OΞΙΝΗ ΒΡΟΧΗ

ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΜΑ:ΟΞΙΝΗ ΒΡΟΧΗ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΣΑΜΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΜΗΜΑ: Γ2' ΟΜΑΔΑ:ΚΕΡΡΙ ΑΝΤΖΕΛΑ ΜΟΥΡΟΥΤΣΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ-ΓΑΛΑΝΗ ΜΠΑΤΣΟΥΛΗ ΜΑΡΙΑ-ΕΙΡΗΝΗ ΜΠΕΚΙΑΡΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ-ΜΑΡΙΑ ΝΟΚΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΝΤΙΛΟΝ ΣΟΦΙΑ

1

Περιεχόμενα1. ΟΡΙΣΜΟΣ....................................................................................................................22. ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΟΡΙΣΜΟΥ.....................................................................................23. ΑΙΤΙΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΟΞΙΝΗΣ ΒΡΟΧΗΣ...........................................................34. ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΞΙΝΗΣ ΒΡΟΧΗΣ.................................................................55. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ...........................................................................76. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ.............................................................10

1. ΟΡΙΣΜΟΣΌξινη βροχή ονομάζεται το φαινόμενο των ασυνήθιστα όξινων μετεωρολογικών κατακρημνισμάτων, όπως π.χ. βροχή, χαλάζι, χιόνι, ομίχλη, πάχνη, ως και ξηρή σκόνη. Το επίθετο «ασυνήθιστα» χρησιμοποιείται γιατί είναι συνηθισμένο η βροχή στη Γη να έχει (κάποιο) όξινο χαρακτήρα, λόγω της διάλυσης σε αυτήν αερίων συστατικών της με όξινη συμπεριφορά, όπως π.χ. το διοξείδιο του άνθρακα (CO2). Τα αέρια στα οποία οφείλεται η όξινη συμπεριφορά της βροχής προέρχονται από την ηφαιστειακή δραστηριότητα, τις διεργασίες αποικοδόμησης των οργανικών ουσιών από τα βακτήρια του εδάφους και κυρίως από την καύση υγρών καυσίμων που απελευθερώνουν στην ατμόσφαιρα διάφορα οξείδια του αζώτου και διοξείδιο του θείου. Ο όρος όξινη βροχή αναφέρεται στην παρουσία σε αυτήν όξινων διαλυμένων ρύπων, δηλαδή ουσιών (αερίων ή μη) που δεν αποτελούν φυσιολογικά χαρακτηριστικά της καθαρής ατμόσφαιρας. Επειδή τα διάφορα καυσαέρια ορυκτών καυσίμων, όπως το πετρέλαιο και οι γαιάνθρακες, περιέχουν συχνά (όξινα) οξείδια του θείου και του αζώτου, μεταξύ άλλων, παράγεται όξινη βροχή που περιέχει σε διάλυση τα αντίστοιχα οξέα . H όξινη βροχή επιφέρει καταστροφικά αποτελέσματα  σε οικοσυστήματα, καλλιέργειες, πολιτιστικά μνημεία και περιουσιακά στοιχεία των πολιτών (π.χ. αυτοκίνητα). Οι βαριές επιπτώσεις του φαινομένου ανάγκασαν, τα τελευταία χρόνια, πολλές κυβερνήσεις να επιβάλλουν νόμους και άλλα μέτρα με σκοπό τη μείωση, τουλάχιστον, του φαινομένου και άρα των επιπτώσεών του.

2. ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΟΡΙΣΜΟΥ2

Η όξινη βροχή είναι ένας όρος ετυμολογικά που αναφέρεται σε όξινο περιεχόμενο βροχής μόνο. Όμως, ακόμη και το αποσταγμένο νερό, αν έρθει σε επαφή με τον ατμοσφαιρικό αέρα διαλύει διοξείδιο του άνθρακα (CO2), που είναι από τα φυσικά συστατικά της ατμόσφαιρας της Γης, οπότε σχηματίζεται ανθρακικού οξέος (H2CO3), το οποίο, ως ασθενές οξύ, κάνει όξινο το διάλυμα που προκύπτει:

CO2 + H2O → H2CO3

Άρα και η βροχή (και τα άλλα υδατώδη μετεωρολογικά κατακρημνίσματα) σχεδόν πάντα δίνει όξινη αντίδραση, γιατί περνώντας μέσα από τον ατμοσφαιρικό αέρα απορροφά τουλάχιστον διοξείδιο του άνθρακα (CO2), που είναι από τα φυσικά συστατικά της ατμόσφαιρας της Γης. Η μικρή, σχετικά, αυτή οξύτητα από ένα αραιό και ασθενές οξύ δεν έχει ορατές συνέπειες στο φυσικό και οικιστικό περιβάλλον. Ωστόσο, ο όρος όξινη βροχή δεν αναφέρεται σ' αυτό το φυσικό επίπεδο οξύτητας, που φτάνει τιμές του pH μέχρι και περίπου 5,2. Ίσως θα ήταν ακριβέστερος ο όρος όξινη ρυποφόρα κατακρήμνιση, αλλά διεθνώς έχει επικρατήσει ο όρος όξινη βροχή (acid rain). Το πρόβλημα δηλαδή είναι η παρουσία στη βροχή ρύπων με έντονα όξινη αντίδραση. Τέτοιοι ρύποι είναι τα προερχόμενα, συνήθως από καυσαέρια, οξείδια του αζώτου και του θείου, τα οποία διαλυόμενα δίνουν ισχυρά όξινα και οξειδωτικά διαλύματα με προφανείς και καταστρεπτικές συνέπειες στα φυσικά οικοσυστήματα, αλλά και στα οικιστικά. Οι συνέπειες της όξινης βροχής είναι καταστροφικές για τον άνθρωπο και το περιβάλλον.

3. ΑΙΤΙΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΟΞΙΝΗΣ ΒΡΟΧΗΣ

Ατμοηλεκτρικός σταθμός στο Τσέσαϊρ,Οχάιο, ΗΠΑ

3

Τα πιο σημαντικά αέρια που οδηγούν στο σχηματισμό της όξινης βροχής είναι:

Διοξείδιο του θείου, SO2→θειϊκό οξύ, H2SO4. Αζωτοξείδια , ΝΟΧ(ΝΟ, ΝΟ2)→ νιτρικό οξύ, ΗΝΟ3

Οξικό και μεθανικό οξύ, CH3COOH, HCOOH Διοξείδιο του άνθρακα, CO2→ ανθρακικό οξύ, H2CO3

Τα αέρια αυτά προέρχονται από τις ακόλουθες κύριες πηγές:

1. Καύση ορυκτών καυσίμων: Υπολογίζεται ότι η ατμόσφαιρα της Γης επιβαρύνεται ετησίως (από αυτήν την πηγή) κατά μέσο όρο κατά 70 kT S, με τη μορφή SO2.

2. Ηφαιστειακή δραστηριότητα: Υπολογίζεται ότι η ατμόσφαιρα της Γης επιβαρύνεται ετησίως (από αυτήν την πηγή) κατά μέσο όρο κατά 7,5 kT S, με τη μορφή SO2.

3. Πυρκαγιές: Υπολογίζεται ότι η ατμόσφαιρα της Γης επιβαρύνεται ετησίως (από αυτήν την πηγή) κατά μέσο όρο κατά 2,8 kT S, με τη μορφή SO2.

4. Βιολογικές δραστηριότητες: Μια σειρά βιοχημικών διεργασιών παράγει διμεθυλοθειαιθέρας (CH3SCH3), που τελικά οξειδώνεται προς SO2. και CO2.

5. Τήξη όξινου πάγου: Μέρος των παγοκαλυμμάτων που τήκονται λόγω του φαινόμενου του θερμοκηπίου περιείχαν διαλυμένα όξινα αέρια, προερχόμενα

4

κυρίως από την εντονότερη ηφαιστειακή δραστηριότητα της εποχής που δημιουργήθηκαν.

Παρατηρούμε ότι ο κύριος παράγοντας είναι οι ανθρώπινες δραστηριότητες.

4. ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΞΙΝΗΣ ΒΡΟΧΗΣ

 Χημική σύσταση της όξινης βροχής Κατιόντα : Ca2+ , Mg2+ , Na+, K+, NH4+

Ανιόντα : SO42 - , NO3

- , Cl-

Μηχανισμοί σχηματισμού όξινης βροχής Οξείδωση στην αέρια φάση Οξείδωση στην υγρή φάση Κατάλυση στην επιφάνεια σταγονιδίων Κατάλυση στην επιφάνεια αιωρούμενων σωματιδίων

Παράγοντες : Ένταση ηλιακού φωτός Θερμοκρασία Υγρασία Παρουσία μετάλλων(Fe,Mn,V κ.λ.π) στα αιωρούμενα σωματίδια Παρουσία αμμωνίας ή άλλων αλκαλικών ουσιών Επιδράσεις στο έδαφος

5

Η αύξηση της συγκέντρωσης [Η+] στο νερό της βροχής οδηγεί σε απομάκρυνση των βασικών συστατικών του εδάφους, λόγω της ιοντεναλλαγής που γίνεται. Η ιονανταλλακτική ικανότητα των εδαφών, εξαρτάται κυρίως από τον τύπο του εδάφους(βραχώδες, αργιλλώδες κ.λ.π.). Τα ιόντα Ca2+, Mg2+ ανταλλάσσονται στο έδαφος από ιόντα Η+. Η ανταλλαγή ευνοείται και από την μεγάλη περιεκτικότητα της όξινης βροχής σε SO4

2-, που δεν συγκρατούνται από το έδαφος. Τα ΝΟ3

- προκαλούν οξίνηση στο έδαφος, μόνο σε περιοχές με περιορισμένη βλάστηση. Αυτό επειδή σε περιοχές με βλάστηση, η ταχύτητα της βιολογικής τους πρόσληψης από τα φυτά είναι πολύ μεγάλη και αφομοιώνονται προτού να διασκορπισθούν στο έδαφος. Το πιο σημαντικό όμως φαινόμενο για το περιβάλλον είναι ότι η απομάκρυνση βασικών συστατικών από το έδαφος απελευθερώνει τοξικά μέταλλα, όσο το πε-χα της βροχής ελαττώνεται. Έτσι, ποσότητες μολύβδου, χαλκού, ψευδαργύρου, καδμίου, υδραργύρου, αποδεσμεύονται από το έδαφος και ρυπαίνουν τα επιφανειακά νερά (ποτάμια, λίμνες), μπορούν να φθάσουν μέχρι τον υδροφόρο ορίζοντα(υπόγεια νερά), από τα οποία γίνεται η διοχέτευση πόσιμου νερού. Το έδαφος έχει μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στις επιπτώσεις της όξινης βροχής από τα ποτάμια και τις λίμνες. Η ανθεκτικότητα του εδάφους εξαρτάται από τον τύπο του, το είδος του βραχώδους υποστρώματος που καλύπτει και την χρησιμοποίησή του. Τα πιο ευπαθή εδάφη είναι αυτά που έχουν βραχώδες υπόστρωμα από γρανίτη, γνεύσιο ή χαλαζία, επειδή η περιεκτικότητά τους σε CaCO3

είναι χαμηλή και άρα έχουν μικρή ικανότητα εξουδετέρωσης της οξύτητας του βρόχινου νερού.

6

Οι αντιδράσεις που γίνονται είναι :

SO2 + H2O →H2SO3 (1)

H2SO3 + ½ O2→ H2SO4 (2)

Συνολικά : 2SO2 +2H2O + O2→ 2H2SO4 (3)

Καταλύτες της οξείδωσης του θειώδους οξέος είναι τα αιωρούμενα σωματίδια, το έδαφος και οι επιφάνειες των κτιρίων. Όταν ο σχηματισμός του θειϊκού οξέος συμβαίνει στην επιφάνεια σταγονιδίων νερού, σχηματίζεται αεροζόλ που είναι ουσιαστικά αραιό διάλυμα θειϊκού οξέος. Ο μηχανισμός αυτός είναι καθοριστικός για τις επιδράσεις της όξινης βροχής στο περιβάλλον. Όταν στην ατμόσφαιρα υπάρχει αμμωνία, σχηματίζονται αιωρούμενα σωματίδια αποτελούμενα από θειϊκά άλατα αμμωνίου, που επηρεάζουν σε μεγάλη κλίμακα την ατμοσφαιρική θολερότητα.

7

5. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ

Κατάσταση στην Ελλάδα

Το μεγαλύτερο ποσοστό (35-45%) των βροχών δημιουργείται από αέριες μάζες με ΝΔ προέλευση (Ισπανία, Ν.Ιταλία, Β.Αφρική). Οι βροχές αυτές δεν έχουν πρόβλημα οξύτητας Ένα επίσης μεγάλο ποσοστό (30-40%) βροχών έχουν νότια προέλευση (Αίγυπτος, Λιβύη). Οι βροχές αυτές έχουν μεγάλο πε-χα (αλκαλικές) και σκόνη που μεταφέρουν από τη Σαχάρα(λασποβροχές). Το 20-25% των βροχών προέρχεται από την κεντρική Ευρώπη, όπου υπάρχουν σημαντικές πηγές εκπομπών SO2 και ΝΟΧ. Οι βροχές αυτές έχουν τα χαρακτηριστικά της όξινης βροχής. Οι τοπικές βροχές μπορεί να είναι όξινες ανάλογα με την ύπαρξη τοπικών πηγών εκπομπών όξινων αερίων.

Επιδράσεις στα δάση και τις καλλιέργειες

Είναι γνωστό, ότι τα δάση στο Β.Ημισφαίριο (Η.Π.Α, Καναδάς, Σκανδιναβικές χώρες, Γερμανία, Κ.Ευρώπη) παρουσιάζουν κάθε χρόνο σημαντική ελάττωση της ανάπτυξής τους. Το έλατο, το πεύκο, η ερυθρελάτη και η οξυά είναι τα είδη δένδρων που είναι τα πιο ευαίσθητα στην όξινη βροχή. Υπάρχουν σήμερα επιστημονικά αντικρουόμενες απόψεις σχετικά με την αιτιολογία της φθοράς των δασών. Παρατηρήθηκαν βλάβες δασών τόσο σε περιοχές με υψηλές εκπομπές SO2,όσο και σε περιοχές με καθαρή ατμόσφαιρα. Επίσης παρατηρήθηκαν βλάβες σε εδάφη με διαφορετικό πε-χα και περιεκτικότητα σε αλκαλικά συστατικά. Όταν το πε-χα της βροχής είναι >4, τα δένδρα δεν επηρεάζονται από άμεσες επιδράσεις της βροχής. Εδώ πρέπει να τονισθεί ο πολύ σημαντικός ρόλος του αργιλίου. Παρατηρήθηκε ότι η απομάκρυνση των ιόντων Ca2+, Mg2+ από το έδαφος με ελάττωση του πε-χα στο ~4 προκαλεί σχετικά μεγάλες συγκεντρώσεις διαλυμένου Al3+. Το ιόν αυτό, όπως και ιόντα βαρέων μετάλλων, μπορούν να καταστρέψουν τις ρίζες των δένδρων.

Επιδράσεις στις λίμνες

Όταν σε μια λίμνη πέσει όξινη βροχή, τότε το pH της ελαττώνεται σταδιακά, μέχρι να εξαφανισθεί η ρυθμιστική ικανότητα του νερού και του εδάφους, οπότε παρατηρείται απότομη αύξηση της οξύτητας. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την σημαντική αύξηση των συγκεντρώσεων διαλυμένων μετάλλων. Ο συνδυασμός αυτών των δύο φαινομένων, οδηγεί σε μαζικούς θανάτους ψαριών. Μακροπρόθεσμα, οι συνέπειες των παραπάνω είναι επίσης σοβαρές, αφού ελαττώνεται η γονιμότητα των ψαριών και δεν γίνεται εκκόλαψη αυγών. Το αργίλιο, ενώ σε pH= 5,6 είναι δυσδιάλυτο, σε pH=4,6 διαλύεται, επειδή βρίσκεται στην μορφή [Al(OH)2]+. Τα διάφορα οξέα της βροχής, διαλύουν το υδροξείδιο του αργιλίου Al(OH)3 του εδάφους, ελευθερώνοντας έτσι τεράστιες ποσότητες ιόντων αργιλίου στο νερό. Αν η ρυθμιστική ικανότητα του εδάφους είναι μικρή, και τα αλκαλικά συστατικά του εδάφους είναι ελάχιστα ώστε να συγκρατήσουν το

8

αργίλιο, τότε αυτό μεταφέρεται στη λίμνη. Υπάρχουν λίμνες που είναι όξινες από τη φύση τους (δυστροφικές). Αυτές περιέχουν μεγάλα ποσά χουμικών/φουλβικών οξέων και ταννινών, που επίσης συμβάλλουν στην ελάττωση του πε-χα. Στις λίμνες αυτές, το αργίλιο είναι οργανικά ενωμένο, και είναι γνωστό ότι οι ενώσεις αυτές του αργιλίου είναι λιγότερο τοξικές για τα ψάρια από τις ανόργανες, δηλ. το ιόν Αl3+. Στις λίμνες που έγιναν όξινες λόγω ρύπανσης, έχουμε το φαινόμενο της σταδιακής εξαφάνισης των υδρόβιων οργανισμών, ενώ σε pH<4 υπάρχουν μόνο φύκη και μύκητες. Επίσης, σε pH=4 διαπιστώθηκε 50% θνησιμότητα των αμφιβίων. Σημαντικό από περιβαλλοντική άποψη, είναι και το φαινόμενο του λιωσίματος του χιονιού την άνοιξη, στις όχθες των λιμνών του Β.Ημισφαιρίου. Τα οξέα που συσσωρεύονται όλο το χειμώνα στο χιόνι, αποδεσμεύονται απότομα στο νερό, προκαλώντας κατακόρυφη αύξηση οξύτητας, σε μια εποχή που ο γόνος των ψαριών έχει μόλις εκκολαφθεί. Το φαινόμενο(ανοιξιάτικη ελάττωση του pH) παρατηρείται στις Σκανδιναβικές χώρες και Β.Αμερική, και είναι ιδιαίτερα καταστροφικό για τους υδρόβιους οργανισμούς. Διάφορες προσπάθειες που έγιναν για τη δυνατότητα εξουδετέρωσης της οξύτητας μιας λίμνης με προσθήκη χημικών, π.χ. ασβεστολίθου, δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα, δεν υπήρξε δηλαδή πλήρης επαναφορά της λίμνης στην κατάσταση, πριν να δεχθεί την όξινη απόθεση. Το pH αποκαταστάθηκε στις αρχικές τιμές, αλλά οι συγκεντρώσεις των μετάλλων, παρόλο που ελαττώθηκαν αρκετά λόγω καταβύθισής τους σαν δυσδιάλυτα υδροξείδια, εξακολουθούσαν να είναι τοξικές για τους υδρόβιους οργανισμούς.

Γυψοποίηση μαρμάρινων μνημείων

Υπάρχουν γενικά τρείς τύποι ατμοσφαιρικής επίδρασης πάνω στις μαρμάρινες επιφάνειες : (α) Το πάγωμα του νερού μέσα σε ρωγμές και κοιλώματα του μαρμάρου. Λόγω διαστολής του νερού κατά την πήξη, δημιουργούνται εκτεταμένες ρωγμές, που οδηγούν σε καταστροφή του μνημείου. (β) Επίδραση των όξινων ρυπαντών και της υγρασίας, (CO2, SO2,H2O) με επακόλουθα την διαλυτοποίηση του μαρμάρου. (γ) Επίδραση του SO2, με επακόλουθο σχηματισμό γύψου(γυψοποίηση) πάνω στην επιφάνεια του μαρμάρου. Ο τύπος (α) είναι πάντα δυνατός, αλλά είναι πολύ σπάνιος για την Ελλάδα και άλλες χώρες, και άρα παίζει πολύ μικρότερο ρόλο σε σχέση με άλλα είδη προσβολής. Είναι δυνατόν να ελαττωθεί το αποτέλεσμα αυτό, αν ψεκασθούν οι επιφάνειες των μαρμάρων με επιφανειοδραστικές ουσίες, που ελαττώνουν το σημείο πήξης του νερού. Η επίδραση του (β) τύπου, χωρίς το SO2, παριστάνεται ως εξής : CaCO3 + CO2 + H2O →Ca(HCO3)2 (1) Αν υπάρχει στην ατμόσφαιρα και διοξείδιο του θείου, έχουμε καιγυψοποίηση : CaCO3 + SO2 +1/2 O2 + H2O→ CaCO3 + H2SO4→CaSO4 + H2O + CO2(2) Aυτός ο τύπος προσβολής του μαρμάρου είναι ο πιο καταστροφικός, και ο μόνος τρόπος να διαφυλαχθεί η κάθε κατασκευή είναι να τοποθετηθεί σε κάλυψη από αδρανή ατμόσφαιρα (π.χ. αζώτου) Στην περίπτωση του τύπου (γ) , έχουμε αποκλειστικά γυψοποίηση : CaCO3 + SO2 +1/2 O2 + 2H2O→ CaSO4.2H2O+ CO2 (3)

9

H γύψος, CaSO4 που σχηματίζεται αρχικά σαν επιφανειακό στρώμα, έχει σαν αποτέλεσμα να εισέρχεται στο κρυσταλλικό πλέγμα του CaCO3(μάρμαρο). Επειδή ο μοριακός όγκος του CaSO4 είναι μεγαλύτερος από τον αντίστοιχο του CaCO3, αναπτύσσονται στο κρυσταλλικό πλέγμα ισχυρές διατμητικές παραμορφωτικές τάσεις, που διαβρώνουν και κομματιάζουν το μάρμαρο. Εκτός όμως από το φαινόμενο αυτό, επειδή η γύψος έχει μεγαλύτερη διαλυτότητα στο βρόχινο νερό (209 mg.cm-3) σε σχέση με το μάρμαρο (1,4 mg.cm-3), το επιφανειακό στρώμα της γύψου παρασύρεται γρήγορα από τη βροχή, επιταχύνοντας έτσι τη διάβρωση.

Δομικά υλικά.

Εκτός από την γυψοποίηση των μαρμάρινων μνημείων παρατηρείται επίδραση και στην ξυλεία. Στην ξυλεία επιδρά υδρολύοντας την λιγνίνη, πολυσακχαρίτη και δομικό συστατικό του ξύλου. Για το λόγο αυτό η ξυλεία καλύπτεται μεπροστατευτική βαφή. Ο μηχανισμός της διάβρωσης των μετάλλων είναι ηλεκτροχημικές διεργασίες, που εξαρτώνται από την συγκέντρωση οξυγόνου στο περιβάλλον του μετάλλου, καθώς και από την υγρασία της μεταλλικής επιφάνειας. Περισσότερο έχει μελετηθεί η διάβρωση του σιδήρου και των διαφόρων ειδών χάλυβα. Στην περίπτωση αυτή, το SO2 επεμβαίνει, σχηματίζοντας στην επιφάνεια του μετάλλου θειϊκό σίδηρο(ΙΙ), FeSO4, ο οποίος δρά σαν ιονικός αγωγός, πάνω στο ήδη σχηματισμένο στρώμα του επιτεταρτοξείδιου του σιδήρου Fe3O4, που δρα σαν ηλεκτρονικός αγωγός. Έτσι κλείνει το ηλεκτροχημικό κύκλωμα, που έχει σαν αποτέλεσμα την συνεχή αύξηση της ποσότητας της σκουριάς, οξουδροξείδιο του σιδήρου(ΙΙΙ), FeOOH, με τη διάβρωση να καλύπτει σταδιακά όλη τη μάζα του μετάλλου.

6. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣΔιαδικασίες εξουδετέρωσης

Η ρύπανση της τοπικής ατμόσφαιρας παίζει καθοριστικό ρόλο στη χημική σύσταση της βροχής Η όξινη βροχή μπορεί να εξουδετερωθεί είτε από την ατμοσφαιρική αμμωνία ή από τα αιωρούμενα σωματίδια με εδαφική προέλευση και αλκαλική σύσταση (CaCO3).

Το πρόβλημα της όξινης βροχής είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα διασυνοριακής ρύπανσης, επειδή αυτοί που επηρεάζονται από τη βροχή είναι πολλές φορές πολύ μακριά από αυτούς που την προκαλούν. Υπήρξε σημείο τριβής μεταξύ

10

κρατών και έγινε η αφορμή να αρχίσουν νομοθετικές ρυθμίσεις για αυτό το θέμα.Δραστικές, βιώσιμες λύσεις θα πρέπει να βασίζονται στη μείωση των εκπομπών των ρύπων που προέρχονται από ανθρωπογενείς πηγές. Για το σκοπό αυτό μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι παρακάτω γενικές προσεγγίσεις:

Έλεγχος των εκπομπών από τις βιομηχανίες. Εφόσον οι περισσότεροι ρύποι είναι προϊόντα καύσης, μια πρώτη προσέγγιση για τον έλεγχο των εκπομπών θα πρέπει να στοχεύει στη μείωση της κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων. Οι βιομηχανίες των προηγμένων χωρών είναι υποχρεωμένες να μειώνουν τις εκπομπές των ρύπων που προκαλούν την όξινη βροχή.

Προσθήκη ασβεστόλιθου. Αυτή η διαδικασία έχει χρησιμοποιηθεί εκτενώς σε λίμνες στη Νορβηγία και τη Σουηδία. Μια διαδικασία ιδιαίτερα δαπανηρή, η οποία πρέπει να γίνεται επαναλαμβανόμενα για να αποτρέψει το νερό να ξαναγυρίσει στην όξινη κατάσταση. Θεωρείται μια βραχυπρόθεσμη επιδιόρθωση σε συγκεκριμένες περιοχές και όχι μια προσπάθεια μείωσης ή εξάλειψης της μόλυνσης. Επιπλέον, δεν λύνει ευρύτερα προβλήματα, όπως την αλλαγή της σύστασης του εδάφους, τη μείωση της ορατότητας, την καταστροφή των υλικών και τις επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία. Ωστόσο, συχνά επιτρέπει στα ψάρια να παραμείνουν σε μια λίμνη, έτσι ώστε ο ενδογενής πληθυσμός να επιζήσει σ` αυτό το μέρος έως ότου να μειωθεί η εκπομπή ρύπων και η απόθεση οξέων στην περιοχή.

Χρήση εναλλακτικών μορφών ενέργειας και κυρίως ανανεώσιμων πηγών, όπως η ηλιακή, η αιολική ενέργεια και η γεωθερμία (βλ. ενότητα «Ενέργεια»).

Η χρήση του καταλυτικού μετατροπέα, μιας συσκευής η οποία τοποθετείται στο σύστημα εξαγωγής των καυσαερίων των αυτοκινήτων με στόχο τη μετατροπή των εκπεμπόμενων ρύπων σε λιγότερο επιβλαβή για το περιβάλλον καυσαέρια.Υπάρχουν, επίσης, εναλλακτικές μορφές ενέργειας για τα αυτοκίνητα, που δεν ρυπαίνουν το περιβάλλον, όπως τα αυτοκίνητα που κινούνται με αέριο, με μπαταρίες, με κυψέλες καυσίμων και με συνδυασμό εναλλακτικής μορφής ενέργειας και βενζίνης.

Σε ατομικό επίπεδο, η ανάπτυξη οικολογικής συμπεριφοράς και η υιοθέτηση καταναλωτικών προτύπων φιλικών προς το περιβάλλον. Υπάρχουν συγκεκριμένες ενέργειες που μπορεί ο καθένας από μας να κάνει για να μειώσει τη συνεισφορά του στο πρόβλημα, όπως να έχει ενημέρωση και ενεργό συμμετοχή σε πρωτοβουλίες για το περιβάλλον, να περιορίζει τη σπατάλη ενέργειας (π.χ. απενεργοποίηση συσκευών και σβήσιμο των φώτων, όταν δεν είναι απαραίτητο να λειτουργούν), να ρυθμίζει το θερμοστάτη στις συσκευές θέρμανσης στους 20°C το χειμώνα και ψύξης στους 25°C το καλοκαίρι, να επιλέγει θερμομόνωση στις κατοικίες, να χρησιμοποιεί τα μέσα μαζικής μεταφοράς ή το ποδήλατο για τις μετακινήσεις του, να καταναλώνει προϊόντα που τα ίδια ή οι συσκευασίες τους είναι φιλικές στο περιβάλλον κ.ά.

Βιβλιογραφια:http :// www . kee . gr / perivallontiki / teacher 6_6. html http :// el . wikipedia . org / wiki / www . cheng . auth . gr / jm / images / lectures /2011_ Xim _ atm _ peribal . pdf ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

11