Upload
others
View
2
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
mweralTa asociacia
`literaturuli kaxeTis~ gamocema
The Literary Magazine OLE
Jurnali gamodis 2004 wlis ivnisidan
ISSN 1512-3995
ole
ole – bryena, gina mogrZe tye velTa Sua
sulxan saba
ole – axoSi saCrdiloblad datovebuli
xe
qarTuli enis ganmartebiTi leqsikoni
ole – giorgi leoniZis poeturi Sedevri
mTavari redaqtoriakaki dauSvili
redaqtorebi:farna raina
nunu ZamukaSvili
misamarTi: 2200 Telavi
erekle II-is gamziri №6
III sarTuli
mob: 555 46 44 29
mweralTa asociacia
`literaturuli kaxeTi~
mob: 558 48 24 80
`oles~ redaqciaSi Semosuli masala
ar recenzirdeba da avtors ar ubrundeba
masalebis gamogzavna SegiZliaT
eleqtronuli fostiT
E-mail: [email protected]
Jurnalis wina nomrebis SeZena
SegiZliaT redaqciaSi
Jurnali `ole~ gamoicema TviTm-
marTveli qalaqi Telavis municipalite-
tis (meri batoni platon kalmaxeliZe)
da TviTmmarTveli Temi Telavis munici-
palitetis (gamgebeli batoni aleqsand-
re SaTiriSvili) mxardaWeriT.
`o
le
~ l
it
er
at
ur
ul
i J
ur
na
li
ga
mo
di
s s
am
Tv
eS
i e
rT
xe
lm
ar
ti
, i
vn
is
i,
se
qt
em
be
ri
, d
ek
em
be
ri
№1
(3
2),
20
17
daibeWda Sps `favoriti stilSi~
Sinaarsi
iubile5. farna raina. sityva _ 80 wlisTavis
saiubileo saRamoze
gamoxmaureba9. roin metreveli. `mze dedaa Cemi~
mxatvruli literatura11. zina solomniSvili. leqsebi
13. fiqria yuSitaSvili. moTxrobebi
22. mariam kozmaniSvili. leqsebi
26. TinaTin mrelaSvili. leqsebi
31. gari zurabiSvili. leqsebi
32. gvanca qeSikaSvili. ori miniatura
33. roman zukakiSvili. leqsebi
37. eka javaxiSvili. leqsebi
adam alvaneli (bobRiaSvili) _ 10538. adam alvaneli. sikvdili kaklianSi.
moTxroba
`nabiji~ _ axalgazrduli CanarTi44. nunu ZamukaSvili. momavlis rwmeniT da
imediT
Targmani47. eduard koCergini. saaprilo ambavi.
moTxroba
axali wignebi50. zaal botkoveli. rac erTxel cxovlad
suls daaCndebis
58. oTar xuciSvili. cxovreba Rimilia
werilebi62. nora ediSeraSvili. qarTuli
sulierebis gzaze
63. marina mamalaSvili. `vefxistyaosnis~
ilustraciebi
garekanis pirvel gverdze
mama daviT (toresa) mosiaSvilis naxati
2
saqarTvelos mweralTa SemoqmedebiTi kavSiri
diplomiilia WavWavaZis saxelobis premia mieniWa farna rainas (farnaoz rainauls) nayo-
fieri SemoqmedebiTi da sazogadoebrivi moRvaweobisaTvis.
saqarTvelos mweralTa kavSiris Tavmjdomare: mayvala gonaSvili
mweralTa asociacia `literaturuli kaxeTi~ da Jurnal `oles~ redaqcia,
mravalricxovan mkiTxvelTan erTad, farna rainas ulocavs kidev erT aRiarebas –
ilia WavWavaZis premiis miniWebas.
poetis aRiarebapoetis aRiareba
3
ol
e, №
1,
20
17
iubileiubile
es qarTuli leqsis zeimi iyo...
es sibrZnis _ 80 wlis iubile iyo...
es iyo _ simarTlis, rwmenis, leqsis zeoba.
24 dekembers, poetisa da sazogado moRvawis
farna rainas (farnaoz rainaulis) dabadebidan
80 da SemoqmedebiTi moRvaweobis 60
wlisTavis saiubileo saRamo gaimar-
Ta Telavis niko sulxaniSvilis sax-
elobis musikaluri kolejis sakon-
certo darbazSi.
saiubileo saRamo gaxsna da
waiyvana Telavis meriis kulturis
samsaxuris ufrosma _ qalbatonma
fiqria yuSitaSvilma. man isaubra uni-
Wieres, gamorCeul, genialuri le-
qsebis avtorze, _ farna rainaze da
waikiTxa poetis leqsebi.
iubilars gulmxurvaled
miesalma saqarTvelos mweralTa kav-
Siris Tavmjdomare _ qalbatoni may-
vala gonaSvili da farna rainas ilia
WavWavaZis saxelobis premia gadasca.
poetisa da sazogado moRvawis damsaxure-
baze isaubra qalaq Telavis merma _ baton-
ma platon kalmaxeliZem da iubilars wminda
nikolozis uZvirfasesi xati usaxsovra.
gulTbili sityvebiT mimarTa iubilars
TviTmmarTveli Temi Telavis municipalitetis
sakrebulos Tavmjdomarem _ batonma paa-
ta giorgobianma, romelmac iubilars ga-
dasca Telavis municipalitetis sapatio
moqalaqis mowmoba.
iubilars miesalmnen saqarTvelos
mweralTa kavSiris TanaTavmjdomare _
batoni Temur CalabaSvili, saqarTvelos
mweralTa kavSiris saorganizacio ganyo-
filebis ufrosi _ batoni zaal botkove-
li, saqarTvelos mweralTa kavSiris siRna-
Ris samxareo organizaciis Tavmjdomare
_ batoni Tamaz xmalaZe. maT aRniSnes, rom
farna raina gansakuTrebuli xmis poeti da
daudgromeli sazogado moRvawea. gamoms-
vlelebma xazi gausves, rom farna rainas
leqsebi, _ Tavankara qarTuliTaa gajere-
buli da mkiTxvelis did siyvaruls imsaxurebs.
maT maRali Sefaseba misces baton farna rainas
Rvawls qarTuli kulturis ganviTarebaSi.
mweralTaasociacia `literaturuli kax-
eTis~ Jurnal `oles~ mTavarma redaqtorma akaki
dauSvilma isaubra ganvlil wlebze, baton far-
nas damsaxurebaze Jurnal `oles~ daarsebasa
da mis Semdgom winsvlaze. aRniSna, rom batoni
farna piradulze maRla, yovelTvis, Jurnalis
interesebs ayenebda.
mweralTa asociacia `literatu-
ruli kaxeTis~ saxeliT iubilars
miesalma mweralTa asociacia `lit-
eraturuli kaxeTis~ axalgazrda mw-
eralTa seqciis xelmZRvaneli qal-
batoni nunu ZamukaSvili. man mokled
mimoixila baton farnas Semoqmedeba,
aRniSna, rom iubilarma qarTul poe-
ziaSi mraval siaxles daudo saTave da
darbazSi myofT kidev erTxel Seaxse-
na poetis leqs-Sedevrebi da genial-
uri katrenebi.
mogonebebiT gamovida Telavis
raionuli gazeTis `Telavis moambis~
mziTsavse iubile
farna raina, fiqria yuSitaSvili
farna raina, fiqria yuSitaSvili, platon kalmaxeliZe
4
yofili redaqtori _ qalbatoni meri zaaliSvili.
saintereso iyo Telavis raionuli gazeTis
`Telavis moambis~ aseve yofili redaqtoris _
baton zurab arseniSvilis gamosvlac.
farna rainas iubile miuloces: sazogadoe-
ba `amagdaris~ xelmZRvanelma, qalaq Telavis 3
sajaro skolis pedagogma qalbatonma nino Wi-
kaiZem; arasamTavrobo organizacia `Telavi Cemi
qalaqia~ xelmZRvanelma qalbatonma Tamar laz-
ariaSvilma da Telavis samxatvro skolis direq-
torma batonma vaxtang lacabiZem.
kompozitor jumber saxeiSvilis xelmZ-
RvanelobiT qalTa gundma Seasrula farna
rainas leqsze dawerili axali simRera `simRera
Telavze~.
Rvawlmosil poetsa da sazogado moRvawes,
gamomsvlelebma, Zvirfasi samaxsovro saCuqrebi
gadasces.
dasasrul, samadlobeli sityviT gamovida
iubilari, asociacia `literaturuli kaxeTis~
Tavmjdomare _ batoni farna raina. man vrclad
isaubra mwerlobis rolze, rom _ mwerlobas he-
gemonis roli aqvs, rom _ mwerloba eris winamZ-
Rolia.
farna rainas am STambeWdav gamosvlas, dar-
bazSi Sekrebili, misi poeziis damfaseblebi xan-
grZlivi ovaciiT Sexvdnen.
farna raina, fiqria yuSitaSvili, mayvala gonaSvili
farna raina, fiqria yuSitaSvili, paata giorgobiani
5
ol
e, №
1,
20
17
Cemo Zvirfaso kolegebo, qarTuli sityvis
korifeno da didostatebo, Zvirfaso sazoga-
doebav, Zvirfaso Tanaqalaqelno, gulmxur-
valed mogesalmebiT Cemi Semoqmedebis, esode-
ni, dafasebisaTvis. sityvebi ar myofnis mad-
lierebisa da sikeTis gamosaxatavad.
Tu ara Tqven, vin icis jvarcmuli Semoqme-
dis gulis sakire, fiqris zRva da okeane, sityv-
asTan paeqrobaSi gamZivebuli TeTri Rameebi.
araferi ise Zneli ar aris, rogorc Ta-
visTavze laparaki, magram, raki, dRes, Tqven-
Tan, erTgvari SemoqmedebiTi angariSiT miwevs
gamosvla, Tavs nebas mivcem ramodenime sityviT
giTxraT: rogor viSvi, _ rogorc Semoqmedi, ra
skila-qaribda gamoviare da, ra nobaTiT movedi.
xelovnebasTan pirveli naTloba da ziare-
ba xatviT daviwye TuSeTSi, _ vxatavdi: mTebs,
Wiuxebs, cis silaJvardeSi monavarde arwivs,
kldeebze rZesaviT Camoqaful CanCqerebs, cx-
vris farebiT gadaTovlil mTebis kalTebs. Sin-
auri Semfasebelni did momavalsac miwinaswarm-
etyvelebdnen, magram... naTqvamia: `kvici gvarze
xtiso“ da, iqneb, marTalia, es xalxuri senten-
cia... mamaCemi _ irodion rainauli, mTel Tu-
SeTSi ganTqmuli moleqse iyo, _ misi leqsebi
simRerebad iRvreboda qorwilebsa, Tu dReo-
bebSi. mas ekuTvnis xalxurad gaxmaurebuli sim-
Rerac: ,,Siraqis gzaze movdivar, ukan mabrunebs
qario“ ...uamravi leqsi darCa da erTi poema:
`godeba SoTa rusTavelisa da ,,vefxistyaosnis“
mirTmeva Tamar mefisadmi~. Cemi ufrosi Zma, go-
galec werda. oriveni samamulo omSi daiRupnen.
me rodis davibade, rogorc poeti, _ roca,
6-7 wlis asakSi, zepirad vTxzavdi, Tu, uSualod,
8 wlisam, wera rom daviwye, an, _ roca IX klasis
moswavlem, pirveli leqsi davbeWde rusTavis
(sadac saSualo skolaSi vswavlobdi) saqalaqo
gazeT `metalurgSi“, Semdeg ki `socialistur
rusTavSi.“ manamde, TuSeTSi, omalos rvawlian
skolaSi swavlisas, dawerili mqonda asze meti
leqsi da ori poema: `TuSi mxedari“ da ,,daRes-
tanis tyve“...
ar vici, vin rogor fiqrobs, magram... me ase
mwams da mjera, rom: mwerloba bedisweraa, _ ne-
bayoflobiTi jvarcmaa. ganvlili muSaobis ana-
liziT gavakeTe es daskvna.
sam gazeTs: `kolmeurnis xmas“, `ganaxle-
bul TuSeTsa“ da `baxtrions“ vredaqtorobdi,
sxvadasxva dros, 26 weli, Tu ar CavTvliT 5
wels, institutSi swavlis dros, sainstituto
gazeTebis _ satirul-iumoristuli gazeTis
,,WinWrisa“ da damwyeb mweralTa gazeTis `axal-
gazrda Semoqmedis“ redaqtorobas.
Tqvens winaSe, axla, Jurnalisturi anga-
riSiT ki ar gamovdivar, imis Tqma minda, rom
miuxedavad, mZime, Jurnalisturi muSaobisa, mw-
erlis kalami ar gamigdia xelidan. bevri fiqri-
ani Rame maqvs gaTeTrebuli.
marTalia, rogorc saqarTvelos mweralTa
kavSiris erT-erT molocvaSia xazgasmiT aRniS-
nuli, rom, mxolod, erTi, _ sifrifana leqsebis
krebuli: `TuSuri mozaika“ maqvs gamocemuli
1978 wels, arCil sulakauris winasityvaobiT.
es iyo, umciresi nawili Cemi Semoqmedebisa.
maSin, saWirod CavTvale _ TuSuri yofisa da
rainduli sulis sidiadis gamosaxatavad, xalx-
uri metri gamomeyenebina.
Cemi, ZiriTadi, Semoqmedeba ki klasikuri me-
tris, sxvadasxva, mdidari formebiT aris gamo-
saxuli. dReisaTvis, 25 wignze meti maqvs gamo-
sacemi, aqedan 4 tomi _ rCeulia. sxva leqsebis
paralelurad, daaxloebiT, 30 weli vmuSaobdi
katrenebis trilogiaze.
damTavrda uaRresad, daZabuli, TeTri Ra-
meebi, ramac kolosaluri energia Seiwira. uax-
loes xanSi, Jurnal `oles“ sam nomerSi, xato-
vnad rom vTqva, _ `saWaSnikod, sadegustaciod“
gamovaqveyne katrenebSi moqceuli zogadsaka-
cobrio sibrZne, _ aforizmebad da senten-
ciebad... da, xalxma Zalian didi mowonebiT mi-
iRo da umaRlesi Sefaseba miakuTvna, rac pirve-
li ciklis gamoqveynebisTanave, vaJa-fSavelas
premiiT Sefasda.
axla, roca, 80 wlis gadasaxedidan, Tvals
vavleb ganvlil gzas, erTxel kidev, vimeoreb,
rom es aris bediswera, nebayoflobiTi jvarcma,
am, urTules, _ cicabo gzaze...
mTel, am, sakalmo, oromtrialSi, mudam, mz-
esaviT, Tan mdevda, Tan damyveboda msoflios
Semoqmed korifeTa, filosofosTa Segonebani,
_ aristotelesi: ̀ kargi wigni is aris, romelSic
avtori ambobs imas, rac saWiroa, ar ambobs
imas, rac ar aris saWiro da, ambobs ise, rogorc
saWiroa“, vaJa-fSavelasi: `rac ufro didi ni-
Wis patronia mwerali, miT ufro, mWidrod
aris dakavSirebuli cxovrebasTan, mis mwvave
farna raina
sityva _ 80 wlisTavis saiubileo saRamoze
6
sakiTxebTan,“ Jan dela briureris: `mweralma
rom naTlad da gasagebad weros, mkiTxvelis
adgilas unda daayenos Tavi; sakuTar nawarmoe-
bs ise unda Sexedos, TiTqos, pirvelad xedavdes,
TiTqos, araviTari wili ar edos masSi da valde-
buli iyos: azri gamoTqvas masze“, nikola bua-
losi: `Tu ginda: agvatiro, Senc atirdi, poeto“,
tomazo kampanelasi: `raki poezia xelovnebaa, is
sasargebloa saxelmwifosaTvis, igi kanonmde-
blobis iaraRia“, konstantine gamsaxurdiasi:
,,mwerloba gvelze nadirobaze uaresia“, Tomas
manis: `WeSmariti mwerali _ simarTlis, sikeTi-
sa da patiosnebis simboloa“... v.popovi ufro
Sors midis: `mwerlis erTaderTi melani _
misi sisxlia“, horaciusis, rilkesi da, ase Sem-
deg. mainc, bunebrivad, SeiZleba daisvas kiTxva:
visgan, ra viswavle? pasuxi gaxlavT: qarTuli
poeziidan _ `ani“ da `hoe“, _ anu uZvelesi qa-
rTuli, sasuliero himnebidan dawyebuli, Tu,
ram, Seqmnila, XXI saukunemde berZnuli da an-
tikuri poeziidan – filosofiur – esTetikuri
xedva, eposuri sivrce; Cinuri poeziidan – azris
diapazoni, siRrme, induri poeziidan – emoci-
uroba da eqspresiuloba, iaponuri poeziidan
– lakonuroba, lapidaruloba, sisxarte, spar-
suli poeziidan – sibrZne da musikaloba, evro-
puli poeziidan _ novaciebi, konkretulad,
italiuri renesansisa da aRorZinebis titane-
bidan – funjis ferweris sidiade da am ferwer-
iT STagonebis sityvebad, poeziad gardasaxva,
amerikuli poeziidan – sisadave, qarTuli xalx-
uri poeziidan – heroikuli apologia da sxva...
mTlianobaSi me veziare qarTuli da msoflio
poeziis umdidres arsenalsa da gamocdilebas,
poeturi xelovnebis yvela saidumlos, rasac ki
Cemi goneba Seswvda da Seicno, rac adamianis gu-
lamde misatan azrs met muxts, emociurobasa da
eqspresiulobas SesZenda...
ar meguleba mwerali, dasabamidan, dRemde,
romelsac gavlena ar ganecados winamorbedi
geniosebisagan. vfiqrob, rom es aucilebelic
aris: sawyis stadiaSi, safexurze, magram aseve,
aucilebelia: droulad gamovides maTi magni-
turi velidan, radgan, aseve aucilebelia: saku-
Tari azri, sakuTari stili, sakuTari xelwera
daimkvidros SemoqmedebiT samyaroSi.
Cemi winsvlisaTvis, SemoqmedebiTi wrToba
iyo rusTavis saSualo skolaSi swavlis dros, iq
arsebuli, rusTavis mweralTa kohortaSi yof-
na, romelsac docenti ilia maisuraZe xelmZR-
vanelobda.
uaRresad nayofieri iyo 1969–1974 wlebis
axalgazrda mweralTa respublikur TaTbir-
seminarebis muSaobaSi monawileoba. pirvel
TaTbir-seminarze, moris focxiSvilis TxovniT,
me gamovedi analizuri moxsenebiT, am forumze,
damswre axalgazrda poetebis mier, forumSi
monawileobis misaRebad, sakonkursod gamogza-
vnili, SerCeuli nawarmoebebis mimoxilviT.
erT-erTi, arsebiTi, mniSvneloba hqonda
urTierTobas da Sexvedrebs saxelovan qarT-
vel mwerlebTan: giorgi leoniZesTan da ioseb
noneSvilTan, arCil sulakaurTan da moris
focxiSvilTan, muxran maWavarianTan da lado
mrelaSvilTan, guram fanjikiZesTan da levan
sanikiZesTan, otia ioselianTan da solomon de-
murxanaSvilTan, SoTa xodaSnelTan da valerian
CekuriSvilTan, alaza xaiaurTan da ipolite
SavloxaSvilTan, daviT mWedlurTan da iuri
jinWaraZesTan, oTar xuciSvilTan da elguja
lebaniZesTan, soso CxubianiSvilTan da jemal
mexriSvilTan, Tamaz xmalaZesTan, leri begiaS-
vilTn da Tengiz morCiaulTan, avTandil ber-
iZesTan, Teimuraz CalabaSvilTan.
xazgasmiT minda gamovyo Tbili da mego-
bruli urTierToba axlandel, saqarTvelos
mweralTa kavSiris mesveurebTan: mayvala go-
naSvilTan, revaz miSvelaZesTan, baRaTer
arabulTan, Teimuraz CalabaSvilTan, aseve
megobruli urTierToba: Tbilisel, baTumel,
quTaisel, rusTavel, gorel, mesxel, dedofli-
swyaroel mwerlebTan: zaal botkovelTan, em-
zar kvitaiSvilTan, fridon xalvaSTan, daviT
TedoraZesTan, SoTa zoiZesTan, bela qeburia-
sTan, Teimuraz lanCavasTan, gizo TavaZesTan,
avTandil yuraSvilTan, zaal ebanoiZesTan,
avTandil beriZesTan, SoTa lomsaZesTan, Tamaz
jibRaSvilTan, zezva medulaSvilTan, aleqsan-
dre nekreselTan, jemal injiasTan, giorgi
bogveliSvilTan, levan fanCviZesTan, jumber
uTruTaSvilTan, giorgi natroSvilTan, mw-
eralTa asociacia: `literaturuli kaxeTis“
wevrebTan, Telavis saxelmwifo universite-
tis mecnierebTan, Telavis inteligenciasTan
da musikalur sazogadoebasTan; sityva gami-
grZelda da mapation, rom yvelas saTiTaod ver
CamovTvli. am CamonaTvalSi zogi, ukve zeciur
saufloSia. RmerTma naTelSi amyofos imaTi
suli...
gansakuTrebuli madlierebiTa da gu-
lisxmierebiT minda aRvniSno brwyinvale pro-
zaikosTan da didebul adamianTan _ Jurnal
`oles“ samagaliTo, mTavar redaqtorTan, akaki
dauSvilTan: megobrobac da TanamSromlobac,
_ Jurnalis daarsebis dRidan. igi sanimuSo
RirsebebiTaa Semkuli. dRevandeli dRec, up-
irveles yovlisa, misi mziani gulis sikeTisa da
amaRlebuli yuradRebis Sedegia.
me SemTxveviT da meqanikurad ki ar Camo-
vamZive es SuqnaTeli saxelebi da gvarebi; Cem-
Si, Tu ki, raime Rirebuli, sikeTe, sinaTle, si-
wrfele, saTnoeba, siqvele, sisadave da RvTi-
uria, maTi damsaxurebac aris.
rogorc miTologiuri anTeosi, dedami-
widan iRebda uSret Zalasa da energias, me sax-
elovani, genialuri winamorbedebisagan da axlo
megobrebisagan, Tanamokalmeebisagan.
me mudam vamayob maTiT!..
uflis wyalobiT, arian kidev, uniWieresi
poetebica da prozaikosebic, romlebTanac,
jerjerobiT, axlo, megobruli, urTierToba
ara mqonia. Cem Tavs, ufro, bednierad CavTvli,
momavalSi, isinic, Tu Semovlen Cems samegobro
arealSi, rom:
`guli mivceT, gulisaTvis,
siyvaruli gzad da xidad“...
xalxuri sentenciisa ar iyos: `Zala-erToba-
Sia“, erToba ki, gaTiTokacebul saqarTvelos,
sasicocxlod sWirdeba... `erTi-yvelasaTvis,
yvela-erTisaTvis“, - es maradiuli sibrZnea...
7
ol
e, №
1,
20
17
CemTvis didi SemoqmedebiTi stimuli, magram
didi sapasuxismgeblo saqme gaxldaT mweralTa
asociacia `literaturuli kaxeTis“ Tavmjdo-
mared arCeva, gansakuTrebiT ki saqarTvelos
mweralTa wina ori yrilobis mier saqarTvelos
mweralTa kavSiris gamgeobis wevrad arCeva.
cota gvian gamaxsenda, friad sagulisxmo,
sakiTxi, magram ar SemiZlia, ar vTqva:
kargad maxsovs sabWouri ideologiis arsi,
_ yvelaferi partiuli unda yofiliyo, Tanac,
umaRlesi demokratiulobis pretenzia hqono-
da. zogi, dResac, ar gamosula im partiuli ago-
niidan da nostalgia aqvs.
kvlavac aris calkeul adamianTa Tvalsaz-
risi, rom mxatvruli literaturac, _ proza
Tu, poezia, partiuli unda iyos.
Tvali gaadevneT kacobriobis istorias,
ramdeni partia Seicvala? literatura ki, ro-
melic ama, Tu im partias, an klass emsaxureboda,
im partiasTan da im klasTan erTad, gadafasda
da warsuls Cabarda...
Tu, vinmes unaxia maradiuli partia? WeSma-
riti proza da poezia ki maradiuli Rirebule-
bebia...
bednieria is xalxi da is qveyana, sadac amis
gageba aqvT.
mwerloba, mzisier samyaroSi, miwieri reli-
giaa, romelmac adamiani gamoiyvana gamoqvabu-
lidan.
mwerloba is RvTiuri madlia, romelic
cdilobs, kacobriobis bednierebisaTvis,
cxovrebis ekalbardebi gakafos da adamians taZ-
risken savali gza gauadvilos.
Cemi poeturi evoluciisa da novaciis xana-
Si, ver wavimZRvare egreT wodebuli: `modern-
izmis mamebis“ _ tomas eliotisa da ezra paun-
dis doqtrina, radgan, _ modernizmi me mwams:
progresuli da ara regresuli.
qarTuli poeziis sielvare sul sxva aris:
gamWvirvale azri, magnituri ferwera da musi-
ka. amitom verc uolt uitmenis gza gaviziare,
imitom, rom es gza, qarTulma poeziam, cameti
saukunis win, sasuliero-saeklesio himnebiT
gamoiara da Cven ukan veRar davbrundebiT.
rac Seexeba modernizmis mamebis damsaxure-
bas, _ tomas eliotis SemoqmedebiT StrixebSi
vkiTxulobT: `misi damaxasiaTebelia leqsis
gantvirTva yovelive avtoriseulisagan, inti-
misagan, gancdisagan, tendenciisagan.“
ezra paundi Tayvans scems disharmonizaciis
ideas, icavs simaxinjis esTetizaciis princips,
uars ambobs yovelgvar memkvidreobaze, ayenebs
yovelgvari idealis pozitiuri gamosaxvis Sesa-
Zleblobas da aRiarebs mis, mxolod, uaryofiT
formebs. misi xazia: rTuli, bundovani, subieq-
turi asociaciebiTa da inteleqtualuri mniS-
vnelobiT datvirTuli formebi.
maTi doqtrinis sapirispirod, aqve, minda
davamato, rom dakvirvebulobis, sidinjisa da
auCqareblobis nimuSad, Tvalwin medga hora-
ciusi da rilke, gansakuTrebuli novacia ki
baironis: Tavisuflebis paTosi, romelic, Sem-
deg, umal aitaces polonelma _ adam mickev-
iCma, ungrelma _ Sandor petefma, ruminelma _
mixai emineskum, bulgarelma _ xristo botevma
da ivan vazovma, rusebma _ aleqsandr puSkinma
da mixeil lermontovma, qarTvelma _ nikoloz
baraTaSvilma, filipinelma _ xose rizalma da
sxvebma.
galaqtionSic, swored, Tavisuflebis pa-
Tosi dominirebda, roca ambobda: `Tavisufleba
suls ise moswyurda, viT daWril irmebis gunds
wyaro ankara“...
sayovelTaodaa cnobili, rom lev tolstoi
subieqturi Semfasebeli iyo Seqspiris, sent
bevi _ balzakisa da bodleris, geronti qiqoZe
_ vaJa-fSavelasi, xolo, kolau nadiraZe _
galaqtion tabiZis.
xandaxan, davfiqrdebi da vityvi: iqneb, Cemi
damokidebulebac, aseve, arasworia moderniz-
mis mamebisadmi... Znelia subieqtivizmis rka-
lis garSemo triali. Cems azrs, kvlav, aTasjer
vwoni, magram, mainc, erTi da igive daskvnamde
mivdivar: modernizmi kargia, roca progresuli
novaciebiT amdidreben, magram... miuReblad mi-
maCnia, roca imasac kargaven, an uaryofen, rac
miRweulia dRemde.
am mzis qveSeTSi, yvelaze obieqturi da WeS-
mariti Semfasebeli xalxia da... yvelaze didi
Zeglic xalxis siyvarulia.
es siyvaruli, CemTvis, yvelaze didi jil-
doa da me ara maqvs ufleba am jildos Cemi Semo-
qmedebiT ar vupasuxo. Tumca, zogma, SeiZleba,
xalxisadmi WeSmarit siyvaruls, xalxis mtro-
bac daarqvas, rogorc axlo warsulSi xdeboda,
xolme, _ TviTon, xalxisa da qveynis mtrebi,
samSoblosadmi siyvaruls, samSoblos mtrobas
arqmevdnen?!..
rac Seexeba Cemi wignebis gamocemas, qveyana
rom miiSal-moiSala, 25 wlis manZilze, arsebo-
bac ki problemad gveqca da sakuTari saSuale-
biT, wignebis gamocema, mxolod, ocneba da fan-
taziaa.
saqarTvelos mweralTa wina, _ orive yril-
obaze da Jurnal `oles“ saiubileo saRamozec,
sityvebiT gamosvlisas, vTxove mweralTa kav-
Siris xelmZRvanelobas, finansuri saSualeba
Tu eqnebodaT, mweralTa asociacia `literatu-
ruli kaxeTis“ wevrTa xuTi avtoris TiTo wigni
gamoecaT.
Cven gvjera da gvwams mweralTa kavSiris
TavkacTa yuradRebisac, _ saSualeba rom
hqonodaT, Cvens Txovnas aucileblad ga-
nixilavdnen, gaiTvaliswinebdnen, daakmayo-
filebdnen da Cvens Txovnaze pasuxsac aucile-
blad gvacnobebdnen.
rodesac saqarTvelos mweralTa mesveurebs
TviTonac uWirT finansebi, Cven aRar gvsurda
Segvexsenebina da xelaxali mimarTva-TxovniT,
uxerxul mdgomareobaSi Cagveyenebina.
vnaxoT, momavalSi qveynisa da mweralTa
salaros finansur-ekonomikuri mdgomareoba
rogori iqneba, an, TviTon, me, meqneba Tu, ara sa-
Sualeba Cemi xarjebiT gamovce da xalxamde mi-
vides Cemi wignebi; Tu, ara da, momavali Taobebi
xom gamoscemen? `meranis“ genialuri avtorisa
ar iyos, mec imeds vitoveb:
`uqmad xom, mainc, ara Caivlis es, ganwiru-
lis suliskveTeba“...
Cemo, Zvirfaso Tanamokalmeno, Cemo Tanaqa-
8
laqelno, Cemo megobrebo, Cveno, Zvirfaso
stumrebo, damswre sazogadoebav, erTi, ram,
xazgasmiT minda aRvniSno, _ mweralTa aso-
ciacia `literaturul kaxeTs“, bolo wleb-
Si, ra warmatebebic aqvs, es, _ upirvelesad,
ekuTvnis saqarTvelos parlamentis wevrs, ba-
ton gela samxarauls, kaxeTis samxareo admin-
istraciis yofil Tavkacs _ irakli SiolaS-
vils, TviTmmarTveli qalaqi Telavis munici-
palitetis mers, baton platon kalmaxeliZes,
TviTmmarTveli Temi Telavis municipalitetis
gamgebels, baton aleqsandre SaTiriSvils, maT
samsaxurebs. didi rwmena da imedi gvaqvs, aseve,
kaxeTis samxareo administraciis axali xelmZR-
vanelis, gubernator irakli qadagiSvilisagan,
romelic sufTa da lamazi warsuliT movida.
rac me jildoebi mimiRia, yoveliveSi, maTi
didi wvlilia, maTi kuTvnilebac aris, _ saer-
Tod, samagaliToa maTi Rvawli, amagi, damsax-
ureba qarTuli mwerlobisadmi, qarTuli kul-
turisadmi.
aqve didi madloba minda gadavuxado qarTu-
li mwerlobisadmi da qarTuli sulierebisadmi
Tavganwirulebsa da Tavdadebulebs: asociacia
`literaturuli kaxeTis“ Tavmjdomaris moadg-
iles, TinaTin mrelaSvils, axalgazrda mwer-
alTa seqciis xelmZRvanels nunu ZamukaSvilsa
da Jurnal `oles“ koreqtors _ lia dauSvils.
da, bolos, Cveno didebulo xalxo, Cveno
Zvirfaso stumrebo, Cveno, Zvirfaso Telavele-
bo, erTxel kidev, uRrmes da udides madlo-
bas gixdiT Cemi mcireodeni Rvawlisa da amagis
esoden, didi dafasebisaTvis.
vecdebi valSi ar dagrCeT da ufalsac
SevTxov, _ SemaZlebinos TqvenTvis samagiero
sikeTis mizRva, _ bolo amosunTqvamde.
Cemi `mamao Cveno“, upirvelesi da bolo
saTqmeli, Cemi orientiri da gzamkvlevi, Cemi
kredo da mrwamsi es aris: Cveni eris mamis, moZ-
Rvaris, ugvirgvino mefis, miwieri RmerTis,
misnisa da naTelmxilvelis didi ilias, yvela
qarTvelisaTvis, gulze dasakerebeli uflis-
mieri sityvebi: `sicocxle Cveni, Cemo Zmao, arc
dedisaa da arc mamisa, qveynisa aris; jer qveyana
da, mere deda da mama“...
dekemberi uflis Tvea da xval, 25 dekembers
ieso ibadeba da misi naTeli faravdes: sruliad
saqarTvelos, mTel planetas!
Cemo, uZvirfaseso xalxo, uZvirfaseso
sazogadoebav, kvlav da kvlav: udidesi da uzen-
aesi madloba Cemi umciresi wvlilis udidesi Se-
fasebisa da dafasebisaTvis...
siqvele, sibrZne, simSvide, sikeTe, sierT-
gule, siwrfele, sialale, siyvaruli da sidi-
ade, _ mravalJamier!...
XII. 2016
irakli ToiZe,
`vefxistyaosnis~ ilustracia
9
ol
e, №
1,
20
17
msoflios mxatvrul xelovnebaSi, cxadia mw-
erlobaSic mze imTaviTve SemoqmedTa erT-erT
upirveles muzad iqca. es albaT upirvelesad
mzis simSvenieriT, siZlieriTa da sinaTlis (na-
Tebis) unariTaa ganpirobebuli. mze xom dedami-
wasTan yvelaze axlos myofi mnaTobia.
didma SoTa rusTavelma, roca mefe Tamaris
daxasiaTeba surda mzes Seadara igi: `mefisa mzis
Tamarisa, Rawv-badaxS-Tma-giSerisa~ poeti Ti-
naTinsac mzis meoxebiT amkobs: `man gananaTlnes
yovelni, viT mzeman manaTobelman~, sxvagan naTq-
vamia `fica mze TinaTinisa, mis mzisa mowunarisa~.
mzes didi xarki gadauxada qarTulma folkrol-
mac: ̀ mzeo, amodi, amodi, nu efarebi gorasa~, ̀ mzev
Sina da mzev gareTa mzev Sin Semodio~, `mze dedaa
Cemi...~, `bneli gaapos naTelma (mze igulisxmeba),
boroti guli _ danama~, svanur `lileosac~,
mzis sagalobels uwodeben. verc axali drois
poetebi gadaurCnen mzis cdunebas: `dedao RvTi-
sav, mzeo mariam...~, `mzeo TibaTvisa~ da sxva mra-
vali magaliTis motana SeiZleba. srulid axali
kuTxiT dainaxa mze mxatvarma da mweralma rezo
(emeliane) adamiam. upirvelesad unda aRvniSno,
rom igi SesaniSnavi mxatvaria. SeiZleba iTqvas
mxatvari-filosofosia. mis mravalferovan fer-
werul SemoqmedebaSi aris raRac kosmiuri _
ferTa saocari gama did siamovnebas gvaniWebs da
amitomac sruliad kanonzomieria, rom rezo ada-
mias axali moTxroba `mze~ saocari ostatobiT,
realobis Rrma filosofiuri SecnobiT, xato-
vnad warmogvidgens sicocxlisa da sikeTis ukv-
dav Semoqmeds _ mzes.
fantasmagoriulia am moTxrobis siuJeti.
avtorma adamianTa modgma mZime gansacdelis wi-
naSe daayena, diliT mze ar amovida... sami saaTiT
daagviana: es sami saaTi daRupvis piras mdgari
adamianebis gancdis droa _ planetaze umadu-
rebis damkvidrebis periodia. avtori saocari
eqspresiiT aCvenebs, Tu rogor evedrebian ada-
mianebi RmerTs: `muxlmodrekiT evedrebian
RmerTs gaognebuli, jvaraRmarTuli qristiane-
bi, budistebi qeds ixrian mzis gamosaxulebis
winaSe. gaocebuli muslimebi miwas erTxmian.
iudevelebi godebis kedelTan Tu ojaxis salo-
cavebTan cremls Rvrian. ukiduresad SeZrwund-
nen ZvelisZveli warmarTebi, iaRovelebi, daibnen
kanti-kuntad SemorCenili uxsovardroindeli
Tayvanismcemlebic...~ da a.S.
umzeobiT gamowveulma gansacdelma adamian-
ebs saSualeba misca dafiqrebuliyvnen, ganvlili
gzis siswore gaeanalizebinaT. am sam saaTSi isini
darwmundnen, rom `dedamiwa yovelgvari eWvis ga-
reSe morCili, Tandayolili planetaa, udidesi
mnaTobi keTilisa, romelsac erT wams ar aqvs
ufleba da saSualeba umzeod arsebobisa~.
rezo adamia, kosmiuri ZaliT xedavs ra umze-
obiT gamowveul realobas, gvafrTxilebs frangi
mwerlisa da moralistis laroSfukos mier riSe-
liesa da mazaronis winaaRmdeg brZolisas naty-
orcni paradigmebiT: `arc mzes da arc sikvdils
pirdapir ar unda ucqiro~. moTxrobis avtori
sainteresod msjelobs, rom yvelaferi emor-
Cileba usazRvro Zalebs. paTetikur SekiTxvas
svams igi: dro, samyaro da sivrce vis emorCileba?
pasuxobs _ RmerTs. Semdeg erTi SexedviT mkrex-
elur SekiTxvas warmoTqvams: ufali ki vis emor-
Cileba? avtorisve azriT, am SemTxvevaSi unda Se-
Cerdes religiuri adamianis azrovneba, raTa ar
dairRves `gulmarTali rwmenis umaRlesi eTika~.
rezo adamias azriT, samyaros idumalebisagan Se-
qmnili movlena Seuswavleli mcnebaa da amitom
`gansaWvretad momavlis aTaswleulebs unda ga-
davabaroT~.
nebsiT Tu uneblieT daZabul-dazafruli
kiTxulob nawarmoebs. es mwerlis niWierebis
nayofia. amasTan mkiTxveli acnobierebs, rom
mzis amosvlis umal ixsneba daZabuloba, Sveba
geufleba. mwerali saocari ostatobiT Tavise-
burad ganmartavs aTasgzis damtkicebul-dasab-
uTebul qrestomaTiulad aRiarebul mzis funq-
cias: `sadRac dabeCavebuli da funqciamoSlili
mTvare Tavisi uCveulo svliT SeZrwunebuli da
gafermkrTalebuli, amRvreul sivrceSi imaleba,
radgan Cveni galaqtikis _ irmis naxtomis erT-
erT gvirgvinosan mefe _ dedofalmanaTobels
kosmiur Rrmad gamWvirvale _ Crdils ayenebs...
roin metreveli
sul axlaxan saqarTvelos mweralTa kavSirma rezo adamias _ roman `wmida ninosTvis~ ilia
WavWavaZis saxelobis premia mianiWa. siamayiT SegaxsenebT, rom rezo adamias romanma `wmida nino~
mzis sinaTle pirvelad Jurnal `oleSi~ ixila.
2016 wlis Jurnal `oles~ mesame nomerSi gamovaqveyneT rezo adamias mravalmxriv sayuradRebo
axali moTxroba `mze~. `oles~ mkiTxvelebs vTavazobT akademikos roin metrevelis gamoxmaurebas
aRniSnul moTxrobaze.
`mze dedaa Cemi~
gamoxmaurebagamoxmaureba
10
mze ki TiTqosda gamoTavisufldeba uaxloesi
Tanamgzavrisagan da SvebiT awyvetili kvlavin-
deburad win misxivosnebs. (dedamiwa mTvaris
funqciaTa moSla-arevis am wuTebSi, Tu ara mzes
vin da ra Sexebia odesme)...~
metad sainteresoa rom rezo adamias am jo-
joxeTuri sam saaTiani umzeobis fonze Semohy-
avs sxvadasxva moqmedi pirebi, zogadad: mRvdel-
mTavrebi, patimrebi, prokurorebi, mebadrageebi
da sxv. kerZod _ erTi axalgazrda xatmweri beri,
adamiani, romelic mzisa da jvris erTobliv mar-
Talma gamoxatvam gadaarCina. am bers Tavis mrev-
lSi gamorCeuli axalgazrda hyavda. igi Raribi
iyo, magram sulierad mraval mdidarze ufro
keTilSobili. uxiag, urwmunosaTvis Seuferebel
sizmrebs uCioda da roca maT Tavi ver daaRwia,
Tavad gamoitana ganaCeni _ CamomxrCvali naxes
(aqac imZlavra satanam): es ambavi mzis dagvianebis
win erTi dRiT adre moxda. Tavis Tavs adana-
Saulebda _ rogor ver Cavwvdi am farul codva-
eSmakur Semosevebso.
ar aris es epizodi SemTxveviT Semotanili
moTxrobaSi. Tanac xazgasmulia, rom es mZime
ambavi moxda erTi dRiT adre, mzis sami saaTiT
dagvianebiT amosvlamde.
erT ramesac mivaqcev yuradRebas, mweralma
umzeobis drod sami saaTi airCia. iqneb imitom,
rom `sami~ ramdenadme sakralur ricxvad iTvle-
ba (wm. sameba, `samgzis sanatreli~, pirjvris sam-
jer gadawera da sxv.). niSandoblivia rom daviT
aRmaSeneblis istorikosi didgoris brZolaSi
daviT aRmaSeneblis Zlevamosil gamarjvebas sami
saaTiT gansazRvravs: ̀ ...mefisa daviTisi eseoden-
Ta mimarT wina ganwyobaÁ sam Jamamde (sam saaTamde
_ r.m.) iyo~. magaliTebis motana kidev SeiZleba,
Cven ki miviCnevT rom rezo adamias `sami~ swored
am ricxvis tradiciulobidan momdinareobs.
kidev erTi metad sayuradRebo epizodi Se-
moaqvs. axaldaqorwinebuli wyvili SeZrwuneb-
ulni (aseTebi sxva wyvilebic arian) sarecels mo-
Sordnen da fanjaras moafrindnen. aRelvebuli
vaJi sulaRtkinebuli afrTxilebs meuRles: `am
umZafres movlenebTan erTad, ar momwons Cvens
irgvliv Jammomdinare stiqiuri es ganwyobileba,
Surige _ anano! axlave gul-mkerdze Seni cis-
feri kaba aifare da ZuZuebs gaufrTxildi...~
roca moTxroba amaRlebul registrSia Ses-
rulebuli, kosmiuri simaRlidan ganixileba
yovelive, amgvari miwieri epizodis Semotana
(gansakuTrebiT _ `ZuZuebs gaufrTxildio~)
kiTxvebs badebs. raSia saqme, ratom? erTi Sexed-
viT TviT mwerlisTvisac pasuxs iTxovs: `ratom?
da ra igrZno iseTi qalis megobarma da romel-
man Soreulidan momdinare, intuiciam SeZra ase,
CvenTvis miuwvdomlad?~
rezo adamia damajerebel pasuxs aZlevs Ta-
visive kiTxvas, win swevs dedis rols: miiCnevs rom
qalis sxeulSi mzea gadmosuli (`qveynierebis
manaToblis uTvalavi keTili elementi xom de-
dis ZuZuSia Canisluli~).
moTxrobaSi calkeuli konkretuli adamian-
ebis tkivilebicaa gadmosuli am stiqiuri ube-
durebis gamo, naCvenebia is tkivili, rac martvi-
lis raionis erT mTagorian sofelSi trialebda,
didi da patara SesTxovda mzes: `bJa si quggale!
ar dagviviwyo! nu migvatoveb, amodi...) aqvea mot-
anili erTi daRonebuli moxucis godebiT naTq-
vami: amova bJa male, nu geSiniaT, baba~. patara
biWi, romelic gaurkvevel mdgomareobaSia xma-
maRla imeorebs sityvebs Zveli kolxuri leqsi-
dan `bJa dida re Cqimi~ (mze dedaa Cemi).
gavida sami saaTi... dadga Jami auwereli bed-
nierebis... mze amobrwyinda, `realuri samoTxe
gaiSala mTels dedamiwaze~ moTxroba mraval-
ferovnad agviwers mzis gamoCeniT gamowveul
bednierebas, yvavilTa, Tu frinvel-cxovelTa
samyaros bednier lxins, adamianTa aRtkinebas.
mzis gamoCeniT gabednierebuli mwerali xmamaR-
la ambobs: mzis amosvlas yovel dRe taSiT unda
vxvdebodeT.
mniSvnelovania rezo adamias gansja ada-
mianTa modgmis Taobaze: `usasrulo sikeTe da
boroteba sapirispiro ganuyrelobaa. uzenae-
sisgan rCeuli adamiani Tavisi niWier-brZnuli
gonebiT da maRali geniiT RmerTs uaxlovdeba,
magram mainc ver mieweva miuwvdomel maradiuls~.
mzis amosvlam cxovreba gaagrZela; Tumca is
uaryofiTi, rac adamianebSi iyo kvlav xeluxlebe-
li darCa. adamianTa modgma ver eziara maradiul
sikeTes. gulis tkiviliT aRniSnavs mweralic: `...
verc erTi ze Zala ver SeZlebs samyaros sruliad
gakeTilSobilebas, es ki maradiuli tkivil-tra-
gediaa~. igi am debulebas amagrebs eklesiastes
sityvebiT: `arc ise Cqara mova sasamarTlos dro,
romelic cud saqmeebs gaasamarTlebs, amitomac
adamianebis Svilebis gulebs borotebis Cadenis
ar eSiniaT~. rezo adamia ayenebs paradigmas _ mx-
olod sarwmunoebas SeuZlia samyaros sikeTe. igi
mzesac RvTis qmnilad miiCnevs. `religia zegone-
baa _ aRniSnavs avtori, samyaroseuli azrovne-
baa da dedamiwaze mcxovrebi adamianebis wmida-
Tawmida zneobis maregulirebelia... aTi mcneba
xom kacobriobis yvela kanonze maRalTmaRali
maradisobis wesdebaa, mTlianad wlebs rom ga-
daswvdeba misi Seufasebeli uflismieri madli~.
moTxroba `mze~ napirgadalaxuli fantazii-
Ta da maRali mwerluri ostatobiT farTod ani-
Webs mkiTxvels esTetikur siamovnebas. gonivru-
ladaa Semotanili calkeuli epizodebis dasawy-
isSi msoflio korifeebis _ mecnierTa, mweral-
Ta da sxv. brZnuli azrebi.
rezo adamiam metad mniSvnelovani filoso-
fiuri moTxrobis `mzis~ SeqmniT WeSmarit, amas-
Tan Zalzed saintereso literaturas aziara
mkiTxveli. moTxrobis wakiTxvis Semdeg upirve-
lesad arkvev avtoris damokidebulebas kosmi-
uri movlenebisadmi; mzisadmi netarebiTi siyvar-
uli amoZravebs mas da amasTan miiCnevs, rom is ze
Zala, romelsac Sestrfis igi, TiTqos imeorebs:
`bJa dida re Cqimi,
TuTa muma Cqimi...~
yovelive aqedan gamomdinare sruliad naT-
lad gasagebia rezo adamias SeTxovna adamianTa
mimarT: gamoiCinon kosmiur-zneobriv-adami-
anuri damokidebuleba da augad ar moixsenion
planetis uZvelesi xalxebis: Sumerebis, xeTebis,
qaldevelebis, sparselebis, egviptelebis... mzi-
uri madli.
vusurveb mraval warmatebas SesaniSnav mwer-
alsa da mxatvars rezo adamias; moTxroba `mzes~
ki mwvane gzas xalxis gulebisken.
11
ol
e, №
1,
20
17
patarZeulisaTvis _ TeTri kaba
Semouxvevia xevs RrialiT,
vaSlis, nuSis TovliT galumpuli,
Seni veberTela mxrebi ari.
gabRavi mTebs, rogorc xariremi,
devis qalamani _ gdia xrami,
yayaCos RvarTqafi mogTqrialebs
da velur yvavilTa niaRvari.
es ra Takara mze mogSxapunobs,
Sengan ra iebis TqeSi gvawvims? _
saqarTvelos hkocni, eferebi,
Tavdaviwyebuli RmerTi kaci.
vai, ra mTvralebi davbarbacebT,
Sens zRvasiyvarulis napirebze,
sxeulebs naRverdlebi gviSanTaven,
Tu mixakebiviT gvayri leqsebs.
imdeni Rvino xar, ver amogcliT,
Tumca, gaSmagebiT gewafebiT,
qarTuli leqsebis qariSxalo,
JrJolvad movardnilo, Cvens ZarRvebSi.
Sens farTe mkerdsa da gonier Subls
mze artyams cecxlovan ambors beWdad,
mamulis gul-RviZlSi fesvebgadgmuls,
romeli saukune amogglejavs?
sialalev, sicocxlev, ukvdavebav,
mudam sxivTmbardnelo, sulnaTelo,
ra giTxra, riTi gagakvirvo?
TviTon aRtacebav, Jruantelo.
sixarul _ sicocxle ajanyebuls,
gCqefs leqsis CanCqeri, Sadrevani,
mamuli salocav saxated gaqvs,
ca _ RmerTis nakurTxi taxtrevani.
mxrebze dagidgia dedamiwa,
alersi amogwvims zed balaxad,
STamomavlebi mogZaxian:
`icocxle, gogla, CvenTana xar!..~
zina solomniSvili
poeziapoezia
* * *
Tavbru exveva cekviT nadikvars,
tans uxanZraven laRi wyvilebi,
rao, am xis qveS Relva rad miyvars
da Sens warsulSi rad vicqirebi?
cicnaTelebi Rames Worflaven,
zRva yvavilebis mwvdeba yelamdis,
kargi ra! ficiT nu gadamrie,
gesmis, ra tkbilad mReris Telavi?..
am qveynad movel adamianad
da aRmerTebas mitom
ar vcdilob,
de, movkvde,
Cemi bedniereba
oRond Tanabrad gaginawiloT...
xalxi CemSia
da me xalxSi var,
da xalxs Tu ara,
aba, vis vgavde?!
mogrovdiT,
vinc xarT, usiyvarulod,
me SemiZlia, yvela miyvardeT!
jiqur moabijebs
soflad dionise,
yvelas guls amRerebs,
qvevr-marnebs axelebs,
aba, me ratomRa unda vdio nislebs?
Tuki mze alaRebs
am quCebs,
am xevebs...
suldgmulTa simravle miwas Zalas
matebs,
mitom msurs,
suyvela, aTasjer gabevrdes,
netavi, es qali, ufro galamazdes,
netavi, es kaci arasodes daberdes.
poeziapoezia
12
iis gvirgvini madgia Tavze,
yayaCos aliT jejils ca miaqvs...
me Seni eWviT ise var savse,
unda giyvarde ufro Zalian.
alersis RvariT maxrCob, mitaceb,
Wori mihyveba Sriala niavs;
xedav? mze dadis atyorcnil mTaze,
rogorc Cems xelze Wiamaia.
* * *
mxrebze abreSumis Tmebi,
gulmkerdze sxivebis delgma...
mindvrebis simReriT vdnebi,
dilas me da... dila me mgavs.
kvirtebis kiskisiT vTvrebi,
mTa-bars Taigulad Sevkrav...
mivrbivar, momdeven wlebic...
ra undaT, ra undaT Cemgan?
* * *
Relavs, zRvas ereva
Cemi guli,
borgavs
daria Tu avdaria,
dardis da
eldis atanaSi
rkinac ver ajobebs
adamians...
mze mewveba aTrTolebul mxrebze
anTebuli gadavcqeri mTa-vels...
ualersod, rom erT wamsac, ver vZleb,
mwvervalebi sadedoflod mrTaven.
vin damiSlis maRal casTan qorwils?
Tvalebidan momCqefs varskvlavT Rvari,
dedamiwas aRtacebiT vkocni,
mTeli qveynis siyvaruliT mTvrali.
avtorebma erTi gamouqveynebeli leqsi unda gamogzavnon ama wlis 20 aprilis
CaTvliT eleqtronul misamarTze:
fes vali [email protected] [email protected]
leqss Tan unda erTvodes avtoris saxeli da gvari, telefonis nomeri da
misamarTi.
festivalis gamarjvebulebi dajildovdebian Semdegi prizebiT:
mTavari prizi _ wminda ninos jvari,
prizi _ wminda ninos jvris medalioni,
prizi _ wminda ninos jvris medali.
calke Sefasdeba qristianul Tematikaze gamogzavnili sabavSvo leqsebi
da gaicema safestivalo prizebi.
safestivalod gamogzavnili leqsebi daibeWdeba krebulad.
festivali Catardeba 2017 wlis 1 ivniss.
sakontaqto telefoni: 555 46 44 29
festivalis saorganizacio komiteti
qristianuli poeziis VII festivali`wminda ninos jvari~
13
ol
e, №
1,
20
17
dRe ucnauri satelefono zariT daiwyo...
zari ra? _ bevri araferi, Cveulebrivi zari
iyo, rogorc xdeba xolme, ubralod viRacas
nomeri aeria da CemTan moxvda. esaa da es... ara-
da swored im dRes gadavwyvite Tavis mokvla!...
gadawyvetileba saboloo iyo da revizias ar
eqvemdebareboda! _ yovel SemTxvevaSi, maSin
ase megona! yvelaferi winaswar gavTvale da mo-
vamzade: werili _ Cemebs, ase vTqvaT mciredi
axsna-ganmarteba da patiebis Txovna, piradi
nivTebi _ adresatebs saxsovrad, magari Toki
da ho, mTavari: diski musikiT, rac unda daekraT
panaSvidebze... araviTari glova, mxolod sayva-
reli simRerebis maJoruli akordebi! _ magali-
Tad, bobi mak ferenis: „Don’t worry, be happy!“... ro-
goria? moTqma _ godebis nacvlad mxiaruli Te-
miT stvena-stveniT midixar ukanasknel gzaze!...
„Zaan Jestokia, to!“ _ ityoda amaze cacika... ma-
gram me mainc mgonia, rom adamianis amqveynidan
wasvla aq damrCenebisTvis ufro tragikulia,
vidre wamsvlelisTvis, Tumca Sergili ambobs
rom me egoisti var: wvrilmani avanturisti da
didi egoisti! „I’m sorry, Zmao, Sergil!“ rogor
Tqva dumbaZem? _ yvela adamiani „itogSi“ Tavad
iklavs Tavs!
_ eg dumbaZem ki ara, murtalom Tqva, misma
personaJma, Tanac uaryofiTma personaJma, _
„Сынок, ты не путай!“ _ Sergili „miminos“ fra-
ziT mibrunebs xurdas... da mainc, verafriT gaga-
xarebT, Zmebo, wamsvleli droze unda wavides!
yovelive amis gaTvaliswinebiT telefonis
zarze gacilebiT ucnauri da moulodneli Cemi
reaqcia aRmoCnda... ratomRac uwveruli Tinei-
jeriviT avvardi da yvelaferi amiT daiwyo...
_ ukacravad, vis vesaubrebi? _ gogonas xma
iyo (iqneb qalis)... tembri sasiamovno, msubuqi,
cota musikaluric, erTi sityviT, misi patroni
erTi mosmeniT sufTa, mSvenieri da harmoniuli
naturis STabeWdilebas tovebda... aseTi xma ar-
adros momismenia!... aman damaba swored!
_ da Tqven vis gindaT rom esaubrebodeT?
_ Cemi gadawyvetilebis fonze araadeqvaturi
maimunobis xasiaTze davdeqi da wamierad ga-
davwyvite, xelidan ar gameSva am ucxo gogo-
nas (iqneb qalis) gacnobis ukanaskneli, anu
sikvdiliswina Sansi... amboben, sikvdilis win
seqsi yvelaze magrad midis Turme! siCume Cveu-
lebrivze metad gaiwela... mivxvdi Cemma Semxve-
drma kiTxvam daabnia da axla fiqrobda, rogor
an ra epasuxa sanacvlod...
pirvelma isev me wamoviwye:
_ iciT ra, me mqvia Jan-poli, cxonebul de-
daCems uyvarda belmondo da imitom damarqva,
ise Jakos meZaxian, sanaTesaoSi _ polikos, Tu
gsurT, SegiZliaT Tqvenc Jako an poliko dam-
iZaxoT. mama ar maxsovs, radgan tipiuri klasi-
kuri nabiWvari var, arc deda maxsovs, sabralo
qali Cemze mSobiarobas gadahyva, Tqven gain-
teresebT rogorRa damarqva saxeli, ara? _ mS-
venivrad mesmis Tqveni, magram iciT, saqme ima-
Sia, mersi rom kvdeboda, dedas ki mersi erqva,
„anJelikas“ siyvaruliT Tavad dairqva es sax-
eli, anJelika, gaxsovT „angelozebis markiza!“
_ miSeli... mersie, Torem dabadebis mowmobaSi
janeto ewera, medda qeTusias gaando Tavisi
ukanaskneli survili sikvdilis win, rogorc
anderZi, mere morgSi bebia anetos qaliSvilis
piradi nivTebi rom gadasces, Sav abreSumis zo-
narze asxmuli vercxlis kuloni da bzis jvari
iyo da am medalionSi belmondos gamosaxulebi-
ani foto „profesionalidan“.
maimunobis intonacia da Temebi ar manebebda
Tavs: mudam ase vici, mtrisas, erTi Tu avtydi!
belmondos ambavma ise auria Tavgza Cems Tanamo-
saubres, mTlad damunjda da yvelaze sasacilo
is iyo, rom yurmils verc ki miTiSavda dabneu-
lobisagan...
_ gindaT giTxraT, ras fiqrobT exla?
_ batono? _ rogorc iqna amoTqva... ufro
swored, Tavs Zala daatana, amoeTqva...
_ dagabnieT ara?
_ diax, ara... me mindoda...
_ modi SevxvdeT!... ra? gikvirT? gikvirT!...
da rato gikvirT? gana Tqven Tavad ar damirekeT?
viyavi CemTvis saxlSi, wamokotrialebuli di-
vanze, vuyurebdi sayvarel serials gemoze, Tan
fiqria yuSitaSvili
bobi mak fereni
„sociologiuri kvlevis statistikiT
bolo aTi wlis ganmavlobaSi Cvens sazogadoebaSi
sagrZnoblad imata suicidis SemTxvevebma...“
sainformacio gadacema „qronikis“ masalebidan
prozaproza
14
gogris moxalul kurkebs vaknatunebdi da am
dros... o, ra moulodnelad gaisma „zari axlo-
belTan“?! _ „profesionalis“ melodia wavust-
vine Jan-polis maneraSi...
sityva ar damamTavrebina, guliani sicili
gaisma...
_ damciniT? _ gangeb Sevicxade...
_ me dagciniT? Tu Tqven maRadavebT?
_ me gaRadavebT? O, my God! _ araviTar Sem-
TxvevaSi! me da Radaoba? saidan sadao? ubralod
me momeCvena, rom Cven gvaqvs raRac didi saidum-
lo da Tqven imitom damirekeT, rom es saidumlo
geTqvaT...
_ iciT ras getyviT...
_ vici, Tqven me giyvarvarT, Wkuas kargavT
da saerTodac...
gamiTiSa... Semomaval zarebSi sul bolos
Semosuli nomeri saswrafod movZebne da gada-
vureke, ar megona mipasuxebda magram, Cemda gasa-
ocrad mipasuxa:
_ gismenT!
_ Zalian kargi, Tu mismenT, me var, Jan-pol-
Jako-poliko! Zalian gTxovT, ar dakidoT, anu
ar damikidoT!... am bolo dros imdenma damikida.
mxolod Tokze dakidebaRa damrCa nugeSad! me
gTxovT, bolomde momisminoT: modi SenobiT
vilaparakoT! _ ras ityviT amaze?
_ ra unda vTqva?... mere?
_ mere is, rom SenobiT forma ufro Sinau-
rulia, gulaxdili, intimuri...
Tanamosaubre dumda...
_ ratom dadumdiT? iciT, me amqveyniuri ar
var... ufro swored mindoda meTqva, rom Tqveni
planetidan ar var, ubralod, Cems xomalds Sasi
gaufuWda da droebiT farCak dedamiwelebs So-
ris momiwia cxovreba... minda giTxraT, aq namdvi-
li jojoxeTia! saSineleba! erTi suli maqvs Cems
planetas davubrunde!
_ giJi xar?
_ daaxlovebiT... aba giJis garda vin gaumx-
els sayvarel qals, rom Tavis mokvlas apirebs,
maSin rodesac ucxoplanetelia da penisis sig-
rZe mTeli cxranaxevari santimetris upirate-
sobiT scdeba dedamiwelTa penisis saSualo sig-
rZis standartebs...
isev guliani sicili gaisma...
_ ai xom xedavT, uxamsad ki vixumre, magram
gagacineT, ese igi Cveni megobroba SesaZlebe-
lia, me vixumreb, Tqven gaicinebT, mere me isev
vixumreb, Tqven kvlav gagecinebaT da...
_ me dRes ZaRli momikvda!... germanuli nag-
azi... Zalian Wkviani da Tbili vinme iyo, me Zalian
vuyvardi, iqneb yvelaze metad!... nacnobma vet-
erinarma dasaZinebeli nemsi gaukeTa! ase sjob-
da misTvis! da axla saSinlad vitanjebi, rom ver
vuSvele, ver gadavarCine, xeli ar SevuSale!
wamiT davibeni!...
_ viziareb, me vici, ra aris sayvareli ar-
sebis sikvdili!
_ ra ici? saerTod rame Tu ici?! damd-
garxar amxela kaci da Sens WkuaSi aTasgvari
sisuleleebiT mabav? da saerTodac naZirlebi
xarT yvelani! naZirlebi da mezizRebiT! yvelani
mezizRebiT! Senc mezizRebi, imitom rom Se-
giZlia ase SemTxveviT gacnobils saaTobiT
melaparako, mere Semxvde da finjani yaviTa da
teramisuTi gamaspinZlebis Semdeg Tu Cemi nebiT
loginSi Cagigordi, siamovnebac miiRo, rvanax-
evariT meti sigrZis penisiano!
es yovelive ise swrafad da erTi sulis
amoTqmaze miTxra, SemeSinda ar gaigudos-
meTqi...
_ daasrule? e, teramisu yaviT! _ momindo-
ma belmondo!
_ ra belmondo?
_ gamoTqmaa aseTi! ise, cxranaxevari unda
geTqva! _ mag saqmeSi milimetric ramea! ise ki,
vwuxvar, ZaRlis da im Seni kacis gamo!
_ kaci ra SuaSia?
_ aba lesbo xar?
_ degenerati!
_ Tqven kvlav scdebiT, mem! _ ucxoplan-
eteli degenerati! ginda pasports gaCveneb?
oRond im pasports nu momTxov, bavSvobaSi rom
SemTvrali mamebi stumrebTan TavianT Rlapebs
daayenebdnen xolme! skaipi gaqvs?
gaecina:
_ vaime, idioti xar! idioti da nagli! maqvs,
mere?
_ maSin „feisic“ geqneba, exla ar miTxra
„odnoebSi“ var daregistrirebulio, Torem aqve
moviklav Tavs... kargi gogo xar, ro gamaxsene,
rom dilidan Tavis mokvlas vapirebdi!
isev gaecina:
_ SegiZlia icocxlo, „feisze“ var!
_ g-madlob-T! miTxari „faces“ niki da dagi-
mateb...
_ me TviTon gamogigzavni!
_ aba rogor gamomigzavni: Sen ra marTla
belmondo xo ar ggonivar?!
_ Sen vin ggonivar, ucxoplanetelo?!
_ aqeT mawvebi? saRol! modi vibazroT!
faizaRi pirveli Sen daiwye! v(ui)yavi CemT(vu)is
taxtze wamogorebuli... inglisur aqcents v(u)
awvebi v-s gamoTqmisas da vcdilob, „lasic“ rac
SeiZleba magrad warmovTqva!..
_ gogris kurkebze ukve vici!
_ maSin imas giambob, „iam ra uTxra vards da
vardman ra uTxra iasa“... ginda mogiyve?!
_ ara!
_ aba iuventus-manCesteris angariSi Sen ar
dagainteresebs da...
_ ra ici, iqneb damainteresos...
_ ara?!
_ rato? ar SeiZleba?
_ Sennairi naSebi fexburTs ar uyureben!
Sennairebi yavas svamen da teramisus ayoleben!
ise, mainc rom vicode, „late“ gnebavT Tu „ka-
puCino“?
_ da ra ici, rom naSa var? _ es komplimen-
tia Tu...
_ Tu! ginda giTxra simarTle? _ am diliT
Tavi unda momekla da Sen momacdine, dro damak-
argine da saerTodac, saidan gameCiTe, vin mogca
Cemi nomeri?
_ iman!
_ vin iman?... ox, Sergil, Seni diplipito
tanci-tunci, Sina vorgil vorgili-vosa, Seni!
Cemi Tanamosaubre isev dadumda da uceb kv-
lav gavigone misi tembri sasiamovno, msubuqi,
15
ol
e, №
1,
20
17
cota musikaluric:
_ Tavis mokvlas isev fiqrob?
_ rato mekiTxebi? amas SenTvis ra mniSvn-
eloba aqvs?
_ rom gekiTxebi, ese igi aqvs!
_ maSin ar vici!
_ Sens planetaze dabrunebas rom
gadawyvet, ar wamiyvan?
_ arc eg vici!
_ me vici!
_ ra?
_ mTavari saidumlo!
_ da ra aris mTavari saidumlo?
_ is, rom Sen me gWirdebi!... ratom dadum-
di?
_ ubralod, vfiqrob, rom SesaZloa piriq-
iTac iyos!
_ marTla? Cemze fiqrob?
_ ara, siria-palestinis konfliqtze!
_ sanimuSo idioti!
_ ai eg oqros sityvebia! _ aseTi Wkvianuri
ram jer ar giTqvams!
_ ici, adamianebs yvelaze metad sakuTari
bednierebis namsxvrevebi anadgurebs!
_ eg SeniT moifiqre Tu vinmem giTxra?!
_ sadRac amovikiTxe!
_ miyvars gulwrfeli xalxi!
_ SevxvdeT?
_ Rirs ki?
...am dialogidan xuTi weli gavida... SarSan-
win anastasia grigolis asuli daibada sakeisro
kveTiT, sami kilo da rvaasi, wels saba unda mo-
evlinos qveynierebas... Sergili naTliobisTvis
emzadeba!...
jigaria bobi mak fereni!
im weliwads didi sicxeebi daiWira.gvalvam
suerTian gaaxmo naTesebi da xexili.dasicxuli
da retdasxmuli saqoneli zoziniT ZlivsZli-
vobiT agnebda sakuTar kar-midamos.mdinaris
piras, WalaSi, cxenebis mcire rema mdovred
Zovda gaxmobas met-naklebad gadarCenil balax-
bulaxs.ori erTguli da marjve nagazi _ kudeb
da yurebdaWrili bocmana da buTara erTgulad
darajobdnen maRalfexeba, qedamaya sam faSats,
amdensave ulaysa da oriode iabos, gaxedni-
lebsa da gauxednavebs, da kvicebs, su kudSi ro
dasdevdnen sakuTar dedebs. cxenebi kargad
iyvnen movlil-dabanil-davarcxnilni. etyo-
bodaT patronis mzrunveli xeli.erTi wyvili
wabla iyo, tanad arcTu brge, mkvrivad awyo-
bili, meore _ qurana, masiuri, harmoniulad
Casxmul-Caxatuli, mesame _ Tafla, Sublze
qaTqaTa narTiT, Ronier fexebs msubuqad ro
adgamda, danarCeni ori Zvalmsxvili, maRal-
fexeba iabo, giSera da TrTvila gansakuTrebu-
lad STambeWdavad imzirebodnen, mzis sxivebze
su cisartyelas ferebad ubzinavdaT gava da
fafari, grZeli, lamazi kudebi ritmulad qa-
naobdnen marjvniv-marcxniv, marjvniv-marcxniv,
da ostaturad igeriebdnen abezar buzebsa da
koRoebs, qinqlebsa da sxva Wia-Wuebs, romelTa
uricxvi laSqari gametebiT utevda oTxfexT,
gansakuTrebiT mSoblebis alikval oriode kv-
ics, Taflisferebs, koxtebs, mkvircxlebs, ai
leqsSi ro Tqmula: `kvico, kvico, visi xaro?
gulSi xatad mizixaro!..~ hoda, am leqsad Tqmul
da gulSi xatad Caweril kvicebsa da imaT irgv-
liv matrialebel cxenebs mosvenebas ukargavda
mwerTa saavdro Rrublisferi jari, daundobe-
li, sastiki, sisxlismsmeli...
cxenis buzi xo ginaxavT, ramxela da ra
lamazia _ daxatuli gegoneba kacsa... mzeze
ise laplapebs, ise bzinavs, iseT ferebad ael-
vardeba, svarovskis qvebi mimiqaravs. hoda, am
laSqris ori mewinave jeeli buzi _ metsaxelad
odoSa da bzuka _ gansakuTrebuli siswrafiTa
da snaiperobiT gamorCeuli, maRlidanve iReb-
da gezs da zed gavis centrs anu kudis Zirs
umiznebda. am adgilas ver swvdeboda cxenis
TviT yvelaze lamazi da grZeli kudi, hoda,
nanadirevic _ sisxli, mCqefare, cxeli da axal-
Taxali, garantirebuli iyo. samizne ki marjved
hqondaT SerCeuli, axla ra siuxve arCevanisa?!
ra ginda sulo da gulo _ wabla, Tafla, giSera,
qurana, TrTvila, asakiani, mowifuli da mTlad
norCi, uasako... sisxli iseTi tkbili iyo, iseTi
gemrieli, gariskva naRdad Rirda, magram mainc:
erTi-orjer gamwarebulma TrTvilam iseTi Za-
liT moiqnia naban-davarcxnili kudi, es grZeli
da moqnili abreSumis mtkice da foladiviT
elvare Rerebi prezidentis vertmfrenis pro-
peleriviT mZlavrad gadaevloT avantiuris
maZebarT da kinaRam aq dasrulda axalgazrda
sicocxle. ro ityvian, gangebam gadaarCina, ve-
nacvale imis madlsa! («Безумству храбрых паём мы славу!» _ ityoda maqsime peSkovi, zedmetsaxelad
gorki!)
magram es iRbali xo latariaa! es dalocvi-
li bedi yovelTvis xo ar gagiRimebs, hoda, sa-
risko iyo aseT pirobebSi nadiroba.es qeTiac
arsad Canda! qeTia odoSasa da bzukas xsna iyo
nadirobaSi.da gana marto imaTi?! qeTia leva-
nas gogoa, TiTqmis gigias kbila, erT skolaSi
dadian, viTom exla soflad sxva skolac iyos!..
Zaan lamazia qeTia, TmakuWkuWa, Savtuxa da eSx-
iani. sisxliviT wiTeli tuCebiTa da Savi briala
TvalebiT _ ro gaicinebs, TiTqo ganaTdao.k-
bilebi aqvs _ arc `qolgeiTi~ unda, arc _`or-
biti~ da arc _ `diroli~. aelvarebs rogorc
ianvris qaTqaTa Tovls susxiani zamTris mziani
dila. qeTias nata Zalos TxovniT sadili daaqvs
gigiasa da avTandilasaTvis. Tan sadili daaqvs,
Tan cot-cota gigiasac epranWeba, magram am gi-
gias xo veras gaugeb?! xan amCnevs gogonas, xanac
vera... vera Tu ara?!
_ `ara, mara da dardubalaaaa!~ _ ityvis
nata Zalo: _ aha, Svilo, Sens gaxarebas, wauRe
kacebs sadili, madlia, codvebi arian, lamis
Tavebi Caixocon im cxenebis gadamkide, e biWi
pastorali
eZRvneba levan bazieraSvilis xsovnas
16
xo su galayda mzeze amden gdebiTa, gagonilaa,
dRevandeli ymawvili cxenebis devnaSi aTen-
aRamebdes, imis tolebi gogoebTan erTobian, an
kompiuteraoben, is bedSavi kide cxenebs Sehy-
urebs kudSia!...
ai, qeTias sayvareli garToba ki marTlac cx-
enebis kudebis dawvnaa. miadgeba rigrigobiT da
swnavs nawnavebad, Tan malulad gigiasaken apa-
rebs Tvalsa, Tan Tvals aparebs, Tan swnavs, Tan
aparebs, Tan swnavs. ise koxta da ucnauri naxela-
vi gamosdis, cnobili parikmaxerebis msoflio
konkursebs ro SeSurdeba: zogi qarTul dalal-
kavs mogvagonebs, eeee, suxiSvilis mocekvave
gogoebi ras ar miscemdnen aseT nawnavebSi, zogi
Sua aziur nawnavTa krebuls Camohgavs, marto
Wreli patara qudi aklia, ai, `tiubiteikas~ ro
eZaxian! zogi ukrainul modazea, iulia ro at-
arebs, timoSenko, gvirgvinad, zogic evropuli
buketia: egeTi gvirgvin-wnulebi lankastereb-
sa da tiudorebsac ro ar dasizmrebiaT. qeTias
parikmaxeroba ro ityvian, sulze miswrebaa bu-
zebisaTvis _ qeTia ro xelmarjveobas morCeba,
memre SiSi naklebia, radgan cxenebi molaplape
gavebze wamokosebuli varcxnilobebiT ise mar-
jved veRar igerieben abezar mwerebs, hoda, isin-
ic kai meddebiviT marjved uReben sisxls do-
norobisTvis ganwirul da Tavgadadebul remas.
qeTia odoSasa da bzukas jilaa, namdvili zRa-
pruli dedofali, romlis sifrifana TiTebs sas-
waulis Zala aqvs. is ki arada, odoSam da bzukam
saxelic mougones qeTias _ `Cveni kudraWa qal-
batoni!~ erTxel mohkres yuri, rogor aZinebda
bazeraanT qalaqeli rZali pataras: daiZine de-
das angelozo, tkbili Zili, Cemo kudraWao, da
gaixares, magram ra gaixares odoSam da bzukam?!
moewonaT es `kudraWa~. etyoba, sityvaSi kudi ro
urevia imisTvis, hoda gamoCndeba Tu ara qeTia,
`movida Cveni kudraWa qalbatonio!~ da gaxare-
buli buzebi haerSi kamaras Sekraven, bzuiliT
Camouqroleben aremares, mere sadme mofare-
bulSi gainabebian da moTminebiT elian rodis
dasruldeba cxenTa silamazis salonis savele
pirobebis Sou. Tan am qeTiasac ro ar bezrdeba
kacoooo?! lamazi, niWieri, marjve da bejiTi
da egeTi?! magram e kudebis wvna xo marto fan-
taziis, silamazisa da stilisturi ostatobis
demonstrireba xo ar aris, ara? – es xo paemani-
caa?! cxenebi ro ara, gigia WalaSi ar gaaTen-
daaRamebs, qeTias sadils ar gamoatanen gigiasa
da avTandilasaTvis da qal-vaJic saskolo arda-
degebze egre yoveldRe ver Sexvdeba erTmaneTs,
qeTia kudebs ver daswnavs da gigias malulad
ver adevnebs siyvaruliT Tvalsa?
_ dailocos, RmerTo siyvarulis Zali da
madli! _ fiqrobs kmayofilebiT qeTiasa da
gigias Tvalis madevnebeli, cxenebis kudebiT
morTul-mokazmul gavaze mimjdari ori jeeli
buzi da sisxliT gamaZRarni TavdaviwyebiT sva-
men ukvdavi siyvarulis sadRegrZelos.
* * *
...im zafxuls ki ambavi datrialda, Sens
mtersa da avadmaxsenebels. erT mSvenier da mcx-
unvare dRes WalaSi ukrainel turistTa mrav-
alricxovani jgufi gamoCnda. mziT dabrawuli,
naxevrad daSiSvlebuli ucxo tomis stumrebi,
fotoaparatebiTa da videokamerebiT SeiaraRe-
bulni, moxarSul simindsa da celofnis parkeb-
Si iqve, mdinareze garecxil xils xarbad nTqavd-
nen, CenCoebsa da kurkebs iqve, wyalSi isrodnen
da nair-nair fotoebs uRebdnen samaxsovrod
maspinZlebsa da erTmaneTs. erT kadrSi Ripgad-
mogdebuli WaRara profesori ivan fiodoro-
viCi da imisi Sortebiani meuRle bocmanasa da
buTaras gadaxveulni, Tvals uWutaven ivlisis
mcxunvare mzes. ivan fiodoroviCi naylapSia da
RviniT SeTamamebuli xels uwvdis bocmanas:
_ «Дай, Джим на счастье лапу мне!» _ ... Джим!... Дай лапу!bocmana da buTara gaocebulni Sehyureben
xan ucxo Tamam stumars, xan avTandilas da sa-
dRac gulSi ZaRlurad eRimebaT ivan fiodoro-
viCis viTom simamaceze.
...meore kadrSi tolika da iana, Taflisfer
ulayze Semomjdarni, mxiarulad gviqneven xels,
tolikas gazeTisagan saxeldaxelod gakeTe-
buli qudi xuravs, ianas _ mindvris yvavilebis
gvirgvini, orives saocrad bednieri da sule-
luri Rimili dasTamaSebs, rogorc cirkis mo-
jiriTe akrobatebs `bisze~ Sesasrulebeli
sacxenosno triukis win. mesame kadrSi yvelas
erTad mouyria Tavi, zogi iqve, mdinaris piras
Cacucquli, mxiarulad ikriWeba da Zlivs ika-
vebs Tavs, ro ar CaeZneyvos qvebs Sua, zogic enas
uyofs fotoobieqtivs da uxerxul pozas iRebs,
meoTxe kadrSi ori axalgazrda magistranti _
serioJa xitruki da stasik korzuni sazamTros
naWers ecilebian erTmaneTs, sazamTros naWeri
mozrdilia, ese ockiloiani sazamTrosi mainc
iqneba, orive falavans kbilebdakreWils, mar-
jved Cauvlia piri saerTo lukmisaTvis da wiT-
lad mozunzlulni namdvil jambazebiviT gamoi-
yurebian. yvelaze magari mainc mexuTe kadria:
axalgazrda, yvelaze lamaz Taflisfer cxenze
turistuli jgufis yvelaze lamazi wevri, mSve-
nieri qaliSvili anastasia Semomjdara da grZe-
li mklavi moferebis niSnad mouxvevia Tavisi
oTxfexi megobrisaTvis. gogonas qera Taflis-
feri Tma mWidrod gadautklecavs da modaze ku-
dad Seukravs. erTia mxolod, Tma moklea da mT-
lad ver emsgavseba moduri Jurnalebis cnobili
manekenebisa Tu modelebis avangardul varcxni-
lobebs. gogona SuriT dascqeris cxenis grZel,
abreSumiviT nazsa da molivlive kuds, mziT
gaxunebuli qera sxivebi melirebasaviT rom gas-
devs mTels sigrZeze, da gulSi ocnebobs, rom
misi Tmis kudic aseTive grZeli da lamazi iyos.
magram Tma nela ezrdeba.marTalia, yovel meore
dRes kvercxisa da WinWris SampuniT ibans da erT
qila maionezsac Seizels, rogorc aswavla dei-
da veram, magram Tma mainc Zalian, Zalian nela
ezrdeba.eh, roca Tma im sigrZisa gauxdeba, ro-
gorzec ocnebobs, amasobaSi grZeli Tmis modac
gadava da rogorc biZia antoni ambobs: «Ищи ветра в поле!» anu Cveneburad: `uyare memre kakali!~.
gigias Zalian moswons es ucnauri da ucxo to-
mis stumari, raRaciT erT naxats ro moagonebs.
es naxati, nodara Zias saTamaSo kompiuterebis
patara oTaxSi, kedlis kalendris furcelzea
daxatuli da gigias Zalian moswons.gigia aTasSi
17
ol
e, №
1,
20
17
erTxel Tu Seivlis saTamaSod, sada scalia kom-
piuteraobisaTvis, magram im iSviaTobaSic kom-
piuteris seansi ise ar Caivlis, nodara Zias mom-
cro magidasTan ar SeCerdes da Tvali ar Seav-
los kalendris gacrecil furcels, romelsac
didroni asoebiT aweria: Пабло Пикассо „Девуш-ка на шаре“. hoda, es gogo axla am `devuSka na
Sares~ agonebs. marTalia, gogo ufro qeraa da
ufro daqalebuli formebisa, arc Saris burTia
axloSi da arc sxva garemoeba, magram gigias
mainc sadRac, raRaciT Zalian axsenebs im naxats
da ra qnas?! magram qeTia?! qeTia ra? dedamisma
erTi kviraa qedebSi gagzavna biZamisTan, is
kaia, mTeli kvira Tavi ro aneba gigiasa da
avTandilas, arc ikiTxa uimisod rasa sWamen da
rasa svamen kacebi?! ra araaa, ro?! ara, mara da
dardubalaaaaa! hoda, Tavis Tavs daabralooos!
_ nravitsia da? _ ekiTxeba yurebamde
gawiTlebuli Crdiloel stumars gigia da
fexsacmlis wveriT awvalebs xavsmokidebuli
lodis kides.
_ ОЙ, очень! Красота, как в сказке! Мне бы тако-го парика! У нас в Одессе сто долларов стоят. Вот бы пятьдесят стоили, я бы обязяательно купила!_ an-
astasia, ese igi Cveneburad taso, tasiko, tasia
xels saTuTad usvams cxenis abreSumiviT kuds.
_ `xoCeS, padariu?~ _ ekiTxeba gigia da
kidev ufro uwiTldeba lokatorebiviT gaSli-
li yurebi, mzis sxivze landi ro gasdis saSrobi
qaRaldiviT.
– Ой, да ты что, и в правду подаришь?_ `da, tolko Sas ne mogu, atec smotrit!~
_ gigia mamisken aparebs mzeras.avTandils Sarv-
lis totebi daukapiwebia da mxrebze Sesmuli
zonzroxa mecniermuSaki liudmila maqsimovna
wylidan dinjad gamohyavs. liudmila maqsimovna
daZabula, Calis Slapa gverdze moqcevia, cali
xeliT aprexil cxvirze wamoskupebul cilin-
drul linzebian saTvales imagrebs da meore
xeliT ise uWers yanyratoSi avTandilas, lamis
daaxrCos kaci.
_ Ой, Автандил, а правда у вас имя героя «Витя-зья в тигровой шкуре» Шата Руставели? _kiskisebs
liudmila maqsimovna da am kiskisiT cdilobs
dafaros Seqmnili garemoebis pikanturoba da
uxerxuloba.
_ da! _ xrotinebs avTandila da am wuTebSi
srulebiT ar hgavs rusTveliseuli poemis sex-
nias: Zalad momRimari Tvalebs ubrialebs Svils,
TiTqo gigia iyos damnaSave mSvenieri sqesis war-
momadgeneli mxedris Warb wonaSi: _ tolko, ne
Sata, a Sota, SoTa ra!
– А вы знаете, у нас в Одессе балет ставили по по-эме Шата Руставели, просто класс! _ ar cxreba li-
udmila maqsimovna, viTomda verc gaegos avTan-
dilas SeniSvna.
_ da? _ avTandila SeRonebulia, arc bale-
tis gaegeba rame, magram aras imCnevs da mwvadis
Sesawvavad Txilisagan saxeldaxelod gamoT-
lil Samfurebs imarjvebs.
_ `zavtra pridioS?~ _ gigia sargeblobs
rom mamamiss droebiT ara scalia biWisaTvis.
_ Ой, а мы вечером уезжаем, но ещё три дня в Тбилиси будем… _ anastasia guldawyvetilia,
didron WroRa Tvalebs SuqniSaniviT SeanaTebs
gigias da misi mocimcime sxivebi samudamod aRi-
beWdeba biWis gulSi.
_ `tagda nomer telefona astav i Cto nibud
pridumaiu...
_ bijo, maita buzeb dauniave, Tore wabil-
wes mwvadi am SobelZaRlebma! _ ismis avTandi-
las burtyuni. TxuTmetiode wuTi da mwvadis
SiSxin-burusSi iZireba stumar-maspinZeli da
SezarxoSebuli stumrebis aRtkinebuli «Ты ж мене пидманула» Zils ufrTxobs mTmvlemare
bocmanasa da buTaras.
mze gorebs efareba, turistebis avtobusi
oRroCoRro gzaze mtvris gvarian koriantels
ayenebs.mdinaris piras rCeba dabneuli cxenebis
rema, celofnis parkis narCenebi, simindis Cen-
Coebi, sazamTros qerqebi, Canavluli nakver-
Cxali, Txilis aTiode wverebSetusuli Samfuri
da naTeli, lbili sevdismagvari gancda mama-
Svilis gulSi.
* * *
diliT mze ro amoiwvereba, buzebisa da Wia-
Wuebis laSqari ori jeeli buzis odoSasa da
bzukas mewinaveobiT kvlav mwyobrad daiZvreba
mdinarisaken, sadac tradiciuli sanaxaobis
nacvlad ucnauri suraTi gadaiSleba: aRarc
erT cxens: arc iabosa da ulays, arc faSatsa
da kvics, wablas, Taflas, giSeras, quranasa Tu
TrTvilas, kudi aRara aqvs _ viRacis mondome-
bul xels su ZirSi dauWria abreSumiviT nazi da
livliva kudebi.gamwarebuli avTandila mkvdar-
sa da cocxals aginebs mqmnelsa da gamkeTebels,
gigia arsad Cans, darcxvenili bocmana da bu-
Tara damnaSaveebiviT Sekuntulan lodebs miR-
ma, emand gacecxlebuli patronis Soltma Cvens
zurgebs ar uwioso.qedebidan mobrunebuli
qeTia xavsian lodze Camomjdara da Tvalcrem-
liani gametebiT ikvnets frCxilebs. avTandilas
mama-papuri, mariliani lanZRva-gineba zecas
swvdeba, Rrublebs xvrets da lamis mzis diskos
lafad aCndeba.
mtvrian gzaze ki swrafad mihqris samarSru-
to taqsi, romelsac ToTxmet dasicxul mgzavr-
Tan erTad dedaqalaqs ZviradRirebuli saCuqa-
ri – lamaz celofnis parkSi koxtad Sekrul-
daxarisxebuli cxenis kudebi miaqvs...
_ dailocos, RmerTo siyvarulis Zali da
madli! _ fiqroben kmayofilebiT cxenebis uku-
do gavaze mimjdari ori jeeli buzi odoSa da
bzuka da sisxliT gamaZRarni ukve meramdened
svamen ukvdavi siyvarulis sadRegrZelos.
18
„...roca erTmaneTs vxvdebiT, orive ratom-
Rac vibneviT... dasabnevi arc araferia, magram
mainc... is mTeli TaviT maRalia Cemze da sul
raRac cal xelze dasaTvleli wlebiT ufrosi...
welTa es sxvaoba Tavidanaa bevri, Torem mere,
roca orives WaRara Segvepareba safeTqlebTan,
erT Taobad mogvixseniebs madlieri (an umaduri),
STamomavloba!... maSin me Tmis Rebva uTuod kar-
ga xnis dawyebuli meqneba, mas, _ bunebrivia, ara:
saqarTveloSi mamakacebi Tmebs TiTqmis ar iRe-
baven da xel-fexis salonuri movlac ratomRac
cud tonad iTvleba... arada, ra sjobs kargad
movlil mamakacs? _ kiTxulobs eqstravagan-
turad Cacmuli telewamyvani cisferi yuTis
farTod gaSlili mocimcime ekranidan, TiTqos,
am wuTebSi, Cems fiqrebs kiTxulobdes... is sa-
kuTar Tavs damoukideblad uvlis, es mis ara-
Tanabrad moWril frCxilsa da nebaze miSvebul
nunebs etyoba da mainc, erTi Tvalis SevlebiT,
mudam kargad movlilis STabeWdilebas tovebs...
me es mabnevs da roca Tavs mouvlelad vgrZnob,
saSinlad mrcxvenia misi da sakuTari Tavis: ra
saSinelebaa erTmaneTis gverdigverd mouv-
leli qali da movlili mamakaci, da piriqiT!...
vcdilob, mudam vgavde „raRacas“ (rogorc ity-
oda caco deida) _ ar aqvs mniSvneloba amindsa
da weliwadis dros: Cemi cecxlisferi lomis
fafari mzis sxivebze cisartyelas speqtrad
iSleba da niavis dabervaze simsubuqiT TrTis...
es Cemi „kaniokia!~
_ „vau, ra magaria, su formaSi rom xar?!... da
rodis axerxeb salonSi siaruls?“ _ gaocebuli
londa xels avlebs Cems swor da mZime Tmas, Tan
odnav SeumCnevlad qaCavs kidec, magram me rames
gamomaparebs? _ ukve meramdened!... verafriT
ijerebs, rom naturaluria da ara xelovnuri!
me es marTobs da siamovnebiT vuSver Tavs: dae,
darwmundes mis bunebriobaSi, Cemi ra midis?! me
ki vici, roca daqalebi Tavs iyrian da saubari
Tmis movlas exeba, umal mixseneben da niZlavs
Camodian, namdvilia Tu ara es mewamuli fafari,
romlis patrons sulac cal fexze hkidia misi
qaluri samSvenisiT simSvidedakarguli „tip-
Sebis“ „haremi“... saubris Temas gadavuxvie da
isa, ras vambobdi?... ho, orive ro vibneviT, ara-
da raRa dros Cveni dabnevaa? sasacilocaa ori,
cxovrebis gamocdidan saSemodgomo gamoyoli-
li arseba, romelmac sruliad moulodnelad
erTmaneTi ipova (Tu aRmoaCina!) am usazRvrebo
da upirobo samyaroSi (romelic meores mxriv
iseTi pataraa, saSualo zomis xelisgulze ete-
va!) da axla warsulSi miRebuli mTeli codnis
maragiTa da nawvnevi gamocdilebiT cdilobs
imis dadgenas, ra hqvia gancdas, mudmiv dabneu-
lobas rom iwvevs Sexvedrisas?!
„ _ sklerozisa araferi unda gWirdeT da,
zogadad, Tu sworad maxsovs, siyvarulia ega!“
_ ecineba qeTis da molbertze Camodebul xis
CarCoze saguldagulod gadaWimul dagruntul
tilos „cisferi kobaltis“ wyvil gemriel „ma-
zoks“ adebs...
_ siyvaruli ara ixvi... Cvens asakSi?! _
mecineba me da vxvdebi rogor yovlad usindisod
da uceremoniod vcruob...
_ ici ra, sayvarelo, veravin da verara
damarwmunebs, rom es mxolod asakobrivi krizi-
sis bralia an sxva fsiqo-filosofiuri sisul-
eleebisa... _ zako miRimis ise, rogorc uRimian
bavSvs, romelsac akrZalul saqcielze waaswres
da icis, rom daisjeba... Tumca es xom mere unda
moxdes, lamis 30 wlis mere, magram axla, roca
samedicinos pirveli korpusis ezoSi vdgavar
da neikos velodebi, mTeli suliTa da guliT
msurs, daagvianos... neiko, igive neliko, samedi-
cinos mesame kursis studentia, TbilisSi kargad
cnobili eqimebis dinastiis saojaxo tradiciis
gamgrZelebeli da perspeqtiuli sarZlo, me-
dicina sZuls, magram Tavisebi uyvars magrad da
xaTrs ver utexavs, erTi suli aqvs, gaTxovdes
da saxlSi Cajdes: „gavTxovdebi da egreve gava-
Cen jer buTxuza biWs, mere _ tarakuWa gogos,
mere _ isev biWs, an sulac Ripuca tyups!... wne-
vis gazomva, pulsis daTvla, masaJi da nemsis ga-
keTeba xo vici, ara?!...“ magram sisxlis danaxvaze
guli misdis da mokali!... mudmivad TavismarT-
leba uwevs Tavisi arapunqtualuri da dabneu-
li bunebis gamo, rac wonasworobas, anu, misive
formulirebiT, „saqciels makargvinebs“, magram
axla pirvelad Cems sicocxleSi, vgrZnob, ro-
gor minda, usasrulod gagrZeldes da gaiWimos
dro...
_ „vaime, Zalian galodine, xo?!“ _ neiko
uxerxulad iSmuSneba da Cemi mzeris daWeras
cdilobs, raTa ase mainc amoikiTxos, ramdenad
vbrazob maSin, roca uazro Rimilis aTinaTi ar
mSordeba bageebidan... _ „gogo, bebiaCemi gareT
ar miSvebda mini-iubkis gamo da mTeli CaliCi
damWirda ra!“ neiko Semoxveul velvetis grZel
iubkas Rilebs uxsnis da maRalyeliani lakis
Ceqmidan aSoltil fexebs aCens, Jaketis qveSidan
kremisfer „makaronze“ mokle zamSes mdogvis-
feri „nelsonka“ acvia da sigiJemde uxdeba...
_ „Это не юбка, а павязка Нельсона!“ _ ise,
sadRac marTalia bebiamisi, sakmarisia, odnav
gadaixaros da im dRes Zili da mosveneba aqvs
dakarguli fakultetis biWebis minimum naxe-
vars!....
_ araa, exla movedi! _ vcruob utifrad
da „misken“ vixedebi, vgrZnob, neikos amis da-
jereba Zalian uWirs, Tvals ayolebs Cems mz-
eras da „mis“ kibosaviT wamowiTlebul kefaze
uSterdeba... pauza didxans iweleba: 30 wami,
cisferi kobalti anu „varskvlavuri Rame ronis Tavze“ da volfgang amadeusis safortepiano koncerti #21 (andante)
vuZRvni Cems bavSvobis megobrebs
„moTxrobas kiTxvisas fonad unda gasdevdes volfgang amadeus mocartis safortepiano
koncerti #21 (andante)...“
filosofiur mecnierebaTa doqtoris
jimSer Sarangias dRiurebidan
19
ol
e, №
1,
20
17
iqneb metic... „is“ viRac lamaz aSxvarTul qaliS-
vils esaubreba da siwiTlisagan Tanamosaubris
alisfer kabaze metad Ruis, an iqneb sakuTari
mzeSeparuli TeTri pirisaxiT qaliSvilis ka-
bis cecxlovanebas ireklavs da amitom gadasdis
almuri... me vxedav mSvildiviT daWimul sxeuls
da awiTlebul kefas da yvelaferi usityvodac
gasagebia... da mainc, sainteresoa, raze saubro-
ben?! Tumca ra mniSvneloba aqvs?! mTavari xom is
ar aris, raze saubrob, mTavari isaa, visTan sau-
brob da ras fiqrob maSin, roca masTan am yve-
laferze giwevs azrebis mikibv-mokibva... vTqvaT,
raRac profesiul-sasesioze: magaliTad, „geni-
taluri endometrioziT gamowveul uSvilobaze
da mis prevenciul RonisZiebebze“... da am dros,
sinamdvileSi, mxolod imaze fiqrob, rogor mi-
axvedro, rom is SenTvis, minimum, „sulerTi“ ar
aris!... ai, namdvili samucnobiani amocana!... amas
me gvian mivxvdi, ukve kargad asaks moweuli da
imasac mivxvdi, rom cudia es „gvian“, magram ase
moxda, arada, swored es mixvedrilobaa, rom ma-
bnevs da ar vici, sad waviRo xel-fexi, romelic
sityvebs xels uSlis rogorc arasdros...
_ „eg biWi mexuTezea, ginekologebTan“... nei-
ko Tavis WkuaSi meCurCuleba, arada misi nemsiv-
iT wikvina xma mTels ezoSi eqosaviT vrceldeba
da yvela danarCenTan erTad „isic“ Tavs atri-
alebs... ori casaviT laJvardisferi Tvali ara-
frismTqmeli kiTxvisniSniT mogvCerebia da elis
Cemsa da neikos saubris gagrZelebas... me kidev
ufro metad vibnevi da mTels sxeulze rokvas
iwyebs WianWvelebis razmi, romelic „xorumis“
ritmuli svliT Tmis Zirebidan iwyebs moZrao-
bas da sadRac kudusunis ZvalTan uCinardeba,
raTa oflis ramdenime wveTs fons gasasvleli
misces... „debili, sufTa degenerati!“ _ gulSi
vamkob jer sakuTar Tavs, mere neikos, magram
uazro Rimils ar vicileb da vxvdebi, rom amiT
kidev ufro sasacilo var. vcdilob, saxeze
momskdari sisxlisa da qarisagan aSlili Tmis
talRis mogeriebas... kidev kargi, es Tma mainc
mifaravs awiTlebul loyisTavebs, jiutad rom
ejibrebian „mis“ sufTad aparsul da dafoTlil
kisers almodebaSi... ra Cemda Wirad mivakiTxe
institutSi neikos, ra mindoda?! „misi“ mzera
didxans momSterebia, Tu dro gaCerda?! ezo sav-
sea futkris skasaviT mozuzune wyvilebiTa da
mxiarulad molaybe da axalgazrduli energet-
ikiT damuxtuli gundebiT, magram me mxolod or
laJvardisfer laqas vxedav da mets verafers
da Cemi aRqmis rZisferSi gamomkrTali renuar-
is saerTo panoramis gacrecil siWreleze misi
Tvalebi zustad ise ajdeba, rogorc qeTis „cis-
feri kobaltis“ „mazoki“ dagruntul tilos...
xSirad mifiqria, ra moxdeboda, maSin metad rom
gagrZelebuliyo dro... an gamomlaparakeboda...
an... an... an...
* * *
_ „an“ _ ar arsebobs! _ arsebobs mxolod
misi udidebulesoba bedi-mdevari!
_ eg SemTxveviT koeliom xom ar Tqva? _
qeTi gvelobis xasiaTzea...
_ koeliom ara javaharlal nerum!... _ zako
Tvals uWutavs sigaretis maxrCobela kvamls da
TiTiT atlikavs yavis finjanis fskers Semot-
masnil naleqs: _ „mxatvari Sen ki ara, me var,
Se Cema, naxe ra grafikaa?!“ _ Casaxedad miumar-
jvebs finjanis fskers...
qeTis ecineba da moTxupnuli Wreli naku-
wiT cdilobs saRebaviT dasvrili TiTebis gaw-
mendas...
_ „aha, koka-kola gagaclis!“ _ zako minis
maRali Wiqis ZirSi CarCenil koka-kolas uwvdis
da savse gavas sapirfareSosken miiqnevs... rac
Tavi maxsovs, dietazea, magram rad ginda?
_ Cemi orkariani garderobi! _ kocnis qeTi:
_ ginda Cagixedo?
_ kaci me aRar myavs da gaTxovebas awi aRar
vapireb da mevaleebi laivSic meyofa! _ ismis sa-
pirfareSodan erTdroulad zakos da unitazis
Carecxvis xmebi... _ „ketavs jafariZe!“ _ qeTi
mxiaruli da kmayofilia, rom van gogis „varskv-
lavuri Rame ronis Tavze“-s asli daasrula da
xvalidan SeuZlia qariviT Tavisufalma iqria-
los momaval SekveTamde...
_ Zaan daamxece, xo ici es „kopi feisTi“?!
_ „jafariZe, azrebi ekonomiurad, roca ar
gekiTxebian!“ es Cveni studentobisdroindeli
saleqtoro folkloridanaa da yvelas gvecine-
ba...
_ auuu, qalebo, ra mazalo iyo jimSera?!
_ zako pledSi exveva da savarZelSi fexakecili
axal sigarets ukidebs: Sena, is rogor icoda? _
TavisTvis ro kaifobda: „susuruku!...~ da fixte?
_ Борьба упущенного момента! auuu, Zaan jigari
iyo! biWo, gamocda ro Cavabare xo ici, ra damari-
ga: erTob pragmatuli xarT da patara bloknoti
awarmoveT, sadac wignebidan amokiTxul roman-
tikul azrebs CainiSnavTo... azrze xar?.. viTom
yana uZaxe da sadRaa egeTi „narodi“?!
* * *
ar maxsovs, rodis mivxvdi pirvelad, rom
fiqrSi amedevna da Tavis danebeba gamiWirda: sx-
vanairad rom vTqva, „sakuTari personis fsiqo-
tropul wamalze Semsva!...~ maSin, roca sakon-
taqto info gavcvaleT da pirveli Setyobineba
gadavagzavne, arc mifiqria, rom am wuTidan
daiwyo Cemi reinkarnacia!
_ odesRac (Tu damcalda, rasakvirvelia),
me ueWveli davwer imaze, Tu rogor SeiZleba
adamiani Tavidan daibados, anu rogor SeiZleba,
iqces samyaros udidesi eqsperimentis cdis pi-
rad, sadac gamosavali mxolod gardacvalebasa
da xelaxla dabadebaSia!
_ ne strakui na radosw! _ zakos ar sjera
sulTa gadasaxlebis da zogadad, pragmatuli
tipia! _ me Cemi „atnaSeniebi“ maqvs RmerTTan da
SemeSviT! _ imeorebs xSirad da amas iseTi Tavda-
jerebuli da mravalazrovani iumorSeparuli
intonaciiT warmosTqvams, Cvens Soris yvelaze
Rrmadmorwmune lulusac ganaiaraRebs. lulu
mimtevebluri RimiliT ismens mis qoTqoTs,
midis buxarTan da anTebs aT TeTrian sanTels,
romelic gamoulevlad moepoveba qeTis sax-
elosnoSi da kiTxulobs locvas, romels? _
aravin icis, radgan lulu amas imgvarad anu uki-
duresad uCumrad, TiTqmis butbutiT akeTebs
ise, rom Tavadac ar esmis sakuTari Sinagani xma
da me swored am Tvisebis gamo miyvars lulu!...
saxelosnos surnelovani induri sakmevlis
kvamli avsebs da cnobiereba is-isaa astralSi
unda gaZvres...
20
_ ras mixrColeb, Se Cema, maCvi var?! _ bob-
oqrobs zako da mis frazaze samives gvecineba...
* * *
me davinaxe cisferi kobaltis wyvili „ma-
zoki“, romlebic daJinebiT cdilobdnen Cemi
TiToeuli moZraobis daxsomebas, an fiqris wak-
iTxvas, an yuradRebis mipyrobas, an ubralod
makvirdebodnen, radgan im wuTebSi aRmomaCines
da ukvirdaT, rom aqamomde ar icodnen Cemi ar-
sebobis Sesaxeb... da gavifiqre, rom sadRac,
odesRac minaxavs isini... mas mere, karga xans,
Cveni mzera aRar Sexvedria erTmaneTs, sulis
sarkmlebi saguldagulod daigmana da me maT
miRma oTxkedels Soris datyvevebuli aR-
movCndi... patara kelia... aguris sada wyoba da
alag-alag SeTeTrebuli kedlebi da aseTive aR-
dgomiskvercxisferi aguris iataki... sakmevelis
suni da gazafxulze amoyrili jejilis sur-
neli... aCqarebuli maja da guli, romelic Sem-
civnul beRurasaviT xtis an kakanaTSi gabmuli
mercxaliviT frTxialebs... kedlis Zveleburi
saaTis monotonuri wikwiki, romelic beberi
buzRuna buRalteriviT iTvlis survilebis
mouTmenlobas da saaTSi erTxel Zveleburi
gongis maJoruli xma, pedanturi asketizmiT rom
Segvaxsenebs maradisobasTan miaxloebas... eWvis
mtanjveli Wia, wigniT daZekili Zveli stela-
Jis kides rom xravs daJinebiT da ar gvaviwyebs
yofierebis amaoebasa da warmavalobas... imed-
gacruebis daviwyebis siZnele da moulodneli
sixaruliT mogvrili gancdis simartive... fiqri
romelic sityvebze metia da sityvebi, romelic
amxdar ocnebebs aRematebian... miCveva, romlis
cmukva-foriaqi mosvenebas ukargavs yvelaze ga-
wonasworebul da pragmatul sulsac ki... fiqri
erTi mimarTulebiT, TiTqmis erTdroulad...
monaTesave gemovneba da gemovnuri sisusteebi...
nebelobis tyveoba da nebayoflobiTi sneuleba,
romelic ginda qronikul saxadad geqces...
_ me es Tvalebi erTxel ukve vnaxe xilvaSi
da ukve meramdened amixda!
_ mdaaa! dagZgerebia es ubedureba, Cemo
kargo, verafers ityvi! _ qeTi Tvals mikravs da
Rimilis qveteqstSi mamxnevebs...
_ „nu i dura!“ ara, amis gamosworeba ar iqne-
ba! _ lamis meaTe sigarets ukidebs zako.
_ Tavs iklav, ra?! _ qeTi lamis piridan ac-
lis is-is aris mokidebul sigarets da lambaqze
uqrobs...
_ iloce rom Segindos! _ lulu mSvidad
asufTavebs Tixis sasanTles Taflis surneliT
gajerebuli parafinis naRvenTebisagan...
_ rad unda amas locva da gvema: uyvars to,
xo ara sZuls da ezizReba? _ zako aSkarad xipi-
Sis xasiaTzea da Tavs iRizianebs, rom amosxas:
_ nebismieri siyvaruli codvaa...
_ aba, siyvaruli RmerTiao da esao da isao,
ro abolebT xalxs? _ zako nel-nela (rogorc
Tavad ityvis xolme) dasabmeli xdeba...
_ RmerTi siyvarulia da siyvaruli RmerTi!
_ lulu kidev erT sanTels anTebs da Tavdaxri-
li locvas butbutebs.
_ ai, qeTi!... _ ar eSveba zako _ roca xatavs,
klasikas usmens... zogadad kargi gemovneba aqvs
da mudam moeZeveba iSviaTi Canawerebi, imito
uyvars musika da Tavisi saqme, ra? _ „grexia?...~
dRes ra gvaqvs repertuarSi? _ zako savarZlis
saxelurs cali mklaviT eyrdnoba da dabuJebul
akecil fexs meoreTi anacvlebs...
_ cisfer kobaltze mxolod volfang ama-
deus mocarti midis: simfonia 21 andante...
_ siyvarulzec midis, rogorc wamikiTxavs
da gamigonia! _ pirvelad cxovrebaSi saero anu
miwieri Temebis ganxilvaSi erTveba lulu...
_ ki akvdeba pirdapir! _ zako cinikuria da
autaneli da aseT dros me ar miyvars zako, Tumca
roca xasiaTze var, SemiZlia avyve da gaverTo...
_ ginda magari veSCi mogasmeninoT? _ qeTi
telefons uerTebs dinamiks da oTaxs sunlade-
is „ilonga“ avsebs...
sunlade-is „ilonga“-m sabolood gan-
mimtkica SegrZneba, rom samyaroSi SemTxveviT
araferi xdeba da rom marTalia, roca amboben,
rom arseboben moxetiale sulebi, romlebic um-
cires nawilakebad arian gabneulni kosmosSi da
ugzo-ukvlod daborialoben, sanam erTmaneTs
ar gadaeyrebian SemTxveviT, magram mTavari sai-
dumlo imaSia rom swored es „SemTxveviT“ aras-
dros araferi xdeba...
Cveni dialogi spontanurad, ase vTqvaT,
daugegmavad ibadeba araradan da aseve stiqi-
urad warimarTeba... ici, ra magari SegrZnebaa,
roca xvdebi, rom uxilavi ZafiT xar mibmuli
samyaros, rogorc nayofi dedis saSos Wiplaris
sadinriT ...burTiviT mrgvali dedamiwis meore
mxares zustad Sennairs ar sZinavs da icis rom
miuxedavad ukuni Ramisa, Senc gagikrTa Zili
da piriqiT... rom gesmis da esmiT Seni da kidev
ufro meti: axla ise sWirdebiT erTmaneTs, ro-
gorc Jangbadi romelic sul ufro gaiSviaTda
eTerSi...
_ Zaan seqsualuria es „milonga“, gencva!
_ zako kmayofili urtyams morig nafazs da
Tvalebs awvrilebs da saocrad Camohgavs im gei-
Sas, wuxel rom damesizmra ratomRac...
_ da seqsi ra SuaSia?... _ eRimeba lulus,
_ im dRes vkiTxulobdi, rom rac ufro maRalia
inteleqti, miT naklebia ltolva seqsisadmi....
_ vau, maseTebsac vkiTxulobT? ra „pradvi-
nuti“ „ponti“ gqoniaT sulismier elitaSi?...
lulu dums da zako xvdeba, rom sruli debi-
loba Tqva!
* * *
ucnauri SegrZnebaa, magram rom vakvirdebi,
ase mgonia odesRac vicnobdi da mere, roca Sevx-
vdiT, davrwmundi rom yvelaferi axali kargad
daviwyebuli Zvelia, anu bevri wlis mere, xelax-
la davibade (ufro swored dambada!) axal moce-
mulobaSi axali TvisebebiT, miswrafebebiT,
interesebiT... axla es yovelive Zneli dasajer-
ebelia, magram iyo dro, ar miyvarda magaliTad,
Semodgoma, ar maxsovda rom arsebobs samyaro
misi mravalferovani, magram elementaruli de-
koriT: ca, varskvlavebi, mze, mTvare, wvima da
qari, Rrublebi da gawolil mTaTa monotonuri
zoli, romelic mzis sxivTa daxris kuTxis
mixedviT qameleoniviT icvlis zne-fers... rom
mSvenieria TviT yvelaze gamxmari, usaxuri bal-
axis Rero, romelsac trasaze mqrolavi man-
qanebis gamonabolqvi rux laminirebad ekvris
mis foTlebsa da Reroebs da romelTac uamravi
ramis gancda da moyola SeuZliaT am mqrolav
21
ol
e, №
1,
20
17
manqanebsa da maT mgzavrebze, rom arsebobs
musika, romlis gareSe warmoudgenelia cxovre-
ba, arada, uwin verc ki vusmendi TviT yvelaze
sayvarel, akviatebul melodiebs...
_ anu „ar gemusikeboda!“ _ me-musikeba, ge-
musikeba, e-musikeba: „ga-va-mu-si-ke me SenTvis
ena! _ au, ra giJia manana menabde?! warmoudg-
eneli!... fantastiuri!... giJuri!... absolutur-
ad „incredibile!“ Zaan „cool“ veSCia!... Cavixvie
da lamis meaTed vusmen!... aranormalurTa kat-
egoridanaa!
_ exla Tavad mikvirs es yovelive da vxvde-
bi imis analizi, rac moxda (Tu damemarTa!) Cems
codnasa da informirebulobas aRemateba!
_ da transtendenciurobis apogeas aRwevs!
xolo implementaciis... karoCe! Tqvi ra marti-
vad da sadad: aris _ xar, mogwons _ moswonxar,
genatreba _ enatrebi, giyvars _ uyvarxar! da
daamTavre ra! visi ra trakis saqmea: vis awuxeb
Seni temperamentiTa da seqsoTermodinamikiT?!
_ coli... qmari... biZaSvili... naTliis mZaxali...
mZaxlis qvisli... mezobeli da misi mevale nu
gamogvexmaurebian!
_ „mSveniero zaira! modi CemTan unda
giTxra, ai ra?!“ _ erTi Zveli musikaluri op-
eridan ixsenebs frazas qeTi...
zako qeTis diskebs urevs xels da erT-
erTs gamoarCevs: _ ai, isic! _ vivaldis „weli-
wadis droni“! _ magrad asworebs! _ zako disks
fleerSi debs da sanadirod gamosuli mxeciviT
irindeba... oTaxs violinoebis maJoruli hangebi
efineba, zako energiuli sadiriJoro JestiT as-
devs musikis taqts da nel-nela eSxSi Sedis...
_ xval operaciaze gavdivar!...
zako isea CarTuli diriJorobaSi, araferi
esmis... lulu da qeTi uazro TvalebiT momSter-
ebian...
_ rato ar gviTxari?
_ inerviulebdiT! bevri araferia, patara
lazeruli Careva da... 15 wuTis ambavia sul...
_ e, ras daSterebulxarT? _ zako ver xvde-
ba, ra moxda da me mezareba Tavidan daviwyo axs-
na-ganmarteba, ratom araferi vTqvi operaciaze
uaxloes daqalebTan...
* * *
avtomobili ganier, magram mouasfaltebel
trasaze msubuqi rweviT miiwevs win da iseTi
SegrZneba maqvs, rom es manqanis nacvlad TeTri
qaTqaTa laineri miapobs mtvris RrubelTa bob-
oqar talRebs. Soridan ismis nacnobi musika da
minda gamovicno, sagangebod JRers igi Tu ubra-
lo SemTxveviTobaa... magram Tu SemTxveviToba
ar arsebobs? ca gamWvirvalea... amindi „SekveTi-
li“ _ ukeTess verafers inatrebs kacis guli,
romelSic fiqrebi sul ufro Rivdeba, survile-
bi sul ufro mravldeba, masStabebic izrdeba,
_ avtoradioSi romeliRac fsiqologi odnav
melanqoliuri da ganaTlebuli, adamianur ur-
TierTobaTa struqturalizmze mowyenili sau-
brobs:
_ ...urTierToba ganicdis saxecvlas... gan-
viTardeba, mwifdeba... rogorc kargi Rvino Wur-
WelSi duRs da vargdeba, ase vTqvaT, adamianuri
urTierTobac ganicdis fermentacias!
_ fermentacia! _ yvelgan da yvelaferSi!
mokled, ver gavcdi am fermentacias!...
gzas cxvris fara gviketavs da morCilad
mivuyvebiT saerTo dinebas... dumaSesqelebuli
cxvaris erTi nakadi Tanamimdevrulad kveTs sa-
manqane gzas da bRaviliT gaSlil mindorze mi-
moifanteba, meore nakadi jiutad miikvlevs gzas
manqanebs Soris... da me ise momwons es bunebrivi
dabrkoleba Cvens gzaze, romlis Tvaluwvdenel
sanaxebs karga xania gadahkvria Semodgomis mzis
oqro... minda gza usasrulod gagrZeldes da
gaiWimos, iseve rogorc musika, romelic SemTx-
veviT JRers avtoradios musikalur pauzaSi...
magram SemTxveviT xom araferi xdeba cisqveS-
eTSi?!
* * *
eqTans maja uWiravs da dafiqrebiT miz-
omavs pulss... ramdenime wamic da grZel da us-
asrulo gvirabSi Cavsrialdebi da Tavqve dav-
eSvebi qarze uswrafesad... gvirabi ganieria da
sarkesaviT kriala, kedlebs cecxli ukidiaT,
swored iseTi almuri asdiT rogorc lamis 30
wlis win „mis“ kefasa da loyisTavebs aSxvarTul
qaliSvilTan saubrisas... magram es „mas“ aRarc
axsovs, me ki ratomRac dRemde damamaxsovrda,
albaT imitom rom swored maSin, im 30 wamSi (an
ufro metSi!) vigrZeni, rom CemTvis sul erTi ar
iyo raRac... cisferi kobaltis wyvili „mazoki“,
romelic ise aekra Cems avtoportrets, rogorc
melniT dalaquli dRiuris garekani gaqiqnil
muyaos ydas, romelzec batifexura boborika
asoebiT aweria inicialebi, romlis naWdevi
najaxiT amouWria bedis wignSi uzenaess... me
miyvars Semodgoma, gabmuli mtirala wvimebiTa
da pastoraluri sevdiT... miyvars qari, romlis
bavSvobisdroindeli zRapris monaberi kvamli
buxris sakvamurs asdevnebia da nela taatiT mii-
wevs cisken... miyvars dilis riJraJze daTrTvi-
luli wiTeli Zaxvelis kunwula... 15 wuTSi yve-
laferi damTavrdeba...
_ wnevas ver viWerT! sisxlis gadasxmaa saWi-
ro!... planetebi erT xazze lagdebian!...
_ meore, rezusuaryofiTi... sulxans unda
hqondes!... mTavari qirurgi pirbadidan TvaliT
aniSnebs ruskas daurekeo da meddac gamalebiT
krefs lateqsis xelTaTmanebiT mobiluris cic-
qna klaviaturaze saWiro cifrebs...
oTaxSi medikamentebis sunTan erTad raRac-
nairi motkbo surneli trialdeba, romelic
saocrad waagavs qeTis saxelosnos suns: Tafl-
sa da parafins Sereuli induri sakmevlis aro-
matebs da cisferi ori „mazoki“ lRveba rZisfer
burusSi akvamlebuli gvirabis gasasvlelis na-
Tels... _ mTavari qirurgi da misi medda ruska
kmayofilebi iRimian!
me vxedav mzis uzarmazar diskos, romlis me-
wamuli zecis ekranze proJeqtoriviT anTia da
oqrosfrad alivlivebs Tvaluwvdeneli mind-
vrebis qarSi davarcxnil nakuwebs...
_ mindvrebi ki ara, batikaa, me movkvde!... ai
axla Tamamad SegiZlia Tqva: „Мы с тобой одной крови, Маугли!“ _ zako damcinavad meqirqileba
da Tvals mikravs.
gvirabi sul ufro viwrovdeba da ferebic
bacdeba... rCeba mxolod cisferi kobaltis ori
sxivi, romelic mdumared damnaTis saeqimo pir-
badis zemodan da sjera sulTa gadasaxlebis!
_ momaval Sexvedramde sxva cxovrebaSi!
22
mariam kozmaniSvili
poeziapoezia
Sen ar ifiqro, rom dagiviwye. ra moxda, Tuki ar gwer baraTebs. mudam Zvirfa-
si iqnebi CemTvis, sanam dro bolo sunTqvas amarTmevs. masuldgmulebdi, mavsebdi
rwmeniT, rogorc qvis kerpi _ velur warmarTebs. ra vuyoT mere, bevrs damarTia,
gulubryvilobiT, raic dammarTe...
Sen megobari iyavi Cemi. megona, sxvaze ukeT micnobdi. Cems gaumxelel sevda-
safiqrals _ mjeroda, uxmod gamoicnobdi.
Sen arasodes yofilxar axlos... sul, gvaSorebda dro da manZili. Cemi grZno-
bebi iyo usazRvro, Cemi lodini iyo xangrZlivi... me Sepyrobili viyavi SeniT, ro-
gorc sneuli _ ucxo baciliT.
netav, xandaxan mosuliyavi, mag farTo mkerdze Tavi damedo... Senc xom miTvli-
di, Soridan, sevdiT _ `zogjer, Sens gamo, vtiri mwaredo~...
netav, xandaxan mosuliyavi... rom aRar megrZno Tavi eulad... Senma siSorem
usazRvro sevdiT da monatrebiT damasneula.
Cemi cxovreba _ aramartivi, iyo rebusi, iyo Sarada.. netav, icode, am xnis man-
Zilze, ra ar SememTxva, ra ar gadamxda... xom, uamravjer, matkines guli, veravis
vkadre valis gadaxda.
SensaviT, aba, vin moismenda, mec saTqmels, ukve, veRar varCevdi. imdeni dardi
Semogwuwune, bolos, Semrcxva da bolos, gavCerdi... gamogeTxove, radgan, megona,
cxovrebis Wapans calad gavwevdi...
da gamovkete Rarib senakSi maradiuli deda da coli. samzareulos TeTri win-
safriT diasaxlisis movarge roli da avukrZale cisken yureba, rogorc mevaxSes
_ oqro da broli.
amasobaSi, gafrindnen wlebi da... ocnebebi iqcnen landebad. davagviane, Cems da
Sens Soris, saurTierTo xidis gadeba... odesme, mainc, Tu Segexebi?.. vin damidge-
ba, netav, Tavdebad?.. CurCuliT getyvi, kvlav menatreba mag farTo mkerdze Tavis
dadeba.
netavi, sad xar, anda rogori... Senc Tu gagZarcves wlebma _ qurdebma?.. mag
xmel Rawvebze, netav Cems gamo, drodadro cremli isev curdeba?.. me nu momZebni...
aRar Rirs naxva... vici, imedi gagicruvdeba.
umjobesia _ darCe, sadac xar... rac midis, ukan aRar brundeba. rac, ram, lama-
zi mebada sulSi, gamogigzavne mtredis xundebad. didi xania, ar vaxarisxeb dReebs
kargebad, anda _ cudebad. didi xania, gaCumda guli, Cemi kalamic, mgoni, Cumdeba.
vici, yovelTvis gemaxsovreba, grZnoba leqsebad rogor avkinZe. drom siy-
varuli Camomaxia, rogorc mekobrem _ meZavs sakinZe.
Sen nu ifiqreb, rom dagiviwyeb. memaxsovrebi bolo sunTqvamde, manamde, sanam
_ JamTaRmwereli sasityveTis kars damiluqavdes.
memaxsovrebi Zvirfaso, sanam suli zecisken gailandeba, Seni siSoriT da mdu-
marebiT daWrili guli damiamdeba... sanam Taflisfer sxivCamqral Tvalebs `mziani
Rame~ dauzavdeba... mere, zecaSi gamyveba natvrad, mag Zlier mxarze Tavis dadeba.
kvlav qarisaTvis
23
ol
e, №
1,
20
17
uTxari zamTars _ gadarekos Rrublebis rema,
TovliT datvirTul fornebs zurgis usurvos qari.
uTxari zamTars, rom mobezrda suls cda da Tvlema,
rom haeriviT menatreba mziani dari.
uTxari zamTars, veRar vuZleb siCumis senTa,
geZeb sizmrebSi... Tvals vaxel da isev ara xar...
uTxari zamTars _ mogiyvanos Zvirfaso, CemTan,
sanam am rZisfer siTeTreSi cocxlad dammarxavs.
25. I. 16
fiqris saCeCels miujeqi, iwyeba Tova...
da vinaidan es zamTaric iqneba grZeli,
mogonebebi amopente ferad fTilebad,
aravis uTxra, gogosaviT aprils rom eli.
drodadro Rumels miaSvele gamxmari SeSa
da, roca, oTaxs gaabruebs surneli fiWvis,
Camoafare daRlil Tvalebs wamwamTa farda...
ar SeiZleba _ sxvam icodes: gilxins, Tu, giWirs.
axla, isrimis mJave gemos gitovebs sevda,
Cumad martoob... ici, mainc, aravin mova...
minebze, ukve, xatavs vercxlis yvavilebs yinva,
fiqris saCeCels miujeqi... iwyeba Tova.
17. X. 2016
* * *
vcri dReTa amao vnebebis safanels,
dardebad mozelils valageb gundebad...
qrebian yvelaze lamazi wuTebic,
yvelaze saTuTi grZnobebic xundeba.
vacocxleb kadrebad warsulis suraTebs...
vkiTxulob: amqveynad, ra aris maradi?
gixseneb da vwuxvar, rameTu, mxdali var,
mzesaviT gizgiza siyvaruls vmalavdi...
arada, yvelafers Jami aqvs Tavisi,
guls, erTxel daferflils, ver aqcev, kvlav cecxlad...
Cems gzaze imdenjer gawvimda, Zvirfaso,
bavSvuri siancis kvalic ki Carecxa...
da... fqvavda wisqvili _ droisa, siyalbes...
brunavda sicruis msaxvrali dolabi...
nacrad da mtvrad iqca ocnebis sasaxle...
verafers, rac msurda, Tavi ver movabi.
axla ki, Cven Soris, dgas dro da manZili...
aqeT _ me, sadRac _ Sen, vxravT xsovnis xmiadebs...
waiRes qarebma Cveni mzegulebi
da... gasamravleblad Ciorebs miandes.
* * *
roca _ Citebis Cumdeba qoro,
mze icmevs roca _ nislis faCuCebs,
daigebs guli dumilis fardags,
Tvals daxuWavs da dards gaayuCebs.
Sors, sadRac toli daeZebs tols da
viRac, Cum xmaze, ukravs Wianurs...
vin aukrZalavs frenas Cits, caSi,
anda, mijnurebs erTad siaruls?..
drom amoivso Tvalebi RrubliT,
midis da ukan ar ixedeba...
dacxreba yvela janyi da vneba,
yvela tkivili gaixedneba.
araferia, cis qveS, mudmivi,
Rames _ dRe cvlis da zafxuli _ zamTars...
Tmenis fardagze fiqrebis gorgals
guli imedis fTilebad arTavs.
21. XII. 2015
24
* * *
male, aprilis mze agitkrecavs Rawvebs,
atmis naz yvavilebs qarSi gadaarwevs...
male, mwvane molis, fexqveS igrZnob xaos,
mogindeba zecam mklavze gananaos.
male, iasamnis gagabruebs suni,
gagiRviZebs sulSi siyvarulis survils...
CamoiSli mxrebze TavTuxisfer Tmebs da
gauyvebi fexiT amRerebul gzebs da...
male, Citebis xma, isev gagaxarebs,
male, gazafxuli Semogimtvrevs karebs!
8. II. 2016
* * *
vTxov dekembris qarebs, _
nu mimtvreven karebs...
wamiyvanon sadme,
saocnebo mxares...
amomivson mzera
cis xasxasa feriT,
momataron lurji
yvavilebis tevri...
mziT gamiTbon peSvi,
mziT gamiTbon kalTa,
Semaswavlon ena _
balaxTa da qvaTa...
amaridon iRbals,
usaxurs da mwares...
vTxov dekembris qarebs,
vTxov dekembris qarebs.
22. XII. 2015
* * *
Rimilis marmaSiT malavdi tkivilebs,
TvalebiT mogqonda warsulis kirTebi
da dResac, ros, suli wvimebiT gevseba,
yvelaze lamazi samosiT irTvebi...
gadixar quCaSi `laRi~ da `amayi~
da ginda Sens kvalze mRerodnen iebi...
zuzunebs samyaro... qalebi, kacebi, _
qveyanas ikleben wyevliT da ginebiT...
mere, kvlav saRamo... kvlav zrunva ojaxze...
gwyins, Jami nacrisfrad rom unda galio...
...dekembris bneli da umTvaro Ramea...
bavSvebi xmamaRla galoben `alilos~.
25. XII. 2015
Cumad arakune dardis sarekela,
Cumad iwvime da Cumad iavdare...
mTvares miabare, mTvare Seginaxavs _
grZnobis siwrfeles da sulis siankares.
qars nu miendobi, qari oxeria,
wava, daarigebs Worebs mindor-mindor...
mxrebze Semoidgi fiqris kidobnebi,
bolo samyofelTan Cumad gadazido.
Cumad Camohkari sevdis zanzalakebs,
Cumad gadalaxe yvela barieri...
Cumad igalobe uflis sadideblad,
Cumad iRiRine `mravalJamieri~.
21. XII. 2015
wuxelis isev mouTovia...
me var da mTebis TeTri nabadi.
gamovyvebodi Tovlian biliks,
rom mwamdes sadme daginaxavdi.
Sors xar da dumxar, rogorc qvis kerpi,
qarsac, arafers, aRar abareb...
sizmarSi mainc ar gwydeba guli,
am mTebs eulad rom mimabare?
akvamlebulan caze nislebi,
mze xviTosaviT unda eZio...
gamogigzavni Cems monatrebas,
egeba sadme wamogewios...
mouTovia wuxelis, isev...
me var da... mTebis TeTri nabadi...
ras ar davTmobdi, Zvirfaso, axla,
rom mwamdes sadme daginaxavdi.
dilaa, bavSviviT udardeli...
WikWikebs ezo da aivani...
saxeze mefereba rto _ cacxvisa,
naRamuri da namiani.
es xma, siosaviT momRerali,
mzis oqros farCis Srialia...
bavSviviT maxarebs frinvelebis
JRurtuli, navardi, ria-ria!
dasrulda wvimebis epopea,
ukve, cecxlisferi ivnisia...
es guli, gaskdomamde, bednieri,
sizmarSi rom vnaxe, imisia!
mercxlebi Sesevian Tvalsawiers...
dila afrialebs cisfer mandils...
mze Zirs Camosula oqros kibiT,
quCebSi, boSasaviT, laRad dadis.
dRes da dReidan...
aw da maradis...
aryofnis zRvramde...
zecis karamdis...
vxsni sulis skivrebs
da gimxel yovels,
rasac vfaravdi,
an ver vfaravdi...
gimxel siyvaruls,
tkivils da sevdas...
rogorc umxelen
Cum zraxvebs dedas...
damalul codvebs,
rogorc marwuxebs...
dRemde guls rom fleTs...
sul rom mawuxebs...
vdgebi dedao,
muxlebze, Sens win...
nislian mzeriT,
ridiT da xvewniT...
gTxov, momiteve
25
ol
e, №
1,
20
17
cxovreba _ Cemi,
xan, xvavrieli...
xan, uSnod berwi...
mxileba, sxvaTa _
TvalebSi bewvis...
sisuste, avdars
SerCenil lerwmis!
gagimxel krZalviT;
miyvardi rogor...
vmRerodi rogor...
vtirodi rogor...
da mere, roca _
qars SevrCi kentad,
movkali sulSi
fusfusa gogo...
gimxel mwuxared,
dedao, RvTisa,
ver vuerTgule,
davWirdi visac...
vera vuwamle _
sxvis dards da Wirsa...
ver viqec Seni
wyalobis Rirsad...
da mtkiva, axla,
da metkieba
dResac da xvalac...
aw da maradis...
is, rasac vkrebdi
cxovrebis gzebze...
rasac vfaravdi...
an, ver vfaravdi.
* * *
gza aris rTuli...
an, ioli yofila rodis?...
dRidan _ gaCenis...
awmyos gavliT...
aryofnis dromdis.
umanZiloa sixaruli,
midis da modis...
miaqanavebs dro
xurjinebs _
madlis da codvis.
gza aris rTuli...
Surisa da boRmis morevSi,
aravinaa _
miwieri zadis momrevi...
Camodi, mzeo,
amoSanTe tkivilis laqa...
mTaSi da barSi...
quCa-quCa...
iqac da aqac!
Camodi, mzeo,
ufaliviT Tbilo da sufTav...
sicive maxrCobs...
gulgriloba _
mazrobs da mxuTavs...
damaqvs tvirTiviT,
guli dardiT CamoRvenTili...
am gzas, uZneless,
bolo, mainc, hqondes keTili!
mivdivar... ar vici sad midis
biliki, viwro da iribi...
msurs miwas vuyuro da, mainc,
mzera sul zecisken mimirbis.
mivdivar... Wrel-Wrula foTlebi _
mRerian sevdian romansebs...
es xmaa, tkbili da nacnobi,
guls mZafri tkiviliT rom avsebs.
iRvreba bilikze TafliviT,
sxivebi _ seqtembris nazi mzis...
Sors darCa aprilis silaRe...
vnebebi, sufTa da azizi.
mivdivar... ar vici, sada aqvs:
am biliks _ bolo da samani...
ra melis grZeli gzis dasasruls,
WinWari?.. Tu, iasamani?..
odesRac, minTebda wkvaramebs,
koconi, mag Seni Tvalebis...
Rvioda samyaro siamiT...
Surisgan kvdebodnen qalebi...
mivdivar... mimiyvans, netav, sad,
biliki, viwro da iribi?..
Cavyureb miwas da Tvalebi
ocnebiT, kvlav, cisken mimirbis.
ginaxavT xe _ susti, ufesvo,
cocxlobdes da qarebs uZlebdes?..
an, saxli, patronis gareSe,
amayi, Weridan _ fuZemde?..
gsmeniaT _ udedo bavSvebis
laRi da uxinjo sicili?..
ginaxavT _ mfrinavi tolebSi,
giJmaJi, ubelo kviciviT?..
amqveynad, yvelas da yvelafers
madli da fasi aqvs Tavisi...
ver cocxlobs xe fesvis gareSe,
arc bavSvi izrdeba TavisiT...
nu tovebT miwas da ojaxebs,
sevdis da tkivilis sasjeliT...
dabrundiT, mSoblebo, SvilebTan!
maT bavSvur sixaruls dasjerdiT!
6. I. 2017
26
TinaTin mrelaSvili
poeziapoezia
mze _ qarTuli, ena _ mWevri,
mxare _ RvTis wil ganaWeri...
qarTvelT, mudam, hyavda mteri,
dauTvleli, bevrze bevri...
TareSobda yornisferi,
Rrublis kvamli, guliT Wreli...
fexze dadga eric, beric,
mters adina zurgze mtveri...
simamaciT sZlia mteri...
daibruna brwyinva, feri...
da... gadarCa _ Cemi eri...
RvTiT gadarCa _ Cemi eri...
modis axali da midis Zveli,
wels _ axals, axal imediT veliT,
dagvbedebodes, welo axalo,
rom saqarTvelo saqmiT vaxaroT...
Telavia Cemi mze, Cemi Tavdaviwyeba...
siyvaruli, sicocxle, _ CemTvis, misgan iwyeba...
Seni zeca Telavo!.. SaravandiT inTeba,
gmirma _ mefe ereklem daganaTla dideba...
dRes zeimobs sikeTe, dRes zeimobs Rirseba,
dRes momavlis imedi, rwmenis SuqiT ivseba,
uZiroa laJvardi, xan fers icvlis, Rvindeba
da... sicocxle, netari, ukvdavebad brwyindeba...
vinc ar gvtovebs arvis calad,
mze-siyvaruls vinac aCens,
vlocav uflis diad Zalas,
Cveni siyvarulis gamCens...
guls trfoba, _ tkbobad rom eltvis,
rwmenad da sityvad gulisad,
sanetaroa, yovelTvis,
sikeTe siyvarulisa...
roca Tvals moenatrebi,
fiqric ahyveba Relvasa...
Tvalwin midgebi maSinve
da... gulSi iwyeb elvasa.
rom Seqmna Seni xateba,
vlocav: adams da evasa...
siyvarulo... da... mamulis mrgvalo cav...
Tqveni xotba, qveynad, vis moswyenia?..
da, Tu, wyvilebs siyvaruliT dalocavT,
axla, jeri, icodeT, rom Cemia...
gza, erTurTisken, swamT da... iltvian,
bina erT WerqveS, ki, jer ver naxes,
mizezi, Tumca, ar dailia,
trfobis mze, mainc, imediT alxenT...
Tumc, dro wlebs iTvlis Seubraleblad,
Tumc, _ wlebic Tovlis fifqiviT qreba,
Tu, rwmenas irCev, _ Seudarebs, mZlavrs,
aixden natvras da _ gulis nebas...
mxolod, Seni xotba, qeba,
maZlevs gancdis arss da Svebas,
miyvars... miyvars... mzisdar xedad,
roca, mag, TvalT xiblsa vxedav...
27
ol
e, №
1,
20
17
frinvelTa galoba gazafxuls acocxlebs,
wkrialiT erwymeba zecas,
mze _ sivrces yvavilTa surneliT aTrTolebs
da... kvirtebs lamazad Zerwavs...
Cveni siyvaruli gazafxuls magonebs,
mTa-gors mivuyvebiT erTad...
miyvarxar... SevxariT am, lamaz, mTa-gorebs,
mwamxar _ siyvarulis RmerTad...
wlebi, xan, _ mzeobs, xan, _ martobs,
sxvisi mzis mzera ar maTbobs,
me, uSenod, vgrZnob Tavs _ marto,
msurs _ Senma sunTqvam damaTros...
msurs megulvode Cems axlos,
msurs _ natvram frTebi SemarTos,
msurs _ mudam, gulSi mesaxlo, _
msurs _ siyvaruli gemarTos...
gafrinda, welTa, ferTa ciali, _
bavSvobis gancdiT, gznebiT,
xan, Tu _ mziT, savse dReTa trialiT,
xanac, _ cremlsavse gzebiT...
mogonebebi Sor warsuls scrian...
Cndebi imedis frTebiT...
vixsni gulidan binds, veltvi ciags, _
da... mag gulis mziT vTbebi...
rwmenac, imedic sxivad anTia,
gvTavazobs axal ferTa
da... SenTan vxvdebi ciskars, ganTiads, _
varT _ siyvaruliT erTad...
marwmuneb, TiTqos, trfobiT Tana mdev,
magram, _ saTqmeli rad ar gamande,
mTaSi waxvedi, fiqri ar mande,
ar SemekiTxe, arad Camagde...
mzem aifara nislis pirbade,
radgan, _ Sen, sxvagan megulebodi,
ase, Zlierad, rom ar miyvarde,
nuTu _ SevZlebdi, SemZulebodi?!.
Sens lodinSi, _ yinva yvavils zafravs,
menatrebi Zlier, marTlac, Zlier...
Tu, ver gnaxe, Zirs ar vuSveb afras,
frTebs, _ ocnebiT, vasxam Tvalsawiers...
uSenod, _ fiqrma da gulma,
wamiTac veRar ilaRes,
Sens naxvas ise veswrafvi,
rogorc arwivi _ simaRles...
Sarlota brontes `jein earis~
kiTxvisas, guli sevdis tyve aris,
ver vifiqrebdi, da... ar mjeroda,
Tu, misi, msgavsi, bedi meloda...
Tu, dro iTvlida, swrafad, wamebs, da...
Tu, Seni trfoba gamawamebda...
vici, dro mova da davwer ambad,
gardaxdomia Cvens trfobas, rac gzad,
erTi maqvs natvra, _ sizmrad da cxadad:
Sen myavde kargad, Sen myavde kargad...
momnatrebia, Zvirfaso,
Seni siTbo da alersi,
CemTvis: dRec, wuTic, is, fasobs,
ros, _ trfobiT mimzer TvalebSi...
wamTa srbola, me, wuTebiT vTvale,
telefonis zars, Sensas, sul, veli...
msurs, rom erT WerqveS viyoT, Cven, male,
SenTan yofnis var, mudam, msurveli...
ciskrisas, mesma bulbulis stvena, _
didi xania am dRes velodi...
RvTiurma hangma damitkbo smena,
hangma, _ trfobis mzis sadRegrZeloTi...
Rames ciskari anaTebs,
dilas _ mzis sxivTa mSveneba,
veli, mag gulis baraTebs, _
am, guls rom, _ netar eneba...
es mofarfate fifqebi,
sivrces sinaziT avsebs,
me, Seni mzeriT viTvrebi,
ratom miyvarxar ase?!.
28
ocnebiT mTa moviare,
koSki vage barada,
Tu, siyvaruls maziareb,
wyenas CavTvli _ arada...
saSvelad faskunjs movuxmob,
Tundac, win Semxvdes devi,
me, Sens siyvaruls, Zvirfaso,
verafriT Sevelevi...
vard-bulbulebis ena xar,
am gulis natvra Sena xar,
mzeWabuki xar, lxena xar,
CemTvis: mzec xar da zenac xar!..
viaroT, erTad viaroT, _
mTa-bari SemoviaroT,
wuTisofelo, tialo,
gza ar Segvyaro _ frialo...
Rameebs TeTrad vaTeneb,
wamic ara maqvs wolada,
netavi, raRas maxeleb? _
qalo, gamomyev colada...
qalav, turfa xar sinaziT,
viT, vardi _ edems rgulio,
minda manTebde mbrwyinav mziT,
guls Segiwyvilo gulio...
qali, xom, angelosia,
mzis dari, RvTis danabadi,
imis colobas ra unda? _
kargi cxeni da nabadi...
karg ymas, mudamac uxdeba,
mterTan medgari brZolao,
moZmis daxvedra Zmurada,
lamazi colis yolao...
netav, Tavs rad ar manebeb,
rad meRobebi gzazeo,
es, Cemi guli sxvas etrfis
da... vfiqrob, mxolod, maszeo...
xom, kargad, ici, Sorenam,
TviT mefes uTxra uari,
erTs rCeobs, sxvas ver iguebs,
guli erTis tyve, Tu, ari...
netavi, gedad maqcia,
Sens saxlTan momca binao,
mantia mqondes uCino,
uCinrad macqerinao...
mec, SenTan erTad, metirna,
an, SenTan gamecinao,
guli sagules mqonoda
da mSvidad dameZinao...
Tovs... mofarfate fifqebi,
ityviT, _ hgvanano mTvrals...
Tovs... mTvareca da varskvlavnic
sivrces Suqs hfenen mkrTals,
maT brwyinvas, egzom, xibli aqvs,
ver movuxuWavT Tvals...
albaT, cimcimiT, mnaTobni,
cargvals uxdian vals...
Semodgomaa... foTlebi TrTian
da eSiniaT wvimis da qaris,
wvima da qari, notebsa scvlian,
TiTqos, baZaven musikas qnaris...
Semodgomaa, _ mtevandayrili...
cis kabadonze gakrTa mzis Tvali,
qari ki dahqris, _ fafaraSlili,
mwife mtevnebTan alersiT mTvrali...
imuqreba qari,
welSi Runavs lerwams,
dahqris, rogorc mTvrali,
ar Cerdeba erT wams...
jiqansavse Rrublebs
auria kvali,
uceb, daZra _ maRliT,
29
ol
e, №
1,
20
17
wvima, niaRvari...
magram... mzem anazdad,
moisurva dari,
cisartyelam, nazad...
gaaxila Tvali...
wuxel wvimda... qari foTlebs _
SariSuriT, molze scrida...
ca grgvinavda, boboqrobda...
da... elva _ cecxls hyrida cidan...
mere, uceb, gadisarka,
gamogogda caze mTvare,
varskvlavebic akiafdnen,
gadanaTda are-mare...
kavkasiono!.. mTa-bari,
gamkobs walkotis sadari,
mxare, _ uturfes baRnaris, _
qveynad, sxva, kidev, sad aris?
gSvenis ca _ lurji, pirmrgvali,
mewamul fers gfens ciskari,
dagbedebia iRbali,
mze sakocnelad iCqaris...
ase, _ megona: iZvroda mTebi,
cxvris fara, roca _ tovebda ferdobs,
nanatri wlebi, bavSvobis wlebi,
bevr saocrebas magonebs erTob...
sarkmelTan vdgavar da, _ lurj
sivrces gavcqeri,
weroTa gundi Cans, viT TeTri CanCqeri,
es frena mitacebs, _ bavSvobis droidan,
da... es siyvaruli, am dRemdec, movida...
mTebi Rawvebs imSveneben, _
ciskars elodebian,
Ramis sizmrebs ixseneben, _
Tvalebvarskvlavebians...
mkerdze Tovli uelvarebT,
cis msgavs, lurjTvalebianT,
mzis amosvlas mouTmenlad,
natvriT elodebian...
da... mzec, aha, amobrwyinda, _
sxivni wiTlad aanTo,
miefera mTebs Soridan,
brolis fifqiT danaTovT...
Semdeg, nazad Caexuta, _
da... alersiT aavso,
TqvenTvis vqargav, _ grZnobiT uTxra,
am siyvaruls lamazso...
saTqmels uxdeba kargi wvrTna,
sibrZnis sacerSi gacrao,
maSin moisxams leqsi frTas,
sxvafriv darCeba _ arc rao...
av-kargiT, wlebic daoben,
momavlebs vetyvi am rCevas:
scodnodeT axal Taobebs _
TeTris da Savis garCeva...
mzes nu Tvli zecis Rilada,
papanaqebas, _ qar-civad,
arwivs _ nu CaTvli: mRilad da...
cicqna mRils _ mTebis arwivad...
vin ar iRwvis saxelisTvis
da sikeTes vin ar Tesso,
me, Sen, gmoZRvrav momavlisTvis,
imzegrZele, Cemo leqso...
veltvi mzian fiqrebs da RmerTs vevedrebi,
rom male Sehyaros erTad Cveni gzebi,
frTebi gamoasxas _ trfobis, _ Cvens angelozs
erTurTs Segvaferos, tkbilad Segvaberos...
30
mommzevebia... momferebia... momnatrebia...
vWvret riJraJs cisas, aTinaTebs sxivTvalebians,
mTaTa ferdobni mzis brwyinva-SuqiT rom naTdebian
da... kldiT naJuri brol-cvar-namiT inaTlebian...
rodesac, Tavs vuyri, me, fiqrebs mRelvares,
vxvdebi, Cvens trfobas, ra rTuli gza elis
da... Tumc, siyvaruli, sul, ufro elvarebs,
maSfoTebs fiqrebi, fiqrebi mwveli...
fiqrSic, ki, ara msurs, erTurTs rom ver SevxvdeT, _
vai, Tu, gahyaros sawuTrom gzebi,
Cvens lamaz miznebs da natvras rom ver SevwvdeT, _
ar vici, ras vizam,... amas, ki, vxvdebi:
sicocxle dakargavs azrsa da naTebas,
damwvavs da damnacravs oboli wlebi,
amitom, gavbedav da SevTxov gangebas:
gvalaRos, gvalxinos, gvamyofos SvebiT...
eg, mzera maTrobs da rodemde vxvalobdeT?..
usmine am gulis Zvras...
msurs erTad viyoT da sicocxliT vxarobdeT,
sxvas, ras vinatrebdi, ras?!
mziT gabrwyinebuli fumfula Rrublebi,
fiqrs miadvileben daisis dros...
da... ici? ras ambobs, sul, yvela, uklebliv, _
verara gavnebTo Tqven: erTad, _ ors...
lado gudiaSvili,
`vefxistyaosnis~ ilustracia
31
ol
e, №
1,
20
17
miyvars mdinare, roca xmaurobs,
viT gisosebSi _ vefxvi mZvinvare,
mTebze nislebi wamoCoqilan
da Sescqerian maRal myinvarebs.
miyvars jixvebi mTebis wverisken,
fexis bakuniT jgrod rom midian,
miyvars sxivebi, _ mTebze gakruli,
miyvars irmebi, roca yvirian.
miyvars _ kldeebze mixutebuli,
arwivTa bude rom sCans pawiad,
sakinZeSekrul mTebis did beWebs,
roca xaverdis Coxa acviaT.
kumeti Rame, munjiviT rom sTvlems,
is elodeba dilis alions,
gaguzguzebul buxarTan papa,
meCveneba, rom qaCavs yalions.
gardasul dReTa mogonebebi _
naRverdaliviT, tvinSi Rvivdeba,
TuTunis bolSi, fiqri-fiqrs misdevs
da is aravis ar aviwydeba.
buxris trfiali, axla, mec gavxdi,
cecxlis tkacuni warsuls magonebs,
buxris Tavze devs papis Cibuxi,
meCveneba, rom ikrebs Zal-Rones.
gari zurabiSvili
poeziapoezia
gari zurabiSvili (Saxkulovi) daibada 1937 wels, qalaq TelavSi. daamTavra Telavis III saSualo
skola. msaxurobda Telavis samxedro nawilSi.
32adamiani tanjvisTvis aris gaCenilio... gamigonia
isev oTaxi. civi kedlebi... labirinTi...
gareT SeSlili samyaro. warsulis aCrdilebi... damasveneb odesme?
aseTia ganaCeni... metsac ar veli... gana garantirebuli aqvs adamians raime? mxolod sikvdilia
gardauvali... sikvdilic aris da sikvdilic, _ visTvis Svebaa, visTvis ki...
rodemdis?.. ar vici. fiqrebi umowyalod Semomxvevia, marwuxebiviT miWers, gasaqans ar maZlevs
naTeli sxivi davinaxo. TiTqos Camobnelda, Camuqda dReca da Ramec. aRarc varskvlavebia caze...
SeamCnie? aRarc mze icinis.
ra xania Citebis WikWikic aRar gamigonia... dazamTrda... sulSic dazamTrda.
suli damimZimda... suli!
eSveleba ki?..
yvelafers Tavisi dro aqvso, naTelic Tavisi droiT movao... mova, ki?..
TiTqos mTeli samyaros tkivili, simZime Cemzea gadmosuli... xoda, mec veRar mivaTrev, vera...
mxolod erTs vevedrebi RmerTs, _ wynari `kelia~, simSvide.
xo. xo... gvirilebiT dafaruli mindori. ici, Cavwvebodi Sig da iqneb samudamo Zilsac mivcemodi.
adamiani tanjvisTvis aris gaCenili... gamigonia.
SeniT iwyeba
cxovreba Tavidan rom damewyo CmeTvis sayvarel adamianebs yoveldRe vetyodi, rom isini
Zalian miyvars, rom Cemi cxovrebis ganuyofeli nawilni arian da xels ar gavuSvebdi, raTa isini ar
damekarga.
guls gavuTbobdi, suls avuJRerebdi, ocnebebiT movatarebdi casa da miwas. frTebiT
Semovafrendi ulamazes adgilebs. zRvebsa da okeaneebs fexiT Semovatarebdi. yovel ganTiads
Citebis WikWikiT davatkbobdi. gvirilebiT dafarul mindorSi Cavawvendi, raTa ca ufro kargad
daenaxaT.
yvela gamvlelsa Tu gamomvlels mzis sxivebs vaCuqebdi, raTa maTi sevdiani, uZiro Tvalebi
gabrwyinebuliyo.
samyaros fexiT Semovatarebdi. yvela taZarTan ufals maT Tavs Sevavedrebdi. sanTlad
davenTebodi da usasrulod vicimcimebdi.
vetyodi, ecxovraT yoveli wamiT da wuTiT, radgan aravin icis xvalindeli dRe ras mogvitans.
iqneb es ukanaskneli wamia?
da ase siyvarulSi Camdnari Tavadac siyvarulis nawili gavxdebodi da vicimcimebdi usasrulod.
erTad Sevkonavdi yvela sikeTes, mere mTis wverze avitandi da mTel samyaros moefineboda
sikeTis sxivi.
xelisgulze dilis nams SevaquCebdi da adamianebs saxeebs Camovbandi, raTa Tvalebi aexilaT,
xeli SeexoT mindvris yvavilebisTvis, maTi surneli SeegrZnoT da guls ritmuli harmoniiT eZgera.
saTiTaod movasmeninebdi sagaloblebs, raTa maTi goneba gabrwyinebuliyo da uflis wyaloba ar
mohklebodaT.
yvelas gulis kars gavuxsnidi, iqidan borotebas gavdevnidi da sikeTes, siyvaruls Cavusaxlebdi.
mere avidodi yvelaze maRal adgilas, gadmovxedavdi samyaros da davtkbebodi gabrwyinebuli,
galaRebuli gulebiT, gaciskrovnebuli saxeebiT.
adamianebs yoveldRe vetyodi, rom me isini Zalian miyvars. Sevaxsenebdi, ar daeSurebinaT
erTmaneTisTvis jadosnuri sityvebi: `momiteveT~, `vwuxvar~, `mWirdebiT~, `miyvarxarT~.
mxolod fiqrisTvis aravin Segiyvarebs, nafiqri realobad unda aqcio. adamianebs agrZnobine
Tu raoden saWironi arian isini SenTvis. amiT dRevandeli guSindelze ukeTesi gaxdeba, xvalindeli
ki dRevandelze lamazi iqneba.
moaswari amis Tqma, raTa Seni ocnebebis axdena daiwyos.
gvanca qeSikaSvili
prozaproza
33
ol
e, №
1,
20
17
gogla, sulo kriala, gulo _ Tbilo Radaro,
saqarTvelos trfialSi sanTeliviT damdnaro,
Seni sityva, maZRari, bedauri cxenia,
Suqi aris ciskrisa, mTebs rom gadahfenia;
xanZaria iebis, gaCenili tyis piras,
Sens leqsebSi TviT RmerTma sixaruliT itira.
Seni sityva Wavlia, ivris talRis erTguli,
dedaboZi muxisa, mSobliur Wers Sedgmuli,
vazi gamrje kacisgan, movlil-naamagari,
uwmindesi zedaSe, gulis qvevrSi Camtkbari,
sityva, rogorc mimino, saswaulTa mdevari,
oqrosferi TavTuxi, qarvisferi mtevani.
sityva aris xan xmali, xan _ abjari, Tori da...
cxeli dedas puria, amoxdili Tonidan,
dedozaris guguni, myviraloba nuSebis...
sityvav, erTxel guldaWrils sisxlad aRar uSrebi...
SenTan paemanis dro gaTavdeba arodes...
fuZe unda mtkicobdes, Weri unda xarobdes,
sityva, rogorc mercxali, navardobs, frTebs marad Slis,
saqarTvelos Tamadav, gviwvev leqsis maranSi.
Sen _ Rimilis raindo, Tavmdablob da xmamaRlob;
aris auwonavi Seni sityvis bajaRlo;
gogla, sulo mwvervalo, gulo _ trfobis madano,
saqarTvelos taZarSi wminda sanTlad damdnaro!
saqarTvelo _ vefxvis tyavSi gaxveuli zRapari,
brdRviala mze, Cvens mTa-barSi ukvdavebad Camtkbari,
saqarTvelo me var, Sen xar, saqarTvelo is ari,
visicaa saqarTvelo naRdad dasaficari.
...xan Tvalebi damTxares da xanac Zelze gamkides,
o, ramdenjer ucxoeTSi masTan erTad gamyides,
sikeTisTvis mklavic momWres, Semigines taZari
da vai, rom naavkacars erqva namamacari.
wiwamurTan mze Camiqres, rogorc wminda sanTeli,
da ganwiruls qarTvelisgan damtiroda qarTveli.
Tavad me var saqarTvelo, Sena xar da is ari,
vinc mis wil Wirs miuSvira Tavis gulis ficari.
roman zukakiSvili
poeziapoezia
roman zukakiSvili daibada 1959 wlis 31 ivliss sagarejos raionis sofel patarZeulSi.
warCinebiT daamTavra ilia WavWavaZis saxelobis ucxo enebis pedagogiuri instituti. muSaobda
patarZeulis saSualo skolis direqtorad. amJamad muSaobs pedagogTa da mecnierTa profkavSirebis
sagarejos raiorganizaciis Tavmjdomared.
aris saqarTvelos mweralTa kavSiris wevri, giorgi leoniZis saxelobis premiis laureati da
`Rirsebis ordenis“ kavaleri.
roman zukakiSvili aris 10 poeturi krebulis avtori da 100-mde simReris Tanaavtori.
34
da xelidan xelSi wminda droSad gadasacemi _
saqarTvelo sicocxlea, Cvengan gadasarCeni.
rac ki gaCnda, imis mere brZolaSia maradis,
simarTle aqvs xmlad da farad, agremc RmerTi hfaravdes...
marad Cveni salocavi saqarTvelo erTia,
saqarTvelo siyvarulis da sicocxlis RmerTia!
Senc erTi xar sxvebTan erTad, naRdi, gana sizmari,
saqarTvelo Sen xar, me var, saqarTvelo is ari!..
.* * *
mwvervalze dgaxar da ar gaxsovs sxva araferi,
damdgara axlac Jami locvis da aRmafrenis,
TviT ufals xedav, es wuTi ki aTas wlebs udris,
gfaravdes mcxeTa _ saqarTvelos namusis qudi.
...xmaurobs sisxli, mzed brwyinvalebs wveTi yoveli,
siyvaruls gvixsnis ukvdavebis sveticxoveli.
es siyvarulze metia, es sicocxlezec metia,
samyaro aris taZari, samSoblo naTlis svetia,
cxovreba okeanea,
Cemi sicocxle wveTia,
duRs da gadmoduRs grZnobebi,
rac gulSi ar dametia...
ki ar vTqvi, sanTlad davanTe,
rac sityva gamibedia,
samSoblo Cemi gzaaa da
Tandayolili bedia.
* * *
Seni wasvla _ myinvari, gamoCena _ xanZari.
damnaSave vin ari an saSveli sad ari?!
gaiRime? _ mze brwyinavs, moiwyine? _ janRia.
guli misTvis metkina, Senze fiqrma daxia.
me Crdili ar mSordeba, Sen Tan dagdevs sxivi mzis,
...magram Rirda cxovreba Seni erTi xilvisTvis!
* * *
dumilis bWeni Semilewia,
mkerds mamCnevia mze _ sisxlis wveTi.
es gazafxuli Cemi leqsia,
giZRvni da mixvdi, Tu rogor getrfi.
SemifrTxialdnen sulSi mercxlebi,
gaxsovar, qaro, velad gaWrilo?
gpove da mainc unda geZebo,
rom kidev bevrjer aRmogaCino.
SemogenTeba axla ca TiTqos,
rogorc gardasul sulTa sinaTle.
oRondac Senma talRam wamiRos
da gaRma napirs aRarc vinatreb.
suyvela dResTan guls mTels mivitan
da molodiniT, minda, vRelavde
Senze fiqrebis Tavsxma wvimidan _
Seni Rimilis cisartyelamde.
35
ol
e, №
1,
20
17
mTawmindis mTvare geWira yanwad,
usasrulobas Ramisas svamdi...
Sen martoobis wuxilma dagwva,
Sen _ tanjuli da marTali camdi.
sanTlad dainTe meris Tvalebi,
misi siSoriT datkbi, amaRldi
da nikorwmindas roca aqebdi,
iyav masaviT didi, amayi.
vervin gaigebs Sens uTqmel naRvels
(zogi verc mas, rac leqsad gabrwyinda),
ki ar daeci, RmerTisken waxvel,
gadaerie odes sarkmlidan.
baRSi ciskari ise wynaria,
viT iyo wynari odesRac CvenTvis;
modian orni da uxariaT,
rom erTmaneTis gverdiT arian...
wlebi ki uRvTod miiCqarian,
Sen SoriT mwvav da aRar neldebi,
Cemi mze ukve Tu Camqralia,
maS isev ratom meimedebi?..
ra bednierni arian axla _
erTad yofnisas verc grZnoben, ise;
baRi maT landebs Semoinaxavs
da maT CurCulsac xSirad moismens...
Sen daifare, RmerTo, isini,
de, daebedoT sul erTad yofna.
nu gauTeneb qarTa sisiniT
sinanulis dRes, es mec meyofa...
RmerTo, ar maCveno:
saxli gamocarielebuli,
saxe _ `gamoserialebuli~,
vazi _ dasetyvili,
kaci _ Sebertyili,
eri _ gaxarbebuli,
mteri _ gaxarebuli,
namusi _ garecxili,
mamuli _ damewyrili,
moZme _ gayiduli,
mowme _ mosyiduli,
guTani _ CaJangebuli,
buxari _ Canacrebuli,
ena _ gadagvarebuli,
rwmena _ fexqveSgagebuli,
aramed, RmerTo, Senis madliT:
arvis Siodes, arvis stkiodes,
da yvela saxlidan, yvela gulidan
`mravalJamieris~ xma gamodiodes!
Sen iRimi da qreba dRe nisliani,
sadac ki xar, iq ufalic aris axlos,
yvela qali dedoflobis Rirsi aris,
Tu niWi gvaqvs _ misi xibli davinaxoT.
ocnebebiT mecxre casac Seswvdebi da
Seni fiqriT morTulia vel-mindvrebi.
sinaTle xar gadmosuli freskebidan,
mze xar siyvarulisa da SeniT vdnebiT.
uCveulo bediswera mogvitane,
guls gvwvav da Tan suls tkivili uamdeba.
Sens TvalebSi daivana odiTganve
yvela leqsis da simReris Jruantelma.
Zieba xar saswaulis, sivrce da dro,
gazafxulis Tan dagyveba mudam dari.
ra xotba an saCuqari Semogkadro,
TviTon Sen xar am samyaros saCuqari!.
* * *
Sens Tavs mivandob qedebs
da erT ankara wyaros,
Cemi sizmari geZebs,
ver gpoulobs da wvalobs.
Sen ki icini Tbilad
da sul arafers iTxov,
mooqrovili dila
gvirgvinad gadgas TiTqo,
vici, mixvdi da SekrTi,
qariT rom giZRvni ambors,
fiqriT vexebi Sens fiqrs
da mets verafers vambob.
eg Tvalebi Tavgzas vis ar ubneven,
es simRera Sens suls sad ar uxsnia?..
Tan damdeven Cemi yrmobis ubnebi,
rom maSoron aminds, civs da susxians.
mze, sxivdasxiv, gvirilebis furclebad,
dabneula Cemi natvris simZafriT.
sixarulis axal grigals vuZleb da
meramdened Semiyvardi, vin daTvlis!
broweulis nawvimari yvavili _
erTi xati varskvlavTcvenis Ramidan,
uCveulo JrJola Tuki gamivlis,
Seni mzeris gazafxulSi ra minda?!
Tumca CemTvis erTi sityvac gebevra,
mainc Cemze dardebs veRar gadurCi...
Caiara yvela matarebelma,
me ki davrCi siyvarulis sadgurSi.
`Tebervali dadgao, xeSi wyali Cadgao...~
enZelebis sizmrebi Tavze damebardnao,
cis mandili daeSva, Sewyda brZola qarTao,
gazafxulis fexis xma Semomesma marTlao.
36
viRac isev CamogvrCa, viRac Segvematao,
raRac miviwyebuli isev gamixardao,
ucnauri naRveli gulze Semomadnao,
dRea ise spetaki, rogorc uflis kalTao;
`Tebervali dadgao, xeSi wyali Cadgao...~
yvelaferi dadneba siyvarulis gardao...
* * *
iqiT imeria,
aqeT ameria,
sadRac mimelian,
Tavgza ameria;
vardis darebia,
namis Rvarebia,
Seni Tvalebia,
me rom myvarebia;
mzesTan ciskaria,
SenTan mixaria,
Senze fiqrebia,
rom ver miqrebian;
gwamdes _ gevedrebi,
beds ar Cauvlia,
SenTan Sexvedrebi dResaswaulia.
guli ar iRleba,
trfoba xalisia, Seni gaRimeba
Cemi maisia...
dRes rom sityvas vityvi,
bevrjer namReria,
Tavad siyvaruli
Seni saxelia...
* * *
rad amirie gza-kvali,
damcxrali mqonda iara;
Sen mze xar amomavali,
ubralo qali ki ara.
barem dambuge, gadamwvi,
damiSre vnebis fiala...
oRond Tqvan: `mokla es kaci
erTi dedoflis trfialma!~
* * *
isev SiSiT micems guli,
magram sxva ra vinatro gza?
dneba zeca mewamuli _
saqarTvelos winaTgrZnoba.
gaqra fiqri winwasuli
da yvarlis mTebs daesizmraT:
daCoqili wiwamuri _
SeZaxili vaebisa.
is dRe aris mudam axlos,
bewvis xids hgavs ocnebis gza;
wiwamuri raki gvaxsovs,
ese igi, cocxlebi varT...
meramdened davrCi oblad,
Tumc trfobisTvis mtrobas vuZleb,
arc mze cxreba, arc Wriloba,
saqarTvelos naTel Sublze.
mamuka TavaqaraSvili (XVII s.)
`vefxistyaosnis~ ilustracia
37
ol
e, №
1,
20
17
es gazafxuli dadga _ uSenod,
ayvavebula baRSi Svindebi,
gavcqeri Saras da Sen ar ici,
rom me, uSenod, ver davmSviddebi.
vin Semadarebs mzis pirvel sxivebs,
an, vin momikrefs atmebis rtoebs,
an, vin maCuqebs ulev sixaruls,
roca fiqrebi damimartovebs.
roca amiwews Tmebs celqi sio,
Seni alersi mgonia, ratom,
an, mTvaris Suqze, rad vici fiqri,
minda, rom yvelam icodes, _ gnatrob.
Cems nacremlarze iebi kvnesis,
maTac vuyvarvar, _ Cemken iltvian...
da... rom miyvarxar da... rom gimReri,
yovel ganTiads, maT ar ician.
nazi iebi _ siyvarulia
da siyvaruli _ cremlebze hyvavis,
ar SegiZlia, ise, giyvarde,
rogorc _ vuyvarvar: qarsa da yvavils?
vwer leqsebs, hgvanan, jer kidev,
caSi asafren baxalebs,
masSi Cans, Tu ram mewyina
da isic, Tu, ra, maxarebs.
leqsia Cemi simdidre
da siRaribec is ari,
me _ moziduli mSvildi var,
leqsi _ natyorcni isari.
axla, Sescuravs sulSi fiqrebi,
aafrialebs cisfer ialqnebs,
yovel saRamos, mTvaris gamosvla _
ase, netav, rad maforiaqebs?
eka javaxiSvili
poeziapoezia
o, fiqri, fiqri _ mousvenari,
vgrZnob, rom gonebis gaxda Tavadi,
mTvarev, am RamiT, nuRar gamoxval,
Torem, xom xedav? _ davdni, gavTavdi.
Semomexvie _ saTuT sxeulze
da CavinTqmebi sadRac, uZirod,
Tumca, _ mawameb da mainc, minda _
Sens elvarebas mudam vucqiro.
axla, gaixdis SuadRe kabas,
zRvaSi Securavs naqeifari,
sibrwyinvaleTi vin Seedreba,
romeli _ mefe da keisari!..
o, ra lamazi iyo saRamo
da mocurave SuadRe zRvaSi...
rom SemZleboda, im lamaz wuTebs
gamovsaxavdi zurmuxtis qvaSi.
ra momxibvleli iyo _ buneba,
sio daqroda, _ grZnobiT aRvsili,
am ulamazes wuTebis Semdeg,
rogor davarqva am dros: ganvlili?..
Siraqis veli gidgia taxtad,
dedofaliviT zixar, qalaqo,
Seni warsuli gidevs muxlebze,
ramdeni ram gaqvs salaparako.
wminda elia glocavs, maradis
da silamazes Seni mTebisas,
isev, umzeris xornabujidan,
Tvalebi didi Tamar mefisa.
aq, odiTganve, Cqefda sicocxle,
dRes ki, xvedrisgan, cotaTi mwyralo,
guls nu gaitex, Sens ZarRvebSi, xom,
xmaurobs didi dedoflis wyaro.
38 adam bobRiaSvili daibada 1912 wlis 28 maiss zemo alvanSi. bobRiaSvilebi wova mTaSi cxovrobdnen, sofel
indurTaSi. iq daibada adamis mamac _ iason bobRiaSvili _ pedagogi. sofelma mas `buntovCiki~ Searqva, ris
gamoc xSirad apatimrebdnen. 1905 wels iasoni parizSi Cavida da TanamzraxvelebTan erTad zubalaSvilis
TanxiT saqarTveloSi iaraRi Camoitana.
adamis deda _ mariam WyopiSvili mdidari ojaxis Svili yofila, gonieri, lazaTiani qali.
adamma Svidwledi TelavSi, nadikvarTan arsebul skolaSi daamTavra. me-8 klasSi misTvis yvelaze
sayvarelma qarTulis maswavlebelma nino yazaraSvilma moswavleebs ̀ glaxis naambobi~ daadgmevina. speqtaklSi
daTikos rols adami asrulebda. me-9 klasSi iyo, rodesac Telavis TeatrSi Seasrula ramdenime roli.
adami merve klasidan Telavis pirvel saSualo skolaSi gadavida.
skolis damTavrebis Semdeg 1931-1935 wlebSi swavlobda erevnis veterinarul institutSi. adami 1935 wels
saqarTveloSi dabrunda da 1937 wlamde muSaobda xevsureTSi _ barisaxoSi, zemo svaneTSi, Siraqis momTabare
medpunqtSi eqimad. 1938 wels Cairicxa Tbilisis saxelmwifo universitetis filologiis fakultetze, sadac
daiwyo sabWoTa kavSiris winaaRmdeg brZola. man da misma megobarma mixeil imediZem Seqmnes antisabWouri
organizacia `samani~, romelic iSifreboda ase _ `saqarTvelos ayvavebisTvis mebrZoli axalgazrda
nacionalistebi~.
SeTqmuleba 1941 wels gasces da 17 studenti daxvrites. adam bobRiaSvilma da imediZem gaqceva moaswres
da Tavi jer kaxeTs, Semdeg ki TuSeTs Seafares. maT miznad hqondaT CeCnuri da inguSuri antisabWoTa
partiebis Semokreba da komunisturi reJimis winaaRmdeg brZola. 1944 wels maTi adgilsamyofeli viRacam
gasca. SeTqmulTa winaaRmdeg sami aseuli gaigzavna. axalgazrdebis razmma sofel doWudan gaqceva moaswro,
magram `TorRvas abanoebTan~ uTanasworo brZolaSi daixocnen. razmis meTaurebs _ imediZes, bobRiaSvils
da TavberiZes Tavebi mohkveTes, TuS poets arCil kitoSvils ahkides da sofel xisodan omaloSi Caatanines.
axalgazrda patriotTa sxeulebi imden xans eyara miwaze, sanam ar gaixrwna. mere erT TuSs, bobRiaSvilis
dedisTvis, poetis erTi Zvali Camoutania da ubedur dedas malulad daumarxavs ezoSi.
patrioti, samSoblosaTvis gulanTebuli mamuliSvili adam alvaneli (bobRiaSvili) iyo uniWieresi,
kargi momavlis mqone mwerali. saswaulad SemorCenili misi leqsebi da moTxrobebi amis naTeli dadasturebaa.
`oles~ mkiTxvels vTavazobT adam alvanelis mravalmxriv saintereso moTxrobas `sikvdili kaklianSi~.
adam alvaneli (bobRiaSvili)
adam alvaneli (bobRiaSvili) - 105adam alvaneli (bobRiaSvili) - 105
binddeboda, roca TuSebis razmma alvnis
kaklians miaRwia.
es midamo davakebad gawolila alaznis mar-
cxena kideze da im dros atexili WaliTa da
uzarmazari xeebiT yofila aqoCrili. WalaSi –
odesRac TeTri, axla ki wvimisagan Camorecxili,
TiTqos gaveranebuli – eklesia moCans. ekle-
siis aRmosavleTiT kakliani ufro xSirdeba da
TaRebad Sekruli moSorebiT mdebare sasaxlis
nangrevebamdis misdevs.
mgzavrebma am tevrisaken aiRes mimarTule-
ba. midiodnen nela, sruli dumiliT, zogi cx-
eniT, zogi joriT, umravlesoba ki – fexiT.
erTi jori SuaSi CaeyenebinaT da or kacs didi
sifrTxiliT mihyavda. jors marcxena mxares
calad Sekruli rbili tvirTi ekida. marjvniv
ki or did „qokrze“ sakmaod farTo lasti dae-
magrebinaT da nabadi gadaexuraT.
lastze daWrili iwva.
roca eklesias da nangrevebs Soris xSir kak-
lians miadgnen, winamZRolma jori SeaCera.
_ aq vaTioT Rame, ukeTes adgils ver vipo-
viT, SeSac blomadaa da balaxic!
cxenosnebi daqveiTdnen. – yvelaze ufro
msxvili kaklis qveS miaquCes jorebi da yvela
mdumared, SeTanxmebulad Seudga saqmes, ram-
denime maTgani SeSis mosagroveblad wavida.
roca yvela jori Camoabarges, daWrils marto
maSin miubrundnen. is lastianad moxsnes da
frTxilad dauSves miwaze. meore mxares nakidi
rbili bargic sakvirveli mzrunvelobiT moaT-
avses iqve.
jorebi sabalaxod miuSves. bargi xis Zir-
Tan mialages. amasobaSi cecxlic dainTo da
yvelaferi ufro aSkarad gamoCnda. saxeebs
Zveleburi xalisi da siTamame aRar emCneoda.
yvela moqanculiviT zantad moZraobda da,
TiTqos meoreze gamwyrali, laparaks eridebo-
da. daqruSul warbebidan CamoSvebuli grZeli
bewvebi wamwamebSi ixlarTebodnen da boRmisa-
gan dabindul Tvalebs ufro abnelebdnen.
aTiode meomars Tavebi ise hqondaT Sexveuli,
rom marto Tvalebi, cxviri da piri uCandaT.
xuTs ki – zogs marjvena, zogsac marcxena xeli
kiserze rom CamoekidaT cecxlis irgvliv Cai-
muxles. daRlili saxsari cxel miwas Caekeca.
idga nestoebis qSena da gagorebuli jorebis
kmayofili frutuni.
alazani Srialebda mkerdgaSliT. Sors, sa-
dRac, mSieri tura SesCxaoda Rames. Wotis Zaxi-
sikvdili kaklianSi
39
ol
e, №
1,
20
17
li gasdevda frTamal niavs da iqaurobas raRac
zRaprul elfers aZlevda.
_ qavTar!.. – gaexmaura bero fergamkrTal
sibneles kaklis qveS, – daWrili ras Svreba? –
mgonia, CaeZina.
turis Cxavili, Wotis Zaxili da xis kenw-
eroebze frTagaSlili Rame. cecxlis guguni
da cecxlis irgvliv samariseburi myudroeba.
dumili, dumili da Savi Rame, yornis frTasaviT
Savi.
berom isev sibneleSi Seixeda.
_ lagaz, cali gaxseni, Toro ayroldeboda,
Tqven ki, vaJebo, Wrilobebs mouareT, malamo
daadeT!
lagazam ramdenime nabijze mdebare rbil
cals xeli gaavlo da cecxlisaken moiTria. sisx-
liT daTxvril cals CaToebi frTxilad Sexsna,
TiTqo eSinia, bargs rame ziani ar miayenoso. ir-
gvliv Semoxveuli nabadi Semoacala da ori didi
xurjini darCa cecxlis piras. xurjinis qveda
kuTxeebs fexebi daadga, orive xeli Sig CauSva
da jer kacis gasisxlianebuli Tavi gamoCnda
ramdenime WrilobiT, Semdeg ki Suaze gakveTili
mkerdi.
_ kaklis totze dahkide!.. – dinji kiloTi
ubrZana berom.
Wabukma TuSma brZaneba zustad Seasrula
da ori meomris gamoSignuli, welSi gadatexili
leSi kakalze dastova RamesTan.
_ sifrTxile gmarTebs, balRo, Ramis frin-
velma an tyis katam araferi avnos. – gaafrTxila
beladma „balRi“ da cecxlis irgvliv isev du-
mili Cadga. daWrilis TavTan muxlebze Camjdar
diloiZes fiqrCakecili Savi Tvalebi Savi nab-
disaTvis mieSterebina, fexebTan mokecili qav-
Tari ki Rames burRavda, nestoebs aTamaSebda da
raRacas hkvirobda.
nabadi odnav Seirxa. qavTarma Tvalebi Rami-
dan daWrilisaken wamoiRo.
_ gaiRviZa? – CurCuliT SeekiTxa diloiZes.
– sss, iyuCe.
pirze gadafarebul nabads frTxilad ga-
daswia. daWrils Subli da kefa Sexveuli hqonda.
gayviTlebul saxis kans sicocxlisa aRaraferi
emCneoda. Tvalebi daexuWa. sustad sunTqavda.
qaRaldiviT gaTeTrebuli tuCebi TrTodnen,
TiTqo raRacis Tqma undaTo. erTxel piric gax-
sna, magram susti xrialis meti araferi moisma.
diloiZem yuri daWrils miuaxlova da
smenad gadaiqca. avadmyofi mTeli taniT SeinZ-
ra, saxis usicocxlo kani daeWima, auTamaSda,
nestoebi ufro daebernen da yels gaurkveveli
xriali moawva. quTuToebma nela aiwies warbebi-
saken, Camqrali Tvalebi umoZraod miaSterdnen
diloiZes da tuCebma nawyvetad amoixriala:
_ wyali, – dasasruli isev yelSi Cakvda,
Tvalebi isev daixura.
diloiZem mxridan maTara moigdo, patara
kovzze wiTeli Rvino daasxa da tuCebTan miuta-
na. daWrilma kbilebi Zlivs moaSora erTmaneTs,
sasmeli gaWirvebiT gadaylapa, TiTqo damS-
vidda, sxeulis nakvTebi aRar inZreoda da sust
sunTqvasRa Seatyobda kaci. daWrils araferi
esmoda gare samyarosi. is buranSi Securebuli-
yo, tkbil buranSi;
ra kargia, ra lamazi. ai, TuSeTis xaver-
diT gadafenili midamo. indurTa, patara xevis
yureSi SeSenebuli sofeli. sipi qviT daxuruli
saxlebis qveviT, or alazans Sua, sami didi cixe
_ uuu uh!.. – ukvirs balRs, – magre didebi
vin aago, nan? – ekiTxeba viwro aivanze windis
qsovaSi garTul Sav mandilosans.
eg dedaa balRis. dedas balRi uyvars da misi
titini eameba.
_ is cixeebi rato ise didebia, nan?! – ar is-
venebs patara da WuWyian TiTs qveviT iSvers.
– imitom, rom mters ufro kargad daxvdes,
bader!..
_ mteri viRa ari, nan?..
– dido, leki, qisti, ai, amas winaT Rame rom
movidnen da kacebma garekes TofiT.
balRs Tvalebi ufarTovdeba, Subli naoWad
ekvreba da ambobs:
_ me isini mejavrebian, nan, roca gavizrde-
bi, mec Tofs vesvri!
mcire dumilis Semdeg gagrZelebulad
ekiTxeba dedas patara:
_ dada xom miyidis Tofs, nan?
– giyidis, bader, giyidis, Tofsac, xmalsac,
samRarian xanjalsac.
balRi iRimeba. Tvalebi cecxliviT uelavs.
_ uh, uh, – ra kargi iqneba, nan, kaci rom
gavxdebi da ulvaSi amomiva, Teqasac, Teqasac
Semikerav, ara, nanalo?!
– ho, bader, ho, Teqas, did borgebs.
– nan, Cemo nan!.. – da vardiviT gaSlili bal-
Ri lelas kiserze exveva. – mere is didi cixee-
bi vin aaSena, nan?! – ubrundeba cnobismoyvare
daukmayofilebel kiTxvas.
– zezvam, bader, gafrindaulmazezvam. ai,
cxeni ro gauorgulda.
– hoo, – agondeba pataras, – didi ro viqnebi,
xmali ro meqneba, samRariani grZeli xanjalic,
zezvas unda vajobo, moverevi, nan?!
– moerevi, dagenacvlos Seni nan, moerevi!
– egeTi didi qvebi rogor aitana iq zezvam?
TiTo ai, amodena iqneba. – da balRi ori gaSlili
pawia xeliT haers bRujavs.
– gmiri iyo da SesZlo, bader!
– ra ari gmiri, nan?!
– yoCaRi, vaJkaci!
_ vaJkaci!.. – fiqrianad imeorebs balRi da
mravlismetyveli TvalebiT aSterdeba Tavis pa-
tara borgebs. Ramdeba.
deda keraze Sua cecxls anTebs. balRi tol-
ikze zis da cariel xalis gundas kmayofilebiT
Seeqceva.
_ es xeli visia, nan?
keris zeviT orkapa joxze wamocmul gamx-
mar, mokrunCxul xelisken iSvers patara, pawia
TiTs.
_ eg lekis marjvenaa, bader!
_ isa?!
– is qistisa!
_ ai, is, sisxliani ro mosCans?!
– is kidev didosi.
_ rad unda dadas moWrili xelebi, nan!
_ wesia, bader, adaTi, vaJkacma moklul
mters marjvena unda moaWras.
40
_ mec rom vaJkaci viqnebi, qists movklav da
orive xels movaWri.
karebi WrialiT iReba da Semodis Teqiani
dad.
_ sad iyavi, dad! – egebeba Svili Semosuls
da muxlebze patara xels ucacunebs.
– ai, ra mogitane, balRo, – ambobs gruxuniT
dad da kalTis wvers qamridan gamoaZrobs.
iqidan ori sisxliani xeli gadmovardeba na-
carSi. SemkrTali balRi ukan gaiwevs.
_ fuh, sisxlianebia.
_ lazaTic swored magaSia, – isev gruxu-
nebs dad, axlad moWril xelebs axal orkapze
amagrebs Weris zemoT, bolSi.
balRs esec ukvirs.
_ bolSi rato inaxav, dad?!
_ roca gaizrdebi, maSin gaigeb, axla ki sjo-
bia, daiZino, aTi ukve dawolila, meTerTmetes
raRa RmerTi giwyreba!
_ nan Rame aRar iZinebs, dad sul Sekruli
boRCiT, tanisamosiana kerasTan zis, sanam mze
amova da Cven gagveRviZeba.
_ Sen mainc daiZine, Toro qistebi movlen
da wagiyvanen.
balRs SiSi itans, nela dgeba da Zmebis gver-
diT Tivaze migdebul tolikSi exveva.
gadis xani. pataras wlebi emateba. is toleb-
Si „laSqrobas“ TamaSobs.
_ koxio! – eubnebian tolebi – Sen saferxes
Zalian nu fWeneb, Toro mteri martos mogatans
da... koxio xis „cxens“ bawris „fRviriT“ aCerebs,
Tavs uWers, tuCebiT exmaureba.
koxio dedam Searqva metsaxelad, radgan
balRi sul kaxeTSi wasvlaze ocnebobda.
_ `koxax“ rodis wavalT, nan, cxvars rodis
gavyvebi iqiTken, „koxiv“ Txils maWmeven, nan,
jibes avivseb da Sen mogitan.
gamoxda kidev xani. koxio gaizarda, daWabuk-
da, dedam dapirebisamebr Teqa da didi borgebi
Seukera. is ukve Tvrameti wlisaa, xis „cxeni“
namdvil cxenSi gadacvala da mTel dRes ubelo
saferxeTi xev-RranteebSi dajiriTobs. mous-
venaria. saxlSi ver naxavT. TuSeTis midamoebSi
yvela kenWsa da qvas icnobs. Savtara grZeli xan-
jali hkidia welze, tolebi rom Seiyrebian sam
cixesTan, samRarian foladze mze icinis. biWebi
erTmaneTs ebrZvian. varjiSoben. xSirad gaWri-
li kanidan sisxli TqrialiT gadmodis, magram
es araferia, margebeliao, – ityvian ufrosebi.
da udardelia, jeili, Tavisufali, rogorc
mis xuWuW TmaSi SemZvrali anci niavi. ho Tamamia,
daudegari, – mere ra magari muxlebi aqvs! yvel-
gan da yovelTvis sirbiliT, mgluriT dadis, mo-
qancvas rodi grZnobs, TiTqos mglis fexebi eba-
so.ra kargia mTa, uyvars kldeTa naSali, Camowo-
lili janRebi da nemqerqveS CaWedili mdinaris
zaTqi. kargia mTa, mis sofelze lamazi xom qvey-
anaze sxva aRar moipoveba.
Jami kvlav moiTvlis dReebs, wlebs. Jamma
koxios ocdaori weli gamouxvia Teqis kalTaSi
da Wabukma balRuri uzrunveloba mxrebidan
Camoigdo. cxvars gahyva. aryis wvergamosuli
„kaprani“ joxi amoiCara iRliaSi, xaliani „yal-
CaRi“ wamoikida da...
mTis buraxis dilis cremlebi Tavis borge-
bze dayara. mecxvare Tvidan Tvemdis martod
Telavs xasxasa ferdobebs. martoa janRebTan,
martoa qarian avdarSi, – sveli, galumpuli mar-
toa RamesTan da dResTan. arc xmis gamcemia sad-
me. TveSi erTxel jers Tu amoutanen, ramdenime
sityvas Tu gadmougdeben, patara lekvi dasdevs
mecxvares. banjgvliani, burTiviT lekvi da raki
lega ferisaa, „lego“ Searqva. is metad gonieria,
anCxli, cxvars ar moscildeba.
erTxel janRianSi noto dausxlta mecxva-
res. saRamoTi „nawidars“ rom miuaxlovda, fara
TvalSi ecotava, arc lekvi Canda sadme. maxlo-
bel beqze gadairbina, janRs Seustvina da yuri
miugdo.
lekvis wkavwkavi moisma. xmas mihyva. lekvi
kldis Tavze Cacucquliyo da Zirs, qanCaxebSi,
SerCenil cxvars gajaTrebiT uyefda. patroni
rom dainaxa, wamoxta, ufro gagulisda, gamxnev-
da da xmas SeumaRlda, Tan cali Tvali patroni-
saken hqonda miqceuli. nafxverebSi Casvla moin-
doma, scada kidec, magram yefa ufro advili
gamodga, vidre patara TaTis kldeze mokideba.
mecxvares Semourbina kudis qneviT. ramden-
jerme gaexlarTa fexebSi.
kacma da lekvma kldeSi SerCenili noto
gamorekes: pirvelma qvis sroliT, stveniT, meo-
rem ki – yefiTa da daxveuli kudis moSveliebiT.
Wkviani iyo lekvi. kaciviT sazriani da ufro
ukeTesi ZaRli dadga. hm, ase miiTvlida Jami
dReebs, wlebs.
erTxel mecxre Zma mkvdari moitanes
qisteTidan, welze gadaWrili, xurjinSi ido.
dedam bevri itira, ivaglaxa, kinaRam Tan gada-
hyva, bolos loginad Cavarda da aRar amdgara.
ori Tve dneboda beCavi. Zvlebze tyavi Seaxma,
Tvalebi Cauqra.
axsovs, rogor ara, kargad axsovs. saRamo
xani iyo. caze Rrubeli TeTri nabadiviT ekida.
sneul dedasTan ori mnaxveli dedakaci ijda:
orives Tvalebi SeswiTlebodaT da mandilis
svel yurs xelSi uazrod sTelavdnen. dedam xe-
lis neli moZraobiT aniSna misuliyo. biWi mux-
lebis kankaliT miuaxlovda. daiCoqa da Tavi
sneulisaken daxara. iman ukanaskneli Zala moi-
krifa, gaZvaltyavebuli xelebi kiserze moxvia
Svils da gamxmar mkerdze nazad miikra.
_ bednieri kaci gamodi, bader, Cemi sityve-
bi yovelTvis gaxsovdes. orniRa darCiT, Tqven
mainc dagifaroT samebis madlma mtris tyviisa-
gan. gafrTxildi, bader, vaJkaci iyavi, mamapapis
saflavebs urjuloebs nu amoaTxrevineb. daix-
some Cemi ukanaskneli darigeba, bader, ar daivi-
wyo Seni nan!
da sneuls xma Cauwyda, Tvalebi Ria darCa,
xelebi moSvebulad moeSvnen mis kisers da mois-
ma mandilosnebis qviTini.
_ nan, Cemo tkbilo nan! – daibRavla Svilma
da dedis umoZrao sxeuls gadaexvia. Zlivs aa-
glijes micvalebuls.
daWrils mRelvarebisgan saxe daepranWa, sx-
euli mZlavrad gaWima da yelSi gminva amoagdo.
– nan! – gaiSriales usicocxlo tuCebma da
isev dadumdnen.
_ bodavs, buranSia, – wasCurCula diloi-
41
ol
e, №
1,
20
17
Zem qavTars, – es cuds niSnavs, netavi damSvid-
debodes!
daWrili kvlav gayuCda. mRelvarebam gadai-
ara. sneuli tyviaCasxmuliviT uZravi gaxda. cx-
virTan mitanili xeli Zlivs SeigrZnobda sunTq-
vas. burani, gadasuli dReebi qarSi gafantuli
foTlebiviT irevian da koxio isev TuSeTSia,
wovaTaSi.
saRamos bindi da brZolidan dabrunebuli
mxedari erTad miadgnen mamis ezos. cxenosani
Sesaval karTan Cerdeba. daqveiTeba ver gaubed-
nia. raRac akavebs.
ra?! iqneb sindisma daakra unagirs?! iqneb
mSobliuri kera aRar izidavs!.. ho, – sindisi, ra
mZimea is. sjobia, mkerdze borbala daibjino,
gulSi adamiani miuSva, vidre... hm, sindisi, mova-
leoba... ukanaskneli Zma mterma moukla da imisi
saxlSi motana ver SesZlo, mters Tavi ver daaR-
wia. fuh, sircxvili, sircxvili.
mamam bindidan gamoabija da burnuTis weviT
karebs moadga.
_ Seni Zma sadRa ari?! – ekiTxeba mokled
moxuci da vaJs or Tvals RadariviT esvris.
_ mterma momikla da iqave darCa!..
cxenis fafarSi uazrod gauyria xeli Tav-
Cakidebul Svils.
_ Sen ki veRar mokvdi?! riRasTvis modiodi
aq, uqudo, Sercxvenili!
moxuci nela brundeba da ukanve bindSi
Seabijebs. marto darCenili mxedari fiqrobs:
sad wavides?! amaRam sadme maxloblad gaaTenebs.
xval ki RmerTi uCvenebs gzas.
cxeni biliks RameSi Sesdevs. mxedars boRmiT
avsebuli guli miaqvs da mxrebze damZimebuli
sindisi hkidia. sad miitanos an erTi, an meore?!
agondeba SeWirvebuls.
akldama, kldeSi SeTxrili mRvime, iq wava, iq
dastovebs orive Znelad sazid bargs da xval mx-
armsubuqad gaudgeba.
_ saiT?! vin icis?!
pirsavse mTvare oqros RiliviT mTis qeds
Caekra. Wabuki frTxilad abijebs akldamis
dires. mTvaris Suqi miuZRveba ucxo stumars.
TaRebad Sekrul gamoqvabulSi myudroebaa. qvis
taxtze daobebuli Zvlebis xrova moCans. ucnau-
ri, mZime suni dgas. karebTan axlo ConCxi asvenia
ferflSi dafluli. ferfli albaT tanisamosis
narCenia. ai, Tavis qalis irgvliv Savi ferfli
uswormasworod gaSlila. eg mandili unda iyos,
ho. namdvilad mandilia.
vaJkaci wvivis falangs hkidebs xels.
_ uuuh, mtkiva!.. – wripinebs Zvali.
mxars Seexo.
_ mtkiva! – wamoikivla imanac.
_ mtkiva!.. – guguneben TaRebi.
_ gvtkiva, mogvSordi!.. – gruxunebs iqau-
roba da karebTan mdebare ConCxi Setokdeba,
SeinZreva, Savmandiliani Tavis qala wamoiwevs,
muxlebi moixrebian. da wamomjdari ConCxi xe-
lebs Sesulisaken gaiwvdis.
_ bader, bader!.. Cemo xorco, sad damekarge,
modi, momiaxlovdi.
_ nan, Cemo kargo nan!.. – koxio wabarbacdeba
da ukve wamomdgar ConCxs gaSlil xelebSi Seu-
vardeba.
_ bader, Cemo nugeSo, mamam gamogagdo, de-
dasTan moxvel, modi, modi, momekar gamxmar
mkerdze.
_ nan, ra civi xar, TiTqo Tbili iyo Seni ube,
ra dagemarTa nan!?
_ aq yovelTvis zamTaria, bader, yovelTvis
civa, ai, mandils mogaxvev, dagaTbob.
_ nan, gadaswie mandili, sunTqva mexuTeba,
vixrCobi, nan!
nestoebi daebera, mkerdi mZlavrad auqanda
da tanma nerviuli TrTolva daiwyo. daWrilma
cali xelis amoZravebac scada, gulTan miita-
na, TiTebi sazarlad daekrunCxa, lilisfrad
gadaxsnilma bagem ki Rrials qafic gadmoayola.
diloiZem Teqis kalTiT pirze momdgari duJi
gadaswminda.
_ wy... – yelSi gaWedilma xrialma aRar daam-
Tavrebina.
isev wiTeli Rvino gadaaylapes. daWrili
damSvidda, mZimed da gabmiT sunTqavda. modun-
ebul kans kvlav yviTeli feri daedo da gayuCda.
_ koxio, koxio!.. – CauSriala diloiZem.
xeli Sublze gadautana, oflis civi wveTebi
gadaswminda. daWrilma Tvalebi gaaxila, uZlu-
ri da damqrali Tvalebi. mzeraSi odnavi gak-
virveba gamokrTa. quTuToebma ufro gadaiwies
da usisxlo gugani amoZravdnen.
_ mitro, Sena?!.. – SeekiTxa is misustebuli
xmiT.
_ obola var, koxio, diloiZe!
_ hoo! – gaagrZela da mzera axla qavTarze
gadaitana, – hoo! – gaimeora man mcire siCumis
Semdeg.
_ koxio, moixede, kaco, amdeni Zili vis
gaugonia!
_ meZina?! – sustad gaikvirva da Sesvenebis
Semdeg daumata, – me ki megona vixrCobodi.
_ dagifaros samebis madlma, ras ambob ma-
geebs!
_ obolav, nabads daswie, gulze qvasaviT
mawevs. sunTqvas miSlis.
nabadi welamdis Caacures.
_ wyali damalevine!..
wiTeli Rvino gadaaylapes.
_ kidev!
kidev daalevines, piri oriodjer gaawkla-
puna, gamSral tuCebze ena gadaisva da saxis kani
odnav aamoZrava.
_ fuh, mwarea! – gadmoafurTxa, TeTri
kbilebi nacrisfer Rames daadga.
diloiZe da qavTari gamxnevdnen; avad-
myofma moixeda, gamomjobinda uTuod, saxeze
alisferi gadahkravs, laparakic rom daiwyo,
Cans RmerTi ar gaswiravs. danarCenebic daW-
rilisaken mobrundnen. yvelas Rimilma Seurxia
ulvaSis boloebi, yvelas, – berosa da zaqaris
garda, isini kvlav gulCaTxrobili, moqruSuli
undoblobiT uyurebdnen daWrilis momjobine-
ba-moxedvas. ar sjerodaT, albaT cud niSans
xedavdnen. koxiom Tvali gadaavlo razmelebs,
TiTqos viRacas eZebso.
_ SorTi sad aris?!
pasuxi aravin gasca, ramdenimem kakalze
Camokidebul leSs gadahxeda.
_ eristo?! – kvlav ikiTxa daWrilma.
42
isev dumili da meomarTa daxrili Tavebi.
_ sad gagzavne, bero, rato ar metyvi?!
– damSviddi, vaJo, iyuCe, orive mTaSi gavgza-
vne ambis misatanad.
_ mTaSi?! – kiTxviTa da gakvirvebiT gaimeo-
ra daWrilma, _ exla kargi iqneba mTaSi, – dauma-
ta naRvlianad.
Semdeg Rames miaCerda da ase darCa mcire
xans.
_ bero, axla sada varT?
_ alvanis WalaSi.
_ rodemdis davrCebiT?
_ dilamdis.
_ uh, Soria, bero, Zalian Sori, davixrCobi.
suli SemexuTeba manamde!
haeri aRar eyo, cota Seisvena, gamxmari
tuCebi eniT gadailoka.
_ movkvdebi?.. – ikiTxa erTbaSad.
_ gfaravdes iaxsris xati, eg rogor
Tqvi, vaJo, gulSi rogor gaivle egeTebi, sul
ubralod xar gakawruli kefaze.
_ hm, – mwared gaeRima daWrils, Tvalebi
gadaenama, Rrmad SeisunTqa da gagrZelebulad
amoioxra.
_ sikvdils ra xeli aqvs SenTan, koxio.
daRestans unda gadavuqroloT, bisteTis bi-
likebi unda gadavzomoT, nabarev sisxls mTa
daawmindavebs, gaasaRebs, – naZaladevi RimiliT
amoaqoTa diloiZem TuSuri suli da Tavis si-
tyvebSi TviTonve SeeWvda.
_ obolav, Cqara wamiyvane mTaSi, Toro aq
ver vZleb, qavTar! aki Senc mpirdebodi, aki yve-
la meubnebodiT, maS aq raRad damawvineT?!
_ wagiyvanT, samebis madlma, wagiyvanT, ma-
gram cota unda daisveno, mojaniande!
_ bero, cxenze jdomas SeviZleb, me TviTon
waval, oRond Cqara, Cqara momaSoreT aqaurobas!
_ damSviddi, vaJo, damSviddi, cota waiZine
da mere gzas gavudgebiT.
_ ara, ara, axlave momiyvaneT cxeni, mTaSi
movkeTdebi, bari ki mklavs, bero, maxrCobs!
daWrilma mTeli taniT wamoiwia, beWebi
nabads aacila, magram uRono idayvebma ver
daimagres da modunebuli isev nabadze daeSva.
Tvalebi milula, gafiTrebuli tuCebi daixurn-
en, saxis kanma ZigZigs uklo, siyviTle Warbad
Caisxa da ramdenime wuTis Semdeg daWrili aRar
inZreoda.
_ laparakma daasusta da CaeZina, moerideT,
dee, iZinos, – bero cecxlisken mobrunda, dinjma
nabijebma gaiyola imisi tani, da iqve migdebul
kunZze dasva. yalioni fiqrianad gamobertya, ax-
ali Cayara, msuqnad gaabola da Rames gadaawita.
_ dilamde gaTavdeba, – TavisTvis daaskvna
iman. naxevari xmiT legazs miubrunda;
_ xali gazile, wavivaxSmoT, jorebs mixe-
deT, kacebo, Sors arsad wavidnen, nadirma ar
gaafuWos. obolav, qavTar, modiT aqeT, magas ad-
vilad aRar gamoeRviZeba, memre mivxedoT!
yvela gankargulebisamebr amoZravda.
Rame sakuTar guliviT gaSavebuliyo. tu-
ras mozareebi gamoenaxa da ufro TavgamodebiT
Cxaoda. Woti isev gahkioda beber kakalze da
frTis qveS niavSekecil Rames kenkavda. riyeze
gawolili adamiani ki kudmoqneviT kvlav Ca-
lians SesCioda. aqa-iq totebis tkacuni da yru
xmauri moismoda. mowyvetili stvena kaklis xeze
Sevarda da Woti gaaCuma. WalaSi adamianebi da-
diodnen.
roca jorebma qosa kudebi sibnelidan ga-
moaZres da cecxls mouqnies, gafantuli mgza-
vrebi isev binaze mogrovdnen da Tan jorebis
kmayofili frutuni moiyoles. lagazma gazel-
ili da dabubkuli xali daaxvedra, yalCaRidan
ramdenime gamxmari kalti amoagora da vaxSami
ukve mzad iyo. yvela zantad Seudga Wamas, TiTqo
aravis Sioda. zogi cecxls misCereboda, zogi
– Rames. zogi fiqrobda, zogs ki guli da tvini
carieli hqonda, fiqri ezareboda. wuTebi mi-
iTvlebodnen. xalis gunda dneboda, pataravde-
boda, kaltis namceci yels kawravda da alvanis
kaklianSi Rame Ramiseburad iwva. iwva da sdumda.
neli, minazebuli wkmutuni moisma. yuradRe-
ba aravis miuqcevia. wkmutuni da faCuni ufro
aSkarad CaiRvara myudroebaSi. ZaRli dainaxes,
lega – didi ZaRli. daWrils Tavze dasdgomoda,
saxes ulokavda da Tan sacodavad wkmutunebda.
Cioda Tu uxaroda?! – vin icis!
pirvelad diloiZe moego gons, ZaRlisaken
gaiwia, undoda gaegdo, magram berom xelis aqn-
eviT SeaCera.
_ moica, eg bobRias ZaRlia, magas kaci unda
mohyvebodes, myefari dawinaurebula, mgzavri
ki ukan moedineba.
meomrebi miwaze dakruliviT umoZraod Se-
hyurebdnen, ukvirdaT da am grZnobas ena daeba,
fiqri RamesaviT Caebnelebina. ZaRli ki, ZaRli
isev lokavda daWrils. kudis qneviTa da wkmu-
tuniT ealerseboda mwoliares. daWrilma erT-
baSad amoigmina, Tvalebi gadaxsna, aqamde uaz-
ro, usicocxlo mzeram gakvirveba, sixaruli da
boRma erTad gamoxata. quTuToebma jer rxeva
daiwyes, Semdeg warbis qveS Seikecnen da Tvalis
kakali TiTqo budes gadmoekida. farTod gax-
elilma Tvalebma ZaRli icnes uTuod. tanma
TrTolviT wamoiwia, ori yviTlad gamxmari,
uRono xeli nabads moscilda da akankalebul
ZaRls qeCoze moexvia.
_ lego, lego, Cemo ZaRlo!
mklavebi modundnen, TavisiT moeSvnen
kisers da aziduli tani mosxepiliviT daeca
nabadze. mTeli sxeuli mZlavrad daikrunCxa,
yelidan mowyvetilma xrialma aZigZigebuli
tuCebi qafiT dafara. Semdeg tani kvlav moeSva
da Rames Tvali TeTrad miaCerda.
diloiZem mkerdze yuri daado. is ukve aRar
sunTqavda.
_ gaTavda, wavida! – yrud Cailaparaka
diloiZem da danarCenebs xeliT aniSna mosuli-
yvnen.
dawinaurebuli qavTari miuaxlovda ZaRls.
_ daikarge, Se satialev! – Seutia, Tan wixli
wahkra.
ZaRlma daiwkmutuna da moSorebis magier,
iqve, mkvdris gverdze Cawva.
micvalebuls Semoexvivnen. Riad darCenili
Tvalebi dauxures, xelebi mkerdze gadaujvare-
dines, nabadi moacales da fexebis daWimvis Sem-
deg ukudgnen. mkvdars irgvliv Semoerkalnen,
ulvaSebi CamoiSales. qedmoxrilebma xanjlis
43
ol
e, №
1,
20
17
vadebi xeliT dabRujes da Tavebi mowyvetilad
daeSvnen mkerdze.
ZaRli nela wamodga, kudis qneviT mkvdars
tuCi miuaxlova. dahsuna. Semouara meore mxri-
dan – kvlav dahsuna. Semdeg SeCerda da yurdac-
qvetilma Wkviani Tvalebi gvamze miuSva. ase dar-
Ca mcire xans. fexebsac miakiTxa da bolos isev
TavTan mivida. ramdenjerme ganmeorebiT iyara
suni, kudi Zirs dauSva da ukana fexebs Soris mi-
wamde dahkida.
Tavi aiRo. mxedrebs Sehxeda da roca imaT
Tvalebs ver waawyda, ZaRluri mzera isev mkvdar-
ze gadaitana. mere TavCaRunulma ori nabiji
gadadga, SeCerda, patronisaken motrialda da
ukana fexebze Cajda, Cacucqda. Tavi maRla as-
wia, kiseri gaWima, tuCebi Rames miabjina.
_ uuu! uuu!
ymuili Rames alazanma waarTva da mkerdSi
Caixvia.
_ uuu! uuu! – ymuoda upatronod darCeni-
li ZaRli.
Rames Tu SesCioda masaviT idumals.
vin icis? – aravin.
berom Tavi nela aacila mkerds. saxe
gamouCnda, awiTlebul TvalTan ori cremli bz-
inavda, marto ori cremli.
_ dedis magier ZaRli dastiris, tiali, –
sTqva iman gabzaruli xmiT da Tavi isev kisers
daekida.
gaisma Cumi, odnav gasagoni qviTini, qviTini
Sekavebuli, vaJkacuri.
_ uuu! uuu! – Sehymuoda ZaRli Walas.
zaqaris cal ulvaSs cremli daekida, meore
xels moxvda, mesame – xanjals. is tiroda, tiro-
da cali TvaliT.
cxenis Tqaruni da gamxmari totebis lawani
erTad moxvda yurs. aCqarebuli kacis fexis xmac
gaisma. moixedes, maT win qali idga, Savad mosi-
li, moloznis tanisamosiT. icnes.
_ nani, nani!.. – gaexmaurnen.
iman erTxans uazrod uyura mtiral kacebs,
Semdeg TiTqo nacari gadaayareso, gafiTrda, xe-
lebi gaSala.
_ koxio!.. – Sehkivla sazarlad da gacive-
bul gvamze daemxo.
_ uuu! – gahymuvla mTebs ZaRlma
isev qviTini, yru oxvra, ulvaSebze damsx-
dari cremlebi da ymuili, ymuili da glova.
berom qudiT Tvalebi gadaiwminda, ulvaSe-
bze xeli Camoisva.
_ moerideT, kacebo, daitiros mag beCavma,
marto datoveT.
yvela Semoecala, cecxls Semoumwkrivdnen.
diloiZem da qavTarma ki WalaSi gaSlil sib-
neles miaSures. wuTebi kidev CaiTvalnen.
Rame isev Ramiseburad iwva.
_ hee, biWooo!.. – moisma Zaxili.
ZaRlma ymuili Sewyvita da yurebi wamoi-
zida.
_ lagaz, mideqi, vin iZaxis! – axalgazrda
TuSma Rames gahxeda.
_ hee! – gaexmaura.
_ romlebi xarT manda, sadaurebi?..
_ TuSni varT, qalaqidan movalT.
_ xo sisaRea, didi zarali xo ar mogsvli-
aT? – SeekiTxa isev sibnelidan ucnobi.
_ sami mogvikles, imaTSi bobRias koxioc
urevia.
sibnelem mcire xans iyuCa. ucnobs maSinve ar
gaucia pasuxi. Semdeg ki Ramem boxi xmiT gadmo-
sZaxa.
_ Tqven cocxlebi iyaviT, TuSebs gamar-
jveba nu moakldebiT, ra vuyoT, mag Wirsac ga-
vuZlebT.
Rame isev yuCad Camoifafra.
_ eg TviTon bobRia aris, gasZaxeT movides!..
_ bobRiav!..
aravin gamoepasuxa.
_ lego, lego! Sen mainc sad damekarge,
tialo! – daigruxuna sibnelem da isev gaCumda.
ZaRlma wkmutuniT patara manZilze gairbina.
Semdeg haeri daynosa, mkvdar patrons gadmoxe-
da da RameSi wasul ucnobs ufro sacodavad ga-
hymuvla.
rusudan fetviaSvili,
`vefxistyaosnis~ ilustracia
44 2016 wlis ivnisSi mweralTa asociacia `literaturulma kaxeTma~, Telavis iakob gogebaSvilis saxelobis
saxelmwifo universitetSi, moawyo axalgazrda mweralTa konkursSi _ `Cven movdivarT~ gamarjvebulTa
dajildoeba da literaturul-SemoqmedebiTi saRamo.
saRamoze sityva warmosTqva mweralTa asociacia `literaturuli kaxeTis~ axalgazrda mweralTa seqciis
xelmZRvanelma _ qalbatonma nunu ZamukaSvilma.
gTavazobT am sityvas.
nunu ZamukaSvili
`nabiji~ - axalgazrduli CanarTi `nabiji~ - axalgazrduli CanarTi
Cveni didi, sasiqadulo mwerali ilia Wav-
WavaZe ase gvaimedebda:
`Cemo kargo qveyanav,
razed mogiwyenia!
awmyo Tu ara gvwyalobs,
momavali Cvenia~.
es momavali maSin, Cveni mSoblebi, Cven vi-
yaviT, _ axla, Tqven xarT Cveni momavali.
Zvirfaso axalgazrdebo!
didi vaJa-fSavela ase gvmoZRvravda:
`vinc balRebs keTilgonierad zrdis, igia
aRzmrdeli da gamabednierebeli erisa, vinai-
dan siyrmis dros daTesili keTili Tesli di-
dobaSi uxvad gamoiRebs nayofs~.
akaki wereTeli ase mimarTavda axal-
gazrdobas:
`am dRes velodi, moveswar!..
vicini, aRar vtiri me.
axalgazrdebo, aw ki Tqven
gamodiT, Tqveni Wirime!..~
gava garkveuli dro da... Cven, qveyanaze
zrunva Tqven unda mogandoT. Cveni Taobis
estafeta Tqven unda CagabaroT da, raoden,
gasaxaria, roca Tqven ase giyvarT _ samSo-
blo, xelovneba, Semoqmedeba, poezia, mwerlo-
ba. sasixaruloa, roca _ Tqven aseTi kargebi,
niWierebi brZandebiT.
literaturuli konkursebi _ SesaniSnavi
stimulia Tqveni Semoqmedebis waxalisebisa,
Tqveni muzis gamowvevaa, Tqveni Semoqmedebi-
Ti Zalebis gamocdaa.
Cven keriaze daostatdnen da egreT wo-
debuli mwerluri naTloba miiRes axalgazr-
da Semoqmedebma: ala daTukiSvilma, giorgi
elizbaraSvilma, paata SalamberiZem, naTia
botkovelma, farnaoz rainaulma (umcrosi),
qeTevan naTelaZem, mariam qufaraSvilma, so-
fio dauSvilma, Tamar burnaZem, ana anaSvilma,
Sorena gumbaTovam, nino mosiaSvilma, giorgi
gverdelaSvilma, Tia yavreliSvilma, xatia
kvikviniam, mariam dedabriSvilma, qeTevan gu-
geSaSvilma, rusudan yoCiaSvilma, maka Rari-
baSvilma, ani rainaulma, eliso SabalaiZem,
vaJa yoCiaSvilma, mixeil xaliCaSvilma, gior-
gi esitaSvilma da sxvebma.
momavlis rwmeniT da imediT...
mweralTa asociacia `literaturulma
kaxeTma~ pirveli literaturuli konkursi
axalgazrdebisaTvis 2004 wels gamarTa devi-
ziT: `poetebis axali Taoba~.
meore konkursi _ 2006 wels deviziT:
`Cven movdivarT~.
mesame konkursi _ 2008 wels, aseve devi-
ziT: `Cven movdivarT~.
gamarjvebulebs Sesabamisad gadaecaT
oqros, vercxlis da brinjaos diplomebi, si-
gelebi.
konkursebma bevri saintereso damwyebi
poeti da prozaikosi gamoavlina, _ warmod-
genili iyo: saukeTeso leqsebi, moTxrobebi,
Canaxatebi da miniaturebi.
2005 wels gamovida axalgazrduli Jurna-
li `nabiji~, _ Jurnal `oles~ axalgazrduli
damateba. axalbeda Jurnalma sayovelTao mo-
woneba daimsaxura. Jurnals amSvenebs Tela-
vis samxatvro skolis moswavleebis lina ba-
ciaSvilisa da gigia gemazaSvilis naxatebi.
JurnalSi Sevida konkursSi gamarjvebuli
axalgazrdebis moTxrobebi, leqsebi, minia-
turebi, werilebi.
2014 wels Jurnal `oles~ mxolod erTi
nomeri gamoica, romelic, mTlianad axal-
gazrdobas mivuZRveniT. Jurnali gaformebu-
lia norCi mxatvris Tekla melaZis naxatebiT
da warmodgenilia 27 axalgazrda Semoqmedis
Txzulebebi.
Jurnali `ole~ Tavis furclebs xSirad
uTmobs axalgazrdebis nakalmars.
2016 wlis meore nomerSi daibeWda lite-
raturuli konkursis masalebi _ rubrikiT
`Cven movdivarT _ 2016~.
riT gamovarCieT 17 wels zemoT asakobri-
vi jgufis axalgazrdebi, romlebsac oqros
diplomebi gadaveciT? _ azris siRrmiT,
mxatvruli saxeebiT, musikalobiT. momyavs
nawyveti _ qeTevan naTelaZis leqsidan _
`Sen rom gyvarebodi~.
`iqneb, am diliTac, mze uCandes
45
ol
e, №
1,
20
17
cas da ise daTbes, rom giyvarda...
Sen rom gyvarebodi Cems quCamde
erTi quCa mainc mogiyvanda.
qalaqs dekemberi Semohqonda,
me var iseTive aziati,
maxsovs Worfliani Semodgoma,
iyo zamTriswina xasiaTi...
...sisxlic aRar modis majebidan,
roca yvela gancda nuli ari,
dumils axmovanebs fanjrebidan,
wlobiT xeluxlebi roiali.
da mxolod foTlebis xmauria,
Cemi aq darCena merTuleba,
umweo, susti da qaluria
Cemi yovlisSemZle erTguleba...~
Sorena gumbaTovamac oqros diplomi
daimsaxura. misi leqsebi gamoirCeva uSualo-
biTa da lamazi sityvieri palitriT. laRad
ikiTxeba da mkiTxveli advilad iTavisebs. `sa-
qarTveloa samSoblo Cemi~.
`...rom Seni zeca, Cemi akvani,
Zmobis fesvebiT Cahkvria naxnavs,
sul meyvarebi, Cems yovel nabijs
qarTuli miwis dalocva axlavs.
Seni amagi yvelgan gamyveba,
Cemo, qarTulo miwav, naTelo,
me Sens kalTaSi vizrdebi Tbilad,
Cemi samSoblo xar, saqarTvelo~.
giorgi wiklaurma vercxlis diplomi
daimsaxura. `gazafxulis molodinSi~.
`roca, mTebSi CamoTovs da...
tyes burusi moicavs,
maSin, albaT, qariSxlebi
Sens surnelsac momitans...~
vercxlis diplomi xvda wilad giorgi
soxaSvils. misi leqsi samSoblos siyvaruliT,
azris siRrmiT gamoirCeva. `ilia II-is vedre-
ba~.
`...muxlmodrekili loculobs, _
sanTlis cremlebad daRvrili,
ilia CvenTvis qarTvelno,
uflisa aris gzavnili...~
vercxlis diplomi daimsaxura agreTve
ani Wamaurma. misi leqsic mxatvruli saxee-
biTaa gajerebuli. bunebis, mTis siyvarulia
gaJRerebuli anis leqsebSi. `unda gyvarebo-
di, kargo~.
`unda gyvarebodi, kargo,
ra vqna, guli isev tiris,
rom avsuliyaviT mTaSi
gvesmina mwyemsis stviris...~
brinjaos diplomi miekuTvna nino ku-
talaZes. leqsi `dedas vficav~.
`damificia deda _ mSobeli, _
qveynad, romelic, mxolod erTia,
misi cxovrebis weli, yoveli,
saxes naoWad gadahfenia...~
brinjaos diplomi daimsaxura elizbar
nersesovma. misi leqsebi gamoirCeva mxatvru-
li saxeebiTa da musikalobiT. leqsi `faruli
grZnoba~.
`rogorc foTols _ dilis nami,
futkars _ mindvris yvavilebi,
ise miyvars Seni sxivi mxiaruli...~
brinjaos diplomi moipova naTia botko-
velma. igi lamazad xatavs peizaJs leqsSi `Se-
modgoma~.
`...cas, lodebad, guls daawvnen Rrublebi,
awvima da, ra awvima mTa-bars,
da... xeebsac gauxdiaT samosi, _
Semodgomac ikravs guda-nabads~.
STambeWdavia TinaTin yavreliSvilis leq-
sebi, romlebSic liriuli gancdebi sWarbobs.
leqsi `miyvarxar~
`...grZnobav diado da boboqaro
CemSi rom cocxlob, sunTqav, binadrob,
Sen, xar _ Cemi gza, _ sicocxlisa,
rac _ minatria... da... rac _ vinatro...~
17 wlamde asakis mozardebSic bevri sain-
tereso avtori aRmoCnda. maT leqsebSic, uda-
vod, poeturi niWi Cans. aqvT kargi mignebebi,
saTqmels lamazad da uSualod amboben. `mxo-
lod siyvarulisTvis~ ase daarqva mariam Co-
maxiZem Tavis erT-erT leqss. misi survilia
diadi da faqizi grZnoba yvelas gulSi gasxi-
vosndes.
`...wels, TebervalSi gazafxulda, adre,
pirvelad.
didi xania fiqriT damaqvs TeTri landebi,
udavod mqonda nabijebi Zalian Cumi,
Sen, siyvarulo, CvenTan rodis
gasxivosndebi?
.......................................
...minda mSobeli gamovide yvela Rimilis
patara bavSvebs rom aCniaT, sulze, saxeze,
da im Rimilsac, vinc TavisTvis gulSi
iRimis.
RimiliT, yvela guls xom ufro Zlier
vaqezebT...
.......................................
...sanam vicocxleb, qveyanaze, vidre
viqnebi,
me guliscemas vigrZnob, mxolod
siyvarulisTvis~.
mariamma vercxlis diplomi daimsaxura.
laRi iumori gasdevs mariam aspanaSvilis
sabavSvo leqsebs. `Cinelebis maRaziaSi~, `ba-
ri-barSi~ da sxva.
mas vercxlis diplomi gadaeca.
kargad gamoxata Tavisi damokidebuleba
sicocxlis, cxovrebis fasis, arsis Sesaxeb
diana jalalovma.
`...zogma, ar icis sicocxlis fasi,
anda ra aris _ cxovrebis arsi,
RmerTs movuxadoT didi madloba,
mudam Tan rom gvdevs misi wyaloba~.
dianam vercxlis diplomi daimsaxura.
lamazi mxatvruli saxeebiT azrovnebs
nana barTiSvili, misi leqsebi liriulia, ro-
melsac mkiTxveli didi interesiT gaecnoba.
gTavazobT nawyvets leqsidan, romelsac av-
torma `Seni Rimili~ daarqva.
`...Sena xar, visac vnatrob da
me, Sen miyvarxar, kvlav!
46
Sen Tu gamiReb gulis kars,
movivliT xmeleTs, zRvas!~
nanas vercxlis diplomi miekuTvna.
lamazi sityvieri palitra amSvenebs nuca
yurban yizis leqss `gazafxuli~.
`mzem simxurvaliT gamaTbo,
kargs miqadagebs es guli,
iam surneliT damaTro,
gvewvia Cven gazafxuli...~
nucasac vercxlis diplomi xvda wilad.
mxatvruli saxeebis siuxviT gamoirCeva
yara zaqir oRlis leqsebi. moviyvan nawyvets
leqsidan `nakaduli~
`mTidan moedinebi, xar cimcima ankara,
mgzavrebs wyurvilsac uklav,
mze dagyurebs Takara,
modixar da RiRineb,
vina mReris amgvarad?..
yvavilebsac axareb,
mTis wyaro xar patara~.
yara zaqirmac vercxlis diplomi daimsa-
xura.
Taviseburi emociiT gamoirCeva naTia jav-
SanaSvilis Semoqmedeba.
`...minda dagisva xelis gulze da
mTeli cxovreba ase gataro,
miwaze fexi ar daakaro,
iqneba ase frenac gaswavlo...~
naTias brinjaos diplomi gadaeca.
patriotul Temas exeba aiSa idrisovas
leqsi `rom SemeZlos~. aiSa lamazi ferebiT
xatavs saqarTvelos siyvaruls... misi leqsi
musikaluria, aqvs lamazi riTmebi.
`...sanatrelo saqarTvelo,
Cemo Tbilo qveyanav,
Sen Cemi xar, cis sadaro
sikvdilamdis SenTan var~.
aiSam brinjaos diplomi miiRo.
konkursis monawileebs minda vurCio, rom
leqsis werisas yuradReba miaqcion Sinaarsi-
sa da formis erTianobas, _ rom azri logi-
kurad iyos ganviTarebuli da ar iyos winaaRm-
degobrivi, rom SeZlon naTlad, mkafiod gad-
moscen gancdili, nanaxi Tu warmosaxuli STa-
beWdilebebi, rom leqss amSvenebdes mdidari
azrobrivi, sityvieri palitra, rom leqsi
iyos musikaluri da Tematurad mravalfero-
vani.
konkursis yvela monawiles vusurveb mo-
mavalSi iseTi leqsebi daeweroT, rom oqros,
vercxlisa da brinjaos diplomebi daemsaxu-
rebinoT.
axal-axali gamarjvebebi iyos Tqveni meg-
zuri...
Tamar abakelia,
`vefxistyaosnis~ ilustracia
47
ol
e, №
1,
20
17
eduard koCergini daibada 1937 wels leningradSi. prozaikosi, Teatraluri mxatvari, sankt-
peterburgis tovstonogovis saxelobis didi dramatuli Teatris mTavari mxatvari.
aris laureati premiebis _ nikolai rerixis (2013), sergei dovlatovis `Tanamedrove rusul
prozaSi miRweuli warmatebisTvis~(2010), nacionaluri bestseleris (2010).
moTxroba `saaprilo ambavi~ gamoqveynda Jurnal `znamias~ 2016 wlis VI nomerSi.
eduard koCergini
TargmaniTargmani
es saaprilo ambavi sruliad moulodnelad
gadamxda Tavs. cud amindSi, yovelgvari survi-
lis gareSe, Cemgan damoukideblad aRmovCndi
caSi. aprilis TveSi gazafxulis dadgomis imedi
xSirad qreba, zamTari imarjvebs da peterbur-
gelebic siTboze ocnebas gaurkveveli droiT
iviwyeben. ase moxda 1961 welsac.
Tormet aprils, dilis rva saaTze, peter-
burgis Zvel cirkSi saerTaSoriso sacirko war-
modgenis dekoraciebi unda damemontaJebina.
pirvelad, omis Semdeg, leningradSi saxalxo
demokratiuli qveynebis sacirko koleqtivebi
Camodiodnen. aT aprils, sabWoTa armiis lvovis
TeatrSi (maSin aseTi Teatric arsebobda) gai-
marTa speqtaklis premiera, romelic a.Steinis
`okeanes~ mixedviT daidga da romlis mxatvro-
bac me mekuTvnoda.
dilis TerTmet saaTze lvovidan peter-
burgSi gavfirndi. Crdilo-dasavleT regionSi
saSineli qariSxali amovarda da TviTmfrinavi
moulodnelad moskovSi daeSva _ peterbur-
gis `pulkovos~ aeroportma dajdomis ufleba
ar mogvca. amgvarad, gauTvaliswinebeli Sem-
Txvevis gamo, TerTmeti aprilis saRamos `Se-
remetevoSi~ aRmovCndi da peterburgis cirkSi
droulad moxvedris imedi gadamewura, rac did
usiamovnebebs miqadda. dekoraciebis pirveli
montaJi mxatvris gareSe praqtikulad SeuZle-
belia. ra vqna? es uZvelesi rusuli nacionalu-
ri SekiTxva mTeli seriozulobiT davusvi sa-
kuTar Tavs. aucileblad unda gamerkvia, xom ar
arsebobda raime specialuri TviTmfrinavi, ro-
melic moskovidan peterburgSi nebismier amind-
Si dafrinavda da masze moxvedra mecada.
gazafxulis surneli jer ar igrZnoboda.
qars Tovli mohqonda da mxedveloba Wirda.
specteqnika aerodroms Tovlisgan wmendda.
aeroportis yvela kuTxe-kunWuli movCxrike,
mosamsaxure personali Sevafucxune, magram
specreisis Sesaxeb sasikeTo veraferi Sevity-
ve. yvelani darwmunebiT ambobdnen, `pulkovo-
Si~ raRac gafrindeba, magram mxolod Tormet
aprils. sasowarkveTilma aerodromis terito-
riaze SevaRwie, sadac mtvirTavebs gadavawydi,
saaprilo ambavi
romlebsac gadamzidi specmanqanebiT sakvirve-
li tvirTi _ uxeSi qsovilis muqi tomrebi _
moSorebiT mdgar xraxnZravian il-14-ze gadah-
qondaT. vikiTxe: `RamiT leningradSi rame gaf-
rindeba?~ mSvidad mipasuxes: `es TviTmfrinavi
aucileblad gafrindeba. yovel Rame dafrinavs,
nebismier amindSio _ centraluri gazeTebis
anawyob teqstis svetebs ezidebao~. anawyobi te-
qstis svetebi, im dros, moskovidan TviTmfrina-
vebiT gadahqondaT.
`TviTmfrinavze rogor movxvde, ar iciT?~
_ `iq moxvedra SeuZlebelia, dacvis specialu-
ri samsaxuri icavs da pilotebis garda jer ara-
vis ufreniao~.
rodesac aeroportSi aqeT-iqiT vexeTqe-
bodi I rangis axalgazrda kapitans SeveCexe,
romelsac xelSi sqeli portfeli eWira da le-
ningradSi saswrafod gadafrenis gzebs eZebda.
kapitanmac icoda Ramis specreisze da mirCia,
dro pirad Txovnebze ar damekarga, radgan es
ar miSvelida. ukeTesia, cirkis xelmZRvanelo-
bas, aviaciis gavleniani generlebisTvis eTxova,
rom saerTaSoriso warmodgenis mxatvari spec-
bortiT gadaefrinaT.
leningradis saxelmwifo cirkis samxatvro
xelmZRvanelis _ giorgi semionoviC venecia-
novis garda sxva xelmZRvanelebs ar vicnobdi.
maSinve davureke da viTareba avuxseni. venecia-
novi dampirda, rom imave wams daukavSirdeboda
saxelmwifo cirkebis sakavSiro gaerTianebis
xelmZRvanelobas moskovSi. erTi saaTis Semdeg
venecianovs kvlav Sevexmiane da Sevityve, rom
yvelaferi mogvarda, anawyobi teqstebis sve-
tebis gadasatan TviTmfrinavze amiSvebdnen da
mTxova administratoris zars davlodebodi.
`Seremetevos~ aeroportis xelmZRvanelobis
karTan me da kapitani kidev naxevar saaTs vide-
qiT. rogorc iqna, administratorma Cveni gvare-
bi amoikiTxa, pasportebi da bileTebi Seamowma
da gvibrZana satvirTo nakveTurTan mivsuli-
yaviT, sadac gvelodebodnen. adamianma, rome-
lic mtvirTavs hgavda, aerodromze gagviyvana,
ukve nacnob muq tomrebze migviTiTa da gviTxra,
rom sxva tvirTi am TviTmfrinavs ar gadaaqvso.
48
pirdapir tomrebze davsxediT da il-14-isaken
gavemarTeT.
da ai, xangrZlivi tanjva-wamebis Semdeg,
strategiul tomrebTan erTad, romlebSic le-
ningradisTvis gankuTvnili centraluri gaze-
Tebis anawyobi teqstis svetebi elaga, specT-
viTmfrinavs mivadeqiT. Zvel, mofamfalebul
kibesTan, ase ormoci wlis Zia-piloti gvicdi-
da, romelic salonSi SegviZRva da gagvafrTxi-
la, rom cudi dRe dagvadgeboda _ TviTmfrina-
vi keTilmouwyobelia, ar Tbebao da gvibrZana,
zed pilotebis kabinasTan damontaJebul eqvsi
savarZlidan nebismierSi CavmjdariyaviT. sa-
varZlebs ukan, muq tomrebSi moTavsebuli Zi-
riTadi tvirTi pirdapir iatakze eyara. saSin-
lad cioda. TviTmfrinavSi mxolod pilotebis
kabina Tbeboda da yinvisgan suli rom ar amog-
vxdomoda zurgCanTidan ukrainuli wiwakis
arayi amovaZvrine. kapitanma ki sapasuxod mzeze
gamoyvanili cimbiruli WiWyina Tevzebi daaZ-
ro da pilotebs Wiqebi sTxova. dasawyisisTvis
asormocdaaT-asormocdaaTi grami arayi gadav-
xuxeT.
sasmelisgan odnav gamococxlebulma irgv-
liv mimovixede. satvirTo TviTmfrinavis inte-
rierisgan miRebulma STabeWdilebam damTrguna.
TiTqos uzarmazari niangis cudad ganaTebul
SigneulobaSi visxediT, sadac liTonis neknebi
gardigardmo iyo gadebuli. ZvelisZveli samg-
zavro savarZlebi aSkarad romeliRac sapensio
asaks miRweuli TviTmfrinavidan moexsnaT. muqi
brezentis tomrebis grova SefuTul feTqebad
nivTierebasTan asocirdeboda, romlebic fre-
nisas unda gadaeyaraT.
rogorc iqna, mtvirTavebma, TviTmfrinavis
faSvSi mZime tomrebi Semozides. pilotma, ro-
gorc ki kabinis kari Caketa, gasaxureblad meo-
re doza gadavkariT. bortinJinerma kabinidan
gamaTbobeli gamoitana da gafiCxul fexebTan
dagvidga. dideba ufals, axla fexis ganZreva
SegveZlo. pilotma gvibrZana, usafrTxoebis
qamrebi Segvekra da leningradis aeroportSi
Casvlamde ar Segvexsna. gagvafrTxila, koSmaru-
li amindis gamo frena uaRresad rTuli iqnebo-
da.
ganmeorebiT Sesmulma aryma, pirvandeli
STabeWdileba, rom romeliRac ixtiozavris
mucelSi vimyofebodiT, kidev ufro gaamZafra,
raSic kapitanic dameTanxma. Zrava gamayrueblad
agugunda da TviTmfrinavi aZagZagda. xelisgu-
lebi uneblieT yurebze avifare. TviTmfrinavma
Zlieri biZgiT borblebi yinuls aaglija da asa-
fren bilikze gavgordiT. uceb TviTmfrinavi
Sedga, Semzaravi RrialiT siswrafe akrifa, umal
afrinda, simaRle mkveTrad aiRo da Savi Rrub-
lebiT dafarul cas Seutia. savarZlebs zurgiT
mivawydiT. TiTqos, TviTmfrinavi burRad iqca
da haers xvretda. gamZvinvarebuli stiqia saTa-
maSosaviT aqeT-iqiT da zeviT-qveviT gvisroda.
kapitani portfels daswvda, gaxsna, boTliT
somxuri koniaki amoiRo da xmamaRla miTxra, da-
samSvideblad kidev davlioTo. aseT jayjaySi
WiqaSi dasxma SeuZlebeli iyo da pirdapir boT-
lidan vsvamdiT _ TiTo jerze sami ylupi. mesa-
me Camotarebisas erTgvari gulgriloba da siT-
bo dagveufla. TviTmfrinavma Rrublebis kidev
ramdenime fena dasZlia da frenis maqsimalur
simaRles mivaRwieT. Zravis xma odnav Cacxra,
naklebad gvanjRrevda. sasmeli Tavisas Svrebo-
da da organizmi waxemsebas iTxovda. kapitanma
kvlav guluxvoba gamoiCina da Tevzi siamovne-
biT gadavsansle. uceb, pilotebis kabina gaiRo
da karSi, sanaxevrod daclili litrianiT xel-
Si, ucnobi momRimari meTauri gamoCnda. boTlSi
gamWvirvale siTxe esxa. saocaria, isic boTliT
_ Cvenc boTliT... netav CavfrindebiT? TviTm-
frinavi?! TviTmfrinavi morevSi Cagdebuli na-
fotiviT trialebda.
momRimari meTauri uceb alaparakda; `Zvir-
faso megobrebo, moxaruli var gacnoboT udi-
desi mniSvnelobis ambavi, romelic es wuTia
moskovidan miviReT. Cvens TviTmfrinavs cen-
traluri gazeTebis anawyobi svetebi gadaaqvs,
romlebic adamianis kosmosSi warmatebiT gasv-
las iuwyebian. gesmiT, kosmosSi Cveni kacia?!
gilocavT am grandiozul gamarjvebas da gTa-
vazobT es sixaruli Cveni sabrZolo safreni
siTxiT aRvniSnoT!~ meTauris zurgs ukan ori
nacnobi mfrinavis sifaTi gamoCnda. meTaurma
Cveni aRelveba SeniSna da dagvamSvida _ ase nu
ganicdiT, TviTmfrinavi avtopilotiT mifri-
navs. leningradamde, sadac qarbuqi mZvinvarebs,
kidev ormoci wuTis safrenia. `modiT es uzar-
mazari warmateba aRvniSnoT. amxanago pirveli
rangis kapitano da Tqven, axalgazrdav, Semog-
vierTdiT, _ mogvmarTa TviTmfrinavis meTau-
rma. _ `eSmakma dalaxvros, bolos da bolos
SeigneT rac moxda?! cnoba amis Sesaxeb Tqvens
zurgs ukan, tomrebSia!~ urwmuno anTropebiviT
gavxevdiT da gaocebisgan TvalebsRa vafaxu-
lebdiT. il-14-is meTaurs ara Tu ar davujereT,
TviTmfrinavis ConCxSi Tavsdatexili aseTi ga-
maognebeli cnobis uceb aRsaqmeladac ki ar vi-
yaviT mzad. amasTan erTad, Tavi iCina gasaTbo-
bad daleulma sasmelma da simaRleze asvlisas
daundobelma jayjayma. rodesac gamoverkvieT,
pilotebma naxevari Wiqa `safreni siTxe~ gamog-
viwodes. I rangis kapitanma, viTarebis seriozu-
loba da sazeimo ganwyoba Sesabamisad Seafasa
da portfelidan qilebiT amoalaga wiTeli da
Savi xizilala, TeTri da wiTeli saucxoo Tev-
zi, kiborCxalebi da es yvelaferi asakec magi-
daze daawyo. aseTma mefurma sauzmem mfrinave-
bi aRafrTovana. kapitanma daiCivla, rom puri
ar iyo. es problema araa, ganacxada meTaurma:
`Sturmano, puri moitane!~ Sturmani gaqra da
imave wams gamoCnda sami moskovuri batoniT da
wuTis Semdeg yvelas xelSi gvekava kremlis bu-
terbrodi, romelic sxva dros SesaZloa mxo-
lod dagvsizmreboda. TviTmfrinavis mucelSi
namdvili patriotuli nadimi gaCaRda. erTmane-
Tis miyolebiT warmoiTqmeboda sadRegrZeloe-
bi gamarjvebaze, sabWoTa kavSirze, moskovze,
mfrinavebze da im adamianze, romlis saxeli da
gvari jerac ucnobi iyo. es yvelaferi xdeboda
haerSi, kalininis olqis Tavze, tveris yofil
samTavroSi 1961 wlis TerTmeti da Tormeti
aprilis RamiT. me da I rangis kapitans superpro-
fesionalebis, sahaero asebis kompaniaSi SemTx-
veviT moxvedrilebs gulwrfelad gvixaroda
49
ol
e, №
1,
20
17
maTi kolegis, kosmosSi pirvelad gafrenili
adamianis warmateba. am grandiozul movlenas
ormoci wuTi avRniSnavdiT. mere pilotebi kabi-
naSi gavidnen _ TviTmfrinavma Crdilo-dasav-
leTiT moboboqre stiqiis sazRvrebs uwia. Tu
gagvimarTlebda, sadRac, naxevar saaTSi, peter-
burgSi daveSvebodiT.
naxevari saaTiT namdvil jojoxeTSi aRmov-
CndiT. qarbuqi yvela mimarTulebiT gvisro-
da. TviTmfrinavi xan marcxena, xan ki marjvena
frTaze wveboda, xan Zirs vardeboda, xan ki ze-
viT mieqaneboda. ise gvabzRrialebda, rom sul
erTi gaxda gadavrCebodiT Tu daviRupebodiT,
daveSvebodiT Tu davenarcxebodiT, magram ima-
ze gafiqrebac ki _ iq Cveni kosmonavti, albaT
Cvenze ufro bevrad cudadaa, _ gvamxnevebda.
Cven, codvilebi RmerTma mainc dagvindo.
aerodromis yinulze ramdenjerme SevxtiT, sa-
freni bilikis boloSi davjeqiT da uzarmazar
Tovlis gorasTan mivgordiT. iluminatoridan
Canda, qarbuqis saburvels miRma, rogor mor-
bodnen Cvensken adamianebi _ xels gviqnevdnen,
sasignalo maSxalebs isrodnen. uamindobis mi-
uxedavad TviTmfrinavTan kibe swrafad moago-
res.
Tavdapirvelad, ukana satvirTo kari gaxs-
nes da damxvdurebi yviriliT amocvivdnen:
`vaSa, Cveneburma gaimarjva!~ mere jaWviseburad
gamwkrivdnen, muq tomrebs erTmaneTs mwyobrad
gadascemdnen da TviTmfrinavTan mdgar daxu-
rul manqanaSi alagebdnen. Semdeg pilotebma
wina kari gaxsnes da I rangis kapitans da me Se-
mogvTavazes kibeze pirvelebi davSvebuliya-
viT. zamTris qudebiT, jubaCebiTa da kaSnebiT
SefuTnuli aerodromis mosamsaxure personali
kibes gars Semoxveoda da miuxedavad qariSxa-
lisa, Tovls TvalebSi rom ayridaT, yinulze
xtunaobdnen da skandirebdnen: `vaSa, kosmosSi
Cveniania! yoCaR, vaSa!~ sazRvao kapitani, ramde-
nime damxvdurma, kibis bolo safexuridan aita-
ca. wuTis Semdeg, mfrinav asebTan erTad, haerSi
gvisrodnen da yvirodnen: `vaSa, kosmosSi Cvene-
buria! vaSa! gamarjveba! vaSa!~
rogorc ki Zirs damabrunes, maSinve daveci
_ Sesmulma sasmelma axla iCina Tavi. ar mesmo-
da, ase ratom gvxvdebodnen _ Cven xom kosmosSi
ar vyofilvarT! saerTodac, SemTxveviTi adami-
anebi viyaviT. wamodgomaSi damexmarnen. pilo-
tebma, dSvebis win dispetCers Seatyobines, rom
sabWoTa balistikuri raketa orbitaze gavida.
aeroportis momsaxure personali, miuxedavad
gamZvinvarebuli qarbuqisa (im RamiT peter-
burgSi minus TxuTmet gradusze meti yinva iyo)
TviTmfrinavisa da macneebis dasaxvedrad dau-
fiqreblad gamovardnen da il-14-dan gamosule-
bi kvlav haerSi aRmovCndiT. aseTi moulodneli
misalmebis Semdeg me da kapitani aerovagzal-
Tan, stalinuri arqiteqturis didebul Seno-
basTan migviyvanes. mZinare taqsis mZRolebi ga-
vaRviZeT da erTmaneTs guliTadi megobrebiviT
davcildiT. gamomSvidobebisas I rangis kapitani
cirkSi, xvalindel premieraze davpatiJe.
`volgaSi~ Camjdarma axali ambavi mZRols
vacnobe, magram ar damijera da mirCia jer kar-
gad gamomeZina da mere melayba. rogorc ki manqa-
nis savarZelSi aRmovCndi, maSinve CameZina. gau-
gebaria ratom, magram mZRolma zedmeti fuli
ar gamomarTva. manqanidan gadmosvlisas kvlav
gavumeore, rom Cveni adamiani kosmosSia, magram
reaqcia aRar hqonda da manqana adgils moswyvi-
ta.
Sin ori saaTiT wavTvlime, abazana miviRe da
cirkSi kvlav taqsiT wavedi. amjerad mZRolisT-
vis kosmosze aRaraferi miTqvams _ ifiqrebda,
gaafrinao da cirkamde aRar mimiyvanda.
zustad montaJis dawyebisas mivedi. deko-
raciebi rom avawyve da sazRvargareTidan Ca-
mosulma megobrebma TavianTi nomrebis repe-
ticiebi daiwyes, uceb Tvali raketas movkari,
romliTac cirkis gumbaTqveS bulgareli sah-
aero tanmovarjiSeebi unda gaetyorcnaT. aseTi
saocrebis danaxviT kinaRam gamovTayvandi. kos-
mosSi raketis gaSvebasTan dakavSirebul Cems
monaTxrobs aravin ijerebda. moTenTilsa da sa-
xegacrecils eWviT miyurebdnen da mamSvidebd-
nen, rom dRes kosmosSi bulgareli tanmovarji-
Seebi gafrindebodnen. mxolod erTma adamianma
irwmuna Cemi _ Cemma mfarvelma, saimperatoro
samxedro-sazRvao flotis yofilma gardema-
rinma, dRes ki leningradis saxelmwifo cirkis
samxatvro xelmZRvanelma giorgi semionoviC
venecianovma.
sadRac, dRis aTi saaTidan, maneJze im adami-
anebma daiwyes mosvla, romelTac radioTi Sei-
tyves kosmosSi Cveni mfrinavis _ iuri gaga-
rinis gafrena. rogorc am ambis pirvel macnes,
cirkis sasadiloSi, saCuqrad gadmomces mTeli
Wiqa kitris mwnilis wveni. Cems mdgomareobaSi
myofi kacisTvis es yvelaze Zvirfasi saCuqari
iyo _ samuSaos dasamTavreblad kidev ramdeni-
me saaTi mWirdeboda.
saRamos, generalur repeticiaze, romels-
ac mayurebelic eswreboda, leningradis Cinize-
lis cirkis gumbaTqveS, bulgareli tanmovarji-
Seebis raketidan gafrenas arnaxuli warmateba
xvda wilad.
rusulidan Targmna
akaki dauSvilma
502016 wels gamomcemloba `meranma~ gamosca zaal botkovelis literaturul-kritikuli weri-
lebisa da publicisturi statiebis krebuli `rac erTxel cxovlad suls daaCndebis~. avtoris ne-
barTviT, Jurnal `oles~ winamdebare nomerSi, gTavazobT sam werils; aseve wignis redaqtoris _
mayvala gonaSvilis winasityvaobas.
zaal botkoveli
axali wigniaxali wigni
Zvirfaso mkiTxvelebo!
am wignis avtori zaal botkoveli gaxlavT. igi 1974 wlidan muSaobs saqarTvelos mweralTa kav-
SirSi da SeiZleba Tamamad iTqvas, rom am xnis ganmavlobaSi mudam literaturuli movlenebis epi-
centrSi imyofeboda.
ufro metic, mis Tvalwin iqmneboda winare saukunis 70-iani wlebis is qarTuli mxatvruli lite-
ratura, romelmac sruliad literaturuli samyaro aalaparaka qarTuli mwerlobis fenomenze...
zaal botkoveli, samwuxarod, im avadsaxsenebel Jamsac Seeswro, rodesac qarTuli mwerloba
dedaeklesiasTan, qarTul universitetTan da sxva umniSvnelovanes erovnul institutebTan erT-
ad arnaxuli, gaugonari, ar moveridebiT, diaxac rom satanisturi Zalebis Setevebis, damcirebisa
da qvebis srolis samizned iqca. sabednierod, qarTulma erovnulma sxeulma metnaklebad gauZlo
jojoxeTis mociqulTa pirvel Semotevas da gaimarjva am uTanasworo omSi. batoni zaali im dros
saqarTvelos mweralTa kavSiris pres-centris xelmZRvaneli iyo da misi araerTi werili xelmou-
werlad gamoqveynda imdroindel periodikaSi.
ase rom, mkiTxvels vTavazobT, rogorc avtoris literaturul-kritikul werilebs, ise pu-
blicistur statiebs, romlebic wertilovan dartymebs warmoadgenda, qarTvelTmoZule Zalebis
winaaRmdeg mimarTuls.
vimedovnebT, rom es wigni daainteresebT qarTuli sityvakazmuli literaturis moyvarulT.
mayvala gonaSvili
redaqtorisgan
Tu Tqven gsurT eziaroT WeSmarit qarTul
iumors, cincxalsa da ganumeorebel qarTul
iumors, ikiTxeT nodar dumbaZe;
Tu gsurT naxoT rogor ibadeba cremli,
naRdi da yovliswamlekavi cremli, ikiTxeT
nodar dumbaZe;
Tu gsurT mixvdeT, Tu rogor unda giyvar-
des sicocxle, es RvTiuri jildo, gina bednie-
reba, ikiTxeT nodar dumbaZe;
Tu gsurT ixiloT, Tu ra vaJkacurad ege-
bebian qarTvelebi sikvdils, romelsac versad
gaeqcevi, ikiTxeT nodar dumbaZe;
Tu gsurT darwmundeT imaSi, saqarTvelos
marTlac rom andamatis Zala aqvs ucxotomel-
TaTvis, romelTac gangebam am miwaze dabadeba
arguna wilad, ikiTxeT nodar dumbaZe;
Tu gsurT gaigoT, rogori siyvaruli SeuZ-
liaT qarTvelebs am miwaze mosaxle somxebisa,
rusebisa, berZnebisa, sxvaTa da sxvaTa, ikiTxeT
nodar dumbaZe.
ikiTxeT nodar dumbaZe, misi brwyinvale ro-
manebi (`me, bebia, iliko da ilarioni~, `me vxedav
mzes~, `mziani Rame~, `nu geSinia, deda~, `TeTri
bairaRebi~, `maradisobis kanoni~) da ubrwyinva-
lesi novelebi (`ZaRli~, `didro~, `sisxli~, `he-
lados~, `Winkebi~, `boSebi~, `xazarula~, `mze~,
`nu gaaRviZeb~, `yanwi~, `astvaw! inCu hamar...~) da
merwmuneT, sxeulSi raRac iseTi CageRvrebaT,
rom Tan gagaTbobT da Tan sul sxva TvaliT
dagakvirvebT Tqvens garSemo arsebul samyaro-
ze, bevr rameze CagafiqrebT, gagwmendT, ufro
ukeTess gagxdiT, sikeTisa da madlis qmnis wy-
urvils aRgiZravT, yvelaze did da utyuar WeS-
maritebebTan gaziarebT. hoda, amas yvelafers
erTad Tu SevkravT da saerTo saxelis darqmeva-
sac movundomebT, kaTarsisia es saxeli da meti
araferi.
diax, batonebo, nodar dumbaZesTan, mis Se-
moqmedebasTan ziareba kaTarsisis tolfasi
aqtia da albaT, amitomacaa, rom rogorc XX sau-
kunis qarTuli kritikuli azrovnebis aRiare-
buli metri guram asaTiani werda, man SeZlo
literaturidan cxovrebaSi, Cvens yoveldRiur
yofaSi gadasuliyo da Tanamedrove qarTvelo-
mzis Svili
51
ol
e, №
1,
20
17
bis didi nawilis ganwyobilebebs daufleboda.
sicili iyo misi umTavresi iaraRi. ar dagva-
viwydes sabWoTa imperiis zeobis xanaSi mouwia
cxovrebam da moRvaweobam da swored sicili
iqca batoni nodarisTvis faradac da maxvilad-
ac erTdroulad. siciliTa da iumoriT Semoapa-
ra Tavis pirvelsave SedevrSi (`me, bebia, iliko
da ilarioni~) iseTi simarTle, romlis TqmisT-
visac cimbirs ukan dagatovebinebdnen. `yvela
iparavs da me ra, mama abramis batkani xom ar var,
bolos da bolos, ZaRli var~ _ aTqmevina zuri-
kelas erTgul muradas da sabWoTa cenzormac
ise gaatara es yvelaferi, TiTqos avtori kom-
partias osanas umReroda.
nodar dumbaZis nawarmoebebi sikeTiTa da
Tanadgomis, Tanalmobis principebiTaa gamsWva-
luli. mis Tvalwin Caiara meore msoflio omis
tragediam, romelmac dawyebidan oriode kvira-
Si gaaCanaga da gaaRataka yvela da yvelaferi.
da rom ara qarTveli kacis genSi
gamjdari sikeTisa da madlis qmnis
dauokebeli wyurvili, vin gadaur-
Ceboda omis msaxvral xels. noda-
ri amas xedavda, amas grZnobda da
amanac Seaqmnevina wlebis Semdeg
ase marTali da dauviwyari saxeebi
ilikosi da ilarionisa, beglara
mewisqvilesi da babilo vaSayma-
Zisa, sxvaTa da sxvaTa.
madliani mwerali iyo da yvela-
Si, ukanasknel aramzadaSic, adami-
ans eZebda, ufro sworad, adamianis
namcvrevs da uzomod bednieri iyo,
Tu amas moaxerxebda. misi `boSebi~
amis erTi mSvenieri dasturia. omis
dros guriis erT patara sofelSi
Semoxetebuli boSaTa banaki kidev
erTxel gvarwmunebs im yavlgausv-
lel WeSmaritebaSi, rom qurdbacaca, sulgaR-
letil arsebebSic ki, romlebic gadarCenisaT-
vis, arsebobisaTvis TiTqmis yvelafers ikadre-
ben, sadRac sulis idumal xveulebSi Zinavs did
adamianur vnebebsa da gancdebs... maT gasaRvi-
Zeblad ki maspinZlebis marTlac rom saarako
kacTmoyvareoba gamodgeba, romlebic farad
daudgebian am bacaca boSebs da milicias ar Cau-
gdeben xelT.
gana SeiZleba auRelveblad waikiTxo `he-
ladosi~, novela, romelic berZeni biWis iangu-
lis tragediaze mogviTxrobs, romelmac isto-
riul samSobloSi dabrunebas soxumis zRvis
talRebSi aRsasruli arCia, arCia imitom, rom
taniT igrZno, qarTuli miwis surnels, aqaur
siyvaruls, erTgulebas, sikeTes sxvagan versad
eziareboda.
batonma nodarma yvelas dagvanaxa, rom
RvarcofiviT movardnili didi, naRdi siyvaru-
lisTvis SeiZleba daunaneblad gaswiro Tavi
(`Winkebi~), Tu kaci xar da ici am diadi grZnobis
fasi.
`ZaRli~ hqvia nodar dumbaZis erT-erT sau-
keTeso, Tu yvelaze saukeTesos ara, novelas,
romelSic mweralma didi adamianuri simarT-
liT dagvanaxa, rom nebismier tiraniasTan, di-
qtaturasTan brZolas mainc aqvs azri, Tund-
ac es brZola wagebuli brZola iyos. simarTle
adre Tu gvian aucileblad gaimarjvebs, gvmoZ-
Rvravda mwerali da Cvenc, mis mkiTxvelebs, Seu-
povrebisaken, qeduxrelobisaken, simarTlis da
samarTalis damkvidrebisken brZolisaTvis mog-
viwodebda.
mze nodaris cxovrebisa da Semoqmedebis
mudmivi Tanamgzavri da megzuri gaxldaT. SeiZ-
leba iTqvas, rom mwerlis ZarRvebSi sisxlTan
erTad mzec CuxCuxebda da swored es garemoeba
aZlevda ganumeorebel xibls mis Semoqmedebas.
me Tu mkiTxavT swored mze iqca nodaris Semo-
qmedebis Tanaavtorad da es Zalumad igrZno-
ba mwerlis TiTqmis yvela TxzulebaSi. baton
nodars Tu davesesxebiT, SeiZleba iTqvas, rom
mze mudmivad eaxleboda xolme am brwyinvale
mwerals, sxivs abamda welze da Tavisken ezi-
deboda. merme ki isini erTad mouyvebodnen aR-
marTs, sul ufro maRla da maRla, raTa mwver-
valze aefrialebinaT TeTri bairaRi, rogorc
sikeTis, saTnoebisa da siyvarulis simbolo.
swored mzesTan siaxlovem, mzesTan wilnaya-
robam apovnina nodars maradisobis kanoni, ma-
radisobasaviT ubralo da, amave dros, tevadi
da yovlismomcveli:
`adamianis suli gacilebiT ufro mZimea,
vidre sxeuli, imdenad mZime, rom erT adamians
misi tareba ar SeuZlia. amitom vidre cocxle-
bi varT, erTmaneTs xeli unda SevaSveloT da
vecadoT, rogorme ukvdavyoT erTmaneTis suli:
Tqven Cemi, me sxvisi, sxvam sxvisi da ase dausaba-
mod. rameTu im sxvisi gardacvalebis Semdeg ar
davobldeT da martoni ar davrCeT am qveyanaze~.
nodar dumbaZe didi mwerali iyo da misi
yoveli Txzuleba axal-axali aRiarebis mizezi
xdeboda. samwuxaro realoba ki is gaxldaT, mis
nebismier rigiT aRiarebas dardi da tkivili da-
edareboda xolme. oRond nodaris erT-erT um-
Tavres Rirsebas isic Seadgenda, aravis Tavze ar
moaxvevda pirad dardsa da satkivars, ufro ki
piriqiT, misi dardi da vaeba sxvebisTvis Svebis
motanis cxovelmyofel wyurvilad gardaisaxe-
boda xolme.
mkiTxveli mkiTxvelad, magram nodars es
tkivilebi infarqtebis kaskadad daujda, infar-
qtebisa, risic arc eSinoda da TiTqos Seguebu-
nodar dumbaZe
52
lic iyo maT arsebobas. ratomo Tu vikiTxavT,
pasuxs Tavadve gagvcems: yovel gazafxulze,
TiTqmis yoveldRe, gamodioda yvavilebiT moCi-
Tul velze, dgeboda aTaswlovani cacxvis Zir-
Si, gascqeroda sivrces da elodeboda cis da-
salierze ulamazes, Svidferovan qarborbalas,
romelsac nodari Tavis yvelaze did tkivilTan,
yvelaze did monatrebasTan unda waeyvana.
es dRec dadga da mwerlis sulic maradi-
ul naTelSi gafrinda, mzis saufloSi, iq, sad-
ac mxolod rCeulni binadroben. oRond, manam-
de, winadRiT Tavis saukeTeso megobarTan giga
lorTqifaniZesTan erTad imRera, kidev erTxel
dagvanaxa yvelas, Tu ra advilia sikvdili, Tu
WeSmariti qristiani xar da gasigrZeganebuli
gaqvs Seni misia nebismier ganzomilebaSi.
imRera, ararsebobas dascina da maradisobis
binadari gaxda.
maradisobis binadari!
sul raRac 56 weli iara am codviTdacemul
dedamiwaze, sadac yovel kuTxe-kunWulSi Suri
da boroteba, RvarZli da angareba, uzneoba da
gaxrwnileba Casafrebula da jojoxeTisaken
eqaCeba adamianTa umanko sulebs, aTasgvari sac-
TuriT xiblavs da Rupavs mSvenierebis im sao-
crad surnelovan yvavils, saTnoeba rom hqvia
saxelad.
nodar dumbaZe ki gvaswavlida:
`cxovrebis WeSmariteba isaa, rom iswavlo
adamianis siyvaruli, cxovrobde adamianebs So-
ris da cxovrobde adamianebisTvis~.
mTel mis Semoqmedebas, Tu kargad davakvir-
debiT, Saravandedad siyvaruli adgas Tavze,
adamianis siyvaruli, mis nebismier gamovline-
baSi. mwerlis sidiadec albaT isaa, rom Zalze
faqizad, Zaldautaneblad, didi moTminebiT
davyavarT adamianuri urTierTobebis labirin-
TebSi, iq, sadac WeSmariti adamianuri vnebebi
boboqroben. iseTi Rrma, saintereso da mimzid-
velia yovelive es, rom xSirad ariadnes Zafic
ki gvaviwydeba da im samyaros binadarni vxde-
biT da vcdilobT rac SeiZleba Rrmad CavwvdeT
mwerlis Canafiqrs, gavisigrZeganoT Cveni yofis
ucnaurobani da am mogzaurobis Semdeg imaze
odnav ukeTesni gavxdeT, vidre aqamde viyaviT.
nodar dumbaZe _ XXI saukunis qarTvelobis,
gansakuTrebiT ki axalgazrdobis CiCeronea,
romelsac SeuZlia uvneblad gvataros jojo-
xeTisa da samoTxis samanebze, Cagvitaros kacT-
moyvareobis gakveTilebi da Tan scilasa da qa-
ribdasac moxerxebulad agvaridos.
es gansakuTrebiT mniSvnelovani da dasa-
fasebelia dRes, rodesac Cvens Tvalwin eris
mamaTa mantiebSi gamokvalTuli daxvewili,
rafinirebuli aramzadebis ZalisxmeviT TiT-
qos gafermkrTalda iseTi maradiuli cnebebi,
rogoricaa saTnoeba, siyvaruli, erTguleba,
patriotizmi, TiTqos junglebad gviqcies Rv-
TiSoblis wilxvdomili miwa-wyali da afTrebi-
viT gviRrenen, Tvalebidan cecxls afrqveven,
Tuki vinme gabedavs da im iwroebidan gadaux-
vevs, romlis iqiT veeba ufskruls dauRia piri
da iavarqmniT gvemuqreba. yvelafers rom Tavi
davaneboT dedaSvilobis saocar grZnobasac ki
Seuties am manqurTebma da daqiravebuli, egreT
wodebuli mwerlebis xeliT lafs esvrian, ur-
cxvad agineben, lirwiT moixsenieben qarTvel
dedas _ Cvens umTavres salocavsa da saesavs.
yovelive am ubedurebas ebrZvis nodar
dumbaZe, ocdaaTi wlis win aRsrulebuli didi
mwerali, ebrZvis Tavisi didebuli Semoqmede-
biT, romelic aserigad sWirdeba dRevandel
saqarTvelos mis awmyosa da gansakuTrebiT ki
mis momavals. ra saocar TanxvdomaSia misi ro-
manebi Tu novelebi bibliasTan, wignTa wignTan,
sworedac rom bibliuri madliT da mironiTaa
gasxivosnebuli... albaT, amaSia mwerlis didi
warmatebis saidumloc. vin icis...
Cven ki, mis mkiTxvelebs, isRa dagvrCenia,
srulad CavwvdeT am tkiviliani, qarTuli mziT
gaTanguli mwerlis naazrevs da masTan erTad
dauRlelad kvlav da kvlav viRvawoT Cveni sa-
Tayvanebeli samSoblos gadasarCenad, romelic
axla bewvis xids gadis moulodnelad umkacresi
da uavesi XXI saukunis gariJraJze.
xSirad gagvigonia ama Tu im eris sibrZnisa
da gonierebis Sesaxeb. me Tu mkiTxavT, eris si-
brZne imaSi gamoixateba, Tu ramdenad zustad
SeZlebs igi aTasi juris cru winaswarmetyvel-
sa Tu winamZRols Soris gamoarCios WeSmaritad
RvTiTmovlenili eriskaci, romelic mis sam-
Soblos miriad ubedurebas aacilebda, iseTi
eriskaci, rogoric nodar dumbaZe iyo, romelic
axla mTawmindaze, ilias, akakis, vaJas uwmindesi
ZvalSesalagTa gverdiT ganisvenebs da im fanta-
stikuri simaRlidan ar gvaZlevs modunebisa da
xelebis Camoyris uflebas.
2014
„legendebisTvis da bavSvebisTvis“ ase hqvia
givi gegeWkoris erT-erT ubrwyinvales leqss,
romelsac mkiTxvelis nebarTviT srulad movi-
yvan:
legendebisTvis da bavSvebisTvis
SuaRamisas dgebian mxolod
Cveni mamebis wminda landebi...
SuaRamisas dgebian mxolod,
xelis cecebiT modian Cvensken
da bnelSi kedlebs ejaxebian.....
ufalTan axlos... sinaTlis wreSi
Zirs ecemian, fexze dgebian
da uTvalavjer kvdebian mere,
CamoZenZili droSebis CrdilSi...
rom Semdeg isev SuaRamisas
wamodgnen maTi wminda landebi
legendebisTvis da bavSvebisTvis.
es poeturi Sedevri sruliad SemTxveviT
aRmovaCine 1963 wels baton givis poetur kre-
bulSi, romelsac `mziani dRe~ erqva. maSin mama
ukve aRar myavda da gasagebia, Tu ra efeqts
moaxdenda 13 wlis biWze es saocari tkiviliT,
53
ol
e, №
1,
20
17
siyvaruliT da rwmeniT damuxtuli striqonebi.
im leqsisa maSin bevri veraferi gavige, Tundac
is, Tu ratom kvdebodnen uTvalavjer Cveni mame-
bi da ratom maincdamainc CamoZenZili droSebis
CrdilSi, magram qvecnobierad imas ki Cavwvdi,
rom erT amosunTqvaze, Seqmnil am leqss xSirad
unda mivbrunebodi, rogorc Cemi bavSvuri tki-
vilis salbuns...
gamoxda Jami da givi gegeWkori Tavad iqca
legendad, Tavad iqca wminda landad misi ukve
davaJkacebuli iraklisTvis, romelsac Rirs-
eulad da Tamamad SeuZlia Tavis did mamas, zma-
nebebisa Tu sizmrebis saufloSi, CamoZenZili
droSebis CrdilSi, eaxlos da uambos, rom mar-
Tali da Seurcxveneli dadis am qveyanaze...
batoni givi ki, XX saukunis didi qarTuli
poeziis sisxli sisxlTagani da xorci xorc-
Tagani, TiTqmis naxevari saukunis ganmavlobaSi
amSvenebda qarTul samwerlo-ojaxs da marT-
lac rom norma da nimuSi gaxldaT imisa, Tu ro-
gor unda icxovro, rogor unda iRvawo, rogori
duRabiT unda Sekra is wmidaTawmida cnebebi, sa-
xelad siyvaruli, sikeTe, saTnoeba, rwmena, erT-
guleba rom hqvia.
rac ki movel amqveynad,
Cemi sulis tkivili
movdivar da momaqvs,
nuTu rogorc iona
veRar gadavurCebi
kaSalotis stomaqs?
am tkivilebiT iara samSobloSi, es tkivile-
bi maradiul megzurad eqca.
ratom?
imitom rom, patara qveynis Svili gaxldaT,
msoflio rukaze avazasaviT gawolili qveynis
Svili, im qveynisa, Tavisi samiaTaswlovani ar-
sebobis ganmavlobaSi sakuTari istoria var-
skvlavebiT moWedili gumbaTisTvis rom dau-
msgavsebia. didgorzec ufrialebia Calisferi
droSebi. basianSic, SamqorSic, taSiskarTanac
da martyofis velzec... Wiric bevri unaxavs da
am Wirs, rogorc poeti aRniSnavs, saxelad `gur-
jistanis vilaieTis didi davTari~ hqvia, qarT-
velobis didi gvemisa da vaebis davTari, romel-
Sic dasaklavi xarebiviTaa daTvlili qarTuli
soflebi, qarTuli ojaxebi, gadasajiSeblad
gamzadebuli qarTuli gvar-saxelebi. givi ge-
geWkorma kargad icoda, rom is davTari, Cveni
mospobisa da iavarqmnis mosurneTa mier sa-
xeldaxelod Seqmnili dokumenti, SemdegSi sa-
xecvlili, kidev araerTxel qceula sisxlmowy-
urebul velur saxelmwifoTa samoqmedo gegmad.
poeti ki im droze ocnebobda:
roca kaci ibrZoda,
maxviliT da SubiT,
roca mteri win iyo
da mters ejaxeboda
mkerdiTa da SubliT.
mis varams isic aZlierebda, rom erTi mo-
keTe ra aris, erTi mokeTe ar aRmoaCnda sauku-
neebis labirinTebSi moxetiale qarTvelobas.
viTom daxmarebisaTvis Semosul ucxotome-
lebs xom mxolod Cveni dabeCaveba da xelsayre-
li momentis povna ewadaT saqarTvelos sabo-
loo ganadgurebisaTvis. givi gegeWkoris leqsi
`totlebeni~, erT-erTi saukeTeso leqsi misi
Semoqmedebisa, ruseTis imperiis orpirobisa da
veragobis savalalo matianes warmoadgens. im
imperiisa, romelic ver Secvala saukuneebis wy-
ebam da dRemde ver mounelebia Cveni vermonele-
ba. magram totlebenis Ralatma Cvens matianes,
aspinZis omis sasaxelod dasruleba aCuqa, im
omSi erekle mefis mxedruli SemarTebis arnaxu-
li gaelveba...
baton givisTvis samSoblo xom mxolod
SeCveuli peizaJi ar iyo, tkivilic iyo da si-
xarulic, Jruantelis momgvreli sixaruli, er-
Tawmindis spetak sios elamuneboda misi suli da
guli, nostesa da xovles sanaxebi iyo misi STa-
gonebis upirvelesi wyaro, aqedan danaxuli sa-
qarTvelo eimedeboda da Zalas matebda. Tumca
imasac kargad xedavda, Tu ra veluri gaveSebiT
aclidnen qvasa da kramits Cvens saydrebs gare-
Se Tu Sinauri jayoebi da am wminda masaliT sa-
kuTar boslebs iSenebdnen. givi gegeWkoris erT
yvelaze imedian leqss grZelze grZeli saTauri
aqvs `pitiuntis romaelTa samxedro banakis pre-
toris werili megobrisadmi romSi~. ra maRalm-
xatvruladaa naCvenebi romaeli moxelis ganc-
vifrebac da gaxelebac qarTvelTa Seupovrobis
gamo, aqedan unda aviyaroT da romSi davbrun-
deT, am xalxTan verafers gavxdebiTo, xelebs
Slis pretori, axsna ver mouZebnia, ra Zala, ra
SemarTeba aqvT aseTi iberielT, rom mainc fex-
ze dganan amayad da udrekad. dapyrobili xalxis
Tavad monad qceulma romaelma ar icoda, rom am
Zalas saxelad Tavisufleba erqva, Tavisufle-
bis mopovebis Jini da survili. Tumca poeti aqve
gulistkiviliT aRniSnavs, rom misi mSobeli
xalxi tiranisa da mesiis gareSe ver Zlebs, riTac
xSirad qveynis sazianod sargebloben fsevdome-
siebi, gaurkveveli ucxo Zalisagan marTulni...
asea, mudam Ralati da orpiroba gvRupavda, sx-
vanairad aresis velze vin gaubedavda daCoqebas
Cvens oqrosmfrqvevel xarebs, arada, remaSi Se-
vardnil mgels cxenebi rom igerieben, isinic ki
erTmaneTs zurgiT eyudebian da ise icaven Tavs.
yovelive amis Semxedvare poets gulamoskvniT
wamocdeba:
„vis ra vuTxra, vis SevCivlo
anda vis ra davubaro,
me cremlebi roca maxrCobs,
Sen icini, alubalo!“
alubaloo! Tumca iqneb misi mwife nayofi-
dan gadmosuli wveni alisferi sisxlia, Cveni
winaprebis sisxli da sxva araferi, vin icis...
Tundac im winaprebisa, XIX saukuneSi rom
gamoafxizles saRaTas Zils micemuli qarT-
veloba da brZolis Jini da neba daubrunes. ra
saocari siyvaruli da mowiweba igrZnoba am didi
qarTvelebisadmi leqsSi `XIX saukunis poetebi~:
rad aris ase uZvirfasesi,
wuxilis ase gamqarvebeli,
mSobliuri da Svebis momtani
eg Tqveni saxe, spetaki wveri
da Tqveni Subli-eklesiis TeTri portali.
marTlac rom brwyinvale leqsia. Tqvens
cremlSi TrToda es saqarTveloo, Tundac es
erTi striqoni Rirs sxvaTa mTel Semoqmedebad
da, SeiZleba Tamamad iTqvas, ase zustad, ase te-
54
vadad aravis aRuniSnavs Rvawli da ruduneba
gardasuli saukunis didi qarTvelebisa.
rogor SeiZleba xazgasmiT ar aRiniSnos is
madlierebis grZnoba, rac givi gegeWkors gaaCn-
da imaT mimarT, vinac srulad gaisigrZegana sa-
qarTvelos, qarTvelobis fasi da mniSvneloba
msoflios civilizaciaSi. am mxriv marTlac rom
sworupovaria `leqsi misis marjori uordrop-
ze~, britanel qalbatonze, romelic Cawvda ru-
sTavelis genias, mis ganumeorebel xiblsa da
andamats. marjori uordrops xom marTlac na-
Telmxilvelis Zala aRmoaCnda, rom rusTa veeba
imperiis kunWulSi gamoketili eris suli amo-
ecno da es suli SeZlebisdagvarad daenaxvebina
civilizebuli samyarosaTvis. givi gegeWkoris
Tayvaniscemas ingliseli qalbatonisadmi isic
aZlierebda, rom man swored `vefxistyaosani~ _
qarTvelTa biblia Tu zneobrivi kodeqsi air-
Cia saTargmnelad da ise SeeWida aTrTolebul
striqonebs, rogorc vazis lerwi eWideba xolme
Wigos...
baton givisTvisac xom qarTuli poeziis es
mwvervali iyo umTavresi saesavi sagani, kargad
icoda, rom samoTxis karibWemde swored rusTa-
veli migvacilebs da swored rusTveluri sizm-
rebia Cveni sasufeveli. amitomac emudareboda
RmerTs:
saqarTvelos aRirse
mxolod „vefxistyaosnis“
bednieri bolo!...
bolos rac Seexeba, Tavad maincdamainc ar
anaRvlebda sakuTari aRsasruli. ufro metic,
iqneb imitomac undoda maRla afrena, rom Cr-
dilSi damwifebul nayofiviT ugemuri gaxda
cxovreba, gverdiT aRar darCa kaci, vis saaTzec
daayenebda win wasul Tu CamorCenil saaTs, Rir-
seulad ver atarebda siamayis umZimes uRels,
aRar eqneboda ganurCevlobasTan SebrZolebis
Jini da Tundac mzeriT veravis gaasamarTleb-
da. amitomac elaparakeboda sikvdils SenobiT,
misi avic moexseneboda da kargic, erTi sityviT,
moSinaurebuli hyavda, icoda, rom bolos mainc
unda waqceuliyo, ise, rogorc qari aqcevs xol-
me TefSze damagrebul Taflis sanTels.
Tu aris garduvalio,
suli, uxmod da uTqmelad,
CemsaviT unda dalio.
sakuTari aRsasruli Tundac imitom ar
edardeboda, rom erTawmindaSi, TeTri taZris
Soriaxlos, surda saboloo gansasveneblis pov-
na, iq, sadac mis winapars uxnavs da uTesia, sadac
orovela umReria, sadac saxnisi Tu celi, xmali
da siaTa uWedia, sadac zvarakad Sewirvia sam-
Soblos urjulo TaTrebis xelSi Cavardnili.
diax, guTnisdedis, mexris, mWedlis, beri Tev-
dores, usaxelo ufliscixelis STamomavlisT-
vis. marTlac upriani iyo suli erTawmindaSi
daevanebina, misi velebisa da gorebis ganuyo-
fel nawilad qceuliyo, miT umetes:
kacs deda win Tu gauZRva
an Tu CasWida xeli
da waiyvana, sikvdili
ara yofila Zneli.
xedavT ra sadad, ra gulSi Camwvdomadaa
gadmocemuli siyvaruli da Tayvaniscema dedis-
admi, yovelgvari RvlarWnisa da zizilpipiloe-
bis gareSea axsnili, rom qarTveli kacisTvis
upirvelesi WeSmariteba samSoblosTan erTad
dedaa, rac TiTqmis erTi da igivea. mamas rac
Seeexeba, poetis damokidebuleba udrood aRs-
rulebuli mSoblisadmi brwyinvaledaa axsnili
am werilis dasawyisSi moyvanil leqsSi. sxvaTa
Soris, mamis xsovnas batonma givim kidev erTi
leqsi miuZRvna, romelmac Zalze moxdenili Se-
darebiT damamaxsovra Tavi.
da Tarodan wigni ise
mowiwebiT gadmogqonda,
TiTqos frTxilad
qals cxenidan
gadmosvlaSi Svelodi.
XX saukunis meore naxevris qarTul mwer-
lobaSi Zalze Znelia givi gegeWkoriviT zneke-
Tili, kristalurad sufTa da patiosani piro-
vnebis moZebna, iseTisa, vinc sikeTisa da boro-
tebis jvaredini cecxlidan Seuryvneli gamo-
vida. batoni givis Semoqmedeba sxva ara aris ra,
Tu ara yvela kacSi umanko bavSvis gaRviZebis
Tavganwiruli mcdeloba. Cveni yofis srulyo-
filad mcodnes isic moexseneboda, rom Zalian
cotasTvis Tu abrialdeboda misi sityvebis ko-
coni, cota vinmes Tu moxvdeboda gulze misi Ra-
Radisi. mainc ar nebdeboda da swamda, bayayi rom
bayayia, imasac ki SeuZlia Cveni codvili sule-
bis aforiaqeba, da imis Sexseneba, rom Tu ar gan-
viwmindeT, codviT dacemulebma Tu ar gaviaz-
reT ra jojoxeTSi vapirebT STanTqmas, araferi
gveSveleba.
erTi cxovrobs xmauriT, mxolod fuWi di-
debiT,
saxeliT da fuliT,
xolo daaqvs meores dRemde gaubzaravi
suli-faifuri.
55
ol
e, №
1,
20
17
swored am faifuris suliTaa givi gegeWko-
ris poezia damuxtuli, swored am faifuris gir-
landebisTvis gviyvars misi poeziac da Tavad ba-
toni givic. regaliebiviT naboZeb ocnebebs, zma-
nebebs, varskvlavebs, saTuTad ufrTxildeboda
da marto arsTagamrigem icis, misi mkacrad, ka-
tegoriulad Seuvali siwmindis bastionebs miR-
ma ra vulkanebi TuxTuxebda. ranairad axerxeb-
da im yovliswamlekavi lavis Sekavebas, amisTana
ra dambebi hqonda agebuli, esec uzenaesma icis
mxolod da mxolod.
da am siwmindis da am sinaTlis
wres ar gadaval me arasodes!
arc gadasula, radganac yvela SesaZlo
xidi, borani Tu bogiri, romlebic Cveulebri-
vi mokvdavTa sauflosTan daabrunebda, karga
xnis win saguldagulod gadawva da mainc mTeli
cxovreba ebrZoda nebadarTuli da, amave dros,
akrZaluli susti da mZafri survilebis ylor-
tebs, romlebic mis mkerds oqros TevzebiviT
exleboda, rogor cdilobda survilebis zR-
visTvis daebrunebina is sxmartala arsebebi.
Tumca givi gegeWkori ra poeti iqneboda,
silamazisa da mSvenierebis aRqma rom ar SesZle-
boda mis umcires niuansebSic ki:
da kabis ori saxelodan moedineba
xaverdze ori TeTri mdinare.
es striqonebi didi florencielis `mona
lizas~ eZRvneba, romlis magiuri Rimili mdina-
ris odnav Serxeul zedapirs gvagonebs.
sxva leqsSi poeti Sehyurebs TeZamis xidze
Camomjdari qalis fexebs da eCveneba, rom ori
SiSveli terfi nigvzis ori lebaniviT cimci-
mebs. udardelad icinis gogona da verc ki xv-
deba, ra Zalis patronia, rom misi sicilis TeTr
mdinares patara wisqvilis datrialeba SeuZlia.
etyoba, mxolod givi gegeWkors SeeZlo
Tundac erTi wamiT sakuTar arsebaSi gaeRviZe-
bina winaparTa suli da Cveulebriv Sindis buCqs,
rogorc RvTaebas, ise miaxloeboda; daenaxa misi
sicili, misi umweoba, misi aTrTolebuli sulis
burusi Tu sixarulis naTeli landi:
da me var wminda,
radgan wminda xar
da Tavdaxrili bavSviviT saTno...
da Tu ram undoda jildod, sakuTari ugn-
uri ocnebis jildod, Sindis usityvo mzera
undoda da sxva araferi.
givi gegeWkoris leqsebSi oboli margaliti-
viT brwyinavs „Tayvaniscemis leqsi“, romelic
man gvariSvilobiT, silamaziT, simSvenieriT
gamorCeul kolega qalbatons miuZRvna, qalba-
tons romelsac gauxunari anCis RvTismSobeli
uwoda da es Sedareba aravis miuCnevia mkrexe-
lobad Tu Tavxedobad.
SenTan veravin gadava
keTilgonierebis,
ginda sidarbaislis
da zneobis samans,
yvelas Seni Tvalebis
nakvercxlebiT erevi,
mzeriT aTviniereb,
mSveniero Tamar!
aqve vTqvaT, rom leqsis adresati Tamar eri-
sTavi iyo, marTlac rom umSvenieresi da ulama-
zesi qalbatoni. romelmac samaris karamde ata-
ra xibli da aTinaTi SeubRalavi sulis mqone,
banovanisa...
dabolos, sulisSemZvreli leqsi `Sen sula-
miTi Segiyvarda bolos, solomon!~
es leqsi asketi poetis srul kapitulacias
hgavs im ubralo WeSmaritebis winaSe, rom Cven,
rigiTi mokvdavni, amaod vebRauWebiT amqvey-
niur sikeTeebs, rom TiTqmis erTaderTi ram,
risTvisac Rirs sicocxleca da sikvdilic, sa-
surveli qalis sadafiviT gadaxsnili tuCebia
da rom siyvarulis garda sxva yvelaferi fuWia
dedamiwaze. esec mxolod WeSmarit poets SeeZ-
lo eTqva.
givi gegeWkori naTelmxilvelis darad amC-
nevda Savi Rrublebis mojarebas mSobeli qvey-
nis Tavze da xmamaRla afrTxilebda yvelas,
JamTasvlis umkacresi msajuli gviaxlovdeba,
viRacas daJinebiT surs dedamiwa orbitidan
amovardnili ixilos da galaktikaSi CaZirul
`nautilusad~ aqcioso, apokalifsuri zaTqisa
da gruxunis xma esmoda, ngrevis xma da imasac
xedavda, saswaulebriv gadarCenili taZrebi
rogor ekavaT mxrebiT welSi gadrekil kariati-
debs.
givi gegeWkoris `sizmris leqsSi~ misteria
TamaSdeba, romelSic poeti sakuTar dasaflave-
bas eswreba. hoda, am misteriaSi sasaxle sasaxle
ki ar aris, aramed mamapapiseuli sawnaxeli. im
sawnaxelSi ki ra aRar dawurula, ubrwyinvale-
si riTmebi, Sedarebebi, metaforebi, erTi Sex-
edviT iseTi sada da ubraloni, Rabua CitebiviT
SeSinebulni da akankalebulni, rom Sen, ubralo
mokvdavs, ggonia, ase xom mec gavirjebodio, ara-
da, maT Semqmnels SeeZlo Camavali mze yrmasaviT
mxrebze Seesva da ise etarebina. plantatori
gaxldaT, leqsisa da fiqris veeba diunebis me-
patrone, saidanac drodadro yovliswamlekavi
lava ifrqveoda xolme; icoda, rom misTvis be-
vri ram iyo gaugebari, ufro kargad ki is icoda,
zogi ram cxadi rom iyos, cxovreba Ciradac ar
eRireboda. arc is aviwydeboda, rom cxovreba
leqsis refreni ar aris da amitomac arasodes
ganmeordeba. sul adardebda, rogori iqneboda
xmeli wifeli misi aRsrulebis mere, anda misi
bavSvobis saocnebo mdinare, anda daqceuli ci-
xe-koSkis qongurebi; masze kargad aba vin ity-
oda, rom yvelaze gulwrfeli da spetaki crem-
li sxvis cremlze daRvrili cremlia, yrmobis
sizmrebs bevrjer recxviT gacrecili qsovi-
liviT uxilav Tokze fenda sasoebiT, bavSvuri
moridebiTa da sifrTxiliT. rac mTavaria, man
gviTxra pirvelad mware simarTle: Cven, vinc ase
miveswrafodiT Tavisuflebas, samSoblos nacv-
lad egvipteRa SegvrCa xelSi da amitomac misi
cxovreba mxolod sinanulia gardasulis gamo.
mxolod leqsi SerCenia WeSmarit Wirisuflad
da moziared:
dRes leqsia mxolod Cemi
arsebobis Tavdebi.
sad xarT Cemo striqonebo?
vcocxlob Tqveni imediTRa,
am cxovrebas me uTqvenod
veRar gavumklavdebi.
velis yvavilebiviT asoebis RaRans dahy-
56
erTma mSvenierma poetma ganacxada, wignis
gadaSlamde `saritualo galobis~ Sesrulebaa
saWiro, wignTan rwmeniT unda mixvideo.
davumatebdi: gaaTmagebuli rwmenaa saWiro,
roca xelSi poetur krebuls iReb.
Tu am sentencias verwmunebiT, saritualo
galobas CavatarebT da ise miveaxlebiT manana
CitiSvilis Semoqmedebas, aRmovCndebiT CvenT-
vis sruliad ucnob galaqtikaSi, romelsac sas-
waulebis moxdena ZaluZs.
ra Tqma unda, manana CitiSvilis leqss kar-
gad icnobs gemovnebiani qarTveli mkiTxveli,
icnobs mis momcro poetur krebulebsac, ma-
gram, roca erT wignSia Tavmoyrili poetis TiT-
qmis mTeli Semoqmedeba, sul sxva ganzomilebaSi
aRviqvamT poetsac da mis Semoqmedebasac.
merwmuneT, batonebo, poetis samyaroSi SeR-
wevisas TvalnaTliv darwmundebiT, rom Tana-
medrove qarTuli poeziis TanavarskvlavedSi
manana CitiSvils Tavisi gamorCeuli, damsaxure-
bulad gamorCeuli adgili ukavia da amis dauna-
xaoba metismetad umaduri saqmea.
manana CitiSvili marTlac rom mzis Svilia,
ase marTlad, ase mSvenivrad rom daabijebs poe-
ziis saufloSi da mziT avsebul laJvardebSi
Sereva surs; maSinac ki, roca zamTars umReris,
mzisken rCeba yeli gawvdili, sulic qarTuli
mziTa da mTvariTa aqvs savse.
mainc vin aris manana CitiSvili, nislisferi
mimino, romelsac erTferovani sevdiani dReebi
Tavis mokvlis survils rom uCens Tu pawawina
lurji bilila, qsnis piras rom hyvavis ase Seum-
Cnevlad da kdemiT? iqneb, galiidan gamoparuli
nibliaa, ndobiT, morCilad rom miaxlebia mac-
xovars da misi Tbili xelisgulidan kenkavs qar-
Tul sityvebs.
vin vin da manana CitiSvilma icis, poetis
bedi rom jvarcmaa, rom misi gzebi cremlisa da
sisxlis mdinareebze gadis, sagzlad Suri da
SeCveneba rom miaqvs, Tanamgzavrad ki grigale-
bi, qaraSotebi dadarebia.
diax, gakrulia martoobisa da SeCvenebis
jvarze da ivseba sisxlis wveTebiT, cremlebic
ki gaqvavebia da ferad kenWebad hyria amaoe-
bis erT dausrulebel gzaze, romelic erTma
RmerTma Tu icis, sad iwyeba da sad mTavrdeba,
poets isic kargad moexseneba, yvela WeSmariti
leqsi Tu gviklavs wyurvils, mxolod imitom,
rom moTqmaa, amoxeCili tirilia misi sulisa.
ganvlil wlebs ise iTvlis, rogorc natyviars,
`oblis erTi cremli...~
warsuli xom wamwamebze akinZuli cremlebia.
mainc ra sWirdeba, bevri arc araferi, Tonis
puriviT watexili siTbo da salami, erTi oblad
amosuli sosani, qveynis Tval-margalits rom
gadawonis... kidev is surs, rom misi mSobliuri
qsnis piras dabadebuli simRera caSi varskvlav-
Tan aiWras da iq daivanos. ar SeiZleba ar aRiniS-
nos, rom poetisaTvis qsani is wmidaTawmida de-
damdinarea, saidanac igi sikeTesa da saTnoebas
ewafeba, qsnisa da cxmoris cixeebis qviTkiriTaa
CaduRabebuli misi mSvenieri poeziis qongure-
bi. swored am qongurebidan Slis ase mZlavrad
da Tamamad frTebs im qaris mosaxelTeblad,
caSi rom Rrublis moqaTqaTe afra gaSala. am si-
lamazeebis patrons, amave dros, erTi wuTiTac
ar aviwydeba sruliad saqarTvelo da yvelas ga-
sagonad acxadebs; `qsanze rom balaxs xels gad-
ausvam, mTel saqarTvelos veferebi~.
efereba da mere rogor efereba!
manana CitiSvili saocari misteriis mona-
wiled gvxdis, misteriisa, roca swored poetis
piriT SesTxovs Cveni jvarcmuli qveyana ufals
mis wil mzesa da qars, jamsa da qvevrs, kalosa
da kevrs, SesTxovs, rogorc misi umcrosi, nabo-
lara Svili, mtris molodinSi yalyze Semdgari
da mSvildiviT momarTuli. am wignSi Cven saoca-
ri metamorfozebis momswreni varT, rogorc ki
poeti mzeras samSoblosaken mimarTavs, xmaSi ri-
xic uCndeba da saocari SemarTebac, amorZalTa
Soreuli STamomavali iRviZebs masSi da mxedru-
li Jinisa da aRtkinebis Jami dgeba. aba, sxvanai-
rad rogor iqneba, roca daviwyebul iqna didgo-
ri, roca Seginebulia anisi, roca saqarTvelos
Tavze Ralatis, orgulobis, gautanlobis zvavi
mogoravs da lamis tanzec Ralatis Sxami wavis-
vaT, roca eSma urcxvad ilxens da zvaobs, roca
qarTlisken mimaval gzebze isev avarda svete-
bad kvamli pirsisxliani, duJmoreuli momxdu-
risa... poetic etoqeba sawuTros _ undos, gul-
qvas, mouxeSavs, guli ukvdeba imis Semxedvares,
Tu rogor ileweba qarTvelT TavTavi Cvenive
drois codvis kaloze. mas veRarafriT gaakvir-
veb da mainc _ orgulTa simravle ar akvirvebs,
erTgulTa simcirem SeaSina, SeaSina imanac, rom
aTasgzis Cagvatanes cixis kedlebSi, cixe ki
mainc ver aSenda. rogor iqnebi amis Semxedvare
mSvidad, ra simSvidezea laparaki, roca ̀ balaxic
satevariviT modis miwidan~. sworedac satevari
da maxvili sWirdeba dRevandel saqarTvelos,
Torem `martoden sityviT gabrunebuli vin naxa
urebda tkiviliTa da imediT. imedmac ar um-
tyuna. misi leqsebi qarTuli poeziis saufloSi
metad sapatio adgils ikavebs. darwmunebuli
var, rom maT madlsa da mirons uamravi damWaSni-
kebeli gamouCndeba.
Tavad batoni givi ki didi sinaTlis wre-
Si dgas, rwmenas zvarakad Sewiruli poeti, si-
cocxleSi rom dedinacvlis gametebul creml-
Si areul qatos aZalebdnen mudam, poeti, rom-
lisTvisac leqsi religia gaxldaT da ubralo
WeSmaritebas gvaxsenebs, rom Cven, adamianebi
siyvarulisa da bednierebisTvis varT gaCenilni
da amitomac mudam unda vibrZodeT dedamiwaze
am umSvenieresi cnebebis dasacavad.
me ki, givi gegeWkoris erTgul mkiTxvels,
isRa damrCenia, Tavi mdablad davuxaro raindad
dabadebuli pirovnebis wminda lands da misive
striqonebiT mivmarTo:
ra mSvidad mingrevs axla simSvides
Seni mSvidi da naTeli suli.
2014
57
ol
e, №
1,
20
17
mteri~ da manana CitiSvilic CvenSi mxedruli
sulis gaRviZebas cdilobs, Sen oRond daswvdi
franguls da uwin Tu gind me damkario, gvamu-
naTebs da gvevedreba. gvevedreba, gvafxizlebs,
radganac saqarTvelo oblis erTi cremlia mac-
xovris Tbil xelisgulze CamoRvenTili da mis
wabilwvas, mis iavarqnas aravin gvapatiebs...
am uTanasworo brZolaSi RvTis imediTaa
gamsWvaluli, zecas mlocvelis darad rwmeniT
Sehyurebs da gzispiras mdgari umSvenieresi
Sindi misTvis, upirobod, macxovris xeliT dan-
Tebuli wminda sanTelia da sxva araferi...
saocari damokidebuleba aqvs manana CitiS-
vils RamesTan, sizmarTan. SeiZleba iTqvas, rom,
rogorc Semoqmedi, fers swored RamRamobiT
icvlis da axal ipostasSi warmogvidgeba. xanda-
xan TviTonac SekrTeba xolme, roca sizmrad
dawyvetil apeurebs xedavs im uRlisa, dRisiT
rom adgas morCil mxrebze. diax, RamRamobiT
Rrubels mihyveba caSi, raTa mTvares-vercxlis
Sandals mieaxlos, mieaxlos Tavis sawyal, ufs-
krulSi Cakargul siyvaruls, jiutad, tanjviT
rom miarRvevs ugrZnob lodebs da sinaTlisa-
ken miizideba, marils danatrebuli kviciviT
lokavs uZilo Rameebs, sworedac rom WalaSi
gavardnili lagamwayrili da uborkilo ura
kviciviT miqris usasrulobisaken, Tavdaviwye-
bisaken da Tumca metismeti `TavdaWerilobiT~
umtkicebs siyvaruls, yvela kari mogixureo,
mainc grZnob, rom erTi gaelveba, mexTatexis ni-
Sani da...
erTi saocari leqsi unda mogitanoT nimu-
Sad:
`dilaRamian unda avdge
da pirvelive Tovlobisas
Cemi saxlisken mimaval bilikze
didi,
ganieri nafexurebi unda davxato.
dae, egonoT, rom dabrundi,
rom aqa xar,
aRarsad waxval~.
gulze xeli daideT da ise TqviT, batonebo,
bevri SegxvedriaT msgavsi leqsi, tanSi Jruan-
telad rom dagivliT da erTianad SegZravs.
preistoriuli umZafresi vnebaa gaTanguli
am striqonebSi, warsul dReebs panaSvids rom
uxdis, yvelaze did nadavlad wyurvilisagan
damskdari bage da xsovnaSi xanjaliviT Catexi-
li survili rom darCenia. patiebas sTxovs siy-
varuls mxolod imisTvis, rom dResac Zvelebu-
rad erTgulia misi, rom bageebi kvlav mis saxels
gamoriyaven... mere iRleba da Zvreba Tbil bunag-
Si _ sakuTar warsulSi da TaTis _ mogonebebis
lokvas iwyebs.
amasobaSi Tendeba kidec...
rogor SeiZleba gulSi sikeTe ar CageR-
venToT, roca Svilisadmi miZRvnil leqsebs wai-
kiTxavT, rogor efofineba pirmSos, rogor eme-
teba misTvis yvelaferi sakuTari ubedobisa da
avi sizmrebis garda, rogor amSvidebs, arsadac
ar waval, sanam Cemi kabis bolo giWiravs, sanam
Seni patara TiTebiT Tavad sicocxle mebRauWe-
bao.
sul ramdenime leqsi aqvs papisadmi miZRvni-
li da ramxela siyvaruli, ramxela siTbo da naR-
veli Cautevia striqonebSi, ra srulyofilad
dauxatavs brZeni glexkacis saxe, rogor ganu-
zogadebia...
calke aRniSvnis Rirsia daqvrivebuli dedis
saxe, romelic mTeli dRe jarasaviT trialebs
Ramisferi TavSliT, saRamos ki
`Camobinddeba, cecxlTan misjdebi marto
da dardianad mklavebs kalTaSi CaSli.~
kalTaSi mklavebCaSlili deda... yelSi bur-
TiviT gvebjineba cremli, radgan es xom marto
poetis deda ar aris. Tavsafriani dedakacisa Tu
oTaraanT qvrivis didebuli mdumarebaa gamefe-
buli am striqonebSi...
saerTodac, mSvenieri peizaJebis xatva exer-
xeba poets. gzispirs ayvavebuli tyemali qorwi-
lidan gamoparul qalwuls agonebs, gazafxu-
li modis da ra gadareviT, ra JuJuna wvimebis
TqoriT reks broweulis cecxlisfer zarebs.
mSobliur cxmoris cixesTan qsani Turme gaSi-
Svlebuli satevariviT elavs. yvavilebSi Cama-
luli saflavis lodi saswaulad eCveneba, eCve-
neba, rom sikvdili sicocxled modis... sadRac
sofelSi, Robis gadaRma, warbSekruli mazlis
namalevad, oci wlis qvrivi efereba alublis
yvavils... axali tragedia ibadeba Tu...
yvelafer amas manana CitiSvilis Semoqme-
debaSi aRmoaCenT da kidev erTxel darwmunde-
biT, rom siyvarulia maradi da visac siyvaruli
SeuZlia da RvTis erTi wveTic daepkureba, misi
leqsi, misi poezia mudam agvaRelebs, agvaforia-
qebs, magram amave dros ufro sufTasa da gaspe-
takebuls gagvxdis.
poeziis daniSnulebac, albaT, esaa.
582016 wels gamomcemloba `iverionma~ gamosca oTar xuciSvilis publicisturi werilebisa da
satirul-iumoristuli moTxrobebisa da novelebis krebuli `cxovreba Rimilia~. avtoris nebarT-
viT, Jurnal `oles~ winamdebare nomerSi, gTavazobT or publicistur werils; aseve wignis re-
daqtoris _ spartak qobulias winasityvaobas.
axali wigniaxali wigni
winasityvaoba wignis avtoris sulis gasaRebia. uwinasityvaobo wigni ugulo kacsa hgavs.
oTar xuciSvilis sulis gasaRebi Tu gindaT ipovoT, es wigni CemsaviT sulmouTqmelad unda
waikiTxoT. gansakuTrebiT kiTxvas gadaCveul da oden kompiuters miSterebul axalgazrda mwer-
lebs da Jurnalistebs gamoadgebaT gamocdili, kalammouRleli, warmoudgenlad xelxvaviani pu-
blicistis es nawer-naazrevi.
vin aris oTar xuciSvili? yovelgvari `gapranWvis~ gareSe getyviT, iSviaTad Semxvedria masze
ufro Tavaziani, ubralo, kaskasa iumoriT da sikeTiT gamorCeuli Semoqmedi. Tandayolili, ra Tqma
unda, ojaxidan da RvTisgan boZebuli sindis-namusi, ivane javaxiSvilis universitetSi miRebuli
filosofiuri ganaTleba, cxovrebiseuli gamocdilebiT daRdasmuli inteleqti misi zneobrivi
simaRlis fundamentia.
oTar xuciSvilis publicisturi werilebi, cxovrebiseuli naturidan nasazrdoebi satirul-
iumoristuli novelebi, moTxrobebi da feletonebi naxevar saukuneze metia guls uxarebs mad-
lier mkiTxvels.
marTalia, am krebulis avtorma mravali saxelovani gazeTis redaqtorobasa da rigiT Jurna-
listobas uZRvna lamis mTeli sicocxle, magram... damoukidebeli saqarTvelos mTavari mematiane,
TiTqmis saukunovani `saqarTvelos respublika~ mainc sxva…saxli da naninanatri redaqciaa misT-
vis. am solidur krebulSi Setanili yvela werili, statia, interviu Tu iumori, romlebic damou-
kidebeli saqarTvelos bolo aTwleulis (2006-2016) reformatorul ZvrebTan erTad Seuferade-
blad warmoaCenen nacistebis ZalmomreobiT daRdasmuli qveynis nacrisferi dReebis tragizms,
permamentulad ibeWdeboda `saqarTvelos respublikaSi~.
rogoria oTar xuciSvilis politikuri, ekonomikuri Tu iumoristuli kredo? is emyareba sa-
qarTvelos damsaxurebuli Jurnalistis, niko nikolaZisa da sergei mesxis premiebis laureatis,
erTierTmaneTze ukeTesi wignebis avtoris esTetikur mrwamss _ weros simarTle, weros damaje-
reblad, weros mimzidvelad.
mimzidvelia wignis avtoris enobrivi leqsika, mdidari da javariani _ misi stili. rac unda
specifikur Temaze werdes, is cdilobs ucxo sityvebs aaridos dedateqsti. udavod uflis wyalo-
baa, rom oTxmocs gadabijebuli oTar xuciSvili kvlavac mxned aris, kalmis `gaSrobas~ ar apirebs
da xSirad gvaxsenebs: Wkua TavSia da ara xanSi!
spartak qobulia
redaqtorisgan
werili minda azerbaijanis prezidentis il-
ham alievis saqarTveloSi amaswinandeli mou-
lodneli vizitiT daviwyo, romelsac sazoga-
doebaSi didi aJiotaJi mohyva. Cveneburi nacebi
aRfrTovanebuli Candnen, ai, naxavT, ambobdnen
isini, Cven rom iqiT rusul `gazproms~ vekurku-
rebiT, alievi amas ar gvapatiebs, gazis mowode-
bas Segviwyvets da am zamTars siciveSi gvaxavxa-
vebso.
RvTis madliT, msgavsi araferi momxdara.
jer kidev alievis Camosvlamde, `sokarma~ dag-
vamSvida: saqarTveloSi Tu `gazpromi~ Semova,
CvenTvis problema ar iqneba, konkurenciisa ar
gveSinia da alternatiul bazarSi siamovnebiT
vimuSavebTo. arc baton ilham alievs gamouT-
qvams ukmayofileba rusul `gazpromTan~ dakav-
SirebiT. saqarTvelos energetikis ministris
kaxa kalaZis mtkicebiT, alievTan prezidentis
sasaxleSi gamarTul Sexvedraze `gazpromze~
saubari saerTod ar yofila. misi TqmiT, sau-
bari Seexo sxvadasxva energetikul proeqtebs,
romelsac saqarTveloSi `sokari~ axorcielebs.
`Cven megobrebi varT, Zmebi varT da dRevan-
deli warmatebuli viziti da Sexvedra Cveni
saqarTveloSi navTobis zRapruli maragia?!
oTar xuciSvili
59
ol
e, №
1,
20
17
samomavlo urTierTobebis dinamikuri ganvi-
TarebisTvis warmarTuli nabijia _ ganacxada
alievma, romelmac xazi gausva, rom saqarTve-
losa da azerbaijans ekonomikur sferoSi Zali-
an warmatebuli TanamSromloba aqvT.
Tumca sxvagvarad fiqrobs azerbaijanuli
media, romelic saqarTvelos xelisuflebasa
da `gazproms~ Soris molaparakebebs `SeTqmu-
lebas~ uwodebs. amasTan, imasac aRiareben, rom
baqoc marTavs molaparakebas `gazpromTan~ ga-
zis Sesyidvis Taobaze. `gazpromTan~ TanamS-
romloba damokidebulia safaso winadadebebze,
romlebic orive mxares aZlevs xels, _ acxadebs
`sokaris~ wyaro. hoda, ratom ar unda gvindodes
TanamSromloba `gazpromTan~, Tuki es urTier-
Toba xelsayrelia azerbaijanisTvisac ki, ro-
melsac ilham alievis TqmiT, 100 wlis Semdegac
SeuZlia gaziT ara mxolod sakuTari Tavi daik-
mayofilos, aramed daakmayofilos mezoblebic
da evropac.
azerbaijans aqvs satrabaxo da trabaxobs,
Tumca, rogorc irkveva, Turme arc qarTvelebs
gvqonia yurebi Camosayreli. Tu ar gjeraT, ager
aris, batono, amerikuli navTobkompania `fron-
tera~ da kiTxeT. axlaxan mis mier gakeTebul
gancxadebas Tu daveyrdnobiT, saqarTvelos
bunebrivi airis gacilebiT didi, 3-jer meti re-
sursi aqvs, vidre azerbaijans. am maCvenebliT
Cven vuswrebT gazis mompovebel iseT aRiare-
bul qveynebs, rogorebic arin quveiTi, libia,
yazaxeTi, uzbekeTi, arabTa gaerTianebuli
saemiroebi, CineTi, indonezia da sxvebi.
avSenebulvarT da eg ariso, ifiqrebT Tqven
da konkretuli cifrebiT dainteresdebiT. ager
aris es cifrebic, romlebic `fronteram~ gul-
dasmiTi daangariSebis Semdeg sajarod warmoad-
gina. misi mtkicebiT, saqarTveloSi bunebrivi
airis SesaZlo maragi 3,8 trilion kubur metrs
Seadgens. mware xevisa da taribanis gazis kom-
pleqsebze, amboben isini, 365 miliardi kuburi
metris gaerTianebuli perspeqtiuli bunebrivi
gazis resursia, maT Soris 266 miliardi kuburi
metri _ amosaRebi perpeqtiuli resursebi.
amdeni kaco?! Tu aseTi zRapruli resursebi
gagvaCnia, es Cveni navTobisa da gazis korpora-
cia ram daaduma? mas `fronteras~ aRmoCenaze
ratomRac dRemde komentari ar gaukeTebia,
Tumca ganmarta, rom saqarTveloSi Tavisufali
gazis dadasturebuli maragi Sefasebulia ru-
sTavis, samgoris, ninowmindis, mware xevis saba-
doebze da maTi jamuri raodenoba Seadgens 1,874
miliard kubur metrs. garda amisa, navTobSi
gaxsnili maragic daTvlilia da is Seadgens 75,3
milion kubur metrs, anu jamurad Tavisufali
gazis da navTobSi gaxsnili gazis dadasturebu-
li maragebi 1,922 miliardi kuburi metria, rac
`fronteras~ gaTvlebs ori aTasjer CamorCe-
ba(!).
sxvaoba gamigia, magram amxela? Tumca
`fronterasgan~ gasakviri araferia. man Sar-
Sanac gagvaoca `aRmoCeniT~, roca sazeimod
ganacxada, iormuRanloSi 42 miliardi kubme-
tri gazi aRmovaCineTo da isic daamata, am rao-
denobiT saqarTvelo momavalSi energodamou-
kideblobisken mniSvnelovan nabijs dgamso. ise
daumSvenda cxviri `fronteras~ warmomadgenel
stiv nikadross (ganacxadi swored man gaakeTa),
rogorc es simarTle gamodga.
aman me gamaxsena SevardnaZis mmarTvelo-
bis periodi saqarTveloSi, roca aRmoCenebis
surviliT Sepyrobili ara erTi da ori ucxou-
ri navTobkompania moadga qveyanas amerikidan,
inglisidan, avstraliidan Tu sxva qveynebidan.
yvela imaTgani saqarTvelos ama Tu im mxareSi,
maT Soris Savi zRvis SelfSic ki, eweoda navTo-
bis maragis dazvervas da aRmoCenili zRapruli
maragebis kvalobaze qarTvel xalxs bednier
cxovrebas uwinaswarmetyvelebda. maxsovs maSin
dedofliswyaroSi, mTavrobis wevrebTan erTad
Jurnalistebic migviwvies. axlac Tvalwin mid-
gas eduard SevardnaZis gabrwyinebuli saxe, ro-
melmac kamkama navTobiT galiclicebuli Wiqa
eSxiT daaWaSnika da qveyanas aRmSeneblobis axa-
li etapis dadgoma miuloca.
amis Taobaze maSindelma presam, maT Soris
`saqarTvelos respublikam~ araerTi imedis
momcemi werili Tu statia gamoaqveyna, romle-
bic istorias SemorCa, Tavad zRapari ki, rom
saqarTvelo umdidresi navTobis sabadoebis
mflobelia, nel-nela gafermkrTalda da sabo-
lood gaqra. maxsendeba ̀ saqnavTobis~ maSindeli
generaluri direqtori revaz TevzaZe, mecnieri
da am dargis didi specialisti, imedianad ki iyo
ganwyobili `fronteras~ mimarT, magram rogor-
Rac mainc eWvobda da meubneboda: am qveynad mxo-
lod mamazecierma icis, qarTul miwaSi ra mocu-
lobis navTobis sabadoebia Cabudebulio.
albaT ar Sevcdebi Tu vityvi, rom axlac
igive meordeba, oRond amjerad ukve bunebriv
airTan dakavSirebiT, romlis mopoveba saqarT-
veloSi gasuli saukunis 70-iani wlebidan dai-
wyo. es iyo samgori-patarZeulis sabadodan
mopovebuli navTobis Tanmyoli gazi, romlis
wliuri moculoba pikuri mopovebis wlebSi 300
milion kubmetrs ar aRemateboda. mas Semdeg,
rac rusTavis gazis sabado aRmoaCines (1983 w.),
Tavisufali gazis mopovebac daiwyo, es procesi
gagrZelda ninowmindis ubanzec, magram mopo-
vebiTi samuSaoebi imdenad mcirea da, aqedan ga-
momdinare, misi Sedegic, rom salaparakodac ar
Rirs.
ai, es gaxlavT dadasturebuli realoba
sadReisod da ara is zRapari Tu spekulaciebi,
romlebsac `frontera~, SesaZloa sakuTari aq-
ciebis fasis gasazrdelad gvTavazobs. wamoege-
ba Tu ara amjerad `fronteras~ ankesze amJamin-
deli xelisufleba, amas momavali gviCvenebs.
60
xalxis cnobierebaSi fesvgadgmuli aqsioma
_ ori kurdRlis mdevari verc erTs ver dai-
Werso, rogorc ityvian, erTi xelis mosmiT ga-
vabaTile. Tavis qebaSi nu CamomarTmevT, magram
faqtobrivad movlenebi ise daemTxva erTmaneTs,
rom wina kviras kaxeTs mimavalma erTdroulad
ori kurdReli ̀ wamovawvine~ _ ganaxlebul-rea-
bilitirebuli gomboris gzis gayoleba qoCora
tyeebis SrialiTac movinusxe da alaznis velis
umSvenieresi soflebis xilviTac davtkbi.
pirveliT daviwyeb. gomboris gzis saarako
reabilitaciis Taobaze televiziiT nanaxi Tu
mosmenili zRaprebis Semdeg, qebas naxva vamjo-
bine da metro `isnidan~ TelavSi mimaval taqss
dilauTenia davemgzavre. Savtuxa kaxelma mZ-
Rolma nasiamovnebi kacis RimiliT SemipatiJa
(etyoba avtomanqanis Sevsebas didxans eloda),
qudi gverdze moigdo da Cvenebur gzebze naT-
rev-natanji beberi mersedesi adgilidan egreve
mowyvita. navTluRi, varkeTili, lilo, vaziani
ise gaviareT, sityva aravis dascdenia (Sigada-
Sig mxolod manqanis Cumi xvneSa ismoda), magram
centraluri trasidan xelmarcxniv, gomboris
mimarTulebiT gadavuxvieT Tu ara, mersedesic
galaRda da mgzavrebic umal laparakis iStaze
mogviyvana.
_ biWos! _ aRmomxda gakvirvebuls, _ Tqven
baqia eZaxeT da xedavT, ra varskvlava gza gauy-
vania am Cvens Tavadac varskvlava prezidents.
esa vTqvi da miwyiv Tvalwin damidga gomboris
ganaxlebuli gzis gaxsnis pompezuri ceremonia,
romelic aseve pompezurad (farToplaniani sa-
televizio speqtakliT) daasrula qveynis avto-
banebis upirvelesma Semoqmedma mixeil saakaS-
vilma, saWesTan dardimandulad mjdomi, jigi-
tiviT rom moaqrolebda qalaqisken romeliRac
glexis yurZniT datvirTul avtomobils.
_ kargi imitom gamovida, Cemo Zmao, ro kai
fulebi Seaxramuna, _ scada ganmarteba ulvaSa
mgzavrma, _ amitomac gaxsna prezidentma es gza
orjer. erTi asfaltis dageba rom daiwyes maSin,
da meored _ damTavrebisas.
_ rogor Tu orjera? _ Sevicxade.
_ egrea da ra vqna, _ ar gatyda ulvaSa, _
Cemi TvaliT ro ar menaxa, sxvisa naTqvams ar da-
vijerebdi.
_ eg Tqven gikvirT kaxelebs, Torem Cven ra-
xania miveCvieT saprezidento TamaSebs, _ Tqva
Rimilnarevi iumoriT melotma mgzavrma da meti
damajereblobisaTvis cxvirze Camocurebuli
Savi saTvale Seiswora. _ quTaisSi magaliTad,
erTi samkervalo sawarmo bare samjerac gaxsna
saakaSvilma, magram amis gamo xmauri ki ar agvi-
texia, Se kaco. ra moxda mere, albaT asea saWiro,
raRac axali ro keTdeba, xalxma xom unda dei-
maxsovros!
amis Tqma iyo da mersedesma imisTana CaaxaT-
quna, muclidan lamis nawlavebi gadmogvcvivda.
_ auh! _ abuzRunda mZRoli, _ Tqveni la-
parakis gadamkides, su damaviwyda, ro aq gza Ca-
vardnilia.
_ mereda ram Caagdo? _ dainteresda erT-
erTi mgzavri.
_ vici ro, etyoba asfaltis dagebisas nas-
vamebi iyvnen da xelidan gauvardaT, _ gaiRriWa
Savtuxa, _ age gzas ramxela latka adevs, magram
mainc ver avsebs. jer sada xarT, gzadagza imi-
sTanebsa naxavT, guli agifrialdebaT.
ver mivxvdi, mZRoli gagvexumra Tu ganzrax
SegvaSina, rom gavtrunuliyaviT. yovel SemTx-
vevaSi, vidre ujarmas ar gavcdiT, saxifaTo da
saSiSi aRaraferi dagvilandavs. ujarmis Semdeg
ki daiwyo da aRar damTavrebula, yovel naxevar
kilometrSi gvxvdeboda mTaTa ferdobebidan
CamonaSali miwis grovebi, romelsac gzebze ga-
mofenili meremonteebi didi Wapanwyvetis fasad
iRebdnen da gzis meore mxareze gadahqondaT.
_ apa ra egonaT, Zama, _ gamxiarulda melo-
ti, _ Tqveneburi gudis yveliviT rom CamouT-
liaT es mTebi, ar icodnen, rom es Sedegi daud-
gebodaT? awi aqedan miwis cvena aRar SeCerdeba,
vidre wlebi ar gaivlis da ferdobebs mkvrivi
kordi ar Seekvreba.
_ hoda Zalianac kargi Tu ar SeCerdeba, _
gamoepasuxa ulvaSa, _ megzeveebs mudmivi samu-
Sao gamouCndebaT, xelisuflebas ki satrabaxo
_ xalxi davasaqmeo!
marTali gamodga ulvaSa. sofel gombors
rom gavcdiT, ufro da ufro imata meremonte-
Ta laSqarma. Sesabamisad, bunebrivia, imata ara
marto miwis CamonaSalma, pirdapir ReleebSi Ca-
vardnilma gzis monakveTebmac (ver daviTvale
ramdenma), sadac rigSi Camdgar Semxvedr manqa-
naTa mZRolebi didi sifrTxiliTa da gulis kan-
kaliT ikvlevdnen gzas. sariskoa, SeiZleba miwa
gamogecalos da ufskrulSi Caimarxo(!).
_ Tu SeiZleba, cota xans SemiCere manqana,
megzeveebs unda gavesaubro, _ vTxove Savtuxas.
_ ras brZanebT, batono, _ Seicxada mZRol-
ma, _ me Tu mgzavrebi megzeveebTan sasaubrod
vatare, Cemi ojaxi viRam Seinaxos? magaTTan sau-
bari ras mogcemT, me Tavad getyviT rac moxda.
_ mainc ra moxda?
_ araferi iseTi, rac sxvagan ar momxdara. su
am gzaze davdivar da kargad vici, ra da rogor
gakeTda. mag adgilebSi, sadac axla Cangreulia,
gzis mSeneblebma saqmis gasaioleblad qviSa im-
deni ayares, vidre ar amoavses, mere katoki gad-
aatares da zed asfalti gadaakres. furTxiT na-
keTebi gza, Cemo Zmao, Caingreoda, aba ra mouvi-
doda? _ ikiTxa mravalmniSvnelovnad Savtuxam,
mere manqanidan Tavi gadayo da imaT nacodvilar
gzaze gunebierad gadaafurTxa(!). ver getyviT,
danarCenma mgzavrebma rogor Seafases mZRolis
saqcieli, meki piradad iq nanaxTan da gancdil-
Tan dakavSirebiT araerTi kiTxva gamiCnda.
pirvel rigSi TavSi im azrma gamielva, ranai-
rad xdeba, rom is, rac Telavelma taqsistma
icis, Turme ar ician sagzao mSeneblobis ma-
Ralkvalificiurma specialistebma, maT Soris
Cvenma asfalta ministrma ramaz nikolaiSvilma,
romelmac teleeTerSi waramara trabaxiT Tavi
wagvWama, _ iseT gzebs vakeTeb, aramarto Cvens
Svilebs, imaT Svilebsac xelis ganZreva aRar
dasWirdebaTo.
ager ara Cans, ra gzebsac utoveben STamo-
gomboris gzis `sagalobeli~
61
ol
e, №
1,
20
17
mavlobas Cveni zondera nacebi? Releebsa da
xevxuvebSi CaSlil-Cavardnil gzebs rom Tavi
davaneboT, swor gzaze dagebuli asfaltic rom
aeyaraT, es rogorRa avxsnaT? Tu vinmes ar sje-
ra, mivides da naxos uReltexilis yelidan Te-
Trwylebisken mimavali gza, sadac erTxel ukve
`saguldagulod~ dagebul asfalts xelmeored
rogor ageben.
amis Semxedvares Zalauneburad gagiCnde-
ba kiTxva: ratom gaixades saqme saukuRmarTod,
amas ara sjobda, dinjad, guldamSvidebiT emu-
SavaT, standartis moTxovnebic daecvaT da gzis
mSeneblobis xarisxic? ra Tqma unda, sjobda,
magram Tuki prezidenti aCqarebdaT? mogexse-
nebaT, mas uyvars siurprizebis keTeba da Cveu-
lebas arc amjerad uRalata. imJamad kaxeTSi
rTveli karze iyo momdgari da prezidenti saa-
kaSvili, romelsac qveynis aRmSeneblis preten-
zia aqvs, rogor dauSvebda, rom kaxelebisTvis
es Rirssaxsovari movlena gomboris gzis gaxs-
niT ar mieloca. aki moiwona kidec Tavi, sakuTar
xuSturebs ayolilma Tavkacma iCqara (neta ro-
dis ar Cqarobs!), mSeneblebic aaCqara da gombo-
ris rTuli sauReltexilo gza, romelic 17 Tve-
Si unda dasrulebuliyo, rekordulad mcire
droSi, sami Tvis Tavze (2010 wlis 2 seqtembers)
sazeimod gaxsna. Tumca man gaxsna asfaltis sa-
fari da ara dasrulebuli gza, romelic im do-
nezea naqiCmaCari, rom albaT verc verasodes
dasruldeba(!).
gomboris gza, ra Tqma unda, gamonaklisi ar
gaxlavT, qveyanaSi aseve rekorduli tempebiT
da rekordulad uxarisxod Sendeba sxva gze-
bi Tu avtobanebi, sastumroebi Tu saavadmyo-
foebi, romlebSic aseul milionobiT Tanxebi
(vaziani-gomboris gza, magaliTad, 43 milioni
dajda) iyreba. iyreba-Tqo vambob imitom, rom im
uTvalav finansebs, romelic gzebis mSeneblo-
basa da reabilitacias unda moxmardes, samSe-
neblo sferoSi `dasaqmebuli~ mafia ganagebs da
iqidan sakmaod didi odenobis Tanxebs `texavs~.
ixarjeba imaze gacilebiT naklebi, vidre gzebis
Seneba-SekeTebazea oficialurad naCvenebi (aba
yvelaferi Tu aRnusxes, jibeSi raRa Caidon?).
amitomac aris, rom uxarisxod, araprofesio-
nalebis mier nakeTebi gzebi waramara gamodis
mwyobridan, rac mZime tvirTad awveba qveynis bi-
ujets da TiToeuli Cvenganis jibes.
da am dros, roca mafiozebi aram fuls
xvetaven, rogor fiqrobT, ras akeTeben saxeli-
suflebo savarZlebSi mokalaTebuli msxvil-
msxvili moxeleebi, viTom buzebis TvliT an
marto gzebis sazeimo gaxsniT irToben Tavs?
rogor gekadrebaT, Tvla arc amaT eSlebaT,
miT ufro xvlikisferi banknotebisa, romlis
Cqeri mSenebelTa Tu biznesmenTa kolonadidan
xelisufalTa jibeebSi uwyvet nakadad miedine-
ba. Tanac ise uCumrad, rom prezidents xeli ar
SeeSalos yoveldRiurad gvebaqibuqos _ naxeT
ra magari var, qveyanaSi korufcia ise amovSanTe,
ucxoeli eqspertebic ki gamadidebeli SuSiT
eZeben, magram nasaxsac veRar poulobeno.
ufali ar dagikargavT, batono prezidento,
im auwonav madlsa da amags, rac Tqven da asfal-
ta ministrma qveyanaSi Silifad nakeTebi gze-
bisa da xidebis mSeneblobis (da ara marto maTi
mSeneblobis) did erovnul saqmes dasdeT. Tum-
ca kaxelebs erTi sawuxari mainc SemorCaT _ am
tial gomboris gzas erTi weliwadi mainc rom
daeWira Tavi da ar CamoSliliyo, Cven beds ZaR-
li ar dahyefdao, SemomCivles, darwmunebuli
varT, Cveni Cauqa prezidenti arc am Semodgomas
dagvzardeboda da yurZens, Sors Tu ara, Tbili-
sis bazramde mainc Cagvirbeninebdao.
nu geSiniaT, xalxno, gavamxneve, miSa magaria,
Tu gomboris gziT ver gamoaRwia Tqvenamde,
maSin TviTmfrinavze gadajdeba (`liotCikobac~
magra exerxeba!) da moweul mosavals aramc da
aramc gausaRebels ar dagitovebT-meTqi. Tqven
warmoidgineT, damijeres. sxvagvarad verc war-
movidgendi, bolo ucxouri gamokiTxvis mixed-
viT xom mixeil saakaSvilis reitingi sadRac 80
procents ukakunebs!
62
Jurnali „ole“ mweralTa asociacia „lite-
raturuli kaxeTis“ gamocemaa, dasabams iRebs
2004 wlis ivnisidan, qalaq TelavSi, regionalu-
ria, Tumca, erTi SexedviT, rameTu, misi gacno-
bis Semdeg, rCeba STabeWdileba, rom ufro me-
tia, vidre, saqarTvelos erTi kuTxis, Tundac,
ulamazesi kaxeTis, Cveulebrivi Jurnali...
dasanania, rom JurnalTan, romelic aT wel-
ze metia, literaturuli cxovrebiT cxovrobs
da axarebs mkiTxvelebs, ar mqonda Sexeba da
siaxlove, mis Sesaxeb, mwiri informacia gamaCn-
da, isic, gazeT `literaturuli saqarTvelos“
furclebidan, da rom ara Cemi Telaveli mego-
bris, cnobili Jurnalistis, gazeT `Telavis
moambis“ (adre „alaznis ganTiadis“) yofili
redaqtoris, qeTevan wamebulis sazogadoebis
erT-erTi damfuZneblis, qalbaton meri zaa-
liSvilis mondomeba, SeiZleba dResac araferi
mcodnoda am SesaniSnavi Jurnalis Sesaxeb. swo-
red misi da Cemi axlobelis, qalbaton madlena
zariZis daxmarebiT gaCnda Cems magidaze Jurna-
lis gasuli wlis nomrebi, axlaxan ki, redaqciam,
kaspeli pedagogis, qalbaton lia soziaSvilis
xeliT gamomigzavna wlevandeli ori nomeri,
risTvisac did madlobas vuxdi maT.
interesiT vecnobi Jurnals, romelsac
saxelwodebad aRebuli aqvs cnobili qarTve-
li poetis, giorgi leoniZis genialuri leqsi
„ole“, saxeli, romelic „papanaqeba sicxeSi su-
lis mosaTqmel adgils aRniSnavs, saCrdilobel
erTaderT xes, an tyis mcire koroms“ da rogorc
cnobili Jurnalisti, filologiur mecniereba-
Ta doqtori, qalbatoni neli cqitiSvili wers,
„mis Sinaarss, mis mxatvrul nawarmoebebs, pu-
blicistur- literaturul werilebs Tu gada-
vavlebT Tvals, davrwmundebiT, rom es Jurnali
olea, anu sulis mosaTqmeli adgili Jurnalis
avtorebisTvisac da mkiTxvelebisTvisac,“
Jurnalis mTavari redaqtoria mwerali da
mTargmneli batoni akaki dauSvili, redaqtore-
bi _ poetebi, batoni farna raina (farnaoz rain-
auli) da qalbatoni nunu ZamukaSvili. gamoicema
TviTmmarTveli qalaqi Telavis municipalite-
tis (meri, batoni platon kalmaxeliZe) da TviT-
mmarTveli Temi Telavis municipalitetis (gam-
gebeli, batoni aleqsandre SaTiriSvili) mxar-
daWeriT.
swored mweral akaki dauSvilis damsaxure-
baa, rom qarTuli poeziis saganZurs yovelwli-
urad emateba qarTuli qristianuli poeziis aT-
tomeuli. romelsac meuRlesTan, kinoreJisor
lia dauSvilTan erTad gamoscems, qristianuli
poeziis festivalis _ „wminda ninos jvaris“
farglebSi.
mkiTxvelma ukve miiRo am aTtomeulis oTxi
tomi da madlobeli var maTi, rom meore da mesa-
me tomebSi Setanilia Cemi ramdenime leqsi.
davubrundeT Jurnal „oles“, am „sikeTis
mociquls“, rogorc mas uwodebs misi erT-erTi
mkiTxveli, batoni rostom yenia, igi erTnairad
izidavs da akmayofilebs yvelanairi gemovnebis,
interesis da miswrafebis mkiTxvels, gamoicema
maRal poligrafiul doneze, uzado dizainiT,
SinaarsiT, da rac mTavaria, gamoirCeva siiafiT,
misi SeZena SeuZlia moswavlesac da socialu-
rad daucvelsac, rom aRaraferi vTqvaT, sxva
kategoriis mkiTxvelebze...
emociuri iyo Cemi „Sexvedra“, Jurnalis
furclebze, poet farna rainasTan (farnaoz
rainauli), romelic mweralTa asociacia „lite-
raturuli kaxeTis“ erT-erTi damfuZnebelia da
am gamocemis aseve, erT-erTi redaqtori. me mas
gasuli saukunis 70-iani wlebidan vicnob. 1974
wlis oqtomberSi, axalgazrda mweralTa meore
respublikur TaTbir-seminarze, TelavSi, man
ara marto „Tavankara qarTuliT gajerebuli“
(zaal botkovelis sityvebia) leqsebiT dagva-
maxsovra Tavi, aramed, tradiciuli, qarTuli
stumar-maspinZlobiTac...
mas mere, farnaoz rainaulis poezias li-
teraturuli Jurnal-gazeTebidan vecnobodi,
axla ki, win midevs 2015-16 wlebSi gamocemuli
Jurnal „oles“ nomrebi da mis furclebze „vx-
vdebi“ ukve saxelmoxveWil poets, romelsac mi-
niWebuli aqvs terenti granelis, giorgi leoni-
Zis, vaJa-fSavelasa da ilia WavWavaZis premiebi.
amjerad, poetma SemogvTavaza Tavisi „Semo-
qmedebis gvirgvini“ _ katrenebi. movusminoT
Tavad mwerals:
_ „grZeli sityva mokled iTqmiso“, _ ge-
nialuri rusTavelisa ar iyos, _ me friad saWi-
ro, sasicocxlo wamaliviT saTqmeli davyurse,
azriT davxunZle, ramdenime striqonSi CavWuWke
da „katrenebi“ davarqvi... 21-e saukunis mkiTx-
vels, rac SeiZleba cota droSi, rac SeiZleba
bevri unda uTxra“...
nora ediSeraSvili
weriliwerili
qarTuli sulierebis gzaze(recenziis magier)
63
ol
e, №
1,
20
17
marina mamalaSvili
weriliwerili
es misi arCevania, danarCeni mkiTxvelma gan-
sajos!
„katrenebis“ avtors, cota xnis win, 80 weli
Seusrulda. TelavSi farTod aRniSnes poetis
iubile. qarTlidan vuerTdebi kaxelebs, mis
mravalricxovan mkiTxvelebs, „literaturu-
li kaxeTis“ irgvliv Semokrebil mwerlebs da
vulocav baton farnas dabadebis dRes, jan-
mrTelobas da xangrZliv sicocxles vusurveb,
am „TxemiT terfamde daxvewil poets, Zelgi Rvi-
nosaviT dawmendili poeziis avtors, poeziisa,
saqarTveloTi rom iwyeba da saqarTveloTi
mTavrdeba“ (mweral zaal botkovels davesesxe).
Zalian saintereso mwerlebs SexvdebiT
Jurnalis furclebze, yoveli nomeri Sinaar-
sobrivad gajerebuli da ideologiurad dat-
virTulia, gulgrilad ver waikiTxavT rezo
(emeliane) adamias romans „wminda nino“, mariam
kozmanaSvilis, mamuka demetraSvilis, ciuri
mesxiSvilis, neli zuroSvilis da sxvaTa le-
qsebs, emzar kvitaiSvilis, zaal botkovelis,
nunu ZamukaSvilis, lana RoRoberiZis, meri zaa-
liSvilis, giorgi javaxiSvilis, da sxvaTa weri-
lebs, mogonebebs, akaki dauSvilis Targmanebs...
uxvad aris aqtualuri rubrikebi da ganyofi-
lebebi, romlebic erTnairi interesiT izidavs
yvela gemovnebis da asakis mkiTxvels.
am werils recenziis pretenzia ara aqvs, ami-
tom momitevon „oles“ avtorebma, rameTu, yve-
la ver movixsenie, Tumca, Jurnali regionalur
CarCoebs scildeba da ufro respublikur gamo-
cemad warmogvidgeba. man SeZlo da avtorebi Se-
moikriba ara marto kaxeTidan, aramed, raWidan
(daviT kikvaZe), mesxeTidan (ciuri mesxiSvili),
aWaridan (maia maxaraZe), qarTlidan (am striqo-
nebis avtori), imereTidan, Tbilisidan da sxva
regionebidan... am pativisaTvis didi madloba
redaqcias.
bevris, Zalian bevris Tqma SeiZleba
mxatvruli literaturis, dokumenturi pro-
zis, werilebis, iumoristuli, Targmanebis da
sxva ganyofilebebis rubrikiT dabeWdil avto-
rebze, maTi gulidan amoxeTqil leqsebze, mar-
Tal moTxrobebze, iumoristul nawarmoebebze,
debiutant axalgazrdebze, magram kalami rom
ar gameqces, aq davsvam mravalwertils, Tumca,
qarTuli mwerlobis moyvarulebs davadevneb
Txovnas: Tu romelime TqvenTagani, moxvdebiT
„kaxTa sataxto qalaq“ TelavSi da gaivliT erek-
le meores gamzirze, estumreT 6 nomerSi mdeba-
re „literaturuli kaxeTis“ ofiss. aq, kaxuri,
Tbili, guluxvi maspinZlobiT dagxvdebian da
SemogTavazeben „qarTuli sulierebis gzaze“
maval „oles“, romelsac „mSobliuri surneli
asdis“...
qarTuli saxviTi xelovnebis ganviTarebaSi
SoTa rusTavelis poemis _ `vefxistyaosnis~ da-
suraTebas metad mniSvnelovani adgili uWiravs.
dasuraTebuli xelnawerebis Seswavlas mivyavarT
im daskvnamde, rom uZvelesi nimuSebi poemisa da-
kargulia. Cvenamde moRweuli nimuSebi miekuTvne-
bian XVII saukunes.
`vefxistyaosnis~ ilustraciebze uamravi
mxatvari muSaobda: mamuka TavaqaraSvili (XVII s.),
mixai ziCi (1827-1906), sergo qobulaZe (1909-1978),
lado gudiaSvili (1896-1980), Tamar abakelia (1905-
1953), irakli ToiZe (1902-1985), rusudan fetviaS-
vili (1968...) da sxvani.
oriode sityviT gagacnobT mamuka Tavaqa-
raSvilis stilisa da Sesrulebis maneras. `vefxi-
styaosnis~ xelnawerebs Tu gadavxedavT, yuradRe-
bas iqcevs ucnobi ostatebis mier dasuraTebuli
`vefxistyaosani~, romelSic asaxulia sparsuli
garemo. mamukas ilustraciebi sparsuli gavlenis-
gan Tavisufalia, nacionalur tradiciebzea aRmo-
cenebuli da saqarTvelos yofa-cxovrebasTanaa
dakavSirebuli. mxatvris miniaturebi gvaZlevs
Zvirfas masalas samegrelos yofa-cxovrebis, ker-
Zod, levan dadianis epoqis Sesaxeb. aRsaniSnavia,
rom mamuka TavaqaraSvils `vefxistyaosnis~ gada-
wera da ilustrireba levan dadianma SeukveTa.
ra viciT mixai ziCis Sesaxeb? igi iyo ungre-
li mxatvari, didgvarovani ojaxis STamomavali.
saqarTveloSi 54 wlis asakSi Camovida. mas mTeli
evropa saukeTeso ilustratorad da Rirseul mo-
qalaqed icnobda.
qarTvelma erma swored mixai ziCs, ilustra-
ciis xelovnebis didostats miando ukvdavi `ve-
fxistyaosnis~ dasuraTeba.
ziCi qarTvelebSi eZebda poemis tipaJebis
mxatvrul modelebs da rogorc kargi reJiso-
ri `vefxistyaosnidan~ dgamda cocxal suraTebs.
qarTvelebis gacnobis mizniT man mTeli qveyana
Semoiara da cocxali suraTebis dasadgmelad ma-
salas agrovebda.
ziCs, sagamomcemlo komisiis daxmarebiT, wi-
naswar hqonda SerCeuli poemidan is mTavari epi-
`vefxistyaosnis~ ilustraciebi
64
zodebi, romlebic unda daesuraTebina. mxatvari
Sesaferis tipaJebs saTanado tansacmliT mosavda,
scenas Sesabamisad anaTebda, kulisebSi ki msaxio-
bi cocxali suraTis amsaxvel teqsts kiTxulobda.
mayurebeli am sanaxaobiT xarobda, ziCi ki Canaxats
misTvis Cveuli siswrafiTa da dakvirvebiT akeTebda.
cocxali suraTebis dadgmaSi monawileobas
iRebdnen im drosi cnobili adamianebi, romlebic
ganTqmulni iyvnen rogorc TavianTi garegnobiT,
ise cekviTa da sakravze dakvris ostatobiT.
orwliani dauRalavi Sromis Semdeg, ziCim uam-
ravi Canaxati waiRo peterburgSi. sagamomcemlo
komisiam mxatvars 14 suraTi SeukveTa. rodesac
ziCi poemis Sinaarss safuZvlianad gaecno ToTx-
metis nacvlad 34 eskizi Seqmna. komisiam `vefxi-
styaosnis~ ilustrirebisaTvis 27 suraTi amoar-
Cia. suraTebi Tanamimdevrulad iyo Sedgenili da
uteqstodac ikiTxeboda.
ziCis realisturma ilustraciebma rusTave-
lis qmnileba iranuli mxatvruli stilisagan gaa-
Tavisufla.
qarTveli xalxi vefxistyaosanSi xedavda da
xedavs Tavis sulier Zalas, vaJkacobasa da siy-
varulis ukvdav saxes, romelic ase kargad gamoxa-
ta ziCim. aRsaniSnavia is faqti, rom ziCim Seiswav-
la qarTuli ena da anbani da ilustraciebs lamazi
qarTuliT ukeTebda warwerebs. aseTi warwerebi
aqvs darTuli `vefxistyaosnis~ yvela suraTs,
romlebic ungreTis muzeumSia daculi.
ivane maCabelma Tavis Tavze aiRo ezruna zi-
CisTvis misarTmevi `vefxistyaosnis~ damzadebaze.
poemis sagangebo cali ziCim qarTvel xalxs miuZ-
Rvna gulTbili warweriT: `qarTvel xalxs Cemi
TanagrZnobisa da guliTadi erTgulebis niSnad.
sankt-peterburgi 1889 weli~.
qarTvelebisgan mxatvarma honoraris nacvlad
didi siyvaruli da madliereba miiRo.
sergo qobulaZem ilustraciebSi wina planze
wamoswia gmirobis idea. ilustraciebis es cikli
warmoadgens gmirobis, vaJkacobis, fizikuri Zlie-
rebisa da Seupovari nebisyofis qebaTa-qebas. swo-
red amitom, mis raodenobrivad mcire ciklSi, Cven
vxvdebiT mxolod mTavar gmirebs, mas meorexaris-
xovani gmirebi ar ainteresebs.
sagulisxmoa is faqtic, rom epizodebi, rom-
lebic siyvarulis ideis naTelyofas emsaxureba,
qobulaZe gverds uvlis da maTac ise warmogvid-
gens, rogorc megobrobis da sabrZolo gmirobis
naTelmyof momentebs. mag. `avTandilisa da Tina-
Tinis paemani~, es epizodi qobulaZes gadmocemuli
aqvs, rogorc xelmwife qalis mier dasaCuqrebuli
raindi, romelmac pirnaTlad Seasrula davaleba.
aseve sayuradReboa `tarielisa da nestanis Seyra
qajeTis cixeSi~. aq ufro metad xazgasmulia tari-
elis gmiroba, vidre mozeime siyvarulis Tema.
metad saintereso, Taviseburi xedva gamoam-
JRavna qobulaZem `vefxistyaosnis~ moqmed pir-
Ta xatvisas. qobulaZis gmirebi aristokratiuli
wridan gamosuli raindebi da meomrebi arian.
qobulaZis ilustraciebSi aRsaniSnavia ne-
stan-darejanisa da TinaTinis saxeebi. utyuari
mxatvruli gemovnebiTa da xasiaTebis gagebiT aris
gadmocemuli ori erTmaneTisgan mkveTrad gansx-
vavebuli sulieri TvisebebiT aRWurvili qalis
portreti. qobulaZis nestan-darejani maRali
grZnobebisa da moraluri simtkicis gansaxierebaa.
TinaTini mkveTrad gansxvavdeba nestanisgan, masSi
harmoniuladaa Serwymuli saxelmwifo mmarTve-
lis sibrZne da unazesi kdemamosileba qalwulisa.
bolos ki, sityva _ lado gudiaSvilze. mxat-
vars `vefxistyaosani~ esmis, rogorc saTavgada-
savlo situaciebiT aRsavse fantastikuri Txroba.
mis ilustraciebSi mxatvruli forma gagebulia,
rogorc dekoratiuli momenti. amis gamo, ilu-
straciebi arsebiTad swydebian literaturul
nawarmoebs, maT mxolod garegnuli, moCvenebiTi
kavSiri rCebaT poemis fabulasTan.
ilustraciebis meore ciklSi, gudiaSvili See-
cada Seeqmna gmirTa saxeebi, _ maTi fizikuri da
sulieri TaviseburebebiT.
gudiaSvilis ilustraciebi Sesrulebulia
Savi tuSiT. naxatis efeqti damyarebulia xazis
ritmisa da TeTri da Savi tonebis kontrastze.
amrigad, `vefxistyaosnis~ dasuraTebis saqme
ganviTarebis garkveul etapzea misuli. nawarmo-
ebi kvlavac elis Tavis axal damsuraTebels. es
genialuri poema bevrjer aaRelvebs mxatvrebis
SemoqmedebiT fantazias.
mixai ziCi
sergo qobulaZe