ئۆزىمىزنى

ئىسالھ قىاليلى

)رىسالىلهر توپلىمى(

شلىرىمىز قهلىبلىرىنىڭ ئىمان نۇرىغا تولۇپ قېرىندا رىسالىلهر توپلىمىنىالله تائاال ئۇشبۇ قهدىمىمىزنى يولىدا، ئىمان يولىدا ، ھهممىمىزنى ھىدايهت قىلسۇنتېشىشىغا سهۋەب

.قىلسۇن سابىت سىڭدۈرگهن جهريانىغا ئهجىرش لۈيهتكۈزۈقولڭىزغا رىسالىلهر توپلىمىنىڭ ئۇشبۇ

.سورايمىز ڭىزنىلىرىڭىزدا خالىسانه ئهسلهپ تۇرۇشىدۇئانى بارلىق قېرىنداشلىرىمىزۋوجۇتقا چىقارغان ئالهملىرنىڭ پهرۋەردىگارىغا چهكسىز رىسالىلهر توپلىمىنى ئۇشبۇ

.سانا ۋە تهشهككۈرلهر بولسۇن-ھهمدۇ !ئامىن

مۇندەرىجه

.1......................................................................ئۈمىدۋارلىق ۋە ئارزۇ .1 14............................................................نادامهتھهسرەت -گۇناھالر .2 34...............................................................رەببىمىزنىڭ خۇرسهنلىكى .3 54..................................................................................الله نهدە؟ .4 74.....................................................................روھ ۋە ماددا ھهققىدە .5 87...............................................اللهنىڭ دىنىدا چىڭ تۇرۇش ئۇسۇللىرى .6 103.......................................................................اللهنى تونۇدۇقمۇ؟ .7 119............................................................الله ساڭا خىتاب قىلىۋاتىدۇ .8 135.…………………………..………………… ئاداققىچه چىڭ تۇرۇش .9

154..................................................................................ئىززەت .10 168............................................مۇسۇلمانالر ئارىسىدىكى قېرىنداشلىق .11 183................................................................................دوستلۇق .12 202.....................................................................مۇھهببهت ھهققىدە .13 224..............................................................................ھايا قىلىش .14 239......................................................................تهۋبه توغرىسىدا .15 262............................................................................دۇئا ھهققىدە .16 282........................................................................غايه توغرىسىدا .17 297.........................................................................غالىب ئهۋالتالر .18

ئۈمىدۋارلىق ۋە ئارزۇ

دوكتور ئهمرۇ خالىد:ئاپتورى

ھىاللى:تهرجىمه قىلغۇچى

ئۈدىدۋارلىق ۋە ئارزۇ 2

مۇقهددىمهئۇنىڭغا تاينىمىز، ئۇنى ماختايمىز، خاستۇر، اللهغاساناالر -بارلىق ھهمدۇ

لىرىمىزنىڭ يامانلىقلىرىدىن ۋە ناچار سىئۇنىڭدىن كهچۈرۈم تىلهيمىز،نهپھىدايهت قىلغان كىشىنى الله .سېغىنىپ پاناھ تىلهيمىز اللهغان ئهمهللىرىمىزدى

.ئازدۇرغان كىشىنى توغرا يولغا باشلىغۇچى مهدەتكار يوقتۇر الله ئازدۇرغۇچى يوقتۇر، نىڭ تالالنغان بهندىسى ۋە مهخلۇقاتلىرىنىڭ سهردارى بولغان رەسۇلۇلالھالله

ساالملىرىمىز بولسۇن ۋە - يىا تا ئهبهتكىچه ئۈزۈلمهستىن دۇئائهلهيهىسساالمغبارلىق ئېسىل تاۋابىئاتلىرىغىمۇ، - نىڭ پاك ئائىلهئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ

قىيامهتكه قهدەر ئۇالرنىڭ ئىزىدىن ئهگىشىپ ماڭغان خىسلهتلىك ساھابىلهرگىمۇ، !ساالملىرىمىز بولسۇن - ئېسىل كىشىلهرگىمۇ دۇئايىنىڭ ئۇلۇغ ئىالھى ئىسالھ دەستۇرى هاللمهن بۇ ماقالهمدە مهقسهتكه كهلسهك،

"ئۇالرنى ئۆزگهرتىپ قويمايدۇ ، اللهبىر قهۋم ئۆزلىرىنى ئۆزگهرتمىگۈچه" بولغانئۇلۇغ بىر ئىمانىي مهنانى مۇھاكىمه دېگهن ئايهت كهرىمىسىگه ئاساسهن،

ئۈمىدسىزلىكنى چۆرۈپ تاشالپ، ئىسالھ ۋە تۈزەش يولىنى تۇتۇپ، .قىلماقچىمهنبولغان ئىشهنچ ۋە ئۈمىدۋارلىققا يۈزلىنىش الزىملىقىنى اللهغاگىسى ئالهمنىڭ ئى

.بىلدۈرۈشكه تىرىشتىم - نۇسرەت ۋە ئىززەت-تائاالنىڭ غهلبه الله بولغان ئىشهنچ ئاشقانسېرى، اللهغا

شۇڭا .ڭ ئىشقا ئېشىشىغا بولغان ئۈمىدۋارلىق كۈچىيىدۇسېنىقۇۋۋەت ئاتا قىلىش ۋەدىتېشىپ تۇرۇشى -پارالق ئهتىگه بولغان ئۈمىدۋارلىققا تولۇپ پۈتۈن ئۈممهتنىڭ ھاياتى

.الزىم - پاك شهرىئهتنىڭ شان لۇغۋارنىڭ دىنىنىڭ ۋە چهكسىز ئۈالله غهلبىگه،- ئىززەت

.شۆھرەتكه تولغان پارالق كهلگۈسىگه تولۇق ئۈمىدۋارلىق ھازىرلىنىشى زۆرۈرلهمنىڭ ئوقۇرمهنلىرىگه بۇماقا تائاالدىن بۇ ماقالهم ئارقىلىق ئۆزەمگه ۋە الله

شۇنداقال ئۇلۇغ رەببىمدىن بۇ ماقاله ئارقىلىق شىنى سورايمهن،ۈمهنپهئهت يهتكۈزمۇسۇلمانالرنىڭ قهلبىنى ئۈمىدۋارلىق يولىغا قايتىدىن يول ئېلىشقا يېتهكلىشىنى،

غهلبىلىك ھازىرقى ئېچىنىشلىق رېئاللىقىمىزنى ئسالم ۋە مۇسۇلمانالرنىڭ قۇدرەتلىك،شۆھرەتلىك پارالق كهلگۈسىگه بولغان ئۈمىدۋارلىق ۋە ئىشهنچ بىلهن ئىسالھ -نۋە شا

.قىلىپ ئۆزگهرتىشكه تۈرتكه قىلىشىنى تىلهيمهنئۇ بىزگه كۇپايه ۋە ئهڭ ياخشى ئۆزىال بۇنىڭغا ئىگه ۋە قادىردۇر، اللهچۈنكى

ئۈدىدۋارلىق ۋە ئارزۇ 3

.ئىگىدۇر

ېلىشنىڭ ئۈمىدۋارلىقتىن ۋە ئارزۇدىن ئايرىلىپ،ئۈمىدسىزلىككه پېتىپ ق خهتىرى

يه ۋە باشقا ئىسالم دىيارلىرى ئىزچىل نچېچى ئافغانىستان، باغداد، پهلهستىن،ئىسالم ئۈممىتى ، ھالدا ۋەھشىيانه تاجاۋۇزچىلىقالرغا ئۇچراۋاتقىنىغا قارىماستىن

قورقۇنچ بولۇۋاتقىنىغا تىنچسىزلىق، زۇلۇم، ئىچىدە ئىزچىل تۈردە قىرغىنچىلىق،ھازىر ئۈمىدۋارلىق ھهققىدە :ئادەملىرىمىز ھهيرانلىق ئىچىدەنۇرغۇن ، قارىماستىن

ئۈمىدسىزلىك ئىچىدە ، دەپ سوئال قويغان تهقدىردىمۇ !گهپ ئېچىش ۋاقتىمۇ؟دەيدىغان نۇرغۇن كىشىلهر !"ئهمدى ئامال يوق" تۈگهشكهنلىكىنى سهزگهن،

قۇددۇس شهرىپ ۋە ئهقسا مهسجىدى ھهققىدە پهلهستىن،، مهۋجۇد بولسىمۇئهمدى سۆز جىق بولسىمۇ ئۆزگىرىش بولمىدىغۇ، ەۋاتقىنىڭالر پهقهت قۇرۇق ئارزۇ،د

ئۈممهتنى ، دەيدىغان نۇرغۇن ئادەملىرىمىز مهۋجۇد بولسىمۇ "ئامال قالمىدىمهن ، قاپلىغان ئاشۇنداق نۇرغۇن ئېغىر ئۈمىدسىزلىك ۋە ئامالسىزلىققا قارىماستىن

:شۇنداق دەيمهنكىتاشقان ئىشهنچ ۋە ئىرادە بىلهن -تولۇپچۈنكى مهن ھازىر دەل ئۈمىدۋارلىق ھهققىدە گهپ قىلىشنىڭ مۇۋاپىق پهيتى،

ۇنداق ئۈمىدسىزلىك بتىن ئىبارەت ئىالھىي پىرىنسىپ ئاساسىدا "زىنى ئۆزگهرتىشئۆ"ۋە تىنچسىزلىقنى ئۈمىدۋارلىق ۋە ئىشهنچكه ئايالندۇرۇشقا تىرىشىپ، مۇسۇلمانالرنىڭ

مىدۋارلىقنى ئورنىتىشنى مهقسهت قىلغان ھالدا ئۈمىدۋارلىق روھىي دۇنياسىغا ئۈ .ھهققىدە تهشۋىقات ئېلىپ بېرىشنىڭ ئىنتايىن مۇھىملىقىنى ھىس قىلماقتىمهن

:مهن پۈتۈن ئىشهنچ ۋە غهيرىتىم بىلهن شۇنداق دەيمهنكى●پىرىنسىپى "ئۆزىنى ئۆزگهرتىش" دەل مۇشۇ پهيتته ئۇلۇغ ئىالھىي دەستۇر بولغان

.ئوتتۇرىغا قويۇش الزىم سېنىتېمى" ئۈمىدۋارلىق"ىدا ئاساسچۈنكى مهن ئۈممهتنىڭ ئىنتايىن زور دەرىجىدە ئۈمىدسىزلىك چاڭگىلىغا چۈشۈپ

.تهرلىك مهسلىدۇرهھالبۇكى ئۈمىدسىزلىك بهك خ .قالغانلىقىنى سهزمهكتىمهن :ئۈمىدسىزلىكنىڭ ئۈممهتكه كهلتۈرىدىغان خهتهرلىرىدىن

.تائاالغا بولغان ئىشهنچنى تهۋرىتىپ قويىدۇ هالل −ئۈمىدسىزلىكبۇزغۇنچىلىققا سېنىقهدەرگه بولغان ئهقىدى-كىشىلهرنىڭ قازا−ئۈمىدسىزلىك

.ئۇچرىتىدۇ

ئۈدىدۋارلىق ۋە ئارزۇ 4

زەپهرنىڭ غهلبه ۋە ئۈمىدۋارلىق ۋە مۇۋەپپهقىيهتنىڭ دۈشمىنىدۇر؛ −ئۈمىدسىزلىك .ياغىسىدۇر، مهغلۇبىيهتنىڭ دوستىدۇر

.ھورۇنلۇق ۋەبىكار تهلهپلىكنى پهيدا قىلىدۇچۈشكۈنلۈك، −ئۈمىدسىزلىك .قابىلىيىتىنى ۋەيران قىلىدۇ ئهمگهك-ئۈممهتنىڭ ھهرىكهت −ئۈمىدسىزلىكغهيرىتىنى پالهچ - ئىجتىهاد سېنىئۈممهتنىڭ مۇستهھكهم ئىرادى −ئۈمىدسىزلىك

.قىلىدۇ .ئۈمىدسىزلىككه تولغان ئۈممهت بارلىق نهرسىدە مهغلۇپ بولىدۇ

.ه تولغان ئۈممهت يالىقاۋ،بىكار تهلهپ ھالغا چۈشۈپ قالىدۇئۈمىدسىزلىككبۇنداق ئۈممهتنىڭ .ئۈمىدسىزلىككه تولغان ئۈممهت چۈشكۈنلۈككه پاتىدۇ

ھېچكىم ھېچبىرى ئىشلهپچىقىرىشنى خالىمايدۇ؛ ئهزالىرى ئهمگهكنى خالىمايدۇ، .ئۇتۇق قازىنىشنى ۋە ئىجادكارلىقنى خالىمايدۇ

.ئۈممهت ۋەيران بولۇشقا يۈزلهنگهن ئۈممهتتۇر ئۈمىدسىزلىككه تولغان

ئۈمىدۋارلىق ۋە ئارزۇ

ئارزۇيۇڭ ئۈچۈن ياشاپ، ئارزۇيۇڭنىڭ ۋۇجۇدقا . ئۈمىدۋارلىق ئارزۇدىن باشلىنىدۇ .شۇڭا ئارزۇيۇڭ ۋۇجۇدقا چىقىشى كېرەك چىقىشىنى ئوياليسهن،

رزۇيۇڭغا ئا سېنىقانداق بىر نهر :سهن بۇ ئىبارىگه ئىشهنمهي تۇرالمايسهندېمهك سېنىڭ بۇ ئارزۇيۇڭ ئاندىن شۇنىڭ ئۈچۈن ھاياتىڭنى بېغىشلىساڭ، پۈكسهڭ،

بىرلىكته ئارزۇ قېنى، !مانا بۇ پوالتتهك قانۇنىيهت. ئىشقا ئېشىشى كېرەك ۋە ئاشىدۇ !!!قىاليلى

پۈتۈن ئۈممهتنىڭ زەپهر قۇچقان ھالدا ئهقسا مهسجىدىگه كىرىشىنى بىرلىكته .ئارزۇ قىاليلى

مهسجىدى ئهقساغا كىرەلهيمهن دەپ ئارزۇ قىلغىن؛ مهن سىلهرنىڭ قهلبىڭالرغا پهيغهمبىرىمىزمۇ ساھابىلهرگه قارىتا مۇشۇنداق ئارمان ئۇرۇقىنى چېچىۋاتىمهن،-ئارزۇ

.نىڭ ئىزنى بىلهن چوقۇم ئىشقا ئاشىدۇاللهدېمهك سېنىڭ ئارزۇيۇڭ قىالتتى؛سهجدە )ۇقهددەسنىڭ دەرۋازىسىدىنبهيتۇلم( {:مۇسا ئهلهيهىسساالم قهۋمىگه

}دەڭالر! گۇناھلىرىمىزنى كهچۈرگىن )پهرۋاردىگارىمىز( قىلغان ھالدا كىرىڭالر،دېگهن دەرۋازىدىن بىزمۇ ئهقسا مهسجىدىگه كىرىپ )ئايهت-58بهقهرە سۈرىسى (

ئۈدىدۋارلىق ۋە ئارزۇ 5

!بارىدىغانلىقىمىزنى بىرلىكته ئارزۇ قىاليلىزەيتۇنالرنى !لىكته ئارزۇ قىاليلىقۇددۇستىكى سهخرە گۈمبىزىنى كۆرۈشنى بىر

ئهقسا مهسجىدىنىڭ دەرۋازىلىرىنى كۆرۈشنى بىرلىكته !كۆرۈشنى بىرلىكته ئارزۇ قىاليلىكۆزىمىز بىلهن بىرلىكته كۆرۈشنى ئهقسا مهسجىدىنىڭ دەرىزىلىرىنى ئۆز !ئارزۇ قىاليلى !ئارزۇ قىاليلى

ھهقىقهت {:نىڭلهال مۇسۇلمانالرنىڭ ئهقسا مهسجىدىنىڭ ئىچىدە تۇرۇپ،ئىسرا ( .}باتىل ھهقىقهتهن ئوڭاي يوقىلىدۇ باتىل يوقالدى، كهلدى، )ئىسالم(

بىرلىكته ياڭرىتىپ ئوقۇۋاتقانلىقىنى ھهممىمىز دېگهن ئايىتىنى )ئايهت-81سۈرىسى !ئارزۇ قىاليلى

ئهقسا مهسجىدىنىڭ ئىچىدە زەپهر قۇچۇپ كىرگهن مۇسۇلمانالرنىڭ ناماز رەسۇلۇلالھ سهير قىلىپ بارغان ئورۇندا، ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ ى،ئوقۇۋاتقانلىقىنناماز ئوقۇغان ئورۇندا سهجدە قىلىۋاتقانلىقىنى كۆرۈشنى بىرلىكته ئارزۇ ئهلهيهىسساالم

!قىاليلىدەسسىگهن جايالرنى )!ئۇنىڭغا رەھمهت قىلسۇن الله(ساالھىددىن ئهييۇبى

ئىراق قاتارلىق جايالردىكى ۇ قىاليلى،كۆزىمىزگه سۈرتۈشنى بىرلىكته ئارزمۇسۇلمانالرنىڭ ھهقلىق ھوقۇقلىرىنى قايتا قولىغا ئالغانلىقىنى كۆرۈشنى بىرلىكته ئارزۇ

!قىاليلى !قېرىندىشىم

ئۇالرنى اللهبىر قهۋم ئۆزلىرىنى ئۆزگهرتمىگىچه، {:نىڭاللهبۇ ئارزۇالر بىز دېگهن سۆزىگه قايتىدىن ئهمهل )ئايهت-11رەئد سۈرىسى( }ئۆزگهرتىپ قويمايدۇ .ئىشقا ئېشىش مۇمكىنچىلىكى بار قىلىدىغانال بولساق،

ئهگهر بىز ھهممىمىز پۈتۈن ۋۇجۇدىمىز بىلهن بېرىلىپ ئىشلىرىمىزدا ئۇتۇق ياخشى ئىشالردا ئاكتىپچانلىقىمىزنى كۆرسىتهلهيدىغان قازىنىدىغان بولساق،

دىيارلىرىمىزنى ئىخالسىمىز بىلهن ق،ئانىلىمىزغا ۋاپادار بواللسا-بولساق، ئاتامگهك سىڭدۈرىدىغان گۈللهندۈرەلىسهك، زېهنىمىزنى يىغىپ تىرىشچانلىقىمىز بىلهن ئه

.يۇقۇرقى ئارزۇالرنىڭ ۋۇجۇدقا چىقىشىدا گهپ يوق بولساق،

تاينىش ئاساسىدىكى ئۈمىدۋارلىق ۋە ئىشهنچ يولىدىكى يارقىن اللهغا بىشارەتلهر

ئۈدىدۋارلىق ۋە ئارزۇ 6

ئۈمىدلىرىمىزنىڭ مۇقهررەر ھهقىقهت ۋە تولۇق رىئاللىققا - ن ئارزۇتۆۋەندە مه

ئايلىنىش ئىمكانىيىتى بارلىقىغا بىزنى تولۇق ئىشهنچكه ئىگه قىلىدىغان بىر مۇنچه :بۇالر ئىشهنچىلىك يارقىن بىشارەتلهردۇر.دەلىللهرنى بايان قىلىپ ئۆتىمهن- پاكىت :نىڭ مۇستهھكهم كائىنات نىزاملىرىالله.1ئال ( }بۇ كۈنلهرنى ئىنسانالر ئارىسىدا ئايالندۇرۇپ تۇرىمىز{:ۇ نىزامالرنىڭ بىرىب

.)ئايهت-140ئىمران سۈرىسى،ھېچكىمنىڭ ئىشلىرى ئۆزگهرمهستىن . كۈنلهر ئايلىنىپ، زامان ئۆزگىرىپ تۇرىدۇ

مىسالغا ئالساق،يهر شارىدا ئۇزۇن زامانالر شهرق . بىرال خىلدا مېڭىۋەرمهيدۇكۆپلىگهن پهيغهمبهرلهر شهرقته،بولۇپمۇ ئىراقتا . ئورۇندا تۇرۇپ كهلگهن يېتهكچىلىك

كېيىن يېتهكچىلىك غهربكه . يارالغان؛ئىراق پهيغهمبىرىمىز يۇنۇسنىڭ يۇرتىئاندىن كېيىن پهيغهمبىرىمىز .يۆتكهلگهن،يهنى گىرىپالر، يۇنانلىقالردا بولغان

قايتىدىن شهرق يېتهكچىلىك مۇھهممهد ئهلهيهىسساالمنىڭ دۇنياغا كېلىشى بىلهنئاندىن . يىل شهرق يېتهكچىلىگى داۋامالشقان 1300ئورۇنغا ئۆتۈپ، تهخمىنهن

كېيىن يېتهكچىلىك قايتىدىن غهربكه كۆچكهن،يهنى ئالدىنقى ئهسىرلهردە غهرب .يېتهكچىلىك ئورۇنغا ئۆتتى

ڭ ئىزنى نىاللهئۇنداقتا ئهمدى نۆۋەت كىمگه كېلىپ،كىمنىڭ دەۋرى ئاخىرالشتى؟ بۇ بىز ئۈچۈن يارقىن ... نۆۋىتىمىز كېلىپ قالدى بىلهن، ئۇالرنىڭ ئاخىرلىشىپ، بىزنىڭ

.بىشارەتئۇالرنى اللهبىر قهۋم ئۆزلىرىنى ئۆزگهرتمىگىچه، { :نىڭ يهنه بىر نىزامىالله

نى رازى قىلىدىغان ئىشالرغا قاراپ ئۆزگىرىش اللهئهگهر بىز .}ئۆزگهرتىپ قويمايدۇ تائاال چوقۇم ئهھۋالىمىزنى ۋە ئىشلىرىمىزنى بىز رازى اللهن بولساق،ياسايدىغا

. بۇ بىز ئۈچۈن يارقىن بىشارەت. بولىدىغان ھالغا ئۆزگهرتىدۇ .ۇبۇ ئىسالم ئۈممىتى ھېچقاچان مهڭگۈلۈككه مۇنقهرز بولۇپ يوقالمايد.2

يهنى بۇ ر؛بۇ ئىقرار بولۇشقا تېگىشلىك، شهكسىز ئىشىنىشكه زۆرۈر بولغان ئهقىدىدۇشۇڭا يهنه قايتىدىن .ئهمما ھهرگىز مۇنقهرز بولمايدۇ ئۈممهت ئاجىزلىشىشى مۇمكىن،

چۈنكى بۇ ئۈممهت . قۇدرىتىنى قولغا كهلتۈرىشى مۇقهررەر-سۇنماس كۈچ-ئېگىلمهس

ئۈدىدۋارلىق ۋە ئارزۇ 7

ئىلگىرى مۇنقهرز بولۇپ تۈگىگهن پارىسالر، رىملىقالر ۋە فىرئهۋىنلهردەك باشقا .خشىمايدۇئۈممهتلهرگه تامامهن ئو

يهر تائاالنىڭ اللهچۈنكى بۇ ئۈممهت بۇ ئۈممهت داۋاملىشىپ بارىدۇ،شارىدىكىلهرگه ئاتا قىلغان قۇرئان كهرىمدىن ئىبارەت ئهڭ ئاخىرقى دەستۇرىنى

ھهقىقهتهن بىز {:تائاالنىڭ دەل شۇ دەستۇرىغا قارىتا اللهشۇنداقال ئېلىپ يۈرىدۇ، )ئايهت- 9ھىجىر سۈرىسى،( }هن ئۇنى قوغدايمىزقۇرئاننى نازىل قىلدۇق ۋە ھهقىقهت

.دېگهن ئاخىرقى سۆزىنى ئېلىپ يۈرىدۇيهر . ئهگهر بۇ ئۈممهت مۇنقهرز بولىدىغان بولسا، شهكسىز قىيامهت قايىم بولىدۇ

ئهگهر بۇ ئۈممهت مۇنقهرز ! كىم باشقىالرغا يهتكۈزىدۇ؟ سېنىيۈزىدە تهۋھىد ئهقىدىشارىدىكى شهرىئىتىنى كىم ئىجرا قىلىدۇ؟ شۇڭا بۇ نىڭ يهراللهبولىدىغان بولسا،

.قۇياش ۋە ئايدۇر ئۈممهتبىز ھازىر قۇياش تۇتۇلغان . ئهگهر بۇ ئۈممهت يوقالسا، قىيامهت قايىم بولىدۇ

.بۇ قۇياشنىڭ پاتقىنى ئهمهس ۋاقىتقا دۇچ كهلدۇق،قۇياش تۇتۇلۇش ھادىسىسى يۈز بهرسه، بۇ ئۈممهتنىڭ ئۆمرىدىكى ئۆتكهن

قۇشالر . قۇياش تۇتۇلغانغا ئوخشايدۇ، ھهرگىز قۇياش پاتقانغا ئوخشىمايدۇ زگىللهرمهقۇياش تهرەپتىن تارىلىۋاتقان ئاجىز نۇرالرنىڭ تۈرتكىسى بىلهن قۇياشنىڭ پارلىشىغا

.ئىنتىزاردۇرۇلمهتنىڭ يوقىلىدىغان ۋاقتى يېقىنالپ، نۇرالر پاراليدىغان ز:بۇ ئۈممهتمۇ شۇنداق

ئۆز دىنىنى تولۇق ھالدا چۈنكى، دەپ قالغانلىقىغا ئېنىق ئىشهنچته، مهزگىل بواليبۇ ئۈممهت . چىڭ تۇتقان مۇسۇلمان ياشلىرىدىن تارىلىۋاتقان شولىالر جىلۋە قىلماقتا

.بۇ بىز ئۈچۈن يارقىن بىشارەت يوقالمايدۇ،

:قۇرئان ئايهتلىرى ۋە ھهدىس شهرىفلهر.3هىسىزكى، بىز پهيغهمبىرىمىزگه، مۆئمىنلهرگه شۈب- شهك {:تائاال مۇنداق دەيدۇ الله

پهرىشته، پهيغهمبهر ۋە مۆئمىنلهردىن بهندىلهرنىڭ (ھاياتىي دۇنيادا ۋە گۇۋاھچىالر ھازىر بولىدىغان كۈندە ئهلۋەتته ياردەم )ئهمهللىرىگه گۇۋاھ بولىدىغان

.)ئايهت-51 فاتىر سۈرىسى،(} بېرىمىزمۆئمىنلهرمۇ ئېرىشىپ قالماستىن، دېمهك، پهقهت پهيغهمبهرلهر ياردەمگه

نهدە ئېرىشىدۇ؟. ئېرىشىدۇ

ئۈدىدۋارلىق ۋە ئارزۇ 8

.دۇنيادا ۋە ئاخىرەتتهمهن ۋە مېنىڭ " :)لهۋھۇلمهھپۇزغا(الله {:تائاال يهنه مۇنداق دەيدۇ الله

. )ئايهت- 21مۇجادەله سۈرىسى،( }دەپ يازدى "پهيغهمبهرلىرىم چوقۇم غهلبه قىلىمىزالله ئىچىڭالردىكى ئىمان ئېيتقان ۋە ياخشى {:تائاال يهنه مۇنداق دەيدۇ الله

ئۇالردىن بۇرۇن ئۆتكهنلهرنى زېمىندا ھۆكۈمران ئهمهللهرنى قىلغان كىشىلهرگه،ئۇالر ئۈچۈن تاللىغان دىنىنى چوقۇم ئۇالرنىمۇ چوقۇم ھۆكۈمران قىلىشنى، قىلغاندەك،

الندۇرۇپ ئامانلىققا ئاي سېنىمۇستهھكهم قىلىپ بېرىشنى ۋە ئۇالرنىڭ قورقۇنچىشېرىك سېنىماڭا ھېچ نهر ئۇالر ماڭا ئىبادەت قىلىدۇ، بېرىشنى ۋەدە قىلدى؛

.)ئايهت-55نۇر سۈرىسى،( }كهلتۈرمهيدۇنىڭ دىنىنى ۋە الله(نىڭ نۇرىنى اللهئۇالر { :تائاال يهنه مۇنداق دەيدۇ الله

مان كافىرالر يا، ئېغىزلىرى بىلهن ئۆچۈرۈۋەتمهكچى بولىدۇ )نۇرلۇق شهرىئىتىنىيهنى ئۆزىنىڭ )ئۆزىنىڭ نۇرىنى مۇكهممهل قىلغۇچىدۇر اللهكۆرگهن تهقدىردىمۇ

.)ئايهت-8سۈرىسى، هفس ( }. )دىنىنى ئاشكارىلىغۇچىدۇرلېكىن ئىنسانالرنىڭ تولىسى بۇنى ئىشلىرىدا غالىبتۇر، الله {:لىبتۇراللهغاشهكسىز .)ئايهت-21ۈسۈف سۈرىسى،ي( } ئۇقمايدۇنى بارلىق دىنالردىن )ئىسالم(ھهق دىن الله{ :ه مۇنداق دەيدۇتائاال يهن الله

يهنى مۇھهممهد ئهلهيهىسساالمنى (ئۈستۈن قىلىش ئۈچۈن ئۆزىنىڭ پهيغهمبىرىنى )ئۈستۈن بولۇشىنى(ھىدايهت ۋە ھهق دىن بىلهن ئهۋەتتى مۇشرىكالر ئۇنىڭ )تولۇق

.)ئايهت- 33تهۋبه سۈرىسى،( }يامان كۆرگهن تهقدىردىمۇشۇنداق ئۇلۇغ ۋەدىلهر بار يهردە نهگه بارماقچىمىز؟ روھىمىزدا ئۈمىدۋارلىق مۇ

پهيدا قىلساق بولمامدۇ؟يهنه بىشارەتلهر بىلهن بىلله-بايان قىلىنغان ۋەدە باشتىكى قۇرئان كهرىمدە

:بىشارەتلىرى بار-بىر مۇنچه ۋەدە پهيغهمبىرىمىزنىڭمۇۇنداق دېگهنلىكىنى ئاڭلىغان ئىدىم نىڭ مئهلهيهىسساالم تهمىم دارى رەسۇلۇلالھ

تائاال الله. كۈندۈز يهتكهن يهرلهرگه يېتىدۇ -بۇ ئىسالم دىنى چوقۇم كېچه :"دەيدۇكېسهك ئۆي ۋە كىگىز ئۆينىڭ ھهر قاندىقىغا چاال قويماستىن ئهزىزنى ئهزىز قىلىپ

ىسه، ياكى خارنى خار قىلىپ بۇ دىننى كىرگۈزىدۇ؛ ئسالم ئارقىلىق ئهزىزنى ئهزىزل ".كۇفرى ئارقىلىق خارنى خارلىققا پاتۇرىدۇ

ئۇنى مهن ئائىلهمدىكىلهرگه قاراپمۇ بىلدىم،:"تهمىم دارى مۇنداق دەيتتى

ئۈدىدۋارلىق ۋە ئارزۇ 9

كاپىر . شهرەپكه ئېرىشتى- ئۇالردىن مۇسۇلمان بولغانلىرى ياخشىلىققا ئىززەت ئىمام "بولغانلىرى بولسا، خارلىققا، مهھكۇملۇققا ۋە جىزىيه تۆلهشكه ئېرىشتى

.ھهدىس-16344 ته بايان قىلغان، "مۇسنهد"ئهھمهد تائاال ماڭا الله :"مۇنداق دېگهن ئىدى دەيدۇ ئهلهيهىسساالم سهۋبان رەسۇلۇلالھ

مېنىڭ ئۈممىتىم . غهرب جايلىرىنى كۆردۈم-شهرق يهرنى قاتالپ كۆرسهتتى، ئۇنىڭزىل ۋە ئاق ئىككى ماڭا قى. كهلگۈسىدە ماڭا قاتالپ كۆرسىتىلگهن زېمىنغا ئىگه بولىدۇ

مهن ئۈممىتىم ئۈچۈن رەببىمدىن ئۇالرنى ئومۇمى قهھهتچىلىك . خهزىنه بېرىلدىئۇالرنى تۇخۇمدىن تارتىپ قۇرۇتىۋېتىدىغان، ئۆزلىرىدىن بىلهن ھاالك قىلماسلىقنى،

مهن ! ئى مۇھهممهد :رەببىم ماڭا. باشقا دۈشمهننىڭ قولىغا قويماسلىقنى سورىدىمئۇالرنى ئومۇمى ساڭا، مهن ئۈممىتىڭ ئۈچۈن سام رەت قىلىنمايدۇ،بىرەر ھۆكۈم چىقار

قهھهتچىلىك بىلهن ھاالك قىلمايدىغانلىقىم ۋە ئۇالرغا يهر يۈزىدىكى بارلىق ياۋلىرى بىرلىكته قارشى چىققاندىمۇ، ئۇالرنىڭ تۇخۇمىدىن تارتىپ قۇرۇتىۋېتىدىغان،

قىم بىلهن سورىغىنىڭنى بهردىم،ئۆزلىرىدىن باشقا دۈشمهننىڭ قولىغا قويمايدىغانلى سهھىه مۇسلىم ،"بىرىنى تۇتقۇن قىلمىسىال بولدى - بىرىنى ھاالك قىلىپ، بىر-ئۇالر بىر

.ھهدىس- 5144نىڭ مۇنداق دېگهنلىكىنى بايان ئهلهيهىسساالم جابىر ئىبنى سهمۇرە رەسۇلۇلالھ

سالمنى قوغداپ قىيامهت قايىم بولغانغا قهدەر بىر بۆلۈك مۇسۇلمانالر ئى :"قىلغان .ھهدىس-3546 سهھىه مۇسلىم، "كۆرەش قىلغان ھالدا بۇ دىن ئۈزۈلۈپ قالمايدۇ

نىڭ مۇنداق دېگهنلىكىنى ئهلهيهىسساالم ئهبۇئىنهبه خۇالنى رەسۇلۇلالھتائاال ئىزچىل تۈردە بۇ دىن ئىچىدە يېڭى الله :"ئاڭلىغانمهن دەپ بايان قىلىدۇ

ئىبنى ماجه "ئىتائهت قىلىشقا ئىشلىتىدۇ ئۇالرنى ئۆزىگه كۆچهتلهرنى تىكىپ، .رىۋايىتى

بىز ئابدۇلالھ ئىبنى ئهمر ئىبنى ئاسنىڭ ئالدىدا :"ئهبۇ قهبىل مۇنداق دەيدۇھازىرقى ئىتالىيه (بىلهن رۇمىيه )ھازىرقى ئىستانبۇل( قۇستهنتىنىيه: ئۇنىڭدىن ئىدۇق،

ئابدۇلالھ .دەپ سورالدى نىڭ قايسىسى بىرىنچى بولۇپ فهتهى قىلىنىدۇ؟ )رۇم شهھىرىمۇنداق ئۇنىڭدىن بىر يازمىنى چىقاردى ۋە ھالقىسى بار بىر ساندۇقنى ئهكهلدۈرۈپ،

نىڭ ئهتراپىدا خهت پۈتىۋاتقان ئىدۇق،ئهلهيهىسساالم بىز رەسۇلۇلالھ :"دېدىقۇستهنتىن بىلهن رۇمىيه شهھىرىنىڭ :ىنئهلهيهىسساالمد تۇيۇقسىز رەسۇلۇلالھ ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ .هتهى قىلىنىدۇ؟ دەپ سورىلىپ قالدىقايسىسى بۇرۇن ف

ئۈدىدۋارلىق ۋە ئارزۇ 10

ئاۋۋال فهتهى )يهنى قۇستهنتىن( ھىرەقلىنىڭ شهھىرى :"مۇنداق جاۋاب بهردى .ھهدىس-6358ئىمام ئهھمهد رىۋايىتى، ،"قىلىنىدۇ

نىڭ بىشارىتىدىن توققۇز ئهسىر كېيىن،ئهلهيهىسساالم ھهقىقهتهنمۇ رەسۇلۇلالھياشلىق تهقۋادار مۇسۇلمان يىگىتنىڭ قولى ئارقىلىق 23 تىه ئىسىملىك،مۇھهممهد فا

.قۇستهنتىن شهھىرى فهتهى قىلىنغانخاتالىقتىن خالى ۋە چۈنكى بۇ، ئهمدى رىم شهھىرىمۇ فهتهى قىلىنىشى چوقۇم،

.راستچىل پهيغهمبىرىمىزنىڭ ھهقىقى سۆزىدۇر مۇ بىشارەتلهردىنغۇ؟بۇ غهربلىكلهر ئىسالم دىنىمىزگه كىرىشكه يۈزلهندى،

ئهبۇ ھۈرەيرە پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالمنىڭ مۇنداق دېگهنلىكىنى رىۋايهت● ئۇالرنى مۇسۇلمانالر ئۆلتۈرمىگىچه، مۇسۇلمانالر يهھۇدىالر بىلهن ئۇرۇشۇپ، :"قىلىدۇ

ئهي :تاش ۋە دەرەخ ھهتتا بىر يهھۇدى تاش ۋە دەرەخنىڭ كهينىگه يۇشۇرۇنسا،كهينىمدە يهھۇدى بار، كېلىپ ئۆلتۈرگىن !نىڭ بهندىسىاللهئهي مۇسۇلمان،

ناملىق دەرەخ مۇنداق دېمهيدۇ، " غهرقهد. "دېمىگىچه قىيامهت قايىم بولمايدۇ .ھهدىس- 5203 سهھىه مۇسلىم،" چۈنكى ئۇ يهھۇدىالر دەرىخىدۇر

نىڭ مۇنداق دېگهنلىكىنى ئهلهيهىسساالم ئابدۇلالھ ئىبنى مهسئۇد رەسۇلۇلالھتائاال ئۇ كۈننى الله دۇنيادىن پهقهت بىر كۈنال قالغان تهقدىردىمۇ، :"ىدۇبايان قىلڭ ئىسمىمۇ سېنىدادى، ئۇ كۈندە ئىسمى مېنىڭ بىلهن ئىسىمداش ۋە ئۇزارتىدۇ

مېنىڭ ئائىله نهسلىمدىن بىر مهندىن، دادامنىڭ ئىسمى بىلهن ئىسىمداش بولغان،سىزلىككه تولغان يهر يۈزىنى ئۇ زۇلۇم ۋە ئادالهت كىشىنى ۋۇجۇدقا چىقىرىدۇ،

.ھهدىس-3733 ئهبۇ داۋۇد، ".باراۋەرلىك ۋە ئادالهتكه تولدۇرىدۇ .بۇمۇ بىز ئۈچۈن ئۇلۇغ ئۈمىدۋارلىق ۋە زور بىشارەتتۇر

ئۈمىدۋارلىقىڭنى كۈچكهتولدۇرىدىغان مۇشۇنداق بىشارەتلهردىن كېيىن يهنه دىمهكچىسهن؟ نېمه

قايتىدىن چاغدا، )ئاجىزالشقان) پلهشكهنبۇ ئىسالم دىنى ھهرۋاقىت زەئى.4 :كۈچىيىپ بارىدۇ تېخىمۇ

ئىسالم ۋە مۇسۇلمانالر باشتىن كهچۈرگهن قىيىنچىلىق ۋە ئاسانلىق ئوتتۇرىسىدىكى بىرىدىن روشهن پهرقلىنىدىغان تۆۋەندىكىدەك ئهھۋالالرنى بىرلىكته مۇالھىزە -بىر

:قىلىپ كۆرەيلى

ئۈدىدۋارلىق ۋە ئارزۇ 11

ال يىلدا ھهزرىتى خهدىچه ۋە ئهبۇ تالىپ ئۆلۈپ دەپ ئاتالغان بىر "قايغۇ يىلى" ئاندىن بۇ يىلغا ئۇلىنىپال ھىجرەت قىلىش يىلى بولدى ،)قىيىنچىلىق( كهتتى

.)ئاسانلىق(قازا قىلىشى ئاندىن ئهرەپ قهبىلىللىرىنىڭ نىڭئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ

س ۋە رۇمنىڭ فهتهى فار كېيىن شۇنىڭغا ئۇلىنىپال، )قىيىنچىلىق( ئىسالمدىن يۈز ئۆرۈشى .)ئاسانلىق( قىلىنىشى

،)قىيىنچىلىق(مۇسۇلمان بۆلۈنمه خانلىقالرنىڭ غۇلىشى )ئىسپانىيه(ئهندەلۇستىكى يىل داۋامالشقان مۇرابىتالر دۆلىتىنىڭ يورۇققا چىقىشى400كهينىدىنال ئىسپانىيهدە

.)ئاسانلىق(بهيتۇلمۇقهددەسنى )هيىلچ90(نىڭ ئۇزۇن ۋاقىت )خىرىستىئانالر( ئهھلى سهلىبئاندىن ساالھىددىن ئهييۇبىنىڭ قولى ئارقىلىق ، )قىيىنچىلىق( ئىستىال قىلىۋېلىشى

.)ئاسانلىق(بهيتۇلمۇقهددەسنىڭ ئازات قىلىنىشى باغدادنى مۇڭغۇلالرنىڭ ئسالم خهلىپىلىكىنىڭ پايتهختى باغدادقا بېسىپ كىرىپ،

ئاندىن قۇتۇزنىڭ ، )قىيىنچىلىق( ۋە ئۇنىڭدىكى كۈتۈپخانىالرنى ۋەيران قىلىشى .)ئاسانلىق( مۇڭغۇلالرنى مهغلۇپ قىلىشى

، )قىيىنچىلىق( نىڭ ئاخىرقى رەۋىشته قولدىن كېتىشى )ئىسپانىيه( ئهندەلۇس .)ئاسانلىق(نىڭ فهتهى قىلىنىشى )ئىستانبۇل( ئاندىن دەل شۇ يىلى قۇستهنتىن

شهرقى ياۋرۇپادىن ۇچه،ئىسالم قۇياشى غهربى ياۋرۇپادا پېتىپ بولغ دېمهك، .پارالپ چىققان

بۇ ئىسالم دىنىمىز بىر خىل ئاجايىپ مهزمۇنلۇق ۋە ئىچكى يۇشۇرۇن كۈچكه ئىگه .بۇ كۈچ ئاپهت خاراكتېرلىق كىرزس يۈز بهرگهن پهيتته پارتالپ چىقىدۇ بولۇپ،

:ئىسالم ئويغىنىش دولقۇنى.5

ازىر مۇسۇلمان ياشلىرى ھ .بۇ ئويغىنىش ئهڭ كۈچلۈك بىشارەتلهرنىڭ بىرىدۇرقۇرئان كهرىمنى توغرا قائىدىسى بىلهن بىلىم ۋە ئاڭ بىلهن ئىبادەت قىلىپ، اللهغا

تهجۋىد قائىدىلىرىنى دىنىنىڭ ئهھكاملىرىنى ئۆگىنىشكه، ئوقۇش ئۈچۈن ئۆز .ئۆگىنىشكه يۈزلهنمهكته

شۇنداقال دىن ۋە تهجۋىد قائىدىلىرىنى ئۆگىنىش ئۈچۈن قىلىدىغان ياشتا .چوڭىيىپ قالغان ئايالالرمۇ مهۋجۇد

ئۈدىدۋارلىق ۋە ئارزۇ 12

ئهرلهر بىلهن قااليمىقان ئارىالشمايدىغان ھىجابلىق، ھايالىق،، يهنه شۇنىڭدەكال .نۇرغۇن ئىسالم قىزلىرى مهۋجۇد

سىن لېنتىللىرى ئىنتايىن زور دەرىجىدە - ئىسالم مهزمۇنىدىكى ئۈن شۇنداقال، .تارقىلىۋاتىدۇ

ئهڭ كهڭ تارقىلىدىغان ابالر ئهڭ بازارلىق ۋەشۇنداقال ئىسالمى مهزمۇندىكى كىت .ھالغا كهلدى

.شۇنداقال ھهج ۋە ئۆمرە ئىبادەتلىرىگه كىشىلهر كهڭ دەرىجىدە يۈزلهندىتىجارەتچىلهر ۋە داڭلىق ئهربابالر ئىبادەت ۋە شۇنداقال ئۇتۇق قازانغان ياشالر،

. ۇلۇغ بۇرۇلۇشبۇ ئىنتايىن ئ .ئىسالم يولىغا كۈنسېرى كۆپلهپ يۈزلىنىۋاتىدۇشۇنداقال ئىسالم دىنىغا كىرىۋاتقان غهربلىك داڭلىق ئهربابالر كۈنساناپ

.كۆپهيمهكته :غهربلىكلهرنىڭ زور مىقداردا ئىسالم دىنىغا كىرىشكه يۈزلىنىشى.6

چوڭ ئۈمىدۋارلىق، بهلكى ئۇلۇغ ، بۇ مهسلىدىن ئىنتايىن زور بىشارەتلهر .ئۈمىدۋارلىقالرغا ئىگه بولىمىز

ۋە ئۇنىڭغا ئىتائهت قىلىشقا گۇناھالردىن قول ئۈزۈشكه اللهغائايالالرنىڭ .7

:يۈزلىنىشىچۈنكى ئايالالر جهمئىيهتنىڭ يېرىمى .بۇ ئۇلۇغ ئۈمىدۋارلىق ۋە زور بىشارەتتۇر .بولۇپ، قالغان يېرىمىنى ئايالالر تهربىيلهيدۇ

:قۇۋۋەت بارلىقى- ئۈممهتنىڭ ئىلكىدە نۇرغۇن كۈچ.8

ئۈممهت ئۇلۇغ روھىي قوزغاتقۇچ قۇۋۋەتكه ئىگه؛-ئۈممىتى نۇرغۇن كۈچ ئىسالمزور ماددىي ۋە ئىقتىسادىي ساناقسىز ئادەم كۈچىگه ئىگه،-كۈچكه ئىگه، سان .يوشۇرۇن كۈچكه ئىگه

بۇ كۈچلۈك ساغالم دەستۇرغا ئىگىكى، ئۈممهت شۇنداق بىر ئۇلۇغ قورالغا، قالپ ئۇنىڭغا ئهمهل قىلىدىغان بولسا،دەستۇرنى ئهمهلىيهتته ئۆزلىرىگه تهتبى

ئۈممهتنىڭ ئالدىدا ھېچ نهرسه توسالغۇ بولۇپ تۇرالمايدۇ ۋە ھازىرقى ئهھۋالىمىز .كارامهت بىر ئهھۋالغا ئۆزگىرىدۇ

ئۈدىدۋارلىق ۋە ئارزۇ 13

ھهر قانداق بىر {: بۇ قورال دەل ئۇلۇغ ئىالھىي دەستۇرغا ئهمهل قىلىشتىن ئىبارەتئۇالرنىڭ ئهھۋالىنى ئۆزگهرتىپ الله، قهۋم ئۆزىنىڭ ئهھۋالىنى ئۆزگهرتمىگىچه

.)ئايهت-11رەئىد سۈرىسى،( .}قويمايدۇ كىشىلهر تۈزگهن قانۇنالرنىڭ بارلىق زېمىن تۈزۈملىرىنىڭ جۇلىقى چىقىپ،.9 ؛ڭ مهغلۇپ بولىشىسېنىھهممىتائاال بىزگه اللهگوياكى ساپ ئهقىلگه تايانغان بارلىق تهلىماتالرنىڭ چېكىنىشى،

ھهرخىل تهلىماتالرنى سىناپ باقتىڭالر ۋە تۈزۈملهرنى، -بارلىق قانۇن: ەكالدەۋاتقاندئهمدى سىلهرگه ! خاتىرجهملىككه ئېرىشهلمىدىڭالر نهتىجىدە مهغلۇپ بولدۇڭالر،

.تۈزۈم ۋە شهرىئهت بولۇپ تۇرااليدۇ پهقهت ئىسالمال دىن،رغۇن يارىماس نۇ -سېكۇالرزىمنى ۋە باشقا نۇغۇن كوممۇنىزمنى، كاپىتالىزىمنى،

قۇرۇپ نهتىجىدە مهغلۇپ بولدۇڭالر، ئىزمالرنى سىناپ كۆردۈڭالر، - ئهقلى تهلىمات .جېدەلگه پاتتىڭالر، خاتىرجهملىك تاپالمىدىڭالر

-مۇقىملىق ۋە دۇنيا خاتىرجهملىك، يۈكسهكلىك، ھۆرمهت، -ئهمدى سىلهر ئىززەت سىلهر ئۈچۈن دىن،ئالدىڭالردا سائادىتىنى خالىساڭالر،- ئاخىرەتنىڭ بهخت

.نىزام ۋە ھاياتلىق يولى بوالاليدىغان پهقهت ئىسالمال بار شهرىئهت،

زۇلمهتتىن كېيىن قىيىنچىلىقتىن كېيىن ئاسانلىق، سهۋردىن كېيىن غهلبه،.10نۇر تۇغۇلىدۇ؛ تاڭ ئېتىپ نۇرالر جىلۋە قىلىشتىن ئىلگىرىكى دەقىقىلهر ئهڭ قاراڭغۇ

.بولىدۇ .ئهڭ ئاخىرقى لهھزىلىرىدە ئاسانلىق يېتىپ كېلىدۇمۇشهققهتنىڭ -جاپا

ھهزرىتى ئىبنى ئابباس پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالمنىڭ مۇنداق دېگهنلىكىنى بايان غهلبه سهۋر بىلگىنكى، قىيىنچىلىققا سهۋر قىلىشتا نۇرغۇن ياخشىلىق بار،:" قىلغان

لهن بىلله ئاسانلىق قىيىنچىلىق بى خوشاللىق جاپا بىلهن بىللىدۇر، بىلهن بىللىدۇر، )ھهدىس-2666 ئىمام ئهھمهد مۇسنهدى،( "باردۇر

تۈگهر مۇشهققهت، بىراقال يېشىلهر، !قهۋەت-ھالقىدەك سىقسىمۇ قهۋەتمۇ

تارقىتىڭالر، ئۇالرنى يېزىپ كۆچۈرۈڭالر، بۇ يارقىن بىشارەتلهرنى ھهمراھ قىلىڭالر، ! ىڭالربۇالر ئارقىلىق روھىڭالرغا ئۈمىدۋارلىق ئۇرۇغىنى تېر

گۇناھالر ۋە

نادامهتلهر-ھهسرەت

دوكتۇر خالىد ئهبۇ شادى:ئاپتورى

ھىاللى :تهرجىمه قىلغۇچى

نادامهتلهر-گۇناهالر ۋە ههسرەت 15

نادامهتلهر- گۇناھالر ۋە ھهسرەت

گۇناھ ئۈستىگه گۇناھ قىالرسىز پهيدەرپهي، .جهننهتۇئهدەننى ۋەھالهنكى كۈتهرسىز ساۋابالر،

گۇستاخلىق،قىلماي بۇ قهدەر اللهغا ياد ئهيلهڭ، .بىر گۇناھ ئىله چىقاردى جهننهتتىن ئادەمنى

:قۇرئان نۇرلىرىدىن

.ئايهت-81سۈرە بهقهرە }......ئۇنى خاتالىقلىرى قورشىۋالغان{

:بۇ كىتاپچىدا نېمه ئۈچۈن ياخشى ئادەملهرنىڭ ئارىسىدىمۇ غېرىبلىق ھىس قىلىسىز؟

نېمه ئۈچۈن پاراكهندە ھالدا ناماز ئوقۇيسىز؟ ئۈچۈن ئىبادەتنىڭ لهززىتى،مۇناجاتالرنىڭ تهمىنى سېزەلمهيسىز؟نېمه

نىڭ ھهققىگه سهل قاراپ،ئۇنى ئهرزىمهس اللهنېمه ئۈچۈن ئۈستىڭىزدىكى نازارەتچى قاتارىدا كۆرىسىز؟

قهلبىڭىزنى ئۆلتۈردىڭىز؟ نېمه ئۈچۈن ئۆزىڭىزنى ئۇنتۇپ، هرسان؟قاتتىق ھهم س پاراكهندە، نېمه ئۈچۈن قهلبىڭىز بىئارام،

:كىتاپچهقهلبىگه نادامهت دەردىنى ھېس قىلمايۋاتقانالرغا؛ تاڭ نۇرىنى كۆرمهيۋاتقانالرغا،

.نهسىههتنىڭ ياڭراق سادالىرى بۆسۈپ كىرەلمهيۋاتقانالرغا بېغىشالندى -ۋەزئهقلى ئويغىنىپ،كۆزلىرى ياشلىنىپ قالسا ئهجهپ ئۇالرنىڭ قهلبى سىلكىنىپ،

...ئهمهس .هبۇ شادىدوكتۇر خالىد ئ

بۇ كىتاپچه گۇناھالرغا پېتىپ قالسىمۇ بهخرامان ئۇخالۋاتقانالرنى ئويغىتىپ، ئهجهل ھايات شاملىرى ئۆچمهسته ئۈمىد شهربىتىنى ئىچىشتىن ئىلگىرى خاتالىقلىرىنى يۇيۇپ،

.نۇرلىرىغا يول تېپىۋېلىشى ئۈچۈن تهييارالندىئىگىلىرىنىڭ گۇناھ ھاڭلىرىغا قاراپ بۇ كىتاپچه تهقۋادار مۆئمىنلهرنىڭ، سالىه ئۇتۇق .قهدەم تاشالپ قېلىشتىن ساقلىنىشى ئۈچۈن يېزىلدى

نادامهتلهر-گۇناهالر ۋە ههسرەت 16

ئۇنى كۆزۈڭالردىن تهسىرىنى تۇنۇشتۇرۇپ ئۆتتۈم، بۇنىڭدا قهبىه گۇناھالرنىڭخهيرلىك دۇئالىرىڭالردا بىزنىمۇ ئۇنتۇپ . ئىلگىرى قهلبىڭالر بىلهن ئوقۇپ چىققايسىلهر

.قالمىغايسىلهر ن ۋە رىزىقتىن مهھرۇم قېلىشئىلىمدى .1

مالىك ئۇنىڭغا .بىر كۈنى ئىمام شافىئى ئىمام مالىكنىڭ ئالدىدا ئولتۇراتتىگۇناھ زۇلمىتى بىلهن ئۇنى سېنىڭ قهلبىڭگه نۇر تاشالپتۇ، الله:" ھهۋەسلىنىپ

بىراق، كۈنلهرنىڭ بىرىدە شافىئى مالىكنىڭ نهسىهىتىگه .دېدى!" ئۆچۈرۋالمىغىن .پ سالدىخىالپلىق قىلى

ئۇ ئۆزىنىڭ ئۇستازى ۋەكئى ئىبنى جهرراھنىڭ ھوزۇرىغا كېتىۋاتقان يولدا بىر ئۇنتۇغاقلىققا گىرىپتار بولۇپ، دە، -ئايالنىڭ ئېچىلىپ قالغان ھوشۇقىغا قاراپ قالدى

ئۇنىڭ ئهسته تۇتۇش شافىئى يادالشقا تايىناتتى،( .ئهسته ساقالش قابىلىيىتى سۇسالشتىلئاددە يوقۇرى بولۇپ، كىتاپ يادلىغاندا ئارىالشتۇرۇپ يادلىۋالماي دەپ قابىلىيىتى پهۋقۇ

شۇنىڭ بىلهن ۋەكئىمۇ .)بىر بهتكه قولىنى قويۇپ تۇرۇپ يهنه بىر بهتنى ياداليتتىدېگهن نهسىهىتىنى ، مالىكنىڭ گۇناھ ئۆتكۈزمهسلىك ئهسته ساقالشنىڭ بىباھا دورىسى

.تهكىتلىدى ئېرشاد ئهيلىدى ئۇستاز، نى،ۋەكئىگه تۆكتۈم دەردۇ ھالىم

. تهركى مهئسىيهت ئهسته تۇتماسلىق باالسىغا داۋادۇر دەپ، ئېرپان نۇردۇركى،يورۇتار قهلبىڭنى،-ئىلىم :دېدى ئۇ

شافىئى ( .ھېچ بىر ئاسىغا اللهئاتا ئهيلىمهس بۇ نۇرنى )شېئىرلىرىدىن

ردا دەل مۇشۇنداق بىر ئىش ئهبۇدە فهتهى قىلغان چاغدا، سېنىمۇسۇلمانالر سىپرۇشېرىك ۋە شېرىك ئىسالمنى ئهزىز قىلىپ، الله :ئۇنىڭغا سهۋەپلىك يىغالپ كهتكهن،

ئۇ مۇنداق ئهھلىنى خار قىلغان مۇشۇنداق كۈندە نېمىشقا يىغاليسهن؟ دېيىلگهندە،نىڭ الله ھالبۇكى، !پهس دېگهننىڭ ئهمرىنى ئۇرۇندىمىغان خهلق نېمىالله :دېگهن

!قۇدرەتتىن ئايرىلمىغانالر بۇالرغۇ -خىالپلىق قىلىپ تۇرۇپمۇ ھهيۋەتئهمرىگه قولدىكى چاغدا، ،نېئمهتەتلهر غه.نېئ

گۇناھالر نېئمهتنى يوق قىالر ئاخىر، ئۇالرنى يۇيۇۋەت ئىبادەت بىلهن،

نادامهتلهر-گۇناهالر ۋە ههسرەت 17

.نىڭ جازاسى قىلماس ھېچ تهخىرالله

ھېكمهت

ىتتا گۇناھالرغا پاتقانالر، بۈگۈنكى ۋاق :سهن مۇنداق دەپ سوئال قويۇشۇڭ مۇمكىنئىسالم كۆپلىگهن ھهققانىيهتچىلهر، بۇزۇق ئادەملهر قانداقسىگه پاراغهتته بولۇشۇپ،

!ئاجىز ھهم خار بولۇپ قالىدۇ؟ يولىدا چىڭ تۇرغانالر كهمبهغهل،نىڭ گۇناھقا الله :"ساڭا جاۋاپ قايتۇرۇپ مۇنداق دەيدۇ ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ

نىڭ تۇيدۇرماي اللهئۇ چوقۇم ئۆزى خالىغاننى بهرگهنلىكىنى كۆرسهڭ،پاتقان بهندىگه بۇ ئايهتنى ئهلهيهىسساالم ئاندىن رەسۇلۇلالھ". جازالىشىنى كۈتۈۋاتقان بولىدۇ

)سىناش ئۈچۈن(نغان نهسىههتنى ئۇنتۇغان چاغدا ئۇالرغا ىئۇالر ئۆزلىرىگه قىل{ :ئوقۇغانەتتۇق ئۇالر تاكى ئۆزلىرىگه بېرىلگهن پاراۋانلىقنىڭ ھهممه ئىشىكلىرىنى ئېچىۋ

ئۇالر ھهسرەتته )ئۇالرنى ئۇشتۇمتۇت جازالىدۇق(خۇرام تۇرغاندا -لهردىن خۇشالنېئمهت .)ئايهت-44سۈرە ئهنئام (. }قالدى

سهن گۇناھقا پاتقاندىمۇ ساڭا نېئمهتلىرىنى اللهئهگهر !بىپهرۋا بۇرادىرىم مۈلۈك،-ئهگهر ساڭا مهلۇم مال !ر ئهيلىگىنتىن قاتتىق ھهزەالله تۆككىنىنى كۆرسهڭ،

ئاسىيلىق اللهغائاندىن سهن ساالمهتلىك ياكى گۈزەللىكنى ئاتا قىلغان بولسا، ئايال،نىڭ نېئمىتىنى يوق اللهبهلكى .تىن ھهزەر قىلغىناللهبىلهن جاۋاپ قايتۇرغان بولساڭ،

لىرىڭنى تهتۈرسىگه تۇيۇقسىز جازالىشىدىن، قاتتىق غهزىپىدىن ۋە ئىش قىلىشىدىن، !ئايالندۇرۋېتىشىدىن ھهر دائىم ئۆزەڭنى ئاگاھالندۇر

نىڭ ئۆز كىتابىدىن نهقىىل ئېلىپ ئىسپاتالپ اللهنىڭ بۇ ئىالھى قانۇنىيىتىنى الله بېرىشىمنى تهلهپ قىالمسهن؟

:نىڭ كۇففارالرنى تهسۋىرلىگهن تۆۋەندىكى سۆزلىرىگه قۇالق سالغىناللهئۇنداقتا، كۇففارالرنىڭ باياشات تۇرمۇشىنى كۆرۈپ كۇفرىغا قىزىقىپ ئۇالرغا ( ئىنسانالر{

بىر ئۈممهت بولۇپ قالمايدىغان بولسا ئىدى، )كۇفرىدا(ھهممىسى )قوشۇلۇپنى ئىنكار قىلغان كىشىلهرنىڭ ئۆيلىرىنىڭ ئۆگزىلىرىنى ۋە ئۇنىڭغا اللهمهرھهمهتلىك

ۇالرنىڭ ئۆيلىرىنىڭ ئىشىكلىرىنى ۋە ئ .چىقىدىغان شوتىلىرىنى كۈمۈشتىن قىلىپ بېرەتتۇق. ئۇالر تهختلهرگه يۆلىنىپ ئولتۇراتتى تهختلىرىنىمۇ كۈمۈشتىن قىلىپ بېرەتتۇق،

ئۇالرنىڭ ھهممىسى پهقهت ئالتۇندىن قىلىپ بېرەتتۇق، )سېنىيۇقىرىقىالرنىڭ بهزى(

نادامهتلهر-گۇناهالر ۋە ههسرەت 18

كى پهرۋەردىگارىڭنىڭ ھوزۇرىدى. دۇنيا تىرىكچىلىكىدە پايدىلىنىدىغان نهرسىلهردۇر .}تهقۋادارالرغا خاستۇر )لهرنېئمهتيهنى جهننهت ۋە ئۇنىڭدىكى نازۇ(ئاخىرەت

.)ئايهتلهر 35-33زۇخرۇف سۈرىسى ( غېرىبانه قهلب.2

خاتالىقالر قهلبنى دائىم مۇجۇپ تۇرىدىغان غېرىبلىق ۋە قايغۇنى كهلتۈرۈپ - گۇناھ .توغرىسىدا سۆزلهيلىبىز بۇ يهردە قهلبى ئىماندىن نۇرالنغان ئادەملهر . چىقىرىدۇ

ئۇ ئارقىلىق .بۇ خىل كىشىلهر ھېچقاچان گۇناھ قىلىشتىن ھوزۇر ھېس قىلمايدۇئهكسىچه گۇناھ سادىر قىلىپ بولغۇچه دەرھال قهلبىنى قايغۇرۇش خۇشاللىق سهزمهيدۇ، .ھهۋەسنىڭ مهسلىكى بۇنداق تۇيغۇنى سهزدۈرمهيدۇ - ھاۋايى .تۇيغۇسى ئىگهللىۋالىدۇ

قهلبى ئىمانى تۈگهشكهن ئادەمدۇركى، - قايغۇرۇشتىن خالى ئادەم قهلبى بۇ خىل !ئۆلگهنلىكىگه ماتهم تۇتسۇن

.نىڭ دەرگاھىغا قايتىمىزاللهھهم نىڭ ئىگىدارچىلىقىدىمىز،اللهھهممىمىز

خارابالشقان يۇرتالر

قهلبىدە قايغۇرۇش تۇيغۇسى قالمىغان چاغدا :مالىك ئىبنى دىنار مۇنداق دېگهن .خۇددى ئادەم تۇرمىغان ئۆي خارابالشقاندەك .بولىدۇ خاراب

بهلكى ئۇ جهننهتكه ، قايغۇ قهلبىنىڭ خارابالشماسلىقىنىڭ كاپالىتى بولۇپال قالماستىن .كىرىشنىڭ سهۋەبلىرىدىن بىرىدۇر

مۆمىن ئادەم گۇناھ سادىر :ھهسهن بهسرى بۇ قاراشنى مۇنداق ئوتتۇرىغا قويغان .قايغۇرۇپ يۈرگهچكه جهننهتكه كىرىشكه سهۋەب بولىدۇئۇنىڭدىن قىلىپ تاشالپ،ھهركهتلىرىڭىز تىلىڭىزنى -ئىش سۆزلىرىڭىزدە قايغۇرىۋاتقان بولسىڭىزمۇ، !بۇرادىرىم

ئۇنىڭ تهسىرى ، قهلبىڭىزدە غهم بولغىنىدا ئىدى :يالغانغا چىقىرىۋاتقان قېرىندىشىميامان ئىشالرنىڭ ... كۆرۈلهتتىتىن قورقۇپ يىغالش الله !چېهرىڭىزدە نامايان بوالتتى

ياخشى ئادەملهرنىڭ قۇچىقىغا ...ئارقىسىدىن ياخشى ئىشالرنى قىلىش كۆرۈلهتتى يامان ئادەملهرنىڭ سۆھبىتىدىن يىراق بوالر ئىدىڭىز؛ ئۆزىڭىزنى ئاتقان بوالرئىدىڭىز؛

......نادامهت ياشلىرى ۋە پوالتتهك ئىرادىڭىز نامايهن بوالر ئىدى ھهقىقى تهۋبه،

نادامهتلهر-گۇناهالر ۋە ههسرەت 19

ياخشىالرنىڭ ئارىسىدا غېرىبلىق.3بىرىڭالر مۆمىنلهرنىڭ قهلبى ئارقىلىق سهزمهستىنال ":ئهبۇ دەردا مۇنداق دېگهن

ئاندىن بۇ نىمىدىن كېلىپ چقىدىغانلىقىنى ! لهنهتكه دۇچار بولۇشىدىن ھهزەر قىلسۇن غاندا،ئاسىيلىق قىل اللهغابهندە : بىلهمسىلهر؟ دەپ سوراپ، مۇنداق جاۋاپ بهرگهن

بهندىگه سهزدۈرمهستىنال ئۇنى مۆئمىنلهرنىڭ قهلبىگه ئۆچ الله ئۆزى يالغۇز بولسىمۇ، ".كۆرسىتىپ قويىدۇ

بۇ ئۆتكۇزگهن گۇناھىڭىز ئهگهر بۇرادەرلىرىڭىزدىن ناچار مۇئامىلىگه ئۇچىرسىڭىز،لىق ئۇالردىن ئارتۇقچه يېقىنچى تائاالغا تهۋبه قىلىڭ، اللهشۇڭا دەررۇ .سهۋەبلىكتۇر اللهغاشۇڭا دەررۇ ئىتائهت قىلغانلىقىڭىزنىڭ نهتىجىسىدۇر، اللهغابۇ سىزنىڭ كۆرسىڭىز،

.شۈكرى قىلىڭبهلكى يهر يۈزىدە قىمىرلىغان ھهرقانداق پهقهت بۇ خىل ناچار مۇئامىلهال ئهمهس،

كۆزگه ئاالھىدە ئاددى جاندارالرنىڭ سىزگه ھاقارەت كهلتۇرۇپ،، كىچىك -چوڭھهر قانداق :"ۇ دەل ھۈزەيفه ئىبنى يهماننىڭ بۇ قانۇنىنى ئىپادىلهپ بىرىدۇئىلماسلىقىممۇ ئۇالرنىڭ ھهققىگه سهل الله نىڭ ھهققىگه سهل قارايدىكهن،اللهبىر قهۋم

."قارايدىغانالرنى پهيدا قىلىدۇھۈزەيفه پىرىنسىپىنىڭ ھهقىقىتىنى تهكىتلىگهن زاھىد ئۆمهرنىڭ بۇ سۆزى قانداق ھهق

يامانلىقتىن ، كىمكى مهخلۇقالردىن قورققانلىقتىن ياخشىلىققا بۇيرۇپ "!:ھه -نئىيتىلغا سېنىئهگهر ئۇ بالى .ئۇنداق ئادەمدىن ئىتائهت ھهيۋىتى يوقىلىدۇ، توسۇشنى تهرك قىلسا

".ياكى خىزمهتكارلىرىنى ئىشقا بۇيرىسىمۇ ئۇالر ئۇنى كۆزگه ئىلمايدۇ ئىشالرنىڭ تهسلىشىشى.4

ئۇ سىلهرنىڭ ، سىلهرگه ھهر قانداق بىر مۇسىبهت يهتسه( :داق دەيدۇتائاال مۇن الله .ئايهت-30 شۇرا سۇرىسى. )قىلغان گۇناھىڭالر تۈپهيلىدىن كهلگهندۇر

ئادەم ئۆزى سادىر قىلغان گۇناھى :"مۇنداق دېگهن ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ .ىۋايهت قىلغان نهسهئى ۋە ئىمام ئهھمهد ر. "سهۋەبىدىن رىزقىدىن مهھرۇرم قالىدۇ

دىمهك ئۆزئىشلىرىنى ئىمان تارازىسىدا ئۆلچهيدىغان مۆئمىن شۇنىڭغا شهكسىز ھهر قانداق ئاۋارىچىلىق .ئۇ دۇچار بولغان باال گۇناھ سهۋەبلىك بولىدۇ ئىشىندىكى،

.خاتالىقتىن تۇغۇلىدۇبىر مهلۇم ، ھهۋەسنىڭ دېڭىزىغا غهرق بولغان ماددا قۇللىرى بولسا -ئهمما ھاۋايى

نادامهتلهر-گۇناهالر ۋە ههسرەت 20

بۇنىڭغا ئۆزلىرى سهۋەبچى ، ئاپهتكه گىرىپتاربولسا ياكى بىر قىيىنچىلىققا دۇچار بولسا .ئاھ ئۇرىدۇ ھۇشىنى يوقىتىپ،-ئىكهنلىكىنى بىلمهستىن ئهس

گۇناھالرغا غهرق بولغاچقا جازا ، ئهسلىدە بۇالرباشتا ئۆزى خاتا دەسسهپ .ئۇقمايدۇ سېنىالىم قائىدىزۇلۇمنى باشلىغۇچى ئهڭ ز .تارتقانلىقلىرىنى بىلمهيدۇ

ئېتىمنىڭ ۋە ، مهن ئايالىمنىڭ مۇئامىلىسىدىن :"سۇفيان سهۋرى مۇنداق دەيدۇ ".ئۆيدىكى چاشقانالرنىڭ خۇيىدىن ئۆزۈمنىڭ گۇناھ سادىرقىلغانلىقىمنى بىلىۋالىمهن

توغرا يولغا باشلىغان ئهقلىنى نۇرالندۇرۇپ، قهلبىنى يورۇتۇپ، الله بۇ خىل تونۇش، .شۇالرنىڭ قاتارىدىن قىلىشىنى سورايمىز اللهبىزنى .لهرگىال نېسىپ بولىدۇئادەم تائهتتىن مهھرۇم بولۇش.5

گۇناھىم سهۋەبلىك تۆت ئاي كېچىسى ئويغىنىپ ئورنۇمدىن ":سۇفيان دەيدۇكى ."تۇرۇشتىن مهھرۇم قىلىندىم

ققىدە زىندانغا قهرز ھه، ئادەمنىڭ كهمبهغهللىكىنى زاڭلىق قىلغاچقا ئىبنى سىرىن بىر .چۈشكهن

دىن اللهبىريىلغىچه رىيا قىلىپ يىغلىدىڭ دەپ مهسخىرە قىلغاچقا، سېنىمهكهۇل بىر .قورقۇپ يىغالشتىن مهھرۇم بولغانلىقىنى ئېيتقان

سېنىنىڭ بهندىاللهبۇخىل جازاالرنىڭ دەررۇ يۈز بېرىشى ئهمهلىيهتته، .ك ھهم تېز ئۆتۈپ كېتىپ تۈگهيدۇچۈنكى بۇجازاالر يېنى .سۆيگهنلىكىنىڭ بهلگىسىدۇر

ئىنساننىڭ خىيالىغا قۇالق ئاڭالپ باقمىغان، كۆز كۆرمىگهن، ئهمما ئاخىرەتته بولسا، .كېچىپ باقمىغان ئېغىر جازاالر باردۇر

ئۆز بهندىسىگهياخشىلىق ئاتا الله :"ئېيتقان ئىدى ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھئۆز بهندىسىگه اللهىال كۆرسىتىدۇ؛ ئهگهر دۇنياد سېنىئۇنىڭ جازا قىلماقچى بولسا،

قىيامهت كۈنى ئۇنى ئۇنىڭ گۇناسى بىلهن كارى بولماستىن، يامانلىقنى ئىرادە قىلسا، .تىرمىزى رىۋايهت قىلغان ".بىراقال جازااليدۇ

دۇنيادا گۇناھى .يېقىن بهندىدۇر اللهغادۇنيادا جازاالنغان ئادەم دېمهك،نىڭ رەھمىتىدىن قوغالنغان اللهقالدۇرۇلغان ئادەم سۈرۈشتۈرۈلمهي ئاخىرەتكه

...ئادەمدۇر

سهل توختاپ تۇرۇڭ

نادامهتلهر-گۇناهالر ۋە ههسرەت 21

نىڭ ئۇنى جازالىغانلىقىنى ھېس قىلمايدۇ،الله بهزىدە بهندە گۇناھ سادىر قىلسىمۇ،

بۇنى قانداق چۈشىنىش كېرەك؟ نىڭ نېئمىتى يۆتكىلىپ كهتكهنلىكىنمۇ سهزمهيدۇ،اللهبېغىشالشنىڭ راھىتىنى ۋە مۇناجاتنىڭ لهززىتىنى غااللهمهن دەيمهنكى قهلبىنى

- ڭ كهملىكىسېنىتېخىمۇ يېقىنلىشىش تۇيغۇ اللهغايوقىتىپ قويۇشمۇ بىرخىل مهھرۇملۇق، مهھرۇملۇق؛كۆز قېتىپ قېلىپ - مهھرۇملۇق؛ تائهتنى قۇبۇل قىلىش ئىشىكىنىڭ تاقىلىشى

نهسىههت ئاڭلىغاندا -ۋەز ياش تۆكهلمهسلىكمۇ مهھرۇملۇق؛ يۈرەكنىڭ قارىيىشى، .مهھرۇم قىلىنغانالر نۇرغۇن بولسىمۇ ئۆزلىرى سهزمهس...مهھرۇملۇق تهسىرلهنمهسلكمۇ

!گۇناھكار بۇرادىرىمقانچه قېتىمالپ .كۆزلىرىڭ قانچه قېتىمالپ ھارامغا تىكىلگهن بولسىمۇ، ئاز يىغلىدى

قېتىمالپ ھارام قانچه يۈزۈڭنىڭ نۇرى ئۆچتى، بامدات نامىزىغا چىىقمىغان سهۋەبتىنقانچه بهرىكىتىدىن قۇرۇق قالدىڭ؟، دە -مۈلۈككهئېغىز تهككۈزۈپ سالدىڭ -مال

مۇزىكىالردىن ھوزۇرالنغىنىڭ ئۈچۈن قۇرئان تىالۋەت قىلىشتىن مهھرۇم - قېتىمالپ ناخشائاخىرەت ئۇنىڭدىن چىقىپ ، دۇنيا مۇھهببىتى قهلبىڭنى ئىشغال قىلغاچقا...قالدىڭ ...شېرىكلىشىشنى قوبۇل قىلمايتى، اخىرەت ئۇلۇغ بولغاچقاچۈنكى ئ...كهتكهن

ھېكمهت

باتىل نهرسىگه كۆپ نهزەر سېلىش ھهقنى تونۇشنى :"ئىبراھىم ئىبنى ئهدھهم ئېيتقان

."قهلىبتىن ھهيدەپ چىقىرىدۇ گۇناھتىن گۇناھ تۇغۇلىدۇ.6

ه قاراپ ئاسىيلىق قىلسا،شهيتان ئۇئادەمگ اللهغابىرئادەم بۇنىڭ سىرى شۇكى،، گۇناھقا، شهيتان پهقهت يامانلىققا پهرىشته ئۇنىڭدىن يىراقلىشىدۇ، يۈگۈرەيدۇ،

"گۇناھ -گۇناھنىڭ جازاسى :"شۇڭاسهھل ئىبنى ئاسىم خاتالىق ۋە ھاالكهتكه باشاليدۇ، .دەپ توغرا ئېيتقان

ياكى بىر تىزىق خۇددى زەنجىرنىڭ ھالقىلىرىدەك بىرى يهنه بىرىنى سۆرەيدۇ،ئۇنىڭدىن بىرتال دانه چۈشۈپ كهتسه قالغانلىرى تورۇكالپ تۆكۈلۈشكه ، دەكمارجان .باشاليدۇ

نادامهتلهر-گۇناهالر ۋە ههسرەت 22

سهندىن ، بىلهن قهسهمكى الله :"ئىبنى قهييىم قهسهم ئىچكهن ھالدا توغرا ئېيتقانساڭا قاراپ ئېتىلىپ )شهيتان(دۈشمهن ، يۈز ئۆرۈگهندىن كېيىنال )پهرىشته(دوست لېكىن ساقلىغۇچى پهرىشته يۈز ، دەپ ئويلىما دى،شۇڭا شهيتان غالىب كهل كېلىدۇ،

".ئۆرۈگهندۇر

ئىتائهتمۇشۇنداق بولىدۇ اللهغا

شهيتان ، پهرىشته ئۇنىڭغا قاراپ ئالدىراپ، يېقىنچىلىق قىلسا اللهغائهگهر بهندە ياخشىلىققا،پاكلىق ۋە پهرىشته پهقهت ئۇنى تائهتكه، .ئۇنىڭدىن يىراقلىشىدۇتائهتنىڭ ساۋابى تائهت تۇغۇمچاندۇر، :"شۇڭا ئالىمالر ئېيتقان .خهيرىيهتكه باشاليدۇ

".تائهتتۇربىلگىنكى ئۇنىڭ بۇ خىل ، ئىتائهت قىلغان ئادەمنى كۆرسهڭ اللهغائهگهر

خۇلهيد ئهسرى بۇ مهناغا قانداق كۆڭۇل .ئىتائىتىنىڭ تۈرلىرى خېلى كۆپ تېپىلىدۇىڭ نهتىجىسىدە يېقىنالشقان تائهتلهرن بىلگهنلىكىنى، نېئمهتبۆلۈپ ئۇنى غه

بىۋاسته ئېلىپ چىقسۇن دەپ قانداق اللهغاماالئىكىلهرنى ئۆزىنىڭ ياخشى ئهمهللىرىنى !گۇۋاھلىققا تارتقانلىقىنى ئاڭالڭ

ئاندىن ئۆزى تهسبىه ئېيتاتتى، -زىكرى اللهغاخۇلهيد ئهسرى كۈن چىققۇچه ياتۇنالرغا خاتىرجهم بولغان ھالدا تهرەپكه قاراپ ئالدىراشقان ماالئىكىلهر ۋە قاچقان شا

:"يېنىدىكى ماالئىكىلهرگهمۇنداق دەپ خىتاپ قىالتتى، دە– ئىشىكىنى تاقايتتىئۆزەمدىكى ھازىر قهسهمكى، اللهغا !پهرۋەردىگارىمنىڭ ماالئىكىلىرىنى قارشى ئالىمهن

هن نىڭ ئىسمى بىلالله :قېنى ئېلىڭالر، ياخشىلىققا سىلهرنى گۇۋاھلىققا تارتىمهندىن باشقا ئىالھ اللهيالغۇز خاستۇر، اللهغاسانا -بارلىق ھهمدۇ پاكتۇر، الله باشاليمهن،

". بۇيۇكتۇر الله يوقتۇر، .ئۇ كۆزى ئۇيقۇغا كهتكۈچه ياكى نامازغا چىققۇچه توختىماي مۇشۇنداق دەيتتى

بارلىق مهخلۇقاتالرغا شۇملۇق كهلتۈرۈش.7

ئهپسۇسكى ئۇ ئۆز انغا ئۇچراتسا مهيلى ئىدى،گۇناھكار ئادەم پهقهت ئۆزىنىال زىيتاش قاتارلىقالرغىمۇ زەرەر - دەرەخ ھايۋان،-ئادەم جىن، -ئهتراپىدىكى ئىنسى

گهرچه سىرتقى كۆرۈنۈشته ئۇنىڭدىن باشقىالر زىيان چهكمىگهندەك، .كهلتۈرىدۇ

نادامهتلهر-گۇناهالر ۋە ههسرەت 23

ىنىڭ ئهمهلىيهتته ئۇنىڭ گۇناھلىر، ھېچكىمگهزەخمهت يهتكۈزمىگهندەك تۇرغىنى بىلهن .زەرىرى باشقىالرغىمۇ تهسىر قىلىدۇزالىم ئۆزىگىال زۇلۇم قىلىدۇ،دەۋاتقانلىقىنى ئاڭلىغان : ئهبۇ ھۇرەيرە بىر ئادەمنىڭ

سۆزۈڭ توغرا :"توغرىالپ مۇنداق دېگهن ئىدى سېنىئۇنىڭ بۇ خاتا چۈشهنچى، چاغداى زالىمالرنىڭ زۇلۇمى دەستىدىن ئۇۋىسىدىك، بىلهن قهسهمكى ، اللهئهمهس

!".كهكلىكلهرمۇ ئۆلۈپ كىتىدۇنىڭ ساھابىلىلىرى ئىچىدىن بىرال ئهبۇ ھۈرەيرە بۇنى ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھئىنسانالرنىڭ زۇلىمى :"دېگهنمۇنداق بهلكى ئهنهس ئىبنى مالىكمۇ تهكىتلىمهستىن،

!".دەستىدىن ئۇۋىسىدىكى كىلهمۇ ئورۇقالپ ئۆلۈپ كېتىشى مۇمكىنگۇناھتىن قول ئۈزمهسلىكى ۋە ئۇنىڭ ، زۇلىمى گۇناھلىرى ئىنسانالرنىڭ شۇڭا،

ئۇنىڭغا قارشى ، پۈتكۈل مهخلۇقاتالر ئازار يهپ، سهۋەبلىك زىينىنىڭ باشغىالرغىمۇ تىگىشنېئمهتلىرىدىن مهھرۇم قىلىشىنى، ئۆز اللهئۇنى دىن ياردەم تىلهپ،اللهئۇلۇغ

.رەھمىتىدىن قوغالپ لهنهت قىلىشىنى تهلهپ قىلىدۇدېگهن }بارلىق لهنهت قىلغۇچىالرنىڭ لهنىتىگه قالىدۇ {:تائاالنىڭ اللهجاھىد مۇ

قوڭغۇز قاتارلىق -قۇرت چايان، -يۈزىدىكى يىالن-ئۇالر يهر :"سۆزىنى تهپسىر قىلىپ ئىنسان باللىرىنىڭ خاتالىقلىرى سهۋەبىدىن ئۇالر يامغۇردىن ، ھاشارەتلهردىن ئىبارەت

.دېگهن"مهھرۇم بولىدۇ

مهتھېك

كىشىلهردىن ھهيرانمهنكى، :"فهقىه ئاتالغان ئىبنى شىبرىمه ئېيتقان ئىراقنىڭيۇ دوزاختىن قورقۇپ - كېسهللىكتىن ئېهتىيات قىلىپ تاماقتىن ئۆزىنى تارتىدۇ

".گۇناھالردىن ئۆزىنى تارتىشمايدۇ

ساڭا ھهيرانمهن ېتىۋاتسا كۈلۈپ جهننهت قولۇڭدىن ك، بىر تهڭگهڭ قولدىن كهتسه يىغالپ كىتىسهنۇ

!يۈرمهكتىسهنھهجهر ئهسۋەدتىنمۇ ، ھارام مال مۈلۈك بىلهن كهبىدىنمۇ كۆركهم كىيىنهر بولساڭ

نادامهتلهر-گۇناهالر ۋە ههسرەت 24

...يالىڭاچ ھالدا دۇنيادىن كېتىسهنقىيامهت كۈنى بولسا،چۈشۈڭگه ئېنىق .ئۆلۈم ئويغىنىشتۇر، دۇنيا چۈشتىن ئىبارەت

.تهبىر بهرگۈچىدۇر !ھىلىدۇر،جان قېيىقىڭ قىرغاققا يېقىنالپ قالدى قهبرىلهر ئۇنىڭ سا، دۇنيا دېڭىز

ئىتىڭگه ياخشىلىققا شۈكرى قىلىپ،غهزىبىڭدىن قورقۇپ ئۆزى ئوۋلىغان ئوۋنى ۋە ئۇنىڭ رەسۇلى ساڭا الله -بىسىپ ساقالپ تۇرۇشنى ئۈگهتتىڭ يۇ سېنىيېمهستىن نهپ

!قانچه قېتىم تهلىم بهرسىمۇ سهن يهنه قوبۇل قىلمىدىڭ

گاھالندۇرىدۇرەسۇلىمىز ئا

.دوزاخ ئوتىغا ئوخشاش ئهقىلنى مهسلىكتىن ئويغىتىدىغان بىر نهرسه بولمىسا كېرەكئهقىل بۇزۇلۇپ، ئاڭ يوقىلىۋاتقان ئهھۋالالردا دوزاخ ئهلهيهىسساالم شۇڭا رەسۇلۇلالھ

.ئوتىنى بايان قىالتتى :"مۇنداق دەيدۇ ئهلهيهىسساالم جامائهت نامىزىغا چىقماسلىققا قارىتا رەسۇلۇلالھ

ئاندىن نامازغا بۇيرۇپ ئوتۇن يىغىپ كېلىشكه بۇيرۇپ ئوتۇن دۆۋلىۋەتسهم دەيمهن،ئاندىن بىرەيلهننى بۇيرۇپ كىشىلهرگه ئىمام قىلىپ ئاندىن ، ئۇنىڭغا ئهزان توۋالنسا

".نامازغا چىقمىغانالرنىڭ ئۆيلىرىگه بېرىپ ئۆيلىرىگه ئوت قويىۋەتسهم دەيمهن، كېيىن .رىۋايىتىنهسهئى

بىرىڭالر :"زىننهت ئىشلىتىشىگه قارىتا مۇنداق دەيدۇ- ئهرلهرنىڭ ئالتۇن زىبۇمۇسلىم ".ئۇنى قولىغا چاپلىۋالىدۇ ئاتايىتهن دوزاخ ئوتىدىن بىر تال چوغنى ئېلىپ،

.رىۋايىتىسىلهر :"باشقىالرنىڭ مال مۈلىكىنى ناھهق يهۋېلىشقا قارىتا مۇنداق دەيدۇ

بهلكىم بهزىڭالر يهنه بهزىڭالرغا مهن بولسام ئىنسانمهن، لهر،دەۋالىشىپ كېلىسىدە، مهن ئۇنىڭدىن ئاڭلىغىنىمغا -قارىغاندا پاكىتنى تولۇق ئوتتۇرىغا قويالىشى مۇمكىن

كىمگه ، ئۇنىڭ پايدىسىغا ھۆكۈم چىقىرىشىم مۇمكىن بىنائهن ئۇنىڭكىنى راست دەپ،ئۇ بىر پارچه دوزاخ ، ھۆكۈم قىلسام سېنىررىنداشلىرىنىڭ ھهققىدىن بىر نهېبولسۇن ئۆز ق

بۇخارى،( ".ئهمدى ئۇنى ئالسۇن ياكى قويسۇن ئىختىيارى ئۆزىدە .ئوتىدىن ئىبارەتتۇر )مۇسلىم رىۋايىتى

بىزگه كۆيۇمچان ۋە مىهرىبان ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ يۇقارقىالرنىڭ ھهممىسى،

نادامهتلهر-گۇناهالر ۋە ههسرەت 25

هته قىيامهتته يۈزىمىزگه دوزاخ ئوتى ئۇنىڭ سۆزلىرى ئارقىلىق ئ .بولغانلىقتىن دىيىلگهن .دوزاخ ئوتىدىن قوغدىلىپ قالىدۇ، ئۇرۇلۇشنىڭ ئورنىغا

ئاڭلىغان چاغدا ئۆزىنى سېنىئهقىل ئىگىسى شۇ كىشىدۇركى ئاگاھالندۇرۇش ساداگۇناھالردىن قول ئۈزۈپ تهۋبه تهھدىد خىتابىغا جاۋابهن، ھهق يولغا توغرىالر،

...قىلبىگاھىغا قايتار

لهتته قالغان بۇرادىرىمغهپ

ئهگهر مالنىڭ قىممىتىدىن قىلچه !جهننهتنى ئهرزىمهس پۇلغا ساتقانالر !ھهيئۇالر ياخشىالرنىڭ ئالدىغا بىرىپ سورىساڭ بولىدۇ، -خهۋىرىڭ يوق بولسا سالىهالر

!....بىلگهنلهردۇر سېنىباھا - ھهققى نهرىق -ېتىۋالغان جېنىڭ ۋە مالقايتا ئۇنى سهندىن س ساڭا ئۆزى ئاتا قىلىپ، الله

مهڭگۈلۈك اللهئۇنىڭ ئورنىغا !مۈلكۈڭدىن ئىبارەت بۇ نهرسه ھهجهپ قىززىقدىن ئىبارەت ئهلهيهىسساالم سودا كېلىشىمى رەسۇلۇلالھ !جهننهتنى ۋەدە قىلدى

...ئهلچىنىڭ قولى ئارقىلىق ئىمزاالندىباشقىسىغا ئهرزىمهس تىناللهبۇنىڭدىن كېيىن سهن يهنه ئۇالرنى قهسهمكى، اللهغاپاشىنىڭ قانىتىغىمۇ تهڭ كهلمهيدىغان كىچىككىنه دۇنيالىق نىڭ نهزىرىدەالله پۇلغا،

!!؟؟؟.مهنپهئهتكه قانداقمۇ سېتىۋەتتىڭ قهلبنىڭ ئۆلۈمى.8

گۇناھ :"قۇرئان جۇالسى ئاتالغان مۇھهممهد ئىبنى ۋاسى بۇنى مۇنداق ئىپادىلىگهن ".ئۆلتۈرىدۇئۈستىگه گۇناھ قىلىش قهلىبنى

قىلغان ، خهلىفه ئابدۇلمهلىك ئبنى مهرۋان:شۇڭالشقا سهئىيد ئىبنى مۇسهييىبكه ياخشى ئىشلىرىمغا خۇرسهن بولمايدىغان ھهم يامانلىقىمغا قايغۇرمايدىغان بولۇپ

..گهنىدىېد "ئۇنداقتا قهلبنىڭ ئۆلگىنى :"دېدى دەپ ئېيتىلغان چاغدا ئۇ قېلىۋاتىمهن، :يهنه باشقا نۇرغۇن ئاالمهتلىرى بار لۈمنىڭ بهلگىسى ئهمهس،بۇ قهلب يالغۇز ئۆ

گۇناھىدىن ھوزۇرلىنىش ۋە ئۇنى يوشۇرماسلىق، ● باشقىالر بىلهن ئۇچراشقاندا خۇرسهن بولۇش،● تهقۋادارالرنى كۆرسه ئىچى سىقىلىش،●

نادامهتلهر-گۇناهالر ۋە ههسرەت 26

گۇناھ قىلىشنى داۋامالشتۇرۇش،، تهۋبىگه ئالدىرماستىن● ، قايغۇرماسلىق تائهتنىڭ قولدىن كهتكىنىگه● ....تىلى ياكى قهلبى بىلهن ئىنكار قىلىپ ئۆزگهرتمهسلىك يامان ئىشالرنى قولى،●

:يهنىال ساڭا خىتاپ قىلىپ دەيمهنكى !گۇناھكار بۇرادىرىم ئويغاتقىن قهلبىڭنى ئۇيقۇدىن دوستۇم، ئۇتۇققا قول سوزار ئويغانغان ئادەم،

مهن گهرچه ئااللماي قالسام نهسههت، .ىنىپ بهخىتكه سهن قويغىن قهدەمئويغ

!!!كىچىككىنه گۇناھمۇ ھاالك قىلىدۇ

- چۈنكى ئاجىز ئوت كىچىككىنه گۇناھقىمۇ سهل قارىمىغىن؛ :"ئىبنى جهۋزى ئېيتقان

ئۇنىڭغا سېمىز تۆگىمۇ بوغۇلۇپ ، دە - چۆپلهردىن مۇستهھكهم ئارغامچا ئېشىلىدۇ ".ئۆلىدۇ اددى كۆرۈلۈپ قالىدۇنىڭ ھهققى ئاللهبهندە ئۈستىدىكى .9

نىڭ چهكلىمىلىرىدىن ئهيمهنمهيدىغان ھالهتكه اللهچۈنكى گۇناھ ئىنساننى نىڭ ھارام قىلغانلىرىغا چېقىلىشقا الله ۋە ئۇنىڭ قهلبى ئاسىيلىققا دە، -ئاپىرىپ قويىدۇ

سۆزىگه ئاالقىدار مهزمۇنالر ئۇنىڭ يادىدىن "تهۋبه" بولۇپمۇ .كۆنۈشكه باشاليدۇ ....هتكهن چاغدا كۆتۈرۈلۈپ ك

سىلهر :" دېگهنئهنهس ئىبنى مالىك تابىئىنالر ئهۋالدىغا قاراپ مۇنداق ، شۇڭائۇالرنى بىز كۆزۈڭلهرگه چاچتىن ئىنچىكه كۆرۈنىدىغان بهزى ئىشالرنى قىلىۋاتىسىلهر،

".نىڭ دەۋرىدە ھاالك قىلغۇچى گۇناھالردىن ھىساباليتۇقئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھئۇالرنىڭ مۇستهھكهم رنىڭ كۆزىگه شۇنداق كۆرۈنگهن دېسىڭىز،نېمىشقا ئۇال

ئىمانى ئهقىل كۆزلىرىنى توسۇۋالىدىغان كۆزلىرىنى توسۇۋالىدىغان پهردىلهرنى سىرىپ مۇنداق نهسىههت دە، - ئۇلۇغلىقىنى بىلگهن، نىڭ كاتتىلىقىنىاللهئۇالر ، تاشلىغاچقاقىلىۋاتقان ېكىن ئۆزۈڭ ئاسىيلىقل، گۇناھنىڭ كىچىكلىكىگه قارىمىغىن :"قىلىشقان

". زاتنىڭ كاتتىلىقىغا قارىغىننىڭ ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ :"بهلكى ھۇزەيفه ئىبنى يهمانى مۇنداق دەيتتى

نادامهتلهر-گۇناهالر ۋە ههسرەت 27

ئالدىدا مهلۇم بىر سۆزىنى ئېيتقان ئادەم ئۇ سۆزگه قارىتا مۇناپىق ھىسابلىناتتى، ". ا تۆت قېتىمالپ ئاڭالۋاتىمهنئۇنداق سۆزنى بىر سورۇند بۈگۈنكى كۈنلهردە بولسا،

سهن مۇناپىقمۇياكى مۆئمىنمۇ؟

، مۆئمىن ئۆزىنىڭ گۇناھىنى يوغان بىر تاغدەك :"ئابدۇلالھ ئىبنى مهسئۇد ئېيتقان

پاسىق بولسا ! ئۆزىنى شۇ تاغنىڭ تۈۋىدە بېشىغا تاغ غۇالپ چۈشىدىغاندەك كۆرىدۇىلسىال ئۇچۇپ كىتىدىغاندەك ق مۇنداق گۇناھلىرىنى بۇرنىغا قونغان چىۋىندەك،

!!"كۆرىدۇ .بۇيرىغان ئىبنى مهسئۇدنىڭ مىزانى بىزنى ئهگىشىشكه ئهلهيهىسساالم بۇ رەسۇلۇلالھ

ئىبنى مهسئۇد سىلهرگه سۆزلهپ :"ئىبنى مهسئۇد ھهققىدە ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ )ئىمام ئهھمهد ۋە تىرمىزى رىۋايىتى( .دېگهن "بهرگهن سۆزگه ئىشىنىڭالر

:سىزدىن سوراپ باقايلى، بىز رەسۇلىمىز ئىشىنىشكه بۇيرىغانغا شهكسىز ئىشىنىمىزبېشىڭىزغا غۇالپ چۈشىدىغان تاغدەك كۆرەمسىز ياكى گۇناھىڭىزغا قانداق قارايسىز؟

ئۇنى بۇرنىڭىزدىن ھهيدەيدىغان چىۋىندەك كۆرەمسىز ؟ ؟!ى دەۋاتىمهندەل سىزن، سىزگه قارىتىپ سۆزلهۋاتىمهن، ئۆزىڭىزنى تهكشۈرۈڭ !گۇناھكار بۇرادىرىم

گۇناھ قهلبىڭىزدە قانچىكى زور ! نىجاتلىق تېپىش ياكى ھاالك بولۇش ئۆز قولىڭىزدا، سىزگه قانچىكى ئهرزىمهس بىلىنسه...كىچىكلهيدۇ نىڭ ئالدىدا شۇنچه، اللهسىزىلسه

، ىلىڭنى قهلبىڭىزدە ئۇلۇغ باللهشۇڭا ...نىڭ ئالدىدا شۇنچه زورىيىپ بارىدۇاللهبۇ ئارقىلىق ئۆزىڭىزنىڭ مۆئمىن ئىكهنلىكىڭىزنى ، ئاندىن گۇناھلىرىڭىز زور بىلىنىپ

....ئىسپاتلىيااليسىز !!!ئىسمىڭىىزنى ئۆز قولىڭىز ئارقىلىق مۇناپىقالر تىزىملىكىگه يازدىڭىز... بولمىسا

بۈگۈنكى مهھرۇملۇق،ئهتىكى مهھرۇملۇق ئالدىدا ئىنتايىن تۆۋەن تۇرىدۇ.10

:"ئاڭالپ باقمىغانسىز سېنىنىڭ بۇ ھهدىئهلهيهىسساالم بهلكىم رەسۇلۇلالھ سىزدۇنيادا ، ئهگهر جهننهتنىڭ زىننهتلىرىنى ۋە يىپهكلىرىنى ياخشى كۆرىدىكهنسىلهر

..تهبرانى رىۋايهت قىلغان!" ئۇالرنى ئىشلهتمهڭالريىشتىن ئاخىرەتته ئۇنى كى، كىمكى دۇنيادا يىپهك كىيىم كهيسه! قېرىنداشلىرىم

نادامهتلهر-گۇناهالر ۋە ههسرەت 28

ئاخىرەتته جهننهتنىڭ ئىسىل ، كىمكى دۇنيادا ھاراق ئىچسه .مهھرۇم قالىدۇكىمكى بۈگۈنكى تۇپراقتىن يارىتىلغان قىزالردىن كۆز .شارابلىرىنى ئىچهلمهيدۇ

دۇنيانىڭ ئهتىكى نۇردىن يارىتىلغان ھۆر قىزالرنى قۇچالمايدۇ؛، ئۈزەلمىسه ....ناۋالىرىدىن مهھرۇم قالىدۇ–نهغمه ناخشىلىرىنى ئاڭلىغان ئادەم ئاخىرەتنىڭ

،بايان ئهتمىش ئىبنى ئابباس جهننهتته بىر مهيىن شامال .چىۋىقالرنى -ئېگىپ تال، قوزغىتار ئىكهن ھهۋەسنى

ناۋاالر ئاڭلىنىپ يۈرەك تارىنى چهككهن،-كۈي ،نهھهۋەسكى .ئهجهب بېرىشىدىن ھوزۇرالر الل قىالر ئهقىل ھۇشالرنى

تارتماڭالر تېگىشىىپ جهننهتنى دۇنياغا، بۇرادەرلهر زىيان ...نهيلهردىن خۇش ئېتىپ قۇالقالرنى، تهمبۇر -دۇتتار

يا بۇ، يا ئۇ

ئاخىرەتته ئىلىكىڭدە بولۇشىنى ئارزۇ قىلغان :"سهلهمه ئىبنى دىينار ئېيتقان ئىدى ".دۇنيادا تهرك قىلغىن سېنىنهر

مهنپهئهتسىز ئىبادەت.11

بهزى روزا تۇتقانالر ئۈچۇن روزىسىدا ئاچلىقتىن بهلهك ھىچ :"رەسۇلىمىز دەيدۇكىبهزى ئۇخلىماي ئىبادەت قىلغانالر ئۈچۈن ئۇيقۇسىزلىقتىن باشقا ھىچ .مهنپهئهت يوق

سهھىه ھهدىس ››!پايدا يوقھارامغا ، يالغانچىلىق غهيۋەت، –قىلغان گۇناھلىرى سېنىئۆزىنىڭ تۇتقان روزى

ئاخىرەتتىن ، ئارقىلىق مهنپهئهتسىز ھالغا كهلتۈرۈپ قالرجازانه قاتارلى - پارا قاراش،ساۋابسىز ئۆزىنى قىينىغان بۇ رامىزان -ھېچ بىر پايدا زىيان تارتىپ دىنىنى سىتىپ يهپ،

!تۇتقۇچىالر ھهققىدە ئوبدان ئويلىنىپ كۆرۈڭ سېنىپاك تاماق يهپ روزى -بىر ئادەم ھاالل :"يهھيا ئىبنى كهسىر مۇنداق دەيتتى

يهنى غهيۋەت قىلغان ھالدا ئىپتار سىمۇ، قېرىندىشىنىڭ گۆشىنى ھارام يهپ،باشلى ".قىلىشى مۇمكىن

-بۇ ئارقىلىق باشقىالرغا رىيا ۋە كۆز يهنه ئاشۇ كېچىلىرى ئۇخلىماي ئىبادەت قىلسىمۇ،قهلبى ساۋابالردىن قۇرۇق قالغان، قىلغىنى زايا كىتىپ، كۆز قىلىش نىيىتىدە بولغانلىقتىن،

نادامهتلهر-گۇناهالر ۋە ههسرەت 29

مىگهنلىكتىن ئۆزىنى ئۆزى قىينىغان بىچارىنىڭ ھالىنى ياخشى مۇالھىزە قىلىپ تۈزەل !كۆرۈڭ

مهڭگۈلۈك مۇناسىۋەت.12ھاالك قىلغان خهلقلهردىن مهلۇم خهلقتىن اللهمهئسىيهت بۇرۇن - بىر گۇناھ ھهر

بۇزغۇنچىلىق قىلغانالر مهسىلهن،يهر يۈزىدە چوڭچىلىق قىلغان، .مىراس قالغان .ڭ مىراسى تهككهنلهردۇرفىرئهۋىننى

ناھهق زۇلۇم قىلغۇچىالر ھۇد خهلقىنىڭ مىراسىغا ئىگه بولغانالردۇر؛ تهكهببۇرلۇق،ھاالك بولغانالرنىڭ ...تارازىدا بابلىغۇچىالر شۇئهيبنىڭ خهلقىگه ئوخشىغانالردۇر -جىڭ

غدام خاتا يولدا ماڭغانالرغا ئهگهشكهنلهر دا .يولىدا ماڭغۇچىالر ھاالكهتكه ئۇچرايدۇ ...يولىنى يوقىتىپ قويىدۇ

ئىنسانالرنىڭ ئهڭ ئۇلۇغ سهردارى بولغان رەسۇلىمىزنىڭ تۆۋەندىكى ھهدىسى بۇ خۇددى يانتاقتىن ئۈزۈم ئالغىلى :"مهزمۇننى ھايات ئهڭگۈشتىرى قاتارىدا بايان قىلىدۇ

شۇڭا بولمىغاندەك، بۇزۇقالرنىمۇ ياخشىالرنىڭ ئورنىغا قويۇپ قارىغىلى بولمايدۇ،تاللىغان يولۇڭالردا مېڭىڭالر، قايسى يولدا ماڭساڭالر،شۇ يولدىكىلهر بىلهن ھهمرا

.)ناملىق كىتاۋىغا قاراڭ"جامى سهغىر"سۇيۇتىنىڭ( ".بولىسىلهر

ئالدىڭىزدا ئىككى يول بار

ھهزىرتى ئهبۇ بهكرى ۋە ئۆمهرنىڭ يولى،يهنه بىرى بولسا ئهبۇ جهھىل ۋە - بىرىھهۋەسلهرنىڭ ۋىرۇسلىرىدىن تازىالپ -ر بولسا قهلبىنى ھاۋايىبى فىرئهۋىننىڭ يولى؛

تىن قورقۇش ئارقىلىق تىزگىنلهش كېرەك،اللهشهرىئهت ئۆلچهملىرىگه سېلىپ، ساقايتىپ، خارلىق كىشهنلىرىگه چىرمىلىپ، ياكى ئۇنىڭ داۋاسى دوزاخ ئوتلىرىدا پۇچىلىنىش، !...جهھهننهم ھاڭلىرىدا تولغىنىش بولماي ئامال يوق

!گۇناھكار بۇرادىرىمگۇناھكارالرنىڭ يۈزىدە تهقۋادار ئادەمنىڭ يۈزىدە تائهتنىڭ نۇرى جىلۋە قىلىدۇ،

ئۆلۈم سهكراتىدا بىرىنچىسىگه بىشارەت كهلسه، .پاسىقلىقنىڭ زۇلمىتى نامايهن بولىدۇتهقۋادار جهننهت قهبرىگه قويۇلۇش بىلهنال،...ئىككىنچىسىگه نادامهت ۋەھىمه سالىدۇ

...چىلىرىدا يايراش ھېس قىلسا، پاسىق دوزاخ ئوتى تهپتىدىن زاراليدۇباغ

نادامهتلهر-گۇناهالر ۋە ههسرەت 30

ئۇ، ...داقىرىتىپ سۆرىلىدۇ بۇ، پهرۋاز قىلسا، ئۇ، قىيامهتته قايتا تىرىلگهن چاغدا،جاپا تهرلىرى دېڭىزىدا -بۇ ھهسرەت نىڭ ئهرشىنىڭ سايىسى ئاستىدا ئارام ئالسا،الله

...تىرمىشىپ ئۈزىدۇ ،دېيىلسه "سىلهرگه بىرەر ئاگاھالندۇرغۇچى كهلمىگهنمۇ؟ :"رغائاندىن ئاسىيال

؟ !سىلهرگهئامانلىق !تاقىتىڭالرغا بارىكالال - دۇنيادىكى سهبرى :"ئىتائهتمهنلهرگه ...دېيىلىدۇ

، ئۇالرغا ھهمرا بولۇشنى كۆزلىسهڭ .شۇڭا سائادەتمهنلهر ماڭغان يولدا ماڭغىن .شهھىدلىك ماقامىغا ئېرىشىسهن

سهن تۇتماي يۈرسهڭ؛ ئۇالر كېچىلىرى ئىبادەت ، مهنلهر روزا تۇتقانداسائادەتئىتائهتمهنلىكته بوشاشماي اللهغا سهن غهرق ئۇيقۇدا ئۇيقۇدا ياتساڭ؛ ئۇالر، قىلغاندا

سهن بولساڭ تامامهن ئهكسىچه زااللهتته، كۆزلىرىدىن ياشالر تۆكسه ...يايرىساڭ-كۈلۈپ

!...نىڭ ئالدىدا باراۋەر بوالرمۇ ؟هاللئاخىرەتته بۇالر ، ئويالپ باق

شهيتاننىڭ مهسخىرىسى.13شهيتانمۇ ئۇخالمدۇ :"مۇنداق سوراشتى دىنئىسالم پېشۋاسى بولغان ئىبنى تهيمىييه

!"چىقار ئىدۇق بىز راھهتكه ،شهيتان ئۇخلىغان بولسا :"ئۇ جاۋاب بهردى" ؟ !قېرىندىشىم بىر خاتالىقىڭ ئۇنى ھهر، چۆمدۈرىدۇ بىر گۇناھىڭ شهيتاننى بهخىتكه -سېنىڭ ھهر

گۇناھالر ! چۈنكى سهن گۇناھ سادىر قىلىش ئارقىلىق شهيتانغا شېرىك بولدۇڭ، يايرىتىدۇشهيتان ئۆزى تهنها ، دوزاخنىڭ يولىدۇر، كۇفرىنىڭ ئهلچىسىدۇر؛ كۇفرى بولسا، بولسا

...دوزاختا مهڭگۈ قېلىشنى خالىمايدۇ ، سهجدە قىلسا، سهجدە تىالۋەت ئايىتىنى ئوقۇپ بىر ئادەم، دەل مۇشۇ سهۋەبلىك

سهجدە قىلىشقا بۇيرۇلۇپ ! خهپ سېنى:" زار قىلغان ھالدا قېچىشقا باشالپ - شهيتان يىغامهن سهجدە قىلىشقا بۇيرۇلۇپ ئاسىي ، بۇنىڭغا جهننهت بارۇ ئۇنى ئورۇندىغاچقا

...دەپ ھهسرەت چېكىدۇ !"بولغانلىقىمدىن دوزاخقا مهھكۇممهنئۇزۇن رۇكۇ قىلىش ۋە ئىسسىقتا -ئۇزۇندىن، داۋاملىق سهجدە قىلىش ئارقىلىق شۇڭا

ئۇ ئهته ! بهرگىن سېنىتۇتۇش ئارقىلىق شهيتاننىڭ دەككى روزا ئۇسسۇزلۇققا چىداپبۇ دۇنيادا يىغالپ ، پهرياد چېكىشتىن ئىلگىرىمۇ - دات ئاخىرەتته دوزاخنىڭ دەرۋازىسىدا

نادامهتلهر-گۇناهالر ۋە ههسرەت 31

!ئۆتسۇن

ھېكمهت ئوۋچىنى ئوۋ، ئهگهر بىر ئوۋچى ئوۋنى كۆرسه:"لال مۇنداق دېگهنئىبنى ئابدۇ

ئۇ ، دېيىشكهندە" شۇنداق" :كىشىلهر" ئۇنى ئوۋلىۋېلىشى مۇمكىنغۇ؟، كۆرمىسهئۇ بىزگه زەخمهت ، دە -بىز شهيتاننى كۆرمهيمىز ،شهيتان بىزنى كۆرۈپ تۇرىدۇ :"ئېيتتى

" .يهتكۈزىدۇ

ىشىشىھاياتنىڭ يامان ھالهتته ئاخىرل.14چۈنكى ئىنسان . گۇناھالر ھاياتنىڭ يامان ھالهتته ئاخىرلىشىشىغا سهۋەب بولىدۇ

سهجدە قىلغان ھالدا جان :مهسلهن. ئۆزى كۆنگهن ھايات ئۇسلۇبىدا جان ئۈزىدۇروزا ھالىتىدە جان . سهجدە ئهمهللىرىنى كۆپ قىلىش كېرەك، ئۈزۈشنى خااليدىغان كىشى

.م روزىنى كۆپ تۇتۇشى الزىم ئۈزۈشنى ئارزۇ قىلىدىغان ئادەنى دائىم ، اللهنى تىلغا ئالغان ھالدا جان ئۈزۈشنى ئۈمىد قىلىدىغان كىشىالله

.زۆرۈر تهسبىه ئېيتىپ يۈرۈشى، ئهسلهپ زىكرى، ھاياتى ناچار ھالهتته ئاخىرالشقان ئادەمنى كۆرسهڭالر. گۇناھكارمۇ دەل شۇنداق

شۇڭا جان ، گۇناھالرغا پاتقانلىقىنى، ا ماڭمايبۇ چوقۇم ئۇنىڭ ئۆز ھاياتىدا ھهق يولىد .مهھرۇم قالغانلىقىنى چۈشهندۈرىدۇ نىڭ غهمخورلۇقىدىناللهئۈزەر ۋاقتىدا

مۇشۇنداق لهنهتلىك ئاقىۋەتكه قالدۇرۇپ، الله قهبىه قىلمىشلىرىنىڭ دەستىدىن :جېنىنى ئالغانالردىن ئىككى مىسالنى كۆرۈپ بېقىڭ

ھاراق دېسه ئۇ )ھىجرىيهدە ئۆلگهن -340(ئىبنى مۇغىس ماراكهشلىك مۇھهممهد .1 ،ئۆلهر ۋاقتىدا كېسهل بولۇپ يېتىپ قالغاندا، جېنىنى بېرىدىغان زابونالردىن ئىدى

ئورنۇڭدىن تۇرۇپ :"ئۇنىڭ بهزى ئۈلپهتلىرى مادارىنى سىناپ بېقىش ئۈچۈن انىڭئهبۇزەكهرىي، ماڭالىغان بولسام :"ئۇ، دەپ سورىغاندا "ماڭاالمسهن؟

مهسجىدكه بېرىشنى :" باشقىالر يهنه... دېگهن" قاۋاقخانىسىغا بېرىپ پهيزى قىالتتىممهسجىدكه ، ھاياتىدا كۆنۈپ قالغان ئىشى بار ھهر كىمنىڭ:"ئۇ ، دېسه!" ئويلىساڭچۇ

.دېگهن ..."بېرىپ ئادەتلهنمهپتىكهنمهن .كىم قانداق ھالهتته ئۆلسه،شۇ ھالهتته قايتا تىرىلىدۇ

نادامهتلهر-گۇناهالر ۋە ههسرەت 32

ئۇنىڭغا قۇيۇلۇشقا )ھىجىريهدە ئۆلگهن -1358( پا كامال ئاتا تۈركمۇستا.2 ...تېگىشلىك ئىسىم قۇيۇلمىغانلىقى كۆرۈنۈپ تۇرىدۇ

ئۇ خهلىپىلىك تۈزۈمىنى ئهمهلدىن قالدۇرۇپ، .ئۇ ئىسالم دىنىغا ئۆچ ئىدىڭ جۈمه كۈنىدىن ئىبارەت مۇسۇلمانالرنى ئهزاننىمۇ تۈرك تىلىدا توۋالشقا مهجبۇرلىغان،

مهشهۇر ئايا سوفىيا ھهپتىلىك دەم ئېلىش كۈنىنى يهكشهنبه كۈنىگه يۆتكىگهن؛بىر كۈنى سهھهردە ناماز بامداتقا توۋالنغان مهسجىدىنى مۇزىيخانىغا ئۆزگهرتكهن،

ئهزان ئېيتقان مهزىننى ئۆلتۈرۈشكه ۋە ئهزان ئاۋازىغا ئۆچلۈكى تۇتۇپ كهتكهچكه، .ۇق قىلغانمهسجىد مۇنارىنى چېقىۋېتىشكه بۇير

ئۆلۈش ئالدىدا ئۆزىگه جىنازا نامىزى ئىنتايىن كۈلكىلىك ھهم ئېچىنارلىقى شۇكى، ...ئوقۇلماسلىقى كېرەكلىكى توغرىسىدا ۋەسىيهت قىلغان

ئۇ ئۆلگهندىن كېيىن ئۆز ۋەسىيىتىگه بىنائهن جىنازا نامىزى ئوقۇماسلىق ياكى ئاخىرى تارتىش يۈز بېرىپ، - شۋەسىيهتكه خىالپ ھالدا ناماز ئوقۇش توغرىسىدا تااللېكىن ئۇنىڭ جىنازا نامىزىغا كىم ھهر ھالدا جىنازا نامىزى ئوقۇلىشىنى توغرا تېپىشقان،

!ئىمام بولغىنىنى بىلهمسىز؟كېيىن ئۇ دەل جاھىل مىللهتچى دىنى ئىشالر مۇدىرى شهرەفىددىن ئهپهندى بولۇپ،

بارلىق نى قايىل قىلىپ، "ئىسمهت ئهينۇنۇ" ئۇ تۈركىيه جۇمهۇرىيهت رەئىسىئىشلىتىش ۋە مهسجىدلهردە سېنىئىبادەتلهردە قۇئان كهرىمنىڭ تۈركچه تهرجىمى

ئاتا .قانۇننىڭ كۈچىگه تاينىپ تۈركچه قىرائهت قىلىشنى مهجبۇرى يولغا قويغان ئىدى !...تۈركنىڭ جىنازىسىغا مانا مۇشۇ شهرەفىددىن ئىمام بولغان

الله ...نىڭ ئورۇنالشتۇرۇشىاللهبۇ ىدىن بولغان،ڭ سېپى ئۆزسېنىدېمهك،پالتى !.ھېچكىمگه زۇلۇم قىلمايدۇ

خۇالسه كاالم

گۇناھ تهسىرىگه قانچىلىك ئۇچراش مىزانى بويىچه ئمانىڭىزنى ئۆلچهپ بېقىڭ؛.1

رىمۇنىت قىلىشقا مۇھتاج –مۇشۇ ئاساستا ئىمانىڭىز قانچىلىك دەرىجىدە تۈزەش . ئىكهنلىكىنى ئېنىقالڭ

گۇناھ گۇناھلىرىڭىزنى قايتا تهكشۈرۈپ، -تۇتىشىدىغان بىرىنچى يول اللهغا.2 ئۇنىڭدىن كېلىپ چىققان ، سادىر قىلغىنىڭىز ئۈچۈن ھهسرەتلىنىپ ۋە پۇشايمان قىلىپ

نادامهتلهر-گۇناهالر ۋە ههسرەت 33

.سهلبى تهسىرلهر ھهققىدە ئويلىنىپ تهۋبه قىلىشتىن باشلىنىدۇئهتىكى ئۆزىنى چهكلىيهلىسه، كىمكى بۈگۈنكى ۋاقىتلىق پاراغهتلهرگه بېرىلىشتىن.3

. مهڭگۈلۈك راھهتتىن تولۇق بهھرىمهن بولىدۇزالىمالرنىڭ .ئۇالربىلهن بىلله تىرىلىدۇ كاپىرالرنىڭ قىلىقلىرىنى دورىغانالر،.4

مۇناپىقالرنىڭ قىلغىنىنى دورىغانالر ئۇالر .قىلمىشلىرىنى قىلغانالر ئۇالر بىلهن بىلله قوپىدۇ .دۇبىلهن بىلله تىرىلى

قهبرىستانلىقتا ، بۇ نهسىههتلهرنى يادىڭىزدىن چىقىرىپ قويغان بولسىڭىز.5تهقۋادار دوستلىرىڭىزبىلهن -سالىه ئۇ يهردە يادىڭىزغا كهلمىسه، يادىڭىزغا كهلتۈرۈڭ؛

تهسبىه سورۇنلىرىدا -زىكرى ئۇيهردە ئېسىڭىزغا كهچمىسه، !سۆھبهتته بولغاندا ئهسلهڭ .ئهسلهشكه تىرىشىڭ

مهن ، ئۇنداقتا دەرھال رقى جايالرنىڭ ھهممىسىدە يادىڭىزغا ئااللمىسىڭىز،يۇقا .ئۆلدۈممۇ دەپ يۈرەك سوقۇشىڭىزنى ئۆلچهپ بېقىڭ تىرىكمۇ،

ياخشى سېنىبىر نهر ياقتۇرمىغان ئادەم ئۇنهرسىدىن قاچىدۇ، سېنىبىر نهر.6 ق گۇناھتىن قېچىش ماھارىتىڭىزنى تولۇ .كۆرگهن كىشى ئۇنىڭغا يېپىشىدۇ

.قايتىالپ ئوقۇپ تۇرۇڭ –بۇ كىتاپچىنى قايتا، يىتىلدۈرمهكچى بولسىڭىز

رەببىمىزنىڭ خۇرسهنلىكى

دوكتور خالىد ئهبۇ شادى: ئاپتورى ھىاللى: تهرجىمه قىلغۇچى

35 رەببىمىزنىڭ خۇرسهنلىكى

ئۆتمۈشۈڭگه دىلخهسته، تهۋبه قىلساڭ ھهسرەتته، .ھهق يول تۇتساڭ مهقسهتته، ئورنۇڭ بوالر جهننهتته

:كاالمى، قانداق گۈزەل بايانى اللهكۆرگىن !مهغپىرەت بار، ئهلۋەتتهتاشلىغانغا گۇناھنى

:قۇرئان كهرىم جىلۋىسىدىن

ـ 135ئـال ئىمـران سۈرىسـى، (، }دىن باشقا كىم بار؟اللهگۇناھنى كهچۈرىدىغان { )ئايهت

ــرەت تهلهپ ــۈزۈپ، مهغپى ــالىق ئۆتك ــدىغان؛ خات ــپ، تهۋبه قىلماي ــاھ قىلى گۇن

.رغا بېغىشاليمهنقىلمايدىغانالر ئويغىنىپ قاالر دېگهن ئۈمىدته بۇ سۆزلىرىمنى ئۇال

:كىتاپچىنىڭ تېمىلىرى نېمه ئۈچۈن تهۋبه قىلىسهن؟ مهقبۇل تهۋبىنىڭ شهرتلىرى

!گۇناھقا سهۋەب بولىدىغان ئىشالردىن ھهزەر قىلغىن نادامهتنىڭ بهلگىلىرى تهۋبهڭنى سىناپ كۆر

تهۋبه ئىشكىنىڭ تاقىلىشى تهۋبه قىلغۇچىالرنىڭ ياردەمچىسى

سهن؟نېمه ئۈچۈن تهۋبه قىلى

نىجاتلىققـا ! ئـى مـۆمىنلهر { :تائـاال سـېنى ۋە بـارلىق مـۆمىنلهرنى الـله ـ چـۈنكى

.دەپ بۇيرۇغان} !قا تهۋبه قىلىڭالراللهئېرىشىشڭالر ئۈچۈن ھهممىڭالر ــا ئىشــهنچ ــد قىلســىمۇ ئۇنىڭغ ــۆمىن نىجــاتلىقنى ئۈمى ــۇچى م ئهگهردە تهۋبه قىلغ

اسىي بهندە قانداق قىلىشى كېرەك؟باغلىيالمىغان بولسا، گۇناھتىن قول ئۈزمىگهن ئ -مىزانىڭ كۆز ئالدىڭدا تۇرغۇزۇلۇپ، ساۋاب -ــ چۈنكى قىيامهت كۈنى سېنىڭ تارازۇ

يامانلىقلىرىـڭ يهنه بىـر تهرىـپىگه قويۇلـۇپ -ياخشىلىقلىرىڭ بىـر تهرىـپىگه، گۇنـاھ

36 رەببىمىزنىڭ خۇرسهنلىكى

ن ئۆلچىنىدۇ، ياخشىلىق تهرىپىنى ئېغىرلىتىش ئۈچۈن پهقهت گۇنـاھالرنى ئۆچۈرىـدىغا . ھهقىقى تهۋبه يولىال بار

نىڭ سۆيۈملۈك بهندىسىدۇر، گۇنـاھتىن تهۋبه قىلغـان اللهــ چۈنكى تهۋبه قىلغۇچى گۇناھكار گۇناھلىرىنى ئهسلهپ، ئۇنىڭدىن قهلبى . ئادەم گۇناھسىز ئادەمگه ئوخشاشتۇر

ئـۇنى الـله غهش بولسا، گۇنـاھى دەپـتهردىن ئۆچۈرۈلـۈپ، پۈتـۈكچى پهرىشـتىلهرگه .دۇرىدۇئۇنتۇل

نىڭ ھهققى بهك كۆپ بولۇپ، ھېچكىم ئۇنى اللهــ چۈنكى بهندىلهرنىڭ ئۈستىدىكى نىڭ نىمهتلىرى بهك جىق بولۇپ، ئـۇنى سـاناپ تـۇرۇپ اللهتولۇق ئورۇنداپ بواللماس؛

نىـڭ زىـرەك بهنـدىلىرى ھهر اللهبىرىگه شۈكرى ئېيتىپ بولغىلى بولمـاس؛ شـۇڭا، -ھهر .كهمچىلىكىنى تولدۇرۇپ، چالىسىنى پۈتۈنلهشكه تىرىشىدۇ دائىم تهۋبه قىلىش ئارقىلىق

تائاال تهۋبه قىلغۇچىالرنى سۆيىدۇ، ھهق يولغا ماڭغۇچىالرنى سۆيىدۇ، اللهــ چۈنكى .قا بېرىلگۈچىلهرنى سۆيىدۇاللهمهغپىرەت تىلىگۈچىلهرنى سۆيىدۇ، پاكالنغۇچىالرنى ۋە

بىزنى ئازدۇردىغانلىقىنى، نهپسـىمىز ــ چۈنكى ئىبلىس بىز ھاياتال بولساق داۋاملىق الـله توختاپ جان ئۈزگىچه چوقۇم زاالالتكه تهرغىـپ قىلىـدىغانلىقىنى بىلىمىـز، شـۇڭا،

قا يۈزلىنىدىغانال اللهئۇنىڭغا رەددىيه بېرىپ، بىز مهغپىرەت تهلهپ قىلىدىغانال بولساق، تهۋبه ئىشـكىنى بولسـاق بىـزگه بولساق، گۇناھىمىزغا ھهسرەت چېكىـپ يىغاليـدىغانال

. ئوچۇق دەپ ئېالن قىلغانـ چۈنكى تهۋبه قىلساق رەببىمىز خۇرسهن بولىدۇ، مـاالئىكىلهر بهخىـتكه چۈمۈلىـدۇ؛

-شهيتان ئاچچىق يۇتىدۇ، دوستالر خوشال بولۇپ، دۈشـمهنلهر نـادامهت قىلىـدۇ، نـامه . درىمىز ئۆسىدۇئهمهل دەپتىرىمىز ئاقىرىپ، دەرىجىمىز كۆتىرىلىدۇ، قهبرىمىز كهڭرىپ، قه

قــايغۇ يوقىلىــدۇ، رىزقــى -ــــ چــۈنكى تهۋبه ئــارقىلىق ياخشــىلىق ئهگىيــدۇ، غهمكهڭرىيدۇ، قىينچىلىق ئاسانلىشىدۇ، بهرىكهتلهر ياغىدۇ، توسقۇنلۇقالر تۈگهيدۇ، كۆڭـۈلگه

. خاتىرجهملىك، روھقا ئاراملىق، قهلبىگه جۇشقۇنلۇق ئورنايدۇ } به قىلمىغانالر زاالىمالردۇرتهۋ{ :ـ چۈنكى رەببىمىز ئېيتىقان

تهۋبه قىلغۇچى ياكى : شۇڭا كىشىلهر ئۈچىنچىسى بولمىغان ئىككى گورۇھقا بۆلۈنگهن ئۇنداقتا سىز قايسى گورۇھتىن؟. زاالىم

تهۋبىنىڭ شهرتلىرى

37 رەببىمىزنىڭ خۇرسهنلىكى

)قول ئۈزۈش( تاشالش . 1 .مهقبۇل تهۋبىنىڭ بىرىنچى شهرتى گۇناھتىن قول ئۈزۈشتۇر

ىرىنى تۇتقان ھالدا ھاراق ئىچىشتىن تهۋبه قىلـدىم دېيىشـنىڭ چۈنكى ھاراق رومكىلنېمه مهنىسى بولسۇن؟ ياكى يالغانچىلىقنى ئۈزمهي قىلىۋاتقان ئادەمنىـڭ يالغـانچىلىق

يـاكى پادىشـاھقا ! قىلماسلىق قارارىغا كهلگهنـمهن دېگىنـى چـوڭ يالغـانچىلىق ـ دە هن بارمۇ؟ئاشكارا ئاسىيلىق قىلىپ تۇرۇپ ئۇنىڭدىن ھۆرمهت كۈتك

شۇنداق تهۋبه قىلـدىم دېسـه ئـۇ تهۋبه بولـدى، ئهممـا يالغانچىالرنىـڭ، ھهقىقـى نىــڭ ھۆكــۈملىرىنى مهســخىرە قىلغۇچىالرنىــڭ اللهمــۆمىنلهرنى چۈشــهنمىگهنلهرنىڭ،

...تهۋبىسى بولدى ،اللهتىن كهچۈرگىن » اللهكهچۈرگىن «

.چىقسا سۆز بىئىخالس، مهنىگه خىالپ لىنى ئهتكهن،گۇناھالر ئىجابهت يو

!نه ئۈمىد كۈتهرمهن، تىلىكىم سوراپ؟ھهقىقى مۆمىن تهۋبه ئارقىلىق گۇناھتىن تامامهن قول ئۈزىدۇ، كـۆز ياشـلىرى بىـلهن نادامهت چېكىدۇ، خاتالىقىغا ھهقىـقهتهن پۇشـايمان قىلىـدۇ ۋە غهپلهتلىـك ھايـاتتىن

.قهلبىنى پاكاليدۇ :ئهسكهرتىش

ىسى، تهۋبه قىلغۇچى گۇناھتىن يېنىپ، قايتا مهڭگـۈ بىراق بۇنداق دېگهنلىكنىڭ مهن گۇناھ سادىر قىلمايدۇ دېسهك بوالمدۇ؟

نىڭ مۇنـداق دېگهنلىكـى ئهلهيهىسساالم چۈنكى ھهدىس شهرىفته رەسۇلۇلالھ! ياقبهزىـدە قىلىـپ ئـادەت بولـۇپ قالغـان -ھهرقانداق مۆمىن بهنـدىنىڭ بهزى « :ئېنىق

كىچه ئايرىاللمىغان مۇقىم گۇناھى بولىـدۇ؛ مـۆمىن گۇناھى بولىدۇ، ياكى دۇنيادىن كهتپىتنىلهرگه دۇچـار قىلىنىـپ، تهۋبه قىلغـۇچى، ئۇنتۇلغـاق قىلىنىـپ -ھهقىقهتهنمۇ گۇناھ » نهسىههت ئاڭلىسىال دەرھال ھۇشىغا كېلىدۇ -يارىتىلغان، ئۇ ۋەز

!يۇقۇرقى ھهدىسنى قايتىالپ ئوقۇغىن! تهۋبه قىلغۇچى قېرىندىشىمندىنىڭ سۈپهتلىرىگه دىققهت قىلغىن، شۇنداق، مۈدۈرمهيدىغان تۇلپـار بۇ مۆمىن به

يــوق بولغانــدەك، ھهر بىــر مۆمىننىڭمــۇ كهتكــۈزۈپ قويىــدىغىنى بولىــدۇ، ھهر قانــداق مۆمىننىڭ شهيتان غىپپىدە كىرىۋالىدىغان ئاجىزلىق نوقتىسى بولىدۇ، ئهمما ئـۇ ھهيـۋە،

-مــۆمىنگه پايــدىلىق پهنــد.. مهسجهڭ ئهمهس، ھۇجــۇم لــېكىن قاقشــاتقۇچ زەربه ئه

38 رەببىمىزنىڭ خۇرسهنلىكى

نهسىههت، ھهق سۆز ۋە توغرا مهسلىههت بېرىلگهن ھامـان دەرھـال ئۇيقۇسـىنى ئېچىـپ گۇناھتىن قـول ئۈزىـدۇ، خـۇددى ھېچقانـداق گۇنـاھ سـادىر بولمىغانـدەك، خاتـالىق

.ئۆتۈلمىگهندەكال، تهۋبه ئارقىلىق ئۆز يولىنى تېپىۋالىدۇ

بىخهتهرلىك كالپانىگۇنـاھىنى داۋراڭ قىلمايـدۇ، خاتالىقىـدا ئهزۋەيلىمهيـدۇ، : ۇشىنى تاپىدۇمۆمىن ھ*

نهســىههتنى رەت قىلمايــدۇ، دوزاخقــا يىغــالپ كىرمهســلىك ئۈچــۈن، گۇنــاھنى كۈلــۈپ ...قىلمايدۇ

گۇناھتىن قول ئۈزىدۇ، گۇناھ شېرىكلىرى، گۇناھ ئـورنى : مۆمىن ئۇيقۇسىنى ئاچىدۇ* .سىلهردىن قول ئۈزىدۇۋە گۇناھقا چېتىلدىغان بارلىق نهر

نىـڭ اللهئـۇ ئۆزىنىـڭ گۇنـاھ سـادىر قىلغـان پهيتىـدە، : مۆمىن ئهقلىنى تاپىدۇ* ئۇنىـڭ گۇنـاھ الـله نهزىرىدە قىممىتى چۈشهنلىكىنى، قهدرى تۆۋەنلىگهنلىكىنى، شـۇڭا نىـڭ نهزەرىـدە اللهسادىر قىلىشىغا يول بهرگهنلىكىنى چۈشىنىپ يېتىـدۇ، ئهگهر ئـۆزى

نىـڭ ئـۇنى گۇنـاھتىن سـاقالپ، اللهقىممهتلىـك بولغىنىـدا، ئهلـۋەتته -ىرئېزىز ۋە قهد .قۇتۇلدۇرۇپ، ھهق يولدىن ئايرىمايدىغانلىقىنى بىلىپ يېتىدۇ

:تائاالنىڭ بۇ سۆزىنىڭ مهنسىنى بىلىسهن اللهمانا ئهمدى سهن * دە، -ئـۇنى ئهسـلهيدۇ الـله تهقۋادار كىشـىلهر شـهيتاننىڭ ۋەسۋەسـىگه ئۇچرىسـا {ئهئـراف سۈرىسـى، (، }خاالس تاپىـدۇ ) شهيتاننىڭ ۋەسۋەسىدىن(هتنى كۆرۈۋېلىپ ھهقىق ) ـ ئايهت 201

نــى اللهيهنــى ئــۇالردىن گۇنــاھ ســادىر بولغــان ۋە خاتــالىق كــۆرۈلگهن ھامــانال .ئهسلهيدۇ

شـهيتان ! شهيتان باشلىرىدا غهلبه تۇغلىرىنى كۆتىرىشتىن بۇرۇن ئهقلىڭالرنى تېپىڭالرئـۇ پهخىرلىنىـپ كېتىشـتىن بـۇرۇن ! ئىلگىرى ئـۇنى رەسـۋا قىلىڭـالر غادىيىپ كېتىشتىنبۇنىـڭ ! ئۇنى يۈكسـهكلهردىن ئاھـانهت ئازگاللىرىغـا غـۇلىتىڭالر ! جاجىسىنى بېرىڭالر

...ئۇالرنىڭ تهۋبىسى ئارقىلىق ئىشقا ئاشماقتا -ھهممىسى

ئالدىڭدا ئالته سائهتلىك پۇرسىتىڭ بارگۇنـاھ پۈتكـۈچى پهرىشـته خاتـالىق « :ق دەيـدۇ مۇندائهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ

ئۆتكۈزگهن مۇسۇلماننىڭ گۇناھىنى پۈتمهي ئالته سـائهت كتىـدۇ، ئهگهر بـۇ مـۆھلهتته

39 رەببىمىزنىڭ خۇرسهنلىكى

تىن مهغپىرەت تىلىسه، ئۇ گۇناھنى بىكار قىلىدۇ، بولمىسا بىرگه بىـر اللهپۇشايمان قىلىپ، .»گۇناھ پۈتىلىدۇ

!بۇ نېمه دېگهن كهڭ قورساقلىق

ــله« ــڭ ئۈچىنچىىســىئۈچه ال ــا «ۋە » يلهننى ــوغلى ئىيس ــڭ ئ ــلهمهريهمنى » دۇرالقـا تهۋبه اللهئـۇالر { :ئۇالرغـا خىتـاب قىلىـپ مۇنـداق دېـدى اللهدېگهنلهرگه قارىتا

) ـ ئايهت 74مائىدە سۈرىسى، (، }تىن مهغپىرەت تهلهپ قىلمامدۇ؟اللهقىلمامدۇ؟

ھېكمهت

: قىلىـش ئىككـى تۈرلـۈك بولىـدۇ نـى زىكـرى الله« :مهيمۇن ئىبنى مهھران ئېيتقاننى تىلى ئارقىلىق زىكرى قىلىش، بۇنىڭدىنمۇ ئهپزىلى شۇكى، گۇناھ سـادىر قىلىشـقا الله

.»نى ئهسلهشاللهيېقىن بېرىپ قالغان چاغدا، گۇناھ ئالدىدا

ئوڭ تاناسىپ قائىدە

ن ئىمان بىلهن گۇناھنى داۋاملىق ئهسلهپ تۇرۇش ئوڭ تاناسىپ بولىدۇ، يهنى، ئىمـا قانچه كۈچلۈك بولغانسېرى، گۇناھمۇ كـۆز ئالدىـدا گهۋدىلىنىـپ، ۋىجـدانغا ئۇرۇلـۇپ تۇرىدۇ؛ ئهگهر ئىمان ھالسىز بولسا، بهندە قىلغان گۇناھىنى شـۇ ماكانـدىن ئـايرىلىش بىلهنال يادىدىن چىقىرىـپ تاشـاليدۇ، ئـۆزىنى مـاالمهت قىلماسـتىن يـاكى ۋىجـدانى

.اھ، خاتالىققا خاتالىق قوشۇپ قىلىدۇپۇچۇالنماستىن، گۇناھقا يهنه گۇنمۇھهممهد ئىبنى سىيرىن ئىماننىـڭ پهزلـى ئـارقىلىق گۇنـاھىنى قىرىـق يىلغىـچه *

بىر قېتىم قهرزدار بولۇپ قالدىم، شۇڭا قىرىق « :يادىدا تۇتقان، ئۇ مۇنداق دېگهن ئىدى: بىـر كىشـىگه . يىل ئىلگىرى قىلغان بىر گۇناھىم تۈپهيلىدىن قهرزدارلىققا پاتتىم، دېدىم

»...دەپ تاشلىغانىدىم› !ھهي گاداي‹يىغـالپ تـۇرۇپ سـهجدە « :مهكهۇل بىر يىلغىچه گۇناھىنى ئهسلهپ مۇنداق دەيدۇ*

قىلىۋاتقان بىر كىشىنى كۆرۈپ، ئۇ رىيا قىلىۋاتىدۇ، دېگهنىدىم، شـۇنىڭ بىـلهن مهن بىـر .»تىن قورقۇپ يىغالشتىن مهھرۇم قىلىندىماللهيىلغىچه

40 رەببىمىزنىڭ خۇرسهنلىكى

يل بهش يىل گۇناھىنى ئهسـلهيدۇ ۋە قىلغـان بىـر گۇنـاھى سـهۋەبىدىن بهش فۇزە* . ئايغىچه كېچىسى ئويغىنىشتىن مهھرۇم بولغانلىقىنى ئېيتىدۇ

سهن بۇنىڭغا ئاساسهن، ئۆز قهلبىڭدىكى ئىماننىڭ دەرىجىسنى پهرەز قىلىپ باقسـاڭ كــى قــانچه ۋە قىلغــان گۇناھىڭغــا پۇشــايمان قىلىــپ ئــۇنى قــانچه كــۈنلهرگىچه، بهل .سائهتلهرگىچه ئهسلهپ كهلگهنلىكىڭنى ئۆزۈڭدىن سوراپ كۆرسهڭ بولىدۇ

يامانلىق ئىچىدىكى ياخشىلىق

بىر ئادەم قىلغان گۇنـاھى سـهۋەبىدىن « :مۇنداق دېگهن ئهلهيهىسساالمرەسۇلۇلالھ

.»رىزقىدىن مهھرۇم قالىدۇڭنى بىلدۈرۈشـۈڭ سهندىن ئـۆزىگه مۇھتـاج بولۇشـۇڭ ۋە ئۇنىڭغـا بىچـارىلىكى الله

ئۈچۈن رىزىقنى مهھرۇم قىلىدۇ، بۇ مۇھتاجلىق ئارقىلىق ساڭا بايلىقنى كهلتۈرۈپ بېرىدۇ، نېمه دېگهن مهرت، نېمه دېـگهن اللهبۇنداق بىچارىلىك ئارقىلىق ئىززەت ئارتۇقاليدۇ؛

ئۇ بىزنى ئويغىتىش ئۈچۈن ئېلىۋاالىدۇ، بىـزگه ئاتـا ! نېمه دېگهن مېهرىبان! كۆيۈمچانىلىش ئۈچۈن مهھرۇم قىلىـدۇ؛ ئۇنىـڭ مهھـرۇم قىلىشـى ئاگاھالنـدۇرۇش سـىگنالىدىن ق

.ئىبارەتئۇ ئۇخالپ قالغانالرنى ئويغىتىدۇ، غاپىلالرنى ئاگاھالندۇرىدۇ، مۆمىن بۇنى ئىنتـايىن ياخشى بىلگهچكه، پهقهت گۇناھ تۈپهيلىدىنال يامانلىققا دۇچار بولىـدىغانلىقىنى ئېنىـق

ىڭ ئوۋلىنىشى، بىر دەرەخنىڭ كېسىلىشىمۇ تهسبىهنى تهرك قىلىشتىن كېلىپ بىلىدۇ، بىر قۇشنچىقىدىغانلىقنى، خاتالىق ئۆتكۈزۈلمهي يادلىغان بىرەر سۈرىنىڭ يادىـدىن كۆتىرىلىـپ

ھهر ) يهنـى جېنىڭالرغـا ۋە مېلىڭالرغـا (سـىلهرگه {. كهتمهيدىغانلىقىنى ئېنىق چۈشىنىدۇرنىڭ قىلغـان گۇنـاھىڭالر تۈپهيلىـدىن كهلـگهن قانداق بىر مۇسىبهت يهتسه، ئۇ سـىله

ئهپـۇ قىلمايـدىغان بولسـا، بـاال ۋە (نۇرغۇن گۇنـاھىڭالرنى ئهپـۇ قىلىـدۇ اللهبولىدۇ، ) ـ ئايهت 30شۇرا سۈرىسى، (، })مۇسىبهتتىن ھېچ قۇتۇاللماس ئىدىڭالر

گۇناھقا سهۋەب بولىدىغان نهرسىلهردىن دىققهت قىلغىن

غان ھهرقانداق نهرسه ھارامدۇر، گۇناھقا سهۋەپچى بولىدىغان ھارامغا ئېلىپ بارىدى

.ئىشالردىن قول ئۈزگهندىال، گۇناھتىن تولۇق قول ئۈزگىلى بولىدۇ

41 رەببىمىزنىڭ خۇرسهنلىكى

ئهگهر ئۆزەڭنىڭ ھارامغا سـهبىر قىاللمايـدىغانلىقىڭنى بىلسـهڭ، ئانـدىن يېـرىم * قىرىلسـاڭ، بـۇ پاساتلىرى كۆرۈلىدىغان بىر جايغا چا -يالىڭاچلىق، ئوچۇق ئهۋرەت فىتنه

.جايغا بېرىشنىڭ ئۆزىمۇ ساڭا ھارام ھېساپلىنىدۇئهگهر كۈنىگه ئالته سائهت ئۇخلىساڭ ئۇيقۇڭ تۇلـۇق قانىـدىغانلىقىنى بىلسـهڭ، *

ئاندىن بهدىنىڭنىڭ ئارامىنى تامامهن بۇزىدىغان ھالدا كېچىلىك ئولتۇرۇشقا قاتنىشىپ، سـاڭ، بـۇ كېچىلىـك ئولتـۇرۇش سـهن بۇ تۇپهيلى بامدات نامىزىڭنى قولدىن بېرىپ قوي

.ئۈچۈن ھارامھهۋەسلىرىڭنى -نى يادىڭدىن چېقىرىپ، سېنى ئازدۇرىدىغان، پهس شهھۋەتالله*

ئاغىنلىرىڭ بولسـا، -قوزغايدىغان ۋە نادامهتكه پۇرسهت بهرمهي ئازدۇرىدىغان دوستبولسا، بۇنداق ئۇالر بىلهن بىلله بولۇش سهۋەبىدىن ھارام ئىشالرغا ئىشىك ئېچىلىدىغان

.ئاغىنلهر بىلهن بىلله بولۇشۇڭنىڭ ئۆزى ھارام -دوستتهۋبه قىلماقچى بولغان بىرىگه ئېبراھىم ئىبنى ئهدھهمدىن ئىبارەت بىر ئۇلۇغ زاھىـد

ــدى ــدىكهن، يامــان « :مۇنــداق نهســىههت قىلغــان ئى كىمكــى تهۋبه قىلمــاقچى بولىلگهنـلهر بىـلهن ئارىالشمىسـۇن، بۇرۇن ئارلىشـىپ كه . ئىشالردىن تامامهن قول ئۈزسۇن .»بولمىسا ئويلىغىنىغا يېتهلمهس

ھېكمهت

بهندىگه ئهڭ ئېغىر نهرسـه « :بېشرى ئىبنى ھارىسنىڭ قىز بىر تۇغقىنى زەبدە ئېيتىقان

ــاھ، ئهڭ يېنىــك نهرســه - ــگه . تهۋبه قىلىشــتۇر -گۇن ــۈكىنى يهڭگىلى ــر ي ئۇنىــڭ ئېغى .»!ئالماشتۇرمايدىغىنى نىمىسىدۇ؟

نادامهتـ 2

.مهقبۇل تهۋبىنىڭ ئىككىنجى شهرتى نادامهتتۇر

نادامهتنىڭ تۇغۇلىشى چۈنكى سهن گۇناھقا پاتقـان ۋاقتىڭـدا، گۇنـاھ سـادىر قىلىـپ ! نادامهت قىلغىن*

نىڭ سېنى كۈزىتىپ تۇلۇق خهۋەردار بولۇپ تۇرىدىغانلىقىغا اللهخۇرسهنلىك تاپقىنىڭدا،

42 رەببىمىزنىڭ خۇرسهنلىكى

ــتىن ــىمۇ پهرۋا قىلماس ــهنچىڭ بولس ــلهپ ئىش ــۇ ئهزۋەي ــاي تېخىم ــاھىڭنى يۇيم گۇن !تىن يىراقلىشىشتىن ئىبارەت زور خاتالىققا يول قويغان بولىسهنالله -كهتكىنىڭدە

ــن* ــايمان قىلغى ــهيتاننىڭ ! پۇش ــى ش ــڭ ھهمرالىقىن ــهن ماالئىكىلهرنى ــۈنكى س چالر دوستلۇقىغا سېتىۋەتتىڭ، جهننهتته پهيغهمبهرلهر بىلهن بىلله ئۆتۈشنى دوزاختا شـهيتان

نىـڭ غهزەپ ۋە اللهرەھمىتـى ۋە رازىلىقىنـى الـله بىلهن بىلله بولۇشـقا ئالماشـتۇردۇڭ؛ ...ئاسىيلىقىغا تېگىشتىڭ

چۈنكى سهن گۇناھالر ئارقىلىق ۋاقىتتىن ئىبارەت دەسـمايهڭنى ! ھهسرەت چهككىن* ه سهن ئۇنى پايدىسىز يهرگه سهرپ قىلىپال قالماستىن، بهلكى ئۆزەڭگ! يوقاتتىڭ؛ ئىسىت

زەرەر يهتكۈزىدىغان، جازاغا ئۇچرىتىدىغان ۋە ھاالكهتكه يۈزلهندۈرىـدىغان ئىشـالرغا ...خهجلىدىڭ

ئهنكهبۇت سۈرىسـى، (، }بىرىنى گۇناھى تۈپهيلى جازالىدۇق -ھهر) گۇناھىڭالرنىڭ({ )ـ ئايهت 40

تائاال بۇ گۇناھ تۈپهيلى سېنى گۇناھقا پاتقان پهيتته اللهنادامهت قىلغىن چۈنكى * قهبزى روھ قىلىپ قالسا، سېنىڭ ھاياتىڭنى ئېچىنىشلىق ئاخىرالشتۇرغان بولىـدۇ، قانـداق

.نهرسه ئۈستىدە ئۆلگهن ئادەم شۇنداق ھالهتته تېرىلىدۈرىلىدۇچـۈنكى سـهن تهۋبه قىلغـان ھـالهتتىمۇ، تهۋبهڭنىـڭ قۇبـۇل ! پۇشايمان قىلغىـن *

تىـن كهچـۈرۈم اللهن ئهھۋالـدىمۇ قىلىنىشىغا كېپىللىك قىاللمايسهن، مهغپىرەت تىلىـگه سـهن ئۈچـۈن « :بېلىتى ئااللمايسهن؛ شۇنىڭ ئۈچۈن ھهسهن بهسرى مۇنـداق دېـگهن

تهۋبىگه ئۇرۇنۇشقا قارىغاندا گۇناھنى تهرك قىلىش ئاسـاندۇر، چـوڭ گۇنـاھ ئۆتكـۈزۈپ تاشالپ، ساڭا تهۋبه ئىشىكى تاقىلىپ كهتسه، ئامالىڭ قالماسلىقتىن قانداقمۇ خـاتىرجهم

.»الاليسهن؟بو

نادامهتنىڭ بهلگىلىرى بار

نادامهت قىلسا، نادامىتى قهلبىدە ئۆسـۈپ يېتىلىـپ ئـاخىرى كـۆز -بهندە پۇشايمانتىــن قورقــۇپ تۆكــۈلگهن يــاش تهۋبه الله. ياشــلىرى ئــارقىلىق گۇنــاھىنى يۇيۇۋېتىــدۇ

نىڭ بـۇ مئهلهيهىسسـاال قىلغۇچىنى ئالى ماقام، يۈكسهك نىشانالرغا ئۆرلىتدۇ، رەسۇلۇلالھبىرسـى ... دەۋزەخ ئوتى تهگمهيدىغان ئىككى خىل كۆز بـار « :بىشارىتىگه قۇالق سالغىن

. »...تىن قورقۇپ ياش تۆككهن كۆزدۇرالله

43 رەببىمىزنىڭ خۇرسهنلىكى

« :يهنه تېخى ئىبنى ئۆمهر تۆۋەندىكى سۆزى ئـارقىلىق كىشـىگه ئىلهـام بېغىشـاليدۇ سهدىقه قىلغانـدىن تىن قورقۇپ بىر تامچه ياش تۆكۈش مهن ئۈچۈن مىڭ دىنار پۇلالله

.»ئارتۇقنىڭ بىشارىتىدىن ئىلهـام ئىلىـپ، ئهلهيهىسساالم شۇڭا نادامهت قىلغۇچى رەسۇلۇلالھ

تىـن قورقـۇپ يىغلىغـان اللهمۇھهممهد ئىبنـى مۇنكهدىرنىـڭ قىلغىنىنـى دورايـدۇ، ئـۇ دوزاخ ئـوتى « :چاغلىرىدا كۆز ياشلىرىنى يۈز ۋە ساقاللىرىغا سۇۋايتتى ۋە مۇنداق دەيتتى

.»ياش تۆككهن جاينى كۆيدۈرمهيدىغانلىقى توغرىسىدا ھهدىس ئاڭلىغانمهنكىمكى يىغالي دەپمۇ كۆزىـدىن يـاش چىقىرالمىسـا، يىغالشـقا ھهرىـكهت قىلىـپ *

ئهبـۇ . ئۇنىڭغا مۇنداق نىجاتكـار يىغىنـى نېسـىپ قىلىـدۇ اللهيىغالمسىرىسا، ئاخىرى ەم يىغلىســۇن، يىغلىيالمىســا يىغلىيالىغــان ئــاد« :بهكــرى ســىددىق مۇنــداق دەيــدۇ

.»يىغالمسىرىسۇن

گۇناھالر مۇئامىلىسى

ئهگهر بىــر ئاقىــل ئىنســان پهقهت ئۆتــۈپ كهتــكهن ! تهۋبه قىلغــۇچى قېرىندىشــىمئۆمرىدىكى گۇناھلىرىغىال يىغاليدىغان بولسا، ئۇ ئۆلۈپ كهتكىچه غهم ـ قايغۇ ئىچىـدە

ۆتۈپ كهتـكهن گۇنـاھلىق دەۋرىـدەك ئۆتۈشى ھهقلىق دېگهنلىكتۇر؛ قالغان ئۆمرىنىمۇ ئيهنه تېخـى گۇنـاھلىرى تهۋبه ئـارقىلىق كهچـۈرۈلگهن ! ئۆتكۈزگهنلهرنىڭ ھالىغا ۋاي

ئادەم ئىسىل مۆمىنلهرنىڭ ساۋابىدىن قۇرۇق قالماسلىقى ئۈچۈن تېخىمۇ تهقۋادار بولۇشى ...كېرەك

قـا اللهھهرلهردە سه! قا نىدا قىلىڭاللهيېرىم كېچىلهردە ! تهۋبه قىلغۇچى قېرىندىشىم :مۇناجاتلىق ئاۋازىڭىزنى ئۈزمهڭ! ئىلتىجا قىلىڭ

!گۇناھالر مهندە كۆپ ھازىر، يارەببىم .بىرمۇ ـ بىر ساناشقا يوقتۇر شىجائهت جهھهننهم ئازابى بهك مۈشكۈل ماڭا،

.سهبرىم ھهم كۈچۈم يوق، قىلماسمهن تاقهت ئىالھىم بهندەڭمهن ئاجىز، بىچارە،

!ن تاڭال قىيامهتساقلىغىن دەۋزەختى

44 رەببىمىزنىڭ خۇرسهنلىكى

ھېكمهت

:بهكرى ئىبنى ئابدۇلالھ مۇزەنى مۇنداق دېگهنبىر كىشى نامازغا چىقىـپ جامـائهتكه ئۈلگـۈرەلمهي قېلىـپ، ئهگهر ئـۇ بۇنىڭغـا «

.»ئۇنىڭغا جامائهتنىڭ فهزىلىتىنى ئاتا قىلىدۇ اللهقايغۇرسا، ـ قايتىلىماسلىققا بهل باغالش3

تاشالپ سالماسلىققا بهلنى مهھكهم باغلىغىن، بۇنىڭدا گۇناھلىرىڭغا قايتىدىن قهدەمئوغۇل بالىالردەك ئىش قىلىپ، ۋەدەڭـدە چىـڭ تـۇرغىن، نىيتىڭنـى . تهۋرىنىپ قالمىغىن

.قا تهۋەككۇل قىلغىناللهئهمهلگه ئاشۇرغىن، بهل باغلىساڭ

ھهقىقى ئهركهكلهرچه ئىرادە

ۋېتىـپ بىـر ئهنجـۈر سـاتقۇچىنى مالىك ئىبنى دىنار بىر كۈنى بـازاردىن ئۆتـۈپ كېتى كۆردى ۋە ئهنجۈر يىگۈسى كهلدى، لېكىن ئۇنىڭـدا پـۇل يـوق ئىـدى، ئـۇ باققالـدىن نېسىگه بېرىشنى ئۆتۈندى، بىراق باققال ئۇنىمىدى، مالىك يهنه باققالغا ئاياق كىيمىنـى

.گۆرۆگه قويۇپ تۇرۇپ ئهنجۈر ئالماقچى بولدىيۇ، مهقسهتكه يېتهلمىدىكىشـىلهر باققالنىـڭ قېشـىغا كېلىـپ، ھېلىقـى . شۇنىڭ بىلهن مالىك قايتىـپ كهتتـى

خېرىدارنىڭ كىملىكىنـى بىلدۈرگهنـدىن كېـيىن، باققـال ئـۆز قـۇلى ئـارقىلىق مالىكقـا ئـۇ بـۇ ئهنجـۈرلهرنى قۇبـۇل « :ھارۋىدىكى بارلىق ئهنجۈرنى ئهۋەتتـى ۋە ئـۇ قۇلىغـا

.دېدى» ۈچۈن ئازاتسهنرازىلىقى ئ اللهقىلىدىغان بولسىال، سهن باققالنىڭ قۇلى ئازاتلىققا ئېرىشىش ئۈچۈن بارلىق تىرىشچانلىقىنى كۆرسىتىشنى خىيال

بېرىـپ خوجايىنىڭغـا « :قىلغان ھالدا مالىكنىڭ ئۆيگه باردى، ئهمما مالىـك ئۇنىڭغـا مالىك ئىبنى دىنار دىننى سېتىپ ئهنجۈر يېمهيدۇ، مالىـك قىيـامهت كـۈنىگه ! ئېيتىقىن

.دېدى » ر ئهنجۈر يىمهسلىككه قهسهم قىلغانقهدە. دېـدى » تهقسىر بۇنى ئالسىال، بۇ ئارقىلىق مهن ئازاتلىققا ئېرىشمهن« :قۇل ئۇنىڭغاسهن ئازاتلىققا ئېرىشكىنىڭ بىلهن مهن بۇ ئارقىلىق قۇللۇققـا گىرىپتـار «مالىك ئۇنىڭغا

.دېدى» بولىمهن

45 رەببىمىزنىڭ خۇرسهنلىكى

ى دەپ ئاھـانهتكه ئۇچرىغـانلىقىنى مالىك ئۆز ھهۋىسىنى دەپ خارلىنىپ، قورسـىقىن باالسـىغا يـۈگهن سـېلىپ -تونۇپ يهتكهچكه، ئۆزىنى ئهدەپلهش يۈزىسىدىن، نهپسـى

.ئۇنى چېنىقتۇرۇش يۈزىسىدىن ئهنجۈر يېيىشنى ئۆزىگه ھارام قىلغان ئىدىھهۋەسكه قۇل بولۇپ خاتـالىق ئازگاللىرىغـا چۈشـۈپ -شهيتانغا ئالدىنىپ، نهپسى

ــېم ــدىغانالر ن ــۈزىنى كېتى ــداقالر ئ ــدۇ؟ ئۇن ــرادىگه كېلهلمهي ــۇنداق ئې ه ئۈچــۈن مۇشپهسكهشلىك، پهسلىك ئازگاللىرىدىن قۇتۇلدۇرۇشنى ئويلىماستىن، ئۆزىنى بىچارە ھالغـا

چۈشۈرۈپ قويۇشقا رازى بولغىنى نېمىسى؟

پوالتتهك ئېرادىگه ئىگه كىشىلهر

بىر كـۈنى ئـۇ قاسسـاپالر سهلهمه ئىبنى دىنار ئهينى ئىبرەتنى چۈشۈنۈپ يهتكهچكه، « :دېيىشـتى، سـهلهمه » بۇ سېمىز گـۆش، سېتىۋالسـىال « :ئالدىدىن ئۆتكهن چاغدا ئۇالر

» پـۇلنى كېيىـنگه قالـدۇرايلى « :دېـدى، ئـۇالر » مهندە ئۇنىڭغا بهرگۈدەك پـۇل يـوق .دەپ جاۋاپ بهردى» مهن ئۆزەمنى كېيىنگه قالدۇراي« :دېۋىدى، ئۇ

ھـاللىرىنى -ئىبرەتنى بىلگهچكه، كىشىلهر ئۇنىڭغـا ئهرز ئىبراھىم ئىبنى ئهدھهممۇ بۇ ــپ ــى « :ئېيتى ــلهپ كهتت ــۆش بهك قىممهت ــا» گ ــكهندە، ئۇالرغ ــۇنى « :دېيش ــىلهر ئ س

دېگهن ئىدى، يهنى ئۇ گۆشنى سېتىۋاالمىساڭال بولىدىغۇ، دېمهكچـى » ئهرزانالشتۇرۇڭالر .ئىدى

:الق سالغىنئىبنى سهمئۇن ئېيتقان بۇ ھېكمهتلىك سۆزگه قۇ! قېرىندىشىمقىممىتىنـى سـاقالش -گۇناھالرنىڭ چاكىنا نهرسىلهر ئىكهنلىكىنـى كـۆرۈپ، قهدىـر «

ــول ــادىتىمگه ئايلىنىشــقا ي ــۇ مېنىــڭ ئ ــدىم، ئ ــان ئى ــا يولىمىغ يۈزىســىدىن ئۇنىڭغ .»تاپالمىدى

نىڭ بهرىكهتلىرىگه چۈمۈلۈپ، ياخشىلىقلىرىغا اللهسىز يهنه مۇنداق ئېرادە ئارقىلىق نلىقىڭىزنى ئويلىدىڭىزمۇ؟غهرق بولىدىغا

ئهبۇ ھهزم سهلهمه ئىبنى دىنارنىڭ دىلالرنى يۇرىتىدىغان بۇ سۆزىگه قـۇالق سـېلىپ نهپسانى دۇنيارىڭ تۈزەلگهندە چوڭ گۇناھلىرىڭ كهچۈرۈلىدۇ؛ بهنـدە گۇنـاھ « :بېقىڭ

.»قىلماسلىققا ئېرادە باغلىغان چاغدا، غهلبىلهر ئۇنىڭغا قۇچاق ئاچىدۇغا قۇۋۋەتسىز، خاتالىقتىن باشقىسىغا ئېرادىسىز بىلى بوش، غهيرەتسـىز گۇناھتىن باشقى

!ئىنسانالرنىڭ ھالىغا ۋاي

46 رەببىمىزنىڭ خۇرسهنلىكى

ھهۋەسكه غهرق بولغان قهلبكه نهچارە، .شهيتانغا رايىشۇ، رەھمانغا ئاسى

تهۋبىگه نهسىههت قىلساڭ ئۇنىماي، !گۇناھقا تهلپۈنهر نهپسى باالسى

ھېكمهت

ىدا جهڭـگه ئاتالنغـان مۇجاھىـدالر بىـلهن ۋىداالشـقان يول اللهفۇزەيل ئىبنى ئىياز

تهۋبه قىلىپ تۇرۇڭالر، چۈنكى قـېلىچ قايتۇرالمىغـاننى « :چاغدا مۇنداق دەپ تاپىاليتتى .»تهۋبه قايتۇرااليدۇ

تهۋبىڭىزنى سىناپ كۆرۈڭ

...مهغپىرەت تىلهش باشقا نهرسه، تهۋبه باشقا نهرسه

مهغپىـرەت . ه ئهمهلىـيهت ئـارقىلىق بولىـدۇ مهغپىرەت تىلهش سـۆز ئـارقىلىق، تهۋب ــا ــۆمىنال ۋايىغ ــى م ــا تهۋبىن ــدۇ، ئهمم ــدا قىالالي ــاپىقمۇ جايى ــۇ، مۇن ــنى مۆمىنم تىلهش

تهرەپـكه قـايتىش ئېالنـى، ئهممـا تهۋبه الـله يهتكۈزەلهيدۇ، مهغپىرەت تىلهش بولسا، { :تائـاال الـله شـۇنىڭ ئۈچـۈن . بىلهن ئۆزۈڭنىڭ ئارىسىنى ئىسالھ قىلىشـتۇر اللهبولسا

ـ 52ھۇد سۈرىسى، (} !رەببىڭالردىن مهغپىرەت تىلهڭالر، ئاندىن ئۇنىڭغا تهۋبه قىلىڭالرشـۇڭا يامـانلىق ئارقىسـىدىن ياخشـىلىق قىلمايـدىغان، گۇناھنىـڭ . دېـگهن ) ئايهت

كهينىدىن تائهتكه بېرىلمهيدىغان ھهر قانـداق تهۋبه قىلغۇچىنىـڭ تهۋبىسـى نـاجىنس كىشـىنىڭ مۇشـۇ يـولنىال شۇنىڭ ئۈچـۈن ھهر قانـداق بىـر سـالىه دەل. ھهم گۇمانلىقتۇر

.تۇتقانلىقىنى ئۈچىرتىسهنئۆمهر ئىبنى خهتتاب باغچىسى بىلهن مهشغۇل بولۇپ نامازغـا كېچىكىـپ قالغاچقـا *

.سهدىقه بهرگهنئۇنىڭ ئوغلى ئابـدۇلالمۇ مۇشـۇنداق يـول تۇتقـان، ئـۇ جامـائهت بىـلهن نامـاز *

.ا، كېيىنكى ناماز بىلهن بىرگه نهپلى نامازالرنى ئوقۇيتىئوقۇيالماي قالغىنىدئهززە ئۆمهر ئىبنى ئابدۇلئهزىزنىڭ سىڭلىسى ئۇممۇل بهنىننىڭ قېشـىغا بىـر كـۈنى *

:خانىم كىرىپ كهلگهندە، ئۇنىڭ ئاشىقى شائىر كۈسهييىرىنىڭ

47 رەببىمىزنىڭ خۇرسهنلىكى

قهرزدارالر قهرزىنى تۈگهتتى تامام، ...قهرزىنى تۆلىمهي قىينايدۇ ئهززە

ېگهن سۆزىدىكى بۇ قهرزىنىڭ زادى نېمىلىكىنى سورىغان، ئهززە ئۇنىڭغا ئۆزىنىـڭ دبىر قېتىم سۆيۈۋېلىشىغا ۋەدە قىلغـانلىقىنى، ئهممـا بـۇنى ئورۇنداشـتىن قىينالغـانلىقىنى

» !ۋەدەڭنى ئورۇندىغىن، گۇناسـى ماڭـا بولسـۇن « :ئېيتىقاندا، ئۇممۇل بهنىن ئۇنىڭغا .ئۈچۈن تهۋبه قىلىپ قىرىق نهپهر قۇلنى ئازات قىلغاندەپ تاشلىغان ۋە مۇشۇ سۆزى

مهقبــۇل تهۋبىنىــڭ ئهڭ ئاساســلىق بهلگىســى تهۋبه قىلغۇچىنىــڭ تهۋبه قىلغانــدىن كېيىنكى ئهھۋالىنىڭ تهۋبه قىلىشتىن بۇرۇنقىدىن ياخشى بولۇشىدىن ئىبـارەت، بۇنـداق

بهنىـنالردەك قىلىشـىڭ ۋە ئۇممـۇل ) ئابدۇلال(بولۇش ئۈچۈن مهزكۈر ئۆمهر، ئىبنى ئۆمهر خاتالىقنىڭ تهسىرىنى يوقىتىپ، ئۆرۈلۈپ چۈشۈشكه باشلىغان ئىمان -الزىم، يهنى گۇناھ

{ :تائاالنىڭ بۇ بىشـارىتىگه قـارىغىن اللهبىنايىڭنى قايتىدىن مۇستهھكهملىشىڭ زۆرۈر، ــ 114ھـۇد سۈرىسـى، (} شۈبهىسىزكى، ياخشى ئىشالر ئارقىلىق يامان ئىشالر يۇيۇلىـدۇ

)يهتئايامان ئىشنىڭ كهينىدىن ياخشـى « :نىڭ سۆزىگه قارىغىنئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ

.»ئىش قىلغىن، ئالدىنقىسىنى ئۈچۈرۈپ تاشاليدۇشام ۋائىزى ئاتالغان ئهھمهد ئىبنى ئاسىم ئهنتاكىنىڭ بۇ سـۆزىنى ئـاڭالپ باقسـاڭ

قىلغىن، ئۆتمۈشـۈڭ نى ئىسالھ )كهلگۈسۈڭ( كهلمىشىڭ« :گۈلقهقهلىرىڭ ئېچىلىپ كېتىدۇ .»مهغپىرەت قىلىنىدۇ

ھهقىقى تهۋبه دېگهن نېمه؟

گۇنــاھتىن تهۋبه قىلىــپ قايتــا كهيــنىگه « :توغرىــدا ئــۆمهر ئىبنــى خهتتــاب بــۇ*

.دېگهن» يانماسلىق، خۇددى ساغقان سۈت ئهمچهككه يانمىغاندەكلماسلىق بهندىنىڭ ئۆتكهن گۇناھلىرىغا پۇشايمان قىلىپ، قايتى« :ھهسهن بهسىرى*

.دېگهن» ئىرادىسىگه كېلىشىتىل بىلهن ئىستىغپار ئېيتىپ، دىل بىـلهن نـادامهت چېكىـپ، بهدەننـى « :كهلبى*

.دېگهن» چىڭ تۇتۇشتۇر

48 رەببىمىزنىڭ خۇرسهنلىكى

ئۇ تۆت نهرسىنىڭ جۇغالنمىسى، تىـل بىـلهن ئىسـتىغپار « :سهئد ئىبنى مۇسهييهب* ر قىلماسلىقنى پۈكـۈش، ئېيتىش، جىسمانىي جهھهتتىن ئارىنى ئۈزۈش، قهلبىدە قايتا سادى

.دېگهن» ناچار ھهمراالردىن قول ئۈزۈش

تهۋبه قىلغاندىن كېيىن ھهزەر ئهيلىگىن

ئۇنىڭـدىن -تهۋبىدىن كېيىنكـى بىـر خاتـالىق « :يهھيا ئىبنى مۇئاز مۇنداق دېگهن .»خاتلىقتىن يامان 70بۇرۇنقى

تهۋبه ئىشىكنىڭ تاقىلىشى

:لدىال تاقىلىپ كېتىدۇتهۋبه ئىشكى پهقهت تۆۋەندىكى ئهھۋا

تهۋبىنىـڭ « :ئېيتقـانكى ئهلهيهىسسـاالم رەسـۇلۇلالھ . قۇياش غهرىپتىن چىققاندا. 1ئىككى يان بوسۇغىسىنىڭ ئارىلىقى شـهرق بىـلهن غهرپـتهك كېلىـدىغان ئىشـىكى بـار،

.»قۇياش غهرىپتىن چىقمىغۇچه بۇ ئىشىك تاقالمايدۇئىلگىرى ئىمـان { :المهتلىرى كۆرۈلگهنبۇ ئهھۋال قىيامهت قايىم بولۇپ، قىيامهت ئا

ئېيتمىغانالرنىڭ ياكى ئىمان ئېيتىپ ياخشـى ئىـش قىلمىغانالرنىـڭ ئىمـانى پايدىسـىز .كۈندە يۈز بېرىدۇ) ـ ئايهت 158ئهنئام سۈرىسى، (، }بولغان

ئهلهيهىسسـاالم رەسۇلۇلالھ. جان ھهلقۇمغا كېلىپ، ماالئىكىلهرنى كۆرگهن چاغدا. 2بهندىسـىنىڭ تهۋبىسـىنى قۇبـۇل الـله جېنى ھهلقۇمىغـا يهتمىسـىال، «:مۇنداق دېگهن

نېمىشقا؟ چۈنكى بۇ چاغدا بهندىنىڭ كـۆز ئالـدى ئېچىلىـپ، جـان ئـالغۇچى . »قىلىدۇدە، دەل مۇشۇ پهيتته ئىمـان ئېيتقۇسـى كېلىـدۇ، بۇنـداق -پهرىشتىلهرنى ئېنىق كۆرىدۇ

ۇ ھېچقانـداق پايدىسـى بولمايـدۇ، ئىماننىڭ قىممىتى بولمايدۇ، بۇ چاغدىكى تهۋبىنىڭمئۆلۈم قهھرى يېتىپ كهلمىسـىال، تهۋبه ئـالىمى « :ئىبنى ئۆمهر بۇ ھهقته مۇنداق دېگهن

.»كهڭدۇر« :بهســىرىيلىك تــابىئى ئهبــۇ مىجــلهز سهنۇســىنىڭ ســۆزىمۇ بــۇ ھهقــته ئېيتىلغــان

.»ماالئىكىلهرنى ئېنىق كۆرمىسىال، بهندىنىڭ تهۋبه قىلىش پۇرسىتى بولىدۇ

هۋبه قىلغۇچىالرنىڭ ياردەمچىسىت

49 رەببىمىزنىڭ خۇرسهنلىكى

ــلى. 1 ــا بېرىلمهســـــــــــــــ ــۇرۇق ئارزۇغـــــــــــــــ قـــــــــــــــ

ــن ــادەت قىلغى ــدەك ئىب ــۈپ كېتىدىغان ــاخىرەت ئۈچــۈن ئهته ئۆل ــۇلۇلالھ! ك، ئ رەس .مانا مۇشۇنداق نهسىههت قىلغان ئىدى ئهلهيهىسساالمسهن تهۋبه قىلماي !تهۋبهڭنى كېچىكتۇرۇپ، ئۇيقۇغا بېرىلگهن بۇرادىرىم ! قېرىندشىم

توسـاتتىن يۈرگهن ھالـدا تۇيۇقسـىز ئۆلـۈم يېتىـپ كهلسـه قانـداق قىالرسـهن؟ يـاكى غهيىپـتىن خهۋەردار ! ئۆلمهسلىككه ئۆلۈم پهرىشتىسى بىلهن توختام تۈزۈۋالغانمۇسـهن؟

بولۇپ ئۆلۈم خهۋىرىڭنى بىلىۋالدىڭمۇ ياكى تهۋبه قىلمىغۇچه جېنىڭنـى ئالمايـدىغانغا !تىن ۋەدە ئېلىۋالدىڭمۇ؟؟الله

ـ ! ۋاقىتنـى كهيـنىگه سوزۇشـتىن ھهزەر قىـل ! تهۋبه قىلغۇچى قېرىندىشىم ۇ، ۋەيـران ب{ :تائـاال ئـۇالر ھهققىـدە الـله بولغانالرنىڭ چارىسى، گهدەنكهشلهرنىڭ دەسمايىسـى، ـ 25مـۇھهممهد سۈرىسـى، (، }شهيتان ئۇالرغا چىرايلىق كۆرسهتتى، كۆڭلىنى تىندۇردى

.دېگهن) ئايهتشهيتان ئۇالرنىڭ خاتـالىقلىرىنى ئۇالرغـا بېـزەپ « :ھهسهن بۇ ئايهتنىڭ تهپسىرىدە

.، دېگهن»پ، قۇرۇق ئارزۇ سېلىپ قويدىكۆرسىتىبهلكــى ئىنســان كهلگۈسـى ھاياتىــدا گۇناھقــا { :تائــاال يهنه ئــۇالر ھهققىـدە الـله

ئىبنى ئابباس تهپسىر . دېگهن) ـ ئايهت 5قىيامهت سۈرىسى، (، }ئهۋزەيلىمهكچى بولىدۇ .، دېگهن»يهنى گۇناھنى قىلغان بولسىمۇ، تهۋبىسىنى كېچىكتۈرىدۇ« :قىلىپئۇالر غهيب ئىشلىرى ئۈستىدە يىراق جايـدىن قارىسـىغا { :تائاال يهنه بۇ ھهقته هالل

.دېگهن} ـ ئايهت53سهبه سۈرىسى، {، }سۆزلهيدۇئۇالرغا تهۋبه قىلىڭالر دېيىلسه، مانا بۇنىڭـدىن « :ئىكرەمه بۇ ئايهتنى تهپسىر قىلىپ

ۇددى بىـر تـۈپ تهۋبىنى كهينىگه سـوزغۇچى خـ . ، دېگهن»كېيىن دەپ كهينىگه سوزىدۇدەپ » ئهته قىاليچـۇ « :دەرەخنى قومۇرۇپ تاشلىماقچى بولسىمۇ، دەل ئهمـگهك ۋاختىـدا

كېچىكتۈرۈپ، ئهتىسى كهلسه يهنه ئهتىسىگه كېچىكتۈرۈۋېرىپ دەرەخ يوغىنـاپ كېتىـپ . قومۇرۇشقا تېخىمۇ ئامالسىز قالغان ئادەمگه ئوخشايدۇ

ئۆيۈڭنى بېزەيسهن تولدۇرۇپ مۈلۈككه، .سۇن، ئىگىسى باشقىدۇر بهلكىمكىم بىل

دە،" ئۆگۈن".."ئهته"ئىنساننىڭ ئارزۇسى ...دەپ ھهممىدىن ئايرىالر ھهر كىم" ئهته"

50 رەببىمىزنىڭ خۇرسهنلىكى

تهۋبه قىلغۇچىالر بىلهن ئارىلىشىش. 2

تهۋبه قىلغۇچىالر « :ئۆمهر فارۇق رەزىيهلالھۇ ئهنهۇ بىزگه مۇشۇنداق نهسىههت قىلغان .»ڭ قهلبى تېخىمۇ ساپ بولىدۇبىلهن ئارىلىشىپ ئۆتۈڭالر، ئۇالرنى

يۇقسۇلالر سـهدىقه، ياخشـىلىق، زاكـات يـاكى ئېهسـان تهمهسـىدە ! قېرىنداشلىرىمبايالرنىڭ داستىخانلىرىنى ئىزدەيدۇ، بۇالرنىڭ ھهممىسىگه ئېرىشـهلمىگهن تهقـدىردىمۇ

-بىر ۋاقلىق كهچلىك تاماقتىن قۇرۇق قالمايـدۇ؛ سـاۋاپالرغا يۇقسـۇل بهنـدىلهر تـائهت زىكرى ساھىبلىرىنىڭ داستىخانلىرىدىن قهلـب ھـۇزۇرىنى، -ادەت بايلىرىنىڭ ۋە دۇئائىب

!رەھمهتنىڭ غهنىمهتلىرىنى ئىزدىسه بولمامدۇ؟ -دۇئا ئىجابىتىنى، بهرىكهتياخشـىالر سـىلهردىن زىـرىككىچه ئۇالرغـا يېپىشـىڭالر، سـىلهردىن ! قېرىنداشلىرىم

بىرەرسى سـىلهرگه دۇئـا . هرگىز ئايرىلماڭالرماالللىق كۆرمهي قارشى ئالسىال ئۇالردىن ھئىنايهت قىلىپ ئىجابهت بهركىتىنى كۆرۈپ قاالرسىلهر، خۇددى ئهلى ئىبنـى ئابـدۇرەھىم

نىڭ زىكـرىگه بهنـت بولغـان اللهمهنسهرى ئىبنى مهغلىس « :ئهلغهزائورى ئېيتقاندەكنلىقىنى پهيتته ئۇنىڭ ئىشىكىنى چهكـكهن ئىـدىم، ئۇنىـڭ مۇنـداق دەپ دۇئـا قىلغـا

مېنى سېنىڭ زىكرىڭدىن بۇراۋاتقـان ئـۇ ئـادەمنى مهنـدىن ! اللهئى ‹: ئاڭالپ قالدىمشۇنىڭ بىلهن بۇ دۇئانىـڭ بهرىكىتـى ئـارقىلىق مهن . ›!خاالس قىلىپ ئۆزەڭگه قاراتقىن

.»قىرىق يىلغىچه ھهلهب شهھرىدىن پىيادە ھهرەمگه بېرىپ ھهج قىاللىدىم

ھېكمهت

بهلكىم سىز ناچار ئادەمسىز، ئۆزىڭىزدىنمـۇ « :ندەرى ئېيتىقانئىبنى ئاتائۇلال ئىسكه .»ناچار ئادەم بىلهن بىلله بولسىڭىز ياخشى تهرىپىڭىز كۆرۈلىشى مۈمكىن

نىڭ نىمهتلىرىنى كۆز ئالدىغا كهلتۈرۈش ۋە ئۆز كهمچىلىكنى كۆرۈپ يېتىشالله. 3

! نېمه دېـگهن زور ! كۆپئۆز بهندىلىرىگه ئاتا قىلىۋاتقان نىمهتلهر نېمه دېگهن اللهبىزنـى الـله شـۇنداق تۇرۇغلۇقمـۇ، ! ھالبۇكى بىز ئۇنىڭغا شۈكرى قىلىشـتا بهكمـۇ يىـراق

نىمهتلىرىدىن مهھرۇم قىلمايدۇ؛ بىز ئىنئام قىلغۇچىغا كۆپ ئاسىيلىق قىلساقمۇ، ئۇ بىزدىن ۇ، ئـۇ ئۇنىڭ غهزىپىگه بهكمۇ كۆپ قېتىم اليىق بولـۇپ قالسـاقم ! ئىنئاملىرىنى ئايىمايدۇ

51 رەببىمىزنىڭ خۇرسهنلىكى

بۇ ھهقته تهپهككۈر قىلىـش پهرۋەردىگارىـدىن ! يهنىال بىزنى رەھمىتىدىن قوغلىۋەتمهيدۇ ! تهۋبه قىلىشتۇر -ھايا قىلىشنىڭ بىر تۈرى . ھايا قىلىشقا زور ياردەم بېرىدۇ

سـهييىدۇل ) نىمهتلهرگه غهرق بولـۇش ۋە كهمچىلىكنـى كـۆرۈپ يېـتىش (بۇ مهزمۇن ــدىكى ھهدىســته ــان، ســهييىدۇل ئىســتىغپار ھهققى ــا قويۇلغ ــۇ رۇشــهن ئوتتورىغ بهكم

الـله ئىستىغپارنى تـاڭ ئاتقانـدا ئېيتىـپ، دەل شـۇ كـۈنى ئۆلـۈپ كهتـكهن ئـادەمگه جهننهتكه كرىش مۇكاپاتىنى بېرىدىغانلىقى، كهچته ئېيتىپ يېتىپ شۇ كېچىسـى ئۆلـۈپ

.كهتكهن كىشىگىمۇ جهننهت ئىشىكى ئۇچۇقلۇقى مهلۇم

سهييىدۇل ئىستىغپار مېنـى ياراتتىـڭ، ! ، سهن مېنىڭ رەببىمسهن، سهندىن باشقا ھېچ ئىالھ يوقاللهئى «

ئهھدىلىرىمــدە -مهن ســېنىڭ بهنــدەڭمهن، قۇربىمنىــڭ يېتىشــچه ســاڭا بهرگهن ۋەدە قىلغان يامان ئىشلىرىمدىن ساڭا پاناھ تىلهيمهن، ماڭا بهرگهن نىمهتلىرىـڭ . تۇرىمهن

بىلهن قايتىمهن، مېنىڭ گۇنـاھلىرىمنى مهغپىـرەت ئارقىلىق ئۆزەڭگه قايتىمهن، گۇناھىم .»قىلغايسهن، چۈنكى گۇناھالرنى پهقهتال سهن مهغپىرەت قىلىسهن

نىڭ كهچۈرۈمىنىڭ كهڭلىكىنى بىلىشالله. 4

سـهن ! كىم بىلهن مۇئـامىله قىلىۋاتقـانلىقىڭنى بىلگىـن ! تهۋبه قىلغۇچى قېرىندىشىمقويغان، گۇناھكارالرغا قـايتىش يـولى ھـازىرالپ كۇففارالرغىمۇ تهۋبه قىلىشنى ئوتتورىغا

پهسكهشلهرگه پۇرسهت بهرگهن زات -بهرگهن زات بىلهن، ئۆز سېخىلىقى ئارقىلىق بۇزۇقبىــلهن مۇئــامىله قىلىۋاتىســهن؛ غهزىپىــدىن رەھمىتــى ئۆتــۈپ كهتــكهن زات بىــلهن،

هر ئـۇ زات ئهگ. كهچۈرۈمى ئازابىنى بېسىپ چۈشكهن زات بىلهن مۇئامىله قىلىۋاتىسـهن پۈتۈن مهخلۇقاتالرنى كهچۈرسىمۇ، بۇ تۈپهيلى ئۇنىڭ مۈلكىدىن ھـېچ نهرسـه كهمـلهپ

ئهگهر سـىلهر شـۈكرى قىلسـاڭالر ۋە ئىمـان ئېيتسـاڭالر { :قالمايدۇ، ئۇ ئـۆزى ھهققىـدە .دېگهن) ـ ئايهت 147نىسا سۈرىسى، (، }سىلهرنى ئازاپالپ نېمه قىلىدۇ؟

دۇر؛ ئهگهردە سهن گۇناھ ) تهۋۋاب(قىلغۇچى قۇبۇلتهۋبىنى كۆپ -ئۇنىڭ بىر ئىسمى گۇنـاھ ! قىلمايدىغان بولساڭ، ئۇ قۇرئان كهرىمدە بۇ سۈپهت بىـلهن تونۇلمـاس ئىـدى

!بولمىسا تهۋبه نېمه ئىش قىلسۇن؟

52 رەببىمىزنىڭ خۇرسهنلىكى

مهن گۇنـاھ قىلـدىم، ! ئى رەببىم -بهندىنىڭ ئاغزىدىن چىقىدىغان ئهڭ گۈزەل سۆز دېگهن ! يامانلىق ئۆتكۈزدۈم! ئى رەببىم! ۆتكۈزدۈمئى پهرۋەردىگارىم، مهن خاتالىق ئ

ئـى بهنـدەم، : سۆزدۇر؛ تهۋبىنى قۇبۇل قىلغۇچى، رەھىمدىل زاتـتىن بـۇ چاغـدا دەرھـال دېـگهن ! ئـى بهنـدەم كهچـۈردۈم ! ئى بهندەم كهڭچىللىك قىلـدىم ! مهغپىرەت قىلدىم ...جاۋاب قايتىدۇ

قۇللىرى قېرىسا، ئىسىل خوجايىن، .هرچه بوشىتار دايىمقۇللۇقتىن مهردل

سهن چهكسىز سېخىسهن، گۇناھكار قۇلمهن، !قېرىدىشىم، دەۋزەختىن بوشات ئىالھىم

:ئاخىرقى سۆزىمىز شۇكىھهر كېچىسى ئۇخالشتىن ئىلگىرى شهرتلىرىنى تۇلۇق ھازىرلىغان ھالدا تهۋبىڭىزنـى *

خىرقى قېتىملىـق يېڭىالپ تۇرۇڭ؛ بهلكىم بۇ سىز ئۈچۈن قىيامهت كۈنىال ئويغىنىدىغان ئـا !ئۇيقۇ بولۇپ قېلىشى مۈمكىن

باشــقىالرنىڭ ھهققىنــى ئــۆز ئىگىللىــرىگه قــايتۇرۇپ بېرىــڭ؛ بــۇ ئــارقىلىق تهۋبه * .مۇكهممهل بولىدۇ

ــا، * ــپ تۇرس ــرەت تهلهپ قىلى ــم مهغپى ــلهكىمكــى دايى ــر ال ــۇ كىشــىنىڭ ھهر بى ئلىمىغـان يهردىـن رىزقـى قايغۇلىرىنى كۆتىرىۋېتىدۇ ۋە ئوي -قىيىنچىلىقىنى تۈگىتىپ، غهم

.ئاتا قىلىدۇتىــن مهغپىــرەت تىــلهڭ؛ مهغپىــرەت تىلهشــته ئــاددى اللهقېــتىم 100ھهر كــۈنى *

دىـن الـله ئهسـتهغپىرۇلالھهل ئهزىـم، يهنـى، ئۇلـۇغ : مهسـىلهن (سۆزلهرنى قوللىنىڭ ).مهغپىرەت تىلهيمهن، دېگهندەك

رۈپ تاشـاليدۇ؛ ئهمهلنـى يامانلىق كهينىدىن ياخشىلىق قىلىڭ، يامانلىقنى ئۆچـۈ * ئهمهل ئارقىلىق يۇيۇڭ، يامانلىقنى ياخشىلىق ئارقىلىق يوق قىلىڭ؛ بىلىشىڭىز الزىمكى،

تهۋبه قىلغاندىن كېيىن تهۋبه قىلىشتىن بۇرۇنقىغا -مهقبۇل تهۋبىنىڭ بهلگىلىرىدىن بىرى .قارىغاندا ياخشىلىنىشنىڭ كۆرىلىشىدۇر

قهلبنىڭ ئېزىلىشى، ياشنىڭ تۆكۈلىشـى، -رىدىن ھهقىقى تهۋبه قىلغۇچىنىڭ بهلگىلى* باشقىالردىن نهسىههت تهلهپ قىلىـش؛ زىكـرى تهسـبىه سـورۇنلىرىغا يـۈزلىنىش، دۇنيـا

.نىمهتلىرىگه زىيادە بېرىلمهسلىك، ئاخىرەت ھهققىدە ئويلىنىش قاتارلىقالر بار

53 رەببىمىزنىڭ خۇرسهنلىكى

بولمىسـىڭىزمۇ ناچار ھهمراالردىن قول ئۈزۈڭ؛ بۇ ئهھۋالدا ئىپار ساتقۇچىغا ھهمـرا * مهيلى؛ يامان ھهمراالرنىـڭ قېشـىدا بولۇشـقا ھهرگىـز ئىنـتىلمهڭ، چـۈنكى ئـۇ كـۈرەك

. كىيمىڭىزنى كۆيدۈرەر ياكى ئۇنىڭـدىن بهدبـۇي پۇراققـا ئىرىشهسـىز -باسقۇچى بولۇپ ئىنسان ئۆزىنىڭ دوستىنىڭ دىنىدا بولىدۇ، دوستلىشىدىغان كىشىلىرىگه « :رەسۇلىمىزنىڭ

.دېگهن ھهدىسنى يادىڭىزدا تۇتۇڭ» دىققهت قىلسۇن بىرىڭالر ئوبدان .كهچلهردە سهييىدۇل ئىستىغپارنى ئوقۇشنى ئۇنتۇماڭ -ئهتىگهن * ئىرادىڭىزنى چىڭىتىپ، روھىڭىزنى بهردەم قۇرۇپ چىقىشقا تىرىشىڭ، بۇنى بـۇرۇنقى *

ــارقىلىق قىالاليســىز ــۆزگهرتىش ئ ــادەتلىرىڭىزنى ئ ــۇخالڭ؛ غهرق. ئ ھۇشــيار ھــالهتته ئ، تويغـۇدەك تامـاق يهڭ، ئاچلىققـا چىـداپ روزا تۇتـۇڭ )بامداتقا(ئۇيقۇدىن ئويغۇنۇڭ

). نهپلى روزا( نهپسى ۋە شهيتانغا بويسۇنما ھهرگىز، .نهسىههت قىلىشسا قۇالق سالما ھهم

ئىككىسى بولمىسۇن ئاغىنهڭ، باشچىڭ، .بىلىسهن قاپقانغا ئالدۇرار قهدەم

نهدە ؟ الله

ئهبۇ شادى دوكتۇر خالىد:ئاپتۇرى

ھىاللى:تهرجىمه قىلغۇچى

55 الله نهدە؟

ئۆتهر بولساڭ پاراغهتته، زامانهم بۇ دېمه ھهرگىز .مېنى بايقاپ تۇرار بۇ سائهتته رەببىم :دېگىن دائىم

لهھزە، بىرەر قىالر الله بىپهرۋالىق دەپ ئويلىما ......بواللمايسهن نه خىلۋەتته خهۋەرداردۇر ئهسرارىڭدىن

:قۇرئان كهرىم جىلۋىسىدىن .ئايهت-14ئهلهق سۈرىسى )اللهنىڭ كۆرۈپ تۇرىدىغانلىقىنى ئۇ بىلمهمدۇ؟(

:كىتاپچهئادەملهردىن يوشۇرۇن ، اللهنىڭ ئۆزلىرىنى كۈزىتىپ تۇرىدىغانلىقىغا سهل قاراپ

اللهغا خۇددى كۆز نلىقىنى ئهسلهپ،اللهدىن يوشۇرااليدىغا، ئىشالرنى قىلماقچى بولسىمۇئالدىلىرىدا تۇرغاندەك سهمىمى ئىبادەت قىلىش ۋە ئۇنىڭدىن ھهقىقى يوسۇندا قورقۇش

.ئۈمىددە تۆھپه قىلىندى دېگهنيولىغا يۈزلىنهر

:كىتاپچىنىڭ مهزمۇنى !قهدىرلىك دوستۇم،دوزاخ ئوتىدىن ساقلىنىڭ* ! اللهدىن ھهقىقى ھايا قىلىڭ بۇرادىرىم،* اللهدىن قورقۇشنىڭ نادىر ئۈلگىلىرى* ھايا قىلىشنى قانداق ئۆگىنىش كېرەك؟* اللهنىڭ مهخلۇقاتلىرى ئالدىدىكى قىممىتىڭ قانچىلىك؟*

:ھايا قىلىش ۋاقتى يىتىپ كهلدى :ئۆزۈڭدىن-1

كۆرۈپ تۇرىدىغان ۋە قىيامهت كۈنى سېنىالله ساڭا نهدە بولۇشۇڭدىن قهتىئىنهزەر دوزاخ دەرۋازىسى ئالدىدائۆزۈڭگه گۇۋاھ بولىدىغان كۆزەتكۈچى قىلىپ اللهنىڭ ئالدىدا

.كۆزۈڭ ۋە تىرەڭدىن ھايا قىلغىن ياراتقان ئۆز قۇلىقىڭ، ئۇالر دوزاخقا كهلگهن چاغدا ئۇالرنىڭ كۆزلىرى ۋە قۇالقلىرى، (:الله تائاال دەيدۇ

.)ئايهت.-20ىسى فۇسسىلهت سۈر( ).تىرىلىرى ئۇالرنىڭ قىلمىشى ھهققىدە گۇۋاھ بىرىدۇئهنهس .مۇ دەل مۇشۇ تۈپهيلى كۈلۈپ تاشلىغان ئىدىئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ

:ئىبنى مالىك مۇنداق بايان قىلغان

56 الله نهدە؟

نېمىگه :"ئۇ كۈلۈپ تاشالپ نىڭ ئالدىدا تۇراتتۇق،ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھى ياخشى الله ۋە اللهنىڭ رەسۇل ‹‹:بىز دەپ سورىدى، "كۈلگىنىمنى بىلدىڭالرمۇ؟

‹‹:مۇنداق دېدى ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ .دەپ جاۋاپ بهردۇق!" بىلگۈچىدۇرئى :" بهندە مۇنداق دەيدۇ اللهنىڭ ئۆز بهندىسىگه قىلىدىغان سۆزىگه كۈلىۋاتىمهن،

!"شۇنداق :"الله ئۇنىڭغا جاۋابهن "مېنى زۇلۇمدىن ساقاليتتىڭغۇ؟ !پهرۋاردىگارىمئۇنداقتا مهن ئۆزەمگه ئۆزەمدىن باشقا گۇۋاھچى :"غائاندىن بهندە ئۇنىڭ. دەيدۇ

ئاندىن الله ئۇ :مۇنداق دېدى ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ". بولىشىغا ئۇنىمايمهنئهزالىرى دەيدۇ، !"سۆزله :"ئۇنىڭ ئهزالىرىغا بهندىنىڭ ئاغزىنى پېچهتلىۋېتىپ،ڭ سۆزلهش ئىقتىدارىنى ىسېنئاندىن الله بهندىنى ...ئۇنىڭ قىلمىشلىرىنى سۆزلهپ چىقىدۇ

!سىلهردىن جاق تويدۇم ":شۇ چاغدا بهندە ئۆز ئهزالىرىغا كايىپ ئهسلىگه كهلتۈرىدۇ، ...دەيدۇ !"مهن دەل سىلهر ئۈچۈن جاپا چهككهنتىمغۇ

مۇشۇنىڭغا ئوخشاش الله تائاالدىن ۋە ئاخىرەت كۈنىنىڭ تهييارلىقىدىن يۈز سىلهر { :الله مۇنداق خىتاب قىلىدۇدوزاخ ئهھلىگه ھېساب كۈنى ئۆرىگهنلهرگه،

كۆزۈڭالرنىڭ، تېرىلىرىڭالرنىڭ سىلهرنىڭ ، قۇلىقىڭالرنىڭ )دۇنيادىكى چېغىڭالردا(يهنى يامان ئىشالرنى ( –زىيىنىڭالرغا گۇۋاھلىق بېرىشىدىن ساقالنمىغان ئىدىڭالر

ۋەھالهنكى رەسۋا بولۇشتىن قورقۇپ كىشىلهردىن يوشۇرغان ئىدىڭالر، قىلغان چېغىڭالردا،ئهزالىرىڭالرنىڭ سىلهرنىڭ زىيىنىڭالرغا گۇۋاھلىق بېرىدىغانلىقىنى گۇمان قىلمىغان

دەپ گۇمان » بىلمهيدۇ الله«لېكىن سىلهر قىلمىشىڭالردىن نۇرغۇن ئىشالرنى )ئىدىڭالر .)ئايهت-22سۈرە فۇسسىلهت ( }.قىلدىڭالر

دۇردانه

:ئېيتقان سېنىىر ئهقىل دۇردانىشاملىق ئابدۇلالھ بىننى ئابدۇلالھ مۇنداق ب

كۆپىيهر گۇناھ، ئۆتهر ئۆمۈر، .خاتالىقالر تهكرار بى ئىسالھ تانالماسسهن بىر گۇناھتىنمۇ، !ئهزالىرىڭ بولغاندا گۇۋاھ قېرىماستىن ئۆتسهم دەر ئىنسان، !ئهجهب

57 الله نهدە؟

!قىلماي ئۆلۈمدىن ئاگاھ .ھايا قىلىش ۋاقتى يېتىپ كهلدى

نمهخلۇقاتالردى.2

ماالئىكىلهر، جىنالر، -ئىنسى جانسىزالر، ھاياتلىقالر، -بارلىق مهخلۇقاتالر چۈنكى،زېمىن ۋە ئوكيانالر ھهممىسى ھېچ بىر توختاپ قالماستىن اللهنى يادالپ دەرياالر، -تاغۇ

.تهسبىه ئېيتىپ تۇرىدۇنى اللهزېمىن ۋە ئۇالردىكى مهخلۇقاتالر -يهتته ئاسمان{ :الله تائاال ھهق دېگهنكى

نى پاك دەپ اللهقانداقلىكى نهرسه بولمىسۇن، )كائىناتتىكى(پاك دەپ بىلىدۇ، تىلىڭالر ئوخشاش (لېكىن سىلهر ، )نىڭ ئۇلۇغلۇقىنى سۆزلهيدۇاللهيهنى (مهدھىيلهيدۇ

ئىسرا سۈرىسى ( }. سهزمهيسىلهر سېنىئۇالرنىڭ مهدھىيى )بولمىغانلىقى ئۈچۈن )ئايهت-44

ئىبادەت قىلغۇچىالرنىڭ ئىنتايىن اللهغا مۇ بىر ھهدىسته،سساالمئهلهيهى رەسۇلۇلالھ ھهتتا ئاسمانمۇ ئۇالر بىلهن تولۇپ كهتكهنلىكىنى بىزگه مۇنداق بايان كۆپلىكىنى،

الله بىلهن قهسهمكى، ئاسمان ھهقلىق رەۋىشته غىچىرالپ تۇردى، :"قىلغان ئىدىى مهدھىيلهپ سهجدە قىلىپ تۇرغان ئاسماندىكى ھهربىر غېرىچ ئورۇندا اللهنىڭ پاكلىقىن

".پهرىشتىنىڭ پىشانىسى بارئاسمان ئالهملهرنىڭ پهرۋاردىگارى بولغان اللهغا سهجدە ، الله ھهقىقهتهن پاكتۇر

!قىلىپ تۇرغان پهرىشتىلهرنىڭ جىقلىقىدىن ۋە ئېغىرلىقىدىن غىچىرالپ ئاۋاز چىقارماقتاالله قىاللمايدىغان مهخلۇقاتالر بار، ئىنسان تهسهۋۋۇر ئهقىل يهتمهيدىغان، بهلكى،

ئۇ مهخلۇقاتالرنىڭ ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ .تهسبىه ئۈچۈن ياراتقان -ئۇالرنى زىكرى :قانداق زور ۋە قانداق چوڭ يارىتىلغانلىقىنى مۇنداق بايان قىلغان

ئهرش خادىملىرىدىن بولغان بىر خوراز توغرىسىدا ماڭا سۆزلهشكه رۇخسهت " ئۇنىڭ قۇالق ئۇنىڭ ئىككى پۇتى يهر تېگىدە،تاجىسى ئۈستىدە ئهرش تۇرىدۇ، ،قىلىندى

ڭ ئارىلىقىنىڭ مۇساپىسى يهتته يۈز يىل قۇش ئۇچقۇدەك كېلىدۇ،سېنىپۆپىكى بىلهن مۈرى .دەپ تهسبىه ئېيتىپ تۇرىدۇ "قارارگاھىڭدا پاكتۇرسهن :"ئۇ پهرىشته

!"ئۇلۇغدۇر لهال !الله بۈيۈكتۇر!سۇبههنهلالھ:"سىزمۇ ئېيتىڭ ھهر قانداق :"ھهر دائىم تهكرارالڭ سېنىنىڭ بۇ ھهدىئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ

!"ماخلۇقات ئىنسان بالىسىغا قارىغاندا اللهغا تېخىمۇ ئىتائهتچاندۇر

58 الله نهدە؟

بۇ ھهدىسنى مهشهۇر تابىئىنالردىن بولغان ئابدۇلالھ ئىبنى ئهۋن ئهلمىسرى :ئاڭالپ،دەرھال مۇنداق دېگهن

ر ئۆزى مىنگهن ئۇلىغى،كهيگهن كىيىمى ئۆزىگه قارىغاندا اللهغا تېخىمۇ بىرىڭال" "كۆپ زىكرى ئېيتىدىغانلىقىدىن ئۇيالمامدىغاندۇ؟

دوزاختا كۆيمهسلىك ئۈچۈن● :مهن شۇنداق دەپ سهندىن سوراپ باقاي!سۈيۈملۈك قېرىندىشىم

ئويالپ كۆر،ئادىشىپ قايسى بىر يۇلتۇز، خىالپ، توپىدىن ئايرىلسا مهخسهتكه نىڭ ئهمرىدىن چهتنىگهن ھامان، الله

ۋەيران بوپ،يۈكسهكتىن چۈشىدۇ غۇالپ، گۇناھكار ئاسىالر ئىبرىتى ئۈچۈن، !ئۆرتىلىپ بوشلۇقتا بولىدۇ خاراب

ھاياتىڭ قۇرۇلغان ھهق دىن ئۈستىگه، .ئوربىتىڭ،ئىچىدە ساۋاب- شهرىئهت

كائىنات گۈلتاجى،بۇرچۇڭ قالدۇرۇپ، !يولىغا قاراپ؟ كېتهمسهن زااللهت

خۇددى يۇلتۇز الله بهلگىلهپ بهرگهن ئوربىتىنى تهرك قىلسا !قېرىندىشىم اللهغائىتائهت قىلىش ئوربىتىدىن، اللهغائۆرتۈلۈپ،كۈيۈپ كهتكهندەك،ئىنسانمۇ

دۇنيادا كۆيمهستىن،دوزاختا !بويسۇنۇش يولىدىن چىقىپ كهتسه ئۆرتىلىپ كۆيىدۇۇپ كهتمه،ئوربىتىدىن بۇرۇلۇپ كهتمه،ئۆز بۇرچۇڭ شۇڭا الله يولىدىن بۇرۇل!كۆيىدۇ

!شۇندىال دوزاخ ئوتىدا كۆيۈشتىن ساقلىنااليسهن!بىلهن قارشىالشما .ھايا قىلىش ۋاقتى يېتىپ كهلدى

ماالئىكىلهردىن-3

مهلۇم قىلىپ اللهغاخاتىرلهپ،ئۇالرنى - كۆزىتىپ سېنىكىچىك قىلمىشلىرىڭنىڭ ھهممىقىلىپ،نهپهسلىرىڭنىمۇ ساناپ تۇرىدىغان سېنى تۇرىدىغان،ئىشلىرىڭنى تهقىپ

!قوغداۋاتقان ئىككى پهرىشتىدىن ھايا قىلغىنئۇخالپ قالماستىن سېنىڭ گۇناھلىرىڭنى كۆرۈپ ئۇ ئىككىسى غهپلهتته قالماستىن،بهلكى نېمىگه بۇيرۇلغان بولسا بىلمهيدۇ، سېنىتۇرىدۇ، ھالبۇكى ئۇالر گۇناھنىڭ مهنى

59 الله نهدە؟

ئىتائهت قىلساڭ اللهغا يامان ئىشلىرىڭغا گۇۋاھ بولىدۇ،-ياخشىسېنىڭ شۇنى قىلىدۇ،الله تائاال بىزگه سهن بىلهن بىر سهپته تۇرسا، گۇناھ قىلساڭ ساڭا قارشى سهپته تۇرىدۇ،

ئۇالر گۇۋاھلىقنى ئادا قىلىپ ئامانهتنى تاپشۇرۇشقا تهييار ئېيتقان شۇ كۈندە،گۇناھكارالرنىڭ ئۇنىڭدىكى ۇ،ئهمالى ئوتتۇرغا قويۇلىد -كىشلهرنىڭ نامۇ(

كىچىك -بۇ نامۇئهمالغا چوڭ! ۋاي بىزگه «:ئۇالر خاتىرىلهردىن قۇرققانلىقىنى كۆرىسهن، .)ئايهتنىڭ بىر قىسمى-49سۈرە كهھف ( .)دەيدۇ »گۇناھنىڭ ھهممىسى خاتىرلىنىپتىغۇ؟

ڭى چو بۇ ئايهتتىكى كىچىكى تهبهسسۇمنى، :"ئىبنى ئابباس مۇنداق تهپسىر قىلغان ".....كۈلكىنى كۆرسىتىدۇ

:"چىن قهلبىدىن مۇنداق نهسىههت قىلغان شۇڭالشقا مۇجاھىد ساڭا كۈيۈنۈپ،دىن "زۇلۇم" ھالبۇكى كىشىلهر مهزكۇر ئايهتتىكى خاتىرلهشتىن چۆچۈگهن،

چۈنكى ئۇششاق چۈششهك گۇناھالردىن ساقلىنىڭالر، -شۇڭا ئۇششاق چۆچۈمىگهن، ".ھاالك قىلىدۇ سېنىگۇناھالر يىغىلىپ ئېگى

يوشۇرۇن قىلغان ناشايان قىلىق، سىرىنى ساقالشقا قىاللماس ئامال، -مۇمكىنمۇ يوشۇرۇش،ئىككى پهرىشته !يېنىدا شاھىد،ھهم رەببى زۇلجهالل؟

ھېكمهت

:مالىك ئىبنى دىنار مۇنداق رىۋايهت قىلىدۇ

ئاغزىدا ن چۈشۈپ،ئۇ ئېشىگىدى ئېشهكلىك بىر ئادەم دەريانىڭ يېنىدا كېتىۋاتاتتى،بىرنى ئىسقىرتقان،شۇنىڭ بىلهن ياخشىلىق پۈتكۈچى پهرىشته بىلهن يامانلىق پۈتكۈچى

" ئۇ ئويناپ ئىسقىرىتتى :"يامانلىق پۈتكۈچى پهرىشته پهرىشته تالىشىپ قالغان،ئاندىن الله ، دەيتتى" ئۇ ئېشىكىنى سۇغۇرماقچى :"ياخشىلىق پۈتكۈچى پهرىشته، دېسه

ئۇنىڭ ئىسقىرىتقىنىنى "پهرىشته ئارقىلىق مۇنداق بۇيرۇق يهتكۈزدىئۇالرغا بىر ".الله ئۆزى چۈشىنىدۇ، خاتىرىلهڭالر

،گۇناھىڭ بولسىمۇ زەررىدەك يېنىك .سۈرۈشته باردۇر، مهقسهتلىك قىلدىڭمۇ

،يامانلىق تاپارسهن يامانلىقىڭغا

60 الله نهدە؟

.ئىزگۈلۈكلىرىڭگه ئۇتۇقالر باردۇر ،بىڭنىڭبۇ مهنا بايانى ئۇلۇغ رەب

. دا بهر قاراردۇر"زىلزال"سۈرەئى :شۇنداقال ! قېرىندىشىم

!قهۋمىڭدىكى ياخشى كىشىلهردىن ھايا قىلغىن - 4

خۇددى قهۋمىڭ ئىچىدىكى سالىه كىشىلهردىن ھايا :" رەسۇلىمىز ئېيتقانكى، چۈنكى ."اللهدىن ھايا قىلىشىڭنى تهۋسىيه قىلىمهن ، قىلغىنىڭدەك

ئهگهر ئۆز تۇققانلىرىڭدىن بىر سالىه ، چىن سۆزۈڭنى ئېيتىپ باققىنقېرىندىشىم ماڭا ئاندىن سېنى ئۆزى بىلهن ، كىشى ئۆيۈڭگه قهدەم تهشرىپ قىلىپ سېنى زىيارەت قىلسا

ھالىڭ قانداق بوالر ، ئهگهر سهن بىناماز ئادەم بولغىنىڭدا، بىلله ناماز ئوقۇشقا بۇيرىساقاراپ ، ن ئوقۇشقا تهكلىپ قىلسائىدى ؟ ياكى ئۇ تۇققىنىنڭ سېنى قۇرئا

ئۇنى ئۆتكهن يىلقى، كۆرگهندە،ئۆيۈڭدىكى قۇرئان كهرىمنى توپا بېسىپ ياتقانرامىزان ئايلىرىدىن بېرى سۈرتۈپ قويۇشقا يارىمىغان بولساڭ؛ ياكى ئۇ ساڭا ئهڭ يېقىن

سهن ياستۇقىڭنى قىرالپ ئۆيدىن ، ھالبۇكى، مهسجىدنى كۆرسۈتۈپ قوي دېسه... پهقهت ئۆيدىال ناماز ئوقۇيدىغان ھورۇن ئادەم بولغان بولساڭ،انچىقمايدىغ

!!بۇنداقتا قانداق ئهھۋالدا قاالر ئىدىڭ؟ قانداق ئىنكاس قايتۇرار ئىدىڭ ؟چوقۇمكى، سهن ئۇ كىشىدىن ھايا قىلىپ ئۇنىڭ كۆڭلىگه ئازار يهتكۈزمهسلىكىڭ ۋە

ان ئوقۇيسهن ياكى مهسجىدكه قۇرئ، ئۆز ئهيىپىڭنى يوشۇرۇش ئۈچۈن ناماز ئوقۇيسهن ! ئۇلۇغ اللهنىڭ ئالدىدا بۇنداق خىجالهت ھېسلىرى يوقمۇ ؟، ئۇنداقتا...يۈگرەيسهن

":فهرقهد ئهل سهنگى تهسۋىرلىگهن مۇناپىقتهك بولۇپ قېلىشتىن ساقالن، قېرىندىشىمئۇ ، يامانلىق ئىشىكلىرىگه ئۆزىنى ئۇرار، مۇناپىق كۆزىتىپ تۇرار؛ بىرەرسى كۆرۈنمىسىال

".اللهنى كۆزدە تۇتماس ، كۆزدە تۇتار ئادەملهرنىال !اللهتىن ھايا قىلىشتۇر -ھهقىقىي ھايا.5

قوپقىنىڭدا كۆرۈپ )نامازغا(الله سېنى {،اللهتىن ھايا قىلىغىنكى، قېرىندىشىمسهجدىگه بارغانلىق رۇكۇغا تۇرغانلىق ۋە (ناماز ئوقۇغۇچىالر ئارىسىدىكى . تۇرىدۇ

.ئايهتلهر -219-218 شۇئهرا سۈرىسى، }.ھهركىتىڭنى كۆرۈپ تۇرىدۇ )غانلىققىيامدا تۇركۆزلهرنىڭ خىيانىتىنى ۋە الله ({:اللهنىڭ سۈپهتلىرىدىن بىرى، بىلهمسىلهركى

61 الله نهدە؟

.ئايهت -19 غافىر سۈرىسى }).دىلالردىكى يوشۇرۇن نهرسىلهرنى بىلىپ تۇرىدۇرلىق ئهھۋاللىرىڭالردىن كۈندۈز دېمهي يوشۇرۇن ۋە ئاشكارا با -الله كېچهھهدىد سۈرىسى } ).الله سىلهر بىلهن بىلله، سىلهر قهيهردە بولساڭالر({خهۋەرداردۇر،

.ئايهتنىڭ بىر قىسمى -4كۆرۈپ (ئۇنى )اللهنىڭ({گۇناھالرغا غهرق بولغان بىرى ، زااللهتكه چۆكۈپ

.ئايهت -14ئهلهق سۈرىسى } )تۇرىدىغانلىقىنى بىلمىدىمۇ ؟قىلىۋاتقان ئىشىڭالرنى الله ! ڭالرنى الله بىلمهي قالىدۇ دەپ ئويلىماڭالرقىلمىشى

.})الله ھهقىقهتهن سىلهرنى كۆزەتكىچىدۇر ({! دېگهن گۇماندا بولماڭالر، كۆرمهي قالىدۇ .ئايهت - 1نىسا سۈرىسى

ئۈستىدە ، ھهر بىر كىشىنىڭ قىلغانلىرىنى كۆزىتىپ ({ :بهلكى الله ئۆزى توغرىسىدا ...دېگهن، ئايهت-32رەئىد سۈرىسى } ).چىتۇرغۇ

! ئوقۇرمهن بۇرادەر ،سهنمۇ بارسهن، بىر كىشىنىڭ ئارىسىدا -ھهر :"ھۇمهيد ئهتتهۋىل دېگهن ئالىم سۇاليمان ئىبنى ئهلىگه مۇنداق سۆز قىلغان

ئاسىيلىق قىلغان اللهغاخىلۋەتته ، ئهگهر الله كۆرۈپ تۇرىدۇ دەپ ئويلىغان ھالداالله كۆرمهيدۇ ئهگهردە! ىقهتهن زور جىنايهتكه جۈرئهت قىلغان بولىسهنھهق، بولساڭ

"!ئېنىق كاپىر بولغىنىڭ شۇ ،دەپ ئويلىغان بولساڭ !...ھهي بۇرادەر

ئۇ سهن مهۋجۈد ! الله! الله !الله:" ئهبۇ فهرەج ئىبنى جهۋزى مۇنداق دېگهن ئىدى ، لىشىڭنى ھىمايه قىلىپيهنى سېنىڭ يارىتى، بولماستىنال سهن تهرەپته تۇرغان

بهقهرە . دېگهن })مهن سىلهر بىلمهيدىغان نهرسىلهرنى بىلىمهن ({:پهرىشتىلهرگه .ئايهت -30سۈرىسى

ۋە كۆپ زىكرى قىلغۇچى ئهر الله ({:پاز ئهمىلىڭنى كۆپكه ساناپ-سېنىڭ ئاز .دەپ تهرىپلىگهن ، )ئايهت-34، ئهھزاب سۈرىسى). })ئايالالر

)شهيتان( {:ساڭا كۆرسىتىپ سېنىئاناڭنىڭ خاتالىقىنىڭ ئۆزرى-اتاسېنىڭ ئهسلى ئ )يۇقىرى مهرتىۋىدىن تۆۋەن مهرتىۋىگه( ئۇالرنى ئالدامچىلىق ئۇسۇللىرى ئارقىلىق

.ئايهت-21، ئهئراف سۈرىسى. }]چۈشۈردىسېنى مهرھهمهتلىك ! ئى ئىنسان ({:ئۇ سېنىڭ يارىماس قىلمىشلىرىڭنى

.ئايهت - 6، ئىنفىتار سۈرىسى} )نېمه ئالدىدى؟ ىق قىلىشقاپهرۋەردىگارىڭغا ئاسىيلئون ({:ئۆزىگه قىلغان مۇئامىلىدە سېنى پايدىغا ئېرىشتۈرۈپ، لىباسىغا يۆگهپ

62 الله نهدە؟

.دېگهن ).ئايهت -159 ، ئهنئام سۈرىسى(. })ھهسسه ئارتۇق ساۋاپقا ئىگه بولىدۇېنى ھهرگىز زىيانغا سهن بار چاغدا س، سهن يوق چاغدا سېنى ھىمايه قىلغان زات

سهنمۇ ئۇنى ، ئۇ خۇددى سېنى قالغان مهخلۇقاتالرنىڭ ئالدىدا قويغىنىدەك...ئۇچراتماس !تهلهپلىرىگه قارىتا قهلبىڭدە بىرىنچى ئورۇنغا قويغىن

نادىر ئۈلگىلهر

A . ئىبنى ئۆمهر بىلهن پادىچى:

لىش ئۈچۈن يولنىڭ بىر ئارام ئې، ئابدۇلال ئىبنى ئۆمهر مهككىگه كېتىۋاتقان سهپىرىدە :"ئابدۇلال ئۇنىڭغا. پادىچى يېتىپ كهلدى شۇ چاغدا ئۇنىڭ يېنىغا بىر .يېرىدە توختىدى

مهن :" پادىچى. دېدى!" ھهي پادىچى، ماڭا قويلىرىڭدىن بىرنى سېتىپ بهرگىنخوجايىنىڭغا بىر قوينى بۆرە يهپ كهتتى :"ئابدۇلال ، دەپ جاۋاپ بهردى ."قۇلمهن

،ئىبنى ئۆمهر يىغالپ كهتتى، دېدى" الله بارغۇ؟:"دېۋىدى، ئۇ"ىدىمۇ ؟دېسهڭ بولمئۇنى سېتىۋېلىپ ئازاد قىلدى ۋە ئۇنىڭغا بىر توپ ، گىسىگه بېرىپېقۇلنىڭ ئ ئۇ كېيىن

...قوي سېتىۋېلىپ ئىنئام قىلدى . الله ئۇنىڭغا ھااللنى ئاتا قىلىدۇ، ۋاز كهچسه كىمكى الله رىزاسى ئۈچۈن ھارامدىن ...دانه قوي ئالدىدا ئىپپىتىنى ساقلىغان ئادەمنى الله بىر توپ قويغا ئىگه قىلدى بىر

B. شهھۋەتلهردىن غالىپ كهلگهن ھايا: بارلىق نامازالرغا ئۆمهر ئىبنى خهتتاب ، مهدىنىلىكلهر ئارىسىدا بىر يىگىت بولۇپ

تتاب ئۇنىڭ بۇ يىگىت كۆرۈنمهي قالسا ئۆمهر ئىبنى خه، بىلهن بىرگه ھازىر بوالتتىمهدىنىدىكىلهردىن بىر ئايال بۇ يىگىتكه ئاشىق بۇلۇپ .ئهھۋالىنى سوراپ تۇراتتى

:"بىرسى ئۇنىڭغا، بايان قىلغاندا بهزى ئايالالرغا بۇ ئايال ئۆز ئهھۋالىنى. قالغان ئىدى .دەپ ۋەدە قىلدى" مهن ھېله ئىشلىتىپ ئۇ يىگىتنى يېنىڭغا كىرگۈزۈپ بېرىمهن

يىگىت يولدىن ئۆتكهن ، يولىدا ئولتۇردى ال يىگىتنىنڭ ئۆتىدىغانئاي ئۇ ھىيلىگهربىر قويۇم بار ، مهن يېشىم چوڭىيىپ ئاجىزالپ قالغان مومايمهن:" ئۇنىڭغا چاغدا. دېدى"الله رىزاسى ئۈچۈن ياردەم قىلغان بولساڭ، ساغاي دېسهم ساغالمىدىم، ئىدى

يىگىتتن ئۆزىگه يېقىنچىلىق يىگىت ئۇنىڭ ئۆيىگه كىرىشىگه ھېلىقى ئاشىق ئايال يىگىت ئۇ ئايالنىڭ تهلىپىگه قهتئى ، يىگىت ئۆزىنى قاچۇردى، قىلىشنى تهلهپ قىلدى

.چوقان كۆتۈردى ۋە كىشىلهر يىغىلدى -ئايال ئالال ،ئۇنىمىغان چاغدا

63 الله نهدە؟

دەپ "بېسىپ كىرىپ ناشايهن ئىشقا زورلىدى ئۆيگه يىگىت بۇ:" ئۇ ئايالئۇنى ئۇرۇشقا باشلىدى ھهمدە يىگىتنى ، ئېتىلىپ كېلىپ كىشىلهر يىگىتكه. تۇرىۋالدى

.باغالپ ئۆمهر خهلپىنىڭ ئالدىغا ئېلىپ بېرىشتى ئۇ توغرىسىدىكى ئويۇمنى يالغانغا ، ئى الله :"ئۆمهر ئۇنى كۆرۈشى بىلهنال

:"يىگىتكه بۇرۇلۇپ ئۆمهر. قىلدى كىشىلهر ئۇنىڭغا ۋەقهنى بايان .دېدى "چىقارمىغىن:" خهلىپه ئۆمهر. يىگىت ھهقىقىي ۋەقهنى سۆزلهپ بهردى. دېدى" زلىگىنماڭا راست سۆ

.دېدى " تونۇيمهن :"ئۇ، دەپ سورىغاندا "ھېلىقى موماينى كۆرسهڭ تونۇمسهن؟يىگىتنىڭ ، ئايالالرنى ئهكهلدۈرۈپ، ئۆمهر ھېلىقى ئايالنىڭ خوشنىلىرىغا ئهۋەتىپ

يىگىت ، بىر موماي ئۆتكهن چاغدا ئاخىرى، ئۇ تونۇيالمايۋاتاتتى، ئالدىدىن ئۆتكۈزدى سېنىئۆمهر مۇبارەك دەررى، دېدى "ئى مۆئمىنلهرنىڭ ئهمىرى مانا مۇشۇ شۇ :"دەرھال

موماي ۋەقهنى يىگىتنىڭ ، دەپ بۇيرىدى" ماڭا راست گهپ قىل :"كۆتۈرۈپ ئۇ مومايغا دەك ئارىمىزدا يۈسۈپ ئهلهيهىسساالم:" خهلىپه ئۆمهر. دېگىنىگه ئوخشاش بايان قىلدى

.دەپ توۋلىدى " مهدھىيىلهر بولسۇن اللهغايىگىتلهرنى قىلغان C . مۇبارەكنىڭ تويى مۇبارەك... ئىسالم پېشۋاسى تهرىپلىك ئابدۇلال ئىبنى مۇبارەكنىڭ دادىسى مۇبارەك، ئىمام، بۇ

كېيىن ئۇ بىر . مۇبارەك ئهسلى خوجايىنى ئازاد قىلغان قۇل ئىدى. توغرىسىدىكى گهپ .رىكهش ئىشلهمچى بولغان ئىدى باغدا ئىجا

كۈنلهرنىڭ بىرىدە باغنىڭ ئىگىسى بىر توپ دوستلىرى بىلهن بىلله باغقا كىرىپ قالدى ئۇ بىر قانچه . دېدى" ئوبدان تاتلىق ئاناردىن ئۈزۈپ ئهكهلگىن :"ۋە مۇبارەككه

سهن تاتلىق :" باغنىڭ ئىگىسى، ئاچچىق بولۇپ چىقتى، ئانارنى ئهكهلگهن ئىدى -سىز ماڭا تاتلىق :"ئۇ .دەپ سورىدى" ى ئاچچىقىدىن ئايرىپ تونۇيالمامسهن؟ئانارن

:"باغنىڭ ئىگىسى. دەپ جاۋاب بهردى" ئاچچىقىنى تونۇشقا رۇخسهت قىلمىغان تۇرسىڭىز .دېدى " سهن مۇنچه يىلدىن بېرى باغقا قاراۋاتقان تۇرۇقلۇق مۇنداق دەيسهنغۇ ؟

" ن بېرى بىرەر دانه ئانارنى يهپ باقمىدىمۇبارەك بۇ يهردە ئىشلىگهندى:" ئۇالر .دېيىشتى

ئۇنى ، مېنىڭ بىرال قىزىم بار، مۇبارەك سهن دەپ باققىن:" باغنىڭ ئىگىسى ئۇنىڭغامال -يهھۇدىالر پۇل:" مۇبارەك مۇنداق دېدى. دەپ سورىدى" كىمگه بېرىشىم كېرەك؟

نهسهپ -رەپلهر ئهسلىئه، ناساراالر گۈزەللىك ئۈچۈن قىز بېرىدۇ، ئۈچۈن قىز بېرىدۇسىز قايسى تۈرگه كىرىسىز؟ ، مۇسۇلمانالر تهقۋالىق ئۈچۈن قىز بېرىدۇ، ئۈچۈن قىز بېرىدۇ

64 الله نهدە؟

".قىزىڭىزنى ئۆز تۈرىڭىزدىكىلهرگه بېرىڭدېدى ۋە كېيىن قىزىنى " ئادەم تېپىالرمۇ؟ تهقۋادار سهندىنمۇ:" باغنىڭ ئىگىسى

مۇنبهت ( ...ۇلال ئىبنى مۇبارەك تۇغۇلدىدەل مۇشۇ قىزدىن مهشهۇر ئابد. ئۇنىڭغا بهردىناچار يهرنىڭ گىياسى ناچار ، يهرنىڭ گىياسى اللهنىڭ ئىزنى بىلهن كۆركهم ئۆسىدۇ

. ئايهت-58 ،ئهئراف سۈرىسى )ئۆسىدۇ

ئۈچ توپالم

قىلغان ھهر قانداق ئهمهلىڭ ئۈچۈن قىيامهت كۈنى ، بىلگىنكى! ھايالىق قېرىندىشىم :ېچىلىدۇ ئۈچ دەپتهر توپلىمى ئ

جهننهت شهيتان ئۈچۈنمۇ؟ دىن ئۈچۈنمۇ؟، نېمه ئۈچۈن قىلدىڭ؟ الله ئۈچۈنمۇياكى خاپا ، ئۈچۈنمۇ ياكى دوزاخ ئۈچۈنمۇ ؟ ماالئىكىلهرنى خۇشال قېلىش ئۈچۈنمۇ

ياكى دوستلىشىش ئۈچۈنمۇ ؟ ، قېلىش ئۈچۈنمۇ؟ ئىبلىسقا دۈشمهنلىشىش ئۈچۈنمۇ .باشقىالر ئۈچۈن بولغاندا كېچىككىنى ، ئهگهر الله ئۈچۈن بولسا راۋان بولغىنى

قانداق ئادا ، قانداق قىلدىڭ؟ ئهگهر ئهمهللىرىڭ الله ئۈچۈن بولغان بولسا ياكى ۋىجدانىڭدىن سىرىتمۇ ؟، ؟ قهلبىڭدىكى ھهقىقىي نىيهت بىلهنمۇىقىلىند

كۆزلهپ چىن ئىخالسىڭ بىلهن ىنىالكىم ئۈچۈن قىلدىڭ؟ ئهمهلىڭدە اللهنىڭ رازىلىققىلدىڭمۇ؟ نىيىتىڭدە اللهنىڭ مهخلۇقاتلىرىدىن بىرى شېرىك بولدىمۇ يا؟ ئهمهلىڭ

!!بىلهن رىيا قىلدىڭمۇ؟ باشقىالرغا داۋراڭ سېلىش ئۈچۈن بولدىمۇ؟ئىشهنچ ، ئهستايىدىل بولىدۇ، مۆمىن دېگهن پۇختا، مۆمىنسهن! ھايالىق بۇرادىرىم

.ھهرگىز ناماز شام قارىغۇسىدەك قارىسىغا ئىش قىلمايدۇ ، اسىدۇبىلهن قهدەم ب

تونۇشنى قانداق ۋايىغا اللهنىھايا قىلىشنى قانداق ئۆگىنىش كېرەك؟ يهتكۈزۈش الزىم ؟

ئىنتايىن ئاسان ئۇسۇل -1

:رى مۇنداق دېگهن ۇسهھل ئىبنى ئابدۇلال تهسهتتتاغام مۇھهممهد ئىبنى ، مئۈچ ياش ۋاقتىمدا كېچىلىرى تۇرۇپ ئىبادەت قىالتتى

سېنى ياراتقان اللهنى :" بىر كۈنى مهندىن، سىۋارنىڭ ئوقۇغان نامازلىرىغا قارايتتىم

65 الله نهدە؟

دەپ سورىسام، "قانداق زىكرى قىلىمهن؟:" مهن، دېدى "زىكرى قىلمامسهن؟يوتقىنىڭدا ئۆرۈلگهن چاغلىرىڭدا تىلىڭىڭنى ھهركهتلهندۈرمهستىن قهلبىڭ بىلهن ئۈچ

دىگىن "راپ تۇرغۇچى، الله مىنى كۆرۈپ تۇرغۇچىاللهقاله مهن بىلهن بىلله، ال" :قېتىم .دېدى

مهن بىر نهچچه كېچىلهرگىچه مهزكۇر سۆزلهرنى تهكرارلىغاندىن كېيىن، تاغامغا مهن . دېدى" قېتىمدىن تهكرارلىغىن 11ئۇالرنى ھهر كېچىسى " :ئۇ ماڭا. بىلدۈردۈم

بىر يىل .بىر خىل شېرىن تۇيغۇ پهيدا بولدى مۇشۇنداق تهكرارالۋەرسهم، قهلبىمگهئۆگهنگىنىڭنى يادال، قهبرىگه كىرگۈچه شۇنداق ":ئۆتكهندىن كېيىن تاغام ماڭا

نۇرغۇن يىلالرغىچه . دېدى "داۋامالشتۇر، ئۇ ساڭا دۇنيا ۋە ئاخىرەتته مهنپهئهت قىلىدۇھهي ":اق دېدىكېيىن بىر كۈنى تاغام ماڭا مۇند. مۇشۇنداق داۋامالشتۇرۇپ كهلدىم

سهھىل، الله ئۆزى بىلهن بىلله بولغان، ئۇنىڭغا قاراپ تۇرغان ئادەم اللهغا ئاسىيلىق »قىالمدۇ؟

گۇناھاردىن ساقالنغىن. 2

!ھايالىق قېرىندىشىمئهقىل غايىپ بولۇپ شهھۋەت غالىپ كىلىپ،گۇناھ يېقىنلىشىپ، قهلىب مهسلىككه *

مهن بىلهن بىلله، الله ماڭا قاراپ تۇرغۇچى، الله ":غهرق بولغاندا دەرھال يادلىغىن "!الله مىنى كۆرۈپ تۇرغۇچى

كۆزلهر ئۇيقۇغا غهرق بولغان نىڭدا ھىچكىم قېشىڭدا يوق چاغدا،ىخىلۋەتته تۇرغ*الله مهن بىلهن بىلله، الله ماڭا قاراپ تۇرغۇچى، الله مىنى كۆرۈپ ":ۋاقىتتا ئهسلىگىن

"!تۇرغۇچى .كۆز ئالدىغا كهلتۈرۈش لىرىنىنېئمهتاللهنىڭ *

بېشىڭغا كۈن . قانچه قېتىمالپ ئاغرىپ قالغىنىڭدا، ئۇ ساڭا شىپالىق ئاتا قىلدىئۇسسۇزلىققا گېرىپتار بولغىنىڭدا ئۇ سېنى –ئاچ .قۇتقازدى سېنى چۈشكهندە

گۇناھلىرىڭنى مهغپىرەت قىلىش ئۈچۈن .ئۇسسۇزلۇقۇڭنى قاندۇردى ئوزۇقالندۇرۇپ،خاتالىقلىرىڭنى ئۆچۈرۈش ئۈچۈن باال قازاغا . دىسېنىرغا دۇچار قىلىپ قىيىنچىلىقال سېنى

گېرىپتار قىلدى؛ مىليونلىغان كىشىلهر كاپىرلىقنىڭ دىڭىزىغا غهرق بولۇپ يۈرگهندە، ئۇ مهتلىرىنى ېچۈشىنىش ن ئاڭالش، سېنى ئىسالمغا مۇشهررەپ قىلدى؛ ساڭا كۆرۈش،

سهن ئۇنىڭغا ...ئادەم مهھرۇمدۇرمهتلهردىن نۇرغۇن ېھالبۇكى بۇ ن. ئايىمىدى

66 الله نهدە؟

گۇناھلىرىڭ ئارقىلىق پوچىلىق قىلىسهنۇ، ئۇ سېنى سۆيىدۇ،ئۇنىڭغا ئاسىي بولىسهنۇ، ئۇ ...گۇناھلىرىڭنى مهغپىرەت قىلىدۇ

يىرتساڭمۇ، ئۇ سېنى رەھمهت سېنىسهن اللهنىڭ ساڭا ياپقان خهيرىخاھلىق پهردىگۇناھ .ىلغىنىڭغا ياخشىلىق قىلىدۇپهردىسى بىلهن داۋاملىق ياپىدۇ، يامانلىق ق

ساڭا كۆيىنىدۇ؛ تىلىڭنىڭ مۇناسىۋەتنى ئۈزگىنىڭگه قارىماي،. قىلغىنىڭغا ئىنئام قىلىدۇسۆزلهش نىمىتىدىن مهھرۇم قىلمايدۇ؛ ھارامغا سېنىيالغانچىلىق گۇناھى ئۈچۈن يىن كۆرۈش نىمىتىدىن ئايرىمايدۇ؛ ھارام، ناشا سېنىتىكىلىش گۇناھىڭ تۇرسىمۇ،

گاچا قىلىپ تاشالش ئارقىلىق سېنىسۆزلهرگه قۇالق سىلىش خاتالىقىڭ ئۈچۈن ...جازالىمايدۇ

لهرنىمۇ ئاتا نېئمهتلهرنىمۇ، سهن بىلمهيدىغان نېئمهتئۇ ساڭا سهن بىلىدىغان .لىرىنى ھىس قىلساڭمۇ، بهزىلىرىنى سهزمهيسهننېئمهتسهن ئۇنىڭ بهزى . قىلغان

سهن ئۇالرنى دائىم كۆرۈپ ئادەتلىنىپ اتا قىلغانكى،لهرنى ئنېئمهتشۇنداق جىق ئۇالرنىڭ قىممىتىنى پهقهت قالغىنىڭ ئۈچۈنال شۈكرى قىلىشنى ئۇنتۇپ قالماقتىسهن، ...ئۇالردىن ئايرىلىپ قالغان چېغىڭدىال تونۇپ يىتهلهيسهن

ھارۇن رەشىدنىڭ نهسىههتچىسى

ئىبنى سهبىه بىر كۈنى ھارۇن ئىبنى سامماك ئىسمى بىلهن مهشهۇر بولغان مۇھهممهد رەشىدنىڭ ھوزۇرىغا كىرگهن ئىدى، ئۇنىڭ قولىدىكى قاچىدا بىر يۇتۇم سۇ بار ئىدى،

دەپ " مهن سىزنى بۇ سۇدىن مهھرۇم قىلسام نهچچه پۇلغا سېتىۋاالر ئېدىڭىز؟ ":ئۇ. دېدى "قول ئىلكىمدىكىلهرنىڭ يېرىمىغا سېتىۋاالر ئىدىم ":ھارۇن رەشىد. سورىدى

ئۇنى ئىچكهندىن كىيىن سىرتقا چىقىشتىن مهھرۇم بولسىڭىز، بۇنىڭ ":نى سهمماكئىببارلىق ":ھارۇن رەشىد. دەپ سورىدى"ئامالىنى نهچچه پۇلغا سىتىۋاالر ئىدىڭىز؟

مۈلكىڭىز ":ئىبنى سهمماك دېدىكى. دەپ جاۋاپ بهردى "مۈلكىمگه سېتىۋالغان بوالتتىم "!يارايدىكهن بىر يۇتۇم سۇ ۋە بىر قېتىم سىتىشكه

مىڭ نېئمهت 24ھهر كۈنلۈكى

نهپهس ئىلىش ئىنسانالر ساناپ ":دېگهنئىبنى قهيۇم رەھمهتۇلال مۇنداق –ئىنسان بىر كىچه. لهرنىڭ ئادەتتىكى بىرسى بولۇشى كۇپايهنېئمهتيۇرمهيدىغان

بىر مىڭ قىتم نهپهسلىنىدۇ، دىمهك الله بىرال نهپهسلىنىش بابىدا ئىنسانغا 24كۈندۈزدە

67 الله نهدە؟

لهرنىڭ ھهر بىرىگه نېئمهتبۇ . ئاتا قىلىۋاتىدۇ نېئمهتمىڭ دانه 24كىچه كۈندۈزدە ".رەھمهت ئېيتىش مهجبۇرىيىتى بولىدۇ –قارىتا بهندىنىڭ اللهغا شۈكرى

ئهرابى ئۇستازنىڭ تهلىمى

ئالدىغا خهلىفه ھارۇن راشىدنىڭ )تاغلىق ئهرەب( ھېكايه قىلىنىشىچه، بىر ئهرابىبار لله سهندە ا!ھهي مۆمىنلهرنىڭ ئهمرى":ڭغا مۇنداق دېگهنئۇنى كىرىپ،سهن بولۇشىنى ! ئادا قىلىش بهدىلىگه داۋامالشتۇرسۇن سېنىلهرنى ئۇالرنىڭ شۈكرىنېئمهت

لهرنى اللهغا ياخشى ئۈمىدته بولۇش بهدىلىگه قولۇڭغا نېئمهتئۈمىد قىلىدىغان نېئمهتلهرنى ئۇالرغا شۈكرى سهندە بار بولسىمۇ، سهن تونۇمايۋاتقان !يهتكۈزسۇن

"!قىلىشىڭ ئۈچۈن ساڭا تونۇتسۇنئۇنىڭ تهقسىملىشى ":بۇ سۆز ھارۇن راشىدكه بهك ياقتى ۋە مۇنداق دېدى

"!ياخشى دېگهننىمى

اللهنىڭ مۈلكى ئىچىدە قىممىتىڭ قانچىلىك؟.3بۇ ئۇلۇغ كائىناتنىڭ ھهجىمىنى ۋە ئۆزەڭنىڭ ئۇنىڭدىكى ھالىتىڭنى ئېنىق بىلسهڭ،

اللهنىڭ ئالدىدا كۈزىتىلىپ .تېخىمۇ ھايا قىلىشىڭغا بۇ ئوبدان تۈرتكىلىك رول ئوينايدۇبىرىنچى ھهدىسكه قۇالق سالغىن، رەسۇلۇلال تۇرغانلىقىڭنى ئېنىق سىزىشكه باشاليسهن،

ڭ ئىچىدە پهقهت قالقانغا تاشالپ سېنىيهتته قات ئاسمان ئهرش كۇر ":دېگهنمۇنداق ".تهڭگىدەك كىلىدۇقويۇلغان يهتته دانه

ئۇنداقتا يهتته ئاسمان قانچىلىك دەپ سورايسهن؟ئىبنى مهسئۇد رەزىيهللهھۇ ئهنهۇمۇنداق ئىككىنچى ھهدىسكه قۇالق سالغىن،

ھهر بىر بىر ئاسمان بىلهن يهنه بىرىنىڭ ئارىلىقى بهش يۈز يىللىق مۇساپه،":دېگهنرسى بىلهن سۇنىڭ ئارلىقى بهش كۇ ئاسماننىڭ ئارلىقى يهنه بهش يۈز يىللىق مۇساپه،

ئهرش بىلهن سۇنىڭ ئۈستىدە، الله ئهرش ئۈستىدە، قىلغان يۈز يىللىق مۇساپه، ".ئهتكىنىڭالردىن ھىچ نهرسه اللهغا يوشۇرۇن ئهمهسالله سهن ئىنسان، !بىلگهنسهن؟ ئهمدى ئۆزەڭنىڭ قانچىلىك ئىكهنلىكىڭنى

ئۇنداقتا !يانىڭ بىر قىسمىنهزىرىدە پاشىنىڭ قانىغا تهڭ كهلمهيدىغان دۇن !ھهددىدىن ئېشىش نىمه ئۈچۈن؟ !گۇناھالر نىمه ئۈچۈن؟ تهكهببۇرلۇق نىمه ئۈچۈن؟

68 الله نهدە؟

ئهمهللهرنىڭ ساۋابى بىكار بولۇپ كېتىشىدىن قورقۇش كىرەك.4رەسۇللىمىز بۇ خىل تهھدىدنىڭ ئادەملهر ئارىسىدىكى چىغىدا ئىتائهتمهن تۇرقىغا

ىدا خىلۋەتته قالغاندا پاسىقلىشىپ كېتىدىغان ئىككى اللهنىڭ ئالد كىرىۋالسىمۇ،ئۈممهتلىرىمدىن بىر " :دېگهنيۈزلىمه كاززاپالرغا قارىتىلغانلىقىنى بايان قىلىپ مۇنداق

نىڭ ئاقباش )يهر ئىسمى( ئۇالر قىيامهت كۈنىدە تىهامه نهچچه قهۋملهرنى بىلىمهن،نى توزاندەك توزۇتۇپ يوق قىلىدۇ، الله ئۇالر تاغلىرىدەك ياخشىلىقالر بىلهن كهلسىمۇ،

سىلهرنىڭ نهسلىڭالردىن، ئۇنداقالر سىلهرنىڭ قىرىنداشلىرىڭالر، ئاگاھ بولۇڭالركى،بىراق ئۇالر يالغۇز چاغلىرىدا الله ھارام خۇددى سىلهردەكال كېچىلىرى ئىبادەت قىلىدۇ،

"!قىلغان ئىشالرنى قىلىدىغان قهۋملهردۇرياخشى !بىهۇدە يوق قىلىنىشىدىن ھهزەر قىلشۇڭا ياخشى ئهمهللىرىڭنىڭ

اللهغا ھهر دائىم ئىتائهت قىلىشتىن يالتايما، تىرىشچانلىقلىرىڭنى ئىشلىرىڭنى ئاسرا،بىهۇدە زايا قىلمىغىن، كىچىدە بىپهرۋا يول مىڭىپ، كۈن چىققاندا خاتا يولدا

لىقىنى ئهمهس،مهخلۇقاتالرنىڭ رازى ئىكهنلىكىنى بىلگهن ئادەمگه ئوخشاپ قالمىغىن،چۈنكى مهخلۇقاتالرنىڭ رازىلىقى يهتكىلى بولمايدىغان كۆزلىگىن، سېنىاللهنىڭ رىزا

.غايه، ئىشقا ئاشمايدىغان قۇرۇق خىيالدۇر

قايسىسى ئاسان؟

شى خهلقنىڭ سېنىبهندىنىڭ الله ئۈچۈن يا" :دېگهنسهلهمه ئىبنى دىنار مۇنداق شى اللهنىڭ سېنىدىنىڭ خهلق ئۈچۈن يابهن ئۇنى ياخشى كۆرۈشىگه سهۋەب بولىدۇ،

بىر زات بىلهن مادارا قىلىش نۇرغۇن زاتالر ئۇنىڭغا ئۆچ بولۇشىنى كهلتۈرۈپ چىقىرىدۇ،يهنى ئۇنى ( بىلهن مادارا قىلغاندىن ئاسان، سهن قاچان الله بىلهن مادارا قىلساڭ

ىلىقىغا يولۇقساڭ،قاچانكى ئۇنىڭ ناراز. بارلىق يۈزلهر ساڭا مايىل بولىدۇ )رازى قىلساڭ ."نى بارلىق كىشىلهر ياقتۇرمايدۇېس

تۈگهشكهن دەۋەتچى

:يهھيا ئىبنى مۇئاز سورۇنالردا مۇنداق دىكلىماتسىيه قىالتتى قوبۇل قىلىنماس، ۋەز ئىيتار بىراۋالر،

.قهلبىدىن باشتا ئۇ قارار ئالمىسا

69 الله نهدە؟

تۈگهشكهن دەۋەتچىدۇر شۇ، !خااليىق .ىساسۆزلىسه ئىشىغا نهزەر سالم

كۆرۈنۈپ تهقۋادار كىشىلهر ئارا، .خلۋەتته رەببىگه سادىق بولمىسا

شيوشۇرۇن ئىبادەت قىلىشنىڭ ساۋابىدىن خۇرسهن بولۇ.5

يۇشۇرۇن اللهنى كۆز ئالدىدا تۇرغاندەك سىزىشنىڭ يهنه بىر خىل ئۇسۇلى شۇكى، .ئىبادەت قىلىش ئارقىلىق ھاسىل بولغان ساۋابتىن خۇرسهن بولۇش الزىم

ۇ خىل ئىبادەتلهرگه بىرىلىدىغان ساۋابالر ئىگىسى اللهنىڭ سايىسىدىن باشقا سايه بيوق كۈندە الله ئۆز سايىسىدە سايىدىتىدىغان يهتته تۈرلۈك ئادەمنىڭ ئۈچ تۈرلۈكى

، يهنه بىرى"!يۇشۇرۇن ئىبادەت قىلىدىغانالردىن ئىكهنلىكىنى ئهسلهش كۇپايهاقىرسا،مهن اللهدىن قورقىمهن، دىيهلىگهن ئابرۇيلۇق گۈزەل بىر ئايال ئۆزىگه چ

ھهتتا ئوڭ قولى نىمىنى يهنه بىرى يوشۇرۇن ھالدا سهدىقه بهرگهن، .كىشىدۇرھىچ كىشى يوق ، يهنه بىرى شۇكى بهرگهنلىكىنى سول قولى بىلمهيدىغان ئادەمدۇر،

".خىلۋەت جايدا اللهنى ئهسلهپ كۆزلىرى ياش تۆككهن كىشىدۇررىيا، يوشۇرۇن ئىبادەت ئىخالسقا تىخىمۇ يىقىن، ڭ سىرى شۇكى،شۇنداق زور ساۋابنى

مهغرۇرلۇق قىلىشتىن ئىبارەت نهفسى خاھىشنى ماختىنىش ۋە شۆھرەتتىن تېخىمۇ يىراق،يوشۇرۇن )ھهدىسلهردە( تىزگىنلهشنى ۋۇجۇدقا چىقىرىدۇ، شۇڭا بهزى ئهسهرلهردە

.تۇق ئىكهنلىكى بايان قىلىنغانھهسسه ئار 70ئىبادەتنىڭ ئاشكارە قىلغان ئىبادەتتىن ھهر قانداق ئهھۋالدا شۇڭا بۇ خىل ساۋابنىڭ كاتتىلىقىنى كۆز ئالدىڭغا كهلتۈرسهڭ،

نىڭ ئالدىدا يىقىن هھهم الل اللهنىڭ چهكلىمىسىدىن ئۆزەڭنى تارتىشىڭ ئاسان بولىدۇ، .سالىه بهندىلىرىدىن بولۇپ قالىسهن

كىمكى ئۆزىنى كۆرۈپ ":ۋەر بهرگهنشۇڭا كهھبۇل ئهھبار مۇنداق دەپ خوش خه*خۇددى كىچىدىن ، تۇرىدىغان بىرى يوق جايدا اللهغا بىر كىچه ئىبادەت قىلسا

".چىققاندەك گۇناھلىرىدىن چىقىپ كىتىدۇ هكۈندۈزگچىدىكى بىر رەكئهت ناماز ېك" :دېگهنيهنه ئهمرى ئىبنى ئاس مۇنداق *

".كۈندۈزدىكى ئون رەكئهت نامازدىن ياخشىدۇرئهگهر اللهغا خىلۋەتته " :دېگهنمۇنداق ئۈچىنچى بولۇپ ۈزەيفه ئىبنى قهتادە ھ*

".الله قهلبىڭنى ئىسالھ قىلىپ قويىدۇ مهيلى سهن خاال ياكى خالىما، ئىتائهت قىلساڭ،

70 الله نهدە؟

دە، ئۇ قاتتىق دېگهن" كىچىدە قانداق ناماز ئوقۇيسىز؟" :بىر كىشى تهمىم ئهددادىغاپۈتۈن كىچىدە ناماز الله بىلهن قهسهمكى،" :گهندېئاندىن مۇنداق غهزەبلىنىپ،

ئاندىن ئۇنى باشقىالرغا سۆزلهپ يۈرۈشتىن يوشۇرۇن ھالدا بىر رەكئهت ئوقۇپ چىقىپ، ".ناماز ئوقۇشنى ياخشى كۆرىمهن

مهخپىي ئىنسانپهرۋەرلىك

ئابدۇلال ئىبنى مۇبارەك رۇفقه دىيارىغا كۆپ باراتتى ۋە ئۇ يهردىكى بىر سارايدا

بىر يىگىت ئۇنىڭ ھوزۇرىغا كىلىپ، ئۇنىڭ ئىشلىرىنى بىجىرىپ بىرەتتى ۋە . اتتىتۇر .ئۇنىڭدىن ھهدىس ئاڭاليتتى

ئابدۇلال بىر قىتىم رۇفقهگه كهلگهندە ئۇ يىگىتنى كۆرمىگهنلىكتىن باشقىالردىن .ئىغىر قهرز تۈپهيلىدىن قاماققا ئىلىنغانلىقىنى ئېيتىشتى .ئۇنى سورىغان ئىدى

ئون مىڭ ":ئۇالر دەپ سورىغاندا،" ئۇنىڭ قهرزى قانچىلىك ئىكهن؟" :ئابدۇلالچاقىرتىپ سېنىئىگى چىسى قهرزېئابدۇلال ك .دەپ جاۋاپ بىرىشتى "تهڭگه ئىكهن

بهردى ۋە ئۇ ھاياتال بولىدىكهن، بۇ سىرنى سېنىكېلىپ، ئۇنىڭغا ئون مىڭ تهڭگىىڭغا، تاڭ ئاتقاندا بىرىپ ئۇ شۇنداقال ئۇن. ھىچكىمگه ئىيتماسلىققا قهسهم قىلدۇردى .يىگىتنى قاماقتىن چىقىرىۋىتىشنى تاپىلىدى

ئابدۇلال ئىبنى مۇبارەك بۇ يهردە بار " :يىگىت قاماقتىن چىققاندىن كىيىن ئۇنىڭغاشۇنىڭ بىلهن بۇ يىگىت ئابدۇلالنىڭ .دىيىلدى "ئۇ سهن توغرۇلۇق سۈرۈشتۈرگهن ئىدى،

يىگىت ":ئابدۇلال ئۇنىڭغا. ئۈستىدە ئۇچراشتى ئۇنىڭغا يول كهينىدىن يولغا چىقىپ،مهن بىر قهرز تۈپهيلى ":ئۇ دە،دېگهن" سارايدا ئۇچراتمىدىمغۇ؟ سېنى نهگه كهتتىڭ؟

.دېدى" قاماقتا يىتىپ قالغان ئىدىمبىر كىشى " :يىگىت دەپ سورىدى،" ئهمىسه قاماقتىن قانداق قۇتۇلدۇڭ؟ :"ئابدۇلال

دەپ " ماقتىن چىققانغا قهدەر بۇ ئهھۋالنى بىلمىدىمقا لىپ قهرزلىرىمنى تۆلهپتۇ،ېكقهرزىڭنى ئادا قىلغان اللهنىڭ ئىنايىتىگه " :ئابدۇلال ئۇنىڭغا .جاۋاب بهردى

...دە، ئۇنىڭ بىلهن خوشلىشىپ يولىغا راۋان بولدى–دېدى "!سانا ئىيتقىن–ھهمدۇ

ئىشهنمهسلىك ئۆز ئىختىيارىڭ–ئىشىنىش

71 الله نهدە؟

ىر كىشىنىڭ باشقىالر كۆرمىگهن جايدا ئوقۇغان نهپله ب" :دېگهنرەسۇلىمىز مۇنداق بۇنىڭ ."قىتىملىق نامىزىغا تهڭ كىلىدۇ 25كىشىلهرنىڭ كۆز ئالدىدا ئوقۇغان نامىزى،

25مهسچىتته ئۆيۈڭدە بىر يىل ئىچىدە ئوقۇغان نهفله نامىزىڭ ئۈچۈن، مهنىسى شۇكى، !يىل ئوقۇغان نهفله نامازنىڭ ساۋابىغا ئىگه بوالاليسهن

كىشىنىڭ ئۆز ئۆيىدە ، نامازنىڭ ئهڭ ئهۋزىلى" :شۇڭا رەسۇلۇلال كۆرسىتىپ ئۆتكهن ".پهقهت پهرز ناماز بۇنىڭ سىرتىدا ئوقۇغان نامىزىدۇر،

ئاخىرقى نىدا

ھالبۇكى ئۆلۈم پهرىشتىسى راھهتته،–قاچانغىچه غهپلهتته يۈرەرسهن تاماششايۇ

چه قاترايسهن پۇل مال يىغىش كويىدا، قاچانغى سهن بىپهرۋا پۇرسهتته؛ يىتىپ كىلهر، !ئاگاھ بولغىن.. .رى كهينىڭدىن يىقىنالپ كهلمهكتهېھالبۇكى ئۆلۈم دورغىسى كۈنس

بىر ئازدىن كىيىنال پهقهت پۈتۈن ئىخالس تاقىتىڭ يهتكهنچه قىلىۋالغان ئىبادىتىڭ !قهبرىگه كىرگىنىڭدە بولۇپ قالغۇسىدۇر ئهڭ پايدىلىق راھىتىڭ ۋە ئامىتىڭ

همهللىرىڭ،ئهمهللىرىڭ،ئ !نامازلىرىڭ،نامازلىرىڭ

تهقۋادارلىق سۈپهتلىرىڭ ساڭا ھهمرا بوالر تاختىدا سهن يۇيۇلغاندا،ساڭا يولداش ئۇالر ساڭا ھهمرا يهنه ناماز بوالر ئۇالر، جىنازاڭ كۆتىرىلىپ ئېلىپ مېڭىلغاندا،

!ئوقۇلغانداھهم يولۇقساڭ نغاندا،قاچان سهن ئويغانساڭ قايتىدىن تىرىلىش سۈرى چېلى

داداڭ،–سهندىن قاچسا ئاناڭ ئىنسانالر مهھشهر مهيدانىغا يىغىلغاندا، ساراسىمىگه،سهن بىلهن دەپ شۇ چاغدا ھازىر بوالر ياخشى ئهمهللىرىڭ، ...ئاكاڭ–بىر تۇغقان ئاچا

ۇق ئۇالر يالغۇزل قهبرىدە بولسا، !ھىچ ئايرىلماس نهدە تۇرساڭ بىلله بوالر نهگه بارساڭ، قورقۇنچقا قالدۇرماس، ساڭا ئۇالر خاتىرجهملىك ھىس قىلدۇرار، ھىس قىلدۇرماس،

قىيامهت كۈنىدە !...گۆرۈڭنى زۇلمهتكه تولدۇرماس نۇرلۇق چىراق بولۇپ يېقىالر، ...بولسا

ئۇالرنىڭ راھمان الله تائاالنىڭ ئهرش سايىسى ئاستىدا سايه بوالر، ئۇلۇغ پادىشاھ ...ق تۇرۇپ ھىساب بىرىشنى ئاسان قىالراللهنىڭ ئالدىدا ئۇزا نېئمهترىزق توپالشنىال ئويلىدىڭمۇ؟ رىزق بهرگۈچىنى قويۇپ، !ھهي قېرىندىشىم

72 الله نهدە؟

بولۇپ قالدىڭمۇ؟ ياكى خالىق لهر بىلهنالنېئمهتئاتا قىلغۇچى بىلهن كارىڭ يوق نىسېئۆلۈم بىلهن مهشغۇل بولدۇڭمۇ؟ )يارالغۇچى( نى ئۇنتۇپ مهخلۇق )ياراتقۇچى(

كۈنىگه يۈز قېتىمالپ چاقىرسىمۇ بىر تال مويۇڭ تهۋرىمهس ھالغا كۆندۈڭمۇ؟تاشنىڭ جىنى دەرەخنىڭ قهلبى بولغىنىدا ناله قىالر ئىدى، الله بىلهن قهسهمكى،

نى دەپ ئهلهيهىسساالم دەرەخ كۆتىگى رەسۇلۇلالھ !بولغىنىدا پىغان ساالر ئىدى ؟!سهن غىڭ قىلماسسهن يۇ،–ئىڭرىغان ئىدى

!الله ھهققى ماڭا دەپ باققىنكۆپمۇ مال –ئازمۇ ئاخىرەت سهپىرى جاكارالنسا، قىيامهت قايىم بولغان چاغدا،

ز ېسۇنى ت:" جىنازەڭنى يۇيغۇچىالر مۈلۈكىڭدىن ساڭا مهنپهئهت كىلىش بىكار بولسا، جىمى خااليىقنىڭ سهن بىلهن قىلچه كارى بولمىسا، دەپ توۋلىسا،" !ئىسىتىڭالر يوقلىغۇچىالر بىشىنى چايقاپ كۆزىنى يۇمسا، قىسسا، سېنىر نائىالج مۈرىدوختۇرال

ئاخىرى نهپسىڭ توختاپ ...مىراسخورالر ۋاپاتىڭ ئىالنىغا ئىنتىزار بولۇشۇپ تۇرساسوققان ھاراملىرىڭ، باققان شۇ چاغدا تاپقان ھاالللىرىڭ، ئاۋازىڭ ئۆچسه،

يىغقان دۇنيالىرىڭ ساڭا ىڭ،سۆيگهن ئاياللىر بالىلىرىڭ،تىككهن كۆچهتلىرىڭ، !!!مهنپهئهت قىالرمۇ؟؟؟ !ياق،ياق،ياق

قىرىنداشلىق الله ھهققى ساڭا مهنپهئهت قىلىدىغىنى پهقهت قىلغان ئىهسانىڭ،ياكى تۈن قاراڭغۇسىدا ئوقۇغان ياكى رازىلىق ئالغان دەۋاگىرىڭ، خهيرى خاھلىقىڭ،

ياكى رەببىڭنىڭ رىزالىقى ئۈچۈن ياكى اللهدىن قورقۇپ تۆككهن كۆز يىشىڭ، نامىزىڭ، !...ئايىمىغان سهدىقهڭدۇر

:ئاخىرقى سۆزىمىز شۇكىچۈنكى بۇنداق گۇناھالر ئاشكارە خىلۋەتلهردە گۇناھ قىلىشتىن قاتتىق ساقالنغىن،.1

!قىلغان ئىبادەتلهرنىڭ ساۋابىنى تامامهن يوق قىلىۋىتىدۇ !ىڭدەك اللهدىن ھايا قىلغىنخۇددى قهۋمىڭدىكى سالىه كىشىلهردىن ھايا قىلغىن.2اللهدىن باشقا ھىچكىم بىلمهيدىغان يوشۇرۇن ئىبادەت پۇرسىتىنى قولدىن .3

!بهرمىگىن .ساۋابى تىخىمۇ كاتتا بولىدۇ نهفله نامازنى ئۆيدە ئوقۇغىن،.4رەببىڭگه ئهڭ سۆيۇملۈك،ھهمدە ساۋابى ئهڭ جىق، يوشۇرۇن قىلىنغان سهدىقىنىڭ.5

ه ئۆز سايىسىدا سايىدىتىدىغان يهتته تۈرلۈك كىشىلهرنىڭ بۇ قىيامهت كۈنى الل

73 الله نهدە؟

.قاتارىدىن بولۇشنىڭ بىر خىل يولىدۇر خىلۋەتته يىغالش ئۇلۇغ ئىبادەت،شۇڭا بۇ خىل ئىبادەتكه ئىرىشىشكه ئۇرۇنغىن،.6

!اللهنىڭ رەھمىتىدىن ئۈمىدسىزلهنمىگىنك ئىتىكاپتا بولۇشقا تونۇيدىغانالر بولمىغان مهلۇم بىر مهسچىتته ھهپتىلى سېنى.7

.)مهسىلهن شام بىلهن خۇپتهننىڭ ئارىسىدا( تىرىشقىن، ھهپتىدە بىر قىتىم بولسىمۇ كىچىسى تاڭ ئېتىشتىن ئىلگىرى ئورنۇڭدىن تۇرۇپ.8

:بۇ مۇكاپاتقا ئېرىشىسهن ئىككى رەكئهت كىچىلىك نهپلى ناماز ئوقۇغىن،للهنىڭ ھوزۇرىدا ساقالنغان ۋە ئۇالرنىڭ قىلغان ئهمهللىرىگه مۇكاپات يۈزىسىدىنا({

سهجدە سۈرىسى، })نى ھىچكىم بىلمهيدۇنېئمهتئۇالرنى خۇشال قىلىدىغان كاتتا ئايهت–17

سانا ئالهملهرنىڭ پهرۋەردىگارى –بارلىق ھهمدۇ ئاخىرقى دۇئايىمىز شۇكى، . اللهغا خاستۇر

روھ ۋە ماددا ھهققىدە

ئهمرۇ خالىد: ئاپتۇرى

ھىاللى: تهرجىمه قىلغۇچى

75 روه ۋە ماددا ههققىدە

بۇ كىتاپچىدا بايان قىلىنغىنى ئهقىل جۇغالنمىسى بولـۇش ئۈچـۈنال يېزىلغـان پـاراڭ تېمىلىرى بولماستىن، بهلكى ئۇ پىروفىسسور، ئىسالم ئوغالنى ئهمرۇ خالىد بىلهن بىر قىسىم

. ارىسىدا ئهركىن ئېلىپ بېرىلغـان جۇشـقۇن ھهم قىـزغىن سـۆھبهتتىن ئىبـارەت ياشالر ئدەپ ئاتـاش تېخىمـۇ مۇۋاپىـق، جۇشـقۇن ھهم قىزغىنلىقنـى » قهلب سـادالىرى «بۇالرنى

شۇنداقال ئاددى، چۈشىنىشلىك . ساقلىغان ھالدا سىزگه تهقدىم قىلىشنى مهقسهت قىلدۇقتۈزمهستىن ئهيـنهن ئىپـادىلهپ بېرىشـكه -زەپبولۇشىغا، ئۆز ئىگىلىرىنىڭ سۆزلىرىنى بې

ــتۇق ــىچه تىرىش ــڭ يېتىش ــالىرىڭالردىن .كۈچىمىزنى ــك دۇئ ــدا خهيرىلى ــالالھ ئالدى ئ .ئۇمىدۋارمىز

:بۇكىتاپچه تۆۋەندىكى تىمىالرنى ئۆز ئىچىگه ئالىدۇ ئالالھ بىزنى قانداق قىلىپ، نېمىدىن ياراتقان؟. 1 ياشالر ئاغزىدىن. 2 ددىغا قارشىمۇ؟ئىسالم دىنى ما. 3 ماددا ھهممىنى باشقۇرامدۇ؟. 4 ئۆز ئاغزىدىن ئاڭاليلى. 5 روھ بىلهن ماددىنىڭ تهڭپۇڭلىقىنى قانداق ساقلىيااليمىز؟. 6 تۇپراق يارالمىشى بېسـىۋالغان، ئىالھىـي روھىيىتـى ئىسـكهنجىدە قالغـان، روھىـي

. رغا بېغىشاليمهنپهرۋازىغا ئىنتىزار بولسىمۇ، جىسمى زېمىنغا مهھكۇم بولغانال !.كىشهنلىرىڭىزنى پاچاقالپ، روھىيهت ئالىمىدە پهرۋاز قىلغايسىز

روھ ۋە ماددا

. بۇ تېمىدا پۈتۈن ئىنسانىيهت گىرىپتار بولغان بىـر قىيىنچىلىـق ھهققىـدە تـوختىلىمىز

ــانى غهرق ــاددا توپ ــادەملهرنى م ــپ، ئ ــاپهتكه دۇچ كېلى ــايهت زور ئ ــانالر غ ئىنس .ھ تامامهن ئۇنتۇلماقتاقىلغانلىقتىن، رو

باشتىال دەپ قويۇشۇم الزىمكى، بىز روھىمىز ئۈچۈنال ياشاپ، جىسـمىمىزنى ئۇنتۇسـاق .چۈنكى ئۇ ئىككىسى ھهرگىز بۆلۈنۈپ قارالمايدۇ. بولىدۇ دېمهكچى ئهمهسمهن

76 روه ۋە ماددا ههققىدە

باشلىنىش نۇقتىسـى . بۇ تېمىنى چۈشىنىش ئۈچۈن باشلىنىش نۇقتىسىغا قايتىشىمىز الزىمرگىزمۇ بۇ ئهسىرنىڭ ياكى ئالدىنقى ئهسىرنىڭ باشلىنىشى بولماستىن، بهلكـى دېگىنىم ھه

.يارالمىشنىڭ باشلىنىشىدۇر ئالالھ بىزنى قانداق، نېمىدىن ياراتتى؟

مهسـىلهن، مـاالئىكىلهرنى . ئالالھ نۇرغۇن مهخلۇقاتالرنى بىـر ماددىـدىن ياراتقـان

-ولسـا ئىككـى خىـل ماددىـدىن لېكىن ئىنسان ب. نۇردىن، جىنالرنى ئوتتىن دېگهندەك .بىر ئهقىل ئىگسىدۇر -جىسىم ۋە روھتىن يارىتىلغان بىردىن

بولسـا كـاۋاك سـىرىتقى گهۋدىـدىن ئىبـارەت، روھ مۇشـۇ كاۋاكقـا ) بهدەن(جىسىم .ھهر ئىككىسىنىڭ مهنبهسى ۋە ئۇزۇقلىقى بار. جايالشقان

. الـدا ئۇزۇقلىنىـدۇ بهدەننىڭ مهنبهسى تۇپراق بولغاچقـا، شـۇ تۇپراققـا مۇناسـىپ ھ .ئاياللىق مۇناسىۋەت قاتارلىقالردەك -يېيىش، ئىچىش، كۆركهم كىيىنىش، ئهر: مهسىلهن

ئـالالھ . روھنىڭ مهنبهسى ئادەم ئهلهيهىسساالمغا سېلىنغان ئىالھى دەمدىن ئىبارەتمهن ئۇنى تولـۇق يارىتىـپ، ئۇنىڭغـا جـان كىرگـۈزگهن چېغىمـدا، { :تائاال دەيدۇكى ).ئايهت -29ھىجر سۈرىسى، (، }!دە قىلىڭالرئۇنىڭغا سهج

: مهسـىلهن . شۇڭا ئۇنىڭ ئوزۇقلۇقى ئالالھقا مۇناسىۋەتلىك جىمى ئىشالردىن ئىبارەت ...)تىالۋەت -قۇرئان ئوقۇش، ناماز، دۇئا(

دېمهك روھ ئالالھنىڭ ئاالھىدە ئىلتىپاتى بولغاچقا، ئىنتايىن سۈزۈك، ساپ، جۇاللىـق بهدەن -بىـراق ئۇنىـڭ بىـرال مهسىلىسـى . ئوخشىتىشـقا بولىـدۇ ھهم نازۇك كىرىسـتالغا

قهپىزىگه سوالنغانلىقتىن، بهدەن ئاالھىدە يېنىكلىتىلمىگهن ئهھۋال ئاستىدا ئالالھقا يول .ئااللماسلىق

ــب ــدىن تهركى ــرال ماددى ــڭ بى ــز، ئۆزىمىزنى ــى قىيىنچىلىقىمى ــڭ ھهقىق ــۇڭا بىزنى شبـۇ ۋاقىتتـا روھنـى ئۇنتـۇپ تاشـالپ، . اشلىنىدۇتاپقانلىقىمىزنى داۋراڭ قىلغان يهردىن بتېخىمۇ ئېچىنـارلىقى شـۇكى، روھىمىزغـا قارشـى . بهدەننى ئۇزۇقالندۇرۇشقا تۇتۇش قىلىمىز

نهيزە توغرىالپ ئۇنى جاراھهتلهندۈرۈپ، بۇزۇپ، ئۇنى ھالسىرىتىپ، قېرىتىـپ ئـاخىرى ...ۋەيران قىلىمىزاماق يېمىسـه قانـداق ئهھـۋال يـۈز ئون كۈن پهقهت ت -بىر كىشى ھهپته: مهسىلهن

بېرىدۇ؟ ئۈچ كۈنال قهتئىي سۇيۇق نهرسه ئىچمىسه ئۇ قانداق ئهھۋالغا گىرىپتار بولىـدۇ؟ ...تهبىئىيكى، ئۇ كىشى ئۆلىدۇ

77 روه ۋە ماددا ههققىدە

بىر ئىنسان بىرەر يىلغىچه ئالالھنى ئهسلىمىسـه ئۇنىـڭ . روھمۇ مۇشۇنىڭغا ئوخشايدۇئاسـتا -غان بهدەننىڭ ئهكسىچه، روھ ئاسـتا لېكىن تېزلىكته ئۆلۈپ كېتىدى. روھى ئۆلىدۇ

.ئۆلۈشكه باشاليدۇبۇ سهۋەپلىك ئادەم ئۆزىنىـڭ جىسـمىنىال ئۆلىـدۇ، دەپ ئـويالپ، ئۇنىڭغـا كۆڭـۈل

.بۆلۈپ، ئۇزۇقالندۇرۇشنى داۋامالشتۇرۇپ، ئۆزىنىڭ روھىنى ئۇنتۇپ كېتىدۇلىـدىغانلىقىنى، قى پاراغهتلىك تۇرمۇشتىمۇ بىئـاراملىق ھـېىس -غهربلىكلهرنىڭ راھهت

مۇشهققهتلىك تۇرمۇشـتىمۇ روھـى كۆتىرەڭگـۈ -ئهمما دىيارىمىزدا بهزى كىشلهرنىڭ جاپا .يۈرىدىغانلىقىنى يۇقۇرقىالردىن چۈشىنىۋېلىشقا بولىدۇ

بهزىدە بىر ئىمامنىڭ كهينىدە : سۆزىمىزنى تېخىمۇ ئېنىق چۈشهندۈرىدىغان بىر مىسالن ئىككى كىشىنى كـۆرىمىزكى، ھهر ئىككىسـى بىـرال تۇرۇپ، بىر سهپته بىلله ناماز ئوقۇغا

خىل ئاۋازدا ئوقۇلغان ئوخشاش مهزمۇندىكى ئايهتلهرنى تىڭشىغان بولسـىمۇ، بىرسـىنى دىمهك، بىرىنچىسى روھى جهھهتتىن . يېغا تۇتسا، يهنه بىرسى ھېچ نهرسه ھېس قىلمايدۇ

ئهگهر ئۇنىـڭ . گهنئالالھقا يول ئالغان، ئىككىنچىسى بولسا، روھـى ئاجىزلىشـىپ ئـۆل بـۇ ئىشـىڭ قامالشـمىدى « :روھىنىڭ ئاۋازى ئۆچمىگهن بولسا، ئۇ چوقۇم ئـۆز روھىنىـڭ

دېــگهن خىتــابىنى » بهدەنــگه ئوخشاشــال مېنىمــۇ ئوزۇقلــۇق مهنــبهيىمگه ئۇالشــتۇرغىن .ئاڭلىيالىغان بوالتتى

ن قۇرئان كهرىم بىز دائىم ئوقۇساقمۇ، ئـۇ ھهققىـدە تهپهككـۇر قىلىـپ كهتمهيـدىغا بــۇ ســۈرىنىڭ . سۈرىســىدە يۇقــۇرقى ھهقىقهتنــى گهۋدىلهنــدۈرۈپ بهرگهن» تهكاســۇر«

. دەيـدۇ } كۆپلىگهن پهخىرلهنمهك سىلهرنى غهپلهتته قالدۇردى{ :بېىشىدىال ئالالھ تائاالمۈلـۈك، -ئهۋالدنىـڭ كۆپلـۈكىنىال كۆرسهتمهسـتىن، مـال -ئـۇرۇق » كۆپ«بۇ يهردىكى .قىالرنى بهكرەك كۆرسىتىدۇچا–كىچهك ۋە باال -ماشىنا، كىيىم

ئۇنـداق بولـۇپ . بۇ يهردىكى چهكلهش خاھىشـى كۆپهيتىشـتىن چهكـلهش ئهمهس لېكىن بۇ يهردە كۆپنىڭ غهپلهتته قالدۇرىشى . قالسا ماددىنى رەت قىلغانلىق بوالر ئىدى

قاچانغىچه كۆپهيتىشكه ئالدىنىپ غهپلهتته كېتىۋېرىسـىلهر؟ : ئالالھ تائاال. چهكلهنگهنئاخىرى { :بۇنىڭ كهينىدىنال، بهدەننىڭ ئاخىرقى چېكىنى بېرىدۇ. ىتاپ قىلىۋاتىدۇدەپ خ

. دىـمهك، بهدەننىـڭ ئـاخىرقى چېكـى قهبـرىلهردۇر . }قهبرىلهرنى زىيـارەت قىلـدىڭالر بۇنىڭدىن كېيىنكى ئايهتلهر، پهقهت بهدەنلىـرى ئۈچـۈنال ياشـىغانالرنى بهش ئـايهتته

ئانـدىن راسـتال كهلگۈسـىدە . كهلگۈسـىدە بىلىسـىلهر راسـتال { :بهش قېتىم تهنقىد قىلىدۇسـىلهر چوقـۇم ). غهپلهتـته قالمـاڭالر (ئهگهر سىلهر راستال ھهقىقىي بىلسهڭالر . بىلىسىلهر

78 روه ۋە ماددا ههققىدە

ئانـدىن . ئاندىن ئۇنى چوقۇم ئۆز كۆزۈڭالر بىلهن كۆرىسـىلهر . جهھهننهمنى كۆرىسىلهرتهكاسـۇر (، }قىلىنىسـىلهر سـوراق -نـېمهتلهردىن سـۇئال ) دۇنيادا سـىلهرگه بېـرىلگهن (

).سۈرىسىبـۇ خىـل تهڭپۇڭلـۇق ئىشـقا : بۇ يهرگه كهلگهندە ئۆزلۈكىدىن بىر سوئال تۇغۇلىـدۇ

ئاشمىسا نېمىلهر يۈز بېرىدۇ؟ ياشالر ئاغزىدىن

بىرىنچى قهدەمدە، روھىنى ئۇنتۇپ، بهدىنى ئۈچـۈنال ياشـىغان ئىنسـاننىڭ شـهكلى

.ىپ باقايلىقانداق بولىدىغانلىقىنى تهسهۋۋۇر قىلقـانچه . بولمايـدۇ ) قېـنىش (بۇنـداق ئىنسـاندا بىـر بولسـا ھـېچ قاچـان تويۇنـۇش

غهرب دۈچ كېلىۋاتقـان ئوخشـاش جىنىسـلىقالر . تويغانسېرى تېخىمـۇ چهكـتىن چىقىـدۇ مۇھهببىتى، چۈشكۈنلىشىش ۋە ئۇنىڭدىن كىلىپ چىققان ماددىي پاراغهتكه ھهددىـدىن

.سىزلىقالرنى مۇشۇ قائىدە چۈشهندۈرۈپ بېرىدۇزىيادە بېرىلىش دېگهندەك نورمال :بۇ سوئالنى ئايرىم ياشالرغا قويساق، ھهر بىرىنىڭ ئۆز كۆز قارشى مۇنداق بولدى

يا ئىنسان ماددىدىن تامامهن ئۈمىد ئۈزىدۇ، نهتىجىدە ئـالالھ ئـۇنى ھىـدايهت * ى ئۆزى ھـاالك ھهۋەسكه تېخىمۇ بېرىلىش ئارقىلىق ئۆزىن–يولىغا باشاليدۇ؛ ياكى ھاۋايى

.قىلىدۇئۇ ئۆزىنىڭ ھاياتىدا ياشاش نىشـانى يوقلـۇقىنى ھىـېس قىلىـدۇ ھهمـدە شـۇنداق *

.ئادىشىپ كېتىۋېرىش ئاخىرى ئۆزىنى ئۆلتۈرۋېلىشقا ئېلىپ بارىدۇ. بهزىدە ئۇنداق ئادەم روھى جهھهتتىن بهك چارچاش ھهم سىقىلىش ھىـس قىلىـدۇ *

مۇ رەزىل شهيتان دائىم ئازدۇرۇپ، ئۇنىڭ ھهرگىزمۇ ئۇ ئالالھ تهرەپكه قايتىشنى ئويلىسىئالالھقا يېقىنلىشالمايدىغانلىقىنى، ئۇنىڭدىن پايدا چىقمايدىغانلىقىنى ۋەسۋەسه قىلىپ،

خاتالىقىڭنى تاشلىۋەتسهڭ، قايتىدىن ئۇنىڭغـا يېنىـپ -سهن ھهر قېتىم گۇناھ« :ئۇنىڭغا .دەپ تۇرىدۇ» كىلىسهن

ۇغۇرۋەتسـهك، دۇنيـادىكى ئهڭ ياخشـى دۆلهتلهردىـن پهننى ي -روھ بىلهن ئىلىم* .بولۇپ قاالتتۇق

توغرا، بـۇ قاراشـقا ئىزاھـات بېرىشـنى خـااليمهنكى، بىـز غهربلىكـلهردە مهۋجـۇد * لــېكىن . چــۈنكى بىــزدە ھهق دىــن ۋە ئىلىــم بــار. بولمىغــان ئاالھىــدىلىككه ئىگىمىــز

79 روه ۋە ماددا ههققىدە

لىق خهلقمىــز، قانچىلىــك بىــز ئېتىقــاد. غهربلىكــلهر ئۇالرنىــڭ ئارىســىنى ئــايرىۋەتتى .خاتالىقالرنى سادىر قىلغان تهقدىردىمۇ ئىچىمىزدە ساغالم تهبىئىي روھ بارئـۆمهر ئىبنـى : پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالم مىسىر توغرىسىدا مۇنداق دېـگهن ئىـدى

« :نىڭ مۇنداق دېگهنلىكىنـى ئاڭلىغانىـدىم دەيـدۇ ئهلهيهىسساالم خهتتاب رەسۇلۇلالھىسىرنى فهتهى قىلىشنى مۇيهسسـهر قىلسـا، ئۇنىڭغـا نۇرغـۇن ئهسـكهر ئالالھ سىلهرگه م‹

بـۇ : ئهبۇبهكرى. ›تۇرغۇزۇڭالر، بۇ ئهسكهرلهر يهر يۈزىدىكى ئهڭ ياخشى ئهسكهرلهردۇر -ئـۇالر بـاال ‹: ئهلهيهىسساالم نېمه ئۈچۈن، ئى رەسۇلۇلالھ؟ دەپ سورىغاندا، رەسۇلۇلالھ

.›»ئالالھ يولىدا چىڭ تۇرىدۇ چاقىلىرى بىلهن بىلله قىيامهت كۈنىگىچهمېنىڭ خـاس تهجىربهمـدىن ئالغىنىمـدا، ئىنسـان ماددىغـا بېرىلىـپ كهتمىسـىمۇ، جهمىيهتتىكى ناچار كهيپىياتنىڭ بېسىمى ئاستىدا بهزىدە بولمىغـۇر جـايالردا پائـالىيهت

ىـدۇ، قىلىپ تاشاليدۇ، ئالالھ بىلهن قايتا مۇناسىۋەتنى توغرىلىۋالغانـدا ئـۆزىنى تۈزىتىۋال .دەپ قارايمهن

ئىسالم دىنى ماددىغا قارشىمۇ؟

ئهمـرى ئىبنـى ئـاس مۇسـۇلمان . باشتا مهن بىر ئىبرەتلىك قىسسىنى سۆزلهپ بېـرەي ئۇنىڭغـا يولۇقـۇپ مۇنـداق ئهلهيهىسسـاالم بولۇپ بهش ئايـدىن كېـيىن، رەسـۇلۇلالھ

كه ۋە سـاۋاپقا ئهمرى، مهن سېنى بىر قوشۇنغا قوماندان قىلماقچىمهن، غهنىمهت« :دېدىخـۇدا ھهققـى، مهن مـال دۇنياغـا « :ئهمرى ئىبنى ئاس بۇنى چۈشـىنىپ . »ئېرىشىسهن

« :ئۇنىڭغـا ئهلهيهىسسـاالم رەسۇلۇلالھ. دىدى» قىزىققانلىقتىن مۇسۇلمان بولغىنىم يوقبۇخارى . (دەپ جاۋاپ بهردى» مۈلك ئوبدان نهرسه -ياخشى بهندە ئۈچۈن ياخشى مال

).ايىتىۋە ئىمام مۇسلىم رىۋدۇنيـا سـېنىڭ -يهنـى، مـال . مانا بۇ ئىسالم دىنىـدىكى زاھىـدلىقنىڭ مهزمۇنىـدۇر

.قولۇڭدا بولۇشى، ھهرگىز يۈرىكىڭدە بولماسلىقى الزىمھهسهن بهسرى تۈرلۈك تاماقالرنى يېيىشنى ياخشى كـۆرەتتى، ئـۇ سـېمىز ھهم كهڭ *

ھهتتا بىر شـائىر ئـۇ . ئىدى شۇنداقتىمۇ ئۇ ئابىدالرنىڭ سهردارى. گهۋدىلىك ئالىم ئىدى :زات توغرىسىدا مۇنداق مهزمۇندا شېئىر يازغان

ئۇ بهردەم زاھىتتۇر رۇستهم مىسالى زاھىد بولمىغاندا نه بوالر ئهردى ھالى

80 روه ۋە ماددا ههققىدە

ئى ئىمام، يۈز مىڭ تىلالسـى « :بىر كىشى ئىمام ئهھمهد ئىبنى ھهنبهلدىن سورىدى* پـۇلى «؟، »قانداقسـىگه «، .بوالاليدۇ دېدى» ھهئه«ئىمام » بار ئادەم زاھىد بوالالمدۇ؟

.»كۆپهيسه كۆرەڭلىمهس، ئازايسا قايغۇرماسجهنــنهت بىــلهن خــۇش خهۋەر بېــرىلگهن ئــون ســاھابىنى ئــااليلى، ئــۇالردىن *

ئـۇ . ئابدۇرراھمان ئىبنى ئهۋف قازا قلىغان چاغدا سهككىز مىليۇن تىلال قالدۇرغان ئىـدى بىر تال تاشنى يۆتكىسمۇ، تېگىدىن ئـالتۇن « :ىسساالمئهلهيه ساھابه ھهققىدە رەسۇلۇلالھ

.دېگهن» تاپىدىغان كىشىمۇسۇلمان قوشۇنلىرىدىن بىر قوشۇننى تولـۇق تهمىـنلهپ ئوسمان ئىبنى ئهففان يهنه

.ئاتالندۇرغان پۇلدار ئادەم بولغانيۇقىرقىالردىن شۇنداق خۇالسىگه كېلىمىزكـى روھ بىـلهن بهدەن ئوتتۇرسـىدا زىتلىـق

سهن بىرالر ۋاقىتتا تۇرمۇشىڭدا مۇۋەپپهقىيهت قازانغان ھهم تهقـۋادار . ۋجۇت ئهمهسمهــۇمكىن ــىڭ م ــان بواللىش ــىدىكى . ئىنس ــمانىيهتنىڭ ئوتتۇرىس ــلهن جىس ــراق روھ بى بى

.تهڭپۇقلۇقنى ئىشقا ئاشۇرۇش الزىم

ماددا ھهممىنى باشقۇرامدۇ؟

قايتۇرۇشنى ئىرادە قىلسـا، مـاددا قىزىقارلىقى شۇكى، ئالالھ تائاال بىزنى روھ تهرەپكهپۈتۈن ئالهمنىڭ قانۇنىيتىنى كونترول قىلىدۇ دېگهن ئىدىيىنى بىزنىڭ ئالدىمىزدا ۋەيران

:بۇنىڭغا ئالالقىدار مىسالالر ئىنتايىن كۆپ. قىلىدىغانلىقىنى بايقايمىزبىـراق پىچـاق . پىچاقنىڭ ۋەزىپىسى كېسىش ۋە بوغۇزالش، مانا بۇ مـاددى تهرىپـى

سمائىل ئهلهيهىسساالمنىڭ بوينىغا تاقالغان چاغـدا، ئـالالھ تائـاال ئۇنىـڭ يۇقـۇرقى ئى .ۋەزىپىسىنى ئادا قىلماسلىققا بۇيرۇدى

. ئالالھ تائاال ئىبراھىم ئهلهيهىسساالمغا ئوتنى سۆرۈن ھهم زەرەرسـىز قىلىـپ قويـدى ڭ ياخشـى ھاياتىڭـدا باشـتىن كهچـۈرگهن ئه « :رەسۇلىمىز ئىبراھىم ئهلهيهىسساالمدىن

دەپ » ئوت ئىچىدە ئۆتكـۈزگهن كـۈنلىرىم «دەپ سورىغان چاغدا، ئۇ » كۈنلهر قايسى؟ .جاۋاپ بهرگهن

.دەپ بۇيرۇق بهرگهنمۇ ئالالھ تائاالدۇر» يۇنۇسنى يۇتۇۋال« :بېلىققادەپ بۇيرغــان ئــالالھ » مۇســا ئۆتۈۋالغــۇچه تــاغالردەك دۆۋلىشــىپ تــۇر« :ســۇغىمۇ . تائاالدۇر

81 روه ۋە ماددا ههققىدە

ئۆز ئاغزىدىن ئاڭاليلى

ئالالھ بىـزگه . ئىسمىم ئولېگا مۇھهممهد، مىسىرلىق بىلهن توي قىلغان ياۋرۇپالىقمهنئىككىنچى دۇنيا ئۇرۇشىدىن كېـيىن ئۆسـۈپ يىـتىلگهن . لهيال ۋە ئهھمهدنى ئاتا قىلدى

تۇرمۇشقا چىققان چېغىمدا، مېنىـڭ . ياۋرۇپالىق دەۋرداشلىرىمىز ئاتېسىت بولۇپ كېتىشتى .ئېرىممۇ شۇنداقالردىن دەپ ئوياليتتىم. مهن ئۇنىـڭ قىلىقلىرىـدىن ھهيـران بـوالتتىم . بىز مىسىردا تۇرمۇشىمىزنى باشلىدۇق

ئۇنىــڭ نامــاز ئوقۇغــانلىقىنى كــۆرۈپ، ئۇنىڭــدىن ماڭــا فــاتىهه ۋە باشــقا بهزى قىســقا ىرىنى لېكىن تـېخىچه نامازالرنىـڭ رەكـئهت سـانل . سۈرىلهرنى ئۆگتىشنى تهلهپ قىلدىم

.بىلمهيتتىم -كۈنلهرنىــڭ بىرىــدە ئــۆيىمىزدە تهخمىــنهن يهتــته ئــايلىق بولغــان قىــز بــوۋاق

بار ئىدى، تۇيۇقسىز بوۋاقنىڭ قـاتتىق چىقىـراپ يىغلىغـان -دوستلىرىمنىڭ بىرىنىڭ قىزىئاۋازىنى ئاڭىلىدىم، ئۇنىڭ پۇتى يالىڭاچ توك سىمىغا تېگىپ قالغـانلىقتىن تىترەۋاتقـان

. ۋولتلىق توك سـوققانلىقتىن ئاللىقاچـان ئۆلـدى دەپ ئويلىـدىم 220ردۈم، ھالهتته كۆ .ئىلىم مۇشۇنداق كۆرسهتتى

ئۇ بوۋاق ماڭا ئامانهت بولغاچقا، ئۇنى قۇتقۇزۇۋېلىشـنى ئويلىـدىم ھهمـدە مهنمـۇ . بىلله ئۆلىدىغان بولدۇم دەپ ئويلىدىم

دەرھال، . هن دېدىمېيىن مهن ئۆيدىكى ھهممه نهرسىلهرنى كۆرۈپ، مهن ئۆلمهپتىم .، ئالالھ بۈيۈكتۇر، دەپ ھهمدۇ سانا ئېيىتتىم)ئالالھ پاكتۇر(سۇبهانالالھ

سـانا -كۆپ يىغلىدىم، ئالالھغـا ھهمـدۇ . بۇ مهن ناماز ئوقۇغان تۇنجى كۈن بولدىمېنىـڭ . ئېيتىپ، ئۆزەمنىڭ نۇرغۇن ۋاقىتتىن بېرى ئېزىپ يۈرگهنلىكىمنى ھـېس قىلـدىم

خــۇددى يوقىلىــپ كهتــكهن بالىنىــڭ ئانىســىنى تاپقانــدىكى بۇچاغــدىكى ھېســياتىم .تۇيغۇسىغا ئوخشايتتى

ــدىم ــتىگه كهل ــۈرۈش نىيى ــېلىپ ي ــاب س ــيىن مهن ھىج ــۇنىڭدىن كې ــېكىن . ش لبىــراق، مهن ئــالالھ ئۈچــۈن . ئائىلهمــدىكىلهر ماڭــا نىــمه دەر دەپ ئــويالپ قالــدىم

ـ . قىلىۋاتىمهنغۇ، كىشلهر بىلهن نېمه چاتىقىم، دېدىم مهن . قهتهن ھىجـاب ئـارتتىم ھهقىبۇرۇن تهسهۋۋۇر قىلغىنىمدەك خىجىللىـق، سـىقىلىش، . ئىنتايىن بهختىيارلىق ھېس قىلدىم

خاتىرجهملىـك ھـېس ئىسىقلىق ياكى زېرىكىش ھېس قىلماسـتىن، ئهكىسـچه ئىنتـايىن . بۇرۇندىن تارتىپال ھىجابلىق بولسامچۇ دەپ قالدىم. قىلدىم

82 روه ۋە ماددا ههققىدە

ن بۇرۇنقى ۋە مۇسۇلمان بولغاندىن كېيىنكـى ھايـاتىمنى ئۆزەمنىڭ مۇسۇلمان بولۇشتىسېلىشتۇرغان چېغىمدا، مۇسۇلمان بولۇشتىن ئىلگىرى ھېچقاچان ھېس قىلىپ باقمىغان بىـر

.خىل راھهتنى ھېس قىلدىمچـۈنكى مهنـدىن ھېسـاپ . بۇرۇن ۋېنگىرىيدىكى چېغىمدا ئۆزەم خالىغاننى قىالتتىم

شۇنداق تۇرۇغلۇقمۇ، بـۇ . ى مهۋجۇت ئهمهس ئىدىئالىدىغان تهڭرى ھهم قىيامهت كۈنخىل ئهركىنلىـك كىشـلهرنى نېـرۋا ۋە روھىـي جهھهتـتىن بېسـىمغا ئـۇچراش قاتـارلىق

چۈنكى ئۇ يهردە كىشلهر ئالالھقـا تايانماسـتىن، ھهمـمه . كېسهللىكلهرگه دۇچار قىالتتى .نهرسىدە ئۆزىگه تايىناتتى

ھۋالدا ئىدىڭىز؟ كېيىن قانـداق بولـدىڭىز؟ مۇسۇلمان بولۇشتىن ئىلگىرى قانداق ئه* !.روھ ۋە جىسمانىيهت توغرىسىدا قارشىڭىز قانداق؟ مۇشۇالرنى چۈشهندۈرۈپ بهرسىڭىز

ئهمهلىيهتته، ۋىنگىرىيه بىـر كوممۇنىسـتىك دۆلهت ئىـدى، ئۇنىڭـدا دىـن، : ئولىگاـ بىـز . دىھېسىاپ بېرىش، قىيامهت كۈنى ۋە روھ قاتارلىق مهزمۇنالر مهۋجۇت ئهمهس ئى

.كۆرمىگهن ھهم تۇتمىغان نهرسىلهرگه ئىشىنىشىمىز مۇمكىن ئهمهس ئىدىئالالھ سىزگه ئىسالم دىنىنى ئىنئام قىلىشتىن بۇرۇن سـىزدە مهلـۇم نهرسـىنىڭ كهم *

؟!بولۇۋاتقانلىقىنى ھېس قىالمتىڭىز ياكى ھهر جهھهتتىن خاتىرجهممىدىڭىزرەببىڭالرغــا ئىمــان { :ئىنســانالردىنقۇرئــان كهرىمــدە ئــالالھ تائاالنىــڭ : ئولېگــا

. دەپ ئېيىتقــانلىقىنى ئوقــۇدۇم} ھهئه{دەپ ســورىغاندا، ئۇالرنىــڭ } كهلتۈردىڭالرمــۇ؟شۇڭا، ھهر قانداق شهخس بولۇشتىن قهتئىنهزەر، ئىالھ يـوق دەپ قانـداقمۇ ئېيتالىسـۇن

ـ . دېمهكچىمهن ا مهسـىلهن، جۇڭگـۇدا، ئهگهر ئىـالھ بـار بولغـان تهقـدىردىمۇ ئۇنىڭغ .سېغىنمايتتۇق دېيىشكهن

يهنـى (ئۆزۋاقتىـدا پهرۋەردىگارىـڭ ئـادەم بـالىلىرىنى { :سىز ئـالالھ تائاالنىـڭ * پۇشـتىدىن چىقـاردى ۋە ئـۇالرنى ئـۆزلىرىگه گـۇۋاھ ) ئاتىلىرىنىڭ(ئۇالرنىڭ ) نهسلىنىيهنـى ئـالالھ ئۆزىنىـڭ (دېدى » مهن سىلهرنىڭ پهرۋەردىگارىڭالر ئهمهسمۇ؟« :قىلىپ

پهرۋەردىگارى ئىكهنلىكىگه ۋە بىرلىكىگه ئادەم بالىلىرىنى ئىقـرار قىلـدۇردى، ئۇالرنىڭــدى ــتىگه ئال ــۆز ئۈس ــۇنى ئ ــپ ب ــرار قىلى ــۇالر ئىق ــۇالر). ئ ــڭ « :ئ ــهن بىزنى ھهئه، س

ــق بهردۇق ــهن، گۇۋاھلىـ ــدى» پهرۋەردىگارىمىزدۇرسـ ــق . (دېـ ــۇالرنى گۇۋاھلىـ ئـ» ڭدىن غهپلهتته قالغان ئىكهنمىزبىز بۇنى« :قىيامهت كۈنى ئۇالرنىڭ) بهرگۈزگهنلىكىمىز

شـېرىك كهلتـۈرگهن ) ساڭا بـۇتالرنى (بوۋىلىرىمىز ئىلگىرى -ئاتا«دېمهسلىكلىرى، ياكى يهنـى بىزنىـڭ (ئىدى، بىزنىڭ پهقهت ئۇالرنىڭ ئهۋالدى بولـۇپ قالغـان يېرىمىـز بـار

83 روه ۋە ماددا ههققىدە

ــار ــۆزرىمىز ب ــدىن بىزنــى ھــاالك قىالمســهن؟ ) ئ » گۇمراھالرنىــڭ قىلمىشــلىرى تۈپهيلىدېـگهن سـۆزىنى ). ئـايهتلهر -173 -172سۈرە ئهئـراف، (، }ېمهسلىكلىرى ئۈچۈندۇرد

دېمهك، ئـالالھ تائـاال ئـادەم ئهلهيهىسسـاالمنى . كۆزدە تۇتۋاتقانلىقىنىڭىز چۈشىنىشلىكياراتقاندىن كېيىن، ئۇنىڭ پۇشتىدىن قىيـامهتكىچه تۇغۇلىـدىغان نهسـىلىنى چىقىرىـپ

» شـۇنداق گـۇۋاھمىز « :دېگهندە، ئـۇالر » ر ئهمهسمۇ؟مهن سىلهرنىڭ رەببىڭال« :ئۇالرغابهلكىم، بىز بـۇنى ئهسـلىيهلمهيدىكهنمىزغۇ، دىيشـىمىز . دەپ جاۋاب بهرگهنلىكى ھهق

.مۇمكىن، بىراق بۇ تونۇش بىزنىڭ ئىچكى ئهقلىمىز ۋە ئىمكانىيتىمىزدە مهۋجۇتبولسىمۇ بىزنىـڭ شـۇ يهنى بىزنىڭ روھىيتىمىزدە ئالالھ ياراتقان تهبىئىي تۇيغۇ بار، ئۇ

روھىمىـز ھهر دائىـم ئـالالھنى ئىـزدەپ ئۇنىڭغـا تهلپۈنـۈپ . ئالالھغا مۇھتاجلىقىمىزدۇريىل ئاتېئىزىمنى ئۆگهتكهن سـوۋېت ئىتتىپـاقى پارچىالنغانـدىن كېـيىن 65بۇ . تۇرىدۇ

مۇستهقىل بولغان سابىق جۇمهۇرىيهتلهرنىڭ نېمىشقا ئىسـالم جۇمهـۇرىيهتلىرى قۇرۇشـنى .قىلغانلىقىنى ئېنىق چۈشهندۈرۈپ بېرىدۇتهلهپ

مۇسۇلمان خانىم بولۇش سۇپتىڭىز بىلهن كۈنلىرىڭىزنى قانداق ئۆتكۈزىسىز؟* .ئالالھغا شۈكرى، كۈنلىرىمنى ناماز بىلهن باشاليمهن، قۇرئان ئوقۇيمهن: ئولېگا

ىـر ئېچىنـارلىقى ب . يهنى سىز ئادەتته كۈنىگه بىر پارىدىن قۇرئان ئوقۇيدىكهنسـىز * نهچچه بهتمۇ قۇرئان ئوقۇپ تۇرمايـدىغان مىڭلىغـان مۇسـۇلمانالر بـارلىقىنى بىلسـىڭىز

.كېرەكمهسىلهن . ئانىسىدىن ئۆگهنگهن -كۆپلىگهن مۇسۇلمانالر ئىسالم دىنىنى ئاتا: ئولېگا

بىـراق . بىزدە مهلۇم بىر تىلنى ئۆگهنگهن ئادەم چوقۇم قانداق ئوقۇشـنى بىلىشـى الزىـم .ۇسۇلمانالرنىڭ قۇرئان ئوقۇشنى ئۇقمايدىغانلىقىنى كۆردۈممهن كۆپلىگهن م

ئۇ ئـۆزى . ئولېگا بىز بىلهن قۇرئان ئارىسىدا چوڭ بوشلۇق بارلىغىنى سۆزلهپ ئۆتتى* ئهرەپچىدىن ئېنگىلىزچىگه ، ئاندىن ئىنگىلىزچىـدىن ۋېنگىـرچىگه تهرجىـمه قىلىنغـان

ان ئوقۇپ تۇرمايمىز، قۇرئاننى ئاچقان ھالبۇكى بىز ئهرەپلهرمىز، قۇرئ. قۇرئاننى ئوقۇيتتىتېخى رامىزاندىال قۇرئاننى ئـاچىمىز، .... چېغىمىزدا قىينىلىمىز، قانداق ئوقۇشنى بىلمهيمىز

....رامىزان ئېيى ئۆتسه، توپا بېسىپ ياتقان قۇرئانالر ناله قىلىدۇئـاننى قۇر« :غا كېلىـپ ئهلهيهىسساالم ئابدۇلالھ ئىبنى ئهمرى ئىبنى ئاس رەسۇلۇلالھ

ــدۇ؟ ــام بولى ــامالپ تۇرس ــا تام ــك ۋاقىتت ــۇلۇلالھ » قانچىلى ــورىغاندا، رەس دەپ سمهن بۇنىڭدىنمۇ كـۆپ « :ئابدۇلالھ. دېگهن» بىر ئايدا بىر تاماملىغىن« :ئهلهيهىسساالم

ئۇنـداقتا يىگىـرمه كۈنـدە « :ئهلهيهىسسـاالم رەسـۇلۇلالھ . دېگهن» ئوقۇپ تۇرااليمهن

84 روه ۋە ماددا ههققىدە

رەسـۇلۇلالھ . دېـگهن » بۇنىڭدىنمۇ كۆپ ئوقۇيااليمهن« :ئۇ يهنه. دېگهن» تاماملىغىن .دېگهن» كۈندە بىر تاماملىغىن 15ئۇنداقتا « :ئهلهيهىسساالم

ئىي، رەسۇلۇلالھ، ماڭا ياشلىقىمدىن پايدىلىنىپ قېلىشقا رۇخسـهت « :ئابدۇلالھ يهنهيهنـى قۇرئـاننى تېخىمـۇ جىـق ئوقـۇپ تـۇرۇش پۇرسـىتىنى بېرىـڭ، . دېگهن» !قىلغىن .هكچى ئىدىدىم

بېزەش ئۈچۈن ياكى يامـانلقىتىن سـاقاليدۇ دېـگهن –قۇرئانالر ئۆيلىرىمىزدە زىننهتئويدا ئېسىغىلىق تۇرىدۇكى، ئۇنى ئوقۇغان ئادەم يوق، بـۇ نمـېه دېـگهن ئېچىنىشـلىق

!.ئىش ئېرىڭىز سىزنى ئىسالم دىنىغا قانداق ئېلىپ كىردى؟*

هن ئهمهس، بهلكى ئۈلگه كۆرسـىتىش ۋە دىن زورلۇق كۈچ ياكى قوپاللىق بىل: ئولېگا .گۈزەل ئهخالق ئارقىلىق ھاسىل بولىدىكهن

روھ بىلهن ماددىنىڭ تهڭپۇڭلىقىنى قانداق ساقلىيااليمىز؟

سىزگه قوالي بىر ئۇسۇلنى دېسهم، ماددىي ئىشتىن بىرەرنـى قىلىـدىغان چېغىڭىـزدا،

نهچچه مىنـۇت پاراڭلىشـىپ تېلفۇندا بىر: مهسىلهن. روھىي ئىشتىن بىرنى قوشۇپ قىلىڭيېرىم سائهت . تهسبىه ئېيتىڭ -ئولتۇردىڭىز دەيلى، كهينىدىنال ئالالھنى ئهسلهپ زىكرى

مىنــۇت قۇرئــان ســۈرىلىردىن ئوقــۇڭ؛ يېڭــى كىــيىم 15تېلېــۋىزور كۆرســىڭىز، چوقــۇم .سېتىۋالغىنىڭىزدا، ئۇنىڭ باھاسىنىڭ بىر قىسىمىنى سهدىقه قىلىڭ

ىقنى ئهمهلگه ئاشۇرالىسا، چوقۇم ئهڭ گـۈزەل ھهم بهختلىـك كىمكى بۇ خىل تهڭپۇڭل .تۇرمۇش كهچۈرەلهيدۇ

پهيغهمبىرىمىــز تۆۋەنــدىكى ســۆزى ئــارقىلىق بۇنــداق تهڭپــۇڭلىقنى ئىشــقا ئۈستۈڭدە پهرۋەردىگـارىڭنىڭمۇ ھهققـى بـار، ئۆزەڭنىڭمـۇ « :ئاشۇرۇشىمىزنى ئۆگهتكهن

ھهر بىـر ھهق ئىگسـىگه ئـۆز ھهققىنـى چاقىلىرىڭنىڭ ھهققى بار، شـۇڭا -ھهققى بار، باال ).بۇخارى رىۋايهت قىلغان(» !بهرگىن

ئارىمىزدىن بىرى سهھهر سائهت ئۈچكىچه تېلېۋىزور كۆرىدۇ، بىراۋ ئۇنىڭغـا، تـۇرۇپ خىجـالهتمهن، ئهتىـگهن سـائهت توققـۇزدا : بامدات نامىزىنى ئوقۇۋال، دېگهندە، ئـۇ

دېگىنى . لىدىن كهلمهيدىغاننى يۈكلىمهيدۇئالالھ بهندىنىڭ قو. بېجىرىدىغان ئىشىم بار .قىزىق

85 روه ۋە ماددا ههققىدە

دولـالر تېپىۋالىسـىز 500ئهگهر بىرسىگه، سهھهر سائهت بهشته بىنانىـڭ ئالدىـدىن . تهبئىكى، ئۇ چوقۇم ئويغىنىپ بىنادىن چۈشهر ئىـدى ! دىيىلسه نېمه قىلىپ كىتهر ئىدى؟

...ئويغانماي قالسا چوقۇم ئايالى ئويغىتار ئىدىبۇرادەر، ئالالھ « :ى جهھهتته، ئالالھنى رازى قىلىش جهھهتته دەيدىغىنىروھ... بىراق

» ...قهلبىمىزدە بار، كهچۈرۈڭ ئۇخلىمىسام بولمايدۇبىرىنىڭ ھهققىنى ئۆز -ھهر. بهدىنىڭزنى غىزاالندۇرغاندەك، روھىڭىزنىمۇ غىزاالندۇرۇڭ

نامـازالرنى ۋاقتـى جايىدا ئادا قىلىڭ، پهرۋەردىگارىڭىزغـا بېرىلىـپ ئىتـائهت قىلىـڭ، .كىرىشى بىلهنال مهسجىدلهردە ئادا قىلىشنى داۋامالشتۇرۇڭ

مىنـۇت بولسـىمۇ 10ئاخىرىدا، روھنى ئوزۇقالندۇرماقچى بولغـان ھهر بىـر ئـادەمنى .تهسبىه ئېيتىشقا چاقىرىمهن -ئالالھنى ئهسلهپ زىكرى

ـ رەپ قالغـان بۇ ــ روھىي چۈشكۈنلۈك ھېس قىلىدىغان ھهر بىر كىشى ئۈچـۈن، تهمتىئــالالھ تائــاال . ئايــال ئۈچــۈن تهكلىــپ قىلىنىــدىغان ياخشــى رىتســىپ -ھهر بىــر قىــز

رەئد سۈرىسى، . (}بىلىڭالركى، دىلالر ئالالھنى ياد ئېتىش بىلهن ئارام تاپىدۇ{ :دەيدۇكى ).ئايهت -27

ئالالھ تائاالدىن ئهمىلىمزنى قوبۇل قىلىشـنى، ئـۆزىگه بويسۇنۇشـقا ۋە يېقىنلىشىشـقا !.مېنى ۋە سىزلهرنى ئالالھ سالىه بهندىلىرىدىن قىلغاي. ىزگه ياردەم بېرىشنى سورايمىزب

روھىيهت ئالىمى خهزىنىلىرىدىن

.جانسىز ماددىالرمۇ ئالالھنى ياد ئېتىشتىن خۇرسهن*

بىـر تـاغ يهنه بىـر تـاغنى ئىسـمى بىـلهن : ئىبنى مهسئۇد مۇنداق دېـگهن ھهزرىتىلالھنى زىكرى قىلغان بىـرەر ئـادەم سـهندىن ئۆتتىمـۇ؟ دەپ ئا! چاقىرىپ، ھهي پاالنى

.ئۇ، ھهئه، دەپ جاۋاپ بهرسه، خۇرسهنچىلىككه چۆمۈلىدۇ. توۋاليدۇ .روھي ئوزۇق بهدەنگىمۇ لهززەت*

پادىشاھالرنىڭ باللىرى بىز كۆرۈۋاتقان : سهلهپى ئالىملىرىدىن بىرى مۇنداق دېگهن .ز بىلهن جهڭ قىالتتىلهززەتنى بىلسه ئىدى، ئۇنى تالىشىپ بى

.زىكرى سۆيگۈسىدىن ماددىغا جان كىرىدۇ*

86 روه ۋە ماددا ههققىدە

ئۆزى يۆلىنىپ سـۆزلهيدىغان دەرەخ غولىـدىن مـۇنبهرگه ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھيۆتكىلىپ كهتـكهن چاغـدا، بـۇ دەرەخ غـولى خـۇددى بوۋاقنىـڭ يىغىسـىدەك ئـاۋازدا

.يىغلىغان ۋەقه مهشهۇربــۇرۇنقى « :هزلهپ ئــاران توختاتقــان ھهمــدەئــۇنى ب ئهلهيهىسســاالم رەســۇلۇلالھ

ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ. دېگهن» زىكرىلهرنىڭ ئۆز قېشىدا بولمىغانلىقىغا يىغىالۋاتىدۇ .ھهر ۋاقت ئالالھنى زىكرى قىالتتى، زىكرىدىن تىلى توختاپ باققان ئهمهس

ھهي، :ھهسهن بهسرى بۇ ھهدىسنى سۆزلىگهن چاغدا يىغىالپ تۇرۇپ مۇنداق دەيتتىغا تهلمۈرگهنغـۇ، سـىلهر ئهلهيهىسسـاالم ياغـاچمۇ رەسـۇلۇلالھ ! ئالالھنىـڭ بهنـدىلىرى

!.ئالالھنىڭ بهندىلىرى ئۇنىڭغا ئىشتىياق باغالشقا تېخىمۇ اليىقسىلهر !.بۇرادەرلهر، كىشهنلىرىڭىزنى پاچاقالپ، روھىيهت ئالىمىدە پهرۋاز قىلغايسىلهر

نىڭ دىنىدا چىڭ تۇرۇش الله

ئۇسۇللىرى

ئهمرۇ خالىد:ئاپتورى

ھىاللى: تهرجىمه قىلغۇچى

88 نىڭ دىنىدا چىڭ تۇرۇشنىڭ ئۇسۇللىرىالله

مۇقهددىمه

، ئۇنىڭدىن يارەم تهلهپ قىلىمىز، ئۇنى ماختايمىز، ساناالر اللهغا خاستۇر -ھهمدۇىڭ نهپسىمىزنىڭ يامانلىقىدىن ۋە ئهمهللىرىمىزن، ئۇنىڭدىن مهخپىرەت تىلهيمىزالله ھىدايهتكه باشلىغان ئادەمنى ھېچكىم . يامانلىرىدىن اللهغا سېغىنىمىز

!الله ئازدۇرغان كىشىنى ھېچكىم ھىدايهت قىلماس ، ئازدۇرالماسساالملىرىمىز ھهر دائىم ئۈزۈلمهستىن -دۇئايى، ئالمىشىپال تۇرىدىكهن كۈندۈز

مۇھهممهد اللهنىڭ تاللىغان ئهڭ ياخشى بهندىسى ۋە ئهلچىسى بولغانبارلىق ئۇلۇغ پاك ، ئۇنىڭ پاك ۋە بىغۇبار ئائىله تاۋاباتىرىغا !ئهلهيهىسسالمغا بولسۇن

تهبىئهتلىك ساھابىلىرىگه ۋە ئۇالرغا قىيامهتكه قهدەر ئهگىشىپ ياخشى ئىزلىرىدىن !ماڭغانالرغا بولسۇن

دىنىمىزنى ھىمايه قىلىشتا چىڭ تۇرۇش

ئهمما بۇنىڭدا چىڭ ، ئۆيىدىن چىقىش بهك ئوڭاي ئىتائهت ئۆيىگه كىرىش ۋە گۇناھ

. بۇنىڭ ئۈچۈن پوالتتهك ئىرادە ۋە مۇستهھكهم ئىمان بولۇشى كېرەك، تۇرۇش تهس .چىڭ تۇرۇشتا –مهسىلىنىڭ ئاساسى، دېمهك

ئىراق ئارمىيىسى باسقۇنچى كۈچلهر ئالدىدا ، ئىراقتا ئۇرۇش بولۇپ، مهسلهن قىلىپ بۈيۈك ئىمانىي جاسارەتنى كىشىلهر، ق كۆرسىتىۋاتقان چاغداباش ئهگمهي قاتتىق قارشىلى

يامان ئىشالردىن -گۇناھالر، ئىتائهت قىلىش تهرەپكه يۈزلىنىپ اللهغائىپادىلىدى؛ بىراق كىشىلهر مۇسۇلمانالرنىڭ باسقۇنچى كۈچلهر ئۈستىدىن غهلبه قىلىشىدا ، ئايرىلدى

ئهھۋال )ۈلمىگهن بولسىمۇگهرچه تامامهن ئۈمىد ئۈز(ئۈمىتسىزلهنگهنلىكتىن - دۇئا، قۇرئان تىالۋەتلىرى، بۇرۇنقى كېچىلىرى ئۇخلىماي ناماز ئوقۇشالر: ئۆزگهردىتاماشاالردىن قول -مۇزىكا ۋە ئويۇن -ناخشا، ناشايان، يالۋۇرۇشالر اللهغائىبادەتته

كۆپلىگهن كىشىلهر، ئۈزۈشلهر قاتارلىق نۇرغۇن ئىجابىي يۈزلىنىشلهر ئهمدى يۈتۈپمهيدانىدا چىڭ ، مانا بۇ ئىرادىسىزلىك ...بۇرۇنقى ئهھۋالغا قايتىپ كهتكهنىدى

!زېرىكىش ۋە ئۈمىدسىزلىك، تۇرماسلىقبوشىشىپ قېلىشقا ، بىز چوقۇم مهيدانىمىزدا چىڭ تۇرىشىمىز الزىم! قېرىنداشلىرىمته ئىتائهت، بىز دائىم تهۋرەنمهي چىڭ تۇرۇشقا ئېهتىياجلىقمىز! ھهرگىز بولمايدۇ

89 نىڭ دىنىدا چىڭ تۇرۇشنىڭ ئۇسۇللىرىالله

ئىراق ۋە پۈتۈن ، پهلهستىن. گۇناھقا قويماسلىقتا دادىل تۇرىشىمىز كېرەك، مۇستهھكهم. ئادالهتته چىڭ تۇرىشىمىز كېرەك –ھهقىقهت. ئۈممهتنى قوغداشتا چىڭ تۇرشىمىز كېرەك

تۇرىشىمىز شهھۋەت ئالدىدا مۇستهھكهم-بۇرمىالش ۋە نهپسى، پاسات، ئازدۇرۇش -پىتنه .كېرەك

تۇراقسىزلىقتىن مىسالالر، ىكئىرادىسىزل

يۈزلهنگهنلىكىنى اللهغائۇلۇغ رامىزان ئېيى يېتىپ كېلىشى بىلهنال كىشىلهرنىڭ *رامىزان ئېيى چىقىپ كېتىشى بىلهنال نۇرغۇن ئادەملهرنىڭ بۇرۇنقى لېكىن، كۆرىمىز

!ئۆزۈڭ ساقلىغايسهن ، اللهھالتىگه قايتىپ كهتكهنلىكىنى بايقايمىزتاشقان قىزغىنلىق ۋە خۇشاللىق بىلهن ئىسالمغا –رنىڭ باشتا تولۇپبهزى كىشىله*

كېيىن ئۇنىڭ تۇيۇقسىزال تۆۋەندىكىدەك ئهھۋالالرغا بۇرۇلۇپ كهتكهنلىكىنى ، بېرىلسىمۇ :كۆرىمىز

يامان ئهھۋالغا ، ڭ ناچار مۇئامىلىسىگه ئۇچراپالسېنىدىندار ئادەملهرنىڭ بىرەر*مانا : يهنى ئۇ، سهۋەبىمۇ چاغلىق-كهن باھانهكۆرسهت، قاراپ ئۆزگىرىپ كېتىدۇ

. دېيىۋالىدۇ! دىندارالنىڭ قىلغىنى مۇشۇغۇ بىرەر مهسجىدكه كىرگهندە قىممهت باھالىق ئېسىل كهشىنى بىر يېنىغا قويۇۋالغان *: شۇنىڭ بىلهن ئۇ ، ئاندىن ناماز ئوقۇپ بولۇپ قارىسا بۇ كهش ئوغۇالنغان، بولىدۇ

)تهنقىدكه ( دېگهن ھالدا ،كه دەسسهپ تاشلىمايمهنئىككىنچى قېتىم مهسجىد .يېنىۋالىدۇ

تهقۋادار ئادەملهر بىلهن ئاالقه ۋە مۇئامىله قىلىش جهريانىدا ئۆزىگه باقمىغان بىرەر *خىزمهتته ، بازاردا، تهقۋادارالرنىمۇ كۆردۈم: شۇنىڭ بىلهن، دە-ئىشقا ئۇچرايدۇ ...ا كهينىگه يېنىپ كېتىدۇ دېگهن ھالد، ئادەملهر ئىكهن مهسئۇلىيهتسىز

گۇناھالرغا يولىماسلىقنى كىشىلهرنىڭ ساڭا ، يولىدا چىڭ تۇرۇپ الله !قېرىندىشىم بۇ بىر خىل مهيدانسىزلىق ۋە ھاالكهتنىڭ سهۋەبى ، بولغان مۇئامىلىسىگه باغلىۋالساڭ

هنى ي(شۈبهه بىلهن -غا شهكاللهبهزىلهر { :مۇنداق دېگهن تائاال الله. بولۇپ قالىدۇئهگهر ئۇنىڭغا ياخشىلىق يهتسه دىندا تۇرىدۇ ، ئىبادەت قىلىدۇ )تۇراقسىز ھالدا

پهقهت تىلى بىلهن ئىبادەت ، غا دىلى بىلهن ئهمهساللهمۇنداق ئادەم مۇناپىق بولۇپ (ئۇ دۇنيا ۋە ، دىندىن يېنىۋالىدۇ، ئهگهر ئۇنىڭغا بىرەر بهختسىزلىك يهتسه. )قىلىدۇ

90 نىڭ دىنىدا چىڭ تۇرۇشنىڭ ئۇسۇللىرىالله

.ئايهت -11ھهج سۈرىسى } .بۇ روشهن زىياندۇر، ۇئاخىرەتته زىيان تارتىد، خېلى مهزگىللهرگىچه ئىسالمدا چىڭ تۇرغاندەك قىلىدۇ، بهزىلهرنى كۆرىمىزكى*

: مهسلهن، بهلگىلىك بىر مهقسهتنى كۆزلهيدۇ، سېنىدىن مهلۇم نهراللهچۈنكى ئۇ دىن بايلىق اللهياكى پاالنىخان بىلهن توي قىلىش، ئىمتىهانالردا ئۇتۇققا ئېرىشىش

...كۈتۈش قاتارلىقالردەك ئۇ ، ئۇنى مهقستىگه يهتكۈزۈپ كۆزلىگهن نىشانى ھاسىل بولسا اللهقاچانكى

.بۇرۇنقى بۇزۇق ۋە شالالق ھالىتگه قايتىۋالىدۇ، قايتىدىن زااللهت يولىغا چۈشۈپئىبادەتكه ۋە -تائهت، ئارمانلىرىغا يهتكۈزسه -ئهگهر ئارزۇ، بهزىلهرنىڭ* . قهسهم قىلىدىغانلىقىنى ئۇچرىتىمىز -دارلىققا بېرىلىدىغانلىقى توغرىسىدا ۋەدەتهقۋا

قهسهملهرنى -ئۇ بۇرۇنقى ۋەدە، ئۇنىڭ ئويلىغىنىنى ئىشقا ئاشۇرغاندا ، اللهھالبۇكىتائاال الله. تۇراقسىزلىقنىڭ شهكىللىرىدۇر، مانا بۇالرمۇ مهيدانسىزلىق. چۆرىۋېتىدۇ

بىزگه ئۆز پهزىلىدىن ئاتا اللهئهگهر ": ئىچىدىكى بهزىلهر ئۇالرنىڭ{ :مۇنداق دەيدۇ ئهلۋەتته ياخشىالردىن ، ئهلۋەتته سهدىقه بېرەتتۇق )يهنى رىزقىمىزنى كهڭ قىلسا(قىلسا

يهنى باي (ئۇالرغا ئۆز پهزلىدىن ئاتا قىلغان الله. قىلدى غا ئهھدەاللهدەپ " بوالتتۇقنىڭ اللهغا ۋە الله، زۇپۇئهھدىنى بيهنى (چاغدا بېخىللىق قىلىشتى )قىلغان

سهدىقه قىلىمىز ياخشىالردىن ( ئۇالر. )پهيغهمبىرىگه ئىتائهت قىلىشتىن يۈز ئۆرۈشتىئىمانىنى ئېهسانىنى (غا بهرگهن ئهھدىسىگه خىالپلىق قىلغانلىقلىرى الله )دەپ بولىمىز

يهنى (ۈن غا مۇالقهت بولىدىغان كالله يالغانچىلىقلىرى ئۈچۈن، )دەۋا قىلىشتىكى اللهنى ىتۇرۇش )يېلتىز تارتىپ(گه قهدەر مۇناپىقلىقنىڭ دىللىرىدا )قىيامهت كۈنى

ئارا ئۆز(ئۇالرنىڭ ئىچكى سىرلىرىنى الله. ئاقىۋىتى قىلدى )ئىشنىڭ(ئۇالرنىڭ پۈتۈن غهيىبلهرنى چوڭقۇر ، يوشۇرۇن سۆزلىرىنى بىلىپ تۇرىدىغانلىقىنى )قىلىشقان

)ئايهتلهر78~75، تهۋبه سۈرىسى( ،}؟ئۇقمامدۇ بىلىدىغانلىقىنى ئۇالرھهرگىزمۇ ، يولىدا چىڭ تۇرۇشنى كۆزلىسهڭ اللهمۇۋەپپىقىيهتنى ۋە ! قېرىندىشىم

چۈنكى بۇ ھالهت ، ۋەدە قىلىپ بولغاندىن كېيىن خىالپلىق قىلىپ تاشلىما اللهغا .مهيدانسىزلىق ۋە تۇراقسىزلىقنىڭ ئىپادىلىرىدىن بىرى

باشقىالرغا دىن مهسىلىلىرىنى ، قاتتىق بېرىلىپ اللهغاچرىتىمىز كى،بهزىلهرنى ئۇ*ئهگهر ئۇ ، يولىغا دەۋەت قىلىپ ماڭىدۇ ، اللهيولىغا يېتهكلهپ اللهكىشىلهرنى ، ئۆگىتىپ

بۇنىڭدىن قاتتىق سىقىلپ نېمه قىالرىنى بىلمهي ، ئازار يهپ مهسخىرىگه ئۇچرىسىال .رىنى تاشالپ قويىدۇ ھهتتا قىلىۋاتقان ياخشى ئىشلى، قالىدۇ

91 نىڭ دىنىدا چىڭ تۇرۇشنىڭ ئۇسۇللىرىالله

بىر ياش ئايال ئۆزىنىڭ ھىجابى تۈپهيلىدىن ئىش ئورنىدا ياكى ، مىسال ئۈچۈن دە، سهۋىرچانلىق كۆرسهتمهستىن -ئېرى بىلهن بولغان مۇئامىلدە قىيىنچىلىققا ئۇچرايدۇ

، مانا بۇ... بىللىال چۆرۈپ تاشاليدۇ سېنىھهتتا ھىجاب ۋە ھايا، گاڭگىراپ قالىدۇ .ك ۋە تۇراقسىزلىقنىڭ بىر خىل شهكلى چۈشكۈنلۈ

،دەيدۇ "غا ئىمان ئېيتتۇقالله" :بهزى كىشىلهر ({:تائاال مۇنداق دەيدۇ الله نىڭ اللهنىڭ يولىدا بىرەر ئهرزىيهت تارتسا كىشىلهر تهرىپىدىن يهتكهن كۈلپهتنى الله

)ئايهت-10ئهنبۇكهت سۈرىسى ( }) .ئازابى بىلهن ئوخشاش بىلىدۇتائىتىدە چىڭ ، اللهئهگهردە نىجاتلىق ۋە مۇۋەپپىقىيهت قازىنىش !مقېرىندىشى

مهسخىرىلهرنى كۈلپهت ۋە -ھهرگىز باشقىالردىن ئۇچرىغان ئازار، تۇرۇش خىيالىڭ بولساچۈنكى بۇ بىر ھاالكهت ۋە ! تائهتنى تاشالپ گۇناھالرغا پېتىشنىڭ سهۋەبى قىلىۋالمىغىن

.مهيدانسىزلىقنىڭ ئاالمىتىدۇر ئهمما ئىماننىڭ ھوزورىنى سېزەلمهس بولۇپ ، ىلهر خېلى تهقۋادار بولسىمۇبهز*

قۇرئان ، نامازدا زېهنىنى مهركهزلهشتۈرەلمهيدىغانلىقىنى: كېتىۋاتقانلىقىنى، مهسلهنروزا ۋە سهدىقىلهردىن ئىمانىي مهنىلهرگه ، ئوقۇسا لهززەت ھېس قىاللمايدىغانلىقىنى

مانا بۇالرمۇ بىر خىل تۇراقسىزلىقتىن كېلىپ . دۇئېيتىشى... چۆمۈلهلمهيدىغانلىقىنى .چىققان

ئىبادەتلهرگه -تهرەپكه قاتتىق يۈزلىنىپ تائهت اللهبهزىلهرنىڭ بىر مهزگىل *قول ئۈزۈپ تهقۋادارلىق قىلغاندىن كېيىن بىردىنال سوۋۇپ گۇناھالدىن، بېرىلىپ

ىبادەت قىلىپ دىنىنى چىڭ بېرىلىپ ئ اللهغائۇ بىر مهزگىل ، كېتىدىغانلىقىنى كۆرىمىزئىراق ۋە باشقا ئىسالم يۇرتلىرىدىكى ، پهلهستىن. تۇتقاندىن كېيىن زېرىكىشكه باشلىغان

سهۋىرچانلىق ، خهۋەرلىرىگه كۆڭۈل بۆلۈشتىنمۇ زېرىككهن، مۇسۇلمانالرنىڭ ئهھۋالىغاىك ۋە مانا بۇمۇ بىر خىل جاسارەتسىزل، كۆرسىتهلمىگهن ۋە جاسارىتىنى يوقاتقان بولىدۇ

.تۇراقسىزلىق !قېرىندىشىم سىلهر تېخى ({:تائاالنىڭ تۆۋەندىكى سۆزلىرىنى ئاڭلىمىغانمىدىڭ الله

ئىلگىرىكىلهر ئۇچرىغان كۈلپهتلهرگه ئۇچرىماي تۇرۇپ، جهننهتكه كېرىشنى لهر ئېغىرچىلىقالرغا كۈلپهتلهرگه )مۆئمىن(سىلهردىن ئىلگىرى ئۆتكهن ؟ئويالمسىلهربىزگه (نىڭ الله":چۆچۈتىۋېتىلگهن ئىدى، ھهتتا پهيغهمبهر ۋە مۇئمىنلهر ئۇچرىغان ۋەنىڭ ياردىمى اللهبىلىڭالركى . دېگهن ئىدى "ياردىمى قاچان كېلىدۇ؟ )ۋەدە قىلغان

92 نىڭ دىنىدا چىڭ تۇرۇشنىڭ ئۇسۇللىرىالله

)ئايهت -214، بهقهرە سۈرىسى( }).ھهقىقهتهن يېقىندۇررنى ۋە جىهاد قىلغانال )ھهقىقى(سىلهردىن الله )!ئى مۇئمىنلهر جامائهسى({

تۇرۇپ )يهنى ئايرىماي(چىدىغۇچىالرنى بىلمهي )مۇشهققهتلىرىگه -جىهادنىڭ جاپا( }؟جهننهتكه كىرىشنى ئويالمسىلهر )پهقهت ئاغىزىڭالردا ئىمان ئېيتتۇق دىيىش بىلهنال( .)ئايهت -142 ،ئال ئىمران سۈرىسى(

تىدە بولۇشقا نىڭ ئىتائىاللهئۆلگىچه ! ئاداققىچه سهۋرى قىلغىن !قېرىندىشىم !چىدامچانلىق كۆرسهتكىن

ئهمما ، تهرەپكه يۈزلهنگهن پهرھىزكارالردىن بولسىمۇ اللهبهزى كىشىلهر ئهسلىدە * دۇنيالىق مهشغۇلىيهتلهر تۈپهيلىدىن ئىبادەتكه كۆڭۈل بۇرالمايدىغان ۋە گۇناھالرغا

ۋە ئىسالم ، غهپلهت ئىچىدە قېلىپ، غهم قىلىپ كهتمهيدىغان بولۇپ قالىدۇمىكىرلىرى بىلهن كارى -مۇسۇلمانالرنىڭ كۈلپهتلىرى ۋە دۈشمهنلىرىنىڭ ھىيله

ماللىرى -پۇل، چۈنكى ئۇنىڭ خوتۇن بالىلىرى بار. بولمايدىغان ئهھۋالغا چۈشۈپ قالىدۇمانا بۇمۇ ھاالكهت ۋە تۇراقسىزلىقنىڭ بىر ... چاقىلىرى بىلهنال بولۇپ كهتكهن - ۋە باال

.خىل ئىپادىسىدۇر سىلهرگه ! ئى مۇئمىنلهر ({:تائاالنىڭ بۇ سۆزىنى ئاڭلىمىغانمىدىڭ الله !ېرىندىشىمق يولىدا جىهاد قىلىشقا چىقىڭالر دېيىلسه، نېمىشقا يۇرتۇڭالردىن ئايرىلغىڭالر الله

بىلهن تېگىشىشكه رازى بولدىڭالرمۇ؟ )بهخىت(؟ دۇنيا ھاياتنى ئاخىرەتتىكى كهلمهيدۇلىرى بىلهن سېلىشتۇرغاندا نېئمهتمهن بولۇش ئاخىرەتنىڭ دۇنيا ھاياتىدىن بهھرى

.)ئايهت-38، تهۋبه سۈرىسى( }).ئهرزىمهس نهرسىدۇر، بۇالرمۇ تۇراقسىزلىق ۋە جاسارەتسىزلىكنىڭ ئىپادىلىرىدىن بولۇپ !قېرىندىشىم

بۇ ئايهتته ئۆز ، بۇالرنىڭ ھهممىسى قۇرئاندىكى بىر ئايهتكه يىغىنچاقالنغانمهيدانىنى يوقاتقان ۋە مهسئۇلىيىتىنى ئۈستىگه ، رىدىن باش تارتقانمهجبۇرىيهتلى

سىلهر پىششىق ئىگىرگهن ({:ئااللمىغان ھهر قانداق كىشى ئاگاھالندۇرۇلغانچۇۋۇپ پارچىالپ تاشلىغان خوتۇندەك ( ياكى پىششىق توقۇغان رەختنى)يىپنى .)ئايهت -92نهفل سۈرىسى، ) ،}).بولماڭالر

، بىر پارچه رەخت توقۇپ پۈتكۈزەي دەپ قالغاندا! الپ باققىنئوي !قېرىندىشىم رەخت توقۇمىغانغا ، چۇۋۇپ پارچىالپ تاشلىسا سېنىبىردىنال توقۇغانن رەختنىڭ ھهممى

!دە -باراۋەرقۇرئان كهرىمدىكى بۇ گۈزەل مىسالالر بىزگه تۇراقسىزلىق ۋە جاسارەتسىزلىكنىڭ

93 نىڭ دىنىدا چىڭ تۇرۇشنىڭ ئۇسۇللىرىالله

.شهندۈرۈپ بهرگهن يوسۇندا روشهن چۈ ئىبرەتلىك نىىسمهنى

ئاداققىچه چىڭ تۇرۇش ئۇسۇللىرى

قاراشلىرى بىلهن تولۇق -پىكىر ئىسالم ئالىملىرىنىڭ، پېشقهدەم، كىتابالرنى ئاختۇرۇپنىڭ دىنىدا چىڭ تۇرۇشنى ئوياليدىغانالر ئۈچۈن ، اللهتونۇشۇپ چىققاندىن كېيىن

مۇسۇلمانالرغا –ى ۋە ئىسالمئىبادەتلهرنى ئادا قىلىپ گۇناھالردىن قول ئۈزۈشن - تائهتھهقىقهت ئۈستىدە چىڭ تۇرۇپ ۋە شۇنداقال، ياردەم بېرىشنى ئوياليدىغانالر ئۈچۈن

ئۇنى توقىتىشنى خااليدىغان ھهر قانداق ئادەم ، ناھهقچىلىقتىن قېچىپ، ئۇنى قوغداشنىىلهر بۇ ۋاست، ۋاستىلهرنى تېپىپ چىقتىم -ئۈچۈن زور پايدىسى تېگىدىغان بىر توپ ئۇسۇل

نىڭ اللهنىڭ ياردىمى ئاستىدا ئۇالرنى ئاڭلىق چۈشىنىپ ئورۇندىيااليدىغانالرنىڭ الله :ۋاستىلهر تۆۋەندىكىچه - بۇ پايدىلىق ئۇسۇل، دىنىدا چىڭ تۇرۇشىغا ياردەم بېرىدۇ

ئۇنىڭغا ئهمهل قىلىش ، قۇرئان ئوقۇش ۋە ئۇنى چوڭقۇر چۈشىنىش، ئىسالم دىنىنى.1ھهدىسلىرى نۇقتىسىدىن توغرا رەۋىشته -ەسۇلىالھنىڭ سۈننهتشۇنداقال ر، نۇقتىسىدىن

. چۈشىنىپ يېتىشقىلچه تهۋرەنمهي مۇستهھكهم ئهقىدە ئارقىلىق ، نىڭ دىنىدا چىڭ تۇرۇپالله.2

كۆرەش قىلغان ئىلگىرىكىلهرنىڭ ھاياتىي پائالىيهتلىرى ۋە تهرجىمالىنى دائىم ئوقۇپ .تۇرۇش

بولۇپمۇ مۇھهممهد ئهلهيهىسساالمنىڭ ، ىنىپهيغهمبهرلهر قىسسىلىر :مهسلهن -تابىئىنالرنىڭ تهرجىمال، ئىش ئىزلىرىنى -ساھابىلهرنىڭ پائالىيهت، تهرجىمالىنى

ئوقۇغاندىمۇ چوقۇم چۈشىنىش ۋە تهتبىقالش ئاساسىدا ، بايانلىرىنى ئوقۇپ تۇرۇشۈن ھهرگىزمۇ باشقا ھېكايىلهردەك كۆڭۈل ئېچىش ۋە ۋاقىت ئۆتكۈزۈش ئۈچ، ئوقۇش

.ئوقۇماسلىق ئىرادەڭنى ( كۆڭلۈڭنى خاتىرجهم قىلىش{ :تائاال مۇنداق دەيدۇ الله

بۇ ، ئۈچۈن ساڭا پهيغهمبهرلهرنىڭ قىسسلىرىنى بايان قىلىپ بېرىمىز )مۇستهھكهملهش } .نهسىههت ئىبرەتلهرنى ئۆزئىچىگه ئالغان - قىسسىلهر ھهقىقهتنى مۇئمىنلهر ئۈچۈن ۋەز

.)تئايه - 120ھۇد سۈرىسى (قهلىبىدىكى ، نى كۆپ دېيىش "ال اله االلله"اللهنى كۆپ زىكرى قىلىش، بولۇپمۇ .3

ئۇنىڭ ھوزۇرىنى سهزمهس بولۇپ قالغانالرغا بۇ ئۇلۇغ ھهدىسنى بايان ، ئىمان يېنىكلهپ

94 نىڭ دىنىدا چىڭ تۇرۇشنىڭ ئۇسۇللىرىالله

:قىلىمىز مۇنداق دېگهن ئىدى ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ، ئهبۇ ھۈرەييه رەزىيهلالھۇ ئهنهۇ

، ئهگهر بهندىلىرىم ماڭا ئىتائهت قىلىدىغان بولسا ئىدى، ڭالر ئېيتىدۇكىرەببى" :دەيدۇكۈندۈزلىرى قۇياش نۇرىغا چۆمۈلدۈرگهن ، كېچىلىرى ئۇالرنى يامغۇر سۈيىدە سۇغۇرۇپ

".ئۇالرغا ھهرگىزمۇ گۈلدۈرماما ئاۋازىنى ئاڭالتمايتتىم، بوالتتىمنىسبهتهن ياخشى ئۈمىدته غاالله :"يهنه مۇنداق دېگهن ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ

".ئىبادەت قىلغانلىق جۈملىسىگه كىرىدۇ اللهغا، بولۇش، ئىمانىالرنى يېڭىالپ تۇرۇڭالر:" يهنه مۇنداق دېگهن ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ

ال اله :" ئۇ، دەپ سورىغاندا )ئىمانىمىزنى قانداق يېڭىاليمىز ؟! ئى رەسۇلۇلالھ(باشقىالر .ئهھمهد رىۋايهت قىلغان . دېگهن ئىدى!" ركۆپ دەڭال للهنىاال

جامائهت بىلهن ناماز ئوقۇشنى سهۋىرچانلىق بىلهن داۋامالشتۇرۇش ئادىتىنى .4 چۈنكى سهۋىرچانلىق ۋە ناماز بولمىغان ئهھۋالدا مۇستهھكهم ئىرادىدىن . يېتىلدۈرۈش

ى ۋە ناماز سهۋر، ئى مۆئمىنلهر {:تائاال مۇنداق دەيدۇ الله .سۆز ئاچقىلى بولمايدۇبهقهرە ( }.ھهقىقهتهن سهۋرى قىلغۇچىالر بىلهن بىللىدۇر ، اللهئارقىلىق ياردەم تىلهڭالر

.)ئايهت- 153 سۈرىسى .ناشايان ئىشالردىن قول ئۈزۈش -ئىبادەتلهرنى جىقراق قىلىش ۋە ناچار -تائهت.5 قىڭ يهنى ئۆزۈڭدىن ۋە ئىبادەتلىرىڭدىن مهغرۇرالنماسلى، مهغرۇرالنماسلىق.6 . زۆرۈر . ئۆلۈمنى ئهسلهپ تۇرۇش ۋە ئاخىرەت توغرىسىدا دائىم ئويلىنىپ تۇرۇش.7 .ئىلتىجا قىلىپ تۇرۇش اللهغائىبادەتلهر ئارقىلىق -دۇئا، دىن ياردەم تىلهشالله.8، مۇستهھكهم تۇرغۇزمىغان بولساق )ھهقىقهتته(سېنى بىز {:تائاال مۇنداق دەيدۇ الله

-74ئىسرا سۈرىسى ( }.يىل بولۇپ كهتكىلى تاس قاالتتىڭھهقىقهتهن ئۇالرغا ما .)ئايهت

نىڭ يولىدا چىڭ تۇرۇشنى خاالمسهن ؟اللهئاداققىچه ! قېرىندىشىم ئىسالم ۋە مۇسۇلمانالرنىڭ غېمىنى يېيىشنى ئويالمسهن ؟ ئاداققىچه ئىسالمنى سۆيۈپ ئۆتۈشنى ئويالمسهن ؟ ئاداققىچهپرىنسىپىدا تهۋرەنمهي "ھۇ مۇھهممهدۇن رەسۇلۇلالھالئىالھه ئىللهلال" ئاداققىچه

ئۆتۈشنى خاالمسهن ؟ ئاداققىچهئىسالم ۋە مۇسۇلمانالر ئۈچۈن ياشاشنى ئويالمسهن ؟

95 نىڭ دىنىدا چىڭ تۇرۇشنىڭ ئۇسۇللىرىالله

تهۋبه قىلىپ تۇرۇشنى ئويالمسهن ؟ اللهغائاخىرقى تىنىقلىرىڭغىچه ئۈزمهي چۈنكى ، يانغىنتا اللهغارازى بولىدىغان ئىشالردا چىڭ تۇرۇشتا اللهسهن ، ئۇنداقتا

مۇئمىنلهرنى الله{ :تائاال مۇنداق دەيدۇ الله. دىن كېلىدۇاللهمۇستهھكهملىك يهنى (زالىمالر الله. مۇستهھكهم ئىمان بىلهن دۇنيادا ۋە ئاخىرەتته مهھكهم تۇرغۇزىدۇ

.)ئايهت -27سۈرە ئىبراھىم ( }.خالىغىنىنى قىلىدۇ الله .دۇىنى گۇمراھ قىل )كۇففارالرمهن سىلهر " :ئۆز ۋاقتىدا پهرۋەردىگارىڭ پهرىشتىلهرگه{ :يهنه مۇنداق دەيدۇ الله

كافىرالرنىڭ دىللىرىغا ، باتلىق قىلىڭالرۇس )ئۇرۇش مهيدانىدا(بىلهن بىلله مۇئمىنلهرنى چېپىڭالر گهدەنلىرىگه )قىلىچ بىلهن كافىرالرنىڭ(. دەپ ۋەھى قىلدى "قۇرقۇنچ سالىمهن

ئهنفال ( }.چېپىڭالر )ھهممه ئهزاسىغا(ئۇالرنىڭ بارماقلىرىغا )ريهنى باشلىرىنى كېسىڭال( .)ئايهت-12سۈرىسى

مېنى يهمهنگه ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ :"ئهلى رەزىيهلالھۇ ئهنهۇ مۇنداق دەيدۇقازىلىق ، يېشىم كىچىك ،ئهلهيهىسساالم ئى رەسۇلۇلالھ' :مهن. قازى قىلىپ ئهۋەتتى

ماڭا ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ، دېدىم 'ئىشلىرىدىن خهۋىرىم يوق تۇرسىمۇ ئهۋەتهمالتىلىڭنى ھهقته ، چوقۇم سېنىڭ قهلبىڭنى ھهق يولغا سالىدۇ الله ':مۇنداق دېدى

بىرىنچىسىدىن ، ئهگهر ئالدىڭدا ئىككى دەۋاالشقۇچى ئادەم بولسا، مۇستهھكهم قىلىدۇ. ئۇنىڭدىن كېيىن ھۆكۈم چىقارغىن، سىدىنمۇ تهپسىلىي ئاڭالپئىككىنچى ئاڭلىغاندەك

كېيىن ئۇزاققىچه قازى . دېدى 'شۇنداق قىلغاندا سهن ئېنىق سوت ھۆكۈمى چىقىرااليسهن ."ياكى شۇنىڭدىن كېيىن ھېچقانداق سوت ھۆكۈمىدە تهشۋىشلهنمىدىم، بولۇپ كهلدىم .ڭدا چىڭ تۇرااليسهن ئارقىلىق ئىمانى اللهئۆلۈم سهكراتىدا !قېرىندىشىم

.ئارقىلىق ھهق سۆزدە چىڭ تۇرااليسهن اللهقهبرىدە * ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ :"مۇنداق دەيدۇئهنهۇ ئوسمان ئىبنى ئهففان رەزىيهلالھۇ

بۇ قېرىندىشىڭالر :"قهبرە بېشىدا تۇرۇپ مۇنداق دەيتتى، مېيىتنى دەپنه قىلىپ بولۇپ. دىن مۇستهھكهملىك تىلهڭالراللهئۇنىڭ ئۈچۈن ، الردىن مهغپىرەت تىلهڭاللهئۈچۈن

". چۈنكى ھازىر ئۇ سوراق قىلىنىۋاتىدۇ ئهبۇ ئهال ئىبنى شىخخىر يهنه ھهنزەلهلىكلهردىن بىرەيلهندىن رىۋايهت قىلىپ

ئۇ . بىر سهپهردە شهدداد ئىبنى ئهۋسكه ھهمراھ بولۇپ قالغان ئىدىم :"مۇنداق دەيدۇمۇنداق دېيىشنى ئهلهيهىسساالم ئۆگىتىپ قويايمۇ؟ رەسۇلۇلالھ نىسېساڭا بىر نهر:" ماڭا

ھهقىقي ئىرادىنى ، ئىشالردا مۇستهھكهم قىلىشىڭنى سورايمهن! اللهئى :"بىزگه ئۆگهتتى، نېئمهتلىرىڭگه شۈكرى قىلىشنى ۋە ئوبدان ئىبادەت قىلىشنى سورايمهن، سورايمهن

96 نىڭ دىنىدا چىڭ تۇرۇشنىڭ ئۇسۇللىرىالله

سهن بىلىدىغان يامان نهرسىلهردىن ، سهندىن راستچىل تىل ۋە ساغالم قهلب سورايمهنسهن بىلىدىغان ، سهن بىلىدىغان ياخشى نهرسىلهرنى سورايمهن، پاناھ تىلهيمهن

كۈتىسىز - سهن ھهقىقهتهن غهيىبلهرنى كهم، گۇناھالردىن مهغپىرەت تىلهيمهن .تىرمىزى رىۋايهت قىلغان ".بىلگۈچىدۇرسهن

ئى ':مهن ئۇممۇ سهلىمهدىن :"يدۇشهھرى ئىبنى ھۇشهب رىۋايهت قىلىپ مۇنداق دەكۆپ قىلىدىغان دۇئاالردىن ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ، مۆئمىنلهرنىڭ ئانىسى

رەسۇلۇلالھ' :ئۇ مۇنداق دېدى، دەپ سورىغان ئىدىم' نېمىلهرنى يادقا بىلىسهن؟الله، ئى قهلىبلهرنى باشقۇرغۇچى "ئهڭ كۆپ قىلىدىغان دۇئا بۇ ئىدى ئهلهيهىسساالم

مهن :"ئۇممۇ سهلىمه يهنه مۇنداق دېدى "!منى دىنىڭدا مۇستهھكهم قىلغىن قهلبىئۈممۇ ':ئۇ مۇنداق دېدى 'دۇئانى بهك كۆپ قىلىدىكهنسهنغۇ؟ ،ئى رەسۇلۇلالھ':ئېيتتىم

ڭ ئارىسىدا سېنىنىڭ بارماقىلىرىدىن ئىككىاللهسهلهمه، ھهر قانداق ئادەمنىڭ قهلبى ئاندىن رەسۇلۇلالھ، 'سالپ، خالىغىنىنى بۇرايدۇخالىغان ئادەمنى رۇ اللهبولىدۇ،

پهرۋەردىگارىمىز، بىزنى ھىدايهت قىلغىنىڭدىن {:بۇ ئايهتنى ئوقۇدى ئهلهيهىسساالم )ئايهت-8ئال ئىمران سۈرىسى،( ،}!...كېيىن دىللىرىمىزنى توغرا يولدىن بۇرۇۋەتمىگىن

ېچقانداق ئىشىمىز تايانماي تۇرۇپ ھ اللهغابىلهن قهسهمكى، الله !قېرىندىشىمبىز ساڭىال ئىبادەت قىلىمىز ۋە { :تائاالنىڭ اللهئوڭۇشلۇق بولمايدۇ، شۇنىڭ ئۈچۈن

دېگهن تهلىم سۆزى ئوقۇلمىسا سۈرە پاتىهه ئوقۇلغان }سهندىنال ياردم تهلهپ قىلىمىز .بولمايدۇ

ن پهلهستىن، ئىراق ۋە پۈتۈ! گهنلهرنيېڭىدىن ئىسالمغا يۈزله!...مۇسۇلمان ياشالردىن ئىسالمغا غهلبه قىلىشنى ۋە الله!...ئۈممهتنىڭ غېمىدە قهلبى پۇچۇلىتىۋەتقانالر، اللهئى :"سهجدىلىرىڭالردا دۇئا قىلىپ! مۇسۇلمانالرنى ئهزىز قىلىشنى تىلهۋاتقانالر

!دەپ تۇرۇڭالر!" بىزنى مۇستهھكهم قىلغىن

دىن ياردەم تىلىگىناللهتېغىغا چىققان ئىدۇق، بۇ چاغدا ھهج قىلىۋاتقان ھهج سهپىرىدە بولغىنىمدا، ئهرەپات

مۇسۇلمانالرنىڭ سانى ئۈچ مىليونغا يهتكهن ئىدى، ئۇالرنىڭ قهلبىنى ئهراپاتقا چىقىش .ئىلتىجا قىلىش تىلهك ھىسىياتى ئۆز ئىلىكىگه ئېلىۋالغان ئىدى -غا دۇئااللهۋە

ن بولساقمۇ، بىز ئهرەپات تېغىغا چىققان ۋاقتىمىزدا دۇئا قىلماقچى بولغاقىاللمايۋاتاتتۇق، چۈنكى بهزىلىرىمىزنىڭ ھورۇنلىقى تۇتقان، بهزىلىرىمىز مۈگدەپ،

97 نىڭ دىنىدا چىڭ تۇرۇشنىڭ ئۇسۇللىرىالله

ھهتتا نۇرغۇن ...بهزىلىرىمىزنىڭ دۇئا قىلىش تۇيغۇسى سۇسالپ قالغان ئىدى .ئادەملهرنىڭ روھى چۈشۈپ، بهزىلىرى قۇرۇق پاراڭغا بېرىلگهن ئىدى

اتتى، يهنى ئۇالر ئۆزلىرى خالىغانچه دۇئا بۇنىڭ ھهممىسى بىرال سهۋەپتىن بولۇۋات .قىالاليمىز دەپ ئويلىغان

نىڭ ياردىمى ئارقىسىدا دۇئا قىلىش اللهبىراق ئهسىر ۋاقتى بولۇپ قالغاندا كىشلهر ...دىن باشقا ھېچكىمنىڭ تهسىرى يوق ئىدىاللهتۇيغۇسىغا كېلىۋاتاتتى، بۇنىڭغا

غا اللهبولغان، ئاندىن كىيىن تهنها باشتا كىشلهر ئۆزلىرىگه تايانغاچقا مهغلۇبدىنال ياردەم الله، دىمهك. تايانغاچقا مۇستهھكهم ئىرادىلىرىنى قايتا تىكلىگهن ئىدى

.غا يېلىنىشقا باشلىدىاللهئىلتىجا بىلهن -بولغان ئىدى، كىشلهر بىردىنال دۇئارۈردۇر، نىڭ ياردىمىنى تىلهش مهسلىسى ئالدى بىلهن قهلبىمىزدە تىكلىنىشى زۆالله

ئهڭ ياخشى اللهغىال تايىنىش ۋە ئۇنىڭدىن ياردەم تىلهش كېرەك، چۈنكى الله !ياردەمچىدۇر

سالىه، ياخشى كىشلهرگه ئارىلىشىش. 9بۇرادەرلىرىڭنىڭ كىملىكىنى ماڭا دەپ بهرسهڭال، - ىكنى خالىساڭ، دوستمۇستهھل

!ىپ بىرەلهيمهنبواللمايدىغانلىقىڭنى ئېيت -بوالاليدىغان مهن سېنىڭ مۇستهھكهمئاغىنىلىرىڭ بىلهن تېخىچىال - دىن يىراق يۈرۈۋاتقان دوستاللهئهگهر سهن

ئاناڭغا -سهن ئاتا ...چوقۇم دۈم چۈشىسهنئارىلىشىپ كېلىۋاتقان بولساڭ، دەپ " پۇكۇنىالر بىلهن ئارىالشما-پاالنى" ئاچچىقلىنىسهن، چۈنكى ئۇالر دائىم سېنى

بۇزۇق -بىلهن قهسهمكى، سهن پهقهت ناچار لهالتهنها . دە -جېكىلهپ كهلگهنئاغىنىلىرىڭدىن يىراقالشقاندىن كېيىنال، ئاندىن ئورنۇڭدىن تۇرۇپ قهدىمىڭنى

نىڭ ئىتائىتىدە چىڭ تۇرۇپ، گۇناھالرغا چۆكۈپ كېتىشتىن اللهرۇسلىيااليسهن ھهمدە .ساقلىنااليسهن، مهن ساڭا قانداق ئاغىنىلىرىڭ كىم ئىكهنلىكىنى ئېيتىپ بهرسهڭال - سهن دوست

.تهۋبه قىالاليدىغانلىقىڭنى دەپ بېرەلهيمهنزامان بىلهن قهسهمكى، ئىمان ئېتقان، ياخشى {:الله تائاال مۇنداق دەيدۇ

بىرىگه ھهقنى تهۋسىيه قىلغان كىشلهردىن باشقا ھهممه ئادەم -ئهمهللهرنى قىلغان، بىر .)ئايهت-3- 1ئهسىر سۈرىسى( }زىيان ئىچىدۇرئهگهر قۇرئان كهرىمدە سۈرە ئهسىرال بار ":فىئى رەھمهتۇلالھ مۇنداق دېدىئىمام شا

چۈنكى بۇ سۈرىدە ھهقكه ".بولغان تهقدىردە ئىنسانالرغا بۇ سۈرە يېتىپ ئاشاتتى

98 نىڭ دىنىدا چىڭ تۇرۇشنىڭ ئۇسۇللىرىالله

تهۋسىيه قىلىش ۋە سهۋرىگه تهۋسىيه قىلىش تهكىتلهتگهن، ھهقكه ۋە سهۋرىگه تهۋسىيه دىمهك، ياخشى ھهمرا . ىيانغا پاتقاتالردۇرقىلىشقانالردىن باشقا جىمى ئادەملهر ز

بۇرادەرلهرگه ئارىلىشىشى ئارقلىقال - ياخشى دوستپهقهت . مهسلىسى بهكمۇ مۇھىمسهن {:الله تائاال مۇنداق دەيدۇ. مۇستهھكهملىكنى ساقالش ئۈمىدى بولىدۇ

ئاخشامدا ئۇنىڭغا ئىبادەت -ئهتىگهن پهرۋەردىگارىڭنىڭ رازىلىقىنى تىلهپ،بىلهن سهۋرىچان بولغان ھالدا بىلله )ئاجىز كهمبهغهل مۇسۇلمانالر يهنى( انالرقىلىدىغ

بولغىن، ھاياتى دۇنيانىڭ زىبۇ زىننىتى دەپ، ئۇالرنى كۆزگه ئىلماي قالمىغىن، بىز دىلىنى زىكرىمىزدىن غهپىلهتته قالدۇرغان، نهپسى خاھىشىغا ئهگهشكهن، قىلمىشى

.)ئايهت -28 كهھف سۈرىسى،( }ئهگهشمىگىن )سۆزىگه(ھهددىدىن ئاشقان ئادەمنىڭ كۈندۈز -ئهگهر سهن پهرۋەردىگارىڭغا دۇئا قىلىپ، ئۇنىڭغا كىچه! قېرىندىشىم

لهززەت -ئىتائهت قىلىدىغانالردىن يىراقلىشىدىغان بولساڭ، پانى دۇنيانىڭ نهپسى .دېڭىزىغا غهرىق بولۇپ كېتىسهن

چىڭ تۇتىدىغان ياخشى تۇتىدىغان ىسېننىڭ ئۈزۈلمهس ئارغامچىالله! قېرىندىشىمسۈننهتلىرىگه ئهگىشىپ - نىڭ ھهدىسئهلهيهىسساالم ئادەملهرنى ئىزدىگىن؛ رەسۇلۇلالھ

ئۇنى چىڭ تۇتىدىغانالرنى ئىزدىگىن؛ دىنلىرىنى مهھكهم تۇتۇپ، رەببىگه ئىتائهت .قىلىشتا چىڭ تۇرىدىغان ھهم گۇناھالردىن قاچىدىغانالرنى ئىزدىگىن

- غا ئىتائهت قىلىش ئۈچۈن، ھهقكه ۋە سهۋرىگه بىراللههمكارلىشىپ بىرلىكته ھبىرىگه تهۋسىيه قىلىش ئۈچۈن دەل ئهنه شۇنداق ياخشى ئادەملهرنى ئىزدىگىن؛

تهربىيىسى سورۇنلىرىدا تاپىسهن، -ئۇالرنى مهسجىدلهردە ئۇچرىتىسهن، قۇرئان تهلىم .زىكرى سورۇنلىرىدا تاپىسهن- ئىلىم

غا ئىتائهت قىلىش ۋە گۇناھالردىن ئۈزۈلۈشكه اللهىشىش مۇھهققهق ياخشىالرغا ئارىلا ئىنساننى زىيانكارلىق ۋە ھاالكهت ياردەم بېرىدۇ، ئهمما پاسىقالرغا ئارىلىشىش بولس

!پاكىتالر نۇرغۇن ...يولىغا ئىتتىرىدۇنىڭ دەۋرىدە ئۇقبه ئىبنى ئهبۇ مۇئهيىت ئىسىملىك ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ

قا ئازار بېرەتتى، ئهلهيهىسساالم بولۇپ، ئۇ ئهشهددى كاپىر ئىدى، رەسۇلۇلالھبىرەيلهن .ئۇ بهدرى ئۇرۇشى كۈنى كاپىر ھالهتته ئۆلتۈرۈلگهن ئىدى

بۇ كىشى ئهسلىدە مۇسۇلمان بواليال دەپ قالغان ئىدى، بىراق ئۇنىڭ ئهبۇ جهھل وسۇپ قويغاچقا كاپىر دىن ئىبارەت يېقىن دوستى بار بولۇپ، ئۇنى مۇسۇلمان بولۇشتىن ت

...ھالهتت ئۆلۈپ كهتتى

99 نىڭ دىنىدا چىڭ تۇرۇشنىڭ ئۇسۇللىرىالله

بىر كۈنى ئۇقبه ئهبۇ جهھىلنىڭ قېشىغا كېلىپ ئۇنىڭغا ئۆزىنىڭ مۇھهممهد ئهلهيهىسساالمدىن تهسىرلىنىشكه باشلىغانلىقىنى ئېيتتى، ئهبۇ جهھىل دەرھال ئۇنىڭغا

ڭ بىراقال سېنىقىلسا ئارىلىرىدىكى دوستلۇق ئاالقى ققارشى چىقىپ ئۇنداۈزۈلىدىغانلىقىنى ئېيتىپ قورقۇتتى، ھهتتا ئۇنىڭدىن مۇھهممهد ئهلهيهىسساالمنىڭ ئ

!ئالدىغا بېرىپ ئۇنىڭغا تۈكۈرۈشنى تهلهپ قىلدى سېنىيا ئهبۇ جهھىل بىلهن بولغان ئاالقى: ئۇنىڭ ئالدىدا ئىككى يول بار ئىدى

ه بولغان ۇ جهھىلگساقالپ قېلىش، يا بولمىسا مۇسۇلمان بولۇش، شۇنىڭ بىلهن ئهبدە، ئهبۇ جهھىل ئۇنىڭدىن -دىنىغا كىرىش ئۈستىدىن قالىب كهلدى دوستلۇقى ئىسالم

.ئاندىن كاپىر ھالدا ئۆلدى. تهلهپ قىلغان قىلىقنى سادىر قىلدى" :ئىككى قولىنى چىشلهپ )يهنى كافىر( شۇ كۈنى زالىم {:تائاال مۇنداق دەيدۇ اللهپاالنىنى دوست ! سامچۇ، ئىسىتلىنى تۇتيو )نىجاتلىق(مبهر بىلهن پهيغه! ئىسىت

مېنى )يهنى پاالنى(، ئۇ تۇتمىغان بولسامچۇ؟ قۇرئان ماڭا يهتكهندىن كىيىن )ئازدۇرۇپ بولۇپ(دەيدۇ، شهيتان ئىنساننى "شۈبهىسىزكى، ئازدۇردى - قۇرئاندىن، شهك

)ئايهت 29-27فۇرقان سۈرىسى،( }.تاشلىۋىتىدۇ :نى ھىمايه قلىشئىسالمغا خىزمهت قىلىش ۋە ئۇ.10 )نىڭ دىنىغا اللهيهنى (غا اللهسىلهر ! ئمىنلهرۆئى م {:تائاال مۇنداق دەيدۇ الله

قهدىمىڭالرنى. ياردەم بېرىدۇ )دۈشمىنىڭالرغا قارشى( سىلهرگه اللهياردەم بهرسهڭالر، )ئايهت -7سۈرە مۇھهممهد، ( }.بهرقارار قىلىدۇ )ئۇرۇش مهيدانلىرىدا(

قهدەملىرىڭنى ئۇنىڭ ئىتائىتىدە ۋە گۇناھالردىن ئۈزۈلۈشته نىڭاللهئهگهر سهن نىڭ دىنى ئۈچۈن قۇلۇڭدىن كهلگىنىنى اللهمۇستهھكهم قىلىشىنى خالىساڭ، –بهرقارار

!نىڭ يولىغا دەۋەت قىلغىناللهقىلغىن، ئۇنىڭغا ياردەم بهرگىن، قىلىشقا بۈگۈندىن باشالپ ئىجرا بۇالر تهجىرىبىدىن ئۆتكهن ئهمهلىي ئشالردۇر،

ئىسالم ئۈچۈن ئهمگهك سىڭدۈرسهڭ، ئىسالم ئۈچۈن ئهڭ مۇھىم مهسله ! ئاتالنغىن .ئىكهنلىكىنى تېخىمۇ ئېنىق تونۇپ يىتىسهن

قىممهت ئۆلچىمى ىئهقىلدە ئىككى رايون مهۋجۇد، بىر پىسخولوگالرنىڭ دېيىشىچهكۆرسىتىدۇ، بىراق ياكى قايىللىق رايۇنى، بۇ سېنىڭ مهلۇم بىر نهرسىگه قايىل بولۇشۇڭنى

.بۇنىڭدىنمۇ كۈچلۈك بىر رايون بار، ئۇ بولسىمۇ ئۆزلۈك ۋە تهۋەلىك رايۇنىدۇرڭ نىىسمهسلهن، سهن ئىسالم دىنىنىڭ ئهڭ ئهۋزەل ئىكهنلىكىگه ۋە پهلهستىن مهسلى

كۆڭۈل بۆلۈشكه تېگىشلىك ئهڭ مۇھىم مهسله ئىكهنلىكىگه تولۇق قايىل بولۇشۇڭ

100 نىڭ دىنىدا چىڭ تۇرۇشنىڭ ئۇسۇللىرىالله

.ى، ئۆزلۈك ۋە تهۋەلىك مهسلىسى تېخى ۋۇجۇتقا كهلمىگهنمۇمكىن، ئهمما ئهپسۇسكقانداق قىلىپ ئۆزلۈك، تهۋەلىك سېنىئۇنداقتا، قىممهت قارىشى ۋە قايىللىق مهسلى

مهسلىسىگه ئايالندۇرغىلى بولىدۇ؟ مۇنداق ئىلگىرلهشنى ئهنه شۇنداق قىممهت ئۆلچىمى .زئۈچۈن كۈچ سهرپ قىلىش ئارقىلىق بارلىققا كهلتۈرەلهيمى

سىلهر ئىنسانالر مهنپهتى )ئى مۇھهممهد ئۈممىتى( {:الله تائاال مۇنداق دەيدۇغا ئىمان اللهئۈچۈن ئوتتۇرغا چىقىرىلغان، ياخشىلىققا بۇيرۇپ يامانلىقتىن توسىدىغان

دىمهك، .)ئايهت-110 ئال ئىمران سۈرىسى،(، }ئېيتىدىغان ئهڭ ياخشى ئۈممهتسىلهرنىڭ اللهئۈچۈن ۋە بىردىنبىر ئۇلۇغ دىن بولغان للها -دۇنيادىكى ئهڭ ياخشى ئىش

.دىنى ئۈچۈن ئهمگهك سىڭدۈرۈشتۇرئىلىم -مهسجىدلهردىكى قۇرئان! غا دەۋەت قىلغۇچىالردىن بولغىنالله! قېرىندىشىم

غا دەۋەت قىلىش يۈزىسىدىن ئىسالمى كىتانالرنى ۋە لىنتىالرنى اللهسورۇنلىرىغا قېتىلغىن، تهجۋىدلىك ئوقۇشنى ئۆگهنگىن ۋە باشقىالرغا ئۆگهتكىن، ئىلىم تاراتقىن، قۇرئاننى

يېسىرالر ئۈچۈن فوند -يىتىم. ئۆگهنگىن، ئۆگهنگهنلىرىڭنى باشقىالرغىمۇ ئۆگهتكىنتهسىس قىلىشنى تهرغىپ قىلغىن، ئېنتىرنىتتا ئىسالم ئۈچۈن خىزمهت قىلىدىغان تور

خىزمهت قىلىش غىن، ئىسالمغا ئېهسان بىرىكمىلىرىنى قۇر- بهتلهرنى ئاچقىن، خهيرىماھارىتىڭنى ۋە تهجربىلىرىڭنى ئىشقا -يولىدا قولۇڭدىن كېلىدىغان بارلىق ئىقتىدار

.سالغىن: قۇرئان ئوقۇش، ئۇنى چۈشىنىش، مۇالھىزە قىلىش ۋە شۇ بويىچه ئهمهل قىلىش-11

ئاننى مۇستهھكهملىك ئۈچۈن ھهر كۈنى قۇرئان ئوقۇپ تۇرغىن، ھهر ئايدا بىر قېتىم قۇرشۇنداقال قهلبىڭ قۇرئان بىلهن بىلله ئويغاق تۇرىدۇ، . تولۇق ئوقۇپ چىقىشقا تىرىشقىن

قۇرئاندىن مهلۇم نهرسه يادالشقا تىرىشقىن، شۇندىال دىلىڭ روشهنلىشىپ، ھاياتىي نىڭ مۇنداق ئهلهيهىسساالم ئىبنى ئابباس رەزىيهلالھۇ ئهنهۇ رەسۇلۇلالھ. كۈچكه تولىدۇ

قهلبىدە بىر ئاز قۇرئان بولمىغان ئادەم ۋەيرانه ئۆيگه :"تىدۇدېگهنلىكىنى ئېي . )تىرمىزى رىۋايهت قىلغان( ".ئوخشايدۇ

تهجۋىد قائىدىلىرىنى ئۆگهنكىن، قۇرئاننى توغرا تهلهپپۇرزدا ئوقۇغىن، ! قېرىندىشىم !چهت ئهل تىللىرىنى ئۆگىنىپ تۇرۇپ قۇرئاننى ئوقۇيالماسلىقىڭ ئهقىلگه اليىق ئهمهس؟

نداقال قۇرئان تهپسىرلىرىنىمۇ ئوقۇغىن، شۇنداقال قۇرئان ھوزۇرىنى، ئىمان شۇ .ھاالۋىتىنى سېزىسهن

:كېچىلىرى تۇرۇپ ئىبادەت قىلىش.12

101 نىڭ دىنىدا چىڭ تۇرۇشنىڭ ئۇسۇللىرىالله

نىڭ مۇنداق سۆزىنى بايان ئهلهيهىسساالم بىالل رەزىيهلالھۇ ئهنهۇ رەسۇلۇلالھكى ياخشىالرنىڭ كېچىلىرى تۇرۇپ ئىبادەت قىلىڭالر، بۇ سىلهردىن ئىلگىرى :"قىلغان

غا يېقىنالشتۇرىدۇ، اللهئادىتىدۇر، كېچىلىرى كېچىلىرى تۇرۇپ ئىبادەت قىلىش ھهقىقهتهن ".گۇناھتىن توسۇپ، خاتالىقالرنى ئۆچۈرىدۇ، بهدەندىكى كىسهللىكلهرنى يوقىتۇدۇ

.)تىرمىزى رىۋايهت قىلغان(ۇنداق دېگهنلىكىنى نىڭ مئهلهيهىسساالم ئهبۇ ئۇمامه رەزىيهلالھۇ ئهنهۇ رەسۇلۇلالھ

كېچىلىرى تۇرۇپ ئىبادەت قىلىڭالر، بۇ سىلهردىن ئىلگىرىكى :" بايان قىلغانغا يېقىنالشتۇرىدۇ، يامانلىقالرنى ئۆچۈرىدۇ، گۇناھتىن اللهياخشىالرنىڭ ئادىتىدۇر، بۇ

.)تىرمىزى رىۋايهت قىلغان( "توسىدۇ

خاتىمه

وقۇغانالرغا مهنپهت بېرىشنى ئۈمىد دىن بۇنى ئاللهبۇ ماقالىمىزنىڭ خاتىمىسىدە، دىن بۇنى ھهممىمىزنىڭ ياخشى ئهمهللىرى قاتارىدا قۇبۇل اللهقىلىمىز، شۇنداقال بۇ ئارقىلىق ياخشىلىق مىزانلىرىمىزنى ئېغىرلىتىپ، يامانلىق ۋە اللهقىلىشىنى تىلهيمىز،

!خاتالىقلىرىمىزنى ئۆچۈرگهين كهمچىلىكلىرىمىزنى ۋە دىن بۇ ئهمگىكىمىزدە كهتكۈزۈپ قويغاالله

ۋە ئۇنىڭ اللهبۇنىڭدا توغرا قىلغانلىرىمىز . كهچۈرىشىنى تىلهيمىز خاتالىقلىرىمىزنىخاتالىقالر بولسا مهندىن ۋە - رەسۇلۇلىنىڭ بىزگه ئۆگهتكهنلىردىندۇر، كهمچىلىك

ۋە ئۇنىڭ رەسۇلى ئۇنداق كهمچىلىكلهردىن اللهشهيتان تهرىپىدىن سادىر بولغاندۇر، - دىن مېنى ۋە ئوقۇرمهنلهرنى مهغپىرەت قىلىشىنى، كهمچىلىكاللهكتۇر، پا

.خاتالىقلىرىمىزنى يېپىشىنى سورايمهننىڭ ئىجابهت قىلىشىنى، اللهغا تۆۋەندىكىدەك دۇئا قىاليلى، ئۇنى اللهئاخىرىدا،

ھهقته چىڭ تۇرۇپ، ھهقكه ياردەم بېرىشكه ۋە ناھهقىنى تاشالپ ئۇنى يىراقالشتۇرۇشقا، مهئسىيهتلهرنى تاشالشقا، ئىسالم ۋە -ئىبادەتلهرنى ئادا قىلىپ، گۇناھ - ائهتت

قايغۇلىرىدىن خاالس قىلىشقا سهۋەب - مۇسۇلمانالرغا ياردەم بېرىپ، ئۇالرنى غهم .بولۇشىنى سورايمىز

ئى مېهرىبان ۋە ياخشىلىق ئىگىسى،! اللهئى ئۇلۇغ ۋە بۈيۈكلۈك ئىگىسى بولغان ! ېتىشقا، شۈكرى قىلىشقا ۋە ياخشى ئىبادەت قىلىشقا ياردەم قىلغىنبىزگه ساڭا زىكرى ئ

102 نىڭ دىنىدا چىڭ تۇرۇشنىڭ ئۇسۇللىرىالله

سېنى رازى قىلىدىغان ئىشالردا چىڭ تۇرۇشقا، بىزنى چهيلهيدىغان ۋە سېنى رازى ئى قهلىبلهر ۋە كۆزلهرنى ! قىلمايدىغان ئشالردىن يىراقلىشىشىمىزغا ياردەم قىلغىن

سهندىن ئىشالردا ! ا بۇرىغىنقهلىبىمىزنى ساڭا ئىتائهت قىلىشق!! باشقۇرغۇچى .مۇستهھكهم بهر قارارلىقنى ۋە ھهق ئۈستىدە چىڭ تۇرۇشنى تىلهيمىز

سورايمىز، نېئمىتىڭگه شۈكرى قىلىشىنى، ساڭا ئىبادەتلهرنى ياخشى ئورۇنداشنىسورايمىز، سهندىن سهندىن ساغالم دىلنى، راسچىل زىكرىگۇي ۋە شۈكرىگۇي دىلنى

سىلهرنى سورايمىز، سهن بىلىدىغان يامان نهرسىلهردىن سهن بىلىدىغان ياخشى نهر .پاناھ تىلهيمىز

!، بىزنى روشهن ھهقىقهت ئۈستىدە بىز ساڭا يولۇققىچه مۇستهھكهم قىلغىن اللهئى بىزنى دۇنيادىن ! ، ئاخىرقى تىنىقىمىزغىچه بىزنى دىنىڭدا چىڭ تۇرغۇزغىناللهئى

بىزنى ! ى دۇنيا بۇلغىماستىن ئېلپ كهتكىنياخشىلىق ئۈستىدە ئايرىغىن، دۇنيادىن بىزنبىر ئىسالم مۇستهھكهم قىلغىن، بىزگه ياردەم بهرگىن، پهلهستىندىكى، ئىراقتىكى ۋە ھهر

!يۇرتلىرىدىكى قېرىنداشلىرىمغا ياردەم بهرگىن !ئامىن! ، دۇئالىرىمىزنى ئىجابهت قىلغىناللهئى

نى تونۇدۇقمۇ؟الله

مۇھهممهد ھهسسان :ئاپتۇرى ئوسمانجان: تهرجىمه قىلغۇچى

104 ؟اللهنى تونۇدۇقمۇ

:بۇ كىتابچىدا نى بىلىسىز؟نېمىلهرتوغرىسدا الله.1 .نىڭ ئاالمهتلىرى ساناپ تۈگهتكۈسىزالله.2 .ئۇالر ئۆز تىللىرى بىلهن گۇۋاھلىق بېرىدۇ.3 .ۇرغۇن پاكىتالر بارئۆزەڭلهرگه نهزەر سېلىڭالر، يهنه ن.4 )ھىدايهت يولى( مۇھهممهد ئهلهيهىسساالم سۆزلىگهن پىترەت.5

مۇقهددىمه

غا خاستۇر، ئۇنى ماختايمىز، ئۇنىڭدىن ياردەم تىلهيمىز، اللهساناالر - ھهمدۇنهپسىمىزنىڭ يامانلىقىدىن ۋە ئهمهللىرىمىزنىڭ ،ئۇنىڭدىن مهغپىرەت تىلهيمىز

ئادەمنى ھېچكىم ھىدايهتكه باشلىغان اللهېغىنىمىز، غا ساللهيامانلىقلىرىدىن !ئازدۇرغان كىشىنى ھېچكىم ھىدايهت قىاللماس اللهئازدۇرالماس،

ساالملىرىمىز ھهر دائىم ئۈزۈلمهستىن - كۈندۈز ئالمىشىپال تۇرىدىكهن، دۇئايى-كېچهنىڭ تاللىغان ئهڭ ياخشى بهندىسى ۋە ئهلچىسى بولغان مۇھهممهد الله

ئۇلۇغ تاۋابىئاتلىرىغا، بارلىق -ئۇنىڭ پاك ۋە بىغۇبار ئائىله! ساالمغا بولسۇنئهلهيهىسپاك تهنىئهتلىك ساھابىلىرىگه ۋە ئۇالرغا قىيامهتكه قهدەر ئهگىشىپ ياخشى ئىزلىرىدىن

!ماڭغانالرغا بولسۇنھهر بىر ئادەم دۇنيادىن خوشلىشىپ قهبرىدن ئورۇن ئالغاندىن كېيىنال ئۇنىڭ يېنىغا

:پهرىشته كېلىدۇ ۋە تۆۋەندىكى سۇئالالرنى سورايدۇ ئىككىرەببىڭ كىم؟ دىنىڭ نىمه؟ سىلهرگه ئهۋەتىلگهن پهيغهمبهر مۇھهممهد

ئهلهيهىسساالم ھهققىدە نېمىلهرنى بىلىسهن؟مۆمىنلهرنى الله{ .ئۆزىنى كۆرسىتىدۇ تۆۋەندىكىدەك ھهقىقهت: مانا مۇشۇ ۋاقىتتا

يهنى ( زالىمالر الله ۋە ئاخىرەتته مهھكهم تۇرغۇزىدۇ، مۇستهھكهم ئىمان بىلهن دۇنيادا .سۈرە ئىبراھىم }خالىغىنىنى قىلىدۇ اللهنى گۇمراھ قىلىدۇ، )كۇففارالر ھهممىمىز كىلىڭالر بېرىمىز؟ جاۋاپ دەپ نېمه كهلگهندە دۇچ سۇئالغا مۇشۇ بىز :كۆرەيلى سوراپ ئۆزىمىزدىن ئۆز

ىز؟بىلىس نىنېمىلهر توغرىسىدا الله سىز

105 ؟اللهنى تونۇدۇقمۇ كاالمى اللهنىڭ جاۋابى مۇھتاج،بۇنىڭ بىكىرگه ئۆتكۈر بىرىنچىدىن سۇئال بۇ ئۆزىنىڭ بۇرۇن ھهممىدىن الله چۈنكى .ئهمهستۇر ئۆزگه كهرىمدىن قۇرئان بولغان ھالدا قىلغان بهرپا ئادالهتنى الله{ :بهرگهن گۇۋاھلىق ئۆزى بارلىقىغا ۋە بىرلىك ھىكىمهت غالىپتۇر، ئۇ .يوقتۇر )بهرھهق( مهبۇد ھېچ باشقا ئۇنىڭدىن بهردىكى، گۇۋالىق

).ئايهت18- ئىمران،ل ئا( }قىلغۇچىدۇر ئىش بىلهن ئىش نىڭئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ جاۋاپ بېرىلىدىغان سۇئالغا مهزكۇر كېيىن ئاندىن روشهن ئهڭ اللهنى ئىچىدە مهخلۇقلىرى اللهنىڭ چۈنكى .بولىدۇ بىلهن تهلىماتى

جاۋاپ، بىرىلىدىغان سوئالغا مهزكۇر كېيىن ئاندىن .پهيغهمبهرلهردۇر رتونۇيدىغانال كىتابىغا كائىنات اللهنىڭ بولغان پهرىشكىچه - ئهرىشتىن زېمىنغىچه، ئاسماندىن

.بولىدۇ بىلهن سېلىشى نهزەر ئارقىلىق )كائىنات( كىتاب ۇقچئو ۋە كهرىم،سۈننهت قۇرئان اللهنى بىز دېمهك قانداق اللهنى سىز :تهكراراليمىز قايتىدىن سۇئالنى مهزكۇر چۈنئۈ شۇنىڭ .تونۇيمىز تونۇيسىز؟ ئىسمى، قويۇلغان زاتىغا مۇقهددەس تائاالنىڭ الله سۆز كهلىمه بىر لهبزە دېگهن الله ھهقته بۇ بېرىلىدۇ، نىسبهت سۈپهتلىرى بارلىق نىڭالله ئىسمگه دېگهن" الله" بۇ مانا

)بهرھهق( مهبۇد ھېچ باشقا للهدىنا{ :بهرگهن ۇشتونۇشتۇر مۇنداق كهرىم قۇرئان ناھايىتى .شهپقهتلىكتۇر ناھايىتى ئۇ، .بىلگۈچىدۇر ئاشكارىنى رۇننى،ۇيوش ئۇ.يوقتۇر

سۈرىسى ھهشرى(. }ئىگىسىدۇر رەھمهت كهڭ )ئاخىرەتته ۋە دۇنيا يهنه( مېهرىباندۇر )ئايهت22-

: ئاستىغا ئىسىمنىڭ دېگهن" هالل" سۈپهتلهپ ئۆزىنى تائاال الله ئايهتته مهزكۇر سۈپهتلهرنى دېگهن مېهرىباندۇر ۋە شهپقهتلىك بىلگۈچى، ئاشكارىنى ۋە غهيىبنى .بهردى نىسبهت مهبۇد ئىالھ بىر باشقا للهدىنا :{دېدى مۇنداق سۈپهتلهپ ئۆزىنى تائاال الله يهنه

.)الىكىدۇرم مهخلۇقاتالرنىڭ پۈتۈن يهنى( پادىشاھتۇر مۇتلهق ئۇ .يوقتۇر )بهرھهق( .بېغىچلىغىچىدۇر ساالمهتلىك گهمۆمىنلهر. )پاكتۇر نوقساندىن ھهممه يهنى( پاكتۇر

قىلغۇچىدۇر، قهھىر تۇرغۇچىدۇر، كۆزۈتۈپ ھهممىنى .ئهمىن قىلغۇچىدۇر ئازاپتىن .)پاكتۇر نهرسىلىرىدىن كهلتۈرگهن شىرىك مۇشرىكالرنىڭ( .ئىگىسىدۇر ئۇلۇغلۇق

).ئايهت23- سۈرىسى، ھهشىر( ئاستىغا ئىسمى مۇبارەكنىڭ زاتى دېگهن الله سۈپهتلهر مهزكۇر ئايهتتىمۇ بۇ دېمهك

106 ؟اللهنى تونۇدۇقمۇ ئهكىسچه دىيىلىدۇ، سۈپهتلىرى اللهنىڭ رەھىم -راھمان ئۈچۈن شۇنىڭ بولدى، جهم اللهنىڭ راھمان مهسلهن .دىيىلمهيدۇ قاتارىدىن سۈپهتنىڭ دېگهن الله

اللهنىڭ ئىسىمالرمۇ قاتارلىق جهببار غهپۇر، ساالم، قۇددۇس، بىرى، سۈپهتلىرىنىڭ .دىيىلمهيدۇ ئهكىسچه ئهمما بولىدۇ، سۈپهتلىرى

ئىسمى بۈيۈك اللهنىڭ

ئاتا قىلسا تهلهپ قىلىدىغان، ئىجابهت قىلسا دۇئا ،الله ئۆلىماالر، كۆپلىگهن. ئىسمىدۇر خاس ياراتقۇچىنىڭ بۈيۈك بولغان مۇقهددەس زاتى بىر- بىردىن قىلىدىغان

قىلسىڭىز، مۇالھىزە بىلهن ئىنچىكىلىك كهرىمدە قۇرئان ھهققىدە ئىسىم بۈيۈك" هالل" بۇ قۇرئان بايقايسىز، ئېچىۋاتقانلىغانى سۆز ئىماندىن ئاخىرى باشتىن كهرىمنىڭ قۇرئان بۇ مانا ئىبارەت، چهكلىمىسىدىن ۋە بۇيرىقى ياكى ئاچىدۇ سۆز ھهققىدە الله كهرىم .زلهردۇرسۆ بولغان الزىمهتلىك ئىمانغا

ھهققىدە نېئمهت تهييارالنغان ئاخىرەتته- دۇنيا ئۇالرغا ۋە ھهققىدە ئىمان قۇرئان جازاسى كۆرىدىغان ئۇالرنىڭ ۋە بولغانالر كاپىر اللهغا ئۆرۈپ يۈز ئىماندىن قىلسا، سۆز

مهسىلىسى ئىمان ھهممىسى سۆزلهرنىڭ كهرىمدىكى قۇرئان ئاچىدۇ، سۆز ھهققىدىمۇ -دوزاخ يارىتىشى، مهخلۇقاتالرنى تائاالنىڭ الله چۈنكى سۆزلهردۇر، نتوختالغا ئۈستىدە

.ئۈچۈندۇر مهسىلىسى ئىمان مۇشۇ دەل يارىتىشى جهننهتنى

قىلىدۇ ئاساس قۇرئاننى ھهممه

ھهققىدە ۋە ئىمان ھهققىدە سۆزلهپ بىرىدىغان ئهڭ بۈيۈك كىتاب قۇرئان اللهئۇنىڭ بىلهن ئالىمغامۇ ۋە اللهمى نىڭ كاالاللهچۈنكى قۇرئان كهرىم .كهرىمدۇر

فىزىكا ۋە خېمىيه ئالىملىرى ۋە بالىالر، شۇنداقال ئۆسمۈرلهر، .تۈرىككىمۇ خىتاب قىلىدۇتىن ئىكىنزارلىق ۋە سهھرادا ببۇ خىتا .ئالهم ئۇچقۇچىلىرىغىمۇ خىتاپ قىلىدۇ

ە تونۇپ شۇڭا ھهر بىر ئىنسان ئۆز چۈشهنچىسى ۋ .ياشىغۇچىالرمۇ ئايرىلىپ قالمايدۇغا اللهپهقهت دىلى قارداپ كهتكهنلهر يهتكهن مىقداردا قۇرئان كهرىمدىن يول ئالىدۇ،

بولغان ئىمانى ئۆچۈپ قالغان كىشىلهر قۇرئان كهرىمنىڭ كۆرسهتمىسىدىن بهھرىمهن .بواللمايدۇ سىگنال ۋىجدانغا ۋە كه )تهبىئهت پاك تىلماىيار( تهبىئهتكه ساغالم ئاڭ اللهنى

107 ؟اللهنى تونۇدۇقمۇ قىسىالرنى مهررە بىر يهنه قوزغىسا، تويغۇلىرىنى خهۋەر ،)قېتىم( رەمهر بىر ،قىلىدىغان

بىلهن ئاگاھالندۇرۇش ئاچقاندا سۆز بىلهن تهرغىپ قىلىدىغان، بايان !بوالمدۇ؟ كاتتا تونىغاندىمۇ ئارقىلىق كاالمى نىڭالله ئاياغالشتۇرىدىغان

يهنه چىقسا ئېلىپ غا )ىرائاتموسف( ئاسمانغا كۆك قىتىم بىر بىزنى كهرىم قۇرئان ئۆزىمىزنى، قالمايدۇ توختاپ بىلهن بۇنىڭلىق چۈشىدۇ، ئېلىپ ئۈستىگه زېمىن قېتىم بىر نېمه؟؟ سىر بۇنىڭدىكى .بارىدۇ ھهيدەپ چىقىشقا كىرىپ دۇنيايىمىزغا ئىچكى ئۆز

ھهمىشه الله؛ يوقتۇر ئىالھ ھېچ باشقا للهدىنا بىر:{ دەيدۇ مۇنداق تائاال الله ئۇيقۇ ئۇنى قالمايدۇ، مۈگدەپ ئۇ تۇرغۇچىدۇر؛ قىلىپ ئىدارە ھهممىنى ىكتۇر،تېر

اللهنىڭ دۇر؛ )مۈلكى( اللهنىڭ نهرسه ھهممه زېمىندىكى ۋە ئاسمانالردىكى باسمايدۇ؛ ئالدىدىكى ئۇالرنىڭ الله قىاللىسۇن؛ شاپائهت ئالدىدا اللهنىڭ كىممۇ رۇخسىتىسىز

)تهييارلىغان ئاخىرەتته ئۈچۈن ئۇالر يهنى( ىكهينىدىك ؛)قىلغان دۇنيادا يهنى( ئۇالرغا )الله( مهلۇماتىدىن اللهنىڭ ئۇالر تۇرىدۇ؛ بىلىپ نىىسھهممى ئىشالرنىڭبىلدۈگهن ئارقىلىق تىلى پهيغهمبهرلهرنىڭ يهنى( نهرسىلهردىن خالىغان بىلدۈرۈشنى

ئاسمانالرنى )تىمهلۇما( كۇرسى نىڭالله بىلمهيدۇ، سېنىنهر ھېچ باشقا )نهرسىلهردىن ئۇ .كهلمهيدۇ ئېغىر ئۇنىڭغا ساقالش زېمىننى- ئاسمان .ئالىدۇ ئىچىگه ئۆز زېمىننى ۋە

)ئايهت 255-ى،سۈرىس بهقهرە( }.ئۇلۇغدۇر ھهممىدىن مهرتىۋىلىكتۇر، يۇقىرى بېقىشىمىزنى ئويلۇنۇپ توختۇلۇپ قايتا- قايتا بىزنىڭ ئايتۇلكۇرسى، مهزكۇر بۇ .قىلىدۇ تهلهپ

خهۋەر ئۆزىدىن -ئۆز الله تۆۋەندىكى نهرسه قىلىندىغان تهلهپ بىزدىن ىئهسل .نهرسىدۇر بهرگهن ئۇ يوقتۇر، )بهرھهق( مهبۇد ھېچ باشقا للهدىنا :{دەيدۇ مۇنداق تائاال الله

مېهرىباندۇر ناھايىتى شهپقهتلىكتۇر، ناھايىتى ئۇ بىلگۈچىدۇر، ئاشكارىنى ،ۇننىۇريوش مهبۇد ھېچ باشقا للهدىنا .ئىگىسىدۇر رەھمهت كهڭ )تهئاخىرەت ۋە دۇنيا يهنى( ،)مالىكىدۇر مهخلۇقاتنىڭ پۈتۈن يهنى( پادىشاھتۇر )مۇتلهق( ئۇ يوقتۇر،)بهرھهق(

بېغىشلىغىچىدۇر، ساالمهتلىك) مۆمىنلهرگه( ،)پاكتۇر نۇقساندىن ھهممه يهنى( پاكتۇر ئىگىسىدۇر، ئۇلۇغلۇق ،قىلغۇچىدۇر ،قهھر غالىپتۇر تۇرغۇچىدۇر، كۆزۈتۈپ ھهممىنى

)ھهممىنى( الله .پاكتۇر نهرسىلىرىدىن كهلتۇرگهن شېرىك )مۇشرىكالرنىڭ( سۈرەت )نهرسىگه ھهممه( قىلغۇچىدۇر، پهيدا )يوقلۇقتىن( ياراتقۇچىدۇر،

ۋە ئاسمانالردىكى ئىگىدۇر، ئىسىمالرغا چىرايلىق ئهڭ بېغىشلىغىچىدۇر،)شهكىل(

108 ؟اللهنى تونۇدۇقمۇ ئىش بىلهن ھېكمهت غالىبتۇر، ئۇ تۇرىدۇ، ئېيتىپ هسبىهت ئۇنىڭغا نهرسىلهر زېمىندىكى )ئايهت 24-22 سۈرىسى ھهشرى. ( }قىلغۇچىدۇر .بىردۇر الله ئۇ ئېيىتقىنكى، !)مۇھهممهد ئى({ :دەيدۇ مۇنداق يهنه تائاال الله كىشى ھېچ .ئهمهس تۇغۇلغانمۇ ئهمهس، تاپقانمۇ باال الله .مۇھتاجدۇر غاالله ھهممه )سۈرىسى ئىخالس( }.بواللمايدۇ ڭداشته ئۇنىڭغا

ھۆرمهتلىك .بىردۇر پهقهتال قىلمىشلىرىدا ۋە سۈپهتلىرى زاتى - ئۆز تائاال الله دېمهك ئوقۇپ قىلىپ مۇالھىزە قايتا - قايتا سېنىمهنى ئايهتنىڭ مهزكۇر لىرىمىزنىنكىتاپخا .قىلىمىز تهۋسىيه بېقىشنى

سۈننهت پاك

ئۈچۈن چۈشۈنۈش چوڭقۇر تېخىمۇ سېنىمهنى لىرىنىڭئايهت مهزكۇر يوقۇرىدا بىز

مۇكهممهل ئهڭ ئىچىدىكى بهندە تونۇشتا اللهنى نىڭئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ بىر ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ دېگهن، مۇنداق ئهشئهرى مۇسا ئهبى ھهزرىتى شهخىس،

:قويدى ئوتتۇرىغا سېنىنهر تۆت تۇرۇپ ئارىمىزدا بىزنىڭ كۈنى .ئهمهس اليىق ئۈچۈن الله ئۇخلىمايدۇ،ئۇيقۇ تائاال الله1. .يىنىكلهشتۈرىدۇ ۋە قىلىدۇ ئېغىر سېنىتارازى ئهمهل-ناما تائاال الله2. .بارىدۇ كۈتۈرۈلۈپ كېچىسى ئىبادەت قىلغان كۈندۈزى تائاالغا الله.3 )رىۋايىتى مۇسلىم. (بارىدۇ كۆتۈرۈلۈپ كۈندۈزى ئىبادەت قىلغان كېچىسى.4

بىرى ئالىملىرىدىن يهھۇدى بولغان ئالىم پىشىپ يىتىپ ۋايىغا تازا رتىداسى بۇنىڭ ئاچىدۇ،ئۇ سۆز ھهققىدە قىيامهت كىلىپ يېنىغا نىڭئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ ئاسماننى،بىر يهتته بارمىقىغا بىر كۈنى قىيامهت تائاال الله!مۇھهممهد ئى:دەيدۇكى ۋە سۇ بارمىقىغا دەرەخلهرنى،بىر- دەل غابارمىقى زىمىننى،بىر قات يهتته بارمىقىغا خۇدا مهن تۇرۇپ،مانا يىغىپ خااليىقالرنى بارلىق بارمىقىغا بىر يهنه ۋە نهملىكنى

قانداق بۇنىڭغا سهن.بار ئهسهر مۇشۇنداق بىزدە.دەيدۇ ئىگىسى نهرسىلهرنىڭ پۈتۈن قارايسهن؟

كۈلۈمسىرەپ قالپتهستى گېپىنى ئالىمىنىڭ يهھۇدى ئۇ ئهلهيهىساالم پهيغهمبهرئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ ئاندىن.قالدى چىقىپ پارقىراپ چىشلىرى كهتتى،ھهتتا قىيامهت.تونۇمىدى رەۋىشته ھهقىقي اللهنى ئۇالر { :ئوقۇدى ئايهتنى تۆۋەندىكى

109 ؟اللهنى تونۇدۇقمۇ قولىدا ئوڭ اللهنىڭ ئاسمانالر.بولىدۇ چاڭگىلىدا اللهنىڭ پۈتۈنلهي زېمىن كۈنى

نهرسىلىرىدىن كهلتۈرگهن شېرىك نىڭ )مۇشرىكالر يهنى( ئۇالر اللهتۇرىدۇ، قاتلىنىپ ).ئايهت67-سۈرسى زۈمهر. (}ئۈستۈندۇر ۋە پاكتۇر

ئاجايىپلىرىغا دۇنيانىڭ قېلىۋاتقان، باغلىنىپ دۇنياغا ھۇشى -ئهس خهۋەرنى بۇ بىز ئىشهنچه بولغان بهكرەك ئىشهنچىسىدىن بولغان اللهغا ئىگىسى ياراتقان .قويىمىز ئهسكهرتىپ الرغاقىلىۋاتىقان

ئىنسانالرنىڭ بولىدىغان قىيامهتكىچه باشالپ ئهلهيهىساالمدىن ئادەم.دېمهك قهدەر بۇ بىز.بولدى مهلۇم يېغىلىدىغانلىقى بارمىقىغا بىر تائاالناڭ الله ھهممىسى مۇالھىزە قايتىدىن ھهققىدە روشهنلهشتۇرۋېلىشىمىز ۋە بىلىش ئهھمىيىتى قۇدرەتنىڭ

.كىلىۋاتىدۇ توغرا مىزغاقىلىشى

)ئىزنالىرى ئاالمهتلىرى،( بهلگىلىرى اللهنىڭ بىلىۋالدۇق، الزىملىقىنى تونۇشنىڭ قانداق اللهنى كۆرسىتىلگىنىدەك يۇقۇرىدا بىز

بىلهن ئاسمان كۆك قىلىدىغان ۋەكىللىك ۋۇجۇدىغا اللهنىڭ ئالدىمىزدا كۆز ئهمدى تونۇپ قانداق اللهنى ئارقىلىق كائىنات بۇ ىئهمد بىز .تۇرۇپتۇ كائىنات قاپالنغان .قالدى مهسىله دېگهن يىتهلهيمىز

قلىپ مۇالھىزە سالىدىغان، نهزەر بىلهن ئىتىبارىمىز دىققهت بولسا كائىنات بارلىق ياراتقان بىلهن كامالى -قۇدرەت ئۆز الله .كىتاب ئوچۇق ئوقۇيدىغان لېكىن .قويدى ئېچىپ ئالدىمىزدا ۆزك مهركهزلهشتۈرۈپ كىتابقا مهزكۇر شهيئىلهرنى

مۆجىزىلىك (ھهقىقهتلهرنى نۇرغۇنلىغان كىتاپتىكى مهزكۇر ئهپسۇسكى، مىڭ بىلمهيۋاتىمىز، قىلىشنى تهپهككۇر ۋە مۇالھىزە ئهمما كۆرىۋاتىمىز، )يارالمىشالرنى

ئىكهنلىكىنى قۇدرەتلىك نهقهدەر نىڭالله ياراتقۇچىسى شهيئىلهر بارلىق كىتاپتىكى مۆمىنلهر، ھهقىقىي پهقهت كېلىۋاتىدۇ، بولماي كارىمىز بۇنىڭغا تۇرسىمۇ، رسۈتۈپكۆ

ئىبرەت قۇدرەتتىن ئىالھى بۇ الرمۇسۇلمان راستچىل سالغان ئىشقا تهپهككۇرىنى ئهقىل اللهنى .زىيادىلىشىۋاتىدۇ كۈنگه -كۈندىن ئىمانى ئىخالس، بولغان اللهغا.ئېلىۋاتىدۇ تونۇغانالر بوراپ باشقىالرنى -تهقلىدى بىلهن تونۇغانالر ىلهنب تهپهككۇر ئىلمى ھهقىقىي

.بولىدۇ پهرىق زور ئوتتۇرسىدا پهقهت للهدىنا ئىچىدە بهندىلىرى اللهنىڭ :{دەيدۇ مۇنداق الله ھهقته بۇ

110 ؟اللهنى تونۇدۇقمۇ )قىلغانالرنى تهۋبه ئىچىدە بهندىلىرى( غالىبتۇر، ھهقىقهتهن الله قورقىدۇ، ئالىمالرال ).ئايهت28- سۈرىسى فاتىر(} .رقىلغۇچىدۇ مهغپىرەت

ئاسمان

سىز ئۇنىڭغا نهزەر :ئۇ تولىمۇ كىلىشكهن كۆك گۈمبهزلىك ساراي ئاسمانغا قاراڭ، ساپ خىيالىغىز بىلهن ئويالپ كۆرۈڭ، مۇالھىزە قىلىڭ، تهپهككۇر قىلىڭ، سېلىڭ،

رەڭ -ئۇنىڭدىكى رەڭگا چۇقۇمكى سز ئۇنىڭدىكى ئاجايىپ سىرالرغا يېتهلهيسىز،زامان ئۆزگىرىشىگه ئهگىشىپ ئۆزگىرىپ تۇرىدىغان ۋاقىت سائهتلهر نىمه كۆرۈنۈشلهر،

!پۇختا رەتلهنگن ھه دېگهننىمه !نىزاملىق دېگهن، كۆك ئاسمان بىرسى بىلهن ئۇچراشقان، -بىر مهزكۇر كۆك گۈمبهز ئاجايىپ ھهقىقهتلهر

ئاددىسى پاشا ۋە پېتىشى،نهملهشكهن بۇلۇتالر،قۇياشنىڭ چىقىشى ، ئاتمۇسفىرا قاتلىمىڭ قۇدرەت كامالىغا ۋەكىللىك قىلىپ سېنىچىۋىنگىچىلىك تامامى نهرسىلهر ئۆز ياراتقۇچى

.ئۆز بۇرچىنى ئادا قىلىدۇ

ئاسماندىكى ئاجايىباتالر

دەۋرانه نۇرالر تۆكۈلۈپ -سىز سېخىلىقنى قىلچه يۇشۇرماي يۈزلىرىدىن دەۋرانه ىكى سۈبهىنىڭ ئاجايىپ گۈزەل ئىقبالىغا نهزەر سېلىڭ،تاڭد تۇرغان تۇلۇن ئايغا قاراڭ،

ئۇ تاڭ ئالدىدىكى چولپان يۇلتۇزغا قاراڭ، كۈلۈمسىرەپ چىقىۋاتقان قۇياشقا قاراڭ،سىز .ز كېلىدىغان يۈزلىرى توغاچالنغان بوۋاققا ئوخشايدۇىخۇددى قارىسىڭىز قارىغۇڭ

سىڭىل -اسماندىكى ئاچائ .سېلىڭ ئۆزىڭىزنى قويىۋېتىپ تېخىمۇ يىراقالرغا نهزەررەت يۇلتۇزالر سىزگه ئاجايىپ تۇيغۇالرنى -يۇلتۇزالر تور شهكلىدە ئورۇن ئالغان رەتمۇ

قانچىمىڭلىغان يىراقالردىن نۇر تاشالپ تۇرغان مۆجىزىلىك يۇلتۇزالر ، ئاتا قىلىدۇكى .ئىمانىڭىز ۋە روھى دۇنيايىڭىزنى يۇرىتدىغان نۇرالردۇر

درىتىگه ئۆز ئىرادىڭىز بىلهن ئىشىنىدىغانالردىن بولۇپ نىڭ قۇاللهسىز چۇقۇم بۇ ھهقته قۇرئان تهپهككۇر ۋە مۇالھىزە سىزنى ھهقىقى ئىمانغا باشاليدۇ، قالىسىز،

:كۆرسهتكهن كهرىمدە مۇنداق

111 ؟اللهنى تونۇدۇقمۇ قهتئى ئىشهنگۈچىلهردىن بولۇشى )تهۋھىد پارىسىدا( ئىبراھىم ئهلهيهىسساالمنىڭ{

ئهنئام( ،}ۆرسهتتۇقك ىنىۋە زىمىننىڭ ئاجايىپلىرئۈچۈن ئۇنىڭغا ئاسمانالرنىڭ .)ئايهت -75سۈرىسى

ئىبراھىم ئهلهيهىسساالم ۋە ئۇنىڭغا ئهگهشكۈچىلهر دېمهك شۇنىڭ بىلهن .پهرۋەردىگارىنىڭ ھىدايىتىگه ئىرىشتى

قهۋمىنىڭ سۆزىنى (ئىبراھىم كېچىنىڭ قاراڭغۇلىقى باسقاندا بىر يۇلتۇزنى كۆرۈپ {يۇلتۇز .پهرۋەردىگارىمدۇر دېدى بۇ مىنىڭ )ئۇالرنى مات قىلىش ئۈچۈن دەلىل كهلتۈرۈپيهنى يۇلتۇزالرغا ئىبادەت قىلىشنى " مهن پېتىپ كهتكۈچىلهرنى" پېتېپ كېتىۋىدى،

بۇ " )يۇقۇرىقى ئۇسۇل بويىچه( ئۇ ئاينىڭ تۇغقانلىقىنى كۆرۈپ،. ياقتۇرمايمهن دېدىئهگهر پهرۋەردىگارىم مىنى " كېتىۋىدى،ئاي پېتېپ .دىدى" پهرۋەردىگارىمدۇر مىنىڭ

مهن چۇقۇم ئازغۇچى قهۋمنىڭ قاتارىدا بولۇپ ھىدايهت قىلمىغان بولسا،بۇ " )يۇقۇرىقى ئۇسۇل بويىچه( ئۇ قۇياشنىڭ چىقىۋاتقانلىقىنى.دېدى "قالىدىكهنمهن

" .دىدى )چوڭدۇر يهنى يۇلتۇز بىلهن ئايدىن( بۇ ھهممىدىن .پهرۋەردىگارىمدۇر مىنىڭمهن ھهقىقهتهن سىلهر شىرىك :ئى قهۋمىم"ئۇ ئېيتتىكى ياش پېتىپ كېتىۋېدى،قۇ

. )ئايهتلهر -78- 77-76ئهنئام سۈرىسى ( }."كهلتۈرگهن مهبۇدالردىن ئادا جۇدامهنتائاال اللهيارتىلمىشالردا بولغىنى ئۈچۈن ئهنه شۇنداق ئىالھى سىرالر ھهر بىر

تۇزالرنىڭ جايلىرى بىلهن قهسهم قىلىمهن،يۇل {:مۇنداق بۈيۈك قهسهم قىلغاننىڭ ئۇلۇغ قۇدرىتىنى كۆرسىتىدىغانلىقى اللهيۇلتۇزالر ( شۈبهىسىزكى ئهگهر بىلسهڭالر، ئۇ

)ئايهتلهر-76-75، ۋاقىئه سۈرىسى( }.ئهلۋەتته كاتتا قهسهمدۇر )ئۈچۈنمۇنداق اللهبولغىنى ئۈچۈن ياراتقان بۇ نهرسىلهر شۇ قهدەر بۈيۈك الله

الله ياكى ئاسماننى يارىتىش مۈشكۈلمۇ؟ سىلهرنى يارىتىش مۈشكۈلمۇ؟{ :يدۇدەئۇنىڭ ئۇنىڭ ئىگىزلىكىنى يۈكسهك قىلدى ۋە كهم كۈتىسىز قىلدى،، ئاسماننى ياراتتى

ئهھلى ( شۇنىڭدىن كېيىن زېمىننى كۈندۈزىنى يوپيۇرۇق قىلدى، قاپقاراڭغۇ، سېنىكېچى - 30-29-28-27نازىئات سۈرىسى ( }.يدىيا )زېمىنننىڭ تۇرۇشىغا اليىق قلىپ

.)ئايهتلهر ئۇالرغا {:يهنىمۇ ئويلۇنۇپ كۆرۈڭ ھهققىدە ئايهتلىرى تۆۋەندىكى اللهنىڭسىز

ئۇنىڭدىن بىر ئاالمهت كېچىدىن ئىبارەتكى، )نىڭ قۇدرىتىنى كۆرسىتىدىغانالله(ئۇالر ،)ەد-يهنى كۈندۈزنىڭ نۇرىنى يوق قىلىۋېتىمىز( دە-كۈندۈزنى ئايرىۋېتىمىز

غايىپ،، بۇ كۈن بهلهىلهنگهن قايىغا قاراپ سهير قىلىدۇ، ناگاھان قاراڭغۇدا قالىدۇ،

112 ؟اللهنى تونۇدۇقمۇ ئايغا سهير قىلىدىغان ئىشىدۇر، ئالدىنئاال بهلگىلىگهن اللهنىڭھهممىنى بىلگۈچى

خورمىنىڭ قۇرۇپ )ئاخىرقى مهنزىلگه يىتىپ بارغاندا( مهنزىللهرنى بهلگىلىدۇق، ئۇڭ سېنىيهنى ئىككى( وخشاش بولۇپ قالدۇ،كۈننىڭ ئايغا يېتىۋېلىشىقالغان شېخىغا ئ

يهنى ۋاقتى كهلمهستىن ( كېچىنىڭ كۈندۈزدىن ئېشىپ كېتىشى )جهم بولۇپ قېلىشى }.ھهر بىرى پهلهكته ئۈزۈپ يۈرىدۇ مۇمكىن ئهمهس، )كۈندۈزنىڭ ئورنىنى ئېلىشى

.)ئايهتلهر - 40-37ياسىن سۈرىسى (

قىلغان گۇۋاھلىق ئۆز تىلى بىلهن ئىقرار

ئاسمان :"رەئىسى مۇنداق دېگهن ڭ سابىقسېنىنىيۇروك پهنلهر ئاكامىدىيىجىسىملىرىنىڭ ئۇ قهدەر تهرتىپلىك ۋە نىزاملىق ئورۇن ئېلىشلىرى ھهگىزمۇ تاسادىپى

ئاي ئۆز ئايلىنىش ئوربىتىدىن زىمىن تهرىپىگه بىر ئاز يېقىن لىنىيه تۇتۇپ .ئهمهسئارال قىرغاقالر ئارىسىدا نۇرغۇنلىغان - ئوكيان دېڭىز، سا،ھهرىكهت قىلغان بول

".زىمىن ئهلۋەتته ھاالكهت گىرداۋىغا دۇچ كېللهتتى .توقۇنۇشالر پهيدا بولغان بوالتتىقۇياش ئۆز ئوربىتىدىن چهتلهپ زېمىن تهرىپىگه بىر ئاز يېقىن يۆتكۈلۈپ ھهرىكهت

هر زېمىن بىلهن قوشۇلۇپ كۆيۈپ زېمىن ئوربىتىدىكى بارلىق نهرسىل، قىلغان بولساقۇياش ئۆز ئورنىدىن زېمىن يۈزىدىن بىر ئاز يىراقالپ كهتكهن .كهتكهن بوالر ئىدى

.بولسا زېمىن ۋە زېمىندىكى بارلىق نهرسىلهر مۇزغا ئايلىنىپ قاالر ئىدىمانا بۇ ئىشنى ئالدىنئاال .قلىدۇ شۇڭا ئۇالرنىڭ ھهممىسى ئۆز لىنىيىسىدە سهيرە

ئاسماننى تۈۋرۈكسىز الله .هممىدىن غالىپ الالنىڭ ئورۇنالشتۇرىشىدۇربىلگۈچى ھ سىز تۈۋرۈكسىز كۆتۈرۈلىپ تۇرىدىغان ئۆگزىنى كۆردۈڭىزمۇ؟؟؟ توختاتتى،

چىقىپال تۇرغان ئهنه شۇنداق ئىالھى ھېكمهت ۋە قۇدرەت مانا مهن دەپاللهش ئىماننى يۇرۇتۇپ يارتىلمىالرداغا نهزەر سېلىش مۇالھىزە قىلىش ۋە تهپپهككۇر ئهي

.بېرىدۇ ئاسمانالرنىڭ ۋە زىمىنننىڭ يارىتىلىشىدا،، شۈبهىسىزكى{ :دېگهنتائاال مۇنداق الله

ئهقىل ئېگىللىرى ئۈچۈن ئهلۋەتته، كېچه بىلهن كۈندۈزنىڭ نۆۋەتلىشىپ تۇرىشىدا، )ئايهت - 190ئال ئىمران سۈرىسى ( }.روشهن دەللىلهر بار

ھىپزى (ھهقىقهتهن بىز قۇرئاننى چۈشۈنۈشكه { :دەيدۇ تائاال يهنه مۇنداق اللهقهمهر سۈرىسى ( }.ئىبرەت ئالغۇچى بارمۇ ئاسان قىلدۇق، )قىلىشقا ۋە مۇالھىزە قىلىشقا

113 ؟اللهنى تونۇدۇقمۇ )ئايهت-17

كۆك گۈمبهزلىك ئاسماننىڭ كارامهتلىرى، اللهنىڭئهنه شۇالرنىڭ ھهممىسى امهتلىرىدىن بىر تامچه كار اللهنىڭئاستىدىكى تامامى نهرسىلهرنىڭ يىغىندىسى

اللهنىڭبىز ئاسماندىكى نهزەرىمىزنى يىغىپ زېمىنغا نهزەر تاشلىساق .ھىسابلىنىدۇكامالىنى كۆرسۈتۈپ تۇرىدىغان يهنه نۇرغۇن كارامهتلهرنىڭ بارلىقىنى -بۈيۈك قۇدرەت

.كۆرەلهيمىز

قوشماق ئاچا سىڭىلالر

تۇتاش ئىنتايىن چىرايلىق بىرىگه -سىز ئېچىلغان غۇنچىنىڭ چېچهك ۋە بىرمهزكۇر غۇنچىنى ئۈندۈرگهن تۇپراق ھاۋا ۋە دۈگلهشكهن يۇپۇرماقلىرىغا قاراڭ،

ئهمما گۈلنىڭ ھهر بىر پۈرەكلىرى ئاجايىپ ، سۇغۇرۇلغان سۇ ئوخشاش بىر چىنلىققا ئىگهئۇنىڭدىن سىرت ئۇنىڭدىن بىرىگه ماسالشقان، -يارىشىملىق رەڭ ئالغان ۋە بىر

ئۆزىڭىزدىن -سىز بىرەر قېتىم ئۆز .پۇراقالر ئادەمنى ئۆزىگه جهلىپ قىلىدۇ چىقىۋاتقانكىم ئۇنىڭغا شۇ قهدەر كىم ئۈندۈرگهن؟ سېنىبۇ قهدەر يېقىملىق ماي سوراپ باقتىڭىزمۇ؟

ئهگهر بولۇپ ئۆزلىكىدىن بولۇپ قالىدغان نهرسىغۇ يوق، گۈزەل سۈپهتلىك رەڭلهنگهن،رەڭگارەڭ سۈپهتلىك ، پۇراقلىق، رەتلىك، ېقىملىققالىدىغان بولسىمۇ بۇ قهدەر ي

ئاالھىدىلىكىگه ئىگه بولۇپ قاالمدۇ؟؟بىز بۇ سۇئالنىمۇ ئىلگىرى ئىقرار سۇئالى تهرىقىسىدە پهرۋەردىگارىمىزدىن سوراپ

.بولغان ئاسمان ۋە زىمىنالرنى ياراتقان،سىلهرگه بۇلۇتتىن يامغۇر ياغدۇرۇپ بهرگهن،{

ئۇ باغالرنىڭ دەرەخلىرىنى الرنى يىتىشتۈرۈپ بهرگهن كىم؟گۈزەل باغ ئۇنىڭ بلهنباشقا ئىالھ باشقا ئىالھ بارمۇ؟ للهدىنا ئۆستۈرۈش سىلهرنىڭ قولۇڭالردىن كهلمهيدۇ،

ئىنسانالرغا ۋە ( زېمىننى بۇرۇلۇپ كهتكهن قهۋىمدۇر، )ھهقىقهتتىن( ئۇالر يوقتۇر،ئۇنىڭ لىرىدە دەرياالرنى ئاققۇزغان،ۇنىڭ تۈرلۈك تهرەپ تۇرالغۇ قىلغان،ئ )ھايۋانالرغا ئىككى دېڭىز ئارىسىدا تاغالرنى ئورناتقان، )تهۋرەپ كهتمهسلىكى ئۈچۈن( ئۈستىدە

)يهنى تاتلىق سۇ بىلهن شورلۇق سۇ ئارىسىدا ئارىلىشىپ كهتمهسلىكى ئۈچۈن(نى يه(ئۇالر )باشقا ئىالھ يوق( باشقا ئىالھ بارمۇ؟ للهدىنا توساقالرنى كىم قىلغان؟

ئۇنىڭ (بېشىغا كۈن چۈشكهن ئادەم دۇئا قىلسا نىڭ تولىسى بىلمهيدۇ، )مۇشرىكالر

114 ؟اللهنى تونۇدۇقمۇ ئۇنىڭ بېشىغا كهلگهن ئېغىرچىلىقنى كۆتۈرۈۋېتىدىغان ئىجابهت قىلىدىغان، )سېنىدۇئا

سىلهر دىن باشقا ئىالھ بارمۇ؟الله ۋە سىلهرنى زىمىننىڭ ئورۇنباسارلىرى قىلغان كىم؟قۇرۇقلۇقنىڭ ۋە دېڭىزنىڭ قاراڭغۇلۇقلىرىدا سىلهرگه الىسىلهر،نهسههت ئ-ئازغىنه ۋەز

ئىلگىرى )يهنى يامغۇر ياغدۇرۇپ بېرىشتىن( رەھمىتىدىن يول كۆرسىتىپ بېرىدىغان،ھېچ ئىالھ ( باشقا ئىالھ بارمۇ؟ للهدىناشامالالرنى بىشارەت قىلىپ ئهۋەتىدىغان كىم؟

ئىنساننى دەسلهپته .ىلىرىدىن پاكتۇرئۇالرنىڭ شېرىك كهلتۈرگهن نهرس الله )يوقتۇرسىلهرگه ئاسماندىن ۋە زىمىندىن ئاندىن ئۇنى تىرىلدۈرىدىغان كىم؟، خهلق ئهتكهن

،ئېيتقىنكى، )ھېچ ئىالھ يوقتۇر( رىزىق بېرېدىغان كىم؟ الالھدىن باشقا ئىالھ بارمۇ؟ .}كهلتۈرۈڭالردەلىلىرىڭالرنى ، راستچىل بولىدىغان بولساڭالر )ئهگهر دەۋايىڭالردا"( .)ئايهت - 64-60نهمله سۈرىسى (

ئىشهنگۈچىلهر ئۈچۈن زىمىندا ئاجايىپ ئاالمهتلهر بار

ر بىرال اللېكىن ئۇ .مۇستهھكهم يۇرىدۇ سز ئۈستىدە ياشاۋاتقان زىمىن تهۋرەنمهي

يېڭى ئىلىم پهننىڭ ئىسپاتالپ .ۋاقىتتا ئۈچ خىل ھهرىكهت بىلهن دەۋىر قىلدۇ .مىل سۈئهت بىلهن ھهرىكهت قىلىدۇ1000ۆز لىنىيىسىدە سائىتىگه زېمىن ئ:چىقىشىچه

ئۇنىڭدىن .مىل سۈرئهت بىلهن ئايلىنىدۇ 65000زېمىن قۇياش ئهتراپىدا سائىتىگه يىلدا بىر قېتىم 200.000.000باشقا قۇياش سېستىمىسىدىكى يۇلتۇزالر ئهتراپىدا ھهر

يۈك سۈرئهت بىلهن ھهرىكهت قىلغان گهرچه زىمىن ئۇ قهدەر بۈ .كامىل ئايلنىپ تۇرىدۇ .ئۇنى ئىنسانالرنىڭ پايدىلىنىشى ئۈچۈن بويسۇندۇرۇپ بهرگهن اللهبولسىمۇ سىلهرگه زىمىننى مېڭىشقا ئاسان قىلدى، زىمىننىڭ الله{ :تائاال مۇنداق دېگهن الله

سىلهر تىرىلگهندىن كېيىن رىزقىدىن يهڭالر، )بهرگهن(نىڭ الله.ئهتراپىدا مېڭىڭالر )ئايهت -15مۇلىك سۈرىسى ( .}دەرگاھىغا قايتۇرۇلىسىلهر اللهنىڭ

يهنه بىر ، زېمىن بىر تهرەپتىن بىز ئۈستگه مىنىپ سهپهر قىلىدىغان تۆگىگه ئوخشىسائاتا نېئمهتئۇ بىزگه ساناپ تۈگهتكۈسىز تهرەپتىن سىيىرغا ۋە ساغلىققا ئوخشايدۇ،

-مېۋە گىياھالر، -گۈل ائهت مايسىالر،سىز زىمىن تهييارالپ بېرىۋاتقان زىر .قىلىدۇ الله .يهر ئاستى ۋە ئۈستى قات بايلىقلىرى ۋە دەريا ئۆستهڭلىرىگه نهزەر سېلىڭ چېۋىلهر،

كافىر ئادەم، نېئمىتىنى ساناپ تۈگۈتهلمهيسىلهر، اللهنىڭسىلهر { :تائاال مۇنداق دېگهن .}ق قىلغىچىدۇرىلىرفۇك )نىڭ نېمهتلىرىگهالله( شۈبهىسىزكى، زولۇم قىلغىچىدۇر - شهك

115 ؟اللهنى تونۇدۇقمۇ .)ئايهت -34ئىبراھىم سۈرىسى (

كۆز ئالدىمىزدىكى بۇ كائىنات كىچىككىنه زەررىدىن باشالپ ئهڭ چوڭ پالنىتالرغىچه .ياراتقۇچىنىڭ نهقهدەر يۇكسهكلىكىگه دااللهت قىلىدۇ

ئۇرۇقنىڭ مېۋىسى

ى ئىستىمال قىلىش ئىنسانالر ئۇنى كهلتۈرۈڭ، سىز بىر دانه ئۇرۇقنى كۆز ئالدىڭىزغا

بىر تال ئۇرۇق يهرگه كۆمۈلگهندە ئۇنىڭدىن ئۆسكهن مايسا .بىلهن ھايات كهچۈرىدۇئارتۇق گىچه داننى 100تىن 50بىر باشاقتىن بىر باشاقنى مېۋىلهپ كۆتۈرۈپ چىقىدۇ،

.بۇ مهسىله ھهممه ئادەمگه مهلۇم ئالغىلى بولىدۇ،ھهر ڭىز بىر مۇنچه دانالر ئايرىلىپ چىقىدۇ،سىز بىر باشاقنى قولىڭىزغا ئېلىپ ئۇۋلىسى .نۇرانه شهكلى خۇددى مهرۋايىتقا ئوخشايدۇ، بىر دانغا نهزەر سالسىڭىز ئۇنىڭ ئۇرىقى

ئۇنىڭدىن سېرىق ھهر بىر دان ئۆز تهركىۋى يهنه نهسلى قالدۇرۇش خۇسۇسيىتىنى ساقالپ داننى تېرىسىڭىز 100. داننى بېرىدۇ دانه 100بىر تال داننى تېرىسىڭىز ، قالغان

بۇ ئۇزۇقلۇق قىممىتى ئىنتايىن :ئۆزىڭىزدىن سوراپ كۆرۈڭ .دانه دان بولىدۇ 10000دۇردانه دانالرنىڭ بىرىكمىسى بولغان بىر باشاق -دۇردانه، نۇرانه تۇرقى، يۇقۇرى

دانلىرىنىڭ چېچىلىپ كهتمهسلىكى ئۈچۈن شۇ قهدەر پۇختا يېپىنچىسى بىلهن يېپىۋالغان ئۇچار قۇشالرنىڭ يهۋالماسلىقى ئۈچۈن مىخ بولۇپ قادىلىپ تۇغان ، رىياپمىللى

بۇنداق پۇختا !يۇقىرى تېخنىكىلىق بىلهن ئورۇنالشتۇرۇلغان دېگهنقىلتىرىقلىرى نېمه !ماھارەتلىك كهشپىياتنى كىم ئىجات قىلغان؟؟؟

ئۇ، تاشلىۋېتىمىز )سېنىئۇشكى( سېنىبىز مېۋىنى يهپ بولغاندىن كېيىن ئورۇقچىلېكىن ئهشۇ ئۈچكه بولمىغان . ئهھمىيهتسىز بىر نهرسه ھىساپلىنىدۇ بىزنىڭ نهزەرىمىزدە

بىرى بىلهن -بىر، ئورۇق ئۆسۈملۈكنىڭ ئۆسۈشىدە. بولسا مېۋىمۇ بولمىغان بوالتتىچاڭلىشىشىدا بىرگه بىر نهچچه يۇزنى ئىشلهپ چىقىرىپ بىرىشته قانچىلىك مۇھىم رول

رەر قېتىم مۇالھىزە قىلىپ كۆردۇقمۇ؟؟؟بىز بۇالرنى بى ئوينايدۇ؟

ئۈژمه يوپۇرمىقى

ئۈژمىنىڭ يوپۇرمىقىمۇ .ئۈژمىنىڭ يوپۇرمىقى ۋە ئۇنىڭ شىپالىق رولى ھهممىگه مهلۇم

116 ؟اللهنى تونۇدۇقمۇ ئۇنىڭ مىۋىسى بىلهن ئوخشاش ياكى ئۇنىڭدىن نهچچه ھهسسه ئارتۇق مهنپهئهت

. ئاتا قىلىدۇ .بهرسهك بىزگه يىپهك ئىشلهپ بېرىدۇ ئۇنى پىله قۇرتىغا. يۇقىرى ۋە تاتلىق بولىدۇ

ھهسهل ھهرىسى يېسه ھهسهل .ئۇنى بۇغا يىسه ئىنتايىن گۈزەل ئىپار ئاتا قىلىدۇخىل - ھهزىم قىلىنىش تهركىۋى بىر خىل بولغان مهزكۇر يۇپۇرماق خىلمۇ .ئىشلهپ بېرىدۇ

ككۇر لېكىن بۇنىڭغا نهزەر سالىدىغان ۋە تهپه .مهھسىۇالتنىڭ ماددىسى بوالاليدۇ قىلىدىغانالر نهدە؟؟؟

يهنى ( شۇنىڭ بىلهن ئۇالر ئۇالر زىمىندا سهير قىلمىدىمۇ؟{ :مۇنداق دەيدۇ تائاال الله چۈشىنىدىغان دىلالرغا ياكى ئاڭاليدىغان قۇالقالرغا ئىگه بولمىدىمۇ؟ )سهير قىلىپ

يهنى ( ۇلېكىن كۆكرەكلهردىكى قهلىبلهر كور بولىد ھهقىقهتهن كۆزلهرال كور بولمايدۇ،كور ئادەم ئىبرەت ،)دىلنىڭ كورلىقىدۇر، ھهقىقى كورلۇق كۆزنىڭ كورلىقى ئهمهس

. )ئايهت -46ھهج سۈرىسى ( .}ئالمايدۇ ۋە چۈشهنمهيدۇ

تۇخۇم

كىم تۇخۇم ھهققىدە مۇالھىزە قىلىپ .بىز كۈندە دېگۈدەك تۇخۇم ئىستىمال قىلىمىزمۇالھىزە قىلغاندەك ئاجايىپ ئۇنىڭدا خۇددى ھهزرىتى ئىمام ئهھمهد كۆردى؟

.كۆرۈنىشلهر بارۋۇجۇدى اللهنىڭھهزرىتى ئىمام ئهھمهتتتىن بهزى دىلى قاراداپ كهتكهن دىنسىزالر

بۇ يهردە :"دەپ جاۋاب بهرگهن ئىمام ئهھمهد مۇنداق، ھهققىدە سۇئال سورىغاندامۇ ۋە ئۇنىڭ ئىشىكى .تۇخۇمدىن ئىبارەت تۈكسىز ئاپئاق پۇختا بىر قورغان بار

ئۇ شۇنداق يۇرۇپ ئۇنىڭ ئىچى سۇيۇقلۇق كۈمۈش ۋە سېرىق ئالتۇن، .دەرىزىسىمۇ يوقئاستا يېرىلسا ئۇنىڭ ئىچىدىن يېقىملىق ئاۋازى بار ئىنتايىن چىرايلىق - ئاستا

ئىش .ئۇنى بىز چۆجه دەپ ئاتايمىز .ن بىر ھايۋان چىقىدۇدىغاكۆرۈنىدىغان ۋە ئاڭالي .چۈجه تۇخۇمدىن چىقىپال يهرنى چۇقۇالشقا باشاليدۇ مايدۇ،بىلهن تۈگهپ قال بۇنىڭلىق

ڭ ياكى باشقا توخۇنىڭ يهر چوقۇغۇنىنى كۆرگهن سېنىئۇ ئۇنىڭدىن ئىلگىرى ئۇنىڭ ئانىبىز بۇ يهردە بىر ئاز بولسىمۇ ئۇنداقتا ئۇ چۆجىگه يهر چۇقۇالشنى كىم ئۈگهتتى؟. ئهمهس

نىڭ بۈيۈك اللهبۇ پهقهت . كېرەك مۇالھىزە قىلىشىمىز ئويالپ كۆرىشىمىز كېرەك،ھۆكمىگه بويسۇنىشىمىز اللهنىڭمهقسهت بىز چۇقۇم .قۇدرىتىدىن باشقا نهرسه ئهمهس

117 ؟اللهنى تونۇدۇقمۇ نىڭ بهندىلىرى الله{ :بۇ ھهقته مۇنداق دەيدۇ الله .ۋە ئۇ زاتتىن قورقىشىمىز كېرەك

.)ئايهت-28پاتىر سۈرىسى ( .}بهك قورقىدىغانالر ئالىمالردۇر للهدىنائىچىدە

تهبئى ئهقىل)ساغالم تهبەئت،يارتىلما ھىدايهت(

ھاياتىدا بىرەر كۈنمۇ مهكتهپته ئوقۇمىغان بىر ئادەم ئۆزىنىڭ ساغالم تۇيغۇسى بىلهن تۆگىنىڭ ۋۇجۇدىغا )ماياق( تىزەك :ۋۇجۇدى ھهققىدە مۇنداق جاۋاپ بېرىدۇ اللهنىڭ

نىكهن بۇ ھهيۋەتلىك ئاسمان،ئۇنداق بولغى .ئىز ماڭغۇچىنى كۆرسىتىدۇ .ۋەكىللىك قىلىدۇتاغ ۋە تۈزلهڭ قاتارلىق بىپايان زېمىن ۋە دولقۇنسىمان دېڭىز ئهلۋەتته -ئارال تۈپۈلۈك

مهزكۇر ئادەم ئۆز تهبئى توغۇلما ڭ ۋۇجۇدىغا دەلىل بولمامدۇ؟؟سېنىياراتقۇچى خاراكتېرىدىكى ھىدايهت سىزىمى بىلهن ئوتتۇرىغا قويغان دەلىللىرى ئوقۇغۇچىالرنى

نىڭ ۋۇجۇدى ھهققىدە شهكته قالدۇرۇشقا ئورۇنۇپ تىرىشچانلىق كۆرسىتىۋاتقان اللهدىنسىز ئۇستازىنىڭ ئالدىدىكى گهپنى تىڭشاپ تۇرۇپ رەددىيه قايتۇرىۋاتقان

مهزكۇر دىنسىز ئهپهندى .مۇسۇلمان ئوقۇغۇچىنىڭ سۆزلىرىگه ئوخشاپ كېتىدۇ :ئوقۇغۇچىالر "لهر مېنى كۆردۈڭالرمۇ؟سى !ئوقۇغۇچىالر :"ئوقۇغۇچىالرغا مۇنداق دېگهن

.ھه كۆردۇق ئۇنداقتا مېنىڭ ۋۇجۇدۇم بارمۇ؟ :ئهپهندى

.بار كۆرۈپ تۇرۇپتىمىز :ئوقۇغۇچىالر كۆردۈڭالرمۇ؟ اللهنىئۇنداقتا سىلهر :ئهپهندى

ئۇستازنىڭ ئهقلىنى !ساۋاقداشالر:ئوقۇغۇچىالردىن بىرى گهپ باشالپ مۇنداق دېدىئۇنداق بولسا ئۇستازنىڭ ئهقلىمۇ يوق كۆرمىدۇق، ياق:ۋاقداشالرسا كۆردۈڭالرمۇ؟؟

الله.شۇنىڭ بىلهن دىنسىز ئهپهندىنىڭ بىردىنال تىلى ئىچىگه كىرىپ كهتتى بولدىغۇ؟سىز يورىۋاتقان چىراقنى كۆرۈپ .ھهق گهپ بىلهن دىنسىز ئهپهندىنى يهرگه ئۇردى

ىڭ توك سىمى ئارقىلىق ئۆتۈشۈپ ئۇ چىراقن ئنكار قىاللمايسىز، تۇرۇپ ئۇنىڭ نۇرىنىچىراقنىڭ كېلىۋاتقان توك دولقىنى بولمىسا چىراقنىڭ يانمايدىغانلىقى ئېنىق،

يېنىۋاتقانلىقىنى كۆرگهن تۇرۇپ توك دولقىنىنى كۆرمىگىنى ئۈچۈن توكنى يوق دەپ ئهگهر ئهكسىچه چىراق يانغان بىلهن توكنى كۆزۈم ، ئېيتىشقا ھېچكىم پېتىنالمايدۇ

ئاداشقان دەپ ئاتايدۇ باشقىالر بۇ ئادەمنى ئهقلىدىن، ىچه ئىشهنمهيمهن دېسهكۆرمىگ

118 ؟اللهنى تونۇدۇقمۇ ئۆز نهپسىڭالرغا قاراپ بېقىڭالر

ئىنسان ئهسلىدە )ئىشهنمهيدىغان(نىڭ بارلىق ۋە بىرلىكىگه چىنپۈتمهيدىغان الله ياراتقان مۆجىزىلىرىدىن بىرى اللهنىڭنىڭ ۋۇجۇدىغا دەلىل بولىدىغان اللهئۆزىمۇ

قۇدرەت كامالىنى مانا مهن دەپال كۆرسۈتۈپ اللهنىڭجۈملىدىن ئىنسانالردىمۇ .ىدىئ {:تائاال مۇنداق دېگهن اللهشۇنىڭ ئۈچۈن .تۇرىدىغان ساناقسىز ئاالمهتلهر بار

قۇدرىتىنى ۋە بىرلىكىنى اللهنىڭ( چىن ئېتىقاد قىلىدىغانالر ئۈچۈن اللهغائۆزەڭالردا }كۆرمهمسىلهر؟ )بۇنى( مهتلهر بار،نۇرغۇن ئاال )كۆرسىتىدىغانئېغىز ۋە قۇالق قاتارلىق ئهزاالرنى ئۆز ئىچىگه ئالغان چىرايلىق بۇرۇن، سىز كۆز، !يۈزگه قاراڭ

:مهسىلهن .خىل سۇنى ئۆز ئىچىگه ئالغانلىقىنى كۆرىسىز 4بۇ قهدەر چىرايلىق يۈز .چۈچۈك بولىدۇ - بۇرۇندىن چىققان سۇ ئاچچىق .كۆزدىن چىققان سۇ تۇزلۇق بولىدۇ ئهمما .قۇالقتىن چىققان سۇ خالىس ئاچچىق بولىدۇ .ئېغىزدىن چىققان سۇ تاتلىق بولىدۇ

!كۆرگهنسىز سىز بۇنى ئويلۇنۇپ .ئۇ بولسىمۇ باش ئىدى ئورۇن بىر، سۇ قاچىالنغان بۇساپالش چۈچۈك بولۇشى بۇرۇنغا كىرىپ كېلىدىغان ھاۋانى - كۆزنىڭ سۈيى ئاچچىق

قۇالقنىڭ ىڭ سۈيىنىڭ تاتلىق بولۇشى تائامنىڭ لهززىتىنى تېتىش ئۈچۈن،ئېغىزن ئۈچۈن،سۈيىنىڭ ئاچچىق بولۇشى ھاشارەت ۋە ئۆمۈلۈگۈچى جاندارالرنىڭ ئىنسان بىخهسته

.ئىچىگه كىرۋالماسلىقى ئۈچۈن قويۇلغان توسمىدۇر ۋاقتىدا قۇالق

خۇالسه

.دېگىلى بولمايدۇ نىدىتو اللهنىبولغان ئىشهنچىسى كامىل بولمىغىچه اللهقابىز ئهنه شۇنداق .ھهقىقى قورقۇش ئهمهلىلهشمهيدۇ للهدىناكامىل تونۇمىغىچه اللهنى

ساناقسىز ئاالمهتلهرنى كۆرۈپ -قۇالقنى جاراڭلىتىدىغان سان، يۈرەكنى جىغىلدىتىدىغانھهتتا بىزدىن بىرەر ئادەم سوراشقا بىرلىكىنى ئىقرار قىلمامدۇق؟ اللهنىڭتۇرۇپ

"بىزنىڭ ئۈستىمىزدىكى ھهققى نېمه؟ اللهنىڭ"ئاددى ېگىشلىك بولغان ئهڭت ......بىر سوئالنى سوراپ باقمايدۇ دېگهنچىلىك

!دىققهت

!الله سىزگه خىتاب قىلىۋاتىدۇ

مۇھهممهد ھهسسان: ئاپتۇرى

شهھىدى.ت: تهرجىمه قىلغۇچى

120 ! الله سىزگه خىتاب قىلىۋاتىدۇ! دىققهت :بۇ رىسالىدا

...پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالمنىڭ ئهڭ كاتتا مۆجىزىلىرى ...مانا بۇ قۇرئان كهرىمنىڭ ئۈستىمىزدىكى ھهققى

!!لهن بىرگهچوقۇم نۇرغۇنى سهن بى خۇش بىشارەت ئال، ...سهن ئهڭ ياخشىسى

!!!ئۇالرنىڭ جۈملىسىدىن بولۇپ قېلىشتىن دىققهت قىل

:بۇ رىساله ...قۇرئان بىلهن ئۆزلىرىنىڭ ئۇسسۇزلىقىنى قاندۇرغانالرغا

...قۇرئاننىڭ ھىدايىتى بىلهن ھهيرەتتىن قۇتۇلۇپ توغرا يول تاپقانالرغا ...مۇھهببهت پىدائىلىرىغا ۋەھيىگه ئاشىق

...انا بۇ قۇرئاننىڭ ھهققىم

مۇقهددىمه

باشقا ئىالھ اللهتىن خاستۇر، اللهقاسانا ئالهملهرنىڭ پهرۋەردىگارى - پۈتۈن ھهمدۇ اللهنىڭمۇھهممهد ئهلهيهىسساالم ، شېرىكى يوقلۇقىغا اللهنىڭيوق ئىكهنلىكىگه،

هت كۈنىگه قىيام الله.بهندىسى ۋە بهرھهق ئهلچىسى ئىكهنلىكىگه گۇۋاھلىق ئېيتىمهن ئۇنىڭغا ئۇنى ياخشى كۆرگهنلهرگه،، زاتنىڭ ساھابىلىرىغا ئۇ قهدەر ئۇ زاتقا،ئۇنىڭ ۋە ئۇنىڭ توغرا يول كۆرسىتىشى بىلهن ھىدايهت تاپقان، ئهگهشكهنلهرگه

. مۇبارەك سۈننىتىنى يول تۇتۇپ ئۇنىڭ ئىزىغا ئهگهشكهنلهرگه رەھمهت قىلسۇنقۇرئان كهرىم بولسا .هرىم توغرىسىدا ئېلىپ بېرلىدۇبۇ بىر ئۇلۇغ تېما بولۇپ قۇرئان ك

كۈچلۈك ، قۇرئان كهرىم بولسا ئۇ يېتهرلىك پاكىت سۆزىدۇر، اللهنىڭجانابى ئىشالر ؛ قهلب دورىسى، نېمهت تۈگىمهس تولۇق كاپالهتكه ئىگه؛دەلىل

.قااليمىقانالشقاندا ئادىل ھۆكۈمدۇرقۇرئاننىڭ كېلىش مهنبهسى ك كاالمى،مۆجىزلى اللهنىڭھهقىقهتهن بۇ قۇرئان كهرىم

كهرىمنىڭ كېلىش يهنى سېنىڭ پهقهتال قۇرئان ئۇنىڭ مۆجىزىلىكىنىڭ ئىسپاتى،قۇرئان كهرىمنىڭ شهكسىز تهرىپىدىن ئىكهنلىكىنى بىلىشىڭنىڭ ئۆزىال اللهمهنبهسى

.كاالمىدۇر اللهنىڭچۈنكى ئۇ .مۆجىزە ئىكهنلىكىنى بىلىشىڭنى الزىم تۇتىدۇ

121 ! الله سىزگه خىتاب قىلىۋاتىدۇ! دىققهت

همبهر ئهلهيهىسساالمنىڭ ئهڭ كاتتا مۆجىزىلىرىپهيغ

ئۆز پهيغهمبىرى ھهزرىتى مۇھهممهد ئهلهيهىسساالمغا نۇرغۇن اللهجانابى مۆجىزىلهرنى ئاتا قىلغان بولسىمۇ لېكىن بۇ مۆجىزىلهرنىڭ ئىچىدە ئهڭ كاتتىسى ۋە

.بارەتتۇردائىمى مۆجىزە خاراكتېرىنى ساقالپ كهلگىنى قۇرئان كهرىم مۆجىزىسىدىن ئىئۆز پهيغهمبىرى ھهزرىتى مۇھهمهد ئهلهيهىسساالمنى اللهبۇنداق بۇلۇشتا جانابى

ئهدەبىيات ۋە ئىستىلىستىكىلىق سۆز سهنئىتىدە ۋايىغا يهتكهن مۇھىت كىشىلىرى ئىچىدە شۇ سهۋەپلىك پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالم ئۇالرغا دەۋەت .پهيغهمبهر قىلىپ ئهۋەتكهن

الرنى بېسىپ چۈشىدىغان دەرىجه باالغهت ۋە پاساھهتته ئاالھىدە ئېلىپ بارغاندا ئۇئۈستۈن ۋە ئوخشىشى يوق، ھېچكىم تهڭ كىلهلمهيدىغان سۆز بىلهن دەۋەت ئېلىپ

پۈتۈن ئىنسانىيهتنى مۇسابىقىگه اللهشۇنىڭ ئۈچۈن جانابى .بېرىشىغا توغرا كېلهتتىقۇرئان كهرىمنى نازىل -كىتاپ بۇ مۆجىزىلىك ،)يهنى مۇنازىرە ئېالن قىلىپ( چاقىرىپبۇ مۇسابىقه پهقهت پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالم دەۋرىگىال خاس مۇسابىقه .قىلغان

.بولماستىن،بهلكى ھهر دەۋر ئنسانلىرىغا قاتنىشىش پۇرسىتى كهڭ ئاممىباب مۇسابىقهبۇمۇسابىقىنىڭ بۇگۇنكى كۇنىمىزگه قهدەر ھهتتا قىيهمهتكىچه داۋاملىق كۇچكه ئىگه

.كهنلىكىدىن ھهيرانلىق ھېس قىلىش كهتمهيدۇئى قۇرئاننىڭ ئوخشىشىنى كهلتۇرۇشكه مهيدان تهلهپ كىلىش1.

بۇ قۇرئان كهرىمنى ئهدەبىيات ۋە پاساھهت غايهت قهت كۆتهرگهن اللهجانابى قۇرئان ئادەتتىكى سۆز، مۇھىتتا پهيغهمبهر ئهلهيىسساالمغا نازىل قىلغاندا كاپىرالر،

انداق ئهدەبىي ۋە پاساھهت ئۈستۈنلىكى يوق چۈنكى ئۇنى مۇھهممهد ئۇنىڭدا ھېچقشۇنىڭ .ئۆزى تۈزۇپ چىققان ئهسهر دەپ پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالمغا تۆھمهتته بولغان

جىنالر بۇ ، ئهگهر ئىنسانالر"ئېيتقىنكى،{ :پهيغهمبهر ئهلهيهىىساالمغا اللهبىلهن جانابى بىرىگه ياردەملهشكهن - ۈش ئۈچۈن يىغىلىپ بىرقۇرئاننىڭ ئوخشىشىنى مهيدانغا كهلتۈر

ئهمهس يهنى ئىنسانالر .}"ئۇنىڭ ئوخشىشىنى مهيدانغا كهلتۈرەلمهيدۇ تهقدىردىمۇ،قۇرئان جىن تائىپىسى بىلهن كۈچ بىرلهشتۈرۈپ ئۆز ئارا ھهمكارالشقان تهقدىردىمۇ،

دېگهن ئايهتنى ،)ئايهت-88سۈرە ئىسرا . (كهرىمنىڭ ئوخشىشىنى ئهسال كهلتۈرەلمهيدۇنازىل قىلىپ پۈتۈن ئىنسان ۋە جىن تائىپىسىگه باالغهت ۋە پاساھهت جېڭى ئېالن

122 ! الله سىزگه خىتاب قىلىۋاتىدۇ! دىققهت .قىلىشنى بۇيرىغان

ئون سۈرىنىڭ ئوخشىشىنى كهلتۈرۈشكه مهيدان تهلهپ قىلىش2.

ئۇالر قۇرئان كهرىمنىڭ ئوخشىشىنى كهلتۈرۈشتىن ئاجىزلىق قىلغان قىلغان چاغدا ئۇنداق بولسا قۇرئان كهرىم سۈرىلىرىگه كىنى يهڭگىللىتىپ،ئۇالرنڭ يۈ اللهجانابى

ئوخشاش ئون سۈرە كهلتۈرۈپ بېقىشىقا چاقىرىپ مۇنۇ تۆۋەندىكى ئايهتنى نازىل بۇ " (ئۆزى ئىجاد قىلغان دىيشهمدۇ؟ ئېيتقىنكى، )مۇھهممهد(ئۇالر قۇرئاننى {:قىلدى

يدىغانلىكى كىشىلهرنىباشقا چاقىراال اللهتىن راستچىل بولساڭالر، )سۆزۈڭالرداقۇرئاندىكىگه ئوخشايدىغان )پاساھهت ۋە باالغهت جهھهتتىن( ،چاقىرىپ )ياردەمگه(

مانا بۇ مۇنازىرىچىلهر .)ئايهت - 13ھۇد سۈرىسى " (ئون سۈرۈنى ئىجاد قىلىپ بېقىڭالريهنى سىلهر ئىسپاتالشتا ئېلىپ بېرىلىدىغان ئۇسلۇب بۇلۇپ، ئۆزلىرىنىڭ سۆزلىرىنى

توقۇلما دېگهن سۆزۈڭالردا راستچىل بولىدىغان )يهنى قۇرئان كهرىم( ڭالرنىڭ بۇئۆزەئهلۋەتته بۇنىڭدىن ئۇ توقۇلمىنىڭ ئوخشىشىنى كهلتۈرۈپ باقمامسىلهر قېنى؟ بولساڭالر،

.ئاجىزلىق قىلىسىلهر :ئاخىرىدا بىر سۈرىنىڭ ئوخشىشىنى كهلتۈرۈشكه مهيدان تهلهپ قىلىش3.

اللهئوخشىشىنى كهلتۈرۈشتىن ئاجىزلىق قىلغاندا جانابى ئۇالر ئون سۈرىنىڭئۇنداق بولسا بىر سۈرىنىڭ ، ئۇالرنىڭ يۈكىنى ئهڭ تۆۋەن دەرىجىدە يهڭگىللىتىپ

ئاساستا مۇنۇ ئايهتنى نازىل دېگهن بېقىڭالر ئهمىسه ئوخشىشىنى كهلتۈرۈپقۇرئانغا نسهڭالر،گه بىز نازىل قىلغان قۇرئاندىن شهكله)مۇھهممهد( بهندىمىز {:قىلدى

اللهتىن )قۇرئانغا تهئهررۇز قىلىشتا( .ئوخشاش بىرەر سۈرىنى مهيدانغا چىقىرىپ بېقىڭالرقۇرئان ئىنساننىڭ سۆزى ( چاقىرىڭالر، )ياردەمگه( سېنىباشقا ياردەمچىڭالرنىڭ ھهممى

ھهرگىزغۇ -ئهگهر مۇنداق قىاللمىساڭالر راستچىل بولساڭالر، )دېگهن گېپىڭالردائىنسان ۋە تاشالر يېقىلغۇ بولىدىغان كاپىرالر ئۈچۈن تهييارالنغان، لمايسىلهر،قىال

مهزكۇر ئايهتته كهلتۈرۈلگهن .)ئايهت- 24 -23ە سۈرە بهقهر( ،}دوزاختىن ساقلىنىڭالرئىبارىسى قۇرئان كهرىمنىڭ سۈرىلىرىدىن بىرەر سۈرىنى ھازىرغۇ " )يهنى لهن( لن"

.مۇ قهتئى كهلتۈرەلمهيسىلهر دېگهن مهنىنى ئىپادىلهيدۇكېلهچهكتى كهلتۈرەلمهيسىلهر،قا }كهيىپ{ ،}چم{ ،}الم{ شۇ جهھهتتىن كۆپ سانلىق تهپسىرشۇناس ئالىمالر،

ئوخشاش قۇرئان كهرىمدىكى بىر قىسىم سۈرىلهرنىڭ بېشىدىكى ئۈزۈك تاۋۇشالر،

123 ! الله سىزگه خىتاب قىلىۋاتىدۇ! دىققهت لىپبه مهككىلىك ئهرەبلهر ۋە باشقا ئهرەب قهبىلىلىرى سۆزلىشىدىغان ئهرەب ئې

ئۇنداق بولغان ئىكهن قېنى بۇھهرىپلهر بىلهن قۇرئان ، ھهرىپلىرىدىن ئىبارەت .دېگهن مهزمۇندا تهپسىر قىلىنغان كهرىمنىڭ ئوخشىشىنى كهلتۈرۈپ بېقىڭالرچۇ؟

.ھازىرمۇ كۈچكه ئىگه )يهنى مۇنازىرە مهيدانى(بۇ مهيدان

!!!ئۇالر قۇرئان كهرىمدىن قورقىدۇ

كار قىلغۇچى كاپىرالرنىڭ قۇرئان كهرىمنى ئاڭالشتىن قۇرئان كهرىمنى ئىننېمىشقا دېگهندە؟؟ چۈنكى ئۇالر .قورقىدىغانلىقى ھهيران قاالرلىق ئىش ئهمهس

قهلبىدىكى كۇپرىدىن ئىبارەت تهرسالىقىنى قۇرئان كهرىمنىڭ يهرگه ئۇرىدىغانلىقىنى ىيىسى ساغالم ئۇالرنىڭ قۇرئان كهرىمگه قارىتا ئهقلى ۋە ئىد .ئوبدان بىلىدۇ

.بولغانلىرىنى قۇرئان كهرىم ھهر تهرەپتىن ئۆزگهرتىدۇئۇالرنىڭ بهزىسى بهزىسىگه تهۋسىيه ۋە ۋەسىيهتلىرىنى اللهشۇجهھهتتىن جانابى

قىلمىساقمۇ ھېس ھهيرانلىق بىز بۇنىڭدىن .قۇرئان كهرىمدە بايان قىلغانلىقىنى كۆرىمىز" :كاپىرالر {:دەيدۇ مۇنداق ئايهتته 26- ىلهتفۇسس سۈرە الله جانابى ھهقته بۇ .بولىدۇ

" مۇمكىن قىلىشىڭالر غهلبه سىلهر ئېلىشتۇرۇۋېتىڭالر، ئۇنى سالماڭالر، قۇالق قۇرئانغا بۇ قىلساڭالر شۇنداق بۆلمهڭالر، كۆڭۈل سالماڭالر، قۇالق قۇرئانغا يهنى }دەيدۇ

كۆرۈۋېلىش ېنىقئ شۇنى بۇنىڭدىن .مۇمكىن قىلشىڭالر غهلبه ئۈستىدىن مۇھهممهد سېلىپ قۇالق رەۋىشته ھهقىقى كهرىمگه قۇرئان ئۇالر ئهگهر ئهمهسكى، تهس

يولغا توغرا ئۆزگهرتىپ، قهلبىنى ئۇالرنىڭ كهرىم قۇرئان بولسا، ئاڭاليدىغان بۇ ئهگهر الله جانابى بولمىسۇنكى، ئۇنداق قانداقمۇ .بىلىشىدۇ شهكسىز قايتۇرىشنى

يېرىلىپ ئېگىپ، باش قوقۇپ اللهتىن تاغ بولسا، قىلغان لنازى تاغقا كهرىمنى قۇرئان بىرەر قۇرئاننى بۇ بىز ئهگهر {:قىلىندۇ بايان مۇنداق كهرىمدە قۇرئان كېتىدىغانلىقى

ئهگكهنلىكىنى، باش قورققانلىقتىن اللهتىن ئۇنىڭ سهن چوقۇم قىلساق، نازىل تاغقا اللهنىڭ( ئۇالر كىشىلهرگه ىمىسالالرن بۇ بىز كۆرەتتىڭ، كهتكهنلىكىنى يېرىلىپ )ئايهت 21- ھهشر سۈرە( }.قىلىمىز بايان دەپ قىلسۇن پىكىر )قۇدرىتىنى

!ئىدى ئۇنتىغان ئۆزلىرىنى سالغاندا قۇالق كهرىمگه قۇرئان ئۇالر بهلكى

124 ! الله سىزگه خىتاب قىلىۋاتىدۇ! دىققهت ئۇنۇتقان ئۆزلىرىنى تهسىرلىنىپ ئاڭالپ،قاتتىق كهرىمنى قۇرئان ئۇالرنىڭ ئۇنداقتا

كهتكهنلىكىدىن سهجدىگه دەرھال ئارقىسىدا هلهيهىساالمنىڭئ پهيغهمبهر ھالدا دەيدۇ مۇنداق ئابباس ئىبنى ھهزرىتى ھهقته بۇ .كهتمهيدۇ تهئهججۈپلىنىش

بىرگه بىلهن زات ئۇ قىلغاندا، سهجدە ئوقۇپ نهجمىنى سۈرە ئهلهيهىساالم پهيغهمبهر:" )رىۋايىتى بۇخارى امئىم" (قىلغان سهجدە جىنالرمۇ ھهتتا مۇشرىكالر مۇسۇلمانالر،

ھهرەمدە بارىدۇ، ھهرەمگه ئۈچۈن ئوقۇش ناماز ئهلهيهىساالم پهيغهمبهر كۈنى نامازدا ئهلهيهىساالم ئىكهن، پهيغهمبهر سۆھبهتته ئارا -ئۆز )كاتتىلىرى( قۇرەيىش

قىلغۇچى كهشپ باشقا اللهتىن ئۇنىڭ.يېقىنالشتى قىيامهت {باشالپ، نهجمىنى سۈرە ئى( .يوقتۇر )قىلغۇچى دەپئى ئازابىنى ئۇنىڭ ياكى بىلگۈچى تىنىۋاق ئۇنىڭ يهنى(

ئۇنى (بۇ قۇرئاندىن ئهجهبلىنهمسىلهر؟ قىلىپ مهسخىرە )!جامائهسى مۇشرىكالرئالالھقا سهجدە . كۈلهمسىلهر؟ يىغلىمامسىلهر؟ سىلهر غاپىلدۇرسىلهر) ئاڭلىغان چاغدا

دېگهن ) ئايهتلهر -62-57نهجىم سۈرە(} .ئىبادەت قىلىڭالر) ئۇنىڭغا(قىلىڭالر ۋە ئايهتلهر ئاخىرالشقاندا پهيغهمبهر ئهلهيهىساالم پهرۋەردىگارىغا سهجدىگه باش قويىدۇ، ئۇالر سهجدىدىن باش كۆتهرگهندە بۇ ئىشنى تهكهببۇرلىقى ۋە تهرسالىقىدىن ئىنكار قىلىشىدۇ، لىكىن ئۇالر قۇرئان كهرىمنىڭ شانلىق ھهيۋىتى ئالدىدا ئۆزلىرىنى

.ئۇنۇتقان ھالدا سهجدە قىلىپ تاشلىغان

قۇرئان كهرىمنىڭ ھهققى

قۇرئان كهرىمنىڭ پهزىلىتى باشقا ھهر قانداق سۆزگه نىسبهتهن، جانابى ئالالھنىڭ چۈنكى جانابى ئالالھ باالغهت، .ئۆز مهخلۇقلىىرىغا بولغان پهزىلىتىگه ئوخشايدۇبۈيۈك ئهدىپ ۋە ىلغان ئهڭ كاتتا،پاساھهت ۋە بايان قاتارلىق سۆز سهنئىتى ئاتا ق

ئالىمالر ھهممىسى بىر ئارىىغا كهلگهن تهقدىردىمۇ، قۇرئان كهرىمنىڭ پهزلىتىنى بايان قهدرىنى بىلىش تونۇپ، لېكىن بىز قۇرئان كهرىمنىڭ پهزىلىتىنى .قىلىشقا كۈچى يهتمهيدۇ

تلىرىگه مهجبۇرىيىتىمىزنى تۇرغۇزىۋېلىشىمىز ئۈچۈن، قۇرئان كهرىمنىڭ پهزىلهپهرۋەردىگارىمىزنىڭ سۆزى ۋە پهيىغهمبىرىمىز مۇھهممهد ئهلهيهىساالمنىڭ ھهدىس

.شهرىپلىرى ئارقىلىق يېقىنلىشىشقا تىرىشىمىزقۇرئان كهرىم پهيغهمبهر ئهلهيهىساالمنىڭ قهلبىگه نازىل بولۇشتا سهرلهۋھهلىك

نىالرنىڭ ئارقىسىدا ياكى شهخسى ماشى تامالرنى تام ۋە ئۆيلهرنى زىننهتلهشكه، قىلىپ

125 ! الله سىزگه خىتاب قىلىۋاتىدۇ! دىققهت ياكى رامىزاندا بىر ، قويۇپ قويۇشقا ياكى كۆز مونچاق قىلىپ بويۇنلىرىغا ئېسىۋىلىشقا

ئۈچ قېتىم خهتم قىلىپ،رامىزاندىن كېيىن تهكچىگه ئېلىپ قويۇپ ، ئىككى قېتىم، قېتىمقۇرئان كهرىمگه . توپا ئاستىدا پهرۋاردىگارىغا شىكايهت قىلىشقا نازىل قىلىنمىغان

قىل كۆزىمىز بىلهن ئالالھنىڭ كاالمى بويىچه نهزەر قىلىدىغان بولساق ھهقىقهتهن ئهقۇرئان كهرىمنىڭ بىزنىڭ ئۈستىمىزدە ساناپ بولغىلى بولمايدىغان ھهققى بارلىقىنى ھېس

قاراڭغۇ ، بىزنى توغرا يولغا باشالپ، قۇرئان كهرىم شۇنداق بىر ھىدايهت نۇرىكى. قىلىمىزشۇنىڭ ئۈچۈن قۇرئان كهرىمنىڭ بىزنىڭ ئۈستىمىزدىكى .قاردىزۇلمهتتىن نۇرغا چى

.ھهقلىرىگه تولۇق رېئايه قىلىشىمىزغا توغرا كىلىدۇ :قۇرئانغا ئهگىشىش ۋە ئۇنىڭغا ئهمهل قىلىش.1

ئى ({:جانابى ئالالھ بىزنى قۇرئان كهرىمگه ئهگىشىشنى ئهمر قىلىپ مۇنداق دەيدۇيهنى (تهرىپىدىن سىلهرگه نازىل قىلىنغان كىتابقا سىلهر پهرۋاردىگارىڭالر!) ئىنسانالرسىلهرنى ، جىنالردىن ۋە ئىنسانالردىن بولغان( ئالالھنى قويۇپ،، ئهگىشىڭالر )قۇرئانغا

}نهسىههتنى ئاز قوبۇل قىلىسىلهر -سىلهر ۋەز دوستالرغا ئهگهشمهڭالر، )ئازدۇرىدىغان )ئايهت-3 سۈرە ئهراپ(

سىلهر تۇيمىغان {:ئايهتته مۇنداق دەيدۇ-55هر يهنه جانابى ئالالھ سۈرە زۇمھالهتته سىلهرگه ئازابنىڭ ئۇشتۇمتۇت كېلىشىدىن ئىلگىرى سىلهرگه نازىل قىلىنغان ئهڭ

بىز ئاتا قىلغان كىتابنى {:شۇنىڭدەك جانابى ئالالھنىڭ. }گۈزەل قۇرئانغا ئهگىشىڭالركىملهركى كىتابنى . غا ئىشىنىدۇئهنه شۇالر ئۇنىڭ، تىگىشلىك رەۋىشته ئوقۇيدىغانالر بار

سۈرە بهقهر ( }ئۇالر زىيان تارتقۇچىالردۇر، ئىنكار قىلىدىكهن )يهنى قۇرئاننى(يهنى ئۇ قۇرئان كهرىمگه :"دېگهن ئايهتنىڭ تهپسىرىدە مۇنداق دەيدۇ )ئايهت-21

".تېگىشلىك رەۋىشته ئهگىشىدۇاگاھالندۇرۇش بېرىپ جانابى ئالالھ قۇرئان كهرىمدىن يۈز ئۆرۈشتىن قاتتىق ئ

.ساڭا ئۆز تهرىپىمىزدىن قۇرئاننى ئاتا قىلدۇق !)ئى مۇھهممهد ( {:مۇنداق دەيدۇئېغىر يۈك )چوڭ گۇناھتىن(ئۇنىڭغا قىيامهت كۈنى كىمكى قۇرئاندىن يۈز ئۆرۈيدىكهن،

قىيامهت كۈنى ئۇالرغا )ئۇ گۇناھى ئۈچۈن بېرىلگهن ئازابنى مهڭگۈ تارتىدۇ( .يۈكلىنىدۇيهنه بىر ).ئايهتلهر -101-99سۈرە تاھا (}!هنگهن بۇ يۈك نىمىدىگهن يامانيۈكل

{:ئايهتته قۇرئان كهرىمدىن يۈز ئۆرۈش ئهڭ قاتتىق زۇلۇم ئىكهنلىكىنى بايان قىلىدۇنهسىههت قىلىنغان،ئۇ ئايهتلهردىن يۈز -پهند پهرۋەردىگارىنىڭ ئايهتلىرى بىلهن،

126 ! الله سىزگه خىتاب قىلىۋاتىدۇ! دىققهت رىنى ئۇنتۇغان كىشىدىنمۇ زالىم كىشى بارمۇ؟ئۆرۈگهن ۋە ئۆزىنىڭ قىلغان گۇناھلى

بىز ئۇالرنىڭ دىللىرىغا قۇرئاننى چۈشىنىشكه توسقۇنلۇق قىلىدىغان شۈبهىسىزكى،ئهگهر ئۇالرنى ھىدايهتكه دەۋەت قۇالقلىرىنى ئېغىر قىلدۇق، پهردىلهرنى تارتتۇق،

ئانغا دەۋەت يهنى ئۇالرنى ئىمانغا، قۇر(ئۇالر ھهرگىز ھىدايهت تاپمايدۇ قىلساڭ، )ئايهت-57سۈرە كهھف ( } ).ئۇالر دەۋىتىڭنى ھهرگىز قوبۇل قىلمايدۇ، قىلساڭ

:مهنه ۋە مهزمۇنىنى مۇالھىزە قىلىپ يېقىملىق ئاۋاز بىلهن قائىدىلىك ئوقۇش.2

جانابى ئالالھ ئۆز پهيغهمبىرى ھهزرىتى مۇھهممهد ئهلهيهىسساالمنى قۇرئان قۇرئاننى تهرتىل :"وقۇشقا بۇيرۇپ مۇنداق دېگهنتهرتىپلىك ئ كهرىمنى قائىدىلىك،

شۇنىڭدەك ،)ئايهت-4سۈرە مۇزەممىل ( "ئوقۇغىن )ئوچۇق دانه، -يهنى دانه( بىلهن "مهن پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالمنىڭ :"ھهزرىتى ئهبى ئۇمامهتىل باھىلى مۇنداق دەيدۇ

"چى بولۇپ كېلىدۇچۈنكى ئۇ قىيامهت كۈنى ئۆز ئىگىسىگهشاپائهت قۇرئاننى ئوقۇڭالر،، ھهزرىتى ئىبنى ئابباس پهيغهمبهر )ئىمام مۇسلىم رىۋايىتى( دېگهنلىكىنى ئاڭلىغان

قورسىقىدا قۇرئان كهرىمدىن ھېچ بىر نهرسه يوق ئادەم خاراب :"ئهلهيهىسساالمنىڭجانابى ).ئىمام تىرمىزى رىۋايىتى( دېگهنلىكىنى ئېيتىدۇ "بولغان ئۆيگه ئوخشايدۇ

ئۇالرنىڭ ئايهتلهرنى تهپهككۇر قىلشلىرى ئۈچۈن ) بۇ( {:مۇنداق دەيدۇ ئالالھ يهنهنهسىههت ئېلىشلىرى ئۈچۈن بىز ساڭا نازىل قىلغان مۇبارەك -ئهقىل ئىگىلىرىنىڭ ۋەز

).ئايهت-29 سۈرە ساد(} .كىتابتۇرجانابى ئالالھ قۇرئان كهرىمنىڭ ئايهتلىرىنى مۇالھىزە قىلىشتىن يۈزئۆرىگهنلهرنى

قۇرئاننى پىكىر ) ھهقنى تۇنۇش ئۈچۈن(ئۇالر {:يهنه بىر ئايهتته مۇنداق دەيدۇسۆكۈپ سۈرە ( .})شۇڭا ئۇالر چۈشهنمهيدۇ(بهلكى ئۇالرنىڭ دىللىرىدا قۇلۇپ بار قىلمامدۇ

).ئايهت-24مۇھهممهد جاپا )تاشالپ قويۇپ( ۋاپا قىلىش )ئوقۇپ تۇرۇش بىلهن ئۇنىڭغا ( قۇرئاننى.3

:قىلماسلىقرىتى ئهبى مۇسا ئهشئهرى پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالمنىڭ مۇنداق دېگهنلىكىنى ھهز

ھورۇنلۇقتىن تاشالپ قويماسلىقتىن ئىبارەت قۇرئاننى ئوقۇپ تۇرۇش،:"رىۋايهت قىلىدۇمېنىڭ جېنىم قولىدا بولغان ئالالھ بىلهن قهسهم !ئهھدىڭالرنى يېڭىالپ تۇرۇڭالر

قېچىشى باغالقلىق تۆگىنىڭ قېچىشىدىنمۇ ) نىدىنئادەمنىڭ زېه( قۇرئاننىڭ قىلىمهنكى،

127 ! الله سىزگه خىتاب قىلىۋاتىدۇ! دىققهت ھورۇنلۇقتىن تاشالپ يهنى قۇرئاننى داۋاملىق ئوقۇپ تۇرۇڭالر،( ئېشىپ چۈشىدۇ

ئىمام بۇخارى )" (ئهگهر ئوقۇماي تاشالپ قويساڭالر تېزال ئۇنتۇپ كېتىسىلهر قويماڭالر، )ۋە ئىمام مۇسلىم رىۋايىتى

هنه بىر ھهدىسته پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالم ئىبنى ئۆمهردىن رىۋايهت قىلىنغان يقۇرئان ئىگىسىنىڭ مىسالى باغالقلىق تۆگىنىڭ مىسالىغا چوقۇمكى، :"مۇنداق دېگهن

بىغهرەزلىك ( كۆڭۈل بۆلسه تۇتۇپ قاالاليدۇ، )ئۇنى ئوقۇپ تۇرۇش بىلهن( ئوخشايدۇ، ).سلىم رىۋايىتىئىمام بۇخارى ۋە ئىمام مۇ. ( قويىۋەتسه كېتىپ قالىدۇ )قىلىپ ئوقۇماي

يهنه ئهنهس ئىبنى مالىكتىن رىۋايهت قىلىنغان بىر ھهدىس شهرىپته پهيغهمبهر ھهتتاكى )ئهمىلى - قىلغان ياخشى ئىش( ئۈممىتىمنىڭ :"ئهلهيهىسساالم مۇنداق دېگهن

)ياخشى ئىشلىرىنىڭ( توزانغا چاغلىق -بىر ئادەمنىڭ مهسجىددىن چىقىرىۋاتقان چاڭقىلغان ( شۇنىڭدەك ئۈممىتىمنىڭ ،)يهنى كۆرسىتىلدى( ا قىلىندىمۇكاپاتى ماڭا توغرقۇرئاننىڭ )ئۇالرنىڭ گۇناھىنىڭ ئىچىدە( گۇناھىمۇ توغرا قىلىندى، )يامان ئىشلىرىنىڭ

ئاندىن ئۇنتۇپ قالغان )يهنى ياد ئېلىپ( بىرەر سۈرىسى ياكى بىرەر ئايىتى بېرىلىپ ).ىمام تىرمىزى رىۋايىتىئ( "ئادەمنىڭ گۇناھىدىن چوڭ گۇناھ كۆرمىدىم

:قۇرئاننى ھۆرمهتلهپ ئۇلۇغالش.4ئىش مانا {:قۇرئاننى ھۆرمهتلهش ھهققىدە جانابى ئالالھ مۇنداق دېگهن

) جۈملىدىن ھهجنىڭ ئهمهللىرىنى، قۇربانلىقالرنى(مۇشۇنداق، كىمكى دىنى ئىشالرنى شۇنىڭدەك )ئايهت-32سۈرە ھهج ( .}ئۇلۇغاليدىكهن، بۇ دىلالرنىڭ تهقۋادارلىقىدىندۇر

جانابى ئالالھ قۇرئان كهرىم ئوقۇلغاندا ئۇنىڭغا قۇالق سېلىپ شۈك تۇرۇشقا بۇيرۇپ ، نىڭ رەھمىتىگهئېرىشىشىڭالر ئۈچۈن، قۇرئان ئوقۇلغان چاغداالله{:مۇنداق دېگهن

راف سۈرە ئهئ. (})يهنى سۆز قىلماڭالر(ئۇنى دىققهت بىلهن ئاڭالڭالر ۋە جىم تۇرۇڭالر ).ئايهت -204

شۇنىڭدەك قۇرئان كهرىمنى يادلىغان كىشىلهرنىڭ قۇرئان كهرىمگه بولغان قۇرئاننى :"ئېهتىرامىنى ھهزرىتى ئابدۇلالھ ئىبنى مهسئۇد مۇنداق بايان قىلغان

،)قۇرئان ئوقۇش بىلهن( باشقىالر ئۇخالۋاتقان كېچىدە )يهنى يادلىغۇچى( كۆتهرگۈچى، باشقىالر خۇشاللىنىۋاتقان )روزا تۇتۇش بىلهن( غان كۈندۈزدەباشقىالر روزا تۇتمايدى

باشقىالر كۈلىۋاتقان چاغدا ئۆز يىغىسى بىلهن، باشقىالر چاغالردا ئۆز قايغۇسى بىلهن،باشقىالر چوڭچىلىق چۆمۈپ كهتكهندە شۈك تۇرۇش بىلهن، )ئهھمىيهتسىز قۇرۇق پاراڭغا(

ېشىنى ئېگىپ پهرۋەردىگارىغا ئىتائهتته قىلىپ ھاكاۋۇرلۇقتىن كۆرەڭلهپ كهتكهندە ب

128 ! الله سىزگه خىتاب قىلىۋاتىدۇ! دىققهت ".بولۇش بىلهن تونۇلىشى الزىم

يهنى ياد ( قۇرئاننى كۆتهرگۈچىلهر :"پۇزەيل ئىبنى ئىياز مۇنداق دەيدۇ ".ئىسالم بايرىقىنى كۆتهرگۈچىلهردۇر )ئالغۇچىالر

شۇنىڭدەك قۇرئان كهرىمنى ياد ئالغۇچىالرنىڭ پهزىلىتى توغرىسىدا يهنه پهيغهمبهر -قۇرئانغا ئىسالم ئۈستىدە ياشىتىپ، ئالالھ تائاال، :"هلهيهىسساالم مۇنداق دېگهنئ

چېكىدىن ئاشۇرۋەتمهسلىك ۋە بىخهستهلىك قىلماسلىقتىن ئىبارەت ئۆز ھهققىنى بهرگهن ).بۇخارى رىۋايىتى(. "كىشىگه ئاالھىدە ھۆرمهت قىلىدۇ

نىڭ كىتابىغا ئالالھ بۇنىڭ ھهممىسىدىن شۇنى كۆرىۋېلىش تهس ئهمهسكى،قهلبىمىز بىلهن چۈشىنىپ پايدىلىنىپ كۆزلىرىمىز بىلهن قاراپ خۇشاللىنىش،

مهنپهئهتلىنىشىمىز ئۈچۈن ھهر بىرىمىز كۈندىلىك ئوقۇپ تۇرىدىغان نېسىۋىمىز بولىشى .الزىم

بار )ياخشىلىق( چۈنكى سهن بىلهن نۇرغۇن!بىشارەت ئال

لېكىن ئۇنى سىرلىنىپ يىغالپ كهتسىمۇ،بهزى كىشىلهر قۇرئان كهرىمنى ئاڭالپ ته "ھاياتىم بويى قۇرئان ئوقۇپ باقمىدىم،قانداق قىلسام بوال؟" ئوقۇشنى قهتئىي بىلمهيدۇ،

بۇنداق كىشىلهرگه بىز پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالمنىڭ .دەپ ھهسرەتتىن ئهلهم چېكىدۇمىنى ئوقۇغان ئىخالس سۈرىسىنى ئوقۇغان كىشىنىڭ قۇرئان كهرىمنىڭ ئۈچتىن بىر قىس

چۈنكى ھهرقانداق ئادەم بۇ .بولىدىغانلىقى توغرىسىدىكى سۆزى بىلهن بىشارەت بېرىمىزقايتا ئوقىسىڭىز نۇرغۇن ئهجىرگه -سىز بۇ سۈرىنى قايتا .سۈرىنى ئاسانال ياد ئاالاليدۇ

قايسى ۋاقىت ۋە قايسى ئورۇن بولۇشتىن قهتئىنهزەر سىز بۇ سۈرىنى .ئېرىشهلهيسىزشۇنداق قىلسىڭىز سۆزلهرنىڭ ئهڭ ياخشىسى بولغان سۆزلهر سهل قارىماڭ، ئوقۇشقا

ئالالھنىڭ ئازابىدىن قورقۇپ بىلهن تىلىڭىزنى ھهرىكهتلهندۈرگهن بولىسىز،بۇ .بهدەنلىرىڭىز تىترەيدۇ، رەھمىتىدىن ئۈمىدۋار بولۇپ دىللىرىڭىز يۇمشاپ ئارام تاپىدۇ

سۆزلهرنىڭ ئهڭ چىرايلىقى بولغان قۇرئاننى لهال {:ھهقته جانابى ئالالھ مۇنداق دېگهن -ۋەز( ئۇنىڭ بهزىسى بهزىسىگه ئوخشاپ كېتىدۇ،) باالغهتته پاساھهتته،. (نازىل قىلدىقۇرئاندىكى ئازاب ( تهكرارلىنىدۇ،) قىسسىلهر ئۇنىڭدا ئهھكامالر، نهسىههتلهر،

كىشىلهرنىڭ پهرۋەردىگارىدىن قورقىدىغان ) ئايهتلىرى تىالۋەت قىلىنغان چاغدا نىڭ رەھمىتى،اللهيهنى (نىڭ زىكرى ئۈچۈن اللهئاندىن بهدەنلىرى تىترەيدۇ،

129 ! الله سىزگه خىتاب قىلىۋاتىدۇ! دىققهت ئۇالرنىڭ بهدەنلىرى ۋە دىللىرى ،)مهغفىرىتىگه دائىر ئايهتلهر تىالۋەت قىلىنغان چاغدا

ئۇنىڭ بىلهن نىڭ ھىدايىتىدۇركى،الله) يهنى قۇرئان(، ئهنه شۇ )ئارام تاپىدۇ(يۇمشاپ ئازدۇرغان ئادەمگه ھېچ ھىدايهت ، اللهن ئادەمنى ھىدايهت قىلىدۇخالىغا) الله(

).ئايهت- 23سۈرە زۇمهر (} .قىلغۇچى بولمايدۇياخشى بۇ قۇرئان ھهقىقهتهن ئهڭ توغرا يولغا باشاليدۇ،{ :يهنه جانابى ئالالھ

ئىشالرنى قىلىدىغان مۇئمىنلهرگه ئۇالرنىڭ چوڭ مۇكاپاتقا ئېرىشىدىغانلىقى بىلهن ).ئايهت-9سۈرە بهنى ئىسرائىل ( }.هۋەر بېرىدۇخوشخ

شاپائىتىنى ئۈمىد سهن بۇ كىتابنى ئاشۇ بۈيۈك ئهجىر ۋە مۇكاپاتالرغا تهلپۈنگهن،روزا :"بۇ توغرىدا پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالم مۇنداق دېگهن .قىلغان ھالدا ئوقۇغىن

!ئى پهرۋەردىگارىم :"زارو .بىلهن قۇرئان قىيامهت كۈنى ئۆز ئىگىسىگه شاپائهتته بولىدۇمېنى ئۇنىڭغا شاپائهتچى قىلغىن ، ئىچمهكتىن توستۇم -مهن ئۇنى كۈندۈزى يېمهك

مېنى ئۇنىڭغا ، ئۇنى كېچىسى ئۇيقۇدىن قويدۇم !ئى پهرۋەردىگارىم :قۇرئان دەيدۇ،ئىمام ( "ئاندىن ئۇ ئىككىسى شاپائهت قىلىدۇ دېگهن شاپائهتچى قىلغىن دەيدۇ،

).ئهھمهد رىۋايىتىپهيغهمبهر ئهلهيهىسساالم يهنه بىر ھهدىسته دائىم قۇرئاننىڭ شاپائىتىنى تىلهپ

چۈنكى ئۇ ئۆز ئوقۇپ تۇرۇڭالر، )دائىم( قۇرئاننى :"تۇرىشىمىزغا بۇيرۇپ مۇنداق دېگهن ).ئىمام مۇسلىم رىۋايىتى( "ئىگىسىگه قىيامهت كۈنى شاپائهتچى بولۇپ كېلىدۇ

نىڭ بىر ھهدىسىدە ئۆز ئۈممهتلىرىنى باشقىالرغا ھهسهت پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالم ئۆزىقىلىشتىن توسقان،پهقهت ئىككى نهرسىدە ھهسهت قىلسا بولىدىغانلىقى توغرىسىدا خهۋەر

كۈندۈز قۇرئان تىالۋىتى بىلهن -كېچه بىرى جانابى ئالالھ قۇرئاننى بېرىپ،"، بهرگهن )ئالالھ يولىدا( كۈندۈز - ىلىپ،كېچهجانابى ئالالھ مال ئاتا ق يهنه بىرى، بولغان كىشى؛

بۇ يهردىكى ھهسهتتىن ".مانا بۇ ئىككى كىشىگه ھهسهت قىلسا بولىدۇ .خهجلىگهن كىشىئۇ كىشىنىڭ مېلىغا ھهسهت قىلىپ زايا بولۇپ كېتىشىنى تهلهپ قىلىش مهقسهت،ئالالھ يولىدا ئاشۇ دۇنيا بهرسىكهن، -بهلكى ماڭىمۇ جانابى ئالالھ مال ئهمهس،

ئهمما شهرىئهتته .ادەمدەك خهجلىسهمكهن دەپ ئۈمىدته بولۇشتىن ئىبارەتئدۇنياسى تۈگىشهپ ئۇنىڭ ئورنىغا سېنىڭ -چهكلهنگهن ھهسهت قېرىندىشىڭنىڭ مال

.مېلىڭنىڭ كۆپىيىشىنى تهلهپ قىلىش

قۇرئان ئوقۇغۇچىالر ياخشىالرنىڭ ئهڭ ياخشىسى

130 ! الله سىزگه خىتاب قىلىۋاتىدۇ! دىققهت

بۇ .قال ئۈممهتلهرنىڭ ئهڭ ئهۋزىلىشۇندا بۇ ئۈممهت ئۈممهتلهرنىڭ ئهڭ ياخشىسى؛بۇ ھهقته .ئۈممهتنىڭ ئىچىدىن يهنه ئهڭ ياخشىسى ۋە ئهۋزىلى قۇرئان ئوقۇغۇچىالردۇر

ھهزرىتى ئوسماندىن رىۋايهت قىلىنغان بىر ھهدىسته پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالم مۇنداق ىمام ئ( "سىلهرنىڭ ياخشىڭالر قۇرئاننى ئۆگهنگهن ۋە ئۆگهتكۈچىلهردۇر :"دېگهن

شۇنىڭدەك يهنه بىر ھهدىسته دائىم قۇرئان ئوقۇپ تۇرغۇچىالرنىڭ ).بۇخارى رىۋايىتىبۇ ھهقته ھهزرىتى ئابدۇلالھ ئىبنى .دەرىجىسىنىڭ ئۈستۈن بولىدىغانلىقى بايان قىلىنغان

ئهمر ئىبنى ئاستىن رىۋايهت قىلىنغان بىر ھهدىسته پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالم مۇنداق جهننهتنىڭ (ئوقۇغىن ۋە قۇرئان ئوقۇغۇچىالرغا، )دۇنيادا( ت كۈنى،قىيامه :"دېگهن

قائىدىسى بويىچه تىالۋەت قىلغاندەك )قۇرئاننى( دۇنيادا ئۆرلىگىن، )دەرىجىسىدەئورنۇڭ سهن ئوقۇغان ئهڭ ئاخىرقى )جهننهتتىكى( چۈنكى سېنىڭ تىالۋەت قىلغىن،

ننهتتىكى دەرىجهڭ شۇنچىلىك يهنى قانچىلىك كۆپ ئوقىساڭ جه( ئايهتته توختايدۇ؛ )ئىمام ئهھمهد رىۋايىتى( ).ئۈستۈن بولىدۇ

دۇدۇقاليدۇ ئىككى ئهجر ئالىدۇ

بهزىلهر بۇ بىشارەتتىن خوشالالنسىمۇ يهنه قهلبىنىڭ بىر يېرىدە قانداق قىلسام بوالر؟

هن ئوقىغاندىمۇ ناھايىتى مۇشهققهت بىل بىرەر ئايهتنىمۇ تۈزۈكرەك توغرا ئوقىيالمىسام،بىز بۇالرغا ھهزرىتى ئائىشهنىڭ پهيغهمبهر .تهس ئوقۇيمهن دەپ ھهسرەت چېكىدۇ

بۇ .ئهلهيهىسساالمدىن رىۋايهت قىلغان تۆۋەندىكى ھهدىسى بىلهن بىشارەت بېرىمىزقۇرئاننى ياخشى ئوقۇيااليدىغانالر :" ھهقته پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالم مۇنداق دېگهن

بىرگه بولىدۇ، بىلهن )ى مۇكهررەم پهرىشتىلهريهن( ياخشى مۇكهررەم ئهلچىلهر) ئىمام مۇسلىم رىۋايىتى( "كېكهچلهپ تهس ئوقۇيدىغانالر ئىككى ئهجرى ئالىدۇ

لېكىن شهكسىزكى پهرىشتىلهر بىلهن بىرگه بولىدىغانالرنىڭ ئورنى ئۈستۈن بولىدۇ،رى ۋە پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالم قۇرئاننى تهس ئوقۇيدىغانالرغا ئوقۇغانلىق ئهج

.قىينالغانلىق ئهجرى بېرىلىدىغانلىقى بىلهن بىشارەت بهرمهكتهئۇنداق بولغان ئىكهن بىز بۇ كىتاب يهنى قۇرئان كهرىمنى ئوقۇشقا سهل قاراپ

مهيلى بىز بۇ مۇكهررەم پهرىشتىلهر ئۇنىڭ بۈيۈك ئهجرىدىن مهھرۇم قالماسلىقىمىز الزىم،الىدىغانالردىن بواليلى ھهرزامان قۇرئان بىلهن بىرگه بواليلى ياكى ئىككى ئهجرى ئ

131 ! الله سىزگه خىتاب قىلىۋاتىدۇ! دىققهت .تىالۋىتى بىلهن بولۇشقا تىرىشىشىمىز الزىم

قۇرئاننى تاشالپ ئوقۇيدىغانالردىن بولۇپ قېلىشتىن ھهزەر قىلغىن

! ئى پهرۋەردىگارىم:" پهيغهمبهر ئېيتتى {:بۇ ھهقته جانابى ئالالھ مۇنداق دەيدۇسۈرە فۇرقان ( }"تاشالندۇق قىلىپ قويدىشۈبهىسىزكى، مېنىڭ قهۋمىم بۇ قۇرئاننى

).ئايهت-30بۇ ئايهتته جانابى ئالالھ بىزگه پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالمنىڭ قۇرئاننى تاشالپ

.قويغۇچىالر ئۈستىدىن پهرۋەردىگارىغا شىكايهتته بولىدىغانلىقىدىن خهۋەر بېرىدۇۇپ تۇرۇشنى تاشالپ قۇرئاننى ئوق :قۇرئاننى تاشالپ قويۇش بىر قانچه خىل بولىدۇ.1 .قۇرئان تىالۋىتىگه ئاالقىدار سۆزىمىز باشتا ئۆتتى .قويۇششۈك تۇرۇپ ئاڭالشنى تاشالش،قۇرئان ئوقۇلغاندا دىققهت قىلماسلىق،.2

نىڭ الله {:بۇ ھهقته قۇرئان كهرىمدە مۇنداق دېيىلىدۇ .ئاڭلىماسلىقى دىققهت بىلهن ئاڭالڭالر ئۇن، رەھمىتىگهئېرىشىشىڭالر ئۈچۈن، قۇرئان ئوقۇلغان چاغدا

بۇ ئايهتتىكى). ئايهت-204سۈرە ئهئراف . (})يهنى سۆز قىلماڭالر(ۋە جىم تۇرۇڭالر بهلكى ئاڭالش سۆزى قۇرئاننى پهقهت ئاڭالپ قويۇشقا ئاالقىدار بولماستىن، "رەھمهت"

-ىشقۇرئان ئوقۇلغاندا ھهر قانداق ئ بۇ، .بىلهن بىرگه شۈك تۇرۇشقا ئهمرى قىلىنماقتا .ھهرىكهتنى توختىتىپ قۇرئانغا قۇالق سېلىشنىڭ ئهھمىيىتىنى كۆرسىتىدۇ

:قۇرئانغا ئهمهل قىلىشنى تاشالش.3 {:چۈنكى ئۆتكهنكى بۇ ئۈممهت جانابى ئالالھنىڭ .مانا بۇ ئهڭ خهتهرلىك ئامىل

ئايال -ئهر ۋە ئۇنىڭ پهيغهمبىرى بىرەر ئىشتا ھۆكۈم چىقارغان چاغدا، اللهنىڭ پهيغهمبىرى بىرەر ئىشتا اللهۋە اللهيهنى (ڭ ئۆز ئىختىيارلىقى بولمايدۇ مۇئمىنلهرنى

،)ھېچ ئادەمنىڭ ئۇنىڭغا مۇخالىپهتچىلىك قىلىشىغا بولمايدۇ ھۆكۈم چىقارغان ئىكهن،غا ۋە ئۇنىڭ پهيغهمبىرىگه ئاسىيلىق قىلسا،ھهقىقهتهن ئۇ ئوپئۇچۇق ئازغان اللهكىمكى دېگهن ئايهتنىڭ تهقهززاسىغا تولۇق ئهمهل )ايهتئ-36سۈرە ئهھزاب ( }.بولىدۇئىتائهت ) ئهمرىڭگه(ئاڭلىدۇق ۋە ) دەۋىتىڭنى(بىز :" ئۇالر {قىلىپ،

ئاخىر يانىدىغان جاي سېنىڭ ، مهغفىرىتىڭنى تىلهيمىز! قىلدۇق،پهرۋردىگارىمىزپهرۋەردىگارىنىڭ دېيىش بىلهن، )ئايهت -285سۈرە بهقهرە ( ،}دەيدۇ" دەرگاھىڭدۇر

پهرمانلىرىنى بىجانىدىل ئادا قىلىش، توسقانلىرىدىن قهتئى يېنىش بىلهن قۇرئان - همرئ

132 ! الله سىزگه خىتاب قىلىۋاتىدۇ! دىققهت شۇنىڭ بىلهن ئۇالر تۆگه، قوي باقىدىغان پادىچى .كهرىمگه تولۇق ئهمهل قىلغان

.ئهۋالدلىرىنى پۈتۈن ئۈممهتكه يېتهكچى ۋە رەھبهر قىلىپ ئۆزگهرتكهن - دۇنيا ۋە ئاخىرەتلىك بهخت تېپىپ، ھهقىقهتهن بۇ قۇرئان بۇ ئۈممهتنىڭ ھهدايهت

ئهقلىنى يورۇتۇپ ئهڭ توغرا يولنى تېپىشى قهلبىنى نۇرالندۇرۇپ، سائادەتكه ئېرىشىشى،بۇ قۇرئان ھهقىقهتهن {:بۇ ھهقته جانابى ئالالھ مۇنداق دېگهن. ئۈچۈن نازىل قىلىنغان

ئۇالرنىڭ چوڭ ياخشى ئىشالرنى قىلىدىغان مۇئمىنلهرگه ئهڭ توغرا يولغا باشاليدۇ،يهنه مۇئمىنلهرگه خۇشخهۋەر . (مۇكاپاتقا ئېرىشىدىغانلىقى بىلهن خوشخهۋەر بېرىدۇ

سۈرە بهنى ( }.ئىشهنمهيدىغانالرغا قاتتىق ئازاب تهييارلىدۇق ئاخىرەتكه )بېرىدۇكىشۇنىڭ ئۈچۈن شۇنى قهتئى بىلىشىمىز الزىمكى،بۇ ئۈممهتنىڭ ).ئايهت -9،10ئىسرائىل

كارامىتى پهقهت ئۆزلىرىنىڭ مهڭگۈلۈك دەستۇرى بولغان قۇرئان كهرىمگه سائادىتى ۋە ئىلگىرى پهرمانلىرىغا مۇتلهق بويسۇنۇپ، -ھۆكۈم ۋە ئهمر ئايهتمۇ ئايهت ئېسىلىپ،

}ئىتائهت قىلدۇق،) ئهمرىڭگه(ئاڭلىدۇق ۋە ) دەۋىتىڭنى( {:ئۆتكهن ياخشىالرنىڭجانىدىل ئېسىلغان ھالدا دېگهن سۆزلىرىگه بى )ئايهت-285سۈرە بهقهرە (

پهرۋەردىگارىغا بولغان مۇھهببىتىنى ئهڭ مۇكهممهل شهكىلدە ئىپادىلهپ، .پهرۋەردىگارىدىن رازى بولغان ھالدا قۇرئانغا ھهقىقى شهكىلدە قايتىش بىلهن بولىدۇ

سۆز، ئىش ھهرىكهتنىڭ ئورنىنى ئااللمايدۇ- گهپ

ھهدىسته پهيغهمبهر نهۋۋاس ئىبنى سهمئاندىن رىۋايهت قىلىنغان بىر

قىيامهت كۈنى قۇرئان ۋە قۇرئانغا دۇنيادا ئهمهل " :ئهلهيهىسساالم مۇنداق دىگهنقىلغانالر بىرگه كهلتۈرلىدۇ، سۈرە بهقهرە بىلهن سۈرە ئال ئىمران خۇددى بۇلۇتتهك ئۆز

يهنى ۆز ئگىسىگه پهرۋەردىگارىدىن شاپائهت ( ئگىسىنىڭ ئالدىغا بېرىپ داۋالىشىدۇ ).ئىمام مۇسلىم رىۋايىتى( )"قىلىدۇتهلهپ

دۇنيادا قۇرئانغا ئهمهل " پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالمنىڭ مهزكۇر ھهدىستىكىدېگهن سۆزىنى مۇالھىزە قىلىدىغان بولساق، قۇرئاننى تىالۋەت قىلىش بىلهن " قىلغانالر

رى بىرگه ئۇنىڭغا ئهمهل قىلغۇچىالر ئۈچۈن قۇرئان كهرىم قىيامهت كۈنى پهرۋەردىگا .ئالدىدا شاپائهتچى بولىدىغانلىقى كۆرۈنۈپ تۇرىدۇ

133 ! الله سىزگه خىتاب قىلىۋاتىدۇ! دىققهت ئاخىرىدا ئۇالرنىڭ جۈملىسىدىن بولۇپ قېلىشتىن ھهزەر ھهيلهڭ

بهلكى بۇنىڭدىن قاتتىقراق بىر شهكىلدە ەيغهمبهر ئهلهيهىسساالم، قۇرئاننىڭ ئىلمىگه

ان كىشىنىڭ ئهمهل قىلمىغان، ياكى ئهمهل قىلغاندىمۇ ئالالھ رازىلىقى ئۈچۈن بولمىغئىلمى قۇبۇل قىلىنمايدىغانلىقىنى بايان قىلىپ ھهزرىتى ئهبۇ ھۈرەيرىدىن رىۋايهت

قىيامهت كۈنى ھۆكۈم چىقىرىلىدىغان :" قىلىنغان بىر ھهدىسته مۇنداق دېگهن) ئۇ سوت مهيدانىغا( كىشلهرنىڭ ئهڭ ئهۋۋىلى شېهىد قىلىنغان بىر ئادەم بولۇپ،

ئۇنىڭغا ئۆزىنىڭ نېمهتلىرىنى تونىتىدۇ، ئاندىن ) دىگارىپهرۋەر( كهلتۈرىلىدۇ، ئاندىننېمهتلىرىنى ئېتراپ قىلىدۇ، ئاندىن پهرۋەردىگارى ئۇنىڭدىن ئۇ )پهرۋەردىگارىنىڭ(ئۇ

نېمهتلهرنى نېمىگه ئشلهتكهنلىكى ھهققىدە سورايدۇ، ئۇ سېنىڭ يولىڭدا شېهىد بولغانغا دۇنيادا ( يالغان ئېتتىڭ، لېكىن سهنقهدەر ئۇرۇشتۇم دەيدۇ، پهرۋەردىگارى ئۇنىڭغا

جهسۇركهن دېيىلسۇن دەپ ئۇرۇشتۇڭ، ھهقىقهتهن -باتۇر) كىشلهرنىڭ ئارىسىداشۇنداق دىيىلىپ بولدى، ئاندىن ئۇنىڭغا ھۆكۈم چىقىرىلىپ، يۈزىچه سۆرەپ ) دۇنيادا(

ن بىر ئىلىم ئۈگهنگهن، ئۈگهتكهن، قۇرئان ئوقۇغا) دۇنيادا. (ئاپىرىلىپ ئوتقا تاشلىنىدۇئۇنىڭغا ) پهرۋەردىگارى(كهلتۈرىلىدۇ، ئاندىن ) ئۇ سوت مهيدانىغا( ئادەم بولۇپ،

نېمهتلىرىنى ئېتراپ )پهرۋەردىگارىنىڭ(ئاندىن ئۇ بېرىلگهن نېمهتلهرنى تونىتىدۇ،ئۇ نېمهتلهرنى نېمىگه ئشلهتكهنلىكى ھهققىدە ) پهرۋەردىگارى(قىلىدۇ، ئاندىن

ئىلىم ئۆگىنىپ ئۆگهتكهنلىكى ۋە پهرۋەردىگارى ئۈچۈن سۈرۈشته قىلىدۇ، ئۇ ئۆزىنىڭ قۇرئان ئوقۇغانلىقىنى ئېيتىدۇ، پهرۋەردىگارى ئۇنىڭغا يالغان ئېتتىڭ، لېكىن سهن

ئالىمكهن دېيىلسۇن دەپ ئوقۇدۇڭ، ھهقىقهتهن) دۇنيادا كىشلهرنىڭ ئارىسىدا(ىپ، يۈزىچه سۆرەپ شۇنداق دىيىلدى، ئاندىن ئۇنىڭ ھهققىدە ھۆكۈم چىقىرىل) دۇنيادا(

جانابى ئالالھ كهڭرىچىلىك بېرىپ ھهر خىل مال ) دۇنيادا. (ئاپىرىلىپ ئوتقا تاشلىنىدۇكهلتۈرىلىدۇ، ئاندىن ) سوت مهيدانىغا( ئۇ قىيامهت كۈنى، ئاتا قىلغان بىر ئادەم بولۇپ

ئاندىن ئۇ ئۇنىڭغا بېرىلگهن نېمهتلهرنى تونىتىدۇ،) پهرۋەردىگارى(نېمهتلىرىنى ئېتراپ قىلىدۇ، ئارقىدىن پهرۋەردىگارى ئۇنىڭدىن ئۇ )ڭپهرۋەردىگارىنى(

نېمهتلهرنى نېمىگه ئشلهتكهنلىكى ھهققىدە سورايدۇ، ئۇ ئىنپاق قىلىشنى ياخشى كۆرگهن بىر يولنىمۇ تاشالپ قويماي ھهممىسىگه سهن ئۈچۈن ئىنپاق قىلدىم دەيدۇ،

) دۇنيادا كىشلهرنىڭ ئارىسىدا( پهرۋەردىگارى ئۇنىڭغا يالغان ئېتتىڭ، لېكىن سهنشۇنداق ) دۇنيادا( دېيىلسۇن دەپ قىلدىڭ، ھهقىقهتهن ئىنتايىن سېخى كىشىكهن

134 ! الله سىزگه خىتاب قىلىۋاتىدۇ! دىققهت دىيىلدى، ئاندىن ئۇنىڭ ھهققىدە ھۆكۈم چىقىرىلىپ، يۈزىچه سۆرەپ ئاپىرىلىپ ئوتقا

).ئىمام مۇسلىم رىۋايىتى( .تاشلىنىدۇن ئىلمى ۋە قىلغان سهدىقىسى مهزكۇر كىشلهرنىڭ جىهادى، ئۆگهبگهن ۋە ئۆگهتكه

. ئالالھ ئۈچۈن بولمىغان، بهلكى كىشلهرنىڭ ئالدىدا ئابرويغا ئېرىشىش ئۈچۈن بولغانشۇ جهھهتتىن ئۇالرنىڭ قىلغان ياخشى ئىشلىرى جهننهتكه ئهمهس، ئهكسىچه يۈزىچه

.دوزاخقا تاشلىنىشقا سهۋەپ بولغان كېرەك، ھهم شۇنى قهتئي شىمىزقۇرئان كهرىمنىڭ ئۈستىمىزدىكى ھهققىمىزنى بىلى

بىلىشىمىز كېرەككى، ھهقىقهتهن بۇ قۇئان كهرىم قهبرىستانلىقتا ئوقۇلۇشقا چۈشۈرۈلمىگهندەك، سهرلهۋھهلىك قىلىپ تامالرنى ۋە ئۆيلهرنى زىننهتلهشكه، ياكى شهخسى ماشىنالرنىڭ ئارقىسىدا قويۇپ قويۇشقا ياكى كۆز مۇنچاق قىلىپ بويۇنلىرىغا

قا چۈشۈرۈلمىگهن، شۇنىڭدەك ئۇنى تاشالپ قويۇپ پهيغهمبهر ئېسىۋېلىشئهلهيهىسساالمنىڭ پهرۋەردىگارىغا شىكايهتته بولۇشى ئۈچۈنمۇ چۈشۈرۈلمىگهن، بهلكى

.ئهمهلى ھايايىمىزغا تهتبىقلىشىمىز ئۈچۈن نازىل قىلىنغانا سائادىتىمىز پهقهت ئىالھى دەستۇرىمىزغ - بىزنىڭ دۇنيا ۋە ئاخىرەتلىك بهخىت

بۇ شۇنداق بىر مهڭگۈلۈك بىر ئىالھى .تهكرار قايتىشىمىز بىلهن ئهمهمگه ئاشىدۇدەستۇركى، خارلىقتىن ئېزىزلىققا، تهقلىدچىلىكتىن كهشپىياتچه بولۇپ يېتىشكهن ئهجدادلىرىمىزنىڭ ھهقىقي ئاۋانگارت ئهۋالدلىرى بولىشىمىز ئۈچۈن ئالالھ تهرىپىدىن

.تۇرىمىزدۇربهخشهندە قىلىنغان مۇبارەك دەسجىمى :" ئۇالرنىڭ دۇئاسىنىڭ ئاخىرى {:ئاخىرقى سۆزنى جانانى ئالالھنىڭ

سۈرە ( }دېيىشتىن ئىبارەت" سانا ئالهملهرنىڭ پهرۋەردىگارى ئالالھغا خاستۇر- ھهمدۇ .دېگهن مۇبارەك سۆزى بىلهن ئاخىرالشتۇرىمهن) ئايهتنىڭ بىر قسمى-10يۇنۇس

ئاداققىچه چىڭ تۇرۇش

ئهمرۇ خالىد: ئاپتۇرى

ھىاللى: تهرجىمه قىلغۇچى

136 ئاداققىچه چىڭ تۇرۇش مۇقهددىمه

خاستۇر، ئۇنى ماختايمىز، ئۇنىڭدىن ياردەم تىلهيمىز، اللهغاساناالر -ھهمدۇ

ئۇنىڭدىن مهغپىرەت تىلهيمىز، نهپسىمىزنىڭ يامانلىقىدىن ۋە ئهمهللىرىمىزنىڭ ھىدايهتكه باشلىغان ئادەمنى ھېچكىم اللهسېغىنىمىز، اللهغايامانلىرىدىن

!ئازدۇرغان كىشىنى ھېچكىم ھىدايهت قىاللماس اللهئازدۇرالماس، ساالملىرىمىز ھهر دائىم ئۈزۈلمهستىن -كۈندۈز ئالمىشىپال تۇرىدىكهن، دۇئايى

دتاللىغان ئهڭ ياخشى بهندىسى ۋە ئهلچىسى بولغان مۇھهممه اللهنىڭتاۋاباتلىرىغا، بارلىق ئۇلۇغ پاك -ئۇنىڭ پاك ۋە بىغۇبار ئائىله! هىسساالمغا بولسۇنئهلهي

تهبىئهتلىك ساھابىلىرىگه ۋە ئۇالرغا قىيامهتكه قهدەر ئهگىشىپ ياخشى ئىزلىرىدىن !ماڭغانالرغا بولسۇن

شهرىپىنى قايتا قولغا - ھۆرمىتى ۋە شان -مهقسهتكه كهلسهك، ئۈممهتنىڭ ئىززەتسائادەت يولىغا -دۈشمهنلىرى ئۈستىدىن غهلبه قىلىشى ۋە دۇنيانى بهخىت كهلتۈرۈپ،

يىتهكلىشى ئۈچۈن بۇ ئۈممهتنىڭ ھهر بىر ئهزاسىنىڭ بىر نهچچه نۇقتىدا چىڭ تۇررۇش .مهسلىسى ئىنتايىن مۇھىم

ئهپسۇسكى، نۇرغۇنلىغان كىشلهر بۇ مهسلىنى، بۇنداق سۈپهتنى يىتتۈرۈپ قويغان، ئىبادەتلهرنى جايىدا ئادا قىلىپ، گۇناھ ۋە -زكى، بىر مهزگىل تائهتبهزىلهرنى كۆرىمى

يامان ئىشالرغا يولىماسلىق سۈپىتى بىلهن ئۆز دىنىنى چىڭ تۇتىدۇ، كېيىن بىردىنال تائاالنىڭ يولىدىن چهتنهۋاتقانلىقىنى بايقايسىز، ئهسلىدە اللهئۇنىڭ چۈشكۈنلىشىپ

ە سهۋرىچانلىق سۈپىتىدىن ئايرىلغان ئۇنداق كىشلهردىن تهۋرەنمهي چىڭ تۇرۇش ۋ .ئىدى

. نۇرغۇن كىشلهر نامازالرنى ئۆز ۋاقتىدا ئادا قىلىپ كېلىۋېتىپ، كېيىن تاشلىۋىتىدۇسېلىپ، رامىزان ئۆتكهندىن كېيىن ) لروما(نۇرغۇن ياش قىزالر رامىزاندا ھىجاپ

بارا سۇسلۇق، - ، بارامۇسۇلمانالر باشتا دىنىغا زور قىزغىنلىق بىلهن بېرىلىدۇ. چۆرىۋىتىدۇ !...ھورۇنلۇق ۋە ئېزىلهڭگۈلۈككه پېتىپ قالىدۇ

ئىسالم دۈشمهنلىرى بىزنىڭ بۇ مىجهزىمىزنى بىلىۋېلىشقان، بىزنىڭ باشتا قىزغىنلىق بارا ئاجىزلىشىپ ئىرادىمىز بوشىشىپ كېتىدىغانلىقىنى بىلىۋالغان، -بىلهن كىرىشىپ، بارا

تا مۇئامىله قىلىدۇ، شۇنىڭ ئۈچۈن ئۇالر بىزنىڭ شۇڭا ئۇالر بىز بىلهن مۇشۇ ئاساسدەسلهپته قىزغىنلىق پهيتىمىزدە خالىغىنىمىزنى قىلساقمۇ كارى بولمايدۇ، ئاندىن بىزنىڭ

137 ئاداققىچه چىڭ تۇرۇش قىزغىنلىقىمىز ئاجىزالشقاندىن كېيىن بىز بىلهن ئۆزلىرىگه ياققان رەۋىشته ئىش ئېلىپ

!بارىدۇچاقىلىرى مهشغۇل -ى باالزادى نىمه ئۈچۈن مۇنداق بوشىشىمىز؟ كىشلهرن

دۇنيا مهشغۇل قىلىۋاتامدۇ؟ قورساق بېقىش مهسلىسى مۇشۇنداق ھالغا - قىلىۋاتامدۇ؟ مالكهلتۈرۈپ قويۇۋاتامدۇ؟ بوشاشماستىن قىزغىنلىقىمىزنى ئىزچىل ھالدا داۋامالشتۇرىشىمىز

مۇمكىن ئهمهسمۇ؟غىنلىق يىلتىز تارتىپ قهلبىمىزدىكى بوشاڭلىق ئۆلۈپ، ئۇنىڭ ئورنىغا ئۇپرىماس قىز

.كهتكهندە، مانا بۇنىڭ ئۆزى چىڭ تۇرۇش ھېسابلىنىدۇئىنسانالر جهمئيتىدىكى مۇستهھكهم ئىرادە ھهققىدە توختالغىنىمىزدا، بىز ساھابىلهر،

ابئىنالر ۋە قىيامهتكىچه ئۇالرنى ئۈلگه تۇتۇپ ئىزلىرىدىن ئهگىشىپ ماڭغانالردىن ت .رنى بىرىنجى قىلىپ كۆزدە تۇتىمىزئىبارەت ياراملىق، ئىلغان كىشله

ساھابىلهر بولسا ئهرەپ يېرىم ئارىلىدىكى ساناقلىقال كىشلهر ئىدى، بىراق ئۇالر ئاداققىچه چىڭ تۇرۇشنىڭ كۈچىگه ئىشهنگهچكه، ھهقىقهتكه ئېرىشىپ، ھهقىقهتنى

.ئورنىتىپ ۋە دۇنياغا تارقىتىپ كېتىشتىنىڭ اللهلىپ، يامان ئىشالرغا يولىماسلىقتا دىن ئىبادەتلهرنى جايىدا ئادا قىاللهبىز

ئۇنى دۇنياغا ، دىنىدا چىڭ تۇرۇشقا نېسىپ قىلىشىنى تىلهيمىز، ئىسالمغا ھهمدەم بولۇپتارقىتىشتا چىڭ تۇرۇشنى، ھهقىقهتته چىڭ تۇرۇپ ۋە ئۇنى قوغداشنى، ناھهقچىلىكنى

ىن تىلهيمىز، داللهتۈگىتىپ ئۇنى يوقىتىشتا چىڭ تۇرۇشنى نېسىپ قىلىشنى ئۇلۇغ بىزگه كۇپايه، ئۇ اللهئۆزى تهۋرەنمهس ۋە قۇدرەتلىك زاتتۇر، اللهچۈنكى، بىز ئاجىزمىز، !ئهڭ ياخشى ئىگىدۇر

چىڭ تۇرۇشنىڭ ئاساسى

تهۋرەنمهي چىڭ تۇرۇشقا تېگىشلىك ئۈچ ئاساسى مهسله بار، بۇالرنىڭ ھهربىرىنى :مهسله لىقئۈچ ئاساسئۆتىمىز، بۇ كهڭ شهرھىلهپ، توختىلىپ

.ئومۇمىي جهھهتتىن ھهقته چىڭ تۇرۇش: بىرىنچى .نىڭ دىنىدا چىڭ تۇرۇشالله: ئىككىنچى دىنىمىزنى ھىمايه قىلىشتا چىڭ تۇرۇش: ئۈچىنچى

ھهقته چىڭ تۇرۇش: بىرىنچى

138 ئاداققىچه چىڭ تۇرۇش تارتىش ۋە بۇرمىالش ياكى تۆھمهتلهر - بۇ يهردە دىمهكچى بولغان ھهقىقهت تاالش

دىغان، تۈرلۈك قانۇنالر، ھهرخىل خهلىقلهر ۋە دۇنيانىڭ ھهر ئالدىدا پۇت تىرەپ تۇرااليقانداق جايىدىكى ئىجتىمائى ئادالهت ۋە ھهققانىيهت مىزانلىرىغا ئۇيغۇن كېلىدىغان، ئامما تهرەپتىن ھهقىقهتلىكى بىردەك ئېتراپ قىلىنغان ئېنىق ۋە روشهن مهسلىنى

يهڭگۈشلهشلهرنى قۇبۇل بۇنداق مهسلىلهر ھهر قانداق بۇرمىالش ۋە. كۆرسىتىدۇقىلمايدىغان دەرىجىدە ھهممىگه ئايان نهرسه بولغاچقا، پهقهت ئىجتىمائى ئادالهت ۋە ھهققانىيهت پىرىنسىپلىرىغىال بويسۇنىدۇ، بۇنداق مهسلىلهر جهمئىيهت تهرىپىدىن بىردەك

رغىال ھهقىقهت دەپ ئېتراپ قىلىنغان بولسىمۇ، مهلۇم بىر قانۇن ياكى ئايرىم بىر رايونال .خاس بولمايدۇ ياكى خهلقكىال تهۋە بولمايدۇ

پهلهستىنگه كهلگهن ئامرىكىلىق بىر ئايالنىڭ ھهرىكىتى مېنى چوڭقۇر تهسىرلهندۈرگهن ئىدى، ئۇ پهلهستىنلىك بىرەيلهننىڭ ئۆيىنى ئۆرۈۋېتىش ئۈچۈن

مان كهلگهن توپا ئىتتىرىش ماشىنىسىنىڭ ئالدىدا قىلچه تهۋرەنمهي تۇرغان، ئۇ مۇسۇلبولمىسىمۇ مۇشۇنداق قىلغان، چۈنكى ئۇ بۇنى قوغداشقا تېگىشلىك ئىجتىمائى ھهقىقهت دەپ قارايتتى،، ئېنىقكى، ئۆز زېمىنلىرىغا بولغان ئىگىدارچىلىق ھوقوقى ئهگهر

ئومۇمى ھهققانىيهت ھهققانىيهت، باراۋەرلىك تېخى بار قارالغان تهقدىردە، ئىجتىمائىياتىدىغان مهسله ئىدى، مانا شۇنىڭ ئۈچۈن بۇ ئايال توپا ۋە ئادالهت مىزانلىرىغا

.ئىتتىرىش ماشىنىسىنىڭ ئالدىنى توسۇپ تۇرالىغانبىراق ئۇ ھهقىقهتنى قوغداش ۋە .بۇ ئايال ماشىنا تاپانلىرىنىڭ ئالدىدا ئۆلۈپ كهتتى

.ئۇنىڭدا چىڭ تۇرۇشتا پۈتۈن مۇسۇلمانالرنىڭ پوالتتهك پاكىتىغا ئايلىنىپ كهتتىيىل بولۇپ ئۆتكهندىن كېيىن 10يهردە مهن بىرىنچى قېتىملىق ئىراق ئۇرۇشىغا بۇ

ئېلىپ بېرىلغان بىر قېتىملىق ئاممىدىن پىكىر ئېلىش تهكشۈرۈش نهتىجىسىنى كهلتۈرۈپ :" ئۆتمهكچىمهن، بۇ تهكشۈرۈشته تۆۋەندىكى سۇئالغا جاۋاپ بېرىش تهلهپ قىلىنغان

ساندا -ۈزمهي دۇئا قىلىپ تۇرامسىز؟ ياكى ئاندائىراقتىكى قېرىندىشلىرىڭىز ئۈچۈن ئ "دۇئا قىلىپ تۇرۇۋاتامسىز؟ ياكى دۇئا قىلىشنى توختاتتىڭىزمۇ؟

نهپهر 1508بۇ تهكشۈرۈشكه قاتنىشىپ پىكىرىنى بهرگۈچىلهرنىڭ ئومۇمى سانى ئارىالپ ، 66%ئۈزمهي دۇئا قىلىپ تۇرغانالر :بولۇپ، نهتىجىسى تۆۋەندىكىدەك بولغان

4% دۇئا قىلىشنى توختاتقانالر، 30%قىلىپ تۇرغانالر دۇئا دۇئا قىلىشنى تاشلىغانالردىن ئىبارەت ئۈچىنچى جاۋاپنى تاللىغانالرغا : بىرىنچىدىن

رەھمهت ئېيتىمهن، چۈنكى ئۇالر راستىنى ئېيتقان، لېكىن مهن ئۇالرنىڭ بىر نهرسىنى

139 ئاداققىچه چىڭ تۇرۇش قالسا دوختۇرخانىدا يېتىپ ئهگهردە سىلهرنىڭ باالڭالر: سېلىپ مۇنداق سوراپ باقاي

!دۇئا قىلىشنى توختىتىپ قويارمىدىڭالر؟نى تهشكىل قىلغان ئىككىنچى 30% ئارىالپ دۇئا قىلىپ تۇرغان،: ئىككىنچىدىن

سۈرىيىلىك بىر يىگىتنىڭ مۇنداق ئهھۋالىنى ئويالپ . تۈردىكىلهرگه رەھمهت ئېتىمهنەك ئارتىرىيىسىنى ئالماشتۇرۇش بېقىڭالر، ئۇنىڭ دادىسى يۈرەك كىالپانى ياكى يۈر

دىن اللهئوپىراتىسىيىسى قىلىنىش ئۈچۈن دوختۇرخانىدا يېتىپ قالغان چاغدا، بۇ يىگىت دادىسىغا شىپالىق بېرىشنى تىلهپ قاتتىق يىغلىغان ئىدى، ئاندىن كېيىن ئىراقتىكى

ئۈچۈن قېرىنداشلىرىنى ئهسلهپ، ئۇالرنىڭ ئهھۋالىغا ئېچىلىپ يىغلىغان بولسىمۇ ئۇالرھهقىقهتهن بارلىق {:تائاال قۇرئان كهرىمدە اللهھالبۇكى . دۇئا قىلمىغان ئىدىدەيدۇ، بىز مهيلى خااليلى ياكى ) ئايهت- 10ھۇجرات سۈرىسى، ( }مۆئمىنلهر قېرىنداشتۇر

.خالىمايلى، ھهممىمىز قېرىنداشالردۇرمىز نى 66% لىۋاتقان،ئىراقتىكى قېرىنداشلىرىغا ئۈزمهي دۇئا قىلىپ كې: ئۈچىنچىدىن

سىلهرنى قۇتلۇق الله: ن بىرىنچى خىل جاۋابنى تاللىغانالرغا دەيمهنكىهئىگهللىگمۆئمىن دېگهن مۇشۇالردەك بولىدۇ، تهۋرەنمهس ئىرادە ئۇالرنىڭ ! قىلسۇن

ئاالھىدىلىكى، ئۇالرنىڭ قهلبىگه ھهر قانداق ئهھۋالدا ئۈمىدسىزلىك ۋە بوشاڭلىق .دارىمايدۇ

هتته چىڭ تۇرۇشقا مۇناسىۋەتلىك ئۈچ مىسالنى ئوتتۇرىغا ئهمدى ھهقىق

:قويۇپ تهھلىل قىلىپ ئۆتهيلى

پىتنىسىدىن " قۇرئان مهخلۇق"ئىمام ئهھمهد ئىبنى ھهنبهلنىڭ :بىرىنجى مىسال .كېلىپ چىققان كۈپپهتلىرى ئالدىدىكى مهيدانى

ساختا پىتنىسى ئاساسهن مۇسۇلمانالرنىڭ ئهينى دەۋردىكى" قۇرئان مهخلۇق"پهلسهپىچىلىك خاھىشىغا چۆكۈپ كېتىشىدىن كېلىپ چىققان بولۇپ، بهزىلهر بۇ خاھىش ئارقىلىق دىن مهسىلىلىرىنى ئهقىل ۋە پهلسهپىگه بويسۇندۇرۇش ئۈچۈن قارىغۇالرچه

مۇسۇلمانالرنىڭ شۇنىڭ بىلهن بهزى كىشىلهر ئهھلى سۈننه ۋە ئوموم. ھهرىكهت قىلغانقۇرئان "ئهمهسلىكىگه بولغان قارىشىغا زىت ھالدا قۇرئان كهرىمنىڭ مهخلۇق

.سهپسهتىسىنى كۆتىرىپ چىققان" مهخلۇقبۇ مهسىلىنىڭ سهۋەبىدىن ئهھلى سۈننىلهر بىلهن ئۇالرغا قارشىالشقۇچىالرنىڭ

140 ئاداققىچه چىڭ تۇرۇش ئهينى دەۋىردىكى . ئارىسىدىكى پىكىر ئوخشىماسلىق ۋە توقۇنۇش كۈچىيىپ كهتكهن

ه قارشى پىكىردىكىلهرنىڭ سهپسهتىسىنى قولالپ ھۆكۈمرانالرنىڭ ئهھلى سۈننىلهرگچىقىشى بۇندان كېلىشمهسلىك ۋە توقۇنۇشالرنى تېخىمۇ كۈچهيتىپ، ئهھلى سۈننىلهرنىڭ

.ۋە ئۇالرنى قوللىغۇچىالرنىڭ بېشىغا ئېغىر كۈلپهتلهرنى سالغانمهزكۇر ئىش توغرىسىدا مۇسۇلمانالر زور پارچىلىنىش ۋە تهپرىقىگه يۈز تۇتقان، بۇ

سۈننىلهرنىڭ ئىمامى ئىمام ئهھمهد ئېغىر پىتنه يۈز بېرىۋاتقان پهيتته ئهھلىرەھمهتۇلالھ ھايات بولۇپ، كېلىشمهسلىك دولقۇنىنى ئۆز بېشىدىن كهچۈرۈۋاتاتتى، كىشىلهر ئۇنىڭ قارىشى ۋە مهيدانىنىڭ قانداقلىقىنى كۈتۈپ تۇراتتى، چۈنكى ئۇالرنىڭ

سى ۋە كۆپچىلىك ئۈلگه تۇتىدىغان ئىشهنچىلىك پىشۋا ئالدىدا ئىمام ئهھمهد ئىلىمئىمام ئهھمهد رەھمهتۇلالھ قۇرئان مهخلۇق ئهمهس دېگهن . پىكىر ساھىبى ئىدى

پىكىردە تاغدەك قوزغالماي چىڭ تۇردى، چۈنكى بۇ ھهقته ئىسالم ئهقىدىسى ناھايتى ۇ روشهن بولۇپ، بۇنىڭغا خىالپ سۆز ھهرىكهتنىڭ بولۇشى مۇمكىن ئهمهس ئىدى، ب

سهۋەبلىك ئىمام ئهھمهد زىندانغا تاشالندى ۋە قاتتىق قىيناش ۋە ئازاب ئوقۇبهتلهرگه ئىمام ئهھمهد رەھمهتۇلالھ دەررە توقماقتىن قىلچه قورقمىغان ئىدى، ئهمما ئۇ . ئۇچرىدى

.دەررە ئۇرۇلسا چىڭ تۇرالماي قېلىشىدىن ئهنسىرەيتتىئۇنىڭ چېهرىدە دىلغۇللۇق قىيناش ۋە دەررە ئۇرۇشقا ئېلىپ مېڭىلغان چاغدا

ئهنسىرەش ئاالمهتلىرى پهيدا بولدى، زىنداندىكىلهرنىڭ بىرى بولغان ئهبۇ ھهيسهم تهييار، ئىمام ئهھمهدنىڭ يۈزىدىكى ئهنسىرەش ئاالمهتلىرىنى بايقاپ، ئۇنىڭغا قاراپ

مىڭ 18ئىمام، مهن ناھهق ئىش قىلغىنىم ئۈچۈن پۈتۈن ئۆمرۈمدە ":مۇنداق دېدى ".يىدىم، سهن ھهقىقهت ئۈستىدە چىڭ تۇرغىندەررە

ئىمام " :ئاندىن ئۇ ئىككىنجى قېتىم يهنه ئىمام ئهھمهدكه قاراپ مۇنداق دېدىھايات قالساڭ شهرىپىڭ بىلهن ياشايسهن، ئۆلۈپ كهتسهڭ ! ھهقىقهتته چىڭ تۇرغىن

"!شېهىت بولىسهن شۇ "غبهتلهندۈرگهن ئىدىئۇ مېنى چىڭ تۇرۇشقا رى ":كېيىنكى چاغالردا ئىمام ئهھمهد

، ئهبۇ ھهيسهم تهييارنى مهغپىرەت اللهئى " :دەپ ئهسلهيدۇ ۋە ئۇنىڭغا دۇئا قلىپ .دەپ دۇئا قىلغان "!قىلغىن

ئاندىن ئىمام ئهھمهد رەھمهتۇلالھ قىيناش ۋە دەررە ئۇرۇلۇش ئۈچۈن ئېلىپ ى شۇنداق ئىمام ئهھمهدن" :بېرىلدى، ئۇنى دەررە بىلهن ئۇرغان ئادەم مۇنداق دېگهن

قاتتىق ئۇرغان ئىدىمكى، ئهگهر پىلنى مۇشۇنداق ئۇرغاندا ئاللىقاچان ئۆلگهن

141 ئاداققىچه چىڭ تۇرۇش "...بوالتتى

مۇشۇنداق ئۇرۇپ قىيناشالردىن كېيىن، خهلىپه مۇئتهسىم ئىچى ئاغرىغان ھالدا مېنىڭ تهلىپىمگه قوشۇلساڭال ! بىچارا ئهھمهد، قارا سېنى" :ئۇنىڭ قېشىغا كېلىپ .دەيدۇ "ۇ، مهنمۇ ساڭا قول سېلىپ يۈرمهيتتىمپۈتۈنلهي قوتۇلىسهنغ

قىستاق ۋە ئۇرۇشتىن بوشىتىپ، قويۇۋىتىش -خهلىپه مۇئتهم ئىمام ئهھمهدنى قىيىنھهقته چىڭ تۇرۇش بىراق بۇ ئۈچۈن ئۇنىڭدىن بىر ئېغىز سۆزنىال تهلهپ قىالتتى،

...دەيتتى "ىڭالرقېنى كېل" ئىمام ئهھمهد رەھمهتۇلالھ جالالتالرغا قاراپ! مهسلىسى ئىدىجالالتالر كېلىپ ئۇنى ھۇشۇدىدىن كهتكۈچه ئۇراتتى، ئۇ ھۇشىغا كهلگهندىن كېين

سېنى دۈم ":ئىشكالالرنىڭ ئېلىۋېتىلگهنلىكىنى كۆرەتتى، ئالدىدىكىلهر ئۇنىڭغا -زەنجىر .دېيىشهتتى "چهيلىدۇق-ياتقۇزۇپمۇ، ئوڭدا ياتقۇزۇپمۇ راسا دەسسهپ

هندىن كېين سۇ ئهكىلىپ بېرىشهتتى، لېكىن ئىمام ئهھمهد شۇنداقال ئۇ ھۇشىغا كهلگ ...دەيتتى" روزىدارمهن، ئاغزىمنى ئاچمايمهن:" رەھمهتۇلالھ

؟ ئىمام ئهھمهد ئىسهاق ئىبنى !ئۇ ھهقىقهت ئۈستىدە قانداق چىڭ تۇرغان ھهپېشىن نامىزىنىڭ ۋاقنى بولۇپ ئىبراھىمنىڭ ھويلىسىغا ئېلىپ بېرىلدى، شۇ چاغدا

:" ئۇ نامازغا ئىمام بولۇپ نامازنى ئوقۇپ بولغاندىن كېيىن باشقىالر ئۇنىڭغا قالدى،:" دېيىشتى، ئۇ جاۋابهن" ناماز ئوقۇۋاتقان چېغىڭدا كىيمىڭدىن قان ئېقىپ تۇردى

...دېدى" خهلىپه ئۆمهر جاراھىتىدىن قان ئېقىۋاتقان ھالهتته ناماز ئوقۇغانئۇ ! ىمام ئهھمهدكه رەھمهت قىلغايئهھلى سۈننىلهرنىڭ ئىمامى بولغان ئ الله

.ئارقىلىق بۇ ئېغىر زۇلمهتلىك پىتنىدە ئۆز دىنىنى قوغدىغان ئىدى زۇلۇم قىلىپ قامچىالپ ئۇرۇشسىمۇ ئىبنى ھهنبهلنى، .تاغ كهبى تهۋرەنمهي چىڭ تۇردى ئۇ ھهقىقهتته

سهن ! ئىمام ئهھمهد ئىبنى ھهنبهلنىڭ مۇستهھكهم مهيدانىغا قاراڭ! قېرىندىشىم !ئۇنى ئۆزەڭگه ئۈلگه تۇتاالمسهن؟

قىستاقالر ئاستىدا ئىمام ئهھمهد رەھمىتۇلالھنىڭ قانداق چىڭ - قاتتىق قىيىن !تۇرغانلىقىغا قاراڭ

؟!بىز ئۇنداق قىيناشالرغا دۇچار بولمىساقمۇ، مۇستهھكهم مهيدانىمىز نهگه كهتكهن !بۇالرنى نىمه ئۈچۈن ساڭا دەۋاتىمهن؟

ىڭدە ئۆلمىسۇن، ياشىسۇن دەپ؛ ئىراق مهسلىسى قهلبىڭدە پهلهستىن مهسلىسى قهلبئۆلمىسۇن، ياشىسۇن دەپ؛ ئىسالم ۋە مۇسۇلمانالرنىڭ تۈرلۈك مۇھىم مهسلىلىرى

142 ئاداققىچه چىڭ تۇرۇش چۈنكى !قىلىۋاتىمهن خىتاپ ساڭا قهلبىڭدە ھهر ۋاقىت ئۆلمهي تىرىك ياشىسۇن دەپ

!بولىدۇ لگهنئۆ بىلله بىلهن ئۇنىڭ قهلبىڭمۇ ئۆلگهندە قهلبىڭدە مهسىلىلهر بۇ :مىسال ئىككىنچى

مهيدانى، تۇتقان باسقۇنچىلىرىغا ئىتالىيه ھۇلالنىڭ رەھىمه ئهلمۇختار ئۆمهر قهھرىمان ۋە باتۇر مۇجاھىد ئۇلۇغ بۇ ئىبارەت ئهلمۇختاردىن ئۆمهر ھهممىمىزنى .سۆيىمىز ئۇنى ھهممىمىز تونۇيمىز، پىدائىنى ھهققىدە جىهادلىرى ئۇنىڭ يهردە بۇ مهن ئاتالنغان، جىهادقا يېشىدا 73 زات بۇ

سوتالنغانلىقى ئالدىدا مهھكىمىسى سوت ھهربىي ئىتالىيه ئۇنىڭ بهلكى ئهمهس، .توختالماقچىمهن توغرىسىدا ئۇنىڭغا چاغدا چىققان ئېلىپ ئۇنى ئۈچۈن سوتالش ۋە تارتىش سوراققا ئۇالر :يېيشتى مۇنداق

؟قىلدىڭمۇ ئۇرۇش قارشى دۆلىتىگه ئىتلىيه سهن- .بهردى جاۋاب دەپ" شۇنداق" :ئۇ كۈشكۈرتتۇڭمۇ؟ قىلىشقا ئۇرۇش قارشى دۆلىتىگه ئىتالىيه كىشىلهرنى سهن- .شۇنداق- بىلهمسهن؟ جازالىنىدىغانلىقىڭنى قارىتا بۇنىڭغا سهن- .بىلىمهن- ئىقرارمۇسهن؟ تولۇق دېگهنلىرىڭگه- .ئىقرارمهن- قىلدىڭ؟ ئۇرۇش يىل نهچچه بىلهن قوشۇنلىرى ئىتالىيه- .يىل يىگىرمه- قىالمسهن؟ پۇشايمان قىلغانلىرىڭغا- .ياق- بىلهمسهن؟ بۇيرۇلىدىغانلىقىڭنى ئۆلۈمگه- .بىلىمهن- .ئېچىنىۋاتىمهن،دېدى قالغىنىڭغا ئاقىۋەتكه مۇشۇنداق سېنىڭ :ئۇنىڭغا سوتچى-

شهرەپلىك ئهڭ ھاياتىمنى بۇ ئهكىسچه :قاراپ ئۇنىڭغا ئهلمۇختار ئۆمهر دېدى ھىساپلىنىدۇ، بولۇپ شتۇرغىنىمئاخىرال

قىلىش ئېالن كهچرۈم ئومومى توغرىلىق سهن رەۋىشته ئاخىرقى بىز: ئۇنىڭغا سوتچى

143 ئاداققىچه چىڭ تۇرۇش ئۇرۇش بىلهن بىز مۇجاھىدالرنى لىۋىيهدىكى شهرت،سهن بىر بىراق كهلدۇق، قارارىغا ارئهلمۇخت ئۆمهر .دېدى كىرەك، يېزىشىڭ خهت ئۇرارغا ئۈندەپ توختىتىشقا قىلىشنى يوق، ئىالھ باشقا دىنالله بىر:" دېدى مۇنداق ئۇرغۇدا كۈچلۈك قاراپ سوتچىغا

ئىشارەت بېرىپ گۇۋاھلىق دەپ ئهلچىسىدۇر، نىڭالله ئهلهيهىساالم مۇھهممهد مۇمكىن يېزىشى سۆزنىمۇ دانه بىر خىالپ ھهقىقهتكه بارماقنىڭ كۆرسهتكۈچ قىلىدىغان !"ئهمهس

.كهتتى ئۆلۈپ بولۇپ شېهىت ياشاپ، شهرەپلىك ى،كهتت دۇنيادىن زات ئۇ ئاندىن ئۆمهر خۇددى مهسىللىرىگه جىددى ئۈممىتىنىڭ ئىسالم بىز !قېرىنداشلىرىم

!قىاللماسمىزمۇ؟ مۇئامىله بىلهن ئىشهنچ تاشقان تولۇپ دەك رەھىمهھۇلالھ ئهلمۇختار !قاراڭالر ئىرادىسىگه سۇنماس -ېگىلمهس قهھرىمانلىقىغا، ئۇنىڭ

پۇل ۋە مهنسهپلىرى كاتتا شۆرىتىگه، تۇتايلى، ئۈلگه ئۆزىمىزگه اتنىز بۇ بىز نهرسىلهرگه ۋە ئادەم چۈپرەندە ئهرزىمهس، قانداق ھهر قاراپ كۆپلىكىگه ماللىرىنىڭ-

بىلهن ئۆلۈمى ئىگىسىنىڭ مهقسهتلهر دۇنياۋى پهس ئهرزىمهس، چۈنكى ئالدانمايلى، چىڭ ئۇنىڭدا تهۋرەنمهي ھهققانىيهتتىن ىنلېك تۈگهيدۇ، بولىدۇ، يوق ھالدا قىممهتسىز نىڭالله ھۆرمهتلىنىدۇ، قهلبىدە كىشىلهر مهڭگۈ ئىگىلىرى غايه يۈكسهك تۇرىدىغان .چۆمۈلىدۇ رەھمىتىگه

تهرقىباتچىلىرىغا زااللهت ،قىاليلى ئۈلگه ئۆزىمىزگه ئادەملهرنى مۇشۇنداق بىز نۇرغۇنلىغان ،ئاچىدۇ يول اتلىققانىج تۇتۇش ئۈلگه زاتالرنى ئالىيجاناب! ئالدانمايلى ئارىسىدا كىشىلهر بىلهن ئهخالقى ۋە ئىلىم، بولسىمۇ كهتكهن ئۆلۈپ ئادەملهر

تۈپهيلىدىن بۇزۇقچىلىق ۋە نادانلىق كىشىلهر ھايات نۇرغۇنلىغان، ياشاۋېرىدۇ .بولىدۇ ئۆلگهن ئاللىقاچان

!قېرىنداشلىرىم ،ناتايىن كىلىشى دۇچ سىناقالرغا غئۇلۇ ئۇنداق بىرەيلهننىڭ -ھهر ئىچىمىزدىكى

ئۇالردىن، ئهسلهپ ئۇچرىغانالرنى سىناقالرغا بۇنداق ۋە سىناقالر خىل بۇ بىز بىراق ئۇنىڭ ۋە پرىنسىپنى تۇرۇش چىڭ ئۈستىدە ھهقىقهت ئارقىلىق ئىلىش ئىبرەت

-ڭچو تۇرىدىغان ئۇچراپ ھاياتىمىزدا شۇنداقال، الزىم لىشىمىزېئۆگىنىۋ ئهھمىيهتلىرىنى بۇ كېرەك؛ بولىشىمىز تهتبىقلىيااليدىغان دەرھال ئۇنى سىناقالردا قانداق ھهر كىچىك كېلىۋاتىقان دۇچ ئىسالمىيهت ئارقىلىق ئهسلهش ئادەملهرنى ۋە سىناقالر خىل

قىلىش ھهل ئۇالرنى ۋە قويۇشىمىز ئورۇنغا مۇھىم تېخىمۇ قهلبىمىزدە مهسىلىلهرنى

144 ئاداققىچه چىڭ تۇرۇش .الزىم زقاتۇرىشىمى باش ئۈستىدە چارىسى

!قېرىنداشلىرىم !تۇرااليدۇ؟ يالقۇنالپ ۋاقىت ھهر قهلبىمىزدە قىلىپ قانداق مهسىلىلىرىمىز ئىسالم قاندان ھېسلىرىمىزدا تهلپۈنۈش بولغان چىقىرىشقا ئازاتلىققا مهسجىدىنى ئهقسا

!تۇتااليمىز؟ چىڭ قىلىپ قىلغاندا قانداق ئارزۇسى تۇغۇش باتۇرنى ساالھىددىندەك ئاياللىرىمىزنىڭ

!ئايلىنااليدۇ؟ رىئاللىققا داۋاملىق ئىلتىجا ئۈچۈن قېرىداشلىرىمىز ئېزىلىۋاتىغان جايلىرىدىكى قايسى ھهر دۇنيانىڭ

!داۋامالشتۇرااليدۇ؟ ئۈزمهي قىلىپ قانداق قىلىشنى دۇئا غاالله بىلهن ئىشهنچ ۋە !تۇرااليمىز؟ چىڭ قىلىپ قانداق ۋاقىت ھهر ئۈستىدە ھهقىقهت قارشى ئاسىيلىققا ۋە زااللهت تۇرۇپ چىڭ دىندا قىلغاندا قانداق ىمىزياشلىر !تۇرااليدۇ؟

قىلهپ ئىرادە مۇستهھكهم ۋە ھىدايهت ئۇنىڭدىن، تايىنىشا غاالله مهسىله بۇ .باغلىق قىلىشىمىزغا دۇئا يالۋۇرۇپ

:مىسال ئۈچىنچى ينىڭىفسهقه يۈسۈپ ئىبنى ھهججاج رەھىمهھۇلالھنىڭ جۈبهير ئىبنى سهئىد

، بولۇپ ھۆكۈمران قانخور بىر ئۇ، تونۇيمىز ھهججاجنى بارلىقىمىز، مهيدانى ئالدىدىكى .ئىدى ئۇچراتقان قىستاققا -قىيىن نۇرغۇنلىرىنى، ئۆلتۈرگهن كىشىلهرنى نۇرغۇن

ھهججاج چاغدا قالغان چۈشۈپ قولىغا ئۇنىڭ رەھىمهھۇلالھ جۈبهير ئىبنى سهئىد، دېگهندە "نېمه؟ ئىسمىڭ :"سوراپ ئىسمىنى ئۇنىڭ يۈزىسىدىن قىلىش مهسخىرە ئۇنى ]مهنىسىدە پۈتۈن-جۈبهيىر، مهنىسىدە بهخىتلىك - سهئىد " [جۈبهير ئىبنى سهئد:" ئۇ

.بهرگهن جاۋاب دەپ .دېدى "سهن بهدبهخت ئوغلى پۇجۇقنىڭ سهن، ياق" :ئۇنىڭغا ھهججاج :جاۋابهن سهئىد

.دېدى، بىلگهن ئوبدان قويۇشنى ىمئىس قانداق كۈنى قويغان ئىسىم ماڭا ئاپام-، دېگهندە، "كېتهرسىلهر بولۇپ بهدبهخىت ئاناڭمۇ، بهدبهخت سهنمۇ:" ھهججاج

غهيبدىن سهن ياكى، كېتىدۇ بولۇپ بهدبهخىت چۈشىدىغانالر دوزاخقا:" سهئد .دېدى" !؟بولدۇڭمۇ خهۋەردار

.دېدى "ۋىتىمهنئايالندۇرى ئوتقا تۇرغان يالقۇنالپ ھاياتىڭنى" :ئۇنىڭغا ھهججاج

145 ئاداققىچه چىڭ تۇرۇش ، كهلگىنىدە قولۇڭدىن سېنىڭ قىلىش بۇنداق ئهگهر، قهسهمكى بىلهن الله" :سهئد .دېدى!" قىلىۋاالتتىم خۇدا سېنى قويۇپ نىالله

:ئۇنىڭدىن ھهججاج :ئۇ، سورىدى دەپ قاچتىڭ؟ نىمىشقا مهندىن-، كهلدى توغرا قېچىشقا قاچقاندەك فىرئهۋندىن ئهلهيهىساالم مۇسا خۇددى سهندىن-، سۈرىسى شۇرا }...قاچتىم سىلهردىن قورقۇپ سىلهردىن:{ ئوقۇدى ئايهتنى بۇ دەپ )ئايهت21-

:ئۇنىڭغا ھهججاج .دېدى !تالال ئۆزۈك ئۇسۇلىنى ئۆلۈش قانداق، سهئىد ھهي-

:جاۋابهن سهئىد ئۇسۇلدا قانداق مىنى سهن، تالال ئۆزۈڭ سهن ئۆلۈشنى قانداق !ھهججاج ھهي-

:غهزەپلىنىپ ھهججاج.دېدى، ئۆلتۈرىدۇ ئۇسۇلدا شۇ چوقۇم سېنى له، الئۆلتۈرسهڭ ۋەھشى بىر شۇنداق ئۆلتۈرمىگهن كېيىنكىلهرنىمۇ بۇرۇنقىالرنىمۇ، سهنىدىن سىنى-

.دېدى بار، ئۆلتۈرگۈم ئۇسۇلدا :سهئىد

ئاخىرەتلىكىڭنى سېنىڭ مهن بۇزىسهن، دۇنيالىقىمنى مېنىڭ سهن ئۇنداقتا- .دېدى بۇزىمهن، دەپ!" ئۆلتۈرۈڭالر ئۇنى چىقىپ ئېلىپ" :ھالدا بوغۇلغان غهزەپتىن اجھهجج .قىلدى بۇيرۇق

ھهججاج .كۈلۈۋەتتى ئۇ ماڭغاندا، ئېلىپ ئۈچۈن ئۆلتۈرۈش رەھىمهھۇلالھنى سهئىد .سورىدى دەپ" كۈلىسهن؟ نىمىشقا" :ئۇنىڭدىن

كۈلۈۋاتىمهن، امۇاليىملىقىغ بولغان ساڭا نىڭالله جۈرئىتىڭگه، قارشى غاالله سېنىڭ- .ئۇ دېدى

.دېدى !"بوغۇزلىۋېتىڭالر ئۇنى، ئۆلتۈرۈڭالر ":قىلىپ بۇيرۇق ھهججاج .دېدى "يۈزلهندۈرۈڭالر كهپتهرە قىبله مېنى:" رەھىمهھۇلالھۇ سهئىد

قاراپ تهرەبكه قىبله ئۇ چاغدا، تاقالغان بوينىغا ئۇنىڭ قىلىچ ئۈچۈن ئۆلتۈرۈش مهن يۈزلهندىم، زاتقا ياراتقان نالرنى،زېمىننىئاسما بۇرۇلۇپ ھهقكه مهن:{ تۇرۇپ

.دېدى )ئايهت 79- سۈرىسى، ئهنئام(} ئهمهسمهن مۇشرىكالردىن ئۇنىڭ ئۇالر .دېدى" !بۇراڭالر تهرەپكه باشقا قىبلىدىن يۈزىنى ئۇنىڭ:" ھهججاج

146 ئاداققىچه چىڭ تۇرۇش مهغرىبمۇ مهشرىقمۇ، :{رەھىمهھۇلالھ سهئىد بۇراشتى، تهرەپكه باشقا قىبلىدىن يۈزىنى

سۈرىسى، بهقهرە(} تهرىپىدۇر نىڭالله ئۇ يۈزلهنسهڭالرمۇ، تهرەپكه قايسى نىڭدۇر،لهال .دېدى )ئايهت 115-

.قىلدى بۇيرۇق دەپ" !ياتقۇزۇڭالر دۈم ئۇنى" :ھهججاج زىمىنغا يهنه ياراتتۇق، زېمىندىن سىلهرنى :{رەھىمهھۇلالھ سهئىد سۈرىسى تاھا( }چىقىرىمىز ىندىنزېم قېتىم بىر يهنه )ئۈچۈن ئېلىش ھىساب( قايتۇرىمىز

.)ئايهت55- قۇرئان تىلىدىن بۇنىڭ !بوغۇزلىۋىتىڭالر بوغۇزالڭالر، ئۇنى" :بوغۇلۇپ ھهججاج

.دەۋەتتى" !قارىمامدىغان تۇرغىنىنى تۆكۈلۈپال :شۇئان رەھىمهھۇلالھ سهئىد

ىڭنالله ئهلهيهىساالم مۇھهممهد يوق، ئىالھ ھىچ باشقا دىنالله مهن بىلىڭالركى، قىيامهتته !ھهججاج ھهي" :ئاندىن دە، -دېدى بىرىمهن، گۇۋاھلىق دەپ ئهلچىسى

قولىغا ئۇنىڭ كىمنى ھېچ كېيىن مهندىنئى الله، ! ئال بېرەي بۇنى ساڭا كۆرۈشكىچه ...دېدى!" قويمىغىن .ئۆلتۈرۈلدى يهردىال شۇ جۈبهير ئىبنى سهئىد

ئادىشىپ ئهقلىدىن جاجھهج بهردى؛ يۈز ئىش ئاجايىپ كېيىن ھهپتىدىن بىر بىلهن سهئىد چاتىقىم، نېمه بىلهن سهئىد:" بويى كېچىلهر ئۇ قالدى، بولۇپ ساراڭ .چىقاتتى توۋالپ دەپ!" چاتىقىم نېمه

قالدۇرمىدى، قولىغا ھهججاجنىڭ كىمنى ھېچ كېيىن سهئىدتىن ھهقىقهتهن الله .قالدى ئۆلۈپ بولۇپ ساراڭ ئۇ كېيىن ھهپتىدىن بىر ئۆلتۈرۈلۈپ سهئىد !!بهندىللىرى نىڭالله قىستاققا -قېيىن ياكى ئۆلتۈرۈلگهن تۇرۇشى، چىڭ ھهقته ئادەمنىڭ بىر چاغدا بهزى كۆزىنى ئويغىنىشىغا، خهلىقنىڭ بىر تولۇق تهۋرەنمهسلىكى تهقدىردىمۇ ئېلىنغان .قالىدۇ بولۇپ سهۋەب ھاياتىغا ۋە ئېچىشىغا

ئىسالم باشقا بىسىۋىلىنىشى تهرىپىدىن دۈشمهنلهر زېمىنىنىڭ پهلهستىن سۆيۈملۈك تهسىر زور ئۈچۈن كهتمهسلىكى يىراقالپ تېخىمۇ يولىدىن الله ئۈممهتلىرىنىڭ

يالقۇنجاپ، قىزغىنلىقى ئىمان دىللىرىدا ئۇالرنىڭ كۆرگهنسىرى، كۆرسىتىۋاتىقانلىقىنى بېرىلىپ ئىبادەتلىرىگه ۋە تهلىماتلىرى ئىسالمىيهت تاشالپ ئىشالرنى ناچار ۋە گۇناھ

.پاكىت كىرىشىۋاتقانلىقى

147 ئاداققىچه چىڭ تۇرۇش ئىسالم قالغان بوشىشىپ بېرى يىلالردىن كۆپ سهۋەبىدىن، كۈلپىتى ئىراق

.كۆرۈۋاتىمىز جانلىنىۋاتىقانلىقىنى قايتا تهرغىباتچىلىرىنىڭ ۋە دەۋەتچىلىرى !قېرىندىشىم

سهل دىنغا باشقىالر !قىلغىن دۇئا ئۈزمهي سهن تهقدىردىمۇ، قىلغان دۇئا باشقىالر .بېرىلمىگىن دۇنياغا ھهرگىز سهن تهقدىردىمۇ، كهتكهن بېرىلىپ دۇنياغا قاراپ،

نىڭ تائهت ئىبادىتىگه سهل قارىغان تهقدىردىمۇ سهن ھهرگىز سهل اللهباشقىالر .قارىمىغىن

سهن ھهرگىز ئۇنىڭغا ئاسىيلىق ، باشقىالر رەببىگه ئاسىيلىق قىلغان ئهھۋالدىمۇ .قىلمىغىن

.نلهي مهسجىدۇل ئهقسانى ئۇنتۇپ قالسىمۇ، سهن ئۇنتۇپ قالمىغىنباشقىالر پۈتۈباشقىالر ھهممىسى ئىراقنى ئۇنتۇپ يادىدىن چىقارغان تهقدىردىمۇ، سهن يادىڭدا

.چىڭ تۇتقىن .ھهقىقهت ئۈستىدە چىڭ تۇرااليدىغان ئادەمنى تاپالمىساڭمۇ، سهن چىڭ تۇرغىن

!قېرىندىشىمۋە گۇناھلىق ئىشالرنى قىلماسلىقتا چىڭ تۇرغىن، ئىبادەت قىلىشتا- غا تائهتالله

نىڭ داغدام يوىدا چىڭ تۇرغىن، ئېنىق ھهقىقهت ئۈستىدە چىڭ تۇرغىن، ساڭا الله .قارشىالر قانچه كۆپ بولسىمۇ پهرۋا قىلمىغىن

ناچار ئادەملهرنىڭ تولىلىقىنى دەپال گۇناھكارلىق، ناھهقچىلىق ۋە زااللهت -بۇزۇق .ىگىنتهرەپكه ئېغىپ كهتم

ساغالم ئهقىدىلىك تهقۋادارالنىڭ ئازلىقىنى كۆرۈش بىلهنال گۇناھالرغا بېرىلىپ، .ھهقىقهتنىڭ نۇرلۇق يولىدىن چهتنهپ كهتمىگىن

سهن ھهقىقهت ۋە ئىسالم نۇرىغا ئىگه بولغان ئىكهنسهن، گۇناھكار بۇزۇق .ئادەملهرنىڭ تولىلىقىدىن قورقۇپ كهتمىگىن

يولىدىكى اللهن يىراقالپ كهتكهن بولساڭ داغدام يولىدى نىڭاللهسهن .تهقۋادارالرنىڭ كۆپلۈكىگه قاراپ كۆڭلۈڭنى ئاۋۇندۇرمىغىن

اللهنىڭ دىنىدا چىڭ تۇرۇش: ئىككىنجى

روھىيهتنى ۋە دىلالرنى ئۆزگهرتىش مهسىلىسى : يىشىدۇېنۇرغۇن كىشىلهر مۇنداق د هسلىكىنى ئېيتىشىدۇئىنتايىن قىيىن مهسىله، ھهتتا بهزىلهر بۇنىڭ مۇمكىن ئهم

148 ئاداققىچه چىڭ تۇرۇش تېخمۇ ئهۋزەللىككه قاراپ ئۆزگىرىش ياساش مۇمكىن مهسله، : دەيمهن بىراق مهن

روھنى پاكالش ۋە تازىالشقا تىرىشىش ئارقىلىق روھىيهت ۋە دىلالر تېخىمۇ ئهۋزەللىككه روھنى پاكلىغان ئادەم چوقۇم {:تائاال مۇنداق دەيدۇ اللهقاراپ ئۆزگىرىش ياسايدۇ،

شهمىس . (}يېتىدۇ؛ نهپسىنى كهمسىتكهن ئادەم چوقۇم نائۈمىد بولىدۇ مۇرادىغا )ئايهتلهر -10-9سۈرىسى،

ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ ،ئهنهس ئىبنى مالىك رەزىيهلالھۇ ئهنهۇ مۇنداق دىگهن، قهلبىمنى دىنىڭغا مۇستهھكهم اللهئى قهلىبلهرنى ئۆزگهرتكۈچى :" كۆپ چاغالردا

ئى رەسۇلۇلالھ، ساڭا ۋە سهن ئېلىپ :" تتى، مهن ئۇنىڭدىندەپ دۇئا قىال" قىلغىن:" دەپ سورىغان ئىدىم، ئۇ" كهلگهن نهرسىلهرگه ئىشهندۇق، بىزدىنمۇ ئهنسىرەمسهن؟

نىڭ بارماقلىرىدىن ئىككى بارماقنىڭ ئالىقىدا، ئۇ ئۆزى خالىغانچه اللهشۇنداق، دىلالر .دەپ جاۋاپ بهردى" ئۆزگهرتىدۇ

ئهلهيهىسساالم يهلالھۇ ئهنهۇدىن رىۋايهت قىلىنىدۇكى، رەسۇلۇلالھئهبۇ ھۈرەيرە رەزىمۇھاببهت - ئۆگىنىش ئارقىلىق قولغا كېلىدۇ، مۇاليىملىق مېرى-ئىلىم: مۇنداق دىگهن

ئارقىلىق پهيدا بولىدۇ، كىمكى ياخشىلىقنىال كۆزلهيدىكهن ئۇنىڭغا ئېرىشىدۇ، كىمكى ".ن ساقىت بولىدۇيامانلىقتىن ئېهتىيات قىلىدىكهن، ئۇنىڭدىكېلىدۇ، شۇنىڭدەكال دىلالرنىڭ كېسهللىكى دىمهك، ئهخالق يېتىلدۈرۈشتىن قولغا

خۇددى بهدەن كېسىهللىكلىرىگه ئوخشايدۇ؛ بهدەندە كېسهللىك پهيدا بولغاندەك، بىلهن ئۇنىڭ ھهر قانداق كېسهللىك الله. دىلالردىمۇ كېسهللىك بارلىققا كېلىدۇ

.دەۋاسىنىمۇ ياراتقاننىڭ مۇنداق دىگهنلىكىنى ئهلهيهىسساالم ئهبۇ ھۈرەيرە رەزىيهلالھۇ ئهنهۇ رەسۇلۇلالھ

"ھهر قانداق كېسهللىك ئۈچۈن ئۇنىڭ دەۋاسىنى ياراتقاندۇر الله ":بايان قىلىدۇ ).بۇخارى رىۋايهت قىلغان(

ئى رەسۇلۇلالھ، داۋاالنساق " :ئهرابىالر: ئۇسامه ئىبنى شهرىك مۇنداق دەيدۇنىڭ اللهشۇنداق، " :ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ دەپ سورىغان ئىدى، "؟بوالمدۇ

ھهر قانداق بىر كېسهلنى پهيدا قىلغان بولسا، اللهبهندىلىرى داۋالىنىڭالر، چۈنكى ئى ":ئۇالر. دېدى "ئۇنىڭ داۋاسىنىمۇ ياراتقان، پهقهت بىرال كېسهلگه داۋا يوق

"قېرىلىق" :ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ دېگهن ئىدى، "رەسۇلۇلالھ، ئۇ قايسى كېسهل؟ )تىرمىزى رىۋايىتى( .دەپ جاۋاب بهردى

" كېسهللىك "ھهدىستىكى مهزكۇر بار، شىپاسى كېىسهللىكنىڭ ھهرقانداق دېىمهك

149 ئاداققىچه چىڭ تۇرۇش .ئالىدۇ ئىچىگه ئۆز كېسهللىكلىرىنى دىل ۋە بهدەن سۆز دېگهن

ساقىيشى سهللىكنىڭكې بىراق بار، ئىالجى ۋە داۋاسى كېسهللىك ۋە ئاغرىق بارلىق بهرى بولسىمۇ، قىين باشتا ساقايىتىش كېسهلنى بهزىدە كېرەك، سهۋىر ۋە ۋاقىت ئۇچۇن

.بولىدۇ مۇمكىنچىلىلىكى ساقايتىش بىر دۇچار كېسهللىكلهرگه مهنىۋى ۋە روھى كىشىلهر ئىچىدىكى ئۈممىتى ئىسالم ئۇزۇن ھهمدە تهس خېلى بهلكىم ساقايتىش كېسهللىكلهرنى بۇ ئېنىق، بولغانىلىقى

بۇ بهلكى بار، ئۇمىدى بىرساقايتىش بهرى ئهمما قىلىدۇ، تهلهپ ۋاقىت .مۇھتاج ئاداملهرگه قىالاليدىغان ئسالھ تۇرۇپ چىڭ ھالدا كېسهللىكلهرئزچىل قىزغىنلىقىمىز بۇ، كهتسهكمۇ بۇلۇپ قىزغىن بهك مۇسۇلمانالر بىز بېشىدا سۆزىمىزنىڭ

ئۇنتۇپ تېز ،كېتىدىغانىلىقىنى يوقىلىپ نهتىجىسىز ەكالبولمىغاند ئىش ھېچ بارا-بارا بىز ئۇقۇۋالغانلىقدىن خۇيىمىزنى بۇ بىزنىڭ دۈشمهنالرىمىزمۇ ۋە كېتىدىغانلقىمىزنى

ئۇتۇققا دۈشمهنلىرىمىز ھازىرغىچه، قىلىدىغانلىقىنى مۇئامىله يارىشا شۇنىڭغا بىلهن .قئىدۇ ئۆتكهن قىلىپ بايان كهلگهنلىكىنى بۇلۇپ ئىگه

!ساقلىغاي ئۆزى الله !چىقالىدۇقمۇ؟ تېپىپ چارىسىنى قىلىش ھهل مهسهلىسى پهلهستىن قېنى مۇستهھكهم مهيدانىمىزدا چۈنكى ئۈچۇن؟ نىمه !كهتتۇق ئۇنتۇپ ئۇنى بىز، ياق، ۋاقىتلىق پهقهت قىزغىنلىقىمز كهتمىگهن، ئۇرنىىشىپ دىللىرىمىزغا مىجهزىمىزنى تۇرۇش

!ئهمهس چىڭ ئىرادىمىز بولسا تارتقان يىلتىز روھمىزدا مىجهزى تۇرۇش چىڭ تهۋەنمهي ئىزچىل ئهگهر يوقۇرى، بهك قىزغىنلىقىمىز بىزنىڭ بوالتتى، بولغان باشقىچه تامامهن ئىش ئىدى، بهۋا ھېچكىم قالسا، بىرلىشىپ تۇرۇش چىڭ، ئىرادە مۇستهھكهم ئۇنىڭغا

ئىسالم الله ئىرادە مۇستهھكهم چۇنكى .بوالتتى ئايالنغان كۈچكه زور كېلهلمهيدىغان رەسۇلۇلالھ ئهۋەس ئىبىنى شهدداد نهرسىىدۇر، كۈچلۈك ئهڭ قىلغان ئاتا ئۈممىتىگه

مهن! الله ئى" ،قىلغان رىۋايهت قىلغانلىقىنى دۇئا مۇنداق نامازدا نىڭئهلهيهىسساالم مۇستهھكهملىكنى يولدا ھهق ۋە تۇرۇشنى چىڭ تهۋرەنمهي ئىشالردا سهندىن يهتكۇزۇپ ۋايىغا ئىبادەتنى ۋە قىلىشتىن شۈكرى نىمهتلهرىڭگه سهندىن مهن،سوراي

سهن سورايمهن،سهندىن تىل راستچىل ۋە قهلىب ساغالم سهندىن سورايمهن، قىلىشنى نهرسنىڭ بىلىدىغان سهن سهندىن سورايمهن، ياخشىسنى نهرسىنىڭ بىلىدىغان

مهغپىرەت ىدىننهرس بىلىدىغان سهن تىلهيمهن، پاناھ يامانلىرىدىن

150 ئاداققىچه چىڭ تۇرۇش )رىۋايىتى نهسهئى( "تىلهيمهن

!قېرىندىشىم تۇرۇشۇڭ چىڭ ئۇنىڭدا، ساقلىشىڭ چىڭ ئۇنى، قىممهتلىك ئىنتايىن دىنىڭ سىنىڭ

كهلگهن زىلىگه-زىل زۇلۇمالردىن-گۈناھ دۇنيا پۈتۈن ئهتراپىڭدا كېرەك؛ئهگهردە بولغان يىراق دىنيامانلىقالر- گۇناھ، ئۈزمهي ئىبادەتنى-تائهت سهن، تهقدىردىمۇ

چاپقۇنالر- بوران، بواللىساڭ ئهگهرمۇشۇنداق، تۇرغىن چىڭ مۇستهھكهم دىنىڭدا ھالدا .بولىسهن ئايالنغان تاغقا زەبهردەست قويمايدىغان قىمىرالپمۇ زىلزىلىلهر ۋە

!قېرىندىشىم ئىنتايىن ئسالم، مهنادۇركى شۇ بولىۋاتقىنىم ئورنىتىۋەتمهكچى دىلالرغا مېنىڭ

تۇرۇش چىڭ ئۇنىڭدا بويى ئۆمۈر، تۇتۇپ چىڭ ئۇنى ئاداقىچه، نهرسه هتلىكقىمم قىلىش دەۋەت ئسالمغا باشقىالرنى قىلماستىن پهرۋامۇ قىلىدىغانالرغا مهسخىرە .كېرەك

ۋە ياخشى ئهڭ بۇنىڭدا .كېرەك ھهمكارلىشىش ئارا - ئۆز تۇرۇشتا چىڭ ئۇنىڭدا ۋە يولىغا پهرۋەردىگارىڭنىڭ{ ئهگىشىشدۇر؛ سۆزىگه تائالالنىڭ الله ئۇسۇل، ساغالم

،سۈرىسى نهھل(!} قىلغىن دەۋەت بىلهن نهسىههت- ۋەز ياخشى ئۇسولىۇبتا ھىكىمهتلىك )ئايهت-125

باشىقا ۋە بىلهن پىكىردىكىلهر قارشى ھهرگىزمۇ تۇرۇش چىڭ دىندا، دېىمهك ئىالھى بۈيۈك بىر ئۇ بهلكى، كۆرسهتمهيدۇ تۇغدۇرۇشنى ماجىرا بىلهن ئېقىمدىكىلهر

، تۇرۇپ چىڭ پرىنسىپىدا ھاققانى نىڭ، اللهشۇڭا .پىروگىراممىسىدۇر دەۋەت بۈيۇك ئاشۇ ئسالمنىڭ بىلهن كۆيۈمچانلىق ۋە رەھىمدىللىك غايهت كىشىىلهرگه

.الزىم قىلىش دەۋەت بويىچه شۈ ئسالمغا ۋە ئۆگىتىش پىروگراممىسىنى تهپهككۇردىن چوڭقۇر، تىنقالماس توختاپ قىلىشتىن دەۋەت قاچان ھېچ سهن .تۇرغىن چىڭ دىنىڭدا قالماستىن توختاپ

مۇسۇلمانالرنىڭ ۋە ئسالم، ئىراق ۋە باشقا ئسالم دىيارلىرى مهسلىسىدىمۇ ،پهلهستىنئىزچىل تهپهككۇر ھالدا ۈرۈش ئۈچۈنتقولغا كهل ئابرويى ۋە غهلبىسىنى - ئىززەت

.مهيدانىڭدا چىڭ تۇرغىن بىر جهڭ ۋە غازاتالر ئۈچۈن مهخسۇس پارولالرنى -ھهر المئهلهيهىسسا رەسۇلۇلالھ

ئۇالرنىڭ جهڭ مهيدانىدا بۇ پارولالر مۇسۇلمانالرنىڭ دىلىغا ئورناپ،، قولالنغان ئىدى .چىڭ تۇرۇش قىزغىنلقىنى ئاشۇراتتى

بىزگه ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ، بهرا ئىبنى ئازىپ رەزىيهلالھۇ ئهنهۇ مۇنداق دەيدۇ

151 ئاداققىچه چىڭ تۇرۇش ھا :"سىلهرنىڭ پارۇلۇڭالر ئهته دۈشمهن بىلهن ئۇچرىشىسىلهر، سىلهر :"ىدىئېيتقان ئ

".بولسۇن !ئۇالر غهلبه قازانماس مىم،نىڭ ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ:" سهلهمه ئىبنى ئهمرى ئىبنى ئهكۋە مۇنداق دەيدۇ

" جايال، جايال :"بىزنىڭ پارۇلىمىز، غازاتقا چىقتۇق ئهبۇبهكرى بىلهن بىلله دەۋرىدە .ئىدى

قۇرئان كهرىم ۋە اللهنىڭ دىنىدا چىڭ تۇرۇش

بىر مۇسۇلماننىڭ تۈپ -تۇرۇپ ئۇنى ھىمايه قىلىش ھهر نىڭ دىنىدا چىڭالله .قۇرئان كهرىمدە بۇنىڭغا تهرغىپ قىلىدىغان نۇرغۇن ئايهتلهر بار مهجبۇريىتىدۇر،

لهن ئۇچراشقانئۇالر جالۇت ۋە ئۇنىڭ ئهسكهرلىرى بى {:تائاال مۇنداق دەيدۇ اللهئۇرۇش (قهدەملىرىمىزنى ، قهلبىمىزنى چىدام بىلهن تولدۇرغىن! پهرۋەردىگارىمىز" :چاغدا

.دېدى" كاپىر قهۋمگه قارشى بىزگه ياردەم بهرگىن مۇستهھكهم قىلغىن، )مهيدانىداداۋۇت جالۇتنى نىڭ ئىرادىسى بىلهن كاپىرالرنى مهغلۇب قىلدى،اللهمۆئمىنلهر خالىغان ئۇنىڭغا ئاتا قىلدى، ھېكمهتنى داۋۇتقا سهلتهنهتنى، ، اللهئۆلتۈردى

بهزىسىنى بهزىسى بىلهن مۇداپىئه قىلىپ ئىنسانالرنىڭ الله نهرسىلهرنى بىلدۈردى،ئۇنىڭدىنمۇ كۈچلۈك بولغان بىرسىنى ئاپىرىدە ، يهنى كۈچلۈك تاجاۋۇزچىغا(تۇرمىسىال اللهلېكىن ،)يهنى خاراپلىشاتتى( لىناتتىيهر يۈزى ئهلۋەتته پاساتقا ئاي، ئىدى )قىلمىسا

پۈتۈن جاھان ئهھلىگه مهرھهمهت )يامانلىقنى ئۈستۈنلۈككه ئىگه قىلماسلىق بىلهن( )ئايهتلهر - 150-149، بهقهر سۈرىسى( .}قىلغۇچىدۇرنۇرغۇن پهيغهمبهرلهر بىلهن كۆپلىگهن خۇداگۇي {:تائاال مۇنداق دەيدۇ الله يولىدا يهتكهن ئهرزىيهتلهرگه روھسىزالنمىدى، اللهئۇالر ىلدى،بىرلىكته جهڭ ق ئالىمالر

ئۆز يولىدا دۇچ كهلگهن قىيىنچىلىقالرغا چىداشلىق الله باش ئهگمىدى، بوشاشمىدى، !پهرۋەردىگارىمىز :"ئۇالرنىڭ سۆزى پهقهت بهرگۈچىلهرنى دوست تۇتىدۇ،

، رەت قىلغىنئىشىمىزدا چېكىدىن ئاشقانلىقىمىزنى مهغپى، گۇناھلىرىمىزنىمۇستهھكهم مۇستهھكهم قىلغىن ۋە كاپىر قهۋمگه ) جهڭ مهيدانلىرىدا( قهدەملىرىمىزنى

ئۇالرغا دۇنيانىڭ ساۋابىنى الله دېگهندىن باشقا بولمىدى، "قارشى بىزگه ياردەم بهرگىنيهنى جهننهت ۋە (ۋە ئاخىرەتنىڭ ساۋابىنى ) يهنى دۈشمهن ئۈستىدىن غهلبه قىلىشنى(

ئال (. }ياخشىلىق قىلغۇچىالرنى دوست تۇتىدۇ اللهئاتا قىلدى، ) مهتلىرىنىئۇنىڭ نىئ

152 ئاداققىچه چىڭ تۇرۇش )ئايهتلهر- 148-146 ئىمران سۈرىسى،

:"ئادەملهر ئۇالرغا )مۇشرىكالر تهرەپتىن بولغان ({:تائاال مۇنداق دەيدۇ اللهبۇ سۆز دېسه، "ئىنېقكى، كىشىلهر سىلهرگه قارشى قۇشۇن توپلىدى،ئۇالردىن قورقۇڭالر

نىمه دېگهن ياخشى ، اللهكۇپايه اللهبىزگه :"ئۇالرنىڭ ئىمانىنى كۈچهيتتى، ئۇالر ).ئايهت-173ئال ئىمران سۈرىسى،( }دېدى"ھامىييهنى (بىر جامائهتكه ) مۇشرىكالردىن( !ئى مۆئىمىنلهر {:مۇنداق دەيدۇ الله

يهت قازىنىش ئۇچراشقان چېغىڭالردا مۇستهھكهم تۇرۇڭالر، مۇۋەپىقى )دۈشمهن قۇشۇنىغاغا ۋە ئۇنىڭ الله )پۈتۈن سۆز ھهركىتىڭالردا( نى كۆپ ياد ئېتىڭالر،اللهئۈچۈن

دۈشمهن بىلهن (بولمىسا ئىختىالپ قىلىشماڭالر،، پهيغهمبىرىگه ئىتائهت قىلىڭالر الله سهۋر قىلىڭالر، قۇۋۋىتىڭالر كېتىپ قالىدۇ؛ –كۈچ قورقۇپ قالىسىلهر،) ئۇچرىشىشتىن )ئايهتلهر -46- 45 ئهنفال سۈرىسى،(. }ر قىلغۇچىالر بىلهن بىللهھهقىقهتهن سهۋ

يهنى (بۇ " مۆئىمىنلهر ئىتتىپاقداش قۇشۇننى كۆرگهن چاغدا {:مۇنداق دەيدۇ اللهۋە ئۇنىڭ الله )قىيىن ئهھۋالدا قالغان چاغدا دۈشمهن ئۈستىدىن غهلبه قىلىش

" پهيغهمبىرى راست ئېيتتىۋە ئۇنىڭ ، اللهپهيغهمبىرى بىزگه ۋەدە قىلغان ئىشتۇرنىڭ بۇيرۇقلىرىغا الله(ئىمانىنى ۋە )غا بولغانالله(ئۇالرنىڭ )بۇ ئىش( دېيىشتى، رەسۇلۇلالھ( مۆئىمىنلهرنىڭ ئچىدە بويسۇنىشنى تېخىمۇ كۈچهيتتى، )بولغان

شېهىت بولغانغا قهدەر بىلهن غازاتقا چىققاندا مۇستهھكهم تۇرۇپ، ئهلهيهىسساالمقا بهرگهن ئهھدىنى ئىشقا ئاشۇرغان نۇرغۇن الله )هن جهڭ قىلىش توغرىلىقدادىللىق بىلشېهىت (بهزىسى شېهىت بولدى؛ )ئهھدىگه ۋاپا قىلىپ(ئۇالرنىڭ بهزىسى كىشىلهر بار،

ھهرگىز ئۆزگهرتكىنى )پهرۋەردىگارىغا بهرگهن ئهھدىنى( ئۇالر، كۈتمهكته )بۇلۇشنى ) ئايهتلهر -23-22 ئهھزاب سۈرىسى،( }يوق

!قېرىندىشىمبهلكى ھهقىىقهتنى تۇنۇپ ، ئهمهس مهسىله پهقهت پهلهستىن ياكى ئىراق مهسلىسىالئۇنىڭدا چىڭ تۇرۇشنى ئوياليدىغان يىتىپ ئۇ بويىچه ئهمهل قىلىشنى ۋە ئاداققىچه

.بارلىق كىشىلهرنىڭ مهسلىىسىدۇراشتىن نىڭ دىنىدا چىڭ تۇرۇپ ئۇنى ھىمايه قىلىش ۋە شۇ دىن ئۈچۈن ياشالله

.چېكىنمىىگىن ھهرگىز سۇسلىشىپئىسالم ھاياتىڭدىكى ئهڭ ، پۈتۈن قهلبىڭنى ئاداققىچه ئىسالمغا بېغىشلىغىن

.قىممهتلىك نهرسه بولسۇن

153 ئاداققىچه چىڭ تۇرۇش ئۇ ئهرزىمهس ! ھه؟ –نېمه دېگهن بىچارە ياشىغان ئادەم قورساق بېقىش ئۈچۈنال

.ھاياتىنى ئهرزىمهس ئۆلۈم بىلهن ئاخىرالشتۇرىدۇ بىرىنچى ئۇرۇنغا قويغان ھالدا قىلىش مهسلىسىنى، ئۇنى ھىمايه سالم ۋەئهمما ئى

ئۇنىڭ ھاياتى ئۇلۇغ مهزمۇنغا ، ياشايدىغان ئادەم شهرەپلىك ياشاپ شهرەپلىك ئۆلىدۇتائاالنىڭ دىنىغا اللهپۈتۈن ئالهمنىڭ پهرۋەردىگارى بولغان چۈنكى ئۇ تولغان بولىدۇ،

ۇنۇسرەت بېرىش ئۈچۈن ھايات كهچۈرىد :شۇكى ئاخىرقى دۇئايىمىزھالدا ، پادىشاھلىقىڭنىڭ كاتتىلىقىغا اليىق، زاتىنىڭ ئۇلۇغلىقى !ئى پهرۋەردىگارىمىز

ئاسمان زىمىننى !خاساللهغا سانا - جىمى ھهمدۇ! ساناالر ساڭا بولسۇن -بارلىق ھهمدۇاللهغا ن ئىسالمغا ھىدايهت قىلغا بىزنى بۇ! ساناالر بولسۇن -ھهمدۇاللهغا ياراتقان

بىزنى ھىدايهتكه باشلىمىغان بولسا بىز ھىدايهت تاپالماس اللهماختاشالر خاستۇر، ئى !گۈزەل مهدھىيلهر بولسۇن اللهغائاتا قىلغان ئىمان ۋە قۇرئان، ئىسالم... ئىدۇقبهرىكهت –ئىچىدە رەھمهت بۇرۇنقىالر خوجىمىز مۇھهممهد ئهلهيهىسساالمغا !الله

قىيامهت ! بهرىكهت ياغدۇرغىن –ينكىلهر ئىچىدىمۇ رەھمهتېك ئۇنىڭغا! ياغدۇرغىن ئى !ياغدۇرغىن بهرىكهتىڭنى –كۈنىگه قهدەر ئۇنىڭغا پهرىشتىلهر ئارسىدا رەھمهت

ئهيىپلىرىمىزنى ! بىزنى مهغفىرەت قىلغىن !كهچۈرگىن گۇناھلىرمىزنى! پهرۋەردىگار –نامه! نى تۇلۇقلىغىنكهمچىللىكلىرىمىز! ئاجىزلىقمىزغا رەھمى قىلغىن! ياپقىن

ئىشلىرىمىزغا ئۆزەڭ ئىگه ! ھىسابىمىزنى ئاسان قىلغىن! ئهمهللىرىمىزنى ئوڭدىن بهرگىنبىز ،بىزگه رەھىم قىلغىن، بىزدىن رازى بولغىن! دوزاختىن ئازات قىلىغىن بىزنى! بولغىن

!دوزاختىن قۇتقۇزۇشىڭنى تىلهيمىز، جهننهتنى سورايمىزبىزگه رەھىم ! پهرۋەردىگار ئى! قاتارىغا پۈتكىن هننهتبىزنى ئهھلى ج! اللهئى ئىجابهت قىلىمهن ، ماڭا دۇئا قىلىڭالر، ئى. چۈنكى سهن بىزگه رەھىمدىلسهن، قىلغىن

سۆيۈملۈك ئى! گۇناھلىرىمىزنى كهچۈرگىن، دۇئايىمىزنى ئىجابهت قىلغىن! دېگۈچى زاتئى دۇئاالرنى ئىجابهت قىلغۇچى الله،ئى بىزگه يېقىن الله، ئى رەھىم شهپقهتلىك الله، بارلىقىمىزنى ئهپۇ قىلىشىڭنى الله ئى! يۈكسهكلىك ئىگىسى، ئى ئۇلۇغلۇق! الله

، مۇسۇلمان ياشلىرنى ھىدايهتكه باشلىغىن! ئىگىسى ئۇلۇغلۇق، سورايمىز، ئى بۈيۈكلۈك !ھهممىمىزدىن رازى بولغىن !ئاياللىرنى ھىدايهتكه باشلىغىن –مۇسۇلمان قىز

ئىززەت

ئهمرۇ خالىد: ئاپتورى

ھىاللى: تهرجىمه قىلغۇچى

155 ئىززەت مۇقهددىمه

، ئۇنىڭدىن ياردەم تىلهيمىز، ئۇنى ماختايمىز، غاستۇر اللهغاساناالر - ھهمدۇ

نهپسىمىزنىڭ يامانلىقىدىن ۋە ئهمهللىرىمىزنىڭ ، ئۇنىڭدىن مهغپىرەت تىلهيمىزھىدايهتكه باشلىغان ئادەمنى ھېچكىم الله. ىمىز سېغىن اللهغايامانلىرىدىن

!ئازدۇرغان كىشىنى ھېچكىم ھىدايهت قىاللماس ، اللهئازدۇرالماسساالملىرىمىز ھهر دائىم ئۈزۈلمهستىن - كۈندۈز ئالمىشىپال تۇرىدىكهن دۇئايى

مۇھهممهد ئهڭ ياخشى بهندىسى ۋە ئهلچىسى بولغان تاللىغان اللهنىڭبارلىق ئۇلۇغ پاك ، تاۋاباتلىرغا -ئۇنىڭ پاك ۋە بىغۇبار ئائىله !ولسۇنئهلهيهىسساالمغا ب

قىيامهتكه ئهگىشىپ ياخشى ئىزلىرىدىن ئۇالرغا تهبىئهتلىك ساھابىلهرىگه ۋە !ماڭغانالرغا بولسۇن

ئىززەتنىڭ مهنىسى

ئۈممهت ئىچىدىكى ھهربىر شهخىسنىڭ ئۆزلۈك ، ئىززەتتىن مهقسهت بۇ يهردىكىئابروي ، بايلىق، بىراق بۇ ھهرگىز ياسالما ئىززەت بولماسلىقى. ىدۇرئىززەت تۇيغۇس

پهخىرلىنىش نهتىجىسىدە كېلىپ چىققان ئىززەت مهنسهپ ۋە ئهجدادالردىن– بويسۇنۇشتىن كېلىپ ، اللهغاتىن اللهبۇ خىل ئىززەت چۇقۇم . بولماسلىقى كېرەك

ئىتائهت قىلىش ئارقىلىق ساڭا! اللهئى :" شۇڭا سهلهفى ئالىمالر. چېقىدىغان ئىززەتتۇر . دەپ دۇئا قىلغان!" گۇناھكارلىق تۈپهيلى مېنى خار قىلمىغىن، قىلغىن مېنى ئىززەتلىك

ئاسىيلىق اللهغازارلىق -بارلىق خار ،بويسۇنۇشتا اللهغابارلىق ئىززەت ، شۇنداقنىڭغا ئۇ، ئىتائهت قىلسۇن ، اللهغاكىمكى ئىززەتلىنىشنى خالىسا. قىلىشتا كۆرۈلىدۇ

:بىر پهيالسوپ شائىر ئېيتقان! ئاسىيلىق قىلىشنى تاشلىسۇن ۋە بۇنىڭدا تهۋرەنمىسۇن ، ئىززەت بار سۈپهتلىك زات ھىمايىسىدە" ئهزىز "

. ئۇنى خار اللهقىالر ، تېۋىنسا قۇلالرغا كىمھهرگىزمۇ نهپسى ھاۋايى ، ئۈچۈن بولۇشى كېرەككى اللهلېكىن ئىززەت پهقهت

. ن ۋە نهپىسنىڭ ئهرزىمهس تهلهپلىرى ئۈچۈن بولماسلىقى كېرەكھهۋەسلىرى ئۈچۈ ! قېرىندىشىم

، بىر كىمنى ئىززەت سۆزى بىلهن سۈپهتلىسهڭ؛ ئۇلۇغ قىممهتكه ئىگه نهرسه ئىززەت . ماختىغانلىق بولىدۇ ۋە بۇ ئۇنى ھۆرمهتلىگهنلىك

156 ئىززەت ، هن ئهزىزرەبىبىگه بويسۇنۇش بىل، ئهزىز دىنى بىلهن، بىلهن ئهزىز اللهمۆمىن

ۋە ئۇنىڭ رەسۇلىنىڭ يولىغا چاقىرىش ، اللهرەببىگه ئاسىي بولماسلىقى بىلهن ئهزىز ، اللهدىنىنى قوغداش بىلهن ئهزىز، ئۈممىىتنىڭ ئىززىتى ئارقىلىق ئهزىز، بىلهن ئهزىز

. يولىدا شېهىتلىككه ئېرىشىش بىلهن ئهزىز ! قېرىندىشىم

ئاسىي بۇلۇشتىن قول اللهغابويسۇنۇپ ۋە تۇلۇق اللهغائهزاسى ئۈممهتنىڭ ھهربىر، ئهقسا مهسجىدى ئززەت تاپىدۇ، ئۈممهت ئززەت تاپىدۇ، ئۈزۈپ ئىززەت تاپقان چاغدا

. قىلىدۇ ۋەتهنلىرىمىز ئىززەت تېپىپ دۈشمهنلىرىمىزنىڭ بېشىدا بايراقلىرىمىز جهۋالن. رلىققا پاتىدۇئۈممىتى ئىززەت تاپقان چاغدا دۈشمهنلىرىمىز باش ئېگىپ خا ئىسالم

دۈشمهنلىرىمىزنىڭ ئۆزىمىزنىڭ سۇسلىقىمىز ۋە ئاجىزلىق كۆرسىتىشىمىز ئارقىلىقال ئۇنىڭغا ئىمان كهلتۈرۈشكه ۋە، تهرەپكه اللهئهگر بىز . بايراقلىرى بېشمىزغا قادالغان

دۈشمهنلىرىمىزنىڭ ، بولساقال ئۇنىڭغا تۇلۇق بويسۇنۇپ ئاسىيلىق قىلماسلىىققا قايتىدىغان . بىزگه قىلچه تهسىر قىاللمايدۇ، چلىرى ھېچنىمىگه ئهرزىمهي قالىدۇكۈ

! قېرىندىشىم ئىنسان قاچان خارلىققا پاتىدىغانلىقىنى بىلهمسهن ؟

. ئاسىيلىق قىلىش بىلهن خارلىققا پاتىدۇ اللهغائىنسان . ئىنسان ئهخالقسىزلىق ۋە پهرۋاسىزلىق بىلهن خارلىققا پاتىدۇ

. خارلىققا پاتىدۇ پاسسىپالشقاندا، ى يوقىتىپئىنسان جۇشقۇنلىقىنۋە مۇسۇلمانالرغا قارىتا ئىسالم، يۈز بېرىۋاتقان ئىشالرغا پهرۋا قىلماي ئىنسان

. خارلىققا پاتىدۇ قورالىغا ئايالندۇرۇلۇپ قالغان چاغدا زىيانكهشلىك قىلىشارلىققا خ ئىنسان قورساق تويغۇزىشنى بۇ ھاياتتىكى ئاساسلىق نىشانى قىلغاندا

. پاتىدۇئىنسان قورساق بېقىشنى ئۆزىنىڭ ئىززەت ھۆرمىتىدىن يۇقىرى قويغان چاغدا

. خارلىققا پاتىدۇ . مهجبۇرىيهتلهرنى ئادا قىلمىغان چاغدا خارلىققا پاتىدۇ–بۇيرىغان پهرز اللهئىنسان

. ئىنسان نامازنى تاشالش بىلهن خارلىققا پاتىدۇقىلىش ئارقىلىق بهندىلىرىگه بېخىللىق اللهنىڭ ،ئىنسان زاكاتنى ئادا قىلماي

. خارلىققا پاتىدۇ . خارلىققا پاتىدۇ باشقىالردىن ئززەت كۈتۈش بىلهن اللهدىنئىنسان

157 ئىززەت . خارلىققا پاتىدۇ باشقىسىغا ئېگىلىش بىلهن اللهدىنئىنسان باشقىسىدىن ياردەم تىلهش ، اللهدىنباشقىسىدىن سوراش بىلهن اللهدىنئىنسان

. خارلىققا پاتىدۇ باشقىسىغا تايىنىش بىلهن ، اللهدىنلهنبى !! قېرىندىشلىرىم

ئاندىن بۇ ، بۇ ئۈممهتكه ئىززەت ۋە يۈكسهكلىك خاالۋاتسا اللهئۇلۇغ رەببىمىز بىچارىلىك خاالۋاتقىنى نىمىسى؟، زارلىق –ئۈممهتنىڭ خارۇ

. . . . . . . شۇنداقڭ ئۈممىتىنىڭ ئېزىز ئۈممهت بۇلۇشنى ئىرادە تائاال مۇھهممهد ئهلهيهىسساالمنى اللهتائاال بۇ ئۈممهتنىڭ يهر يۈزىنى گۈللهندۈرىشىنى ۋە ياخشىلىق اللهچۈنكى ، قىلغان

. بىلهن تولدۇرىشىنى ئىرادە قىلغانبهلكى كىم كۈچلۈك ئهزىز ، يهر يۈزىنى بىچارىلهر گۈللهندۈرەلمهيدۇ، مهلۇمكى

. ۈللهندۈرىدۇگشۇ ، بولسا

ئىززەت تۇيغۇسىنى ئۆلتۈرۈش ھالهتلىرىئۆزلۈك

ئىنسان ئۆزلۈك ئىززەت تۇيغۇسىنى قانداق يوقىتىدۇ؟ قانداق قىلىپ بىچارىگه ئايلىنىپ قالىدۇ؟

، بىز كۆپ ھالالردا ئۆزلۈك ئىززەت ئېڭىنى ئۆلتۈرۈپ !مىڭ ئهپسۇس، مهن دەيمهنكى !الدىنمىزئۆزىنى پهس كۆرۈش ئۇرۇغىنى تېرىيدىغان، ئۇنىڭ ئورنىغا خارلىق

:رۈۋېلىشقا بولىدۇۆبۇنى تۆۋەندىكى مىسالالردىن روشهن كمهكتهپته بىر ئوقۇتقۇچى خاتالىق ئۆتكۈزگهن ئوقۇغۇچىالرنى قولىنى ئېگىز

ئاندىن ، كۆتهرگۈزۈپ تامغا قارىتىپ تۇرغۇزۇپ قۇيۇش ئارقىلىق جازااليدۇياكى ئۇدۇلال . . . شاليدۇساۋاقداشلىرىنىڭ ئالدىدا ئۇنى مهسخىرە ۋە زاڭلىق قىلىشقا با

. . . !تهستهك بىلهن يۈزىگه سالىدۇخاتالىق ئۆتكۈزگهنلهرنى جازاالش ، يامان ئىش قىلغان:بۇ ئوقۇتقۇچىغا دەيمهن

بىراق ، جازا مهسلىسى تهربىيهدە بۇلۇشقا تېگىشلىك ئېنىق مهسله -مۇكاپات، ھهققىڭ بار !ى ئوقمامسهن؟جازا ئهسلىدە قانداق بۇلۇش كېرەكلىكىن–مۇكاپات

تهربىيلهنمهستىن ئىززەت ھۆرمىتى دەپسهندە قىلىنغان بۇ ، بۇ ئوقۇتقۇچىغا دەيمهنكى غورۇرىنى ئۆلتۈرۈشمۇ؟، جازاالش دېگهنلىك خارالش ئوقۇغۇچى قانداق ئۆسۈپ يېتىلىدۇ؟

158 ئىززەت بۇنداق جازاالنغان ئوقۇغۇچى غورۇرلۇق ئۆسهمدۇ ياكى پهسمۇ؟

!دىققهت قىلىڭالرئهۋالتلىرىمىزنىڭ تهربىيچىلىرى

بهلكى ، ئۇ بۇ ئاھانهتنى ھهرگىز يادىدىن چىقارمايدۇ، ئهگهر سهن ئۇنى خارلىساڭ

. ئۇ ئۆزلۈك خارەكتىرىغا تهسىر كۆرسىتىدىغان روھى توسالغۇغا گىرىپتار بۇلۇشى مۇمكىنمهسئۇليهتنى ، ئۆزىگه بولغان ئىشهنچىسىنى يوقاتقان، ئۇ چېگىش مىجهزلىك

، چۈشكۈنلۈك، مهغلۇبىيهت، ئۈمىدسىزلىك، جۈرئهت قىاللمايدىغانئۈستىگه ئېلىشقا دەپسهندە ، ئۆز پىكىرىنى ئوتتۇرىغا قويالمايدىغان، بىچارىلىك تۇيغۇسىغا پاتقان

ھهقىقهتنى جان تىكىپ قوغداشقا پېتىنالمايدىغان روھى ھالهتته قىلىنغان پىرىنسىپ ۋەۋجۇتلۇق ئهھمىيىتىنىڭ يوقلىغىنى ھېس مه، بهلكىم ئۇ ئۆز قىممىتىنىڭ، ئۆسۈپ يېتىلىدۇ

. . . . قىلغان ھالدا ئۆسۈپ يېتىلدۇيۈزىگه ئۇرۇشتىن ۋە ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ، شۇنداقال سىزنىڭ يادىڭىزغا سااليكى

. يۈزىنى سهتلهشتىن توسقان ئىدى مهن رەسۇلۇلالھ :"مۇئاۋىيه ئبنى قۇشهير مۇنداق دەيدۇ مۇئاۋىيه ئىبنى ھهيدە

بىرىمىزنىڭ ئۈستىدىكى ئايالنىڭ ھهققى نىمه؟، ئى رەسۇلۇلالھ' ":ايهىسساالمغئهله، كىيىم كهيسهڭ ئۇنڭىغىمۇ كهيگۈزۈش، تاماق يېسهڭ ئۇنىڭغىمۇ يېگۈزۈش :"ئۇ، دېسهم

. دېدى" يۇپ سىرتتا بولغىنوئۇنى پهقهت ئۆيدىال ق، ئۇنىڭ يۈزىگه ئۇرما ھهم سهتلىمه . )ئهبۇ داۋۇد رىۋايهت قىلغان(

مىنىڭ سۆزۈمدىن خاتالىق ئۆتكهزگۈچىنى ، يهنه تهكرارالپ ئېيتايكى مهن . جازالىماسلىق كېرەك دېگهن مهنا چىقمايدۇ

غۇرۇرنى دەپسهندە -ئهمما بۇنىڭدا خاتالىقنى تۈزىتىش بىلهن بىر ۋاقىتتا ئىززەت . قىلمايدىغان ئهڭ ياخشى تهربىيه ئۇسۇلىنى قوللىنىش كېرەك دېمهكچىمهن

، سهتلهيدۇ، تىلاليدۇ -ئۇنى ئۇرۇپ، ئائىلىسىدە بالىلىرنىڭ ئايالىنى خارالپ بىر ئهر . . . ئۇنى ئۆزىنىڭ ھېچنىمىگه ئهرزىمهس خىزمهتكارى قاتارىدا كۆرىدۇ

:مهن بۇ ئهرگه ئېيتىپ قوياي ! ئهكسىچه ئىسالم قانۇنىغىمۇ خىالپ، بۇ قىلغىنىڭ ھهرگىز توغرا ئهمهس

:بۇنىڭدىن چهكلىگهن ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھنىڭ قېشىغا ئهلهيهىسساالم مهن رەسۇلۇلالھ:"مۇنداق دەيدۇ مۇئاۋىيه ئىبنى ھهيدە

159 ئىززەت ' :ئۇ، دەپ سورىغانىدىم' ئاياللىرىمىز توغرىسىدا نېمه دەيسهن؟ ':كېلىپ ئۇنىڭدىن

ئۇالرنى ، كهيگىنىڭالردىن ئۇالرغىمۇ كهيگۈزۈڭالر، يېگىنىڭالردىن ئۇالرغىمۇ يېگۈزۈڭالر . )ئهبۇ داۋۇد رىۋايىتى(." دەپ جاۋاپ بهردى' ماڭالر ۋە سهتلىمهڭالرئۇر

! قېرىندىشلىرىمئايال ئېرىگه بويسۇنۇشتىن تامامهن باش تارتمىغان : ئالىمالر مۇنداق دېگهنئايال بويسۇنۇشتىن تامامهن باش تارتقان ، ھارامدۇر ئهھۋالدا ئايالىنى ئۇرۇش

، لهندۈرمىگهن ئاساستا بوشراق ئۇرۇش ھوقۇقى بارئهھۋالدا ئېرىنىڭ ئايالىنى جاراھهتپهقهتال ئۇرماسلىق ئهۋزەل ، ئايالى بۇنىڭدىنمۇ تۈزەلمىسه يهنه ئۇرۇشقا بولمايدۇ

. ھېساپلىنىدۇبىر خوجايىن ئۆز خىزمهتكارىنى ياكى قول ئاستىدا ئىشلهيدىغان ئىشلهمچىنى تىلالپ

. غورۇرىنى يهرگه ئۇرىدۇسهن ؛نىڭ بۇيرۇقىغا زىتاللهبهلكى ، قىلغىنىڭ توغرا ئهمهسبۇ ، ئۇنىڭغا دەيمهنكى

ئۇالرنى قۇل قاتارىدا كۆرۈشكه ، قول ئاستىڭدا ئىشلهيدىغانالرنى خارالپ، باي بولساڭمۇكۆيۈمچان ، ئۇ ئۆز بهندىلىرىنىڭ رەھىمدىللىكىنى، مېهرىباندۇر ، اللهھهققىڭ يوق

شۇنداقال رەسۇلۇلالھ. اخشى كۆرىدۇكهڭ قورساق ۋە كهچۈرۈمچان بولىشىنى ي، بولۇشىنىبولۇپمۇ مهدىكار ۋە ، مۇ كىشىلهرگه ياخشى مۇئامىله قىلىشقاهلهيهىسساالمئ

. خىزمهتكارالرغا ئوبدان قاراشقا تهرغىب قىلغانبىر قېتىم ئۆزەمنىڭ ئوغۇل خىزمهتكارىمنى " :ئهبۇ مهسئۇد ئهنسارى مۇنداق دەيدۇ

بىلىپ قويغىنكى سېنىڭ ! ئهبۇ مهسئۇد' :ەپتىنتۇيۇقسىز كهينى تهر، ئۇرۇۋاتقانىدىم، دە -دېگهن ئاۋازنى ئاڭلىدىم'!ساڭا تېخىمۇ قادىردۇر اللهئۇنىڭغا قىلغىنىڭغا قارىغاندا نىڭ اللهئۇ ، ئى رەسۇلۇلالھ :"مهن .تۇرۇپتۇ هلهيهىسساالمئ بۇرۇلۇپ قارىسام رەسۇلۇلالھ

ئهگهر مۇنداق ، بىلگىنكى' :سساالمهلهيهىئ رەسۇلۇلالھ، دېدىم' !رازىلىقى ئۈچۈن ئازاتمۇسلىم رىۋايهت ( ."دېدى' قىلمىغان بولساڭ دوزاخنىڭ ئوتىغا گىرىپتار بوالتتىڭ

. )قىلغانبىر قۇلۇمنى :"يهنه شۇ ئهبۇ مهسئۇد ئهنسارىدىن مۇنداق رىۋايهت قىلىندى

ئۇد دىققهت ئهبۇ مهس !ئهبۇ مهسئۇد دىققهت قىل' :ئارقا تهرەپتىن بىرسىنىڭ، ئۇرۇۋاتاتتىم قېشىمدا رەسۇلۇلالھ، دېگهن ئاۋازىنى ئاڭالپ كهينىمگه بۇرۇلۇپ قارىسام' !قىل اللها سېنىڭ ئۇنىڭغا قىلغان مۇئامىلهڭگه قارىغاند' :ئۇ ماڭا، تۇرۇپتۇ هلهيهىسساالمئ

شۇنىڭدىن تارتىپ ھهرگىز :"ئهبۇ مهسئۇد ئېيتىدۇ. دېدى" !ساڭا تېخىمۇ قادىردۇر

160 ئىززەت . )تىرمىزى رىۋايهت قىلغان( ".مىدىمقۇلۇمنى ئۇرۇپ باق

ئۇالرغا ، بىزنى خىزمهتكارالرنى ھۆرمهتلهشكه هلهيهىسساالمئ رەسۇلۇلالھكهيگىنىمىزدىن كهيگۈزۈشكه ۋە كۈچى يهتمهيدىغان ئىشقا ، يېگىنىمىزدىن يېگۈزۈپ

. سالماسلىققا تهرغىپ قىلغان ئىدىهھهردە ئهبۇزەرگه رەبزە دېگهن ش :"مهئرۇر ئىبنى سۇۋەيد مۇنداق دىگهن

بۇ نىمه ، ئۇ ئۆزى ۋە خىزمهتكارى ئوخشاش تون كىيىۋالغان ئىدى، ئۇچرىشىپ قالدىممهن بىر كىشى بىلهن ' :ئۇ مۇنداق دەپ جاۋاپ بهردى، ئىش ئىكهنلىكىنى سورىسام

شۇنىڭ بىلهن رەسۇلۇلالھ، ئۇنىڭ ئانىسى بىلهن ئهيىپلهپ سالغانىدىم، تىللىشىپ قېلىپ ئۇنىڭ ئانىسى بىلهن ئهيىپلهۋاتامسهن؟ !ھهي ئهبۇزەر ":ماڭا كايىپ هلهيهىسساالمئ

قېرىنداشلىرىڭالر سىلهرنىڭ ئامىتىڭالر !سهن جاھىلىيهت قالدۇقى بار ئادەم ئىكهنسهنكىمنىڭ قېرىندىشى قول ، ئۇالرنى قول ئالدىڭالردا قىلىپ قويغان ، الله)خىزمهتچىڭالر(

، كهيگىنىدىن ئۇنىڭغا كهيگۈزسۇن، ېگۈزسۇنيېگىنىدىن ئۇنىڭغا ي، ئالدىدا بولسائهگهر مۇنداق ئىشقا بۇيرۇلساڭالر ئۇالرغا ، ئۇالرنى ئېغىر كېلىدىغان ئىشالرغا سالماڭالر

. )بۇخارى ۋە مۇسلىم رىۋايهت قىلغان(. دېدى!"ياردەملىشىڭالر

ھۆرمىتىنى قوغداش ئىززەتنى كهلتۈرۈپ چىقىرىدۇ - بىر ئىنساننىڭ ئىززەت

چارچاپ ماشىنىالرنى ۋە ئۆتكۇنچىلهرنى -ساقچىلىرى كۈن بويى يولدا ھېرىپقاتناش بهزى ياشالر كېلىپ يول بهلگىلىرىگه پهرۋاسىزلىق بىلهن ، رەتلهك يۈرۈشتۈرىۋاتسا

خىالپلىق قىلىپ ۋە ئۆزىنىڭ بىلگىنىچه ئىش قىلىپ قاتناش ساقچىلىرىنىڭ .تىرىشچانلىقلىرىنى مهنسىتمىگهندەك خۇي كۆرسىتىدۇ

ساقچىالرنىڭ !چېكىدىن ئېشىش، بۇ قىلىۋاتقىنىڭالر ئېغىر خاتالىق، ئۇالرغا دەيمهنكى، ئۇالرنىڭ ئهمگىكىنى، ئۇلۇغ تۆھپىسىنى ۋە ھۆرمىتىنى كۆزگه ئىلماسلىق

ئۆتكۈنچىلهرنى تهرتىپكه ، ئۇالرنىڭ ماشىنىالرنى، تىرىشچانلىقلىرىنى ھۆرمهت قىلماسلىق !ىنىڭ قهدرىنى بىلمهسلىكسېلىپ كۈن بويى تىك تۇرغانلىق

بىز قاتناش ساقچىسىنى قىلىۋاتقان ئىشىغا نىسبهتهن غورۇر ۋە پهخىرلىنىش تۇيغۇسىغا ۋە ئۇنىڭ ، اللهيهنه ئۇنىڭ ئهمگىكىنى ھۆرمهت قىلىشىمىز. كهلتۈرىشىمىز الزىم

ئۇالرغا ، نىزاملىرىغا ئاڭلىق رىئايه قىلىپ -رەسۇلىنىڭ رازىلىقى ئۈچۈن قاتناش قائىدە . ھهمكارلىشىشىمىز كېرەك

161 ئىززەت تهڭتۇشلىرىنىڭ - دوست، بىر ئاتا بالىسى خاتالىق ئۆتكۈزۈپ سالىدىغان بولسا

، ياكى ئۇالر بار جايدا قوپاللىق بىلهن تهنبىه بېرىپ، ئالدىدىال كېلىپ ئۇرۇپ كېتىدۇ . سهتلهپ تىلالپ كېتىدۇ، ئۇنىڭغا كايىپ

ىيه بېرىش ۋە كايىش دادىنىڭ تهرب، بالىسىغا نهسىههت قىلىش !ئۇنىڭغا دەيمهنشۇنداقال ئهدەپلهش ۋە . سهت سۆزلهر بىلهن بولماسلىقى كېرەك، لېكىن بۇ قوپال. ھهققى

چۈنكى بهزى چاغالردا ، تهربىيهلهش مهقسىتىدە بالىسىنى ئۇرۇش دادىسىنىڭ ھوقۇقى كۆپچىلىكىمىز كىچىك چاغلىرىمىزدا تاياق يىگهنغۇ؟. ئۇرۇش پايدىلىق بولۇشى مۇمكىن

بولۇپمۇ تهڭتۇشلىرى ۋە ساۋقداشلىرى ئالدىدا ، بىراق بالىنى باشقىالرنىڭ ئالدىدا ئۇرۇشقا . ئهرزىيهت —چۈنكى كۆپچىلىك ئالدىدىكى نهسىههت، ئۇرۇشقا بولمايدۇ

، دادىسى بوۋىسىدىن رىۋايهت قىلىشىچه، ئهمرى ئىبنى شۇئهيىب دادىسىدىنبالىلىرىڭالرنى يهتته ياشتا ناماز :"مۇنداق دېگهن ئىدى هلهيهىسساالمئ رەسۇلۇلالھ

".ئون ياشتا ناماز ئوقۇمىسا ئۇرۇڭالرۋە ئۇالرنى ئايرىم ياتقۇزۇڭالر، ئوقۇشقا بۇيرۇڭالر . )ئهبۇ داۋۇد رىۋايهت قىلغان(

ماڭا ئون بهش هلهيهىسساالمئ رەسۇلۇلالھ، مۇئاز رەزىيهلالھۇ ئهنهۇ مۇنداق دەيدۇكۆيدۈرۈلسهڭمۇ ، ئۆلتۈرۈلسهڭمۇ :"مۇنداق دېگهنئۇ ، سۆزنى ۋەسىيهت قىلغان ئىدى

مۈلكۈڭدىن ئايرىلىشقا بۇيرۇغان -چاقاڭ ۋە مال -باال؛ غا شېرىك كهلتۈرمهاللهھېچقاچان بىر ۋاخ پهرىز نامازنى قهستهن تهرك ؛ ئاناڭنى قاقشاتما -تهقدىردىمۇ ئاتا

زىممىسى نىڭ الله چۈنكى قهستهن بىر پهرىز نامازنى تاشلىغان ئادەمدىن؛ قىلما. ھهرگىز ھاراق ئىچمه چۈنكى ئۇ بارلىق رەزىللىكنىڭ باشالمچىسى. ئۈزۈلىدۇ

بارلىق . نىڭ غهزىپى چۈشىدۇاللهچۈنكى گۇناھالر تۈپهيلى ، گۇناھالردىن ساقالنسهن ئارىسىدا بار ، كىشىلهر ھاالك بولغان ئهھۋالدىمۇ جهڭ مهيدانىدىن قېچىپ تاشلىما

بارنى سهرپ باللىرىڭغا قولۇڭدا -خوتۇن. ايىڭدا چىڭ تۇركىشىلهرگه ئۆلۈم يهتسه جئىمام ( ".ھهققىدە ئاگاھالندۇر اللهئۇالرنى ، ئۇالردىن ئهدەپ ھاسىسىنى كۆتهرمه، قىل

. )ھهدىس -21060 ،ئهھمهد رىۋايهت قىلغانبىرەر ياش باال ئۇالنىڭ ئالدىدا سۆز قىستۇرۇپ ، ياشتا چوڭ ئاقساقال ئادەملهر باركى

شۇنىڭ ، دەپ جېكىلهيدۇ !"چوڭالر بار جايدا ئاتىكاچىلىق قىلماڭالر :"ال ئۇنىڭغاقالسىھهقىقهتنى قوغداشقا ، بىلهن بۇ باال ئۆز كۆز قارىشىنى يۈرەكلىك ئوتتۇرىغا قويالمايدىغان

غا دەۋەت قىلىشتا ئاجىزلىق قىلىدىغان ئادەم بولۇپ الله جۈرئهت قىاللمايدىغان ۋەئۆزىنى ئىپادىلىيهلمهيدىغان ۋە كولىكتىپقا ، ىجهزلىكئىچ م، پاسسىپ، ئۆسىدۇ

162 ئىززەت . ئاكتىپلىق بىلهن ماسلىشالمايدىغان ئادەم بولۇپ ياشايدۇ

ئۇنى ئۈلگه ، رەسۇلىمىز مۇھهممهد ئهلهيهىسساالمغا قاراپ، ئۇالرغا ئېيتىمهنكى رەسۇلۇلالھ:"سهھىل ئىبنى سهئىد رەزىيهلالھۇ ئهنهۇ مۇنداق دەيدۇ !قىلىڭالر

رەسۇلۇلالھ، ئۇنىڭدىن ئىچتى، ا بىر قاچا ئىچىملىك كهلتۈرۈلگهن ئىدىسساالمغهلهيهىئنىڭ ئوڭ تهرىپىدە شۇ سورۇندىكىلهرنىڭ ياشتا ئهڭ كىچىكى بولغان بىر هلهيهىسساالمئ

ھېلىقى هلهيهىسساالمئ رەسۇلۇلالھ، سول تهرىپىدە ئاقساقالالر ئولتۇراتتى، باال بار ئىدىدەپ "قاچىنى چوڭالرغا بېرىشىمگه رۇخسهت قىالمسهن؟، ھهي باال :"بالىغا قاراپ

سىزدىن ئاشقان نهرسىنى ھپچ كىمگه بېرىشنى !ئى رەسۇلۇلالھ:"ئۇ باال، سورىغان ئىدىشۇنىڭ بىلهن ھېلىقى هلهيهىسساالمئ رەسۇلۇلالھ، دەپ جاۋاب بهردى "خالىمايمهن

. )بۇخارى رىۋايهت قىلغان( "قاچىنى ئۇ بالىغا بهردى !داشلىرىمقېرىن

ھهتتا بىر توپ :رەسۇلىمىز مۇھهممهد ئهلهيهىسساالمنىڭ ئادالهتپهرۋەرلىكىگه قاراڭالر هلهيهىسساالمئ ئاقساقالالر ئارىسىدىكى كىچىك بىر باال بولغان ئهھۋالدىمۇ رەسۇلۇلالھ

بىز نېمه ئۈچۈن بهزىدە بالىلىرىمىز ۋە ياشلىرىمىزنىڭ ... نوپۇزغىال ئېتىبار بهرمىگهن !غورۇرىنى ئۆلتۈرىمىز؟؟ - ەتئىزز

، ھۆكۈمهت خىزمهتچىسى ھاجىتى چۈشۈپ كهلگهنلهرنى كۆزەگه ئىلمايدۇ* ئېچىنىش -ھهسرەت، قايغۇغا پاتقان ھالدا -ھاجهتمهن كىشى ئۇنىڭ ئالدىدىن غهم

چۈنكى . بهلكىم ئۇنىڭ ئىشخانىسىدىن چىقىپال يىغالپ تاشاليدۇ، ئىچىدە قايتىپ چىقىدۇئۇنىڭ سىياقىدىكى ئادەملهر ھاجهتمهنگه ئورۇنسىز قوپاللىق قىلىپ بۇ خىزمهتچى ۋە

ئۇنداقالر باشقىالرغا قىلغان ھاقارەتلىك مۇئامىلىسىگه ، قاتتىق ھاقارەتلىگهنشۇڭا ھاجهتمهنلهرگه ، نىڭ جازاسىغا ئۇچرايدىغانلىقىنى ئۇنتۇپ قېلىشقاناللهقارىت

، ىيىپ تۇرۇپ ئۇالرنى خار كۆرگهنھوم، چوڭچىلىق بىلهن گىدىيىپ، تهكهببۇرلۇق بىلهنقاتتىق خار اللهنىڭ بهندىلىرىنى خار كۆرگهنلهرنى الله، بۇ كاساپهت ئۇنتۇپ قالغانكى

. قىلىدىغانلىقىنى بىلمىگهن :ئۇنداقالرغا ئېيتىمهن

دىن دىگهن ياخشى مۇئامىله ئىكهنلىكىنى ئۇنتۇپ قالدىڭمۇ؟دىغانلىقىنى يادىڭدىن چىقىرىپ نىڭ خار قىلىاللهبهندىلهرنى خار كۆرگهنلهرنى

تاشلىدىڭمۇ؟جۈملىدىن ، چوڭ ھهممه نهرسهڭدىن ھېساپ ئالىدىغانلىقىنى - سېنىڭ ئۇششاق الله

163 ئىززەت باشقىالرنىڭ ھاجىتىنى ئورۇنداش بهدىلىگه سهن دۆلهتتىن ئالىدىغان مائاشىڭدىنمۇ

!دىن قورقمامسهن؟اللهبۇ ھهقته ھېساپ بېرىدىغانلىقىڭنى ئۇنتۇپ قالدىڭمۇ؟تائاال كىشىلهرنىڭ ھاجىتىنى راۋا قىلىپ بېرىدىغانالرغا زور ئهجىر ئاتا الله

قىلىدىغانلىقىنى ئاڭلىمىغانمىدىڭ؟ :"ھهزرىتى ئبنى ئۆمهر رەسۇلۇلالھنىڭ مۇنداق دېگهنلىكىنى بايان قىلغان

ئهڭ ياخشى ، اللهغا ئهڭ سۆيۈملۈكتۇراللهكىشىلهرگه ئهڭ مهنپهئهتلىك ئادەمياكى ئۇنىڭ قىيىچىلىقىنى ھهل ، بىر مۇسۇلماننى خوشال قىلىشتۇر كۆرىدىغان ئىش

بىر ، ياكى ئۇنىڭ ئاچلىقىنى تۈگىتىشتۇر، ياكى ئۇنىڭ قهرزىنى ئادا قىلىشتۇر، قىلىشتۇرمۇسۇلمان قېرىندىشىمنىڭ ھاجىتىنى راۋا قىلىش ئۈچۈن مېڭىش مهن ئۈچۈن مهسجىدته

ئۇنىڭ ، اللهكى غهزىپىنى بېسىۋالساكىم، بىر ئاي ئېتكاپ قىلغاندىن سۆيۈملۈكتۇر، كىمكى ئۆزى بىر ئىش قىالاليدىغان ھالهتته ئاچچىقىنى يۇتسا، ئهيىبىنى ياپىدۇ

كىمكى بىر مۇسۇلمان ؛ ئۇنىڭ قهلبىنى رازىلىققا تولدۇرىدۇاللهقىيامهت كۈنى تائاال قهدەملهر تېيىلىپ ، اللهقېرىندىشىنىڭ ھاجىتى ئۈچۈن مېڭىپ ئۇنى راۋا قىلسا

يامان ئهخالق خۇددى . توختىمايدىغان كۈندە ئۇنىڭ قهدەملىرىنى مۇستهھكهم قىلىدۇ، ئالبانى، سهھىه ھهدىسلهر توپلىمى( "سىركه ھهسهلنى بۇزغاندەك ئهمهلنى بۇزىۋېتىدۇ

. )ھهدىس -176شۇنىڭ ، تىلالپ ئۇنىڭغا ناھهقچىلىك قىلىدۇ، بىر خىزمهتچىنى باشلىقى ھاقارەتلهپ*

ئۇنىڭغا گهپ :"مهتچى پۈتۈنلهي بىچارىلىك ۋە يۈرەكسىزلىك بىلهنبىلهن بۇ خىز . دەيدۇ "بولمىسا قورسىقىمنى باقالماي قالىمهن، قايتۇرۇپ بىرەر ئېغىز سۆز قىاللمايمهن

-ئىززەت !سېنىڭ ئىززەت ھۆرمىتىڭ قورساق بېقىشتىن مۇھىم، ئۇنىڭغا دەيمهنكى - ھۆرمهت، ھهرگىز ئهكىسچه ئهمهس، رەكھۆرمىتىمىز جان بېقىشنىڭ كاپالىتى بولىشى كې

ھاقارەتلىك !شهرەپلىك ۋە بهخىتلىك ھاياتنى يوقاتقانلىقتۇر -غورورىنى يوقىتىش پاك . ھايات ئاچ قورساق ياشاشتىنمۇ يامان

زېمىنلىرى تارتىۋېلىنسىمۇ بۇنىڭغا رازى بولۇپ -ئۇلۇغ نهرسىلىرى ۋە يهر - مۇقهددەسغان زېمىنلىرىغا ۋە ئۆلتۈرۈلگهن ئوغالنلىرىغا باش ئىگهللىۋېلىن، قاراپ تۇرىدىغان

-چوقۇم دۈشمهنلىرى ئالدىدا ئىززەت )خهلق( قاتۇرۇپ كهتمهيدىغان بىر ئۈممهت . زار ۋە بىچارە ئۈممهت ھېساپلىنىدۇ - قىممىتىنى يوقاتقان ھهيۋىسىز خار، ھۆرمىتىنى

ىكارغا بهرگهن زېمىن ۋە ئوغالنلىرىنىڭ قېنىنى ب -يهر، مۇقهددەس نهرسىلىرىنى !ئۈممهتنىڭ نهدىمۇ ھۆرمىتى بولسۇن؟

164 ئىززەت ئۆز، ئۇالرنىڭ قهدرىنى بىلسىمۇ، چهت ئهللىك مۇتهخهسىسلهرنى ھۆرمهتلهپ

. يۇرتىنىڭ ئوخشاش سهۋىيهدىكى مۇتهخهسىسلىرىنى ھۆرمهتلىمهيدىغان شىركهتلهر بار، غىنى يادىمدابىر قېتىم ھاۋا ئارقىلىق سهپهرگه چىققىنىمدا ئايروپىالن كېچىكىپ قال

شۇ چاغدا ئايروپىالن خىزمهتچىلىرى كېلىپ چهت ئهللىك يولۇچىالرغا پايپېتهك بولۇپ ۋەتهنداشلىرىغا ، مۇسۇلمان يولۇچىلىرىغا پهرۋامۇ قىلىپ قويمىغان ئىدى، ئۆزرە ئېيتسىمۇ

ئۇالرغا بىرەر ئېغىز ئۆزرە ياكى كهچۈرۈم سۆزى قىلىشمىغان ، قىلچه ئهھمىيهتسىز قاراپقىممىتىمىزنىڭ يوقلىقىنى ھېس قىلغان - ئۆز زېمىنىمىزدىمۇ قىلچه قهدىر، شۇ پهيتته، ىئىد

. . . ئىدىمھۆرمهت -باشقىالردىن قانداقمۇ ئىززەت، بىرىمىزنى خار كۆرىۋاتقان يهردە -بىز بىر

!كۈتهلهيمىز؟ . . . !دە -دېگهن مۇشۇ "شمهنگه مۈشۈكۈد، ئۆزىگه بۆرە" ھهقىقهتهنمۇغورۇر ئۇرۇقىنى -بالىلىرىمىزنىڭ قهلبىگه ئىززەت، ئهۋالدلىرىمىز !رىمقېرىنداشلى

!تىكهيلىمۆئمىننىڭ ، بىچارىلىققا قارشى تۇرسىمۇ، ھاقارەتلىنىشكه، ئىسالم دىنىمىز خارلىنىشقا

- نېمه ئۈچۈن مۇشۇنداق ئادەمنى غهم، ئهڭ مۇھىم سۈپهتلىرىدىن بىرى ئىززەت بولسىمۇ !قا سالىدىغان مىسالالر جىق؟خورلۇق، ئهلهمگه، قايغۇغا

بويسۇنۇش يهرشارىنىڭ ۋە ھايۋانالرنىڭ ، باش ئېگىش !قېرىنداشلىرىمباش ئهگدۈرۈپ ، بهندىلىرىگه بويسۇندۇرۇپ بهرگهن الله ئۇالرنى، سۈپهتلىرىدىندۇر

ئۇالر ئۈچۈن ھايۋانالرنى قۇدرەت ، ئۇالر بىلمهمدۇكى {:تائاال دەيدۇكى، اللهبهرگهنھايۋانالرنى ، ئۇالر ھايۋانالرنى باشقۇرۇپ تۇرغۇچىالردۇر، خهلق ئهتتۇق قولىمىز بىلهن

}.بهزىسىنى يهيدۇ، ئۇالر ھايۋانالرنىڭ بهزىسىنى مىنىدۇ، ئۇالرغا بوي سۇندۇرۇپ بهردۇق . )ئايهتلهر - 72 -71، ياسىن سۈرىسى(

بويسۇنۇش پهقهت مۆئمىنلهر ئۆزئارا مۇئامىله قىلغان بىر ھالهتته، باش ئېگىشچۈنكى مۆئمىن ئۆز قېرىندىشى ئالدىدا ، مۆئمىننىڭ سۈپهتلىرى قاتارىدا بوالاليدۇ

. مۇاليىم بولىشى الزىم، كهمتهر ، اللهسىلهردىن كىمكى مۇرتهد بولىدىكهن !ئى مۆمىنلهر{ :تائاال دەيدۇكى الله

ه مۆئمىنلهرگ، نى سۆيىدىغاناللهئۇالرمۇ ، ئۇالرنى سۆيىدىغان الله )ئۇنىڭ ئورنىغا(نىڭ يولىدا جىهاد قىلىدىغان ۋە ماالمهت ، اللهكاپىرالرغا شهپقهتسىز، كۆيىنىدىغان

بۇ سۈپهتلهر بىلهن (. قىلغۇچىنىڭ ماالمىتىدىن قورقمايدىغان بىر ئۈممهت كهلتۈرىدۇ

165 ئىززەت خالىغان كىشىگه ) بهندىلىرىدىن( ئۇنى )الله(، نىڭ پهزلىدۇركىالله )سۈپهتلىنىش

- 54، مائىد سۈرىسى( .}ھهممىنى بىلگۈچىدۇر) الله(، ڭرىدۇركه) پهزلى(نىڭ الله. بېرىدۇ . )ئايهت

نىڭ مۇنداق دېگهنلىكىنى رىۋايهت هلهيهىسساالمئ ئىبنى مهسئۇد رەسۇلۇلالھچىقىشقاق ۋە كىشىلهرگه يېقىن ئادەمنىڭ دوزاخقا ، مۇاليىم، ھهر بىر كهمتهر :"قىلىدۇ

. )ھهدىس - 3742، قىلغان ئىمام ئهھمهد رىۋايهت( ".كىرىشى ھارام قىلىنغان !قېرىنداشلىرىم

ھاقارەت ۋە ئار نۇمۇسنى ، خارلىق، غورۇرلۇق ئىدى -بۇرۇنقى ئهرەبلهرمۇ ئىززەت هلهيهىسساالمئ رەسۇلۇلالھ، ھهزرىتى ئائىشهدىن رىۋايهت قىلىنىدۇكى. قوبۇل قىلمايتتى

انلىقىنى قهۋمىڭ نېمىشقا كهئبىنىڭ ئىشىكىنى ئېگىز كۆتىرىپ ئورناتق :"ئۇنىڭغا رەسۇلۇلالھ، دەپ جاۋاپ بهرسهم "ياق :"مهن، ئائىشه دەيدۇكى، دېگهن "بىلهمسهن؟

ئۇالر خالىغان كىشىلهرال كىرەلىسۇن دەپ شۇنداق :"مۇنداق دېدى هلهيهىسساالمئكىرەي دەپ ، يۇقۇرى چىقىشقا يول قويسىمۇ، بىرەرسى كىرمهكچى بولۇپ قالسا. قىلغان

. )مۇسلىم رىۋايهت قىلغان( ".ئۇ چۈشۈپ كېتهتتى، دە - تتىقالغان چاغدا ئىتتىرىۋېته !قېرىنداشلىرىمغورۇرىنى دەپ پهقهت خالىغان ئادەملهرنىال بۇ بهيتۇلالھقا - ئۇالر ئىززەت

. كىرگۈزەتتىغورۇرىنى قايتا تىكلهپ بېرىشىنى -دىن ئىسالم ۋە مۇسۇلمانالرنىڭ ئىززەتالله !تىلهيلىقۇددۇس ئىشىكىدىن مۇسۇلماندىن باشقىسى كىرمىسه ، دىن تىلهيمىزكىاللهبىز قانداق ئىسالم يۇرتىغا كىرىدىغانالر پهقهت مۇسۇلمانالرنىڭ قوشۇلىشى ۋە ھهر، ئىكهن

!رۇخسىتى بىلهن كىرسىكهن - كىتاب، تائهت ئىززىتىنى، نىڭ ۋە ئۇنىڭ رەسۇلىنىڭ رازىلىقىنى كۆزلهيدىغانالله

غا ھهقىقى ئىشىنىش ، اللهنى چىڭ تۇتۇش ئىززىتىنىنىڭ دىنىاللهسۈننهتكه اليىق ھالدا ، نىڭ دۈشمهنلىرىنى ھېيىقتۇرىدىغان؛ اللهۋە مۇستهھكهم تهۋرەنمهس ئىشهنچ ئىززەتنى

كۆرەڭلىكلىرىنى يهر بىلهن يهكسان ، ئۇالرنىڭ يامانلىقلىرىنى، خار قىلىدىغان . لهيمىزدىن تىاللهقىلىدىغان ھهقىقى ئىززەتنى قايتا قولىمىزغا بېرىشىنى

، ھۆرمىتىمىز شهخس ۋە ئۈممهت مىقياسىدا چوقۇم قايتا تىكلىنىشى كېرەك - ئىززەتشهخىسمۇ ئىززىتىنى قايتىدىن قولىغا ئېلىشى ، ئۈممهت ئىززەت ئىچىدە بهرپا بولۇشى

166 ئىززەت . الزىم

ئىززەت مهنبهسى

ۇشۇ ئۇ چوقۇم م، كىمكى ھهقىقى ئىززەتنى خالىسا:ئىززەتنىڭ پهقهتال بىر مهنبهسى بار !مهنبهگه ئىلتىجا قىلماي ئامال يوق دەل مۇشۇ بىردىنبىر ئۇلۇغ، مهنبهگه قايتىشى كېرەك

پۈتمهس - تۈگىمهس، مهڭگۈ خورىماس، ھهقىقهتهنمۇ ئۇ بىردىنبىر مهنبهدۇرباشقا ، ھېچكىم ئاجىزلىتالمايدىغان، ھېچكىم زىيان سااللمايدىغان؛ مهنبهدۇر

ئۇ بولسىمۇ ئهزىز ھهم !ۈشمهيدىغان مهنبهدۇرھېچكىمدىن كۈچ تولۇقالشقا ھاجىتى چ !دۇراللهبارلىق ئىززەت ۋە قۇدرەتنىڭ مهنبهسى يالغۇز ، ئىززەت ئاتا قىلغۇچى

غا اللهبارلىق ئىززەت ، شهرەپ ئىزدەيدىكهن - كىمكى ئىززەت{ :تائاال دەيدۇكى الله )ئايهت -10فاتىر سۈرىسى (} !مهنسۇپتۇرپادىشاھلىقنىڭ ئىگىسى بولغان ئى "، ئېيتقىنكى{ :تائاال مۇنداق دەيدۇاللهيهنه

خالىغان ئادەمدىن پادىشاھلىقنى ، خالىغان ئادەمگه پادىشاھلىقنى بېرىسهن!الله؛ خالىغان ئادەمنى خار قىلىسهن، خالىغان ئادەمنى ئهزىز قىلىسهن؛ تارتىپ ئالىسهن

مىگه سهن ھهقىقهتهن ھهم، سېنىڭ قولۇڭدا )خهزىنىسى( ھهممه ياخشىلىقنىڭ . )ئايهت -26، ئال ئىمران سۈرىسى(} !"قادىرسهن

ئىززەتنىڭ اللهبۇ يهر يۈزىدە ئاسمانالر ۋە زېمىننىڭ ئىگىسى بولغان يالغۇز بىرال . ئىگىسىدۇرمۆئمىنلهرگه نىڭ پهيغهمبىرىگه ۋە، اللهغااللهئىززەت { :تائاال دەيدۇكى الله . )ئايهت -3، ۇن سۈرىسىمۇنافىق(} لېكىن مۇناپىقالر بىلمهيدۇ، مهنسۇپ

!قېرىندىشىمدېمهك ، دەيسىز!" سىزنى ئهزىز قىلسۇنالله :"دوستىڭىزغا دۇئا قىلماقچى بولغىنىڭىزدا

چۈنكى ئۇالر ، يهر يۈزىدىكىلهر ئۆز ئىززەتلىرىگه ئىگه ئهمهس، دىن كېلىدۇاللهئىززەت . نىڭ ئىلكىدىكىلهردۇراللهھهممىسى بارلىق ، ئىززەت ئاتا قىلغۇچى، ئهزىز :"رىدانىڭ گۈزەل ئىسىملىرى قاتاالله

. بار "مۈلۈكنىڭ ئىگىسىنى ، اللهئۇنى خالىغان ئادەمگه ئاتا قىلىدۇ، تائاال ئىززەتنىڭ ئىگىسىدۇر للها اشۇڭ

. شهرەپنى ئېلىۋېتىدۇ - قويۇپ ئۆزىنى بهندىلهرگه خار قىلىپ بهرگهنلهردىن ئىززەت . رنىڭ ئىگىسىدۇرتائاال ئاسمانالر ۋە زېمىنال اللهچۈنكى

167 ئىززەت !قېرىندىشىم

، ئۇ بۈگۈن ئهزىز بولغان تهقدىردىمۇ، ئهگهر سهن مهلۇم بىر ئىنسانغا ئىلتىجا قىلساڭبۈگۈن ؛ ئهته يوقسۇل بولۇپ قالىدۇ، بۈگۈن باي بولغان تهقدىردىمۇ، ئهته خار بولۇپ . ئهته ئۆلۈپ كېتىدۇ، تىرىك بولسىمۇ

ئاجىز ئاجىزغا قسۇل يوقسۇلغا ئىلتىجا قىالمدۇ؟يو بىچارە بىچارىگه ئىلتىجا قىالمدۇ؟ ئىلتىجا قىالمدۇ؟

سۇغا غهرق بولغان ئادەم يهنه بىر غهرق بولغان ئادەمگه ئېسىالمدۇ ياكى ئۆزىنى !قۇتۇلدۇرااليدىغان بىرسىگه ئېسىالمدۇ؟

يوقىلىۋاتقان كىشى يوقىلىۋاتقان كىشىگه ئېسىالمدۇ ياكى مهڭگۈلۈك تىرىك زاتقا !ۇ؟ئېسىالمد

!قېرىندىشىمئۇنىڭغا ، غا يۈزلهنگىناللهئۇنداقتا ، ئهگهر سهن ئىززەتنى خااليدىغان بولساڭ

!ئۇنىڭغا ئىشهنگىن !ئۇنىڭغا تايانغىن، ئۇنىڭغا تهۋەككۈل قىلغىن، ئىلتىجا قىلغىنبارلىق ئىززەت ، شهرەپ ئىزدەيدىكهن -كىمكى ئىززەت{ :تائاال مۇنداق دەيدۇالله

)ئايهت -10، فاتىر سۈرىسى(} !غا مهنسۇپتۇراللهبارلىق ئۇالر كاپىرالرنىڭ قېشىدىن ئىززەت ۋە قۇدرەت تهلهپ قىالمدۇ؟{ :اللهيهنه

. دەيدۇ )ئايهت -139، نىسا سۈرىسى(} !غا مهنسۇپاللهئىززەت ۋە قۇدرەت :پهيالسوپ شائىر ئېيتقان، بىر نهسىههتچى

، رسۈپهتلىك زاتنىڭ ھىمايىسىدە ئىززەت با "ئهزىز" !ئۇنى خار اللهقىالر ، تېۋىنسا قۇلالرغا كىم

، مهنپهئهت كۆزلهپ - كىمكى بىرەر خىزمهتكه ياكى ئۇنىڭ خوجايىنىغا قارىتا پايدا -نىڭ بۇيرۇقاللهچهكلىمىلىرىنى -ئۇنىڭ بۇيرۇق، قورساق بېقىش ئۈچۈن تېۋىنىپچۈنكى . دەمدۇرگۇناھكار ۋە پهس ئا، ئۇ چوقۇم نادان، چهكلىمىلىرىنىڭ ئالدىغا قويسا

مهن خىزمهتنىڭ :"خىزمهت ئۈچۈن بىچارە ھالهتكه چۈشۈپ قالغان ئادەمنىڭ . دېگهنلىكىنى ئۇچرىتىسهن "قۇلىمهن

:مهن ئۇنىڭغا دەيمهنشۇنىڭدا مهڭگۈ بىچارە ھالهتكه !غورۇرىڭنى تىله -ئارقىلىق ئىززەتاللهئۇلۇغ

بهلكى سهن ئۇلۇغ ، سهنسهن ھهرگىزمۇ خىزمهتنىڭ قۇلى ئهمهس؛ چۈشۈپ قالمايسهن .!نىڭ قۇلىسهنالله

168 مۇسۇلمانالر ئارىسىدىكى قٻرىنداشلىق

مۇسۇلمانالر ئارىسىدىكى قېرىنداشلىق

مۇقهددىمه

، ئۇنىڭدىن ياردەم تىلهيمىز، ئۇنى ماختايمىز، غا خاستۇراللهساناالر - ھهمدۇنهپسىمىزنىڭ يامانلىقىدىن ۋە ئهمهللىرىمىزنىڭ ، ئۇنىڭدىن مهغپىرەت تىلهيمىز

ادەمنى ھېچكىم ھىدايهتكه باشلىغان ئ الله. غا سېغىنىمىزاللهيامانلىرىدىن ! ئازدۇرغان كىشىنى ھېچكىم ھىدايهت قىاللماس ، اللهئازدۇرالماس

ساالملىرىمىز ھهر دائىم ئۈزۈلمهستىن - دۇئايى، كۈندۈز ئالمىشىپال تۇرىدىكهن -كېچهنىڭ تاللىغان ئهڭ ياخشى بهندىسى ۋە ئهلچىسى بولغان مۇھهممهد الله

بارلىق ئۇلۇغ پاك ، بار ئائىله تاۋاباتلىرىغائۇنىڭ پاك ۋە بىغۇ! ئهلهيهىسساالمغا بولسۇنتهبىئهتلىك ساھابىلىرىگه ۋە ئۇالرغا قىيامهتكه قهدەر ئهگىشىپ ياخشى ئىزلىرىدىن

! ماڭغانالرغا بولسۇن :مهقسهتكه كهلسهك

، ماالمهت - سۆكۈش، ئاداۋەت -مۇشۇ كۈنلهردە مۇسۇلمانالر ئارا يۈز بېرىۋاتقان ئۆچ... پېتىشماسلىق، تارتىش - تاالش، يۈز ئۆرۈش -ىنىشپارچىل، تهپرىقه بۆلۈنۈش

169 مۇسۇلمانالر ئارىسىدىكى قٻرىنداشلىقكېلىشهلمهسلىكنى تاشالپ -قاتارلىقالرنىڭ ھهممىسى بىزنىڭ بۇنداق بىرلىشهلمهسلىك

پۇرسهت قولدىن كېتىپ ۋاقىت ؛ بۇرۇلۇش ھاسىل قىلىشىمىز زۆرۈرلىكىنى كۈتىۋاتماقتاكۆچهتلىرىنى قايتىدىن ئۆتۈشتىن ئلگىرى دىللىرىمىزغا ساغالم ئهقىل ۋە قېرىنداشلىق

تهرەپكه قايتىشنى اللهئۇلۇغ كهچۈرۈمچان ؛ يىلتىز تارتقۇزىشىمىزنى تهلهپ قىلماقتاكېلىشهلمهسلىكنى چۆرۈپ تاشلىشىمىزنى - ياتلىشىش، ئاداۋەت -ئۆچمهنلىك، تېزلىتىپ

، ئاخىرەتته - دۇنيا، غا تهزەررۇ قىلىپ يالۋۇرۇپ دۇئا قىلىپ؛ اللهتهقهززا قىلماقتاگورۇھۋازلىق ، بۆلىنىش، ھاقارەت، مۇسۇلمانالرنى خارلىق، لمانالرنى ئهزىز قىلىشنىمۇسۇ

-كۈچ، يۈكسهكلىك -مۇسۇلمانالرنى دۇنيادا ئىززەت، ۋە چۈشكۈنلىكتىن قۇتۇلدۇرۇشىنىئاخىرەتته بۈيۈك جهننهتلهردە تۇرۇشقا ۋە دوزاختىن قۇتۇلۇشقا ، قۇۋۋەتكه تولدۇرۇپ ! ... تىلىشىمىزنى دەۋر ھهم تهقهززا قىلماقتا دىناللهمۇشهررەپ قىلىشىنى

بۇنداق تهقهززا ۋە ئاگاھالندۇرۇش سىگىنالى ئۇلۇغ ئىالھى ئىسالھات ۋە ئۆزگهرتىش }ئۇالرنى ئۆزگهرتىپ قويمايدۇ، اللهبىر قهۋم ئۆزلىرىنى ئۆزگهرتمىگىچه {نىزامى بولغان

بىز بۇ ئۇلۇغ دەستۇر . هئايىتىگه كۆرە بارلىققا كهلمهكت) ئايهت -11 رەئد سۈرىسى(ئۆزى ساقالپ قالغان ئاز بىر قىسىم كىشىلهردىن باشقا ، اللهنوقتىسىدىن قارىغىنىمىزدا

نۇرغۇن ئىنسانالرنىڭ روھى دۇنياسىدا ئهۋج ئېلىشقا باشلىغان خهتهرلىك بىر مهسىلىنى لۈنىش ۋە بۆ، ئارا تهپرىقه -ئۆز، يهنى مۇسۇلمانالرنىڭ روھى دۇنياسى بۇزۇلۇپ، بايقايمىز

. چۈشكۈنلىشىشنىڭ بارغانسىرى كۈچىيىپ كهتكهنلىكىنى كۆرىمىز گوروھۋازلىققىممهتكه -قهدىر، ئاخىرەتته بهخىتلىك - دۇنيا، شۇڭا باشتا ئېيتىپ ئۆتكىنىمىزدەك

، تولغان ھاياتقا ئېرىشىش ئۈچۈن يۇقۇرقىالرنى ئۆزگهرتىشنىڭ زۆرۈرلىكىنى تهكىتلهيمىز، قېرىنداشلىق، للىقنى جىددى ھالدا ئىسالھ قىلىپ ۋە ئۆزگهرتىپبۇنداق ئېچىنىشلىق رېئا

غهلبه ۋە مۇسۇلمانالرنىڭ ئۆز ئورنىغا چىقىش ، قهددىنى كۆتۈرۈش، ئىززەت، ئىتتىپاقلىقئاساسىغا قۇرۇلغان پارالق ۋە ئۇلۇغ يېڭى رېئاللىقنى ۋۇجۇدقا چىقىرىش ئۈچۈن

. تىرىشماقتىمىزرەئد ( }ئۇالرنى ئۆزگهرتىپ قويمايدۇ، اللهگىچهبىر قهۋم ئۆزلىرىنى ئۆزگهرتمى{

)ئايهت -11 سۈرىسىپۈتۈن ئىسالم ئۈممىتىگه قارىتا قهلبىڭدىكى ئۆچمهنلىكنى چىقىرىپ ! قېرىندىشىم

! تاشلىغىن، بىر يېزىدا، بىر ئىمارەتته، مهن بۇ سۆزلهر ئارقىلىق مۇسۇلمانالر ئارىسىدا بىر ئائىلىدە

، اللهسۆيگۈ، ياخشىلىق، پۈتۈن ئىسالم دۇنياسى مىقياسىدا، دابىر رايون، بىر مهملىكهتته

170 مۇسۇلمانالر ئارىسىدىكى قٻرىنداشلىق ، اللهيولىدىكى قېرىنداشلىق ۋە ساغالم ئېتىقاد ئۇرۇقىنى تېرىشنى مهقسهت قىلىۋاتىمهن

ئارا -ئۇالر ئۆز، ئۇالرنىڭ دىللىرىدىكى دۈشمهنلىكنى چىقىرىپ تاشاليمىز{ :دەيدۇكىھىجىر ( .}بىرىگه قارىشىپ ئولتۇرىدۇ -ىرقېرىنداش بولغان ھالدا تهختلهر ئۈستىدە ب

. )ئايهت -47سۈرىسى بىرىنى -رەسۇلىمىز مۇھهممهد ئهلهيهىسساالم ئۈممىتىگه نۇرغۇن ھهدىسلىرىدە بىر

يولىدا ئۆز ئارا قېرىنداشلىق ۋە ئىتتىپاقلىق مۇناسىۋىتىنى ، اللهسۆيۈشنى . قايتا تاپىلىغان ئىدى -قهلىبلىرىنى ساپ ۋە پاكىز تۇتۇشنى قايتا، مۇستهھكهملهشنى

شامدىكى دەمهشىق مهسجىدىگه " :ئهبۇ ئىدرىس خهۋالنى مۇنداق دەيدۇئهتراپىدىكى ، قارىسام چىشلىرى سهدەپتهك ئاپئاق بىر يىگىت بار ئىكهن، كىرگهنىدىم

، ئۇنىڭ ئالدىغا كېلىپ سوراپ، تارتىش قىلىپ قالسىال -كىشىلهر بىرەر مهسىلىدە تاالشئۇنىڭ كىملىكىنى سورىغان . قانائهت ھاسىل قىلىشىپ قايتىشىدىكهن ئۇنىڭ پىكرىدىن

ئهتىسى بولغاندا چاشكا ۋاقتىدا . بۇ مۇئاز ئىبنى جهبهل ئىكهنلىكىنى ئېيتىشتى، ئىدىمئۇنى ناماز ، ئۇ يىگىت مهندىن بۇرۇن كېلىپ بولغانىكهن، مهسجىتكه كهلسهم

ى ئوقۇپ بولغىچه كۈتۈپ تۇردۇم ۋە شۇنىڭ بىلهن ئۇ نامىزىن، ئوقۇۋاتقان ھالدا كۆردۈممهن ، بىلهن قهسهمكى الله' :مهن ئۇنىڭغا، ئۇدۇل ئالدىغا بېرىپ ئۇنىڭغا ساالم قىلدىم

' :مهن، دەپ سورىدى' ئۈچۈنمۇ؟الله' :ئۇ. دېدىم' ئۈچۈن ياخشى كۆرىمهناللهسېنى ' :مهنمۇ جاۋابهن، دېدى' ئۈچۈنمۇ؟الله' :ئۇ يهنه قايتىالپ. دېدىم' ئۈچۈناللهئۇ مېنىڭ چاپىنىمنىڭ پېشىدىن تۇتۇپ ئۆزىگه تارتتى ۋە مۇنداق . دېدىم '!ئۈچۈنالله

نىڭ مۇنداق ئهلهيهىسساالم مهن رەسۇلۇلالھ! سىزگه خۇشخهۋەر بولسۇن' :دېدىمېنى دەپ ياخشى " :تائاال مۇنداق دەيدۇ الله' :دېگهنلىكىنى ئاڭلىغانمهن

بىرىنى يوقالپ -مېنى دەپ بىر، نالرمېنى دەپ بىر سورۇندا بولغا، كۆرۈشكهنلهربىرىدىن ھېچ نهرسىنى ئايىمايدىغانالر چوقۇم مېنىڭ -مېنى دەپ بىر، تۇرىدىغانالر

. "مۇھهببىتىمگه نائىل بولىدۇ :بۇ ھهدىسته بىر ئاز توختىاليلى

مېنى دەپ بىر سورۇندا بولغانالر ، مېنى دەپ ياخشى كۆرۈشكهنلهر:" تائاالنىڭ اللهنى ياخشى ، اللهدېگهن سۆزىدە "ڭ مۇھهببىتىمگه نائىل بولىدۇچوقۇم مېنى

. سانا ئېيتىدىغانالر كۆزدە تۇتۇلغان -غا زىكرىاللهكۆرگهنلىكتىن بىر سورۇندا توپلىشىپ ھهر دائىم )ئۇنىڭغا رەھمهت قىلسۇنالله( مانا شۇنىڭ ئۈچۈن مهشهۇر زاھىد جۇنهيد

ئۇالرنىڭ قېشىغا ، رى ئۆيىگه كهلسهقاچانكى دوستلى، خىلۋەتخانىسىدا مهشغۇل ئىدى

171 مۇسۇلمانالر ئارىسىدىكى قٻرىنداشلىقسىلهر بىلهن بىر سورۇندا ئولتۇرۇشتىنمۇ ساۋاپلىق :"چىقىپ بىلله ئولتۇراتتى ۋە ئۇالرغا

چۈنكى بۇنداق . دەيتتى "ئىشنى بىلگهن بولسام ھهرگىز قېشىڭالرغا چىقماس ئىدىمىكمهت ھاسىل ھ -تهقۋادار دوستالر ئولتۇرۇشى قهلبنى سۈزۈلدۈرۈشكه ۋە ئاالھىدە ئىلىم

مېنى دەپ ھېچ :"تائاالنىڭالله. قىلىشقا پۇرسهت يارىتىدىغانلىقىدا گهپ يوقبۇنداق كىشىلهر خۇددى ، دېگهن سۆزىگه كهلسهك "نهرسىلىرىنى ئايىمايدىغانالر

نىڭ رازىلىقىنى دەپال جېنى ۋە اللهنىڭ پهقهت رەزىيهلالھۇ ئهنهۇ ئهبۇبهكرى سىددىقبىرىنىڭ ھهرقانداق مۇھىم -بىر، كه ئاتالنغانلىقىدەكمۈلكىنى ئاتاپ ھىجرەت -مال

. ئېهتىياجى ئۈچۈن ئۆز قېرىندىشىغا جېنىنى ۋە ئىقتىسادىنى ئايىمايدىغانالردۇردېگهن سۆزى ئاالھىدە "بىرىنى يوقالپ تۇرىدىغانالر -مېنى دەپ بىر :"تائاالنىڭالله

رازىلىقى ئۈچۈنال ، اللهناپيولىدا ئوراللهقېرىنداشلىق مۇناسىۋەتنىڭ -يېقن دوستلۇقسۆيگۈسى الله. تهسۋىرلىگۈسىز دەرىجىدە ئۇلۇغ بىر روھقا ئىگه بولغانلىقىنى ئىپادىلهيدۇ

ئۈچۈن بولغان بۇ خىل اللهبىرىگه تهلپۈنىدۇ ۋە -تۈپهيلىدىن دوستالرنىڭ قهلبى بىرئىالھى ۋە ئۇچرىشىپ تۇرۇش ئارقىلىق ، بىرىنى يوقلىشىپ -بۈيۈك روھنىڭ تۈرتكىسىدە بىر

مۇھهببىتىگه نائىل -نىڭ سۆيگۈاللهئنسانى سۆيگۈنىڭ كامالىتىنى نامايهن قىلىپ . بولۇش ئۇلۇغ نېئمىتىنى قولغا كهلتۈرۈشىدۇ

مۇھهممهد ئهلهيهىسساالمنىڭ ئۈممىتىدىن ئىبارەت مۇسۇلمانالرنى ! قېرىندىشىم ! نىڭ ياخشى كۆرۈشىگه ئېرىشىسىز، اللهياخشى كۆرسىڭىز

، پاك قهلب، يارەنلىرىڭىز بىلهن بىر سورۇندا بىلله ئولتۇرۇپ - قىدىلىك دوستتوغرا ئهسانا بىلهن -زىكرى، ئىبادەت - گۈزەل ئهخالقىڭىزنى نامايهن قىلغان ھالدا تائهت

ھهدىسلىرىنى ئۆگىنىپ -نىڭ كىتابىنى ۋە رەسۇلىنىڭ سۈننهت، اللهمهشغۇل بولسىڭىزمۆئمىن ! مۇھببىتىگه نائىل بولىسىز -نىڭ سۆيگۈلهالبۇالر ئارقىلىق ، مۇتالىئه قىلسىڭىز

نىڭ الله ئۈچۈن زىيارەت قىلىپ يوقالپ تۇرسىڭىزالله بۇرادەرلىرىڭىزنى -قېرىنداش ! مۇھهببىتىنى قولغا كهلتۈرەلهيسىز -سۆيگۈ

ئارا -رازىلىقىنى دەپ ئۆزاللهرەسۇلىمىز ھهر دائىم پاك قهلب ۋە گۈزەل خۇلق بىلهن ئۈندەپ ، ئۈچۈن ياخشى كۆرۈشۈشكه تهرغىب قىلىپاللهىتىش ۋە قېرىنداشلىق ئورن

. تۇراتتىنىڭ مۇنداق بىر ھهدىسىنى ئهلهيهىسساالم ئهبۇھۇرەيرە رەزىيهلالھۇ ئهنهۇ رەسۇلۇلالھ

، اللهبىر ئادەم باشقا بىر يۇرتتىكى قېرىندىشىنى يوقالپ بېرىپتۇ :"بايان قىلىدۇئۇ ، ا بىر پهرىشتىنى كۈتۈپ تۇرۇشقا بۇيرۇپتۇبۇئادەمنىڭ شۇ يۇرتقا كىرىدىغان يولىغ

172 مۇسۇلمانالر ئارىسىدىكى قٻرىنداشلىقئۇ ، دەپ سوراپتۇ "نهگه بارماقچىسىز؟ :"ئادەم كهلگهن چاغدا پهرىشته ئۇنىڭدىن

:"پهرىشته. دەپتۇ" بۇ يۇرتتىكى بىر قېرىندىشىمنى يوقلىغىلى كهلدىم :"كىشى جاۋابهن :"ئۇ كىشى، هندەپ سورىغان ئىك "ئۇنىڭدا سهن كۆزلهيدىغان بىرەر ئېلىشىڭ بارمۇ؟

:"پهرىشته ئۇنىڭغا، دەپتۇ "ھهققىدىال ياخشى كۆرىمهن اللهمهن پهقهت ئۇنى ، ياقمۇ سېنى اللهيولىدا ياخشى كۆرگىنىڭدەك الله مهن خۇددى سهن ئۇ قېرىندىشىڭنى

"ساڭا ئهۋەتكهن ئهلچىمهن اللهياخشى كۆرىدىغانلىقىنى بىلدۈرۈپ قويۇش ئۈچۈن )قىلغان مۇسلىم رىۋايهت(. دەپتۇ

نىڭ مۇنداق دېگهنلىكىنى ئهلهيهىسساالم ھهزرىتى ئىبنى ئابباس رەسۇلۇلالھيولىدا ، اللهيولىدا دوستلىشىش الله -ئىماننىڭ ئهڭ مۇستهھكهم تۇتقىسى :"ئاڭلىغان

سهھىه (. "يولىدا نهپرەتلىنىشتۇر اللهيولىدا ياخشى كۆرۈش ۋە ، اللهدۈشمهنلىشىش )ھهدىس - 2539 :ىئالبان، ھهدىسلهر توپلىمى

:بۇ ھهدىسكه ئىزاھاتئارا يېقىن -رازى بولىدىغان ئشالرنى قىلىشتا ئۆزالله" يولىدا دوستلىشىش الله"

. ھهمكارلىق ئورنىتىشتۇريامان كۆرىدىغان ۋە چهكلهيدىغان اللهبولسا "يولىدا دۈشمهنلىشىش الله"

ن ئىشالرنى يامان كۆرسىتىش ۋە بىرىگه ناشايا -بىر، ئىشالرنى قىلماسلىقتا ھهمكارلىشىش . دۈشمهنلىرىنى دۈشمهن كۆرۈش قاتارلىقالردۇر اللهنىڭ

ھهققىدە مۇجاھىد ئىبنى ئۆمهرنىڭ "يولىدا نهپرەتلىنىش ، اللهيولىدا سۆيۈش الله"ئهڭ يېقىن بهندىسى بولۇش اللهنىڭسهن بۇ ئارقىلىق :"بۇ سۆزىنى نهقىل قىلغان

قۇرقى سۈپهتنى ھازىرلىغاندىال ئاندىن ئىماننىڭ تهمىنى شهرىپىگه ئېرىشهلهيسهن ۋە يۇ . "تېتىيااليسهن

يولىدا چىڭ تۇرغانالرنى ئۆچ كۆرىدىغان ۋە مۇناپىقلىق اللهدەۋرىمىزدە ئالىم دەپ قارايدىغان -ئاالمهتلىرى مانا مهن دەپ چىقىپ تۇرىدىغان ۋە ئۆزىنى مولال

. ولىدا نهپرەتلىنىش قاتارىغا كىرىدۇي اللهدىن نهپرەتلىنىشمۇ "زاتالر" كۆپلىگهنئېسىل ، ئېسىل ئادەملهر بىلهن ئارىالشقىن :"ئىمام شافىئى مۇنداق دېگهن

. "پهسكهش ھېسابلىنىپ قالىسهن، پهسكهشلهرگه ئارىالشمىغىن، ئادەمدەك ياشايسهنيامان ناچار ئادەملهرگه ئارلىشىش :"شۇڭالشقا قهدىمقىالردىن سۆز قالغان

، بۇ خۇددى دېڭىز سهپىرىگه چىققانغا ئوخشايدۇ، ۋە ئىنتايىن زەرەرلىكتۇر خهتهرلىكتۇر -ئۇنىڭ قهلبى دەككه، گهرچه يولۇچى دېڭىزغا غهرق بولۇپ كهتمىگهن تهقدىردىمۇ

173 مۇسۇلمانالر ئارىسىدىكى قٻرىنداشلىق . "دۈككىدە ئۆتىدۇ ! قېرىندىشىم

ئۈچۈن مۆمىنلهرنى ياخشى كۆرۈشتۇر ۋە اللهئىماننىڭ ئهڭ مۇستهھكهم تۇتقىسى . كاپىرالردىن نهپرەتلىنىشتۇر -ناپىقالرئۈچۈن مۇ الله

نىڭ مۇنداق دېگهنلىكىنى بايان ئهلهيهىسساالم ئهنهس ئىبنى مالىك رەسۇلۇلالھ الله: ئۈچ خىل خىسلهت ئۆزىدە تېپىلغان ئادەم ئىماننىڭ تهمىنى تېتىيااليدۇ :"قىلغان

خشى كۆرسه بىرسىنى يا، ۋە ئۇنىڭ رەسۇلى ئۇنىڭغا باشقىالردىن ئهڭ سۆيۈملۈك بولۇشكۇفرىگه قايتىشنى خۇددى دوزاخقا ، رازىلىقى ئۈچۈنال ياخشى كۆرۈش اللهنىڭپهقهت

". تاشلىنىشنى يامان كۆرگهندەك يامان كۆرۈش

الله يولىدا سۆيگۈ ۋە قېرىنداشلىقتىن مىسالالر

يولىدا قېرىنداشلىق ۋە سۆيگۈ توغرىسىدىكى اللهنىڭ ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ . ئۇالر بۇ ساھهدە نادىر ئۈلگىلهردۇر. اھابىلهرگه زور تهسىر قىلغان ئىدى سۆزلىرى س

. يولىدا دوستالشقان ئىدى اللهسهئىد ئىبنى رەبىئ بىلهن ئابدۇراخمان ئىبنى ئهۋف ئابدۇراخمان ئىبنى ئهۋف مهككىدىن مهدىنىگه ھىجرەت قىلىپ كهلگهن مۇھاجىرالردىن

باشقا -بۇالر باشقا. نىلىك ئهنسارىالردىن ئىدىسهئىد ئىبنى رەبىئ بولسا مهدى. ئىدى - نه ئېلىم، بۇ ئىككى ساھابىنىڭ ئوتتۇرىسىدا نهسهپ ئاالقىسى، ئىككى شهھهردە بولۇپ

. بېرىم ياكى تىجارەت سودا ئاالقىسى بولمىغان ئىدىئارا -ئۆز، بىراق ئۇ ئىككىسىنىڭ ئوتتۇرىسىنى بۇ بۈيۈك ئىسالم دىنى بىرلهشتۈرۈپ

. يولىدىكى دوستلۇق ئىدى اللهئۇالرنىڭ دوستلۇقى ، قىلىپ قويغان قېرىنداشسهئىد ئىبنى رەبىئ ئۆز ئۆيىنىڭ بىر قىسمىنى ئابدۇراخمان ئىبنى ئهۋفكه قواليلىق

مۈلكىنى ئىككهيلهن تهڭ -شۇنداقال ئۆزىنىڭ بارلىق مال، تۇرالغۇ قىلىپ بهرگهن ... ىنىسبهتته بۆلۈشۈش پىكرىنى ئوتتۇرىغا قويغان ئىد

قېرىنداشلىق ۋە ، بىرىنى يۆلهش -ئۈممهتنىڭ ئهزالىرى ئارىسىدىكى مۇنداق بىربىز بىلهن شۇ ساھابىلهر ئوتتۇرىسىدىكى پهرقنىڭ نېمىلىكىنى ! ... سۆيگۈگه قاراڭ

بىلهمسىلهر؟تهتبىقالش ئۈچۈن ، ساھابىلهر قۇرئان ئايهتلىرىنى ئىجرا قىلىش، پهرق شۇكى

! غاپىل ۋە چۈشهنمهستىن ئاڭاليمىز، ۇالرنى بىپهرۋابىز بولساق ئ. ئاڭاليتتى

174 مۇسۇلمانالر ئارىسىدىكى قٻرىنداشلىق ! پهرۋەردىگارىم ئۆزەڭ ساقلىغايسهن

نهپرەت - مۇسەئب ئىبنى ئۇمهير ۋە الله يولىدىكى سۆيگۈ

بهدرى غازىتىدا مۇسۇلمانالرغا ئهسىرگه چۈشكهن كۇففار قوشۇنلىرىنىڭ ئارىسىدا ئۇنى ، نى ئۇمهيرمۇ بار ئىدىمۇسئهب ئىبنى ئۇمهيرنىڭ بىر تۇققىنى ئهبۇ ئهزىز ئىب

ئبنى ئۇمهير بۇ تۇققىنىنىڭ قېشىدىن ، ئهنسارالردىن بىرى ئهسىرگه ئالغان ئىدىبويسۇنمىغان كاپىر بولغانلىقى سهۋەپىدىن اللهغائۆتكهندە ئۇنىڭ تېخى

يولىدىكى اللهپهقهت ، ئوتتۇرىلىرىدىكى نهسهپ قېرىنداشلىقىنىمۇ ئېسىگه كهلتۈرمىدىشۇڭا ئۇ بىرتۇققىنىنى ئهسىرەە ئالغان ئهنسارى ، شلىقنى كۆزدە تۇتتىدىنى قېرىندابهلكىم ئانىسى ، ئانىسىنىڭ قول ئىلكىدە بار، ئۇنى چىڭ باغالپ قوي :"قېرىندىشىغا

. دېدى "ئۇنىڭغا تۆلهم بېرىپ ئۇنى سهندىن ئېلىپ كېتهر يولىدىكى قېرىنداشلىق رىشتىسىنىڭ نهسهپ ۋەاللهمۇسئهب ئىبنى ئۇمهير

. قانداشلىق رىشتىسىدىن كۈچلۈك ئىكهنلىكىنى بىلهتتى ئارىمىزدا مۇشۇنداق رىشتىنى ھېس قىلغانالر بارمىدۇ؟

چېچهنلىكلهر ۋە باشقانۇرغۇن مۇسۇلمانالرنىڭ ، ئىراقلىقالر، ئارىمىزدا پهلهستىنلىكلهر ! ! ... تارتىۋاتقان كۈلپهتلىرىدىن قىينىلىپ ئۇخلىيالمايۋاتقانالر بارمىدۇ؟

. دىن تىلهيمهناللهۇلۇغ ساھابه مۇسئهب ئىبنى ئۇمهيردەك بولىشىمىزنى ئۇلۇغ ئ

ساغالم قهلبكه ئىگه بىر ئهنسارى ساھابه ھهققىدە :"ئهنهس ئىبنى مالىك مۇنۇالرنى ئېيتىپ بهرگهن ئىدى، زۇھرى مۇنداق دەيدۇ

دىڭالرغا ھازىر ئال' :ئۇ، بىلهن بىرگه ئولتۇرغان ئىدۇق ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھشۇنىڭ بىلهن ، دېدى' جهننهت ئهھلىدىن بولغان بىر كىشى چىقىپ كېلىدۇ

تاھارەت ئالغانلىقتىن ئۇنىڭ ساقاللىرىدىن سۇ ، ئهنسارىالردىن بىر كىشى چىقىپ كهلدى، ئۇنىڭ ئهتىسى بولغاندا. تامچىالپ تۇراتتى ۋە ئىككى كهشىنى كۆتىرىۋالغان ئىدى

ھېلىقىدەك دېدى ۋە ھېلىقى ئادەم يهنه بىرىنچى يهنه ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھيهنه بۇرۇنقىدەك سۆز قىلغان ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ. ھالىتىدىكىدەك چىقىپ كهلدى

. يهنه شۇ ئادەم بىرىنچى قېتىمدىكى ھالىتىدە ئالدىمىزغا چىقىپ كهلدى؛ ئىدىنى ئهمرى ئىبنى ئاس ئابدۇلالھ ئىب، ئورنىدىن تۇرغان چاغدا ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ

شۇڭا ئۈچ ، مهن دادام بىلهن تهگىشىپ قالدىم' :ئۇ كىشىگه ئهگىشىۋالدى ۋە ئۇنىڭغا

175 مۇسۇلمانالر ئارىسىدىكى قٻرىنداشلىقئهگهردە ئۈچ كۈن ئۆتكىچه ، كۈنگىچه دادامنىڭ قېشىغا كىرمهسلىككه قهسهم قىلدىم

".ئۇ ماقۇل بولدى، دېدى' مېنى ئۆيۈڭدە قوندۇراي دېسهڭ شۇنداق قىلئۇ ھېلىقى كىشى بىلهن ئۈچ كېچه بىلله ، الھنىڭ دېيىشىچهئابدۇل، ئهنهس ئېيتىدۇكى

لېكىن ئۇ كىشى ، كېچىدە بىرەر قېتىم تۇرۇپ ئىبادەت قىلغىنىنى كۆرمهپتۇ، بولغان بولسىمۇتهسبىه ئېيتىپ - قا زىكرى، اللهبۇياققا ئۆرۈلسه -كېچىسى ئويغىنىپ كېتىپ ئۇياقتىن

. تۇرىدىكهن قويىدىكهن ۋە بامدات نامىزى ئۈچۈنال ئورنىدىنپهقهت مهن بۇ كىشىنىڭ ياخشى سۆزلهرنىال ئاغزىدىن :"ئابدۇلالھ مۇنداق دەيدۇ -ئۈچ كۈن ئۆتكهندىن كېيىن مهن ئۇنىڭ ئهمهل، چىقىرىدىغانلىقىنى بايقىدىم

نىڭ اللهئى :"ئىبادەتلىرىنىڭ بهك ئاز ئىكهنلىكىنى سېزىپ ئۇنىڭغا مۇنداق دېدىميۈز -دادامنىڭ ئوتتۇرىسىدا ھېچقانداق تهگىشىشئهسلىدە مهن بىلهن ، بهندىسى

نىڭ سىز توغرىسىدا ئۈچ ئهلهيهىسساالم بىراق مهن رەسۇلۇلالھ، ئۆرۈش بولغان ئهمهس" ھازىر قېشىڭالرغا جهننهت ئهھلىدىن بولغان بىر كىشى چىقىپ كېلىدۇ :"قېتىم

شىڭىزدا قونۇپ شۇڭا قې، ھهر ئۈچ قېتىمدا سىز چىقىپ كهلدىڭىز، دېگهنلىكىنى ئاڭلىدىمئىبادەتلىرىڭىز -سىزنىڭ قانداق ئهمهل، مهقسىدىم، باقاي دېگهن نىيهتكه كهلدىم

- لېكىن سىزنىڭ كۆپ ئىبادەت، مهنمۇ سىزنى دوراي دېگهنىدىم، بارلىقىنى كۆرۈپ ئهلهيهىسساالم ئۇنداقتا سىز نېمه ئارقىلىق رەسۇلۇلالھ، ئهمهل قىلغانلىقىڭىزنى كۆرمىدىم

دەپ " سىز كۆرگهندىن باشقا ھېچنهرسه يوق :"ئۇ كىشى "ئېيتقان دەرىجىگه يهتتىڭىز؟ . جاۋاب بهردى

سىز :"مهن قايتىۋاتقان ۋاقتىمدا ئۇ كىشى مېنى چاقىردى ۋە، ئابدۇلالھ ئېيتىدۇپهقهتال مهن مۇسۇلمانالردىن ھېچ بىرىگه كۆڭلۈمدە ، كۆرگهندىن باشقا ھېچ ئىش يوق

"بهرگهن ياخشىلىققا قارىتا ھېچ كىمگه ھهسهت قىلمايمهن ، اللهغۇم ساقلىمايمهن . دېدى

، مانا دەل مۇشۇ خىسلهت سىزنى جهننهتكه اليىق قىلغان :"ئابدۇلالھ مۇنداق دەيدۇ . "بىز قىلىپ بواللمايۋاتقانالرمۇ دەل مۇشۇالر

بىرىگه بولغان - ساھابىلىرىنىڭ بىر ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ

مۇھهببهت تۇيغۇسىنى قهدىرلىگهن - ، مېهرىقېرىنداشلىق

بۇنداق قېرىنداشلىقنى بهكمۇ ، مۇھهببهتنى - بۇنداق مېهرى ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ

176 مۇسۇلمانالر ئارىسىدىكى قٻرىنداشلىقئۇالرنىڭ . كىشى شهھىد بولغان ئىدى 70 ئوھۇد غازىتىدا ساھابىلهردىن، قهدىرلهيتتى

، لمۇتهللىپمۇ بار ئىدىنىڭ تاغىسى ھهمزە ئىبنى ئابدۇئهلهيهىسساالم ئارىسىدا رەسۇلۇلالھمۇشرىكالر ئۇنىڭ مۇبارەك جهسىدىنىمۇ بۇزغۇنچىلىققا ، ئۇ شهھىد قىلىنىپال قالماستىن

شۇنداقال رەسلۇلالھمۇ بۇ غازاتتا زەربىگه ئۇچراپ ... ئۇچرىتىپ پارچىالپ تاشلىغان ئىدى . تتۇر چىشى سۇندۇرۇلغان ئىدىوجاراھهتلهنگهن ۋە ئ

ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ، ياتتا تۇرۇپمۇمۇشۇنداق ئېچىنىشلىق كهيپى . ئىتتىپاقلىق مهسلىسىگه ئاالھىدە كۆڭۈل بۆلگهن -مۇسۇلمانالرنىڭ قېرىنداشلىق

تۇققانلىرىنىڭ جهسىتىنى مهدىنىگه ئاپىرىپ - ساھابىلهر ھهر قايسىسى ئۆز ئۇرۇق االمئهلهيهىسس رەسۇلۇلالھ، دەپنه قىلىش ئۈچۈن ئېلىپ مېڭىشقا تهمشهلگهن چاغدا

ئۇالرنى شهھىد بولۇپ يىقىلغان جايلىرىغا دەپنه قىلىشنى بۇيرىدى ۋە بىر قهبرىگه قايسىسى قۇرئاندىن جىقراق بىلىدىغان بولسا ، ئۈچتىن قىلىپ دەپنه قىلىشنى، ئىككىدىن

ئۇالرغا ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ. شۇنى ئالدى بىلهن قىبله تهرەپكه قويۇشنى بۇيرىدىھهربىر شهھىد ئېلىپ كېلىنگهن چاغدا ھهمزىنى ئۇنىڭ بىلهن ، ز ئوقۇدىبىر ناما -بىرمۇ

ئۆمهر ۋە زۇبهير ، ھهمزىنىڭ قهبرىسىگه ئهبۇبهكرى، بىلله قويۇپ نامىزىنى چۈشۈرەتتى ... چۈشتى

ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ، قهبرىنىڭ گىرۋىكىدە ئولتۇردى ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھابدۇلالھ ئىبنى ھهرام ھايات ۋاقتىدا يېقىن دوست قېرىنداش ئهمرى ئىبنى جهمۇھ بىلهن ئ

ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ. ئۇ ئىككىسىنى بىر قهبرىگه دەپنه قىلىشنى بۇيرۇدى، بولغاچقا . ئۆزى بارلىق ساھابىلىرىدىن رازى بولغان ھالدا بۇ دۇنيا بىلهن ۋىداالشقان ئىدى

نداشلىق سىنىقىئۆمهر ئىبنى خهتتاب ۋە الله يولىدىكى قېرى

ئۇنى ئهبۇ ، بىر كۈنى ئۆمهر ئىبنى جهتتاب خىزمهتكارىغا مىڭ دەرھهم پۇلنى بېرىپ

ئۇبهيدا جهرراھقا ئاپىرىپ بېرىشنى ۋە بۇ پۇلالرنىڭ ئهبۇ ئۇبهېدىگه تهئهللۇق خالىغىنىچه سهرپ قىلسا بولىدىغانلىقىنى ئۇنىڭغا بىلدۈرۈپ قويۇشنى ، بولغانلىقىنىال خىزمهتكارىغا ئۇنىڭ بۇ پۇلالرنى قانداق قىلىدىغانلىقىنى كۈزىتىپ شۇنداق. بۇيرىدى

خىزمهتكار ئۆمهر ئىبنى خهتتابنىڭ دېگىنى بويىچه پۇلنى ئهبۇ . بېقىشنى تاپشۇردىئهبۇ ئۇبهيدە دەرھال بۇ پۇلالرنىڭ . ئۇبهيدىگه ئاپىرىپ بېرىپ كۈزىتىپ باقتى

خىزمهتكار ئۆمهر ئىبنى . رۈپ بهردىمىسكىنلهرگه ئۈلهشتۈ، ھهممىسىنى قويماي يوقسۇل

177 مۇسۇلمانالر ئارىسىدىكى قٻرىنداشلىقئهبۇ ئۇبهيدىنىڭ ھېلىقى پۇلالرنى تامامهن الله يولىدا سهرپ ، خهتتابقا قايتىپ كېلىپ

ئاندىن كېيىن ھهزرىتى ئۆمهر بۇ خىزمهتكارغا يهنه مىڭ . قىلىۋەتكهنلىكىنى يهتكۈزدىۇبهيدىگه ئېيتقان بۇالرنى مۇئاز ئىبنى جهبهلگه ئاپىرىپ ئهبۇ ئ، دەرھهم پۇلنى تۇتقۇزۇپ

مۇئازمۇ ، خىزمهتكار قايتىپ كېلىپ. سۆزلهرنى ئېيتىپ ۋە قاراپ بېقىشىنى تاپشۇردىئۆمهر خىزمهتكارىغا يهنه مىڭ . خۇددى ئهبۇ ئۇبهيدەگه ئوخشاش قىلغىنىنى يهتكۈزدى

دەرھهم پۇلنى بېرىپ سهئد ئىبنى ۋەققاسقا ئاپىرىپ بهرگهندىن كېيىن قاراپ بېقىشىنى ىزمهتكار قايتىپ كېلىپ سهئد رەزىيهلالھۇ ئهنهۇمۇ خۇددى ئهبۇ ئۇبهيدە بىلهن خ. ئېيتتى

ھهزرىتى ئۆمهر . مۇئازغا ئوخشاش پۇلالرنى قويماي ئۈلهشتۈرۈۋەتكهنلىكىنى يهتكۈزدىبىرىگه ئوخشاش -ئۇالر بىر، ئهلههمدۇلىلالھ :"ئىنتايىن خۇشال بولغان ھالدال

. دېدى "!قېرىنداشالردۇر

- ىر پىتنىنىڭ ئۈممهتنىڭ الله يولىدىك ئۆز ئارا قېرىنداشلىقمهشهۇر ئېغ سۆيگۈ مهسلىسىگه قالدۇرغان ساۋىقى

ئهلى رەزىيهلالھۇ ئهنهۇنىڭ ، ئهففان ئۆلتۈرۈلگهندىن كېيىن ئوسمان ئىبىنى

بىرىگه قارشى ئىككى ئارمىيىگه بۆلۈنۈپ كهتكهن -خهلىپىلىك ۋاقتىدا مۇسۇلمانالر بىريهنه بىرسىنىڭ بېشىدا زۇبهير ئىبن ، ڭ بېشىدا ئهلى ئىنبى ئهبۇ تالىببىر قوشۇننى، ئىدى

. ئهۋۋام بار ئىدىئۇرۇش باشلىنىشتىن ئىلگىرى ئهلى ۋە زۇبهير ئىككىسى الله يولىدا ياخشى

. بىرىگه تهتبىه بېرىش مۇئامىلىسىدە بولغان - كۆرۈشكهن ئىككى قېرىنداش سۈپىتىدە بىرئهلى ۋە ئۇنىڭ : دۇئهلىدىن مۇنداق رىۋايهت قىلىدۇبهيههقى ھهرب ئىبنى ئهسۋەد

-قوللىغۇچىلىرى تهلهه ۋە زۇبهيرلهر بار يهرگه يېقىنالشقان ۋە ئهسكهر سهپلىرىمۇ بىربۇرۇن ئهلهيهىسساالم بىرىگه يېقىن كهلگهن چاغدا ئهلى رەزىيهلالھۇ ئهنهۇ رەسۇلۇلالھ

ر ئىبنى ئهۋۋامنى چاقىرىپ ماڭا زۇبهي"مىنگهن خېچىرغا مىنىپ ئالدىغا چىقىپ ۋە بىرىگه ئۇدۇل -ئۇالر بىر، زۇبهير ئۇنىڭغا چاقىرىپ كېلىندى. دەپ توۋلىدى "بېرىڭالر

ئۆز ئارا يېقىنلىقىدىن ھهتتا مىنگهن ئۇالغلىرىنىڭ بويۇنلىرى بىر ، قارىشىپ تۇراتتى :ئهلى مۇنداق دېدى، بىرىگه تېگىشىپ تۇراتتى–

بىز ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ، هن ساڭا ئېيتىمهننامى بىل ، اللهنىڭ"ھهي زۇنهير" مۇنداق بىر جايدا تۇرغان چاغدا قېشىمىزدىن ئۆنكىنى يادىڭدا بارمۇ؟ رەسۇلۇلالھ

178 مۇسۇلمانالر ئارىسىدىكى قٻرىنداشلىقسهن ئهلى مهن ، دېگهندە" ئهلىنى ياخشى كۆرەمسهن؟! زۇبهير :"ساڭا ئهلهيهىسساالم

سا قانداقمۇ ياخشى بىلهن بىر دىندىكى ئانا ۋە دادا تهرەپ تاغىلىرىمنىڭ ئوغلى تۇرھهي زۇبهير الله :" ئهلهيهىسساالم شۇ چاغدا رەسۇلۇلالھ، دېگهن ئىدىڭ؟ !كۆرمهي

ئىدىغۇ؟ دىگهن" سهن ناھهق ھالدا بۇ ئهلى بىلهن ئۇرۇشىسهن، بىلهن قهسهمكى بۇ سۆزلهرنى رەسۇلۇلالھ، الله بىلهن قهسهمكى، شۇنداق ":زۇبهير ئهلىگه قاراپ، دېدى

مانا ، ن ئاڭلىغان چاغدىن تارتىپ يادىمدىن چىقىرىپ قويۇپتىمهنىئهلهيهىسساالمددېدى " سهن بىلهن ھهرگىز ئۇرۇشمايمهن، الله بىلهن قهسهمكى، ھازىر ئهسلهۋاتىمهن

. دە زۇبهي ئۇلىغى بىلهن سهپلهرنى يارغان ھالدا كهينىگه قايتتىپىتنىنى ئهمما ، زۇبهير ئهلى ئهبۇ تالىب بىلهن ئۇرۇشماستىن قايتقان ئىدى

داۋامالشتۇرۇش ۋە ئۇرۇش ئوتىنى قايتا تۇتاشتۇرۇش مهقسىدىنى كۆزلىگهن ئىسالم تونىغا بۇنىڭ نهتىجىسىدە كېلىپ ، يۆگىنىۋالغان يهھۇدى سۈيقهستچىلىرى زۇبهيرنى ئۆلتۈردى

. چىققان پىتنىدە تهلهه رەزىيهلالھۇ ئهنهۇمۇ ئۆلتۈرۈلدىزارە ئىچىدە ئۇنى -يىغا، ئېچىنىپ يىغالپئهلى رەزىيهلالھۇ ئهنهۇ بۇنىڭغا قاتتىق

ئى ! بۇنىڭدىن يىگىرمه يىل بۇرۇن ئۆلۈپ كهتكهن بولسامچۇ:"قۇچىقىغا ئېلىپ تۇرۇپ، مهن! سېنى مۇنداق قان ئىچىدە كۆرۈش ماڭا بهكمۇ ئېغىر كهلدى! ئهبۇ مۇھهممهد

نلىكنى ئۇالرنىڭ دىللىرىدىكى دۈشمه {:سهن ۋە زۇبهير ئۈچىمىز اللهنىڭ كاالمىدىكىبىرگه -ئۇالر ئۆز ئارا قېرىنداش بولغان ھالدا تهخىتلهر ئۈستىدە بىر، چىقىرىپ تاشاليمىز

يىلگهن ئادەملىرىدىن بولۇشىنى ېد) ئايهت -47ھىجىر سۈرىسى ( }ئولتۇرىدۇ قارىشىپ . دەيتتى" ئۈمىد قىلىمىز

ن ئويلىنىپ ئوبدا، ساۋاق ئېلىش يۈزىسىدىن قاراپ -بۇ ئىشقا ئىبرەت! قېرىنداشلىرىم باقتىڭالرمۇ؟

بۈگۈنكى مۇسۇلمانالرنىڭ بۆلۈنۈپ ، مهن بۈگۈنكى پىتنىلهردىن ئهنسىرەيمهن . پارچىلىنىپ كېتىشىدىن قورقىمهن

بىز الله يولىدىك سۆيگۈ ! بىز بىر سهپتىكى مهقسهتداش قېرىنداشالردىن بواليلىغالم قهلىب ئىگىلىرىدى سا، سۈزۈك -ساپ، پاك، بىز غۇبارسىز! ئۈستىدە بىرلىككه كېلهيلى

! بواليلى

- نىڭ ئۈممهتلىرىگه الله يولىدىكى سۆيگۈئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ قېرىنداشلىقنى ئۆگىتىشى

179 مۇسۇلمانالر ئارىسىدىكى قٻرىنداشلىق

سالىم ئابدۇلال ئىبنى ئۆمهر رەزىيهلالھۇ ئهنهۇدىن ، ئىبنى شىهاب سالىمدىن ئۇققانمۇسۇلمان :"دۇنىڭ مۇنداق دېگهنلىىكىنى رىۋايهت قىلىئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ

كىمكى ؛ ئۇنىڭغا زۇلۇم قىلمايدۇ ۋە تاشلىۋەتمهيدۇ، مۇسۇلماننىڭ قېرىندىشىالله ئۇنىڭ ، الله ئۇنىڭ ھاجىتىنى راۋا قىلسا، قېرىندىشىنىڭ ھاجىتىنى راۋا قىلسا

الله ، كىمكى بىر مۇسۇلماننىڭ قىيىنچىلىقىنى ھهل قىلىپ بهرسه؛ ھاجىتىنى راۋا قىلىدۇكىمكى بىر ؛ كۈنىنىڭ قىيىنچىلىقلىرىدىن بىرنى ئۇنىڭدىن كۆتىرىۋېتىدۇتائاال قىيامهت

بۇخارى ( "الله قىيامهي كۈنى ئۇنىڭ ئهيىبىنى ياپىدۇ، مۇسۇلماننىڭ ئهيىبىنى ياپسا . )رىۋايىتى

:"نىڭ مۇنداق دىگهنلىكىنى بايان قىلىدۇئهلهيهىسساالم ئهبۇ ھۈرەيرە رەسۇلۇلالھالله تائاال ، دىكى قىيىنچىلىقلىرىدىن بىرنى تۈگهتسهكىمكى بىر مۇسۇلماننىڭ دۇنيا

كىمكى يوقسۇلغا ئاسانچىلىق ؛ ئۇنىڭ قىيامهت كۈنىدىكى قىيىنچىلىقلىرىنى كۆتۈرۋىتىدۇ؛ الله تائاال دۇنيا ۋە ئاخىرەتته ئۇنىڭغا ئاسانچىلىق يارىتىپ بېرىدۇ، يارىتىپ بهرسه

يا ۋە ئاخىرەتته ئۇنىڭ ئهيىبىنى الله دۇن، كىمكى بىر مۇسۇلماننىڭ ئهيىبىنى ياپساالله ئۇ بهندىدىن ، بهندە ئۆز قېرىندىشىغا تاردەمدە بولۇپ تۇرىدىغانال بولسا، ياپىدۇ

كىمكى ئىلىم ئىزدەپ يول ماڭسا الله تائاال ئۇنىڭ بهدىلىگه ، ياردىمىنى ئۈزمهيدۇئۆيلىرىدە بىر توپ ئادەم اللهنىڭ؛ ئۇنىڭغا جهننهتنىڭ يولىنى ئاسانالشتۇرۇپ بېرىدۇ

ئۇالرغا الالنىڭ ، ئۆگىنىش ئۈچۈن يىغىلىدىغانال بولسا -بىرىدە ئۆزئارا مۇزاكىرەماالئىكىلهر ئۇالرنى ئورىۋالىدۇ ۋە اللهنىڭ ، رەھمىتى قاپاليدۇ، غهمخورلۇقى ياغىدۇ

ئهمهلى ناچار بولغان ئادەمگه ئۇنىڭ - ئىش؛ ئۇالرنى پهرىشتىلهر ئارىسىدا تىلغا ئالىدۇ . )مۇسلىم رىۋايىتى( "پايدىسى تهگمهيدۇ نهسهبىنىڭ - بىر :"مۇنداق دېگهن ئىدى ئهلهيهىسساالم دەردا رەزىيهلالھۇ ئهنهۇ رەسۇلۇلالھ ئهبۇ

بىرىڭالرغا - بىر، بىرىڭالرغا ھهسهت قىلماڭالر_بىر، بىرىڭالرغا ئۆچمهنلىك قىلماڭالرمۇسۇلمان ئۈچۈن ئۆز ، رقېرىنداش بهندىلىرى بولۇڭال ، اللهنىڭكهينىڭالرنى قىلىشماڭالر

تىرمىزى رىۋايهت ( ".قېرىندىشىنى ئۈچ كۈندىن ئارتۇق تاشلىۋېتىشى ھاالل ئهمهس )قىلغان

مۇنداق دېگهنلىكىنى ئهلهيهىسساالم ئهبۇ ئهييۇب رەزىيهلالھۇ ئهنهۇ رەسۇلۇلالھل بىر ئادەمنىڭ ئۆز قېرىندىشىنى ئۈچ كۈندىن ئارتۇن تاشلىۋېتىشى ھاال :"بايان قىلغان

ئىككىسى ئۇچرىشىپ قالغاندا بۇمۇ يۈز ئۆرۈپ ئۇمۇ يۈز ئۆرۈپ كهتمهسلىكى ، بولمايدۇ

180 مۇسۇلمانالر ئارىسىدىكى قٻرىنداشلىقبۇخارى ۋە مۇسلىم ( ".ئىككىسىنىڭ ياخشىسى ساالمنى دەسلهپتى باشلىغىنىدۇر، كېرەك

)رىۋايهت قىلغاندۈشهنبه ۋە :"مۇنداق دىگهن ئىدى دەيدۇ ئهلهيهىسساالم ئهبۇ ھۈرەيرە رەسۇلۇلالھ

ھېچ نهرسىنى شېرىك ، اللهغادە -ۈنلىرى جهتتهتنىڭ ئىشىكلىرى ئېچىلىدۇپهيشهنبه كپهقهت ئۆزى بىلهن قېرىندىشى . كهلتۈرمهيدىغان ھهر قانداق بهندە مهغفىرەت قىلىنىدۇ

، الله تهرەپتىن بۇ ئىككىسى ياراشقىچه كۈتۈڭالر، ئوتتۇرىسىدا ئاداۋەت بار ئادەم قالىدۇ "، دېيىلىدۇبۇ ئىككىسى يارىشىۋالغىچه كۈتۈڭالر، بۇ ئىككىسى ياراشقىچه كۈتۈڭالر

)مۇسلىم رىۋايهت قىلغان(بىر كۈنى قهدىر كىچىسىنىڭ قاچان بولىدىغانلىقىنى ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ

ساھابىلهرگه دەپ بېرىش ئۈچۈن چىقىدۇ ۋە ساھابىلهردىن ئىككى كىشىنىڭ جىدەللىشىپ شۇنىڭ ، لغان ئىش بىلهن مهشغۇل بولۇپ قالىدۇئۇالردىن سادىر بو، قالغانلىقىنى كۆرۈپ

سهۋەبى دەل شۇ قېتىملىق ، بىلهن قهدىر كىچىسى ئۇنتۇلۇپ قالىدۇ ۋە كۆتىرىلىپ كېتىدۇشۇڭا مۇسۇلمانالر قهدىر كىچىسىگه ئۇچراش ۋە ئۇنىڭ ساۋابىنى ، ماجرا ئىدى–جىدەل

. قولغا كهلتۈرۈش ئۈچۈن تىرىشىش الزىمئۇبادە ئىبنى سامىتنىڭ :"يهلالھۇ ئهنهۇ مۇنداق دەيدۇئهنهس ئىنبى مالىك رەزى

قهدىر كىچىسىنى كۆرسىتىپ بېرىش ئۈچۈن ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ، ماڭا دېيىشىچه شۇنىڭ بىلهن رەسۇلۇلالھ، مۇسۇلمانالردىن ئىككى كىشى تهگىشىپ قاپتۇ، چىققان ئىكهننى دەپ بېرىش ئۈچۈن مهن سىلهرگه قهدىر كېچىسى:"مۇنداق دېدى ئهلهيهىسساالمشۇنىڭ بىلهن قهدىر كىچىسى ، پاالنى ئىككىسى تهگىشىپ قاپتۇ -پاالنى، چىققان ئىدىم

قهدىر كىچىسىنى ، بهلكىم بۇ سىلهر ئۈچۈن ياخشى بولۇشى مۇمكىن، كۆتىرىلىپ كهتتى . )بۇخارى رىۋايهت قىلغان( "توققۇز ۋو بهشلهردە ئىزدەڭالر، يهتته

كېلىشهلمهسلىك . سلىك سهۋەبىدىن كۆتىرىلىپ كهتتىكېلىشهلمه قهدىر كېچىسىشۇنىڭدا الله بىزدىن رازى ، نهپرەت يوقالسۇن، ئاداۋەت يوقالسۇن -ئۆچ، يوقالسۇن . بولغۇسى

پۈتۈن ئۈممهتلهرگه الله يولىدا ياخشى ، ساھابىلهرگه ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھهر مۇسۇلمان الله يولىدا بىر ئۈممىتى ئىچىدە ھ، كۆرۈشۈشىشى ئۆگىتىپ ۋە تهلىم بېرىپ

بۇنداق قىلىش ، قېرىندىشىنى ياخشى كۆرسه ئۇنىڭغا بىلدۈرۈپ قويۇشنى تاپىلىغانقېرىنداشلىق ۋە دوسلۇقنىڭ ، مۇھهببهت -ئارقىلىق پۈتۈن مۇسۇلمانالر ئارا مىهرى

. تارقىلىشى كۆزلىنىدۇ

181 مۇسۇلمانالر ئارىسىدىكى قٻرىنداشلىقھنىڭ قېشىدا رەسۇلۇلال :"ئهنهس ئىبنى مالىك رەزىيهلالھۇ ئهنهۇ مۇنداق دەيدۇ

يا :"كۆپچىلىكنىڭ ئارىسدىن بىرەيلهن، بىر ئادەم ئۆتۈپ قالدى، ئولتۇرغان ئىدىمئۇنىڭغا ئۇنى :"رەسۇلۇلالھ، دېدى "مهن بۇ كىشىنى ياخشى كۆرىمهن، رەسۇلۇلالھ

، تۇر :"رەسۇلۇلالھ، دىدى" ياق :"ئۇ، دەپ سورىغان ئىدى" بىلدۈرۈپ قويدۇڭمۇ؟ئۇ كىشى ئورنىدىن تۇرۇپ ئۇنىڭغا ، دېدى "!قويبىلدۈرۈپ بېرىپ ئۇنىڭغا

الله ، دېگهن ئىدى" مهن سېنى الله يولىدا ياخشى كۆرىمهن، ھهي پاالنى:"بېرىپ . )ئىمام ئهھمهد رىۋايىتى(. دىدى "ئۈچۈن ياخشى كۆرسهڭ الله سېنى ياخشى كۆرسۇن

رىمىزدە بى - ئارا بىر -ئۆز، بۇ يهرگه ئهته كهلسهڭ :"بىر ئادەم ئىنبى سهمماكقائىبنى سهمماك ، دېگهندە "!قىيامهتته پايدىسى بولىدۇ، ئېلىشىمىز بولسا ئېلىىشىۋااليلى

دېگهن "دېگىن! ئارا كهچۈرۈشۈۋااليلى -بهلكى ئهته كهلسهڭ ئۆز، ياق :"ئۇنىڭغا . ئىدى

قېرىندىشىمنىڭ يهتمىش ئۆزرىسى باردۇر دەپ :ساھابىلهرنىڭ بىرى مۇنداق دىگهن، مهن خاتاالشقان بولۇشۇم مۇمكىن، ىڭ بىرەر ئۆزرىسىنى تاپالمىساڭئهگهر ئۇن، قارا

. بهلكىم ئۇنىڭ باشقا ئۆزرىسى باردۇر دېگىن :بۇ ئۇلۇغ ئهسهرنى مۇالھىزە قىلىپ كۆرۈڭ

ئى :"ئىككىسنىڭ بىرى، ئالدىدا تۇرىدۇ اللهنىڭقىيامهت كۈنى ئىككى بهندە . دەيدۇ" !قېرىندىشىمدىن ھهققىمىنى ئېلىپ بهرگىن، رەببىم

. دەيدۇ "قېرىندىشىڭغا ھهققىنى بهرگىن:" يهنه بىرىگه الله تائاال . دەيدۇ "ياخشىلىقلىرىم تۈگىدى، ئى رەببىم:" ئۇ

. دەيدۇ "قېرىندىشىڭنىڭ ياخشىلىقلرى تۈگىدى:" الله تائاال زۇلۇمغا ئۇچرىغۇچىغا . دەيدۇ" رتىلسۇنمىنىڭ گۇناھلىرىمدىن ئېلىنىپ ئۇنىڭغا ئا، ئى رەببىم:" ئۇ بهندە

. دەيدۇ "بۇنىڭدىنمۇ ياخشى رىغبىتىڭ بارمۇ؟ :"الله تائاال زۇلۇمغا ئۇچرىغۇچىغا . دەپ سورايدۇ "ئى رەببىم ئۇ نىمه؟:" ئۇ

. دەپ بۇيرۇيدۇ "!بېشىڭنى كۆتهرگىن :"الله ئۇبىڭغا ! ئاجايىپ گۈزەل بىر سارايدا تۇرغان، بۇ بېشىنى كۆتىرىپ قارىسا

ياكى بىر ئى رەببىم بۇ ساراي كىمىنىڭ؟ بىر پهيغهمبهرنىڭمۇ؟" :بهندە سورايدۇ "شېهىتنىڭمۇ؟

. دەيدۇ "بۇ ساراي پۇلىغا چىقىش قىالاليدىغان كىشىنىڭ :"الله تائاال . دەپ سورايدۇ "ئى رەببىم پۇلىغا كىم چىقىش قىالاليدۇ؟:" بهندە

182 مۇسۇلمانالر ئارىسىدىكى قٻرىنداشلىق . دەيدۇ "سهن چىقىش قىالاليسهن :"الله

. دەيدۇ" م قانداقسىگه مهن چىقىش قىالاليمهن؟ئى رەببى:" ئۇ بهندە . دەيدۇ "قېرىندىشىڭنى كهچۈرۈش ئارقىلىق :"الله تائاال

. دەيدۇ" كهچۈردۈم، كهچۈردۈم رەببىم :"بهندە دەرھال" ھهر ئىككىڭالر جهننهتكه كىرىڭالر، قېرىندىشىڭنىڭ قولىدىن تۇتۇپ:"الله تائاال ... دەپ بۇيرۇيدۇ

. انا شۇنداق كهڭاللهنىڭ رەھمىتى مئاداۋەتنى سۇغۇرۇپ -بىز ھازىردىن باشالپ دىللىرىمىزدىن ئۆچ !قېرىنداشلىرىم

كىمنىڭ قهلنىدە بىرەرسىگه ئۆچمهنلىك ياكى ئاداۋەت بار بولسا سۇغۇرۇپ ! تاشاليلىكىمىنىڭ قهلنىدە بىرەرسىگه ئۆچمهنلىك ياكى ئاداۋەت بار بولسا ھازىردىن ! تاشاليلى

شۇ چاغدىال الله ساپ ۋە پاك ! قهلىبتىن چىقىرىپ تاشاليلىشى زۆرۈر تارتىپ دەرھالئۈممهت ، ياردىمى نازىل بولىدۇ ، اللهنىڭكهچۈرىدۇ، قهلىبلهرگه مهغپرەت قىلىدۇ

. خارلىقتىن مهڭگۈ قۇتۇلۇپ ئىززەت يولىغا قاراپ ئات سالىدۇ } .الر كىتىپ قالىدۇقۇۋۋىتىڭ -كۈچ، بولمىسا قورقۇپ قالىسىلهر، ئىختىالپ قىلىشماڭالر{

)ئايهت -46ئهنفال سۈرىسى ( - پىداكارلىق، ئىتتىپاقلىق -ئۈممهتكه بىرلىك اللهدىنمېهرىبان ۋە سېخى ، ئاخىرىدا - ئىززەت كۈچ، ساغالم قهلىب ۋە گۈزەل خۇلق، دوستلۇق -قېرىنداشلىق، كۆيۈمچانلىق

ىزنى قايتۇرۋېلىشنى شۇنداقال دۈشمهن ئىگهللىېالغان قىممهتلىك زېمىنلىرىم، قۇۋۋەت !ئامىن، نېسىپ قىلىشنى تىلهيمهن

183 دوستلۇق توغرىسىدا

دوستلۇق توغرىسىدا

دوستالشقان، قارىماي بولغىنىغا "پىالنى" ئايلىنىش چولپانالرغا ئاسماندىكى تاشقا قېتىم كۆپ شۇنداقال، تائىپىگه تىقىدىغان پاتقاققا، ئتترىپ ھاڭغا نىىدوستلىر يۈكسهكلهرگه يۇقۇرى ئارقىلىق دوستلۇق ئمانى كېيىن يېگهندىن بۇرنىغا، ئۈسۈپ

. بېغىشالندى گۇرۇھقا قىلغان ۋاپهر ... تاللىغىن ياخشى ئۇنى، يولۇڭدۇر ماڭار دوستۇڭ :مهزمۇنى كىتاپچه

؟ كىشىلهرمۇ ناچار ياكى كىشىلهرمۇ ياخشى ئۇالر، قارايسهن قانداق ھهمرالىرىڭغا*

184 دوستلۇق توغرىسىدا كهچۈرمىشلىرىم* بولىدۇ تۈرلۇك ئۈچ دوستالر* ؟ قىلمهن قانداق ىدابولغن كىشى قىلدىغان ئاسىىيلق اللهغا دوستۇم* سۆھبهت بىلهن ياشالر* ! ئاڭاليلى ئاغزىدىن ئۆز* كهچۈرمىش ئاجايىپ* سۆيگۇسى جهھهلنىڭ ئهبۇ ئىبنى ئىكرمه ۋە فارىسى سهلمان* ھهققىدە مهسله بىر بهرمهيۋاتقان ئاراملىق ئانىالر - ئاتا تېما توختىلىتىلىدىغان بىز ئۇنداقتا، بولماقچى ھهققىدە مېڭىشى يولدا توغرا ۋە چىقىشى يولدىن باشقىالر ياكى

يېقىنلىشىشقا ؟ اللهغاناچاركىشىلهرمۇ ياكى كىشىلهرمۇ ياخشى ھهمراھلىرىڭىز سىزنىڭ ئائىلىۋىي؟ كىشىلهرمۇ يىراقالشتۇرىدىغان اللهدىن ياكى كىشلهرمۇ قىلدىغان ياردەم ھهققهتهنمۇ بالىالر نۇرغۇنلىغان؟ ئهمهسمۇ، كىشىلهرمۇ ساقاليدىغان ئهخالقىنى تهربىيه ياخشى پهزىلهتلىك ئائىلىدكىلىرى، كۆرگهن تهربىيه ئائىلىۋىي ياخشى ئاالھىدە قانداق ياشالر چىققان يىتىشىپ ئائىلىلهردىن پاك مۇشۇنداق ئهمما، بولسىمۇ ئادەملهر شۇ ھهتتا، قالىسهن چۈشىنهلمهي قالغانلىقىنى مېڭىپ يولىغا بۇزۇقچىلىق قىلىپ

تۇيۇقسىز ئۇنى ياكى بايقىغاندا قىلىقلىرىنى ناچار بالىسىنڭ ئۆزىمۇ ىڭئائىلىدكىلهرن ھهيران تاپقاندا خهۋەر كېرەكلىكىدىن تاپشۇرۇۋىلشلىرىدىن ئىدارىسىدىن ساقچى قىلپ دوستلىرغادىققهت بالىسىنىڭ ئۇالر ئهسلىدە بىراق... كېتىدۇ چۈچۈپ قىلشىپ

دوستلىرى ئۇنىڭ كۆپىنچه نهرسىنىڭ چىقىرىدىغان يولدىن ئىنسانى، بولىدۇ كهتمىگهن . قىلىشمايدۇ دىققهت بۇنۇقتىغا ئىبارەت بولىدىغانلقىدىن بهلكى، بولماستىن سۆز چققان يېڭىدىن ياكى سۆزىمىز بىزنىڭ سۆز بۇ ئهمهلىيهتته

مۇسا ھهتتا، سۆز كهلگهن قىلىنىپ بايان ھهدىسته - قۇرئان بۇيان ئهسىرلهردىن ئۇزاق مۇالھىزە ئايهتلهرنى بۇ، سۆزدۇر كهلگهن دېيىلىپ تارتىپ ۋرىدىندە ئهلهيهساالمنىڭ

: قىلىڭ، بىلهن ئمان يهنى( ئېچىۋەتكىن قهلبىمنى مننىڭ پهرۋاردىگارىم{ :ئېيتتى مۇسا

تىلىمدىن، ئاسانالشتۇرغىن ئىشىمنى مېىنىڭ) نۇرالندۇرغىن بىلهن پهيغهمبهرلىك ئائىلهمدىن ماڭا. چۈشهنسۇن ىسۆزىمن مېىنىڭ ئۇالر، كۆتىرۋەتكىن كېكهچلىكنى

تېخىمۇ مىنى بىلىهن ئۇنىڭ! بهرگىن قىلىپ ياردەمچى ھارۈننى قېرىندىشىمدىن

185 دوستلۇق توغرىسىدا كۆپ تېخىمۇ ساڭا بىز بىلهن بۇنىڭ، قىلغىن شېرىك ئۇنى ئشىمغا مىنڭ، كۈچهيتكىن

كۆرۈپ بىزنى ھهققهتهن سهن، ئېيتقايمىز زىكرى كۆپ ساڭا، ئېيتقايمىز تهسبىه ）ئايهتلهر - 35- 25، سۈرىسى تاھار( }.تۇرغۇچىسهن ئىرادىلىك بولغاندىمۇ پهيغهمبهر، پهيغهمبهر ئۆزى ئهلهيهىسساالم مۈھممهد

ئۆزى، قىلدىغانلىقىنى ئاجىزلىق ھاالتته يالغۇز ئۆزى ئۇ لېكىن، بىرى پهيغهمبهرلهرنىڭ زرەسۈلىمى، سهزگهن الزىمىقىنى بىرسى قىلىدىغان ياردەم ئبادەتكه - زىكرى ئۈچۈن

سهن{ :ئىدى قىلغان خىتاب مۇنداق الله ئهاليهىسساالمغىمۇ مۇھهممهد قىلدىغانالر ئىبادەت ئۇالرغا ئاخشامدا - ئهتىگهن، تىلهپ رازىلىقىنى پهرۋاردىگارىڭنىڭ

، بولغىن بىلله ھالدا بولغان سهۋىرچان بىلهن )مۇسۇلمانالر كهمبهغهل، ئاجىز يهنى( دەپ) سۆھبىتىنى چوڭلىرىنىڭ مۈشرىكالرنىڭ يهنى( زىننىتىنى - زىبۇ دۈنيانىڭ ھاياتى - نهپسى، قالدۇرغان غهپلهتته زىكرىمدىن دىلىنى بىز، قالمىغىن ئىلماي كۆزگه ئۇالرنى

)سۆزىگه( ئادەمنىڭ ئاشقان ھهددىدن ئىشى، ئهگهشكهن خاھىشىغا )ئايهت - 28، سۈرىسى كهھف( }.ئهگهشمىگىن

كهرىم قۇرئان... قىلىڭالر دىققهت قانلىقىدادىيلىۋات رەسۇللىغا اللهنىڭ سۆزلهر بۇ، كهلتۈرگهن مىسال ئۈلگىلىك ئادەمنى چىشلهيدىغان قولىنى ھهسرەتتىن كۈنى قىيامهت كۈنى شۈ{ :تهسۋىرلىگهن مهزمۇندا بۇ ھهسرەتلىنىدىغانلىقىنى قاتتىق ئۇنىڭ )قنىجاتلى (بىلهن پهيغهمبهر! ئىست" چىشلهپ قولىنى ئككى) كاپىر يهنى( زالىم ئېنىق قۇرئاندىن مېىنى )پالنى( ئۇ كېيىن يهتكهدىن ماڭا قۇرئان! ئۇتسامچۇ يولىنى) بولۇپ ئازدۇرۇپ( ئىنساننى شهيتان، دەيدۇ "ئىكهن ئازدۇرغان ئېنىق

)ئايهتلهر - 29-27، سۈرىسى فۇرقان( }.تاشلىۋىتىدۇ ئېىغىر ندېىگه نىمه بۇ! چىشلهۋاتىدۇ قولىنى ئىككى ئهمهس قولىنىال بىر - دېمهك الله ئهسلىدە ياشالر كۆپ، تېگىشلىكى ئۆتهشكه قستۇرۇپ؟ !ھه پۇشايمان - ھهسرەت، بۇراپ يوللىرىدىن ھايات توغرا كېلىپ دوستى بىرەر، كېيىن تاشلىغاندىن قهدەم يولىغا ئۆز كىشى" رەسۇلىمىز شۇڭا، تاشاليدۇ چىكىندۈرۈپ كهينىگه پۈتۈنلهي ئۇالرنى

قىلسۇن دىققهت ئوبدان ئادەمگه ئارلىشىدىغان بىرىڭالر، بولىدۇ دىنىدا دوستىنىڭ )قىلغان رىۋايهت ھۈرەيرەردىن ئهبۈ داۋودالر ئهبۇ، ئهھمهد، تىرمىزى( .ئىدى دېگهن"

دوسىت ئۇچىراتقانالرنى يولىدا ھايات قىزلىرىمىز - يىگىت يىلتىزى مهسىلىنىڭ بۇ، قالدىم ئارلىشىپ، ىدىئ ساۋاقدىشىم مهكتهپتىكى بىرى پاالنى، تۇتىۋەرگهنلىكىدە

بولسا دوستۇم كېيىن بولغاندىن ئۇنداق، ئىدى ئوقۇغان بىلله ئۇنۋىسستتا بىر كۇنى

186 دوستلۇق توغرىسىدا ، ئۇسۇل ناتوغرا شتىكىاللهت دوست، بۇ مانا... راللهخىي يهڭگىل دېگهندەك؟ بوپتۇ نىمه

بهلكى، ئهمهس دوستۇڭ ھهققى كىشى قويغان قلىپ بىر وللىڭالرنىي شارائىت - مۇھىت ماس مىجهزىڭگه ۋە دىنىڭ، مۇھىتىڭغا ئهخالقىڭغا تهربىيه ئۆز، پاللهت ئۆزۇڭ سهن . بولىدۇ دوستۇڭ ھهققىي ئادەم ئشىنهلهيدىغان دەپ كېلىدۇ ۋاقىتتن ئۆسمۇرلىك، مهكتهپتىن راۇئوتت ئادەملهر كۆپىلىگهن، خاتالىق زور بىر بۇ

، دوستىلىشىدۇ بىلهن ئاللىكمىلهر نئوينايدىغا بىلله، بولىدىغان بلله سىرتالردا ارتىپالت بويى ئۆمۈر قالغانلىغىغا بولۇپ دوست بىىلهن بىرلىرى پالنى بولسا كېيىن شۈنىڭدىن، دېيىلسه! ئىدىڭ قالغان دەسسهپ يولغا خاتا باشالپ قاچاندىن :ئۇنىڭغا... ئۆكىنىدۇ شۇڭا، ۇبېىرد جاۋاپ دەپ، تارتپ كۈندىن تۇنۇشقان بىلهن پاالنى مهكتهپته ئوتتۇرا

"بولىدۇ بىلله بىلهن ئادىمى كۆرگهن ياخشى ئىنسان "ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ ياخشى كۈنى قىيامهت سهن يهنى )قىلغان رىۋايهت مسلىم ۋە بۇخارى(. دېگهن ئارزۇ بولۇشنى بىلله قىيامهتته شۇڭا! قوپىسهن بىلله بىلهن كىشىلىرىڭ كۆرگهن

. كېرەك ڭتاللىشى ياخشى ئادىمىڭنى قىلىدىغان - ئهدەپ پاك، ساھابىلرىنى ئۇنىڭ، نىئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ ھهقىقهتهن سهن

قىيامهتته خالىسا خۇدا، بولساڭ تۇتقان دوست ئادەملهرنى تهقۋادار ۋە ئهخالقلىق . تىرىلدۇ بىلله بىلهن ئادەملىرى سۆيگهن ئىنسان چۈنكى، بولىسهن بىلله بىلهن ئۇالر

ھهمراھ يامان بىلهن ھهمراھ ياخشى:" دەيدۇ مۇنداق ساالمئهلهيهىس رەسۇلۇلالھ مهزمۇندا بۇ سلىمۇم ۋە بۇخارى( "ئوخشايدۇ باسقۇچىغا كۆۋرۇك بىلهن ساتقۇچى ئىپار

. )قىلغان رىۋايهت زور بۇنداق بىزگه ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ، كۆرۈڭ ئويالپ پهرقنى زور ئارلىقتىكى

! ئۇقتۇرغان بولىدىغانلىقىنى رىسدائوتتۇ دوست بىلهن دوست پهرىقنىڭ مۇناسىۋىتى زىچ بىلهن باشقىالر تارىخىدا ئىسالم، شۈكى قىزىقارلىقى تېخىمۇ*

تېمىمىزغا، بار مىساللىرى كىشىلهرنىڭ يۈزلهنگهن ھاالكهتكه تۈپهيلىدىنال بولغانلىقى ىلجهھ ئهبۇ، ئالساق ۋەقهنى توغرىسىدىكى جهھىل ئهبۇ ۋاقهنى بىر مۇناساۋەتلىك

كاپىر قارا دەرىجىدە قالمىغان ئۈمىد ئۇنىڭدا، بولۇپ بىرى باشچىلىرىدىن كۈپرىنىڭ بىر ئىسىملىك مۇئىد ئهبۇ ئىبنى ئۇقبه كۆرىدىغان ياخشى ئىنتايىن ئۇنىڭ، ئىدى، ئىدى يېقىن ئىنتايىن ئاالقىسى بولغان بىلهن جهھىل ئهبۇ ئۇنىڭ، بولغان دوستى ئهبۇ مىجهزى خۇلۇق ئۇقىبه ئۇ لىكىن، ئىدى وستىد جان كۆرىدىغان ياخشى ئنتايىن مۇسۇلمان ۋە ئىدى بار ئۈمىد ئۇنىڭدا، بولۇپ ياخشى خېىلى قارىغاندا جهھىلگه

187 دوستلۇق توغرىسىدا رەسۇلۇلالھ كېلىپ دائىم يېنىغا نىڭئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ ئۇ، ئىدى باشلىغان بولۇشقا

. ئىدى باشلىغان ېرىشكهئ تهسىرلىنىپ تۇرغاچقا ئاڭالپ سۆزلىرىنى نىڭئهلهيهىسساالم ئۇقبهنىڭ بىلهن شۇنىڭ، قالدى بولۇپ سهپهردە سىرتالردا مهزگىل بىر جهھىل ئهبۇ

رەسۇلۇلالھ ئۇ! دە تۈگىدى تهسر تۇرغان چهكلهپ بولۇشىنى مۇسۇلمان بولۇشقا مۇسۇلمان ئۇنىڭ ۋە باشلىدى كېلىشكه يېنىىغا نىڭئهلهيهىسساالم بولۇشقا مۇسۇلمان ئۇنى ئهلهيهىسساالم ەسۇلۇلالھر شۇڭا، بىلىندى قۇشۈلدىغانلىقى

. ، دېدى"بهرگىن پۇرسهت ئاتقۇچه تاڭ ماڭا ئهمما، بولىدۇ:" قۇشۇلۇپ ئۇ، ئۈندىدى "ئۇنىڭغا ئۇقبه، قالدى كېىلىپ سهپهردىنى جهھىل ئهبۇ ۋاقىتتا مۇشۇ دەل ئهپسۇسكى

ئۇنڭغا جهھل بۇئه، دېدى بولماقچىمهن مۇسۇلمان بېىرپ يېنىغا مۇھهممهدنىڭ ئهته، ئېىيتايكى قىلىپ قهسهم ساڭا بىلهن ھهققى دوستلۇق يېقىن ئۇتتۇرىمىزدىكى" :قاراپ، دېمهك... دېدى، "كېرەك تۈكۈرۈشۈڭ يۈزىگه بېىرپ ئالدىغا مۇھهممهدنىڭ ھازىرال

قولىغا نىڭئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ، ئېيتىپ ئمان، تونۇپ اللهنى بىر ئۇقبهنىڭ، ئىدى قىلغان مهجبۇر قىلىشقا ئىش ئهكسىچه ئۇنى دوستى، ائورنىغ سۆيۇشنىڭ، تۈگهشتى تامامهن ۋە تاللىۋالدى دۇنيانى ئوخشاش كىشىلهرگه كۆپ ئۇ، ئهپسۇسكى

نىڭئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ، تاللىدى جهھىلنى ئهبۇ مۇئد ئهبۇ ئىبنى ئۇقبه جهھىل ئهبۇ تاشالپ بىراقال نىئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ، تاللىدى ئورنىغادوستىنى

رەسۇلۇلالھ مۇئد ئهبۇ ئىبنى ئۇقبه تارتىپ شۇنىڭدىن، كهتتى ئۆتۈپ تهرەپكه ئۇقبه ...ئايالندى بىرىگه كىشىلهرنىڭ بېرىدىغان ئازار كۆپ ئهڭ ائهلهيهىسساالمغ

كهلتۈرۈشكه كۈلپهتلهرنى كۆرسهتمىگهن كشى ھىچ باشقا ائهلهيهىسساالمغ رەسۇلۇلالھ كىرىشكه دىنىغا ئىسالم، باشلىغان بولۇشقا مايىل ئىسالمغا قهلبى دەئهسلى، باشلىدى

ناماز يېنىدا كهئىبنىڭ ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ ئهمدى، ئادەم بۇ قالغان ئاز رەسۇلۇلالھ ئۇنى، سالدۇرۇپ سېرىپ كېيىمنى - تونىى ئۈستىدىكى ئۇنىڭ ئۇقۇۋاتقانلىرىدا شىنىۇھ ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ ۋە بوغاتتى قاتتىق ئوراپ بوينىغا نىڭئهلهيهىسساالم

ئۇ، تۇرغىنىدا سهجدىدە يېنىدا بنىڭهك ئهلهيهىسساالم قېتىم بىر... يىقىالتتى يوقىتىپ نىڭئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ كېىلىپ ئېلىپ قارنىىنى - ئۈچهي تۆگىنىڭ ئۆلۇك

، تۇرالمىغاچقا نىدىنئور ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ، ئىدى قويغان ئارتىپپ دۈمبىسىگه نىڭئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ نهرسىلهرنى مهينهت بۇ كېىلىپ زەينهپ قىزى رىىئاخ

غازىتىدا بهردى بولۇپ مۇئىد ئهبۇ ئىبىنى ئۇقبه بۇ مانا. تاشلىغان ئېلىپ دۈمبىسىدىن دەرھال كېيىن ئۆلگهندىن ئۇ! ئىدى بولغان ئاقىۋىتى ئۇنىڭ ئۆلتۈرلۈش ھالهتته كاپىر

188 دوستلۇق توغرىسىدا ئۆلگهن، تاشلىيالماي ئاپىرىپ ئورەككه ئۇنى ساھابىالر، كهتكهچكه يوغاناپ ۇپكۆپ

ئېچىنىشلىق شۇنداق ئۇ. ئىدى دۆۋلىۋەتكهن تاش - قۇم ئۈستىگه قالدۇرۇپ ئورنىغا ! تۈگهشكهن ئۆلۈپ

:كۆرەيلى مىسالنى بىر بولغان ئهكسىچه يۇقۇرىقىنىڭ ئۇنداقتا

بولغان مۇسۇلمان ئهيياش، ئۆتكهن ىرەيلهنب ئىسملىك رەبىئه ئهبۇ ئىبنى ئهيياش كىمنىڭ ئۇ، كهلدى ۋاقتى قىلش ھىجرەت. ئىدى ئاجىز ئىمانى تېخىچه ئهمما، بولسىمۇ شۇنىڭ. ئىدى دوستى يېقىن خهتتابنىڭ ئىبنىڭ ئۆمهر ئۇ؟ دەمسىز ئىدى دوستى يېقىن ئهيياشنىڭ، ىنداكېتىۋاتق يولدا ئۇالر، ئاتالندى ھىجرەتكه بىلله بىلهن ئۆمهر ئۇ بىلهن

ئهيياش، كېتىدىغانلىقىنى ئۆلۈپ ئۆزىنىڭ، ئهۋەتىپ ئادەم كهينىدىن ئۇنىڭ ئانىسى تۇرىۋېرىشكه تهپتىدە قۇياش يولىماي سۇغا ۋە سايه كهلمىگىچه قايتىپ كهينىگه، باشلىىدى ئىككلىنىشكه ئهيياش بىلهن شۇنىڭ. بهردى خهۋەر قىلغانلىقنى قهسهم . دەيتتى تهيكى قايتىپ دەپ ئانامنى ئىلهام ئىرادەڭگه( باشلىدى چىڭىتىشقا ئىرادىسنى ئۇنىڭ خهتتاب ئىبنى ئۆمهر

مۇنداق ئۇنىڭغا خهتتاب ئىبى ئۆمهر )؟كېرەك بولىشى قانداق دوست بېىرىدىغان، بوىلىدۇ سايىدا ئهته، بوسا تۇرۇۋالغان تهپتىدە ئاپتاپ بۈگۈن ئاناڭ! ئهيياش ":دېدى سهن، يهنى( يۈگرەيدۇ يۈيۈنۈشقا باسقاندا پىت، ولىمىساي سۇغا بۈگۈن ئۇ ئهگهر ئامال پاسكىىنچىلىقتىن ئۇ كېيىنال كۈندىن ئىككى، ئهنسىرەيسهن ئۇنىڭدىن نېىمشقا ئهتىال، چىدىسىمۇ ئاز بىر تهپتىگه قۇياش، بولىدۇ مهجبۇر يۈيۈشقا بهدىننى قىاللماي

چىڭ يولدا ئۇنىڭغا مهرئۆ. )ئىدى دېمهكچى، يۈگرەيدۇ سايىگه ئامالسىزلىقتىن ئۆمهر، باشلىغاندا دېيىشكه بولمايدۇ قايتمىسام ئهيياش، بېرەتتى ئىلهام تۇرۇشقا دۇچار ئهھۋالغا يامان ئهڭ بولساڭ كېتىدىغان قايتىپ ئهگهر، ئهيياش:" ئۇنىڭغا . ، دېدى"بولىسهن

ساڭقىل مۇنداق، خهتهرلىك ئىنتايىن بۇ بۇرادىرىم، قىلمىغىن ئىشالرنى مۇنداق قانداق ئۇچۇن سهن بولۇشى دوستۇڭنىڭ دىيهلهيدىغان، ئۆتكۈزىسهن خاتالىق

دوستالر بۇنىڭدەك، ئىزدىگىن ھهريهردىن دوستنى بۇنداق كۆرگىن ئويالپ مۇھىملىقىنى ..... قالدى بولۇپ ئۇچرايدىغان كهم بهك كۈندە بۈگۈنكى

قايتىپ ئهيياشنىڭ ئۆمهر، تۇرىۋالدى دەپ كېرەك كېىتىشىم قايتىپ يهنىال ئهيياش

189 دوستلۇق توغرىسىدا ، كېيىن بىلگهندىن قالمىغانلىقىنى ئامال ئهمدى، كۆرۇپ تۇرىۋالغانلىنى چىڭ كېتىىشىگه) ئىدى يوق تۆگىسى ئهيياشنىڭ( چۈشتى تۆگىسىدىن ئۇ" :قىلدى ئىش بىر ئاجايىپ

، تۇرۇۋالساڭ چىڭ دەپال كىتىمهن قايتىپ ئهگهر ئهيياش ":دېدى مۇنداق ئهيياشقا ۋە، تۇرسا ئهسلىتىپ مېىنى ساڭا تۆگه بۇ بهلكىم، قايتقىن مىنىپ نىتۆگهم مېنىڭ

، ئىدى ئورنىدا ماشىننىڭ تۆگه چاغالردا ئۇ "!كىلهرسهن قايتىپ بىرىدە كۈنلهرنىڭ ئېىلىپ تۆگىنى ئهيياش، تۇراتتى تهڭ ماشىنىغا بۇگۇنكى دەل قىممتىمۇ، باھاسىمۇ يهنى يېنىپ دىنىدىن، يىدى تاياق، دىكۆر كۈلپهتلهرنى تۇرغان، كهتتى قايتىپ ئۆيگه

، قالدى بۇلۇپ يادنام ئۇنۇڭغا تۆگىسى خهتتابنىڭ ئىبنى ئۆمهر... قالدى تاس كېتىشكه شۇنداق... كهلتۈرەتتى ئالدىغا كۆز دىنىنى ۋە ئىمان كۆرگىندىدە بىر - ھهر تۆگىنى ئۇ

... كهلدى قايتىپ قورغىنىىغا ئسالم بىلهن سهۋەبى دوستىنىڭ كۆيۇمچان ئاخىرى قىلىپ قايسى دوستلىرىمىز؟ بار ئىشالر مۇشۇنداق نهدىمۇ ھازىر بىزدە، سۈكى سوئال ئۇقۇپ سىلهردىن مهن بۇ مانا؟ يمىزاللهت ئادەمنى قانداق؟ ئادەملهر تۈردىكى . بولغانلىرىم باقماقچى

قاراشلىرى كۆز ياشالرنىڭ دوستۇم بىر قىچهباش تامامهن مېنىڭ، بار تهجىربهم شهخسى بىر مېنىڭ ھهقته بۇ*

ئهڭ ماڭا دوستۇم ئۇ چاغلىرىمدا باشلىغان تۇتۇشقا چىڭ دىنىمنى يېڭىدىن، بولغان ياخشى ھهقىقهتهن تۇتۇشۇمغا چىڭ ئىسالمىيهتنى مېنىڭ ئۇ. ئىدى ئادەم يېقىن

ئهسىر" :ماڭا ئۇ ۋاقتتلىرىمىزدا ئۇچۇرشىدىغان مهسلهن، بهرگهنىكهن ياردەملهرنى. دەيتتى" ئۇقۇيلى بىلله نامازنى مهسچىدته پاالنى ياكى، شايلىئۇچۇر كېيىن نامىزدىن ئۈچۇن ئىنسان بىر تېپىش دوسىت بولىدىغان ياردەمدە تائىتىگه ڭنىتائاال ، اللهدېمهك ..... ئىكهن مهسله مۇھىم ئىنتايىن

يېتىلىشتىن ئۆسۇپ ئاساسىدا ئىسالم مهسله، بولغىنىم دېمهكچى بولۇپ بىرنچى، قىلىپ قېيىنچىلىقالرغا ياكى بولسۇن دۇچار ئىشالرغا ناچار قانداق ئادەم بىر، باشلىنىدۇ ئۇنىڭ چۈنكى، كىلىدۇ قايتىپ يولغا دۇرۈس قايتىدىن چۇقۇم ئۇ، ئۆتكۈزسۈن خاتالىق

مهكتهپ ئسالمى مهكتهپ باشالنغۇچ ئوقۇغان مهن... دە - بولغان ياخشى باشلىنىشى ناماز بىلهن جامائهت يېيىپ بورىالرنى ابولغاند ۋاقتى ناماز ھاللهسۇبهان، ئىدى

، تۇراتتىم قىلىپ ھېس ۋاقىت ھهر مهنىسىنى ئهقىدىنىڭ ۋە ئىسالم مهن، ئوقۇيتتۇق بويىچه ئويى دادامنىڭ تۈپهيلى شارائىىت مهلۇم كېيىن ئۇنىڭدىن ئهپسۇسكى، بىراق

190 دوستلۇق توغرىسىدا يهردە ئۇ مدابارغىنى مهكتهپته ئىككىنىچى! ھاللهسۇبهان. كهتتىم يۆتكىلىپ مهكتهپتىن بۇ

ھهر، يۈردۈم بولۇۇپ بىزار ئىنتايىن، يولۇقتۇم مهسىلگه قېيىن ئىبارەت ھهمرالىرىمدىن دېگهنلهر ئهخالق، دىن:" ئۇنىڭغا تۈرۈپ يېغالپ كهلسهم قېشىغا ئاپامنىڭ ۋاقىت چاغدا بۇ... دەيتىم" ئاپا ئوخشايمهن كېتىدىغان تۈگىشىپ، قورقۇپ مهن؟ كهتتى نهگه

ئوقۇۋاتاتتىم ۋە ھىجابلىق بولۇش نىيىتىگه كهلگهنىدىم، يىللىقىدا ىرىنچىب تولۇقسىزنىڭ، يارايسهن؟ نهدە دوستۇڭ، قىلالتتى زاڭلىق دەپ يوق دوستى مېىنى ھهممسىبالىالرنىڭ

قىزىقچىلىق دەۋەتقان ئۇالر ئهپسۇسكى، دېيشهتتى! قىاليلى قىزىقچىلىق، كېله پهرۋەردىگارىمىزغا، قىلدىم سهۋرى مهن! ھاللهسۇبهان، كۆرسهتمهيتتى كۈلۈشمهكنىال

دۇئا، ! ھاللهسۇبهان... دەيتىم" قىلغىن ياردەم تائىتىڭگه ماڭا! رەببىم ئى ":قىلىپ دۇئا پهقهت ئارقىلىق قىلىش تهۋەككۈل اللهغا ۋە پهزلى اللهنىڭ يهنى، ئارقىلىق سهۋىر ۋە

تۇرشۇمغا چىڭ ئىماندا ڭمېنى ئۇنى پهرۋەردىگارىمىز، دوستلىشالىدىم بىلهن قىز بىرال، شۈكرى ، اللهغاھهمكارلىشاتتۇق بىرىمىزگه - بىر، ئىدى دېگهندەك بولسۇن سهۋەبكار

تېخىمۇ ماڭا ئۇ چىققىنىمزدا ئۇنۋېرسىتېتقا. ساالتتى ھىجاب ئۇمۇ، بولدۈم ھىجابلىق مهن سبىهته ، اللهغاكهلگىن:" ماڭا ئۇ ئارلىقىدا لېكسىيهلهرنىڭ، بولدى ياردەمچى ئوبدان

... ... تۇراتتى دەپ" تىلهيلى مهغپىرەت ، اللهدىنكهل، ئېيتىۋااليلى دوستلۇق ناچار كېتىدىغان سۆرەپ ئىدىيهلهرگه قانداقتۇر بىرەيلهننى ھهرقانداق* ئىنتايىن ئۆزەمنىڭ، ئېلىنغاندا تىلغا مهسسلىسى دوستلۇق ياخشى ھهققى بىلهن

يادىمغا سۆزلىرى دەيدىغان اڭام ئۇنىڭ، ئهسلهۋاتىمهن دوستۇمنى بىر سهمىمي ئۆزىدەك. ئىدى تهقۋادار بهك ھهقىقهتهن دوستۇم ئۇ. تىلهيمهن اللهدىن كهلتۈرۈشنى

نامازنىڭ ۋاخ بهش ئۇ. ئۆتهتتى ئارلىشىپ بىلهن دوستلىرى ياخشى سالىه توپ بىر. ئىدى ھېرىسمهن ئىنتايىن ئېيتىشقا تهسبىه - دۇئا، ئۆتهيتى مهسجىدته ھهممىسىنى

كىشى بۇ براق... ئىدى بار تىالۋەتلىرى ۋە ئىبادەت كۈندىلىك كهتكهن ەتلىنىپئاد ئارالشسا بلهن ئۇالر، قاپتۇ قىزىقىپ ياشالرغا تۈركۈم بىر باشقا ئاستىدا شارائىت مهلۇم ئېچىشالر، كۆڭۈل خانىالردا قهھۋە، ئولتۇرۇشالر كېچىلىك چاقنىتىدىغان كۆزىنى

نۇرغۇن بۇنداق، كېرەك قالسا دوستلىشىپ بىلهن الرئۇ كۆرۈپ ئۈزۈلمهيدىغانلىقىنى دەل، ئهپسۇسكى؟ !قارىمايۋاتىدىغۇ دەپ ئىش يامان ئهسلىدىمۇ ياشالر ئىشالرنى، قالدى ئايرىلىپ تۇرمۇشتىن ئىبادەتلىك - ئائهت دوستۇم ھېلىقى تۈپهيلى ئىشالر بۇنداق بىلهن دىن هنبىل بولمىغىنى" زاھدلىق" تۇرمۇشنى مهنىلىك ئهسلىدىكى ئۇنىڭ . ئىدى ھايات تهبىئى نورمال ماڭااليدىغان ماسالشتۇرۇپ دۇنيانى

191 دوستلۇق توغرىسىدا ھايات بىر باشقا تامامهن ئۇنى دوستلىرى تونۇشقان يېڭىدىن ئۇنىڭ قىسىقىسى

، بولۇۋالدى كۆرىدىغان ياخشى ئولتۇرۇشنى كېچىلىك ئۇ ھهتتا، كهتتى سۆرەپ ئىچىگه بولدىغان قېىتىم بىر ھهپتىدە پهقهت؟ بوپتۇ نېمه بولسا ئولتۇرۇش" بهزلهپ ئۆزىنى ئۇ

، قاتنىشىپ ئولتۇرۇشقا ئاتقۇچه تاڭ كهچته پهيشهنبه ھهر بىلهن شۇنىڭ. دەيتتى "!ئىشقۇ، دېگهندىمۇ بوپتۇ ئۇنى. ئيتاتتى قىلېۋاتقانلىقىنى ئوقۇيالماي نامىزىنى بامدات ھهتتا ئهڭ، نامازلىرى ۋە ولدىب ئۆتىدىغان ئۇيقىسىز بارا - بارا كېچىلىرى بارلىق ئۇنىڭ ئۆزگىرىشكه تامامهن ھاياتى ئۇنىڭ، تاشلىۋەتتى تهسبىهلىرىنى - زىكرى بىلهن ئالدى

تهكىتلهپ دەپ كېرەك كۆرۈشمهسلىكىمىز بىلهن قىزالر ئۇ چاغالردا بۇرۇنقى... باشلىدى دوستلىرىنىڭ يېڭى، ئۆتۇپ سهكرەپ قاتقا ئۇ بىراقال بولسا ئهمدى، تۇراتتى بولۇپ نايۈرىيدىغ ئارلىشىپ ۋە كۆرىشىدىغان بىلهن قىزالر، ئىلهاملىنىپ رىدىنقىلىقلى رەببىمىزدىن ئۇ ھهتتا، كهتتىكى ئۆزگىرىپ تامامهن تۈرمۇشى ئۇنىڭ. كهتتى

ئۇنى اللهدىن... قالدى ئايلىنىپ ئادەمگه بىر باشقىچىال، يېتىپ ھالغا يىراقالشقان باشلىغان يولغا ياخشى دوستلىرىنى نۇرغۇن ،كېلىشىنى قايتۇرۇپ يولغا ھهق قايتىدىن ...! تىلهيمهن ئهسلىتىشنى ئۆزىگه سۆزلىرىنى نهسىههت

دوستۇم ئهگهر: باقاي قويۇپ ئوتتۇرغا سوئالنى بىر مۇنداق مهن ھهقىقهتهن* توغرا تارتسام ئۇنىڭدىن ئۆزەمنى ھهمدە تاشلىۋەتسهم ئۇنى، ماڭسا يولىغا ئاسىيلىق ئارلىشىپ ھالدا تۇتقان چىڭ ئۆزەۈمنى قىلماستىن پهرۋا ئۇنىڭغا ياكى بوالمدۇ ؟ تۇزۈكمۇ يۈرگىنىم

ئۇنداق قالمىغاندا ئۈمىد ئهگهردە، بولغاچقا مهخلۇق ئجتىمائى ئنسان— دوستالرنى ياخشى تېخىمۇ! رەببىم ئى: تائاالغا ، اللهتاشلىۋەتسهڭ دوستىڭنى

ياردىمى بولۇشقا يىراق )ناھتىنگۇ( ئاسىيلىقتىن ۋە يېقىنلىشىشقا ساڭا، يولۇقتۇرغىن قىلىشىڭ دۇئا دەپ !"ئۇچىراشتۇرغىن بىلهن دوستالر دىل پاك، تهقۋادار تېگىدىغان

. الزىم دىن، دوست غهپلهتكار، دوست ئىبادەتكار. "بولىدۇ خىل ئۈچ دوست ئهمهلىيهتته

ئۈزۈشىڭ قول چوقۇم دوستتىن خىيانهتكار "دوست خىيانهتكار يىراق ئهخالقتىن ۋە ساقالپ رىشتىنى خىل بىر مهلۇم ئارلىقتىكى بىلهن ئۇنىڭ سهن شۇنداقتىمۇ، الزىم

يولىغا ھهق يېتىلهپ قولىدىن ئۇنىڭ بىردە كۈنلهرنىڭ ئارقىلىق بۇ، بولىدۇ قالساڭمۇ ئىشالردا چوڭ ۋە بايرام - ھېيت بىلهن ئۇنىڭ مهسىلهن، مۈمكىن كېلىشىڭ قايتۇرۇپ

. تۇرغىن مۇناسىۋەتلىشىپ

192 دوستلۇق توغرىسىدا يا بىراق، بولسىمۇ كۆرگهن تهربىيه ياخشى بۇنداقالر، كهلسهك دوسقا هتكارهپلغ

مانا. قالغاندۇر ئارلىقتا، ئهمهس يولىدا ئىبادەتكارلىق يا، ئهمهس يولىدا خىيانهتكار ۋە قىلىشىڭ نهسىههت قالماي كهينىدىن، يېتلىشىڭ قولدىن ھالدا جىددي بوالرنى . زۆرۇر تارتىشىڭ يولىغا الله بىلهن ئۇسۇلالر بارلىق

قولغا - قولنى ئايرىلماي ئۇالردىن ھېچقاچان، كهلسهك دوستالرغا ئىبادەتكار، تۇتقىن ئۆلگه خىسلهتلىرىنى بولۇپ بىلله بىلهن ئۇالر، ئۆتكىن ئارلىشىپ تۇتۇشۇپ

كىشىلىرىڭ يېقىن ئهڭ سېنىڭ ۋە دائىرەڭ مۇناسىۋەت، دوستلىرىڭ ھهقىقى سېنىڭ ئۇالر . قالسۇن بولۇپ

ئۆز ئاغزىڭدىن ئاڭاليلى

نويابىردا تۇغۇلغانالردىن - 25يىل -71، مېنىڭ ئىسمىم ئهھمهد ئهرىيتنىئۆكتهبىر سانائهت شهھهرچىسىدىكى ماشىنىسازلىق شىركهتلىرىنىڭ - 6ھازىر . ئىكهنمهن

. بىرىدە ئىشلهيمهنتولۇق ئوتتۇرا مهكتهپكه چىققان چاغالردىن باشالپ ئاخىرقى رەۋىشته ئۆز

تاماكا چېكىشنى ، رمۇشۇمنى چېنىشقا ئۆتتۈم ۋە ھاياتىم باشقىچه تۈس ئېلىشقا باشلىدىتۇئانامنىڭ مېنى تاماكىدىن قول ئۈزدۈرۈش ئۈچۈن قىلغان ئۇرۇنۇشلىرى -ئاتا، ئۆگهندىم

، دەرستىكى ئۆگىنىش نهتىجهم تۆۋەنلهشكه باشلىدى، ئۈنۈم بهرمىدى، بىكار بولدىردا چىقىپ اللهئۆيدىن كۆپ ھ، ر بۆسۈپ كىرىشكه باشلىدىھاياتىمغا يېڭى پائالىيهتله

... دوستلىرىم بىلهن سىرتالرغا سهپهر قىلىش دېگهندەك، كېچىلىك ئولتۇرۇش، كېتىشبۇالرنىڭ تهسىرىدە ، مېهمانخانىالرغا دوستالر بىلهن باراتتۇق، دىسكوخانىالرغا

ئۇ ، نىستىتۇتقا كىردىمئاخىرى ھهربى ئى. ئىمتاھاندىكى نهتىجىلىرىم بهك تۆۋەن ئىدىيهردە باشلىقلىرىم ۋە يۇقىرى يىللىقتىكى ساۋاقداشلىرىم بىلهن دائىم چاتاق تېرىپ

ئىنىستىتۇتتا ئىككى يىل ئوقۇغاندىن كېيىن ئېنىق قارار چىقىرىشىمغا ، ئاخىردا... تۇراتتىمقالغان يهنى ئهمدى ئىنىستىتۇتتا داۋاملىق ئوقۇيالىشىم مۇمكىن بولماي ، توغرا كهلدى

ئانام -ئاتا... شۇڭا ئىنىستىتۇتتىن ئۆزلۈكۈمدىن چىقىپ كېتىش قارارىغا كهلدىم. ئىدىئۇالر ، مېنىڭ ئوقۇشۇمنى تولۇق پۈتتۈرۈشۈم ئۈچۈن قىلمىغان ئاماللىرى قالمايتتى، بولسا

مېنىڭ ئىنىستىتۇتتىن ئايرىلىشقا قارار چىقارماسلىقىم ۋە ئالدىراقسانلىق قىلماسلىقىم تېخىمۇ نهتىجىدە بۇ مېنىڭ، مېنىڭ ھهر قانداق تهلهپلىرىمنى ئورۇندايتتى ،ئۈچۈن

شۇنىڭ ھاياتىم تامامهن ... يولدىن چىقىشىمغا سهۋەب بولغانلىقىنى ئۇالر بىلمهيتتى

193 دوستلۇق توغرىسىدا مهن قىلمىغان ، ئىقتىسادى شارائىتىم تولۇق، يهنى، باشقا تهرەپكه بۇرۇلۇشقا باشلىدى

ھهتتا مېنىڭ قااليمىقان ئىشالرنى قىلىش يوللىرىنى بهك كۆپ ... ھېچ نهرسه قالمىدىيهنى . دەپ ئاتىۋالغان ئىدى" شهيتان"دوستلىرىم مېنى ، ئويالپ تاپااليدىغانلىقىمدىن... قىزالر، قااليمىقان يهرلهرگه بېرىش، ھاراق ئىچىش، بىز ھهممه ئىشالرنى قىالتتۇق

بىز "بېرىپ يهتتىكى بىز ئۆزىمىزدىن يهنه ئىشالر شۇ دەرىجىگه . ھهممىسى بولۇپ تۇراتتىھارام ئىشالردىن نېمىنى ... دەپ سورايدىغان بولدۇق" قىلمىغان قانداق ھارام ئىشالر بار

شۇنىڭ بىلهن ، بار ئىكهن) جازانه(شۈرۈشتۈرۈپ كۆرسهك تېخى ئۆسۈم ؟ قلمىغاندۇقا پۇلغا ئېهتىياجى ئارىمىزد، شۇغۇللىنىپ كۆرۈش قارارىغا كهلدۇق ئۆسۈم بىلهن ئهمهلىي

ئهتىسىال قهرز پۇلنى ئارتۇق ، بىر قىسىم پۇلالرنى قهرز ئۆتنه بېرىشتۇق، بارالر يوق تۇرسىمۇبۇنىڭ بىلهن بارلىق ، ئۆسۈم بىلهن شۇغۇلالنغان بولدۇق، ئۆسۈمى بىلهن ئېلىش ئارقىلىق

يهنى بىز ئۆزىمىزگه نىسبهتهن ... ھارام ئىشالرنى قىلىپ باققان بىر دەيتتۇقپهرۋا قىلماستىن ھارام ئىشالرنى قىلىۋېرىدىغانلىقىمىزنى ئىسپاتالش ، ئوياليدىغىنىمىز

بىز پهرۋا قىلغاندىمۇ ھېچ ، ھهر قانداق ئىشنى قىلىش ئويىمز بولغاچقا، ئهلۋەتته. ئىدىسانائهت ئىنىستىتۇتىغا كىردىم ۋە ئوقۇشقا پهرۋا قىلماسلىق - سودا... نهرسه يوق ئىدىچارەكلىك ... يىلدىن كېيىن دىپلوم ئالساممۇ مهيلى دەيتتىم 10، مقارارىغا كهلدى

. ئىنتاھاندىن ئۆتكهن بولساممۇ مهۋسۇملۇق ئىنتاھاندا سىنىپ كۆچهلمىدىمماڭا . زېرىكىشكه باشلىدىم، بۇ خىل ھاياتتىن ئىچىم سىقىلىپ، ھهق گهپنى قىلسام

ن ھهر قانداق نهرسه بهخت تۇيغۇسى بېرىدىغان ياكى كۆڭلۈمنى خاتىرجهم قلىدىغاشۇنىڭ بىلهن ئىككىنجى يىللىقتا ئوقۇشقا بىر ئاز كۆڭۈل بۆلۈشكه ، قالمىغانلىقىنى بىلدىم

دوستلىرىمدىن يىراقلىشىشقا ، باشلىدىم ۋە ئانچه مۇنچه تېنچلىنىپ ئويلىنىشقا باشلىدىم شۇ. بارا دوستلىرىم بىلهن ئۇچرىشىشنى ياقتۇرمايدىغان بولدۇم - بارا، باشلىدىممهن ياقتۇرىدىغان ۋە ئارىدىكى ئاالقىمىزگه ھېچقانداق تهسىر يهتمىگهن ، چاغالردا

... مهن بىلهن خوشنا ياتاقتا تۇرىدىغان ئىنىستىتۇتتىكى ئىيهاب ئىدى، بىردىنبىر دوستۇمئىيهاب رامىزان ئېيى ، ئۇنىڭ دادىسى مهلۇم ئهرەب دۆلىتىدە ئىشلهيتتى

ىغا كهتتى ۋە قايتىپ كهلگهندىن كېيىن تامامهن يېرىمالشقان چاغدا دادىسىنىڭ يېن، مهسچىتته ناماز ئوقۇشقا باشلىغانلىقىنى كۆردۈم... باشقا بىر ئادەمگه ئۆزگىرىپ كهپتۇ

ئۆزىنىڭ ، ئۇ ماڭىمۇ باشقا يوسۇندا گهپ قىلىشقا باشلىدى، سۆزلىرى باشقىچهڭا چۈشهندۈرۈشكه ئۆزگهرگهنلىكىنى ياكى ھاياتىدا ئۆزگىرىش بولۇشى الزىملىقىنى ما

بۇ "، تامامهن تۇراقسىزلىق مهسىلىسى ئىدىئهمما ماڭا نىسبهتهن بۇ ... تىرىشاتتى

194 دوستلۇق توغرىسىدا كاللىمىزغا بهزىدە تهسىر قىلىپ ! ئۇنىڭ كاللىسىغا شۇنداقال تهسىر قىلغان بىر ئىشته

مۇھىمى ئارىمىزدىكى ئاالقه . دېدىم" قالىدىغان ئهرزىمهس ئىشالردەك بۇمۇ يوقىلىدۇماڭا نىسبهتهن ... ئاساسهن ئاالقىمىزنى ئۈزدۇق، دە- ىجىدە جىددىلهشتىمهلۇم دەر

و بولۇپ ئياكى رادى دەرس مۇزاكىرە قىلغان چاغلىرىمدا ھهردائىم يېنىمدا ئۈنئالغۇئهمما ئۇنىڭغا ، ھېچ بولمىغاندا تېلېۋۇزۇرنى ئېچىپ قوياتتىم، ئادەتلىنىپ قالغانىدىمندە بار ئۈنئالغۇ لېنتىلىرىنىڭ ھهممىسىدىن بىزار تۇيۇقسىز مه. زېهنىمنى قاراتمايتتىم

ئۇنى ئۈنئالغوغا سېلىپ ، ئۆزۈم كۆرمىگهن بىر دانه لېنتىنى ئۇچرىتىپ، بولغان ئىدىمكېيىن بىلسهم ئۇنىڭغا دۇئا ، قورئان ئوقۇغاندەكال بىر نهرسه بار لېنتا ئىكهن، باقتىم

ۇنداق سۆزلهرنى تۇنجى قېتىم ب. بۇ لېنتا بهك ياخشى ئىدى، سۆزلىرى ئېلىنغان ئىكهنزارە ۋە باشقا نهرسىلهرنى -يىغا، تالۋەت -يهنى ناھايىتى مۇڭلۇق دۇئا، ئاڭالۋاتاتتىم

تۇنجى قېتىم ئاڭالپ كۆردۈم ياكى بۇنداق نهرسىلهرنىڭ بارلىقىنى بىرىنچى قېتىم ... بىلدىم

، لۋەتتهئه، كۈنلهرنىڭ بىرىدە ئهسىر نامىزىنى ئوقۇش ئۈچۈن مهسجىدكه چۈشتۈمبۇ ، مهندىن ھهيران قېلىۋاتاتتى مهسجىدكه كېرىشىم بىلهنال كۆپچىلىك ھهممىسى

يهنى مهن ... دېگهندەك؟ ئىنسان قانداق بولۇپ مهسجىدكه قهدەم تاشالپ قالغاندۇكىرىپ ؟؟ مهسجىدكه ئهسىر نامىزىغا كىرەرمۇ، ھهتتا جۈمه نامىزىنىمۇ ئوقۇمايدىغان

بهزىلهر ھۆرمهتلهپ ، قارىسام ازنى تۈگهتكىنىمدىن كېيىننام، ئهسىر نامىزىنى ئوقۇدۇمتۇيۇقسىز ، ئهلۋەتته ھهيران بولدۇم، ئېڭىشىپ بېشىمنى سۆيۈۋاتاتتى، بېشىمنى سىالپ

ئۇ بىزنىڭ كوچا قوشنىمىز ۋە دادامنىڭ دوستى . مهن تونۇيدىغان بىرسىنى كۆرۈپ قالدىمكۇڭلۈم باشقىچه بىر ، رىماستىنبىراق مهن ئۇنىڭ ئىسمىنىمۇ بىلمهسلىكىمگه قا. ئىدى

كۆزۈمدىن ياش ، بهدىنىمگه تىترەك ئولىشىپ، خىل خوشاللىق تۇيغۇسىغا چۈمۈلۈۋاتاتتى... ئىلگىرى ھېچقاچان سېزىپ باقمىغان تۇيغۇالر ئىدى... تۆكۈلۈۋاتقانلىقىنى سهزدىم

ىمام ئ. شۇ كۈنى شام ۋە خۇپتهن نامازلىرىنى مهجىدكه چۈشۈپ ئوقۇدۇم، اللهغا شۈكرىئى {:بۇ ئايهتلهر بىلهن باشلىدى، نامازدا سۈرە زۇمهردىكى ئايهتلهردىن ئوقۇپ

ئۆزلىرىگه جىنايهت )گۇناھالرنى قىلىۋېرىپ( ئېيتقىنكى" مېنىڭ تىلىمدىن، مۇھهممهدخالىغان ( الله ھهقىقهتهن! اللهنىڭ رەھمىتىدن ئۈمىدسىزلهنمهڭالر! قىلغان بهندىلىرىم

الله ناھايىتى مهغپىرەت ، شۈبىهسىزكى، ىرىنى مهغپىرەت قىلىدۇجىمى گۇناھل) ئادەمنىڭمهن ئايهتنى ئاڭالپ )ئايهت -53، زۇمهر سۈرىسى(، }ناھايىتى مىهرىباندۇر، قىلغۇچىدۇر

ناھايىتى تهسىرلهندىم ۋە ئايهت مهزمۇنىنىڭ ماڭا مۇناسىۋەتلىك ئىكهنلىكىنى

195 دوستلۇق توغرىسىدا يهابنىڭ مهسجىد دەرۋازىسىنىڭ مهن مهسجىدتىن چىقىۋېتىپ تۇيۇقسىزال ئى... سهزدىم

مهن چىقىشىم بىلهنال ئۇ ماڭا قاراپ خۇددى ، ئالدىدا مېنى كۈتۈپ تۇرغانلىقىنى كۆردۈمئۇ ... بۇ دەقىقىنى مهڭگۈ ئۇنۇتمايمهن، يۈگۈرگهندەك يېتىپ كېلىپ مېنى قۇچاقلىۋالدى

يغا بۇ جا، ىنهزەرئنهگه كېتىشىڭدىن قهت! سهن ئىشهنگىن :"مىنى قۇچاقالپ تۇرۇپمانا شۇنىڭدىن باشالپ مهن ئۆزەمنىڭ ... دەيتتى" !قايتىپ كېلىشىڭگه ئىشهنگىن

ماڭا . چوڭقۇر يۈرەك قاتلىرىمدىن ھهق يولغا قايتىپ كهلگهنلىكىمگه ئىشهندىمئۇ مهن رەببىمگه ، نىڭ پهزلىنى ھېچقاچان ئۇنتۇمايمهناللهئىيهابتهك دوستنى بهرگهن

ھهتتا ئۇ ئۆزى ، چانلىك بىلهن ماڭا نهسههت قىالتتىئاسىيلىق قىلغان ئهھۋالدىمۇ سهۋرياقتۇرىدىغان مهسجىدنى تاشالپ ماڭا ئهگىشهتتى، چۈنكى تهراۋىه نامىزىنى ئۇقۇشنى

مهن نامازنى تېزراق ئوقۇپ تۈگىتىدىغان باشقا بىر مهسجىدته تاراۋىه ئوقۇشنى اماز ئۇقۇپ كهلگهن ئۇ ئۆيگه بارغاندىن كېيىن ئۆزى ن، كېيىن بىلدىمكى، ياقتۇراتتىم

، شۇ پارە قۇرئاننى ئوقۇپ، مهسجىددىكى ئىمامام ھهر كۈنى قايسى پارىنى تاماملىسا ... ئۆيدە تاراۋىه نامىزىنى قايتا ئوقۇيدىكهن

ئهمهلىيهتته ئهھمهد ئۆزىنىڭ ناچار ، مانا بۇ ئهھمهدنىڭ كهچۈرمىشللىرىناھايىتى يۈكسهك ياخشى دوستقا ئهگىشىش جهريانىنى ، دوستالردىن ئايرىلىپ

شۇ " ئهھمهد. يهنى الله يولىدىكى قېرىنداشلىق مهزمۇندا بايان قىلىپ ئۆتتى، مهزمۇنداخۇددى بۇ مۇستهھكهم ، دەپ ئۆتتى" قۇچاغلىشىش دەقىقىسىنى مهڭگۈ ئۇنۇتمايمهن

بىرىنى الله يولىدا چىڭ تۇرۇشقا تهۋرەنمهس ئىرادىگه - خۇددى بۇ بىر، ئىرادە بېغىشالشمانا بۇ ، ئېنىق ئۇ ئۆلگىچه بۇ قۇچاغلىشىشنى ئهسته تۇتىدىغىنى... ئىدى كهلتۈرۈش

الله"يىگىتلىرىمىز - ھازىرغىچه قىز. بىزنىڭ ھاياتىمىزدا ئاز ئۇچرايدىغان يېڭىلىقنامىلىق نهرسه بارلىقىنى ئېنىق " يولىدىكى قېرىنداشلىق الله"، "يولىدىكى سۆيگۈ

سهن ئۇنى ، رىدىغان بىر ئادىمىڭنىڭ بولۇشىيهنى سېنىڭ ياخشى كۆ ...بىلمهيۋاتىدۇمهنپهئهتنى كۆزلىمهسلىكىڭ ۋە -يولىدا ياخشى كۆرۈشتىن باشقا دۇنيالىق پايدا اللهقولغا تۇتۇشۇپ بىر خىل غايىگه قاراپ ھهرىكهت قىلىش ھهر ئىككىڭالرنى - قولنى

دا سۆزلىگهن ئىيهاب توغرىسى، ئهھمهد، ھهقىقهتهن... جهننهتكه كىرىشكه ئېلىپ باراتتىئۆزىنىڭ ، قىيامهت كۈنىدە اللهنىڭ ھهدىسىدىكى ئهلهيهىسساالم چاغدا مهن رەسۇلۇلالھ

سايىسىدىن بۆلهك سايه يوق كۈندە سايىگه ئېرىشتۈرىدىغان يهتته تۈرلۈك كىشىنىڭ ئۇ سۆزلهۋاتقاندا بۇ ... يولىدا سۆيۈشكهن ئىككى كىشىنى ئهسلىدىم اللهبىرى قاتارىدا قۇياش ، ئىنسانالر تىك تۇرغان قىيامات كۈنى بارلىق... يادىمغا كهچتى ھهدىس دەررۇال

196 دوستلۇق توغرىسىدا يىلالر بويى تهرگه ، ئۇزۇن -ئۇزۇندىن، باش ئۈستىگه يېقىن كهلگهن قاتتىق قىزىتىپ

لېكىن ئۇ ... يهنه، ھۆمۈدەپ ئېغىر مۇشهققهتلهر ئاستىدا كۈتۈش -ھاسىراپ ،چۆمۈلۈپبولغاندىمۇ دەرەخ سايىسى ئهمهس ، ه بولغانيهردەيهته تۈرلۈك كىشىلهرال سايىگه ئىگ

دەل ئاشۇ يهتته تۈرلۈك ... بهلكى رەببىمىزنىڭ ئهرشىنىڭ سايىسىدە راھهتلىنىپ ياتىدۇ، قېنى ئهمىسه... يولىدا سۆيۈشكهن ئىككى دوست اللهئادەمنىڭ بىر تۈردىكىسى

الله ":قايلىئىنسانالر مهھرۇم بولغان بۇ راھهتنىڭ سهۋەبىنى ئاڭالپ با نۇرغۇنلىغانئايرىلسا بۇ يولدا ، بىرلهشسه بۇ يولدا بىرلىشىپ، يولىدا سۆيۈشكهن ئىككى ئادەم

ئايرىلىپ ، غا ئىتائهت قىلىش مهقسىدىدە بىرلىككه كېلىپاللهيهنى ."ئايرىلغان بولىدۇغا ئىتائهت قىلىشنى تهۋسىيه قىلىشقان اللهبىرىگه -كېتىش زۆرۈرىيتى تۇغۇلغاندا بىر

كىم يهنه بىرەيلهننى ، بامدات نامىزىغا قانداق ئويغىنىش... رىلىدىغانالرھالدا ئايبۈگۈن ئىككى رەكئهت ناماز ئوقۇپ قويۇشنى " :بىرى يهنه بىرىگه... خهۋەر قىلىش

مانا ... دەيدىغانالر، "ياكى مۇنداق گۇناھتىن دىققهت قىلىپ يۈر، يادىڭدىن چىقارما ! لىدا سۆيۈشۈشوي اللهۇ مانا ب، يۇلىدىكى قېرىنداشلىق اللهبۇ

بىرەيلهننى ھىدايهت قىلغان كۈندىن تارتىپ چوقۇم بولۇشقا اللهئارىمىزدىن ئهسلىدىمۇ ، ھهر ۋاقىت يۈزۈڭدىن تهبهسسۇم كهتمهسلىكى - تېگىشلىك بىر پىرىنسىپ

، مۇئامىله قىلىشىڭ الزىم كىشىلهر بىلهن دائىم سىلىق، ئوچۇق چىراي بولۇشۇڭ كېرەك . بىرىنىڭ بېشىنى سىالپ تۇرۇشۇڭ كېرەك، ىنى ياساپبىرىنىڭ كۆڭل

" پاالنى قۇچاقلىدى"، "ئۇنىڭغا سۆيدى بىرلىرى بېشىمنى سىالپ" :سىلهر ئهھمهدنىڭ. ئىنسان قهلبى مۇشۇنداق ئىشالرنى ياقتۇرىدۇ؟ سۆزلىرىگه دىققهت قىلدىڭالرمۇ دېگهن

، هرمهس بولۇپ كهتتىھازىرقى چاغالردا كۆپ كىشىلهر بۇنداق ئىشالرغا ئهھمىيهت ب بۇنداق... نىڭ دەۋرىدە بۇالر ئاساسلىق ئىشالر ئىدىئهلهيهىسساالم ھالبۇكى رەسۇلۇلالھئىسالم ، مانا بۇ ئىسالمى قېرىنداشلىق، ئىنتايىن تهسىرلهندۈرىدۇ كۆيۈنۈشلهر قهلبنى

بهلكى ئۇ ... زوراۋانلىق ئهمهس؛ تهرەببازلىق ئهمهس، ھهرگىزمۇ قوپاللىق ئهمهسمانا بۇ ئىيهاب بىلهن ئهھمهدنىڭ ئۆزئارا مۇئامىلىسىدە ئۆز ئهسلىنى ، ىبانلىقمېهر

! تاپقان ئىسالم روھى ياشالر سۆز ئالدى

؟ شۇ چاغدا قانداق تۈرتكه سهۋەبىدىن مهسجىدكه كىرىپ ناماز ئوقۇغان ئىدىڭىز*ڭ بۇنىڭدا ئېنىق بىر سهۋەبنى، ئېنىق سهۋەب ئىسىمدە يوق، الله بىلهن قهسهمكى-

197 دوستلۇق توغرىسىدا ، مهن ھاياتىمدىكى زور بىر بوشلۇقنى ھېس قىالتتىم، توغرا. بارلىقىنىمۇ ھېس قىلمىدىم

مهن ، شۇنداقتىمۇ... ھاياتىمدا بهختنىڭ ھېچقاچان مهنبهسى قالمىغاندەك ئىدىئۇنىڭدىكى ماڭا بهك ياققان دۇئا بهلكىم ماڭا تهسىر ، ئۇچراتقان ئۈنئالغۇ لېنتىسى

، اغدا مهن تاھارەت ئالدىممۇ يوقمۇ ئهسال ئۇقمايمهنئهمهلىيهتته شۇ چ، قىلغاندۇئهزاننى ئاڭالپال مهسجىدكه كىرىشىمگه زادى نېمىنىڭ تۈرتكه ، كوچىدا ئىدىم

. بولغانلىقىنى ھازىرغىچه ئېنىق ئۇقمايدىغانلىقىمغا قهسهم بىرەلهيمهنىله سىز تهقۋادارلىققا ئۆتكهندىن كېيىن بۇرۇنقى ئاغىنلىرىڭىزگه قانداق مۇئام*

؟ الله تائاال ئۇالرغا نېمه ئىشالرنى كۆرسهتتى؟ ئۇالر نهگه كهتتى؟ قىلدىڭىزئىيهاب مهن ئۈچۈن يېڭى مۇھىت يارىتىپ بېرىشكه ، الله رازى بولسۇنكى

ئىنىستۇتتىكى ، يهنى ئۇ ماڭا نىسبهتهن ناتۇنۇش ھېسابلىنىدىغان. ھهقىقهتهن تىرىشتتىمهن ئهسلىدە تهقۋادار ئادەمنى ، ا باشلىدىياشالردىن يېڭى دوستالرنى تونۇشتۇرۇشق

ئۇزۇن چاپان كىيىدىغان قېرى ئادەم شهكلىدە تهسهۋۋۇر ، سۈرلۈك، چوقۇم ساقاللىقجۇشقۇن كىشىلهر ، تهقۋادار، بىراق مهن بۇ ياشالرنىڭ ئىنتايىن ئىسىل. قىالتتىم

تۈرلۈك ، يناتتىئو، ئۇالرمۇ سىرىتالرغا چىقاتتى! اللهغا كۆپ شۈكرى. ئىكهنلىكىنى بىلدىملېكىن چوقۇم الله تائاالنىڭ ئىتائىتى ، ھايات پائالىيهتلىرىدىن خۇرسهنلىك تاپاتتى

دائىرىسىدىن چىقمايتتى ۋە الله تائاالنىڭ رازىلىقى ئۈچۈن تۈرلۈك پائالىيهتلهر بىلهن شۇ ، مهن ئاخىرقى رەۋىشته ئۆزەمنىڭ يېڭى مۇھىتىمنى تېپىۋالدىم... شۇغۇللىناتتى

شۇنىڭ بىلهن بىرگه بۇ يېڭى مۇھىتىمدا بهك ، مۇھىتىمغا ھاجىتىم قالمىدى بۇرۇنقىبۇرۇنقى ئاغىنلىرىم بىلهن بىرگه بولغان ، مهسىلهن ئېيتقاندا. خاتىرجهملىك ھېس قىلدىم

ئهمما مهن ئۇالرغا سهلال دۈمبهمنى قىلسام ماڭا ، پاراڭلىشاتتۇق، چاغدا خۇشال بوالتتۇق - ئهمدى مېنىڭ ئالدىمدا بارلىق ئىش... ئىدى تاالي سېسىق گهپلهر تهييار

الله يولىدا -ئۇ بولسىمۇ، ھهركهتلىرىمنى ئۆلچهيدىغان باشقىچه تارازام بار ئىدى ... الله يولىدا سۆيگۈ ئىدى، قېرىنداشلىق

نى دەپال ئۆزىنى ياخشى كۆرىدىغان بىر ئىنسان بىلهن دوست بولۇش نىمه الله**خهلىپه ئۆمهر ئىبنى خهتتاب بۇ مهزمۇندا ! خۇشاللىقنىمه دىگهن ! دىگهن زور بهختئۇ ، ئهگهر بىرىڭالر ئۆز قېرىندىشىنىڭ سۆيگۈسىگه نائىل بولسا" :مۇنداق دىگهن

."چۈنكى بۇنداق پۇرسهت ئىنتايىن ئاز ئۇچرايدۇ، قېرىندىشىغا چىڭ ئېسىلسۇننغا بىرىلگهن مۇسۇلمان بۇلۇشتىن كېيىنال ئىنسا" :مۇنداق كهلگهن )ھهدىسته( ئهسهردە

يۆلهك بۇلىدىغان سالىه -ئهسلىسه يار، ئۇنتۇسا ئهسلهيدىغان -ئهڭ ياخشى نهرسه

198 دوستلۇق توغرىسىدا ىن رىۋايهت قىلغان بۇ دئهلهيهىسساالم مۇئاز ئىبنى جهبهل رەسۇلۇلالھ. "قېرىنداشلىقتۇرقېرىنداشلىقنىڭ ھوزۇرىنى ، نىڭ سۆزىنى ئاڭلىسىڭىزاللهسىيدىكى دھهدىس قۇد. "هققىمدە ياخشى كۆرۈشكهنلهر مېنىڭ سۆيگۈمگه ئېرىشىدۇمېنىڭ ھ" :سېزەلهيسىز

ئهگهردە ئىككى ، يهنى )ئهبۇ داۋۇدالر رىۋايهت قىلغان، تىرمىزى، ئىمام ئهھمهد(ايدا كۆزلىمهستىن رەببىمىز پبىرىدىن دۇنيالىق مهنپهئهت ياكى ئىقتىسادىي -شهخىس بىرشى ۋە مۇھهببىتىگه نائىل نىڭ ياخشى كۆرۈاللهبىرىنى ياخشى كۆرسه - ئۈچۈنال بىر

ھهر ئىككىسىنى - يۈزىسىدىنال تونۇشۇش غا ئىتائهت قىلىشاللهبىرى بىلهن -بىر. بولىدۇ ... اللهنىڭ سۆيگۈسىگه ئېرىشتۈرىدۇ

يولىدا ياخشى اللهنىڭ تۆۋەندىكى ھهدىسى ئارقىلىق ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھئۆمهر ئىبنى خهتتاب رەزىيهلالھۇ . كۆرۈشۈشنىڭ قىممىتىنى تېخىمۇ ئېنىق بىلهلهيسهن

نىڭ بهندىلىرى ئارىسىداالله" :مۇنداق دېدى ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ، ئهنهۇ دەيدۇئهمما ، شېهىتمۇ ئهمهس، ئۇالر پهيغهمبهرمۇ ئهمهس، شۇنداق بىر تۈركۈم كىشىلهر باركى

ۋە شېهىتلهر تۇتقان ئورنىغا پهيغهمبهر نىڭ ئالدىدااللهئۇالرنىڭ قىيامهت كۈنىدىكى ئۇالر كىم ئىكهنلىكىنى بىزگه ئېيتىپ ، رەسۇلۇلالھ يا" :ساھابىلهر، "ئېرىشكۈسى كېلىدۇ

ئارا - ئۇالر ئۆز" :مۇنداق دىدى ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ، دىگهندە" !؟بهرسهڭنىڭ دىنى بىلهن دوست اللهتۇغقاندارچىلىقى ياكى ئىقتىسادىي مۇناسىۋىتى يوق بولسىمۇ

ئۇالرمۇ نۇر ئۈستىگه ، ئۇالرنىڭ يۈزلىرى نۇر، بىلهن قهسهمكى ، اللهىشىلهردۇربۇلۇشقان ك - كىشىلهر غهمگه پاتقاندا ئۇالرغا غهم، كىشىلهر قورققان چاغدا ئۇالرغا قورقۇنچ يوق؛ نۇر

، بىلىڭالركى ({، يهنه بۇ ئايهتنى ئوقۇدى ئهلهيهىسساالم سۇلۇلالھەر... قايغۇ يوقئهبۇ داۋۇد ( }.ن قورقۇنچىمۇ يوق ۋە ئۇالر ھهرگىز قايغۇرمايدۇنىڭ يېقىنلىرى ئۈچۈالله

)رىۋايىتىنىڭ مۇنداق دېگهنلىكىنى رىۋايهت ئهلهيهىسساالم ھۈزەيفه يهمانى رەسۇلۇلالھ

ئۇنىڭغا ساالم بېرىپ قولىنى تۇتۇپ ، مۆمىن مۆمىنگه ئۇچرىشىپ قالغان چاغدا" :قىلغانىرى خۇددى دەرەخ تۆكۈلگهندەك تۆكۈلۈپ خاتالىقل -ئۇ ئىككىسىنىڭ گۇناھ، كۆرۈشسه )تهبهرانى رىۋايىتى" (كېتىدۇ

سهن پهرۋەردىگارىڭنىڭ رازىلىقىنى تىلهپ {:بىز اللهنڭ نىمه ئۈچۈن روسۇلۇلالھقائاخشامدا ئۇنىڭغا ئىبادەت قىلىدىغانالر بىلهن سهۋرچان بولغان ھالدا بىلله -ئهتىگهنرەسۇلۇلالھ . هنلىكىنى بىلىپ ئۆتكهن ئىدۇقدېگ )ئايهت -27، كهھف سۈرىسى(. }بولغىن

يولىدا ياخشى كۆرۈشۈش ئاالقىسىنى ئىنتايىن الله -ئهلهيهىساالم بۇ ئاالقىنى

199 دوستلۇق توغرىسىدا ھهتتا ئۇھۇد غازىتىدا مۇسۇلمانالردىن ، ئىنتايىن پهرۋىش قىالتتى، قهدىرلهيتتى

ۆيدىن ھهر بىر ئ، يهتمىشچه كىشى شېهىت بولغان ۋە ئىنتايىن كۆپ ئادەم يارىالنغانھهر ئىككى شېهىتنى بىر " :روسۇلۇلالھ، بىرەيلهن شېهىت بولۇش ئهھۋالى كۆرۈلگهن ۋاقىتتا

نىڭ ئهلهيهىسساالم ساباھىلهر رەسۇلۇلالھ، دېگهن ئىدى" قهبرىگه دەپنه قىلىڭالرساباھىلىرىنى ئهلهيهىسساالم شۇ چاغدا رەسۇلۇلالھ، بۇيرۇقىنى بهجا كهلتۈرۈشكه باشلىدى

تاغىسى ھهمزۇ رەزىيهلالھۇ ، ھهسرەت ئىچىدە -زارە ۋە قايغۇ -يىغا ،دەپنه قىلىشئابدۇلال ئىبنى ھهيران ، توختاڭالر" :ئهنهۇنىڭ ئۆلۈمىگه كۆڭلى بۇزۇلۇپ تۇرغان ھالهتته

ئۇ ئىككىسىنى بىرلىكته دەپنه ، بىلهن ئهمرى ئىبنى جهمۇھنىڭ جهسىتىنى ئىزدەپ تېپىپدەپ " ...مۇ ياخشى كۆرۈشكهن دوستالردىن ئىدىچۈنكى ئۇ ئىككىسى دۇنيادى! قىلىڭالر

پۈتۈنلهي مۇشۇنداق شارائىت ئاستىدا ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ... خىتاب قىلدىئۇالر بىلهن بىرلىكته ، بهكرى بىلهن ئۆمهرنى تېپىپ كېلىپۇبهئۆيدىن چېقىپ ئ، تۇرۇپمۇ

" :تۇتۇپ تۇرۇپرەۋزىدە ئۇ ئىككهيلهننىڭ قولىنى ، بارلىق ساھابىالرنىڭ ئالدىدائىبنى ماجه ئىبنى ، تىرمىزى(... ئىدى دېگهن"رلىمىز ۈبىزقىيامهت كۈنى مۇشۇنداق تىرىلد

)ئۆمهردىن رىۋايهت قىلغانكىشىلهر الله يولىغا يېتهكلهيدىغان ئادەمنى تاپالمايۋاتقان بۇنداق ، ھهقىقهتهن

الله . ۋە قىممهتلىكزامان شارائىتىدا الله يولىدىكى سۆيگۈ ئاالقىسى ئىنتايىن گۈزەل بىلله ئولتۇرۇپ پاراڭالشساڭالر الله ، يولىغا قولىڭدىن يېتهكلهيدىغان ئادەم بولسا

بۇ ئولتۇرۇش سهۋەبى ، سىلهردىن رازى بولغان ھالدا سىلهرگه نۇرغۇن ساۋابالرنى پۈتسه ! دە -ھهقىقهتهنمۇ قىممهتلىك... بىلهن الله ئىككىڭالرغا مۇھهبىبىتى بېغىشلىسا

بىرىگه خىيانهت - ئاغىنىلهرنىڭ بىر - بۇ دۇنيادا نۇرغۇن دوست، ىيهتتهئهمهل - بىرىگه ئازار -ھهتتا بىر، بىرىنى زىيانغا ئۇچرىتىۋاتقانلىقىنى -بىر، قىلىۋاتقانلىقىنى

اللهنىڭ رازىلىقى ، بىراق بىر ئىنساننى الله يولىدا. كۈلپهت يهتكۈزۋاتقالىقىنى ئۇچرىتىمىزئۇنىڭ ساڭا زىيان يهتكۈزۈشى مۇمكىن ، دىغان بولساڭتۈپهيلىدىن ياخشى كۆرى

! ئهمهس بۇ ئاجايىپ كهچۈرمىشكه قاراپ باققىن

، ئهبۇ دەردا بالدۇر ئۆيلهنگهن. ئهبۇ دەردا بىلهن دوستالشقان ئىدى سهلمان فارىسى

ئۇنىڭ بهك كېچىكىپ توي قىلىشىدىكى . سهلمان بولسا كېچىكىپ ئۆلهنگهن ئىدىدىن ئىيمان ئىزدەپ تۇختىماي يۇرتالرنى كهزگهن بۈيۈك ئۇ يهر يۈزى، سهۋەب

200 دوستلۇق توغرىسىدا . بۇ جهرياندا يېشى خېلى بىر يهرگه بېرىپ قالغان ئىدى، ئىزدىگۈچى بولۇپ

قهبىلىلهر ئارىسىدىن ، سهلمان بولسا ئهمما، قۇرغان تۇرمۇش ئهبۇ دەردا بۇرۇنال خېلى چوڭ بولۇپ چۈنكى ئۇ يېشىنىڭ، ئۆزىگه ياقىدىغان بىرەر قىزنى تاللىمىغان ئىدى

بۇنداق ، بىر يهرگه بېرىپ سۆزلىشىشتىن قىسىسىالتتى، كهتكهنلىكىنى ھېس قىلىپ ؟ قانداق قىلىش كېرەك، ئىشالرغا يېشى چوڭلۇق قىلىدىغانلىقىنى سېزەتتى

ئهبۇ دەردا ، ئۇ ئاخىرى ئهبۇ دەردانى بىر قىزنىڭ ئاتىسىغا ئهلچىلىككه ئهۋەتتىسهلمانغا قىزىمنى " :ا ئىنتايىن غهلىته گهپ قىلىپقىزنىڭ دادىسى ئۇنىڭغ، بارسا

ئهبۇ ! ئويالپ كۆر... دېدى" !قىزىمنى ساڭا بېرەي، ئۇ ماڭا ياقمايدۇ، بىرەلمهيمهنمهن ئۆز قېرىندىشىم سۆزلهشمهكچى بولغان قىزنى " :دەردا دەرھال رەت قىلىپ

، تهقدىردىمۇھهتتا ماڭا ئۆمهر كهلگهن " :قىزنىڭ دادىسى بولسا، دېدى" ئالمايمهنبېرىپ سهلمانغا ، بىراق مېنىڭ ساڭىال بهرگۈم بار، قىزىمنى ھهرگىز سهلمانغا بهرگۈم يوق

، قهسهم قىلىپ ئېيتىمهن ساڭا" :بۇ ئادەم يهنه، ئهبۇ دەردا ئۇنىمىدى. دېدى" ئېيتقىندەپ "مهن قىزىمنى ساڭا بهرمهكچىمهن، بېرىپ سهلمانغا ئوچۇقىنى ئېيتقىن

ۇ دەردا قېرىندىشى قىشىغا بارغاندا ساراڭ بولۇپ قالغىلى تاس قالغان ئهب... تۇرۇۋالدىدەپ "؟قانداق قىلدىڭ؟ ئهبۇ دەردا نېمه بولدۇڭ" :سهلمان ئۇنى كۆرۈپ، ئىدى

راۋەرگهندىن كېيىن ئهبۇ دەردا ئۇنىڭغا وسهلمان س. ئۈندىمهيتتى ئهبۇ دەردا، سورىدىىڭغا قاراپ كۈلدى ۋە ئۇنىڭغا مۇنداق سهلمان ئۇن، بولغان ئىشنى تولۇق ئېيتىپ بهردى

ئۇالرنىڭ { مهن ۋە سهن ئىككىمىز خۇددى اللهنىڭ، سهن بىلىسهن، ئهبۇ دەردا" :دېدىئۇالر ئۆزئارا قېرىنداش بولغان ھالدا ، دىللىرىدىكى دۈشمهنلىكنى چىقىرىپ تاشلىدۇق

) ايهتئ -47، ھىجرى سۈرىسى( }بىرىگه قارىشىپ ئولتۇرىدۇ -تهختلهر ئۈستىدە بىرجهننهتته ئىككىمىز دەل مۇشۇنداق بولساق دەپ ئارزۇ ، دېگهن سۆزىگه باب كېلىمىز

سهن ھهقىقهتهنمۇ مېنىڭ بىر ، سهن ئۇ قىزغا سۆز سېلىۋەرگىن، ئهبۇ دەردا، قىلىمهن "!قىسمىمسهن؟ ياخشى كۆرۈشكهن ئىككهيلهننىڭ بۇ دەرىجىدە بولۇشى مۈمكىنمۇ، ھاللهسۇنهان

! دە - بۇنىڭدىنمۇ جىق ئىشالرنى قىالاليدۇ، اخشى كۆرسهكىمكى الله ئۈچۈن يئهبۇ جهھلىنىڭ ئوغلى :ئىسالم تارىخىدىن بىزگه يهنه مۇنداق نهمۇنه ئۇچرايدۇ

ئۇنىڭ يهنه بىر ، ئىكرەمه يهرمۇك جېڭى بولغان كۈندە ئېغىر جاراھهتلىنىپ ياتاتتىقال ئىكرەمهمۇ جان شۇندا، مۇسۇلمان قېرىندىشى قېشىدا جان ئۈزەي دەپ قالغانىدى

ئىكرەمه بولسا ، بىرەيلهن ئىكرەمهگه سۇ ئهكىلىپ بهردى، ئۈزۈش ئالدىدا تۇراتتى

201 دوستلۇق توغرىسىدا " ئاۋۇ قېرىندىشىم ئىچمىگۈچه مهن ھهرگىز ئىچمهيمهن" :ھېلىقى قېرىندىشىغا قاراپ

ئىكرەمه ئىچمىگۈچه مهنمۇ ":سۇ ئهكهلگهن ئادەم بۇ ياققا كهلگهندە بۇمۇ، دېدى . دېدى "ھهرگىز ئىچمهيمهن

يارىدارنىڭ 10 ھهتتا ئۇ... سۇغارغۇچى ئككهيلهن ئوتتۇرسىدا توختىماي يۈگرەيتىئۇنىڭ ھاياتىنى ئۇنىڭ ئۈستىگه يۇتۇم سۇ ئۇالرنىڭ ھهربىرى بىر، سۇئاپاردى قىشىغا

ئىچمىگۈچه قېرىندىشىم" :لىكېن ئۇالرنىڭ ھهربىرى. قۇتقۇزۇپ قېلىشى مۇمكىن ئىدى يارىدارنى ئايلىنىپ بولۇپ 10شۇنىڭ بىلهن سۇغارغۇچى .دەيتتى" مهن ئېچمهيمهن

. جان ئۈزگهن يولىدا الله ئۇ، كهلدى ئىكرەمهنىڭ قېشىغا بۇنىڭندىنمۇ چۈنكى الله يولىدىكى سۆيگۈ، بۇنداق ئۈلگىلهرنىڭ بولىشىغا ئشىنىڭالر

- پهيغهمبهرئهلهيهىساالم ساھابىلهرنى ئككىدىن. ئىشالرنى ۋۇجۇدقاچىقىرااليدۇ زور بىر ساھابهئۆزىنىڭ قېرىندىشىنىڭ ئۆيگه، ئككىدىن قېرىنداش قىلىپ قويغاندىن كيىن

" !ئولتۇرۇپ ئمانىمىزنى كۈچهتىۋااليلى بىلله بىرئاز" :كىپ ئۇنىڭغاېبېرىپ ئشىكنى چ مۇناسىۋەتكه بۇنداق بىز؟ تاپتۇق ئۇنداق ئشنى نهدىنمۇ ھازىرقى چاغالردا... دەيتىئۈستىن -ئاستىن بهك ئىنسان قهلبى قايناۋاتقان قازاندىنمۇچۈنكى . ئېهتىياجلىق بهكمۇ

... بولۇپ تۇرىدۇ ئۈمىد نىقىلشىڭ ھهر كۈنى مۇنداق دەپ دۇئا، مهن بۇ سۆزلهرنى قىلۋىتىپ

دوسالرنى بولىدىغان سالىه ياخش ياردەمدە ائىتىڭگهت سېنىڭ ماڭا! ئى الله" :قىلىمهن " !بېغىشلىغىن - سهن قولنى، سېنىڭ بۇ تىلىكىڭ ئهمهلگهئاشىدۇ اللهائنش، ئشىنىمهنكى تولۇق مهن

... يولۇقىسهن غاھهمكارلىشىدىغان ھهمرا الله يولىدا كىرگىچه قولغا تۇتۇپ جهننهتكه - دوسىت :يىگىت ۋە قىزالردىن كۈتىدىغىنىم، ياشالردىن سىلهر ئاخىردا

ئۈچۈن چوقۇم بويى نادامهتته قالماسلىق ئۆمۈر! ڭالرالالئاغىنىلىرىڭالرنى ياخشى ت . الرنى تاللىۋلىشىڭالرالزىمتئنتايىن ياخشى دوس

مۇھهببهت توغرىسىدا

ئهمرۇ خالىد: ئاپتۇرى

دەرۋىش: تهرجىمه قىلغۇچى

203 مۇهاببهت توغرىسىدا مۇھــهبـبـهت ئهمهستۇر سىنىڭ ئۈلپىتىڭ ، .سهن دېگهن مۇھهببهت ئهمهس بىر پۈتۈن

مۇھهببهتنىڭ ماھىيتىنى بىلگهن بولساڭ ساپ ، .نـى چـىن دىـلىڭدىن پاكاللهسـۆيـهتـتىڭ

كىرىش سۆز

بۇ بىر تۇتاش رىساله كاللىغا كهلگهن گهپلهرنى يـۈزەكىال يېزىـپ قويـۇش ئهمهس، بهلكى بـۇ ئىسـالم تهشۋىقاتچىسـى ئۇسـتاز ئهمـرۇ خالىـد بىـلهن بىـر تۈركـۈم ياشـالر

سهرلهۋھهلىك ئوچۇق سـۆھبهت خاتىرىسـىدىن » چىن يۈرەكتىكى سادا«ئوتتورسىدىكى .وگنىڭ نهتىجىسىدۇرئىبارەت يۈرەكنى تىتىرەتكۈچى جانلىق دىئال

بىز جانلىق سوقۇۋاتقان شۇ يۈرەكنىڭ سادالىرىنى سىلهرگه سونۇشنى ئىـرادە قىلـدۇق، ياخشـى .شۇنىڭدەك ئاممىباب چۈشۈنۈشلۈك بولىشىغا كۈچىمىزنىڭ يېتىشـچه ئۇرۇنـدۇق

!دۇئالىرىڭالردا ئۇنتۇپ قالماي ياد ئىتىپ تۇراسىلهر

:ىچىگه ئالىدۇبۇ رىساله تۆۋەندىكى تېمىالرنى ئۆز ئ ـ ئىنسان مۇھهببهتسىز ياشاشقا قادىر بوالالمدۇ؟ 1 ـ ئىنساندىن قايسى مۇھهببهت تهلهپ قىلىنغان؟ 2 .ـ ئاددى سۆزلهرنىڭ قىزالرغا كهلتۈرۈپ چىقارغان زىيانلىرى3 ـ قىزالرنىڭ ئهخالقىنى قانداق بىلهلهيسىز؟ 4ـ اللهـ بىز توي قىلغانغا قهدەر 5 لهن ياخشـى كـۆرۈپ ياشـاپ نى چىـن قهلبىمىـز بى

باقساق سىلهرچه قانداق؟ .ـ ئۇالرنىڭ ئۆز تىلى بىلهن سۆزلهپ بهرگهن سهرگۈزەشتىلىرى6

.ـ تارىختىكى ئهڭ گۈزەل مۇھهببهت قىسسىسى 7 ـ مۇھهببهتنى ئۆلگهندىن كېىيىنمۇ داۋامالشتۇرۇشقا مۇمكىن بوالمدۇ؟ 8

مى بىلهن باشاليمهننىڭ ئىساللهناھايىتى شهپقهتلىك ۋە مىهرىبان

204 مۇهاببهت توغرىسىدا دېگهن مۇقهددەس كهلىمىنى چۈشـهنمهي دەپسـهندە ) مۇھهببهت(مهن بۇ رىسالىنى

، مۇھهببهتنى يۈزەكىال ...، ئۇنىڭ پاكلىقى ۋە ساپلىقىدىن مهھرۇم قالغانالرغا...قىلغانالرغا، مۇھهببهتنى ئهبهدى تېتىيالماي ...مهنىسىدە چۈشۈنۈپ قالغانالرغا» شهخسىي رىغبهت«

، شۇنىڭدەك ھهقىقىـي سـاپ ...مهستانلىرىغا» مۇھهببهت«هببهت دەۋاسى قىلىۋاتقان مۇھ .مۇھهببهت ئىزدەپ يۈرگهن ساداقهتمهن دوستالرغا ھهدىيه قىلىمهن

ئوغۇلالر ناھايىتى يۈكسهك بېلىپ كهلـگهن مـۇھهببهتتىن ئىبـارەت -بىز بۇ يهردە قىز ...مۇھىم بىر تېما ئۈستىدە توختولۇپ ئۆتمهكچىمىز

ئوغۇلالر ئوتتۇرىسىدىكى دوستلۇقنى ئېنىـق ئـايرىش بىـلهن بىـرگه، -شۇنىڭدەك قىز .نىڭ نېمىلىكىنى ئوتتورغا قويماقچىمىز»مۇھهببهت«قهلبىمىزنى ھهقىقى ئېچىپ ساپ

-مهن بۇ يهردە بۇ ماۋزۇغا بىۋاسته كىرىپ كىتىشنى خالىمـايمهن، چـۈنكى بهزى قىـز بىز نـېمه دېمهكچـى بولغـانلىقىڭىزنى ئوبـدان «، ئوغۇلالر گهپنىڭ ئاخىرىنى ئاڭلىمايال

.دەپ بۇ كىتاپچىنى ئوقۇمايال تاشالپ قويۇشى مۇمكىن» بىلىمىزشۇنىڭ ئۈچۈن مهن گهپنىڭ بېشـىدىال تۆۋەنـدىكى مـۇھىم بىـر سـوئالنى ئوتتورغـا

:قويۇشنى اليىق كۆرىمهنۇھهببهتسـىز ئىنسانغا پۈتۈۋەتكهن تۇغمـا خـاراكتېرمۇ؟ ئىنسـان م الله» مۇھهببهت«

ياشاشقا قادىر بوالالمدۇ؟ئـانىنى ۋە -سىلهر بىزنىڭ دىنى ساھهسىدە تۇرۇپ سـۆزلهۋاتقانلىقىمىزغا قـاراپ ئاتـا

دەۋاتسـا كېـرەك دەپ ئـويالپ » مـۇھهببهت «باشقىالرنى ياخشى كۆرۈشـكه ئوخشـاش بۇ ئهلـۋەتته خاتـا گۇمـان ئهمهس، لـېكىن سـىلهر ئويلىغـان بـۇ .. قىلىشىڭالر مۇمكىن

.مۇھهببهتنىڭ بىر تۈرىدۇر» ۇھهببهتم«بىرىنچـى » مـۇھهببهت «نى ياخشى كۆرۈشتىن ئىبارەت ھهقىقى سـاپ اللهـ ئهلۋەتته . ئورۇندا تۇرىدۇ

بىرىگه بولغان مۇھهببىتىگه ئوخشاش ئومـۇمىي -ئايالنىڭ بىر -بىراق بىز بۇ يهردە ئهر :ئابىستېراكىت ئۇقۇم بىلهن سۆزلهپ چۈشهندۈرمهكچىمىز

ن مۇھهببهتسـىز ياشاشـقا قـادىر بوالالمـدۇ؟ ياخشـى كۆرمهسـتىن ۋە ياخشـى ئىنسا كۆرۈلمهستىن ياشاشقا قادىر بوالالمدۇ؟

205 مۇهاببهت توغرىسىدا مانـا بـۇ . دۇنيادا مۇھهببهتسىز ياشىغان ئادەم تېپىلمايدۇ. ئهلۋەتته قادىر بواللمايدۇ

ىنسـان ئۇنى بىزگه ياراتمىغان بولسا، ئهلـۋەتته ئ اللهئهگهر . تۇغما تهبىئى خۇسۇسىيهتمانـا بـۇ . ئۈچۈن نهسىل قالدۇرۇپ ئهۋالدىنى داۋامالشتۇرۇش ئارزۇسى بولمىغان بوالتتى

.تهبىئى خاراكتېر ئالهمنىڭ داۋاملىشىش سهۋەبلىرىنىڭ بىرىدۇرئۇنداقتا تۇغمـا خۇسۇسـىيهتنى تاشـالپ پىكىـر قىلىشـمۇ مـۇمكىن ئهمهس ۋە ئـۇنى

مهس، شـۇنىڭدەك ئۇنىڭغـا جـاھىللىق ھاياتىمىزدىن بىكار قىلىۋېتىشىمىزمۇ مـۇمكىن ئه .قىلىشىمىزمۇ ھهم مۇمكىن ئهمهس

دەيـدىغان بىرنهرسـه تېپىلمايـدۇ دەپ گۇمـان قىلىـپ » مۇھهببهت«بهزىلهر دىندا ...قىلىشىمۇ مۇمكىن، بۇ ئهلۋەتته خاتا كۆز قاراش ۋە مهغلۇبىيهتنىڭ باشلىنىشى

تارتىپ ھايات بويى باشلىنىپ بۇ تۇغما خاراكتېر ئادەم ئهلهيهىسساالم يارىتىلغاندىنئادەم ئهلهيهىسسـاالم جهنـنهتكه : ھهدىس شهرىپته شۇنداق زىكىر قىلىندۇكى. كهلگهن

يهنى ھهۋۋاغا ... كىرگهن چاغدا ئۆزىچه بىرنهرسىنىڭ كهمچىل ئىكهنلىكىنى ھېس قىلدىمانا بۇ خىيالى دەپ قويغان گهپ ئهمهس، بهلكى بۇ . مۇھتاج ئىكهنلىكىنى ھېس قىلدى

ــۆزىدۇر ــاالمنىڭ س ــبهر ئهلهيهىسس ــاالم . پهيغهم ــادەم ئهلهيهىسس ــا ئ ــى ۋاقىتت ئهينئـادەم ئهلهيهىسسـاالم . ئۇنىـڭ قوۋۇرغىسـىدىن ھهۋۋانـى يـاراتتى الله. ئۇخالۋاتاتتى

:ئويغۇنۇپ يېنىدا ھهۋۋانى كۆرگهندىن كېيىن سوراشقا باشلىدى سىز كىم؟ ـ ـ ئايال ـ ئىسمىڭىز نېمه ؟ ـ ھهۋۋا ه ئۈچۈن يارتىلدىڭىز؟ـ نېم .ـ مهن بىلهن خاتىرجهم بولىشىڭىز ئۈچۈن

بۇ يهردە ھهۋۋانىڭ سـۆزى ئۇنىـڭ دىـدىكى يـاكى مـۇلكى يۈزىسـىدىن ئهمهس، قىيامهت كۈنىگىچه زېمىندىكى بـارلىق ئىنسـانالرغا قارىتىلغـان، يهنـى سـهن ئۈچـۈن

نىـڭ دىنىمىـز، مانـا بـۇ بىز . ھهۋۋانىڭ يېنىدىن باشقا خاتىرجهملىـك يـوق دېمهكچـى .ئىسالمىمىز ۋە چۈشهنچىمىزدۇر

206 مۇهاببهت توغرىسىدا ئاجايىپ ئىش، ئهگهر سىز باشقا دىنالردىكى ساماۋى ۋە يۈزەكى كىتـاپالرنى ئوقـۇپ

قاراشالرنى تاپىسـىز، بهلكـى ئـۇالر ئايـالنى -باقسىڭىز ئۇالردا ھهۋۋاغا بولغان خاتا كۆز .مهس دەپ قارايدۇئهرلهردىن ئهڭ تۆۋەن دەرىجىدە بولسىمۇ ئىنساننىڭ جىنسىدىن ئه

ــۇنى ــىلهر ئ ــى(يهنه بهزى كىش ــڭ ) ھهۋۋان ــىغا ۋە ئۇنى ــىي بولىش ــڭ ئاس ئادەمنىچهكلهنگهن دەرەخ مېۋىسىنى يهپ زېمىنغا چۈشۈپ كىتىشـىگه سـهۋەپچى بولغـان دەپ

لېكىن قۇرئان بۇنداق گهپنى قهتئـى دەپ باقمىـدى، بهلكـى ئـۇ ئىككىسـىنى . قارايدۇ .ىدە ئوخشاش قويدىمهسئۇلىيهتته بىلله بىر دەرىج

لېكىن شـهيتان ئۇالرنىـڭ يېپىقلىـق ئهۋرەتلىرىنـى { :مۇنداق دەيدۇ اللهبۇ توغرىدا .}ئېچىۋىتىش ئۈچۈن، ئۇالرغا ۋەسۋەسه قىلدى

يوقىرقى ئايهتلهر ئىبلىسنىڭ پهقهتال ھهۋۋانى ئالـدىغانلىقى توغۇرلـۇق سـۆزلىمىدى، . ىپ ئازدۇردى، بۇ مهسئۇلىيهت ئورتاقلېكىن ئۇ ھهۋۋا بىلهن ئادەمگه بىلله ۋەسۋەسه قىل

...ھهر ئىككىلىسى دەرەخ مېۋىسىدىن يهپ زېمىنغا چۈشۈرۈلگهنبهزىـلهر ئـادەم : چۈششهك قىسسىلهر ھېكـايه قىلىنىـدۇ -بۇ يهردە بىرمۇنچه ئۇششاق

ئىسـمى » جىـددە «ھىندىستانغا، ھهۋۋا جىددە شهھرىگه چۈشۈپتىكهن، شـۇ سـهۋەپتىن شۇنىڭدەك ئادەم ھهۋۋانى ئىزدەپ ئېزىپ قىلىـپ ئـاخىرى . دۇكىلپ چىققانىكهن دېيشى

ئهرەپات تېغىنىڭ يېنىدا ئۇچۇرۇشۇپتىكهن، ئهگهر دىققهت قىلساڭالر ئهرەپات تېغىنىـڭ .جىددىگه يېقىن ھىندىستاندىن ناھايىتى يىراق ئىكهنلىكىنى تاپااليسىلهر دېيشىدۇ

ىتاپلىرىدا ناھايىتىمۇ گـۈزەل ئهمهلىيهتته سىز ئۇنىڭ ئهكىسچه تهپسىرشۇناسالرنىڭ كسـوكال گهپلهرنـى ئهمهس، -ئابزاسالرنى تاپااليسىز، ئۇنىڭدا بهزىلهر دېگهندەك كالتـا

.مۇستهھكهم ماۋزۇالرنى ئۇچىرتااليسىزھهۋۋانــى ياخشــى «مــاالئىكىلهر ئادەمــدىن : مۇنــداق بايــان قىلىــدۇ» قۇرتــۇبى«

مـاالئىكىلهر ھهۋۋاغـا . هردىدەپ جاۋاپ ب» ھهئه«ئادەم . دەپ سورىدى» كۆرەمسهن؟. دەپ قويــدى» يــاق«ھهۋۋا . دەپ ســورىدى» ئــادەمنى ياخشــى كۆرەمســهن؟ «

ئهمهلىيهتته ھهۋۋانىڭ قهلبىدە ئادەمنىـڭ قهلبىدىكىـدىنمۇ نهچـچه ھهسسـه كۈچلـۈك . مۇھهببهت بار ئىدى

تىن ئىبـارەت بـۇ تهبىئىـي خۇسۇسـىيهت ئـادەم »مۇھهببهت«بىز شۇنداق دەيمىزكى ...ۋۋا يارىتىلغاندىن تارتىپ باشالنغانبىلهن ھه

207 مۇهاببهت توغرىسىدا ھهۋۋا ئادەمنىڭ قوۋۇرغىسىدىن يارىتىلغان دېـگهن گهپـكه كهلسـهك، بـۇ توغرىـدا

نــېمه ئۈچــۈن ھهۋۋانــى ئــادەم ئويغــاق ھــالهتته ئهمهس : ئــالىمالر مۇنــداق دەيــدۇــېس ــاغرىق ئهلهم ھ ــۋەتته ئ ــى ئهل ــداق بولۇش ــدۇ؟ بۇن ــالهتته يارىتى ــۇدىكى ھ ئۇيق

ق ئۈچۈن بولغان، بۇ خۇددى ئايالنى تۇغۇش ئوپراتسىيسـىدە مهس قىلغـۇچ قىلدۇرماسلى. دورا بىلهن مهس قىلىپ قويسا، ھېچنېمىنى تۇيمىغاندەكال بىر ئىشقا ئوخشۇتۇشـقا بولىـدۇ

چــۈنكى ھهۋۋانىــڭ ھــېس تۇيغۇســى ئادەمنىــڭ ھــېس : ئــۇالر يهنه مۇنــداق دەيــدۇ .همنى ئادەم كۆتۈرەلمهيتتىھهۋۋا كۆتۈرگهن ئهل. تۇيغۇسىدىن كۆپ كۈچلۈك ئىدى

مهن بىر قانچه پىكىرلهرنى ئوتتورغا قويۇش ئارقىلىق ئىسـالمنىڭ ئايالالرغـا بولغـان .قارىشىنى شهرھىلهپ ئۆتىمهن

مانا بۇ پىكىرلهرنىڭ قاتارىدىن ئادەمنىـڭ تـۇپراقتىن يارىتىلىغـانلىقى، ھهۋۋانىـڭ شۇنىڭ ئۈچـۈن بىـز ئادەمنىـڭ . ..جانلىق شهيئى بولغان قوۋۇرغىدىن يارىتىلغانلىقىدۇر

دۇنيادا مهيلى تىجارەتچى بولسۇن، مهيلى ھۈنهرۋەن بولسۇن، مهيلى ئهسكهر بولسـۇن، مهيلى دېهقان بولسۇن، ئۇنىڭ ئۆزى يارىتىلغان ماددا بىلهن ۋە زېمىن بىلهن مۇئـامىله

ـ . قىلىۋاتقانلىقىنى تاپىمىز امىله ئهمما ھهۋۋاغا كهلسـهك ئـۇ، روھ ۋە ئىنسـان بىـلهن مۇئئۇ تهربىيلىگۈچى بولسۇن، يا ھهمشىرە بولسۇن، يـا ئايـالى بولسـۇن، يـا قىـزى . قىلىدۇ

دەپ » ھهۋۋا«شـۇنىڭ ئۈچـۈن . بولسۇن ئۇ جـانلىق شـهيئى بىـلهن مۇئـامىله قىلىـدۇ .ئايالنىڭ رولى -مانابۇ ئهر. ھاياتلىقتىن يارىتىلدى ئاتالدى، چۈنكى ئۇ

ئىبراھىم ئهلهيهىسساالم بىلهن «ئايال -ئهر ئهمدى بىز ناھايىتى قهدىردان بىر جۇپ !نىڭ مۇھهببهت رىشتىسىگه نهزەر تاشالپ باقايلى»ئايالى سارە

ئىبراھىم ئهلهيهىسساالم ئايـالى سـارەنى قـاتتىق ياخشـى كـۆرەتتى ئۇنىـڭ بىـلهن لـېكىن ئـۇ سـارەنى . سهكسهن يىل بىلله ياشىغان بولسىمۇ سارەدىن باال يۈزى كۆرمىدى

بىـراق . خشـى كـۆرگهنلىكتىن باشـقا ئايـال بىـلهن قهتئىـي تـوي قىلمىـدى ناھايىتى ياكۈنلهرنىڭ ئۆتۈشى بىلهن ئايالى سارە ئۇنىڭ باال يۈزى كۆرىشى ئۈچۈن يهنه بىر خوتۇن ئېلىشىنى تهلهپ قىلىپ تۇرۇۋالغانلىقى ئۈچۈن كېيىنكى ئايالى ھاجهر خېنىم بىلهن تـوي

ى سـىلهر كۆرگهنمـۇ؟ سهكسـهن يىـل ئـۆي مۇشۇ دەرىجىگه يهتكهن مـۇھهببهتن . قىلدىئۇنىڭـدىن كېـيىن . تۇتقان بولسىمۇ ئايـالىنى رەنجىتمهسـلىك ئۈچـۈن تـوي قىلمىـدى

غا دادا »ئىسمائىل«ئايالىنىڭ تهلىپىگه ئاساسهن ھاجهر خېنىم بىلهن توي قىلىپ ئوغلى

208 مۇهاببهت توغرىسىدا كۈنلهرنىڭ ئۆتۈشى بىلهن قهدىنـاس ئايـالى سـارەنىڭ كۈندەشـلىكى تۇتۇشـقا . بولدى

سـارە ئىبـراھىم ئهلهيهىسسـاالمدىن . دە -بۇ ئهلۋەتته ئايالالرنىـڭ تهبىئىتـى -اشلىدى بئهمدى ھاجهر خېنىم بىلهن بىر ئورۇندا ياشىماسلىقنى ئۆتۈندى، ئىبراھىم ئهلهيهىسساالم يهنىال سارەنىڭ دىلىغا ئازار بهرمهسلىك ئۈچۈن سارەنىڭ تهلىپىگه مۇۋاپىق كىلىپ ئۇنى

ئىككىنچى ئايالى ھاجهر بىلهن ئوغلى ئىسمائىلنى يىراق بىر ئورۇنغا رازى قىلىش ئۈچۈن .ئاپىرۋېتىشكه ماقۇل كهلدى

؟!مانا بۇ يۈكسهك مۇھهببهت ئاالقىسىگه سىلهر قانداق قارايسىلهرلېكىن مـۇھهببهت . مۇھهببهت ناھايىتىمۇ گۈزەل بولۇپ ئۇ ئىنساندا بولمىسا بولمايدۇ

...بىز دېمهكچى بولغان ئاساسى تېماقانداق بولىشى كېرەك؟ مانا بۇ ! بۇ يهردە يېتهكچىمىز ئهمرۇ ئىبنى ئاسنىڭ بىر قىسسىسىگه دىقـقهت قىلىـپ بـېقىڭالر

ئهينى ۋاقىتتا ئۇ پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالمنىڭ قېشىغا قوشۇن ئچىـدە كهلـگهن چاغـدا، ىبىنىڭ ئهمرۇ ئىبنى ئاس پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالمنىڭ قهلبىدە ئـۆزى ئۈچـۈن بىـر نىسـ

ئهڭ «بولىشىنى ئىرادە قىلىپ پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالمدىن سـىلىگه ) يوقىرى ئورۇننىڭ( پهيغهمـبهر ئهلهيهىسسـاالم ھهزرىتــى . دەپ سـورىدى » مـۇھهببهتلىكرەك كىشـى كىـم؟

.دا بايان قىلىنغان»تىرمىزى«بۇ ھهدىسنىڭ مهنىسى . دەپ جاۋاب بهردى» ئائىشه«دەپ جاۋاپ بهرگهن بىرەر » ئايالىم«ىم؟ دەپ سورسا سىز ئهڭ مۇھهببهتلىك ئادەم ك

ئادەمنى ئۇچراتتىڭىزمۇ؟ سىز گېزىت ئوقۇغان ۋاقتىڭىزدا داھىيالرنىڭ بىرەرسىنىڭ دۇنيادا ئهڭ ياخشى كۆرىدىغان كىشىسىنىڭ ئايالى ئىكهنلىكىنـى ئـاڭالپ بـاقتىڭىزمۇ؟ لـېكىن

...دەۋەردى» ئائىشه«پهيغهمبىرىمىز ئاددىال ئىسمىنى ئاتاپ بىز يهنه شۇنىڭدەك ھهزىرتى ئۆمهر ئىبنى خهتتابنىڭ ئايالىغـا بولغـان مـۇھهببىتىگه

!دىققهت قىلىپ باقايلىبىــر كــۈنى ســاھابىلهرنىڭ بىــرى ئايالىنىــڭ داۋاملىــق يــۇقىرى ئــاۋاز بىــلهن گهپ قىلىشىدىن ئىچى سىقىلىپ مۆمىنلهرنىڭ ئهمىرى ھهزرىتى ئۆمهر ئىبنى خهتتابنىڭ قېشىغا

ئۇ ئىشكنىڭ ئالدىغا بېرىپ ئىشىكنى قاقـاي دەپ تۇرىشـىغا، . ت قىلغىلى باردىشىكايهئۇشتۇمتۇت ئۆمهرنىڭ ئايالىنىڭ ئاۋازىنىڭمۇ ئۆمهرنىڭكىدىن يۇقىرى چىقىۋاتقـانلىقىنى

دە، قايتىـپ كېتىشـنى ئـويالپ -ئۈمىدى ئۈزۈلـدى ) ساھابىنىڭ(ئۇنىڭ . ئاڭالپ قالدىچىپ چىقىـپ قالـدى ۋە مېنـى ئېـزدەپ كهلـگهن كوچىغا مېڭىشىغا، ئۆمهر ئىشىكنى ئې

209 مۇهاببهت توغرىسىدا مهن ساڭا ئايالىمنىڭ يۇقىرى ئـاۋازىنى » ھهئه«ھېلىقى ساھابه . ئوخشىمامسهن؟ دېدى

شىكايهت قىلىغىلى كىلىۋىدىم بىراق بۇ ئىشـنىڭ سـېنىڭ يېنىڭـدىمۇ بـارلىغىنى ئـاڭالپ . قايتىپ كىتهي دەپ تۇراتتىم

ئـۇ ! ماڭا قارا قېرىندىشىم«: نداق دېدىھهزرىتى ئۆمهر ئۇنىڭغا تهسهللى بېرىپ مۇكۆرپه سـالىدۇ، بـالىالرنى -كېچهكلهرنى يۇيىدۇ، يوتقان -ئايال قوساق كۆتۈرىدۇ، كىيىمئـۇنى ئاشـۇ ئىشـالرنى قىلىشـقا بۇيرىمىسـىمۇ ئـۇ الله... تهربىيلهيدۇ ۋە ئۆي تازىاليدۇ

ئهمـدى بىـز . ىرىـدۇ ئۆزلىكىدىن بارلىق ئېغىرچىلىقالرنى كۆتۈرۈپ ئىشـىنى تېپىـپ قىلىۋ ئۇالرنىڭ ئاۋازى كىچىككىنه كۆتۈرۈلۈپ كهتسه، بىز بۇنى كۆتهرمىسهك قانداق بولىدۇ؟

...ساپ مۇھهببهت ۋە كۆڭۈل بۆلۈش دېگهن ماناشۇ! قاراڭالرئهمدى بىز ھازىرقى رېئـاللىقىمىزدا مهۋجـۇت بولـۇپ تۇرۇۋاتقـان بهزى ئـۈلگىلهرگه

!قاراپ باقايلىۋالغان دوستلۇق ئاالقىسىنىڭ شهكلى زادى نېمه، ئۇنىڭدىن قانداق ئوغۇلالر ئاتى -قىز

كىلىپ چىقىدۇ؟ بىز بـۇنى چوڭقـۇر مـۇالھىزە قىلغانـدىن كېـيىن ) قىيىنچىلىق( مۈشكۈللهرئاساسـىي -ھېچقانداق مۈشكىلىسـى يـوق -بىزنىڭ دىنىمىزدا ناھايىتىمۇ ھۆرمهتكه ئىگه

. مۇھهببهتكه قاراپ باقايلى

ارا سۆزلىشىۋاتىدۇئ - ياشالر ئۆز -بىـرىگه كۆڭـۈل بۆلـۈپ بهزى ھـېس -ئارا بىـر -مهلۇم ئوغۇل باال بىلهن قىز باال ئۆز

تۇيغۇالرغا چوڭقۇر چۆمۈشىمۇ مۇمكىن، ئاندىن ئۇالر ئۆزلىرىنىڭ خاتاالشقانلىقىنى ھـېس ئهپسۇسـلىنارلىق . قىلىپ خاتالىقىنى يهنه بىر خاتا يول بىلهن ئىسالھ قىلىشـقا ئۇرىنىـدۇ

ئارقىلىق ئۆزلىرىنىڭ خاتالىقىنى يهنه بىر ) مهخپىي نىكاھ(ېرى شۇكى، ئۇالر ئۆرپى توي ي ...خاتالىق بىلهن يۇيماقچى بولىشىدۇ

بۇالرنىڭ خاتانى خاتا يول بىلهن ئىسالھ قىلىشى نېمه دېگهن قىزىقارلىق ئۇسـلۇب ـ !ھه

همهس، شـۇنداقال ئهمهلىيهتته ئۇالرنىڭ توي قىلىشقا تىگىشلىك شـارائىتىمۇ تولـۇق ئ جهمئىيهت مۇھىتىمۇ ئۇالرنىـڭ ئـالى مهكتهپـته ئوقۇۋىتىـپ ئـۆزلىرىچىال ئـۆرپى تـوي

210 مۇهاببهت توغرىسىدا ئهمدى بـۇ ئـۆرپى توينىـڭ كهلتـۈرۈپ چىقىرىـدىغان . قىلىۋېلىشىغا رۇخسهت قىلمايدۇ

! نهتىجىسى قانداق بولىدۇ قاراپ باقايلى. الر كىلىـپ چىقىـدۇ توي قىلىپ ئىككى ئۈچ ئاي ئۆتكهندىن كېيىن ئېغىر قىيىـنچىلىق

چـۈنكى ئـۇ، ئـۇ قىزنـى پهس . ئاستا قىزدىن يىراقلىشىشقا باشاليدۇ -يىگىت بولسا ئاستا. كۆرۈپ ئهمهس، بهلكى ئۇ بۇ ئىشنىڭ تهبىئىي يول بىلهن بولمىغـانلىقىنى ھـېس قىلىـدۇ

قىلغان ئىشى بىلهن ئائىلىسگه يـۈز كىلهلمهيـدىغانلىقىنى جهمئىـيهت ئهخالقسـىز دەپ ىغان بۇنداق تـۆۋەن ئورۇنـدىكى بىـر قىزنـى ئائىلىسـىگه ئاپىرىشـقا قـادىر كهمسىتىد

ئـاخىرقى نهتىجىـدە ئـۇ قىزنىـڭ ئايـالى ... بواللمايدىغانلىقىنى ھېس قىلىشقا باشـاليدۇ ... بولۇشقا كۆزى يهتمىگهنلىكىنى ھېس قىلغاندىن كېيىن ئۇ قىـزدىن قېچىشـقا باشـاليدۇ

بۇنداق ئىشالر كۈنـدە دىگـۈدەك يـۈز بېرىـپ مانا بۇ تاسادىپى ھادىسه ئهمهس بهلكى .تۇرىۋاتىدۇ

قىزچاققا كهلسهك ئۇمۇ ئائىلىسىگه قانداق يۈز كىلىشنى ئـويالپ كۆڭلىـدە بىـر خىـل ئۇ ئهمدى قانـداق قىلىـدۇ؟ قانـداق ياشـايدۇ؟ بـۇ . بىئاراملىقنى ھېس قىلىشقا باشاليدۇ

ھهپته خۇشـال بولۇشـنىڭ مۇسىبهتنى ئائىلىسىگه قانداق چۈشهندۈرىدۇ؟ ئۇ ئىككى ئۈچھهتتــا يامــان نىــيهت بىــلهن . بهدىلىــگه كىلهچىكىنــى پۈتــۈنلهي ۋەيــران قىلىۋىتىــدۇ

مۇھهببهت كهلىمىسـىنى خاتـا ئىشـلىتىپ تهبىئىـي تـوي قىلىۋالغـان بولسـىمۇ ئـاخىردا بىـز ھـازىر نۇرغـۇن ئىشـالرنى كـۆرۈپ . كۆپلىگهن كىرزىسـالرنى كهلتـۈرۈپ چىقىرىـدۇ

بىرىنـى -كىشلهر ئۇالرنىڭ ساختا مـۇھهببىتىنى چۈشـهنمهي ئـۇالر بىـر تۇرۇپتىمىز، بهزى ياخشى كۆرۈپ قاپتۇ، ئوتتۇرا مهكتهپتىال تېپىشىپ قالغان ئىكهن، بۇالر ئالتۇن ئـۈزۈككه

لېكىن تويدىن كېيىن ھهمـمه ئىشـنىڭ ئـاخىرقى ... ياقۇت كۆزدەك ماسلىشىپتۇ دېيشىدۇ -بۇ ئانچه. هن ئاخىرلىشىدىغانلىقىنى بىلمهيدۇبىل» تاالق«ھهل قىلغۇچ بىر ئېغىز كهلىمه

مۇھهببهتنىـڭ . مۇنچه يۈز بېرىدىغان ئىش ئهمهس بهلكى ناھايىتى كۆپ يۈز بېرىۋاتىدۇقانداق بولىـدىغانلىقىنى چۈشـهنمهي تـوي قىلغانالرنىـڭ تۇرمۇشـى ئـاخىرقى ھېسـاپتا

...لىشىدۇ ماجرا قۇرۇمايدىغان ھالهتته ئاخىر -تامامهن ئۆزگىرىپ ئۆيدە جىدەلـ تۇنجى تونۇشقاندا يىگىت قىزنىڭ ئاۋازىنى ئاڭاليدۇ، توي قىلىپ بولغاندىن كېيىن قىز يىگىتنىڭ ئاۋازىنى ئاڭاليدۇ، شىرىن ئـاي ئۆتكهنـدىن كېـيىن ھهر ئىككهيلهننىـڭ

.ئاۋازىنى جامائهتلهر ئۆينىڭ سىرتىدا تۇرۇپمۇ ئاڭالۋېرىدۇ

211 مۇهاببهت توغرىسىدا ياشالرنىڭ كۆز قاراشلىرى

ڭ ئهيىبلىرىنىڭ قاتارىدىن ئىنسـان بهزىـدە تـوي قىلىشـتىن ئىلگىـرى مۇشۇ ئاالقىنىقېلىشى مۇمكىن، شۇنىڭ بىلهن يىگىت كۆڭلىدە ئۆزىنىڭ كۆپلىگهن قىزالرغا دوست بولۇپ

تـارتىش يـۈز -تۇنجى قېتىم ئۇالر ئوتتۇرسـىدا تـاالش . ئايالىغا رازى بولماسلىقى مۇمكىنياخشـى مېنىـڭ گىپىمنـى ئاڭاليـدۇ، ماڭـا مېنىڭ ئايـالىم بهك «بېرىپ قالسا، يىگىت

بىرىنـى -ساال گهپلهرنـى قىلىـپ بىـر -قىزمۇ شۇنىڭغا ئوخشاش سۈلهى. دەيدۇ» كۆيىنىدۇ .ئالدىشىپ يۈرىيدۇ

يىگىت بهش ئالته قىزنىڭ ھهمراھى . ئهمهلىيهتته بۇ ئىشالر ناھايىتى كۆپ يۈز بېرىدۇ. »ېنىڭ ئايالىم ئاالھىدە ياخشـى م«: بولۇپ ئۇالرنى سېلىشتۇرغان چاغدا مۇنداق دەيدۇ

ــاق ــڭ چۇۋالچ ــڭ چاچلىرىنى ــدا ئۇنى ــان چاغ ــۇدىن ئويغانغ ــالى ئۇيق ــېكىن ئاي لئهلۋەتته ئۇ باشقىالرنى تولۇق ياسـىنىۋالغان . قااليمىقانلىقىنى كۆرۈپ مهيۈسلىنىپ قالىدۇ لېكىن ئۆزىنىڭ ئايالىنىچۇ؟ ئـۇنى يىگىـرمه . پهرداز ھالىتىدە بىر ئىككى سائهت كۆرىدۇ

شۇنىڭ بىلهن ئايالىنى باشقىالرغا سېلىشتۇرۇپ ھايـاتىنى . دە -تۆت سائهت ئۆيدە كۆرىدۇقىزمۇ شۇنىڭدەك باشتا مېنىڭ يولدىشـىم بهك ياخشـى بهك سـېخى . چارچىتىشقا باشاليدۇ

لېكىن بىرقانچه بالىنىڭ ئانىسى بولغان چاغدا يولدىشىنىڭ بالىالرنىڭ تۇرمـۇش . دەيدۇئــۇ «يــاراليمهن دەپ جاپــا چىكىۋاتقــانلىقىنى نهزەردە تۇتمــاي الزىمهتلىكلىرىنــى تهي

-ئهمدى ماڭا يېڭـى كىـيىم » قامهتلىك، مۇنداق سېخى ئىدى -ئىلگىرى مۇنداق قهددىكېچهكلهرنى ئېلىـپ بهرمهيـدىغان يارىمـاس بولـۇپ قالـدى دەپ شـىكايهت قىلشـقا

.باشاليدۇىن ئىلگىرى ئـۇ ئىككىسـىنىڭ يهنى توي قىلىشت. ئۇالرنىڭ ئىشىغا شهيتان ئارالشتى*

ئهلۋەتته بـۇ تـوي -ئوتتۇرىسىدا يۈز بهرگهن ھارام ئاالقىنى ئۇالرغا چىرايلىق كۆرسهتتى ھاالل يول بىلهن بولغان بولسا، بۇنىڭدىنمۇ ياخشى دوسلۇق ۋە مۇھهببهتنى ھېس قىلغان

.بوالتتىدۇ، چۈنكى ئۇ، شۇنىڭ بىلهن شهيتان دەرھال ھهركهتكه كىلىپ ئىشنى بۇزۇشقا باشالي

شـۇنىڭ بىـلهن ئۇالرنىـڭ . بىرەر ياخشى ئائىلىنى كۆرسه ئۇنى ۋەيران قىلىشقا ئۇرۇنىدۇ .كۆڭلىگه كىلىپ باقمىغان ۋەسۋەسىلهرنى سېلىشقا باشاليدۇ

212 مۇهاببهت توغرىسىدا سۇبهانهھۇ ۋەتهئاال بهنـدىلىرىنى ياخشـى كـۆرگهنلىكتىن ئۇالرنىـڭ ئارىسـىغا الله

اتا يول بىـلهن ئىسـتىمال قىلىنسـا بۇنىڭـدىن لېكىن مۇھهببهت خ. مۇھهببهتنى ياراتقانبولۇپمـۇ مۇشـۇ ئاالقىـدە قىزنىـڭ تارتقـان . ناھايىتى چوڭ ئـاقىۋەتلهر كېلىـپ چىقىـدۇ

ئۇ ئائىلىسىنىڭ يۈز . قىز خورلۇق ھېس قىلىشقا باشاليدۇ. زىيانلىرى ناھايىتى ئېغىر بولىدۇ. ئېلىشـقا باشـاليدۇ ئابرويىنى تۆككهنلىكتىن تهدرىجـى ئائىلىسـىدىن ئـۆزىنى چهتـكه

ئاسـتا يالغـان سـۆزلهپ -شـۇنىڭ بىـلهن ئاسـتا . بولۇپمۇ دادىسـىغا يـۈز كىلهلمهيـدۇ .ئائىلىسىنى ئالداپ كۆپلىگهن مۈشكىلىنىڭ پهيدا بولۇشىغا سهۋەپ بولىدۇ

قـا يـېقىن اللهقا دۇئا قىلغان ۋاقتىمدا ئـۆزەمنى اللهمهن ئىلگىرى پهرۋەردىگارىم * ۇشـۇنداق ئـاالقىلهردىن بىرقانچىسـى يـۈز بهرگهنـدىن كېـيىن ھېس قىالتتىم، كېـيىن م

ئۆزەمنىڭ پهرۋەردىگارىمدىن ئىنتـايىن يىـراقالپ كهتكهنلىكىمنـى ھـېس قىلـدىم، بـۇ مېـنىڭچه مۇشـۇ تـۈردىكى . ئهلۋەتته مېنىڭ بېشىمدىن ئۆتكهن بىر شهخسـىي تهجـرىبه

. قنى پهيدا قىلىـدىكهن مۇھهببهت ئادەمنىڭ قهلبىدە بىر خىل ئىچى سىقىلىش ۋە بىئاراملىمهســىلهن مهن بهزى ۋاقىتتــا تــاڭ ئــاتقۇچه تېلىفۇنــدا سۆزلىشــىپ بامــدات نــامىزىنى

.شۇنىڭ بىلهن قهلبىم بىر خىل ئهلهمنى ھېس قىالتتى... ئوقۇمايتتىممهن ئهمدى قىزنىڭ مۇشۇ غهيرى رەسمىي ئاالقىدىن تارتقان زىيانلىرىنى بىرقـانچه *

.كهلىمىگه يىغنچاقاليمهنئىسالم مۇشۇنداق غهيرى رەسمىي ئاالقىالرنى كىشىلهرنىڭ ئىچىنى سىقىپ چهكلهمـدۇ

ياكى جهمىيهتنىڭ ئومۇمىي مهنپهئىتىنى كۆزدە تۇتۇپ چهكلهمدۇ؟ ...بۇنىڭدا شهخس ۋە جهمىيهتنىڭ ئومۇمىي مهنپهئىتى كۆزدە تۇتۇلىدۇ: جاۋاپ

ىلىــش بىــلهن تــى تــوي ق 95%ســىلهر دېــگهن مۇشــۇ ئاالقىلهرنىــڭ : بىرىنچىــدىن. ئۇنداقتا قىزنىڭ كۆڭلى چۈشكۈنلۈككه ئۇچراپ قاتتىق ئـازاپ چىكىـدۇ . ئاخىرالشمايدۇ

ئهگهر قورساقتا باال بولۇپ قالسا يىگىت قىزدىن ئـاالقىنى ئـۈزگهن ۋاقىتتـا قىـز قانـداق ...ئازاپ مۇسىبهتلهرگه دۇچار بولىدۇ؟

ئهلـۋەتته بـۇ دەلىلسـىز . ئىسالم مانـا مۇشـۇنداق ئـاالقىالرنى ھـارام دەپ قارايـدۇ { :قۇرئان كهرىمدە ئايالالر توغۇرلۇق سۆزلهپ مۇنـداق دەيـدۇ الله: ئهمهس، مهسىلهن

نىسـا . (}بولۇشـلىرى كېـرەك ) ئىپپهتلىـك (ئۇالر يۇشۇرۇن ئاشـنا تۇتمايـدىغان ئهفىـفه ).ـ ئايهت 25سۈرىسى،

213 مۇهاببهت توغرىسىدا .يهنى ئايالالر ئهر دوست تۇتۇشقا بولمايدۇ دېمهكچى

ئهگهر ئـۇ يىگىتلهرنـى دوسـت . ش قىز ئۈچۈن ئىنتايىن پايـدىلىق چۈنكى بۇ چهكلهتۇتۇپ كېيىن مهغلـۇپ بولسـا ئـۆزىگه كىلىـدىغان نومـۇس ئاھـانهتلهر ۋە ئائىلىسـگه

.كىلىدىغان نومۇس ئاھانهتلهرنى پۇشايمان قىلىش بىلهن تۈگىتهلمهيدۇىـڭ ئۆين 90%توي قىلغان تهقـدىردىمۇ بىـز ئىلگىـرى دېگهنـدەك : ئىككىنچىدىن

.بۇزۇلۇش ئېهتىماللىقى بار. مېنىڭ قىزالرنىڭ كهينىدىن يۈگۈرۈپ يۈرىيدىغان بىـر يـېقىن تـۇققىنىم بـار ئىـدى

ئۇنىــڭ دېيىشــىچه قىزالرنىــڭ كۆپۈنچىســى ئائىلىســىگه يالغــان ســۆزلهيدىكهن، ئــۇ ھازىرغىچه بىرەر قىزغا ئىشهنچىلىك ۋەدە بهرمهي يېشى چوڭىيىپ قالغان بولسـىمۇ تـوي

.ققىلماغلىئهلۋەتته ئىككى ئۈچ يىل خۇشال بولغـان تهقـدىردىمۇ قالغـان كېيىنكـى ئۆمرىـدە

جـاھىلىيهت دەۋرىـدە { :تائـاال مۇنـداق دەيـدۇ الـله بـۇ توغرىـدا . چوقۇم قايغۇرىـدۇ كىـرىش ) تۆشۈك ئېلىپ(قىلغىنىڭالردەك ئىهرامدىكى چېغىڭالردا ئۆيلهرنىڭ ئارقىسىدىن

قورققـان ئـادەم ) مـرىگه مۇخالىـپ ئىـش قىلىشـتىن نىڭ ئهالله. (ياخشىلىققا ياتمايدۇــىدۇر ــى ئهمهل ئىگىس ــېغىڭالردا. (ياخش ــدىكى چ ــڭ ) ئىهرام ــدەك ئۆيلهرنى ئادەتتىكى

. }قا تهقۋادارلىـق قىلىڭـالر اللهدەرۋازىلىرىدىن كىرىڭالر، بهخىتكه ئېرىشىشىڭالر ئۈچۈن ).ـ ئايهت189بهقهرە سۈرىسى، (

جاپـا . ئانىسىغا خائىن ھېساپلىنىدۇ -هن قىز ئاتائۇنداقتا ئائىلىسىگه يالغان سۆزلىگچىكىپ بېقىپ چوڭ قىلغان دادىسىنىڭ ئهجرىنى مۇشۇنداق يول بىـلهن ۋەيـران قىلسـا

ئانىڭىزدىن يوشۇرۇپ تېلىفۇندا يات بىـر يىگىـت بىـلهن ئىشـقى -بوالمدۇ؟ سىزنىڭ ئاتالىكىڭىز ئۆينىڭ ئارقىسىدىن يات بىر ئـادەمنى باشـالپ مۇھهببهت توغۇرلۇق سۆزلهشكهن

كىرگهنلىك ھېساپالنماسمۇ؟ ئهگهر سىز كېچه سائهت ئۈچلهردە يات بىـر يىگىـت بىـلهن مهخپى سۆزلىشىۋاتقىنىڭىزدا دادىڭىز يهنه بىر تېلىفۇن كونۇپكىسـى ئـارقىلىق سـىلهرنىڭ

! نـېمه ئىـش يـۈز بىـرەر؟ ئىشقى مۇھهببهت توغۇرلۇق ھارام گىپىڭالرنى ئـاڭالپ قالسـا شۇنىڭ ... چوقۇمكى قولىڭىزدىكى تېلېفۇن كونۇپكىسى ئۆزلىكىدىن يهرگه چۈشۈپ كىتىدۇ

ئۇنىڭدىن سىرت سىزنى ياراتقان ... بىلهن سىز مهڭگۈ دادىڭىزنىڭ كۆزىگه قارىيالمايسىز تىنمـۇ ھايـا اللهئۈستىڭىزدە سىزنى كۆرۈپ تۇرىـدۇ، بۇنىڭغـا نـېمه دەرسـىز؟ اللهبۈيۈك

214 مۇهاببهت توغرىسىدا نىڭ ئاڭالپ تۇرىدىغانلىقىنى سىز بېلىدىغان اللهقىلمامسىز؟ سىزنىڭ گهپ سۆزلىرىڭىزنى بولسىڭىز بۇنى نېمه دەپ چۈشهندۈرەسىز؟

ئهمهلىيهتته ھايالىق قىزالرمۇ مۇشۇنداق بولمىغـۇر ئـاالقىلهرگه ئارالشسـا ئۆزىنىـڭ .ئىپپهت ھاياسىنى يوقۇتۇپ تۇيۇق يولغا كىرىپ قالىدۇ

ــالال -ئهر ــلهن ئاي ــۇالر بى ــىزمۇ؟ ئ ــاالقه پايدىس ــداق ئ ــىدىكى ھهرقان ر ئوتتۇرىستىـن پانـاھ اللهسۆزلىشىشكه قهتئى بولمامدۇ؟ ئهرلهرگه بىرەر ئايال زاتى ئۇچراپ قالسا

تىلهپ ئاستا قاچامدۇ؟ ئايالالرغا بىرەر ئهر ئۇچراپ قالسا دەرھال باشقا تهرەپكه بۇرۇلۇپ ڭ چهك چىگرىسى زادى نېمه؟؟؟كىتىش كېرەكمۇ؟ مۇشۇنداق ئاالقىلهرنى

ياشالرنىڭ قارىشى

مېــنىڭچه تــوغرا بولغــان . بــۇ مهســىله كۆپــۈنچه ســاپ نىــيهتكه بېرىــپ تاقىشــىدۇلـېكىن ئهخالقنـى . قېرىنداشلىق مۇئامىلىسـىدە ئـاالقه قىلسـا بولىـدۇ دەپ ئـوياليمهن

نــى اللهبۇزغــۇچى ناشــايان ئىشــالرغا ئېلىــپ بارمايــدىغان، پهرۋەردىگــارىمىز مهســىلهن . زەپلهندۈرمهيــدىغان، ئــاددى دائىــردە بولســا بۇنىڭــدا مۈشــكۈله يــوقغه

ئونىۋېرسىتېتتىكى ساۋاقداشلىق ياكى كهسـىپتىكى خىزمهتداشـلىق ئاالقىسـى، بـۇ ئـاالقه ئاسـتا -پاسـاتقا ئېلىـپ بارىـدىغان، جهمىيهتنـى چىرىكلهشـتۈرىدىغان، ئاسـتا -پىتنه

.ايان مهقسهتلهردىن خالى بولسا بولىدۇمۇھهببهت تورىنى شهكىللهندۈرىدىغان ناشزاۋۇت، فافرىكا، كارخانىالردا تهبىئىي ئۆزئـارا ئۇچۇرشـۇپ تۇرىـدىغان ئىشـالر بـار دېيشىمىز مۇمكىن، بۇنـداق ئهھـۋالالردا چوقـۇم خىـزمهت چهك چىگرىسـى مـۇئهييهن

ن بىر يهردە يېقىن ئولتۇرىدىغان يـاكى كـۆز قىسـىدىغان يـاكى ناشـايا . بولىشى الزىم چۈنكى بۇنـداق يهرلهردە كۆپـۈنچه تـوي . چاخچاقلىشىدىغان ئىشالر بولماسلىقى الزىم

ئايالالر بولىشى مـۈمكىن، ئـادەتتىكى گهپـلهر تهدرىجـى تهرەققـى قىلىـپ -قىلغان ئهر .بىرئوبدان ئائىلىلهرنىڭ بۇزۇلىشىغا سهۋەپ بولۇپ قىلىشى مۈمكىن

نىـڭ پهيغهمبىـرى اللهىسساالم بىلهن نىڭ پهيغهمبىرى مۇسا ئهلهيهاللهبىز بىرلىكته شۇئهيب ئهلهيهىسساالنىڭ قىزلىرىدىن ئىبارەت بىـر ئهر بىـلهن ئايالالرنىـڭ ناھـايىتى

!گۈزەل بىر قىسسىسىگه نهزەر تاشالپ باقايلى

215 مۇهاببهت توغرىسىدا ئهينـى ۋاقىتتـا مۇسـا . ئۇالرنىڭ قىسسىسى قۇرئان كهرىمدە ئاالھىدە بايان قىلىنغان

ئـۇ كىتىۋېتىـپ . مهديهنـگه قـاراپ ماڭغـان ئىـدى ئهلهيهىسساالم مىسىردىن چىقىـپ . بىـر قۇدۇقنىـڭ يېنىغـا كهلـدى ) سۇ ئىچىش ئۈچـۈن (ناھايىتى چارچاپ كهتكهنلىكتىن

قۇدۇق يېنىدا كىشلهر ئۇالغلىرىنى سۇغۇرۇۋاتاتتى، ئىككـى قىـز بىـر چهتـته ئـۇالغلىرىنى تىن ئۇالرنىڭ يېنىغـا مۇسا ئهلهيهىسساالم پهيغهمبهر بولغانلىق. سۇغۇرماي قاراپ تۇراتتى

ئـۇالر ئـاددىيغىنه . دەپ سـورىدى » ئىككىڭالر بۇ يهردە نېمه ئىـش قىلىسـلهر؟ «بېرىپ بىــز ئــاۋۇ پــادىچىالر قــۇدۇق بېشــىدىن كهتمىگىــچه ئــۇالغلىرىمىزنى «جــاۋاپ بېرىــپ ئهگهر دادىمىز ياشـىنىپ قالمىغـان بولسـا، بىـز بـۇ «ئۇالر يهنه . دىدى» سۇغۇرالمايمىز

ــۇ تۇرم ــۇنىڭ بىــلهن مۇســا ئهلهيهىسســاالم . دىــدى» ىغــان بوالتتــۇق يهردىم شمۇشۇ ئارلىقتا بۇ ئىككى قىز . ئادەمگهرچىلىك قىلىپ ئۇالرنىڭ ماللىرىنى سۇغۇرۇپ بهردى

قــاتتىق ھايــا يۈزىســىدىن دەرھــال ئــۆزلىرىنى چهتــكه ئېلىــپ مۇســا ئهلهيهىسســاالم ئۇ ئىككى قىز ئۆيگه . ڭدىكهتكهندىن كېيىن ئاندىن ئۇالغلىرنى ھهيدەپ ئۆيلىرىگه مادادىسـى بـۇنى ئـاڭالپ . بارغاندىن كېيىن بولغان ئىشالرنى دادىسىغا سـۆزلهپ بهردى

ئـۇ ئىككـى قىزنىـڭ بىـرى . قىزلىرىدىن ئۇ يىگىتنى چاقىرىـپ كىلىشـنى تهلهپ قىلـدى تــۇرۇش ۋە گهپ ســۆزلىرىدە ناھــايىتىمۇ ھايــا قىلغــان ھالــدا بېرىــپ مۇســا -مــېڭىش

يهنى چاقىرغـان . (دېيهلىدى» سىزنى دادام چاقىرۋاتىدۇ«ئاران تهسته ئهلهيهىسساالمغا ئـۇ ھهرگىزمـۇ . مانا بۇنى ھهقىقى ھايالىق قىـز دەيمىـز ). مهن ئهمهس دادام دېمهكچى

دەيدىغان » مهن پاالنى بىلهن توي قىلىمهن، ئهگهر قوشۇلمىساڭالر قاچىمهن«دادىسىغا .ئوخشىمايدۇ شالالق قىزالرغا

. زالرنىڭ يىگىتلهرگه ھهيران قىلىشـى ئهيىـپ ئىـش ئهمهس ئهلـۋەتته ئهلقىسسه، قىــرەك ــايىتى زى ــا دادا ناھ ــى مۇس ــڭ بىرىن ــۈنۈپ ئىككــى قىزىنى ــۇنى چۈش ــا ب بولغاچق

مانـا بـۇ ھۆرمهتلهشـكه، . ئهلهيهىسساالمغا ياتلىق قىلىـپ بېرىشـنى ئوتتورغـا قويـدى .قهدىرلهشكه تىگىشلىك ئاالقىنىڭ چېرتىيوژى

ر قانداق تونۇلىدۇ، ئۇنىڭ بىـلهن يۈزتـۇرانه كۆرۈشۈشـتىن ئىلگىـرى ئهخالقلىق قىزال بىلگىلى بولمايدىكهن، چاي ئىچۈرۈش مهزگىللىرىدە ئۇالر بىلهن كۆرۈشۈشكه بوالمدۇ؟

ئـارا تونۇشـۇش مهزگىلـى، بـۇ ھـازىر بىـز -ئهلۋەتته چاي ئىچۈرۈش مهزگىلـى ئـۆز . ئاســان بىلگىلــى بولمايــدۇ چــۈنكى بهزى ئايــالالرنى. ياشــاۋاتقان زاماننىــڭ تهلىپــى

216 مۇهاببهت توغرىسىدا تونۇشۇپ تولۇق بىر قارارغا كىلىۋېلىش ئۈچۈن چـاي ئىچـۈرۈلگهن مهزگىلنىـڭ بولۇشـى

.زۆرۈردىگهن گهپنـى ۋاقىتـنچه توختۇتـۇپ تـۇرۇپ مۇشـۇ » چاي ئىچۈرۈش مهزگىلى«بىز

! ئىشنىڭ ساھىبىنىڭ ئۆز تىلى بىلهن دەپ بهرگهن سهرگۈزەشتىسىگه قۇالق سېلىپ باقايلى : الرنىڭ ئۆز تىلى بىلهن سۆزلهپ بهرگهن سهرگۈزەشتىسىئۇ

مهن بىر قىز ئوقۇغۇچى بولۇپ باالغهتكه يهتكهندىن تارتىپ دىنى ئىتىقادىمدا چىـڭ ئائىلهمـدە بهزى . بىراق ئهپسۇسـكى مهن ھىجـاپ ئارتمـايتتىم . تۇرۇپ كهلگهن ئىدىم

بىـلهن الـله . هن ئىدىممۈشكۈالتالر بولسىمۇ، مهن ئىبادەت ئىشلىرىدا چىڭ تۇرۇپ كهلگــاتتى ــىپ كېلىۋات ــۇھهببهت داۋاملىش ــر م ــدا بى ــڭ ئارام ــى . مېنى ــيىن مهن تهدرىج كې

پهرۋەردىگارىمىزدىن يىـراق كىشـىلهر بىـلهن ئارلىشىشـقا باشـالپ ئۇالرنىـڭ كـۆزىنى مهن ئالى مهكتهپكه كىرگهن ۋاقتىمدا ئىش تېخىمـۇ تهس بولۇشـقا . چاقنىتىشقا باشلىدىم

ئاسـتا بـالىالر بىـلهن -مهن ئاستا. مۇھىت ناھايتى بۇلغانغان ئىكهنچۈنكى . باشلىدىئاخىرى بـۇ ئـاددى يـول ئـۇ بالىالرنىـڭ . ئاددى يول بىلهن مۇئامىله قىلىشقا باشلىدىم

شۇنىڭ بىلهن خاس دوستلۇق ئاالقىسىنى . بىرسى بىلهن خۇسۇسى ئاالقه قىلىشقا ئۆزگهردىىسـىدىن كـۆپرەك ھـېس تۇيغـۇ ئىشـلىرىدا ئاندىن بىـز دوسـتلۇق رىشت ... باشلىۋەتتۇق

مۇناقىشه قىلىپ ئاخىرى ھارام ئىشتىن يىراقلىشىپ ۋە پاك مۇھهببهتنى قهدىرلهپ چىـڭ . شـۇنىڭ بىـلهن تهدرىجـى تېلېفۇنـدا سۆزلىشـىدىغان بولـدۇق . تۇتۇشقا ئىتتىپاقالشتۇق

مهن ئـاخىرى . ئاستا ئىشـقى مـۇھهببهت گهپلىـرى چىقىشـقا باشـلىدى -تېلىفۇندا ئاستائهگهر مهن تېلېفۇنـدا . ئۆيدىن چىقىپ ئۇنىڭ بىلهن سۆزلىشىدىغان ئهھۋالالر كۆرۈلدى

ــلهن ــىم بى ــا، ساۋاقدىش ــپ قالس ــى كىرى ــدىكىلهردىن بىرەس ــىۋاتقاندا ئۆيۈم سۆزلىشمۇشۇنداق ۋاقىتتا مهن ئۆزەمنى خـۇددى ئـوغرى يـاكى . سۆزلىشىۋاتىمهن دەپ قوياتتىم

ۇشـقا ئۇرۇنۇۋاتقـان جىنايهتچىـدەك ھـېس قىلىـپ بىرەر جىنايهت سـادىر قىلىـپ يوشۇر .قاالتتىم

شۇنىڭ بىلهن ئاستا بىزنىڭ مۇھهببهت ماۋزۇلىرىمىزمۇ تهرەققـى قىلىـپ مهن ئۇنىـڭ بهزىـدە يـالغۇزمۇ بولـۇپ قالـدۇق، ئىشـالر . بىلهن ئۇياق بۇياقالرغا بارىدىغان بولدۇم

217 مۇهاببهت توغرىسىدا نى سـادىر قىلىشــقا تهدرىجـى ھـارام شــهكىلگه ئايلىنىـپ، شــهرىئهتكه خىـالپ ئىشــالر

...باشلىدۇقمهن ئىلگىرى ئوقۇغان نامىزىم، ئالغان تهربىيهم ۋە مېنى تېيلىپ كىتىشـتىن سـاقالپ

شۇنداقال شهيتان مهندىن ئهسـال . قالىدىغان مۇستهھكهم ئهقىدەم بىلهن مهغرۇرلىناتتىمىن ئـۇ ئـاخىرى تهدرىجـى مهنـد . يىراق ماڭا ۋەسۋەسه قىاللمايدۇ دەپ خىيال قىالتـتىم

ئۇ مېنى تاشلىۋەتكهندىن . يىراقلىشىشقا باشلىدى، بۇ ئىش ماڭا قاتتىق ئېغىر زەربه بولدىكېــيىن ياخشــى كۆرۈشــكه ئهرزىگــۈدەك ئىنســانمۇ تېپىلمايــدىكهن دەپ نهپرەتلىنىــپ

ئاخىرى بىزنىڭ ئهھۋالىمىز مۇشۇ دەرىجىگه يېتىپ كـۆپلىگهن ھـارام ئىشـالرنى . يۈردۈم .سادىر قىلدۇقۋاقىتتىكى پۈتۈن خىيالىم مهن ئۆيگه بارغاندىن كېيىن ئـۇخالپ قېلىشـتىن مېنىڭ شۇ

جېنىمنى ئالسـا، مهن مۇشـۇ ھـالىتىم اللهقاتتىق قورقۇش بولدى، چۈنكى ئۇيقۇ ھالىتىدە نىــڭ ئالــدىغا الله؟ مېنىــڭ ئالدىمــدا !نىــڭ ئالــدىغا قانــداق بــارىمهناللهبىــلهن

مهن داۋاملىق بىـر خىـل غهيـرى تهبىئىـي ...بارغۇچىلىك ھېچقانداق تهييارلىق بولمىسا ...سهسكىنىش ھالىتىدە يۈردۈم

بىــر كــۈنى مهن ئۇنىــڭ دىنــى دەرســكه كىلىــدىغانلىقىنى بىلــدىم، دەرســته قىزـــ ئوغۇلالرنىــڭ بــارلىغىنى بىلهتــتىم، مهن ئــۇنى شــۇ يهردە شــهيخكه شــىكايهت قىلىــپ

لىققا ئهھدە قىلىشـماقچى شهيخنىڭ ئالدىدا ئۇنىڭ بىلهن ئىككىنچى خاتا ئىشنى قىلماسسـىنىپتا . لېكىن مهن دەرسكه بارغاندىن كېيىن ئىش تامامهن ئۆزگهردى. بولغان ئىدىم

قـا قانـداق يۈزلىنىشـى اللهلېكسىيهچى مۆمىن كىشـىنىڭ ھـېس تۇيغـۇلىرى ۋە ئۇنىـڭ مهن ئۆزەمنىـڭ . دەرس ناھـايىتىمۇ كۆڭۈللـۈك بولـدى . توغرىسىدا سۆزلهۋاتقان ئىكهن

يىتىمۇ ئۇسسۇز ئىكهنلىكىمنى ھېس قىلپ مېنىڭ ھاياتىم ناھايىتىمۇ چۇڭقۇر بىر قا ناھااللهقا قايتىش ئـارقىلىق اللهئازگالغا ئوخشاپ قالغانلىقىنى بايقاپ، ئۇنى بۈگۈنال تىندۇرۇپ

مهن سـىنىپتىن چىقىـپ ھاياجـان ئىچىـدە بـارلىق . ئهسلىمگه كىلىش نىيـتىگه كهلـدىم م كهلـدى، كوچىالرغـا چىقىـپ كىشـىلهرنىڭ بېشـىنى ساۋاقداشلىرىمنى قۇچاقالپ سۈيگۈ

مهن ئىلگىرى خاتالىققا چۈشـۈپ قـاالرمهن دەپ . سىلىغۇم ۋە ئۇالرغا سۇ چاچقۇم كهلدى الـله شۇنىڭ ئۈچـۈن مهن ھـازىر تهۋبه قىلىـش نىيـتىگه كهلـدىم، . ئويلىمىغان ئىدىم

تائـاال اللهۈنكى چ. تائاالنىڭ مېنى مهغپىرەت قىلىدىغانلىغا تامامهن ئىشهنگهن ئىدىم

218 مۇهاببهت توغرىسىدا تائاالنىڭ پهزىلىتـى بىـلهن اللهمهن ھازىر . ناھايىتىمۇ سېخى ۋە ناھايىتىمۇ مېهرىباندۇر

تائـاالدىن مېنىـڭ سـهۋەبىم بىـلهن الـله مهن . كىشلهرگه قۇرئان ئۈگۈتىشكه باشلىدىمــورايمهن ــنى س ــدايهت قىلىش ــىلهرنى ھى ــۆپلىگهن كىش ــىلهرنى . ك ــۈچه كىش مهن ئۆلگ

ئالهمنىـڭ . مهن ئويالپ باقمىغان نۇرغـۇن ئىشـالرنى قىلـدىم . دەيمهنياخشىلىققا ئۈنــا شــۈكرىكى مهن ھــازىر ئۆلــۈمگه تولــۇق تهييــارلىق ئۈســتىدە اللهپهرۋەردىگــارى ق

مهن . تۇرۇپتىمهن، مهن ئۆلۈم بىلهن راھهت ئالىمهنكى ئۇنىڭدىن قورقـۇپ قالمـايمهن ...بىلهن تولۇق ئۈمىد ئىچىدە ياشاۋاتىمهن الله

سـۇبهانهھۇ ۋەتهئاالنىـڭ الـله بۇ بىـر قىزنىـڭ يىگىـتكه بولغـان مـۇھهببىتىنى مانا ئهگهر مهن بىـرەر قىزغـا . مۇھهببىتىگه ئالماشتۇرۇش ئهمهلىيتىنىـڭ قىسـقىچه جهريـانى

نـى ياخشـى كـۆرۈش ئهڭ اللهنهسىههت قىلماقچى بولسام شۇنداق نهسىههت قىلىمهنكى ...يۈكسهك مۇھهببهتتۇرنى چىن دىلىمىزدىن سۆيگهن ھالدا بىر ياشـاپ باقسـاق سـىلهر لهالبىز توي قىلغىچه

بۇنىڭغا قانداق قارايسىلهر؟بىلهن بولغـان اللهنى ياخشى كۆرۈشته ۋە اللهمهن ھېلىقى قىزنىڭ پهرۋەردىگارىمىز

.ئاالقىدە ھهقىقى ئىخالسمهنلىك قىلغانلىقىغا ئىشىنىمهن! مهركهزلهشتۈرۈپ بىر ئويلۇنۇپ باقايلىتائاالغا اللهبىز بارلىق ھېس تۇيغۇلىرىمىزنى

ھهسسـان . نۇرغۇن كىشىلهرگه شۇنىڭ بىـلهن ئىنئـام قىلىـدۇ اللهبۇ بىر ھهقىقهت بولۇپ :ئىبنى سابىت بۇ توغۇرلۇق ئهينى ۋاقىتتا مۇنداق دېگهنىدى

مهن سېنىڭ دەرۋازاڭدىن ھهرگىز ئايرىلمايمهن، .سېنىڭ غهيرىڭگه ھهرگىز ئېزىپ يالـۋۇرمايـمهن ئۆزەمنى سېنى رازى قىلـىشقا مهڭـگۈ ئاتايـمهن،

.بهندەڭ بولغانلىقىمدىن ئۆزەمنى شهرەپلىك بىلىمهن نۇرلۇق قاراڭغۇدا چاقىرىپ سېنى قىلىمهن سادا،

.رەببىڭ كىم دەپ سورالسا گهر شۇ ۋاقىتتا ئىالھلىقىڭ پۈتۈن كائىناتنى ياراتقانلىقىڭدا، اللهئى

.لغانلىقىمداشهرەپلىك مهن سىنىڭ بهندەڭ بو ،اللهئى قـاراڭـغۇدىن تاڭنى ياراتقـۇچى رەببىم

219 مۇهاببهت توغرىسىدا .مېنىڭ شهرىپىم سېنىڭ مـۈلكىڭ بولغانلىـقىمدا

مهن ئـۇالردىن . مهن بىر ئولتۇرۇشتا بىر بۆلۈك ياشالر بىلهن بىلله ئولتۇرغـان ئىـدىم -دەپ سوراپ بـاقتىم، ئـۇالر خىلمـۇ » سىلهرگه بهرگهن ئهڭ كۆپ نىئمهت قايسى؟ الله«

دېسـه، يهنه بهزىلىـرى » دادام، ئانـام «بهزىلىرى . خىل جاۋابالرنى بېرىشكه باشلىدى» نىـڭ گۇنـاھالرنى ئهپـۇ قىلىشـى الله«ئۈچۈنچى بىرى قوپۇپ . دەيتتى» مۈلۈك -مال«

الـله ياش چامىسىدىكى بىر باال قوپۇپ بىزگه 17لېكىن ياشالرنىڭ ئىچىدىكى ... دەيتتى» تائاالنىڭ بىزنىـڭ پهرۋەردىگـارىمىز بولغانلىقىـدا للها«تائاالنىڭ ئهڭ چوڭ نىئمىتى

نىـڭ مـۈلكى بولغـانلىقىمىزدا اللهدەپ جاۋاب بهردى؟ يهنى ئهڭ چوڭ نىئمهت بىزنىڭ . رەھمى قىلغۇچى، ئهپۇ قىلغۇچى ۋە مهغپىرەت قىلغۇچى زاتتۇر اللهچۈنكى ئۇ . دېمهكچى

خـۇددى ھېلىقـى . قىلدۇرىـدۇ مانا بۇ تۇيغۇ ئىنسانغا چوڭ نىئمهتنىڭ ھـاالۋىتىنى ھـېس .دېگهندەك» كوچىالرغا چىقىپ يۈگۈرمهكچى بولدۇم«ھهمشىرىمىز مهن

نىڭ ئىتائىتىگه يۈزلهنسهڭ، اللهئهگهر سهن . نىڭ مۇھهببىتىنىڭ ئاالمىتىاللهمانا بۇ . دۇنيانى قولۇڭغا ئېلىۋالغاندەك قهلبىڭنىڭ خۇشاللىقتا لهپىلدەۋاتقىنىنى ھـېس قىلىسـهن

هرۋەردىگارىمىزنىڭ مۈلكى بولۇپ قالـدىڭ، سـېنىڭ ھاياتىڭـدىكى ئهڭ چۈنكى سهن پ .نىڭ قهلبىڭدە بىرىنجى ئورۇننى ئىگهللىشىدە»الله«يۈكسهك نهرسه

: ياشالرنىڭ ھېلىقى قىزنىڭ سهرگۈزەشتىسىگه بهرگهن ئىزاھاتلىرى

ىم ئۇ قىز مهن دىنغا ئىخالس قىالتتىم ۋە ئائىلىنى دەپسـهندە قىلىشـقا قارشـى تـۇراتت ئـۇ قىزنىـڭ . بىراق ئۇ ئۇشتۇمتۇتال شۇ ھـارام ئىشـالرغا گىرىپتـار بولـۇپ قالـدى . دەيدۇ

كاللىسى ئازراق چاتاقمۇ قانداق؟ ياكى بىكارچىلىقتىن شۇنداق قىلدىمۇ ياكى باشقا بىـرەر سهۋەب بارمۇ؟

مېنىڭ قارىشمچه ئىنسـان پهرۋەردىگارىـدىن يىراقالشـقان ۋاقىتتـا بۇنـداق ئىشـالر ئهگهر پهرۋەردىگارىغا يېقىنالشسا بۇنداق ئىشـالرنىڭ يـۈز . ئاسان يۈز بېرىدۇ ناھايىتى

.بېرىشى ناھايىتى تهس ۋە يىراق بولىدۇ. دېيشـنى يـاقتۇرۇپ قالـدىم » دۇنيانىڭ دورىسـى مـۇھهببهت «ئهمهلىيهتته مهنمۇ

ــهل ــر كېس ــۆزى بى ــڭ ئ ــۈنكى دۇنيانى ــان ... چ ــۇپ اللهئهگهر ئىنس ــۋادار بول ــا تهق قرىزىق بېـرىش، كىشـىلهرگه ياخشـى اللهرىغا ساپ قهلبى بىلهن يۈزلهنسه، پهرۋەردىگا

220 مۇهاببهت توغرىسىدا قهلبىمـۇ . كۆرسۈتۈش ۋە ئىشلىرىغا بهركهت بېرىش ئارقىلىق ئۇنى ئوبـدان مۇكاپاتاليـدۇ

.ساقىيىپ خاتىرجهم بولۇپ قالىدۇ» !...ئۇنىـڭ ئىشـلىرىغا بهركهت بهرسـۇن « اللهبۇ ناھايىتى ياخشى گهپ بولدى، *

. ئـۇ ئـۆيلهرگه بهركهت بهرمىـگهن الـله ەيران بولۇپ كهتكهن ئۆيلهر بـار، بهزى خانىۋ ...بىلهن بولغان ئاالقىسى ئهكسىچه بولغان اللهچۈنكى بۇ ئۆيلهرنىڭ

ئـۇ . مېنىڭ بىر دوستۇم بولۇپ بىـر قىزنـى ناھـايىتى ياخشـى كـۆرۈپ قالغـانىكهن * . لىق بىلله يۈرىيدىكهنئىككىسنىڭ ئاالقىسى مۇستهھكهم بولۇپ ئالى مهكتهپتىمۇ داۋام

... ئىشالر شۇ يوسۇندا كىتىۋەردى، يىگىت تهدرىجى دىنى ئىشالردا چىڭ تۇرۇشقا باشلىدىمهن » مهن سـىزنى ناھـايىتى ياخشـى كـۆرىمهن «بىر كۈنى يىگىت ئۇ قىزغا يۈز تۇرانه

ئىككــى . قــا يېقىنلىشىشــقا باشــلىدىماللهسىزســىز ياشــىيالمايمهن لــېكىن مهن ھــازىر مېنىڭ ئوقۇش پۈتتۈرۈشۈمگه ئىككى يىل . تنىڭ ئارىسىنى ھازىر جۇغلىيالمايمهنمۇھهببهشۇ ۋاقىتتـا سـىزنى ماڭـا . خالىسا شۇ ۋاقىتتا قهلبىمنى سىزگه ئىزھار قىلىمهن اللهقالدى،

مهن ھازىر سىز بىلهن بولغان ئاالقهمنى پۈتۈنلهي توختۇتۇشـنى . مۇۋاپىق دەپ قارايمهنۋەردىگارىمىز خالىسا ئىككـى يىلـدىن كېـيىن مېنىـڭ رەپىـقهم ئهگهر پهر. قارار قىلدىم

» تائاال بولغۇسى رەپىقهمنىڭ ئىسـمىنى دىلىمغـا يېزىـۋەتتى اللهچۈنكى . بولۇپ قالىسىز .شۇنىڭ بىلهن بىرگه ئۇنىڭغا تىلخهت يېزىپ بهرگهن. دېگهن

ئـۇ ھـازىرمۇ شـۇ . كۈنلهر ئۆتۈپ مانا ھازىر ئۇنىـڭ بهش بالىسـىمۇ بولـۇپ قالـدى بىـز پهرۋەردىگارىمىزغـا ئىتـائهت «ئايالىنى ناھايىتى ياخشى كۆرىدىغانلىقىنى ئېيتىپ

-ئىككى يىلنىڭ ئورنىنى ئۆمۈرلـۈك بهخىـت اللهقىلىپ ئىككى يىل سهۋر قىلغان ئىدۇق .دىدى» سائادەتكه ئالماشتۇرۇپ بهردى

ېنىـڭ مهن ئهنگىلىيهدىكـى چېغىمـدا م . بۇ يهردە يهنه بىر قىزىقـارلىق قىسسـه بـار مهن . يېنىمغا ياشىنىپ قالغان دىيانهتلىك بىـر مىسـىرلىق زىيـارەت قىلىـپ كهلگهنتـى

ئـۇ پاراڭلىشـىپ . دە تونۇشۇپ قالغان ئىـدىم »يهدئهن ئىسالم مهركىزى«ئۇنىڭ بىلهن » مهن ئايالىمغا بىر سوۋغات سېتىۋالماقچى ئىدىم ئايلىنىپ كىرمهيلىمۇ؟«ئولتۇرۇپ ماڭا

بازار ئارالپ يـۈرۈپ . بىلله ئايلىنىشىپ بهردىمىزدىشىپ غات ئمهن ئۇنىڭغا سوۋ. دېدىھهمىشـه مۇسـتهھكهم مهن بهك چارچاپ كهتتىم، بىراق ئۇ ئاتمىشتىن ھالقىغان بولسىمۇ

بۇ مال قانداقراقكهن؟ ئاۋۇ نهرسىنى سـىز «ئۇ داۋاملىق ماڭا . قهدەم تاشالپ كىتىۋاتاتتى

221 مۇهاببهت توغرىسىدا راس «مهن ئۇنىڭغـا . دەپ تـۇراتتى » ىز؟ياخشى كۆرەمسىز؟ بۇنىڭغا سىز قانداق قارايسـ

ئۇ بىرمۇنچه نهرسىلهرنى كۆرسـهتكهن . دەيتتىم» گهپنى قىلسام مهن ياخشى بىلمهيمهن .دەپال جاۋاب بېرىۋەردىم» بۇ بهك قىممهتكهن«بولسىمۇ مهن

ئۇ ئاخىرى قىممهت بولىشى مۇھىم ئهمهس، مهن بۇنى سېتىۋالسـام ئايـالىم چوقـۇم ...ۋغاتتىن بىرنى ئالدىخۇشال بولىدۇ دەپ سو

مهن بىركۈنى بېـرىش ۋاقىتىنـى ئالـدىن . شۇنداق قىلىپ بىز مىسىرغا قايتىپ كهلدۇقئۇ مېنـى ئـۆيگه كىرىشـكه تهكلىـپ . دېيشمهيال ئۇنىڭ ئۆيگه زىيارەتكه بارغان ئىدىم

كهچۈرىسـىز، سـىزنى بىرقـانچه مىنـۇت سـاقلىتىپ «قىلغاندىن كېيىن ئالدىمغا كىلىـپ بۇ . چۈنكى بۇ ئايالىم بىلهن كۈندىلىك قۇرئان ئوقۇش ۋاقتىمىز ئىدى. لدۇمقويدىغان بو

مهن ھـازىرال ! بىرئاز كۈتـۈپ تـۇرۇڭ . ۋاقتىمىزنى قهتئى قولدىن بهرمهي كهلگهن ئىدۇق !ھه -بۇ نېمه دېگهن بهخىتلىك ئائىله! سۇبهانهلالھ... دەپ چىقىپ كهتتى» كېلىمهن

گه قايتىش ئـارقىلىق ئـائىلىلىرىمىزگه مـۇھهببهت نىڭ تائىتىاللهكېلىڭالر دوستالر، * ! مۇھهببىتىمىزنى مهڭگۈ داۋامالشتۇرۇپ مهئسىيهتنى تهرك ئېتهيلى! ئوتىنى تۇتاشتۇرايلى

ئاخىردا قىسسىلهرنى تارىختىكى ئهڭ گۈزەل بىر مۇھهببهت قىسسىسى بىـلهن خهتـمه .قىلماقچىمهن

رومىيـو «سسىسىمۇ ئهمهس ياكى نىڭ مۇھهببهت قى»لهيلى بىلهن قېيس«بۇ ئهلۋەتته چۈنكى بۇالرنىڭ مۇھهببهت قىسسـىلىرى تـوي . نىڭ قىسسىسىمۇ ئهمهس»بىلهن جوليىتا

.بىلهن ئاخىرالشمىغانتوي دېگهن ھهقىقى مۇھهببهتنىڭ ئېمتىهانى، ھهقىقـى مـۇھهببهت تويـدىن كېيىنمـۇ

مۇ يهنىـال ھهتتا ئىككى تهرەپنىڭ بىـرى ئۆلـۈپ كهتـكهن تهقـدىردى . داۋاملىشىۋېرىدۇ ...داۋاملىشىۋېرىدۇ

بىز دېگهن ئهڭ گۈزەل مۇھهببهت قىسسىسىگه كهلسـهك، ئـۇ بولسـىمۇ يولباشـچىمىز، پهيغهمبىرىمىز مـۇھهممهت ئهلهيهىسسـاالمنىڭ ئايـالى ھهزرىتـى خهدىچىـگه بولغـان

مانا بۇ ئاجايىپ مۇھهببهت بولۇپ، ھهزرىتى خهدىچه ۋاپـات بولـۇپ بىـر . مۇھهببىتىدۇرېيىن ساھابىلهرنىڭ ئاياللىرىدىن بىـرى كىلىـپ پهيغهمـبهر ئهلهيهىسسـاالمغا يىلدىن ك

نىڭ ئهلچىسى سىز توي قىلىۋالمامسىز؟ ھـازىر يهتـته ئايـال بـار، قايسىسـىنى اللهئى «شـۇنىڭ بىـلهن . دىـدى » خالىسىڭىز شۇالرنىڭ بىرى بىلهن تـويىڭىزنى قىلىـپ قويسـاق

222 مۇهاببهت توغرىسىدا ىـن كېـيىن )خهدىچه(ھهزرىتى «ن ھالدا پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالم كۆزىگه ياش ئالغا

.دىدى» مهن يهنه توي قىلىدىغان كىم بارسۇبهانهھۇ ۋەتهئاال پهيغهمبىرىمىز مۇھهممهد ئهلهيهىسساالمنى كېيىنكـى اللهئهگهر

. ئاياللىرى بىلهن توي قىلىشقا بۇيرۇمىغـان بولسـا ئـۇ ئهبهدى تـوي قىلمىغـان بـوالتتى كىلىشتىن ئىلگىرى پهقهت ھهزرىتـى خهدىـچه بىـلهن پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالم ۋەھيى

ئۇنىڭ كېيىنكى ئاياللىرى بىلهن توي قىلىـش پهقهت ۋەھيـى كهلگهنـدىن . توي قىلغان .كېيىنكى رىسالهتنىڭ تهلىپىگه ئاساسهن بولغان

ئۇ خهدىچه ۋاپات بولۇپ ئون تۆت يىـل ئۆتـۈپ كهتـكهن بولسـىمۇ ئـۇنى مهڭگـۈ ت بولغـان كـۈنى بـارلىق كىشـىلهر ئۇنىـڭ ئهتراپىغـا مهكـكه ئـازا . ئۈنتۈپ قالمىغان

ــۇ قىلىــپ ــۆزلىرىنى ئهپ ئولىشــىدۇ، قۇرەيشــلهرنىڭمۇ ھهممىســى كىلىــپ ئۇنىڭــدىن ئدەل شــۇ ۋاقىتتــا پهيغهمــبهر ســهللهلالھۇ ئهلهيهىسســاالم ... كهچۈرۈۋېتىشــنى ســورايدۇ

ۇغۇرۇلۇپ چىقىپ يىراقتىن كېلىۋاتقان بىر قېرى ئايالغا قارايدۇ ۋە جامائهت ئارىسىدىن سدە، ئۇنىڭ بىلهن پاراڭلىشىشـقا باشـاليدۇ ۋە -ئۇ ئايالنىڭ ئالدىغا بېرىپ قارشى ئالىدۇ

ئۇ ئايالغا يهكتىكىنى يهرگه سالغاندىن كېيىن ئۇ ئايال بىلهن ئۇنىڭ ئۈستىدە ئولتۇرۇپ ...پاراڭلىشىشقا باشاليدۇ

تىنـى چىقىرىـپ، ئۇنىـڭ پهيغهمبهر ئهلهيهىسسـاالم ۋاق «ھهزرىتى ئائىشه شۇ ۋاقىتتا دەپ » بىلهن سۆزلىشىپ شۇنچه كۆڭۈل بۆلۈپ كهتـكهن بـۇ قېـرى ئايـال كىـم بولىـدۇ؟

.نىڭ يېقىن دوستى ئىدى دېيلىدۇ»سهييىدە خهدىچه«ئۇنىڭغا بۇ ئايال . سورايدۇ! نىـڭ ئهلچىسـى اللهئـى «كېيىن سهييىدە ئائىشه پهيغهمـبهر ئهلهيهىسسـاالمدىن

دەپ سـورىغان چاغـدا، پهيغهمـبهر » غورلوق سۆزلهشكهنتىڭالر؟سىلهر شۇ ۋاقىتتا نېمه تونىڭ ئۆتكهن كۈنلىرى توغورلـوق سۆزلهشـكهن ›خهدىچه‹بىز شۇ ۋاقىتتا «ئهلهيهىسساالم

سىز ئۇ دۇنياغا «شۇنىڭ بىلهن سهييىدە ئائىشهنىڭ كۈندەشلىكى تۇتۇپ . دەيدۇ» ئىدۇقسـىزگه ئۇنىڭـدىنمۇ ياخشـىنى الـله كىتىپ بولغان ئۇ قېرىنى تېخىچه ئهسلهۋاتامسـىز؟

پهيغهمـبهر ئهلهيهىسسـاالم ئۇنىڭغـا جـاۋابهن . دىدى» ؟!ئالماشتۇرۇپ بهرگهن تۇرسابىلهن قهسهمكى ماڭا ئالماشتۇرۇپ بهرگهن ئۇنىڭدىنمۇ ياخشىراق كىمـكهن ئـۇ؟ الله«

كىشىلهر مېنى قوغلىغان چاغـدا ئـۇ مېنىـڭ ھالىمـدىن خهۋەر ئالغـان، كىشـىلهر مېنـى سـهييىدە ئائىشـه . دىـدى » !چىقارغان چاغدا ئـۇ مېنـى تهسـتىقلىغان تۇرسـا يالغانغا

223 مۇهاببهت توغرىسىدا نىڭ اللهئى «پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالمنىڭ بىرئاز ئاچچىغى كهلگهنلىكىنى ھېس قىلىپ

سىز مهندىن كهچۈرۈم «پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالم . دەيدۇ» !ئهلچىسى مېنى كهچۈرسىلهبـۇ ھهدىسـنى بۇخـارى . (دىـدى » !وراڭدىن كهچۈرۈم س›خهدىچه‹سوراشتىن ئىلگىرى ).رىۋايهت قىلغان

بىر ئىنسان ۋاپات بولۇپ ئـون تـۆت يىلـدىن كېيىنمـۇ مۇھهببهتنىـڭ داۋاملىشىشـى مۇمكىنمۇ؟

قـا تـائهت الله. ئهلۋەتته مۇمكىن، چۈنكى بۇ ھارام ئاالقه ئارالشـمىغان مـۇھهببهت نى زىكىر قىلىپ تۇرىدۇ، اللهبۇ ئۆي داۋاملىق ... قىلىش بۇ ئۆينىڭ تۈپ ئاساسى بولدىش

...ھهرگىز شهيتاننى زىكىر قىلمايدۇبىزمۇ ئـۆيلىرىمىزنى مۇشـۇنداق ئۇسـلۇبتا قـۇرۇپ چىقسـاق سـىلهر ! ياش دوستالر*

ئهر ئايالى بىلهن قۇرئان ئوقۇسا، ئۇ ئىككىسىگه ئهگىشىپ ! بۇنىڭغا قانداق قارايسىلهر؟ !ھه -لۈك ھاياتباللىرىمۇ بىرگه ئوقۇسا، بۇ نېمه دېگهن كۆڭۈل

ئايالى يولدىشىنى بامدات نامىزىغـا ئويغاتسـا يـاكى ئهر ئايـالى بىـلهن كېچىـدە -ئىككى رەكئهت تهھهججۈد نامىزى ئوقۇسا، بۇ ئائىلىنىڭ گۈزەللىكىگه نېمه توغرا كىـلهر

!...ھهئۇزۇنغـــا قالمـــاي ئىشـــالرنىڭ ! ســـىلهر چۈشكۈنلهشـــمهي ئۇرۇنـــۇپ بـــېقىڭالر

سىلهرگه بهركهت اللهقا بولغان مۇھهببىتىڭالر ئېشىپ، الله. ىلهرئۆزگهرگهنلىكىنى كۆرىس .ئاتا قىلىدۇ

قـا اللهئاخىرىدا بىزنىڭ چاقىرىقىمىز بارلىق ماختاش ئالهملهرنىـڭ پهرۋەردىگـارى .خاستۇر

ھايا توغرىسىدا

رنى يىغىپ توپالپ يېزىپ قۇيۇش الالقولىڭىزدىكى بۇ كىتاپچه كاللىغا كهلگهن خىيبۇ مهشهۇر ئسالم تهشۋىقاتچىسى ئهمرۇ خالىد بىلهن بىر تۇركۇم ياشالر ، بهلكى، ئهمهس

ئوتتۇرسىدا ئېلىپ بېرىلغان جانلىق يۈرەكنى لهرزىگه سالغۇچى ئوچۇق سۆھبهتنىڭ . دۇرنهتىجىس

ئاممىباب قىلىپ تهييارالپ سىلهرنىڭ، بىز بۇ سۆھبهت خاتىرسىنى چۈشىنىشلىك !رهقويارسىل ياد ئېتىپ دۇئالىرىڭالردا ئۇنتۇپ قالماي، سۇندۇق ھۇزۇرۇىڭالرغا

:بۇ كىتاپچه تۆۋەندىكى تېمىالرنى ئۆز ئىچىگه ئالىدۇ ھايا بىلهن خىجىل بۇلۇشنىڭ پهرقى* ؟ هن بىلله بارلىققا كېلهمدۇھايا ئىنسان تۇغۇلۇش بىل* پۇتبولچىمىز نادىر سهييىد ۋە ئۇنىڭدىكى ھايا* ئاغزاكى پاراڭالر* ياشالر بىلهن سۆھبهت* جهمىيىتىمىزدىكى ھاياسىزلىق ۋە ئۇنىڭ شهكىللىرى*

ئهقلىنى ، ئىرادىسىنى جانالندۇرۇپ، كۈچلهندۇرۇپ بۇ كىتاپچه ئىماننىسىلهر ! ئى ئىنسان بالىلىرى :"الله تائاالنىڭ، داقالشۇن، رلهشتۇرمهكچى بولغانالرغاۈئۆتك

سىالرنى ، باشقىالردىن ئۆزەڭالرنىڭ قىلمىشلىرىڭالرنى يۇشۇرۇشنى تهلهپ قىلدىڭالرتېخى سىلهر مىنى ئهڭ ئاجىز نازارەتچى دەپ ! ؟يۇشۇرۇپ قااللىسۇن مهندىن كىممۇ

ىنى ئهسلهپ گۈزەل ھايا دېگهن ماالمىت "؟مانا بۇ پاكىتقا نىمه دەيسىالر، قارىدىڭالرگۇناھىغا پۇشايمان ، اللهدىن مهغپىرەت تىلهپ، بىالن زىننهتلىنىپ اللهغا تهۋبه قىلىپ

هايا توغرىسىدا 225ھىچقانداق ، بىز ئهخالق توغرىلىق ئېغىز ئاچىدىغان بولساق. قىلغانالرغا بېغىشالندى

تىكى ئهخالق بىلهن ئادەت .ئائىله ۋە جهمىيهت مانا بۇ ئهخالقتىن ئايرىاللمايدۇ، شهخسئائىله بولسا ئۆزىنىڭ جهمىيهتتىكى ئورنىنى ۋە ، كىشلهر ئۆزىنىڭ ئىنسانلىق رولىنى

ھهرخىل شهكىل ۋە ئوخشىمىغان تىل بىلهن بارلىققا كهلگهن جهمىيهت ئۆزىنىڭ ئهگهر بىز مانا بۇ مۇناسىۋەت . تهڭپۇڭلىقىنى ساقالپ ئۆزىنىڭ رولىنى جارى قىلدۇرااليدۇ

نۇرغۇنلىغان ياشلىرىمىزنى زايا ، گۆھهرنى يوقىتىپ قويساق بىلهن ئهخالقتىن ئىبارەت . قالىمىز قىلىش بىلهن بىرگه كۆپ نهرسىلىرىمىزدىن ئايرىلىپپهيغهمبهر ئهلهيهىساالم ؟ نۇدۇقمۇوبىز ھهقىقهتهن ھايادىن ئىبارات بۇ ئهخالقنى ت

:"كۆپ ئورۇندا سۆزلهپ مۇنداق دىگهن" پ ھايا بولسا ئىماندىن بىر شاخچهئىمان يهتمىش نهچچه شاخچه بۇلۇ) "1(

)ئهبۇ ھۈرەيرەدىن رىۋايهت قىلغان، مۇسلىم، بۇخارى(يهنه ، ئهگهر بىرسى يوقىتىلسا، بىردىن ئايرىاللمايدۇ - بىلهن ئىمان بىر ھايا)"2(

) ئىبنى ئۆمهردىن جامىئى سهغىردا رىۋايهت قىلىنغان" (بىرى ئۆزلىگىدىن يوقىلىدۇھۈسهيىندىن تهبرانى ۋە ئىمران( "ئۆزى زور ياخشىلىقھايالىق بۇلۇشنىڭ ")3(

)سۈنهنى ئهبۇ داۋۇد رىۋايهت قىلغانبۇخارى ۋە مۇسلىم ئىمران ئىبنى " (ھايا بىلهنال ياخشىلىق بارلىققا كېلىدۇ)"4(

)ھۈسهيىندىن رىۋايهت قىلغانهن دېگ "ھايا قىلمىساڭ خالىغىنىڭنى قىل :"ۋالغانىتهمسىل قىل -ر ماقالهكىشل)"5(

)بۇخارى رىۋايهت قىلغان(. سۆز پهيغهمبهرنىڭ سۆزىدۇرئىبنى ھاجه ( "ئىسالم دىنىنىڭ ئهخالقى ھايادۇر، ھهر دىندا ئهخالق بولىدۇ) "6(

)رىۋايهت قىلغانالمنىڭ سۆزلىرنىڭ ھهممىسى بىزگه ھايانىڭ ايۇقىردىكلهر پهيغهمبهر ئهلهيهىس

. ۇرۇپ بېرىدۇجهمىيهتتىكى تهسىرى ۋە قىممىتىنى روشهنلهشتئۇ ". پهيغهمبهر ئهلهيهساالم بولسا ئهخالق جهھهتته بىزنىڭ ئۈلگىمىز ۋە يېتهكچىمىز

مۇسلىم ۋە ئىمام ئهھمهد ، بۇخارى( "يۈزى ئېچىلمىغان قىزچاقتىنمۇ ھايالىق ئىدىئارا ياشلىرىمىز ئوتتۇرسىدا يوقىتىپ قويغان ئهخالق -بۇ يهردە بىز ئۆز )رىۋايهت قىلغان

لىكىن بىز ئۆز ، ئهلهيهىساالمنىڭ كۆپ ھهدىسلىرى بار ئىدى ا پهيغهمبهرتوغرسىد :سۆھبىتىمىزگه كېلهيلى

؟ ۋە ھايا بىلهن بىز ياشاۋاتقان ھاياتنىڭ ئاالقىسى نىمه؟ ھايانىڭ مهنىسى نىمه

هايا توغرىسىدا 226چۇنكى ، ھهقىقهتته ھايالىق بۇلۇش بىلهن ھاياتنىڭ ئوتتۇرسىدا ئاجايىپ ئاالقه بار

بىز تۇرمۇش جهھهتته . بۇ ھاياتنىڭ لهززىتى شۇنچه زىيادە بولىدۇ، ھايا كۈچهيگهنسېرىئۇالرنىڭ ھايا جهھهتته ، ياخشى بولغان كىشلهرگه قارايدىغان بولساق

. مۇكهممهللهشكهنلىكىنى كۆرىمىزدىننىڭ ھهممىسى ، ھاياتنىڭ سۈرەتلىرى ناھايىتى كۆپ، ھۆرمهتلىك قېرىنداشالر

بۇ ھهقته پهيغهمبهر ئهلهيهىساالم مۇنداق ، تاس قالىدۇھاياغا مۇجهسسهملىشىپ قالغىلى ئىسالم دىنىنڭ ئهخالقى ھايادىن ، ھهر قانداق دىن ئۈچۇن ئهخالق بولىدۇ :"دېگهن . "ئىبارەت

لېكىن ھايا دىگهن زادى نىمه ؟

ناچار ، دىردىمۇققهدىرلىك ئالىملىرىمىز تۇنۇشتۇرغاندەك باشقىالر كۆرمىگهن ته

ھايا بولسا رەزىل . ىششقا سهۋەب بولغان تۇيغۇ ۋە ئهخالق ھايادۇرئىشالردىن يىراقل . ئهمهللهردىن نهپسىنى ئۈستۈن قىلغان ھېسىيات دېمهكتۇر

سهن نهپسىڭدە ناچار ئىشالرنى قىلىشقا قادىر بواللمىغانلىقىڭنى ھېس قىلغان ! مهندە ھايا تېپىلىپتۇ دەپ بىلگىن، ۋاقتىڭدا

قى نىمه؟ھايا بىلهن خىجىللىقنىڭ پهر

ياكى ھايانىڭ بىر قىسمى دەپ ئويالپ ، كۆپىنچه كىشلهر خىجىل بۇلۇشنى ھايا دەپ، ئهمهلىيهتته خىجىل بۇلۇش ھايانىڭ تامامهن ئهكسى! ئهزىز قېرىنداشالر. قالىدۇ

ئىنساننىڭ ئۆزىدە كهمچىلىكىنى ھېس قىلىش تۇيغۇسى بۇلۇپ ، چۇنكى خىجىللىق بولساباشقىالرغا قارشى تۇرۇشقا قادىر ، ىلمىغان تهغدىردىمۇئىنسان بېرەر ئىشنى خاتا ق

. ئۆزىنى ئاجىز ھېس قىلىدۇ، بواللمىغانداھايا دېگىنىمىز ئىنساننىڭ ھېسياتىدىن . مانا بۇ ھايانىڭ ئهكسى بۇلۇپ ھېساپلىنىدۇ

دادىللىق بىلهن سهن ئۆزەڭنى ئىسىل ۋە يۇقىرى دەپ پئۇرغۇپ چىققان تۇيغۇ بۇلۇچۇنكى ئىسىل ۋە . پهسكهش ئىشلهرگه ئۆزۈڭنى ئۇرۇشتىن تارتىسهن، اقارىغان ۋاقتىڭد

شۇنىڭدەك بۇنداق ، روھلۇق ئادەم زىنا قىلىش ۋە يالغان گهپ قىلىشتىن ئۆزىنى تارتىدۇلېكىن ، ناتوغرا ئشالرغا يېقىنلىشىشىغا رازى بولمايدۇ، كىشلهر نهپسىنىڭ پهسكهش

هندە پۇرسهت تاپسىال ناچار ئىشالرغا بېرەر كىشى كۆرمىگ، خىجىل بولغۇچىالر بولسا

هايا توغرىسىدا 227 . ئۆزىنى ئۇرۇپ تۇرىدۇ

ھهقىقهتهن مهن ئىسالمىيهتتىكى مهشهۇر ۋە يۇقىرى ، ھۆرمهتلىك قېرىنداشالرئۇ . مهرتىۋىلىك بولغان بىر كىشىنىڭ تهرجىمهالدىن ناھايىتى چوڭقۇر تهسىرلهندىم

بۇ كىشىنىڭ ، ئىبنى ئهففانھهزرىتى ئوسمان )يېتهكچىمىز( بىزنىڭ ئهپهندىمىز، بولسىمۇبۇ ، خۇسۇسىيىتى ھايادىن ئىبارەت ئىسىل سۇپهت بىلهن مۇجهسسهملهشكهن بۇلۇپ

ئوسمان ( بۇ كىشى :"توغرىدا پهيغهمبهر ئهلهيهىساالم خهۋەر بېرىپ مۇنداق دېگهنناھايىتى ھايالىق بولغانلىقى ئۈچۈن ئۇنىڭدىن پهرىشتىلهرمۇ ھايا ) ئىبنى ئهففان

زرىتى ئائىشه رەزىيهلالھۇ ئهنهادىن مۇسنهد ئىمام ئهھمهد رىۋايهت ھه(. "قىلىدۇ )قىلغان

مهن ئۆزۈمنىڭ مۇشۇنداق پهرىشتىلهرمۇ ھايا قىلىپ تۇرىدىغان بىر كىشى بىلهن بۇ كىشىنىڭ بۇ ئىسىل ، شۇنداق تۇرۇپمۇ! جهننهتته بىلله بۇلۇشۇمنى تولىمۇ ئارزۇ قىلىمهن

نى قولغا كهلتۈرۈش ۋە ھهققىنى تهلهپ قىلىشتىن ھايا قىلىش خىسلىتى ئۆزىنىڭ ھهققى . مانا بۇ تامامهن خىجىل بۇلۇشنىڭ ئهكسى بۇلۇپ ھېساپلىنىدۇ، توسۇپ قويمىدى

ھايا دېگهن ئىنسان بىلهن بىلله تۇغۇلىدىغان سۇپهتمۇ؟ ياكى ھهربىر ئادەم

ئۆزى قولغا كهلتۈرۈش مۇمكىن بولىدىغان سۇپهتمۇ؟

) تۇغما ساغالم خارەكتېر( ھهممىمىز ئوخشاشال تهبىئى پىترەت! ھۆرمهتلىك قېرىنداشالر، بۇ يهردە پهيغهمبىرىمىزنىڭ بىزگه دەپ بهرگهن مۇبارەك سۆزى بار، ئۈستىدە تۇغۇلىمىزئىسىل ئهخالق سىلىق مۇاليىم بۇلۇش ، ئىلىم پهقهت ئۆگېنىش بىلهن :"ئۇ مۇنداق دەيدۇ . ) سسهغىردا رىۋايهت قىلىنغانئهبۇ دەردادىن جامىئۇ(. "بىلهن قولغا كېلىدۇ

پهزىلهت ئۆگىنىپ قولغا -خۇددى پهيغهمبهر ئهلهيهىساالم بىزگه ھهرقانداق ئهخالق، چۈنكى سهن دائىم سهۋىر قىلىپ تۇرساڭ. بىلهن بولىدۇ دېگهندەكال بىر ئىش كهلتۈرۈش

راسىتچىللىقنى مهشىق قىلىش، ئهگهر يالغانچى بولسهڭ. سهۋىر قىلىشنى ئۆگىنىسهنچېنىقىش ئارقىلىق ھايا ئېگىسى ، ئهگهر ھايالىق بولمىساڭ. بىلهن راسىتچىل بولىسهن

. بولىسهنتهبىئتى -بىزگه پهيغهمبهر ئهلهيهىساالمنىڭ ئىسالم دىنى كېلىشتىن بۇرۇن ھال

چۈنكى بۇالر ئىسالم دىنىغا ، ئۆگىنىش كۇپايه ئوخشاش بولمىغان ساھابىالردىنلېكىن ئىسالم دىنىغا ، ار ئهخالق بىلهن شۇغۇللىناتتىكىرىشتىن بۇرۇن بارلىق ناچ

هايا توغرىسىدا 228ئىسالم ئهخالقى بىلهن ، كىرگهندىن ۋە بۇ دىن بىلهن ئاالقىسىىنى كۈچهيتكهندىن كېيىن

. ئهخالقالندى

ئۇالرنىڭ ھاياتىدىكى ھايا خىسلىتى

ھهممهيلهن ياخشى ، ھهممىگه مهشهۇر، ۋالىدىغىنىمىزۈبۇ قېتىم بىزنىڭ كۈتئۆزىنىڭ كوماندىسى بىلهن ئۇتۇق ، ە مىللهتلهر لوڭقىسنى تالىشىشتاكۆرىدىغان ۋ

ماھىر پۇتبولچىمىز نادىر سهييىد مهن بۇ كىشى بىلهن ، قازىنىشىنى ھهممىمىز ياقتۇردىغان :بولغان سۆھبهتنى تۆۋەندىكى سۇئالىم بىلهن باشاليمهن

مۇئامىلىدە ۋە بۇ ئهخالق بىلهن قانداق؟ ھاياتىڭىزدىكى ھايا نىمه، ئهپهندىم* ؟بولىسىز

بىرىنچى بۇلۇپ مهن ئۆزۈمنىڭ سىلهر بىلهن بىلله بواللىغانلىقىم : نادىر سهييىد-ھهمدۇ سانا ئېيتىمهن ۋە سىلهرگه داۋاملىق مۇۋەپىقىيهت اللهغائۈچۈن مېهىرىبان

مهن ، ھهقىقهت مهن بۇ بىرىنچى قېتىم ئۇچىرشىشقا ھازىر بولغان پهيىتته! تىلهيمهننىڭ بۇ ھايادىن ئىبارەت ئىسىل ئهخالقنى تۇنۇشتا ھهيران قالغانلىقىغا ئۆزرە ھهممهيلهن . ئېيتىمهن

قارىشىمدا ھايادىن ئىبارەت بۇ گۆھهر بىزنىڭ ئېغىزىمىزدىن چىقىۋاتقان مىنىڭ كۆز. سۆز ۋە ئۆز چۇشهنچىمىز بىلهن تۇنىۋاتقان چۇشهنچىدىنمۇ يۇقىرى ئۇرۇندا تۇرىدۇ - گهپ

چۇنكى ھايا دېگهن ، يانى تۇنۇشتۇرۇشتا ئهڭ ئاجىز دەپ قارايمهنمهن ئۆزۈمنى بۇ ھاشۇڭالشقا ، تۇيغۇسىدىن ئۇرغۇپ چىقىدىغان نهرسه - ىدىن ۋە ھېسىگئادەمنىڭ يۈرۈ

ھايا قىلغانلىقتىن ئىككى مهڭزى، مۇسۇلمان قىزلىرى باشقىالرنىڭ قېشىغا كهلگهندە، كېلىپ چىقىدىغانلىقىنىڭ دەلىلىمانا بۇ ھايانىڭ قان سېستىمىسىدىن . قىزىرىپ كېتىدۇ

قېرىندىشىمىز ئهمرۇ خالىد ، ھايا چۇشهنچىسى. شۇنىڭدا قان بولىدۇ، ھايا كىمدە بولسا. ناچار ئىللهتلهردىن ساقالپ قېلىشتىن ئىبارەت، ئۆزىنى پهسكهش، سۆزلهپ ئۆتكهندەك

. تۇيغۇ دېمهكتۇر -ھېس :ھايا بولسا مىنىڭ كۆز قارىشىمچهبىز سىزدىن مىسىرنىڭ سرتىدىكى تهجىربىلىرىڭىزدىن سوراپ ! منادىر ئهپهندى -

سىز ئۆزىڭىزنىڭ ۋەتهن سىرتىدىكى ھاياتىدا ئوخشىمىغان كىشالر ۋە خىلمۇخىل :باقايلىكىسىل -ياكى ئۇالر بىلهن ئۈزۈل؟ ئهخالقتىكىلهر بىلهن بۇلۇش جهريانىدا زىرىكتىڭزمۇ

؟ بۇلۇپ ئايرىم ياشىدىڭىزمۇ

هايا توغرىسىدا 229مىسرنىڭ ۋە ياكى ئىسالمى ، هن سىلىگه ئېنىق گهپنى دىسهمم :نادىر سهييىد

جهمىيهتتىن سىرىت ياۋروپا ۋە ياكى چهت رايونالردا ياشاپ قالغان ھهرقانداق ئادەم دىنىغا اللهنىڭچۇقۇم ئۇالر بىلهن بىلله مېڭىپ ئۇالرنىڭ دامىغا چۈشۈپ كېتىدۇ ۋە ياكى

ئهمرۇ خالىدنى ( سىز. ا چىڭ ئېسىلىدۇئىسالم دىنىغ، بولغان قهدەمنى مۇستهھكهم بېسىپ ، اللهقاماڭا بۇرۇن ئۆزىڭىزنىڭ ئهنگىلىيهدە بىر يىلدەك تۇرۇش جهريانىڭزدا) دېمهكچى

سىزنىڭ بۇ ، تكهن ئىدىڭىزۆبولغان يېقىنلىقىڭزنىڭ زىيادە بولغانلىقىنى ئهسلىتىپ ئهزىلى مېنى شۇ ماڭا بهرگهن چوڭ پ اللهنىڭ. ز تېخىچه ئىسىمدە تۇرۇپتۇىئېيتقانلىرىڭ

. نادان جهمىيهتتىمۇ ئۆز دىنىغا مۇستهھكهم تۇرغۇزغانلىقىدۇربىزلهرنى الله ئىسالم :"بۇ توغرىدا ئۆمهر رەزىيهلالھۇ ئهنهۇ مۇنداق دېگهن ئىدى

شهرەپنى ئىسالمنىڭ باشقىسىدىن -ئهگهر ئىززەت، دىنى بىلهن ئهزىز قىلدى . "ئىزدەيدىكهنمىز الله بىزنى خار قىلدۇ

ن سىرتتا باشقىلهرنىڭ يۇرتىدا يۈرگهن ۋاقىتلىرىمدا ماڭا پهقهت ئىككى خىل مهال ھايا قىلىش ۋە ياكى ئىسالم اللهدىنيا بىر جانابى ، ش يولى بار ئىدىالالت

بىراق مىنىڭ .پائالىيهتلىرى ئېلىپ بارغان يات يۇرۇتالردىكى كىشلهردىن ھايا قىلىشالله مىنى نامازنى ئۆز ۋاقتىدا ، شۇڭالشقا. ۇرۇپتۇھايا قىلىشنى تالىشىم ئېنىق ت اللهدىن، قانداق ئۇرۇندا مهيلى يۇلۇچىالر ئاپتوموبىلى بولسۇن قۇرئان كهرىمنى ھهر، ئۇقۇشقا

داۋاملىق تىالۋەت قىلىپ تۇرۇشقا ، ردىكى قاتناش ۋاستىلىرىدا بولسۇنۈمهيلى ھهر تسىل ئهخالقلىرىمنى ھۆرمهت نىڭ بۇ ئىېشۇنىڭ ئۈچۈن ئۇالر م. مۇۋەپىقىيهت ئاتا قىلدى

ماڭا قىلغان زور نېمىتى ئۇالرغا مېنىڭ ياخشى تهسىر اللهنىڭشۇنىڭدەك ، قىلىشتىئهگهر مهن بار يهردە چۈشىنىكسىز ۋە ، جىدىكىىئۇالر شۇ دەر. كۆرسهتكهنلىكىم بولدى

. دەرھال ئهپۇ ۋە ئۆزرە سوراشقىلى تۇراتتى، سۆزلهرنى قىلىشىپ قالسا - ئاالقىسىز گهپئۇالر مېنىڭ تهبىئتىمگه ماسلىشىپ مېنىڭ ، مهن ئۇالرنىڭ تهبىئىتىگه ماسلىشىپ ئهمهس

قساندىن پاك بولغان ۇن -بمانا بۇ بارلىق ئهيى، تهبىئتىم بۇيىچه ئىش قىلدىغان بولدى . بهرگهن پهزىلى ئىدى اللهنىڭبۈيۈك

؟ باقاالمدۇ بۇ يۇرتتا ھايالىق ئادەم جان :"بۈگۈنكى كۈندە كىشلهرنىڭ تىللىرىدا*سىزنىڭ ، دېگهندەك نۇرغۇن سۆزلهر بار" شۇ كارغا كهلمهيدۇ، كىم ھايالىق بولسا

؟ ھاياتىڭىزدا بىرەر قېتىم ھايا قىلىپ ئۆز ھۇقۇقلىرىڭىزدىن مهھرۇم بولغان ئىشمۇ بولغانمۇ، ھايانىڭ ئوتتۇرسىدا ھىچقانداق زىتلىق يوق ئۆز ھۇقۇقىنى تهلهپ قىلىش بىلهن -

. ئۆز ھهققىمنى پاك ئهخالق ۋە ھايا بىلهن تهلهپ قىلىمهنمۇھىمى مهن

هايا توغرىسىدا 230، ھايا قىلىش بولىدىكهن قانداق ئهھۋال ئاستىدا بولمىسۇن اللهدىنئهگهر مهندە

. مېنىڭ ھهققىمدىن ھىچقانداق ھهق زايا بۇلۇپ كهتمهيدۇسىز مهندە ھاياسىزلىق كۈرۈنۈشلىرىنى كۈرىۋاتقاندەك ، ھۆرمهتلىك ئهپهندىم*

؟ بۇ كۈرۈنۈشنىڭ مهندىن يوقىلىشىنى ئۈمىد قىالمسىز سىز، قىلىسىز، لېكىن بىزگه ھېس قىلىنىۋاتقان كۆپىنچه ئىشالر، سۆزلىسهك گهپ توال، ئهمهلىيهتته

بۇ ناچار ئهخالققا ياشالرنى ...بىرىنى تىللىشىپ ھاقارەتلىشىدۇ -يېقىن دوسىتالر بىرمىنۇتلۇق 90ۇتبولچى مۇسابىقىنىڭ ھهربىر پ؟ رىغبهتلهندۈرۋاتقان سهۋەب زادى نىمه

مىنۇتتىن كېيىن ماۋۇ قېرىندشىم ياكى ماۋۇ خىزمهتدشىم 90مۇشۇ ، پئىكهنلىكىنى ئويالبدان ئويالنسا ئىش وقانداقمۇ بىرگه ئولتۇرارمهن دەپ ئ، بىلهن قانداقمۇ ئۇچرىشارمهن

. ئاسانال ئايدىڭلىشىدۇ :ىبىز يهنه بىر قېتىم سۆھنهتنى ياشالرغا يۆتكهيل*

مهن سىلهرگه پهيغهمبهر ئهلهيهىساالمنىڭ ھايا توغرىسىدا ، ھۆرمهتلىك ياشالر، ئىمان يهتمىش نهچچه شاخچه بۇلۇپ :"دېگهن بىر ھهدىسىنى ئهسلىتىپ ئۆتمهكچىمهن

ئهڭ ، باشقا ھىچقانداق ئىالھ يوق دېيىش اللهدىنئۇنىڭ ئهڭ يۇقىرى پهللىسى بىر ھايا بولسا ؛ ۈزىدىغان نهرسىلهرنى ئېلىۋېتىشتۆۋىنى يولدىكى كىشلهرگه ئازار يهتك

- پهيغهمبهر ئهلهيهىساالم داۋاملىق ئىمان بىلهن ھايانى بىر" .ئىماننىڭ بىر شاخچىسىدۇر ... بىردىن ئايرىۋەتمهي تىلغا ئېلىپ تۇراتتى

؟ قېنى ئىماننىڭ قالغان شهخچىللىرى؟ نىمىشقا ھايا ئېنىق بهلگىلهندى*ھايا ، ھايانى ئېنىق بهلگىلهشتىكى مهقسهت شۇكى! شالرھۆرمهتلىك ئهزىز قېرىندا

. ئىماننىڭ بارلىق شاخچىللىرىنى چىڭ تۇتۇپ تۇرىدۇپهيغهمبهر ئهلهيهىساالم ئىمانننىڭ بارلىق شاخچىللىرىنى ئۆز ئىچىگه بىر ئېغىز سۆز

شۇڭا ھايالىق كىشى يالغىان . مانا ئۇ ھايادىن ئىبارەت، بىلهنال ئىپادىلىدىئانىسىنى - ئاتا، ھايالىق كىشى باشقىالرنىڭ غهيۋىتىنى قىلمايدۇ، ۇسۆزلىمهيد

ئۆز دىنىنىڭ پائالىيهتلىرى بىلهن ، قاقشاتمايدۇ ۋە نامازنى تهرىك قىلمايدۇبىز ھازىر ھهممىمىز بىرلىكته مهلۇم بىر شهخىسنىڭ ئۆز بېشىدىن ئۆتكۈزگهن ، پهخىرلىنىدۇ

بارەت بۇ گۆھهر ھايادىن يىراق ۋە يېقىن ھايادىن ئى :تهجىربىللىرىگه قۇالق سااليلى . بولغان ئىنسانغا قانداق تهسىر كۆرسهتكهنلىكىنى كۈرۈۋاالاليمىز

ياشالرنىڭ ئاغزىدىن ئاڭاليلى

هايا توغرىسىدا 231

ىلىرىمنى بمهن سىلهرگه ئۆزۈمنىڭ بېشىدىن ئۆتكهن تهجىر، مېنىڭ ئىسمىم شهرىپادەمگه ئۆزگىرىپ مېنىڭ يامان ئادەمدىن ياخشى ئ، سۆزلهپ بىرىشنى ياقتۇرىمهن

:قېلىشىم مۇنداق بولغانھهرقانداق ، مهن ئهمهلىيهتته بهزى ياشالرغا ئوخشاش ھىچنېمىگه پهرۋا قىلمايتىم

مېنىڭ بۇرۇنقى ئۈسۈپ يىتىلىشىم ، نىمنى قىالتتىمىئۇرۇندا ۋە ھهرقانداق ۋاقىتتا خالىغه قىزىقىپ مېنى ئانامنىڭ مېنى ياخشى ئادەم قىلىپ تهربىيلهشك -مهلۇم دەرجىدە ئاتا

ئىشهنچىلىك ۋە ناماز ئۇقۇيدىغان قىلىپ ئىسالم ئېڭى بىلهن ، ئهخالقلىق -ئهدەپبىراق مهن مهكتهپ يېشىغا يهتكهندە مېنىڭ مىجهزىم مهلۇم ، تهربىيلىگهن بولسىمۇ

. ئامىلالر سهۋەبىدىن ئۆزگىرىشكه باشلىدىباسقۇچتا ئۇقۇتقۇچىنىڭ ئۇقۇغۇچى بۇ ، باشالنغۇچ ئۇقۇش باسقۇچۇمنى ئېلىپ ئېيتسام

، تاماكا چىكىپ قىزالر بىلهن سۆھبهتلىشىدىغان، تىللىشىغا ئۇچرايدىغان -ئۇرۇپمانا بۇ ئىشالرغا ھهرقانداق ئۇقۇش يېشىدىكى ، خالىغاننى قىلىدىغان بىر باسقۇچ بۇلۇپ

. بالىالر قىزىقاتتى ۋە شۇنداقال مهكتهپته ئۇمۇملىشىپ كهتكهن ئىدىتۇلۇق ئوتتۇرا ۋە ئىنىستۇتتا ئۇقۇۋاتقان چاغلىرىمدا مۇشۇ يولغا ، مهنمۇ باشالنغۇچ

ئائىلهمدىكىلهر ۋە ساقچىالر بىلهن ، ئىنساننىڭ خىيالىغا كهچمهيدىغان، كىرىپ قالدىم . ماجىرا قىلىدىغان بارلىق ئهسكىلىكلهرنى قىلدىم - جېدەل

نى ھېس لېكىن مېنىڭ بۇ ۋاقىتالردا تۇرمۇشۇمدا ھىچقانداق لهززەت ۋە ھۇزۇرمهن الله تائاالنىڭ مېنى ئۇخالۋاتقان چاغدا ۋە ياكى گۇناھ مهئسىيهت ۋە . قىلمايتىم

. ناچار ئهخالق بىلهن بۇلۇۋاتقان ۋاقتىمدا جېنىمنى ئېلىپ كېتىشىدىن بهكمۇ قورۇقتۇممهن ئۆزۈمنىڭ كۇندىلىك ، شۇنىڭدىن كېيىن نۇرغۇن ئىشالر يۈز بهرگىلى تۇردى

. توغرىلىق ئويلۇنۇشقا باشلىدىم ئىشلىرىمۋە قىلۋاتقان ھاياتىنۇرغۇن ئهزالىرىمىز ، دۇقىمهسلهن مهن ۋە بىر دوستۇم ئېغىر قاتناش ھادىسىگه ئۇچر

! بۇ يهردە بىر ئۈلۈمدىن ساقلىنىپ قالدۇق، يارالندىسهن ماڭا ، باالم:" بۇ ھادىسىدىن كېيىن دادام ماڭا نۇرغۇن نهسىههتلهرنى قىلىپ

ئهگهر سهن ياخشى ئادەم بولساڭ ئۆزۈڭنىڭ مهنپهئىتى ! ھىچ پايدا يهتكۈزمىدىڭ "...كېتىسهن ئهگهر سهن ئهسكى ئادەم بولساڭ شۇ ئهسكىلىكىڭ بىلهن ئۆلۈپ، ئۈچۈن

. دېگهن گهپلهرنى قىلدىۋە ئۆزۈمدىن قاتتىق ھىساب . ئهمهلىيهتتىمۇ مهن قايتىدىن ئادەم بۇلۇشقا ئۇرۇندۇم

هايا توغرىسىدا 232لىكىن مىنېڭ ئهتراپىمدا ماڭا ياردەم . مانا بۇ ئىشالر ئۈچ ئايدەك داۋام ئهتتى، دىمئال

ياخشى ئىشالرغا ھهمكارلىشىپ بهرگۈدەك بىرمۇ دوستۇم ۋە ھهمرايىم يوق ، بهرگۈدەكئۇنىڭدىن . رەپ كىردىۆئهكسىچه ئۇالر مېنى يهنه قايتىدىن قاراڭغۇلۇققا س، ئىدى

مهن . ندۇرۇش بېرىۋاتقاندەك نۇرغۇن ھادىسىلهر يۈز بهردىماڭا ئاگاھال اللهكېيىن گويا يهنه بىرسى ئادەمنىڭ ، بىلهن بىر ياشتىكى بىر دوستۇم قاتناش ھادىسىسىدە ئۆلۈپ كهتتى

يهنه بىر دوستۇم . ىتتىن چۈشۈپ كېتىپ ئۆلۇپ كهتتىفئهقلى سىغمىغۇدەك ھالهتته لېيېقىن ، هر مانا مۇشۇنداق ئۆتتىكۈنل. تاپانچا بىلهن ئوينىشىپ ئۆزىنى ئۆلتۈرۈۋالدى

مهن ئهمدى نۆۋەت . دوستلىرىم تۇيۇقسىز پاجىئهلىك ئۆلۈملهر بىلهن ئۆلۈشكه باشلىدىبىر دوستۇم كۆپرەك زەھهرلىك چېكىملىك ، ماڭا كهلدىمىكىن دەپ تۇرغان ۋاقتىمدا

ئۇ مهن ، بىز بهكمۇ يېقىن دوستالردىن ئىدۇق، ەبىدىن ئۆلۈپ كهتتىۋچىكىۋالغانلىقى سهئۇنىڭغا سۈنئى نهپهسلىنىش ماسكىسى سېلىپ ، گه قاتناشتىمسىدوستۇمنىڭ ئوپېراتسىيى

ئۇنىڭدا تىنىق دىگهن نهرسه ، ھېچبىر مىدىرالشتىن دېرەك يوق ئىدى، قويغان بولۇپمېنىڭ خىياللىرىم . بۇ ئىش مېنى يهنه بىر قېتىم قاتتىق چۆچۆتۈۋەتتى، قالمىدى

سوراقالر قانداق بولۇۋاتقاندۇ –ئارىسىدىكى ھىساب پهرىشتىلهر بىلهن ئۇ دوستۇمنىڭزۈمنى بۇ ۆئاخىرى مهن ئ. دېگهندەك ھهرخىل ئىشالرنى تهسهۋۋۇر قىلىشقا باشلىدى

نىڭ ماڭا بهرگهن بۇ ئاگاھالندۇرۇشلىرىدىن ئىبرەت اللهقاراڭغۇلۇقتىن قۇتۇلدۇرۇشقا ۋە . ئېلىشقا قارار قىلدىم

الش ئۈچۈن بىر تۈركۈم ياخشى ئهخالقلىق مهن ئۆزۈمنىڭ يېڭى ھاياتىنى باش، ئۇالر بولسا ھهر دۈشهنبه كۈنلىرى بىر مهسچىدكه دەرسكه باراتتى، دوستالردىن تاپتىم

ن هھهتتا م، مهن ئىشنىڭ دەسلىۋىدە دەرس ئوقۇش دېگهن پىكىرگه بهكمۇ ئۆچ ئىدىمۆرۈپ كۈنى شۇ دەرسكه ھازىر بولۇپ ئۆز كۆزۈم بىلهن ك ئۇالر بىلهن بىرگه بىر

مانا بۇ باشلىنىش مېنىڭ ھاياتىمدىكى . مىدىمىئاڭلىمىغۇچه ئۇالرنىڭ بۇ پىكرىنى قولل . ھهقىقىي بىر ھاياتقا كۆز ئاچقان ئاالھىدە بىر ئۆزگۈرۈش بولۇپ قالدى

بۇالرنىڭ كۆز ، ئالىيجاناب ياشالر بىلهن تونۇشتۇم، ئهخالقلىق، مهن بۇ ئورۇندا پاكمېنىڭ قاتناشقان ، ئىدى االق پىكىرنىڭ دەل قارشىسىدامېنىڭ سۆزۈمدىكى ق قاراشلىرى

بۇ ، ناھايىتى زىرەك بىر ئۇستاز دەرس سۆزلىدى، تۇرىدىغان بىرىنچى دەرسىمدا كۈلۈپدەرس ئارىلىغىدا پهيغهمبهر ئهلهيهىساالمنىڭ مهشهۇر تارىخلىرىدىن ۋە )ئالىم( شهيخ

ن تىرىلىش ۋە ئاخىرەتته ئۆلگهندىن كىيى، ئۆلۈم، ئاخىرەت، ھهدىسلىرىدىن سۆزلهپ . بېرىدىغان ھىساب توغرىسىدىمۇ قىستۇرۇپ ئۆتهتتى

هايا توغرىسىدا 233مانا بۇ دەرسته سۆزلهنگهن يېقىملىق گهپلهر مېنىڭ شۇ ۋاقىتتىكى روھى ھالىتىم ۋە

. كۈندىلىك تۇرمۇش ھاياتىمغا ماس كېلهتتىلىك شۇنىڭ بىلهن بۇ كۈندى، مهن بۇ دامولالمنىڭ سۆزلىرىدىن قاتتىق تهسىرلهندىم

. ھالقا دەرسلىرىنى تاشلىماسلىق ۋا ئۆز ھاياتىمغا تهتبىقالپ مېڭىشنى قارار قىلدىم، دەرستىن كىيىن مېنى ئېلىپ بارغان دوستلىرىم مېنى باشقىالرغا تونۇشتۇرۇشقا باشلىدى

بىرى بىلهن دائىم ئۇچرىشىپ تۇرىدىغان ئاالھىدە بىر گورۇپپا - مهن ئۇالرنىڭ بىرۇل مهشقلىرىگىمۇ ھازىر بولۇپ تۇرىدىغان ياشالر ئىكهنلىكىنى ھىس ئىكهنلىكىنى ۋە پۇتب

ئۇالرنىڭ بۇ كۈندىلىك ، ئۇالر تىخى كهچلىك تاماقنى سىرتتا بىرگه يهيدىكهن. قىلدىمئهڭ كۆڭۈللۈك ھاياتى ، بهلكى، ھاياتى مهن ئويلىغاندەك ئۇنداق كۆڭۈلسىز ئهمهس

ئىلمى ، ل ئويۇنلىرىنىمۇ ئويناپھهرخىل پۇتپۇ، چۈنكى ئۇالر ناماز ئوقۇپ. ئىكهنكۈندىلىك تۇرمۇشىنى باشقىالرنى ياخشىلىققا چاقىرىپ ، دەرسلهرگىمۇ ھازىر بولۇپ . كۆڭۈللۈك ئۆتكۈزىدىكهن

مهنمۇ ئۇالرغا ئوخشاش ياخشى ئادەم بولۇپ كۈندىلىك ھاياتىمنى بىكار ئۇالردىن چۈنكى مهنمۇ ئهقىل ۋە ھهر جهھهتتىن ، ئۆتكۈزمهسلىك قارارىغا كهلدىم

ئهمهلىيهتتىمۇ مهن دەرسكه داۋاملىق قاتنىشىشنى ۋە كۈندىلىك . تۆۋەن ئهمهس ئىدىمبۇ ، قۇرئان ئوقۇپ تۇرۇشنى باشلىدىم ۋە قانداق ياشاشنىڭ يولىنىمۇ بىر ئاز بىلىۋالدىم

.يهردە مهسئۇلىيهت بىز ئويلىغاندەك ئۇنداق قېيىن ئهمهس ئىدىقانداق ، نى بېكىتىپ ئورۇنالشتۇرغان ھايات ئىدىمانا بۇ الله تائاال بىزگه ياشاش

ۋاقىتتا ئۆلۈپ كهتسهك اللهغا ئۇچرىشىشقا تهييار تۇرالىغۇدەك ۋە اللهنىڭ سۇئالىغا ... جاۋاب بىرەلىگۈدەك ھالهتكه كېلىش ئۈچۈن يۇقۇرقىدەك ئىشالرنى قىلىش كىرەك ئىدى

قانداق ، ن ھايات ئىدىكىم بۇ الله تائاال بىزگه ياشاشنى بېكىتىپ ئورۇنالشتۇرغاۋاقىتتا ئۆلۈپ كهتسهك اللهغا ئۇچرىشىشقا تهييار تۇرالىغۇدەك ۋە اللهنىڭ سۇئالىغا

... جاۋاپ بىرەلىگۈدەك ھالهتكه كېلىش ئۈچۈن يۇقۇرقىدەك ئىشالرنى قىلىش كېرەك ئىدىالله ئۇ كىشىگه ئۇچرىشىشنى ياخشى ، كىم اللهغا ئۇچرىشىشنى ياخشى كۆرسه

! ؟للهقا ئۇچرىشىشنى ياخشى كۆرىدۇاىن ھازىر بىزنىڭ ئىچىمىزدىن كىممۇ لىك. كۆرىدۇسۆز قىلىش ۋە -ئۆلۈم توغرىسىدا گهپ ، ھېچكىممنى ياقتۇرمايدۇۈچكىم ئۆلېھ، توغرا

ئهمما ھهر قانداق ئىنساب يۇقىرىقىدىن ئىبارەت ... ئويلىنىشنى ياخشى كۆرمهيدۇئىشنىڭ توغرا ، ئوبدان ئويالنسا ھهقىقهت ۋە الله كۈتۈۋاتقان مهقسهت ئۈستىدە

. ئىكهنلىكىنى تونۇپ يىتهلهيدۇ

هايا توغرىسىدا 234مهن اللهنىڭ پهزلى بىلهن ياخشى ئادەم بولغاندىن كىيىن ئىنىستىتۇتنى پۈتتۈردۈم

بۇ يهرنى تاشالپ دۇنيانىڭ ھهر ، ۋە مىسىردىكى بىر چوڭ شىركهتته بىر يىل ئىشلىدىمشىركىتىنىڭ ئوتتۇرا شهرق رايۇنىدا قايسى جايلىرىدا تارمىقى بار چوڭ بىر چهتئهل

. سانائهت بۆلۈمىنىڭ مۇدىرى بولدۇم -سېتىلىدىغان سودامانا بۇ مېنىڭ ياخشى ئادەم بولغانلىقىمدىن اللهنىڭ ماڭا بهرگهن ئىنئامى ۋە

. پهزلى ئىدى }.قورقسا ئۇنىڭغا چىقىش يولى بېرىدۇ اللهدىنكىم { :الله تائاال مۇنداق دەيدۇ

. )ئايهت -2، ىتاالق سۈرىس( :دېگهن گېپىمنىڭ خۇالسىسى ىكىيۇقىرىد

اللهدىنتائىتىگه چىڭ ئېسىلىپ بويسۇنۇشتا ۋە اللهنىڭسائادەت - ھهقىقى بهختياشالر ئۆز يۇرتىدىكى كىشىلهرنىڭ ئهڭ ياخشىسى ۋە ئۈلگىسى . ھايا قىلىشىتا بولىدۇ

... بولۇشى الزىم ! بىلهن مۇكاپاتلىسۇنالله ھهممڭالرنىڭ ئهڭ قىممهتلىك مۇكاپات

بىز سهن بىلهن بىلله بولغانلىقىمىزدىن ئۆزىمىزنى ئىنتايىن ، پىقېرىندىشىمىز شهر**، شۇنداقال بىز بىلهن بىلله بولۇشۇڭنى قىزغىن قارشى ئالىمىز، بهخىتلىك ھېساپاليمىز

دېگهن بىر ئېغىز سۆزۈڭ مېنى " بىرلهپ ئۆلۈپ كهتكىلى تۇردى -تلىرىم بىروسد :"سېنىڭ . مهنمۇ شۇ سۆزۈڭگه ئىالۋە بېرىشنى اليىق كۆرىمهن، تۈۋەتتىۈھهقىقهتهن چۆچ

ياشالرنىڭ ئۆلۈش نىسبىتى :"نىڭھهقىقهتهن بۇ دوستىمىز! ھۆرمهتلىك قېرىنداشالردىگهن بۇ سۆزى ئادەمنى ئۇشتۇمتۇت ئويغا " كۈنگه ئېشىپ كېتىۋاتىدۇ -كۈندىن ... سالىدۇ

:ئهمرۇ خالىد* ؟ بۇ ھادىسىلهرنىڭ سىزگه بولغان تهسىرى قانداق بولدى، شهرىپ ئهپهندىم

، مهن سىلهرگه ئېيتقاندەك ئۆلۈش نۆۋىتى ماڭا كهلدى دەپ تۇرغان ئىدىم :شهرىپ، ماڭا ئىنئامنى بهرگهنلىكىنى ھېس قىلدىم، شۇ پهيتته اللهنىڭ مېنى ھىدايهت قىلىپ

ئۆزۈم ھېساب -زۈمدىنقارىسام مهن تېخىچه ھايات تۇرۇپتىمهن ۋە مېنىڭ ئالدىمدا ئۆ ... ئېلىش پۇرسىتىمۇ تۇرۇپتۇ

قورقۇشنى قانداقمۇ اللهدىنكېچىلىرى ، مهئسىيهت قىلىپ -سىز كۈندۈزلىرى گۇناھ* ؟ بېرلهشتۈرەلىدىڭىز

گهرچه مهن ئۆز ، مهن دىني ئائىلىدە ئۆسۈپ چوڭ بولغان، سىلهرگه دېگهندەك -

هايا توغرىسىدا 235نىال باشقا دوستلىرىمدىن يه، ئهسلىمنى ئۇنتۇپ ئۆزگۈرۈپ كهتكهن بولساممۇ

ھىچ بولمىسا مهن ھهپتىدە بىر كۈن جۈمه نامىزى ۋە يىلدا بىر ، ئاالھىدىرەك تۇراتتىمئهمما ئۇالرنىڭ كاللىسىدا ناماز توغرىلىق ، قېتىم ھېيت نامىزى ئوقۇپ تۇراتتىم

مهلۇم دەرىجىدە كۇڭلۈم بىر نهرسىنى ھېس ، شۇڭالشقا، ھىچقانداق مهلۇمات يوق ئىدىئۆزۈمگه ماالمهت - ىپ كهچته ئۆيۈمگه قايىتقاندا ئۆزۈمدىن ھېساب ئېلىپ ئۆزقىل

. قىالتتىم

كۆپچىلىك سۇئال تاشلىماقتا

ئهمهلىيهتته شهرىپنىڭ باشتىن كهچۈرگهن تهجرىبىلىرى بۈگۈنكى ياشالر ئوتتۇرىسىدا ڭ بۇنداق كىشىلهر مېنى. كهڭ تارقالغان بىردىن بىر تهجرىبه بولۇپ ھېساپلىنىدۇ

... ئائىلهمدىمۇ بار :مهن بىر سۇئال سوراشنى ئويالپ قالدىم

ئۆزگىرىشىڭىزگه كهھالهت ياخشىسىزنىڭ بىر ناچار ھالهتتىن ، پ ئهپهندىىشهرھىتتا ياشاپ تۇرۇپ قىلغان ۇسىز بىر ياخشى م؟ سهۋەپ بولغان ئامىل زادى نىمه

ئارقىدىن -ڭ ئارقائىشلىرىڭىزدىن بهخت ھېس قىلماسلىقمۇ ۋە ياكى دوستلىرىڭىزنى ؟ ئۆلۈپ كېتىشىدىن ئالغان ئىبرىتىڭىزمۇ

چۈنكى ، ئهلۋەتته ھهر ئىككى خىل ئامىل سهۋەب بولغان دېسهكمۇ بولىدۇ :پىشهرقوپۇش بىلهن نىشانسىز -ئۇخالپ، ئىچىش -مهن پۈتۈن كۈندىلىك ھاياتىمنى يهپ

بۇ مېنىڭ تۈپتىن لېكىن، مايتتىمىمهن بۇ تۇرمۇشنى بهخت دەپ ھېساپل. ئۆتكۈزەتتىمبىراق مهن نېمه قىلىشىمنى بىلهلمهي تۇرغان ، ئۆزگىرىشىمگه ئاساس سااللمىدى

مانا بۇ ... دوستلىرىم ئارىسىدا ھهرخىل ئۆلۈم ھادىسىلىرى يۈز بهرگىلى تۇردى، ۋاقتىمدا . ھادىسىلهر مېنىڭ ياخشى ئادەم بولۇپ قېلىشىمغا سهۋەب بولۇپ قالدى

بۇرۇن سىزگه ئۇ يامان ئىشالرنى قىلىدىغان ، ندىن كېيىنسىز اللهقا يېقىنالشقا* ؟ قانداق ھىسىياتتا بولدىڭىز، ياشالرنى كۆرگهن چېغىڭىزدا

ئۇالرنىڭ ، ئۇالردىن ئهمهس، مهن ئۇالرغا ناھايىتى مېهرىبان بولدۇم، تهبىئيكى -چۈنكى ئۇالرنىڭ ئىچىدە ناھايىتى ، قىلغان ئىشلىرىدىن ئىچىم سىقىلىدىغان بولدى

... بىراق ئۇالر نېمه قىلىشنى بىلمهيدۇ، مكىنۇئادەملهر بولۇشى م ياخشى، ئۆز دىنىغا چىڭ ئېسىلغاندىن كېيىن، ھهر قانداق ئادەم ياخشى يولغا قايتىپ

هايا توغرىسىدا 236لېكىن ئۇنداق ئادەم باشقىالرنىڭ . قارىمايدىغان بولىدۇ دەباشقىالرغا مهسخىرە كۆزى

. نلىكىنى بايقايدۇئۆزى بىلگهن نهرسىنى بىلىشكه مۇھتاج ئىكهسىز ھايا توغرىلىق ، ھايانىڭ بولماسلىقى بىرىنچى دۈشمهن دەپ ئوياليمهن*

ئهتراپىڭىزدىكى بىرەرسىدىن تهسىرلهنگهنمۇ ياكى يۈز بهرگهن بىرەر ئىش بارمۇ ياكى بۇ ؟ سىزنىڭ ئىچىڭىزدىن ئۇرغۇپ چىققان ئهخالقمۇ

رنى كۆرۈپ الالالدىدا خاتا مىسبىر ئادەم ئۆزىنىڭ كۆز ئ، مهن سىلهرگه دېگهندەك-ر ئۈلگه الالبىراق ئۇ مىس، شۇنىڭغا تهقلىد قىلىپ ئهگىشىپ مېڭىشقا ئۇرۇنىدۇ، تۇرسىمۇ

. قىلىشقا يارىمايدۇ :مهن سىلهرگه ھايا توغرىلىق ئازراق سۆزلهپ بېرەي

بۇنى . مېنىڭ بىر دوستۇم جۈمه كۈنلۈكى بىر كېچىدە مهس ھالهتته ئۆيگه قايتىدۇئۇ شۇ . كىرىشنى رەت قىلىپ كۆز ئالدىدا ئىشىكنى تاقىۋالىدۇ ئۆيگه، ئاپىسىكۆرگهن

ماشىنىسى ئهتراپىغا بورا سىلىنىپ ، كىچىسى ماشىنىدا ئۇخالپ جۈمه ۋاقتىدا ئويغانسابۇنى كۆرگهن دوستۇم شۇالر ، جامائهتلهرنىڭ جۈمه نامىزىغا يىغىلغانلىقىنى ھېس قىلىدۇ

قوپۇپ ماشىنىنى ئايالندۇرۇپ نامازغا ، ق قىلمايبىلهن بىلله نامازغا تهييارلىمۇشۇمۇ ھايا ؟ بۇ دوستۇمدىكى ھايا قېنى، كهلگهنلهرنىڭ ئوتتۇرىسىدىن چىقىپ كېتىدۇ

!!! ؟بولدىمۇ ئهمدى

ياشالر ئارىسىدىكى ھاياسىزلىقنىڭ مىساللىرىدىن كۆرۈنۈشلهر

مىد ۈمىزدىن ئدىلى -تىشىنى چىنېرنىڭ ئۆزگىرىپ يوقاپ كاللهبىز بۇنداق ئهھۋ ...! قىلىمىز

! قېنى ئهمىسه ھهممىڭالر ھاياسىزلىق ھهققىدە بىردىن مىسال كهلتۈرۈپ بېقىڭالر . ئوغۇلالرنىڭ بىرلىكته ۋىچىركا ۋە دىسكو ئوينىشى -قىز.1 كوچىالردا قىزالر بىلهن پهسكهش قىلىقالرنى قىلىش.2

ۇقۇملۇق ۋىروس بولۇپ بۇ مهسىله ھازىر ئومومى ياشالر ئوتتۇرىسىدا تارالغان ي بۇ توغرىدا تارىختا مۇنداق بىر ئىش يۈز بهرگهن... جهمىيهتكه ئېغىر تهسىر كۆرسهتمهكته

پهيغهمبهر ئهلهيهىساالمنىڭ قېشىغا بىر ، پهيغهمبهر ئهلهيهىساالمنىڭ دەۋرىدەبۇالرنىڭ ئىچىدە قهيس ، تۈركۈم ئهلچىلهر بهيئهت قىلىش ئۈچۈن كهلگهن ئىدى

بۇ ئادەم پهيغهمبهر ئهلهيهىساالمنىڭ قېشىغا كېتىۋاتقاچ ، ئادەم بار بولۇپئىسىملىك بىر

هايا توغرىسىدا 237، مهدىنىلىك بىر قىزغا چاخچاق قىلىپ قويغان ئىدى، مهدىنىنڭ كوچىلىرىنىڭ بىرىدە

، ئىككىنچى كۈنى بۇالر پهيغهمبهر ئهلهيهىساالمغا بهيئهت بېرىش ئۈچۈن كىرگهن ۋاقىتتابىردىن ئايرىم ساالم بېرىپ قهيس دېگهن -بىردىنپهيغهمبهر ئهلهيهىساالم بۇالرغا

پهيغهمبهر ئهلهيهىساالم بۇ ئادەمنىڭ قولىنى چىڭ تۇتۇپ ، ئادەمگه نۆۋەت كهلگهندە، دەپ سورىغاندىن كېيىن" ؟تۈنۈگۈن ئهخالقسىزلىق قىلغان ئادەم سهن شۇمۇ :"تۇرۇپ

ەمدىن يۈز پهيغهمبهر ئهلهيهىساالم دەرھال بۇ ئاد، بۇ ئادەم شۈك تۇرۇۋالدىمېنىڭ !ئهلچىسى اللهنىڭئى :"شۇ ۋاقىتتا قهيس دېگهن بۇ ئادەم، ئۆرۈۋالدى

مهن بۇندىن كېيىن بۇنداق ئهخالقسىزلىقنى ھهرگىز قايتا ! بهيئىتىمنى قوبۇل قىلسىالپهيغهمبهر ئهلهيهىساالم ، دەپ قهسهم قىلىپ تۇرىۋالغاندىن كېيىن "قىلمايمهن

بۇ ئادەمنىڭ بهيئىتىنى قوبۇل قىلىشقا مۇۋاپىق تىپتۇرۇۋېناھايىتى تهسلىكته بىر ھازا پهيغهمبهر ئهلهيهىساالم بۇ ئادەمنىڭ بهيئىتىنى رەت قىلىپ تۇرۇۋالغىنىغا . كهلدى

... بۇ ئىش بهكمۇ خهتهرلىك، قارىغاندامهن ھىچقانداق بىر ، بۇنداق ئهھۋال بهكمۇ خهتهرلىك! ھۆرمهتلىك قېرىنداشالر

ھهرگىز رازى ، بىر تۇققان ئاچىسىغا بۇنداق ئىشالر يۈز بېرىپ قالسا ئادەمنىڭ ئاپىسى ۋە . بولۇپ قاراپ تۇرمايدىغۇ دەپ ئوياليمهن

. قىزالرنىڭ چىلىم ۋە تاماكا چېكىشى.3 . رنىڭ ئارام ئېلىش كېيىملىرىنىڭ كوچىالردا كېيىدىغان مودىغا ئايلىنىشىالالئاي.4

ىش ئېغىر بولغان سۆزلهر بىلهن توردا پاراڭ تىلغا ئېل، بۈگۈنكى ياشالرنىڭ نامۇۋاپىقئوغۇلالردىن ئۈمىد - مېنىڭ مۇشۇ ئىشالر بىلهن شۇغۇللىنىۋاتقان قىز... سېلىشى

سۆزلهر بىلهن -سىلهر مۇشۇنداق سهت گهپ! سىلهر ئازراق ئويالپ بېقىڭالر، قىلىدىغىنىم ؟ قانداق بولىدۇ، ئاناڭالر كۆرسه -پاراڭلىشىۋاتقىنىڭالرنى ئاتا

ئېغىزىمىزدىن چىققان ، هگهر سىلهر الله بىزنىڭ قىلغان ئىشلىرىمىزنى كۆرۈپئبولسىمۇ ھايا اللهدىنئهنه شۇ ، سۆزلىرىمىزنى ئاڭالپ تۇرىدۇ دەپ قارىساڭالر

؟ !قىلمامسىلهربۇ سۆھبىتىمىزنىڭ ئاخىرىسىدا مهن سىلهرگه بىر ئهر بىلهن بىر ئايال ئوتتۇرىسىدا يۈز

:دىكى ئاجايىپ بىر مىسالنى كهلتۈرۈپ بېرەيبهرگهن ھايا توغرىسىياخشى بهندىسىنىڭ قىزى اللهنىڭئۇ بولسىمۇ مۇسا ئهلهيهىساالم بىلهن

مۇسا ، بۇ توغرىدا سۈرە قهسهسدە شۇنداق كهلگهن. ئوتتۇرىسىدا بولغان مۇئامىله . ئۇ قىزالر بىلهن ئۇچرىشىپ قالغان، ئهلهيهىساالم فىرئهۋندىن قېچىپ چىققان ۋاقىتتا

هايا توغرىسىدا 238مۇسا ئهلهيهىسساالم مهديهندىكى بىر بۇالقنىڭ { :ئايهتته مۇنداق بايان قىلىنىدۇ

ئۇالردىن ، سۇغىرىۋاتقان بىر توپ كىشىلهرنى كۆردى) چارۋىلىرىنى( يېنىغا كهلگهندە - 23، قهسهس سۈرىسى( .}سۇغىرىۋاتقان ئىككى ئايالنى كۆردى )قويلىرىنى(باشقا يهنه

. )ئايهتمۇسا ئهلهيهىساالم دەرھال ئۇالرنىڭ ، بىر چهتته تۇرغىنىنى كۆرۈپئىككى ئايالنىڭ

يهنى قويلىرىڭالرنى (؟ سىلهرگه نىمه بولدى:{ ئۇالردىن مۇنداق سورايدۇ، قېشىغا بېرىپپادىچىالر قويلىرىنى سۇغىرىپ :"ئۇالر. دېدى) ؟سۇدىن توسۇپ تۇرۇپ قاپسىلهرغۇ

"ىمىز بولسا ياشىنىپ قالغان ئادەمئات، ئاندىن بىز سۇغىرىمىز، بولغاندىن كېيىن . )ئايهت -23، قهسهس سۈرىسى( .}دېدى

مۇسا { :بۇ ئككهيلهن مۇسا ئهلهيهىسساالمغا ئۆزىنىڭ قىيىنچىلىقىنى سۆزلهپ بهردىئهلهيهىسساالم بۇ ئىككهيلهننىڭ قويلىرىنى سۇغىرىپ بېرىپال دەرەخنىڭ سايىسىغا

. )ئايهت -24، قهسهس سۈرىسى( .}قايتىپ كهتتىھايا قىلىش مۇسا ئهلهيهىسساالمنى ئۇ ئىككهيلهننىڭ خىزمىتىنى قىلىپ بېرىشتىن

. لېكىن خىزمىتىنى قىلىپ بېرىپال ئۆزىنى چهتكه ئالدى، توسۇپ قويمىدىبىرى مۇسا ئهلهيهىسساالمنىڭ يېنىغا )يهنى ئىككى ئايالنىڭ( ئۇالرنىڭ{

غىرىپ بهرگهنلىكىڭنىڭ ھهققىنى قويلىرىمىزنى سۇ :"ئۇياتچانلىق بىلهن مېڭىپ كېلىپ )ئايهت -25، قهسهس سۈرىسى( .}دىېد" بېرىش ئۈچۈن ئاتام سىنى چاقىرىۋاتىدۇ . ھهركىتى ئۇياتچانلىق ۋە ھايا بىلهن بولدى -يهنى بۇ ئايالنىڭ مېڭىش تۇرۇشى ۋە سۆز

بىز دەۋاتقان ھايا ۋە ئۇياتچانلىق مانا مۇشۇنىڭدىن ! رىنداشالرېھۆرمهتلىك ق . ەتئىبار

ھايا قىلىش بۇ اللهدىن :گهپنى تامامالشتىن ئىلگىرى بىزنىڭ يهنه تهكىتلهيدىغىنىمىز . كائىناتتىكى نهرسىلهرنىڭ ئالدىنقى قاتارىدا تۇرۇشى كېرەك

ھايا اللهدىنبىز بۇ دۇنيادا ! ئاياللىرىمىز - چاقا ۋە قىز -باال! ھۆرمهتلىك ياشلىرىمىزگۇناھ قىلمىشىڭنى سۆزلهپ باق ؟ دا نىمه ئىش قىلىمىزئالدىغا بارغان ، اللهنىڭقىلمىساق !!! ؟مه دەپ جاۋاب بېرىمىزېدىگهندە ن

دۇنيادا ھايالىق اللهدىنبىز داۋاملىق ئاخىرەتكه تهييارلىق قىلىشىمىز ئۈچۈن ! بولۇشىمىزغا ئۆزئارا دۇئا قىلىشىپ تۇرايلى

. رىنى قوبۇل قىلسۇنالله ھهممىمىزنىڭ قىلغان ياخشى ئىشلى، ھهممىڭالرغا رەھمهت ! ئامىن

تهۋبه توغرىسىدا

ئهمرۇ خالىد : ئاپتۇرى

دەرۋىش : تهرجىمه قىلغۇچى

تهۋبه توغرىسىدا 240

كىرىش سۆز

ــر تۇتــاش رىســاله كاللىغــا كهلــگهن گهپلهرنــى يــۈزەكىال يېزىــپ قويــۇش ــۇ بى بئهمهس، بهلكى بۇ ئىسـالم تهشۋىقاتچىسـى ئۇسـتاز ئهمـرۇ خالىـد بىـلهن بىـر تۈركـۈم

ســهرلهۋھهلىك ئوچــۇق ســۆھبهت » ن يــۈرەكتىكى ســاداچىــ«ياشــالر ئوتتۇرســىدىكى ــڭ ــانلىق دىئالوگنىــ ــۈچى جــ ــۈرەكنى تىتىرەتكــ ــارەت يــ ــىدىن ئىبــ خاتىرىســ

.نهتىجىسىدۇرــرادە ــنى ئى ــىلهرگه سونۇش ــادالىرىنى س ــڭ س ــۇ يۈرەكنى ــوققۇچى ش ــانلىق س ــز ج بىــىچه ــڭ يېتىش ــىغا كۈچىمىزنى ــلۈك بولىش ــاب چۈشۈنۈش ــۇنىڭدەك ئاممىب ــدۇق، ش قىل

.ئۇرۇندۇق ! ياخشى دۇئالىرىڭالردا ئۇنتۇپ قالماي ياد ئېتىپ تۇرارسىلهر

: بۇ رىساله تۆۋەندىكى تېمىالرنى ئۆز ئىچىگه ئالىدۇ

.سىز تۆۋبىگه مۇھتاج.1 ســىز تهســتىقالڭ يــاكى تهســتىقلىماڭ ، ئۆمورنىــڭ گۇنــاھلىرى بىردەمــدىال .2

.مهغپىرەت قىلىنىدۇ .ياشالر تۆۋبه توغۇرلۇق سۆزلىشىۋاتىدۇ.3 .تۆۋبىنىڭ شهرتلىرى.4 . ئۇالرنىڭ ئۆز ئېغىزى بىلهن دەپ بهرگهن سهرگۇزەشتىلىىرى.5 تۈگهپ ئاخىرلىشامدۇ ياكى يېڭىلىنىپ تۇرامدۇ؟ تۆۋبه بىر قېتىمدىال.6 ... كىىچىككىنه ۋاقىت سېنى چوڭ ئىشقا ئېلىپ باردۇ ! ئى ئاسى ئىنسان. 7

ىسمى بىلهن باشاليمهنناھايىتى شهپقهتلىك ۋە مىهرىبان ئالالھنىڭ ئ

مهن بــۇ رىســالىنى گۇنــاھلىرى ئېغىــر كهلــگهن كىشــىلهرگه، گۇناھنىــڭ تهســىرى

ئهلهمنـى ھـېس قىلغـان -بىلهن قهلبى تـارلىقنى، نهپسـى سىقىلىشـنى، يۈزىـدە قـايغۇ ــڭ، ــڭ، ئارزۇنى ــڭ، كۈلكىنى ــۇرۇپ ھاياتنى ــدا ت ــه قولى ــمه نهرس ــىلهرگه ۋە ھهم كىش

تهۋبه توغرىسىدا 241ــتىقبالىنىڭ ۋە ئهت ــى ئىس ــا كهلگۈس ــېس قىاللمىغانالرغ ــى ھ ــڭ تهمىن ــۇنڭدەك، ... ىنى ش

.ھهقىقى ساپ پاكىز ھاياتلىققا ئېنتىلگۈچىلهرگه ھهدىيه قىلىمهن

ھهقىقى تۆۋبه قىلىپ ئالالھقا قايتىش

تهۋبه قىلغۇچىدىن مهقسهت نېمه؟ قىلىـپ، ئـۇ، چىـن قهلبىـدىن ھهقىقـى ئالالھقـا ئىلتىجـا تهۋبه قىلغۇچى دېگىنىمىـز

ــارل ــان ب ــان قىلغ ــكه قايتق ــالالھ تهرەپ ــپ ئ ــايمان قىلى ــلىرىغا پۇش ــار ئىش ىق ناچ ...كىشىدۇر

ــز مۇشــۇ ــا، شــۇنىڭ ئۈچــۈن بى ــز ســۆزلىمهكچى بولغــان ئاساســى تېم ــۇ بى ــا ب مان .تېمىنى چۆرىدىگهن ھالدا ئىنچىكه توختۇلۇپ ئۆتىمىز

ــنى ــى تهۋبه قىلىش ــا ھهقىق ــز ئالالھق ــىلهر ھهممىم ــۇمهن س ــهن مهن ئوم خۇسۇس ...خااليمىز

ــز تهۋبه ــاق، بى ــلهن ياشاۋاتس ــول بى ــاغالم ي ــدان س ــر ئوب ــز بى ــىلهر بى بهزى كىشكـۆپ بىـز ناھـايىتىمۇ : لـېكىن مهن دەيـمهن ... دېيشـى مـۇمكىن ! قىلىپ نېمه قىلمىـز؟

ــكۈله ــزدە مۈشـ ــۋاتىمىز، بىـ ــالرغا دوچ كىلىـ ــق(ئىشـ ــڭ ) قىيىنچىلىـ ــۆپ، بىزنىـ كـــايىتى كــۆپ، مهن شــۇنداق دىيهلهيمه ــاھلىرىمىز ناھ ــزدا گۇن چــوڭ «نكــى ئهتراپىمى

... قا چۈشۈپ قالغان نۇرغۇن كىشىلهر بار»گۇناھــا ــالر ئاتـ ــۇن ياشـ ــته نۇرغـ ــېكىن ئهمهلىيهتـ ــۇ دەي، لـ ــۇنى تۆھمهتمـ -مهن بـ

ئــانىالرنى قاقشــىتىش چــوڭ گۇنــاھ ئهمهســمىكهن؟ -ئــانىلىرىنى قاقشــىتىۋاتىدۇ، ئاتــاڭ گۇنـــاھ ئـــانىالرنى قاقشىتىشـــنىڭ ئىســـالمدىكى تـــۆتىنچى چـــو -ســـىلهر ئاتـــا

ئانىنىـڭ كـۆز يېشـى ئـالالھ تائاالنىـڭ ! ئىكهنلىكىنى ئۇنتـۇپ قالماسـلىقىڭالر الزىـم ــه ــاكى نهش ــان ي ــى ئوقۇمىغ ــمۇ؟ ياخش ــدۇ ئهمهس ــهۋەب بولى ــپىگه س ــاتتىق غهزى ق

قىـزى ئائىلىســىنىڭ چهكـكهن ئوغلىـدىن كـۆڭلى ئـازار يـېگهن دادا بولسـۇن، يـاكى كهتكهنلىـك سـهۋەبىىدىن داۋاملىـق كىملىكى نـامهلۇم بىـر ئوغـۇل بالىغـا ئهگىشـىپ

ــمۇ؟ ــاج ئهمهس ــۆۋبىگه مۇھت ــۇالرنىڭ ھهممىســى ت ــۇن، مۇش ــا بولس ــدىغان ئان يىغالي ئانىڭىزنىـڭ -سـىز ئاتـا ... ئىشـالر چـوڭ گۇناھنىـڭ قاتارىـدىن ئهمهسـمىكهن؟ مۇشۇ

غهزىپىنىڭ تارازا مىيزاندا بـارلىق يامـان ئىشـالردىن، بهلكـى بىـر يىـل ئىككـى يىـل ــدا قى ــۈچ يىل ــىز؟ ئ ــى بىلمهمس ــر ئىكهنلىكىن ــاھالردىن ئېغى ــان گۇن ــان مىڭلىغ لغ

تهۋبه توغرىسىدا 242سـىز ھـاراق ئىچـكهن ...ئۇنداقتا بىزدە تۆۋبه قىلىشـقا تېگىشـلىك چـوڭ گۇنـاھالر بـار

كىشــىلهرنىڭ قاتارىــدىن بولماســلىقىڭىز يــاكى زىنــا قىلغــان كىشــىلهرنىڭ قاتارىــدىن ــا ــېكىن ئات ــۇمكىن، ل ــانىنى قاقشــاتقان بو -بولماســلىقىڭىز م ــۇ ئهڭ چــوڭ ئ لســىڭىز ب

...گۇناھالرنىڭ قاتارىدىن ھېساپلىنىدۇ

ئۇنداقتا سىز تۆۋبىگه مۇھتاج

قانچىلغــان كىشــىلهر بــار، رامىــزان ئايلىرىــدا نامــاز ئوقــۇپ رامىزانــدىن كېــيىن ــدات نــامىزى ئوقۇمىغــان ــرمه يىلــدىن بىــرى بوم ــدۇ، شــۇنىڭدەك يىگى ئوقۇماي

نىــڭ قاتارىــدىن ئهمهســمۇ؟ بىــز نامــازنى بومــدات نــامىزى پهرزلهر... كىشــىلهر بــارــاھ ــوڭ گۇنـ ــدىغان چـ ــى قوزغايـ ــڭ غهزىپىنـ ــالالھ تائاالنىـ ــنىڭ ئـ تهرك ئېتىشـئىكهنلىكىنى بىلهمدۇق؟ نامـاز دېـگهن دىننىـڭ تـۈۋرۈكى قانـداقلىكى ئـادەم ئـۇنى

ــدۇ ــۆرۈگهن بولى ــى ئ ــدىكهن دىنن ــوڭ . ئۆرۈۋېتى ــتىش چ ــازنى تهرك ئې ــداقتا نام ئۇنــار ئاشــۇ دوزاخ » ســهقهر«ئــۇ يهردە . ..پــاجىئه ھېســاپلىنىدۇ ــر دوزاخ ب ئىســىملىك بى

ئـۇالر جهنـنهتلهردە بولـۇپ، { :توغۇرلۇق ئـالالھ سـۇبهانهھۇ ۋەتهئـاال مۇنـداق دەيـدۇ ــارالردىن ــېمه؟ « :گۇناھك ــۈزگهن ن ــا كىرگ ــىلهرنى دوزاخق ــورايدۇ» س ــۇالر . (دەپ س ئ

ــدۇ) جــاۋابهن ــز نامــاز ئوقۇمىــدۇق« :ئېيتى ــدۇقمىســكىنلهرگه تائــام . بى ــز . بهرمى بىــۇق ــۆز قىالتت ــۇدە س ــلهن بىه ــۇچىالر بى ــۆز قىلغ ــۇدە س ــار . بىه ــۈنىنى ئىنك ــامهت ك قىي

ــۈچه ــز ئۆلگ ــاكى بى ــۇق، ت ــدۇق(قىالتت ــۇنداق قىل ــى، . (})ش ــىر سۈرىس -42مۇددەسس ). ئايهتلهر -47دىن

ئــۇ دوزاخ ھــېچ ئــادەمنى بــوش { :ئاشــۇ دوزاخ توغۇرلــۇق ئــالالھ مۇنــداق دەيــدۇــدۇ، ئۇ ــاپ قويۇۋەتمهي ــرى قاين ــڭ ئهزالى ــداق ئادەمنى ــالنغان ھهر قان ــا تاش نىڭغ

تىتمـا -تىتمـا بولـۇپ كىتىـدۇ، ئانـدىن يېڭىـدىن ئهسـلىگه كىلىـپ يهنه تىتمـا -تىتماــا شــۇنداق داۋاملىشــىدۇ ــدۇ، ئــازاپ مان دوزاخ دەرۋازىســىدا تۇرغــان ... بولــۇپ كىتى

ــۇالردىن ــدەك ئ ــاپائهت قىلىدىغان ــا ش ــۇددى ئۇالرغ ــاالئىكىلهر خ ــۇ « :م ــىلهرنى ب ســورايدۇ ــۈزدى؟ دەپ س ــېمه كىرگ ــاۋابهن . يهرگه ن ــۇالر ج ــان «ئ ــاز ئوقۇمىغ ــز نام بى

. }دەيدۇ» ئىدۇق... بىز ئالالھ تائاال نىـڭ مهرھهمىتـى بىـلهن چـوڭ گۇنـاھالردىن قـاچتۇقمۇ دەيلـى

! ئۇنــداقتا ســىز ھهر كــۈنى قىلىۋاتقــان مىڭلىغــان كىچىــك گۇناھالرغــا قــاراپ بېقىــڭ

تهۋبه توغرىسىدا 243خـانىم ... ھهپـته قانچىلغـان ھـارام ئىشـالرنى خىيـال قىلغانسـىز ئـۆتكهن : مهسىلهن

مهن بــۇ ... شــىكايهتلهرنى قىلغانــدۇ -بىــرى بىــلهن قانچىلىغــان غهيــۋەت -قىــزالر بىــرــۇ ــېكىن ب ــايمهن، ل ــۈن دەۋاتم ــىقىش ئۈچ ــى س ــىلهرنىڭ ئىچىڭالرن ــى س گهپلهرن

ــاللىق ــان رىئـ ــارىمىزدا بوالۋاتقـ ــۈزەللىكىنى، گۇنا ... ئـ ــڭ گـ ــز تۆۋبىنىـ ــڭ بىـ ھنىـــى ھــېس قىلىشــىمىز الزىــم ــاز ... قهبىهلىكىن ــتا بىرئ ــراپ قىلىــش باش ــاھىمىزنى ئېتى گۇن

ئهلهملىك تۇيۇلسىمۇ، لـېكىن ئـالالھ ئالدىـدا بۇنىڭغـا پىسـهنت قىلماسـتىن دەرھـال .تۆۋبه قىلىشىمىز الزىمدۇر

ھهر كــۈنى كهچــته ســىزنىڭ ئۆتكــۈزگهن كــۈنىڭىز توغۇرلــۇق بىرىــدە ياخشــىلىق يامـانلىق يېزىلغـان ئىككـى پـارچه كىتـاپ كهلتۈرۈلسـه، سـىز بۇنىڭغـا يهنه بىرىدە

ــلهر ــۇن كهلىمى ــان نۇرغ ــا يېزىلغ ــانلىق تارازىللىرىغ ــىلىق، يام ــىز؟ ياخش ــېمه دەرس نــار ــا . ب ــىز بۇنىڭغ ــى زادى س ــالرنىڭ نهتىجىس ــۇ ئىش ــۈن ش ــىز؟ بۈگ ــداق قارايس قان

ئاســىي بوالمســىز؟ ســىز ئالالھقــا ئىتــائهت قىالمســىز يــاكى ئالالھقــا ! قانــداق بــوال؟شهكســـىزكى بىـــز ئـــۆزىمىزنى تهكشـــۈرىدىغان ! بۇنىڭغـــا ئـــۆزىڭىز بىـــرنېمه دەڭ

ــاتتىق ــز ق ــداقتا بى ـــاپىمىز، ئۇن ــاھالرنى ت ــان گۇن ــۆزىمىزدە مىڭلىغ ــز ئ ــاق، بى بولس . تۆۋبىگه مۇھتاج

ئهينــى ۋاقىتتــا ناھــايىتىمۇ گــۈزەل ) ســۇفيان ســهۋرى(تابئىنالرنىــڭ بىــرى بولغــان ــر كهلىمىنــى ت ــۇرۇپ « :ىلغــا ئېلىــپ مۇنــداق دېــگهن ئىــدى بى ــر كــۈنى ئولت مهن بى

ــاقتىم ــاناپ ب ــاھلىرىمنى س ــان -...گۇن ــېلهچهككه بولغ ــڭ ك ــاۋۇ ئادەمنى ــاراڭالر م قــىگه ــۈل بۆلىش ــۇ ئهمهس ! كۆڭ ــالىمۇ ئهمهس، خوتۇنم ــدە ب ــڭ نهزىرى ــېلهچهك ئۇنى ك

ــال ــاكى م ــنهت -ۋە ي ــدە جهن ــڭ نهزىرى ــېلهچهك ئۇنى ــېكىن ك ــامۇ ئهمهس ل دۇنيــل ــدۇ ... هن دوزاخبى ــداق دەي ــتۇرۇپ مۇن ــۆزىنى داۋامالش ــۇ س ــ ئ ــۈنى : ـ ــر ك مهن بى

ــى ــاھ چىقت ــڭ گۇن ــر مى ــرمه بى ــام، يىگى ــاناپ باقس ــاھلىرىمنى س ــۇرۇپ گۇن –. ئولتــى ــر مىــڭ چىقت ــرمه بى ــۇ يىگى ــابىئىن تۇرۇپم ــۇ شــهرەپلىك ت ــۆز -ۋەھــالهنكى ئ ــۇ ئ ئ

اھ بىــلهن ســهن يىگىــرمه بىــر مىــڭ گۇنــ! ھهي ســۇفيان« :نهپســىگه شــۇنداق دىــدىــوراپ ــهندىن س ــۇق س ــاھ توغۇرل ــر گۇن ــهن؟ ھهر بى ــا ئۇچۇرۇشامس پهرۋەردىگارىڭغقالسا نـېمه دەرسـهن؟ سـهن ئاشـۇ ۋاقىتتـا ئـۆزەڭنى سـاھابىلهرنىڭ ئهۋالدى بولغـان

»...شهرەپلىك تابىئىن دەپ خىيال قىالمسهن؟ــۆپ ... ھهي ــايىتىمۇ ك ــاھلىرىمىز ناھ ــڭ گۇن ــاراز ... بىزنى ــانلىق ت ــدە يام ا بهزى

ــقهت ــا دى ــىمىز ئۇنىڭغ ــدۇ، ھېچقايس ــاھالر قويۇلى ــوڭ گۇن ــايىتىمۇ چ ــىگه ناھ پهللىس

تهۋبه توغرىسىدا 244ــىمىز ــان بولىش ــش دەپ قىلغ ــا ئى ــۇنى ئاددىغىن ــز ئ ــى بى ــز بهلك ــۇ كهتمهيمى قىلىپم

ئــانىڭىزنى بــوزەك قىلىــڭ يــاكى دادىڭىزنــى ئاغزىڭىزنىــڭ ئۇچىــدا . مــۇمكىنرغــۇن مۇســىبهتلهرگه دەپ كىنــايه ئــارالش ئــازار بېرىــڭ، بــۇ ئــاخىردا نۇ» ئوھــوي« ...سهۋەب بولىدۇ) خـاپىلىقالرغا(

بىـزگه ئـالالھ ... ئۇنداقتا بىـز كـۆپلىگهن ھـاجهتلىرىمىز ئۈچـۈن تـۆۋبىگه مۇھتـاج ــۆۋبىگه ــز ت ــانلىقىمىز ئۈچــۈن بى ــېخىچه شــۈكۈر قىلمىغ ــدۇرۇپ بهرســه ت ــى ياغ نىئمىتىن

ۇرغـۇن كىشـىلهر چۈنكى ئالالھنىـڭ بىـزگه بهرگهن نىئمىتىنـى ئاشـۇ ۋاقىتتـا ن . مۇھتاجــدى ــان ئى ــۆۋبىگه . تاپالمىغ ــلىق ت ــۈكۈر قىلماس ــئمهتكه ش ــېقىڭالر نى ــۇپ ب ئويلۇن

مۇھتاج ئهمهسمۇ؟ ــدىن ــڭ يولى ــدە پهرۋەردىگارىمىزنى ــڭ مابهينى ــۇز يىلنى ــاكى ئوتت ــرمه ي ــز يىگى بى

ــاج ــۆۋبىگه مۇھت ــانلىقىمىز ئۈچــۈن ت چــۈنكى يامــان . ئېزىــپ قالغــان كىشــىلهر بولغقالغــان كىشــىلهر ئــۇنى تهرك ئېتىشــى مــۇمكىن، چــوڭ ئىشــالرغا يېقىنلىشــىپ

ــېكىن ــۇمكىن، ل ــى م ــول ئۈزۈش ــدىن ق ــىلهر ئۇنىڭ ــالغان كىش ــپ س ــاھالرنى قىلى گۇنــڭ ــۇبهانهھۇ ۋەتهئاالنى ــالالھ س ــارىمىز ئ ــانالرنى پهقهت «پهرۋەردىگ ــى، ئىنس جىنالرن

ــاراتتىم ــۈن ي ــش ئۈچ ــادەت قىلى ــاڭىال ئىب ــان » م ــۇپ قالغ ــۆزىنى ئۇنت ــگهن س دېــڭ ــۇ ئادەمنى ــاتتىقتۇر، ئ ــدىنمۇ ق ــان ئادەم ــا ئاســى بولغ ـــاپىللىقى ئالالھق ــاتتىق غ ق

.تۆۋبىگه مۇھتاج بولىدۇــدۇق ... ھهي ــۈپ قال ــىبهتكه چۈش ــز مۇس ــۆپ ... ھهممىمى ــز ك ــزدە قىينچىلىقمى ... بى

...بىزنىڭ گۇناھلىرىمىزمۇ كۆپــېلىڭالر ــېمه دەپ ! ك ــى ن ــدۇ، بىزن ــېمه دەي ــارىمىز ن ــۇق پهۋەردىگ ــز توغۇرل بى

! بىز ئورتاق بىر قاراپ باقايلى رىدۇ؟چاقى) مېنىــڭ تىلىمــدىن! ئــى مــۇھهممهد{ :ئــالالھ تابــارەك ۋەتهئــاال مۇنــداق دەيــدۇ

ــى، ــپ (ئېيتقىنك ــاھالرنى قىلىۋىرى ــدىلىرىم ) گۇن ــان بهن ــايهت قىلغ ــۆزلىرىگه جىن ! ئــىزلهنمهڭالر ــدىن ئۈمىدسـ ــڭ رەھمىتىـ ــقهتهن . ئالالھنىـ ــالالھ ھهقىـ ــان (ئـ خالىغـ

گۇنــاھلىرىنى مهغپىــرەت قىلىــدۇ، شۈبهىســىزكى، ئــالالھ ناھــايىتى جىمــى) ئادەمنىــڭســىلهرگه ئــازاپ كىلىــپ، يــاردەمگه . مهغپىــرەت قىلغۇچىــدۇر، ناھــايىتى مېهرىبانــدۇر

ــا ــايتىڭالر ۋە ئۇنىڭغ ــكه ق ــارىڭالر تهرەپ ــۇرۇن پهرۋەردىگ ــهلمىگىنىڭالردىن ب ئېرىش ).ـ ئايهت54ـ 53زۈمهر سۈرىسى، (، }ئىتائهت قىلىڭالر

تهۋبه توغرىسىدا 245ــلىغان م ــز باش ــۇ بى ــا ب ــايغۇ -غهم«ان ــاھلىرىمىز، »ق ــڭ گۇن ــيىن بىزنى ــن كې دى

كهمچىللىكلىرىمىــز ئهســلىتىلىپ بۈيــۈك ئــالالھ تهرىپىــدىن بىــزگه بېــرىلگهن چىقىــش ... يولى

ــتىقلىماڭ ــاكى تهس ــتىقالڭ ي ــىز تهس ــۆپرەك 20س ــدىن ك ــاكى ئۇنىڭ ــق ي يىللىلىســا بىردەمــدىال گۇنــاھالر چىــن يــۈرەكتىن چىققــان تــۆۋبه بىــلهن ئــالالھ خا

. مهغپىرەت قىلنىدۇــايتىڭالر { ــكه قـ ــارىڭالر تهرەپـ ــمى -54، }...پهرۋەردىگـ ــر قىسـ ــڭ بىـ . ئايهتنىـ

ئـالالھ يۇقـارقى سـۆزى : سـوئال . ! ئالالھقا تهسلىم بولـۇپ ئـالالھ تهرەپـكه ئۆتـۈڭالر ئــالالھ ســىلهرنىڭ تهۋبهڭالرنــى قۇبــۇل { :بىــلهن بىــزدىن نېمىنــى خااليــدۇ؟، جــاۋاپ

).ئايهت -27نىسا سۈرىسى، . (}خااليدۇقىلىشنى ــېقىڭالر ــاراپ ب ــايىتىگىمۇ ق ــدىكى ئ ــڭ تۆۋەن ــالالھ تائاالنى ــۇنىڭدەك يهنه ئ ! ش

ــنى { ــۈڭالرنى يېنىكلىتىش ــىلهرنىڭ يۈك ــالالھ س ــاملىرىنى (ئ ــهرىئهت ئهھك ــى ش يهننهپســى خاھىشــىغا خىالپلىــق (ئىنســان . خااليــدۇ) ســىلهرگه ئاسانالشتۇرۇشــنى

).ـ ئايهت 28نىسا سۈرىسى، . (}ارىتىلدىئاجىز ي) قىلىشتىنــر كــۈنگه قالىســىز، ــامهت كــۈنى ناھــايىتى ئېغى ئهگهر ســىز تهۋبه قىلمىســىڭىز قىي

ئــالالھ ... بىــز ئــاجىز بولغــانلىقتىن ئــالالھ بىــزدىن يهڭگىللىتىشــنى خاالۋاتىــدۇ ! تائاالنىڭ تۆۋەندىكى سۆزىنى مۇالھىزە قىلىپ بېقىڭالر

چى بىـر مهبـۇدنى شـېرىك قىلمايـدۇ، ئـالالھ ھـارام قىلغـان ئۇالر ئالالھقا ئىككىن{نـــاھهق ئـــادەم ئۆلتـــۈرۈش ئىشـــىنى قىلمايـــدۇ، زىنـــا قىلمايـــدۇ، كىمىكـــى بـــۇ

قىيــامهت كــۈنى . ئــۇ جازاغــا ئۇچرايــدۇ» ئــاخىرەتته«نــى قىلىــدىكهن، » گۇنــاھالر«ئۇنىڭغا ھهسسـىلهپ ئـازاپ قىلىنىـدۇ، ئـۇ مهڭگـۈ ئـازاپ ئىچىـدە خارالنغـان ھالـدا

ــدۇق ــدىن«پهقهت . الى ــڭ ئىچى ــدا » «ئۇالرنى ــادىكى چېغى ــۇ دۇني ــان، » ب تهۋبه قىلغــالالھ ــدۇ، ئ ــدا قالماي ــۇ ھال ــانالرال ب ــى قىلغ ــى ئهمهللهرن ــان ۋە ياخش ــان ئېيتق ئىمئۇالرنىـــڭ گۇنـــاھلىرىنى ياخشـــىلىققا ئالماشـــتۇرىدۇ، ئـــالالھ تولىمـــۇ مهغپىـــرەت

-70ئــايهتتىن -68ىســى، فۇرقــان سۈر. (}قىلغۇچىــدۇر ۋە مهرھهمهت قىلغۇچىــدۇر ). ئايهتلهر

بۇ يامـان ئىشـنى قىلىۋىرىـپ يـۈزەكىال تهۋبه قىلىـپ قويسـا گۇنـاھالر تهلتۆكـۈس ــپ، ــى تهۋبه قىلىـ ــۇ پهقهت ھهقىقـ ــۇ ئهمهس، بـ ــدۇ دېگهنلىكمـ ــرەت قىلىنىـ مهغپىـ

تهۋبه توغرىسىدا 246ــۈزگهن ــالالھ ئۆتكــ ــاق ئــ ــى قىلســ ــى ئهمهللهرنــ ــلهن ياخشــ ــالس بىــ ئىخــ

.هرتىپ بىرىدۇ دېگهنلىكتۇريامانلىقلىرىمىزنى ياخشىلىققا ئۆزگمهلـۇم بىـر ئـادەم ئازغۇنلۇقتـا بهش يىـل نامـاز ئوقۇمـاي تهرك ئهتتـى : مهسىلهن

ــازنى ــپ نام ــى تهۋبه قىلى ــدىن ھهقىق ــن يۈرىكى ــۇپ چى ــالالھنى تون ــۇ، ئ ــى، ئ دەيلسۈننهتلىرى بىلهن تولـۇق ئـادا قىلىـپ، ئـالالھ بۇيرۇغـان بـارلىق ياخشـى ئىشـالرنى

نى تهرك ئهتســه، ئۇنىــڭ ئىلگىــرى ئازغۇنلۇقتــا قىلغــان بهش قىلىــپ، يامــان ئىشــالر .يىللىق گۇناھلىرى ئالالھ تهرىىپىدىن مهغپىرەت قىلىنىدۇ

ســىنى ھهممىــدىن پــاك ! ! ! ھه -ئــى ئــالالھ ســهن نــېمه دېــگهن كهرەملىــك ... ــمهن ــاد قىلى ــى ... دەپ ئىتىق ــبهر ســهللهلالھۇ ئهلهيه شــۇنىڭدەك يولباشــچىمىز پهيغهم

ــهللهممۇ ــاننىڭ ۋەسـ ــر ئىنسـ ــۇاليىم بىـ ــايىتى مـ ــۆزلهپ ناھـ ــۇق سـ تهۋبه توغورلـــدۇ ــداق دەي ــپ مۇن ــايه قىلى ــىنى ھىك ــارىمىز « :قسسىس ــۈنى پهرۋەردىگ ــامهت ك قىي

ــپ ــاپ قىلى ــۇ ئىنســانغا خىت ــاال ئاش ــارەكه ۋەتهئ ــدەم« :تهب ــى بهن ــامه! ئ ئهمهل -نن ئهمهل دەپتىرىنــى ئوقۇغانــدى -دەيــدۇ، ئــۇ ئىنســان نــامه» دەپتىرىڭنــى ئوقــۇغىن

ــدۇ ــاھلىرىنى كۆرى ــىز گۇن ــاناپ تۈگهتكۈس ــيىن س ــدە -كې ــدى «دە، كۆڭلى مهن ئهمدەپ » ھــاالك بولــۇپ تۈگىشــىدىغان بولــدۇم، يــۈزۈم قــارا بولىــدىغان بولــدى

ــدۇ ــاپ قىلىــپ . ئويالي ــا يهنه خىت ــاال ئۇنىڭغ ــالالھ ســۇبهانهھۇ ۋەتهئ ــنادا ئ شــۇ ئهســدەم« ــى بهن ــامه! ئ ــۇغىن -ن ــتىم ئوق ــر قې ــى يهنه بى ــان » ئهمىلىڭن ســهن تهۋبه قىلغ

ــلىتىدۇ ــا ئهس ــمۇ؟ دەپ ئۇنىڭغ ــان ... ئهمهس ــۇ ئىنس ــا ئ ــۇ ۋاقىتت ــى «ش ــۇنداق ئ شئهمهل -دەيــدۇ، ۋە نــامه » پهرۋەردىگــارىم مهن راســتىنال تهۋبه قىلغــان ئىــدىم

دەپتىرىنــى قايتــا ئوقــۇپ بــارلىق يامــان ئىشــلىرىنىڭ ياخشــىلىققا ئــۆزگهرگهنلىكىنى چىـن (غـۇن يامـان ئىشـالرنى قىلغـان بولسـاممۇ مهن نۇر«ئۇ پىكىـر قىلىـپ . كۆرىدۇ

ھـــازىر ئۇنىڭـــدىنمۇ كـــۆپ ياخشـــىلىققا ) دىلىمـــدىن تهۋبه قىلغـــانلىقىم ئۈچـــۈنــدۇ ــىپتىمهن دەيــ ــپ -ئېرىشــ ــا يۈزلىنىــ ــارى ئالالھقــ ــى « :دە، پهرۋەردىگــ ئــ

ــارىم ــاھلىرىم ! پهرۋەردىگ ــۇن گۇن ــان نۇرغ ــاي قالغ ــاالئىكىلهر يازم ــڭ يهنه م مېنى ...دەيدۇ» ناھايىتى ئوبدان بىلىمهنبار، مهن ئۇنى ئۆزەم

پهيغهمــبهر ســهللهلالھۇ ئهلهيهــى ۋەســهللهم ئــۇنى ســۆزلهپ بېرىۋاتقــان چاغــدا ... ئۇنىڭ شهرەپلىك ئېزىق چىشلىرى ئاشكارا بولغان ئىدى) كۈلۈمسىرەپ(

! ئۇ نېمه دېگهن كۆڭۈللۈك ـ ھه... تهۋبىنىڭ گۈزەللىكىنى كۆرگهنسىلهر

تهۋبه توغرىسىدا 247ــهللهلالھۇ ئ ــبهر س ــۇالھىزە پهيغهم ــر ھهدىســىنى م ــهللهمنىڭ يهنه بى ــى ۋەس هلهيه

. ئـى خـااليىق سـىلهر ئالالھقـا تهۋبه قىلىڭـالر « :ئـۇ مۇنـداق دەيـدۇ ! قىلىپ بـېقىڭالر مهن ھهر كـۈنى ئالالھقـا يـۈز قېـتىم تهۋبه قىلىـپ يـۈز . ئالالھتىن مهغپىـرەت تىلهڭـالر

ــمهن ــرەت تىلهي ــتىم مهغپى ــان، م . (»قې ــۋايهت قىلغ ــمهد رى ــام ئهھ ــىنى ئىم هنىس ).مۇسلىم رىۋايهت قىلغان

ــهللهم ــى ۋەسـ ــهللهلالھۇ ئهلهيهـ ــز سـ ــى پهيغهمبىرىمىـ ــڭ ئهلچىسـ ئالالھنىـــۇرۇپ، ــدە ت ــىدىغان بهن ــىز خاتالىش ــالهنكى س ــا، ۋاھ ــالى تۇرس ــاھالردىن خ گۇنئالالھنىــڭ ئهلچىســى ھهركــۈنى يــۈز قېــتىم ئالالھقــا تهۋبه قىلىــپ، ئــالالھتىن

مـال ئـون يىلـدىن بۇيـان بىـرەر قېتىممـۇ ئالالھقـا مهغپىرەت تىلهيـدىكهن، سـىز ئېهتى ! تهۋبه قىلىپ باقمىغانسىز؟

بىـــز رەســـۇلۇلالھ ســـهللهلالھۇ ئهلهيهـــى « :ئىبنـــى ئـــۆمهر مۇنـــداق دەيـــدۇــتىم ــۈز قې ــر ئولتۇرۇشــتا ي ــرەت ! ئــى پهرۋەردىگــارىم‹: ۋەســهللهمنىڭ بى مېنــى مهغپى

ۇبــۇل قىغۇچىســهن، شهكســىزكى ســهن تهۋبىنــى ق. تهۋبهمنــى قۇبــۇل قىلغىــن. قىلغىــنــهن ــايىتى مېهرىباندۇرس ــدۇق › ناھ ــانىغان ئى ــى س ــۇ . (»دېگهنلىكىن ــزى ۋە ئهب تىرمى

).داۋۇد رىۋايهت قىلغانــلهن ــاھابىلهر بى ــهللهم س ــى ۋەس ــهللهلالھۇ ئهلهيه ــبهر س ــتىم پهيغهم ــر قې يهنه بى

ئــالالھتىن «سۆزلىشــىۋېتىپ بىــر ئــاز شــۇك تۇرىــدۇ، ئاشــۇ ۋاقىتتــا ســاھابىلهر ئۇنىــڭ ــمهنمهغپ ــا تهۋبه قىلى ــرەت تىلهيــمهن، ئالالھق ــرەت تىلهيــمهن، ... ى ئــالالھتىن مهغپى

ــمهن ــا تهۋبه قىلى ــدۇ » ئالالھق ــى ئاڭالي ــر ... دېگهنلىكىن ــيىن يهنه بى ــدىن كې ئۇنىڭــتىم يهنه ئــالالھتىن مهغپىــرەت تهلهپ قىلىــش ئــاز ســۆزلهپ ئانــدىن ئىككىنچــى قې

...تتىۋە ئالالھقا تهۋبه قىلىش ئۈچۈن يهنه شۇكلهپ قاالــى ــهلهلالھۇ ئهلهيهـ ــبهر سـ ــان پهيغهمـ ــۋايهت قىلىنغـ ــادىن رىـ ــۇ مۇسـ ئهبـ

ئــالالھ ئهززە « :ئــۇ مۇنــداق دەيــدۇ! ۋەســهللهمنىڭ مۇنــۇ ســۆزىنى ئــاڭالپ بېقىــڭ ــش ــۇل قىلى ــىنى قۇب ــڭ تهۋبىس ــان ئادەمنى ــش قىلغ ــان ئى ــدۈزى يام ــله كۈن ۋەجهل

منىــڭ كېچىســى يامــان ئىــش قىلغــان ئادە . ئۈچــۈن كېچىــدە قــولىنى يايىــدۇ ھهتتـا كـۈن مهغـرىپتىن . تهۋبىسىنى قۇبـۇل قىلىـش ئۈچـۈن كۈنـدۈزى قـولىنى يايىـدۇ

) بۇ ھهدىسنى مۇسلىم رىۋايهت قىلغان. (»چىققانغا قهدەر

تهۋبه توغرىسىدا 248ــان ــاج بولغ ــۋەتته مۇھت ــم؟ ئهل ــى كى ــلىك كىش ــقا تېگىش ــولىنى يېيىش ــلىدە ق ئهس

ــادەم ــدە . ئ ــۋەتته بهن ــم؟ ئهل ــادەم كى ــاج بولغــان ئ ــ. مۇھت ــالالھ س ــېكىن ئ ېخىلىق ل .قىلىپ قولىنى بهندىگه ئېچىپ يېيىۋاتىدۇ

ــۆزىگه ــدىكى س ــهللهمنىڭ تۆۋەن ــى ۋەس ــهللهلالھۇ ئهلهيه ــبهر س ۋە يهنه پهيغهمپهرۋەردىگــارىمىز كېچىنىــڭ ئــاخىرقى « :ئــۇ مۇنــداق دەيــدۇ! قــۇالق ســېلىپ بېقىــڭ

كىــم تهۋبه قىلىــدۇ؟ مهن ئۇنىــڭ (ئــۈچتىن بىرىــدە دۇنيــا ئاســمىنىغا چۈشــۈپ كىــم مهغپىــرەت تهلهپ قىلىــدۇ؟ مهن ئــۇنى مهغپىــرەت . قۇبــۇل قىلىــمهن تهۋبىســىنىــمهن ــدۇ» قىلى ــائهت . دەي ــرىم س ــۈچ يى ــنهن ئ ــداتتىن تهخمى ــۈنى بوم ــالالھ ھهر ك ئ

... ئىلىگىرى بىز تهرەپكه يۈزلىنىدۇســىز پهيغهمــبهر ســهللهلالھۇ ئهلهيهــى ۋەســهللهمنىڭ بىــزگه بهرگهن مۇنــۇ

ئــالالھ بهندىســىنىڭ تهۋبىســى « :اق دەيــدۇئــۇ مۇنــد! خهۋىرىنــى ئــويالپ بېقىــڭسـىز بىـر قـانچه يىلـدىن بىـرى ئالالھقـا ! سـىز ئـويالپ بېقىـڭ » بىلهن خۇشال بولىـدۇ

ئــى «ئاســىي بولــۇپ چــوڭ گۇنــاھالرنى قىلــدىڭىز، ئانــدىن ســىز مهلــۇم بىــر كــۈنى ــالالھ ــارىم ئ ــالرنى ! پهرۋەردىگ ــاھ ئىش ــدىم، گۇن ــدىن تهۋبه قىل ــن دىلىم مهن چى

.دىسىڭىز ئالالھ مۇشۇ تهۋبىدىن مهمنۇن بولىدۇ» لمايمهنئىككىنچى قى

ياشالر سۆزلىشىۋاتىدۇ A . ــا ــق ئات ــار، مهن داۋاملى ــايهم ب ــر ھېك ــۇق بى ــڭ تهۋبه توغۇرل ــام -مېنى ئان

ــازار ــا ئ ــپ ئۇالرغ ــپ كىتى ــۇقىرى كۆتىرىلى ــاۋازىم ي ــدە ئ ــىپ بهزى ــلهن تاكاللىش بىــا ــاتتىم، مهن ئات ــانىنى ئاچچىقلىتىشــ -بېرىــپ قوي ــى ئ ــاھ ئىكهنلىكىن نىڭ چــوڭ گۇن

ئانـامنى رازى قىلىـپ گۇنـاھىمنى يۇيـۇش ئۈچـۈن ياخشـى -بىلگهندىن كېـيىن ئاتـا ئانامنىــڭ ئــاچچىغى كىلىــدىغان -مهن ئاتــا. ئهمهللهرنــى قىلىشــقا باشــلىدىم

.ئىشنى ئىككىنچى قىلماسلىققا قهتئى بهل باغلىدىمــارەت ــال تاھ ــا، دەرھ ــاچچىغىم كهپقالس ــيىن ئ ــۇندىن كې ــپش ئىككــى ئېلى

رەكــئهت تهۋبه نــامىزى ئوقــۇپ نېرۋامنــى تېنچىالنــدۇرۇش ئۈچــۈن ئالالھقــا ئىلتىجــا ــدۇم ــدىغان بول ــۇ.قىلى ــرى ب ــان بولســىمۇ ئىلگى ــيىن تۇيۇلغ ــاز قې ــا ئىــش بىرئ ئالالھق

ئانامنىــڭ -شــۈكرى ھــازىر ئــالالھ تائاالنىــڭ قهلبىمنــى ئىســالھ قىلىشــى بىــلهن ئاتــا

تهۋبه توغرىسىدا 249ــاۋاز ب ــۇقىرى ئ ــى ي ــدا قهتئ ــا ئالدى ــدىم، مان ــۇپ قال ــدىغان بول ــلهن گهپ قىاللماي ى

...بۇنى ئالالھ تائاالنىڭ ماڭا بولغان مهرھهمىتى دەپ قارايمهنB . بۇ نېمه دېگهن ياخشـى ئىـش، ماڭـا سـېنىڭ ئىككـى رەكـئهت تهۋبه نـامىزى

دېگهن گىپىڭ ئاالھىـدە تهسـىر قىلـدى، مهن سـېنىڭ شـۇ ئىشـىڭنى ئـۆلگه قىلمـاقچى پهيــغهمهر ســهللهلالھۇ ئهلهيهــى ۋەســهللهممۇ بىــر ھهدىســىدە چــۈنكى. بولــۇۋاتىمهن

ــكهن ــاھ ئىشــنى قىلىــپ ســالغان بولســا، « :مۇنــداق دېــگهن ئى ــرەر گۇن كىمكــى بى »...دەرھال تاھارەت ئېلىپ ئىككى رەكئهت ناماز ئوقۇپ تهۋبه قىلسۇن

ــۆزلهنگهن ــۇق س ــاكى تهۋبه تۇغۇرل ــىينى ي ــس قۇدس ــرەر ھهدى ــادەملهر بى بهزى ئــاي ــرەر ئ ــانلىقىنى بى ــان مېهرىب ــدىلىرىگه بولغ ــڭ بهن ــاكى پهرۋەردىگارىمىزنى هتنى ي

ــارلىق گۇناھلىرىنىــڭ ئاســانال) ئهگهر ھهقىقــى تهۋبه قىلســا(ئاڭلىســىمۇ، ئۆزىنىــڭ ب ...مهغپىرەت قىلىنىشنىڭ مۇمكىن ئىكهنلىكىگه ئىشهنمهيدۇ

) ىلســائهگهر ھهقىقــى تهۋبه ق(ئهمهلىيهتــته كىشــىلهر يىگىــرمه يىللىــق گۇناھنىــڭ ــدىغانلىقىنى بىلمهيــدۇ مهن ســىزگه شــۇنداق قهســهم ... بىردەمــدىال مهغپىــرەت قىلىنى

ئهگهر ئىشهنمىسـىڭىز ئهبـۇ . قىلىمهنكى ئـالالھ خالىسـا ئاشـۇ ئىـش چوقـۇم مـۇمكىن : ئــۇ مۇنــداق دەيــدۇ! زەردىــن رىــۋايهت قىلىنغــان مــاۋۇ ھهدىســكه قــاراپ بېقىــڭ

ــ ــهللهم ئ ــى ۋەس ــهللهلالھۇ ئهلهيه ــبهر س ــۆتكهپ پهيغهم ــدىن ي الالھ ئهززە ۋەجهللىقانـداقلىكى ئـادەم بىــر ياخشـى ئىشـنى قىلسـا، ئـالالھ ئۇنىڭغــا « :مۇنـداق دېـگهن

ئــون ھهسســه زىيــادە قىلىــپ يازىــدۇ يــاكى ئۇنىڭــدىنمۇ كــۆپ؛ قانــداقلىكى ئــادەم ــارابىردە ــرەر يامــان ئىشــنى قىلىــدىكهن ئۇنىــڭ جازاســى شــۇ يامــان ئىشــىنىڭ ب بى

قانـــداقلىكى ئـــادەم زېمىنـــدەك خاتـــالىق . ت قىلىنىـــدۇبولىـــدۇ، يـــاكى مهغپىـــرەئۆتكۈزۈپ مېنىـڭ ئالـدىمغا ماڭـا ھـېچ نهرسـىنى شـېرىك كهلتـۈرمهي كېلىـدىكهن،

ــمهن ــرەت قىلى ــۇنى مهغپى ــارابىرگه ئ ــۇنىڭ ب ــر . مهن ش ــا بى ــادەم ماڭ ــداقلىكى ئ قانــر گهز ــا بى ــىدىكهن مهن ئۇنىڭغ ــرىچ يېقىنلىش ــر غې ــا بى ــى ماڭ ــىمهن، كىمك يېقىنلىش

يېقىنلىشىدىكهن مهن ئۇنىڭغـا بىـر غـۇالچ يېقىنلىشـىمهن، كىمكـى ماڭـا مېڭىـپ گهزــارىمهن ــۈرۈپ ب ــا يۈگ ــدىكهن مهن ئۇنىڭغ ــمهد . (»كېلى ــام ئهھ ــنى ئىم ــۇ ھهدىس ب

).رىۋايهت قىلغانــدىمۇ كىشــىلهردىن بىرســى پهيغهمــبهر ســهللهلالھۇ ئهلهيهــى ۋەســهللهمنىڭ ۋاقتى

ــازا ــهللهلالھۇ ئ ت ــبهر س ــهنمهي پهيغهم ــهللهمگه ئىش ــى ۋەس ــڭ «هلهيه ــى ئالالھنى ئئــالالھ ماڭــا نۇرغــۇن نېئمهتنــى بېرىــپ مېنــى ياخشــى ئىشــالرغا بــۇيرۇپ (ئهلچىســى

تهۋبه توغرىسىدا 250مهن ئالالھقــا ناھــايىتى كــۆپ خىيــانهت قىلغــان ) تهۋســىيه قىلغــان بولســىمۇ

پهيغهمــبهر . دېــگهن ئىــدى » ئــادەممهن مېنىــڭ بــۇزۇق ئىشــلىرىم بهك كــۆپ ــهللهم ــى ۋەس ــهللهلالھۇ ئهلهيه ــا س ــن«ئۇنىڭغ ــدى» تهۋبه قىلغى ــادەم ... دى ــۇ ئ ئ

مېنىــڭ خىيــانهت ۋە بــۇزۇق ئىشــلىرىم كــۆپ تۇرســا، ئــالالھ يهنه مېنــى مهغپىــرەت «ــهللهلالھۇ ئهلهيهـــى ۋەســـهللهم . دىـــدى» قىالمـــدۇ؟ ــبهر سـ ــۋەتته «پهيغهمـ ئهلـ

مېنىـڭ قىلغـان «ئـۆزىگه -شـۇ ۋاقىتتـا ھىلىقـى ئـادەم ئـۆز . دىدى» مهغپىرەت قىلىدۇــارلىق خى ــۇر ب ــالالھ بۈيۈكت ــدىغان ئ ــرەت قىلى ــانهت ۋە يامــان ئىشــلىرىمنى مهغپى » ي

. دەپ يۈرۈپ كهتتىــقهت قىلىـــڭ ــدان دىقـ ــۇل ... ! ئوبـ ــى قۇبـ ــىز ئالالھنىـــڭ تهۋبىڭىزنـ ئهگهر سـ

قىلــدىغانلىقىنى تهستىقلىمىســىڭىز ســىز ئالالھنىــڭ ســۈپهتلىرىدىن بىرنــى بىكــار بىنـى قۇبـۇل قىلىشـىغا شـهكته بولـۇپ يهنى سـىز ئالالھنىـڭ تهۋ ... قىلىۋەتكهن بولىسىز

دە، -دېــگهن ســۈپىتىگه شــهك قىلغــان بولىســىز» تهۋۋاب«قالســىڭىز، ســىز ئالالھنىــڭ ــى ــپ يهنه ئاس ــهك قىلى ــدىغانلىقىغا ش ــرەت قىلى ــدا مهغپى ــىزنى يېقىن ــڭ س ئالالھنى

بـۇ ۋاقىتتـا شـهيتان سـىزنىڭ قـاتتىق ئاسـى بولغانلىقىڭىزغـا قـاراپ ... بولغان بولىسىز، شـۇنىڭ ئۈچـۈن شـهيتانالر سـىز ئهرەفـات تېغىـدىن چۈشـۈۋاتقان چاغـدىمۇ كۈلىدۇ

ــىزگه ــويالۋاتىمهن «س ــدىمىكى دەپ ئ ــرەت قىلمى ــى مهغپى ــالالھ مېن ــدۇ، » ئ دىگۈزى . مهغپىرەتتىن كېيىنكى تۇنجى گۇناھ ھېساپلىنىدۇ مانا بۇC . مهن بىـــرەر دىنـــى پىروگراممـــا يـــاكى شـــۇنىڭغا ئوخشـــاش نهرســـىلهرنى

كــۈن تهرتىپلىــك ئوقــۇپ يهنه تىمــدا نامــازنى ئوقۇمــايتتىم، بىــر ئىككــىكــۆرگهن ۋاقبىـر كـۈنى . بـۇ ئىـش مهن تـوي قىلغانغـا قهدەر داۋاملىشـىپ كېتىـۋەردى . ئوقۇمايتىم

تۇققانلىرىــدىن بىــرى ماڭــا نامــاز توغۇرلــۇق بىــر مــۇنچه گهپ -ئايالىمنىــڭ ئــۇرۇقئـاخىرى بىـر كـۈنى . قويـدۇم قىلغان بولسىمۇ، يهنه بهزى ۋاقىـتالردا نامـازنى ئـۈزۈپ

ــر ئوتنىــڭ جىســمىمغا تۇتاشــقانلىقىنى مهن ئــۇ ئــوتتىن قۇتقۇزۇۋېلىشــنى چۈشــۈمدە بىــۇپ ــۆرۈپ ئويغۇن ــۈرگهنلىكىمنى ك ــرىنىڭكىگه يۈگ ــدىن بى ــپ تۇققانلىرىم تهلهپ قىلى

ــتىم ــدۇم ... كهتـ ــدىغان بولـ ــۇس قارىمايـ ــا سـ ــيىن مهن نامازغـ ــۇنىڭدىن كېـ . شـــۇبه ــالالھ س ــارىمىز ئ ــاز پهرۋەردىگ ــپ نام ــجىدكه بېرى ــڭ مهس ــاال مېنى انهھۇ ۋەتهئ

ــۇپتهن ــتىم خ ــۇنجى قې ــڭ ت ــۇ مېنى ــپ بهردى، ب ــولنى ئېچى ــالتۇن ي ــۇمغا ئ ئوقۇشــدى ــىم ئى ــجىدكه كىرىش ــۈن مهس ــۇش ئۈچ ــامىزىنى ئوق ــۈكرى . ن ــا ش ــۈك ئالالھق بۈي

. شۇندىن تارتىپ ھازىرغىچه نامازنى ئۈزۈپ قويمۇدۇم

تهۋبه توغرىسىدا 251D . ــقا ــر ئىش ــۇھىم بى ــارەت م ــتىن ئىب ــگه ئالدىراش ــۇ تهۋبى ــته مهنم ئهمهلىيهت

ــاتتىم ــۈپ كېلىۋىت ــۈل بۆل ــپ . كۆڭ ــالرنى قىلى ــاھ ئىش ــلهر گۇن ــۆپىنچه كىش ــۈنكى ك چيېقىنــدا دېــگهن . دەيــدۇ» قىلىــۋالىمهن مهن ئــالالھ خالىســا يېقىنــدا تهۋبه«تــۇرۇپ

ــۇ گهپنــى ئهجهلنىــڭ مــۇئهييهن ۋاقتىنــى ھــېچكىم ب! زادى قانــداق گهپ ىلمىســه، بدېيىشكه ئادەمنىڭ قانـداق ئـاغزى بارىـدۇ؟ بـۇرادەرلهر گهپنـى ئـاز قىلىـپ تهۋبىـگه

! ! ! ئالدىرايلىE .ئاســىيلىق قىلىمىــز، بهزىــدە مهنمــۇ ھــېس قىپقــالىمهن، بىــز پهرۋەردىگارىمىزغــا

ــايمىز ــالالھنىمۇ تونۇمـ ــارىمىز ئـ ــۇ ! پهرۋەردىگـ ــزگه بهرگهن نېئمىتىنىمـ ــڭ بىـ ئۇنىـــد ــدۇقتونۇمى ــرلىگهن ... ۇق ۋە قهدىرلىمى ــۇپ قهدى ــى تون ــۇنى ھهقىق ــز ئ ــۈنكى بى چ

ــان ــۇرئهت قىاللمىغ ــقا ئهبهدى ج ــىي بولۇش ــپ ئاس ــالرنى قىلى ــاھ ئىش ــاق، گۇن بولس ...بوالتتۇق

F . ــۇ ــدى، ئهمهلىيهتتىم ــۇق گهپ بول ــۇ ئورۇنل ــر ب ــۈزەل بى ــايىتى گ ــۇ يهردە ناھ بــار ــمه ب ــهلل ... كهلى ــبهر س ــى پهيغهم ــڭ ئهلچىس ــهللهم ئالالھنى ــى ۋەس هلالھۇ ئهلهيه

ئـــى خـــااليىق «مهدىـــنىگه كىرىـــپ تـــۇنجى قېـــتىم مۇنـــداق دېـــگهن ئىـــدى ــۆرۈڭالر ــى كــ ــن ياخشــ ــن دىلىڭالردىــ ــارىڭالرنى چىــ ــى » ! پهرۋەردىگــ يهنــ

ــڭ ــالالھ قىلىـ ــى ئـ ــۈك زاتنـ ــى ئهڭ بۈيـ ــارىمىزنى . قهلبىڭىزدىكـ ئهگهر پهرۋەردىگـــام ــڭ مهق ــىز، ئهگهر ئۇنى ــدا تهۋبه قىلىس ــىڭىز يېقىن ــىڭىز تونۇس ــپ قهدىرلىس ىنى بىلى

ــلهن ــۇش بى ــالالھنى تون ــى ئ ــڭ قىممىت ــېس تۇيغۇڭىزنى ــىز، ھ ــدا تهۋبه قىلىس يېقىن! ســىزنىڭ ھايــا قىلىــش قىممىتىڭىــز ئــالالھتىن ھايــا قىلىــش بىــلهن بولســۇن! بولســۇن

ــى ــا ئاس ــدۈرۈپ، ئۇنىڭغ ــالالھنى غهزەپلهن ــز ئ ــۇش قىممىتىڭى ــل بول ــىزنىڭ خىجى س . ! ولماسلىقىڭىزغا قاراپ ئۆلچهنسۇنبولغان چاغدا خىجىل بولۇش ب

؟قارايسىز تۆۋەندىكى تهۋبىنىڭ شهرتلىرىگه قانداق

: ياشالرنىڭ قارىشى

ــاھ ــرەت -گۇن ــۇش ۋە مهغپى ــۆپ ئوق ــازنى ك ــۇش، نام ــراق بول ــىيهتتىن يى مهئس .تىلهش

مهئسـىيهتتىن قهتئـى قـول ئۈزگهنـدىن كېـيىن، ئالالھقـا قـاتتىق ئىتـائهت -گۇناھ .قىلىش

تهۋبه توغرىسىدا 252 .ئىشنى ئىككىنچى قايتا قىلماسلىق ۋە زالىمالرغا قارشى تۇرۇش گۇناھ

ئهمهلىيهتــته ســىلهرنىڭ بــۇ قارىشــىڭالرنى يىغىنچاقلىغانــدا، ئالالھقــا تهۋبه ــۆز ــهرتلهرنى ئ ــدىكى ش ــۇن تۆۋەن ــاھىڭالر بولس ــر گۇن ــى بى ــان قايس ــاقچى بولغ قىلم

:ئىچىگه ئالىدۇ

: گۇناھىغا پۇشايمان قىلىش: بىرىنجى شهرتــۇ، تهۋبه يه ــۇپ ئ ــاھلىرى بول ــر ئىنســاننىڭ مىڭلىغــان چــوڭ كىچىــك گۇن نــى بى

دەپ قهلبىـدە بىـر » مهن بـۇ گۇنـاھ ئىشـنى نـېمه دەپ قىلغانـدىمهن «قىلغان چاغـدا يىگىــرمه يىللىــق گۇنــاھ بولســىمۇ ئــۇ، ... ئهلهم پۇچۇلىنىشــنى ھــېس قىلىشــى كېــرەك

ــى قورقۇ ــپ قهلب ــايمان قىلى ــاتتىق پۇش ــدا ق ــان چاغ ــى تهۋبه قىلغ ــدىن تىتىرىش نچى . كېرەك

ئانــامنى قاقشــىتىپ كېــيىن ئــۇ ئىككىســىنىڭ بىــرى -ئهگهر مهن ئاتــا: ـــ ســوئال ئۆلۈپ كهتسه، مهن قانداق تهۋبه قىلىمهن؟

ــز يــۇقىردا دېگهنــدەك ســىز قــاتتىق پۇشــايمان قىلغانــدىن ســىرت : ـــ جــاۋاپ بىئۇالرغـا ! ىـڭ نامـاز ئوقـۇپ دۇئـا قىل ! ئۇالر ھهققىدە كـۆپ ياخشـى ئىشـالرنى قىلىـڭ

ــڭ ــۆمرە قىلى ــاپ ئ ــڭ! ئات ــڭ ! ھهج قىلى ــىزنى ئالالھنى ــۇم س ــالر چوق ــۇ ئىش ــا ب مان .مهغپىرىتىگه ئېرىشتۈرىدۇ

ــــهرتى ــــى ش ــــڭ ئىككىنچ ــــپ، : تهۋبىنى ــــى تهرك ئېتى ــــاھ ئىشــــالرنى قهتئ گۇن . پوزىتسىيسىنى ياخشى ئىشالرغا بۇراش

ــهرتى ــۈچىنچى ش ــاتتىق بهل : ئ ــلىققا ق ــى قىلماس ــاھنى ئىككىنچ ــالالھ گۇن ــاغالپ ئ ب .بىلهن توختام تۈزۈش

ــرەت ــالالھ ســىزنى مهغپى ئهگهر ســىز مۇشــۇ ئــۈچ ئىشــنى راۋۇرۇس قىاللىســىڭىز، ئ .قىلىدۇ، گۇناھلىرىڭىز ئۆچۈرۈلىدۇ، سهھىپىڭىز ئاق بولىدۇ

رىســالىنى ئوقۇۋاتقــان ئوقۇرمهنلهرمــۇ دەرھــال قىلغــان گۇناھلىرىغــا ھــازىر مۇشــۇرنى ئىككىنچـى قىلماسـلىققا چىـن قهلبـى بىـلهن بهل پۇشايمان قىلىـپ، گۇنـاھ ئىشـال

...باغلىسا، گۇناھلىرى دەرھال ئۆچۈرۈلىدۇ

تهۋبه توغرىسىدا 253ئالالھنىــڭ مهغپىــرەت قىلىشــى ئهلــۋەتته ئۇنىــڭ قهلــبىگه قــاراپ : ئهســكهرتىش

. بولىدۇــى ــدىن گېپىمىزن ــپ ئان ــر ئاڭلىۋېتى ــىنى بى ــدۇراھماننىڭ ھېكايىس ــېلىڭالر ئاب ك

! ...داۋامالشتۇرايلى : ئۆز تىلىى بىلهن سۆزلهپ بهرگهن سهرگۈزەشتىسىئۇنىڭ

ــۇيمهن، ــدا ئوق ــۈچىنچى يىللىقى ــڭ ئ ــانۇن پاكۇلتېتېنى ــدۇراھمان، ق ــمىم ئاب ئىسئۆيــۈم خهلــق كۆچىســىدا، مهن تهنتهربىينــى ناھــايىتى ياخشــى كۆرىــدىغان بولــۇپ

ــۇراتتى ــا قىزىقت ــق ئۇنىڭغ ــى داۋاملى ــدىكىلهر مېن ــۇزۇن . ئائىلهم ــۇم ئ ــڭ بوي مېنىىكىن مهن داۋاملىــق بىــر ۋالىبــۇل تهنههركهتچىســى بۇلــۇپ چېمپىيــۇن بولغــاچم

ئارمـان بىـلهن بىـر كـۈنى چـوڭ بىـر تهنتهربىـيه -شـۇ ئـارزۇ ... بولسام دەپ ئوياليتىمــۈرۈش ــۆلچىمى ي ــلىق ئ ــڭ ئاساس ــدىم، ئۇالرنى ــان ئى ــرىگه بارغ ــڭ بى -كولۇبلىرىنى

ھـازىرقى ھـالىتىم تۇرۇش، زامانغا ماسلىشـىش ۋە سـهۋىيه ئىـكهن، ئهلـۋەتته مېنىـڭ بـۇ ئىـش ماڭـا قـاتتىق تهسـىر قىلغـان بولسـا كېـرەك، . بۇ ئۆلچهمگه ماس كهلمهيتـى

ئــاخىرى مهنمــۇ ئاشــۇ يــۇقىرى ســهۋىيهدىكى زامــانىۋىي ئىنســانالرغا بىــر ئوخشــاپ ... بېقىشنى كۆڭلۈمگه پۈكتۈم

قــارىنى -شــۇندىن باشــالپ مهنمــۇ ئۇالرغــا ئوخشــاش نهدە تاماششــا بولســا ئــاقــ ــۋەردىمسۈرۈش ــز. تۈرمهي بېرى ــۆپلىگهن قى ــتۇم -ك ــلهن تونۇش ــۇلالر بى ــۇنىڭ ... ئوغ ش

ماشــــىنىالر بىــــلهن ... بىــــلهن ئــــۇ يهر، بــــۇ يهرلهرگه بېرىشــــقا باشــــلىدۇقــتۇق ــتۇق، چېكىش ــتۇق، ئىچىش ــا ... مۇسابىقىلهش ــرى ماڭ ــتالرنىڭ بى ــۈنى دوس ــر ك بى

ــتىم ــۇ ئىس ــدى، مهن ئۇنىم ــاكىنى تهڭلى ــر تام ــقىچه بى ــدىن باش ــقا ئادەتتىكى ال قىلىش ...باشلىدىم، ئۇندىن باشقا يهنه كۆپلىگهن ئىشالرنى قىلدىم

ــدۇ ــقىچه تۇرى ــيهت باش ــهم جهمئى ــا كىرس ــۈنى پاكۇلتېتق ــر ك ــاش . بى ــا ئوخش ماڭــم ــى تهلى ــالرنىڭ ھېچقايسىس ــدىكهن -ياش ــۈل بۆلمهي ــيهگه كۆڭ ــڭ . تهربى ئۇالرنى

لهرگه ئاساســـلىق كۆڭـــۈل بۆلىـــدىغىنى مـــودا قوغلۇشـــۇش، كۆڭـــۈل خالىغـــان يهرــكهن ــارەت ئى ــاالردىن ئىب ــك تاماشش ــرىش، كېچىلى ــاش . بې ــا ئوخش ــۇ ئۇالرغ مېنىڭم

بۇياقالرغـــا بېرىشـــقا پۇلـــۇم -كېچهكلهرنـــى ســـېتىۋىلىش، ئۇيـــاق -مـــودا كىـــيىمكــېچهكلهر يهرمهنكىســىدە -خۇسۇســهن مــودا كىــيىم. يوقلۇقىــدىن قــاتتىق ئېچىنــدىم

ــك ــى چۈش ــويالپ روھ ــتۇمنى ئ ــز دوس ــى قى ــلهيدىغان ئىكك ــقا ئىش ۈنلۈككه ئۇچراشــلىدىم ــقا . باش ــىدە ئويلىنىش ــپىش مهسىلىس ــۇل تې ــداق پ ــلهن مهن قان ــۇنىڭ بى ش

تهۋبه توغرىسىدا 254ئــاخىرى . باشــلىدىم، بــۇ مېنىــڭ كۆڭــۈل بۆلىــدىغان بىرىنجــى ئىشــىم بولــۇپ قالــدى

بىـر كـۈنى ماڭـا ئوخشـاش ... ئاستا يېـپ ئـۇچىنى بىلىشـكه باشـلىدىم -بۇنىڭمۇ ئاستاــپ ــرىگه ق -كهي ــڭ بى ــاپا ئاغىنىلهرنى ــى س ــۇق پىكىرىمن ــپىش توغۇرل ــۇل تې ــداق پ ان

ــۇ ــدىم، ئـ ــا قويۇۋىـ ــۇل ئوتتۇرغـ ــۆپ پـ ــام كـ ــاش بولسـ ــۆزىگه ئوخشـ ــا ئـ ماڭـــى ــۇ.تاپااليــدىغانلىقىمنى ئېيتت ــلهن ئ ــدىلىكى شــۇنىڭ بى بهدەن قۇرۇلمامنىــڭ ئاالھى

كــۆز قىلىــپ چــوڭ بايالرغــا مېنىــڭ قانــداق ئىــش -جىســمىمنىڭ كۈچلــۈكلىكىنى كــۆزشــۇنىڭ بىــلهن مهن بايالرنىــڭ . نى تونۇشتۇرۇشــقا باشــلىدىبولســا قىلىۋىردىغــانلىقىم

ــال ــپ دەرھـ ــدۇقنى ئهكىلىـ ــا، ئورۇنـ ــاقچى بولسـ ــپ ئولتۇرمـ ــا ئايلىنىـ چاكىرىغـــدىغان ــاپىنىنى كهيدۈرىـ ــا، چـ ــاقچى بولسـ ــدىن تۇرمـ ــدىغان، ئورنىـ توغۇراليـئىشــالردىن ئىبــارەت خىيالىمغــا ۋە چۈشــۈمگىمۇ كىرىــپ باقمىغــان ئىشــالرنى قىلىشــقا

قاۋاقخــانىالردا ھــاراق ئىچــتىم، ئــۈچ يىــل زەھهرلىــك چىكىملىــك . مباشــلىدى. شـــۇنىڭ بىـــلهن تهدرىجـــى ســـاالمهتلىكىم ئاجىزلىشىشـــقا باشـــلىدى... چهكـــتىم

ئاســتا بــۇ كىشــىلهر بىلهنمــۇ ســوغۇق مۇئــامىله -كۆڭلــۈم بىــر قىســمى بولــۇپ ئاســتامــۇ ھهركــۈنى كېچهكلىرىم -مهن پهخىرلىنىــپ كىيىۋالغــان كىــيىم... قىلىشــقا باشــلىدىم

ــاز ــگه -ئ ــدىغان دەرىجى ــىغىلى بولماي ــاپ ئوڭش ــپ يام ــپ، تىتىلى ــازدىن يىرتىلى ئ ... كىلىپ قالدى

بىر كۈنى مهن سـهھهر سـائهت ئـۈچلهردە ئۆيـدە ئۆلتـۇرۇپ تامغـا قـاراپ خىيـال ــلىدىم ــكه باشـ ــۇق «سۈرۈشـ ــۇمغا تهكهببۇرلـ ــال تۇرمۇشـ ــېمه دەپ نۇرمـ مهن نـ

ــيلهن ــۇ مهن تهربى ــا ب ــدىمهن؟ مان ــى قىلغان ــى ياخش ــاۋا، مېن ــاپ ھ ــۆي، س گهن ئــائىله ــدىغان ئ ــۆز» ...كۆرى ــلىدىم -مهن ئ ــقا باش ــوئال سوراش ــداپ س ــۆزەمگه قېي ئ

ئاشــۇ ۋاقىتتــا پهرۋەدىگــارىمىز » ئــى ئــالالھ ســهن مېنــى نېمىشــقىمۇ ياراتقانســهن؟«ئالالھ سۇبهانهھۇ ۋەتهئاال ئۆزىنىـڭ مېرىبـانلىقى بىـلهن مېنـى يېـراقتىن كهلـگهن بىـر

ــو ئا ــدى رادىئ ــل قىل ــا مايى ــايهتنى . ۋازىغ ــر ئ ــان بى ــودىن ئاڭلىنىۋاتق مهن رادىئئاڭالپ پۈتۈن ۋۇجـۇدۇم تىتىـرەپ كهتتـى، رادىئـودا مۇنـۇ ئـايهت كهرىـمه تىـالۋەت

ــاتتى ــۈن {قىلىنىۋات ــش ئۈچ ــادەت قىلى ــاڭىال ئىب ــانالرنى پهقهت م ــى، ئىنس جىنالرن ). ـ ئايهت 56زارىيات سۈرىسى، . (}ياراتتىم

ـ ا ئــۆزەمنى ســهجدىگه تاشالشــتىن باشــقا ھېچبىــر كــونتىرۇل مهن شــۇ ۋاقىتتـمهن قــاتتىق ئۆكســۈپ يىغلىغــان پېتــى بومــداتتىن كېــيىن ئورنۇمــدىن ... قىاللمىــدىم

مهن قوپــۇپ يۇيۇنــۇپ تاھــارەت ئالغانــدىن كېــيىن شــۇنداق بىــر تۇيغۇغــا . تــۇردۇم

تهۋبه توغرىسىدا 255ــا ــدىمكى مهن پهرۋەردىگارىمغ ــاپ -كهل ــاغجىراپ چاڭق ــاي ق ــۇ تاپالم ــدە س چۆل

ــدەك ھ ــاج بولغانـ ــاتتىق مۇھتـ ــۇغا قـ ــۇز، سـ ــكهن ئۇسسـ ــدىن كهتـ ــۇ -الىـ مهنمـــاج ئىكهنــمهن ــاتتىق مۇھت ــا ق ــر . پهرۋەردىگــارىم ئالالھق ــرى ئۆزەمــدە بى مهن ئىلگى

ئىچــى سىقىلىشــنىڭ بــارلىقىنى ھــېس قىالتــتىم، ھــازىر ئــويالپ باقســام، بــۇ دەل مهن .ى ئىكهنمۇھتاج بولغان ئالالھتىن يىراقالپ كهتكهنلىكىمنىڭ نهتىجىس

ــۋاتىمهن ــېس قىلى ــى ھ ــڭ كىرگهنلىكىن ــر نۇرنى ــا بى ــازىر ۋۇجۇدۇمغ ــا ھ مهن . مانئالالھقــا ئىتــائهت قىلىشــتا ئــۆز نهپســىم بىــلهن توختــام تۈزۈۋالــدىم، يهنــى ئهگهر بىرەر خاتا ئىشنى قىلسـام، يـاكى بىـرەر تـال تاماكـا چېكىـپ قالسـام ئـالالھ ئۈچـۈن

ــىم ــۆز نهپس ــقا ئ ــزان تۇتۇش ــۈن رامى ــر ك ــۈزدۈم بى ــام ت ــلهن توخت ــازىر . بى مهن ھــدىن ــى يىل ــدۇرۇۋاتىمهن، ئىكك ــى كۇچالن ــالپ، ئىرادەمن ــدىن باش ــاتىمنى يېڭى ھاي

ــا ياشــاۋاتىمهن ــر ھاياتت ــراقالپ كېتىشــنى . بۇيــان باشــقىچه يېڭــى بى مهســجىدتىن يىــدى ــۇپ قالـ ــدىغان بولـ ــى خالىمايـ ــۈم قهتئـ ــۇبهانهھۇ . كۆڭلـ ــالالھ سـ ــازىر ئـ ھـ

ــۇ يو ــى مۇش ــڭ مېن ــدۈلۈك ۋەتهئاالنى ــپ كۈن ــا قىلى ــىغا دۇئ ــتهھكهم قىلىش ــدا مۇس ل ...ھاياتىمنى بهخىتلىك ئۆتكۈزۈۋاتىمهن

! ! ! ھه -ئالالھنىڭ بىزگه بولغان رەھمىتى نېمه دىگهن زورــڭ ــدىغان ئالىمالرنى ــىپ كىلى ــىگه مۇناس ــدۇراھماننىڭ كهچۈرمىش ــۇ يهردە ئاب ب

ــار، ئــۇالر مۇنــداق دەيــدۇ ــر ســۆزى ب ىنســاننىڭ قورســىقى ئ« :ناھــايىتىمۇ گــۈزەل بى »تاماق ئۈچۈن ئاچسا، روھ پهرۋەردىگارىمىز ئالالھنىڭ مۇھهببىتىگه ئاچىدۇ

ــالالھ ــۇزلۇقىنى ۋە ئ ــان ئۇسس ــا بولغ ــلهن ئالالھق ــاغزى بى ــۆز ئ ــدۇراھمان ئ ئابــى تهۋبه ــۇ ھهقىق ــا ب ــدى، مان ــانلىقىنى ئىپادىلى ــكه قايتق ــارەكه ۋەتهئهال تهرەپ ... تاب

:ن بىر سوئال سوراپ باقايلىبىز بۇ يهردە ئابدۇراھماندىــدۇراھمان ــۈنلهردە ! ئاب ــۇنجى ك ــان ت ــاقچى بولغ ــكه قايتم ــالالھ تهرەپ ــىز ئ س

ئۆزىڭىزنى قانداق ھېس قىلغان ئىدىڭىز؟ــپ ــېس قىلى ــانلىقىنى ھ ــرىكىم قالمىغ ــچه كى ــا قىل ــۇ دۇنياغ ــۈنلهردە ب ــۇ ك مهن ش

كۆرۈنۈشــته چــۈنكى ئــۇ ۋاقىتتىكــى مېنىــڭ ھايــاتىم . ئۆلۈۋالمــاقچى بولغــان ئىــدىمــدى ــان ئى ــۈك بولمىغ ــى كۆڭۈلل ــته قهتئ ــلهن ئهمهلىيهت ــۆرۈنگىنى بى ــتهك ك . بهخىتلىك

ــارلىق ــكهن بـ ــدىن كهتـ ــدا قولۇمـ ــان ۋاقتىمـ ــايهتنى ئاڭلىغـ ــى ئـ مهن ھېلىقـنهرســـىلهرنىڭ ئـــورنىنى تولـــدۇرۋالماقچى بولغانـــدەك بهلكـــى، ئۈمىـــد ئـــۈزگهن

ئـــارقىلىق قولغـــا قىممهتلىـــك ھايـــاتىمنى بۈيـــۈك ئـــالالھ ســـۇبهانهھۇ ۋەتهئـــاال

تهۋبه توغرىسىدا 256ــدىم ــان ئى ــۇدا بولغ ــېس تۇيغ ــدەك ھ ــرى . كهلتۈرەلهيدىغاندىكى ــدىن ئىلگى ئۇنىڭ

ــتىم، كــۈنلىكى بهدەن ــېس قىالت ــۈك ھ ــك، كۈچل ــايىتى قامهتلى ــۆزەمنى ناھ مهن ئــۇراتتىم ــېس . چېنىقت ــدەك ھ ــدىن قورقۇۋاتقان ــۇ مهن ــام ئ ــكه قارىس ــرەر شهخىس بى

ــوالتتىم ــۇدا ب ــام . تۇيغ ــاراپ قويس ــا ق ــرەر قىزغ ــدەك بى ــا ھهۋەس قىلىۋاتقان ــۇ ماڭ ئــۇپ خــۇددى ماشــىنا ــى تهرەپــتىن تۈگهشــكهن بول ــۇالتتى، لــېكىن مهن روھ تۇي

ئــۆزەمنى كــونتىرول قىلىشــقىمۇ ماجــالىم . ئــادەمگه ئوخشــاپ قالغــان ئىــدىم بىـراق . مهنـدە غـايه، ئـارزۇ دېگهنـدىن ئهسـهرمۇ قالمىغـان ئىـدى . قالمىغان ئىدى

ــدىن ــكه قايتقان ــالالھ تهرەپ ــدىم، مهن ئ ــلىمگه كهل ــدە ئهس ــمۈر ھالىتى ــيىن ئۆس كېــتىم ــۇپ يهت ــى تون ــنىڭ نهقهدەر زۆرۈرلىكىن ــىمنى تهربىيلهش ــمۈر نهپس ــۇ ئۆس . مهن ب

ــۇتىمهن دىســهم ئۆســمۈر نهپســىم ماڭــا ــزان تۇت ســىنىڭ «مهســىلهن مهن ئهته رامىــهن؟ ــداق روزا تۇتىس ــا قان ــلىرىڭ تۇرس ــلىرىڭ، دەرس ــۇن ئىش ــاپ » نۇرغ دەپ خىت

ۇنىڭغــا پىســهنت قىلمــاي ئــالالھ يولىــدا نىــيهت قىلغــان ئىشــىمىنى قىالتتــى، مهن ئشــۇندىن تارتىــپ نهپســىم تارتقــان يامــان ئىشــالرنى تهرك . قىلىۋېرىــدىغان بولــدۇم

ــرى بىلمهيــدىغان نۇرغــۇن ئىشــالر . ئىتىشــكه باشــلىدىم شــۇنداق قىلىــپ مهن ئىلگىدۇنياغــا بولغــان ئاســتا ئاشــكارا بولــۇپ روھــى ھــالىتىم، ئىتىقــادى قارىشــىم، -ئاسـتا ــا شــۈكرى ھــازىر ... كــۈنگه كۈچىيىشــكه باشــلىدى -قارىشــىم كۈنــدىن -كــۆز ئالالھق

.مهن ئۆزەمنى ئىنتايىن بهخىتلىك دەپ ئوياليمهنــته ــۇ چىــن ھهقىقهت ــا ب ــا ! مان ــدۇراھمان ئۆزىنىــڭ سهرگۈزەشتىســىنى ئوتتورىغ ئاب

بــۇ ن، شــۇنداقالقويغانــدىن كېــيىن قهلبىمــدە ئىللىــق بىــر راھهتنــى ھــېس قىلىــۋاتىمه ...يهردە بىر ئهسهرنى سىلهرگه ئهسلىتىپ ئۆتۈشنى اليىق تاپتىم

ئــالالھ تابــارەكه ۋەتهئــاال داۋۇد ئهلهيهىسســاالمغا ۋەھيــى قىلىــپ مۇنــداق مهنـدىن يـۈز ئۆرۈگـۈچىلهر مېنىـڭ ئۇالرنىـڭ قايتىـپ ! ئـى داۋۇد « :دېگهن ئىـكهن

بولغـــان رىغبىتىمنـــى ئهگهر كېلىشـــىگه بولغـــان ئىشـــتىياقىمنى ۋە تهۋبه قىلىشـــىغا! ئـى داۋۇد . بىلسه ئىدى، ئـۇالر ئهلـۋەتته ماڭـا مـۇھهببهت بـاغالپ ئىخـالس قىالتتـى

ــتىم بولســا، مهن تهرەپــكه ــۇ مېنىــڭ مهنــدىن يــۈز ئۆرۈگــۈچىلهرگه بولغــان رىغبى ب »قايتقۇچىالرغا مېنىڭ مۇھهببىتىم قانداق بوال؟

قايتىشــىمىزنى قانچىلىــك بىــز پهرۋەردىگارىمىزنىــڭ بىزنىــڭ ئــۆز تهرىــپىگه ــۋاتىمىز ــى بىلهلمهيـ ــازا ياخشـ ــدىغانلىقىنى تـ ــى كۆرىـ ــدۇراھماننىڭ ... ياخشـ ئابـ

ــان ــزگه بولغـ ــۇبهانهھۇ ۋەتهئاالنىـــڭ بىـ ــالالھ سـ ــارىمىز ئـ ئۈلگىســـى پهرۋەردىگـ

تهۋبه توغرىسىدا 257ئۇنىـڭ يوقۇلـۇش گىردابىغـا بېرىـپ قالغـان ھاياتىنىـڭ ... سېخىلىقىنى تهكىتلهۋاتىـدۇ

...ھهممىمىزگه مهلۇمئاخىرى قانداق بولغانلىقى مهن ســــۆزۈمنى تامامالشــــتىن ئىلگىــــرى تۆۋەنــــدىكى مهســــىلىنى ئېنىــــق

.ئايدىڭالشتۇرۇپ قويۇشنى اليىق كۆردۈم

تهۋبه بىر قېتىمدىال تامام بولۇپ ئىش تۈگهمدۇ؟

. ئهلــۋەتته ئىــش ئۇنىــڭ بىــلهن تۈگىمهيــدۇ، تهۋبه داۋاملىــق يېڭىلىنىــپ تۇرىــدۇلىــپ تهۋبه قىلــدىڭىز، ئۇنىڭــدىن يهنه تاســادىپى قايتــا بىــر قېــتىم گۇنــاھ ئىشــنى قى

قىلىــپ قالســىڭىز ســىزنىڭ ئالــدىڭىزدا يېڭىــدىن تهۋبه قىلىشــتىن باشــقا ھېچقانــداق ... يول يوق

ــۇلۇلالھ ــاالم رەس ــپ ئهلهيهىسس ــادەم كىلى ــر ئ ــىغا بى ــڭ «نىڭ قىش ــى ئالالھنى ئــى ــدۇ؟ ! ئهلچىس ــا يېزىالم ــۇ ماڭ ــام ئ ــنى قىلس ــاھ ئىش ــرەر گۇن ــدى» مهن بى . دىــۇلۇلالھ ــاالم رەس ــدۇ« ئهلهيهىسس ــاۋاپ بهردى» يېزىلى ــادەم يهنه . دەپ ج ــى ئ ھېلىق

ئهلهيهىسســـــاالم رەســـــۇلۇلالھ. دېـــــدى» ئهگهر مهن تهۋبه قىلســـــامچۇ؟«ــدۇ« ــاۋاپ بهردى» ئۆچۈرىلىـ ــادەم يهنه . دەپ جـ ــى ئـ ــا «ھېلىقـ ئهگهر مهن قايتـ

ــامچۇ ــدى» قىلس ــۇلۇلالھ. دى ــاالم رەس ــدۇ« ئهلهيهىسس ــاۋاپ بهردى دەپ» يېزىلى . ج رەســــۇلۇلالھ. دىــــدى» ئهگهر مهن تهۋبه قىلســــامچۇ؟«ھېلىقــــى ئــــادەم يهنه

ــاالم ــدۇ« ئهلهيهىسس ــاۋاپ بهردى» ئۆچۇرىلى ــادەم يهنه . دەپ ج ــى ئ ئهگهر «ھېلىقدەپ » يېزىلىـــدۇ« ئهلهيهىسســـاالم رەســـۇلۇلالھ. دىـــدى» مهن قايتـــا قىلســـامچۇ

ــاۋاپ بهردى ــادەم . ج ــى ئ ــامچۇئهگهر مهن تهۋبه ق«ھېلىق ــدى» ىلس ــۇلۇلالھ. دى رەسئــاخىرى ھېلىقــى ئهئرابــى . دەپ جــاۋاپ بهردى» ئۆچۈرىلىــدۇ« ئهلهيهىسســاالم

ــدۇ؟ « ــانغىچه ئۆچۈرىلى ــورىۋىدى» قاچ ــى . دەپ س ــهللهلالھۇ ئهلهيه ــبهر س پهيغهمــاۋابهن ــا جـ ــتا «ۋەســـهللهم بۇنىڭغـ ــالالھتىن مهغپىـــرەت تهلهپ قىلىشـ ــىلهر ئـ سـ

ھنى مهغپىــرەت قىلىشــتىن ھهرگىزمــۇ زېرىكىــپ زېرىكىــپ قالمىســاڭالر، ئــالالھ گۇنــا ).بهيههقى رىۋايىتى(، »دەپ جاۋاپ بهردى» قالمايدۇ

مهن ئهمدى بهنى ئىسـرائىل قهۋمىـدىن بولغـان بىـر ئادەمنىـڭ قىلمىشـى بىـلهن .قىسسىنى ئاخىرالشتۇرماقچىمهن

تهۋبه توغرىسىدا 258بهنى ئىسـرائىل قهۋمىـدىن بىرئـادەم قىرىـق يىـل ئالالھقـا ئاسـىيلىق قىلىـپ بىـر

ــدى ق ــان ئى ــۇ تهۋبه قىلمىغ ــۈز ... ېتىمم ــك ي ــاتتىق قهھهتچىلى ــدە ق ــڭ بىرى يىلالرنىمـالالر كېسـهل بولۇشـقا، -چـارۋا . بېرىپ بهنـى ئىسـرائىل زېمىنىغـا يـامغۇر ياغمىـدى

ــلىدى ــقا باش ــا ئايلىنىش ــۈيى پارغ ــڭ س ــكه، دەرياالرنى ــۇرۇپ كىتىش ــرائهتلهر ق ... زىــ ــاالمغا خىت ــا ئهلهيهىسس ــۇالر مۇس ــلهن ئ ــۇنىڭ بى ــپ ش ــا«اپ قىلى ــى مۇس ــهن ! ئ س

مۇســـا . دىـــدى» ئالالھقـــا دۇئـــا قىلغىـــن بىـــزگه يـــامغۇر ياغـــدۇرۇپ بهرســـۇنــلىدى ــقا باش ــا قىلىش ــپ دۇئ ــرائىلنى يىغى ــى ئىس ــاالم بهن ــالالھ «. ئهلهيهىسس ــى ئ ئ

ــن ــدۇرۇپ بهرگى ــامغۇر ياغ ــزگه ي ــدۇرۇپ «... »بى ــامغۇر ياغ ــزگه ي ــالالھ بى ــى ئ ئئـى ئـالالھ بىـزگه يـامغۇر ياغـدۇرۇپ «ه يامغۇر چۈشـمىگهندىن كېـيىن يهن » بهرگىنئانـدىن مۇسـا . دېـدى » ئى ئـالالھ بىـزگه يـامغۇر ياغـدۇرۇپ بهرگىـن «... »بهرگىن

ــپ ــدا قىلى ــا نى ــاالم ئالالھق ــارىم «ئهلهيهىسس ــى پهرۋەردىگ ــاۋاپ ! ئ ــر ج ــا بى ماڭــمهيدۇ؟ ــامغۇر چۈش ــزگه ي ــۈن بى ــېمه ئۈچ ــاڭ، ن ــدى» قايتۇرس ــا . دى ــالالھ مۇس ئ

. يــامغۇر ســىلهرگه ھهرگىــز چۈشــمهيدۇ! ئــى مۇســا«يــى قىلىــپ ئهلهيهىسســاالمغا ۋەھــدى ــل ئاســىيلىق قىل ــۇ، ماڭــا قىرىــق يى ــۇپ ئ ــادەم بول ــر ئ ــاراڭالردا بى . چــۈنكى ئ

»...ئۇنىڭ گۇناھ قىلىش شۇملۇقى بىلهن سىلهر يامغۇردىن چهكلهندىڭالرـــــ ئـــائىلىلهردىكى تهشـــۋىش، داۋالغـــۇش، يـــۈز بېرىۋاتقـــان مۈشـــكۈله ۋە

ئهھۋالنىــڭ تــۆۋەنلهپ كېتىشــى قاتارلىقالرنىــڭ ســهۋەبىنى ئهمــدى ئىقتىســادى ... ئاسىينىڭ شۇملۇقى ؟ ھهممىسى شۇ! بىلگهنسىلهر

ــپ ــدا قىلى ــا نى ــاالم ئالالھق ــا ئهلهيهىس ــدىن مۇس ــارىم «ئان ــى پهرۋەردىگ ! ئســىلهر ئــۇنى ئــاراڭالردىن «بۈيــۈك ئــالالھ . دىــدى» ئهمــدى مهن قانــداق قىلىــمهن

. دىدى» چىقىرىۋېتىڭالرــالر( ــدىغانلىقىنى ! قېرىنداشــ ــداق غهزەپ قىلىــ ــىيغا قانــ ــڭ ئاســ ئالالھنىــ

) كۆرگهنسىلهرــاراپ ــگه ق ــاالم قهۋمى ــا ئهلهيهىسس ــرائىل «مۇس ــى ئىس ــى بهن ــىلهرگه ! ئ مهن س

ــىي ــا ئاس ــرى ئالالھق ــدىن بى ــق يىل ــارىمىزدا قىرى ــى، ئ ــهم قىلىمهنك ــۇنداق قهس شلىقى بىـلهن بىـزگه يـامغۇر بولغان بىـر بهنـدە بـار ئىـكهن، شـۇنىڭ گۇناھىنىـڭ شـۇم

ئـــۇ ئـــارىمىزدىن چىقىـــپ كهتمىگىـــچه بىـــزگه ئهبهدى يـــامغۇر . ياغمـــاپتۇــاراڭالردىن ــىلهرنىڭ ئ ــۇ س ــۈن ئ ــۇنىڭ ئۈچ ــدىكهن، ش ــپ ياغماي ــال چىقى دەرھ

ئۇالرنىــڭ ئارىســىدىكى ھېلىقــى ئاســىي گۇناھكــار بۇنىــڭ دەل . دىــدى» ! كهتســۇن

تهۋبه توغرىسىدا 259ۇ ئـۇ ئۆزىـدىن باشـقا بىـرەر ئـادەم شـۇنداقتىم . ئۆزى ئىكهنلىكىنـى ئوبـدان بىلهتتـى

ــدى ــادەم چىقمى ــېچ ئ ــلىۋىدى ھ ــا نهزەر تاش ــدىكى دەپ ئهتىراپىغ ــپ قاالم . چىقىــكه ــادەم دەك ــۇ ئ ــلهن ب ــۇنىڭ بى ــا -ش ــارى ئالالھق ــدە پهرۋەردىگ ــكه ئىچى دۈك

ــلىدى ــقا باش ــارىم«... پىچىرالش ــى پهرۋەردىگ ــىيلىق ! ئ ــل ئاس ــق يى ــاڭا قىرى مهن سھــازىر مهن ئــۆزەمنى پــاش قىــالي دىســهم . ىدىڭقىلســاممۇ ســهن مېنــى ئاشــكارلىم

ــولىمهن ــكهش ب ــدا پهس ــائهت ئالدى ــىيهتنى . جام ــۇ مهئس ــۈن مهن ب ــۇنىڭ ئۈچ شــۇ ــى ئهپ ــهم مېن ــام تۈزس ــلهن توخت ــهن بى ــپ س ــلىققا ۋەدە بېرى ــى قىلماس ئىككىنچقىلىـــپ، تهۋبهمنـــى قۇبـــۇل قىلىـــپ مېنـــى خهلـــق ئـــالهم ئالدىـــدا شـــهرمهندە

»...قىلمىساڭشــۇنىڭ بىــلهن . يۇقســىز ئاســماندىن يــامغۇر چۈشۈشــكه باشــلىدىشــۇ ۋاقىتتــا تۇ

ــپ ــا يۈزلىنى ــارى ئالالھق ــاالم پهرۋەردىگ ــا ئهلهيهىسس ــارىم «مۇس ــى پهرۋەردىگ ! ئبۇنىڭغــا جــاۋابهن . دىــدى» ئــارىمىزدىن ھــېچكىم چىقمــايال يــامغۇر يېغىــپ كهتتــى

بىسـىدىن يـامغۇر ماڭـا ئاسـىيلىق قىلغـان بهنـدەمنىڭ تهۋ ! ئـى مۇسـا «ئالالھ تائاال . دىدى» مېنىڭ مهمنۇن بولغانلىقىم ئۈچۈن ياغدى

مهنمــۇ ئاشــۇ ! ئــى پهرۋەردىگــارىم «مۇســا ئهلهيهىسســاالم بــۇنى ئــاڭالپ ! بهنــدەڭ بىــلهن خۇشــال بولۇشــۇم ئۈچــۈن ئــۇنى ماڭــا كۆرســۈتۈپ قويغــان بولســاڭ

قىرىــق يىــل ئاســىيلىق قىلســا، مهن ! ئــى مۇســا«ئــالالھ تائــاال بۇنىڭغــا جــاۋابهن ئاشـكارلىمىغان تۇرسـام، ئهمـدى ماڭـا تهۋبه قىلىـپ كهلسـه مهن ئـۇنى پـاش ئۇنى

.دىدى» ! قىالمدىمهن؟مانـا بـۇ بىزنىـڭ سـېخى مېهرىبـان، گۇنـاھالرنى مهغپىــرەت ! قـاراڭالر قېرىنداشـالر

پهرۋەردىگــارىمىز ئــالالھ بىــزگه يېقىنلىشىۋاتســا، بىــز . قىلغــۇچى پهرۋەردىگــارىمىزدۇربـــۇ بىـــز ئۈچـــۈن ئهيىـــپ . يېـــراقالپ كىتىـــۋاتىمىز ئـــۇزۇن يىلـــالپ ئۇنىڭـــدىن

... ئهمهسمۇ؟بىــر ئــادەم توقســان توققــۇز ئــادەمنى «بهلكىــم ســىلهرمۇ ئاڭلىغــان بــولغىيتىڭالر

ــر ئاخۇنۇمـــدىن دەپ › مهن تهۋبه قىلســـام بوالمـــدۇ؟‹ئۆلتۈرگهنـــدىن كېـــيىن بىـىۋىــدى د› ســىنىڭ تهۋبه قىلىشــىڭنىڭ ئــورنى قالمــاپتۇ‹ئــاخۇنۇم ئۇنىڭغــا . ســورىدى

ــۋەتتى ــۈز قىلى ــۈرۈپ ي ــۇ ئۆلت ــا . ئۇنىم ــىنىڭ يېنىغ ــۋادار كىش ــر تهق ــدىن يهنه بى ئاندەپ ســـورىۋىدى، ئـــۇ تهقـــۋادار ئـــادەم › مهن تهۋبه قىلســـام بوالمـــدۇ‹بېرىـــپ

ــاۋابهن ــۇپ ‹ج ــۇ توس ــىنى كىمم ــۇل قىلىش ــڭ قۇب ــىڭنى ئالالھنى ــېنىڭ تهۋبه قىلىش س

تهۋبه توغرىسىدا 260ــ ــان ئ ــان يام ــازىر تۇرۇۋاتق ــهن ھ ــراق س ــاالاليتتى؟ بى ــاالن ق ــپ، پ ورۇننى تهرك ئىتى

ــداق ــى مۇن ــارغىن -يهردىك ــداق يهرگه ب ــار ! مۇن ــادەملهر ب ــى ئ ــۇ يهردە ياخش » ئقاتىــل بــۇنى ئــاڭالپ دەرھــال تۇرۇۋاتقــان يهرنــى تهرك ئېتىــپ . دەپ جــاۋاپ بهردى

ھېلىقــى تهقــۋادار كىشــى دەپ بهرگهن يهرگه كېتىۋېتىــپ يېــرىم يولــدا ئۆلــۈپ ...قالدى

. منى قانــداق قىلىــش توغۇرلــۇق دەتاالشــقا چۈشــۈپ قالــدىمــاالئىكىلهر بــۇ ئــادەدىســه، ئــازاپ مــاالئىكىللىرى » ئــۇ ئالالھقــا تهۋبه قىلــدى«رەھــمهت مــاالئىكىللىرى

ــتىگه ــڭ ئۈس ــش قىلمىغاننى ــى ئى ــداق ياخش ــۇ ھېچقان ــۈرگهن 100ئ ــادەمنى ئۆلت ئــا ئــالالھ تائــاال ئۇالرغــا ۋەھيــى قىلىــپ . تۇرســا دەپ تۇرۇۋالــدى لهر ســى«شــۇ ۋاقىتت

ــېقىڭالر ــاراپ ب » زېمىننىــڭ ئــارلىقىنى ئــۆلچهپ قايســى تهرەپــكه يېقىنالشــقانلىقىغا قئــۇالر زېمىننىــڭ ئــارلىقىنى ئۆلچىۋىــدى ئالالھنىــڭ رەھمىتــى بىــلهن . دىــدى

شـۇنىڭ بىـلهن ئـۇنى رەھـمهت . ياخشىلىق تهرەپكه بىر غېرىچ يـېقىن چىقىـپ قالـدى ).ىۋايىتىئىمام ئهھمهد ر. (»ماالئىكىللىرى ئېلىپ كهتتى

ــالر ــك قېرىنداش ــڭ ! ھۆرمهتلى ــىمۇ تهۋبىنى ــرىچ بولس ــر غې ــرى بى ــتىن ئىلگى ئۆلۈشئاشــۇ . بىــر غىرىچنىــڭ نهقهدەر مــۇھىملىقىنى يــۇقىردا كــۆردۈڭالر... قهدرىــگه يىــتىڭالر

بىــر غېــرىچ چىــن قهلبىمىــزدىن مهغپىــرەت تهلهپ قىلىــش بىــلهن بولىشــىمۇ مــۇمكىن، ــامچه يــاش ــر ت ــان بى ــۆزىمىزدىن ئاقق ــاكى ئىككــى ك ــۇمكىن، ي ــلهن بولىشــىمۇ م بى

ئــانىمىزنى -رەكــئهت نامــاز ئوقــۇش بىــلهن بولىشــىمۇ مــۇمكىن، يــاكى ئاتــا ھۆرمهتلهپ ئۇالرنىـڭ قـولىنى سـۆيۈپ قويـۇش بىـلهن بولىشـىمۇ مـۇمكىن، ئىشـقىلىپ ــڭ ــۆپ ۋە تهۋبىنىـ ــۇ كـ ــڭ يوللىرىمـ ــادەمگه ئۇنىـ ــگهن ئـ ــمهن دېـ تهۋبه قىلىـ

... ئوچۇقدەرۋازىسىمۇ ھهرۋاقىت داغدام

ئاخىردا بۇ رىسالهمنى دۇئا بىلهن ئاخىرالشتۇرۇشنى اليىق كۆرىمهنئهيىپلىرىمىزنــى . بىزنىــڭ گۇنــاھلىرىمىزنى مهغپىــرەت قىلغىــن ! ئــى ئــالالھ

ــاپقىن ــن . ي ــم قىلغى ــا رەھى ــۇقلىغىن . ئاجىزلىرىمىزغ ــۆزەڭ تول ــى ئ . كهمچىللىكلىرىمىزنــولغىن ــگه ب ــۆزەڭ ئى ــلىرىمىزغا ئ ــارلىق ئىش ــى. ب ــن بىزن ــراق قىلغى ــتىن يى . دوزاخ

ــن ــرەت قىلغىـ ــازغۇنلىقىمىزنى مهغپىـ ــن . ئـ ــۇل قىلغىـ ــى قۇبـ ــارلىق . تهۋبىمىزنـ بـئــى . بىزنــى ئــۆزەڭ رازى بولىــدىغان يولغــا باشــلىغىن. گۇنــاھلىرىمىزنى يۇيــۇۋەتكىن

بىــز ســاڭا ئاســىي بولــۇپ . بىزنــى دۇنيــادىن ياخشــىلىق بىــلهن ئېــپكهتكىن! ئــالالھ

تهۋبه توغرىسىدا 261ــز ــاھ تىلهيمى ــتىن پان ــىڭنى .ئۆلۈش ــۇل قىلىش ــى قۇب ــرى تهۋبىمىزن ــتىن ئىلگى ئۆلۈش

ئۆلگهنــدىن كېــيىن . شــېهىت ھالىتىــدە ئۆلۈشــنى ســهندىن تىلهيمىــز .ســورايمىزــت ــز -بهخى ــارزۇ قىلىمى ــى ئ ــائادەتلىك جهننىتىڭن ــالالھ . س ــى ئ ــهندىن ! ئ ــز س بى

بهخىتلىـــك ياشاشـــنى، شـــېهىتلهردەك ئۆلۈشـــنى، پهيغهمبهرلهرنىـــڭ ھهمرالىقىنـــى، بىـز خـار ھـالهتته ئالـدىڭغا ! ئـى ئـالالھ . قارشى ياردىمىڭنى سـورايمىز دۈشمهنلهرگه

ــز ــاھ تىلهيمى ــتىن پان ــپ قىلىش ــۇل . بېرى ــلهن قۇب ــۈپىتىڭ بى ــېخىلىق س ــى س تهۋبىمىزنبىزنـى ئالــدىڭغا ئـاق يــۈزىمىز . بىـزگه تهۋبىنــى چىرايلىـق كۆرســهتكىن . قىلىـۋەتكىن

ــن ــپ كهتكى ــلهن ئېلى ــل قېپ . بى ــهندىن غاپى ــپ س ــادا ئېزى ــاھ دۇني ــتىن پان قېلىشسـهن بىزنـى ئۇنتـۇپ قالمىسـاڭمۇ، بىـز سـىنى ئۇنتـۇپ قىلىشـتىن ! ئى ئالالھ. تىلهيمىز

ــز ــاھ تىلهيمى ــىي . پان ــاڭا ئاس ــز س ــاڭمۇ، بى ــا قىلىۋاتس ــىلىق ئات ــزگه ياخش ــهن بى ســوالۋاتىمىز ــالالھ. ب ــى ئ ــزدىن ! ئ ــى بى ــۇ، رەھمىتىڭن ــاجهت تۇرۇپم ــزدىن بىه ــهن بى س

ــالالھ ــى ئ ــهن، ئ ــىي .. .ئايىمايۋاتىس ــاڭا ئاس ــۇرۇپ يهنه س ــاج ت ــاڭا مۇھت ــز س بىــالالھ ــى ئ ــوالۋاتىمىز ئ ــپ، ! ب ــم قىلى ــا رەھى ــپ، ئاجىزالرغ ــۇ قىلى ــكىنلهرنى ئهپ مىس

ــۈرۋەتكىن ــاھىنى كهچ ــىيالرنىڭ گۇن ــن ! ئاس ــۇل قىلغى ــى قۇب ــالالھ . تهۋبىمىزن ــى ئ ! ئســىنىڭ يولۇڭــدىن . ســهندىن باشــقا بــارلىق ئــارزۇلىرىمىزنى بىــزدىن يىــراق قىلغىــن

ــ ــاقىۋەتكىن باش ــزگه ت ــولالرنى بى ــارلىق ي ــداق . قا ب ــڭ ھېچقان ــقا بىزنى ــهندىن باش سدۇئــايىمىزنى قۇبــۇل قىلىــپ بىزنــى رازىلىقىڭغــا ! پهرۋەردىگــارىمىز يــوق ئــى ئــالالھ

! ئىرىشتۈرگىن ئى ئالالھ

! ئامـــــــــــىن، ئامــــــــــــــــىن ، ئامـــــــــــــــــــىن

قهلب سادالىرى

دۇئا ھهققىدە

خالىد ۇئهمر: ئاپتورى ھىاللى: تهرجىمه قىلغۇچى

263 دۇئا ههققىدە -----قهلىب سادالىرى

كۆزلىگهن ئارزۇسى بولسىمۇ، يـولى ئېتىلىـپ ئامالسـز قالغـان، كشـلهردىن يـاردەم تهگمىگهن، مهقسهتلىرىنى ئاشۇرالماي، تهنها، بىچارە، قهلبى سىقىلىپ، كـۆڭلى سـۇنۇپ،

.مۇ ئارزۇسىغا يېتهلمىگهنلهرگه بېغشالندىكۆزلىرى ياشقا تولسئالدىڭدا مهڭگۈ تاقالماس بىر ئىشىك تۇرۇپتۇ، ئۇنىـڭ ئىگىسـى سـېخى، بىهـاجهت،

...ھهتتا ئۆزىدىن ھاجىتىنى سورىمايدىغانالردىن غهزەپلىنىدۇ

:بۇ كىتابچنىڭ مهزمۇنى .قا مۇھتاجمىزاللهھهمممىز * .ئۇالرنىڭ ھاياتىدىكى دۇئا* .ىن ئاڭاليلىئۆز ئاغزىد* .ياشالر بىلهن سۆھبهت* .دۇئانىڭ ئىجابهت بولماسلىقنىڭ سهۋەبلىرى* .دۇئانىڭ ئىجابهت بولۇشىدىكى تۆت شهرت* !چىن قهلبىڭالردىن دۇئا قىلىڭالر! كۆپچلىك*

سۆزىمىز ئىبادەتلهر ئىچىدىكى بىـر خىـل ئىبـادەت ھهققىـدە بولمـاقچى، لـېكىن بـۇ ن ئىلگىرى مهن سىلهرگه ھهمممىز ھېس قىلىـدىغان بىـر ئىبادەت توغرىسدا سۆز ئېچىشتى :مهسىلىنى ئوچۇق دىيىشىم الزىم

بىرىمىزگه بهزى چـاغالردا قىيـنىچىلىقالر تۇغۇلـۇپ تۇرىـدۇ، -ئهمهلىيهت شۇكى، ھهرئالدىـدا ھـاجهتمهنمىز، ھهر قانـدىقىمىزنىڭ اللهقا مۇھتاجمىز، ھهممىمىز اللهبارلىقىمىز ــقا ــنى ئويال ئىش ــڭ ئاشۇرۇش ــداق بىرىمىزنى ــار، ھهر قان ــارزۇلىرىمىز ب ــدىغان ئ ــلهي ال

قـا ھهر اللهبىرىمىزنىـڭ -خاتالىقلىرىمىز بار، ھهر -كهچۈرسىكهن دەپ تىلهيدىغان گۇناھدەپ » دۇئـا «خىل تىلىكى بولىدۇ، بۇنداق بولمايدىغان بىرمۇ ئادەم يوق، مانا بـۇ بىـز

.ئاتاۋاتقان نهرسىدۇر

264 دۇئا ههققىدە -----قهلىب سادالىرى

) ھهممىـدىن ( الـله قا مۇھتاجسـىلهر، اللهسىلهر ! نسانالرئى ئى{ :مۇنداق دەيدۇ الله... ، مۇتلهق مۇھتـاجلىق )ئايهت -15فاتىر سۈرىسى، (} ...بىهاجهتتۇر، مهدھىيىگه اليىقتۇربايمۇ مۇھتـاج، ! ھېچكىم بۇ ئاتالغۇدىن سىرت ئهمهس... بارلىق نهرسىلهردە مۇھتاجلىق

ج، پۇقرامـۇ مۇھتـاج، خوجـايىنمۇ مۇھتـا ) ھۆكۈمرانمـۇ (كهمبهغهلمۇ مۇھتـاج، ھـاكىممۇ ...مۇھتاج، خىزمهتكارمۇ مۇھتاج

قـا اللهقا مۇھتاجمىز، ئۇ بولسا بىهاجهت تهنها زاتتۇر، شۇڭا بىـز اللهھهممىمىز -ھهممه .ھاجهتمهنمىز

دۇئا قىلىڭـالر، !) ئى بهندىلىرىم(رەبىبڭالر ئېيىتتىكى، { :سۇبهانهھۇ ۋەتهئاالنىڭ اللهدېگهن سۆزى ھهققىدە، بۇنىڭ مهزمـۇنى ) ئايهت -60ىر سۈرسى، غاف(} ئىجابهت قىلىمهن

باقـايلى، رەبىبمىـز ئـۆزىگه دۇئـا قىلشـمىز بىلهنـال توغرىسىدا بىرلىكته تهپهككۇر قىلىپبۇنىڭـــدىنمۇ قىزىقـــارلىقى بىـــر كىشـــى ! ئېيتىۋاتىـــدۇ ئىجـــابهت قىلىـــدىغانلىقىنى

رەبىبمىـز بىـز تـوۋالپ ! ىنىـڭ رەسـۇل اللهئى « :پهيغهمبىرىمىزگه كېلىپ مۇنداق دېدى! يهنى، بىز يا رەبـبىم، يـا رەبـبىم » چاقىرغۇدەك يىراقتىمۇ ياكى سىرداشقۇدەك يېقىندىمۇ؟

دەپ توۋلىغۇدەك يىراق ئارىلىقتىمۇ، يـاكى جىمجىتقىنـا سـىرىمىزنى تۆككـۈدەك يـېقىن، .يېنمىزدىمۇ؟ دېمهكچى ئىدى

نىڭ بۇ ئـايىتى اللهشۇ ھامان ئۈندىمهي تۇرۇپ قالدى ۋە ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھمهن ) ئۇالرغـا ئېيىتقىنكـى (بهندىلىرىم سهندىن مهن توغرۇلۇق سورسـا { :نازىل بولدى

ھهقىقهتهن ئۇالرغا يېقىنمهن، ماڭا دۇئا قىلسا، مهن دۇئا قىلغۇچىنڭ دۇئاسىنى ئىجابهت دەۋىتىمنـى قوبـۇل قىلسـۇن ۋە ماڭـا قىلمهن، ئۇالر توغرا يـول تېـپىش ئۇچـۇن مېنىـڭ

)ئايهت -186بهقهرە سۈرسى، (} !ئشهنسۇننىڭ ۋاسـتىچىلىقى الزىـم بولمـايتتى، ئهلهيهىسساالم دېمهك، بۇ مهسىلىدە رەسۇلۇلالھ

! ئـى مـۇھهممهد، مېنىـڭ يـېقىن ئىكهنلىكىمنـى ئۇالرغـا دېگىـن : تائاال ھهرگىزمۇ اللهلسـا، دۇئـا دېمىدى، بهلكى ئۇدۇلال، مهن ھهقىقهتهن ئۇالرغا يېقىـنمهن، ماڭـا دۇئـا قى

ئهلهيهىسسـاالم قىلغۇچىنىڭ دۇئاسىنى ئىجابهت قىلىمهن، دەپ بىلـدۈردى، رەسـۇلۇلالھ

265 دۇئا ههققىدە -----قهلىب سادالىرى

ئۇنىڭغا اللهتىن ھاجىتىنى سورىمسا اللهكىمكى « :بولسا بىزگه مۇنداق دەپ يهتكۇزگهن .تىرمىزى رۋايهت قىلغان» غهزەپ قىلىدۇ

ئۇنىڭغا غهزەپلىنىدۇ، لهالتىن ھاجىتىنى تىلهشكه ئادەتلهنمىسه، اللهدېمهك، كىمكى تىن ھـاجهت سـوراپ دايىـم يۇقـۇرى اللهسهن مۇسۇلمان بولغانكهنسهن ئىككى قولۇڭ

!كۆتىرىلىپ تۇرۇشى تهبىئىيلىكتۇر» دۇئـا قىلىشـنىڭ ئـۆزى ئىبـادەت « :رەسۇلىمىز بىزگه مۇنـداق بىلـدۇرگهن ئىـدى

)ۋە ئهبۇ داۋۇد رىۋايهت قىلغان تىرمىزى(يهنه بىزگه شۇنداق بىر ئىسىل ھهدىسـنى ئـۆگهتكهنكى، مئهلهيهىسساال رەسۇلۇلالھ

بىرىمزنىڭ بۇ ھهدىس ھهققىدە تهپهككۇر قىلىپ بېقىشىمىزنى ئارزۇ قىلىمهن، چۇنكى -ھهربىرىمىزنىڭ رەببىمىزگه دۇئا قىلىشى بىـلهن روھىـي دۇنيـايىمىزدا -بۇ ئىسىل ھهدىس ھهر

تائـاال ھهقىـقهتهن ھايـالىقتۇر، الـله «:زور قۇۋۋەت پهيدا بولىدىغانلىقىغا ئىشارە ئىدىسېخىدۇر، بهندە ئىككى قولىنى كۆتىرىپ دۇئا قىلسا ئۇالرنى ئۈمىدسىز قۇرۇق قايتۇرۇشتىن

)تىرمىزى رىۋايهت قىلغان(، »ھايا قىلىدۇئىسـملىرىنى تاللىغانلىقىغـا » سـېخى «، »ھايـالىق «نىڭ ئهلهيهىسسـاالم رەسۇلۇلالھ

ــارىغىن، ــالىق«ق ــى »ھاي ــل، يهن ــايىن هال ــدىكى ئىنت ــق ھال ــۇپىتىگه اليى ــۇك س ئۆزلمۇشـۇنداق الـله ... ساڭا سورىماسـتىنال بېرىۋېرىـدۇ الله، يهنى »سېخى«ئۇياتچانلىق؛

ئىگه بولغاچقا، دۇئا قىلىپ قولـۇڭنى كۆتهرسـهڭ ھـېچ قاچـان ئـۇنى ئۇلۇغ سۈپهتلهرگه قهلبىڭالر دۇئا قىلىشقا تهلمۇرۈۋاتامدۇ؟! ئۈمىدىسز قايتۇرمايدۇ

دېگهن ھهدىس ھهققىدە بىر سوئال سـوراپ » دۇئانىڭ ئۆزى ئىبادەت«مدى مهن ئه دۇئانىـڭ ئـۆزى ئىبـادەت بولسـا نامـازنى نـېمه دېـيىش كېـرەك؟ رەسـۇلۇلالھ : باقاي

نېمه ئۈچۈن ئىبادەت مهسىلىسدە دۇئانىال تىلغا ئالغان؟ ئهلهيهىسساالم

ياشالرنىڭ كۆز قاراشلىرىچۇنكى بىز ناماز ئوقۇغىنمىزدا سۈرە فاتىههنى ئوقـۇيمىز مېنىڭچه ناماز ئوخشىمايدۇ،*

قـا بىۋاسـته اللهھهمدە باشقا مهلۇم سـۈرىلهرنىمۇ ئوقـۇيمىز، ئهممـا دۇئـا بولسـا، مهن

266 دۇئا ههققىدە -----قهلىب سادالىرى

ــلهك ــارلىق تى ــدىكى ب ــدىكى ۋە قهلبىم ــدىغان، ئىچىم ــۆزۇمنى دەي ــارزۇلىرىمنى –س ئ .تىن مهقسهت مۇشۇيهتكۇزىدىغان بىردىنبىر ئىبادەت ھېسابلىنىدۇ، ئىبادەت دېيىش

ئىبادەتتۇر، چونكى مهن بىرسـىدىن بىـر دۇئا دېمهك: مهن مۇنداق دەپ قارايمهن* ئۇ بارلىق ئىشالرنى : نهرسه تهلهپ قىلسام بۇ مېنىڭ شۇنداق دەپ ئىتراپ قىلغىنىم بولىدۇ

باشقۇرىدۇ، خالىغىنچه ئىش ئېلىپ بارىدۇ، ئـۆزى ياخشـى كـۆرگىنى بـويىچه ئايىمـاي ا بۇ رەۋىشته ياراتقۇچىمىزنىڭ پهزلىنى ئېتىراپ قىلغىنمىز ئىبادەتنىـڭ ئـالىي بېرىدۇ، مان .دەرىجسىدۇر

ئـى رەبـبىم، مهن سـېنىڭ ئالدىڭـدا (مېنڭ قارىشـىمچه، ئىنسـان دۇئـا قىلىـپ، * نىـڭ اللهدەپ تۇرغـان چاغـدا، بـۇ ئۇنىـڭ ) بىچارىمهن، سهندىن باشقا تايانچىم يوق

مېنىڭچه رەببىمىز بىـلهن بولغـان . ىق پاكىتى بولىدۇمۇھتاج بهندىسى ئىكهنلىكىنىڭ ئېنروزا، ناماز ئوقۇش ۋە ھهج قىلىش قاتـارلىقالر –ئاالقىمىز ھهرگىزمۇ پهرزلهرنى ئادا قىلىش

قـا اللهبولماستىن، بهلكى ئاساسى جهھهتتىن سۆيگۇ ئاالقسـىدۇر، مهن بىرىنچـى بولـۇپ نـى اللهيېقىنلىشـمهن، ئانـدىن بولغان مـۇھهبىبىتىم ۋە دۇئـالىرىم ئـارقىلىق ئۇنىڭغـا

سۆيگهنلىكىمدىن ئۇنىڭ پهرزلىرىنى ئادا قىلىپ، دۇئـا قىلىـپ ۋە يېقىنلىشـپ تۇرۇشـۇم ...شهكسىز

ياشالر تهرىپىدىن دىيىلگهن سـۆزلهرنىڭ كـۆپ قسـمىغا قوشۇلۇشـۇم بىـلهن بىـرگه، .باشتىكىلهرنى يىغىنچاقلىشمغا رۇخسهت قىلىڭالر

قىلماق، يهنى مهلۇم خوجايىنغـا قـۇل بولمـاق » لىققۇلچى«ئىبادەت سۆزى ئهسلىدە دېگهن سۆزنى تىلغا ئالغىنمىزدا، تۇنجى بولـۇپ » قۇل«دېگهن سۆزدىن كېلىپ چىققان، ...بويسۇنۇش، ئىلتىجا ۋە مۇھتاجلىق... نېمه ئويىڭىزغا كېلىدۇ؟ بىچارىلىق

ن ، مهسـىلهن بىـر ئىنسـا »بويسـۇنۇش «دېمهك ئىبادەت كهلمسىنىڭ ئهسلى مهنسى ناماز ئوقۇغاندا تولۇق بوي سۇنۇشنى ھـېس قىاللماسـلىقى مـۇمكىن، يهنـى نامـازدىكى

مهسـىلهن . چالىلىق سهۋەبىدىن ئهمهس، بهلكى دىققىتىنـى مهركهزلهشتۇرەلمهسـلىكتىن سهن يهنه زاكات پهرزىنى ئادا قىلىۋاتقىنىڭـدا تولـۇق بويسۇنۇشـنىڭ مهنىسـىنى ھـېس

267 دۇئا ههققىدە -----قهلىب سادالىرى

ە بۇخىـل بويسۇنۇشـنى بىۋاسـته سـېزەلمهي قېلىشـىڭ قاللماسلىقىڭ، نۇرغۇن ئىبادەتلهرد .مۈمكىن

مهن سـاڭا مۇھتـاجمهن، بـۇ ئىشـتا ! ئـى رەبـبىم : ئهمدى سهن قولۇڭنى كۆتىرىـپ دېـگهن ۋاقىتڭـدا، قـۇلچىلىقنى سـهزمىگهن ! سهندىن باشقا ھېچكىم مېنى قۇتقۇزالمايدۇ

ئىبادەتنىـڭ دەل مۇشۇنىڭ ئۇچـۇن . ھالدا مۇنداق دىيهلىشىڭ مهڭگۇ مۇمكىن ئهمهسقا دۇئا قىلىشتۇر، چۈنكى سهن بـۇ چاغـدا اللهياكى قۇلچىلىقنىڭ ئهڭ يۇقۇرى دەرىجسى

رەبــبىڭگه ئىنتــايىن يېقىنلىغــان بولســهن، ئۇنىــڭ قۇدرەتلىــك ھهم كۈچلــوك رەببىــڭ ئىكهنلىكىنى، ئۆزەڭنىڭ ئۇنىڭغا مۇھتاج ئاجىز، زەئىپ بهندىسى ئىكهنلىكىڭنى تونۇپ

سهن دۇئا قىلىۋاتقان چېغىڭـدا شـۇنى چۈشىنىشـىڭ كېرەككـى، يهتكهن بولىسهن، شۇڭاتىلىكىڭنى ئىجابهت قىلىش ئۇچـۇنال دۇئـا قىلىۋاتمايسـهن، بهلكـى ئۇنىڭغـا اللهسهن

تولۇق بوي سۇنۇشنى ئۆگىنىش ئۈچۈن، قۇلچىلىقنى بىلىش ئۈچۈن، بۇ ئارقىلىق رەببىمىزگه ....تېخىمۇ يېقىنلىشىش ئۇچۇن دۇئا قىلىۋاتسهن

الرنىڭ ھاياتىدىكى دۇئابۇ

...ۋەجدى ئهلئهرەبى :ئۇستاز ۋەجدىدىن سورايدىغان سوئالمىز

ھاياتىڭىزغا دۇئا قانداق تهسىر قىلىدۇ، تۇرمۇشىڭىزدا بۇ ئىبادەتكه قانداق مۇئـامىله قىلىسىز؟

راســتمنى ئېيتســام ئــارىمىزدىكى ياشــالرنىڭ دۇئانىــڭ مهنىســى توغرىســىدىكى * قانداق ئىبادەت ئىكهنلىكـى ھهققىـدىكى سـۆزلىرىگه دىقـقهت مۇالھىزىلىرىگه، ئۇنىڭ

ئىنسـان دۇئـا قىلىۋاتقانـدا تولـۇق بويسـۇنۇش ۋە : قىلدىم، ماڭا شۇنداق ئوي كهلدىتائـاالدىن الـله –مۇھتاجلىققا چۆكۇپ تۇرۇشى چوقۇم، كىمگه؟ بىر خىل كۈچكه، بۇ كۈچ

.ئىبارەت بۈيۈك كۈچتۇرــۇ خۇسۇســت ــزگه رەســۇلىمز ئهلهيهسســالم ب ــدىغاننىڭ ھهممســىنى قويمــاي بى ا قىلى

ــارلىق ــارەت، ب ــادىن ئىب ــاتىمىز دۇئ ــۇن ھاي ــڭ پۈت ــى بىزنى ــدى، يهن ــۆگهتكهن ئى ئ

268 دۇئا ههققىدە -----قهلىب سادالىرى

ئۇيقۇدىن ئويغىنىىشتا دۇئا بار، ئۇخالشىنىڭ دۇئاسى ... ئىبادەتلىرىمىز دۇئادىن ئىبارەتگه كىرشته دۇئـا بار، ئۇخالشتىن ئىلگىرى دۇئا بار، ئۆيدىن سىرىتقا چىقىشتا دۇئا بار، ئۆي

بار، خاالغا كىرىشته دۇئا بار، خاالدىن چىقىشىتا دۇئـا بـار؛ ئاياللىرىمىزغـا يېقىنلىششـتا شهخسـهن مېنـڭ دۇئـا قىلىشـتا بىـر نهچـچه خىـل ... دۇئا، يېڭى كىيىم كيشـتمۇ دۇئـا

ھهر قانداق بىر مۇشكۈالت ياكى قيىنچىلىققا يولۇقسام، ئادىتىم بويىچه : تهجرىبىلىرىم باردەيـمهن، » بۇ كۈنلهردە مېنى ئۇنتۇپ قالمىغانسـز؟ « :نام بىلهن ئاالقىلىشىپ ئۇنىڭغائا

ياق باالم، ھېچقاچان ئۇنۇتمىدىم، بامدات نامىزىمدا ساڭا ئـۈزمهي دۇئـا قىلىـپ «ئۇ يهنه مهسىلهنگه، بهزىدە پۇلغا مۇھتاج بولۇپ قالسام ... دەپ جاۋاپ بېرىدۇ» تۇرۋاتمهن

چۇنكى رەسۇلىمىز بۇ سۇرە ئىلتىجا قىلىمهن،) ۋاقىئهگه(ه سۇرە دەررۇ ھهل قىلىش چارىسىگئهگهر بـۇ سـۇرە بىـر ئۆيـدە ئوقۇلسـا، بـۇ ئـۆيگه ھهرگىـز « :ھهققىدە مۇنداق دېـگهن )بهيههقى، ئهبۇ يهئال بۇ مهنىدە رىۋايهت قىلغان( .»كهمبهغهلچلىك يولمايدۇ

لۇۋاتقـانلىقى توغرىسـدا تېخى ئىككى كۈن بۇرۇن ئايالىم بىلهن ئازراق پۇل الزىم بونـېمه ئۈچـۈن بـۇ مهسـىله ھهققىـدە كـۆپ سـۆزلهپ « :سۆزلهىشكهن چېغىمدا، ئۇ ماڭا

رازى بولسۇن، ئايالىم ھهر قانداق نهرسـه الله. دەيدۇ» بارغۇ؟› ۋىتامىن‹يۈرىمىز، بىزدە ـ اللهسېتىۋېلىشتا، ھهتتا ئاياغ سېتىۋېلشتىمۇ، ق خالىمىغان بولسـا سېتىۋېلىشـتا قېيىنچىلى

...قا ئستىخارە قىلىپ ئاندىن ئالىدۇاللهتۇغۇلمسۇن دەپ، بهنـدەم دايىـم نهفلـى ئىبـادەتلهر : تائاال ھهدىس قۇدسىيدا مۇنـداق دېـگهن الله

دە، مهن ئۇنى ياخشـى كـۆرۇپ قـالىمهن، مهن بهنـدەمنى –ئارقىلىق ماڭا يېقىنلىشىدۇزىگه، تۇتىدىغان قولىغا، ياخشى كۆرسهم ، ئۇنىڭ ئاڭاليدىغان قۇلىقىغا، كۆرىدىغان كۆ

ماڭىدىغان پۇتىغا ئايلىنىمهن، مهندىن سورىغىنىنى بېرىمهن مهندىن پانـالىق تىلسـه، ).بۇخارى رىۋايهت قىلغان( .»پانالىق بېرىمهن

–سۇرسى بىلهن مهشغۇل بولدۇم، كېچه » ۋاقىئه«مۇھىمى مهن ! ھهقىقهتهن كارامهتقىلىشـتا ئـۆزەم ياخشـى كۆرىـدىغان تىـالۋەت –كۈندۈزلۇك ۋەزىپهم قىلىـپ، زىكـرى

بىـلهن قهسـهمكى، الـله . بامداتتن كېيىن، شامىدىن ئىلگىـرى تهكرارلىـدىم –ۋاقىتالرداسـۇرە « :مهن ئايالىمغـا ! ئاتـا قىلـدى » تهلىۋىمنى«رىزقىمنى اللهئويلىمىغان يهردىن

269 دۇئا ههققىدە -----قهلىب سادالىرى

ارىدا، كۆيۈمچانلىقىنىڭ ئىسپاتى قات –نىڭ غهمخورلۇقالله. دېدىم» ۋاقىئهنىڭ كارامتى .ئۇ مېنىڭ تهلىۋىمىنى ئىجابهت قىلدى

مهن بىر نهرسه دېمهكچىمهن، ھهمممىز ھاياتىمىزدا كۆپلىگهن بۇرۇلۇش نۇقتىلىرىدىن بىرىمىز مهلۇم بىر دۇئانى قىلغان ياكى باشقا بىرسى ئۇنىڭغـا -ئۆتىمىز، ئارىمىزدىكى ھهر

بىر خىل ھـالهتتىن يهنه بىـر قارىتا دۇئا قىلغان بولىدۇ، بۇ دۇئانىڭ سهۋەبى بىلهن سهن دۇئادىن ئىبارەت بۇ مهسىله ئانىالرغـا ئاالقىـدارلىقى بـار، ئىنتـايىن . ئهھۋالغا ئۆتسهن

جهننهت ئانىالرنىـڭ « :نېمشقا ئهلهيهىسساالم ئاجايىپ ئاالقسى بار؛ بولمسا رەسۇلۇلالھ ).ئهھمهد رىۋايهت قىلغان(دەيدۇ؟ » قهدەملىرى ئاستىدىدۇر

قـا اللهمكى، بـۇرۇن مهن كـۈنىگه تـۆت قـاپ تاماكـا چېكهتـتىم، بىلهن قهسـه اللهبهيتـۇلالنى . دەيتـتىم ! ئى رەبـبىم، ئـى پهرۋەردىگـارىم «يالۋۇرۇپ كۆپ دۇئا قىلدىم،

تۇنجى قېتىم زىيارەت قىلغان چېغىمدا، كهبىنى تۇنجى قېتىم كۆرگهن ۋاقتىمدا مېنىڭ بىـر دەل مۇشـۇ ئىـش ئۈچـۈن دۇئـا ئىجابهت بولىـدىغان دۇئـايىم بـارلىقىنى بىلگهچـكه،

قا شۈكرى، ھهقىقهتهن الله. دېدىم» !مېنى تاماكىدىن قۇتۇلدۇرغىن! بىمئى رەب« :قىلدىممهن يـالغۇزال . دۇئايىم ئىجابهت بولدى، ئۇزۇنغا قالماي تاماكـا چېكىشـتىن قۇتۇلـدۇم

.دۇئا قىلمىغان ئىدىم، ئايالىم ۋە ئانام مهن بىلهن بىلله ئىدى

قاراشلىرى ياشالرنىڭ كۆز

بىر مهسله، بهزىـلهر دۇئـا قىلسـىمۇ، دۇئاسـىنىڭ ئىجـابهت بولمىغانلىقىـدىن جىـق ئىجابهت قىلىدىغانلىقىنى ۋەدە قىلغان تۇرۇغلۇق بۇنداق بولۇشىنى قانداق اللهداتاليدۇ، چۈشىنىسىز؟

بهلكىم تولۇق ئىشهنچ يوق بولغـان بولۇشـى مـۇمكىن، يهنـى ئهگهر مهن تولـۇق * .ان ھالدا دۇئا قىلمسام، دۇئايىم ئىجابهت بولمايدۇئشهنچ قىلغ

يهنى، . بهلكىم ئىجابهت بولماسلىقتا بىر خىل ھېكمهت يوشۇرۇنغان بولۇشى مۇمكىن* . رەببىمىز تىلىگهن نهرسـىمىز ئـۆزىمىزگه پايدىسـىز بولغاچقـا ئـۇنى مهنئـى قىلغانـدۇر

270 دۇئا ههققىدە -----قهلىب سادالىرى

بولۇشى ىنى سۆيگهنلىكىنىڭ بۇ بهنداللهئهمهلىيهتته، ئىجابهت كېچىكىشنىڭ سهۋەبى، تائاال، ئى الله« :كهلگهن) ھهدىس (مۇمكىن، بۇ سۆزىمىزنى تهكىتلهيدىغان بىر ئهسهر

جىبرىل، بهندەم ماڭا دۇئا قىلدىمۇ؟ دەيـدۇ، جىبرىـل، شـۇنداق رەبـبىم، دەپ جـاۋاپ : ئى جىبرىل، بهندەم ماڭا يـالۋۇرۇپ سـورىدىمۇ؟ دەيـدۇ، جىبرىـل : تائاال الله. بېرىدۇئى جىبرىـل، بهنـدەمنىڭ تىلكىنـى : تائاال الله. دەپ جاۋاپ بېرىدۇ! داق ئى رەببىمشۇن

.»كېچكتۇرگىن، مهن ئۇنىڭ ئاۋازىنى ئاڭالشنى ياخشى كۆرىمهن، دەيدۇتهبارەك ۋەتهئاال سـاڭا قۇلچىلىـق قىلىشـنى ئۆگتىشـنى ياخشـى اللهبهزىدە بولسا،

دە، سهن بۇ ئـارقىلىق –چىكتۇرىدۇكۆرگهچكه، سهن دۇئا قىلساڭ، ئىجابهت قىلىشنى كېنىڭ ئهلهيهىسسـاالم قا يېقىنلىشىشنىڭ لهززىتىنى سېزىشكه باشاليسـهن، رەسـۇلۇلالھ الله

دۇئا قىلغان ھهر قانداق ئادەم بولىدىكهن، ئۇنىـڭ « :تۆۋەندىكى ھهدىسىنى ئاڭلىغىنـ : دۇئاسى چوقۇم ئىجابهت بۇلىدۇ اكى بىر بولسـا دۇنيـادىال مهقسـىدىگه يهتكوزىـدۇ، ي

ئۇنىڭ ئاخىرەتتىكى مهرتىۋسى ئۈچۈن ساقالپ قويىدۇ، كىشلهر قىيامهت كۈنى كهلگهندە، جهننهتتىن بۇالرنى، يهنه بۇالرنى ئالغىن دەپ ئىلتىپات كۆرسـهتكهندە، : رەببىمز ئۇالرغا

دۇنيادا : ئۇنىڭغا اللهئى رەبىبىم بۇ قايسى ئهمهلىمنىڭ ھېسابىغا؟ دەپ سورايدۇ، : بهندەمهرتىۋەڭ ئۈچۈن ئىجـابهت قىلىنمىغـان دۇئالىرىـڭ ھېسـابىغا بېرىلـدى، شۇقىلغان مۇ

ئـى رەبىـبىم، مهن بـۇرۇن قىلغـان دۇئالىرىمـدىن ھـېچ : دەيدۇ، ھهتتا بهزى مـۆمىنلهر تىرمىـزى ئهبـۇ ھـۇرەيرەدىن مۇشـۇ . (»دەيـدۇ ! نهرسىنى ئىجابهت قىلمىغان بولسـاڭچۇ

).مهنىدە رىۋايهت قىلغاننىڭ دۇئاسىنىڭ مىقدارىدا ئۆتكۆزگهن گۇنـاھلىرىنى ئۆچـۇرۇش يهنه شۇنداقال، بىرسى

.ئۇچۇن دۇئاسى ئىجابهت بولمايدۇسهن بىر ھهپته، بىر ئايالرغىچه داۋاملىق ئۈزمهي دۇئـا قلسـاڭ، ئىجـابهت بولۇشـى ــگه ــڭ بهدىلى ــر دۇئايىڭنى ــېچىككهن ھهر بى ــابىتى ك ــته ئىج ــه، ئهمهليهت كېچىكس

!قانلىقىنى تهسهۋۋۇر قىلىپ باققىنگۇناھلىرىڭنىڭ مهغفىرەت قىلىنىۋاتدېمهك، بهزى چاغالردا دۇئانىڭ ئىجابهت بولۇشى كېچىكسه، بۇ ئىنسانغا پايـدىلىق

.بولىدۇ

271 دۇئا ههققىدە -----قهلىب سادالىرى

بىر بولسا، سىنېڭ ئاۋازىڭنى داۋاملىق ئاڭالشنى ياخشى كـۆرگهنلىكتىن اللهئۇنداقتا دۇئـايىڭنى سـاڭا قارىمىـدى، الـله ئىجابهت قىلىشنى كېچىكتۈرىـدۇ، بهزىـدە بولسـا،

ئىجابهت قىلمىدى دەپ ساڭا ۋەسۋەسه سېلش ئۈچۈن كهلگهن شهيتىنىڭ بىلهن قانـداق دېـمهك رەببىمىـز . ئىجابهتنى كېچىكتۈرىـدۇ اللهكۆرەش قىلىشنى ساڭا ئۆگىتىش ئۈچۈن

ئىجـابهت قىلىـدۇ، دەپ الـله سېنى سناش ئۇچۇن، ياكى سېنى شهرمهندە قىلغان ھالـدا بهزى چاغالردا . ساڭا ئۆگىتىش ئۈچۈن ئىجابهتنى كېچىكتۈرىدۇ شهيتىنىڭنى قوغلىۋېتىشنى

ئىجابهتنى كېچكتۈرۈش ساڭا پايـدىلىق بولغاچقـا كېچىكتۈرسـه، يهنه بهزىـدە سـېنىڭ گۇناھ قىلۋاتقانلىقىڭنى چۈشهندۈرۈپ قويۇش ئۇچۇن ئىجابهتنى كېچكتۇرىدۇ، بۇ چاغـدا

. ت قىلىدۇچوقۇم ئىجابه اللهبۇنداق گۇناھتىن تۆبه قىلساڭالر،

تهۋبه قىلغان بىر ياشنىڭ دۇئاغا ئاالقىدار كهچۇرمشلىرى ــردىم، مىســىردا ئــېالن * ــدۇلال، يىگــرمه تــۆت ياشــقا كى تهشــۋىقات -ئســمىم ئاب

شىركهتلىرىنىڭ بىرىدە ئشلهيمهن، تهقۋادارلىققا ئۆتۈش جهريانىمنى ئاددى ھالدا بايان كىـيىم مـودىلى بولـۇپ )دەنئالغۇسـى كۇلهيـب سى (ياشقا كىـرگهن ۋاقتىمـدا 16 قىلسام،

ئانامنىڭ ياخشى تهربىيلىگىنىگه بولۇپمۇ ئانامنىڭ -ئشلهشكه باشلىدىم، نهتىجىدە، ئاتائاالھىدە تهسـىر سـىڭدۇرگىنىگه قارىماسـتىن، بۇزۇقچىلىققـا تولغـان ئاتموسـفېرا بىـلهن

هربىيه ئالغان تونۇشتۇم، مهن كىچىك ۋاقتىمدىن تارتىپال ناماز ئوقۇش ئاساسىدا ياخشى تبولساممۇ، ئهپسۇسكى ناچار كىشلهر بىلهن ئارلىشىپ قالغـان سـهۋەبىمدىن ئۆيۈمـدىن ئالغان تهربىيهمدىن يىراقلىشىپ كهتتىم، قىسقسى ناچار ئىشالر تهرەققى قىلىپ، شـهيتان

مهسىله سىرتالرغا چىقىپ، تاماشا قىلىـش، . ھهقىقهتهنمۇ ماڭا ئىنتايىن كۆڭۇل بۆلۈۋاتاتتىبىـراق ئىشـالرنىڭ ... دە، يۈرۈشـۈپ كهتتـى –نالردا تاماقلىنىش بىلهن باشـالندى ئاشخا

ئىچىش ھېچقانچه ئىش ئهمهسقۇ، ـــ بهس، يېڭـى ئىشـالرنىمۇ -سىرتتا يهپ: كهينىدىننېمه يېڭى ئىشـالرنى قىلسـامكهن دەپ يېڭىلىـق ئىـزدەپ بىـر . قىلىپ باقاي، دەيتتۇق

زەھهرلىك چېكىملىككه قاراپ تهرەققى قىلـدى، مهزگىل يۈردۇق، ئاخىرى ئىشالر ھاراققا،

272 دۇئا ههققىدە -----قهلىب سادالىرى

ئۇسۇل كېچىلىكلىرىگه، سىنئالغۇخانىالرغا قاتنىشىپ، نهچچه كـۈنلهپ -كوللېكتىپ تانسا .ئۆيگه بارماي سىرتالردا تۈنهپ قالىدىغان بولدۇق

ھهر قېـــتىم ئـــۆزۈم يـــالغۇز ئولتـــۇرۇپ قالغـــان چېغىمـــدا مهيۈســـلىنىپ، مهن هتهن بهخىتلىكمۇ؟ ياكى ئۆزەمنى ئالداش ئۈچـۈنال مۇشـۇنداق قىلىۋاتقانلىرىمدىن ھهقىق

.دەۋاتامدىمهن؟ دەپ ئۆزەمگه سوئال قۇياتتىمبىراق دوستلىرىم بىلهن بىلله بولۇپ ئۇالرنى كۆرگهندە بولسـا، بۇالرنىـڭ ھهممىسـى

ا ئـۇالر نـېمه قىلسـ ! ـ دە خاتا قىلىۋاتقانالر بولۇپ يالغۇز مهنال توغرا قىالرمهنمۇ؟ دەيتتىمئۇالرنىڭ ھهممىسى بىر خىل ئىشـنى تـوغرا دەپ قارىغـان ... شۇنىڭغا قوشۇلۇپ كېتهتتىم

ئۇالر بىلهن ئارلىشىپ كهتكىنىمدە خۇددى ئۆزەمنى ! ئىكهن، ماڭىدىغان يولۇڭ مۇشۇ دە... يوقتىكىدەكالسېزەتتىم، ئهتراپىمغـا قاراشـقا پېتىنالمـايتتىم، خـۇددى مهن ئۆلـۈكتهك

...اۋاتاتتىمتامامهن ئۆلۈكتهك ياشمهندە ھهر قانداق ناتوغرا ئىشنى ئىككىلهنمهستىن قىالاليدىغان قاپ يۈرەكلىك بـار ئىدى، ھهتتا مېنىڭ نهزەرىمدە خاتا ئىش توغرا، توغرا ئىش خاتا بولۇپ قالـدى، نامـاز،

...قۇرئان ئوقۇشتهك ئىشالردىن قېچىشىم الزىم ئىدىئــۆلگهن ئــادەملهر توغرىســىدىكى كۈنلهرنىــڭ بىرىــدە ھهمرالىــرىم بىــلهن بىلــله

فانتازىيىلىــك ســىنئالغۇ فىلىمىنــى كۆرىۋاتــاتتۇق، فىلىمــدە شــهيتان قاقــاقالپ كۈلــۈپ كىشىلهرنى دوزاخقا كىرگۈزەتتى، شۇنىڭ بىلهن مهن ئۆزەمنى ئاشۇ ئادەملهرنىڭ قاتارىغا

دە، غهلىـته بىـر خىـل -كىرىپ قالغاندەك، شهيتان ماڭا كۈلۈۋاتقانـدەك ھـېس قىلـدىم قورقۇنچقا چۈشۈپ قالدىم، ھېستىرىيهلىك قورقـۇنچ سـهۋەبىدىن ھهمرالىـرىم ئارىسـىدا قاتتىق چىقىراپ تاشالپتىمهن، بىز تۇرغان ئۆيدە جىن ــ شهيتانالر باردەك ھېس قىلىپ، بۇ

-مهن ھۇشـۇمنى بىلىـپ . دېـدىم ! مهن كېتىمهن: يهردە تۇرۇشقا پېتىنالمىدىم ۋە ئۇالرغابىلمهي ئۆيۈمگه باردىم، پۈتۈن بهدىنىم الغىلدايتتى، نـېمه قىلىشـىمنى بىلمهيتـتىم، شـۇ چاغدا بامدات نامىزىغا ئهزان ئېيتىلدى، مهن، تاھارەت ئاالي، سـۈرە ياسـىننى ئوقـۇي دېدىم، لېكىن ھـېچ نهرسـه ئوقۇيالمايۋاتـاتتىم، چـۈنكى شـهيتان روھـى دۇنيـارىمنى

ئوقۇسامال بهدىـنىم الغىلـداپ تىتـرەپ، تېخىمـۇ قورقۇنچقـا قۇرئان ... ئىگهللىۋالغانىدى

273 دۇئا ههققىدە -----قهلىب سادالىرى

ئۆي بىلهن مهسجىدنىڭ ئارلىقى يـۈز . شۇنىڭ بىلهن ناماز ئوقۇماقچى بولدۇم. چۈشهتتىمقورقـۇپ . مېتىرال كهلسىمۇ، لېكىن ئۆزەمنى قاھىرەدىن ئاسۋانغا بارغاندەك ھېس قىالتـتىم

يتان ماڭا ۋەسۋەسه قىلىپ، سهن ساراڭ ئاران ماڭاتتىم، كېيىن يۈگرەشكه باشاليتتىم، شهشهيتان بىلهن ) كۈن90(ئۈچ ئاي . بولۇپ قالدىڭ، ناماز ئوقۇش كېرەك ئهمهس، دەيتتى

.تىغ كۈرەش قىلدىم -توختىماي تىغمۇمېنى ئۆز پهزلى ئـارقىلىق شـهيتان ئۈسـتىدىن غالىـب كېلىشـكه اللهقا شۈكرى، الله

كهنىــدى، تاھــارەت ئالســاممۇ، نامــاز مۇيهسســهر قىلــدى، ئــۇ مېنــى بهك چارچىتىۋەتئوقۇساممۇ، قۇرئان ئوقۇساممۇ شهيتان مېنى قىينـايتتى، ھهتتـا مهن ئانامغـا ئۆزەمنىـڭ

قالغانـدەك تۇيغـۇدا بولۇۋاتقـانلىقىمنى ئېيتـتىم، ئانـام نـېمه ئىـش يـۈز ساراڭ بولۇپبهرگهنلىكىنى مهندىن سورىدى، مهن ئۇنىڭغـا ھهمـمه ئىشـنى دەپ بهردىـم، بۇنىـڭ

ئانـام سـۇبهانهلالھ دەپ . قاچاندىن باشالنغانلىقىنى، قايسى كۈنى بولغانلىقىنى ئېيتـتىم دەل ئاشۇ كۈنى مهن سهن ئۈچۈن كۈن بـويى دۇئـا «نى ئۇلۇغالپ توۋالپ كهتتى ۋە الله

نىڭ سېنى توغرا يولغا باشلىشى ئۈچۈن ساپ قهلـبىم بىـلهن، خـالىس اللهقىلغان ئىدىم، ...دېدى» انىدىمنىيىتىم بىلهن دۇئا قىلغقهلـبىمگه ھىـدايهت ئورناۋاتقـانلىقىنى، خـۇددى ماڭـا سـىڭىپ مهن ھهقىقهتهنمۇ

ئـۇنى اللهتهرىپىگه ئۆرلهپ، اللهگوياكى ئانامنىڭ دۇئالىرى . كىتىۋاتقانلىقىنى سهزدىمگىـرادۇس بۇرۇلـدۇم ۋە 180قوبۇل قىلىپ ئاندىن دەرھـال چۈشـكهندەك، شـۇ ھامـان

.دېدىم» داق قىلىمهن؟ئهمدى قان« :ئانامغا -مهسـجىدكه -، رەببىمىز دۇئايىمنى قوبۇل قىلىپ، سـېنى تـوغرا يولغـا اللهئىنشا« :ئۇ

اللهيېتهكلىگهي، سهن ئهمدى ئۆزەڭ بىلهن ھهم شهيتان بىلهن كۈرەش قىلىشىڭ كېرەك، سېنى مۇۋەپپهق قىلغان يولدىن ھېچ قاچان ئايرىلماسـلىققا تىرىشـقىن، رەببىمىـز سـاڭا

.دېدى» تكه كىرىشنى نېسىپ قىلغۇچه تىرىشقىنجهننهــىمدىن ــدى، بېش ــگهن ئى ــۆزۈم يهتمى ــىمگه ك ــداپ كېتهلىش ــۇ چى مهن ھهقىقهتهنم

. تهسۋىرلهپ بېـرەلهيمهن دېگهن سۆز بىلهنال» جهڭ«ئۆتكۈزگهن قىيىنچىلىقىمنى پهقهت ېرىپ، ئاخىرى بىر مهسجىدكه ب. جهڭ بولۇۋاتاتتى كۈندۈز ئىچىمدىمۇ، سىرتىمدىمۇ -كېچه

274 دۇئا ههققىدە -----قهلىب سادالىرى

قاتتىق قورقۇنچنى، شهيتان ئۇ كىشىگه مهندە يۈز بېرىۋاتقان ئاخۇنۇم بىلهن كۆرۈشتۈم ۋەئىكهنلىگىمنـى خىيالىمغـا ئورنىتىـۋەتكهنلىگىنى مېنى قانـداق ئالـداپ مېنىـڭ سـاراڭ

شـهيتاننىڭ ئۇسـۇلى مۇشـۇنداق، ئـۇ ئۆزىـدىن «ئـۇ كىشـى ماڭـا . سۆزلهپ بهردىـم دا مۇشۇنداق قىلىپ بارلىق قورالنى ئىشـقا سـېلىپ باقىـدۇ، يىراقالشقانالرنى كۆرگهن چاغ

بارا ئىچىڭـدىكى شـهيتان ئويۇنلىرىنىـڭ قالـدۇقلىرى -شهيتاننىڭ ھىيلىسى ئاجىز، بارائۆلۈپ تۈگىشى بىلهن ئۇ سېنى تاشاليدۇ، سهنمۇ ئۆز قورالىـڭ ئـارقىلىق شـهيتان بىـلهن

.دېدى» ۋە تهقۋادارلىقىڭدۇر كۈرەش قىلىشىڭ كېرەك، قۇرالىڭ بولسا، ناماز، قۇرئاندوسـتلىرىمدىن .كۈنى كهلگىچه مۇشۇنداق ھالهتته كېتىۋەردىم -28مهن رامىزاننىڭ

بـۇ . بىرى مېنى شۇ كېچىسى مهلۇم بىر مهسجىدته تهھهججۇد نـامىزى ئوقۇشـقا چـاقىردى يهردە ماڭا، بىلله سوھۇرلۇق يهيلى، دەپ سوھۇرلۇق تاماق بهرگهنلهرنـى ئـۇچراتتىم ۋە

ۇالر نېمه دېگهن ياخشى ئادەملهر دېدىم، ئۇالرغا بهكمۇ مهستلىكىم كېلهتتـى، چـۈنكى بمېنىڭ خىيالىمدا دائىم ئوياليدىغىنىم، ھهرقانداق كىشى ساڭا بىر خىل ياخشىلىق قىلسـا

تهبىئىكى بۇ ناچـار . ياكى مۇالزىمهت قىلسا، ئۇ چوقۇم سهندىن بىر نهرسه تهلهپ قىالتتىان ئىللهت ئىدى، شۇڭا دۇنيادىكى ھهر قانداق نهرسـه بىـرگه بىـر ھهمرالىرىمدىن يۇقق

لېكىن بۇ كىشىلهرنىڭ سـاۋاپ ئىزدەيـدىغانلىقىنى، . مۇناسىۋەتته بولىدۇ دەپ ئوياليتتىمئــاخىرەت ئۈچــۈن ســاۋاپ توپاليــدىغانلىقىنى بايقىــدىم، ئــۇالر بىــلهن بىلــله تۇرغــان

ئـۇالر : ھهتتـا شـهيتان ماڭـا كېلىـپ چاغلىرىمدا شهيتان مهندىن تامامهن يىراقالشتى، سهندىن نېمىگه ئېرىشمهكچى؟ نېمه ئۈچۈن سـاڭا ياخشـى مۇئـامىله قىلىۋاتىـدۇ؟ دەپ ۋەسۋەسه قىلغان چاغدا، مهن بۇالر بىلهن ئارلىشىپ يۈزلىرىدىكى تهبهسسۇمنى كۆرۈشۈم

.بىلهنال شهيتان ۋەسۋەسىسى دەررۇ يوقىالتتى. اپ قىلغاندىن كېيىن ئۆيگه قايتىپ كهلـدىم قىسقىسى، مهسجىدته ئىككى كۈن ئېتك

شهيتان مهن بىلهن قايتىدىن ئېيتىشىشقا باشلىدى، قىزالر بىلهن تېلېفۇنـدا ئاالقىلىشـىپ پاراڭلىشىشقا باشلىدىم، بۇرۇن ئۇالرنىـڭ قايسىسـىدۇر بىرىنىـڭ ماڭـا الپپىـدە قـاراپ

ـ زالر ئهمـدى ماڭـا قويۇشىنى ياكى ئىشارەت قىلىپ قويۇشىنى مهن ئـارزۇ قىلىـدىغان قىشهيخ شهھرىگه بېرىـپ ئوينـاپ كېلهيلـى دېگىلـى -تېلېفۇن قىلىپ، كهلسىڭىزچۇ؟ شهرم

275 دۇئا ههققىدە -----قهلىب سادالىرى

مىڭ ئهپسۇسكى ئاشۇ ھهمرالىرىم بىلهن بىـر يهرلهرگه بـاردىم، شـهيتان ماڭـا . تۇردى ...بولسا كۈلۈپ، سىناپ باقمامسهن، دەيتتى

كۇپايىلىنىـپ، زۈش بىلهنـال بىراق مهن ئۇالر بىلهن بىلله ئۇيقۇسىز تـۈنلهرنى ئۆتكـۈ ھــاراق ۋە زەھهرلىــك چــېكىملىككه يولۇقماســلىققا قــارار قىلغــان ئىــدىم، شــۇنداقتىمۇ ھېچقاچان كۆڭلۈم ئارام تاپمايۋاتـاتتى، مهن خـۇددى ئۇالرغـا يـاتتهكال ئـۇالر بىـلهن

مېنـى مۇسـتهھكهم الـله ، اللهچىقىشىپ كېتهلمىدىم، قايتىپ كهلگىنىمدىن كېيىن ئىنشـا ئايرىلماسـلىق قارارىغـا ىگه ئىگه قىلغاي، مهسـجىدتىكى دوسـتلىرىمدىن مهڭگـۈ ئىراد

.كهلدىمئهلۋەتته، بۇرۇنقى ھايـاتىم بىـلهن ھـازىرقى ھايـاتىمنى سېلىشـتۇرالمايمهن، ھـازىر

ئۆتتـۈم، سـهن تۇرمۇشۇم ھهقىقى مهنىـگه ئىـگه بولـدى، مهنىلىـك، غايىلىـك ھاياتقـا سـهۋەپكار بولىـدىغان جهننهتكه كىرىشـىڭگه جهننهتكه ئېرىشىش ئۈچۈن ياشايسهن،

ياراملىق ياخشى پهرزەنتلهرنى تېپىشىڭ ئۈچۈن توي قىلىسهن، ھازىر ھاالل پۇل تېـپىش ئۈچۈن ئىشلهۋاتىمهن ھهمدە دۇنيادىكى ھهر قانداق ياخشـى ئهمگهكنىـڭ ئـاخىرەتته

نهتنـى جهن! قـا مهدھىـيهلهر بولسـۇن الله«ساڭا ساۋاپ ئهكىلىدىغانلىقىنى سـهزدىم ۋە خالىسـا دۇنيـادىمۇ بهختلىـك الـله سېتىۋېلىپال قالماستىن، ياخشى ئهمـگهك ئـارقىلىق

!دەيمهن» ياشايدىكهنمهننىڭ مېنى بۇ يولدا مۇسـتهھكهم الله«ئۆز پهزلىدىن ئايرىمىسۇن، اللهقا شۈكرى الله

.»ماڭدۇرىشىنى تىلهيمهن

تهۋبه قىلغان بىر قىزنىڭ دېگهنلىرىئابدۇلالھ باشـتا دەپ ئـۆتكهن سـۆزلهرنى ئېيتمـاقچىمهن، مهن مهن ئهمهلىيهتته*

بىر سۆزنى مېنىڭمـۇ سـۆزوم -ئۇنىڭ سۆزلىرىگه تامامهن قايىلمهن، ئۇ دەپ ئۆتكهن ھهردەپ ھېس قىلىۋاتمهن، چـۇنكى مهنمـۇ تامـامهن ئۇنىـڭ ئهھـۋالىنى ئـۆز بېشـىمدىن

ال يولۇققـان ئاتموسـفېرا، دەل ئابدۇل... پهرق شۇكى، ئۇ ئوغۇل، مهن قىزمهن. كهچۈردۇمئۇنىـڭ ئـويغىنىش سـهۋەبى ... مودىل بولۇپ ئىشلهش) كۇلهيب سنئالغۇسىدا(ئېالن ۋە

276 دۇئا ههققىدە -----قهلىب سادالىرى

ھېلىقى فىلىم بولۇشى مۇمكىن، ئهمما مهن تهساددىپى بىـر سـهۋەپتىن ئويغانـدىم، بىـر كۇنى كونا دوستلىرىم بىلهن بىلله ئولتۇرغىنىمـدا، بامـدات نـامىزىنى ئوقـۇش ئارزۇسـى

مېنى ئـۆزەڭ ! ئى پهرۋەردىگارىم(بولدى ۋە ناماز ئوقۇۋېتىپ ئۇزاق دۇئا قىلدىم، پهيدائۆزى گۇۋاھ، مهن شۇ اللهدېدىم، ھهقىقهتهنمۇ، !)ياخشى كۆرىدىغان يولغا يېتهكلىگىن

.ۋاقتتىن باشالپ ئازغۇن ئۆتمۇشۇمدىن تامامهن ئاالقهمنى ئۇزدۇم : دىممهن ھهقىقهتهن بىر نهچچه نۇقىتىدىن تهسىرلهن

دېـگهن سـۆزى » مهن تىرىك شهكىلدىكى ئۆلۈك ئىـدىم « :بىرىنچسى، ئابدۇلالنىڭئـۇ يۇقـۇرقى سـۆزنى قىلغـان ۋاقىتتـا بهلكىـم ! سـۇبهانالالھ . ماڭا قاتتىق تهسىر قىلـدى

ئهسلىدە ئۆلۈك بولۇپ، بىـز ئـۇنى { :قۇرئاندىكى بۇ ئايهتنى كۆرمىگهن بولۇشى مۇمكىندايهت تېپىشقا نۇر بهرگهن بىر ئادەم زۇلمهتته قالغـان ۋە تىرىلدۈرگهن، بىز ئۇنىڭىغا ھې

).ئايهت -122ئهنئام سۈرسى، (، }ئۇنىڭدىن قۇتۇاللمىغان ئادەمگه ئوخشامدۇ؟يهنى ئابدۇلال مهزكۇر ئايهتتىن خهۋىرى بولمىسمۇ، شۇنداق تۇيغۇنى تىلغـا ئالـدى،

.نى تونۇمىسا تىرىك دەپ ھېسابالش قىىيىناللهدېمهك كىمكى نه بىر نۇقتا شۇكى، ئابدۇلالھ ئانىسىنىڭ ئۆزىگه دۇئا قىلغان مهزگىلى دەل ئۇنىڭ يه

ئۆزگهرگهن كۈنى بولۇپ چىققانلىقىنى بايان قىلدى، ئۇستاز ۋەجدىمۇ ئانىسىدىن ئۆزىگه دايىم دۇئا قىلىپ تۇرۇشىنى ئۆتۈنىدىغانلىقىنى سـۆزلهپ ئـۆتتى، ئانىنىـڭ دۇئاسـىدىن

ئهمهس، بىلىندى، ئانىنىڭ دۇئاسىنىال لىقى بۇنىڭدىن ئېنىقئىبارەت بۇ مهسىلىنىڭ مۇھمچـۈنكى بهزى چـاغالردا ئـۆزەڭ . بارلىق كىشلهرنىڭ دۇئاسىنى ئېلىشمۇ ئىنتايىن مـۇھىم

ئۈچۈن قىلغان دۇئايىڭدىن باشقىالر ساڭا قىلغان دۇئا تېخمۇ كۈچلۈك بولىدۇ، رەسۇلۇلالھمۇسـۇلمان ئىنسـاننىڭ « :ئايـان نىڭ ھهدىسىدە مۇنـداق بىـر مهزمـۇن ئهلهيهىسساالم

مۇســۇلمان قېرىندىشــىغا غــايىۋانه قىلغــان دۇئاســى ئىجــابهتتۇر، ئۇنىــڭ بېشــىدا بىــر : مۇئهككهل پهرىشته بار، ھهر قاچان ئۆز قېرىندىشىغا ياخشى دۇئا قىلسا، ئـۇ پهرىشـته

ــامىن ــهن ! ئ ــىلىققا ئېرىشهرس ــۇنداق ياخش ــهنمۇ مۇش ــدۇ! س ــۇيۇتى (، »دەپ تۇرى س ).دا ئهبۇ دەردائتىن رىۋايهت قىلغانجامئۇسسهغىر

277 دۇئا ههققىدە -----قهلىب سادالىرى

تائـاال سـېنىڭ دۇئايىڭنىـڭ ئىجـابهت قىلىنىشـنى تىـلهپ اللهتهسهۋۋۇر قىلغىنكى، قـا اللهتۇرىدىغان مهخسۇس پهرىشتىنى ساڭا بهلگىلىگهن، خۇددى ئابدۇلالنىڭ ئانسى قـا للهايالۋۇرۇپ ئابدۇلال ئۈچۈن دۇئا قىلغاندا بۇنىڭ خاسىيتىدىن ئابدۇلال ئوڭشـىلىپ

.....يۈزلىنىشكه باشلىغان .ئۇنىڭ دۇئاسىنى ئىجابهت قىلىپ تىلىكىگه يهتكۇزگهن اللهدېمهككى،

ياشالرنىڭ كۆزقارشى

نىڭ يولىدىن يىراق تۇرۇۋاتقان چاغدا دۇئا اللهبىراق بۇ يهردە بىر سوئال بار، بهندە ئىجابهت قىلىنامدۇ؟ قىلسابىر ئىنساندىن بىر نهرسه تهلهپ قىلغـان : مهن بۇ ھهقته مۇنداق تهپهككۇر قىلدىم*

ۋاقتىمدا، كهم دېگهندىمۇ بۇ ئىنساننىڭ ھهقلىرىنى ئادا قىلغان بولۇشۇم كېـرەك، ئۇنىـڭ ھهقلىرىنىڭ ھهممىسىنى ئادا قىلمىغان ھالدا قانداقسىگه ئۇنىڭـدىن بىـر نهرسـه تهلهپ

قىلىشقا پتېنااليمهن؟شهخسـهن . گۇناھكار مهسىلىسـى ئهمهس مهسىله باشقىدا، يهنى ئىتائهتچان ياكى *

نـى اللهمهن ھىجابلىق بولۇشـتا چىـڭ تـۇرىمهن، ھهقىقـى مۇسـۇلمان ئايـال بولـۇپ، ــز ــوق قى ــايىنى ي ــايمهن ۋە ت ــالرنى قىلم ــدىغان ئىش ــلهن -غهزەپلهندۈرى ــالالر بى ئاي

سۆزلهشمهيمهن، ئهلۋەتته، بىز كامالهتكه يهتتۇق دېمهيمهن، چـۈنكى كامـالهت تهنهـا نىـڭ اللهبهزىـدە -لېكىن ياخشـى ئىشـالر بىـلهن شـۇغۇللىنىۋاتىمىز، بهزى . اسقا خالله

سىناقلىرىنى باشتىن كهچـۈرىمىز، يهنـى قىلغـان دۇئـالىرىمىز ئىجـابهت بولۇشـى يـاكى قا دۇئا قىلىدىغان ھهرقانداق كىشى بۇنداق سىناقالرغا يولۇقۇپ اللهبولماسلىقى مۇمكىن،

...تۇرىدۇىئىنالرنىڭ ئالىملىرىدىن بىـرى بولغـان سـۇفيان سـهۋرىنىڭ ھهقىقهتهن بۇ يهردە تاببىرىڭالر ئۆزى بىلىدىغان يامـان ئىللهتلىـرى تۈپهيلىـدىن « :ئىنتايىن ساز بىر سۆزى بار

.دەيدۇ بۇ زات» دۇئا قىلىشتىن چهكلهنمىسۇن

278 دۇئا ههققىدە -----قهلىب سادالىرى

سـۇبهانهھۇ الـله بۇ ئىنتايىن گۈزەل مهنىگه ئىگه سۆز، بۇنىـڭ دەلىلىمـۇ بـار تېخـى، ماڭـا « :ئىبلىس{ :ئىبلىسنىڭ تىلىكىنىمۇ ئىجابهت قىلىپ، مۇنداق بايان قىلغان ۋەتهئاال

. دېدى» مۆھلهت بهرگىن) قىيامهت كۈنگىچه(كىشىلهر قايتا تىرىلدۈرىلىدىغان كۈنگىچه ).ئايهتلهر -15ـ 14ئهئراف سۈرىسى، (، }دېدى» ساڭا مۆھلهت بېرىلىدۇ« :الله

ىمىزنى داۋامالشتۇرايلى، ئهگهر سهن دۇئايىڭنىڭ قېنى، ئۇنداقتا ئىلمىي نۇقتىدىن گېپ :ئىجابهت بولۇشىنى خالىساڭ، ئالدى بىلهن ھازىرالشقا كېرەكلىك بولغان تۆت شهرت بار

نىڭ چوقۇم ئىجابهت قىلىـدىغانلىقىغا چىـن پۈتۈشـۇڭ اللهتولۇق ئىشهنچ، يهنى . 1 .الزىمبېـرىلىش ھهققىـدە بۇنـداق . پۈتۈن ھېس تۇيغـۇ بىـلهن بېرىلىـپ دۇئـا قىلىـش . 2

« :تابىئىينالرنىڭ بىرى دەپ ئۆتكهن تۆۋەندىكىدەك ئىنتايىن ياخشى بىـر سـۆز بـار، ئـۇ « :دېگهن، باشقىالر ئۇنىڭغـا » قىلغان دۇئايىم قاچان ئىجابهت بولىدىغانلىقىنى بىلىمهن

قهلبىم لهرزىگه كېلىپ، كۆزلىرىمدىن ياش تۆكۈلۈپ، « :دېگهندە، ئۇ» قانداق بىلىسهن؟بـۇ خىـل ... دەپ جـاۋاب بهرگهن » نلىرىم سۇكۇناتقا چۈمۈلگهنلىكىـدىن بىلىـمهن بهدە

ــۇلۇلالھ ــانى رەس ــاالم مهن ــۇچىرتىمىز ئهلهيهىسس ــىدىن ئ ــدىكى ھهدىس « :نىڭ تۆۋەنھهرگىــز غهپلهتتىكــى بىــپهرۋا قهلىبــتىن چىققــان دۇئــانى ئىجــابهت الــلهبېلىڭالركــى،

.رىدىن رىۋايهت قىلغانئىمام ئهھمهد، تىرمىزىالر ئهبۇھۇرەي. »قىلمايدۇئى رەببىم، ماڭا بىر ماشىنا الزىم، ئـى « :يهنى، سهن بىپهرۋا، غهپلهت باسقان ھالدا

نهدىمۇ ئىجـابهت قىلسـۇن؟ سـهن اللهدەۋەرسهڭ » رەببىم، مېنى جهننهتكه كىرگۈزگىنقا پۈتۈن ھېس تۇيغۇلىرىڭ بىلهن بېرىلىپ تۇرۇپ يالۋۇرۇپ ئىلتىجا قىلىشـىڭ اللهچوقۇم

الـله دۇئاسـىنى « :ھهتتا بۇ ھهقته ئىمام ئهھمهد ئىبنى ھهنبهل مۇنـداق دېـگهن . ىمالزئىجابهت قىلىدىغان مۇسۇلماننى پهقهت بىـرال نهرسـىگه ئوخشـىتااليمهن، ئـۇ خـۇددى دەھشهتلىك دولقۇنالۋاتقان دېڭىزنىڭ ئوتتۇرسىدا ھاالكهتكه كۆزى يهتـكهن ھالـدا بىـر

.»ئوخشايدۇ تال ياغاچقا ئېسىلىۋالغان ئادەمگهقا ئىلتىجا قىلىپ، يـالۋۇرۇپ، چىـن اللهدۇئانىڭ شهكلى قانداق بولىدۇ؟ سهن چوقۇم

مېنـى ئـۆزەڭ !قهلبىڭدىن بېرىلىپ روھى دۇنيارىڭ لهرزىگه كهلگهن ھالدا، ئـى رەبـبىم

279 دۇئا ههققىدە -----قهلىب سادالىرى

دەپ ئېرىپ كېتىشـىڭ الزىـم، ! ئى پهرۋەردىگارىم، مېنى ئۆزەڭ قۇتۇلدۇرغىن! ساقلىغىنبېشىغا كۈن چۈشـكهن ئـادەم دۇئـا قىلسـا ئىجـابهت { :ئۆزى ھهققىدەتائاال اللهشۇڭا

).ئايهت -62نهھلى سۈرىسى، (دېگهن، } ...قىلىدىغان زاتنېمه ئۈچۈن بېشىغا كۈن چۈشكهنلىك زىكرى قىلىنىدۇ؟ چۈنكى بېشىغا كۈن چۈشكهن

.قا بېرىلىدۇاللهئادەم پۈتۈنلهي اقسانلىقتىن قـاتتىق ھهزەر ئهيلىگىـن، بۇنداق ئالدىر. ئالدىراقسانلىق قىلماسلىق -3

رەھىـم -بهندە گۇناھ بولىدىغان ئىشـقا يـاكى سـىله « :مۇنداق دېگهن ئهلهيهىسساالم» قىلماســلىققا دۇئــا قىلمىســىال، ئالدىراقســانلىق قىلمىســىال دۇئاســى ئىجــابهت بولىــدۇ

اندا، دەپ سـورىغ » ئالدىراقسـانلىق نېمىنـى كۆرسـىتىدۇ؟ ئهلهيهىسساالمئى « :باشقىالرــۇلۇلالھ ــاالم رەس ــدى، دەپ « :ئهلهيهىسس ــابهت قىلىنمى ــدىم، ئىج ــا قىل ــۇن دۇئ نۇرغ

.دەپ جاۋاپ بهرگهن» مهيۇسلىنىپ دۇئانى تاشلىۋېتىش الـله « :ئهلهيهىسسـاالم چۈنكى . مۈلكىڭ ھااللدىن تېپىلغان بولۇشى الزىم -مال -4

- چېچـى چـۇۋۇق، يـۈز دېگهن ۋە شـۇنداقال » پاكتۇر، پهقهت پاك نهرسىنىال قوبۇل قىلىدۇكۆزىنى تۇپا باسقان مۇساپىر، مۇھتاج بىر ئادەمنى تىلغا ئېلىپ، ئـۇ پۈتـۈن ھېسسـىياتى

قا يالۋۇرۇپ دۇئا قىلسىمۇ، يـېگهن تـامىقى، كىـيگهن اللهبىلهن ئىككى قولىنى كۆتۈرۈپ ــابهت ــىنىڭ ئىجـ ــا دۇئاسـ ــۇقى ھارامـــدىن كهلـــگهن بولغاچقـ كىيىمـــى ۋە ئوزۇقلـ

...كۆرسهتكهن ئىدى بولمايدىغانلىقىنىغـا كـۆركهم، تهرتىپلىـك سـۆزلهر بىـلهن دۇئـا اللهمهن راسـتىنال : ئاخىرقى سـۇئال

قىاللمايمهن، ئويۇمغا كهچكىنى بويىچه دۇئا قىلىۋەرسهم بوالمدۇ؟دىن سـورىغانلىقىغا ئهلهيهىسسـاالم كىشـىلهردىن بىـرى بـۇ سـۇئالنى دەل ! الـله يا

نىـڭ اللهئـى « :ا كېلىپئهلهيهىسساالمغبىر كىشى ئىشىنهمسىلهر؟ ئويۇڭالرغا كهلدىمۇ؟ » ئهلچىسى، مهن سىزدەك ۋە مۇئـازدەك قاپىيلهشـتۈرۈپ ئوبـدان دۇئـا قىاللمـاۋاتىمهن

دېگهن، يهنى دەل ئاۋۇ قېرىندىشىمىزنىڭ سوئالىدەك، كۆركهم، تهرتىپلىك ھالـدا دۇئـا » دەپ دۇئـا قىلىسـهن؟ ئۇنداقتا نـېمه « :ئهلهيهىسساالمقىاللمايدىغانلىقىنى ئېيتقاندا،

دۇزاخـتىن مېنـى الـله سهندىن جهننهتنى سورايمهن، ئى اللهئى « :ئۇ. دەپ سورىغان

280 دۇئا ههققىدە -----قهلىب سادالىرى

بىز مۇشۇ جهننهت توغرىسىدا دۇئـا « :دەيمهن، دېگهن چاغدا، رەسۇلۇلال» !قۇتۇلدۇرغىن )ئىمام ئهھمهد، ئهبۇ داۋۇد ۋە ئىبنى ماجهلهر رىۋايهت قىلغان. (دېگهن» قىلىمىز

.قهلبىمىزدىكىنى ئىپادىلهپ دۇئا قىاليلى! كۆپچىلىك

ئاخىرقى نهسىههتھېسياتىڭالر بويىچه دۇئا قىلساڭالر بولىدۇ، سۆزلهرنى بهكمۇ ياساپ قىلىشنىڭ ئـورنى

مهن ساڭا مۇھتـاج، ئـى پهرۋەردىگـارىم، مهن ! ئى رەببىم: قهلبىڭدىن چىقىرىپ. يوقئىشـالر بولـدى، ئهمـدى سـاڭا قىلمىشلىرىمنىڭ ھهممىسى گۇناھ! ئالدىڭدا بىچارىمهن

تهۋبه قىلىمهن، سهندىن ئۆتۈنۈپ كهچۈرۈم سورايمهن، ئى رەببىم، ماڭا ياردەم قىلغىن، ! ئى پهرۋەردىگـارىم ! مېنى جهننىتىڭگه كىرگۈزگىن! ئى رەببىم! ياردىمىڭنى ئاتا قىلغىن

انـاھىم سهندىن باشقا ھـېچ پ ! مهندىن رازى بولغىن! مېنى مهغپىرەت قىلغىن، ئى رەببىم !مهن ئاجىزمهن! يوق

ئـى « :تائاال ھهدىس قۇدسىدا مۇنـداق دەيـدۇ الله. دېگهندەك دۇئا قىلساڭ بولىدۇمهن ھىدايهتكه باشلىغان ئادەمدىن باشقا ھهممىڭالر ئازغۇنسـىلهر، شـۇڭا ! بهندىلىرىم

مهن تويغۇزغـان ! مهندىن ھىـدايهت تىلهڭـالر، ھىـدايهت قىلىـمهن، ئـى بهنـدىلىرىم ئـى ! باشقا ھهممىڭالر ئاچسـىلهر، مهنـدىن رىزقـى تىلهڭـالر، تويغـۇزىمهن ئادەمدىنمهن كىيىم كهيگۈزگهن ئادەمدىن باشقا ھهممىڭالر يالىڭاچسىلهر، مهندىن ! بهندىلىرىم

كۈندۈزلهپ -سىلهر كېچه! كىيىم تهلهپ قىلىڭالر، كىيىملىك ئاتا قىلىمهن؛ ئى بهندىلىرىمم بارلىق گۇناھالرنى مهغپىـرەت قىلىـمهن، مهنـدىن خاتالىق ئۆتكۈزىسىلهر، مهن بولسا

).ئىمام مۇسلىم، تىرمىزى رىۋايىتى(، »!مهغپىرەت تىلهڭالر، مهغپىرەت قىلىمهنيهنـى ! بىزدىن قانچه قېتىمالپ دۇئا قىلىشـىمىزنى تهلهپ قىلىۋاتىـدۇ اللهكۆرگىنكى،

تائاالغـا ئىلتىجـا الـله سهن ئۆزەڭ خالىغان بارلىق نهرسه ھهققىدە، ھهرقانـداق ئىشـتا !..قىلغىن

تائـاال الـله ئاخىردا سۆزومنى دۇئا بىلهن ئاخىرالشتۇرۇشـنى تـوغرا دەپ قـارايمهن، تىلكىمىزنى ئىجابهت قىلىپ قاالر، ھهمدە بىزمۇ رەببىمىزنىڭ ئىجـابهت قىلىشـىغا تولـۇق

281 دۇئا ههققىدە -----قهلىب سادالىرى

ـ ئىشهنگهن ھالدا، ئالدىراقسانلىق قىلماستىن، پۈتۈن ۋۇجۇدىمىز بىـلهن بېرىلىـپ، لهالمـۈلكىمىز ھااللـدىن بولغـان دېـگهن نىيتىمىـز بىـلهن دۇئانىـڭ -خالىسا بارلىق مـال

:شهرتلىرىنى ئورۇنداپ مۇنداق دۇئا قىاليلىزاتىڭنىڭ ئۇلۇغلىقى، پادىشالىقىڭنىڭ كاتتىلىقىغا اليىق ھالـدا ! ئى پهرۋەردىگارىمىز

زېمىننى -ئاسمان! اسقا خاللهسانا -جىمى ھهمدۇ! ساناالر ساڭا بولسۇن -بارلىق ھهمدۇسـاناالر -قـا ھهمـدۇ اللهتۈننى ياراتقـان -كۈن! ساناالر بولسۇن -قا ھهمدۇاللهياراتقان بىزنـى الـله قـا ماختاشـالر خاسـتۇر، اللهبىزنى بۇ ئىسالمغا ھىـدايهت قىلغـان ! بولسۇن

ان ئىسالم، ئىمان ۋە قۇرئ... ھىدايهتكه باشلىمىغان بولسا بىز ھىدايهت تاپالماس ئىدۇقــا قىلغــان ــيلهر بولســۇن اللهئات ــا گــۈزەل مهدھى ــلهئــى ! ق ــۇھهممهد ! ال خــوجىمىز م

ئۇنىڭغا كېيىـنكىلهر ! بهرىكهت ياغدۇرغىن -ئهلهيهىسساالمغا بۇرۇنقىالر ئىچىدە رەھمهتقىيامهت كۈنىگه قهدەر ئۇنىڭغـا پهرىشـتىلهر ! بهرىكهت ياغدۇرغىن -ئىچىدىمۇ رەھمهت

گۇنــاھلىرىمىزنى ! ئــى پهرۋەردىگــار! ياغــدۇرغىن بهرىكىتىڭنــى -ئارىســىدا رەھــمهتئاجىزلىقىمىزغـا رەھمـى ! ئهيىپلىرىمىزنـى يـاپقىن ! بىزنى مهغپىرەت قىلغىـن ! كهچۈرگىن

! ئهمهللىرىمىزنـى ئوڭـدىن بهرگىـن -نـامه ! كهمچىلىكلىرىمىزنـى تولـۇقلىغىن ! قىلغىنـ ! ئىشلىرىمىزغا ئۆزەڭ ئىگه بولغىن! ھېسابىمىزنى ئاسان قىلغىن ى دوزاخـتىن ئـازات بىزن

بىزدىن رازى بولغىن، بىزگه رەھىم قىلغىن، بىز جهننهتنـى سـورايمىز، دوزاخـتىن ! قىلغىن !قوتقۇزۇشۇڭنى تىلهيمىز

بىـزگه رەھىـم ! ئـى پهرۋەردىگـار ! بىزنى ئهھلى جهننهت قاتارىغا پۈتكىن! اللهئى جـابهت قىلىـمهن ئى، ماڭا دۇئا قىلىڭـالر، ئى . قىلغىن، چۈنكى سهن بىزگه رەھىمدىلسهن

ئى سۆيۈملۈك ! دۇئايىمىزنى ئىجابهت قىلغىن، گۇناھلىرىمىزنى كهچۈرگىن! دېگۈچى زات، ئى، دۇئاالرنى ئىجابهت قىلغۇچى الله، ئى بىزگه يېقىن الله، ئى رەھىم شهپقهتلىك الله، بـارلىقىمىزنى ئهپـۇ قىلىشـىڭنى الـله ئـى ! ئى، ئۇلۇغلۇق، يۈكسهكلىك ئىگىسـى ! الله

مۇسۇلمان ياشلىرىنى ھىدايهتكه باشـلىغىن، ! ، ئى بۈيۈكلۈك، ئۇلۇغلۇق ئىگىسىسورايمىز !ھهممىمىزدىن رازى بولغىن! ئاياللىرىنى ھىدايهتكه باشلىغىن -مۇسۇلمان قىز

!ئامىن ، ئامىن

غايه توغرىسىدا

خالىد ۇئۇستاز ئهمر: ئاپتورى

ھىاللى: تهرجىمه قىلغۇچى

283 غايه توغرىسىدا

:بۇ كىتاپچهقهلبلىرى ئۇنىڭ سۆيگۈسـىگه تولغـان، ئهقىللىـرى ئۇنىـڭ ئۇلۇغلۇقىغـا باغالنغـان، پۇتلىرى داغدام يولغا قهدەم قويغان، ئۇپۇقتا ھهقىـقهت نـۇرى جىلۋىسـى، ھهق يولىغـا

تىــن ئىبــارەت غايىلىرىــدىن مهڭگــۈ بۇرۇلــۇپ كهتمهيــدىغان ئهقىــل اللهان، باشــلىغ . ئىگىلىرىگه بېغىشالندى

: بۇ كىتابچىنىڭ مهزمۇنى

ھاياتتىكى غايهڭ زادى نېمه؟. 1 ! ئۆز قىممىتىڭنى سهل چاغلىما، سهن ئالالنىڭ ئالدىدا قهدىرلىكسهن. 2 غايىلىك ياشالردىن ئۈلگىلهر. 3 ۇلىيهت ھېس قىلماسلىقىدىكى سهۋەبلهر قايسى؟ ياشالرنىڭ مهسئ. 4 ئاغزاكى بايانالر. 5 . دۇنيادا غايىلىك ياشاش ئهڭ گۈزەل. 6 نېمه مهقسىتىڭ بار؟. 7

ھاياتتىكى غايهڭ زادى نېمه؟ نىشانىڭ قايسى؟

ئهمهلىيهتته ئهتراپىمىـزدا نۇرغۇنلىغـان كىشـىلهر، بولۇپمـۇ ياشـالر بـۇ ! قېرىنداشالرمهقسىتى بارلىقىنى بىلمهي ياشىماقتا؛ ئۇالرنىڭ سىرتقى ھالىتىـدىن چىقىـپ ھاياتتا نېمه

ھايـات مۇشـۇنداق ... ئىچىـش، ئىشـلهش، ئـۆيلىنىش -تۇرغىنى پهقهت ياشاش، يېيىش ...ئۆتىدۇ دەپ ئويلىشىدۇ

ھاياتىڭدا مۇشۇنداقال غايىسـىز ياشـىغىنىڭ توغرىمـۇ؟ . بۈگۈن بىز بۇ تېمىدا سۆزلهيمىزمهقسهتلهرگه ئىـگه بولۇشـۇڭ كېرەكمـۇ؟ مهن سـىلهر بىـلهن -ئېنىق غايهياكى تۇرمۇشتا

!يورۇق سۆزلىشىپ باقاي -ئوچۇق. بۈگۈنكى تېما ئىنتايىن قاراتمىلىققـا ئىـگه، خۇسۇسـهن ياشـالرغا تېخىمـۇ شـۇنداق

ــلهپ بولغــان دەپ نېمىشــقا؟ چــۈنكى ياشــتا چــوڭالر ھايــاتتىكى نىشــانلىرىنى بهلگىسا بۇ مهسىلىدە ئاساسلىق كۆزدە تۇتۇلىدۇ، ھاياتتىكى نىشانلىرىڭ ياشالر بول. چۈشىنىلىدۇ

نېمه؟ بۇ دۇنيادا مهۋجۇد بولۇشنىڭ ھېكمىتى قايسى؟

284 غايه توغرىسىدا

ھايــاتتىكى ئهڭ قىممهتلىــك مهزگىــل، ئــۇ پۈتــۈن -ياشــلىق -بېلىشــىڭ كېرەككــى ، ئۆمرىڭنىڭ ئهڭ گۈزەل ۋاقىتلىرى، بالىلىق مهزگىلى بولسا ئهقىلسىز ساغالملىق مهزگىلـى

قېرىلىق بولسا ياشـلىقتىن مهھـرۇم دانـالىق باسـقۇچى، پهقهت ياشـالرال سـاغالملىق ۋە . پىشقان ئهقىل ئىگىسىدۇر

شۇڭا ئىسالم دىنىمىزنىڭ ياشـالرغا ئهھمىـيهت بىـلهن قارىشـىدىن، رەسـۇلىمىزنىڭ « :تۆۋەندىكى سۆزى ئارقىلىق ياشلىققا ئهھمىيهت بېرىشىدىن ئهجهپلهنگىلـى بولمايـدۇ

: ت كۈنى تۆت نهرسىدىن سورالماي تـۇرۇپ بهنـدىنىڭ قهدەملىـرى قوزغالمايـدۇ قىيامهمـۈلكىنى نهدىـن -ئۆمرىنى قانداق ئۆتكۇزگهن، ياشلىقىنى نـېمىگه ئىشـلهتكهن، مـال

تىرمىـزى . (»تېپىپ نېمىگه سهرپ قىلغـان ۋە ئىلمـى ئـارقىلىق قانـداق ئهمهل قىلغـان ) رىۋايهت قىلغان ! ئويالپ باققىن

بىر ھېساپ بېرىسـهن، مۇنـداق كۈنـدىكى -ا پۈتۈن ھاياتىڭ ھهققىدە بىرمۇشۇ ۋاقىتتبىـر ھېسـاپ بېرىسـهن، -مۇنداق سائهتلهر، شۇ ۋاقىتتا پۈتۈن ھاياتىـڭ ھهققىـدە بىرمـۇ

پۈتـۈن ! دىيىلىپ ئۆمرىڭ تولۇق سۈرۈشـته قىلىنىـدۇ، نـېمه دېـگهن قىـيىن سـوراق ھه بولۇپمۇ ! ىرىنى تهسهۋۋۇر قىلىپ باققىن؟ئۆمرىنى نىشانسىز، مهقسهتسىز ئۆتكۈزۈۋەتكهن ب

ئۆز ئۆمرىڭدىن ئومۇمى رەۋىشته سورالغاندىن كېيىن، مهخسۇس ياشلىقىڭدىن ھېسـاپ !بېرىدىغانلىقىڭنى خىيالىڭغا كهلتۈر

پۈتـۈن ئۆمرۈمـدىن ھېسـاپ بهرگهنـدن : سهن بهلكىم مۇنداق دىيىشىڭ مـۇمكىن نېمه ئۈچۈن؟ شۇنداق، چۈنكى بـۇ دەۋر كېيىن ياشلىغىم توغرۇلۇق قايتا سوراق قىلىنىشىم

!ھاياتىڭنىڭ ئىنتايىن مۇھىم باسقۇچى بولغانلىقىدىندۇرشۇڭا قۇرئان كهرىمنىڭ ياشلىق مهسىلىسىگه ئاالھىدە كۆڭۈل بۆلگهنلىكىنى كۆرىمىز،

تائـاال كائىناتنىـڭ الـله ئالته ياكى يهتته نهپهر ياش يىگىـت تۈپهيلىـدىن : مهسىلهنبىــر نهچــچه يىگىــت ! هرتىــۋەتكهنلىكىنى ئــۇقىمىز، ئــويالپ بــاققىنقــانۇنىيىتىنى ئۆزگ

تائـاال غـاردىكىلهر توغرۇلـۇق الـله ! سهۋەپلىك ئالهم قانۇنىيىتى ئۆزگهرگهن؟ شۇنداقئۇالر ھهقىقهتهن پهرۋەردىگارىغا ئىمان ئېيتقان، بىز ھىدايهتنى زىيادە { :مۇنداق دەيدۇ

-13كهھف سۈرىسى(، }...مۇستهھكهم قىلدۇققىلغان يىگىتلهردۇر، ئۇالرنىڭ ئىرادىسىنى ).ئايهتلهر -14

ئالهم قانۇنىيهتلىرى بۇالر ئۈچـۈن ... ياشالردا ئىدى 17 -16بۇ يىگىتلهرنىڭ ئۆمرى كۇن چىققـان چاغـدا ئۇالرنىـڭ غارنىـڭ ئـوڭ تهرىـپىگه ئۆتـۈپ { :ئۆزگىرىپ كهتكهن

285 غايه توغرىسىدا

تهرىـپىگه ئۆتـۈپ كهتكهنلىكىنى، كـۈن ئولتۇرغـان چاغـدا ئۇالرنىـڭ غارنىـڭ شـىمال كهھـف (، }بوشـلۇقتىدۇر ) ئوتتۇرىسـىدىكى (كهتكهنلىكىنى كۆرىسهن،ئۇالر بولسا غارنىڭ

)ئايهت -17سۈرىسى،تائاال ئۇالرنى قۇياش نۇرىدىن ساقلىغان، غـارنى ئۇالرغـا اليىقالشـتۇرۇپ اللهيهنى

دا سـول بهرگهن، قۇياش چىققان چاغدا غارنىڭ ئوڭ تهرىپىگه ئاغسا، قۇياش پاتقان چاغبهدەنلىـرىگه تهرىپىگه ئېغىپ، قۇياش تهرىپىدىن شۇنداق ئـۇزاق ياتقـان شـارائىتتىمۇ

نىڭ قۇدرىتى ۋە رەھمىتىنىـڭ دەلىللىرىـدىن اللهمانا بۇ . زەرەر يهتمهسلىگى كۆزلهنگهن .بىرى ئىدى

ئهمدى ئىبراھىم ئهلهيهىسساالمغا كهلسـهك، ئـالهم قـانۇنىيهتلىرى ئـۇ سـهۋەپلىك يـاش ۋاقتىـدا ئوتقـا تاشـالنغان 16يهنه بىر يىگىـت ھىسـاپلىنىدۇ، ئـۇ ئۆزگهرتىلگهن

بولۇپ ) بهخىش ئېتىدىغان(ئىبراھىمغا سالقىن ۋە ئامانلىق ! ئى ئوت«بىز ئوتقا { :ئىدى ).ئايهت -69ئهنبىيا سۈرىسى، (، }دىدۇق» بهرگىن

نىـڭ اللهبۇ سۆزلهرنى شۇنى بىلىشىڭالر ئۈچۈن قىلـۋاتىمهنكى، ئـارىمىزدا ! يىگىتلهرشـۇڭا بىـر يـاش يىگىـت . قىممهتكه ئىگه يىگىـتلهر تېپىلىـدۇ -نهزىرىدە ئاالھىدە قهدىر

بولۇش سۈپىتىڭ بىلهن ئۆز قىممىتىڭنى سهل چاغلىما، ھهم شۇنىڭ بىـلهن بىلـله دۇنيـادا -دائىـم ئـۆز ! مهخسهت نىشانسىز ياشىغىنىڭ ھهقىقهتهنمۇ سهن ئۈچۈن ئهيىب سانىلىدۇ

بۇ دۇنيادا نـېمه ئۈچـۈن ! ى نىشانلىرىم زادى نېمه؟ دەپ سورىغىنھاياتتىك: ئۆزەڭدىنئىچىش ۋە ئۆلۈش ئۈچۈنلىمۇ؟ بۇ زادى ئهقىلغـا مۇۋاپىقمـۇ؟ نـېمه -ياشاۋاتىمهن؟ يېيىش

! ئۈچۈن ياشاۋاتقىنىڭنى بىلمهستىن ھايات كهچۈرىۋاتامسهن؟لتىتقـا ئوتتۇرا مهكتهپنى مـۇنچه نومـۇر بىـلهن پۈتتـۈردۈڭ، ئانـدىن مۇنـداق فاكۇ

كىردىڭ، ئوقۇش پۈتتۈرگهندىن كېـيىن پـاالنى ئورۇنـدا ئىشـلدىڭ، مۇنچىلىـك پـۇل !بۇ توغرىمۇ؟...تاپتىڭ، ئاندىن توي قىلىپ پهرزەنت كۆردىڭ، ئاخىرى ئۆلۈپ كهتتىڭ

ياشـالر ماڭـا ئىشـهندى، قېـرىالر « :نىڭ بۇ سـۆزىگه قـارا ئهلهيهىسساالم رەسۇلۇلالھ .»يالغانچىغا چىقاردى

ەسۇلىمىز بىزگه شۇنداق دىمهكچى ئىدىكى، ئالهمگه تارالغـان بـۇ ئىسـالم گوياكى ر ...ياشالرنىڭ يهلكىسى بىلهن تىك تۇرغان ئىدى

:تۆۋەندىكى ئۈلگىلهرگه ئورتاق قاراپ باقايلى

286 غايه توغرىسىدا

نىڭ كارۋىتىدا ئۇخلىغـان ئهلهيهىسساالمئهلى ئىبنى ئهبۇ تالىب ھىجرەت كېچىسى * ئۇنىــڭ بــۇ ۋەزىــپىگه ئهلهيهىسســاالمئىــدى، ياشــتا 20بولــۇپ ياتقــان، شــۇ چاغــدا

.يارايدىغانلىقى بىلگهچكه ئۇنىڭغا تاپشۇرغانا تامــاق توشــىغان ۋە ئهلهيهىسســاالمغئهبــۇ بهكرىنىــڭ قىــزى ئهســما غــاردىكى *

.ياشتا ئىدى 23ھىجرەتكه زور تۆھپه قوشقان، شۇ چاغدا ئۇ ئهھلىگه يېتهكچـى قىلىـپ يهمهن ئهلهيهىسساالم مۇئاز ئىبنى جهبهلنى رەسۇلۇلالھ*

...ياش ئىدى 20ئهۋەتكهن، شۇ چاغدا ئۇ تېخى !بۇ نېمىنى چۈشهندۈرىدۇ؟

:ياشالر مېنىڭ يۇقۇرقى مىسالالر ئارقىلىق دىمهكچى بولغىنىمقىممىتىڭنـى كـۆزگه -سهن ئىنتايىن قىممهتلىك، ئۇنداقتا نـېمه ئۈچـۈن ئـۆز قهدىـر

ياشايسهن؟مهخسهتسىز -ئىلمايسهن؟ نېمه ئۈچۈن نىشان مهن نېمه ئۈچۈن بۇ سۆزلهرنى قىلىۋاتىمهن؟! قېرىنداشالر

مهخسهتسىز ياشـالر كىرزىسـىگه پاتقـانلىقىنى -چۈنكى مهن جهمىيىتىمىزنىڭ نىشانكافىخـانىالر ئهڭ ! كۆرمهكتىمهن، ھهر كۈنى يېڭىدىن يېڭى كافىخانىالر پهيـدا بولماقتـا

نېمه ئۈچۈن؟چـۈنكى ياشـالر ئـۇ جـايالردا سودىسى راۋاج تاپقان ئورۇنالر بولىۋاتماقتا،سائهتلهپ ئولتۇرىۋاتىدۇ، بهزىـدە ماشـىنام بىـلهن ئـايرىم قهھۋەخانىالرنىـڭ -سائهت

ئالدىدىن ئۆتۈپ قالىمهن، گۈلدەك ياشالرنى كۆرىمهن، لېكىن مىڭ ئهپسۇسـكى، ئـۇالر غـايالپ يا دومىنو ئويناپ ئولتۇرغان، يا چىلىم چېكىۋاتقان، يـاكى ھـېچ مهخسهتسـىز ال

... يۈرگهنلىكىنى كۆرىمهنياش قىزالرغا تېخىمۇ ئېچىنېمهن، ئۇالرنىڭ ھاياتلىقتىكى پۈتـۈن خىيـالى ئهڭ يېڭـى

مـۇدا كىيىملهرنـى ... گىرىم بۇيۇملىرى قايسىالر؟ پاالنىخان مۇنـداق نهرسـه سـېتىۋاپتۇ ...دېگهنلهردىن ئىبارەت... سېتىۋېلىش ئۈچۈن چهتئهلگه سهپهر قىلسام

ى توغرىمۇ؟بۇ زادبىر قىزنىڭ پۈتۈن غېمى ئۆزىنىڭ چىرايلىق يـاكى ئۇنـداق ئهمهسـلىكى بولسـا، بـۇ

ئهقىلگه اليىقمۇ؟ بىر يىگىتنىڭ پۈتۈن ئارزۇسى پاالنىخاننى ئۆزىگه قارىتىش بولۇپ قالغىنى توغرىمۇ؟

قورسـاق بېقىشـتا ... ئهپسۇسكى مۇنداق چاكىنا ياشالرنىڭ ئۈلگىسىنى كـۆرمهكتىمهن

! ئۆزىنىڭ كهلگۈسىنى قۇرۇپ چىقىشقا چولىسـى يـوق ... سىدىكىلهرگه تايىنىۋالغانئائىلى

287 غايه توغرىسىدا

نېمه ئۈچۈن؟چـۈنكى بـارلىق ... بارلىق غايىسى تېزلىكته ئهرگه تېگىۋېلىش بولغان قىزالر ... قىزالر ھامىنى ئهرگه تېگىدۇ، ھايات مۇشۇنداق داۋاملىشىپ كېتىۋىرىدۇ

ماسلىقىمىز كېرەك، بۇ ئارقىلىق گۈزەل جهمئىيهت بۇنداق لهشتهك بوشلۇقتا ياشى! ياشالر !بهرپا قىلىشىمىز مۈمكىن ئهمهس

جهمئىيهتنىـڭ بىـر مـۇنچه يىلالردىـن ) جهمىيهتشۇناسالر(بىلهمسهن، سوتسىئولوگالر كېيىنكى جهمئيهتنىڭ قانداق شهكىلدە بولىدىغانلىقىنى بهلگىلىيهلهيـدۇ؛ بـۇ جهمئىـيهت

. بولىدىغانلىقىنى قىياس قىالاليدۇقانچه يىلالردىن كېيىن ۋەيران ئۇالر نېمىگه ئاساسهن ھۆكۈم چىقىرىدۇ؟ ئـۇالر ياشـالرنىڭ ئهھـۋالىنى ۋە ئۇالرنىـڭ نېمىگه قىزىقىدىغانلىقىنى تهتقىق قىلىدۇ، ئهگهر ئـۇالر ئۆزلـۈكىنى يوقاتقـان، نىشانسـىز

لىـدۇ، ئـۇالر ياشالرنى بايقىسا، بۇ جهمئـيهت قـانچه يىلـدىن تۈگىشـىدىغانلىقىنى بىلىۋا . ئىنچىكه ھېساپالپ ھۆكوم قىلىدۇ

بۇ سۆزلهر كىم ھهققىدە؟ بـۇ غهرب جهمىيىتىـدىكى ياشـالرنىڭ ئهھـۋالى، قىزىقىشـى .ھهققىدىكى سوتسىئولوگالرنىڭ تهھلىلى

مهن سېلهرگه بۇ مهنىدىكى قىزىق بىر ھېكايىنى سۆزلهپ بېرىمهنردى، بـۇ جهريانـدا ئـۇالر يهر كىز ئهسـىر دەۋران سـۈ كمۇسۇلمانالر ئىسپانىيىدە سـه

ــالىيلىكلهر ــدۇردى، پورتۇگ ــلهن تول ــن بى ــم ۋە ھهق دى ــيهت، ئىلى ــۈزىنى مهدەنى يمۇســۇلمانالرنىڭ ئىســپانىيىدە مهۋجــۇد بولۇشــىدىن ھهرگىــز رازى بولمــايتى، ئــۇالرنى

قوغلىۋېتىشــنى ئــوياليتتى، ئــۇالر قانــداق قىلــدى؟ -ماراككوغــا -بوغۇزنىــڭ ئــۇ قېتىغــا ىكلهر ئىسپانىيىدىكى مۇسۇلمان ياشلىرىنىڭ نېمىگه كۆڭۈل بۆلىـدىغانلىقىنى پورتوگالىيل

تهتقىق قىلىشقا باشلىدى، بـۇ غهرەزدە ئىسـپانىيىنىڭ ئىچكـى رايونلىرىغـا جاسۇسـالرنى كۈنلهرنىڭ بىرىدە ئاشۇنداق جاسۇسـالردىن بىـر قىسـمى بىـر . ئهۋەتىشكه تۇتۇش قىلدى

، بۇالرنىـڭ ئارىسـىدىكى ئىككـى ياشـنىڭ توپ مۇسۇلمان ياشـالرنىڭ قېشـىغا كېلىـپ جېدەللىشىپ قالغانلىقىنى كۆردى ۋە ئىنتايىن خۇرسـهن بولۇشـۇپ جېـدەلنىڭ نېمىـدىن

دىكـى »سـهھىهۇل بۇخـارى «نهتىجىدە ئۇالرنىڭ . كېلىپ چىققانلىقىنى ئېنىقالپ بېقىشتىدە، -تىمهلۇم بىر ھهدىس شهرىفنىڭ تهرتىپى مهسىلىسىدە جېدەللىشىپ قـالغىنىنى بىلىشـ

يىلـالر ئـۆتتى، . دىيىشـىپ قايتىـپ كېتىشـتى » بۇ خهلق ھازىرقى ۋاقىتتا يوقالمىغىدەك«ھېلىقى جاسۇسالر يهنه بىر قېـتىم كهلگهنلىرىـدە، ياشـالرنىڭ تـېخىچىال ئىلىـم ۋە دىـن مهسىللىرى ھهققىدە سۆزلهيدىغانلىقىنى كۆرۈپ، ئۈمىدسـىزلهنگهن ھالـدا يهنه قايتىـپ

مۇنچه يىلالردىن كېـيىن ئـۈچىنچى قېـتىم قايتـا كهلگهنلىرىـدە، بىـر ئۇالر بىر. كېتىشتى

288 غايه توغرىسىدا

يېگىتنىـــڭ ئولتۇرغـــان ئورنىـــدا يىغالۋاتقـــانلىقىنى كۆرۈشـــۈپ، نـــېمه ســـهۋەپتىن دەپ جـاۋاپ » سـۆيگهن يـارىم تاشـالپ كهتتـى « :يىغالۋاتقانلىقىنى سورىدى، يىگىـت

» !ېڭهلىگــۈدەكمىزئهمــدى مۇســۇلمانالرنى ي«جاسۇســالر قايتىــپ كېتىشــتى ۋە . بهردى .دېيىشتى

ھهقىقهتهن مۇسۇلمانالر ۋەيران بولدى، ئىنتايىن ئاددى ھالدا ئىسپانىيىدىن قـوغالپ يىل ئۆتكهندىن كېيىن، مۇسۇلمانالر ئىسپانىيسى تىلغـا ئېلىنمايـدىغان 25چىقىرىلدى،

...دەرىجىدە تامامهن تارىخ سهھنىسىدىن يوقالغان ئىدى سىنىڭ ھاياتتا نىشانىڭ بارمۇ ياكى يوق؟. نىشاندا مهسىله دەل غايه ـ !ياشالر

ياشالرنىڭ مهسئۇلىيهت ھېس قىلماسلىقىدىكى ياكى مهسئۇلىيهتنى ئۈستىگه ئېلىشـنى خالىماسلىقىدىكى سـهۋەپلهر قايسـى؟ ئالـدىمىزدا ئـۆزەڭالر تىلغـا ئېلىـپ ھايـاتتىكى

: پتــۇ، يهنــىنىشانســىزلىقنىڭ ســهۋەبى دەپ قارىغــان ئېنىــق بىــر نهچــچه نۇقتــا تۇرۇئىرادىسىزلىك، ئۆزىگه بولغـان ئىشـهنچىنى يـوقىتىش، تـوغرا يېتهكلهشـنىڭ يوقلـۇقى،

...ئۇچۇرنىڭ تولىلىقىدىن ئالغا ئىنتىلىش روھىدىن ئايرىلىشيۇقىرىقى سهۋەپلهرنىڭ ھېچقايسىسى ھهرقانـداق . ئهمما مېنىڭ باشقىچه پىكرىم بار

ئۆتكۈزۈشـىگه قانائهتلىنهرلىـك سـهۋەپ مهقسهتسـىز -بىر ياشنىڭ ئۆز ھاياتىنى نىشـان ئۇ ئۇلـۇغ ! سهن ئىبراھىم ئىبنى ئهدھهمدەك شهخىسكه قاراپ باققىن. بولۇشقا يارىمايدۇ

ياش ۋاقتىدا ئۇ كهپسـىز، شـوخ يېگىـت ئىـدى، ئـۇ مۇنـداق . زاھىدالردىن بىرى ئىدىىنىمـدە كۈنلهرنىڭ بىرىدە ئېتىمنى مىنىۋېلىپ ئوۋ ئوۋالپ، كىيىـك قـوغالپ يۈرگ : دەيدۇ

يولدا بىر بوۋاي تۇيۇقسىز ئېتىمنىڭ چۇلۋۇرىنى تۇتۇۋېلىپ ماڭا قـاراپ تـۇرۇپ مۇنـداق سهن مۇشۇ ئىشـالر ئۈچـۈن يارىتىلـدىڭمۇ؟ يـاكى مۇشـۇنىڭغا ! ھهي ئىبراھىم« :دىدى

) يهنى ئويۇن تاماششا ئۈچۈن يارىتىلدىڭمۇ، دىمهكچى(، »بۇيرۇلدۇڭمۇ؟. پلهر نىشانسـىز ھايـاتنى ئاقلىيالمايـدۇ شـۇڭا سـىلهر دەپ ئـۆتكهن سـهۋە ! ياشالر

بـۇ سـهۋەپلىك . ئـاخىر ئاساسـلىق مهسـىلىدۇر -مهقسـهت باشـتىن -ھاياتتىكى نىشـان : رىغا قويۇۋاتىمهنۇتۆۋەندىكى سوئالنى قايتا ئوتت

بىز زادى نېمه ئۈچۈن يارىتىلدۇق؟ پهقهت يهپ ـ ئىچىش، ئۆيلىنىش ـ بـاال تېـپىش، يارىتلدۇقمۇ؟ ياكى باشقا بىرەر مهقسهتته يارىتىلدۇقمۇ؟ئاندىن ئۆلۈپ كېتىش ئۈچۈنال

كۆپ ئهھۋالدا بۇ دۇنياغا كېلىپ نېمه ئۈچـۈن يارىتىلغـانلىقىنى بىلمهسـتىن ھايـات « :مهسىلهن، ئهپالتۇن مۇنداق دەيـدۇ . كهچۈرۈپ، ئۆلۈپ كهتكهن ئادەملهرنى كۆرىمىز

شـۇڭا ئىنسـانالر . كهنخۇدا ئالهمنى ياراتقاندىن كېـيىن، ئـۇنى يادىـدىن چىقىرىـۋەت

289 غايه توغرىسىدا

« :يهنه بىر خىل دۇنيـا قاراشـنىڭ . »بىرىنى قىرغىن قىلىدۇ -ئۆزئارا كۆرەش قىلىشىپ، بىرپۈتۈن ئالهم پهقهت ! ئويالپ باققىن. دېگهنلىكىنى كۆرىمىز» كائىنات پهقهت زور ئويۇن

!! تاماششاال بولسا؟ -ئويۇن : نى كۆرىمىزئىليا ئهبۇ مازى سىياقىدىكىلهرنىڭ مۇنداق دېگهنلىكى

كهپتىمهن ھېچ ئۇقماستىن نهدىنلىكىن، كهلدىم لېكىن،

.ئالدىمدا يول كۆرگهنلىكىم :ماڭدىم يول سهۋەپ شۇكى بى نىشان مېڭىش بولدى مېنىڭ ئىشىم، يوقتۇر ئهركىم،

!بىلمىدىم، قانداق كهلدىم؟

...مانا بۇ غايىسىز ھايات پهلسهپىسى

چـۈنكى ئىسـالم ! ڭ ئاغزىدىن چىقماسلىقى كېرەكبىراق بۇنداق سۆز مۇسۇلمان ياشنىجىنالرنى، ئىنسانالرنى پهقهت ماڭـا { :تائاال دەيدۇكى اللهساڭا غايه تىكلهپ بهرگهن،

)ـ ئايهت56زارىيات سۈرىسى، (، }ئىبادەت قىلىش ئۈچۈنال ياراتتىمنـى اللهيهنى سهن بـۇ دۇنيـادا ! شۇنداق ھهقىقهت يولى مانا مۇشۇنىڭدىن ئىبارەت

. ازى قىلىش نىشانىڭ بولغان ھالدا ھايات كهچۈرسهنرنى رازى قىلىش ئىسىملىك زور غايىنى توغىراليلى، بۇنىڭـدىن اللهھاياتىمىزغا ! ياشالر

نـى رازى اللهيهنه نۇرغۇن تارماق نهرسىلهر كېلىپ چىقسىمۇ، لېكىن ھاياتتىكى غايهم ـ !قىلىشتۇر

ڭ بىرى بىـلهن ئېلىـپ بارغـان سـۆھبىتى بىر مۇخبىرنىڭ مهشهۇر پۇتبۇل چولپانلىرىنى» پاالنى ئهپهنـدى، ھايـاتتىكى ئـارزۇيىڭىز نـېمه؟ « :يادىمغا كهلدى، مۇخبىر ئۇنىڭغا

ياق، سىز دېمهكچـى « :دەپ جاۋاپ بهردى؛ مۇخبىر» جهننهتكه كىرىش« :دېگهندە، ئۇبــولغىنىمنى چۈشــهنمهي قالــدىڭىز، مهن ھايــاتىڭىزدىكى ئــارزۇيىڭىز توغرىســىدا گهپ

يـازغۇدەك « :مـۇخبىر . دېدى» جهننهتكه كىرىش« :دېۋىدى، ئۇ جاۋابهن» قىلىۋاتىمهننىشان دەپ تهسـهۋۋۇر -بۇ مۇخبىر يۇقۇرقى سۆزنى مهقسهت. دېدى» بىر نهرسه دېسىڭىز

. دەپ سـورىغان ئىـدى » ئهمسه نېمىشقا تـوپ ئوينايسـىز؟ « :كېيىن ئۇ. قىاللمايۋاتاتتىش ئۈچۈن توپ تېپىمهن، شۇنداقال كۆپچىلىك ئالدىدا مهن پۇلغا ئېرىشى« :توپ چولپىنى

ھۆرمهتكه سازاۋەر ئۈلگه بولۇش ئۈچۈن تـوپ ئوينـايمهن، ياشـالر، ھـۆرمهتكه اليىـق،

290 غايه توغرىسىدا

قـا ئىبـادەت قىلىـدىغان ۋە اللهئهخالقلىق، كىشىلهرگه ئهدەپلىك مۇئامىله قىلىدىغان، زلىرىنى سېلىشـتۇرۇپ كهسپىدە ئۇتۇق قازانغان تهنههركهتچىنى كۆرگىنىـدە ئۇنىڭغـا ئـۆ

ئــۈلگه تۇتىــدۇ، بــۇ ئــارقىلىق مهن مېنــى دورىغــان ھهرـــ بىــر يــاش ئۈچــۈن ســاۋاپقا .»ئېرىشىمهن

ئاغزاكى بايانالر

ياشاش مۇھىتى سىزلهرگه قارىغاندا خـېلىال تهس بولغـان بىـر ئىنسـاننىڭ بېشـىدىن كهچۈرگهنلىرىنى بايان قىلىپ ئۆتمهكچىمهن، ئۇ گېرمانىيلىك بولسىمۇ، ئۆزىگه ھاياتىدا ئۇلۇغ غايىنى نىشان قىلىپ تاللىۋالغان ۋە بۇ نىشانى ئۈچـۈن ئـۆزىنى بېغىشـلىغان بىـر

: ۆز ئاغزىدىن ئاڭاليلىياش ئايالدۇر، قېنى ئۇنىڭ ئيىل 12، گېرمانىيلىك مۇسۇلمانمهن، »ئالىيه«مېنىڭ ئىسمىم ! ئهسساالمۇ ئهلهيكۇم

مهن سـىزلهرگه مۇسـۇلمان بولـۇش جهريـانىمنى سـۆزلهپ . ئىلگىرى مۇسۇلمان بولـدۇم . بهرمهكچىمهن

. مهن گېرمانىيــدىكى كىچىــك بىــر شــهھهردە ئادەتتىكىــدەك تۇرمــۇش كهچــۇرەتتىمئىسـالم دىنـى . ە ئىسالم توغرىسىدا ئانچه جىـق نهرسـه بىلىـپ كهتمىگهنىـدىم ئهسلىد

توغرىسىدا بىلگهنلىـرىم پهقهتـال خهۋەرلهردە خـۇمهينى توغرىسـىدا دېـيىلگهن سـۆزلهر . ئىدى، مهكتهپته بولسا، ئۇ ئهرەبلهرنىڭ دىنـى دېـگهن گهپلهرنـى ئـاڭالپ قـاالتتۇق

ققىدە بـاش قـاتۇرۇپ يۈرمهيتتـۇق، چـۈنكى لېكىن بىز بىر دىن سۈپتىدە ئىسالم دىنى ھهكىشىلهر ئاخىرەت ھهققىدە . بىزنىڭ جهمئىيتىمىزدە دىن ئانچه مۇھىم نهرسه سانالمايتتى

. ئويالپ قويماستىن ھايات كهچۈرەتتىگىياھالرنى كۆرۈپ، بۇنـداق گـۈزەللىكنى ئىجـاد -بىراق مهن گۈزەل تهبىئهتنى، گۈل

ئهمسه، ئۇ كىمدۇ؟ ئۇنىڭغا قانداق . شى كېرەك، دەيتتىمقىلغان بىر ياراتقۇچى چوقۇم بولۇشـۇ . يېتىش مۇمكىن؟ شۇنىڭ بىلهن مهن بۇ ياراتقۇچى ھهققىدە ئىزدىنىشـكه باشـلىدىم

مهزگىلدە بىر قىسىم مۇسۇلمانالر بىلهن تونۇشۇپ قالدىم ۋە ئىسالم دىنى ھهققىدە جىقراق ا باشـلىدىم ۋە مۇسـۇلمانالر بىـلهن مهن قۇرئان كهرىمنى ئوقۇشق. مهلۇماتقا ئىگه بولدۇممهقسىدىم بۇ گۈزەل دىن ھهققىدە تولۇق مهلۇماتقـا ئېرىشـىش . مۇنازىرىلىشىپ تۇردۇم

كېيىن مهن ئادا قىالاليمهنمۇ، يوقمۇ؟ دەپ، سـىناپ بـېقىش ئۈچـۈن ئىسـالمنىڭ . ئىدى

291 غايه توغرىسىدا

مـاز خـۇددى مۇسـۇلمانالردەك روزا تۇتـۇپ، نا . بهزى پائالىيهتلىرىگه قاتنىشـىپ بـاقتىم .ئوقۇپ كۆردۇم

نىڭ ئالدىـدا ھېسـاپ اللهكېيىنچه ئۆلۈم ھهققىدە ئۆيلىنىشقا باشلىدىم، مهن چوقۇم بېرىپ قالسام، نېمىشقا مۇسۇلمان بولمىغانلىقىمنى سورىسا ئۇنىڭغا نېمه دېيشىم كېـرەك؟

.دەپ ئويلىدىم ۋە شۇ ھامان مۇسۇلمان بولۇش قارارىغا كهلدىمى قىلىشىم الزىملىقىنى ماڭا ئۇقتۇردى، ھاياتىمـدا تـۇنجى شۇ چاغدا ئۇالر مېنىڭ غۇسل

بۇ ئىسالم دىننىڭ ئاساسى . قېتىم غۇسلى قىلدىم ۋە ئىككى شاھادەت كهلىمىسىنى ئېيتتىمشۇ سائهتتىن باشالپ مهن ناماز ئوقۇشقا باشلىدىم، نامازنى . بولغان گۈزەل سۆزلهر ئىدىباشـقا مهن » سۈرە ئىخالسـنى يادلىـدىم سۈرە فاتىههنى ۋە«تولۇق ئادا قىلىشىم ئۈچۈن

. مۇسۇلمان بولغانلىقىمنى باشقىالرغا بىلدۈرمىدىم، لېكىن بارا ـ بارا كىشلهر بىلىپ كهتتـى ھىجاب مهسلىسى باشتا ماڭا نىسـبهتهن بىـر . بىراق مهن تېخى ھىجاب سالمىغان ئىدىم

ڭغـا ئـانچه تهس ئىش تۇيۇلغان ئىدى، چـۈنكى ياۋرۇپـادا كىشـىلهر سـېنىڭ ئېتىقادى . دىققهت قىلىپ كهتمىسىمۇ، بىراق سىرتقى كۆرۈنۈشۈڭ ئىنتايىن چوڭ مهسـىله سـانىالتتى . تهبىئىيكى، ھىجاب ئۇالرغا نىسبهتهن يات ۋە دىققهتنى قوزغايدىغان نهرسه سانىالتتى

كۈنلهرنىڭ بىرىدە ئۇنىۋېرسىتېتتىكى قىز ساۋاقدىشىم بىلهن پاراڭلىشىپ قالدىم، ئـۇ توغرىسىدا توختىلىپ، ئۇالر رەھمىسىز ۋە دۇنيانىڭ قانداق كېتىۋاتقانلىقىدىن مۇسۇلمانالر

مهن ئۇنىڭغــا ئۆزەمنىــڭ مۇســۇلمان ئىكهنلىكىمنــى ئېيتــتىم، ئــۇ . خهۋەرســىز، دېــدىبۇ چاغـدا مهن ھىجابنىـڭ . دېدى» كۆرۈنۈشته ئۇنداقتهك قىلمايسهنغۇ؟« :ئهجهپلىنىپ

ئايـالالر ئىكهنلىكىمىزنـى ئىپـادىلهش -ن قىزمۇسۇلما. ھېكمىتىنى چۈشىنىشكه باشلىدىم. شـۇنىڭ بىـلهن ھىجـاب سـالدىم . ئۈچۈن ھىجاب سېلىشـىمىز الزىملىقىنـى چۈشـهندىم

. ئائىلهمدىكىلهرگه نىسبهتهن بۇ ئوڭاي ئىـش ئهمهس ئىـدى ). بېشىمغا رومال ئارتتىم(شـۇڭا . چۈنكى مېنىڭ ئائىلهمدىكىلهر دىن مهسىلىسىگه مۇتلهق ئهھمىيهت بهرمهيتتـى

تۇققانالر، قىزىڭالرنىڭ نېمه قىلغىنى، نېمىشقا بۇنداق نهرسه كىيۋالىـدۇ؟ -قوشنىالر، ئۇرۇغبۇ تۇپهيلى، مۇشۇ بىر پارچه رەخت ئۈچۈنال كهسكىن مۇنازىرىلهر . دەپ سوراپ تىنمايتتى

. بولۇپ تۇراتتىقىنىمـدا مهن تۈرلۈك قېيىنچىلىقالرغا ئۇچراشقا باشـلىدىم، مهسـىلهن، كوچىـدا كېتىۋات

... دېيىشهتتى» !بۇ يهردە ساڭا ئورۇن يوق! ئۆز يۇرتۇڭغا كهتمهمسهن؟« :ماڭا ... ئۇنداقالرغا نىسبهتهن ئىسالم دىنىغا گېرمانىيهدە ئورۇن يوق ئىدى

292 غايه توغرىسىدا

مۇسۇلمان بولۇپ بىر مهزگىلدىن كېيىن مىسرلىق مۇسۇلمان يىگىتكه تۇرمۇشقا چىقتىم، كېــيىن ئوقۇشــۇمنى تۈگىتىــپ، . تتا ئوقۇۋاتــاتتىمبــۇ چاغــدا مهن تــېخىچىال ئۇنىۋېرســىتې

ئىككىنچـى . نىڭ پهزلى بىلهن ئىككـى قىـز تۇغـدۇم الله. ماگىستىرلىق ئۇنۋانى ئالدىم. قىزىمىز تۇغۇلغاندىن كېيىن، ئۇالرنى تهربىـيلهش ھهققىـدە بـاش قاتۇرۇشـقا باشـلىدۇق

ا نۇرغــۇن گېرمــانىيهدىكى مۇھىــت نامۇناســىپ ئىــدى، بهلكىــم بــاللىرىمىز بــۇ جايــدبىز ئىككى قىزىمىزنى بۇنداق قېيىـنچىلىقالردىن تامـامهن . قىيىنچىلىقالرغا دۇچار كىلهتتى

يىراق قىلىش نىيتىگه كهلدۇق، ئۇالرنى مىسىردا، مۇسۇلمانالرنىڭ ئارىسىدا تهربىيلهشـنى . قارار قىلدۇق

مىسـىردا بهزى . لېكىن بۇ يهردىكـى ۋەزىـيهت ماڭـا نىسـبهتهن ئوڭـاي بولمىـدى ــۇچىردىم ك ــىگه ئ ــار مۇئامىلىس ــىلهرنىڭ ناچ ــۇلمان . ىش ــا مهن مۇس ــڭ ماڭ بهزىلهرنى

چوقـۇم ئېرىڭىزنـى سـىز « :ئۇالر ماڭـا . ئهمهستهكال نهزەردە قارايدىغانلىقىنى بايقىدىم -دەپال مۇسۇلمان بولغانسىز، گېرمانىيهگه قايتقان چېغىڭىزدا رومالنى چۆرۈۋېتىپ، نامـاز

ــارلىقالرنى تاشلىۋىت ــاش روزا قات ــزگه ئوخش ــىز بى ــۈنكى س ــان گهپ، چ ــىڭىز تۇرغ ىشدىنىمنـى « :مهن ئۇالرغـا ... ، دېيىشـهتتى »دە -كىچىكىڭىزدىنال بۇالرغا ئـادەتلهنمىگهن

قانداقمۇ تاشلىۋىتهي؟ مهن مۇسۇلمانمهن، نهگه بېرىشـىمدىن قهتئىـنهزەر ئىسـالم مهن » !ئاالقىسـى يـوق بىلهن بىلله بولىدۇ، مهن تۇرىدىغان يۇرتنىڭ بۇنىـڭ بىـلهن قىلـچه

بـۇرۇن . ئهپسۇسكى، مىسىر جهمئىيىتى مهن تهسهۋۋۇر قىلغاندەك ئهمهس ئىدى. دەيتتىممېنىڭ بايقىشىمچه بهزىـلهر . مهن مۇسۇلمانالرنى غايىۋىي شهكىلدە تهسهۋۋۇر قىلغانىدىم

ياۋرۇپاغا چوقۇناتتى، نۇرغۇن نهرسىلهردە ياۋروپانى دورىغۇسى كېلهتتى، مودا ۋە گىـرىم ــارىغۇالرچه بويۇ ــدىن ق ــىلهرنىڭ كهينى ــى نهرس ــاتتى، يېڭ ــدىن چاپ ــڭ كهينى ملىرىنى

...ئهگىشهتتىمهن مۇسۇلمان بولۇپ، رومال سالغان ۋاقتىمدا باشـقىالر مېنىـڭ ئوقۇشـۇمنى تولـۇق

بىراق مهن ئهمهلىيهتته ئوقۇشۇمنى پۈتتۈرۈپ، . تاماماليدىغانلىقىمغا ئىشهنمىگهن ئىدىمهن تۇرمۇشــقا . ۈنكى ئىســالم ئوقۇشــقا تهرغىــپ قىالتتــىچــ. ماگېســتىرلىققا ئېرىشــتىم

چىققاندىن كېيىن، ئۇالر مېنى ھهرگىز ئىشلىمهيدۇ دەپ ئويالشتى، ئـۇالر مېنـى ئۆيـدىن ماڭـا الـله لـېكىن بۇنـداق بولمىـدى، . چىقماي ئونالپ باال تۇغىدۇ دەپ گۇمان قىالتتى

بولــۇش تهقدىرەمــدە ئىككــى قىــز پهرزەنــت ئاتــا قىلــدى، ئۇنىڭــدىن باشــقا بــالىلىقكىچىـك . پۈتۈلمىگهن بولسا كېرەك، مهن بۇ ئىككى قىزىمـدىن ئىنتـايىن بهخىـتلىكمهن ئېنتىرنىـت . قىزىم يهسلى يېشىغا يهتكهن چاغدا، مهن قايتىدىن خىزمهت قىلىشقا ئۆتتۈم

293 غايه توغرىسىدا

ماڭـا . تورىدا ئىشلهش جهريانىدا ئىسالمى ماقالىلهرنى يازدىم ۋە ئېنتىرنىتتـا تارقـاتتىم تىسىگه پۈتۈن دۇنيادىن، ئامېرىكا، سېنگاپور، ياۋروپـا ۋو پاكىسـتانالردىن خهتـلهر ھهپ

كېلىپ تۇرىدۇ، خهت ئىگىلىـرى ئىسـالم دىنـى توغرىسـىدا، مېنىـڭ مۇسـۇلمان بولـۇش ــاتتى ــوئالالر سورىش ــدىن س ــىدا مهن ــىم توغرىس ــۇلمان . كهچۈرمىش ــا مۇس مهن ئۇالرغ

كىمنــى ئېيتــاتتىم ۋە مۇســۇلمان بولــۇش بولغانلىقىمــدىن ئىنتــايىن بهخىتلىــك ئىكهنلىمهن بـــۇ ئـــارقىلىق پايـــدىلىق ئىـــش بىـــلهن . جهريـــانىمنى ســـۆزلهپ بېـــرەتتىم

..." شۇغۇللىنىۋاتقانلىقىمنى ھېس قىلماقتىمهنئۇ سۆزلهۋاتقان چاغدا . شۇنداق، بىز يۇقۇرقى تهسىرلىك كهچۈرمىشنى ئاڭالپ ئۆتتۈق

ئۆتۈشنى ئارزۇ قىلغـان بولسـاممۇ، دېمهكچـى مهن بىر مۇنچه نوقتىالرغا ئىزاھات بېرىپ .بولغىنىمنى بۇ يهردە بىرال جۈملىگه يېغىنچاقالپ بىرەلهيمهن

دۇنيادىكى ئهڭ گۈزەل نهرسه، رەببىڭنى تونـۇش ـ ئالهمـدىكى -غايهڭنىڭ بولۇشىئۇ بىزنىـڭ ۋە بـۇ ئالهمنىـڭ ياراتقۇچىسـى، ھهممىمىزنىـڭ ئـاخىرقى . ئهڭ گۈزەل غايه هسمۇ؟؟نىشانىمىز ئهم

! مال يىغىـش ئىكهنلىكىنـى كۆرىسـىز، ئـاھ -بهزىلهرنىڭ بۇ ھاياتتىكى نىشانى پۇلبايلىق مۇتلهق نىشان قىلىـدىغان نهرسـه ئهمهس، ئـۇ پهقهت تېخىمـۇ ! قېرىنداشلىرىم

بايلىقى بولسـىمۇ ئىچكـى ! يۇقىرى نىشانالرنى ئىشقا ئاشۇرىشىمىزدىكى بىر ۋاسته خاالس !ۇرغۇن كىشىلهرنى كۆرۈۋاتىمىزغۇ؟جهھهتتىن ۋەيران بولغان ن

الـله ئـۇنى ! مالنى تېخىمۇ ئۇلۇغ غايىلهرگه ۋاسته قىلىش ئۈچـۈن تاپـايلى -بىز پۇل ! بىلهن باغالپ چۈشىنهيلى

بىلهن باغلىنىشـلىق بولـۇپ قالىـدۇ؟ شـۇنداق، ياخشـى اللهپۇل ـ مال قانداقسىگه ۇيـدىغان ھـالهتته ياخشـى نى ئوبدان توناللهتۇرمۇش كهچۈرۈشۈم ئۈچۈن، بالىلرىمنى

يولىدا ئىقتىساد سهرپ قىلىپ، يۇقسۇلالرنى باقالىشىم ئۈچۈن اللهتهربىيلىشىم ئۈچۈن ۋە بـۇ خـۇددى . پۇل ـ مال تېپىشنى ئـوياليمهن، تهقـۋادار بـاي بولۇشـنى ئـارزۇ قىلىـمهن

مهن ماگېســتىرلىققا ئېرىشــكهن، تۇرمۇشــتا مــۇۋەپپهقىيهت «قېرىندىشــىمىز ئالىيهنىــڭ . دېگىنىگه ئوخشايدۇ» نغان تهقۋادار مۇسۇلمانمهنقازا

ئهگهر نىيىتىڭ مۇشۇنداق توغرا بولسا، سهن پۇل يىغىپ ياخشـى مهقسـهتكه سـهرپ نى كۆزلىسهڭ نېمه دېـگهن ياخشـى، مۇشـۇ اللهقىلساڭ، پۇل تېپىۋاتقان ھهر بىر مىنۇتتا

.بولىدۇدائىرىدە ھاياتىڭدىكى ھهرقانداق نىشاننى تهسهۋۋۇر قىلىپ كۆرسهڭ

294 غايه توغرىسىدا

مۇۋەپپهقىيهت قازانغان تهنههرىكهتچى بولۇشنى ئوياليدىغان بىر ياشسهن دەيلى، * نى بۇ غـايه ئۈسـتىدە قويمايسـهن؟ سـهن ئىچكـى ئېنىـرگىيهگه ئىـگه بىـر اللهنېمىشقا

ياشسهن، بۇ ئېنېرگىينى ياخشىلىق ئۈچۈن سهرپ قىلمايـدىغان بولسـاڭ بهلكىـم ئـۇنى نىـڭ رازىلىقىنـى كۆزلهيـدىغان پۇتبـۇلچى الله. اليسـهن بۇزۇقچىلىققا سهرپ قىلىـپ تاش بىر تامچه تهرىم بىلهن سـاۋاپالرغا -بىر نهپسىم ۋە ھهر -بولۇپ، ھهرـ بىر ھهركىتىم ، ھهر

ئېرىشهلهيمهنغۇ؟ نـى بـۇ غايهڭـدىن ئۈسـتۈن اللهئۆيلىنىشنى ئارزۇ قىلـدىغان يـاش بولغىنىڭـدا، *

يىتىڭ ئۆزەڭنى پاك ساقالشقا جۇپتۇڭ بىلهن بىلله قويۇشۇڭ كېرەك، ئۆيلىنىشتىن ئىبارەت نىرازى بولىـدىغان ئىسـالمى ئـائىله قـۇرۇپ الـله قا ئىبـادەت قىلىـپ، اللهقول تۇتۇشۇپ

چىقىشقا مهرگهزلىشىشى كېـرەك، سـىرتالردا تاماششـا قىلسـاڭالر، سـهپهرگه چىقسـاڭالر، .ۇشى الزىمھهر دائىم بۇ نىشانالردىن يۇقۇرى تۇر اللهھهرقانداق ئهھۋالدا

بىر ياش قىزنىڭ ھاياتتىكى نىشانى تۇرمۇشلۇق بولۇپ بـاال يـۈزى كۆرۈشـال بولـۇپ * ــر تۇرمۇشــلۇق بولۇشــى ــارلىق ئايــالالر بهرىبى قالســا غهلىــته ئىــش؛ نــېمه ئۈچــۈن؟ بكېرەكلىكىدىنمۇ؟ ياكى بالىلىرىنى ئوينىتىـپ خۇشـاللىق تېـپىش ئۈچۈنمـۇ؟ يـاق، بـۇالر

ئهممـا بىـز قۇرئـان ! بىـر مهزگىلـدىن كېـيىن تۈگهيـدىغۇ؟ مهقسهت بولۇپ قالسا، ئـاز قـا اللهئـۇ ئايالنىـڭ نىشـانى : ئايىتىنىڭ مهزمۇنىنىڭ تهقهززاسى بويىچه قاراپ باقايلى

ئۈچـۈن تىرىشـچانلىق كۆرسـىتىدىغان سـاغالم ئهۋالدالرنـى الـله ئىبادەت قىلىدىغان، نتهربىيچـى بولـۇپ يېتىشـىپ شۇڭا، ئۇ بالىسىنىڭ ياراملىق ته. تهربىيلهش بولۇشى كېرەك

ھاياتتـا، تۇرمۇشـتا مـۇۋەپپهقىيهت . چىقىشى ئۈچۈن تهنتهربىيه كۇلۇبىغـا قاتناشـتۇرىدۇ الـله «. قازىنىشى ئۈچۈن ئۇنىڭ ياخشى ئوقۇپ بىلىملىك ئادەم بولىشىغا كۆڭۈل بولىـدۇ

ئهگهردە سـىز » ...ئۈچۈن كامىل ئۈلگه بولىدىغان ئهۋالدالرنـى يېتىشـتۈرۈپ چىقىـمهن ئـۇالرنى ! لىلىرىڭىزنى تهربىيلهۋاتقان ۋاقىتتا مۇشۇ نىيهتته بولسـىڭىز، ئـويالپ بېقىـڭ با

سـاۋاپ ياخشـىلىق تارازىڭىزغـا -بىر مىنۇتىڭىزدا ئهجىـر -تهربىيلهش جهريانىدىكى ھهرتۆكۈلىـــدۇ، بـــالىڭىزنى يۇيۇنـــدۇرغىنىڭىز، كۇلۇبالرغـــا ئېلىـــپ بـــارغىنىڭز، ئـــۇنى

ھهممىسى سىز ئۈچۈن تۈگىمهس ساۋاپ بولۇپ پۈتۈلـۈپ -ھهممه... رىغبهتلهندۈرگىنىڭىز !تۇرىدۇ

بۇ ھاياتتىكى نىشانىم زادى نېمه؟! ئۆزىڭىزدىن سوراپ بېقىڭ

295 غايه توغرىسىدا

مىـڭ ئـادەمگه تېتىغـۇدەك ئـادەم بـول، ئهگهر « :بىر ھېكمهتته مۇنداق دېيىلگهن . »مۇنداق بواللمىساڭ بىر ئادەم بول، ھهرگىز يېرىم ئادەم بولۇپ قالما

ئهتراپىمىزدا زور غايىلهرنى ئۆز ئۈستىگه ئالغان نۇرغـۇن كىشـىلهر بـار، ! شالرقېرىندايارايـدۇ، يهنه پوكـۇنى بىـرى يـۈز ئـادەمگه تهڭ كىلىـدۇ، پاالنى بىرى مىڭ ئادەمگه

» نۆل«ئادەملهر، ھهتتا » چارەك«ئادەملهر، » يېرىم«دىيهلهيسهن، يهنه نۇرغۇنلىغان سـهن قانـداق ئـادەم بولمـاقچى؟ ئـۆزەڭنى ... شىدۇگه باراۋەر ئادەملهر قىمىرالپ يۈرى

!دەڭسهپ كۆرگىنئهمرى ئىبنى ئـاس مىسـىردىكى بـابىلۇن قـورغىنىنى ئااللمىغـان چاغـدا خهلىـپه *

ئــۆمهردىن مىســىرنى ئىشــغال قىلىــش ئۈچــۈن تــۆت مىــڭ نهپهر يــاردەمچى قوشــۇن مىـڭ نهپهر خهلىپه ئـۆمهر ئۇنىڭغـا ئـۈچ . ئهۋەتىشنى تهلهپ قىلىپ كىشى ماڭدۇرغان

ئهسكهر ۋە مىڭ ئادەم ئورنىدىكى يهنه بىر نهپهر كىشىنى ئهۋەتكهن، بۇ كىشـى ئۇلـۇغ بىـلهن الـله « :ئـۆمهر خهلىـپه مۇنـداق دېـگهن . ساھابه قهئقا ئىبنـى ئهمـرى ئىـدى

» !قهسهمكى، قهئقانىڭ ئۇرۇش مهيدانىدىكى ئاۋازى مىڭ ئادەمدىن ياخشىر قورغاننى ئېلىش يهنىـال تهسـكه توختىغـان، مىسىردا ئۇرۇش باشالنغان، مۇسۇلمانال

، الـله ئى ! ئهكبهر ھۇالله« :شۇنىڭ بىلهن قهئقا ئىبنى ئهمرى قورغاننىڭ تۈۋىدە تۇرۇپدەپ يۇقۇرى ئاۋازدا توۋلىغاندىن كېيىن، قورغان ئېچىلىـپ » !ئىسالمغا مهدەت بهرگىن

ئـادەمگه تهڭ ئـۇ مىـڭ «مۇسۇلمانالر سېپىلنىڭ ئىچىگه كىـرگهن، خهلىـپه ئۆمهرنىـڭ . دېگىنىگه باپ ھالدا، قهئقانىڭ ئاۋازى بىلهن زەپهر مارشى ياڭرىغان» كېلىدۇئون سهككىزىنچى ئهسـىرنىڭ ئـاخىرى، ئـون توققـۇزىنچى ئهسـىرنىڭ باشـلىرىدا *

ۋەتىنىمىزگه مۇستهملىكىچىلهر بېسـىپ كىـرگهن چاغـدا، مۇسـۇلمانالردىكى مـۇكهممهل ن ۋە مۇسۇلمان ياشلىرى زەئىپلهشكهن بولسىمۇ يهنىـال ئهركهكلىك خۇسۇسىيهتنى بايقىغا

شـۇڭا ئـۇالر ئهرەب ۋە ئىسـالم . نىشـانالرغا ئىـگه ئىكهنلىكىنـى كـۆرگهن -ئۇلۇغ غايهدۇنياسىنى تولۇق بويسۇندۇرۇش ئۈچۈن چوقۇم تۆۋەندىكىدەك ئىككى تهرەپلىك پىـالن

.بويىچه ئىش قىلماي بولمايدىغانلىقىنى بىلىشكهنــى، م ــدە بىرىنچىس ــلىرىنى ئهقى ــۇلمان ياش ــرتىش؛ -ۇس ــتىن چى ــالق جهھهت ئهخ

.ئىككىنچىسى، ئۇالرغا ئهجدادىنىڭ مهدەنىيىتىنى ئۇنتۇلدۇرۇششــۇڭا بىــز بهزى ياشــالرنىڭ بۈگــۈنكى كۈنــدە كــوچىالردا تاقىربــاش، زەنجىرلهرنــى ئېســىۋالغان، ســېغىز چاينىغــان ھالــدا الغــايالپ يــۈرگهنلىكىنى، چۈشهنمىســىمۇ غهرب

سىنى بېرىلىـپ تىڭشـاپ، ھېيىقماسـتىن قىـزالر بىـلهن سۆرىشـىپ يـۈرگهنلىرىنى مۇزىكى

296 غايه توغرىسىدا

شۇنداقال بهزى قىزالرنىڭ پىگورىسىنى چىقىرىـدىغان تـار مـودا كىيىملهرنـى . ئۇچرىتىمىزبۇنــداق ياشــالر . كىيشــتىن باشــقا، ھايــاتىنى مهقسهتســىز ئۆتكۈزۋاتقــانلىقىنى كــۆرىمىز

تاب، خالىد ئىبنى ۋەلىـد، ئوسـمان ۋە ئهلىـدەك ئۆزلىرىنىڭ ئهجدادى ئۆمهر ئىبنى خهتبۇالرنىـڭ ھهممىسـىنى ئۇنتـۇپ كهتكهچـكه ... ئادەملهر بـولغىنىنى ئۇنتـۇپ قېلىشـقان

...جهمئىيتىمىزدە ھاالكهت ئامىللىرى پهيدا بولۇشقا باشلىغانــالر ــۆزگه ! ياش ــال س ــىنى ئىككى ــۆزلهنگهنلهرنىڭ ھهممىس ــتا س ــاخىردا مهن باش ئ

"نيىغىنچاقلىماقچىمه !ھاياتىڭدىكى ئۇلۇغ غايىنى بهلگىلىگىن

!ئۇ بولسىمۇ ـ الله تائاالدۇر

بۇ كىتاپچىنى ئوقۇغۇنىڭدىن كېـيىن، بىـر ۋاراق قهغهز ۋە قهلهمنـى قولۇڭغـا ئېلىـپ ھاياتتا نېمىلهرنى مهقسـهت ! ھايات نىشانلىرىڭنى يېزىپ چىقىشىڭنى تهۋسىيه قىلىمهن

!پ كهتسهڭ، بۇ بىر خاتالىققىلغىنىڭنى بىلمهستىنال ياشاپ ـ ئۆلۈمهقسهتلىرىڭنى يېزىپ چىقىپ، ئۇنى ئهمهلگه ئاشۇرۇش ئۈچۈن ھهرىـكهت -نىشان

قىلغىن، ھاياتتىكى ئهڭ زور نىشان ـ بۇ ھاياتنىڭ ياراتقۇچىسى بولغان رەببىڭنى تونـۇش ۋە تهبىئى شهكىلدىكى ھايات پائالىيهتلىرىڭ جهريانىدا رەببىڭنى رازى قىلىـش ئۈچـۈن

!شتىن ئىبارەت ئىكهنلىكىنى يادىڭدىن چىقارمىغىنياشاــۇنداقال ــمهن ش ــىنى تىلهي ــپهئهت بېرىش ــزگه مهن ــۆزلهر ھهممىمى ــۇ س ــب «ب قهل

! نىڭ قهلبلهرگه يېتىپ بېرىشىنى ئارزۇ قىلىمهن»سادالىرى .سىزلهرگه رەھمهت

قـا اللهسانا ئالهملهرنىـڭ پهرۋەردىگـارى -ئاخىرقى دۇئايىمىز شۇكى، بارلىق ھهمدۇ .استۇرخ

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ

ئهۋالدالر

كىرىش سۆز تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر

بىزنىڭ روھىمىز ئىسالم بىر قىسىم مۇھىم مهسىلىلىرمىز

غهلىبه قىلىش قانۇنلىرى ئىماننىڭ كۆڭۈل بۆلۈش ۋە پهرۋىش قىلىشقا بولغان ھاجىتى

ئىسالم ئىسالھاتچىلىرىنىڭ بۈيۈك ۋەزىپىسى ئوغۇل مۇسۇلمان ئهۋالدلىرىـ قىز

بۇ ئهۋالدنىڭ قۇرئان ۋە سۈننهتتىكى ئاالمىتى ئهمهلىيهت ۋە ئىلمى نهزەرىيهگه ئىشهنگۈچى ئهۋالدالر

پائالىيهتچان ۋە جامائهتپهرۋەر ئهۋالدالر قا مهنسۇپ ئىخالسمهن ئهۋالدالر الله

نهسهبى پهقهت ئىسالم بولغان ئهۋالدالر ئهۋالدالر دەۋەتچى ۋە جىهاد قىلغۇچى

كۈچلۈك ۋە شهرەپلىك ئهۋالدالر ئۆلچهملىك ۋە نورمال ئهۋالدالر

قا قايتقۇچى ئهۋالدالراللهتهۋبه بىلهن مانا بۇ تهلهپ قىلىنىۋاتقان ئهۋالدالر

ئۇنىـڭ بىـلهن . نىـڭ پهيغهمبىرىـدۇر اللهمۇھهممهد { :نىڭاللهبۇ كىتابچه، جانابى ئۇالرنى رۇكۇ قىلغان، . ئۆز ئارا كۆيۈمچاندۇر. ىقتۇربىرگه بولغان مۆمىنلهر كۇپپارالرغا قاتت

فهتىـه (، }نىڭ پهزلىنى ۋە رازىلىقىنى تىلهيـدۇ اللهئۇالر . سهجدە قىلغان ھالدا كۆرىسهن

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 298

الـله « :دېـگهن ئـايهت كهرىـم بىـلهن پهيغهمبىرىمىزنىـڭ ) ئـايهت ــ 27سۈرىسى، مۇســۇلمانالردا كۈچلــۈك مــۆمىن ئــاجىز مۆمىنــدىن ياخشــىدۇر ۋە بــارلىق) ھوزۇرىــدا(

. دېگهن سۆزىنى چىقىش قىلىدۇ. »ياخشىلىق باردۇرئىسالم دىنى ئۆز تهلىماتى ۋە ئېتىقادى بىـلهن پـادىچى ۋە بـۇتپهرەس بىـر مىلـلهت

ئۇالرنىڭ ئىچىدىن ئىنسانالر ئارىسىدا ھهقىـقهت ۋە ئـادالهتنى . ئىچىدە بارلىققا كهلدىكهلتۈرۈپ، جاھالهت قاراڭغۇلۇقىدىن ئىمان ئورنىتىدىغان بىر تۈركۈم كىشىلهرنى بارلىققا

بـۇ مـۇقهددەس ۋەزىـپه . زەبۇنلۇقتىن ئېسـىل پهزىلهتـكه ئېلىـپ چىقتـى -نۇرىغا، خارئۇالردىن كېيىن ئهۋالدتىن ئهۋالتقا مىراس قالـدۇرۇلۇپ، ئىسـالم دىنـى ۋە مۇسـۇلمانالر

پىكـرى ئېقىـپ نامى بىلهن دىنسىزالر ياكى ئاتئېسىتالر تهرىپىـدىن غهرب ئهللىرىنىـڭ . كىرگهنگه قهدەر ئىزچىل داۋاملىشىپ كهلدى

تهلهپ قىلىنىۋاتقـان غالىـب ئهۋالدالرغـا قـارغۇالرچه ئىـش قىلىشـنى « :بۇ كىتـاپچه ــايىنىش، ــكه ت ــالش، ھهقىقهت ــتۇڭلۇقنى تاش ــوختىتىش، باش ــهرىئىتىدىكى اللهت ــڭ ش نى

ىپالرغىمۇ رىئـايه پىرىنسىپلىرىغا رىئـايه قىلغانـدەك مهۋجـۇدىيهتتىكى قـانۇنى پىرىنسـ قىلىش، ئىلىمـگه قايىـل بولـۇش، ئهقىلـگه ھـۆرمهت قىلىـش، خۇراپـاتلىقنى تـۈگىتىش، تهپهككــۇر قىلىشــنىڭ پهرز، ئىلىــم تهلهپ قىلىشــنىڭ جىهــاد ئىكهنلىكىنــى قۇرئــان ۋە

شـۇنىڭ ئۈچـۈن بـۇ . سۈننهتتىن ئـۈگىنىش يـوللىرىنى ۋە ئۇسـۇلىنى كۆرسـىتىپ بېرىـدۇ ئـۇالر دائىـم . ھۆكۈم چىقىرىشتىن بۇرۇن ئوياليدۇ. رۇن ئۈگىنىدۇئهۋالدالر ئىشلهشتىن بۇ

شـۇنىڭدەك پۈتـۈن . نى سۆيۈش بىلهن ھوزۇرلىنىدۇاللهتهرەپدارى بولۇپ، قهلىبلىرى الله اللهبىلهن بولۇپ، سىجىل اللهئۇالر ھهمىشه . ۋۇجۇدى بىلهن ئۇنىڭ ئىتائىتىگه ئاتلىنىدۇ

ئۇالر . تهرپىگه قايتىدىغانلىقىغا ئىشىنىدۇ اللهپ، تهرىپىدىن كېلى الله. ئۈچۈن ئىشلهيدۇ{ :نىـڭ اللهغا اليىق خىـزمهت ئېلىـپ بېرىشـنى تـاكى »تهلهپ قىلىنىۋاتقان ئهۋالدالر«

ئهلـۋەتته الـله . ئۇنىڭغا ياردەم بېرىدۇ اللهنىڭ دىنىغا ياردەم بېرىدىكهن اللهكىمكى ۈچلـۈك ۋەدىسـىگه اليىـق دېـگهن ك ) ئايهتـ 40ھهج سۈرىسى (، }كۈچلۈكتۇر، غالىبتۇر

.بولغانغا قهدەر داۋامالشتۇرىدۇ

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالرخىزمهتدىشىمدىن بىرى بېيروت قىرغىنچىلىقىنى، قۇشخانىغا ئوخشاپ قالغان سهبرا ۋە شاتىال شهھهرلىرىدىكى ھېساپسىز تۆكۈلىۋاتقان مۇسۇلمانالرنىڭ قـانلىرىنى، يـاۋۇزالرچه

قان بالىالرنى، ئايـالالرنى، ياشـانغان ئـادەملهرنى، ھـېچكىمگه دەخلىسـىز بوغۇزلىنىۋات

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 299

يهرلهردىكــى چېــدىر ۋە ئــۇ چىــدىر ئهھلىنىــڭ ۋەيــران قىلىنىۋاتقــانلىقىنى، شــهرق ۋە غهربتىكى پۈتۈن مۇسۇلمانالرنىڭ، بولۇپمۇ ئهرەب ئهللىرىنىڭ تىرىك مۇردىـدەك بولـۇپ

ھهركهتسىزلهرنى ھهرىكهتلهندۈرمهي يـاكى قالغانلىقىنى، تهرەققى قىلغان دۆلهتلهرنىڭھهركهتتىكى زوراۋانالرنى توختاتماي، ئاشـۇ پـاجىئهلهرگه قـاراپ ھوزۇرلىنىۋاتقـانلىقىنى

.دېدى -سهن بۇالرنى كۆرمىدىڭمۇ؟ ئاڭلىمىدىڭمۇ؟ -كۆرۈپ ــدىم ــۆردۈم ۋە ئاڭلى ــۇنداق ك ـــ ش ــولىنى . ـ ــاردەم ق ــا ي ــڭ ئۇالرغ ئهرەبلهرنى

دۇنيـا مۇسـۇلمانلىرىنىڭ ئـاجىزالپ قالغـانلىقىنى كۆرگىنىمـدە سۇنمىغانلىقىنى، پۈتـۈن . لهخته بولۇپ، نىرۋام كۆيۈپ ئاشۇ پاجىئه بىلهن بىرگه ياشىغان ئىـدىم -يۈرىكىم لهخته

بۇندىن بۇرۇنمۇ ئىسالم شهھهرلىرى ئـۆز دائىرلىـرى ئىچىـدە تاجاۋۇزچىلىققـا ئـۇچىراپ، گه ۋەيـران قىلىنىـپ، مهسـجىدلهر قهدىمى ئىسالم شـهھهرلىرى ئـادەملىرى بىـلهن بىـر

يېقىلغان، رۇكۇ، سهجدە قىلىۋاتقانالر ئۆلتۈرۈلگهن، پاك مۆمىن ئايالالرنىڭ يۈز ئـابىرويى تۆكۈلگهن چاغالردىمۇ، ئهرەبلهر بولسۇن ياكى باشقا مۇسـۇلمان ئهللىـرى بولسـۇن ھـېچ

ازى قايسىســىدىن ئــۇ پــاجىئهگه قارىتــا بىــرەر كهلىــمه ســۆز ئاڭلىمىغــان، يــاكى نــار ھهقىقهتهن ئۇالر قاراڭغۇ كېچىلهردىكـى . پوزىتسىيهدە بىرەر ھهركهتمۇ كۆرمىگهن ئىدۇق

ئۇالرنىـڭ . تىنسىز تۇرغىنىدەك سۈكۈت قىلماقتا ئىـدى -قورقۇنچلۇق قهبرىستانلىقنىڭ ئۈنبىرى بىلهن تىلالشقان چاغالردا ئاڭاليسهن، ھهركىتىنى -ئاۋازىنى ئاڭلىماقچى بولساڭ بىر

ولســاڭ ئــۆز ئــارا ئۇرۇشــالردىكى قىــزغىن قهھرىمــانلىق ھهركهتلىرىــدىن كــۆرمهكچى بكۆيۈمچـان بولغـان ) بىـرىگه -بىـر (كۇپپارالرغا قاتتىق، ئۆزئـارا { :ئۇالر گويا. كۆرىسهن

{ :بـۇرۇنال سـۈپهتلهپ الـله پهيغهمبىرىنىڭ ساھابىلىرىغا تامامهن زىـت يـول تۇتـۇپ، ھـالبۇكى . نى ھهممىسـى بىـر دەپ ئوياليسـهن ئۇالرنىڭ ئۆز ئارا ئۇرۇشى قاتتىقتۇر، ئۇالر

ئۇالرنىڭ دىللىرى تارقاقتۇر، بۇ شـۇنىڭ ئۈچۈنـدۇركى، ئـۇالر ئهقىـل ئىشـلهتمهيدىغان دېگهن يهھۇدىالرنىڭ سـۈپهتلىرى ئـۇالرنى ) ـ ئايهت14ھهشرى سۈرىسى، (، }قهۋمدۇر

ل، مـۆمىنلهر بىرىگه قاتتىق، دۈشمهنلىرىگه رەھىمـدى -جهلىب قىلىۋالغاندەك ئۆز ئارا بىر .ئالدىدا كۈچلۈك، ئهزىز، كاپىرالر ئالدىدا روھسىز، خار تۇرىدۇ ــ دېدىم ئۇنىڭغا

ــ لېكىن بۇ زۇلمهتنىڭ چېكى يوقمۇ؟ بۇ كېچه تـاڭ ئاتماسـمۇ؟ بـۇ ئۇممهتنىـڭ ئـۆز بىرىنىـڭ بويۇنلىرىغـا ئۇرۇشـنىڭ ئورنىغـا -غايىسىنى تونۇپ توغرا يولغـا مـېڭىش، بىـر

ئۇرۇش ئېچىش ئۈچۈن ئۆز پىكرىنى بىر قىلىـش، ئـۆزىنى ئۇنتـۇپ دۈشمهنلىرىگه قارشىيهنى ئومـۇمىي مهنـپهئهت ئۈچـۈن (قالغاندىن كېيىن ئۆزىگه كېلىپ ئۆزىنى ئهسلهش

شانلىق غهلبه كـۈنلىرى بىـلهن ) ئۆز شهخسىيتىنى ئۇنتۇش ياكى قۇربان بېرىش دىمهكتۇر

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 300

ئىبنــى ۋەلىــد، يــاكى رەزىــل مهغلــۇبىيهت كــۈنلىرىنى يۇيــۇش، يهرمــۇكتىكى خالىــد قادىسىيهدىكى سهئد ئىبنى ئهبى ۋەققاس، يـاكى ئهجنادىنـدىكى ئـامىر ئىبنـى ئـاس، ياكى ئهندەلۇستىكى تارىق ئىبنى زىياد، ياكى ئهينـى جـالۇتتىكى سـهيفۇددىن قوتـۇز، ياكى ئىستانبۇلدىكى مۇھهممهد پاتىهنىڭ شانلىق كۈنلىرىگه ئوخشـاش نۇرلـۇق غهلـبه

كهش، قارا مهغلۇبىيهت كۈنلىرىنى ئۆچۈرۈش ۋاقتـى كهلمهسـمۇ؟ ـــ كۈنلىرى بىلهن پهس .دېدى ئۇ

نىڭ اللهــ ئۈمىتسىزلهنمه بۇرادەر، قاراڭغۇ كېچىدىن كېيىن نۇرلۇق تاڭنىڭ كېلىشى كېچه سائهتلىرىدىكى قاتتىق تۈن قاراڭغۇسى تاڭ ئېتىشتىن بـۇرۇنقى ئازغىنـا . قانۇنىيتىدىكى قانۇنلىرى كهسكىن بولـۇپ ئۆزگهرتىلمهيـدۇ، نىڭ مهخلۇقاتلىرى ئىچىالله. ۋاقىت

ــۇتۇلمايدۇ ــۇپ بوش ــان بول ــتهھكهم تۇرغۇزۇلغ ــز . مۇس ــۈن بى ــۇنىڭ ئۈچ ــڭ اللهش نىقانۇنىيتىدىكى بۇ ھهقىقهتلهرنى بېلىـپ، ئۇنىڭغـا ئهقىـل كـۆزىمىز ئـارقىلىق مۇئـامىله

:ىمىزبىز بۇ نوقتىدا مۇنداق مۇھىم ئىككى ئىش ئۈستىدە توختىل. قىلىشىمىز الزىم

بىزنىڭ روھىمىز ئىسالمھهر بىر ئادەمنىڭ روھى بولغىنىدەك، ھهرقانداق بىر مىللهتنىڭمۇ روھى بولىـدۇ ۋە ئـۇ

روھىنى يوقاتقان ھهرقانداق ئـادەم جانسـىز جهسـهد بولغىنىـدەك، . روھ بىلهن ياشايدۇ. ىپ قالىدۇروھىنى يوقاتقان مىللهتمۇ يۈرەكسىز ئادەملهرگه، ياكى ئاساسسىز بىناغا ئايلىن

دوستۇم، گېپىمگه ئىشهنسهڭ بىزنىڭ زامانىمىزدىكى ئۈممهتلهر جانسىز ياشاۋاتىدۇ، ياكى .جانسىز ياشاشنى ئۆزلىرى ئىختىيار قىلىۋاتىدۇ

نېمه؟ جانسىز ياشىشىمىزنى خااليـدىغانالر كىـم؟ ) يهنى روھى(بىز ئۈممهتنىڭ جېنى .دېيىشىڭ مۇمكىن

ممهتنىڭ روھـى بىـرال، ئـۇ بولسـىمۇ يهنىـال ئىسـالم ئېنىق قىلىپ ئېيتىمهنكى، بىز ئۈ. ئىسـالم دىنـى بـۇ ئـۈممهتنى تۈنۈگـۈنكى ئۆلـۈك ھالىتىـدىن تىرىلـدۈرگهن . دىنىدۇر

ئازغۇنلۇق يولىدىن تـوغرا يولغـا . چېچىالڭغۇ، تارقاق ھالىتىدىن بىرلهشتۈرۈپ توپلىغانلۇقتىن يورۇقلۇققـا قـاراڭغۇ . نـادانلىق يولىـدىن ئىلىـم يولىغـا يېـتهكلىگهن . باشلىغان .شۇنىڭدەك دۇنيادىكى ئۈممهتلهرنىڭ ئهڭ ياخشىسى قىلىپ تهربىلىگهن. چىقارغان

ئىسالم دىنى ئهينى زاماندا پادىچى ۋە بۇت پهرەس بىر ئۈممهتنىڭ ئىچىدە بارلىققـا . كېلىپ، ئۇالرنى تهربىيلىگهن ۋە ئۇالرنىڭ ئىچىدكى زالىمالرنى توغرا يولغا يېـتهكلىگهن

ئۇالرنى شهرق، غهرب، جهنۇب، شىمال پۈتۈن ئالهمگه تارقىتىـپ، ئـۇ يهرلهردە شۇنداقال

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 301

كىتاب ۋە ھېكمهتنى قانات يايـدۇرغان، ھهمـدە مېهرىبـانلىق تۇيغۇسـىنى سـىڭدۈرۈپ، ئۇالرنى ئىلىم ۋە ھېكمهت بايرىقى ئاسـتىغا تـوپالپ، بهنـدىلهرگه . ئادالهت ئورناتقان

قىلىشقا، تار دۇنيادىن كهڭرى دۇنياغا، بۇرمىالنغان قا ئىبادەتاللهئىبادەت قىلىشتىن بىر بۇ ئۈممهت ھهرقاچـان ئـاجىزالپ . دىنالرنىڭ زۇلمىدىن ئىسالم ئادالىتىگه ئىرىشتۈرگهن

قالغاندا، ئىسالم دىنى ئۇالر بىلهن بىرگه بولۇپ، ئۇالرنىـڭ كـۈچىنى قوزغـاپ، ئـۇالرنى هرقتىن بېسىپ كهلگهن تاتارالرغا ئۇالرنى ش. تاجاۋۇزچىالرنى توسۇشقا ھهركهتلهندۈرگهن

ۋە غهربـتىن يـۈرۈش قىلىـپ كهلـگهن ناسـاراالرغا ) بۇ يهردە موڭغۇلالر كۆزدە تۇتىلىدۇ(ھهمـدە، ئۇالرنىـڭ ھىتتىنـدىكى . قارشى ئۇرۇش قىلىش ئۈچۈن، ئۆز ئارا بىرلهشـتۈرگهن

مانا . ك بولغانناسارا ۋەٌ ئهينى جالۇتتىكى تاتارالر ئۈستىدىن غهلىبه قىلىشىغا ئارقا تىرەبۇنىڭدىن كۆرىۋېلىشقا بولىدۇكى، ئىسالم دىنىنىڭ يهنىال بۇ ئـۈممهتكه ئۇالرنىـڭ ئاشـۇ

نىڭ ئىزنى بىلهن ئۇالرنىڭ ئۆزئارا پىكرىنى اللهكۈندىكى ھاياتى كۈچىنى قايتۇرۇشقا ۋە . بىر قىلىپ، ئىمان كۈچىنى ئاشۇرۇشقا قادىر ئىكهنلىكىنى ئىسپاتاليدۇ

سالمســىز ياشىشــىنى خااليــدىغانالر، ئۇالرنىــڭ جانســىز، ســهل بــۇ ئۈممهتنىــڭ ئىجانسىز ياشىشـىنى . كۆپۈكلىرىگه ئوخشاش كېرەكسىز ياشىشىنى خااليدىغان كىشىلهردۇر

خااليدىغانالر ئۇالرنىڭ دۈشمهنلىرى، ئۇالرنىڭ ئىمان كۈچىـدىن قورققـۇچى ۋە ئۇالرغـا ، قورقۇنچـاقلىقى ۋە قـارا نىيتـى ئۇالرنىـڭ ھهسـهتخورلىقى . قارا نىيهتـته بولغـۇچىالردۇر

ئۇالرنىڭ چېچىالڭلۇقىغا قارىماي بۇ ئۈممهتكه سۇيىقهسـت قىلىـش ۋە ئالـداش ئۈچـۈن مانا بۇالر بۇزغـۇنچى يهھـۇدى، ھىلىـگهر خىرىسـتىيان، . سېپىنى بىرلهشتۈرگهن ئۇالرنىڭ

ــابلىق ــدە نىق ــىز بهزى ــا بهزى نىقاپس ــاكى ئۇالرغ ــا ي ــىت ۋە بۇالرغ ــدامچى ئاتئېس ئال .شلهيدىغان غالچىالردۇرئى

بىر قىسىم مۇھىم مهسىلىلىرمىز

بىز دۇچ كېلىۋاتقان مهسلىلىرىمىزنىڭ قىيىنراقى، خهلق ئۆزلىرىنىڭ مهۋجـۇد بولـۇپ، يهنى دىنى ۋەزىـپه ۋە دىنـى (داۋاملىشىپ تۇرۇشىغا سهۋەپ بولۇپ كېلۋاتقان رىسالىتى

-زەھهرلىۋالغـانلىقى، دوسـت نىڭ ھهقىقىتىدىن غاپىل بولـۇپ، ئـۆزىنى قـاتتىق )دەۋىتىــاغ ۋە قهن ــتلهرنى، ي ــان سۈيقهس ــدە پىالنالنغ ــمهت ئىچى ــاي زۇل ــمهننى ئايرىم دۈشگىزەكلهرنىڭ ئارىسىغا يوشۇرۇلغان زەھهرلهرنى، مهككارلىق ئۇنـۋانى ئاسـتىدا ئۇالرغـا قارىتىلغان تېز سـۈرئهتتكى ئۇچقـۇر ئـاتتهك يېقىـتىش مىنـۇتلىرىنى كۆرمهيۋاتقـانلىقى،

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 302

ك دىنسـىزلىقنى ھـۆررىيهت، بۇزغـۇنچىلىقنى پهن، پارچىلىنىشـنى تهرەققىيـات، شۇنىڭدە .ۋىل كۆرۈنگهن ئېزىتقۇنى سۇ دەپ ئاتىشىۋاتقانلىقىداـ كۈپۈكنى دۈمبه ياغ، ۋىل

ئۇممىتىمىزنىــڭ ۋۇجۇدىــدا ھــېس قىلىنىۋاتقــان يهنه بىــر ئېغىــر ئهھــۋال ــــ ئــۇالر ، ياكى شىۋە جهھهتتكـى كهمسىتىشـلهر، ئارىسىدىكى مىللهتچىلىك، ئۆز ئارا يۇرتۋازلىق

ــرگهن مهزھهب ــتۈرۈپ كى ــوللىرىنى ئهگهش ــانۇن ي شــۇنىڭدەك ئوخشــاش بولمىغــان قيولدىن چىقىرىپ، ھهقىـقهت تهئهسسۇبىيهتچىلىكى قاتارلىق ئىشالرنىڭ ئاقىبىتى ئۇالرنى

رىزالىقى ئۈسـتىگه نهخ پايـدىنى، ئومۇمنىـڭ مهنپهئهتـى اللهئۈستىگه ئۆز خاھىشىنى، ۈستىگه شهخسى مهنپهئهتىنى، ياكى ئـۆز رايـۇنى مهنپهئهتىنـى ئىختىيـار قىلىـدىغان ئ

بۇنىڭغا ئهگىشىپ، دۆلهت ئىچىدىكى ئهمهلـدارالر . ھوقۇق مهنمهنچىلىكىدىن ئىبارەتبىلهن ئاۋام خهلق ئارىسىدا كۆرىلىۋاتقان يهنه بىـر ئېغىـر ئهھـۋال ـــ ئـاۋام خهلـق

ە ئهمىلىيتى ئىسالم دىنى بىلهن بولسا، ئهمهلدارالر ئۆزلىرىنىڭ ئهسلى ھالىتى، تارىخى ۋئۆزلىرىنىــڭ ئۆســۈپ يېتىلىشــى، تهربىيلىنىشــى ۋە ئىرادىســىنىڭ ھۆكــۈمرانلىقى بىــلهن

ئـۇالر گهرچه ئىسـالمنى يامـان . ئىسالمغا قارشى ھهربىـي كـۈچ بىـلهن مۇناسـىۋەتلىك م تهلىماتلىرىنىـڭ كۆرمىسىمۇ، ئىسالمى تۈزۈمنىڭ ئهسلىگه كېلىـپ قېلىشـىدىن ۋە ئىسـال

شـۇنىڭ بىـلهن ئـۇالر پاراللىـل . ئالى ھوقۇقلۇق يېتهكچى بولـۇپ قېلىشـىدىن قورقىـدۇ .سىزىقتهك ئۆزلىرى بىر ۋادىدا بولسا خهلقى يهنه بىر ۋادىدا بولىدۇ

كۆزگه كۆرۈنگهن بىر قىسىم زىيالىالر بىلهن ئاۋام خهلق ئارىسىدا يهنه بىـر بوشـلۇق بولسىمۇ، ئاۋام خهلق ئومۇمهن دىنى پىكىر، دىنـى تۇيغـۇ ۋە ئۇ . داۋاملىشىپ كهلمهكته

دىنــى يــولالردا بولغــان بولســىمۇ، ئهممــا كــۆزگه كــۆرۈنگهن كــۆپىنچه زىيالىالرنىــڭ مۇستهملىكىسـى تاجـاۋۇز قىلىـپ، ) مهدەنىيهتسـىزلىك (ئىدىيسىگه دىنسىز مهدەنىـيهت

-نىغـا، دىنىنىـڭ قـانۇن ئۇالرنى دىنىنىڭ ئاساسىدىن يىراقالشتۇرغان، كۆز قارىشـىنى دى تۈزۈملىرىگه، تارىخىغا ۋە ئۇنىڭغا ئىشىنىپ مۇسۇلمان بولغانالرغا قارشى خاتا چۈشهنچه

شۇنىڭ بىلهن ئۇالر پىكىـر ۋە ئىسـتىل جهھهتـلهردە دىنسـىزالرغا، . بىلهن نېقاپلىۋالغان . ھېلىگهر دەھرىلهرگه ئىشىنىپ كهتكهن

كىشـىلهر ئارىسـىدىكى مۇناسـىۋەت دەپ نبىله اللهشۇڭالشقا ئۇالر دىنىنى پهقهتال قاراپ، دىنىنىڭ ھاياتقا قۇماندان، دۆلهتكه قانۇن، جهمئىيهتكه نىزام ، يېتهكچى، ياكى

يول قويغاندىمۇ، پهقهت ناماز ياكى ۋەز نهسـىههت . ئىجرائاتچى بولىشىغا يول قويمايدۇتېلـۋۇزۇرالردا بىـرەر مهكتهپلهردە، رادېئۇ ۋە. ئۈچۈن مهسجىدنىال يىتهرلىك دەپ قارايدۇ

ژورنالالردا بولسـا، بىـرەر -گىزىت. سائهتال دىنى پىروگرامما ئۇرۇنالشتۇرۇپ بولدى قىلىدۇ

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 303

شـۇنىڭ بىـلهن ئـۇالر دىنىغـا خىـزمهت . دىنى سىتون ئېچىش بىلهن چهكـلهپ قويىـدۇ ئهمما ئۇالرغا دىنىنى ھاياتلىق تۇرمۇشـقا . قىلغۇچىالر بولۇپ، پهزىلهت داۋاسى قىلىشىدۇ

.دەيدۇ… مىڭالرچه ياق ! نىزام، دۆلهتكه قانۇن قىاليلى دېيىلسه

غهلىبه قىلىش قانۇنلىرىئۇنىڭمۇ ئـۆزىگه خـاس . ھهقىقى غهلبه سىتىخىلىك ھالدا ئۆزىچىال كېلىپ قالمايدۇ_

بـۇ قـانۇنالرنى ئۆزىنىـڭ مـۆمىن بهنـدىلىرى الـله جانابى . ئاالھىدە قانۇنلىرى بولىدۇىلهن ئىـش ئېلىـپ بېرىشـى ئۈچـۈن ئۆزىنىـڭ كىتـابى قۇرئـانى تونۇپ، ئهقىل كۆزى ب

.كهرىمدە ئۇنىڭ يوللىرىنى بايان قىلغانياردەم قىلغان كىشـى، پۈتـۈن الله. تهرىپىدىن بولىدۇ اللهھهقىقى غهلىبه : بىرىنچى

ياردەم قىلمىغان كىشـى، الله. دۇنيا خهلقى قارشى چىققان تهقدىردىمۇ مهغلۇپ بولمايدۇــت ــان جهھهت ــبىگه س ــدىردىمۇ غهلى ــان تهق ــۇق بولغ ــارلىقلىرى تول ــك، تهيي ه يېتهرلىگۇڭگا ئهمهس ئۇچۇق، ئېهتىماللىقى يوق كهسـكىن قىلىـپ اللهبۇ ھهقته . ئېرىشهلمهيدۇ

ياردەم بهرسه سىلهرنى ھىچ كىـم اللهئهگهر سىلهرگه { :قۇرئانى كهرىمدە مۇنداق دەيدۇتىـن باشـقا سـىلهرگه كىـم اللهرك ئهتسه، ئهگهر ئۇ سىلهرگه ياردىمىنى ته. يېڭهلمهيدۇ

يهنـى بـارلىق ئىشـلىرىنىڭ !. (قىلسـۇن قىـال تهۋەككـۇل اللهياردەم بېرىـدۇ؟ مـۆمىنلهر يهنه بىـر ) ــ ئـايهت 160ئالى ئىمـران سۈرىسـى، ( ، })قا تاپشۇرسۇناللهنهتىجىسىنى

« :اللهڭالر، ئۆز ۋاقتىدا پهرۋەردىگارىڭالردىن ياردەم تىلىدى{ :ئايهتته مۇنداق دېيىلىدۇدەپ » مىـڭ پهرىشـته بىـلهن يـاردەم بېـرىمهن ) چۈشـىدىغان (ئارقا -سىلهرگه ئارقىمۇ

سىلهرگه بىشـارەت بېـرىش ۋە كۆڭلـۈڭالرنى ئـارام الله. دۇئايىڭالرنى ئىجابهت قىلدىھهقىقهتهن الله. تهرەپتىنال بولىدۇ اللهياردەم پهقهت . تاپقۇزۇش ئۈچۈنال ياردەم بهردى

)ـ ئايهت10ـ 9ئهنفال سۈرىسى، (، }.ېكمهت بىلهن ئىش قىلغۇچىدۇرھ. غالىبتۇر، ئاز سانلىق كىشىلهرنىمۇ كـۆپ سـانلىق كىشىلهرئۈسـتىدىن غهلىـبه اللهھهقىقهتهن

قانداقكى تالۇتنىڭ ئازغىنه ھهمراھلىرى بىلهن جالۇتنىڭ كـۆپ ئهسـكهرلىرى . قىلدۇرىدۇتالۇتنىڭ ھهمراھلىـرى جالۇتنىـڭ ) تىدائۆز ۋاق(چۈنكى . ئۈستىدىن غهلىبه قىلدۇرغىنىدەك

ساناقسىز قوشۇنلىرىنى ۋە بۇ قوشـۇنالر ئىچىـدىكى زور تهييـارلىقالرنى كۆرگهنـدە، -سانــۇالر ــاقهت { :ئ ــقا ت ــلهن ئۇرۇشۇش ــكهرلىرى بى ــڭ ئهس ــالۇت ۋە ئۇنى ــز ج ــۈن بى بۈگ

ــۈرەلمهيمىز ــدى} كهلت ــدىن. (دې ــڭ ئىچى ــاد الله) ئۇالرنى ــقا ئېتىق ــات بولۇش ــا مۇالق ق

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 304

نىڭ ئىرادىسى بىلهن ئاز جامائهت كۆپ جامائهت ئۈستىدىن غهلىبه الله« :دىغانالرقىلى ) ئايهتـ 249بهقهرە سۈرىسى . (}سهبر قىلغۇچىالر بىلهن بىللهدۇر الله. دېدى» قىلىدۇيىلـى -622پهيغهمبىرىمىـز مىالدىـيه » غارى سهۋر«(دە »غارى سهۋر«خالىسا الله

رەت قىلغانـدا، مهكـكه مۇشـرىكلىرىدىن ئـۆزىنى مهككىدىن مهدىنه مۈنهۋۋەرگه ھىجـ قوغداش ئۈچۈن سهپهردىشى ھهزرىتى ئهبۇ بهكرى بىلهن يۇشۇرۇنغان غار بولـۈپ، ئـۈالر

ئۆزىنىڭ پهيغهمبىرى مـۇھهممهد ئهلهيهىسسـاالمغا يـاردەم ) ئۇ غاردا ئۈچ كۈن تۇرغانبۇ ھهقته جانابى . ۇبهرگىنىدەك، پهقهت قورالسىز ۋە ئهسكهرسىز كىشلهرگىمۇ ياردەم بېرىد

الـله (نىڭ پهيغهمبىـرىگه يـاردەم قىلمىسـاڭالر اللهئهگهر سىلهر { :مۇنداق دەيدۇ اللهئـۆز ۋاقتىـدا . ھهقىقهتهن ئۇنىڭغا يـاردەم قىلغـان ئىـدى الله.) ئۇنىڭغا ياردەم قىلىدۇ

يهنـى (ئۇنىڭغا پهقهت بىر كىشى . ھهيدەپ چىقارغان ئىدى) مهككىدىن(كاپىرالر ئۇنى الـله . (ئهينى زاماندا ئۇ ئىككىسـى غـاردا ئىـدى . ھهمراھ ئىدى) سىددىق بهكرى ئهبۇ

الـله . دەيتتـى » ھهقىقهتهن بىـز بىـلهن بىلـله اللهغهم قىلمىغىن، « :ھهمراھىغا) رەسۇلىپهرىشـتىلهردىن (ئۇنىڭغا . خاتىرجهملىك بېغىشلىدى) يهنى ئۆز پهيغهمبىرىگه(ئۇنىڭغا كاپىرالرنىڭ سۆزىنى . ئۇالرنى سىلهر كۆرمىدىڭالر. بهردى قوشۇنالر بىلهن مهدەت) بولغان

) يهنـى كهلىـمه تهۋھىـد (نىـڭ سـۆزى الله. پهس قىلـدى ) يهنى شىرىك كهلىمىسـىنى ( -40تهۋبه سۈرىسـى ( ، }.غالىبتۇر، ھـېكمهت بىـلهن ئىـش قىلغۇچىـدۇر الله. ئۈستۈندۇر )ئايهت

ا يـاردەم بهرگهن كىشـىگه پهقهت ئۆزىنىڭ دىنىغ اللهھهقىقهتهن : ئىككىنچى قانۇننىڭ قانۇنىدا شهرت ۋە ئۇ شهرتنىڭ جاۋابى بىلهن مۇنـداق اللهبۇ ھهقته . ياردەم بېرىدۇ

.}ئۇنىڭغا ياردەم بېرىدۇ اللهنىڭ دىنىغا ياردەم بېرىدىكهن، اللهكىمكى، { :دىيىلىدۇلهرگه سـى اللهياردەم بهرسهڭالر ) نىڭ دىنىغااللهيهنىڭ (قا اللهئى مۆمىنلهر سىلهر {

قهدىمىڭالرنـى ئـۇرۇش مهيدانىـدا مۇسـتهھكهم . ياردەم بېرىدۇ) دۈشمىنىڭالرغا قارشى( )ـ ئايهت7مۇھهممهد سۈرىسى، . (}قىلىدۇ

ــدىغان ــۆزنى كۈچلهندۈرى ــر س ــداق بى ــدا ھهرقان ــهمنى ) ن(ئهرەپ تىلى ۋە قهســدىغان ــۈك خهۋەر ) ل(ئىپادىلهي ــتهھكهم ۋە كۈچل ــايىن مۇس ــلهن ئىنت ــرى بى ھهرىپلى

الـله نىـڭ دىنىغـا يـاردەم بېرىـدىكهن، اللهكىمكـى { :مۇنداق دەيـدۇ اللهىتىدە سۈرھهج سۈرىسـى، . (}ئهلۋەتته كۈچلۈكتـۇر، غـالىبتۇر الله. ئهلۋەتته ئۇنىڭغا ياردەم بېرىدۇ

)ـ ئايهت40

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 305

قا ياردەم بېرىش ئۇنىڭ دىنىغا ياردەم قىلىش، ئۇنىڭ كهلىمىسى يهنى اللهھهقىقهتته نى يۇقۇرى كۆتۈرۈش »نىڭ پهيغهمبهرىدۇراللها ئىالھ يوق، مۇھهممهد تىن باشقاللهبىر «

ۋە ئۇنىڭ قانۇنلىرىنى مهخلۇقـاتالر ئىچىـدە ئهڭ ئـالىي ھوقۇققـا ئىـگه قىلىـش بىـلهن يۇقارقى ئـايىتى كهرىمنىـڭ ئارقىسـىدىنال ئـۆزىگه يـاردەم اللهجانابى . ھهقىقهتلىشىدۇ

نىڭ يـاردىمىگه ئېرىشىشـكه ھهقلىـق هالل({ :بهرگۈچىلهرنى سۈپهتلهپ مۇنداق دېگهنشــۇنداق كىشــىلهردۇركى، ئهگهر ئــۇالرنى يهر يۈزىــدە ئۈســتۈنلۈككه ئىــگه ) بولغــانالر

قىلساق، نامازنى ئادا قىلىـدۇ، زاكـات بېرىـدۇ، ياخىشـى ئىشـالرغا بۇيرۇيـدۇ، يامـان )تئايه -41ھهج سۈرىسى، . (}قا قايتىدۇاللهئىشالرنىڭ ئاقىۋىتى . ئىشالردىن توسىدۇ

قوشۇنى ئىچىدىكى ئهسـكهرلهرگه اللهقا ھهقىقى ئىشىنىدىكهن ئۇ كىشى اللهكىمكى بۇ ھهقته قۇرئـان كهرىـم . چوقۇم ياردەم بېرىدۇ اللهئايلىنىدۇ، شۇنىڭ بىلهن ئۇ كىشىگه

مۆمىنلهرگه ياردەم بېرىش بىزگه { :نىڭ ياردىمى مۆمىنلهرگه بولىدىغانلىقى ھهققىدەالله .دېگهن) ئايهت -47رۇم سۈرىسى، . (}تېگىشلىك بولدى

ــايهتته ــر ئ ــۇنىڭدەك يهنه بى ــكهرلىرىگه اللهش ــڭ ئهس ــاردىمى ئۆزىنى ــڭ ي نىــدۇ ــداق دەي ــادىلهپ مۇن ــدىغانلىقىنى ئىپ ــبه { :بولى ــۇم غهلى ــۇنىمىز چوق ــڭ قوش بىزنى

)ئايهت -173ساففات سۈرىسى، . (}قىلغۇچىالردۇررگه خـاس بولغىنىـدەك ھهم نىڭ ياردىمى ھهقىقهتهن مۆمىنلهالله: ئۈچۈنچى قانۇن

پۈتۈن ياردەم ئۇالر ئۈچۈن ۋە ئـۇالر بىـلهن بولىـدىغان بولسـا، . مۆمىنلهر بىلهن بولىدۇ الـله بـۇ ھهقـته جانـابى . ئۇنداقتا ئۇالر غهلىبه بايرىقى ۋە ياردەم قوراللىرى دېمهكتـۇر

مى سـېنى ئۆزىنىـڭ يـاردى الله{ :پهيغهمبىرىمىزگه خىتاپ قىلىپ تۇرۇپ مۇنداق دېگهن. }مۆمىنلهرنىـڭ دىلىنـى بىرلهشـتۈردى الـله بىلهن ۋە مۆمىنلهر بىلهن كۈچلهندۈرىـدۇ،

)ـ ئايهت63ـ 62ئهنفال سۈرىسى، (ئـۆزى يـاردەم بېرىشـنى خالىغـان كىشـىلهرگه بهزىـدە خهنـدەك ۋە ھـۇنهين الله

بـۇ . ئۇرۇشلىرىدىكىدەك ئاسماندىن پهرىشتهلهرنى چۈشۈرۈش ئارقىلىقمۇ ياردەم بېرىـدۇ ــيىلگهن ھه ــداق دى ــدە مۇن ــانى كهرىم ــته قۇرئ ــڭ { :ق ــدا پهرۋەردىگارى ــۆز ۋاقتى ئ

سـاباتلىق ) ئـۇرۇش مهيدانىـدا (مهن سىلهر بىلهن بىلله، مـۆمىنلهرنى « :پهرىشتىلهرگهئهنفـال . (}دەپ ۋەھيـى قىلـدى » قىلىڭالر، كاپىرالرنىڭ دىللىرىغـا قورقـۇنچ سـالىمهن

) ئايهت -12سۈرىسى،

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 306

ــد ــايهتته مۇن ــر ئ ــدۇيهنه بى ــىلهرگه { :اق دىيلى ــوران ۋە س ــا قارشــى ب ــز ئۇالرغ بى -9ئهھـزاپ سۈرىسـى، . (}ئهۋەتتـۇق ) يهنـى پهرىشـتىلهرنى (كۆرۈنمهيدىغان قوشـۇن

)ئايهتپهيغهمبىـرىگه ۋە الـله ئانـدىن كېـيىن { :يهنه بىر ئايهتته ھهم مۇنـداق دىيلىـدۇ

يهنـى (قوشـۇنالرنى سىلهرگه . خاتىرجهملىك بېغىشلىدى) مهرھهمهت قىلىپ(مۆمىنلهرگه شـۇنىڭ (چۈشـۈردى، ئـۇالرنى سـىلهر كۆرمىـدىڭالر، ) سىلهرگه ياردەمگه پهرىشتىلهرنىئۆلتۈرۈلۈش ۋە ئهسـىرگه ئېلىـنىش (كاپىرالرنى الله). بىلهن سىلهر غهلىبىگه ئېرىشتىڭالر

)ئايهتـ 26تهۋبه سۈرىسى . (}ئازاپلىدى) بىلهنكىشىلهرگه بهدرى ئۇرۇشىدا مۇسۇلمانالرغا ، يهنه ئۆزى ياردەم بېرىشنى خالىغان الله

يامغۇرنى رەھـمهت قىلىـپ چۈشـۈرۈپ بهرگىنىـدەك، ئۇالرغـا تهبىـئهت ھادىسـىلىرىنى .خىزمهت قىلدۇرۇپ بېرىش بىلهنمۇ ياردەم بېرىدۇ

تاھـارەت ({ :بۇ ھهقته ئۇ مۇقهددەس كىتاۋى قۇرئانى كهرىمدە مۇنداق خهۋەر قىلىدۇلىشـىڭالر ئۈچـۈن، سـىلهردىن شـهيتاننىڭ ۋەسۋەسـىنى پـاك بو ) ئېلىپ، غۇسلى قىلىـپ

كۆڭلۈڭالرنىـڭ تـوق ) نىڭ يـاردىمىگه ئىشـهنچه قىلىـپ الله(كهتكۈزىۋېتىش ئۈچۈن، ئهنفـال سۈرىسـى، . (}سىلهرگه بۇلۇتتىن يامغۇر ياغـدۇرۇپ بهردى اللهتۇرۇشى ئۈچۈن،

)ـ ئايهت11ۈرگىنىـدەك، تهبىـئهت ياكى خهندەك ئۇرۇشىدا شـامالنى كاپىرالرغـا قارشـى يۈزلهند

ھادىسىلىرىنى ئۇالرنىڭ دۈشـمهنلىرىگه قارشـى ھهركهت قىلـدۇرۇش ئـارقىلىق يـاردەم .بېرىدۇ

. }بىز ئۇالرغـا قارشـى بـوران ئهۋەتتـۇق { :يهنه مۇنداق دەيدۇ اللهبۇ ھهقته جانابى )ئايهت -9ئهھزاپ سۈرىسى، (

نى ئىختىيـار قىلغانـدا، بىرەر ئادەمنىڭ ئۆز دۈشمىنى ئۈسـتىدىن غهلىـبه قىلىشـى اللهئـۇ كىشـىنىڭ دۈشـمىنى ۋە ئۆزىنىـڭ دۈشـمىنى » بهنى نهزىر ھادىسىسىگه ئوخشـاش «

بولغان كىشىلهرنىڭ ئۆز قوللىرى بىلهن، ئۇالرنىڭ مهنىۋىيىتىنى ۋەيران قىلىش، ئىنسانى بـۇ ھهقـته . خۇسۇسىيتىنى يوقىتىش ۋە دىللىرىغا قورقۇنچ سېلىش ئارقىلىق ياردەم بېرىـدۇ

يهنى بهنى نهزىر (ئهھلى كىتاپتىن بولغان كاپىرالرنى الله{ :مۇنداق دەيدۇ اللهبى جاناسـىلهر . تـۇنجى قېتىملىـق سـۈرگۈندە ئۆيلىرىـدىن ھهيـدەپ چىقـاردى ) يهھۇدىلىرىنى

چىقىـپ كېتىـدۇ دەپ گۇمـان قىلمىغـان ) كۈچلۈك تۇرۇپ مۇنداق خـار ھالـدا (ئۇالرنى توسـااليدۇ دەپ ) ئازابىـدىن (نىڭ اللهرى ئۆزلىرىنى قورغانلى ئۇالر ئۆزلىرىنىڭ. ئىدىڭالر

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 307

ھهشـرى . (}نىڭ ئازابى ئۇالر ئويلىمىغان يهردىـن كهلـدى اللهئويلىغان ئىدى، ئۇالرغا )ئايهتـ 2سۈرىسى،

.لېكىن، بۇ ياردەم قوراللىرىنىڭ ھهممىسى مۆمىن بولۇشقا قاراشلىق الـله هلكـى جانـابى بهدرى ئۇرۇشىدا چۈشكهن پهرىشـتىلهر بىكارغـا چۈشـمىگهن، ب

) ئـۇرۇش مهيدانىـدا (مهن سىلهر بىلهن بىلـله، مـۆمىنللهرنى { :ئۇالرغا مۇنداق دېگهن )ئايهت -12ئهنفال سۈرىسى، (، }مۇستهھكهم تۇرغۇزىڭالربېشىغا كهلـگهن كۈننىـڭ قاتتىقلىقىـدىن (مۆمىنلهر سىنالغان ۋە { :ئهھزاپ ئۇرۇشىدا

ئهھـزاپ . (}تهۋرىنىشـكه ئۇچرىغـان ئىـدى قـاتتىق ) گويا ئۇالرنى يهر سـىلكىگهندەك كاپىرالرغا قارشى بوران ۋە پهرشـتىلهرنى ئهۋەتىـپ، اللهشۇچاغدا ) ئايهت -11سۈرىسى

. مۆمىنلهرگه ياردەم قىلغانئـۆز پهيغهمبىـرىگه ۋە مـۆمىنلهرگه الـله ئانـدىن كېـيىن { :ۋە ھـۈنهين ئۇرۇشـىدا

)ئايهت -26ه سۈرىسى، تهۋب. (}خاتىرجهملىك بېغىشلىدى) قىلىپ مهرھهمهت(ئـۆيلىرىنى ) يهنى بهنى نهزىر يهھۇدىلىرى(ئۇالر { :شۇنىڭدەك بهنى نهزىر ئۇرۇشىدا

-2ھهشـرى سۈرىسـى، . (}ئۆزلىرىنىڭ قوللىرى ۋە مۆمىنلهرنىڭ قـوللىرى بىـلهن بـۇزدى )ئايهت

ئىماننىڭ كۆڭۈل بۆلۈش ۋە پهرۋىش قىلىشقا بولغان ھاجىتى

گه ۋە مـۆمىنلهر بىـلهن بولىـدىغان بولسـا، ئۇنـداقتا بـۇ نىڭ ياردىمى مۆمىنلهرالله. مۆمىنلهر ئاسماندىن چۈشهمدۇ؟ ياق، ئۇنداق ئهمهس، بهلكى ئۇالر زېمىنـدا يېتىشـىدۇ

لېكىن ئۇالر قۇرۇقلۇقتا ئۆسۈپ چىقىـدىغان، يـاكى پهرۋىشسـىز مېـۋە بېرىـدىغان يـاۋا اخ چىقىرىـپ، شـاخلىرى ئۆسۈملۈكلهر ئهمهس، بهلكى ئۆز غولى بىلهن قهد كۆتۈرۈپ، شـ

رۇسلۇنۇپ، ھوسۇل بېرىپ، پهرۋەردىگارىنىڭ رۇخسىتى بىلهن يېيىشكه نېسىپ بولغانغـا قهدەر، ئۆسۈپ يېتىلىش باسقۈچلىرىدا سـۇغۇرۇش، ئۇغـۇتالش ۋە ئاپهتلهرنىـڭ ئالـدىنى

ئۆز پهيغهمبىرى الله. ئېلىشقا ھازىر ھهقىقى چىداملىق دېهقانغا مۇھتاج ئۆسۈملۈكلهردۇرهممهد ئهلهيهىسساالمنىڭ ساھابىلىرىدىن بولغان دەسلهپكى ئىسـالم ئهۋالدلىرىنـى مۇھ

.تۆۋەندىكى رۇشهن ئىپادىسى بىلهن سۈرەتلىگهنلىكى ئهجهپلىنهرلىك ئهمهسشاخ چىقارغان، كۈچلىنىپ چوڭايغان، ) ئۇالر(ئۇالرنىڭ ئىنجىلدىكى سۈپىتى بولسا، {

لىقى ۋە كۆركهم كۆرۈنۈشى بىلهن دېهقانالرنى ئاندىن ئۆز غولى بىلهن ئۈرە تۇرغان، بولۇق

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 308

) مۆمىنلهرنى مۇنداق زىرائهتكه ئوخشـىتىش . (مهمنۇن قىلغان بىر زىرائهتكه ئوخشايدۇ )ئايهت -29فهتهى سۈرىسى، (، }كۇپپارالرنى خاپا قىلىش ئۈچۈندۇر

ئىسالم ئىسالھاتچىلىرىنىڭ بۈيۈك ۋەزىپىسى

مۇسۇلمان . ەپ ئاتىلىشقا اليىق يېڭى مۆمىند» غالىپ ئهۋالدالر«ئۈممهتلهر ئىچىدە شۇنىڭ ئۈچۈن، . ئهۋالدلىرىنىڭ بارلىققا كېلىشى، بىز ئۈممهتنىڭ بىرىنچى ئىهتىياجىمىزدۇر

نۇقسانالردىن -ئىسالمنى ئۆزىنىڭ ساپ مهنبهلىرىگه قايتۇرىدىغان، كېرەكسىز ۋە ئهيىپلتـۈرۈش، بۈگـۈنكى ئـاڭلىق ساپالشتۇرۇپ، توغرا چۈشۈنىدىغان ئهۋالدالرنى بارلىققـا كه

چۈنكى ئىسـالم . ئىسالم ئىسالھاتچىلىرىنىڭ ئهڭ مۇھىم بېلىشىگه تېگىشلىك ۋەزىپىسىدۇردىنى، ئهقىـدىلىرىنى خۇراپـاتالر تۇتۇقالشـتۇرۋەتكهن، ئىبـادەت يـوللىرىنى بىـدئهتلهر بۇزىــۋەتكهن، ئهخالقىنــى غهيــرى ئهخالقچىــالر ئىگىلىۋالغــان، بىلىــش نهزىرىيهســىنى

ۇنلۇق قاپلىۋالغـان، شـهكىلچىلىك ۋە مهزھهب تهئهسسـۇبىيهتچىلىكىدىن ئىبـارەت تۇرغئاساسسىز ئىشالر ئېقىپ كىرىپ، ئارقىدا قالغـان زامـانالردىكى ئىسـالم دىنـى ئهمهس،

نىڭ ئهلچىسـى ئۇنىڭغـا اللهھهقىقى ئىسالم دىنى بولسا، ئۇنىڭغا قۇرئان چۈشۈرۈلگهن، يهنى (ىڭ پاك ساھابىلىرى ۋە خۇلهپائى راشىدىنلهر ئىشىنىشكه چاقىرغان، ئۇ چاقىرغۇچىن

ئۇنىڭ بىلهن ھۆكۈم قىلىپ، يـۇقىرى ) خهلىپه 4پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالمدىن كېيىنكى پهللىگه يۈكسهلگهن زامانالردىكى مهدەنىيهت ئاساسى ئۈسـتىگه قۈرۇلغـان، ئۆزىنىـڭ

» دىـن «پ، دۇنياغـا مۇستهھكهم تۇتقىسى بىلهن زېمىن ئاالقىسىنى ئاسمان بىـلهن ئـۇال ئارقىلىق يېتهكچىلىك قىلىپ، بىلىم بىلهن ھهقىقهت ئوتتۇرسىنى بىرلهشتۇرگهن ئهۋۋەلقـى

.ئىسالم دىنىدۇرئىســالم دىنــى، ھهقىــقهتهن تــوغرا ۋە كۈچلــۈك، ئىلمىــي ۋە ئهمهلىــي، كــۆرەش ۋە

.تىرىشىش، ئومۇمى ۋە تهڭپۇڭلۇق دىنىدۇرشـهرىپىنى قوغـداش، -ئائىلىنىـڭ شـان ئىسالم دىنى، ھهر بىر شـهخىس ۋە ھهر بىـر

جهمئىيهتكه ھهمكارلىشىش، ھاكىمىيهت ئىشـلىرىدا كـېڭهش ئېلىـپ بېـرىش، ئىشـلهپ -چىقىرىشنى راۋاجالندۇرۇش، تهقسىماتتا ئادىل بولـۇش ، شـۇنىڭدەك ھهرقانـداق ھهق .ۇھوقۇقالرنىڭ ھهممىسىگه ئاڭلىق رىئايه قىلىشنى ۋە ئۇنى قوغداشنى ئاالھىدە تهكىتلهيد

ئۈچۈن ئاتىشىنى اللهئىسالم دىنى، ھهرقانداق شهخىستىن ئۆزىنىڭ پۈتۈن ھاياتىنى شۇنىڭ بىـلهن ئـۇ شهخىسـنىڭ ھاياتىـدا گـاڭگىراپ، ھهيـرەتته قـېلىش . تهلهپ قىلىدۇ

.بولمايدۇ

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 309

ــا ــر نوقتىغ ــانىنى بى ــىنىڭ نىش ــۇ شهخىس ــى ئ ــالم دىن ــارقىلىق ئىس ــۇ ئ ــۈنكى ب چ .ويۇپ، مېڭىش يولىنى رۇشهنلهشتۇرۇپ بېرىدۇمهركهزلهشتۈرۈپ، ئىرادىسىگه چهك ق

ئېيتقىنكــى مېنىــڭ نــامىزىم، ! ئــى مــۇھهممهد{ :مۇنــداق دەيــدۇ الــلهبــۇ ھهقــته . }ئۈچۈنـدۇر الـله قۇربانلىقىم، ھاياتىم ۋە ماماتىم ئالهملهرنىڭ پهرۋەردىگارى بولغـان

)ئايهت -162ئهنئام سۈرىسى (ئۈچـۈن بولۇشـنى تهقهززا الـله هقهت ئىسالم دىنى، ئومۇمى ئىنسـانالر ھاياتىنىـڭ پ

بۆلۈپ بېرىـپ، » قاالله دىننى«، »دۆلهتنى ھۆكۈمدارالرغا«شۇنىڭ بىلهن ئۇالردا . قىلىدۇ .ھاياتىنىڭ ئىككى ھۆكۈمدار ئارسىدىكى تاالش تارتىشتا قېلىشنى قوبۇل قىلمايدۇ

بىـر چۈنكى دۆلهت ھۆكۈمدارى ۋە ئۇنىڭ قول ئاستىدكى پۈتۈن نهرسىلهر، ھهقىقهتته .قا مهنسۇپتۇرالله

ئىسالم دىنى، ئۆزىگه قارشى دۈشمهننىڭ مهنپهئهتى ئۈچۈن بولسىمۇ يهنىـال ئادىـل بىـرەر { :مۇنداق دەيدۇ اللهبۇ ھهقته جانابى . بولۇشقا ۋە ھهققانى ئىش قىلىشقا چاقىرىدۇ

. سـۇن ئادىـل بولماسـلىقىڭالرغا سـهۋەپ بولمى ) ئۇالرغا(قهۋمگه بولغان ئۆچمهنلىكىڭالر تهقۋالىققـا ئهڭ ) يهنى ئۆچمهن تۇرۇپ، ئادىل بولۇشـۇڭالر (بۇ . ئادىل بولۇڭالر) ئۇالرغا(

)ئايهت -8مائىدە سۈرىسى، . (}تىن قورقۇڭالرالله. يېقىندۇرئىسالم دىنى، ئىسالم دۈشمهنلىرىنىڭ ئىسالمغا قارىتا دۈشمهنلىكى قاتتىق بولسـىمۇ،

{ :مۇنـداق دەيـدۇ الـله بۇ ھهقـته . ىشتىن توسىدۇئۇالرغا تاجاۋۇز قىلىپ، دۈشمهنلىك قىلدىـن توسـقانلىقىدىن ئىبـارەت )زىيـارىتى (بىرەر قهۋمنىڭ سـىلهرنى مهسـجىدى ھهرەم

ياخشـى . دۈشمهنلىكى، ھهرگىزمۇ سىلهرنىڭ ئۇالرغا چېقىلىشىڭالرغا سهۋەپچى بولمىسـۇن تىـن اللهمهڭالر، ئىشقا ۋە تهقۋالىققـا ياردەملىشـىڭالر، گۈناھقـا ۋە زۇلۇمغـا ياردەملهشـ

)ئايهت -8مائىدە سۈرىسى، . (}قورقۇڭالرئىسالم دىنى، چېكىدىن ئېشـىپ كهتـكهن كاپىتالىزىمچىالرغـا قارشـى تۇرغىنىـدەك،

بىرىگه زۇلۇم قىلىشـىنى -بىر گوروھ كىشىلهرنىڭ بىر. ھىلىگهر دەھرىلهرگىمۇ قارشى تۇرىدۇىســالم دىنـى ئــۆچمهنلىكنى چـۈنكى ئ . توسـقىنىدەك، سـىنپى كۈرەشــچىلهرنىمۇ توسـىدۇ

مـۇھهببهت تۇيغۇسـىنى بىخالندۇرىـدىغان -پۈركهيدىغان كىشـىلهرنى ئهمهس، مېهـرى .دىندار كىشىلهرنى تهلهپ قىلىدۇ

ئىسالم دىنى، ھوقۇقدارالرنىڭ زۇلمىغـا ۋە ئهزگـۈچى زومىگهرلهرنىـڭ زوراۋانلىقىغـا زۇلۇمغا تىز پـۈكمهي روھلـۇق، قارشى تۇرۇپ، ھوقۇقدارالرغا زۇلۇم قىلما دېسه، پۇقراالرغا

.ئهركىن ياشا دەيدۇ

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 310

ئىسالم دىنى، ئۆز ۋاقتىدا جىهادنىڭ ئهۋزىلى ھهرقانداق زالىم ئالدىـدىمۇ قورقمـاي ! الـله ئـى { :ھهقىقهتنى سۆزلىيهلىگهنلىك دەپ كۆرسهتكهن ۋە مۆمىنلهرگه ئۆز دۇئاسىدا

باشـتۇڭلۇق قىلغـانالرنى ساڭا تهشهككۇر بىلدۇرىمىز، ساڭا تۇزكورلۇق قىلمـايمىز، سـاڭا .دېيىشنى ئۈگهتكهن} تاشالپ، ئۆزىمىزنى ئۇالردىن يىراق تۇتىمىز

ئىسالم دىنى، ئاجىزالرنىڭ كۈچلۈك زومىگهرلهردىن ئۆز ھهققىنـى ئېلىشـىغا يـاردەم نىڭ ھهققىنى ئادا قىلىشـنى اللهشۇنىڭدەك، پۇقراالرغا بولغان ھهممىگه تونۇشلۇق . قىلىدۇ

بۇ ھهقـته . ۇرۇش ئېالن قىلىپ، ئۆزىنىڭ ئهۋالدلىرىنى ئۇرۇشقا چاقىرىدۇتوسقان بايالرغا ئنىڭ يولىـدا اللهسىلهرگه نېمه بولدىكى، !) ئى مۆمىنلهر({ :جانابى ھهق مۇنداق دەيدۇ

نىسـا . (}ئاجىز ئهرلهر، ئاجىز ئايالالر ۋە بالىالرنى قۇتقۇزۇش ئۈچۈن جىهاد قىلمايسـىلهر )ـ ئايهت75سۈرىسى،

ــالم دىن ــان ئىس ــى تهلهپ قىلىنىۋاتق ــپ ئهۋالدالر«ىن ــا » غالى ــۈنۈپ، ئۇنىڭغ چۈششۇنىڭ ئۈچۈن ئۇالر ئهقلىنى . ئىشهنگهن، ھهم باشقىالرنى ئۇنىڭغا ئىشىنىشكه چاقىرغان

تېپىــپ، قهلبىنــى نۇرالنــدۇرۇش ئــارقىلىق ئۆزلىرىنىــڭ ئىنســانىي ھهقىقىتىنــى تونــۇپ، دوسـتىنى . رقى زامـانىنى تونۇيـدۇ ئۆتمىشـىنى تونـۇپ، ھـازى . پهرۋەردىگارىنى تونۇيدۇ

ــدۇ ــمىنىنى تونۇي ــۇپ، دۈش ــولىنى . تون ــائادەت ي ــت ۋە س ــاخىرەتته بهخى ــا ۋە ئ دۇنينۇرالندۇرۇپ بېرىـدىغان كىشـىنى تونـۇپ، نىشـانىدىن ئـازدۇرۇپ، چۇلـۋېرىنى تـوغرا

.يولدىن بۇرىۋېتىدىغان ئادەم سۈرەت شهيتانالرنى تونۇيدۇ

ئوغۇل مۇسۇلمان ئهۋالدلىرى - قىزــالالر ۋە ــۆمىن ئاي ــۆمىن ئهر ۋە م ــالالر، م ــۇالر مۇســۇلمان ئهر ۋە مۇســۇلمان ئاي ئ

.ئىتائهتچان ئهر ۋە ئىتائهتچان ئايالالردىن ئىبارەت ئهۋالدالردۇر .بىرىنى تولۇقاليدىغان قېرىندىشىدۇر -ئىسالم دىنىدا ئايالالر، ئهرلهرنىڭ بىر

ـ { :قۇرئان كهرىمدە اللهبۇ ھهقته جانابى دەپ } ر بىـرىڭالردىن تـۆرەلگهن سـىلهر بى .بايان قىلغان

بىـلهن ) يهنـى ھهۋۋا (سهن ئايالىڭ { :ئادەم ئهلهيهىسساالمغا اللهئايالالر جانابى ــۇرۇڭالر ــته ت دېــگهن زامانــدىن باشــالپ، ) ئــايهت -35بهقهرە سۈرىســى (، }!جهننهت

.ئهرلهرنىڭ ھهمراھىدۇر

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 311

دېگهنـدىن باشـالپ، ) ئـايهت -35بهقهرە سۈرىسى، (، }بۇ دەرەخگه يېقىنالشماڭالر{ئۇالرمۇ ئهرلهرگه ئوخشاشال مهسئۇلىيهتنى ئـۆز ئۈسـتىگه ئـالغۇچى، ئهلهرگه ئوخشـاش

. قىلغان ئىشىغا قاراپ، جاۋاپكارلىققا تاتىلغۇچىدۇرسىلهردىن ئهر بولسۇن ئايال بولسۇن، ھهرقانداق بىر ياخشـى ئىـش { :اللهبۇ ھهقته

-195ئـالى ئىمـران سۈرىسـى، (، }قىلىـۋەتمهيمهن قىلغۇچىنىڭ قىلغان ئىشـىنى بىكـار ئۆزىنىڭ پهيغهمبىرىنى توغرا يول ۋە ھهق دىن بىلهن ئهۋەتـكهن الله. دېگهن) ئايهت

زاماندىن باشالپ، ئىسالمغا دەۋەت قىلىش ۋە ئۇنىڭ ئۆز مهرتىۋىسـىگه اليىـق يۇقـۇرى .پهللىگه يۈكسىلىشىدە، ئايالالرنىڭمۇ كۆرۈنهرلىك ھهسسىسى بار

يهنــى (ســالم دەۋىتــى يىڭىــدىن باشــالنغان دەۋرىــدىكى خۇۋەيلىــدنىڭ قىــزى ئىھهزرىتى خهدىچه ئانىمىزنىڭ تارىختىكى ئورنى، ) پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالمنىڭ ئايالى

ئىسالم ئۈچۈن جېنىـدىن ئايرىلغانغـا قهدەر ئازاپقـا بهرداشـلىق بېرىـپ، مۇسـۇلمانالر يهنـى ئهممارنىـڭ (ياسـىرنىڭ ئايـالى ئىچىدە تۇنجى شهھىد بولغان كىشـى ھهزرىتـى

ھهزرىتى سۇمهييهنىڭ ئورنى، ھىجـرەت كۈنىـدىكى ئىككـى بهلـۋاغ ئىگىسـى ) ئانىسىھهزرىتى ئهسمانىڭ ئورنى، يـاكى ھـۇنهيىن كۈنىـدىكى ھهزرىتـى ئۇممـۇ سـهلىمهنىڭ

نىــڭ )يهنــى پهيغهمبىرىمىزنىــڭ ئايــاللىرى(مۆمىنلهرنىــڭ ئــانىلىرى ئــورنى، يــاكىيهىسساالمنىڭ ھايات چېغىـدىكى ۋە ھاياتىـدىن كېيىنكـى تـارىختىكى پهيغهمبهر ئهله

!شانلىق ئورنى ئۇنتۇلۇرمۇ؟يولىـدا جىهـاد الـله ئىسالم تارىخىدا شۇنداق ئايالالر ئۆتكهنكى، ئۇالر ئوغۇللىرىنى

مالىرىنى جىهاد ئۈچـۈن -قىلىپ، شېهىد بولۇشقا ئۈندىسه، ئهرلىرىنى پىداكار بولۇپ، پۇلئۇالر ۋاقتـى كهلگهنـدە ئـۆزلىرىنى دۈشـمهنگه ئـوق قىلىـپ . ئۈندەيتتى سهرپ قىلىشقا

ئۇالرنىڭ ئىچىدە ئالىمالر، قارىالر، . يولىغا ئاتايتتى اللهبهللهپ، پۈتۈن تىرىشچانلىقىنى . ھهدىس رىۋايهتچىلىرى ۋە دىندا ھهقىقى مهلۇماتقا ئىگه نۇرغۇنلىغان ئايالالر بار ئىدى

. دەۋەت قىالتتـى ) يهنـى ئۇنىـڭ دىنىغـا (قا اللهكىشىلهرنى ئۇالر يىراقنى كۆرۈش بىلهن ئۇالرنىڭ ئىچىدە يهنه شۇنداق شـىجائهتلىك . ياخشىلىققا بۇيرۇپ، يامانلىقتىن توساتتى

. ئايالالر بولغانكى، مۇنبهر ئۈستىدىكى مۆمىنلهرنىڭ ئهمىرىگىمـۇ تـۈزىتىش بېرەلهيتتـى اللهدىكى جانلىق بىر پارچه بولۇپ، دېمهك، ئۇالر ئهينى زاماندا جهمىيهت ئورگانىزىمى

بىـرى بىـلهن -مۆمىن ئهرلهر مۆمىن ئايـالالر بىـر { :ئۇالرنى مۇنداق سۈپهتلىگهن ئىدىياخشـى ئىشـالرنى قىلىشـقا بۇيرۇيـدۇ، يامـان ئىشـالردىن ) كىشىلهرنى(ئۇالر . دوستتۇرپهيغهمبىـرىگه نىـڭ اللهقا ۋە الله. زاكات بېرىدۇ. ئادا قىلىدۇ) تولۇق(نامازنى . توسىدۇ

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 312

ھهقىـقهتهن غـالىبتۇر ۋە ھـېكمهت الله. رەھىم قىلىدۇ اللهئهنه شۇالرغا . ئىتائهت قىلىدۇ )ئايهت -71تهۋبه سۈرىسى، . (}بىلهن ئىش قىلغۇچىدۇر

بۈگۈنكى كۈندىمۇ ئايالالرنىـڭ ئىسـالم دىنىغـا دەۋەت قىلىـش رولـى ۋە يېڭىـدىن ئۇالر بۇ ئـارقىلىق . ىنهرلىك ئىش ئهمهسھهركهتلىنىش ئورنىنىڭ بالىققا كېلىشى ئهجهپل

. ئارقىدىن ئۆز جىنسىدىن بولغان قىزلىرىغا يېتهكچى بولىدۇ. ئهۋۋەل ئۆزلىرىنى پاكاليدۇئـۇالر . ئايالالر ئىجتىمائى جهمىئيهتنىڭ يېرىمى ياكى كـۆپ قىسـمىنى تهشـكىل قىلىـدۇ

قىلىشـقا، ناچـار دەۋەت يولىدا ئهرلىرىگه ياردەملىشىپ، قىز ئوغۇللىرىنى ياخشى ئىـش .ئىشالردىن قول ئۈزۈشكه ئىلهامالرندۇرىدۇ

ئهمهلىيهت بۇ ئهۋالدنىڭ قۇرئان ۋە سۈننهتتىكى ئاالمىتى

قۇرئان كهرىمنى دىققهت بىلهن ئوقۇغـان، پهيغهمـبهر ئهلهيهىسسـاالمنىڭ سـۆزىنى تهتقىقالپ كـۆرگهن كىشـىلهرگه بـۇ ئهۋالدالرنىـڭ ئـاالمىتى ۋە سـۈپهتلىرى ھهرگىزمـۇ

. ۇالرنىڭ خاتىرسىدىن مهخپى قالمايدۇئچۈنكى قۇرئاننى كهرىمنى ئوقۇغان كىشىلهر كۆپلىگهن سۈرە ۋە ئـايهتلهردە ئۇالرغـا

بىز ياراتقان ئـۈممهتلهر { :سۈرە ئهئراپتىكى: مهسىلهن. ئاالقىدار سۈپهتلهرنى ئۇچرىتىدۇ. }ر ئۈممهت بـار ئىچىدە ھهق يولغا دەۋەت قىلىدىغان، ۋە ھهقىقهتته چىڭ تۇرىدىغان بى

دېگهن بۇ ئـايهتته ئۇالرنىـڭ سـۈپهتلىرى ئاشـكارا ) ئايهت ـ 181ئهئراپ سۈرىسى ( . چۈنكى ئۇالرنىڭ نىشانى، يولى ۋە قايتىدىغان ئوبىكتىۋى ھهقىقهتتۇر. كۆرۈنۈپ تۇرىدۇ

شـۇنداقال . ئۇالر ھهقىقهت نۇرى بىلهن توغرا يول تېپىپ، كىشىلهرنى ھهقىقهتكه چاقىرىدۇسـۈرە مائىدىـدە مـۆمىنلهرگه ئـۇالر بىـلهن الـله . توغرا ۋە ئادىل ئىش قىلىـدۇ ھهقىقى

بىشارەت بېرىپ، كاپىرالرنى ئاگاھالنـدۇرۇپ، ئـۇالرنى ئـاخىر زامانـدىكى مـۇرتهدلهر غا قارشى، ئۇالرنى ئىمانىـدا سـابىت تۇرغـۇزۇش ئۈچـۈن )يهنى دىنىدىن يېنىۋالغۇچىالر(

سىلهردىن كىمكى مـۇرتهد ! ئى مۆمىنلهر{ :دەيدۇ ساقالپ قويغانلىقىنى ئۇقتۇرۇپ مۇنداقنـى دوسـت اللهئۇنى دوست تۇتىدىغان، ئۇالرمۇ الله) ئۇنىڭ ئورنىغا( اللهبولىدىكهن،

نىـڭ يولىـدا جىهـاد اللهتۇتىدىغان، مۆمىنلهرگه كۆيىنىدىغان، كاپىرالرغـا شهپقهتسـىز، بۇ . بىر قهۋمنى كهلتۈرىدۇ قىلىدىغان ۋە ماالمهت قىلغۇچىنىڭ ماالمىتىدىن قورقمايدىغان

ئـۇنى الـله نىـڭ پهزلىـدۇركى، الله) يهنى يۇقۇرىدىكى سۈپهتلهر بىلهن سـۈپهتلىنىش () الـله . (كهڭـدۇر ) نىـڭ پهزلـى ( الـله . ئۆزى خالىغان كىشىگه بېرىدۇ) بهندىلىرىدىن(

)ئايهتـ 54مائىدە سۈرىسى . (}ھهممىنى بىلگۈچىدۇر

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 313

لىرى ۋە رۇشهن سۈپهتلىرى بولۇپ، ئهمهلىيهتـته مانا بۇ ھهقىقهتهن ئۇالرنىڭ ئاالمهتمـۆمىنلهرگه مېهرىبـان، كاپىرالرغـا شهپقهتسـىز . بىـلهن ئورنىتىـدۇ اللهئۇالر دوستلۇقنى

يولىدا بولغانلىقى ئۈچۈن ئۇالر ھهقىقهت تهرىپىـدە تـۇرۇپ، شهخسـى اللهجىهاد . كېلىدۇتـۇرۇپ ئۇالرغـا نهسـىههت خهلق تهرىپىدە. غهرەزدىن تامامهن پاك ھالدا جىهاد قىلىدۇ

.نهسىههت قىلىش يولىدا ھهرقانداق ماالمهت قىلغۇچىنىڭ ماالمىتىدىن قورقمايدۇ. قىلىدۇسۈرە تهۋبىدە ئۇالرنىڭ بۇ پىسخىكىسىنى، تهرجىمه ھالىنى، ئهخالقىنى، مۇناپىقالرنىڭ

غان ئىنسانى خۈسۇسىيتىدىن، تهرجىمه ھالىدىن ۋە ئهخالقىدىن تامامهن ئايرىپ تۇرىدىبىرىگه -مۇناپىقالر باتىلنى دوست تۇتۇشتا بىر. ئاالھىدە سۈپهتلهر نىسبىتى بايان قىلىنغان

موناپىقلىقتـا ۋە (مۇناپىق ئهرلهر بىـلهن مۇنـاپىق ئايـالالر { :تامامهن ئوخشاپ قالىدۇــراق بولۇشــتا ــدىن يى ــر) ئىمانى ــرىگه ئوخشــايدۇ -بى ــدۇ، . بى ــا بۇيرۇي ــۇالر يامانلىقق ئ

يهنـى بېخىللىـق قىلىـپ، ھهقىـقهت (ئۇالر قـوللىرىنى يۇمۇۋالىـدۇ . وسىدۇياخشىلىقتىن ت )ئايهت -67تهۋبه سۈرىسى، . (})ماللىرىنى سهرپ قىلمايدۇ -يولىدا پۇل

مهزكۇر مۇناپىقالرغا تامامهن ئوخشىمايدىغانلىقىنى ) يهنى مۆمىنلهر(ئهمما ئۇالرنىڭ بىرى بىلهن -، مۆمىن ئايالالر بىرمۆمىن ئهرلهر{ :سۈپهتلهپ مۇنداق دېگهن اللهجانابى ياخشـى ئىشـالرنى قىلىشـقا بۇيرۇيـدۇ، يامـان ئىشـالردىن ) كىشىلهرنى(ئۇالر . دوستتۇرنىـڭ پهيغهمبىـرىگه اللهقا ۋە الله. زاكات بېرىدۇ. ئادا قىلىدۇ) تولۇق(نامازنى . توسىدۇ

لىبتۇر، ھـېكمهت ھهقىـقهتهن غـا الـله . رەھىم قىلىـدۇ اللهئهنه شۇالرغا . ئىتائهت قىلىدۇ )ئايهت -71تهۋبه سۈرىسى، . (}بىلهن ئىش قىلغۇچىدۇر

سۈرىسىنىڭ بېشـىدا تـوغرا يولـدا » بهقهرە«ئۆزىنىڭ رۇشهن بايان كىتابىدىكى الله .ماڭغۇچى ۋە خۇدادىن ھهقىقى قورققۇچى كىشىلهرنىڭ سۈپهتلىرىنى بايان قىلغان

يىتى ئارقىلىق، چىـن ۋە سـاپ يهنه شۇ سۈرىنىڭ ئوتتۇرسىدا شهكلهن ئهمهس ئهمىلىئهنه شـۇالر { :قهلبى بىلهن ھهقىقى ياخشىلىق قىلغۇچىالرنى سۈپهتلهپ مۇنداق دېـگهن

بهقهرە سۈرىسـى، . (}ئهنه شۇالر تهقۋادار ئـادەملهردۇر . راسچىل ئادەملهردۇر) ئىمانىدا( )ئايهت -177

ــۇالرنى ــۇنىڭدەك، ئ ــۆمىن«ش ــن«سۈرىســىنىڭ بېشــىدا » م ــۇل پىردەۋس ىڭ جهننهتراھمان تائاالغا «سۈرىسىنىڭ ئاخىرىدا » فۇرقان«دەپ سۈپهتلىگهن بولسا، » ۋارىسلىرى

ئهقىـل «سۈرىسـىنىڭ ئوتتۇرسـىدا » رەئـد «دەپ سـۈپهتلىگهن ۋە » ئىبادەت قىلغۇچىالرپهقهت ئهقىـل ) نىڭ ئايهتلىرىـدىن الله({ :دەپ سۈپهتلهپ مۇنداق دېگهن» ئىگىلىرى

)ـ ئايهت19رەئد سۈرىسى، . (}دۇنهسىههت ئالى -ئىگىلىرىال پهند

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 314

مۈلكىنى چىقىـم -سۈرىسىنىڭ ئاخىرىدا، پهرۋەردىگارى يولىدا مال» ھوجۇرات« اللهقىلمىغان، ئهمىلىيتى يوق قۇرۇق دەۋاگهر بولۇپ، ئىمانىدا شهكلىنىپ قالغان بىـر قىسـىم

هر مـۆمىنل ) ھهقىقـى (شۇبهىسـىزكى { :ئهرابى كىشىلهرگه رەددىيه بېرىپ مۇنـداق دەيـدۇ ــدىن الله ــۈرگهن، ئان ــان كهلت ــرىگه ئىم ــڭ پهيغهمبى ــا ۋە ئۇنى ــدا(ق ــهك ) ئىمانى ش

ئهنه شۇالر . يولىدا جىهاد قىلغانالردۇر اللهكهلتۈرمىگهن، ماللىرى بىلهن، جانلىرى بىلهن )ـ ئايهت15ھوجۇرات سۈرىسى . (}راسچىلالردۇر) ئىمان دەۋاسىدا(

ى ئۇقـۈپ كـۆرگهن كىشـىگه جانـابى بهلكى، قۇرئان كهرىمنى ئېچىپ، سۈرە پاتىههن -4پـاتىهه سۈرىسـى . (}ساڭىال ئىبادەت قىلىمىز ۋە سهندىنال ياردەم تىلهيمىـز { :نىڭالله

شهرىپىگه اليىـق، -دېگهن بۇ يولىنى بويالپ ماڭغۇچىالرنىڭ دەرىجىسى ۋە شان) ئايهت . ئۇالرنىڭ ئاالھىدە سۈپهتلىرى ئاشكارا بولىدۇ

. قـا ئىبـادەت قىلىـدۇ اللهى تهۋھىد ئىگىلىرى بولـۇپ، بىـر چۈنكى بۇ ئهۋالدالر ھهقىققا اللهبارلىق ئىشلىرىنى . تىن باشقىسىغا يېلىنمايدۇالله. تىنال ياردەم تىلهيدۇاللهپهقهت

.تاپشۇرىدۇ ۋە ئۇنىڭغا ئىتائهت بىلهن قايتىدۇنىـڭ ئـۇالرنى غهزەپ اللهتىـن تىلهيـدىغىنى، اللهقا تهلپۈنـۈپ، اللهئۇالر ھهمىشه

نىــڭ يولىــدىن يىــراق قىلىــپ، )ناســاراالر(ۋە ئېزىــپ كهتــكهن ) يهھــۇدى(ىلىنغــان قيهنـى تـوغرا (پهيغهمبهرلهر، سىددىقلهر، شېهىدلهر، سالىه ۋە ياخشىالرغا ئىنئام قىلىنغان

چۈنكى بـۇ يـول، يهھـۇدى ۋە ناسـاراالرنىڭ ماڭغـان يولىـدىن . غا يېتهكلىشىدۇر)يول .ئاالھىدە ۋە پهرقلىق يولدۇر

يېتهكلهنگهنلىكلىرى ئۈچۈن، دوزاخ ئهھلىنىڭ ئهكسـىچه يـول » توغرا يولغا«ر ئۇال .تۇتۇشقا تامامهن اليىق كىشىلهردۇر

توال خهۋەردار بولغـان، ئۇنىـڭ سـۆزلىرىنى -پهيغهمبىرىمىزنىڭ پاك سۈننىتىدىن ئازقىسمهن بولسىمۇ ئۇقۇپ، مۇالھىزە قىلىپ كۆرگهن ھهر قانداق كىشـى، گويـا پهيغهمـبهر

نىڭ كۆرسىتىشى بىـلهن، ئـۇالر تېخـى دۇنياغـا كېلىشـىدىن اللههلهيهىسساالم ئۇالرنى ئبۇرۇن كۆرۈپ، ئۇالرنى تهرىپلهپ، ئۇالرنىڭ كېلىشىدىن خهۋەر بهرگىنىـدەك، زۇلمهتـتىن

چـۈنكى . خالىي قهلب كۆزلىرى بىلهن ئۇالرنى كۆرەلهيدۇ ۋە ئېنىـق تونـۇپ يېتهلهيـدۇ رنىڭ ئىچىدە ھاالك بولىدىغان يهتمىـش ئـۈچ پىرقىنىـڭ پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالم ئۇال

ئارىسىدىكى ئىت ئۆز ئىگىسىگه ئهگىشىۋالغاندەك ئۆز خاھىشىغا ئهگىشـىۋالمايدىغان، ياچاقتىن چىقىپ كهتكهن ئوقيادەك دىندىن ئۇنداق تېز چىقىپ كهتمهيدىغان، بهلكـى

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 315

نىجـات «ڭىـدىغان نىڭ پهيغهمبىرى ۋە ئۇنىڭ ساھابىلىرى ماڭغان يول بىـلهن ما الله .كىشىلهرنى كۆرگهن ئىدى» تاپقان بىر پىرقه

ئۇالرنىڭ ئىچىدە پهيغهمـبهر ئهلهيهىسسـاالم مىـراس قالـدۇرۇپ كهتـكهن دەۋەت ۋەزىپىسىنى ئۆز ئۈستىگه ئېلىپ، ئىشهنچىلىك پادىچىالر ئۆز پادىسـىنى ئاسـرىغىنىدەك،

{ :الـله ن ئاسـرايدىغان، ئۆزلىرىنىڭ مىراس ئالغان ۋەزىپىلىرىنى ئىخالسـمهنلىك بىـله ــكه ــى كۆتۈرۈش ــقا(تهۋراتن ــى ئهمهل قىلىش ــۇنى ) يهن ــدىن ئ ــان، ئان ــپ قىلىنغ تهكلى

خۇددى كىتاپ يۈكلهنگهن ئىشهككه ) يهنى ئهمهل قىلمىغان يهھۇدىالر(كۆتهرمىگهنلهر يهھۇدىالرغا ئۆز ئـايهتلىرىنى اللهچۈنكى ). (ئايهت -5جۈمۈئه سۈرىسى، . (}ئوخشايدۇ

ئـۈگهتكهن بولسـىمۇ، ئـۇالر بـۇ ئـايهتلهردىن ) ىتابىنىڭ بهزى ئىلىملىرىنىيهنى ئۆز ك(دەپ بايان قىلغان يهھۇدىالرغا قهتئى ئوخشـىمايدىغان، بهلكـى ) ئۆزىنى تارتقان ئىدى

ــۇمىيلىقىنى ــاقلىقىنى ۋە ئوم ــهنلىكىنى، ئورت ــۇقىنى، رۇش ــالى ھوق ــىنىڭ ئ ــۆز مىراس ئڭ ئۆزگهرتمىســـىنى ۋە نـــاتوغرا داۋامالشـــتۇرۇپ، ھهددىـــدىن ئاشـــۇرۋەتكۈچىلهرنى

ــل ۋە ــۇنىڭدەك جاھى ــدىلىرىنى، ش ــدىغان ئهقى ــۋىللىرىنى يوقىتى ــىزلهرنىڭ تهئ بىلىمس .نى كۆرگهن ئىدى»ھهققانىيهتچى ئىز باسارالر«

ئۇالرنىڭ ئىچىدە ئۆزىنىڭ بـۇرۇنقى ئـۈممهتلهر ئىچىـدە ھهمراھلىـرى بولغىنىـدەك، يهنـى ئـۆز (» بىرىنىـڭ قېرىنداشـلىرى نىڭ پهيغهمالله«كېيىنكى ئۈممهتلهر ئىچىدىكى

نى كۆرگهن، ئۇالرنى سېغىنغان ۋە ئۇالر تېخى دۇنياغـا كهلـمهي تـۇرۇپ، )قېرىنداشلىرى» مهن قېرىنداشــلىرىمنى كۆرۈشــنى ئــارزۇ قىالتــتىم« :ئــۇالرنى كۆرۈشــنى ئــارزۇ قىلىــپ

» ۇ؟بىز سېنىڭ قېرىنداشـلىرىڭ ئهمهسـم ! نىڭ پهيغهمبىرىاللهئى «دېگهندە، ساھابىالر ــتى ــپ . (دېيىش ــاۋاپ بېرى ــا ج ــاالم ئۇالرغ ــبهر ئهلهيهىىسس ــڭ «) پهيغهم ــىلهر مېنى س

.دېگهن» ھهمراھلىرىم، ئهمما قېرىنداشلىرىم بولسا، بۇندىن كېيىن كېلىدىغان قهۋمدۇرــاالمنىڭ ــبهر ئهلهيهىسس ــۋەتكهن پهيغهم ــا قىلى ــىلهر زاي ــدە كىش ــڭ ئىچى ئۇالرنى

» غـۇربهت «لىۋاتقانلىرىنى ئىسـالھ قىلىـدىغان سۈننهتلىرىنى راۋاجالندۇرىدىغان، بۇرمى . غۇربهت ئىگىلىرىگه مۇبارەك بولسۇن. ئىگىلىرىنى كۆرگهن

ــدە، ــۇرۇپ، ئۇنىڭغــا ئىمــان اللهئۇالرنىــڭ ئىچى نىــڭ پهيغهمبىرىنــى كــۆرمهي تــدىغان، ــدىكى اللهكهلتۈرى ــىنىدىغان ۋە ئۇنىڭ ــگه ئىش ــان كهرىم ــابى قۇرئ ــڭ كىت نى

ــۇق ئهمهل قى ــا تول ــدىغان ئهھكامالرغ ــىپ «لى ــا مۇناس ــدۈرەرلىك ئىمانغ ئهجهپلهن .نى كۆرگهن»كىشىلهر

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 316

-ئۇالرنىڭ ئىچىدە، دىنىنى زايا قىلغۇچى ۋە زايا قىلـدۇرغۇچىالر ئارىسـىدىكى پىتـنه پاسات كۈنلىرىدە، قـاتتىق بېسـىم ئاسـتىدا ياردەمچىسـىز تۇرۇپمـۇ، يـالتىراپ تۇرغـان

ئۇالرغـا . نـى كـۆرگهن »ۇرغـۇچىالر چوغنى تۇتۇپ تۇرغانغا ئوخشاش دىنىنـى تۇتـۇپ ت « ! ھهسسىلهپ مۇكاپات بېرىلسىمۇ ئهجهپلىنهرلىك ئهمهس

ئۇالرنىڭ ئىچىدە، يالغان سهپسهتىچىلهر بىلهن، بىدئهتكه چاقىرغۇچىالر ئوتتۇرسـىدا نـى، ھهددىـدىن ئاشـۇرۋەتكۈچىلهر »ھهقىقهتنى ئاساس قىلىپ تۇرغۇچى بىر جامائهت«

رسىدا نورماللىقنى ساقالپ تۇرغـۇچى، شـۇنىڭدەك غهزەپ بىلهن كېمهيتىۋەتكۈچىلهر ئوتتۇدا »توغرا يول«ئوتتۇرىسىدىكى ) ناساراالر(بىلهن ئېزىپ كهتكهن ) يهھۇدىالر(قىلىنغان

.ماڭغۇچىالرنى كۆرگهنئۇالرنىڭ ئىچىدە، يهھۇدىالرنى يېڭىـپ، پهلهسـتىننى ئـۆز قـوللىرى بىـلهن ئـازات

دەرەخلهرمۇ ئۇالرنىڭ سـېپىدە تـۇرۇپ، -ى تاشقىلىدىغان، پۈتۈن مهۋجۇدىيهت، ھهتتاكــمهنلىرىنى ــڭ دۈش ــا ئۇالرنى ــۇنىڭدەك ئۇالرغ ــدىغان، ش ــۇالرنى كۈچلهندۈرى ــى « :ئ ئ

» !بۇ يهھۇدى مېنىڭ ئارقامـدا، كهل، ئـۇنى ئۆلتـۈر ! نىڭ بهندىسىاللهئى ! مۇسۇلماندالرنى ھهركهتلىرى بىلهن كۆرسىتىپ بېرىدىغان، غالىب ئهۋال -دەپ ئۆزلىرىگه خاس سۆز

.كۆرگهن

ئهمهلىيهت ۋە ئىلمى نهزەرىيهگه ئىشهنگۈچى ئهۋالدالرمهۋھــۇم . بــۇ ئهۋالدالر قــارغۇالرچه ئىشلهشــنى تاشــاليدۇ، ســۆرەلمىلىكنى تۈگىتىــدۇ

ئۇالر زېمىن يۈزىدە تۇرۇپمـۇ، ھامـان بىـر . خىيالالرغا ئهمهس، ھهقىقهتكه ھۆكۈم قىلىدۇسۇسىز سۇ ئۈزىدىغان، قاناتسـىز كـۆكته . مايدۇكۈنى ئاسمانغا ئۆرلهيدىغانلىقىنى ئۇنۇت

ئــارزۇالر ئارقىســىدىن -ئۇچىـدىغان تهلــۋە ۋە ۋەھمــى چۈشــلهر بىــلهن شــىرىن ئۇمىــد ــدۇ ــدۋار ياشــالردۇر! قوغلىماي ــۇالر زور ئۇمى ــى . ئ ــان نهزەرىيهن ــۇالر ھهر زام ــېكىن ئ ل

كهشـلهپ، لـېكىن دېڭىزنىـڭ ئۆر . چۈش ساھىلىغا نهزەر سالىدۇ. ئهمهلىيهتتىن ئىزدەيدۇ. دولقۇن قوزغىشىنى، كېيىن ئۇشتۇمتۇت قاتتىق شامالنىڭ قوزغۇلىشىنى كۈتىـدۇ ... ئاچچىق

ئــۇالر زاماننىــڭ ئۆزگــۈرۈپ تۇرىــدىغانلىقىنى، دەۋرنىــڭ قودۇققــا تاشــالنغان ســوغىغا زاماننىـڭ داۋاملىـق بىـر رېتىمـدا داۋام . ئوخشاش ئالمىشىپ تۇرىـدىغانلىقىنى بىلىـدۇ

بـۇ { :قۇرئان كهرىمـدە مۇنـداق دېـگهن اللهس، چۈنكى جانابى قىلىشى مۇمكىن ئهمهيهنى غهلبىنى ھهمىشه بىـر پىرقىـدە (كۈنلهرنى ئىنسانالر ئارىسىدا ئايالندۇرۇپ تۇرىمىز

)ئايهتـ 140ئال ئىمران ). (قىلماي، بىركۈن بۇ پىرقىدە يهنه بىركۈن ئۇ پىرقىدە قىلىمىز

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 317

ى ئۈچۈن، قۇرۇغلۇقتا سۇ ئۈزمهيـدۇ، دېڭىزغـا بۇ ئهۋالدالر ئهمهلىيهتچى بولغانلىقلىرسـاراي -زىرائهت تېرىمايدۇ، خىيال يىپلىرىدا گېلهم توقىمايـدۇ، قـۇم ئۈسـتىگه قهسـرى

!قۇرمايدۇلـېكىن قـۇدرىتى . تىن ئۈمىدسىزلهنمهيدۇ، رەھمىتىدىن نائۈمىـد بولمايـدۇ اللهئۇالر

مېـۋە مهۋسـۇمىدىن . تونۇيـدۇ ئىالھىينىڭ بهلگىلىمىلىرىنى ۋە ئىمكانىيهت دائىرلىرىنـى ھهرقانداق نهرسـه پىشـىپ ۋايىغـا يهتمىگـۈچه، ئۇنىڭغـا . بۇرۇن مېۋە تهلهپ قىلمايدۇ

چىقىشـنى . قـۇدرىتى يهتمهيـدىغان ئىشـالرغا ئـۆزىنى ئۇرمايـدۇ . ئالدىراپ كهتمهيدۇ : ئۇالر بىر شائىرنىڭ. بىلمهي تۇرۇپ ئۆزىنى خالتا كوچىغا تىقىپ قويمايدۇ

ىممهتته ئۇ، ئالسىمۇ ئهگهر ئۇسسۇزلۇقتىن،ئارتۇق كىشى ھ . بىلمهي تۇرۇپ چىقىشنى ئۇ، بىر تامچه سۇغا بولماس يېقىن

.دېگهن سۆزىنىڭ تهمسىلچىلىرى بوالاليدۇنىـڭ شـهرىئىتىدىكى قانۇنلىرىغـا رىئـايه قىلغىنىـدەك، مهۋجـۇدىيهتتىكى اللهئۇالر

.قانۇنىغىمۇ ئاڭلىق ھالدا رىئايه قىلىدۇنى تىزگىنلهش سىياسىتىنى ئـۆزىگه يۈرگـۈزۈپ، سـالغان ئـۇرۇغ ئۈنـۈپ ئۇالر نهپسى

ئۆسۈملۈك بولۇپ، ئۆسۈملۈكلهر ياپراق چىقىرىـپ، چـېچهكلهپ مېـۋە بېرىـپ، مېـۋىلهر پىشىپ پهرۋەردىگارىنىڭ ئىزنى بىـلهن يېيىشـكه نېسـىپ بولغانغـا قهدەر چىـرايلىقچه

.تاقهت قىلىدۇ -سهبرخۇراپـاتلىقنى . پاكىتقا بوي سـۇنىدۇ . نى ھۆرمهت قىلىدۇئهقىل. ئۇالر ئىلىمغا ئىشىنىدۇ

.ھهۋەسكه ئۇرمايدۇ -ئۆزىنى ھاۋايى. گۇمانغا ئىشهنمهيدۇ. رەد قىلىدۇ) نىڭ قـۇدرىتىنى اللهكائىناتتىكى (ئۇالر قۇرئان ۋە سۈننهتتىن تهپهككۇر قىلىش پهرز

بۇرۇنـدىن چوڭقۇر ئـويالپ مـۇالھىزە قىلىـش ئىبـادەت، ئىلىـم تهلهپ قىلىـش جىهـاد، -داۋاملىشىپ كېلىۋاتقان دەپالم كونىلىققا ئېسىلىۋېلىش جـاھىللىق ۋە ئـازغۇنلۇق، ئاتـا

بوۋىلىرىغا ۋە چوڭ پىشقهدەم كىشىلهرگه قارغۇالرچه ئهگىشـىش بۇزۇلمـاق ۋە بۇزۇقلـۇق .ئىكهنلىكىنى ئۈگىنىدۇ

ن بـۇرۇن ئىشلهشتى. شۇنىڭ ئۈچۈن ئۇالر، ھۆكۈم چىقىرىشتىن بۇرۇن تهپهككۇر قىلىدۇئىجـرا قىلىشـتىن بـۇرۇن پىـالن . تهلهپ قىلـدۇ ئېتىقاد قىلىشتىن بۇرۇن دەلىل. ئۈگىنىدۇئـۇالر . ئىسپاتسـىز دەۋا قىلمايـدۇ -دەلىـل . پاكىتسىز ھۆكۈمنى قوبـۇل قىلمايـدۇ . تۈزىدۇئهنئـام سۈرىسـى، . (}!راستچىل بولساڭالر قېنى ماڭا بىلىپ ئېيتىـپ بېـرىڭالر { :نىڭالله

)ئايهت -143

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 318

ئېيتقىنكى، سۆزۈڭالرنىڭ راسـتلىقىغا پـاكىتىڭالر بولسـا، بىـزگه چىقىرىـپ ) ئۇالرغا({ )ئايهت -148ئهنئام سۈرىسى، (، }!كۆرسىتىڭالر

بهقهرە . (}راستچىل بولساڭالر دەلىلىڭالرنى كهلتۈرۈڭالر دېگىـن ) سۆزۈڭالردا(ئهگهر { .ۈزمهيدۇدېگهن مهزكۇر ئايهتلهردىن كۆزلىرىنى ئ) ئايهت -111سۈرىسى،

پائالىيهتچان ۋە جامائهتپهرۋەر ئهۋالدالر

شـهرىپىگه ناخشـا تـوالپ، ھـازىرقى -بوۋىلىرىنىـڭ ئۆتمىشـتىكى شـان -ئۇالر ئاتـا ھهقىقهتهن ئۇالر بۇ ... مهغلۇبىيىتىگه قاخشاپ كهلگۈسى غهلىبىنى ئارزۇ قىلىپ ئولتۇرمايدۇ

ۇش بىـلهن ئهمهس، چىقىـم شهرىپىگه پهخىرلىنىپ ئولتـۇر -غهلىبىنىڭ ئۆتمۈشتىكى شانبىلهن، بهدەل بىلهن، قۇرۇق گهپ سېتىش بىلهن ئهمهس، ئهمهلىي ئىـش بىـلهن، سـهل قاراپ سۇسلۇق قىلىش بىلهن ئهمهس، جىددى ئىشلهش بىلهن، بـۇزۇش بىـلهن ئهمهس،

جاقىراش بىلهن ئهمهس، يېتهكچى بولۇپ ئىشلهش بىلهن قولغـا -تۈزەش بىلهن، ۋاقىراپچۈنكى ئىنساننىڭ قهلبىگه ئۇرۇنالشـقان ھهقىقـى ئىمـانىنى، . ئىشىنىدۇ كېلىدىغانلىقىغا

ئىنسـانالرنى پهقهت ئـۈزە ئىشـلهپ الـله . ھهركىتى ئىسـپاتاليدۇ -ئۇنىڭ ئهمهلى ئىشئهمىلـى -ئىنسانالرنىڭ قايسىلىرىنىڭ ئىـش { :قويۇش ئۈچۈنال ياراتقان ئهمهس، بهلكى

) ئىســالم دىنىــدا(شۇڭالشــقا، . نياراتقــا} ئهڭ ياخشــى ئىكهنلىكىنــى ســىناش ئۈچــۈنئىشلهش پهرز، ئىشلىگهندە ۋايىغا يهتكۈزۈپ ياخشـى ئىشـلهش ئىبـادەت ۋە ئۇنىڭغـا

.ياردەملىشىش جىهاد دەپ كۆرسىتىلگهنقىلـچه زايـا الـله شۇنىڭ ئۈچۈن، ياخشى ئىش قىلغۇچىالر قىلغـان ياخشـىلىقلىرىنى

يدىغانلىقىغا، شۇنىڭدەك پـات يېقىنـدا قىلىۋەتمهيدىغانلىقىغا، زەررە قهدەر زۇلۇم قىلىنما، ئۇنىـڭ پهيغهمبىـرى ۋە مـۆمىنلهر كۆرىـدىغانلىقىغا الـله پۈتۈن ئىش ھهركهتلىرىنـى

. ئىشهنگهن ھالدا ئىشلىشى الزىمئۇالر ئىسالم دىنىنىڭ غهلبه قىلىپ، ئۇنىڭ ھاكىمىيهت ئورنىنى ئهسـلىگه كهلتـۈرۈش

كۆرسـهتكهن ۋە » ئىسـالم دىنـى «ش، ئۈچۈن، ھهممه بىردەك بىر گهۋدە بولـۇپ ئىشـله چـۈنكى . ئهمهلىيهت ئىسپاتالپ چىققان زۆرۈر پهرزلهرنىڭ بىرى ئىكهنلىكىگه ئىشـىنىدۇ

بىر ئادەمنىڭ ئۆزى يالغۇز ئېلىپ بارغان ئىسالھاتى ھهرقـانچه سىسـتېمىلىق ۋە جـانلىق ىدە ياشاش بۇ ۋەزىپه، پهقهت بىر جامائهت ھىمايىس. بولسىمۇ، يهنىال يېتهرلىك بولمايدۇ

.بىلهن ئاندىن شۇ جامائهت سايىسىدا ئهمهلى رېئاللىققا ئايلىنىدۇ

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 319

ــان ــۆزلىرىگه بۇيرىغ ــڭ ئ ــدىن، پهرۋەردىگارىنى ــڭ كىتابى ــۇالر پهرۋەردىگارىنى ئدەپ خىتـاپ قىلغانلىقىـدىن ! ئـى مـۆمىنلهر «تاپشۇرۇقلىرىنى جامائهت شهكلى بىلهن،

توسقىنىدىن يېنىشتا ھهممه كىشـى ئورتـاق نىڭ بۇيرىقىنى ئىجرا قىلىشتا، اللهئۈگۈنۈپ، { :ئىكهنلىكىنى سېزىپ يهتكهنلىكتىن، شۇنىڭدەك ھهر نامازدا سۈرە پاتىههنى ئۇقۇغانـدا

رەببىمىز ساڭىال ئىبـادەت قىلىمىـز ۋە سـهندىنال يـاردەم تىلهيمىـز، بىزنـى تـوغرا يولغـا امـائهت تـۈرى پهرۋەردىگارىنىڭ كىتابىدىن، پهرۋەردىگـارى بىـلهن ج دەپ }باشلىغىن

بىلهن سىردىشىشنى ئۈگهنگهچكه، ئـۆزى جامـائهتتىن خـالى تهنهـا بولغـان بولسـىمۇ، قهلبىدىكى جامائهت ئۇرۇغى بىخالنغانغا قهدەر، تىلى ئارقىلىق جامائهت شهكلى بىـلهن

دېـگهن » بىز«شۇنىڭدەك، ئۆز قىممىتىنى ئۇممىتى يولىدا قۇربان قىلىپ، . سۆزلهپ تۇرىدۇ .دېگهن بىرلىك ئالماشنى يوشۇرىدۇ» مهن«ى ئاشكارا قىلىش ئۈچۈن كۆپلۈك ئالماشن

مهھـكهم يېپىشـىپ، قهتئـى ) نىـڭ دىنىغـا اللهيهنـى (نىڭ ئارغامچىسىغا اللهئۇالر بىرىگه ھهقنـى ۋە سـهۋرنى تهۋسـىيه -ئايرىلماسلىقنى، تهقۋادارلىققا ياردەملىشىشنى، بىر

ــۇرۇنقى ئــۈممهتلهردەك قىلىشــنى، ئۆزئــارا ئىختىالپلىشــىپ ھــاالك بولــۇپ ك هتــكهن بقـۈۋۋىتىنى -ماجرا قىلىپ، كـۇچ -بىرلىرى بىلهن جىدەل -ئىختىالپالشماسلىقنى، ئۆزئارا بىر

كهتكۈزۈپ قويۇپ، ئانـدىن دۈشـمهن بىـلهن ئۇچرىشىشـتىن قورقـۇپ ئولتۇرماسـلىقنى .پهرۋەردىگارىنىڭ كىتاۋىدىن ئۈگىنىدۇ

. ئۇالرغــا، ئۇالرنىــڭ دىنىنــى، تــارىخىنى ۋە ھهقىقهتنــى ئــۈگهتتى الــله... شــۇنداقئاجىز ئادەم جامائهت بولۇش ئارقىلىق . ھهقىقهتهن ئادەم قېرىنداشلىرى بىلهن كۆپىيىدۇ

ھهقىقهتهن . چاۋاك بىر قولدىن چىقمىغىنىدەك بىر ئادەمنىڭ ئاۋازىمۇ چىقمايدۇ. كۇچىيىدۇسانى . وقۇم بۆرە توپتىن ئايرىلغان قوينى يهيدۇچ. نىڭ قولى جامائهت بىلهن بولىدۇالله

ئاز كىشىلهر بىرلهشمه ئىتتىپاق قۇرسـا، كۈچىيىـپ سـان جهھهتتىكـى ئـازلىقتىن كېلىـپ ئۆزئارا ئىختىالپى بولغان كىشـلهر، سـان جهھهتـته . چىققان ئاجىزلىققا تاقابىل تۇرااليدۇ

لگهندە سـانىنىڭ كـۆپلىكى ھهرقانچه كۆپ بولۇشتىن قهتئى نهزەر ئاجىزلىشىپ، ۋاقتى كه .بىر پۇلغا يارىماي قالىدۇ

ھهقىـقهتهن بــۇ ئۈممهتنىــڭ ئــازاتلىقىنى، بىرلىكىنــى، گۈللىنىشــىنى، يۈكسىلىشــىنى، ئالدىنقى ئۈممهتلهردىن بولىشىنى ۋە ئىسالمىي ھۆكۈمنىڭ ئۆز ۋەتىنىدە ئىجـرا قىلىنىـپ،

ىشـىلهرنىڭ بۈيـۈك غايىسـى، ئاندىن باشقا يهرلهردە ئىجرا قىلىنىشىنى ئىرادە قىلغـان ك ئهمهلىيهتچان جامائهت ئهزالىرىنىڭ تىرىشچانلىقىسىز ئهمهلگه ئېشىشى تولىمۇ يىـراق،

ــۇمكىن ئهمهس ــى م ــۆزى . بهلك ــىنىڭ ئ ــدىغان نهرس ــپ تامامالنماي ــىز ۋاجى ئۇنىڭس

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 320

يهنـى ئىنسـاننىڭ ھهقىقـى ئىسـالمىي ھايـات، ئىسـالمىي . (ۋاجىپلىقىنى الزىم تۇتىـدۇ ئهمما بۇ پهقهت بىرەر ئادەم ياكى بىر . مىي تۈزۈم بىلهن ياشىشى ۋاجىپھۆكۈمهت، ئىسال

نهچچه كىشىلهرنىڭ تىرىشچانلىقى بىلهن ۋۇجۇتقـا چىقىـدىغان ئىـش ئهمهس، بهلكـى باشتا ئېيتىپ ئۆتكىنىمىزدەك بۇ ئىش ھهقىقى پائالىيهتچان جامائهتلهرنىڭ تىرىشچانلىقى

ن، مهن ئىسـالمىي دۆلهت، ئىسـالمىي تـۈزۈم، شۇنىڭ ئۈچـۈ . بىلهن رېئاللىققا ئايلىنىدۇئىسالمىي جهمئىيهت، ئىسالمىي ئائىلىدە، ئىسالمىي ھايات بىـلهن ياشاشـنى خـااليمهن

).دەيدىغان ھهرقانداق شهخىسنىڭ چوقۇم جامائهت بولۇپ ياشىشى ۋاجىپدۇرئۇالر، باتىـل ئهھلىنىـڭ باتىـل ئهتراپىغـا ئۇيۇشـقان يهردە، ھهقىـقهت ئهھلىنىـڭ

قهتكه يېپىشىشى، ئهلۋەتته ئهۋزەل ئىكهنلىكىنى ئۇقۇپ، ئۆگۈنۈپ، ئـۆز ئهمىلىيتـى ھهقى .بىلهن تهتقىق قىلىش ئارقىلىق ئۈگهنگهن

ئۇالرنى پاراۋانلىق كۈنلهردە ئۆز سېپىدىن ئايرىۋەتكهن كىشىلهرگه بىرەر مۇسـىبهت دەپ » ئورتـاق ھهممىمىزنىـڭ مۇسـىبىتى «) ئۇالرغا يهتـكهن مۇسـىبهتنى (يېتىپ قالسا،

ھهقىقهتهن بۈيۈك كۆرەشلهر تىپى ئوخشاش بولمىغان، . قاراپ، ئۇالرغا ھېسداشلىق قىلىدۇ .خىل ئادەملهرنى ئورتاق دۈشمهن ئالدىدا بىرلهشتۈرىدۇـ خىلمۇ

ئۆزىنىـڭ يولىـدا اللهشۈبهىسىزكى، { :قۇرئانى كهرىمدە مۇنداق دېگهن اللهچۈنكى ــا ــۇپ، جهڭ قىلغ ــهپ بول ــادەك س ــتهھكهم بىن ــدا (نالرنى مۇس ــاد مهيدانى ــى جىه يهن

بىرىگه گىرەلىشىپ -دۈشمهنلهرگه ئۇچراشقان چاغدا، مهۋقهسىدە مۇستهھكهم تۇرۇپ، بىر -4سهپ سۈرىسـى، . (}دوست تۇتىدۇ) كهتكهن خىشالردەك، بىرلىشىپ غازات قىلغانالرنى

ۈك چېچىالڭغۇ خىشالر مهيلى ھهرقانچه كۆپ بولسۇن، ياكى چىدامچانلىقى كۈچل) ئايهتبىرى بىلهن گېرەلهشـتۈرمهي تـۇرۇپ، ئىنسـانالرنىڭ مهنپهئهتـى -بولسۇن، ئۇالرنى بىر

ئۇالرنىـڭ مـۇقىم پايدىسـى، پهقهت . ئۈچۈن پايدىلىق بىنا قۇرۇپ چىققىلـى بولمايـدۇ ئۇالرنى بهلگىلهنگهن اليىهه، قائىدە ۋە سىستېمىلىرىغا ئۇيغۇن ھالدا جهمـلهپ، رەتلىـك

.هشتۈرۈش بىلهن ھاسىل بولىدۇبىرىگه گىرەل -ھالدا بىرئۇالر ئۆزلىرىگه ئوخشاش ھهقىقهتنى تهلهپ قىلىپ، باتىلنى رەت قىلىدىغان، گـۈزەل ــۇيرۇپ، يامــانلىقتىن ــۇقنى خالىمايــدىغان، ياخشــىلىققا ب ــا چاقىرىــپ، بۇزۇقل ئهخالقق توسىدىغان كىشىلهرنى سهمىمىيهتلىك بىلهن ئىزدەيدۇ ۋە قوللىرىنى ئۇالرنىڭ قوللىرىغـا

قويۇپ، چېچىالڭغۇ خىشالردىن مۇسـتهھكهم تـامالر، مۇسـتهھكهم تـامالردىن يۈكسـهك بىناالر، خىلمۇ خىل بىناالردىن گۈللهنگهن شهھهر قۇرۇپ چىقىـش ئۈچـۈن ئـۇالر بىـلهن

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 321

ئــۇالر ھهر زامــان پائالىيهتچــان جامــائهت يولىــدا يــۈرۈپ، . كــۇچىنى بىرلهشــتۇرىدۇ .راستچىللىق بىلهن ئىشلهيدۇ

هيلى داۋاملىق قىيىنچىلىقالردا بولسـۇن يـاكى ئاسـانلىقالردا بولسـۇن، ھـېچ ئۇالر، م. قاچان توختاپ قالماي ھهقىقى سهۋرچانلىق كۆرسىتىپ، ھهققـانىيهت بىـلهن ئىشـلهيدۇ

ئۇالر سهۋر ئىچىگه بىنا قۇرۇپ چىقىشتا، چارچاپ قالمـاي، مـاالل بولـۇپ قالمـاي كـۇچ مــۆرىنى مـۆرىگه تىــرەپ، ياخشــىلىققا ۋە ئــۇالر ياخشـى يامــان كـۈنلهردە . چىقىرىـدۇ

ئـارا مۇسـتهھكهم -چۈنكى مـۆمىن ئـۆز . تهقۋادارلىققا ياردەملىشىشكه ئىرادە تىكلهيدۇ .بىرىنى چىڭىتىدۇ -بىناغا ئوخشاش بىر

اللهقا مهنسۇپ ئىخالسمهن ئهۋالدالرقــا مهنســۇپ ئىخالســمهن ئهۋالدالر شــۇنداق كىشــىلهردۇركى، تېخــى دۇنيــادا اللهزېمىندا تۇرۇغلۇق، ھېچ سايه يـوق . ۇق، ئاخىرەت ئهھلىنىڭ قهلبى بىلهن ياشايدۇتۇرۇغل

يهتـته خىـل ئـادەمگه سـايه بېرىـدىغان پهرۋەردىگارىنىـڭ ئهرشىسـىگه اللهكۈندە، ئاغامچىسىغا ئۇالپ، يـوللىرىنى ئۇنىـڭ نـۇرى بىـلهن اللهئۇالر تۇتقۇلىرىنى . تهلپۈنىدۇن مـۇھهببىتى بىـلهن گۈللهنـدۈرۈپ، تىلىلىرىـدا ئـۇنى قا بولغااللهدىللىرىنى . يورىتىدۇ

نىـڭ ئىتـائىتىگه اللهشـۇنىڭدەك پۈتـۈن ئهزالىرىنـى . دەيدۇ» اللهيا «ئهسلهش بىلهن قـا اللهھهرقانداق نهرسـىدە . تهرىپىگه قايتىدۇ اللهئۇالر ھهر ئىشتا دائىم . ئاتالندۇرىدۇ

تىن تىـلهپ، ئۇنىـڭ تهرىـپىگه للهاياردەمنى . تايىنىپ، ئۇنىڭ ئىتائىتىگه ھازىر تۇرىدۇ .نىڭ كىتابى قۇرئان نۇرى بىلهن پۈركىنىدۇاللهتۇرۇشلىرى -يۈرۈش. پاناھلىنىدۇ

ئۈچـۈن الـله ئۈچۈن دوست تۇتىـدۇ ۋە اللهئۇالر كىشىلهرنى دوست تۇتۇشتا پهقهت ئۈچـۈن الـله ئۈچـۈن ئۇاليـدۇ ۋە الـله تۇغقـان مۇناسـىۋىتىنى -ئۇرۇق. يامان كۆرىدۇ

ئۈچـۈن الـله ئۈچـۈن بېرىـدۇ ۋە الـله باشقىالرغا بىر نــــهرسه بېرىشتـــــه، .ئۈزىدۇئۈچـۈن الـله ئۈچـۈن ئىنـاق ئۆتىـدۇ ۋە الـله باشقىالر بىلهن ئىناق ئۆتۈشته . بهرمهيدۇ

. تۇراللهدېمهك ئۇالرنىڭ ھهر ئىشتا ئاساسى پىرىنسىپى ۋە ئالىي غايىسى . دۈشمهنلىشىدۇھهممىنىڭ ئاخىر بارىـدىغان جـايى، {، }ە ئىنتىهاسى يوقتۇرنىڭ ئىبتىداسى يوقتۇر ۋالله{

.}پهرۋەردىگارىڭنىڭ دەرگاھىدۇرقا خـاس قىلىـپ، اللهئۇالرنى ئۆز دىنىغا خاس قىلغىنىدەك ئۇالرمۇ دىنىنى اللهئۇالر،

ــلهيهنــى ھهر ئىشــىدا ســهمىمىيهتلىك بىــلهن خــالىس (» ئىخالســمهنلهر« ئۈچــۈن الھهقىقهتـته . ە سۈپىتى بىلهن باشقىالردىن پهرقلىنىپ تۇرىـدۇ ئىبارەت ئاالھىد) ئىشلهشتىن

الـله دۇنيا ئۇالر ئۈچۈن يارىتىلغان بولسىمۇ، ئهمما ئۇالر ئۆزلىرىنىڭ پهقهت تهنهـا بىـر

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 322

ئېيتقىنكى، { :شۇڭا ئۇالرنىڭ پهرۋەردىگارىنىڭ. ئۈچۈن يارىتىلغانلىقىغا قهتئى ئىشىنىدۇيهنى دۇنيادا قىلغان ياخشىلىقلىرىم (ۋە ماماتىم، مېنىڭ نامىزىم، قۇربانلىقىم، ھاياتىم «

نىـڭ الله. ئۈچۈنـدۇر اللهئالهملهرنىڭ پهرۋەردىگارى بولغان ) ئىبادەتلىرىم -ۋە تائهتدېـگهن مانـا بـۇ سـۆزىگه ) ئـايهت -163 -162ئهنئـام سۈرىسـى . (}شېرىكى يوقتـۇر

.دىققىتىنى بهرگهنلىكى ھهيران قاالرلىق ئىش ئهمهس -ئابرويغا بولغان ھېرىسـمهنلىك، ھوقـۇق -لغا بولغان ئاچ كۆزلۈك، نامما -ئۇالر پۇل

ئايالالرغا ) ھايۋانالرچه پهقهت شهھۋانى ھهۋىسى ئۈچۈن(مهنسهپكه بولغان ئىشتىياق، بېرىلىش ۋە دۇنيـا چىمپىيونلـۇق لوڭقىسـى ئوتىـدا كۆيۈشـتهك ئىنسـانالرنىڭ غايىسـى

ـ ال زېمىنـدا ئۈسـتۈنلۈكنى، بۇزۇقلـۇقنى ئوخشاش بولمىغان بۇ ھايـاتى دۇنيـادىمۇ، يهنىشۆھرەت ۋە ھهۋەسكه بېرىلمهيدۇ ۋە . مۈلۈككه قىزىقمايدۇ -ئابروي، مال -يۈز. خالىمايدۇ

ــدا ــۆز دۇئالىرى ــارىمىز« :ئ ــى پهرۋەردىگ ــز ۋە ! ئ ــڭ ئهڭ چــوڭ غېمىمى ــانى بىزنى دۇني .دەپ تىلهيدۇ» ئىلمىمىزنىڭ غايىسى قىلىپ قويمىغىن

ئۇنى پهقهت ئـۆزىنى . للىرىدا تۇتۇپ، دىللىرىغا كىرگۈزمهيدۇدۇنيانى قو -ئۇالر مال. قۇدرەت تاپتۇرىدىغان يول قىلىدۇ، ھهرگىزمۇ ھهممىگه قادىر ئىالھ قىلىپ تىكلىۋالمايـدۇ

رىزالىقىغــا يېــتىش، بــارلىق الــلهئۇالرنىــڭ مــۇھىم بىلىــدىغىنى ئــاخىرەت، غايىســى رنى بىر ئېزىتقۇ، تـۇپراق ئۈسـتىدىكى بوستانال -تىن تۆۋەن كۆرۈش، باغۇاللهنهرسىلهرنى

.پۈتۈن شهيئىلهرنى ھهم تۇپراق دەپ قاراشدېمهك، ئۇالرنىڭ قهلبى تهۋھىد ئىكرانى بىلهن كىرىشىپ كهتكهنلىكى ئۈچۈن، ئۇالر

. نىڭ باشقىسىنى ئىالھ قىلىشقا، ھۆكۈمدار تىكلهشكه ۋە دوست تۇتۇشقا رازى بولمايدۇاللهياۋىـداق ۋە -پۈتۈن بۇتالرنى پاچاقالپ تاشـالپ، يالغـان ئۇالر ھهقىقهتهن ھاياتىدىكى

ــى ــى ۋە ئهقلىن ــۇپ، قهلب ــاك تۇت ــۆزىنى پ ــىدىن ئ ــڭ ھهممىس ــاختا ئىالھالرنى ــلهس النىڭ ئىبادىتىدىن باشقىسـىغا اللهكهلىمىسىدىن باشقىسىغا ئهگمىگهندەك، بهللىرىنى ھهم

ۋە ســهندىنال يــاردەم ســاڭىال ئىبــادەت قىلىمىــز { :ئــۇالر پهرۋەردىگارىغــا. ئهگمهيــدۇتىـن باشقىسـىغا اللهدەپ قىلغان مۇناجاتلىرىنىڭ مهنىسىنى تولۇق چۈشىنىپ، } تىلهيمىز

تىـن اللهئـۇالر . ئىبادەت قىلمايدۇ ۋە ئۇنىڭدىن باشقا ھېچ كىمدىن ياردەم سـورىمايدۇ قا باشقا بىر نهرسىنى قوشۇپ ئىبادەت قىلىشـتىن اللهباشقا ھېچقانداق بىر نهرسىگه، ياكى

ھهۋىسـىگه ئىبـادەت قىلىشـتىنمۇ ئـۆزىنى -ئۆزىنى قۇتقازغىنىدەك، نهپسىگه ۋە ھـاۋايى چـۈنكى زېمىنـدا ئىبـادەت قىلىنغـان مهبۇدالرنىـڭ ئهڭ ئهشهددىيسـى . ئازات قىلىـدۇ

ھهۋەس -ئـۇالر بـۇت بولسـۇن، مهۋھـۇم خىيـال بولسـۇن، ھـاۋايى . ھهۋەستۇر -ھاۋايى

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 323

سـۇن ـــ ئىسـمى يـاكى ئاتالغۇسـى، يـاكى بولسۇن، تهبىئهت بولسۇن، شهخىسـلهر بول . بولغان ھهرقانداق نهرسىگه ئىبادەت قىلمايدۇ» شهيتان«بولمايدۇ شهكلى تاغۇت يهنى

يهنى (قا ئىبادەت قىلىڭالر، تاغۇتقا الله{ :نىڭ پۈتۈن پهيغهمبهرلىرى چاقىرغاناللهئۇالر يىـراق ) دەت قىلىشـتىن شهيتانغا، بۇتالرغا، كاھىنالرغا ئوخشاش ھهرقانداق مهبۇدقا ئىبا

دېگهن مانا بۇ ئـايىتى كهرىمهنـى دىللىرىـدا ) ئايهت -36نهھل سۈرىسى، (، }بولۇڭالرھهرقانداق مهبود قىلىپ . ئۇالر زااللهت يوللىرىدىن توغرا يولنى ئايرىۋىالاليدۇ. ساقاليدۇ

ان قا ئىشىنىدۇ ۋە ئۇنىڭ مهڭگـۈ ئۈزۈلمهيـدىغ اللهتىكلهنگهن نهرسىلهرنى تاشالپ، بىر .مۇستهھكهم تۇتقىسىغا ئېسىلىدۇ

نهسهبى پهقهت ئىسالم بولغان ئهۋالدالر

ھهرقانــداق بىــر ئــادەم ئۇالرنىــڭ مىللىتىنــى، يــاكى نهســىبىنى، يــاكى مــاھىيتىنى .»مۇسۇلمان«ماقچى بولسا، ئۇالر پهقهتال ىسور

ئۇالر ئىسىم، ياكى لهقهب، ياكى ۋارىسـلىق ھوقـۇقى، يـاكى شـارائىت مۇناسـىۋىتى ىلهن مۇسۇلمان ئاتالغان ئهمهس، بهلكى ئـۇالر ئىسـالمنى ناھـايتى چوڭقـۇر تهتقىـق ب

. ئاتالغـان » مۇسـۇلمان «قىلىش ئارقىلىق، ئۇنىڭ روھىنى ئـۆزىگه سـىڭدۈرۈش بىـلهن . جـاھىلىيهتنى تونـۇپ رەت قىلىـدۇ . شۇڭالشقا ئۇالر، پاكىت ئارقىلىق ئىسالمغا ئىشىنىدۇ

قىلىـپ، ئىلىـم ئـارقىلىق ھهرقانـداق تاغۇتقـا بـوي قـا ئىلتىجـا اللهئهقىل كۆزى بىلهن .ئهگمهيدۇ

ئىسالمنىڭ تۈزۈم يوللىرىدىن باشقىسىغا . ئۇالر ئىسالم دىنىدىن باشقىسىنى خالىمايدۇئىسـالم دىنـى . ئۇنىڭ قانۇنىـدىن باشـقا قـانۇنالرنى قوبـۇل قىلمايـدۇ . رازى بولمايدۇ

الرغـا ئىسـالم دىنـى بىـلهن ئۆزىنىـڭ ئۇ اللهرازى بولۇپ، اللهئۇالرنىڭ دىنى بولۇشقا نىئمىتىنى تاماملىغان تۇرسا، قانداقمۇ ئۇالر ئىسالم دىنىغا رازى بولمىسۇن؟

بۇگۈن سىلهرنىڭ دىنىڭالرنى پۈتۈن قىلـدىم، { :مۇنداق دەيدۇ اللهبۇ ھهقته جانابى سىلهرگه نىئمىتىمنـى تاماملىـدىم، ئىسـالم دىنىنـى سـىلهرنىڭ دىـنىڭالر بولۇشـقا رازى

)ئايهت -3مائىدە سۈرىسى، . (}بولدۇميهنـى ئۇنىـڭ (كىمكى ئىسالم دىنىدىن باشقا دىننـى ئىزدەيـدىكهن، ھهرگىـز ئـۇ { -85ئال ئىمـران سۈرىسـى، . (}ئۇ ئاخىرەتته زىيان تارقۇچىدۇر. قوبۇل قىلىنمايدۇ) دىنى )ئايهت

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 324

قا ۋە ئۇنىڭ اللهمۆمىنلهرنىڭ ئارىسىدا ھۆكۈم چىقىرىش ئۈچۈن، ئۇالر ) پهيغهمبهر({دېيىشـلىرى » ئاڭلىدۇق ۋە ئىتـائهت قىلـدۇق « :پهيغهمبىرىگه چاقىرىلغان چاغدا ئۇالر

)ئايهت -51نۇر سۈرىسى، . (}كېرەكشـهرق ۋە غهرب . ئۇالر تاغۇتنىڭ ھۆكمىگه چاقىرىلسا، باش تارتىپ قوبـۇل قىلمايـدۇ

دەرەخــتىن ئۇالرنىــڭ نــۇرى مۇبــارەك . ئهللىــرىگه ئهگىشىشــنى تامــامهن رەت قىلىــدۇشـهرق ) يهنى زەيتۇن دەرىخـى (ئۇ { :مۇنداق دەيدۇ اللهبۇ ھهقته جانابى . چىقىرىلغان

) ئهڭ سـۈزۈك بولىـدۇ، سـۈزۈكلىكىدىن (تهرەپمۇ ئهمهس، غهرب تهرەپمۇ ئهمهس، يېغى نـۇر ئۈسـتىگه نـۇر ) ئوت بىلهن يورۇتۇلسا(ئوت تهگمىسىمۇ يورۇپ كېتهيال دەپ قالىدۇ،

)ئايهت -35ىسى، نۇر سۈر(} .قوشۇلىدۇئۇالرغا . ئۇالر كاپىتالىزىمنىڭ زومىگهرلىكىنى، كوممۇنىزىمنىڭ زۇلمىنى قوبۇل قىلمايدۇ

ئوڭچى ياكى سولچى دەپ نىسبهت بېرىلمهيدۇ، بهلكى ئۇالرنىڭ ئورنى دائىم بىر نوقتىدا .ئۇ بولسىمۇ ئوخشاش بولمىغان تهرەپلهر ئارىسىدىكى ئورتىهاللىق مهيدانىدۇر. بولىدۇ

ئۇالر ھېچقانداق بىر شهخىس، ياكى بىر تهبىقه، ياكى بىر پـارتىيه، يـاكى بىـر تـۈزۈم ئـۇالر ئىسـالم ئۈممىتىـدىن . ھېساۋىغا ئهمهس، پهقهت ئىسـالم ھېسـاۋىغا ئىشـلهيدۇ

چـۈنكى ئـۇالر ئىسـالم . باشقىسىنى دوست تۇتمايـدۇ، پهقهت ئـۇالرنىال دوسـت تۇتىـدۇ ن بولغـانلىقى ئۈچـۈن پهقهت ئىسـالم ئـۇممىتىگه ئۇممىتىدىن، ئىسالم ئۇممىتى ئۇالردى

شۇڭا ئۇالر دائىم ئىسـالم ئـۇممىتى بىـلهن بىـرگه بولـۇپ، ئۇالرنىـڭ . نىسبهت بېرىلىدۇنىڭ پهيغهمبىرىنـى ۋە اللهنى، اللهكىمكى { :اللهبۇ ھهقته . پايدىسى ئۈچۈن ئىشلهيدۇ

ىـڭ جامائهسـى نالله) نىـڭ جامائهسـىدىندۇر اللهئـۇ (مۆمىنلهرنى دوست تۇتىدىكهن دېـمهك ئـۇالر رەھمـان . دېـگهن ) ئـايهت -56مائىـدە سۈرىسـى، . (}ئهلۋەتته غالىبتۇر

.تائاالدىن باشقىسىغا نىسبهت بېرىلمهيدۇقورئانـدىن باشقىسـىغا . قا ئىشهنگهنلىكلىرى ئۈچۈنال ئىززەتلىنىـدۇ اللهئۇالر پهقهت ئۇالرنىڭ شۇئارى مونـۇ . ئىسالمدىن باشقىسى بىلهن پهخىرلهنمهيدۇ. قانائهت قىلمايدۇ

:بېيت بولىدۇ پهخىرلهنسه باشقىالر قهيس ياكى تهمىم بىلهن، . ئىسالم مېنىڭ ئاتامدۇر ئهمهس ئاتام باشقىسى

دەۋەتچى ۋە جىهاد قىلغۇچى ئهۋالدالر

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 325

دەۋەتچى ۋە جىهاد قىلغۇچى ئهۋالدالرنىڭ ماڭغان يولى، مۇھاجىر ۋە ئهنسـارالردىن چۈنكى ئـۇالر مۇھـاجىر ۋە . رنىڭ ماڭغان يولىغا ئوخشاپ كېتىدۇئىبارەت ساھابه كىرامال

نىـڭ اللهئۇالر . ئهنسارالرنىڭ نۇرىدىن نۇرلىنىدۇ ۋە ئۇالرنىڭ ماڭغان يولىدىن ماڭىدۇئۈچۈن ئـۆز نهپسـى اللهدۈشمىنى ۋە ئۆزلىرىنىڭ دۈشمهنلىرى بىلهن جىهاد قىلغىنىدەك،

يهنه بىـر جىهـادتىن، بىـر سـاھه يهنه بىـر ئۇالرنى بىـر جىهـاد . قىلىدۇ بىلهن ھهم جىهادئـۇالر دائىـم يوشـۇرۇن ۋە ئاشـكارا دۈشـمهنلهرگه قارشـى . ساھهدىن توسۇپ قويمايدۇ

كۆرەشلهردە بولۇپ، ئىچكى بۇزغۇنچىلىق ۋە تاشقى كاپىرلىققـا قارشـى كۆرەشـنى ئـۈزۈپ ولسا، ھازىر سهن، ئۆزى ئهرەپ تۇرۇپ، بۇرۇن ئافغانىستانغا تاجاۋۇز قىلغان ب. قويمايدۇ

چىچهنىستان مۇسۇلمانلىرىغا تاجاۋۇزلۇق قىلىۋاتقـان قىزىـل كوممۇنىسـتالرغا قارشـىلىق كۆرسىتىۋاتقان نۇرغۇن كىشىلهرنى كۆرسـهڭ، پاكىسـتانلىق تـۇرۇپ، پهلهسـتىندە يـاكى

. لىۋاندا قارا يهھۇدى يۈرىشىگه قارشى جىهاد قىلىۋاتقان نۇرغـۇن كىشـىلهرنى كۆرىسـهن زېمىنى ھهممىسى ئۇالرنىڭ زېمىنـى، ئىسـالم دىيارلىرىنىـڭ ھهممىسـى نىڭ اللهدېمهك

.ئۇالرنىڭ ۋەتىنى) ئـايهت -73ئهنفـال سۈرىسـى، . (}بىـرىگه ئىـگه -كاپىرالر بىـر { :نىڭاللهجانابى

دېگهن سۆزى بويىچه، پۈتـۈن كـاپىرالر ھهممىسـى بىـر مىلـلهت بولغىنىـدەك، جانـابى تهۋبه (، }.بىـرى بىـلهن دوسـتتۇر -ئايـالالر بىـر مۆمىن ئهرلهر بىلهن مـۆمىن { :نىڭالله

بىـرى بىـلهن -دېگهن سۆزى بويىچه، پۈتۈن مۆمىنلهرمۇ ھهم بىـر ) ئايهت -71سۈرىسى، .قېرىنداشتۇر

يولىــدىكى الــلهيــاراقلىرى بىــلهن -ئــۇالر ئىمكانىيىتىنىــڭ بېــرىچه پۈتــۈن قــورالئۇرۇشـالردا قـوللىرى بىـلهن ئۇالر قاتناشـقان بهزى . ئۇرۇشالرنىڭ ھهممىسىگه قاتنىشىدۇ

زەمبىرەكلهرنى كۆتۈرۈپ جىهاد قىلىش زۆرۈر بولۇپ قالغان چاغدا قوللىرى بىلهن كۆتۈرۈپ جىهاد . مۈلكى بىلهن جىهاد قىلىدۇ -بهزى مالغا ئېهتىياجلىق جىهادالردا، مال. جىهاد قىلىدۇ

يولىدا اللهادەم شۇنىڭ ئۈچۈن ھهرقانداق بىر ئ. مۈلۈكتۇر -ئهڭ ئىهتىياجلىق نهرسه ماليهنى بىر ئادەمنىڭ پۈتۈن ئـۇرۇش چىقىملىرىنـى تهق قىلىـپ، (بىر جهڭچىنى ھازىرلىسا،

بـۇ توغرىـدا . يولىدا ئۇرۇش قىلغان بولىدۇ اللهئۇ ئادەمنىڭ ئۆزى ) ئۇرۇشقا يولغا سالسا، }نىڭ يولىدا مېلىڭالر بىلهن، جېنىڭالر بىـلهن جىهـاد قىلىڭـالر الله{ :مۇنداق دەيدۇ الله

)ئايهت -41تهۋبه سۈرىسى، (بهزىدە ھهقىقهتنى سۆزلهپ، باتىلنى يۇلۇپ تاشـالش الزىـم كېلىـپ قالغـان چاغـدا،

تىلى . تىللىرى بىلهن ھهقىقهتنى سۆزلهش ئارقىلىق، ياكى ئاڭلىتىش ئارقىلىق جىهاد قىلىدۇ

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 326

ىز بىلهن جىهاد قىلىشتىن ئاجىز كهلـگهن چاغـدا، قۇرئـان بىـلهن جىهـاد قىلىشـتىن ئـاج بۇ . ئۆز كىتابىدا بايان قىلغىنىدەك بۈيۈك جىهاد قورالىدۇر اللهچۈنكى قۇرئان، . كهلمهيدۇ

كاپىرالرغا ئىتائهت قىلمىغىـن، قۇرئـان ئـارقىلىق { :ھهقته جانابى ھهق مۇنداق دېگهن. }بـارلىق كۈچـۈڭ بىـلهن كـۆرەش قىلغىـن ) پاكىتالرنى ئوتتۇرغا قويـۇپ (ئۇالرغا قارشى

)ئايهت -52 فۇرقان سۈرىسى،(ۋە خار دىنى يولىدا دۇنيالىقىنى ھهقىر. ئۇالر ئۆزلىرىدىن بهكراق دىنىنى قهدىرلهيدۇ

شۇنىڭدەك، دىنىغا بولغان ئهقىدىسىنى يۇقۇرى كۆتۈرۈپ، دىنى ئۈچۈن جان ۋە . كۆرىدۇبىر كىشى گۈزەل بىـر : مهسىلهن. ماللىرىنىڭ مهرتىۋىسىدىن ۋاز كېچىدۇ ۋە تۆۋەن كۆرىدۇ

بىلهن پۈتۈشكهن بولسا، ئۇ گۈزەلنىڭ تـويلىقى ھهرقـانچه كـۆپ بولسـىمۇ، ئـۇ نازىنىن .ئادەمگه ھېچقانچه بىلىنمهيدۇ

دېمهك ھهرقانداق بىر ئادەم ئۆزى تهلهپ قىلغان نهرسىنىڭ قىممىتىنى ھهقىقى تونۇپ يهتسه، ئۇ نهرسه ئۈچۈن بېـرىلگهن ھهرقانـداق بهدەل ئـۇ ئـادەم ئۈچـۈن ھېچقـانچه

.نهرسه ئهمهسئۇالرمۇ خۇشاللىق بىلهن سېتىپ . ماللىرىنى سېتىۋالدى -ئۇالردىن ئۇالرنىڭ جان اللهئۇالرنىڭ پهرۋەردىگارى بىلهن بولغان سودىسى تامامالنغاندىن كېـيىن، ئـۇالر . بهردىمهرھىمىتىدىن بىزنىڭ تۆلىگهن بهدىلىمىز ئېشىپ كهتتـى -نىڭ بىزگه قىلغان ئېهسانالله

قىلغـان (بهلكـى ئـۇالر . غان سودىسىدىن پۇشـايمانمۇ قىلمىـدى شۇنداقال، قىل. دېمىدىبـۇ الـله جانـابى . ئۈچۈن سهرپ قىلدى اللهماللىرىنى -رازى بولۇپ، پۇل) سودىسىدىن

مۆمىنلهردىن ئۇالرنىڭ جانلىرىنى، مـاللىرىنى اللهشۈبهىسىزكى، { :ھهقته مۇنداق دەيدۇــېتىۋالدى ــپ س ــى بېرى ــا جهننهتن ــۇالر . ئۇالرغ ــاللهئ ــپ، نى ــۇرۇش قىلى ــدا ئ ڭ يولى

يهنى دۈشمهنلهر بىلهن جىهاد قىلىـپ، شـېهىد (ئۆلتۈرىدۇ ۋە ئۆلتۈرۈلىدۇ ) دۈشمهنلهرنى(تهۋراتتـا، ئىنجىلـدا ۋە قۇرئانـدا ) جىهاد قىلغۇچىالرغا جهننهتنـى ۋەدە قىلىـش ). (بولىدۇ

ـ اللهۋەدىسىگه . راست ۋەدىسىدۇر) نىڭالله(زىكرى قىلىنغان ۇچى تىنمـۇ بهك ۋاپـا قىلغقىلغـان بـۇ سـوداڭالردىن خۇشـال ) تىنمۇ ۋاپادار ھېچ بىر زات يـوق اللهيهنى (كىم بار؟

)ئايهت -111تهۋبه سۈرىسى، . (}بولۇڭالر، بۇ زور مۇۋەپپىقىيهتتۇربىـر سـۆزىدە مۇنـداق ) بۇ زور مۇۋەپپىقىيهتكه ئاالقىـدار (پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالم

:دېگهن. ەم، كېچىنىـڭ ئـاخىرقى قىسـمىنى الزىـم تۇتىـدۇ قورققـان ئـاد ) تىن ھهقىقىالله(«

بىلىپ قويۇڭالركى، . كېچىنىڭ ئاخىرقى قىسمىنى الزىم تۇتقان ئادەم، مهنزىلگه يېتهلهيدۇ

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 327

نىــڭ اللهبىلىــپ قويــۇڭالركى، . قىممهتتــۇر) يهنــى دەرىــجه(ھوزۇرىــدىكى مــال الــله، قىلغان تىجارىتىـدە ئۇالرنى تىجارەت قىلىپ الله. »جهننهتتۇر) بۈيۈك(قېممهتلىك مېلى

.قىلچه زىيان كۆرۈلۈپ باقمىغان تىجارەتچىنىڭ خۇشاللىقىدىنمۇ بهكراق خۇشال قىلدىتىجـارەت بـازارلىرى، جهڭ . چۈنكى ئۇالرنىڭ تىجارىتى ئىمان ۋە جىهاد تىجارىتىدۇر

ئېرىشـىدىغان . تىجارەت دەسمايىلىرى، كۈن ۋە ئۆمرىـدۇر . ئورنى ۋە جىهاد مهيدانىدۇر .نىڭ مهغپىرىتى ۋە ئاستىدىن ئۆستهڭالر ئېقىپ تۇرىدىغان جهننهتتۇرالله، پايدىسى

ئۇالر پادىشاھ دىماغلىرىدەك كۆتۈرلىۋاتقان ياكى شهيتان باشـلىرىدەك يامراۋاتقـان بولغان نىڭ ئهمىر پهرمانلىرىغااللهجاھىلىيهتلهرنى كۆرگهن چاغلىرىدا، ئۇالرنىڭ قهلبى

ىدىكى ۋاراقشـىپ قايناۋاتقـان قازانـدەك قاينـاپ كۈندەشلىكىدىن، خۇددى ئوت ئۈسـت مـۆمىن كىشـىگه بـاتىلنى . بهلكى سۇدا ئىرىپ كېتىۋاتقان تۇزدەك ئىرىپ كېتىـدۇ . كېتىدۇ

ئىلگىرى سۈرۈش مهقسىتىدە، ھهقىقهتنى ئارقىغـا چېكىندۈرۈشـتىنمۇ تـاغۇت كهلىمىسـىنى ىدىغان ئىـش بولمىسـا كهلىمىسىنى يوشۇرۇشتىنمۇ، ئېغىر كېل اللهنامايهن قىلىش ئۈچۈن

!كېرەكــىنىڭ غهم ــۆز ئائىلىس ــڭ ۋە ئ ــىلهر ئۆزلىرىنى ــقا كىش ــۇالردىن باش ــقهتهن ئ -ھهقى

ئهمما ئۇالر ياتسا، قوپسـا . ئهندىشىلهردىن خالى ياشايدۇ -ئهندىشىلىرىدىن باشقا غهمقايغۇلىرىنى -بىر ئوكياندىن يهنه بىر ئوكيانغىچه بولغان پۈتۈن ئىسالم ئۇممىتىنىڭ غهم

قـايغۇلىرى ئـۇالرنى قـاتتىق سـىقىدۇ ۋە ئىسـالم -ئۇالرنىڭ بـۇ غهم . ۆز ئۈستىگه ئالىدۇئ .ئۇممىتىنىڭ ئاقىبىتىدىكى ئهندىشىلهر قهلبىنى داغمالاليدۇ

ئۇالرنىـڭ . ئۇالر بىرىنچى قىلىپ دىنىنى، ئىككىنچـى قىلىـپ دۇنيـالىقىنى ئوياليـدۇ . نهپسىم دەيدىغانالر تېپىلمايـدۇ ئۇالرنىڭ ئىچىدە نهپسىم، . ھهممىسى ئۇممىتىم دەيدۇ

قا قايتۇرۇش، اللهتىن غاپىل كىشىلهرنى تهۋبه قىلىپ، اللهئۇالرنىڭ ئهڭ زور مهشغۇالتى، ئىسالمىيهت يولىدىن ئېزىپ كهتكهنلهرنى، توغرا يول تېپىـپ، ئىسـالمىيهتكه قايتىشـقا

ۇجۇملىرىـدا چاقىرىش، شۇنىڭدەك قۇرئان ئـۇممىتىگه ھۇجـۇم قىلىۋاتقانالرغـا، قىلغـان ھ .مهغلۇپ بولۇپ، رەزىل ھالهتته قايتىشلىرى ئۈچۈن قارشى تۇرۇشدۇر

دەۋەت قىلغـان، ياخشـى ئهمهللهرنـى قىلغـان ۋە ) نىڭ تائىتىگهاللهيهنى (قا الله{دېـگهن كىشـىدىنمۇ ياخشـى سـۆزلۈك ئـادەم » مهن ھهقىقهتهن مۇسـۇلمانالردىنمهن «

)ئايهت -33فۇسسىلهت سۈرىسى، . (}بارمۇ؟ .لېكىن خهلقى بىلهن بىرگه ياشايدۇ. ر غۇربهت ئىگىلىرىدۇرئۇال

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 328

ئۇالر ئۆزلىرىنىڭ ئېتىلىپ چىقىۋاتقان روھـى، ئىمتىيـازلىق يۆلۈنىشـى ۋە ئۆزلۈكسـىز كۆرەشــلىرى بىــلهن ئــۆز ۋەتىنىــدە، ئــۆز ئائىلىســىدا ۋە ئــۇرۇق تۇغقــانلىرى ئارىســىدا

ــايدۇ ــدە ياش ــۇربهت ئىچى ــال غ ــۇق، يهنى ــاۋاتقان تۇرۇغل ــۇ . ياش ــڭ ب ــا ئۇالرنى ئهمم -يۇرتىدىن ئايرىلىپ قالغانلىقى، ياكى يۇرتىدىكى يـۈز غۇربهتچىلىكى، ئۇالر ئۆزلىرىنىڭ

ئابرويسىزلىقى، ياكى ئاجىزلىقى، يـاكى كىشـىلهر ئارىسـىدا سـۆز ئېتىبارىنىـڭ يـوقلىقى لـېكىن ئۇالرنىـڭ غـۇربهتچىلىكى . قاتارلىق شهخسىيتىگه ئائىت سـهۋەپلهردىن ئهمهس

ئۇالر جىسىملىرى بىـلهن ھىجىـريه . ئېدىئال كۆز قاراش غۇربهتچىلىكىدۇر روھ ۋە ئىدىيه،ئون بهشىنچى ئهسىردە ياشىسىمۇ، پىكىر ۋە سهزگۈر ئهزالىرى بىـلهن بىرىنچـى ئهسـىردە

ئـۇالر زامانداشـلىرىغا ۋە . ياشايدۇ)ساھابه كىرامالرنىڭ ياشىغان دەۋرى كۆزدە تۇتىلىدۇ(زلىرى بىلهن قارىسا، ساھابه كىرامالرغـا كـۆز نـۇرلىرى بىـلهن ۋەتهنداشلىرىغا نورمال كۆ

. ئۇالر ئۆزلىرىنىڭ غۇربهتچىلىكىنى ھېس قىلغانـدىمۇ، ئۇنىڭغـا كۆنـۈپ كېتىـدۇ . قارايدۇ .»غۇربهت ئىگىلىرىگه خوش مۇبارەك بولسۇن«

بۇ غۇربهتچىلىـك، ئۇالرنىـڭ روھىنـى ئۇمىتسـىزلىك بىـلهن قاپلىۋااللمايـدۇ، يـاكى ــتىئا ــۇچى خىرىس ــكه بۇرالغ ــىلىق تهرەپ ــدە ياخش ــاھىلىيهت دەۋرى ــپالر ۋە ج ن راھى

دەرۋىشلهرگه ئوخشاش يالغۇز ياشاپ، ئايرىم ئىبادەت قىلىش ئۈچۈن ئـۆزىنى ئاتـاپ، تـوغرا . ئۇالرنىـڭ روھبـانىيهتچىلىكى جىهـادتۇر . مهخسۇس بىر جايغا چىقىرىپ قويمايدۇ

شۇنىڭ ئۈچۈن ئـۇالر . تىگه چاقىرىشتۇريولغا بورۇلىشى ئىبراھىم ئهلهيهىسساالمنىڭ مىللىئۆزىنىڭ بۇ مهيدانىدا قهتئى تۇرۇپ، ئهزىيهتلهرگه بهرداشلىق بېرىپ، ئومۇمنىڭ يولىدا

بوزۇلسـا، . كىشىلهر ئـازلىق قىلسـا، ئۇالرغـا قوشـۇلۇپ كۆپهيتىـدۇ . ئۆزلۈكسىز ئىشلهيدۇ .ئىسالھ قىلىدۇ ۋە بۇزۇلغان نهرسىلهرنى تۈزىدۇ

تۇيغىنى ئوبرازالشتۇرىدىغان، شۇ گۆھهرنى شهكىللهندۈرىدىغان، ھهقىقهتهن ئۇالر شۇشۇ نهمۇنهنى مۇجهسسهملهشتۈرىدىغان، شۇ ئۈلگىنىـڭ تهمسىلچىسـى بولـۇپ نامـايهن ــۇپ ھــازىر ــدىغان، شــۇ ســهپهرۋەرلىككه چاقىرىلغــان ســائهتلهردە بىرىنچــى بول قىلى

لېكىن . ىدىغان ئهۋالدالردۇربولىدىغان، غهنىمهت تهقسىم قىلىنغان چاغالردا، ئارقىدا تۇرئېهسـاندىكى -ئۇالر ئۆزلىرىنىڭ ئاشۇ ئاڭلىقلىقى، پىداكارلىقتىكى يۈكسهكلىكى، ئاتـايى

ئۈستۈنلىكى بىلهن تۇرۇپمۇ، ئـۆزلىرىنى چـوڭ تۇتـۇپ، باشـقىالرغا ھاكـاۋۇرلۇق قىلغـان مـۇمى ئو. بهلكى خهلقى بىـلهن بىـرگه ئىشـلهيدۇ . ئاساستا، ئالىي سارايالردا ياشىمايدۇ

قـايغۇلىرىنى كۆتۈرىـدۇ، -مۇسۇلمانالر بىلهن بىـر يهردە بىـرگه ياشـاپ، ئۇالرنىـڭ غهم ئۇالر خۇشال بولسا خۇشال بولىدۇ، قايغۇرسا . قىيىنچىلىقلىرىنى ھهل قىلىشقا ياردەملىشىدۇ

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 329

ئـارزۇلىرى ئۈچـۈن -ئهلهم، ئۇمىـت -ھهرقانداق ئهھۋالدا ئۇالرنىـڭ دەرت . قايغۇرىدۇئۇالرنىـڭ بـۇ پىـداكارلىقى مۇسـۇلمانالرغا سـهدىقه . تهييـار تۇرىـدۇ قۇربـان بېرىشـكه

يۈزىسىدىن ئهمهس، بهلكى ئۇالر مۇسۇلمان ئاممىسىدىن، مۇسۇلمان ئاممىسى ئۇالردىن .بولغانلىقى ئۈچۈندۇر

ئـۇالر . مۇسۇلمانالر ئۇالردىن ئايرىلمايـدۇ، ئۇالرمـۇ مۇسـۇلمانالردىن ئايرىلمايـدۇ ــتۈنلۈك ــۇلمانالرغا ئۈس ــۋالالرنى مۇس ــلىقتهك ئهھ ــۇالرنى ياقتۇرماس ــاكى ئ ــنى، ي قىلىش

بهلكى ئۇالرغـا ئىنتـايىن قىـزغىن ۋە مېهرىبـان بولـۇپ، . خىيالىغىمۇ كهلتۈرۈپ سالمايدۇــاپىللىرىنى . ئۇالرنىــڭ ئىشــلىرىغا ياردەملىشــىدۇ ــدۇ، غ ــم ئۈگىتى بىلىمســىزلىرىگه ئىلى

يولىـدىن . ىنى ئهسـلىتىپ قويىـدۇ ئاگاھالندۇرىدۇ ۋە ئۇنۇتقۇچىالرغا ئۇنۇتقان نهرسىلىر -ئـاجىز . كېسـهللهرنى داۋااليـدۇ . ئادىشىپ قالغانالرنى تـوغرا يولغـا باشـالپ قويىـدۇ

.يۆلهكته بولىدۇ -يوقسۇلالرغا يار. ئۇالر كىچىكلهر ئۈچۈن ئاتا، چوڭالر ئۈچۈن ئوغۇل، تهڭتۈشلىرى ئۈچۈن قېرىنداشتۇر

ۋەت قىلىشـتىن ھهرگىـز مـاالل بولمايـدۇ، دە. ئۇالر ئومۇمىيۈزلۈك دەۋەت ئېلىپ بارىـدۇ دېمهك ئۇالر . ھهمدە دەۋەت قىلىنغۇچىالرنىڭ توغرا يولغا قايتىشىدىن ئۇمىدسىزلهنمهيدۇ

.ئومۇمى ئىسالمىي ھهركهت ۋە ئىمانىي دەۋەتنىڭ تهبىئى دوستى ۋە تۈگىمهس بايلىقىدۇر

كۈچلۈك ۋە شهرەپلىك ئهۋالدالرئهڭ «ئىچىـدە غـۇربهت ئىگىلىـرى بولسـىمۇ يهنىـال ئۇالر ئۆز زامانى ۋە ئۆز خهلقـى .»كۈچلۈك ۋە ئهڭ شهرەپ ئىگىلىرىدۇر

ئۇالرغا ئۆزلىرىنىڭ سـېپىدىكى كىشـىلهرنىڭ ئـازلىقى يـالغۇزلۇق ھـېس قىلـدۇرۇپ ئۇالرنىـڭ غـۇرۇرى . قويمايدۇ، قارشـى كۈچلهرنىـڭ كـۆپلىكى ئاجىزالشـتۇرىۋىتهلمهيدۇ

ئـۇالر مۇسـتهھكهم . ن ۋە ئىشهنچىسى كامىلدۇرئۈستۈن، قهلبى كۆتۈرەڭگۈ، روھى جۇشقۇئۇالرنىڭ ئىچىـدىن بىـرى . تاغ ياكى يۈكسهك ئاسماندىكى نۇرلۇق يۇلتۇزغا ئوخشايدۇ

كۆزلـۈك بىـلهن قـول -سـاالمالرغا ئـاچ -مهنـپهئهت، سـوغا -ئاچ قېلىپ ئۆلسىمۇ، پايدابــاش ئۆلــۈمگه چىدىســا چىدايــدۇكى، ھېچقانــداق ئــادەمگه خــارلىقتىن. ئۇزاتمايــدۇ .ئهگمهيدۇ

كېسـىلىگه » ئـۆپكه يـاللۇغى «ئۇالر مال ۋە ھوقۇق ئىگىلىرىگه، خـۈددى دوختـۇرالر ئـۇالرنى ئـۆزلىرىگه يېتهكچـى پىـر . قانداق كۆڭـۈل بۆلسـه، شـۇنداق كۆڭـۈل بۆلىـدۇ

بهلكــى، ئۇالرغــا شــهپقهت قىلىــپ، ئۇالرنىــڭ . ئۇلۇغالپمــۇ كهتمهيــدۇ. تۇتىۋالمايــدۇ

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 330

ئۇالرنىـڭ . بېرىـدۇ لبىـدىكى كېسـهللىرىنى كۆتۈرىشـىپ زىممىسـىدىكى يـۈكلىرىنى، قه خهزىنىسىدىكى ئالتۇن كۈمۈشلهرگه ئـۇ بويۇمالرنىـڭ ئوتتـا قانـداق قىزىيـدىغانلىقىنى

ئـۇ { :مۇنـداق دەيـدۇ اللهبۇ ھهقته جانابى . ئوبدان بىلىدىغان ئادەملهر كهبى قارايدۇىلهن ئۇالرنىڭ پىشانىلىرى، كۈمۈشلهر جهھهننهمنىڭ ئوتىدا قىزىتىلىپ، ئۇنىڭ ب -ئالتۇن

ـ « :ئۇالرغـا . يانلىرى ۋە دۈمبىلىرى داغلىنىـدۇ ـ بـۇ سـىلهرنىڭ ئـۆزەڭالر يېققـان ئالتۇن )ئايهت -35تهۋبه سۈرىسى، . (}»كۈمۈشۈڭالر دېيلىدۇ

نىـڭ اللهئۇالرنىڭ كۈچى ئۇالر چاقىرغان ھهقىقهت كۈچى، شهرىپى ئۇالر ئىشهنگهن شــهرەپ ) دۇنيــادا(كىمكــى { :مۇنــداق دەيــدۇ الــلهبــۇ ھهقــته جانــابى . شــهرىپىدۇر

فـاتىر . (})تىـن تىلىسـۇن اللهئۇنى (قا مهنسۇپ اللهئىزدەيدىكهن، شهرەپنىڭ ھهممىسى )ئايهت -10سۈرىسى، نۇرى بىلهن قارايدۇ، پهيغهمبهر تىلى بىلهن سۆزلهيدۇ، تهقدىر قولى بىلهن اللهئۇالر

ــدۇ ــگه مهغرۇ . ھهركهت قىلى ــداق ۋەدى ــۇالر ھهرقان ــدۇ، ئ ــدىنىپ كهتمهي ــپ ئال رلىنىئۇالر ئوتتا ئېرىمهيدىغان، بازغانـدا . تهھدىتلهردىن قورقۇپ بهللىرى ئىگىلىپ قالمايدۇ

.سوقالمايدىغان بىر مهدەندۇرنىـڭ دىنـى بىـلهن اللهتوغرا يولغا يېتهكلىگهنلىكى ئۈچۈن ئازمايـدۇ، اللهئۇالرنى

نىڭ كۈچى بىلهن غهلىبه قىلغـانلىقى هاللشهرەپكه ئىگه بولغانلىقى ئۈچۈن خارالنمايدۇ، نىـڭ بـايلىقى بىـلهن ھـاجىتىنى قامـدىغانلىقى ئۈچـۈن اللهئۈچۈن مهغلۇپ بولمايدۇ، .ھېچكىمگه مۇھتاج بولمايدۇ

ئۇالرغا سىناق يۈزىسىدىن مۇشهققهتلهر كېلىـدۇ، ئهممـا بـۇ مۇشـهققهتلهر ئۇالرنىـڭ ــدۇ، ئــوت ــىنى يېڭهلمهي ــتهھكهم ئىرادىس ــالقۇنىنى پ -مۇس ــهيتىپ، نــۇرىنى ي هس

-ئۆچۈرۋىتهلمهيدۇ، چىـدامچانلىقىنى بېسـىپ، غايىسـىنى بوشـىتىۋېتهلمهيدۇ ۋە ئۇمىـد بهلكى سۈزىكىنى ئايرىـپ، نهپسـىنى تهكـرار تازىالشـقا . ئارزۇلىرىنى يوقىتىۋېتهلمهيدۇ

شۇنىڭدەك ئۇالر . پۇرسهت يارىتىپ بېرىدۇ ۋە ئهتىسى ئۈچۈن ھازىرلىق تهييارالپ بېرىدۇئـۇالر . ققهتلهر ئالدىدا روھسىزالنمايدۇ، بوشـاپ قالمايـدۇ ۋە بـاش ئهگمهيـدۇ ئۇ مۇشه

ئـۆز كىتابىـدا الـله مهزكۇر سـۈپهتلهردە ئـۆزلىرىگه ئـۆلگه قىلغـان كىشـىلهر، جانـابى .قا مهنسۇپ، ئۆلىما كىشىلهردۇراللهتهرىپلىگهن

ئــۇ خۇداگــۇي ئۆلىمــا كىشــىلهرنى ئۆزىنىــڭ مــۇقهددەس كىتاۋىــدا مۇنــداق الــلهنۇرغۇن پهيغهمبهرلهر بىلهن كۆپلىگهن خۇداگوي ئالىمالر بىرلىكته جىهـاد { :تهرىپلىگهن

يولىدا يهتـكهن كـۈلپهتلهردىن روھسـىزالنمىدى، بوشاشـمىدى، بـاش اللهئۇالر . قىلدى

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 331

ئۆزىنىڭ يولىدا دۇچ كهلگهن قېيىنچىلىقالرغا چىداشـلىق بهرگـۈچىلهرنى الله. ئهگمىدىگۇنـاھلىرىمىزنى، ئىشـىمىزدا پهرۋەردىگارىمىز« :ۆزى پهقهتئۇالرنىڭ س. دوست تۇتىدۇ

ــن، قهدەملىرىمىزنــى ــرەت قىلغى ــدا(چهكــتىن ئاشــقانلىقىمىزنى مهغپى ــاد مهيدانى ) جىهدېگهنـدىن باشـقا » مۇستهھكهم قىلغىن ۋە كاپىر قهۋمگه قارشى بىزگه يـاردەم بهرگىـن

) هر ئۈستىدىن غهلىبه قىلىشـنى يهنى دۈشمهنل(ئۇالرغا دۇنيانىڭ ساۋابىنى الله. بولمىدى. ئاتـا قىلـدى ) يهنى جهننهت ۋە ئۇنىڭ نېمهتلىرىنـى (ۋە ئاخىرەتنىڭ ياخشى ساۋابىنى

ـ 148ـ 147ـ 146ئال ئىمران سۈرىسى، . (}ياخشىلىق قىلغۇچىالرنى دوست تۇتىدۇ الله )ئايهتلهر

ــدۇ ۋە ھهرقانــداق ز ــبه قىلى ــلهن ئــۇالر مۇشــهققهتلهر ئۈســتىدىن غهل ور شــۇنىڭ بى .قىيىنچىلىقالرنى ئۆزىگه بويسۇندۇرىدۇ

بـۇ ھهقـته . ئۇالر مۇشهققهتلهر ئىچىدىن پاكلىنىپ، سۈزۈك ۋە ساپ ھـالهتته چىقىـدۇ مۇسـىبهت يهتـكهن مۆمىننىـڭ مىسـالى، « :پهيغهمبهر ئهلهيهىسساالم مۇنداق دېگهن

ــۈرگه ــان تۆم ــپ، ياخشىســى قهپ قالغ ــىلىرى كېتى ــىز نهرس ــپ، كېرەكس ــا تاۋلىنى ئوتت .»خشايدۇئو

ھهقىقهتهن ئىنساننى خارالشتۇرىدىغان ۋە زالىم ھوقۇقدارالر ئالدىدا ئاجىزالشـتۇرۇپ بىــرى قورقۇنچــاقلىق، يهنه بىــرى : بىــر قــۇل قىلىــپ قويىــدىغان ئىككــى ئامىــل بــار

.تاماخورلۇقتۇر

ئۇالر نهپسىدىكى تاماخورلۇق ئىشىكىنى تاقاپ، ئۆزىدە پهرۋەردىگارىـدىن ئۇنىـڭ ۋە ئاسمان زېمىندەك كهڭرى جهننهتنى تاما قىلىشتىن باشقا ھېچقانداق بىـر مهغپىرىتىنى

تاماخورلۇقنى قالدۇرمىغىنىدەك، قهلبىدىكى قورقۇنچاقلىق دەرىزىسىنى تاقاپ، دىللىرىنى ئىدراكىنى پهقهت ئۆزى خالىغان بـويىچه تهسـهررۇپ قىلىـدىغان ھهممىىـگه -ۋە ئهقىل

.قا ئاچىدۇاللهغالىپ بىر .قورقمايدۇ) يهنى تۇرمۇش مهئىشىتىدىن قىلچه(ۆلۈمدىن ۋە رىزقىدىن ئۇالر ئ

نىـڭ بىكىتىشـى بىـلهن اللهچۈنكى ئۇالرنىڭ ئهجىلى ئهزەلـدىن ھهممىـگه ئـالىم ھهرقانـداق تهكهببـۇر، . مۇقهررەر بىر ۋاقىتقا توختىتىلىپ، رىزقى تهقسىم قىلىنىپ بولغـان

زالىمـالر ئۇالرنىـڭ ئۈسـتىگه ئـازاپ . يـدۇ زالىم ھوقۇقدارمۇ ئۇالرنىڭ روھىنى خارلىيالمايهنـى زەھهردەك ئـاچچىق بىـر خىـل (قامچىسىنى ياغدۇرسۇن يـاكى بولمايـدۇ ھهنـدا

.نى سىقىپ ئىچۈرسۇن، ئۇالرنىڭ بېشىنى مۇتلهق ئهگدۈرەلمهيدۇ)ئۆسۈملۈك

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 332

بۇ ھوقۇقدارالر ئۇالرنىڭ تاشقىرى كۆرىنىشىگه ئىـگه بولغانـدەك كـۆرۈنگهن بىـلهن، مىس قوغۇشۇنالرغا ئىگه بولغـان بىـلهن، جهۋھهر . ۆرىنىشىگه ئىگه بواللمايدۇئىچكىرى ك

.ۋە مهرۋايىتالرغا ئىگه بواللمايدۇئۇالرنىــڭ بهدەنلىرىنــى ھهركهتــتىن توختىتالغــان بىــلهن، روھلىرىنــى ھهركهتــتىن

ھازىرقى زامان پىرئونلىرىدىن بىـرى ئۇالرغـا ئۆلتـۈرۈش يـاكى تۇرمىغـا . توختىتالمايدۇش بىلهن تهھدىت قىلسا، ئۇالر مۇسا ئهلهيهىسساالمنىڭ دەۋرىدىكى ئىمان ئېيتقـان قاما

نېمىنى ھۆكۈم قىلسـاڭ، شـۇنى ھۆكـۈم قىلغىـن، ) بىزنىڭ ھهققىمىزدە({ :سىهىرگهرلهرنىڭدېگىنىـدەك ) ئـايهت -72تاھا سۈرىسى، (، }سېنىڭ ھۆكمۈڭ پهقهت بۇ دۇنيادىال ئۆتىدۇ

سىگه ئېرىشهلهيدۇ؟ ئۇالر ھهقىقى ئالتۇن ئوتقـا كىـرگىنىگه زالىمالر ئۇالرنىڭ نېمى. دەيدۇئهمما ئوت ئالتۇنغـا سـۈزۈكلۈك ۋە پـارقىراقلىقتىن . مۇشهققهتكه كىرىدۇ -ئوخشاش جاپا

مۇشهققهت پـاك ئىمانـدىن باشقىسـىنى -باشقىسىنى زىيادە قىلمىغىنىدەك، ئۇالرغىمۇ جاپا .زىيادە قىلمايدۇ

ىسى ئۈچۈن ئازاپ چېكىشنى راھهت بىلىدىغان، ئىمـان زالىمالر، ئۇالردەك ئۆز ئهقىدمۇشهققهتلهر بىلهن تاۋلىنىپ، ھهقىقـى ئـادەم بولۇشـنى -دەۋىتىنى كۇچلهندۈرۈشته جاپا

قـا ھىجـرەت قىلىـش دەپ بىلسـه، اللهتهلهپ قىلىدىغان، ئـۆز ۋەتىنىـدىن قوغلىنىشـنى يولىدا شېهىت بولۇش اللهقا ئىبادەت قىلىدىغان خىلۋەت ئورۇن، ئۆلۈمنى اللهتۇرمىالرنى

!.دەپ قارايدىغان مۆمىنلهرنىڭ نېمىسىگه ئېرىشهلهيتتى؟

ئۆلچهملىك ۋە نورمال ئهۋالدالرئۇالر ئۆزلىرىنىڭ مۇستهھكهملىكى، كۈچلۈكلىكى، تىرىشچانلىقلىقى ۋە غهيرەتلىكلىكى

-زمۇ ئـوڭ ھهرگى. ئۈستىدە ئۆلچهمگه اليىق ۋە نورمال ھالهتته بولىدۇ» توغرا يول«بىلهن يهنـى (ماددىچىلىققا غهرق بولمايـدۇ ۋە روھانىيچىلىقتـا . سولغا مايىل بولۇپ كهتمهيدۇ

.چېكىدىن ئاشمايدۇ) غهيرى ماددىچىلىقتائۇالر ئۆز ئائىلىسىنىڭ ۋە ياشاۋاتقان جهمئىيىتىنىڭ ھهققىنى تونۇپ يېتىـپ، ھهر بىـر

زىيادە -ۋە تارازىدا قىلچه كهم ئۆلچهم. ھهق ئىگىسىنىڭ ھهققىنى ئۆز جايىدا ئادا قىلىدۇقىلمايــدۇ، ئادىــل ئــۆلچهم تۇرغۇزۇلغــان مىزانــدا باشــقىالرنى يــاكى ئــۆزىنى زىيانغــا

رۇخسـهت قىلىنغـان . ئۇالر ئـۆز مهجبـۇرىيهتلىرىنى تولـۇق ئـادا قىلىـدۇ . ئۇچراتمايدۇ -بهندىلهرگه كهسكىن بۇيرىغـان اللهچۈنكى جانابى . كهڭچىلىكلهردىن غاپىل قالمايدۇ

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 333

ئىش ئهمهللهرنىـڭ ئـادا قىلىنىشـىنى ياخشـى كۆرگىنىـدەك، كهڭچىلىـك يۈزىسـىدىن .روخسهت قىلىپ بهرگهن بهزى رۇخسىتىنىمۇ قوبۇل قىلىشنى ياخشى كۆرىدۇ

ئاسانالشتۇرۇپ بېرىـدۇ، . خهۋەر بېرىدۇ، نهپرەتلهندۈرمهيدۇ -ئۇالر كىشىلهرگه خوشھهقىـقهتهن ئـۆز بهنـدىلىرىگه اللها چۈنكى قۇرئانى كهرىم ئۇالرغ. تهسلهشتۈرۋەتمهيدۇ

ئاسانلىقنى خااليدىغانلىقىنى، تهسلىكنى خالىمايدىغانلىقىنى، دىندا ئۇالرغـا ئۇالرنىـڭ .تاقىتىدىن تاشقىرى ھېچ قانداق بىر ئېغىرلىقنى يۈكلىمىگهنلىكىنى ئۈگهتكهن

ـ لهن، ئۇالر كىشىلهرنى دىنغا دەۋەت قىلىشتا قوپاللىق بىلهن ئهمهس، مۇاليىملىـق بىــدۇ ــلهن دەۋەت قىلى ــېكمهت بى ــلهن ئهمهس، ھ ــك بى ــى . ھاماقهتلى ــۆزلىرىگه قارش ئ

ئاسىيالرغا سـاقچىالرنىڭ . پىكىردىكىلهر بىلهن چىرايلىق ئۇسلۇپتا سۆھبهت ئېلىپ بارىدۇجىنايهتچىگه قارىغان قارىشىدا ئهمهس، بهلكى دوختۇرالرنىـڭ كېسـهلگه ھېسداشـلىق

ىرلىق ئۆزىگه يېنىـپ قېلىشـىدىن قورقـۇپ، ئاسـىيالرنى كاپ. بىلهن قارىغىنىدەك قارايدۇشۇنىڭدەك ئۆزلىرىنى ئاقالپ باشقىالرنى قـارىالپ، ئـۇالرنى . كاپىرلىق بىلهن قارىلىمايدۇكىمكـى « :چۈنكى ئۇالرنى پهيغهمـبهر ئهلهيهىسسـاالمنىڭ . ھاالكهتكه ھۆكۈم قىلمايدۇ

دېـگهن » قىلغـان بولىـدۇ كىشىلهرنى ھاالك بولدى دېسـه، ئـۇالرنى ئـۇ ئـادەم ھـاالك ئــۇالر ئــۆزلىرى بىــلهن . ئــۇالر ئــۆز دىنىغــا ئىنتــايىن قىزغىنــدۇر. ھهدىســى چۇچىتىــدۇ

قارشىالشقۇچىالرغا ناھايتى كهڭ قورساق بولۇپ، ئۆز پىكرىدە تهئهسسۇبىيهتچىلىك قىلىـپ تۇرۇۋالمايدۇ، بهلكى ئۇالرنىڭ پىكرىگىمۇ قـۇالق سـالىدۇ، ئـويالپ كۆرىـدۇ، جـاھىللىق

خاتا بولسا، توغرىسـىنى . توغرا بولسا، خاتالىقىنى ئۆز ئۈستىگه ئالىدۇ. پ تۇرۋالمايدۇقىلى . چىرايلىقچه ئاڭلىتىدۇ

ئارىسـىنى نىـڭ )شـاخچه مهسـىله (ئۇالر ھهرقانداق ئىشتا ئهسلىي بىـلهن پهرئىـي يهنــى (پـوالتتهك بولسـا، ئىككىنچىسـىدە ) يهنـى ئهســلىيدە (بىرىنچىسـىدە . ئايرىيـدۇ ئهمهل -قىلماسلىققا ياكى قىلىشقا بۇيرۇلغان ئىش. يىپهكتهك ئهۋرىشىم بولىدۇ) پهرئىيدە

.ۋە ئهھكامالرنىڭ ئارىسىنى پهرىقلهندۈرىدۇۋە ھهرقانداق بىر ئهھكامنىڭ ئۆزىگه كـۆرە دەرىجىسـى چۈنكى ھهرقانداق بىر ئىش

سـاۋاپ يهنى قىلسا (ئهمهللهر مهندۇب -پهرز دەپ بهلگىلهنگهن ئىش. ۋە ئورنى بولىدۇھـارام دەپ . ئهمهلـلهرگه ئوخشـىمايدۇ -ئىش) بېرىلىدىغان، قىلمىسا ئازاپالنمايدىغان

ــرۇھ ــالر مهك ــىتىلگهن ئىش ــا (كۆرس ــدىغان، قىلمىس ــاۋاپ بولى ــه س ــى تهرك ئهتس يهنچـوڭ گۇنـاھالر . ئىشالرغا ئوخشـىمايدۇ ) جازاالنمايدىغان، قىلسا كايىشقا ئۇچرايدىغان

ئۇالر قۇرئان ۋە ھهدىستىكى، كهسكىن ئوچـۇق دەلىـل . كىچىك گۈناھالرغا ئوخشىمايدۇ

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 334

-بىلهن ۋاجىب ياكى ھـارام دەپ ئۆلىمـاالر ئىختىالپالشـماي بىـرلىككه كهلـگهن ئىـش بهلكى ئـۆزلىرى بىـــلمىگهن مهسـىلىلهرنى . ئهمهللهردە بىلهرمهنلىك داۋاسى قىلمايدۇ

چـۈنكى . گه قايتىـدۇ ئىلىم ئهھلىلىرىدىن سورايدۇ ۋە شۇ ئىلىمنىڭ مۇتهخهسسىس ئهھلىبـۇ ھهقـته . ھهر بىر ئىلىمنىڭ ئۆز ئهھلى ۋە ھهر بىر پهننىڭ تهجـرىبه ئىگىلىـرى بولىـدۇ

ئېيتىپ ) تهكاللهيهنى (ساڭا ھهممىدىن خهۋەردار زاتتهك { :مۇنداق دەيدۇ اللهجانابى بــۇنى بېلىــدىغان { :يهنه بىــر ئــايهتته) ئــايهت -14فــاتىر سۈرىســى، . (}بېرەلمهيــدۇ

ئهگهردە { :يهنه بىـر ئـايهتته ) ئـايهت -95فۇرقـان سۈرىسـى، . (}ن سـورغىن ئادەمدى. دەيـدۇ ) ئـايهت -43نهھـل سۈرىسـى، . (}بىلمىسهڭالر ئىلىم ئهھلىلىرىدىن سـوراڭالر

ئۇالر . شۇنىڭ ئۈچۈن ئۇالرنى بىر بۆلۈك ئىشالر ئومۇميۈزلۈك ئىشالردىن مهشغۇل قىلمايدۇ .ھهل قىلغۇچ مهسىلىلهرگه سهل قارىمايدۇئاددى مهسىلىلهر بىلهن بولۇپ قېلىپ،

تارتىش ۋە يهپ ئىچىپ -ماجرا، تاالش -ئۇالر ۋاقىتلىرىنى، تىرىشچانلىقلىرىنى جېدەلتارتىشـىپ ئولتۇرۇشـنىڭ -بهلكى تـاالش . تۈگىتىۋېتىدىغان سورۇنالردا زايا قىلىۋەتمهيدۇ

نۈشـنىڭ ئورنىغـا ئورنىغا، ئهمهلى ھهركهت قىلىـدۇ، يىقىشـنىڭ ئورنىغـا قۇرىـدۇ، بۆلۈ ئىتتىپاقالشــقان « :ئۇالرنىــڭ ھهر زامــانقى شــۇئارى مانــا بــۇ ســۆز بولىــدۇ. بىرلىشــىدۇ

بىرىمىزگه ئۆزرە -نهرسىلهردە ئۆز ئارا ھهمكارلىشىمىز، تارتىشىپ قالغان مهسىلىلهردە، بىر ).يهنى ئۆز پىكرىمىزدە قېلىپ قالىمىز(» ئېيتىمىز

ئۆلچهپ، ھهر بىرىنىـڭ ھهققىنـى ئـۆز اليىقىـدا ئۇالر دۇنيا ۋە ئاخىرەتنىڭ ئارىسىنىشۇنىڭ ئۈچۈن ئـۇالر خىرىسـتىئان دىنىـدىكى دەرۋىشـلهرنىڭ دۇنيـادىن . ئادا قىلىدۇ

ئۆزىنى قاچۇرۇپ، تهنها ياشاش ئۈچۈن، مهخسۇس بىر جايغا مۈكىۋالغىنىدەك دۇنيـادىن تالىشـىپمۇ قاچمايدۇ، ياكى غهپلهتته قالغان ئـاچ كـۆز بېخىـل ئـادەملهردەك دۇنيـانى

.كهتمهيدۇبـۇ دۇنيـادىال ) نېسـىۋىمىزنى (بىـزگه ! ئـى پهرۋەردىگـارىمىز { :ئۇالر جاھىلالرنىـڭ

بهقهرە . (}ھـېچ نهسـىۋە يوقتـۇر ) ياخشـىلىقتىن (ھـالبۇكى ئۇنىڭغـا ئـاخىرەتته } بهرگىنئـــى { :بهلكـــى مۆمىنلهرنىـــڭ. دېگىنىـــدەك دېمهيـــدۇ) ئـــايهت -200سۈرىســى،

نيادا ياخشىلىق ئاتا قىلغىـن، ئـاخىرەتتىمۇ ياخشـىلىق ئاتـا بىزگه دۇ! پهرۋەردىگارىمىزدېگىنىدەك ) ئايهت -201بهقهرە سۈرىسى، . (}قىلغىن، بىزنى دوزاخ ئازابىدىن ساقلىغىن

).يهنى دۇنيادىمۇ بهخىتلىك قىلغىن، ئاخىرەتتىمۇ بهخىتلىك قىلغىن دەيدۇ. (دەيدۇڭ ئـۆزىگه داۋاملىـق قىلىـپ ئۇالر ئـۆزلىرىگه دائىـم پهيغهمـبهر ئهلهيهىسسـاالمنى

ساقاليدىغان ) خاتادىن(ئىشىمنى ! ئى پهرۋەردىگارىم« :كهلگهن مونۇ دۇئاسىنى قىلىدۇ

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 335

دىنىمنى ئىسالھ قىلغىن، تېرىكچىلىك قىلىدىغان دۇنيايىمنى ئىسالھ قىلغىن، بارار يېـرىم .»بولغان ئاخىرىتىمنى ياخشىالپ بهرگىنجىسمانىيتىگه سهل قارىمايدۇ ۋە جىسـمانىيتىگه ئۇالر روھىنى ساپالشتۇرۇشقا بېرىلىپ،

دۇنيـا ۋە . روھ ۋە مـاددا ئارىسـىنى بىرلهشـتۈرىدۇ . بېرىلىپ، روھىنى ئۇنتـۇپ قالمايـدۇ ئىلم ۋە ئىمان ئارسىنى، ئهمهلىيهت ۋە نهزەرىيه ئارسىنى، . ئاخىرەت ئارىسىنى باغاليدۇ

ھهتتىكـى تهرەققىيـات ئهقىل ۋە ئىدراك ئارسـىنى، سـهمىمى قهلـب ۋە پـاك ئىسـتىل جه ھوقـۇقالر -ئارىسىنى، ئۆتهشكه تېگىشلىك مهجبـۇرىيهت ۋە تهلهپ قىلىشـقا اليىـق ھهق

ئۇالر . ئارىسىنى، قهدىمقىدىن پايدىلىنىش ۋە يىڭىلىققا ئىنتىلىش ئارىسىنى بىرلهشتۈرىدۇ، جۇدا بولىۋالمايدۇ، ھازىرقىدىن ئۆزىنى قاچۇرۋالمايـدۇ -كېسىل ئادا -ئۆتمۈشتىن ئۈزۈل

.كونىلىققا ئېسىلىۋېلىپ، يڭىلىقالرنىڭ پايدىسىغا كۆز يۇمىۋالمايدۇئۇالر باشقىالر ئۆتهشكه تېگىشلىك مهجبۇرىيهتلىرىگه كىرىشىشتىن بۇرۇن، ئـۆزلىرىگه

بىزگه يهنه قانـداق « :تېگىشلىك بولغىنىنى ئورۇنداپ بولۇپ، يهنه ۋەزىپه تهلهپ قىلىپ .دېمهيدۇ» بىزگه قانداق مۇكاپات بار؟«بۇنىڭ ئهكسىچه . دەيدۇ» خىزمهت بار؟

ئۇالرنىڭ كۈندۈزى قارا ئىشچىالرنىڭ كۈنىدەك ئۆتسه، كېچىلىرى كېچىـدە داۋاملىـق ئـۇالرنى كۈنـدۈزلىرى . ئىبادەت بىـلهن مهشـغۇل بولغۇچىالرنىـڭ كېچىسـىدەك ئۆتىـدۇ

ردەك چهۋەنداز كىشىلهردەك كۆرسهڭ، كېچىلهردە ئىبادەتكه ئۆزىنى ئـاتىۋەتكهن راھىـبال .كۆرىسهن

ــلهن ــول بى ــۈزەل ي ــاھابىلىرىغا ئهڭ گ ــاالمنىڭ س ــبهر ئهلهيهىسس ــۇالر پهيغهم ئئهگهشكهنلىكى ئۈچۈن، ئۇالرنى خـۇددى سـاھابه كىرامالرنىـڭ ئـۆز ئهينـى دېيىشـكه

ئــۇالر كۈنــدۈزنىڭ ئىشــىنى كېچىنىــڭ ئــــــىشىغا، كېچىنىــڭ ئــــــىشىنى . بولــــىدۇئۇالرنى پهرز ئهمهلدىن نهپلـى ئهمهل، . يـــــدۇكۈندۈزنىڭ ئــىشىغا يېـپىشتۇرۋالما

شۇنىڭدەك بىر پهرز يهنه بىر پهرزدىن، ياكى شۇ شارايىتقا كۆرە ئۇنىڭدىنمۇ مۇھىمراق بىر .پهرزدىن توختىتىپ قويمايدۇ

ئۆز بهندىلىرىگه ھـاالل قىلىـپ اللهنىڭ پهزلىنى ئىزدىگهن ھالدا اللهئۇالر زېمىندا ئهممــا ئــاچلىقتىن ئــۈچهيلىرى . قىلىرىــدىن مهنپهتلىنىــدۇبهرگهن گــۈزەل ۋە پــاك رىز

ئارزۇلىرىنى -تارىيىپ، قورساقلىرى تارتىشىپ كهتكهن تهقدىردىمۇ، قولىنى، كۆز ۋە ئۇمىدئۇالر بىر لوقما تائام ياكى ۋاقىتلىق ئازغىنا راھهتنى دەپ، قاخشاتقۇچ . ھارامغا سۇنمايدۇ

ننهتتهك بۈيـۈك مۇكاپـاتنى پاشـىنىڭ قـانىتى ئوتنى سېتىۋېلىشتىن ھهزەر قىلىدۇ، ھهم جه .بهدىلىگه سېتىۋېتىپ قېلىشدىن قورقىدۇ

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 336

تهۋبه بىلهن اللهقا قايتقۇچى ئهۋالدالرقـا اللهتهۋبه بىـلهن «ئۇالر ئۆزلىرىنىڭ مهزكۇر سۈپهتلىرى بىلهن بىرگه ھهم ھهقىقى

دۈشـمهنلىرى ۋە قا ئاسىي بولۇشـتىن ئۆزلىرىنىـڭ اللهئۇالر . ئهۋالدالردۇر» يۈزلهنگۈچىتىـن اللهئۇالر دائىـم . نىڭ دۈشمهنلىرىدىن ھهزەر قىلغاندىنمۇ بهكرەك ھهزەر قىلىدۇاللهنىڭ ئۆزلىرىنى ھارامدىن ساقالپ، ھااللغا قانائهت قىلدۇرۇشـنى، ئاسـىي بولۇشـتىن الله

قوللىرى بىلهن گۈناھ ئىشلهپ -ئۇالر پۇت. ساقالپ، ئىتائىتىگه بوي سۇندۇرۇشنى سورايدۇچۈنكى قهلبى بىـلهن . ېلىشتىن بهكرەك قهلبى بىلهن گۇناھقا چۈشۈپ قېلىشىدىن قورقىدۇق

.ئاسى بولۇش ئىنتايىن خهتهرلىك جىنايهتئۆزىگه مهغرۇرلىنىش، يـاكى -ئۇالر باشقىالرغا ئۈستۈنلۈك قىلىش، چوڭلۇق قىلىش، ئۆز

نى مهنـپهئهت بىرەر ياخشى ئىش قىلغاندا رىياكـارلىق بىـلهن قىلىـش، يـاكى باشـقىالر كۆزلهپ ياخشى كۆرۈش، ياكى بىرىنى ئورۇنسىز يامـان گۇمـان قىلىـش، يـاكى ھهسـهد قىلىش، ياكى ئۆچمهنلىك قىلىشتهك قۇرئان كهرىم ۋە ھهدىس شهرىپ چهكلىگهن پۈتۈن

غهززالى بۇ ئهخالقالرنـى ئىمام. يامان ئهخالقالرنىڭ تهسىرىنى قهلبىدىن قىرىپ تاشاليدۇتهھهججۇت ساۋابىنى يوقىتىپ، پۈتۈن ياخشـىلىقلىرىنى خـۇددى ئـوت روزا پهزىيلىتىنى،

ئوتۇننى كۆيدۈرۈپ تۆگىتىۋەتكىنىدەك، كۆيـدۈرۈپ تۈگىتىۋېتىـدىغان مۇھلىكـاتالر دەپ ئۇالرغا تۈۋەندىكى ئايهت كهرىم ۋە ھهدىس شهرىپلهرنى بايان قىلىپ ئۆتۈش . ئاتىغان .»ر كىشى جهننهتكه كىرمهيدۇقهلبىدە زەررىگه چاغلىق كىبرىسى با« :يېتهرلىك

-ئاچ كۆز بېخىـل، ھـاۋايى ): ئۇالر(بولۇپ، ) كىشىلهر(ھاالك بولغۇچى ) تۈرلۈك(ئۈچ « . »ھهۋىسىگه ئهگهشكۈچى ۋە ئۆز ئۆزىدىن مهغرۇرالنغۇچى كىشىلهردۇر

» ھهقىقهتهن ئازغىنا رىيامۇ شىرىكتۇر« .پ كىرگهن كېسـهلدۇر ھهسهد ۋە ئۆچمهنلىك سىلهرگه بۇرۇنقى ئۈممهتلهردىن ئېقى«

چـاچ چۈشـۈرىدىغان سـاتىراچ ) بۇنىڭدىن مهقسـهت (ئۇ بىر ساتىراچتۇر، -ئۆچمهنلىك .»)ساتىراچتۇر(دېگىنىم يوق، لېكىن ئۇ دىننى چۈشۈرىدىغان

يهنـى ئائىلىـدىكىلىرىڭالرغا ۋە (نۇرغـۇن گۇمـانالردىن سـاقلىنىڭالر ! ئى مۆمىنلهر{ھـوجىرات (، }بهزى گۇمانالر ھهقىـقهتهن گۇنـاھتۇر ، )كىشىلهرگه گۇمانخورلۇق قىلماڭالر

)ئايهت -12سۈرىسى، ئۇالر ھهقىقهتهن گۇنـاھ ۋە مهئسـىيهتتىن قورقىـدىغانلىقى ئۈچـۈن، گۇنـاھ يـولىنى ئىتىپ، ئۇنىڭدىن تامامهن يىراق بولىدۇ ۋە شۈبهىلىك نهرسىلهردىن ساقلىنىپ، ئۇنىڭغـا

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 337

ىنالشتۇرىدىغان يولالردىن ئـۆزىنى ئـۇزاق ئېلىپ بارىدىغان ۋاستىالردىن ۋە ئۇنىڭغا يېقھهرقانداق كىشى شۈبهىلىك نهرسىلهردىن ئۆزىنى ساقالپ قالسا، ئۇنـداق كىشـى . تۇتىدۇ

.ئابرويىنى پاك ساقلىغان بولىدۇ -ھهقىقهتهن ئۆز دىنى ۋە يۈزئۇالر مهزكۇر ئاالھىدىلىكلهرگه ئىگه كىشىلهر بولغان بولسـىمۇ، ئهممـا ئـۆز ۋاقتىـدا

تهۋسـىيه ) دەرەخنىـڭ مېۋىسـىنى يېمهسـلىكنى (بىـز ئىلگىـرى ئـادەمگه { :الله جانابىيادىـدىن چىقـاردى، ئۇنىڭـدا ھېچقانـداق چىـڭ ئىـرادە ) بۇ تهۋسىيهنى(قىلدۇق، ئۇ دەپ بايـــان قىلغـــان ئـــادەم ) ــــ ئـــايهت115تاھـــا سۈرىســـى، (، }كۆرمىـــدۇق

قاچان گۇنـاھ قىلىشـتىن ئۇالر ھېچ . ئهلهيهىسساالمنىڭ ئهۋالدىدىن بولغان كىشىلهردۇر. ئهمهس پهيغهمـبهرلهردىن ) گۇناھ قىلىشتىن سـاقالنغۇچى (پاك ماالئىكىلهردىن، ياكى

. بهلكى ئۇالرمۇ پۈتۈن ئادەم باللىرىغـا ئوخشـاش خاتـالىق ئۆتكۈزگـۈچى كىشـىلهردۇر لېكىن ئۇالر ئۆزلىرىنىڭ خاتالىقىدىن تۇپراقنىڭ تاتىش كۇچىدىنمۇ تېزراق قـول ئـۈزۈپ،

.قا قايتىدۇاللهپار ئېيتىپ، تهۋبه قىلغان ھالدا ئىستىغتهقـۋادار كىشـىلهر { :مانا بۇ تهقۋادار كىشىلهرنىڭ ھالىنى بايان قىلىـپ اللهجانابى

دە، ھهقىقهتنـى كۆرۈۋېلىـپ، -نـى ئهسـلهيدۇ اللهشهيتاننىڭ ۋەسۋىسىسىگه ئوچرىسـا، )ئايهت -201ئهئراف سۈرىسى . (}خاالس تاپىدۇ) شهيتاننىڭ ۋەسۋىسىسىدىن(

ئـى ئـادەم { :نىڭ تۆۋەندىكى ۋەسىيتىنى ئېسىدىن چىقارمايدۇاللهئۇالر ھهر قاچان مـاڭىال . شهيتانغا چوقۇنماڭالر، ئۇ ھهقىـقهتهن سـىلهرگه ئاشـكارا دۈشـمهندۇر ! باللىرى

)ئايهت -61 -60ياسىن سۈرىسى، . (}ئىبادەت قىلىڭالر، بۇ توغرا يولدۇرنىڭ ئۇالرغا بهرمهكچـى اللهدېگهن چېغىدا، » ىلدۇقئاڭلىدۇق ۋە ئىتائهت ق« :ئۇالر

بولغان ئاسمان زېمىندەك كهڭرى جهننهتتىن ئىبارەت نېمىتىنى ۋە ئۇنىـڭ ئىشـهنچىلىك يهنـى بـۇ (ئـۇالر ئۆزلىرىنىـڭ بۈگـۈن تهكشـۈرلۈپ . ئهھدىسىنى ئىسىدىن چىقارمايدۇ

-غان ئىــشھېســاپ ئېلىنىــدى) يهنــى ئــاخىرەتته(ئهتىســى ) دۇنيــادا خاتىرلىنىۋېلىــپئهمهلـلهر ئىشلىنىشـتىن بـۇرۇن كاتتـا -يهنـى ئىـش (نىـڭ تۈنۈگـۈن اللهئهمهللىرىگه

ئـۇالر ئۆزلىرىنىـڭ ئهقىـل كـۆزى . ۋەدە قىلىپ بولغانلىقىنى ئهسلهيدۇ) مۇكاپاتالر بىلهنبىلهن، ئۆزلىرىگه نامهلۇم بولغان نهرسىلهرنى، ئىدىيسـىنى ۋە يـولىنى كـۆرۈپ تونـۇپ

ۇالرنىڭ روھى ئېقىمىغا ئىنسانى تهبىئىتى ئۈسـتۈن كېلىـپ قالسـا، ھهر قاچان ئ. يهتكهنھهۋىسى ئالدىـدا مهغلـۇبىيهتكه ئۇچرىسـا، يهنىـال ئـۇالر -ياكى دىنى ئاساسى ھاۋايى

شهيتان ۋە ئۇنىڭ ئهسكهرلىرىگه قهتئـى بـوي ئهگمهيـدۇ، بهلكـى ئاتىسـى ئـادەم ۋە ــۆزلىرىن ــدىكى س ــاالمالرنىڭ تۆۋەن ــى ھهۋۋا ئهلهيهىسس ــدۇ ئانىس ــا كهلتۈرى { :ى تىلغ

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 338

بىز ئۆزىمىزگه ئۆزىمىز زۇلۇم قىلـدۇق، ئهگهر سـهن بىزنـى مهغپىـرەت ! پهرۋەردىگارىمىزئهئـراف (، }قىلمىساڭ، بىزگه رەھىم قىلمىساڭ، بىز چوقۇم زىيان تـارتقۇچىالردىن بـولىمىز

)ئايهت -23سۈرىسى، ئـۇالر { :مۇنداق دەيدۇيهنه بىر ئايهتته ئۇالرنىڭ ئاالھىدىلىكلىرىنى كۆرسىتىپ الله

نـى يـاد ئېتىـدۇ، اللهيامان بىر گۇناھ قىلىپ سالسـا، يـاكى ئـۆزلىرىگه زۇلـۇم قىلسـا، تىن باشقا كىـم اللهگۇناھلىرى ئۈچۈن مهغپىرەت تهلهپ قىلىدۇ، گۇناھنى كهچۈرىدىغان

-135ئال ئىمـران سۈرىسـى، . (}بار؟ ئۇالر قىلمىشلىرىنى بىلىپ تۇرۇپ داۋامالشتۇرمايدۇ )يهتئا

نىڭمـۇ اللهنىـڭ نېمىتىـدىن نىهـايىتى يـوق اللهئۇالر دائىم ئۆزلىرىگه بېرىلىۋاتقان ئهمهللىـرى -يېتهرسىز ئىـش ) ئۇالردىن بىهاجهت اللهھالبۇكى جانابى (ھهققى بارلىقىغا،

پهرمانلىرىغـا -قا مۇھتاج تۇرۇغلۇق ئۇنىڭ ئهمرىاللهتهرەپكه ئۆرلهيدىغانلىقىغا، اللهنىڭ ھهققىنـى تولـۇق ئـادا قىاللمىغـانلىقىنى سـېزىپ، اللهنلىقىغا قاراپ، خىالپلىق قىلغا

شـۇنىڭ بىـلهن ئـۇالر يۇنـۇس . ھهقىقهتهن بۇ ئىشقا سهل قارىغـانلىقىنى ھـېس قىلىـدۇ ــدە ــمهت ئىچى ــاراڭغۇ زۇل ــدا(ئهلهيهىسســاالمنىڭ ق ــۇرۇپ) يهنــى بىلىقنىــڭ قارنى { :ت

-جىمـى ئهيىـپ (يوقتـۇر، سـهن ) قبهرھه(سهندىن باشقا ھېچ مهبۇد !) پهرۋەردىگارىم(زۇلــۇم قىلغــۇچىالردىن ) ئــۆز نهپســىمگه(پاكتۇرســهن، مهن ھهقىــقهتهن ) نۇقســاندىن

دەپ پهرۋەردىگارىغا قىلغـان نىداسـى بىـلهن ) ئايهت -87ئهنبىيا سۈرىسى، . (}بولدۇم .قا يالۋۇرىدۇالله

) پهرۋەردىگارىغـا ( ئـۇالر . قا ئىستىغپار ئېيتقـۇچىالردۇر اللهئۇالر دائىم تهۋبه قىلىپ، بىـز ! پهرۋەردىگـارىمىز { :ئهقىل ئىگىلىرىنىڭ قىلغان مونۇ دۇئاسى بىـلهن دۇئـا قىلىـدۇ

رەببىڭالرغـا ئىمـان ) يهنى مۇھهممهد ئهلهيهىسساالمنىڭ(ھهقىقهتهن بىر چاقىرغۇچىنىڭ ! ئېيتىڭالر دەپ ئىمانغا چاقىرغانلىقىنى ئاڭلىـدۇق، ئىمـان ئېيتتـۇق، پهرۋەردىگـارىمىز

ــاپتىن بىز ــلىرىمىزنى ھېس ــان قىلمىش ــن، يام ــرەت قىلغى ــاھلىرىمىزنى مهغپى ــڭ گۇن نىئال ئىمـران سۈرىسـى . (}كۆتىرىۋەتكىن، بىزنى ياخشىالرنىڭ قاتارىدا قهبزى روھ قىلغىن

)ئايهتـ 193 مانا بۇ تهلهپ قىلىنىۋاتقان ئهۋالدالر

اتقىچىلىـك بولغـان مانا بۇالر بىز ۋە بىز بىلهن بىر سـهپتىكى، جاكېرتـادىن فهتىـه راب پۈتۈن ئىسالم ئۇممهتلىرى تهلهپ قىلىۋاتقان ۋە ئۇالرنى بارلىققا كهلتۈرۈشكه ئالـدىراپ،

.پارە بولۇپ، ئېرىپ كېتىۋاتقان ئهۋالدالردۇر -يۈرەكلىرىمىز پارە

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 339

ئــۇالر شــۇنداق بىــر ئهۋالدالردۇركــى، پۈتــۈن دۇنيــا كــۇچلىرى، بولۇپمــۇ ئىســالم تۇغۇلۇشتىن بۇرۇن چۈشۈرۋېتىشكه، نـاۋادا تۇغۇلـۇپ قالسـا، دۈشمهنلىرى ئۇالرنى، ئۇالر

ئىش قىلىپ ئۇالرنى يـاكى بـۇ يـاكى ئـۇ ئـوۋالپ . تىرىك كۆمۈۋېتىشكه ھهركهت قىلىدۇئۇالر بۇ ئهۋالدالرنى مهيلـى ھهقىقـى نىشـانىدىن خىيـالى كـۆز قـاراش بىـلهن . كېتىدۇ

ن مهشـغۇل قىلىشـقا، يـاكى ئازدۇرۇشقا، ياكى بۈيۈك جىهادتىن ئهھمىيهتسىز غهۋغا بىـله ماجراالرغـا مـولالق -قهستهن ئۈسۈشۈپ ماڭغان يولىدىن توسۇشقا، ياكى ئۆزئارا جىدەل

ئاتقۇزۇپ غهرق قىلىشقا ئۇرۇنۇپ باقسۇن، ئۇالر دۈشمهننىڭ بۇ خىل رەزىل سۈيقهستىدىن .خهۋىرى بولمىسىمۇ، يهنىال ئۇالرنىڭ ئۇ ئالدام خالتا ۋە پىتنه توزىقىغا چۈشمهيدۇ

ھازىرقى زامان ئىسالم ھهركهتچىلىرنىڭ بۇ ئهۋالدالرنى بارلىققا كهلتۈرۈشتىكى مۇھىم بىر ۋەزىپىسى ــ دەۋەتچىـلهر، مۇتهپهككـۇرالر، زىيـالىالر، ئىلمـى دەپ قارىغان بىردىن

مۇتهخهسسىسلهر ۋە تهربىيهچى ئۇستازالر ھهممه بىردەك ھهمكارلىشىپ، بۇ ئهۋالدالرنىڭ كهتمهسلىكى ئۈچۈن ئۇالرنى باشتا ئـۆز نهپسـىدىن قوغدىنىشـقا، ئۆز ئىچىدىن چىرىپ

مىكـرى ۋە جاھىـل دوسـتالرنىڭ پاالكىتىـدىن ساقلىنىشـقا -ئاندىن دۈشـمهننىڭ ھىـله ھهركهتلهندۈرۈشى، شۇنداقال ئـۇالرنى روھىـي، جىسـمانىي، ئهخالقىـي، ئىجتىمـائىي ۋە

.رلىق قىلدۇرىشى الزىمسىياسىي جهھهتلهردە مۇكهممهل تهربىيلىشى ۋە ياخشى تهيياھهقىقهتهن بۇ ئهۋالدالرنى مۇرتهدلهرگه قارشى ئۇرۇشـتا ۋە ئـۇالر بىـلهن جىهـاد الله

.قىلىشتا ھهزرىتى ئهبۇ بهكرىنىڭ روھىنى ئۆزلهشتۈرۈش ئۈچۈن ساقالپ قويغان{ :ئۇالرنى ئهنه شۇ سۈپهت بىلهن سۈپهتلهپ مۇندق دېـگهن اللهبۇ توغرىدا جانابى

ئـۇنى الـله ) ئۇنىـڭ ئورنىغـا ( اللهسىلهردىن كىمكى مۇرتهد بولىدىكهن، ! ئى مۆمىنلهرنى دوست تۇتىدىغان، مۆمىنلهرگه كۆيۈمچان، كاپىرالرغـا اللهدوست تۇتىدىغان، ئۇالرمۇ

نىڭ يولىدا جىهاد قىلىدىغان ۋە مـاالمهت قىلغۇچىالرنىـڭ ماالمىتىـدىن اللهشهپقهتسىز، ) يهنى يۇقىردىكى سۈپهتلهر بىلهن سۈپهتلىنىش(بۇ .قورقمايدىغان بىر قهۋمنى كهلتۈرىدۇ

نىـڭ (الـله . خالىغان كىشىگه بېرىدۇ) بهندىلهردىن(ئۇنى ) الله(نىڭ پهزلىدۇركى، الله )ئايهت -54مائىدە سۈرىسى، . (}ھهممىنى بىلگۈچىدۇر) الله(كهڭدۇر، ) پهزلى

ئۇالرنىـڭ قـولى .بۇ تهلهپ قىلىنىۋاتقـان ئهۋالدالر ھهقىـقهتهن غالىـب ئهۋالدالردۇر بىلهن پهلهستىن، ئهرىتىرىيه، بۇخارا ۋە زېمىن يۈزىدىكى پۈتـۈن تـاغۇت ۋە بۇزغـۇنچى قانخور تاجاۋۇزچىالرنىڭ قول ئاسـتىدا ئىزىلىـپ، ئـاھ ئۇرىۋاتقـان مهھكـۇم مىللهتـلهر

.قۇتۇلۇپ ئازاتلىققا ئېرىشىدۇ

تهلهپ قىلىنىۋاتقان غالىپ ئهۋالدالر 340

ىـڭ دىنىنـى ئـالى نىڭ زېمىندىكى بايرىقىنى ئىگىـز كۆتـۈرۈپ، ئۇن اللهبۇ ئهۋالدالر زۇلـمهت زېمىننىـڭ . خوراملىققـا ئىـگه قىلىـدۇ -ھوقۇققا ۋە ئىنسانىيهت دۇنياسىنى شات .ئۈستىدە ئاسمان نۇرلىرىنى چاقنىتىدۇ

نىڭ ياردىمى چۈشۈشكه، ماالئىكىلهر ئۇالرنىـڭ سـېپىدە اللهبۇ ئهۋالدالر ھهقىقهتهن نىـڭ اللهئـى « :دەرەخلهر -شمېڭىشقا ۋە مهۋجۇدىيهتتكى بارلىق شهيئىلهر، ھهتتاكى تا

مېنىڭ ئارقامدىكى بـۇ سـېنىڭ دۈشـمىنىڭ، كېلىـپ ئـۇنى ! ئى مۇسۇلمان!... بهندىسى .دېگهنگه قهدەر پۈتۈن مهۋجۇداتالر بويسۇنۇشقا اليىق ئهۋالدالردۇر» ئۆلتۈرگىن

قىزلىرىغــا كۇچســىز ۋە كۆپۈكلــۈك ھــالهتتىن كۈچلــۈك، -بۈگــۈنكى ئىســالم ئوغــۇلسلىق باسـقۇچقا ئاتلىنىشـىنى، شـۇنىڭدەك تهلهپ قىلىنىۋاتقـان، ھهر مۇستهھكهم ۋە ئاسا

تهرەپدارى ئهۋالدالر كارۋىنىغا قوشۇلىشىنى مۇراجىئهت اللهتهرەپتىن كامىل يېتىشكهن، .قىلىمىز

تهلهپ قىلىنىۋاتقـان «نىڭ پهزلى ۋە ئىنايىتى بىلهن ھهر تهرەپتىن بۇ اللهھهقىقهتهن ھهمدە دېگـۈدەك ئىسـالم دىيارلىرىنىـڭ . رى كهلدىنىڭ خوش خهۋى»غالىب ئهۋالدالر

خۇداغـا . ھهممىسىدە ئۇالرنىڭ ئاۋانگارتلىرى يوشۇرۇن ۋە ئاشكارا كۆرۈنۈشكه باشـلىدى شۈكرىلهر بولسـۇنكى، ھهقىقـى سـهمىمىيهت بىـلهن ئىسـالھات ئېلىـپ بارغۇچىالرنىـڭ

ــله{ :توزانغــا ئايلىنىــپ زايــا بولــۇپ كهتمىــدى -تىرىشــچانلىقى چــاڭ لهرنىڭ ســى البىكـار ) يهنى ئىلگىرى بهيتۇل مۇقهددەسكه قاراپ ئۇقۇغان نـامىزىڭالرنى (ئىمانىڭالرنى )ئايهت -143بهقهرە سۈرىسى، . (}كىشىلهرگه ھهقىقهتهن مېهرىباندۇر الله. قىلىۋەتمهيدۇ

ئهمما ئـۆز نهپسـىنى دەپ ئـۆتكهن كـۈنىگه رازى بولـۇپ، ھـېچ ھهركهت قىلمـاي ىرقى ئىسالم دۇنياسـى ۋە مۇسـۇلمانالر ئهھۋالىـدىن خهۋەرسـىز ئولتۇرغۇچىالر، ياكى ھاز

ھهۋىسىگه بېرىلگـۈچىلهر، يـاكى ھهقىقهتـتىن ئـۆزىنى تارتىـپ، نـاتوغرا -دۇنيا ھاۋايىمانــا بۇنــداق . كــارۋانالر ســېپىدە يۈرگــۈچىلهر، ھهقىقهتــته زور زىيــان تــارتقۇچىالردۇر

بىــلهن ئــۇالر نهتىجىــدە شــۇنىڭ. كىشــىلهردىن چوقــۇم شــهيتان پايــدىلىنىپ كېتىــدۇدېـمهك ئـۇالر . پهرۋەردىگارىنى غهزەپلهندۈرۈپ، دۈشمىنىنى خۇرسـهن قىلىـدۇ خـاالس

مهنپهئهتىـدىن مهھـرۇم ئاخىرقى ھېساپتا ئۆزلىرىنىڭ دۇنيا ۋە ئاخىرەتتىكى ئهڭ چـوڭ .قالىدۇ

ئۆزىگه، -زايا قىلسا ئۆمرىنى كىم، يىغالر ئۆز . ا نېسىۋەتاغا قۇرۇق خوجۇن ھهم، يوقتۇر ئاڭ