DISSERT ATIODE

PANEGYRICiS ROMANORUM.g= -

. , i

CUJUSp. I.

VENIA AMPLISS. FAC. PHIL. UPSAL.

p. p.

Mag. JOHAN. LUNDBORG,DOCENS Juris publ, romano-germaw.'

ET

MARTINUS ALB.OSTROGOTHI»

_i

IN AUDIT. GUST. MAJ. D. IV DEC. MDCCCV.

H. A. M, S.

UPS AL I JE p TYPIS EDMANNIANISo

DE

PANEGYRICIS ROMANORUM.

qgfe- *

homines in agendo ea , qua .par eA, reverentia rationis^ arbitrio obtemperarent, A ad inferiorem honeAatis legtmconfilia öc fada debito Audio conformarent; fandius ubi-que vigeret officiorum civilium obfcquium, legumque pubii-carum obfervantia, 6c ubi has non amplius fuppetant, a-mqr patrias fponte ageret vicemque earum fuppleret. Sedfragiles ut vulgo lunt mortales, vanarum cupiditatum le-noeiniis dediti, Sc exemplorum illecebrjs obnoxii, praAdio 6cadminiculo quam maxime indigent, quod vacillantes fuos gres-lus in ardua officiornm via fuAentet ac firmet. Hoc in nego-tio glorias Öc farnas Audium, humanas inditum natura, ad ardo-rem virtutis excitandum 6c araorem in patriam alendum Aimu-los fubdit validisfimqs. Prasclari illi Viri, quos penna metuentefolvi fama aget funeri fuperAites , qua iEgide tedi livorem 6cmalevolentiam ingratorum civium excipere potuerunt, nifi pra-fagiis animi fubblandientibus, fore ut asquior poAeritas, juAumineritis pretium demum Aatuens, laudum praconiis ;fua nominafit ad feros usque nepotes propagatura? Perbene itaque Civitaticonfulitur, ubi publica inAituta glorias fenfui 6c asmulationi Ci¬vium fovendis inferviant: ubi, inquam, ingenii öc virtutis deco-ribus fuus Aet honos ac debita recordatio. Glorias teAificationeanimi vela quafi expanduntur, ,6c laudum calcaribus ingenii vi¬res 6c menüis nervi explicantur de augentur. IntereA fane po-Aeritati prascellens Legislator 6c heros, quorum alter Armo le-gum vineulo, alter nobili libertatis defenllone patrias faluti pro-fpicit: immortalis honoris fpe profedo accenditur fedulus veriferutator, cum Audiofis conficitur vigiliis, facerque Vates, quemfubliinis ingenii volatus in carminibus Angendis elevat. Invidia

A in

fn anguHo tan tum angulo fibilat> cum gloria totum terrarumorbem prasconiis pexfonat: livor mordax poft fata conticefcit,farna; vero celebratio ad ferisfimam hominum memoriam perferetur.

Siqui dem virtutes, teile Tacito, iisdem temporibus optimeceßimantur, quibur facillime gignuntur, in nuilis civitatibus, acin antiquas Giascias adeo infignis meritis concesfus fuit honos*liusquam etiam tantus virorum, omni glorias gerrere prascelleiitium,fuit proventus. Statuis publicis, coronis aureis, vatum earmini-bns oc concionibus funebribns nornina celebrabantur Civium.,quorum eximia in Patriam exflabant merita. Tempus edax dua-bus, quas hujus generis funt exempla, pepercit orationibus. Alte¬ram memoria? civium, qui in hello Peloponefiaco occubuerantconfecravit Pericles a), fummus ille in fecuudis temporibus duhiisque Athenarum redor: alteram militum in pugna ad Chasro-neam, ubi letalem acceperat idlum Grscias libertas* creforum. ma-nibus Demosthen.es. dicavit,.

Eloquentia Romana, Grascorum xmuia faltim imftatrix, plt>ra causfarum genera comprehendit, e quibus DemonßrativumJaudibus dicendis aut vituperatione ingerenda fuit occupatum.Proprius lllius charader in excitanda audientium voluptate pofl-tus, omnes dicendi artes aperuit,. ornatumque orationis expo-fuit, ut qui non in infidiis adverfario flruendis verfaretur, necad' vicloriam, fed ad folum ßnem Jaudis 6c gloria tenderet. b)Nobis vero, cum fata hujus dicendi generis apud gentem Ro-manam paucis attingere, 6c Panegyricas orationes, quas tempo¬ris dementia confervatas voluit,. cenfura qualicumque perilringe-

re

a) Thucydides, Cui hane orationera, majeftatis pariter ac fimplici-tatis plenam, acceptam referimus, proprias auftoris ideas, & Condo¬ms fummam diligenter annotavit. Cfr. Gefchichte Griechenlands vonMiteokd 14 Cap. 2 abfch. p. 128.

b) Quint il. inft, orat. C, III VIII. Cic, de oratore 208 > 209.

re apud animum conAituiirms , mitis illa a Te, B. L. eil« ex-petenda interpretatio, quam innocui conatus, feil i Ais parumsufficientes vires exoptare folent.

A primis inde reipublicfs temporibus, de quidem a funereI. Brüti , Tyrannorum expuiioris, mos iAe, viros bene de Pa-tria meritos pro concione laiadandi, Romas viguit c).- Modocarmina de cdarorum virorum Iaudibus cantabantur in con-

viviis d), modo gioriofa Civiüm memoria ,permisfu Confulumdt Tribunorum PIebis c), a magiAratu quodam vel pro-pinquo concionibus funebribus revocabatur. Degenerans verofen Arn hie ulus in adulationis dt arrogantise notam tandemineurrit. Laudationes mortuorum luorum famiiise illuAres Au-diofe aftedlabant, easdem ut monumenta laudum domeAicarumdt nobilitatis fuas deeora, diligenter fervantes*. Plures in iis erro-res HiAoriam Romanam reddiderunt vitiofam, unde temporis inillas delendas vim non multum conquerimur f).

Longa temporum intervalla filentio traufimus, ad Cicero-nem celeri curfu properantes. Gloria hujus, poA tot fasculo-rum decurfum aeque intemerata fulgens, virum tradit confpicien-dum, qui non ita fplendidis natalibus ortus, eximiis ingenii dö-tibus de Aupenda incluAria ad fummos in republica lionores ad-feendit: animi etiam probitate fub corrupti asvi vitiis honorifi-cum Pareiitis Patriae titulum obtinuit. Facundia talemiAi, quodnefcio an ulli, honorem tribuit, ut Cicero, teAe Quintiliano,non hominis, fed eloqumtice ßt nomen habitus. Modo fceleAoscives foio vocis fuimine terruit, modo moeAis reis prseAdium

A 2 vel

c) Athenienfes fortes duntaxat viros, qui in bello ceciderant, ora.tioTiibus panegyricis in publico populi conventu, unde nomen fortitaefunt, habitis honorare confveverunt; Romani vero cives, qui & intoga & in fago ihclaruerant, promifeuo ufu celebrarunt, Cfr. Dionys«Halicarn. Aritiqu. Rom. Lib. V. p. »97.

d) Cicero de claris orat. 95.O Dion. Halic. Lib. IX. p, 611./) Cic. de claris orat, 61, 72.

vel confulenti in trepidis rebus Senatui tutelam prsebuit, mododignis encomiis excellentium civium virtutes extulit & prasdica-vit. Quamvis vero nullas Ejus orationes in demonörativo gene-re totas verfentur, aliquot tarnen ex illis majorem minoremveifiius habent colorem. IAam fpeciem imprimis pras fe feruntOrationes pro Lege Maxilia , & e Philippicis nona & quar-tadeciina; quibus breviter recenfendis. nos, itaque accingamus».

C. Manilius;, Tribunus plebis,® homo femper venalis &alience minifter potenticeg) , legem rogavit, ut Cn. Pomfejus, quitum in Cilicia refiduas belli piratici fcintillas refiinguebat, Im¬perator bello adverfus Mi,thrida,tem Regem prasficeretur. Lucul-ius odlavum jam annum ingenti. cum fuccesfu ifiud gesferat, &.ipfum Regem Pontico Regno expulerat, led exercitus Ejus, asfi-duis mili t i as labonbus exhauAus,, &. feditionis turbis agitatus,misfionem Aagifare coepit.. Hoc rerum in Aatu Tribunus. iAe,,Ducem adverfus Regios Pompejum, qui recentibus laureis orna«.tus magno exercitui in Afia praserat, deiigendum populo per-fvadere voluitid quod Cigerq etiam, jam Prastor facfius, ora-tione pro roAris, quas. nondum. confcenderat 3 habita. magnopereeommendavit..

Varia dé genere &: magnitudiiie belli praefätus, cum omni:eloquentias apparatu & elegantisfimo verborum & figurarum ni-tore fub Pompeji perfona,, Imperatorem omnibus numeris abfo-lutum , quem unicum Patrise glorias vindicem innuant fata, infcenam producit. Sive enim univerfas virtutes imperatorias cir-curafpiciant Quirites, fingula ri- conjundioné. tantse in uno Pom-pejo confpirant, "Quantas in omnibus reliquis Imperatoribus, quos,aut viderant , aut audiverant, non fuerunt" ÅJj five feparatim fortitu-dinem & rei roilitaris fcientjam: "ille plura bellä gesfit, quam ce-teri legerunt, plures provincias confecit, quam alii eoncupive-

runtr

g) Veu, Paterc. II, 32;k) Oratio pro Lege Man, Cap. XL.

runt, cujus adolefcentia ad fcientiam rei militaris non alienis:prseceptis, fed fuis imperiis,. non offenfionfbus beili, fed vido-riis, non flipendiis fed triumphis efl erudita" i). Sed haec ima-go perfedi ducis remperantite & felicitatis coloribus adhuc eftillnflranda. Abftinentia vero, rara jam apud Magi/lratus Roma¬nos virtus, tanta in Pompejo fuit, ut exteras nationes "Illum nonex urbe Roma misfum r fed. de 'ccelo delapfum intuesntur",,feiicitas autem divinitus adjunda talis: "ut Ejus, femper voluntati-bus non modo cives asfenferint, focii obteiriperarmt, hoftes ob-edierint,fed etiam venti tempeffatesque obfecundarint" k). Uttoliat fufpicionem auditorum quamcumque, ne i fa concionandofaciliorem jam ad honores reipublicaj aditum videatur quasrere,grandi cum affedu hsec perorat": teflor omnes Deos, & eosmaxime* qui huic loco temploque prtefldent,, qui omnium men¬tes eorum, qui ad rempublicanv adeunt, maxime perfpiciunt,me hoc neque rogatu facere cujusquam, neque quo C. Pom¬peji gratiam mihi per hane causfam conciliari putem, neque-quo mihi ex cujusquam amplitudine, aut pradidia periculis, autadjumenta honoribus quteram /). *

Po/P

i), k) Oratio pro Lege Man. Cap. XT, XIV, XVI.I) Dio Cassiüs , qui plurima Ciceronis fada iniquo dente car-

pere amat, nullam fölennis hujus obfécrationis habet rationetn, cumEjus in hac concione expendit confilia. Hift. Rom. Lib. XXXVI.

* Pofceret jam temporis & inftituti ratio, ut brevem quoque ora-tionis pro Marcejllo, quam fummum demonftrativi generis exemplumhabuerunt eruditi, mentionem injicerem fed audoritate F, A. Wolfiidudus ei fuperfedeam. Celeberrimus enim ifte Grsecae pariter acRomanae litteraturae judex, multis iisque folidisfimis argumentis proba-tum i vit, iftam orationem non nifl fidum esfe & fuppofitum, Rheto-ris cujusdam Tiberio imperante in fchola declamandi fpecimen. Raroanriqui Oratores Romani fcripta oratione ad adiones forenfes & Senato-riäs accesferunt, easque deinde diligentius per otium elaboratas litte-ris confignarunt, cum causfse celebritas, gråvitas, vel ledorum in»de. exfpedanda deledatio,. vel rogatiö Clientis, cui ifta oratio in for-

Pod interituni C/esaris Orationes Cicero habilt Philip-picas, quarum finguias pagir.se cordati fenis & magnanimi ho¬minis fenfus fp i ra nr. Duse ex i Ii i s , ad no dr i in fri tu? i rationfeinquadantenus pertinent. In Nona -enim Cicero, rogafus fenten-tiam de honore S. Sulpicii Senatoris, qui in legatione ad M.åntonium obeunda e vita excesfit, in laudes Ejus praedicandasincidit. Podquam Orator "mcredibilein ac psene divinam in le¬gibus interpretanda, sequitate explicanda Sulpicii fcientiam lau-d-averat", & confesfus" illum non magis jurisconlultum, quamjuftitise, omnia qua: proficifcebantur a jure civili femper ad fa-cilitatem & sequitatem retulisfe; neque indituere litium adionesmaiuisfe, quam controverfias tollere'', datuam seneam in rodrisEi ponendam decrevit, causfa mortis in bad infcripta, "quam-vis memoria vitas gloriofa: datua non egeat, qua: magis monu-mentum grati Senatus, quam däri Vir! fit futura'* tft). Hasevero pedefiris gratior, quam inaurata equefiris, Ei quafi foret,qui donec vixerat", majorum continentiatn dilexit & prsefentisfseculi infolentiam vituperavit". Et cum mors Sulpicii in ma-ximo reipublicas munere obita, ''confentanea vitse fuerit fandtisfi-

me

tunae vel capitis difcrimine praefidio fuit, rationes fubminiftrareat. Paul-lo poft orationem habitam interiit Marcellus, & nullae harum rationesCicernni ad illam confcribendam fuppetierunt. Immutato fub Auguftoreipublicae ftatu, Rbetores ne eioquentia penitus interiret, fifta fimu-lac hiftorica antiquioris sevi argumenta declamanda conquifiverunt, quolinguam acuerent animumque magnarum rerum memoria nutrirent. ExCicerone J cujus imitatione maxime deleftabantur, materiem quoqueexercitationum faepisfitr.e decerpferunt. Jam vero quid obftat, quomi-nus credamus, aliquem declamatorem inter legendum Ciceronis Epifto-lam IV. Lib. IV. ubi narrat, fe pluribus verbis J, C^esari ob Mar-eellutn domefticis laribus reftitutum gratias dixisfe, confilium iniyerit ta-lem orationem contexendi, Stili & periodorum convenientia cum Cr-ckronis tantum eft fucata; animus enim & fpiritus clasfici hujus ora-toris, pariter ac periodorum vis & continuatio prorfus defideratur. cfr«Praefat. Wolfii ad Orat. pro Marcello.

tn) Cap. V.

me atlas,'' n) oratori placet, Eum amplisflmo funere esle ef-ferendum.

S. SuLPicius i is dem ac Cicero exercitationibus ineunte x-

ta(e ufus efh Inde Jurisprudentire hudio opefam nr. vans maJuitin fecunda arte primus esfe, quam in prima fecundus, oinni-umque non fuse modo astatis , fed eorum etram, qui fuerant, injure civili eminuit princeps oj. Ampliora reipublicas munincum flngülari fapientias^ eiuditionis & integritafrs farna admini-flravit, quam etiam antiquiorum morum cuitu, & prsefentis am-bitionis faflidio in privata vita auxit & confummavit. Civilesfui temporis procell as Ipfe cautus horrens, miferos quoque ci-ves, qui earum turbine abripiebantur, ad pnccm & concordiamindefesfi opera revocare fluduitj adeo ut honorificum Pacifica-toris inde tulerit nomen, id quod pacis conciliandas munere inipfa morte conkcravit pj.

Nunciis de M. Antonio in proelio juxta Mutinam vi<fto Ro¬main ailatis, Cicero XIV oratione Philippica fupplicationemL. dierum in honorem Ducum decernendam in Senatu cenfet.In fine orationis memoriam militum , quibus in hac pugna dul-ce fuit pro patria mori, exquifitislimis iaudibus extollir. JPrte-dicans illam mortem förtunatam, "qua:, natura: debita, pro patriapotisfimum eil reddita", orator, verfo ad Martia: legionis mili-tes fermone, judicat" "illos^patrias natos, qüorum etiam nomena Marte eft : ut idem Deus urbem hanc gentibus, illos huic urbigenuisfe videatur". Quanta diverfitos foret conditionis adverfa-riorum & horum patria: defenforum poll funera: "i-lli etiam adinferos poenas-parricidii luent, hi vero piorum funt federn &Iocum confecuti". Cum vero Senatus Populusque Romanus im-

mor-

n) Cap. VI, VIT.o) Cic. de claris orat. 262.p) Cfr. Midd1.eton's Hift, of the life of Cicero Tom, II, p. 362*

■mortale dccreverit monumenum cnm 'iacifis litteris , Divinas m'i-Jituin virtutis teDibus fempiternis, asfurgit oratoris affedtus, "a-dtum prasciare, exclainantis, vokiscum, fortislimi, dum vixiftis ,

nunc vero etiaui Ean^isfimi milites, quod veftra virtus nec obli-vione corum , qui nunc funt, nec rericentia pofterorum iüfepul-ta esfe poterit'\ Confoians .deinde proximos mortuorum optat,ut "aiiqua talis Iiis adhiberi publice posfet oratio, qua depone-rent mgerorem, gauderentque potius, id genus mortis, quodesfet pulcherrimum, fuis obtigisfe, eosque non disperfis buflishumili fepultura crematos esfe, Ted contedtas public;« operibus,eaque exftrudtione, quas fit ad memoriam aeternitatis, ara virtutis/' q)

?Sub libero Romas regimine laudationes funebres virtutum &meritorum iuere prasmia tempore vero procedente omnibusfere altioris faftigii civibus concesfas funt. Cum vero infotensImperatorum faevitia magnum fas & nefas converttre cospisfet,hunc honorem, ut fere proprium familias fuas arrogarunt Os¬säres. M. Antonius Julio Caesari, fuper cruento Ejus excasde corpore, concione, quas Romanis libertatem eripuit., pa-rentavitr). Augustus adhuc puer aviam Juliam fj deinde Mar*cellum & Drusum, alterum generum, alterum privignum, pa¬ri ter ac Octaviam Sororcm eloquentia, quas Ei erat, fvavi &profluentc, defunclos laudavit. Exfequialem hunc honorem IpfiTiberius fuccesfor perfolvit t), qui etiam orator, validus fenfi-bus, memorias utriusque Drusi , Fratris & unici Filii u) parentan-

,-di

q) Cap. XII,"XIII.r) Dio Cassius illum magnifica oratione, Svetonius vero per-

paucis duntaxat verbis ab Antonio fuisfe laudatum narrat. In hac repalma forfan Casfio eft deferenda. Dio Cass. Hift. Rom. Lib. XLIV.p. 354. Svet. Tranq. vita Julii Caef. C. 84.

s) Sveton. Vita Aug. C. 8.t) Pariter ac Drufus, Tib. filius; fed privato ille magis nomine.

Dio C. L. LVI p. 767. Sveton, vita Aug. Cap. C,») Tac. Ann. L. IV, 12.

di officium prasAifif. Caligula, Cui eloquentia non adeo eratturbata ac animus v), juAa htec parentaiia manibus Tiberiiperfecit xj. Nero elogio funebri a Seneca compoAfo Clau-dium laudavit, & cum inter ejus vinures mentionem in-jecisfe«- providentiae & fapientia? corona auditorum, immemorquis esfet orator, rifui temperare non potuit y). Inde a Nerone,.viti.or.um iAo prodigio, usque ad Titum nuiiam ejusmodi ora-tioneni Casfaribus fuisfe die a tam comperire potuimus ; hunc vero,cum mortem Ejus maturasfe dicitur, fumtiia cum doloris Amu-iatione pro concione laudavit Domitiane s. Tyrannus iAe nonlaudatores modo P. Thrase® & Pr. Helvidii , raras virtutisSenatorum, fupplicio affecit, fed in iplas quoque oration-es de¬menti .rabie fasviit z). M. Aurelius amplisfima laudtim praedi-catione Antoninum mortuum ab inferis quafi excitavit. In hocpietatis officio virtutem virtuti moeroris & defiderii teAiAcatio-nem prasbuisfe merito exiAimares. Septimius Severus farnas pras-conem egit Imperatoris Pertinacis , qui caram fui memoriampoA brevisAmum regnum apud Romanos reliquerat aa).

/ ■ - ■

Ab hoc tempore conciones funebres Casfares Casfarum me¬moria; litasfe videre non licet; Principes enim tantuni non o-mnes dehinc usque ad Constatinum Magnum regnantes violen-ta nece interierunt; neqne exfpedles Imperatores antecedentium,quorum feeptra casdibus Abi arripiunt, Principum laudatores a-gere velie. Contra ea pejor irrepAt mos, laudes Principum,cum in vita esfent, fervili eloquentia declamandi. Confules Abiinjunxerunt officium folennes, ubi .deAgnati esfent, Casfaribus

B agen-

v) Tac. ann. L. XIII, 3.x) Dio Cass. Lib. LIX p. 828. Svet , T«. vita Calig. C. XV.y) Tac. ann. L. XIII, 3.z) Tac. vita Agric, C. II.aa) Dio Cassius in vita Septimii Sev. liaec narrans, caerimo-

nias quoque in funere & confecratione Principum Romanorum ufitatas,memoriae prodidit.

agendi gratias, qute priino privato, dein Senatus nomine relatae,a brevi fermone in juAam orationem & tandem in Panegyricumtranüverunt. Populus quoque Romanus amore ludorum & fe-Aorum obledamentis fervitutis fenfum magis magisque deiinkeconfvevit> neque in his Principum regnantium defiderabanturpr«conia. Quovis vicefimo imperii Sui anno , deinde vero , in-crebrefcente hoc. ufu, quovis decimo, & tandem quinto ludospopulo edebat Princeps, & fvavem Panegyricorum vicisfim re-tulit fruclum. FeAo die anniverfario memoria conditae Romas ce-Jebrabatur, neque tunc laudum Imperantis, a Cujus Numine ur-bis penderet felicitas, deerat commemoratio. Natales Cjesarumdies miro Jaudationum concentu per totum orbem Romanum age-bantur. Sic omnes res iargam pracbuere laudandi materiem, &minimi caius abjechs adulationis causfas obtendebantur bb). Hoc-ce adulandi certamen omnibus in locis inAitutum eA : in ludis& commisfationibus, in Senatu & in feen a, a Confule & abJiiArione Imperatorum laudes decJamabantur ccj* Maxima parshorum panegyricorum interiit, neque litteras, nedum incorruptaveritas iAhanc lugerc debent jscAuram. Sud Trajano & Ah-toninis tales oblcrvantise fignificationes jure meritoque in lu-cem prodierunt; felices enim nati pietatis in optimos Parentesindicia prodere avent, neque ambigere convenit, quin i Aas ora-tiönes nobiliorem fentiendi habitum Amulac puriorem eloquen-tias eultum redoluerint: hoc Trajano faltim obtigisfe, PlinilteAatur Panegyricus , qui fasvam vitavit Libitinam..

C. Plinius Cjecilius Secundus exlmias ingenii dofes cummiro litterarum amore conjunxit, fingulari ufus fortuna, ut Pll*nium majorem, fagacisfimum iAum naturae fcrutarorem avun-cuium & Patrem adoptivum, Corn. Tacitum amicum & Tra-janum Imperatorem fit adeptus. Plinius non fummus tantum fuit

ora-

bb.) Cfr. Esfai fur les Eloges par Thomas Tom. L Chap. XIRsc) Puinii Panegyr, 54.

— Il

orator, fed optimus etiam civis, quamobrem fuh Domitiane pro»pe a vitas difcrimine abfuit, fed opportuna Tyranni cttdes eum;lervavit del), öl apud Nervam öl Trajanum, amplisfimis ho-noribus auclus, maxima gratia viguit. Cum confulatum ini-ret ee) ex more recep-to gratiarum r.clionem Trajano dixit, quasdeinde copiofiu$ tradata, ÖL ampjiori volumine coftclufa Jf),Panegyricum i dum exhibet, qui Plinii nomine circumferri fö¬let. Virtutes <Sc merita TrajanI veris laudibus prasdicans, perfe-cl i & optimi Principis i de am fimul repraefentare voluit Orator,ut fub Ejus imagine txempium, in illulhi pofi-tum monumento,quod intueantur öl Lquantur, futuri Imperatores habeant. Elo-quentia ill i us infignem , <k a Cicerone fecundum locum ex con-cordi eruditorum fentcntia obtinuit. Inter Latinos audores opti-me oflendit modum, quo Jaudandi fint v i r i magni, & qui de¬ledus rerum &adionum, öl ex privata öl ex publica eoruinvita defumtarum, induuafur, öl quales colorcs ex feilten t Tis, 11-guris öl artis oratorias luminibus orationi ornandas accedant gg).Magna cernitur oratoris ars in ordine ipfius operis öl tranfitu,in urbanitate laudum, idearum nitore, öl denique in ilili veneri-bus, quas hasc omnia elevant, ledorumque voluptatem augent.Saspe occurrunt utilisfima vitas prascepta , & fen t en ti re nobiiita»tis plena, quibus nervös ÖL acumen concinnas verfbrum confor-

B a ma*

dd) Puin.ii Ep. 37. Lib. VII.ee) Cum capesferet bocce munus, non vero cum ifiud obtineret

Panegyricum dixit Plinius. Incidit Ejus confulatum in tnenfes Sept. &Odobrem anno serre nofrrac 103. Ab anno U. C. 709 priftina confula-tus dignitas Jul. Cajsaris culpa adeo fult imminuta, ut pauci abhincper totum annum illurr. gesferint, fed alii pauciores, r.lii piures men¬fes diesque, prout cafus tulisfet. Nomina eorum , qui ineunte annomagiftratum fufcipiebant, faftis ccnfularibus irfcripta funt; qui autempro aliquot ejus, anni men filmus creati funt confules., fuffeéti audiebant»cfr. Dtonem Cass. Lib. XLIII. p. 327 & Sveton. vita J. Cass».Cap. XXC.

Pltn. Ep. ig. L III.gg) Faqrjcu Bibliot. Lat. Lib. II. C. 22,.

mationes adjioiunt. In hißoria etiam , qua; attirgit primores re¬giminis Trajani duos annös, mulrum dtfidefaremus lucis, inmagna fcilicet fcriptorum Iiujus asvi p.dura, nifi hic exilaret pa-negyricus hhj. Sed tan tas orationis virtutes aliquot etiam vino¬rum confinio, dicam an contagione Jasduntur. Etiamfi pofl itn-petratas fub Nerva Sc Trajano fervituris inducias, Civiras Romanabrevi malorum levamine fucrit recreata; ne mireris tarnen ora-torem noflrum prodere animum, cui memoria prioris mifertasnondum eft ademta ; homines enim, gravi Tyranni dis jugo op-presfi, lente fefe erigunt Sc confumant, cum lattiores iiluceantdies, & fcro nobiiem fentiendi Sc loquendi asfumunt fidueiam,Sic Orator a vetcrum in dicendo parllmonia remotus, in parvarerum momenta Jaudes profundit, Sc ingens placendi ftudiumprodit. Ipfe in libro regnans guftus arguriarum aucupium indi-cat, fententias haud raro afFecflat, Sc quasfiris acuminibus, quasmagis in verborum antithefi, quam in idearum novitate confi-ftit, nonnumquam indulget ii). Re-

hh) Fabricii Bibiiot. Lat. Lib. II. C. 22.ii) Ne vero hsec in utramque partem didta rationibus carere vi-

deantur, aliquot au&oris loca indicemus vel excerpamus. Cap. 3. Anim-adverto enim intulerit. C. 16 Quodfi quis barbarus Rex — —arbitretur, C. 22 Feminas etiam — — peperisfent. C. 26 Locupletesad tolJendos — — tuetur. C3p. 34 & 35 ubi publica ex delatormufuppliciis laetitia. fortiter depingitur. C. 35 at tu fimul — — praefertur.C. 38 Egregie, Caesar, quod iacrimas parentum ve&igales esfe nonpateris. In Cap. 48 & 49 gravis occurrit Tyranni Domitiani piftura.Cap. 55 Scis enim, ubi vera —- — exprimat tenetque. C, 70 Cur enim,te Principe, — — habuisfent. C. 72, Fuit tempus —— nobis potes,C. 85« Etenim in Principum domo — — non poteft. In deterioremvero partem adferenda. C. 9 Nihil magis a Te fufcepti animo faftumeft, quam quod imperare coepifti C. 10 Tibi terras, Te terris reliquit:eo ipfo carus defideraretur. C. 48 nec umquam ex folitudine prode-untem, nifi ut folitudinem faceret. C. 61 non confulatus hominibus iisdem

reddebantur C. 62. nullam in eo gloriam pon:t, quod fit omnibusmajor eft C. 80 Talia esfe crediderim fungereris. C, 88 Nec vt-

Redolet vero ifle guftus (fe.pravafum fasculi dfcendi genus,,quod ipfe Orator fenfit & conquefrus eft. Sublimis iii^i M. T ulliiEloquentia, fvavis & copiofa, fuum excurrendi campum fub li-bero regimine retulit, cum magnarum rerum arbirra & adminiftra, modo in venerando Patrum conciiio, modo in tumultUc.n-tibus populi coneionibus in i ra perfvafionis vi regnaref. jam ve¬ro magis reeesferat eloquentia e repubJica inträ anguftos Rheto-rum ludos, ex earum umbra in publicum confplclum baud lae-pius rediens, quam cum blandos Panegyricos & phalerafas.gratias coram Casfaribus excuteret, vel causfis örandis preca-riain operam impertiret. Sententiofo prasrerea & arguto dicendigenere Seneca princeps Romanos delinfvit kk): quas vi tia animismollitie & fervitute fra dt is dulcia atque arridentia, ferviiis Rhe-torum turba, fub umbra magni no-minis cupide delitefcens, in.fcholis ut exempla imitatione digna alumnis fuis proponere cer-tarunt. Adulantis quoquc Senatus, & fervientis Popuii fenfus ca-iamiftra melius expresferunt, quam fimplices elegantise: turgen¬tes verborum flofculi aptius, quam naturalis didtionis decor:inanis denique argumentandi fubtilitas potius. quam propria ve-ritatis facultas; nam cum ad nutum faevi vitas arbitri elt dicen-

B 3 dum

deri poteft optimus — — prseftantior. C. 93. Ita verfemur in repu-publica, ut credamus esfe rempublicam.

Celeberrimus Thomas in libro qui infcribitur: Esfai fur les E-loges T. I Ch. 44 dignus etiam eft qui hac in re audiatur. — —- Ilsaitneront dans Pline la grace du ftile, la finesfe des Eloges, fouvent 1'eclatdes idees. Ils ne feront pas entrainés, mais ils s'arreteront partout avecplaifir r mais ausfi ce genre d'agremens tient å des defauts. Pluson veut étre piquant, & moins on eft naturel. 11 arrive dans lesouvrages, ce qu'on voit en fociété. Le defir éternel de plaire rape-tisfe 1'ame, & lui öte le fentiment & 1'energie des grands chofes.Cette recherche importune des agremens arréte les mouvemens iibres& fiers de 1'imagination , & 1'oblige fans cesfe å rallentir fa marche.Le ftyle devient agréable & froid. Ajoutez la monotonie méme queproduit Peffort c.ohtinuel de plaire, & lé contrafte marqué entre unepetite maniére & de grands objets.

kk) Tac. Annal. Lib. XIII^ 3. Qüintil, Infi:. Orat. L. X, C. L

dum, non natur# pnécepta, fed fimulationis Sc mendacii fedi-ii# artem oratoriam effingunt. Depravatus ifte in Jitteris fapor,cum decrefcente indies ipfius lingu# puritate conjundus, linißrapr#bet indicia glifcentis barbariei, qu# imperium Romanumdiu pertentans ingenti tandem vi irruit, Sc praeclara cultisfim#Gentis ingenii monumenta atra node circumfudit. Incidunt intrifte hoc #vum ceteri Romanorum Paaegyrici, quorum gene-rales dicendi charaderes Iiis obfervationibus fignificatum ivimus;prolixiorem vero eorum disquifuionem, temporis Sc rerum, qu#nos circumßant, ratio jamjam pertexere vetat llj.

II) Plinius ducit famiiiam inter veteres Panegyricos , e quf-bus Cl. Mamertinus Sen. binos, Eumenius quinque, Nazariusßinos Cl. Mamertinus Jun. & Lat. Pacatus Drepanius Ungu¬ium quisque confcripfit. Cfr. Fabricii Bibi. Lat. L II, Cap. XXII.