Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
ANALIZA POTENCJAŁU, POTRZEB I BARIER ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH
ZIEMI CHEŁMOŃSKIEGO
RAPORT Z BADANIA
Żabia Wola, październik 2019
Raport z badania „Analiza potencjału, potrzeb i barier organizacji pozarządowych Ziemi Chełmońskiego”
Strona | 2
I. WSTĘP
1. Informacje o projekcie
Raport z badania „Analiza potencjału, potrzeb i barier organizacji pozarządowych Ziemi
Chełmońskiego” powstał w ramach zadania pn. „Drogowskazy aktywności obywatelskiej na Ziemi
Chełmońskiego” realizowanego przez Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Ziemia
Chełmońskiego” i Mszczonowskie Stowarzyszenie Historyczne, które zostało dofinansowane ze
środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego
w ramach Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2014-2020. Celem zadania jest
wzmocnienie potencjału do mobilizowania zasobów oraz zbudowanie przestrzeni do promocji działań
i współpracy min. 40 organizacji i inicjatyw obywatelskich z obszaru objętego zadaniem do końca
września 2020 r. Głównymi odbiorcami są przedstawiciele organizacji pozarządowych oraz
członkowie grup nieformalnych i osoby fizyczne zainteresowane podejmowaniem aktywności
obywatelskiej z obszaru Ziemi Chełmońskiego, tj. wiejskich gmin: Mszczonów, Radziejowice,
Jaktorów, Żabia Wola, Grodzisk Maz., Baranów, Sochaczew, Teresin, Rybno, Nowa Sucha oraz dla
zapewnienia spójności projektu – miasta Grodzisk Maz. i Sochaczew (organizacje z tych miast często
prowadzą działania skierowane także do mieszkańców z terenów wiejskich).
W odpowiedzi na zdiagnozowane problemy i potrzeby w obszarze zdolności organizacji do
mobilizowania zasobów w ramach zadania zaplanowano działania edukacyjne, doradcze
i informacyjne (np. organizacja otwartych spotkań tematycznych, webinarów, cykli edukacyjno-
rozwojowych, poradnictwa prawnego, prowadzenie punktu informacyjnego), a także działania
mające na celu zintegrowaną promocję organizacji pozarządowych i inicjatyw obywatelskich
w społecznościach lokalnych (np. organizacja pikników, wydanie gazety). Realizacja projektu ma
przyczynić się do tego, aby LGD stało się „centrum aktywności obywatelskiej” na Ziemi
Chełmońskiego, przestrzenią do powstawania nowych i rozwijania już działających inicjatyw
społecznych, kreowaną przez organizacje i aktywnych mieszkańców.
2. Informacje o liczbie organizacji pozarządowych działających na obszarze badania
Na obszarze objętym badaniem jest zarejestrowanych:
1) 328 organizacji w bazie KRS (gminy: Mszczonów – 22 podmioty, Radziejowice – 15, Żabia Wola –
16, Baranów – 11, Grodzisk Maz. – 46, Jaktorów – 24, Nowa Sucha – 10, Rybno – 10, Sochaczew –
12, Teresin – 25 oraz m. st. Grodzisk Maz. – 72 i Sochaczew - 65);
2) 44 stowarzyszenia zwykłe (w ww. gminach i m. st. powiatu żyrardowskiego – 6, powiatu
grodziskiego – 23, powiatu sochaczewskiego – 15);
3) 71 uczniowskich klubów sportowych (w ww. gminach i m. st. powiatu żyrardowskiego – 9,
powiatu grodziskiego – 29, powiatu sochaczewskiego – 32);
4) 61 klubów sportowych (w ww. gminach i m. st. powiatu żyrardowskiego – 1, powiatu grodziskiego
– 39, powiatu sochaczewskiego – 21)
5) 23 koła gospodyń wiejskich (gminy: Mszczonów – 1, Radziejowice – 1, Żabia Wola – 2, Baranów –
2, Grodzisk Maz. – 6, Jaktorów – 0, Nowa Sucha – 3, Rybno – 1, Sochaczew – 4, Teresin – 3).
/Źródło: KRS, strony internetowe powiatów: żyrardowskiego, grodziskiego i sochaczewskiego oraz Agencji
Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa/
Raport z badania „Analiza potencjału, potrzeb i barier organizacji pozarządowych Ziemi Chełmońskiego”
Strona | 3
Na obszarze objętym badaniem działają także grupy nieformalne, co potwierdza m.in. ich udział
w konkursach ogłaszanych w ramach Programu FIO Mazowsze Lokalnie czy Działaj Lokalnie.
3. Cel badania
Celem badania była analiza potencjału, barier i potrzeb organizacji pozarządowych działających na
obszarze objętym zadaniem, tj. następujących gmin:
Gmina Baranów (pow. grodziski)
Miasto i Gmina Grodzisk Mazowiecki (pow. grodziski)
Gmina Jaktorów (pow. grodziski)
Gmina Mszczonów (pow. żyrardowski)
Gmina Nowa Sucha (pow. sochaczewski)
Gmina Radziejowice (pow. żyrardowski)
Gmina Rybno (pow. sochaczewski)
Miasto i Gmina Sochaczew (pow. sochaczewski)
Gmina Teresin (pow. sochaczewski)
Gmina Żabia Wola (pow. grodziski).
4. Metoda badawcza
Raport opiera się na wynikach wywiadów ankietowych przeprowadzonych w okresie lipiec – wrzesień
2019 r. wśród 45 organizacji pozarządowych z obszaru objętego zadaniem.
II. GŁÓWNE WNIOSKI Z PRZEPROWADZONEGO BADANIA
1. Ponad 71% organizacji posiada od 2 do 20 aktywnych członków (od 2 do 5 – ponad 24%, od
6 do 10 ponad 22%, od 11 do 20 – ponad 24%).
2. Średnia liczba aktywnych członków to 19 osób (średnia krajowa 10).
3. Na badanym obszarze występują zarówno organizacje, które nie wykazują aktywnych
członków, jak i organizacje posiadające w tym zakresie silny potencjał ponad 50 osób.
4. Organizacje z obszaru badania w bardzo małym stopniu korzystają z wsparcia wolontariuszy
w swoich działaniach. Ok. 70% organizacji bez względu na rodzaj wolontariatu nie przyjmuje
wolontariuszy do swoich podmiotów.
5. Istnieją organizacje, które na szeroką skalę współpracują z wolontariuszami. Mogą być
dobrym przykładem dla pozostałych.
6. 84% organizacji nie zatrudnia osób okresowo, a 77% organizacji nie zatrudnia stałego
personelu.
7. Istnieją organizacje ze stałym zespołem pracowników i zatrudniającego wiele osób okresowo.
8. Najwięcej organizacji (ok. 35%) to tzw. „średniacy” pod względem zasobów finansowych.
Dysponują budżetem między 10 000 a 100 000 zł.
9. Istotna liczba organizacji (prawie 25%) nie wskazała w badaniu dysponowania żadnymi
środkami finansowymi.
10. Największym źródłem funduszy są dotacje publiczne lub prywatne.
11. Wysoki udział w przychodach organizacji stanowią środki z działalności odpłatnej pożytku
publicznego lub działalności gospodarczej.
12. Ponad 40% organizacji jest zarejestrowanych w prywatnym lokalu. Ponad 1/4 korzysta za
lokalu użyczonego.
Raport z badania „Analiza potencjału, potrzeb i barier organizacji pozarządowych Ziemi Chełmońskiego”
Strona | 4
13. Niewielka liczba organizacji posiada jakiekolwiek wyposażenie lub sprzęt.
14. Najwięcej kontaktów organizacji w partnerami zewnętrznymi odbywa się na drodze
nieformalnej i nieoficjalnej. Bardzo niewielka liczba organizacji bierze udział w oficjalnych
spotkaniach, konsultacjach, pracach komisji i grup roboczych.
15. Prawie 20% organizacji nie korzysta z Internetu w prowadzeniu swoich działań.
16. Niewielka liczba organizacji wykorzystuje nowe technologie do współpracy w zespole,
koordynacji działań i pozyskiwania funduszy.
17. Do głównych problemów organizacji należą trudności z procedurami administracyjnymi,
zdobywanie środków finansowych lub sprzętu oraz mobilizowanie ludzi do aktywnej pracy.
18. Bariery, które trudno zniwelować w bieżącej działalności to zakup dodatkowego sprzętu
i wyposażenie oraz możliwość prowadzenia inwestycji i remontów poprawiających przestrzeń
do prowadzenia działań (siedzibę, przestrzeń publiczną).
19. W zakresie oczekiwanego wsparcia najwięcej organizacji byłoby zainteresowanych
doradztwem i szkoleniami. Nowe formy wsparcia jak coaching, czy działania promocyjno-
marketingowo nie są powszechnie znane. Dość znacząca grupa organizacji (ok. 20%) jest
bardzo zainteresowania wsparciem w postaci lokalu i sprzętu.
20. Do najbardziej oczekiwanych tematów szkoleń należy pozyskiwanie funduszy (prawie 90%
organizacji), szkolenia specjalistyczne w obszarze działania, współpraca z otoczeniem oraz
księgowość i finanse.
III. ANALIZA POTENCJAŁU ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH.
1. Zasoby ludzkie
Najważniejszym zasobem organizacji pozarządowych są ludzie angażujący swój czas, kompetencje
i doświadczenie w pracę społeczną i wolontariat. W stowarzyszeniach są to członkowie organizacji
i/lub wolontariusze, w fundacji wolontariusze i osoby współpracujące. Analizując wyniki ankiet
można stwierdzić, że w znacznej części organizacji społeczny kapitał ludzi mieści się w przedziale od
2 do 20 aktywnych osób. Łącznie to ponad 71% organizacji.
Wykres 1. Liczba aktywnych członków w organizacjach pozarządowych
Źródło: oprac. własne
6,67%
24,44% 22,22%
24,44%
6,67% 4,44%
6,67%
2,22% 2,22%
0,00%
5,00%
10,00%
15,00%
20,00%
25,00%
30,00%
0 2-5 6-10 11-20 21-30 31-40 41-50 51-100 powyżej 100
% o
rgan
izac
ji
L. aktywnych członków
Liczba aktywnych członków w organizacjach
Raport z badania „Analiza potencjału, potrzeb i barier organizacji pozarządowych Ziemi Chełmońskiego”
Strona | 5
Oczywiście jak widać na Wykresie nr 1 jest to grupa bardzo zróżnicowana. Istotne bowiem jest czy
mamy do dyspozycji w naszych działaniach 5, czy 20 osób. Przykładając do wyników miarę
ogólnopolską, gdzie średnia liczba osób aktywnych w organizacji wynosi 10, to na obszarze badania
wyniki ten wynosi 19. Wpływ na to mają przede wszystkim dwie organizacje, które wykazały
w badaniu ankietowym powyżej 50 aktywnych członków (jedna powyżej 100). Warto również
podkreślić, że istnieją organizacje, które nie posiadają aktywnych członków.
Analizując potencjał w zakresie korzystania z wsparcia wolontariatu, który jest podstawowym
zasobem mogącym wspierać działania społeczne i obywatelskie należy stwierdzić, że na obszarze
badania potencjał ten nie jest wykorzystywany. W badaniu zapytano organizacje i liczbę
wolontariuszy zarówno przyjmowanych do organizacji na podstawie podpisanego oficjalnego
porozumienia, jak i bez niego. W obu pytaniach dominującą odpowiedzą było 0. Takiej odpowiedzi
udzieliło ponad 73% organizacji jeśli chodzi o wolontariat formalny i prawie 69% organizacji
w zakresie wolontariatu nieformalnego (bez porozumienia). Przeprowadzone badania było badaniem
ilościowym. Trudno zatem wnioskować o przyczynach takiego stanu rzeczy. Warto jednak w tym
zakresie przeprowadzić dodatkowe analizy. Szczególnie, że wśród badanych organizacji występowały
takie, które korzystają z wolontariuszy na bardzo szeroką skalę. W skali ogólnopolskiej aż 63%
organizacji deklaruje korzystanie z pomocy wolontariuszy. Przeciętna organizacja w Polsce angażuje
6 osób w charakterze wolontariuszy.
Wykres 2. Liczba wolontariuszy na podstawie porozumienia w organizacjach
Źródło: oprac. własne
73,33%
4,44% 2,22% 2,22% 4,44% 4,44% 2,22% 2,22% 2,22% 2,22%
0,00%
10,00%
20,00%
30,00%
40,00%
50,00%
60,00%
70,00%
80,00%
0 2 3 4 5 6 8 10 100 104
% o
rgan
izac
ji ko
rzys
tają
cych
L. wolontariuszy
Liczba wolontariuszy (z porozumieniem) w organizacjach
Raport z badania „Analiza potencjału, potrzeb i barier organizacji pozarządowych Ziemi Chełmońskiego”
Strona | 6
Wykres 3. Liczba wolontariuszy bez porozumienia o wolontariacie w organizacjach
Źródło: oprac. własne
Organizacje pozarządowe mogą zatrudniać pracowników i współpracowników zarówno na podstawie
umów o pracę, jak i umów cywilnoprawnych. Dla podmiotów realizujących stałe działania misyjne
oraz realizujących projekty grantowe jest to bardzo ważny zasób, bez którego nie byłyby w stanie
funkcjonować. Zdecydowana większość badanych organizacji nie zatrudnia pracowników
i współpracowników okresowo, ani na stałe. Odpowiednio 84% i 77%. Świadczy to o braku takich
możliwości finansowych i organizacyjnych. Na obszarze badania występują również organizacje
posiadające stałe zespoły pracowników nawet kilkunastoosobowe oraz organizacje, które realizują
dużo działań we współpracy z osobami zatrudnianymi okresowo.
Wykres 4. Liczba osób zatrudnionych okresowo w organizacjach
Źródło: oprac. własne
68,89%
2,22% 2,22% 4,44% 8,89% 6,67% 6,67%
0,00%
10,00%
20,00%
30,00%
40,00%
50,00%
60,00%
70,00%
80,00%
0 1 2 3 5 10 20
% o
rgan
izac
ji ko
rzys
tają
cych
L. wolontariuszy (bez porozumienia)
Liczba wolontariuszy (bez porozumienia) w organizacjach
84,44%
2,22% 2,22% 6,67%
2,22% 2,22%
0,00%
10,00%
20,00%
30,00%
40,00%
50,00%
60,00%
70,00%
80,00%
90,00%
0 1 2 3 13 48
% o
rgan
izac
ji
L. osób zatrudnionych
Liczba osób zatrudnionych okresowo w organizacjach
Raport z badania „Analiza potencjału, potrzeb i barier organizacji pozarządowych Ziemi Chełmońskiego”
Strona | 7
Wykres 5. Liczba osób zatrudnionych na stałe w organizacjach
Źródło : oprac. Własne
Wyniki z obszaru badania bardzo odbiegają od wyników w skali Polski. W badaniu Stowarzyszenia
Klon/Jawor za 2018 r. wskazano, że 37% organizacji zatrudnia pracowników lub współpracowników
(19% na podstawie umowy o pracę, 18% na podstawie innych umów). Warto jednak zwrócić uwagę,
że na wskaźnik ten w skali Polski wpływają duże i profesjonalne podmioty pozarządowe, zwykle
mieszczące się w dużych miastach. W badaniu ogólnopolskim doraźne korzysta z pracy
współpracowników 27%, a na obszarze badawczym 23% co nie odbiega znacząco od średniej
krajowej.
2. Zasoby finansowe
Środki finansowe to zwykle największa deklarowana potrzeba organizacji pozarządowych. Chcąc
nawet prowadzić działania akcyjne w oparciu o pracę społeczną swoich członków i wolontariat
potrzeba minimalnych funduszy. Podejmując decyzję o realizacji poważniejszych projektów lub stałej
działalności misyjnej powinno się mieć również określony sposób finansowania. Jakimi funduszami
dysponują badane organizacje? Na podstawie wyników ankiet średni budżet badanej organizacji to
215 000,00 zł. Jednak jest to obraz nie do końca precyzyjny. Jak widać na wykresie 5 aż 24%
organizacji nie wykazuje posiadanych środków finansowych. W części przypadków może to być
niechęć przed podaniem kwoty (Realizatorzy badania spotykali się z odmową odpowiedzi w czasie
wywiadów telefonicznych) lub faktycznie część organizacji nie posiada środków finansowych. 15%
organizacji dysponuje małym budżetem do 10 000,00 zł. Największą grupę stanowią organizacje
średnie pod względem środków finansowych. 1/5 organizacji ma do dyspozycji ponadprzeciętny
budżet między 100 000 a 1 mln. W badaniu wzięło udział również dwie organizacje z bardzo dużym
budżetem powyżej 1 mln. Przeciętny budżet organizacji pozarządowej w Polsce wynosi 28 tys.
Najwięcej organizacji jest w tzw. „klasie średniej” (między 10000 a 100000) i stanowią one 43%.
Zdecydowanie więcej na obszarze badania niż w skali kraju jest organizacji z najmniejszym budżetem.
W kraju jest ich 6%, na obszarze badania 24%. Porównywalne wielkości dotyczą pozostałych
przedziałów.
77,78%
2,22%
11,11%
2,22% 2,22% 2,22% 2,22%
0,00%
10,00%
20,00%
30,00%
40,00%
50,00%
60,00%
70,00%
80,00%
90,00%
0 1 2 3 14 15 16
% o
rgan
izac
ji
L. osób zatrudnionych
Liczba osób zatrudnionych na stałe w organizacjach
Raport z badania „Analiza potencjału, potrzeb i barier organizacji pozarządowych Ziemi Chełmońskiego”
Strona | 8
Wykres 6. Środki finansowe w dyspozycji organizacji
Źródło: oprac. własne
Istotnym elementem analizy zasobów finansowych organizacji są źródła przychodów. Mają bowiem
one wpływ zarówno na stabilność funkcjonowania organizacji, jak i ich niezależność. Uznaje się, choć
można spotkać również głosy odmienne, że zbyt duże uzależnienie od środków publicznych
powoduje utratę niezależności organizacji, a korzystanie z grantów wpływa również na brak
stabilności z uwagi na nieprzewidywalność rozstrzygnięć konkursów ofert ogłaszanych m.in. przez
samorządy. Z drugiej strony istnieją organizacje, które rokrocznie otrzymują środki z budżetów gmin
i tym samym mogą stwierdzić, że ich sytuacja finansowa jest stabilna. Niezależnie od poglądów na
temat korzystania ze źródeł publicznych bardzo ważnym elementem jest również różnicowanie
źródeł finansowania działań społecznych. Wykres 7 prezentuje strukturę źródeł dochodów
organizacji, które wzięły udział w badaniu. Dominującym źródeł są dotacje publiczne lub prywatne.
Wysoki udział mają również środki z działalności odpłatnej lub działalności gospodarczej. W skali
kraju na podstawie badania Klon/Jaworu 53% środków organizacje pozyskują ze źródeł rządowych,
samorządowych lub funduszy unijnych. Dużo mniej organizacje średnio w kraju uzyskują
z działalności odpłatnej bowiem jest to 15% (na obszarze badania aż 36%). Podobnie w kraju jak i na
obszarze badania wygląda znaczenie środków ze zbiórek i ofiarności (7% w kraju, 6% na obszarze
badania) oraz środki własne np. ze składek (Polska – 3%, obszar badania – 1%).
24,44%
15,56%
35,56%
20,00%
4,44%
0,00%
5,00%
10,00%
15,00%
20,00%
25,00%
30,00%
35,00%
40,00%
0,00 1000-10000 10001-100000 100001-1000000 powyżej 1000000
% o
rgan
izac
ji
Budżet organizacji
Budżety organizacji
Raport z badania „Analiza potencjału, potrzeb i barier organizacji pozarządowych Ziemi Chełmońskiego”
Strona | 9
Wykres 7. Źródła przychodów organizacji
Źródło: oprac. własne
3. Zasoby materialne (rzeczowe)
Bardzo istotne przy prowadzeniu działań społecznych jest posiadanie odpowiedniego zaplecza
techniczno-organizacyjnego. W jakim stopniu organizacje dysponują własnym lub udostępnionym
lokalem. Najwięcej organizacji mieści się w prywatnym mieszkaniu. To społecznicy, którzy decydują
się na założenie stowarzyszenia, czy fundacji rejestrują je pod prywatnym adresem domowym. Na
drugiej pozycji są organizacje, które użyczają lokal komunalny, a na trzecim te, które lokal wynajmują.
Niewielka liczba podmiotów ma własny lokal lub budynek.
Wykres 8. Rodzaj posiadanego lokalny / budynku na działalność społeczną
Źródło: oprac. własne
W prowadzeniu organizacji pozarządowej istotne jest również niezbędne wyposażenie. Zapytane
w badaniu organizacje o posiadane wyposażenie wskazywały na sprzęt zgodnie z tabelą nr 1.
57%
6%
36%
1%
Źródła przychodów organizacji
Środki z dotacji publicznych lub prywatnych
Środki z ofiarności publicznej
Środki z działalności odpłatnej lub działalności gospodarczej
Środki własne, np. ze składek członkowskich
2,22%
26,67%
40,00%
4,44%
22,22%
4,44%
Rodzaj posiadanego lokalu na działalność
budynek wynajmowany lokal komunalny - użyczony prywatne mieszkanie
własny lokal własny budynek lokal wynajmowany
Raport z badania „Analiza potencjału, potrzeb i barier organizacji pozarządowych Ziemi Chełmońskiego”
Strona | 10
Tabela nr 1. Wyposażenie organizacji
Sprzęt L. sztuk L. organizacji
posiadających
Komputer 39 6
Laptop 25 7
Ksero 8 4
Drukarka 34 5
Telefon 10 8
Projektor multimedialny 3 3
Samochód osobowy 3 3
Samochód dostawczy 3 1
Bus 3 3
Źródło: oprac. własne
Z powyższego zestawienia wynika, że niewielka liczba organizacji posiada jakiekolwiek wyposażenie.
Istnieje również sytuacja kumulowania wyposażenia przez duże i silne organizacje (jeden podmiot
wykazał w badaniu 30 komputerów i 15 laptopów) i ich całkowitego braku w małych jednostkach.
W skali kraju 48% organizacji nie posiada komputera i telefonu, a 32% organizacji posiada oba te
sprzęty. Dodatkowo tylko 35% organizacji deklaruje posiadanie stałego dostępu do Internetu.
4. Współpraca z podmiotami zewnętrznymi.
W działaniach społecznych bardzo ważna jest współpraca z podmiotami zewnętrznymi. Współpraca
taka może skutecznie niwelować trudności finansowe, czy brak dostatecznych przestrzeni lub sprzętu
i wyposażenia. Współpraca partnerska przy projektach np. ze szkołami lub instytucjami pomocy
społecznej również istotnie wzmacnia potencjał organizacyjny. Przedstawiciele organizacji biorących
udział w badaniu wskazywali na podmioty z którymi współpracują. Jak widać na wykresie nr 8
najwięcej podmiotów współpracuje z lokalną społecznością, lokalnym samorządem i innymi
jednostkami samorządowymi. Dość dużo organizacji współpracuje z placówkami szkolnymi, innymi
organizacjami i mediami. Warto zwrócić uwagę, że prawie 60% organizacji nie współpracuje
z Urzędem Marszałkowskim Województwa Mazowieckiego. Jest to o tyle istotne, że samorząd
wojewódzki rokrocznie zwiększa środki przekazywane w konkursach i „małych grantach”
organizacjom. Jeszcze mniej podmiotów współpracuje ze starostwami powiatowymi, co również jest
zaskakujące z uwagi na bliskość tego szczebla samorządowego. Podobnie sytuacja ma się
w przypadku domów kultury, choć tu przyczyną może być brak takich placówek w niektórych
gminach. Porównując z wynikami badania ogólnopolskiego największe różnice widzimy w przypadku
podejmowania współpracy z innymi organizacjami – aż 35% mniej lokalnych organizacji współpracuje
ze sobą. Istotne różnice są również w zakresie współpracy placówkami oświatowymi, lokalnymi
mediami, firmami prywatnymi.
Raport z badania „Analiza potencjału, potrzeb i barier organizacji pozarządowych Ziemi Chełmońskiego”
Strona | 11
Wykres 8. Współpraca organizacji z podmiotami zewnętrznymi
Źródło: oprac. własne
Oprócz różnorodności podmiotów, z którymi współpracują organizacje istotny jest również rodzaj
kontaktu. Najczęstszą formą współpracy jest bieżąca wymiana informacji oraz nieformalne kontakty
i rozmowy. Z kolei relacje polegające na udziale w oficjalnych spotkaniach deklaruje 22% organizacji,
udziale w konsultacjach programów, uchwał, strategii - 13% oraz w pracach komisji, grup roboczych -
4%. W zakresie otrzymywania dotacji odpowiedź taką wskazało 54% organizacji. Tylko 24% korzysta
z pomieszczeń i sprzętu partnerów, a jedynie 11% świadczy usługi dla nich. Te elementy
w perspektywie wzmacniania III sektora powinny być rozwijane w pierwszej kolejności.
4%
13%
20%
22%
24%
29%
29%
31%
33%
40%
42%
42%
47%
47%
51%
53%
56%
60%
71%
80%
18%
40%
29%
42%
36%
25%
37%
37%
39%
57%
61%
44%
67%
32%
77%
88%
72%
53%
84%
86%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Partie polityczne
Środowisko akademickie
Zagraniczne stowarzyszenie lub fundacje
Media ogólnopolskie
Urzędy Pracy, Instytucje Pomocy …
Publiczne szpitale, przychodnie, ośrodki …
Rząd, Ministerstwa, Publiczne Instytucje …
Kościół, Parafie, Związki Wyznaniowe
Grupy nieformalne, ruchy społeczne
Starostwo Powiatowe
Publiczne instytucje kultury
Urząd Marszałkowski
Firmy prywatne
Urząd Wojewódzki
Media lokalne
Inne organizacje pozarządowe
Publiczne szkoły, przedszkola, ośrodki …
Inne Urzędy Gmin, Miast
Samorząd lokalny (miasto, gmina)
Lokalna społeczność
% organizacji współpracujących
Współpraca organizacji z podmiotami zewnętrznymi
Badanie ogólnopolskie
Obszar badania
Raport z badania „Analiza potencjału, potrzeb i barier organizacji pozarządowych Ziemi Chełmońskiego”
Strona | 12
Wykres 9. Formy współpracy organizacji z podmiotami zewnętrznymi
Źródło: oprac. własne
5. Promocja działań społecznych
Bardzo istotnym elementem budowani potencjału organizacji pozarządowych jest promocja działań
na zewnątrz. Z doświadczeń i opinii przedstawicieli wynika jednak, że jest to najtrudniejsze działanie
ze względu na brak zasobów ludzkich i brak wystarczających kompetencji do tego typu działań. Na
podstawie badania ustalono, że najbardziej popularną formą promocji jest prowadzenie profilu
w mediach społecznościowych. Robi to 63% organizacji. Na drugim miejscu jest prowadzenie strony
internetowej, która posiada 50% organizacji, czyli druga połowa organizacji nie ma swoich stron,
które w dzisiejszych czasach uznaję się za podstawowe narzędzie komunikacji i promocji. Tylko trochę
ponad 1/4 organizacji kontaktuje się mediami co również powinno być priorytetem w budowaniu
własnej marki. Niewiele organizacji wykorzystuje bezpłatne narzędzie jakim jest newsletter.
Porównując wynikami badań ogólnopolskich różnice występują m.in. w następujących działaniach:
Udział w lokalnych lub branżowych wydarzeniach: Polska – 52%; obszar badania – 30%
Obecność w mediach tradycyjnych: Polska – 43%; obszar badania – 28%
Wysyłka emaili, newsletter: Polska – 41%; obszar badania – 28%
Wysyłka listów tradycyjnych: Polska 22%; obszar badania – 7%
Z powyższego porównania widać z jakimi działaniami lokalne organizacje mają trudność
w perspektywie średniej ogólnopolskiej. Są to działania, która mają na celu utrzymanie stałego
kontaktu z lokalną społecznością, odbiorcami działań, czy darczyńcami.
2%
2%
2%
2%
4%
11%
13%
22%
24%
37%
54%
54%
57%
65%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
otrzymywanie darowizny
współpraca z lekarzami rodzinnymi, innymi
upowszechnianie znajomości zasad zawartych w …
pomaganie osobom bezdobnym i niepełnosprawnym
udział w pracacj komisji, grup roboczych
świadczenie usług
udział w konsultacjach programów, uchwał, strategii
udział w oficjalnych spotkaniach
korzystanie z pomieszczeń, sprzętu
występowanie z propozycjami działań
otrzymywanie dotacji
wspólne projekty, działania
nieformalne kontakty rozmowy
bieżąca wymiana informacji
% organizacji współpracujących
Formy współpracy organizacji z podmiotami zewnętrznymi
Raport z badania „Analiza potencjału, potrzeb i barier organizacji pozarządowych Ziemi Chełmońskiego”
Strona | 13
Wykres 10. Działania promocyjne organizacji
Źródło: oprac. własne
Prowadząc działania promocyjne bardzo ważna jest systematyczność i konsekwencja w działaniu.
Dopełniając analizy potencjału organizacji w zakresie promocji w badaniu zapytano jak często
podmioty publikują informacje na stronie internetowej i profilu w mediach społecznościowych.
W przypadku strony internetowej tylko 20% organizacji publikuje informacje przynajmniej raz
w tygodniu, a 38% przynajmniej raz w miesiącu. Ponad 60% organizacji robi to zdecydowanie zbyt
rzadko lub w ogóle. W mediach społecznościowych wygląda to zdecydowanie lepiej. Tu 40%
organizacji publikuje treści minimum raz w tygodniu.
Tabela nr 2. Częstotliwość publikacji na stronie internetowej
Częstotliwość publikacji % organizacji
raz w tygodniu 20%
raz w miesiącu 18%
rzadziej niż raz miesiącu 22%
nie publikuje 40%
Źródło: oprac. własne
2%
4%
7%
7%
17%
26%
28%
28%
30%
50%
50%
63%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
płatna reklama w mediach tradycyjnych
płatna reklama w internecie
prowadzenie kampanii społecznych
wysyła listów tradycyjnych
wysyłanie informacji sms
wieszanie plakatów, rozpowszechnianie ulotek
Kontakty z lokalnymi mediami (informacje prasowe)
wysyłka e-maili, newsletter
udział w lokalnych lub branżowych wydarzeniach
organizowanie spotkań
prowadzenie strony internetowej
prowadzenie profilu na portalu społecznościowym
% organizacji
Działania promocyjne organizacji
Raport z badania „Analiza potencjału, potrzeb i barier organizacji pozarządowych Ziemi Chełmońskiego”
Strona | 14
Tabela nr 3. Częstotliwość publikacji na profilu w mediach społecznościowych
Częstotliwość publikacji % organizacji
częściej niż raz w tygodniu 13%
raz w tygodniu 27%
raz w miesiącu 20%
rzadziej niż raz miesiącu 9%
nie publikuje 31%
Źródło: oprac. własne
6. Wykorzystywanie nowych technologii w organizacjach
XXI w. oznacza coraz bardziej postępującą cyfryzację. Jest ona również obecna w świecie organizacji
pozarządowych i może stanowić istotne wzmocnienie potencjału organizacji. Wykorzystywanie
nowych technologii służyć może wsparciu w pozyskiwaniu funduszy, wzmocnieniu zarządzania
organizacją, komunikacji z otoczeniem i promocji. W badaniu zapytano organizacje jak często
korzystają z Internetu. 60% robi to codziennie lub kilka razy w tygodniu. Jednak prawie 1/5
wykorzystuje Internet rzadziej niż raz w miesiącu, w tym 13% nie robi tego wcale. Powoduje to
zjawisko wykluczenia cyfrowego części organizacji pozarządowych. Porównując w wynikami
ogólnopolskimi widać, że znaczące różnice są w organizacjach, które codziennie korzystają
z Internetu oraz tych, które nie korzystają wcale.
Tabela nr 4. Częstotliwość korzystania z Internetu w organizacji
Jak często korzystacie z Internetu w organizacji? % organizacji Badanie
ogólnopolskie
codziennie 33% 49%
nie każdego dnia, ale kilka razy w tygodniu 27% 22%
raz na tydzień 7% 9%
2-3 razy w miesiącu 7% 9%
raz na miesiąc 9% 3%
rzadziej niż raz na miesiąc 4% 6%
wcale 13% 2%
Źródło: oprac. własne
Istotny jest również zakres wykorzystania nowoczesnych technologii w organizacjach. Najbardziej
powszechnym narzędziem jest poczta elektroniczna. Korzysta z niej ponad 80% podmiotów. Drugim
popularnym narzędziem komunikacji są komunikatory np. Messenger. Istotny wniosek z badania jest
również taki, że bardzo niewielka liczba organizacji wykorzystuje nowe technologie do współpracy
w zespole, koordynacji działań i pozyskiwania funduszy.
Może to wynikać z ograniczonych kompetencji i nieznajomości narzędzi w tym zakresie. Istotne
różnice co do badania ogólnopolskiego występują w przypadku:
Poczty email: Polska – 97%, obszar badania – 80,4%
Bankowość elektroniczna: Polska – 68%; obszar badania – 30,4%
Współdzielona przestrzeń dyskowa: Polska – 19%; obszar badania – 4,5%
Współdzielony kalendarz: Polska – 13%; obszar badania – 2,2%
Narzędzia do zarządzania projektami: Polska – 13%; obszar badania – 2,2%.
Raport z badania „Analiza potencjału, potrzeb i barier organizacji pozarządowych Ziemi Chełmońskiego”
Strona | 15
Wykres 11. Narzędzia IT z jakich korzystają organizacje
Źródło: oprac. własne
IV. GŁÓWNE PROBLEMY ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH
W badaniu zapytano przedstawicieli organizacji pozarządowych z terenu objętego zadaniem
zapytano o główne problemy utrudniające działanie organizacji. Respondenci mogli zaznaczyć
maksymalnie 3 odpowiedzi. Jak widać na wykresie nr 12 najwięcej problemów przysparzają
procedury administracyjne. Jest to powszechny problem związany z bardzo wieloma obowiązkami
formalno-prawnymi, które zobowiązani są wykonywać prowadzący działalność społeczną i brakiem
wystarczających zasobów do tego. Potwierdzają to m.in. trudności z wdrażaniem nowego
rozporządzenia o ochronie danych osobowych, tzw. RODO, czy trudności z przesyłaniem w 2019 r.
sprawozdań finansowych i deklaracji podatkowych drogą elektroniczną. Drugą ważną barierą
działania są trudności w zdobywaniu funduszy lub sprzętu. Była to również odpowiedź kilkukrotnie
pojawiająca się w pytaniu o inne powody. Prawie 1/4 organizacji ma trudności z osobami gotowymi
do zaangażowania się, a prawie 20% organizacji posiada trudności lokalowe oraz trudności
w spełnieniu formalności u grantodawców. Pozytywnym elementem jest fakt, że organizacje nie
wskazują na takie trudności, jak: konkurencja ze strony innych organizacji, nadmierna kontrola ze
strony administracji, czy niekorzystny wizerunek. Niewielka część liderów doświadcza wypalenia
zawodowego.
0,0%
0,0%
2,2%
2,2%
2,2%
4,3%
10,9%
23,9%
30,4%
50,0%
80,4%
0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0% 90,0%
narzędzia do crowdfundingu
zarządzanie kontaktami (system CRM)
narzędzia do frundraisingu
narzędzia do zarządzania projektami
współdzielony kalendarz
współdzielona przestrzeń dyskowa
narzędzia mailingowe i newsletterowe
ankiety i formularze online
bankowość elektroniczna
komunikatory internetowe
poczta email
% organizacji
Narzędzia IT z jakich korzystaja organizacje
Raport z badania „Analiza potencjału, potrzeb i barier organizacji pozarządowych Ziemi Chełmońskiego”
Strona | 16
Wykres 12. Główne problemy organizacji pozarządowych
Źródło: oprac. własne
W formularzu ankiety umieszczone zostało także pytanie otwarte na co organizacja przeznaczyłaby
dodatkowe pieniądze, które pojawiłyby się niespodziewanie. W zdecydowane większości odpowiedzi
pojawiały się elementy wyposażenia i sprzętu („sprzęt”, „komputer, drukarka, ksero”, „2 maszyny do
szycia”), a także elementy związane z remontami i inwestycjami w przestrzeń do działania
(„modernizacja budynku, plac zabaw”; „budowa i wyposażenie świetlicy wiejskiej”; „remont
strażnicy”; „budowa sali”; „wykończenie budynku”). Kolejnym elementem było prowadzenie działań
misyjnych, które pojawiało się już zdecydowanie rzadziej („warsztaty lokalne dla młodzieży i osób
starszych”; „wyjścia kulturalne: teatr, koncert”) oraz szkolenia i zatrudnienie specjalistów.
W porównaniu z badaniem ogólnopolskim zdecydowanie mniej organizacji na obszarze badania ma
problem w zdobywaniu funduszy lub sprzętu (w skali kraju to 70% podmiotów). Zdecydowanie mniej
organizacji niż w kraju wskazuje na brak osób gotowych do zaangażowania (68% w skali kraju), czy
trudności w dostępie do odpowiedniego lokalu (34% w skali kraju).
V. POTRZEBY ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH
W zakresie form wsparcia jakie preferują badane organizacje na pierwszy plan wysuwa się
doradztwo. 80% organizacji zdecydowanie lub raczej skorzystałoby z takiej formy wsparcia, w tym
40% organizacji na pewno skorzystałoby. Na drugim miejscu są szkolenia, jednak tu odsetek
organizacji, które raczej skorzystają jest zdecydowanie wyższy (48,9%) od tych, który na pewno
skorzystają (24,4%). Jest to widoczna tendencja usług świadczonych na rzecz organizacji. Podmioty te
wolą indywidualne spotkania poświęcone ich konkretnym problemom niż grupowe szkolenia, choć
0,0%
0,0%
0,0%
4,3%
6,5%
8,7%
10,9%
10,9%
10,9%
19,6%
19,6%
23,9%
34,8%
54,3%
0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0%
konkurencja ze strony innych organizacji …
nadmierna kontrola ze strony administracji publicznej
niekorzystny wizerunek, brak zaufania do organizacji …
znużenie, wypalenie liderów organizacji
niedoskonałość przepisów regulujących działania …
brak współpracy, konflikty w środowisku organizacji …
brak poczucia bezpieczeństwa
niejasne reguły współpracy z administracją publiczną
trudności w utrzymaniu personelu, wolontariuszy
skomplikowane formalności grantodawców
trudności w dostępie do odpowiedniego lokalu
brak osób gotowych do zaangażowania
trudności w zdobywaniu funduszy lub sprzętu
biurokracja administracji publicznej
Główne problemy organizacji pozarządowych
Raport z badania „Analiza potencjału, potrzeb i barier organizacji pozarządowych Ziemi Chełmońskiego”
Strona | 17
i te cieszą się powodzeniem. W zakresie wsparcia poprzez coaching i mentoring warto zwrócić
uwagę, że dość duża liczba organizacji (ponad 30%) jest bardzo lub wstępnie zainteresowana. Kolejna
duża grupa nie wie czy skorzysta z takiej formy. Prawdopodobną przyczyną może być nieznajomość
tej formy działania. Przed jest wdrożeniem warto zapoznać organizacje z istotą i zasadami tego typu
działań. Podobnie sytuacja ma się w zakresie wsparcia w zakresie marketingu i PR. W pozycji tej jest
najwyższy odsetek (53,3%) podmiotów niezdecydowanych. Wsparcie informacyjne zdecydowanie tak
i raczej tak wskazało 20% i 46,7%. Jest to zatem oczekiwane działanie. W mniejszym stopniu
przedstawiciele organizacji byliby zainteresowani udostępnianiem pomieszczeń i sprzętu, choć jest tu
grupa organizacji dla których byłoby to zdecydowanie oczekiwane wsparcie. W przypadku
pomieszczeń jest to 20% w przypadku sprzętu 15,6%.
Wykres 13. Preferowane formy wsparcia organizacji pozarządowych
Źródło: oprac. własne
Analizując odpowiedzi na pytanie z jakich szkoleń skorzystaliby przedstawiciele organizacji
pozarządowych zdecydowana większość jest zainteresowana tematem pozyskiwania funduszy. Dla
znacznej grupy istotne są również szkolenia specjalistyczne związane z obszarem działania oraz
szkolenia ze współpracy z otoczeniem, a także księgowości i finansów. Najwięcej organizacji w Polsce
wskazuję również na potrzebę pozyskania wiedzy z pozyskiwaniem funduszy oraz wiedzy
specjalistycznej. Na obszarze badania więcej organizacji potrzebuje wsparcia w zakresie księgowości
i finansów i zagadnień formalno-prawnych.
40,0%
24,4%
6,7% 4,4%
20,0% 20,0% 15,6%
40,0%
48,9%
28,9%
22,2%
46,7%
6,7%
24,4%
13,3%
20,0%
37,8%
53,3%
26,7%
46,7% 44,4%
6,7% 4,4%
17,8% 13,3%
6,7%
17,8%
11,1%
0,0% 2,2% 6,7% 6,7%
0,0%
8,9% 4,4%
0,0%
10,0%
20,0%
30,0%
40,0%
50,0%
60,0%
Doradztwo Szkolenia Coaching, mentoring
Wsparcie w zakresie
marketingu i PR
Wsparcie informacyjne
Udostępnienie pomieszczeń
Udostępnienie sprzętu
Z jakiej formy wsparcia skorzystałaby Państwa organizacja?
zdecydowanie tak raczej tak trudno powiedzieć raczej nie zdecydowanie nie
Raport z badania „Analiza potencjału, potrzeb i barier organizacji pozarządowych Ziemi Chełmońskiego”
Strona | 18
Wykres 14. Zakres tematyczny szkoleń preferowany przez organizacje.
Źródło: oprac. własne
VI. METRYKA ORGANIZACJI BIORĄCYCH UDZIAŁ W BADANIU
Wykres 15. Forma prawna organizacji biorących udział w badaniu
Źródło: oprac. własne
19,6%
26,1%
30,4%
37,0%
39,1%
41,3%
87,0%
Zarządzanie organizacją pozarządową
Zagadnienia formalno-prawne związane z funkcjonowaniem organizacji pozarządowej
Budowanie wizerunku organizacji, promocja, marketing
Księgowość i finanse
Współpraca z otoczeniem (samorząd, biznes, mieszkańcy)
Wiedza związana ze specyficzną dziedziną, w której działa organizacja (szkolenia specjalistyczne)
Pozyskiwanie funduszy
% organizacji
W jakich szkoleniach chcieliby Państwo wziąć udział?
28,3%
4,3%
50,0%
0,0%
13,0% 2,2% 2,2%
Forma prawna organizacji biorących udział w badaniu
fundacja stowarzyszenie zwykłe
stowarzyszenie rejestrowane w KRS związek lub porozumienie
koło gospodyń wiejskich (rejestr ARIMR) koło
grupa nieformalna
Raport z badania „Analiza potencjału, potrzeb i barier organizacji pozarządowych Ziemi Chełmońskiego”
Strona | 19
Wykres 16. Obszary działania organizacji
Źródło: oprac. własne
2%
2%
2%
2%
2%
2%
2%
4%
7%
9%
9%
11%
11%
11%
11%
13%
13%
15%
15%
17%
20%
22%
22%
22%
26%
26%
37%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%
działalność na rzecz mniejszości narodowych i …
promocja zatrudnienia i aktywizacja zawodowa osób …
upowszechnianie i ochrona wolności i praw człowieka …
ratownictwo i ochrona ludności
działalność na rzecz rodziny, macierzyństwa, …
przeciwdziałanie uzależnieniom i patologiom społecznym
działalność na rzecz organizacji pozarządowych oraz …
działalność na rzecz integracji cudzoziemców
działalność na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn
pomoc ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, …
promocja i organizacja wolontariatu
udzielanie nieodpłatnej pomoc prawnej oraz …
działalność na rzecz osób w wieku emerytalnym
działalność wspomagająca rozwój gospodarczy, w tym …
kultura, sztuka, ochrona dóbr kultury i dziedzictwa …
ochrona i promocja zdrowia, w tym działalność …
działalność na rzecz dzieci i młodzieży, w tym …
wspieranie rodziny i systemu pieczy zastępczej
działalność na rzecz integracji i reintegracji zawodowej …
podtrzymywanie i upowszechnianie tradycji …
ekologia i ochrona zwierząt oraz ochrona dziedzictwa …
działalność charytatywna
działalność na rzecz osób niepełnosprawnych
działalność wspomagająca rozwój wspólnot i …
nauka, szkolnictwo wyższe, edukacja, oświata i …
wspieranie i upowszechnianie kultury fizycznej
pomoc społeczna, w tym pomoc rodzinom i osobom w …
% organizacji
Obszary działania organizacji