(Op) Tijd voor elk Kind

Public Health Forum 19 maart 2008

Suzanne BoomsmaFrans Pijpers

Kwaliteitsverbeteringen in de jeugdketen met nadruk op jeugdgezondheidszorg (JGZ) door een integrale benadering vanuit

de optiek van (innovatieve) praktijkvoering

Maatschappelijkevolksgezondheidsproblemen

jeugd

Instrument-/ methodiek- ontwikkeling

iMGZ / TNO / e.a.

Organisatorische randvoorwaarden / procesbenadering

iBMG

Competentie- ontwikkeling

professionals

Hogeschool Leiden

TNO Leiden NSPOH

Actuele opvattingen over volksgezondheidsproblemen en maatschappelijke invloeden

Regenboog ‘figuur’, Whitehead en Dahlgren (2006)

Oratie K. Stronks (AMC): Maatschappij als Medicijn (2007)

Vier strategieën voor gezondheid (buiten-binnen)1. Versterken, maatschappelijke positie (werk/armoede

bestrijding) 2. Verbeteren, leefomstandigheden (fysiek/sociaal) 3. Versterken, gemeenschappen (sociale logica) 4. Versterken van de individuen (gezond gedrag)

Ingang : Volksgezondheidsproblemen (epi, beleid)

Aanpak: Brede maatschappelijke oriëntatie (context!)Organized efforts van maatschappelijke actoren

(preventieconcert)Gezond gedrag bevorderen (waarden,gelukzoekers)Kwetsbare kinderen (overleven/aansluiten)Kind in gevaar, gevaarlijke kind (bescherming)

Kern: Ziekte Gezondheid (wijk)

-9 mnd Kinddossiervorming zorgcoôrdinatie

InterventiesSignalering Beoordeling

Com

plex

Mee

rvou

dig

onde

rzoe

k

Niets doen

Vaker zien (0de-functie)

Interventie (WMO-functies; 1ste lijn doen)

Nazorg

(warme)over-dracht

Risicoregistratie Risicotaxatie Verwijsindicatie Afhaken

Alle

kinderen

Beeld compleet

Besluitvorming

Rou

tine

2

V

rijw

illi

ge v

ersc

hij

ner

s

JGZ

-Rou

tine

1Z

orgm

ijd

ers

Cri

sis

Interventie (specialisten)

KERNPROCESSEN PUBLIEKE ZORG JEUGD

Disease management

NIET PROBLEEMKINDEREN EXPORTEREN (in de keten),

MAAR OPLOSSINGEN IMPORTEREN (in de leefomgeving)

Publieke zorg jeugd Bekende

gestandaardiseerde aanpakOnbekende aanpak

Individugerichte aanpakKind en zijn directe omgeving

1ste lijn zorg

Basistakenpakket JGZHuisartsentakenLichte hulpverlening

5 WMO-functies

OGGZ, VTO

Kinderen met complexe problematiek of meervoudig problemen ingewikkelde

diagnostiek

Groepgerichte aanpak, van kleine groep tot maatschappij(opschalen)

Programmatische gezondheidbevordering Calamiteiten (GHOR)

Preventieprogramma’sDraaiboeken

Kennisinfrastructuur

Research and development (lokaal, regionaal, landelijk)BeleidsadviseringPraktijk Innovatie

Verbindings-voorwaarden

Dimensies publieke zorg voor jeugd: professionele mix

Cliënt Based (vraaggestuurd)* Empatisch (naast mensen gaan staan)• Mens/context georiënteerd• Resultaat gericht (helpen mensen de

gezonde keuzes te maken)

Persoonsgedreven

Value Based (normatief)• Maatschappij georiënteerd (politiek,

bestuurlijk gevoelig)

• Moedig (zoeken randen op van hun functie)

• Draagvlak (missionaris)

Waarde- en persoonsgedreven

Autoriteit: Groei en ontwikkeling van kind in omgeving

Evidence Based (effectief)

* Integriteit (samenhang)

• Creatief• Ondernemend

Methode gedreven

(Op) tijd voor elk kind

Kernwaarden (voor werkwijze)• Rechtvaardigheid / gerechtigdheid• Laagdrempelig (voor iedereen)• Fysiek nabij (norm/aantal gezinnen)• Lange termijn oriëntatie• Ontwikkelingslijn wordt niet

onderbroken (opheffen cesuren)• 24 uur beschikbaar (m.n. vangnet

kwetsbare kinderen)• Geen probleemkinderen exporteren,

maar oplossingen importeren• Aanbod is generalistisch en ZZZ;

maakt gebruik van moderne middelen E-Health

• Indicatie voor alle zorg voor de jeugd• Krachtige voorziening voor de jeugd

(ook organisatiekracht, autoriteit)

Hoger Doel (maatschappelijke opgave)• Kind en leef omgeving centraal• Leeftijd: -12 maanden t/m 23 jaar• Elk kind in beeld (signaleren, registeren)

en risicotaxatie• Zien van alle kinderen (95%)• Gezonde kinderen gezond houden• Geen kind buiten de boot (kwetsbare

groep)• Gezondheid en veiligheid van kinderen

Visie op de praktijkvoering publieke zorg

Bekende aanpak (70) Onbekende aanpak (30)

Individueel

Eerste lijn voorziening

Loket (…/bevolkingsgroep), service

Bevolkingsonderzoek, lichte hulp

Samenwerkingsafspraken professionals

Verwijsautoriteit 2e lijn

Zorgcoördinatie (eenduidige casus)

Vb. Keurmerk (CBF)

Meldpunt (MD) complexe problematiek

Toegankelijk M.D. loket voor verwijzers

Samenwerkingsafspraken (MD)

Verwijsautoriteit én doorzettingsmacht

Vangnet (bemoeizorg)

Onvrijwillig aanbod

Zorgcoördinatie (veldregie)

Vb. Doorzettingsmacht borgen door gemeente (eindstation)

Opschaling

Programmatische preventie

Aanpak rondom en VG-probleem uniformiseren; individuele toepassing (maatwerk)Aanpak oefenen, crisis (GHOR)

(Virtuele) netwerken/sociale verbanden

Vb. Samenwerkingsprotocollen

Ontwikkelorganisatie (3-hoek)

Professionele kwaliteitsverbetering van uitvoering en organisatie (innovatie) (methodieken, competenties, organisatieconcepten, visitaties consultatieteams, scholing)

“Open source”-innovatie (P/P-samenwerking; PH ondernemersschap)

Agendasetting (expertise / beleid/proces begeleiding)

Vb. ROS-en

De nieuwe praktijk voor de publieke zorg jeugd

1 2

43

Verbindingen voor innovatie

Vb Keurmerk•Woningbouwcorporaties (intern)•CBF keurmerk (extern)•Kwaliteitsgarantie CJG voor gemeenten•Inhoudelijke sturing

VB Doorzettingsmacht•1e lijn: gezinsarts (huisarts?!)•Almere (gemeentefunctie)•Combinatie van inhoudsdeskundige en verkregen legitimering

Vb Samenwerkingsprotocollen•Oefenen (Spelsimulaties)•Belang van informele relaties tussen professionals (proces)

Vb ROSen (23/25)•Ondersteuningsstructuur 1e lijn•Gericht op versterken samenhang en samenwerking•Kwaliteit en innovatie praktijk (consultatieteams)•Landelijk dekkend netwerk lokale oriëntatie (maatwerk)

Bestuurlijke Ordening

Motto Kabinet publieke zorg

Verbinden, samenwerken, moderniseren* Verbinden van preventie en zorg (ziekte gezondheid)• Accent op lokaal beleid (wijkoriëntatie)• Kennis over kosteneffectiviteit (pil of wandelprogramma)• Moderniseren OGZ (RIVM 2006: versnippering,

vrijblijvendheid uitvoering)

(lees: simpel en samen)

Uitgangspunten huidige infrastructuur P.Z. voor jeugdWCPV: gemeente

WMO: gemeente

Geoormerkte budgetten

WMO-gelden (prestatie)

Wet op JZ (indicatie)

WMO (OGGZ): gemeente

Maatwerkbudgetten gemeente

Wet op JZ (indicatie)

WCPV

Rijksfolder (AWBZ)

Gemeente

RIVM/ZonMw

Rijksgelden (programma’s)

G4

CJG: oplossing of breekijzer ?

• Ontstaan door incident (Savanna) : nieuwe structuur (extra gelden, wet JZ)

• Diverse vormen bij gemeenten

• Convergentie?

Wet Publieke GezondheidGeeft een kans om losser te komen van bestaande structuren, uitgangspunten:

• Rechten van het Kind (meer dan gezondheid)

• Maatschappelijke oriëntatie op PZ voor jeugd • Verbreding met andere sectoren m.n. zorg, mix van

zorgkolom, jeugdkolom, veiligheidskolom• Van achter naar voren denken (speelveld)• Gezinsprofessional (arts) in de wijk met autoriteit

(doorzettingsmacht) en verantwoordelijk voor operationeel proces

Met dank aan Hans Boutellier en Katja van Vliet

Professionals spelen het spel: publieke zorg voor de jeugd

Alle kinderenOuders/OmgevingSociale verbanden

KinderopvangOnderwijs sport welzijn

wijk

1e lijnsvoorzieningGezinsarts-spelverdeler

Richtinggevende diagnostiek

Specialisten zorg/jeugdhulpverlening

2de lijnsfunctie

Doorzettingsmacht verwijsindicatie

Frontlijn sturing

Gemeente als

scheidsrechter

Krachtige eerste lijnsvoorziening Gezond in de wijk

Hometeam indicaties eerstelijns

professionals

HA

MW

AP

TA

Wv

A

P

jeugdarts

Opvoed ondersteuning

Jeugd

gezondheids

zorg

VK

ouderenV

K

gene

ralis

tisch

AM

W

Fysiotherapie

SVP GG

Z

Mondzorg

ApothekerVerlo

skundigen

VK

Thuiszorg

CJG

-Laagdrempelig-Generalisten in de wijk

-Poortwachter alle indicaties-Lichte hulp/advies

-Autoriteit

CJG = 1e lijnBJZ = 2de lijn + onvrijwillig

Overige preventie

programma’sHA

Nawoord

• Focus in de jeugdsector ligt nu bij de gemeente met de vraag: Wie wordt regisseur bij complexe problematiek?

• De ontwikkelingsvragen zitten vooral bij de professionals (zowel in de jeugdsector als in de zorgsector)waar omslag nodig is in oriëntatie (gezondheid in de wijk en rechten van het kind), en de wil om samen te werken

• Voorwaarde is dat de financieringstructuur zodanig is dat er tijd (lees: capaciteit) voor professionals komt om kennis uit te wisselen en zich te ontwikkelen (scholen).

Bedankt voor uw aandacht