oscar niemeyer eğrinin mimari

7/18/2019 oscar niemeyer eğrinin mimari

http://slidepdf.com/reader/full/oscar-niemeyer-egrinin-mimari 1/5

Eğrinin nâzım mimarı Oscar Niemeyer'ıkaybettik, başımızı öne eğdik: ADEUS SEOOSCAR !

KENT KÜLTÜRÜ

3,2

07.12.2012 01:25:47

A+ A-

'Düz olanı sevmem' diyordu, Arte’de ilk defa şu resimdeki haliyle gördüğü(m)de. ' Eğri olanı

severim' diyordu. Bunu söylerken bir kağıda eğriler çiziyordu.

Radikal'de yazmak için Mösyö Çandar veya Mösyö Çalışlar olmamıza gerek yokmuş.

Yazalım bakalım (sizde yazın), radikal olsun, kimine hoş kimine nahoş olsun:

Arte'de Oscar Niemeyer'ın eğri hakkındaki çok doğru bu sözlerinin (doğa 'boş'u ve 'düz'ü

sevmez; düz insan inadı, doğada dümdüz birşey görülmez - Stanley Kubrik'in 2001: A Space

Odyssey filmindeki o monolithe -dikdörtgen dikilitaş- biraz da bunu ifade eder- sinüsün aşağı

yukarı salınım yapan dalgaları gibi dağlar; okyanusda dağ gibi dalgalar dikdörtgen bir dikitaşa

hiç benzemez) hemen ardından onu mimarlığın 'baba'larından biri konumuna yükselten ve bir

dünya starı yapan yarattığı o eğri büğrü yapılar gösteriliyordu.

http://blog.radikal.com.tr/kent-kulturu/egrinin-mimari-oscar-niemeyer-niye-7545






Hele Brezilyanın

Pampulha bölgesinde bu kliseyi yapmış (tek başına yapmamıştır herhalde) Brezilya katoliklerklisesi onaltı yıl kutsamamış. Ama sonunda pes etmiş. 1943'te yapımı sona eren "Igrega

Pampulha" 1959'da kutsanıp ibadete açılmış.

Birde 1955'te yapılan şu Sao Paolo'da Copan binasına bakın, nasıl da çizmiş Oskar baba, şehir

merkezinde denizden devasa bir dalga, hayran kalmaktan dışında yol var mı başka ?

Ve işte böyle işler yapmış Oscar Niemeyer gibi babaların, işte şöyle birkaç sözünde, dünyaya bakışımız değişir: "Dik açı beni



çekmez, ne de insanın yarattığı sert, katı, düz çizgi; ülkemin dağlarında, ırmaklarının

kıvrımında, denizin dalgasında, sevdiğim kadının bedeninde gördüğüm özgür ve duyusal

eğri beni içine alır".

Birkaç kelimede ve söylediğini yaptığını gösteren birkaç 'yapı'da, hemen hissedersiniz, ve

anlarsınız ki, bu adam; bir habitus'te teori ve pratiğin uyumla buluştuğu, öyle genlerinde yazılı

felan olduğundan değil, ama bir DNA'nın spiral yapı şemasındaki gibi, sarmaş dolaş birleştiği

bir adam; hayatın düz gidemeyeceğinin sırrını çözmüş, malesef sayısı çok az, adamlardan

biri.

İşte bazen, böyle adamlar çıkar bu dünyada, ve şansınız varsa, sadece bakmaya değil görmeye

çabalar uğraşırsanız, sadece dinlemeye değil duymaya yatkınlığınız varsa vs. vs., düz bir

ekranda bile olsa biryerlerde sizinde karşınıza çıkarlar ve sizin düz olanı sevme eğiliminizi

tersine çevirip, size eğriyi sevdirirler.

Daha ne olsun, daha ne yapsın (bir) insan. Siz inat da etseniz, ezber bozmadan düz degitseniz neye yarar; Niemeyer baba çizmiş, yaratmış birsürü yerde 600 kadar, "eğri"yle

barışık binalar; yükseltmiş okullar, müzeler, kliseler, kütüphaneler...

Ve 'büyük bir ihtimal', yaratmanın verdiği huzurla, dün 5 aralık 2012'de, 104 yaşında, haydi

bana eyvallah, benden bu kadar demiş. Belki de o kızılderili yaşlı adam gibi 'ölmek için güzel

bir gün' diye düşünerek gülümsemiş.

'Geleneksel değerler'in dümdüz edildiği bu 'modern zamanlar'da, bu ülkenin geleneksel

değerlerini romanlarında hep hatırlatan bu ülkenin türkçe yazan değerli bir kürt romancısının

" yitirdin mi yandın bittin on paralık oldun" dediği "insanlara saygı"nın anlamını hatırlar insan Niemeyer'lerin varlığında; ve hüznü hisseder onun gibi insanlar artık olmadığında. ... Sistemin

medyası birinci sayfadan manşet atar ölüm haberlerini. ... Sisteme karşı bir komünist olsalar

bile. ... Ama özenle onun bir komünist olduğunun üzerinde pek durmadan. ...

İşte bu yüzden Le Monde gibi, Le Temps gibi gazetelerin yazdıkları kesmedi, tam tersine

merak sardı birden: Niemeyer baba niye komünist olmuş ve bir komünist olarak yaşamış 104

yaşına kadar? Öyle bir komünistmiş ki Brezilya komünist partisi isim değiştirip sosyalist parti

olduğunda olur mu böyle şey deyip yeni bir komünist parti kurmuş. (Bu araştırılacak ve

yazının burası uzatılacak).

Böyle şeyleri merak edenler için ne muhteşem bir çağda yaşıyoruz. ' Asrım beni korkutmuyor,

kaçak değilim' diyelim bizden bir komünist (ama bunun bedelini çok ağır ödemiş) şair gibi

(Oscar baba okumuştur onu kesin - bu da araştırılacak) ve geçelim 'düz' bir ekranın başına,

basalım bir klavyenin 'düz' kare, koyu kara tuşlarına... Ve hokuspokus, arasın tarasın ve

Foucault'nun bize nasil bisey oldugunu gösterdigi "bilme istenci" ateşimizi söndürsün, bilgi

ağına takılan birşeyler bilen birilerinden bilgiler. Okuyalım biz de Oscar Niemeyer'den

büyübozan kelimeler:

“Mimarlık okulları mimarlığın yanında felsefe, tarih, antropoloji ve edebiyat dersleri önermeli. Bir

mimarın bir mimarlık fakültesinden çıkması yetmez. İçinde yaşadığı toplumu iyi bilmeyi öğrenmeli;



insanlara mutluluk veren şeyler inşa edebilmek için toplumsal dünyayı anlamak, kendini o dünyaya

açmak gerekir.“

Bir mimardan

böyle antropo-loji mantropo-loji gibi şeyler duymaya, alışık değiliz, şu içinde yaşadığımız ve

'doğal' sandığımız toplumsal dünyalarda (artık antroploglardan bile duymuyoruz, antropolojifakültesinde bile savunmuyoruz böyle -loji'leri; insana saygının yittiği yerde insan bilimleri de

bitiyor, can çekişiyor, daha etkili olması gerekirken; fakat direnenler var, herzaman ve

heryerde olduğu gibi)... Lakin alışık olunmadığında ve beklenmeyen bir yerden geldiğinde

bir tokat, daha etkili oluyor, bu kesin! Şak Pat! Şah Mat! Haydi bakalım bu da mı gol değil?

Brezilyalı Oscar Ribeiro de Almeida Niemeyer Soares Filho'nun golü'de çizgiyi geçmedi veya

hakem görmedi? Bu da mı sayılmaz? Sana göre gol, bana göre gol değil felan filan geçelim,

'çizgiyi geçtimi geçmedimi'nin videosu felan da değil, dev eserler var ortada; bal gibi gol işte!

Nieymeyer'ler 1 Sistem 0. Yaşarken ve öldükten sonra, eğrinin klasıyla düzün kafası böyle

çarpışır; düzen böyle bozulur, mimar böyle olunur. Bu kaçıncı ders? Kim girmezse girmesin

derse ve ne derse desin, anlamaya başlı(yorum), bu mimar Oscar Niemeyer mimar olmak

yetmemiş niye bir de solcu olmuş diye...

Bunu anlamak anlama uğraşı içinde olana hiçde zor değil: felsefe, tarih, antropoloji ve

edebiyat önemli derseniz... insanın yaşadığı toplumu iyi bilmesi için biraz bunlar gerekli

derseniz... üstüne bir de 'amaç insanlara mutluluk vermek' derseniz.. bu dünyanın çıkardığı en

nefis insanlara dedikleri gibi (Mother Jones, Charlie Chaplin, Ken Loach vs. vs.) size de

komünist derler, öcü der gibi, az oldukları halde çoğunluğa tahaküm edenler ve onlari takip

edenler; ama siz gururla Nazım gibi "sevdalınız komünistir" dersiniz.. ne olduğunuzu belirler,'değer'lendirirsiniz. O zaman ister mitolojik ister bilimsel olsun " Histoire " size hak verir,

"Gaia" sizi bilir, ve Gaia'nın çocukları da sizden öğrenir. O zaman da o bütün değerleri tek

değer 'zenginlik' olarak düzlemiş bir takım acayip insanların kurduğu sistem de sizden yediği

tokatla sersemler, kendine gelmeye çalışırken "Güç istenci"nin pala bıyıklı filozofunun lafını

tekrarlar ezberden: "beni öldürmeyen şey beni güçlendirir", bla bla bla.

Ama birgün binlerce mimardan birden fazla Niemeyer'ler çıkmaya başlar ve 'böyle sadece

mimarlık okuyarak mimar olunmaz' derse, sistem çöker. Mimarlığın anlamı da tek değer

olarak 'zenginlik'ten başka bir anlam kazanmaya başlar ve bu anlam diğer anlamları yavaşyavaş haşlar.



'We are young and life is long' . Amacımız bir yandan büyü bozarken diğer yandan başka bir

büyü yapmak değil. Kayna kazanım kayna! Yan ateşim yan! Bu sadece bir blogda blogoloji

yazısı. Parola Rousseau'dan: Tout Dire. Sizde yazın. Çağın fırsatı. Yazmak, bozmak bedava.

1984 defa tıklamak ve "1984" okumak bâd-ı hevâ. Kâr yok; birileri bundan reklam alsa, para

kazansada. İnkâr yok; kimilerinin mesleği bu olsa da. İktidar hiç yok; bazıların tek hedefi bu

olsa bile.

Yok ta yok, amma lakin mimarlıkla komünistliğin alakasının bir ifadesi de Oscar Niemeyer'ın

şu sözlerinde bir kere daha var (üstelik bir başka büyüğümüzün çok sevdiği Cezayir'de bir

anısından bahseder):

“Bir gece, Cezayir’de kendimden geçerek deliler gibi çalıştım hotel odamda. Sonuç: Liman

yakınlarında, plajın dibinde, karaya bir üstyapıyla bağlanmış denizin üstünde askıda bir

cami. Boumediene çizdiğim planları görünce ‘ama bu cami çok değişik, devrimci’ diye

haykırdı. Ben de ona ‘ama başkan devrim heryerde olmalı’ diye cevap verdim.“

Ne güzel demişsin Seu Oscar!

Adieu Mösyö Niemeyer! Açtığınız yollardan ne çok mimar yürüyecek, mimar olmayanlar da, bu da kesin!

Documents

oscar niemeyer eğrinin mimari