OUTCROPOPISYAL NA PUBLIKASYON NG MGA MAG-AARAL SA UNIBERSIDAD NG PILIPINAS BAGUIO | MAPAGPALAYANG KAISIPAN SA MALAYANG PAHAYAGAN | TOMO 34 | ISYU 03 | AGOSTO 2007

PAGLUPIG SA BARIKADA

Ang Pagkilos ng mga Estudyante Laban sa Tuition at Laboratory Fee Increase

Hindi napigilan ng mga lubid na

nakapalibot sa lobby ng Iskolar

ng Bayan Building ang humigit-

kumulang 800 na estudyanteng

nag-walkout sa klase para tawirin

ito at iparating sa Board of Regents

(BOR) ang kanilang panawagang

ibasura ang pagtataas ng mga bayarin

sa unibersidad.

Sa protestang naganap noong ika-22 ng

Agosto sa UP Baguio (UPB), iniulat ni Student

Regent Terry Ridon sa mga estudyante ng

UPB na nakumbinsi ang BOR na kawawa

ang UP kapag ipinagpatuloy ang pagpataw ng

mataas na matrikula. Ito ay matapos niyang

ipresenta ang isang preliminary policy review sa

ginanap na miting ng BOR sa kampus sa araw

na iyon. Dinagdag pa niyang nagkamali ang

BOR sa pag-apruba noong December 15, 2006

ng implementasyon ng pagtataas na ito.

Sa naganap na miting, iminungkahi ni Ridon

ang pansamantalang pagtigil ng pagpataw ng

mataas na matrikula sa susunod na semestre.

Sinabi naman ni UP President Emerlinda

Roman sa mobilisasyon na gustuhin mang

isuspinde ang nasabing pagsingil ng mataas na

matrikula, malabong aprubahan ito ng BOR.

Bagaman naniniwala si Roman na hindi ito

papayagan ng BOR, sinabi niyang “The board

is open. Everything is transparent.” Ang BOR ang

pinakamataas na tagagawa ng polisiya ng UP.

Preliminary Policy Review

Iniulat ni Ridon sa mga estudyanteng

nagprotesta ang ilan sa mga napag-usapan sa

nabanggit na miting. Kabilang na dito ang

pagtalakay sa isinumite niyang preliminary

policy review. Ito ay ukol sa epekto pagtaas ng

matrikula at iba pang bayarin ng mga freshmen

sa lahat ng kurso sa buong UP System ngayong

semestre. Dito ipinakitang lalong mababawasan

ang kukuha sa mga kursong matatawag na

“hindi marketable” at posibleng mawala ang mga

ito. Isang tinuturong dahilan sa posibilidad na

ito ang mataas na matrikula.

“Mismong academic integrity, bukod sa

usapin ng democratic access to education,

ay wawalisin nang buong-buo ng ganitong

patakaran ng komersalisasyon, ang patakaran

ng pagpataw ng mataas na matrikula,” dagdag

ni Ridon.

Base sa pananaliksik ng mga konseho ng

mag-aaral sa UP, ipinakita ni Ridon na dati

nang kakaunti ang kumukuha ng mga kursong

“hindi popular”, at lalong nabawasan ang

nagtuloy sa pagkuha ng mga ito ngayong taon.

Ilan sa mga di-popular na kursong kasama

sa pag-aaral ang BA Filipino, BA Araling

Pilipino at BS Social Work, kung saan wala sa

mga pumasa ng UP College Admission Test

(UPCAT) ang nag-enrol o tumuloy sa pagkuha

ng mga ito ngayong semestre.

Sa naganap na kilos-protesta, sinabi ni

Roman na makikipagtulungan ang kanyang

administrasyon sa opisina ni Ridon sa

pagpapatuloy ng nabanggit na pananaliksik.

Dinagdag pa niyang sa kauna-unahang

pagkakataon, nakapagsumite ng isang

“substantial” na ulat ang isang Student Regent.

Pagtaas ng laboratory fee sa UP Manila

Inaprubahan rin ng BOR sa nabanggit na

miting ang pagtaas sa P 1 000 ng laboratory fee

sa lahat ng klaseng may laboratory component

sa UP Manila (UPM), ayon kay Ridon.

Ayon kay Roman, mismong mga estudyante

ng UPM umano ang humiling ng pagtataas sa

isang konsultasyon. Ito ay dahil sila mismo ang

bumibili ng “expendable materials at supplies,”

gaya ng mga kemikal at reagents para sa kanilang

mga eksperimento.

Naniniwala si Ridon na ang pagsisimula ng

pagtataas ng laboratory fee sa isang kampus ay

magbubunsod ng iba pang pagtaas ng bayarin

maging sa ibang kampus. “Hindi pa nagtatapos

ang mga sunud-sunod na pagpapanukala ng

pagtataas ng matrikula at iba pang mga bayarin

sa Pamantasan ng Pilipinas,” aniya.

Dayalogo

Sa pangalawang pagkakataon, hinarap ni

Roman ang mga estudyante ng UPB sa isang

open forum sa isang mobilasyon. Matatandaang

sa isang miting ng BOR na ginanap sa kampus

noong ika-29 ng Setyembre 2006, kung

kailan ipinapanukala pa lamang ang pagtaas ng

matrikula at iba pang bayarin, nagsalita rin ito

sa harap ng 700 na estudyanteng nag-walkout

sa klase.

Kinuwestyon ni Deo Florence Onda,

Tagapangulo ng Konseho ng Mag-aaral ng

UPB, kung bakit balak pang itaas ang mga

laboratory fee, maging sa UPB, samantalang

makakakolekta naman nang mas malaki ang

unibersidad sa pagtaas ng matrikula ngayong

taon. Binabalak itaas ang laboratory fee sa mga

asignatura ng Biolohiya, Computer Science, at

isang asignatura ng Matematika sa College of

Science (CS) ng UPB. Pinapanukalang itaas sa

P400-P500 kada unit ang kasalukuyang P200-

P300 laboratory fee dito. (Tignan ang artikulong

Pagpupuno sa Kakulangan sa pahina 2)

Sinabi ni Roman na gagastos ang unibersidad

para sa mga karagdagang permanenteng

NIÑA CAMILLE PACIAL AT ANNE KATHLEEN PAYOS

PAGLUPIG SA BARIKADA / PAHINA 3

02 BALITABALITA UP BAGUIO OUTCROP \ TOMO 34 \ AGOSTO 2007 \ ISYU BLG. 3

KUHA NI SANDRA FERWELO

SITIO MALAPIAT, RIZAL, KALINGA

HULYO 31, 2007

ISANG BUWAN MATAPOS ANG MASAKER.

Hay bata, kung mabubusog ka la-mang sa pagkagat sa iyong mga daliri, maiinda mo na ang gutom na nararanasan mo ngayong wala na ang iyong mga magulang na kabilang

sa mga nasawi sa madugong demolisyon.

sa mgapagpuno

ANNE KATHLEEN PAYOSKONTRIBUSYON NI MARK LESTER RIVERA

Wastong alokasyon ng badyet

ang panawagan ngayon ng

University Student Council (USC)

sa gitna ng paggigiit ng Kolehiyo ng

Agham (College of Science o CS) ng

pagtataas ng mga bayarin sa mga klase

ng laboratoryo.

Itinampok sa mga naganap na

konsultasyon sa CS nitong buwan

ng Agosto ang ipinapanukalang

pagtataas ng mga laboratory fee,

partikular na sa Departamento ng

Biolohiya at Departamento ng

Matematika at Computer Science, na

may kakapusan ng pondo para sa mga

gastusin sa laboratory component ng

mga asignatura.

Sa kasalukuyan, nagbabayad

ang bawat estudyante sa Programa

ng Biolohiya ng P200-P300 na

laboratory fee kada asignaturang may

laboratory component. Pinapanukala

ng Departamento ng Biolohiya na

itaas ito sa P300-P500. Para sa Biology

200 (Undergraduate Thesis 1 at 2)

na kasalukuyang walang laboratory

fee, balak itong patawan ng P 1000

na laboratory fee. Balak ipatupad

ang mga nasabing pagtaas sa susunod

na semestre ng kasalukuyang taong

pang-akademiko. Para sa Disiplina ng

Chemistry naman, mula P300, balak

gawing P500 ang laboaratory fee,

maliban sa Chemistry 11.

Kasalukuyang P200–P300 ang

laboratory fee sa mga asignatura ng

Computer Science (ComSci). Para

sa asignaturang Math 182 naman,

kakulangan

kaliwangsulok

SHARMAINE BILLIONES

Dahil sa mga naganap na

karahasang kinasangkutan

ng mga kabataan, nagpatupad ang

pamunuan ng Lungsod ng Baguio

ng mas pinaagang curfew para sa

mga minor de edad.

Alinsunod sa ipinalabas ng

Opisina ng Alkalde ng Lungsod ng

Baguio na Executive Order (EO)

086, ang curfew para sa mga minor,

na dating mula alas nuwebe ng

gabi, ay ginawang mula alas syete

ng gabi na hanggang alas singko

ng umaga kinabukasan. Ito umano

ay eksperimental na solusyon para

maiwasan ang pagkakasangkot ng

mga kabataan sa mga aberya sa

lungsod kapag gabi. Sinimulan ito

noong ika-23 Hulyo na inasahang

matatapos noong ika-23 ng Agosto

Ngunit muli ay naglabas ng

panibagong panukala ang alkade

sa inilabas na Executive Order

04. Pinagtibay ng E.O 04 ang

pagkakaroon pa ng kaukulang

oras para mapag-aralang mabuti

ang naganap na curfew. Nakasaad

dito na ang pag-aaral ay dapat

dumaan sa legislative process.

Dahil dito, binibigyang oras pa ang

Sangguniang Panlunsod ng Baguio

upang pag-aralan ang pagbibigay

kaganapan ng Amendatory

Ordinance alinsunod sa Ordinance

Numbered 71, Series of 1991 ukol

sa pagpapatupad ng curfew sa mga

minor.

Gang-related violenceAyon kay Alkalde Reynaldo

Bautista ng Lungsod ng Baguio,

marami na ang mga nagsusulputang

gangs at fraternities na nasasangkot

sa mga kaguluhan. Mga bayolenteng

pambubugbog, maging mga

pamamaslang ng mga taong

napagdidiskitaan ang ikinakabit

sa mga pangalan ng mga naturang

grupo. Kadalasang namamataan

sila sa paligid ng Sunshine Park, sa

Baguio City National High School,

at sa Burnham Park.

Nilalayong bigyang solusyon ng

ordinansa ng lungsod ng Baguio

ang mga naturang akto ng juvenile

delinquency. Ayon sa E.O. 086,

bahagi ng pagsasakatuparan ng

curfew ng nakasaad sa Seksyon

16 ng Local Government Code

o Republic Act (RA) 7160 na

panatilihin ang kapayapaan at

kaayusan sa nasasakupang siyudad.

Bahagi rin ito ng nakasaad sa

Section 2 ng RA 9344 na espesyal

na pagbibigay proteksyon sa mga

kabataan.

Ayon pa sa E.O. 086, ang mga

magulang mismo ng mga minor

de edad ang nagmumungkahi na

magkaroon ng kaukulang solusyon

sa mga nagaganap na kaguluhan

kapag gabi. Nakakabahala rin

umano na pabata nang pabata ang

mga nagiging miyembro ng mga

Curfew sa Baguio, mas pinaaga para sa mga Minor

P200 ang laboratory fee. Nais itaas

sa P500 ang bayad ng asignatura ng

Computer Science at P400 para sa

Math 182. Balak din maipapatupad sa

susunod na semestre ang pagtataas.

Ayon sa inilabas na praymer ng

Departamento ng Biolohiya, ang

pagtataas ng laboratory fee ay dahil sa

mga problema sa mga kursong may

laboratoryo, na kalakhan ay dulot

ng kakapusan ng mga kagamitan,

mga kemikal, mga glassware at iba

pa. Sa ginanap na konsultasyon

para sa Departamento ng Biolohiya

noong ika- 13 ng Agosto, ipinakita

ng puno nitong si Propesora Rose

Mary Gutierrez ang mga break-

down ng mga gastusin at pondo para

sa laboratoryo, base sa Ikalawang

Semestre ng Taong Pang-akademiko

2006-2007.

Sa konsultasyon sa Departamento

ng Matematika at Computer Science

(DMCS) na ginanap noong ika–18 ng

Agosto, sinabi ni Jerico Bacani, puno

ng departamento, na ang pagtataas

ng laboratory fee ay para umano

mapunan ang parte ng gastusin para

sa pagmintina at pag-update ng mga

equipment, na karamihan ay mga

kompyuter.

“Full-return Policy”

Ipinapangako ng administrasyon ng

CS na mapupunta sa mga estudyante

ang lahat ng binayaran nila. “I will

make sure that the full-return policy

shall be implemented,” ani Propesor

Wilfredo Alangui, Dekano ng

Kolehiyo ng Agham, sa konsultasyon

ng Departamento ng Biolohiya.

Sa dalawang konsultasyon, iginiit

naman ng ilang estudyante na dapat

masakop na ng pagtaas ng tuition sa

UP nitong taon ang mga gastusin

na ipinakita ng mga nabanggit na

departamento. Magkakaroon umano

ng pagdodoble o redundancy ng

mga bayarin sa parte ng estudyanteng

naapektuhan ng pagtatas ng tuition sa

UP ngayong taon. Ayon pa umano sa

praymer na inilabas ng administrasyon

ng UP System, ukol sa Tuition and

other Fee Increase (TOFI), direktang

benepisyo ng TOFI ang mas de-

kalidad na serbisyo. Ilan sa mga ito

ay ang pagkakaroon ng “increased

internet access” at “well-maintained

teaching and research laboratories...”

Ayon naman kay Alangui, maaaring

kuhanin ang pagbili ng “malalaking”

equipment sa makokolekta sa pagtataas

ng tuition. Para kay Alangui, ang

maiituturing na malaking equipment

S IPAT SA PAGTATAAS NG LABORATORY FEE SA KOLEH IYO NG AGHAM

nabanggit na gangs at fraternities

sa lungsod.

Tungkulin ng Lokal na Pulisya ng

Baguio na maipatupad ang curfew.

Pinapapaubaya naman ng mga pulis

sa opisina ng City Social Welfare

and Development (CSWD) ang

sinumang kabataang makita sa labas

sa nabanggit na oras. Alinsunod sa

probisyon ng RA 9344, ang CSWD

ang siyang responsable sa pagkontak

sa magulang o tagapangalaga ng

kabataang nasa pangangalaga ng

ahensya.

Hindi sakop ng curfew ang mga

estudyante ng kolehiyo na wala

pang 18 taong gulang kung may

klase o aktibidad (special school

undertaking) ang mga ito na tatagal

hanggang sa mga nabanggit na oras.

Kailangan lamang nilang magbigay

ng katibayan na sila ay estudyante at

enrolled ngayong semestre, sakaling

may sumita sa kanila.

PAGPUNO SA... / PAHINA 7

PATLANG

Sampu ng iba pang miyembro sa Konseho, malinaw na pinaninindigan ni USC Councilor John Silverio Saligbon

ang pagtutol ng mga estudyante sa inihahaing pagtataas ng babayarin sa laboratoryo ng Kolehiyo ng Agham.

Kasabay nito ay ang pagbibigay ng alternatibong panawagan na “proper UPB budget allocation” sa halip na

pagkuha sa mga Iskolar ng Bayan ng dagdag na bayarin.

Kuha ni Carolyn Bonquin

03 BALITABALITA UP BAGUIO OUTCROP \ TOMO 34 \ AGOSTO 2007 \ ISYU BLG. 3PAGTA

Iniimbitahan ang lahat na

pumunta sa gaganaping Indigenous

People’s Series ng Paggawisan Tako

Am-in (PAGTA) simula Agosto

20 hanggang sa katapusan ng

Setyembre. Magsasagawa ang nasabing

organisasyon ng mga lecture, fi lm

viewing at workshop.

USC SPORTS COMMITTEESPORTS week (September 3-7)

Lahat ng interisadong maglaro ay

mag-sign up at lumapit sa kahit sinong

miyembro ng SportsComm. Ang mga

palaro ay ang mga sumusunod; dodge

ball, darts, inter-college volleyball,

basketball, lay-up contest, at two-ball

contest.

FUN RUN (September 3)

Lahat ng interisado ay lumapit

lamang sa USC SportsComm para sa

mga detalye.

UPBDTInaanyayahan ng UPB Dance

Troupe ang lahat ng interesadong

sumali sa grupo. Mula September

1-4 ay magaganap ang auditon. I-

kontak ang mga miyembro ng Dance

Troupe para sa iba pang impormasyon

o i-kontak ang numerong ito-

09154244639.

YSIPIniimbitahan ng YSIP ang lahat ng

orgs, frats, soros at mga indibidwal na

makilahok sa isasagawang aktibidad

ng Psycholigical Societies’ Association

in Mental Health (under Phil. Mental

Health Association) sa September

16. Ang mga interasadong sumali sa

organisasyon ay puwedeng i-kontak

ang numerong ito-09154244639.

DEBATE SOCIETYPanuorin sila sa ANC SQUARE

OFF: Northern Luzon Debate

Championship sa ika-1-2 ng

Setyembre sa PMA; at UP Inter-

Varsity Debate Championship, sa ika-

14-16 ng Setyembre sa UPLB.

ALLIANCE OF CONCERNED STUDENTS

Sa pagdiriwang ng ika-29

Anibersaryo ng Alliance of Concerned

Students (ACS), magkakaroon sila ng

ng Welcome Freshie Cocktail Party sa

huling gabi ng kanilang selebrasyon.

ANG SEKSYONG ITO

AY BUKAS PARA SA PAG-

AANUNSYO NG INYONG

MGA AKTIBIDAD. IPADALA SA

OUTCROP CONTACTS (NA

NAKALAGAY SA STAFF BOX)

ANG MGA SS: PANGALAN NG

ORG, AKTIBIDAD, ORAS, ARAW,

AT MAIKLING DISKRIPSYON

NG AKTIBIDAD.

BALITAAN

NIÑA CAMILLE PACIAL

Matapos ang dalawang taong

obserbasyon sa pagpapatupad

ng batas ukol sa paninigarilyo sa loob

ng UP Baguio (UPB), sinisimulan na

ng administrasyon na gawing smoke-

free ang kampus.

Nagpalabas na ng memorandum

ang Tsanselor ng UPB na si Dr.

Priscilla Macansantos ukol sa draft

ng magiging polisiya sa kampus

ukol sa paninigarilyo. Kaugnay nito,

magdadaos umano ng konsultasyon

para sa mga estudyante at mga

empleyado ng UPB bago ipatupad

ang aktwal na polisiya.

Bagama’t nagkaroon na ng

pag-uusap ang mga kasapi ng

administrasyon ukol sa pagsulong na

gawing smoke-free ang UP Baguio

(UPB), hindi pa nailalabas ang opisyal

na probisyon sa kampus ukol dito

sapagkat hindi pa nakukuha ang panig

ng mga estudyante.

Sa kasalukuyan, nasimulan na

ang paghigpit sa mga estudyanteng

naninigarilyo sa loob ng kampus.

Bukod sa pagbabawal ng paninigarilyo

sa loob ng mga gusali, pinagbabawal

na rin ito sa mga nadadaanan

Smoke-free UP Baguio,

pina-iigting ng Adminat pinupuntahan ng maraming

estudyante, bagama’t ang mga

nabanggit ay “open air” na lugar. May

mga bahagi na rin ng unibersidad na

ginawang mga eksklusibong Smoking

Area tulad ng ilang tambayan sa itaas

ng Court A. Upang masigurong ito

ay nasusunod, may mga kinauukulang

nagiikot sa mga nasabing lugar.

Forum sa Smoke-Free Campus

Noong ika-13 ng Agosto,

pinangunahan ng Environmental

Committee ng USC ang “Forum

on Smoke-Free Campus” sa

Bulwagang Juan Luna. Bukod sa

administrasyon at UPB Health

Service Unit, sinuportahan din ito ng

administrasyon ng Human Kinetics

program (HKP).

Bago magsimula ang forum,

nagbigay ng mensahe ang Bise

Tsanselor para sa Administrasyon,

Dr. Teofi na Rapanut para ipaglaban

at isulong na maging smoke-free

ang UPB. Binanggit naman ng

Tsanselor na mahigit dalawang

taon nang inoobserbahan ang batas

sa pagbabawal ng paninigarilyo sa

UPB subalit may mga sumasagabal

sa epektibong pagpapatupad nito.

Ayon sa Tsanselor, kabilang sa

mga sagabal na ito ang nosyon

ng mga estudyanteng akalang ang

paninigarilyo ay isang glamorosong

gawain at isang manipestasyon ng

personal freedom.

Sa forum, ang mga kasapi ng

Center for Health Development-

CAR (CHD-CAR) ay inimbitahan

upang magbahagi ng kanilang

kaalaman tungkol sa paninigarilyo at

mga isyung nauugnay dito. Nagbigay

ng komprehensibong pagtalakay

tungkol sa Republic Act 9211 o

ang Tobacco Regulation Act sa

pangunguna ni Bb. Lily Bimmuyag

ng Health Operation Division. Isang

diskusyon tungkol sa Republic Act

(RA) 8749 o Clean Air Act naman

ang pinangunahan ni Engr. Basilio

Munar sa Disease Prevention Central

Environment and Occupational

Health Unit. Lecture naman tungkol

sa R.A. 7719 o Voluntary Blood

Donation Act at sa mga kasamaang

dulot ng paninigarilyo ang ibinigay

ng G. Clark Dizon, isang kasapi

Malamang WANTED ka pa rin kasi hindi ka pa rin sumusuko!!!

Alam naming marunong kang kumendeng ng tatlong beses at mag briskwalk pabaliktad habang sinisigaw ang No to TOFI ng isandaang beses?!

Ikaw!!! owmaygad. for that, ikaw nga sugo!! Ang next istar ng buhay namin. Kung nais mong mag-lay-out, mag-drowing, magsulat ng kadramahan sa buhay, pumunta lamang sa aming opisina sa tabi ng JL 211 at kumembot.

Wanted din sa amin ang nais mag-ON LINE STAFF. para yun sa website eklat.

yun.punta ka rin.

WANTEDWANTED

ng Licensing, Regulation and

Enforcement District.

Isinasaad sa Tobacco Regulation

Act ang pagbabawal sa paninigarilyo

sa mga pampublikong lugar at ang

pagbabawal ng pagtitinda ng mga

sigarilyo sa mga lugar na malapit sa

mga paaralan. Dagdag pa rito ang

tiyak na layong isandaang metro ng

mga tindera’t tindero sa labas ng mga

paaralan.

Ang pagtigil sa paninigarilyo ay

“hindi overnight change”, giniit

naman ng USC Chairperson, Deo

Florence Onda. Dinagdag pa niyang

pinapahalagahan ang mga institusyon

sa UPB tulad nina Manang Mani

at Manang Yosi, ngunit kailangan

ding isipin ang kapakanan ng mga

estudyanteng hindi naninigarilyo.

Naniniwala si Propesor Epifania

Claur ng HKP na ang paninigarilyo ay

hindi pang-alis ng stress at maraming

mga alternatibong libangan ang

maaaring piliin. Dahil dito, kanyang

ibinukas ang pintuan ng HKP para sa

mga gustong maglibang sa palakasan

sa halip na manigarilyo.

Binuksan ang forum sa lahat

ng miyembro ng komunidad ng

UPB at karamihan ng dumalo ay

mga estudyante, maliban sa mga

kawani ng University Health

Service Unit. Dahil sa turn-out ng

mga dumalo, sinabi ng Tsanselor

na plano nilang magsagawa ng

parehong forum para sa mga

empleyado ng unibersidad.

kagamitan. “Nagbayaran lang naman

tayo noong June at July, e. Pagsasama-

samahin pa natin ‘yan…Maybe you

should give us time to show to you

what will happen with that tuition

increase. Hindi pa ganun kalaki ang

ating koleksyon,” aniya.

Bukod dito, pinabulaanan niyang

hindi totoong binabawasan ang

ibinibigay na badyet ng gobyerno

sa UP. Naniniwala umano ang

gobyerno na huling-huli na ang

Pilipinas sa larangan ng Engineering

at Science kung kaya’t balak bigyan

ng P1.3B na badyet para sa College

of Engineering (CE) at CS sa UP

Diliman (UPD). Dagdag pa ni

Roman, nadagdagan ng P500M ang

badyet noong 2006 para sa CS sa

UPD. Ngayong taon, madadagdagan

pa umano ng P412M ang pondo

para sa ilang piling kurso, tulad ng sa

UPM, Philippine General Hospital,

College of Mass Communication at

sa CE sa UPD. Dinagdag niyang ang

mga maliliit at “batang” kampus ay

pinopondohan ng mga malalaking

kampus gaya ng UPD, UPM at UP

Los Baños.

Sinabi naman ni Ridon sa

isang pahayag na ang karagdagang

mga obhetibong kwalipikasyong

tinitignan sa pagbibigay ng pondo

sa mga kampus. Ang mga ito ay ang

bilang ng mga estudyante, faculty at

administrative staff sa isang kampus, pati

na rin ang bilang ng imprastrakturang

naitayo.

“Pagbabago at Pambansang

Industriyalisasyon”

Ang pagprotesta laban sa pagtaas

ng matrikula ay isinasagawa na ng

humigit-kumulang sa dalawang

dekada dahil lalong naging

komersiyalisado at kolonyal ang uri

ng edukasyong natatamo ng mga

estudyante. Ayon ito sa National

Union of Students of the Philippines,

isang alyansa ng mga konseho ng

mag-aaral sa buong Pilipinas.

“Alam naman natin ang

katotohanan na wala naman po talaga

tayong substantial na maaasahan mula sa

Board of Regents….sila naman talaga

ang ahente ng mismong patakaran

ng komersalisasyon na mismong

pamahalaan ang nagpapatupad hindi

lamang sa Pamantasan ng Pilipinas

kundi pati sa lahat ng pamantasan ng

pamahalaan,” sabi ni Ridon.

“Ang buong konsepto ng Iskolar

pondong binanggit ni Roman na

ibibigay umano ng gobyerno sa

unibersidad ay dahil sa pagdiriwang ng

sentenaryo nito. Hindi naman umano

napupunta sa pangkabuuang pondo

ng unibersidad ang mga nabanggit

na pondo. Para sa mga piling kurso

lamang ang mga ito. Dahil dito, hindi

pa rin mapaglalaanan ang ibang mga

kolehiyo.

Nabuksan din sa naging dayalogo

ang isyu tungkol sa tamang alokasyon

ng badyet sa buong UP system.

Kasama na rito ang pagbibigay ng

scholarship at student loans na mula

sa dating P2M na pondo ay itinaas

hanggang P14M, ayon kay Roman.

“Loans and scholarships can only do so

much,” giniit ni Ridon nang ipresenta

rin nito sa isang talakayan ng kanyang

ginawang policy review sa mga

estudyante. Ilan sa mga ahensyang

nagbibigay ng scholarship grants,

tulad ng Department of Science and

Technology ay may fi xed pool. Dahil

sa pagtaas ng matrikula, maaaring

mabawasan ang mga nabibigyan nito

ng scholarship grants o ‘di kaya’y partial

scholarship na lamang ang maibibigay

nito sa iba, aniya.

Hinapag rin ni Roman ang

ng Bayan ay hindi na totoong

konsepto na ang mamamayan ang

nagpapaaral sa kanyang kabataan,”

dagdag ni Ridon. Umaasa siyang

ang mga Iskolar ng Bayan ay

magpapatuloy sa pakikibaka upang

ibasura ang pagtataas ng matrikula

at upang ibasura nang buo ang

patakaran ng komersalisasyon. Ang

UP, ayon sa kanya, ay hindi lamang

pamantasang naglalayong ipasok ang

mga estudyante sa mga industriya

para kumita nang malaki. Ito umano

ay “ang pamantasan ng bayan” at

isang pamantasang dapat naglalayon

ng panlipunang pagbabago at

pambansang industriyalisasyon.

PAGLUPIG SA BARIKADA... / MULA PAHINA 1

Sa kasalukuyan, matagumpay ang programang “panturismo” ng rehimeng Arroyo. Nahikayat niyang magka-interes sa Pilipinas ang ilang kawani ng United Nations (UN), European Union (EU), Amnesty International, at Asian Human Rights Commission upang tingnan ang yaman ng

bansa sa kultua, sining, at tanawin. Kahit hindi nila napapanood ang patalastas ng “Wow Philippines,” siguradong may mga bagay na nag-udyok sa kanila upang mag-“Tara na, byahe tayo.”

AGAW EK SENA

AKDA NI ALEJO MARCO GALANO GUHIT AT LAPAT NI SANDRA FERWELO

KULTURA NG TERORISMO

Isang taon ang nakalipas matapos ang sunud-sunod na kaso ng pulitikal na pamamaslang dito sa Pilipinas ay isang batas ang ipinatupad ng Administrasyon para sa pagsasaligal nito. Sa ngayon, itinuturing na terorismo, ayon sa Human Security Act, ang “commission of crimes that sow or create a condition of widespread fear and terror.” Ibig sabihin, hindi na lang ang pandurukot, pambobomba, pagnanakaw, pagpatay, at iba pang mga malawakan at organisadong krimen ang magiging kabilang sa itinuturing na terorismo. Dahil sa mas pinalawak na depinisyong ito ng terorismo, maaari nang bansagan ng gobyerno na terorista ang sino mang ninanais nitong patumbahin.

Kung babalikan natin ang kasaysayan, makikita natin ang kultura ng terorismo na naging bahagi na ng buhay ng mga Pilipino - ang panahon ng Martial Law. Dinukot ang may ibang pulitikal na paniniwala, at ilang daan rin ang pinatay sa ngalan ng “pambansang kapayapaan” na kumiling sa may kapangyarihan. Sa kasalukuyan, mas pinalala pang bersyon ng kasaysayan ang ipinamamalas ng Rehimen. Iilan lamang sa mahigit 800 na biktima ng pamamaslang ay sina Markus Bangit at Alice Claver na mula dito sa Kordilyera.

Noong nakaraang taon rin ay nagdeklara ng “Silent Martial Law” ang Rehimen sa Gitnang Luzon upang labanan umano ang banta ng insurhensya. Sa panahong ito ay sunud-sunod ding nawala ang maraming sibilyang lider-aktibista, maging mga kabataang inosente, na isinisi sa noo’y 7th Infantry Division Chief Commander na si Jovito Palparan. Ilan sa mga biktima ng operasyong ito ng militar ay sina Karen Empeño at Sherlyn Cadapan ng UP Diliman. Ayon sa dating Kalihim ng Hustisya na si Raul Gonzales, bahagi ng Oplan Bantay Laya laban sa Partido Komunista ng Pilipinas ang kolateral na pinsala. Ibig sabihin, hinuhustipika ng Rehimen ang pagkadamay ng maraming sibilyan sa giyera laban sa mga komunista. Kung maging sibilyan ay hindi naging ligtas noon, dulot nito hanggang ngayon ay malawakang pangamba at pagkatakot sa parte ng mga inosente. Kung dadalhin hanggang sa kasalukuyan ang ganitong kalagayan ay walang dudang nangunguna ang Rehimen sa listahan ng mga terorista, kung pagbabasehan ang bagong depinisyon ng terorismo.

Sining ng PamamaslangSa kasalukuyan, masyado nang kumukuha

ng pansin ang sining ng rehimeng Arroyo - sining ng pamumuksa sa mga binansagang terorista.

Ang mahigit 800 na bilang ng mga pinaslang, dinukot at pinahirapan na mga mamamayahag, estudyante, at pati mga magsasaka at manggagawa ang nagsisilbing lamat sa magandang iskultura na kung tawagin ay karapatang pantao. Ayon sa UN, EU, Amnesty International at Asian Human Rights Commision, ang pangangalaga sa karapatang pantao dapat ang una sa layunin ng mga d e m o k r a t i k o n g bansa ngunit ang gobyerno pa mismo ang pilit sumisira dito sa p a m a m a g i t a n ng panlilinlang at panloloko na s inusupor tahan ng mga represibo at opresibong batas tulad ng PD 1017, CPR, HSA, atbp.

Binuo man ang Melo Commission upang tukuyin kung sino ang mga salarin sa pagsasawalang-bahala ng karapatang pantao, magpasahanggang ngayon ay wala pa ring naparurusahan. Pinangalanan ang AFP bilang primaryang salarin, sa pangunguna ni Palparan, sa mga paglabag sa batayang karapatang pantao. Ngunit hanggang ngayon ay nananatiling malaya at walang kaso si Palparan. Sa kaso nila Karen at Sherlyn ay lumalabas pa ang Melo Commission bilang pangunahing tagapagtakip sa krimeng ginawa ng ilang mga militar.

TANAWIN NG KAWALANG HUSTISYAMaraming imbestigasyon na ang inilunsad upang siyasatin ang mga

pulitikal na pamamaslang ngunit sa bandang huli ay isisisi lamang ang

mga ito sa New Peoples Army, kahit ang mga nakakita ay

nagsasabing militar ang salarin. Buong

pagtatanggi naman ang laging sagot ng militar kahit ang mga ginamit na sasakyan sa pagdukot kina Karen Empeño, Sherlyn Cadapan at Jonas Burgos ay napag-alamang pag-aari ng Armed Forces of the Philippines.

Sa bingit ng ilang mga kaso kung saan wala nang ligtas ang mga militar sa sisi ay pilit itong lumulusot. Naging taktika na nila ang pagbansag na miyembro ng NPA sa mga dinukot tulad nila Sherlyn, Karen, at Jonas upang palabasin na tama ang ginawa nilang pagdukot.

Hanggang sa ngayon ay patuloy ang militar, kasama ang Rehimen, sa pagguhit ng sariling bersyon ng tanawin ng hustisya sa Pilipinas na magkukubli ng sariling krimen.

SANGGUNIANStatement presented by Dr.

Constancio Claver, husband of the late Alice Omengan-Claver on the occasion of the First Anniversary of her killing

“Military, administration hit back at UN monitor”. Calalo, Archie. http://www.manilastandardtoday.com/?page=news2_feb23_2007

“The Sum Of All Fears.” Limon, Victor Gregor. Philippine Collegian no. 5 19/07/2007

“In Remembrance of Makoy.” Hapit Vol. XV No. 2 April-June 2007

ALAM NYO BA?863 katao na ang pinaslang magmula

noong 2001, matapos maluklok sa posisyon si GMA (KARAPATAN)

90.6 porsyento ang tinatayang pagtaas ng bilang ng pinapatay kada taon

Mahigit 185 katao ang pinaslang sa taong 2006 lamang

104 magsasaka ang biktima ng pamamaslang, 22 sa mga manggagawa, 11 sa mga kabataan, 25 sa mga abogado at hukom na nagtataguyod ng karapatang pantao

93 katao ang dinukot sa taong 2006 lamang

206 katao ang bilang ng dinukot magmula 2001

99, 011 ang bilang ng mga paglabag sa karapatang pantao kabilang ang panggigipit at bayolenteng pagpapaalis ng mga nagproprotesta

83 katao ang pinaslang sa Gitnang Luzon at Silangang Visayas sa termino ni Gen. Jovito Palparan

Walang opisyal ng military at pulis ang naparusahan sa mga pagpaslang.

“Kung dadalhin “Kung dadalhin hanggang sa hanggang sa

kasalukuyan ang kasalukuyan ang ganitong kalagayan ganitong kalagayan ay walang dudang ay walang dudang nangunguna ang nangunguna ang

Rehimen sa listahan Rehimen sa listahan ng mga terorista, kung ng mga terorista, kung

pagbabasehan ang pagbabasehan ang bagong depinisyon ng bagong depinisyon ng

terorismo.”terorismo.”

LATHALAIN LATHALAIN 04-05UP BAGUIO OUTCROP \ TOMO 34 \ AGOSTO 2007 \ ISYU BLG. 3

AKDA NI SANTIAGO TIONGCO III GUHIT AT LAPAT NI JOB DAVID MANALANG

Parang mga batang walang alam ang turing ng pamahalaan sa mga indegenous

people, mga batang gumawa ng masama at nangangailangang paluin at

pangaralan. Ito kaya ang dahilan kung bakit pinapatawan ng parusa ang

mga katutubo sa pamamagitan ng mga represibong batas? Samantalang ang

hangarin lamang naman nila ay ipaglaban ang pambansang patrimonya at karapatan

sa pansariling pagpapasya.

ni Macliing Dulag ay nabuo ang Cordillera People’s Alliance

upang tutulan ang Chico River Dam na proyekto ng World Bank.

Ngunit gamit ang EPIRA, binubuksan muli ng administrasyong

Arroyo sa pribitisasyon ang sektor ng enerhiya. Nangangahulugan

ito na manganganib nanaman ang Kordilyera sa mga proyekto ng

mga dayuhang kompanya na minamata ang mga anyo ng tubig ng

Kordilyera bilang pagkukunan ng enerhiya. Sa ilang dam pa lamang

ngayon sa Kordilyera ay halata na ang masamang epekto na dulot

nito. Halimbawa na ang Ambuklaw dam, na nagdulot ng sapilitang

pagpapaalis sa mga komunidad ng Ibaloi na nakatira sa lugar na sakop

nito.

Pagpatak ng Luha Pagkatapos ng Pamamalo

Ilang dekada at administrasyon na ang lumipas ngunit nananatili pa

rin ang pamamalo ng pamahalaan sa pambansang minorya, tulad ng

mga taga-Kordilyera. Hanggang ngayon ay tila kasalanan pa rin para

sa gobyerno ang paghahangad ng mga katutubo ng patrimonya at

pansariling pagpapasya. Sa ilang dekada ng mga marahas na batas ng

gobyerno, nakapagtataka pa kayang tumutulo na ang dugo nila mula

sa mga palo ng gobyerno?

Unang Patak: Militarisasyon at Karapatang Pantao

Sa bawat pag-agaw ng lupa gamit ang Public Land Act, pagnakaw

ng likas na yaman gamit ang Mining Act, pagwasak ng agrikulturang

pamumuhay gamit ang GATT-WTO, at paninira ng mga ilog

na bumubuhay sa lupa ng Kordilyera gamit ang EPIRO, tiyak na

mayroong mga katutubong nangangahas lumaban at tumutol. At sa

paglaban at pagtutol ay palaging mayroong paglabag sa karapatang

pantao.

Upang maisulong ang interes ng iilan sa gobyerno at mga

dayuhang kompanya, at mapigil ang

pakikipaglaban ng mga katutubo para sa

kanilang lupa at buhay, nagkakaroon

ng malawakang militarisasyon. Gamit

ang palusot na nilalabanan ng militar

ang mga prente ng New People’s

Army (NPA) sa Kordilyera,

umabot na sa 33,000 ang mga

katutubong biktima ng paglabag

sa karapatang pantao sa buong

bansa. Ayon na rin sa tala ng

Amnesty International, ang mga

biktima ng karapatang pantao

at politikal na pamamaslang ay

mayroong politikal na basehan.

Isa na rito ang Oplan Bantay

Laya na tumututok hindi lamang

sa mga ilegal at lihim na mga

organisasyon, kundi pati na rin

sa mga ligal na organisasyon.

Hindi rin maaaring kalimutan na

sa tuwing mayroong militarisasyon

ay mayroon ding pagbagsak ng

kultura at tradisyon. Sa loob ng mga

komunidad na militarisado, hindi

makapagsagawa ng mga ritwal ang

mga katutubo, mga ritwal kung saan

nakapaloob ang kanilang tradisyunal

na kaalaman at kultura.

Ikalawang Patak: Lupa

Ilang daang taon at napakaraming

mga henerasyon na ang paninirahan ng mga katutubo sa Kordilyera,

ngunit hanggang ngayon, hindi pa rin tinatanggap ng gobyerno na

pagmamay-ari ng mga katutubo ang kanilang sariling lupain. Bagamat

mayroong Indigenous People’s Rights Act, iilang mga katutubo pa

lamang ang mayroong Certifi cate of Ancestral Domain Title. Kung

susuriin nga naman ang mga batas na iniluluwal ng pamahalaan mula

noon hanggang ngayon, tulad ng Mining Act at Public Land Act,

sino ba talaga ang pinapahalagahan? Ang mga katutubong Pilipino

o ang ilang mga makapangyarihan sa pamahalaan at mga

dayuhan?

Ikatlong Patak: Developmental AggressionDulot ng pinaghalo-halong epekto ng mga represibong

batas at hangarin ng administrasyong Arroyo na

Unang Palo: Land ActsAyon sa isang panayam kay Santos Mero, Deputy

Secretary General ng Cordillera People’s Alliance,

tumampok ang kwento ng dahan-dahang pagparusa ng

pamahalaan sa pambansang minorya noong okupasyon ng

mga Amerikano. Ang kolonyal na gobyerno ay nagpatupad

ng Land Registration Act at Public Land Act of 1902,

na nagsasabing kailangang irehistro ang lupa sa ilalim ng

Torrens System. Nagpatupad ng sistemang homestead

kung saan 16 ektarya ng di sinasakang lupa ang ibinigay

sa mga naninirahan. Ngunit dahil hindi naipaalam sa mga

naninirahan ang bagong sistema, maraming mga magsasaka

ang nasakop pa rin ng mga panginoong may lupa, at naging

biktima ng malawakang pangunguha ng mga minanang

lupa ang naganap. Lumabas man ang mga Amerikano sa

bansa ay nanatili pa rin ang mga represibong mga batas.

Mula Commonwealth hanggang sa Republika ng Pilinas,

walang administrasyon ang nakapaglabas ng tunay na

reporma sa lupa.

Pangalawang Palo: Mining Acts

Partikular naman sa Kordilyera ang mga Mining Acts,

ayon kay Mero. Ang Kordilyera ay isang rehiyong hitik sa

likas na yaman, at mga anyo ng tubig na minamatahan ng

gobyerno bilang pagkukunan ng elektrisidad. Kaya naman

ang kabundukan ng Kordilyera ay pinatawan ng mga

Mining Acts na nagsimula noong 1905, at nabago noong

1935 at 1995. Sa lahat ng mga batas na ito, pinapadali ng

pamahalaan ang pamimigay ng lupa ng mga katutubo

sa mga dayuhang dayuhang kompanya ng minahan na

umuubos ng likas na yaman ng lupa. Ang mga ganitong

batas ay nakaugat sa programang

liberalisasyon ng mga industriya,

taliwas sa pambansang

patrimonya at pansariling

pagpapasya na ipinaglalaban

ng mga katutubo.

Pangatlong Palo:

GATT-WTO

Sa kasalukuyan

ay pinapadugo ng

rehimeng Arroyo

ang Kordilyera sa

pamamagitan ng

General Agreement

on Trade and Tariff

- World Trade

Organization (GATT-

WTO) at ng Electric

Power Industry Reform

Act (EPIRA). Bago

pa man pumirma ang

Pilipinas sa GATT-WTO,

5% lamang ng pambansang

badyet ang nailalaan sa

agrikultura, at walang

nailalaan para sa eksportasyon

ng sariling agrikultura.

Pagdating naman ng GATT-

WTO ay lumala ang krisis ng

liberalisasyon, dahil sa pagbaba

ng taripa at pagbubukas ng

ekonomiya sa kahit sinong dayuhan. Agrikultura ang isa

sa mga pangunahing pamumuhay ng mga taga-Kordilyera,

at dahil sa GATT-WTO ay bumagsak ang mumunting

suportang ibinibigay ng gobyerno sa agrikultura. Sa

pagpasok ng liberalisasyon ay ang delubyo ng mga dayuhang

produkto na napakamura dahil sa ibinagsak na taripa. Hindi

makapagkumpitensya ang lokal na agrikultura sa mga

produkto ng GATT-WTO, at sa huli, ang mga katutubong

nabubuhay sa biyaya ng lupa ang naghihirap.

Pang-apat na Palo: EPIRA

Dahil naman sa EPIRA ay muling bumabalik ang

mga banta sa mga ilog ng Kordilyera. Noong panahon

MaltratoRelasyon ng

Pambansang MinoryaPamahalaan at

MALTRATO / PAHINA 7

UP BAGUIO OUTCROP \ TOMO 34 \ AGOSTO 2007 \ ISYU BLG. 3

06 GRAPIKSGRAPIKS

i-liberalisa ang ekonomiya ng bansa,

naisasantabi ang mga karapatan, interes,

at pangangailangan ng mga katutubo.

Upang magamit ang lupa at likas na

yaman ng Kordilyera, binabalewala

ang mga katutubo. Makikita ito

sa pagpapaalis ng mga komunidad

upang makapagtayo ng mga dam,

pagbabalewala ng mga produkto ng

mga katutubo habang tinatangkilik

ang gawa ng mga dayuhan. Sa huli,

pinapatay ng konsepto ng “national

development” ang mga katutubo.

Madugo talaga ang pinagdaanan

ng mga taga-Kordilyera sa kamay

ng gobyerno at sa harap ng kanilang

pakikipaglaban para sa sariling lupa,

at sariling pagpapasya. Ngunit ang

lahat ng ito’y nagdulot lamang ng

higit na dahilan upang ipagpatuloy

ang laban ng pambansang minorya

at ng mamamayan ng Kordilyera.

Matagal nang sinasabi na ang lupa

ay buhay para sa mga katutubo.

Ilang palo man ang ipataw ng

pamahalaan sa pambansang minorya,

ito ang magtutulak sa kanila upang

ipagpatuloy ang laban.

-

SANGGUNIAN

Santos Mero, Deputy Secretary General,

Cordillera People’s Alliance

Amnesty international, “Philippines, Political

Killings, Human Rights and the Peace Process”

(August 2006)

Anonuevo, Euan Paulo C. STEAG says

EPIRA bad for business. http://www.manilatimes.

net /nat iona l /2007/ jan/09/yehey/bus iness/

20070109bus9.htm Accessed 13 July 2007.

__________. Revised forestry code. http://law.

nus.edu.sg/apcel/dbase/fi lipino/primary/phdfor.htm

Accessed 13 July 2007.

Ochoma, Amiel. Tracing the roots of land reform

in the Philippines.

http://www.manilatimes.net/national/2006/

nov/09/yehey/top_stories/20061109top6.htm

Accessed 13 July 2007.

__________. The Mining Act of 1995. http://

cpcabrisbane.org/Kasama/1996/V10n2/GoldRush.

html. Accessed 13 July 2007.

Cordillera People’s Alliance. Agriculture

Situationer. http://www.cpaphils.org/campaigns/

cordi_agri-sit_4731.htm#impac

Accessed 13 July 2007.

Maltrato/ mula pahina 4 at 5

MGA KUHA NINA CAROLYN BONQUIN, SANDRA FERWELO, PAUL LUCENA, MARICON MONTAJES, SANTIAGO TIONGCO III, at KEIDY TRANSFIGURACION

Larawan ng pagtanggap ng mga estudyante ng Unibersidad

sa panukalang TOFI ng Board of Regents

KAPOS NA PALIWANAG.

LARAWAN NG TUNGGALIAN.

BISIG BILANG PROTESTA.

BAHA SA GUSALING JUAN LUNA.NANG MAGPANG-ABOT SA IB LOBBY

ALAB AT KAMAO.

PAGPIGIL AT PAGPALAG.

ANG PAGHUHUKOM.

SAYAW NG PAGTANGGI.

SUNDAN ANG BANDERA.

07 OPINYON/BALITA OPINYON/BALITA UP BAGUIO OUTCROP \ TOMO 34 \ AGOSTO2007 \ ISYU BLG. 3

IVAN EMIL LABAYNE

Ang Pagtatapos ng Alamat ni Gloria Huling Isang Libong Araw

Siya ay Pangalawang Pangulo noon

ni dating Pangulong Joseph Estrada

nang mapatalsik ito sa upuan dahil

sa kasong plunder, nang matinag si

Erap, si Gloria ang pumalit.

Doon nagsimula ang kaniyang

alamat.

Maliban sa pagiging pangalawang

babaeng pangulo ng bansa, siya rin

ang pangalawang babaeng nailuklok

sa pagkapangulo sa pamamagitan ng

rebolusyon ng tao na kinikilala natin

bilang People Power. Hindi naman

gaanong maingay ang mga unang

taon niya sa Palasyo.

Bago ang pambansang halalan

noong 2004, binihag niya ang

ating mga atensyon at puna nang

siya’y tumakbo sa pagka-pangulo

matapos niyang magbitiw ng mga

salita na hindi siya kakandidato para

sa eleksyong ‘yon. Ganunpaman,

pinabayaan lang natin siya na

mapahaba ang kaniyang alamat.

Kinaharap niya ang isang

ambisyosong artista, isang may kamay

na bakal, isang “mabulaklak”

na dating kalihim ng

edukasyon, isang

“ r e l i h i y o s o ”

at isang mas

amb i s o s yong

may pelukang

itim. Nagreyna

si Gloria.

Pinataob ang

mga lalaking

kakumpetensiya.

Isang taon matapos

makamit ni Gloria ang

kaniyang unang termino

mula sa panalo sa isang halalan,

lumitaw ang isang napakalaking

kontrobersiya- ang “Hello Garci

Scandal’.

Diumano ay nagkaroon ng

dayaan sa nakaraang halalan.

Nakipagnegosasyon daw si Goria sa

opisyal ng Comelec na si Virgilio

Garcillano upang masigurado ang

kaniyang panalo sa pagkapangulo.

Naging magulo ang mga pangyayari.

Lalo pang pinagulo ni Gloria ang

lahat nang humarap siya sa buong

bansa sa telebisyon at humingi ng

paumanhin. Maraming bulung-

bulungan ang narinig. Marami ang

nagduda kay Gloria. Humina ang

kredibilidad niya sa masa mula noon.

Naging bidang kontrabida si Gloria

sa sarili niyang alamat.

Nagpatuloy ang

pagdausdos ni

Gloria.

N a g - a l a

Marcos siya

ng ipatupad

niya ang isang

m a l a ” s i l e n t

martial law”

noong kaagahan

ng 2005 na

n a g b u n s o d

ng sunod-sunod

na pagpatay sa mga

miyembro ng mga militanteng

grupo at pagkakasalang maigi ng mga

pinapalabas sa mga pahayagan, radyo at

telebisyon. Nitong Hulyo lang naman,

naimplementa ang Human Security

Act (H.S.A.) na pinapangambahang

pagsasamantalahan ng Pangulo upang

busalan ang bibig at posasan ang mga

kamay ng mga tumutuligsa sa kaniya

Ang dalawang implementasyong

ito ay parehong nagpapakita ng

kaniyang pagsupil sa malalakas

niyang tagabatikos partikular na

ang mga mamamahayag.Ngunit

mukhang lalo lang niyang pinainit

ang mga ito. Lalo niyang pinalaki

ang apoy na nag-aalab sa damdamin

ng bawat taong gustong makita ang

pagwawakas ng kaniyang rehimen-

ang bulok at makamandag niyang

rehimen.

Kahanga-hanga daw si Gloria dahil

napakarami ng nagtangka upang

siya’y patalsikin ngunit nananatili

siyang nakakapit sa kaniyang

puwesto. At pagdating sa pahabaan

ng termino, pagdating ng 2010

kung saan tuluyan na siyang bababa

(kung maabutan niya man ang 2010

bilang pangulo pa rin), pangalawa na

ang siyam na taon at kalahati niya sa

21 taon ni Marcos.

Pero ang mas nakakahanga ay

ang tuluyang pagtatapos ng alamat ni

Gloria pagdating ng araw na iyon.

Matatapos na ang isa sa pinakamagulo

at nakapapangambang panahon sa

bansa. Sa ngayon, simulan na natin

ang countdown. Mahigit-kumulang

1000 araw na lang, tapos na (sana nga

matapos na).

“Lalo niyang

pinalaki ang apoy na

nag-aalab sa damdamin

ng bawat taong gustong

makita ang pagwawakas ng

kaniyang rehimen-ang bulok

at makamandag niyang

rehimen.”

Isang alamat si Gloria. Kakaibang marka ang kaniyang nagawa at patuloy

na ginagawa sa loob ng mahigit anim na taon niyang pamumuno sa bansa.

Ngunit ang katapusan ay malapit na. Humigit kumulang 1000 araw na lang

ang bilang na araw niya sa palasyo. Magwawakas na ang kaniyang alamat.

1. Ano ang masasabi mo sa bagong Soc. Sci. building?

Maganda. Yung tubig e panghabang buhay! 0652500

Ang ganda. Parang SM. 0706785

Oo maganda ang bagong Soc. Sci. building, enjoy mag-aral doon. Kaso kung iisipin talaga natin, halatang marami talagang naging gastos para dito. Lalo na yung CR. Super parang nasa eroplano ka. 0734116

Yung ibang rooms hindi suited para sa purpose niya. Sa dating building may malaking TV para sa reporting namin. Sa bago, wala. 0463843Ang ganda ng CR, may fl ush. Mukhang hindi CR ng UP. 0719938Maganda siya. Nung fi rst time ko syang nakita ang ganda ng architectural design. Maaliwalas tsaka medyo maluwag.Kaya lang sa labas, may mga medyo dangerous na part, wala pang bakod. Sana malagyan siya sa hi-way tsaka malayo sa ibang building kaya tahimik- conducive to learning. 0530578

2. Ano ang gusto mong sabihin sa Board of Regents (BOR)?

Magpakilala kayo! 0762785I-improve pa yung facility. 0463843Hindi ko sila kilala. 0652500Ano yun? Hindi ko alam. Parang never heard. 0730995Nagiging masyado na silang neo-liberal. Di nila iniisip yung mga mahihirap. Kailangan nilang maminimize yung burden ng mga students. Hindi na sila nagiging transparent. Nagtatago sila. Ayaw harapin ang mga estudyante. 0530578

3. Ano ang masasabi mo sa naganap na Freshie Night?

Grabe yung iba. Nag-snap judgement sila. Sana hinintay muna nilang matapos yung turn ng bawat bloc bago sila bumato ng reaksyon. 0734116

Hindi maganda. Parang anlabo ng mga idea ng mga ipinalabas. 0652500Ayos lang pero to that someone; advice lang, walang pakialaman ng tsinelas. 0711838

Napakabroad ng theme kaya halos lahat ng blocs nagturn-out to be mayabang. 0463843

Disappointing! 0730995

Madamdamin kasi may nagpakita ng current status ng UP. Relevant. Nafeature siya sa TV Patrol Baguio kaya maganda kasi nalaman ng buong baguio ang present situation ng UP. 0530578

ay nagkakahalaga ng P100,000

pataas. Dapat umanong na kunin sa

makokolekta sa laboratory fee ang

ibang equipment at materyales.

Ayon pa sa isang pagsasaliksik na

isinagawa ng USC, nakapag-ipon

umano ng P14M-P18M ang UP

Baguio (UPB) mula sa revolving

fund at sa badyet para sa personal

services ng unibersidad mula 2002-

2007. P1.2M-P1.4M nito ang naipon

mula sa badyet ng CS. Ayon kay John

Silverio Saligbon konsehal sa USC,

ipinagmalaki umano ni Tsanselor

Priscilla Supnet-Macansantos noong

proseso ng pagpili ng Tsanselor

noong 2005, na sa lahat ng UP unit,

may pinakamalaking naiipon ang

UPB. Posible umanong hindi na

kailangan ipatupad ang pagtataas ng

laboratory fee, sa halip ay kunin na

lamang ang kulang sa makokolekta

sa kasalukuyang laboratory fee,

dagdag pa ni Saligbon.

Ayon kay Alangui, “the best

person to explain that [ang naipon]

is the Chancellor, and maybe she will

tell you it was used for the newly

constructed building and all that.”

Isinaad din ni Deo Florence

Onda, tagapangulo ng USC, na

nararapat lamang na kinukuha ang

kulang sa gastusin sa laboratoryo sa

Maintenance and Other Operating

Expenses (MOOE) sa badyet ng UP.

Ayon kay Alangui, ang nakukuhang

pera ng CS mula sa MOOE ay

P P280 000 at P 210 000 nito ay

napupunta sa mga kagamitan na

kailangan sa operasyon ng kolehiyo.

Dagdag pa ni Alangui, kulang pa

nga ang natatanggap ng kolehiyo sa

operasyon nito kaya hindi kakayanin

kung iaasa dito ang gastusin sa mga

klaseng may laboratoryo.

Konsultasyon sa Departamento

ng Matematika at Computer

Science

Lumabas sa konsultasyon ng

Departamento ng Matematika at

Computer Science ang pagkakaroon

ng laboratory fee sa ilang asignaturang

hindi naman aktwal na gumagamit

ng laboratoryo ang mga estudyante.

Binigay na halimbawa ng isang

estudyante ng Computer Science

ang ComSci 121 at Comsci 127.

”Nasa mga instructor na yung

problema, kailangan silang kausapin,

may mga bagong pasok na guro sa

faculty. At kung ganun nga, dapat

na pag-aralan pa ang ganitong kaso”

sagot naman ng Dekano.

Kinuwestiyon din ng pangulo ng

USC ang rationale sa standardization

ng Lab fee sa Com Sci.

Isang tanong naman mula sa

estudyante ng unang taon kung

bakit may mga mag-aaral na hindi

nagbabayad ng Lab fee na nakakagamit

ng Computer Laboratory para sa

kanilang mga klase. Sagot ng Dekano

na ito umano ay pribilehiyo na lang

para sa mga Math at Comsci major

students. “Hindi naman din madalas

ang paggamit nila” dagdag pa ni

Bacani.

Konsultasyon sa Departamento

ng Biolohiya

Kinuwestiyon naman ng ilang

mag-aaral na dumalo sa konsultasyon

sa Departamento ng Biolohiya ang

pagkakasali ng iba’t ibang gastusin

gaya ng microwave oven, dehumidifi er

mga brown bottle, na hindi naman

nila umano nagagamit.

Isa ring tanong mula sa mga

estudyante ay kung bakit parang

kinopya lamang ang mga materyales

sa lab manual ang mga inilistang

materyales sa primer, ngunit hindi rin

naman lahat ay nagagamit sa aktwal

na pagsasagawa ng eksperimento.

Ayon kay Propesora Jocelyn

Rafanan, kulang nga ang binabayaran

ng mga estudyante kaya hindi nila

nagagamit ang ilan sa kailangan para

sa kurso.

Biology 200

“Parang may mali sa pagsingil ng

isang libong piso sa mga estudyante

na may thesis na ecology at

microbiology? Hindi kasi ganun

kadalas ang paggamit ng Lab ng may

thesis sa ecology.” kwestiyon ng isa sa

mga estudyante ng biology. “Bakit

hindi tayo magkaroon ng bracketing

sa pagbabayad sa thesis-labfee?

dagdag pa ng isa.

Nilinaw ni Alangui na matapos,

ang mga konsultasyon, pag-uusapan

pa muli ng CS ang isyu bago

mapatupad ang pagtataas ng bayarin.

Balak rin umano ng kolehiyo na

maglabas ng survey para sa mga

estudyante ukol sa isyu. Nilalayon

rin umano nila na ilabas ang pinal na

desisyon sa darating na Setyembre.

Ang nabanggit na mga konsultasyon

ay pangatlong pagtatangka na ng

CS para makuha ang panig ng

estudyante. Naganap ang unang

konsultasyon noong Marso. Ang

pangalawang pagtatangka naman

ay noong ika-6 ng Agosto para sa

dalawang departamento. Ngunit, dahil

nagkaroon ng mahabang bakasyon

noon at maraming nakatalagang

mahabang pagsusuri para sa asignatura

ng Matematika noong araw na iyon,

hiniling ng USC na ipagpaliban

ang konsultasyon noong ika-13 ng

Agosto para sa Departamento ng

Biolohiya at noong ika-9 ng Agosto

para sa Departamento ng Matematika

at Computer Science. Wala namang

pasok noon dahil sa sama ng panahon

kaya ginawa ito noong ika-16 ng

Agosto.

pagpuno sa mga kakulangan.../ MULA SA PAHINA 2

pamuksa sa mga terorista at

binansagang mga terorista.

Samantala, hindi pa rin nasasagot

ang mga kaso ng pulitikal na

pamamaslang sa bansa bagama’t

nakaani na ito ng pagkalampag ng

mga iba’t ibang institusyon sa loob

at labas ng bansa.

Kasama rin sa mga solusyong

Nagsimula na ang kwentong pangarap ng pangulo na ihanay ang Pilipinas sa mga pinakamayayaman at

pinakamakapangyarihang bansa sa mundo. At para makamit ito, kailangan munang baguhin ang bansa.

Mapangahas itong gagawin ng rehimeng Arroyo habang unti-unting nabubura sa kanyang listahan ang mga

pangunahing pangangailangan ng naghihirap na masang Pilipino.

PROTESTA

Punong Patnugot John Eric Escalante Kapatnugot Albert Lawrence Idia \ Paul Andrew Lucena Patnugot sa Balita Kathleen Anne Payos \ Marie Annabelle Bilagot Patnugot sa Lathalain Santiago Tiongco III Patnugot sa Kultura Job David Manalang Patnugot sa Grapiks at Dibuho Sandra Ferwelo Tagapamahala sa Pinansya Alejo Marco Galano Kawani Carolyn Bonquin \ Annalyn Rebecca Eisma Panghaliling Kawani Josephine Barbi Balilia \ Ivan Emil Labayne \ Finela Mejia \ Maricon Montajes \ Niña Camille Pacial \ Perseus Alexander Rullan

\ Jeeson Alamar \ Glenn Paul Ando \ Christine Cruz \ Sharmaine de Guzman \ Phoebe Noelyne Mendez \ Mark Lester Rivera

Miyembro ng College Editors Guild of the Philippines at Solidaridad, Alyansa ng mga Pahayagang Pangkampus at Organisasyon ng mga Manunulat sa UP

upboutcrop@yahoo.com.ph

http:// outcrop.deviantart.com

Ang opisina ng Outcrop ay

matatagpuan sa gusaling

Juan Luna, katabi ng JL211

RetorikaOTESTAOT

Tomo 34 \ Agosto 2007 \ Isyu Blg. 3

Taun-taon, bagong mekanismo

ang ginagamit ni Arroyo sa

kanyang State of the Nation

Address (SONA) para masabing

may nagagawa, may nangyayari

at may bagong pag-asa na

aabangan ang lipunang Pilipino.

Pero kalakip ng mga salitang

ito ang katotohanang hindi

maitatago ng bawat SONA - ang

naghihingalong kalagayan ng

bansa. Hindi naitatago ng mga

matatapang na linya ang tuluyang

paglimot ng rehimen sa mga

pangarap ng milyun-milyong

Pilipino na dapat ay laman ng

SONA ng Pangulo.

Sa ganitong kalagayan,

nakahanap pa rin ang Pangulo

ng ilusyon para bigyan ng huwad

na solusyon ang umaasang

mamamayan.

Sisimulan ito sa pagtatapal sa

kahirapan. Ang mga probinsya ay

gagawing mga sentro ng kalakalan

upang hindi na lamang Maynila

ang umuunlad. Palilitawin ang

mga super regions para sa turismo,

pamumuhunan, at teknolohiya.

Para sa administrasyon, sa

pamamagitan ng mga magarbong

paliparan, daungan at maraming

mga superhighway, wala nang

magugutom dahil kasabay nito

ang pagkawala ng kahirapan sa

bansa. Magmimistulang sagot sa

kahirapan ang matatayog na mga

gusali, paliparan sa mga probinsiya

at mahabang mga highway na

magdurugtong ng mga pulo

sa bansa para sa mga dayuhang

gustong mamuhunan sa lupain

ng Pilipinas.

Isusunod ang pagpapatahimik

sa mga kalaban sa pamamagitan

ng Human Security Act of

2007. Kapag napatahimik na

ang mga terorista sa paningin ng

administrasyon may kapayapaan

na daw. Ang banta sa tunay

umanong demokrasya ng bansa ay

mawawala kapag nasa kulungan at

libingan na ang mga itinuturing

nitong kaaway. Lalong tataas ang

pondo ng militar na napupunta

sa korupsyon, at hihingi sa US

ng mga patapong mga sandata

EDITORYALEDITORYAL

ito ang unti-unting pagkakait sa

mga sektor ng tamang alokasyon

ng badyet. Patuloy na pagputol

sa mga pondo para sa batayang

serbisyo at sa halip ay ipambabayad

sa panlabas na utang ng bansa.

Nadagdagan nga ang badyet ng

edukasyon na P150 bilyon mula

sa P121 bilyon noong nakaraang

taon subalit hindi naman ito

makasabay sa pagtaas ng mga

pangunahing pangangailangan.

Tumataas ang mga bilihin.

Mababa pa rin ang sahod ng mga

manggagawa. Marami ang walang

kakayahang magpa-aral ng mga

anak. Magtataas ng matrikula

ang mga unibersidad. At kapag

may pera na ang mga kolehiyo at

unibersidad mula sa mga tuition

increase, kalilimutan na ito ng

gobyerno. Mawawala na ito sa

listahan ng kanyang mga plano.

Ililibing sa komersyalisasyon at

pribatisasyon ang state colleges

and universities sa bansa.

Ganito ang kuwentong

nais ipatampok ng pangulo sa

bawat SONA na dumadaan, ang

ipakitang may kuwento ng pag-

asa sa gitna ng mga protesta. Na

mayroong pagbabago bagama’t

walang nagaganap na pag-usad.

Sa kanyang pampitong SONA,

napatunayan na kaya niyang

magtagal sa puwesto at lumikha

pa ng mas maraming kuwento na

paniniwalaan ng mas nakararami.

Pilit tayong pinapaniwala

sa ambisyon niyang maging

fi rst world na bansa ang

Pilipinas sa loob ng 20 taon.

Kung kaya, sinisimulan na ang

pagpapanibagong-hubog sa

mukha ng Pilipinas. Lilinisin nito

ang mga problema at tatapalan ng

retorika. Paniniwalaang walang

problema sa bansa, sa edukasyon,

sa mga batayang serbisyo at sa

kaligtasan sa pamamagitan ng mga

proyektong magbubukas sa bansa

sa mga dayuhan at magpapayaman

sa ating ekonomiya.

Lihis sa landas at tunguhin

ang kuwento ng Pangulo. Pitong

SONA ang pinilit na palakpakan,

asahang sa mga susunod ay

muling iguguhit ang animo’y

planadong mga palakpak sa

isang palabas. Muling gagawa ng

bagong kwento ng pag-unlad ang

rehimen. Dadalhin tayo sa mga

mapangaraping adhikain. Kapag

naumay na ang mga kamay sa

mga pilit na palakpak, babaha sa

lansangan ang libong kamaong

nagmamartsa at nagagalit.

Kailangan nang simulan ang

rebisyon sa nakagawiang kwento.

MULA

sand

ra F

.