Palestína - Ísrael

Síðari kennslustund

Landsvæði Araba

• Ottomanveldið/Ósmanaveldið– Tyrknesk valdaætt Ósmana – – Stofnað á 13. öld í Anatólíu og þandist hratt út– Víðlendast á 16. öld

• Náði þá frá Persaflóa til Marokkó og frá Austurríki til Krímskaga við Svartahaf.

• Eftir misheppnað umsátur um Vínarborg (1683) hófst hnignunin og hrundi loks í heimsstyrjöldinni fyrri

Heimsstyrjöldin fyrri

• Tyrkir (Ottómanveldið) höfðu gengið í lið með miðveldunum (Austurríki-Ungverjaland og Þýskaland) í heimsstyrjöldinni gegn bandamönnum (Serbía, Svartfjallaland, Rússland, Frakkland, Belgía og Bretland)

• Bandaríkin gengu 1917 í lið með Bandamönnum– Ísrael fékk rúman helming

Bandamenn sigurvegarar

• Frakkar og Bretar skiptu upp veldi Ottómana í Miðausturlöndum– Sjálfstætt ríki var stofnað á Arabíuskaganum –

Saudi Arabía– Sýrland= franskt verndarsvæði– Palestína, Írak og Jórdanía= breskt

verndarsvæði• Átti að undirbúa Palestínu fyrir sjálfstæði

– Sameinuðu þjóðirnar skipta landsvæðinu milli Palestínumanna og gyðinga árið 1947

Ísraelskt ríki

• Gyðingar sættu sig ekki við skiptinguna

• Hófu útþenslu svæðis gyðinga og lýstu 1948 yfir sjálfstæðu ríki gyðinga

• Voru þá búnir að ná undir sig helmingi landsvæðisins sem átti að koma í hlut Palestínumanna og réðu nú 78% landsins

• Aðeins Vesturbakki Jórdanárinnar og Gazaströndin var eftir fyrir Palestínumenn

• 1967 – Sex daga stríðið– Ísraelar lögðu Gazaströndina og Vesturbakkann undir

sig og réðu þá allri Palestínu

• Það sem kallað er “herteknu svæðin í Palestínu” eru aðeins þessi 22% sem eftir stóðu en stór hluti Ísrael stendur í raun á herteknu svæðunum frá 1948

• 1987 Intifata = uppreisn gegn hernáminu– Hamas samtökin urðu þá til – börðust fyrir útrýmingu

Ísraelsríkis

Deilumál- flóttamenn• Flóttamenn• Þegar Ísraelar þöndu út svæði gyðinga eftir

skiptinguna 1947 boluðu þeir nær einni milljón Palestínumanna af heimilum sínum

• Hryðjuverkastjórn Begins og Shamirs sem frömdu fjöldamorð á Palestínumönnum og fluttu aðra nauðungarflutningum

• Aðrir flúðu af hræðslu við hryðjuverk– Þetta fólk og afkomendur þeirra búa nú í

flóttamannabúðum Jórdaníu, Sýrlandi auk þess sem flóttamannabúðir eru á herteknu svæðunum

– 5 af 8 milljón Palestínumönnum eru flóttamenn

Deilumál - flóttamenn

• Alþjóðalög s.s. Genfarsáttmáli, Mannréttindayfirlýsing Sameinuðu þjóðanna o.s.frv. Segja flóttamennina hafa rétt til að snúa heim

• Öryggisráð SÞ – Ísraelsmenn skulu hverfa af öllum herteknum svæðum frá 1967

• Stefna Ísraelsmanna brýtur í bága við alþjóðalög um framferði á herteknu svæðunum

Deilumál - landnemabyggðir

• Landnemabyggðir á hernumdum svæðum stríða gegn 46. grein Haagsáttmálans

• Hröð aukning landtökumanna uppúr 1970

• Vegir eru lagðir milli landnemabyggða sem klýfur land Palestínumanna í sundur en Palestínumenn mega ekki nota þá

Deilumál-vatn

• Vatn er af skornum skammti

• Ísraelsmenn nota vatn af herteknu svæðunum – þetta er eignaupptaka á dýrmætustu auðlind landsins – Landtökumenn fá 1450 m3 á ári– Palestínumenn fá 83 m3 á ári

Afstaða alþjóðasamfélagsins

• Mismunandi skoðanir• Nær allir aðilar að alþjóðasamþykktum sem hafa

fordæmt hernámið og framferði Ísraelsmanna• Sérstaða Bandaríkjanna

– Nær eina ríkið sem stendur með Ísrael– Veita Ísrael mikinn efnahagslegan stuðning

• Oslóarsamningurinn 1993 – Sjálfstæði Palestínu viðurkennt sem fengi að mynda sjálfsstjórn– Rabin, Clinton og Arafat– Kosningar í framhaldi 1996, tryggðu Fatah, hreyfingu Arafats

sigur– Eftir vonbrigði síðustu tíu ára vegna þess að ekkert hefur þokast

í frelsisátt hefur í janúar 1996 tryggt Hamas sigur 43% atkvæða

Palestína22% af upphaflegri Palestínu

• Tengill yfir á ítarlegt kort af svæðinu

SÞ um flóttamenn

• Tengill yfir á síðu SÞ um Palestínska flóttamenn

• Saga Ísraels á opinberum vef Ísraelsríkis