Upload
gijs-jonker
View
219
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
Opvoeding of ADHD ?Mode gril of lijdensdruk ?
Kinderen met leer- en/of gedragsproblemen
Drukke kinderen
Overeindse dagen 2012
Marijke Nelissen HuisartsAnne-Marie Thomaes psychiaterTom Hendriks Kinderarts
Programmaaan de hand van een doorlopende casus
Diagnostiek
Wanneer verwijzen, waarheen
Behandeling
Terugverwijzing
Discussie: ADHD in de 1e lijn
is ADHD een mode ziekte?
Bart-Jan, 7 jaar
groep 3.
Oudste uit gezin met twee kinderen. Zijn zus Marie Claire is 4 jaar.
Tot nu weinig bijzonders bekend. Alcohol gebruik tijdens zwangerschap, normale bevalling na 36 wk, apgar 8-10
Anamnese door de huisarts
Hyperactiviteit
Impulsiviteit
Concentratie en aandacht
School: gedrag, leerprestaties, omgang met anderen
Thuis: gezin, opvoeding, ouder-kindrelatie, life-events
ontwikkelingsanamnese
Familie
Comorbiditeiten / Overige ziekten
Plan na dit 1e consult:
Bart Jan zelf ook een keer zien: eigen indruk en LO
Verzamel informatie: contact met school evt schoolarts via GGD
Verwijzing?
ontwikkelingsanamnese
Zwangerschap / geboorte
Voedingsanamnese:
Slaapanamnese:
Spraak / taal ontwikkeling
Motorische ontwikkeling
Zindelijkheid
Sociale ontwikkeling: hechting / contact met andere kinderen
Seksualiteit
Familie: contact en opvoedproblemen
Activiteiten
Verwijsmogelijkheden
Opvoedings problematiek Bureau jeugdzorg
Centrum jeugd en gezin
1e lijns psycholoog
Bureau Jeugdzorg.
Bij opvoedingsproblemen (0-18 jaar) met kenmerken vanADHD, en vermoeden van rol vansysteemfactoren of complexegezinssituatie
BartJan , 12 jaar
groep 8
Journaal: wond aan voorhoofd en gebroken been. Verder wat BLWI, waarbij de laatste keer naar voren kwam dat hij af en toe rookt
Verwijsmogelijkheden
E/ Ongecompliceerde ADHD 1e lijns psycholoog
Kinderarts
Vrijgevestigd psychiater
ADHD modeziekte!!
Wie draaft er nou door? Diagnostiseer eerst de omgeving, daarna het kind NRC 2012
Amerikaanse ADHD-scholieren krijgen wiet voorgeschreven Algemeen dagblad 9 april 2012
'Wie niet in de maat loopt, krijgt Ritalin‘ volkskrant 2012
Adhd
problemen in de zelfregulatie
Ontwikkelingsstoornis van de excecutieve functies
Adhd klinisch beeld
Problemen met aandacht en concentratie
Hyperactiviteit
Impulsiviteit
Beperkingen in functioneren op school, sociaal en/of thuis
16
Klinisch beeld ADHDVerloop van de stoornis – psychosociale verslechtering
3 Symptomen• Aandachtstekort• Hyperactiviteit• Impulsiviteit
Comorbiditeiten• Psychiatrische:
- CD en ODD- Angst- en
stemmingsstoornissen- ASS problematiek- Drugsmisbruik - Tics etc.
• Niet-psychiatrische:- Dyslexie- Dyspraxie- Leerproblemen etc.
Functionele beperkingen• Eigen:
- Laag zelfbeeld- Ongelukken en verwondingen- Drugsmisbruik- Criminaliteit
• School:- Leerproblemen/ onderprestatie
• Thuis:- Stress onder familieleden- Invloed op broers, zussen en ouders
• Sociaal:- Afwijzing door peers- Minder vrienden en ‘slechte’ vrienden- Moeite met behouden van vriendschappen- Sociaal isolement
+
Adhdetiologie Herediteit van 80% . Wisselwerking tussen aanleg en omgeving
Hogere activiteit van dopamine transporter: Onvoldoende afgifte in synapsspleet
Te snelle heropname uit synapsspleet
Anatomische verschillen zichtbaar in prefrontale cortex,
subcorticale gebieden
cerebellum
Adhdprevalentie
2-8% van schoolgaande kinderen tot 14 jaar.
4x zo vaak bij jongens op kinderleeftijd. Bij volwassenen is ratio 2:1
Twee derde van deze kinderen blijft symptomen houden op volwassen leeftijd, waarvan een derde ernstig
Adhd behandelingBehandeling ADHD berust op 2 pijlers1,2:
– Gedragstherapeutische of psychosociale interventies:
• Kennis en praktische ondersteuning• Gedrags/gezinstherapie
– Medicatie:
• Helpen bij herstel dopamine balans• In combinatie met psychologische, gedrags- en
educatieve adviezen en therapieën2
• MTA-studie 2004: Medicatie bleek gelijk aan combinatietherapie, maar beiden bleken superieur tov gedragstherapie3
medicatie
Stimulantia :
Methylfenidaat
Dexamfetamine
langwerkende stimulantia
Atomoxetine
Tricyclische antidepressiva
clonidine
Ritalin® LA 40 mg Equasym® XL 60 mg
Concerta® 54 mg
Time (h)0 5 10 15
0
5
10
15
20
Mea
n d,
l-met
hylp
heni
date
pl
asm
a le
vels
(ng/
mL)
Bioavailability van verschillende medicatie
Ritalin 20mg bid20 mg BID
Gonzalez MA, et al. Int J Clin Pharmacol Ther. 2002;40:175-184..
Adhd-medicatiebijwerkingen Verminderde eetlust Gewichtsverlies groeivermindering Inslaapproblemen Palpitaties Hoofdpijn Buikpijn Somberheid Gebrek aan spontaniteit tics
Adhdcontroles
0m de 6 maanden
Effectiviteit, therapietrouw
Bijwerkingen
Lengte en gewicht
Tensie
Comorbiteit , drugsgebruik
Medicatiestops
BartJan 16 jaar
Uit het journaal:
Behandeld met methylfenidaat
Daarmee enkele jaren goed gegaan
De laatste controle ontbreekt
Er is geen nieuw recept aangevraagd
Verwijsmogelijkheden
Gecompliceerde ADHD
ADHD met co-morbiditeit
Psychiatrische problematiek
Forse invloed omgevingsfactoren
GGZE
Herlaarhof
Apanta
Antares
Vrijgevestigd psychiater
ggze
Wat gebeurt er met Bart Jan ?
Telefonische screening
Intake
Wederik
Catamaran
policatamaran
Adhdco-morbiditeit
40 - 60% odd en cd
25 - 60% dwang, angst en stemmingsklachten
40 - 60% Middelenmisbruik ( adolescenten)
20 - 30% leerstoornissen
10% tics
Autisme spectrum stoornissen
Odds ratio bij volwassen met adhd: 6.3%
Gecombineerde type > onoplettende type
Discussie: terugverwijzing
Wie kan er terugverwezen worden naar de huisarts ?
Wat wilt u aan informatie weten ?
ADHD zonder co-morbiditeit:te behandelen in de 1e lijn?
Psychoeducatie van kind en zijn omgeving: ELP of POH-GGz
Medicatie: huisarts
- creatief en fantasierijk - energiek- kan goed oplossingen bedenken- enthousiast- beweegt graag en snel- eerlijk en rechtvaardig- groot gevoel voor humor- heeft originele ideeën- is vrolijk en spontaan- doet direct wat er gevraagd wordt- meelevend- onderneemt en onderzoekt van alles- kan intens en onbezorgd genieten- is stoer en durft veel- scherpzinnig: hoort en ziet alles- is gek op een feestje
Take work messages
ADHD komt veel voor
Aandacht hiervoor van huisarts van groot belang. Hij/zij kan keuze maken welk traject gelopen gaat worden
Diagnose moet gesteld worden door iemand die het beheerst en de kennis heeft om diagnose zorgvuldig te stellen
Mode ziekte en gedragsproblemen met lijdensdruk uit elkaar houden
De huisarts zou in begeleiding een grotere rol kunnen spelen
Samenwerking huisarts GGzE verbeteren
ADHD video
http://www.youtube.com/watch?v=RsMgIocbNPU&feature=related