Osmanlı Hukukunda İstatistiğin Önemi ve H. 1288 Tarihinde

Osmanlı Hukukunda İstatistiğin Önemi ve H. 1288 Tarihinde Mahkemelerde Görülen Davalara Ait İcmal Cetvelinin Tahlili

Muhammed CEYHAN*Para ekonomisinin zayıf olduğu sanayi öncesi tarım toplumu yapısına da-

yalı çeşitli devlet ve imparatorluklarda ülkenin vergi ve vergi nüfusu potansiyelini belirlemek maksadıyla çeşitli sayımlar yapılmıştır1. Merkeziyetçi, bürokratik ve patrimonyal bir devlet yapısına sahip olan Osmanlı Devleti de, söz konusu özelliği itibariyle ülkesindeki insan ve maddi kaynaklarının tespitine büyük önem atfet-miştir. Özellikle devlet, zırhlı suvari ordusunu oluşturan timarlı sipahileri ayakta tutmak için toprağa dayalı istatistikî verilere önem vermiştir2.

Osmanlı tarihinin sayısal veriler içeren temel kaynaklarının büyük çoğunlu-ğunu vergi merkezli tutulan kayıtlar oluşturmaktadır. Bu kayıtların en kapsamlıları; esas olarak 15. ve 16. yüzyılları kapsayan, ancak 17. yüzyıl için de bazı örneklerini gördüğümüz Tahrir Defterleridir3. Yine vergi merkezli diğer defter türleri 17. ve 18. Yüzyıllardaki boşluğu dolduracak Avarız ve Cizye Defterleri ile 19. Yüzyıllarda tutulan Temettüat Defterleridir4.

Arazi ve buna bağlı olarak vergi tabanının tespitine dönük bilgi toplamak amacıyla daha kuruluşundan itibaren istatistikî verilere önem veren ve kurduğu sistemi yüzyıllarca işleten Osmanlı Devleti, 19. Yüzyıla geldiğinde Avrupa’daki

* Araş. Gör., Ankara Üniversitesi DTCF Tarih Bölümü, [email protected] Mehmet Öz, “Tahrir Defterlerindeki Sayısal Veriler”, Osmanlı Devleti’nde Bilgi ve İstatistik,

Derleyenler: Prof. Dr. Halil İnalcık-Prof. Dr. Şevket Pamuk, Ankara, Türkiye İstatistik Kurumu Yayınları, 2011, s. 17.

2 Halil İnalcık, “Osmanlı’da İstatistik Metodu Kullanıldı mı?”, Osmanlı Devleti’nde Bilgi ve İs-tatistik, Derleyenler: Prof. Dr. Halil İnalcık-Prof. Dr. Şevket Pamuk, Ankara, Türkiye İstatistik Kurumu Yayınları, 2011, s. 3.

3 Tahrir Defterleri’nden elde edilen veriler salt bir şekilde nüfus bilgisi içermemektedir. Aynı zaman-da bu kayıtlardan farklı disiplinler çerçevesinde de istifade edilebilir. Mesela; Türk şehirlerinin imaret, han, hamam, mekteb gibi ihtiva ettikleri medenî tesislerin miktarı, şehirdeki çeşitli sanat dallarıyla meşgul olanların ve şeyh, sipahi, seyyid, gibi zümrelerin miktarı vs. öğrenilebilir. Ayrı-ca yine Tahrir Defterleri söz konusu olduğunda; nüfus ile ilgili elde edilen bilgilerin doğruluğu konusunda da sıkıntılar mevcuttur. Mesela; bir kısım nüfusun gizlenmiş olacağı ve tahrir komis-yonlarınca bulunup sayılamamış olması muhtemeldir. Kaldı ki bu kayıtların sıhhati noktasında başka kaynaklardan kontrolü de mümkün değildir. Bu sebeple eldeki defterleri ihtimaller ve im-kanlar doğrultusunda incelemek gerekecektir. Ayrıntılı bilgi için bkz. Ömer Lütfi Barkan, “Tarihî Demografi Araştırmaları ve Osmanlı Tarihi”, Osmanlı Devleti’nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi Osmanlı Devlet Arşivleri Üzerine Tetkikler-Makaleler, Yayına Hazırlayan: Prof. Dr. Hüseyin Özdeğer, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Yayınları, 2000, C. 2, s. 1414-1426.

4 Oktay Özel, “Avarız ve Cizye Defterleri”, Osmanlı Devleti’nde Bilgi ve İstatistik, Derleyenler: Prof. Dr. Halil İnlacık-Prof. Dr. Şevket Pamuk, Ankara, Türkiye İstatistik Kurumu Yayınları, 2011, s. 35.

248 I. Türk Hukuk Tarihi Kongresi Bildirileri

gelişmelere paralel olarak modern istatistik bilgi ve yöntemlerinden de istifade etmiştir. Bu bağlamda, merkeziyetçi ve bürokratik bir yönetim anlayışını her geçen gün güçlendirdiği 19. Yüzyılda, Avurpaî anlamda nüfus sahasında başlattığı mo-dern istatistik uygulamalarını, sağlıklı verilere ulaşmak için adalet, eğitim, sağlık, arazi vb. alanlara da inhisar ettirmiştir.

Osmanlı Devleti’nde salt bilgi edinmeye dönük istatistikî belge ve veri derle-me 1831 tarihinde yapılan ilk nüfus sayımı ile başlar. Ancak, nüfusa ilişkin belge ve istatistik derlemek maksadıyla yapılan çalışmaları genel olarak iki kısma ayırmak mümkündür. İlk dönem; 15. Yüzyılla 19. Yüzyıl arasını kapsayan ve devletin tebaa-sını kontrol altında tutma, vergi alımlarının tespiti ve askere alma potansiyellerinin ölçülmesi gibi amaçları göz önünde tuttuğu erken dönem, ikincisi ise 1830 civarın-da başlayan ve salt bilgi edinme arzusunun etkili olduğu dönemdir5.

Osmanlı Devleti’nde modern anlamdaki istatistiğin kurumsal olarak teşek-külü 1875 yılında Ticaret Nezareti bünyesinde oluşturulan İstatistik Kalemi ile başlar. Başında bir Rus uzman bulunan bu kalem, Osmanlı Devleti’nin Rusya ile savaşa girmesi sebebiyle lağvedildi. Ancak kısa süre sonra, istatistik çalışmalarının yaygınlaştırılması için 17 Ocak 1880 (4 Safer 1297) tarihinde çıkarılan nizamname ile yine Ticaret Nezareti bünyesinde müstakil bir İstatistik Müdüriyeti kuruldu6.

Nizamname, 7 maddeden oluşmakta ve 1. 2. 3. maddelerinde İstatistik Müdiriyetinin nerelerde ve hangi kurum bünyelerinde oluşturulacağına dair bilgi verilmektedir. Buna göre kaza, liva ve vilayet merkezlerinde birer istatistik komis-yonu kurulması öngörülmüştür. İstanbul’da da belediye daireleri heyetleri kaza istatistik komisyonlarının görevlerini üstlendi. Ayrıca her nezarette birer istatistik kalemi oluşturulacaktı. Kaza istatistik komisyonlarında kaymakam, mal müdürü, bidayet mahkemesinden tayin olunacak bir katip, orman memuru, tahrir-i emlak ve rüsumat dairesini temsilen rüsumat memurları, tahrir ve tapu katipleri görev alıyordu. Liva istatistik komisyonu ise mutasarrıf, muhasebeci, tahrirat müdürü, bi-dayet mahkemesinden tayin olunacak bir katip, orman memuru, rüsumat memuru, defter-i hakani memuru ve tahrir katibinden oluşuyordu. Nihayet Vilayet istatistik komisyonu defterdar, mektupçu, istinaf mahkemesinden tayin olunacak bir katip, rüsumat ve orman büyük memurları, maarif müdürü, tahrir mümeyyizi ve defter-i hakani memurunu içeriyordu7.5 Cem Behar, “Osmanlı Nüfus İstatistikleri ve 1831 Sonrası Modernleşmesi”, Osmanlı Devleti’nde

Bilgi ve İstatistik, Derleyenler: Prof. Dr. Halil İnlacık-Prof. Dr. Şevket Pamuk, Ankara, Türkiye İstatistik Kurumu Yayınları, 2011, s. 63. İlk nüfus sayımı teşebbüsü Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılması ile Rusya’ya karşı harbe girişilen yıllarda 1826-1828 arasında olmuştur. Ancak genel bir nüfus sayı-mı için tecrübe olan bu sayım harp nedeniyle neticelendirilememiştir. Bu konuda Bkz. Enver Ziya Karal, Osmanlı İmparatorluğu’nda İlk Nüfus Sayımı 1831, Ankara, Türkiye İstatistik Kurumu Yayınları, 2010, s. 8-9.

6 Zafer Toprak, “Osmanlı Devleti’nde Sayısallaşma ya da Çağdaş İstatistiğin Doğuşu”, Osman-lı Devleti’nde Bilgi ve İstatistik, Derleyenler: Prof. Dr. Halil İnalcık-Prof. Dr. Şevket Pamuk, Ankara, Türkiye İstatistik Kurumu Yayınları, 2011, s. 97. İstatistik üzerine bir kitab kaleme alan Mekteb-i Hukuk-ı Şâhâne ilm-i servet mu a̒llim mu â̒vini Mehmed Ali, İstatistik Müdiriyeti’nin kuruluşunu 6 Safer olarak vermektedir. Bkz. Mehmed Ali, Nazari ve Ameli İstatistik, İstanbul, Karabet Matbaası, 1306, .s. 95.

7 Düstur, 1. Tertib, 4. Cilt, s. 671.

249Mahkemelerde Görülen Davalara Ait İcmal Cetvelinin Tahlili [Ceyhan]

Nizamnamenin 4. maddesinde nezaretler bünyesinde oluşturulacak istatistik komisyonlarının kendi görev ve yetki alanları çerçevesinde oluşturacakları verileri cetvellere aktarmaları ve bu işlemin Ticaret Nezareti üzerinden müteselsil olarak taşradaki birimlere sirayet edecek şekilde yapılması istenmektedir. 5. maddede söz konusu istatistikî verilerin her sene Mayıs başından itibaren düzenleneceği belir-tilmiştir. 6. maddede ise, istatistik cetvellerinin oluşturulmasından taşraya intikali ve oradan da tekrar bağlı bulunduğu nezarete ulaştırılmasına kadar çeşitli kademe-lerde görevli olan memurların görevlerini ihmal etmesi halinde uygulanacak cezaî yaptırımlar tespit edilmiştir. Buna göre, ilk ihmalde bir aylık maaşın yarısının kesil-mesi, ikinci ihmalde bir aylık maaşın tamamının kesilmesi ve sürekli tekrar etmesi halinde de memuriyetten azledilmesi şeklinde cezaî yaptırımlar öngörülmüştür. 7. maddede de nahiye ve köylere gidecek memurların iki aylık görevleri süresince aylık 15 guruş verilmesi belirlenmiştir8.

Bu nizamnamenin ardından 1881’de bir ceza istatistikleri nizamnamesi ve 1891’de de hukuk ve ticaret istatistikleri talimatnamesi çıkarıldı. Mahmud Paşa’nın Nafia nazırlığı sırasında yine Ticaret Nezareti’nde, genel istatistiklerin düzenlenme-sine girişilmiş ve 1897 yılına ait sayılar 1900 yılında yayınlanmıştır. 160 sayfadan oluşan bu çalışma, nüfusun yaş ve cinsiyet yönünden tahmini miktarını, doğum, ölüm, evlenme, boşanma, göç hareketleri, Darülaceze, hastahaneler, adliye, maarif, müze, ziraat, hayvanat, ormanlar, madenler, Duyun-ı Umumiyye, gümrük, darp-hane, müskirat, reji, av, Ziraat Bankası, liman, posta ve telgraf, demiryolları, sanayi ve şose istatistikleri ile Şirket-i Hayriye, tramvay, tünel ve havagazı kumpanyaları istatistiklerini içermiştir9.

İstatistiğin, kurumsal olarak teşkkülü her ne kadar 17 Ocak 1880 (4 Safer 1297) tarihinde olsa da, daha 1860’larda çağdaş ülkelerde kullanılan istatistik ilminin Osmanlı Devleti’nde de icra olunması istenmekteydi10. Dolayısıyla ku-rumsal olmamakla birlikte yine modern istatistiğin mantığından istifade etmek suretiyle bazı istatistikî verilerin daha öncelerden tutulmaya başlandığını göz-lemlemek mümkündür. Nitekim tarafımızdan incelenen 1871/1872 (H. 1288) tarihinde mahkemelerde görülen davalara ait icmal cetveli söz konusu İstatistik Müdiriyeti’nin teşekkülünden önce tutulmuştur11. Bu cetvelin tahliline geçmeden evvel, modern istatistik cetvelleri öncesi Osmanlı hukuk metinlerinin modern an-lamda nasıl istatistikî açıdan tahlil edilebileceğine dair izahatta bulunalım:

8 Düstur, 1. Tertib, 4. Cilt, s. 671-672. Ticaret Nezareti Bünyesi’nde müstakil olarak oluşturulan İstatistik Müdüriyeti, ehemmiyetine binaen 18 Mart 1918 tarihinde (H. 05 Cemâziye’l-âhir sene 1336) Sadarete bağlı İstatistik Müdirriyet-i Umumiyesi olarak teşkilatlanmıştır. Düstur, 2. Tertib, 10. Cilt, s. 163. İstatistik Müdiriyet-i Umumiyesi’nin 01 Ağustos 1918 (28 Şevvâl 1336) tarih-li nizamnamesinde, bu müdiriyetin yetki ve sorumlulukları arttırılmış, sadece veri toplayan bir kurum olmaktan çıkarılmış, verileri analiz eden ve yayınlayan, gerektiğinde Avrupa’daki muadili olan kurumlarla bağımsız olarak işbirliği yapan ve hükümete görüş bildiren bir kurum haline dö-nüşmüştür. Düstur, 2. Tertib, 10. Cilt, s. 564. Ancak bu müdiriyetin ömrü uzun olmamış 02 Eylül 1919 (06 Zi’l-hicce 1337) tarihinde ilga edilmiştir. Düstur, 2. Tertib, 11. Cilt, s. 366.

9 Zafer Toprak, a.g.m., 98.10 Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), A.}MKT.MHM., Dosya no: 347, Gömlek no. 28, 09 Ş. 1282

/ 28 Aralık 1865.11 BOA, İ..DA.., Dosya no: 19, Gömlek no. 866, 19 Rebiʻu’l-evvel 1289 / 27 Mayıs 1872.


Osmanlı Devleti’nde hukuk sahasında, 19. Yüzyılda modern anlamda ista-tistik müessesesinin teşekkülüne kadar devlet eliyle istatistikî veriler hazırlanma-mıştır. Dolayısıyla -çok zor da olsa- 19. Yüzyıl öncesi hukukî verilerini ancak araş-tırmacılar istatistikî veriye dönüştürebilirler. Bu bağlamda Osmanlı Hukuku’nun temel kaynağı olan şerʻiyye sicillerinin araştırmacılar tarafından modern istatistik yöntemleri çerçevesinde incelenmesi gerekmektedir. Ancak bu çok kolay bir iş de-ğildir. Çünkü, kadıların kaleme aldıkları defterler salt bir şekilde hukukî bilgilerden ibaret değildir. Söz konusu sicilleri kayda geçiren kadılar, Osmanlı adlî teşkilatının temel taşı olmakla birlikte; bulundukları yerin hâkimi, belediye başkanı, emniyet âmiri, mülkî âmiri ve halkın her konuda müracaat edebileceği sosyal güvenlik ma-kamı idi. Dolayısıyla kadıların tutmuş olduğu şerʻiyye sicil defterleri siyasî, iktisadî, askerî, hukukî ve içtimaî hayata dair bir çok bilgileri de ihtiva etmektedir. Buna ek olarak şerʻiyye sicil defterleri; Osmanlı Devleti’nin kurumsal bünyesinde zaman içinde meydana gelen değişim ve dönüşüme paralel olarak muhteva ve diplomatik açıdan bazı değişiklikler geçirmiştir12. Tanzimat dönemi ile birçok kurum ve mües-sese ya revizyona uğramış ya da yeni oluşmuştur. Bu sebeple Tanzimat döneminde kadıların birçok yetkisi başka memurlarca ve kurumlarca paylaşılmıştır. Özellikle, Osmanlı hukukunun yanında Batı usulü hukukun benimsenmesi ve Şerʻiyye mah-kemelerinin yanı sıra Nizamiyye mahkemelerinin vücut bulması klasik şerʻiyye sicillerinin içeriğinde ve belge türlerinde değişime sebep olmuştur.

Osmanlı hukukunda önemli bir yere sahip olan şerʻiyye sicil defterlerinin istatistikî verilere dönüştürülmesi noktasında yukarıda bahsettiğimiz hususların bilinmesi gerekmektedir. Ayrıca defterlerde yer alan belgelerin muhteva ve kay-nağının ne olduğunun bilinmesi de o derece önemlidir. Klasik dönem sicillerinin siyasî, iktisadî, askerî, hukukî ve içtimaî hayata dair bir çok bilgileri ihtiva etttiğin-den bahsetmiştik. Dolayısıyla hazırlanacak istatistiğin bu alanlarda çalışan herkese hitab edecek tarzda hazırlanmasında yarar vardır. Diplomatika bilimini çalışanlar bile gerektiğinde bu verilerden istifade edebilmelidir.

Osmanlı Hukukunun Batı Hukuku bağlamında resepsiyona girmeden ve modern hukuk istatistiklerinin tutulmasından evvel tutulmuş olan bir şerʻiyye sicil defteri nasıl istatistikî veriye çevrilebilir? sorusundan hareketle Konya Şerʻiyye Sicil Defterleri içerisinde yer alan 1706-1708 (H. 1118-1119) tarihli ve 42 nolu defter tarafımızdan basit istatistik verilerine dönüştürülmüştür. Söz konusu çalışmamıza defterin katoloğundan seçmeler vermekle başladık. Çünkü bir sicil defteri için ya-pılması gereken en önemli işlem defterin tamamının katoloğunun çıkarılmasıdır. Bundan maksat, defterden istifade edecek araştırmacıların hem belge konularını rahat bir şekilde görmelerini hem de katoloğun kolayca istatistiğe dönüştürülme-sini sağlamak13. Ayrıca yukarıda da bahsettiğimiz üzere klasik dönem sicillerinin

12 Muhammed Ceyhan, “Tanzimat Dönemi Sonrası Şerʻiyye Sicil Defterlerinin Muhteva ve Diplo-matik Açıdan Tahlili”, OTAM, S. 29, Bahar 2011, s. 49-82

13 Tasnifini yaptığımız ve istatistikî olarak değerlendirdiğimiz 42 nolu defterin bütününün konu ka-toloğu tarafımızdan çıkarıldı. Fazla yer kaplaması sebebiyle bu çalımamızda hepsini vermedik. Sa-dece örneklem olarak bir kısmını verdik. Ancak, istatistikî verilere dönüştürürken defterin tama-mında yer alan belge ve bilgileri kullandık. Defter için bkz. Milli Kütüphane Başkanlığı Mikrofilm Arşivi, Konya Şerʻiyye Sicilleri, defter no: 42.


çok farklı alanlarda konuları havi olması hasebiyle, değişik disiplinlerden inceleme yapacak araştırmacılara kolaylık sağlamak da amaçlanmıştır.

Şerʻiyye Sicil Defteri Konu Katoloğu Örneği

BelgeninNosu Türü Konusu Tarihi7/2 Temessük Mukataa zaptına dair. Rebîʻu’l-evvel 11189/1 İʻlâm Mülkün haksız yere zapt edildiğine dair

dava.23 C. 1118

9/2 İʻlâm Hırsızlık iddiası. 25 C. 111812/2 Hüccet Boşanma kaydı. 23 C. 111812/3 Hüccet Kayyım tayini. 9 B. 111813/2 Hüccet Nafaka tayini. 29 C. 111815/3 Hüccet Vasi tayini. 10 B. 111816/1 İʻlâm Mihr-i müecceli talep. 25 C. 111816/2 Hüccet Mülk satışı. 12 B. 111817/1 Hüccet Davadan feragat edildiğine dair ikrar. 5 B. 111834/1 İʻlâm “Kendisine hakaret ve küfür edildiği”

iddiası.27 B. 1118

34/2 İʻlâm Alacağın alınamadığına dair dava. 25 B. 111840/1 İʻlâm Tasarrufa mani olunduğuna dair dava. 2 Ş. 111841/1 Hüccet Ölüm hadisesinin keşfini talep. 2 Ş. 111841/3 Hüccet Cerrahtan diyet talep edilmeyeceğine dair

taahhüt.28 B. 1118

43/1 İʻlâm Nesebiyyet iddiası. 2 Ş. 111846/3 İʻlâm Hürrü’l-asl olunduğuna (âzâd edildiğine)

dair dava.4 Ş. 1118

51/1 Hüccet Mübadele yoluyla mülk satışı. 7 Ş. 111852/1 Hüccet Namzedlik (nişanlılık) eşyalarının

alındığına dair ikrar.10 Ş. 1118

57/3 Hüccet Diyet için mahalle ahalisinden şikayetçi olunmadığına dair ikrar.

16 Ş. 1118

61/2 Hüccet Köle âzâdı. 19 Ş. 111867/2 İʻlâm Kızın akd-ı nikaha yanaşmadığına dair

dava.26 Ş. 1118

68/1 İʻlâm Kanun ve deftere aykırı olarak vergi alındığına dair dava.

21 Ş. 1118

189/2 İʻlâm Darba maruz kalındığına dair dava. 2 M. 1119191/3 Hüccet Mahalle avarızına mütevelli tayini. 4 M. 1119195/3 Hüccet Miras hissesinin alındığına dair ikrar. 5 M. 1119196/1 İʻlâm İftiraya maruz kalındığına dair dava. 5 M. 1119200/2 İʻlâm Vasi muhtarı tayin edildiğine dair dava. 3 M. 1119206/2 İʻlâm Hibenin zaptına mani olunduğuna dair

dava.3 M. 1119


211/1 Hüccet Beytü’l-mâla teslim-i para edileceğine dair taahhüt.

15 M. 1119

216/2 Hüccet Mihr-i müeccel ve miras hisselerinin alındığına dair ikrar.

23 M. 1119

217/1 İʻlâm Zina iftirasına maruz kalındığına dair dava. 22 M. 1119218/1 İʻlâm Akd-ı nikaha yanaşılmadığına dair dava. 22 M. 1119265/2 Berat Mütevelli tayini. Evâsıt-ı M. 1119265/3 Berat Zaviyedâr tayini. Gurre-i M. 1119268/1 Berat Müderris tayini. 25 M. 1119268/2 Berat İmam tayini. Evâ’il-i B. 1118269/2 Ferman Mübaşire görevinde yardımcı olunması

hususunda.28 M. 1119

271/2 Mektup Zimmetine para geçiren şahısların haps edilmesi hususunda

Tarihsiz

273/1 Mektup Kethüda Piri tayini. Evâsıt-ı Z. 1118274/2 Buyruldu Bilâ varis ölen şahsın mallarına

dokunulmaması hususunda.27 Z. 1118

279/2 Ferman Zimmete geçirilen malların tahsili hususunda.

Evâhir-i L. 1118

289/1 Mektup Görevlilerin görevlerini icap ettiği şekilde yapmaları hususunda.

Tarihsiz.

Defterde bulunan belgelerden 74 tanesi merkezden taşraya gelip ve deftere kaydolmuştur. 638 tanesi ise yetkiler çerçevesinde bizzat kadı tarafından kaleme alınmış ve deftere kaydolmuştur. Bunların yüzdelik olarak birbirine oranı şu şekil-dedir.

10%

90%

Defterde Bulunan Evrakın Dağılımı (%)

Merkezden Gelen Evrak Taşrada Kaleme Alınan Evrak


53%

20%

8%

8%4%

7%

Merkezden Gelen Evrakın Belge Türüne Göre Dağılımı (%)

Berat Ferman Mektub Temessük Buyuruldu Diğer


64%

36%

Taşrada Kaleme Alınan Evrakın Belge Türüne Göre Dağılımı (%)

Hüccet İ'lâm


Hüccet Türü Belgelerin Konularına Göre Dağılımı Ve OranıKonusu Adedi Oranı (%)

Mülk Satışı 144 35Vasi Tayini 63 15Miras Hissesi İle ilgili Hüccetler 48 12Davadan Feragat Etme 42 10Kayyım Tayini 20 5Boşanma Kaydı 17 4Alacak-Verecek Kalmadığına Dair (İbra) Hüccetler 17 4Köle Azadı İle İlgili 11 3Namzedlik-Evlenme ve Mehir ile İlgili Belgeler 10 2Cerrahdan Diyet Alınmayacağına Dair Hüccet 7 2Vergi ile İlgili 7 2Keşif Hücceti 4 1Ödürülen Kişi İçin Diyet Alınmayacağına Dair Hüccet 3 1

Diğer Konularda 19 4TOPLAM 412 %100

İʻlâm Türü Belgelerin Konularına Göre Dağılımı Ve OranıKonusu Adedi Oranı (%)

Alacak-Verecek Davası 35 15Mülkün Haksız Yere Zapt Edilmesi 31 14Hırsızlık İddiası 17 8Vergi İle Alakalı Davalar 16 7Miras Hissesi İle İlgili Davalar 15 7Vasi Muhtarlığı İle İlgili 14 6Darbe Maruz Kalındığı 11 5Vakıf İle Alakalı Davalar 9 4Hibenin Zabtına Mani 7 3Küfür ve Hakaret 6 3Tasarruf edilen Toprağın Kullanımına Müdahale 5 2Zina İddiası ve Zina İftirası 5 2Mehir İle İlgili Anlaşmazlık 5 2Kölelikten Azad Olunulduğuna Dair İddia 4 2Zevciyyet Muamelesinden İmtina 4 2Adam Gammazlama 4 2Akd-i Nikaha Yanaşmama 3 1Tecavüze Teşebbüs 2 1Kız Kaçırma 2 1Nişan Atma 2 1Nesebiyyet İddiası 2 1Evlenmeye Mani Olma 2 1


Adam Öldürmeye Azmetme 1 0Haneye Tecavüz 1 0Şefilik İddiası 1 0Akd-i Nikaha Rağmen Başkasıyla Evlenme 1 0Diğer 21 9TOPLAM 226 %100

Yapmış olduğumuz çalışmalarda, defterde yer alan belgeleri niceliksel olarak verilere dönüştürdük. Bu boyutuyla istatistiğin gereklerinden birini yerine getirmiş olduk. Tabii ki verileri sadece rakamsal ifadelere dönüştürmek yeterli değildir. Bu verilerin döneminin şartları çerçevesinde okunması ve yorumlanması da gerekmektedir. Mesela; defterimizde diğer belgelere göre sayıca az olan ama ehemmiyetli bir veri, ameliyat öncesinde hastaların cerrahdan diyet almayacağına dair taahhütleridir. Konu katoloğunda da bir örneğini verdiğimiz bu kayıttan yedi tane mevcuttur. Yani iki sene içerisinde yedi tane ameliyat kaydı var. İlginç olanı bu ameliyatlardan altı tanesinin idrar yolu taşından, birinin de çok su içmek şikay-etinden kaynaklanmış olmasıdır. Ayrıca cerrahlardan bir tanesi İvaz veled-i Bed-rus isimli gayrimüslimdir ve bir tane ameliyat gerçekleştirmiştir. Diğeri ise Musa oğlu Ahmed isimli Müslüman bir cerrahdır. Bu da beş ameliyat yapmıştır. Diğeri de çok su içme şikayeti ile ameliyat olmak isteyen hastayı tedavi eden Abdullah oğlu Seyfi’dir. Tıp tarihi açısından önemli olan bu bilgileri şu şekilde yorumlamak mümkündür; birincisi ve en önemlisi ameliyatların hemen hepsinin idrar yolu taşından kaynaklanmış olmasıdır. Bu durum bizi idrar yollarında taş oluşmasında katkısı olan su argümanına götürmektedir. Konya’nın bugünkü fizikî coğrafyası düşünüldüğünde karstik bir yapıda olması ve dolayısısyla sularının bol miktarda kireç ve sair mineralleri içermesi bunda acaba etkili olmuş olabilir mi? Bir diğer husus da ameliyat yapanların hepsinin de ameliyat esnasında hastanın başına bir durum gelmesi halinde diyet talep edilmemesini garantiye almalarıdır. Üçüncü bir husus da ameliyat yapanların içinde toplamda üç cerrah olup birinin gayrimüslim diğer ikisinin de Müslüman olmasıdır. Dolayısıyla günümüzde yanlış bilinen bir noktayı, Osmanlı’da Cerrahlığı hep gayrimüslimlerin özellikle de Yahudilerin yaptığı yönündeki bilgilerin doğru olmadığını gösterir14.

Şerʻiye sicilleri üzerinde yapılacak istatistikî çalışmalarda mekan ve zaman genişliği esas alındığında hatta çok zor olmakla birlikte her iki kritere uyulduğu zaman çok kapsamlı ve mantıklı veriler elde edilebilir. Tabii ki bu da ancak bir ekip ile mümkün olabilir. Biz burada Osman Hukukunda İstatistiğin önemini vurgula-maya ve özellikle de klasik dönem sicillerinin nasıl istatistikî veriye dönüştürülüp değerlendirilebileceğini göstermeye çalıştık.

14 Yukarıda konu katoloğumuzda yer verdiğimiz ve hüccet türü belge statüsünde olup istatistikî olarak değerlendirdiğimiz Tıp tarihi açısından önemli olan bir konuyu analiz etmeye çalıştık. Bu örneklemin dışında bütün belge ve konu kategorilerini analize tabi tutmak mükündür. Ancak, konumuzun temelini bu çalışmalar oluşturmadığı için söz konusu örnek analiz ile yetinilmiştir. Belgeler için bkz. Konya Şerʻiyye Sicilleri, defter no: 42, belge no: 41/3, 186/2, 188/2, 198/1, 209/2, 210/2, 251/2.


Çalışmamıza esas teşkil eden H. 1288 (M. 1871-1872) tarihli cetvele gele-cek olur isek:

Söz konusu cetvelimiz Divân-ı Ahkâm-ı Adliye’nin vazifeleri çerçevesinde H. 1288 (M. 1871-1872) yılında yaptığı işlemlere aittir. İstatistikî verileri içeren bu cetvelin tahliline geçmeden önce Divân-ı Ahkâm-ı Adliye’nin kuruluşu ve vazifeleri hakkında kısa bir bilgi vermek gerekir.

Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye 1868 yılında idarî ve adlî fonksiyonlarını yerine getirmek üzere Şûrâ-yı Devlet ve Divân-ı Ahkâm-ı Adliye olarak ikiye ayrıl-mıştır. Bunlardan Şûrâ-yı Devlet’e kanun teklifi hazırlama ve idarî uyuşmazlıklara bakma görevi verilmiş, Divân-ı Ahkâm-ı Adliye’ye ise nizamiye mahkemelerinin bir üst organı olma hüviyeti kazandırılmıştır15. Temyiz mahkemesi statüsü olan Divân-ı Ahkâm-ı Adliye’nin ortaya çıkmasında, 1864’te Vilâyet Nizâmnâmesi ile kurulan nizamiye mahkemelerinin vermiş olduğu kararları temyizen denetleyecek bir mahkemeye gittikçe ihtiyaç duyulmasının yanısıra nizamiye mahkemelerinin kuru luşunda rolü olan Batılı devletlerin tesir ve baskısı da vardır16.

8 Mart 1868 (12 Zi’l-kaʻde 1284) tarihli bir irade-i seniyye ile kurulan Divân-ı Ahkâm-ı Adliye’nin yapısına dair olarak, 1 Nisan 1868 (8 Zi’l-hicce 1284) tarihin-de anatüzüğü (nizâmat-ı esasiyesi) çıkarılmıştır. Buna göre Divân-ı Ahkâm-ı Adliye, ceza ve hukuk dairelerine ayrılmış olup; şerʻî, ruhanî ve ticarî mahkemelerin görev alanına giren davaların dışında kalan hukukî ve cezaî ihtilafları ya kanunen kendi yetkisindeyse bidayeten, ya da diğer nizamî mahkemelerde görülüp re’sen veya tarafların isteğiyle kendisine gönderilmesi durumunda istinafen görüp çözümlerdi. Ayrıca, Divân-ı Ahkâm-ı Adliye, gerek bidayet ve gerekse istinaf mahkemesi görevi yapan meclislerin verdiği hükümler önüne geldiğinde davanın cereyanını inceler, murafaa usulünü ve hükmü kanuna uygun bulmadığı takdirde o ilâmı gerekçesini bildirmek kaydıyla bozar, tekrar görülmek üzere hükmü veren mahkemeye veya uygun bulacağı bir başkasına gönderirdi. Bu bağlamda Divân-ı Ahkâm-ı Adliye’nin, muhtevayla ilgilenmeyip şeklî inceleme yaptığı bir başka deyişle tam anlamıyla bir temyiz mahkemesi olarak görev yaptığı anlaşılmaktadır. Yine Divan’a gelen nizami-ye mahkemesi ilamları yanında davanın şerʻî yönüyle ilgili olarak şerʻiye mahkeme-lerinden alınmış bir ilam varsa bu ilam eskiden olduğu gibi Fetvâhâne’ye gidiyor, burada incelenip sonuç Divan’a gönderildikten sonra Divan’dan çıkan hüküm ile beraberce Ceride-i Mehakim’de yayınlanıyordu. Önemli davalar genel kurulda (heyet-i umumiyye) görülürdü. Kendisine getirilen davanın sonucu kişilerle hü-küm arasındaki bir ihtilafa dairse o davayı Şûrâ-yı Devlet’e gönderirdi17.

H. 1288 (M. 1871-1872) tarihine ait olan bu cetvel toplamda altı kısımdan oluşmaktadır18.

15 Ekrem Buğra Ekinci, Osmanlı Mahkemeleri: Tanzimat ve Sonrası, İstanbul, Arı Sanat Yayınları, 2004, s. 178.

16 Mehmet Akif Aydın, “Divân-ı Ahkâm-ı Adlîyye”, DİA, C. 9, İstanbul 1994, s. 387-388.17 Ekinci, a.g.e., s., 182-185.18 BOA, İ..DA.., Dosya no: 19, Gömlek no. 866, 19 Rebiʻu’l-evvel 1289 / 27 Mayıs 1872. Cetvelin

arşivdeki tam künyesinin yanı sıra çalışmanın sonunda tam transkiripsiyonu verildiği için bundan sonraki atıflarda, metin içerisinde ilgili kısımlara işaret edilmekle yetinilecektir.


Birinci Kısım: Divân-ı Ahkâm-ı Adliye Evrak Odası’na gerek İstanbul ahalisi tarafından gerekse de vilayet ahalisi tarafından ve çeşitli dairelerden intikal eden tahrirat ve istidaların adedi ile yine davaların mahiyeti ve görüleceği mercileri tayine memur olan Havale Cemiyeti’nin bunların çeşitli mahkeme ve dairelere havalesini içermektedir19.

Evrak Odası’na intikal eden 36.455 aded evrak içinde çoğunluğu gerek İstan-bul ahalisi tarafından gerekse de vilayet ahalisi tarafından doğrudan doğruya veri-len 26.088 evrak oluşturmaktadır. Onun dışında kalan dava dosyaları çeşitli merkez ve taşra mahkemelerinden ve resmi dairelerinden gelmiştir. Bu noktada sorulması gereken soru şudur; acaba bireysel verilen bu dava dosyalarının kaynağı yalnızca İstanbul mudur? Yoksa taşradan da gelmiş midir? Şayet taşradan gelenler varsa bunların miktarı nedir? Taşradan gelen dosyaları şahıslar bireysel olarak mı getir-miştir? İşte bu sorularımızın cevabını ne yazık ki tablodan öğrenemiyoruz. Oysa bu husus çok önemlidir. Zira, taşradan gelen evrakın miktarı ve daireye ulaştırılma kanalı, tesis edilmeye çalışılan adaletin ve yeni hukukî yapının devlet eliyle ülkenin en ücra köşelerine ne kadar gittiğini göstermektedir. Esasen bu sorularımızı, tam manasıyla Divân-ı Ahkâm-ı Adliye gibi olmasa da bir temyiz mahkemesi ya da üst mahkeme vazifesi gören Divân-ı Hümayun’a intikal eden klasik dönem davaları için de sormak gerekir. Kadının veya hâkimin kararından memnun olunmadığında acaba taşradaki halk şikayetlerini bir üst merciye nasıl ulaştıracak?

Klasik dönemde taşradaki adaletin temini söz konusu olduğunda, şikâyet def-terleri, ahkâm defterleri, mühimme defterleri gibi Divân-ı Hümâyûn kayıtlarının sağladığı istatistikî verilerden hareketle değerlendirenler genellikle şu kanaate var-maktalar; “Taşrada en çok şikâyet konusu ve şikâyet edilenler mahalli idarecilerdir. Kadılar hakkında daha az şikâyet vardır”. Oysa bu değerlendirme yanlıştır. Çünkü, taşradaki bir insan şikayetçi olduğu yerel yönetici ve dava hususunda merkezdeki üst mahkeme olan Divân-ı Hümâyûn’a şikayetlerini iki yolla iletebilir; birincisi direkt kendisi bireysel olarak ya da topluca merkeze giderek şikâyet edebilirler. Bir ikinci yol ise, kadı üzerinden olur. Bu ikinci yolda kadı, diplomatik olarak maʻruz dediğimiz belgelerle olayı anlatılıp şikâyet konusu ve kişisi/kişileri merkeze iletir. Halkın maddi olanaklarını ve merkeze olan ulaşımını gözönüne alacak olursak ikinci yol daha masrafsız ve kolaydır. İşte bu noktada şu soru çıkıyor ortaya; maddi durumu iyi olmayan ve merkeze gidemeyen bir kişi “kadı üzerinden kadıyı” merke-ze nasıl şikâyet edebilir? Elbetteki bu çok zor, hatta mümkün değildir. Bu sebeple merkezdeki kayıtlardan hareketle kadı ile ilgili, dolayısıyla adaletin işleyişi ile ilgili

19 Divan-ı Ahkâm-ı Adliye’nin içtüzüğünün 37. Maddesine göre Divan-ı Ahkâm-ı Adliye bünyesinde bir Tefrik Cemiyeti kurulmuştu. Tefrik Cemiyeti, iki üye, ayrıca divan baş katibi ve iki mümey-yizden müteşekkil olup, bu mümeyyizlerden birisi Divan-ı Ahkâm-ı Adliye Nezareti’nin uygun görmesiyle başkanlık yapardı. Tefrik Cemiyeti 21 Ramazan 1287/1870 tarihli nizamname ile Ha-vale Cemiyeti’ne dönüştürülmüştür. Tefrik Cemiyeti daha sonraları kurulan Mahkeme-i Temyiz İstida Dairesi’nin fonksiyonunu görürdü. Ekinci, a.g.e., s, 182-183. Havale Cemiyeti’nin vazifesi 21 Ramazan 1287 (15 Aralık 1870) tarihli nizamnamesinin birinci maddesinde “Havale Cemiyeti kendüsüne vürûd idecek müstedʻiyât ve muharrerât ve tezâkir ve iʻlâmât ile evrâk-ı sâireyi kangı ma-halle â̒it ise oraya havâle ider ve vilâyâtdan ihzârı lâzım gelenler içün şerâ’it-i nizâmiyeyi icâ itdirir” şeklinde tanımlanmaktadır. Düstur, 1. Tertib, 1. Cilt, s. 343.


yorumlara giderken dönemin resmî ve resmî olmayan bütün yol ve şartlarını göz önünde bulundurmak gerekmektedir. Netice itibariyle, klasik dönem için oluştu-rulan istatistikî verileri okurken çok dikkat etmek gerekir.

Cetvelimizdeki 26.088 evraka gelecek olur isek; şayet bu dosyalar birinci elden evrak sahibi tarafından merkeze ulaştırılıyorsa, taşradan merkeze olan evrak akışının tamamını yansıtmadığı hükmüne varabiliriz. Dolayısıyla dava evrakının daha fazla olması gerekmektedir. Burada hemen belirtelim ki, yine Evrak Odası’na taşradan muhtelif vilayetlerden intikal eden dosyalar bu değerlendirmemizin kapsamı dışındadır. Çünki, söz konusu vilayetlerden intikal eden dosyalar ilgili mahkemenin bizzat temyizen görülmek üzere merkeze ulaştırdığı evraklardır. Taş-radan merkeze olan bu belge akışı Nizamiye Mahkemeleri’nin dereceli olması göz önünde bulundurulduğunda gayet normaldir.

Birinci kısımda dikkatimize çeken bir diğer husus da, 1287 (1870-1871) tarihinden intikal eden 2.252 evraktır. Klasik dönem şerʻiyye mahkemelerinde da-valar tek celse ile bitirilmekteydi. Ancak Batı usulü nizamiye mahkemelerinde artık davalar günlerce, aylarca hatta yıllarca -birden fazla celsede- görülmeye başlamıştır. Bir önceki seneden intikal eden evrak gösteriyor ki, merkezde nizamiye mahke-melerinin temyiz mercii olan Divân-ı Ahkâm-ı Adliye’de de dava evrakının bir sonraki seneye intikal ettiği görülmektedir. Bu durumun iş yoğunluğundan olma ihtimali daha yüksektir. Zira, ilgili cetvelin sonunda yer alan ve Divân-ı Ahkâm-ı Adliye heyet-i umumiyesine ait mazbatadan anlaşıldığı üzere, davaların zamanında çözülemediği için yeni daireler açılmıştır20.

İkinci Kısımda: Divân-ı Ahkâm-ı Adliye Muhâkemât-ı Cezâiyye Dâiresinde temyiz ve tedkik olunan vukuat-ı cezaiyyenin kısımları ve türleri ile failleri hakkın-da tayin olunan kanun hakkında bilgi vardır.

Cetvelin ilgili kısmında işlenen suçlara baktığımızda; fiʻl-i kat, kat-ı tarîk, sirkat, hetk-ı ırz, darb u cerh, kalpazanlık, kundakçılık, yalan şahitlik, sahtekarlık, rüşvet, mahbesten firar, memurlara muhalefet, iftira gibi suçlar yer almaktadır. Bu suçları işleyenler, ise kısas, idam, müebbed ve muvakkat kürek, habs kalabend olarak cezalandırılmışlardır. Cezaya çarptırılanlar olduğu gibi beraat edenler de mevcuttur.

Cetvelde bulunan cezalara karşı düzenlenen müeyyideleri incelerken dikkat etmemiz gereken husus, bu dönemdeki ceza kanunun kaynağının ne olduğudur. Bu cümleden olarak, cetvelimizin düzenlendiği tarihten önceki ceza kanunlarından 1256 (1840), 1267 (1851) tarihli ceza kanunları İslâm Hukuku’ndan gelen müey-yideler vardır. Ancak, 1274 (1858) tarihli ceza kanunu ise büyük oranda Fransız ceza kanununun tercümesi şeklindedir. Bunun yanı sıra İslam Hukuku’ndan da unsurlar vardır21. 1274 tarihli kanunda; idam, kürek, kalebendlik, nefy, hapis, para cezası, rütbe ve memuriyetden tard, hukuk-ı medeniyeden ıskat, memuriyetden tard, teşhir ve ilan gibi müeyyideler Fransız kanunundan gelmiştir22. 20 BOA, İ..DA.., Dosya no: 19, Gömlek no. 866, 19 Rebiʻu’l-evvel 1289 / 27 Mayıs 1872.21 Ahmet Gökcen, Tanzimat Dönemi Osmanlı Ceza Kanunları ve Bu Kanunlardaki Ceza Müey-

yideleri, İstanbul, 1989, s. 91-92.22 Gökcen, a.g.e., s. 31.


Cetvelimizde yer alan cezaların güncel olarak 1274 tarihli ceza kanununa göre verildiğini söylemek doğru olsa gerek. Bu bağlamda büyük oranda verilen cezalarda Fransız kanununun etkisi vardır. Bu noktada şu hususa işaret etmemiz gerekir; Batı Hukuku’nun Osmanlı Hukuku’nda benimsenmesi bağlamında ceza hukuku saha-sındaki resepsiyonu burada görmek mümkündür. Nitekim daha 1850’den itibaren Osmanlı Devleti’nde Fransız hukukundan resepsiyon yoluyla alınan pek çok kanun ülkede yürürlüğe girmiştir23.

Üçüncü Kısımda: Hukuk Dairesinde tedkik ve temyiz olunan davalar hakkın-da bilgi mevcuttur.

Dördüncü Kısımda: Mahkeme-i İstînâf ile cünha ve cinayet divanlarında bidayeten ve istinafen görülen davaların miktar ve türleri hakkında bilgi mevcuttur.

Beşinci Kısımda: İstanbul, Beyoğlu ve Üsküdar’da bulunan Bidayet Mahkemeleri’nin ceza ve hukuk dairelerine havale olunan ve buralarda görülen davaların miktarı ve sonuçları hakkında bilgi mevcuttur.

Altıncı Kısımda ise: Hukuk Mahkemelerine verilen ilamların hükümlerini vermeye memur olan İcrâ Cemiyeti’nin hükmünü verdiği iʻlâmât-ı Şerʻiyye ve Nizâmiyye hakkında bilgi bulunmaktadır.

Söz konusu cetvelin sonunda yer alan ve Divân-ı Ahkâm-ı Adliye’nin heyet-i umûmîsinin görüşlerini yansıtan mazbatada; cetvelden çıkan sonuç analiz edilmiş ve mahkemelerin bir kat daha ıslah edilmesi gerektiği belirtilmiştir. Ayrıca çözüm bekleyen dosyaların süratle çözüme kavuşturulması hususunda da görüş beyan edilmiş24. Gerçekten de, gerek mazbatadaki bu görüşlerden gerekse de cetvelden anlaşılacağı üzere bazı davaların bir önceki seneden intikal ettiği ve bir kısmının da sonraki seneye aktarıldığı görülmektedir. Bu durum, dava dosyalarının biriktiği ve çözüm bekleyen davaların her sene arttığını göstermektedir.

Yetkililerin bu olumsuzluğu tespit edip bir an evvel çözüm ürettiğini yine ilgili mazbatadan anlamaktayız. Nitekim söz konusu mazbatada, İstanbul’da vukubulan de â̒vî-i hukukiye-i âdiyyenin hem bidâyeten hem de istînâfen görmeye memur olan Nizâmiyye Mahkemesinin vaktinde davaları çözüme kavuşturamadığı, ve bab-ı zabtiyyeye bağlı olan temyiz meclislerinin derece olarak kifayet etmemesi sebe-biyle ıslahı öngörülmüştür. Bu bağlamda İstanbul merkezinde, davalara bidayeten bakmak üzere ikisi hukuk biri ceza olmak üzere üç daire; yine Üsküdar ve Beyoğlu merkezlerinde, davalara bidayeten bakmak üzere hukuk ve ceza dâirelerinden ikişer, ayrıca hukuk ve ceza davalarını istinâfen çözmek üzere de birer İstinaf mahkemesi kurulması öngörülmüştür.

Gerçekten de 11 Mart 1872 (1 Muharrem 1289) tarihli bu mazabtanın akabinde mazbatada belirtilen görüşlere istinaden 1289/1872 tarihli Dersaadet Hukuk-ı Aidye ve Cezaiye Mehakim-i Nizamiyyesinin Teşkilatı ve Vezaifine Dâir Nizamnâme’nin 14. maddesi ile Divân-ı Ahkam-ı Adliye bünyesinde bir istinaf mahkemesi teşkil edilmiş, bu mahkeme yalnız İstanbul ve bağlı birimlerdeki mevki

23 Gülnihâl Bozkurt, Batı Hukukunun Türkiye’de Benimsenmesi Osmanlı Devleti’nden Türki-ye Cumhuriyeti’ne Resepsiyon Süreci (1839-1939), Ankara, TTK, 2. Baskı, 2010, s. 1.

24 BOA, İ..DA.., Dosya no: 19, Gömlek no. 866, 19 Rebiʻu’l-evvel 1289 / 27 Mayıs 1872.


ve merkez bidayet mahkemelerinin hukuk-ı âdiye davalarına ilşkin istinaf yolu açık olarak verilen hükümlerini dilekçe üzerine istinafen görmekle görevlendirilmiş-tir. Buradan Mehakim-i Nizamiyye’nin yeniden şekillendirildiğini düşünmek de mümkündür25.

SonuçAltı yüz yılı aşkın ömür süren Osmanlı Devleti’nin bütün kurumlarında oldu-

ğu gibi adlî müessesesi de zaman içerisinde değişime maruz kalmıştır. Tabii ki, adlî sahada yaşanan bu değişimi idarî, askerî, malî, ictimâî ve siyasî alandan bağımsız düşünmek mümkün değildir.

Osmanlı Devleti, Batı usulünde kurduğu mahkemeleri bir tarafatan hukukî yapısına uyarlarken bir taraftan da hukukunun aksayan yönlerini tespit edip eksikleri gidermek ve adaleti en kısa süre içinde temin etmek için çaba göster-miştir. İncelediğimiz cetvel bu açıdan çok önemlidir. Zira, devlet bu cetveli -yine cetveldeki mazbatadan anlaşıldığı üzere- mutad olarak her sene düzenlemektedir. Ancak tarafımızdan bu cetvellerin öncülü ve devamı mahiyetindeki cetvellere arşiv araştırmamızda ulaşılamadı. Burada kesin bir dil kullanmaktan da imtina ederiz. Henüz tasnifi devam eden bir arşivde ileride çıkması mümkün olabilir. Ayrıca gö-zümüzden kaçmış olması da muhtemeldir. Diğer bir husus da, bu günkü Adalet Bakanlığı’nın kurumsal arşivinde nelerin olup olmadığını bilmemekteyiz. Burada daha farklı cetvellerin olması da mümkün olabilir.

Yukarıda da belirttiğimiz üzere, Osmanlı Devleti’nde istatistiğin, kurumsal olarak teşekkülü her ne kadar 17 Ocak 1880 (4 Safer 1297) tarihinde olsa da, daha 1860’larda çağdaş ülkelerde kullanılan istatistik ilminin Osmanlı Devleti’nde de icra olunması istenmekteydi. Dolayısıyla kurumsal olmamakla birlikte yine modern istatistiğin mantığından istifade etmek suretiyle bazı istatistikî verilerin daha öncelerden tutulmaya başlandığını gözlemlemek mümkündür. Nitekim tarafımızdan incelenen 1871/1872 (H. 1288) tarihinde mahkemelerde görülen davalara ait icmal cetveli söz konusu İstatistik Müdiriyeti’nin teşekkülünden önce tutulmuştur.

Netice itibariyle şunu söyleyebiliriz ki, elimizdeki cetvel (ardılları ve öncülleri ile birlikte) istatistiğin Osmanlı Hukuku’ndaki önemi hakkında ve nihayet Batı Hukuku’nun Osmanlı Devleti’nde benimsenmesi, yani resepsi-yon sürecinin nasıl işlediği hususunda bize birçok bilgi vermektedir.

25 Ekinci, a.g.e., s. 183.


DÎV

ÂN

-I A

HK

ÂM

-I A

DLY

YE

’NN

DE

VÂ

’R

- M

AL

ÛM

ES

YL

E M

UH

ÂK

EM

E-

ME

RB

ÛT

AS

ININ

K Y

ÜZ

SE

KS

EN

SE

KZ

SE

NE

S

MU

VÂ

ZE

NE

CE

DV

ELDR

BRN

C K

ISIM

N

um

ero

1

Dîv

ân-ı

Ahk

âm-ı

Adl

iyye

Evr

âk O

dası

na V

ürûd

den

Evr

âkın

Mik

dâr

ve M

evâd

dı

cm

âl

3645

5 36

455

Y

ekûn

3386

9 22

52

Sek

sen

Yed

i S

enes

inde

n D

evr

Olın

an

2407

Dev

â’ir

-i

Res

miy

yede

n V

ürûd

den

24

78

Mak

âm-ı

Fet

vâ-

Pen

âhî

le

Mah

âkim

-i

er

iyye

den

Vür

ûd

den

72

Müc

edde

den

Te

kîl

olın

an B

idây

et

Mah

kem

eler

iyle

C

ünha

ve

Cin

âyet

D

îvân

ları

ndan

38

Rü’

esâ-

yı

Ruh

âniy

yede

n V

ürûd

den

26

088

Do

ruda

n D

oru

ya V

irile

n s

tida

ve

Sâ’

ire

19

Hid

iviy

yet-

i M

ısri

yyed

en

Vür

ûd d

en

208

Edi

rne

Vilâ

yeti

nden

V

ürûd

den

30

7

Tun

a V

ilâye

tind

en

vürû

d id

en

922

123

Bos

na

Vilâ

yeti

’nde

n V

ürûd

den

41

ko

dra

Vilâ

yeti

’nde

n V

ürûd

den

18

1

Yan

ya

Vilâ

yeti

’nde

n V

ürûd

den

12

6

Pri

zrin

Vilâ

yeti

’nde

n V

ürûd

den

21

0

Sel

anik

V

ilâye

ti’n

den

Vür

ûd d

en

145

Cez

âyir

-i

Bah

r-ı S

efid

V

ilâye

ti’n

den

Vür

ûd d

en

1

Sis

am

Cez

îres

i’nd

en

Vür

ûd d

en

58

Gir

id

Vilâ

yeti

’nde

n V

ürûd

den

37

Kıb

rıs

Mut

asar

rıfl

ıı’

nda

n V

ürûd

den

11

59

251

Hüd

âven

digâ

r V

ilâye

ti’n

den

Vür

ûd d

en

3

zm

id

Mut

asar

rıfl

ıın

dan

Vür

ûd d

en

182

Ayd

ın

Vilâ

yeti

’nde

n V

ürûd

den

12

4

Kon

ya V

ilâye

ti’n

den

Vür

ûd d

en

169

Ank

ara

Vilâ

yeti

’nde

n V

ürûd

den

15

8

Kas

tom

onu

Vilâ

yeti

’nde

n V

ürûd

den

108

Siv

as

Vilâ

yeti

’nde

n V

ürûd

den

80

Tra

bzon

V

ilâye

ti’n

den

Vür

ûd d

en

84

Erz

urum

V

ilâye

ti’n

den

Vür

ûd d

en

50

5 11

0

Diy

arbe

kir

Vilâ

yeti

’nde

n V

ürûd

den

45

Hal

eb

Vilâ

yeti

’nde

n V

ürûd

den

25

Sur

iye

Vilâ

yeti

’nde

n V

ürûd

den

21

Ceb

el-i

Lüb

nân

Mut

asar

rıfl

ıın

dan

Vür

ûd d

en

175

Ba

dad

Vilâ

yeti

’nde

n V

ürûd

den

5

Yem

en

Vilâ

yeti

’nde

n V

ürûd

den

75

Ada

na

Vilâ

yeti

’nde

n V

ürûd

den

38

Tra

blus

garb

V

ilâye

ti’n

den

Vür

ûd d

en

11

Cid

de

Mut

asar

rıfl

ıın

dan

Vür

ûd d

en

N

um

ero

2

Hav

âle

Cem

iiyy

etin

in B

âlâd

a G

öste

rile

n E

vrâk

ı Hav

âle

Eyl

edi

i Mah

alle

r

Yek

ûn

15

731

06

892

05

784

04

774

7989

Dev

â’ir

-i R

esm

iyye

ye

Hav

âle

Olın

an

4512

Mak

âm-ı

Haz

ret-

i Fe

tvâp

enâh

î ile

M

ahâk

im-i

e

riy

yeye

Hav

âle

Olın

an

1841

Muh

âkem

ât-ı

C

ezâ’

iyye

Dâ’

ires

ine

Hav

âle

Olın

an

418

Huk

ûk D

â’ir

esin

e H

avâl

e O

lınan

302

Mah

kem

e-i

sti

nâfi

yyey

e H

avâl

e O

lınan

15

Cin

âyet

Dîv

ânın

a H

avâl

e O

lınan

24

Cün

ha

Dîv

ânın

a H

avâl

e O

lınan

63

0

Der

-Sa

âdet

M

erke

z B

idây

et

Bir

inci

Huk

ûk

Dâ’

ires

ine

Hav

âle

Olın

an

67

Der

-Sa

âdet

Mer

kez

Bid

âyet

kin

ci H

ukûk

D

â’ir

esin

e H

avâl

e O

lınan

79

Der

-Sa

âdet

Mer

kez

Bid

âyet

Cez

â D

â’ir

esin

e H

avâl

e O

lınan

42

1

Be

olu

Mer

kez

Bid

âyet

Huk

ûk

Dâ’

ires

ine

Hav

âle

Olın

an

32

Be

olu

Mer

kez

Bid

âyet

Cez

â D

â’ir

esin

e H

avâl

e O

lınan

12

9

Üsk

üdar

Mer

kez

Bid

âyet

Huk

ûk

Dâ’

ires

ine

Hav

âle

Olın

an

6

Üsk

üdar

Mer

kez

Bid

âyet

Cez

â D

â’ir

esin

e H

avâl

e O

lınan

60

54

crâ

C

emiy

yeti

ne

Hav

âle

Olın

an

104

Rü

esâ-

yı

Ruh

âniy

yeye

H

avâl

e O

lınan

38

Kat

l Mâd

desi

ne D

â’ir

O

lub

lâm

ları

nın

Tas

dîki

çün

Fet

vâhâ

neye

G

önde

rile

n 49

4

Îcâb

ı Ash

âb-ı

D

eâv

îye

Bit

-tef

hîm

âde

Kılı

nan

869

Îcâb

ı Ash

âb-ı

D

eâv

îye

Tef

hîm

O

lınm

ak Ü

zere

Hıf

z d

ilen

152

Sû’

âl V

ukû

ında

Tef

hîm

O

lınm

ak Ü

zere

Hıf

z d

ilen

2363

Müd

det-

i Niz

âmîs

i M

ürûr

tm

ele

Hıf

z d

ilen

412

Hük

ümsü

z ve

s

tim

âay

a G

ayr-

i â

yân

Olın

ma

la

Hıf

z d

ilen

685

Bâ-

müz

ekki

re

Tah

kîkâ

ta

Hav

âle

Olın

an

771

Bâ-

tahr

îrât

T

ahkî

kâta

H

avâl

e O

lınan

81

Îcâb

âtı B

â-m

üzek

kire

M

akâm

-ı N

ezâr

et-

penâ

hîde

n s

tîzâ

n O

lınan

4

âr

et-i

Ali

yyey

e M

enût

Olm

ala

S

âhib

leri

ne

âde

Kıl

ınan

503

Tel

hîs

Olın

an

24

81

Tat

bîk-

i â

reti

dile

n

676

Tar

afey

ni

Muh

âkem

eye

Göt

ürm

ek Ü

zere

M

übâ

irîn

e V

irile

n

279

Sic

illâ

tdan

Kay

dlar

ı S

û’âl

Olın

an

34

Sul

hen

Tes

viye

O

lınan

716

Yek

die

riyl

e B

irled

irile

n

33

181

32

74

Der

-des

t B

ulu

nan

135

Tez

kîre

ve

Tah

rîrâ

t Y

azılm

ak Ü

zere

Bul

unan

212

Kay

dlar

ı Tah

arrî

dilm

ek Ü

zere

Evr

âk O

dası

na V

irile

n

142

Kef

âlet

Sen

edi v

e H

arc-

ı Niz

âmîs

i Alın

mak

Üze

re V

ezne

ye V

irile

n

316

hzâ

riyy

e ç

ün C

elb

Me’

mûr

una

Vir

ilen

2314

Îc

âbı

crâ

Olın

mak

Üze

re M

übâ

irle

re V

irile

n 15

5 D

er-d

est

Müz

âker

e O

lınan

29

854

Huk

ûka

Â’i

d O

lan

0220

7 C

ünha

ve

Cin

âyet

e M

üte

allik

Bul

unan

0439

4 M

ahâk

ime

Â’i

d O

lmay

an M

evâd

-ı M

üten

evvia

36

455


KN

C K

ISIM

Nu

mer

o

1

M

uh

âk

em

ât-

ı C

ezâ

’iy

ye

Dâ

’ire

sin

de

Ted

kîk

ve

Tem

yîz

Olı

na

n M

evâ

dd

-ı

Cez

â’i

yy

enin

Mik

dâ

rıy

la M

ütt

ehem

leri

Ha

kk

ınd

a T

ay

în O

lın

an

Cez

âla

rın

Key

fiyâ

tı

E

vrâ

k-ı

Mü

dev

ver

e ve

Mu

ha

vvel

enin

B

eyâ

nıy

la C

erey

ân

den

Muâ

mel

ât

Yek

ûn

22

06

22

06

0365

S

ekse

n Y

edi S

enes

inde

n D

evr

Olın

an

18

41

S

ekse

n S

ekiz

Sen

esi Z

arfı

nda

Vür

ûd d

en

Ev

râk

-ı M

ezk

ûre

Ha

kk

ınd

a C

ere

yâ

n d

en M

uâ

melâ

t

1102

H

ükm

ü V

iril

erek

Maz

âbıt

ve

Müz

ekki

resi

Bit

-tan

zîm

Çık

an

0181

H

üküm

süz

Old

uun

dan

Li-

eclit-

tevk

îf E

vrâk

Oda

sına

Vir

ilen

0161

B

ir M

âdde

Hak

kınd

a O

lub

Evr

âk-ı

Asl

iyes

iyle

Bir

led

iril

en

02

77

K

arâr

ları

Vir

ilüb

Maz

bata

ları

Der

-des

t T

anzî

m B

ulun

an

17

21

48

5

Der

-dest

Bu

lun

an

21

Evr

âkla

rı T

ahar

rî O

lunm

ak Ü

zere

Evr

âk O

dası

na V

irile

n 03

lâm

ât-ı

eriy

yesi

Li-

eclit-

tedk

îk C

ânib

-i F

etvâ

hâne

ye G

önde

rile

n 46

1 D

er-d

est

Ted

kîk

Bul

unan

N

um

ero

2

Fii

l-i

Ka

tl

cm

âl

Yek

ûn

Kâti

l-i

Mü

tea

mm

id

Olu

b r

âd

e-i

sen

iyye

Talî

k K

ılın

an

Kâti

l-i

Mü

tea

mm

id

Kâti

l-i

Gayr-

ı

Mü

tea

mm

id

Mua

yy

en

Kâti

l

Mu

htî

ve

Maz

ûr

Muâ

f B

erâ’e

t E

celi

yle

Mah

bes

de

Fev

t M

ak

tûl

Esâ

mî-

i V

ilâ

yet

Kıs

âs

ve

dâm

M

ü’e

bb

ed K

üre

k

Mu

va

kk

at

Kü

rek

Mu

va

kk

at

Kü

rek

H

ab

s

78

1

6

1

3

5

6

10

3

1

5

1

58

Der

-Sa

âdet

ve

Mül

hakâ

tı

19

0

0

0

0

7

0

12

0

0

0

0

15

Edi

rne

Vil

âyet

i 6

5

4

1

0

41

1

0

9

3

06

0

41

T

una

Vilâ

yeti

2

9

0

5

1

06

6

0

8

0

03

0

24

B

osna

Vilâ

yeti

0

9

0

1

0

01

0

0

5

2

00

0

08

kodr

a V

ilâye

ti

23

0

1

0

1

9

0

01

1

0

1

0

24

Yan

ya V

ilây

eti

30

0

3

1

1

7

1

04

1

0

3

0

24

Pri

zrin

Vilâ

yeti

3

2

1

5

1

15

3

0

4

0

03

0

19

S

elân

ik V

ilâye

ti

04

0

0

0

0

2

0

02

0

0

0

0

04

Cez

âyir

-i B

ahr-

ı Sef

îd V

ilây

eti

07

0

0

3

0

0

0

03

0

0

0

1

06

Kıb

rıs

Mut

asar

rıfl

ıı

09

0

0

0

0

9

0

00

0

0

0

0

09

Gir

id V

ilâye

ti

13

2

0

0

0

7

1

01

1

0

1

0

12

Hüd

âven

digâ

r V

ilâye

ti

34

0

2

2

2

2

1

01

1

0

5

0

31

Ayd

ın V

ilâye

ti

08

0

0

0

0

4

0

02

0

0

2

0

05

Kon

ya V

ilây

eti

01

0

1

0

0

0

0

00

0

0

0

0

01

Ank

ara

Vil

âyet

i 0

4

0

0

0

02

0

0

2

0

00

0

04

K

asta

mon

u V

ilâye

ti

05

0

0

1

0

1

3

00

0

0

0

0

01

Siv

as V

ilây

eti

13

0

0

0

0

9

0

02

0

0

1

1

10

Tra

bzon

Vilâ

yeti

0

1

0

0

0

01

0

0

0

0

00

0

01

E

rzur

um V

ilâye

ti

12

0

3

2

0

5

1

01

0

0

0

0

08

Diy

arbe

kir

Vilâ

yeti

0

3

1

0

0

01

1

0

0

0

00

0

01

H

aleb

Vil

âyet

i 0

2

0

1

0

01

0

0

0

0

00

0

02

S

uriy

e V

ilây

eti

01

1

0

0

0

0

0

00

0

0

0

0

01

Ceb

el-i

Lüb

nan

Mut

asar

rıfl

ıı

16

1

2

3

0

5

0

00

2

0

2

1

13

Ba

dad

Vilâ

yeti

0

1

0

0

0

00

0

0

1

0

00

0

01

Y

emen

Vil

âyet

i 0

5

0

0

0

01

0

0

0

3

00

1

03

E

dirn

e V

ilây

eti

01

0

0

0

0

0

0

01

0

0

0

0

01

Cid

de M

utas

arrı

flı

ı 0

4

0

0

0

00

0

0

0

0

04

0

0

1

Tra

blus

garb

Vilâ

yeti

4

29

4

29

1

1

3

1

15

21

1

24

6

9

1

7

46

5

32

8


cm

âl

42

9

58

8

+

2

11

1

22

8

N

um

ero

N

um

ero

3

4

K

at-

ı T

arî

k

Sir

ka

t

Yekûn

dâm

Mü’ebbed Kürek

Muvakkat Kürek

Muayyen

Olarak

Muvakkat Kürek

Yatak Olarak

Muvakkat Kürek

Habs

Berâ’at

Bil-mukâbele

tlâf

Mahbesde Fevt

Esâ

mî-

i V

ilâ

yet

Yekûn

Mü’ebbed Kürek

Muvakkat Kürek

Habs

Berâ’at

Esâ

mî-

i V

ilâ

yet

16

1

0

0

07

0

0

0

8

0

0

D

er-S

aâd

et

16

0

5

8

3

D

er-S

aâd

et

23

1

0

2

18

0

0

0

2

0

0

E

dir

ne

Vil

âyet

i 1

1

0

7

1

3

Ed

irne

Vil

âyet

i

57

2

1

2

36

0

0

0

7

0

0

T

una

Vil

âyet

i 4

5

0

36

5

4

T

una

Vil

âyet

i

04

0

0

0

04

0

0

0

0

0

0

B

osn

a V

ilâyet

i 4

4

3

25

6

1

0

Bo

sna

Vil

âyet

i

25

0

0

4

12

0

6

0

3

0

0

Y

anya

Vil

âyet

i 1

9

0

15

2

0

2

Yan

ya

Vil

âyet

i

03

0

0

0

02

0

0

0

1

0

0

P

rizr

in V

ilâyet

i 02

0

00

1

01

Pri

zrin

Vil

âyet

i

12

0

0

0

09

0

0

0

3

0

0

S

ela

nik

Vil

âyet

i 0

1

0

00

1

0

0

Cez

ay

ir-i

Bahr-

ı S

efî

d V

ilâyet

i

01

0

0

0

01

0

0

0

0

0

0

C

ezay

ir-i

Bahr-

ı S

efî

d V

ilâyet

i 0

3

0

03

0

0

0

Gir

id V

ilâyet

i

02

0

0

0

02

0

0

0

0

0

0

G

irid

Vil

âyet

i 0

1

0

00

0

0

1

Hü

dâv

end

igâr

Vil

âyet

i

09

0

0

4

00

0

0

0

2

0

3

H

üd

âvend

igâr

Vil

âyet

i 3

3

10

2

2

0

01

A

yd

ın V

ilâyet

i

52

1

0

2

36

2

0

1

5

4

1

A

yd

ın V

ilâyet

i 2

0

00

1

5

4

01

K

on

ya

Vil

âyet

i

01

0

0

1

00

0

0

0

0

0

0

K

on

ya

Vil

âyet

i 1

0

00

0

8

1

01

S

ivas

Vil

âyet

i

08

0

0

0

07

0

0

0

1

0

0

A

nk

ara

Vil

âyet

i 1

4

00

1

4

0

00

E

rzu

rum

Vil

âyet

i

15

0

0

1

05

0

0

0

9

0

0

S

ivas

Vil

âyet

i 1

4

00

1

0

3

01

H

ale

b V

ilâyet

i

04

0

0

0

04

0

0

0

0

0

0

T

rabzo

n V

ilâyet

i 2

3

00

1

7

2

04

K

ast

am

onu

Vil

âyet

i

08

0

0

5

03

0

0

0

0

0

0

E

rzu

rum

Vil

âyet

i 0

7

00

0

7

0

00

D

iyar

beli

r V

ilâyet

i

04

0

0

0

04

0

0

0

0

0

0

H

ale

b V

ilâyet

i 4

1

00

3

5

3

03

B

adad

Vil

âyet

i

22

3

1

1

6

0

0

0

2

0

0

Ba

dad

Vil

âyet

i 0

4

00

0

4

00

0

0

Ank

ara

Vil

âyet

i

05

0

0

0

3

0

0

0

1

0

1

Ad

an

a V

ilâyet

i 0

9

00

0

6

3

00

K

ıbrı

s M

uta

sarr

ıflıı

27

1

8

32 1

69

2

6 1

44

4 5

3

17

1

3

229

40

35

N

um

ero

Nu

mer

o

5

6

H

etk

-i I

rz

Da

rb u

Cer

h

Yekûn

Muvakkat

Kürek

Habs

Berâ’at

Esâ

mî-

i V

ilâ

yet

Yekûn

Muvakkat

Kürek

Habs

Berâ’at

Mecrûh ve

Mazrûb

Esâ

mî-

i V

ilâ

yet

2

2

0

0

Der

-Sa

âdet

4

4

0

0

4

Der

-Sa

âdet

7

4

1

2

Ed

irne

Vil

âyet

i 9

4

2

3

8

E

dir

ne

Vil

âyet

i

32

2

2

10

0

T

una

Vil

âyet

i 7

6

1

0

7

T

una

Vil

âyet

i

01

0

1

00

0

B

osn

a V

ilâyet

i 2

0

2

0

2

B

osn

a V

ilâyet

i

01

0

1

00

0

ko

dra

Vil

âyet

i 3

3

0

0

3

ko

dra

Vil

âyet

i

02

0

1

01

0

Y

anya

Vil

âyet

i 6

4

2

0

4

Y

anya

Vil

âyet

i

01

0

1

00

0

P

rizr

in V

ilâyet

i 9

5

2

2

6

Pri

zrin

Vil

âyet

i

03

0

3

00

0

S

ela

nik

Vil

âyet

i 5

5

0

0

5

S

ela

nik

Vil

âyet

i

05

0

2

03

0

C

ezay

ir-i

Bahr-

ı S

efî

d V

ilâyet

i 1

0

1

0

1

C

ezay

ir-i

Bahr-

ı S

efî

d V

ilâyet

i

04

0

3

00

1

H

üd

âvend

igâr

Vil

âyet

i 8

5

3

0

6

A

yd

ın V

ilâyet

i

16

1

4

00

2

A

yd

ın V

ilâyet

i 1

5

6

9

0

3

Ko

nya

Vil

âyet

i

21

1

3

08

0

K

ast

am

onu

Vil

âyet

i 4

3

1

0

4

K

ast

am

onu

Vil

âyet

i

10

0

6

01

3

S

ivas

Vil

âyet

i 2

1

1

0

1

S

ivas

Vil

âyet

i

09

0

9

00

0

K

on

ya

Vil

âyet

i 1

1

0

0

1

D

iyar

beli

r V

ilâyet

i

07

0

5

02

0

A

nk

ara

Vil

âyet

i 1

1

0

0

1

H

ale

b V

ilâyet

i

03

0

2

01

0

E

rzu

rum

Vil

âyet

i 2

2

0

0

2

B

adad

Vil

âyet

i

02

0

1

01

0

H

ale

b V

ilâyet

i

7

9 5

0 3

4

5

58

03

0

3

00

0

A

dan

a V

ilâyet

i

01

0

1

00

0

B

adad

Vil

âyet

i

02

0

1

01

0

K

ıbrı

s M

uta

sarr

ıflıı

1

32 9

5 2

9 8


cm

âl

42

9

20

08

02

+

6

1

264

N

um

ero

N

um

ero

7

8

Ka

lpa

zan

lık

Ku

nd

ak

çılı

k

Yekûn

Muvakkat

Kürek

Berâ’at

E

sâm

î-i

Vil

ây

et

Yekûn

dâm

Olunmu Veyahud

Küree

Konulması

çün râde-i

Seniyye

Talîk Olınan

Muvakkat

Kürek

Berâ’at

Esâ

mî-

i V

ilâ

yet

6

2

4

Der

-Sa

âdet

8

5

3

0

T

una

Vil

âyet

i

2

2

0

Kast

am

onu

Vil

âyet

i 1

0

1

0

E

dir

ne

Vil

âyet

i

1

1

0

Tır

ab

lusg

arb V

ilâyet

i 1

0

1

0

B

osn

a V

ilâyet

i

9

5

4

1

0

0

1

Diy

arbeli

r V

ilâyet

i

1

1

5

5

1

Nu

mer

o

9

Nu

mer

o

1

0

Ya

lan

â

hid

lii

Sa

hte

kâ

rlık

Yekûn

Muvakkat

Kürek

Habs

E

sâm

î-i

Vil

ây

et

Yekûn

Kalabend

Habs

E

sâm

î-i

Vil

ây

et

2

1

1

Tra

bzo

n V

ilâyet

i 1

1

0

Pri

zrin

Vil

âyet

i

2

2

0

Ba

dad

Vil

âyet

i 1

0

1

G

irid

Vil

âyet

4

3

1

1

0

1

Kast

am

onu

Vil

âyet

1

1

0

Ba

dad

Vil

âyet

i

4

2

2

Nu

mer

o

11

N

um

ero

12

Rüv

et

Ma

hb

esd

en F

irâr

Yekûn

Kalabend

E

sâm

î-i

Vil

ây

et

Yekûn

Muvakkat

Kürek

E

sâm

î-i

Vil

ây

et

1

1

Erz

uru

m V

ilâyet

i 1

1

D

er-S

aâd

et

1

1

1

1

N

um

ero

N

um

ero

1

3

14

Me’

mû

rîn

e M

uh

âle

fet

Mü

fter

î

Yekûn

Habs

Esâ

mî-

i V

ilâ

yet

Yekûn

Berâ’at

E

sâm

î-i

Vil

ây

et

2

2

Tuna

Vil

âyet

i 4

4

H

üd

âvend

igâr

Vil

âyet

i

2

2

4

4


Nu

mer

o

15

Bâlâ

da

Mu

ha

rrer

Ced

âvil

Hü

lâsa

sı

Yekûn-ı Câni

râde-i Seniyyeye

Talîk Olınan

Kısâs ve dâm

Bil-mukâbele

tlâf dilen

Mü’ebbed Kürek

Muvakkat Kürek

Kalabend

Habs

Berâ’at

Muâf

Eceliyle

Mahbesde Fevt

Maktûl

Mecrûh ve

Mazrûb

Esâ

mî-

i V

ilâ

yet

12

3

1

7

0

1

62

0

1

8

30

3

1

5

8

4

Der

-Sa

âdet

07

0

0

1

0

2

41

0

1

6

10

0

0

1

5

8

Ed

irne

Vil

âyet

i

21

6

9

3

0

12

1

45

0

2

7

17

3

0

4

1

7

Tu

na

Vil

âyet

i

08

1

0

5

0

04

4

3

0

16

1

3

0

0

24

2

B

osn

a V

ilâyet

i

01

3

0

1

0

00

0

5

0

05

0

0

2

0

08

3

ko

dra

Vil

âyet

i

07

5

0

1

0

04

5

7

0

06

0

6

1

0

24

4

Y

anya

Vil

âyet

i

04

6

0

3

0

01

2

6

1

07

0

7

1

0

24

6

P

rizr

in V

ilâyet

i

05

2

1

5

0

01

3

5

0

04

0

6

0

0

19

5

S

ela

nik

Vil

âyet

i

01

2

0

0

0

00

0

5

0

07

0

0

0

0

04

1

C

ezay

ir-i

Bahr-

ı S

efî

d V

ilâyet

i

01

5

0

0

0

00

0

7

0

07

0

0

0

1

06

0

K

ıbrı

s M

uta

sarr

ıflıı

01

5

0

0

0

00

1

4

0

01

0

0

00

0

0

9

0

Gir

id V

ilâyet

i

03

1

2

0

0

04

1

1

0

01

0

9

01

3

1

2

0

Hü

dav

end

igâr

Vil

âyet

i

14

3

0

3

4

14

1

02

0

0

5

13

0

1

1

31

6

A

yd

ın V

ilâyet

i

05

3

0

0

0

01

3

4

0

15

0

3

00

0

0

5

3

Ko

nya

Vil

âyet

i

02

0

0

1

0

00

1

6

0

02

0

1

00

0

0

1

0

Ank

ara

Vil

âyet

i

05

5

0

0

0

00

3

7

0

14

0

4

00

0

0

4

4

Kast

am

onu

Vil

âyet

i

04

1

0

0

0

01

2

4

0

03

1

3

00

0

0

01

1

S

ivas

Vil

âyet

i

01

9

0

0

0

00

1

4

0

03

0

1

00

1

1

0

0

Tra

bzo

n V

ilâyet

i

02

7

0

0

0

05

2

0

1

01

0

0

00

0

0

1

0

Erz

uru

m V

ilâyet

i

02

1

0

3

0

02

1

4

0

01

0

1

00

0

0

8

1

Diy

arbek

ir V

ilâyet

i

02

4

1

0

0

00

1

8

0

04

0

1

00

0

0

1

1

Hale

b V

ilâyet

i

00

2

0

1

0

00

0

1

0

00

0

0

00

0

0

2

0

Su

riye

Vil

âyet

i

08

5

1

5

0

04

6

1

1

03

0

7

02

1

1

3

2

Ba

dad

Vil

âyet

i

00

1

1

0

0

00

0

0

0

00

0

0

00

0

0

1

0

Cebel-

i L

üb

nan M

uta

sarr

ıflıı

00

1

0

0

0

00

0

0

0

01

0

0

00

0

0

1

0

Yem

en V

ilâyet

i

00

1

0

0

0

00

0

0

0

01

0

0

00

0

0

1

0

Cid

de

Mu

tasa

rrıf

lıı

00

9

0

0

0

04

0

1

0

00

0

4

00

0

0

1

0

Tra

blu

sgar

b V

ilâyet

i

01

3

0

0

0

00

0

7

0

00

0

1

03

2

0

3

0

Ad

an

a V

ilâyet

i

1

26

4 1

6

3

9 4

6

0

80

0

3

168

1

47 1

7 1

0 3

28

5

8


c

mâl

501

5

01

ÜÇ

ÜN

CÜ

KIS

IM

Nu

mer

o 1

H

ukû

k D

â’ir

esin

e H

avâl

e O

lına

n H

usû

sâtı

n A

ded

iyle

Olb

âbd

a C

erey

ân d

en M

uâ

mel

ât

Hu

sûsâ

t-ı M

üd

evve

re v

e M

uh

avve

le

Y

ekû

n

083

Sek

sen

Yed

i Sen

esin

den

Dev

r O

lınan

41

8 S

ekse

n S

ekiz

Sen

esin

de H

avâl

e O

lınan

Hu

sûsâ

t-ı M

ezkû

re H

akkı

nd

a C

erey

ân d

en M

uâ

mel

ât

41

1

90

Tem

yîze

n R

ü’y

et O

lınan

H

ukû

k

Tic

âret

Yekûn

Tasdîk

Nakz

Tasdîk

Nakz

17

12

5 00

00

M

ünfe

sih

Mah

kem

e-i N

izâm

iyye

lâ

mı

33

02

5 13

13

D

îvân

-ı s

tînâ

f

lâm

ı 12

00

1

10

01

Mah

kem

e-i T

icâr

et B

irin

ci M

ecli

s

lâm

ı 03

01

1

01

00

Mah

kem

e-i T

icâr

et k

inci

Mec

lis

lâm

ı 05

00

00

05

00

M

ahke

me-

i Tic

âret

Üçü

ncü

Mec

lis

lâm

ı 01

01

00

00

00

M

ahke

me-

i Tic

âret

-i B

ahri

ye

lâm

ı 01

00

01

00

00

M

ülga

Der

-Sa

âdet

Dîv

ân-ı

Tem

zyîz

Maz

bata

sı

06

04

02

00

00

Mül

ga E

bniy

e M

ecli

si

lâm

ı 01

00

01

00

00

E

dirn

e M

ahke

me-

i Tic

âret

lâm

ı 01

00

01

00

00

T

una

Mah

kem

e-i T

icâr

et l

âmı

01

00

01

00

00

Tun

a D

îvân

-ı T

emyî

z M

azba

tası

02

00

00

01

01

A

nkar

a M

ahke

me-

i Tic

âret

lâ

mı

01

00

00

00

01

Hüd

âven

digâ

r M

ahke

me-

i Tic

âret

lâ

mı

01

00

00

00

01

Bey

rût

Dîv

ân-ı

Tem

yîz

Maz

bata

sı

01

00

01

00

00

Tır

hala

Mec

lis-

i Tem

yîz

lâm

ı 01

00

01

00

00

M

idil

li M

ahke

me-

i Tic

âret

lâ

mı

02

00

00

00

02

Gol

os M

ahke

me-

i Tic

âret

lâ

mı

01

00

01

00

00

Yan

ya D

îvân

-ı T

emyî

z M

azba

tası

01

00

00

00

01

E

dirn

e D

îvân

-ı T

emyî

z M

azba

tası

9

1 32

0

2

0

21

30

20

Mü

zek

kire

ve

Sâ’

ire le

Çık

an

137

Bâ

Müz

ekki

re Ç

ıkan

044

Zah

riye

le

Çık

an

001

Mün

fesi

h M

ahke

me-

i Niz

âmiy

yeye

hav

âle

Olın

an

008

Hük

mü

Olm

adı

ında

n B

atta

l di

len

130

Bir

Hus

ûsa

Dâ’

ir O

ldı

ında

n E

vrâk

-ı S

â’ir

esiy

le B

irled

irile

n

320

Der

-des

t B

ulu

nan

03

Sû’

âl V

ukû

una

De

in T

evkî

f d

ilen

30

Kar

arla

rı V

irilü

b H

arcl

arın

ın A

hzın

a D

ein

Mev

kûf

Bul

unan

12

M

uhâb

ered

e B

ulun

an

45

Der

-des

t R

ü’ye

t B

ulun

an


c

mâl

501

5

01

ÜÇ

ÜN

CÜ

KIS

IM

Nu

mer

o 1

H

ukû

k D

â’ir

esin

e H

avâl

e O

lına

n H

usû

sâtı

n A

ded

iyle

Olb

âbd

a C

erey

ân d

en M

uâ

mel

ât

Hu

sûsâ

t-ı M

üd

evve

re v

e M

uh

avve

le

Y

ekû

n

083

Sek

sen

Yed

i Sen

esin

den

Dev

r O

lınan

41

8 S

ekse

n S

ekiz

Sen

esin

de H

avâl

e O

lınan

Hu

sûsâ

t-ı M

ezkû

re H

akkı

nd

a C

erey

ân d

en M

uâ

mel

ât

41

1

90

Tem

yîze

n R

ü’y

et O

lınan

H

ukû

k

Tic

âret

Yekûn

Tasdîk

Nakz

Tasdîk

Nakz

17

12

5 00

00

M

ünfe

sih

Mah

kem

e-i N

izâm

iyye

lâ

mı

33

02

5 13

13

D

îvân

-ı s

tînâ

f

lâm

ı 12

00

1

10

01

Mah

kem

e-i T

icâr

et B

irin

ci M

ecli

s

lâm

ı 03

01

1

01

00

Mah

kem

e-i T

icâr

et k

inci

Mec

lis

lâm

ı 05

00

00

05

00

M

ahke

me-

i Tic

âret

Üçü

ncü

Mec

lis

lâm

ı 01

01

00

00

00

M

ahke

me-

i Tic

âret

-i B

ahri

ye

lâm

ı 01

00

01

00

00

M

ülga

Der

-Sa

âdet

Dîv

ân-ı

Tem

zyîz

Maz

bata

sı

06

04

02

00

00

Mül

ga E

bniy

e M

ecli

si

lâm

ı 01

00

01

00

00

E

dirn

e M

ahke

me-

i Tic

âret

lâm

ı 01

00

01

00

00

T

una

Mah

kem

e-i T

icâr

et l

âmı

01

00

01

00

00

Tun

a D

îvân

-ı T

emyî

z M

azba

tası

02

00

00

01

01

A

nkar

a M

ahke

me-

i Tic

âret

lâ

mı

01

00

00

00

01

Hüd

âven

digâ

r M

ahke

me-

i Tic

âret

lâ

mı

01

00

00

00

01

Bey

rût

Dîv

ân-ı

Tem

yîz

Maz

bata

sı

01

00

01

00

00

Tır

hala

Mec

lis-

i Tem

yîz

lâm

ı 01

00

01

00

00

M

idil

li M

ahke

me-

i Tic

âret

lâ

mı

02

00

00

00

02

Gol

os M

ahke

me-

i Tic

âret

lâ

mı

01

00

01

00

00

Yan

ya D

îvân

-ı T

emyî

z M

azba

tası

01

00

00

00

01

E

dirn

e D

îvân

-ı T

emyî

z M

azba

tası

9

1 32

0

2

0

21

30

20

Mü

zek

kire

ve

Sâ’

ire le

Çık

an

137

Bâ

Müz

ekki

re Ç

ıkan

044

Zah

riye

le

Çık

an

001

Mün

fesi

h M

ahke

me-

i Niz

âmiy

yeye

hav

âle

Olın

an

008

Hük

mü

Olm

adı

ında

n B

atta

l di

len

130

Bir

Hus

ûsa

Dâ’

ir O

ldı

ında

n E

vrâk

-ı S

â’ir

esiy

le B

irled

irile

n

320

Der

-des

t B

ulu

nan

03

Sû’

âl V

ukû

una

De

in T

evkî

f d

ilen

30

Kar

arla

rı V

irilü

b H

arcl

arın

ın A

hzın

a D

ein

Mev

kûf

Bul

unan

12

M

uhâb

ered

e B

ulun

an

45

Der

-des

t R

ü’ye

t B

ulun

an


c

mâl

52

52

12

26

12

26

N

umer

o

3

Cün

ha D

îvân

ına

Kez

âlik

Bid

âyet

-i T

ekî

lind

enbe

rü

Hav

âle

Olı

nan

Mev

âd l

e C

erey

ân d

en M

uâm

elât

Evr

âk-ı

Mü

dev

vere

ve

Mu

hav

vele

17

M

ülga

Dîv

ân-ı

Tem

yîzd

en D

evr

Olın

an

24

H

avâl

e C

emiy

yeti

nden

Hav

âle

Olın

an

11

Mah

al-i

Sâ’

ired

en V

ürûd

den

35

Evr

âk-ı

Mez

kûre

Hak

kın

da

Cer

eyân

den

Mu

âmel

ât

Ted

kîkâ

tı B

il-i

crâ

Hü

küm

leri

Vir

ilen

Yek

ûn

-ı E

vrâk

Y

ekû

n-ı

Eh

âs

Hab

s B

erâ’

at

3 5

2 3

Sir

kat

1 2

2 0

ftir

â ve

et

m

2 2

0 2

Em

niye

ti S

u’i i

stim

âl

1 1

1 0

Me’

mûr

îne a

dem

-i t

âat

7

28

10

5

5 Y

ekû

n-ı

Evr

âk

04

Aid

Old

uu

Mah

kem

eye

Gön

deri

len

24

B

ir M

âdde

Hak

kınd

a O

lub

Evr

âkıy

la B

irled

irile

n

Yek

ûn

b-ı

Evr

âk D

er-d

est

Bu

lun

an

05

Tar

afey

nin

Vür

ûdun

a D

ein

Mev

kûf

Ola

n

17

12

Der

-des

t Ted

kîk

Bul

unan

B

E

NC K

ISIM

Num

ero

1

Der

-Sa

âdet

Bid

âyet

Bir

inci

Huk

ûk

Dâ’

ires

ine

Kez

âlik

bti

dâ-y

ı Te

kîli

nden

berü

Hav

âle

Olı

nan

Hus

ûsât

ın M

ikdâ

rıyl

a C

erey

ân d

en M

uâm

elât

ı

Kıtâ

t

E

vrâk

-ı M

üdev

vere

ve

Muh

avve

le

148

Mün

fesi

h M

ahke

me-

i Niz

âmiy

yede

n D

evr

Olın

an

44

8 M

ülga

Ebn

iye

Mec

lisin

den

Dev

r O

lınan

63

0 H

avâl

e C

emiy

yeti

nden

Hav

âle

Olın

an

38

6

Evr

âk-ı

Mez

kûre

Hak

kın

da

Cer

eyân

den

Mu

âmel

ât

Kıta

F

asl v

e R

ü’y

et O

lınar

ak Î

câb

âtı

crâ

Olın

an

Yek

ûn

K

atiy

yen

Hü

km O

lınan

K

âbil-

i st

înâf

Olın

mak

Ü

zere

Hü

km

Olın

an

20

16

4 A

laca

k D

avâ

sı

17

17

0 Îc

âr v

e s

tîcâr

Da

vâsı

01

00

1

Dey

n ç

ün E

mlâ

k Fü

rûht

ı 04

03

1

Huk

ûk-ı

Müt

enev

via

4

2

344

36

6

Kıta

312

Mah

kem

eye Â

id O

lmad

ıın

dan

âde

Kılı

nan

01

0 B

â M

üzek

kire

Çık

an

016

Sâh

ible

erin

in D

avâ

dan

Ferâ

gati

ne M

ebnî

btâ

l di

len

006

Evr

âkıy

la B

irled

irile

n

D

er-d

est

Bu

lun

an

84

0

840

Der

-des

t Tes

viye

ve

Rü’

yet

Bul

unan


c

mâl

39

0 39

0 66

0 66

0

Num

ero

2

Der

-Sa

âdet

Bid

âyet

kin

ci H

ukû

k D

â’ir

esin

e K

ezâl

ik b

tidâ

-yı T

ekî

lind

enbe

rü

Hav

âle

Olı

nan

Hus

ûsât

ın A

dedi

yle

Cer

eyân

den

Mu

âmel

âtı

Kıta

Evr

âk-ı

Mü

dev

vere

ve

Muh

avve

le

32

3 M

ülgâ

Dîv

ân-ı

Muh

âkem

ât-ı

Mâl

iyed

en D

evr

Olın

an

067

Hav

âle

Cemiy

yeti

nden

Hav

âle

Olın

an

36

354

Evr

âk-ı

Mez

kûre

Hak

kın

da

Cer

eyân

den

Mu

âmel

ât

Îcâb

âtı

crâ

Olın

an

Yek

ûn

K

atiy

yen

Hü

km

Olın

an

Kâb

il-i

stîn

âf

Olm

ak Ü

zere

H

ükm

Olın

an

1 1

0 lt

izâm

Da

vâsı

9

5 4

Ala

cak

Da

vâsı

10

26

6

4

Kıta

25

M

ahke

mey

e Â

id o

lmad

ıın

dan

âde

Olın

an

01

E

vrâk

ıyla

Bir

led

irile

n

Der

-des

t B

ulu

nan

354

Der

-des

t R

ü’ye

t ve

Ted

kîk

Ola

n

N

umer

o

3

D

er-S

aâd

et B

idây

et C

ezâ

Dâ’

ires

ine

Kez

âlik

bti

dâyı

Te

kîli

nden

berü

H

avâl

e O

lına

n M

evâd

dın

Mik

dârı

yla

Cer

eyân

den

Mu

âmel

âtı

Kıta

E

vrâk

-ı M

uh

avve

le

079

Hav

âle

Cemiy

yeti

nden

Hav

âle

Olın

an

58

1 M

ahâl

-i S

â’ir

eden

397

262

Evr

âk-ı

Mez

kûre

Hak

kın

da

Cer

eyân

den

Mu

âmel

ât

Ted

kîkâ

tı B

il-î

fâ Î

câb

âtı

crâ

Olın

an

Yek

ûn

-ı E

vrâk

Y

ekû

n-ı

Eh

âs

Hab

s ve

Cez

â-yı

N

akd

î Y

aln

ız H

abs

Yal

nız

Cez

â-yı

N

akd

î B

erâ’

at

2 07

0

00

00

07

Gâs

ıb

2 04

0

00

00

04

Rü

vet

8 16

0

02

08

06

Me’

mûr

înr

Hak

âret

vey

a D

arb

1 01

0

00

00

01

Kal

b S

ürüc

ülü

ü 65

87

2

10

13

62

Dar

b u

Cer

he C

ür’e

t d

en

3 04

0

01

00

03

Seb

eb-i

Vef

ât

7 08

0

01

00

07

Het

k-ı

Irz

42

50

0 16

09

25

ft

irâ

ve

etm

ve fâ

-yı S

er

47

66

0 14

00

52

S

irka

t 02

03

2

00

00

01

Dol

andı

rıcı

lık

04

04

0 00

00

04

E

mni

yeti

Sü’

i st

imâl

02

03

0

00

00

03

Kum

ar v

e P

iyan

go

10

12

0 00

00

12

z

âa-

i Mâl

ve

Izrâ

r-ı N

âs

46

84

4 06

28

46

U

mûr

-ı T

ahaf

fuzi

yye

ve Z

âbit

iyye

ye M

uhâl

efet

241

34

9

8

5

0

5

8

2

33

15

7 2

Tah

kîkâ

t-ı E

vvel

iyye

si B

il-i

crâ

Dîv

ân-ı

Cin

âyet

e G

önde

rile

n

155

Tar

afey

nin A

dem

-i V

ürûd

una

Meb

nî B

attâ

l di

len

D

er-d

est

Bu

lun

an

262

Der

-des

t R

ü’ye

t ve

Ted

kîk

Bul

ınan


c

ma

l

490

490

934

934

N

umer

o

4

B

eyo

lu B

idây

et H

ukû

k D

â’ir

esin

e K

ezâl

ik

bti

dâ-y

ı Te

ekkü

lünd

enbe

rü H

avâl

e O

lınan

H

usûs

âtın

Mik

dârı

yla

Cer

eyân

den

Mu

âmel

âtı

Kıta

Evr

âk-ı

Mu

hav

vele

ve

Vâr

ide

421

Hav

âle

Cemiy

yeti

nden

Hav

âle

Olın

an

06

9 M

ahâl

-i S

â’ir

eden

94

396

Evr

âk-ı

Mez

kûre

Hak

kın

da

Cer

eyân

den

Mu

âmel

ât

Ted

kîk

ve R

ü’y

et O

lınu

b Î

câb

âtı

crâ

Olın

an

Yek

ûn

F

asl O

lınan

61

61

Îcâr

ve s

tîcâr

Da

vâsı

61

33

61

33

Zah

riyy

e ile

Çık

an

33

D

er-d

est

Rü

’yet

Bu

lun

an

396

Der

-des

t R

ü’ye

t ve

Ted

kîk

Ola

n

N

umer

o

5

B

eyo

lu C

ezâ’

iyye

Dâ’

ires

ine

Kez

âlik

Bid

âyet

T

ekî

lind

enbe

rü H

avâl

e O

lınan

Hus

ûsât

ın

Ade

diyl

e C

erey

ân d

en M

uâm

elât

ı

Kıta

E

vrâk

-ı M

uh

avve

le v

e V

ârid

e 03

2 H

avâl

e C

emiy

yeti

nden

Hav

âle

Olın

an

90

2 M

ahâl

-i S

â’ir

eden

61

3 32

1

Evr

âk-ı

Mez

kûre

Hak

kın

da

Cer

eyân

den

Mu

âmel

ât

Ted

kîka

n B

il-î

fâ Î

câb

âtı

crâ

Olın

an

Yek

ûn

-ı E

vrâk

Y

ekû

n-ı

Eh

âs

Hab

s M

aa

Cez

â-yı

Nak

dî

Yal

nız

Hab

s Y

aln

ız C

ezâ-

yı

Nak

dî

Ber

â’at

13

16

0 04

02

01

0 M

e’m

ûrîn

e M

uhâl

efet

ve A

dem

-i t

âat

01

01

0

00

00

001

Meh

ir F

ekki

01

07

0

00

00

007

Kal

b A

kçe

Sür

ücül

üü

133

177

2 08

06

16

1 D

arb

u C

erh

01

01

0

00

00

01

Kar

ıık

Me

rûbâ

t 30

42

0

05

04

33

ftir

â ve

et

m

11

13

0 01

00

12

H

etk-

i Ir

z 11

1 15

0 0

24

00

126

Sir

kat

06

07

0 00

00

07

D

olan

dırı

cılık

08

08

0

00

00

08

Em

niye

ti S

ü’i

stim

âl

01

01

00

00

00

01

Izrâ

r-ı N

âs

159

445

0 00

41

9 26

U

mûr

-ı M

uhta

hfiz

iyye

ye A

dem

-i R

iâye

t ve

Zâb

ıtay

a M

uhâl

efet

475

868

2

42

43

1

393

138

001

Tah

kîkâ

t-ı E

vvel

iyye

si B

il-i

crâ

Cin

âyet

Dîv

ânın

a G

önde

rile

n

137

Tar

afey

n G

elm

edik

leri

Cih

etle

Bat

tâl

dile

n

321

Der

-des

t R

ü’ye

t ve

Ted

kîk

Ola

n


cm

âl

41

5 41

5 29

7

297

N

um

ero

6

Üsk

üd

ar B

idây

et H

ukû

k D

â’ir

esin

e b

tid

â-yi

T

eek

külü

nd

enb

erü

Hav

âle

Olı

nan

Hu

sûsâ

tın

M

ikd

ârıy

la C

erey

ân d

en M

uâ

mel

âtı

Kıta

Evr

âk-ı

Mu

hav

vele

ve

Vâr

ide

129

Hav

âle

Cemiy

yeti

nden

Hav

âle

Olın

an

286

Mah

âl-i

Sâ’

ired

en

16

3 25

2

Evr

âk-ı

Mez

kûre

Hak

kın

da

Cer

eyân

den

Mu

âmel

ât

Teh

kîkâ

tı B

il-î

fâ H

ükü

mle

ri V

iril

erek

Çık

an

Yek

ûn

F

asl u

Rü

’yet

O

lınan

De

âvîn

in

Ad

edi

29

29

krâ

z ve

stik

râz

06

06

Bey

nel-

esnâ

f H

ukûk

Da

vâsı

13

13

Îc

âr v

e s

tîcâr

Da

vâsı

07

07

E

bniy

e nâ

sınd

an M

ütev

ellid

De

âvî

66

66

Huk

ûk-ı

Âdi

ye-i

Sâ’

ire

121

042

42

Mah

kem

eye Â

id O

lmad

ıın

dan

âde

Kılı

nan

D

er-d

est

Rü

’yet

Bu

lun

an

109

Ash

âbı T

araf

ında

n A

ranı

lmad

ıın

dan

Mev

kûf

Bul

unan

189

Muh

âber

ede

Bul

unan

054

Der

-des

t M

uhâk

eme

ve R

ü’ye

t B

ulun

an

N

um

ero

7

Ü

skü

dar

Cez

â’iy

ye D

â’ir

esin

e B

idây

et-i

T

ekî

lin

den

ber

ü H

avâl

e O

lına

n H

usû

sâtı

n

Mik

dâr

ıyla

Cer

eyân

den

Muâ

mel

âtı

Kıta

Evr

âk-ı

Mu

hav

vele

ve

Vâr

ide

006

Hav

âle

Cemiy

yeti

nden

Hav

âle

Olın

an

291

Mah

âl-i

Sâ’

ired

en

255 42

Evr

âk-ı

Mez

kûre

Hak

kın

da

Cer

eyân

den

Mu

âmel

ât

Teh

kîkâ

tı B

il-î

fâ H

ükü

mle

ri V

iril

erek

Çık

mı

Ola

n

Yek

ûn

-ı E

vrâk

Y

ekû

n-ı

Eh

âs

Hab

s M

aa

C

ezâ-

yı N

akd

î Y

aln

ız H

abs

Yal

nız

Cez

â-yı

N

akd

î B

erâ’

at

Nev-

i Cü

rm

06

06

0

01

03

02

Me’

mûr

îne

hakâ

ret

ve A

dem

-i t

âat

80

94

4

22

17

51

Dar

b u

Cer

h 03

05

0

00

00

05

Iskâ

t-ı C

enîn

ve

Kar

ıık

Me

rûbâ

t 03

04

0

00

00

04

Het

k-ı

Irz

37

50

0 05

08

37

ft

irâ

ve

etm

36

44

0

08

00

36

Sir

kat

06

07

0 00

00

07

D

olan

dırı

cılık

12

16

1

00

00

15

zâ’

a-i M

âl v

e Iz

râr-

ı Nâs

72

87

3

00

31

53

Um

ûr-ı

Tah

fîzi

yye

ve

Zâb

itiy

yeye

Muh

âlef

et

255

229

5

36

5

9

210

Der

-des

t B

ulu

nan

42

Der

-des

t R

ü’y

et B

ulu

nan


cm

âl

95

30

95

30

A

LT

INC

I K

ISIM

N

um

ero

1

c

râ C

emiy

yet

ine

Ha

vâ

le O

lın

an

Mev

âd

ile

Cer

eyâ

n d

en M

uâ

mel

âtı

Y

ekû

n E

vrâ

k-ı

Mü

dev

ver

e v

e M

uh

av

vel

e 15

28

Sek

sen

Yed

i Sen

esin

den

Dev

r O

lınan

2393

lâm

ât-ı

eriy

ye

0014

B

uyur

uldu

-yı

Âlî

00

51

Tem

yîz-

i Huk

ûk

lâm

âtı

0030

M

ünfe

sih

Mah

kem

e-i N

izâm

iyye

lâ

mât

ı 00

40

Dîv

ân-ı

stî

nâf

lâm

âtı

0026

D

er-S

aâd

et M

erke

z B

idây

et B

irin

ci H

ukûk

Dâ’

ires

i lâ

mât

ı 00

04

Bey

olu

Mer

kez

Bid

âyet

Huk

ûk D

â’ir

esi lâ

mât

ı 07

37

Bir

inci

ve k

inci

ve

Üçü

ncü

Mec

lis-i

Tic

âret

lâ

mât

ı 00

14

Mah

kem

e-i T

icâr

et-i

Bah

riye

lâ

mât

ı 01

71

ehr

emân

eti lâ

mât

ı 02

18

Mül

ga E

bniy

e M

eclis

i lâ

mât

ı 00

18

Rü’

esâ-

yı R

ûhân

iyye

den

42

86

E

vrâk

-ı M

uhte

life

Ev

râk

-ı M

ezk

ûre

Ha

kk

ınd

a C

ere

yâ

n d

en M

uâ

melâ

t

To

by

ekû

n

Yek

ûn

-ı E

vrâ

k

Hü

km

ü c

râ K

ılın

an

Ta

ksî

te R

ab

t O

lın

an

Ta

hsî

lât

62

72

32

58

1464

10

13

0451

16

0268

1

lâm

ât-ı

eriy

ye

2079

07

40

1339

28

4895

3 E

vrâk

-ı M

üdev

vere

den

0031

00

28

0003

00

0000

0 T

emyî

z-i H

ukûk

lâ

mât

ı 00

07

0006

00

01

0072

468

Mün

fesi

h M

ahke

me-

i Niz

âmiy

ye

lâm

âtı

0008

00

07

0001

00

6726

0 D

îvân

-ı s

tînâ

f

lâm

âtı

0005

00

01

0004

00

0213

5 D

er-S

aâd

et M

erke

z B

idây

et B

irin

ci H

ukûk

Dâ’

ires

i 03

95

0153

02

42

0802

903

Mec

lis-i

Tic

âret

-i B

erri

yye

lâm

âtı

0008

00

02

0006

00

2308

4 T

icâr

et-i

Bah

riyy

e

lâm

âtı

0110

00

58

0052

00

8332

6 e

hrem

ânet

i Mec

lisi lâ

mât

ı 01

31

0068

00

63

0115

378

Mül

ga E

bniy

ye M

eclis

i lâ

mât

ı 00

03

0002

00

01

0010

000

Pat

rikh

ânel

erde

n 00

03

0002

00

01

0015

000

Hah

amhâ

nele

rden

02

56

0256

00

00

0813

461

Evr

âk-ı

Muh

telif

e 4

50

0

23

36

21

64

65

71

06

3

17

72

118

Hük

mü

Olm

adı

ında

n B

attâ

l di

len

29

8 C

emiy

yete

Âid

Olm

adı

ında

n H

avâl

e C

emiy

yeti

ne

âde

Kıl

ınan

1

35

6

Müt

eal

lik O

ldu

u E

vrâk

ları

yla

Bir

led

irile

n

D

er-d

est

Rü

’yet

Bu

lun

an

32

M

ahkû

m T

araf

ında

n s

tînâ

f-ı D

avâ

Olu

nmas

ı Cih

etiy

le c

râ-y

ı Hük

mü

Te’

hîr d

ilen

3

22

6

Der

-des

t cr

â B

ulun

an


Mîz

ân

Yekûn-ı Evrâk

Mahâl-i

Sâ’ireden Havâle

Olınan le Vürûd

den

Havâle

Cemiyyetinden

Tesviye Olınan

leCemiyyet-i

Mezkûreden

Havâle Olınan

Evrâk-ı

Müdevvere

Tesviye Olınan

Der-dest Olınan

Esâmî-i Devâ’ir-i

Mahâkim

2643

7 00

26

437

00

2316

3 32

74

Hav

âle

Cemiy

yeti

0220

6 00

01

841

365

0144

4 27

7 ka

rârl

arı v

iril

en

485

Muh

âkem

ât-ı

Cez

â’iy

ye D

â’ir

esi

0050

1 00

00

418

083

0041

1 09

0 H

ukûk

Dâ’

ires

i

0037

7 00

00

302

075

0031

2 06

5 M

ahke

me-

i st

înâf

iyye

0007

6 26

00

015

035

0003

0 04

6 D

îvân

-ı C

inây

et

0005

2 11

00

024

017

0003

5 01

7 C

ünhâ

Dîv

ânı

0122

6 00

00

630

596

0038

6 84

0 D

er-S

aâd

et M

erke

z B

idây

et B

irin

ci H

ukûk

Dâ’

ires

i

0039

0 00

00

067

323

0003

6 35

4 D

er-S

aâd

et B

idây

et k

inci

Huk

ûk D

â’ir

esi

0066

0 58

1 00

079

000

0039

8 26

2 D

er-S

aâd

et M

erke

z B

idây

et C

ezâ’

iyye

Dâ’

ires

i

0049

0 06

9 00

421

000

0009

4 39

6 B

eyo

lu M

erke

z B

idây

et B

irin

ci H

ukûk

Dâ’

ires

i

0093

4 90

2 00

032

000

0061

3 32

1 B

eyo

lu M

erke

z B

idây

et C

ezâ’

iyye

Dâ’

ires

i

0041

5 28

6 00

129

000

0016

3 25

2 Ü

sküd

ar M

erke

z B

idây

et H

ukûk

Dâ’

ires

i

0029

7 29

1 00

006

000

0025

5 04

2 Ü

sküd

ar B

idây

et C

ezâ’

iyye

Dâ’

ires

i

0953

0 19

48

0605

4 15

28

0627

2 32

58

crâ

Cemiy

yeti

43591

4114

36455

3022

33612 9

979

33612

+ 9

979

43591


EK

: H

. 1

28

8 (

M.

18

71

-18

72

) ta

rih

li c

etv

elen

in i

lk s

ayfa

sı

Documents

Osmanlı Hukukunda İstatistiğin Önemi ve H. 1288 Tarihinde