Tina Barisky, Christopher Carter, Eva CregoBulacan State University| July 26th 2014

Paghahanda ng Hagonoy para sa LCCAP

50+ na Taong Nakilahok sa PagsusuriDepartment of Interior and Local Government

• Alrdrich Livelo (DILG Hagonoy)

Province of Bulacan

• Arlene Pascual

• Engineer Randy N. Po

• Nerissa T. Bautista,

Municipality of Hagonoy

• Raulito Manlapaz Sr

• Raulito Manlapaz Jr

• Sanggunian Bayan

• Emmeth

• Colonel Bondoc (Police)

• Mhyla Santos (Municipal Budget Office)

• Angelina B. Del Sol (Department of Social Welfare)

• Rosemarie Magat (Legislative Councillor, Women & Children)

• Mercedes Lazaro (Municipal Treasury)

• Marvin Reyes (MPDO)

• Orly Tanjuan (MPDO)

• Steven (MPDO)

• Sahli (MPDO)

• Manny (MPDO)

• Nemencio Sabino(Engineering)

• Estelito Libao (MDRRMC)

• Dioscoro Francisco(MAO)

• Romeo Reyes (MAO)

Barangays of Hagonoy

• Captain Cesar Aranas (Tibaguin)

• Secretary Jimmy Palma (Tibaguin)

• Erwin Aduna, Treasurer (Tibaguin)

• Errol Duran, Council Member (Tibaguin)

• Bernardo Jimenez, Secretary ( San Sebastian)

• Captain Pacencia D.C. Reyes (San Pedro)

• Secretary Fred D. Delos Santos (San Pedro)

• Captain Catalino Manalo (Carillo)

• Captain Bobbie Carpio (Tampok)

• Val Perez , Secretary (Tampok)

• Manansala, Imelda, Clerk (Tampok)

• Cesar Mangahas, Record Keeper (Tampok)

Fisher Folk and Buyers

• Quirino Calonzo (San Pedro)

• “Bernie” (Carillo)

• Edgardo Baltazar(Pugad)

• Mr. Santos(Pugad)

• Reynaldo Gregory(Pugad)

• Gina Alviz (Apo Ana Consignacion)

Mother Leaders

• Jovita Omaña (Tampok)

• Lourdes Derige (Tampok)

• Lani Bautista (Tibaguin)

Educators

• Jerry T. Santos (Tibaguin)

• Jocelyn Perez (Pugad)

University of British Columbia

• Dr. Leonora Angeles

• Dennis Gupa

• Gabrielle Esser

Pabungad na Gawain:

Mangyaring tanungin angtaong inyong katabi, “ano

ang mga kagalingan nginyong komunidad?

(Meron kayong 2 minutopara pag-isipan ang inyong

kasagutan)

Nagbabago na ang Klima sa Hagonoy

• Pagbabaha dahil sapag-akyat ng tubig-dagat

• Pagbabago-bago ngPanahon

• Lawak ng bakawan

Mga Gunitain ng mga Tao:

… at ang mga tao ay nakaka-angkopPAG-AANGKOP:

Pakikibagay ng natural na sistemao ng mga tao bilang pagtugon sakasalukuyang o inaasahang mgaestimulo na dala ng klima o angmga epekto nito, nanagpapahupa, pumipinsala onagsasamantala ng mgaoportunidad Adjustment in natural or human

systems in response to actual or expected climatic stimulior their effects, na which moderates harm or exploitsbeneficial opportunities (IPCC, 2007)

Ang CLUP ng Hagonoy: Pagpaplano para sa CCASeguridad sa PagkainFood Security:

Sari-saring uri ng pananimCrop diversification

Sapat na dami ngtubig:Siyasatin ang mga

alternatibong pagkukunan ngtubig Explore alternative sources of water supply

Pagkatatag ng KalikasanEnvironmental and EcologicalStability:

Panunumbalik ng mgabakawan Mangroves

restoration

Mga Industriya at Serbisyo na Climate-Smart Climate-smart Industries and Services:

Arkitektura/pag-iinhenyero na

makakalikasan Greenarchitecture/engineering

Enerhiya nanapapanatiling tuloy-tuloy Sustainable Energy:

?

Pag-angat ng antas ng kaalaman atkakayahan Knowledge and capacity development:

Teknikal na pagtulong sa mga magsasakana naging tagapamahala ng mga fishpensTechnical assistance to farmers converted to fish operators

Seguridad Pang-Tao Human Security:

Pabahay na tumutugonsa pangangailangan ngmarami Socialized housing

Ang CLUP ng Hagonoy: Pagpaplanopara sa CCA

CCA

Paano nakikita ang kahinaan ng Hagonoy? How vulnerability is perceived in Hagonoy?

… lahat ng tao sa komunidad ay pareho-parehong naaapektuhan ngpagbaha at kalamidad all people in the community are equal affected by flooding and calamity

Source: http://www.adaptingtorisingtides.org/vulnerability-and-risk/Kahinaan - VulnerabilityKAKAYAHANG MAG-ANGKOP –ADAPTIVE CAPACITY

Ang Kadalasang Pagbabaha saHagonoy Hagonoy’s susceptibility to flooding

TIBAGUIN

TAMPOK

Mataas High

Katamtaman/Mataas Moderate/High

Katamtaman Moderate

Mababa/Katamtaman Low/Moderate

Kadalasang pagbaha Susceptibility to flooding

REPERENSIYA LEGEND

Kakayahan ng Hagonoy na makapag-angkop Hagonoy’s adaptative capacity

TIBAGUIN

TAMPOK

Mga Mataas na Halaga High Values

Mga Mababang Halaga Low Values

Pinag-isang pamantayan ng CBMS

REPERENSIYA LEGEND

Kahinaan ng Hagonoy Hagonoy’svulnerability

Vulnerability - +Vulnerability - +

TAMPOK TIBAGUIN

Kahinaan - VulnerabilityKakayahang Makapag-angkop -

Mga katangiang nagpapalakas ngkomunidad Strengths of the community

Bayanihan

Tradisyonal at lokalna kaalaman

Traditional and local knowledge

Mga RekomendasyonRecommendations

Pagbago ng pag-iisip at pagtuon sa panlipunan,pangkabuhayan at pang-materyal na pamantayan sapagsusuri ng kahinaan laban sa climate change To changethe paradigm and consider both socio-economic andphysical indicators in the assessment of vulnerability toclimate change

Pagtuon sa kaalaman at mga katangiang nagpapalakas ngkomunidad na makakatulong sa pagkikilala ng pinaka-angkop na programa laban sa masamang epekto ngclimate change onsider the strengths and knowledge of thecommunities as an important resource that could be veryhelpful when trying to identify the most suitable adaptationmeasure to climate impacts

Obserbasyon #2: Pangangailangan ng Pang-matagalang Pang-angkop sa Climate Change

Observation #2: Need for Long-term climate change adaptation

Ang aming tanong… We asked…• Ano ang isinasagawa ng mga barangay upang

maka-angkop sa climate change? What are barangays doing to adapt to climate change?– Disaster Risk Reduction Management (DRRM)– Solid Waste Management

• Paano mas mabuting makaka-angkop ang mgabarangay sa climate change? How can barangays better adapt to climate change?– Mas nakakaprotektang pisikal na imprastraktura

More protective hard infrastructure

Problema: DRRM, SWM at pisikal na imprastraktura ay hindi mgapang-matagalang solusyon Problem: DRRM, SWM and hard

infrastructure are not long-term solutions.

Paano makakatugon ang Hagonoy sa pang-matagalang panahonlaban sa climate change? How might Hagonoy respond to climate

change over the long-term?

Pagpapagaan MitigationPagsubaybay Monitoring

Pagsagawa ng Mahihirap na Desisyon Making Difficult Decisions

Pang-matagalang solusyon #1: Pagpapagaan Long-term solution #1:

Mitigation• Pag-angkop = pag-sasaayos ng mga sistemang pantao bilang

pagtugon sa mga epekto ng climate change Adaptation= adjustment to human system in response to effects of climate change.

• Pagpagaan = pagpapahina ng mga masamang epekto ng climate change mula sa kanilang pinanggalingan Mitigation= reducing effects of climate change at its sources.

Halimbawa, ImprastrakturangMakakalikasan(mga daanan namadaling pasukinng tubig, mga punoat mga bioswales)

Pang-matagalang Solusyon #2: Pagsubaybay Long-term solution #2:

Monitoring• Ang pagsubaybay ay kailangan

upang mas maintindihan angpinanggagalingan ng kahinaan at magsagawa ng mga karampatangpagsasaayos Monitoring needed to better understand sources of vulnerability and make adjustments

• Halimbawa, Pagsusuri ng prosesong pagtutustos ng pagkain saHagonoy upang malaman kung saan sila dinadala E.g. Assessment of food supply chain to know where Hagonoy’s fish and food are going

Pang-matagalang solusyon #3: Pagsagawa ng Mahihirap na Desisyon

Long-term solution #3: Making Difficult Decisions• Ang Hagonoy ay parating

nakakaranas ng matinding pagbahaHagonoy vulnerable to severe flooding

• Ang pang-matagalang pagpaplanoay makakatulong sa paglipat ngmga kabahayan malayo sa aplayaLong-term planning can help to resituate residential development inland

• Halimbawa, ang panukala ng CLUP ukol sa maraming sentro ng pag-unlad E.g. CLUP’s multi-nodal development proposal

• Mga panukalang paglilipat ay dapattumutugon sa mgapangangailangan ng kabuhayan, kalikasan at mga komunidadRelocation plans must consider livelihoods, ecological integrity and social viability of community

Obserbasyon #3: PangangailangangPinansyal Observation #3: Need for

financingSa Ngayon Currently

• Ang badyet ng LGU ay galing sa IRA at panlabas napamaraan LGU budget primarily supported by External Sources / IRA

• Ang pagkita ng pera galing sa buwis ng negosyo at ari-arian Making money from Business and Real Property taxes

• Ang badyet para sa CCA ay 5 porsiyento kada taonat galing sa pondong pang-kalamidad – 70 porsiyento ay napupunta sa mga programangpagpapagaan sa epekto ng kalamidad at 30 porsiyento sa mabilisang pagtugon nito Budgeting for CCA is 5% annually and comes from the calamity fund –70% goes to mitigation and 30% to quick response

• Ang kasalukuyang mga bahagi ng CCA na 42 porsiyento ng ELA ay karamihang ginagamit samga programang pang-angkop, kakaunti lamangpara sa mga programang magpapagaan ng epektong kalamidad Current CCA related items amount to 42% of the ELA most are adaptation, few are mitigation

Kasalukuyang Paglalaan ng mgaBadyet ng LGU para sa mgaProgramang Laban sa Climate

Mga Oportunidad ng Pagtustos para sa Pag-aangkop Adaption Finance

Opportunities① Pagbabago ng Revenue Code – Paniningil ng buwis, bayad para sa

serbisyo at lisensyahan Levy taxes, service fees and permitting

– Paggamit ng bagong pamamaraan ngpagtustos sa mga kasalukuyangproyekto at pagsasaayos ng mgalumang proyekto Use new funding for current projects and retrofitting

– Pagpupuhunan sa pagpapalakas ngkakayahan sa pagsusubaybay at kritikalna pananaliksik Investment in monitoring and critical research capacity

– Pagbuo ng pondo para sa pag-angkop at panibagong pamamaraan Create an adaptation and innovation fund

– Pagsulong ng mga insentibo at mabuting kondisyon para sa aquaculture Incentivizing and enabling climate smart industry aquaculture

Mga Oportunidad ng Pagtustos para sa Pag-aangkop Adaption Finance

Opportunities② Peoples Survivors Fund (RA 10174) and the Climate Change Commission

– Pampanandalian: Climate Adaptation Support Service (CASS) Short Term: Climate Adaptation Support Service (CASS)

– Pang-matagalan: Performance Challenge Funding(PCF) para sa Pag-angkop at pagsubaybay ng mga proyekto sa LGUs hanggang P1 milyon kada taon Long Term: Performance Challenge Funding(PCF) for adaptation and monitoring projects in LGUs up to P1 Million annually

Mga Oportunidad ng Pagtustos para sa Pag-Aangkop Adaption Finance

Opportunities③ Public-Private Partnerships– Muling suriin ang kalidad at

tagumpay ng mga umiiral napagsososyo Reassess quality and viability of existing partnerships

– Pagpupuhunan sa mgaimprastraktura at mga proyektongmakakalikasan Investment in green infrastructure and ventures

– Mga bakawan bilang tagasalo ngkarbon Mangroves as carbon sinks

– Turismo sa tabing-dagat Coastal tourism

– Imprastraktura para sa PangingisdaFisheries Infrastructure• (Halimbawa, Refrigeration)

Mga Oportunidad ng Pagtustos para sa Pag-AangkopAdaption Finance Opportunities

④ Public-Public Partnerships

– Pagsososyo at pagseserbisyo sa pagitan ng mga munisipalidad Inter-municipality partnerships and service

• Halimbawa, Pagsasama-sama para sa pangangasiwa ng basura, malawakang pag-ipon ngtubig at imprastrakturang makakalikasan sa ilog

• Ex. Clustering for solid waste management, large scale water catchment and riverine green infrastructure

– Pamamahala at Paglilipat ng mga Kabahayan sa Tabing Dagat Coastal Zone Management and Resettlement

– Pagpapanumbalik ng mga Bakawan at Pagpapatupad ng Pangangalaga ng mga Ito Mangrove Restoration & Protection Enforcement

Mga Susunod na Hakbang Next Steps① Kumpletong pagtataguyod ng CCA

Complete CCA mainstreaming • CLUP, CDP, DRRM at ibang pang

mga plano. CLUP, CDP, DRRM and other plans.

②Umpisahan ang paglikha ng pormal naLCCAP Begin formal LCCAP plan creation1. Pagtuonan ang paglupig ng

kahirapan at pagkalinga ngkalikasan Focus on poverty reduction and environmental protection are

2. Ibilang ang mga taong maaaringmapinsala ng kalamidad at mgaindustriya sa paglikha ng komite ngpagpaplano na binubuo ng mgataong may sari-saring kaugnayan

Mga Susunod na Hakbang Next Steps③ Pagpapatibay ng mga Plano ng Sangguniang

Bayan Ratification of Plan by Sangguniang Bayan④ Paghanap ng pondo at pagpangasiwa ng mga

proyekto Access funds and conduct projects⑤ Pagsagawa, Pagsubaybay at Pag-Angkop

Implement, Monitor and Adapt• Mga SMART na Pamantayan SMART

Indicators• Ipakita ang pagpapatupad ng mga

programa sa DILG Demonstrate Execution to DILG

Futures

• Ang paglikha at pag-angkop ng LCCAP ay mahirap at makabago para sa pagpaplano ng LGU sa gitna ng mga pag-aalinlangan sa klima creation and adaptation is difficult and covers new ground in LGU planning amidst climate uncertainty

• Ang Hagonoy ay may tradisyonal na tungkulin sa industriya ngaquaculture sa Bulacan, may malakas na pagsososyo sapagitan ng mga LGUs at mga mahuhusay na kawani Hagonoyhistorical role as the heart of aquaculture industry in Bulacan, strong LGU partnerships and capable civil servants will facilitate mag handa.

• Hagonoy is positioned to be a leader in coastal and

Maraming Salamat Po