Aralin sa Bhs. Tagalogpara sa:SMP 2

Inihanda ni :

Evelyn Sanchez Makadados, MBAGuro sa Asignatura

Sekolah Indonesia Davao

Ang Pandiwa- ay bahagi ng pananalita na nagsasaad ng kilos o gawa.

GABAY SA PAGBABANGHAY NG IBA’T-IBANG ASPEKTO NG PANDIWA

The Verb tense in Filipino can be determined if you understand the conjugation of the verb or the changes in the infinitive form of the verb based on the affix that is used in each tense. The Infinitive form is the combination of the root word and the affix.Here are the ways of conjugating a verb in Filipino.

Pangkat A Pangkat B

1. Bumili ng bagong telebisyon ang nanay.2. Ang tubero ay nag-aayos ng tubo sa aming bahay.3. Nakinig kay Elvis Presley ang mga bata bago sila sumayaw.

1. Pareho silang naghahanap.2. Nag-ipon rin sila.3. Gumagawa sina Mang Ben at Mang Lino.

Uri ng Pandiwa:

1. PANDIWANG PALIPATSa mga pangungusap sa Pangkat A ay mapapansin ang pandiwa at ang parirala. Ang mga parirala ang mga tuwirang layon at pinangungunahan ng pang-ukol na ng, sa at kay. Kapag ang pandiwa ay may tuwirang layon, ito ay pandiwang palipat.

2. PANDIWANG KATAWANINKung ang pandiwa’y hindi na kailangan ng tuwirang layon at nagtataglay ng kahulugang buo sa ganang sarili kaya’t hindi na kailangan ang tagatanggap ng kilos, ito ay tintawag na pandiwang katawanin.

Pagbabanghay ng Pandiwa

1.Verbs with the prefix or infix um (um- ; -um-)

Verbs with the prefix or infix um retain the infinitive form of the verb in forming the past tense (aspektong perpektibo). The um is retained and the first syllable of the root word is repeated in forming the present tense (aspektong imperpektibo). In forming the future tense (aspektong kontemplatibo), the um is dropped and the first syllable of the root word is repeated.

ASPEKTO NG PANDIWA Ang pandiwa ay nagbabanghay sa tatlong aspekto na tumutukoy sa panahong ikinagaganap, ikagaganap, o ikinaganap ng kilos.1. Aspektong PERPEKTIBO o naganap – nagsasaad ng kilos na nasimulan na o ng kalagayang nangyari na.Halimbawa: Napanood ko ang pagsayaw ni Clare kanina.2. Aspektong IMPERPEKTIBO o nagaganap – nagsasaad ng kilos na ginagawa sa kasalukuyan o ng kilos na palagiang ginagawa.Halimbawa: Napapanood ko ang pagsasayaw ni Clare ngayon. 3. Aspektong KONTEMPLATIBO o magaganap- nagpapahayag ng kilos na gagawin o mangyayari pa lamang.Halimbawa: Mapapanood mo ang pagsasayaw ni Clare sa Linggo.

Pagbabanghay ng Pandiwa

Pawatas (Infinitive form)

Rootword

Salitang ugat

Perpektibo

Pangnagdaan

Imperpektibo

Pangkasalukuyan

Kontemplatibo

Panghinaharap

umalis alis umalis umaalis aalisumiyak iyak umiyak umiiyak iiyakumuga uga umuga umuuga uugaumakbay

akbay umakbay umaakbay

aakbay

umusad usad umusad umuusad uusadumusok usok umusak umuusok uusokumigib igib umigib umiigib iigibumulan ulan umulan umuulan uulanuminom inom uminom umiinom iinomumawit awit umawit umaawit aawit

Pawatas (Infinitive form)

Rootword

Salitang ugat

Perpektibo

Pangnagdaan

Imperpektibo

Pangkasalukuyan

Kontemplatibo

Panghinaharap

sumakay sakay sumakay sumasakay sasakay

bumasa basa bumasa bumabasa babasa

sumulat sulat sumulat sumusulat susulat

tumalon talon tumalon tumatalon tatalon

lumakad lakad lumakad lumalakad lalakad

kumaway kaway kumaway kumakaway kakaway

bumili bili bumili bumibili bibili

kumain kain kumain kumakain kakain

lumabas labas lumabas lumalabas lalabas

gumawa gawa gumawa gumagawa gagawa

TINIG NG PANDIWAAng tinig ay isang pag-aari ng pandiwa na nagpapakilala kung simuno ang siyang gumaganap o bagay na ginaganap.Uri ng Tinig ng Pandiwa1. Tukuyan/ Tahasan – kung ang simuno ay siyang tagaganap ng pandiwa. Ang pandiwang nasa tinig na ito ay karaniwang may isang tagatanggap ng kilos o galaw na tintatawag na tuwirang layon. Ang mga um, mag, mang, magpa, maki, at iba pa, ay karaniwang ginagamit sa tinig na tukuyan.Halimbawa: Nanghiram ka ba ng bilao kina Aling Maria?2. Balintiyak – kapag ang salitang tagaganap ng kilos o galaw ng pandiwa ay hindi ginagamit na simuno at ang nasabing tagaganap ay nasa hulihan ng pandiwa. Ang karaniwang pinaggamitan ng pandiwang nasa tinig na balintiyak ay ang pangungusap na ang dating tuwirang layon ay ang ginagamit na simuno.Halimbawa: Ang bilao ay hiniram kina Aling Maria.

I- Isulat kung Tukuyan o Balintiyak ang sumusunod na pangungusap:

……1. Ang mga mag-aaral ay          napagalitan ng guro. 

……….2. Sina Ana at Maria ay                 lumiban sa klase.

……… 3. Ang silid ay nilinis nila.

……..  4.  Ang kwaderno ng               kaklase ko ay biglang               nawala.

……..5. Ang Nanay ay bumili ng              bagong sapatos.……. 6. Binili ni Tatay ang bagong               biseklita.……. 7. Itinapon ng bata ang             basura sa basurahan.…….. 8. Ang mga guro ay               nagpupulong.

….9. Ang kriminal ay nadakip at        nakulong.

….10. Siya ay naglaba ng damit      at nagluto ng tanghalian.

Banghayin ang mga sumusunod na salita ayon 3 aspekto ng pandiwang napag-aralan natin. Gamitin ang panlaping um:1. sigaw 6. liko2. igib 7. dapo3. lingon 8. hakbang4. lipat 9. kulo5. usad10.kapit

Maraming Salamat po!

Evie