Upload
emilie-brabander
View
224
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
Organisatie van plusgroepbijeenkomsten in het PO
Judith te Boekhorst-ReuverNora Steenbergen-PentermanDesirée Houkema © SLO 2009
l l l l l l l l l l l l
l l l l l l l l l l l l
l l l l l l l l l l l l
l l l l l l l l l l l l
l l l l l l l l l l l l
Startopdracht
© SLO 2009
• Versnellen
• Compacten
• Verrijken
Overleg met ouders over de
consequenties van een apart traject
Begeleidingsmaatregelen voor (hoog)begaafde leerlingen
© SLO 2009
Het aanbieden van leerstof die een beroep doet op de specifieke
leereigenschappen van een (hoog)begaafde leerling
• Binnen de eigen groep
• Buiten de eigen groep
– In een binnenschoolse verrijkingsgroep
– In een buitenschoolse verrijkingsgroep
Verrijken
© SLO 2009
Korte filmopname van het VWL Vooruitwerklab
(een buitenschoolse verrijkingsgroep) van het CBO:
http://www.ru.nl/socialewetenschappen/ambulatorium/cbo/algemeen/verrijkingsklas
Vraag:
Wat zijn volgens u de voor- en nadelen van een verrijkingsgroep?
Verrijken: voordelen en nadelen
© SLO 2009
Voordelen:
• Vertrouwde omgeving (eigen groep) met leeftijdsgenoten
• Diversiteit aan niveaus maakt diversiteit aan leerlingrollen binnen het leerproces mogelijk
• Zelfstandig werken maakt een ontwikkeling door (mits daartoe begeleiding wordt geboden)
• Leerling blijft in beeld van de groep en groepsleerkracht
Nadelen*:
• Leerling wil niet altijd iets anders doen dan klasgenoten
• Waarschijnlijk minder omgang met ontwikkelingsgelijken
• Minder kans op uitdaging
• Extra inspanning en gewenste competenties groepsleerkracht
* m.n. als verrijking alleen in de eigen groep wordt aangeboden
Voordelen en nadelen van verrijken binnen de eigen groep
© SLO 2009
Voordelen:• Omgang en samenwerking met 'ontwikkelingsgelijken'• Wisseling in groepssamenstelling vergroot de diversiteit aan mogelijke
leerlingrollen binnen het leerproces• Selecte groep (qua aantal en niveau) biedt betere mogelijkheid tot aansluiting
bij behoeften en interesses individuele leerling• Meer mogelijkheden tot variatie in werkvormen• Gespecialiseerde leerkracht• Leerlingen ervaren (weer) meer leerplezier (ook in eigen groep)
Nadelen:• Niet alle leerlingen willen uit de eigen groep gehaald worden• Niet in alle gevallen voldoende samenhang tussen begeleiding en aanbod
verrijkingsgroep en eigen groep• Groepsleerkracht denkt soms dat de noodzaak tot een aangepast
onderwijsaanbod in de eigen groep verdwijnt• Extra organisatie en extra vragen van ouders
Voordelen en nadelen van verrijken binnen een verrijkingsgroep
© SLO 2009
Hoe vergroot je
de voordelen
en verklein je
de nadelen?
Ga uit van
de aandachtspunten voor
een effectieve verrijkingsgroep
in de checklist
‘Hoogbegaafdenwijzer Basisonderwijs!
Verrijken buiten de eigen groep
© SLO 2009
Ontwikkeld door SLO samen met leerkrachten van (hoog)begaafde leerlingen, intern begeleiders en onderwijsadviseurs (2007).
Doelen
• aandachtspunten bieden bij het opstellen, implementeren
en vastleggen van beleid voor (hoog)begaafde leerlingen in
het basisonderwijs
• inzicht bieden in de huidige stand van zaken
Digitaal in te vullen via
http://www.infohoogbegaafd.nl/hbpo/school/00007/00006
Checklist ‘Hoogbegaafdenwijzer Basisonderwijs’
© SLO 2009
Kan worden ingevuld door
• leerkracht / bouwcoördinator
• intern begeleider / coördinator (hoog)begaafdheid
• directie
• werkgroep (hoog)begaafdheid
Advies: invullen door meerdere personen geeft zicht op verschillende zienswijzen, aanleiding tot discussie en daardoor beter de werkelijke stand van zaken weer.
Biedt mogelijkheid per onderdeel en aandachtspunt aan te geven
• mate van realisatie
• mate van belang
• toelichting
Checklist ‘Hoogbegaafdenwijzer Basisonderwijs’
© SLO 2009
Onderdelen
1. Algemeen
2. Signalering en vaststellen van onderwijsbehoeften
3. Aanpassingen in onderwijsaanbod en begeleiding
4. Evaluatie
5. Het opstellen van een beleidsstuk
Checklist ‘Hoogbegaafdenwijzer Basisonderwijs’
© SLO 2009
Vorm
Gedrag / organisatie
Visie / beleid
• Basis: visie, draagvlak en deskundigheid
"Onderwijs op maat... ook voor (hoog)begaafde leerlingen !"
1. Algemeen
Vorm
Gedrag / organisatie
Visie / beleid
Model Dolf Janson, Schoool & Begeleiding (2005)
© SLO 2009
• Uitgangspunt:
Het gaat om het vaststellen van een totaalbeeld van de leerling in relatie tot gewenste én beschikbare
aanpassingen in onderwijsaanbod en begeleiding.
2. Signalering en vaststellen van onderwijsbehoeften
© SLO 2009
• Maak gebruik van
een combinatie van gegevens (zowel objectief als subjectief)
op verschillende manieren verkregen (bijvoorbeeld via toetsen, observaties, gesprekken en vragenlijsten)
afkomstig van alle betrokkenen (waaronder leerkracht, leerling, ouders en overige betrokkenen)
gebruikmakend van beschikbare deskundigheid (intern en extern)
2. Signalering en vaststellen van onderwijsbehoeften
© SLO 2009
Bestaande signaleringsinstrumenten in het basisonderwijs:
• SiDi R
Website: www.eduforce.nl/
• Begaafdheid in beweging – Vroeg- en volschools: 5-12 jaar
Website: www.surplus-begaafden.nl/
• Digitaal Handelingsprotocol Hoogbegaafdheid (DHH)
Website: www.vangorcum.nl/
Ontwikkeld als hulpmiddel om leerlingen beter in beeld te brengen en het handelen van de leerkracht daarop af te stemmen.
Niet ontwikkeld om leerlingen te selecteren voor deelname aan een verrijkingsgroep.
2. Signalering en vaststellen van onderwijsbehoeften
© SLO 2009
• Voor groep 1 t/m groep 8 (maar niet te gedifferentieerde groepen)
• Selectie van leerlingen *
• Wekelijks op een vaste tijd en locatie (gedurende langere tijd)
• Minimaal 1½ uur beschikbaar (bij voorkeur een dagdeel)
• Vaste begeleider die beschikt over
– Onderwijsbevoegdheid
– Affiniteit met (hoog)begaafde leerlingen
– Opleiding m.b.t. begeleiding van (hoog)begaafde leerlingen
• Minimaal 2 en maximaal 10 leerlingen (of meerdere begeleiders)
* Bijlagen: Selectie van leerlingen
3. Aanpassingen in onderwijsaanbod en begeleiding
© SLO 2009
• Biedt verrijkingsstof*– Op diverse gebieden– Specifiek ontwikkeld voor (hoog)begaafden– Niet afkomstig van hogere leerjaren
• Werk aan doelen en vaardigheden (cognitief, sociaal en emotioneel)– Specifiek op (hoog)begaafden gericht– Vanuit de individuele leerlingbehoeften– Die vooraf met de leerling zijn besproken– En stel eisen op basis van die doelen en vaardigheden
* Bijlage: Verrijkingsstof
3. Aanpassingen in onderwijsaanbod en begeleiding
© SLO 2009
• Biedt begeleiding / feedback (zorg voor ruimte om te observeren)• Beoordeling
– Zowel product als proces– Op basis van de gestelde leerdoelen– Door leerkracht en leerling (reflectie)– Weergeven op schoolrapport
• Overleg verrijkingsgroepbegeleider en groepsleerkracht
(o.a. over samenhang en (ver)delen verantwoordelijkheid)• Samenhang begeleiding en aanbod verrijkingsgroep en eigen groep
(o.a. ten aanzien van het werken aan doelen en vaardigheden, het werken aan eventuele opdrachten binnen de eigen groep en het betrekken van medeleerlingen bij activiteiten van de verrijkingsgroep)
3. Aanpassingen in onderwijsaanbod en begeleiding
© SLO 2009
• Met alle betrokkenen
– leerling
– ouders
– groepsleerkracht
– leerkracht verrijkingsgroep
– coördinator hb
– intern begeleider
– directie
• A.d.h.v. evaluatieformulier / portfolio / reflectieverslagen
• O.b.v. de in het handelingsplan / groepsplan gestelde doelen
• Regelmatig (min. 2 à 3 keer per jaar)
• En voer eventuele wijzigingen tijdig door
4. Evaluatie
ad.Leerlingniveau
© SLO 2009
• Signalering
• Vaststellen van onderwijsbehoeften
• Begeleiding
• Deskundigheidsbevordering*
• Interne en externe communicatie
• Het gemaakte beleidsplan
(protocol (hoog)begaafdheid / kwaliteitskaart)
* Zorg dat het organiseren en begeleiden van de verrijkingsgroep(en) niet van één persoon afhankelijk is.
4. Evaluatie
ad.Schoolniveau
© SLO 2009
• Welke onderwijsaanpassingen zijn mogelijk?
• Wie is waarvoor verantwoordelijk?
• Hoe zijn de financiën geregeld?
• Wat is de lange termijn planning?
• Hoe wordt dit uitgewerkt in een plan van aanpak?
Betrek hierbij het hele team!
5. Het opstellen van een beleidsstuk
© SLO 2009
l l l l l l l l l l l l
l l l l l l l l l l l l
l l l l l l l l l l l l
l l l l l l l l l l l l
l l l l l l l l l l l l
© SLO 2009
l l l l l l l l l l l l
l l l l l l l l l l l l
l l l l l l l l l l l l
l l l l l l l l l l l l
l l l l l l l l l l l l
© SLO 2009
l l l l l l l l l l l l
l l l l l l l l l l l l
l l l l l l l l l l l l
l l l l l l l l l l l l
l l l l l l l l l l l l
© SLO 2009
l l l l l l l l l l l l
l l l l l l l l l l l l
l l l l l l l l l l l l
l l l l l l l l l l l l
l l l l l l l l l l l l
??
© SLO 2009
In de meeste gevallen zijn verschillende onderwijsaanpassingen noodzakelijk om tegemoet te komen aan alle behoeften van een (hoog)begaafde leerling. “Het is daarom van belang dat er binnen een school (of eventueel samenwerkingsverband van scholen) meerdere aanpassingen geboden worden en dat per leerling gekeken wordt welke aanpassingen op welk moment tot de beste resultaten leiden, zowel op cognitief als op sociaal-emotioneel gebied”. (Hoogeveen, L., van Hell, J., Mooij, T., & Verhoeven, L. (2004). Onderwijsaanpassingen voor hoogbegaafde leerlingen. Nijmegen, Centrum voor Begaafdheidsonderzoek.
© SLO 2009
Netwerk plusgroepcoördinatoren
• Opgericht door SLO in 2007• Doel: uitwisselen van ervaringen, info en lesideeën • Middels:
> Nieuwsbrief Netwerk Plusgroepcoördinatoren
> Landelijke Netwerkdag Plusgroepcoördinatoren
> Regionale bijeenkomsten • Momenteel 250 leden• Nieuwe leden zijn van harte welkom• Voor informatie over deelname netwerk en ontvangst
digitale nieuwsbrief stuurt u een e-mail naar het
secretariaat van het Landelijke Informatiepunt
(Hoog)begaafdheid Primair Onderwijs
© SLO 2009
Vragen?
http://www.infohoogbegaafd.nl/hbpo/vragen/
© SLO 2009
Bijlagen
© SLO 2009
• Afhankelijk van inhoudelijke criteria– visie school– gedefinieerde doelgroep– doelstelling en aanbod verrijkingsgroep
• Afhankelijk van praktische criteria– tijd– ruimte– (aantal) begeleider(s)– (aantal) leerlingen in de verrijkingsgroep– overige beschikbare onderwijsaanpassingen
Bepaal zelf wat bij uw school past Hanteer een eenduidige werkwijze Overleg met alle betrokkenen Stel een proefperiode in van zes tot acht weken
Ad. Selectie van leerlingen
© SLO 2009
Het draait allemaal om de match tussen
de individuele cognitieve, sociale en emotionele leerlingbehoeften
en de beschikbare onderwijsaanpassingen.
Is dit wat deze leerling op dit moment nodig heeft?
Ad. Selectie van leerlingen
© SLO 2009
≠ extra leerstof in de vorm van 'meer van hetzelfde of hooguit iets moeilijker‘
= leerstof die een beroep doet op de specifieke leereigenschappen van de (hoog)begaafde leerling
= leerstof die voldoet aan de volgende criteria:
• beroep doen op creativiteit
• open opdrachten
• hoog abstractieniveau
• hoge mate van complexiteit
• meerwaarde bieden ten opzichte van reguliere leerstof
• stimuleren van onderzoekende houding
• beroep doen op zelfstandigheid van de leerling
• uitlokken van een reflectieve houding / beroep doen op metacognitieve vaardigheden
• uitlokken van interactie
Ad. Verrijkingsstof
© SLO 2009
Verantwoording
© 2009 Stichting leerplanontwikkeling (SLO), Enschede
Alle rechten voorbehouden. Mits de bron wordt vermeld is het toegestaan om zonder voorafgaande toestemming van de uitgever deze uitgave geheel of gedeeltelijk te kopiëren dan wel op andere wijze te verveelvoudigen.
Auteurs: Judith te Boekhorst-Reuver, Nora Steenbergen-Penterman en Desirée Houkema.