Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1
DIAGNOZA ŁÓDZKIEGO RYNKU PRACY
W OBSZARZE BEAUTY
– RAPORT ANALITYCZNO-BADAWCZY –
Analizy i badania nr 42
ŁÓDŹ 2019
2
ZESPÓŁ BADAWCZY OBSERWATORIUM RYNKU PRACY DLA EDUKACJI w ŁÓDZKIM CENTRUM
DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO:
ELŻBIETA CIEPUCHA
KLAUDIA HYSKA-FREDE
ANNA GĘBAROWSKA-MATUSIAK
JAROSŁAW TOKARSKI
Współpraca:
ANNA JAESCHKE (URZĄD STATYSTYCZNY W ŁODZI)
KATARZYNA SZKOPIECKA (URZĄD STATYSTYCZNY W ŁODZI)
MAŁGORZATA GRYGLEWSKA (IZBA RZEMIEŚLNICZA W ŁODZI)
ANNA TOMCZYK-KŁOSIŃSKA (IZBA RZEMIEŚLNICZA W ŁODZI)
IWONA GRUCZYŃSKA (AGENCJA ANALIZ STATYSTYCZNO-EKONOMICZNYCH AN-STAT W ŁODZI)
WALDEMAR DUBLA (AGENCJA ANALIZ STATYSTYCZNO-EKONOMICZNYCH AN-STAT W ŁODZI)
Projekt okładki:
KRYSTYNA JANKOWSKA
Redakcja techniczna:
DOROTA CERAN
JOANNA CYRAŃSKA
© ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI
I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO 2019
ISBN 978-83-89386-69-4
WYDAWNICTWO I PRACOWNIA POLIGRAFICZNA
ŁÓDZKIEGO CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI
I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO
90-142 ŁÓDŹ, UL. KOPCIŃSKIEGO 29
tel. 678 33 78, fax. 678 07 98
e-mail: [email protected]
www.wckp.lodz.pl
3
Składamy serdeczne podziękowania wszystkim uczestnikom badania –
Pracodawcom, Dyrektorom Szkół i Przedstawicielom Samorządu.
Jesteśmy bardzo wdzięczni, że zgodziliście się Państwo podzielić z nami swoją
wiedzą oraz spostrzeżeniami dotyczącymi kształcenia i zatrudnienia
w obszarze beauty.
Dziękujemy również firmie GOLDEN ROSE – sponsorowi materiałów
promocyjnych. Jesteśmy wdzięczni za wyrażoną w tej formie przychylność
i zrozumienie dla idei naszego badania.
Autorzy
4
5
SPIS TREŚCI
WPROWADZENIE ............................................................................................ 7
1. PRZEDMIOT, CELE I METODA BADAŃ ................................................ 9
2. CHARAKTERYSTYKA SEKTORA BEAUTY ........................................ 13
2.1. BRANŻA WYROBÓW KOSMETYCZNYCH W WOJEWÓDZTWIE
ŁÓDZKIM W ŚWIETLE DANYCH STATYSTYKI PUBLICZNEJ ...... 13
2.2. SEKTOR USŁUGOWY W SFERZE „BEAUTY” W WOJEWÓDZTWIE
ŁÓDZKIM – DANE STATYSTYCZNE .................................................. 18
2.3. EDUKACJA DLA OBSZARU „BEAUTY” W WOJEWÓDZTWIE
ŁÓDZKIM ................................................................................................ 26
2.3.1. Edukacja w świetle danych statystycznych .......................................... 26
2.3.2. Szkoły kształcące dla potrzeb sektora beauty ....................................... 33
2.3.3. Analiza podstaw i programów kształcenia. Charakterystyka
wybranych zawodów ............................................................................. 35
2.4. EDUKACJA RZEMIEŚLNICZA ............................................................. 50
2.4.1. Nauka zawodu w rzemiośle .................................................................. 50
2.4.2. Przebieg egzaminu i standardy egzaminacyjne .................................... 52
2.4.3. Egzaminy w wybranych zawodach branży beauty przeprowadzone
przez Izbę Rzemieślniczą w Łodzi i Okręgową Komisję
Egzaminacyjną w Łodzi w latach 2015-2018 ....................................... 66
2.5. BEZROBOCIE ORAZ RYNEK PRACY W OBSZARZE BEAUTY
I JEGO POTRZEBY W ŚWIETLE WYBRANYCH DANYCH
URZĘDÓW PRACY ................................................................................. 73
2.6. ZAPOTRZEBOWANIE NA KWALIFIKACJE PRACOWNIKÓW
W OBSZARZE BEAUTY NA PODSTAWIE DOSTĘPNYCH
WYNIKÓW BADAŃ ORAZ WOLNYCH MIEJSC PRACY
ZAMIESZCZONYCH W WYBRANYCH PORTALACH
INTERNETOWYCH ................................................................................ 85
3. SEKTOR BEAUTY W ŚWIETLE BADAŃ WŁASNYCH
(PRZEBIEG I WYNIKI BADANIA) ........................................................ 100
3.1. CHARAKTERYSTYKA RESPONDENTÓW ...................................... 100
3.1.1. Pracodawcy ......................................................................................... 100
3.1.2. Przedstawiciele szkół .......................................................................... 103
3.1.3. Przedstawiciele samorządów .............................................................. 104
3.2. WYNIKI BADAŃ ZREALIZOWANYCH WŚRÓD
PRACODAWCÓW ................................................................................. 105
3.2.1. Analiza badania ilościowego (PAPI) - opis badania .......................... 105
3.2.2. Zapotrzebowanie pracodawców na kompetencje pracowników ........ 106
3.2.3. Ocena przygotowania absolwentów roczników 2015 – 2018 do
pracy zawodowej ................................................................................. 110
6
3.2.4. Współpraca na linii pracodawca – szkoła ........................................... 115
3.3. ANALIZA BADANIA JAKOŚCIOWEGO (FGI) – OPIS BADANIA .. 122
3.3.1. Poszukiwane kwalifikacje – sytuacja na lokalnym rynku pracy ........ 123
3.3.2. Ocena umiejętności absolwentów kierunków beauty ......................... 127
3.3.3. Współpraca na linii pracodawca – szkoła ........................................... 130
3.3.4. Wnioski wynikające z badania pracodawców .................................... 134
3.4. WYNIKI BADAŃ ZREALIZOWANYCH WŚRÓD
PRZEDSTAWICIELI EDUKACJI ......................................................... 137
3.4.1. Sytuacja na lokalnym rynku pracy ...................................................... 137
3.4.2. Ocena formalnego przygotowania absolwentów kierunków beauty
do pracy zawodowej ............................................................................ 142
3.4.3. Współpraca na linii szkoła - pracodawca............................................ 144
3.4.4. Wnioski wynikające z badania przedstawicieli edukacji .................... 148
3.5. WYNIKI BADAŃ ZREALIZOWANYCH WŚRÓD
PRZEDSTAWICIELI SAMORZĄDÓW ............................................... 150
3.5.1. Kondycja oraz perspektywy rozwoju szkół kształcących w zawodach
beauty na terenie Łodzi/ województwa łódzkiego .............................. 150
3.5.2. Współpraca szkół kształcących w zawodach branży beauty
z pracodawcami ................................................................................... 155
3.5.3. Zapotrzebowanie pracodawców z branży beauty na absolwentów .... 157
3.5.4. Instrumenty służące poprawie wizerunku szkoły zawodowej jako
atrakcyjnego miejsca do nauki ............................................................ 159
3.5.5. Wnioski wynikające z badania przedstawicieli samorządu ................ 163
4. PODSUMOWANIE I REKOMENDACJE Z BADAŃ ........................... 164
BIBLIOGRAFIA ............................................................................................. 172
SPIS TABEL .................................................................................................... 177
SPIS WYKRESÓW ......................................................................................... 179
ZAŁĄCZNIKI ................................................................................................. 180
ANEKS – INFORMACJE O PARTNERACH – ......................................... 193
7
WPROWADZENIE
Raport jest prezentacją wyników prac analityczno-badawczych sektora
„beauty” w województwie łódzkim z perspektywy potrzeb rynku pracy. Badanie
było kolejnym z cyklu projektów, które systematycznie, od roku 1999 prowadzi
Obserwatorium Rynku Pracy dla Edukacji (wcześniej Pracownia
Monitorowania Rynku Pracy dla Potrzeb Edukacji) działające w strukturach
Łódzkiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego.
Projekt był realizowany pod nazwą „Diagnoza łódzkiego rynku pracy
w obszarze beauty” we współpracy z wybranymi Partnerami Obserwatorium,
tj.: Urzędem Statystycznym w Łodzi, Izbą Rzemieślniczą w Łodzi i Agencją
Analiz Statystyczno-Ekonomicznych An-Stat w Łodzi.
Istotnym celem badania było ustalenie, czy istnieje potrzeba modyfikacji
łódzkiej oferty kształcenia formalnego w kierunkach przygotowujących do
podjęcia pracy w obszarze „beauty” oraz określenie zapotrzebowania na
pracowników tej branży. Badanie miało także na celu zestawienie programu
nauczania szkół zawodowych o profilu „beauty” (dokonanie oceny zakresu
i jakości tego kształcenia) z oczekiwaniami pracodawców działających w tym
obszarze.
W pierwszej części niniejszego raportu omówiono charakterystykę
sektora beauty w województwie łódzkim w latach 2015-2018. Przedstawiono
branżę wyrobów kosmetycznych, sektor usługowy oraz edukację dla obszaru
„beauty” w świetle danych statystycznych. Dokonano analizy podstaw
i programów kształcenia, a także przedstawiono charakterystykę wybranych
zawodów. W następnej kolejności omówiono edukację rzemieślniczą
z uwzględnieniem sposobu przebiegu egzaminu czeladniczego i mistrzowskiego
oraz standardy egzaminacyjne. Podjęto także tematykę bezrobocia oraz
zapotrzebowania rynku pracy na kwalifikacje pracowników w obszarze beauty
na podstawie dostępnych danych urzędów pracy i wybranych portali
internetowych oraz dostępnych wyników badań.
Natomiast w drugiej części raportu przedstawiono sektor beauty w świetle
przeprowadzonych w 2019 roku badań własnych. Szczegółowo omówiono
wyniki oraz wnioski z badań zrealizowanych wśród pracodawców, wybranych
przedstawicieli edukacji i samorządów. Raport kończy podsumowanie oraz
rekomendacje wynikające z badań.
8
Przeprowadzone badanie stanowi studium przypadku dla regionu
łódzkiego, które pozwoli na identyfikację związków przyczynowo-skutkowych,
istotnych dla budowania sprzężeń zwrotnych w układzie EDUKACJA –
RYNEK PRACY w wybranej sekcji działalności gospodarczej.
Dzięki stałemu monitorowaniu regionalnego rynku pracy Obserwatorium
Rynku Pracy dla Edukacji dostarcza aktualną wiedzę o dynamicznie
zmieniających się potrzebach pracodawców z terenu województwa łódzkiego.
Jest ona niezbędnym elementem zarówno bieżących jak i strategicznych
procesów decyzyjnych dla szerokiego grona interesariuszy. Raporty badawcze
kierowane są zarówno do instytucji i osób kształtujących lokalną i regionalną
politykę edukacyjną – przedstawicieli władz regionalnych i samorządów
lokalnych, instytucji edukacyjnych, instytucji rynku pracy, dyrektorów
i nauczycieli wszystkich typów szkół, programistów kształcenia zawodowego,
doradców zawodowych, ale także przyszłych uczestników rynku pracy –
uczniów oraz absolwentów szkół i ich rodziców, jak również wszystkich tych
osób, które chcą kształcić się w systemie pozaformalnym w osiąganiu
rynkowych kwalifikacji zawodowych w ramach kursów i szkoleń.
Wnioski pochodzące z wielokierunkowych badań stanowią także istotną
inspirację dla kreowania innowacyjnych działań Łódzkiego Centrum
Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego.
Kierownik Dyrektor
Obserwatorium Rynku Pracy
dla Edukacji
Łódzkie Centrum Doskonalenia
Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego
Elżbieta Ciepucha Janusz Moos
9
1. PRZEDMIOT, CELE I METODA BADAŃ
Jednym z najważniejszych elementów procedury badawczej, jest
określenie celu badania (po co badać?). Według Janusza Sztumskiego, cel badań
to: naukowe poznanie badanej rzeczywistości1. W niniejszym projekcie
głównym celem było ustalenie aktualnej sytuacji branży beauty w Łodzi
i regionie, a także zestawienie i porównanie programów nauczania szkół
zawodowych o profilu kosmetyczno-fryzjerskim i modelowania ciała
z oczekiwaniami pracodawców z tego obszaru. Szczególny akcent został
położony na analizę zapotrzebowania na pracowników oraz określenie
poszukiwanych kwalifikacji na rynku pracy.
W toku badania ustalono:
stan szkolnictwa zawodowego i wyższego kształcącego w Łodzi
w wyodrębnionych zawodach,
różnice w uzyskanych umiejętnościach i uprawnieniach w zależności od
wyboru konkretnej ścieżki kształcenia w danym zawodzie,
rozmiar i strukturę popytu na pracowników z tego obszaru na terenie
Łodzi,
kompetencje zawodowe i społeczne oczekiwane przez pracodawców
branży beauty od pracowników,
stopień dostosowania programów nauczania w analizowanych zawodach
do potrzeb rynku pracy,
jak kształtuje się współpraca na linii pracodawca – szkoła
z uwzględnieniem oczekiwań wobec tej współpracy każdej ze stron.
Podążając za definicją Jana Lutyńskiego, przedmiot badań to ogół
konkretnych zjawisk, oznaczonych przez terminy, które występują w pytaniach
problemowych i których ostatecznie dotyczą wnioski badacza2. Aby uzyskać
zamierzony cel, przedmiotem badania uczyniono materiały zastane oraz
wszelkie wypowiedzi ustne i pisemne, które zostały uzyskane od trzech grup
badanych:
1. pracodawców branży beauty, tj. właścicieli lub/i manager’ów zakładów
kosmetyczno-fryzjerskich/ modelowania ciała z terenu Łodzi,
1 Sztumski J., Wstęp do metod i technik badań społecznych, Wyd. PWN, Katowice 2005, s. 21. 2 Lutyński J., Metody badań społecznych: wybrane zagadnienia, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź 2000,
s. 100.
10
2. przedstawicieli edukacji, tj. dyrektorów szkół ponadpodstawowych
(ponadgimnazjalnych) i wyższych kształcących w analizowanych
zawodach,
3. przedstawicieli administracji rządowej i samorządowej zaangażowanych
w proces edukacji.
Konkretne zawody zakwalifikowane do analizy zawarte zostały
w Załączniku nr 1 znajdującym się na końcu raportu.
Odnośnie metody badawczej, czyli (...) szeregu powtarzalnych sposobów
gromadzenia, opracowywania, a następnie analizowania i interpretowania
danych3 w niniejszym projekcie zastosowano połączenie badań jakościowych
i ilościowych. Ogółem do zebrania całego materiału posłużono się czterema
narzędziami.
Badanie jakościowe zrealizowano z wykorzystaniem trzech technik.
Pierwsza z nich to analiza danych zastanych (desk research), która sporządzona
została dla obszaru Łodzi i regionu z wykorzystaniem ogólnodostępnych danych
statystycznych i opracowań branżowych. Desk research to metoda badawcza
polegająca na kompilacji, analizowaniu oraz przetwarzaniu danych i informacji
pochodzących z istniejących źródeł, a następnie formułowaniu na ich podstawie
wniosków dotyczących badanego problemu4. Wyniki tej analizy posłużyły
przede wszystkim do opisu tła badanego zjawiska i zostały zrealizowane
w pierwszym etapie projektu badawczego. Informacje te były także na bieżąco
zestawiane z materiałem pozyskanym w trakcie pozostałych etapów badania.
Analizie zostały poddane w szczególności:
Dane pozyskane z rejestrów, zbiorów i ofert pracy Wojewódzkiego
Urzędu Pracy w Łodzi i dostępnych zasobów Urzędu Statystycznego
w Łodzi oraz wybranych portali internetowych (m.in. pracuj.pl czy
olx.pl). Dotyczyły one sytuacji na lokalnym rynku pracy, struktury
bezrobocia oraz wymagań pracodawców stawianych w ogłoszeniach
związanych z analizowaną branżą,
Treści statystyki publicznej dostępne w zasobach Urzędu Statystycznego
w Łodzi, dotyczące struktury przedsiębiorstw funkcjonujących w branży
beauty oraz edukacji,
Informacje pozyskane z instytucji edukacyjnych (szkół
ponadgimnazjalnych/ponadpodstawowych, uczelni wyższych, Izby
Rzemieślniczej, Ośrodka Rozwoju Edukacji), na temat struktury
3 Nowak S., Metodologia Badań Społecznych, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007, s. 22. 4 Bednarowska Z., Desk research — wykorzystanie potencjału danych zastanych w prowadzeniu badań
marketingowych i społecznych [w:] Marketing i rynek 7/2015, Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
11
kształcenia i podstaw programowych i programów kształcenia
w zawodach wyselekcjonowanych do analizy i charakterystycznych dla
branży beauty,
Opracowania branżowe opisujące kondycję i perspektywę analizowanej
branży.
Drugą jakościową techniką badawczą zastosowaną w niniejszym badaniu
był zogniskowany wywiad grupowy (FGI). Jest to dyskusja na z góry określony
temat z 6-8 uprzednio dobranymi osobami. Prowadzi ją moderator, posiłkując
się uprzednio sporządzonym scenariuszem5. W przypadku badania branży
beauty uczestnikami spotkań focusowych byli dyrektorzy i właściciel łódzkich
szkół kształcących w analizowanych zawodach oraz przedstawiciele
pracodawców tej branży. W obu przypadkach zastosowano dobór celowy
respondentów. Dyrektorzy szkół zostali wytypowani na podstawie oferty
kształcenia. Pracodawców natomiast dobrano na podstawie bazy utworzonej
z: firm współpracujących z Izbą Rzemieślniczą w Łodzi, źródeł własnych
Obserwatorium Rynku Pracy dla Edukacji oraz bazy REGON.
Sponsorem materiałów promocyjnych przy realizacji badań fokusowych
w ramach niniejszego projektu była firma Golden Rose Sp. z o.o6.
Podczas dwóch sesji focusowych łącznie przebadano 12 respondentów:
8 właścicieli zakładów kosmetyczno-fryzjerskich i 4 przedstawicieli edukacji.
Trzecim narzędziem wykorzystanym w badaniu był indywidualny
wywiad pogłębiony (IDI) z przedstawicielami administracji rządowej
i samorządowej (dobór celowy). Wykorzystując to narzędzie badacz prowadzi
rozmowę z respondentem według ustalonego scenariusza lub kwestionariusza
wywiadu7. Łącznie zostały przeprowadzone 3 rozmowy.
Dane pozyskane w obu rodzajach wywiadów (grupowych
i indywidualnych) zostały poddane analizie jakościowej.
5 Portal naukowiec.org, źródło http://www.naukowiec.org/wiedza/metodologia/zogniskowane-wywiady-
grupowe-fgi-_667.html (data dostępu: 24.05.2019 r.) 6 Golden Rose Sp. z o.o. funkcjonuje na terenie kraju od 2003 roku. Aktualnie działa ponad 80 punktów
sprzedażowych pod logo tej Firmy. Do marek firmy należą: Golden Rose, Classics, Miss Selene oraz Roxanne.
Firma znana niegdyś głównie z bardzo dobrej jakości lakierów do paznokci, teraz słynie również z doskonałych
kosmetyków do makijażu twarzy i ust. Wiele produktów z bogatego asortymentu marki zostało docenionych
przez klientów i wyróżnionych wieloma prestiżowymi nagrodami, m.in. trzy pomadki matowe marki Golden
Rose uzyskały tytuł Kosmetyku Wszech Czasów. Firma Golden Rose Sp. z o.o. to wyłączny dystrybutor
kosmetyków Erkul Cosmetics – jednego z największych producentów kosmetyków na świecie. Kosmetyki
produkowane są na terenie Niemiec, Francji, Włoch i Turcji. Golden Rose Sp. z o.o. wspiera szereg inicjatyw
społecznych m.in. warsztaty makijażowe dla fundacji Rak’n’Roll czy Metamorfozy w Ośrodku Pomocy Ofiar
Przemocy w Rodzinie w Łodzi 7 Portal Obserwator, źródło http://www.obserwator.com.pl/badania/wywiad-poglebiony (data dostępu:
24.05.2019 r.)
12
Badanie ilościowe zrealizowano z wykorzystaniem tradycyjnych wywiadów
kwestionariuszowych oraz ankiet przesłanych drogą mailową. Mianem badania
ankietowego nazywa się gromadzenie informacji poprzez zbieranie odpowiedzi
na przygotowane uprzednio pytania, które zadaje się wybranym osobom.
Wspomniane odpowiedzi zaznacza się w kwestionariuszu ankiety8. W tym
przypadku respondentami byli pracodawcy branży beauty. Dane pozyskane
z 37 wypełnionych kwestionariuszy ankiet zostały poddane analizie ilościowej.
W przypadku badania jakościowego jak i ilościowego pracodawcy
wytypowani zostali we współpracy z Urzędem Statystycznym w Łodzi. Wykaz
firm sporządzony był z zachowaniem struktury według Polskiej Klasyfikacji
Działalności i obejmował sekcje: 8690A (Działalność fizjoterapeutyczna),
9313Z (Działalność obiektów służących poprawie kondycji fizycznej), 9602Z
(Fryzjerstwo i pozostałe zabiegi kosmetyczne) i 9604Z (Działalność usługowa
związana z poprawą kondycji fizycznej).
Dokładna charakterystyka respondentów wszystkich wspomnianych grup
oraz opis przeprowadzonych badań zostanie przedstawiony w dalszej części
raportu.
Opisane powyżej metody badawcze, które zastosowano w celu zebrania
materiału do badania charakteryzują się różnorodnością technik, czyli
triangulacją9. Zabieg ten pozwolił lepiej poznać i opisać badane problemy.
Ponadto dzięki zastosowaniu różnorodności metod umożliwiono dokonanie
odniesień i porównań, co przyczyniło się do powstania szerszego
i obiektywnego materiału badawczego. W całym badaniu zastosowano:
Triangulację metod badawczych – wykorzystano badania jakościowe jak
i ilościowe,
Triangulację źródeł danych – analizie został poddany materiał ze źródeł
wywołanych, jak i zastanych,
Triangulację perspektyw badawczych – w realizację badania
zaangażowany był zespół doświadczonych badaczy i ekspertów, co
pozwoliło uzyskać szerszy obraz przedmiotu badania.
Wnioski i rekomendacje sformułowane na podstawie zebranego materiału
mogą posłużyć do wprowadzenia modyfikacji w formie i treściach kształcenia
w analizowanych zawodach. Mogą również stanowić doskonałą przesłankę do
lepszego dopasowania oferty szkół do potrzeb rynku pracy oraz popularyzacji
i promocji kierunków kształcenia ważnych z punktu widzenia branży beauty.
8 Blog statystyczny, źródło https://www.statystyczny.pl/badania-ankietowe/ (data dostępu: 24.05.2019 r.) 9 Norman Denzin: Sociological Methods: A Sourcebook. Aldine Transaction, 2006.
13
2. CHARAKTERYSTYKA SEKTORA BEAUTY
2.1. BRANŻA WYROBÓW KOSMETYCZNYCH W WOJEWÓDZTWIE
ŁÓDZKIM W ŚWIETLE DANYCH STATYSTYKI PUBLICZNEJ
Sektor kosmetyczny zdefiniowany jako „produkcja mydła i detergentów,
środków myjących i czyszczących, wyrobów kosmetycznych i toaletowych”
(grupa PKD 20.4) zajmuje znaczące miejsce w strukturze gospodarczej
województwa łódzkiego. Ze względu na pozycję, potencjał, tradycje
i uwarunkowania traktowany jest jako obszar specjalizacji regionalnej,
o znaczącym potencjale rozwojowym.
O warunkach rozwoju tej branży decyduje w głównej mierze silne
zaplecze naukowo-badawcze, między innymi: Instytut Biologii Medycznej
PAN, Uniwersytet Medyczny, Laboratorium Biotechnologii Przemysłowej,
Politechnika Łódzka (jednostki związane z chemią i biotechnologią),
Uniwersytet Łódzki.
Współpraca jednostek naukowo-badawczych z przemysłem daje
podstawy do ekspansji sektora kosmetycznego. Tworzy się platforma
umożliwiająca wdrażanie nowoczesnych rozwiązań i technologii
wykorzystywanych w produkcji kosmetyków, branży szczególnie czułej na
coraz to nowe produkty i procesy technologiczne.
Dostępne materiały statystyczne i analizy rynku kosmetycznego
w województwie łódzkim wskazują, że wśród zlokalizowanych na jego obszarze
podmiotów gospodarczych zgrupowanych w sektorze kosmetycznym brak jest
podmiotów wiodących – w rozumieniu skali działania – na rynku krajowym.
W większości produkcja odbywa się w średnich i małych
przedsiębiorstwach. Znaczący producenci w branży to między innymi: Delia
Cosmetics, Venita Fabryka Kosmetyków, Biogened S.A., Loki Fabryka
Kosmetyków, Barbra Sp. z o.o., Efektima s.c., Helixagen Sp. z o.o., Capitol
Sp. z o.o., Kabos Cosmetics Sp. z o.o., Indigo Nails Sp. z o.o.
14
Liczba podmiotów w omawianej branży w ostatnich latach kształtowała
się następująco:
Tabela 1.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej w branży kosmetycznej
wpisanych do rejestru REGON w województwie łódzkim
w latach 2015-2017
Wyszczególnienie 2015 2016 2017
Produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych (dział 20 PKD) 406 443 430
w tym:
Produkcja mydła i detergentów, środków myjących i czyszczących, wyrobów kosmetycznych i toaletowych (grupa 20.4 PKD) 201 206 215
w tym:
produkcja wyrobów kosmetycznych i toaletowych (klasa 20.42 PKD) 66 72 78
produkcja mydła i detergentów, środków myjących i czyszczących (klasa 20.41 PKD) 72 74 74
Źródło: dane Urzędu Statystycznego w Łodzi.
Z danych zamieszczonych powyżej wynika, że liczba firm produkujących
mydła i detergenty oraz wyroby kosmetyczne (20.4) w obserwowanym okresie
wyraźnie rośnie. W latach 2015-2017 w województwie łódzkim przybyło per
saldo 14 jednostek i był to wzrost na poziomie 7%.
W ramach tej grupy podmiotów najwyższą dynamiką charakteryzowały
się firmy w klasie 20.42 – produkcja wyrobów kosmetycznych i toaletowych –
przyrost o 12 jednostek, tj. o 18,1%. W klasie 20.41 – produkcja mydła
i detergentów, środków myjących i czyszczących, liczba podmiotów
w obserwowanych latach była stabilna, przy czym liczba jednostek w obu
klasach PKD była zbliżona.
O rosnącym znaczeniu branży kosmetycznej w strukturze gospodarczej
województwa świadczy rosnący udział firm tej branży wśród ogółu podmiotów
zgrupowanych w przetwórstwie przemysłowym. Udział firm produkujących
chemikalia i wyroby chemiczne wśród ogólnej liczby podmiotów
w przetwórstwie przemysłowym zlokalizowanych w województwie łódzkim
w latach 2015-2017 wzrósł o 0,1 p. proc., do poziomu 1,5%, w tym
produkujących mydła i detergenty, środki myjące i czyszczące, wyroby
kosmetyczne i toaletowe – również o 0,1 p. proc., do 0,8%.
15
Średnie tempo wzrostu liczby podmiotów w branży kosmetycznej
w województwie łódzkim w ostatnich latach wyniosło prawie 3% i było wyższe
w porównaniu z analogicznym w skali kraju, które ukształtowało się poniżej 2%.
Struktura podmiotów z branży kosmetycznej według wielkości, mierzonej
liczbą pracujących, jest w województwie łódzkim zdominowana przez
mikroprzedsiębiorstwa (zatrudniające do 9 osób). W klasie PKD 20.41
podmioty mikro stanowią 89,2% ogółu zarejestrowanych z tym rodzajem
działalności, a w klasie 20.42 – 78.2%.
W strukturze przestrzennej województwa łódzkiego, aktywność branży
kosmetycznej skoncentrowana jest głównie w Łodzi: prawie 40% ogółu firm
produkujących mydła i detergenty (klasa 40.41) i prawie 54% wszystkich firm
produkujących wyroby kosmetyczne i toaletowe (klasa 40.42). Najmniej
podmiotów z obu wymienionych klas PKD zarejestrowano w powiatach:
wieluńskim, wieruszowskim, opoczyńskim, pajęczańskim i poddębickim.
W każdym z powiatów wśród działających tam firm przeważały jednostki
najmniejsze – zatrudniające do 9 osób.
W 2017 r. przedsiębiorstwa produkujące chemikalia i wyroby chemiczne
(grupa PKD 20) w województwie łódzkim zatrudniały przeciętnie 3,2 tys. osób
i było to o 11,4% więcej niż w 2015 r., przy przeciętnym wzroście zatrudnienia
w całym przemyśle województwa o 3,3%.
Tabela 2.
Przeciętne zatrudnienie w przemyśle województwa łódzkiego
w latach 2015-2017
Wyszczególnienie 2015 2016 2017
Przemysł 167102 171191 172825
Przetwórstwo przemysłowe 138838 143598 145455
Produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych (dział 20 PKD) 2842 3043 3165
Uwaga: dane dotyczą podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących 9 osób i więcej.
Źródło: dane Urzędu Statystycznego w Łodzi.
Wzrost zatrudnienia w branży w obserwowanych latach przełożył się na
wzrost udziału w ogólnej liczbie zatrudnionych w przemyśle województwa
łódzkiego z 1,7% w 2015 r. do 1,8% w roku 2017. Jednocześnie wzrósł udział
zatrudnionych w firmach produkujących chemikalia i wyroby chemiczne
w województwie łódzkim w liczbie zatrudnionych w tym dziale w całej Polsce –
16
z 4,0% w 2015 r. do 4,2%. W 2017 r. w firmach produkujących mydła
i detergenty, środki myjące, wyroby kosmetyczne i toaletowe (grupa PKD 20.4)
pracowało 1,8 tys. osób, tj. około 7% ogółu pracujących w tej grupie w kraju10.
Przeciętne wynagrodzenie miesięczne zatrudnionych przy produkcji
chemikaliów i wyrobów chemicznych w województwie łódzkim w 2017 r.
kształtowało się na poziomie 4006,21 zł. Na tle wynagrodzeń wypłaconych
w innych działach produkcji było stosunkowo wysokie – o 7,7% wyższe niż
uzyskiwane przeciętnie w przetwórstwie przemysłowym.
Tabela 3.
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w przemyśle województwa
łódzkiego w latach 2015-2017
Wyszczególnienie 2015 2016 2017
Przemysł 3876,23 3974,03 4246,68
Przetwórstwo przemysłowe 3259,12 3408,59 3718,60
Produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych (dział 20 PKD)
3441,00 3790,88 4006,21
Uwaga: dane dotyczą podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących 9 osób i więcej.
Źródło: dane Urzędu Statystycznego w Łodzi.
W porównaniu ze wzrostem przeciętnych wynagrodzeń w przemyśle oraz
w przetwórstwie przemysłowym województwa łódzkiego, wynagrodzenia w tej
branży rosły szybciej. W latach 2015-2017 przeciętna płaca zatrudnionych
w branży chemicznej wzrosła o 16,4%, przy przeciętnym wzroście
w przetwórstwie przemysłowym o 14,1% i o 9,6% w całym przemyśle
województwa łódzkiego,
Jednak w zestawieniu z poziomem wynagrodzeń w skali kraju, podobnie
jak przeciętnie w województwie łódzkim, płace w tej branży były relatywnie
niskie. W 2017 r. przeciętne wynagrodzenie w przemyśle w województwie
łódzkim było o 137 zł, tj. o 3,5% niższe niż analogiczne w Polsce,
w przetwórstwie przemysłowym niższe o 419 zł, tj. o 12,3%, to w produkcji
chemikaliów i wyrobów chemicznych wynagrodzenie w województwie łódzkim
było aż o ponad 1000 zł niższe, tj. o 28,1% niższe niż przeciętnie w Polsce.
10 Por. „Produkcja wyrobów medycznych, farmaceutycznych oraz kosmetycznych jako przyszłościowa branża
województwa łódzkiego. Studium oddziaływań na regionalny rynek pracy. Raport końcowy.” Regionalne
Obserwatorium Rynku Pracy w Łodzi, s. 19.
17
W przedsiębiorstwach zaliczonych do grupy PKD 20.4 Produkcja mydła
i detergentów, środków myjących i czyszczących, wyrobów kosmetycznych
i toaletowych w województwie łódzkim przeciętne wynagrodzenie miesięczne
w 2017 r. kształtowało się na poziomie 3849,00 zł i w okresie 2015-2017
wzrosło o 18,6%. Było jednak o 893,78 zł niższe niż analogiczne
wynagrodzenie w skali kraju, stanowiło zatem 81,2% przeciętnego
wynagrodzenia w tej branży w Polsce11.
Produkcja sprzedana przemysłu chemikaliów i wyrobów chemicznych
w województwie łódzkim w 2017 r. wyniosła 1684,9 mln zł i rosła w całym
obserwowanym okresie.
Tabela 4.
Produkcja sprzedana w województwie łódzkim w latach 2015-2017
Wyszczególnienie 2015 2016 2017
w mln zł
Przemysł 69091,5 70209,7 75168,1
Przetwórstwo przemysłowe 54792,1 56853,5 60822,7
Produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych (dział 20 PKD)
1538,4 1606,1 1684,9
Uwaga: dane dotyczą podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących 9 osób i więcej.
Źródło: dane Urzędu Statystycznego w Łodzi.
W porównaniu z 2015 r. produkcja sprzedana w tym obszarze działalności
wzrosła o 9,5%, przy wzroście o 11,0% w przetwórstwie przemysłowym
i o 8,8% w całym przemyśle województwa łódzkiego. W 2017 r. branża
chemikaliów w województwie łódzkim wytwarzała 2,6% ogólnej wartości
produkcji tej branży w skali Polski i w porównaniu z latami poprzednimi udział
ten pozostał na niezmienionym poziomie.
Wzrósł natomiast udział wartości sprzedaży przedsiębiorstw
prowadzących działalność w obszarze produkcji mydła i detergentów, środków
myjących i czyszczących, wyrobów kosmetycznych i toaletowych
w województwie w ogólnej wartości sprzedaży tej grupy przedsiębiorstw
w Polsce z 4,9% w 2015 r. do 6,2% w roku 2017, co świadczy o rosnącym
znaczeniu tego rodzaju wytwórczości województwa łódzkiego na mapie
gospodarczej Polski. 11 Tamże, s. 26.
18
Wydajność pracy mierzona wartością produkcji sprzedanej na
1 zatrudnionego w produkcji chemikaliów i wyrobów chemicznych
w województwie łódzkim w obserwowanych latach była wprawdzie niższa niż
przeciętnie w Polsce, ale wyższa o około 33% niż w przetwórstwie
przemysłowym w województwie łódzkim i około 28% niż w całym regionalnym
przemyśle.
2.2. SEKTOR USŁUGOWY W SFERZE „BEAUTY”
W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM – DANE STATYSTYCZNE
Dla potrzeb charakterystyki statystycznej sektora usługowego w obszarze
„beauty” jako przedmiot obserwacji przyjęto następujące grupowania PKD:
93.13.Z – działalność obiektów służących poprawie kondycji fizycznej,
96.02.Z – fryzjerstwo i pozostałe zabiegi kosmetyczne,
96.04.Z – działalność usługowa związana z poprawą kondycji fizycznej,
86.90.A – działalność fizjoterapeutyczna.
Zestawienie prezentujące liczbę podmiotów świadczących usługi
w obszarze „beauty” w województwie łódzkim w latach 2015-2017
przedstawiono poniżej.
Tabela 5.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej świadczących usługi w obszarze
„beauty” wpisanych do rejestru REGON w województwie łódzkim
w latach 2015-2017
Rodzaj działalności
Podmioty zarejestrowane
razem
o liczbie pracujących
0-9 10-49 50 i
więcej
brak danych
o zatrudnieniu
2015
Działalność obiektów służących
poprawie kondycji fizycznej 178 173 2 1 2
Fryzjerstwo i pozostałe zabiegi
kosmetyczne 4658 4630 22 1 5
Działalność usługowa związana
z poprawą kondycji fizycznej 417 413 2 - 2
Działalność fizjoterapeutyczna 938 928 8 - 2
19
2016
Działalność obiektów służących
poprawie kondycji fizycznej 207 198 2 1 6
Fryzjerstwo i pozostałe zabiegi
kosmetyczne 4819 4790 23 1 5
Działalność usługowa związana z
poprawą kondycji fizycznej 427 421 2 - 4
Działalność fizjoterapeutyczna 991 974 10 1 6
2017
Działalność obiektów służących
poprawie kondycji fizycznej 224 213 2 1 8
Fryzjerstwo i pozostałe zabiegi
kosmetyczne 5193 5156 20 1 16
Działalność usługowa związana z
poprawą kondycji fizycznej 447 442 2 - 3
Działalność fizjoterapeutyczna 1033 1016 10 1 6
W każdym z obserwowanych lat największa grupa podmiotów świadczyła
usługi fryzjerskie i kosmetyczne – około ¾ ogółu firm z obszaru „beauty”.
Działalność fizjoterapeutyczną prowadziło około 15% z nich, a niespełna 7% to
podmioty prowadzące działalność usługową związaną z poprawą kondycji
fizycznej. Łącznie firmy usługowe z obszaru „beauty” stanowią 2,8% ogółu
podmiotów zarejestrowanych w województwie łódzkim i udział ten zwiększył
się w 2017 r. o 0,2 p. proc.
Wzrost udziału w ogólnej liczbie podmiotów jest konsekwencją
wysokiego liczebnego wzrostu firm z obszaru „beauty”. Liczba podmiotów
związanych z usługami tego rodzaju rosła systematycznie z roku na rok
i w całym obserwowanym okresie zwiększyła się o 11,4%. Najwyższy przyrost
dotyczył podmiotów świadczących usługi fryzjerskie i kosmetyczne.
W okresie 2015-2017 przybyło per saldo 553 firm, co oznacza wzrost o 11,5%.
Najwyższą dynamiką natomiast charakteryzowały się podmioty z grupy
„działalność obiektów służących poprawie kondycji fizycznej” (125,8%),
w której przybyło 46 firm.
Ponad 30% firm świadczących usługi w obszarze „beauty” zlokalizowano
w Łodzi i na przestrzeni obserwowanych lat udział ten nieco się obniżył, co
może świadczyć o nasyceniu Łodzi tego typu usługami.
20
Tabela 6.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej świadczących usługi w obszarze
„beauty” wpisanych do rejestru REGON w Łodzi w latach 2015-2017
Rodzaj działalności
Podmioty zarejestrowane
razem
o liczbie pracujących
0-9 10-49 50 i
więcej
brak danych
o zatrudnieniu
2015
Działalność obiektów służących
poprawie kondycji fizycznej
82
81
1
-
-
Fryzjerstwo i pozostałe zabiegi
kosmetyczne
1690 1669 15 1 5
Działalność usługowa związana
z poprawą kondycji fizycznej
195
191
2
-
2
Działalność fizjoterapeutyczna 326 318 6 - 2
2016
Działalność obiektów służących
poprawie kondycji fizycznej
92
88
1
-
3
Fryzjerstwo i pozostałe zabiegi
kosmetyczne
1754 1733 16 1 4
Działalność usługowa związana
z poprawą kondycji fizycznej
200
195
2
-
3
Działalność fizjoterapeutyczna 340 329 9 1 1
2017
Działalność obiektów służących
poprawie kondycji fizycznej
100
94
1
-
5
Fryzjerstwo i pozostałe zabiegi
kosmetyczne
1872 1845 13 1 13
Działalność usługowa związana
z poprawą kondycji fizycznej
206
201
2
-
3
Działalność fizjoterapeutyczna 358 346 9 1 2
Podobnie jak w całym województwie, największa grupa podmiotów
świadczy usługi fryzjerskie i kosmetyczne – około 86% ogółu z tej branży
i również zgodnie z tendencją wojewódzką, rośnie udział firm z obszaru
„beauty” wśród ogółu firm zarejestrowanych w Łodzi: z 4,6% w 2015 roku do
5,0% w 2017 r.
21
Dynamika przyrostu firm z omawianego obszaru w latach 2015-2017
ukształtowała się na poziomie 110,7%, a więc była niższa niż w całym
województwie. Najwyższy wzrost dotyczył podmiotów świadczących usługi
fryzjerskie i kosmetyczne – przybyło ich 182, co oznacza wzrost o 10,8%.
Zarówno w Łodzi jak i w całym województwie wśród podmiotów w tej branży
zdecydowanie dominują, stanowiąc około 99% ogółu podmiotów, firmy mikro,
o liczbie pracujących nie przekraczającej 9 osób. Niewielka liczba firm, głównie
fryzjerskich i kosmetycznych, oraz w znacznie mniejszej części – prowadzące
działalność fizjoterapeutyczną, mieści się w przedziale pracujących 10-49 osób.
Większe firmy to zaledwie pojedyncze przypadki.
Obraz statystyczny świadczący o wzroście liczebnym firm oferujących
usługi w obszarze „beauty” warto wzbogacić o informacje o fluktuacji
podmiotów widniejących w rejestrze. Każdego roku rejestrują się nowe firmy,
ale też wiele podlega wykreśleniu z rejestru.
Tabela 7.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej świadczących usługi w obszarze
„beauty” nowych zlikwidowanych w rejestrze REGON
w województwie łódzkim w latach 2015-2017
Rodzaj działalności
Podmioty nowe Podmioty zlikwidowane
razem
o liczbie
pracujących
razem
o liczbie
pracujących
0-9 10-
49
brak
danych
o zatru-
dnieniu
0-9 10-
49
brak
danych
o zatru-
dnieniu
2015
Działalność obiektów
służących poprawie
kondycji fizycznej 21 19 - 2 9 9 - -
Fryzjerstwo i pozostałe
zabiegi kosmetyczne 377 373 1 3 349 349 - -
Działalność usługowa
związana z poprawą
kondycji fizycznej 35 34 - 1 55 55 - -
Działalność
fizjoterapeutyczna 89 86 - 3 74 74 - -
22
2016
Działalność obiektów
służących poprawie
kondycji fizycznej 54 48 - 6 30 30 - -
Fryzjerstwo i pozostałe
zabiegi kosmetyczne 517 513 2 2 365 364 1 -
Działalność usługowa
związana z poprawą
kondycji fizycznej 57 55 - 2 48 48 - -
Działalność
fizjoterapeutyczna 124 117 1 6 68 68 - -
2017
Działalność obiektów
służących poprawie
kondycji fizycznej 38 35 - 3 20 20 - -
Fryzjerstwo i pozostałe
zabiegi kosmetyczne 664 652 - 12 291 288 3 -
Działalność usługowa
związana z poprawą
kondycji fizycznej 69 69 - - 47 46 - 1
Działalność
fizjoterapeutyczna 129 129 - - 80 80 - -
W 2015 roku powstały 522 firmy z tej branży, tj. 2,6% ogółu nowych firm
w województwie. Prawie ¾ z nich to firmy oferujące usługi fryzjerskie
i pozostałe zabiegi kosmetyczne. W tym samym roku z rejestru wyłączono 487
firm (2,7% ogółu firm zlikwidowanych w województwie łódzkim), w tym
71,7% zakładów fryzjerskich i kosmetycznych. W roku 2016 zarejestrowano
752 podmioty usługowe „beauty”, tj. 4,4% ogółu nowych firm w województwie.
Na tak wysoki przyrost wpłynął fakt zarejestrowania 517 nowych zakładów
fryzjerskich i kosmetycznych, które stanowiły prawie 70% nowych firm z tego
obszaru. Jednocześnie wyłączono 511 podmiotów, w tym 365 fryzjersko-
kosmetycznych, tj. 2,5% ogółu zlikwidowanych w województwie. W roku 2017
utrzymał się wysoki przyrost nowych podmiotów: przybyło 900, w tym 664
zakłady fryzjersko-kosmetyczne (3,7% ogółu nowych firm w województwie).
Z rejestru wyłączono znacznie mniej firm (438), a liczba zlikwidowanych
zakładów fryzjersko-kosmetycznych była niższa o ponad połowę od liczby
nowych podmiotów tego typu. Warto dodać, że w każdym roku rejestrowały się
23
niemal wyłącznie podmioty mikro. Warto również odnotować, że na rynku
pojawia się coraz więcej podmiotów służących poprawie kondycji fizycznej.
Podobne tendencje można obserwować na terenie Łodzi.
Tabela 8.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej świadczących usługi w obszarze
„beauty” nowych i zlikwidowanych w rejestrze REGON w Łodzi
w latach 2015-2017
Rodzaj działalności
Podmioty nowe Podmioty zlikwidowane
razem
o liczbie
pracujących
razem
o liczbie
pracujących
0-9 10-
49
brak
danych
o zatru-
dnieniu
0-9 10-
49
brak
danych
o zatru-
dnieniu
2015
Działalność obiektów
służących poprawie kondycji fizycznej 8 8 - - 4 4 - -
Fryzjerstwo i pozostałe zabiegi kosmetyczne 145 142 - 3 141 141 - -
Działalność usługowa
związana z poprawą kondycji fizycznej 12 11 - 1 27 27 - -
Działalność fizjoterapeutyczna 34 31 - 3 23 23 - -
2016
Działalność obiektów
służących poprawie kondycji fizycznej 24 21 - 3 16 16 - -
Fryzjerstwo i pozostałe
zabiegi kosmetyczne 187 184 2 1 132 131 1 -
Działalność usługowa
związana z poprawą kondycji fizycznej 28 27 - 1 25 25 - -
Działalność
fizjoterapeutyczna 36 35 1 - 30 30 - -
2017
Działalność obiektów
służących poprawie kondycji fizycznej 15 13 - 2 6 6 - -
24
Fryzjerstwo i pozostałe
zabiegi kosmetyczne 258 248 - 1 123 120 3 -
Działalność usługowa
związana z poprawą kondycji fizycznej 29 29 - - 24 24 - -
Działalność
fizjoterapeutyczna 40 40 - - 23 23 - -
W 2015 roku w Łodzi zarejestrowano 199 firm świadczących usługi
w sferze „beauty”, co stanowiło 2,6% ogółu nowych firm w województwie,
a wyłączono z rejestru tylko nieco mniej, bo 195 (2,9% ogółu zlikwidowanych
w województwie łódzkim). W kolejnych latach znacznie więcej firm
powstawało niż ulegało likwidacji: w 2016 r. przybyło 275 (4,5% ogółu nowych
w województwie), a zlikwidowano 203 (2,7% ogólnej liczby firm wykreślonych
z rejestru dla Łodzi). W 2017 r. zarejestrowano 342 podmioty (3,6% ogółu
nowych w województwie), a zlikwidowano o połowę mniej – 176, które
stanowiły 3,0% ogólnej liczby wykreślonych. Podobnie jak w przypadku
województwa ¾ nowych firm to zakłady fryzjersko-kosmetyczne. Istotny ruch
obserwowano w przypadku podmiotów służących poprawie kondycji fizycznej:
w 2015 r. zarejestrowano 20 tego rodzaju podmiotów (zarówno obiektów jak
i oferujących usługi), a wyrejestrowano 31, w 2016 r. powstało 52, a wyłączono
z rejestru 41, w 2017 r. zarejestrowano 44, a zlikwidowano 30. Stały przyrost
w wyniku rosnącej liczby rejestracji, przy niewiele zmieniającej się liczbie
likwidacji obserwowano w przypadku działalności fizjoterapeutycznej.
Jednocześnie ocena przeżywalności firm na rynku dla podmiotów
prowadzących działalność fizjoterapeutyczną wypada niekorzystnie. Spośród
ogółu firm prowadzących działalność fizjoterapeutyczną, które powstały
w latach 2015-2017 do końca 2017 r. przetrwało zaledwie 36,5%
w województwie łódzkim i 35,5% w Łodzi. Pozostałe podmioty usługowe
w sferze „beauty” charakteryzowały się znacznie wyższą trwałością. Zakłady
fryzjersko-kosmetyczne powstałe w latach 2015-2017 – 98,7% w województwie
i w 98,5% w Łodzi przetrwały do końca 2017 r. W przypadku obiektów
służących poprawie kondycji fizycznej było to 89,4% w województwie i 93,6%
w Łodzi, a w działalności usługowej związanej z poprawą kondycji fizycznej
95,7% w województwie przetrwało do końca 2017 r. i 94,2% takich firm
w Łodzi.
25
Tabela 9.
Podmioty, które powstały w latach 2015-2017 w województwie łódzkim
i w Łodzi i nie wyrejestrowały się do końca 2017 r.
Rodzaj działalności
Liczba firm
zarejestrowanych
w latach 2015-2017
Liczba firm, które
przetrwały do końca
2017 r.
WOJEWÓDZTWO ŁÓDZKIE
Działalność obiektów służących
poprawie kondycji fizycznej
113
101
Fryzjerstwo i pozostałe zabiegi
kosmetyczne
1558 1537
Działalność usługowa związana z
poprawą kondycji fizycznej
161
154
Działalność fizjoterapeutyczna 342 125
ŁÓDŹ
Działalność obiektów służących
poprawie kondycji fizycznej
47
44
Fryzjerstwo i pozostałe zabiegi
kosmetyczne
590 581
Działalność usługowa związana z
poprawą kondycji fizycznej
69
65
Działalność fizjoterapeutyczna 110 39
Z danych statystycznych wynika, że pracujący w zawodach
sklasyfikowanych w działalności usługowej w obszarze „beauty” są bardzo
nisko opłacani. W relacji do przeciętnych wynagrodzeń w gospodarce
narodowej województwa, i tak relatywnie niskich w stosunku do osiąganych
w Polsce, płace w tych zawodach wypadają bardzo niekorzystnie. Przeciętne
wynagrodzenie fryzjerów kształtuje się na poziomie 51,3% przeciętnej płacy
w województwie, kosmetyczek – 49,0%, techników fizjoterapii – 62,6%,
techników masażystów – 64,6%. Relatywnie lepiej wynagradzani są
instruktorzy fitness i rekreacji ruchowej, których płace o około 60%
przewyższają przeciętne wynagrodzenie w województwie łódzkim.
26
2.3. EDUKACJA DLA OBSZARU „BEAUTY” W WOJEWÓDZTWIE
ŁÓDZKIM
2.3.1. Edukacja w świetle danych statystycznych
Uzyskanie zawodów lub kwalifikacji znajdujących zastosowanie
w obszarze „beauty” oferują placówki edukacyjne na różnych poziomach:
szkoły zasadnicze zawodowe (od niedawna branżowe szkoły I stopnia), technika
zawodowe i uzupełniające, szkoły policealne, a także szkoły wyższe.
W województwie łódzkim zasadnicze szkoły zawodowe prowadzą edukację
w grupie zawodów: fryzjerzy, kosmetyczki i pokrewni – zawód fryzjer.
Tabela 10.
Zasadnicze szkoły zawodowe kształcące w zawodach dla obszaru „beauty”
w latach 2015-2017 w województwie łódzkim
Zawody Szkoły
Uczniowie Absolwencia
ogółem w tym
kobiety
w klasie
ogółem w tym
kobiety pierwszej najwyższej
programowo
ROK SZKOLNY 2015/2016
Fryzjerzy,
kosmetyczki
i pokrewni 45 971 895 327 341 31 29
ROK SZKOLNY 2016/2017
Fryzjerzy,
kosmetyczki
i pokrewni 42 881 819 303 275 27 25
ROK SZKOLNY 2017/2018b
Fryzjerzy,
kosmetyczki
i pokrewni 41 554 511 523 229 57 56
a Z poprzedniego roku szkolnego. b Szkoły branżowe I stopnia.
Liczba szkół na poziomie zasadniczym, kształcących w tym zawodzie
w obserwowanym okresie zmniejszyła się o 4 placówki, jednocześnie liczba
uczniów w tym samym czasie spadła o 417 osób, tj. o 57,1%. Warto podkreślić,
że liczba uczniów klas pierwszych nie podlega tej tendencji, a wyraźnie rośnie,
27
co świadczy o rosnącym zainteresowaniu tym kierunkiem, przede wszystkim
kobiet, ponieważ stanowiły one w każdym z obserwowanych lat około 92%
ogółu uczniów.
W samej Łodzi jedynie trzy placówki edukacyjne kształcą w zawodzie
fryzjer. Tendencje zmian charakterystyczne dla całego województwa łódzkiego
można zaobserwować również w zestawieniu poniżej.
Tabela 11.
Zasadnicze szkoły zawodowe kształcące w zawodach dla obszaru „beauty”
w latach 2015-2017 w Łodzi
Zawody Szkoły
Uczniowie Absolwencia
ogółem w tym
kobiety
w klasie
ogółem w tym
kobiety pierwszej najwyższej
programowo
ROK SZKOLNY 2015/2016
Fryzjerzy,
kosmetyczki
i pokrewni 2 112 102 43 31 1 1
ROK SZKOLNY 2016/2017
Fryzjerzy,
kosmetyczki
i pokrewni 3 124 110 57 30 - -
ROK SZKOLNY 2017/2018b
Fryzjerzy,
kosmetyczki
i pokrewni 3 76 69 36 27 1 1
a Z poprzedniego roku szkolnego. b Szkoły branżowe I stopnia.
Technika i technika uzupełniające w województwie łódzkim kształcą
w zawodach: technik masażysta, technik żywienia i usług gastronomicznych
oraz technik usług fryzjerskich.
Do zawodu technika masażysty przygotowuje jedynie jedna placówka, ze
stabilną liczbą słuchaczy. Wśród uczniów przeważają mężczyźni. Liczba szkół
kształcących w zawodzie technik żywienia i usług gastronomicznych zwiększyła
się w latach 2015-2017 o 2 placówki. Liczba uczniów przygotowujących się do
tego zawodu, po początkowym spadku, utrzymuje się na zbliżonym poziomie,
spada jednak liczba uczniów w klasach pierwszych. Kobiety stanowią 65%
28
wszystkich uczniów i te proporcje nie zmieniają się. W zawodzie technik usług
fryzjerskich kształci 14 szkół (wzrost o 2 placówki), a liczba uczniów wyraźnie
rośnie, o 20% w porównaniu z rokiem szkolnym 2015/2016, w zbliżonym
stopniu rośnie liczba uczniów w klasach pierwszych. Do zawodu fryzjer
przygotowują się głównie kobiety, stanowiąc około 93% ogółu uczniów.
Informacje o liczbie placówek edukacyjnych i liczbie uczniów
przygotowujących się do wymienionych zawodów w Łodzi przedstawiono
poniżej.
Tabela 12.
Technika i technika uzupełniające kształcące w zawodach dla obszaru
„beauty” w latach 2015-2017 w województwie łódzkim
Zawody Szkoły
Uczniowie Absolwencia
ogółem w tym
kobiety
w klasie
ogółem w tym
kobiety pierwszej najwyższej
programowo
ROK SZKOLNY 2015/2016
Technik
masażysta 1 20 8 5 2 5 2
Technik żywienia
i usług
gastronomicznych 24 2831 1879 753 663 11 10
Technik usług
fryzjerskich 12 805 751 245 163 115 113
ROK SZKOLNY 2016/2017
Technik
masażysta 1 20 12 8 5 2 -
Technik żywienia
i usług
gastronomicznych 24 2635 1696 667 686 213 150
Technik usług
fryzjerskich 14 905 848 331 164 68 66
ROK SZKOLNY 2017/2018
Technik
masażysta 1 15 6 - - 3 3
Technik żywienia
i usług
gastronomicznych 26 2632 1701 689 664 512 346
Technik usług
fryzjerskich 14 967 910 311 171 114 102
a Z poprzedniego roku szkolnego.
29
Tabela 13.
Technika i technika uzupełniające kształcące w zawodach dla obszaru
„beauty” w latach 2015-2017 w Łodzi
Zawody Szkoły
Uczniowie Absolwencia
ogółem w tym
kobiety
w klasie
ogółem w tym
kobiety pierwszej najwyższej
programowo
ROK SZKOLNY 2015/2016
Technik
masażysta 1 20 8 5 2 5 2
Technik żywienia
i usług
gastronomicznych 1 558 283 172 128 - -
Technik usług
fryzjerskich 3 349 328 132 50 30 29
ROK SZKOLNY 2016/2017
Technik
masażysta 1 20 12 8 5 2 -
Technik żywienia
i usług
gastronomicznych 1 539 262 159 118 90 51
Technik usług
fryzjerskich 3 413 386 156 43 32 31
ROK SZKOLNY 2017/2018
Technik
masażysta 1 15 6 - - 3 3
Technik żywienia
i usług
gastronomicznych 1 532 257 155 115 104 59
Technik usług
fryzjerskich 3 477 440 168 84 19 17
a Z poprzedniego roku szkolnego.
Z danych wynika, że nieliczne placówki na tym poziomie edukacji
przygotowują do zawodów dla sfery „beauty”. Szkoły zlokalizowane w Łodzi
podlegają tendencjom zbliżonym do obserwowanych w całym województwie.
Szkoły policealne w województwie łódzkim przygotowują do zawodów
technik masażysta i technik usług kosmetycznych. Do pracy w zawodzie
technika masażysty kształcą 33 placówki. Liczba uczniów kształtuje się na
poziomie ponad 700 osób (w roku szkolnym 2015/2016 liczba ta przejściowo
30
wzrosła do prawie 900 osób). W klasach pierwszych uczyło się w ostatnim roku
ponad 500 uczniów (w roku szkolnym 2015/2016 – ponad 650). Kobiety
stanowią ponad 60% ogółu uczniów.
Tabela 14.
Szkoły policealne kształcące w zawodach dla obszaru „beauty” w latach
2015-2017 w województwie łódzkim
Zawody Szkoły
Uczniowie Absolwencia
ogółem w tym
kobiety
z ogółem w klasie
pierwszej ogółem
w tym kobiety
ROK SZKOLNY 2015/2016
Technik masażysta 32 753 494 502 77 56
Technik usług
kosmetycznych 55 2086 2030 1585 128 127
ROK SZKOLNY 2016/2017
Technik masażysta 34 893 650 642 65 44
Technik usług
kosmetycznych 59 2234 2168 1645 164 164
ROK SZKOLNY 2017/2018
Technik masażysta 33 788 506 524 147 106
Technik usług
kosmetycznych 47 2086 2008 1620 362 362
a Z poprzedniego roku szkolnego.
Do pracy w zawodzie technika usług kosmetycznych w województwie
łódzkim przygotowuje 47 placówek i liczba ta w porównaniu z poprzednimi
latami spadła. Liczba uczniów natomiast pozostała na niezmienionym poziomie
w porównaniu z rokiem szkolnym 2015/2016 (w 2015/2016 liczba placówek
oraz uczniów przejściowo była wyższa). Wzrosła natomiast nieznacznie liczba
uczniów w klasie pierwszej oraz liczba absolwentów. W zawodzie tym kształcą
się przede wszystkim kobiety, stanowiąc 97% ogółu uczniów.
31
Liczba placówek i uczniów kształcących się w wymienionych zawodach
na terenie Łodzi kształtowała się następująco:
Tabela 15.
Szkoły policealne kształcące w zawodach dla obszaru „beauty” w latach
2015-2017 w Łodzi
Zawody Szkoły
Uczniowie Absolwencia
ogółem w tym
kobiety
z ogółem w klasie
pierwszej ogółem
w tym kobiety
ROK SZKOLNY 2015/2016
Technik masażysta 16 331 197 235 55 40
Technik usług
kosmetycznych 14 1119 1085 865 57 56
ROK SZKOLNY 2016/2017
Technik masażysta 15 288 168 175 42 28
Technik usług
kosmetycznych 14 1074 1012 835 136 136
ROK SZKOLNY 2017/2018
Technik masażysta 11 317 192 230 78 56
Technik usług
kosmetycznych 10 1056 983 853 193 193
a Z poprzedniego roku szkolnego.
Szkoły wyższe w województwie łódzkim, wpisując się w proces
przygotowania pracowników sfery „beauty”, kształcą studentów na kierunkach
dietetyka, fizjoterapia oraz kosmetologia.
Tabela 16.
Studenci według kierunków studiów w województwie łódzkim w latach
2015-2017 (łącznie z cudzoziemcami)
Kierunek studiów Rok akademicki
2015/2016 2016/2017 20172018
Dietetyka 707 773 786
Fizjoterapia 2275 2158 2155
Kosmetologia 1418 1484 1495
Liczba studentów w poszczególnych latach akademickich na kierunku
fizjoterapia podlegała tylko niewielkim wahaniom, natomiast wzrosła liczba
studiujących na kierunku dietetyka oraz kosmetologia.
32
System edukacji dla obszaru „beauty” uzupełniają kwalifikacyjne kursy
zawodowe, w ramach których słuchacze uzyskiwali kwalifikacje w dziedzinie
wykonywania zabiegów fryzjerskich, projektowania fryzur, wykonywania
zabiegów kosmetycznych twarzy oraz wykonywania zabiegów kosmetycznych
ciała, dłoni i stóp. W latach 2015-2017 w województwie łódzkim liczba
organizowanych kursów była niewielka i niewiele zmieniała się
w poszczególnych latach, natomiast zmienna była liczba słuchaczy i byli to
w głównej mierze słuchacze kursów dla młodzieży.
Tabela 17.
Kwalifikacyjne kursy zawodowe w województwie łódzkim
Nazwa kwalifikacji
Szkoły dla młodzieży (bez specjalnych)
Szkoły dla dorosłych
szkoły kursy słuchacze szkoły kursy słuchacze
ROK SZKOLNY 2015/2016
Wykonywanie zabiegów fryzjerskich 1 - - 1 2 42
Projektowanie fryzur 2 2 38 1 - -
Wykonywanie zabiegów kosmetycznych twarzy 1 1 21 1 - -
ROK SZKOLNY 2016/2017
Wykonywanie zabiegów fryzjerskich 2 2 25 - - -
Projektowanie fryzur 3 3 57 - - -
Wykonywanie zabiegów kosmetycznych twarzy 2 2 38 1 1 4
Wykonywanie zabiegów kosmetycznych ciała, dłoni i stóp 1 1 22 1 1 4
ROK SZKOLNY 2017/2018
Wykonywanie zabiegów fryzjerskich 2 2 17 - - -
Projektowanie fryzur 3 1 17 - - -
Wykonywanie zabiegów kosmetycznych twarzy 2 1 11 3 22 77
Wykonywanie zabiegów kosmetycznych ciała, dłoni i stóp 2 2 46 2 21 50
W Łodzi w tym czasie organizowano wyłącznie kursy dla młodzieży.
33
Tabela 17a.
Kwalifikacyjne kursy zawodowe w Łodzi
Nazwa kwalifikacji
Szkoły dla młodzieży (bez specjalnych)
Szkoły dla dorosłych
szkoły kursy słuchacze szkoły kursy słuchacze
ROK SZKOLNY 2015/2016
Wykonywanie zabiegów fryzjerskich 1 - - - - -
Projektowanie fryzur 1 1 9 - - -
Wykonywanie zabiegów kosmetycznych twarzy - - - - - -
ROK SZKOLNY 2016/2017
Wykonywanie zabiegów fryzjerskich 2 2 25 - - -
Projektowanie fryzur 2 2 28 - - -
Wykonywanie zabiegów kosmetycznych twarzy 1 1 12 - - -
Wykonywanie zabiegów kosmetycznych ciała, dłoni i stóp 1 1 22 - - -
ROK SZKOLNY 2017/2018
Wykonywanie zabiegów fryzjerskich 2 2 17 - - -
Projektowanie fryzur 2 1 17 - - -
Wykonywanie zabiegów kosmetycznych twarzy 1 1 11 - - -
Wykonywanie zabiegów kosmetycznych ciała, dłoni i stóp 2 2 46 - - -
Zarówno liczba kursów jak i słuchaczy była najwyższa w roku szkolnym
2016/2017. Przytoczone dane na temat organizowanych kursów
kwalifikacyjnych, zarówno w Łodzi, jak i w całym województwie, świadczą
o niewielkiej skali działania tego rodzaju form podnoszenia kwalifikacji.
2.3.2. Szkoły kształcące dla potrzeb sektora beauty
Poniżej wyodrębniono szkoły zarówno średnie jak i wyższe, które na
terenie Łodzi kształcą młodzież i dorosłych dla potrzeb sektora „beauty”.
Natomiast w Załączniku nr 2 do niniejszego opracowania znajdują się
szczegółowe informacje z danymi teleadresowymi tych placówek.
34
Zgodnie z zaprezentowanym wykazem (Tabela 18) kształcenie w Łodzi
jest prowadzone w siedmiu szkołach ponadpodstawowych, pięciu szkołach
policealnych oraz pięciu szkołach wyższych, w niżej wyodrębnionych
kierunkach/ zawodach, które poddane zostaną uszczegółowionej analizie
w ramach niniejszego projektu badawczego.
Tabela 18.
Zestawienie szkół średnich i wyższych kształcących w Łodzi
w zawodach „beauty”
Szkoły ponadpodstawowe
Nazwa szkoły Kierunek kształcenia Adres placówki
Zespół Szkół Rzemiosła
im. Jana Kilińskiego
Fryzjer – Branżowa szkoła
I stopnia nr 21
Technik usług fryzjerskich
– Technikum nr 21
ul. Żubardzka 2
91-022 Łódź
Specjalny Ośrodek Szkolno-
Wychowawczy nr 1
im. Janusza Korczaka
Fryzjer -
Szkoła Branżowa I Stopnia
Specjalna nr 22
ul. Siedlecka 7/21
93-138 Łódź
Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii
nr 4
Fryzjer – Branżowa Szkoła
I Stopnia nr 25
ul. Łucji 12/16
91-491 Łódź
Łódzka Szkoła Mody Kosmetologii
Fryzjerstwa ANAGRA
Technikum fryzjerskie
Technikum fryzjerskie
z wizażem
Technikum kosmetyczne
z wizażem
ul. Łanowa 4
91-103 Łódź
Szkoły GKJ Fryzjerstwo
Kosmetyka
Technik usług fryzjerskich
al. Piłsudskiego 135
92-318 Łódź
Akademickie Liceum
Ogólnokształcące
Klasa o profilu medyczno-
kosmetycznym
ul. Wileńska 53/55
94-011 Łódź
Szkoła Branżowa COSINUS Fryzjer ul. Wólczańska 81
90-515 Łódź
Szkoły policealne
Nazwa szkoły Kierunek kształcenia Adres placówki
Akademia Techników Medycznych
i Kształcenia Kadr
Technik masażysta Żubardzka 26
90-001 Łódź
Policealna Szkoła Medyczno - Technik masażysta ul. Wileńska 53/55
35
Kosmetyczna dla Młodzieży Technik usług
kosmetycznych
94-011 Łódź
Szkoła Policealna COSINUS Kosmetyka
Masażysta
ul. Wólczańska 81 90-
515 Łódź
Publiczna Szkoła Policealna Kosmetyczna
"ŻAK"
Technik usług
kosmetycznych
Fryzjer damski
Piotrkowska 278
90-361 Łódź
Centrum Kształcenia Ustawicznego
Samorządu Województwa Łódzkiego
w Łodzi
Technik masażysta
Technik usług
kosmetycznych
ul. Wielkopolska
70/72
91-029 Łódź
Szkoły wyższe
Nazwa szkoły Kierunek kształcenia Adres placówki
Społeczna Akademia Nauk w Łodzi Kosmetologia
ul. Sienkiewicza 9
90-113 Łódź
Wyższa Szkoła Biznesu i Nauk o Zdrowiu
w Łodzi
Kosmetologia
Dietetyka
ul. Piotrkowska 278
90-361 Łódź
Uniwersytet Medyczny w Łodzi Fizjoterapia
Kosmetologia
Dietetyka
Pl. Hallera 1
90-647 Łódź
Wyższa Szkoła Informatyki i Umiejętności
w Łodzi
Fizjoterapia
Kosmetologia
ul. Rzgowska 17a
93-008 Łódź
Wyższa Szkoła Kosmetyki i Nauk o Zdrowiu
w Łodzi
Kosmetologia
ul. Wileńska 53/55
94-011 Łódź
2.3.3. Analiza podstaw i programów kształcenia. Charakterystyka
wybranych zawodów
Analizowane w niniejszym badaniu zawody są często bardzo zbliżone pod
względem wykonywanych prac i powierzanych im obowiązków. Łączy je fakt,
iż wszystkie wpływają na lepsze samopoczucie i kondycje ludzkiego ciała.
Poniżej omówiono siedem profesji branży kosmetyczno-fryzjerskiej,
modelowania ciała, do których kwalifikacje można uzyskać na drodze
kształcenia zawodowego, na poziomie szkoły średniej i wyższej. Opisano
również różnice pomiędzy danymi profesjami, a także możliwe drogi
kształcenia w danym zawodzie.
36
1. Fizjoterapeuta i technik masażysta
Te dwie specjalizacje łączy przede wszystkim fakt, iż obie zajmują się
ludzkim ciałem, aby poprawić jego funkcjonalność. Osoby decydujące się na
wykonywanie powyższych zawodów podczas kształcenia pracują nad
opanowaniem różnych technik dotyku, które wpływają na zdrowie pacjenta.
Należy jednak pamiętać, że pomimo bardzo podobnej specyfiki pracy, technik
masażysta i fizjoterapeuta to dwa odrębne zawody. Podstawowa różnica wynika
z posiadanego wykształcenia osób pracujących na wyżej wymienionych
stanowiskach.
Fizjoterapeutą nazywamy osobę, która ukończyła 5-letnie studia
magisterskie na kierunku fizjoterapia na uczelni wyższej – zazwyczaj jest to
Uniwersytet Medyczny lub Akademia Wychowania Fizycznego. Nauka kończy
się Państwowym Egzaminem Fizjoterapeutycznym, którego pozytywny wynik
umożliwia uzyskanie prawa wykonywania zawodu i wpisanie do Krajowego
Rejestru Fizjoterapeutów.
Cykl kształcenia składa się z 10 semestrów. Ogółem realizowanych jest
1180 godzin wykładów i seminariów (zajęcia teoretyczne), 2675 godzin
ćwiczeń i zajęć praktycznych, a także 1560 godzin praktyk zawodowych.
W skład powyższych zajęć wchodzą następujące bloki tematyczne:
Podstawowe nauki medyczne (m.in. anatomia, genetyka, biofizyka),
Nauki ogólne z językiem obcym (m.in. psychologia, podstawy prawa,
zdrowie publiczne),
Nauki w zakresie podstaw fizjoterapii (m.in. kinezyterapia, terapia
manualna),
Nauki w zakresie fizjoterapii klinicznej, które podzielone są na: kliniczne
podstawy fizjoterapii, fizjoterapię kliniczną w chorobach wewnętrznych,
diagnostykę funkcjonalną oraz programowanie rehabilitacji,
Praktyki fizjoterapeutyczne (student wybiera jeden z co najmniej trzech
proponowanych zakresów tematycznych, tj. np.: fizjoterapia kliniczna
w dysfunkcjach układu ruchu, fizjoterapia w chorobach wewnętrznych,
fizjoterapia w wieku rozwojowym),
Przygotowanie pracy magisterskiej,
37
Autorska oferta danej uczelni (moduły dodatkowe/ zajęcia do wyboru)12.
Wykwalifikowany fizjoterapeuta wykonuje szereg zabiegów nie tylko za
pomocą dotyku, ale również przy wykorzystaniu urządzeń wspomagających
rehabilitację. Pomaga on tym samym pacjentom po poważnych urazach,
niepełnosprawnym lub osobom cierpiącym na choroby mięśni lub stawów.
Dzięki posiadanej przez fizjoterapeutę rozległej wiedzy na temat
funkcjonowania i zaburzeń ludzkich narządów wewnętrznych, pomaga on
również osobom cierpiącym z powodu ich dysfunkcji.
Najczęściej do obowiązków fizjoterapeuty należy:
rehabilitacja w sporcie, ortopedii, chorobach wewnętrznych, ginekologii
itd.,
przygotowanie kobiet do aktywnego porodu,
obsługa urządzeń fizykoterapeutycznych,
zwalczanie dolegliwości bólowych,
zlecanie wyrobów medycznych.
Fizjoterapeuci znajdują zatrudnienie w szpitalach, przychodniach,
klinikach, ośrodkach rehabilitacyjnych, szkołach i ośrodkach sportowych.
Często już podczas pracy zawodowej podnoszą swoje kwalifikacje w ramach
kursów lub studiów podyplomowych z uwagi na ciągły rozwój medycyny
i sposobów radzenia sobie z wieloma schorzeniami.
Droga kształcenia masażysty jest nieco krótsza. Aby zostać technikiem
masażystą wymagane jest ukończenie dwu- lub trzyletniej szkoły masażu,
tj. technikum/ liceum o profilu masaż, szkoły policealnej masażu lub kursu
z tego zakresu, a następnie należy zdać państwowy egzamin centralny w formie
praktycznej i teoretycznej. Absolwent wspomnianych szkół po zdanym
egzaminie zawodowym otrzymuje poświadczenie nabycia kwalifikacji Z.1.
Świadczenie usług w zakresie masażu. Na szkolenie tej umiejętności, podstawa
programowa zakłada minimum 900 godzin praktycznych dla całego cyklu
nauczania, w skład których wchodzi:
wykonywanie masażu medycznego,
wykonywanie masażu sportowego,
wykonywanie masażu kosmetycznego i profilaktycznego.
12 Plan jednolitych studiów magisterskich na kierunku fizjoterapia, źródło: http://wpt.kpswjg.pl/pl/plan-studiow
(data dostępu: 25.02.2019 r.)
38
Podstawa programowa dla technika masażysty przewiduje również
minimum 430 godzin kształcenia zawodowego w obszarze Efektów kształcenia
wspólnych dla wszystkich zawodów oraz efektów kształcenia wspólnych dla
zawodów w ramach obszaru medyczno-społecznego stanowiące podbudowę do
kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów. W tym zakresie prowadzone są
następujące bloki zajęć:
BHP – bezpieczeństwo i higiena pracy
PDG – podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej
JOZ – język obcy ukierunkowany zawodowo
KPS – kompetencje personalne i społeczne
OMZ – organizacja pracy małych zespołów
PKZ – umiejętności stanowiące podbudowę zawodu.
Ponadto każdy uczeń kształcący się w zawodzie technik masażysta
zobligowany jest do odbycia ciągłych praktyk zawodowych w wymiarze
4 tygodni, tj. 160 godzin w firmie zapewniającej rzeczywiste warunki pracy.
Programy nauczania dla zawodu technik masażysta są indywidualnie
przygotowywane w danej jednostce edukacyjnej, jednak oprócz zajęć
praktycznych znajdują się w nich treści z anatomii i fizjologii człowieka,
podstawy zagadnień klinicznych oraz wybrane zagadnienia z fizykoterapii
i kinezyterapii. Ponadto poruszana jest tematyka z zakresu promocji zdrowia,
psychologii i prawa13.
Wykwalifikowany technik masażysta jest w stanie przeprowadzić
szczegółowy wywiad i wykonać podstawowe badanie funkcjonalne14, a także
dobrać odpowiednie techniki masażu i modyfikować je w taki sposób aby
odpowiadały potrzebom pacjenta. Masażyści przyczyniają się więc do
zwalczania dolegliwości bólowych i często biorą udział w rehabilitacji pacjenta,
ale ich podstawowym narzędziem pracy jest masaż. Dlatego osoby te
przeważnie pracują w salonach masażu lub gabinetach SPA/Wellness, gdzie za
pomocą określonego rodzaju dotyku pomagają klientom czuć się zdrowiej
i piękniej.
13 Podstawa programowa kształcenia w zawodzie Technik masażysta, źródło: https://www.ore.edu.pl/wp-
content/uploads/ksztalcenie_zawodowe/zawody2-3/cd/technik_masazysta_325402.pdf (data dostępu:
27.02.2019 r.) 14 Rozpoznanie problemów np. z aparatem ruchu, ale też określenie możliwości całego organizmu.
39
Należy również podkreślić, że ta grupa zawodowa nie posiada tak wielu
możliwości dokształcania się jak fizjoterapeuci, ponieważ część szkoleń
zarezerwowana jest dla osób z wykształceniem wyższym.
Pomimo wielu podobieństw zawodów technik masażysta i fizjoterapeuta
nie należy ze sobą utożsamiać. Przede wszystkim podstawową różnicą jest
zakres kwalifikacji zawodowych. Fizjoterapeuta ma o wiele szersze
kompetencje od technika masażysty zwłaszcza w obrębie schorzeń i urazów,
nad którymi może pracować u pacjenta. Fizjoterapeuta to zawód w ramach
opieki zdrowotnej, technik masażysta natomiast utożsamiany jest częściej
z branżą kosmetyczną.
2. Dietetyk
Dietetyk czy też specjalista do spraw żywienia jest zawodem, który
funkcjonuje zarówno w obszarze ochrony zdrowia jak i branży modelowania
ciała. Rynek pracy jest chłonny dla specjalistów z tego obszaru z uwagi na
zdecydowanie większą świadomość społeczeństwa na temat wpływu diety na
zdrowie i kondycję człowieka. Dietetycy są zawodem objętym dużym
zaufaniem społecznym, dlatego mogą znaleźć zatrudnienie w wielu
instytucjach publicznych i prywatnych.
Według Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2013 roku
dietetykiem może zostać osoba, która rozpoczęła po dniu 30 września 2012 r.
studia wyższe na kierunku dietetyka lub nauki o żywieniu. Program studiów
pierwszego stopnia powinien składać się z co najmniej 1630 godzin kształcenia
w zakresie dietetyki, a student po jego zrealizowaniu powinien pozytywnie
obronić pracę licencjacką. Studia te trwają nie krócej niż
6 semestrów z obowiązkową praktyką zawodową. W skład treści kształcenia
wchodzą następujące bloki:
Grupa treści podstawowych (m.in. anatomia człowieka, fizjologia
człowieka itp.)
Grupa treści kierunkowych (m.in. żywienie człowieka, dietetyka
pediatryczna, itp.)
Moduły/zajęcia dodatkowe w zależności od autorskiej oferty uczelni.
Dodatkowo, przed przystąpieniem do egzaminu licencjackiego, student
jest zobowiązany odbyć praktyki zawodowe o łącznej sumie 700 godzin
(20 tygodni po 35 godz.) w całym cyklu kształcenia.
40
Według wspomnianego Rozporządzenia drugi stopień studiów powinien
obejmować co najmniej 1220 godzin z zakresu dietetyki. Kończy się on
zdobyciem przez studenta tytułu magistra. Studia uzupełniające magisterskie
trwają nie krócej niż 4 semestry z obowiązkową praktyką zawodową. W trakcie
całego cyklu kształcenia studenci realizują program z następujących treści:
Grupa treści podstawowych (m.in. patofizjologia kliniczna,
immunologia, itp.)
Grupa treści kierunkowych (m.in. żywienie kliniczne, edukacja
i poradnictwo żywieniowe, itp.)
Moduły/ zajęcia dodatkowe w zależności od autorskiej oferty uczelni.
Dodatkowo każdy student zobligowany jest do odbycia praktyk
w łącznej ilości 350 godz.15.
Studia wyższe kształcą studentów w specjalizacji dietetyki ogólnej lub
dietetyki klinicznej. Pozyskana wiedza umożliwia organizację zbilansowanego
żywienia dla osób ze schorzeniami jak i zupełnie zdrowych, w ramach
profilaktyki. Jednocześnie absolwent posiada wiedzę, która pozwala mu oceniać
stan odżywiania pacjenta oraz planować diety dla różnych grup osób. Przyszły
dietetyk w trakcie nauki zdobywa także wiedzę z zakresu przygotowywania,
przechowywania oraz kontroli jakości produktów żywnościowych oraz zasad
prowadzenia edukacji żywnościowej. W przypadku poradnictwa dla osób
chorych, szczególnie cenna wydaje się edukacja pod kątem interakcji
zachodzącej między produktami żywnościowymi a lekami. Kształcenie
kierunkowe dostarcza również wiedzy jak prowadzić dokumentację medyczną
oraz jak przekazywać ludziom informacje dotyczące funkcjonowania ich
organizmów i jak ważna jest w tych procesach odpowiednia dieta.
Dyplomowany dietetyk może znaleźć zatrudnienie w różnych
instytucjach. Najczęściej jednak tych specjalistów można spotkać w:
poradniach dietetycznych
ośrodkach sportowych
centrach fitness
w publicznych i niepublicznych placówkach zdrowotnych
15 Standardy kształcenia dla kierunku studiów dietetyka, źródło: http://bsw.edu.pl/docs/podstawa-
prawna/standardy-ksztalcenia-dietetyka.pdf (data dostępu: 27.02.2019 r.)
41
instytucjach szkoleniowych z zakresu zdrowego żywienia
firmach cateringowych
placówkach żywienia zbiorowego (również szpitalach)
jako trenerów żywienia w firmach coaching’owych
a także we własnych jednoosobowych działalnościach gospodarczych.
Należy podkreślić, iż obowiązujące regulacje prawne zakładają, że tytułu
zawodowego dietetyka nie można uzyskać podczas kształcenia podyplomowego
lub policealnego. Studia podyplomowe lub kursy umożliwiają jedynie
podniesienie posiadanych już kwalifikacji, ale nie uprawniają do nabycia tytułu
zawodowego.
3. Kosmetolog i technik usług kosmetycznych
Kosmetolog, technik usług kosmetycznych, kosmetyczka,
manikiurzystka, stylista paznokci - są to najczęściej wymieniane profesje jeśli
mówimy o branży beauty. Dwa ostatnie stanowiska są zawodami rynkowymi,
wykonywane zazwyczaj przez techników usług kosmetycznych, kosmetologów
i/lub osoby po kursach kosmetycznych z danej specjalizacji. Kosmetyczka
natomiast jest zwyczajowym określeniem dla osób wykonujących zabiegi
upiększające (synonimem).
Pomiędzy technikiem usług kosmetycznych i kosmetologiem różnice
zacierają się, ponieważ obie profesje odpowiadają za wykonywanie zabiegów
pielęgnacyjnych. Podstawowa jednak różnica wynika z posiadanego
wykształcenia i zakresu kwalifikacji.
Kosmetologiem zostaje osoba, która ukończyła studia pierwszego stopnia
na kierunku kosmetologia uzyskując tytuł licencjata. Dodatkowo licencjat
kosmetologii ma możliwość kontynuacji nauki na tym kierunku w formie
studiów uzupełniających magisterskich oraz dalej podjąć studia doktoranckie
z tego zakresu. Nauka odbywa się zarówno w formie stacjonarnej jak i zaocznej.
Kierunek ten realizowany jest najczęściej na Uniwersytecie Medycznym.
Cykl kształcenia na studiach pierwszego stopnia składa się z co najmniej
6 semestrów. Podczas nich w sumie realizowanych jest minimum 2200 godzin
zajęć teoretycznych i praktycznych. Dokładny podział na praktykę i teorię
znajduje się w autorskim programie nauczania danej uczelni z uwzględnieniem,
iż przynajmniej 60% zajęć powinny stanowić seminaria, ćwiczenia audytoryjne,
42
laboratoryjne lub praktyczne. W skład powyższych zajęć wchodzą następujące
bloki tematyczne:
Grupa treści podstawowych (m.in. biofizyka, anatomia, farmakologia)
Grupa treści kierunkowych (m.in. kosmetologia upiększająca,
dermatologia, chemia kosmetyczna)
Przedmioty wchodzące w skład autorskiej oferty uczelni.
Dodatkowo, student zobligowany jest do odbycia praktyk zawodowych.
Powinny one trwać nie krócej niż 8 tygodni i odbywać się w gabinetach
kosmetycznych. Rozporządzenie zakłada, iż praktyki powinny odbywać się
w wymiarze:
4 tygodnie po pierwszym roku studiów w zakresie kosmetyki
pielęgnacyjnej
4 tygodnie po drugim roku w zakresie kosmetyki pielęgnacyjnej,
korekcyjnej i upiększającej.
Drugi stopień studiów na kierunku kosmetologia trwa 4 semestry, gdzie
minimalna liczba godzin zajęć wynosi 1200. Po ich zakończeniu student
otrzymuje tytuł magistra. Podobnie jak na studiach pierwszego stopnia dana
uczelnia przygotowuje program kształcenia z uwzględnieniem następujących
bloków treściowych:
Grupa treści podstawowych (m.in. alergologia, onkologia skóry)
Grupa treści kierunkowych (m.in. kosmetologia lecznicza, surowce
kosmetyków)16.
Kosmetologia oprócz specjalizacji ogólnej posiada także inne odnogi.
Wybór konkretnej dziedziny należy do samego studenta. Uczelnie proponują
różne modyfikacje, np.:
Kosmetologia stosowana oraz stylizacja i wizaż
Kosmetologia dermatologiczna
Kosmetologia pielęgnacyjna
Kosmetologia stosowana
Kosmetologia estetyczna
16 Standardy kształcenia dla kierunku studiów kosmetologia, źródło:
http://www.rgnisw.nauka.gov.pl/szukaj/?typ=2&wszedzie=1&fraza=kosmetologia (data dostępu: 1.03.2019 r.)
43
SPA i Wellness
Produkcja kosmetyczna
Podologia
Technologia kosmetyków i produktów chemii gospodarczej oraz wiele
innych.
Absolwent studiów kosmetologicznych potrafi zaplanować i zlecić
odpowiedni rodzaj zabiegu kosmetycznego i dobrać odpowiednie kosmetyki,
wykonać zabiegi kosmetyczne: pielęgnacyjne i upiększające z wcześniejszym
uwzględnieniem przeciwwskazań do ich zastosowania, ściśle współpracować
z lekarzem dermatologiem w zakresie pielęgnacji skóry zmienionej chorobowo
oraz organizować i prowadzić gabinet kosmetyczny, w którym wykonuje pełen
zakres świadczonych usług. Kosmetolog jest wykwalifikowaną osobą do
przeprowadzania usług także tych specjalistycznych jak np. zamykanie
naczynek, zabiegi z kwasami AHA, mikrodermabrazję igłową i wiele innych.
Lista ta jest bardzo długa, ponieważ łączy w sobie zabiegi czysto pielęgnacyjne,
jak np. regulacja brwi oraz podyktowane przesłankami medycznymi, jak
np. pedicure pedologiczny. Ważne jest również, że kosmetolog przed każdym
zabiegiem wykorzystującym nową technologię urządzeń przechodzi szkolenie
z zakresu działania i przeprowadzania zabiegu. Dlatego też wiedza kosmetologa
jest ciągle aktualizowana i poszerzana o nowe technologie.
Jeśli chodzi o miejsce zatrudnienia kosmetologa, lista jest różnorodna.
Osoby z wykształceniem wyższym z tej dziedziny pracują w:
gabinetach kosmetycznych
Salonach Spa/Welness, odnowy biologicznej
laboratoriach kosmetycznych (przy produkcji i tworzeniu nowych
receptur preparatów kosmetycznych)
ośrodkach badawczych i instytucjach, zajmujących się profilaktyką
zdrowia i zapobieganiem chorobom
zajmują się także doradztwem kosmetycznym.
Warto podkreślić, że kosmetologami kiedyś określało się wyłącznie
lekarzy dermatologów, którzy ukończyli specjalizację z kosmetologii.
Zajmowali się oni między innymi problemami skórnymi, jak znamiona,
przebarwienia, dermatozy. Od 1997 roku, kiedy to uruchomiono pierwszy
44
w Polsce kierunek studiów z kosmetologii (na UM w Łodzi) dermatolodzy
i kosmetolodzy uważani są za dwie odrębne profesje.
Zawód technika usług kosmetycznych można uzyskać za
pośrednictwem jednej z kilku proponowanych ścieżek kształcenia. Pierwsza
z nich to ukończenie 5 letniego (dawniej 4 letniego) technikum o profilu
kosmetycznym, druga to uczęszczanie na kwalifikacyjny kurs zawodowy
trwający od 2 do 4 semestrów, natomiast trzeci to ukończenie 2 letniej
policealnej szkoły kosmetycznej. Każda z wymienionych form kształcenia
kończy się egzaminem państwowym, którego pozytywny wynik jest
potwierdzeniem nabycia kwalifikacji oraz uzyskaniem tytułu technika.
Wspomniane powyżej kwalifikacje to A.61. Wykonywanie zabiegów
kosmetycznych twarzy i A.62. Wykonywanie zabiegów kosmetycznych ciała,
dłoni i stóp. Na szkolenie tych umiejętności, podstawa programowa przewiduje
kolejno minimum po 510 godzin kształcenia zawodowego w trakcie całego
cyklu nauczania. W skład zajęć zalicza się zajęcia praktyczne i teoretyczne,
w skład których wchodzą następujące zagadnienia:
- A.61. Wykonywanie zabiegów kosmetycznych twarzy:
Wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych twarzy (m.in. przeprowadzanie
wywiadu z klientem, ocena stanu skóry twarzy, określenie
przeciwwskazań do wykonania zabiegu),
Wykonywanie zabiegów upiększających twarzy (m.in. analiza
kolorystyczna typu urody klienta, przygotowanie klienta do określonych
zabiegów).
- A.62. Wykonywanie zabiegów kosmetycznych ciała, dłoni i stóp:
Wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych i upiększających ciała
(m.in. dobór metody diagnozy skóry, dobór preparatów do wykonywania
określonych zabiegów)
Wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych i upiększających dłoni i stóp
(m.in. dobór metod i technik wykonywania określonych zabiegów, dobór
i stosowanie aparatury, narzędzi i przyborów odpowiednich do danego
zabiegu).
Podstawa programowa dla technika usług kosmetycznych zakłada
również minimum 330 godzin kształcenia zawodowego w obszarze Efekty
kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów oraz efekty kształcenia wspólne
45
dla zawodów w ramach obszaru administracyjno-usługowego stanowiące
podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów. W tym zakresie
przewidziane są następujące bloki zajęć:
BHP – bezpieczeństwo i higiena pracy
PDG – podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej
JOZ – język obcy ukierunkowany zawodowo
KPS – kompetencje personalne i społeczne
OMZ – organizacja pracy małych zespołów
PKZ – umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie
technik usług kosmetycznych.
Dodatkowo, szkoła organizuje praktyki zawodowe w podmiocie
zapewniającym rzeczywiste warunki pracy właściwe dla technika usług
kosmetycznych w wymiarze 4 tygodni (160 godz.)17.
Programy nauczania dla omawianego zawodu są indywidualnie
przygotowywane w danej jednostce edukacyjnej, przy uwzględnieniu
minimalnych godzin kształcenia jakie zakłada podstawa programowa. Jednak
oprócz wspomnianych wyżej zajęć, znajdują się w nich również podstawowe
przedmioty z zakresu zdrowia i budowy człowieka. Jest to między innymi:
anatomia, fizjoterapia, dermatologia, chemia kosmetyczna, higiena, dietetyka,
kosmetologia, psychologia, a także elementy ekonomii.
Wykwalifikowany technik usług kosmetycznych po odbyciu całego cyklu
kształcenia jest w stanie przeprowadzić diagnozę kosmetyczną, wykonać
zabiegi pielęgnacyjne i upiększające, udzielać porady kosmetyczne, a także
organizować i prowadzić gabinet kosmetyczny. Najczęściej osoby te możemy
znaleźć w salonach kosmetycznych, gabinetach SPA/Wellness, drogeriach,
perfumeriach, sanatoriach czy zakładach fryzjersko-kosmetycznych. We
wszystkich wspomnianych miejscach, najczęściej zatrudniane są kosmetyczki
jak i kosmetolodzy.
Należy również podkreślić, że ta grupa zawodowa często korzysta
z krótkookresowych kursów doszkalających. Są one organizowane przeważnie
przez firmy zewnętrzne lub producentów kosmetyków, którzy przekazują
wiedzę na temat nowych preparatów, technik pracy oraz trendów w branży.
17 Podstawa programowa kształcenia w zawodzie Technik usług kosmetycznych, źródło:
https://www.ore.edu.pl/wp-content/uploads/ksztalcenie_zawodowe/zawody2-
3/cd/technik_uslug_kosmetycznych_514207.pdf (data dostępu: 01.03.2019 r.)
46
Aktualnie wiele aktywnych zawodowo kosmetyczek nie posiada tytułu
zawodowego technika usług kosmetycznych lub kosmetologa. Coraz częściej
kobiety podejmują decyzję o przekwalifikowaniu się i zmianie
dotychczasowego zatrudnienia na profesję związaną z kosmetyką. Dlatego też
część z nich jest zatrudniona na podstawie odbytych specjalistycznych szkoleń
potwierdzonych odpowiednimi certyfikatami w zakresie świadczenia
określonych usług (np. stylizacja paznokci, pielęgnacja twarzy, wizaż).
Szkolenia te najczęściej odbywają się w wyspecjalizowanym ośrodku
szkoleniowym lub/i siedzibach firm kosmetycznych. Do pracy przyjmowane są
również osoby, które uzyskały uprawnienia do wykonywania skomplikowanych
zabiegów z wykorzystaniem nowoczesnej aparatury i są specjalistami z tego
zakresu.
Oprócz opisanej wyżej rozbieżności w edukacji kosmetologów
i kosmetyczek, duża różnica uwypukla się w zakresie obowiązków zawodowych
wspomnianych osób. Kosmetyczka może wykonywać podstawowe zabiegi,
które nie wpływają na przerwanie ciągłości naskórka. Zakres wykonywanych
przez nią usług obejmuje między innymi wykonywanie henny i regulacji brwi,
manicure, zabiegi odżywienia ciała (maseczki, peelingi) itp. Kosmetolog
natomiast, może wykonywać szerszy zakres usług taki jak: zaawansowane
masaże ciała z wykorzystaniem specjalistycznego sprzętu, np. endermologia czy
zabiegi odmładzania skóry wykorzystujące działanie wiązki światła. Zabiegi na
poziomie tkanki podskórnej wykonywane są natomiast jedynie w ścisłej
współpracy kosmetologa z lekarzem.
4. Fryzjer i technik usług fryzjerskich
Fryzjer jest najstarszym zawodem zaliczanym do branży beauty.
Aktualnie fryzjerzy nazywani są także stylistami i/lub stylistami fryzur. O ile
zwyczajowa nazwa fryzjer jest często wykorzystywana, tak o techniku usług
fryzjerskich mówi się stosunkowo rzadko. Zakres obowiązków tych dwóch
profesji jest bardzo podobny, różni je jednak ilość posiadanych kwalifikacji
zawodowych, a co za tym idzie posiadane wykształcenie.
Aby zostać fryzjerem można wybrać jedną z trzech proponowanych
ścieżek kształcenia. Zawód ten jest realizowany w szkołach branżowych
I stopnia, technikach, a także szkołach policealnych i za pośrednictwem
kwalifikacyjnego kursu zawodowego. W zależności od wybranej placówki
kształcenie trwa od 2 lat w przypadku szkoły policealnej do lat 5 w przypadku
technikum. Szkoły nie różnią się między sobą wyłącznie długością okresu
47
kształcenia, ale również liczbą godzin kształcenia praktycznego. W szkole
branżowej podstawa programowa zakłada, iż część praktyczna nauki zawodu
stanowi aż 60% czasu kształcenia. Technika i szkoły policealne natomiast
umożliwiają przystąpienie do matury i ewentualne kontynuowanie edukacji
w szkołach wyższych.
Każda z wymienionych powyżej form kształcenia kończy się egzaminem
państwowym, którego pozytywny wynik jest potwierdzeniem nabycia
kwalifikacji A.19. Wykonywanie zabiegów fryzjerskich. Podstawa programowa
zakłada minimum 800 godz. kształcenia w tym zakresie, które obejmuje zajęcia
praktyczne i teoretyczne. W skład zajęć w ramach wspomnianej kwalifikacji
wchodzą następujące zagadnienia:
Wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych włosów (m.in. ocena stanu
włosów i skóry głowy, dobór preparatów do pielęgnacji włosów i skóry
głowy, wykonanie zabiegów pielęgnacyjnych włosów i skóry głowy),
Strzyżenie włosów, formowanie fryzur i ondulowanie (m.in. dobór
technik, metod i sposobów strzyżenia włosów, ustalanie etapów
strzyżenia, wykonanie fryzury okolicznościowej),
Zmiana koloru włosów (m.in. określanie wpływu zabiegów rozjaśniania
i koloryzacji włosów na strukturę i wygląd włosów, dobór koloru włosów
do cech indywidualnych urody oraz fryzury klienta, wykonanie korekty
koloru).
Dodatkowo, uczeń zobligowany jest do odbycia praktyk zawodowych
w podmiocie zapewniającym rzeczywiste warunki pracy właściwe dla
nauczanego zawodu w wymiarze 4 tygodni (160 godz.).
Podstawa programowa podobnie jak w poprzednich zawodach zakłada
minimum 250 godzin kształcenia zawodowego w obszarze Efekty kształcenia
wspólne dla wszystkich zawodów oraz efekty kształcenia wspólne dla zawodów
w ramach obszaru administracyjno-usługowego stanowiące podbudowę do
kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów. W tym zakresie przewidziane są
następujące bloki zajęć:
BHP – bezpieczeństwo i higiena pracy
PDG – podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej
JOZ – język obcy ukierunkowany zawodowo
KPS – kompetencje personalne i społeczne
48
PKZ – umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach:
fryzjer, technik usług fryzjerskich.
Programy nauczania w danej placówce są tworzone ściśle z wymogami
podstawy programowej, jednak zazwyczaj plan zajęć dodatkowo obejmuje
przedmioty związane z higieną, technologią fryzjerstwa i materiałami
fryzjerskimi, stylizacją, podstawami psychologii i pedagogiki. Przyszli fryzjerzy
uczą się również podstaw przedsiębiorczości, działalności usługowej
i zarządzania zakładem fryzjerskim.
Osoba, która ukończyła szkołę fryzjerską oraz pozytywnie zdała egzamin
państwowy potrafi wykonywać zabiegi pielęgnacyjne włosów, zabiegi
chemiczne włosów, strzyżenie włosów oraz stylizację fryzur. Posiada również
wiedzę z zakresu organizacji i prowadzenia gabinetu kosmetycznego.
Najczęściej absolwenci wspomnianych szkół znajdują zatrudnienie
w salonach fryzjerskich, gabinetach SPA/Wellness, zakładach fryzjersko-
kosmetycznych, teatrach, czy planach telewizyjnych. Część z nich decyduje się
na założenie własnej działalności gospodarczej.
Oprócz uczestnictwa w szerokiej gamie proponowanych szkoleń dla
fryzjerów dotyczących najczęściej nowych technik strzyżenia, stylizacji itp.
(najczęściej realizowanych przez firmy prywatne), fryzjer ma możliwość
uzyskania dodatkowych kwalifikacji w zawodach w ramach obszaru kształcenia
określonego w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego18. Wspomnianą
dodatkową kwalifikacją jest A.23 Projektowanie fryzur. Tym samym po
pozytywnym zdaniu egzaminu państwowego z tego zakresu uczeń uzyskuje
zawód technika usług fryzjerskich. Co ważne, aby przystąpić do egzaminu na
wspomnianą kwalifikację i uzyskać zawód technika, należy już posiadać
wykształcenie średnie i kwalifikację A.19. Dlatego też technika usług
fryzjerskich można uzyskać po ukończeniu 2 letniej szkoły branżowej
II stopnia, 5 letniego technikum fryzjerskiego, szkoły policealnej lub
kwalifikacyjnego kursu zawodowego, które trwają od 2 do 4 semestrów.
Podstawa programowa dla kwalifikacji A.23 Projektowanie fryzur
zakłada minimum 250 godz. kształcenia zawodowego w skład, których wchodzą
zajęcia merytoryczne i praktyczne z dwóch bloków tematycznych:
18 Podstawa programowa kształcenia w zawodzie fryzjer, źródło: https://www.ore.edu.pl/wp-
content/uploads/ksztalcenie_zawodowe/zawody2-3/fryzjer_514101.pdf (data dostępu: 22.03.2019 r.)
49
Wykonywanie projektów fryzur (m.in. zajęcia z analizy wyglądu klienta,
projektowania zestawień kolorystycznych we fryzurze, specjalistycznych
programów komputerowych do projektowania fryzur),
Stylizacja fryzur z wykorzystaniem technik wizualizacji (m.in. zajęcia
z rysunku fryzur z zastosowaniem różnych technik rysowania, prezentacji
projektów fryzur z wykorzystaniem technik multimedialnych, planowania
działań marketingowych).
Podobnie jak w poprzednich zawodach uczeń obowiązkowo odbywa
praktykę zawodową w podmiocie zapewniającym rzeczywiste warunki pracy
właściwe dla nauczanego zawodu w wymiarze 4 tygodni (160 godz.).
Dla technika usług fryzjerskich podstawa programowa zakłada minimum
300 godzin kształcenia zawodowego w obszarze Efekty kształcenia wspólne dla
wszystkich zawodów oraz efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach
obszaru administracyjno-usługowego stanowiące podbudowę do kształcenia
w zawodzie lub grupie zawodów, w których realizowane są następujące bloki
zajęć:
BHP – bezpieczeństwo i higiena pracy
PDG – podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej
JOZ – język obcy ukierunkowany zawodowo
KPS – kompetencje personalne i społeczne
PKZ – umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach:
fryzjer, technik usług fryzjerskich.
W programach nauczania w zawodzie technik usług fryzjerskich oprócz
wyżej wspomnianych zajęć oraz przedmiotów ogólnokształcących (tj. język
polski, matematyka, historia) znajdują się również zagadnienia z technologii
zabiegów fryzjerskich, stylizacji, higieny, działalności usługowej,
przedsiębiorczości, kosmetyki ciała19.
Absolwent, który zrealizuje cały cykl kształcenia jest przygotowany do
zarządzania zakładem fryzjerskim, świadczenia usług fryzjerskich przy
wykorzystaniu najnowszych osiągnięć fryzjerskich oraz z wykorzystaniem
tendencji z zakresu stylistyki, projektowaniu fryzur i salonów. Dodatkowo
posiada kwalifikacje do promocji i marketingu usług fryzjerskich, kierowania
zespołem pracowniczym, a także kontroli przebiegu świadczonych usług. 19 Podstawa programowa kształcenia w zawodzie Technik usług fryzjerskich, źródło: https://www.ore.edu.pl/wp-
content/uploads/ksztalcenie_zawodowe/zawody2-3/cd/technik_uslug_fryzjerskich_514105_2.pdf (data dostępu:
22.03.2019 r.)
50
Miejsca zatrudnienia technika usług fryzjerskich i fryzjera są bardzo
podobne. Są to zakłady i salony fryzjerskie, salony fryzjersko-kosmetyczne,
teatry, filharmonie, opery, wytwórnie filmowe i telewizyjne czy zakłady
wykonujące peruki.
2.4. EDUKACJA RZEMIEŚLNICZA
2.4.1. Nauka zawodu w rzemiośle
Rzemiosło to zawodowe wykonywanie działalności gospodarczej przez
osobę fizyczną, posiadającą udokumentowane kwalifikacje do realizowania
danego zawodu. Wykonywana praca przez rzemieślnika odbywa się we
własnym imieniu i na swój rachunek, przy zatrudnieniu niewielkiej liczby
pracowników. O tym, czy dana działalność jest rzemiosłem decydują jej
właściwości, charakter pracy, niewielka skala wytwarzania produktu/ usługi oraz
rozmiar przedsiębiorstwa20.
Jedną z charakterystycznych cech rzemiosła jest to, że od początku jego
funkcje były i są związane nie tylko z wykonywaniem różnych profesji, ale
także odnoszą się do uznanej również w dzisiejszych czasach nauki zawodu
o formule mistrz-uczeń.
Kształcenie zawodowe młodych ludzi odbywa się w warunkach naturalnej
pracy, co w istotny sposób ułatwia przechodzenie młodzieży z edukacji do sfery
zawodowej, w tzw. systemie dualnym. Rzemieślnicze przygotowanie zawodowe
to przykład klasycznego dualnego systemu kształcenia zawodowego. Łączy ono
naukę u rzemieślnika w procesie pracy, dokształcanie w szkole oraz nadzór
organizacji rzemiosła nad przebiegiem takiego przygotowania zawodowego.
Celem nauki w rzemiośle jest uzyskanie przez młodocianego umiejętności
praktycznych i wiedzy teoretycznej, niezbędnych do odpowiedzialnego
wykonywania zawodu, zarówno w charakterze pracownika, jak też w ramach
samodzielnej działalności gospodarczej.
Rzemieślnicze przygotowanie zawodowe może odbywać się w dwóch formach:
nauki zawodu, która ma na celu przygotowanie młodocianego do pracy
w charakterze czeladnika i obejmuje praktyczną naukę zawodu
organizowaną u pracodawcy oraz dokształcanie teoretyczne;
20Ustawa o rzemiośle z dnia 22 marca 1989 r. (Dz.U. z 2017 r. Poz. 60).
51
przyuczenia do wykonywania określonej pracy, które ma na celu
przygotowanie młodocianego do pracy w charakterze pracownika
przyuczonego i może dotyczyć wybranych prac wchodzących w zakres
nauki zawodu.
Nauka zawodu w rzemiośle trwa trzy lata i składa się z dwóch
integralnych części: praktycznej, realizowanej w procesie pracy u pracodawcy
oraz obowiązkowego dokształcania teoretycznego.
Młodociani mogą wybrać formę dokształcania teoretycznego,
tj. w Branżowej Szkole I Stopnia, na kursie dokształcającym, albo
u pracodawcy. Bez względu na formę dokształcania teoretycznego oraz rodzaj
zawodu (szkolny, pozaszkolny) zakończeniem nauki zawodu zorganizowanej
u rzemieślnika jest egzamin czeladniczy.
Nauka zawodu w rzemiośle może odbywać się w 132 zawodach,
mających znaczenie gospodarcze na regionalnych lub lokalnych rynkach pracy.
Podstawy realizacji nauki zawodu młodocianego pracownika stanowią -
w przypadku zawodów z klasyfikacji szkolnej: program nauczania dopuszczony
do użytku w szkole uwzględniający podstawę programową kształcenia
w zawodach. W przypadku natomiast zawodów pozaszkolnych podstawą
realizacji nauki jest program zapewniający spełnienie wymagań
egzaminacyjnych określonych w standardach będących podstawą do
przeprowadzania egzaminu kwalifikacyjnego na tytuł czeladnika21.
Obecnie w województwie łódzkim 1039 zakładów rzemieślniczych
realizuje przygotowanie zawodowe w sumie dla 2869 młodych osób.
Zakłady rzemieślnicze realizujące przygotowanie zawodowe
w województwie łódzkim zrzeszone są w 26 cechach funkcjonujących na
terenie: Łodzi, Pabianic, Zgierza, Głowna, Piotrkowa Trybunalskiego, Opoczna,
Bełchatowa, Radomska, Tomaszowa Mazowieckiego, Przedborza, Brzezin,
Łowicza, Rawy Mazowieckiej, Skierniewic, Sochaczewa, Łasku, Poddębic,
Sieradza i Zduńskiej Woli. Wśród nich wyróżnia się Cechy Rzemiosł Różnych,
które zrzeszają między innymi przedsiębiorców z analizowanej w ramach
niniejszego projektu branży beauty, tj. fryzjerów (zakłady fryzjerskie
i fryzjersko-kosmetyczne).
Osoba zamierzająca podjąć naukę zawodu w zakładzie rzemieślniczym
21 Izba Rzemieślnicza w Łodzi, Rzemiosło w kształceniu zawodowym, źródło:
http://www.irlodz.home.pl/Egz/material.pdf.
52
musi spełniać następujące warunki: mieć ukończone 15 lat, ale nie przekroczone
18 lat, ukończoną co najmniej ośmioletnią szkołę podstawową, dobre warunki
fizyczne i stan zdrowia pozwalający na podjęcie nauki w danym zawodzie, który
potwierdzony jest zaświadczeniem lekarskim.
Umowę o pracę w celu nauki zawodu podpisuje się w siedzibie lokalnego
cechu, a stronami umowy są pracodawca i uczeń. Umowa podpisywana jest
w obecności rodzica (lub opiekuna prawnego) i młodocianego pracownika.
W dokumencie tym znajdują się informacje takie jak: rodzaj przygotowania
zawodowego, czas trwania nauki zawodu, miejsce odbywania przygotowania
zawodowego, sposób realizacji obowiązku szkolnego. Znaleźć w niej również
można wysokość miesięcznego wynagrodzenia, charakter umowy (czy jest to
umowa na czas określony, czy nieokreślony), sposób ponoszenia kosztów
dokształcania teoretycznego ucznia, rodzaj kwalifikacji zawodowych
i pedagogicznych osoby szkolącej.
Prowadzenie przygotowania zawodowego młodocianych pracowników
może prowadzić właściciel zakładu rzemieślniczego, bądź wyznaczony przez
niego pracownik. Osoba szkoląca musi spełniać warunki zawarte
w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej w sprawie praktycznej nauki
zawodu, posiadać status instruktora praktycznej nauki zawodu.
2.4.2. Przebieg egzaminu i standardy egzaminacyjne
Przebieg egzaminu czeladniczego i mistrzowskiego
Egzamin czeladniczy składa się z dwóch etapów: praktycznego
i teoretycznego. Etap teoretyczny składa się z części pisemnej i z części ustnej22.
Kandydat zgłasza się na każdy etap egzaminu z dowodem osobistym lub innym
dokumentem ze zdjęciem potwierdzającym jego tożsamość.
Czas trwania etapu praktycznego łącznie w ciągu trzech dni nie może być
krótszy niż 120 minut i nie może być dłuższy niż 24 godziny. Odbywa się on
u pracodawców. Podczas egzaminu praktycznego, kandydat na czeladnika musi
wykonać następujące zadania, które podlegają ocenie przez Komisję
Egzaminacyjną:
22Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie egzaminu czeladniczego, egzaminu mistrzowskiego
oraz egzaminu sprawdzającego, przeprowadzanych przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych z dnia
10 stycznia 2017 r. (Dz.U. z 2017 r. Poz. 89).
53
1) Nakręcanie trwałej ondulacji stosując dwie wybrane techniki nawijania,
nawinąć po 5 wałków według wybranych technik.
2) Wyciskanie fal na mokro na całej głowie.
3) Nakręcanie pierścieni - 2 rzędy płaskich do fal, 2 rzędy spiralnych do fal.
4) Uczesanie fryzury wieczorowej o modnej linii (włosy wcześniej
nakręcone na wałki wysuszone).
5) Strzyżenie zgodnie z nowoczesnymi trendami mody fryzjerskiej (włosy
w modnej tonacji kolorystycznej) oraz modelowanie fryzury przy pomocy
suszarki ręcznej i szczotek.
6) Strzyżenie fryzury klasycznej - włosy na karku wycieniowane, bez użycia
maszynki.
7) Uczesanie fryzury klasycznej.
8) Uczesanie fryzury użytkowej.
Etap teoretyczny rozpoczyna się od części pisemnej, która polega na
rozwiązaniu testu wyboru. Kandydat udziela odpowiedzi na pytania z zakresu
następujących tematów:
• rachunkowość zawodowa
• dokumentacja działalności gospodarczej
• rysunek zawodowy
• zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej
• podstawowe zasady ochrony środowiska
• podstawowe przepisy prawa pracy
• podstawowa problematyka z zakresu podejmowania działalności
gospodarczej i zarządzania przedsiębiorstwem.
Każdy zdający otrzymuje zestaw pytań egzaminacyjnych. Na każdy wyżej
wymieniony temat udziela odpowiedzi na 7 pytań. Każde pytanie zawiera trzy
propozycje odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa.
Po wystawieniu ocen z części pisemnej egzaminu rozpoczyna się część
ustna, która polega na udzieleniu przez zdającego odpowiedzi na pytania
z zakresu następujących tematów:
• technologia
54
• maszynoznawstwo
• materiałoznawstwo.
Czas trwania części ustnej nie może być dłuższy niż 30 minut. Zdający
losuje zestaw, który składa się z 3 pytań (jedno pytanie na każdy z powyższych
tematów). Po 10 minutowym okresie przygotowania, uczeń udziela odpowiedzi
przed komisją egzaminacyjną, która na zakończenie wspólnie ocenia
wypowiedź zdającego na poszczególne pytania.
Po sporządzeniu przez sekretarza protokołu egzaminu, wszyscy
uczestnicy składają podpisy. Na zakończenie przewodniczący ogłasza wyniki
egzaminu. Osoby, które uzyskały pozytywny wynik, otrzymują świadectwo
czeladnicze.
Egzamin mistrzowski teoretyczny obejmuje wszystkie zagadnienia
egzaminu czeladniczego oraz dodatkowe pytania z zakresu podstaw psychologii
i pedagogiki oraz metodyki nauczania. Zadania do etapu praktycznego i pytania
do etapu teoretycznego przygotowywane są na bazie podstawy programowej
kształcenia w zawodzie ustalonej przez ministra właściwego ds. edukacji.
Osoby, które nie zdały egzaminu, otrzymują zaświadczenie o niezłożeniu
egzaminu, w którym zamieszczona jest informacja, z jakich tematów lub zadań
uzyskały oceny niedostateczne. Zdający, który otrzymał ocenę niedostateczną,
ma prawo przystąpić do egzaminu poprawkowego, obejmującego tylko ten
temat lub tematy albo to zadanie lub zadania, z których otrzymał ocenę
niedostateczną.
Standard egzaminacyjny czeladniczy w zawodzie fryzjer
Standard ten został opracowany na podstawie standardów
egzaminacyjnych opracowanych przez Związek Rzemiosła Polskiego23.
Profil umiejętności czeladnika związany z zawodem
Posiadacz świadectwa czeladniczego w zawodzie fryzjer potrafi:
dokonywać diagnozy stanu skóry i włosów, posługiwać się narzędziami,
przyborami i aparatami fryzjerskimi, wykonywać strzyżenie włosów, stosować
techniki modelowania i stylizacji fryzur oraz wykonywać zabieg trwałego
ondulowania. Jest w stanie koloryzować włosy zgodnie z oczekiwaniami
klientów, wykonywać zabiegi pielęgnacyjne włosów i skóry głowy. Potrafi
23Standard wymagań egzaminacyjnych w zawodzie fryzjer- czeladnik- Związek Rzemiosła Polskiego.
55
czyścić, odkażać oraz dokonywać konserwacji sprzętu fryzjerskiego. Jest
odpowiedzialny za komunikowanie się z klientem, ocenę jakości
wykonywanych prac, przestrzeganie przepisów prawa w zakresie
wykonywanych zadań zawodowych. Jest w stanie sporządzać kosztorys oraz
wycenę wykonywanych prac, przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas
wykonywania zadań zawodowych.
Fryzjer - czeladnik jest przygotowany do realizowania następujących zadań
zawodowych: wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych włosów, zabiegów
chemicznych włosów, strzyżenia włosów oraz stylizacji fryzur.
Wiedza i umiejętności związane z wykonywaniem wyżej
wymienionych zadań zawodowych z zakresu:
Bezpieczeństwo i higiena pracy
Czeladnik rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy,
ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią. Określa prawa
i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny
pracy. Przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia
i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych. Określa
zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku
pracy oraz określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm
człowieka. Organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi
wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej i ochrony środowiska. Udziela pierwszej pomocy
poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia
i życia.
Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej
Osoba posiadająca świadectwo czeladnicze stosuje pojęcia z obszaru
funkcjonowania gospodarki rynkowej, przepisy prawa pracy, przepisy prawa
dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego
i prawa autorskiego. Stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności
gospodarczej, rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży
i powiązania między nimi. Analizuje działania prowadzone przez
przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży, inicjuje wspólne przedsięwzięcia
z różnymi przedsiębiorstwami z branży, przygotowuje dokumentację niezbędną
do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej, prowadzi
korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej. Ponadto
56
obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe
wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej, planuje i podejmuje
działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej, optymalizuje
koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej.
Kompetencje personalne i społeczne
Czeladnik przestrzega zasad kultury i etyki, jest kreatywny
i konsekwentny w realizacji zadań, przewiduje skutki podejmowanych działań,
jest otwarty na zmiany, potrafi radzić sobie ze stresem, aktualizuje wiedzę
i doskonali umiejętności zawodowe, przestrzega tajemnicy zawodowej, potrafi
ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania, potrafi negocjować
warunki porozumień, współpracuje w zespole.
Wiedza i umiejętności ogólnozawodowe związane z zawodem fryzjer
Fryzjer - czeladnik sporządza szkice i rysunki fryzur, a także rysunki
fryzur z zachowaniem proporcji i światłocienia. Rozróżnia typy budowy głowy
i twarzy dzieci oraz osób dorosłych, rozpoznaje rodzaje włosów ludzkich oraz
określa ich właściwości, charakteryzuje budowę i fizjologię włosów. Rozpoznaje
uszkodzenia włosów, charakteryzuje budowę i funkcje skóry, rozróżnia zmiany
chorobowe na skórze głowy. Dodatkowo charakteryzuje preparaty stosowane do
zabiegów fryzjerskich, rozpoznaje sprzęt stosowany do wykonywania zabiegów
fryzjerskich, rozpoznaje preparaty do wykonywania zabiegów fryzjerskich.
Określa wyposażenie salonu fryzjerskiego, stosuje programy komputerowe
wspomagające wykonywanie zadań.
Umiejętności związane z wykonywaniem zadań zawodowych
w zawodzie fryzjer
Wykonywanie zabiegów fryzjerskich:
1) Wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych włosów
Osoba posiadająca świadectwo czeladnicze w zawodzie fryzjer potrafi
ocenić stan włosów i skóry głowy, dobiera metody i techniki pielęgnacji włosów
i skóry głowy. Organizuje stanowisko fryzjerskie do planowego zabiegu
fryzjerskiego, określa wpływ preparatów pielęgnacyjnych na włosy i skórę
głowy. Dobiera preparaty do pielęgnacji włosów i skóry głowy, wykonuje
czynności mycia włosów z zastosowaniem różnych metod i technik, wykonuje
zabiegi pielęgnacyjne włosów i skóry głowy. Udziela porad z zakresu codziennej
pielęgnacji włosów.
57
2) Strzyżenie włosów, formowanie fryzur i ondulowanie
Czeladnik określa indywidualne cechy urody klienta, przeprowadza
rozmowę konsultacyjną z klientem, dobiera techniki, metody i sposoby
strzyżenia włosów. Dobiera sprzęt fryzjerski do wykonywania zabiegów
strzyżenia, przestrzega zasad podziału włosów na sekcje i separacje do
określonej linii fryzury. Ustala etapy strzyżenia, wykonuje strzyżenie włosów
damskich, męskich i dziecięcych, wykonuje strzyżenie zarostu
z uwzględnieniem kształtu twarzy klienta. Określa przeciwwskazania do
wykonania zabiegów ondulacji i prostowania chemicznego włosów, określa
etapy ondulowania i prostowania chemicznego włosów, dobiera techniki
ondulowania i prostowania chemicznego włosów. Dobiera preparaty fryzjerskie
do wykonywania zabiegów ondulowania i prostowania wodnego oraz
chemicznego, wykonuje zabiegi ondulowania i prostowania wodnego oraz
chemicznego. Określa sposoby korygowania błędów podczas strzyżenia
i ondulowania włosów. Dobiera preparaty do pielęgnacji włosów po
chemicznych zabiegach fryzjerskich, wykonuje fryzury okolicznościowe,
określa przeciwwskazania do zabiegu zagęszczania i przedłużania włosów,
wykonuje zagęszczanie i przedłużanie włosów.
3) Zmiana koloru włosów
W tym zakresie fryzjer – czeladnik określa metody i techniki rozjaśniania
i koloryzacji włosów. Określa wpływ zabiegów rozjaśniania i koloryzacji na
strukturę i wygląd włosów oraz dobiera preparaty fryzjerskie. Dopasowuje kolor
włosów do cech indywidualnych urody oraz fryzury klienta, sporządza
mieszaniny preparatów do wykonania usługi, wykonuje zabiegi koloryzacji
i rozjaśniania włosów, wykonuje korektę koloru.
Warunki przystąpienia do egzaminu czeladniczego
Do egzaminu czeladniczego izba rzemieślnicza dopuszcza osobę, która
spełnia jeden z następujących warunków:
1) ukończyła naukę zawodu u rzemieślnika oraz dokształcanie teoretyczne
młodocianych pracowników w szkole lub w formach pozaszkolnych;
2) posiada świadectwo ukończenia gimnazjum albo ośmioletniej szkoły
podstawowej oraz ukończyła kształcenie w formie pozaszkolnej,
dotyczące umiejętności zawodowych wchodzących w zakres zawodu,
w którym zdaje egzamin;
3) jest uczestnikiem praktycznej nauki zawodu dorosłych, o której mowa
58
w art. 53c ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia
i instytucjach rynku pracy (z późniejszymi zmianami);
4) posiada świadectwo ukończenia gimnazjum albo ośmioletniej szkoły
podstawowej i co najmniej trzyletni okres wykonywania zawodu,
w którym zdaje egzamin;
5) posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo
dotychczasowej szkoły ponadpodstawowej prowadzącej kształcenie
zawodowe o kierunku związanym z zawodem, w którym zdaje egzamin;
6) posiada tytuł zawodowy w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu,
w którym zdaje egzamin, oraz co najmniej półroczny okres wykonywania
zawodu, w którym zdaje egzamin;
7) posiada świadectwo ukończenia gimnazjum albo ośmioletniej szkoły
podstawowej oraz zaświadczenie o zdaniu egzaminu sprawdzającego lub
świadectwo potwierdzające kwalifikację w zawodzie, a także co najmniej
roczny okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, po
uzyskaniu zaświadczenia o zdaniu egzaminu sprawdzającego lub
świadectwa potwierdzającego kwalifikację w zawodzie.
Możliwości uzyskiwania dodatkowych kwalifikacji
Czeladnik w przypadku uzyskania świadectwa maturalnego, posiada
możliwość podjęcia nauki w szkole wyższej. Drugą drogą uzyskania
dodatkowych kwalifikacji jest możliwość uzyskania dyplomu mistrzowskiego
w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, którego dotyczy świadectwo lub
dyplom mistrzowski. Istnieje również możliwość doskonalenia zawodowego
w systemie kształcenia ustawicznego (pozaformalne i nieformalne).
Osoba posiadająca Świadectwo czeladnicze może wystąpić do izby
rzemieślniczej o wydanie Europass - Suplementu do Świadectwa
czeladniczego.
EGZAMIN PRAKTYCZNY NA CZELADNIKA FRYZJERA
Podczas egzaminu praktycznego, kandydat na czeladnika musi wykonać
następujące zadania, które podlegają ocenie przez Komisję Egzaminacyjną:
1) Nakręcanie trwałej ondulacji stosując dwie wybrane techniki nawijania,
nawinąć po 5 wałków według wybranych technik.
2) Wyciskanie fal na mokro na całej głowie.
59
3) Nakręcanie pierścieni - 2 rzędy płaskich do fal, 2 rzędy spiralnych do fal.
4) Uczesanie fryzury wieczorowej o modnej linii (włosy wcześniej
nakręcone na wałki wysuszone).
5) Strzyżenie zgodnie z nowoczesnymi trendami mody fryzjerskiej (włosy
w modnej tonacji kolorystycznej) oraz modelowanie fryzury przy pomocy
suszarki ręcznej i szczotek.
6) Strzyżenie fryzury klasycznej - włosy na karku wycieniowane, bez użycia
maszynki.
7) Uczesanie fryzury klasycznej.
8) Uczesanie fryzury użytkowej.
Standard egzaminacyjny mistrzowski w zawodzie fryzjer
Standard ten został opracowany na podstawie standardów
egzaminacyjnych opracowanych przez Związek Rzemiosła Polskiego24.
Od Mistrza czyli osoby posiadającej dyplom mistrzowski, wymagana jest
wiedza i umiejętności związane z wykonywaniem zawodu w warunkach
zatrudnienia lub samodzielnie prowadzonej działalności gospodarczej. Ponadto
osoba ta powinna prowadzić szkolenia pracowników, w tym pracowników
młodocianych i uczniów. Szkolenia te powinny dotyczyć między innymi
samodzielnego, prawidłowego wykonywania prac przypisanych dla danego
zawodu - kompleksowe wykonanie określonych przedmiotów lub usługi,
organizowania stanowiska pracy, organizowania pracy w małej firmie,
planowania i nadzorowania pracy zespołu pracowniczego, planowania,
organizowania i nadzorowania przebiegu procesów technologicznych
związanych z wytworzeniem produktu lub wykonaniem usługi. Mistrz w danym
zawodzie jest odpowiedzialny za personel, tj. zarządza i kieruje zespołem
pracowniczym zaangażowanym do wykonania określonego produktu lub usługi,
wykonywania pracy i zadań zgodnie z zasadami bezpiecznej i higienicznej pracy
oraz ochrony przeciwpożarowej. Stosuje on również zasady równości
traktowania pracowników ze względu na płeć, wiek i narodowość,
wykonywania pracy zgodnie z zasadami ochrony środowiska naturalnego.
Mistrz posługuje się dokumentacją techniczną, normami, instrukcjami
obsługi, poradnikami oraz innymi materiałami źródłowymi, dotyczącymi prac
24Standard wymagań egzaminacyjnych w zawodzie fryzjer - mistrz – Związek Rzemiosła Polskiego.
60
wykonywanych w obrębie danego zawodu. Przestrzega regulacji prawnych
związanych z samodzielnym prowadzeniem działalności gospodarczej,
zatrudnianiem i szkoleniem pracowników. Osoba posiadająca dyplom
mistrzowski przekazuje również wiedzę uczniom jak radzić sobie w sytuacjach
nietypowych wynikających np. na tle problemu technicznego, technologicznego
lub organizacyjnego w trakcie procesu wytwarzania lub świadczenia usługi.
Mistrz jest w stanie samodzielnie ocenić sytuację w firmie lub na powierzonym
odcinku pracy i formułować wnioski i propozycje odnośnie niezbędnych zmian.
Ponadto osoba ta jest gotowa do wykonywania zadań nietypowych –
specyficznych zamówień wymagających dużego doświadczenia, umiejętności
i wiedzy z zakresu danego zawodu, odpowiedzialności.
Wyspecyfikowane oczekiwania od mistrza są weryfikowane poprzez:
określone warunki dopuszczenia do egzaminu mistrzowskiego (wykształcenie
ogólne i zawodowe oraz doświadczenie zawodowe) oraz wymagania
egzaminacyjne zawarte w procedurach przeprowadzania egzaminu
mistrzowskiego.
Profil umiejętności
Mistrz (posiadacz dyplomu mistrzowskiego) w zawodzie fryzjer potrafi:
dokonywać diagnozy stanu skóry i włosów, posługiwać się narzędziami,
przyborami i aparatami fryzjerskimi. Projektować fryzury i zarost, wykonywać
strzyżenie włosów, stosować techniki modelowania i stylizacji fryzur oraz
wykonywać zabieg trwałego ondulowania. Posiada umiejętności aby
koloryzować włosy zgodnie z oczekiwaniami klientów, wykonywać zabiegi
pielęgnacyjne włosów i skóry głowy oraz wykonywać i pielęgnować wyroby
perukarskie. Ponadto potrafi czyścić, odkażać oraz dokonywać konserwacji
sprzętu fryzjerskiego. Jest przygotowany do tego aby planować i oceniać jakość
wykonywanych prac, przestrzegać przepisów prawa w zakresie wykonywanych
zadań zawodowych, sporządzać kosztorys oraz wycenę wykonywanych prac.
Kształtować umiejętności zawodowe ucznia zgodnie z zasadami psychologii,
pedagogiki i metodyki nauczania. Przestrzegać przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas
wykonywania zadań zawodowych. Udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym
w wypadkach przy pracy, prowadzić szkolenie i doradztwo zawodowe wewnątrz
zakładowe.
Mistrz w zawodzie fryzjer jest przygotowany do wykonywania
następujących zadań zawodowych: wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych
61
włosów, wykonywania zabiegów chemicznych włosów, wykonywania
strzyżenia włosów, wykonywania stylizacji fryzur i wykonywania projektów
fryzur.
Wiedza i umiejętności związane z wykonywaniem wyżej
wymienionych zadań zawodowych z zakresu:
Bezpieczeństwo i higiena pracy
Mistrz fryzjerstwa rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem
i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią.
Rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie
ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce. Określa prawa i obowiązki
pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska
związane z wykonywaniem zadań zawodowych. Określa zagrożenia związane
z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy, a także określa
skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka.
Organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami
ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej i ochrony środowiska. Stosuje środki ochrony indywidualnej
i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych, przestrzega zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony
przeciwpożarowej i ochrony środowiska. Udziela pierwszej pomocy
poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia
i życia.
Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej
Osoba posiadająca dyplom mistrzowski stosuje pojęcia z obszaru
funkcjonowania gospodarki rynkowej oraz stosuje przepisy prawa pracy,
przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa
podatkowego i prawa autorskiego. Rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje
występujące w branży i powiązania między nimi. Analizuje działania
prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży i inicjuje wspólne
przedsięwzięcia. Przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia
i prowadzenia działalności gospodarczej oraz prowadzi korespondencję
związaną z prowadzeniem działalności. Ponadto obsługuje urządzenia biurowe
oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności
gospodarczej. Planuje i podejmuje działania marketingowe oraz optymalizuje
koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej.
62
Organizacja pracy w zespole
Ponadto mistrz jako organizator pracy swoich pracowników planuje
i nadzoruje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań. Dobiera
odpowiednie osoby do wykonania konkretnych zadań, kieruje wykonaniem
przydzielonych zadań oraz ocenia jakość wykonania zadania. Wprowadza
rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków
i jakość pracy.
Kompetencje:
Personalne i społeczne
Osoba będąca mistrzem w zawodzie przestrzega zasad kultury i etyki oraz
jest kreatywna i konsekwentna w realizacji zadań. Jest otwarta na zmiany
i potrafi radzić sobie ze stresem. Aktualizuje wiedzę oraz doskonali umiejętności
zawodowe. Przestrzega tajemnicy zawodowej, potrafi ponosić odpowiedzialność
za podejmowane działania, a także potrafi negocjować warunki porozumień.
Pedagogiczne
Oprócz bycia fachowcem w swojej dziedzinie, mistrz jest także
nauczycielem młodego pokolenia. To właśnie on wyjaśnia i ocenia problemowe
sytuacje. Określa cele kształcenia w procesie praktycznej nauki zawodu zgodnie
z podstawą programową i programem nauczania. Stosuje i dobiera właściwe
metody nauczania. Zna i stosuje narzędzia pomiaru dydaktycznego oraz kryteria
oceniania ucznia. Stosuje zróżnicowane środki dydaktyczne w procesie
kształcenia. Planuje, organizuje i realizuje nauczanie według podstawy
programowej oraz programów nauczania w zawodzie, stanowiących podstawę
do przeprowadzenia egzaminu potwierdzającego kwalifikację w zawodzie.
Prowadzi zgodnie z przepisami dokumentację pracy pedagogicznej w zakładzie
szkolącym uczniów.
Wiedza i umiejętności ogólnozawodowe związane z zawodem fryzjer
Mistrz - fryzjer sporządza szkice i rysunki fryzur z zachowaniem
proporcji i światłocienia. Rozróżnia typy budowy głowy i twarzy dzieci oraz
osób dorosłych. Rozpoznaje rodzaje włosów ludzkich oraz określa ich
właściwości. Charakteryzuje budowę i fizjologię włosów, rozpoznaje
uszkodzenia, budowę i funkcje skóry. Rozróżnia zmiany chorobowe na skórze
głowy. Charakteryzuje preparaty stosowane do zabiegów fryzjerskich.
Rozpoznaje sprzęt i preparaty do wykonywania zabiegów fryzjerskich. Określa
wyposażenie salonu fryzjerskiego. Stosuje programy komputerowe
63
wspomagające wykonywanie zadań. Charakteryzuje style fryzur minionych
epok i współczesne style fryzur. Charakteryzuje palety kolorystyczne stosowane
we fryzjerstwie. Posługuje się dokumentacją techniczną. Sporządza kalkulacje
kosztów świadczonych usług za pomocą programów komputerowych
wspomagających wykonywanie zadań.
Umiejętności związane z wykonywaniem zadań zawodowych
w zawodzie fryzjer
Wykonywanie zabiegów fryzjerskich:
1) Wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych włosów
Do obowiązków mistrza w tym zakresie należy ocena stanu włosów
i skóry głowy, dobór metody i techniki pracy, a także organizacja stanowiska
fryzjerskiego do planowego zabiegu. Dodatkowo mistrz określa wpływ
preparatów pielęgnacyjnych na włosy i skórę głowy, dobiera preparaty do
pielęgnacji włosów i skóry głowy. Wykonuje czynności mycia włosów
z zastosowaniem różnych metod i technik. Wykonuje zabiegi pielęgnacyjne
włosów i skóry głowy, a także udziela porad z zakresu codziennej pielęgnacji
włosów.
2) Strzyżenie włosów, formowanie fryzur i ondulowanie
Mistrz określa indywidualne cechy urody klienta: przeprowadza rozmowę
konsultacyjną z klientem, dobiera odpowiednie techniki, metody i sposoby
strzyżenia włosów. Kompleksowo dobiera sprzęt fryzjerski do wykonywania
zabiegów strzyżenia. Przestrzega zasad podziału włosów na sekcje i separacje do
określonej linii fryzury. Ustala etapy strzyżenia, wykonuje strzyżenie włosów
damskich, męskich i dziecięcych. Wykonuje strzyżenie zarostu
z uwzględnieniem kształtu twarzy klienta. Mistrz jest także przygotowany do
określania przeciwwskazań do wykonania zabiegów ondulacji i prostowania
chemicznego włosów, określa etapy wykonania zabiegu, a także dobiera
odpowiednie. Dobiera preparaty fryzjerskie do wykonywania zabiegów
ondulowania i prostowania wodnego oraz chemicznego. Określa sposoby
korygowania błędów podczas wykonywania strzyżenia i ondulowania. Dobiera
preparaty do pielęgnacji włosów po chemicznych zabiegach fryzjerskich.
Wykonuje fryzury okolicznościowe. Określa przeciwwskazania do zabiegu
zagęszczania i przedłużania włosów. Wykonuje zabiegi zagęszczanie
i przedłużanie włosów.
64
3) Zmiana koloru włosów
Fryzjer posiadający świadectwo mistrza dobiera metody i techniki
rozjaśniania i koloryzacji włosów. Określa wpływ zabiegów rozjaśniania
i koloryzacji włosów na strukturę i wygląd włosów. Dostosowuje preparaty
fryzjerskie do rozjaśniania i koloryzacji włosów. Dobiera kolor włosów do cech
indywidualnych urody oraz fryzury klienta. Używa technik rozjaśniania
i koloryzacji włosów odpowiednio do zabiegu. Sporządza mieszaniny
preparatów do rozjaśniania i koloryzacji. Wykonuje korektę koloru.
Projektowanie fryzur:
1) Wykonywanie projektów fryzur
Mistrz dokonuje analizy wyglądu klienta i prowadzi rozmowę
konsultacyjną z klientem. Udziela klientowi porad w zakresie doboru formy
i koloru fryzury. Projektuje zestawienia kolorystyczne we fryzurze. Dobiera
proporcje poszczególnych elementów fryzury do kształtu twarzy i szkicuje
fryzury z zachowaniem proporcji sylwetki i światłocienia. Stosuje
specjalistyczne programy komputerowe do projektowania fryzur. Projektuje
różne rodzaje fryzur, a także dobiera dodatki fryzjerskie.
2) Stylizacja fryzur z wykorzystaniem technik wizualizacji
W tym zakresie mistrz wykonuje rysunki fryzur z zastosowaniem różnych
technik rysowania. Wykonuje rysunki instruktażowe fryzur i przestrzega zasad
skalowania fryzury i jej fragmentów. Dobiera styl fryzury z wykorzystaniem
programów komputerowych. Prezentuje projekty fryzur z wykorzystaniem
technik multimedialnych. Sporządza portfolio projektów fryzur.
Warunki przystąpienia do egzaminu mistrzowskiego
Do egzaminu mistrzowskiego izba rzemieślnicza dopuszcza osobę, która
spełnia jeden z następujących warunków:
1) posiada tytuł czeladnika lub równorzędny w zawodzie, w którym zdaje
egzamin i udokumentowała, że po uzyskaniu tytułu zawodowego przez co
najmniej trzy lata albo łącznie przed i po uzyskaniu tytułu zawodowego
przez co najmniej sześć lat wykonywała zawód, w którym zdaje egzamin,
oraz posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo szkoły
ponadpodstawowej na podbudowie ośmioletniej szkoły podstawowej;
2) przez okres co najmniej sześciu lat w ramach samodzielnie prowadzonej
działalności gospodarczej wykonywała zawód, w którym zdaje egzamin
65
i posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo szkoły
ponadpodstawowej na podbudowie ośmioletniej szkoły podstawowej;
3) posiada tytuł czeladnika lub równorzędny w zawodzie wchodzącym
w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, i udokumentowała, że po
uzyskaniu tytułu zawodowego przez co najmniej trzy lata wykonywała
zawód, w którym zdaje egzamin, oraz posiada świadectwo ukończenia
szkoły ponadgimnazjalnej albo szkoły ponadpodstawowej na podbudowie
ośmioletniej szkoły podstawowej;
4) posiada tytuł mistrza w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym
zdaje egzamin, i udokumentowała, że po uzyskaniu tytułu mistrza przez co
najmniej rok wykonywała zawód, w którym zdaje egzamin, oraz posiada
świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo szkoły
ponadpodstawowej na podbudowie ośmioletniej szkoły podstawowej;
5) posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej lub szkoły
ponadpodstawowej na podbudowie ośmioletniej szkoły podstawowej,
pozwalających uzyskać wykształcenie średnie, kształcącej w zawodzie
wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, i posiada tytuł
zawodowy w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje
egzamin, oraz udokumentowała, że po uzyskaniu tytułu zawodowego przez
co najmniej dwa lata wykonywała zawód, w którym zdaje egzamin;
6) posiada dyplom ukończenia szkoły wyższej na kierunku lub w specjalności
w zakresie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin
i udokumentowała, że po uzyskaniu tytułu zawodowego przez co najmniej
rok wykonywała zawód, w którym zdaje egzamin.
Możliwości uzyskiwania dodatkowych kwalifikacji
W przypadku uzyskania świadectwa maturalnego, istnieje możliwość
podjęcia nauki w szkole wyższej. Dodatkowo występuje możliwość uzyskania
świadectwa czeladniczego lub dyplomu mistrzowskiego w zawodzie
wchodzącym w zakres zawodu, którego dotyczy świadectwo lub dyplom
mistrzowski. Dodatkowo istnieje możliwość doskonalenia zawodowego
w systemie kształcenia ustawicznego (pozaformalne i nieformalne).
Osoba posiadająca Dyplom mistrzowski może wystąpić do izby
rzemieślniczej o wydanie suplementu Europass do Dyplomu mistrzowskiego.
66
EGZAMIN PRAKTYCZNY MISTRZOWSKI W ZAWODZIE FRYZJER
Podczas egzaminu praktycznego, kandydat na czeladnika musi wykonać
następujące zadania, które podlegają ocenie przez Komisję Egzaminacyjną:
1) Nakręcanie trwałej ondulacji różnymi technikami nawijania i dokładne
omówienie wykonania.
2) Wyciskanie fal na mokro na całej głowie.
3) Nakręcanie pierścieni z przedziałkiem: płaskich na ½ głowy, spiralnych
na ½ głowy.
4) Uczesanie fryzury dziennej o modnej linii (długość włosów od czubka
głowy max 20 cm, włosy wcześniej nakręcone na wałki wysuszone).
5) Przeczesanie fryzury dziennej na fryzurę wieczorową z wykorzystaniem
dopinek ( max. 30%).
6) Farbowanie włosów według najnowszych trendów (co najmniej dwa
kolory).
7) Strzyżenie i modelowanie zgodnie z nowoczesnymi trendami mody
fryzjerskiej.
8) Strzyżenie i uczesanie fryzury męskiej klasycznej z wycieniowanymi
włosami na karku (bez kancika i bez użycia maszynki).
9) Strzyżenie na jeża, wykonane nożyczkami z użyciem maszynki.
10) Wykonanie i omówienie masażu głowy.
2.4.3. Egzaminy w wybranych zawodach branży beauty przeprowadzone
przez Izbę Rzemieślniczą w Łodzi i Okręgową Komisję
Egzaminacyjną w Łodzi w latach 2015-2018
Egzaminy czeladnicze i mistrzowskie w zawodzie fryzjer przeprowadzone przez
Izbę Rzemieślniczą w Łodzi w latach 2015-2018
Izba Rzemieślnicza w Łodzi jest najstarszym ośrodkiem egzaminacyjnym
w województwie łódzkim, działającym od 1930 roku, który potwierdza
kwalifikacje zawodowe egzaminem czeladniczym lub mistrzowskim, uzyskane
w procesie kształcenia w formach szkolnych i pozaszkolnych.
67
Obecnie egzaminy przeprowadzane są w 33 zawodach i mają status
egzaminów państwowych.
Egzaminy czeladnicze w zawodzie „fryzjer”
W latach 2015-2018 Izba Rzemieślnicza w Łodzi przeprowadziła
egzaminy czeladnicze dla 152 osób z terenu Łodzi, Zgierza, Aleksandrowa
Łódzkiego oraz Ozorkowa.
Źródło: Statystyka Izby Rzemieślniczej w Łodzi.
Analizując dostępne dane zauważyć można, iż liczba osób
przystępujących do egzaminów czeladniczych w Łodzi z roku na rok jest coraz
mniejsza. W 2015 roku do egzaminu czeladniczego przystąpiło 68 osób, w 2016
r. - 38 osób, w 2017 r. - 29 osób, a w 2018 r. – już tylko 17.
Zauważalny spadek liczby chętnych zaznaczył się w 2016 roku, kiedy to
do egzaminu czeladniczego przystąpiło o 30 osób mniej niż w 2015 roku.
0
10
20
30
40
50
60
70
80
licz
ba e
gza
min
ów
Wykres 1.
Liczba egzaminów czeladniczych w zawodzie fryzjer
2015r.
2016r.
2017r.
2018r.
68
Od 2016 r. systematycznie maleje liczba egzaminów w zawodzie fryzjer
przeprowadzanych przez Izbę Rzemieślniczą w Łodzi.
Źródło: Statystyka Izby Rzemieślniczej w Łodzi.
Zgodnie z tendencją ogólnopolską liczba kobiet przystępująca do
egzaminu czeladniczego jest znacznie wyższa niż mężczyzn. W latach 2015-
2018 do egzaminu czeladniczego przystąpiły 133 kobiety i tylko 19 mężczyzn.
Egzaminy mistrzowskie w zawodzie „fryzjer”
W latach 2015-2018 nastąpił wyraźny brak zainteresowania egzaminami
mistrzowskimi w zawodzie fryzjer.
W 2015 roku i w 2017 r. przeprowadzono egzamin mistrzowski dla
2 osób, a w 2016 r. i w 2018 roku nie przeprowadzono już takiego egzaminu.
61
31
27
14
Wykres 2.
Egzaminy czeladnicze w zawodzie fryzjer
- kobiety
2015r.
2016r.
2017r.
2018r.
69
Źródło: Statystyka Izby Rzemieślniczej w Łodzi.
Egzaminy zawodowe w zawodach fryzjer, technik usług fryzjerskich i technik
usług kosmetycznych przeprowadzane przez Okręgowa Komisję
Egzaminacyjną w Łodzi
Egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie (zwany egzaminem
zawodowym), jest formą oceny poziomu opanowania przez zdającego wiedzy
i umiejętności z zakresu danej kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie. Liczba
egzaminów w danym zawodzie jest zatem zależna od liczby kwalifikacji
wyodrębnionych w zawodach. W praktyce są to więc: jeden, dwa lub trzy
egzaminy w danym zawodzie. Egzamin zawodowy jest przeprowadzany dla
uczniów zasadniczych szkół zawodowych i techników, szkół branżowych oraz
uczniów szkół policealnych, absolwentów wcześniej wymienionych szkół, osób,
które ukończyły kwalifikacyjny kurs zawodowy oraz osób spełniających
warunki określone w przepisach w sprawie egzaminów eksternistycznych.
Egzamin zawodowy jest egzaminem zewnętrznym. Rolę instytucji
zewnętrznych pełnią: Centralna Komisja Egzaminacyjna i osiem okręgowych
komisji egzaminacyjnych, które na terenie swojej działalności przygotowują,
organizują i przeprowadzają zewnętrzne egzaminy zawodowe.
7
7
2
3
Wykres 3.
Egzamniy czeladnicze w zawodzie fryzjer
- mężczyźni
2015r.
2016r.
2017r.
2018r.
70
W analizowanej branży beauty Okręgowa Komisja Egzaminacyjna
w Łodzi przeprowadziła w latach 2015-2018 egzaminy dla następujących
zawodów25:
Fryzjer – jedna kwalifikacja – wykonywanie zabiegów fryzjerskich;
Technik usług fryzjerskich – dwie kwalifikacje
wykonywanie zabiegów fryzjerskich,
projektowanie fryzur;
Technik usług kosmetycznych – dwie kwalifikacje
wykonywanie zabiegów kosmetycznych twarzy,
wykonywanie zabiegów kosmetycznych ciała, dłoni i stóp.
Biorąc pod uwagę cały egzamin, zarówno część teoretyczną jak
i praktyczną, w województwie łódzkim liczba zdających w poszczególnych
kwalifikacjach i zawodach na podstawie danych zebranych przez OKE w Łodzi
przedstawia się następująco:
Tabela 19.
Liczba osób przystępujących do egzaminu zawodowego w branży „beauty”
w województwie łódzkim w latach 2015-2018
Nazwa zawodu/kwalifikacji 2015 2016 2017 2018 Razem
Fryzjer, Technik usług fryzjerskich
Wykonywanie zabiegów fryzjerskich 195 226 209 222 852
Technik usług fryzjerskich
Projektowanie fryzur 23 178 181 140 522
Technik usług kosmetycznych
Wykonywanie zabiegów kosmetycznych
twarzy 528 551 611 491 2181
Wykonywanie zabiegów kosmetycznych
ciała, dłoni i stóp 368 195 459 357 1379
Źródło: Statystyka Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Łodzi.
Powyższe dane zostały przedstawione również na dwóch wykresach,
osobno dla zawodów fryzjer i technik usług fryzjerskich i osobno dla technika
usług kosmetycznych.
25 Statystyki Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Łodzi i strona internetowa:
http://www.oke.lodz.pl/info.php?i=258.
71
Wykres 4.
Liczba osób przystępujących do egzaminu zawodowego w poszczególnych
kwalifikacjach dla zawodów fryzjer i technik usług fryzjerskich
w województwie łódzkim w latach 2015-2018
Źródło: Dane Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Łodzi.
Jak wynika z danych przedstawionych na Wykresie 4 dla zawodów fryzjer
i technik usług fryzjerskich liczba osób przystępujących do egzaminu
w kwalifikacji wykonywanie zabiegów fryzjerskich w badanym okresie
podlegała niewielkim wahaniom: od 195 do 226. Nieco inaczej wygląda
sytuacja dla kwalifikacji projektowanie fryzur przypisanej tylko dla zawodu
technik usług fryzjerskich, dla której widać wyraźny wzrost liczby zdających
między rokiem 2015 a 2016 z 23 osób do 178. Natomiast w kolejnym roku
(2017) liczba osób przystępujących do egzaminu w tej kwalifikacji jest na
bardzo zbliżonym poziomie (181 osób) po czym w roku 2018 roku zaznacza się
około 23 procentowy spadek, do poziomu 140 osób.
Dla zawodu technik usług kosmetycznych można analizować dane dla
liczby osób przystępujących do egzaminów zawodowych w dwóch
kwalifikacjach: wykonywanie zabiegów kosmetycznych twarzy i wykonywanie
zabiegów kosmetycznych ciała, dłoni i stóp (patrz Wykres 5).
195
23
226
178
209
181
222
140
0
50
100
150
200
250
Wykonywanie zabiegów fryzjerskich Projektowanie fryzur (tylko tech.
usług fryzjerskich)
Lic
zba
zd
ają
cy
ch
Nazwa kwalifikacji
2015
2016
2017
2018
72
Wykres 5.
Liczba osób przystępujących do egzaminu zawodowego w poszczególnych
kwalifikacjach dla zawodu technik usług kosmetycznych
w województwie łódzkim w latach 2015-2018
Źródło: Dane Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Łodzi.
Analizując dane dla pierwszej z analizowanych kwalifikacji dostrzec
można w latach 2015-2017 systematyczny wzrost liczby przystępujących do
egzaminu, w 2016 roku przyrost o 4,4% i w 2017 r. o 10,9%. Natomiast
w 2018 roku zanotowano spadek liczby osób zdających o 19,6%, do poziomu
491. W drugiej z badanych kwalifikacji (wykonywanie zabiegów kosmetycznych
ciała, dłoni i stóp) można zauważyć znacznie większe wahania liczby osób
zdających. Wyraźnie rysuje się tutaj znaczący spadek liczby przystępujących do
egzaminu w 2016 roku z 368 do 195 osób, czyli aż o 47%. Po czym w kolejnym
2017 roku można zauważyć istotny wzrost liczby zdających o 135,4%,
do poziomu 459 osób. W ostatnim roku (tj. 2018) nie mamy już tak znaczących
różnic i choć liczba osób spadła do 357 to jest to już zmiana znacznie mniejsza,
wynosząca około 22%.
Analizując dane ze wszystkich trzech zawodów ogólnie można zauważyć,
iż zawody związane z fryzjerstwem cieszą się nieco mniejszą popularnością niż
zawody kosmetyczne.
528
368
551
195
611
459491
357
0
100
200
300
400
500
600
700
Wykonywanie zabiegów
kosmetycznych
twarzy
Wykonywanie zabiegów
kosmetycznych
ciała, dłoni i stóp
Lic
zba
zd
ają
cy
ch
Nazwa kwalifikacji
2015
2016
2017
2018
73
Analizując natomiast dane Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Łodzi
dotyczące zdawalności egzaminów w wybranych trzech zawodach na terenie
województwa łódzkiego (Wykres 6) można zauważyć, że w badanym okresie
wielkości te nie podlegały większym zmianom i kształtowały się na poziomie
około 70-72%.
Wykres 6.
Średnia zdawalność w zawodach: fryzjer, technik usług fryzjerskich,
technik usług kosmetycznych w województwie łódzkim w latach 2015-2018
Źródło: Dane Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Łodzi.
2.5. BEZROBOCIE ORAZ RYNEK PRACY W OBSZARZE BEAUTY
I JEGO POTRZEBY W ŚWIETLE WYBRANYCH DANYCH
URZĘDÓW PRACY
Analizę przeprowadzono na podstawie danych będących w dyspozycji
Urzędu Statystycznego w Łodzi i Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Łodzi, czyli
Partnerów Obserwatorium Rynku Pracy dla Edukacji w Łódzkim Centrum
Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego, z którymi
Obserwatorium ma podpisane umowy o współpracy w obszarze monitorowania
rynku pracy.
Ten rozdział raportu został poświęcony problematyce niedopasowania
struktur kwalifikacyjno-zawodowych podaży do popytu na pracę.
69,7% 69,7%71,6% 71,6%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2015 2016 2017 2018
74
Zaprezentowano w nim zmiany w liczbie bezrobotnych oraz wolne miejsca
pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według wybranych zawodów
i specjalności w województwie łódzkim. Podjęta analiza dotyczy całego
województwa, co wynika ze specyfiki działalności szkół ponadpodstawowych/
ponadgimnazjalnych (zwłaszcza zawodowych), w których kształci się młodzież
z całego regionu. Tak więc przyszłe zatrudnienie tych osób dotyczy nie tylko
lokalnego, ale również wojewódzkiego rynku pracy.
W sposób szczególny odniesiono się do sytuacji dwóch kategorii
bezrobotnych, tj.: osób znajdujących się w okresie do 12 miesięcy od dnia
ukończenia nauki (w tej grupie są także absolwenci różnych typów szkół
i ośrodków kształcenia) oraz osób pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy
(czyli tzw. długotrwale bezrobotnych). Horyzont czasowy badania obejmuje lata
2015-2018, a dane prezentowane są w odstępach półrocznych, zgodnie
z terminem sporządzania sprawozdań przez obydwa urzędy.
Przeprowadzona analiza pozwoliła na określenie charakterystycznych dla
regionu tendencji w zakresie kształtowania się bezrobocia i kierunków zmian
w zgłaszanym przez pracodawców zapotrzebowaniu na pracowników
w zawodach, które zaliczono w projekcie do branży beauty i w których jest
prowadzone kształcenie w województwie łódzkim.
Prezentowane informacje są istotne z punktu widzenia projektowania
zmian w systemie kształcenia zawodowego, tak aby dostosować kształcenie do
regionalnych potrzeb rynku pracy. Mogą być przydatne szczególnie przy
ustalaniu planowanych kierunków kształcenia i szkoleń oraz opiniowaniu już
istniejących, budowaniu i modernizowaniu oferty edukacyjnej (szkół i ośrodków
szkoleń) zgodnej z wymogami rynku pracy.
Analizując konkretne grupy zawodowe dostrzec można (Tabela 20,
Załącznik 3), iż wśród zarejestrowanych w urzędach pracy województwa
łódzkiego przeważały osoby reprezentujące w szczególności następujące
zawody w wyodrębnionych w ramach badania obszarach beauty:
A) FRYZJERSKO-KOSMETYCZNYM: fryzjer i fryzjer damski, technik
usług fryzjerskich, kosmetyczka i technik usług kosmetycznych oraz
kosmetolog;
C) PIELĘGNACJI I MODELOWANIA CIAŁA: fizjoterapeuta, technik
masażysta i, w nieco mniejszym stopniu, dietetyk oraz technik fizjoterapii.
75
Niewielką liczbą bezrobotnych odznaczały się zwłaszcza te grupy
zawodowe, które należały do obszaru pielęgnacji i modelowania ciała,
tj.: specjalista do spraw dietetyki oraz instruktorzy: tańca, fitness i rytmiki, czy
też instruktor sportów siłowych i biomasażysta. Wśród niewielkiej liczby
zarejestrowanych w urzędach pracy bezrobotnych byli także przedstawiciele
takich zawodów, jak: pedikiurzystka i manikiurzystka. Na przestrzeni
analizowanych czterech lat odnotowano brak rejestracji bezrobotnych
w następujących zawodach: kierownik klubu sportowego, kierownik siłowni
i kierownik szkoły tańca, pozostali dietetycy i żywieniowcy, pozostali dietetycy
i specjaliści do spraw żywienia oraz perukarz.
Najwięcej bezrobotnych odnotowano według ostatnich analizowanych
danych (stan na koniec grudnia 2018 roku) w zawodach:
fryzjer (949 osób)
kosmetyczka (112 osób)
technik usług kosmetycznych (78)
fryzjer damski (72)
technik usług fryzjerskich (64)
fizjoterapeuta (58)
technik masażysta (53)
dietetyk (41)
kosmetolog (37 osób).
Tabela 20.
Zarejestrowani bezrobotni w urzędach pracy województwa łódzkiego - stan
na koniec grudnia danego roku (według wybranych zawodów obszaru beauty)
ZAWÓD 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r.
Fryzjer
1158 1029 915 949
Fryzjer damski
118 91 75 72
Fryzjer męski
11 12 11 11
Technik usług fryzjerskich
72 61 43 64
76
Pozostali fryzjerzy
6 9 5 5
Kosmetolog
45 53 44 37
Kosmetyczka
150 131 124 112
Manikiurzystka
5 8 6 5
Technik usług kosmetycznych
115 87 84 78
Wizażystka/ stylistka
22 14 15 16
Pozostałe kosmetyczki i pokrewni
29 26 22 20
Fizjoterapeuta
116 88 78 58
Specjalista do spraw dietetyki
1 4 5 6
Instruktor tańca
4 5 1 5
Dietetyk
39 34 29 41
Biomasażysta
15 11 6 8
Technik fizjoterapii
44 44 33 19
Technik masażysta
92 72 62 53
Instruktor fitness
1 3 1 3
Instruktor rekreacji ruchowej
8 4 5 5
Pracownik solarium
23 15 13 7
Źródło: Dane Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Łodzi i Urzędu Statystycznego w Łodzi.
Na przestrzeni badanego okresu czterech lat liczba bezrobotnych w wyżej
wymienionych zawodach ulegała zmianom. Największy spadek (porównując
dane z grudnia 2018 r. w stosunku do grudnia 2015 r.) zanotowano w zawodach:
fizjoterapeuta (zmniejszenie liczby o połowę), technik masażysta (o 42,4%),
fryzjer damski (39%), technik usług kosmetycznych (o 32,2%), kosmetyczka
(25,3%), fryzjer i kosmetolog (obydwa po około 18%), a także pozostałe
kosmetyczki i pokrewni (31%). Ponadto, spadek liczby zarejestrowanych
zaznaczył się w grupie zawodowej wizażystka/stylistka (o 27,3%), biomasażysta
i technik fizjoterapii (obydwa ponad 46%) oraz instruktor rekreacji ruchowej
77
(37,5%), pracownik solarium (69,6 p. proc., tj. z 23 osób bezrobotnych do 7).
Niewielki natomiast wzrost liczby zarejestrowanych odnotowano między
innymi w zawodzie dietetyk i specjalista do spraw dietetyki.
Specyficzną grupą bezrobotnych są absolwenci różnych typów szkół.
W rejestrach urzędów pracy znajdują się oni w grupie osób do 12 miesięcy od
dnia ukończenia nauki (grupa ta jest zróżnicowana wiekowo i przeważają
w niej osoby w wieku 18-24 lat). Ważnym elementem oceny rynku pracy jest
zwłaszcza wielkość napływu osób do bezrobocia. W badanym okresie
największą liczbę nowo zarejestrowanych bezrobotnych w urzędach pracy
województwa łódzkiego z tej właśnie kategorii osób odnotowano
w następujących zawodach (w zależności od analizowanego półrocza):
fryzjer: poczynając od najmniejszej liczby 92 osób zarejestrowanych
w I półroczu 2018 roku do maksymalnie 210 osób w II półroczu 2015 roku
fizjoterapeuta: 24 (II półr.2018) i 67 (II półr. 2015)
technik usług fryzjerskich: od 18 (I półr. 2015) do 47 (II półr. 2016)
kosmetolog: 16 (II półr. 2018) i 33 (II półr. 2015)
technik usług kosmetycznych: 9 (I półr. 2017) i 26 (II półr. 2015)
technik masażysta: 11 (II półr. 2018) i 27 (II półr. 2015).
Zdecydowanie najwięcej nowo zarejestrowanych bezrobotnych z obszaru
beauty rejestrowało się w urzędach pracy województwa łódzkiego w II półroczu
2015 roku, natomiast najmniej w II półroczu roku 2018.
Warto dodać, że w większości przypadków absolwenci reprezentowali
zawody, w których zarejestrowana była również znaczna liczba pozostałych
bezrobotnych. Najmniejszą zaś liczbę nowo zarejestrowanych w tej kategorii
bezrobotnych odnotowano według ostatnich danych (w okresie II półrocza
2018 roku) w następujących zawodach:
fryzjer damski, pozostałe kosmetyczki i pokrewni, pozostali dietetycy
i specjaliści do spraw żywienia oraz instruktor rekreacji ruchowej
(po 1 osobie)
manikiurzystka (2 osoby)
pozostali fryzjerzy (3 osoby)
kosmetyczka, wizażystka/stylistka i specjalista do spraw dietetyki (każda
z grup po 4 osoby).
78
W tym samym czasie nie odnotowano w napływie nowych bezrobotnych
z grupy osób do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki w następujących
zawodach: fryzjer męski, pedikiurzystka, technik fizjoterapii, biomasażysta czy
perukarz.
W powyższej grupie osób (jak wcześniej wspomniano są tu absolwenci
szkół) najbardziej widoczny pod względem liczby osób stały spadek nowo
zarejestrowanych bezrobotnych na przestrzeni całego analizowanego
okresu zanotowano wśród następujących grup zawodowych: kosmetolog,
kosmetyczka, fizjoterapeuta i technik masażysta.
Niekorzystną cechą struktury bezrobocia w województwie łódzkim (jest
to również tendencja ogólnokrajowa) jest długi czas oczekiwania na pracę od
chwili zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy. Udział osób
tzw. długotrwale bezrobotnych (pozostający bez pracy powyżej 12 miesięcy)
w całej populacji bezrobotnych jest nadal wysoki, także w analizowanej grupie
zawodowej reprezentującej obszar beauty. Przykładowo najdłużej w rejestrach
bezrobotnych (czyli powyżej 12 miesięcy) według stanu na koniec grudnia 2018
roku znajdują się w regionie łódzkim bezrobotni reprezentujący następujące
zawody: technik usług fryzjerskich (21,9% ogółu zarejestrowanych
bezrobotnych w tym zawodzie), technik usług kosmetycznych (11,5%), ale
także kosmetolog, technik masażysta czy też fryzjer. (Por. Załącznik 3).
Na przestrzeni ostatnich 4 lat (porównując II półrocze w roku 2018
do II półrocza 2015 roku) wśród długotrwale bezrobotnych najbardziej
zmniejszyła się na koniec okresu sprawozdawczego liczba przedstawicieli
następujących zawodów: fryzjer, technik usług fryzjerskich, kosmetolog,
technik usług kosmetycznych, fizjoterapeuta i technik masażysta.
Analiza zapotrzebowania na kwalifikacje pracowników zostanie w tej
części opracowania przeprowadzona na podstawie przeglądu wolnych
miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej zgłoszonych do urzędów pracy
według wybranych zawodów zaliczonych do badanego obszaru beauty
(zob. Załącznik 3), w których prowadzone jest kształcenie w regionie łódzkim.
W latach 2015-2018 najwięcej ofert pracy kierowanych było do osób
bezrobotnych w zawodzie: fryzjer i fryzjer damski, kosmetyczka i kosmetolog,
manikiurzystka, wizażystka/stylistka, technik usług kosmetycznych oraz
fizjoterapeuta i technik masażysta, ale także dietetyk i pracownik solarium.
Warto zwrócić uwagę na fakt, iż jednocześnie najwięcej bezrobotnych
w wielu z wymienionych powyżej zawodów było zarejestrowanych w urzędach
79
pracy województwa łódzkiego. Szczególnie sytuacja ta dotyczy fryzjerów,
kosmetyczek, fizjoterapeutów i techników masażystów.
W analizowanym okresie obserwuje się wzrost zapotrzebowania
pracodawców zwłaszcza na pracowników w obszarze fryzjerskim oraz
w zawodach: kosmetyczka, manikiurzystka, technik masażysta. Niewielki zaś
spadek zapotrzebowania na pracowników dotyczył między innymi
przedstawicieli zawodów takich, jak: kosmetolog i wizażystka/stylistka.
Nie odnotowano natomiast w rejestrach powiatowych urzędów pracy ani
jednej oferty zatrudnienia w analizowanym okresie czasu dla kierownika szkoły
tańca i perukarza.
Największą liczbą wolnych miejsc pracy w odniesieniu do zawodów
podlegających analizie urzędy pracy województwa łódzkiego dysponowały
w roku 2017 i 2016. Nieco mniej ofert zostało zgłoszonych w 2018 roku.
Najmniejszą liczbę zgłoszeń wolnych miejsc pracy zarejestrowano w roku 2015
(Tabela 21).
Należy pamiętać, że istnieją grupy zawodowe, których przedstawiciele
poszukują pracy na własną rękę i nie rejestrują się w urzędach pracy.
Pracodawcy także nie zawsze zgłaszają oferty pracy do powiatowych urzędów
pracy i poszukują pracowników w inny sposób, np. poprzez ogłoszenia
w środkach masowego przekazu bądź ogłoszenia internetowe.
Tabela 21.
Oferty pracy zgłoszone w urzędach pracy województwa łódzkiego w latach
2015-2018 (według wybranych zawodów obszaru beauty),
w okresie 12 miesięcy danego roku
ZAWÓD 2015 r. 2016 r. 2017 r. 2018 r.
Fryzjer
448 566 565 437
Fryzjer damski
14 29 30 29
Fryzjer męski
8 28 20 20
Technik usług fryzjerskich
3 0 0 4
Pozostali fryzjerzy
10 22 16 17
80
Kosmetolog
34 47 22 23
Kosmetyczka
266 300 292 300
Manikiurzystka
22 36 64 131
Pedikiurzystka
1 0 5 0
Technik usług kosmetycznych
13 17 13 15
Wizażystka/ stylistka
57 65 61 46
Pozostałe kosmetyczki i pokrewni
5 4 19 7
Kierownik klubu sportowego 0 0 1 1
Kierownik siłowni
1 0 0 0
Pozostali kierownicy do spraw sportu,
rekreacji i rozrywki 0 1 0 0
Fizjoterapeuta
118 130 134 114
Specjalista do spraw dietetyki
0 0 3 6
Pozostali dietetycy i specjaliści do spraw
żywienia 1 0 0 0
Instruktor tańca
6 1 4 3
Dietetyk
15 33 18 19
Pozostali dietetycy i żywieniowcy
2 2 0 0
Biomasażysta
1 3 2 1
Technik fizjoterapii
5 10 13 2
Technik masażysta
47 45 53 66
Instruktor fitness
12 10 12 9
Instruktor rekreacji ruchowej
4 4 3 4
81
Instruktor rytmiki
2 0 1 0
Instruktor sportów siłowych
3 1 1 2
Pozostali instruktorzy fitness i rekreacji
ruchowej 5 4 3 2
Pracownik solarium
36 31 36 41
OGÓŁEM 1139 1389 1391 1299
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Łodzi
i Urzędu Statystycznego w Łodzi.
Wyniki monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych26
prowadzonego zgodnie z zaleceniami przygotowanymi przez Ministerstwo
Pracy i Polityki Społecznej pokazują27, że w obszarze beauty w analizowanym
okresie czterech lat (tj. 2015-2018) znalazły się i to zarówno w kraju, jak
i w województwie łódzkim oraz Łodzi przede wszystkim zawody28 nadwyżkowe
(niższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie).
I tak w II półroczu 2018 roku w Polsce w grupie zawodów nadwyżkowych
znaleźli się „dietetycy i żywieniowcy” oraz „fryzjerzy” i „kosmetyczki
i pokrewni”. Grupa zawodowa „fryzjerzy” (obejmująca zawody: fryzjer, fryzjer
damski i fryzjer męski, technik usług fryzjerskich i pozostali fryzjerzy) także
w I półroczu 2018 r. oraz w II półroczu 2015 roku i 2016 r. została zaliczona
w kraju do zawodów nadwyżkowych.
Na poziomie województwa łódzkiego fryzjerzy zostali zaliczeni do grupy
zawodów nadwyżkowych w II półroczu 2018 r. Nadwyżkę tę odnotowały
następujące powiaty: wieruszowski, kutnowski, poddębicki, zduńskowolski,
bełchatowski, piotrkowski, tomaszowski i opoczyński. W tym samym półroczu
i w tych samych powiatach nadwyżkę odnotowano również w odniesieniu do
zawodu „kosmetyczki i pokrewni”, natomiast w I półroczu 2018 r. to zawód
„dietetycy i żywieniowcy” i podobnie w I półr. 2017 r. „dietetycy i specjaliści
do spraw żywienia” wyodrębniony został w grupie zawodów nadwyżkowych.
26 MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH bazuje na danych gromadzonych
w systemie Syriusz - o liczbie zarejestrowanych bezrobotnych, zgłoszonych wolnych miejscach pracy oraz na
danych odnośnie ofert pracy podmiotów publicznych i tych publikowanych w Internecie. Analizę uzupełniają
dane pochodzącymi z Systemu Informacji Oświatowej MEN, badań GUS czy też danych uzyskanych w ramach
badań kwestionariuszowych z pracodawcami. 27 http://mz.praca.gov.pl/Puls2/MZ/metodologia_1.pdf 28 Informacje dotyczą elementarnych grup zawodów, a nie poszczególnych zawodów.
82
Zawód „dietetycy…” jako maksymalnie nadwyżkowy zaznaczył się
w powiatach: skierniewickim, sieradzkim, wieruszowskim i pajęczańskim29.
Jeśli chodzi o stolicę regionu łódzkiego:
miasto Łódź - wśród nadwyżkowych zawodów odnotowało
„dietetyków i żywieniowców” (w I półr. 2015 r.) a wśród zawodów
zrównoważonych – „instruktorów fitnes i rekreacji ruchowej”
(w II półr. 2015 r.)
Łódź – Wschód natomiast odnotowała nadwyżkę w odniesieniu do
zawodu „kosmetyczki i pokrewne” (w II półr. 2017 r.) oraz
„fryzjerzy” w II półr. 2017 i 2016 roku); deficyt z kolei –
w odniesieniu do „fizjoterapeutów”.
Należy w tym miejscu zaznaczyć, że dość często nie uwzględniano jednak
poszczególnych zawodów z obszaru beauty w dostępnych raportach rocznych
z prowadzonego monitoringu.
Według ostatnich na temat bezrobocia i wolnych miejsc pracy (tj. za II
półrocze 2018 r.) dostępnych danych statystycznych Wojewódzkiego Urzędu
Pracy w Łodzi wśród zawodów deficytowych regionu łódzkiego (wyższe
zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tych zawodach)
znalazły się między innymi następujące, reprezentujące obszar beauty:
kosmetyczka, manikiurzystka, wizażystka/stylistka, fizjoterapeuta i pracownik
solarium. Natomiast wśród zawodów nadwyżkowych (mniejsza liczba ofert
pracy niż zarejestrowanych bezrobotnych w danym zawodzie) były przede
wszystkim następujące: fryzjer, fryzjer damski i męski, technik usług
fryzjerskich, kosmetolog, technik usług kosmetycznych, pozostałe kosmetyczki
i pokrewni, dietetyk i specjalista do spraw dietetyki, biomasażysta i technik
masażysta.
Z BAROMETRU ZAWODÓW30, który jest prognozą zapotrzebowania
na pracowników w danym roku, w branży usługowej obejmującej analizowany
29 http://mz.praca.gov.pl/Puls2/MZ/lista/wyswietl.do?id=MZ0040&menuNazwa=mz_main&menuId=170311 30 BAROMETR ZAWODÓW to badanie jakościowe, cyklicznie realizowane od 2015 roku (dane dla Polski
dostępne od roku 2016) na zlecenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Jest prognozą
zapotrzebowania na pracowników w kolejnym roku kalendarzowym (to jednoroczna prognoza sytuacji
w zawodach). Powstaje osobno dla każdego powiatu w Polsce. Opiera się na opinii ekspertów, którzy na
przełomie III i IV kwartału spotykają się i wspólnie analizują sytuację w poszczególnych zawodach. Przy czym
sytuacja w niektórych zawodach może się zmienić w zależności od uwarunkowań rynkowych. Wyniki
wojewódzkie uwzględniają zawody ocenione w co najmniej połowie powiatów.
Barometr dzieli zawody na trzy grupy: deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe.
83
obszar beauty znalazły się kolejno następujące zawody deficytowe,
nadwyżkowe bądź będące w równowadze:
w 2016 roku
1) w skali kraju:
równowaga: fryzjerzy, kosmetyczki, fizjoterapeuci, masażyści,
instruktorzy rekreacji i sportu
nadwyżka: specjaliści technologii żywności i żywienia.
2) w województwie łódzkim:
równowaga: fryzjerzy, kosmetyczki, fizjoterapeuci, masażyści,
instruktorzy rekreacji i sportu
nadwyżka: specjaliści technologii żywności i żywienia.
3) w Łodzi:
równowaga: fryzjerzy i kosmetyczki, instruktorzy rekreacji i sportu
nadwyżka: fizjoterapeuci i masażyści, specjaliści technologii
żywności i żywienia.
4) Łódź-Wschód:
równowaga: fryzjerzy i kosmetyczki, instruktorzy rekreacji i sportu
nadwyżka: fizjoterapeuci i masażyści, specjaliści technologii
żywności i żywienia.
w 2017 roku
1) w skali kraju:
deficyt: fryzjerzy
równowaga: kosmetyczki, fizjoterapeuci, masażyści, instruktorzy
rekreacji i sportu oraz specjaliści technologii żywności i żywienia.
2) w województwie łódzkim:
Zawody deficytowe to takie, w których liczba wolnych miejsc pracy jest większa niż liczba osób
zainteresowanych podjęciem pracy i spełniających wymagania pracodawców (najtrudniej pracodawcom znaleźć
kandydatów do pracy).
Zawody zrównoważone to te, w których liczba wolnych miejsc pracy jest zbliżona do liczby osób
zainteresowanych podjęciem pracy i spełniających wymagania pracodawców.
Zawody nadwyżkowe, w których liczba wolnych miejsc jest mniejsza niż liczba osób zainteresowanych
podjęciem pracy i spełniających wymagania pracodawców (najtrudniej osobom poszukującym pracy znaleźć
zatrudnienie).
84
równowaga: fryzjerzy, kosmetyczki, fizjoterapeuci, masażyści,
instruktorzy rekreacji i sportu oraz specjaliści technologii żywności
i żywienia.
3) w Łodzi:
deficyt: fryzjerzy, kosmetyczki
równowaga: instruktorzy rekreacji i sportu
nadwyżka: fizjoterapeuci, masażyści, specjaliści technologii
żywności i żywienia.
4) Łódź-Wschód:
równowaga: fryzjerzy, kosmetyczki, fizjoterapeuci, masażyści,
instruktorzy rekreacji i sportu
nadwyżka: specjaliści technologii żywności i żywienia.
w 2018 roku
1) w skali kraju:
deficyt: fryzjerzy
równowaga: kosmetyczki, fizjoterapeuci, masażyści, instruktorzy
rekreacji i sportu oraz specjaliści technologii żywności i żywienia.
2) w województwie łódzkim:
deficyt: fryzjerzy
równowaga: kosmetyczki, fizjoterapeuci, masażyści, instruktorzy
rekreacji i sportu oraz specjaliści technologii żywności i żywienia.
3) w Łodzi:
deficyt: fryzjerzy
równowaga: kosmetyczki, fizjoterapeuci, masażyści, instruktorzy
rekreacji i sportu oraz specjaliści technologii żywności i żywienia.
4) Łódź-Wschód:
równowaga: fryzjerzy, kosmetyczki, fizjoterapeuci, masażyści,
instruktorzy rekreacji i sportu oraz specjaliści technologii żywności
i żywienia.
85
Według najnowszej prognozy Barometru zawodów na 2019 rok31
w skali kraju nie będą mieć problemu ze znalezieniem pracy w swoim zawodzie
fryzjerzy i kosmetyczki oraz fizjoterapeuci i masażyści. W równowadze znajdą
się natomiast dwie grupy zawodowe: instruktorzy rekreacji i sportu oraz
specjaliści technologii żywności i żywienia. Podobnie w województwie
łódzkim, takich problemów nie powinni mieć reprezentanci tych samych
zawodów, ale wszystkie wyżej wymienione będą w równowadze. Natomiast
w Łodzi wśród najbardziej deficytowych zawodów będzie fryzjer i kosmetyczki,
a w grupie zrównoważonych znajdą się fizjoterapeuci i masażyści oraz
instruktorzy rekreacji i sportu. Z kolei największe problemy ze znalezieniem
pracy mogą mieć specjaliści technologii żywności i żywienia (zawód
nadwyżkowy). Przedstawiciele tych pięciu zawodów w obszarze Łódź-Wschód
znajdą się w grupie zawodów będących w równowadze.
Uzyskana w dłuższym okresie (lata 2015-2018) w wyniku przeglądu
danych o bezrobotnych i wolnych miejscach pracy wpływających do
powiatowych urzędów pracy charakterystyka zapotrzebowania na pracowników
pozwala na prześledzenie dotychczasowych tendencji i zmian w tym zakresie
oraz próbę ich antycypacji (przewidywania) w przyszłości.
Pozyskane w ramach przeprowadzonej analizy informacje mogą stworzyć
podstawę ułatwiającą podejmowanie decyzji odnośnie rozmiarów, kierunków
i treści zarówno kształcenia zawodowego jak i dokształcania organizowanego
przez ośrodki i instytucje szkolące.
2.6. ZAPOTRZEBOWANIE NA KWALIFIKACJE PRACOWNIKÓW
W OBSZARZE BEAUTY NA PODSTAWIE DOSTĘPNYCH
WYNIKÓW BADAŃ ORAZ WOLNYCH MIEJSC PRACY
ZAMIESZCZONYCH W WYBRANYCH PORTALACH
INTERNETOWYCH
Obszar beauty w świetle artykułów oraz wyników badań
Zapotrzebowanie na usługi związane z upiększaniem ciała i zdrowym
stylem życia rośnie z roku na rok. Już nie tylko kobiety chcą dobrze wyglądać.
Także mężczyzn, do niedawna najchętniej odwiedzających siłownię, coraz
częściej można spotkać u fryzjera oraz kosmetyczki. Media cały czas promują
31 https://barometrzawodow.pl/
86
zdrowy styl życia, sprawność fizyczną, młodość i piękno. Społeczeństwo
jest coraz bardziej świadome korzyści, jakie daje kompleksowe dbanie o siebie.
Zmienia się podejście do sposobu spędzania czasu wolnego na rzecz aktywnej
rozrywki poza domem. Poprawiająca się sytuacja finansowa konsumentów także
wpływa na wzrost wydatków związanych z dbaniem o urodę32.
Rynek usług z obszaru beauty przeszedł dużą metamorfozę. W przeszłości
gabinety oferowały przede wszystkim podstawowe zabiegi, często niskiej
jakości. Dzisiaj salony kosmetyczne w większości są wyposażone
w nowoczesny sprzęt, proponują szeroki wachlarz usług zgodny z najnowszymi
trendami. Są to zarówno małe firmy działające samodzielnie, jak i salony
funkcjonujące na zasadzie franczyzy (działalność według zasad przyjętych przez
podmiot udzielający licencji)33.
Nie bez wpływu na ofertę zakładów fryzjerskich i kosmetycznych
pozostają firmy produkujące kosmetyki. Branża nieustannie się rozwija.
Właściciele salonów urody korzystając z optymistycznych trendów także
inwestują w swój biznes, proponując usługi na coraz wyższym poziomie,
z użyciem nowoczesnych produktów34.
Pod względem wartości rynku kosmetycznego, który rozwijał się
w sposób ciągły od 2002 r., Polska zajmuje szóste miejsce w Europie. Sukces
jest tym większy, że inni znani producenci, np. Francja i Włochy
w analogicznym okresie nie odnotowały wzrostów. W 2016 r. wymieniona
wartość wyniosła 16 mld zł, zakłada się, że w 2021 roku będzie to kwota
20 mld. Prognozuje się zatem wzrost o 25%. Nie można pominąć szacowanego
wzrostu PKB w Polsce. Oznacza on bogacenie się gospodarstw domowych,
a w konsekwencji większe wydatki na konsumpcję, w tym kosmetyków.
W rozwoju rynku kosmetycznego udział ma także eksport. Głównymi
odbiorcami polskich wyrobów są Niemcy, Wielka Brytania i Rosja. W kraju
działa 401 firm produkujących kosmetyki. Najwięcej z nich stanowią małe
i mikroprzedsiębiorstwa. Konkurencja na rynku przekłada się na wysoką jakość
produktów. Polska może pochwalić się doskonale rozwiniętym zapleczem
naukowym. Studia na kierunku kosmetologia prowadzone są w 63 placówkach,
32 Rynek usług kosmetycznych w Polsce Trendy, kierunki rozwoju, strategie i metody działania, Warszawa/Łódź,
marzec 2012; https://www.gabi.net.pl/pub/dokumenty/rynek_uslug_kosmetycznych.pdf, data dostępu:
01.04.2019 r. 33 Rynek usług kosmetycznych w Polsce Trendy, kierunki rozwoju, strategie i metody działania; ;
https://www.gabi.net.pl/pub/dokumenty/rynek_uslug_kosmetycznych.pdf, data dostępu: 01.04.2019 r.;
https://6krokow.pl/co-to-jest-franczyza/, data dostępu: 01.04.2019 r. 34 https://www.przemyslkosmetyczny.pl/artykul/technologie-a-lojalnosc-w-branzy-beauty, data dostępu:
19.02.2019 r.
87
także państwowych. Kierunek chemia kosmetyczna wykładany jest na trzech
uczelniach. Jako czynnik sprzyjający rozwojowi sektora kosmetycznego
wymieniane jest położenie geograficzne Polski, bardzo korzystne z punktu
widzenia logistyki branży (import surowców, eksport wyrobów gotowych).
Z kolei przystąpienie do Unii Europejskiej spowodowało zniesienie akcyzy na
kosmetyki i w konsekwencji wzrost eksportu. Należy pamiętać, że dużą grupą
odbiorców produktów firm kosmetycznych są salony fryzjerskie, kosmetyczne
oraz centra SPA, które dzięki nowoczesnym usługom opartym na coraz lepszych
preparatach przyciągają klientów35.
W publikacji Poradnik praca.pl 2018 także czytamy, że w obszar beauty
wpisują się producenci i dystrybutorzy oraz drogerie. Pierwszy z wymienionych
sektorów zatrudnia przede wszystkim osoby zajmujące się produkcją, rozwojem
kosmetyków i ich sprzedażą. Poszukiwani są między innymi: technolodzy,
kosmetolodzy, chemicy, laboranci, przedstawiciele handlowi. Drugi sektor,
którym są drogerie, często zatrudnia osoby odpowiedzialne za rozwój
i otwieranie nowych placówek. Obecnie branża beauty jest jednym z najsilniej
rozwijających się obszarów. Pracę mogą znaleźć zarówno specjaliści, jak
i osoby bez doświadczenia. Polacy coraz częściej zwracają uwagę na własny
wizerunek, co ma bezpośrednie przełożenie na rozbudowę firm produkujących
kosmetyki oraz, co za tym idzie, wzrost zatrudnienia pracowników związanych
bezpośrednio z produkcją, a także odpowiedzialnych za sprzedaż i obsługę
klienta36.
Raport Banku Zachodniego WBK Sektory Banku Zachodniego WBK.
Branża kosmetyczna potwierdza znaczącą rolę przemysłu kosmetycznego jako
jednego z najważniejszych sektorów polskiej gospodarki. Prognozowany jest
jego ciągły, stabilny rozwój, na który wpływ ma między innymi starzenie
się społeczeństwa. Coraz więcej firm widzi korzyści wynikające z dostosowania
oferty produktowej do potrzeb osób w wieku powyżej 55 lat37.
Starzenie się jest procesem fizjologicznym dotyczącym każdego
człowieka. Jednak stale rośnie liczba ludzi, dla których zachowanie
atrakcyjnego wyglądu i sprawności fizycznej jest bardzo ważne. Osiągnąć taki
35 Raport o stanie branży kosmetycznej w Polsce 2017. 15 lat rozwoju ,
https://www.kosmetyczni.pl/uploads/aktualnosci/Raport%20o%20stanie%20branży%20kosmetycznej_www.pdf
str. 10,11,12,13,16,17,19; data dostępu: 01.04.2019 r. 36 Poradnik praca.pl 2018, https://www.praca.pl/poradnik/2018/60/ str.39, 44; data dostępu: 01.04.2019 r. 37 Sektory Banku Zachodniego WBK. Branża kosmetyczna, maj 2017,
https://static3.santander.pl/asset/S/e/k/Sektory-BZ-WBK_Branza-kosmetyczna_RAPORT_78675.PDF str. 5,
13; data dostępu: 01.04.2019 r.
88
efekt można poprzez zmianę nawyków związanych ze stylem życia: stosowanie
właściwej diety, aktywności ruchowej, dobór odpowiednich kosmetyków
i zabiegów pielęgnacyjnych. Rośnie więc zapotrzebowanie na profesjonalne
gabinety fryzjerskie i kosmetyczne oraz usługi świadczone przez dietetyków,
fizjoterapeutów, ośrodki SPA38. Starzenie się społeczeństwa to fakt, z którym
obecnie musi zmierzyć się branża beauty. Od dawna jest to widoczne
w kosmetykach do pielęgnacji twarzy i ciała lub koloryzacji włosów. Aktualnie
zjawisko silver tsunami stało się szansą dla marek makijażowych, które, chcąc
utrzymać się na rynku, coraz bardziej rywalizują o klienta. W Polsce brakuje
w chwili obecnej kosmetyków do makijażu adresowanych do odbiorców
będących w wieku emerytalnym. Rosnąca z roku na rok grupa konsumentów
wpływa na rozwój firm produkujących kosmetyki39.
Coraz większą popularnością, szczególnie wśród lepiej zarabiających
klientów, cieszą się ośrodki SPA (pod tym terminem rozumiane są zabiegi
mające na celu poprawę zdrowia i samopoczucia oraz nazwa miejsca, w którym
są one wykonywane40). Weekend spędzony w ośrodku SPA pozwala na relaks
oraz kompleksową pielęgnację ciała. Jest doskonałą ofertą dla osób, które na co
dzień czasu mają bardzo mało. Ośrodki stale modyfikują asortyment zabiegów,
dostosowując je do potrzeb klientów. Korzystać z usług można zarówno
w mieście, jak i w hotelach usytuowanych z dala od miejskiego zgiełku. Pobyt
w tych ostatnich wiąże się z noclegiem. Coraz częściej salony SPA odwiedzają
mężczyźni, którzy chcą się zrelaksować lub zadbać o siebie. Przybywa także
klientów z zagranicy. Wszystko to sprawia, że w Polsce w ostatnich latach
powstaje coraz więcej ośrodków SPA41.
Analiza internetowych ofert pracy
Zapotrzebowanie na pracowników z obszaru beauty potwierdzają
internetowe oferty pracy zamieszczane przez pracodawców w różnych
portalach. Dokonując analizy wolnych miejsc pracy brano pod uwagę
następujące witryny:
pracuj.pl
indeed.pl 38 Tendencje, kierunki i nowości w branży beauty, https://artofbeauty.com.pl/tendencje-kierunki-i-nowosci-w-
branzy-beauty/; data dostępu: 19.02.2019 r. 39 www.wirtualnekosmetyki.pl/-raporty-tematyczne/barwy-wojenne---jak-zmiany-demograficzne-i-kulturowe-
wplywaja-na-komunikacje-marek-makijazowych; data dostępu:22.03.2019 r. 40 https://pl.wikipedia.org/wiki/Spa_(terapeutyka); data dostępu: 07.05.2019 r. 41 https://biznes.newseria.pl/news/turystyka/rosnie-zapotrzebowanie-na,p1413227941; data dostępu: 1.04.2019 r.
89
gratka.pl
olx.pl.
Zebrane oferty dotyczą Łodzi oraz województwa łódzkiego. W większości
przypadków dane zostały pozyskane w marcu oraz w maju 2019 roku. Wyjątek
stanowi witryna olx.pl, która analizowana była w maju tego roku.
1. Oferty zamieszczane w portalu pracuj.pl42
W portalu pracuj.pl niewiele ogłoszeń dedykowanych było obszarowi
beauty. Pracodawcy zamieszczali je w branży „zdrowie, uroda, rekreacja”.
Poszukiwano kandydatów z wyższym wykształceniem po następujących
kierunkach kształcenia: kosmetologia, dietetyka, fizjoterapia. Oferty zbierane
były w dniach 20 marca oraz 8 maja 2019 roku.
W wymienionych miesiącach w portalu zamieszczono łącznie pięć ofert
dla kosmetologów, trzy dla dietetyków i jedną dla fizjoterapeuty. Firmy
poszukujące pracowników to gabinety kosmetyczne, salony SPA, producenci
kosmetyków, poradnie dietetyczne, perfumerie, drogerie.
Oczekiwania pracodawców wobec kandydatów do pracy zawarte
w analizowanych ofertach najczęściej dotyczyły:
wyższego wykształcenia kierunkowego
wysokich zdolności komunikacyjnych
pozytywnego nastawienia do pracy
zaangażowania w wykonywaną pracę
doświadczenia na podobnym stanowisku.
Ponadto w ogłoszeniach pojawiały się następujące wymogi:
dyspozycyjność, umiejętność obsługi komputera, odpowiedzialność,
samodzielność, posiadanie prawa jazdy kat. B, dobra organizacja pracy, chęć
rozwoju, komunikatywna znajomość języka angielskiego, wysoka kultura
osobista.
W zamian za wykonywaną pracę pracodawcy oferowali różne benefity
pozapłacowe. Przykładowo były to: szkolenia wewnętrzne, możliwość rozwoju
zawodowego, praca w przyjaznym zespole, zniżki na zakupy w sklepach
należących do sieci, karta Multisport, opieka medyczna, program lunchowy,
elastyczny czas pracy.
42 www.pracuj.pl; data dostępu: 20.03.2019 r., 08.05.2019 r.
90
2. Oferty zamieszczone w portalu indeed.pl43
W portalu indeed.pl również można było znaleźć oferty dla kandydatów
szukających zatrudnienia w obszarze beauty. Zarówno w marcu, jak i w maju
2019 roku pracodawcy poszukiwali w Łodzi oraz województwie łódzkim
fryzjerów, kosmetyczek, dietetyków, fizjoterapeutów oraz masażystów. Liczba
wolnych miejsc pracy w poszczególnych zawodach przedstawiona została
w Tabeli 22.
Tabela 22.
Liczba ofert pracy w wybranych zawodach obszaru beauty
w portalu indeed.pl (20.03.2019 r. i 08.05.2019 r., woj. łódzkie)
20.03.2019 08.05.2019 RAZEM
FRYZJER 11
w tym 5 w Łodzi
12
w tym 3 w Łodzi
23
w tym 8 w Łodzi
KOSMETYCZKA 10
w tym 6 w Łodzi
6
w tym 3 w Łodzi
16
w tym 9 w Łodzi
DIETETYK 2
w tym 2 w Łodzi
4
w tym 4 w Łodzi
6
w tym 6 w Łodzi
FIZJOTERAPEUTA 15
w tym 11 w Łodzi
14
w tym 11 w Łodzi
29
w tym 22 w Łodzi
MASAŻYSTA 4
w tym 4 w Łodzi
5
w tym 4 w Łodzi
9
w tym 8 w Łodzi
Dietetycy, fizjoterapeuci i masażyści poszukiwani byli przede wszystkim
w Łodzi, a oferty pracy dla fryzjerów dotyczyły głównie województwa
łódzkiego. Kosmetyczki natomiast chcieli zatrudnić pracodawcy z Łodzi
i z regionu. Procentowy udział liczby ofert dostępnych w portalu w dniach 20
marca i 8 maja bieżącego roku dla każdego wymienionego zawodu
w odniesieniu do sumy wszystkich zebranych ogłoszeń zamieszczonych
w analizowanej witrynie przedstawia poniższy wykres (Wykres 7).
Można zauważyć, że najwięcej ogłoszeń skierowanych było
do fizjoterapeutów. Wraz z zajmującymi drugą pozycję ofertami dla fryzjerów
jest to ponad połowa wolnych miejsc pracy dostępnych w witrynie indeed.pl
w analizowanym obszarze (62,6%).
43 https://pl.indeed.com/praca?q=Beauty&l=%C5%82%C3%B3dzkie; data dostępu: 20.03.2019 r., 08.05.2019 r.
91
Wykres 7.
Oferty pracy w wybranych zawodach obszaru beauty [w %]
w portalu indeed.pl (20.03.2019 r. i 08.05.2019 r., woj. łódzkie)
Pracodawcy poszukujący fryzjerów najczęściej wymagali od kandydatów
doświadczenia zawodowego, zaangażowania, pozytywnego nastawienia, chęci
rozwoju. Pozostałe oczekiwania pojawiające się w ofertach to: wiedza
i umiejętności zawodowe, dyspozycyjność, umiejętność pracy w zespole,
cierpliwość, kreatywność, komunikatywność, punktualność, pracowitość,
a także miła aparycja. Pracowników poszukiwały także duże, sieciowe zakłady.
W tych firmach atutem była znajomość języka angielskiego.
Kandydaci do pracy w zawodzie „kosmetyczka” powinni legitymować
się wykształceniem wyższym (kosmetolog) lub technicznym. Ponadto
poszukiwane są osoby punktualne, komunikatywne, dyspozycyjne, z wysoką
kulturą osobistą, wykonujące swoje obowiązki z zaangażowaniem, potrafiące
pracować w zespole, chętnie podnoszące swoje kwalifikacje. Ceniono także
doświadczenie zawodowe. W firmach należących do większej sieci atutem była
znajomość języka angielskiego, a także umiejętności sprzedażowe.
Dietetyków poszukiwały zarówno placówki medyczne, jak i firmy
szkoleniowe. Kandydaci do pracy powinni spełniać następujące wymagania:
wykształcenie wyższe kierunkowe, doświadczenie zawodowe,
komunikatywność, umiejętności interpersonalne, wysoka kultura osobista,
zaangażowanie, inicjatywa, skuteczność w działaniu.
34,9%
27,7%
19,3%
10,8%
7,2%
fizjoterapeuta fryzjer kosmetyczka masażysta dietetyk
92
Fizjoterapeuci mogli znaleźć zatrudnienie w przychodniach świadczących
usługi rehabilitacyjne, firmach szkoleniowych, klubach sportowych.
Poszukiwane były osoby z wykształceniem wyższym kierunkowym,
doświadczeniem, prawem wykonywania zawodu. Pozostałe wymogi
pracodawców pojawiające się w analizowanych ofertach to: komunikatywność,
umiejętności interpersonalne, umiejętność organizacji pracy, samodzielność
w działaniu, wysoka kultura osobista. Do pracy w klubie sportowym niezbędne
były uprawnienia trenerskie. Firma prowadząca szkolenia chciała zatrudnić
osobę, która dodatkowo potrafiłaby w sposób ciekawy przekazywać wiedzę.
Masażystów zatrudniały hotele, gabinety kosmetyczne i masażu.
Wymagania pracodawców to przede wszystkim wykształcenie kierunkowe,
wiedza i umiejętności zawodowe, komunikatywność, otwartość, wysoka kultura
osobista. Do pracy w hotelu niezbędna była znajomość języka angielskiego.
3. Oferty zamieszczone w portalu gratka.pl44
Portal gratka.pl oferował pracę głównie fryzjerom i kosmetyczkom,
przede wszystkim w Łodzi. Tylko kilka ogłoszeń dotyczyło województwa
łódzkiego. Oferty zamieszczano w branży „uroda, zdrowie, sport”. W marcu
oraz w maju bieżącego roku ich ilość była na porównywalnym poziomie. Liczba
wolnych miejsc pracy w poszczególnych zawodach przedstawiona została
w tabeli (Tabela 23).
Tabela 23.
Liczba ofert pracy w wybranych zawodach obszaru beauty
w portalu gratka.pl (20.03.2019 r. i 08.05.2019 r., woj. łódzkie)
20.03.2019 08.05.2019 RAZEM
FRYZJER 20
w tym 19 w Łodzi
19
w tym 16 w Łodzi
39
w tym 25 w Łodzi
KOSMETYCZKA 14
w tym 14 w Łodzi
12
w tym 10 w Łodzi
26
w tym 24 w Łodzi
DIETETYK brak ofert 1
w tym 1 w Łodzi
1
w tym 1 w Łodzi
FIZJOTERAPEUTA 6
w tym 6 w Łodzi
1
w tym 1 w Łodzi
7
w tym 7 w Łodzi
MASAŻYSTA 2
w tym 2 w Łodzi brak ofert
2
w tym 2 w Łodzi
44 https://gratka.pl/praca/uroda-zdrowie-sport?lokalizacja_region=lodzkie; data dostępu: 20.03.2019 r.,
08.05.2019 r.
93
Procentowy udział liczby ofert pracy dostępnych w dniach 20 marca
i 8 maja 2019 roku dla każdego wymienionego zawodu w odniesieniu do sumy
wszystkich zebranych ogłoszeń zamieszczonych w analizowanym portalu
przedstawia Wykres 8.
Zdecydowana większość ofert zamieszczonych przez pracodawców
w portalu gratka.pl kierowana jest do fryzjerów i kosmetyczek. Stanowią
one 86,7% wszystkich zebranych ogłoszeń.
Wykres 8.
Oferty pracy w wybranych zawodach obszaru beauty [w %]
w portalu gratka.pl (20.03.2019 r. i 08.05.2019 r., woj. łódzkie)
Pracodawcy zatrudniający fryzjerów poszukiwali osób komunikatywnych,
kreatywnych, z pozytywnym nastawieniem do pracy. Ważne było także
doświadczenie zawodowe oraz chęć do nauki (podnoszenia kwalifikacji
zawodowych).
Kandydatki do pracy w zawodzie „kosmetyczka” powinny legitymować
się wiedzą i umiejętnościami zawodowymi, a także doświadczeniem. Część
ofert dotyczyła zatrudnienia na stanowiskach „stylistka paznokci” oraz „stylistka
rzęs”.
Firma poszukująca dietetyka oczekiwała wykształcenia wyższego
kierunkowego, umiejętności obsługi komputera, znajomości języka
52,0%
34,7%
9,3%2,7%1,3%
fryzjer kosmetyczka fizjoterapeuta masażysta dietetyk
94
angielskiego. Ważne dla pracodawcy okazały się kompetencje miękkie, takie jak
komunikatywność, asertywność, systematyczność, odpowiedzialność.
Dodatkowym atutem była znajomość innego języka obcego.
Fizjoterapeuci poszukujący pracy powinni posiadać wykształcenie wyższe
kierunkowe, wiedzę i umiejętności zawodowe. Ważna była komunikatywność
oraz zaangażowanie.
Należy podkreślić, że zdecydowana większość analizowanych ofert
sformułowana była w sposób bardzo zwięzły, który nie pozwalał na określenie
wymagań pracodawcy bez kontaktu telefonicznego lub mailowego. Dotyczyło
to wszystkich wymienionych zawodów, np.: „zatrudnię masażystę” lub „firma
zatrudni kosmetyczkę”.
4. Oferty zamieszczone w portalu olx.pl45
Pracodawcy ogłaszali się także w portalu olx.pl. Najwięcej ofert
skierowanych było do fryzjerów, kosmetyczek i fizjoterapeutów. Liczbę
wolnych miejsc pracy w analizowanych zawodach branży beauty prezentuje
Wykres 9.
Wykres 9.
Liczba ofert pracy w wybranych zawodach obszaru beauty
w portalu olx.pl (08.05.2019 r., woj. łódzkie)
45 https://www.olx.pl/praca/lodzkie/; data dostępu: 08.05.2019 r.
fryzjer kosmetyczka fizjoterapeuta dietetyk masażysta
województwo łódzkie 44 28 19 6 5
w tym w Łodzi 25 15 10 2 1
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
95
Ponad połowa ofert pracy dla fryzjerów, kosmetyczek oraz
fizjoterapeutów dotyczyła zatrudnienia na terenie Łodzi. Natomiast dietetycy
i masażyści poszukiwani byli przede wszystkim na pozostałym terenie
województwa łódzkiego.
Kolejny wykres (Wykres 10) przedstawia procentowy udział liczby ofert
zamieszczonych w dniu 8 maja 2019 roku dla poszczególnych zawodów
w odniesieniu do sumy wszystkich zebranych ogłoszeń zamieszczonych
w analizowanej witrynie.
Wykres 10.
Oferty pracy w wybranych zawodach obszaru beauty [w %]
w portalu olx.pl (08.05.2019 r., woj. łódzkie)
Oferty pracy dla fryzjerów i kosmetyczek stanowią 70,6% wszystkich
zebranych z analizowanego portalu ogłoszeń.
Pracodawcy oferujący wolne miejsca pracy w zawodzie „fryzjer”
poszukiwali kandydatów spełniających następujące oczekiwania:
doświadczenie zawodowe
chęć podnoszenia kwalifikacji
wiedza i umiejętności zawodowe
samodzielność.
43,1%
27,5%
18,6%
5,9%4,9%
fryzjer kosmetyczka fizjoterapeuta dietetyk masażysta
96
Powyższe wymagania pojawiały się najczęściej. Ponadto pracodawcy
poszukiwali osób kreatywnych, odpowiedzialnych oraz zaangażowanych,
dla których zawód jest pasją. Należy zauważyć, że część ogłoszeniodawców
podawała jedynie numer telefonu kontaktowego, pod którym można było
uzyskać dokładniejsze informacje dotyczące oferty.
Kandydaci do pracy w salonach kosmetycznych powinni spełniać przede
wszystkim następujące wymagania:
wiedza i umiejętności zawodowe
doświadczenie zawodowe
wykształcenie kierunkowe (kosmetolog lub w trakcie studiów,
technik usług kosmetycznych)
zaangażowanie w wykonywaną pracę
chęć rozwoju
lubić swój zawód – swoją pracę.
Ponadto pracodawcy poszukiwali kandydatów kreatywnych, dokładnych,
potrafiących pracować w zespole, komunikatywnych, samodzielnych,
dyspozycyjnych. Atutem była także umiejętność obsługi komputera, dobra
organizacja pracy oraz wysoka kultura osobista i miła aparycja.
Pracodawcy zatrudniający fizjoterapeutów poszukiwali kandydatów,
którzy spełniali następujące wymagania:
wykształcenie wyższe kierunkowe
uprawnienia fizjoterapeuty
doświadczenie zawodowe
wiedza i umiejętności zawodowe
certyfikaty potwierdzające ukończenie dodatkowych kursów
chęć podnoszenia kwalifikacji
komunikatywność.
Dodatkowo, w ogłoszeniach pojawiały się takie wymogi, jak: znajomość
arkusza kalkulacyjnego Excel, pozytywne nastawienie do pracy, umiejętność
organizacji pracy, wysoka kultura osobista, punktualność, posiadanie książeczki
do celów sanitarno-epidemiologicznych, znajomość języka angielskiego.
Dietetycy poszukujący zatrudnienia, według pracodawców
zamieszczających ogłoszenia, powinni spełniać następujące oczekiwania:
wykształcenie wyższe kierunkowe
wiedza i umiejętności zawodowe
97
doświadczenie zawodowe
komunikatywność
łatwość w nawiązywaniu kontaktów
wysoka kultura osobista
zaangażowanie w wykonywaną pracę
inicjatywa
skuteczność w działaniu.
Powyższe wymogi pojawiały się najczęściej. Ponadto kandydat
poszukujący pracy w zawodzie „dietetyk” powinien być osobą samodzielną,
odpowiedzialną, dyspozycyjną. Ważna jest chęć pogłębiania posiadanej wiedzy,
umiejętność budowania relacji z klientem, pozytywne nastawienie do pracy.
W ofertach wymieniana była także umiejętność obsługi komputera
oraz znajomość języka angielskiego. Atut stanowiło doświadczenie w handlu
i obsłudze klienta.
Poszukujący pracy masażyści powinni legitymować się wykształceniem
kierunkowym, posiadać odpowiedni poziom wiedzy i umiejętności
zawodowych. Ponadto, w ofertach wymieniane były: dyspozycyjność, wysoka
kultura osobista, posiadanie prawa jazdy kat. B. Należy też zauważyć, że
większość pracodawców poszukujących masażystów chciała zatrudnić
pracowników na stanowisko „fizjoterapeuta/masażysta”.
Podsumowując, wszystkie analizowane w ramach tego opracowania
portale internetowe z różną częstotliwością zamieszczają oferty pracy
dedykowane obszarowi beauty. Zestawienie liczby ogłoszeń dostępnych
w poszczególnych witrynach w dniu 8 maja 2019 roku zaprezentowane zostało
na Wykresie 11.
Zapotrzebowanie na pracowników w obszarze fryzjersko-kosmetycznym
oraz modelowania ciała jest różne w zależności od zawodu. W świetle danych
zebranych z portali internetowych można zauważyć, że w regionie łódzkim
najczęściej poszukiwani są fryzjerzy, kosmetyczki i fizjoterapeuci. Witryną na,
której zamieszczono najwięcej ogłoszeń jest olx.pl.
Procentowy udział liczby ofert udostępnionych w dniu 8 maja 2019 roku
dla poszczególnych zawodów w odniesieniu do sumy wszystkich zebranych
w portalach: indeed.pl, gratka.pl oraz olx.pl ogłoszeń przedstawia Wykres 12.
98
Wykres 11.
Liczba ofert pracy w wybranych zawodach obszaru beauty
w poszczególnych portalach (08.05.2019 r., woj. łódzkie)
Wykres 12.
Oferty pracy w wybranych zawodach obszaru beauty [w %]
w portalach: indeed.pl, gratka.pl i olx.pl (08.05.2019 r., woj. łódzkie)
12
19
44
6
12
28
14
1
19
4
1
65 5
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
indeed.pl gratka.pl olx.pl
fryzjer kosmetyczka fizjoterapeuta dietetyk masażysta
42,6%
26,1%
19,3%
6,3%5,7%
fryzjer kosmetyczka fizjoterapeuta dietetyk masażysta
99
Z przedstawionego wykresu wynika, że oferty pracy dla fryzjerów oraz
kosmetyczek zamieszczane w wybranych portalach internetowych stanowią
prawie siedemdziesiąt procent wszystkich ogłoszeń z obszaru beauty.
Zarówno analiza dostępnych wyników badań i artkułów poświęconych
omawianej tematyce, jak i internetowe oferty pracy pokazują jednoznacznie,
że w Łodzi oraz w województwie łódzkim występuje ciągłe zapotrzebowanie
na pracowników z obszaru fryzjersko – kosmetycznego i modelowania ciała.
100
3. SEKTOR BEAUTY W ŚWIETLE BADAŃ WŁASNYCH
(przebieg i wyniki badania)
3.1. CHARAKTERYSTYKA RESPONDENTÓW
3.1.1. Pracodawcy
W projekcie badawczym wzięło udział 45 przedstawicieli łódzkich
pracodawców, tj. właścicieli i/lub manager’ów zakładów fryzjersko-
kosmetycznych i modelowania ciała. Zaangażowani byli oni w badania
ankietowe oraz zogniskowane wywiady grupowe (FGI).
W badaniu ilościowym (ankietowym) udział wzięło 37 respondentów.
Byli to przede wszystkim właściciele małych i mikro przedsiębiorstw.
Większość z nich (62%) zatrudnia od 1 do 3 pracowników. Pozostałą część
ankietowanych stanowili przedstawiciele firm zatrudniających od 4 do 9 osób
(30%) oraz 10 i więcej (8%) (Wykres 13).
Wykres 13.
Wielkość badanych firm według liczby zatrudnionych (N=37)
od 1 do 3 pracowników
23 firmy
od 4 do 9 pracowników
11 firm
10 i więcej pracowników
3 firmy
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań.
101
Ze względu na charakter badania, istotnym dla zespołu badawczego było
poznanie struktury kadrowej w firmach sektora beauty – liczba i forma
zatrudniania pracowników. Według ankietowanych pracodawców w sumie
zatrudniają oni 142 osoby na stanowiskach zakwalifikowanych do badania (stan
na 1.02.2019 roku).
Zdecydowana większość zatrudnionych w badanych firmach wykonuje
swoje obowiązki w oparciu o umowę o pracę (114 na 142 pracowników,
tj. 80%). Jedynie 28 z nich (20%) zatrudnionych jest na mocy umowy
cywilnoprawnej. Dodatkowo, część pracodawców deklarowała obecność
praktykantów lub/i stażystów w zakładzie pracy. Najczęściej była to jedna lub
dwie osoby w firmie. Łącznie liczba ta wynosiła 10 – 16 stażystów
i 6 praktykantów.
Jeśli chodzi o wykształcenie pracowników zatrudnionych w badanych
działalnościach, są to przede wszystkim osoby legitymujące się ukończoną
szkołą średnią zawodową/ techniczną (64 na 158 wskazań46, tj. 42%). Niewiele
mniej, bo 38% pracowników posiada wykształcenie wyższe (59 na 158
wskazań). Wykształcenie zasadnicze zawodowe posiada 9% pracowników,
7% zatrudnionych ukończyło szkoły policealne, a jedynie 5% ogólnokształcące
(Wykres 14).
Wykres 14.
Wykształcenie pracowników zatrudnionych w firmach
branży beauty (N=158)
Średnie zawodowe/ techniczne
42%
Wyższe38%
Zasadnicze zawodowe
9%
Pomaturalne/ policealne
6%
Średnie ogólnokształcąc
e5%
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań.
46 Suma pracowników zatrudnionych na umowę o pracę, umowę cywilnoprawną, stażystów i praktykantów.
102
Wskazania ankietowanych ukazują duże sfeminizowanie branży beauty.
Wśród wszystkich pracowników analizowanych firm, aż 80% to kobiety
(129 na 158 osób).
Zdecydowana większość respondentów prowadzi swoje działalności
stosunkowo krótko – poniżej 5 lat (16 na 37 firm, tj. 43%). O połowę mniej, bo
8 z nich istnieje na łódzkim rynku od 20 i więcej lat. Przedział 11 – 19 lat stażu
pracy deklarowało 7 respondentów, a najmniej, bo 6 przedział od 6 do 10 lat
(Wykres 15).
Wykres 15.
Staż firmy na rynku (N=37)
do 5 lat16 firm
od 6 do 10 lat6 firm
od 11 do 19 lat7 firm
20 i więcej lat8 firm
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań.
Wśród badanych firm znajdowały się zakłady fryzjerskie – 28%,
kosmetyczne i kosmetyczno-fryzjerskie – po 26% oraz modelowania ciała –
20%. Zatrudniają oni osoby w zawodach m.in.: fryzjer, technik usług
fryzjerskich, kosmetyczka, technik usług kosmetycznych, kosmetolog, technik
masażysta, technik fizjoterapii, fizjoterapeuta i dietetyk.
W zogniskowanych wywiadach grupowych udział wzięło 8 pracodawców
– reprezentantów branży fryzjersko-kosmetycznej. Byli to właściciele zakładów
funkcjonujących na rynku minimum 2 lata, zatrudniający pracowników
i przyjmujący młodzież w ramach praktyki zawodowej lub praktycznej nauki
103
zawodu – aktualnie lub w przeszłości. Pięciu z respondentów deklarowało
posiadanie dyplomu mistrza rzemiosła we fryzjerstwie, jeden ukończoną szkołę
średnią techniczną, a dwoje ukończone studia wyższe. Wszyscy współpracują
lub współpracowali z łódzkimi placówkami edukacyjnymi i biorą czynny udział
w kształceniu młodzieży. Wiedza ich oceniona została przez zespół badawczy
za ekspercką, z uwagi na doświadczenie zawodowe i teoretyczne.
3.1.2. Przedstawiciele szkół
O udział w badaniu poproszono dyrektorów i właścicieli łódzkich szkół
kształcących w zawodach objętych analizą. Dobór w tym przypadku był celowy
na podstawie oferty kształcenia w danej placówce. Wiedza tej grupy
respondentów była istotna z punktu widzenia edukacji przyszłych pracowników
branży beauty.
W roli ekspertów, a zarazem przedstawicieli edukacji, wystąpiło
3 dyrektorów publicznych jednostek oświatowych i właściciel placówki
prywatnej z uprawnieniami szkoły publicznej. W sumie grupa dyskusyjna
składała się z czterech osób. Dodatkowo, jeden z respondentów był
przedstawicielem szkoły specjalnej, kształcącej młodzież ze specjalnymi
potrzebami edukacyjnymi. Miało to na celu zobrazowanie kształcenia
i funkcjonowania osób niepełnosprawnych w branży beauty.
Wspomniane cztery placówki edukacyjne ogółem prowadzą kształcenie
w pięciu typach szkół na poziomie ponadpodstawowym (ponadgimnazjalnym)
i wyższym. Z uwagi na obecność przedstawicieli wszystkich rodzajów szkół,
zebrany materiał badawczy jest różnorodny, a przy tym bardziej wartościowy
dla badania. Wspomniane cztery placówki edukacyjne to:
branżowa szkoła I stopnia (2 szkoły)
technikum
szkoła policealna (2 placówki)
liceum
uczelnia wyższa.
We wszystkich wyżej wymienionych typach szkół prowadzone jest
kształcenie w sześciu zawodach branży beauty:
fryzjer
104
technik usług fryzjerskich
technik masażysta
technik usług kosmetycznych
kosmetolog
klasa o profilu medyczno-kosmetycznym.
3.1.3. Przedstawiciele samorządów
W toku zbierania danych na temat sytuacji w branży beauty nie pominięto
również przedstawicieli samorządu. Wiedza tej grupy badanych jest istotna nie
tylko z perspektywy stanu szkolnictwa zawodowego w regionie łódzkim, ale
i z perspektywy sytuacji na lokalnym rynku pracy. Jest to wiedza ekspercka
ugruntowana na podstawie wielu lat doświadczeń i regulacji prawnych.
Dobór do badania w tym przypadku również był celowy. Rozmowy
(w formie wywiadów pogłębionych) zostały przeprowadzone z czterema
osobami zajmującymi różne stanowiska w administracji publicznej związanej
bezpośrednio z edukacją. W badaniu wzięli udział:
Naczelnik Wydziału Edukacji w Departamencie Kultury i Edukacji
Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi
Zastępca Dyrektora Wydziału Edukacji Urzędu Miasta Łodzi
Przedstawiciel Wydziału Edukacji w Departamencie Spraw Społecznych
(Główny Specjalista)
Zastępca Dyrektora Wydziału Rozwoju Edukacji Kuratorium Oświaty
w Łodzi, jednocześnie koordynator ds. kształcenia zawodowego.
Informacje przekazane przez powyższe osoby były kluczowe z punktu
widzenia pełnionych zadań przez instytucje, których są pracownikami.
Wydział Edukacji zajmuje się między innymi: administrowaniem spraw
związanych z pełnieniem przez miasto funkcji organu prowadzącego publiczne
szkoły i placówki oświatowe, planuje sieci i zatwierdza organizację publicznych
przedszkoli, szkół i innych placówek oświatowych, a także rozlicza nakłady
poniesione na realizację zadań inwestycyjnych po zakończeniu ich realizacji47.
47 Urząd Miasta Łodzi, źródło: https://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/nauka-i-edukacja/ (data dostępu:
27.05.2019 r.)
105
Departament Kultury i Edukacji Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi
sprawuje między innymi nadzór nad realizacją zadań statutowych placówek oraz
nad poziomem usług edukacyjnych, wdraża zmiany w szkołach, Centrach
Kształcenia Ustawicznego itp. wynikających z reformy oświaty, prowadzi ciągły
nadzór i analizę naboru do placówek oświatowych prowadzonych przez
województwo, prowadzi nadzór nad siecią wspomagania rozwoju szkół
i placówek oświatowych w powiatach na terenie województwa, a także
kalkuluje rozwój kierunków kształcenia w placówkach oświatowych zgodnie
z obowiązującymi standardami i programami nauczania48.
Wydział Rozwoju Edukacji Kuratorium Oświaty w Łodzi odpowiedzialny
jest między innymi za wydawanie opinii dotyczących arkuszy organizacji
publicznych szkół i placówek, planów pracy publicznych placówek
doskonalenia nauczycieli w zakresie ich zgodności z przepisami,
koordynowanie prac związanych z organizacją konkursów i olimpiad
przedmiotowych oraz konkursów interdyscyplinarnych, nadzorowanie
bezpiecznych warunków pobytu oraz nauki w szkołach i placówkach, czy
nadzorowanie i koordynowanie procesu wdrażania i wykorzystania technologii
informatycznej w szkołach i placówkach oświatowych49.
3.2. WYNIKI BADAŃ ZREALIZOWANYCH WŚRÓD
PRACODAWCÓW
3.2.1. Analiza badania ilościowego (PAPI) - opis badania
Badanie ilościowe zostało zrealizowane za pomocą kwestionariuszowych
wywiadów bezpośrednich. Celem badania było przede wszystkim zebranie
informacji dotyczących potrzeb kadrowych firm badanej branży, a także
identyfikacja deficytowych kwalifikacji. Zebrany materiał miał dotyczyć także
opinii pracodawców na temat programu nauczania szkół zawodowych o profilu
kosmetyczno-fryzjerskim i modelowania ciała.
Badanie ankietowe zrealizowane zostało na przełomie lutego i marca
2019 roku, na podstawie przygotowanego kwestionariusza oraz za pomocą
ankiet przesyłanych drogą elektroniczną. Prowadzone było ono przez
48 Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Marszałkowskiego, źródło: https://bip.lodzkie.pl/departament-kultury-
i-edukacji (data dostępu: 27.05.2019 r.) 49 Zarządzenie nr 118/2017 Łódzkiego Kuratora Oświaty z dn. 29 grudnia 2017 r., źródło:
http://www.kuratorium.lodz.pl/wp-content/uploads/2018/01/regulaminko.pdf (data dostępu: 27.05.2019 r.)
106
przeszkolonych badaczy terenowych wchodzących w skład zespołu
badawczego. Wywiady realizowano w siedzibach firm. Taka forma
pozyskiwania danych umożliwia rejestrację wybranych zjawisk wśród grup
badawczych.
Ogółem w badaniu ankietowym udział wzięło 37 respondentów z terenu
Łodzi, w tym właściciele firm oraz osoby, które prowadzą lub nadzorują
politykę personalną zakładu. Z uwagi na wykonywanie przez daną firmę
różnych zabiegów pielęgnacyjnych, respondenci mieli możliwość zaznaczenia
większej ilości odpowiadających profili działalności.
Byli to przedstawiciele następujących firm:
zakłady fryzjerskie – 11 podmiotów
zakłady kosmetyczne – 10 podmiotów
zakłady kosmetyczno-fryzjerskie – 10 podmiotów
modelowanie ciała – 8 podmiotów.
Podczas realizacji badania terenowego napotkano na szereg problemów,
które w istotny sposób utrudniły pracę zespołu badawczego. Podstawowym
problemem był fakt, że w dużej mierze firmy objęte badaniem są jednoosobowe,
prowadzone przez właścicieli. Nie zatrudniają oni pracowników, a także nie
współpracują ze szkołami. Dlatego też wiedza tego typu osób nie była
wystarczająca aby uzyskać wartościowy materiał badawczy. Drugim problemem
był ograniczony dostęp do osoby decyzyjnej w salonie. W większych firmach,
właściciel lub manager z uwagi na obowiązki zawodowe lub krótkotrwałą
obecność w zakładzie pracy, nie miał możliwości rozmowy z badaczem.
Pracownicy obecni w salonie, rzadko posiadali wiedzę wystarczającą aby
udzielić odpowiedzi na zadawane pytania. Trzeci główny problem w zebraniu
materiału badawczego to brak chęci współpracy respondentów z badaczem.
Pracodawcy mieli bardzo duży dystans do zadawanych pytań oraz samej idei
badania. Wynikało to przede wszystkim z obawy przed skojarzeniem ich firmy
z negatywnymi odpowiedziami, co mogłoby wpłynąć na wizerunek salonu.
3.2.2. Zapotrzebowanie pracodawców na kompetencje pracowników
Jedną z podstawowych kwestii niniejszego badania było ustalenie potrzeb
pracodawców branży beauty w odniesieniu do kadry pracowniczej. Respondenci
zostali poproszeni o określenie jakich pracowników brakuje w ich firmach
107
z uwzględnieniem poszukiwanych umiejętności i kwalifikacji. Jednocześnie
dzięki tym odpowiedziom zespół badawczy mógł dowiedzieć się jak kształtuje
się popyt na konkretne zawody branży beauty.
Odpowiedzi w tym obszarze były zróżnicowane i dotyczyły nie tylko
umiejętności nabytych podczas edukacji, ale i kompetencji miękkich
pożądanych przez pracodawców. Najwięcej jednak wskazań otrzymała
odpowiedź nie brakuje pracowników (18% wskazań). Najczęściej odpowiedź ta
wskazywana była przez pracodawców zatrudniających do 3 pracowników
i funkcjonujących na łódzkim rynku pracy ponad 20 lat. Świadczy to
o ugruntowanej pozycji firmy na rynku oraz stabilnej pod względem kadry
pracowniczej. Są to również firmy stosunkowo małe, nierzadko jednoosobowe,
które nie potrzebują dodatkowych rąk do pracy. Drugą liczbę wskazań
otrzymała odpowiedź fryzjerów i kosmetyczek (12,5% wskazań). Najczęściej na
deficyt tych grup zawodowych zwracali uwagę przedstawiciele salonów
funkcjonujących od 6 do 10 lat (37,5% wskazań) o profilu fryzjerskim
i fryzjersko-kosmetycznym. Co ciekawe, salony typowo kosmetyczne
w mniejszym stopniu poszukiwały tej grupy zawodowej, (kosmetyczek). Może
to świadczyć o większym zainteresowaniu kandydatów do pracy
(kosmetyczek/kosmetologów) w sprofilowanych gabinetach kosmetycznych niż
w firmie z mieszanymi usługami, takimi jak zakłady fryzjersko-kosmetyczne.
Osób z umiejętnościami praktycznymi poszukuje również 12,5% respondentów.
Ankietowani zwracali uwagę, iż bardzo ciężko znaleźć aktualnie pracownika,
który dysponuje bogatym warsztatem pracy. Często kandydaci posiadają
szeroką wiedzę merytoryczną, nie potrafią jej natomiast zastosować w praktyce.
Wielu zagadnień związanych ze stanowiskiem pracy, uczą się dopiero po
podjęciu zatrudnienia. Pracodawcy natomiast oczekiwaliby pracowników
przygotowanych do pełnienia funkcji zawodowych nie tylko pod względem
merytorycznym, ale i praktycznym. Tej grupy osób poszukują przede wszystkim
nieco większe firmy, zatrudniające od 4 do 9 pracowników (18% wskazań).
Najczęściej tego typu odpowiedzi wskazywali właściciele firm o profilu
kosmetycznym (20% wskazań).
Równie często jak poprzednie cechy, respondenci wymieniali deficyt osób
posiadających kompetencje miękkie (kreatywność, rzetelność, uczciwość itp.) –
12,5%. Jest to niewątpliwie ważna kwestia z uwagi na charakter analizowanych
zawodów. Praca bezpośrednio z klientem wymaga od pracownika wiele empatii
i wsłuchania się w potrzeby odbiorcy usługi. Są to cechy, które rzadko można
nabyć w trakcie wykonywania zadań zawodowych. Są one wrodzone
108
i charakteryzują daną jednostkę. Na kompetencje miękkie zwracają uwagę
przede wszystkim zakłady, funkcjonujące do 5 lat (25% wskazań) zatrudniające
od 5 do 9 pracowników (27% wskazań). Częściej niż inni na te zagadnienia
zwrócili uwagę reprezentujący działalności z obszaru modelowania ciała - 27%
wskazań. Są to przede wszystkim firmy związane z poprawą kondycji fizycznej.
Osoby wykonujące takie zawody jak np.: trener personalny, dietetyk, technik
masażysta, fizjoterapeuta, instruktor fitness itp. oprócz wiedzy merytorycznej
i praktycznej powinny umiejętnie pracować z klientem. Często zgłaszają się do
nich osoby z dysfunkcjami narządów ruchu, czy np. otyłością. Dzięki takim
cechom jak: cierpliwość, profesjonalizm, empatia, delikatność w rozmowie będą
mogli w najbardziej odpowiedni sposób sprostać wymaganiom klienta.
Kreatywność natomiast była najczęściej wymienianą cechą poszukiwaną
wśród pracowników zakładów fryzjerskich i kosmetycznych. Pracodawcy
argumentowali to faktem, iż osoba na stanowisku stylisty fryzur czy też
makijażystki, powinna samodzielnie proponować klientowi najodpowiedniejszą
stylizację, dobraną do urody danej osoby. Dodatkowo, kreatywność według
ankietowanych powinna się charakteryzować odwagą w wykonywanych
działaniach (w kontekście wykonywania odważnych, modnych aktualnie
stylizacji). Ankietowani zwracali również uwagę na deficyt pracowników
z takimi cechami jak:
znajomość aktualnych trendów
posiadanie certyfikatów i wiedzy z prestiżowych kursów
chęć do pracy
doświadczenie
umiejętność stylizacji rzęs, brwi
wykonywanie makijażu permanentnego
umiejętność wykonywania manicure i pedicure
chęć nauki i dokształcania się
znajomość podstaw wiedzy teoretycznej branżowej.
Szczegółowy rozkład procentowy odpowiedzi na pytanie: Pracowników
z jakimi umiejętnościami, kwalifikacjami najbardziej brakuje w Państwa firmie
w podziale na ilość osób zatrudnionych w zakładzie, przedstawia Tabela 24.
109
Tabela 24.
Jakich pracowników brakuje w Państwa firmie?
(według ilości zatrudnionych osób w firmie; N=56; w %)
Kategoria od 1
do 3
od 4
do 9
10 i
więcej Ogółem
nie brakuje 14,7 17,6 40 17,9
fryzjerów/kosmetyczek 11,8 11,8 20 12,5
z kompetencjami miękkimi (kreatywność,
rzetelność, uczciwość itp..) 11,8 17,6 0 12,5
z umiejętnościami praktycznymi 11,8 17,6 0 12,5
ze znajomością aktualnych trendów 11,8 5,9 20 10,7
z certyfikatami i prestiżowymi kursami 5,9 11,8 0 7,1
z chęcią do pracy 5,9 11,8 0 7,1
z doświadczeniem 5,9 5,9 20 7,1
z umiejętnością stylizacji rzęs, brwi (w tym makijaż
permanentny) 5,9 0 0 3,6
z umiejętnością wykonywania manicure i pedicure 5,9 0 0 3,6
z chęcią nauki i doszkalania się 5,9 0 0 3,6
z podstawowymi (wiedza teoretyczna) 2,9 0 0 1,8
Razem 100 100 100 100
Źródło: Opracowanie własne.
Wśród 37 ankietowanych niespełna połowa natrafia na trudności przy
pozyskiwaniu pracowników (18 wskazań, tj. 49%). Największe kłopoty
z rekrutacją respondenci dostrzegają wśród fryzjerów (63% wskazań). W dalszej
kolejności na trudności w procesie rekrutacji napotykają salony fryzjersko-
kosmetyczne i kosmetyczne. Co ciekawe, wśród profilu modelowania ciała,
żaden z ankietowanych nie miał problemów z zatrudnieniem osób do pracy.
Wśród firm, które borykają się z deficytem pracowników, 48% to działalności
młode, funkcjonujące do 5 lat. Świadczy to o pewnej luce pokoleniowej: młode
działalności mają problem ze znalezieniem pracowników, ponieważ na rynek
pracy napłynęło niewielu absolwentów szkół kształcących w analizowanych
zawodach. W ostatnich latach utarło się stereotypowe postrzeganie profesji
110
fryzjera, kosmetyczki jako zawodu „gorszego”, co spowodowało małą liczbę
uczniów podejmujących naukę w tym zawodzie.
Respondenci zostali również poproszeni o uszczegółowienie swojej
wypowiedzi i wyodrębnienie trudności na jakie natrafiają podczas pozyskiwania
nowych pracowników. Do najczęstszych z nich zaliczyć można:
brak kandydatów do pracy/ brak chęci do pracy
brak umiejętności/ kwalifikacji zawodowych
wygórowane oczekiwania finansowe
brak znajomości nowych trendów/ przestarzała wiedza
brak kompetencji społecznych/ interpersonalnych
zbyt małe doświadczenie zawodowe
brak dodatkowych kursów/ zaświadczeń.
Trudności te w szczególności dotyczą firm małych, zatrudniających do
3 pracowników, oraz średnich zatrudniających od 4 do 9 osób. Firmy duże,
z zespołem powyżej 10 osób, zwróciły jedynie uwagę na aspekt związany
z brakiem kompetencji społecznych/interpersonalnych jako barierę w rekrutacji.
Ze względu na profil firmy, najczęściej wskazywały one na brak umiejętności/
kwalifikacji zawodowych (30% wskazań) jako podstawową trudność
w pozyskiwaniu nowych pracowników. Firmy kosmetyczno-fryzjerskie
najczęściej wskazywały na brak kandydatów do pracy/ brak chęci do pracy
(31% wskazań). Natomiast firmy kosmetyczne w ogólnym zestawieniu nie
wskazały na dominujący problem w rekrutacji pracowników. Trzy
z wymienionych cech uzyskały taką samą wartość – 22%. Były to: brak
kandydatów do pracy/ brak chęci do pracy, brak umiejętności/ kwalifikacji
zawodowych i wygórowane oczekiwania finansowe.
3.2.3. Ocena przygotowania absolwentów roczników 2015 – 2018 do pracy
zawodowej
W analizie jakości kształcenia w szkołach prowadzących naukę
w wybranych zawodach branży beauty uwzględniono wyłącznie wypowiedzi
tych respondentów, którzy mają lub mieli bezpośredni kontakt z uczniami albo
absolwentami tych szkół. Wynika to z przekonania, że osoby te mogą w sposób
najbardziej wiarygodny wypowiedzieć się w analizowanych obszarach.
111
Jedynie 32% z badanych firm, czyli 12 zatrudniało absolwentów
roczników 2015 – 2018. Łączna liczba zatrudnionych absolwentów wyniosła 12.
Oznacza to, że dwunastu pracodawców w okresie ostatnich czterech lat
zatrudniło średnio 3 absolwentów rocznie. W przeliczeniu na jednego
pracodawcę jest to mniej niż jeden absolwent rocznie w okresie czterech lat
(Wykres 16).
Wykres 16.
Czy respondenci zatrudniali absolwentów w latach 2015 – 2018? (N=37)
Nie
68%
Tak
32%
Źródło: Opracowanie własne.
Najczęściej absolwentów zatrudniały firmy młode, funkcjonujące na
łódzkim rynku do 5 lat, prowadzące działalność w obszarze modelowania ciała
(kolejno po 5 wskazań). Świadczy to o tym, że pracodawcy którzy decydowali
się na otworzenie nowej firmy z tego zakresu, rekrutowali pracowników
zwłaszcza wśród osób młodych/ absolwentów szkół roczników 2015-2018.
Zatrudnienie to obejmowało fizjoterapeutów/ techników fizjoterapii/techników
masażystów. Natomiast firmy z dużym stażem, funkcjonujące od 11 do 19 lat
w branży kosmetyczno-fryzjerskiej w ciągu ostatnich czterech lat chętniej
zatrudniały młodych fryzjerów (3 wskazania).
Respondenci zostali poproszeni o ocenę w pięciopunktowej skali (gdzie
1 to bardzo słabo, a 5 to bardzo dobrze) przygotowania absolwentów szkół
zawodowych do wykonywania zadań zawodowych. Najwięcej wskazań (po
112
37%) otrzymały odpowiedzi: dobrze i średnio. Ocenę 4 (dobrze) zdecydowanie
częściej przyznawały firmy młode, funkcjonujące do 5 lat o profilu
kosmetycznym. Średnią ocenę (3) przyznawały również młode firmy, ale
o innym profilu działalności. W tym przypadku były to zakłady kosmetyczno-
fryzjerskie. Interesującym jest fakt, iż wśród osób deklarujących zatrudnienie
absolwentów szkół zawodowych lat 2015-2018 (N=12) średnia ocena jest
zbliżona do ogółu badanych i wynosi 3 (średnio). W tym przypadku
absolwentów szkół pod kątem wykonywania zadań zawodowych najwyżej
oceniły firmy o profilu modelowania ciała.
Niewątpliwie najwyższą ocenę absolwentów pod kątem wykonywania
zadań zawodowych przyznali pracodawcy z długoletnim stażem (od 11 do 19 lat
funkcjonowania firmy). Ocena ta wynosi 4,3 (nieco powyżej dobrej) i przyznały
ją osoby, które nie zatrudniły od czterech lat żadnego absolwenta. Argumentem
tej oceny, najczęściej był fakt, iż dotyczy ona młodzieży odbywającej praktyki
zawodowe lub osób, które kończyły szkoły przed okresem objętym niniejszym
badaniem. Szczegółowy rozkład ocen ze względu na czas funkcjonowania firmy
przedstawia Tabela 25.
Wśród ankietowanych aż 72% dostrzega braki/luki kompetencyjne
w wykształceniu absolwentów o profilu fryzjersko-kosmetycznym/modelowania
ciała. Jedynie 28% respondentów nie zauważa problemu w tym zakresie. Na te
zagadnienia zwracali uwagę zwłaszcza właściciele zakładów fryzjerskich
i fryzjersko-kosmetycznych (po 9 wskazań). 69% z nich to opinie firm
działających na rynku do 5 lat.
Tabela 25.
Średnia ocen dotycząca przygotowania absolwentów do wykonywania
zadań zawodowych, a czas funkcjonowania firmy
Czy zatrudniał
absolwentów? do 5 lat od 6 do 10 lat od 11 do 19 lat 20 i więcej lat
nie 3,3 3 4,3 2,9
tak 3,4 2,3 3 -
Źródło: Opracowanie własne.
Wśród braków/luk kompetencyjnych w wykształceniu absolwentów
profilu fryzjersko-kosmetycznego/ modelowania ciała ankietowani wymienili:
brak umiejętności praktycznych
113
braki w wiedzy teoretycznej / branżowej
braki umiejętności pracy z klientem
braki znajomości aktualnych trendów i nowych metod pracy
braki chęci pracy/ współpracy/ rozwoju/ samodzielności
brak dodatkowych kursów/ certyfikatów/ szkoleń
nieznajomość obsługi narzędzi używanych w zakładzie.
Biorąc pod uwagę profil firmy oraz staż funkcjonowania, w obu
zmiennych najczęściej wymienianą luką kompetencyjną był brak umiejętności
praktycznych. Pozostałe kwestie wymieniane były pojedynczo przez każdą
z firm. Co ciekawe, tylko w jednym zakładzie fryzjersko – kosmetycznym jako
lukę kompetencyjną wymieniono nieznajomość obsługi narzędzi używanych
w zakładzie. W żadnym z pozostałych podziałów nie pojawiła się ta zmienna.
Szczegóły związane z rozkładem odpowiedzi według profilu firmy zawiera
Tabela 26.
W ocenie jakości kształcenia w kierunkach beauty nie mogło zabraknąć
wypowiedzi pracodawców dotyczących proponowanych przez nich modyfikacji
odnośnie zajęć w kształceniu teoretycznym, jak i praktycznym. Aż 70%
ankietowanych zauważa potrzebę ingerencji w dotychczasowy program
nauczania. Uważają tak przede wszystkim właściciele zakładów fryzjerskich
(9 wskazań) i fryzjersko-kosmetycznych (9 wskazań). Zdecydowanie częściej na
te zagadnienia zwracają uwagę osoby zatrudniające od 1 do 3 osób (16
wskazań). Są to zakłady stosunkowo małe, które chętnie przyjmują młodzież
w ramach praktyk zawodowych i mogą poświęcić uczniom wystarczającą ilość
czasu, obserwując ich umiejętności i sprawdzając na bieżąco ich wiedzę.
W zakresie modyfikacji programów kształcenia w klasach o profilu
beauty, respondenci wymienili:
więcej zajęć praktycznych (w tym z klientem)
uaktualnienie przekazywanej wiedzy o nowe trendy i metody
naukę pracy z klientem/ umiejętności interpersonalne
uszczegółowienie przekazywanej wiedzy
więcej zajęć z technologii materiałowej/ teorii
dodatkowe szkolenia u specjalistów.
114
Tabela 26.
Luki/ braki kompetencyjne w wykształceniu
absolwentów profilu beauty a profil firmy
Kategoria Zakład
fryzjerski
Zakład
kosmetyczny
Zakład
kosmetyczno-
fryzjerski
Modelowanie
ciała Ogółem
brak umiejętności
praktycznych 7 6 7 2 22
braki w wiedzy teoretycznej/
branżowej 1 2 3 1 7
braki umiejętności pracy
z klientem 1 2 2 0 5
braki znajomości aktualnych
trendów i nowych metod
pracy
1 1 2 0 4
brak chęci pracy/
współpracy/ rozwoju/
samodzielności
2 1 0 0 3
brak dodatkowych
kursów/certyfikatów/szkoleń 0 2 1 0 3
nieznajomość obsługi
narzędzi w zakładzie 0 0 1 0 1
Razem 12 14 16 3 45
*Uwaga: Respondenci mogli wskazać więcej niż jedną odpowiedź, dlatego za 100% przyjęto
ogólną liczbę podanych wskazań, czyli 45.
Źródło: Opracowanie własne.
Kwestia zwiększenia wymiaru zajęć praktycznych wskazywana była
najczęściej przez ankietowanych, niezależnie od profilu firmy i stażu pracy.
Ponadto, zakłady fryzjerskie zwróciły uwagę na uaktualnienie przekazywanej
wiedzy o nowe trendy i metody. Według ankietowanych wiąże się to
z przestarzałą formą pracy z klientem, który aktualnie wymaga „świeżego”
i modnego uczesania. Pozostałe opinie rozłożone zostały jednostkowo wśród
wszystkich ankietowanych.
Poruszona w powyższym pytaniu sprawa zwiększenia liczby zajęć
praktycznych dla uczniów wiąże się z ostatnim pytaniem skierowanym do
badanych: czy Pani/Pana zdaniem liczba godzin obowiązujących praktyk
zawodowych dla uczniów jest wystarczająca? Aż 73% respondentów udzieliło
115
odpowiedzi negatywnej. W dalszym ciągu, podobnie jak w kontekście
modyfikacji programów kształcenia, opinie dotyczące zwiększenia liczby
praktyk zawodowych najczęściej wskazywały zakłady fryzjerskie
i fryzjersko-kosmetyczne, zatrudniające do 3 pracowników. Respondenci
argumentowali swoje opinie następującymi motywami:
zbyt krótki okres praktyk (48% wskazań)
zbyt ogólny charakter i forma praktyk (21% wskazań)
braki w umiejętnościach i wiedzy uczniów (12,5% wskazań).
Ostatni z motywów dotyczy małego zakresu wiedzy, którą uczeń uzyskuje
podczas odbywanych praktyk. Wiąże się to z krótkim czasem trwania praktyki,
motywacji ucznia, a także często małej ilości czasu, jakim dysponuje nauczyciel
kształcenia praktycznego, aby przekazać właściwą wiedzę.
28% respondentów uważa, że aktualna liczba przewidzianych praktyk
zawodowych jest wystarczająca. Wskazują na to zwłaszcza właściciele salonów
kosmetycznych zatrudniający do 3 pracowników. Jako główne argumenty dla
swojego stanowiska, przytaczano następujące odpowiedzi:
otrzymali odpowiednią wiedzę (15% wskazań)
różnorodność nauki: praktyka i dodatkowe kursy (4% wskazań).
Część pracodawców uważa, iż uczeń, który odbywa praktykę,
wykorzystuje ją w pełni i otrzymuje kompleksowe przygotowanie do
wykonywania zawodu. Dzięki obecności w środowisku zawodowym nie tylko
otrzymuje praktyczne przygotowanie, ale i swego rodzaju dodatkowy warsztat
(kurs), który jest zróżnicowany w stosunku do wiedzy przekazywanej w szkole.
Dzięki możliwości odbycia praktyk w różnorodnych salonach i u różnych
pracodawców młodzież otrzymuje wielopłaszczyznową wiedzę.
3.2.4. Współpraca na linii pracodawca – szkoła
Ankietowanych zapytano o współpracę ich firm z placówkami
edukacyjnymi. Zaledwie 35% pracodawców udzieliło na to pytanie odpowiedzi
twierdzącej, a prawie 65% firm biorących udział w badaniu nie współpracuje ze
szkołami (Wykres 17).
116
Wykres 17.
Współpraca badanych firm z placówkami edukacyjnymi (N=37; w %)
Nie
65%
Tak
35%
Źródło: Opracowanie własne.
Skłonność firm do podejmowania współpracy ze szkołami maleje wraz ze
zwiększaniem rozmiarów zatrudnienia w tych firmach. Najczęściej współpracę
podejmują firmy zatrudniające do 3 pracowników – 39% wskazań. Nieco ponad
27% wskazań pochodzi z firm zatrudniających od 4 do 9 osób, natomiast
jedynie jedna firma zatrudniająca powyżej 10 osób podjęła współpracę ze
szkołą.
Tabela 27.
Współpraca badanych firm z placówkami edukacyjnymi
(według profilu firmy; N=39; w %)
Odpowiedź Zakład
fryzjerski
Zakład
kosmetyczny
Zakład
kosmetyczno –
fryzjerski
Modelowanie
ciała Ogółem
nie 54,5 70 70 75 66,7
tak 45,5 30 30 25 33,3
Razem 100 100 100 100 100
Źródło: Opracowanie własne.
117
Najczęściej współpracę podejmują firmy istniejące długo na rynku. 71%
zakładów, które podjęły współpracę ze szkołami działa od 11 do 19 lat. Częściej
są to zakłady fryzjerskie, świadczące usługi zarówno dla kobiet jak i mężczyzn.
Szczegóły zawiera Tabela 27.
Najczęściej występujące formy współpracy łódzkich pracodawców
branży beauty z placówkami edukacyjnymi to: organizowanie praktyk dla
uczniów (32% ogółu wskazań) oraz poszukiwanie (rekrutacja) pracowników
spośród uczniów szkoły (14,3% ogółu wskazań). Obie formy współpracy
preferowały szczególnie małe firmy zatrudniające do 3 pracowników.
Tabela 28.
Formy współpracy firm z placówkami edukacyjnymi
(według liczby pracowników; N=28)
Forma planowanej współpracy od 1
do 3
od 4
do 9
10 i
więcej Ogółem
praktyki dla uczniów 6 2 1 9
poszukiwanie (rekrutacja) pracowników spośród
uczniów szkoły 3 0 1 4
konsultacje z nauczycielami i dyrekcją szkoły
odnośnie treści kształcenia 2 0 0 2
pomoc przy organizacji konkursów dla uczniów 2 0 0 2
dokształcanie nauczycieli 2 0 0 2
inne 1 1 0 2
prowadzenie zajęć dla uczniów przez pracowników
firmy w siedzibie firmy 0 1 1 2
prowadzenie zajęć dla uczniów przez pracowników
firmy w szkole 2 0 0 2
wycieczki po zakładzie pracy 2 0 0 2
zapewnienie sprzętu do zajęć praktycznych
(darowizny lub użyczenie) 1 0 0 1
Razem 21 4 3 28
Źródło: Opracowanie własne.
Respondentów zapytano również o powody niepodejmowania współpracy
z różnego typu placówkami edukacyjnymi. Osoby, które wypowiedziały się
118
w tym temacie (uzyskano 28 wskazań), zwracały uwagę na następujące powody
braku współdziałania:
brak kontaktu ze strony szkoły (brak ofert współpracy)
brak czasu i/lub potrzeb podjęcia współpracy
brak wiedzy na temat zasad i możliwości współpracy
zbyt mała firma by podjąć współpracę
złe opinie na temat praktykantów/ brak korzyści.
Firmy zatrudniające do 3 pracowników wśród powodów
niepodejmowania współpracy ze szkołami wymieniają przede wszystkim brak
kontaktu ze strony szkoły (brak ofert współpracy) oraz brak czasu i/lub potrzeb
podjęcia współpracy. Firmy zatrudniające od 3 do 9 pracowników zwracają
zwłaszcza uwagę na brak kontaktu ze szkołami (brak ofert współpracy) oraz złe
opinie na temat praktykantów/ brak korzyści. Firmy duże, powyżej
10 pracowników, również upatrują główne powody niepodejmowania
współpracy w braku ofert współpracy oraz złych opiniach na temat
praktykantów/ braku korzyści.
Przedstawiciele zakładów fryzjerskich i kosmetycznych najczęściej
wskazywali na brak kontaktu i inicjatywy ze strony szkół do podejmowania
współpracy, jak również małą wielkość własnej firmy (są to w większości
działalności jednoosobowe). Uzasadniali także brak współpracy brakiem czasu,
który mogliby poświęcić dla młodzieży. Firmy, których działalność związana
jest z modelowaniem ciała, częściej wskazywały na brak kontaktu ze strony
szkół zawodowych i brak szkół kształcących w odpowiednich kierunkach
kształcenia (zwłaszcza zwracali na to uwagę dietetycy – jest to kierunek
prowadzony wyłącznie na uczelniach wyższych). Działalności, które zatrudniają
fizjoterapeutów, techników fizjoterapii i techników masażystów podstawową
przyczynę braku nawiązywania współpracy z placówkami edukacyjnymi
upatrywały w braku potrzeb ze strony tych firm.
Do ankietowanych zwrócono się również z pytaniem, czy są
zainteresowani rozszerzeniem lub podjęciem współpracy z placówkami
edukacyjnymi o nowe/ inne formy (bez względu na to, czy aktywność tę
podejmowały do tej pory). Odpowiedzi twierdzącej udzieliło nieco ponad 54%
ankietowanych, a przeczącej prawie 46% (Wykres 18). Różnica w otrzymanych
wynikach jest stosunkowo mała, wskazuje więc na potrzebę podejmowania
wszelkich inicjatyw związanych z zachęcaniem pracodawców z sektora beauty
119
do włączenia się w system edukacji w celu poprawy jakości kształcenia
i dostosowywania kierunków kształcenia dla potrzeb rynku pracy.
Wykres 18.
Plany firm w zakresie współpracy z placówkami edukacyjnymi (N=37; w %)
Nie
46%
Tak
54%
Źródło: Opracowanie własne.
Współpracę ze szkołami w większym stopniu zamierzają podejmować
firmy zatrudniające do 3 pracowników (34 wskazania dla form planowanej
współpracy), które borykają się z brakiem odpowiedniej kadry.
Planowane formy/ kierunki współpracy sektora beauty według profilu
firmy prezentuje Tabela 29.
Tabela 29.
Formy współpracy firm z placówkami edukacyjnymi
(według profilu firmy (w %); N=57)
Forma
planowanej
współpracy
Zakład
fryzjerski
Zakład
kosmetyczny
Zakład
kosmetyczno-
fryzjerski
Modelowanie
ciała Ogółem
praktyki dla
uczniów 25 25 20 33,3 24,6
pomoc przy
organizacji
konkursów dla
uczniów
20,8 0 6,7 0 10,5
120
prowadzenie zajęć
dla uczniów przez
pracowników
firmy w siedzibie
firmy
4,2 25 13,3 0 10,5
wycieczki po
zakładzie pracy 4,2 8,3 20 16,7 10,5
prowadzenie zajęć
dla uczniów przez
pracowników
firmy w szkole
8,3 8,3 13,3 0 8,8
poszukiwanie
(rekrutacja)
pracowników
spośród uczniów
szkoły
12,5 8,3 6,7 0 8,8
zapewnienie
sprzętu do zajęć
praktycznych
(darowizna lub
użyczenie)
4,2 8,3 13,3 16,7 8,8
konsultacje z
nauczycielami
i dyrekcją szkoły
odnośnie treści
kształcenia
4,2 8,3 6,7 16,7 7
dokształcanie
nauczycieli 12,5 8,3 0 0 7
inne 0 0 0 16,7 1,8
klasy patronackie 4,2 0 0 0 1,8
Razem 100 100 100 100 100
*Uwaga: Respondenci mogli wskazać więcej niż jedną odpowiedź, dlatego za 100% przyjęto
ogólną liczbę podanych wskazań, czyli 57.
Źródło: Opracowanie własne.
Respondentom zadano dodatkowe dwa pytania ważne z punktu widzenia
podejmowania wspólnych działań z placówkami edukacyjnymi.
Pierwsze: czy dotychczas firma, którą Pan/Pani reprezentuje zatrudniała
uczących się (wcześniej w Państwa Firmie) w ramach praktycznej nauki
zawodu? spotkało się z negatywnym odbiorem. Aż 73% ankietowanych nie
zatrudniało osób uczących się uprzednio w firmie. Jedynie 27% firm
podejmowało takie działanie. Najczęściej zatrudnienie dotyczyło fryzjerów
(6 wskazań). Pojedyncze odpowiedzi (zatrudnienie) w tym zakresie dotyczyły:
kosmetyczki, kosmetologa i fizjoterapeuty. Jest to cenna informacja z punktu
121
widzenia podjęcia działań, które będą miały na celu zwiększenie promocji
zatrudnienia osób odbywających praktyczną naukę zawodu u pracodawców.
Na drugie pytanie: czy respondenci planują w przyszłości zatrudnić osoby
w ramach praktycznej nauki zawodu lub/i absolwentów szkół zawodowych? aż
70% firm udzieliło odpowiedzi negatywnej. Argumentowano ten fakt przede
wszystkim brakiem wystarczającej wiedzy zawodowej wspomnianych grup.
Jedynie niespełna 30% badanych planuje takie zatrudnienie. Są to przede
wszystkim firmy zatrudniające do 3 pracowników, które wskazywały zawód
fryzjera jako deficytowy. Co ciekawe, do podjęcia decyzji o zatrudnieniu osób
w ramach praktycznej nauki zawodu lub/i absolwentów szkół zawodowych
bardziej skłonne są firmy działające długo na łódzkim rynku pracy (od 11 do 19
lat). Odsetek wskazań w tym przypadku wynosił 87,5%.
Plany zatrudnienia osób w ramach praktycznej nauki zawodu lub/i
absolwentów szkół zawodowych ze względu na wielkość i staż funkcjonowania
firmy prezentują dwie kolejne tabele: Tabela 30 i Tabela 31.
Tabela 30.
Plany zatrudnienia osób w ramach praktycznej nauki zawodu lub/i
absolwentów szkół zawodowych (według wielkości firmy, w %; N=51)
Grupa zawodów od 1 do
3
od 4 do
9
10 i
więcej Ogółem
fryzjer(ka) 51,9 36,4 100 47,1
kosmetyczka/manicurzystka/pedicurzystka 25,9 31,8 0 27,5
fizjoterapeuta/technik fizjoterapii/technik
masażysta 7,4 18,2 0 11,8
inne/pomocnicze 11,1 4,5 0 7,8
kosmetolog 3,7 9,1 0 5,9
Razem 100 100 100 100
*Uwaga: Respondenci mogli wskazać więcej niż jedno stanowisko pracy, dlatego za 100%
przyjęto ogólną liczbę podanych wskazań, czyli 51.
Źródło: Opracowanie własne.
122
Tabela 31.
Plany zatrudnienia osób w ramach praktycznej nauki zawodu lub/i
absolwentów szkół zawodowych (według stażu firmy, w %; N=51)
Grupa zawodów do 5
lat
od 6
do 10
lat
od 11
do 19
lat
20
i więcej
lat
Ogółem
fryzjer(ka) 29,4 47,1 87,5 44,4 47,1
kosmetyczka/manicurzystka/pedicurzystka 35,3 35,3 12,5 11,1 27,5
fizjoterapeuta/technik fizjoterapii/technik
masażysta 11,8 0 0 44,4 11,8
inne/pomocnicze 11,8 11,8 0 0 7,8
kosmetolog 11,8 5,9 0 0 5,9
Razem 100 100 100 100 100
*Uwaga: Respondenci mogli wskazać więcej niż jedno stanowisko pracy, dlatego za 100%
przyjęto ogólną liczbę podanych wskazań, czyli 51.
Źródło: Opracowanie własne.
3.3. ANALIZA BADANIA JAKOŚCIOWEGO (FGI) – OPIS BADANIA
Badanie jakościowe zrealizowano techniką zogniskowanego wywiadu
grupowego (FGI). Celem spotkania było dostarczenie bardziej szczegółowych
i wieloaspektowych informacji dotyczących sytuacji na lokalnym rynku pracy
branży beauty oraz zapotrzebowania na konkretne umiejętności, a także
omówienie potencjału rozwojowego branży w Łodzi i regionie. Szerzej niż
w badaniu ilościowym omówiono także aspekt związany z edukacją
w analizowanych zawodach.
Wywiady zrealizowano w marcu 2019 roku w siedzibie Izby
Rzemieślniczej w Łodzi i Łódzkiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli
i Kształcenia Praktycznego. Udział w nich w sumie wzięło 8 właścicieli firm
z branży kosmetyczno-fryzjerskiej. Dobór uczestników badania był celowy.
Pierwsza grupa badanych to pracodawcy/ rzemieślnicy współpracujący z Izbą
Rzemieślniczą w Łodzi, druga grupa natomiast to pracodawcy wytypowani
z bazy REGON oraz źródeł własnych Obserwatorium Rynku Pracy dla
Edukacji. Podczas badania jakościowego pracodawcy wypowiadali się z pozycji
ekspertów w swojej dziedzinie, dlatego też zespołowi badawczemu zależało na
123
doborze najbardziej odpowiedniej grupy badawczej. Ostatecznie osoby, które
wzięły udział w badaniu charakteryzowały się następującymi cechami:
firma, którą reprezentują działa na rynku łódzkim od minimum 2 lat,
zatrudniają pracowników na stanowiskach zaliczonych do analizowanych
zawodów,
przyjmują młodzież w ramach praktyki zawodowej lub praktycznej nauki
zawodu – aktualnie lub w przeszłości.
Podstawowym problemem w przeprowadzeniu badania jakościowego
było dotarcie do osób posiadających zakładane przez zespół badawczy cechy.
Wiele firm działających na łódzkim rynku to działalności nowe, funkcjonujące
do dwóch lat. Wiedza właścicieli takich salonów mogłaby okazać się
niewystarczająca. Ponadto, wiele firm z dłuższym stażem pracy to zakłady małe,
jednoosobowe, bez doświadczenia w zatrudnianiu pracowników. Bardzo dużą
barierą okazał się również czas, którym dysponują właściciele salonów. Ze
względu na charakter wykonywanej pracy, część z nich nie mogła pozwolić
sobie na opuszczenie miejsca pracy na czas trwania wywiadu grupowego
(około 90 min). Mogłoby to skutkować utratą klientów.
3.3.1. Poszukiwane kwalifikacje – sytuacja na lokalnym rynku pracy
Według badanych pracodawców łódzka branża kosmetyczno-fryzjerska
utrzymuje się na wysokim poziomie. Sektor beauty opisują bardzo dobrze. Dużo
jest i salonów fryzjerskich, i kosmetycznych, i masażystów, i jeszcze innych
działalności z tym powiązanych jest bardzo dużo50. Nowo powstałe działalności
z tego obszaru nie są konkurencją dla firm istniejących na rynku. Szereg
klientów to osoby stałe, które nie zmieniają swojego stylisty. Wielu właścicieli
rozszerza swoje działalności o nowe usługi, bo widać tego potrzebę.
Współcześnie wygląd jest jedną z wizytówek człowieka, dlatego coraz więcej
osób stara się regularnie korzystać z usług specjalistów z obszaru beauty.
Ponadto teraz społeczeństwo się zmienia i do fryzjera chodzą już coraz młodsze
dziewczyny, „korposzczurki”, które stać na to. Według badanych większość
klientów to właśnie osoby młode, które oczekują usługi według aktualnych
trendów i mody, a zmiana ma pozytywnie wpłynąć na ich wizerunek. Zabiegi są
więc w głównej mierze przygotowane właśnie dla tej grupy klientów: odważne
stylizacje, cięcia czy kolory. Osoby te są również narażone na stres w miejscu
50 Zgodnie z wypowiedziami uczestników badania.
124
pracy, dlatego w celu pozbycia się napięcia korzystają z relaksacyjnego masażu
lub zabiegu kosmetycznego. Grupa osób w średnim i starszym wieku korzysta
natomiast głównie z usług stałych np. odświeżenie koloru włosów, masaże
lecznicze.
Zmieniła się również proporcja klientów pod względem płci, a co za tym
idzie także ilość i rodzaj świadczonych usług. Na lokalnym rynku fryzjerstwo
męskie bardzo poszło do przodu i to się teraz zrobiło happy na czasie, mężczyźni
chodzą już nie tylko do fryzjera ale i do kosmetyczki tak samo, a było
zapomniane. Na terenie Łodzi aktualnie funkcjonuje wiele miejsc
przeznaczonych wyłącznie dla mężczyzn. Są to usługi typowo fryzjerskie
(cięcie, koloryzacja, uczesania męskie), ale i również związane ze strzyżeniem
i pielęgnacją brody, czy wąsów. Takie usługi wykonują nie tylko fryzjerzy
męscy, ale i barberzy, którzy prowadzą całą gamę usług przeznaczonych dla
zarostu mężczyzny (np. nakładanie balsamu czy wosku na brodę). Oprócz
pielęgnacji zarostu, współcześni mężczyźni bardzo chętnie korzystają
z kosmetyki ogólnej w salonach typowo kosmetycznych. Wyrównywanie
skórek, pielęgnacja paznokci u rąk i nóg, nawilżanie dłoni to przykłady
najczęstszych zabiegów kosmetycznych, z których korzystają panowie.
Dodatkowo wyróżnia się grupę mężczyzn, którzy korzystają z zabiegów
pielęgnacji twarzy (maseczki, peelingi, oczyszczanie twarzy), a także z usług
solarium. Respondenci, w kontekście przedziału wiekowego dla tej grupy,
zdecydowanie wskazują na osoby młode do 35. roku życia, które bawią się
modą, jednocześnie dbając o swój nienaganny wizerunek. Odchodzi się więc już
od przekonania, że usługi te skierowane są wyłącznie do kobiet.
Podkreślić również należy, że zabiegi zaliczane do sektora beauty nie
mają na celu jedynie upiększenia ludzkiego ciała, ale niektóre z nich również je
usprawniają. Są to przede wszystkim różnego rodzaju masaże, zabiegi SPA czy
np. pedicure podologiczny (specjalistyczny). Dlatego też klienci, zgłaszający się
do salonów, oczekują różnorodnej usługi. Widać w tym kontekście, że popyt
jest duży i sektor się rozwija. Pracodawcy z tej branży często podkreślają, że
kalendarz mam zapełniony, ja nawet pracuję bez szyldu, bo nie mam kiedy się
tym zająć, ale wiele osób otwiera salony, osoby te nie mają pojęcia o tym, co
robić, nie mają podstawowej wiedzy. Według respondentów wielu właścicieli
nowych zakładów decyduje się na otworzenie własnej firmy w tej branży
z powodów czysto ekonomicznych - zainteresowanie tego typu usługami jest
bardzo duże, dlatego liczą na znaczący zysk. Wielokrotnie zdarza się jednak, że
poziom usług wykonywanych przez te osoby, jest niski. Najczęściej oferują
125
atrakcyjne ceny za usługę, dlatego też przyciągają klientów. Respondenci
tłumaczą to małym przygotowaniem praktycznym tych osób. Zdarza się, iż
osoby te są po krótkookresowych kursach lub szkole średniej, często
niesprofilowanej. W tej branży nie chodzi o wykształcenie wyższe, szkolne, fajnie
jak jest mądry do tego, ale przede wszystkim jak jest fachowiec, rzemieślnik
najpierw, a potem artysta. Podstawową kwestią jest ciągła nauka i szkolenie
własnego warsztatu przez pracownika.
Według grupy badawczej najwięcej przygotowania praktycznego uczeń
(przyszły pracownik) otrzymuje w szkole zawodowej, a aktualnie spadek jest
ogromny, zainteresowanie wykształceniem zawodowym jest bardzo niskie.
Pracodawcy twierdzą, że mają duży kłopot ze znalezieniem pracownika, który
ma odpowiednie wykształcenie i umiejętności wymagane do pracy. Aktualnie
upatrują oni deficyt pracowników na każdym stanowisku; szukam od fryzjera, po
kosmetyczki, makijażystki, tylko z zaznaczeniem dobrej, dobrze wykształconej,
zawodowo. Osoby, które składają dokumenty aplikacyjne, bardzo często
posiadają inne wykształcenie kierunkowe, a z czasem przekwalifikowały się
odbywając stosowne kursy. Część z nich to także kandydaci z kwalifikacjami,
które nabyli w sposób nieformalny, a także poprzez doświadczenie. Dany
pracodawca ma więc trudność z określeniem rzeczywistych umiejętności danej
osoby. Dopiero w trakcie wykonywanej pracy weryfikowane są zdolności
kandydata. Nierzadko po okresie próbnym, następuje ponowne poszukiwanie
pracownika. Istnieje również grupa osób, która nie chce wiązać swojej
przyszłości zawodowej z jednym pracodawcą. Najczęściej są to osoby z większą
liczbą kwalifikacji. Dziewczyny po kosmetologii są z kolei nastawione już na
bardzo inwazyjne zabiegi i one nie chcą pracować na etacie, że ja będę
umawiała klientki, a one będą przychodziły, wtedy będą robiły jakiś zabieg,
np. doklejanie rzęs, czy makijaż permanentny, jakieś dostrzykiwanie kolagenu
czy takie historie, bo one uważają już, że po takiej szkole mają takie
uprawnienia. Pracodawcy coraz częściej wymagają dodatkowych certyfikatów
i zaświadczeń z ukończenia szkolenia bądź kursu danego zabiegu, ponieważ
ogólny dyplom ukończenia studiów nie daje im gwarancji opanowania przez
kandydata do pracy wymaganych umiejętności. Dlatego tak ważne jest według
respondentów ciągłe doszkalanie się i poszerzanie swojego portfolio o nowe
zaświadczenia. Jest to jeden z mierników branych pod uwagę podczas selekcji
nowych pracowników.
W kontekście wspomnianej listy kryteriów branych pod uwagę przy
podjęciu decyzji o zatrudnieniu nowego pracownika, pracodawcy zapytani
126
o uszczegółowienie tego zagadnienia, wymienili kolejno trzy grupy cech, na
które zwracają uwagę:
Kompetencje zawodowe: wykształcenie zawodowe, dodatkowe kursy/
szkolenia poświadczone certyfikatami, udział w konkursach branżowych,
posiadane kwalifikacje, udokumentowana praktyka zawodowa.
Kompetencje społeczne: kultura osobista, chęć do pracy i rozwijania się,
logiczne myślenie/ intelekt, otwartość / łatwość nawiązywania kontaktu,
bogaty zasób słownictwa, kreatywność, umiejętność pracy pod presją
czasu, odpowiedzialność, pewność siebie, asertywność.
Inne: środowisko z jakiego pochodzi kandydat do pracy, identyfikowanie
się z marką, wygląd zewnętrzny (pierwsze wrażenie), wymagania
finansowe, dyspozycyjność.
Najlepszym wariantem według badanych jest pozyskiwanie uczniów ze
szkół w ramach praktyk zawodowych lub praktycznej nauki zawodu. Dzięki
połączeniu wiedzy teoretycznej przekazywanej w szkole oraz jednoczesnym
szkoleniu praktycznym w środowisku zawodowym (zakładzie, salonie) młody
człowiek może uzyskać gruntowną wiedzę, a sam pracodawca dobrego
pracownika w przyszłości. Ma też on odpowiednio dużo czasu aby
zweryfikować zdolności młodego człowieka do wykonywania pracy zawodowej
lub dopomóc w ukształtowaniu wymaganych na tym stanowisku umiejętności.
Ja jestem w stanie nauczyć, jeśli ktoś ma takie podstawowe wykształcenie, i chęć
w ogóle, to resztę ja jestem w stanie nauczyć, ale nie ma takich ludzi. Niestety
pracodawcy aktualnie borykają się z niedoborem także młodocianych
pracowników/ uczniów. Zauważają mniejsze zainteresowanie młodzieży nauką
w klasach zawodowych. Branża ta, pomimo dużego popytu, w dalszym ciągu
uznawana jest za niszową, nieciekawą, skierowaną do osób, które nie mają
wysokich aspiracji zawodowych. Twierdzą, że z pozyskiwaniem dzisiaj ucznia
jest naprawdę ciężko, jak ja miałem kiedyś 15 osób to dziś mam dwie, trzy
i z nich wiem, że jedna osoba musi odejść. Jest to drugi powód braku
pracowników w tym obszarze zawodowym.
Deficyt kadrowy wynika nie tylko z małej liczby uczniów w klasach
kierunkowych ale i z braku chęci młodzieży do podjęcia pracy. Często ich
predyspozycje lub cechy osobowościowe nie są zgodne z wybraną profesją
i w perspektywie czasu, osoby które nawet kończą szkołę, bardzo mało z nich
potem pracuje w zawodzie. Według respondentów jest to wynik małej
świadomości młodzieży na temat charakteru pracy w branży beauty.
127
W społeczeństwie utarło się przekonanie, że fryzjer czy kosmetyczka to zawody
łatwe, niewymagające wielkiego wkładu własnego. Jak ja chodziłam do szkoły,
to z całej grupy może tylko trzy osoby pracują w zawodzie, a było takie
przeświadczenie, że to jest taki fajny, lekki zawód i dlatego tam szli, bo to będzie
taka lekka, fajna praca (…) bo jest fajnie, ale nie jest tak prosto, jak by się
wydawało, a oni chcieli iść na łatwiznę i w dalszym ciągu niektórzy tak
pokutują, nie ma takiej świadomości młodzieży. Respondenci wielokrotnie
powtarzali, że praca ta wymaga nie tylko dobrego warsztatu, ale również siły
i kondycji fizycznej (jest to wymagane zwłaszcza wśród techników masażystów/
fizjoterapeutów/ techników fizjoterapii, trenerów fitness itp.). Wielokrotnie jest
to też praca pod presją czasu, wymagająca skupienia i wyciszenia. Niewielki
błąd może wpłynąć na ludzki wygląd, a nawet zdrowie. W przypadku
kosmetyczek jest to często praca w jednej pozycji ciała. Fryzjerzy natomiast
spędzają wiele czasu z uniesionymi rękoma. Mają oni również styczność
z różnego rodzaju substancjami (farby, akryl, płyny), które z czasem mogą
wpływać na zdrowie. Dodatkowo, sami klienci zgłaszający się do tej grupy
zawodowej są różni – pod względem higienicznym, jak i społecznym. Dlatego
też osoba pracująca w analizowanych zawodach powinna być tolerancyjna
i opanowana. Respondenci podkreślali, że dobrym pracownikiem jest ten, kto
lubi swój zawód, a wszystkich klientów traktuje jednakowo i z empatią.
3.3.2. Ocena umiejętności absolwentów kierunków beauty
Grupa badawcza upatruje małą liczbę napływu młodych pracowników,
zwłaszcza w braku kandydatów do pracy w okresie bezpośrednio
przypadającym na zakończenie nauki w szkołach. Logicznym byłoby, że ktoś
kończy szkołę i szuka pracy w zawodzie, a tu nic, ale nie ma w ogóle takiego
wzrostu w jakimś okresie. Wiąże się to ze wspomnianymi już problemami: małą
liczbą osób uczących się w analizowanych profesjach, oraz ukończeniem
szkoły, ale niepodejmowaniem pracy w wyuczonym zawodzie (brak chęci).
Jedynym odstępstwem jest okres obowiązkowych praktyk: zaczną szkołę i wtedy
szukają, bo muszą ale na tym się kończy współpraca. Respondenci przyznają, że
nie tylko wśród młodych osób widoczny jest spadek potencjalnych
pracowników ale jest to tendencja rynkowa. Oprócz ich deficytu, osoby, które
zgłaszają swoje kandydatury nie posiadają odpowiednich kwalifikacji lub
umiejętności.
128
W ostatnich miesiącach na kosmetyczkę miałam 7 osób, żadnej nie
przyjęłam, na fryzjerstwo zero, ale w ogóle jest bardzo mało młodych osób,
które pracują w zawodzie, ja czuję się wszędzie najmłodsza. Dlatego też
poszukiwanie pracowników często jest długotrwałe. Ogłoszenia o pracę są
odnawiane, właściciele firm poszukują pracowników przez Urzędy Pracy lub
własną sieć kontaktów. Rzadko zdarzają się przypadki, gdzie pracownicy
zgłaszają się sami do pracodawców z pytaniem o wolne stanowiska pracy: około
2 – 3 osób rocznie, które same zgłaszają się i chciałyby pracować, i takie osoby
bardzo cenię, bo chcą pracować. Bardzo często w tym przypadku odgrywa rolę
prestiż zakładu: im lepszy, tym częściej zgłaszają się pracownicy, chcący podjąć
tam zatrudnienie. Są to osoby chcące poszerzyć swoje umiejętności pod okiem
doświadczonych specjalistów, którzy mają najczęściej duży wachlarz usług
i obsługują wielu klientów.
W celu oceny kwalifikacji absolwentów kierunków beauty, a jednocześnie
pracowników tej branży, pracodawcy zostali poproszeni o zaznaczenie na
pięciopunktowej skali (gdzie 1 to bardzo słabo, a 5 to bardzo dobrze) jak
postrzegają młode osoby ze względu na posiadaną wiedzę i umiejętności. Po
weryfikacji odpowiedzi, okazało się, że absolwenci zostali ocenieni przez
respondentów na średnim poziomie (ocena 2,6 na 5). W podobnej skali
absolwenci szkół zawodowych/ uczelni wyższych zostali ocenieni pod
względem przygotowania praktycznego. W tym przypadku wynik wynosił nieco
ponad średnią (ocena 3,3 na 5). Respondenci swoje punkty argumentowali
przede wszystkim faktem, iż istnieją dwie grupy problemów, na które
napotykają podczas pracy z absolwentami szkół roczników 2015-2018
wynikające z programów nauczania w szkołach. Według nich istnieje potrzeba
modyfikacji programów kształcenia w zawodach beauty:
Ze względu na wymogi rynkowe i nowe technologie.
W tym miejscu pracodawcy przede wszystkim podkreślali, iż
przekazywana uczniom wiedza w szkołach często odbiega od aktualnie
stosowanych w salonach metod pracy z klientem. W szkole za mało uczy się
o trendach i o różnych zmianach, które następują, a za dużo się poświęca temu
czas jak na przykład na trwałą, którą się robi właściwie dwa razy do roku. Jak
było wcześniej wspomniane, pracodawcy upatrują aktualnie inną kategorię
klienta, który nierzadko wymaga odważnych, nowoczesnych stylizacji. Szkoła
natomiast według badanych nie uczy tego, czego wymaga współczesny rynek.
Zbyt dużo czasu poświęcane jest na kwestie, które nie są już wykorzystywane
129
w nowoczesnej pracy z klientem. Są to oczywiście podstawy, które każdy
fryzjer powinien znać, jednak nie wymagają one poświęcania im tak dużej ilości
czasu na zajęciach. Dodatkowo dziewczyna mi mówi, że jutro ma sprawdzian, no
to mówimy: oksydanty takie, takie, takie, wszystko tak? No źle, bo to na 6% teraz
robisz, to na 12% rozrabiasz, i jeszcze perhydrol, co jest w tej szkole? Zwrócić
należy uwagę, iż zmieniły się także produkty wykorzystywane do produkcji
kosmetyków: są one w dużej mierze bardziej ekologiczne, nie osłabiające
struktury włosa/ ludzkiego ciała. Wykorzystanie ich więc inaczej wygląda niż
kilka lat temu, gdy używano produktów o innym składzie. Respondenci nie
zauważają natomiast dużej zmiany w wiedzy przekazywanej młodzieży z tego
zakresu; nie jest ona nie potrzebna, ale często zdezaktualizowana.
Ze względu na stosunek zajęć praktycznych do teoretycznych.
To zagadnienie, które było kilkukrotnie poruszane przez pracodawców.
Zbyt mało poświęca się czasu na szkolenie praktycznych umiejętności
absolwentów/ pracowników tej branży. Wszelkie wykonywane usługi wiążą się
z umiejętnościami danej osoby, czyli posiadanym przez niego warsztatem.
Powinno być odwrotnie, mniej teorii, bo na początek bardzo dobrze, fajnie, to
jest podstawa, żeby wiedział co robić, ale później to już tylko praktyka.
Zwiększenie liczby wykonywanych zabiegów, ćwiczenie technik, przyczynia się
do rozwijania bardzo ważnych w tej branży zdolności manualnych,
kreatywności, a także pewności siebie, która jest istotna w pracy z klientem.
Ponadto, podczas wykorzystywania wiedzy teoretycznej w praktyce, szybciej ją
utrwali i przyswoi. Praktyka uczy również cierpliwości, nie tylko w stosunku do
klienta, ale i również do często monotonnych, powtarzalnych zabiegów.
Praca nad własnym warsztatem jest ważna nie tylko w trakcie nauki, ale
również podczas wykonywanej pracy zawodowej. Jeśli chodzi o branżę
fryzjersko/ kosmetyczną trendy zmieniają się cztery razy do roku. Stylista, który
zabiega o klientów, powinien znać aktualne tendencje na rynku i techniki,
wychodząc naprzeciw oczekiwaniom. Jeśli chodzi o fizjoterapię/ masaż, są to
dziedziny ciągle rozwijające się, korzystające z pojawiających się nowych
urządzeń i rodzajów masażu, które wpływają na kondycję człowieka. Dlatego
też badani twierdzą, iż większość z zatrudnianych przez nich pracowników
(a także i oni sami) podejmują dodatkowe kształcenie, najczęściej w ramach
krótkookresowych kursów. Z uwagi na fakt, że są to często kosztowne zajęcia,
nierzadko poza granicami Łodzi, częstotliwość udziału jest zależna od
finansowania. To jest różnie, to zależy, co się w tej rozmowie wstępnej uzgodni,
130
czy sam pracownik się dokształca, czy się dofinansowuje, czy się znajduje jakieś
pieniążki, żeby im pomóc w tym, to każdy salon robi indywidualnie. Wśród
badanych pojawiło się również stwierdzenie, że podczas rozmowy rekrutacyjnej
z nowym pracownikiem jednym z zagadnień jest obszar dokształcania się
pracownika. Osoba, która wykazuje chęci rozwoju i szkolenia w celu
kształtowania swoich umiejętności, jest cennym nabytkiem dla firmy.
Pracodawcy zauważają, iż wśród pracowników młodszego pokolenia jest
większa świadomość potrzeby dokształcania się: faktycznie mam taką
pracownicę, która sama chętnie coś wyszukuje i z chęcią gdzieś jedzie. Jest to
nie tylko inwestycja w samego siebie, ale i firmę, która dzięki dobremu
pracownikowi zyska nowych klientów.
3.3.3. Współpraca na linii pracodawca – szkoła
Pracodawcy deklarują brak wiarygodnych źródeł wiedzy na temat
aktualnego stanu szkolnictwa zawodowego na terenie miasta Łodzi. Informacje
odnośnie liczby uruchomionych klas czy też treści przekazywanej wiedzy
według ankietowanych nie są ogólnodostępne. Jedynym źródeł tych danych są
praktykanci. My od czterech lat nie mieliśmy uczniów i dopiero teraz od
września ktoś, i brak, nie było żadnej takiej informacji jak to wygląda gdzie się
zgłosić po uczniów, jakie dokumenty złożyć. Wiedza ta z punktu widzenia
pracodawcy jest bardzo wartościowa, ponieważ dzięki niej buduje swoją
świadomość na temat przyszłych pracowników i sytuacji kadrowej na lokalnym
rynku pracy. Dodatkowo, informacje przekazywane wyłącznie przez
praktykantów nierzadko odbiegają od rzeczywistości: dziewczyna mówi mi, że
nie umie tego wykonać, a o tym nic nie słyszała, bo w szkole tego nie było.
Mówię, jak to podstaw w szkole może nie być, pokaż mi podręczniki, zeszyty.
I okazuje się potem, że w szkole i owszem, było, ale dziewczyny myślami
w szkole nie było. Z uwagi na zgłaszany przez badanych deficyt pracowników
jest to istotny problem. Pracodawcy zauważają, że powinna być (informacja) ile
klas, ilu jest w nich uczniów, gdzie się otworzyła klasa, nie wiem, jakaś
platforma internetowa, czy coś. Badani upatrują zasadność przygotowania
portalu internetowego jako łącznika pomiędzy szkołami, pracodawcami, oraz
uczniami kształcącymi się w zawodach beauty. Szkoły przekazywałyby
informacje odnośnie liczby uczniów i prowadzonych klas w danym zawodzie,
pracodawcy mogliby zamieszczać dane dotyczące chęci przyjęcia osoby na
praktyki zawodowe, praktyczną naukę zawodu lub do pracy, sami uczniowie
natomiast w jednym miejscu znaleźliby zbiór informacji odnośnie dalszego
131
kształcenia, a także informację, gdzie mogliby podjąć pracę (oferty praktyk/
pracy). Badani uważają, iż w nowoczesnym społeczeństwie ta forma kontaktu
między zainteresowanymi grupami przyniosłaby najlepsze rezultaty.
Jakość współpracy na linii pracodawca – szkoła według badanych jest
zróżnicowana. Uwarunkowane jest to przede wszystkim formą współpracy.
Grupa badawcza wskazała trzy najczęściej występujące wśród nich formy
współpracy z placówkami edukacyjnymi.
Praktyki dla uczniów
Jest to najczęstsza podejmowana forma współpracy ze szkołą. Praktyki
realizowane są w oparciu o porozumienie między placówką edukacyjną
a zakładem pracy. Pracodawcy zwracają uwagę, iż okres praktyk jest krótki,
przez co przekazywana wiedza uczniom jest cząstkowa, a dodatkowo, z uwagi
na częstą niesystematyczność w obecnościach uczniów, uboga
w charakterystyczne/ istotne szczegóły danego zawodu. Problem jest taki, że
często ciężko jest współpracować ze szkołami (…) bo często szkoły spychają
odpowiedzialność, poszedł na praktyki to już jest fajnie, najważniejsze, że on już
tam jest. Wiele zależy od jednostkowego podejścia ucznia do praktyk. Są osoby,
które wywiązują się ze swoich godzin, pomimo że jest ich mało to się starają,
uczą, przychodzą, a są takie, które na cały cykl praktyk przychodzą trzy razy,
pokręcą się i tylko chcą zaliczenie. Badani zwrócili uwagę, iż szkoła powinna
zwrócić większą uwagę na kontrolowanie systematyczności uczniów
w odbywaniu praktyk.
Konsultacje z nauczycielami odnośnie treści kształcenia i wychowania
Ta forma współpracy jest podejmowana głównie z placówkami,
w których uczniowie odbywają praktyki w danym salonie. Na bazie obserwacji
zachowania i umiejętności młodzieży, pracodawca konsultuje pewne
zagadnienia z przedstawicielem szkoły. Ja biorę do wychowawcy numer
telefonu, zastrzegam sobie, że mogę wieczorkiem zadzwonić i rozmawiamy co ja
tam zauważyłam. Znacznie częściej konsultacje te dotyczą zachowania
i predyspozycji ucznia do wykonywania zawodu. W kwestii treści kształcenia,
pracodawcy sugerują na jakie aspekty należałoby zwrócić większą/ mniejszą
uwagę ze względu na wymagania rynkowe. Są to jednak zazwyczaj dyskusje
nieformalne.
Pomoc przy organizacji konkursów dla uczniów
132
Ten rodzaj formy współpracy najczęściej wychodzi ze strony szkoły.
Organizujemy tam rzeczy jako Cech na ul. Żubardzkiej, teraz szkoła robi
konkurs dla tych uczniów z technikum, znowu zaprasza kogoś od nas do jury.
Najczęściej pracodawcy są sponsorami nagród dla zwycięzców konkursu,
wcielają się w rolę ekspertów w celu ocenienia efektów pracy uczestników,
a także wspierają organizatorów w przygotowaniu etapów konkursu.
W kontekście współpracy szkół i firm z zakresu beauty, pracodawcy
zauważają pewne niedogodności w funkcjonowaniu tego partnerstwa.
Właściciele firm z branży beauty wymieniają cztery kategorie oczekiwań wobec
placówek edukacyjnych. Według nich przyczynią się do lepszej współpracy na
linii pracodawca – szkoła, a w przyszłości zagwarantują młodzieży lepszy start
na rynku pracy.
Przekazywanie nowszej i aktualniejszej wiedzy
Pracodawcy wielokrotnie podkreślali, że szkoła przekazuje wiedzę często
zdezaktualizowaną lub za dużo czasu poświęca na szkolenie umiejętności, które
nie są często wykorzystywane w pracy z klientem. Badani oczekiwaliby
nowoczesnych jednak technik, a nie starych z perhydrolem, technik które są na
bieżąco żeby szkoła też się interesowała, a nie książki sprzed kilku lat miała.
Wsparcie finansowe
Uczestnicy grupy badawczej zwrócili również uwagę na wydatki
związane z edukacją młodzieży. Według nich koszty edukacji są wysokie,
młodzież, która uczy się zawodu testuje i wykorzystuje wszelkie dostępne
w zakładzie materiały, które w konsekwencji szybciej ulegają zniszczeniu.
Pracodawcy oczekiwaliby więc aby szkoła wsparła ich finansowo w obszarze
zaopatrzenia młodzieży w materiały do nauki: żeby ktoś pomyślał, żeby nam
pomóc finansowo (…) bo edukacja polega na tym, że uczeń bardzo dużo zużywa
i niszczy się wiele, niby refundują wynagrodzenie, ale ono jest dla nich żałosne
(…) dużo niszczą urządzeń, oni nam przynoszą szkody.
Lepsza organizacja (zwłaszcza praktyk)
Uczestnicy grupy badawczej zwrócili uwagę na problem dotyczący braku
synchronizacji co do organizacji roku szkolnego i praktyk młodzieży. Bursa
zamknięta w ferie, w wakacje bursa zamknięta, no to ja ją (uczennicę) mam
nocować u siebie w domu, żeby ona przychodziła na praktyki, nie mam szans,
żeby wyegzekwować, żeby ona przyszła (…) co więcej ten, ośrodek gdzie, te
dzieciaki, przebywają, też jest zamknięty, no coś powinno być otwarte. Jest to
133
oczywiście przypadek dotyczący uczniów spoza Łodzi, którzy zamieszkują
bursy i schroniska młodzieżowe, jednak nie jest on rzadkością. Wielu uczniów
z ościennych miejscowości decyduje się na praktyki/ naukę w firmach w Łodzi
z uwagi na większą różnorodność wykonywanych zabiegów i rozpoznawalność
marki/ salonu. W przypadku zamknięcia miejsc noclegowych przeznaczonych
dla uczniów, mają oni trudność z realizowaniem praktyk. Badani oczekują więc
większego zaangażowania również w organizację zaplecza praktyk.
Lepsza komunikacja
Informacja o uczniu, klasie
Badani zwrócili uwagę, iż podczas praktyk/stażu/praktycznej nauki
zawodu rzadko ktoś kontaktuje się z nimi w celu przekazania informacji
o profilu osoby, z którą podejmują współpracę. Nie ma większego problemu
w przypadku, kiedy dany uczeń jest otwarty i komunikatywny, kłopot pojawia
się w momencie, gdy jest to osoba zamknięta w sobie lub z dysfunkcjami. My
biorąc, dzieciaczki z ośrodka, zdajemy sobie sprawę, że one mają jakieś
dysfunkcje; umówmy się, nikt z nas nie jest po kursie socjoterapii, my w ogóle
nie jesteśmy poinformowani, jakie to są dysfunkcje, my nie wiemy, tylko trochę
z wywiadu, dlaczego Ty jesteś tam (…) tam był w ogóle utrudniony kontakt
z rodzicami, to już komunikacja padała w ogóle. Respondenci uważają, że
bardzo wartościowe dla nich informacje, takie jak: sylwetka ucznia, poczynania
w nauce, ewentualne dysfunkcje, czy też sytuacja rodzinna zdecydowanie
ułatwiłyby im pracę z nową osobą. Dodatkowo, w przypadku osób ze
specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, oczekiwaliby wsparcia i pomocy
merytorycznej ze strony szkoły.
Ustalenie harmonogramu współpracy
Dużym problemem organizacyjnym jest ustalenie harmonogramu
współpracy między uczniami a pracodawcą. Często zdarza się, iż szkoła,
układając plan zajęć, odgórnie przeznacza wybrane dni na praktykę/ naukę
u pracodawcy bez wcześniejszej konsultacji. Pracodawcy zauważają, że zdarza
się, iż jednego dnia do zakładu przychodzi kilku uczniów, co powoduje chaos,
a sam pracodawca nie ma możliwości poświęcić każdemu wystarczającej ilości
czasu. Zdarza się także, iż dniem praktyk jest np. poniedziałek, który w salonach
jest często dniem wolnym. Dlatego też powinna być informacja ile klas, ile jest
w tym osób do mnie i to od nas powinno wyjść, kiedy oni powinni przychodzić,
a nie od szkoły, kiedy szkoła chce, żeby przychodzili. Wartym uwagi więc jest
134
pomysł konsultacji planu zajęć z pracodawcami w celu uzyskania obopólnych
korzyści.
3.3.4. Wnioski wynikające z badania pracodawców
Poniżej przedstawiono najważniejsze wnioski wynikające z analizy
informacji uzyskanych w trakcie badania ankietowego (ilościowego) i wywiadu
grupowego FGI (jakościowego) pracodawców branży beauty.
1. Na terenie Łodzi istnieje duży popyt na usługi branży beauty, sprawą
dyskusyjną jest jednak wykształcenie i zakres umiejętności osób
wykonujących konkretne usługi. Według ankietowanych wiele osób
pracujących w branży nie posiada wystarczających kwalifikacji
i predyspozycji do wykonywania zadań zawodowych.
2. Firmy o profilu modelowania ciała w znacznie mniejszym stopniu
poszukują nowych pracowników. Aktualne braki kadrowe dotyczą
w szczególności branży fryzjerskiej i kosmetycznej. Według
respondentów brak kandydatów do pracy spowodowany jest z jednej
strony dotychczasowym małym zainteresowaniem podjęcia nauki
w analizowanych zawodach, a z drugiej rezygnacją młodzieży z podjęcia
pracy w zawodzie po zakończonej edukacji. Pierwsza kwestia dotyczy
stereotypowego postrzegania szkół zawodowych o profilu kosmetyczno-
fryzjerskim jako gorszych i marginalnych. Zawód fryzjera/ kosmetyczki
odbierany był jako brudny i niehigieniczny. Druga kwestia związana jest
z niedopasowaniem profilu kandydata do specyfiki pracy. Wbrew
pozorom są to zawody wymagające siły fizycznej i psychicznej.
Młodzież, która szukała pracy lekkiej i łatwej rezygnuje z wykonywania
powierzonych im obowiązków.
3. Respondenci wskazują na deficyt profesjonalnych fryzjerów
i kosmetyczek (z bogatym warsztatem praktycznym). Ponadto,
poszukiwane są osoby z podstawową wiedzą branżową, chęciami do
nauki, umiejętnościami praktycznymi i rozwiniętymi kompetencjami
miękkimi. Ostatnia cecha jest w szczególności poszukiwana przez
właścicieli firm z zakresu modelowania ciała. Największy problem ze
znalezieniem odpowiednich pracowników deklarują działalności nowe,
funkcjonujące na łódzkim rynku pracy do 5 lat.
135
4. W kwestii kryteriów branych pod uwagę przy podejmowaniu decyzji
o zatrudnieniu nowego pracownika, pracodawcy wymienili trzy grupy
kompetencji. Pierwsza dotyczy kompetencji zawodowych, które
obejmują: posiadanie wykształcenia zawodowego, odbyte dodatkowe
kursy/ szkolenia, udział w konkursach i ilość posiadanych kwalifikacji.
Druga grupa dotyczy kompetencji społecznych. Pracodawcy zwracają
uwagę na kulturę osobistą kandydata, chęci do pracy, łatwość
nawiązywania kontaktów, zasób słownictwa, kreatywność, pewność
siebie czy asertywność. Dodatkowo, ważna z punktu widzenia
pracodawcy jest trzecia grupa czynników, w skład których wchodzi:
środowisko z jakiego pochodzi przyszły pracownik, wygląd zewnętrzny,
wymagania finansowe i dyspozycyjność.
5. Absolwenci kierunku fryzjersko-kosmetycznego/ modelowania ciała
zostali średnio (2,6 punktu na 5) ocenieni przez respondentów pod
względem posiadanej wiedzy i umiejętności. Ankietowani uważają, że
posiadana przez młodzież wiedza jest zdezaktualizowana i nie odpowiada
bieżącym wymogom rynkowym. Nieco ponad średnią (3,3 punkty na 5)
absolwenci kierunków beauty zostali ocenieni pod względem
przygotowania praktycznego. Pracodawcy uważają, iż po zakończonej
edukacji młodzież powinna poszerzać swój warsztat o dodatkowe kursy
i szkolenia, ponieważ praktyka szkolna jest niewystarczająca, aby uzyskać
pożądane rezultaty.
6. Pracodawcy branży beauty uważają, iż istnieje potrzeba modyfikacji
programów nauczania w analizowanych zawodach. Większą uwagę
powinno zwrócić się na wymogi rynkowe i nowe technologie. Branża
fryzjersko-kosmetyczna/ modelowania ciała jest branżą szybko
rozwijająca się, która wzbogacana jest o nowe (często innowacyjne)
urządzenia i produkty. Wiedza przekazywana w szkole powinna
odpowiadać tym zmianom, aby młody człowiek był jak najlepiej
przygotowany do pełnienia zadań zawodowych. Według respondentów
modyfikacji powinien również podlegać stosunek zajęć praktycznych do
teoretycznych. Najwięcej wiedzy młodzież otrzyma podczas zajęć
warsztatowych i pracy z klientem. Najważniejsze w pracy zawodowej są
umiejętności i rozwinięty warsztat praktyczny. Dlatego też modyfikacja
programu kształcenia z uwzględnieniem zwiększenia liczby godzin
praktycznej nauki zawodu jest według respondentów wskazana.
136
7. Badani zwracają uwagę na luki kompetencyjne w wykształceniu
absolwentów. Dotyczą one przede wszystkim takich aspektów jak: braki
w umiejętnościach praktycznych, brak wiedzy teoretycznej, braki
w umiejętnościach pracy z klientem, nieznajomość nowych metod pracy
i trendów, a także brak samodzielności, chęci do pracy i rozwoju.
8. Pracodawcy posiadają bardzo wąskie dane odnośnie stanu szkolnictwa
zawodowego na terenie Łodzi i okolic. Według respondentów jedynym
źródłem informacji są uczniowie, którzy odbywają u nich obowiązkowe
praktyki. Ich nieobecność skutkuje całkowitym brakiem wiedzy na temat
liczby klas kształcących w analizowanych zawodach, programu
kształcenia, czy też liczby potencjalnych pracowników. Respondenci
zwrócili uwagę, iż dobrym rozwiązaniem byłoby utworzenie specjalnej
platformy internetowej, która byłaby miejscem wymiany informacji
pomiędzy pracodawcami, szkołami i uczniami.
9. W kontekście współpracy na linii pracodawca – szkoła, badani zwrócili
uwagę na cztery formy współdziałania. Najwięcej (około jednej trzeciej
ankietowanych oraz wszyscy uczestnicy grupy focusowej) pracodawców
organizuje praktyki dla uczniów. Są to nie tylko obowiązkowe praktyki
uczniowskie, ale i zawodowe w formie wakacyjnej. Drugą co do częstości
form współpracy jest rekrutacja pracowników wśród uczniów szkoły.
Pracodawcy deklarowali również współpracę podczas organizacji
konkursów oraz komunikację bezpośrednią z pedagogami
i wychowawcami klas.
10. Respondenci planują w przyszłości rozszerzyć współprace o nowe formy.
Najczęściej wymieniane to: prowadzenie zajęć dla uczniów (na terenie
firmy i w szkole) oraz wycieczki po zakładzie pracy. Planowane jest
również wzmocnienie i kontynuowanie już realizowanych form,
tj. organizowanie praktyk i wsparcie przy organizacji konkursów.
11. Pracodawcy przytaczali szereg oczekiwań wobec szkoły i edukacji.
Przede wszystkim respondenci oczekują przekazywania nowszej
i aktualniejszej wiedzy uczniom, która będzie odpowiadała potrzebom
rynku pracy. Lepszej komunikacji w zakresie informacji odnośnie danego
ucznia w zakresie jego ewentualnych dysfunkcji, problemów w nauce lub
sytuacji życiowej, a także na temat liczby klas i form współpracy ze
szkołą. Lepszej organizacji praktyk – ustalenie harmonogramu
współpracy, dni odbywania praktyk w zakładzie pracy. Pracodawcy
137
oczekiwaliby również wsparcia finansowego na zakup materiałów do
nauki uczniów w salonach/ firmach.
3.4. WYNIKI BADAŃ ZREALIZOWANYCH WŚRÓD
PRZEDSTAWICIELI EDUKACJI
3.4.1. Sytuacja na lokalnym rynku pracy
Respondenci zostali poproszeni o ocenę aktualnej sytuacji na rynku pracy
w obszarze fryzjersko-kosmetycznym/modelowania ciała. W szczególności
zespół badawczy interesowała wiedza przedstawicieli edukacji, ugruntowana na
bazie współpracy z pracodawcami oraz losów absolwentów szkół.
Badani uważają, iż branża beauty jest zróżnicowanym sektorem o bardzo
dużym potencjale. Istnieje wiele firm specjalizujących się w usługach
upiększania ciała i w dalszym ciągu powstają nowe działalności z tego zakresu.
Dodatkowo, poszerza się oferta skierowana do klienta, co świadczy o rozwoju
całego sektora oraz, co za tym idzie, rosnącego zapotrzebowania na nowych
pracowników. Przykładem tej obserwacji, może być fakt, że Łódź zaczyna
rozwijać się w kierunku barberstwa, takie fryzjerstwo męskie ze wszystkim, a nie
takie w cudzysłowie barberstwo, ale to są dopiero początki. U nas w szkole
prowadzimy dla dzieciaków zajęcia z barberami. Jest to jedna z przesłanek do
stwierdzenia, iż szkoły przygotowują uczniów do wymogów rynku pracy –
w tym przypadku do wykonywania zawodu fryzjera typowo męskiego,
specjalizującego się w pielęgnacji zarostu. Dyrektorzy szkół podkreślają jednak,
że jest to nowy trend i edukacja w tym zakresie jest wprowadzana stopniowo.
Niepokojące jest jednak przekonanie przedstawicieli edukacji odnośnie
jakości usług świadczonych przez pracodawców branży beauty. Fryzjerstwo
było, jest i będzie, tylko fryzjerzy nie są sobie równi, nie ma takich standardów,
które by ich wyrównywały, są oczywiście lepsi, są oczywiście gorsi. Według
respondentów jest to wynik dużego zróżnicowania pracowników sektora beauty
w posiadanym wykształceniu i kwalifikacjach. Wielu pracowników branży
wykonuje swoje obowiązki na podstawie krótkookresowych kursów lub
przyuczenia do zawodu. W tym natomiast fachu, respondenci wielokrotnie
podkreślali, że liczy się nie tylko wiedza praktyczna, ale i również branżowa-
teoretyczna. O ile dla masażysty są te standardy jakoś przyjęte, to nie wiem, czy
Państwo się zgodzą, rynek jest dość nieskorelowany jeśli chodzi o kosmetykę,
138
powstają nowe salony, powstają nowe miejsca, wydawałoby się, że oczekujemy
pewnego standardu, a standard jest często w nazwie, w holu, nawet czasami
w sprzęcie.
Według badanych, technik masażysta, technik fizjoterapii i/lub
fizjoterapeuta jest w społeczeństwie postrzegany jako osoba większego zaufania
społecznego, który dba o zdrowie pacjenta. Dlatego też rekrutacja na te
stanowiska odbywa się z zachowaniem wszelkiej staranności i wnikliwej analizy
predyspozycji kandydata do pracy. Fryzjer/ kosmetyczka natomiast utożsamiani
są wyłącznie z poprawianiem i pielęgnacją urody. Z uwagi na aktualny deficyt
fryzjerów, często zatrudniane są osoby do przyuczenia, które nie wykonują
swojej pracy z należytą starannością. Wielu klientów wybiera dany salon ze
względu na cenę usługi. Ta natomiast podyktowana jest jakością
wykonywanego zabiegu, dlatego też nierzadko jest wysoka.
Według respondentów, dzięki wielu dofinansowaniom dla młodych firm,
działalności te są bardzo dobrze wyposażone w nowoczesne narzędzia do pracy,
sam lokal jest urządzony na wysokim poziomie, coraz częściej jednak brakuje
w nich standardu obsługi. Badani zauważają, iż fakt ten uwypukla się
w momencie podejmowania współpracy. Oczywiście nie jest to normą, lecz
zdarza się coraz częściej. Respondenci zauważają również, iż w dużych firmach,
świadczących wiele usług, niektóre z nich tracą na jakości. Znaleźć wszystko
w dużym mieście wcale nie jest takie proste. Owszem, jakiś element, nie wiem,
praca z dłońmi, modelowanie… każdy element gdzieś jest dobry, ale żeby
znaleźć firmę, która obsłuży, nie wiem, ma Pani chandrę i stwierdza Pani, że od
góry do dołu robi Pani sobie SPA, ale na zasadzie soboty popołudniu i wszystko
w jednym miejscu, nie ma, powiem szczerze, my takiego miejsca nie znaleźliśmy.
Dlatego też szkoły podejmują współpracę z kilkoma pracodawcami, ponieważ
każdy z nich wnosi inny element do edukacji. Często poszukiwania te trwają
bardzo długo, a sami badani twierdzą, że efekty są różne. Nie bardzo jest
otwarty ten rynek, jest zamknięty, ci ludzie najlepsi nie bardzo chcą nas
wpuścić, że tak powiem. Jest ta nauka jakaś ograniczona, bo oni nam blokują
zobaczenie czegoś. Badani zwracają uwagę, iż uczniowie często pozbawieni są
możliwości przyjrzenia się pracy osób uznawanych za najlepsze na rynku,
z uwagi na ich niechęć do dzielenia się wiedzą. Zdecydowanie częściej wsparcie
i chęć przekazania wiedzy gwarantują zakłady o średniej renomie, które
jednocześnie szukają nowych pracowników do swoich firm.
139
Respondenci zwrócili uwagę, że pomimo rozwoju branży usług beauty
w ostatnim okresie zmniejszyło się zainteresowanie młodzieży kształceniem się
w analizowanych zawodach. Mieliśmy dwa czy trzy lata, które były bardzo
suche, bym powiedziała, i tych osób naprawdę nie było dużo. Tendencja ta
utrzymywała się zwłaszcza wśród szkół ponadgimnazjalnych
(ponadpodstawowych) na kierunkach fryzjersko – kosmetycznych. Respondenci
upatrują przyczynę niedoboru uczniów w małej popularności kształcenia się
w szkołach zawodowych i postrzeganie ich jako szkół stereotypowo „gorszych”.
Sytuacja ta jednak zaczęła się zmieniać i aktualnie w stosunku do ostatnich
dwóch, trzech lat mieliśmy zdecydowanie większy nabór na kosmetyczki, jak
i masażystów, ale jak patrzę na poprzednie lata, mówię dwa, trzy wstecz, to
gdzieś zaczęło się zmieniać, ale to też nie jest kwestia czy zapotrzebowanie
rośnie, czy maleje, tylko powstających placówek, między którymi można
dokonać wyboru.
Oprócz szkół zawodowych kształcących w analizowanych zawodach, na
łódzkim rynku funkcjonuje szereg placówek policealnych, szkół prywatnych,
a także kursów, które prowadzone są przez firmy kosmetyczne lub szkoleniowe.
Osoba chcąca podjąć naukę w tym zakresie ma więc wiele możliwości do
wyboru. Najczęściej według ankietowanych wybór konkretnej szkoły
uzależniony jest od czasu trwania nauki w danym zawodzie. Dlatego też
największą popularnością cieszą się szkolenia i kursy krótkookresowe, które
umożliwiają szybkie podjęcie zatrudnienia, jednak nie zapewniają należytych
kwalifikacji. Z drugiej strony część młodzieży ze szkół policealnych ucieka do
tych wyższych. Dotyczy to zwłaszcza grupy osób kształcących się w zawodzie
technik masażysta i technik usług kosmetycznych. Szkoła policealna bowiem
zapewnia większe przygotowanie praktyczne, jednak wydłużony czas nauki na
studiach wyższych (często różnica w długości cyklu kształcenia w tych szkołach
wynosi rok lub dwa) dostarcza szerszej wiedzy teoretycznej, większej
możliwości późniejszej edukacji (część szkoleń zarezerwowana jest wyłącznie
dla osób z wykształceniem wyższym) oraz tytuł licencjata lub magistra. Szkoły
ponadgimnazjalne i policealne odczuwają wyżej wspomniane problemy. Jeden
z respondentów zauważa, iż w zeszłym roku podczas zimowego naboru było
prawie 50 osób, a w tym roku 20. Inaczej tę sprawę odbierają przedstawiciele
szkół ponadgimnazjalnych. Dzięki większemu naciskowi rynku pracy na
umiejętności praktyczne, szkoły zawodowe/ branżowe zyskują na wartości. Ich
sytuacja względem rekrutacji młodych osób polepsza się, jednak zauważają oni
problem wśród absolwentów szkół. Mamy stały nabór, nawet w tym roku lepszy
140
do szkoły branżowej niż był, bo udało nam się otworzyć dwa pełne oddziały,
a zawsze był jeden oddział, dzieciaki teraz bardziej myślą i chcą ukończyć
szkołę, zdobyć umiejętności, bo rzeczywiście staramy się, by zdobyły
umiejętności jeszcze w innej dziedzinie, nie tylko fryzjerstwa (…) i potem chcą
wyjechać poza Łódź. Problem emigracji zarobkowych jest dość powszechny.
Wielu wykształconych, młodych ludzi opuszcza rodzinne miasto po skończonej
edukacji z uwagi na wyższe wynagrodzenie poza granicami województwa,
a nawet i kraju. Według wiedzy respondentów jest to duży problem w branży
beauty, ponieważ rynek pracy potrzebuje nowych pracowników z obszaru
fryzjersko – kosmetycznego/ modelowania ciała, natomiast sami zainteresowani
szukają zatrudnienia w innych regionach kraju. Wpływa na to zbyt niskie
wynagrodzenie oferowane przez lokalnych pracodawców.
Ostatni obszar, związany ze zmieniającym się zainteresowaniem
młodzieży kształceniem się w analizowanych zawodach, dotyczy zagadnień
z zakresu posiadanych przez te osoby specjalnych potrzeb edukacyjnych.
Według badanych zainteresowanie jest, nie mamy problemów z naborem (…)
ale tu znów pojawia się problem taki socjologiczny, że nierzadko jest to młodzież
z takich trudnych środowisk. Jako „trudne środowisko” rozumiemy nie tylko
rodziny dysfunkcyjne czy ośrodki wychowawcze, ale także szeroką gamę osób
posiadających zaburzenia i niepełnosprawności. Młodzież ta, podejmując naukę,
często już w okresie praktyk zawodowych natrafia na problemy z otoczeniem,
niezrozumieniem i niechęcią ze strony pracodawcy. Według badanych
nierzadko zdarza się, iż osoba z dużym talentem i umiejętnościami ma problem
ze znalezieniem zatrudnienia po ukończonej szkole, właśnie ze względu na
swoje schorzenie lub sytuację rodzinną. Z uwagi na bezpośrednią pracę
z klientem, pracodawcy obawiają się zatrudnić absolwenta ze szkoły specjalnej
lub np. z nadzorem kuratora. W pewnym stopniu wpływa to na zmniejszenie
zainteresowania kształceniem w tych zawodach osób z podobnymi
dysfunkcjami.
Respondenci zostali poproszeni o określenie jakie kompetencje zawodowe
i społeczne uważają za kluczowe na stanowisku technika usług fryzjerskich,
technika usług kosmetycznych, technika masażysty itp. z punktu widzenia osób
odpowiedzialnych za edukację dla tej grupy zawodowej.
W zakresie kompetencji zawodowych, badani uważają, iż osoby
wykonujące zawody beauty powinny posiadać:
umiejętności manualne
141
wiedzę kierunkową
znajomość technologii materiałowej.
Odnośnie kompetencji społecznych lista zagadnień jest zdecydowanie
dłuższa. Według badanych odpowiednia osoba kształcąca się w analizowanych
zawodach powinna charakteryzować się:
kompetencjami interpersonalnymi
kreatywnością
odpowiednim podejściem do klienta
odwagą
odpowiedzialnością
lojalnością
pewnością siebie
kulturą
umiejętnością słuchania (klienta, jak i przełożonego)
podejściem psychologicznym do klienta
asertywnością
umiejętnością pracy pod presją czasu
talentem.
Szereg z wymienionych przez respondentów cech to cechy indywidualne
danego człowieka, trudno je wykształcić w drodze edukacji. Osoba posiadająca
rozbudowane kompetencje interpersonalne – które są bardzo potrzebne w pracy
z klientem – według badanych potrzebuje szkolenia praktycznego
i teoretycznego. Właśnie na tym skupiają się szkoły zawodowe – na
rozbudowanej części nauki praktycznej, która w połączeniu z odpowiednimi
predyspozycjami społecznymi ucznia, przyniesie zadowalające efekty.
Respondenci zostali zapytani również o nowe technologie i trendy
w branży, oraz ich wpływ na konieczność modyfikacji programu kształcenia.
Według przedstawicieli edukacji, w ciągu najbliższych 3 lat te nowe technologie
na pewno wpłyną, ale jak to we fryzjerstwie, od tych nożyczek nie odejdziemy za
mocno. Oznacza to, iż pomimo innowacyjnych rozwiązań i nowych urządzeń
pojawiających się na rynku, podstawy branżowe nie mogą zostać diametralnie
142
zmienione, każda osoba kształcąca się w analizowanym zawodzie powinna znać
podbudowę pracy prostymi narzędziami. Respondenci zwrócili jednak uwagę na
potrzebę używania nowych technologii w przekazywaniu wiedzy. Uczniowie
wykorzystują np. wszelkie programy do doboru fryzur, gdzie po umieszczeniu
zdjęcia w systemie, uczą się nie tylko rodzaju fryzury, ale i doboru jej pod
kątem kształtu twarzy, koloru cery czy oczu. Jest to bardzo ważny aspekt
późniejszej pracy z klientem. Dodatkowo, uczniowie uczeni są na przykład
kamerą diagnozowania, diagnozują ten włos. Jest to niewątpliwie ważny
element nauki. Młody człowiek, który przygotowuje się do zawodu fryzjera
dzięki nowoczesnemu sprzętowi może obejrzeć strukturę włosa, czy
zanalizować stan skóry głowy. Jest to bardzo cenny zabieg, ponieważ
przygotowuje młodzież jak najlepiej, indywidualnie dla każdego klienta,
dobierać odpowiednie kosmetyki i zabiegi pielęgnacyjne, w zależności od
posiadanego przez niego rodzaju włosów.
W kontekście nowych trendów w branży, ankietowani zauważają, że
wchodzą, tak, jak we fryzjerstwie, czy kosmetyce, nowe kolory, wzorki, to tego
nie widać w programie nauczania. Jest to przede wszystkim wynik tego, że
trendy zmieniają się stosunkowo często, w zależności od potrzeb rynkowych.
System edukacji posiada sztywne ramy kształcenia, trudno więc wprowadzać
nowe aspekty do szkół za każdym razem, gdy wymaga tego rynek. Pomimo
tego, konkretne placówki starają się choć w małym stopniu wprowadzić nowe
trendy lub innowacyjne rozwiązania, używane w branży. Pomagają im w tym
współpracujące firmy i pracodawcy.
3.4.2. Ocena formalnego przygotowania absolwentów kierunków beauty
do pracy zawodowej
Przedstawiciele edukacji zgodnie twierdzą, że w podziale na płeć uczniów
jeśli chodzi o fryzjerów, to zdecydowanie kobiety wiodą prym, ale coraz częściej
przychodzą też faceci, ale to tacy faceci faceci. Jeśli chodzi o kosmetyczki, to
zdecydowanie kobiety, jeśli o masażystów, jest różnie, u mnie jest tak akurat pół
na pół, a są lata, gdzie jest więcej chłopaków. Jest to przesłanka do wniosku, iż
branża beauty, postrzegana dotychczas jako sfeminizowane środowisko
zawodowe, zmienia się wewnętrznie. Coraz częściej analizowane zawody
wybierają mężczyźni. O ile wśród masażystów często pojawiali się panowie,
wśród fryzjerów była ich zdecydowana mniejszość. Jedynie w środowisku
kosmetyczek/ kosmetologów w dalszym ciągu pracują głównie kobiety. Jest to
143
zawód uznawany za lekki, kobiecy, dlatego znacznie trudniej jest przekonać do
niego mężczyzn.
Badani zostali również poproszeni o zaznaczenie na pięciopunktowej
skali (gdzie 1 to bardzo słabo, a 5 bardzo dobrze) subiektywnej oceny względem
przekazywanej wiedzy uczniom kierunków beauty. Średnia z uzyskanych ocen
wynosiła 4,25, co świadczy o ocenie nieco ponad dobrej. W przyznaniu tej
oceny respondenci mieli niemały problem, każdy z nich wahał się co do
wysokości przyznania punktów. Najczęstszym motywem zaznaczenia wyższej
oceny był fakt, iż programy nauczania są dobrze przygotowane, a sam proces
kształcenia przebiega bez zastrzeżeń. Jedyny minus dotyczy wspomnianej już
kwestii braku w programach nowych trendów i zwrócenia uwagi na nowe
technologie.
W podobnej skali respondenci ocenili przygotowanie praktyczne
absolwentów kierunków beauty. W tym przypadku ocena była zdecydowanie
niższa i wynosiła nieco ponad średnio (3,3 punktu na 5). Dotyczyła ona ogólnie
pracowników/ absolwentów kierunków beauty. Badani zwrócili uwagę, iż wielu
absolwentów krótkookresowych kursów lub szkoleń w swoim procesie edukacji
miało zbyt mało zajęć praktycznych, co później przekładało się na problemy
w wykonywaniu zadań zawodowych.
Na bazie powyższej oceny wiedzy i umiejętności absolwentów kierunku
beauty, badani wyrazili również swoją opinię odnośnie potrzeby modyfikacji
programów kształcenia w szkołach zawodowych/ uczelniach wyższych. Według
nich ta podstawa programowa nowa, która teraz wchodzi tak naprawdę wnosi
bardzo niewiele nowego, część z tego jest tak naprawdę powrotem do tego co
było kiedyś, więc się cofamy, ona nie jest rozwojowa, tam są elementy ja bym to
powiedziała sprzętowe. Uważają oni, że zmiany powinny być bardziej widoczne
i dotyczyć samej treści kształcenia. Chodzi tutaj o rozszerzenie przekazywanej
teorii o nowe zabiegi i trendy wykorzystywane w salonach, a także większą
współpracę z pracodawcami i rynkiem pracy. Od nowej podstawy programowej
przedstawiciele edukacji oczekiwaliby innowacyjności i większego skupienia
się na potrzebach środowiska zawodowego (przyszłych klientów jak
i pracodawców). Potrzebę tę zauważają również z powodu uczniów, którzy
podejmują naukę w ich placówkach. Coraz częściej są to już pracownicy
zakładów/ firm branży beauty, którzy poszukują dodatkowego kształcenia aby
sprostać wymogom swoich klientów. Obserwujemy zmianę klienta, do nas trafia
klient po szkole wyższej (…) przychodzą po fizjoterapii na masaż, bo się nie
144
nauczyli (…) przychodzą do nas ludzie, którzy będą się uczyć równolegle, tam
sobie będą robić magisterium, a u nas oni się chcą zawodu nauczyć. Wiąże się
to również z faktem, iż osoby kończące szkołę branżową czy szkołę policealną
posiadają dużo większe zaplecze praktyczne niż oferuje im to uczelnia wyższa
lub krótkookresowe kursy. W tej kwestii przedstawiciele edukacji nie widzą
potrzeby modyfikacji programów.
3.4.3. Współpraca na linii szkoła - pracodawca
Przedstawiciele edukacji wymieniają trzy źródła wiedzy na temat potrzeb
rynku pracy. Po pierwsze, są to wszelkie informacje i publikacje przekazywane
przez samorządowe placówki monitorujące rynek pracy: ja nie ukrywam, że my
też z Państwa bazy korzystamy (tj. opracowań Obserwatorium Rynku Pracy dla
Edukacji ŁCDNiKP) i to, że tak powiem, wcale nie internetową drogą, bardzo
często wchodzimy też na stronę Wojewódzkiego Urzędu Pracy. Respondenci
zwracają uwagę, że są to aktualnie najbardziej rzetelne źródła informacji,
dostarczające danych nie tylko o lokalnym rynku pracy, ale i o sytuacji
w województwie i kraju. Kontakt w tym przypadku opiera się na korzystaniu
z publikacji wspomnianych placówek lub kontakt bezpośredni, z prośbą
o przygotowanie konkretnej analizy (np. sytuacja na rynku pracy dla
konkretnego zawodu). Drugim źródłem wiedzy o potrzebach rynku pracy są
kontakty z pracodawcami. Można je podzielić na dwie formy. Pierwsza to
kontakt korespondencyjny, mający na celu poznanie opinii pracodawców
danego sektora. Często ta forma wykorzystywana jest podczas
przygotowywania się do utworzenia nowej klasy w szkole: do projektu jak się
przygotowywaliśmy, nie powiem ile set listów wysłaliśmy bezpośrednio do
pracodawców. Badani podkreślają, że to źródło informacji dostarcza najmniejszą
liczbę danych zwrotnych. Istnieją jednak przypadki, gdzie pracodawcy bardzo
wnikliwie przygotowują się do odpowiedzi i przekazują cenne informacje na temat
zapotrzebowania na konkretne usługi i umiejętności. Trzecia, i zarazem najczęściej
wykorzystywana forma uzyskiwania wiedzy na temat rynku pracy, to kontakt
telefoniczny/ osobisty u pracodawców: własne badania i taki bezpośredni właśnie
kontakt, czyli po prostu pytanie telefoniczne osobiste itd., więc zupełne wyjście do
pracodawcy. Jest to, według badanych, najczęstsze źródło pozyskiwania wiedzy na
temat rynku pracy. Część z pracodawców to osoby współpracujące ze szkołami,
część natomiast to firmy, które dyrektor wyszukuje samodzielnie i prowadzi
rozmowy odnośnie danego zawodu.
145
Badani uważają, iż aktualnie trudno jest znaleźć dobrą firmę do podjęcia
wspólnych działań, ale gdy uda się taką pozyskać, współpraca układa się bardzo
dobrze: my byśmy padli bez tego, od tego zaczynaliśmy nasze kierunki.
Dyrektorzy wymieniają kilka najczęściej realizowanych form współpracy
z pracodawcami:
Pierwsza z nich to wsparcie przy uruchomieniu nowych klas
w placówkach edukacyjnych: dwa kierunki stawiałam przy pomocy
pracodawców (…) my początkowo zajęcia prowadziliśmy w gabinetach
pracodawców, zanim dorobiłam się własnego gabinetu, inaczej, pracowni
na poziomie wypasionego gabinetu (…) bez nich nie ruszylibyśmy
w żaden sposób. Oprócz użyczenia gabinetów do realizacji zajęć,
pracodawcy pomagają przy tworzeniu programów nauczania i tworzenia
harmonogramów zajęć;
Drugą formą jest współpraca ze szkołami na bazie zapewnienia uczniom
praktyk zawodowych. Masa absolwentek prowadzi własne gabinety i te
dziewczęta trafiają do nich na praktyki. Jest to szczególnie ważne
w kontekście osób z niepełnosprawnościami, które mają problem
z samodzielnym znalezieniem pracodawcy, u którego mogliby odbyć
wymagane praktyki. Duża część firm obawia się pracy osoby
dysfunkcyjnej. Dzięki współpracy szkoły z salonami łatwiej jest
zagwarantować młodzieży miejsce do odbycia nauki praktycznej.
Coraz częściej zdarza się również, że pracodawcy przekazują sprzęt, który
już jest przestarzały, lub reperują nasz, swój czas poświęcają. Placówki
edukacyjne często z powodu braków finansowych nie mogą pozwolić
sobie na zakup nowych, odpowiednich urządzeń do nauki praktycznej
uczniów. Dzięki wsparciu pracodawców, którzy w ramach współpracy
przekażą swój sprzęt lub pomagają w ulepszeniu tego, który znajduje się
w szkole, placówka ta może przekazywać młodzieży pełniejszą wiedzę,
a sami uczniowie uczyć się zawodu w pracowniach na terenie placówki.
Przedstawiciele edukacji bardzo sobie chwalą współpracę polegającą na
dzieleniu się wiedzą przez pracodawców: mamy szkolenia prowadzone
dla nauczycieli na terenie placówki. Dotyczą one przede wszystkim
obsługi specjalistycznych urządzeń, kwestii związanych z nowościami
w branży, lub nowych kosmetyków/ preparatów. Według respondentów,
jest to bardzo cenna wiedza, ponieważ pochodzi bezpośrednio z rynku.
Przekazana w późniejszym czasie uczniom, umożliwi im łatwiejsze
146
dopasowanie się do środowiska zawodowego po zakończonej edukacji.
Samym nauczycielom natomiast umożliwia otrzymanie skondensowanej
wiedzy branżowej, co przyczynia się do ich rozwoju zawodowego.
Wszystkie wspomniane formy współpracy opierają się na podpisanych
oficjalnych porozumieniach szkoły i danego pracodawcy. Część z respondentów
deklaruje również, że porozumienia są podpisywane, ale nie takie, które oferuje
Kuratorium Oświaty, tylko my mamy swoje porozumienia i myślę, że takie
będziemy kontynuować, wypracowane przez prawników obu stron (…)
z konkretnym pracodawcą, konkretne warunki, konkretne obostrzenia czasem.
Wyszczególnienie wszystkich praw, obowiązków i sankcji wynikających
z podpisanych porozumień, umożliwia obu stronom poczucie bezpieczeństwa
współpracy. Respondenci zwrócili uwagę, że często w trakcie realizowanych
działań dochodzi do nieoczekiwanych zdarzeń, które dezorganizują współpracę.
Dlatego też wspomniany dokument jest dla obu stron pewnym zabezpieczeniem.
Przedstawiciele edukacji w toku rozmowy ustalili dwa podstawowe
oczekiwania wobec pracodawców. Według nich, spełnienie tych oczekiwań nie
tylko wpłynie na lepszą współpracę między szkołą a rynkiem pracy, ale również
przyczyni się do poprawy całego procesu lokalnej edukacji.
Pierwsze oczekiwanie dotyczy ogólnych zagadnień, mianowicie
wykazywania większej empatii i chęci współpracy firm z obszaru beauty
z placówkami edukacyjnymi. Dotyczy to zwłaszcza kontaktów z uczniami
z zaburzeniami i niepełnosprawnościami, którzy mają ograniczone możliwości
rozwoju, z uwagi na niechęć pracodawców sektora kosmetyczno- fryzjerskiego
w przekazywaniu wiedzy. Mamy nawiązaną współpracę z salonami ale te
właścicielki są z kategorii młodych, otwartych, empatycznych i nie miały
problemu z przyjęciem tej młodzieży, która pracuje bardzo różnie, która ma
różne problemy (…) natomiast poszukiwania pracodawców, którzy chcieliby
otworzyć swój salon, pokazać, jest niewielu. Pomimo owocnej współpracy szkół
z pracodawcami, respondenci podkreślają, że jest to niewystarczająca pomoc.
Często współpracujących firm jest zbyt mało, aby wszyscy uczniowie mieli
możliwość realizacji nauki w środowisku zawodowym. Dodatkowo, badani
podkreślają, iż większa współpraca na linii pracodawca – szkoła przyniesie
efekty w postaci lepszego przygotowania młodzieży do pełnienia zadań
zawodowych. Kształcenie dualne, gdzie w szkole przekazywana jest wiedza
teoretyczna, a pracodawca przejmuje część odpowiedzialności za kształcenie
praktyczne, pozwoliłoby na zniwelowanie braków w umiejętnościach jakie
147
powstają na skutek zgłaszanych przez pracodawców zdezaktualizowanych treści
kształcenia.
Drugi obszar zagadnień poruszanych przez respondentów, to oczekiwania
pod względem treści i obowiązków powierzanych uczniom podczas praktyk
zawodowych. Badani uważają, iż część z firm, które decydują się na tego typu
współpracę nie wywiązuje się z należytego obowiązku przekazywania wiedzy
młodzieży. U nas nie ma kultury praktyk (…) przynieś, wynieś, pozamiataj, bo
o tym mówię, że to jest ten brak kultury i przede wszystkim wykorzystania czy
inaczej, chęci nauczenia czegokolwiek na żywym organizmie, a nie
wykorzystania tylko siły roboczej, bo niestety praktykanci są najczęściej
wykorzystywani jako siła robocza (…) my robimy reaserch z młodzieżą po
odbytych praktykach, i one po prostu sprzątały, albo momentami przychodziły
do nas z płaczem, bo my po prostu wymagamy od nich dużo, one wiedzą, że dwa
razy ręczników jednorazowych się nie używa, że rękawiczki jednorazowe są
jednokrotnego użytku, że są i które sterylne narzędzia, tzn. powinny być, że
klienta się odpowiednio przygotowuje i one przychodziły po prostu z płaczem, że
one jak tego wszystkiego zaczęły stosować to… Sprawą dyskusyjną są
oczywiście zasady panujące w danym zakładzie, jednak w przypadku
przekazywania wiedzy uczniom, powinna być ona z zachowaniem wszelkich
zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Respondenci, nauczeni doświadczeniem,
deklarują prowadzenie listy firm, z którymi w przyszłości nie podejmują dalszej
współpracy. Dodatkowo, samodzielnie sprawdzają stan salonów przed
wyrażeniem zgody na odbycie praktyk uczniów w danym miejscu. Kolejna
kwestia dotyczy niechęci pracodawców w powierzaniu obowiązków
zawodowych młodzieży uczącej się. Zazwyczaj osoby te zajmują się sprawami
porządkowymi lub czynnościami prostymi, jak np. mycie głowy w przypadku
fryzjera. Zabieg ten działa na niekorzyść młodych osób, ponieważ okres praktyk
z założenia polega na przyswojeniu jak największej wiedzy praktycznej, którą
pozyskać można wyłącznie poprzez pracę z klientem. W przypadku
pozbawienia ucznia tej możliwości, okres spędzony u pracodawcy jest
całkowicie niewykorzystany. Według respondentów, pracodawcy powinni
zwrócić większą uwagę na fakt, że poprzez praktyczne przekazywanie wiedzy
przygotowują swojego potencjalnego nowego pracownika.
148
3.4.4. Wnioski wynikające z badania przedstawicieli edukacji
Poniżej przedstawiono najważniejsze wnioski, sformułowane na bazie
badania przedstawicieli edukacji, zaangażowanych w proces kształcenia
pracowników branży beauty.
1. Na terenie Łodzi jest popyt na usługi branży beauty, brak jednak
odpowiedniego standardu obsługi klienta. Wynika to przede wszystkim
z różnorodności w zakresie posiadanych kwalifikacji i umiejętności przez
pracowników tej branży. Respondenci zauważają również, że firmy
świadczące wiele usług, najczęściej są wyspecjalizowane wyłącznie
w jednej z nich. Pozostałe traktowane są z mniejszą starannością.
Dodatkowo, wielu pracowników sektora beauty uzyskuje zatrudnienie
jedynie po odbyciu krótkookresowych kursów, co nie jest wystarczające
w pracy z klientem.
2. Aktualnie przybywa uczniów szkół zawodowych/ branżowych, którzy
chcą kształcić się w analizowanych zawodach. Respondenci zwracają
uwagę, iż ostatni okres dwóch – trzech lat był trudnym czasem dla
placówek edukacyjnych, prowadzących nabór na zawody z branży
kosmetyczno-fryzjerskiej. Problemów z naborem nie miały i nadal nie
mają placówki kształcące osoby z niepełnosprawnościami.
3. Wśród kompetencji zawodowych, potrzebnych na stanowiskach
analizowanych w badaniu, respondenci jako najważniejsze uważają:
umiejętności manualne, wiedzę kierunkową i znajomość technologii
materiałowej. Znacznie szerszy jest według respondentów wachlarz
potrzebnych pracownikom branży beauty kompetencji społecznych. Są to:
kompetencje interpersonalne, kreatywność, odpowiednie podejście do
klienta, odwaga, odpowiedzialność, lojalność, pewność siebie, kultura,
umiejętność słuchania klienta, podejście psychologiczne do klienta oraz
asertywność.
4. Dyrektorzy szkół deklarują, iż nowe technologie mogą w przyszłości mieć
wpływ na konieczność modyfikacji programu kształcenia, jednak
aktualnie wykorzystywane są one wyłącznie do przekazywania wiedzy.
Są to przykładowo specjalistyczne oprogramowania komputerowe do
doboru fryzur, lub do diagnozowania struktury włosa za pomocą kamery.
Respondenci widzą brak nauczania trendów rynkowych, które są
oczekiwane przez rynek pracy. Zauważają potrzebę wprowadzenia takich
149
zmian do programu, z uwagi na lepsze przygotowanie młodzieży do
wykonywania zadań zawodowych.
5. W pięciopunktowej skali (gdzie 1 to bardzo słabo, a 5 bardzo dobrze)
przedstawiciele edukacji oceniali treści przekazywanej wiedzy uczniom
oraz przygotowanie praktyczne absolwentów. W pierwszym przypadku
średnia ocen wynosiła nieco ponad dobrze (4,25 na 5 punktów), natomiast
w drugim średnia ocen wynosiła nieco ponad średnio (3,3 na 5).
6. Jako podstawowe źródła wiedzy na temat sytuacji na lokalnym rynku
pracy respondenci wymieniają dwa. Pierwsze to baza informacji
przygotowana przez samorządowe ośrodki badawcze: Obserwatorium
Rynku Pracy dla Edukacji ŁCDNiKP oraz Wojewódzkiego Urzędu Pracy.
Druga forma to bezpośredni kontakt z pracodawcami za pośrednictwem
własnych badań korespondencyjnych lub telefonicznego/ osobistego
kontaktu z pracodawcą.
7. Przedstawiciele edukacji wymieniają cztery najczęstsze formy współpracy
z pracodawcami:
Organizowanie lub przyjmowanie młodzieży przez pracodawców
w ramach praktyk zawodowych lub nieobligatoryjnych. Jest to jedna
z najczęstszych form współpracy na linii szkoła – pracodawca.
Prowadzenie zajęć w gabinetach/ zakładach pracodawców dla uczniów
placówki edukacyjnej. Tę formę współpracy najczęściej wykorzystują
uczniowie kształcący się w zawodzie technik masażysta, z uwagi na
możliwość pracy z wykorzystaniem specjalistycznych urządzeń.
Przekazywanie sprzętu przez pracodawców lub pomoc w naprawie już
posiadanego przez placówkę urządzenia.
Pracodawcy organizują również szkolenia dla nauczycieli
w placówce z obsługi urządzeń lub nowych technik
wykorzystywanych w branży.
8. Respondenci wymienili jedynie dwa oczekiwania wobec pracodawców
branży beauty. Pierwsze dotyczy większej empatii i chęci współpracy
z placówkami edukacyjnymi i samymi uczniami. Drugie dotyczy
natomiast kultury praktyk, której według ankietowanych często brakuje.
Badani oczekiwaliby większego skupienia się na przekazywaniu uczniom
wiedzy praktycznej, a nie angażowaniu ich głównie w prace porządkowe.
150
3.5. WYNIKI BADAŃ ZREALIZOWANYCH WŚRÓD
PRZEDSTAWICIELI SAMORZĄDÓW
3.5.1. Kondycja oraz perspektywy rozwoju szkół kształcących w zawodach
beauty na terenie Łodzi/ województwa łódzkiego
Przedstawiciele samorządów podkreślają, iż istotną informacją dla
pracodawców branży beauty w Łodzi i miastach ościennych jest fakt istnienia
kilkunastu placówek publicznych w całym województwie, kształcących
w analizowanych zawodach. Są to szkoły ponadpodstawowe/ponadgimnazjalne
i policealne, nad którymi pieczę sprawują Wydziały Edukacji Urzędu
Marszałkowskiego w Łodzi i Urzędu Miasta Łodzi.
Zgodnie z informacją przedstawiciela Wydziału Edukacji Urzędu
Marszałkowskiego w Łodzi, w zawodzie technik usług kosmetycznych
kształcenie w regionie jest prowadzone aż w 5 szkołach. W tym obszarze
istnieje stały nabór uczniów i obserwuje się cały czas duże zainteresowanie.
Kształcenie jest prowadzone najczęściej w jednej grupie, a w razie potrzeb od
połowy semestru uruchamiana jest kolejna grupa. Jest to kierunek kształcenia,
który do tej pory nie miał problemów z rekrutacją uczniów.
Kształcenie w zawodzie technik masażysta w roku szkolnym 2018/2019
również jest prowadzone w 5 placówkach. Powstaje co roku jedna grupa
i w razie potrzeby jest otwierana kolejna. Podobnie jak we wcześniejszym
zawodzie w tym przypadku nie zauważa się problemów z naborem kandydatów.
Ponadto zawód technika można również uzyskać w ramach KKZ
(kwalifikacyjnych kursów zawodowych). Aktualnie prowadzone są one
w 2 placówkach. Uczestnikami są słuchacze, którzy uzupełniają swoje
kwalifikacje. Najczęściej zdarza się to w sytuacji, gdy w przeszłości dana osoba
przerwała kształcenie, a obecnie dąży do uzyskania pełnych (kompletnych)
kwalifikacji do wykonywania zawodu.
Kształcenie w zawodach objętych analizą jest prowadzone w ścisłej
współpracy z pracodawcami (np. w przychodniach, salonach). Jest to
najważniejsza część kształcenia praktycznego - zawodowego. Beneficjentami
powyższych kierunków są zazwyczaj osoby, które po zakończeniu edukacji
planują założyć własną działalność gospodarczą lub są już aktywni na rynku
pracy, jednak z różnych przyczyn chcą poszerzyć swoją wiedzę lub ją uzupełnić.
151
Zgodnie z informacją Wydziału Edukacji Urzędu Miasta Łodzi jedynie
zawód fryzjera i technika usług fryzjerskich z analizowanego obszaru jest
kierunkiem kształcenia w stolicy regionu - Łodzi. Nauka jest prowadzona w:
Zespole Szkół Rzemiosła im. Jana Kilińskiego (Fryzjer – Branżowa
szkoła I stopnia nr 21, Technik usług fryzjerskich – Technikum nr 21).
Według opinii przedstawicieli Wydziału Edukacji jedna wspomniana
szkoła jest wystarczająca, adekwatna do zgłaszanych potrzeb.
Dodatkowo, kształcenie w zawodzie fryzjer jest prowadzone
w następujących placówkach:
Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 1 im. Janusza Korczaka
w Łodzi (Fryzjer - Szkoła Branżowa I Stopnia Specjalna nr 22); dla
młodzieży słyszącej o obniżonej normie intelektualnej, młodzieży
niesłyszącej i słabo słyszącej.
Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii nr 4 w Łodzi (fryzjer - Branżowa
Szkoła I Stopnia nr 25); wspiera trudną młodzież w funkcjonowaniu
w społeczeństwie.
Respondenci zwrócili uwagę na fakt, iż 2-3 lata temu był przeprowadzany
dodatkowy nabór na technika usług fryzjerskich, jednak nie odnotowano
chętnych uczniów. Jeśli zaznaczy się wzrost zapotrzebowania wśród młodzieży,
to nabór będzie zwiększony (nastąpi otwarcie dodatkowych klas w tych samych
szkołach).
Zmniejszenie zainteresowania kształceniem we wspomnianym zawodzie
przedstawiciele samorządu upatrują przede wszystkim w fakcie, iż
funkcjonujące na rynku pracy salony fryzjerskie rzadko chcą zatrudnić lub
„szkolić” praktycznie młode osoby, co zniechęca je do podjęcia nauki
(późniejsza bariera w wejściu na rynek pracy).
Ze względu na rozwój branży podjęto (ale bez powodzenia) próbę
wdrożenia w jednej z łódzkich szkół nowego kierunku kształcenia związanego
z obszarem kosmetyki. Zdecydowana większość kandydatów zgłaszających
chęć kształcenia to osoby dorosłe, wśród młodzieży natomiast nie odnotowano
chętnych. W opinii przedstawicieli samorządu istnieje problem łączenia
kształcenia młodzieży z dorosłymi w jednej szkole. Według głosów dyrektorów
szkół zawodowych zgłaszających się do samorządu, sytuację tę powinny
rozwiązać Centra Kształcenia Praktycznego/ Zawodowego, poprzez organizację
kursów zawodowych dla dorosłych.
152
Z kolei przedstawicielka Kuratorium Oświaty w Łodzi zauważa, iż stan
szkolnictwa zawodowego w obszarze fryzjersko-kosmetycznym jest dobry, ale
nie w zakresie modelowania ciała. Tu nie ma wystarczającej liczby kierunków
kształcenia. Obszar „modelowanie ciała” mógłby się rozwijać, biorąc pod
uwagę perspektywy i potrzeby rynku. Zwłaszcza widać te oczekiwania
w odniesieniu do ludzi młodych, zainteresowanych tym kierunkiem
w kontekście własnych potrzeb. Podkreśliła także, iż oferta edukacyjna nadal
będzie się rozwijała, jeśli chodzi o profil fryzjersko-kosmetyczny. Jest ona
skierowana głównie do młodych osób, natomiast mniej do pracowników
aktywnych na rynku pracy. Podstawą wyznaczania kierunków rozwoju tego
typu szkół zawodowych są oczekiwania płynące z rynku. Należy jednak zwrócić
uwagę, że szkoły o tym profilu działają na podobnych zasadach jak inne szkoły
zawodowe. Chodzi przede wszystkim o to, aby „wykształcić” absolwentów tak,
aby odnaleźli się na rynku pracy. Według respondentki w analizowanej branży
są obecnie modne dwa kierunki kształcenia: masażysta i dietetyk.
W dalszej części rozmowy, badani zostali zapytani o cele, oczekiwania
samorządu wobec edukacji, obawy, a także szanse dalszego rozwoju.
Podstawowym celem działań samorządu, a także szkół kształcących
w analizowanych zawodach, jest znalezienie przez uczniów pracy
w wyuczonym zawodzie lub aby, poprzez podniesienie swoich kwalifikacji,
mogli awansować. Natomiast w odniesieniu do szkół oczekiwaniem samorządu
jest kształcenie „na wysokim poziomie” i zaspokojenie potrzeb szczególnie
lokalnego oraz regionalnego rynku pracy. Samorząd oczekuje, aby edukacja
była prowadzona na odpowiednim poziomie i w odpowiednich warunkach (była
jak najbardziej „wartościowa”), aby młodzież znalazła zatrudnienie
bezpośrednio po ukończeniu danej szkoły zawodowej. W kontaktach
z pracodawcami, oczekiwania skupiają się przede wszystkim wokół poprawy
i zacieśnienia współpracy ze szkołami.
W kwestii zagrożeń dla analizowanych kierunków kształcenia,
samorządy obawiają się nasycenia rynku pracownikami tej branży, zwłaszcza
w zawodzie kosmetyczki. Z uwagi na wielość krótkookresowych kursów, duża
część osób poszukuje zatrudnienia w tym obszarze. Druga obawa dotyczy braku
chęci podejmowania przez młodzież nauki w zawodzie fryzjer. Jest to zawód
ciężki, stosunkowo nisko płatny, zwłaszcza na początku drogi zawodowej.
Dlatego młodzież coraz rzadziej decyduje się na kształcenie w tym zawodzie.
Pracodawcy poszukują osób z wykształceniem fryzjerskim, jednak liczba
153
uczniów, którzy kończą szkołę i później chcą pracować w zawodzie, jest nadal
zbyt niska. Następnym zagrożeniem według badanych jest fakt, iż szkoły nie są
jeszcze w pełni przygotowane do nowych technologii ani wyposażone
w nowoczesny sprzęt. Sam program nauczania nie odpowiada także w całości
wykorzystywanym w branży nowym metodom pracy. Młodzież kończąca naukę
nie potrafi posługiwać się niektórymi urządzeniami/sprzętem i/lub używać
nowych kosmetyków wykorzystywanych w branży. Według samorządu jest to
kolejna bariera, która jest stawiana przed absolwentami na początku ich
przyszłej drogi zawodowej. Może to negatywnie wpłynąć na przyszłe decyzje
w wyborze kierunków z obszaru beauty w dalszym kształceniu.
Niewątpliwą szansą jest to, że rynek ten będzie się rozwijał. Wejdą nowe
technologie, będzie nowe zapotrzebowanie odbiorców. Pojawią się nowości
związane z pielęgnacją, nowe metody pracy. Rozwój technologii będzie miał
wpływ na to, że rynek nie będzie w pełni nasycony i znajdą się chętni, aby
uczestniczyć w szkoleniach, chętni, aby rozwijać swoje kompetencje w tym
obszarze. Ponadto, zauważalny jest wzrost znaczenia w społeczeństwie
wyglądu/stylistyki dla projektowania własnej, szczególnie zawodowej
przyszłości. Szanse dla rozwoju szkół zawodowych o omawianym profilu, to:
zapotrzebowanie młodych, zmiana spojrzenia na wizerunek osób, które pracują
zawodowo w różnych miejscach/ zawodach związanych z branżą beauty.
Pojawiające się nowe technologie i mechatronizacja procesów wpływają istotnie
na zmianę postrzegania sektora fryzjersko - kosmetycznego.
Przedstawiciele samorządu (także Kuratorium Oświaty w Łodzi), biorący
udział w badaniu, wypowiedzieli się również w kwestii dalszych planów wobec
kształcenia w zawodach branży beauty. Według nich, podstawą wyznaczania
kierunków rozwoju jest zapotrzebowanie rynku pracy zarówno lokalnego, jak
i regionalnego. Swoje opinie opierają o dane i informacje pozyskane z kilku
poniższych źródeł:
Uruchamianie nowych kierunków kształcenia, poparte jest informacjami
o zawodach deficytowych, które pozyskiwane są z Wojewódzkiego
Urzędu Pracy w Łodzi - Regionalnego Obserwatorium Rynku Pracy,
z badań prowadzonych przez Obserwatorium Rynku Pracy dla Edukacji
w Łódzkim Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia
Praktycznego, i wizji placówki prezentowanej przez dyrektora danej
szkoły. Ważne w podejmowaniu decyzji o uruchamianiu konkretnego
154
kierunku kształcenia są informacje pozyskiwane od Wojewódzkiej Rady
Rynku Pracy i Powiatowej Rady Rynku Pracy.
Odnośnie przygotowywania oferty kształcenia przez daną placówkę,
wykorzystywane są informacje z prowadzonych w szkołach badań losów
absolwentów (realizowanych corocznie) – badane są zamiary w postaci
pytania skierowanego do absolwenta opuszczającego szkołę, gdy odbiera
swój dyplom. Ma to na celu uzyskanie informacji co do planowanych
w przyszłości kierunków dalszego kształcenia lub ich braku. Pozwala
także na przygotowanie odpowiedniej oferty kursów/ szkoleń dla danej
grupy zawodowej. Obowiązkiem szkoły jest przekazywanie takiej
informacji do Kuratorium Oświaty w Łodzi i samorządu.
Istotnym (jeśli nie najważniejszym) źródłem informacji są słuchacze,
którzy zgłaszają potrzeby bezpośrednio od pracodawców. To oni kształcą
się pod potrzeby pracodawców (potrzeby, które sami rozpoznają). Ich
zgłoszenie jest podstawą podejmowania decyzji przez szkołę
o uruchomieniu danego kierunku kształcenia zawodowego. W szkole
policealnej kształcą się osoby w wieku 18-19 lat do nawet 50-60 lat.
Część tych uczniów/ słuchaczy kształci się dla siebie, a nie tylko dla
kontynuowania lub zmiany pracy. Niektórzy mają zamiar zmienić pracę,
ale brakuje im wiedzy i praktyki (bądź ich wiedza jest niewystarczająca).
Niektórzy chcą zmienić swoją branżę, inni chcą spełnić swoje marzenia.
Niektórzy się całkowicie przekwalifikowują.
Podstawą rozwoju dla szkół o tym profilu jest współpraca
z pracodawcami. Umożliwia ona poznanie potrzeb pracodawców co do
przyszłych pracowników (wymagane kwalifikacje, umiejętności), ale
również poznania przez uczących nowych technologii wykorzystywanych
w branży. Dzięki współpracy, polegającej na prowadzeniu nauki
z wykorzystaniem specjalistycznych urządzeń, szkoła wraz z partnerami
przygotowuje „idealnego” pracownika, który w perspektywie zaspokoi
potrzeby pracodawcy. Współpraca z pracodawcami jest widoczna
w regionie – przykładem są chociażby organizowane coraz częściej staże
u pracodawcy.
Szkoła zawodowa w Łodzi w opinii przedstawicieli samorządu (Wydziału
Edukacji w Łodzi) nadąża za „nowym” – pozyskuje środki finansowe na nowe
pracownie i wyposażenie, dzięki czemu kształtowane są nowe oczekiwane przez
rynek umiejętności. W ramach kształcenia praktycznego wykorzystywane jest
najnowsze wyposażenie będące w posiadaniu zakładów pracy.
155
Należy zwrócić uwagę na wprowadzane zmiany w przeprowadzaniu
egzaminów. Ich wyznacznikiem jest obowiązek podniesienia kwalifikacji.
Zmiany koncentrują się na usprawnieniu i zwiększeniu efektywności
egzaminów zawodowych. Ministerstwo Edukacji Narodowej wdraża założenia
reformy od 1 września 2019 r., przede wszystkim związane z systemem
egzaminów i kształceniem praktycznym. MEN chce by pracodawcy bardziej
angażowali się w proces uczenia. Zobliguje też dyrektora szkoły do nawiązania
współpracy z pracodawcą właściwym dla zawodu i branży, przed
wprowadzeniem nowego zawodu do kształcenia w szkole. Pojawi się też
obowiązek przystąpienia do egzaminu zawodowego – obecnie nie jest to
konieczne. Według MEN zmiany te wpłyną na poprawę jakości kształcenia
w szkołach i zaktywizują szkoły do prowadzenia kształcenia zawodowego na
najwyższym poziomie. Skuteczność kształcenia zawodowego powinna być
mierzona liczbą absolwentów, którzy uzyskują kwalifikacje zawodowe51.
3.5.2. Współpraca szkół kształcących w zawodach branży beauty
z pracodawcami
Według przedstawicieli samorządu współpraca na linii szkoła-pracodawca
jest dobra. Istnieje szereg podejmowanych działań w obszarze współpracy rynku
pracy i edukacji. Dzięki temu także, iż część nauczycieli pracujących
w szkołach prowadzi własne salony i działalność gospodarczą, zatem
przekazywana uczącym się wiedza jest ugruntowana na bazie wielu lat
doświadczeń zawodowych. Do najważniejszych działań podejmowanych
w relacji szkoła – pracodawca, samorząd zalicza:
Współpracę z Izbą Rzemieślniczą i zrzeszonymi w ramach cechów
rzemiosł pracodawcami. Efektywność tej współpracy jest oceniana
poprzez organizację różnych pokazów, a także we współpracy
z rzemiosłem, prowadzenie projektów dla społeczeństwa (np. wsparcie
Domu Spokojnej Starości).
Współpracę polegającą na organizacji praktyk dla uczniów. Podstawą
organizacji tych praktyk są specjaliści z zakładów pracy, którzy są
zatrudniani jako kadra pedagogiczna. Zawierane są umowy dotyczące
praktycznej nauki zawodu ze szkołami (zajęcia realizowane w szkołach).
Ponadto szkoły współpracują również z kilkoma firmami regionalnymi,
które specjalizują się w produkcji produktów branży, co pozwala na
51 https://www.gov.pl/web/edukacja/egzamin-zawodowy
156
wprowadzenie nowości kosmetycznych. Producenci Ci zaopatrują szkoły
w produkty kosmetyczne.
Współpracujący pracodawcy zapewniają również placówce edukacyjnej
wyposażenie dydaktyczne, tj. nowoczesny sprzęt do nauki. Najczęściej są
to urządzenia już niewykorzystywane w firmie i przekazywane w formie
darowizny do celów edukacyjnych. Pośrednio jest to jeden z powodów,
dzięki któremu placówki/ pracownie edukacyjne są coraz lepiej
wyposażane. Dlatego kształcenie może odbywać się na bazie własnych
pracowni/ własnego zaplecza.
Przedstawiciele samorządu zauważają także pewne bariery w kontaktach
z pracodawcami. Współpraca szkół kształcących w analizowanych zawodach
z przedsiębiorcami z branży napotyka na problemy, szczególnie w małych
firmach – zakładach jednoosobowych. Taki pracodawca (właściciel firmy) nie
ma ani czasu ani zbyt wielu możliwości, aby wspomóc proces edukacyjny
młodzieży (a branża ta jest reprezentowana w dużej mierze przez
mikroprzedsiębiorstwa). Istotne propozycje rozwiązań daje Ministerstwo
Edukacji Narodowej (np. odliczenia od podatku52). Druga kwestia dotyczy
efektywności współpracy samych uczniów i pracodawców. Uczniowie niekiedy
są angażowani do prac prostych (np. sprzątanie), zamiast do nauki w zawodzie.
Spędzony czas w salonie czy zakładzie nie jest więc wykorzystywany na
doskonalenie umiejętności praktycznych.
Oczekiwaniem samorządu w stosunku do władz szkolnych
i pracodawców w związku z rozwijaniem współpracy, jest podejmowanie przez
szkoły takiej aktywności z pracodawcą, która skutkuje opracowywaniem
wspólnych programów nauczania. Można wtedy znacznie szybciej i trafniej
reagować na zmiany i tendencje na rynku. Respondenci zwracają również
uwagę, że młodzież musi pracować w swoim zawodzie w realnych/
rzeczywistych warunkach, a przedsiębiorca (ze względu na własne oczekiwania)
nie powinien unikać tej współpracy. Jest to dla firmy dodatkowa korzyść,
ponieważ z tytułu podejmowanej ze szkołą współpracy może mieć przyszłego
pracownika i nie musi się martwić o nabór kadry do własnej firmy. Dodatkowo,
według badanych, to Cech Rzemiosł powinien wspierać także pracodawców
z branży (firm zrzeszonych w tych cechach) w dotarciu do informacji o szkole
52 Zostają wprowadzone zmiany w przepisach podatkowych, które stwarzają preferencje podatkowe dla
przedsiębiorców (osób prawnych lub osób fizycznych), przekazujących darowizny dla publicznych szkół
prowadzących kształcenie zawodowe, publicznych placówek kształcenia ustawicznego lub publicznych centrów
kształcenia zawodowego. Dotychczas darowizna, która była przekazywana na rzecz szkół finansowanych ze
środków publicznych nie podlegała odliczeniu od dochodu: https://www.gov.pl/web/edukacja/preferencje-
podatkowe-dla-pracodawcow
157
i możliwościach oraz kierunkach/ formach współpracy szkoły z pracodawcami.
Szkole jest znacznie trudniej dotrzeć do każdego zakładu fryzjerskiego na
terenie miasta i regionu.
Efektywność tej współpracy jest widoczna na ostatnim etapie kształcenia
– gdy uczący się już pracują u tego samego pracodawcy bądź też czeka na nich
praca zaraz po ukończeniu szkoły. Na podstawie badań prowadzonych przez
szkoły, większość absolwentów znajduje swoje miejsce pracy, część wyjeżdża
za granicę – jako dobrze wykwalifikowani fryzjerzy (np. są zatrudniani
w Niemczech, pracując w domach swoich klientów). Są też organizowane staże
poza granicami kraju (w zawodzie fryzjer-stylista). Jak zauważają respondenci
styliście łatwiej wejść na rynek pracy po odbytym stażu.
Według przedstawicieli samorządu placówki edukacyjne tej branży
powinny być wyposażone w najlepszy sprzęt i urządzenia, tak aby osoby, które
kształcą się w nich miały wysokie kompetencje. Placówki są otwarte na
zapotrzebowanie zgłaszane przez branżę. Dyrektorzy szkół obserwują rynek
lokalny, w którym działa placówka oraz rynek regionalny i starają się
odpowiedzieć na zgłoszone potrzeby zwiększonego naboru. Dyrektorzy szkół
podejmują działania, aby dostosować kształcenie do potrzeb uczniów/ słuchaczy
– zapewnić odpowiedni rozwój kompetencji oraz godziny zajęć. Promują także
swoje szkoły i są aktywni na rynku. A co ważne, dyrektor szkoły po zbadaniu
oczekiwań swoich nauczycieli kieruje ich w zależności od zgłoszonych potrzeb
na odpowiednie szkolenia w ramach doskonalenia zawodowego. Jak
w rozmowie wskazują respondenci, szkoły zawodowe mają również zapewnione
środki finansowe na zakup odpowiedniego dla danego profilu wyposażenia. Ta
branża jest dobrze dostosowana do potrzeb kształcenia – są zapewnione realne
warunki nauki i pracy.
3.5.3. Zapotrzebowanie pracodawców z branży beauty na absolwentów
Według respondentów zapotrzebowanie pracodawców branży beauty na
absolwentów jest bardzo duże, o czym świadczy szereg informacji
przekazywanych bezpośrednio do samorządu.
Wydział Edukacji Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi diagnozuje
zapotrzebowanie rynku pracy na zawody poprzez pozyskiwane informacje
o zawodach deficytowych, na podstawie zatrudnienia absolwentów oraz poprzez
pozyskiwanie informacji bezpośrednio od uczniów/ słuchaczy, którzy są
aktywni na rynku. Wspomniane informacje o zawodach deficytowych są
158
pozyskiwane z opracowań Regionalnego Obserwatorium Rynku Pracy WUP
w Łodzi (jednostce podległej samorządowi województwa łódzkiego). Jest też
prowadzona w terenie ścisła współpraca z powiatowymi urzędami pracy, skąd
pozyskiwane są informacje o zapotrzebowaniu rynku pracy i potrzebach
w zakresie osiągania konkretnych kwalifikacji. Swoje obserwacje przekazuje
także szkoła, która diagnozuje losy swoich absolwentów. To bardzo cenne
źródło informacji. Dodatkowo przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego
zauważają, iż sam dokonywany nabór do szkół o tym profilu wskazuje, że jest
duże zapotrzebowanie na pracowników branży beauty. Nabór jest prowadzony
w każdej części województwa łódzkiego, a słuchacze napływają z danego
otoczenia (terenu). Zazwyczaj uzupełniają swoją wiedzę w tej części
województwa, gdzie pracują.
Podobne źródła pozyskiwania informacji w zakresie zapotrzebowania
pracodawców branży beauty na absolwentów deklarują przedstawiciele
Wydziału Edukacji Urzędu Miasta Łodzi. W tym przypadku diagnozowanie
zapotrzebowania rynku pracy przez samorząd odbywa się poprzez:
prowadzenie działalności w zakresie monitorowania rynku pracy przez
podległe samorządowi Obserwatorium Rynku Pracy dla Edukacji
w Łódzkim Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia
Praktycznego,
pozyskane informacje w wyniku nawiązania bezpośredniego kontaktu
z pracodawcami i absolwentami szkół,
organizowanie corocznych Targów Edukacyjnych (prowadzenie rozmów,
organizacja staży, nawiązywanie współpracy z pracodawcami
i partnerami, a dla młodzieży możliwość zewnętrznego kontaktu
bezpośrednio i na bieżąco).
Natomiast diagnoza zapotrzebowania rynku przez Kuratorium Oświaty
w Łodzi jest prowadzona w oparciu o analizy Ministerstwa Edukacji Narodowej
(w szczególności prognozy53) i Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Łodzi. Co
istotne, w ramach działań Wojewódzkich Rad Rynku Pracy będą wydawane co
53 „Prognoza zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym
i wojewódzkim rynku pracy” będzie określana corocznie przez ministra właściwego do spraw oświaty
i wychowania w drodze obwieszczenia i będzie uwzględniała dane Instytutu Badań Edukacyjnych opracowane
w szczególności na podstawie statystyki publicznej, danych z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Systemu
Informacji Oświatowej oraz po zasięgnięciu opinii rad sektorowych do spraw kompetencji i Rady Programowej
do spraw kompetencji, a także ministrów właściwych dla zawodów szkolnictwa branżowego. Prognoza będzie
ogłaszana corocznie do 1 lutego danego roku: https://www.gov.pl/web/edukacja/monitorowanie-potrzeb-rynku-
pracy
159
5 lat (inaczej niż dotychczas) opinie o potrzebie wdrożenia nowych kierunków
kształcenia – o zasadności kształcenia w danym zawodzie, zgodnie z potrzebami
rynku pracy i po zapoznaniu się z prognozą. Z tych informacji korzystają i nadal
korzystać będą Kuratoria Oświaty. Informacja będzie dotyczyła opinii na temat
nowych otwieranych kierunków kształcenia. Uzupełniającym źródłem
informacji dla Kuratorium Oświaty w Łodzi są też wyniki badań zawartych
w raportach publikowanych przez Obserwatorium Rynku Pracy dla Edukacji
ŁCDNiKP.
Samorząd zauważa, iż uczniowie/ słuchacze znajdują zatrudnienie po
tych, analizowanych w ramach niniejszego projektu badawczego, kierunkach
kształcenia. Ocena szkoły z punktu widzenia rynku pracy jest bardzo dobra
(zwłaszcza szkół policealnych). W ocenie pracodawców słuchacze mają dobre/
wysokiej jakości kompetencje. Kształcenie praktyczne jest prowadzone na
wysokiej jakości, odpowiednim sprzęcie. Minusem w ocenie absolwentów jest
fakt, iż żądania finansowe młodych są na początku zatrudnienia zbyt duże.
Zniechęca to pracodawców do podjęcia z nimi współpracy. Dlatego też część
młodych osób decyduje się na uruchomienie własnej działalności gospodarczej
w tym obszarze. Sprzyja temu możliwość otrzymania pożyczki bezzwrotnej
z Powiatowego Urzędu Pracy na prowadzenie swojej działalności.
Jak ważna jest to branża dla regionu świadczyć może uwzględnienie
w STRATEGII ROZWOJU WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO 2020 przemysłu
kosmetycznego wśród kluczowych przemysłów regionu, które będą się rozwijać
w oparciu o nowoczesne technologie54. Badani podkreślają, że w regionie jest
obserwowane zapotrzebowanie rynku, dlatego też otwarcie nowych kierunków
jest potrzebne (aby zaspokoić potrzeby rynku pracy i trendy w tej branży oraz
zachodzące dynamicznie zmiany).
3.5.4. Instrumenty służące poprawie wizerunku szkoły zawodowej jako
atrakcyjnego miejsca do nauki
Respondenci wielokrotnie podkreślają, że należy rozwijać promocję
szkolnictwa zawodowego wśród nie tylko młodzieży, ale i ich rodziców.
54 W Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020 wskazano 16 inteligentnych specjalizacji regionalnych,
które będą się rozwijać w oparciu o nowoczesne technologie (biotechnologie, nanotechnologie i zaawansowane
materiały, mechatronika, technologie komunikacyjne i informatyczne). Zaliczono do nich: kluczowe przemysły
regionu tj.: wspomniany powyżej kosmetyczny, farmaceutyczny, medyczny, meblowy, maszynowy
i elektromaszynowy, włókienniczy, rolno-spożywczy, materiałów budowlanych, energetyczny i eko-przemysły;
specjalistyczne usługi: usługi dla ochrony zdrowia, eko-usługi, logistyka, BPO, IT; przemysły kreatywne.
160
Wymieniają jednak dwie ważne przeszkody w propagowaniu szkół
zawodowych w społeczeństwie.
Przede wszystkim barierą jest nadal informacja przedstawiająca
wizerunek szkolnictwa zawodowego jako „gorszego”. Jednak rynek pracy
wskazuje na duże zapotrzebowanie na specjalistów. Ważne jest więc
przekonanie młodych, że warto kształcić się i to zarówno na poziomie średnim
jak i wyższym (tu część uczących się uzupełnia swoją wiedzę, zwłaszcza
praktyczną w danej branży). Po drugie, w społeczeństwie panuje opinia, że kto
nie ma matury to się „nie liczy” i dlatego trudno w opinii przedstawicieli
samorządu lokalnego przyciągnąć młodych do szkół zawodowych
np. kształcących się w zawodzie fryzjera.
W celu promocji szkolnictwa zawodowego wśród potencjalnych
beneficjentów, samorządy wraz ze szkołami podejmują szereg działań. Do
najważniejszych z nich respondenci zaliczają niżej wymienione:
Szkoły organizują spotkania z pracodawcami, podczas których firmy mają
możliwość pokazania swojej branży i wskazania własnych oczekiwań
(np. podczas Dni Otwartych danej szkoły);
Promocja kształcenia zawodowego w Łodzi jest prowadzona w ramach
interesujących projektów/ programów pod nazwą:
„Ucz się w Łodzi”, programu polegającego na inwestycjach w szeroko
rozumiany rozwój szkolnictwa zawodowego i technicznego,
Gazety Wyborczej „ZAWODOWCY”, projektu skierowanego do
uczniów ostatnich klas szkół podstawowych i gimnazjów, którzy stają
przed wyborem dalszej ścieżki edukacyjnej (w tym szkoły
zawodowej). W projekcie tym chodzi o zmianę społecznego
postrzegania edukacji zawodowej;
W marcu 2019 roku został zorganizowany przez Kuratorium Oświaty
w Łodzi „Kongres zawodowy” w Kleszczowie. Była to uroczystość, na
której odbywała się promocja wszystkich kierunków kształcenia
zawodowego, zwłaszcza tych poszukiwanych przez gospodarkę i rynek
pracy;
Kuratorium Oświaty w Łodzi promuje też szkolnictwo zawodowe na
swojej stronie internetowej. Ma wydzieloną w tym celu zakładkę
dotyczącą szkolnictwa zawodowego i zmian zachodzących w tym
kształceniu. Kuratorium chce też być obecne przy podpisywaniu przez
161
pracodawców listów intencyjnych i patronatów ze szkołami o wspieranie
szkoły,
Samorząd wzmacnia łódzkie szkolnictwo zawodowe poprzez
np. określanie liczby klas, w zależności od zgłaszanego przez dyrektora
szkoły zawodowej zapotrzebowania na klasy/oddziały (WE UMŁ);
Promocja szkolnictwa zawodowego jest przez samorząd wojewódzki
prowadzona między innymi w ramach konkursu – Nagrody MOCNI
W BIZNESIE - kategoria „Odpowiedzialny przedsiębiorca” – taki, który
współpracuje ze szkołami. Jeszcze w ramach tych nagród nie było tej
przeznaczonej w obszarze beauty (ale to nie znaczy, że w przyszłości nie
będzie brana pod uwagę);
W Łodzi natomiast taka promocja jest prowadzona w ramach
organizowanego przez Prezydenta Miasta we współpracy z Łódzkim
Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego konkursu
o nazwie „Pracodawca Kreujący i Wspierający Edukację”. Celem
konkursu jest wyróżnienie pracodawców uczestniczących w kreowaniu
procesów kształcenia w szkołach, promowanie współpracy pracodawców
ze szkołami oraz inspirowanie pracodawców do uczestnictwa w tworzeniu
pozytywnego wizerunku szkoły i podnoszenia jej prestiżu. Wyróżnieni
w konkursie pracodawcy otrzymują nagrody w postaci statuetki
pn. „Łódzkie Łabędzie”.
Oprócz podejmowanych już działań promocyjnych w opinii respondentów
w dalszym ciągu jest to niewystarczająca ich liczba. Dlatego też proponują
szereg innych aktywności, nad których wdrożeniem powinny zastanowić się
szkoły, władze samorządowe jak i sami pracodawcy. Zaliczyć tu można:
Prowadzenie współpracy z tymi jednostkami/ osobami, które w regionie
są dobrym źródłem informacji. To przykładowo wspomniane wcześniej:
Regionalne Obserwatorium Rynku Pracy i Obserwatorium Rynku Pracy
dla Edukacji, to pracodawcy danej branży, dyrektorzy szkół zawodowych
i funkcjonujące w każdej szkole Punkty Ścieżki Kariery oraz pracujący
w szkołach doradcy zawodowi, czy też wdrożony w szkołach projekt
„SPInKa” – dotyczący utworzenia Szkolnych Punktów Informacji
i Kariery, także działający w województwie łódzkim Klaster Edukacyjny,
dodatkowo Wojewódzka Rada Rynku Pracy i Powiatowa Rada Rynku
Pracy. Dobrym miejscem promocji szkolnictwa zawodowego jest też
Europejskie Forum Gospodarcze i prowadzone w jego ramach spotkania
branżowe polskie oraz prowadzone przez przedstawicieli samorządów
162
zagranicznych. W ramach Forum są prowadzone liczne konferencje/
seminaria (także z obszaru beauty), w których uczestniczy wielu
pracodawców;
Szkoły powinny budować swój wizerunek w sposób nowoczesny,
prowadzić stałą promocję szkoły i osiąganych w ramach kształcenia
kwalifikacji. Wykorzystywać w tym celu Targi Edukacyjne i swoje strony
internetowe;
Szkoły powinny wykorzystywać nowoczesne sposoby prezentacji swojej
oferty w ramach portali/ platform społecznościowych, Facebooka,
Twittera i spotów (radiowych i TV), które przedstawiałyby pracę
w danym zawodzie (ukazujące nowoczesne trendy w tych zawodach). Do
młodzieży można dotrzeć tylko za pośrednictwem nowoczesnych
urządzeń;
Współpraca jest i powinna być (chodzi o jej wzmocnienie) prowadzona
ze stowarzyszeniami pracodawców,
W szkołach podstawowych promocja danego kierunku kształcenia
powinna zajmować większą część zajęć w ramach godzin doradztwa
zawodowego;
Dodatkowo, pracodawcy powinni też pokazywać nowe aktualne
możliwości w danym zawodzie i prognozowane trendy. A zajęcia
praktyczne powinny być prowadzone w dostępie do materiałów
i nowoczesnego sprzętu.
Wiele z tych działań wymaga nakładów finansowych, którymi szkoły
często nie dysponują. Według badanych finansowanie akcji informacyjnych
zapewnione powinno być przez struktury rządowe, samorządowe.
Warto również zauważyć, że młodzież to nie jedyna grupa docelowa tej
promocji. Do szkół policealnych uczęszczają osoby dorosłe w ramach
kwalifikacyjnych kursów. Te osoby same wiedzą czego potrzebują. To są
specjaliści z zakładu pracy i wiedzą, że uzyskają odpowiednią na rynku
oczekiwaną wiedzę. Ważna jest też rola samych pracodawców. Należy więc
wskazać czego potrzebują i co znajdzie odzwierciedlenie w przyszłej pracy
u konkretnego pracodawcy.
163
3.5.5. Wnioski wynikające z badania przedstawicieli samorządu
Poniżej przedstawiono najważniejsze wnioski płynące
z przeprowadzonych podczas wywiadów indywidualnych rozmów
z przedstawicielami samorządu.
Kształcenie dualne trudno jest wprowadzić do firm fryzjerskich, ale jego
elementy są też wdrażane. W opinii przedstawicieli samorządu powinno
się włączyć tę metodę kształcenia tam gdzie jest to możliwe (prowadząc
część zajęć w szkole, a część u pracodawcy).
Pracownicy branży beauty są poszukiwani przez rynek pracy, świadczy
o tym szereg informacji płynących bezpośrednio od pracodawców, jak
również zwiększająca się liczba ofert pracy dla osób reprezentujących
zawody podlegające niniejszej analizie (co monitorowane jest przez
jednostki badawcze samorządów) oraz zwiększająca się liczba chętnych
kandydatów do podjęcia nauki w tym obszarze.
Wśród kandydatów do nauki w branży beauty przeważają przede
wszystkim osoby dorosłe, które chcą się „dokształcić” lub
przekwalifikować. Wybierają wówczas Kwalifikacyjne Kursy Zawodowe
lub szkoły policealne. Mniej kandydatów do tego typu szkół jest wśród
młodzieży.
Aktualnie prowadzonych jest szereg działań promocyjnych, mających na
celu zachęcenie uczniów, jak i wspierających ich rodziców, do wyboru
kształcenia w szkołach zawodowych. Są to miedzy innymi: spotkania
z pracodawcami, projekty/ programy popularyzujące tą formę nauki,
organizowanie Dni Otwarte szkoły itp. Samorząd zauważa również
potrzebę włączenia do promocji kanałów internetowych, tj. social media
(media społecznościowe tj. Facebook, Twitter itp.), reklam i spotów
radiowych czy telewizyjnych.
Cech Rzemiosł powinien wspierać pracodawców z branży w dotarciu do
informacji o szkole i możliwościach oraz formach współpracy tak, aby
budować w regionie potrzebne sprzężenia zwrotne w układzie edukacja-
rynek pracy.
Istotna jest potrzeba zawierania porozumień między pracodawcą
a placówką edukacyjną, na mocy której obie strony zobowiązane będą do
wymiany i bieżącej aktualizacji ważnych informacji pomiędzy sobą.
164
4. PODSUMOWANIE I REKOMENDACJE Z BADAŃ
1. Branża produkcji kosmetyków zajmuje znaczące miejsce w strukturze
gospodarczej województwa i stanowi jedną ze specjalizacji regionalnych.
2. Wśród firm produkujących chemikalia i wyroby kosmetyczne dominują
podmioty małe i średnie, głównie o znaczeniu lokalnym. Dynamika
wzrostu liczby firm kosmetycznych w województwie łódzkim przewyższa
dynamikę firm w tej branży w skali kraju. Rośnie jednocześnie udział
firm branży kosmetycznej wśród ogółu podmiotów zgrupowanych
w przetwórstwie przemysłowym województwa łódzkiego.
3. W świetle danych statystyki publicznej rośnie również zatrudnienie w tej
sferze, co przekłada się na wzrost udziału w ogólnej liczbie zatrudnionych
w przemyśle województwa łódzkiego. Pracownicy zatrudnieni w branży
produkcji kosmetyków są lepiej wynagradzani niż przeciętnie
w przemyśle województwa, ale w porównaniu z poziomem
wynagrodzenia w skali kraju – ich płace są relatywnie niskie.
4. Wśród ogółu podmiotów świadczących usługi w sferze beauty,
zdecydowanie przeważają zakłady fryzjerskie i kosmetyczne. W tej sferze
dominują firmy mikro – zarówno wśród rejestrujących się, jak i wśród
działających na rynku. Liczba podmiotów usługowych wyraźnie rośnie
z roku na rok, szczególnie wysoką dynamiką charakteryzują się podmioty
z grupy „działalność obiektów służących poprawie kondycji fizycznej”.
5. Pracownicy świadczący usługi w obszarze beauty są bardzo nisko
opłacani, wyjątkiem są instruktorzy fitness i rekreacji ruchowej, których
wynagrodzenia przewyższają przeciętne dla województwa łódzkiego.
6. Według danych statystycznych liczba szkół przygotowujących do zawodu
na poziomie zasadniczym spada, rośnie jednak liczba uczniów klas
pierwszych, co świadczy o wzroście zainteresowania zawodem fryzjera,
kosmetyczki i pokrewnym.
7. Liczba szkół na poziomie średnim (technika), kształcących w zawodach
technik masażysta oraz technik usług fryzjerskich jest w zasadzie stabilna,
natomiast liczba uczniów rośnie, szczególnie w klasach
przygotowujących do zawodu fryzjera.
165
8. W programach wyższych uczelni zlokalizowanych w województwie
łódzkim otwarto kierunki związane z obszarem beauty i w ostatnich latach
obserwuje się wzrost liczby studentów studiujących dietetykę
i kosmetologię.
9. Ofertę edukacyjną dla obszaru beauty uzupełniają kursy zawodowe,
jednak skala działania tej formy podnoszenia kwalifikacji jest
w województwie jeszcze niewielka.
10. Analizując programy kształcenia i plany zajęć na kierunkach objętych
badaniem, nasuwa się wniosek, iż w szkołach średnich przekazywany jest
większy zasób wiedzy praktycznej, natomiast na studiach wyższych
wiedzy teoretycznej.
11. W przypadku studiów wyższych, gdzie kształcenie podzielone jest na dwa
stopnie edukacji (3 letnie studia licencjackie i 2 letnie uzupełniające
studia magisterskie) proponowane bloki tematyczne powielają się.
Przekazywane treści zajęć są bardzo zbliżone, co w nikłym stopniu
rozwija umiejętności zawodowe studenta.
12. Zestawiając treści kształcenia w szkołach ponadpodstawowych
i wyższych wnioskuje się, iż osoby z wykształceniem średnim są bardziej
przygotowane do pracy w branży beauty and wellness55. Absolwenci
szkół wyższych natomiast są bardziej ukierunkowani na świadczenie
usług zdrowotnych i pomocowych. Dla szerszego spektrum świadczonych
usług i posiadanych kwalifikacji (co przekłada się na większą
atrakcyjność na rynku pracy) zachęca się do ukończenia obu
wspomnianych poziomów kształcenia.
13. Z danych przekazywanych do Związku Rzemiosła Polskiego przez Izby
Rzemieślnicze wynika, że z roku na rok następuje spadek liczby
pracowników młodocianych zatrudnionych w zakładach rzemieślniczych
w celu przygotowania zawodowego. W 2015 roku naukę zawodu
odbywało 71.170 osób, w 2016 roku 65.982, a w 2017 r. już tylko 64.695
uczniów. Taka sytuacja wynika przede wszystkim z postępującego niżu
55 Wellness (ang.) - w wolnym tłumaczeniu słowo to oznacza stan dobrego samopoczucia, potocznie należy
rozumieć termin ten jako zdrowy tryb życia. Amerykański lekarz Dr Halbert Dunn w 1959 r. określił terminem
wellness filozofię, której celem jest osiągnięcie dobrego samopoczucia poprzez harmonię ciała, ducha i umysłu.
Filozofia ta zakłada pięć zasad zdrowego stylu życia: dbanie o zdrowie, zdrowe odżywianie, uprawianie sportu,
zażywanie suplementów diety i stosowanie zabiegów pielęgnacyjnych. Współcześnie o wszystkie te elementy
zawodowo dbają firmy działające i świadczące usługi pod szyldem wellness: firmy kosmetyczne, fryzjerskie,
gabinety masażu, ośrodki spa, kluby fitness, itp.
Źródło: http://fundacjawellness.pl/co-to-jest-wellness/; https://www.sanatoriaspa.pl/poradnik-spa-wellness/co-
kryje-sie-pod-pojeciem-wellness/.
166
demograficznego, a także zmniejszenia się liczby rzemieślniczych
zakładów szkolących pracowników młodocianych. Chętnych do szkolenia
jest coraz mniej, bo jak wiadomo uczeń w zakładzie to dodatkowy
obowiązek, odpowiedzialność i obciążenie finansowe.
14. Na podstawie danych otrzymanych od Cechów, można stwierdzić
znaczny spadek zainteresowania zawodem fryzjer w Łodzi. Chociaż to
nadal jeden z najchętniej wybieranych zawodów wśród młodzieży, to
zgodnie z tendencją zauważalną już w całej Polsce, liczba uczniów
odbywających naukę zawodu z roku na rok gwałtownie spada. Spada
również liczba zakładów rzemieślniczych, w tym zakładów szkolących
w zawodzie fryzjer. W 2015 roku liczba zakładów fryzjerskich
zrzeszonych w Cechu Rzemiosł Różnych w Łodzi wynosiła 110, w tym
zakładów szkolących było 78. Naukę zawodu podejmowało 155 uczniów.
W 2016 r. zakładów rzemieślniczych było 101, zakładów szkolących 72,
a uczniów na nauce zawodu 133. W 2017 r. liczba zakładów fryzjerskich
zmniejszyła się do 95, a tym samym liczba zakładów szkolących do 58.
Nauką zawodu były zainteresowane tylko 103 osoby. Natomiast w 2018
roku znacznie spadła liczba zakładów szkolących, bo aż 12 z nich
przestało brać uczniów na praktykę, a liczba zakładów fryzjerskich
zrzeszonych w Cechu zmalała do 92. W zawodzie fryzjer kształciło się
tylko 88 uczniów.
15. Z danych Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Łodzi dotyczących
wybranych kwalifikacji z branży „beauty” można zauważyć, że pomimo
różnic jakie się zaznaczają między poszczególnymi kwalifikacjami,
widoczny był wzrost zainteresowania egzaminami w latach 2015-2017,
a dopiero w 2018 roku niemal w każdej z analizowanej kwalifikacji,
zaznaczył się niewielki spadek liczby przystępujących do egzaminu. Na
takie zmiany mogą wpływać dwa czynniki, tj. rosnąca popularność szkół
umożliwiających, szczególnie młodym ludziom, możliwość wejścia na
rynek pracy z przygotowaniem do wykonywania wybranego zawodu oraz
demografia, która bezpośrednio przekłada się na liczbę uczniów
w szkołach. Biorąc pod uwagę malejącą liczbę ludności województwa
łódzkiego w wieku 15-19 lat ze 121 tys. w 2015 roku do niecałych
111 tys. w roku 201856, można stwierdzić, że rzeczywiście zawody
56 GUS Bank Danych Lokalnych - dane wg stanu na 2019.09.05 https://bdl.stat.gov.pl/BDL/start
167
z branży „beauty” są postrzegane przez młodzież, jako te, które dają
szansę na znalezienie swojego miejsca na rynku pracy.
16. Porównując ze sobą liczbę osób przestępujących do egzaminów
w badanych zawodach (fryzjer, technik usług fryzjerskich, technik usług
kosmetycznych) widać niewielką przewagę liczby osób przystępujących
do egzaminu z kwalifikacji kosmetycznych (wykonywanie zabiegów
kosmetycznych twarzy, wykonywanie zabiegów kosmetycznych ciała,
dłoni i stóp), co świadczyć może o większej popularności tych zawodów
nad zawodami fryzjerskimi.
17. Odnosząc się natomiast do wyników zdawalności egzaminów
w województwie łódzkim w wybranych czterech kwalifikacjach
(wykonywanie zabiegów fryzjerskich, projektowanie fryzur, wykonywanie
zabiegów kosmetycznych twarzy, wykonywanie zabiegów kosmetycznych
ciała, dłoni i stóp) i porównując je z ogólnym poziomem zdawalności dla
wszystkich kwalifikacji, w jakich przeprowadzano egzaminy w danym
roku, można zauważyć, że zdawalność w branży „beauty” jest na
podobnym poziomie jak w pozostałych egzaminach przeprowadzanych
przez Okręgową Komisję Egzaminacyjną w Łodzi, z nieznacznym
odchyleniem poniżej ogólnego poziomu, wahającym się od 0,3 do
3 punktów procentowych, co może świadczy o tym, iż do tych zawodów
wcale nie trafia młodzież „gorsza” – o poziomie wiedzy znacznie niższym
niż w pozostałych zawodach.
18. Według przeprowadzonej szczegółowej analizy strony podażowej
i popytowej rynku pracy w świetle danych urzędów pracy
w województwie łódzkim w obszarze beauty zawodami deficytowymi
okazali się fryzjerzy i kosmetyczki oraz fizjoterapeuci i masażyści. Poza
tym poszukiwani są: manikiurzystka, wizażystka/stylistka, a także
pracownicy solarium i dietetycy.
19. Jak ukazuje niniejszy projekt, prowadzenie analiz rynku pracy w oparciu
o dane wynikające z monitoringu zawodów może przyczynić się do
lepszego rozpoznania stanu i tendencji rozwojowych na lokalnym czy
regionalnym rynku pracy. Tym samym może w znacznym stopniu
wpłynąć na procesy dostosowawcze kształcenia do bieżących i przyszłych
potrzeb regionu w wybranych obszarach działalności. Wymaga to jednak
zorganizowania sprawnego przepływu informacji między potencjalnymi
168
pracodawcami a szkołami oraz prowadzenia uszczegółowionych badań
mających na celu rozpoznanie potrzeb rynku pracy.
20. Niemożność uzyskania stałego zatrudnienia i brak perspektyw
zawodowych, to problemy z jakimi borykają się bezrobotni absolwenci.
Jak wcześniej zaznaczono są oni specyficzną kategorią osób
poszukujących pracy, mają bowiem trudności w uzyskaniu zatrudnienia
już na początku swej drogi zawodowej. Brak doświadczenia i praktyki
zawodowej często zniechęca potencjalnych pracodawców do zatrudnienia
absolwentów.
21. W przypadku osób młodych, nie mających stażu zawodowego, trwające
powyżej sześciu miesięcy bezrobocie jest zjawiskiem bardzo groźnym.
Może ono rzutować w sposób pośredni także na przyszłość młodego
człowieka. Przedłużenie okresu, w którym wykwalifikowany pracownik
jest bezrobotny bądź kwalifikacje są niewłaściwie wykorzystane lub nie
doskonalone w miejscu pracy, grozi stopniowym ich starzeniem się.
Powoduje to, iż utrata wiedzy i umiejętności w trakcie bierności
zawodowej absolwentów może być trudna do odrobienia w przyszłości.
Dlatego też tak ważna jest w systemie urzędów pracy działalność mająca
na celu aktywizację osób długotrwale bezrobotnych (tak aby przywracać
ich na rynek pracy) oraz biernych zawodowo. Nie mniej, o czym nie
należy zapominać, ważnym aspektem zjawiska bezrobocia - zwłaszcza
absolwentów - jest również kwestia związanych z nim kosztów
społecznych.
22. Analiza dostępnych w Internecie wyników badań i artykułów
poświęconych branży beauty wskazuje na występujące w regionie
łódzkim rosnące zapotrzebowanie na usługi fryzjersko-kosmetyczne
oraz modelowania ciała. Szczególnie coraz większa popularność
ośrodków SPA and wellness wynika ze zwiększającej się świadomości
roli zdrowego stylu życia oraz potrzeby relaksu i wyciszenia po często
stresującej pracy.
23. Analiza internetowych ofert pracy potwierdza zapotrzebowanie
na pracowników z obszaru beauty w regionie łódzkim. Prawie
siedemdziesiąt procent zebranych na potrzeby projektu ofert pracy
adresowanych jest do fryzjerów i kosmetyczek.
24. Przeprowadzone badania, zarówno jakościowe jak i ilościowe, wśród
trzech grup badanych (pracodawców, przedstawicieli edukacji
169
i samorządu) wskazują na niedobór pracowników branży beauty w Łodzi
i w regionie. Pozwala to prognozować istotne zapotrzebowanie rynku
pracy na absolwentów kierunków związanych z branżą fryzjersko-
kosmetyczną oraz modelowania ciała – zwłaszcza na poziomie szkół
branżowych i techników. Co więcej, pracodawcy wyrażają silne
przekonanie o potrzebie wprowadzenia w regionie łódzkim znacznie
większych możliwości kształcenia młodzieży w analizowanym obszarze.
25. Szkoły ponadgimnazjalne (ponadpodstawowe) zdecydowanie częściej
zgłaszają niedobór kandydatów do podjęcia nauki w badanej branży niż
szkoły policealne i wyższe. Według ankietowanych jest to wynik
stereotypowego postrzegania szkół branżowych jako gorsze, a sam zawód
fryzjera/ kosmetyczki za „niehigieniczny” i skierowany do osób z „niższej
warstwy społecznej”. Osoby chcące pracować w tym obszarze częściej
więc korzystają z możliwości przekwalifikowania się lub dokształcania
w klasach szkoły policealnej lub za pośrednictwem komercyjnych
kursów.
26. Obserwowany jest na rynku pracy niedobór dobrze wykształconych
specjalistów branży beauty – zwłaszcza pracowników obszaru fryzjerstwa
i kosmetyki. Badane firmy wskazują na rosnące zapotrzebowanie na
osoby posiadające praktyczne umiejętności pracy z klientem, umiejętności
pracy z wykorzystaniem specjalistycznego sprzętu i wiedzą branżową.
Jest więc zasadne uwzględnienie tych oczekiwań przy modelowaniu
kierunków kształcenia w szkołach branżowych w Łodzi i województwie
łódzkim.
27. Badani wskazują równocześnie na duże potrzeby w obszarze
dokształcania pracowników firm z zakresu nowych technologii i nowych
trendów, które w branży beauty są zmienne. Według respondentów
analizowana branża, poprzez swój stały i systematyczny rozwój, wymusza
na pracownikach potrzebę dokształcania się. W tym celu często
wykorzystywane są krótkookresowe kursy zawodowe. Z tej przyczyny
branża beauty w nadchodzących latach zgłaszać będzie zapotrzebowanie
na kształcenie osób dorosłych. Niezbędne będzie bowiem zarówno
uzupełnienie jak i aktualizacja kwalifikacji zawodowych pracowników
już zatrudnionych. Oferta edukacyjna w obszarze szkolnictwa
zawodowego w tym zakresie będzie więc szczególnie pożądana.
28. Należy podkreślić, że pracodawcy z obszaru kosmetyczno-fryzjerskiego/
modelowania ciała z Łodzi i regionu są bardzo przychylnie nastawieni
170
wobec idei współpracy ze szkołami. Większość z nich podejmuje lub
zamierza podjąć działania takie jak: rekrutacja przyszłych pracowników,
organizacja praktyk uczniowskich, wycieczki po zakładzie pracy, a także
prowadzenie zajęć dla uczniów przez pracowników firmy. Szkoły mogą
więc liczyć na odpowiednie fachowe i organizacyjne wsparcie ze strony
pracodawców województwa łódzkiego z obszaru beauty.
29. Placówki edukacyjne z branży beauty zgłaszają jednak problemy
w kontaktach z pracodawcami. Często warunki współpracy nie są
respektowane przez daną firmę. Uczniowie, którzy podejmują praktykę
w danym salonie często nie mają możliwości nauki praktycznej, a jedynie
wykonują prace proste (tj. sprzątanie) co działa na niekorzyść osoby
uczącej się.
30. Według respondentów istnieje potrzeba modyfikacji programów
nauczania w zawodach beauty ze względu na dwa aspekty. Po pierwsze,
z uwagi na wymogi rynkowe i nowe technologie. Według pracodawców
przekazywana uczniom wiedza jest często zdezaktualizowana,
a wykorzystywane techniki fryzjerskie zostają zastąpione nowszym
specjalistycznym sprzętem. Rynek pracy wymusza na branży używanie
mniej szkodliwych kosmetyków i substancji. Młodzież powinna zostać
przygotowana do pracy w realnych warunkach rynku pracy. Drugi aspekt
odnosi się do ilościowego stosunku zajęć praktycznych do teoretycznych.
Według przedstawicieli wszystkich grup badanych analizowane zawody
charakteryzują się zwłaszcza wysokimi zdolnościami manualnymi, które
można ukształtować wyłącznie za pomocą praktycznych zajęć. Dlatego
tak ważna według pracodawców jest potrzeba zwiększenia liczby zajęć
edukacyjnych praktycznych, których według nich jest zbyt mało.
31. Szkoły i samorząd posiadają większą wiedzę na temat potrzeb rynku
pracy niż pracodawcy na temat stanu szkolnictwa zawodowego. Wynika
to przede wszystkim z dostępnych źródeł pozyskiwania informacji przez
każdą ze stron. Szkoły i samorząd deklarują pozyskiwanie danych
z samorządowych instytucji badawczych (Obserwatorium Rynku Pracy
dla Edukacji Łódzkiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia
Praktycznego czy też Regionalnego Obserwatorium Rynku Pracy
Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Łodzi), podmiotów samorządowych:
urzędów pracy, Kuratorium Oświaty, a także od samych pracodawców,
którzy współpracują ze szkołami lub biorą udział w indywidualnych
badaniach prowadzonych przez placówki edukacyjne. Pracodawcy
171
natomiast deklarują jako jedyne źródło informacji o edukacji - swoich
uczniów, praktykantów i osoby chcące podjąć w danej firmie naukę.
Łódzcy pracodawcy oczekiwaliby rozwiązania, które dostarczałoby im
aktualnej informacji odnośnie liczby uruchomionych klas, profilu
kształcenia, liczby uczących się, a także możliwości i form podjęcia
współpracy ze szkołą (jakie formalności należy podjąć w tym zakresie
i gdzie się zgłosić). Najbardziej optymalną formą prowadzenia takiej
współpracy według ankietowanych byłaby specjalna platforma
internetowa łącząca szkoły, uczących się i pracodawców.
32. Wszystkie grupy badanych zwracają uwagę na potrzebę zwiększenia
promocji kształcenia w szkołach branżowych/ zawodowych. Promocja ta
powinna zostać rozszerzona o współczesne dostępne kanały informacyjne,
takie jak: spoty reklamowe w telewizji i radiu, wykorzystanie social
medi’ów, tj. Facebook, Twitter i Youtube. Popularyzacja szkół
zawodowych/ branżowych jest niezwykle ważna z uwagi na rozszerzający
się deficyt rąk do pracy z wykształceniem zawodowym. Według
ankietowanych należy „odczarować” stereotypowe postrzeganie wyżej
wymienionych szkół jako marginalnych.
172
Bibliografia
1. Bank Danych Lokalnych GUS
2. Bednarowska Z., Desk research — wykorzystanie potencjału danych zastanych
w prowadzeniu badań marketingowych i społecznych [w:] Marketing i rynek 7/2015,
Uniwersytet Jagielloński, Kraków 2015
3. Lutyński J., Metody badań społecznych: wybrane zagadnienia, Łódzkie Towarzystwo
Naukowe, Łódź 2000
4. Niepublikowane dane Urzędu Statystycznego w Łodzi
5. Norman Denzin: Sociological Methods: A Sourcebook. Aldine Transaction, 2006
6. Nowak S., Metodologia Badań Społecznych, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007
7. Obwieszczenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 grudnia 2017
r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki
Społecznej w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy
oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. z dnia 25 stycznia 2018 r., poz. 227)
8. Produkcja wyrobów medycznych, farmaceutycznych oraz kosmetycznych jako
przyszłościowa branża województwa łódzkiego. Studium oddziaływań na regionalny
rynek pracy. Raport końcowy. Regionalne Obserwatorium Rynku Pracy, Łódź 2018
9. Raport z wyników działalności oświatowej w rzemiośle, Związek Rzemiosła
Polskiego, Warszawa 2018
10. Rejestr podmiotów gospodarki narodowej REGON
11. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie egzaminu czeladniczego,
egzaminu mistrzowskiego oraz egzaminu sprawdzającego, przeprowadzanych przez
Komisje egzaminacyjne Izb Rzemieślniczych z dnia 10 stycznia 2017 r. (Dz.U. z 2017
r., poz.89)
12. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania
zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz.U. z 2018 r., poz. 2010)
13. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 marca 2017 r. w sprawie
klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2017 r., poz. 662)
14. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 2019 r. w sprawie
ogólnych celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz
klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego (Dz. U. z 2019 r., poz. 316)
15. Standard wymagań egzaminacyjnych w zawodzie fryzjer-czeladnik, Związek
Rzemiosła Polskiego, Warszawa 2012 r.
16. Standard wymagań egzaminacyjnych w zawodzie fryzjer-mistrz, Związek Rzemiosła
Polskiego, Warszawa 2012 r.
17. Statystyka Izby Rzemieślniczej w Łodzi
173
18. Statystyki Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Łodzi i Urzędu Statystycznego w Łodzi
(dane zawarte m.in. w Załączniku 3 do sprawozdania MRPiPS – 01: Bezrobotni oraz
wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów
i specjalności, w latach 2015-2018)
19. Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020
20. System Informacji Oświatowej
21. Sztumski J., Wstęp do metod i technik badań społecznych, Wyd. PWN, Katowice 2005
22. Uchwała Nr 3/2014 Zarządu Związku Rzemiosła Polskiego z dnia 31 marca 2014 r.
w sprawie zmiany Uchwały Nr 13 z dnia 15 grudnia 2009r. Zarządu Rzemiosła
Polskiego w sprawie wykazu zadań na etap praktyczny egzaminu czeladniczego
i mistrzowskiego w zawodzie "fryzjer" przeprowadzanych przez komisje
egzaminacyjne Izb Rzemieślniczych
23. Ustawa o Rzemiośle z dnia 22 marca 1989 r. (Dz.U. z 2018, poz. 1267)
24. Ustawa Kodeks Pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. (Dz.U. z 2018, poz. 917 z późn. zm)
Netografia:
„Barometr zawodów” - https://barometrzawodow.pl/
Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Marszałkowskiego, źródło:
https://bip.lodzkie.pl/departament-kultury-i-edukacji
Blog statystyczny, źródło https://www.statystyczny.pl/badania-ankietowe/
Cabines Polska, Kosmetyczka a kosmetolog, źródło:
http://www.cabines.pl/artykuly/471/kosmetyczka-a-kosmetolog.html
Centrum Rozwoju Społeczno Ekonomicznego, źródło:
https://www.crse.org.pl/blog/78-jaka-jest-roznica-miedzy-masazysta-a-fizjoterapeuta
Deloitte, Kosmetyczni.pl, Polityka Insight, red. Lipiński Łukasz Raport o stanie
branży kosmetycznej w Polsce 2017. 15 lat rozwoju Warszawa 2017 [online]. [dostęp:
01.04.2019 r.]
https://www.kosmetyczni.pl/uploads/aktualnosci/Raport%20o%20stanie%20branży%
20kosmetycznej_www.pdf
Egzamin mistrzowski (warunki dopuszczenia, wymagane dokumenty, struktura
egzaminu) źródło: http://izbarzem.eu/?exam=egzamin-czeladniczy oraz
http://izba.krakow.pl/egzamin-mistrzowski-warunki-dopuszczenia-wymagane-
dokumenty-struktura-egzaminu
Fizjoterapia Holistycznie, źródło: http://holistycznie-
fizjo.blogspot.com/2015/01/fizjoterapeuta-masazysta.html
http://fundacjawellness.pl/co-to-jest-wellness/
174
https://www.sanatoriaspa.pl/poradnik-spa-wellness/co-kryje-sie-pod-pojeciem-
wellness
Gabi.net Rynek usług kosmetycznych w Polsce Trendy, kierunki rozwoju, strategie
i metody działania, Warszawa/Łódź, marzec 2012; [online]. [dostęp: 01.04.2019 r.]
https://www.gabi.net.pl/pub/dokumenty/rynek_uslug_kosmetycznych.pdf
Górecka Anna Natasza Barwy wojenne – jak zmiany demograficzne i kulturowe
wpływają na komunikację marek makijażowych w „Wirtualne kosmetyki.pl”
23.03.2019 [online]. [dostęp: 23.03.2019 r.] www.wirtualnekosmetyki.pl/-raporty-
tematyczne/barwy-wojenne---jak-zmiany-demograficzne-i-kulturowe-wplywaja-na-
komunikacje-marek-makijazowych
https://gratka.pl/praca/uroda-zdrowie-sport?lokalizacja_region=lodzkie [dostęp:
20.03.2019 r., 08.05.2019 r.]
http://www.irlodz.home.pl/Egz/material.pdf
Informator UM w Łodzi, kierunek Fizjoterapia
Klonowska Joanna Tendencje, kierunki i nowości w branży beauty w „Art. Of Beauty”
wydanie 01/2019 [online]. [dostęp: 19.02.2019 r.]
https://artofbeauty.com.pl/tendencje-kierunki-i-nowosci-w-branzy-beauty/
Łapińska Jolanta Rośnie zapotrzebowanie na usługi lecznicze i relaksacyjne. Powstaje
coraz więcej ośrodków SPA w Newseria Agencja Informacyjna 21.07.2017 [online].
[dostęp: 01.04.2019 r.] https://biznes.newseria.pl/news/turystyka/rosnie-
zapotrzebowanie-na,p1413227941
„Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych” -
http://mz.praca.gov.pl/Puls2/MZ
http://psz.praca.gov.pl/documents/10240/6488358/Zawody%20szkolne%20%20KZSZ
%20i%20KZiS%202014%20tekst%20jednolity%20Dz_U_2018%20poz_227.pdf/ff6c
d083-4d5f-477d-af75-dda928b50a78
http://psz.praca.gov.pl/documents/10240/6488358/Przyporzadkowanie%20kwalifikacj
i%20zawodow%20szkolnych%20KZSZ%20i%20KZiS%202014%20tekst%20jednolit
y%20Dz_U_z%202018%20poz_227%29.pdf/53de4d8b-ee45-4cf7-bd4a-
e71b46a3ca31
https://www.ore.edu.pl/wp-content/uploads/ksztalcenie_zawodowe/zawody2-
3/cd/technik_masazysta_325402.pdf (data dostępu: 27.02.2019 r.)
https://www.ore.edu.pl/wp-content/uploads/ksztalcenie_zawodowe/zawody2-
3/cd/technik_uslug_kosmetycznych_514207.pdf (data dostępu: 01.03.2019 r.)
https://www.ore.edu.pl/wp-content/uploads/ksztalcenie_zawodowe/zawody2-
3/fryzjer_514101.pdf (data dostępu: 22.03.2019r.)
https://www.ore.edu.pl/wp-content/uploads/ksztalcenie_zawodowe/zawody2-
3/cd/technik_uslug_fryzjerskich_514105_2.pdf (data dostępu: 22.03.2019 r.)
175
Polskie Towarzystwo Dietetyki, Kształcenie w zawodzie dietetyk, źródło:
https://ptd.org.pl/ksztalcenie oraz https://ptd.org.pl/sites/default/files/dietetyk_stan-
prawny_ptd_9_04_15.pdf
Poradnik 6krokow.pl Co to jest i na czym polega franczyza [online]. [dostęp:
01.04.2019 r.] https://6krokow.pl/co-to-jest-franczyza/
Portal Cogito, Kosmetologia – sprawdź czy dasz radę na studiach, źródło:
http://cogito.com.pl/kosmetologia-sprawdz-dasz-rade-studiach/
Portal fitniefat.pl, Masażysta a fizjoterapeuta. W czym tkwi różnica?, źródło
http://fitniefat.pl/495049,Masazysta-a-fizjoterapeuta-W-czym-tkwi-roznica.html
Portal kosmetolozki.pl, Kosmetolog, a kosmetyczka – różnice, źródło
https://www.kosmetolozki.pl/kosmetologia/kosmetolog-a-kosmetyczka.html
Portal zawodowe.com, Jak zostać fryzjerem, źródło:
https://www.zawodowe.com/kategorie/pozostale/fryzjer/jak_zostac/
Portal naukowiec.org, źródło
http://www.naukowiec.org/wiedza/metodologia/zogniskowane-wywiady-grupowe-fgi-
_667.html (data dostępu: 24.05.2019 r.)
Portal Obserwator, źródło http://www.obserwator.com.pl/badania/wywiad-poglebiony
Sipiński Dominik, Czerniak Adam, red. Lipiński Łukasz Sektory Banku Zachodniego
WBK. Branża kosmetyczna Bank Zachodni WBK, maj 2017 [online]. [dostęp:
01.04.2019 r.] https://static3.santander.pl/asset/S/e/k/Sektory-BZ-WBK_Branza-
kosmetyczna_RAPORT_78675.PDF
Stodolak Sabina Czarny koń biznesu, Osicka Katarzyna Barwna branża beauty
w „Poradnik praca.pl 2018” [online]. [dostęp: 01.04.2019 r.]
https://www.praca.pl/poradnik/2018/60/
Standardy Kształcenia dla kierunku Dietetyka, źródło:
http://bsw.edu.pl/docs/podstawa-prawna/standardy-ksztalcenia-dietetyka.pdf
Urząd Miasta Łodzi, źródło: https://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/nauka-i-edukacja/
https://www.gov.pl/web/edukacja/egzamin-zawodowy
https://www.gov.pl/web/edukacja/preferencje-podatkowe-dla-pracodawcow
https://www.gov.pl/web/edukacja/monitorowanie-potrzeb-rynku-pracy
Wikipedia Spa (terapeutyka) [online]. [dostęp: 07.05.2019 r.]
https://pl.wikipedia.org/wiki/Spa_(terapeutyka)
Wysocka Aleksandra Technologie a lojalność w branży beauty w „Świat Przemysłu
Kosmetycznego” 2018.02.01 [online]. [dostęp: 19.02.2019 r.]
https://www.przemyslkosmetyczny.pl/artykul/technologie-a-lojalnosc-w-branzy-
beauty
176
Zarządzenie nr 118/2017 Łódzkiego Kuratora Oświaty z dn. 29 grudnia 2017 r.,
źródło: http://www.kuratorium.lodz.pl/wp-content/uploads/2018/01/regulaminko.pdf
https://pl.indeed.com/praca?q=Beauty&l=%C5%82%C3%B3dzkie [dostęp:
20.03.2019 r., 08.05.2019 r.]
https://www.olx.pl/praca/lodzkie/ [dostęp: 08.05.2019 r.]
https://www.pracuj.pl [dostęp: 20.03.2019 r., 08.05.2019 r.]
177
Spis tabel
1. Liczba podmiotów gospodarki narodowej w branży kosmetycznej wpisanych do
rejestru REGON w województwie łódzkim w latach 2015-2017
2 Przeciętne zatrudnienie w przemyśle województwa łódzkiego
w latach 2015-2017
3. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w przemyśle województwa łódzkiego w latach
2015-2017
4. Produkcja sprzedana w województwie łódzkim w latach 2015-2017
5. Liczba podmiotów gospodarki narodowej świadczących usługi w obszarze „beauty”
wpisanych do rejestru REGON w województwie łódzkim w latach 2015-2017
6. Liczba podmiotów gospodarki narodowej świadczących usługi w obszarze „beauty”
wpisanych do rejestru REGON w Łodzi w latach 2015-2017
7. Liczba podmiotów gospodarki narodowej świadczących usługi w obszarze „beauty”
nowych zlikwidowanych w rejestrze REGON w województwie łódzkim w latach 2015-
2017
8. Liczba podmiotów gospodarki narodowej świadczących usługi w obszarze „beauty”
nowych i zlikwidowanych w rejestrze REGON w Łodzi w latach 2015-2017
9. Podmioty, które powstały w latach 2015-2017 w województwie łódzkim i w Łodzi i nie
wyrejestrowały się do końca 2017 r.
10. Zasadnicze szkoły zawodowe kształcące w zawodach dla obszaru „beauty” w latach
2015-2017 w województwie łódzkim
11. Zasadnicze szkoły zawodowe kształcące w zawodach dla obszaru „beauty” w latach
2015-2017 w Łodzi
12. Technika i technika uzupełniające kształcące w zawodach dla obszaru „beauty”
w latach 2015-2017 w województwie łódzkim
13. Technika i technika uzupełniające kształcące w zawodach dla obszaru „beauty”
w latach 2015-2017 w Łodzi
14. Szkoły policealne kształcące w zawodach dla obszaru „beauty” w latach 2015-2017
w województwie łódzkim
15. Szkoły policealne kształcące w zawodach dla obszaru „beauty” w latach 2015-2017
w Łodzi
16. Studenci według kierunków studiów w województwie łódzkim w latach 2015-2017
(łącznie z cudzoziemcami)
17. Kwalifikacyjne kursy zawodowe w województwie łódzkim
17a. Kwalifikacyjne kursy zawodowe w Łodzi
18. Zestawienie szkół średnich i wyższych kształcących w Łodzi w zawodach „beauty”
178
19 Liczba osób przystępujących do egzaminu zawodowego w branży „beauty”
w województwie łódzkim, w latach 2015-2018
20. Zarejestrowani bezrobotni w urzędach pracy województwa łódzkiego - stan na koniec
grudnia danego roku (według wybranych zawodów obszaru beauty)
21. Oferty pracy zgłoszone w urzędach pracy województwa łódzkiego w latach 2015-2018
(według wybranych zawodów obszaru beauty), w okresie 12 miesięcy danego roku
22. Liczba ofert pracy w wybranych zawodach obszaru beauty w portalu indeed.pl
(20.03.2019 r. i 08.05.2019 r., woj. łódzkie)
23. Liczba ofert pracy w wybranych zawodach obszaru beauty w portalu gratka.pl
(20.03.2019 r. i 08.05.2019 r., woj. łódzkie)
24. Jakich pracowników brakuje w Państwa firmie? (według ilości zatrudnionych osób
w firmie; N=56; w %)
25. Średnia ocen dotycząca przygotowania absolwentów do wykonywania zadań
zawodowych, a czas funkcjonowania firmy
26. Luki/ braki kompetencyjne w wykształceniu absolwentów profilu beauty a profil firmy
27. Współpraca badanych firm z placówkami edukacyjnymi (według profilu firmy; N=39;
w %
28 Formy współpracy firm z placówkami edukacyjnymi (według liczby pracowników;
N=28)
29. Formy współpracy firm z placówkami edukacyjnymi (według profilu firmy (w %);
N=57)
30. Plany zatrudnienia osób w ramach praktycznej nauki zawodu lub/i absolwentów szkół
zawodowych (według wielkości firmy, w %; N=51)
31. Plany zatrudnienia osób w ramach praktycznej nauki zawodu lub/i absolwentów szkół
zawodowych (według stażu firmy, w %; N=51)
179
Spis wykresów
1. Liczba egzaminów czeladniczych w zawodzie fryzjer
2. Egzaminy czeladnicze w zawodzie fryzjer - kobiety
3. Egzaminy czeladnicze w zawodzie fryzjer - mężczyźni
4. Liczba osób przystępujących do egzaminu zawodowego w poszczególnych
kwalifikacjach dla zawodów fryzjer i technik usług fryzjerskich w województwie
łódzkim w latach 2015-2018
5. Liczba osób przystępujących do egzaminu zawodowego w poszczególnych
kwalifikacjach dla zawodu technik usług kosmetycznych w województwie łódzkim
w latach 2015-2018
6. Średnia zdawalność w zawodach: fryzjer, technik usług fryzjerskich, technik usług
kosmetycznych w województwie łódzkim w latach 2015-2018
7. Oferty pracy w wybranych zawodach obszaru beauty [w %] w portalu indeed.pl
(20.03.2019 r. i 08.05.2019 r., woj. łódzkie
8. Oferty pracy w wybranych zawodach obszaru beauty [w %] w portalu gratka.pl
(20.03.2019 r. i 08.05.2019 r., woj. łódzkie
9. Liczba ofert pracy w wybranych zawodach obszaru beauty w portalu olx.pl
(08.05.2019 r., woj. łódzkie)
10. Oferty pracy w wybranych zawodach obszaru beauty [w %] w portalu olx.pl
(08.05.2019 r., woj. łódzkie)
11. Liczba ofert pracy w wybranych zawodach obszaru beauty w poszczególnych portalach
(08.05.2019 r., woj. łódzkie)
12. Oferty pracy w wybranych zawodach obszaru beauty [w %] w portalach: indeed.pl,
gratka.pl i olx.pl (08.05.2019 r., woj. łódzkie)
13. Wielkość badanych firm według liczby zatrudnionych (N=37)
14. Wykształcenie pracowników zatrudnionych w firmach branży beauty (N=158
15. Staż firmy na rynku (N=37)
16. Czy respondenci zatrudniali absolwentów w latach 2015 – 2018? (N=37)
17. Współpraca badanych firm z placówkami edukacyjnymi (N=37; w %)
18. Plany firm w zakresie współpracy z placówkami edukacyjnymi (N=37; w %)
180
ZAŁĄCZNIKI
Załącznik 1.
Wykaz zawodów wybranych do analizy obszaru „beauty”
1. Obszar fryzjerski
514101 Fryzjer
514102 Fryzjer damski
514103 Fryzjer męski
514104 Perukarz
514105 Technik usług fryzjerskich
514190
932920
Pozostali fryzjerzy
Pracownik pomocniczy fryzjera
2. Obszar kosmetyczny
229903 Kosmetolog
514202 Kosmetyczka
514203 Manikiurzystka
514204 Pedikiurzystka
514207 Technik usług kosmetycznych
514208 Wizażystka / stylistka
514290 Pozostałe kosmetyczki i pokrewni
3. Obszar pielęgnacji i modelowania ciała
143110 Kierownik klubu sportowego
143114 Kierownik siłowni
143117 Kierownik szkoły tańca
143190
229201
Pozostali kierownicy do spraw sportu, rekreacji i rozrywki
Fizjoterapeuta
229301 Specjalista do spraw dietetyki
229390 Pozostali dietetycy i specjaliści do spraw żywienia
235502
322001
Instruktor tańca
Dietetyk
322090 Pozostali dietetycy i żywieniowcy
323003
325401
Biomasażysta
Technik fizjoterapii
325402 Technik masażysta
342301 Instruktor fitness
342305 Instruktor rekreacji ruchowej
342306 Instruktor rytmiki
342307 Instruktor sportów siłowych
342390 Pozostali instruktorzy fitness i rekreacji ruchowej
514205 Pracownik solarium
181
Załącznik 2.
Zestawienie szkół średnich i wyższych kształcących w Łodzi
w wybranych zawodach obszaru „beauty”
Szkoły ponadpodstawowe
Nazwa
szkoły
Kierunek
kształcenia
Adres
placówki
Strona
internetowa
Kontakt
Zespół Szkół
Rzemiosła im.
Jana
Kilińskiego
Fryzjer –
Branżowa szkoła
I stopnia nr 21
Technik usług
fryzjerskich –
Technikum nr 21
ul. Żubardzka 2
91-022 Łódź
http://www.zsp21.
szkoly.lodz.pl/?pa
ge_id=319
42 651-78-98
z.edu.pl
Specjalny
Ośrodek
Szkolno-
Wychowawczy
nr 1
im. Janusza
Korczaka
Fryzjer -
Szkoła Branżowa
I Stopnia
Specjalna nr 22
ul. Siedlecka 7/21
93-138 Łódź
http://www.sosw1
.szkoly.lodz.pl/in
dex.php?option=c
om_content&vie
w=article&id=92
6&Itemid=118
42 684-51-48
lodz.edu.pl
Młodzieżowy
Ośrodek
Socjoterapii
nr 4
Fryzjer -
Branżowa Szkoła
I Stopnia nr 25
ul. Łucji 12/16
91-491 Łódź
http://www.mos4l
odz.wikom.pl/?url
=szkoly/branzowa
-szkola-i-stopnia-
nr-25.html
42 659-40-44
odz.edu.pl
Łódzka Szkoła
Mody
Kosmetologii
Fryzjerstwa
ANAGRA
Technikum
fryzjerskie
Technikum
fryzjerskie
z wizażem
Technikum
kosmetyczne
z wizażem
ul. Łanowa 4
91-103 Łódź
http://anagra.pl/re
krutacja/
42 652-17-66
sekretariat.lanow
Szkoły GKJ fryzjerstwo
kosmetyka
technik usług
fryzjerskich
al. Piłsudskiego
135
92-318 Łódź
http://szkolypilsu
dskiego.edu.pl/ko
ntakt/
42 674-17-24
dobreliceumgkj@
gmail.com
Akademickie
Liceum
Ogólnokształcą
ce
klasa o profilu
medyczno-
kosmetycznym
ul. Wileńska
53/55
94-011 Łódź
http://www.akade
mickielo.com.pl/k
ontakt
42 674-69-88
liceum@akademi
ckielo.com.pl
Szkoła
Branżowa
COSINUS
fryzjer ul. Wólczańska
81 90-515 Łódź
https://www.cosin
us.pl/lodz
42 632-52-20
42 231-59-40
182
Szkoły policealne
Nazwa
szkoły
Kierunek
kształcenia
Adres
placówki
Strona
internetowa
Kontakt
Akademia
Techników
Medycznych
i Kształcenia
Kadr
Technik
masażysta
ul. Żubardzka 26
90-001 Łódź
https://psf.edu.pl/
kontakt
42 659-50-65
du.pl
Policealna
Szkoła
Medyczno-
Kosmetyczna
dla Młodzieży
Technik
masażysta,
Technik usług
kosmetycznych
ul. Wileńska
53/55
94-011 Łódź
http://www.szkola
kosmetyczna.com
.pl/rekrutacja
42 674-69-88
rekrutacja@szkol
akosmetyczna.co
m.pl;
szkola@szkolako
smetyczna.com.pl
Szkoła
Policealna
COSINUS
Kosmetyka
Masażysta
ul. Wólczańska
81 90-515 Łódź
https://www.cosin
us.pl/lodz
42 632- 52-20
42 231-59-40
Publiczna
Szkoła
Policealna
Kosmetyczna
"ŻAK"
Technik usług
kosmetycznych
Fryzjer damski
ul. Piotrkowska
278
90-361 Łódź
https://lodz.zak.ed
u.pl/oferta-
edukacyjna/szkol
y-policealne
42 683-44-12
Centrum
Kształcenia
Ustawicznego
Samorządu
Województwa
Łódzkiego
Technik
masażysta
Technik usług
kosmetycznych
ul. Wielkopolska
70/72
91-029 Łódź
http://www.cku-
lodz.edu.pl/catego
ry/cku/kierunki
42 651-69-93
Szkoły wyższe
Nazwa
szkoły
Kierunek
kształcenia
Adres
placówki
Strona
internetowa
Kontakt
Społeczna
Akademia Nauk
w Łodzi
Kosmetologia
ul. Sienkiewicza 9
90-113 Łódź
https://lodz.san.ed
u.pl/oferta/studia-
ii-stopnia
42 664-66-66
u.pl
Wyższa Szkoła
Biznesu i Nauk
o Zdrowiu
w Łodzi
Kosmetologia
Dietetyka
ul. Piotrkowska
278
90-361 Łódź
http://www.medy
k.edu.pl
42 683-44-22
uczelnia@medyk.
edu.pl
Uniwersytet
Medyczny
w Łodzi
Fizjoterapia
Kosmetologia
Dietetyka
Pl. Hallera 1
90-647 Łódź
http://rekrutacja.u
med.lodz.pl/studia
-w-jezyku-
polskim/
42 272-51-80
rekrutacja@umed
.lodz.pl
Wyższa Szkoła
Informatyki
i Umiejętności
w Łodzi
Fizjoterapia
Kosmetologia
ul. Rzgowska 17a
93-008 Łódź
http://wsinf.edu.pl
/
42 275-01-00
42 275-01-16
rekrutacja@wsinf
.edu.pl
Wyższa Szkoła
Kosmetyki
i Nauk
o Zdrowiu
w Łodzi
Kosmetologia
Wileńska 53/55
94-011 Łódź
http://www.wyzsz
aszkolakosmetyki
.pl/pl
42 687-00-44
uczelnia@wskinf
o.pl
183
Załącznik 3.
Liczba bezrobotnych oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji
zawodowej według wybranych zawodów i specjalności
w województwie łódzkim w latach 2015-2018
ZAWÓD /
SPECJALNOŚĆ
(symbol, nazwa)
Rok /
półrocze
Zarejestrowani bezrobotni Wolne miejsca
pracy
i miejsca
aktywizacji
zawodowej
(zgłoszone
w okresie
sprawozdawczym
– ogółem)
w
okresie
sprawoz-
dawczym
– ogółem
w tym:
do 12 m-cy
od dnia
ukończenia
nauki
w końcu
okresu
sprawozda-
wczego
w tym:
pozostający
bez pracy
powyżej
12 m-cy
514101
Fryzjer
2015
I 662 114 1021 19 250
II 999 210 1158 155 198
2016
I 796 127 1024 14 300
II 942 208 1029 106 266
2017
I 756 124 905 14 320
II 815 153 915 61 245
2018
I 623 92 847 15 197
II 745 124 949 68 240
514102
Fryzjer damski
2015
I 62 5 103 0 9
II 67 3 118 3 5
2016
I 57 3 101 0 15
II 46 2 91 0 14
2017
I 48 1 81 0 21
II 42 1 75 0 9
2018
I 36 2 68 1 9
II 41 1 72 1 20
514103
Fryzjer męski
2015
I 9 1 17 0 2
II 8 0 11 0 6
2016
I 10 0 16 0 5
II 7 1 12 1 23
184
2017
I 10 0 13 0 12
II 7 0 11 0 8
2018
I 9 0 11 0 15
II 7 0 11 0 5
514104
Perukarz
2015
I 0 0 1 0 0
II 0 0 1 0 0
2016
I 0 0 1 0 0
II 0 0 1 0 0
2017
I 0 0 1 0 0
II 0 0 1 0 0
2018
I 0 0 1 0 0
II 0 0 1 0 0
514105
Technik usług
fryzjerskich
2015
I 62 18 64 0 1
II 87 36 72 25 2
2016
I 94 51 58 15 0
II 105 47 61 18 0
2017
I 74 36 43 8 0
II 98 46 43 8 0
2018
I 83 26 60 9 2
II 95 41 64 14 2
514190
Pozostali
fryzjerzy
2015
I 1 0 1 0 7
II 5 0 6 0 3
2016
I 7 3 7 0 10
II 8 2 9 2 12
2017
I 5 0 6 1 8
II 7 2 5 0 8
2018
I 7 2 5 0 8
II 8 3 5 1 9
185
229903
Kosmetolog
2015
I 44 19 36 8 22
II 74 33 45 13 12
2016
I 67 27 40 8 22
II 73 31 53 15 25
2017
I 76 22 49 7 13
II 78 29 44 6 9
2018
I 53 18 40 3 14
II 47 16 37 3 9
514202
Kosmetyczka
2015
I 121 10 162 4 146
II 156 6 150 3 120
2016
I 137 5 131 0 179
II 111 4 131 0 121
2017
I 107 9 134 4 163
II 95 4 124 1 129
2018
I 101 5 118 1 146
II 86 4 112 2 154
514203
Manikiurzystka
2015
I 0 0 4 0 12
II 3 0 5 0 10
2016
I 4 1 6 0 22
II 5 0 8 0 14
2017
I 4 0 8 0 23
II 4 2 6 0 41
2018
I 10 2 6 0 68
II 7 2 5 0 63
514204
Pedikiurzystka
2015
I - - - - -
II 1 0 0 0 1
2016
I - - - - -
II - - - - -
186
2017
I 3 3 1 0 0
II 0 0 1 0 5
2018
I 0 0 1 0 0
II 0 0 1 0 0
514207
Technik usług
kosmetycznych
2015
I 83 18 82 2 7
II 132 26 115 18 6
2016
I 85 22 84 6 13
II 101 13 87 9 4
2017
I 71 9 84 4 7
II 88 23 84 8 6
2018
I 67 13 81 6 10
II 76 24 78 9 5
514208
Wizażystka/
stylistka
2015
I 14 3 18 1 35
II 15 0 22 0 22
2016
I 10 2 17 0 45
II 12 1 14 0 20
2017
I 16 3 18 0 36
II 16 2 15 1 25
2018
I 11 2 9 0 19
II 19 4 16 1 27
514290
Pozostałe
kosmetyczki
i pokrewni
2015
I 15 0 25 0 1
II 19 0 29 0 4
2016
I 8 0 18 0 1
II 14 0 26 0 3
2017
I 11 2 23 2 10
II 13 0 22 0 9
2018
I 14 0 24 0 2
II 12 1 20 0 5
187
143110
Kierownik klubu
sportowego
2015
I - - - - -
II - - - - -
2016
I - - - - -
II 1 0 1 0 0
2017
I 0 0 1 0 0
II 0 0 0 0 1
2018
I 0 0 0 0 1
II 1 0 1 0 0
143114
Kierownik
siłowni
2015
I 0 0 0 0 1
II - - - - -
2016
I - - - - -
II - - - - -
2017
I - - - - -
II 1 0 0 0 0
2018
I - - - - -
II - - - - -
143117
Kierownik szkoły
tańca
2015
I - - - - -
II 1 0 0 0 0
2016
I - - - - -
II - - - - -
2017
I - - - - -
II 1 0 0 0 0
2018
I - - - - -
II - - - - -
143190
Pozostali
kierownicy do
spraw sportu,
rekreacji
i rozrywki
2015
I 1 0 1 0 0
II 3 0 3 0 0
2016
I 0 0 0 0 1
II 2 0 1 0 0
188
(„Pozostali
kierownicy do spraw
sportu, rekreacji
i kultury” - nazwa
zawodu w latach
2015-2016)
2017
I 4 0 2 0 0
II 2 0 0 0 0
2018
I - - - - -
II - - - - -
229201
Fizjoterapeuta
2015
I 140 44 99 16 73
II 159 67 116 35 45
2016
I 122 44 84 17 77
II 147 42 88 8 53
2017
I 97 29 68 5 75
II 132 44 78 11 59
2018
I 89 25 67 4 48
II 74 24 58 3 66
229301
Specjalista do
spraw dietetyki
2015
I 1 1 1 0 0
II 1 0 1 0 0
2016
I 8 5 3 1 0
II 5 2 4 2 0
2017
I 3 0 4 1 1
II 6 4 5 2 2
2018
I 3 2 5 2 3
II 7 4 6 2 3
229390
Pozostali
dietetycy
i specjaliści do
spraw żywienia
2015
I - - - - -
II 2 2 1 1 1
2016
I 2 2 1 0 0
II - - - - -
2017
I 2 2 1 1 0
II 1 1 0 0 0
2018
I - - - - -
II 1 1 0 0 0
189
235502
Instruktor tańca
2015
I 4 1 6 2 5
II 2 0 4 0 1
2016
I 3 0 4 0 1
II 5 0 5 0 0
2017
I 0 0 3 0 1
II 1 0 1 0 3
2018
I 4 0 5 0 1
II 4 0 5 0 2
322001
Dietetyk
2015
I 31 7 42 3 6
II 28 12 39 5 9
2016
I 28 10 38 5 13
II 30 7 34 5 20
2017
I 28 7 25 4 9
II 31 6 29 3 9
2018
I 40 9 35 1 11
II 39 8 41 2 8
322090
Pozostali
dietetycy
i żywieniowcy
2015
I 0 0 0 0 1
II 0 0 0 0 1
2016
I - - - - -
II 1 0 0 0 2
2017
I - - - - -
II 1 0 0 0 0
2018
I 1 0 1 0 0
II - - - - -
323003
Biomasażysta
2015
I 13 2 15 1 1
II 7 0 15 0 0
2016
I 7 1 8 0 0
II 12 0 11 0 3
190
2017
I 3 0 4 0 1
II 8 0 6 0 1
2018
I 6 0 9 0 1
II 6 0 8 0 0
325401
Technik
fizjoterapii
2015
I 19 0 46 0 4
II 30 1 44 1 1
2016
I 27 0 41 0 6
II 26 0 44 0 4
2017
I 19 0 33 0 10
II 33 1 33 0 3
2018
I 24 2 27 1 2
II 19 0 19 0 0
325402
Technik
masażysta
2015
I 64 26 78 3 28
II 98 27 92 17 19
2016
I 66 13 66 3 31
II 80 19 72 11 14
2017
I 60 19 48 4 17
II 88 16 62 9 36
2018
I 66 21 52 3 32
II 67 11 53 4 34
342301
Instruktor fitness
2015
I 2 1 2 1 4
II 4 0 1 0 8
2016
I 2 0 1 0 5
II 7 1 3 1 5
2017
I 8 4 3 1 6
II 4 1 1 0 6
2018
I 2 0 2 0 6
191
II 3 0 3 0 3
342305
Instruktor
rekreacji
ruchowej
2015
I 11 4 9 1 3
II 10 2 8 1 1
2016
I 7 0 6 0 2
II 10 1 4 0 2
2017
I 4 0 3 0 3
II 5 1 5 0 0
2018
I 4 0 5 0 2
II 7 1 5 1 2
342306
Instruktor
rytmiki
2015
I 1 0 1 0 0
II 5 1 1 0 2
2016
I 0 0 1 0 0
II 2 0 1 0 0
2017
I 1 0 1 0 0
II 4 0 2 0 1
2018
I 0 0 1 0 0
II 4 0 2 0 0
342307
Instruktor
sportów siłowych
2015
I 5 0 3 0 2
II 2 0 3 0 1
2016
I 0 0 1 0 0
II 0 0 0 0 1
2017
I 1 0 1 0 0
II 2 0 0 0 1
2018
I 1 0 0 0 0
II 0 0 0 0 2
342390
Pozostali
instruktorzy
fitness i rekreacji
ruchowej
2015
I 3 0 2 0 5
II 5 0 4 0 0
2016
I 1 0 0 0 4
192
II 3 0 1 0 0
2017
I 4 1 4 1 3
II 1 1 1 0 0
2018
I 1 0 1 0 0
II 1 0 0 0 2
514205
Pracownik
solarium
2015
I 8 0 16 2 24
II 13 0 23 1 12
2016
I 7 0 23 0 19
II 6 0 15 0 12
2017
I 12 1 13 0 20
II 14 0 13 0 16
2018
I 6 0 13 0 24
II 2 0 7 0 17
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Łodzi
i Urzędu Statystycznego w Łodzi.
(Załącznik 3 do sprawozdania MRPiPS – 01: Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy
i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności).
UWAGA 1 - W zestawieniu uwzględniono zawody ujęte w odpowiedniej klasyfikacji zawodów wprowadzonej
rozporządzeniami MRPiPS oraz MEN, tj:
Obwieszczenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 grudnia 2017 r. w sprawie
ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie
klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania. (Dz. U. z dnia
25 stycznia 2018 r., poz. 227).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 marca 2017 r. w sprawie klasyfikacji zawodów
szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2017 r., poz. 662).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 2019 r. w sprawie ogólnych celów
i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa
branżowego (Dz. U. z 2019 r., poz. 316).
UWAGA 2 - Dodatkowe uszczegółowienia dla klasyfikacji zostały zawarte w następujących dokumentach:
1) zawody szkolne ujęte w Klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy z 2014 r. – tekst
jednolity (Dz. U. z 2018 r. poz. 227) i wyodrębnione w nich kwalifikacje zawodowe - według stanu na
dzień 25 stycznia 2018 r.
(http://psz.praca.gov.pl/documents/10240/6488358/Zawody%20szkolne%20%20KZSZ%20i%20KZiS
%202014%20tekst%20jednolity%20Dz_U_2018%20poz_227.pdf/ff6cd083-4d5f-477d-af75-
dda928b50a78)
2) przyporządkowanie kwalifikacji do zawodów szkolnych ujętych w klasyfikacji zawodów i specjalności
na potrzeby rynku pracy 2014 r.– tekst jednolity (Dz. U. z 2018 r. poz. 227) - wg stanu na 25.01.2018 r.
(http://psz.praca.gov.pl/documents/10240/6488358/Przyporzadkowanie%20kwalifikacji%20zawodow%
20szkolnych%20KZSZ%20i%20KZiS%202014%20tekst%20jednolity%20Dz_U_z%202018%20poz_2
27%29.pdf/53de4d8b-ee45-4cf7-bd4a-e71b46a3ca31)
193
Aneks – INFORMACJE O PARTNERACH –
1. Agencja Analiz Statystyczno-Ekonomicznych An-Stat w Łodzi
2. Izba Rzemieślnicza w Łodzi
3. Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia
Praktycznego
4. Urząd Statystyczny w Łodzi
194
Agencja Analiz Statystyczno-Ekonomicznych „An-Stat” w Łodzi funkcjonuje od 2009
roku, zajmuje się głównie projektowaniem i realizacją badań ankietowych na obszarze całego
kraju. Agencja prowadzi także:
specjalistyczne prace analityczno-statystyczne,
opracowania naukowe,
projekty badawcze w zakresie monitorowania i analizowania sytuacji społeczno-
gospodarczej.
Szczególnie ważnym obszarem działalności Agencji są opracowania raportów obejmujących:
prognozy rynkowe oparte na zaawansowanych autorskich modelach
ekonometrycznych,
wszechstronne analizy procesów zachodzących w regionie (między innymi w postaci
opracowań statystycznych),
dobór i rekomendację rozwiązań metodologicznych, gwarantujących rzetelne
i skuteczne wnioski z analiz i prowadzonych badań.
Prace realizowane przez Agencję są źródłem informacji, wiedzy i analiz na temat
kraju, regionu, województwa, powiatu, gminy.
Agencja wśród wielu zrealizowanych badań i projektów, w tym unijnych, ma na
swoim koncie realizację kilku znaczących projektów badawczych na rzecz szkolnictwa
zawodowego województwa łódzkiego. Celem nadrzędnym tych projektów jest ocena zakresu
i jakości kształcenia zawodowego oraz zdefiniowanie potrzeb w tym zakresie, określanych
przez przedsiębiorców działających w danym sektorze. Opracowane w ramach projektów
rekomendacje mają na celu wzmocnienie harmonizacji oferty programowej szkół
zawodowych kształcących uczniów na potrzeby poszczególnych sektorów w zakresie
oczekiwań i potrzeb pracodawców.
Do projektów, w których Agencja brała udział, należą między innymi:
Diagnoza potrzeb edukacyjnych w obszarze szkolnictwa zawodowego związanego
z przemysłem informatycznym,
Wzmocnienie potencjału szkół zawodowych. Kadry dla innowacyjnego rozwoju
regionu łódzkiego,
Lepsze jutro edukacyjne gastronomiczno-hotelarskiej aglomeracji łódzkiej.
Na szczególną uwagę, chociażby ze względu na charakter województwa, zasługuje
projekt badawczy Szyte na miarę kwalifikacje przyszłością sektora włókienniczo-odzieżowego
w łódzkim. Projekt realizowany był przez firmę BROST Centrum Edukacji i Technologii
Komputerowej w partnerstwie z Agencją „An-Stat” oraz Stowarzyszeniem Włókienników
Polskich.
Badania i analizy wykonane w ramach projektu Szyte na miarę kwalifikacje
przyszłością sektora włókienniczo-odzieżowego w łódzkim pozwoliły na opracowanie
szczegółowych wniosków i powiązanych z nimi rekomendacji. Wnioski i rekomendacje
podzielone zostały na trzy grupy odbiorców – dla szkół, przedsiębiorców i absolwentów.
Spośród wielu projektów zrealizowanych przez Agencję „ An-Stat” na uwagę
zasługują między innymi projekty:
195
Model zarządzania zasobami ludzkimi oparty na kontrakcie psychologicznym (projekt
realizowany przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych) – realizacja 800 ankiet, analiza
jakościowa wyników badania ankietowego,
Kobieta sukcesu na łódzkim rynku pracy – realizacja w partnerstwie z Obserwatorium
Rynku Pracy dla Edukacji ŁCDNiKP, Powiatowym Urzędem Pracy w Łodzi,
Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia w zakresie
ekonomii, ochrony środowiska – w języku polskim i angielskim - w Uniwersytecie
Łódzkim – we współpracy z Fundacją Rozwoju Przedsiębiorczości w Łodzi,
Badanie losów absolwentów łódzkich szkół zawodowych – współrealizacja
z Obserwatorium Rynku Pracy dla Edukacji ŁCDNiKP, Powiatowym Urzędem Pracy
w Łodzi,
Potencjał rynku pracy województwa łódzkiego w obszarze zielonej gospodarki –
realizacja na zlecenie Wojewódzkiego Urzędu Pracy w ramach konsorcjum
podmiotów: PCG Polska sp. z o.o., ŁCDNiKP, Agencja Analiz Statystyczno-
Ekonomicznych „An-Stat”.
Agencja „An-Stat” posiada bogate doświadczenie w realizacji projektów badawczych,
opracowań naukowych, dysponuje kadrą doświadczonych ankieterów, współpracuje
z ekspertami z różnych dziedzin, co jest gwarancją rzetelnego, profesjonalnego
i kompleksowego wykonywania usług najwyższej jakości.
Dane teleadresowe:
Agencja Analiz Statystyczno-Ekonomicznych „An-Stat”
ul. Władysława Jagiełły 4, 93-427 Łódź
e-mail: [email protected]
strona internetowa: www.an-stat.pl
196
Izba Rzemieślnicza w Łodzi jest społeczno-zawodową organizacją samorządu
gospodarczego rzemiosła i małej przedsiębiorczości oraz organizacją pracodawców, której
podstawowym celem jest zapewnienie pomocy jej członkom w realizacji zadań, rozwijanie
działalności gospodarczej i kulturalnej rzemiosła i małej przedsiębiorczości, udzielanie
wszechstronnej pomocy i ochrony prawnej jej członkom. Izba reprezentuje interesy rzemiosła
i małej przedsiębiorczości w kraju i za granicą oraz zapewnia ochronę praw, jak również
reprezentowanie interesów członków wobec organów władzy i administracji państwowej,
organów samorządu terytorialnego, sądów, związków zawodowych, urzędów i instytucji.
Izba Rzemieślnicza w Łodzi rozpoczęła działalność organizacyjną w dniu 1 lipca 1929 roku
i jest jedną z najstarszych organizacji tego typu w województwie. Zadania swoje Izba
wykonuje na terenie województwa łódzkiego i powiatu sochaczewskiego, zrzeszając w swoim
gronie prawie 2000 zakładów rzemieślniczych, wykonujących działalność w ponad 120
zawodach, skupionych w 28 cechach rzemiosł.
Oprócz reprezentowania „interesów” swoich członków Izba Rzemieślnicza w Łodzi
prowadzi również szeroką działalność w obszarze edukacji:
udziela pomocy i instruktażu w zakresie szkolenia uczniów w zakładach
rzemieślniczych oraz współpracuje z organami administracji państwowej i samorządu
terytorialnego w zakresie prowadzenia szkoleń w szkołach
ponadgimnazjalnych/ponadpodstawowych i ośrodkach szkolenia zawodowego,
sprawuje nadzór nad przebiegiem przygotowania zawodowego w rzemiośle
pracowników młodocianych, zatrudnionych przez rzemieślników,
przeprowadza egzaminy czeladnicze, mistrzowskie i sprawdzające, dba o podnoszenie
kwalifikacji zawodowych rzemieślników oraz tworzenie wspólnych placówek
oświatowych i szkoleniowych,
przeprowadza i potwierdza państwowe egzaminy kwalifikacyjne świadectwami oraz
jest uprawniona do wydawania Suplementów Europass do świadectw czeladniczych
i dyplomów mistrzowskich.
W 2005 roku Izba Rzemieślnicza w Łodzi uzyskała wpis do rejestru instytucji
szkoleniowych oraz wpis do ewidencji placówek niepublicznych jako placówka kształcenia
ustawicznego i prowadzi Rzemieślnicze Centrum Szkolenia Zawodowego świadcząc usługi
szkoleniowe dla pracodawców i ich pracowników, uczniów szkół ponadgimnazjalnych, osób
zagrożonych utratą zatrudnienia, bezrobotnych, a także na zamówienie Urzędów Pracy.
W ramach prowadzonej przez Izbę działalności edukacyjnej w bieżącym roku
rozpoczyna swoje prace Branżowa Szkoła Rzemiosła I stopnia w Łodzi przygotowująca
uczniów kształcących się w zawodach rzemieślniczych do wejścia na rynek pracy. Nowo
powstająca szkoła nauczać będzie w zawodach: cukiernik, fryzjer, kucharz, mechanik
pojazdów samochodowych, piekarz. Praktyczna nauka zawodu odbywać się będzie w oparciu
o umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego.
Miejscem praktycznej nauki zawodu będą zakłady rzemieślnicze z terenu powiatu
M. Łódź i powiatów ościennych. Po zakończeniu trzyletniego cyklu kształcenia absolwent
szkoły otrzyma świadectwo jej ukończenia, a także po zdanym pozytywnie egzaminie
czeladniczym tytuł czeladnika w zawodzie.
197
Oprócz prowadzenia własnej działalności edukacyjnej Izba Rzemieślnicza w Łodzi
współpracuje ze szkołami branżowymi na terenie Łodzi, wymienić tu można Zespół Szkół
Przemysłu Spożywczego im. Powstańców Wielkopolskich oraz Zespół Szkół Rzemiosła
im. Jana Kilińskiego, z którymi Izba współdziała od wielu lat.
Na uwagę zasługuje współpraca Izby Rzemieślniczej w Łodzi z Łódzkim Centrum
Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego w ramach Sieci Partnerskiej
Obserwatorium Rynku Pracy dla Edukacji. Współpraca ta została podjęta w czerwcu 2010
roku i obejmuje między innymi:
wymianę wiedzy i doświadczeń w zakresie rozpoznawania sytuacji na regionalnym
rynku pracy,
wspólną realizację przedsięwzięć analityczno-badawczych w zakresie monitorowania
sytuacji i zmian na regionalnym rynku pracy,
organizację konferencji, warsztatów i seminariów dotyczących rynku pracy, edukacji
i rzemiosła w regionie oraz przygotowywanie publikacji zawierających wyniki
wspólnie prowadzonych badań.
Przykładami tej współpracy może być, wspólna realizacja projektu badawczego
pn. Rzemiosło i przedsiębiorcy w województwie łódzkim - potrzeby kadrowe i oczekiwania
wobec pracowników. W ramach tego partnerskiego projektu Izba Rzemieślnicza odpowiadała
za realizację badań terenowych przeprowadzonych wśród 120 firm rzemieślniczych. Była
również współorganizatorem konferencji podsumowującej wyniki tego projektu. Łódzka Izba
Rzemieślnicza była także aktywnym uczestnikiem i współorganizatorem konferencji
pn. Monitorowanie rynku pracy dla potrzeb organizacji współpracy szkół z pracodawcami
w województwie łódzkim oraz konferencji pn. Monitorowanie rynku pracy dla edukacji.
Podkreślić należy istotny wkład wnoszony przez Izbę w organizowane cyklicznie w Łódzkim
Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego seminaria partnerskie
w ramach Sieci Współpracy Partnerskiej.
Dane teleadresowe:
Izba Rzemieślnicza w Łodzi
ul. Brzozowa 3, 93-101 Łódź
tel. 42 6325581, fax. 42 6323776
email: [email protected] strona internetowa: http://izbarzem.eu/
198
Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego
funkcjonuje od 1996 roku. Jest placówką edukacyjną prowadzoną przez Miasto Łódź (od
2001 roku). Działalność ŁCDNiKP zorientowana jest na systematyczne unowocześnianie
i doskonalenie systemów edukacji i ustawiczne kształcenie osób dorosłych. Centrum oferuje:
doradztwo metodyczne i doskonalenie umiejętności zawodowych kadry pedagogicznej
wszystkich typów szkół i placówek oświatowych,
kształcenie praktyczne formalne i pozaformalne młodzieży na stacjach dydaktycznych
wyposażonych w sprzęt i urządzenia prezentujące najnowsze technologie,
kształcenie, dokształcanie i doskonalenie dorosłych pracujących oraz pozostających
poza pracą, z wykorzystaniem nowoczesnych technologii i technik pracy.
ŁCDNiKP oferuje klientom zewnętrznym (uczniom i osobom dorosłym, szkołom,
placówkom oświatowym i innym instytucjom) następujące usługi edukacyjne:
kursy kierunkowe, kwalifikacyjne, specjalistyczne,
studia podyplomowe (współpraca z wyższymi uczelniami),
warsztaty metodyczne,
konferencje, sesje, seminaria,
prezentacje dydaktyczne,
modelowe zajęcia edukacyjne,
konsultacje grupowe i indywidualne,
spotkania edukacyjne z Radami Pedagogicznymi,
zajęcia praktyczne,
praktyki zawodowe,
wycieczki dydaktyczne.
Centrum łączy działalność następujących podmiotów edukacyjnych:
- Ośrodek Doskonalenia Szkolnych Systemów Edukacji
- Ośrodek Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego
- Obserwatorium Rynku Pracy dla Edukacji
- Ośrodek Doradztwa Zawodowego
- Ośrodek Nowoczesnych Technologii Informacyjnych
- Ośrodek Edukacji Europejskiej i Regionalnej
- Ośrodek Zarządzania w Edukacji
- Regionalny Ośrodek Edukacji Mechatronicznej
- Pracownia Wychowania i Profilaktyki.
Szczególnie istotne jest powiązanie Ośrodka Kształcenia Zawodowego
i Ustawicznego z Ośrodkiem Doskonalenia Szkolnych Systemów Edukacji ze względu na
możliwość korzystania z drogiego instrumentarium techniczno-dydaktycznego przez
uczących się w szkołach (około 1200 osób tygodniowo), nauczycieli i inne osoby dorosłe
(osiąganie nowych kwalifikacji w ramach edukacji ustawicznej). Powiązanie wyżej
wymieniowych podmiotów edukacyjnych ma, oprócz walorów integracyjnych
(m.in. budowanie sprzężeń zwrotnych między obszarem kształcenia zawodowego
i ogólnego), istotne znaczenie ekonomiczne (komasacja czynności zarządczych).
Obserwatorium Rynku Pracy dla Edukacji prowadzi systematyczne pogłębione badania
199
umożliwiające udzielenie odpowiedzi na pytania dotyczące kwalifikacji o dużym znaczeniu
dla przedsiębiorstw („dzisiaj” i w bliskiej przyszłości) oraz czynności pracowniczych, w tym
wykonywanych zadań zawodowych. Ośrodek Doradztwa Zawodowego koordynuje
działalność doradców zawodowych w we wszystkich typach szkół, ze szczególnym
uwzględnieniem tych klas i grup młodzieży, przed którą stoi decyzja o podjęciu dalszej drogi
edukacyjnej lub zawodowej. Szczególnie ważny jest bezpośredni przepływ informacji o rynku
pracy w wymiarze kwalifikacji ponadzawodowych, ogólnozawodowych, podstawowych dla
zawodu i specjalistycznych z Obserwatorium Rynku Pracy dla Edukacji do Ośrodka
Doradztwa Zawodowego i innych ośrodków.
Regionalny Ośrodek Edukacji Mechatronicznej dysponuje unikatową infrastrukturą
techniczno-dydaktyczną, która reprezentuje najnowsze osiągnięcia techniki i technologii.
Zastosowanie nowoczesnych technologii oraz strategii, form i metod dydaktycznych
w procesie uczenia się umożliwia uczącym się osiąganie w trybie pozaformalnym
i formalnym nowych kwalifikacji, pozwalających sprostać wyzwaniom Rewolucji Naukowo-
Technologicznej 4.0 i potrzebom Przemysłu 4.0 (akwatronika, tekstronika, inteligentny dom,
robotyka, obrabiarki CNC, transport hybrydowy, energia odnawialna).
Ośrodek Doskonalenia Szkolnych Systemów Edukacji zaspakaja zgłaszane przez
wszystkie szkoły i placówki oświatowe potrzeby wsparcia dydaktyczno-organizacyjnego
i pomocy w rozwiązywaniu różnych problemów edukacyjnych. Ośrodek Nowoczesnych
Technologii Informacyjnych specjalizuje się we wdrażaniu do praktyki edukacyjnej
technologii informacyjnych w tym między innymi modelowaniem edukacji informatycznej
i wdrożeniem usług chmury cyfrowej Office 365 we wszystkich łódzkich szkołach,
przedszkolach i placówkach oświatowych. Odpowiada również na zgłaszane przez szkoły
potrzeby wsparcia „informatycznego”, opracowuje i implementuje do szkół koncepcje
osiągania kompetencji informatycznych, oraz posiada status Regionalnego Centrum
Innowacji Microsoft. Akademia Młodych Twórców i Dziecięca Akademia Młodych
Twórców zarządza talentami poprzez organizację i prowadzenie zajęć pozaszkolnych dla
uzdolnionej młodzieży (wszystkie typy szkół) w obszarze wytwarzania innowacyjnych
rozwiązań informatycznych i pokrewnych.
Z bogatego wachlarza działań jakie prowadzi Centrum warto wymienić: Studia
Aktywności Dzieci i Nauczycieli, Akademię Twórczego Dyrektora Szkoły Podstawowej
i Akademię Twórczego Dyrektora Szkoły Zawodowej oraz organizowane bądź
współorganizowane festiwale, konkursy i inne cykliczne wydarzenia edukacyjne, takie jak
Konkurs Prezydenta Miasta Łodzi „Pracodawca Kreujący i Wspierający Edukację”.
We wszystkich formach realizacji usług edukacyjnych w Łódzkim Centrum
Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego uczestniczy w każdym roku ponad
120 tys. osób.
Dane teleadresowe:
Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego
ul. Kopcińskiego 29, 90-142 Łódź
tel. 42 678 33 78, fax. 42 678 07 98
email: [email protected], [email protected]
strona internetowa: www.wckp.lodz.pl, www.orpde.wckp.lodz.pl
200
Misją Urzędu Statystycznego w Łodzi jest zapewnienie rzetelnego, obiektywnego,
profesjonalnego i niezależnego realizowania badań statystycznych oraz udostępnianie
informacji o sytuacji społecznej, demograficznej, ekonomicznej i środowiska naturalnego.
W celu wypełnienia misji Urząd organizuje równoprawny, równorzędny i równoczesny
dostęp do informacji statystycznych dla różnych grup odbiorców, popularyzuje wiedzę
statystyczną, a także wspiera działania doskonalące prawidłową interpretację danych
pochodzących ze źródeł statystyki publicznej.
Do zadań Urzędu należy gromadzenie, analiza oraz opracowywanie danych z badań
statystycznych, zbieranie informacji o zapotrzebowaniu na analizy statystyczne o tematyce
regionalnej oraz w zakresie specjalizacji Urzędu, a także inicjowanie i prowadzenie
systematycznych badań oraz analiz sytuacji społecznej i gospodarczej w regionie. Urząd
prowadzi obsługę krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju TERYT
w części obejmującej system rejonów statystycznych i obwodów spisowych, prowadzi także
system identyfikacji adresowej ulic, nieruchomości, budynków i mieszkań. W ramach obsługi
krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej nadaje numery REGON
oraz udostępnia wyciągi z rejestru jednostek gospodarki narodowej.
W strukturze Urzędu funkcjonują ośrodki, które realizują zadania ogólnopolskie.
Ośrodek Małych i Średnich Przedsiębiorstw zajmuje się zbieraniem danych statystycznych
oraz prowadzeniem prac metodologicznych i analitycznych w zakresie statystyki małych
przedsiębiorstw.
Ośrodek Warunków Życia i Badań Ankietowych realizuje badania ankietowe z zakresu
warunków życia ludności, prowadzi prace nad rozwojem metodologii, organizacji
i technologii badań oraz organizuje sieć ankieterów i rzeczoznawców.
Ośrodek Klasyfikacji i Nomenklatur prowadzi prace w zakresie obowiązujących
klasyfikacji oraz wydaje, na wniosek zainteresowanych podmiotów i jednostek administracji
publicznej z terenu całego kraju, informacje o podstawowych standardach klasyfikacyjnych.
Ośrodek Statystyki Matematycznej prowadzi prace dotyczące rozwoju metodologii
i organizacji badań statystycznych oraz realizuje badania w zakresie wymagającym
zastosowania zaawansowanych metod statystyczno-matematycznych.
Ponadto w strukturze Urzędu działa Łódzki Ośrodek Badań Regionalnych stanowiący
zaplecze informacyjne i analityczne dla potrzeb procesów decyzyjnych i sprawnego
zarządzania regionem. Ośrodek odpowiedzialny jest za opracowywanie analiz, publikacji oraz
zbiorczych informacji o sytuacji społeczno-gospodarczej i środowiska województwa
łódzkiego. Prowadzi prace dla potrzeb monitorowania i ewaluacji programów rozwoju
regionu oraz tworzy warunki i mechanizmy współpracy służb statystyki publicznej ze
środowiskami samorządowymi i naukowymi na rzecz zintegrowania wiedzy o województwie
łódzkim.
Do zadań Ośrodka należy prowadzenie regionalnych badań statystycznych, udział
w projektach realizowanych przez innych wykonawców, aktywna obsługa informacyjna
różnych grup odbiorców danych, rozpowszechnianie i udostępnianie wyników badań
statystyki publicznej. Istotnym zadaniem Ośrodka jest promocja statystyki publicznej,
popularyzacja wiedzy statystycznej oraz działania edukacyjne doskonalące znajomość źródeł
201
danych oraz ich prawidłową interpretację. W ramach ŁOBR działa Informatorium
Statystyczne wyposażone w bogaty zbiór publikacji Urzędu, GUS i innych urzędów
statystycznych z całej Polski. Usługi informacyjne realizowane są w oparciu o szerokie
zasoby statystyki publicznej.
Urząd Statystyczny w Łodzi przyjmuje zamówienia na wykonanie opracowań
wspomagających inne systemy informacyjne administracji publicznej, prowadzi, na
indywidualne zamówienia, badania statystyczne nie objęte programem badań statystyki
publicznej oraz prowadzi szkolenia z zakresu obsługi baz danych GUS m.in.: BDL, Systemu
programowania i monitorowania polityki rozwoju STRATEG, Dziedzinowych Baz Wiedzy,
Portalu Geostatystycznego.
Dane teleadresowe:
Urząd Statystyczny w Łodzi
93-176 Łódź, ul. Suwalska 29
Tel. 42 68 39 100, fax 42 68 44 846
e-mail: [email protected]
https://lodz.stat.gov.pl
https://twitter.com/Lodz_STAT
Łódzki Ośrodek Badań Regionalnych
Tel. 42 68 39 019
e-mail: [email protected]
https://lodz.stat.gov.pl/osrodki/obr
202