Upload
others
View
7
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Çoklu Ortamla Öğrenmede Tasarım İlkeleri
EDT5104
Nuray Özmen & Mesra Şendir
Çoklu Ortam Tasarımlarını Öğretim Tasarımlarımıza Eklerken: 3N1K
Kim için: Hedef
Ne zaman
Nasıl
Niçin? / Neden? Yani AMAÇ: Bilginin transferi ve akılda tutma
Onu etkili yapan nedir? (Problem Cümlesi ve İhtiyaç)
Tasarım ilkeleri
Konu Dışı İşlemleri
Azaltma ilkeleri
Tutarlılık
Dikkat Çekme
Gereksizlik
Konumsal Yakınlık
Zamansal Yakınlık
Üretici Süreçleri
Geliştirme İlkeleri
Çoklu Ortam
Kişiselleştirme
Ses
Resim
Temel Süreçleri Yönetme İlkeleri
Parçalara Bölme
Ön Alıştırma
Biçim
(Mayer, 2009)
Konu Dışı İşlemleri Azaltma İlkeleri
Tutarlılık İlkesi - Coherence Principle
Konu dışı materyaller öğretim tasarımı dışında tutulduğunda öğrenme daha iyi
gerçekleşir.
İçerik dışına çıkılan uyarıcılardan olumsuz etkilenir.
Birbiri ile uyumlu resim ve kelimeler kullanıldığında daha iyi öğrenmeler oluşur.
★People learn better when extraneous words, pictures and sounds are
excluded rather than included.
Yanlış Doğru
ELMA ELMA
Örneğin; Bu derste “Elma” konusunu işliyoruz..
Tutarlılık İlkesi
MUSIC CLASS
CHEMISTRY CLASS
2 adet sınıf tabelası görmekteyiz..
Yanlış Doğru
KlavyeKlavye
Dikkat Çekme - Signaling Principle
“ Önemli sözcük ve resimler vurgulandığında öğrenme daha iyi gerçekleşir”
Anlatılmak istenen konunun daha kalıcı olması sağlanır.
---------------------------------
“ Önemli sözcük ve resimler vurgulandığında öğrenme daha iyi gerçekleşir”
Anlatılmak istenen konunun daha kalıcı olması sağlanır.
★People learn better when cues that highlight the organization of the essential
material are added.
Gereksizlik - Redundancy Principle
Öğrenme açısından resimlerin ve sözlü anlatımın birlikte kullanıldığı durumlar,resim, sözlü anlatım ve metnin birlikte kullanıldığı durumlara göre daha iyi sonuçlar vermektedir.
Öğrenen resimleri ve ekrandaki metni aynı anda görsel olarak taramak zorunda kalacağındanaynı anda birçok öğenin verilmesi, bilişsel kanala yükleme yapacağından dolayı iyi bir öğrenme söz konusu olmayacaktır.
★People learn better from graphics and narration than from graphics, narration and on-screen text.
Gereksizlik - Redudancy Principle
Uygun olan kullanım
Yazı + Ses
Şekil + Yazı
Ses + Şekil
Türkçe dublajlı Titanic filmi ve Altyazılı.
Konumsal Yakınlık - Spatial Contiguity Principle
Resim ve kelimelerin uzamsal yakınlığı sayfada ayrı ayrı sunulmalarına göre daha iyi öğrenmeyi sağlar.
Birbiri ile ilişkili metinlerin ve resimlerin sayfada ya da ekran üzerinde birbirleirne yakın olması durumunda öğrenme daha iyi olur. Bu durumun dışındaki durummlarda ise konunun anlaşılma oranı düşecektir.
★People learn better when corresponding words and pictures are presented near rather than far from each other on the page or screen.
Zamansal Yakınlık -Temporal Contiguity Principle
Resim ve sözcüklerin aynı anda sunulması vurgulanmaktadır.
Birbiri ile ilişkili metinlerin aynı anda sunulduğu ortamlarda öğrenme daha iyi olur.
Örneğin bir konu anlatıldıktan 5 dk. sonra o konu ile ilgili resim gösterilirse, konunun öğrenilme oranı az olur.
★People learn better when corresponding words and pictures are presented simultaneously rather than successively.
Sayfa 1 Sayfa 1 Sayfa 2
Topkapı Sarayı
«Topkapı Sarayı»
Temel Süreçleri Yönetme İlkeleri
Parçalara Bölme - Segmenting Principle
Konunun uygun biçimde bölümlere ayrıldığı durumlarda öğrenme,konunun bölümlere ayrılmadan verilmesine göre göre daha iyi olur.
★People learn better from a multimedia lesson is presented in user-paced segments rather than as a continuous unit.
Parçalara bölerek anlatma ilkesi için
Yanlış Örnek: Tüm vücut anatomisi
Doğru Örnek: Tüm vücut anatomisi konusu, Parçalara bölerek anlatılmış
Ön Alıştırma - Pre-training Principle
Öğrenilecek önemli kavramlar ve bu kavramların özellikleri önceden bilindiğinde öğrenme daha iyi olur.
Öğrenenin hazır bulunuşluğu artırılmalıdır.
Örneğin; öğrenenlere konuyu anlatmadan önce konunun akışı verilmelidir.
★People learn better from a multimedia lesson when they know the names and characteristics of the main concepts.
Ön Alıştırma İlkesi Örneği:
Başlık: anlaşılması zor.
Roma rakamlarını bilmek gerekiyor.
Örnek: Konu 2’ye hazırlanarak derse katılma
Gelecek haftanın konusuna herkes çalışarak gelir ise
“Bilişsel Yük Teorisi ve Çoklu Ortam Tasarımı”
Ön - Alıştırma İlkesi
9. Sınıf Fizik dersinde “Hız ve Sürat” konusu için daha önce öğrenmiş oldukları
bilgileri anahtar kelimeler olarak çıkarıp araştırarak gelsinler
Biçim - Modality Principle
Resim ve anlatımın birlikte sunulduğu ortamlarda öğrenme, resim ve yazının birlikte sunulduğu ortamlara göre daha iyi olur.
Yazının ve animasyonun birlikte sunulması öğrenenin bilişsel sistemine gözleri aracılığı ile girer ve bu da görsel sistemde aşırı yüklemeye neden olur.
★People learn better from graphics and narrations than from animation and on-screen text.
Yanlış Doğru
Örneğin; Titanic filminin videosu ve altyazısız izliyoruz.
Üretici Süreçleri Geliştirme İlkeleri
Çoklu Ortam İlkesi - Multimedia Principle
Öğrenen sadece kelimelerden değil;kelime ve resimlerin birlikte kullanımı ile daha iyi öğrenir.
★People learn better from words and pictures than from words alone.
Örneğin; Yazı, resimi açıklayıcı niteliktedir.
Kişiselleştirme - Personalization Principle
Günlük dil kullanılan ortamlarda ya da kişinin daha iyi anladığı dilin kullanıldığı ortamlarda akademik dil kullanılan ortamlara göre öğrenme daha iyi olur.
Bu anlamda kişisel hazır bulunuşluk da önemlidir.
Bilgi seviyesi yüksek ise iyi bir tasarım olmadan da kendi başlarında çıkarımda
bulunabilirler. Düşük bilgiye sahip öğrenenler ise iyi tasarlanmış çoklu ortam
sunumlarından daha fazla faydalanırlar.
★People learn better from multimedia lessons when words are in conversational
style rather than formal style
Ses - Voice Principle
Sözlü anlatımın insan sesi ile verilmesi durumunda öğrenme, makine sesi ile
verilmesine göre daha iyi olur.
★People learn better when the narration in multimedia lessons is spoken in a
friendly human voice rather than a machine voice
Resim - Image Principle
Konuşan kişinin resminin görülmesi, öğrenmenin daha iyi olmasını sağlar.
Ama konuşan kişinin öğrenenlerle aynı ortamda olması çok daha iyi bir öğrenme sağlayacaktır.
★People do not necessarily learn better from a multimedia lesson when the speaker’s image is added to the screen.
Soru: Resim ilkesi ile ilgili
Uzaktan Eğitimlerde video görüntüsü yerine
Anlatan kişinin yalnızca resmi olsaydı
aynı öğrenme çıktıları elde edilebilir miydi?
Tartışma Sorusu:Öğretim tasarımlarında video ekleyerek hangi çoklu ortam tasarım ilkeleri ön plana çıkarılmıştır?
Soru
Öğrenme ortamlarında ilgili olmayan ses ve resimlerin kullanılması hangi ilkeye ters
düşmektedir?
Gereksizlik
Tutarlılık
Soru: Hangi ilkeler doğru kullanılmıştır?
Soru: Hangi ilkeler kullanılmıştır?
Örnek: Yakınlık ilkesine aykırı davranılmış.
Sonuç;
Yazı ve resim bir arada olmalı
Tek başına anlatım yerine resimli anlatım tercih edilmeli
Sayfada ilgili yazıya ait resim birbirini takip etmeli
Sunum entegre olmalı
Neden-Sounç ilişkisi göstermeli
Rafine olmalı. Gereksiz yazı ve resim içermemeli
Materyal bütünü ile anlamlı bir yapıda olmalı
Yapılan çalışmalara göre
En etkili bilgisayar tabanlı çoklu ortam sunumu
Kısaltılmış Animasyon Anlatımı - Concise Narrated Animation
Son Olarak..
Çoklu Ortam Tasarım İlkeleri örneklerimiz yeterli miydi?
Kendinizi nasıl hissediyorsunuz? Sizce net olmayan var mı?
Bir sonraki çoklu ortam tasarımınızda bu 12 ilke aklınıza gelir mi?
Kaynakça
Mayer, R.E (2014). The Cambridge handbook of multimedia learning, Second
Edition. Cambridge
Dursun, Ö.Ö, Odabaşı H. F. (2014). Çoklu Ortam Tasarımı. Ankara: Pegem.
Teşekkürler