Upload
cihad2
View
235
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
8/14/2019 LM SON DEGiL
1/143
8/14/2019 LM SON DEGiL
2/143
8/14/2019 LM SON DEGiL
3/143
8/14/2019 LM SON DEGiL
4/143
8/14/2019 LM SON DEGiL
5/143
nsanlardan ylesi vardr ki: Rabbimiz, bizednyadaver!der.Onunahirettebirnasibiyoktur.Onlardan ylesi de vardr ki: Rabbimiz, bize
dnyadadaiyilikver,ahirettedeiyilikver vebiziatein azabndankoru.der.
te onlara kazandklarndan bir nasip vardr.Allahhesabpekabukgrendir.(BakaraSuresi,ayet200202)
8/14/2019 LM SON DEGiL
6/143
8/14/2019 LM SON DEGiL
7/143
7
irsarsnttutar,ardndanilievuranbirsoukluk
yay
l
r.
BAnszngndzgeceyedner,karanlkbasar.Gkleyerarasndanevarsarenginiyitirir.Hayraalametolmayanbirsessizliegmlrmekan.Hemenardndanteslimiyetbtnkasvetiylekerve
aresizliingenziyakankokusualrheryan.teoandaumutboazdadmlenir...
Evet...Angelipattnda,gn grlemesiniyreinde
hissederkii.Vedehetlefarkeder,hepdalarnardnadenyldrmnbukezorayadmediini.Yamanbirvurgundurbu.
yleki,btntecrbelerdilegelseanlatmayagleriyetmez...
8/14/2019 LM SON DEGiL
8/143
8/14/2019 LM SON DEGiL
9/143
9
en...
Duyan,gren,bilenbirbenim.
BAklm,iradem,duygularm,eylemlerimvar.Birbireyolarak,banaaitbenliimletekveyalnzm.Bilmeden,istemeden,evrendekibudngnniinde
buldumkendimi!Peki,birbenolarakbudngdekiyerimne?
Bu gkleyeraras
nda,bulunduumtambuyerdeiimne?Hangiihtiyabenigerektirdide,oyzdenvarm?Nedeniolmayanbirsonusameer,bunekadaran
laml?Anlamldeilse,nedirhayatfrsatnnbedeli?Kimzorladbenihayatagelmeye?Kimiknaettibeni,lmnszlemesinihayatagelir
kenyapmaya?
8/14/2019 LM SON DEGiL
10/143
10
Bugk,buyer...Nedirgnstmekmesiniengelleyen?
Yerniyesavurmazstndekibeni?Kandilgibiaslduranyldzlarkimasarorayaher
gece?Hava,su,ate,toprakkimeborluvarln?Dzen,dengeneredenalrlsn?
yilik,ktlk...yilikvektlkmutlakm?Deilse,nereden kardk her ktln kt oldu
unu?Mutlaksa,kimayrd iyiliklektln,doruyla
yanlnarasn?yilikiyiyse,yeryzndeentrika,zulm,fesat,iken
ce,kan,gzyaniyevar?Budurumda,hergeengnoalanbufnikalabal
nfaydasne?nsanfni;iyilikktlkdemifni?Mazlumunhneolacak?Hesabtutulmuyorsa,neyeyararadalet,tevazu,feda
krlk,vefa,merhamet?yilikteyadaktlktesnryok;yleysebeniben
yapanbuzgrlnbedeline?
BazenbyleolurHayatdiyeitilipkakldmzbusretenbunalpbir
keyeiliir,varoluumuza,parasolduumuzbuhissizgibigrnendevridaimebiranlamyklemeyealrz.Dnyannekimindenkoptuumuznadiranlardrbu
8/14/2019 LM SON DEGiL
11/143
11
anlarvefarklbirruhhalinegarkederbizi.Geicideolsa,zerimize kenbu tatl rehavetle
dnyadansoyutlanp,yappettiklerimize,hayallerimize,tutkularmzadardanbakmafrsatyakalarz.Kkgibigrnenbualglama farkllndan,hakikateolanbakmzciddildedeitirecekbirsezgigcdoarveeeryeterinceglyse,dnyalk eylerinstnesinmi olan fniliibtn plaklyla gzlerimizinnneserer.
Fniliin hem kendimizden,hemde yapp ettiklerimizdenbir adm nde olduunu grmek, dnya ilearamzdakitlsmlbanzlmesinesebepolur.Bazlncegzlerimizi tutanperdekalkarvenemsediimizdnyevinimetlerin,fniliin kesifsisiardnda
sankibirerhayalmiesinea
ra
rkayboluunuibretleizleriz.Gereinsouunuyiyince,zihnimizdebastrlm
haldekidnyaya ilikingvensizlik fikridepreirvednyaya olan gvenimiz, yerinibir anda sahteliinyrekboaltanhayalkrklnabrakr.Ardndanhayallerimiz,tutkularmz,umutlarmzkutsalmakamlarn
terk ile sradanlar ve yreimizi yokladmzdahibirininkoyduumuzyerdeolmadngrrz.
inedtmzhayalkrkl,dmzdakialemlebirsoukluksalararamza.Bizdeusulcaitipkapatrzd alemealankapmzsoukvurmasndiye.Buvesileolur,geicibirsred alemdensoyutlanpialemimizedneriz.Artkburadantesibizimcesaretvekararllmzabakar.
8/14/2019 LM SON DEGiL
12/143
12
Cesaretimizi topladmz anda,bizibizden ayrankaparalanr,bizdebuaralktanszlpbenliimizin
derinliklerinebiryoltutarz.Yolaldkakulaklarmztutanuultukesilir,yolumuzadenkaranlkekilir.Derkenvakitgelir,gz,kulak,kalp ilahibirbalakendiniaarvebirmenzildentekinetarbizi.
tebuandaksauzar,azoalr,dargenilervehakikatingrsesiylekendimizegeliriz. yleseslenirbize:
Sen...Benlikkaftannkuandnbirkere.Dardagelse,boldagelse,kuanncakartmasyoktur
bunun.Paylamas,dei tokuuda.nsanolmannarlnbilirmisin?
Yknenarnsardnsrtna.Koyubiryalnzlkyolda yazldsana.Doumu,lm,shhati,hastalyalnztadacaksn.Baaryadahezimetsanaisabetederse,ondandoacak
mutlulukveyahzndenhikimseseninkadarnasiplenemeyecek.
yiliktenveyaktlktenyanakazandklarn sadecesanaaitolacak.Vesenaltnaerieceksin.
Tutacanyoluiyiseunubilki,izlerinsilinmedenkalacaktepeleyipgeti
inyollarda.stersarpyamalara,isteretrafndandola dzekmakiin.
8/14/2019 LM SON DEGiL
13/143
13
stersoluklan,isterterinikurutmadanvarmenzile.Dersen,kendiellerinledorulupkalkacaksnd
tnyerden.Karanlkktnde,yalnzbanabulacaksnyolunu.Kendinayklayacaksntarlanadenayrkotlarn.Savurduunher tohumsenin iinbitecekvebiip
kaldrdnhasadnolacak.Sonraellerinlebrakacaksnterazininkefesineyuttuun
tozu,dktnteri.
zgrsn...Amabilkihibirzgrlkkaytsz artszolmaz.Veyinebilki,mesuliyetzgrlndoasndavardr.zgrlkilesnrszlbirbirinekartrma.zgrlk, insann kendi haklarnn sahibi olmas
demektir.Bununtesiniaramakise,bakasnnhakknagzdikmektir.Saknsnrszlkzlemiiradeniesiralmasn.nklsnyitirene,nimetdeilklfettirzgr
lk.
Haberinolsun...Doruylayanl,iyiylektbirolmaz.Doruyanla,iyilikdektlestnklnmtr.Dorunun,yanlnmuhatabsensin.yiliin,ktlnerbabdasen.sterdorudaaranasibini,isteryanlta.
steriyiliktensarykn,isterktlkten.Amabilki,yaptklarna ahityazacaklarseni...
8/14/2019 LM SON DEGiL
14/143
14
imdigit...stervarlntesiniara,istervarlksanayetsin.
sterdoruyatutun,istertutunduun eyidorubil.stereteklerdesradanl,isterzirvelerdekibrisolu.sterezmeningariphazzn,isterezilmeninanlalmaz
sabrnyaa.sterhaddinbilayaktakal,istergvdenebakmadan
meyveyedurupincitbelini.
sterszurunaba verenlerdenol,isterilks
k
daatsrtndansznykn.stercannpahasnaadaletikoru, isteryokpahasna
zulmedei adaleti.sterkudretineramentutfkeni,isterfkenuruna
kurutnesliveekini...
tebylebirzgrlkortamndankarbtninsanlkhalleri.Rengarenkvesonsuzeitlilikte.Vednpdururinsanlararasnda.Herkiidilediincenasiplenirbudngden.Takigngeceyeyztutup,ktkenenekadar.
Takibirel,kalemiinsannelindenalanavehayallerin,arzularn,umutlarnstnekalnbirerizikekip,sonsatralmdenekadar.
EvetBirkonmagmedirinsannhikayesi.
Buikimenzilarasndayazlrmutluluun,hznn,sevginin,nefretin,merhametinenhakikisi.
8/14/2019 LM SON DEGiL
15/143
15
Dobradobra,akayazlrnevarsa...yleki,insannkendindengizledikleribileskrsatraralarna.
Dier hikayelerebenzemez insann hikayesi; nknceoynanr,sonrayazlr.tetaraftan,silipdeyenidenyazmakyokturbuhikayede,bakasnoynamakda...
8/14/2019 LM SON DEGiL
16/143
16
lm...Zorzamannilkhaberi.liikkesmean.Dnolmayaneik.Fniliktenebedilieg.Gerekbirayrl zamanvemekandan.dnalnannimetinsahibineteslimi.
Yahayat?Hayatikinoktaarasndabirizgi.Silipdebatanizemediimiz,titrek,kesiksiz,ksack
birizgi.Devraniindeanlkbirgzkrpmasgibi.Birkoumlukyolyadabiratmlkmesafegibi.Uraypgeenkervanlar,gktekibulut,yadasuya
braklanizgibi.
8/14/2019 LM SON DEGiL
17/143
17
Zamandandamtlm,tadmlkbiryudummeygibi.Elemeigznuruincebirnak gibi.
Yedeiolmayansermayeileyaplanticaretgibi.
YaHayatvelm?Atlantandmesi,gelmekvegitmek,veya,gecedensabahakmakgibi.
Silkinipdemahmurluuatmakgibi.Gereihayaldeararken,hayaldengereeuyanmak
gibi.
Bizler,deminevlatlar...Sramzgelmi,zamannbiryerindensessizcetutun
muuzhayata.Hayatbizdilememiiz.lmdebizyazmamz.Zamannesaretindekrekmahkumlargibiyiz;bir
iskeledentekine.Bereketlitopraklardabalayp,kurakiklimlerdeson
bulacakbiryolculuakmz.
Herkrekte,dnpalmasolmayanbir eylerbrakmzkendimizdengeriye.Vehayatazkedip tketmiiz,bu slasolmayan
gurbetinpeinde.
Hayat...
eit,eit.Doumvelmdahil,her eyinfarkllatbirzemin.
8/14/2019 LM SON DEGiL
18/143
18
Parmakizimisali,biridierinitutmuyor.Birrenkcmbhalindebenzersiztonlarlakarmza
kyor.Kimimiz,aykrtonlardabuluyorgzellii.Bunainandgibiyaamakdeniyor.Kimimizderenkleremahkumoluyor.Bunadayaadgibiinanmakdeniyor.Renklerleolanhasbhalimiz,hazanadeksryor.
Birbahardatattmzoheyecan,yapraklarsaryaaldndabitiyor.teneoluyorsa,bahardanhazanadekoluyor.
Evet...Her insanbirhayatveherhayat, ideallerin,heves
vearzularnharmanolduubirserven.Bazen,inandnyaamaabas.Bazen,nasibksmetkavgas.Bazen,kuvvetkudretsevdas.Bazen,baka eyler...zetlehayat,herkesinkendineaitserveni.Herkiinin,birbenzeridahaolmayanhikayesi.
Masallar,birvarm,biryokmudiyebalar.Gelipgeiciliin,hiyaamam gibiolmannarpc
birifadesidirbu.Hernekadarmasallarazgolsada,gerekhayatlara,sizin,bizimhayatmzadatamoturur.Birdeihmaledilmibiranlamgizlidirbudeyite.Belki
deennemlivurgusudurki,yoktanvarolmasrecineiareteder.
8/14/2019 LM SON DEGiL
19/143
19
almamasanznstndesizeaitolmayanbirnesneyerastladnzda,neredenktbuyadakimkoydu
bunuburayadiyesorarsnz.Bankahesabnz,hisebepsizbirgnncebrakt
nznikikatnaksa,mutlakaneredengeldibudiyearatrrsnz.
tehayatdabyle;anszn,iradednnzekanbirkazanmdr.Enazmasazerindekinesneveyabankahesabnz
kadarsorgulanmaybekler.Yaamdoludizgingeenbirsre.Birkapdangirip,
apartopardierkapyadayanmakgibi.Ancak,greceliolmasna,gelipgeivermesineramen,emeiyle,ilesiyle,saniyesisaniyesineyaananbirzamandilimi.Yaadklarmzanlamsz eylerdeil.
Peki,nedirbuolupbitenler?Hayatdenilensreniyevar?
Dnyayakonupgenler,uyanpuyumakgibibirdngilehayatakatlpayrlrlar.Kimitahtbeiinedoar,kimitoprakstne.Kimitantanalmerasimlerle
uurlan
rsonyolculuuna,kiminins
rt
n
verecekbirkabribileolmaz.tebylesinederinadaletsizliklerleayrlrbirhayat
tekinden.Budurum,birisyanhaliyaratrinsanlardakilanetlenenhepdnyaya da kaderolur.Oysa insan,hayvan,bitki,hava,su,toprakgibihersusuzunvebali,insannstndedir.Hepsideinsannzulmndenazya
daoknasibinialmtr.Buerevede,lanetiskemlesineinsandandahayakankimvardr?
8/14/2019 LM SON DEGiL
20/143
20
Toplumuoluturankatmanlarnenbelirginleri,gllervezayflardr.Detayainince,zayflardangllere
dorukkkopmalarolduugrlrki budaortasnfoluturur.okkarmakbirgrnmsunsada,znde toplumsalhayat,biryerkapmavekaptyerikaptrmamamcadelesidir.
Gller,bumcadeleninhemenherzamangalibidirler.Vegalipliindoasgerei,zayflardanitaatbek
lerler.Dolaysylazayflariinskunetinbedeli,kaytszartszbirteslimiyettir.Yaknma,koullara rza gstermemegibihallerde
grltnnenbykopar.Buanda,glnnhkmetmearzusuyla,dalkavuklarnkkmenfaatleredknkanaatkarlbirleir.Bu ikisibirarayagelince,artk
bundandoacakzarar
lmekmmknolmaz.lmdenbeterbirfitnesalnrinsanlarnarasnakikoskocabirmilletistmatutmuasnasarsmayayeter.nsan insandanayrlr,karde kardeedmanolur.Direncikkndenskenbireziyet,ikencevesefaletdnemibalar.Veparlayanne varsa,zulmnokoyukaranlndatekteksner.Bubyledevameder;taki
bayrakdp,balareilinceyekadar.
Yazkkiinsanlkzulmmerhamettendahaoksevmi.Vehernesil,zulmmirasbrakm kendindensonrakinesletarihdiyeBugndedeienfazlabir eyyok.Hlinsaninsanakulolmayazorlanyor.Grnenoki,insanlnsrtndankyametekadareksikolmayacakkrbaizi.Zamanbilegyetiremeyecekbunudeitirmeye.
8/14/2019 LM SON DEGiL
21/143
21
Eziyet,ikence,sefalet,aresizlik,umutsuzlukEertatmadysak,kahrolasbirerkavramolmaktan
tebir eydeildirbizleriin.Oysainsanninsanarevagrdzulmbilmekbaka eydir,yaamakbakaBiraniinkendinizi,piramitleriinaetmekuruna
fedaedilenonbinlerceesirdenbirininyerinekoyun.Veyaailesinden,toprandanzalimcekoparlp,rgat
olarakAmerikayatananyzbinlerceAfrikalkleniniindeyadadiktatrlerinzulmndeyitipgidenmazlumlarlabirliktelmtarlalarndanbirinindibindednnkendinizi
lkinsandanbugne,milyarlarcainsangelipgemitirbudnyadan.Kimiylesinekuvvetveiktidarsahibiolmuturki,tekbirszyadadavranbinlerceinsann
hayatndaolumluyadaolumsuzdeiikliklermeydanagetirmitir.Kimitmzenginliinivesaltanatninsanlarngzyavemutsuzluuzerinekurmutur.Kimininkiiselihtirasvearzularyzbinlerilmesrklemitir.1
imdi,zayflarzayfdoacak,yaamboyuncaezilecekveayneziklikierisindelmlekucaklaacaklar;zalimlersaltanatierisindeezerekyaayacaklarvelmleri,hattalmdensonralarbileinsanlariineziyetolacakvemazlumunbilanosuzarar,zaliminkikrlakapanacak(!)Asla...lmstndengetidiye,yaananbunca ey,bunca
hayat, iyilikktlk, adaletzulm topraa karp
kaybolmaz.
1Mevdudi,TefhimulKuran.
8/14/2019 LM SON DEGiL
22/143
22
urasmuhakkakki,mazlumlarnhdagkleyerarasndakalmaz;gyrtar,oradandaaraykselir.
Veiledeyazlrzulmde;ileyedl,zulmebedeldiye.YceAllah,KuranKerimde ylebuyuruyor:
Yer,o iddetlisarsntsylasarsld,Yerarlklarndarkard,
VeinsanBunaneoluyor?dediizaman,Ogn(yer),haberlerinianlatr.nkRabbinonavahyetmitir.Ogninsanlar,amellerikendilerinegsterilsindiye
blkblkkarlar.Kimzerremiktariyilikyapmsaonugrr.Kimdezerremiktarktlkyapmsaonugrr.(ZilzlSuresi,ayet18)
8/14/2019 LM SON DEGiL
23/143
23
OBabaveannebirbirineyaklat,ardndanO,anarah
minedt.DoumlabirlikteO,hayatamerhabadedi.BunaOkararvermemiti.YanihayatagelmeyiOtalepetmemiti.Pekibunakimkararvermiti?Babaveyaannemi,yoksaherikisimi?Belkibabaveannebirocukyapmaya,isminikoymaya
kararvermilerdiamabuonlarndoacak ocuklarnnOolmasnakararvermekdeildi.PekiOnun,Oolmasnakararverenkimdi?...Tpkbunungibi,lmdeOistememiti.AncaklmOnagelmiti.Pekibununzamannkimbelirlemiti?Doumvelmniinvard?
Domakgzeldiama,lmeningereklioluunakimkararvermiti?
8/14/2019 LM SON DEGiL
24/143
24
EvetNiyeburadayzveneredengeldik?Bu,insanlnbilgi
iinenderinarzusuvesrekliarayiinyeterlinedendir.diyorgnmzbilimadamlarndanStephenHawking.2
kibinseneevvelinliChuangTsu;Gkyznaslda hidurmakszndnyor?
Yeryznasldahikprdamaksznbiziskunetleba
r
nd
r
yor?Acabagne veaykendiyerlerindenmemnunlarm?
Tmbunlarnzerindehkmedenveonlar idareedenbirivarm?
Kimonlarbirbirinebalarvetutturur?Kimonlarhiitirazszvezorlamaszsevkveidareeder?
Yoksabirgizlimekanizmamvarki onlarabu haldeolmaktanbakaarebrakmyor?3diyesoruyordu.
lgintir;Aalarniyevar,niyeyokoluyorlardiyesorarsanz,birokfenkitabndabunun cevabnbulursunuz.Amainsanniinvar,nedenlyordiyesorarsanz,bununcevabnhemenhemenhibirfenkitabndabulamazsnz. 4
Oysahayat,her eydenokcevabaranmasgerekenbirmeseleiken,hlsonundakisoruiaretiylebirkenardaduruyor.
2StephenHawking,ZamannKsaTarihi.3J.NeedhamandC.A.Ronan,ScienceandCivilizationinChina,CambridgeUniversityPress1978,Cilt1.4SaadeddinMerdin,TanryaKoanFizik.
8/14/2019 LM SON DEGiL
25/143
25
Doumlabalayplmlebitenbirizgizerindeyiz.Bilerek veyabilmeyerekbu izgi zerinde kendi
tarihimiziyazyoruz.Bizimkiiseltarihimizbu.Muhtemelenyanksdakendiiindekalacak.Amabu,onundeeriniasladrmez.nkbizibizyapanher eyondakaytl.Benliimizinadilvekatksztek ahidio.
Veo,yitipgitmez;mehuleyarolmaz.Bizimhikayemiz,kularn,bceklerinhikayelerinin
yazldyereyazlmaz.
Yaamvelm,insanzihnindedorutanmnakavumal.nkvaroluunhikmetineermek,bunabal.Birok eyzttileanlamabrnr. yiilekt,gzel
ileirkingibi.Hayatvelmdebyle
Kii,hayatlmdensoyutlaynca,hayatlmbalantskopuyor.Hayatlmbalantskopuncada,hayat
tekreferanskaynaolarakalyorinsandncesi.Bu durumda,zatenbircazibemerkeziolandnya
rakipsiz kalyor ve endamyla insann gzlerini alpardndakiher eyikaranlktabrakyor.Tutupekiyor insankendine;havay,suyu,topra
ektiigibi.
Vealpkollarna,tayorgecedengndze,mevsimdenmevsime.Zamanlabu ilikide, insanhayatndeil,hayat insa
8/14/2019 LM SON DEGiL
26/143
26
nnbelirleyicisioluyor.Tekniin,bilimin,kentyaamnn iinde,azckbile
olsabiryerbulamyorkendineinsan.Doalboyasgiderekmetalikleiyor.Bencilleiyor,makineleiyorMerhamet,hogr, tevazugibi insan insanyapan
meziyetler,zamanlaonuniindeeriniyitiriyor.Vezaman iindegeirdiibakalamla,dierlerine,
hattakendinebilezulmetmeyimubahgrebilecekhalegeliyorkii.nk hayat, gelip geiveren, balaypbitiveren,
sonundalmdenbakasnnolmadbirservengibialglandnda,menfaatvebencillikbasknkpheriyieyifesadabouyor.Byleolunca,basamaklarereratlatacak eyin
peinedyorherkes.Vegnekyor.Derken,enmlayimibile,gkullanmakiinvardr
diyednyor.Hayat alglamadaki sakatlk, salgnhastalkgibi,
bireydenbalaypaileye, topluma, almahayatna,
hattalkeleraras
ilikilerekadarsirayetediyor.Gcelindebulunduran,lkeyselkelerin,bireysetoplumunefendiliinesoyunuyor.Kendileriniefendi,birilerinidekulklegrmekonlarabykhazveriyor.Hkendilerinikkbirertanrgibihissediyorlar.
yilikktlk,merhametzulmharmanoluyordnya
dnerken.Nebilmemkancyzyl,nemodernite,ne insan
8/14/2019 LM SON DEGiL
27/143
27
haklar.Hepsipalavra...Hlgllerinnaralaryanklanyorgkte.
Hlmazlumlarnferyatlargyrtyor.Merhametne ikidudanarasnda,nede kadn
zerinde.Hemsonrakankrmzdrgllerinkalemiyleyazl
m merhametinmrekkebi.stelikakncahemenuar.
Riys
zolmal
merhamet inderiyolanmerhametinsabrda,vefasdateztkenir.Acsngerektenduymalyreindeinsan,merhamet
ettii eyin.Yaateteyanmal,yadakarpyreinidamladamla
eritmeliaynateinkarsnda.stadBediuzzaman:
lemdeokgryoruzki:Zlim,gnahkar,gaddarinsanlargayetrefahverahatiinde,mazlumvedindarinsanlargayetzahmetve zilletiindemrgeiriyorlar.Sonralmgelip,ikisinieitklyor.5diyor.
yikivarlm!
Mazlumlarsevinmelilmvardiye...nk ugkkubbealtndazalimlerleeitlendikleri
tekzemino.
5BediuzzamanSaidNursi, Szler,s.555.
8/14/2019 LM SON DEGiL
28/143
28
anllardabtnyaamsreleriningeriyednolmayacakbirbiimdedurmasCTpbyletanmlyorlm.evreldamarlardanabzndurmas,kalpatvesolu
numunkesilmesi,gzdekornearefleksininkaybolmas
,derininsolmasvekaslarngevemesi.Bylecebalyordnolmayanyolculuk.Burayakadargeliyorinsanoluvebilim.Bunoktada
kapkapanyorherkesinyznevelmtmsrlarylakapnnardndakayboluyor.nklmyazanYceAllah ylebuyuruyor;
phesizhercanlmtadacaktr.Sizibirimtihanolarakhayrve eriledeneriz.Sonundabizedndrlrsnz.(EnbiySuresi,ayet35)Neredeolursanzolun,velevkisalamkaleleriinde
bulunsanzbile,lmsizeular.(NisSuresi,ayet78)
8/14/2019 LM SON DEGiL
29/143
29
Bedenmuhteembirmakine,ancaklmeayarlanm.HigarantisiyokSaatgibiileyenibileansznduruve
riyor.
Bedeninlmesibiyolojikbirolay.Kalpatvesolunumundurmasylabirlikte,dokularoksijenalamadklariincanllklarnyitiriyorlar.Bilhassaoksijeneenokihtiyaduyanbeyindokularoksijensizliknedeniyleabucak lyorlar. Beynin lmesi ilebirlikte dier
dokulardabirbiriardncabeyni takip ediyorvebedenbiyolojikolarakbitiyor.
Gelien teknoloji sayesinde, yapay solunum, kalp veakcier pompas gibi kimi cihazlarlabaz vakalardayenidencanlandrmayntemiuygulanyor.Organve
dokunakilleri,diyaliz,kalppilivebenzeriyapayyntemler,hastalarnhayatlarnbirsredahasrdrmelerinisalyor.Ancakbtnbunlarneticedelmeareolmuyor.nksalaminsanlardalyor.Sonuolarak,lmkesinletiian,hibiryntemfaydaetmiyor.
lmn, insannezamanve neredeyakalayaca
belliolmuyor.Bazenkii,kendisinilmeenuzakhissettiiyerdelmkarsndabuluyor.Bazendelm,bengeliyorumdiyor.
8/14/2019 LM SON DEGiL
30/143
30
lmciddibirmesele.Herciddi eydendahacanskc.
Olurdaaklmzagelirse,dahavar,dnmediyoreytan.Bizdeyleyapyoruz
Tolstoy;Hayatanlamayanlar,lmhatrlamayarzuetmezler6diyor.
Sebebiherneolursaolsun,lm,koskocabiryaamboyuncadnmemizgerekenveyabizidnmeyeiteneylerarasnda,atabildiimizkadargerilereatyoruz.Yaamlailikiliher eyinncesivesonrasiinkararlar,tedbirleralmamzaveyabir eylergerekiyorsayapmamzaramen,lmkarsndahepkaytszkalyoruz.Sanki
lmbizedeil,sadecebakalarnayazlm gibi.
6Tolstoy,HayatzerineDnceler.
8/14/2019 LM SON DEGiL
31/143
31
Birgnbircenazesrasndaashabna ylebuyurmuPeygamberimiz(s.a.v.);
Syleyin,bizimzerimizedelmyazmadlarm?
Syleyin,gtrlenbucenazelerhemendnecekolanmisafirmidirler?
Onlartopraagmeriz,miraslarnyeriz,birgnkendimizindeonlargibiolacanaklmzabilegetirmeyiz.
lmdenokkorkuyoruz,ancaksonsuzadekyaayacakmzgibiderahatz.ylekirahatlmzgren,lmiznimizetbisanyor.Hayatilelmarasndakimesafeyibilmiyoruzama
gen,yalhepimizbir eyyapyoruz.Oda,lmalpkendimizdenmmknolduukadaruzakbirmesafeye
yerletiriyor,sonradalmbizi,bizimistediimizyerdebekliyormu gibidavranyoruz.Bu,kaytszlgetiriyor.Kaytszlkisegafleti.Veogafletanlarndanbirindelm,sindiikuytudan
kpkarmzadikiliveriyor...
Hayatahakkettiindenfazlagvenmemeliinsan.lmnkolgezdiibirdnyada,hayatagvenolur
mu?Glndetisolmak,insanndetilmekdeilmi?
8/14/2019 LM SON DEGiL
32/143
32
unusdiyorki;Y buszeHak7tan ktr.
Bu cangvdeyekonuktur.Birgnolakagide,
Kafestenku umu gibi
Sen topraktanzletirilmi birkanphtsndanmlekve ulvibirruhtanibaretbir insansn.FtrHakmCelleCelluh8 tarafndanyaratlm birinsansn.Aslivatanndanayrlan bir keklik, u anda mlek kafes9 ierisindehapsolunmu bir insansn. Bu kafes iinde geicisin. ElBst,ElBri,ElHlksfatlarylaseniyaratanvebukafestehapsedenAllah Tel, vaktigelince seni tekrar kafesinden
karr. Huzuruna davet eder. Sen de huzurunagidersin.Seni yaratan, yap ve yapma emrini de vermitir. Yapdediiniyaparsan,yapmadediiniterkedersen,maksadnaular, kafesten ktktan sonra geldiin yaylaya
7Hak,Allahnisimlerinden, aynzamandadasfatlarndanbiridir.Doruve
gerekanlamlarnagelir.8YceAllah9Topraktanyaratlmbeden.
8/14/2019 LM SON DEGiL
33/143
33
gidersin.10
Herkiibilirbirgnleceini.Uysalcakabullenmi
gibidirbugerei.Oysaalelde,derinliktenuzakbirkabullenmedirbu.Vekiininyreindezayfbiryanmasnmekadarbileetkiyapmaz.nkoandasalzerinde,ileritkrnda,keyfiyerindedir.Geleceeolangveni tamdrvebugvenyaamnabykbir ivmekatmtr.Geneldebylednrkii; salzerindeyken,
keyfiyerindeyken.Heleimanfakiriise,dahadacimrileirdncesi. yiceisteksizleir lmdnmeye,kabullenmeye.nklmkabullenmek,hayatavegeleceeolan
inancnyitirmektir.lmkabullenmek,urunamrnverdii kazanmlarnmutlak sahibi iken,bekilie raz
olmakt
r.Tamh
z
n
alm
kenh
zkesmektir.Olmaz...Yaamabukadaralmken,olmaz.Olm,lmonuunutmuken...
nsanlardanylelerivardrki,boylarndanbykilerekalkmazlar.Hayattavagetirmitironlar.Yaadklarndanibretalm vehayatlasulholmulardr.Buyzden,onlar hadlerinibilir ve fazla inatlamazlar hayatla.Huzurdurncelikliolanbunlar iin.Ondansonragelirdierleri.yleleridevardrki,akllarnveiradelerinihrsa
teslimedip,sankibirkandavasnatutuurlarhayatla.Gndzdengeceye, ktankaranlasonugelmezbir
kovalamacayadndrrlerhayat.Kihibirkazan,hibir
10 smailetin,MufassalMedeniAhlak,s.8.
8/14/2019 LM SON DEGiL
34/143
34
baaryeterliolmazonlarnhayatlagiritiibukavgaydurdurmaya.
Sreklikazanma,srekliykselme,sreklibaar...Bubireittiryakiliktiraslnda.Velszfedakarlk
ister.Deipdemediiyanndaykendeil,birazileriyegidiporadangeriyebaktndabelliolur.Ttngibidirhepsi.oaldka,bayalar.Biryerden
sonradatatvermezolurinsana.Kiihayatsebeplendirecek eyibulamaynca,yaa
dklarnhayatnsebebigibialglamayabalarAncakbyledikdurur,hayataalrveyaamaktanbir eyumar.
inde yaamaktanbaka bir eyin olmaddoludizgingeenbirhayatise,kuvvetvekudretintkendii
yerekadargiderveoradaanlamnyitirir.Yolunsonunavarpdatozdumanekildiinde,ba
belasbirdoyumsuzluunizlerikalrgeriye.Olankurulukhuzuraolmu,birtutammutluluu
okgrmtrnefsikiiye.Hepdoruklardadolanmauruna,denizhavasna
hasretkalm
t
rkii.Nedenseaklveirade,hepsonadorugeirirelinehayatndizginlerini.llolmakgerektiinigeanlarinsan.
Hiliedavetdeildediklerimiz.Dierher eykadarbaarvebenzeritutkularnda
yerivarhayatta.Ancak,hibirtutkugznkarartmamalinsann.
8/14/2019 LM SON DEGiL
35/143
35
llyaanmalhernevarsa.Hepsindenbirazgibi...
8/14/2019 LM SON DEGiL
36/143
36
azenzamanlgelirlm,bazenzamansz.
Bubizegredirtabii
BBizisterizkilm izinistesinbizden.Zamanistedi
imizyerdenblsn,dmattmzyerdenzsn.
Nadirendeolsa,byleolunca,birisyanvesilesiolmaktankp,neredeysebir kranvesilesihalinegelirbizleriinlm.nk,hayattanbktmzyerdekolumuzagirmi vedeyimyerindeyseyolda olmuturbize.Bylesizamanlardahemkiinin,hemdeevresinde
kilerinbekledikleriyerdedirlm.Eerokyallkyadauzunsrenbirhastalkneticesigelmise,hayatnnnitirazapekmahalbrakmayacakbiryerdenkeser.Amabazendurumdeiir.Beklenmeyenbir ecel,
zamanszgelenlmclbirhastalk,hayatdmlendiiyerdendeilde,onunaltndakibiryerdeninceltipkopartr.
8/14/2019 LM SON DEGiL
37/143
37
Umulmadkbirmekan,umulmadkbirzamandaekerkaranlakiiyi.
tebuan,isyannameleriyleinlerruhunderinlikleri.Bir garip adaletsizlikduygusu ile yanar kavrulur
insannii.
Hepisyangrrlmfnilerden,beklenmedikbirzamandadurduysanlerineeer.
Oysafnilik,birgelip,birgitmektir.Biryaamak,birlmek.Hayatdeil,lmadmlamaktrfnilik
lm,insanhayatnntabiibirsonucuolsada,herkiininkendinibufikrealtrmaszor.Sevdiklerindenkopmak,planlarnkesintiyeuramas,
hayallerinsusmas,lmtesibelirsizlikgibidurumlar,lminsanzihnindekolaykabuledilebilirbirneticeolmaktankaryor.
Bubalamdalmdenkorkmakda,kamakdainsanibirdavran.Amalmadaletsizbirsonugibigrp,
lmeisyanetmeninhaklgerekesinedir?Hakhangi eydendoar,nezamanadaletekonuolur?Mirasdardatutarsak,karlkdemediimiz,iinde
emeimizinolmadbir eydehangigerekebizihaksahibiklar?
HayatmirasdeildirVeinsana,mrnsresiileilgiliherhangibirvaadyadataahhtverilmemitir.
8/14/2019 LM SON DEGiL
38/143
38
Zatenkurgubellidir. manetmiseniz,lmn,gelmekdnmektrndenbirolguolduunubilirsiniz.Deilse,
lmkarsndasulayacanzbirmuhatabnzdazatenyokdemektir.
Birmhlettirhayatinsaniin;uzunyadaksa.Uzunyaamakm,erkenlmekmi?Hangisiklfet,hangisinimet?
Bunubutaraftankestirmekzor...
YceRabbimizKuranda ylebuyuruyor:
Kafirler onlaramhlet tanmamzkendileri iinhayrlsanmasnlar.Onlaraancakgnahlarnarttrmalar iinmhlet veriyoruz.Onlar iin alaltcbir
azapvardr.(li mranSuresi,ayet178)
8/14/2019 LM SON DEGiL
39/143
39
rbirtrafikkazas, iddetlibirdepremveyateh
likelibirhastal
kvek
lpay
hayatadn...
A
lmileyzyzegelmek,lmyaamak,hemenher fnininhayatndavardr. Birlmprovasyadahayatngzdengeirilmesineyarayanbiruyarymasna.
radedbirmoladrlmyaamak.
Oncagrltarasndaksabirsessizlikgibi...
Hayatn havaboluklardrbylesi durumlar.Ciddive tehlikelibir irtifakaybdr szkonusuolan.Eskikonumadn geneldeuzunzamanalrveounlukladahasarszolmaz.Tehlikenekadarbykse,kiizerin
dekitesirideodereceglveuzunsrelidir.Yaanlanherolay,arzettiiciddiliegrebirdnmearalaarkiiyevebirmhletolupkardnsndiye...
8/14/2019 LM SON DEGiL
40/143
40
lmyalaypgetiinde,bulutlardaninipgereinsoukzemininebasarkii.Grrkihayat,ylezannettii
gibielininaltndabir eydeildir.Felaketler,hastalklarvelmdekendindenbamszhareketetmektedir.Yaamakadna ilerisrdgerekeler,lmkar
sndahibirkymettamamaktadr.Hayatagelirkenfikrisorulmamtrvegiderkendesorulmayacaktr.Dnyakendisiolmadandadnecekvedierlerionuneksikliineramenyaayacaklardr.
Bunaslitir,yaaypdabirzamansonrasankihiyaamam gibiolmak?
Birsilkelenmedirbu...Ksasrelideolsatmsahtelikleridkmeyegcyeter.Kiianlarki,buncayalannarasndagerekolansadece
kendisidir.Vegerekmanadakendisineaitolanyeganeeydebenliidir.Buruhhaliierisinde,birinsanolarakdnyadakiyeri
daraldkadaralr.Eyaile,evredekilerle,dnyaylaolanilikisincekindenfarklbirhalalrveasgariyeiner.Tmfantezilerignlndekiyerindeninipsradanlar,cazibekaybeder.
Olaytazeyken,hayattadiletmeyeynelikkararlarradikalvediridir.Ancakbudurumgeneldeuzunsrmez.nkhayatndevamediyoroluuncetatlbirrehaveti,ardndandazlmeyigetirir.Helelmkiiyibirdenokyokladise,butakdirdeyaananlarnbaklkhissiuyandrmasbilemmkndr.
Hepbraktyerdebulurinsangaflet.Birsredahayaamakkendini temize ekmek iinbir frsatolabile
8/14/2019 LM SON DEGiL
41/143
41
cekken,okkimseiinkaldyerdendevametmeyebirvesileolur.Ba dndrcbir sratlednerher ey
eskisine. bret ile aralarndabir duvar vardr sanki.okazyaadklarndanibretalr.Byledirite,yaamakasldrveyaananherbirgn
krdr.Neolursaolsun,Hepmiskokuludurhayat.
8/14/2019 LM SON DEGiL
42/143
42
lisabethKublerRoss,lmclhastalklarayakalan
m
olanhastalarlayapt
grmelerdenbaz
lar
n
,lmve lmekzerine isimlikitabndatoplam.Kitapta,hastalarnlmadmlamasrecindegeirdikleripsikolojikevreler,diyaloglardanalntlarlarneklenerekarpcbir ekildesunulmu.
E
Diyaloglardan,buumutsuzsrecinnceliklehastay,ardndanaile,doktorvehemiregibiiiniindebulu
nanlarnasletkilediinianlamakmmknoluyor.Yinebudiyaloglar,anidenlmekle,lmkarsndakiaresizliiuzunsaylabilecekbirsreyaamakarasndakifark,rktcbir ekildegzlernneseriyor.Dr.Rossunaratrmasnaikiyzeyaknhastakatlyor.
Buhastalarnbazlarylabirkez,bazlaryladabirdenokgrmeyaplyor.Bugrmelerbirdeerlendirmevetasnifetabitutulduktansonra,genelolarak ylebirsonuortayakyor:
8/14/2019 LM SON DEGiL
43/143
43
leceinibilenyadahissedeninsanlar,lmadmlarken,srasyla ube evredengeiyorlar:
Yadsma,fke,pazarlk,depresyonvekabullenme...
Hayrbudorudeil,bubanaolamaz...Korkungereindnpdolapkendilerineisabet
ettiinigrdklerinde,hastalarnbykbirekseriyetibuvebenzertepkilerlelmyadsyor.
Hastalararas
nda,rntgenlerininveyapatolojiraporlarnnkartrldndnenler,doktorununtehisinegvenmeyipyenibirhekimaraynagirienleroluyor.Ancakyadsmadnemifazlauzunsrmyor.Bugeici
birsavunmaolup,birsresonrayeriniksmibirkabullenmeyeterkediyor.
Yadsmaevresini,fke,hasetve ierlemeevresiizliyor.Dr.Ross,fkeevresinin,ailevetedaviekibiasndan
baaklmasgbirevreolduunusylyor.Buevredehastalar,evrelerindegrdklerisalkl insanlarakargayri ihtiyaribirimrenmevehasetduyuyorlar.evre
lerindekendilerindendahaelimsiznice insanvarken,hastaln gelip kendilerinibulmas, onlarbazen gizli,bazenakisyanasrklyor.Bunabirrnekolarak,lmclhastalayakalanm
olanbirdoktorlageen udiyalogilgin:ocukluumdanberi tandmyalbiradamcaddeden
geiyordu.Seksen ikiyandaydveyaamnnbizfnilerin
grebildiikadarylahibiramacyoktu.Romatizmasvard,sakatt,pisti;ksacaskimseninyerindeolmayarzuetme
8/14/2019 LM SON DEGiL
44/143
44
yeceibiriydi. imdenglbirses ylededi:NedenbenimyerimeyalGeorgehastalanmadki?11
ncevrepazarlk...kincievredekiYaratanaveinsanlaraolanfkeka
nlmazsonudeitiremediinde,lmbirazolsunerteleyebilmekadna,Yaratcilebirtruzlamagiriimindebulunuyorhasta...Buradayaplanpazarlk,lmdenkurtulmakstnedeil,lmenazndanbelirlibirtarihtensonrayaerteleyebilmestneoluyor(meselabirgsteridahayapabilmek,olunundnngrebilmekvs.gibi).Dr.Ross,izleyiciolmadanyaplanikiligrmelerde,
ciddi sayda hastann,biraz daha yaamaya karlkyaamnTanryaadamaveyakiliseninhizmetine
sunmataahhdndebulunduklarnsylyor.
Drdncevre,depresyonevresiBuevre,garipbirkaypduygusuyla tezahrediyor.
Bukaypduygusuokynlolabiliyor.Memekanseriolanbirkadnvcutgzelliininkaybolaca,rahimkanseriolanbirkadn,birdahaaslatambirkadnolmayacadncesiyledepresyonagiriyor.Bunabirde,youn tedavivehastanemasraflarnngetirdiiciddiykler,iinikaybetmetehlikesi,geridekalanlarngeimskntsileyzyzegelmeihtimaliveyerinidolduracakbirininolmamasgibisindenendielerineklenmesi,depresyonudahadaderinletiriyor.
11ElisabethKublerRoss,lmvelmekzerine,s.73
8/14/2019 LM SON DEGiL
45/143
45
SonevrekabullenmeBuevre,hastannkaderiyleilgiliolarakkendisinine
kkn,nedekzgnhissettiievreoluyor.Yorgunluun iyiceartmasvezayfdme,neredeyse
hastayduygudanyoksunbirhalegetiriyor.Odayanlmazarlarhafifliyor.Kendisinibunalmaitenendielerlesavamaktanvazgeiyor.Birmiktaribaravekabullenieularken,ilgialangiderekdaralyor.Yalnzkalmakverahatszedilmemekistiyor.Ziyaret
ileringelmesindenholanmyorvepekkonumuyor.letiimiszlolmaktanziyade,elkolhareketleriylekuruyor.Hlasayorgunlukveylgnlnhadseviyedeolduubudnem,birhastannifadesiyleuzunyolculuktanncekisonistirahatdnemioluyor...
Hastalarn ruhiyaplarna,yalarna, inanlarnavekendilerinihayatabalayan eylereolantutkunlukderecesinegre,lmekartutumlarfarkllkarzediyor.zellikledediniinancn,hastalarnlmkarsndakiaresizliiyaarkenverdikleri tepkilerzerindekirolbyk.Hastalarndindarolmasyadaolmamas,istenmeyensonadoruilerlerken,bunumetanetlekarlama
gcnkendilerindebulabilmekonusundaciddibirbelirleyicioluyor.Dindarvezellikledeazgnahilediinidneninsanlar,lmdahaskunetlekabulleniyorlar.
Bu,onlarnhastalktankurtulmaadna hibirabagstermediklerianlamnagelmiyor;yaamsrdrmeolaslnaherzamankaplarak.Ancaklmleher
eyinbitmediinibilmek,lmsonras
Yaradankat
ndakendilerinigzel eylerinbekliyorolduunudnmek,lmekarcesaretleriniartranbirunsuroluyor.
8/14/2019 LM SON DEGiL
46/143
46
Byledirgerekten...lmkabullenmek,yadayadsmakimaniidir.
nkimaniletanmkazanrhayatvelm.Yineimanbelirlerlmdenbeklentileri.
mandeyince,ikianaimankategorisivardrkiininhayatvelmkurgusunu ekillendiren.Birilmdensonrabirhayatnvarlnainanmak,
dieriinanmamak.
nanmayanlar12iinhayatvelm,varlkyoklukanaforundatesadfenelegeirdikleribirfrsat,birbakatesadflekaybetmektir.Masallardakigibibirvarm,biryokmuasna.lmdensonras,tpkhayatncesigibitanmszvekaranlktr.Dolaysylahayatda,duyguvederinliktenuzak,varsaymlaradayal,katbirbiyolojik
sreolmaktantegitmez.lm,hayatzerindebirtehdittir;sebebibilinmeyenbirtehdit.Hayatiselmdenka...Busebepleinanszlarda,lmdncesininhayatzerindeynlendiricietkisiyokdenecekkadarazdr. Dolaysylalm fikri,otonombirlmdenka vednyevi tatminlerinmmknolduuncaazamiletirilmesi eklindetezahreder.
nananlarda 13 durum farkllk gsterir. lm,sonsuz hayata alan kap; hayat ise, Yaratan
12Burada inanszlarkelimesi,crihibirdine inanmayanlar iinkullanlmtr.13 Burada inananlar kelimesi dar anlamda, slam, Hiristiyanlk veMusevilik gibi, lm ve lm tesi anlay byk lde benzerlikgsterensemavidinlereinananlariinkullanlmtr.
8/14/2019 LM SON DEGiL
47/143
47
katndan balanm bir frsattr. nananlar iin,hayat, lm ve lm sonras tanmldr. Dolaysyla
lm ile hayatbirbirini izah eder. Bu ikilemde lm,hayatabirmisyon ykler, hayat sebepli klar.Vebuynylelmfikrinin,hayatzerineciddiyansmalarolur.Ancakinananlardada,lmdncesininhayatzerindeki etkisi, mensubu olduklar din vekendilerininodineballklarnagredeiir.Koyudanaagidildike,buetkigiderekazalr.
Gerekhayat,gereklm,dinilebirliktekurgulandndabirsebepkazanr.Bunundndanehayata,nelme,sebebeilikinizahgetirmekmmkndeildir.AllahaveOnunahireteilikinvaadineolaninanne
ldeglyse,kiininlmtesikurgulardaodenli
glvetatminkarolur.Hayatlaolantutkusalbandokusunudabuinancngcbelirleyeceiiin,inanlolmak,yaamnivmesinibelkibirazdrr ama ahiretin ivmesinidebyknispettearttrr.
Grntehayatsebep,lmsonugibidir.Amalm,
hayatlabirliktedoar.Bumanadalmhayattankopukdnlemez.Dolaysyla,lmgrmezliktengelmeninneticeyetesiriolmadgibi,insanbilinveruhunadaolumluhibirtesiriyoktur.
lmkaderbilmek,lmkabullenmeyi,lmfik
rinetahammlkolaylat
r
r.Tersidurumise,lmyadsmayvelmfikrineyabanclamaygetirir.Sonuolarak,kaybedilecek eyindeerikiininyre
8/14/2019 LM SON DEGiL
48/143
48
indeneise,korkusudaodenliolur.nancglMslmanlar,hayat,gelmekdnmek
trndenbir eylem gibi deerlendirirler ve hayatlalmnban,KuranKerimdeki uksackayetilekurarlar.
BizAllahaaitizve phesizOnadneceiz.(BakaraSuresi,ayet156)
8/14/2019 LM SON DEGiL
49/143
49
Nefaydaki zamanmzdainsan,kendinemezarhazrlarda,
kendinimezarahazrlamaz.14
alpkrizi,kanser,trafikkazas...
Sevdiklerimizihepbuvebenzeribahanelerlebrakpdnerizlmnkapsna.
K
Biliriz;kapanncaalmazokap.Mehul,nbettutarnnde,akbetiseardnagizlenir.Yinebiliriz;lm,ayrlklardanbirayrlkdeildir.
Durdemesi,peindengitmesi,birdahakavumasyoktur.
Amabunaramen,birgaripteslimiyetleraz
oluruzbukavumasolmayanayrla.
Angelipattnda,fkeyle teslimiyetarasbirduyguyla,burayakadarmdiyegeiririzyreimizdenbellibelirsiz.Vetarifsizbirduyguvekafakarmaasyla,birrpdahazrederizsevdiimizigurbetinensonun
14 smailetin,EhliSnnetinNazar tikadnlsdr,s.426.
8/14/2019 LM SON DEGiL
50/143
50
cusuna.Acziyet, efkatle tutarelimizdengetirirbizikabrin
bana.Bizvermeyiz,osyrlrgiderkollarmzdankaratopranbarna. Sonra dizde derman tkenir, usulcailiiriztazealm ukurunbirucuna.Topraktanykselenbuudansanrzyanmasncierimizin.Oysatoprakdeil,acziyettircierimiziyakanoanda.Geengnlerlebirliktencekorolur,sonradayava
yava sourayrlnacs.Ardndanbiryoltutaryrein
derinliklerinevebirikmi aclarnyanndakendinebiryerbulupyerleir.Bizdebylelikle,sevdiimizikabre,acsnyreimize
gmeriz...lmleninolur,hayatbizekalr.Buyzden,gde
olsa,yzmztekrardnerizhayata.Vetepelenmemi
yollardabizibekleyen akbetimizedoru,nce ar,sonrahzladmlarlakoyuluruzyola.
Yolhalidirite...Menzilevarmatelaunuttururgeenleri.unlarncevabise,birsonrakirastlamayakalr...
Birad
mtesindelmn;nebeklerinsan
?yilikktlkneredebirikir?Cmertlikcimrilik,adaletzulm,tevazukibirnereye
yazlr?Neolurbuncafnininyks?
Yaarkenlmdikkatealmamayaalrinsanlar.nkaksidurum,onlarnyaamayounlamalarnaengelolur.lmngizemlikalmasgerekirkiyaam
8/14/2019 LM SON DEGiL
51/143
51
tlsmnkaybetmesin.nsanlarnou,bilinliyadabilinsizhayatnimetinin
varlnsorgulamagereihissetmez.Haliylebylebirtavr,lmvelmsonrasnsorgulamaydagereksizbulur.Buda,lmsonrasnailikinolgunlambirfikrininsanzihnindekendineyerbulmasnzorlatrr.
Amateyandanlmkorkusu,insanzihnindeokbelirginbiryertutar.nkinsantecrbesiylebilirkihastalk,kazayadamusibetlerebenzemezlm.Birkezgelirvetelafisiyoktur.
Amainsan,oncatecrbevekorkuyaramen,anlalmazbirbeceriylebukorkuyuyaanacaanaertelervelmyaknbirkorkuolmadurumundankarr.
Oysa,birsaniyesonraneylekarlaacanncedenkestirmeyeteneiolmadnvelmndeosonrakisaniyelerdenbirinegizlenmi olduunubilmesineramen.
lmmsebeplerinardnagizlenir,yoksabizmionuylegrmekisterizbilinmez.Amatemlbyledir;daimasebeplernekar,lmikinciplandakalr.Hisebebinolmadyerde,sebepenazndankalpkriziolur.
Sebebinekarmann,lmn insanhayatndakikesinliinive yenilmezoluunuyumuatanbiretkisiolabilir.nklmnnnegeilememesinin,ilmenyadatbbenhibircevabyoktur.Tpancak,ulatbilgi
veteknolojikseviyeyebalolarak,lmngrnrdekibusebeplerinebiryandantedavi,biryandanizah
8/14/2019 LM SON DEGiL
52/143
52
gelitirmeyealr.Amakaranlnbaladyerdeodasusar.
Pekilmnkaranlktakalancephesinasldr?Hayatntesivarmdr?Varsa,oradanelerleyzyzegelirinsan?Hangi eyonudnmektenalkor?
8/14/2019 LM SON DEGiL
53/143
53
essizsedaszdnendnya.SGeceyiusulcasilengndz.Hergnyenidendoangne.Szvermiesineardardagelengnler...
Sankihepsielbirliietmitirde,rktmekistemezbizi.Bizde,mutluluklara,hznlere,arzulara,kayglarayakasnkaptrm yreimizlekatlrzbutempoya.Vebubylesrpgider.Taki,gnlerdenbirisznbozanakadar.Takibirelarayagirip,senburayadiyerek,bulun
duumuzhalzerebiziokaranlkkeyeekenekadar.Burayakadarherkesiinmlum.BuradantesiniKuranKerimdendinleyelim:
8/14/2019 LM SON DEGiL
54/143
54
Canboazadayandndavesizoesnadabakakalmken,bizokiiyesizdendahayaknzdr,amasiz
gremezsiniz.(VkaSuresi,ayet8385)Deki:Sizevekilklnanlmmeleicannzala
cak,sonraRabbinizedndrleceksiniz.(SecdeSuresi,ayet11)VeO (Allah), kullarnn stnde Egemendir; size
koruyuculargnderir.Nihayetherhangibirinizelmgelince,elilerimizbireksiklikyapmaksznonuncannalrlar.SonraonlargerekMevllarnadndrlrler.Ha
berinizolsun,hkmOnundur.O,hesapgrenlerinenhzlsdr.(EnamSuresi,ayet6162)
Akbet,canalcmelekleringrnmesiylebirlikteyanolurkiiye. liikkesme ilemini takiben,canbedendenayrlrvegrnenalemleirtibatsonaerer.Kiiyeaitdnyadosyas,hesapgnndeyenidenalmakzeregeiciolarakkapatlr.
yileriyiliiyle,ktlerktlylekalrbuanda.Tevbeetme,yenibirfrsatyadatelafiimkanebediyen
ortadankalkar.Herkesameliyletoplanr.
Byledirite...Sonsatralmyazlmtr.Bunedenledemoullar iinneticehideimez. klimden iklime
yoltutar,rzgaragsnverir,selekardurur,lmkarsndadizkerler.
8/14/2019 LM SON DEGiL
55/143
55
De ki: Kendisinden katnz lm muhakkakkarnzakacaktr.Sonragrnenivegrnmeyeni
bilenAllahadndrleceksiniz.Osizeyaptklarnzhaberverecektir.(CumaSuresi,ayet8)
Bir eceli msemma 15 vardr ki, glge gibitaklrkiininpeine.Yaamanszbirhastalkolurbeklerdibinde,yadabirkalpkriziyledikilirnne.Gnolurelim bir trafik kazasnda, gn olur er meydanndayakalarvaktigeleni.ncedenkestiremezhibirfni,nezaman,neredeve
ne ekildeleceini.OnnbilgisiyalnzAllahaaittir.nk hayat ve lm, dayananAllahn dilemesindenalr.Allahndilemesibelirler,baharhazandanayran
zaman.Allahndilemesimstesna,vakitgelipatncaanbile
sekmez.Baharyadagzfarketmez;oandaemanetiteslimfarz
olur.
HibirkimseAllahnizniolmadanlmez.O,vaktibelirlenmi bir yazdr.Kimdnyanimetini isterseonaondanveririz.Vekimahiretnimetiniisterseonadaondanveririz. kredenlerinmkafatnvereceiz.(li mranSuresi,ayet145)Allah,eceligeldiindehikimseyiertelemez.Allah,
yaptklarnzdanhaberdardr.
15Allahkatnda,okiiiinbelirlenmi sre.Belirlenmi ecel.
8/14/2019 LM SON DEGiL
56/143
56
(MunafikunSuresi,ayet11)Hepayngaflettirinsaniin,deimez;lmkendine
uzak,bakalarnayakndr.OysalmyelidirbuNeredenvenasleseceihi
belliolmaz.Gnolurbaaktadkerdaneyi,gnolurkurumasnbekler.Bufikir,ancakhakvakiolduundadeiirbiroklar
iin.Veonlarancak,lmleyzyzegeldiklerindeanlarlarlmeheryerinaynuzaklktaolduunu.
Bazenbirankadaranidirlmvekiiyesevdikleriylevedalamafrsatbilevermez.Bazendecehennemenispetgnlerle,yaadnapimanederkiiyi.
steranigelsin, isteryava yava,birbakahaldirlmhali,dierlerinebenzemez.sekeratulmevt16diye
nitelerbuhaliKuranKerim,yanilmsarholuu.Herbeersadecebirkezyaarbuaylmasolmayansarholuu.
Sekeratulmevtknce,bedenselfonksiyonlarbirbiriardncadurur.D dnyailehertrlirtibatkesilir.Birnoktayasabitlenipkalangzler,tylerrpertenbirdonukluabrnr.yleki,isabetettiiher eyidelergeer,oradandasonsuzayoltutarsanki.Tevbekapskapanrvepimanlkanlamnyitirirbu
anda.Geriyedn yollar tmyle tkanrvesadeceoandantesikalrkiiiin.Gemi adna her eybiter,
16Sekeratulmevt,lmsarholuudemektir.Buterim,KuranKerimdegeerve ylebuyurulur:lmsarholuugerektengelir;eyinsan,itebusenintedenberikorkupkatn eydir.(KafSuresi,ayet19)
8/14/2019 LM SON DEGiL
57/143
57
gelecekisekorkunbirbelirsizliebrnr.HerkeshazrdrDieraleminmensuplarhieksik
sizbutrenitamamlarlar.Nimetiadeedilir,emanetteslimalnr.Bylelikleruh ilebedeninyllarsrenmuhabbetisonaerer.Vecanekilmeyebalarayaktanbaadoru.Ardndan ayn ynlbir souma takip ederbtnvcudu...Vekiiylednyaarasna,kyametedekalmayacak
birperdeekilir.
YceRabbimiz ylebuyurur:
Sonundaonlardanbirinelmgelince:Rabbim!Benigerievir,belki,terkettiimdnyadaiyiiler yaparmder.Hayr!Buonunsylediibo birszdr.Arkalarnda,tekrardiriltileceklerignekadaronlar
geriyednmektenalkoyanbirengelvardr.(MuminnSuresi,ayet99100)
Sekeratulmevtannda,maddialem ile tmbalarkoparkiinin.Yeryzyaamnauygunveoortamdakieylemlerigerekletirebilecek ekildetasarlanmbedenleiibiter,yeniboyuta intikal srecibalar.Buesnada,manevialeminsakinleri17onungzlerindekiperdeyikaldrrlarvekendisiileirtibatageerler.Kii,benzerinidahancehiyaamad,tahayyl
snrlarnndndabirbulumaylayzyzegelir.Derkenkaparalanrveo incecikaralktanlmdensonrakiistikbalingzlerialanszar.Buandakiininidrak
vemuhakemesibtnhametiyleayaklanr;bir efkat
17Melekler.
8/14/2019 LM SON DEGiL
58/143
58
emaresiyadabiriftgzelsziintetiegeer.Bubulumann,inananlarveinanmayanlarcephesinde
naslcereyanettiiniKuranKerim yleanlatr:
Melekler,arnmlarn(temizinsanlarn)canlarnalrken: Selamsize;yaptklarnznkarlolarakcennetegirin derler.(NahlSuresi,ayet32)
phesiz,RabbimizAllaht
rdeyipsonradoruluktadevamedenlere,melekler:Korkmayn,zlmeyin,sizeszverilencennetlesevinindiyerekinerler.Bizdnyahayatndada,ahirettedesizedostuz.Bu
rada,canlarnznektii,umduunuz eylervardr.BalayanveacyanAllahkatndanbirikramolarak.(FussiletSuresi,ayet3032)
Meleklerkendilerineyazketmi kimselerincanlarnalrkenonlar:Bizhibirktlkyapmyordukdiyerekteslimolurlar.(Melekleriseonlara yleder:)Hayr;Allahsizinyaptklarnzokiyibilendir.(NahlSuresi,ayet28)Melekler,Tadnyakcazabdiyerek,yzlerine
ves
rtlar
navuravuracanlar
n
al
rkenokfirleribirgrsen.(EnflSuresi,ayet50)Meleklerigreceklerign, iteogngnahkrlara
hibirsevinhaberiyokturveonlar:(Size,sevinmek)yasaktr,yasak!diyeceklerdir.(FurkanSuresi,ayet22)
Buanmthibirandr.nkkiininhayatbilanosu
8/14/2019 LM SON DEGiL
59/143
59
ilksemeresinibueikteverir.
Eer kii takva18 sahibi bir Mslman ise,
meleklerden grd ho arlamayla, zerindekiaknlkveendiebirandamutluluadnr.Bugnylekarlaacanbilmeninmkafatdrbu.
Bugnhatrdatutmannmkafatdr.Salamipetutunmann,doruvaadegvenmenin karldr.ylebirmutlulukturki,yer ilegklerarasna bilesmazsevinci.
Eerkii,birmrik,19birfask,20birkafirse,21umulmadkbirkarlamadrbuonuniin.Ksabirintibaksrecininardndan,korkuteslimalr
heryamac.Birka,birk yoluararkendineamahangiyanadnseumutsuzlukdururkarsna.
Anlarki,nedirenmenin,nebahaneninkymetiyokturburada;grddekabusdeildir.Kibrin,inadnveihmalinbedelinidnroanda.
18Takva:Korkmak,saknmakdemektir.Takvasahibiolmakise,Allahnemirveyasaklarnauymaktatitizlikgstermek,ibadetleritammanasylayerine
getirmekdemektir.19Mrik:Allahae koan,Allahaherhangibir eyidenk,benzer,ortaktutan. Allahtangayritanrlaredinen.Hkmde,uluhiyetteverububiyetteAllahtanbakasnonaortakveyadenktutan.SadeceAllahaaitolanzelliklerebakalarnndasahipolabileceineinanan.20Fask:Allahnemirlerineaykrdavranan,inatedipayakdireten,gnahilemeyialkanlkhalinegetirenkimseyedenir.BuanlamlarnaekolarakKuran Kerimde, kfr, isyan, yalan kavramlarna karlk olarak dakullanlmtr.21Kafir:Szlkmns; bir eyirtmek,gizlemek demektir.AllahinkaredeneveyaAllahnindirdiidini,peygamberi,kitabvebukitaptakiemirveyahaberlerdenherhangibirisiniinkaredenekafirdenir.
8/14/2019 LM SON DEGiL
60/143
60
Yoluna,yoldanalaneteder.Hayatagelmemi olmaydilerardndan.
lmmminleriinbirrahmetkapsdr. Yoldankanlariinse,sonsuzkaranlklarkuyusudur.22diyerek,aradakiderinuuruma,kavumazuzakladikkatleriekiyorstadBediuzzaman.
Evet
lmngzlerdengizlenenyan
byle.indnyatarafisemlumGzyalarvehkrklararasndasonyolculuuna
uurlanrkii.Tahtabirsandukaierisindekabrineiinekadarsrenyolculuunardndantopraklabuluur.Birka resimvebirkaparaeyageriyehatrakalr
kendisinden.Rahmetlidiyeanlrbirzaman,dahasonra
daanlmazolur.Unutulurgiderhergidengibi.Kazandnyklenir,yklendiiylehesapgnnbeklerncekilergibi.Hz.Peygamber(s.a.v.)birhadisindekymetibilinmesi
gerekendeerleri ylecesralam;Be eydennce,be eyinkymetinibil:
htiyarlamadanncegenliin,hastalktannceshhatin,
fakirliktenncezenginliin,meguliyetgelipatmadanncebo zamanlarnlmedenncehayatnBtnbunlarganimetvefrsatbil.
22BediuzzamanSaidNursi,Lemalars.198.
8/14/2019 LM SON DEGiL
61/143
61
Ahiretegidenyolda,zamannkymetinibilmekonusundada ylebuyurmu Hz.Peygamber(s.a.v.);
Sabahakavuunca,akambekleme.Akamaerincede sabahbekleme.Hayatndanlmne,shhatindenhastal
nabir eylerayr,yaniistifadeet.
Ehli Snnet23 alimlerinin ouna gre lm,yokluaaitbiri olmayp,varlaaitbiritir.
Yanihayatilelmkar
lat
rmas
,canl
l
kcans
zl
k,varlkyoklukveyayaratlmaklayaratlmamakgibibirolumluveolumsuzkarlatrmasdeildir.Dahaziyadehareketskun,toplanmadalma,aklkgizlilik,geligidi,gibibirtezatkarlatrmasdr.24Dalan,yine toplanabilir.Giden, tekrargelebilir.
Skun,tekrarhareketednebilir.Yanibirdevamllk
halimevcuttur.Hayatlmilikisidebyledir.Allahndilemesiylelmdenhayatkar...
23Hanefi, afii,MalikiveHanbeligibihak slammezhepleriningenelad.24ElmallHamdiYazr,ElmallTefsiri8.cilt,MlkSuresininTefsiri.
8/14/2019 LM SON DEGiL
62/143
62
eygamberimizHz.Muhammed(s.a.v.);Lezzetleritarumaredenlmokaann.Pbuyurmu...
stadBediuzzamanbuhadisi yletefsirediyor;
hls zedeleyen, riyaya ve dnyaya sevkeden, tliemel25olduugibi;riyadannefretverenveihlskazandran,rbtai mevttir.26 Yni : lm dnerek, dnyannfniolduunuanlayp,nefsinhilelerindenkurtulmaktr.27
lmdenkorkmakveyalmdnpdedertlenmekdeildirlmanmak.Butaktirdelm,lmektentebiranlamtamyordemektirkiiiin.lmanmak,sonular itibariylelmdnmekvebuyollalmsonrasnadairbirfikirsahibiolmaktr.Bireyancak,lmsonras zihninde tatminkarbir karlkbulunca, hayatlminsanbalantsnkurup,birinsanolarakdnyadaki
25Sonugelmeyenistekler,dnyayadknlk.26lmdnmek.27BediuzzamanSaidNursi,Lemalar,s.152.
8/14/2019 LM SON DEGiL
63/143
63
konumuylailgilideerlendirmeyapmafrsatneldeeder.lm,hayatngeiciliinidnerek,nefsinsonu
gelmezvetehlikeliisteklerinedirenecekgckendindebulur.
Hi phesizlm,insanaverilenmhletinsonudur.Ardndan,iyiliklektlneksiksizkarlkbulaca
gnekadarbiruykugelir.
Sonuyamutlulua
kar,yahsrana.Tarlayatohumatp,hasadgzlemekgibi...
Peygamberimiz(s.a.v.) ylebuyuruyor:Kimlrsekyametikopmu demektir.
Mthibir ey,lmeuyuyupdakyameteuyanmak.Akbetinbastrlm tasasyenidenalevlenipbtn
bedenisardnda,yalnzbanamaherinrkekkalabalnakarmak...Mthi bir eybu;helelmleher eyinbittiinisa
nanlariin...YceRabbimizbuyuruyor:
Siziardgn,Onahamdederekdavetineuyarsnzve(kabirlerinizde)pekazbirmddetkaldnzsanrsnz.(srSuresi,ayet52)
Daabirku konupusaeer,
Daanenoksan,ne fazlalkgelmez.demi air.Haddinibilen,kendinitanyordemektir.
8/14/2019 LM SON DEGiL
64/143
64
Topuuylayeri,baylagdelecekhaldedeilinsan.Domakvelmek,herkesinyaptbu...
Buyzden,lmilearasndakimesafeiyicekapanmadan, samimiyetin scak yastna ba koyup, yaamboyuncaenazbirkezsormalkii.Neiinyaadm,neuurdalyorum?Herkeskendineoynadoyunabirsonverip,mert
vedrstecevabnvermelibusorunun.
Veennemlisi,herkestenncekendiinanmal
verdiicevabaHz.Ali(r.a.)diyorki:Eerbizldmzdekendihalimizebraklacakol
saydk,lmhercanlnnrahatolurdu.Fakatbizlerldmzzamantekrardiriltileceizve
her eydensorguyaekileceiz.
YceAllahKuran Kerimde ylebuyurur:
nsanlar inandk demeleriyle kendi hallerinebraklacaklarnve imtihana ekilmeyeceklerinimisandlar?
(AnkebtSuresi,ayet2)
8/14/2019 LM SON DEGiL
65/143
65
ayatnvarlksebebi,kendisiyleiiegemi bakasorularlabirlikte,dnenleriinbilmeceninenby.Vehayatnbirbedelininolmasgerei,onu,her eydenncecevaplandrlmasgerekenbirolguhalinegetiriyor.
H
nsanhayatveinsanhayatnntemelelerisaylabilecekkimigelimelerin,maddiverilerlehibirizahyok.
Meselabirinsanolarakyeryznegelmek.Hayatvelmgibiikiolguileyzyzeolmak.Hayatagelmedennce,cinsiyetini,anababasn,kar
deini,akrabasn,soyunu,milletini,rknseememek.Havaya,suya,beslenmeyemuhtaolmak.Zamanlakaytlolmak;yanigemiisilememek,gele
ceigrememek.Duygular,zaaflarvedierleri...
8/14/2019 LM SON DEGiL
66/143
66
nsanolmak,insannkenditalebideil.Kezahayatvelmhususundadainsannfikrialnmyor.stelikbu
tekliflerintmnya da beenmediiherhangibirinigerievirebilmegibibirserbestiyedesahipdeil.Bunlaristergrmezdengelin,isterisyanedin,ister
kabuledin;herhalkrdabuacizliin,diningetirdiiaklamadndabiraklamasyok.Hayatbahesinebyleiniyorinsan. radesihibula
trlmadan, itirazamahalbrakmadan.Tpkakvaryum
dakibalkyadakafestekiku gibi.Veyaduvardakitabloyadasaksdakiiekgibi.
Acizlikdrtyantutmu.HayatabylebalamaktuhafDahadatuhaf,arbalbirsuskunluklanelereraz
olduunugrmezdengelip,bunlarhesabakatmadanyaamak.Niyedirbususkunluk?Kabuldenmi?Deil...Sadecekaytszlktan.Grnrdebirkabulvarsa,kaytszlsrdrebilmek
iindir.nkpervaszcayaamannyolukaytszlktan
geer.Bir ses, srarlahayat fazladidiklemememizi fsldarbize.Didiklersektlsmnbozulacaylakorkuturhepimizi.Vebyleliklebiryanmz teslimalr,kalanksmylayaamayamahkumederbizi.Tpksigara,alkolyadauyuturucugibi.Neden?
diyesormamamzgerekir.
Eersorarsak,eskisigibitadvermezbize..rkeriz,biranlamakavutuutaktirdehayatngeti
8/14/2019 LM SON DEGiL
67/143
67
receisorumluluktan.Unutmakisterizonu,hatrlanmamasgerekenmahremsrlargibi.
Nekadarazsoru,okadarazcevap eytanibirilkebu.Toputopu,birazdahadilediinceyaamak,birazdahazgrlkiinbtnbuka.Herfrsattamesuliyetingereindenvefaziletlerinden
demvururken,nedeniindemesuliyetolmayanbirhayathepdahasevimligelirbize?
unsur...Baka eylerdevardrama,varoluun srrnagiden
yolda,enbata uunsurdolanrinsannayana.Birincisibilinliumursamazlktrkigeneldeyainattan
yakibirdenyadamenfaattengelir,ikincisiyanl bilgilenmedirkigeneldekaynaya
kulaktandolmabilgileryadatelkindir,sonuncusuihmaldirkibununsebebidehafifealmadr.Sonuitibariylehepside,ncelikleinsandncesin
de,ardndanhis,alglamavedavran alanndadorudanyadadolaylhissettirirkendini.
teayn eyebakpfarklgrmenin,ayn eyiduyup
farkl
anlaman
nsebebibunlard
r.Berrakolan
buland
ran,okbasittahlilleribilekarmaahalinegetirenyinebunlardr.
Aslndagerekapaktr...Bilerekyadabilmeyerek,bizbulandrrzonu.Bubulandrmaksasrelibirrehavetsalarbize.Geicibirtatmin,geicibirhuzurdurbu.Ki
gerekbizitekrardrtenekadarsrer.nsanz...Sahipolduumuzher trlbecerivesfat
8/14/2019 LM SON DEGiL
68/143
68
tannceinsanz.Veinsanolmannmaddievrendebizesaladtartlmazbirayrcalnstnekuruyoruz
yaammz.Bu ayrcalnkeyfinisrerken,ne insanolmann ne de bu uurum seviyesindeki ayrcalnbilincindeyiz.
nsanolmak,dnyadaolmak,varolmak izahbekler.Birinsanolarakevrendekivarlmznmaksatynyleaydnlanmasbunabaldr.tetaraftanmaddiverilerle
insanolmaklnaklanmaimkandayoktur.nsanzveaklmzmeguleden eylerebirnoktakoy
manntatlhuzurunuyaamakisteriz.Deilse,bir eylerinyarmyadaeksikolduuhissiilesreklirahatszoluruz.Budurumda,yaiimizdekikukuyudoruylaveyayanllabastrmak,yadacevapszkalm eylerin ifabulmaz
sanc
s
ileyaamayaal
makzorunday
z.
kelerimiz zerinde geriye dnp grmezliktengelmek,kulaklarmztkamakyadadncemizihevesvearzularmza uygunyorumlaryapmayazorlamak,gerekleolanyzlemeyiertelemekadnabireryntemolabilir.
Amabtnbunlarngereeetkisine?Hangiabagereideitirmeyekadirdir?
Gne hergnyenidendoar.Dnyadner,gecegndz kovalar.Hazan gider,bahar gelir.Aalarlmndensonrayinedirilir.Vebubyledevameder.
Derken,yenilergelirbizgiderizveeksikliimizdehihissedilmez.
8/14/2019 LM SON DEGiL
69/143
69
Kyametsuresi14.ayetindensankendikendinin ahididir.buyurulur.
yledirgerekten.nsankendiniavuturamaaldatamaz.Niyedirenirizgeree?Hastahanede,hapishanedeyadaherhangibiryerde
olsak,bununbirizahvardr.Amadnyadaoluumuzunaslizahederiz?
8/14/2019 LM SON DEGiL
70/143
70
(Allah)buyurdu: Birbirinizedmanolarakinin.Yeryzndebellibirvaktekadarsiziniinbiryerleim
vegeimvard
r.Dedi ki: Orada yaayacak, orada lecek ve yineoradan(dirilip)karlacaksnz!(ArafSuresi,ayet2425)
Buszler,enyetkilimakama,emrindevehkmndeortaolmayanycearnsahibiAllahaaitti.
Muhatabise,Hz.dem,eivehasmlar blisidi.Arnsakinleri,buszlerletitrediler.nkonlar,kainatnRabbiAllahbir eyehkmedin
ce,negklerdeneyerdehibirkimseyemuhayyerlik28olmadniyibilirlerdi.Gklerin,yerinveikisininarasndakilerinRabbiAllah,
28Semeserbestisi.
8/14/2019 LM SON DEGiL
71/143
71
yarattndenemekistemiti.Yaratm,ardndandakkbirimtihanatabitutmu
tuinsan.Her eyserbest,sadeceamasadecebir eyyasakt;o
aacnmeyvesi.Ancakyasaktakigizem,yinecanevindenvurmutu
insan.Birdelmszlnaklbatanalancazibesi.yitespitetmitiinsandakilmszlkzaafn blis.
VeoradanyakalamtHz.demveeini.lkimtihanveilkhezimetiydibuinsann.Bylecebalad,doru ileyanlnkyametekadar
srecekmcadelesi.Cennettebaladveininemriileyeryzndedevametti.29
teogndrbugndr,aralkvermeksizinyeryzne
inerdururinsanolu.Nekonarken,negerkensorulmazkendisine.BylediryazgBirkerevesadecekendiyerineyaarinsan.Vebirkerelr;yinesadecekendiyerine.Nehayattanelmdevekaletyoktur.
Herkeskendiyerineyaar,kendiyerinelr.
29Hernekadaryeryzneini,buimtihanolayndansonragereklesede,insann yeryzndeyaama,lmevekyametgn tekraryeryzndendirilmeyazsdahancedenyazlmt.Bunu,BakaraSuresi,3039ayetle
rindeHz.demin yarat
l
anlat
l
rken, 30. ayette geen yeryzndekelimesindenanlyoruz.Rabbin meleklere Ben yeryznde bir halife (insan) yaratacamdemiti.(BakaraSuresi,ayet30)
8/14/2019 LM SON DEGiL
72/143
72
Peki,nedirlmvehayatnvarlksebebi?BunaKuran ylecevapveriyor:
O(Allah),hanginizindahagzeldavranacansnamak iin lm ve hayat yaratmtr.O, gldr,balayandr.(MlkSuresi,ayet2)
tedinegrebudurdnyadaolmanncevab.
Budurhayatdiyezetlenensreninverili gayesi.
Gerek uki,iindebulunduumuzhal,dank,boryalardeildir.Yaadmzher ey,yabirncesininsonucuyadabirsonrasnnsebebidir.Hayattahibir eybirbirindenkopukve bamsz
gelimez.Hibiran,ncesindenyadasonrasndanso
yutlaypmstakilklamazsnz.Her eykesintisizbirnedensonuilikisiiinde,zincirinhalkalarmisalibirbirineeklenirvenihaihalkaolanlmebalanr.
Evet...Dnyadaolmakbirmeseledir;hemdebalbanabir
mesele.Vecevapbekler...Dindverilerlebunamakulbirizahgetirmeimkan
yoktur.Dolaysyla,dnyadaolmannaklauygunbirizah,ancakdiniretinin salayaca tatminkarbiralmlammkndr.
8/14/2019 LM SON DEGiL
73/143
73
aman...ZKr,sar,dilsizdirzaman.
Nelergizlenmitironunokoskocamazisine.Negnahlar,neveballersinmitironunokoyukaran
lna.Neduygular,netutkulareriyipgitmitironda.
Telafisiolmayanbireskitme,yoketmesrecidirzaman.Eskitirher eyi,genci,gzeli,tazeyi...Geriyedoruilemezzaman,hepileriyigsterirzaman
oku;geen,maziolupkalrzamaniinde,gelecekisesadecebir pheHepnyaamakvardrzamanda.Geriyednp
istenmeyenanlar,yadageleceegidipmutsuzluklarayklama ansyoktur.Zamansizihangisratleekiyorsa,
otempoylakatlrsnzzamana.Vebuhal,zamansizdenyzevirenedeksrer.
8/14/2019 LM SON DEGiL
74/143
74
Takvimlerbildirir,bilinengemile,bilinmeyengelecei.Gemiihesapmmkndrtakvimebakncaama
geleceksadecebirkavram...Dn,dndekalmtr,buanyaanmaktavegelecek
debelirsizdir.
Maddidnyadameydanagelengrnrolaylar,yaanlanher ey,zamanamuhtatr.Zamanyolverironlara,zamanaarnlerini.Glaarkende,solarkendezamanister.Gndeyle,gne deZamanmhlettiraslnda,yenidendomay,dorulupkalkmaymuradedene.
Birbykzamanvardr,birdekkzamanBykzaman,zamannvarolduuyerdenbalayp
bugne,buradandageleceeakar.Kkzamanise,
bizimzamanakatldmzyerdebalayp,ayrldmzyerdebiter.Zamandanszlenbirdamladrhayatdediimizsre.
Zamannbizetahsisedilmi incecikdilimiNelersarodamlakadar eyiniine.Genlik,olgunluk,yallk,aile, i, iyiktanlar,mal,mevki, anhret,zafer,yenilgi...Hayat,hayatmzIktankaranla,gndzdengeceyeyaarz,zaman
iindeokck zaman.Nefesnefesekatettiimiz,varlkileyoklukarasndaksabirmesafedirbizeaitolanzaman.Zamanyolculuundahaldenhalegeerken,tammanasylabizesadkolanyegane eydirhayatmz. yi
zamanlarda,ktzamanlarda,sonunadekbizimledir.Onunlabalar,beraberayrlrzzamandan.
8/14/2019 LM SON DEGiL
75/143
75
Nedirzaman?Saatkadranzerindekiakrepveyelkovanndairesel
hareketimi?Takvimdenekipaldmzyapraklarm?Dnyanngne etrafndakidnm?Metabolizmamzdameydanagelendeimelermi?Yoksainsanzihnininbirtasarmm?
Tanmlanmasenzorkavram demi,zaman iinAzizAugustin.Gerektendezaman,felsefe,matematikvefiziin uraalanna girmesineramen,hldrtbamamurbirizahakavuamam durumda.
Zaman,gemitengeleceedorubirak ierisindedirveheryeniolgubuak ierisindemeydanagelir.Bu
ynyle, ilkelyadagelimi insannzamanalglamasfarkldeildir.Dolaysylazaman,gnmzdeolduugibigemitedegndelikhayatnayrlmazbirparasdr. nsangerekkendivarlnn,gerekevresindegelienolayveolgularnzamanlailikiselliinifarkettiindenberide,zamankavramonun iinbirmerakvearatrma
konusuolmutur.
Zamanileilgilidncelerinkkleri,antikalarakadaruzanr.Bualardazamankavramnayaklam,bilimsel olmaktan te sezgiseldi. Zamana dolaylbirbak hakimdi.Zaman,her eydenok,hayatvelmaklarkenieyarard.Dolaysylazamanszkonusu
olduundatemelalnan, zaman ilehayat arasndakiilikiydi.
8/14/2019 LM SON DEGiL
76/143
8/14/2019 LM SON DEGiL
77/143
77
Varlnpenceresindenbakp,mutlakyoklukizahedilebilirmi?
Busoruylakastedilen,ekmekyadasuyunyokluutrndenbiryoklukdeildir.Mutlakanlamdabiryoklukturki,buanlamdabiryokluutahayyliin,zihindekivarlailikinreferanslarkullanmamakgerekir.Buda,aklnalmadzenigznnealndndaimkanszdr.
ZamandabyleZamanlakaytliken,zamanszlidraketmekmm
knm?Zamanndurmasveyasonsuzlukgibikavramlar,
bizde,lmszlkyadaeskimeninolmamasgibitasavvuredebileceimizarmlaryapar.Diertaraftanzamanszlk,gemii, unvegele
ceiaynandagrebilmemizanlamnagelir.Peki,gemii, unvegeleceiaynandagrebi
leceimizbirkonumutasavvuredebilirmiyiz?Edemeyiznkzihnimizdekizamankavrambunu
dnebilmemizeimkantanmaz.
8/14/2019 LM SON DEGiL
78/143
78
Bendenncezamanyoktu,
Bendensonradaolmayacak.
Benimledoacak,
Benimlesonbulacak.DanielvonCzepko.
elki kimimiz ayn zaviyedenbakmyoruz dnyaya DanielvonCzepkoile.Amapaylarzhepimiz udizelerini.nkzamann,onadabizedebakanyzayn;hayat
B
Zamanbizimlekaimdeil.Amabizimiin,bizvarsakzamanvar.
Birhayatmzvarveonubizsrkledikburalara.Zamanvemekandakaybolmakdavar,onuanlaml
klmakda.
stnegitmemiz,hemdehiekinmedengitmemizgerekenbirmeselebu.
8/14/2019 LM SON DEGiL
79/143
79
hmal,yerigeliruurumolur.natda,keser.
Arzularnelineterketmemeliyaam.nk,zamandanalnmbirfrsatyadazamannbir
cilvesideildirhayat.ZamanYaratannbizebaladkymetlibirhisse
diro.Zamandanbizedenhisse...
Hayat,birtrlmaksadnauygunbirkonumlandrmayakavuamyorzihnimizde. kincibirfrsattannmadnbilmemizeramen, frsatkelimesineyklediimizyanl anlamyzndenyangndanmalkarrgibiyayoruzhayat.nkyabilmeyenlerdendinliyoruzhayatn tarifini
ya da kendimiztanmgetirirkenbilme ileanlamannarasndakiinceizgiyebasyoruzhep.Byleolunca,hayatmitilekorkuarasndagidipgelen
birsrehalinegeliyorbizimiin.Korkuktndemidesarlyoruz.Korkusilinince,azgnlkteslimalyorbenliimizi.
Hrsnelinebrakyoruzkendimizi,maniolamyoruzhrsnbizirselemesine.Birtrlkabuledemiyoruz,herekeninbiemeyeceigereini.
Gneledouyor,geceylebatyoruz.Kurutmuyoruzterinibirtrlhayatn.
Eildiyorlar,y
k
l
yoruzbirazmenfaatiin.Nelerigzealyoruz,neleritepeleyipgeiyoruzguruna.
8/14/2019 LM SON DEGiL
80/143
80
Zirveiinveriyoruzoncasava.lmnesava korkutmuyorbizi;oradaninmek,tuttuunubrakmakdaha
ggeliyorbize.Korkuzerinebinaediyoruzher eyi,korkularynetiyorbizi...Nicehakszlklar,nicezulmleri,nicehayaszlklar
gmyoruzbaarnntemeline.Kaybediyoruzihtirasntatlmelodisindebizibizyapan
deerleri.Veyitipgidiyorhayatnanlambunlarnardnda...Bilenlerimizbileunutuyordnyayagelmeninbirbedeli
olduunu.
Dnyayayandurmakdeilkastmz.RuhbanlkdadeilArzuedilen eylyamamalderMevlna.
tebu
8/14/2019 LM SON DEGiL
81/143
81
irazdnnce,bilipdedillendiremediimizbiryalnzlkefederizyanbamzda.BObilinenyalnzlktanokdahakoyu,okdahaderin,
nepaylamann,ne samimiyetindatmayagyetiremediibiryalnzl...YazgyyazanYcelerYcesiAllah,hayatvelmn
yannda,yalnzldadm yazgnnbirsatrna.Vegnderirkendnyaya,herkiininbenliinegiydirmiyalnzlkgmleini.Bylebalam benlikileyalnzlnbirliktelii. yi
gnde,ktgnde,doumda,lmde,hastalkta,ekilen
acveskntlarda,hattamutluluktabile...tebuyzdenyalnzgelirveyalnzayrlrzhayattan.
Hastal,skntlaryalnzeker,bozgunuyalnzgsleriz.Paylatmzsandmzaktabilesinsibiryalnzlkgizlidir;obizimlekendiaknyaarken,bizdeonunlakendiakmzyaarz.Zaferlertopluca,hezimetlertekbanayaanr.Buyz
denmutluluklar,baarlaryaanrkenardndakiyalnzlkhissedilmez.ounluklamutsuzluklareleveriryalnzl.
8/14/2019 LM SON DEGiL
82/143
82
Hernekadarmutsuzluklaryalnzlklakolkolagezsede,birok eydeolduugibi,hayattaykeniinedlen
yalnzlntelafisimmkndr.nkbutryalnzlklarzntkabilindendirve
sebebinortadankalkmasylaveyadostluk,arkadalk,paylamagibietkenlerledalr.Sadecelmleyzyzegelindiindeisabetedenyal
nzln kasvetinidatmayahibir eyin gcyetmez.Ancakbuhalbildiririnsanaiindebulunduumutlak
yalnzl.
Yaratann,insanndnyaserveniiinyazdyazgdagerekli koul hkmndedir yalnzlk.nk insanaesizlik,teklikvasfn,benliin yalnzolmaniteliikazandrr.
nsan,ansznnndebulduuhayatnimetininsrrnbirazdabuyalnzlktaaramal.Haniherkoyunkendibacandanaslrya!
Srtnyalnzladayardaineryeryzneinsanolu.Vebirbakayalnzlayarolurlmile.Gemiinykdryoldabusrgnde.Srtlanronugeerkarya.Neekmekuruna,necanderdinedirbugurbet.stelik
slamidideyoktur. nkarda,direnmedennegeemezbumecburiikametin.Vearesiz,akbetimehulogurbetiyurtedinirkii.Hayatbirmhlettir insan iin.Kulolma, insanolma
snavnverirkiibumhletierisinde.Akl,iradesi,
adaleti,merhameti,fedakarl,vefas,tevazusu,sabrsnanr kiinin. stee tabi deildirbu snav,hayata
8/14/2019 LM SON DEGiL
83/143
83
gelensnavadahilolur.Bununiininsanolmakveaklyerindeolmakyeterli arttr.
Herkes artlarvegclsndebirmkellefiyetetabitutulurbusnavda.Dnyevieitsizliklerbirkymetarzetmezvezengin,fakir,gl,gszaynizgidenbalar,aynkulvardadevamederleryara.Vekulluadurduklarnda, ayn safta eilirlerkendilerinehayatnimetinibalayannhuzurunda.Tannansreninksayadauzunolmasdeil,nasl
kullanldbelirlersnavnsonucunu.Bazensamimiyetyklanlkbirteslimiyet,sevdirirkiiyiilahna;bazendeyllarsrengaflet,mhrletirkalbi,gz,kula.Nehayatagelite,nedeayrlrkenherhangibirdahli
yokturinsanlarn.Amahayataynvermehususundadaciddibirzgrlktannmtrhepsine. tebuzgrlk
f
rsattan
rktye,iyiye,dahaiyiye.Buzgrlklebulunur,yanlgyadaisabetinyolu.Vebuzgrlksayesindeayrlrinsaninsandan.Hz.Enesradyallahuanhanlatyor:
Peygamberimize(s.a.v.)soruldu:
Mminlerdenhangisienfaziletlidir?
Ahlakaengzelleridir! cevabnverdi.
Tekrarsoruldu:Pekiyi,mminlerdenhangisienaklldr?lmenokzikredenvekendilerinelmgelmezden
nceonun iinen iyihazrlyapanlardr. teaklllarbunlardr.diyecevapverdi. 30
30 bnuMce,Zhd31,(4259).
8/14/2019 LM SON DEGiL
84/143
84
icekimselerbelayayoltuttuklarnbilmeden,bela
yolcusuolurlarderMevlna.
Nuzamanyolculuudabunungibi
Hepimizakdenizlerde,yelkenimizidolduracakbirdelirzgarnpeindeyizve nereyeyntuttuumuzubilmedenyolalyoruz.Bizibylesine aknklanneise,onuntasallutundan
kurtulmaklazm.Hepelimizbrmzdemiyaayacaz?Eerdurupsoluklanmazsak,urunabirmradad
mz eyleriinbuncazahmetedeyipdeymeyeceinidnmeyebilefrsatmzolmayacak...Nezorinsanftratnauygunyaamak!
stesekdeistemesekde,kurallar eytancabelirlenmi,insafveadalettenuzaksunibiryarniinedouyoruz.
8/14/2019 LM SON DEGiL
85/143
85
Kimverdikalknbuyarn?Neredebitecek,budekalkakouturma?
syanetmeliyizbutempoya;tekbanaolsabile.Yeterinceyrekliysek,olduumuzyerdegeriyednp,
sonunakadaralm kollarmzla,bizinnekatpsrkleyenher eyidurduracakgcmzvar.Bunuyaptmzda,grltkesilecek.Ardndantozdumanekildiinde,hayatnusanmadan
iaretettiiouyar
levhas
n
,bukezgreceiz.Vehissedeceiz;akl,kulak,gzvekalbinhepbuanbeklediini.
lmgelipatmadka,hibirvakitgedeildir,enbandanalmak,rahmetkapsnalmakiin.Din,dnyaiindir.Yaarkenkullukedersiniz,ldk
tensonradeilHayatnheran,biribadetolurbilene.Gereken,yaarkenAllahnllerineuymaktr.Gerekenkendinehkmetmeyigzealmaktr..YceRabbimizbuyuruyor:
Bencinleriveinsanlar,ancakbanakulluketsinlerdiyeyarattm.(ZriytSuresi,ayet56)
8/14/2019 LM SON DEGiL
86/143
86
ainat,dnyavednyazerindeinsanKTekbanadndndebirzerresanki.
Negemiedahlivar,nedegelecee.uzamandediimizgirdabnierisinde,herkiinin,
birmrboyuncaigalettiizamandilimi,neredeyseyokdenecekkadaraz.
Hayatlmllerinsermayesi.Harcanpdayerinekonamayan.Kiminebitmezgibigelen,kimineisehiyetmeyen.Peygamberimiz(s.a.v.)birhadiste ylebuyurmu:
Allahinsanalmekadarmhletverir.
Gerektendeherkiiye,birmrboyuncadefalarcaimkantannm yenidendorulupkalkmasiin.Tevbekapsnaralamakiinokfrsatlarkonulmu nne.
8/14/2019 LM SON DEGiL
87/143
87
YceRabbimiz ylebuyuruyor:
Onlarorada(cehennemde):Rabbimiz!Bizikar,(daha nce) yaptmzn yerine iyi iler yapalm.diyeferyadederler.Sizeorada(yeryznde)dnecekkimsenind
nebileceikadarbirmrvermedikmi?Sizeuyarcdagelmiti. imditadn(azab)!Zalim
lerinyardmcsyoktur.(FtrSuresi,ayet37)
Biliriz;hemenher eyeularelimizbirmrboyunca.Eeristersek,Allahnizniylenegktekiku,nedeniz
dekibalkkurtulamazelimizden.Veyinebilirizki,tannansrehemadil,hemyeterli
dirher eye.Dilegelmesinzaman,utandrrbizi ikayetettii
mizde.
ErtelemekHanikatkatstnevurursunuzdaalttanyinesrtr
oilkboyaverahatszedergznz.Kalpdebyledir.Oderinlerdengelenuyarylahuzur
suzolurhep.Ertelemektirengzelareoanda.Birkatboyadahaekipkurumasnbeklemekimizegelmediinde,nemsemediimizde,hepba
vurduumuzbiryntemdirbu.Hemmzmin,hembulac...
8/14/2019 LM SON DEGiL
88/143
88
Allahn ereflielisi(s.a.v.)buyuruyor:
Erteleyenlerhelakolmutur.
Gerektendeyle.nkertelemeler,biryerdensonraendayanklsnbileyalamaeder.O ereflieli(s.a.v.)yinebuyuruyor:
lm,insanatolarakyeter.
lmmthi bir ibret ama, oumuz ertelemeleryzndenartkdi tutmayz.Snrlarbizdenbamszizilmi birsreyihercaicekullanrken,ihmalveinadnyoldaolup,frsatntkendiiyerebiryoltutarz.Bizertelesekde,YcelerYcesiertelemez:
Allah,eceligeldiindehikimseyiertelemez.Allah,yaptklarnzdanhaberdardr.(MnafikunSuresi,ayet11)
8/14/2019 LM SON DEGiL
89/143
89
ayatveonunksalndndmzaman,aklmahepkarasinekyadahayattannasiplerionunkadarazolandierlerigelir.HErikinbirkarasineinmrsadecebirkahaftadr.tebusreierisindekarasinekhayattannasibini
alrvelr.Bukarasinekiinkoskocabirmrdr.
tetaraftanortalamainsanmr6075ylarasnda.Binylolsanedeiirdiki?
Eervurdumduymazlksa,sreninbunabiretkisiolmazd.Deiensadecezamanalglamamzolurdu.
Beyzlerdeykenkendimiziortayalhisseder,yediyzleregeldiimizdeyetitiremediklerimizdenyaknrdk.
8/14/2019 LM SON DEGiL
90/143
90
Uzunveyaksa.Balangcvesonuolanbir ey,nekadaruzunolursa
olsun,biryerlerdemutlakabiter.Aradakitekfark,birininuzun,dierininksaolmasdr.
Tpk mam aafinindediigibi:mrn sonu lm olduunagre, ister uzun ister
ksaolsunmsavidir.
lmtakdiredenyceAllah,Kuran
Kerimde ylebuyuruyor:
Andolsunki,senonlaryaamayakarinsanlarnendknolarakbulursun.MriklerdenbileHerbiriarzularki,bin seneyaasn.Oysa (uzun)
yaatlmasonuazaptanuzaklatrmaz.Allahonlarn
yapmaktaolduklarngrendir.(BakaraSuresi,ayet96)
8/14/2019 LM SON DEGiL
91/143
91
ayatveonunanlamHBirdostuma,batdayaambirmeslekta:Heryerde
grltvar.Hayat
anlaman
nzeminiyokbat
da.diyeyaknm.
oumuzuniieolduubirhal.Sonu?...Neolduunubilmeden,srrnaeremedengpgitmek
bualemden.Okumu olmakiinokumakyadaalm olmakiin
almakgibibir ey.ylesine...Eyannsrrnaslkendindegizliyse,hayatnsrrda
kendindegizlidir.yleoketrefillibiri deildir,hayatnsrrngiz
lendiiyerdentutupkarmak.Niyetetmekveyrektenolmakyeterlidir.
8/14/2019 LM SON DEGiL
92/143
92
Yrektenbaknca,hermenzildengrnronun.Oagnlntutmaktrmesele.
Byleceyakalanrhayatnana fikri.Bundan sonraalrkalplerin,gzlerinvekulaklarnperdesi.
Maddiverilerle,hayatsrecininvarlnaanlamlaklamalargetirmekmmkndeildir.nkbuanlamdagetirilecekherizah,hayatnfizikboyutununiindekalr.Buisednceyisnrlandrmak,duygularbirkenaraitmekdemektir.Bamzdangeenlerinhayat ilenedenselbirban
kurabilmek,nesnelliktensyrlmaklammkndr.Tpkbirtabloyabakarken,ressamladncededuygudabulumakgibi.
Grneneboulmamak lazm.nkhepgrnengizliyor,grnmeyeni.
Hayatnfizikst(metafizik)boyutundakalriman.Gnliidir,ispatistemez. mangnldeyerinibulmusa,ispataramaz,bubirtavrmeselesidirartk.
I
nfotonlar
n
grmekgerekmez,nkonunnesnedenyansmasbirgerektir.Tpkevrendekiher eyden,YceAllahntecellisinin31yansmasgibi
manyeniufuklardemektirkiiiin.Etrafnepeevrekuatm dalaramak,EnGzel
31Tecelli:Allahnyaratt eylerde,gcnn,kudretiningrlmesi. lahikudretinortayakmas.Alp,belirme,bilinme.
8/14/2019 LM SON DEGiL
93/143
93
iletanmakiinbirfrsattr.Gzelevehergzelliinkaynana,Dostavarmak
iinbirfrsat.Engzelkokularberaberindetayan,yamurncesi
rzgarlargibidiro.Ho kokuluvehayatverici.Aklvekalp,imanilediriliehazrdrheran.Yeterki,
hevesvearzularglgeetmesin.
YceRabbimizbuyuruyor:
Eymminler!Sizehayatverecek eyesizidavetettiizaman,AllahaveResulune hemenuyun.(EnflSuresi,ayet24)
Negzelttrbu.Desenbalkolda,sraypdenizedalma,
Desendoanolda,Sultanadorukanatama...32
32Mevlna.
8/14/2019 LM SON DEGiL
94/143
94
ayatncevabyaadklarnzdadr.HOnunsrrkendisindedir;balaypbitmesinde,ikincibir ansverilmemesinde,gidenindnemeyiinde,adalettezulmde,iyiliktektlkte,
ezenileezilende,firavunileklearasndakieitsizlikteveyaanm hereydedir.
Hayatnsunduumesajalabilmek,yaarkenarasradurupbirazsoluklanmaygerektirir.Eerhayatbizleriin,hevesvearzularmztatmin
vesilesiolmaktantebir eyse,aklvekalp,bumesajileheranyenibirdouahazrdr.
8/14/2019 LM SON DEGiL
95/143
95
Btnmesele,benliimizi,nefsinveinadnkoyukaranlndansyracakadmatmaktr.
Eertatmadysak,hayattakibtntecrbelerebedelbiradmdrbu.Biradmki,benzersiztonlargetirir,alrgzmz,
varlnbilebilmediimiztonlarniinde.Vururbizi,derindenizlerdevurgunyemiesine.Sarsar,birgzeliilkgrtekisarsntgibi.
Birtesadfolmaktan
kar
ryaananlar
vevaroluumuzunbiroyunolmadnanlatrbize.
HayatbahedenAllah ylebuyuruyor:
Biz gkleri, yeri ve bunlar arasnda bulunanlar,elenceolsundiyeyaratmadk.
(DuhnSuresi,ayet38)
8/14/2019 LM SON DEGiL
96/143
96
uh,akl,dnce,duygular,benlik,zaman,mekan.Varolma...R
Ne,nasl,niin?...
Varlsorgularken,nevenaslsorularndanziyadeniinsorusunagetirilecekdoruvemakulizahatnemtar.nkhayat,saltyaamakveolanbitenekatlanmakgibisindengdkbirtarifolmaktankaracakolanbudur.
eytanibir ihmal,ya niinsorusunusormaktanalkor,yadaniinsorusunakarlkolarak,varlklemindehibircanlveyanesneninvaroluunayakmayacakbirtarif ile tatminsalayp,basitbirsebepsonuilikisiniiindenklamayacakhalegetirir.
Gnmznyaamrgsnde,her eyinbirasl,birdesunulangrntsvardr.Hemenherkessuniliinfarkndadr ama,kendinefsinebu sunulan ierisinde
8/14/2019 LM SON DEGiL
97/143
97
kaybolmaizninihiekinmedenverir.Bylelikle,anlamnyitirmi bunca eyierisindekikaybolmuluktan
syrlp,hayatabiranlamyklemekiyicezorlar.
Kendioluunusorgulamak,insanhayatlmilikisini anlamlbirbtnhalinegetirmegayretinin ilkaamasdr.Eerkiikendivaroluunuaklamaktabaarlolamazsa,budurumdahayatlmirtibatkopar.lmsaydamlarvehayatnsonundanekilir.lm,
asli konumunu kaybedince,vasat, gndelikbir anlayhayatahakimolur.Yaananlarststeylpbirikirken,gemitekiolaylarnbugneetkisive imdikiyaananlarngeleceeetkisiihmaledilir.
Hayatlailikilinevarsa,hepsinininsanzihnindebelir
libir izdmolmaldr.Bunlaryaanabilirlikyzdesienyksekolandanenazadorukonumlandrlmaldr.Haliyledorubirkonumlandrmada,hayatamakulbiranlamyklemeklemmkndr.Dorubirkonumlandrma,hayattayaananolumsuz
luklarakatlanabilmeyikolaylatrr.Amabylebirkonumlandrma yoksa, olumsuzluklar yaand anda,
aknlk,hayalkrkl,isyankanlmazdr.
Peygamberimiz(s.a.v.):
KimAllahakavumayseverse,Allahdaonakavumaysever.KimAllahakavumaktanholanmazsaAllah
daonakavumaktanholanmaz! diyebuyurunca,Hz.Aie(r.a.): Bizlmektenholanmayz dedi.
8/14/2019 LM SON DEGiL
98/143
98
Peygamberimiz(s.a.v.):
Kasdmzbudeil.Birmminelmgelince,o,Allahn
rzasve ikramylamjdelenir. teoandaona,lmdensonra kendisini bekleyen eydendaha sevgili bireyyoktur.Byleceo,Allahakavumaysever,Allahdaonakavumaysever.
Kfirise,lmkendisinegelinceAllahnazabvecezasylamjdelenir.Busebeplekafiriin,lmdensonrakendisinibekleyendendahaoknefretedeceibir eyyoktur.
BusebepleAllahakavumaktanholanmaz,Allahda onakavumaktanholanmaz.33
lm hakkndaki yarg, hayata, lme ve lmdensonrasnanaslbakldnabaldr.lmtesineilikinolgunlam bir fikiryoksa,her trllm erkenve
adaletsizdir.Ancaktamanlamylaolgunlam birimanlmmetanetlekarlar.Buyakinenbilmehalidirki,lmtatmasnabirbili,birbekleyitir.Bylebilince,korkuzailolur.Yerini,hepmerakilebeklenenvuslatateialr.Byleleriinlm,Rabbehicretetmezamandr.Umduunanailvecennetedahilolmazamandr.
Huzeyfenin (r.a.)lmeyakn iken sarfettii u sznegzeldir:
Benlnce,zerimenamazklsnlarvebeniRabbimesessizcetasnlar.
33Buhari,Rikak41;Mslim,Zikr14,(2683).
8/14/2019 LM SON DEGiL
99/143
99
edelsiznimetinkymetibilinmezderler.BHakikatenyleBirtuhafyayor,birtuhafharcyoruzmrmz.
Mirasyedilergibi,neredengeldi,naslgeldisormadan.
Hemenhepimiz,mutlakauyanacakmzgibiyatyor,hilmeyecekmiizgibibykbirhrslagnebalyoruz.Gelecekmidiylebugnyayor,birgndiyediyegnleri,aylar,yllar,nihayetkoskocabirmrgeridebrakyoruz.
Aylmasolmayanbirsarholuunbulanklnda,yayelinsavurduuyaprakmisalihayatnnndesrkleniyor,yadavurpatlasn,aloynasnnidalarylahayatpeimizdensrklyoruz.ounluklahevesvearzularmznelinebrakyoruz
hayatmzniplerini.Durumbyleoluncada,tutkularmz
snrlayan eyleretahammlmzkalmyorvehaklbileolsaherhangibirsnrlamay,zgrlmzemdahalegibialglyoruz.
8/14/2019 LM SON DEGiL
100/143
100
Buyzdenkendimizienzgrhissettiimizan,benliimizitamamentutkularmznkollarnabraktmzan
oluyor.Oysazgrlkutsarken, sonuolmayanbirbakatutsaklateslimediyoruzbenliimizi.
Snrszlkzlemi,hayatmzdakibelirgintmhatlarsiliyorbiranda.Byleoluncafrsatilefelaket,umutilehsran,sevgi ilenefretvedahanevarsa i ieyaanrhale geliyor.Zaten ou zaman felaketler,mutluluklar
bizdenbamszhareketediyor.Vebizde,nekadarsnrsz,nekadarhzlyaarsak,hayatnkontrolnonispettekaybediyoruz.Dolaysylaenmutluolduumuzbiranda felaketi,
kendimizienglhissettiimizbirandaisehezimetitadabiliyoruz.
Arzularnelineterkedilmibirirade,menfaatimizneyi
gerektiriyorsa,menfaatyalansylemezilkesigereinceonubizehaklvedorugsteriyor.Derken,agzllk,tatminsizlikyaamfelsefemizhalinegeliyor.Dargrlbirbencilliinkskacnda,bizdenbakasna
isabetedeniyilikten,kendimizikopukveilikisizd
nyoruz.Bunedenle,bir eyancakbizimoluncadeerkazanyor.Gzmzekestirdiimiz eyleritahmzdahakabar
tyor.Eldeettikeglendiimizihissediyoruz,bununtadnadoyumolmuyor...Beceremediimizyerdedehrstanvekskanlktan
kendimiziyiyipbitiriyoruz.Buoyunbizihiskmyor.
8/14/2019 LM SON DEGiL
101/143
101
Buyzdennerededuracamz,neredesoluklanacamzbirtrlkestiremiyoruz.
Ekmekkavgasdiyebalayansre,deirmendebudayyerinebizitmeyebaladnda,bir eylerinfarknavaryoruz.
inkts,bunufarkettiimizyerde,zamandahabirsratliakyor.Dnyalmzoalttka,zamanmzazalyor.ylebirsoluklanp,urunabirmradanm eyle
rinmuhasebesineoturduumuzda,hayatnzembereiboanyor.Vearklartersinednmeye,kalanbiravumrhzla
tmeyebalyor.
Netice?...
BtnyollarlmekyorVegerek!...nsanlmunutsada,lminsanunutmuyorlmyazanYceAllah,KuranKerimde yle
buyuruyor;
Onlara,dnyahayatmisalinintpk yleolduunuanlat:Ogktenindirdiimizbirsugibidirkionunlayeryzndeyetienbitkiler(byyp)birbirinekarr,amasonundarzgarnsavuracaerpedner.Allahher eyinstndebirkudretesahipolandr.(KehfSuresi,ayet45)
8/14/2019 LM SON DEGiL
102/143
102
ocukluk...Kck eylerdenbykmutluluklartoplamazama
n
Sankihayat
nyknomuzlamadannce,tan
nm
birfrsat,birsoluklanmakiiye.
Sonragenlikgelir...Zamanburadasankibirsreliineuzarveinsannan
olarakbiriktirdii eylerinounuoluturacakbudnemefrsattanr.
Genlik,ideallerintomurcuklanpgoncayadndmevsimdir.Vegoncanerenkaarsa,artksolanadekkolaykolaydeimezglnrengi.
Sonramevsimdner,esensertbirayazlasavrulurgenliinduman.
Ortayallkkapyadayanrvezemheritelasararinsan.
8/14/2019 LM SON DEGiL
103/143
103
Butela,kaygyyolda edermutluluklaravekaygszmutluluk geridekalr.ylekinimetinortasndabile
gvendehissetmezkendinikii.Derkenmaziseneleriderdestedipgmerbarnave
nihayetyallkgelipatar.Saymasnbilenlerbile,anlamveremezbuhzltke
nie.AmabylediriteVefaszgenlikbirrpdayallnkapsnakoyup
dnerinsan.Hrs,kskanl,tutkuyu,gveniyanndagtrr
giderken.Skuneti,yalnzl,tedirginliibrakrinsanayolda
diye.Bundansonrakeyeskm rkekgvercinedner
kii.Negeriyebakacak evki,neileriyeynelecekazmi
kalr.Gnbatmdrartk,geceyenekalmtrkiKzlaalangne altndaher eyayntondagrnr
kiiningzne.Veuzakufuklarayelkenamannheye
can
daeskisigibititretmezyreini.
AcmaszdrzamanYoluyallktangeenherkesinhakkndangelir.Gznyanabakmadanbastrryrektekiisyan.Enazgnnbileekipperemindengetirirhizaya.
Yallk,uzundiyebileceimizbirmryaayanherkesiinkanlmazbirhal.Amamrnbuannda
8/14/2019 LM SON DEGiL
104/143
104
kendinegregzelbiryanolduumuhakkak.Enazndanksabirsredeolsa,hrsdenilenovahi
duygununesaretindenkurtulmak,ondanbamszyaayabilmekvednebilmekbilebiravantajolmal.Sonra tecrbeTecrbeningetirdiiarballkve
dinginlik.Varsaocuklarve torunlar,onlaraanlatlabilecekkymetlianlar.Veeerfrsatkaldysa,mrnmuhasebesiniyapma
imkanPeygamberEfendimiz(s.a.v.):
lmedenevvellnz.Hesabaekilmedennce,kendinizihesabaekiniz.lmokhatrlaynz.lmhatrlamak, insangnah ilemektenal korveahirettezararlolan eylerdensaknd rr.buyuruyor.
Hz.Enesin(r.a.)bildirdiinegre:
Hz.Peygamber(s.a.v.) yleistize34ederlerdi:Allahm!Acizlikten,tembellikten,korkaklktan,d
knlkderecesinevaranyallktanvecimriliktensanas
nrm.Ayrca,kabirazabndandasanasnrm.Hayatvelmfitnesindendesanasnrm.35
Yallkmrnenistenmeyenevresinkmzminhastalklar,yallndoalbirsonucuolarakakln,zihnin,muhakemeninvehareketyeteneininyavalamas,hatta
34 Euzbesmele okuyarakAllahasnmak.35Buhri,Daavt38,40,42,Cihd25;Mslim,Zikr52,(2706)
8/14/2019 LM SON DEGiL
105/143
105
bunundatesindeaklivebedeniyetersizlikler,yallistenmeyenbirsonuhalinegetiriyorbireyiin.
Bunabirdeyllarboyuyksnmedenkahrnektiiinsanlarnvefaszlkihtimalieklenince,kiininyalanmaktankorkmas,eeryallkvakiolduysa,butaktirdelmlearasndakisreyidoldurmagibibirkaytszladmesikanlmazoluyor.Helezamanndakudret,mevki, hretgrm insanlar iinbylesibirakbetekatlanmakmuhakkakdahazor.
YceYaradanbuyuruyor:
Kimeuzunmrverirsekbizonungelimesinitersineeviririz.Hidnmezlermi?(YsnSuresi,ayet68)Eyinsanlar!ldktensonratekrardirilmekten p
hedeisenizbilinki,neolduunuzusizeaklamakiin;bizsizitopraktan,sonranutfeden,sonraalakadan36,sonradayapsbellibelirsizbirtutametten37 yaratmzdr.Dilediimizibellibir sreyekadar rahimlerdetutarz;sonrasiziocukolarakkartrz,byleceyetiipergenlikanavarrsnz.Kiminizvefateder,kiminizdemrnnenfenazamannaulatrlrki,bilirkenbir eybilmezolur.38
36 Alaka : Burada dllenmi yumurta anlamndadr. Alaka kelimesiArapada iliik, iliki, kulp, tutunmak, asl olmak, donmu kan gibimanalarda kullanlmaktadr. nsann oluumunda kullanlan alakakelimesi,kadnn,spermtarafndanalanm verahmeyerlemi (rahiminduvarndaaslduran)yumurtasanlamndadr.37Bir tutametten,nceleriuzuvlarbelirsiz,sonralaruzuvlarbelirginleecekolanceninkastedilmektedir.38Halkarasndabunaklkdenilen,yalanmailegelenbilinkaybkaste
8/14/2019 LM SON DEGiL
106/143
106
(HaccSuresi,ayet5)
Eerbirgngelir,geldiimiznoktadahayatnanlamszlndanyaknmayabalarsak,hi phesizbununsuuhayattadeil,bizimhayatalglamabiimimizdedir.
Paldrkldrgeldiimizeikte, ylebirsoluklanp,Neydibtnbunlar?diyesorduumuzda,eercevabnveremiyorsak;hayataklayacak,onaanlamkazandracakunsurlar,hayatmznburlarnayerletirmeyiyaihmaletmiizyadaunutmuuzdemektir.
Bykbirunutmavebykbirihmaldirbu.Hemdeokbyk.Dnyahayatnda telafisimmknkimikkunut
kanlklarlakyasbileedilemezahiretunutkanl.Belki yle demek daha uygun; dnya hayatnda
telafisimmknkimikkunutkanlklarlakyasbileedilemezbykahiretunutkanl.Ahiretunutkanlnnbizeneyemalolacan,bu
taraftanbaktmzdakestirmekg.
Bunuanlamak,ancakeiigetiimizdemmknolacak.
HesapgnnnsahibiAllah ylebuyuruyor:
Okafirleridnyahayataldattveonlardinlerinibirelenceveoyunedindiler.Onlar,bugnleri ile
dilmektedir.
8/14/2019 LM SON DEGiL
107/143
107
karlaacaklarnunuttuklarveayetlerimizibilebileinkarettiklerigibi,bizdebugnonlarunuturuz.
(ArafSuresi,ayet51)(Ognonlara ylediyeceiz:)Bugnnzekavu
mayunutmanzdantrtadnazab.Dorusubizdesiziunuttuk;yaptklarnzakarlkebediazabtadn!(SecdeSuresi,ayet14)Denilir ki: Bu gne kavuacanz unuttuunuz
gibibizdebugnsiziunuturuz.Yerinizatetir,yardmclarnzdayoktur.Bununsebebi udur:Dnyahayatsizialdattve
sizAllahnayetlerinihafifealdnz.Artkognatetenkarlmazlarvezrlerikabuledilmez.(CsiyeSuresi,ayet3435)
Hayat,zamanninsanabaladbirsredeildir.lmde,artkyorulanaklveduygularmznihtiya
duyduubirdinlenmedeildir.Byleolsaydkolaybirneticeolurduherinsaniin
8/14/2019 LM SON DEGiL
108/143
108
k,servet,g, hretATutkular,pervanemisalidnpduruyorbubereketli
ilhamkaynaklar
n
netraf
nda.lloluncahepsigzel.Amaounluklalykaybediyorvetutkularn
kutsallatryorinsan.nkinsanihtiyalarsnrsz,ykselmemertebeleri
sonsuz.Hemsonraaynzirveyeikikeztrmanmannhazzda
ayndeil.
Tutku,insanlkhallerindenbirhalVeaklndenetimialtndaolup,ktlehizmetetmediimddetedesakncasyok.Fakat tutkuyudenetimaltnda tutmakherkiinin
harcdeil.nktutkunun,insanlarzaafadrenbircazibesivar.
8/14/2019 LM SON DEGiL
109/143
109
nsanlatutkulararasdakiiliki,olumluyadaolumsuzher sonutanbeslenenve srekligeliipbyyenbir
iliki.Sonuolumluisealnanhaz,olumsuziseduyulanhrs,
insantutku ilikisindeki sreklilii salyor.Ancakbusreklilik,bazinsanlardairadidirencinzayflamasnavetutkularakarbirzaafhalidomasnasebepoluyor.Bunukkgrmemeklazm.nktutkular,iradi
direncizayfbulduklarzaman,hayathazilehrsarasna
sktracakkadarciddibirdoyumsuzluadnebiliyorlar.
Tutkularnkutsallamasnagidensre,ncemasumbirmutlulukarayolarakbalyor.Busreteouinsan,tutkularnniaretettiiyerdesanyormutluluu.Ancak
vardkapdakarlatmutlulukonutatminetmeyeyeterliolmaynca,birsonrakihedefekilitleniyor.Derkeninsanlahedefleriarasndakibudnggiderek
hzkazanyorvemutlulukarayolarakbalayansre,hayatlainatlarcasnabirkovalamacayadnyor.Hayatnklavuzututkularolunca,basiretibalanyor
insann.Basiretsizliklnnyitmesine,lnnyitmesi
deinsannuzakyakn,zorkolaydemeyip,grd eyinpeinedmesinesebepoluyor. inktyan,zamanlabiragzllednenbuhalyzndeninsanlamutlulukarasnahikapanmayanbirmesafegiriyor.Kiiaradmutluluu,hepulaamadarzularn
ardndagizlisanyor.Vebudoyumsuzluksebebine,her
soluklanman
nard
ndan,aktan,gten,servettenyanayenimutlulukaraylarnasrkleniyor.
8/14/2019 LM SON DEGiL
110/143
110
Buylebirhalki,yokyerekendinihastaedip,sonraifaaramakgibi.
nkheraray sonu itibariyle,hedefeulamayadaulaamamagibi iki ihtimallibirbelirsizliesrklyorkiiyi.Budakiininialeminde,birumutlabirlikte,umuttandahabasknbir endievekederindomasnasebepoluyor.Dolaysylakiihedefineulatnda,mutluluu,yani
bana sardendievekederdenkurtulmannhazzn
yayor.Hedefineulaamadnda isehrsnpenesineyakala
nyor.Hrsdagenelliklekin,haset,nefretgibi,iyiliktenuzakduygulardanalyorenerjisini.Bunedenle,hrsnardurukalmasounluklammknolmuyorvehedefeyrrkenyksnkirletiyorinsan.
Tutkularnarbasmasylabirlikte insanlarndnyagrlerivebunabalolarakdavran biimlerideiimeuruyor.Salttatmineodaklanm birdnyagr,tutkularnvetutkularnavarmayaaracolanher eyisever,tutkularilearalarnamesafekoyanher eydendenefretederhalegetiriyorinsanlar.Sonutabylesibir
dnyagrveduygusalortamdan,bencillikgibiolumsuzbirdavranbiimiglenipnekyor.Bencilliinzamanladavranbiimiolarakyerleip,kii
tarafndanbirdoallk eklindealglanmayabalanmasylabirlikte, kiide duygusalbirdaralmameydanageliyor.nkbencillikdoasgereid aleme,genelliklesevgiilenefretarasndakiduygularihmaledip,yasevgiyadanefretolarakyansyor.Buduygusal ahenksizlik,ihmaledilegelenduygularnzamanladumuraurayp
8/14/2019 LM SON DEGiL
111/143
111
aradankmasnavesonutasevgiilenefretarasndakimesafeninkapanmasnasebepoluyor.
Budurumdakiinsanlar,birandasevgidennefreteyadanefrettensevgiyegeebilecekbirduygusalfukaraladuaroluyorlar.ylekihallerinigren,sankionlarnsevgivenefrettenbakaduygularyokmu sanyor.
Tutkularnasnrkoyamayan insanlarnhayat,mitilekorkuarasndasalnpduranyavanbirsrecednyor.Amabirbamllkhaliolutuuiin,insanlarbusretenbalarnkaldrpyavanlnfarknabirtrlvaramyorlar. inkts,zamanlabiryaamtarzhalinegelenbudng,kiininhayatolgusunabakndaaynyndedeitiriyorveinsanlarartkgeldikleribunoktadavaroluusorgulamaybilegereksizgryorlar.
nkonlariinileri,aklar,varsabakatutkular,hlasayaarkenyappettikleri eylerhayataklamayayeterligeliyor.Tutkularnasnrkoyabileninsanlardahasorunsuz
yayorlarhayat.nkllolmak,ived alemlerinedinginlii