PANORAMALATO 2018 / nr 65

BARDZIEJ

INTELIGENTNA I ZIELONA

EUROPA PO 2020 ROKU

DOBRE ZARZĄDZANIE

W POLITYCE SPÓJNOŚCI

Polityka regionalna i miejska

Polityka spójności: droga ku bardziej inteligentnej przyszłości

2

LATO 2018 / nr 65

PANORAMAW tym wydaniu...

W letnim numerze magazynu Panorama spoglądamy w przy-szłość i analizujemy opracowany przez Komisję Europejską projekt budżetu na okres finansowania 2021–2027. Oprócz wstępnego artykułu przedstawiającego wnioski i ich oczekiwany wpływ na reformę polityki spójności, w tym wydaniu można znaleźć wywiad z komisarz Creţu, która omawia najważniejsze zmiany i ich uzasadnienie, a także opis wstępnych reakcji róż-nych zainteresowanych stron z całej Europy.

Tym razem skupiamy się na Irlandii, która obecnie świętuje 45-lecie członkostwa w UE. Poprzez wywiad z ministrem ds. wydatków publicznych Paschalem Donohoem i omówienie wybranych projektów pokazujemy, w jaki sposób finansowanie ze środków EFRR pomogło Irlandii w zwiększeniu jej innowacyj-ności i konkurencyjności.

Przedstawiamy 21 finalistów tegorocznych nagród RegioStars i przybliżamy tematy oraz szczegóły kolejnego Europejskiego Tygodnia Regionów i Miast, który odbędzie się w Brukseli na

początku października. Odkrywamy także różne projekty zwią-zane z dziedzictwem kulturowym wspierane ze środków EFRR, aby uczcić Europejski Rok Dziedzictwa Kulturowego, a w części „Uchwycone obiektywem” prezentujemy innowacyjność w Polsce. Relacjonujemy przebieg niedawnej konferencji poświęconej dobrym rządom i analizujemy różnorodne inicjatywy wspierające budowanie potencjału administracyjnego w całej UE, a także śledzimy dalsze przygody naszych młodych gwiazd europejskich mediów społecznościowych przemierzających kontynent w ramach unijnego projektu Road Trip. Dział projektów odwiedza tym razem Włochy, Francję i Bułgarię.

AGNÈS MONFRETDyrektor Działu ds. Komunikacji, Dyrekcja Generalna

ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej Komisji Europejskiej

04 28 32 44

ARTYKUŁ WSTĘPNY ..................................................................................... 3

JUŻ WKRÓTCE OBCHODY EWRC 2018............................................. 4

SYLWETKI FINALISTÓW REGIOSTARS ............................................... 5

WYWIAD Z KOMISARZ ............................................................................. 10

O POLITYCE SPÓJNOŚCI PO 2020 R. ............................................. 12

EUROPEJSKA MŁODZIEŻ W DRODZE ............................................. 28

IRLANDZKI SPOSÓB NA INNOWACYJNOŚĆ ................................ 32

HISTORIA INWESTYCJI W REGIONACH .......................................... 42

DOBRE RZĄDY POD LUPĄ ..................................................................... 44

UCHWYCONE OBIEKTYWEM – POLSKA ........................................ 50

DZIEDZICTWO KULTUROWE ................................................................. 52

COHESIFY: SĄ JUŻ WYNIKI ................................................................... 56

PROJEKTY Z BUŁGARII, WŁOCH I FRANCJI ................................. 60

PLAN DZIAŁAŃ ............................................................................................. 63

Zdjęcie na okładce: prof. Valeria Nicolosi © Trinity College Dublin

3

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

Projekty przedstawione przez Komisję 29 maja stanowią fundament nowej polityki spójności. Z budżetem 373 mld EUR na okres ponad siedmiu lat polityka spójności — mimo ograniczeń budżetowych wskutek Brexitu i pojawienia się nowych problemów — pozostanie najsilniejszą polityką inwe-stycyjną UE.

Z radością stwierdzam, że inwestycje w ramach polityki spójności będą realizo-wane we wszystkich unijnych regionach. Umożliwi to regionom realizację naszych wspól-nych unijnych priorytetów, zapewniając solidarność UE z każdym zakątkiem Europy i dając każdemu regionowi, każdemu miastu i każdemu regionowi przygranicznemu szansę na wykorzystanie potencjału stwarzanego przez największy rynek wewnętrzny na świecie.

Przyszła polityka spójności będzie się koncentrować na bar-dziej inteligentnej, silniejszej i bardziej opiekuńczej Europie — na nowoczesnych inwestycjach, w ramach których prio-rytetem jest inteligentna transformacja przemysłowa, pozwa-lająca sprostać wyzwaniom naszej globalnej gospodarki, a także ekologiczny wzrost i przejście na gospodarkę nisko-emisyjną. Jednocześnie pozostajemy wierni naszym zobo-wiązaniom na rzecz socjalnej i bardziej połączonej Europy, która jest bliższa obywatelom.

Nowe priorytety polityki spójności obejmują te obszary, w któ-rych nasze inwestycje są najbardziej potrzebne: regiony wciąż borykające się z niskim dochodem lub wysokim bezrobociem, szczególnie wśród ludzi młodych, oraz regiony, które stają wobec problemu migracji.

Wreszcie, jeśli chodzi o możliwości, pójdziemy o krok dalej, aby pokonać granice wewnątrz Unii, promując międzyregio-nalne innowacyjne inwestycje, koncentrując się bardziej na współpracy instytucjonalnej i inwestowaniu we wspólne usługi

użyteczności publicznej. Jednocześnie miasta nadal będą zajmować centralną pozycję w polityce

spójności, czego wyrazem jest nowa euro-pejska inicjatywa miejska i minimalna alo-kacja środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na obszary miej-skie wynosząca 6 %.

Nasze propozycje stanowią złoty środek między ciągłością działań a potrzebą

reform. Zachowaliśmy to, co się sprawdziło, a jednocześnie uprościliśmy i usprawniliśmy

te działania. W rzeczywistości, dzięki prost-szemu programowaniu i narzędziom terytorialnym,

zasadzie jednolitej kontroli, odejściu od procedury wyznaczania i określonej procedury dla dużych projektów, będziemy mogli szybciej osiągać wyniki. Chodzi o zaufanie do wiedzy poszcze-gólnych instytucji i zmniejszenie biurokracji, a nie odpowie-dzialności. Mówiąc krótko, chodzi o zwiększenie wyników i odpowiedzialności za realizację projektów.

Niemniej jednak polityka spójności, dzięki milionom projektów realizowanych na naszym kontynencie, konkretnym wynikom w zakresie zatrudnienia, szybszego internetu lub bezpieczniejszej wody pitnej, jest również najlepszym sposobem na to, by nasi obywatele poczuli się częścią europejskiego projektu. W obliczu nowych wyzwań i przyspieszonego ożywienia gospodarczego musimy inwestować we wspólną przyszłość — z myślą o korzy-ściach dla naszych regionów i dla naszych dzieci.

CORINA CREŢU Europejska komisarz ds. polityki regionalnej

WSTĘP

4

Europejski Tydzień Regionów i Miast 2018W dniach 8–11 października w Brukseli (Belgia) odbędzie się 16. Europejski Tydzień Regionów i Miast, który według szacunków przyciągnie około 6000 uczestników, nie licząc prelegentów i dzienni-karzy. W ramach Europejskiego Tygodnia Regio-nów i Miast, oprócz warsztatów w Brukseli, 150 sesji roboczych, wystaw i wydarzeń związanych z nawiązywaniem kontaktów, od września do grud-nia 2018 r. w całej Europie organizowane będą również wydarzenia lokalne.

Europejski Tydzień Regionów i Miast jest najważniejszym corocznym wydarzeniem dla władz regionalnych i lokal-nych. Zorganizowany przez Europejski Komitet Regionów

(KR) i Dyrekcję Generalną Komisji Europejskiej ds. Polityki Regio-nalnej i Miejskiej (DG REGIO), stał się jedyną w swoim rodzaju platformą umożliwiającą zainteresowanym stronom komunika-cję i tworzenie sieci kontaktów z myślą o polityce regionalnej, przyciągającą regiony i miasta z całej Europy i nie tylko.

Impreza ta ma na celu zgromadzenie przedstawicieli ze świata polityki, decydentów, ekspertów i praktyków w dziedzinie polityki regionalnej, a także zainteresowanych stron i mediów, w celu omówienia wspólnych wyzwań, jakie stoją przed europejskimi regionami i miastami, i znalezienia możliwych rozwiązań.

Plany na przyszłość

W 2018 r. świętujemy 30-lecie istnienia polityki spójności. Obchody tej rocznicy odbywają się w kontekście intensywnej dyskusji na temat przyszłych priorytetów UE oraz kolejnego wieloletniego budżetu na okres 2021–2027. Dzięki platformie umożliwiającej budowanie potencjału, współpracę, wymianę doświadczeń i dobrych praktyk dla osób odpowiedzialnych za wdrażanie polityki spójności UE i zarządzanie jej instrumentami finansowymi obchody EWRC stwarzają okazję do rozważenia przyszłości polityki w szerszym kontekście, uwzględniającym także najnowsze badania i opinie z państw trzecich oraz orga-nizacji międzynarodowych.

Dyskusje w trakcie tegorocznej edycji Tygodnia będą się toczyć wokół kluczowych kwestii dla unijnej polityki: wniosku w sprawie kolejnych wieloletnich ram finansowych (WRF) i podstawowych instrumentów prawnych, które Komisja przedstawiła w maju 2018 r., jak również wokół wyborów do Parlamentu Europejskiego.

03. Colour of the logoIn general (on the majority of the materials), the logo will be used on the purple background. In this case, the tagline should be displayed in white.

positive version

negative version

black and white version

9

5

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

Europejski Komitet Regionów przyjmie swoją opinię w sprawie przyszłości Europy, a w tym samym tygodniu jego przewodni-czący wygłosi przemówienie o stanie Unii.

EWRC, kierując się hasłem „Silna polityka spójności UE po 2020 roku”, będzie stanowić platformę dla regionów i miast do dzielenia się swoimi poglądami zarówno na temat wielolet-niego budżetu UE, jak i kolejnych wniosków legislacyjnych, doty-czących polityki spójności i rozwoju obszarów wiejskich, a także przyszłości Europy w perspektywie regionalnej i lokalnej.

To coroczne wydarzenie jest okazją do zdecydowanego poka-zania, że polityka spójności przyniosła Europejczykom rzeczy-wistą i namacalną poprawę, oraz ponownego podkreślenia faktu, że silna polityka spójności jest potrzebna.

Inwestowanie w politykę spójności po 2020 roku

Dyskusje podczas trwającego tydzień wydarzenia pozwolą na analizę zapotrzebowania na silną politykę spójności po 2020 r., dzięki której będzie można przezwyciężyć bariery strukturalne, pobudzić kapitał ludzki i poprawić jakość życia. Wzrost gospo-darczy i rozwój regionalny, zrozumienie terytorialnych skutków globalizacji i transformacji cyfrowej i konsekwentne nimi zarzą-dzanie, regionalny wymiar zmiany klimatu i transformacji energetyki oraz zintegrowany rozwój terytorialny będą rozpa-trywane łącznie ze skutecznymi regionalnymi i lokalnymi stra-tegiami na rzecz młodzieży, integracji migrantów i walki z wykluczeniem społecznym. W związku z debatą na temat reformy UE należy również uwzględnić wyzwania związane z zarządzaniem w odniesieniu do polityki spójności.

Rejestracja udziału w obchodach Europejskiego Tygodnia Regionów i Miast rozpoczyna się 9 lipca 2018 r. Aby uzyskać więcej informacji oraz poznać szczegóły dotyczące programu i powiązanych wydarzeń lokalnych, zapraszamy do odwiedzenia strony wydarzenia: www.regions-and-cities.europa.eu

REGIOSTARS 2018

Nagrody w 2018 r. przyznawane będą w następujących kategoriach:

■ WSPIERANIE INTELIGENTNEJ TRANSFORMACJI PRZEMYSŁOWEJ

■ OSIĄGANIE ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU PO-PRZEZ ZMNIEJSZENIE EMISJI DWUTLENKU WĘGLA

■ TWORZENIE LEPSZEGO DOSTĘPU DO USŁUG PUBLICZNYCH

■ SPROSTANIE WYZWANIOM ZWIĄZANYM Z MIGRACJĄ

■ TEMAT ROKU 2018: INWESTOWANIE W DZIEDZICTWO KULTUROWE

RegioStars Awards 2018: nagradzanie regionalnych sukcesówW tym roku jury konkursu RegioStars, złożone z ekspertów, wyłoniło 21 finalistów spośród najznakomitszych projektów regionalnych w Europie, zgłoszonych w pięciu kategoriach. Nagrody zostaną wręczone zwycięzcom 9 października podczas obchodów Europejskiego Tygodnia Regionów i Miast 2018.

6

Centrum Mikroskopii i Obrazowania Molekularnego: Region Waloński, Belgia (EFRR)CMMI to obiekt przeznaczony do zintegrowanego przedklinicznego obrazowania, zapewniający usługi dla środowisk akademickich i przedsiębiorstw, który ma pomóc w rozwoju sektora nauk przyrodniczych w Walonii. Pełniąc rolę ośrodka badawczego, platformy technologicznej współ-pracującej z przemysłem i dostawcy usług szkoleniowych, stymuluje wzrost gospodarczy i popra-wia wizerunek regionu. http://www.biopark.be

Zaawansowane zrównoważone technologie produkcyjne: Zachodnia Walia i Doliny, Zjednoczone Królestwo (EFRR)ASTUTE — sojusz wszystkich walijskich uniwersytetów — powstał w celu pobudzenia wzrostu gospo-darczego i zrównoważonego rozwoju środowiskowego poprzez przemysł i zastosowanie zaawanso-wanych zrównoważonych technologii produkcyjnych. Ponad 300 firm zaangażowało się w ponad 150 projektów obejmujących współpracę między przemysłem a środowiskiem akademickim, umożliwiając tym samym ich rozwój i osiągnięcie rezultatów społeczno-gospodarczych o szerokim zasięgu. www.astutewales.com

Centrum biznesu i usług wspólnych (CNSP): region Centrum, Portugalia (EFRR)Wspierając innowacje i inwestycje na szczeblu lokalnym, centrum CNSP przyciągnęło 14 dostaw-ców technologii informacyjno-komunikacyjnych dla firm edukacyjnych i przyczyniło się do utwo-rzenia 500 wysoko wykwalifikowanych miejsc pracy w mieście położonym na obszarach rolniczych. Inwestując w badania i rozwój, pionierskie programy przekwalifikowania zawodowego oraz umie-jętności cyfrowe, centrum umożliwiło powstanie 68 startupów i wsparło ponad 200 projektów finansowanych przez podmioty prywatne.www.cm-fundao.pt

RE-CEREAL: Włochy i Austria (EFRR)Celem projektu dotyczącego drobnych roślin zbożowych i zbóż rzekomych jest ponowne wprowa-dzenie ich do uprawy w regionach alpejskich. Zboża takie jak gryka, proso i owies charakteryzują się wysoką wartością odżywczą, odpornością i oszczędnością nakładów, przez co uczestnicy pro-jektu zamierzają promować zdrową, zrównoważoną dietę opartą na tych uprawach.https://www.re-cereal.com/en/

Instalação do i3S (Obiekt i3S): region Norte, Portugalia (EFRR)Trzy renomowane portugalskie ośrodki połączyły siły, aby stworzyć największe krajowe centrum badań zdrowia publicznego w dziedzinie nauk o zdrowiu i technologii medycznych. Centrum i3S skupia doświadczenie w zakresie podstawowych, klinicznych oraz mających praktyczne zastosowanie badań nad złożonymi problemami zdrowotnymi, łącząc zaawansowane programy szkoleń i ściślejszą współpracę z firmami, szpitalami itp. Wszystko to ma na celu poprawę zdrowia i życia obywateli.https://www.i3s.up.pt/

WSPIERANIE INTELIGENTNEJ TRANSFORMACJI PRZEMYSŁOWEJ

FINALIŚCI

7

Interreg Sudoe ClimACT: region SUDOE, Portugalia, Hiszpania, Francja i Gibraltar (EFRR)ClimACT propaguje zasady gospodarki niskoemisyjnej w szkołach, wykorzystując podejścia kom-plementarne, takie jak efektywność energetyczna, zrównoważony transport, ekologiczne zamó-wienia publiczne, ochrona zasobów i zmiany zachowań. W tym celu opracowano narzędzia wspierające podejmowanie decyzji i narzędzia edukacyjne, a także nowe modele biznesowe oraz sieć tematyczną.https://tecnico.ulisboa.pt/en/

Platforma testowa do recyklingu włókien tekstylnych: Helsinki-Uusimaa, Finlandia: (EFRR)Projekt zmierza do zrewolucjonizowania przemysłu tekstylnego poprzez „przekształcenie skła-dowisk odpadów w zrównoważone pola bawełny”. Platforma ma na celu zademonstrowanie nowych metod przekształcania poużytkowych odpadów bawełny o niskiej jakości w dobrej jakości włókna. Umocni to pozycję regionu jako ośrodka nauki i innowacji, tworząc ekosystem komer-cjalizacji technologii o globalnym zasięgu.www.vttresearch.com

SAVEMYBIKE: Toskania, Włochy (EFRR)Ten projekt wykorzystuje „społeczną grę z nagrodami”, aby zachęcić do zrównoważonej mobil-ności i ograniczyć kradzież prywatnych lub współdzielonych rowerów. W ramach projektu powstał portal internetowy i aplikacja open source pod nazwą GOOD_GO, a dodatkowo system MaaS (Mobility as a Service).www.tages.it

OSIĄGANIE ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POPRZEZ ZMNIEJSZENIE EMISJI DWUTLENKU WĘGLA

Akumulatory przyszłości: Turyngia, Niemcy (EFRR i EFS)Cel polityki energetycznej UE polegający na zapewnieniu niezawodnych dostaw bezpiecznej, przy-stępnej cenowo i zielonej energii wszystkim obywatelom będzie wymagał większego udziału odna-wialnych źródeł energii w przyszłym koszyku energetycznym. Projekt zakłada wyrównanie wahań w produkcji energii elektrycznej spowodowanych niestabilnym charakterem odnawialnych źródeł energii poprzez opracowanie technologii akumulatorów opartych na materiałach polimerowych.www.ceec.uni-jena.de

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

8

Mieszkania socjalne w Ostrawie: Morawy-Śląsk, Republika Czeska (EFS)Projekt realizowany w Ostrawie koncentruje się na kluczowych działaniach integracyjnych i miesz-kalnictwie socjalnym. Jest on podstawą nowego systemu mieszkań socjalnych, którego celem jest zapewnienie stabilnego życia rodzinom będącym w trudnej sytuacji społeczno-ekonomicznej. http://www.ostrava.cz/en?set_language=en

ReproUnion: region Öresund, Dania i Szwecja (EFRR)Według Światowej Organizacji Zdrowia 15–20 % wszystkich par cierpi z powodu niepłodności, co jest ogromnym problemem zarówno medycznym, jak i społecznym. Wyjątkowe konsorcjum działające w ramach modelu „potrójnej spirali”, zajmujące się badaniami i innowacjami, ma na celu zdobycie pozycji światowego lidera w pokonywaniu niepłodności poprzez dostarczanie nowych strategii profilaktyki i bardziej skutecznych metod leczenia.www.reprounion.eu

TWORZENIE LEPSZEGO DOSTĘPU DO USŁUG PUBLICZNYCH

Zdrowie jest najważniejsze: Warmia i Mazury, Polska, i Obwód Kaliningradzki, Rosja (EFRR)Promowanie współpracy między tymi dwoma regionami ma na celu poprawę stanu zdrowia mieszkańców, zachęcanie ich do zdrowego odżywiania i zwiększenie dostępu do usług medycz-nych na obszarach wiejskich i w małych miastach. Projekt obejmuje działania profilaktyczne, badania lekarskie oraz remont lub zakup nowego sprzętu dla ośrodków medycznych i szkolnych punktów medycznych.www.gminaketrzyn.pl

Zintegrowane ośrodki opieki zdrowotnej i społecznej: Bruksela, Belgia (EFRR)Dwa nowe ośrodki opieki zdrowotnej i społecznej świadczą zintegrowane usługi pomocy społecznej, opieki w zakresie zdrowia psychicznego i podstawowej opieki zdrowotnej, koncentrując się na grupach znajdujących się w trudnej sytuacji, w tym na migrantach. Ponadto zespół mobilny wykorzystuje „medibus” do niesienia pomocy w terenie i prowadzenia konsultacji społecznych w zakresie niektórych usług opieki podstawowej, wspierając tym samym prawa migrantów do opieki zdrowotnej.www.erdf.brussels

KASTELO: region Norte, Portugalia (EFRR)Pierwszy na Półwyspie Iberyjskim oddział przedłużonej opieki pediatrycznej i paliatywnej KASTELO oznacza krótszy pobyt małego pacjenta w szpitalu i zapewnienie dziecku i jego rodzinie dostępu do różnych zasobów na poszczególnych etapach choroby. Tak zorganizowane wsparcie gwarantuje ciągłość specjalistycznej opieki i optymalizację zasobów.http://www.nomeiodonada.pt/

Program „Gwarancja dla młodzieży”: Łotwa (EFS)Młodym osobom poszukującym pracy często przeszkadza brak doświadczenia i niski poziom wykształcenia, co uniemożliwia im zarabianie więcej niż płaca minimalna. Ten projekt jest próbą rozwiązania tych problemów poprzez stworzenie możliwości zdobycia wykształcenia zawodo-wego, którego potrzebują, aby znaleźć dobre miejsca pracy i odnieść sukces.www.viaa.gov.lv

SPROSTANIE WYZWANIOM ZWIĄZANYM Z MIGRACJĄ

9

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

Integracja zawodowa i społeczna uchodźców: Murcja, Hiszpania (EFS)Projekt ten zapewnia ścisłą, skoordynowaną i egalitarną strategię, mającą umożliwić w tym regionie integrację społeczną uchodźców, którzy doświadczają szczególnych trudności. Środki średnio- i długoterminowe są częścią strategii obejmującej koordynację, profilowanie, wsparcie i świado-mość lokalnych instytucji społecznych, organizacji pozarządowych i sektora gospodarki.www.sefcarm.es

Muzeum dziedzictwa Vista Alegre: region Centrum, Portugalia (EFRR)Projekt ma na celu odrodzenie dwóch wieków historii światowej porcelany poprzez odnowienie tej gałęzi przemysłu i przyciągnięcie turystów do Muzeum Vista Alegre i okolicznych obiektów, wśród których można wymienić teatr, fabrykę, kaplicę i hotel.www.cm-ilhavo.pt

Nant Gwrtheyrn: Zachodnia Walia i Doliny, Zjednoczone Królestwo (EFRR)Walijskie centrum dziedzictwa kulturowego i języka znajduje się w opuszczonym kamieniołomie, który został przekształcony w atrakcję turystyczną, która obecnie przyciąga ponad 40 000 odwie-dzających rocznie. Dzięki projektowi wioska stała się bardziej dostępna dla przyjezdnych. Czeka tam na nich także zakwaterowanie, kawiarnia, sklep, sala wielofunkcyjna i centrum dziedzictwa.http://www.gov.wales/eu-funding

TEMAT ROKU 2018: INWESTOWANIE W DZIEDZICTWO KULTUROWE

Torfowiska Wysokie — europejski unikat: Nowosądeckie i kraj żyliński, Polska (EFRR)Muzea torfowisk mieszczące się w dwóch obiektach dziedzictwa kulturowego oferują zwiedza-jącym multimedialną mapę, stanowisko do eksperymentów i symulatory w ramach podróży po kulturowych i przyrodniczych aspektach torfowisk polskiego pogranicza.http://www.muzeumplsk.eu

Dunaj w epoce żelaza: Austria, Chorwacja, Węgry, Słowacja i Słowenia (EFRR)Partnerzy pochodzący z pięciu państw członkowskich realizują wspólnie projekt mający na celu podnoszenie świadomości przyszłych pokoleń na temat dziedzictwa archeologicznego wczesnej epoki żelaza w dorzeczu Dunaju.https://www.museum-joanneum.at

Odbudowa i konserwacja Cittadelli Gozo: Gozo, Malta (EFRR)Projekt przyczynił się do przekształcenia Citadelli Gozo w atrakcję turystyczną, wzmacniając tożsamość kulturową miasta, ożywiając historię fortu i umacniając jego symboliczne znaczenie. Powstało w ten sposób miejsce angażujące odwiedzającego i prezentujące liczne powiązania Citadelli z przełomowymi wydarzeniami z historii regionu Morza Śródziemnego i Europy.https://www.visitgozo.com/

10

Podjęcie się wyzwania, jakim jest bardziej inteligentna i ekologiczna EuropaCorina Creţu, europejska komisarz ds. polityki regionalnej, zdradziła Panoramie, w jaki sposób proponowane zmiany zmierzające do stworzenia nowej, bardziej elastycznej polityki spójności zapewnią szybsze i lepsze wyniki oraz większe poczucie odpowiedzialności.

Chcielibyśmy zapytać Panią o nową politykę spójności. Co się zmieni?

Przede wszystkim celem jest udoskona-lenie tej polityki. Świat wokół nas się zmienia, a wraz z nim musi się zmieniać polityka. Wszystkie regiony stają dziś przed wyzwaniami związanymi z gospo-darką cyfrową, rosnącą globalną konku-rencją i transformacji gospodarczą. Dlatego stworzyliśmy nowy cel polityki, „Inteligentniejsza Europa — innowacyjna

i inteligentna transformacja gospodar-cza”, który łączy innowacje, badania i wsparcie dla MŚP. Zawiera wszystko, co jest potrzebne regionom, aby mogły się rozwijać i przetrwać w erze cyfryzacji.

Nie wolno nam również zapominać, że regiony muszą być gotowe nie tylko na transformację gospodarczą, ale i wdro-żenie zasad gospodarki niskoemisyjnej i gospodarki o obiegu zamkniętym. Te dwa cele związane z ochroną środowiska połączyliśmy w jeden cel polityki: „Eko-logiczna, niskoemisyjna Europa”.

Lwia część środków z EFRR przeznaczona jest właśnie na te dwa kluczowe cele. Od 65 % (w najmniej rozwiniętych regio-nach) do 85 % (w najbardziej rozwinię-tych regionach) środków powędruje na projekty przyczyniające się do tego, by Europa stała się bardziej inteligentnym i ekologicznym miejscem.

W rzeczywistości podstawową cechą reformy jest ukierunkowanie na politykę.

Wraz z pozostałymi trzema celami — rozwojem infrastruktury, rozwojem spo-łecznym i rozwojem lokalnym — mamy do dyspozycji zestaw pięciu celów poli-tyki, które choć bardziej uściślone, zapewniają też więcej elastyczności niż dotychczasowe 11 celów.

A co z obszarami miejskimi?

W naszych wnioskach obszary miejskie zajmują wyższą pozycję. Rozwój obszarów miejskich i rozwój lokalny pojawia się po raz pierwszy jako konkretny cel polityki. Co więcej, przeznaczyliśmy 6 % środków finansowych na inwestycje w obszarach miejskich, przekazywanych za pośrednic-twem lokalnych partnerstw na rzecz roz-woju. W zależności od przypadku może to być realizowane w ramach celu polityki 5 lub któregoś z pozostałych celów. Pod-stawa strategiczna jest podstawowym warunkiem programowania, aby zwięk-szyć skuteczność planowanych działań. Ten nowy przekrojowy cel polityczny pomoże nam uporać się z trudnościami

11

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

technicznymi, jakich doświadczaliśmy w okresie programowania 2014–2020 (wskaźniki, warunki podstawowe, wiele różnych celów tematycznych itp.).

Europejska inicjatywa miejska wprowa-dza nowe spójne podejście do miast, w którym wszystkie narzędzia na rzecz rozwoju obszarów miejskich są połą-czone w jeden program pośrednio zarzą-dzany przez Komisję, podobnie do obecnych rozwiązań obowiązujących w innowacyjnych działaniach miejskich. Program obejmuje budowanie zdolności, działania innowacyjne, rozwój oraz roz-powszechnianie wiedzy i polityki.

Co czeka program Interreg?

To kolejna kluczowa zmiana w naszych wnioskach. Interreg ulega znacznemu udoskonaleniu: programy transgraniczne zajmą bardziej strategiczne miejsce, powstanie nowy międzyregionalny instru-ment innowacji i nowe narzędzie prawne do realizacji współpracy transgranicznej.

Organy odpowiedzialne za realizację pro-gramu Interreg będą też mogły skorzystać z możliwości współpracy transgranicznej z krajami spoza UE, realizując projekty z wykorzystaniem zasobów Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej i Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa. Ponadto główne programy zawierają konkretne zachęty do wspierania współpracy poprzez działania podejmowane w ramach konkretnych celów.

Najpilniejszą prośbą zainteresowanych stron jest zawsze uproszczenie procedur. Czy podjęli Państwo kroki w kierunku zmniejszenia obciążeń administracyj-nych wynikających z tej polityki?

Nowy pakiet legislacyjny charakteryzuje się złotym środkiem między ciągłością działań a potrzebą reform. Zachowaliśmy

to, co się sprawdziło, a jednocześnie uprościliśmy i usprawniliśmy te działania. Nowy zbiór przepisów został niemal dwu-krotnie zredukowany.

Prostsze programowanie i narzędzia terytorialne, mniej warunków podstawo-wych i kryteriów oceny, eliminacja pro-cedur wyznaczania, zasada jednolitej kontroli i brak określonej procedury dla dużych projektów — wszystko to prze-łoży się na szybsze uruchamianie pro-gramów i szybsze osiąganie wyników. Pokazujemy również, że ufamy naszym partnerom, zachowując jednocześnie zabezpieczenia mające chronić pieniądze podatników. Chodzi o ograniczenie biu-rokracji, ale nie obowiązków. Chcemy działać, bazując na doświadczeniu insty-tucji i zaufaniu do nich, odchodząc tym samym od dostosowywania przepisów do najgorszych scenariuszy. Chodzi rów-nież o zwiększenie wyników i odpowie-dzialności za realizację projektów.

Wniosek będzie stanowił odpowiedź na obawy beneficjentów i organów, gdyż wprowadza rozszerzone zastosowanie uproszczonych form kosztów, płatności niepowiązane z kosztami, brak złożonych zasad dotyczących inwestycji przynoszą-cych dochody, uproszczone zasady doty-czące instrumentów finansowych i ich dostosowanie do dotacji, o ile to możliwe, i odejście od rozbudowanej sprawozdaw-czości. Nowa polityka spójności polega nie tyle na zbieraniu rachunków i przestrze-ganiu procedur, a raczej na zapewnianiu lepszych i szybszych wyników.

Proponując wprowadzenie przeglądu śródokresowego wszystkich programów w 2025 r., chcielibyśmy zwiększyć ela-styczność i w większym stopniu koncen-trować się na wynikach. Przeglądy umożliwią programowanie alokacji środ-ków na lata 2026 i 2027 na podstawie

wyników, a ponadto dadzą nam obraz wyzwań zidentyfikowanych w ramach europejskiego semestru oraz wgląd w sytuację społeczno-gospodarczą. Zapewni to niezbędną elastyczność w ciągu najbliższych 10 lat, a jednocze-śnie pozwoli na stworzenie stabilnych ram inwestycyjnych.

A jak wygląda sprawa finansowania? Czy może Pani wyjaśnić, dlaczego metody alokacji środków zostały zmodyfikowane w celu uwzględnienia nowych kryteriów?

Metoda przydzielania środków w ramach polityki spójności została dostosowana w taki sposób, aby zapewnić zrównowa-żony i sprawiedliwy podział funduszy. Głównym kryterium przydziału funduszy pozostanie produkt krajowy brutto na mieszkańca w ujęciu względnym, przy czym inne czynniki, takie jak bezrobocie, zmiana klimatu czy imigracja, będą rów-nież brane pod uwagę. Metoda alokacji nie działa odgórnie, ale oddolnie, i opiera się na obiektywnych wskaźnikach odzwierciedlających stopnie rozwoju, potrzeby i wyzwania. Kwoty są obliczane według regionu, a następnie sumowane, składając się na przydziały krajowe dla poszczególnych państw.

W ciągu ostatnich siedmiu lat większość państw członkowskich z Europy Środkowej i Wschodniej odnotowała znaczący wzrost, który jest uwzględniony w obliczeniach. Im bogatszy stanie się region, tym mniej środków finansowych będzie mu przysłu-giwać z polityki spójności. Tak powinien działać — i tak działa — ten system. Naturalną konsekwencją bogacenia się regionów jest stopniowe obniżanie wspar-cia w ramach polityki spójności, co w rze-czywistości jest dobre.

Podstawową cechą reformy jest ukierunkowanie na politykę. Wraz z pozostałymi trzema celami — rozwojem infrastruktury, rozwojem społecznym

i rozwojem lokalnym — mamy do dyspozycji zestaw pięciu celów polityki.

Wnioski dotyczące unowocześnionej i zreformowanej polityki spójności po 2020 roku Chociaż gospodarka UE odradza się, konieczne są dodatkowe wysiłki inwestycyjne, aby zaradzić nierównościom gospodarczym i społecznym utrzymującym się między państwami członkowskimi i wewnątrz nich. Dnia 2 maja Komisja Europejska zaproponowała przeznaczenie 373 mld EUR na politykę spójności w okresie 2021–2027, co stanowi prawie 30 % całkowitego budżetu UE. 29 maja Komisja przedstawiła swoje wnioski dotyczące zmiany przepisów w ramach tej polityki mających obowiązywać we wspomnianym okresie.

Pięć strategii polityki inwestycyjnejZamiast na 11 celach tematycznych wyznaczonych na okres 2014–2020 nowa polityka spójności powinna koncentrować swoje zasoby na 5 celach polityki, do realizacji których UE jest najlepiej przygotowana. Są to:

Inteligentniejsza Europa poprzez innowacyjność, cyfryzację, transformację gospodarczą i wsparcie dla małych i średnich przedsiębiorstw;

Ekologiczna, niskoemisyjna Europa dzięki stosowaniu porozumienia paryskiego i inwestowaniu w transformację energetyczną, odnawialne źródła energii i walkę ze zmianą klimatu;

Bardziej połączona Europa, posiadająca strategiczne sieci transportowe i informatyczne;

Bardziej prospołeczna Europa, bazująca na Europejskim filarze praw socjalnych i wspiera-jąca dostęp do wysokiej jakości zatrudnienia, edukacji, umiejętności, włączenie społeczne i równe prawa do opieki zdrowotnej;

Europa bliżej obywateli dzięki wspieraniu strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność i zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich w całej UE.

12

13

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

WIĘKSZA UWAGA SKIEROWANA NA MIASTA

Miasta są motorem wzrostu gospodarczego i innowacyj-ności, ale stoją też przed pilnymi wyzwaniami związa-nymi między innymi z zanieczyszczeniem powietrza, bezrobociem czy wykluczeniem społecznym.

Dlatego należy wzmocnić miejski wymiar polityki spój-ności, w związku z czym 6 % środków z EFRR zosta-nie przeznaczonych na zrównoważony rozwój obszarów miejskich.

Ponadto zamiarem jest stworzenie w ramach strategii na lata 2021–2027 europejskiej inicjatywy miejskiej, czyli nowego narzędzia na rzecz współpracy, rozwijania innowacji i budowania zdolności między miastami. Będzie miało zastosowanie do wszystkich priorytetów unijnej agendy miejskiej, obejmujących między innymi integrację migrantów, mieszkalnictwo, jakość powietrza, ubóstwo w miastach i transformację energetyczną.

UŁATWIENIE WSPÓŁPRACY MIĘDZYREGIONALNEJ I TRANSGRANICZNEJ

W okresie 2021–2027 programy Interreg będą nadal wspie-rać państwa członkowskie i regiony we współpracy ponad granicami, która ma ułatwić stawianie czoła wspólnym wyzwaniom. Na ten cel przeznacza się 9,5 mld euro z EFRR.

Ponadto Komisja proponuje europejski mechanizm tran-sgraniczny, który jest nowym instrumentem umożliwiają-cym na zasadzie dobrowolności stosowanie przepisów jednego państwa członkowskiego w sąsiednim państwie członkowskim w odniesieniu do konkretnego projektu lub działania ograniczonego w czasie. Mogłoby to na przykład pomóc w stworzeniu bardziej rozbudowanej transgranicz-nej infrastruktury transportowej lub transgranicznych obiektów opieki zdrowotnej.

Nowe zasady polityki spójności zawierają też propozycję utworzenia mechanizmu międzyregionalnych inwestycji w innowacje, w ramach którego regiony posiadające odpo-wiednie aktywa „inteligentnej specjalizacji” otrzymają więcej wsparcia na rzecz współpracy w priorytetowych sektorach, takich jak technologia big data, biogospodarka, efektywna gospodarka zasobami lub mobilność oparta na sieci.

UKIERUNKOWANE WSPARCIE DLA UNIJNYCH REGIONÓW NAJBARDZIEJ ODDALONYCH

Zgodnie ze strategią dla regionów najbardziej odda-lonych z października 2017 r. regiony te otrzymają środki na rozwój swoich aktywów, takich jak niebieski wzrost, nauki o kosmosie i odnawialne źródła energii. Będą nadal otrzy-mywać dodatkowe środki z UE w wysokości ponad 1,6 mld EUR z EFRR, a ponadto uzyskają dostęp do spe-cjalnego wsparcia w ramach nowych programów Interreg, których celem jest pogłębienie integracji w danym regionie i zacieśnienie współpracy zarówno z innymi regionami naj-bardziej oddalonymi, jak i sąsiednimi krajami.

Zgodnie z wnioskiem Komisji większość środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i Funduszu Spójności (FS) zostanie przeznaczona na pierw-sze dwa priorytety. W zależności od dochodu narodowego brutto (DNB) na mieszkańca państwa członkowskie powinny zainwestować od 65 do 85 % swoich środków uzyskanych w ramach dwóch funduszy właśnie na te dwa priorytety.

W przypadku krajów z:

minimalną war-tością % celu

„inteligentniej-sza Europa”

minimalną wartością % celu

„ekologiczna, nisko-emisyjna Europa”

DNB poniżej 75 %

35 % 30 %

DNB 75–100 % 45 % 30 %

DNB powyżej 100 %

60 % PO1 + PO2 min. 85 %

14

Guadeloupe Martinique

Canarias

Guyane

Açores

Mayotte Réunion

Madeira

GDP/head (PPS) by NUTS2 region, average 2014-2015-2016

< 75% (less developed regions)

75% - 100% (transition regions)

>= 100% (more developed regions)

Index, EU-27 = 100

© EuroGeographics Association for the administrative boundaries

0 500 km

REGIOgis

© S

tow

arzy

szen

ie d

s. gr

anic

adm

inist

racy

jnyc

h Eu

roGe

ogra

phics

0 500 km

Wyspy Kanaryjskie

Azory

Gujana

Majotta Reunion

Madera

Gwadelupa Martynika

2021–2027

FUNDUSZ SPÓJNOŚCI (FS) – DNB PER CAPITA <90 % ŚREDNIEJ UE-27 >13 %

FINANSOWANIE EFRR W REGIONACH SŁABIEJ ROZWINIĘTYCH 62 %

FINANSOWANIE EFRR W REGIONACH W OKRESIE PRZEJŚCIOWYM 14 %

FINANSOWANIE EFRR W REGIONACH ROZWINIĘTYCH 11 %

>Łącznie >100 %

Udział EFRR i FS dla regionów słabiej rozwiniętych 75 %

Z kolei pułap dla unijnego dofinansowania programów zostanie obniżony dla każdej kategorii regionu:

REGIONY SŁABIEJ ROZWINIĘTE, REGIONY NAJBARDZIEJ ODDALONE, FUNDUSZ SPÓJNO-ŚCI, INTERREG

70 %

REGIONY W OKRESIE PRZEJŚCIOWYM 55 %

REGIONY LEPIEJ ROZWINIĘTE 40 %

Zgodnie z wnioskiem KE polityka spójności w okresie 2021–2027 powinna nadal wspierać inwestycje we wszystkich regionach UE na podstawie trzech kategorii stosowanych w poprzednim okresie:

■ REGIONY SŁABIEJ ROZWINIĘTE: z PKB per capita w okresie 2014–2016 <75 % unijnej średniej

■ REGIONY W OKRESIE PRZEJŚCIOWYM: z PKB per capita w okresie 2014–2016 między 75 % a 100 % unijnej średniej

■ REGIONY LEPIEJ ROZWINIĘTE: z PKB per capita w okresie 2014–2016 >100 % unijnej średniej

Regiony słabiej rozwinięte nadal w centrum uwagiZgodnie z wnioskiem Komisji 75 % środków z EFRR i FS tak jak poprzednio przeznacza się na wsparcie dla słabiej rozwiniętych regionów:

Wszystkie regiony w obrębie UE

Region najbardziej oddalony Saint-Martin został włączony do regionu Gwadelupy (NUTS2).

15

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

Państwo członkowskie

Przydział na lata 2021–27

(mld EUR, ceny z 2018 r.)

Zmiana w stosunku do okresu

2014–2020 ( %)

Intensywność pomocy

(EUR/mieszkańca)

Zmiana w stosunku do okresu

2014–2020 ( %)

BG 8,9 8 178 15

RO 27,2 8 196 17

HR 8,8 -6 298 0

LV 4,3 -13 308 0

HU 17,9 -24 260 -22

EL 19,2 8 254 12

PL 64,4 -23 239 -24

LT 5,6 -24 278 -12

EE 2,9 -24 317 -22

PT 21,2 -7 292 -5

SK 11,8 -22 310 -22

CY 0,9 2 147 -5

SI 3,1 -9 213 -11

CZ 17,8 -24 242 -25

ES 34,0 5 105 3

MT 0,6 -24 197 -28

IT 38,6 6 91 5

FR 16,0 -5 34 -9

FI 1,6 5 42 2

BE 2,4 0 31 -5

SE 2,1 0 31 -6

DE 15,7 -21 27 -20

DK 0,6 0 14 -3

AT 1,3 0 21 -4

NL 1,4 0 12 -3

IE 1,1 -13 33 -17

LU 0,1 0 16 -14

Jeśli chodzi o metodę przyznawania środków z fun-duszu, wniosek Komisji nadal opiera się w znacznej mierze na PKB per capita (81 % wagi).

Dodano jednak nowe kryteria:

Rynek pracy: stopa bezrobocia młodzieży, niski poziom wykształcenia, dane demograficzne (15 %)

Zmiana klimatu: emisje gazów cieplarnianych w sektorach nieobjętych systemem ETS (1 %)

Migranci: migracja netto osób spoza UE (3 %)

GDPper capita

Podział środków według państw członkowskich

Ponadto Komisja w swoich obliczeniach uwzględniła limity, dzięki którym będzie można uniknąć zbyt gwałtownych zmian w wartości przydziałów dla poszczególnych państw członkowskich:

> 24 % dolny limit — „system osłonowy”

> 8 % „odwrotny system osłonowy”

> 0 % limit wzrostu w państwach członkowskich o DNB >120 %

16

Bardziej elastyczne programowanie

Zgodnie z wnioskiem Komisji programowanie w ramach polityki spójności w okresie 2021–2027 zostanie uelastycznione na trzy sposoby:

\\Po przyjęciu programów na okres 2021–2027 do konkret-nych priorytetów przypisane zostaną tylko przydziały na lata 2021–2024. Przydziały na pozostałe dwa lata, tj. 2026 i 2027, zostaną określone po przeprowadzeniu szczegóło-wego przeglądu śródokresowego. Uwzględnione zostaną zmiany w sytuacji społeczno-gospodarczej, nowe wyzwania zidentyfikowane w kontekście europejskiego semestru oraz dotychczasowe wyniki programów.

\\W pewnym ograniczonym zakresie zasoby w ramach jednego programu mogą być przenoszone z jednego priorytetu inwe-stycyjnego na inny bez potrzeby formalnego zatwierdzenia przez Komisję.

\\Przepis szczególny zawarty w nowym zbiorze przepisów ułatwi mobilizowanie funduszy UE już od momentu wystą-pienia klęski żywiołowej.

+2 lata5 lat

Uproszczone regulacje w jednolitym zbiorze przepisów

Rozdrobnienie przepisów regulujących poszczególne fundusze UE czasami utrudniało życie instytucjom zarządzającym pro-gramami i zniechęcało przedsiębiorstwa i przedsiębiorców do ubiegania się o unijne dofinansowanie z różnych źródeł.

Obecną propozycją Komisji jest rozporządzenie w sprawie wspólnych przepisów (RWP) w formie jednego zbioru prze-pisów dla siedmiu funduszy UE:

■ Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR)

■ Fundusz Spójności (FS)

■ Europejski Fundusz Społeczny Plus (ESF+)

■ Europejski Fundusz Morski i Rybacki (EFMR)

■ Fundusz Azylu, Migracji i Integracji (AMIF)

■ Fundusz Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ISF)

■ Instrument na rzecz Zarządzania Granicami i Wiz (BMVI)

Szczegółowe regulacje będą dodatkowo zawierać określone przepisy niezbędne do tego, by dopasować je do cech właściwych dla poszczególnych funduszy, uwzględniając ich zróżnicowane modele działania, grupy docelowe i metody wdrażania.

Ten jednolity zbiór przepisów powinien przyczynić się do uproszczenia procedur zarówno dla instytucji zarządzających programami, jak i beneficjentów.

Powinien również ułatwić osiągnięcie synergii, na przykład między EFRR i ESF+ w kontekście opracowania całościowych planów rozwoju miast, które zakładają rewitalizację obszarów miejskich w trudnej sytuacji.

Środki z AMIF, wraz ze środkami z funduszy polityki spójności, mogłyby być przeznaczone na finansowanie lokalnych strategii na rzecz integracji migrantów i osób ubiegających się o azyl, przy czym ten pierwszy skupiałby się na krótkoterminowych potrzebach tych osób od razu po przyjeździe (na przykład recepcja i opieka zdrowotna), a FS mógłby wspierać długoter-minowe programy integracji społecznej i zawodowej.

Ponadto proponowane przepisy ułatwią też osiągnięcie efektu synergii z innymi instrumentami dostępnymi w zestawie narzędzi budżetowych UE, takimi jak wspólna polityka rolna, program innowacji „Horyzont Europa”, instrument UE na rzecz mobilności edukacyjnej Erasmus+ oraz program działań na rzecz środowiska i klimatu LIFE.

RWP

EFRR FS ESF+

EFM

R

AMIF

ISF

BMVI

17

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

Związek z europejskim semestrem

Inwestycje UE nie mogą funkcjonować w oderwaniu od szer-szego kontekstu makroekonomicznego. Komisja proponuje wzmocnienie powiązań między interwencjami w ramach poli-tyki spójności a europejskim semestrem koordynacji polityki gospodarczej w celu stworzenia środowiska sprzyjającego wzrostowi i przedsiębiorczości w Europie.

Zalecenia dla poszczególnych krajów w ramach europejskiego semestru zostaną uwzględnione dwukrotnie w okresie 2021–2027:

\\Najpierw jako plan działania w zakresie programowania fun-duszy i projektowania programów polityki spójności na początku okresu 2021–2027;

\\Następnie w 2024 r. najnowsze zalecenia dla poszczególnych krajów będą stanowić ramy dla śródokresowego przeglądu programów, aby dostosować je do nowych lub utrzymujących się problemów.

Zachowano zasadę warunkowości makroekonomicznej, aby mieć pewność, że inwestycje UE są realizowane w dobrych warunkach fiskalnych. Jeżeli dane państwo członkowskie nie podejmie skutecznych lub naprawczych działań w kontekście kluczowych mechanizmów unijnego zarządzania gospodar-czego (procedura nadmiernego deficytu, procedura dotycząca nadmiernego zakłócenia równowagi) lub nie wdroży środków wymaganych przez program pomocy stabilizacyjnej, Komisja przedstawi Radzie wniosek w sprawie zawieszenia całości lub części zobowiązań lub płatności dla jednego lub więcej pro-gramów realizowanych w tym państwie członkowskim. Komisja może jednak — z uwagi na wyjątkową sytuację gospodarczą lub na uzasadniony wniosek zainteresowanego państwa człon-kowskiego — zalecić Radzie anulowanie zawieszenia.

KOLEJNE KROKIWniosek w sprawie unijnego budżetu na okres 2021–2027 z dnia 2 maja i wniosek ustawodawczy z 29 maja to pierwszy krok w długim procesie negocjacji z Parlamentem Europejskim i państwami członkowskimi, który powinien doprowadzić do przyjęcia rozporządzenia.

Warunki podstawowe

Proponowane „warunki podstawowe” bazują na tym samym podejściu co uwarunkowania ex ante wprowadzone w okresie finansowania 2014–2020. Zaproponowano około 20 warun-ków, które odpowiadają około połowie wszystkich uwarunkowań obowiązujących w bieżącym okresie.

Obejmują one obszary tematyczne podobne do tych uwzględ-nionych w okresie 2014–2020, takie jak efektywność energe-tyczna, a ponadto obejmują strategie inteligentnej specjalizacji mające na celu ukierunkowanie inwestycji w bada-nia i innowacje.

Obowiązują również cztery horyzontalne warunki podstawowe w zakresie zamówień publicznych, pomocy państwa oraz w związku ze stosowaniem Karty praw podstawowych Unii Euro-pejskiej i Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych.

Procedury związane z warunkami podstawowymi są podobne, ale zostały uproszczone; na przykład nie ma obowiązku przed-kładania planu działania w przypadku niespełnienia warunków. Państwa członkowskie nie będą jednak mogły wysłać do Komisji wniosku o płatność w przypadku projektu finansowanego ze środków UE, co do którego nie spełniono warunków wstępnych. Ich spełnienie musi być przestrzegane przez cały okres.

Mniejsza biurokracja w przypadku przedsiębiorstw

Proponowane rozporządzenie pozwala na stosowanie uproszczo-nych form kosztów, tak aby przedsiębiorstwa mogły otrzymać zwrot kosztów bez konieczności przedstawiania każdej faktury lub odcinka wypłaty — mogą korzystać z kosztów stałych i sza-cunkowych kosztów personelu, ubezpieczenia lub wynajmu. Zwrot kosztów może się też odbywać na podstawie uzyskanych wyników. Wszystko to oznacza znaczące zmniejszenie kosztów administra-cyjnych i, oczywiście, mniej wymaganych dokumentów.

Bardziej proporcjonalne audyty i kontrole oznaczają z kolei, że w przypadku unijnych programów finansowania o mniejszym ryzyku Komisja proponuje mniej restrykcyjny system kontroli oparty na dobrze funkcjonujących procedurach krajowych. Zasada „jednolitej kontroli” zostaje przedłużona, co oznacza mniejszą liczbę kontroli małych przedsiębiorstw.

WIĘCEJ INFORMACJI http://europa.eu/!tV86kd

02.05.2018 29. 05.2018 09.05.2019

Wieloletnie ramy finan-sowe — pakiet na okres po 2020 roku

Wnioski legisla-cyjne dotyczące: - RWP - EFRR/FS - Interreg - ECBC

Szczyt unijny w Sibiu (Rumunia)Negocjacje legisla-

cyjne z Radą i Parlamentem

18

Polityka spójności: finansowanie przyszłych unijnych celów i ambicji Panorama poprosiła wybrane podmioty regionalne o to, by podzieliły się swoimi przemyśleniami na temat przyszłości polityki spójności po 2020 roku i tego, w jaki sposób najnowsze propozycje mogłyby przyczynić się do wzmocnienia tej polityki w nadchodzącym okresie finansowania.

Wsparcie dla miast jako ośrodków mediacji i innowacji

Jako burmistrz Sztokholmu widzę, że finansowane przez UE projekty są często najbardziej widocznym ogni-

wem łączącym obywateli i Unię. Fundu-sze EFS i EFRR ponadto sprawiły, że decyzje dotyczące inwestycji są podej-mowane z większym udziałem obywateli, pomagając w ten sposób miastom i regionom w całej Europie w rozwiązy-waniu palących problemów i zrobieniu użytku z niewykorzystanych dotąd moż-liwości. To tylko jeden z powodów, dla których żałuję proponowanego zmniej-szenia wysokości środków w ramach polityki spójności w stosunku do całko-witego budżetu.

Mam jednak nadzieję, że nowy fundusz ESF+ zapewni bardziej elastyczne podej-ście do spójności społecznej i ułatwi mia-stom radzenie sobie z nieoczekiwanymi potrzebami i wyzwaniami. Tworzenie spójnych i dobrze prosperujących społe-czeństw wymaga połączenia działań na

rzecz integracji na rynku pracy i włącze-nia społecznego Dlatego uważam, że propozycje Komisji odzwierciedlające tę rzeczywistość brzmią zachęcająco.

Z zadowoleniem przyjmuję także zapew-nienie ciągłego i zwiększonego finanso-wania badań i innowacji, zarówno za pośrednictwem programu „Horyzont Europa”, jak i EFRR. Jako burmistrz jed-nego z najbardziej innowacyjnych miast w Europie wiem, że fundusze unijne na badania naukowe i innowacje mogą wnieść wielką wartość dodaną do miast takich jak Sztokholm. Inwestycje prowa-dzone w miastach mają też spory pozy-tywny wpływ na sąsiednie regiony i inne części Europy.

Miasta są miejscem mediacji i ośrod-kami, w których spotykają się środowiska akademickie, prywatne firmy, admini-stracja publiczna i społeczeństwo oby-watelskie, tworząc miejsca do testowania innowacyjnych metod, produktów i usług. Aby wykorzystać pełen potencjał miast jako siły napędowej innowacji, potrzebu-jemy programów finansowania koncen-trujących się na wyzwaniach społecznych o wyraźnym miejskim wymiarze. Ocze-kuję dalszego dialogu na temat roli miast w realizacji budżetu UE.

https://www.visitstockholm.com/

Unowocześniona i zreformowana polityka spójności po 2020 roku

Wartość dodana polityki spójności wynika przede wszystkim z jej zdolności do uwzględnienia kra-

jowych potrzeb w zakresie rozwoju oraz potrzeb i specyfiki poszczególnych regio-nów i terytoriów, a także jej zdolności do przybliżania Unii obywatelom. Polityka spójności to europejska strategiczna poli-tyka inwestycyjna, która przyczynia się do wdrażania głównych strategii politycznych UE i je uzupełnia. Dotyczy to między innymi polityki w zakresie edukacji, zatrud-nienia, energii, środowiska, jednolitego rynku, badań naukowych i innowacji itp.

Chciałabym podkreślić, że wniosek Komisji dotyczący unowocześnionej, zreformowanej polityki spójności, przed-stawiony 29 maja, zakłada przede wszystkim zwiększenie ukierunkowania polityki na pięć celów tematycznych. Odzwierciedlają one główne priorytety

Karin Wanngård, burmistrz Sztokholmu

Iskra Michajłowa, przewodnicząca Komisji Rozwoju

Regionalnego PE

19

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

polityki UE dotyczące stworzenia inteli-gentnej Europy, przejścia na zieloną gospodarkę o obiegu zamkniętym, tech-nologii cyfrowych, lepszej łączności, a także wsparcia dla Europy socjalnej i inwestycji bliższych obywatelom.

Wprowadzenie nowych kryteriów, obok kryterium produktu krajowego brutto, na podstawie których określa się kategorie regionów, pozwala na lepsze uwzględ-nienie lokalnej specyfiki danego regionu, do której zaliczają się takie czynniki jak bezrobocie wśród młodzieży, niski poziom wykształcenia, zmiana klimatu oraz recepcja i integracja migrantów.

Proponowany „jednolity zbiór przepisów” stwarza warunki dla bardziej skutecznego łączenia z innymi funduszami wspólnoto-wymi, a także z funduszem InvestEU i instrumentami finansowymi. Jest to zgodne z przyjętymi rezolucjami Parla-mentu Europejskiego w sprawie elemen-tów składowych europejskiej polityki spójności na okres po roku 2020 oraz siód-mego sprawozdania w sprawie spójności.

Włączenie regulacji w zakresie mecha-nizmu transgranicznego jest również zgodne z rezolucją PE w sprawie Euro-pejskiej współpracy terytorialnej (Inter-reg), w której wezwano Komisję do ustanowienia narzędzia prawnego umożliwiającego rozwiązywanie proble-mów prawnych napotykanych przez regiony przygraniczne.

Wzmocnione powiązanie między Fundu-szem Spójności, wartościami UE i zarzą-dzaniem gospodarczym poprawi warunki inwestycyjne dla skutecznego wdrażania unijnych funduszy.

W swojej rezolucji w sprawie kolejnych WRF, przyjętej w maju 2018 r., Parlament Europejski potwierdził swoje stanowisko mówiące o tym, że należy przeznaczyć odpowiednią wysokość środków finanso-wych na kluczowe strategie polityczne UE, które umożliwią skuteczne wykony-wanie zadań i osiąganie ich celów, w tym także o tym, że należy utrzymać poziom

finansowania w ramach polityki spójno-ści co najmniej na poziomie budżetu na lata 2014–2020.

http://www.europarl.europa.eu/portal/pl

Ponowne uruchomienie europejskiego projektu i programu

Jako przewodniczący Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecz-nego (EKES) przykładam dużą wagę

do debaty wywołanej wnioskami Komisji w sprawie kolejnych wieloletnich ram finansowych (WRF) oraz sektorowymi propozycjami ustawodawczymi w spra-wie programów wydatków.

Powód jest prosty: jestem całkowicie prze-konany, że projekt oraz program europej-ski muszą zostać ponownie wdrożone. Pomimo pewnych problemów pierwsze 60 lat Unii Europejskiej to dowód na bezpre-cedensowy sukces tego projektu, zapew-niającego pokój, dobrobyt i solidarność.

Wziąwszy to pod uwagę, jeśli chcemy — a do tego EKES się zobowiązuje — aby UE mogła sprostać wyzwaniom XXI wieku, musimy upewnić się, że propono-wana wysokość środków finansowych wystarczy, by spełnić unijne ambicje.

2 maja oświadczyłem, że Komisja słusznie zwiększyła finansowanie w ramach „nowych” kierunków polityki, takich jak migracja, obronność i zmiana klimatu, a także zwiększyła zasoby finansowe prze-znaczone na badania, inwestycje i kulturę.

Wszyscy wiemy, że Komisja musi zmie-rzyć się z odejściem Zjednoczonego Kró-lestwa, które jest obecnie płatnikiem netto. Dlatego, podobnie jak inne insty-tucje, zaapelowałem o zwiększenie obec-nego pułapu wydatków UE z 1 % do 1,3 % dochodu narodowego brutto, a nie do 1,13 %, jak wnioskowała Komisja.

Jednak oczekiwałbym bardziej ambitnej wizji, jeśli chodzi o wieloletnie ramy finansowe, oraz znacznie silniejszego powiązania z Agendą 2030 i celami zrównoważonego rozwoju.

Podtrzymuję również moje zastrzeżenia dotyczące cięć, które Komisja proponuje w odniesieniu do polityki spójności (a także do wspólnej polityki rolnej).

W czasach kryzysu polityka spójności okazała się skuteczna w roli instrumentu wsparcia dla europejskich obywateli będących w najtrudniejszym położeniu. Ponadto w wielu przypadkach jest to wizerunek Europy kreowany w pań-stwach członkowskich. Podobnie, a zwłaszcza po proklamacji Europej-skiego filaru praw socjalnych w listopa-dzie 2017 r., chcemy mieć pewność, że rzeczywiście istnieją odpowiednie zasoby przeznaczone na spójność społeczną.

EKES — mając na uwadze, w jaki sposób państwa członkowskie i Parlament Euro-pejski będą dalej zajmować się tą klu-czową sprawą — przyjmie we wrześniu opinię w sprawie WRF, a także szereg opinii dotyczących sektorowych wnio-sków ustawodawczych.

https://www.eesc.europa.eu/pl

Luc Jahier, przewodniczący Europejskiego Komitetu

Ekonomiczno-Społecznego

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny

Znalezienie nowego i dynamicznego modelu narracji dla silnej polityki spójności

Jako przewodniczący Europejskiego Komitetu Regionów często jestem pytany, czy uważam ostatnie wnio-

ski Komisji Europejskiej w sprawie przy-szłości polityki spójności za „szklankę do połowy pustą czy do połowy pełną”.

Możemy uznać, że szklanka jest do połowy pełna, jeśli weźmiemy pod uwagę rzeczywistą próbę uproszczenia zasad przez Komisję, zapewnienia większej ela-styczności i wzmocnienia pozycji lokal-nych rozwiązań. Faktycznie jest rzeczą pozytywną, że polityka spójności nadal będzie się koncentrować na kwestiach regionalnych z korzyścią dla wszystkich regionów w Europie. Pozytywny również jest fakt, że pozostanie ona główną poli-tyką inwestycyjną UE pomimo sprzeciwu Komisji w ubiegłym roku.

Niestety, muszę też zgodzić się z tymi, którzy wyznają mniej optymistyczny pogląd, wskazując na ogólne cięcia w polityce spójności wynoszące 10 %, a także na mniejszy nacisk na partner-stwo, mimo że w swoim rozporządzeniu Komisja w ostatniej chwili przywróciła zasadę wielopoziomowego systemu rzą-dzenia. Ponadto proponowane cięcia w ramach celu Europejskiej współpracy terytorialnej wynoszące ponad 12 % i odrzucenie programu Interreg Europa to propozycje, których ewidentnie nie mogę zaakceptować. Interreg jest zna-kiem towarowym polityki regionalnej UE i europejskiego sukcesu, którego nie można zniszczyć.

Moim największym zmartwieniem jest spadek spójności między różnymi fundu-szami strukturalnymi. Instrument wspie-rania rozwoju obszarów wiejskich nie jest już częścią rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów, a Europejski Fun-dusz Społeczny wydaje się być przygoto-

wany na przyszłość bardziej dostosowaną do europejskiego semestru. Polityka spój-ności straciła część swojej duszy w cza-sach, gdy tysiące obywateli, z którymi konsultowaliśmy się w ciągu ostatnich 12 miesięcy, domagało się większego part-nerstwa i solidarności. Znalezienie nowego i dynamicznego modelu narracji dla silnej polityki spójności w Europie przyszłości ma zatem kluczowe znaczenie w nadcho-dzących miesiącach i latach.

Dlatego też #CohesionAlliance, sojusz zawarty przez Europejski Komitet Regio-nów i główne europejskie stowarzyszenia regionów i miast, będzie nadal lobbować na rzecz si lnej polityki spójności w ramach silnej Unii Europejskiej. W trak-cie negocjacj i budżetu UE nadal będziemy wskazywać, że polityka spój-ności jest najpotężniejszą bronią w walce z populizmem, a także narzędziem do promowania integracji europejskiej i two-rzenia Europy, która jest namacalnie obecna w życiu wszystkich obywateli.

https://cor.europa.eu/pl/Pages/default.aspx

Tworzenie synergii i skuteczniejsze rozwiązywanie problemów społecznych

Zgromadzenie Regionów Europy (AER) z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji dotyczący polityki

spójności dla wszystkich. Zawiera on nie-zbędne uproszczenia i bardziej ela-styczne ramy. Budżet unijnej polityki spójności jest jednak mniej ambitny, niż się spodziewaliśmy.

Proponowane cięcia w polityce spójności wskazują na brak zaangażowania na rzecz zwiększenia budżetu, który sprzy-jałby spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej w całej UE. Jest to polityka, która przyczynia się do rozwoju wszyst-kich regionów Europy. Działania na rzecz centralizacji polityki spójności i wykorzy-stania jej do reform strukturalnych bez zaangażowania regionów budzą niepokój. Sukces polityki polega na jej bliskim związku ze szczeblem lokalnym i regio-nalnym oraz z obywatelami Europy.

Ponadto propozycja, aby Europejski Fun-dusz Społeczny był samodzielnym fun-duszem, niepokoi nas, gdyż wskazuje na rozróżnienie pomiędzy funduszem regio-nalnym i społecznym. Takie decyzje mogą podważyć zdolność Unii do osią-gania zrównoważonego, sprzyjającego włączeniu społecznemu i inteligentnego wzrostu w przyszłości.

Karl-Heinz Lambertz, przewodniczący Europejskiego

Komitetu Regionów

Magnus Berntsson, przewodniczący Zgromadzenia

Regionów Europy

20

W moim rodzinnym regionie Västra Götaland (Szwecja) skoordynowaliśmy system naboru, tak aby połączyć fundusz regionalny z funduszem społecznym i w rezultacie doprowadzić do efektu synergii i skutecznie rozwiązywać kwe-stie społeczne. Mam nadzieję, że nowe przepisy uwzględnią te skuteczne metody. Regiony muszą pozostać głów-nymi podmiotami w zarządzaniu fundu-szem i jego wdrażaniu.

Jako członek Sojuszu na rzecz Spójności, AER podejmie zdecydowane działania mające zapewnić, że polityka spójności pozostanie prawdziwą polityką regio-nalną, która opiera się na zasadach wie-lopoziomowego systemu rządzenia i pomocniczości. Polityka ta jest jednym z naszych najpotężniejszych narzędzi przyczyniających się do poprawy jakości życia europejskich obywateli, które jed-nocześnie tworzy europejską wartość dodaną. AER uważa, że silna, odnowiona polityka spójności dostępna dla wszyst-kich regionów ma zasadnicze znaczenie dla przyszłości Europy.

https://aer.eu/

Silniejsze partnerstwo z korzyścią dla Europy i jej obywateli

Gdy analizujemy nowe wnioski Komisji, chcąc zrozumieć, jak polityka spójności może wyglądać

po 2020 roku, nie zapominajmy o szer-szym kontekście — o Europie, która bar-dzo potrzebuje wyników istotnych dla społeczeństwa. Komisja proponuje, aby w następnym okresie finansowania wyraźnie skupić się na Europie bliższej jej obywatelom. Chociaż jest to pozy-tywne podejście, pytanie brzmi, jak spra-wić, aby zadziałało w praktyce?

75 % ludności UE mieszka na obszarach miejskich, gdzie przecinają się wyzwania europejskie związane z modelami zrów-noważonego, sprzyjającego włączeniu społecznemu i inteligentnego rozwoju. Sukces następnej rundy funduszy struk-turalnych zależeć będzie od tego, w jaki sposób są przygotowane na sprostanie wyzwaniom stojącym przed obszarami miejskimi. Do osiągnięcia skutecznych rezultatów kluczowe będzie zapewnienie udziału miast w negocjowaniu prioryte-tów programowych oraz instrumentów politycznych, które ułatwiają wspólne podejście na szczeblu lokalnym.

Nowe wnioski podkreślają zasadę part-nerstwa. Chcemy jednak upewnić się, że oznacza to zastosowanie tej zasady w praktyce. Kiedy władze najbliższe oby-watelom — czyli władze miasta — są w pełni zaangażowane w ustalanie prio-rytetów, oczywiste jest, że programy mają większą szansę na dopasowanie do lokalnych realiów, którym mają służyć.

W miastach wyzwania nie dotyczą poszczególnych sektorów polityki — są złożone i często powiązane z określonymi miejscami. Jesteśmy bardzo zaniepoko-jeni nowymi propozycjami, w myśl których fundusze na integrację społeczną, zatrud-nienie i umiejętności mają być rozdzie-lone. Podważa to zdolność miast do

miejscowego zapewnienia połączonych rozwiązań. Polityka spójności po 2020 roku musi zakładać wzmocnienie środków na rzecz strategii rozwoju obszarów miej-skich w celu połączenia wsparcia z EFRR i ESF+, a nie ich osłabienie.

Polityka spójności jest silnym symbolem europejskiej solidarności i jedności. Jest to spoiwo, które trzyma Europę razem, i daje unikalną możliwość poprawy życia obywa-teli. Jeśli uzyskamy odpowiednie warunki, aby w pełni zaangażować miasta, i udo-stępnimy działający lokalnie instrument polityczny, sprawimy, że Europa wejdzie na drogę ku silniejszej przyszłości.

http://www.eurocities.eu/eurocities/about_us/staff

Anna Lisa Boni, sekretarz generalna EUROCITIES

21

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

Dbanie o zrównoważony rozwój poszczególnych terytoriów

Wniosek Komisji Europejskiej jest krokiem we właściwym kie-runku, chociaż nie zapewnia

prawdziwie zintegrowanego podejścia do wszystkich funduszy, których dotyczy.

Region Emilia-Romania z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji Europejskiej dotyczący nowego modelu rozwoju regionalnego i polityki spójności po 2020 roku, stwierdziwszy, że wzięto pod uwagę szereg kluczowych kwestii wyrażonych w dokumencie przedstawiającym nasze stanowisko. Jednak niektóre elementy należy przedyskutować z Parlamentem Europejskim i przedstawicielami rządów centralnych podczas negocjacji zaplano-wanych na nadchodzące miesiące.

Doceniamy fakt, że wszystkie regiony kwalifikują się do otrzymania finanso-wania — regiony mniej rozwinięte, regiony w okresie przejściowym oraz regiony lepiej rozwinięte — a w ramach pięciu celów politycznych Komisja uwzględniła jeden dotyczący „Europy bliższej obywatelom poprzez wspieranie zrównoważonego i zintegrowanego roz-woju obszarów miejskich, wiejskich i przybrzeżnych oraz lokalnych inicjatyw”. Niemniej jednak Rada Gmin i Regionów

Europy (CEMR) jest zdania, że wszystkie cele polityczne muszą przyczyniać się do zrównoważonego rozwoju terytoriów, biorąc pod uwagę ich specyfikę i szcze-gólne potrzeby.

CEMR z zadowoleniem przyjmuje także większy nacisk na zrównoważony rozwój obszarów miejskich, które to podejście przewiduje obecnie 6 % na rozwój lokalny kierowany przez społeczność i zintegro-wane inwestycje terytorialne, a także obej-muje małe i średniej wielkości miasta.

Z drugiej jednak strony żałujemy, że ani w rozporządzeniu w sprawie wspólnych przepisów, ani w sprawie EFRR nie ma istotnego odniesienia do celów zrówno-ważonego rozwoju. CEMR zawsze promo-wał cele zrównoważonego rozwoju jako nadrzędną strategię na rzecz przyszłej polityki spójności. Ubolewamy również nad tym, że nie będzie jednolitego zbioru przepisów dla wszystkich funduszy, a jedynie zharmonizowane wskazówki, które w praktyce nie będą miały takiego samego skutku jak zintegrowane wspólne zasady dla EFRR, EFS i EFRROW.

Zdajemy sobie sprawę, że Komisja Euro-pejska miała trudności z przygotowaniem tego wniosku w kontekście wielu żądań wysuwanych przez różne strony, gdy ponadto polityka spójności i jej budżet zostały poddane w wątpliwość. Chcemy zapewnić, by nowe wnioski dotyczące okresu 2021–2027 działały na szczeblu lokalnym i regionalnym.

http://www.ccre.org/en

Ochrona podstawowych zasad polityki spójności

Wniosek Komisji Europejskiej dotyczący budżetu UE po 2020 roku zawiera pewne pozy-

tywne elementy, ale zdaje się nie uwzględniać w pełni długoterminowych ambicji, bez spełnienia których nie da się kształtować przyszłości Europy.

Propozycja wprowadzenia nowych zaso-bów własnych jest pożądanym posunię-ciem, a proponowany budżet jest na mniej więcej tym samym poziomie co obecny, pomimo luki finansowej spowo-dowanej Brexitem.

Budżet nie odzwierciedla jednak większej liczby priorytetów, którymi należy się zająć na szczeblu europejskim. Zamiast tego zaproponowano przekierowanie środków dostępnych w ramach tradycyjnych stra-tegii politycznych, takich jak polityka spój-ności, na realizację nowych priorytetów, takich jak migracja i bezpieczeństwo.

Jeżeli budżet ma przynosić korzyści oby-watelom, programy zarządzania dzielo-nego, takie jak te objęte polityką spójności, muszą zostać zreformowane.

Jeśli chodzi o wniosek w sprawie polityki spójności z 29 maja, DG REGIO stworzyła wyważony pakiet obejmujący wszystkie regiony europejskie, potwierdzając tym samym, że polityka spójności pozostaje

Eleni Marianou, sekretarz generalna Konferencji

Peryferyjnych Regionów Nadmorskich

Stefano Bonacini, prezydent regionu Emilia-Romania

i przewodniczący Rady Gmin i Regionów Europy

22

jedyną polityką europejską, która wycho-dzi naprzeciw rosnącym nierównościom regionalnym w UE.

Istnieją jednak pewne obawy dotyczące kilku kwestii: cięcia środków polityki spójności o 10 % w ujęciu realnym; wykorzystywania polityki spójności w sposób bardziej bezpośredni do celów semestru europejskiego, w szczególności Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS); obcięcia budżetu Interreg o 12 % i wyeliminowania transgranicznych pro-gramów morskich; i podważania podej-ścia opartego na zarządzaniu dzielonym poprzez wprowadzenie możliwości prze-noszenia środków.

Obowiązkiem Parlamentu Europejskiego i Rady jest ochrona i wzmacnianie pod-stawowych zasad polityki spójności. CPMR zapewni, że przyczyni się do budowania polityki, która jest w stanie wzmocnić spójność gospodarczą, społeczną i tery-torialną we wszystkich regionach.

https://cpmr.org/

Ochrona osób zagrożonych ubóstwem czy naszych sektorów obrony i bezpieczeństwa?

W ostatnich tygodniach widzieli-śmy szereg propozycji Komisji dotyczących kolejnych WRF.

Nigdy nie powinniśmy zapominać, że ustalenie budżetu UE jest z natury pro-cesem politycznym, mającym długo-trwałe konsekwencje dla 118 milionów Europejczyków zagrożonych ubóstwem.

Komisja zaproponowała „budżet, który chroni i wzmacnia”. Ale kogo, lub co, chroni i wzmacnia? Twierdzimy, że 7 % cięcia w Funduszu Spójności, w połącze-niu z 22-krotnym zwiększeniem budżetu na obronę i znacznymi nakładami na kon-trolę granic, finansowaniem 10 000 straż-ników granicznych, oznaczają, że jest to

budżet, który chroni i wzmacnia nasze bezpieczeństwo, granice i sektor obronny, a nie prawie 25 % Europejczyków zagro-żonych ubóstwem.

Nie jest to przesłanie polityczne, które należy wysyłać naszym obywatelom czy osobom doświadczającym ubóstwa. Eli-minacja ubóstwa i włączenie społeczne są dobrami publicznymi, i należy to uwzględ-nić w WRF. Odpowiednie finansowanie polityki społecznej, ochrony socjalnej i usług publicznych ma zasadnicze zna-czenie dla wdrożenia filaru praw socjal-nych i celów zrównoważonego rozwoju oraz zwalczania nierówności, ubóstwa i wykluczenia społecznego — a to ozna-cza, że 30 % proponowanego funduszu ESF+ musi być przeznaczone na tę walkę.

Obcinanie Funduszu Spójności jest nie-dopuszczalne; musimy oprzeć się narracji typu „nie ma alternatywy”, proponując nieszablonowe opcje polityczne. Inwesty-cje społeczne nigdy nie powinny być uważane za nadmierne wydatki — są korzystne dla wszystkich Europejczyków i stanowią podstawę walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym.

Wczesne inwestowanie w tę walkę ozna-cza, że w przyszłości wydamy mniej pie-niędzy na przeciwdziałanie skutkom ubóstwa i wykluczenia społecznego. Rada i Parlament muszą stawić czoła wyzwaniu i zapewnić budżet, który sta-wia potrzeby ludzi wyżej niż obronność. Na politykę społeczną i politykę spójności nie możemy wydać ani centa mniej.

https://www.eapn.eu/

Leo Williams, dyrektor Europejskiej Sieci Przeciwdziałania Ubóstwu

Vito Telesca, członek komitetu wykonawczego

Europejskiej Sieci Przeciwdziałania Ubóstwu

23

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

Dążenie do Europy bardziej zrównoważonej społecznie

W przypadku Platformy Społecznej kolejne wieloletnie ramy finan-sowe (WRF) są okazją do prze-

sun ięc ia równowagi budżetu UE w kierunku polityki stawiającej na pierw-szym miejscu potrzeby ludzi. Inwestowa-nie w spójność społeczną i polityki integracyjne jest konieczne z punktu widzenia bardziej odpornych gospodarek krajowych, bezpieczniejszych społeczeństw i większej konwergencji w całej Unii.

Jako główny instrument inwestycyjny UE polityka spójności, która zdecydowanie wspiera cele społeczne, jest kluczem do realizacji tego przedsięwzięcia. W związku z tym cieszymy się, że sek-torowe propozycje budżetowe Komisji wnoszą cenny wkład w budowanie bar-dziej socjalnej Europy.

Przyszły Europejski Fundusz Społeczny (ESF+) ma szczególne znaczenie w tym kontekście. We wniosku określono jasny cel inwestycyjny, jakim jest wsparcie wdrażania Europejskiego filaru praw socjalnych wraz z jego kluczowymi zasadami w celu promowania wysokiej jakości zatrudnienia, edukacji i włączenia społecznego. Jest to poparte przepisami umożliwiającymi działalność, które promują zrównoważony rozwój poprzez lokalne inicjatywy. Stanowi to krok naprzód w kierunku Europy, która jest bardziej zrównoważona pod względem społecznym, środowiskowym i gospodarczym.

Osiągnięcie wspomnianych celów oraz wdrożenie Europejskiego filaru praw socjalnych będzie wymagać silnego i sprawiedliwego partnerstwa między wła-dzami publicznymi, partnerami społecz-nymi i społeczeństwem obywatelskim. Wspólnie z naszymi członkami, reprezen-tującymi 49 organizacji patronackich spo-łeczeństwa obywatelskiego działających w sektorze socjalnym w całej UE, będziemy uważnie monitorować negocja-cje międzyinstytucjonalne dotyczące WRF i opowiadać się za ambitną polityką spój-ności, która może zapewnić postęp spo-łeczny dla wszystkich.

http://www.socialplatform.org/

Fundusze europejskie dla każdego — inwestowanie w ludzi

Nie ulega wątpliwości, że polityka spójno-ści jest niezbędna, aby urzeczywistnić koncepcję Europy dla wszystkich. Przez lata polityka spójności oraz poszczególne fundusze wnosiły istotny wkład w integra-cję osób niepełnosprawnych, nawet w naj-bardziej oddalonych regionach Europy.

Jednakże wniosek dotyczący okresu po 2020 roku niepokoi mnie. Proponowana obniżka budżetu dotknie Europejczyków w najmniej korzystnej sytuacji, szczególnie w regionach, w których znajdują się osoby w najtrudniejszym położeniu. W czasach, gdy nastroje antyeuropejskie wzrastają, ten zmniejszony budżet grozi podsyceniem tych płomieni. Co więcej, istnieje ryzyko utworzenia Europy dwóch prędkości — w której jedni będą się bogacić, a inni zostaną wykluczeni społecznie i wypchnięci na peryferie projektu europejskiego.

Biorąc to pod uwagę, doceniamy wysiłki Komisji na rzecz uproszczenia funduszy. Mamy nadzieję, że to uproszczenie prze-łoży się na szerszy dostęp do finansowa-nia dla osób niepełnosprawnych, które odczują to jako realną zmianę ich codzien-nego życia. Aby stało się to rzeczywisto-ścią, przepisy muszą gwarantować organizacjom społeczeństwa obywatel-skiego znaczący udział od samego początku procesu. Przepis dotyczący part-nerstwa należy zachować i bronić go

Yannis Vardakastanis, przewodniczący Europejskiego

Forum Osób Niepełnosprawnych

Jana Hainsworth, przewodnicząca Platformy Społecznej

24

w trakcie negocjacji. Jest to najpewniejszy sposób — w zasadzie jedyny sposób — aby mieć pewność, że fundusze trafią do najbardziej potrzebujących.

Cieszę się również, że Komisja zachowała uwarunkowania ex ante oraz odwołania do filaru praw socjalnych, Europejskiej karty społecznej i, oczywiście, Konwencji o pra-wach osób niepełnosprawnych (CRPD).

W tym roku wreszcie nastąpiła powszechna ratyfikacja CRPD przez UE i jej państwa członkowskie. Jednak 10 lat oszczędności doprowadziło do braku inwestycji w inte-grację i walkę z ubóstwem. Szacuje się, że ponad milion Europejczyków żyje w domach opieki. Musimy to zmienić.

Niepokojące jest również to, że brak jest nawiązań do kwestii dostępności, która była poruszana w ostatnich rozporządze-niach. Wieloletni wysiłek i postępy poczy-nione przez Komisję i ruch na rzecz osób niepełnosprawnych mogą pójść na marne. Dostępność jest warunkiem niezbędnym dla naszego uczestnictwa w życiu spo-łecznym. Ufam, że europejscy decydenci wysłuchają naszego apelu i uwzględnią dostępność w ramach horyzontalnej zasady promującej równość i niedyskry-minację oraz w tekście rozporządzenia.

Chcę Europy, która uwzględnia moje potrzeby. Aby tak się stało, potrzebujemy silnej polityki spójności.

http://www.edf-feph.org/

Koncentracja na długoterminowym wzroście i konkurencyjności

Przedsiębiorcy uważają, że unijny budżet po 2020 roku powinien odzwierciedlać przyszłe priorytety UE i koncentrować się na zwiększaniu naszej konkurencyjności, szczególnie w obszarach, w których UE może uzyskać konkretne korzyści i pomóc w przygotowaniu przemysłu do megatrendów, takich jak cyfryzacja czy transformacja energetyki.

Chcielibyśmy, aby budżet zorientowany na reformy wspierał zaangażowanie partnerów społecznych w reformy rynku pracy, w szczególności poprzez ulepszony Europejski Fundusz Społeczny. Ponadto UE powinna zwiększyć sukces polityki spójności, przekształcając ją w integralną część europejskiej strategii inwestycyjnej z odpowiednimi ramami finansowymi, aby wspierać spójność Europy.

Z zadowoleniem przyjmujemy fakt, że wniosek Komisji wyraźnie odzwierciedla nowe priorytety w obszarach migracji, bezpieczeństwa i obronności, w których działania na szczeblu UE mogą prowa-dzić do bardziej efektywnego wydatko-wania środków i lepszych wyników. Chociaż doceniamy, że w swoim ostatnim wniosku dotyczącym WRF Komisja kon-centruje się bardziej na inwestycjach zorientowanych na przyszłość, uważamy, że potrzebne są ambitniejsze cele do

tego, by wspierać długoterminowy wzrost i konkurencyjność w UE. Wzywamy wszystkich decydentów politycznych do uznania zwiększonego nacisku Komisji na konkurencyjność UE i priorytetowego potraktowania tej kwestii, w szczególno-ści kwestii badań i innowacji, w nadcho-dzących negocjacjach.

Istotne jest, aby wszystkie strony praco-wały nad osiągnięciem porozumienia w sprawie WRF na okres po 2020 roku jeszcze przed wyborami do Parlamentu Europejskiego w maju 2019 r. Nie możemy sobie pozwolić na opóźnienia we wdrażaniu intensywnych zachęt dla przedsiębiorstw do inwestowania w cza-sie, gdy Stany Zjednoczone przeprowa-dzają poważną reformę podatkową, a Chiny realizują koncepcję „Jeden pas i jeden szlak”.

https://www.businesseurope.eu/

25

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

Markus J. Beyrer, dyrektor generalny Konfederacji

Europejskiego Biznesu

Polityka spójności po roku 2020: coś dla każdego, ale jakim kosztem?

Niedawno przedstawione wnioski Komisji w sprawie WRF wskazują na zmniejszenie puli środków finansowych polityki spójno-ści po 2020 roku o około 7 %. Wraz z roz-poczęciem negocjacji cięcia te mogą się powiększyć. Nie zapobiegło to zwiększeniu ambicji tej polityki — zaproponowano ści-ślejsze powiązanie z europejskim seme-strem i uwarunkowaniami, a także większy nacisk na reformy strukturalne i zwiększe-nie odporności UGW. Jednocześnie uwzględniono wniosek o wprowadzenie uproszczeń i większą elastyczność w kwe-stii wdrażania. Starannie opracowano więc zrównoważony akt prawny, który każdemu coś oferuje, ale za określoną cenę:

\\Dowolne i proporcjonalne podejście do zarządzania, ale silniejsza centralizacja (np. polityki społecznej);\\Dalsze dążenie do poprawy wyników gospodarczych i innowacyjności, ale nie leżące u podstaw strategii rozwoju UE;\\Większa elastyczność wydatków, ale ściślejszy nadzór w ramach europej-skiego semestru; \\Ponowne skupienie się na regionach opóźnionych w rozwoju, regionach wiejskich i transgranicznych, ale kon-tynuowanie nieuwzględniającego tery-

toriów podejścia do wspierania efektów aglomeracyjnych; \\Działania na rzecz konwergencji gospo-darczej, ale jednocześnie zapewnianie środków pod warunkiem przestrzegania zasad praworządności.

Czy te kompromisy negatywnie wpłyną na etos polityki spójności? Silniejsze przy-wództwo polityczne może w nadchodzą-cych miesiącach znacznie poprawić ton debaty — na szczeblu unijnym, krajowym i lokalnym. Będzie to również wymagało od wszystkich partnerów ze społeczności zajmującej się polityką spójności uznania, co jest wykonalne w szerszym kontekście bardziej ograniczonego budżetu WRF, ale z większą ilością priorytetów.

Państwa członkowskie powinny dążyć do tego, aby nie kierować się tylko chęcią zdo-bycia korzyści budżetowych dla swojego kraju Jednocześnie regiony powinny łączyć odnowione możliwości w celu wypracowa-nia dopasowanych rozwiązań, dających większe poczucie odpowiedzialności za rezultaty polityki. W nadchodzących mie-siącach istnieje duża szansa, że polityka spójności (zarówno w dziedzinie promowa-nia wartości projektu unijnego, jak i zwięk-szania odporności regionalnej/lokalnej) odegra drugoplanową rolę w realizacji tego programu politycznego. Byłaby to samo-bójcza bramka dla wszystkich partnerów.

Nadal jest wiele do zrobienia na rzecz unij-nego programu spójności (pod względem społecznym, gospodarczym i terytorial-nym). Wartość dodana tej polityki będzie lepiej widoczna po uznaniu kompromisu.

http://www.epc.eu/

26

Alison Hunter, starszy doradca ds. polityki regionalnej,

innowacji regionalnych i rozwoju przemysłowego w EPC

Robin Huguenot-Noël, analityk polityki w zakresie

zrównoważonego dobrobytu dla programu europejskiego w EPC

Bardziej stanowcza reakcja w sprawie zmiany klimatu

Przez prawie trzy dekady polityka spójno-ści była wyrazem solidarności gospodar-czej, społecznej i terytorialnej w różnych regionach UE. Okazała się również kata-lizatorem w walce ze zmianą klimatu i w przechodzeniu na niskoemisyjny sys-tem energetyczny, umożliwiając publiczne inwestycje w takich sektorach jak trans-port, energia i budownictwo, które są głównymi źródłami emisji gazów cieplar-nianych w Europie.

29 maja Komisja przedstawiła swój wniosek dotyczący przyszłej polityki spój-ności po 2020 roku, w którym pokazała odrodzone ambicje uwzględniające mniejszą liczbę celów polityki, większą ilość środków przeznaczonych na prze-ciwdziałanie zmianie klimatu oraz wzmocnione powiązania z celami UE w dziedzinie energii i klimatu na 2030 r.

Kolejny budżet UE i wynikające z niego uregulowania pojawiają się w momencie, gdy kwestie klimatu nigdy nie były aż tak pilne. W tym momencie wyżej wspo-mniane zmiany dotyczące celów polityki nie są wystarczające do podjęcia śmia-łych działań w celu uniknięcia katastro-falnych skutków zmiany klimatu.

Chociaż potrzebne są zdecydowane dzia-łania, aby pokierować transformacją ener-getyczną, można podjąć pewne proste kroki: potrzebny jest jeszcze wyższy przy-dział środków, a oprócz tego ulepszona metodologia monitorowania klimatu, zgodnie z zaleceniami Europejskiego Try-bunału Obrachunkowego.

Jednocześnie elementy polityki spójności, które wspierają zaangażowanie lokal-nych podmiotów, takie jak zasada part-nerstwa i koncepcja rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność, nadal są zbytnio uzależnione od woli państw członkowskich. Wyjaśnienie tych elemen-

tów, a także nowe, szczegółowe uwarun-kowania ex ante w odniesieniu do udziału społeczeństwa mają kluczowe znaczenie dla zagwarantowania, że polityka spój-ności właściwie wspiera oddolny proces transformacji energetycznej.

Wniosek Komisji w sprawie polityki spój-ności jest pierwszym pożądanym kro-kiem w tym kierunku. Ruch należy teraz do państw członkowskich i Parlamentu Europejskiego, którzy muszą się wykazać teraz zaangażowaniem w walkę ze zmianą klimatu poprzez uwolnienie peł-nego potencjału najbardziej skutecznych polityk UE w tej dziedzinie.

https://bankwatch.org/

Raphael Hanoteaux, pracownik merytoryczny UE, CEE

Bankwatch Network

27

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

28

W podróży z europejską młodzieżąProjekt Road Trip, zainicjowany wiosną tego roku przez Dyrekcję Generalną Komisji Europejskiej ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej, jest przede wszystkim przygodą. Młodzi ludzie z różnych środowisk wyruszają w podróż po Europie, aby poznać rozmaite projekty i inicjatywy finansowane i uruchamiane przez Unię Europejską.

Celem jest danie młodym Europejczykom nowej szansy na osobiste doświadczanie tego, co tak naprawdę zna-czy Unia i jakie działania realizuje w terenie.

Cztery zespoły składające się z dwojga młodych ludzi wyru-szają w trwającą miesiąc podróż po europejskich drogach wzdłuż wcześniej określonych tras. Po drodze do podróżnych dołączają miejscowi i pokazują im lokalne życie oraz scenerię danego regionu. Trasy przebiegają przez cały kontynent, od wybrzeża Morza Śródziemnego po Morze Bałtyckie, wzdłuż wybrzeży Oceanu Atlantyckiego, a także Dunaju.

Aktualne informacje, w tym krótkie filmiki, są regularnie publi-kowane na Instagramie i Facebooku, a na koniec każdego tygodnia umieszczane są dłuższe materiały filmowe.

Z czterech tras dwie (Morze Śródziemne i Atlantyk) zostały już ukończone; poniżej można przeczytać opinie uczestników na temat tego, czego nauczyli się podczas podróży.

Yldau i Fabian wyruszają w trasą atlantycką z Lizbony

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

29

„Kiedy wcześniej myślałam o Komisji Europejskiej, nie miałam pojęcia, czym się zajmuje, i zakładałam, że to, co robią, jest bardzo nudne. W tym mie-siącu wiele się nauczyłam. Miałam oka-zję odwiedzić projekty finansowane przez UE i muszę powiedzieć, że pozy-tywnie mnie to zaskoczyło. Nie było to wcale nudne, a wszystkie projekty, które odwiedziliśmy, są bardzo istotne dla naszej lepszej przyszłości. Na przykład jeśli chodzi o naszą wodę: w Holandii woda pitna jest bardzo dobrej jakości, więc używam jej i nie myślę o żadnych problemach z tym związanych. W Hiszpanii powiedziano mi natomiast, że za kilka lat woda pitna może stać się poważnym problemem na świecie. Dlatego zaprojektowano tam sposób na ponowne użycie wody, której używamy pod prysznicem, do spłu-kiwania toalety, ponieważ używanie do tego czystej wody pitnej jest naprawdę marnotrawstwem.

Myślę, że to bardzo ważne, aby wychodzić z takimi inicjaty-wami. Myślę, że oprócz realizacji takich inicjatyw ważne jest, aby ludzie o nich wiedzieli. Projekt Road Trip uświadamia mło-dym Europejczykom wiele rzeczy i naprawdę się z tego cieszę. Mam nadzieję, że podobnie jak ja, inni też będą mieli lepsze pojęcie o tym, co się teraz dzieje”.

YLDAU (24, Holandia, trasa atlantycka)

„Mieszkam w Europie od prawie pięciu lat. Pod pewnymi względami czułem się częścią Europy, ale podczas projektu Road Trip miałem szansę lepiej poznać kulturę europejską, spotykając każdego dnia innych ludzi, z których każdy był na swój sposób wyjątkowy. Uważam Europę za jeden wielki kraj dzięki unij-nej zasadzie eliminowania granic i jed-noczenia się. Oprócz wszystkich zebranych doświadczeń i miejsc, które odwiedziliśmy podczas podróży w tym miesiącu, największą wartością są dla mnie ludzie, z którymi spędzałem każdy dzień (Yldau, Ynke, Frank i Sidney). Teraz są moimi przy-jaciółmi, a przyjaźń jest dla mnie bezcenna”.

FABIAN (25, Ekwadorczyk mieszkający w Wilnie na Litwie, trasa atlantycka)

„Kiedy pytam siebie, skąd pochodzę, Europa wydaje się właściwą odpowie-dzią. W 2016 roku pojechałam na wymianę w ramach Erasmusa, dzięki czemu poznałam ludzi z całego konty-nentu. Od tamtego czasu jestem cał-kowicie przekonana, że moje wartości i moje poglądy na świat nie są niemiec-kie, ale europejskie.

Będąc w trasie z czworgiem moich nowych przyjaciół, nie tylko poznałam Belgię i jej nieco odmienną kulturę (w porównaniu z moim krajem), ale także przekonałam się, że wszyscy mieliśmy bardzo podobne odczucia w związku z naszą europejską przy-godą. Bez względu na to, jak daleko podróżowaliśmy, ludzie, których spotkaliśmy, śmiali się z tych samych żartów i martwili się o te same rzeczy, co my. Sprawili, że poczuliśmy i zrozumie-liśmy znaczenie Unii Europejskiej. Unia łączy nas, Europejczyków, tworząc wspierającą się i pokojową społeczność.

Uświadomiłam sobie również, że UE to nie tylko Bruksela — to także ludzie, którzy rozpoznają problemy w swoich regionach i podejmują działania, aby dokonać zmian, i to właśnie oni sprawiają, że UE trwa. I chociaż słyszę nie tylko pozytywne opinie na temat UE, uważam, że obecnie bardziej niż kiedykol-wiek konieczne jest łączenie krajów i skupianie się na podo-bieństwach, a nie na różnicach”.

LOUISA (26, Niemcy, trasa śródziemnomorska)

„Już jakiś czas temu wróciłem do mojego kraju, ale nadal nie do końca przetrawiłem wszystkie wydarzenia z podróży. To dlatego, że wywarła na mnie tak duże wrażenie — wszystkie te różne kraje, ludzie i kultury. To całkowi-cie zmieniło moje wyobrażenie o tym, czym jest Europa! I jestem niezmiernie wdzięczny za ten projekt! Ale nie tylko moje wyobrażenia na temat krajów UE uległy zmianie, ale także moje postrzeganie samej UE. Widziałem, jak niektóre projekty zapewniają wsparcie i pomagają w rozwoju, a to wywołało we mnie ciepłe uczucia. Być może jest to trochę stereotypowe, ale kiedy myślałem o UE, kojarzyła mi się z mężczyznami w dopa-sowanych garniturach, siedzących przy dużym okrągłym stole i podejmujących decyzje dotyczące świata. Tak to wygląda, ale oni oprócz tego ściśle współpracują z małymi lokalnymi projek-tami, których celem jest zapewnienie dobrej przyszłości zarówno dla ludzi, jak i przyrody. Podróż dała mi po prostu znacznie szer-sze pojęcie o tym, o co w tym wszystkim chodzi, i jestem nie-zmiernie dumny z tego, że mogę w tym uczestniczyć i móc nazywać siebie Europejczykiem”.

LOUIS (21, Belgia, trasa śródziemnomorska)

29

Unikalna, napędzana energią słoneczną „zielona łódź” zabrała podróżników na tajemniczą wyspę pomiędzy Grecją i Albanią

WIĘCEJ INFORMACJI

https://roadtriproject.eu/

https://www.facebook.com/EUinmyregion/

https://www.instagram.com/euinmyregion/

https://www.youtube.com/user/RegioNetwork

14 kwietnia – 12 maja

28 lipca – 25 sierpnia

23 czerwca – 21 lipca

19 maja – 16 czerwca

30

31

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

AKTUALNOŚCI (W SKRÓCIE)

PUNKT INFORMACJI NT. MAKROREGIONÓW „EUROACCESS” ORAZ NARZĘDZIE DO WYSZU-KIWANIA MOŻLIWOŚCI FINANSOWANIAOd 2016 r. EuroAccess stanowi centralny internetowy punkt informacyjny na temat możliwości finansowania UE w regionie Dunaju. Projekt odniósł tak duży sukces, że strona EuroAccess została rozsze-rzona i obejmuje teraz wszystkie cztery strategie makroregionalne: strategię UE na rzecz regionu Morza Adriatyckiego i Morza Jońskiego, strategię UE na rzecz regionu alpejskiego, strategię UE dla regionu Morza Bałtyckiego i strategię UE na rzecz regionu Dunaju.

EuroAccess, działając jako punkt dostępu do finansowania UE, dostarcza kluczo-wych danych z ponad 200 programów finansowania UE, w tym (ale nie wyłącz-nie) wszystkich programów Interreg, które działają w zasięgu geograficznym strate-gii makroregionalnych UE. Potencjalni wnioskodawcy mogą między innymi zna-leźć na stronie otwarte zaproszenia do składania wniosków dotyczących projek-tów i filtrować wyniki w zależności od rodzaju organizacji, kraju pochodzenia i tematu swojego projektu.

WIĘCEJ INFORMACJIwww.euro-access.eu

INICJATYWA „SCHODY KU DOSKONAŁOŚCI” WSPIERA WYSIŁKI REGIONÓW W ZAKRESIE INNOWACJI

Komisja ponownie uruchamia inicjatywę „Schody ku doskonałości”, aby za jej pośrednictwem regiony zapóźnione pod względem innowacji nadal mogły otrzy-mywać dostosowane do ich potrzeb wsparcie i wiedzę specjalistyczną. Wzno-wiona tego lata inicjatywa, koordynowana przez Wspólne Centrum Badawcze, pomoże regionom w opracowaniu, aktu-alizacji i udoskonaleniu strategii inteli-gentnej specjalizacji przed rozpoczęciem okresu budżetowego 2021–2027. Pomoże to również regionom w zidentyfikowaniu odpowiednich zasobów UE umożliwiają-cych sfinansowanie innowacyjnych pro-jektów i nawiązanie współpracy z innymi regionami o podobnych aktywach w celu tworzenia klastrów innowacji.

WIĘCEJ INFORMACJIhttp://europa.eu/!wJ78cQ

KAMPANIA #EUINMYRE-GION PROMUJE WAKA-CJE PEŁNE ODKRYĆ

Coroczna ogólnounijna kampania ma na celu zaprezentowanie obywatelom pro-jektów finansowanych ze środków UE w ich własnych regionach. Jest to moż-liwe dzięki zaangażowaniu obywateli w poznawanie tysięcy projektów UE oraz poprzez zachęcanie ludzi do dzielenia się swoimi zdjęciami i doświadczeniami za pośrednictwem mediów społecznościo-wych i w ramach konkursów. Konkurs fotograficzny i konkurs na blog zyskują na popularności, a na stronie poświęco-nej kampanii znajdują się również filmy i cytaty osób, które odwiedziły projekt w Charleroi w Belgii, a także interak-tywna mapa ułatwiająca znalezienie projektów uczestniczących w kampanii rozsianych po całym kontynencie.

WIĘCEJ INFORMACJIhttp://europa.eu/!BD89TH

Smarter Europe

Greener, carbon freeEurope

A more connected Europe

A more socialEurope

Europe closer to citizens

5priorities

Irlandzki sposób na innowacyjnośćPolityka spójności od dawna znana jest z tego, że umożliwiła zbudowanie irlandzkich autostrad, ale obecnie w coraz większym stopniu napędza wzrost gospodarczy tego kraju, wspierając innowacje i MŚP. Większa konkurencyjność jest szczególnie ważna, ponieważ kraj przygotowuje się na potencjalny spadek wskutek Brexitu.

Irlandia leży na północnym Atlantyku na zachód od Zjedno-czonego Królestwa; jej powierzchnia wynosi około 70 000 km2, a liczba ludności 4,76 miliona, z czego jedna trzecia ma mniej

niż 25 lat. Dołączyła do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej w 1973 r., a od 1999 r. wchodzi w skład strefy euro.

Po okresie gwałtownego wzrostu gospodarczego od połowy lat 90. ubiegłego wieku do końca pierwszej dekady XXI wieku, który przyniósł Irlandii tytuł „celtyckiego tygrysa”, kraj ten mocno ucier-piał z powodu światowego kryzysu finansowego, który rozpoczął się w 2008 r. Ostatecznie Irlandia była zmuszona ubiegać się o dofinansowania z UE i Międzynarodowego Funduszu Waluto-wego, a następnie na lata wprowadzić oszczędności budżetowe.

Przeskakując od razu do roku 2018, można zauważyć, że silne wyniki gospodarcze Irlandii niewiele wskazują na miniony kryzys i należą do najlepszych w Europie. PKB wzrosło w ubiegłym roku o 7,8 %, co oznacza, że Irlandia jest najszybciej rozwijającą się gospodarką UE w 2017 roku. A stopa bezrobocia na poziomie 5,9 % zanotowana w kwietniu 2018 r. jest znacznie poniżej średniej UE.

Dzięki niskim podatkom, które przyciągają dużą liczbę między-narodowych korporacji, sektor przemysłowy dominuje w gospo-darce Irlandii, stanowiąc 38,9 % w 2016 roku. Handel hurtowy i detaliczny, transport, zakwaterowanie i usługi gastronomiczne również są ważnymi czynnikami wzrostu. Jak na przykład podaje irlandzki urząd ds. żywności (Irish Food Board), eksport artykułów rolno-spożywczych w 2017 r. po raz pierwszy prze-kroczył wartość jednego miliarda euro miesięcznie, a najcen-niejszym rynkiem zbytu jest Zjednoczone Królestwo.

Ogólnie rzecz biorąc, handel wewnątrz UE stanowi 51 % eksportu Irlandii, a najważniejszymi partnerami są Zjednoczone Królestwo i Belgia (po 13 %). Jeśli chodzi o import, 68 % pochodzi z UE, a Zjednoczone Królestwo z udziałem 29 % zajmuje pierwsze miejsce.

Biorąc pod uwagę wielkość wymiany handlowej między oby-dwoma krajami i ich bliskość geograficzną, Irlandia należy do krajów UE najbardziej dotkniętych decyzją Zjednoczonego Kró-lestwa o opuszczeniu Unii Europejskiej — i dlatego zawisł nad nią cień niepewności odnośnie do konsekwencji Brexitu.

Inwestowanie w innowacje i konkurencyjność

Fundusze spójności nadal odgrywają ważną rolę w rozwoju irlandzkiej gospodarki. W okresie 2014–2020 kraj otrzyma do 3,4 mld EUR wsparcia z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (ESI), a szacowane 2,6 mld EUR — czyli 79 % całości — zostało już przydzielone na projekty zrealizowane do końca ubiegłego roku.

32

Most Samuela Becketta w Dublinie

Te europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne, w szcze-gólności Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR), pomagają Irlandii w stawieniu czoła kluczowym wyzwaniom w zakresie wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu i kon-wergencji. Obejmuje to priorytetowe traktowanie publicznych i prywatnych inwestycji w innowacje, szczególnie w małych i średnich przedsiębiorstwach (MŚP) postrzeganych jako zapóź-nione w stosunku do międzynarodowych firm z siedzibą w Irlan-dii, oraz umożliwianie rozwoju nowych produktów i usług poprzez wspieranie współpracy między irlandzkimi firmami a instytutami badawczymi. Jest to szczególnie istotne w kontekście niejasności i ryzyka związanych z Brexitem, ponieważ zwiększenie konku-rencyjności przedsiębiorstw może doprowadzić do powstania nowych, alternatywnych rynków dla produktów irlandzkich.

Na tym tle 35 % — największy przydział — dofinansowania z EFRR dla Irlandii przeznacza się na badania, rozwój techno-logii i innowacje (RTDI).

To podejście opłaciło się już na wielu frontach. Rezultaty obej-mują utworzenie 3 400 nowych miejsc pracy w przedsiębior-stwach wspieranych z EFRR oraz wsparcie finansowe dla 35 000 firm. Siedemdziesiąt nowych startupów i spółek typu spin-off powstało dzięki aktywnej współpracy 900 przedsię-biorstw ze strategicznymi centrami badawczymi. Tymczasem około 860 kolejnych naukowców pracuje nad innowacjami, czego rezultatem jest 250 nowych pozwoleń na prowadzenie działalności gospodarczej. Ponadto region Północny i Zachodni objęty programem BMW w ramach EFRR został wyróżniony jako Europejski Region Przedsiębiorczości w 2018 r.

Zgodnie z zaleceniami Komisji dla poszczególnych krajów na 2018 r. Irlandia miała podjąć działania mające na celu zwięk-szenie wzrostu produktywności irlandzkich firm, w szczególności MŚP, poprzez „stymulowanie badań i innowacji za pomocą ukie-runkowanej polityki, bardziej bezpośrednich form finansowania i bardziej strategicznej współpracy z zagranicznymi koncernami międzynarodowymi, publicznymi ośrodkami badawczymi i uni-wersytetami”. Działania te zostaną rozszerzone na podstawie zaleceń z poprzedniego roku. Inwestycje EFRR na okres finan-sowania 2021–27 mają być ściśle powiązane z europejskim semestrem i zaleceniami dla poszczególnych krajów.

Wniosek Komisji dotyczący okresu 2021–2027 pozwala bar-dziej rozwiniętym państwom członkowskim, takim jak Irlandia, przeznaczać 85–100 % środków z EFRR na innowacje. Umoż-liwiłoby to państwu członkowskiemu, które zdecyduje się to zrobić, wykonanie dużego skoku w kierunku przyszłej zwięk-szonej konkurencyjności.

Stworzenie superszybkiego łącza szerokopasmowego jest rów-nież dziedziną, w której projekty współfinansowane są ze środ-ków EFRR. Po pełnym wdrożeniu krajowego planu zapewnienia łączności szerokopasmowej pomoże on pokonać wyzwania związane z łącznością, z korzyścią zarówno dla MŚP, jak i dla obywateli, poprzez upowszechnienie dostępu do Internetu z prędkością docelową europejskiego społeczeństwa gigabito-wego na terenie około 90 % kraju, co jest szczególnie ważne w przypadku bardziej odizolowanych regionów wiejskich.

Fundusze spójności nadal odgrywają ważną rolę w rozwoju irlandzkiej gospodarki. W okresie 2014–2020 kraj ten otrzyma nawet 3,4 mld EUR wsparcia z europejskich

funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (EFSI), a szacowane 2,6 mld EUR — czyli 79 % całości — zostało przydzielone na projekty zrealizowane do końca ubiegłego roku.

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

33

Irlandzkie firmy czekają na dostęp do tak nowoczesnej sieci, ponieważ szybki i niezawodny Internet jest siłą napędową i kluczem do rozwoju i międzynarodowej sprzedaży za pośred-nictwem handlu elektronicznego.

Fundusze spójności pomagają także Irlandii w przejściu na gospodarkę niskoemisyjną, na co otrzymuje wsparcie z EFRR w wysokości ponad 120 mln EUR. Projekty mające na celu poprawę efektywności energetycznej i zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych już osiągnęły dobre postępy.

Ponadto unijne wsparcie skupia się na zwiększeniu umiejęt-ności cyfrowych irlandzkich pracowników, aby radzili sobie lepiej na rynku pracy. Ten niedostatek wyszczególniono w spra-wozdaniu krajowym Irlandii za rok 2018 oraz w tabeli wyników powiązanej z Europejskim filarem praw socjalnych.

Współpraca dzięki polityce spójności

Patrząc w przyszłość, Irlandia postrzega politykę spójności jako ważny fundament wzrostu gospodarczego zarówno dla siebie samej, jak i UE jako całości. Polityka spójności może odegrać kluczową rolę we wzmacnianiu zdolności Unii do sprostania przyszłym wyzwaniom.

NAJWAŻNIEJSZE INWESTYCJE WSPÓŁFINANSOWANE Z EFRR W OKRESIE 2014–2020 DO TEJ PORY:

\ • szkolenia w zakresie przedsiębiorczości dla 50 000 uczestników

\ • wsparcie finansowe dla 35 000 przedsiębiorstw\ • szkolenia w zakresie przedsiębiorczości dla

30 000 studentów\ • szkolenia w zakresie zarządzania, marketingu

i eksportu dla 30 000 przedsiębiorstw\ • 3400 nowych miejsc pracy w przedsiębiorstwach

wspieranych ze środków EFRR\ • 900 przedsiębiorstw współpracujących ze stra-

tegicznymi ośrodkami badawczymi, co doprowa-dziło do stworzenia ponad 70 nowych firmy typu startup i spin-out

\ • 860 nowych naukowców pracujących na rzecz innowacji

\ • 270 nowych partnerów przemysłowych współpracują-cych z ośrodkami badawczymi

\ • przyznanie 250 licencji w wyniku badań naukowych

Irlandia

Ludność

Prognozy ONZ szacują populację Irlandii na około 4,8 miliona. Położona na północnym Atlantyku Irlandia jest trzecią co do wielkości wyspą w Europie, zajmując powierzchnię 84 421 kilo-metrów kwadratowych. Irlandia obejmuje 5/6 wyspy, a Irlandia Północna (część Zjednoczonego Królestwa) zajmuje resztę. Dublin jest stolicą i zarazem największym miastem w Irlandii. Mieszka w nim 1,11 mln osób.

Gospodarka

Według nowych szacunków Komisji Europejskiej gospodarka Irlandii wzrosła o 7,8 % w 2017 r., czyli trzy razy szybciej niż w całej strefie euro. Przyszłość gospodarki maluje się w jasnych barwach, chociaż zwiększyło się ryzyko: PKB w uję-ciu realnym wzrosło o 7,4 % rok do roku i spodziewany jest dalszy wzrostu o 4,4 % w 2018 r. i o 3,1 % w 2019 r. W per-spektywie ostatniego kwartału grupa przedsiębiorstw i pra-codawców (IBEC) przewiduje wzrost rzędu 4,2 % w 2018 r., uznany za wystarczająco silny, aby wytrzymać wszelkie negatywne skutki niepewności związanej z Brexitem.

Rynek pracy

Osiągając 5,9 % w kwietniu 2018 r., stopa bezrobocia w Irlandii plasuje się znacznie poniżej średniej UE. W styczniu 2018 r. rząd ogłosił reformy mające na celu powiązanie finansowania instytucji szkolnictwa wyższego z realizacją kluczowych priorytetów krajowych, obejmujących między innymi lepsze dostosowanie do potrzeb rynku w zakresie umiejętności, wyższy poziom wydajności i innowacji, rozwój badań; w szczególności dzięki przedsiębiorstwom w roli part-nerów, lepszemu dostępowi dla uczniów znajdujących się w niekorzystnej sytuacji oraz poprawie możliwości uczenia się przez całe życie i korzystania z elastycznych form kształ-cenia. Środki te pozwolą na dalsze wsparcie polityk i celów EFRR i EFS na lata 2014–2020 w tym kraju.

34

35

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

Najważniejsze sektory

Eksport, w którym najważniejszą rolę odgrywają maszyny i urządzenia, komputery, środki chemiczne, wyroby medyczne, farmaceutyki, produkty spożywcze i produkty zwierzęce, jest zdominowany przez zagraniczne koncerny międzynarodowe, które są ważnym elementem gospodarki. Sektor rolno-spo-żywczy Irlandii jest bardzo uzależniony od rynku brytyjskiego, a ponad 43 % irlandzkich produktów rolno-spożywczych w 2015 r. trafiło do Zjednoczonego Królestwa. Po raz pierw-szy w 2017 r. wartość eksportowanych produktów rolno-spo-żywczych z Irlandii przekroczyła 1 mld EUR miesięcznie. Jeśli uwzględnimy produkty niejadalne, pochodzące z takich sek-torów jak leśnictwo, łączny eksport artykułów rolno-spożyw-czych osiągnął w 2017 r. wartość 13,5 mld EUR. Sektor mleczarski zanotował najlepszy wynik, wzrost o 19 %, zwięk-szając wartość eksportu produktów mlecznych do ponad 4 mld EUR. Sektor wołowiny również dobrze sobie radził, odnotowując wzrost sprzedaży na eksport o 5 %, osiągając wartość prawie 2,5 mld EUR.

Inteligentna specjalizacja, badania i innowacje

Irlandia cechuje się wysokim poziomem innowacji, a jej prio-rytety w ramach inteligentnej specjalizacji obejmują: pro-dukcję i przemysł; technologie informacyjno-komunikacyjne; wytwarzanie i dystrybucję energii; zdrowie ludzkie i pracę społeczną; oraz kluczowe technologie prorozwojowe.

Konieczne są dalsze wydatki publiczne na badania, rozwój technologii oraz innowacje, aby rodzime firmy irlandzkie były bardziej dynamiczne i innowacyjne, a przez to bardziej kon-kurencyjne na rynku globalnym. Ponadto muszą znaleźć alternatywne rynki, aby zrekompensować skutki spadku wzrostu wskutek Brexitu. Z Programów Operacyjnych EFRR przeznacza się obecnie 35 % środków na badania, rozwój technologii oraz innowacje, co stanowi największą część przydziału z całkowitej łącznej kwoty dofinansowania, jaką w latach 2014–2020 otrzyma Irlandia.

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

!

!

!

!

!

Northernand Western

Easternand

Midland

Southern

Mid-East

South-West

South-East

DublinMidland

Border

Mid-West

West

Dublin

Cork

Galway

Limerick

Waterford

UnitedKingdom

NUTS2 boundariesNUTS3 boundaries

! Cities (EC/OECD city definition)

REGIOgis

Ireland

0 100 Km

Sources of geographic data:NUTS boundaries: EuroGeographics AssociationLand cover: European Environment AgencyCities / greater cities: REGIO-GISRoad network: TomTom, OpenStreetMap

35

36

STARTER DLA PRZYSZŁYCH STARTUPÓW

PorterShed to inicjatywa wspierająca startupy tech-nologiczne o globalnych ambicjach. Projekt znajduje się w samym centrum miasta Galway i jest pierwszym etapem tworzenia centrum innowacji wspierającego startupy i MŚP o wysokim potencjale w zachodniej Irlandii. Zbudowany w oparciu o społeczność, współ-pracę i łączność, PorterShed zapewnia przestrzeń ko-operacyjną dla przedsiębiorców i pomoc w kwestiach takich jak dostęp do inwestorów i doradztwo finansowe.

Firmy korzystające z tego obiektu działają w różnych obszarach IT, w tym w dziedzinie oprogramowania, two-rzenia filmów, obsługi klienta, nauki języków, płatności zbliżeniowych, mody i szkoleń. PorterShed jest projek-tem uznawanym za wizytówkę branży technologicznej Galway. Obiekt mieści ponad 30 innowacyjnych firm i ponad 90 członków, a także „gorące stanowiska” dla jednorazowych użytkowników i otwartą przestrzeń do organizacji wydarzeń i warsztatów.

https://portershed.com/

WNIKLIWE PODEJŚCIE DO ANALIZY DANYCH

Insight Center for Data Analytics jest wspólną inicjatywą naukowców z Dublin City Uni-versity, NUI Galway, University College Cork, University College Dublin i innych instytucji partnerskich. Projekt Insight skupia ponad 400 badaczy i ponad 80 partnerów z branży i posiada ponad 100 mln EUR dofinansowania, dzięki czemu Irlandia zajmuje centralną pozycję w badaniach w dziedzinie globalnej analizy danych.

Umożliwiając lepsze podejmowanie decyzji, analiza danych może poprawić nasze podejście do wszystkiego, począwszy od list oczekujących w szpitalu, a skończyw-szy na zużyciu energii i reklamie. Na styku środowisk akademickich i przemysłu realizowane są obecnie pro-jekty badawcze, które mają przynieść korzyści w takich dziedzinach, jak leczenie chorób przewlekłych i rehabi-litacja, nowe czujniki osobiste, łączenie zdrowia i nauk przyrodniczych oraz społeczeństwo analityczne. Są to wszystkie nowoczesne dziedziny oferujące w przyszło-ści miejsca pracy dla wysoko wykwalifikowanych pra-cowników i potencjał wzrostu dla irlandzkich regionów. Projekt Insight przyczynił się ponadto do stworzenia kilku startupów i firm typu spin-out.

https://www.insight-centre.org/

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

37

DOSTARCZENIE TEGO, CO ZAMÓWIŁ LEKARZ

Aerogen jest wiodącą na świecie firmą produkującą urządze-nia medyczne, specjalizującą się w projektowaniu, produkcji i komercjalizacji wysokowydajnych systemów do podawania leków w aerozolu, które przekształcają lekarstwa w szpitalach na całym świecie. Opatentowana technologia wibrującej siatki zamienia płynny lek w mgiełkę złożoną z drobnych cząsteczek, która łagodnie i skutecznie dostarcza leki do płuc pacjentów w krytycznym stanie bez względu na wiek.

Do chwili obecnej ta przełomowa technologia palladowa posiada ponad 100 patentów, jest sprzedawana w ponad 75 krajach i była stosowana w leczeniu ponad 6 milionów pacjentów. W porównaniu do standardowego nebulizatora o małej objętości, ten dozownik pozwala zmniejszyć o 32 % liczbę skutecznych dawek; o 37 minut średni czas podawania skutecznej dawki i o 75 % zużycie leku. Dzięki otrzymaniu dofinansowania z EFRR na starcie Aerogen już jest między-narodowym podmiotem liczącym się w swojej dziedzinie.

https://www.aerogen.com/

LOKALNE WSPARCIE NA RZECZ ZWIĘKSZENIA KONKURENCYJNOŚCI MŚP

Lokalne biura ds. przedsiębiorczości (ang. Local Enter-prise Offices, LEO) działające pod skrzydłami agencji Enter-prise Ireland są ważnymi punktami kontaktowymi dla lokalnych przedsiębiorców i firm z całej Irlandii. Personel zapewnia doradztwo, informacje i pomoc w rozpoczynaniu lub rozwijaniu działalności. W irlandzkiej sieci władz lokal-nych działa 31 wyspecjalizowanych zespołów oferujących szeroki zakres wiedzy praktycznej, umiejętności i usług. Na przykład w 2017 r. LEO w Galway zorganizowało 321 sesji szkoleniowych, półroczne programy mentorskie, pomoc inno-wacyjnym i kreatywnym projektantom, szkolenia dla począt-kujących startupów itp.

Przykładami dwóch małych firm, które otrzymały szkole-nie w zakresie zarządzania i pomoc od tego LEO są: Kinvara: firma produkująca naturalne produkty do pielęgna-cji skóry, gotowe na eksport. Jej założycielka, dr Joanne Reilly, były naukowiec, została bizneswoman w 2011 roku, a w 2017 r. stworzyła nową markę i stronę internetową. Wówczas firma wreszcie uzyskała dostęp do superszybkiego łącza szerokopasmowego i okazało się, że sprzedaż interne-towa wzrosła prawie 100 % w ciągu zaledwie kilku tygodni!

Skylark Attic Stairs: w 2015 roku 95 % produkcji trafiło do Zjednoczonego Królestwa, a w 2016 r. sprzedaż spadła o 80 %. To przekonało właściciela do wzięcia udziału w kursie dotyczącym strategii lean organizowanym przez LEO, co pomogło, ponieważ w 2017 r. firma otrzymała amerykański patent i zamówienie na swój produkt i planuje rozszerzyć działalność. 75 % produktu pochodzi z lokalnych źródeł, dzięki czemu powstają lokalne miejsca pracy. Sprzedaż pro-wadzona jest za pośrednictwem Google AdWords. Firma planuje zwiększyć sprzedaż do 5000 sztuk rocznie.

https://www.localenterprise.ie/About-Us/Case-Studies/

Wraz z LEO fundusz na rzecz komercjalizacji w ramach Enterprise Ireland i jego projekty, również współfinansowane ze środków EFRR, odgrywają kluczową rolę we wspieraniu tworzenia opartych na technologii startupów oraz transferu innowacji opracowanych w instytutach szkolnictwa wyższego i organizacjach prowadzą-cych badania naukowe do przemysłu w całym kraju.

38

PIONIERZY W DZIEDZINIE INNOWACYJNYCH TREŚCI CYFROWYCH

ADAPT jest irlandzkim globalnym centrum doskonałości w dziedzinie treści cyfrowych. Niedawno centrum otrzymało 50 milionów euro dodatkowego finansowania. Jest to naj-lepsze na świecie międzyinstytucjonalne cen-trum badawcze. Łączy doświadczenie badaczy z doświadczeniem partnerów branżowych w zakresie przełomowych innowacji w dzie-dzinie treści cyfrowych, które rewolucjonizują sposób interakcji ludzi z treściami, systemami i innymi osobami.

Centrum łączy światowej klasy wiedzę specja-listyczną naukowców z czterech uniwersytetów

w Dublinie — Trinity College, City University, University College and the Institute of Technology — z wiedzą partnerów z branży, a owocem tej współpracy są przełomowe innowacje w zakresie treści cyfrowych. Dzięki dofinansowaniu z EFRR wynoszącym 6 mln EUR w centrum opracowywane są narzędzia o charakterze transformacyjnym, które umożliwiają użytkownikowi eksplorowanie danych wideo, tekstowych, mowy i obrazu naturalnie w różnych językach i na różnych urządzeniach. Ma to pomóc firmom odkrywać możliwości treści cyfrowych dotyczące zmiany wyobrażenia na temat tego, jak łączyć ludzi, proces i dane, a w rezultacie stworzyć nową wartość ekonomiczną.

https://www.adaptcentre.ie/

WIEDZA SPECJALISTYCZNA W POŁĄCZONYM SIECIĄ ŚWIECIE

CONNECT — ośrodek badawczy ds. przyszłych sieci i komunikacji fundacji Science Foundation Ireland (SFI) współpracuje z ponad 35 firmami, w tym dużymi przedsiębiorstwami międzynarodowymi, MŚP i startupami. Skupia światowej klasy wiedzę specjalistyczną z 10 irlandzkich instytutów akademickich, czego celem jest stwo-rzenie punktu kompleksowej obsługi na rzecz badań, rozwoju i inno-wacji w dziedzinie telekomunikacji (internetu rzeczy).

Celem tego współfinansowanego z EFRR programu jest stworzenie zespołu wielkoskalowych i najlepszych na świecie ośrodków badań dostosowanych do 14 priorytetowych obszarów badawczych określonych w stra-tegii Research Prioritisation Exercise, które zapewnią Irlandii znaczne korzyści gospodarcze. CONNECT umożliwia współpracę naukowców i inżynierów w ramach partnerstw łączących środowisko akademickie i przemysł, co ma na celu rozwiązanie kilku kwestii: znalezienie odpowiedzi na kluczowe pytania badawcze; wspieranie rozwoju nowych i istniejących irlandzkich firm technologicznych; przyciągnięcie przemysłu, który mógłby w znacznym stopniu przyczynić się do rozwoju Irlandii i jej gospodarki; przyciągnięcie międzynaro-dowych talentów badawczych i kapitału; przyciągnięcie, zakotwiczenie i wyodrębnienie powiązanych firm w Irlandii; oraz zwiększenie liczby naukowców wyszkolonych w SFI i zatrudnionych w przemyśle.

https://connectcentre.ie/

39

W 2018 r. Irlandia obchodzi 45-lecie członkostwa w UE. Jak przez ten czas zmieniał się pański kraj i jaką rolę odegrały w tym rozwoju EFRR i EFS?

Irlandia jest niezwykle dumnym i bardzo zaangażowanym członkiem Unii Europej-skiej. Kiedy dołączyliśmy do UE 1 stycz-nia 1973 r., nasze PKB wynosiło tylko 67 % średniej UE. Obecnie wynosi prawie 180 %, a my z beneficjenta netto stali-śmy się płatnikiem netto do budżetu UE.

W momencie przystąpienia do UE irlandzka polityka handlowa i przemysłowa od dzie-sięcioleci opierała się na protekcjonizmie i samowystarczalności. Te skierowane do wewnątrz polityki prowadziły do słabego

wzrostu gospodarczego, wysokiego bezro-bocia i masowej emigracji.

Irlandia jest teraz bardzo otwarta na zewnątrz. Zjednoczone Królestwo jest nadal jednym z naszych najważniejszych partnerów handlowych, odpowiedzialnym za ponad 13 % wywożonych towarów, przy czym 52 % eksportu trafia do innych państw członkowskich UE, a prawie 27 % naszych towarów wędruje do Stanów Zjednoczonych. Irlandia jest czwartym co do wielkości eksporterem usług finanso-wych w UE, 15 z 20 największych świa-towych banków ma siedzibę w Irlandii, a irlandzcy leasingodawcy w sektorze lotniczym zarządzają tutaj odpowiedni-kiem 26 % globalnej floty lotniczej.

Mimo że w ostatnim dziesięcioleciu z pew-nością doświadczyliśmy wielu wyzwań, biorąc pod uwagę kryzys bankowy i zwią-zaną z tym recesję, irlandzka gospodarka ma teraz mocną pozycję. Mamy najwyższy wzrost PKB w Europie — na poziomie 7,8 % w 2017 r., a stopa bezrobocia wynosi teraz 5,9 % (kwiecień 2018 r.).

Oczywiście wszystko to nie wynika wyłącznie z członkostwa w UE. Jednak ta przynależność, w tym istotny wkład poli-tyki spójności na przestrzeni lat, otwo-rzyła przed Irlandią wiele możliwości i była głównym czynnikiem naszego postępu gospodarczego i społecznego.

Czerpanie z dorobku przeszłości pomoże nam sprostać przyszłym wyzwaniomPaschal Donohoe, irlandzki minister ds. finansów, wydatków publicznych i reform, opowiada Panoramie o korzyściach zapewnionych Irlandii przez członkostwo w UE i o tym, że jego kraj jest gotowy podjąć dalsze zobowiązania, aby pokazać obywatelom Unii, w jaki sposób wnosi ona wartość dodaną i pracuje na ich rzecz.

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

40

Ta ekonomiczna metamorfoza przełożyła się na lepszą jakość i wyższy standard życia naszych obywateli. Ponadto nasi pracownicy są chronieni przez solidne prawo pracy, przepisy dotyczące bezpie-czeństwa żywności chronią nasze rodziny, a my ulepszamy i chronimy śro-dowisko dla przyszłych pokoleń.

Najnowsze dane Eurobarometru (z maja 2018 r.) pokazują, że 81 % Irlandczyków uważa, że członkostwo Irlandii w UE jest dobre, w porównaniu ze średnią UE wynoszącą 60 %. Z kolei 74 % mieszkań-ców Irlandii jest zadowolonych z tego, jak działa demokracja w UE, a 62 % uważa, że sprawy w UE zmierzają we właściwym kierunku (średnia UE 32 %).

Fundusze strukturalne odegrały ważną rolę w Irlandii, tak jak teraz w naszych nowych państwach członkowskich. Na przykład finansowanie z UE miało klu-czowe znaczenie dla modernizacji stra-tegicznej infrastruktury fizycznej, a także wspierało inwestycje w edukację i szko-lenia oraz badania, rozwój i innowacje, które zawsze były priorytetowe.

UE odegrała bardzo ważną rolę polityczną w procesie pokojowym w Irlandii Północ-nej. Od 1995 r. kolejne programy PEACE wniosły łącznie 2,26 mld EUR do gospo-darek Irlandii Północnej i Granicznych Hrabstw Irlandii (Cavan, Donegal, Leitrim, Louth, Monaghan i Sligo). Program ten wspiera projekty, które pomagają budować porozumienie między społecznościami oraz ich wspólną przyszłość. Od 1991 r. kolejne programy Interreg łącznie wniosły 1,13 mld EUR do gospodarek Irlandii Pół-nocnej i regionu granicznego Irlandii, a od 2007 r. — także zachodniej Szkocji. Oba programy stanowią ważną siłę napędową rozwoju regionalnego w kontekście tran-sgranicznym. Wsparcie funduszy struktu-ralnych dla tych dwóch programów jest nie tylko ważnym źródłem finansowania, ale jest również kluczowym elementem ciągłego zaangażowania UE na rzecz pokoju i pojednania.

W jaki sposób zmieniło się wykorzystanie funduszy unijnych przez Irlandię w odpowiedzi na zmiany gospodarcze i społeczne zachodzące w tym kraju?

W przeszłości Irlandia korzystała w znacz-nym stopniu z funduszy strukturalnych, ale wraz z rozwojem naszej gospodarki ich udział systematycznie spadał: na przy-kład z 5,4 mld euro w okresie programo-wania 1994–1999 do 1,2 mld euro w rundzie 2014–2020. Wcześniej inwe-stycje te były mocno ukierunkowane na infrastrukturę fizyczną i pomagały w finansowaniu dużych projektów, takich jak pięć głównych autostrad między mia-stami, Dublin Port Tunnel, ukończenie trasy obwodowej M50 oraz wsparcie dla kilku dużych projektów dotyczących trans-portu publicznego, w tym podmiejskiej sieci kolejowej i tramwajowej w Dublinie. Jednak wraz z wydatkami na inwestycje w kapitał rzeczowy wiele inwestycji zostało również ukierunkowanych na roz-wój kapitału ludzkiego poprzez programy dotyczące kształcenia i szkoleń, podno-szenia kwalifikacji pracowników i promo-wania zdolności badawczych.

Odzwierciedlając zmieniający się charakter zarówno rodzimej, jak i światowej gospo-darki, irlandzkie wydatki na inwestycje współfinansowane z EFRR w latach 2014–2020 koncentrują się obecnie na projek-tach realizowanych głównie w dziedzinie badań i innowacji, ICT, gospodarki cyfrowej, wspierania konkurencyjności MŚP oraz przejścia do gospodarki niskoemisyjnej, podczas gdy EFS nadal jest wykorzysty-wany jako narzędzie do inwestowania w ludzi poprzez programy edukacyjne i szkoleniowe. Inwestycje te przyczynią się do tworzenia trwałych miejsc pracy, sty-mulowania globalnego eksportu i wspiera-nia wzrostu gospodarczego.

Dodatkowe możliwości finansowania będą nadal pojawiać się w ramach programu „Horyzont 2020” i jego programu następ-czego, programu Erasmus, „Łącząc

Europę”, programów unijnych typu COSME i szeregu innych mniejszych programów.

Uważa się, że Irlandia w dużym stopniu skorzystała ze środków UE, a w ostatnich latach z dofinansowania EFRR na badania i innowacje oraz konkurencyjność MŚP. Czy wyniki takich inwestycji są zgodne z pańskimi oczekiwaniami? Czy to zapotrzebowanie nadal istnieje? Jakie są główne możliwości Irlandii?

Przez lata Irlandia odnosiła duże korzyści płynące ze wsparcia UE i skutecznie wykorzystała przyznane jej środki.

Jeśli chodzi o obszary wydatków, to punkt ciężkości został przeniesiony z inwestycji w infrastrukturę i kapitał rzeczowy na wspieranie badań, innowacji i rozwoju MŚP, odzwierciedlając większą konkurencyjność na rynkach światowych i szybkie tempo zmian. Obecnym celem badań w Irlandii jest zwiększenie inwe-stycji (publicznych i prywatnych) brutto w badania i innowacje do poziomu 2,5 % PNB do 2020 r. Mimo wzrostu inwestycji publicznych i prywatnych w ostatnich latach, w tym wsparcia unijnych fundu-szy, jeszcze nie osiągnęliśmy tego celu. Wynika to częściowo z siły naszych wyni-ków gospodarczych w ostatnich latach i kolejnych przyrostów PKB w ujęciu rok do roku. Zarówno MFW, jak i UE wyraźnie określiły poziom inwestycji publicznych w badania i innowacje w swoich zalece-niach dla poszczególnych krajów, co oznacza, że stałe i zwiększone wsparcie pozostaje kluczowym priorytetem w okresie po 2020 roku.

Postęp naukowy i technologiczny przy-śpiesza, a my jesteśmy zmuszeni rywali-zować w ciągle zmieniającym się i ogromnie konkurencyjnym zglobalizowa-nym środowisku. Dotrzymywanie tempa nieubłaganym zmianom będzie wymagało zwiększenia nakładów na badania i inno-wacje oraz wsparcia mającego zapewnić,

41

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

że irlandzkie firmy są w czołówce. Nasze instytucje szkolnictwa wyższego muszą produkować absolwentów posiadających umiejętności niezbędne do roli świato-wych graczy, a także być w czołówce, jeśli chodzi o technologie nowej generacji i odkrycia naukowe.

Irlandia posiada realne możliwości. Pod względem naszych wyników w dziedzinie farmacji, ICT lub usług finansowych mamy solidne podstawy. Koncentrujemy się na budowaniu zdolności potrzebnej w następnym okresie przełomowych zmian, na wykorzystywaniu sztucznej inteligencji, pomaganiu firmom w iden-tyfikowaniu i wykorzystywaniu nowych możliwości rynkowych oraz utrzymywa-niu naszych ośrodków badawczych i technologicznych na najwyższym pozio-mie. W tym obszarze wsparcie z EFRR pozostanie istotnym elementem finan-sowania w przyszłości. Państwa człon-kowskie UE obecnie nie rywalizują ze sobą, ale działają na mocno konkuren-cyjnym i mobilnym rynku globalnym.

Jakie są Pana nadzieje w związku z kolejnym okresem finansowania EFSI 2021–2027 i jakie są główne wyzwania dla Irlandii?

Nie ulega wątpliwości, że kolejna runda polityki spójności jest opracowywana w okresie poważnych wyzwań dla Irlandii i Europy jako całości. Należy wziąć pod uwagę takie kwestie jak Brexit, migracja, bezpieczeństwo i terroryzm.

Irlandia uważa, że wysokość wydatków na szczeblu UE będzie musiała być pro-porcjonalna i odpowiednia do ogólnego poziomu dostępnych funduszy, a priory-tety i cele WRF po 2020 r. muszą się

mieścić w tych ramach. Jak już wspomi-nałem, Irlandia uznaje i bardzo ceni swoje członkostwo w UE. Jako płatnik netto jesteśmy skłonni płacić więcej do budżetu UE. Uważam jednak, że choć musimy być przygotowani na koniecz-ność dostosowania się do zmieniających się priorytetów i wyzwań UE, nie wolno nam tracić z pola widzenia wartości i wkładu tradycyjnych polityk, w tym poli-tyki rolnej i polityki spójności.

Jeśli chodzi o wyzwania stojące przed Irlandią, Brexit jest istotną kwestią, co zresztą potwierdzą nasi europejscy kole-dzy. Jesteśmy bardzo wdzięczni za ich wsparcie w negocjacjach, stanowiące namacalny dowód bieżącej siły i jedności UE-27. Oprócz bardzo ważnych zagad-nień związanych z handlem i wyzwań materialnych mamy także szczególne historyczne związki z naszym najbliż-szym sąsiadem. Znajdują one odzwier-ciedlenie w złożoności negocjacji dotyczących granicy między Irlandią a Irlandią Północną.

Dlatego bardzo ważne jest, aby po odłą-czeniu się Zjednoczonego Królestwa kon-tynuowane były nie tylko programy inwestycyjne takich jak EFRR, ale także programy PEACE i INTERREG. Uważam, że żadne państwo członkowskie nie powinno w nieproporcjonalnym stopniu odczuć negatywnego wpływu decyzji podjętej przez Zjednoczone Królestwo w sprawie wystąpienia z UE. Ważne jest, aby UE wykorzystała wszystkie dostępne narzędzia, w tym politykę spójności, aby wykazać się praktyczną solidarnością i zapewnić wsparcie dla wszystkich regionów, które są szczególnie dotknięte przez zewnętrznie narzucone wyzwania, w tym Brexit.

Jako mała, otwarta gospodarka. Irlandia jest dość podatna na zewnętrzne wstrząsy gospodarcze. Ale zagrożenia i szanse są prawdopodobnie dwiema stronami tej samej monety. Dzięki przygotowaniu na kolejną generację innowacji, spełnianiu wyrafinowanych i różnorodnych potrzeb konsumentów, ekspansji na nowe, wscho-dzące rynki i pozostawaniu konkurencyjną gospodarką Irlandia ma większe szanse złagodzenia skutków recesji w jednym z naszych obszarów handlowych.

W związku z kolejnym okresem finanso-wania z EFSI mam nadzieję, że pod względem praktycznym wszystko zosta-nie przygotowane tak, aby mieć pewność, że osiąganie celów polityki w praktyce będzie możliwe jak najprostsze. W ten sposób pomożemy zapewnić podatnikom z UE większą efektywność i uzyskać wię-cej korzystnych rezultatów w terenie. Ewidentnie jest to przejawem prawdziwej europejskiej wartości dodanej, a ponadto pokazuje obywatelom UE, że Unia pra-cuje dla ich dobra.

Doceniając wartość naszego członkostwa w UE, Irlandia jest gotowa zapłacić wię-cej do unijnego budżetu, o ile zaowocuje to uzyskaniem europejskiej wartości dodanej. Z niecierpliwością oczekuję bli-skiej współpracy z kolegami z innych państw członkowskich oraz z Komisją Europejską i Parlamentem w celu dosko-nalenia strategii politycznych i zapewnie-nia odpowiedniej alokacji środków w nadchodzących latach. Jest to wspólny wysiłek, dla którego Irlandia, pamiętając o naszej historii udanego członkostwa w UE, jest gotowa i chętna do odegrania przydzielonej jej roli.

Punkt ciężkości został przeniesiony na wspieranie badań, innowacji i rozwoju MŚP, odzwierciedlając

większą konkurencyjność na rynkach światowych i szybkie tempo zmian.

42

PUNKT DANYCH: HISTORIA INWESTYCJI W RAMACH POLITYKI REGIONALNEJ WEDŁUG REGIONÓW W OKRESIE 1988–2016

Jak już informowaliśmy w Panoramie nr 64, w 2018 r. przypada 30. rocznica polityki regionalnej realizowanej zgodnie z podejściem programowym opartym na zarządzaniu dzielonym. Reforma z 1998 r. przyniosła istotną zmianę polegającą na odejściu od finansowania opartego na projektach i przyjęciu podejścia programowego, zakładającego większy udział władz krajowych i regionalnych. Od 1988 roku struktura Unii Europejskiej bardzo się rozwinęła. W ramach czterech wieloletnich cykli budżetowych UE (okresów programowania) nastąpiło również poszerzenie zasięgu i skali unijnych funduszy przeznaczonych na rozwiązywanie problemów gospodarczych, społecznych i terytorialnych.

W kwietniu 2018 r. Komisja opublikowała najbardziej przekrojowy bilans płatności z budżetu UE na prze-strzeni lat w ramach Europejskiego Funduszu Roz-

woju Regionalnego i Funduszu Spójności na rzecz państw członkowskich i regionów NUTS-2.

Na jakie pytania znajdziemy tam odpowiedź i do czego mogą się przydać takie informacje?

Przede wszystkim dane stanowią odpowiedź na to pozornie pro-ste pytanie: „Ile mój region/kraj otrzymał w ramach polityki regionalnej?” Odpowiedź jest teraz dostępna dzięki zharmoni-zowanemu zestawieniu ilustrującym płatności UE dokonane na rzecz regionów NUTS-2 w ujęciu rocznym, począwszy od 1988 r.

20 NAJWIĘKSZYCH BENEFICJENTÓW INWESTYCJI EFRR W OKRESIE 1988–2016

Płatności UE mln EUR

1. Andaluzja, ES 22 000

2. Kampania, IT 13 177

3. Norte, PT 13 075

4. Sycylia, IT 11 691

5. Attiki, EL 9 325

6. Centro, PT 9 104

7. Puglia, IT 8 838

8. Galicja, ES 8 336

9. Comunidad Valenciana, ES 7 448

10. Kastylia i León, ES 6 782

11. Saksonia-Anhalt, DE 5 975

12. Kalabria, IT 5 957

13. Mazowieckie, PL 5 777

14. Lizbona, PT 5 642

15. Kentriki Makedonia, EL 5 393

16. Kastylia-La Mancha, ES 5 350

17. Extremadura; ES 5 235

18. Anatoliki Makedonia, Thraki, EL 5 188

19. Turyngia, DE 5 090

20. Brandenburgia, DE 5 046

Roczna analiza danych pokazuje także nakładanie się okresów programowych: gdy kończy się jeden program, rozpoczyna się kolejny.

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

43

ROCZNE PŁATNOŚCI Z EFRR W OKRESIE PROGRAMOWANIA (MLN EUR)

-

5 000

10 000

15 000

20 000

25 000

30 000

35.000

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

1989-1993 1994-1999 2000-2006 2007-2013

Które programy finansowania UE zostały uwzględnione w zbiorze danych?

Zbiór danych obejmuje nie tylko EFRR i Fundusz Spójności, ale także Europejski Fundusz Społeczny i Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, jak przedsta-wiono poniżej:

mln EUR 1989–1993

1994–1999

2000–2006

2007–2013

EFRR 28 640 77 736 122 012 180 547

EFS N/A N/A 66 003 71 000

FS – 18 078 30 619 66 186

EFOGR/EFRROW

923 17 905 22 200 86 107

Łączna kwota

29 564 113 719 240 834 403 841

Kto może być zainteresowany zbiorem danych?

Chociaż zbiór danych może nie być interesujący dla większości obywateli, wiele osób zainteresowanych polityką spójności uzna go za przydatne źródło informacji. Do końca maja 2018 r. ponad 900 użytkowników obejrzało zbiór danych, a 100 naukowców i studentów pobrało go.

Dane te ułatwiają analizę ekonomiczną oddziaływania unijnych funduszy, umożliwiają sprawdzanie i ulepszanie teorii ekono-micznych oraz mogą pogłębiać naszą wiedzę na temat mecha-nizmów rozwoju regionalnego.

W jaki sposób dane zostały zebrane?

Proces składał się z trzech kroków:

\\Roczna historia płatności UE według programów została wyodrębniona z systemu księgowego Komisji.

\\Płatności w ramach poszczególnych programów zostały następnie podzielone na regiony przez konsultanta, korzystającego z najlepszych informacji dostępnych z programów. W przypadku braku szczegółowych informacji na temat alokacji konsultant szacował regionalny przydział.

\\Dane dotyczące rocznych płatności UE w ujęciu regionalnym były następnie dalej przetwarzane za pomocą technik modelowania, co miało służyć uzyskaniu najbardziej dokładnego oszacowania, kiedy miały miejsce rzeczywiste wydatki, które doprowadziły do wypłaty środków UE.

Szczegóły dotyczące metodologii stosowanej do „regionalizacji” i modelowania rzeczywistych wydatków przedstawiono w spra-wozdaniach powiązanych z zestawem danych.

Przeglądaj dane na otwartej platformie danych na temat EFSI http://europa.eu/!wM48Cv

Czy istnieją kwestie, które chcieliby Państwo omówić w przy-szłych edycjach Punktu Danych? Czy istnieje zbiór danych, który chcieliby Państwo umieścić w otwartej platformie danych EFSI? Jeśli tak, prosimy o kontakt na adres: REGIO-EVAL@ec.europa.eu

44

Dobre rządy a polityka spójnościJak ważne jest dobre rządzenie w przypadku inwestycji w ramach polityki spójności? Jakie są główne wyzwania stojące przed państwami członkowskimi i regionami w tym zakresie i jak mogłyby lepiej sobie z nimi radzić?

To były główne pytania zadawane politykom, decydentom, uczonym i praktykom podczas konferencji „Zasada dobrego rządzenia w polityce spójności”, zorganizowanej

24 maja 2018 r. w Brukseli przez Dyrekcję Generalną Komisji ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej. Wszyscy mówcy zgodzili się, że dobre rządzenie, silna i dobrze działająca administracja oraz pozytywne otoczenie biznesu są niezbędnymi składnikami każ-dej skutecznej polityki publicznej. Potwierdzają to również niedawne badania i sprawozdania, począwszy od 7. sprawoz-dania Komisji w sprawie spójności, a kończąc na najnowszych badaniach Banku Światowego i OECD.

Dobre rządzenie i rozsądne zarządzanie mają również kluczowe znaczenie dla powodzenia polityki spójności jako głównej poli-tyki inwestycyjnej UE. W swoim przemówieniu inauguracyjnym zastępca sekretarza generalnego OECD, Mari Kiviniemi, powie-działa: „Opracowanie odpowiedniej polityki spójności w czasach ograniczonych inwestycji publicznych w Unii Europejskiej jest szczególnie ważne”.

Przemawiając w imieniu prezydencji bułgarskiej w Radzie UE, wicepremier Tomisław Donczew podkreślił znaczenie transferu wiedzy między unijnymi a krajowymi organami administracji, a także w obrębie samych organów administracji. „Polityka spójności zmienia wszystkich na lepsze. To nie tylko proces inwestycyjny; jest to proces uczenia się organów administracji na wszystkich szczeblach, ponieważ zarządzanie funduszami UE rodzi nową mentalność, kulturę i nawyki”.

Komisja odgrywa ważną rolę w promowaniu i wspieraniu tej polityki. Na początku konferencji komisarz do spraw środowi-ska, gospodarki morskiej i rybołówstwa Karmenu Vella wspo-mniał o inicjatywach, które już są realizowane w celu ulepszania zarządzania i rozliczalności w ramach funduszy UE.

Wszyscy inni mówcy, w tym wicepremier Słowacji Richard Raši, portugalski minister ds. planowania i infrastruktury Pedro Marques, polski minister inwestycji i rozwoju Jerzy Kwieciński, przewodniczący Komitetu Regionów Karl-Heinz Lambertz i posłanka do Parlamentu Europejskiego Constanze Krehl, zgo-dzili się, że aby polityka spójności była skuteczna, powinna w jeszcze większym stopniu opierać się na zasadzie przejrzy-stości i zaangażowaniu obywateli, a także wiedzy wysoko wykwalifikowanych specjalistów, mających nad sobą silne i nastawione postępowo przywództwo i pracujących w stabil-nym otoczeniu instytucjonalnym i regulacyjnym. Kolejnym priorytetem jest uwzględnienie i wzmocnienie pozycji wszyst-kich zaangażowanych podmiotów: partnerów społecznych, instytucji edukacyjnych i badawczych, spółek akcyjnych i orga-nizacji społeczeństwa obywatelskiego.

W swoich końcowych uwagach dyrektor generalny DG REGIO Marc Lemaitre przedstawił wizję Komisji dotyczącą kluczowej roli dobrego rządzenia i zrównoważonej zdolności administra-cyjnej, a także omówił pewne istotne nowe inicjatywy przezna-czone do realizacji w proponowanych ramach, mające na celu zachęcenie państw członkowskich i regionów do zwiększenia

45

swoich wysiłków. Obejmują one uproszczone i ukierunkowane wykorzystanie pomocy technicznej, strategicznych i komplekso-wych planów działania z zachętami finansowymi powiązanymi z osiągniętymi wynikami oraz lżejszą kontrolę tych programów, w których zarządzanie i kontrola działają bez zarzutu.

Aby przetestować i opracować rozwiązania dla polityki po 2020 roku, Komisja wybrała również pięć programów w ramach polityki spójności do udziału w nowym projekcie pilotażowym dotyczącym zdolności administracyjnych. Nastę-pujące programy otrzymają dostosowane do indywidualnych potrzeb wsparcie Komisji i OECD w celu poprawy zarządzania

programami finansowanymi przez UE w nowych ramach budżetowych: program dotyczący infrastruktury transporto-wej, środowiska i zrównoważonego rozwoju w Grecji, regio-nalny program województwa lubelskiego w Polsce, program regionalny w hiszpańskiej Estremadurze, program na rzecz konkurencyjności i spójności w Chorwacji oraz program „Regions in Growth” w Bułgarii.

Poniżej wybraliśmy trzy inne inicjatywy zawierające przykłady, w jaki sposób projekt TAIEX-REGIO PEER 2 PEER, Pakty na rzecz uczciwości i unijne ramy kompetencji przyczyniają się do lep-szego rządzenia i skutecznego inwestowania w terenie.

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

GOODGOVERNANCE

FOR COHESIONPOLICY

Administrative capacity building

#CohesionPolicy

#EUinmyRegion

Regional and Urban Policy

REG-17-025-ACB-mock-up-G.indd 1 16/05/18 12:17

Broszura przedstawiająca dotychczasowe główne osiągnięcia pod względem budowania zdolności administracyjnych i szczególnego wsparcia dla państw członkowskich i regionów jest już dostępna na stronie http://europa.eu/!Xh73cf

46

LEKCJE DZIELENIA SIĘ WIEDZĄ I DOBRĄ PRAKTYKĄ

System wymiany wiedzy TAIEX-REGIO PEER 2 PEER stanowi dla organów administracji państw członkowskich platformę do wymiany doświadczeń w zakresie polityki spójności. Pomaga to urzędnikom publicznym odpowiedzialnym za inwestycje w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i Funduszu Spójności (FS) w dzieleniu się wiedzą i dobrymi prak-tykami ze swoimi odpowiednikami w państwach członkowskich podczas misji ekspertów, wizyt studyjnych i warsztatów.

Organy administracji krajowej lub regionalnej mogą zwracać się o wsparcie w dowolnej sprawie bezpośrednio związanej z EFRR lub FS. Dziedziny uwzględnione w poprzednich wymia-nach obejmują rozwój obszarów miejskich, gospodarkę odpa-dami i efektywność energetyczną, a także takie zagadnienia jak innowacje i zapobieganie oszustwom.

Platforma TAIEX-REGIO PEER 2 PEER jest otwarta dla admini-stracji publicznych zarządzających środkami z EFRR i FS, w tym dla instytucji zarządzających, pośredniczących, audytowych, certyfikującymi oraz organów koordynujących i wspólnych sekre-tariatów dla programów Europejskiej współpracy terytorialnej.

Rewitalizacja obszarów wiejskich

W maju 2017 r. delegaci z hiszpańskich regionów Aragonia, Kastylia i Leon oraz Kastylia-La Mancha, greckiego regionu Evrytania i chorwackiego komitatu licko-seńskiego odwie-dzili Highlands and Islands Enterprise (HIE) w Szkocji.

Celem wizyty było przyjrzenie się rozwiązaniom znalezionym przez szkocką agencję rządową, które miały służyć odwró-ceniu procesu wyludniania wsi i wypracowaniu zrównoważo-nego lokalnego wzrostu gospodarczego w odległym regionie Highlands and Islands. Wszystkie regiony uczestniczące w wymianie stoją przed podobnymi wyzwaniami: znajdują się na jednych z najsłabiej zaludnionych obszarów w UE i muszą stawić czoła problemom starzenia się populacji, wyludnienia i stagnacji ekonomicznej.

Ogólnie rzecz biorąc, wizyta dała uczestnikom bogactwo doświadczeń i narzędzi, które mogą wykorzystać do poprawy gospodarki i jakości życia w ich regionach, które są dotknięte procesem wyludnienia. Obecnie badają możliwości stworze-nia w przyszłości partnerstwa, a jak dotąd opracowali raport pt. „Skuteczne przeciwdziałanie wyludnieniu wsi poprzez nowy model rozwoju obszarów wiejskich: doświadczenia regionu Highlands and Islands”, który ma być podstawą do rozpoczęcia debaty w całej UE.

„Dzięki TAIEX-REGIO PEER 2 PEER

otrzymaliśmy wyczerpujące informacje

na temat codziennej pracy instytucji publicznej odpowiedzialnej za społeczny i gospodarczy

rozwój regionu Highlands and Islands, który wcześniej stanął w obliczu wyzwań

związanych z wyludnieniem i stagnacją. Bez wątpienia projekt ten otworzył drogę do

realizacji wielu różnych wspólnych inicjatyw przez regiony zmagające się z podobnymi

wyzwaniami demograficznymi”.

Joaquín Palacín Eltoro, dyrektor generalny ds. planowania terytorialnego w rządzie Aragonii

Ainsa u podnóża hiszpańskich Pirenejów w Aragonii

47

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

PAKTY NA RZECZ UCZCIWOŚCI

Korupcja wiąże się z poważnymi kosztami gospodarczymi i spo-łecznymi. Zamówienia publiczne są często postrzegane jako epicentrum korupcji. Aby poprawić przejrzystość i skuteczność zamówień publicznych w projektach finansowanych przez UE i zwiększyć skuteczność inwestycji unijnych w praktyce, Komisja i organizacja Transparency International (TI) promują pakty na rzecz uczciwości. Inicjatywa, uruchomiona w 2015 r., pomaga lepiej chronić pieniądze unijnych podatników oraz zwiększać odpowiedzialność i zaufanie do organów publicznych.

Projekt pilotażowy „Pakty na rzecz uczciwości — mechanizm kontroli obywatelskiej na rzecz zabezpieczania funduszy UE” zgromadził instytucje publiczne, sektor prywatny i społeczeń-stwo obywatelskie.

Pakt na rzecz uczciwości jest prawnie wiążącym porozumie-niem między instytucją zamawiającą, oferentami i przedsta-wicielem społeczeństwa obywatelskiego w roli niezależnego

obserwatora, który nadzoruje jego wdrożenie i zapewnia, aby wszystkie strony przestrzegały swoich zobowiązań. Pakt ma na celu zwiększenie przejrzystości i odpowiedzialności, wzmocnienie zaufania i reputacji, oszczędność środków i pod-niesienie konkurencyjności dzięki lepszym zamówieniom. Oprócz oczywistych korzyści, pakty mogą również prowadzić do zmian instytucjonalnych, takich jak postęp w cyfryzacji, uproszczenie uciążliwych procedur administracyjnych, lepsze otoczenie regulacyjne oraz poprawa zarządzania i jakości usług administracyjnych.

W sumie 17 projektów współfinansowanych przez UE zostało wybranych do pilotażowych Paktów na rzecz uczciwości w 11 państwach członkowskich UE. Obejmują one szeroki zakres sektorów, od badań i innowacji po ochronę środowiska i kulturę, od transportu i rozwoju terytorialnego po rozwój instytucjonalny i opiekę zdrowotną. Ponadto organizacja TI wraz z partnerskimi organizacjami społeczeństwa obywatel-skiego organizują szkolenia w zakresie przeciwdziałania korup-cji, przejrzystości i budowania zdolności przeznaczone dla osób zaangażowanych w Pakt na rzecz uczciwości.

Gastroenterolog Bojana Gostej w swojej sali zabiegowej w szpitalu w Trbovlje podczas kontroli poprawy efektywności energetycznej

48

UNIJNE RAMY KOMPETENCJI DLA LEPSZYCH WYNIKÓW

Organy zaangażowane w zarządzanie środkami z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spójności mogą teraz korzystać z bezpłatnego źródła, które pomoże im zwiększyć wydajność personelu.

Unijne ramy kompetencji można wykorzystać do określenia umiejętności i wiedzy pracowników potrzebnych do skutecz-nego zarządzania funduszami UE. Są dostępne dla krajowych organów koordynujących, instytucji zarządzających, certyfiku-jących i audytowych, wspólnych sekretariatów i instytucji pośredniczących. Uzupełniające internetowe narzędzie do samooceny umożliwiającego pracownikom ocenę ich poziomu biegłości i porównania go z oceną przełożonego i celami roz-wojowymi określonymi w unijnych ramach. Organy admini-stracji mogą również gromadzić i zestawiać samodzielnie wykonane oceny, aby zmierzyć swoją ogólną wydajność i ziden-tyfikować obszary wymagające poprawy.

Wyniki samooceny są wykorzystywane do sporządzania planów szkolenia i rozwoju, mających pomóc pracownikom i danej insty-tucji wypełnić luki w ich kompetencjach. Plany mogą obejmować szkolenia stacjonarne i na stanowisku pracy, seminaria i prezen-tacje dobrych praktyk dla pracowników oraz rekrutację nowych talentów lub outsourcing w celu zwiększenia wydajności.

Korzystanie z unijnych ram kompetencji jest dobrowolne, a Komisja nie ma wglądu w dane ani wyniki testów. Strona internetowa im poświęcona jest na razie dostępna w języku angielskim, ale z czasem pojawią się też inne wersje językowe. Organy administracji mogą skontaktować się z DG REGIO, aby uzyskać dostęp do tego narzędzia.

„Nasz pakt na rzecz uczciwości ma na celu zwiększenie przejrzystości procesu

zamówień i zaangażowanie zainteresowanych społeczności w działania monitorujące. Jeśli uda nam się osiągnąć oba te cele, z pewnością poprawimy poziom zaufania publicznego w Słowenii, który należy do najniższych w UE. Może to mieć pozytywny wpływ na procesy aktywizujące obywateli i demokratyzację, a ponadto na ogólne działanie instytucji. Brak wystarczającej wiedzy na temat zamówień publicznych dodatkowo podsyca nieufność, ale staramy się przezwyciężać to poprzez podpisanie paktu na rzecz uczciwości”.

Sebastijan Peterka, koordynator projektu i badacz, Transparency International Slovenia

Monitorowanie renowacji szpitala

Korupcja w zamówieniach publicznych to poważny problem. Słowenia była wcześniej poddawana kontroli, szczególnie w obszarach takich jak infrastruktura i służba zdrowia, która wykazała, że istnieją szpitale, które zostały źle zbudowane i wyposażone w sprzęt kosztujący więcej, niż powinien.

Jeden z pierwszych podpisanych paktów na rzecz uczciwo-ści ma na celu rozwiązywanie tych problemów, zapewniając przegląd dotyczący wprowadzenia środków efektywności energetycznej w szpitalu ogólnym w Trbovlje, mieście położonym w pobliżu stolicy Słowenii Lublany.

Słoweńskie ministerstwo zdrowia współpracuje z orga-nizacją TI w Słowenii, chcąc zadbać o to, by wszystkie

strony zaangażowane w przetargi skupiały się na swoich obowiązkach społecznych, aby stworzyć bezpieczny i dobrej jakości szpital zarówno dla personelu, jak i pacjentów. TI Slovenia podnosi świadomość społeczną na temat paktów na rzecz uczciwości i opracowuje procedury mające na celu zapewnienie bezpiecznego zgłaszania przypadków naruszenia, podczas gdy od wykonawców oczekuje do-stosowania się do etosu paktów poprzez wykazanie, że stosują uczciwe praktyki biznesowe.

Pakt na rzecz uczciwości jest procesem ciągłego ucze-nia się: instytucja zamawiająca poprawia swoją zdolność do przeprowadzania złożonych procedur, podczas gdy TI Slovenia zwiększa zdolność do monitorowania zamówień publicznych i identyfikowania ryzyka i nieprawidłowości.

49

Zmiany w austriackiej instytucji zarządzającej

Sekretariat Austriackiej Konferencji w sprawie Planowania Przestrzennego (ÖROK) jest instytucją zarządzającą „Programem Operacyjnym: Inwestycje we wzrost i zatrud-nienie Austria 2014–2020”. Wykorzystał on unijne ramy kompetencji w pilotażowym projekcie z udziałem instytucji zarządzających z Bułgarii, Estonii, Grecji, Węgier, Polski i Rumunii.

Ramy te pomogły ÖROK ocenić umiejętności już nabyte, okre-ślić przyszłe potrzeby szkoleniowe i podnieść świadomość tego, jak ważne jest przeprowadzanie usystematyzowanej analizy wymagań dotyczących kwalifikacji.

ÖROK uznał, że wyniki narzędzia samooceny są szczególnie użyteczne przy tworzeniu indywidualnych profili pracowni-ków. Dogłębne dyskusje na temat umiejętności prowadzo-ne między pracownikami i przełożonymi doprowadziły do wspólnego zrozumienia kwalifikacji każdego pracownika na jego stanowisko. Wspólne identyfikowanie braków w za-kresie szkoleń pozwala lepiej dostosować opcje uczenia się

do indywidualnych potrzeb i obowiązków. W sprawozdaniu końcowym przedstawiono szkolenia dla pracowników oraz szczegółowe informacje na temat sieci upowszechniających know-how w zakresie wdrażania funduszy UE.

Informacje dotyczące sieci potwierdziły strategię instytucji zarządzającej, która ma na celu poprawę wiedzy korpora-cyjnej na temat finansowania UE — od tego czasu przystą-piła do sieci IQ-Net, która zrzesza regionalnych partnerów europejskich w celu usprawnienia zarządzania programami funduszy strukturalnych.

WIĘCEJ INFORMACJIhttp://europa.eu/!xX67bV

„Unijne ramy kompetencji pomogły nam określić

odpowiedni poziom wiedzy poprzez zorganizowany dialog między menedżerami

i pracownikami, a także określenie konkretnych potrzeb szkoleniowych. Jak zawsze, wymiana z partnerami z innych państw członkowskich

stała się okazją do tego, by dowiedzieć się o praktykach zarządzania stosowanych

w innych krajach, porównać je z naszymi własnymi i wyciągnąć na tej

podstawie wnioski”.

Markus Seidl, dyrektor zarządzający, Sekretariat ÖROK, Austria

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

50

03

06

07

02

0501

04

50

UCHWYCONE OBIEKTYWEM — POLSKA

Polska inwestuje obecnie znaczną część środków unijnych na lata 2014–2020 w promowanie innowa-cji za pomocą projektów, które są z powodzeniem realizowane dzięki ambitnym krajowym przedsię-biorcom, kreatywnym naukowcom i zaawansowa-nym ośrodkom badawczo-rozwojowym. Przedstawione tu projekty pochodzą z albumu „ Polskie innowacje: krok w przyszłość” i zostały wybrane w celu dostarczenia inspiracji dla nowych innowacyjnych pomysłów w całej UE.

51

06

07

05

04

11

12

10

09

08

01 Lekarze i naukowcy z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy udoskonalają wytwarzane sztuczne narządy.

02 Innowacyjna proteza dłoni opracowana przez wrocławską firmę jest tańsza i łatwiejsza do naprawy niż modele konwencjonalne.

03 W projekcie prowadzonym przez Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu symulator wieku pomaga w projektowaniu bezpiecznych i wygodnych mebli dla osób starszych.

04 Perowskitowe ogniwa słoneczne, wydrukowane na elastycznym podłożu, są lżejsze, tańsze w produkcji i mogą być wykorzystana na wiele sposobów.

05 Czujniki są wykorzystywane przez firmę Airly w Krakowie w celu precyzyjnego pomiaru i prognozowania jakości powietrza oraz gromadzenia danych, które zostaną opublikowane w Internecie.

06 Inteligentne powłoki lakiernicze produkowane przez opolską firmę mają wiele zastosowań, np. zapobiegają powstawaniu grzybów i pleśni w budynkach, magazynach żywności i oczyszczalniach ścieków.

07 Producent z Rokietnicy zaprojektował tę wyjątkową drukarkę 5D zdolną do tworzenia złożonych technologicznie komponentów.

08 Baltic TRAM świadczy krótkoterminowe usługi dla firm z regionu Morza Bałtyckiego, aby pomóc im ulepszyć istniejące produkty i rozwinąć nowe.

09 Systemy laserowe wytwarzane przez firmę z Wielkopolski zapewniają oprawę artystyczną festiwali i innych imprez w formie pokazów światła, ognia i multimedialnych fontann.

10 Solidny zawór hydrauliczny zapewnia precyzyjną kontrolę przepływu hydraulicznego w celu zwiększenia bezpieczeństwa w systemach sterowania samolotami.

11 Opracowany w Warszawie model Triggo łączy najlepsze cechy motocykla i samochodu. Jest to lekki, zwinny, ekonomiczny i napędzany elektrycznie miejski pojazd mikro dla dwóch osób.

12 Inżynierowie z Krakowa wykorzystują dane z czujników i komunikację bezprzewodową do rozwijania aktywnego systemu bezpieczeństwa i wspomagania kierowcy oraz zautomatyzowanej jazdy.

WIĘCEJ INFORMACJIhttps://bit.ly/2lvEHHH

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

51

52

Odradzanie się tradycyj-nych wartości w działa-niach na rzecz przyszłości

Kultura, zakorzeniona w sercu bogatego dziedzictwa i historii Europy, odgrywa kluczową rolę w napędzaniu i wspieraniu innowacji, przedsiębiorczości, turystyki i procesu włączenia społecznego w całej Europie. W związku z obchodami Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego w 2018 r. Panorama wybrała szereg projektów z różnych państw członkowskich, aby zilustrować, w jaki sposób inwestycje UE ożywiają przeszłość z myślą o przyszłości.

SCHWABENKINDER ŁĄCZĄCY AUSTRIACKIE, NIEMIECKIE I SZWAJCARSKIE MUZEA

KOPIĄC GŁĘBOKO W BELGIJSKIEJ HISTORII W BOIS DU CAZIER

n Łączna wartość inwestycji: 1 679 430 EUR n Wkład UE: 1 007 658 EUR

n Łączna wartość inwestycji: 15 798 800 EUR n Wkład UE: 7 899 400 EUR

Projekt współpracy terytorialnej ma na celu przy-pomnienie historii obszarów przygranicznych poprzez prześledzenie losów dzieci migrujących

za pracą w wiekach od XVII do XIX. Głównymi osią-gnięciami naukowców są strona internetowa, baza danych i program edukacyjny, a magnesem przycią-gającym turystów są też nowe wystawy i specjalny przewodnik turystyczny.

http://europa.eu/!Wr33Kp

To dawne miejsce wydobycia węgla było świad-kiem jednego z najbardziej tragicznych wydarzeń w historii przemysłu belgijskiego, kiedy kilkaset

górników straciło życie w niszczącym pożarze. Aby upamiętnić ofiary tamtej katastrofy, Region Waloński odbudował kopalnię i zmodernizował otoczenie, tak aby stworzyć tu muzeum, „działające” warsztaty, antyczną kładkę i obserwatorium krajobrazowe. I tak miejsce to stało się atrakcją turystyczną.

http://europa.eu/!Pj78Jd

DZIEDZICTWO KULTUROWE

53

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

ODKRYWANIE TAJEMNIC BUŁGARSKIEJ TWIERDZY PERISTERA

REMONT WIEŻY WIATRÓW W ATENACH PRZEPROWADZONY W SAMĄ PORĘ

KOMPLEKSOWA RENOWACJA WYRÓŻNIONA NAGRODĄ UE W DZIEDZINIE DZIEDZICTWA KULTUROWEGO

n Łączna wartość inwestycji: 1 524 003 EUR n Wkład UE: 179 295 EUR

n Łączna wartość inwestycji: 772 481 EUR n Wkład UE: 772 481 EUR

n Łączna wartość inwestycji: 18 000 000 EURn Wkład UE: 14 200 000 EUR

Wykopaliska archeologów umożliwiły im połą-czenie wewnętrznych elementów tej starożyt-nej militarnej fortyfikacji i chrześcijańskiej

świątyni. Dzięki temu stworzono historyczny obiekt, który zainteresuje zarówno mieszkańców, jak i turystów. Oprócz zapewnienia dostępu do starożytnych stanowisk archeologicznych wzdłuż drogi w masywie Zachodnich Rodopów, projekt pozwolił też na odnowienie fortecy, przekształcając ją w park kulturowy i skansen z wyeks-ponowanymi artefaktami pochodzącymi z wykopalisk.

http://europa.eu/!uH99yP

Ta marmurowa budowla, znana również jako Horolo-gion, znajduje się na północnym zboczu Akropolu i pochodzi z końca II wieku p.n.e. W latach 2014–2015

przeprowadzono szeroko zakrojone prace konserwatorskie w oparciu o kompleksowe studium z wykorzystaniem naj-nowszych prac i metod badawczych. Zabytek i związane z nim elementy artystyczne wzmocniono, oczyszczono i odrestaurowano, a wokół stanowiska archeologicznego zainstalowano rampy i chodnik, umożliwiając w ten sposób dostęp dla osób niepełnosprawnych.

https://www.culture.gr/el/Information/SitePages/view.aspx?nID=1664

W 2017 r. projekt Kuks-Pomegranate zdobył nagrodę UE w dziedzinie dziedzictwa kultu-rowego, nagrodę Europa Nostra, za pracę

renowacyjne barokowego obiektu wraz z ogrodami w regionie Hradec Kralove. Zbudowany na początku XVIII wieku kompleks składający się z rezydencji, szpi-tala i apteki o niezwykłej historii stał się obecnie cen-trum edukacyjnym promującym niezwykłe aspekty historyczne, kulturowe i artystyczne tego miejsca.

http://www.europeanheritageawards.eu/winners/baroque-complex-gardens-kuks/

54

MIEĆ OKO NA HOLENDERSKĄ SZTUKĘ FILMOWĄ

WSPÓLNY ROZWÓJ DZIĘKI WIEJSKIM TRADYCJOM CZESKO-SŁOWACKIEGO POGRANICZA

ODTWARZANIE KULTURY REGIONU ŚRODKOWOBAŁTYCKIEGO

PORTUGALIA SZCZYCI SIĘ WIELOKROTNIE NAGRADZANYM PROGRAMEM REWITALIZACJI MIAST

n Łączna wartość inwestycji: 1 574 102 EUR n Wkład UE: 1 337 986 EUR

n Łączna wartość inwestycji: 18 289 329 EUR n Wkład UE: 8 874 716 EUR — RegioStars 2012

n Łączna wartość inwestycji: 2 552 000 EUR n Wkład UE: 2 169 200 EUR

Otwarty w 2012 r. Instytut Filmowy EYE, położony na nabrzeżu w Amsterdamie, posiada teraz 1300 m2 powierzchni wystawienniczej, 4 nowo-

czesne sale kinowe, cyfrowy plac zabaw, przestrzeń warsztatową, sklep muzealny, zaplecze gastronomiczne i miejsce do pracy. Nowoczesny budynek przyciąga 700 000 odwiedzających rocznie do nowoczesnych pomieszczeń przeznaczonych na projekcje, wystawy i organizację imprez.

http://europa.eu/!Yh97Mn

Chęć zachowania tradycji ludowych, festynów wiejskich i wyda-rzeń kulturalnych doprowadziła do powstania szerszego ruchu i projektów współpracy wśród społeczności Czechów

i Słowaków. Koncentrując się na tradycyjnych metodach uprawy oraz na przygotowywaniu i próbowaniu lokalnych produktów, pro-jekt pomógł lokalnym społecznościom odnaleźć drogę do trady-cyjnego stylu życia tego regionu. Ponadto, promując bogactwo kulturowe obszaru, inicjatywa przyciągnęła większą liczbę turystów, a tym samym przyczyniła się do ożywienia lokalnej gospodarki.

http://europa.eu/!Vq99NW

Projekt „Środkowobałtyckie Rękodzieło” miał na celu ochronę bogatej tradycji artystycznej i rzemieślniczej, która kwitła wzdłuż granicy Łotwy i Litwy, wspieranie przedsiębiorczości

i przyciągnięcie turystów. Sieć zrzeszająca 10 warsztatów rze-mieślniczych, każdy o innej specjalizacji, stworzyła rzemieślni-kom miejsce do pracy, nauki, wymiany doświadczeń i organizacji warsztatów i wystaw. Odwiedzający obiekty mogą obserwować rzemieślników przy pracy, samemu wypróbować niektóre z metod rękodzielniczych i zakupić tradycyjne produkty.

http://europa.eu/!yf67tn

Innowacyjny i zintegrowany program rewitalizacji miast zaha-mował architektoniczny, kulturowy i społeczny upadek por-tugalskiego miasta Vila do Conde. Główny nacisk położono

na wzmocnienie dziedzictwa kulturowego poprzez integrację i odnowienie ważnych budynków w historycznym centrum oraz wykorzystanie ich w działaniach związanych przede wszystkim z kulturą i kreatywnością z udziałem najważniejszych podmio-tów regionalnych i lokalnych.

http://europa.eu/!Vw67wR

n Łączna wartość inwestycji: EUR 3 872 950 n Wkład UE: 1 471 721 EUR

55

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

OŻYWIENIE TURYSTYKI WIEJSKIEJ I KULTURALNEJ NA CYPRZE

PRZYWRACANIE DZIEDZICTWA DUCHOWEGO RUMUŃSKIEGO MONASTYRU DRAGOMIRNA

n Łączna wartość inwestycji: 4 631 449 EUR n Wkład UE: 4 004 569 EUR

PRZEPIS NA SUKCES WE WŁOSKICH I SŁOWEŃSKICH SZKOŁACH

n Łączna wartość inwestycji: 903 028 EUR n Wkład UE: 767 574 EUR

Lokalne produkty przygotowane według trady-cyjnych przepisów stanowiły główne menu dla uczniów w dziewięciu szkołach podstawowych

wzdłuż granicy włosko-słoweńskiej. P.E.S.C.A. to pro-jekt dotyczący zdrowego żywienia, który wykorzystał działania edukacyjne do promowania lokalnej i tra-dycyjnej żywności w stołówkach szkolnych. Dzięki wymianie najlepszych praktyk i zwiększeniu świa-domości na temat lokalnych produktów i potraw ten zakończony sukcesem projekt może być kontynu-owany przez sieć 12 lokalnych podmiotów działają-cych w regionie transgranicznym.

http://europa.eu/!Ry96CB

n Łączna wartość inwestycji: 5 403 691 EUR n Wkład UE: 2 701 845 EUR Rewitalizacja miejscowości Kalopanajotis, która dominuje nad

doliną Marathasa w cypryjskich górach Troodos, stała się dla społeczności wiejskiej i jej starzejących się mieszkańców impul-

sem zarówno społecznym, jak i ekonomicznym. Odbudowa trady-cyjnej struktury wsi, starych kamiennych ścieżek i starożytnych fasad oraz przekształcenie rezydencji Lavrentios w centrum kulturalne i imprezowe promuje turystykę wiejską na tym obszarze, z korzyścią zarówno dla odwiedzających, jak i dla miejscowej ludności.

http://ec.europa.eu/regional_policy/en/projects/cyprus/old-stones-and-new-life-in-kalopanayiotis

Chociaż monastyr Dragomirna w północno-wschodniej Rumunii był kilkakrotnie odnawiany, obrazy i freski pozostały nietknięte. W latach 2010–2012 sytuacja

uległa zmianie, gdy projekt ten odtworzył zabytkowe dzieło sztuki przy użyciu wyrafinowanych technik i tradycyjnych materiałów. Odnowiono również budynki, zwiększając ich efektywność energetyczną i modernizując instalację elek-tryczną, infrastrukturę wodociągową i instalacje oświetle-niowe, a ponadto naprawiono dach i stolarkę okienną.

http://europa.eu/!kf49bp

COHESIFY: oddanie głosu regionomCzy polityka spójności ma wpływ na to, jak obywatele postrzegają i identyfikują się z UE? I czy rezultaty tej polityki są skutecznie przekazywane do wiadomości publicznej? Te i powiązane pytania stanowiły podstawę dwuletniego projektu badawczego COHESIFY, którego ostateczne wyniki zostały przedstawione decydentom politycznym, innym zainteresowanym stronom polityki spójności oraz pracownikom akademickim w dniu 26 kwietnia 2018 r.

W ostatnim dziesięcioleciu nastąpił gwałtowny spadek — a następnie tylko powolny wzrost — liczby osób, które mają pozytywny obraz Unii Europejskiej i ufają

jej instytucjom. Populistyczne i antyeuropejskie partie rosną w siłę, a ludność Zjednoczonego Królestwa zagłosowała za całkowitym opuszczeniem UE. Pytanie brzmi, jakie znaczenie mają polityki UE, w szczególności polityka spójności, która obecnie stanowi jedną trzecią unijnego budżetu i jest wdrażana zarówno na szczeblu lokalnym, jak i regionalnym. Czy ludzie uważają, że europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne mają duży wpływ na ich codzienne życie?

To pytanie było punktem wyjścia dla projektu COHESIFY, który badał, w jaki sposób obywatele postrzegają politykę spójności. Projekt zgromadził multidyscyplinarny zespół badawczy kie-rowany przez Centrum badań nad politykami europejskimi (University of Strathclyde w Glasgow), który składał się z ośmiu uniwersytetów i dwóch MŚP. Zespół zastosował innowacyjne podejście metodologiczne, łącząc studia przypadków z 17 regionów pilotażowych w 12 państwach członkowskich, wywiady z zainteresowanymi stronami i badania, szeroko zakrojone ankiety telefoniczne obejmujące 8500 obywateli, ponadnarodową analizę relacji medialnych obejmująca ponad 8000 artykułów prasowych oraz ponad 110 000 wpisów w mediach społecznościowych, a także 47 grup fokusowych, w których m.in. uczestniczyło 240 obywateli.

Według dyrektora projektu COHESIFY, prof. Johna Bachtlera z University of Strathclyde, główny wniosek jest następujący: „Wydatki i komunikacja w ramach polityki spójności mają rze-czywisty wpływ na to, jak obywatele postrzegają UE i integrację europejską, oraz na stopień, w jakim identyfikują się z UE. Jeśli decydenci z UE chcą promować identyfikację z UE na poziomie regionalnym i lokalnym, polityka spójności jest w tym wypadku skutecznym instrumentem, ale pod warunkiem, że informacje zostaną właściwie przekazane do opinii publicznej”.

56

57

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

Co myślą obywatele UE?

Uczestnicy projektu znaleźli wyraźne dowody na to, że poli-tyka spójności ma wpływ na postrzeganie UE i tożsamości europejskiej przez obywateli. „Dyskusje w grupach fokuso-wych pokazały, że obywatele UE mają pobieżną wiedzę na temat polityki spójności. Dostrzegają znaczenie polityki w zakresie zwalczania regionalnych dysproporcji i poprawy jakości życia, ale czują, że są nieodpowiednio informowani. Chcą mieć ponadto więcej do powiedzenia na temat sposobu przydzielania lub zarządzania funduszami na swoim obsza-rze”, wyjaśniła dr Andreja Pegan z Trinity College w Dublinie podczas imprezy na zakończenie spotkania Europejskiego Komitetu Regionów w Brukseli.

Podczas gdy polityka spójności często nie ma bezpośredniego wpływu na europejską tożsamość obywateli UE, wielu popiera zasady tej polityki (zwłaszcza te umożliwiające zmniejszenie różnic w rozwoju gospodarczym). Istnieją również znaczne dowody na pozytywne postrzeganie wpływu polityki spójności na rozwój regionu lub miasta danego obywatela.

Wyniki badania przeprowadzonego wśród 8500 obywateli potwierdzają te ustalenia, jak twierdzi kierownik projektu COHESIFY, dr Carlos Mendez z University of Strathclyde. „Oby-watele są świadomi realizacji projektów finansowanych z Euro-pejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu

Spójności, a postrzegane przez nich korzyści dla codziennego życia i rozwoju ich regionu w znacznym stopniu przyczyniają się do tego, w jaki sposób identyfikują się oni z UE”.

W projekcie stwierdzono również, że na percepcję UE, a zwłasz-cza na obraz polityki spójności, wpływa skala finansowania, a także wyniki i dobre zarządzanie.

Informowanie o osiągnięciach polityki spójności

Wyniki projektu COHESIFY pokazują, że wydatki UE są zróżni-cowane regionalnie i lokalnie—- i postrzegane przez obywateli jako odpowiedź na potrzeby i wyzwania rozwojowe, które naprawdę mają dla nich znaczenie. Obecnie obywatele czują, że nie są wystarczająco informowani o polityce spójności, a zainteresowane strony przyznają, że działania informacyjne nie były traktowane odpowiednio priorytetowo. Strategie komu-nikacyjne powinny nadawać wyższy priorytet informowaniu obywateli o projektach w ramach polityki spójności, tak aby docenili wkład UE w rozwój ich regionu.

Co zaskakujące, naukowcy odkryli, że tradycyjne media (w szczególności telewizja) i billboardy należą do najbardziej efek-tywnych narzędzi komunikacji. Media społecznościowe odgry-wają mniej ważną rolę, niż się spodziewano.

58

W jaki sposób przedstawiono politykę spójności w mediach?

Inna część badań dotyczyła sposobu kształtowania obrazu polityki spójności w mediach. Przeanalizowano ponad 110 000 artykułów, a także posty i komentarze w mediach społecznościowych. Dr Vasiliki Triga z Politechniki Cypryjskiej wyjaśnia: „Ogólnie rzecz biorąc, relacje dotyczące polityki spójności mają pozytywny wydźwięk. Dwa dominujące modele relacji opisują pozytywne skutki gospodarcze polityki spójności dla państw członkowskich, a także jej znaczący wpływ na jakość życia obywateli”.

Analiza wykazała także różnice terytorialne. Regionalne media określają politykę spójności w bardziej pozytywny sposób, szczególnie jeśli chodzi o wpływ na gospodarkę, podczas gdy krajowe media koncentrują się raczej na negatywnych rela-cjach, które są krytyczne w stosunku do sposobu wdrażania polityki spójności.

COHESIFY

Czas trwania: luty 2016 – maj 2018 r.

Główny partner: University of Strathclyde, Centrum badań nad politykami europejskimi

Partnerzy Central European University (HU); Politechnika Cypryjska; Uniwersytet Techniczny w Delft (NL); Old-Continent (BE); Politechnika Mediolańska (IT); Regio+ (ES); Trinity College Dublin (IE); Uniwersytet w Mannheim (DE); Uniwersytet Warszawski (PL)

Program: „Horyzont 2020” – program w zakresie badań naukowych i innowacji

Finansowanie: 2,4 mln EUR

Polityka spójności po 2020 roku

Kluczowe zalecenia i wyniki projektu COHESIFY zostały przeka-zane decydentom UE, aby wzięli je pod uwagę w debacie na temat wieloletnich ram finansowych na lata 2021–27 oraz pakietu legislacyjnego dla polityki spójności. Badania pokazują, że polityka spójności jest skuteczna w promowaniu pozytywnego wizerunku i identyfikacji z UE, ale istnieje potrzeba podkreślenia decentralizacji, a nie centralizacji w zarządzaniu wydatkami UE.

Kluczową propozycją COHESIFY jest wprowadzenie bardziej partycypacyjnego, zorientowanego na obywatela podejścia do programowania i informowania na temat funduszy UE, co rady-kalnie wpłynęłoby na zmianę postaw obywateli i ich uznanie zarówno dla polityki spójności, jak dla i UE.

WIĘCEJ INFORMACJIwww.cohesify.eu

59

240

110

19-

24

25-

29

30-

39

40-

49

50-

59

60-

69

70+

3 2

4

PYTANIA DOTYCZĄCE WIEDZY OBYWATELSKIEJ NA TEMAT POLITYKI SPÓJNOŚCI, JEJ WPŁYWU I WKŁADU W BUDO-WANIE EUROPEJSKIEJ TOŻSAMOŚCI

GDZIE PRZEPROWADZONO ANKIETY?

KIM BYLI ANKIETOWANI?

JAK ZEBRALIŚMY UCZESTNIKÓW?

Cypr – CyprNiemcy – Badenia-WirtembergiaGrecja – Region Macedonia ŚrodkowaWęgry – Nyugat-DunantuIrlandia – południowa i wschodniaWłochy – LombardiaPolska – PodkarpackiePolska – PomorskieRumunia – ZachódSłowenia – ZachódHiszpania – AndaluzjaHiszpania – Kastylia i LeónNiderlandy – FlevolandNiderlandy – LimburgZjednoczone Królestwo – północno-wschodnia AngliaZjednoczone Królestwo – Szkocja

UCZESTNICY

KOBIETY

WIEK

Badanie opinii obywateli COHESIFY

Zewnętrzny rekruter

Sieć kontaktów zespołu badawczego

Upowszechnianie informacji

Media społecznościowe

Na miejscu

Reklamy na tablicach informacyjnych lub w gazetach

Grupy fokusoweGrupy fokusoweGrupy fokusowe

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

47 grup fokusowych

60

Główny program ochrony przeciwpowodziowej w regionie Wenecja Euganejska w północno-wschodnich Włoszech został ukończony dzięki środkom z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Prace, które zostały wykonane po katastrofalnych powodziach, które nawiedziły region w 2010 roku, mają na celu ochronę Vicenzy i okolicznych terenów.

Projekt koncentrował się na budowie zbiornika ekspansyj-nego, który może pomieścić 3 800 000 m3 wody, sąsia-dującego z rzeką Timonchio w miejscowości Caldogno.

W przeszłości, kiedy lokalny system rzeczny osiągał szczytowy przepływ, Vicenza, pobliska Padwa i mieszkańcy doliny rzeki byli narażeni na ryzyko poważnych powodzi.

Zbiornik jest w stanie tymczasowo zatrzymać nadmiar wody do momentu powrotu do stanu normalnego. Po przejściu fali powodziowej układ odprowadzania umożliwia opróżnienie zbiornika przez zawrócenie wody powodziowej do Timonchio. Około 85 % ogólnej objętości wody powodziowej można opróż-nić w ciągu 12 godzin, a 100 % w ciągu 24 godzin.

Zbiornik retencyjny na Timonchio stanowi centralny element sze-regu prac mających na celu ochronę regionu. Samodzielnie ma możliwość ograniczenia częstotliwości powodzi w Vicenzie o 75 %.

Idąc z prądem

Zbiornik został zbudowany w taki sposób, aby rozdzielać fale powodziowe na dwa strumienie skierowane na dwa różne obszary, dzięki czemu można było ograniczyć wysokość wałów rzecznych. Całkowita długość wałów graniczących ze zbiornikiem i rozdzielających obszar na dwie części wynosi 5,2 km, a cały zbiornik zajmuje powierzchnię około 110 hektarów.

Prace obejmowały budowę śluz i kanałów łączących oba zbiorniki i przekierowujących wodę z Timonchio w kierunku zbiornika w górze rzeki. Zainstalowano dwa awaryjne kanały przelewowe — jeden w celu połączenia zbiornika w górnym biegu rzeki, aby przekierować wodę w dół, a drugi po to, by przekierować wodę z dolnego zbior-nika do rzeki. Ponadto wykonano rozmaite prace ziemne, aby wyrównać dno zbiornika i wzmocnić koryto rzeki i jej brzegi.

Opierając się na badaniach przeprowadzonych przez włoski uni-wersytet w Padwie, prace nad dnie zbiornika obejmowały rów-nież budowę szerokiego na 200 metrów, nieprzepuszczalnego pasa za południowymi i wschodnimi wałami zbiornika w celu ograniczenia przesiąkania wody powodziowej do wód grunto-wych. Ponadto, ponieważ jednym z celów projektu było umoż-liwienie uprawy części zbiornika w przypadku braku powodzi, dno zbiornika zostało przygotowane pod kultywację poprzez przywrócenie 50-centymetrowej warstwy gleby.

Oprócz zbiornika Torrente Timonchio, prace w obrębie głównego biegu rzeki i jej dopływów obejmowały też budowę dwóch sys-temów przeciwpowodziowych w miejscowości Malo. Projekt ochrony przeciwpowodziowej został ukończony w 2016 r. i sta-nowi część szerszego programu działań łagodzących skutki powodzi w regionie Veneto, zakładającego między innymi budowę 10 innych zbiorników ekspansyjnych.

WIĘCEJ INFORMACJIhttp://www.regione.veneto.it/

PROJEKTY

NOWE ZABEZPIECZENIA PRZECIWPOWODZIOWE SPRAWIAJĄ, ŻE VICENZA JEST BEZPIECZNA

ŁĄCZNA WARTOŚĆ INWESTYCJI

41 000 000 EUR

WKŁAD UE 4 470 762 EUR

61

W 2013 r. we Francji uruchomienie programu OISE THD rozpoczęło w regionie nową erę szybkiej telekomunikacji, torując drogę do zapewnienia mieszkańcom sieci o bardzo wysokiej przepustowości za pośrednictwem światłowodów.

W ramach planu Junckera na rzecz wzrostu gospodar-czego i zatrudnienia unijna agenda cyfrowa zakłada, że Europa potrzebuje ogólnodostępnego i konkuren-

cyjnego cenowo szybkiego i ultraszybkiego dostępu do Inter-netu. Francja zobowiązała się do objęcia całego swojego terytorium szybkim łączem szerokopasmowym do 2023 r., wykorzystując do tego technologię FTTH. Celem FTTH („fiber to the home technology”) jest poprawa usług cyfrowych dla konsumentów poprzez zainstalowanie sieci światłowodowych następnej generacji.

Francuski region Oise, położony na północ od Paryża w Haut-s-de-France, był jednym z pierwszych francuskich departa-mentów oferujących ogólnodostępne usługi za pośrednictwem programu TelOise Broadband (2004–2012). Jednak eksplozja popularności sieci społecznościowych, telewizji ultrawysokiej rozdzielczości, usług VOD, gier sieciowych, handlu elektronicz-nego i wymiany danych w biznesie uwypukliła pilną potrzebę jeszcze szybszych i bardziej wydajnych połączeń sieciowych.

Sześć lat przed terminem

Światłowody dają możliwość połączeń bez ograniczeń, w pełni zaspokajając zarówno dzisiejsze, jak i przyszłe potrzeby i wymagania w zakresie usług. Sieć FTTH opiera się na nowej pętli lokalnej zbudowanej w całości z światłowodów i zastę-pującej pętlę miedzianych przewodów telefonicznych.

Początkowo program Oise Ultra-High-Speed, który jest częścią strategii terytorialnej na rzecz rozwoju cyfryzacji, miał się zakończyć do 2023 roku. Jednak po czterech następujących po sobie okresach przyspieszonej aktywności wdrożenie świa-tłowodów zostanie zakończone do 2019 roku.

Opierając się na istniejącej infrastrukturze telekomunikacyjnej, ponad 10 000 kilometrów kabli światłowodowych zostanie zainstalowanych zarówno nad ziemią, jak i pod ziemią. Doce-lowo będzie to wymagało wykonania 300 000 podłączeń — do osób prywatnych, społeczności lub firm — przy szacowanym koszcie 30 milionów euro.

W przeciwieństwie do innych opcji technologia światłowodowa gwarantuje identyczną prędkość wszystkim abonentom, niezależ-nie od ich położenia geograficznego Oferuje bardzo wysokie pręd-kości rzędu 100 Mb/s (megabitów na sekundę) lub wyższe, co jest 200 razy bardziej wydajne niż technologia ADSL i 4G. Z powodu problemów dotyczących zasięgu i taryf sieć 4G jeszcze przez długi czas nie będzie działać na obszarach wiejskich we Francji.

Od 2014 r. w Oise zainstalowano 176 324 gniazda telefoniczne (złącza). Wszystkie, z wyjątkiem trzech spośród 631 gmin regionu, przystąpiły do Oise Ultra-High-Speed Joint Association, które wykorzystuje już istniejącą infrastrukturę kraju, w tym France Télécom, EFRR i TelOise.

Oczekuje się, że decydując się na ultraszybkie światłowody jako cyfrowy standard przyszłości, departament Oise będzie lepiej przygotowany do stawienia czoła wyzwaniom związanym z konkurencyjnością i atrakcyjnością regionu, a ponadto będzie mógł w pełni skorzystać z atutów cyfrowej rewolucji.

WIĘCEJ INFORMACJIhttps://oise-thd.fr/le-programme-thd/le-projet/

PROJEKTY

LEPSZE FRANCUSKIE POŁĄCZENIE Z REWOLUCJĄ CYFROWĄ

ŁĄCZNA WARTOŚĆ INWESTYCJI 30 MLN EUR

WKŁAD UE 8,3 MLN EUR

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

62

Najnowocześniejszy kompleks mieszkaniowy w gminie Vratsa zapewnił bezpieczne środowisko życia dzieciom i nastolatkom niepełnosprawnym umysłowo i fizycznie. Innowacyjne urządzenia zostały zaprojektowane tak, aby spełniać ich codzienne potrzeby i wiernie odzwierciedlać środowisko rodzinne.

Celem projektu CSIAR (ang. Innovative Residential Alter-natives Complex) było promowanie integracji społecznej młodych ludzi cierpiących na upośledzenie umysłowe

lub fizyczne. Jako część ogólnej strategii na rzecz dzieci reali-zowanej w Bułgarii oraz strategii służb socjalnych w mieście Vratsa projekt był ściśle powiązany z podstawowymi celami Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach dziecka.

Dzięki znacznemu dofinansowaniu z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach CSIAR zbudowano trzy rodzinne ośrodki i bezpieczny dom w północno-zachodniej czę-ści Bułgarii. Ośrodki mogą pomieścić do 50 mieszkańców, zapewniając im schronienie i opiekę w środowisku rodzinnym, zaprojektowanym w celu zwalczania stygmatyzacji, z którą często muszą się mierzyć młodzi ludzie.

Są one położone w najgęściej zaludnionych częściach Vratsa, a projektanci bardzo zadbali o to, by wszystkie aspekty miesz-kalne, w tym projekt budynków, krajobrazu i dodatkowych obiektów, zachęcały mieszkańców do integracji i włączenia się w życie społeczne.

Troska i uwaga

Uzyskane w ten sposób przytulne i harmonijne otoczenie uła-twiło również młodym mieszkańcom dostęp do usług kształ-cenia, zdrowotnych i socjalnych, z których wszystkie są wyspecjalizowane i mogą być dostosowane do ich indywidu-alnych potrzeb.

Według Rozaliny Georgiewej, kierownika projektu: „Rodzinne ośrodki mieszkalne i bezpieczny dom oznaczają radykalną zmianę w usługach socjalnych skierowanych do dzieci i mło-dzieży upośledzonych umysłowo lub fizycznie. Te usługi miesz-kaniowe są wyrazem empatii i szacunku dla godności jednostki, niezależnie od jej pochodzenia etnicznego, płci, niepełnospraw-ności, wieku czy statusu społecznego”.

Projekt CSIAR uwzględnił również cele strategii „Europa 2020” dotyczące zatrudnienia. W ramach projektu utworzono 39 nowych miejsc pracy w jednym z najbardziej zacofanych regio-nów Europy, co z kolei przyczyniło się do jego rozwoju. W przy-szłości oczekuje się, że wsparcie finansowe dla kompleksu mieszkaniowego będzie zapewniane przez państwo bułgarskie lub przez gminę.

PROJEKTY

NOWY DOM DLA NIEPEŁNOSPRAWNYCH DZIECI W BUŁGARII

ŁĄCZNA WARTOŚĆ INWESTYCJI

1 289 800 EUR

WKŁAD UE 1 039 000 EUR

63

PANORAMA / LATO 2018 / nr 65

ZDJĘCIA (STRONY):

Okładka: prof. Valeria Nicolosi © Trinity College Dublin

Strony 3 i 4: © Unia Europejska

Strona 6: © CMMI; © i3S Installation; © RE-CEREAL; © ASTUTE;

© CNSP

Strona 7: © CLIMACT; © SAVEMYBIKE; © VTT; © CEEC-Jena

Strona 8: © Warmia i Mazury; © Morawy-Śląsk; © Kastelo;

© ReproUnion; © State Education Development Agency;

© Région de Bruxelles-Capitale; © Sefcarm

Strona 9: © Gmina Czarny Dunajec; © Muzeum dziedzictwa Vista

Alegre; © Dunaj w epoce żelaza; © Nant Gwrtheyrn;

© Region Gozo

Strona 10: © Unia Europejska

Strona 18: Karin Wanngård © Peter Knutson; Iskra Michajłowa

© Parlament Europejski

Strona 19: Luc Jahier © Unia Europejska; Karl-Heinz Lambertz

© Unia Europejska

Strona 20: Karl-Heinz Lambertz © Unia Europejska;

Magnus Berntsson © AER

Strona 21: © Eurocities

Strona 22: Stefano Bonacini © CCRE CEMR; Eleni Marianou

© CPMR CRMP

Strona 23: Leo Williams i Vito Telesca © EAPN

Strona 24: Jana Hainsworth © Eurochild; Y.Vadakastanis

© Europejskie Forum Osób Niepełnosprawnych

Strona 25: © BusinessEurope

Strona 26: A. Hunter i R. Huguenot-Noël © EPC

Strona 27: © CEE Bankwatch Network

Strony 28, 29, 30: © Unia Europejska

Strona 32: © Thinkstock/mady70

Strona 33: © Thinkstock/eyjafjallajökull

Strona 36: © Portershed © iStock/SolStock; Insight © Aidan Crawley

Strona 37: © Local enterprise © iStock/nd3000; aerogen © iStock/

Steve Debenport

Strona 38: © Adapt Centre; Connect Centre © iStock/metamorworks'

Strona 39: © Rząd Irlandii

Strony 44 i 45: © Unia Europejska

Strona 46: © Manu Fernandez/AP Images

Strony 47 i 48: © Associated Press

Strona 49: © Manu Fernandez/AP Images

Strony 50 i 51: 1, 5: Janusz Tatarkiewicz © Ministerstwo Inwestycji

i Rozwoju, Polska; 2, 4, 9, 12: Fotografie dzięki

uprzejmości poszczególnych beneficjentów; 3 Łukasz

Matwiej © Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju, Polska;

6: Arkadiusz Ławrywianiec © Ministerstwo Inwestycji

i Rozwoju, Polska; 7, 10: Maciej Rałowski © Ministerstwo

Inwestycji i Rozwoju, Polska; 8: Mateusz Wojtaszek ©

Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju, Polska; 11: Franciszek

Mazur © Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju, Polska

Strona 52: © Bois du Cazier © Luc Viatour (https://Lucnix.be) /

CC-BY-SA-3.0/CC-BY-SA-2.5

Strona 53: © Peristera Fortress © iStock/ sjhaytov; Kompleks

barokowy wraz z ogrodami w Kuks © Gabriela Čapková;

Horologion © Ministerstwo Kultury i Sportu, Grecja

Strona 54: © Rüme © Kaspars Sēlis; EYE Film Institute © Jvhertum

/CC-BY-SA-3.0; Vila do Conde @ iStock/THEGIFT777;

Mijava Hillside Farms © Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju

Wsi, Republika Słowacka

Strona 55: Dragormina Monastery © Geboiu Dumitru Mihai /

CC-BY-SA-3.0-RO; PESCA © iStock/DragonImages;

Kalopanayiotis © Gmina Nikozja

Strony 56 i 58: © Cohesify

Strona 60: © Gmina Vicenza, Włochy

Strona 61: © Oise Très Haut Débit (SMOTHD)

Strona 62: © Deyan Dimitrov

8–11 PAŹDZIERNIKA Bruksela (BE)

Europejski Tydzień Regionów i Miast

18–19 PAŹDZIERNIKASofia (BG)

7. Doroczne Forum EUSDR

20–21 LISTOPADA Innsbruck (AT)

2. Doroczne Forum EUSALP

NOTA PRAWNA

Komisja Europejska ani żadna inna osoba działająca w jej imieniu nie odpowiada za możliwy sposób wykorzystania informacji zawartych w niniejszej publikacji.

Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2018

Print: ISSN 2443-9029

PDF: ISSN 1725-8243

© Unia Europejska, 2018

Ponowne wykorzystanie jest dozwolone pod warunkiem wskazania źródła.

Ponowne wykorzystanie dokumentów Komisji Europejskiej dotyczących polityki jest regulowane decyzją 2011/833/UE (Dz.U. L 330 z 14.12.2011, s. 39).

Wykorzystywanie lub reprodukcja zdjęć bądź innych materiałów, które nie podlegają prawom autorskim UE, wymaga uzyskania zgody właścicieli praw autorskich.

Printed in Belgium

Ten magazyn jest drukowany w językach angielskim, bułgarskim, francuskim, greckim, hiszpańskim, niemieckim, polskim, rumuńskim i włoskim na papierze pochodzącym z recyklingu. Internetowa wersja magazynu jest dostępna w 22 wersjach językowych na stronie internetowej: http://ec.europa.eu/regional_policy/pl/information/publications/panorama-magazine/

Prace nad treścią niniejszego wydania zakończyły się w lipcu 2018 r.

Więcej informacji o tych wydarzeniach znajduje się w części Kalendarz imprez na stronie internetowej Inforegio: http://ec.europa.eu/regional_policy/pl/newsroom/events/

PROGRAM

Komisja Europejska Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej i MiejskiejKontakt — Agnès MonfretAvenue de Beaulieu/Beaulieulaan 1 – B-1160 Bruxelles/BrusselE-mail: regio-panorama@ec.europa.eu

BĄDŹ W KONTAKCIE

ec.europa.eu/regional_policy/cohesiondata.ec.europa.eu

@EU_Regional #CohesionPolicy | #ESIFunds

EUInMyRegion

flickr.com/euregional

RegioNetwork

ec.europa.eu/commission/2014-2019/ cretu_en@CorinaCretuEU

KN-LR-18-065-PL-N