Upload
vanthuy
View
219
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 1
Onderzoeksproject :Spreidingsbeleid
van openbare bibliotheken
GIS-West Infonamiddag
24 november 2009Raadzaal Provinciehuis Boeverbos
Stefaan [email protected]
Voorgeschiedenis 1
Maart 2007: Bibdag WINOB
Presentatie ‘Filiaal als maatwerk’
Visie, probleemstelling, oplossing en 3 case-studies:
Buurtbibliotheken in Brugge
Trefpunten in Middelkerke
Bibliobus in Beersel
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 2
Voorgeschiedenis 2
September 2007: Nederland / Provincie Zeeland Landelijk Symposium – Bibliotheekwerk – Vitaal Platteland
Samenwerking met private en publieke partners staat centraal
Gekoppeld aan bibliobussendag
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 3
Voorgeschiedenis 3
Januari 2008: Concrete vraag van Diksmuide en Houthulst Lo-Reninge om de leefbaarheid van bestaande uitleenposten te onderzoeken en te kijken welke alternatieven mogelijk zijn.
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 4
Voorgeschiedenis 4
Maart 2008: Bibdag WINOB
Presentatie ‘Bibliotheekwerk in kleine kernen’ (zowel platteland als stad)
3 nieuwe case-studies:
Biblio(service)bus Zeeland
Mediamover / Biblioservice Gelderland
Promotiebus / ProBiblio
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 5
24-11-2009 Dienst Cultuur - Steunpunt Streekgericht Bibliotheekbeleid 6
Bibliotheekwerk in kleine kernen
Heroriëntatie: Meewegende factoren: Demografisch (behoefteonderzoek) Budget (financiële impact) Werk (impact op personeel) Socio-culturele omgevingsfactoren Toekomstvisie (RFID, centralisatie) Inspraak van de omgeving (betrokkenheid klant en
vraaggericht werken) Eventueel partnership (Loketfunctie) Gemeenschapsvorming (Lokaal cultuurbeleid) via
ontmoeting, participatie en diversiteit
24-11-2009 Dienst Cultuur - Steunpunt Streekgericht Bibliotheekbeleid 7
Bibliotheekwerk in kleine kernen
RFID-model: volledig onafhankelijkfiliaal zonder personeel Boekenkast – combinatie Bibliobus Boekenautomaat: Mediamaat Locker-systeem
Biblio(service)busmodel Geïntegreerde werking via
buurthuis (Rollegem) dorpshuis (Mechelen) vrijetijdscentrum (Balen) trefpunten (Middelkerke)
Geïntegreerde werking via Kulturhus-concept Buurtbibliotheken in netwerk (Brugge)
Tijd voor actie
Eind 2008 / begin 2009:
Oplijsten spreidingsaanbod
zie lijst SBB VlaamsBrabant / Probiblio
Opstart onderzoeksproject spreiding bibliotheekwerking
Aanpak niet zo evident
Interne informatievoorziening:
West-Vlaanderen Economisch
Sociale situatieschets West-Vlaanderen (welzijn)
Rapport grensoverschrijdende bezoeksstromen (economie).
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 8
Verzamelen van studies en informatie
1994 Hoe ver is de klant bereid te reizen / Filialenbeleid en de theorie van Christaller door de bib van Tilburg
1997 Leefbaarheidsonderzoek in de Plattelandskernen van de Westhoek / Sofie Vandelannoote
2003 VVBAD studiedag publieksbereik,vooral doelgroepgericht (eerste tekenen van benadering marktsegmentatie)
2004 Een toekomst voor filialen en uitleenposten, eenpraktische gids voor opwaardering en/of sluiting / Sara van Lier
2007 Ook de plaats is een waarheid /Openbare bibliotheken en GIS, de openbare bibliotheekvan Gent als casestudy
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 9
Zoeken naar een benadering 1
Verder werken op casestudy Gent
Methodiekontwikkeling centraal / streven naar gefundeerde beleidsinstrumenten
Streven naar structurele ondersteuning / meerwaarde van de Provinciale aanpak:
Overstijgen van gemeentegrenzen
Ruimer bekijken dan culturele infrastructuur
Koppeling aan het Provinciaal Bibliotheeksysteem
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 10
Zoeken naar een benadering 2
Afbakening scoop van het onderzoek / normen en doelstellingen
Samenwerking met de dienst datawarehousing / GIS als eerste stap
Koppeling met andere databanken uit welzijn of economie voor een volgende fase
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 11
Het proces
Het proces:
datastromen binnen de provincie in kaart brengen
koppeling aan bevolkingsgegevens/kadaster/geografische databanken
randvoorwaarden:
defenities & normen
dataclearing (opkuisen, aanpak en niet uitvoering)
datamining (bevragen)
updating
metadata
know-how
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 12
Ontwikkelen plan van aanpak
Plan van Aanpak met daarin projectomschrijving & scoop, timing en architectuur van de databank.
Segmentering van de vragen in grote blokken via algemene vragen met daaronder concrete vragen waar het model antwoord moet kunnen op bieden.
Succesfactoren bepalen voor het inplanten van bibliotheekpunten, dit kan eventueel door scores toe te kennen aan bepaalde mogelijke locaties
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 13
Doelstelling van het project
Antwoord bieden op volgende vragen:
Hoe ziet het huidige spreidingsbeleid er uit?
Waar zitten de mogelijke knelpunten bij het behouden van
het huidige beleid of bij veranderingen ervan?
Welke omgevingsfactoren kunnen hierbij een rol spelen?
Aanwezigheid culturele infrastructuur
Demografische spreiding van de bibliotheekvestigingen
Socio-demografische gegevens
Bereikbaarheid van de verschillende vestigingen te voet, met de fiets, met de wagen of met het openbaar vervoer
Sportvoorzieningen
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 14
Doelstelling van het project
Voorzieningen openbaar vervoer
Postpunten, buurtwinkels
Welke andere factoren kunnen hierbij een rol spelen?
Beschikbare middelen (infrastructuur, personeel en middelen)
Aansluiting op andere voorzieningen voor kleine kernen op het gebied van welzijn etc.
Openingsuren
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 15
Stappenplan
1. Verzamelen gegevens
2. Overzicht huidige bibliotheekvoorziening en formuleren uitgangspunten voor de toekomstige voorziening
3. Bewerkingen uitvoeren op de verzamelde gegevens op basis van 10 onderzoeksvragen
4. Analyse naar ideale locaties
5. Voorselectie maken van mogelijke scenario’s voor de toekomstige bibliotheekvoorziening
6. Rapportering
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 16
1. Verzamelen gegevens
Databankstructuur & Architectuur
Reeds aanwezig Nog aan te leveren
Lenersgegevens (leeftijd, adres, geslacht)
(cluster 7)
Uitleen (aantal) – Collectie (aard van het
werk, materiaal, genre)
Adresgegevens bibliotheek Implanting
Filialen en uitleenposten Toegankelijkheidsgraad
Openingsuren Andere culturele instellingen (SOKA)
Bevolkingsgegevens Hoeveelheid personeel?
Sportinfrastructuur Lener-Locatie
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 17
Bevolkingsgegevens (bevolkingskubus)
Ledenbestand bibliotheek (bibliotheekkubus?)
Andere gegevens
2. Overzicht huidige bibliotheekvoorziening en formuleren uitgangspunten voor de toekomstige voorziening
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 18
Generieke analyse
Bevolking
3 groepen (jongeren, actieve bevolking, senioren)
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 19
Bevolkingsdensiteit als rasterbeeld van de gemeenten Houthulst en Lo-Reninge
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 20
Spreiding en socio-culturele context
Houthulst
Klerken
Merkem
Reninge
Lo
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 21
Verhouding ontleners/bevolking :groen = hoog ontlenerscoefficiëntrood = laag ontlenerscoefficiënt
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 22
Verhouding ontleners/bevolking :groen = hoog ontlenerscoefficiëntrood = laag ontlenerscoefficiënt
2. Overzicht huidige bibliotheekvoorziening en formuleren uitgangspunten voor de toekomstige voorziening
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 23
Spreiding van de ‘service points’
Alle bibliothekenvestigingen in kaart brengen
De relatie tussen ‘service points’ en klanten in beeld brengen
Analyse bij welk ‘service point’ de ontlener klant is
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 24
Per woonblok met aanduiding bij welk filiaal de ontleners klant zijn
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 25
Spider diagram van de leden per ‘service point’
2. Overzicht huidige bibliotheekvoorziening en formuleren uitgangspunten voor de toekomstige voorziening
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 26
Toegankelijkheid van de ‘service points’
Afbakening van zones en bereikbaarheid
Afbakening van zones met openingstijden
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 27
’10-minuten’ zones afgebakend rond de filialen van deze bibliotheek
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 28
‘Toegankelijkheidscomfort’ in kaart gebracht – donkere zones hebben hoge graad van comfort
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 29
‘Toegankelijkheidscomfort’ in kaart gebracht – donkere zones hebben hoge graad van comfort + spreiding actieve ontleners
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 30
Zones met het minst toegankelijkheidscomfort
2. Overzicht huidige bibliotheekvoorziening en formuleren uitgangspunten voor de toekomstige voorziening
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 31
Over de gemeentegrenzen heen
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 32
Ontleners in naburige gemeenten ingekleurd volgens hun servicepoint
De Panne
Koksijde
Nieuwpoort
Veurne
Westende (Middelkerke)
Oostduinkerke
Wulpen
3. Bewerkingen uitvoeren op de verzamelde gegevens op basis van 10 onderzoeksvragen
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 33
Doelgerichte analyse
Rekening houden met andere factoren:
Nieuwe geplande wijken
Infrastructuurwerken
Shopping-centra
Rusthuizen
Marktplaatsen
Door matrix komen tot scorekaart met prognose
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 34
4. Analyse naar ideale locaties
In Zwevegem werden de vooropgestelde stopplaatsen voor de bibliotheek afgewogen ten opzichte van een scorekaart op basis van bevolking, socioculturele infrastructuur, scholen en twee delen van de servicedriehoek (openingsuren, bereikbaarheid en aanbod)
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 36
5. Voorselectie maken van mogelijke scenario’s voor de toekomstige bibliotheekvoorziening
6. Rapportering
SWOT-analyse van de methodiek
Sterktes en uitdagingen
PBS biedt een aantrekkelijk kader voor een bibliotheekkubus
Externe gegevensbronnen kunnen gekoppeld worden
Visualisatie versterkt cijfergegevens
Repititiviteit van de methodiek
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 37
SWOT-analyse van de methodiek
Zwaktes en beperkingen
Data is soms ontoereikbaar voor dergelijke analyses (vervuiling gegevens)
Het profiel van de ontlener of klant is vraag (‘field’onderzoek is een noodzakelijke aanvulling)
Collecties werden nog niet geïntegreerd
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 38
Een aantal besluiten:
Het uitbalanceren van de scorekaart gebeurt best in samenspraak met het lokaal bestuur, dit onderzoek met het bijpassende rapport is maatwerk op een generalistische basis
Databanken in de toekomst meer op elkaar afstemmen
Bibliotheekspreiding is een constante afweging tussen centralisatie en decentralisatie, beide modellen vallen te verdedigen
Pleidooi voor schaalvergroting op basis van de bibliotheekbewegingen over gemeentegrenzen heen.
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 39
24-11-2009 Dienst Cultuur - Streekgericht Bibliotheekbeleid - WINOB 40
Projectmanager: Stefaan Froyman
Projectmedewerker Datawarehousing / GIS: Nico Ulens
Projectmanager PBS: Klaar Leroy
Met dank aan de medewerking van de bibliothekenen lokale besturen van Houthulst Lo-Reninge en Zwevegem