Panorama Pstryk w wielkim miescie

Panorama, najszybciej rozwijający się polskojęzyczny magazyn w Wielkiej Brytanii 1Reklama: 020 3026 6550

Przegląd prasy polskiej

Pstryk w wielkim mieście

Wakacyjny kurs fotografowania

dzikich zwierząt

s. 2 Dziki Londyn dla odkrywców!s. 6 Polowanie obiektywem

s. 8 O, kurka wodna!s. 10 Twój wymarzony kadr

Spis treści

SkradaSz Się, wStrzymując oddech, odSłaniaSz gę-Stwinę krzaków i widziSz, że on Spokojnie drepcze przez polanę nieświadomy twojej obecności, a jego charakteryStyczna ruda Sierść, którą do tej pory widziałeś jedynie w al-bumach przyrodniczych, błySzczy w Słońcu. w koń-cu udało ci Się podejść na wyciągnięcie ręki do liSa mieSzkającego w londyń-Skim parku!

Tak może się zacząć twoja przygoda z fotografowaniem zwierząt w wielkim mieście. Nie musisz wyruszać od razu na dzikie stepy lub do dżungli, aby spotkać zwierzynę. Wystarczy park albo las, które są domem dla wielu zwierząt, których obecności byśmy nawet nie podjerzewali. I nie chodzi tylko o Londyn, lecz o większość parków w wielu miastach na Wyspach. To w nich często są zakamarki, w których szansa na spotkanie z dzikim zwierzęciem oko w oko rośnie – wystarczy tylko je od-kryć. Dla wszystkich, którzy kochają zwierzęta, pobyt na świeżym powie-trzu oraz są wytrwali w dążeniu do celu, rozpoczynamy wakacyjny kurs fotografowania przyrody. Pierwszy odcinek z poradami dla początkują-cych fotografów już dzisiaj!

hobby dla ambitnychFotografia przyrodnicza to niełatwe hobby, ale jego efekty mogą być

Dziki Londyn dla odkrywców!oszałamiające. Startujący ze stawu łabędź, jeleń na tle zachodu słońca, piżmak skradający się brzegiem rzeki, sowa wyglądająca z dziupli – wszyst-kie te zwierzęta można zobaczyć w ich naturalnym środowisku w wielu parkach dużych miast na Wyspach, a zwłaszcza w Londynie. Jak mówi Damian Kuzdak, wieloletni pasjonat fotografii przyrodniczej, własnoręcz-nie wykonane zdjęcia całkowicie rekompensują trud fotografowania w często ciężkich warunkach. A jako doświadczony fotograf w zimie pracuje w śniegu po kolana, a w lecie w 30-stopniowym upale, leżąc na ziemi w towarzystwie kleszczy lub w wodzie, razem z pijawkami. Jednak takie ekstremalne warunki przychodzą wraz z doświadczeniem, więc tak naprawdę każdy z nas może rozpocząć przygodę z fotografowa-niem zwierząt już od dziś!

na początekFotografując przyrodę jesteśmy – ni mniej, ni więcej – intruzami w jej świecie. Musimy więc pamiętać, aby zminimalizować tę ingerencję. Co z tego, że zrobimy zdjęcie rodzinie bażantów, gdy pokruszony przez nas w dobrej wierze biały chleb zaszkodzi jednemu z piskląt albo niechcący ośle-pimy jelenia lampą błyskową lub przez nieuwagę przestraszymy taplającego się w wodzie borsuka, który w stresie już nigdy nie wróci do tego samego miejsca będącego do tej pory jego domem. Miejmy więc zawsze na uwa-dze, że życie, rozwój i funkcjonowanie zwierząt w ich naturalnym środowisku są ważniejsze od świetnego zdjęcia, które uda nam się zrobić.

jaki sprzęt?Na początek przygody z fotografo-waniem zwierząt wystarczy zwykły aparat kompaktowy. Jednak wraz z rozwijaniem naszej nowej pasji

niezbędna będzie lustrzanka cyfrowa. - Żaden, nawet najnowocześniejszy kompakt z ogromnym zoomem nie da tak dobrej jakości zdjęć, jak lustrzanka - twierdzi Damian Kuzdak. - Mówiąc o lustrzance, mam na myśli aparat fotograficzny wyposażony w lustro i matówkę. Ich zadaniem jest dokładna prezentacja bieżącego kadru, co ma znaczenie przy precyzyjnym nasta-wianiu ostrości oraz ocenie jej głębi - wyjaśnia fotograf. Zawsze można jednak rozpocząć fotografowanie zwierząt zwykłym aparatem kompak-towym, a w momencie gdy przestanie być wystarczający, zaopatrzyć się w bardziej zaawansowany sprzęt. Nieza-leżnie od tego, jakim sprzętem robimy zdjęcia, powinniśmy zaopatrzyć się także w stabilny statyw i głowicę, która pozowli na płynny i lekki obrót aparatu. Propozycje sprzętowe znaj-dziesz w drugim odcinku cyklu „Pstryk w wielkim mieście” już za tydzień!

ruszamy na „łowy”Na pierwszą wyprawę w teren wyrusz-my „na sucho”, aby inaczej niż zwykle spojrzeć na park lub las, w którym bę-dziemy fotografować. Zwolnijmy krok, wyostrzmy zmysły – nawet w ciągu

Każdy fotograf, niezależnie od tego, czy robi zdjęcia zwierzętom w ramach hobby czy zawodowo, musi przestrze-gać zasad kodeksu etycznego fotogra-fii przyrodniczej. Poniżej najważniejsze punkty „dekalogu”, które powinniśmy zapamiętać:1. Fotografia przyrodnicza ma na celu

uwiecznianie obrazów natury, w tym dzikich zwierząt żyjących swobod-nie, w ich naturalnym środowisku.

2. W terenie na pierwszym miejscu

powinny być stawiane bezpieczeń-stwo i życie zwierząt, zwłaszcza w okresie rozrodczym.

3. Jeśli fotografowanie wymaga drobnych zmian w otoczeniu, np. usunięcia kamienia, który zakłóca kompozycję obrazu, zawsze należy się wykazać szacunkiem dla danego miejsca i żyjących w nim zwierząt.

4. Unikaj dokarmiania ptaków białym chlebem, który może im zaszkodzić.

5. Zwabianie zwierząt poprzez odtwa-

rzanie ich odgłosów, nie powinno być stosowane w okresie godowym. W innych przypadkach stosując tę metodę, zachowaj szczególną ostrożność.

6. Nie wolno zakłócać spokoju zwierząt w miejscu ich snu i odpoczynku.

7. Fotografie zwierząt martwych lub uwięzionych w domu nigdy nie powinny być opisywane jako zdjęcia dzikich zwierząt.

8. Podczas fotografowania nie można

w żaden sposób unieruchamiać zwierząt.

9. W miejscu fotografowania kate-gorycznie nie można pozostawiać śladów obecności człowieka (np. śmieci).

10. W miejscu fotografowania należy zminimalizować wszelkie szkody w środowisku naturalnym.

Oprac. na postawie

Kodeksu etycznego fotografii przyrodniczej.

WAŻNE! „Szanuj zieleń” nie wystarczy

dnia można zauważyć wiele zwierząt, które mogą stać się wdzięcznym mo-delem do naszych zdjęć. Interesujące mogą okazać się nie tylko ssaki i ptaki – zwróćmy uwagę także na gady, płazy, a nawet owady. Przykładowo ropucha szara, jedna z największych występujących w Europie, gdy już uda nam się ją zlokalizować, jest idealnym celem dla obiektywu, a zdjęcia z jej udziałem mogą być hitem kolekcji początkującego fotografa. Po wstępnym rozeznaniu terenu, w którym docelowo będziemy „polować” z aparatem na zwierzynę, możemy zaplanować nasze „łowy”: gdzie w Londynie można spotkać dziką zwierzynę, o jakiej porze dnia wybierać się na „łowy”, na jakie zwierzę będziemy się czaić, z jakiego miejsca (z krzaków, z namiotu, z ziemi) będziemy starali się uchwycić idealny kadr oraz jakich trików użyć przy próbie zbliżenia się do dzikich ssaków. O tym przeczytacie już za tydzień w Panoramie w drugim odcinku wakacyjnego kursu fotogra-fowania dzikich zwierząt „Pstryk w wielkim mieście”.

Ilona Zimmer

TECZKA OSOBOWADamian Kuzdak to pasjonat fotografii przyrodniczej, od wielu lat fotografują-cy w Wielkiej Brytanii i Polsce zwierzę-ta w ich naturalnym środowisku. Aby dowiedzieć się więcej, wejdź na stronę www.damiankuzdak.com.

wakacyjny kurS fotografowania

POLISH WEEKLY MAGAZINE

pStrykw wielkimmieście, część 1

Styl życia

24.co.uk2

Panorama, najszybciej rozwijający się polskojęzyczny magazyn w Wielkiej Brytanii

Przesłona: 4 / Czas: 1/2500 sek. / długość: 560 mm / ISO: 250

Przesłona: 4.5 / Czas: 1/200 sek. / długość: 560 mm / ISO: 800





Fot.

Dam

ian

KuzD

aK

3Reklama: 020 3026 6550


WARTO WIEDZIEĆ

canon eoS 550dTen model posiada matrycę o rozdzielczości 18 megapiksela, która będzie idealna przy kadrowaniu bez utraty szczegółów. Sprzęt działa dobrze przy słabszym oświetleniu i pozwala tworzyć obrazy o zaskakują-co niskim poziomie szumów. Dzięki ekranowi LCD Clear View o przekątnej 7,7 cm można na bieżąco analizować zrobione zdjęcia. Ekran szybkiej obsługi, dostępny za pomocą spe-cjalnego przycisku, umożliwia łatwy dostęp do podstawowych funkcji, tak by w razie potrzeby można było szybko wykonać zdjęcie.

Cena korpusu bez obiektywu zaczyna się od 419 funtów.

nikon d5100D5100 to lustrzanka cyfrowa, która będzie wystarczająca dla początku-jącego fotografa. Posiada matrycę o rozdzielczości 16,2 mln pikseli, a także ruchomy wyświetlacz LCD o przekątnej 3 cale z ok. 921 tys. punktów i szerokim kącie oglądania. Szeroki zakres dynamiki obrazu pozwala uchwycić aparatem zdjęcia o wyjątkowej szczegółowości, wy-konywane w sceneriach o wysokim kontraście.

Cena korpusu bez obiektywu zaczyna się od 415 funtów.

Sprzęt na dobry początekRozpoczynając przygodę z fotografowaniem, zapewne będziemy mieć do dyspozycji zwykły aparat cyfrowy. Jednak z czasem, gdy sprzęt okaże się zbyt słaby, jak na nasze potrzeby, z pewnością przyda się lustrzanka. Poniżej kilka propozycji bardziej zaawansowanego sprzętu, który sprawdzi się podczas fotografowania przyrody.

Warto pamiętać, że fotografując lustrzanką moment, w którym naciskamy spust migawki, często jest on ostatnim momentem, kiedy widzimy nasz obiekt w kadrze. Dzieje się tak dlatego, że podnoszenie i opadanie lustra wydaje dosyć głośny dźwięk, który płoszy zwierzęta – przykładowo lis jest w stanie usłyszeć nawet cichy pisk myszy z odleglosci 100 m. Pamiętajmy o tym podczas podej-mowania decyzji, czy dany moment jest właściwy na zrobienie zdjęcia.

INFOustawienia aparatu – rady eksperta

1. Największe prawdopodobieństwa uchwycenia idealnego ujęcia uzy-skamy, fotografując seriami zdjęć.

2. Stosujmy możliwie najkrótszy czas migawki.3. Przysłonę ustawiajmy na wartość minimalną. W przypadku, kiedy

mamy wystarczająco dobre światło i pewność, że te ustawienia gwa-rantują nam nieporuszone ujęcie, podnieśmy wartość przysłony, dzięki czemu zyskamy większy zakres głębi ostrości.

4. Czułość ISO ustawmy na jak najwyższym, oczywiście akceptowalnym poziomie.

5. Fotografując obiektywami o ogniskowej większej niż 300 mm, a także przy słabym oświetleniu, a zazwyczaj tylko takie zapewnia nam gęstwina lasu, zawsze stosujmy statyw.




Styl życia

24.co.uk4


Zasady kompozycji Dostojny jeleń ze wspaniałym poro-żem, czy zwinny borsuk uchwycony w nietypowej pozie nie gwaran-tują nam zrobienia świetnego zdjecia. Zawsze podczas kadrowa-nia musimy pamiętać o zasadach kompozycji, które są podstawowym elementem dobrej fotografii. To własnie sposób, w jaki kadrujemy zdjęcie, układ oraz relacje pomiędzy poszczególnymi obiektami decydu-ją w dużej mierze o tym, czy nasza fotografia będzie udana. Reguł, które kierują dobrą fotografią jest mnóstwo, ale pierwszą i chyba najwazniejszą z tych zasad jest metoda trójpodzialu pionowego i poziomego kadru. Początkujacy fotografowie zazwyczaj kadrują zdjęcie, umieszczając główny mo-tyw fotografii w centralnym kadrze, jednak taki sposób kadrowania sprawdza się tylko w niektórych przypadkach. Umieszczenie moty-

wu poza środkiem obrazu często nadaje kompozycji silniejszego wyrazu. W metodzie trójpodziału obraz dzie-limy na równe części dwoma liniami poziomymi i pionowymi. Dzięki temu uzyskujemy dziewięć takich samych części, a na przeciętych liniach cztery punkty, które nazywa-my mocnymi punktami fotografii. W punktach tych zazwyczaj warto umieścic główny obiekt zdjęcia. Ele-menty położone w tych miejscach w pierwszej kolejności przyciągną wzrok ogladającego. Ponadto, fotografując nasz obiekt na tle horyzontu, zawsze starajmy się, aby horyzont znajdował się na jednej z lini podziału poziomego, natomiast nasz model, np. jeleń, znalazł się w jednym z mocnych punktów. Jeżeli jeleń stoi zwrócony w lewą stronę, starajmy się umieścic go w mocnym punkcie po prawej stronie, tak aby miał wolne miejsce po swojej lewej. Kadr zbudowany w ten sposób

zasugeruje odbiorcy, że ów jeleń za moment ruszy w lewo, dzięki temu stworzymy wrażenie ruchu i opowiemy jakąś historię, która kryje się za naszą fotogragią. Odpowied-nie kadrowanie zdjęcia powinno

odbyć się już podczas fotografowa-nia, jeżeli jednak nie wyszło nam to najlepiej, zawsze możemy ponow-nie przekadrować nasze ujęcie w programie graficznym. Damian Kuzdak

INFO

W metodzie trójpodziału obraz dzielimy na równe części dwoma liniami poziomymi i pionowymi. W efekcie uzyskujemy tzw. cztery mocne punkty fotografii.

Rzetelna reklama tylko w magazynie PANORAMA. Dzwoniąc, powołaj się na magazyn PANORAMA!

5Reklama: 020 3026 6550


www.polskaplus.co.ukinfolinia 020 3318 4630

Polska i ŚwiatPon-Pt 21:30 w TVN24

Dzień dobry wakacjeNiedziela 8:30 w iTVN

Kobieta na krańcu świataCzwartek 15:10 w iTVN

Usta, ustaSobota 20:50 w iTVN

You can dance – Po prostu tańcz!Wtorek 21:00 w iTVN

Czy już wiesz,że możesz oglądać kanały Grupy TVN

na 110 freevieworaz dekoderze ?

przegapiłeś pierwSzą część? nic Straconego! przeczytaSz ją na www.panorama.polacy.co.uk/archiwum (panorama nr 254, Str. 56)Polowanie obiektywem wakacyjny kurS fotografowania

z pierwSzej części waka-cyjnego kurSu (pano-rama nr 254) wiemy już, jakie dzikie zwierzęta można Spotkać w zaka-markach miejSkich par-ków na wySpach oraz jakie Szczególne środki bezpieczeńStwa zacho-wać, Stając oko w oko z dzikim zwierzem. w tym odcinku weźmiemy pod lupę dwóch Szczególnie wdzięcznych „modeli” – jelenia Szlachetnego i borSuka – i będziemy radzić, w jaki SpoSób Skutecznie „uStrzelić” perfekcyjny kadr.

P odchodzenie do zwierząt nie jest łatwe, ale też nie jest niemożliwe – wystar-czy spróbować. Kiedy

już dobrze rozeznasz się w terenie, w którym będziesz fotografować oraz zaopatrzysz się w aparat, w pierwszej kolejności musisz zasta-nowić się, który gatunek będziesz chciał „ustrzelić” obiektywem. Bry-tyjskie parki serwują nam obfitość zwierząt częściowo oswojonych, z którymi w ich naturalnych ostojach zapewne nie udałoby nam się spotkać.


Spektakl z porożem w tleBędąc w Londynie, zapewne większość z nas przynajmniej raz odwiedziła Richmond Park, w krórym dostojne jelenie spacerują swobodnie – obecnie żyje tam kilkaset osobników. Czas najwyższy popatrzeć więc na jelenia jak na cel obiektywu! Jak mówi nasz ekspert fotografii, Damian Kuzdak, jeleń będzie bardzo wdzięcznym modelem przez caly rok, jednak warto poświęcić temu gatunkowi więcej czasu w okresie godowego spektaklu – rykowiska, które ma miejsce jesienią. - Rykowisko to okres, w którym byki są bardzo aktywne. Aktywność ta przypa-da głównie na wczesne godziny

poranne oraz wieczorne, ale bardzo często spektakl ten odbywa się przede wszystkim pod osłoną nocy. Dlatego chcąc zrobić wspaniałe zdjęcie potężnego byka, będziemy musieli wybrać się na zdjęcia o bardzo wczesnej porze - tłumaczy fotograf. Jednym ze sposobów skradania się do jeleni, który Damian Kuzdak radzi wypróbować, jest tzw. „podchód”. Polega on na tym, że podchodzimy do zwierząt partiami – robiąc kilkuminutowy przysta-nek co kilka metrów, oczywiście starając się cały czas zachowywać bardzo cicho. W ten sposób nie będziemy zwracać uwagi zwierząt i pozwolimy im się oswoić z naszą

obecnością. Ponadto, w okresie rykowiska, byki zaaferowane godami, będą mniej zaintereso-wane intruzem. Dzięki metodzie podchodu po kilkunastu minutach będą się zachowywać naturalnie – wtedy nasze ujęcia z pewnością będą ciekawsze.

borsucze wyzwanieNiepozorny borsuk, bohater wielu kreskówek i ulubiony futrzak naj-młodszych, jest nielada wyzwaniem dla fotografa, i to nie tylko począt-kującego. Jest tak m.in. dlatego, że po pierwsze – jest on mistrzem kamuflażu i niełatwo go zauwa-żyć, po drugie – uwielbia nocne wędrówki gęstymi zaroślami, a po

INFOW Londynie i okolicach możemy spotkać przeróżne gatunki zwierząt. Oprócz jelenia i borsuka, mamy szansę stanąć oko w oko z piżmakiem, wiewiórką, jeżem, nietoperzem, a także innymi cieka-wymi ptakami: sokołem wędrow-nym, bażantem, kormoranem, czaplą siwą czy sową uszatą. Nie lekceważmy również mniejszych mieszkańców naszej planety: traszek, żab, ropuch, jaszczurek, a nawet owadów (np. chrząszczy i motyli). Gdzie można je spotkać? Richmond Park Bushy Park Greenwich Park Hyde Park Regent’s Park Kensington

Gardens St James’s Park Wimbledon Park Wybrzeże Tamizy London Wetland Centre

WARTO WIEDZIEĆRykowisko – co i jak?

Okres rykowiska jeleni przypa-da na drugą połowę września i dwa pierwsze tygodnie paź-dziernika. W okresie tym byki (samce) mają już całkowicie rozwinięte i wytarte ze scypułu poroże, które służy im do walki z inymi bykami o władze nad chmarą łań (samic). W tym czasie samce wydają ryczące donośne odgłosy, które mają wiele znaczeń, np.: wabienie łań, odstraszanie innych byków, oznajmianie zwycięstwa w walce z bykiem itd. Damian Kuzdak



pStrykw wielkimmieście, część 2

Styl życia

24.co.uk6


Fot.

Dam

ian

KuzD

aK

przegapiłeś pierwSzą część? nic Straconego! przeczytaSz ją na www.panorama.polacy.co.uk/archiwum (panorama nr 254, Str. 56)

trzecie – posiada bardzo dobry słuch i węch, dzięki którym szybko wietrzy obecność człowieka.Dobry węch borsuka łatwo oszu-kać, pochodząc do niego pod wiatr. Ponadto, jak radzi Damian Kuzdak, nie należy robić zdjęć przy samej norze borsuka, ponieważ zaniepo-kojnony naszą obecnością może się stamtąd wyprowadzić. Nasze miejsce na zasiadkę powinno być raczej zlokalizowane przy ścieżce, którą borsuk często przemierza. Podchodząc do borsuka, nie musimy używać siatki masku-jącej, ponieważ ma słaby wzrok – wystarczy być cicho. „Polując” na borskuka, warto także pamiętać, że norę opuszcza zazwyczaj godzinę

przed zachodem słońca. Jest tak zwłaszcza teraz, ponieważ czasie lipca i sierpnia trwa okres cieczki. Fakt, iż zrobienie dobrego zdjęcia borsuka nie jest łatwe, potwier-dzają słowa fotografa, który mówi, że do tej pory zrobił naprawdę niewiele udanych zdjęć, pomimo że staje oko w oko ze zwierzakiem prawie codziennie!

dla wytrwałychCzas najwyższy pstrykać pierwsze ujęcia. I nie zrażajmy się pierw-szymi, mniej udanymi próbami. W końcu ćwiczenie czyni mistrza! A satysfakcja z wyczekiwanego, idealnego ujęcia wynagrodzi wszelkie trudy. Aby ułatwić sobie

sprawę, radzimy poczytać co nieco o naszych modelach, aby lepiej poznać ich zwyczaje i charaktery-styczne zachowania w poszczegól-nych okresach w ciągu roku. Warto także zwracać bacznie uwagę na sposób poruszania się zwierząt. Po jakimś czasie powinniśmy potrafić rozpoznać ich ślady oraz zapach, co z pewnością ułatwi skradanie się do nich z aparatem.Już za tydzień zapraszamy do lektury trzeciego odcinka waka-cyjnego kursu fotografowania dzikich zwierząt „Pstryk w wielkim mieście”, w którym dowiemy się, jak fotografować ptaki: od sowy, przez czaplę aż po bielika. Naszą uwagę poświęcimy także fotografowaniu

WARTO WIEDZIEĆBorsuk

Borsuk to niewielki ssak z rodziny łasicowatych, ważący ok. 15 kg. Jego główne pożywienie stanowią korzonki, grzyby, żołędzie, ślimaki, dżdżownice oraz wszelkiego rodzaju owady i ich larwy, nie gardzi również warzywami, owocami oraz mięsem. Mieszka zazwyczaj w norze o wielu wylotach. Czasem jego domem jest kilka nor równocześnie. W odróznieniu od nory lisiej, jego nora jest bardzo czysta. To zamiło-wanie do czystości zmusza niejednokrotnie borsuka do opuszczenia swej nory, bo... wprowadził się lis! Co więcej, poza lisem do nory borsuka wprowadzają się również czasem króliki. Bardzo często można się więc spotkać z sytuacją, że w jednej norze razem mieszkają borsuk, królik i lis.Na zewnatrz nory borsuk organizuje sobie toalety, czyli specjalnie wykopane przez niego dołki, do których czasem wychodzi w ciągu dnia, ale głównie wieczorem – wtedy możemy próbować go sfotografować. No borsuczej nory prowadzą charaktery-styczne ścieżki, którymi wędrują borsuki. Łatwo jest odróżnić norę lisią od borsuczej, gdyż do nory lisiej prowadzi kilka wyraźnych ścieżek, a tropy borsuka – ze wzgledu na jego ciężar – są bardziej widoczne od lisich. Damian Kuzdak

TECZKA OSOBOWADamian Kuzdak to pasjonat fotografii przyrodniczej, od wielu lat fotografują-cy w Wielkiej Brytanii i Polsce zwierzę-ta w ich naturalnym środowisku. Aby dowiedzieć się więcej, wejdź na stronę www.damiankuzdak.com.




ptaków przy karmniku. Nie prze-gapcie kolejnego numeru!

ILONA ZImmER

7Reklama: 020 3026 6550


przegapiłeś poprzednie części? nic Straconego! przeczytaSz je na www.panorama.polacy.co.uk/archiwum (panorama nr 254, 255)O, kurka wodna! wakacyjny kurS fotografowania pStrykw wielkimmieście, część 3

W dzisiejszym odcinku radzimy, jak sprawić, aby nasi skrzydlaci przyjaciele stali się

wdzięcznymi modelami dla nasze-go obiektywu.Ptaki są płochliwe, tego nie da się ukryć. Zwłaszcza kiedy przebywają w stadzie – wtedy wystarczy, że spłoszy się jeden z nich i wszystkie poderwą się do lotu. Dlatego też chcąc podejść do nich wystarczająco blisko, musimy wykazać się nie lada sprytem. Niestety, jest to związane z pewnymi niewygodami, z którymi każdy fotograf ptaków musi się liczyć. O jakie niewygody chodzi?

z poprzednich odcinków wakacyjnego kurSu fotografowania dzikich zwierząt panoramy wie-my już, jak i gdzie w wielkiej brytanii możemy uStrzelić dobre zdjęcie, jaki Sprzęt foto-graficzny wybrać oraz jak Skomponować kadr. o ile jednak Sprawa z dużymi zwierzętami jeSt StoSunkowo łatwa, kiedy przychodzi do Sfo-tografowania dzikich ptaków, pojawiają Się trudności.

cichaczem z podchoduMetodę fotografowania zwierząt z tzw. „podchodu” znamy już z poprzed-nich odcinków naszego wakacyjnego kursu. Różnica pomiędzy skradaniem się do ssaka a do ptaka jest jednak zasadnicza. Jak radzi nasz ekspert fotografii przyrodniczej, Damian Kuz-dak, musimy zachować odpowiednią pozycję i szybkość podchodzenia. - Odpowiednia pozycja oznacza mocne pochylenie ciała, czasem jest wręcz konieczne czołganie się po ziemi - wyjaśnia fotograf. - Podczas po-ruszania się nie możemy wykonywać gwałtownych ruchów, a całą „trasę”, którą mamy do pokonania, należy podzielić na krótkie etapy pomiędzy którymi zamieramy w bezruchu. Podczas podchodzenia, od czasu do czasu warto pstryknąć zdjęcie tylko po to, aby ptaki przyzwyczaiły się do dźwięku aparatu - radzi. Pamiętajmy także, aby nasz strój miał maksymalnie stonowane kolory. Jeśli konieczne jest czołganie się, dobrze jest również, aby był nieprzemakalny.

zza krzakaInną metodą, najskuteczniejszą, cho-ciaż nie mniej trudną jak „podchód”, jest fotografowanie ptaków z ukrycia. Na początek można spróbować robić zdjęcia tzw. zza krzaka, jednak w końcu będziemy musieli zaopatrzyć się w specjalny namiot fotograficzny lub wybudować tzw. czatownię, które postawimy w miejscu aktywności

ptaków: żerowiskach, wodopojach lub w pobliżu legowiska. Jak radzi Damian Kuzdak, czatownię należy budować partiami, z dostępnych w danym miejscu naturalnych materiałów, w taki sposó, aby wkomponowała się w otoczenie – wtedy ptaki będą systematycznie przyzwyczajać się do jej widoku. Fotografowanie z kryjówki nie jest jednak tak łatwe, jakby się wydawało, ponieważ powinniśmy do niej wejść przed wschodem słońca, tuż przed ptasim „śniadaniem”, a wyjść po zachodzie. Tutaj z pewnością przyda się odrobina cierpliwości, która pomoże nam wytrwać w tym samym miejscu cały dzień. - Jeśli koniecznie musimy wyjść z czatowni w ciągu dnia, poprośmy kogoś, żeby po nas przyszedł. Wtedy ptaki będą myślały, że intruz przyszedł i odszedł, więc powrócą na miejsce żerowania, nie ko-jarząc naszej budowli z zagrożeniem - tłumaczy fotograf. - Podczas naszej nieobecności w miejscu, w którym wystaje nasz obiektyw z czatowni lub namiotu, pozostawmy np. butelkę o średnicy podobnej do naszego obiek-tywu. Zmniejszy to podejrzliwość ptaków, ponieważ w wyglądzie naszej czatowni nic się zmieni - dodaje.

w parkuNa pewno użyteczne przy pozna-waniu zwyczajów ptaków będzie ich obserwowanie w parku lub w lesie. Dotyczy to oczywiście mniej płochliwych gatunków, które są


oswojone z obecnością człowieka. Niemniej jednak niezależnie od tego, z jakim gatunkiem staniemy oko w oko, mamy szansę zrobić dobre zdjęcie. Nawet podglądając ptaki przy zwykłym karmniku zimową porą, będziemy mogli uchwycić ciekawy kadr. Możemy się także pokusić o postawienie karmnika we własnym ogródku. Jak zapewnia nasz ekspert, po kilku dniach z pewnością regular-nie będą go odwiedzać nasi skrzydla-ci przyjaciele, których możemy nawet spróbować fotografować przez okno, siedząc wygodnie w fotelu! Bez względu na to, w jakim miejscu robimy ptakom zdjęcia, musimy pamiętać o perspektywie. - W fotografii przyrodniczej najbar-dziej cenione jest ujęcie zrobione na wysokości oczu naszego modela. Jednym słowem jest to ujęcie, które przedstawia świat oczami zwierzęcia, które fotografujemy. I tak np. o ile zdjęcie jelenia możemy (w zależności od odległości od modela) równie dobrze zrobić z pozycji klęczacej, jak i stojącej, a borsuka – z kleczącej, o tyle fotografując ptaki, będziemy się naj-częściej znajdować w pozycji leżącej, pomijając oczywiście takie ujęcia, jak ptaki w locie czy na gałęziach drzew - tłumaczy Damian Kuzdak.Za tydzień, w kolejnym odcinku wakacyjnego kursu fotografowania dzikich zwierząt, zdradzamy tajniki technicznego aspektu tej szczególnej dziedziny fotografii: powiemy więcej o perspektywie, zdjęciach dynamicz-nych, oświetleniu oraz kadrowaniu. Ilona Zimmer

TECZKA OSOBOWADamian Kuzdak to pasjonat fotografii przyrodniczej, od wielu lat fotografu-jący w Wielkiej Brytanii i Polsce zwie-rzęta w ich naturalnym środowisku. Aby dowiedzieć się więcej, wejdź na stronę www.damiankuzdak.com.

24.co.uk8

Styl życia


przegapiłeś poprzednie części? nic Straconego! przeczytaSz je na www.panorama.polacy.co.uk/archiwum (panorama nr 254, 255)

Bielik to ptak drapieżny powszechnie nazywany orłem, który teoretycznie nim nie jest, ze wzglę-du na m.in. nieopierzone skoki (nogi). Zdania wśród naukowców są jednak podzielone: jedni uważają, że jest orłem, inni natomiast, że jest orłanem – czyli należy do tej samej rodziny co np. bielik amerykański. Niezaprzeczalnym faktem jest natomiast to, że jest największym ptakiem drapieżnym, który występuje w Polsce, o rozpię-tości skrzydeł do 2,5 m. Damian Kuzdak

Puszczyk to najliczniejszy gatunek sowy w Europie. W Londynie jest go dość sporo. Puszczyk jest aktywny tylko w nocy – wtedy możemy usłyszeć jego złowieszcze pohukiwanie rodem z horrorów, jednak w ciągu dnia możemy go rów-nież spotkać siedzącego przy dziupli. Nie łatwo go jednak zobaczyć, ponieważ dobrze kamufluje się posród liści na tle pnia drzewa. Najlepszym sposobem na zlokalizowanie tego ptaka, zwłasz-cza w okresie październikowych i listopadowych nocy, kiedy puszczyki walczą o terytorium, jest nasłuchiwanie jego odgłosów. Ptaki „dzienne” nie przepadają za puszczykami i w ciągu dnia można usłyszeć ich głośne „krzyczenie”, którym chcą puszczyki przepędzić – te ptasie „wrzaski” mogą nam czasem ułatwić zlokalizowanie puszczyka w ciągu dnia. Damian Kuzdak

Fot.

Dam

ian

KuzD

aK

info

W Wielkiej Brytanii znajdują się miejsca szcze-gólnie obfitujące w wiele gatunków ptaków wodnych i błotnych. Są to tzw. Wetlands Cen-tres, z których jedno znajduje się w Londynie. Jest to dobre miejsce do podglądania ptaków i poznawania ich zwyczajów, gdzie możemy wybrać się także z dziećmi. Jednak pamiętać należy, że ptaki, które przebywają w miejscach dostępnych dla odwiedzających, mają powy-cinane lotki, przez co nie mogą latać, więc nie zachowują się w 100 proc. naturalnie. Nato-miast te dzikie żyją w miejscach niedostępnych bezpośrednio dla ludzi i możne je podglądać wyłącznie z daleka. Ale nawet w takich warun-kach mamy szansę zrobić dobre zdjęcie.

Więcej na www.wwt.org.uk.



Przesłona: 7.1 / Czas: 1/160 sek. / długość: 800 mm / ISO: 400 Przesłona: 4.5 / Czas: 1/50 sek. / długość: 560 mm / ISO: 800


9Reklama: 020 3026 6550


przegapiłeś poprzednie części? nic Straconego! przeczytaSz je na www.panorama.polacy.co.uk/archiwum (panorama nr 254, 255, 256)Twój wymarzony kadr wakacyjny kurS fotografowania pStrykw wielkimmieście, część 4

przed wami oStatni odci-nek cyklu wakacyjnego kurSu fotografii przy-rodniczej panoramy. na koniec przygotowaliśmy dla waS kilka porad do-tyczących uStawień apa-ratu, oświetlenia oraz źródeł inSpiracji dla początkujących foto-grafów. o tym wSzyStkim rozmawiamy z naSzym ekSpertem w tej dziedzi-nie, damianem kuzdakiem.

S kąd najlepiej czer-pać wiedzę na temat zwyczajów zwięrząt, aby łatwiej nam było

je sfotografować? Czy może Pan polecić jakieś przewodniki, strony internetowe?Na rynku wydawniczym jest mnóstwo prac poświęconych fotografii, ale prawdę mówiąc, nie trafilem do tej pory na żadną książkę, która zawiera-łaby coś więcej niż same informacje ogólne. Każdy z nas ma swoje sztuczki i sposoby, dzięki którym powstają zdjęcia. W fotografii przyrodniczej mnóstwo czasu poświęca sią na zaplanowanie każdego ujęcia, a przede wszystkim „planu zdjęciowe-go”. Bardzo często to my wybieramy i przygotowujemy miejsce, do którego zwierzę ma przyjść. Czyli np. przycinamy trawę, ustawiamy różne „rekwizyty”, nęcimy odpowiednimi smakołykami, stosujemy zapachy, uży-wamy dźwięków i przede wszystkim spędzamy bardzo długie godziny w oczekiwaniu na wymarzone ujęcie. Początkującym fotografom poradził-bym, aby „wydeptali” i „wysiedzieli” swoje doświadczenie samemu, bo nie wiedza teoretyczna jest najważniejsza, lecz praktyka.

Aby pozostać w zgodzie z prawem, fotografowanie jakich gatunków w UK jest zabronione? W jakich sytuacjach nie można fotografować zwierząt?Jeżeli fotografowanie nie wiąże się z płoszeniem, niepokojeniem czy też

naruszeniem stref ochrony, to jest zgodne z prawem. Jednak fotografo-wanie i obserwacja zwierząt objętych ochroną, mogące powodować ich płoszenie lub zaniepokojenie są już zakazane. Są jednak wśród fotogra-fów także pewne zasady etyczne, których powinniśmy przestrzegać, np. niemile widziane jest fotografo-wanie ptaków przy gniazdach. Czy mógłby Pan powiedzieć coś więcej o fotografowaniu scen dynamicznych?Przy fotografowaniu scen dynamicz-nych bardzo ważny jest wybór od-powiedniego sprzętu, czyli aparatu, obiektywu, statywu i głowicy. Aparat powinien mieć jak najwięcej punktów AF oraz dużą szybkość robienia zdjęć seryjnych. Ludzkie oko jest bardzo wolne i nie zawsze zdążamy nacisnąć spust migawki w momecie, gdy dzieje się jakaś akcja. Dlatego warto wcześniej wcisnąć spust, gdy tylko na podstawie obserwacji zachowania zwierząt wywnioskujemy, że za chwilę zacznie się coś dziać. Autofocus w naszym aparacie należy ustawić na tryb „ciągłego śledzenia punktu AF”. Należy również zaopatrzyć się w kartę pamięci, która szybko zapisuje dane. Obiektyw przede wszystkim powinien mieć stabilizację obrazu oraz szybki AF. Istotnym czynnikiem mającym wpływ na pracę AF jest jasność obiek-tywu, czyli jak najmniejsza wartość przysłony np. f/2.8. Bardzo ważny jest również stabilny statyw wyposażony w głowicę kulową bądź wahadłową. Dla uzyskania najlepszej jakości zdjęć należy również zastosować zapis zdjęć w formacie RAW (negatyw cyfrowy) – posiada on możliwość korekty ekspozycji na etapie post-produkcji.

A co z ostrością – jak uzyskać ideal-ną ostrość zdjęć statycznych?Elementy, które mają wpływ na uzyskanie ostrego, nieporuszone-go ujęcia to: jak najkrótszy czas migawki, użycie statywu lub innego podparcia, użycie flesza, system redukcji drgań (stabilizacja obrazu) oraz użycie wężyka spustowego. W fotografii przyrodniczej najczęściej będziemy korzystać z preselekcji przysłony, a te ustawiamy na jak naj-mniejszej wartości, aby jak najwięcej światła wpadło do naszego aparatu – im bardziej otwarta przysłona, tym


TECZKA OSOBOWADamian Kuzdak to pasjonat fotografii przyrodniczej, od wielu lat fotografu-jący w Wielkiej Brytanii i Polsce zwie-rzęta w ich naturalnym środowisku. Aby dowiedzieć się więcej, wejdź na stronę www.damiankuzdak.com.

bardziej wyeksponowany nasz obiekt z tła. Takie ustawienia sprawdzają się w momecie, kiedy nasz model odda-lony jest od nas kilkanaście metrów. Natomiast w momecie, kiedy foto-grafujemy drobne ptaki, np.: sikorkę z odległości kilku metrów lub bliżej, musimy zwiększyć wartość przysłony (uzyskujemy większą głębię ostrości). Większa wartość przysłony oznacza mniej światła, czyli długi czas naświe-tlania, a co za tym idzie poruszone, nieostre zdjęcie. W takich sytuacjach możemy użyć jednej lub kilku lamp błyskowych.

Jaką porę dnia wybrać na robienie zdjęć dzikim zwierzętom?Najlepszą porą do fotografowania zwierząt jest wschód i zachód słońca. Wtedy światło jest najbardziej plastyczne, miękkie i ciepłe. Poza tym wschód i zachód słońca to pora aktywności zwierząt. Najgorszą porą dnia na robienie zdjęć jest południe, kiedy świeci mocne, kontrastowe słońce. Występuje wtedy zbyt duża różnica w temperaturze światła pomiędzy cieniem, a światłem oraz niebieska dominanta. Przejrzystość powietrza jest również bardzo słaba ze względu na temperaturę (parowa-nie), co bardzo niekorzystnie wpływa na jakość naszych zdjęć. Z kolei bar-dzo polecam fotografowanie podczas deszczu czy śnieżycy. Złe warunki atmosferyczne dodatkowo pozytyw-nie wpływają na atrakcyjność zdjęć, nie da się jednak ukryć, że praca w ciężkich warunkach pogodowych nie należy do przyjemnych, a i zwierzęta niechętnie chcą z nami współpraco-wać. W kiepską pogodę najczęściej chowają się w swoich ostojach. Dzieje się tak, ponieważ m.in. deszcz powoduje dodatkowe dźwięki w lesie, przez co zwierzęta nie są w stanie odróżnić realnego niebezpie-czeństwa od np. złamanej przez wiatr gałęzi. Poza tym szukając pożywienia w złych warunkach pogodowych (śnieżyca, mróz), mogą stracić więcej energii niż zyskać. Bardzo dobrym momentem na robienie zdjęć jest także czas tuż po burzy, wtedy większość zwierząt parzystokopyt-nych, czyli sarny, jelenie czy daniele

wychodzą na otwarte przestrzenie, łąki i polany leśne, aby zasmakować soczystej trawy. Jest to naprawdę świetny momet, w którym można zrobić bardzo udaną fotografię.

Czy może Pan podać przykład zdjęcia, z którego szczególnie jest Pan dumny?Bardzo trudne pytanie. Prawdę mówiąc, nie mam takiego zdjęcia. Jak dotąd nie zrobiłem jeszcze takiego, z którego byłbym naprawdę zadowo-lony. Wszystkie zdjęcia, bez względu na to, czy są to zdjęcia myszy, wróbla czy dzika są dla mnie równie ważne i zrobienie każdego było bardzo praco-chłonne. Proszę sobie wyobrazić, że podstawowy sprzęt, którego używam, waży 15 kg.

Kto jest dla Pana „guru” fotografii przyrodniczej, do czyich prac powinni zaglądnąć nasi Czytelnicy, aby zobaczyć idealne zdjęcia?Wychowałem się na zdjęciach niestety już nie żyjącego Artura Tabora. Pole-cam jego istniejącą nadal stronę inter-netową: www.arturtabor.pl, na której można znaleźć kilka porad odnośnie fotografii przyrodniczej. Natomiast mój pierwszy kontakt z fotografią przyrodniczą to wczesne dzieciństwo i książka Włodzimierza Puchalskie-go – „Bezkrwawe Łowy” z 1951 r. Ze współczesnych fotografów natomiast najbardziej sobie cenię zdjęcia Bence Máté – www.matebence.hu.

Rozmawiała IlonA ZImmeR

Styl życia

24.co.uk10


przegapiłeś poprzednie części? nic Straconego! przeczytaSz je na www.panorama.polacy.co.uk/archiwum (panorama nr 254, 255, 256)

CZY WIESZ, ŻE...

Niektóre egzotyczne zwierzęta moż-na spotkać w Wielkiej Brytanii:

- Mundżak (Indian muntjac) to ssak parzystokopytny z rodziny jelenio-watych, którego można spotkać na Wyspach. Chociaż występuje głównie w Chinach i Indiach, to sprowadzony został do Anglii w latach 30. ubie-głego wieku, głównie do tutejszych parków, dzięki czemu obecnie roz-przestrzenił się niemalże na terenie całej Anglii. Samce tego gatunku poza krótkim porożem posiadają wystające górne kły. - Jelonek błotny (Water deer) to ko-lejny przedstawiciel tej samej rodziny. Występuje w Chinach i Korei, podga-tunek chiński został introdukowany w angielskich parkach. Dziś również można spotkać osobniki wolno żyją-ce. Chociaż nie posiada poroża, jego silnie rozwinięte, lekko zakrzywione górne kły wystają spod warg. - Aleksandretta obrożna to średniej wielkosci ptak z rodziny papugowa-tych zamieszkujący środkową Afrykę i Półwysep Indyjski. Introdukowany w Anglii, Holandii, Belgii i Niemczech. Jest bardzo pospolita na terenie Londynu.

CZY WIESZ, ŻE...niektóre egzotyczne zwierzęta można spotkać w Wielkiej Brytanii:

Mundżak (Indian muntjac) to ssak parzystokopytny z rodziny jelenio-watych, którego można spotkać na Wyspach. Chociaż występuje głównie w Chinach i Indiach, to sprowadzony został do Anglii w latach 30. ubiegłego wieku, głów-nie do tutejszych parków, dzięki czemu obecnie rozprzestrzenił się niemalże na terenie całej Anglii. Samce tego gatunku poza krótkim porożem posiadają wystające górne kły. Jelonek błotny (Water deer) to kolejny przedstawiciel tej samej ro-dziny. Występuje w Chinach i Korei, podgatunek chiński został introdu-kowany w angielskich parkach. Dziś również można spotkać osobniki wolno żyjące. Chociaż nie posiada poroża, jego silnie rozwinięte, lekko zakrzywione górne kły wystają spod warg. Aleksandretta obrożna to średniej wielkosci ptak z rodziny papugo-watych zamieszkujący środkową Afrykę i Półwysep Indyjski. Introdu-kowany w Anglii, Holandii, Belgii i Niemczech. Jest bardzo pospolita na terenie Londynu.

Fot.

Dam

ian

KuzD

aK

Przesłona: 4.5 / Czas: 1/800 sek. / długość: 560 mm / ISO: 800 Przesłona: 5 / Czas: 1/125 sek. / długość: 400 mm / ISO: 400



Przesłona: 5.6 / Czas: 1/320 sek. / długość: 800 mm / ISO: 200Przesłona: 2.8 / Czas: 1/320 sek. / długość: 400 mm / ISO: 400

11Reklama: 020 3026 6550


Documents

Panorama Pstryk w wielkim miescie