Click here to load reader
Upload
6755kdp
View
227
Download
106
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Latin version of book six of the famous herbal De Materia Medica by Dioscorides (from 1552).
Citation preview
?fr D AN *& •Li
i>
DIOSCORIDIS ANA/zarbci, dc Mcdicinali materia Libri
fcx,Ioannc Rucllio Sucfsio-
ncnfi intcrprctc.
Cuihbet capiti buitu fecund& editioiiU additA Annotationes , erudita
& compendiari<e,efe[efttori Medicornm promptuartoiciim triguita
lcontbutfttrpiumncdum delmeut.tru, qu04 buiufee hbrifnudabit»
cr*jp
< i
\
W**'
L V G D V N I,
Apud Balthazarcm ArnoUctum»
M. D. L I I.. I
X
*»
oCum Priuilcgio Rcgis ad quinquenniu
m
II eft OCrmiS * Ba^^azar Arnoullet ,maiftre Impri-
a meur delavilledc Lyon , d^Imprimcroufairc imprimer , cxpofcr & mcttrc cn vcntc , Diolcoi ldc tranf-
latede^recen latin j & de latincnfran^ois , aucc les Annota-tio> adiouftcesdenouueau.Etccen vcrtudu Priuileqeobcenu
du Roynoftrefire, tantpour lcdit Diofcondc que pourplu»
lieursautresliuresmentionnczcniccluy , Aucc inhibition* &C
dcffenccs a tom autres Libraire.s Sc Imprimcurs,dc n'imprimer
ou fairc impnmcr,& cxpofcr cnventc lcdit Liurc cy deffus
mcntionne, Iufques a cinq ans prochaincmcnt vcnans,a com-ptcr du lour& datte de V impreivion dudit Liurc. E t cc fur pci-
nc dlamende arbitraire , de confiication defdifs Liurcs , & des
dommages <3cintcreftsdudit Arnoultet , Etautrement.commcplusampfement cft contenuaudid: Priuilegc, Donnea Fon-taincbleaulcdixiefme lourde Feburicr. Lan mil cinq ccns
quarante ncuf. ParleRoy,
I?Euefjue de Bayonne Maiflre des Hequefes
ordmsure dejbn hojielprefent.
Hlirault.
EtfeeUe de Ore Uune afmjfk quene
PRAESTANTISSIMOperaeque eruditiisimo viro,
D.Francifco Sangelafio,
Engolifmeac eccle/
ET
fiae Decano»H. b. r. Medi S. D.
e
9
V^iND QJPIDEM idaElutum dpud
mejldtuerim,utr ornatifime, prx otbm exp
tendu, ut ablegata protefis machmis tgnauta,
eo memet tndufirtx dedere, quatenm erg*-
ntm et ieporu ratto prabuertnhfuturu ut ad-
mouentimann-.nonufqua (jtyp tlludtnJubJidiumaccurratcO"
pertnde idiamdiu non uulgartbm tndtajs coceperim ad iatrtct
probe natum &> effi£ium,necfecm decreuh unt me fiudto £Toper£permittere,qHo Cr naturapropellerer,<&* dtutim inge-
ntum exercutjfem.^ctenim quo met amtafitmii,hutm rei nthtl
arte difitmulans,quinzrexerta er breuimam argumentum
pr&beremyUifum eji rudton tntttom auratprorupere, quopau-
lattmad edttioraJubueherer.Nec ignoras quantum tdego ho-
minum genm pro nihtlo ducam,qut fublata lampade^ necdumpermeantepr&ton& bucanxJonitUjuiresJuas omnes marenamipftm^ dtjcrtmen protjctunt3cumquefufferendo asiut tmpares
ftnt,antnondumpr&btto defefyectmtne,aut non expe£latapr<c
t
Jefe e carcertbmtngenttfuo dedecore fubduc
fyerabundt docl tgentta nullo deleflu perfequun
tur, er quodaperto marte non audent, td occulta
ne O-fubdolps machmametis quapoJfuntfubruut,no robujlos
qitofque,at deltcatulos quofque tmpctentes^donecper tepm pcr-
utrfttate propalata.unk er a propo/ito zrabextfiimattonc
conctd44 z
fonctdunt. Etfane ea mihi caufa fuitfu/iinenddS aditionis fcho*
ltorum,qu£ ^ingoltfm^tnxdtbmtttistnfyluam congefferam*
Ed Lugduntfcholiaftenm Diofcorulem agens, m compcndtum
redegt,depreffo ex mduslriaftylo,quo imperttiores, cjmbw hdc
fcrtbebam, <y medtctnamfa£lttant,adftudtose legendum Dio-
fcortdem accenderem^quo ab tndtltgenttd quo fumme premttn
tur ueterno excitatt,fctant dum h&c rudiora legunt,qud(impli
cta cmuit exprompta, qu& ignota, aut alia quauis rattone non
fatis perfl?e£la,qudque,Cr quo loci perqutrenda.Porro hoc in
ne^octo non extemporarmm dicaslem egi,uerum in exprtmen
disfimpltctumfacuitatibw eyforma^ G&lenumfecutwsfum:in
priuata uerofimpltctum ccnjura, extmium tllum Cr erudttto-
ne Cr perfyeila dtltgentta Matthtolum reddtdi 7practpue cum
in cenjendo Dtofcortde htc& operanauartt fingularem,atq
ddeo Colophonem addtdcrtt. Verum emmuerojur dottbm tn-
gentj omnibmprdcellentx^tme\cum te ut tottmphilofophuyita
Medicm*. jludtofum penittwgfenferim^ac candoris tut memor,
quo mey ectfzjtf k^ Ip acnzlJli, exceperis, tdomnino commtt
tendum duxt>ut h&c mduiirtd tnttta ttbtdedtcarem yquo te nu-
himanumporrigente,chord<euice,uel/ine cortice, in amphfit-
mo hoc tatrtcesfinu^ pernatem amvJlvvctTi, adtpfim portm an
ufltat* lamiam tnim Dco duce ad reddendos Lattnttate ^Xra-
esacangor* quosa barbane £r mendis queis fcatent affer*
tos, idappungam difcermcuh qua cum Cracis uana aut dmcr-
fajcrtpjere 7 tottfquc Cr uelis Cr remisenttar, ut doflif tllo-
rum Leflto a Galentca er Htppocrattca mtntmu difitdeat. Tti
tntertm pr*cellentif.v.H<cc tmita bont confule, abeo ntmtrum
profetla.qutm Itterps per tefupramodum promoutffe tesiatur,
uatum quantunque efl hoc Dtofcortdtsfholton Cr tttere,Cr
lege. Vale Lugduni, fexto a Ltberalibm dte. i 5 $ o •
Et Hora C^gento.
Inlex
INDEX OMNIVM oyDiofcoride continentur.Pr
numcri librum,Pofterior
caput indicat»
3.25 ^Aerkfos.Brotonum.
Abfinthium . 3-13 Aerugo rafa
sscbfinthtu martnum. 3 . 24 tXfr#?o Scolecta
Abfinthiu santomcum. ?. 24 *•#* usium.
t.ioo *&/<
t . 1 14 Aetites lapis.
^Agallochon.3.17
*Acacalk.
^Acdcia.
Acanthm9
^Acanthmfy lueftris,
^Acanthium.
^Acetum.
^Acetum Mulfum.
^Acetum Scdmum.
xAcetume Stcechade. 5.36 ^clcea.
Plovts.
3.17 sAgancum.
3.16 *AgeratQn.
$.\z ^Aiuga.
5.15 ^Alabraflites*
^Achilii
*Ach
ea.
ras.
*Aada muria.
+Acmos.
^Acorum.
sAcomtum.
^Adarces.
s omnts.
4.2 8 ^yflabiadion.
^ilcyontum.t.t|i
$.1} ^dyfma.
3-4-t ^flltum.
t.z ^tloc.
4.66*7 7 ^ilfine.
5.84 ^cithta.
2.68 sA-lnmen.
umen^fdeps Sampfucht. z.6& ^tl
^idianton. 4.120 ^lyjfon.
lAgtlops. 4-i*3 ^Cmaracum.
sAtwfyuamnM. 5,44 ^tmbrofia.
44 t
5-4J
5-45
5-4*
5.4*
4.90
t.*t
4.49
3-»50
5-9$
3.1404.zt
*.S*
3.1442.145•'22-
4-7$
5.7*
5-7*
3.87
3-to 9tAmtan
I N D E X%AmidnlH6 Idph. $.93 ApiumAmmuAmmomdcum.AmomumAmpelttis terrd.
Ampeloprdfon.
Amphishdnd lElm
3.59 Apocynon.
3.80 Apollmdris
3.6%
4.69
4-592 3<?1.14 Apn tecur.
5.94 Apum iBh* curdtio. 6.40
2.143 Aqud
rdtio.
Amurcd.
AmygddlAmiTum.Andgdllis,
Andyris.
Anchufd.
Androfi
Aqudfrtgidd.
6.38.40 Aqud martnd.
9 Aqud mulfd.
tdpk
i.ti
i.i?8 ArahUH6
2.93
2.171
3-14*
Ardnew.
ArbutH*.
ArBton.
4.21 sArcton.
dces. 3.127 ArEluron.
AndrofmAnemoneAneth
3.148 Arend.
2.169 ^gemone.
5-9
5-8
1-U74.9
4.924.91
5-9*
2.170
i
um 3. $6 Argentt recrementum. $*}i
AngutumfeneftH** 2.16 Argenttfcond
AnfuAnonis.
55*55*3.54 ArgentiJfumd.
3.1 8 Argentumuum.$*6o.6.% 8
Anfertnw ddeps. 2.68 Arifdrum.
emts.AnthAnthyllis.
AnUpdthes.
Antirrhinon.
Antijpodd.
Apdttne.
3M\3-i 30
Ariftolochtd.
Armentdcd mdld.
$.86 Armemmldpis.
4.117 Aron.
5-4i Arrhenoronon%
dCd.AphApidjtrum.
/0/.
3.86 Artemifid.
2.142 Arundo.
3.99 Ajkrum.
4.157 Afclepias.
2.160
3-4
1.130
5-55
2.159
3.120
3.108
t-9tf
1.9
3.88
Afyron
I N D E X:
rAfyron. 3.*4
7
xUitapiftrinarid. 2.34,
^AftmUpis. $.8 8 Bitton. 2.110dUtm. 1.19 Botrys. 3.110
^Cjfdrdgm. 2.ti 8 Brdfiica. 2.113^Afilenon. 3.118 Brafiica marina. z.tt%^Ajftdis ibtm noU er tura- Brafiicajylueftm. 2 .1 1 4.
"°« 6*38.48 Bntanmca..4-z
^ifter ^Atticm. 4.1 05 Bromm. 4.12*ftragalm. 4.52 2?rjo». 1.20
amanticum. t.} Buccina. z.jera - 2.84 Bugloffum. 4.112,
*yaraitytu. 3.89 Butbm efculentm. 2.162^Ctramentti librarium. 51*96 Bulbmuomitonm. 2.163^Atramentumfutoriu. 5.64 i««o». 2.109.4.11«.^Ctnplex. i.tn Bupreftis. 2-53.6.3^Cuellana nux. 1.141 Buphthalmos. 3 . X39^Auena. z.8 6 Butjrum. 2.64.^AuncuU muru. 2.176 Butmfuligo. z.64.+Auripigmentum fiue ^Crm- /~* ^ccalta. 4 . t o 8
2!** 5.70.6.29 V^Crfrf/»/*. 5.40sAcc&lauri. 1,89 Crfc/Zr,
54ff/? 3.4* 6.38.40Balaufttum. 1.126 Calamm odoratm. %. t yBaliote. 5 . 9 8 CaUmtntha. 3.34Bdlfamum. t .,g calcifi-aga. 4., 61BarbuUhyrci.
.
z.t?7 Calxutua. 5.80.6.29^////a /tfa* , »ote i er <•«>*- cancamum.
tl°- 6.38.48 CVwm. a .pBdellium. % .68 Canu rabtofinoU. 6.1$£eta' 2.116 C4»tt rabiofi morfm curatio.
Betomca. 4., ^J/f«i»«i. ,.8* «4 4 C4««
»•»3
I N D E X.
Cdne demor.uiSl.ratio. 6.117 Ceruinumfcuum.
CannahU.
Canthartdes.
Capnos.
Cdpparis.
Cardx
Carda
Cdrdu
3.141 Cerujfd.
i % $z.6.\ Cejiron.
4.95 chatcttn.
z.166 chama.
momumnuna. 2.121
chamaaEle.
chamaajjos.
2.6$
5.53.6.22
4.1
5.65
x.6
4-155
4 .110
m.
Garpdfifuccw.
CartoU.
Carum.
Cdfem recens.
Cafem equtnw,
Cafra.
Cadanea.
Cdftortum.
CaUnance.
CaucdUs.
Cedrm,
3.14 chamadaphnc. 4 •* 3 *
6.1} chamddrys.
1.124
3^cl
Chjamaieoleo albw.
Iumaieo mger.
2.63 cl
2.6} Ck
«iamd
lama
peuce,
fitys.
1.12
1.121
2.22
cham&fyce.
chamalea.
3-94*
3.8
4. iii
3.150
4.151
4-*5*
Cheltdontum mdtw . 2.173
4.1 18 chelidomummtnw. 2.184
2.xa chtta terra.
Celticum Nardi
1.88 chryfantemon.
um. i-7 chryjocolia.
Cechrt tcl.not.rem.6. 38.40 chrjfocome.
CcnUurtummagnum. 3.6 chrjfogonon
Centaurium mtnw. 1*1 Cicada.
Cepa.
Cepaa.
Cera.
Cerdfid.
2.144 Ctcerfdttuum.
3
.
1 4 j Ctccr ^Artettnum.
2.75 Ctcer fylueftre.
1.128 Ctchorton.
Cerdftdtctw,noU,curdtto.6. Ctct.
Cicuta.
2.36 Cimicfs.
*.$o Ctmo/ta»
38.40Ceruigentuh
Cermmm cornu.
e.
5-94
4.485-54
4-454-4^z-4-3
2.96
2.9626
4*454.67.6.1*
2.12
>94
2.1
• 4
Cy^arifias.
Cmisjarmenuttm
Cmnaharis.
Cinnamomum.m
Cionia.%
Circaa.
Circmm.
Clftw.
Cttrta mala.
clematis.
cltnopodton.
dymenon.
Cnicm.
Coagul
I N D £ X.
4.146 CosNoxtd*
5.82 Coftns.
$.$y Cotonea maU*
3-114
Crateogonum
Crithmum.
Crocodilwn.
4.1 o 4 Crocomagma
1 . 1 o 8 Crocum.
1.150 Creton.
4.6 l
1
um.
3-9
4.11
4.1682.67
fattum.
fyluejlri.
mfatiuut
mfyluef
Coccum Gmdium. 4*154 Cuntla.
CoccummfcBortum. 4.59 Cuprejfi
Cochlca.
Ccerul
Colch
z . 8 Curmu
etts.
%.%S
1.130
3***9
3.10
1-25
4.14J*.! 272.128
4.13^3*5*7
3*58
3 .23
1.85
2.S0
2.156
/ttM*.
Colocajia.
Colocynthis.
Colymbades ole*.
Conyzjt.
CoraUtum.
5.56 Cyclaminmuna.
4.72 Cyclaminm altera. 2.157
2.98 i
4.158 c?»/<<
1.100 Cjwor
3.116
5-86
1
0/1
Jorchu
5-tg
4.1704.1704.113
3.121
Cortandrum. 3.60.6.9 CyfanfmTtthym. 4-34<£
Cor/rf ueteramentarta.% .116
Coriarimfutex trm
Coris.
Coronotmt,
Cormti.
Corrudd.
1.1 2 3 O/?
.149 Cytmm
2.123 Cytfm.
1.24
1.4
1.126
4.98
I*t3l
*.n8 D ^Amafcend. 1.136
Damafonmm^.Mdd 5 -P'
Daphnoid<moiaes.
DaUtut.
Delphtnnintum
I N D E X.
4-Mi Eleofeltnon
3.67 Eltchryfon.
3.68 Empetron.
3.6i
4-+'/
4.16*
Dedrotdes Tithyma. 4.146 Ephemeron. 4.73.6.$
$.$ Eptmedion.
Epimclis.
Epipadis.
3*}t
3>3i
Deuterta.
Dtclamnum.
DiElamnum Cretenfe.
Dtphryges.
Dtpfacum.
Dipfadk morfm , notx , cura- Eretrta terra.
$.6$ Eptrotica mala.
3. 11 Equifetum.
I
tto.
Dorycmon*
Draba.
Dracomartnus.
6.38.40 Ertca.
4 . 64.66 Ertnacews.
2.149 Frtnet.
2.12
4-*7
f«1£'2
4.94
4-^8
5.94
1.99
2.1
1.14^
Z> raconis martnt^iBw^ reme-
dtd.
DracuncultM.
6.40
2.158
DrymtiEtH4,noU. 6.38.40
Ertnw. 4-*5
Eruca. 2*134
Eruca olerum. 2.5*
Eruca Pinorum. tf 5J
Eruum. 2.101
Dryopteris.
Dulcis radix*
Bemta.
Ebulum.
4.167 Eryngtum.
3.5 Eryjinon.
1 1 1 o Eupatorium
4 »55
2.48/w*r. 2.1
Echtnm terreftris.
Echt
2.150
4->*
3.78
2-97
Faba sAegyptia. 2.98
//«#.
Elaphobofcon.
Elat
Elatt
erton*
2 . t Jiex".
4.23 ?<*£«*.
3.64 Fartna crafttor.
4.136 FeL
tne.
Eleflrum.
EUomsb.
4.32
1,92
f.51
Ferrt rubtqo
Ferula.
Fefiuca.
5-79
1.120
2-83
2.7O
?.7*
4.125
hrini tefi>
FtCH*.
Ftcwfylueftris.
FictM Ltxtutum.
Fthcula.
Fthx tHM.
Fthxjcemtna.
Ftmum.
Flos ^Aerps.
I N D E X.
2.12 Galton.
1.144 Galtopjii
1.144 Garum.
i.*4$ nttah
4..166 Genttana.
4.165 Geranion.
4.165 l Lapw.
fali
« •
Flc _ ____
Flosfylueftn
Foeniculum.
Fceniculum erraticum.
FoenumgrMum.
Fraxinnt.
Fultgo e Myrrha, l{e/i)
race.
2. 72 Gmgtheris
5.43 Gingtdton.
5-77 Gnh.
x.xz6 Gladtolm.
1.126 Glans.
J.65 Glanslouis.
3.66 'diana
4-8t
4.802.30
2.36
3.111
59?2.15Z
2.131
3-75
4.181.120
1.121
1-121
2.94 Glans unguentarta. 4.1411.91
gO liqutddtp
1.72 Gld
laftumfatiuum
Ujiumfy luejli
Fultgo ftEl
Fultgo rejii
Fultgo Thi
Fumarta.
Fttngt. <
1.79 cla
5.95 Glutenpifc
1.76 Ghit
1.72
4-9* h
iphah
4*11*6.2$ Gramen.
^Xgates Laf?
Galbanum.
Galertta.
Galla.
Galltna.
Gaihm cerehellum
lap,
5.92 mdindi
Parnaji.
2.177i.177
4.1245-843.8$
3.11 2.
2*2 3
4*2£
379 O2.46 Gypfum.
1.122 H&maittes
4**6
5-81.6.24
2.41 /y^wo
2.41 #&&<*
hohnotd
5. 90
2.8S
iftiSi
I N D E X*
Hdhcdcabum Soidnum.*\.6\ Hirundines
Halr,mn6. l.lO 2 Hirudo.
Hartmdo.
Harundo Cyprtd.
%.c}6 Hordeum.
1.96 Hormmum.Hdrundo uailatorid. t.o>6 Hydcmthu*.
Haftuld regid.
Hedera.
Heicmum.x.
2.161 Hydromelt.
Hydromelon2.172
HeL
i.z6 Hydropiper.
emum dlterum. 1.26 Hyofcyamus* 4 • 5
9
Helio/coptm 4.146 Hypecoon.
W\ehotropiumdgnum^.xq\ Hypertcum
Hehotropiumpdruu. 4.171 Hypocisiis.
1 * Heiieborum aibum. 4*131 um.
Heiieborumntgrum. 4.134Helxme.
Hemerocdliis.
Hemiomtis.
Herhd Sdhind.
Hieractum mdgnum
Hterdaumparuum.
Hippace.
Htppocdmpus.
Hippogiojjon.
Hippolapathon.
4-* l -743.117
3.129
1*87
3.6x
2.63
2.1
4.H62.IO7
4*4?
erts*
2.476.32
2.78
4-53
5.8
5.19
* 6.15
4-5 8
3.146
1.108
3.26
i-t47
Hippophdes
Hippoph&fton. 4.144Htppopoidmi tefies.
Htppojel
Hirci harhuid.__
Htrcmumfduum.
Htrcuitit.
mon.
3.2
1
3.62
1.7
/dtfcl nu&tf• /.46
liex. 1.120
Induum. 5-57
Injrumalk* 4.105
Intybtu. 2.125
Irio. 2.150
Iris. 1.«
ifopyrum. 4.106luddicm Ldpu. 1 5-9*
luncus. 4.42luncua odordtm. ».16
Iumperns. 1.86
Im ptfcium. 2.3*
1X14. 3*8. 6.21
^xhrum Veneris. 3.1
1
Lahruftca 5-t
irff
LdC.I
Lac codgulatum.
Lac humanum.
Lacerta.
LaElucafatiud.
I N D E X.
2.6 2 Lepm marinns. 2.17.6.30
6.26 Lepm terreftris.
2.62 Leucacantha.
2. 56 Leucanthemon.
2.129 Leucas.
LaElucajylueHris. 2.130 Leucoion.
Lalixnum.
w.
a.
Lagop
Lampjand.
Lana.
Lana cremata.
Lanaria herbd<
Lapp
LafiXthum*
Lafer.
Laferptuum.
Lathyris.
Lauer.
Laurm.
1.109 Lichcn.
4.15 Ltgnorum marcor,
2.108 Ltgufitcum.
2.6f Ltgusirum.
2.6$ Ltltum.
2,155 Ltliumfy luefire.
4,122 Limomum.
2.107
5.76
Ltnpula bubula.
LwozjDtts*
3.76 Ltnum.
4.14 S Ltthocolla.
1.12 O Ltthojfermon.
1.89 Locufia.
Laurw ^xlexddrtna. 4.
1
1 o Loltum.
Laurt baa&.
Lemnta terra.
Lens.
Lenspalafiris.
Lenttjcus.
Lennfctna refind.
Leontopeidlon.
Leonumpifigutd.
Leontopodwn.
Leptdtnm.
Lcptocarjd.
1.89 Lonchttis.
$.63 Lord.
2.99 Lotttedrbor.
4.76 lotns ^Cegyptid.
1.74 Lotm fylue/iris.
i.j6 Lotmurbdnd.
3.92 LtipmmJatttiHS.
2.68 Lttpinmjyluefiris.
4.115 Lychnis ccronartd,
2.167 Lychnisjy luejlris.
t.i ti Lycium.
2.17
3.19
3-9$
3184.431. 95
3.491 .1 o£
3.973.117
4.14.
4.112
4.169
2.95
5-93
J.442.9
3.138
1-133
4.994-974.962.lO 2
2.10 2
3-9^
3.96
t.ttj
I N D E X.I
Lycopjis. 4-tz MedulU. *.6?
Lygos. 4-u$ MelPonticum. 2. 74«
Lyncu urma. 2.7} Mel. 2.74-
MLyfimdchid. 4-3 MelSdccharunu *-74
^ccr. 1 .9 J Af## Siirdounu 2 • 7 4-
_ Mdnd. 2.37 Mel Herdchon. 6-74
MdTties. 5-93 MeLmpfithium. $•$
MdLbdthrum. 1.11 MeLnterid. 5-^7
Mahcorum. \.\x6 MeLnthium. 3-75
Mdlud* 2.iit Melidterrd. 5-94-
Mdlum. 1.130 Meldotos. 3-3 9
Mdlum ^Crmenidcu. 1.130 MelimeL. 3-130
MdlumCotoneum. 1.130 MehJfophjHon. 3*99
Mdlumdulce. 1.130 MehtitesLdps. % 5-9*
MdtumEpiroticum. 1.130 MclomeL. 5- lS
Mdlum Meduum. 1.130 Memphttcs. 5-9
5
Mdlum orbiculdtum. 1.130 Menthd. 3-3 &
MahtmTerfuum. 1.130 Mcntdjirum. 3-3 <*
Mdlumprdcox. 1.130 Afro#. *•*
Mdlum Punicum. \.\i6 Mercurtdlis. 4.169
MalumfyLeHre. 1.130 MeflnlM. »•***
Mdndrdgord. 4.65.6.16 Mthum. **%9
Mdnndlhuris. 1.71 Mtllefohum. 4.100
Mdrcor Isgnorum. 1.95 Mdlcpcdx. **33
Mdron. 3- 40 -W//). 5.66
Mdrrubium. 3.100 Mituh. *• +Marrnbiumntvrum. 3.9$ Molj. 3-45
Mjjluhe. i-74 Molybddnd. 3*5°
Meconium. 6.17 Molybdotdesldpis. 5 .48
MedtcamaL. 1.130 Mdrochthm. 5 '9
3
Medion. 4.16 Morm. M4 Z
MuUiM.
Mnifum.
Muralis herba.m
Murta.
Mures.
Muris ^uricula.
Mu* ^Aranem.
Muris ^Aranei ittns
I N D E X-
% . z o Nepeta.
5*7 Nttrum.
/
4-74
2.6t
2.176
Nitnjf?uma.
Nux auellana,
ATnx wgians.
Nux Pinea*
i.6o Njmphaa.
ratio.
Mtifcw.
Mufcm marmns.
Muftela.
Mjagron.
Mjofotts.
Mjrtca.
Myrrha.
Mjrrha Boeotica.
Mjrrhis.
Mjrtidanum.
Mjrtmfauua.tjyiue/his.
^Aphtha.
Napm.
Narcaphthon.
Narciffm.
Nardigenera.
Nardttm Celttcnm.
Nardum montanum
Nardtnum ungucnti
6.38.40 o ch
1.2 O Oenanth4
4.84 Oejjpum.
2.23
4*1022*176
1.98
\.66
olea.
h iue{it
oiex dthtop,
oiei utres.
\.66 Oleum arn yqdahnu
N
4.10 1
1.1 271.127
4-129
tjgaaunum.
Oieum Baianinnm.
oiettm candidum.
oieum Carjnum.
oleum Ctcinum.
t . 84 oleum Gntcmnm.
5-73
5.78
1.141
1.140
*-73
3.126
5-58
Wt 4.243.H$ .$.3
2.66
1.117
1.117
1.117
11171.27
»*33
1,54
1.28
1.32
2.10 41.22
4.142
I#27oieum commtme.
oieum e Cmdtograno. 1.35
ofcj
%*6 leum Launntim
.
1.7 *
fi
Zim
1 . S olcum Mafltchmti
U t.6$ oieum Metanthvn
2 . 1 4 7 Uum Myrteum.
6-38»4o 'jjlnejl
1.38
139
1. >6
t.i3
oicttm
I N D E X.
oleum Omphactnum. 1-27 Pduwm^
olcum Picmum. 1.7$ Palma
Oi nm P^aphm
amnnm. 1.3$
olcum Sejaminum.
oUumSicyomum.
olcum Smapinum.
Omphacinum.
Omphacium.
1.34
1.2 9
W51.27
Pdlma Elate.
Palma rhebdic*.
Pdndces^CJclepi].
panaces chiromum.
Panaces Heraclium.
5.4 Pamratton.
4.1033.18
3.125
2 7.5.93 Papduerja
2.145 PapauerJJ
5.9? Papyrw.
4-55
1.18
Omphacomelites. $* 20 Panicum
Onagra. 1
Ononis.
Onojma.
Onyx.
Ophwfcorodon.
Ophites.
Opium.
Opobalfamum.
Opopanax.
Orbtculata mald.
Oreojelmon.
Qnvanon.
Origanumfylueftr*
Ormthogalum.
Orobanche.
Oru a.
ofiracites.
Ojyrls.
Oi nna.
Ouorum natura.
Pdpauer cormculatu
$6.6.1%
Pdpauer errdticum.
1.124
1.12>
1.124
3-473.48
3.462.1*5
2.90
U 4*
dorumpmguid
hia.
3.4.6 Parthemum.
Pafimaca herba
%Ji\ndc%
&
1130
Z-6%
3**8
3.28
2.138
2.136 Pepo.
2.87 Pertclymenon.
5.93 ?**/?*
4.126 Perjlca mdla.
2.175 Perfonata.
2.42 Petajites.
Oudiumjauum. 2.68
^Cconia. 3U4ofehnan
\danon
4-54
4 5*
4-5 7t.97
2.68
4.443.132
3.50
2.18
6.38
4.150
4»492.12 3
4.12
t.146i.ijo
49J3.62
3.-4
centx*
phdlangium.
phdLngtj i6lm
6.38*40
phdLris.
jphafioh.
phrygtm.
phu.
phycmmphyW
phyteumd*
Piced.
Ptngutd.
pinornm Eruc.
Ptnm.
piper.
Pijfafihaltos.
PtjUctd.
Pttydes.
I N D E X.
3-*
on.
PiX ttqutdd
pixficca*
Pl
pLtyfhytlos
plumbdg
plumh
o
unwum elotun
nftum
Pntgttis terra.
Polemomd.
poiton.
licnemon
PolygdL.
PolygonatHm.
Polygonon.
P olyfodton.
Pompholyx.
4.3$ Populm alld.
5.87 Poptlmntgrd.
3.136
2,100
4-5
4.44.1665.4*
1.92
1.92
t.10
4-8* Lcd
yttdtum. 2,143
3*120 Potamogeton
4.114 Potericn.
1.73 Propolis.
t.6o Prunm
6.$$ pfeudob
pruna.
t.z P/oricon.
2 * x $ l Pjyllton.
t,8 3 Ptarmica.
t- '/i/eg.
i«73 Pumex.
»147 Purfjurd.
1.78 Picnocomon.
»•80 Pyrethrum.
2. ti 9 Pyrttes.
Pyrorumgtneri
2,117
4.86
2.761.136
4*1095-6$
4.60.6.10
*.t 543.30
5-742.3
3.69
5.89
1*131
5-5o /"\ Fet
5-47 V/548 O5-94 JLV4.7 H*M
>CM. 1.120
Qjttnauefoli
^AdicuL
Kadi,
3.105 i{anapaLjlrt
3.90 Ranunculum
U
2.155
2,105
2.24
2.168
Hdpum
I N D E X.
j{ecrementum ^Argentt
Hefina uartx.
2,105
1
Salamandt
saltx.
nhamnm*aphantM.
J{hodta radix.
J{hododendronf
Jthw.
Htctntu.
J{ofa.
^ofet pafltHi
%ofmartnws.
J^ofmarmum^
J^ubeta.
J{ubta.
Xubtgoft
Jtubrtcafabrtlis.
fubrica Stnopica^
Xjtbns.
Jtyb
Kubtu idatu.
%umex.
Hufcum.
J^uta.
Rutafylueflris.
^icra herba
errt.
H6 cants.
±j sagapenum.
Sat.
Salisflos.
Salisfhuma.
1.76 Saluta.
3* Sambucns
t # ioi Samtaterra.
2.10$
4-374.70
fji
f
h
t.izj Sangutnarta.
4,145 Sangmnartafa
1.111 Sang
1,111 Sang
HtS
Sapphtrtis.
illa.
dtandglandi
donta.
3.70
6.31
3.4.6 Sarmentttm cints,
$.6x Satureia.
z .$4-6.4.
1.1 \6
3*3*
5-94-
5-94-
$.6t,6.ty
4.4.
na. 4>4*
2.6%
6.6%
$-9*
j.81
•
5.61 Satyrton.
4,29 Satyrtonl
1.10$ Scammonta
ryth
4.30
2.107
4.1293*43
3-444.51
3-77
5-75
and
htfi
htft
tx.
um lac
os
scilli
fend
M216.14
5-8*
3.36
J.12 %
4**5*
2.91
2.1642.13
pendrx tfltst
tto.
dt
5.77 Scorodoprafu
5.75 Scortaferrt.
6.58.40
3.106
2.14*
5.46Scort4
plumb
Scorpiotdes.
Scorpw marinttf.
Scorpws.
scorptj i£lH*,noMt
58-40Securtddcd.
Sedum mdgnum.
Selenites Upvs.
I N D E X«
5.48 Stlurm.
4.171 Stiybum.
2.u sindpt.
2.10 Ston.
ttto. 6. Stfcr.
Seltnujtt
Sempert
Sempen
Senetld
3.124 Stjymbriumutrunq
Smdrtdespifces.
SmiUx hortenjts.
SmiUx drbor'. a*.6\
4-77
5-94
4-774-77
4.140
2.120
2.106
e. 2.UIz.z6
2*140
SmtldXd
udnz
Senecio.
Septd.
Seps.
SerU.
Serptllum
z.%6 Smyris Upis.
4.82 Smyrnton.
2.1 Unum hortenje
Sertula campdn
Serum Ld&ts.
Sejamd.
S&Jdmoides.
Sejeli.
Sejeli ^Cethiop
Sefeli Creticum
9*-57
2.125
3.37
3 39x.61 Sory.
2.91 Spdrgdm
4** 3 $ Spartton*
3.51 Spondyli
3.51 Spmddct
3.$z sptna dlba
mmmamcum.uLmumfommfermnnchus.
rba.
4.1x74.1 2 S
4.^1
Jf/*li Peloponnenje. 3.51 ^/#4 +Arabtca
Stcyoniumoleum. 1.29 spongia.
4.27 Spongiarum
Spuma ^Arg
dd,
1.124
5.68
4.1393-7*
1.104
i.tj
5-8*
5-93um. •\.\16
qUd
2.83 Jp«ma Nttrt.
\.\i<) spuma Salts.
bb x
5.78
5.7*
.fo«4?»
I N D E X.
Squdmmddris. 5.44 Tejiif.
Sfuama ex dcie decujfd 5.44 Tefticulut cdnis.
Stdchys.
StdBe.
Stdphisu dprid.
Sttbtum.
Stmmt.
St&be.
Stcech
%
3 . 1 o t Teucrton. Teucrts,
%.6t Thaldjfomelt.
4.» 3 7 Thdhclron.
5.49 Thdp/id.
5.49 Thldjft.
at.
Stomomd
Strdtiotes.
4.10
3-*7
5.44
Th
Th
Th
Idpit*rauas idpis.
unnm.
m.
4.87 Thuris cortex.
Strdttotes Millefohum. 4.88 Thurisfuhgo.
Strtqmenta balnearum. 1 . 3 o Tmris manna.
Stngmetagymnajioru. 1,30 Thyttes Lapis.
StrtgmentapaUfincd
Strobdr.
Struth
1.30 Thymdlea.
ton.
Styrax.
Suillus adeps.
Sutllm Pulmo.
Sulphur.
Sycomorm.
Symphtton.
^Xmartx.
1.7* Thymoxahne.
a.tJ5 Thymm.
1.67 Ttha.
2.68 Ttthymah.
z.jf Torpedo ptfcis.
5 • 7 j Toxuon.
1.43 TrdgdCdnthd.
4.8 7>tfg
1.98 Tragortganum
tum.
Taxm. 4.68.6.1* 7>4£ox.
/0/3.
TaurorumpmgmaTeleph
Telhnd.
Terebmthm.
TCTTd.
Terrdforndcum.
2.6S TnJbultU.
2.178 Trnl omdnes.
Triphyllon.i-5
1.75 Trtpolton.
5.94 7r///4£o.
5.94 Trtttcum.
$-9+
3>yt
5.10
4-83
4.138
».148
2.29
1.69
1.70
x. 7 x
t.71
4-1545.14
1.108
4.1462.146.20
3.10
4.40**92.85
4.121
3.104
4.119
3.94-
i-77Tuler
her.
tfiilag
I N D E X.
2-1*9 Vtmtm Cyl
3 . t o 7 Vinum Daucites.
v Enenata,
bth
6.34.
7 3
bafc
b
Ib
waca.
Vermes terrenu
Vefydrum iZlm cura
Vini natura.
Vinum sAhfmthitt
5-34
Vimm acorites.
Vmum adynamon.
Vmum alhum.
Vtnum anetbtnum.
Vtmm apijtes.
Vinum aromatites.
4-'JJ
4.134
4.894.50
2.59
Vinum DtElamnttes.
Vtnum ex Faniculo.
rtnum t tlorc saIx.
Vinum Helleborites.
Vinvm Hyjfopttes.
Vinum ex Irtde.
Vtnum iunipertnum.
Vinum LentipHnum.
Mandragorites
5 39S-S6
$395*9S-39
S3S5-38
5-3*
3.27
3-*3
VmumMardth5 . $ Vtnum marinum.
Vinttm e Mdrrub,
Vinum Melttes.
Vtnum Melttites.
Vinum Melomelt.
Vmum e Myrrhd.
Vinum Myrfinites
S39S-S
SSS-39
$.%x Vinum Myrtites
S-39
5.17
5.18
5*5.t8
5-3 8
$.%6
5*5
*5-37
5.38
Nardojylueftru 5.
3S
Vtnume Betonicd. $-36 VimmmttdVrnum Biimtes.
th
S36
b
tf>h,
ites. 5.38
thtnum. 5.2*
cttes. 5 •
5
'drtn
rdritt
?ftrtt<
5.* 95.3*
5-J»
Vmum Ortvamtes.
Vmum PaTmeum.
Vtnum ranacites.
$.36 Vtnum phthortum
Vtmtm
chamxdrytes. $.36 Vinum Picatum.
ecbamalea. 5.30 VmumPmeum.bb 3
S-36
5.28
5-39
5-39
5335-3»
Vtmm
I N D E X.
Vmttme Pspere. 5.38 vlmm. t.94
Vtnumrefmatum. 5.J0 Vmbtltcm Veneris. 4>78
Vtnum P.hodstes. 5.24 Vn^uentorumratto. 1-40
Vtnum ^hcetes. $.%% Vng.^cbrotontnum. 1.48
Vnum Salut^^m. > -3 9 Vng.^tmaracmum. t .5 6
rwum e Saturesa. 5.36 Vng.^nethmum. 1.49
VmumScammomtes. 5.39 Vng.Csnnamommum. t.6%
Vmum scillmum. $.\6 Vng. Crocmum. t. 5 *
VtnumStachadttes. 5.36 Vng.Cyprsnum. 1.5 3.1 06
VmumStrobilites. f.jt Vng.Elatsnum. l«4 l
F//i*m e Sycomorif. 5.29 Dfg. Gleucmum. t.$$
Vmtm e Syrtaca Nardo,Cel~ Vng. Hedycroon. 1 . 5 8
tsca yMaUbathro. 5.38 Vng.Irsnum. 1-54
fteMW» Terebsnthsnum. 5. Vng.MaUbathrsnum. 1.64
2 7 fOi^.Megabnum. t .5 7
Vsnum rhymstes. $.%6 Vng.MeUnum. 1.43
VmumeThymeUa. 5.39 Vng.Mendeftum. %.6o
Fmum Tragoriganttes. $.;6 Vng. Metoptum. 1 • 5
9
VtoUalba. 3.18 Vng.Narcsfsnum. t-5t
f/oii purpurea. 4-170 f«£. JVardsnum. t . 6 3
Vsper* sclHt,notd,curatto. 6* Vng.Octmtnum. t.47
38.40 FH£. OetLUiihtnum. 1-44
Vtperma carnes. % . 1 j /^.Xofaceum. t .4
1
Vtrulentorum icluum curatio. Vng.Sampfuchtnum. t .4 8
6.39 Vng.Sufsnum. t • 5 O
Vtjcum. j.8 5 Vng.Teltnum. 1-4*
rftrx* i . 1 1
5
V*giw odorattu. 1 •7VttKalba. 4- 16} Vrma. *7JVttHmgra. 4.164 Vrfsnmadeps. *-*8
Vttkfyiuestrk. 4.1 6 z Ftattfc 4*79Vttt* utnifera. 5.1 fua. $•*
Vu*
I N D F X.
Fudpatfd;
Vulfinut pulmo.
5 • 2 r 'f Ed,JetiJemm*3$ /LjZopfid.
*\f ^Anthion. 4.121 ZjtumAa
2.84
t.gt
a-79irts. 4-2Q
F I N I J
hh 4
I N D E X.
Rcrum quae in fcholijs coni
in{igniorum,£lcnchus.
Brotani > r? Abjin~ citts nomen ufurpent. 47*thtj facultates diucrfz A^labafirttis dtft
pag. 349 *Akeddifcernuulum. 4^3AsAbJtnthtj difcerntculu. 348 sAlctbtadtfacultM. 49+^AcactA dtfcerniculum. 1 o 9 Alcyontj dijcerniculum. 709
^Acantht dtfcermculum. 339 A^lfmjt, notttiduarietdt,ettv%
Acantht^ a carduo Bcnedtfto cuplantag.dquat.diu. ^66
dtfferenitd. 33 7 sAloefactdtM. 34*
\Achtlled, k Strdtiote MtUcfo- Alftnes facultas. $$0
Ito dtxerfa. $oz A,lthfi&faculta4. 463^Actnos y ab Ocymo Caryo- Ah<mtnh dijcernieulu. 699fhylldtodiuerju*. 369 Alyfiidubianotitia. ^Ar
\Acorm,a Gdldngd dtffert. 9 nAmdrac: dtfcerniculum. $66
lAcorusyin tttumta nafatur.9 Ambrofta natdles., 434
Acorpn^uidhodte. 9 A^mbrofia of.Polcmo. 434lAconttiaifcemiculum. 541 A^mmtignotum. 38 6
^Aconttum. 3 . db herba ParU ^Ammontaci dele&ttt. 410dtuerfum. 541 ^tmomt a ^oja D.M&ri* di~
lAdtpts omnii difcerniculum. uerftas. * 4r
197 .Ampcloprdjindtdles. 281
sAdunit dtfcerniculum. $%$ ^Amplwbena uemcura. 730
lAegtlops , ab Auena dtjjert. Amurcdtfacuhas. 1
1
4586 *Amyqddldrudmdfi
±Aethtopis>tgnot&. 90 %AmylidJcerm.Cr f*c 111
AgaUochtnatales. 31 ^nagallis ab aurtcula murts
xAganct natales. 319 dttterja. 309Ageratt natdles. 5
19 ^xnagyris ptturd , O* facul
xAgmfaculus. xxo tau 4-6$
sAiuga quid , Gr qua faifo Anchufarumdfcer. 4-9*
Andro
***
t3X
I N D E X.
+AndroJaces ignota. 450 ^Aqua efloribws Myrt^Androfemt difcernicul. 469 ^Aqua e limontbws. 128^Anemone, Fapauerjyluefire, sAqua efoltjs arbutt. tjzduterfa. 307 sAqua eftercore humano 1 o 3
*Ancthtfccultas. 3 S 3 *Arabict Ltpidis not£. 717*AnguiumftneElu4,qu:d. i $ $ sAraneorumgenera. 180%Anonis, I{efia bouis tde. 340 ^Arbuti dtfc
%Anontdps utres. 340 *ArcijfacultM. $6$sAnthemtdis dtfcerniculumy ^Artltj dtfcerniculum. $6$
ZTfacultas. 454 %Argemone,abagrtmontadi*
sAnthyliidh dubtanotio.^$% uerfa. 307xAnttdotm rheriacalis Mat- ^Argenti recrementi dtfcerni-
thtolt. 733 culum. 6Sz^Anthtpathis Coralnot. *jxz ^ArgenttJpumd dijcer. 684sAnttrrhtm natales , O* fa- ^Argttt utui dijcerntculu.691cultas. 5 8 1 tArtfart natales. 297
lAparinesfaculta*. 414 ^ArtflolochtA long& CT ro-
*Aj?haces difcerntculum. 1 4 * //W<* natales. $t6
lAPtaftrtfacultat. 4*5 ^Ariftolochta clematidi* non
nAptos ubt nafcatur. 6zz comperta notio. 3 2 $
sAftj difccrntculum. 390 ^Armemf lap.note. 687sApocynontgmta. 543 ^Arimixtura. 297*Aqua qutntejjenttalis Mat- ^Arrhenogonon7
Theltgonon,
thtolt. 7 j x phyllon, Mercurial#9tdem*
sAqua ex dro. 297 4-44+Aquae Gentiana. 321 ^Artemtfiarum difcernieulu.
+Aqua efiortbmMy rti. 123 ^zi^AquaFlammoUltal. 480 sAjartdifcemiculnm. 18v^tfrf eflortbm Sabuci. 618 ^Afclefnadts ab Hedera terre~
^Aqua e fiore Diciamni Ita* firt , cr* Ftncetoxtco difcer~
itct. 357 mcuium. 42*££ * *Afy
I N t> E X.r
^£fcyridifcerritctilum. 469 lum. &*
+AJij Up.notd. 713 BUttaru difcermculum. \66
^Ajfalatht 4 j{hodio ligno di- Blttt dtjcermculum* 243
9 Botrys dtfcerntculum. 4 ? 5
^fjfaragorumfacultas. 255 Braficd dtfcermculum 0~fo
tjftenidifcermculum. 451 iw*t* 24S
sAfiidis uenem ammaduerfto
.
Bntannicd k Biftorta dijcernt*
^ifierts difcermculum. 574 culum. 4rlAr
^tjtragal* difcerntculum, $xt Buglofit difcermculum. 579^AJlrtftio tn Diojcortde, pro Bulbt efculentm CT uomtto-
acrimonia. 197 rimtgnott. 300
^ftra&yltdis a CartamoJyU Bumj natales. $ 7 °
uejlrt dtuerfitat. 4
1
6 Buprejlts ueneni animaduerjio
^trtpltcisfdcultas. 245 Buphthalmt difcermculu.455*Auellan& nucis dtjcemi. 136 Butyrt facultas. 1 8 8
^Cuenafacultas. %%6 f^ ^fcalta ignotd. $76^Aurtpigmentt ratio. 699 V^ Cadmid ammdduerfi
^turtpigmentt uenent antmad 663Itd uenent cautio * 707
^Xccharisab ^ffaro CT CaUmtnth* ammdduerfto.
Caprtfolio difcernt. 369 $6%BaUuflij difcermcuium. \%x Calcts mu& ammaduerfto.
Bdliote dtfcermculum. 4x4 Calcantht difcerntculum. 69}
Balfamt difcerntculum. % 9 Cancamt dijcermculum. 3 2
BarbuU Htrctfacultat* 274 Canis rabtdt uenenum et caw
£ajihfct uenem antmaduerfto. tio.
Bdelltj difcerniculum. 64 Cannabimfe.utres. 464Beudtfcerniculum* 250 Canthartdum uenerit cautio.
JSetontcd difcermculum.474738ijfafthakt , Mu- Capparumfdcultas. 303
Ndphths difcerntcn- Cdrddtnomi dtfcerntculu
C*r
I >I D E XCarduoru dtfccrmculum. s$6 GhamAtonis nigri dtjiernictt
Carpajijncctcautio. 746 lum. 331
Cartfaculus. 3S3 chdmdpeuce difcermcu. 578Cdfetdtfcerniculum. t 8 2 chdmeUd er rhymeUd dt-
Capd er cinnamomi difcer Jcermculum. 618nuulum. 2 3 chryfanthemi dtfcemtculum.
Caftanearumfacultas. 1 1 6 5 »
8
Caftoret dtfcermculum. 160 chryfocolld dtfcemiculu.6*6
Catanance ignotd. 582 chryfocome objcurd notttnu,
Caucalis dtfcerniculum. 170 516
C^r/ difcerniculum. 8 8 chryfogonon ignotd. $\6
Celticd Nardt dtfcerniculum. Ctcaddrum dtjcerntculu. 1 7 *
1
6
C/Vew difcermculunu iz$
Cenchriueneni Cdutio CicuU dtfcerniculum. 542Centdurjj mdtoris dtjcernicn- CtcuU ueneni cdutio. 74 $
lum. 327 Ctmtcumfdcultds. 1 65
Centdunj minoris difcer.329 Ctnndbdris dmmdduerjio.
Ccpdd dtjcemtculum. 465 689Cer&fdcultas. 208 Ctrcddtgnotd. 4*8Cerdjiorudtfcerniculum.114 C«|$f dtjcerntculum. 5 7 *
Cerdftd ueneni cautio. Cijii dtfcerniculum. tof
Ceruigenitalis mres. 167 clematsdis utriufque difccrni*
Cerumt cornu, er o/S& Cmtf^ ot/W. 480#/ dtfcerniculum . 1 7 6 C//#o^W/yfacultas. 4*7
Cerujfit. antmaduerjio. 74 * clymenum tgnotum. 485chalcttis dnimdduerfio. 696 Cnict difcerniculum. 6$t
cham&ctfit dtfccrntculum. Ccchlearum dtjcermculum.
577 *5o
chamddaphnes difcernicu* Cdruleianimdduerfio. 6Sylum. 592 Colchici difcermcutum. 547
chamdleonis albt dijcer.3
1
9 Colocynthtdisfacultds. 62 $
Coni
I N D E X.
dtfcerniculum. 439 Elaphobofci (ftfcerniculu.il 9tj dtjcermcidum. 600711
tf.uttltai.3S 7.744 EUomeliratto. 40i dijcermculum. 130 Elecluariumtnuenena. 759
eo£o*o» tgnotum. 44 3 Eltchryft'djcermcuium. 5 »7
ynitdtfcermculum. 258 Empetrt dubia nojctta. 6nfaiultas. 34 Emphemertuenemcau.^^
rbitarudifcerntcu. z6* Eptmedtumignota. 49°JyLdifcermculum. Eautfeti utriuj^ dtji tt
600 Ertaedubtanojcitatio. 96233
D
Cuprefidtfcerniculum. 84 Eruidifc
Cymx dijcerntculum. 63$ Eryngtj difcermculum. 34r*
Cynogtoffon^Lycopfis dtuerfa. Eryftmt dtjcermculum. »87
$ 7 ^ j
Eupatortj dtjcermculum. $06
Cyptrt dtfccrniculum. 12 Euphorbtjfacultas. 40*
Cyttftdifcermculum. 569 V"1 ^barumfacult.a. 227
^«« dtfcermculum. i* Fabxagyptitnat. 218
395 Felvt difcermcuium. 200
Dtclamnt difcermculum.357 J*m rubig.ammaduer.677Dipfadit ttenent cautto. 788 FeruU dijcerniculum. 40»
Dorycmj dubta nofcitatto. FtUcis dijcermculum. 6x<y
537 FilicuL dtjcermculum. 630
Dorycmj ueneni catttto. 788 Fosmculi dfcermculum- 394Drabadubtanofcttatto. 286 Ftxnigr&afacultai. 225
Draco.mar.diJcernicuii*.x$z Fraxtm dijcermculum. 90
Drac.mar.ue.cautio. 788 Fumarudijcermcuium. 567
Dryoplertt dtfcernuuiu. 630 Fungorumdifcerntcuiu. 545
cermculum.xos Fungorumue.cautio. *lf>4r
difcermadu. \ 7 5 • * «•<£<*WChmi difcermcuium. 144 \J[ Upidiiammaduerjto.
hu difcermcukm. 495 Gatydtfccrmcuium. 55 7
I N D E X.
ffis dfcerniculum. $$6 Hyacmthidijcerniculu. $2%tan* difcerniculum. 3 2 3 Hyofcyami dtjcernkulu. > 3 z
lan&ffes^Cruciata. 3*> Htppecoi dfcerniculum. $30dfcermculum. 4.36 Hyjfopi dtfcermculum. 350
Gtngiberis dijcerniculu. 289 Y *?dici ratto. 688Gmgtdtj a chdrefoho dtuer- X Intybi et CondrtlUdefc
oa. 268 ptto. z6xth difcernicutum. 403 Irtdis dtfcerniculum. 7
GladwUdtfcerniculum. 491 Iunct difcerniculum. 514Glandis unguentarU dtfcerni Iunci odorattdtfermculu. x 6
culum. 60$ lumpert dtfccrmculum. %$
Glauctifacultas. 411 Ixuuen.cautto. 7$*Glaux dubte nofcitatur. 587 T ^ibri Veneris dfc
GluUnanttametatltca. 412 J , culum. 313
Gramtnis difcermculu. 498 LaStis ratto. 185fkaueteruro. 217 Laflis coagulatiuen.cau.7$6limi dubta nofci. 9 8 Lacertaru dfcerntcutum.m.%3%
acultas. 3$ Lagopi dfcerniculum. ^89ttotropij dtfcerntcutu. 63$ Lampfan&dtfcermculu. 108
Hellebort difcermculum. $$6 Lanaru herbda Saponaria dt
Helxines utnufque dtfcermcu- fcerntculum. 292lum. 504 Lapathi dtfcemiculum. 241
Hemerocaltis dtfcerni. 340 Laferpitij dijcermculum. 405Henuomtidis difcermc. 452 Laueris dtfcerniculum9 z$6
Herbd sabind dtfcerntcu. S 6 Lemntd terr* antmaduerfio*
Htppocapi dtfcernicutu. 145 692Htppogloft dtfcermcutu. 580 Lentis dtfcerntcutum. 230Hippopotami deltntatto. 158 Lenttfa defcrtptto CT j^rof/-
Htrudtmue.cautio. 761 tas. 74Hordei dtjcermculum. 212 Ltgufttcum a Leuifiico dtffert.
Hormmi dfcermcutu. 447 377
I N D E X.
ij dubid nofcitd. 488 MufielL difc
hofj?ermt dtj
dtuerfd
nchitis difci
Pfeudomclanth
221
±61
dis uartd nojc
Myrtca dt/t
Myrrhdi dtfcerntcuium
Mjrrhts ad ^tngelt.di
Myrtt dtfcerntculum.
^trafihdijcem
%6t
9*6$
113
lyftmdchu dtfc 606
M ^certs dfc
9 1
MdLbdthrt dtfcern
Malud dtfcermcuim
Mdiorit dfcermcuL
Mdndragord dtfcer
Mddrdgora uen.cdi
Marcoris Gudydci u
Mari difcermcuium
Meconij uen.cdutto
2 o
Nardt dtfc
Natncis tu
Nerii dfc
*5
789544
244 Njmph^dt/cen
chrd difc228
5*9 o •maiirt dijc
lnm. 45>6
• 9*368
749/<
tnthea FtlipenduL
u
h'ps difcerntculum.
m rhertacale Matth
4*97
Medij dubtdnojcitdtto. 489 01
MedulLru dtfcermcuitt. 198Mellis dt/cerntculum. xo6 Origant difcernicul
7543St
M ellis Her&ciij Cduito. 743Mellott dtfcermcuium. 367Met difcermcuium. 1 o
McJJhIi dijcermculum.
Mdlejoltj dfcerntculum. 5 7
Mfy>MeLntertd, Sory dtjcer
hogdlt diji
dtjcernicutum. 17 1
9t
tsteonidi di/c
dtfc
difc
ofc
120
116:
ntculum. 6<y6 Pdpauerit dtfcermcuium.) 2 7
Molybdmd , sitmmi, Pium- Pdpyrt drb.fi 94bhCr ei co)gnatorum
fcermcuium.
Mon dtfcermculum.
dt-
6St
U7tftt
hcnij df
Peuccdam Ojf.adi 4°*rhyili
I N D E X- i 3tU< oh
thyUitidU difcerriuulu. 416 Salisfiorisyfyumd,Nitripim dtfcernuulum. 72 Sambuct dtjcerriuulum. 6i9Ptperis delmtatto. 288 Sandarach^ ratio. 69 9Ptthyufediferriuulum. 613 Sandarachauen.cautio* 75
S
p lantagtriu dtfcernuulu. 255 Sardonu ueneni cautio.746Polemoriu dtjcermculu. 4 8
1
Satyriones uix agnofcuntur.
Polygonatt difcerniculu. 479 447Polygom dijcerniculum.477 Jry^ dijcerriuulum. $ozPompholygis Cr zhutu ra- Semperututdtjcerriuulum.5$z
tio. 6*1% Sejeltdtjcernuulum. 38*Populi dtfcerritculum. 9
1
Stderttis dtfcernuulum
Propolit dtfcerntculum* 208 Stltquarum difcernuuh
tjcerntculu. 744*533 ^ris dtfcerniculum. 239Purpurarum defcrtptte. 146 Stfymbrij dtfc 257
Qthrtdtfcermculum. 397 Smtlax ajfiera C?* Uuis, quid
dtfcermculum. 714 589'tnquejoltj 4-$e- Smyrntj difcerriuulum. 392»
r/«. 508 Solaritdtfcernuulum. 535Qjnnquefoltj a Tormenttlla dt spargamon a Cotula fcettda
*. 508 dtuerfum. 401crementt argentt ra- Sphragts dgos CT Lemma ter~
tto. 6$z ratdem. 69 2J{e/inarum dtfcerriiculum. 7 7 ty//w<f argenti ratio. 684lihapotictdtjcerntculum.il o Squammarum *.rh Cr ferri
nhamntdifcernuuium. 97 #/m. 674^hodtdrad.difcermcuiu.so^ stcechadis dtfcerniculum.
J{ubiginis er ^Xerugtnis ra-
tto- 677 styracis difcerntculum. 66Xub; difcerniculum. 503 suiphuris dijcernuuium. 702
352
*f
^igapem dtjcermc. 407 483^
r<*xj
I N D E X.
^ixiuen.cautto. 745 Trtfolij difcerniculum. 4*9Teievhtum ,fabarta dt- Tripoiu ammaduerfio. * 8 $
316 Trtjfajrinis difc
binthi difcerniculum. 75 Tufilaginis dtJcermcuiu.A 1 *
'efttcuiorumcanisdtfcerntcu- Typhje antmaduerjio. 437lum. 447 "\ T Bneni k cibo dtuerfi-
•1 Vnofcttatur. 419 V ta, 73°
ihapfu dtfermculum. 603 Venenorume yuatuor quali*
"hiafbi, Burfa paftorui dtuer- tattbw noU. 7 1 *
285 fenenatorTt ah^uot remed
Thractj Idpi. GagatU,CT alto* Ferbafct dtjcerntcuhtm. $63
dtjcernicuium. 719 Venem k cane rabtdo catttw.
Thunnorum delt, f,
ihuris animaduerfio. 70 Vua pajfe antmaduerfu
Ttthjmaiorum dtjcerntcuium. ^\/* Iphtj dtjc
6\xXlphtj 1
491Toxictuene.catttio. 751 Xmdis ammaduerfio. 492Tmgacantha difcernicuium. ' S £a,spelta idem. 4 *454
1
X J Zoplfjd , & rtcii ra-
Tnbuh difcernkulum. 487 tto. 801
F I N I S.
PEDANII DIOI
SCORIDIS ANAZAR-bei>demedicinali materia Libripri-.
miPraefatio. IOAN. RV-E L L I O Suefsioncn-
fi intcrprctc.
Huic prsefationi 5: toto opcri appofitx adnotatio*
ncs & do&x, & compcndiofac.
Vanquam^w/a^/W ^€rcc, con
res non uetcrum modo ,fed recentiorum
quoaue de mcdtcamentorum compojitto~
ne, umbm atqucprobatwne commcntati
jununobis tamcn nec uanum, nccaratto-
ne abhorretcm tmpetum antmt adhoc o-
pm inccftffe , tibi oftendere tentabtmm: quodeorum nonnuUi
abfolutttm mhdadtderut, altj quamplurtma,qu& audttuper-
cunElando dtdtcerantfcrtptis tradtderunt.Stquidem Bithynm
lolas Cr Herachdes Tarettnm, omtjfaprorfmherbarum tra-
Hationcremftne quampaucisperfrtnxerunt.NccLuero 01
ncs illi de metalltcis quicqttam rebm aut odorametps memo\
prodiderunt. Crateu&s autem herbartm, C?~ ^tndrcas mc<
ddtgcnttm hac in partc uerfatt utdentur,radi
ppnme utiieis,herbat£ yhaudauaauam adn
Itquerunt. Vcruntamenprfcorum Jubjcrwerc oportetfenten-
ttjs:quos,etfipauca tpfts referantur acccpta,magnam tametm*
pendiffe dtltgenttam confat. Iumortbm mtnm affenttcndum:e
qutbm Iultm CaJfm^Cr Ntceratm,Cr Pctromm Niger, CrDiodorm^fcleptadd, omnes,medtcmalemmatertam uerna-
I culam
% PRAEFATIO.culam cognttamque uulgo, dtgnam cenfuerunt qu& abipfs litt
risexafte madaretur:Cr ut medicamentorum uircs probatto-
nescL curjim complextyjic nulio expertmeto edrum efJcElm col-
ligentes, tnam uero reddendarum caufarum fludio uerbafun-
dentes,ahapro alijsfcripiitando, remm aceruum congertem^
controuerfiarum exttderut.Siqutdem qmmtereos egregtm ha
beturNtger,euphorbtum>naJccntis tn Italia chameU<tyfuccum
cffe contendit ; androfamond eandem herbamcumhyperico
ejfe:qutnettam aloentnlud&afoftlcmnafci, Crpleraqueh
Jimtliaexponit,reclamateeutdeua,quxprorfus uerttati refr
gantur . Qjubm comeSlura colligipotefi , ea non oculatafde,
Jed narrationepotm abalf accepiffe.ln ordme ijdem tpftaber
raruntyfartim eorum dtfcrepantes>nuUaque cognatione cotun-
fiasutreis colitdentes:parttmper elementa itterarumfcrtptamordinem dtgerentes,quofactltus memoru mandarentur,gene
ra Cr corum ejfefiufafua cognitione difiungentes . Nos uero
ab meunte , ut ita dicam, muenta , tugt defiderto cognofcend&
materu alle&i,pcrmuins regionibm peragratis (nec enim ne~
Jcis nosmditanm uttam exegtffe) tuo hortatu commetattonem
tnfex Itbros contultmusy quodopm ttbidtcamm, ^Cree^antmt
gratttudme obfequentes,ob eum qno nosprofequeris afjctturn.
Etenim natara citm in omneis eritdttione excultos,tum ucro tn
eos qutbm cum ttbi etufdem artis nccefotudo intercedtt,pronm
damicttiam effefoles:mnos ctntahquaniop4
paruum prdbet tu£ probitans argumentum , opttmt
titri Ltctntj Baft/inguUrts erga te amtcttta: quam una, nobtfctt
deaentes noutmm3cum mutuam tnter uos bcneuolenttam &tnu~
iattonewmtam mtueremur . ^xdmonttum autete ueltm , eosq^
qutm hojce commcntanos tnadent 7 ne tn uerbisfactutatem no
Jham djlimetisyfedpottpcs adhibttam rebus cumperttta curam.
Etemmphmma uifu ipfiexafltpme cognommm: qudda etiant
cx eA
PRAEFATIO: ?
fx ea, de qua inter omnes conuentt, htjioria, PercunSiat
rerum apudfngulos uernacularum dtltgenter acceptmm.
mmtgitur operam, utdijferentt ab altjs ordine tradtto^enera
medtcmamm utresque defcrtbantur.Quodatitem neceffariajit
tnedtcamentorum ratio , nemo ejijerme qui ignoret, q> ea Cr*
toti contunttaftt, untuerfsj^ etm parttbm ejftcax admmiftret
auxtltum. Qjtareper medtcamentorum compofitiones ataue
tntfturas,C^faEla in morbispertcula extendt , Cr incremen-
tum capejfere potejl , quampiurimum conferentefingulorum
medtcamtnum cogntttone.Quinetta uernaculamfamtltaremq^
matertam completlemur, ut perfettafit,qu* a nobis reltnque*
tur doclrina.Verumtmprtmis curam impedere oportet, utfuis
temportbmfingula Cr demetantur,Crrecondantur:certepro
horum ratione aut ualent utrtbm , aut euamdo nuliod munere
funguntur. Serena tgttur calt conftttuttone demetanda funuMagntJiqutdem refert tnter colltgendum>fi' uelfqualores uel
imbres tnfefttjint:quemadmodumfi loca,tn qmbmprodeunt*
cltuoja,cr uentis expofitafint Crperjlata ,Jrtgtdaque Cr 4-
quis carentta.tn his entm locis utres eorum longe uahdtores tn-
teI/jguntur.Contra,qu# tn campe&rtbm, rtguts,Cropac't6,c<*
terisfy loctsa uentofilentibm enafctmtur,pleruque degenerat:
Crmtnm uirtbm ualenUmultod^ magis,finoJuo tempore nec
eportune colitgantur,autfiper tmbectllitatem mtabuermuNeque tgnoradumfepepro pecultart loct natura, aut anni clcmen
tia,maturim autfertm adolefcerc.Nonnullapropria ut,hyeme
fiorent , Crfolta partunt : quddam bis anno fiortfera.
cm tn antmo efi hortim penttam ajfequi: necejfe eii eum PrtmA
germmationefolo emergettbm,adultis Crjenefcet&madejfe.
Naqtupullulantt herb* diitaxat adfitterit, adultacowiofcere
nonpoteft : neque qut aduitam tantu tnjjexertt , nuper erum-pentemnofcet . Qjfofit , utpropter mutatamfohorumfactem,
a x cau
4 PKABPATIO.{auliumproceritates , ftorumjeminpsfy ma^mtudinem, Crid
gentt* altuspecutiarcs notas^nonnullt^iu oiim has rerum uaric
tates nonperfiexerunt,magno in errore uerfentur. Qjf* catifit
etiam nonnuttisfcrtptortbm tmpo(uit,cjm herbas quajdam,uer
btgratta ,gramen, qutnquefolium^ cr tuftlagimmemttterc
florem,fiutfum,zr cautem,negant. Ergo fit Jtpiws adutfen-
das herbas Cr earum natalesje cotuLrtt, earum cogntttonem
maxtme confequetur. Sctre etiamnum conttentt,fola ex herba
tepsmedicamintbti* Veratngenera,mgrum,mquam, CT can^
didum multis edurare annis : reliqua a tnmatu mutilta. Q^ud
$terofiuttcofafunt,ficutstoechasy Tnxago, Fobum, ^(broto-
num,Sertphium,^bfinthium,Hytfopvm, er alta tdgentufe-
tnme prdgnantta,demetatur.Flores quoque antea,quamfion
tefua *deadant :fiuBw autem , ut maturt dccerpantur necefftc
Crfimina,ubtficcart eaipertnt, prtm qukm defi
'umfuccpu Crfoltorum ettct debet^germmanttbm tumpri
\m cauttculu. Lac cr Uchrymx exctptantur, mafopcrjum
madotefcentuuworemcaute. I(adices,zr liquamenta,cor
:sue Ht recondantur^extmerc conuentt, cum herbtjuis Joitji
tuntur* Stccantur ettam expurgaU tmbt, tocis affergtnem
v redolentibws.fed qtu tuto auiputuerefunt obfit&>aqua e~
lut debent.llores Cr omnta qtt<z tucundttm odorem efflant, arm a m* m\ mm M* * —
cutis ttliaceis, nutiofitu obdticlu,reponatur.Nonnunqud ch
ta autfoltjsfimtna,ut perennent,dpte inuohmntur.Liquidps mc
dtcamtmbm denfior materta,araentea,uttrea,autcornea con~
uemt.Ftclttis ettamfimodo rara nonfit,accommodatur\ &**
gnea,prxjeritm e buxo .feddnea uaja ocuUrtjs medtcamentis
bquid*S£L?et ommbm tjs qud aceto,picc liqntda>dMt cedrta cotn
ponuntur. ^dipem autem CT mcdullutfiagnets uafis recon*
dtconumit.
^cnno
9
ANNOTATIO IN PRAE'cedentem Diofcoridis Praefationem.
Nimucro cumfummus ille3 & in tracianda plantarum& medi-
Cinali materia omniumfacile princeps Diojcorides , ntltn Itac pra-
fattone pr&tereat eorum , qnageneratim in plantis conftderandafunt;
ifi
candi
nJTrnm&sjllbeopbrajli opinio
, quihbrode ?lantarumbijl>
fcribitfententiam.Hell
' : Arijlolochia in auinque^velJex.Vernilago
lentaurea minor in decem aut duodecim , qmtumin quinque aittfex : y itis Mjtefkrk
)d denfaftt& crajfa
modo nonfiabtlts euadat>ac in vmbrafeponatur,alids enim putrefiet,
& intotum reddetur inutilis. ldem eodem loco Elaterium qub yetu*
Jlius,eb melius ejjefribtt. ?rxtereafeafde digno accepijfe > qttiajjeue-
raret ducentornm annorum Elaterium apudfe habere , quod pretioji
vtcemonilts acceperat. Qjtin & efficacia. fuijfeftngnlaris , caufam af~ C
fert : Ingentem qu&in ipjo ejl
'Jlimonium ej]< m V
annorumdnterna admotum eam nulla mora extinguat>H&cnectgno-
raffe DioCcoridem dicemtt* ,nefas enim.ncc ab tpfojlattm Umine voluijfe
a Theoplnrafio dtjjentire,jed quod veraftmilius violatum eJfeaUbrarys
volumenetus Grdcum : rcs non infequens etiam in probatijiimis au*>
thoribus*Qubdft ita,vt vulgb legitur,fcripfit3idfane cauit ne prodita
aje multorum diutnmitate annorum , herbariorum bona pars ( qui
vani funt O* nugis vendundis geniti') impojiura anfarn abriperet%
Quod ab extmjis literisfaclitatum in Vharmacopolijsvidemsss 3 qt*<e
mcnomina,necmedicamentorum compo{itiones,ntftmancas& mutdas*
queadeoconfp
'Mxlara in<?ema
* $ Irx*
€ D I O S C ORIDISCAP'I
NOMENCLATVRA.Gr&cc,1gis.LaUneyIrii
GalliceV Flambc
ltdlice, la Iridc.
UHJS a ca
fiis arcus fi-1 mditudine n<>
liafertglddioltyjed
>pt1.
Jloresa cauL
Crpmjruiord
e <eqMuterfefidcsjs dtfi
m^uaru :fiquidem candtdt,
paUentes,lute'hfurfurehdut
coerulei confiictuntur , qud
diuerji colorisffecte , yud'
dam cceUttis arcm tmago
reprdfintariutdetur. Kadi'
cesfuhiacentgentculatdty dt*
rd , odoraUy fuxfiufi,•
dtjfefld y in umbraficcan-
tur,Cr traietla, lino reconduntur. Mehor efilUyrica vMactdonicd:Z? inter h*s latidarifiima, qud fumtla fire CT dcnfd
tonfiat radice,fiangentt contumaxjubrufo colorcgufiu amd*
TQ,odorefer yuamjyncero3tta utmUumprorfinsfitum rcdoU*
at : ejua dum tundtturyfiemutamcntamouet . Secundum loc»
hahet ^ifrtcana , candicans , cufiufy amara . Teredincs vt
«etufiatefenv.unty tunc tamen odorattores reddifolent. Vtf otn
nibtu excaIfac[orta,extennans, cotra tufim efficax.humartt»*
1M
LIBER PRIMVS. *
yw dtgre reijciuntur crafttiem Mgerunt, hilem crafiamquep-Ahydromelite drdchmisjeptem effbu , furgant,fo _
y
num coahantylachrywM auntjtormimhMmedentur . Eadem '
pu ex aceto auxdiamrfer^enuum ittihm, henojis, conuuljis, .
ferfi£ltombH*> horronhw> CT ^mbm gemtura efjlmUmefes
ex mno t>oU vellunUDecoElum earumf&minarum fotihm uti
liter imt>omtur>dd emolliendos locos, laxandayue m eisuena-
\JfiracuU:ifchiadic^ acf
plet.iudicesex mellegLndismodoJubdiUj fartm extrah
quin etiam co£t& C? uliU,ftruma$ , ueteresque durittas emoU
liunt.$icc& quoque ulcera reftent,cr cum mellepurgant,nuda
ta ojfa corbore o^eriunUDoloribw capitif, cum aceto CT roja-
ceo magna utilitate illtnuntur. ^tdrmu cum alho ueratro CT
duahusmeUisfamhus,tenttgtnes&}
uitia cutisinfaae afole
contraBa emacuLnt:pejfo, maLgmatis,er acopis mferntur.
lnuniuerfum,magniadommauJm.
Nter lllyricasfeti Sdauonkas Irides ea melior eft,m& fianeftit,n£
qu& in albedine KapbanZ refertJonge inferior ejl. Ea in Italiapro
u*nit,&ex eiusfucco hydropicit remedmmparatur,qubd nonnifi fic-
ca lris eb afieratur • Vewtijs qu* videtur Sclauonka Jris ,J]>ettacula
tfi,non parada medicin*. Ver<& Iridis radix calida &ficca eft infecudi
gradtisfine,& terty prinapio.Habet iddotis prxter eas,quas ei afii*
gnat T>iofcorides,Comanducata orisgraueolentia aufert, &fi ex eius
decotlo colluantur dentes,doloremfedabit.Kadixgargari^atafauciii
hftefius difiutit.ladem& eiusfuccu5coleramfoluunt,fkgma,& a-
gfueum^quimcorporeeritfUmhabitushumorem.Si cnmaceto biba^
turwntmsomnibus aduerfatur: Attrattus narsbus juccus,flegma po>
tenter elkit e cerebroStomacho nocet , e*$ de caufa cum ftica ojferen*
da><? hyZromelite-Habet hodtalia,rt no pluuiofovere,herbas pro-
ducat,qtt£ non inferiores ijsfint> qu£ e Candta ajferantur ^QwoJmIride notontingit-Ham iritbi non nifi SclauonicayaUns efi-Quo ma~
gis nobss om ad Septentrionem -vergtmm danda opera erit,vt e nati*
uo loco Iridem habeamus,fiquidem eiuafacultates aptare medicm* y*
IsHrimtts. Profert VaUrius Cordns homo m annotando Vhfioride du
a 4 hgns
8 DIOCORIDIS.*
li*cns,& dcuti,& folertis in perpendendis plantis tngenijWrtie i
mankam:hanc & odore& gratia inferiorem \llyrtcafacit ,fup<
rem acrimoma^t cjua grant Gnidu modo fauces exurat , atque
fieri vtguflu. molejlafit.Sed quod ad odorem &fap]
Kmtntiu4aquam illafi
x-1
Acorum C A P- II-NOMENCLATVRA.
Gr.hMffpp* Ldt.^Acorum. Itd.t^Acoro
Gal.Grande Galange.
Acorum.
Corumfolid Iridis
hdhet , dnguftord
tdmen:rddues non dtfitmt*
lesjcomplicatttt , nonm re-
£lum ,Jedohhquum d6lu4,
Crjummo cejpitc jparfd*,
geniculis tntercepds, dlht~
Cdntes,guftu dcres,odore
non ingratj*. Optimum ejl
denfum,cddtdum^Unum,
cdne non exejum , odord~
tum , aaujmodt Colchtdt-
cum CT Gdldticum , quod
+Afj>k tion dtcunt %ddt-
tilm cdlfdflorid. Decoflu
fotn ~\rindm at:prodefiUteris dolorthw, Cftoano~
rts dtque thordcis: itcm tor
rmnthm yuuljts; ruptis: lienem dhfumit:urtn&fliUtctdto,ZTJer~
fentum iclthutduxtlidtur : infidentthvs ad muhehresdffeau*
tridts modo mhter imponttur : oculorum calmnesfucco dtfcu^
tit:d*
DLIBER PRIMVS. 9
\dotis radtx tndgno ^fu commifcetur.
ofcoridU Acorttm noneffe Gladioluifulgarcm hincpattt.Quii
Pfi
fcrt.tfecGaUngaelfe Inncclaret.E Synaadnos Galaga ajftrtur fnca
adeo& exuccayVt Acori necntfolia habtat Atjudicare no pojiis. Namde radice quam candtcantem efjem Acorofcnbtt Diofiortdes,aliam tf
fe in Galan*a,quam ruffam tntus &fori< non pofiis dicere . A dde hh
tjlum in A coro acrem requtnt Diofc
Tutejl.DeindenuUaamaritudmis parttceps Galanga efl
facultatis effe Galenm ofttndtt. Pojtremofi re
fis& de Acoro& de Galan-
ga capitihus traclauit.Qubd /? omnturn longt tntrattando Diojioride
acuttfitmo Uatthwlo Senenft credimus ,tuietiam fubfirilnt Valerius
Cord*s>veram Acorum effeputabtmu4 yquodOjjicmt9Calamus Aro~
maticus nommatur . Merlus mcdicns qu% multo temport medidnam
fchumLituanitfattitauitMatthtoloconjlanteraJti
mt,multamapudLituantam Acorumgigmju^manibus t terra t-
uulftffe ommbus deprebenfts dotibtts>qua* in Acoro defnlerat Utofcori-
f$
fifide& authoritate,refi
tidtm aromaticus nobx barb.tr ie temporum deperient.
Meum. C A P I I 1«
NOMENCLATVRA.Crace.^Anc\/ A0ar^*yf/*<5y.la.Meum.Ita.ilMeo.
Gal.& OtKFocniculustortuofus»
Eum, quod ^Cthamanticum uocanty m Macedoma et
Hifyamaflurimumgtgmtur,anethofoh]s &rcauleji~
milejedeo cra&iw,binum ferme cuhitorum altttudine attolh~
tur>fharfisin obhquum re&hmque radiabttoylongk* tenuibtts*
odoratisMnguam excalfacienttbm. Quaferuefact* ex aqua9
ueltnta eitra coclionem? fracluforum renum , uefica^ farcia
4 f mtu
M
te DIOSC O RIDIS.l>itiaj?otuleniHt. Frin&dif
fcultati medentur Stoma*
hi mflationes difcutiut. Tor-
bHd,ajfefld ~)?uIu&,ayU~
dolorihm , ataue flu*
c
bmt>e$
auxiltanmelie tn ec
tur.Sanguinemper menflr
pellunt , defefionibu* ferue*
fatta. Infantibm aute illiU
imo l>entrh ~}rmat mouent.
QjwdfiplpK y quam decedt
cx hi* bibatur , cajtut dolore
afftaunt.
MEum nonejfe radicuUs 'tl
las amdidas qu& pafim
fro eo oftetantur,'tpfa Dtofcortdit
defcriptio abundeplanum facit,
nec altas itidcmqux huttts no-
tnine ignarU& medict* &jpetiarif's a yulgo herbariorum obtrudun-
tur3cumnecy'tresnecnotaconfenttant.KarumfuiJJe in Italia Meum
fuo tempore Pltntut teftatur,adeb yt medtctfercre cogerentttr. Nec ho-
die prouenire in ltalia prtcellentifltmus yir Matthiolus afierit>proin-
de nec in Gallijs,rtecin Germania.Meiloco Galeno authore, Myro bala
no,qu*metiam Uucem ynguentartam yocamus , & qUA nthtlaliud
planeeft,quam Benynguentariorum,yt'tpoJ]umHS-CaluU funt Met
radtces tertto ordtne&ftcc*fecundo:fi tamenplns iufto admoueantttrt
tapitis dolorem excttant3quodcum in eisftccitas a caliditate yincatur,
tertam quamptam humidamcrudttatemcapttifubinfert.quAyvitof^
€*itditattiun{Jainocumenticaufa eft.
* Mcum
yperus CAMIIINOMENCLATVRA.
Grdce.Kv*€tg©'9L4t.&' offuCyfirwf\elCypru£>
ita<
IIBER PRIMVSIM.ssCnrolofo odoraio qionco.
Gal.Souchet.
%i
m \C Tferttt9 quem dhqtf
eryftjceptrum,ut djftd
Idthum dPpelldnt,foltdJert
Porrdceisproxtmdyjed lon~
qiord CT exihcrd : cdulem
odordti mnct > cuhttdle aut
mdiorem3dngulofumy in ctt
tm dcumine mmutdfohd ch
femme exortuntur: rddtces3
qudrum inmedtand eftu~
im,coh^rentes tnterJe,oleif
ohlongisjimtles, dutroiun*
%W& '^Mf^ d$j nigro colorefuaui cdo -
W^ re, amdro gustu . In Lcu-
g \ nofts^dlminhm CT cuItif
^kZ^ ft^E^^v^ enafcttur. Opttmd efi grd-
Cypcrus uijitmdy denfdyfdclu contti
max,plcnd CT djf>era>odo-
ris cum quadam acrimonia ittcundt,quahs eji Ctltaa,S)rtdCd,
Cr qttd a Cjcldd&HS tnfulis petttur.Hutc cdltda uts tneft. Vc-
ttdrnmjft?aculd IdXdtyUrmdm ci£t>dd cdlculos, dqudm^fuh-
tercutem utthftime hthitur,aditerpsfcorptonumtUm rcmcdto
eft:perJritlionth
mmjcs. Contrd
etpit ejftcax eft. MabtgmatM cdlfacsentthtHy CT unguentorum
fttjfamenii* bcneddijctfolet. ^cluid Cypen genm trdduntm
ladia nafa , gmgiheris cjfgte , quod manducdtum croci utm
reddtt ?guftu amarofentttur , Crillitum prdfcntcmpftlothri
~yt9&
ti DIOSCORIDIS.ttim exu
Valeriut Cordus ebfacit bttcrfe difiiiere Cyperidem& Cyf/erm
JLum iuncum Angulofum CypcriJem vocat,cuiu4 radtces long* fui
Cyperum vero, cjutfmiles Oliu<c babeat>ac(ibnnuicem ttmcxas. E
rtaCyperuaajfertur mfiroltngc odorattor.htc tamenfi deficiat,n
fhratevti pofjumia.Kadix quxfub nommz Curcuma adms ex Ina
deportaturMatthiolo pntatureffe fecuda tlla Cypertfpecies,c]uam c
Jcrtbtt Dtofcorides eodcme loco tranjportari , acgtngtberU jpeciem ?
ferre,& comaducatamcroci odorem reddere cum amaro g»ji* • Q«verumfaneeft.Namomnesrefpondetnota.Anthjua patrum barb
ries Curcuma Cheltdomam effe putautt,falfi Serapioms fuperfcripti
ne,quicapitidc chehdonia tituiu impofuerttCurcuma. Cypen rac
ces calefaciendt& deftccandi virtutcm habet.Vnde O* vlcertbus pr
funt,qu&,quod nimium humtda fmt,coire no poffunt.Profunt & or
ficus taltum vlcerum ctuod aftrtfttoms mfe quipptam habeant.Uect
/
inctforiayirtute carent.
Cardamomum. CAP- V-
NOMENCLATVRA.Gra-KafJlafiofio^.iat.C^offi.Cardamomum.
Jta.ilC'ardamomo .Gal.G rai -
ne dc Paradis.
sArdamomum oPtimum eji , auodex Comagene, ^fr-
mema, Bofyhorod deuehtturdn Indta quoque CT *Xr<*
bta^rouentt.Ehgt debetflenum,frangentt contumax, occlu~
farctumj^ (quodemm hutufmodi non ef.exoietum tudt-
>pntans+EX-') ®*guftH ^crefubamarum^C7 odore caput
calfactonam l>im habet, Potumque ex aqua facit adcomttia*
les,tfchiadicoSy tuffes , nernorum refoluttonem : item ad rufta,m
>ulfk,tormina.latat uentti* tineas excuttt.Ex uxno autem po-
tumyremh-^Jifficultati unnd, afcorptone tclis,ncficnon om
nibxs ttenenum uibranttbw auxdto eft.Cum cortice radias (40
rt epota drachma calculos commmuiUpartvufnffitu enecat:fc&
biem
LIBER PRIMV S. nhlem ex aceto iliitum adimtt: Et ad ^nguentorumjfrijfamen-
ta addtlur,
Qcmloco ctuo ftbi pr&ftantes yiricopugnant.quoru yterque in
adnothdo Vhfcortde egrtgtanauautt opera.Matthtoius emun-HCto iudicto,V alcnus Cordm nntda breuuate.Amborumego opintone
rscttabo,tum factle ertt non obefiz narls homintbus , hac de refententla
ferre.Vakrms Cordus repudiata Manardi& Antonij Mufiefentetia
qui nos ycro Cardamomo carere cenfuerut > T)icficoridem ait & Sera-
piomm,integrosCardamomifruc{uifui6confertos granis defcripfijfe.
At nobts foU grana,qubdfaporis& odoris eximtj Jutt,inyf*u firua-
ri,corttces yero auod iignof& 3nulloqucfapore ac odore pr&dtt& fint>ab
i*it. Vorrb duo ad nos Cardamomtgenera afferri,mains& minut. Maiusfru£ium habere lignofum,tuglandufere magmtudtne, intus angu
lofts& aromattas ^ran^,malipumctmodoplenu& conferrii y&fra*
Clu contumacem.Minu* yerofruclumferretAueiiana multo mtnorem»
trtquetrumj& minortbusgranisrepletUjetuJdemquefaporis & odo-
tuljed aua yehementuts hnguam penetrent. Maius ad nos hodie par-
cms adferri,propterea inum locum quofdam grana Varadifi fubfii*
tuiflho* Cardamomum matus appeiiafjhtmproprie tamen & mate.
Namfaporcquopipcrifimdiajunt, & odore plurimum a Cardamo-
mo dtjjerre* Fn um yerofigura aliauam habere cognattone, qui oui
toiumbtntmagnitudtm ccf^uiatur* & Cardamomi modo granuan-
gulofis repietus fit.Grana etiam ipfa Melligette yocantur,auod a re~
gno Melli aduehantur.T otaque crrareyia aut Ktgell* citrina femenCardamominomtne dtgnantur.Hxcpene ad yerbum Yalertu* Cor-
dus.Videamus autddtcat h\attbiolus,quem t ihufcis in Latium pro-
feram.Jgnotum noftro tempore Cardamomum ejl,nec yerum a merca
tortbus qtii fimpltcia alta ad nos aduehunt defertur. Efi apud ecs Cardamomum matus,NtgelUJemcn,& Melitgette , quorum trium nuiiu
ejl Cardamomum,yei Gr*corum>yel Arabum.Altud entm pro Car-- damomo acupiunt Gr£U> ahud Arabes .Serapio aui Gracos omnes in
fimpltctbm redduitt,Cardamomum,Cordumcnnm appellat:& alio i-
ttdem capiti quod ex mente \Jaacbfaat+tituiu deCardamomo impo-nttyquodfualtngiiatSaicolamaiHo & minus yocat*quod omritno dtf-
ferta Grxcorttm Cardamomo,quodfub nomine Cordumeni defcrtpfe-
rat3atq ?<c a b omntbus tllt*,qxa m ojjtams repcrntntur . Hxc yero nonejjc Diofcortdisfemtna htncappar.t. V^rum dcnfaftint,factle rumpun-tur,mc comanducat a tnguJiu a?iiar.iudinzm ±:uamptamreiwquut ,
»4 DlOSCORIDlSlttdket s.c[utts lt£tor,ego in Matthioltfcntetiam actedert malim. Vect*
fq'itdtm O" longahomitus cxpcrteatia probatamfidem ajfcrt.
Nardum. C A P- VI*NOMENCLATVRA.
<7r.N<y^(§r. Ldt.0* offMdrditm.ltd.il N"drdo.
Gal.du Nard.
D mddtg
appellatur , no qtiod
Syrtaprouentat^ fedquod
otityin quo orttur,pdrsu*
t adsyrtos , fars alterd dd
dos fieftitur. Ex h
rtactgencre fr&cijjuu eft re~
ccns cr leue,Lrgamgerens
comam^fiauim colore, per*
quam odoratum, dc Cyperu
redolens^breutjftcd, amaro
Jkpore hngudm (iccate^quod
dtumfuaodorisgrdtid per-
maneau Ex Indtcis dutem
Nardum Nardum quoddam Gdgt
uocatur,afuuio Gage,af
m enafcitur, montempr£terf/ucnte . qucdgenm ob mt<
\in quoprodit, ul/ginem, uinbm mfirmtMS eftatqueprot
ddoleJat,pluresfcrensJficasdb untcd rddue comojas, un
d
fP
grautter oL
dore Cyvdotes. Ejl Crgenw quoddam
s** hd
w£
LIBER. PRIMVS. i?
tndidit>ft'iitice breiu, m magnasfcfyarvensJftCM 3 cadtdtorem
terim medto caule,htrcorum ~ytrt^Jupra moduredolente^quod
improbatur. Madefa&u uendtjolet : quodmtium ex eo depre-
henditur,quodcandtdafttJj?ica, CrJquahdaynuUo^ pduere
ohjtta.^cdulteratttr(idno cum aqtta>autyalmeo ~\ino, inftijfd
tionderisL cauja wfyirato.Intueriautem ofortet, [ilutum
radtcibm mjideat, cr in cermculop
mambtt* utdem . Vtm babent excaifaBonam <Cr extccantem.
Vrtnam mottent, aluumfotujtjlunt, utdu<zprofluuta,Jantemfy
appojttajupprimunt. N auje* ex aquafrtgtda auxtltantur, C^ftomachtrofontbw,tnfUttoni,iocimrt,regtomorbo, renu ui
ttjs. ^qu&auteincoEl&fotuadtnfeffum>unlu& tnfi
ntbtismedentur: ^xdgUhras oculorumgenas ualentjtqutdem
addenjiorepilum reducunUferfuJishumore corporth
ffarguntur. Mtfcenturanitdotk^ mfi&tlinonpcato ad
larta medtcamentareconduntur, tritatnfarmam>0~ cum
pafttllos coatta
fedSyriacaex hlexandrta ajfe
iRlmam fe \enetifsytdif]e blatthiolusft
NArdHfnQttlquam odora,
fcant tgitur mercatores deleftum,ne temerl <&firiia*,& altjs illudant.Spka Nardi nofummitas,fed ipfa eius radix e/h
Qtfod ei expcdittjfrmepatebit,qsnfam'd'tanm fibt Galenum effecerit,
Nardum Cekicum. CAP. VII.NOMENCLATVRA.
Crxce. KiS\iH.k Nce^A©*.Lat.^ardum Celticum.
Ita. ^ardo Galtco.Gzl. Nard Gaulois.
Elttcumnardumnafcitur tn Uguriz ^tlfthw>Jaliuncd
patrto nomtne apf?elIatum,prouenttquem ijlrta. Extgue
fiucltficat,Cr cum radtcthtx tn manualesfafctculos comvom-
tur.Foha hahet ohloga,colore mflauum languido?florem U~tam
»s DIOSCORIDIS-O"
dtcum duntaxat ufn* eJI,CT
odoris juamtui : unde prtdie
fafcuulos aqaa ahluere expe
dit,cr txempta terra,paui-
tofolo atque humett (Juhte-
fla charta) reponere, pojln-
die repurgareftjuidem uti-
le3 cu acerofo altcnoque pro*
Ver humoris uim,non excu*
^cdulterdtur tmpvfid
herbaJimtlhqH* h
cdtur y ah odori* grduttate:
fedfdctli* cognttio : ndnqut
herhd cdndtdtor eft,Jine cd»
ltculo,mmorthH6foltjs, rddh
ce neque amdrd, neque odo*
ratd, uti uerum Ndrdum eji. Itdque rddtces dtque cdtdtculhdb
ic&xfoltjs trttifecernuntur,uino exctpiuntur, digeruniurfy tn
fafitllos, er itd fiflili nouo dthgenter operto djfcrudri dehenU
Nardurn Cclticum
Ldud h odom,rddtcenumero
htrensyplemmynecfrdgile. ^fdeadeaud Syridcum polletfed
uehementiM urinam cit,Cr fiomacho uttlw eft.Injldrndtto*
mhti* loctnoru, (^fellejujfiijis dttxtltdtttr. Contrdjhmdcht i*
fUitones,cumdbfinthpjduo£to hthttur.ttem ddueijw itenem,
renum er uejicd uttta,C^ ttcncnatosictH*,ex utno . ^fddttur
^ottones^ cdlfdctentid ung
&tfc
ljtrta*Carmthia,0' Ij annoma.Lauenduldfeu maiore tfeu
ftm,nd ejje Nardu Celttcd hoc vno arrumcto batet.SoU in\iatet
& iauUsmedKinufacmnt^namfhres C7* fi
Hardo'Cd
nu!!o rfi*
funt.
LIBER PRIMVS* ir
funt:\n Lauendula >foliflores &firadtcum,& caulium nuUusfit yfits*
*Montanum Nardu* CAP.VIII.
NOMENCLATVR*,Gr.Ogi*H vagj
1©: Lat Nardum montanum. Ita. Kardowntano. Gaiik £r off.incogmtum. ' -
lumNardumy^uodabaltqmbm thylacitis £?*
ippellatur y in Ciluia G^ Syria nafatur yfurcula
Crfobjs eryngiofimihbti4y mmoribw y mintme tamenffmofis
tffterps fyHddictbnt binp5ntitturyautplunbmy ntgris^ odorati
:eu hajhUregix yfed longegracihoribm y Crtonge mmori~
hn*.Keqttecaulemynequefruflumynequeflorem Profert. <xd
M
$ademadqu& Celticum efjii
M
Afarum#
Ontana Hardus qu&o-hm e Ciltcta coriatcts fac
culis adferebaturnon tn medtci-
na tantum yfumfed quo ettamobfuaueolenttam igmbus tnu'~
ceretur , hodie ad nos non affer-
tur7nift (quod cafu& rarofit)
cum alijs merctbus afportetur.
\n Ciltcia abundeprouentt» yn-de £r Ouidio, Spica Cylifja yo-catur. hiontana HarduxnontAherba efi,<ju&funkuli modo per
terramferptt , yt<*u& nutlo nec
fapore nec odore praditafit*
Afarum.
CAP. IX»NOMENCLAT.Cr. Airdfop. Ldt. Cr Ojf.
^Arnm.ItaL^faro.
h cd.
19 DIOSCORIDIJ
AGal.du Caba
Sarttm,tjuod Cr ipjum ahauijyluejlre Nardum affel
lant> Hedertfoltjs ,mmoril?u* multb y rotundionbm^
jioribm cytmo Hyofcyamifimilibm y purpureit, interfohaf
xime raduem emuantibpUjodoratKjn autbutfmen acmofum
radtce$numerof*s,gemcHldtM>tenueS) obliquat, Crammtnon
dtftimiles, longe tamengractLores,odorata$>excalfaaentes,O*
u Itnguam uehementer mord:nt. ExcalfaElonam uim hd-
it,urtnam cit , hydroptcis O" uetujio coxendtcum dolortpro*
defi. Radicesjents drachmk ex aaua mulfa poU , menfes trd~
huntjCr reratrt albt modo purgant.In unqueta add>
brofsmont bm prouenttfedpl
Uruo,Cr itdltx Iujltntenfagu
Dlucrfafunt Afarum,d?quo bicfcribitDiofcorides >& Bacchari*
de qua in tertto,maleq; a&uab eU tft^ui Baubarisjn Afari cd-
putrctulerut.Sedreuera Afaru»&accbaryulgareeJl9 notlla Eaccbaris*
Phu. c A P. X.NOMENC LATVRA.
Cr,<p9. Ldt.vhu,O* Nardumfyiuefire.ltal.phu.
yf.ralmana. Gal.la Valcricnne.
3 Hu>1u°d £?* dliejuifyluefire Nardum dppeildt , ndfctM» Potofoito olufatriydut EUpbobofct3
cdule cubttdit3aut
dtttore,Uui,cdito,molli3infurourdm uerqenteygemculu tnter~
<epto,floriL Narcttfo f>roxtmts,maioribH4 tenerioribw, CT^dtbtcante purpurets ; radiceftpertHs addtgttt minoris craftW-dtne
, ex obitquo utiiofd tn ntgrt yerdtrt aut Iunct odoratt mo-
du.cafnltamettsmmcem contexin,fiduefcenubm,odordtts3cumyuada odortsgrauttdte Nardum «muUntibiu.Excalfdctt,un~tidm mottet,Jifccapotut detur. Decoclumeddemprtfldrefo*tefttddUtcru ettam dolorem efficax, menfes at, dnttdotts tnfe-
ritt<r
LIBER PRIMVS. »9
Valeriana.
ritur^dulteraturraMce^ciammiflaJedmalefcm defr
henditur:quontam hac dura eft, erjrangentt contumax ,fo
ulla odori*gratia.
faleriana efl.non iUa quidem minor,fed maior :& quodt
_ ifiiflorem attinet>corruptm hic Kuellio O* Matthiolo D*
fcoridU efl codex. Valeriana minorjubtiles hahet& intrkatas radit
recenJuitCordus*
fcrmus induntur,Hanc non ejfc
Malabathrum* CAP* X !•
NOMENCLATVRA.GrdMa\acfia6£op*Lat.£r off.Folium Indum.
Zrfohum MaUhairiAta.foho Indico,
»
Gal Fueilk dlnde.h z M §
*0 DIOSCORIDIS.
%
M ^ilabathrum arbttrantur ahqui effe Jndta Nardt fo
hurn.falftauadam odoris cognattone : permulta enm
j^ardum olent quemadmodum phu ^farum Niris.JecH* au
temresjehabet. HanqucMalabathrufolmmfuigenem ejl.
quodlndic&gignunt faludesylentpspaluftm mod<
O"
quispneradice.ldcolleftumjiattm Imo tranffHitur:Cr ficca-
tum recondttur.Traduntficcatis dftiuo feruore aquis humum
aridisfruttctbw un:quod ubinon euenerit:ne amftiu* qutdem
f renafct . Laudatur recens ex candtdo nigrtcans:mtegrum : nec
fragile, odore caputferies:quoddtu injuaui odorepermaneat:
Crnardumfaforetmttetur nullofaUsguftu.Infirmuuerb O*
tnmuttm contujumfrafertimjj cartofumutrm olet >utttofum
efi.EaJdem HardoforttturutresfedefficactH* omnia praftat.
Frmam mhementtw cieUMflomacho magtsprodefi Malaba
thri uis.Ltpptufinibw inflammattontbus^trttu Cr in umcr
uefattum comtnode tllimturfubditum Imgud oris halitu
fuauitatem commendat. Vefiium quoque odorem mterpofitum
Jeruat:Cr ab erofione tuetur.
"Kn Alabathrum,quod antiyuisTolium 3fiqHidemfolinmejl,&nil*• *-pr*terea,f?aludibu4'mna(cm$,Hodiead nos non afftrtur .VolU
Cafi* huiH*fub(lituiiturloco,quaprofe£lo ignotA arborhfunt: Satiu*
trtt,fi Galcnumfecuti, Malabathri yice,nullo penculo Cafia ytamur*
*nt Syriaco vdlndico Nardo.
Caffia. CAP. XII.NOMENCLATVRA.Cr.Kecavla.Lat.Cr Ojji. Cafta.
//4.CV*/w.Gal.laCaflfe.
^ffta^cutm copiurafuntgenera tuxta odortfera .Ara-
btamgtgmtur> crafi corticiiJarmeto,foltjspipern. Ek-
L-VAw geda ejtfuluefiens,pulchn colorU, corallt Atnuk, per^uam an
gufia, longa, crajfa, Cr fiflulofa,£uj}n mordens, O"auatt
L I B E R PRIMV S. %t
quantoferuore adfringensydromatica, uinojo odore;cuiufmo~
dt ejlyjud ab tncolis ^Achy appellatur, ab ^xlexandrU negc
ctatortbm DaphntttsMutc prafertur craffa,purpured> er ni~
grtcas,Ztgir cognomtne,qu& rofam odore imttatur3 pr&cipui
dictna uftM.seeundu locu tenet antedtEla. Tertia,cui Mo
i
jyhttco bla(io,td ejf,germhti cognomen eft.%eltqu& uiles ,%? *)
qud ^yCphemum dtcttur>nigrajnJuduis,cortice tcnui,ac rimojc
£r qua Ddrcd,& Citto uocitatur harbaro nomme . Stmihot
buic eji pfeudocafa,tjuam nt exphcaripoftt:qu£gujlu coar*
guttur,cum nec acris, nec odoratajitjhareniemj^medullacor^
ttcem habeat. Inuemtur ettam lata ctu&dafiftula, moll^Jeuis^
furculofa> qux antediElaprafertur. Damnatur candtcans,fca-
bra, hircinam utrm redoles^ CT qu& tenutfjiula Zrfcdbrantejtt.Vtm obtinet calfactendt urtnam ciendifccandi
yer leui
ter afrtngenduConuenit admedicdmetd oculorum ,quapr£-
Jldnda ckrttatis gratta concmnantur,ZT admalagmatd
ttgmes tolltt cummelle tlltta,menfes trahtt, contrd utperarum
tBuspota auxtltatur:aduerfu6 intejitnas tnflammaudnes om^nett,er renu uttta,pota profictt. Fczmtnij infolto defdettbw^
dutfufftmentts^prodef dddtldttonemuulu&.Ed duplopodere
dtcdmetis mtxta^Ctnnamomi uice fuppletfipjumdeft:na
\m effe6lmprabet,adplnrimaperquam ut\
Cinnamomumu C A P. X 1
1
1#
NOMENCLATVRA.Cr.K hyccpofiip.Ldt.CT offtc.Cmnamomum*ltalCtnamomom GaLCinnamome.Innamomigenera plurd,pdrttumfibtnomen uedicatia.
Prdferturtame Mojjhttcum^uod CaJi&,cHi Mojykti
nomenefidhquam referateffigiem.Sedm eogenere recens^
* tgrum 3 ex utnofom cmereu uergens,Uue,%enutbH* ramulk,
b 3 acfre
tx D
tf
tcfrequentibusnodis cin&umjper quam iucuXe olens.Opttmt
fere indtciu,iucundi odorispropnetate conjiat. Inuemtur entm
€U opumo yeoj
}quodpecuiiare efi , odor %uta aut Cardamo-
mo proxtmus. Injuper acret mordens >crcu calfatltone qua-
dantenusfaifumyquodnon ctto confricanitafj>erum,autfrtan-
ti Unugtnofum,ieutbus tamen mternodusdppareat . St certtor
fien uoles uelltto ab radtcefurculufactits efthutufcemodi pro-
hattomam^Jragmeta mtfcelUnea quadaejfe utdentur .Qu*
dutem meltusjftrantfuo halitu cum naresprimum confulun-
tur,olfaclu explentia,deterioris dignottonem tmpediunt .Ejt
ettamnum montanum,craffum:pumtlum,{uluefcens admodu.
Tertium a MoJylitico:perquamfuautter olet: mgrum>ffuttco-
Jitm, paucis mtercedentibusgentculis.Quartujungofim,can-
dtcans,afjeclu tuberofumtuile acjrtabtie, magnam habens r*
dtcem.qua Cafiaplane reprefentat.Qutntugenus,odorend-
resfertens,fubrufum:Cr corticefuiua Cafii* fmtie:tangett fir
mu , mtnus neruofim,denJa radice frmatum. lis qua ihurts
CaftA Mtrtt aut ^Amomt odoreJfiratxminusfuauitatu tnejt.
DcUgttofcabrum album rugofim.at Uue,& Itgnofum circa
radtcem.ut tnuttle,reucito. Efi ettamnumjimile aliud:cut Pjeu
doctnnamomo cognomen ejt.uile tnualtdi odorisJolutarumjj
utrtum. Vocatur tdetta Ztngtber,cum tamenftt XyUctnnamo
mum,prabens quadam cinnamomtfactem.Eji auteltgnofim
Cmnamomu farmeta Unga robufa(iferens,odore loge Ctn»
namomo infertore.Sut qut Xyioctnnamomu a Ctnnamomogenere dijferre dtcant,quoda natura etus ab horreat.CtnnamO'
mum omne excaifaat,emollst3w concoquit.urtnam ctet,tam
mefes quampartuspoiu aut exmyrrha tmpofitupeUit,contrd
bejtias qua utrus etaculantur:uenena<i conuemt.caltgtnepuptl
iis ocuiorum obuerfantem dtfcutit:cralittiem extenuahienttgt-
GT utM cutts mfacte ex melle illitum detergtt.cotra tujfe i
LIBER PRIMVS- ij
Aefiuxhnes dquamfuhter cutemfufam, remmuitU, Zfurm*
difficultatem efficax efi : unguentis preciofis mjertjolet : Cr in
Jumma>magmadomnia ufiw. Trttum umo exapitur, umhraa^
ficcatum, quoddiutm eduret ,reconditur. Efi £r quoddam
Cinnamomum , quod aliqui Pfeudocinnamomum appellant,
ferquam denfb atque crajfofitrmento , longe tamen muahdtm
Cinnamomoy er odor e Crguftu.
Annotario in Cap.X
I
L 6c X 1
1
LDe Cafsia 8c Cinnamomo.
^ Ognate adeoptiufunt Cafiia& C'tnnamomu,yt perfette Cafftxramo$intot£Cinnamomo(tmiles Galenus yidertt ,necfecus
Ctnnamomi ramos Cafitapro maxima partereferre. Atftquis CaneU£yulgo yocatam ddtgentius expenderit,ac Offcinarum qui illacotinent
faccos euoluertt,omnes repertet Cafita defcriptas a Viofcoridefyecies. E<*
tnim mercatorum natura eft,yt bonas mercesftbipetere veltnt,quo pe-
iores dtuendat . Caftia dun? \qrV tt ™/*»>pr- Xylocapiainudatacorttce,
Cafiia Syrmx^qubdfiftutam reprafcntet dicitur,buinsyke cortex lon-
go tempore deportata ad nos radtcit, <ju& amarum , non aromatkufa*
forebaberet.NucfedraroaUquaeiusJpectesajjertur* Arabum Cafitx
fftula quamfolutiuamvocant, omntno alta efta Gr&corum CafliapZ
Jlula. Siquidefruftu* eftprocera arboris qui in India& Zgypto naftU
fur,qux & Faba Egypttadicitur. Cinnamomi multam futfte penuria
Galeni tempore conftat.Qj}bdfi imperatortbus ipfts quibtM tum omnia
parebant cbara hdcplanta erat,intatum ytpro tbefauro afjeruarent*
nihtl mirumft noftrofeculo incognttaftt& rartfiima.
Amomum- C A P« X 1 1 1 1.
NOMENCLATVRA.Gr.&ncpep.LauCr Ofjic.iAniomum.
ItaL^fmomo, Gal.incognitum*Momum exiguejrutificat, ex hgnofe conuoluens in ra-
cemi modum,Jlorc,ceu candida rioUfaruo :foltjs uitis
dlh&fimiltbm. Laudatur ^uammaximc ^Xrmemacum ,fuluo
durt colorcjwnofubrufo, ualde odorato. Medtcum > quontam
m camftefiribM Cr ayuofis tnafcitur>tnfirmm ejfc confiauifi
b 4 autem
S4 DIOJCORIDISdutem mdgnum,fubutrtde,tdflu tenerum, frutice uenoJo,odi
igant. Ponttcum uerofubrufum,pdruum,jfrdgtle, racemofo
fruhu turgens, £7" odore ndresfertens. Dcttgtto reccns cdndtdu
Ifubrubrum^auodnec dfrtttum coh
JedJolutumd$jpndaturJemin:splenumyuux
ue>odoratum, modo cariem non contraxertt, dcre,guftu mor*
densyfimpha colore no euartante.Vim habet ealfaaendt,afirut
gends,extccandt.Somnum allsat,Cr itiitumjronthdolorisjen-
fum aufertjnflammationes Cr meltcertdas cocoquthdtjcutit^:
iuuat auosJcorp'tH*percufiit,ex Ocimo tUitum , Crpodagrtcis
cofert, tnflammationes oculorum uifccrumc^ lenttex uuapajfa:
aduuluarum uitia in peflis^aut mfeftontbm uttle efl, decoflum
ieetnortsenibnsrfodagr^potu conuemt:^(nttdotis tmmtfcetut
Crprcctojifltmis unguenttt. ^ldulteratur herba^Amomo fu
tntlt,aua Scmomis uocaturyJedftne odore ,finefruftu* Nafct*
turin ^Crmenidiflore Origani. Quarein hutujmodt probatto*
tttbmjrdgmentdfugtendxjunt : eltgenda dutem , qu& dbuMddtce mtcgrosjt
A in ltalia> ddigetifiirm
Jcatur,nec[ft ea planta , quam Kofi
efe
fi
ejt odorif^tantifter dumyero hmomo carebtmus (jiam Vartugalhno*
ita prUttm verumex Indta aduehert caperunt) authort Galeno cit*
yice Acoro vtemur. »
Coftus. CAP. XVNOMENCLATVRA.Cr.K if@r. Ltt. Coftnt. Ital. Cojfo,
Gal.&T Oflf.Incognitus.
X^ccUit ^crahicH4tcandidm, leuis, eximid odorisfu
tate.Secundum locumfik uendicat IndiCHt,leui*,ulrt
LIBER. PRIMVS. **
ferula niger. Tertm eji SyrtacH*,grauis,colore huxem,Q* odo
refertens. Opttmtt* eft recens,alhHt,ahunde plem0,denjks,ori~
dm,k teredtnthw no erofas,Jtnegraueolentia yguftu caltdwac
rdens. Fps et excalfatto*
ria y urtnam ctet menfespel
at mH miuam matelua
hahentytam impcfitu,yuam
fotu CrJuffttu auxtltatur.
Contra utperarum morftta
fextantem hthere prodejt:
item aduerfiit peBoris dolo~
Ifa, tnflattonesfyex
O" ^AhJinth
xuljbjitmulat.
yrorwns ex oleol
efi
aquapelltt,hor
ntefehrm
Cr
Coftu
foluttonthm ohltnttur : uittd
cutis tn facte , cum aqua uet
meUe tllitm emendat. tstd-
dhur in antidota Cr malagmata* Sttnt qtu admifk Heleny
Comagempradurts radiabvx,adulterent,quoddeprehcnfufa-
ctleeb e(l,fiquulem ncqtiegujlujcruet Helentum, neque uaitdi
dorem mhrat,ut caput tentare pofiit.
Ojlum vtplhrimum Ofjjanx habcnt.amarum , O* dulce. Sed
lm mnlocjmtur Vlinita^aHt Diofiorides>at dc alho titum. Pa
ab hitKannis yertts \enetijs ajfertur. Indefibi comparentpharn
oU9neQ dtutius in antiquo erroreinueterajiant*
Odoratus iuncus, CAP.XVI.NOMENCLATVRA.
Cr,XIt&.LatJHncM odoratm O" rotmdm.
I 5 itdi
*tf DIOSCORIDISItal Gtonco o^onrto.Gal.Pafturc a Chamcaux.
iff. Squmanthum.
f,in ^fjrica, £7* ^trabia nafcitur. 1
datifimnsex Habathxa :f>roximttf ^Crabicw, qodUjut Babylomum cognomindnt , ahj Teuchitin :pefi
^fjriqud. Ehgendm efi rufM^recensjjioribw refertw , tenuU*
ruhentibutfvAgmentis , qui mambm conjricando rojk odorem
emittit, ignex morddcitatisadlinguam. floris, culmorum rd-
dtcifify eji ufm. yim urin* ciundxbabet , menfes pelltt , difutit
infiationes,caput agrauat,modice aftrmgit , commmmt, exco*
quit , ac uenarum ftiracula laxat. Flosem in potu utilkfan-
guinem reijcientibw, doloribnsftomacht^pulmomstiecmortf,
Cr renumymifcetur anttdotis. Radtx aftrmgentior eft,ideofa-
fiidijsftomachi , hydropicis , conuulfis , drachma una cump&ri
fondere fiperis ,per dies aliquot datur. VecoBum uulua tfr
Jlammatiombm9addeJidenttumfotPi4 uttle eft.
x* » Scfuinanthum OffcinU vocatur , vt
XOivi ccpQ@r9ynde yox integra prodit 2,ynvav&
**nthum quaft
a*ffertur,fedfitpites tantum ,&,frlia,G' radices. luncus odaratuifch'
>idtu efi reuns,nama vetere odorommt G-fapor abeunt.
Calamusodoratus. CAP*XVII«NOMENCLATVRA.
Cr.KctXctft©' apa>ti<xftk.@'.L4t. Calamus odorattti.
Jtal. Calamo odorato. Gal.& O ff.Cala-
mus aromaricus.^tUmta odoratmm India nafcttur,me\ior eftfulutu dese
gentculatns, Cr qut affulosefrangttur , flena araneorutn
fiftuL,alkcansJentnsm mandendo,Gr ajfrm?ens,ac cum alf
yuataacrimonta amartts. rnnampotu ctet,auare cumgramt-
ms aut aptjjemme coclus, m a^udfuhercutemfufd morhoy re-
num
LIBERPRIMVS. 17
nnm uittjs,J}ilhadto urtn£,ruptisq3,comode btbitur:menfcs Cr
potuCsr appo(itupelltt,tufiJuJfitttmedeturperf,aut ex re/f-
na terebmthtna^hauffo per arundtnemfumo> ad muliebresm
Jejfus decoquitur,CT clyfertbm imponitur.Sujftttontbm , ma~lagmattsti odortsgratta commifcetur.
Alamus Aromatkus,canna odoratipima,qu& quibufdam maioris Afidi Lacubtts^dumficcantur) ena/citur,ad nos hodie non af
fertur,fedhuiusloco acori radtXyqu&folaex Acoro medicmam fautl^minCalamaodoratoyfuifitaruniojnonradix.
Balfamum. CAP. XVIII.NOMENCLATV RA.
Gr.B«\«f^<^. Lat. ©* offic.Balfxmum,
Gal. Baufme.
^fljamu, arbor alb* violx, Lyctj,fue Pyracantha ma~gnitudine cofttotur. Folium ruuproximum, longecan-
ebditu, prepetuo utrens.ln IucUafolum quadam ualle cr ^Ae-gypto najces. his dijferens modis,fcabrttta, proccr'ttate,gractU~
tatc. Quodtgttur tenui Cr captllacea coma eft, rhertjtum uo-
cant, quajidemeftle:fortafii* quontam obgractlitatemfactle
demetatur. ^AefttuUfub ortu Canisardorwus:arbos ungutbmferreisincidttur,mmat^ cplaga fuccu6,quem Opobaljamumuocant :fed tam cxtguoftllatu,ut annisfngulis,neplures quudequamfe ntjeptentue cogtj cogantur.tntbtq^pondw duplo rr-
fendtturar?ento.Succiprobatto efl,utftrecens,ualtd$ odfynccrm,non adacorem uergens,dtlmfactlt6,Uuis,aJirmgcns
dtce mordes guftu.Scduartc uttiatur,mtJlo ab altqutbmbtntht,CypriyLenttfci,Balam ungueto:iicfuftno, metopto
melle,aut Cyprtacera l*qutda,quodmalejictumfactle deprehc
dttur.Nam% mcrrnm laneam uefiemfujus>neqw maculafi**•
<*»
/
** DIOSCORIDIS.cit,ne<jue (ieluatur , noiareitnquit:uttiatti4 auteinh&ret : O*lac tnjitllatm coaguiat,quodaduiteratm no ejftctt*Qutneitam
fyncermtnaqua aut Utie ceierrtme liquatur colorej^ UBefctt,
utttatm uero oleimodo tnnatatfe conuoiuens,aut mfiella mo~
audtffundes.Syncerwsfenefcenscraffefcit, dcteriorA reddttur.
Haiiucinanturqut aqua concretumpejfum tre7CT adimafide-
re arbttrantur, poJieadifipatumJupernatare.E hgnt genere,
yCdffm: fuod Xyiobalfamii uocat,j>batur reces,fermeto tenui yfuluu,
odoratttm,quadamtenm Opobalfdmumffirans. ^ecejfartm
etiamfemmis erumptt ufm,quare eltgaturfiauum,pienu,gU"
Cm^hJ^m t : "eyponderojum^mordensjrujfuferuens tn ore,modtce OpobdU
' famum olens.^tdulteraturfemine hypertcoJimth,quod a Te*
tra oppido deJertur.Sed coarguitur magnttudme,tnamtate,ut~
tium tgnamaJaporePiperis.Efftcaciftmauis ineffucco,0*
quam maxime calfactens^abjiergit qu& tenebras ocuioru pth
piilMeffundunt,medeturperfri&ionibwuuluiZ,ctim rofaceo cc
rato appojitmjnefes quoquefecudits^partm extrahtt,hor~
rores tiittu difcutit y ulcerafordtda expurgat, er cruda co nco*
futt^urtnampotuctet^grej^tranttbmprodeji.datur m USlc
contra ^conitum haufum,autferpentiuiElm,mifcetur acopis
maUgmatifjCr anttdotis* Infumma,pr£Ctpua authorttasjuc-
to,fecundafemtnt,mtntma hgno.Semen commodepotm datur
doiortbm Uterps:pulmonuuttijs, tufi,tjchiadicis , comiiiabbte
ueritginofis:orthopnotck^urm& dtfftcuim^^
pentum morfibm,admuhebresfuffttmper quam utile ejl:uu
appertt in defefiontbm bainearumdecoBum,Cr humo*
rem euocat.Ltgnum eafdem habet utref,ahquaio mtnores. £**qua potum cTuditatibm,torminofis,uulfu,Henenatorum i£h~
bm opttuUtur,urmam ctt,adcapttis uuinera cumjicca Iricon*
uemtfqHamm44oftumextrahit,zr ad unguentorum ffiff^
Uuam
menta additur*
£dl
LIBER PRIMVS. 29AlfamiiSyriaca arbufculaan tgfpto nonfccus ac olim nafcitur,
fed frncenu tim liquor ad nos non affertttrZarpobalfamum,Eal
famifcuttus:yidobalfamum,Kalfamieflli£nHm.\\&c adtdterata in
Vbarmacopolus yi~duntHr.Y\&t dduunt incoU ad medtcinam & vn-guenta.tu vmbus defiltuta hgnofam fubfiantuinobis obtrttdut.Eal-
fami yxe,Stacle vttlicebtt^qui Uquoris e Myrrl?a eltcitt fiosefi . Lcc#
Xtlobalfamt yiolarum radue,quas Chetri offtan& yocant.
Afpalatus, C A P- XIX.NOMENCLATVRA.
Gr.AcnrxXctT©'. Lat.^ifyalatmMa.
,Aj}aL:o.Ga\L3c OffionomeaLatinum vfurpant.
SpaLtU4,alijsErjJifcef>tronfrutex eji furculofw, mul-
thfpims horrens, nafctturm iftro yNtfyro, Sjrtay&*
E^odtorum infula7quo adunguentorum Jfitffawcniapigmen-
tartj utuntur. QptimM e(i grauis y d
purpurauergens^ denfw, odoratm , guftu amarm. ift CTaherumgenm candidumfignojumfne odore^quod deterim
hahetur.Vim calfaciendt cum aftntltom ohttneUunde decoclii
cum utno adtetra oris ulcera colluenda conuemtyadnomasge
nttahum y zrjordtda ulcera mfundtturfubieclu in Peffo,t?ar~
tum extrahtt;aluumfj}it etm deco£tum>€rfanguinis reieftio
nemfotu cohibeUurma dijftcukatem mflationesa^ dtfcutit.
ASpalatus non tila arbufcula efi,au& Khodi nafcitur Oliuafirofi*
mlUs,patrum memorta. pro Agallocho vfurpata,& equa preca»
rtj orbuuhfiunt,mgri autfiauifub corticecoloris,non rubrt aut purpmrafientis,quod recjutrit Dtofcorides.Ac'de hu>in re medtca Afbbalat*raduts corttce tantum yttmu>r,in Khodto ligno/tpfum hgnum medtca-mtntarem ytm c^odo) em babct.
Muf
jo diojcorioisM ufcus. CAP.XX^NOMENCLATVRA.Gr&fvtp.Lat.MufctM.ItdLMoJco*
Gal.Moufle Offic. Vfnea.
Btyon>idefi Mufcwfa auibufdam Splachnon appellatur:
m Cedro arbore:populo alba er Quercu muemtur. Opti
mum ej} cedrmum:proximumpopuleum:m quogenere cands
dum &odoratiM4pr&fiat>nigricansimprobatur. ^tfinngerm
uim habet. DecoElum infidentium uuluis utde.unguento bmnmoy oleitfy tnjfiffandigratia infentur:thjmiamatum>acofo-
Tumti compofitiombm conuemens.
TC7T Vfeu*feu yillofa tlla arborum canities,non pro eo hic acctpiW
<* *qmhn quauUarbore nafeaturfed tatum qui in cedro, ?opu
ha,?tcea,Quercu,Larice> A biete prouemat acftt odoratus»M ufc
garuAndta animahs pus eft.Qui dihgentioresfunt; juo bac clan
(linguant,tRum mufeum,mofehum bunc appeliant.
Agallochum. CAP* XXI.
NOMENCLATVR A.
Gr.Ayctfaetfp.Lat.Cr offi. ^Cgtlloehum.Itd
i
A«/4rgo//or/ro.Gahnomeri nonindiderunt.
Gallochum > lignum eji quodex India atfy ^ArabiAde
portatur, rhueia ltgnofimde>macuLtH>odoratum>g»*
fiu afirmgens>cum quadam amaritudine>cute uenu*> qua cor~
Uce uefiitur>aliquantuluuerficolore.Mandttur>autdecoBo#
€ollmtur>commendandt halitwgratta.Sudorcs arcet toto cor*
fon mfiarfum:pro thure adfujjmeta fubfiituitur: radtx efo*
U drachma uniwfoderejoumidajlomachi uitia CT imbecm
tateferuoremj^ mulcetfilateri*>ieanoris ue dolor excrucUh
Jidjfemeria,mtormmamfefiant,exaaua bibere prodeft*
^gallo
LIBER P R I M V S. 31hchum>Xiloaloes>feu lignum aloes , referentibu* Vorturall*tfula Taprobana nafiitur,fuauifimi odoris etiam f non -»ra-
tffertur cjuod probatifSimum efi. Agallochum talidu&Jiaum eft infecundograd
Narcaphthum, CAP» XXII.NOMENCLATVRA.
Gr.NetfHeKpQgp.Lat.Gdl.off.Ararcajjhthum.
Ital.Nercaphtho.
^frcaphthum ex India defertur corticofum yjimile Sy~
comon libro, quodtucundt odorisgrattafufficttur. Mufcetur thymiamatis compofitis : confirttltonibm uuka fujfitu
Nfrodeft
1/N fymbrum,autpotius7tgname,quodl>lan£mlaliud ejl
Thymiama.
hum aut hodie ignotumj aut Storax eflfu
Cancamum, CAP.XXIII.NO M E N C L A T V R A.
Gr.K «ntecney. lat.Cancamum.ltal. Cancamo.
off.Lacca.nec almdnomen habet.
^€ncamu ^irabici (tgni lachrima efi , myrrh* yuoda-
modofimtlis, utrofigufttts, quam adfuffimenta ufitrpatrefles eojStyrace er Myrrhaaddttisfuffiuntur. Vtmprodttmbttnere extenuandt obefos ,fi termm obolorum pondere e*
tfo aceto plufculos dtes ebtbatur:ltenofis dat
bua zrfufymofis : menfes cum aqua mulfapellit, oculo-
ifefitm emendat : uino madefaftum medeturundem hebetudtmbni, aduerfmfingiuas humore Prdg
doloresfy dentium^nonattudemcaciw.
Can
3 x DIOSCORIDISU affertur.NcccJl
lludfptffum £r tranJparens,cjuod Laccam rocat> nempe
fufft tlyc odorem prxfefcrt , quod im Cancama repertri
fcnbit Dtofcortdes*Ktenim muip.de Cancamofiipfum confundtt Sera-
pio,qui dicat: Laccant t coclo fuper arbores Mann* m modum deciaere,
& ex eiusface Carmefmum tn tinEtorijsfieri. Cauedum proinde ne />r»
& minu* DiaUccamaccipiamtu* hfir
&Ciphi CAP^ XXI III-
NOMENCLATVRA.Gr.Kvfi -Ldt. Cypht.Ital Ctphu
Gal.&Off.Cypheos.Tphi thimiamatif compofttio e/i dicata dijs, <jua abunae
^jb ^eppttjfacerdotesutunturJnanttdota mtjcenfoleuj^
jjnrtofis datur mpotu.Permulu componendsrattones, quarum
una hdc eji : Sumtto cypendtmtdiumjextanum,eumpart bac*
carum luntpert aduiu modo:uu<epaJfie ptnguis,exewptis HinA*
£eis,mwa* duodectm:reJin& repurvata mtnas qutnyu? Calartf
Cr lunct odoratoru.Cr ^fbalathtfmvulorum mtnam:Mj>r
rhd duodectm:utni ueterisjextartosnouem7cum duabus mcllu
rntnis:uuapajfam detraftis uinaceis tufam, cum uino Cr Myr-
rhajubagtto : cdtera tuja Cr cribrata adijctto: dtc tmo humo*
rem combtberejimto ; detn melcoautto, dumfibtgtuttnis ajct*
Jcat crafttttdimm.ehquatam reftnam accurate permtfceto cm*
reltquts dtitqenter contritis^Cr mjichle ua* recondtto.
A Dteitittum quibttfdam boc effe capttt Dtofcortdts yidctur t<juod i*
JL\ anti<]uiA exemplartbtu non rcperiatur. At cum Cypht ampW*Aetttts menttonemfccerttjtd certbfiatuere non attdeo.
Crocum, C A P. XXV-NOMENCLATVRA.
Cr. K(oh©: LAt.Cr OjJ. Crocum.Ital. Zafftrano
Gal.Saffran.Ct*
LIBER PRIMVS. 51
Crocum
%ocumy opttmumme
dendx ufu Coryceum,
recens Cr boni coioris, pau-
lum candtdigeresin capreo*
lo, obiongum , omntbnsfuis
parttbm confians^ nonfiavi
Uyplenum, a quo detraElum
efi nihd , quodmadefattum
manns mfictt^ necfttu redo-
let,aut cartefenttt yfubacre:
Jin humgeneris non efi^aut
uetusy aut humoreperfufum
creditur. Secundm Iochs da-
tur Coryceo , e traElu Lyct&
contermtno. Tertiws Lscto e
mbte olympo, dem ex ^tc~
gtbns ^Cetolta. Cyrenatcum
Cr Centurtptnum mter sictlica omnia utrtbm mjirmmefi
Ommu natura oleaceaJtah tamen objucacopiam , £r coloris
uenufiatem,ttngendis mortartjs dtcauerut:<juibu4 de caujis magno uendttur.Ftiltfiimummmeduma quodante dfcrtpfimm.
^fdulteratur immtfio Crocomagmate tufo,atct ettamjap&fu-
hlitu:conirtta . qtiopondm adtjctaturyftmulargenttfyuma, aut
plumbagmefedmaleficmm decUratinfidenspuluu, pr&jcrttm
Jidefiutumm odorandofubolet. rheffalm tpfumtantumodo-ratu ejfe uoluiU^dij exttiofumjrtbtts drachmis ex 4quapoti$.
Proculdubto uim coquendt, emolltendt, atfy fubfirmgendt ha-bet:urtnam cit,elegatem colorempra(lat:qut expajfo bibcrapulam nonfcnttenUoculorum fiuxtones tllttum cum huma-no laEle,cohtbct : additur mpottones, qtu tntcraneornm caufa
Umper*tur:aduulti£ ettajedisl catapia{mata uttlttertndstur,
ertnt
c ucne
34. DIOSCORIDISueneremjitmulat.uergentcs adtgnem facrum wjlammattona
mulcetyAuricuhriji colleEliomlw tiitle. Qjofaalm contcratur
tncaltdo fcldtfoleftccart oyortet , celerrtcr^ uerfart. yrtnam
mouet radtx ex pajjo pota. Fit ettam exfrcftis unguentt croctm
odoramenttt,cr tnforma* digefiUy^uod Crocomagma uocaU
Opttmum ejl odoratum, modtce myrrham oLns, graue, nigru,
Itgnt expers,Uue,fubamarum , quodmadefaSltm Croctcolo-
rem reddtt ,guftatum% uehementer dentes ac linguam tnficit,
tnultisduransannts , yualeefi , qmd* Syrta defertur. Hakt
Jtta* utresaddelepda tju& caltgmem oculis obnerfant : urmam
at, calfactt , coejuit , Cr emolltt. Ftres Croctproportwnequ^
danxenw reprdfentat,cjuando^utdemplurtmam Crofipartem
fibt Crocomagma uendtcat.
Jc
iGimu, &mipfoftrt*. maximi i? Vtennt territorio. A bunde qutdfit
deducet Vtojcorides.lota CroufubjLnta procedit infe
tisgradum& ficcitath primum , eaq; de taujd -vim h
cui/ubfdiariaejlajirifiona qua parttcipat yirtui.
Helenium- CAP. XXVI*
NOMENCLATVRA.
Cr.EKivicy. Lat. Helenium.Ital. EnoU
Gal. 6c Off.Enula Campana.
H Eleniufolt* habet Verbajci angufiio isfoltj, A^nord>
blogtxAute ^uibufdain locis non emitttt.radtcsmpj.
LIBER PRIMVS. 3*
Hckn
alhtda,tnterdumJuhrujam3
odorata,Juhacrc\ ucgctam,
marna^cx qua aqnat>ia *
gtnes liltoru autan tnodo Jc
rtltur. Motthn* tn umhrojis,
Jiccoj3(olof>roucntt . Fodttur
ajiate radixj farttculattmj,
dtffeElaJiccatur. Potu radscu
dccoElum menfe
ciet , tfjkifo tn cclegmatc ex
mellejpdeft tuft, orthoVnoea
rujtttsjoutiljisy tnJUttonthm
ferftenttum morfihus, In
fumma excalfactens . Fcl/a
Itter ijchta-
dtcisdhnutur.Helcmum fto -
macho utdc tn pajfo condtt.
Jiqitidemfalgamartj paulu
lumjit
c
•t
decoElam , CrJrtgida aqua madcjaclam >tnjat>
ijm recondunt. Tntaipotaque ad
ttoncscjjicax cji. ^tlterum Helenij genm tn ^XegjMo gtgni
Cratcuastradtt. Herhaeft cuhnahbm ramulit,Sert>ylumodo
fer humu repcntthmfolijs LenttcuU ctrca ramosjed Longiort-
hus crehrijque* radtce paltda,digttt minorts crafitudinc yp tmatenutfiiperne craffajorttcc ntgro.KaJctUir m marttimisjCollt-
hufquc.i{adixmam tuno epta.contrajer^enum^m auxilhi
tur*
Nulafe» Helcnium.ex Htlen* Luhrtmis nitajum Canofi ?*-bernatommorumdefin^uflcx^cftras nulU r.cncognn^MgJ
}tu,qu*bumtl» VcoronartaeJl.*ioJ}rat» radixwnjlattmaguft*
C % e%ca
Jtf DlOSCORIDlSexczlfadt,ytpiper ni»rum,0' album-fuperfui enim humidd tjt. Itf-
TttgttureU£iuari]iinfcritur tqu&futadcraj!osO' yrfcofos humorei
tpettore O* pulmone educendos-
Omphacinu,olcucp.c A P.XXVIL
NO MENCLATVRA.Gr£cc$>MMy upcTgi&tsjyu EKaiey u$U*\i>
LdU Omfhdcinum oUum,Cr oleum commun(.
luiolio Omphdctnoe uolgare.Gzl.Huylc
d'0 liue. Ojfi.Ldtmo utuntur nomtne.
o Leum quod
liuk cxpri-
mitur, dd muhos ujw reBe
ualentibm dccomoddttQtmu
Omphacmum td appelldtur-
Prdflxt recem , odoratum,
tfuodnonmordedt. Taleun
guentorum compofAiontb^
tdoneum mtelhgitur . Stoma
cho uttle ejl , quod aft
gat
tcs
mgiuas contrahu.de,
fim ore ,Judores cohtb
quo uetuJliHS dcfingu
dd medicamentd dptm eu
OmphacinumIumt
dtcdntur , omne oleum cdl
^moUaMentrem^ferfiOion^ cor^tnetnr, iffimj
pront
LTBEKPRIMVS. j7
from^iim adoheunda munera reddtt>aluum emolht :ulcera~
ttumuenenorumutrespermtftum hebetat:contra uenena dd+
tur>dfttdue ^otum reddttum^ uomtttonthm%>foluitaluum hc~
mtndmenfurd cumpdrt pttjdnafucco dttt dyudpotum.ad tor*
mind cahdu fxmul decoftd rutatribnsjextarijstnpotuddtur;
nentris antmaltafelht,tdem maxtme ilei tntcjitni morbo labo-
tantibm tnjundttur>uetm magit calfacit Cr uehementtm dt-
fcuttt,oculorum clarttattfublttum conjert. si uetufii nonjit oc+
caJio,tn uafe decoqmtur ddmellis crafitudmem^ut uetufiatem
reprafenteU
Okum (ylueftris oliuae.
C AP- XXVIII*NOMENCLATVRA.
Gr.t* rnt ZyfUf l*.*i*$ "iKBioy.Ldt.oleumJyhteJlrm
ohudAtdil Olto chejifd delle ohuejaluattche.
8c Offi.communc nomen
omucant
yuodjylueftres oltua fundunt , uehementer ad~
Jirmgtt,cr adfanorum ufmfectmdum fibi locum uen-
dtcat. tndolortbtn capttis utiliter pro ^ofaceojubjhtuiturjudo
fluentes capillos tnhtbctfurfures ulcera capttts
nanttafcabtem leprat^ abfler?tt,tardtHt camttem fenttut, aui
quottdte f&ungutur .CanZdum oleumft hoc modo . ^d~bnm colore^nec anntculo uetuflitu ,m nouum ficltle orUpatuli
fundttur,eentum hemtnaru mefura,wfubfolem medta qua<£dte concha refundttur,ex aito^demitxrtur,ut aftdua deuolutto
ne, t&ujj agttatum refftm^ t,otlaua dte fcenum grxcum mun~dum qumquagtnta denartorum fondere,caltda aaua madefa-ftnm donec emollefcat , inftpradtclum oleum deqcttur , tta ne
* $ txttl
33 D I O S C O RI D IS.
extillet aqiia - Poftea tedx p-<zf?inguis fncc* afuLttm eajk
*aua le pondtts adijcitur,CT tranfaftis ofto dtebw,oleum con-
?4 mouetur.vbi candore contraxertt,w uas nouu ucttre utne
affufum recondtdcbetjubftratis fertuU Capana corollis dra~
rnM undeampendentibH6,cumpan Irtdisponderefn mtrntt
ruvfnsfolt madandum,C^ tdem munns obeundum,ufque dum
malbefcat.
. Annoratio in Cap.xxviv xxvin*Ol.€umcumpmpliciter dicimm,tilud mtelligimus,quod exfatitfk
OUi4:Ompbaunum3 quod ex immatuns Olcitexprimitur. Cani t-^t .:' /•• _ 1' *i~ J ^ r i ~. f i •>/ ;-
£
ificiendi rationem docet Dtofcorides *Cand
Ckyonium. CAP. XX I X*
NOMEHCLATVU.Gr^iKtoviGyXaUSicyonmmJtal.Siciomo.1.0
Galli & Officince carenc.
Icyontj componendi ratio hac eft.tn lebetem oris lattfian-
no mduclum,funditur olei albi auod crudx oltud reddide~
runt,cogm unw:aqiujemtcogiH6.Lemidt£ne coquttur , leni*
termouendaatubtbpsefferbtitt, grfubtraflo tgne refrtxtty
mnatans oleum concha decapulatur,£r adiecla noua atjua co
feruefcit , Cr rehyws ut dtxtmmpraElu^retomturAn Stcyo*
mamaxtmefiertconfucuit,Sicyonyinde aaepto cofnomuic
CalfaVtorta adquendam ufque modu utm habet. Vebn acner*
uorum utttfsprode/}famin*adcommcndandumfactci mtore
eo utmtur.
N Sicyerre VcUponenft yrbt i c*ndido oUo,freparalatur tlcum
g ofcnlit Vhfcoridcs mide.Hoditferi deji;t*
&
Strt
L I B E R PRIMVS. 33
Stfigmeta balnearu. CAP.NOMENCLATVRi
-
Gr.Vv7t%- $ctKccvuu\>,H&. Vv7ii^r iu. th$ urctkaiqfctf*
Lat.Strtgmenta balneArum Strtgmentafalejlrica.
ltaLhe rafure de t bagnt.Le rajure dellapale-
Jira.Hxc anttquorum,non noflratu ufm.
Trtvmenta k balneis calfactunt,molliuntydtfcuttunt:adJe^
dis ntnsjyCr condylomatatUmuntur.llld utro ejtiA expa^
lefirisfuluerem filt afctuerunt, tnfordisfbiLtem redafta, arti-
culorumnodos tmvofta adtuuant : tfchtadtcis tn fotwaut ma-
lagmatis locumjahda comn>o£efufficiuntur.Derafdgp!mna-
fiorttmpariettbpufmulacriftjjordes calfactunt,tubercula, qu&
dgre adcofltonem fcrducuntur > dtfifant , defquammatit CT
ulcertbwfennm profun t.
A Ktiquhu* Oteo corporibwm balneo pmmtluifudorem Oleo tni-
xtumfermyel publtci-vel prmatijlrigdibus eradebant. idftrig-
mentumvocatumeft.Luclaturntidan tuuene» Oleo perungebantur.
ln palejlra,detn puluere oblintbantfefe. Canofa iUa crajstiies crua W *
ludo eradebatut in balneium yfas rncdttiii& cedebat*
Elaeomeli. CAP. XXXI*NOMENCLATVRA.
Gr.&\atcui\hUt.El*omeLltal.Eleomele<
I{es noiiristncognttdCr ofjicmps.
NPalmyrisSjrid^uod EUomelt uocat, tx tjundacaudia
manat oleu,meUe craftm,fapore dulci. BtlemyCruditatesj^
Jetrahitjextano chma a^u& hemtna datofed gjumpfertytor
c 4. fefcunt
40 DIOSCORIDISpeftunt,Cr utrtbw deficiutur:quodmtmme ucrcn oportet, uc*
rttm crebro excttarc, ne ueternoprefitjomnos cdptcnt. Ftt CT
olctie ptnguttudinc (urculorttm oied:opttmumuctm, crdjfm,
ptnqucnonturbtdum. Cdlfdcit,pnudttmj3
caltgmtbw oculo*
tllttur:leprds,neruorumj3dolorestL dat
\fjertur.QuodeQjiercMttm CT BetnU-
m vetuftit truncu ftmtfap
mtat ad naufiam 0* yomitum HkomelhV laxat aluum.
Cicinu oleum- CAP.XXXIlNOMENCLATVRA.
Gr.KiHivop IXxtey.Ldt.Cicinum oleum.ItdlPoho
Hjcino.hoc Ojf.nonpdrdnt.promde necdpud
Gallos nomcn habtt.
Icinum oleum hocmodo temperdtur:Mdturi ^ictnt, f&uoles qudntttdtctorridofiolefidcccfcut, Cr oudrum mo~
re mjirdti tdnttfyer mfoUntur, dum ueftiens cortexfidfltvde*
adat:cdro colitgttur, £r conieftd mpiUm dihgentcr tundttur:
fofled tn lebctcmfidnno tliitu , amd^udm hdbcdt, dcmtttttuu
fubte&ofy igntferuefiunt:Cr ubt infitum pror/ns humorered'
dideruntyjubldto ab tgmuafe, mndtans oleum concha tolltM*
Zr recondttur.Sedm ^tegypto yubi Urgtor tncrebmt ufaM"gcJccHtfieriJolct. Nam repurgdtos /(tctnos mold mdnddnt (?
dccurdte molitosperfifortuUm torculo exprtmunt. Tum q#m
dem ematuruerunt Kicmhcum contmentWH* orbtcuhs exunn-
tur.^id pfiras,C^ ulcerd capttu mdndnttd udlet, prodcjlfiw
mfiammattombusjuuluu conuerfis dtd prdriufis : itcm tndcCQ"
ris cscdtrtctbm , Cr aurtudolortbw empUfird efficdctordred'
Mt dddttum.potu acjuam dluo extrdhtt,ucntris dntmdhdpeW-
T T Oc okum hodicfit/hb mmint Ofa d* ^rnafin Qatapuaa w*~
X 1 *0iw Arabttm.
/
LIBER. P R I M V S. 41
Amygdalinum. CAP. XXXIII.NOMENCLATVRA.
Gr.hfivyJlacXive^ fXtcfep.Lat. oleum ^AmycrcU-
hmm. Ita.Poiio delleMand0le.G2tl.Huw
le d'Amendcs. Ojf.oleHm.amy~
S>dalantm.
AMygdalmum oleum , tjuod ahcjui Metopum uecant,
hocftmodo : Semodimex amaris nucihw repurgatij
ficcatisj^ , mpila hgneo pifttllo leniter tunditur in offitSyaqu*
^uaferhueritfextarim adijcitur, Cr uht dtmidia hora humo-
rem haufent, uehementtpps qukm antca tundttur, mox tahellie
fremiturycr quoddtgttts h*fit, concha exufntur.PrefZknuci*
hm rurfum hemma aqua inftergitur,Cr poftquam ehthermty
idem optu frofequendum. StnguLtt hemmas redduntfinguli
modtj. Contra uuluarum dolores5 (IrangulatH* y conuerfiones*
Cr eorudem iocorum mfammationes effcax efi:uittjs renum,
calcuiofisydtffictli urm&fuftmojis^liencfisfy froficit:dolores ca-
fitisygraustatem audittuyfonos mcertosy tmnttMcL difcutit:ma*
culas cr uitia cuttt tollit f facte,©~ eam erugat cum melle, ra
dice Lilij>£r Cyfrta cera3 aut rofaceo cerato:er oculorum he-
hetudmes emendat, ulcera captts manantia, CT furfures cumusnoahflergtt.
T/7 hodie ex Amygdafa dulcihus O* amarit oleum tKprimatur,
Satim tamenagct , qni Uqq in mgooo Mefne praftrtptwntm fo-
iuttur.
Balaninum. CAP- XXXI III.
NOMENCLAT VRA.Gr.1*\mvuny thJxi9y.lat.0UHm BaLnmnm.
4* DIOSCORIDISItd.Poliodt tfftf/Gal.Huylede Ben. off.oleumdeHcn.
Imilimodo fit Balantnum oleum , qttod repurgatmAW'
Lit, lenttgtne$,uaros,er cicatrices ntgras:aluumJolutt,f
macho dduerfatur,contraaurtum dolorem,fonos, Cr ttnntM
auxibo efl,cum anfcrmo adtpe mfitllatum. Stmilujcjamtntrit*
tio. Ftt ettam e nuce tuglande oleum , quod carytnumuocdnU
Eandem utm habet quam balamnum.
OLeutn halantnum, cjuodt Glandt vngucntariafit ,& Oleutnt
Ken dtcttur,ajmd I talos yut*arc>nobit fenc intognttum quodd
bonttatem attintt.
Hyofcyaminum. CAP* XXXV.NOMENCLATVRA.
Hyojctamtnum, Gntdtcum oleum,Cmctnum okurn,
okum ^dphantnum.Ital.tolto dello lujqutd~
tnofdel Grano Gntdto,delCartamo,
delqafano.O&cinisSiprQ'
parentur,nomina la-
tinahabent*
ToJcydminumJtcftSemen candtdum, recensdcjtccu»
X tundttur , er calidd afyergttur aqud , ut tnamygckh^
<bxtmw:dumcfe tnJolatur,Jiccau,qudjub manujunt, partesc»
reltqua majfdpermtjcedntur : hoc dutemferi oportet dtM*1'
grejcdt , C^grautter oleat : moxprejfum atque excoldtu& fC'
conditur.^fddurtudolores efficax eji,pefps mtfcetur,adcm'
hendum uttle. Ftt CT "egrdno Gntdwpurgato Cr tujo. V**
dluumjoluerepotu* Konjecw Cntctnum oleum temperaW'
futfdatltdt eddem ef mt£ fdfto e Gntdtograno,uerumtnm'
H
dtor. nhaphantmm e %hafiamjeminefierifolet,c£teroru'*
tnore. phthmafesmaU uaieiudint contrailai toihu Sc^10
10
LIBU PRIjMVS. 4fcutis tnfacic emcndat . x./€d obfoma utttntur ^tepyptu.Melayi
thtnum tdem quodpjoaphantnum potejl. TrtUim Smapisjemc,
CT cahdaaqua madefafium,adiefio pofica oieo exprtmttur.
idad dtuturnos dolores ejjtcax efi,transjert humorcs qmtn abqua parte concreucrunt.
Ommodim noftro tcmporc tritum & calefaclum Uyofcytmife-
mcn cogitur okum reddcre>aua olim madcfadi ajna . Idcmftin Khaphamno cy Stnapino,C vctuftus mos deftjt.t Grano Gnidt
ohum exprimitur, quo ruftici itah adfepurgandos ytuntur . O/cj c
Carthamo G* Ttiigella rarus aut nulius eft yfus.
Myrteum* CAP^XXXVLNOMENCLATVRA.
Cr.Mv^iveXcctc^.Lat.Mjrtcum. Ita.l7
oiio
Mtrthino.Gal.Huylc dc Myrtcs.
OfhOleum Myrtinura#
Trtttfiuicdi ratto hdc efi:E Myrto nigra(yluefiri,aut
fatiuafohoruramoihfitma qudque tuja premntur,fuc
copares omphactnt oht porttones adtjaunturjubtecitjque car-
bombus tnferuejcut donec cocoquanturjnnatans oleu deradi-
tur.Sed longefictuor hdc compofif:o:tcnera folta contuja cc-
quuntnrinoico O" aqua, cr quodmnatat extmttur . Frtua-
M
lij detccia tn oicumfoha tnfoh
tnj?lJjdm ^tehccr;o,Cupreffo
y Cypero>zr lunco odorato. Effi
cactm eflamarugujiuyQr oleoJum3Hirtde,transluces>£p' olcns
Myrtu.^Aflrtngtt Z2* tnduraUtdeo medtcametis mtfcctur,qud
acatrtce obducut,prodefi uiccrtbmm captte mananttbm, am-hufits tgm:z?papuUrum erupttombm.Facttad attrtta er fur
furesjedis rtmas,cddylomata,articutos iaxatos,corporisfudo-
fejctt,et omnta qud adfirtfitone 'tnffiffationed defiderat.
feplafia Myrtinum oleum auam DiofeoridesA Mcfue prdferipferiut.Etfane mchw ccdctfip
nco bi*ri&,& cnm oleo Qmphacmo.
Latt
4* DIOSCORIDISLaurinum. C A P- XXXVII»
NLdurmnmAUyt*oh
yledcLaurier.
ojf. nomcnUtmuminufh
sAurmum ft hoc modo.Laun Iacca cu nutturdfnU
m atjua co<juuntur:fiquidi ex obduElo cortuc yuartam
fm^Httudmem reddunt 3qmt mani^Ju^aEla^comlu tXCtf*
tur . ^cltj omphdanH ^rim olcum Cyf>ero,lunco odordto,(?
Calamo infyijfxntydande tcnera Lattrifoha conco<juunt:dty
ttum laccu4ydoncc olcum odorcm contraxent,alif Styracc&
Mytumaddunt.OpimaLaurvuddid lattfolta Cr motMi*
Oleum Laurtnum utilint auo rcccnttHi , QUqJl uiridiu* color^
dmarifiimutCr dcre.yu eiex calfafloru, emollicns , uinff*
$tracuU apcritjdfitudmes difcHtityomnibuc neruorum mtijh
algoribiU ydefdUtionibH6yaurium doloribus,malti rcnump'
gorc tontra&u , illitum , non ahudiuuantm, dttamcn fotti*
tidufeamparit*
OLeum Laurtn£aliteraMefueparatur,alttera \Yiofcortde,ah&
ab Ojftcmu.lnqutbut ^uieru^tne ajmtfcet ymale agiit.Ei*ru*t
tmm trugo ola temperamentum. Probi prxpuratum pr* ter utres **#
tttribtiit Dtofortdes^ualetdolon ttcpatts, Hemtcranea prouentittt*
* caufafrtgtdaMloriJlomatbtJclort cobco,matrtcH, CT }}lcntu
Lcnrifdnum. C AP.XXXVlH 1
NOMENCLAT V R A.Cr.r^/viTiatcp. Lat. Lentijcmum.lta.t olto del
LcntrJco.^lHuylcdc Lentifque. Of-fcma Caiharum rarum aut nullum Lcn-
ttfcmumhabcnt.ndh Lentifcmtratio.N-am t maturofruclu tempertt*}
*8»ptmftiffameiu,utm Laurmo dmmm:hocJtd"itm*
L I B S R P R I M V S. 4 f
iumentorum canumj^fanatyUttliftmum peRis , acopU , C~ U-prarum medtcameniisfubdorescohibct.NecJecm Terebintht~
numfcnfolet^uodrefrtqerat O" aftrtngtt*
Ol.eum Lenttfmum tnpluribus hodii Thufcta parttbu* paratur,
& tncomttatu Senen(i*pr&ctpueminfulisHelba&tGi+lio ,fit
to patloiSumunturfruclus Le?ttifct faltquot ante dtebus ex arbore de
cerptunumero& pondere qmfatis ejje videtur/tmmittuntur in aaua 9
bulliunt lento igrii,& cum crepare tncif>tunt>tum torcuUriimmittun*
tur3& nonaddtto altero oleoyex ets oleum exprimttur ,namfatiffu-
pera; exfeje reddunt. fLuftki cjui eo vtuntur in ctbojaudant vt iralens
remedtum ad acuendu ytfum.Oleum cjuod € Ttrebtnthojit ad nos non
afferturyproinde nec in yfu efi.
Maftichituim- C A P- XXXIX.NOMENCLATVRA.
Cr.Matfxfo***?-Ut.Maflichmum.Ita.f olto dtMafltct.
G al.Huy le dc Maftic. Offi. oleum de Mafitce.
^xftchimm e trttaft Mafiuhe , quod contra omnta
uttlua maU efficax eft,mediocriter calfacit , afhmgtt,
Cr emolltt.^dtterji&prommrtesjlomachidurtitas, cceliaco**
YumAyfentericorumct crucidtws utilefaciem emaculat,cr co~
lorem mtidumfdcit. Optimumm chto infuh compomtu
htioparadiolei l\aflichini,quodfit ex Majliche qu& Letifeirefi
na ejl,recltusdoCtor* hominuiudtciocualabKoyitreoparabitur.
Vnguentorum compofaio.
CAP. XI.NOMENCLATVRA.
JvSitnt ftvgup.Ltt.ynguentorum compoJttio.TU.
compojitione de gli unauenu.G2l.8c Ofti'cinae,hxcii pra-parancnomina
vt lubuitimponunr.iguentorum confeqtmer traflandii exifii
Mr.
R
D E
fuandoyuidecam nonnullu corporu nttus.
»»t
4* DIOSCORIDISaut medicamentis mtfia,aut corport perflJa.Mt ndrtbmoht*
ilarflurtmum ProfmtJn auorumprobationtbtuconfuleren^
res oportet3an ea oleant
yex autbas temperantur. Opr.mum U
nfcemodt tudtcium:qiiodin qutlijdamplane obfruanno^
teJiypropter ea.}qu& admtfcentur^odore c&teris pr&iialcntid : n*
in sAmaracino gr Croctnoy Teltnoy C^flertfquc ahjs^ud crt
hra ctrca hdc medttanone experm conueniet.
D\ofioride$ abhoccapite xl.adlx irij.de yn«HcntU traclatjon
ilUs plagiarijsjed odoratiuqux plam ml-d ahudfunt qua oleb
rnaterU cutpiam aromatk* permixtaiOlea yero (hnplicittr cum dutt>
Oleum efrutltbus & ftmintbm arborum exprcjftim intcihgttjmd*
torius mtflione olei*
Rofaccum. C A P. X L I»
Rtunu
NOMENCLATVHA.^vc^.lat.^ofaceumJta. l
%
Fnguento Rofkdo,
oficeum fcfit:lunciodorati quinque hbrascj bejf&
tundtto> <^rfuba£la$ aqua in mfmti olci libris er fUn'
fubtnde mouedo ^coqutto:dumc^ercolauen^ W olei
b
m
uginti , cr qumcunce,adijcito fxoja* no madcfaElas ***
meromdUye? mantbvumelleprunilis tdcttdem wcueto.M'
terdiHfnrcmesfintto nocle tota macerartrfofiea exprtmito:C?
ubirecrementHpefliimiertt,mutato ttaje.m crateremmelU^
tum rccodtto.Catemm Rcfas qud anteapref[kfuerut,in lah^
lumdemtttttOyCr ajfufiso&o Itbm Cr quadrante fitjfktioti
^terumfrcmito.eritcjjecundariitm tUum,Q^odfitcrUM uf\ '
yuartafue ferfufioncs mfundens exfrtmere uolesjecund
jtetyUrttarium,^ quartartum unguentum.Sedquottesid^ceru^uafa melle obltnt debent.St utrojtcudam tnfufionem t»
fatuereUbetjnexprejfum oleum,numerofartrecentes FKofimlio humQrembuitsmijcttQ.-mantbwmelle ftramadefdh
>+
L I B E R P R I M V S. 47agitanspremito:^ iterumAtrUo Cr cjuarto ,ftmdtmodo ca>
pnmeusfacito > toticsj^ recentcts J{ofa detraclis unqiubm im~
tnittito :jiet entm tta olenm multo ualiditu : namjepttes oieum
rofarum mfujioncm admtttit , nec amphw. Tr&lum metle pcr-
ungatur,oteum kjucco dAigcntcrJecerm oportet , namjimmi-
mum qutdrclinauaturjmgucntum corrumpet.^cltj autem de*
trattis ungutbus , Kofas tantum oleo macerant mjole.h
do:Rofd aHafaltbram ponderc &qv.mLjn
?o madzfcut, Cr ufque adterttampcrfuftoncm quadraginta
dtebw wJoLntur,0~jic oteumrecondttur. ^[lij CaUmo^ aut
^AJjfalatho prm olci Jftffamcnta facmnt. ^yCl^ coloris caufa
^Anchufam admijcent, crJalem,quo mtnw oUat.Vim aflrtn*
gendi £r rejrtgcrandi obttnct yfomcfitis o~ cataplafmattbns
utde.Votumfolutt ahtum ,fiomacht ardorcm reftrmgit,ulcera
caua replet,£7" mulcet,qua cacoethe uocantur:ulccnbw in ca~
ptte manantibm , atquc feruidts eruptionibns tllinttur : caput
dolens co perfunditur : dmtcstnter imtta doloris colluiprodejf,
adgcnarum durttus lUttum effcax cfl , ad laceQtta mtcranca
CT concitatM uuIhm Htthfiimejubtjatur.
v lentum Kofatamf prohefiati prsfcriptione Mefuc, ;
cedet illhQuem Dtofcortdes ojlendtt. Koftras e Mcfue, tnJL
ftftitj congrcgat,tonfortat,fpifJat,%j* probtbet curfum t
dcajjecloslocos. Potum valet tn dyfntcriam. V nlneribu
btbet.
ftrmat , C7*
Elatinum. CAP. XIII.NOMENCLATVR.A.
tV*9tal.
Fraftd
4« DIOSCORIDIS%d£td Eldtetufd CrJcd)ifcdtd,in Lbclium deijcitUYtom-
phdcmunt oleum trtduo mfundititr , mox per jportuldtn
txprimiturwerum pares ejfe delent utriufquc portiones , dem
mundo uafedd vfw reconditur. VmbHs ^ojaceo proportione
reJf>ondet,dLuum tamennon molitt.
X \ Latinum vngutntnm anticjuttHffebat e tarnofo iadylorum cor-
JEftkcaui Elate GrxcU duttur.Qua diEho quonuim etiam hbtettm
fonat yquidametiam ex fi hiiU Mnritt fLlattnum ohum.Jedmdli.
Melinum, C A P. X L 1 1 1.
NOMENCLATV RA.Cr.lAH\iy§^.Lat.Melmum.ltaitVnquento Meltno.
MEunum hoc modo temperatur : olei conetus, dectnt
*<ju*Jextartjsadmjcetur. ^cdtjcttur elaupalmarum
fracl* <juadrans,cr Junct odorati ttncia, qtu dte uno macerd-
ta coquuntur,mox tn um orispatult oleum excolatur,Cr tndt-
ta arundtnacea crate,aut uetufta tegete , Cotonea malajuper-
fonuntur , er ueflimentis operta tanttfycr tmbt rejident , dunt
malorum uiresadje oleum ailiciat. ^tbfui Cotonea , decet»
wcrumftaao opertmentismuoUunt,ut conttneatur odorisjua'
mta4,nec euanefcat.pofrea btduo macerata oleo exprimuntmoleumjj reconditur. idmm refrtgeratortam Cr afirtngentem
habet.ContraJcabtofaulcera £r cjuaferpunt,acfurfures,per'
munculosjj cffctlumprabetycxulceratit uuluis mfunditur,aU-
^nturinamfifltttnjujumjudores cohtbet.contra canthartcUf*
buprefiim,ptnorum eruc*4 , btbttur. Laudaturmaxtme quoi
maL
M iguentum f t
f>articuLfconcifo,tum tnckum ompUuanum mmiffb* -
^bonafucctporttont^ojhtmom Ubttum Maru wfufiifuft
Oettattthh»
L IB E R PRIMVS. 49
Oenanthinicompofitio. C AP.XLIIIL
NOMENCLATV.KA.Gr.oiv<tvQivcy.L<it< Oenanthmum.ltaL
Pynguento JEnanthmo.
Enanthe e Labrufca, optime olensfoftquam emarcuif,
deteclam Omphacinum oleum mouetur9uolmtura^ZTomm btduo manjerit , exprtmitur , £?~ reconditur. ^tfirmgit
froximumrofaceo ejfeftumprabens :fedaluum non rejoluit,
aut mollit.ProbauJZimum efi quododore Oenanthen refert.
D quamuis nonparetur,i[>fa tamtnverbafatti ojlenduntj aua e re,
parari debeat.Nam ytres non dejunt*
Telini componendi ratio.
CAP. XIV.NOMENCLATVRA.Gr.TiiXivtp-Lat. Tehnum.ltaL
t Fngutnto Tehno.
Oenigrdd hbrd qumfyealdmi Itbra una, cyyeri librd dudolet itbris nouemjepteni* dtebm macerantur, quotidte ter
mouentur, poJteaf>remuntur,C?* reponuntur. ^dtejuifro Ca-lamo Cardamomujubfiituunt,^ Cypenloa Xjtobalfamummacerant. ^lij oleo antea his odonbtusfyijfato, Fcenumgrdmmacerantes exfrtmunt.Hoc Teltnum abjcejfa emolht, crcoxcoquttyommbta mduarum dunttjs mamofere conuemt,fcemt-nts dtffialepanentibm Jubijcttur , ub?prd excretis humortbtu
loaficatatem tontraxermt,Jedis infiammattones icmt, tenef
Mo.
,o D r O S C O R I D I s
tnojubditumprodefijdcera capttismanantiaftrfuresjj exptt
bufits O" perntontbns addita ceraprofictt,uttta cutk
lendat , ptgmentk adconcUiandumfaoci mtorem tnj
portet recen$y quod non uehpmenter Tcentgr*
w
odoremprdtfejerat, Cr mamu abftergat ,Japore ex d
amarum inclmato :talc emm optimum tudtcafur.
fe.u Tftnugrxcinum vnguentum vulgo e Jrcnigrtcift
incotfa, veladjolem macerato,paratur.Qj*tfit y* y
Dtofcorulit lehno non refpondeant > Nam aromatum vtm /w»
ifcjuc omnibHifpntw ejl vftw.
Sampfuchini compofitio.
C AP. XtVlNOMENCLATVRA.Gr. l aft7i4>vxlp*i'
m ^t^SitmpJuchinHm.
itaLtVnguenio delsanjucco.
Erpylk, Cafu,^(brotamfioru StfymbrijfiondtumM)U, Sampjucht ,JinguUportione$ qtiadampro umbw ipjo*
tum conieUationt\unk tuaduntur,atque is ornphactm oiei mo-'
dm adtjcitury qut madentium uires non eutncat. hdcpofl qu*~
tnduum exprtmmtur : dcnuonoua alta yfimtlt menjura Odquahtemporemacerata premuntur ,ttacntm uaitdtud redat
Joiet. Ehgt oportet Samfjuchum colore ex atro mrtdt ,plttrt*
mum redolens, medtomtcracre. Vtm habttacrem > calfaflo-
riam, extemtantem. ^cduerfns uulud prtclufiones, conucrfto*
nesfy ejfcax efi , menjes Crfecundat QT parttn extrahtt> uuU
u*ftrangu!atw recreat , itimborum mgumumj^ dolorcs lentt,
Jedcummelieutteopr&fiat, quandoqutdem uehementt afirt*
\ tndurat.lajhtkdma iilitum dijckttt:m optfihotoflh
iorum.uulforum^ cataplajmata utiitfiime adcLtur.
dtone ltone locos
LIBER PRlMVl ?1
- A MA Viaracm Gahno>& ?ai<lo,non iRe eft Amaracu* > tjuem Theo-J7\phraftt<s , ntofcorides £? Plimtu SampfuthS vocant3fedMarfi,CUW vero diutrfis Diojcorides traflauit capitibus de -vn^uento SampfutbinOi& dernguento Amarachwftd dudbus rattonihurmotus cffe~
6t.Vrimafidt.Sh Amaracini& Sampfuchini compofxtionei cgnferas,
longepreuofiti* & odoratius iudicabis Amard&num : & idcrrcovt
eius-excellentiamfeparatim notamfaceretfeparatum^tiam *ffi»na,~
mtcaput>& AmaracmHVocauit.SecundafuttSdmpfuchum^t pa-teteproprio in tertto ttbro capite ) Amaracum diciturCix.ki, vndefe~hcliffimul)ocynguentumexportatur 3 proinde auoniam optime Ci-xicem idfuum componunt Amaratinutn,nome Diojcortdes mutarc »#
luitycuwdefripttcne i CtQco ntukrattt *
Ociminicompofitio. CAP-XLVIINOMENCLATVRA. .-
Cr .Ok/'fuvtp.IM . odmmum.ltal.
rVnguento delBafilko*
OCminum oleum f,t ut Cyprinum. Oamifolia decerptd
hhrarum undecim er befiispondo,die noflu^ uiginn
olet hbrismacerdtopremho, colato.xumque exhaujeris qual-
lumjurfws pdrem oleimodumfundito^ expritmto . Voca-
turautem idjecundarium,ndm tertU perfufonisno ej} capax.
Deinde recens Ocimum &qualtpondere>uttn rojaceq dtxmiwy
turfvus macerdturyO* cufn tanto temporh fyacio maduerit, ex
prtmituryo* oleum reconditur. Qjiodjlm ammofuertt ter aul
quater madefacerefemper Ocimumreccs addes.Poteflex omphaano conficiJedtUomodo mehm , idem quod Sampfucht
numpote^yfedinefftcacm.
Abrotonini compodtio,
CAP. XLVIILNOMENCLATVRA.Gr.A&gfl0viyop.Lat.^brotontnHm.ItdL
rVnguentodeirAbrotano.d 2 Olei
%%, DIOSCORIDIS>^ /^\£-ei Cyfnm odoribm tmbuu LbiU noue'er qofohoru ^ibrotom libras oclodie noElua madefaclasi
premtto. Quodfi m lonqum temppu oleumueUs afieruart,eie~
Elt* prtortbmfol^sjnoua appones,£r macerdta expnmes.Cal*
faat ydd uulud duritias pr&cluJioncsj3efficax eftjnenflrua £T
fecundas pellit.
Anethini compofitio.
CAP. X L I X.NO MENCLATVRA.Gr.Kvvfiivoy.Lat.^inethinuniMd.
Vnguento detl* ^Xnetho.
libris oflo er dodrantcJlorum ^Anetht hbras un-
im cr beffertijnaccratMm oleo dic una,mambutofremtto,£rrecondito:quodJitteritmt>eifundere \
*Xnethtjlores cojimthter madefactto.fuluarum durtttas er,
bt,uenarumftiracuL Lxat,contra horroresfehnu circuitk
deuntes auxihatur. Calfactt emm,Cr Lfitudmes dtfcuttt,f
deji arttculorum dolortbm.
Sufmum. CAP. L*N O M E N C L A T V R A.Cr. 7.0vaivop. Lat.su/inum.ltaL
Pvnguento de t Gtglt.
Vftnum,quod altj Lthnum appelLnt', ftc temperatur: ok+
^hhra nouem cum qumcunce
3 CaLmt hlr* qumq}CT f
u*dras,Myrrha uncta qutnquefmtxto odortfero utno decoauu**r,vcoLtooleo
3cardamonn tuft^ cceleftiaquamadeja£ltttbr&tres wJemU maceranturpremuntur<L tres hbra cumfi^'PM^olaafumitur.nulie uhadecerpttsfo/us m Ltuno
tamen
L I B E K PRIMVS. : jj
tamejpfundu, labellu demittuntur: mteElu oleuy mantbm mel
leperunclts agttatur: die noEluq^ conqutefcut,Cr tnpyxidema
tutino exprtmutur, quoddejiuet oleum,prottnm ab aqua: qux
Jimul extoreffafuerat, colo tncernt oportet (non emm ut rojaceu
moram tolerat, nam cocalfdElumferuet Cr computrefctt: qua
rejkpim decapulandum) uafa melle illinenda, tenutsjal inffar
qendm , wfi quajordes colligttur eximenda . odoramentis
tam exprefps ex quafilom labrum transfufis , rurfum oletpn-
w> odonbm tmbuti , quodprmum pondm dquet ,& Carda-
momi tufidrachm* decem conijctuntur.Hac mantbmjcttepref
Ja,tnterteEla breui mora exprimuntur: quodprofiuit, repurga-
tur.Tertio eadem tnfunduntur^adtetti* Cardamomo Crjale,
Cr mantbm melle madefaElts.Lon^e opitmuertt, quod prtm
exprimiturfecundu quodjequttur:Utttu locujibt ucdicat quod
noutftmu ^dit.Denuo tn mdle Ltlta euulfisfotys cxpffitm prt-
tno oleu mfunditm:tum eaderattoneproJequedum,tdemqJa-
ttendu ut prtm,addito CardamomoMtn expreJfo,£T quojrc
quettm recetia Ltlta macerauert*,eo unguentu ualtdtm efjtcies.
DcntiL cufatlu abiide utdcbttur,[in?ult$ copojittonibm mtfce-
reconuenttMyrth& quam opttm&dua* &Jeptuagtnta drach
mas Cr Croctdece,CardamGmt qutnque Crfeptuannta:Cro
auero Cr Ctnnamomt pares porttones tunduMury CT cnbra~
td in lutrem cum aqua demittuntur, exprejfumque prtmo un-
fuentum infundttur,cr paulbpoji exctpiuntur uafculis jiccis,
M)rrhaautqummianteaperJufts,Cr Croco,melle Cr aqtta
madefa&is.Eademfuntm altera aut tertta exprefiione.^tlt-
qutfimplex ex Balantno , altoue oleo, Cr Ltltjscomponut.Op
ttnium ejfe cofiatin phcenice,mox ^Cevjptofatlum^Sedcnm
frimis laudatur quodulta redolet.Excaifactt, emolitt , uulua
pracluficnes,Cr collecltones aperit 3 uttlifumumadmultebrta
mala:ulceram captte manantta,ferutdai enipuones,uaros,fur
d 2 fort*
5* DIOSCORIDIS.fxresquc emcndat^mbices cicatrtcefque celerrime adcolonrc-
ducitytta utjapefallant.injumma extenuatypotum bdem f&aluum extrahit^urtnam tittfcdjiomacho aiienum cft^nMfeam partt.
Annotatio in cap.xl vn.xlvii>xlviii).l.
Larafunt b* compo(ittoncs,ncc nwuu jicwarumparandi mo
dmAtctp multo tncjjtcaaor:vidmntfccrctt tudtaj medat,ytm
hn prtuattmrtantur.
Narcifsinurn* C A P. L I
NN O M 1 N C L A T V K A.
GrWctgKianvoy. Lat. Narofitnum.
Itait Vnguento dcl Narctfo.
^trcifim oleijfiiffamenta ita funtfcx hbrd ^ffnA*
lati cumjextante tunduntur,olei cloti Itbr&feptuagtnU
cum unctjs <juin<jue aftumuntur.^fyhalathM aqttamadefa-
flusintcrtu oletparte co<juitur,quo cxepto, Calamtu quin$
Itbris er bejfe adijatur,cum Mjrrhapleba contunditury trh
bramj^ ac uino ueten odorato tmmtftHs decoauttur :JimuLtc
autecum tjs efferbuertt,eximitur:refri£eratu oleum excold-*
tur^etHt portw in labellum mittituryJiores Narcift quamplwmi eontjauntur,cjM btdutJfacto,utm Suftno dtclum cji.permo
ttcxpritmmtur. oleumjubindedecapulandumfyuidcm celcr
rtme putredinemjenttt. Valet hoc ademolhedaa uulua durttiM
fracluftonesfyjcdcapttis doioresfaat.
~Nqmbufdam Diojlortdii iodiahw habttur, Ajpalathumfolurnco-qutndumam ttrtta oletpartc SuptruacHHfamfuerttJeptuagtntS
Ubrai oltifumcrt, <& pojlea ttrtta tatu partt **J , ntft duamm . Ajf*lathum cu ttrtia olet partc conco&u
m
, iptjjamcntu cjfc prtmiV fra*fuu un.mti Narajunt : tufccuda olct parteibtjjan Calamo V Mjf"rha. Pofirtmofftffamitum tcrttu ficri, cu, Harafh
i
T"~ Jtrm»>&ijJ*mctHm ttrt tujicri, cii KarujhJlonbtu e* tertU ttf
°l" Parte,<jMod Grtca attcti Ugnti fatts dccLtrat. NaafW 1**>»mnu,nou«JjUcitrMm tatum t!Um mLhU» ionfujtomm refen»*tMr,Jea adtotam compojittowm.
Crott
1 TB E R. UIMVS. 1f
rocinum. CAP» L I I*
N O M E N C L A T V R A.
Cr. Kpcxivcp.Lat.Croctnum.ItaL
l*yngnentodel ZaJJarano
.
Vm Croctnu coponere uoles,pnw olet (ut in Sufino dixt-
mm)fjtfametafacies etfdepoderibn* cr men/arpSy cutm
olei libras tr$s etjemtfie, Croci uncia una ajfumes^tdettde quo-
iidie moueto>etfexta die quahocafitduopereqerisoUua Cro-
co colis tncerntto.etde Crocopare olei moduadtjctto, moue tri-
duo> dem cotufa Myrrhx atq^ crtbratA drachmas quadragtnta
permtfceto,&- inpda apttatu recondito. ^xltqut oleo aromati-
bmad Cyprtnu tmbutom Crocmi copofittone utuntur. Opttmit
efi quodabude Crociijfirat>m mededi ttfu cxpettiu. Proxtmii
q$ MyrrhareferU Calfactt,fomnu alltat : quare perjkpephre-
neticps fubuentty perjujum>aut nartbtts admotu> aut tlittumpu*
tnouetyulcera puroat>contra uuIua dtmttas atquepraclufiones,
O^ ktcera qu& cachoete uocatur>^defi>cu Croco,ccra , meduULt,dupttcato oleipodere:concoqmt enim,emollit, humettat Z2*
dolorelemt.^dd oculoruqlauatates ex aqua iRinttur. Hutc au-
teproportwne rejpodet Eutyrtnu,onychtnu C^Styractnu 3qu^
Cffinommdws dijiant>utrtbm or copofittone cognatajunt*
Cyprini fpifTamemu, CAP.LIII*NOMFNCLATVRA.
Cr. Kv7rpipx sv*^i$. Lat. CyprmifitJfamcnttm.ItaL
Pvnvuento Ltquftrmo.
Lei Omphacmt eloti pars una> aqtta ccelcjlis tantundem
cuJemiJfe^cutM unaparte olett ddmtur>altera adijctedis
odoramentis ad>ntfcetur>dem affumptts ^fihaiatht Itbm qu%
Crfemtffe}caUmi hbrisjex crfemtJfe>myrrhaltbraHtta>car
4.damo
o
1& DIOSCORIDISdamomi librts tribtu £r dodrante,olet itbris nouem,Cr uncip
jutnyue. ^f^haUtta tufu* Cr aquaperfufu* decoqutturm o-
leo , donec conferuejcat : Myrrha autem mno uetere odortfm
fubacla contujm^ftmulCaUmm dtgeruntur m offuLs yud
exempto sXfthaUtho tmmtttuntur, Cr ubt effcrbuertntffab*
iato ahcno , oleum pcrcoiatur. Cardamomum tufum reltqux
dqua afterfummjnndttur^atha agttatur,nulU, dum refi-txc*
rtt , mterpellatione. Po(l hac coUto oleo ,m utgtnti otta hbrdt
oletjfons Ltgufln^uodcyprtum uocantyJex Cr quadragtnte
Ubr& cum bejfe tnJttlUntur, qu&Juffcieter madejath perjfor-
tuUm exprtmuntur.Quodficoptofim dtfideretur,idem recen-
ttumforumpodm tmetlumjimilimodoprematur, Cr iterum
aut tertto,Jiifui* ueltt, madefactat, Cr tta reddetur cfficactHt*
Eltjrt oportet bonum , quodcum odoris fuauttate nares fertdU
^tttqui CmnamomumaddunLCalfactt,emolltt,ora uenarW*daperit,uulud neruorumj^ utttjs conuenit :pkuriitci6,fraBis^
perfe,uelcerato tmmtflum.maUgmatisimponifilet , qua ofrt-
fthotontcis : angtna Uboranttbm , mfUmmaitontcL tngmnumopttuUnturittem tn acopa adtkttur.
Irini rpifTamentum. CAP. LIIII*NOMENCLAT V R A.
Gr.lQivtsttv-l.s.Lat.IrimfotflamentHm.
tv igHento
Path* qukm mmutifime cotufefex lilra* cu bejfe, in
^
\>m Zrfeptuagmta libris Cr ^mncunce olet , areo « „
adattisdecem aqua hamtnis tncocjutto, cjuoad odore'accepcrit
foftea tn capuUm melle oblttam colato : ex eo aromattbui tm-buto oUo,irmumprtmo teperatur, irtde ex oleo tmftfato md*
rata,t,t(c~r,pfaytu. sedalta eji componemtgma Llns £r qur,cuncetX^lobalCamt dtcittm eji.
tjep
4
LIBER PRIMVS. 17
tfiyblnra*, qumque Crfextantem excocjutto :pofte<i<L
lalJamo;noue'
hbra* CrJextantemadimtOyCr Mrrrlglebam uetere uifto odorato ferfufam > ©- in olei ita odortbmtmbuti quatuordectm librisytottdem tuj& Irtdis, bmis diebntac
ftoEltbHsmadefacitOyfirenuh £r uehemeter adftrmgtto. QuodJiuis ualidiHsfleri, tarpodm tterum ac terttojimtltter macera-
:prtmtto. Longe opttmum eft quodfolam Irtn ol
ejlm Perga PamphtlidyCr Ehde ^Cchat* natum.Vim babet
calfaftortam atque emolhentemycrujf^s adtmit^fordida ulcera
Crputridapurgatycofertfoemtms uuiu* caufanjsjtem tnfiam~
matiombm eiujdem atqueprdclujtomb^ypartm eijcit>hdmor-
rhotcLvs recludttyCotra aurtumjonttm ex aceto, %uta Cr ama*ris nuctbmyfrodejl^dtuturm dtfttUationtbm , nartbns tllttum»
Cr contragraueolentta earum ulcerayquas o7enas Hocant,au+
xthatur , aluum purgat cyathm epotus yfacttad tlei cructatns,
urmam mouet,dtffialeis uomtttones adtunatyperunElis eo dun-tts Cr immtftis^uel tjs <jh<z aduomttum ctendum tnduntury an-gtnx ettam tllinttur y aut exaqua mulja gargan7atur : ttem
contra arterujcabrttiem datur tjsyqut CtcutamyCortandrums
dut ucnenafungorum hauferunt.
Annotatioin C AP.LIL LIIL LIIIL
A Pertafunt qu& dt Crocmo & Liguflruio tradtt Diofcm motio prAfararipoterant , ea VbarmacopoU fuo moreconf
tmnt.Cum tamen de Indepnuipit Diofcorides, radicem mttRirrt, noi
fiorem , nempetjui mgratum odorem afpiret,cuitu contrarwm reperitur mradtce.Qjiodyerb optimum Irmumfieritraditm Eltde Achaix
Elidc„j—w ... —..^.
fid in A rcudtam referunt
Gleucinum. CAP. L VNOMF. NCLATVRA.
LdU Glt
l".Vngtttnto Mtfieo*
d < Glt
5» DIOSCORIDIS.Leucimmabjolute conftat ompbacmo olco , lunco odo*
ratOyCaUmojeluca wardo,Spatha, ty£jpaIato, Sertuk
Campana,Cofto,Cr mujlo : circmdatkinterun Hinaceis uafh
qtiodaromata , uinum cr olcum conceperat. Tncems diebnh
bistn die monetur , poflea expreffum oleum reconditur. Cdlfa-
at,emoUit ,remittit : horronbw Cr neruorum mluafy Mtf
auxiliatur,onmi acopo iuuantim,auippe auodemoliiat.
/
AttfKof, auodGtditU Mufttim ftgnifcat , huk tngnento nornc*
detla 3w CHIU6 tradendafacultate dinerfttm faf?w*tjnnc Columd"
la o» Vliniw.mde Diofcorides& Galenus.Qjtomm tjfrigHSrfiiM^rem indmere uidxent. Sed GaUnn* , aui yinacea lento tznt. decoqttUr
non amf>loft*mario,idemfentire quod Diofcorides yidetur.
Amaraciriurm CAP. L V I-
NOMENCLATV R A.
Gr.&nccgiKivOfj.Ltit.iAmArdcimtm.ItaL
Fngumto ^Cmartctno*
Mdracinum lo£e ofttmum tn Cyzjcoferi folet ex om-
fthacmo CrBaLnmoJjiJfametu e Xylobaljamoodorato, cr CdldmofdCl^cond/tHfy ^€mdrdCt,CoJrh^<m0
'
miyNdrdh Cdjix, Carpobalfanu Cr Mjrrhx odonbm. JVquiycjuo preaofntspat,Cmnamomitm addtcnt. Melautem&umu ajfumuntur:iilndin uafortt illitionem hocad cogendxsWforum aromatum ojft-s, ^Cmaracmum calfactt ,foforemw^^t,uenarumJftraculddfent,emollttyJeruorem excttat ,
urtntt
ctt, putrilagtmbiHacflhtltsper qudmutde.nec no Immentth*herntjs, pojfyudm metUcamanm opcramjuam tmpedertt:crtt
fltts, C?- tetra ulcera, yu* thertomata uocant , rumfnt : dtffi^urtna, tlutajede , cutn* £r tnflammationtbm auxtltattir : hfr
f»orrhoidastllitujolmt, uuluxfubditum menfiriios turjt
U.
dijcuttt,tudner&tts nenw, m!4jc*
dtcemddifdciu Cr tmpfi«*•
sar*
L I B E R PR.IMVS. jsYpra in sampjuchmo diximut qu&res Diofeoridem monerit vt fe-
paraitm tta aret cU Amaracino <£r Sampjtuhino vn^uenits. Tradit Galenusfui temporU vnguentarios cum Amaraunam CXtkmormxompojitwnem velient imitaruamaraci loco, Marum quo ma«is ajbira
Tti nmifcuijjtfe vero cnm A maraco parajfe , m qua vt odorn mtntts
ita vtrtuti nihil drmmutum,
Mcgalimun. CAP. LVILNOMENCLATVRA.Gr.MtyxKtToy.Lat. Megahnum.lta.
Vnguento Mcgahno.
^(Elitabatur ohm Megahnum,Jedmtc compjitio exole*
mt Crfrorjks obhterata eft.Cuim adhiftorid compleme
tum memimjfe nonfuit ahenum.Miftura cu ^maractno eade
eratjedre/ina cxuferabat, hac tantkm ratione dfferes* Qjt4
re lemter emolht.R^efina ungueiis,neque tuteU neaue uolupta-
tisgrana adtjaturjed coloris crajfametique cauja.ea tantiftcr
coqmtur dum definat olerccum cocjuend* ratio declarabttur,
d:tm de reftna diffcret v
X iporeificnur , & deperat fieri VioJcorid<
Hcdychroum, C A P* LVIII
Q.jbirat.
NOMENCLATVRAGr.\te<j[\))^ooy.LatMcdychroiidtdL
tvnguento Hedichroo.
d H&dychroon uocat,m CofiertJolet:ctfdefrdStu
ibm cr mift:tris,<juibfx ^itndraanumJedJumiM
St Ued^chroon vnguetum cutus compofrtionem hic tacet Diofto*ndcs. N oftro eti.i tepore no pr¶tur.Sunt etta litdjdrroi pa-
ftRz,qut mgredmnturl htriacen A ndromachi, £r quorum confcun-dorum raiionem tradit Galenmm Ubro de Antidotu.
Metopiurn. C A P. L I X.NOMEN CLATVRA,
Grd
** DIOSCORIDISGr.M^\como^.Lat.Meto^tumMa.
IVnguento Metopto.
Itm ^€egypto unguentumyauodMetofton fatrto nomint
afteliaturjrofter GalbantmtJitonem:nam hgnutnf*
Gaibanam enafcttur>Metopon uocauconjlat amaris nuctfa
omphactno oieo^Carda?nomo,odorato Iuco^Caiamo.melle^
no>Myrrha>Balfamifemine,Gaibano Cr rejinaprobaturjit*
gue,graut odore^quodmagis Cardamomum Cr Myrrhw>
quam Gaibanum reapiat.Calfaat uehemeter,Cr adurtt^
extrahit,ora uenarum aperit,ulcerdpurgatyextrahitfy:adfTt
iifosneruos>cr mufculos^adhermat humore contratiM-, ct»
trodentibn* medtcamentis efftcax ejt.ceratis Cr malagmM
tnferttur:horrortbu*,coHulfisfypr*Jertim qutbm cerutxmft
pulas detefta* CT retrorfom cotratla e/iyuttie habetur :f<dort*
ctet>uulu£J]?tracuL reciudtt^ etufdem durtttas laxat:tnj*#
ma,mo lltendi naturam habct.
Mendefturn* c A P* L X*NOMENCLATVRA.
Gr.MtpfHM. Lat.Mendeftum Jta.
tFnguento Mendejio.
Tuconjiat Balantno oieo,Myrrha,CaJidj CX r(
^lt{jMtemenpoji(ingulorumf)oderA3Cmn<uW
mi cxiguum addunt,nullo compendio.nam tjud /tmulexcofl*
nonfuere?uim nullam exhihet.Similem Metopiomm obtmth
Jedmferiorem muitb.
HAnnotatiom Cap.lix.& lx.A«J«°l>r<uedetut(ai>iu,/atisdaraJunt,0' m bn fatijf*p*tJtiff-m exfomt Diojiortdes .Hotnorfatmtnr m %***#•
« tacfte.oracte. c AP. LXl.N OMENCLAT V R A.
Gtt
UBER P R I M V S. 6
1
*MStorace hqutda. Ojj. Styrax Itqmda.
Tafle uocatur finguitudo recenthMyrr ha, cu exifua a-yua tufk, er Origano dein exprejf*. Ea yerqua odorata*
acfrectoJaejtMcjue unguentumprJefacttyqHodstaUe nomtnatur.Mtxime probatur qu&nullam olei mifionemadmiflt^
CHW miriima portio compos eft uirium plurimarum. Vim calfa
£toriamMjrrh<eCr caiidu unguentps rejfondentem habet.
Kaphice pingtt Diofcorides quidftt Stac~}e>-vtnoalio opus fltfer-
none.Dijferunt tamenStyrax hquida.O- Staclefttiuide dtuer*
fafunt arbores,Styrax& Myrrha.Sta&e e reccti Myrrha in aaua refol
uttur.Styrax liqu!da>eStyraceCalamita antea oleo & ref,nambuttttxprimuur.Myrrbx reczntu inopia > Stacles ittdcm penuria pnrtt. Jif-
ferturex Orientefedparumfyixera.ZfelcBifimatamen Myrrbafe-ripoteft.
Cinnamominum. C A P* LXILNOMENCLATVRA.
Cr.K tvva^cofzivo^ Lat.Cmnamominum.Jta. Vnguento del cinnamo.
Innamominuconfite Balamno oleoy Cr Xylohalfami*
Iuna odoraufyiffametps^atque Cmnamom:,c^JemirmBalfaminifuauitate conditur^quadruplaa Myrrhdad Ctnna*
tnomumporttone,meladcogenda omnta adtjcitur . Laudaturnonacre,molh odore,piane Mjnham redokns,craffum,odo-
ratu,guflHperquamamaro.ldnon a refmafcdMytrha3crafJitudinem olotinutt:refma emm neque amaritudine pr&betjie-
fte ullam odortsgratiam adijctt. Vim habet admodum acre,amaram,Cr caljacientem. Itaque ora enaru apertt , calfacity
difcttttt^dijfunditfhumorei CrftmM attrahtt,caput aggra-uatjotra uhIha mtta cZduplo oleo,cera,CrmedulU ejficax*jl. Ita emmjere multu acnmonu exoUfcit^Cr <puda emol-
litndi
£C% DIOSCORIDISbendi uis contrahitur^aho cjuiadxrit
yCrprd ommhm crdfb
unguentU mdurat. Facit mirum in modum adfijlutaA £r ufo
ra><ju<et)utredmi<uitiumfenfewnt:itemad bernm bumtdto*
res>carlunculos,febrmm horrorcsjremoresjgangrenatfy cu#
Cardamomo:aduerfusfertjentium mor\m illimturJcorpioMt*
CTfbalangwrum lElibut cum trittsgrofht imponttur.
Nardinum. CAP^ L X 1 1 1-
NOMFNCLATVRA.Gr.NxfJliveppvgcp.Lat.Nardtnumunguenturn-
lta. Fnguento delNardo.
^€tio Nardini faaundt uariat.Naaut Malabdthrm
folw,autfine eofit.flerun^ue aute BaUntno oleo , **[
omphactno.Iunctts odoratttsjptjsamenttgratid adtjcttur:jkW
propter odortsfuauttaU,Cofttt«,^Cmomum, A'ardu,Mjrrk
Balfamtt.Laudatu/r tenuc,non acre,N ardt artda dut ^Cm<0
odorem referens. Vis ei extenuans,acris:expurgat , excdfiti
*bfiergithumores>rarefaat.Hoclt<juidum efi,nec hdhetfr'
gmenti crafitudmem,nift refmam rectpiat. Ftt etiani ftrfifti
<x ompbacmo oleOyluncojCaUmOjCofto O* Nardo.
Malabathrinum.C AP. L X I U *
NOMENCLATVRA.Cr,Via\aB«^ivey.Lat. Malahathrtnum.ltd.
t'Fnguento MaUbathrtno.
M^cUhathrmumfiifameta Nardmt habetjnfyWrhapUfculum addttur;qua de caufa calfactt, CrocM
aut ^cmaracmo uirtbtts refbondens.
Iafimmum. CAP. LXV-NOMENCLATVRA.Hoc caput non efim Gracocodice.
'
LIBER PRIMVS «3Pud Perft4Jit,quodUjminum cognommdtur , ex etlhis
fiortbitf VioU : auorumjcxum, in Itaitcum [extartumSefamtm oiei demmtiur , uiolk , utin Liitno dixnnm , uiciQim
fermutatis. <Xpud perjas mter epuLndum ujurpatur odoris
cauja. Ndmtoticorponconuemt yprdjertim cum in halnea*
defccnjum eft.Sed hts opttulatttr corporibu6yqu& calfaElwnem,
Lxationemjj defiderant>grauw* enimJJ>iratyquam ut libenter' ~
r1 ^i— r-
He rtapiatur. * *
um prxccdentium capMum co-nfe£liones dar&funt. Vorro Zx>.>.cui titulu* \afminumi?ngmntuni 9innouiJime eiitnexem-
fLtribMgrxci* non hahctur- Quidarh cnm floribus quos lofjeminos -vo
cant cimpetuni. Qjtod noneffe e mente Dtoficndi< faall{ftq utdem hcc~
caput non adietlutum ejt) cum Matthtclo CBnceJJenm.lafminum Gr&~c'k<,¥ioUtum I atmts redditur. Ktenim de \m V toltt inte n2<Tendum,qu£
Arabice Kemdtcuntur. Vorro radjce$?caults ilongttudo,dcnfitd>s, rami,folia , ct» plertquc alti partcs Jojjeminornm longe abjunta Vhlarumalbarum ddmtatione.
Myrrha. C A P. IXVI.NOMENCLATV R A.
Gr.Zpugva.Ut.Cr OjJ.Mjrrha.ItaL Ld
Mjrrba,Ga\*\& Myrrhc.MTrrhalachrjma e(i arbensy qu& in ^frabiagtgnitur»
^CegjpUaJ^tnx no dtfimilis;e cutm uuinere dejiutt L*chryma tnjubteclas tc£etes:alta ctrcum caudtcem cocrekit.Di-
atttr ex hts altqua Pcdtajimos.prxpinguis^qua txprefjayStaEle
tmnutur:Mia Cabirea pmgu}ftma,Uto Crpmguijolonafces,
ea coptojamfudat StaUen. Vmntuprtmaefiqu* Iroglodittcd
appeliatur:accepto cognomme a locojn quoprouemt,fpledens,
JtibHiridssjac mordens. Qutnetia legitur tenuis qu&dam^ qud kTrogiodnicajecunda eji^sdeltj modo moiits, uerum odorcgra
tjcuU^apncts nxfcens. ^cha Caucalxcognomtnatur>ptdter
modum exoleta, ntgra,^ retorrtda. Ommum detemma q**>
Etga r
\
-t
*4 DIOSCORIDIS.Zrgdfima dicitur:pingut cares,Cdno (itu obdufld,dcris,adgttm
tnt imtgirie'uerges,cr mribm eimj>ximd,improbatur ^tmi-
nca cogtiomme.Fxijs pdfiitlifiiint,jedep/ngitibm,p
odaratt: ficcioribm,hdudquaqudmptngu odorepotlet , qtu oleum non admifit>cUm inpafiittos dig
battir. ^idulteratur maceratogummi aaud,m amaduerti. Eltgenda efi recensfquaiore obfitd>teu/s>undt^ con-
color , qud conJrdEla nenas ungmum modo candtdasV Ittto
ofiendat,minutisglebis,amara,acris,odordtd,calfaciesjnper'
nacua Cr /nuttl/sefi ponderoJa,cotoris p/ce/. Cdifdc/t^cohibtt,
Joporemgignit,glutmat,ficcat, afir/ngtt, ttttluam emolitt>Vprdclujam apent,menfes er partm ceieriter extrahtt, cu <At>'
finthto,Lup/norum cremore,uetJucco Rtttfi ddmotd : tubercw^
Fabx deuordturm uetere tufi/,orthopnoed, in lateru'pe&orif$
dotortbm>indlttijfluuio>C^ dyfenterta:horrores dijcuttt^
hm horis antefebnum accefiiones,fabamagmtitdmepotA cn»
P/pereV aqua :fubdita ttngn* tt^uatadjcabrttiearteru&fotit,obtufam uocem expedtt,uentr/s ttneas enecavcontrdg*'
uem oris hatitum madttur, Cr adtterfm alarum udid, cum &*
yado aiumine ilhmturgmgiitas £r dentesflabiiit.collnto ck"1
mno er oleo ore.uulnera capitis tli/tuglutmat t medeturfi^aurtbm,ac ofitbm niidatis,peru£ta cum cochlea carmbiti^furulentis atmbm
i
Glattcto:adudros aut,
nfiammatii£ cum Mecomo , cafiorto, C
ttem cum cafia er metle iltm/tur:/mfcV§'
nesex aceto purgat : defiuentes capittos cum Ladano CT ol">
mjrtco ttt/ta,firmat : diutnrnxs defiitiationes tenit, ilhttspcn^
naribm: ocutorum tdcera camplet, atbugines totltt, caugne*
dtfiutitfcabntiem Lnigat.F/t t Myrrha,pennde at% thurtfi
itgo, Cr^tpoftea o/iendemm, ad eadem conuemens. B«ottd
Mjfrrha, dijfefla rdd/x efiarboris cmujdam inBzoM ndfi**'
te. MeUorefi f«* Myrrham odore reprdcntat :m et tJf^
1ilor*
LIBER. PRIMVS. tjf
florid ineft:emoUit ydt(cHtitfyJuffimetis comodifiime mfentur.
X A Yrrhafeletttfitmapautaadco quantitateadnos ajfertur ,yt
1 V J momU< pottut fit ^ke^quam aromatU. V ulgata hacmyerha no
hdeUtumeft,vtet patebttijut. caputde RdeUto Diofcoridu di
hgernibuicq; -vulgarem nojlram Myrrham contulerit. kdulteraba
Myrrha Galem tanpore cum UquoreCarpafuarborH venenof*& r
tali* , quum qm tta prtparatam ( etuxm ihcrtaca immtxtam ) fu
pfjflet , proculdubio monebatur. Caterum extrmfecu* apphctta multi
mainvfuierat. Vtdeant pharmacopolavt Myrrhamfebgant , Mate
rudtftaf^uequapoteruntur^eanty t>t feletttfltmam Myrrham hUxandri* comparent , ne infcicntes remedu loco , venenum exhibeant
Arbor Myrrh* qmnum eftcubitorum dltitudmt*,non fmejpinis caudi
€t duroC intorto,craJTiore quam thurU,cortke Umi,fimUiq; Vnedoni
folio OUu*,fedcriflnore& aculeato. Myrrha excalfacit& dcficcatfi
cundo ordme, amara ejl ,& abfterforia. Myrrha vbi deerit, CaUmu•doratHsfubjlituetur.Laclyrymam cJ]'e,Myrrham Bxotkam qu* e ra
Jice mcognit* nobu arbom diftillet ,fatts Itq uet : atjiplura dtcere t «
lu€rtmm,aut infomnui,aut mcndaaa proftrenda.
Styrax. CAP. IXVILNOMENCLATVRA.
Cr.X rv%*\.Ldt.StyrdxJtdl.Lo Sttrdce.
Oifrc.StoraxCalamita,
Tyrdx U(hnmajft drhoris malo Cotontd Jimilif
JUuhs , refnofm , Cr dlhtcdnuhttdgru~
mu,qH4m flurtmum mjud odorugrdtidpermdnens ; qm dummolLtur.meUeum hquorereddit : audlk e Cdtdhdllis,?ifidtd,
©~ Cilictddeuehitur. Deterior ntgtt,furfurofm>fridhiU&, cd-
noj^JitHohdu&H*. Cdterumlachrymd muentturgummiu ji-
miiitHdjneyperlucidd,Gr Myrrhd dmuld : uerumgfducd md-nat. ^idulterdtur ligmjcohe, qHduermtcuh erodentes excujje-
rut,melle,cr mdt*Jedtmento,er tfuthufdamdbjs.^flij ceram
dutddifem odonhm tmhutHm ,jUgrat$imu foiihu* cum Sty-
rdcejuhtgunt, cr fer Lxd crihnjoramnd mjrtgtdd aqua uer
c mtculos
*ff DIOSCORIDIStmctdos exprimtityHenuddntfyStyrdccm huc,quoniZm uermu
fulortifyecie cotrahdtyScolecitecognominat, que tatjuaJyncc*
ru imperitt approl;at,no animaduertetes ddprdcipua odoritfri
grantia,Jt<]t!ide aceradmodu e(l,<jui adulteratiow uitio caret*
Styrax calfaat^emolln.Cr cocoquit,mcdeturtufthdefttllAtio-
mhtu, raucedtm,erauedmt,Cr tntercepte uoci, uulu*pradufi
durifiaue laborati couenit,cit mefes potu avvojttu^
moUivJiexiguHCureJina terebinthmd catafottj modo deuorct.
JMtfcetur utiliter difcutienbm maldgmatU, acofiscfc ^fdoleW
dutem C^ igm torreturyutfat ex eo,uelut ex thure,fultgo,d
eade couemens ad tjua rhuritfuligo:exeo etia mSynaStyU-
tinuoleum compomtur,<juodcdl{acit uehementer^Cr emolkt:
fut dolore affcit,aggrauatfy grjoporem adferU
iewt.Calamitd*#'
yifimplicM recenftni
tf
beriacem, Styracem laudat vtpr*ft<
tfferretunidanfam prtbutt, yt Cairet. Qj+od vero iuncep reliquit frdftaret, demceps vfitafum medtcti* *Styractfemper Calamtt* nonten adiun«eret , nimirum quo exceUentto*
rt defignaret. Qubdverb legitur m textu. Diofcoridis {Qjtalv ejt Ca-
tabalUs) Ugendu e Plmioeft QQualts tjt Gabahtes)qui dicat Stjracem
n*fci in Syria ludedj>xima,iuxta Gabala Maratbunta,&' in Seleuat
mote Cafiio. Vulueruleta ideo Stjrax eft y$ arborl extdut yermUn^
Bdellium. CAP. I. X V 1 1 1*
NOMENCLATVRA.Gr.iftMdftut.BdeUium.ital. Bdtllto.RtsG al . in~
cognJta.OflF.nomincvtuncurLatiiio.Dtlitum,alu Boicho aftellant.aiij Madeicon ': Lchryn*
J_J efl Saranica arhorts.Prohaturguflu anurum, tranfhci'
^Uurmi^luunummorem ,mtmpngue u*uefcens factte*
%nt acjordu expersfuffitu odoratum,unaui ftmde. ifl ett**»'
"» Bdelbfgenmfirdsdum , mgwhenorihm rtehttm ojf#
&
n
LIBER P R I M V S. tf>9
eonuolutu^AfyaUtht odorc,ex lndid adueflum.Defertut
a Petra o^idofccumyrefmofumdiuefcensyfedjaculutefecun^
dum .^idu lteraturygumt:fdtta uiUatu ndperindeguftutamarttHdinemrepr*Jentat y
nec ufijucadeo Juffitiowbpu odoratum
Cdlfacit Cr emolltt durituu^cr turgettdguUurA^humicUs her
m#s dtfcuttt cu temndfdhud dilutum^uulud^traculx Uxdt df*
fofitu erfuffttUtCr fdrtus humtditatcstL omneis extrahit:cal
eulospotu commmt^urinamoueUO^ tHpetihw^aferfeteper^
euSis,utibfime ddtur:udlet ddruptd,HHlJd,Uterudolores, C?+
difcurfdntesJpiritHs:mdUgmatts injerttury aua contrd durtiut*
ZTneruorum nodos projunt : contufum rejoluitur affufouinti
dktdcjudcdlidd.
ms Viyrrha depr*uatarv*nijt5ef>lafijs rarum,&dienfe Edelhii (Keapolttann Cefaglioni) ?almx
fouramycubito no ampuu4>4ltum*lencrmn CrfaptdHmfemitiyplurim
buifeptum inHolucrii>edendo eft,
Thus. C AP. LXIX-NOMENCLATVRA.
Cr.Ki&av&.ut. Thm.ltdl. Incenfo. Ofj.Ldt.nomt»r,Gal.Encens.
gtgnttur ^€rdbtd><jud thunferd eognomutd-Atum tenet tn eogencre mafculum , Stagortiai
naturd rotudum.taU dutemmdiutduum efi
eandtdum cumfrdngttur,intu*pingue,mfuffttufldttm ardes,indjcum uerofuluejcit,Cr colore Uuetfedrotundummdufrnxfaclttant.namm quadranguUrcsformas dtfeclum , fitltkbMuerfantjonec rotunditatem contrdhdt.Verum etufmodt fhustcmporejlduefat
, tjuod ^tomum ,m Sydgrum dffelUnt.Secundum locunt habet ^frdbtcum,Cr Stmilo nafcens ,
quoddfiyui Cofnfcum uocdnt , mtnus mulio Crfulum.lf €Tge-
t x nt*
68 DIOSCORIDISntu altud^cui sXmomita cognomen cft aliocfui candidum:f
diimollitur,maftichemore digitH cedit.^cd
4
tjina O^gummi^uodjacite deprehend* ftoteftfiqutdem
JufJitumgummtfUmamnoneiaculatur^ £r refinamjumm
euanefcn.thw ueroftatim ardeUtdem malcficium odorfrodiU
x/Cdcalfaaendum £T uftrmgendum pnem dtjcutit
ycaua ulcera complet, O" ad cicatncem ferducn
truenta uulneragluttnat.mfrenat^ cuntt&Jangumv eruptio
tficerebrt mebrams effluat:ulcera qu& cacoeth
tur,CrJedhCr reliyuarum partium permuket tritum cun
€o CT lattc linamentumformicantes uerrucat inter imtta imf
tigtnefque ex aceto er fice illitum tolltt,dmbufid tgnhfernio-
nejfy cum Juillo ddtpe aut anfermo , C?- ulceram cdftte m*
nantta cum nttroJiinfricetur.fdndtPdronjchijs cum melle, #
rtbutfrdtlpt cu ptce^medetur^ddreltquosdurtudolorescu d*
tfundttur :tnflammau afk
CT rojkceomagna uttlttate peritgttur : addttur ad artert* ttife
rumj^ medtcamenta.prodeftJanguinii excreattoni fotHtnjj^
aua
otum tnterfictt.In ficltli mundo Thm cremdtur,jl*'
ranteglcbuUjucceJum k lucernd,donec exurdtur:pofi perfi
claujltonem opertre oportet:ufque dum refirmgdtur ,ficenm
tn cmeresnon redtgttur. ^flnjut ollulam xneo uafecam cirU-
medtuperforato ctngunt ad exctpienddmfultgmem,utm e»*
menttone mox ofiendcmus. ^fltj crudofifltlt tuto obltto,V '*
fornacem tndtto,cremant. Ftttili ettdm nouo utudctbut pr»n*
torreturdumnoamdiiti bullet , aut pinguttudtne udporetn*
cmittatfactle entm commtnuttur quodperufium non efi.
Thuns cortex. C A PLXXNOMENCLATV B.A
Cfd
LIBER PKIMVS. *jGr.fKctct \i0arts.Ut. er off.Thum cortex.Itd. Cortejia
dcllolncenfo.QdX.V Efcorcdde PEncens.Xdfertur thuris cortex crajjks,ptnguts> odordtm,recens%leuis,mmtmefCdber,fine mebrdnts.^idulteratur ddmi~
flo Pint dut nucis etns corttctfed horum tndex tgnis eftfiquide
reUqtiicorttCesfufftttnec^ua^uamtncenduntur ,fed fine odore
Jumum etu£idnt:rhurp$ uerh cortex drdet^ tum odorisfr*
granttd udforem etdculdtur. Thuris modo urttur,^ uis eade
jud rhurtjed udlidtor dfirtngenttorj^ . QudrefotH cruetts ex
credttontbt^,uulufsfluxtone idbordnttb$46,m pejfo cofert,dd ci
cdtrices oculoru , cr cauafordescL cfftcdx efi:tofimfcdbrk Up*
ptudintbtu duxtlidturi
1
Mannathuris. CAP» tXXLNOMENCLATVRA.
Gr.wfam \i€cnr*.Ldt.Mdnnd Thurps.ltdl*
Mdnnd dello tncenfo.
^Xnnd Thurisprohdtur cdndore,micdrum frequcntid,
CT puritdte.rim habeieandem qudm er Thm,fedm
UdbdtufcuUm.Sunt cjut crtbratd Ptnt rejind, dc folhnc, dut cor
tice Thuris contujiadulterdnt , fed h&c igne defrehendmtur.
Netyentm dquefuffitu aerium uaporefedfubgmojum CT im-
furum exputt,&rpermifiumfuducoietid hdittm mrm hdbeU
Thuris fuligo. C A P- L X X 1 1*
M
NOMENCLATVRA.Cr.h*6cc\n \t§m>o\8.Lat. Thuritfuhgo.ltdL
Ldfultgtne <L ilo tncenfo.
Fiigtne Thumjicfdctto: forctptculd,lucernis dcccnfiujm
guldttm Thurisglebasjn noudficltleoLLxcbcdudtmpom-
to,CT dreo uaje tn medt<fpfordto,deterJd dtligeterjordc , ohti
gtto:dUerd ddmoueto,ex dltcrdem pdrte aut utrd^ yJubte&ia
*o DIOSCORIDIS.quAternn dtgitoru altitndme Upillts^uo (actltss* f>erfj>ici queat*
Jluratnr : cr qm locus cafax fuern^glebula^ atsatjHffontto,
Crantea ytiamprorfiuprtorglelrd rejtrtngudtHr,dlta impo~
mto:donecjHfjtcientefultgitieHtdedris coegt(fe:Cotmuo tdmtn
exterm ardmenttpdrtesjpongtd.dtjuafrtgtdd mddefdEld^db
Jfergdntur:itd entm teperdto dwferuore,fuligo omnis tnhart
btt>qu& dlioqutper lemtdte dectdud. l\)urts ctnertbw ddmtjcc*
tHr.Derafdttdquefultgtneyctnts cremdtt rhurisjeorfum fuh~
Jtrdhedm eji.lde'opHt^quoddfdtnfdElpt iibi mdebttm,obeudu.
OculorH mflammattones mtttgatJlHXtonesJuJpedtt3Hlcerdpur
gatycaudexplet^carcmomatafifltt.stmiltmodo e Myrrha/cft
ndyfljrdcereliquisfy Idchrymisfulipo excipttdd edde couentcu
Annotaticin Cap. lxix. lxx. lxxj lxxq.TIAusSlbumcortex TburisTAanajGrThumfuligo exrna cadt
q; plata prodeut ac ideo no aiienufuerit de htt etidJimul tract&
Tt.Acprimo de tpja Tburis arbore>qu* licet in ArabiafoUnafcatur,»o
rbtuU tamen>fcd in medtofere regni Sabeoru,ybi A tramita habitat*
Solu tdrubru elacleo tradtturfyettas ortusfolii ajltuh rndtq; terr*
arpnoftcruJtaceaq;,raritfonttbnsacnitroftsperMineosproximuP^
gu iuehitur tramite anguJlo.SoU treceufamilU ius inlhura habiu
O* ob tdfacrx vocatur,& cii arbore rulnerat,nccfaminaru congrtff*
necfumru polluutur. Duplcx eiu* rmdcmia. Vrtor naturaluq; canu~~
tu fiagratifiitnit tfttbw corticequi pr&gnas et tenuif&mus tediturM
xatoplagainoadeptoAndlffdttf^umapinguU^ cocreta defaturM*loa natura pofctt tegetepalmea exciptete.altubt area ctrcupauita , f*
m
rtHs illomSjid hocpoderofius^Qjtod hafit inarboreferro dcpc&tuh &*
ttcofum. Sattcsas arbores nemo cuftodit.Cotra,Alexadrtd rbt Thm r#
dcinterpoUaturrenouaturq;,mhiltutuafure,Autuno quofa legitur
partu ajltuo>hocpurijiimu& caltdu,Carphe*t» rocattSeques rinde-
miareripa,mcifisphyeme arbortbus rufZboc exit,nec coparadu prior*
dathiatum appellant.Quodex eo rotuditategutta pepedtt , mafculi
roc*tur,cufere altas no vocetur mas,rbi nofitfemina . Keltgioni tri-L"+~ ne alterfexw vfarpetur.Mafiuluputat a/pecie tejltu dtclu*?**
gratta mamofo, m mb&rete Uchrjma prtore cojecuta altafem'**
fiuttStnguU hacmmm implebat cu tardim depeftifctur.Grda hoc tno
St*
butu,
t»a
IIBER PRIMVSi TtStagoniam& Atomum ihusrocant ,minores guttat Orohiumap-peUant. M tcas concuffu ehfas Hannam vocamus. In mfulis etiam IhustuxfciperhthetDiofcortdes ,recenttores addunt nehulofas effe infnlas acmorbidasyatquc adeb In has ablegarifontes^ub cittuspereant ,net mer-catores a contagio innoxios ft propius accejfertnt.Thuru cortex cum U-chrymaarcfaciadepeChturtCrcum-lhureajfertur. V altntim auamThus ipfum, aflringtt& deftccat. Qjtidfn Manna ihurvs fuperim (cVlinto) dtximusft quis rudtm mality pulutfculus efl £r poliem mafwU7huri5 qui dum mutcem atterunturgrumi, refoluttur. Manna illafo-lutiua rofctdxs efl e caloferuenttftmts ytplurtmmm , dtebus notte deci-dens humor,nunc ingrumos coatlns.nuncm mel eliquatus, yt cognat*cum calo eruntfupra qua cectderit. Defultgine ihurts plura dtcere fu~perfiuumfit,ipfe enimjibi tnterpres eji Diofcoridcs.
Picea & Pinus, C A P* L X X 1 1 1*
NOMENCLATVRA.Gr.nifus.iM.Pww Cf Ptcea.Ital.ilPezQ Cr ilpino*
Off.Pineae.Gal.Pin 3c Peiie.
/»w Cr piceageneri etdem afcrihuntur,fedquadamfld-gttantftecterum dtfttncltonem , arhores uulgo cogniU:
guarum cortex aftrtngit , frodeft tritm Cr tUttm Tntertrigtm*ulcerthmjnmmu conm occUfatthm i amhuftis^cU^uma ar*gentt Cf manna. vlcera deltcatulorum acrtmomam recujan-ttum,ceratoMyrtino exceftm,ad ctcatrtce ferduciutritm cumfutorto atramentoferfentta cohthetfuffitufartm CrfecundasetjetUfotmakum (ifttt,unnam mouet.Foita eorum trtta erhta tnfiammationes lentunt, uulneraah tnfla
trtta aute Cr decoftam aceto ,ferueti collutione detiit dolores
muiceuhefattcis uttbajunt,drachm*foderem aqua autmulj*fota. Ptnea nucts cortex Crfoha fottt tdefraftant. Teda earu
ftrtuulattmfetlafiin aceto coquetcr decoEio des coUuat, do=kres leuat. Ex his etiafitj^athnacoforufefforuj^ cofojittom-
»4 hm
*x DIOSCORIDIShm idoned. Quin etiam earum crematarum fultfo ad hbrdrij
atramcnti confefltonem exaptur. Ea circumlitiombm efficd-
ctfiime imponttur , qutbnapalpcbw ornant : coloremti men-
Uuntur. Calltblephara Graa uocanU sArrofts oculorum angv
iis y calloftsgLbrKtLgerits, Cr coUachrymattombw opttuU*
tur. Pttytdesappellantur Ptnorum Ptce<zquefruElu*,qutin co*
ni* muentuntur.Vtm ajlrittortam habent,£r aliquantum ex~
£aljacientem,tufo CrpeElorh utttjs auxtltantur,perje , aut tx
tnellc fumptt. Nuces Ptnea cum repurqau manduntur , aut
eumpajfo aut cucumerUfemme btbuntur , urinam ctcnt , acrt*
rnonta* tn rentbn* Cr ue/tca hebetantyjtomacht roftones U*
ntunt,dat£ cumportulacafucco,utrtum tnfirmttatem roborat,
torruptorum quocjue humorum labem obtundunt. Ptnea nucct
tntegrd recenter arbonbm decerptdm pafiofranguntur , O*
decottx uetufla. tufiiac tabttudtm conferunt >fquottdie cx t*
Ityuore ternt cyatht btbantur.
lcea Gracis Veuce:Vinuf, VytU :fiJponteproueniat> Vinaficr,nam
VtnmcultHramrecipit.Coni Vice& & Vtntinterje dtJjerunt.Un*
gH4 ejl Vice* contu>tta craffus vt manutn compleat :fquama* habtt tt~
nues,0' afefe refolutatfic vtfubfijuamis nuces vidert queant, Kthrt-
uiorlatiorq; ejl Vintconus>& Vyramidaltsfi^une> craftor >Ugnofor,& compafttor, ytytderinonpofiintnuces. V erumfr tncahdo *jlu*r*
habeatur> aut adferuentcmfobm exponatur, dtfitlient,fyargenW^ingeticumfagorenHces.?inifylHefirisC Vke* plureseflejpcctes, U*'
ha teftis eft& A Ipes, nam Viceafiigortbnsgaudet. Hps cognauJ*nt
arbores > Lanx> Abies* Tada. E Larueextrahtturliqutda&fumnt*
yirtutis refina, qua Terebintbma yocatur , <jubdm tim locufHtceffirtt
^ua olimiTerebintboparabatur.Jnctdttur Larixadmedullarfq»*'
T»"ltpofiea*fiatediJltIlatincertayafae Vtceacorttce confcfta* Viced
tfinam edtt duram>& intra corttcem condenJatam> dtfiilkt tameafcuando& truncusAtquidamfimdem Lartctna. Vrofert Abtes liquorc
unc txceUenttptmHmsutH* nulta apud yeteresfit mcntt*> yocaturqui
^lftf/wLachrimovel Oliod^uezzo. Errantqui bunc putantLartctn* refinaftorem ejfe. ColltgttHrenm U l^uor e corttcetum tri#*
tnm
LTBER PRTMVS. 75tum ramorum,aferientibui fefeyeficU quib»fdam:qu* turgentes *Wi-cant bunc eo loci ejji hquorem , <jui enatus reperitur corticem inter&cortttem.YLfi htc Itquor limpidH4,cUrut, & tranfparens, oderatus , gramarus.Hic odor& amaritudo in Laricina reftna non reperiutur.V e-
tns plwanno flauefcttab illa fua tranjparentia , & induratur ali-
uantum.Carnem inducit:emundat»dtfcutit3confolidat. Votus vento-os humores difcutit,tutif?imumq; remedium ejl laterum doloribus,0*
adpurgandos aremulis rencStgr adarcendam horumgenerattonem.ln
eibofumptutyprodejl doloribus neruorum>*y iunfturarum-Confolidat
nuRo negocio plagas,maxime capitts.
Lcntifcus- CAP* LXXIIILNOMENCLATVRA.
Cr.Z^7y®-.l4MfnttfcmJtal.Lentifco. OjfreswfogmM.Gal.Lentifqye.
Entifcns notd arhor
cfl, cuim toti inefi d~
firtngedtfemmi entmfolto,
rdmo,cortta,rddicibu6£ co-
gnatd infunt uires. Ltjuamc
tum dHtem Udfierijolct:Fo~
hdycortex , et radix in dqud
coyuuntur, Cr ubt dhundc
cottd refrtgerdtd^ funt>fo-
itd dhtjciuntur : aqud denuo
coquity donec meliis hdbcat
crafiitudtnem. Lentifcmfud
ddftrmgcndi dofe, ualctad-
uerfmjangumis reteB
Lcnrifcus
dlui frofiutud , O" dyft
fotu. Itemcotra
ftionemJkngumis e mCr etufdtm dutjtdu preadentid intotum ^icdci* €r Hjfo~
c 5 vfihtdi*
T4 DIOSCORIDI9ctfthidis uicem repr&fentdt. idem facitfitcctt* e trttitfohjs. D**
toftufotu caua explet, Crjratla ojfaftrrumtnavuHludfluxio-
nesfiftity nomM arcetyurtnam pellit, motut dentium toButtoni
ftabtlit. rtrentesfnrcult calamulorum utct dentthm refurgfin*
dps affrtcantur. Ftt tjtmme oleum , quod prodeft cumtjutd^
jlringi opu* efl. LenttfcHt refnamgiqnttyqua Lenttfcma cogno*
minatur , cr ah aliquibm Mafttcbe. Pota uttlv eftfan$uinM
teijcientihu6,zx'tuft ueteri :Jiomacho auxiltatur ,fedruMffl
mouct. ^Additur in dtntifriua Cr tlltttonesfacitt ,admtorem
cutt conctltandum.Palpebras oculUincommodas reflicatjnM
ducata halitum orts conimendat , gtnqtuas contrahit. Oftim&
Ksr copiofifimatn tnfula chto prouentt. Prdfertur (nttedm
modo)reffledefces, Cr candore Tyrrhentcd ccrtJtmilU, ddul^
t4,retomda,frtabtlU,odorata,(}ridorem ddens. rtridUautem
infertor efi.^cdulteratur rhurU, reJtndfypineanucUmtfard*
LV.ntifcut refmifera arbor, kniufolqu in Ualiu tum altbi > tum i»
Sena maritimU nafciturJn ruinarum Komanarum macerifS > <?
toto illo maris Tyrrhtni tratlu , Caietam vfquc , & ctrcd ^eafohm-
lbi& procerA& humtles nafcuntur. Vrtduat Lentifcn* in Jtalia M*~
Jhcbem ,fed non ea abundantia qua in chio& Creta tnfulis- Lentt*
fius defccatfecundogradu, velmitio tertij: in caltditate &fig&t***prope tqui tempiratus.Ajlrtngunt omnes eius partes.ltidemfuLC&ft~Uorum viridmm aftringit* Majlkhe alb* ajiringrt & emollit , *****
facit Cr defccatJecmido ordme.
Terebinthus* C A P- L X X V-NOMENCLATVRA.
Gr.yiffitrQ&.Ldt. Tereh1nthu4.ItAl.Tt-
rthntho.GzLSc Ofticinae Tcr^benrinam vocant.
ErtUnthm cogntta arhor eftyCmmfoIU, wfcmcn, <?cortex aftrtngunt, ©~ ad eadem ad cjtu Ltnttfct* *****
^mtkfarata modofamftaj^ FruftmejmaPM tft > f*i
'
Ll B £ K PRIM V S. 7fjlomacho aduerJatHr :cxcalja ctt^ urinam tnoutt,uenerem exd
fthaUngtorum morfas comementer in uino bibitur.
Rgflna etti6 ex ^irabta petraa def
d&a^Syria^Cyyroy^hrtca Cr CicUdibmmfulis.Sed prdua
Itt candida, perluctda,wtreo coiore $ C?° in caruleum uervete
Qdorata,Terebmthum olenuTerebmthma rejinai omnes <tnu
cedit,proxmaLetiJcmayGr e pim,0+ ^biete.Hasji
e CrPmeknuabm reJtna.Natura ommbm calfa
dtfcutere,exp nrgare.Tuft ac tabi couemuntperje aut
m eclegmate ex melle.mtta fetto ris expurgant
cruda concoquunt>uentrem emo//iunt.Palpebrt
me replicantfeprai tolLunt>cum arugme acjutc
mtro^aurwMAfiniem emanantibm cum melle er ol
fruntugemtaliiim utiles,malagmatis,acopis4j admtjccntur,Uterum doloribntperfeMtu cr appo/ttuauxtltojii
T uemAjia minore, Afrka,& ludia naficns,nafcitnr etiam in Itali*,
mmontecajlriTridentini,ybilHhu4 Mexandrmus lAtdku*, MathioUsntca non yifam oftendit^utm totum Theophrafii Terebtntho re-
frSdcret.Vidit& fofiea Matthioltu m plunbm altjs locu , yt af>udJhuftosinmontcquem eorumlm+ua Baldo nominat , & malio,cui
JatitCarfo. \enetijs non itapridcm ajferricapitfed
'iqi ejjwfc
Refinx alix. CAP, L X X V VNOMENCLATVRA.
J^e/inxaita.it.i* ^cltrt ragte.
Itjtud* re(ina epnu etpcca,a Gallia et Hetruria coueht
Jolet,atfy oiim a Coiophonepetevat.htnc colophoniajibi
ygnometu uedtcauit.^A Gaiha cjuojjubalptna au
oie ktnce afflellat tcoLc. Eam iinclutet^fe t ma
h9
vs DIOS C O RlDlStufit uetert.Colore interfe<&
ftdhjt quidealta candida eji,
alta oleoja.aha mellet Itaw
litudtne , ut Lartgn*-
Cufrejfm ettam Ittjutdafnn*
dtt rejtnam , qua ad eadem
foliet . Qjut, uero at
genert afcrtbunlur, ^uaditm
L
ex Ptnettnuabu4,ait
bte te + ah* PtceX &Jt-
Larix.
exterut.Ebgt debet lage orfi
mum odorattjitma , transw*
cens,non retomda,netjue dt
luta quandam cer* Jactttn
prdbens, ^frtabtln . E &'
ceaCr^fbiete rejind caterti
>di >d
funt, atque Thas odore imitatur. PrdJIattores a Pstjuft tnjuli
deferuntur, qudJecundu HtJ^amamJita ejt < Sed qud e Ptcett
nuctbvus Ptness ^T Cuprcjfo manarunt, mhiladtll,
turibntpottuntur . Veruntameneorundemeratia auorum O*
ilUJumtfolentXentiJctna Terebtnthmd rejfondet .Vrttur rtf*
na omnis Ittjutda in uaje yuadrupld capacttatis ad humorcrfi
ijm injundttur . Itaejue rejind congtvu,mduobus acjudp^l
coqtaturfubteElts leutbti*prunis:rejina ajidue mouetur, doneC
omnts odor aboleatur, grfrtabtlis Cr retorrtda reddatur, OC
dtgttis cedat . Cdterum ubt reftxtt,m fiEtile nouptcatu* cjHod
dxomtum uocant, tdefi, non tllttum, recoditnr* Ftet ettam eXJ*
mtj candoris ,/irefna omnis eltquata prdcoletur, quofacuUta
Jordes excernatur . Vruntur ejuoqueftne aqua ,prtmnm lento
ignc> er nbt cotre ccepermt , maior carbonum Jiruesjuppom*
tur§
UBER UIMVS. 7ftur, CT trtduo cttra. tntermtftoncm dijcoquuntur % ujauedum
mtcdiBa* ndtur&JHtt netJA exuermt,mox ut dtflum ej},repo*
nuntur\sArtdtounm dteifydcto decoxtffefttis eji. Pflx odora
tU malaqmatibuA^z? acofns y £T unquetorum coiorationtbns
magnopere uttlesJunt.E rejina pertnde atquc Thurefuligo ex*
opuur,ad circumttttones tdonea,quihHS palpebr'asfucat
loremmctiuntur. Prodejl qiabrisgenvsjoliachrymattonib
%qulisyex caftt atramentumfwptortun
zrco-
H funt Keftnarum nomina* Re/?
\fuccefittfrtgtdtiinlodi ?uea reft
Atfiuhe>e Le;ui/c
»i
*funtrtpaulopofi tradtt Dtofiortdes . C
jrecoloraufuerunt nfim . Rep<
efie Hajltcbe.modne enimafi
efi.Caterarum potentifitma ejl T erebtnthmay ajlrtngtt emm & amaraefi,& ob tdplui Miafltibe dtgerit\Qj*inettam afiergtt etusamari-
tuda. ?tni refina luet lerebtnthtnafip acrtor^nonpluyi tame attrahtt
ant dtgertt.Medixfuntinter ha* Vkea & Abtetts refint.Vtentm rtfi-
naTerebmthma acrtoresfunt.itanon perindeatres*?im£r Cuprefit
refinu.^molUt refina Tfrebmthmafeumdo ab hac ioco Lenttfuna:ha4
dcrtmontafuferat Cuprefima.
Pix liquida. CAP, IXXVII*NOMENCLATVRA.
Cr.n Ttioaat vyftcLat. CT Ojfic.Ptx liqmda.
ItA-Pecehqu/2t.Gal.Poix fonduc
lxltquida^uamaty Conumuoc<tnt,e ftnguifimis Ptni
* Pueaj^Lgnis cogregatur. Qpttmaeftjflendensjjyncera,
Uuis.Contra ucnena>phthtfim,t>urulcntam excreattonem, tuf
[cs ,JuJptrta, O" fcElorts humorcs,qui diffude extufituntur>ef-
fcax cf^cclcgmaic cjatht menjura cum melle dato. Tonfillar*
er uu*
v 9 DlOSCORIDlSCT uu<t tnfiammdtioneSyangmdq, utditer perunguntur.pum*
lentis auribws mfunditur cum rojaceo,er tllimtur cum trttoji
lejer^entium mor/ibui.adietla ueropdrtcera fcabros mgwirxtrtcat^mpetigmes^ emendat.uuiud durtttas acjedts tubercn
ladtfcutit.cumfarmaj^ hordeaced ©~puerttmpubts urinddi*
cofldjirumas rumptt.Cohtbet ulcera quaferpunt , cumpmco
cortice,autfulphure,autfurfunbw illtta. Caterum cu Tburis
ntanna Cr cerato profundos ulcerumfinu* conglutinat , rtmu
fedis eypedum,magno auxilto tllinttur,ulcera replet,CT
meIL
Crputri
purgat. Qutn cr cum uuapaffa Cr melle carbunculoi
itrida ulcera emargtnat,dijrumpitd. Erodentibui mcdi
quas Septas uocant,probe immtfc
Picinum oleum. CAP. LXXVIIINO MENCLATVRyi.
Cr.7riff^t\etic^.Lat.PicinumoIeumJt.t olto delU
Pece.off.nonprtparant.
fit quodptfJeUon appellatur,feparoto liquore aa
fi><]uijupernatat Pict,ficutferum laElt. Namexpenf^uandtuPtxcoquiturfupracortmamuellera pura madefcut
tcceptofy hahtu ettts exprtmuntur tn uas.Qjwsptx ltquida,pr*
l>et utiltt ates.^clopecias captllo replrt,cum fartna boU .
illttum. qutbus er Ltqmdk Ptx mcdetur^tumetorum ukctafiwtinjj emendat,
Fuligo liquidce picis.
C A P. LXXIX.NOMENCLATVRA.
Ufutd* Picts.ita.L Fuitg
Cr Offi. Fultg
Gal.Suye de poix fondTfi
UBER P P. I M V S. 79It hoc modo e liqutdd ptcefultgo : In lucernd noud qu* el
lychntum hdbedU nonmhiiptcis tncendtto, lucernam^fi-
itth uafe in cltbdnt ftectem conformato ^fuperimm dflquftumforntcdto 3tnferiu6perfordto, utcltbdntejjefolent : opertto, Crtdolert fintto , conjumptoque Itquore nouum infundtto y quoddfuffctentem ufutfultgtnem collegeris. vis ^dflrtngens^dcrisa.
Vjm efl dd ptgmentd quibtn pdlpebrds hnunt Cr uenufant,Cr ddctrcumltttones.Itemubtgtdbrisptlos rejlttui oportet, ddtmbectlles Uchrjmofosfy oculos :tnfuperdd eorundem ulcerd
non tnuttlis efi.
Pix arida. CAP, L X X X.NOMENC L A T V R A.
Cr.\tt^cc matra.Lat.zr Off.ptx anda.ltal.
la Pecefecca.G al.Poix fcche.
Llyutda Ptx decoEla inftfam coit , yuant uocant aUquiPattmpifam^uo mgenere quadam utfct modo lentefat,
Bofcas cognomtnata : aheraficca ejr. Probatur pura , ftnguis,
odoratajubrufa,re/tnoja. Talis Brutta er Lycta, picis reftnatr
(tmulnaturam habentes.Calfaclortam utmhabet:dura emol-btypwmouetytuberculapanosyue dtjcuttt^ulcera replet, uulne-rartjs medtcamtmbm commodepcrmtjcetur.
Zopiffa. CAP. tXXXI.NOMENCLATVRA.Gr.zotmae*. Lat.o- ital Zopifa
So DIOSCORIDIS.bet : quontam martnofale maceratafit . ^Altjftneam refnam
ho\ nomtne
Ognata bacquinque capitafunt,C aperta, ideo priuatim tra>
dartnondebent.Ltqutd&picUautnullu4,aut raru* bodte tnme-
dtctna ejl vfu*. Oleum Picinum noftro tempore nonpraparatur. E pta
tamen&rtfma peralembtcum refttUi dtfttUaretur. tuligo quabter
txctpi debeatfattffuperque oftendtt Diofiortdes incap. de T hure. Stcci
pix nullt non nota ejl . Vtfiatpluresruftut inhymnta fylua norunt.
\ffa aua&Grtcii Hypochyma,Latinu,Pix naualU,fiebatGr*M
ilinendas naues e refii
ft,*uH-fafphaton, id efl , Ptctbttumen copiose habetur. Vtxfiaa excalfi
deficcatfecundo ordtne , plu$ tamen deftccat, quam caUfaiiat. Contr^
rium acctdit in liquida. Ethqutda& fiaa ptx>*ftergunt ,maturant*
dtgerunt,& cumguftantur, amarafunt,& acres. ?ultgopict* defi*
eat, qua c Terebintho <7 Myrrhaeadcm factlttate abftergtt ,q** eS
qu* e ihurefit. ?lus tamenpoteft,0' plu* acrimonia habet <jua e StJ*
race » O* hacplus quaepice liqutda , hancque fuperat refina Ccdrffl*'
Mttlesfunt oculorum morbi*.
Bitumcn. CAP. LX X X 1 1»
NOMENCLATVRA.Gr.kafct\7Qr.Lat.Bttumen.
ItaLBitume.
Bltumen Iudascum cateris anteponttur.Cumfrohdtto tft*
utpurpur*. modofi>lendeat yJttd ponderofumyac uakdv»
edorem uthret. Nigrum autem Cr fordtdum > utttofum *§-
^xdulteratur ptce. Gtgnttur in ph&ntce^Bahylone, ZacynthQf
Cr Sydone. Uqutdwn muenttur tn ^Aqraganttno Stcikd,fon'
tthtu tnnatansy quo utunturad lucernarum lumma , olet utcc-
Hattucinantur qui id Suilicum oleum nominant: nanqHt»*
quidi h ttHminpsgenm effe confiat.
Piffafphaltum. CAP. LXXXlH-NOMENCLATVRA.
L I B E ^ P R l M V S. ftGr.n /7\*<rv*\T%• Ut.Pijfajphdltum.
Itdl.piffdfihdUo.
NsXfatur in ^tppolloniatarum agro circa Ipidaurum,
qu& Ptfiaffhaltos appelUtur. Ea Ceraumjs montthw dtuolutdyimpetufiummis rapttur, afiuquem Uttm expuitur ^ilUi
cotta inglehasymtfiam Bitummipicem redoleu
Naphta. C A P.
LXXXIIII.NOMENCLATVRA,
Cr.N*$$*. lat,Itdl.C7*
Of(ic.Ndphtd.
N^€phthdm uocdnt Bdbylotuj, Sttummis cold
re cdndidnm.muemtur ettdm mqrum.vii ei
tott
igrwn. vts ei igmu
paxyttaut exffacto protmusin eamtranfiiiant. *scdJuffufio-nes oculorum,Cr alhugtnes uttlis, situmen omne dtjcutit^glu-
tmat^moltit, ah infiammatione tuetur:uuluarumproctdentia,
firangulattonesque olfattuyfiiffitu>impofitu emendauconutialcs
moYbosfitffitum deprehedit,Gagau Upidumore, purgaiiones
multerum cum umo Cr Cafiorio potum eltcit:tupmueterem9Zranhehtum adiuuatjerpcttum morfihu* , coxenduum Ltc-
rumque dolonhu* auxihatur>dalur cxltacism catapotio deuo*
randum cum dccto:potum dtfcuutjangutncm concretum.djfin
tericis cumpttjana hquatutnfunditur : dcflilLtionthiMfuffitto-
nc medetur,mtttgat denttum dolores ohlttum.ratemm pilosmcomodosficcum repltcat^ectUo tmpofitum. Concalfaflum d*~
i
s icm
t% DIOSCORIDIStem Cr cumfarina hordeacea,mtro Cr cerd illttimtfodagM
drttculorum dolorit>§u , tctbdrgcMfyprqdeJl. ntfaftbdltosci'
dem,qu<£ pix Cr £itumen7Jimifceanti<r,potej}.
Annotatio in Cap. Ixxxii. lxxxit}- lxxxiir).
Uumcnquod Ajphaltos cft Graciupmguit eftccuterrxadeps,cok'
re Crfubftanttaptcu, ijttifi ytfaciUttnct^nemconciptat. y«*0
ftitumcneft ludaicum,auodelacu,CHtmarimortuonomeneft ehcttur-
Eft& hqutdum c StctLa bttumen,<juodcttam tn Gottbta& Saxont*
prouenit.Hoc Barbariax€S*ngunt,& iumetorum fcabtemihocett^
luccmarumlumina iccendunt! Vtffafphalton Bitumen eftPkipeV*
cctum , quodapnd Appolloniam najatur , C nunc m Tranfjlu^
fuminum impctulmonttbm defertur,<juod Germani pur*at, &&adccra craftttudmem coxertnt,adfaccs proccra ytuntur. Arabes dutf
toumixjpeciesfaciunt.Vnam aux yerum eft Dtofcortdu VitfafltbaUo*
alteramhs:tm , quayeracft Mumia. Pcrrawra Mumia eft, qu* t Myrw •
Aloe , Croco , O* ex humtditate qut ex cadaueribus humanU rejuw
tonfttitur. A tenim cum in Afia dtuitum tantum& principum corpor*
ad eum condiantur modum, pauperum yerbcum Afphalto& Vtcc.n
tnercatoribui diuitum aufcrre corpora fautlta* fit : reflat yerarn no
M umtam non habcre , cum paupcrum tatum cadauera ad nos afterdn-
tur. Bttumenyerum excalfacitO deftccat fecundo "radu. Kap
oiim c Varthia afterebatur,bituminofm li<juor,fen yt cjutdam yotun >
tltquatttm terrafeufaxioctulta natura , httumen, & in oleofam W+
htU
ttnam refolutum7yulgo oleum pctra,feu Vctrolcnm yocatur
CAP* IXXXVNQMENCLATVRA.
Gr. Kvxetgiffj^. Lat.Cuprefni.rtal.Ciprefa.
°Jj'"-ztMQ nomine.QH.dxx Ciprez.
Vfrejfm rejrigerat , O" djiringit. Cnm folia ex f4°
J^ex%uo Mjrrh*pot*,ueficx rheumatijmisC urir>4
*fficuluu auxiUntur. PtUU autecx mno tuj* tn djfentcr*
L I B E R PR.IMVJ *l
Cuprcflus Chamaccypariflus.
d ;a THj$hZr orthopnctd,dutfi reijciturfkngH»,™»
btkintur.EdrumdecoElumcojdem prdhet cffe
Elus. Tujk cttmfico duriim emolliuntyndrmmj^polypo medcn
tur.lnaceto cocld,Cr cum lupinis detrtta,fcabros ungues etj
aunt.Hcrmas intcfltnorum proUpJu erumpentes tllttu repri
adem prdftant.PtluU cnm arboris coma fuffiU i
bt?cre exiftimantur. Folta \pofi\
congiuunantfanguinemfupprimunU capiliuex aceto ting
illmuntur perfe aut cumpolenta tgntbus facris, ulcerthm^
ferpunt,carbunculis Cr oculorum i nfUmmattQmbw3 *dm
ftomachum corrohorant
f % Cupre
c
«* DIOSCORIDISVprejfusprocera arbor>&frondefemper virefcenU>fruflw{nt<
pe ter ln anno)feraLiftima,-vo{.antur m globubpibtU,& nnceu
tolhguntttr menfibus lanuarto,Maio,Septebrt.Semen habetadeo mi-
nutum vt etiam rtfui imponat-M traculo naturx efh tam extguoftmi*
ne>mgentem adeo arborem procreari. Kulla yetuflate lignum enM cer-
tumpitur.Cuprefit lachrtma liyutda eft,Langn* ftmilts,du guflatm
idmodumferuem.
Iuniperus CAP.IXXXVL
N O MEN C L A T V R A
Gr.AfKwHts.Ut.O* 0ff.Itmiftrt4a.ttdh
Gmefro.Gzl
ipertgenerd Auo.sA*
lumptrus
tera rnaior alterd minou
Vtrdj^ dcris eftexcdlfdcittf
urind mouet, dccejd Jerpetd
fugdt. BdccdrunonuUdnuc^
tugUndts mdgmtudine nofl
nunjut grdndejcere,dit<£ n*
cem Ponticdm dqudre mt*'
ntuntur,rotuddt, > odordtdJ*
mdndendo dulces,fubdtndrt
tju£ sArceuthides etidm t*
eft, bdcca luntpert, notntn^
tur . Modice cdtfdount Cf
afirmgunt, fiomdcbo ttttkh
contrdpeclons usttd , «/**'
tnfUttones,tormindyCrfr'
fentmm tclm ejjudctfw*»
LIBIR PRIMV !, «ftuntur:urmam aent,tmde ruptisycomulfis^ mluafirannlatutfubuemmt . Folta acrimomam habentMeo tamipfa ati
torumfuccm ex uino contra mperarum morfia illim aut bibi
frodeft. Corticis ctniscum aqua illitm lepras exmut. J^amentd
Ugnt deu
bferuata proportione refi
ejl& hurniUs, acparemfi
ftmilemMaJ}iche,hanc$andarac4m,£r y {
niceJcriptoruAiuerftJiimumt^menaSandaraibaquam qutnto hb\
defcribit DiofcQrides.Sandarathah&crecens, lucida eji , alba,0* tran~
fparens* Jedvcterafiedo ruffefeit.t Sidaratha& ligmfemineft Vernix Itquida vtilti eft ambuftu^ exlmij remedij indolores& tumo-res hxmorrhoidi.Sandaracha cahda &Jicca ejl in primogradu. Oieu)
quodcum duobut vafts ftbt mutcemoppojitisvelcum Vttrco alembica
fit e luniperi hgm admodumJiuojdoLown dentium a figtdttate C4~
tarrhiftfttt.
*
Herba Sabina. C A P*
LXXXVILNOMENCLATVRA.Gr.Y>%*Qvt*Lauzr offsabind.ital.sauina.
GaitSauinier*
tA&ind duorumgenerum tfl:unafolijs Cuprejfo fimilisffli
nts horrtdtor^rauiter olens,acris Crferuens. ^rbor efi
toafla breuitatis^qudjefemagissn lantudinem fundit , hmmfolijs nonnutltprofuffitu ututur.^ttera TamartctfoltoJimttss
tfi.VtnufquefoltanomasJifluntyCotlecuonesilktu mtttgant
€?cummellemgritiasJordesaue repwrganucarbuncuios cum
*tnofota rumpuntfangutmm per urmam ekaunt :panm *p-
is DIOSCORIDISpofita extrahunt, &/"$'
tu tdem prafiant. rnguentti
calfaaentilm tmmtjcenW)
Wprtuattm cleuctno.
A bina rtray& ea qut W_ prtfit ftmtlttudme refert, ff
tjua Tamaruutn ltalta v*lp
flanta nota eft - Hajcttur &»Galltjs,Jedno adeo w_*M-*Itgoquadantcntufoltji Sabw*
refert.non perinde odoreW Jf*
pore.Sabmaexcalfacit & dtpc-
cat tertu, ordtne , & de t*m
eji medUamentorum nftnerf
qua fitbttlifSimit conjl
tjfos bumorcs d'f$
gat,& concoyuft
Sabina.
Cedrus. CAP.LXXXVIII.
NOMENC LATVU.Gra.Kify&.Ldt. Cedrm.Ital. Cedro.
Gal.Cedre.Offi.lgnoca.
Edrm arhor magna cfi,ex tjuaptcem colbgunt', <J**
cedrta uocatur,Iimtpen modo baccas partt : baccarum
Mirtt magnttudtne^rotiidas.Cedria opttma efi craffa,perkd'
da,grauts odom ,^ua du effunditur\guttattm no dtftpata (f-Cut ca uis tnefi.ut defutfA corpora coferuet et umetia corrupat
Qjta ex caufa mortuoru uita,a(i% appeilaucre. Feftmieta ^
*
uo
LIBER HlMVS. 97
ijue& pelles extnua calfactendt Crjiccadi ctote,corrut>it.M4-
gm ad ocularia medicdmeta ufn*. Quippe illtta ocnUs claritate
dfferualbugines acatrtcesj^ detergtt:mjttlLta autecumdceto>
uermes aurtum necat:cu hyffoft decotto tnfufa,fonitn fibilosa^
JedatyCduis dentium indita eosfrangit , er doibres leuat :>tdem
ftcit cum ex aceto colluitui
alortiuHmfen conjiat. ^Angin* edferungmtttr
infidmmdtionibpts auxdio eftdendespedicalosqHe ilittu enecat,
Ceraftd morfthtf* cumfdle tmj)ofitajubuemt,contra haufta le~
^oris marmi uenend:inf?aJfoJumpta2atixiliaturJn eleohantid.
aut Itnfttt ,aut perunfltone profiat : pulmonum ulcera Purgat
Crficyathw etwforbeatur >ferfanat : uermes Cr tinedtfub-
termdttanecauCT yartws extrahit.Ftt cr oleum,a Cedriafe*
paratum>dum co^uitur y ue{leribH6fi*prd halitum eitu expdnfis,
ut iri Pue , eiufdem dd omntd ufa. Vrtuatim uehementerfer-
mEtum,fcdbtem <juadruf>edum> camm, houmttferfanatfm*
rxrerites rictnos enecdt , ulcerd qu<& ex tonfura acceferunt , ddaatrices perduat.Cedrides Cedrifruftns uocdntur. Cdlfdflo-
rtdn utm hdbent,ftomdchd aduerJdntur,duxiltojunt tufiucon-
uulfi-ruMiu (Irdngurtdy menfes cmnt > expolltne Fwerit poti.
Contn haufium le^oremmarinuminumofumuntur. Serpen~
Xcsfugniw y pcrnnflo ex adtpe cerutnoy autmedulla,corpore,
m antttitd ddduntur. TuhgtnerH, quomodo ex ftce,congeri
oportet; atjg edndem tjuam ftcedfultgo mm Prsbet*
C1 ^ir* lunipero in totufimtlu. Nec bacc* 3 baccis luritperi difiimi-
§ Us^prpun<s.MHes3adorAtdL3efiulentK,0' magrittudo eadem.Ma-*au4mno3yerHm prmfquam maturefcant recmtes baccaspro-
iacunt. Qtfit ,yt id temportim Cedroytfantur& noui &rete-resfrufltM.Gudet Ctdrus lp&fi~igidis vfaxofis, ac monttbus mirun*inmodttm dettjtnr* Uafeuntur Ccdri m Ijiria , a t eos bahentinco-
Upro luritpes . Georgtw Weffnger Dotfor Medicin& tamum don*dedit Matthio, quaquauerfum Racch , onujlnm, purpnreis, kutbus*
tioraWi <? u+mtudint Myrtrtorttm. lamiam idnotum auhd d*-
~ .-»
98 DIOSCORIDISrifiimum efi Cedri li+num , & ca taufafuit antUjok ex eoftatvd* ttn*
fciendh <juodferenniores futarent,eit qua e lafide *el metaRoferenU
Nafcuntur etiam Cedri inaureii ltali* horti*,in rifis Tyrrbtnimam
lacu Benaco,qui yulgo dicitur taco dtguarda. Cedrw duarum ejtfye*
cierum.Vna quafmtlts eft lunifcro,ramofu4 cjl O* breuit,hltera,M-
bor efi iufta altitudmU.Xtraquejfecies caltda &ficca eft tertioferi#r
dinc.Ccdria quartum ordmem atun*\t,intantum calida ejt3&fafod'
inJuisfartibHs.Corfwrajnortua deficcatyO* illorum bumiditatemdfh
fumitttorforafoUdanonattingit.
Laurus. CAP. LXXXIX.NOMENCL.ATVRA.
Cr. Letfvn.lAt,Gr off.Laurm.ltal.Lauro.
Gal.Laurier.
^Xurvu quada tenu
folto conftat,alten
lattore. ytraque excalf*
ilortam natura habet ,$*
emolh
Qttm earum
rnde di°'
in mu0rei
ifejftts additum , uult* CT
ejica mttji comtentuZSZS'
Uafenfimfubftn(ut:
rum apnmtfo iftil>t °fltu
Lmr. Eademcinfolem
Crp \lkta, injwvmdtto*J
$gMtfJsL
Laurus
nem omnem mwtJlomacbuzffiwb
Cr Homitiones*oHcnt.L6*
bacca ma?$,
r. .. ™tl «. ,„~£, fttam foh
tfacmnt, Erp in eclegmate trita cum melle uefajfo frofm
tdbt
LIBEK P R I M V S. 89uhi, orthopnaed, Cr ornntlm thoracis rhcamatijmu. Contr*
fcorptonum tflus ex mno bihnntur, uttiltgmes tmaculant. Siu-
ch4 haccarum uttltfltme aurium dolort e?~ grauttati mfiilU-twycum utno uetere , Cr Hofaceo. In medtcarnenta autem ad-tjauntur , qu* neruorum Ufittudtnes reficwnt , acopa m&nt:Gradunguenta qu& calfacmnt Gr dijcutiunU Cortex radtcss
calculos rumpit,partut necat,hepattcis prodeji , trthds ohoUsmumo odoratopotHS.
kurm odoratifiima arbor,& Apollini dkatd ,pacem prfififtrt*
juemadmoJumoliuaykfulmme nonpetxutitur.Vtm habettxje-
fcproducendt ignU. Siemm bacilla duo e Lauro ftcca ,/uperpofito ful-pbure muicem magna agtlitatt conficutrU, confeft
fuclnt Lauri potenterdefaant& extalfaciunt>plus tamtnfruclns (juamfolia.Cortex radicis minns infi acrimoni* &* calora 1*4+
itffid amarttudmUmagu,C altquantum aftringit*
Piatanus. CAP. XCNOMENCLATV K A.
Gr.n"K*lca>@;Lat.Platanm.Itdl.pLtU-
m.^€rbor Ojfctnis mcoqmtd.
Gal.PJan.
Enerrimd PUtamfoliam uino decotla, mox iUita,ocu-
iorumfiuxionesjifiunt, tumores &- infiammationesU**nt.DecotliKcortcxtnaceto,dentes tndolore collutt. Vm~despikUm uino fQU,Jex(entium morftbw duxiltantur.exce-
fta autem adtpe , igm ambufiafanant. Inftdensfolwrumplu-krum^ Umgo,oculos cr aures offendtt.
Platanus OruntalU arlor ,gratiam ex y>mhra , amplitudine ,&amcenttate merutt,eamy ob caufam ohmm Italtam aductta. Vla-
tam non longe anoflroauoinj taliam aftortati,non in altam proceri-tate tncreuerestttameflriffum cortkemgignunt. Medta in teperament»*Jt Natanm mterft^tdttate,V humtditatv.deficat cortex ttfuTt»'.
f }fraxt
jo DIOSCOK.IDIS.Fraxinus. C A P. XCLNOMENCLATVRA.Gr.Mt\'a.Lat. Frdxinu» . Ita. Frafttno.
Gal.Fraifnc.Off.Vtlacinis.
Rdxtnm arbor nota efl y cmh* foltorumJhccm j <T tffi
pernnila,atH ex uinopota,uipcrarHm ifltbtH auxtltanm
Corticx cints ex aqua lllttm lcpra* eximtt. Ugnt ramentejc*
bcm^potupemtctemafferre tradunt.
FKaxnms arbornotifhma, duas babetJJ>ccies,proeeranlem, ^tranque armandts hajtihbus aptipmam- FraxwtuM*
tibm i&mka,rt nec cius vmbramfujlineant. Ccmpofita vn* * ff!t fraxinijrondibw corona>& propter extruclo igne,'m mcdio colloa-
tusfirpcns , pcrigncmpottus , quamper Traxineasfrondespertranpm. frHtlumfert Vraxmus auium linguUfnmlcm , buiufqueww$ona eft i>fus,fub nemine,Linzna auts.
Populus. CAP. X C 1 1*
, cy huw-
M^ulmalba.ltal.Popolo b
Trcmblc. Offi
quas Oculos
P
Yj Otut alba. Pnpult cortex unct& uninspandi
X dc urtn&
& Poputt cortex unct& uninspondere , ifchadit*
fttUicidio prodefi. ^cbortiuum ftert tradunt ,}
mo L,L*» t-t.
.
t.-J * ^. a *.„r/rdttiptum mulno rene btbatur.folta <juofte cum mno poftpurgdtt
nespota,tdem pr&ftareproduntur. Tepensfoltorumfuccui^Itter attrium dolort tnftillautr; Pilul&tjua primo foltortip*rt*
txtttuntyimucum mette,ocutorum hebetudmimedentur. M*'
ntoru prodtderut,corttcem a!b& Popult O* Ktgr&,
parUculf
tlmyfim,(^jutcisftercorans mancUtum, omnttempore^
- 'duUsfungosproferre. Popult mrr&folia cuacelo ttltta
s1i
LIBER PRIMVS. S>t
gM utilitdte fodagricis doloriltu diinuntur.I(ejtnam Popuim
Jundityqudm maUgmata additur.Semenpotum ex aceto co-
mitialibm utile eJl.Lachrymampoputoru commemoranty qu&
m Paduamncm dtfluatAurari>ac coirem Succinu , quodEle
flrumuocant,alij chryjophorumdd attritu tucundum odorc
fptrat,ZT aurum colore imitatur stritumpotumq^Jiomachi ucn
tmq^jlux/onesjtfit.
Opulu* alba &* nigra eo tantu interfe differunt,qnod alba inin-
MTferion partefolia candtda habeatSucunumfen Ambrafulua nonc PopulodijtilUttveriiincertismaris Septentrionafe infulis nafcitur*
Id antiquitu* Germani Glefum yocarunt,cjuod quidam eorum quiciCdfare Germanko erant,eo temporis quo tjsm rcgionibut res ageret>
Glefariam 3eam qu& plus abundaret Succino,mfulamy$cau*rut.lHminfulis Succmum nafcicertuejlidifiillatcccrtisarboribnsqud VmUn*jlratibus multumfunt adffmtles,0* m terram decidit-Cum<[; inibi cot%
gelatum duritiam conccpertt,raptumab yndts qua$ eb mfames yetujt
4ctt*lerit>in Germaniam pojlea defertur*
Macer. CAP- X C 1 1 1.
NoMENCLATVRA.GrMaxtq.Lat.MacerMa. Macero.
Gal.&Off.Macis.
MsXctr ex Barharia aduehiturjortcxfUuefccns, craf-
fustguftu per quam ajlrmgens>qui contra cruentas ex*creationes>djfemcn*6,er almfluxiones bibitur.
JlJcvs ^raoum mterje diJtare.Diofcorides,GaU?iu4i& Vaulmnmfw Mufcat* nuJLt habita mcnthnccorticem ( yt ycnfimtle cfi)non *-gnorunt.Porro Macer Galeno,cortex ejl \ndu:us
ymodtcc acrts t odorm,t£r admodumacerbusMacu nofier>os £rguttur potcntcr yclltcat>ak
•dorc dcfncat,amarore[7cne infenftbilhfecunda clajfc cahdm& ficaaz
tumfuus Galenofrigidumintcr <? caltdum tcmperctur. Qjicdrca r*
noficr M4<#, Gr&cns non cfiiita net 9llorum,n*fier efi.
Vlmm
Vob &
•** DIOSCORIDISVlmus. CAP. XCIIILNOMENCLATVRA.K
Gr*vri\sa. Lat. vlmw.lta,. olmo.
G al.Ormc,O ff. Inufkata.
V Lmt Crfolia,er cortex, er rami,uim hahentJftjftUh
dt.Fohatrttaexaceto ad lepras ejficaciter tlltnuntur:
ttulnera giuttnantyfed multo magis corttcts Ttlta ,fifajai
loco mtorqueatur . (nam in lon moremfietli potefi ) crafiot
cortex tnumo aut aquafrtgida unctattmpotu4,pituitas trahit.
Iracla ojfa celeritttfotideJcuntJidecoBofoliorum corttcis dui
radtcufoueantur.Humor mfolitculis enafcens,prtmagermtnii
trupttone,cuti ilkm^mtorem inductt,faaem% frlendtdtorrt
?r*fi*t:jutdumficcatur,w ammalta abtt,qua cuitcum forn*
germt.Fotta citm tenerefcunt cocla.olerum more ad olforni
njurpantur*
& yulgo tornita.Vefu
tfiqrides,opem adfert fu
Vlmm ingentarhoi
ter eas quat ei attr,r
iZiM<r" l""1""?*&*** eftruptum^tumlw^cus, pottn*
e fcvicstf ruptura adalUptur.'
Lignorum marcorC A P. X C V .
NOMEN C L A T V R A.
n»f tv\Gsp.LauLignm
dell
Utrgnof
l*
LIBER PRIMVS. stX Cdudicihm Ugmfque ueterihm caries congeritur , audfdrin* modomitd>ulcerdpurgdt><zr ad cicatrtcem per-
ducit,ferpenttd cohihet.ficum pdn ^xnijo o- Hmojuhatta,ifquc imfofttdytlhnat
v 'es arborum carics ^exiliens erodentihus t>ermibus yelutfc><& tamen-vlceribm mire vtilU.sedlongc pr&ftantior qudferturycolletta e Guayaco in cura Ueapolitani morbi . D<
ficcatenit ^ __<IU£ ca in malo prodeunt inpudenditM
Harundo» C A P. X C V I.
NOMENCLATVRA.Gr, KaXafL&.Ldt. Hdrundo.ltd.Cdnnd*
Gal.Roleau.m.
NHarundinumgenere c^uAdam Na(los3 ideJi3farc~tior uo
catur,ex quafagittdfaclitartjoient.^cliajamina, qua tt-
biarum ItguUs ejfaunt.^flta quhd fijiuits addiclaftt , Syrtn-
gtas,cut multum tneji carnts3crebrts cmElagenicults,ad itbro-
rum confcripttonem accommodata.^cha craJfa3concaua,apudomnes na/cens^ua k qutbufdam Cypna,ab atijs Donax appei
latur.^ciiaphragmifcsfeu uailatorta,gracilts,cadtcans,uutgo
cogmta.cum trita radtxperfe,aut cum bulbisfuts tlltta,ffictt-
Idaculeosj^corporeextrahttduxatadumborumjj doiores ch
acetomuicet.Vtrenttafolia tufa o~ impojitatgnibttsfacrisme
dentur,Cr cjtterts tnfiammattonibtts. Corttcts cincre peruncidcum aceto alopect£fanantur,PamcuU iamgojiaures mtraue-
nt,ex(urdat . Eundem ejjetlum tmpiet Harundo3 qua Cyprts
dtatftr,
Papyrus. CAP. X C V I I .
NOMENCLATVHA.Cr**
* DIOSCORIDISGrd.Tl x7tu(><&. la i. Papyrw. Itd. Paptro.
Papyrum offtcwa non norunt.
^4pyrm qua charujiuntynullis non cogntta,praafMtn
_ medtctna uulttam ad laxandas fijinlasrmadcfacla un*
in uoluitur\ufjuc dnm tnariwrtt.coflrtclaemm atcjue iinmifj*
m htatumhumnre complctttryCr tntttmcjcendo fiflnlas aptn^
9
Hahetncjao cjutdaUmcnu radtxntaque ^gypttj cammM*
duntyfuccum tanutm dcuorantes, e?" manfam exputwUtpfr rd
dtabnsprolignoutuntur. Crcmata FdpjrrtanisydepajcenttA
ulcera cum omntumparttum, tttm oris maxime^cohibetrucrn
meliusidcombujla chartaprajlat.
Annotatio i\\ cap.xcvj . xcvrj
Aput xcvi. txfefe apertu e/r. Vapy rtu,arbor triquctra,gr*dff'
nufjuam tame decc cubttn altioraiafcttur certt* prope Sut*m «
ch,>6/ acfu& pojl tnundattonem reftagnant.Tlurcs produat^queif^
<juitus corolU tcxebantur dijs,nullum tamen autfruch*m,autfcM*
producit.Nafatur c? inSyria ?apjrni,code ' <juo Calamu* odoratM
l*cu,0* eoimbimhilpraterfunesfit,prouentt (f tuxta Euphrdtc*
Myrica. CAP. X C V 1
1
*'
N OMENC LATVRA.ft
f
Crd. Mvqixti.Lat.Myrica ucl rumdrix.Itd.Tdmarigw.
Cjal.Tamanc.OfF.Tannarifcus.
Tncdfeu Tamarix^drhor uuUo cogmtx e(l,tnmA¥^mgras o~ flagiltes a<tua> enafcaiur ^frucltim f4*
floremfer is.compage mufcofum. ^CejnptM SyriA^ dlttra*
gg^mkmeahfibefhrt caierdflmUem.Fruitumf#it0»
kproximumsnafudltteraflrint item qufttt,quocomieniMr
utimur uice GaiUm medicamimbm ocutoru or^.datnr tt»
enuextrcattomi*fm&* cceitacis,Qr contra proftuui*f"mmsr**'
M
LIBER PRIMVS,minarum » h
91
CT fhalangiorum morjns
lUiim tumores inhihet.Cor-
texm eojdem ufus aclhihe*
tur. DecoElum Johorucun
umo potumjicncm ahfumit
*stddolortm denttu. in col
lutiomhHsfalutare^C^ mulierihHs^fiuxioniuulu^ ot>
ftortunvs m dejef hlonwm.
phthiriaji ledthpssa^
Jujum frodeji. ^hundan-ttam Jkmtnarum Jijitt im-
fojitiu arhom crnts. Poto-
kenojis
datus %n h
DMyrica potnsprofi
$&
fios &'fi'uftus, quos (imiUs Galldi non producit, vt domtfii
fohtano malo daotlto radids Tamarku pro Guayacofubfi
marix abfiergit , inctdtt ,& cumpropemodutn ml deficca
ifir.
Erica. C A P. X C I X-NOMENCLATVRA.
Gr.Ep&kti Lat.Erica.Ita.Erice.Huinsufum OjJ.non
^/^tf/.Galli>putant cfle^quod di-
cunc.Bruyere.
Hicafruticoja arhor , Myru* fimilis , longe minor , cmmJlore apes reprohxm mel effmunt. Tam Jios atikm com*
Jerpentium iftthws tlittu medetur*
Erus
96 DIO SCORI DIS.Kka arbufcula hfo &G ratia propria , bvs in ann*
forefcit. Vrodtdit HermoU»* »
Ualta nafci.&Cordtu i* l#*
bur+enft folttudmc. uk htrtt
Matttiiolut > tum qubd e*y«'
boru breuitate a Dioftorids k-
Jcripta ejl> yt iuduadirattonet»
abjiukrit > tum quod non d*
modum rejponderc vtdctuf.
Acacalis,
CAP. CnomenclaT.Cr. AuJtuec\tf.Lat. Jt*
calts. Ita. ^fcacaltde.Frw
flm off.tncognitus.
acaltsJrutltu ef#
rfentts m ^Ctyf
Jruttcis , feminis MyricA quadamtenmJtmtlis ; cuim af*'n
qua maduertt, adcoUyna additur , qu* adexatandam ocido'
'm conuentunt.
Rhamnus. C A P. C I.
NOMENCLATVRA.Cr. VfyvQ.. Lat.Rhamnm. Jtal. R*
Bourg Efpinc. OrT,
Vuacrifp, *
Hdmnmjr, Ucattnfephm, ramosferens reftos, CT *'
Ujfrna modumfQhjsfaruis,ottongtsfw>'^Ui,ye"er^terum etgenm cadtdtm. Terttum mff^hwi fofy ton/fat , o~ quadamtenm ruhentM
nbm iat
t T B E R P R I M V S. 97cutws ramt qutnttm cttlt
rum longitudinem tmple,
fftnojiores <jutdemyfedmjmiortbm mtnpusj^ rtgettbu*
aculek. JruEittm ^dtt Utu,
candtdum 7 tenuem y folli
acro
lartJfecieyuertictlloft
Omnittm folta tgn
Crferpettbpts ulcertbtts y effcautertllinutur. FamaeJ}9
ramos numsh ualUS6
jrrifue tmpojitos , uencfcta
depeiiere.
Hanus albus O* niger co-
^ piose m l talta apud T hufcos nafatur, yocaturq; yulgata
eorum hngua Marrucbi , nec
efl Spiniu merlus ihufeorum*aut Logobardorum Spwtts cer-
mnus.Quod hic lar<risfitfolijs,& mbaccUfruclumritgrumpro
fimikm Uguflro y yuo-ptclores ytuntur ad ytrortm bcilifiiwum
cendum:au*reineutt(juamcuiyoks Khamno conucnmnt. Khamnu*
Rhamnus.
ifmat& digeritfecundo ordmc, £r mfeigidat infe>fe
"
Halimus. C A P. C I I.
NOMENCLATVKA.Gr.AXtfit&.Lat.Haltmrts.Ita.Haltmo.GzL
Blanchcpure.Off.invfu noneft.
<xltmnsjrutex eflfepmentis tdoneHtftmilis Ej?amno 9
fneJftms ,foljjs oicd yfed lattonbm , nafcttur mfepttbus
C7" mantimt*. Folta decoqmntur ctborum fratta. Radtx con-
*HijayruptaytormtnaiL mtttgat^ drachma poderem aqua mul-
£ f*>.
HS* DIOSCORIDISJa foU eddem UBU uberUtemfActU
Khmu4 de eammgenere plantarum ejl, de cjtia autbores iuut*
fifiime fentiunt. Quidam arbufcuUm cum Dtofcoridefentiunt,
uidamjaljijajjorpfberbamqux. m littore marts nafcitur.Cratw#
erbartty nafiifub bedera,nec aUbtJongu & birfuttffolijs yodore^'
modum Cuprejjum referentibusSohnws nafit in Candta,acfolo dem**
fufamemftdare. Arabcs Holocbiam & Atripltcem marinum voctnU
*cco apparct berbam eos put.if]e,nonarbufculam. Kuellius fiancef&ta
fancHam profertuuimfiondes edendo effe f>ofiint,ea tneUgratafaif-
tudo ineft : Matthiolu* berbamfitlfum qu* \n Venetiarum litMt*
fdtur,cui nornen vulgo htdoneeft, neutcr tamen <tffimare audet,f^
froducitf>Untam tHalimumej]e.Satius igtturfutm , lAahmum^tmognitum duere,quam Halimum ncfcio <juem Proferre , auiV #***
nonperindeyfitatMj&ftt medtcin& non vtUtSi
Paliurus. C A P. CIH»N O M ENCLATVRA.
Cr. TlccXiovf©'. Lat. Pahurus.ltdl.Palturo.
G3I.Aubepin.h0e Off.nonvtuntur,
"T^ ^diuruafiutex cognofcitur aculeatsts , durtu , ctuusji
JL ">">ftngue £rfuligmofummuemtur , quodfotumt\
, ue(ic£ cdlculos comminutt . (erbenttum iftibwd-ofitulatur , ueficA cdlculos comminuit ,Jerfentmm«erfatttr.Folia £r rddix afincloriam utm hdbent,quorum k'
coftum fotu dluum fifiit,urmam trahit, contra uenen* crfrfentium morjws duxiltatur. J(adix recentu tubercuU , t***
res% omneis difiutit,tntd £r tmfofita.
~\JA rtant ttidtm authores in htfiorta palmri , Viofioridiif iut*
V diuafut tjlab eo qutm dtuerfts genmbus dt/mbtt lhe°fhr
f/h*. ?«h»nlhe phraftidtHtrftfunt*beo quan annotat Agatltod»
Agatboais FaUurtu ab to difcryat auem ddtniat Vlutarthta-&*'
t*nbt tudtm Paburu* ab ommbtt* altjs dtffert. ln hac ftntent'*'»*
JlTtT' '
"rtHm1uti fi*tucre *™r*rmm fuertt , mfi t** M
tlnoto^«luttUntarumfrnofarum nomeneffc, <J«* ***f*fi*Prattone regtonum. JJ l
LIBIR. P R I M V S.
Acuta fpina. CAP. CIIH.N O MEN CLATVRA
Cra.O \vetnatf}*. La. ^cutafiina.Ita. Oxiacantha\
Gal.tfpinc vinctcc. Offi. Bcrberis.
3D
Cutdjfina, quam fyrmam aut pithyan-
then abyut uocant , arbor
esi pra.fio Jimilts , Jj>mofik
ualde^mmor.baccasp
fi enas , rubrat,
fra£iUs,Cr tntns nucleum
ccm multtfida , alte de-
fcendente. Huihs baccdbotn
*
bo^alut proflu
fi
ilxta aculeos
bundant
fiftu,
CrfiicuL extrahtt : db
Jitri trxdunt ,fi ter r*
Acurafp
dutp
oerun
tftnjim ft
xgatur.
berim#
JylueJlri,coU4tH muuefc
Ttr Mf" l"clocrtd'm'«>°xt<"«th* erit *rber ,U* jimoj*,q$™ 7™J"r*W™™r,tmaJ
,trHaco,<orti(e t&r*mii ¥yo fylueJjrtJm,h*tJl,qHef*a Imguavount Bog*i*,& m Trtdentim* tnomi*us AmperU,o> ?*nei'Or(o,& af,HiforHm,*Ur,.RaraKKO b,*to.*ot**emm omnes h*bet,quxs Oxuttanthaattnbuit Dioftorults. H*ft &J»"yresCrefpmHm,JeuBabes,*ul-roco7n,tM net quttqu*»
„^?r^^9*^^^.Jk«t««V««^«*^rt \u* m*r,n*.
mbi~
rhdk
* <]**¥> pr* ditA rjl dotibm,^Hd feti ex A>j]»nt . Oxiaantha Galtno fjri fyluej
% €
i»9 DIOSCORIDIS.ftecies^arejque & infeftC infruttibuA yires babentjicet Vyi
jtritfruttus m totuftipttcus & aterbu* : citm Oxiacat b&ftuth
terid<juodfttpticH* esl tipartium etiamfubtiUtateinctforiuift
emm quodadformamatttnet, Oxuc.it luftuclui ad MyrthH
ftfylueftri*ftmdttudinem accedit.
Rubus canis. CAP. C V-nomenclatvra.
Gr&.Kvviff$a\Qr.L<it.I{uhii6Cttnu.ltA.I{<i
i.
fansodeur. Off.
faiyli
FRutex esl arboris infiarjubo lonqe mator;foha> ert **
to Lttora myrto,firmis arca ramot ftmtsfiore candm
fruBu oblogo>nucleo oliuafimilhqut per matuntatefuluejoh
Crfiocculostntua contweL liuBmexcmptis interioribw}*
faElusyatuumfiftn.feruefattt emm tj in umo ,mox f^t
ftu Cynojlatum non effe Kofam fyluejlrc™ ^y*
ncntts.foha no habet Kofafylueftri* Myrtofm^
arteriaminfeji
frucim habet longe grofttores Oliua baecvs* iheophrafto Kubu* QASi
HHifruilumftrt purpuraftentem , ftmtlem malo puntco , & mas
tudtne medinm intereum quem fttrpesferunt,& pumca maltu 'J°
TrtticifimtUa.idoftenditquantum KofaJylueftru d Kttbo canmodijj
ratjatcjue adeodtuerfts capntbus dceu traftatnra Dtojiortde*
Liguftrurru C A P- C V hNoMENCLATVRA.
Grd.Kvr>[email protected], LtgtfirumJta. Ltguftro.
GaLThrocfhc.Igufirumarbor esl oliudfoltjs circum ramosjitnthb^
LtiortbH*,molliGribw,CruircntiQribH*:florc candiw
™*ftofoMoratoJcmmeJambuaynigro.Opiirnu
nope cr ^Jcaione.Foba afirittoriam uim habcnt:^ate co#
fftanducata ulceribnswk mcdentur, t/I/uferutdismfum^
LIBER P R I M V S. toi
tlonibm > carbunculisd pro*
funt^decoElo eorundemtgni
am bufia fouentur:capdlum
rufanttntafolia^ua in ra^
dicuUjucco maduermt . Flos
ex acetofronti illitus capitis
dolorcm fedat . Cyp
oleum f d
tlfacit
Uos : (i aua fen
pr*dttajint,ajfi
4>ftrm
uoa ex eo tit odora-j<
Mrfepes nafiitur>fio
rttineuntt ytrt>& tftatK ini-
tio.Sermus Virgilij interprts,
tigujlra niall interprttatus tft
toHoluub fiores>Nec rninu* falfi
Liguftrum. ^Zt«f™*:^»1»*
A*? . Arabum efle caprfolutm, qno4
C VII*Philyrea. c A P.
NOMENCLATVRA.jfr*.fi}tots t*.lau Ttlta , Ita. Phtllerea.
^al.Til.&Troefne,
Htjjtea arbor eft Iguftrt magnttudmefoltjs ole*,nwrkrtbm <T. Uttorduefiuitu lenttjct^maro/fubdulctface^
matm coharemc^erismtfcitur, HmMifotia aflrmgunt: adeadem uttha ad qua oUafier/um afirttlione ejt oVu*:maxtmc
ttttudm ac menjes ctent
ducata,a4t (idecotlo coUuantur : v
£ *xulU r'
* i•
lOt D IOSCORIDIJefi inttr 1 htophTafium O" Diofeoridem c*ntr$atrfi*rau ,... . ,
fcondtsfuigmtrn arborem.quam abundtdtpmgit-tt vt fcribit H#
hortofuonobtUju
Cift
O" crefe.
'jaxofis O" montauii,*nde exitllentifiim>n«
ttbiuo tranjUantauu eam.qu* bodte Vtnttf
us. CAP. CVIIINOM ENCLA TVRA.s.Kts&.Ldt.CtJiui.Itd.CiJro.Offi.LdtinHm
ufurpant,
iflttt tquem dlif
tharon , dutdjf*
yfnifr,1
fed improcertti,folioftu ,]*'
xofis lotis ndfcens >fofyr0
'
dtSydccrbx, htrfutff ,flei
tndfculoyUt mditpuntcd,fe
unde flores in ttino d*
hts tn diepoth profitntdwrJe m
hibent : uetuftdtt «f*
CT tgni dmbufhs
O~nomj4p
fltStorohethri
JQpOtf
Ciftus.
nonnulits coqnommati 1 1*:
U cifii rddtces ndfcttur , fl>
fumctfimtlitudme .Q**
%jy
- •* V *******J********
***~***'1~ - Jm*~*
**mftdud,dlter4herl>dced,tertidcadid4.bfu*tHr dcdctd **do.^iUqm tamen exiccantfrathmj, mdcerant, CTmtof&rtltfUA^utin
LyctoprofcjHuntur.rtrtidCdadhdbet, *****
tltqudnt*c
Mev*V V- -
)
non
LIBER P R I M V 5. tO|
dliquanto magisficcdt , Cr aftringtu Prodeji dyfentericis, cct-
iidcisfangmnem excreanttbu4:fcemmarumprofiuuto Cr pota
Grmditd* ••.
NAfcutur Ciftu* & bypociflU in ^luribus tufeU locU , quinetiam
abunde prouentuntm ajperrimu gr maxime faxofts Apennini
locb . Deberent igitur quorum eft munus, indt fibi ttmm labore&gentia con<juirere,prAcif>ue cumfim yero hyftocifie confici iheriacu
que*t,nec alia item medkamenta quibtts quotidie nobis in mediana eft
epns.V bi yera hypotifits defuerit>vera Acacia, Aut halaufitorumfucc*
Trtipoflumus. Afiringtt priuatim CifiuSyfolia deftccant& afiringunt:
yalentiores funtfiores . Sicfrigidus efi Cifim , yt etiam quippiam injt
tepidt catoris habeat. Plus afirmgit trypoctfits.
Ladanum. C A P. C I X»NOMENCLATVU.
Gr.\H<Ac^.jjtu er off.Lddamm.itd.Ldddno.
St Cr dlterum txfiigemu , Udon a nonmllis dppelUtum,
frutexfmils modo ndfcensjongionbmfolijs, Gr nsgrio-
rwus , qud uerno tempore qutddam contrdhuntpmgue. Folio-
rumm dftrmges,dtfy effeftns afoprdbens. Fit ex eo quod Ld^ i^U^danum dicttur:Stqmdem cum cifttfrodes^dfcmtur CdPrd, hir- jV*^ ^1**
ai ' ¥mgMtudintm confyicue bdrbd carfunt y Crfuo lentore 7VV^
wliofis crunbm ddhdrejcentem refort<tnt:qudm defeftetes tr^/coLyCoLntesfycoguntm offas,C^ ita recodunU ^xbj uero dt-
""1- -
traBisfuniculi6,mfidhemfruttctbt46 lentorem dbfiergunt,con-
glomerant^in Ldddnum.MdXtmc probdtur odordtumfubus-rtdeyfdctle mollefcens , pngue , quod arenasnon collegit , n*t
fqualore obfitum eft, refinofum > qudle in Cyfro gtgnttur. .
^frabtcum uero Ltbycumj^ uilint. Naturd ei flnffandi , cdlfd- * * ^€iendi,molhendi:ord uenarum pdtefdat^ c^Uumfiuetem con^ f*tmet, dddito utno , myrrhd , Cr myt teo oleo : cxcamctbm dc-
corem reddsUcu umo ilhtum, medeiur durtum doloribm, cum
g * b**
»«4 DIOSCORIDIShydromeltte aut rofaceo infujum :fuffituJecundat eijdt. Pefi
tmmtftum,uulu£ durtttemfanat.ln medtcamenta qua doloreffl
tuftmjjiniunt,O- malagmata utilitcr tnjeritur.^ikumjp
cum utno ueterepotum,cr nrmam ctct.
A tis apparet e Diforide ymA ftt Ladanum. Galenui dtferre q«i-
dem mhilumfpetie h Cifto,cjui to vbi tum viucbat naj>.eretur,dtcit:
regionUgratta qu& calida [tt B cxcellentiti* effc. ld proutdcndumyt
adulteratum , Ced-verum LiAanum babeamu*. V enettis probaUyfedverumLidfmumfedpaucU in locU haletur.i •fedulo ludicio eji
Ebenus. CAP. C [email protected].
Gal.PEbene.Benm optima habetur ^Xethtoptca Cr ntgrd, nullos fa'
bcns uenarum dtfcurfm fatltttj cornm Uuore. Cumfr®
gttur denft apparct,mordens guftu , atyue aftrtngens. Snjfi*
tucundo odorcjupra carboncsfnefumt tddto. Hecens autem&ignem prokta, obptnguitudincm acceditur, er trtta adcoW»
fiauefctt. ^stltera eft IndicAjnternatufegmehtit candtcantib**
CT' modtcefuluis ,ttemfrequenubm maculn :cdterumpri°r>
bomtatc antecedtt. ^cpud yuojdamfcfamtna , autftmea li^
cofimtltapro Ebeno Udneunt.fuoddijcermturex eo^uodfi^
gofajunuz^ inpurpureas aJfuUs rejoluutur , nthtlmordactH'
tn mguftu,nec rcdotiud infujfituprdjercntta. Caltgmem **lorttm abftergtt : ad ueteres defiiUattoncs ,puftul^ mirum '»
modum pollet. St <jwfttamfacla ex eo cotn ula coUyrf utatur»
tncbmprofciet. ^cdoculorum medicamenta ejficax eft,fif'
bcs ramentaue utno chto dtc noclu^ macerata ,m cofyriak'
gerantur.UonnuUtprttrtta tpja cxcolant, reliejuatjueeundt»
mmodum peragunt. ^proumoacjuautuntur. rnturtnfcltlt nouojonecm carbones redigatur.Ltuaturplumbt uftt
**'
do*
LIBEK PRIMVS.do ,£r lta ftccis fcdbristi Itffitudimb
\bftni partena/c
lOf
t
fi
lenusficcanottj:
ifinititrunciret
torum itulem offictnis cjut orbkulos horanos faHitant Efce-
ftta € fubtihbas partibus * yirtutem habet abfierfortam
'• Q**d*m Guayaium xLbemj])ectein putant , tjlud necaffir-
ifim , cum a nullo yeterumfcrtptorum pr*.di£tumf\t t
%uahafoUa>flores> &f
Rofa. C X I* CAP.NOMENCLATVRA.
Cr.Vohp.Ut.C7* off. Hpfi. G al .Rofe.
ROfa reftgerat £r *r fy*!^%
finnoit .fed ficca muL ,Jlrtngitjedft
to magk. Shcchs recentibm
folijs expnmttur , deJeElu
forfice unguibm (fic affeUUntur cadidafoliorumpar-
XL tes) rehquum in fdafremi
& * CT teri debet in umbra, do*
w
tfj^
^ neccogatur,o~itaadocu-
lorum arcunUtiones recon-
di. Siccantur ettamnumfo~ ^f^L^tlia rofarum, conttnuo uerja- |
•" c ^
Rofa.
ta,ne muceant , neuefitns tj,
tnfideat. tsCridurofczrm .
utno decotlu exfreffnt h~ D c
quor y facit ad dolores capi-
Wy aurium, ocHiorHygtngi-
**rum yjcdu, recli mtejlini, ac uuludypenna ilhtm aut mfuj#*<
g f£ad
totf DIOSCORIOISEademfine exfreftone tufa,fr&cordiorum infiamfndtiontm
humtdpsfiomachi uittjs , ion% jacro iUim frodeft :fi\
femina afierguntur. Miften foler\t Hulneranjsanudotis, rtf*
^ofitionibwyquas^Anth
^fZlr^ j^hbiefhara.Tlos qmin medtjs rofistnuenitur,ficcam,g^^
<Xl>\it
T u.
fiuxtonihmejficaciter infiergttur. Capta fota citam
uum,Cr cruentas reiettionesfifiunt.
Rofei paftilli. CAP. CXIl^NOMENCLATVRA.
Gr.VM<&.Lat.Hpfet pafttlli.Ital.Pafiilit delle
^o/^.OfF.Trochifci diarhodon.
}J?£Uf -T3 ^tftiUhjuos nhodtdes uocant , hac ratione conftciunW-
Xojarum uirtdmm , qux nullo antea humore madefw*
extabuertnt , draehma quadragtnta , Indica nardt drachr*^
dece,myvrh* drachm*jex,irtu dtgerutur mpafitHos, fti M*
obolorumpondm ^uentjiccati^ tn umbra mfttlttt nd-ptcdfOt
dtque obturato recanduntur. ^aIij adtjctunt cofttdrachffM
duMrirtdis I&jricA totidem, ©- utnum chtum cum melie*lh
Jcent. Muhenbm montltum utee colio circundato ujutjunh**
retundendumgrauejttdorti mrm : trtiis eliam utunturad w~ttones ©* dtapafmata^utfiunt adjudores coercendos,tta ut*
balneu tnarefiant corporaJemJrtguL atjua abtuantur.
Annotatioin Cap. cx}. cxivMVlttfunt Kofarum differentta , rubm tamenplu* in trtedici»'
vtimurjecerptii nodumfefc aperienubtu calathti. &ofeip<tJi"~
h>quos trocbifcos de Kofts PbarmacoboU yocant, non to quo apud DH'J"rui<m tonfiimntur modo.
ycium. CAP. C X 1 1 1.
nomenclatvra.er~A&* *y . tat.O- 0ff.Ljeium.Ital.L) cio.
LIB ER P R I M V S.
qui Pyxacanxhan uocantyarhor efij}>$ ^*~£~>
tfajanw trium cuhitorum aut logtoribws.folus huxi
\fis;fruElu piperis,wgroJdHhamaro,d€riJ6J;corticep
nondtfitmih Lycio madefaEtoyradicibu6 muitx ohiiquts h?
Jii:Nafatur^lurtmum m CapadoaajLyaajCr PlerisJ
cisy 4
*
radi
ifcrd loca amat.Succi extrahendi ratio hdtc ejt:l{amr cum 1E^\+~SLridu tuftjcr ante per multos dies maceratt coquuntur.tHm
^^/
4 ptudofiat.^tduitc J\attt abfinthtj Jucco, (
hieitis bfnis itide Itauor^donec rm
ratur td Lyciu>adtecla decocttom amur
autfelle auhulodnnatasjpuma mtercoaucduexcept
medicamentu additur,rehquo adaha utuntur.Simth modofitr+>»-Jemme expreJfo Cr tnfolato. Opttmu quodnrifotejt
Jiintlumj^ rubenteftumam ojiendtf.giebis extrinfecm nigris, (j/^mtm cumfrcgerts rufs,odore mmime utrofo, ch amaritudmeafirmgens,crocmo colore,cumjmodi Indtcu efi,cateris prafta»tius. Lyaum aftrmgiucaligme oculoru dtfcutit^genariifcabie, &frurtttiiyueteres.yiuxionesfanat . Faat ad puruientas aureis.
'Xulceratxigingmas, tofiiLsJabioriififurasJedst rim*s,attntmj
3tliitii. Cceiiacis,dyfentencps potu indttu
gutne excreattbm ettufit,ex apa^trq ratioftcanis morfu.%n cataootio demrat,aut tn a<j»a CiSif.Flauosfactt pilos,redu-
uijs, ulceribm yua ferput aut putret.medetfammaru jfluutAappofitujtftit,rabiojoru ttltbm ex meiie potu,aut mce catapotij
deuoratiiyauxiltatur. Tradunt Indicufien Lyciu,ex f>
ttut^ramos re
d
hitideappeiiato,ea/jrtnarug
bens ternu cubttoru i6gitudine,maioresue,rubo crafiores,a
jjesjratlus cortexrubefcttfoita oieafimtua,Hcr-ba tn aceto decofia prodttiterw tnfiamatiombmcr regto mort>omedcn,<3-fxminarupurgattones eltcere. ^Affeuerat ettam
crudatn potu,eojde ejjeclmprafiarefeme cyathodmtdio poti
pttuttam expkrgttre.uenenss auoauc auxtii mQffi
^C
to 3
oDIOSCORIDIS
Vfcinarttm Lyctum adulterinares efl i plurtbm fuccU confcl*
_ f ncc ad nos hodte c l.ycia affertur. Pyxacanthx vnde verum **j
trahtLycium pofl\t,inLyT*rt* Aiptbn* prouentunt,fed adeo rnodnt
curamm qu* ad vfttm mtiidttd fauunt,vt ignoremm ea etiam , qui
fpontenobpsknaturaofferuntur^DefcknteLtito kmurcaolei qux
vaJe&reococldftvtamur,autSHmaf.hoAiauwabhincanms Yj*A*
tanthfifntctns ptpertfmiles in Italtamex Alexandrta aduthuntM*
Acacia.C AP« C X 1 1 1 1-
NOMEN CLATVRA.Gra. ^HctKi*. Lat. ttal.&* °J}-
<sCc*c'*'
Caaa tn ^Cegf19
_ nafatur,jj>ina m}*
borisfrtiticoja i nonfi
•ttrectum attol floretnh^
andidumyC^femen^
fmojimile in Joliiculis ,tt
quo fuccu6 exfteffa ficU'
h llturojeminejubrufu* eX #*
rtdi.Eligatur ntodtce rnj#
CT odoram , utm hdc tf"
bore effefotejt * ytltpi***
fiimuntex foltfs crfm^Juccum .M4nat CT ff**
*
ex ea (bma. Vis ei adfajr*
dum^rejrigerandum^
eax.Succu^oculorum tnw'
utilss, ualet adignemfacrtmt,ulcera ftajerptt^^fterygut , Cr orts ulcera: froadentes oculos refrin&l
jokuzLcL 'Amffjit: f ufxpfrimiiyautfotm autJubtermditH6,c*fiUos deniff*
truomaqita^tnox ejjufo<J
Lauatur ocu L ru medican iuo
(90
LIBER PRIMVS. 100 L *\JtI A r,
PV^XUconcreucratydonec pura extet aqua
yC^ U<t cogitur tn fdfttllos. L-
yriturctidmin cruda fidelta,donec jiftile jorndcibn^ perco-
quatury torrcturcLin carbonum haUtuperfldta.Spnddecoctum
Jolutos drtH6 fotu committit • Prdfertur eius jfina gnmmt,
quodmuernuculorumffccicmcotrdhatur&mtrimodotoer- J 1
luceAtJijrm expers.Proximum efi candidum>fordidum uerowm exp __
dc refinoJum,inutile.Cutis medtn* oljirutt ,er mcdicdmento-
rum->quibut admijcetur^ dcrtmomam hebctdt . ^Ambufiib ex
cho iIlitumpuftuLi non pdtitur erumpcre . ^iltcrum ^Acaci&
genmtn Capddoaa Pontoa^prouenit3^<enptuffinxJimili-
tiidweJonge mmu67teneriH6,humileydcuLeoram udlio mum~tur^fobd habens ruU,Jemelcnticuld mmti^fert autumno ym lo
cuUs conmxhyternum quaternumue cdtdctbm.Succmeim d~
JhmgityUiribm mferior, <cr ocularibm medicamentis muttlis,
ACaax fucctis apud nos nonnafcentu arbori^ t hodte non affertur,
fed Imtus loco fuccus prunorum fylucjtrtum ^ulgo juccefitt.
Aptiw tamen huius vicefolus Rhou vtcemur* C liqutrt am efolxSI enttfitO1
hypoafltdosconficitttr. V ocat Scrapton Acact* gommamp
Arabteam +ommam <ju* efua dcf rtpitone alta ejlab offctnarumgomma Arabtca.Htccntm ntlfitmle habet cotraclts vermtculw.at arenof*ejr,4]u£ resfatucoarguttnosarabicagomma,& pertndcjucco carere.
AeicLijlihtica efl ey afiriclorta.Arabicagommalentt& aperit > C7*eam obcanfam vc tmplers autftrmgere poros carnis poteTi >quoditigomm.:jhtnx Agypnx requiritDtofcortdcs.V ulgarts /mc arabtcago-ma Mattbtolo egaUno ea cslgomma, cjuam GrActfimpltcitergomma' ocanty c? mtxtto e dtuerfts acborumgommisad quod corum tudicta
contrartum e±l,quivbinomen£omm&fimpliciterapud Gr+cos T>i4e-
rtntmon altam,auam Sp:n& Agypttxgommam intelligunt.1 vlerabt*
Uhs dntt poterat gummaTracacanth&jftadnos yera Acaaa afjerrc*
turfed Itac dejlittttt,<juigommam habeamusi Vcrx Acact* fuccus dc~
fiuat tcrtio ordine , cr e!o:'a)frigtdiu eTi infccundo^purns m prtmo .
Vitcx. CAP. CXV.NO MENCLATVHA.
GM
•v
'*- VI
\s
no DIOSCORIDIS.Gal.& OfF.Agnus eaftus.
Hexftue lygosfrutex eft tn ar bore ajfurgem , MJcitti
tnflumtnum rtpis^aJferisiL locis,ac torrettum aluetsrt
nosgeritpraiongosfrafluperuicacesfoltaoitud-jedmciliortt'
Duogencra eins:yna harumalbumfiorem mttit citm Wf
Vtantumpurpureum,0"Jemen,utptp $
k
""•'niHHimHmpurfiureitmjt^rjemenwvwer.zxiayw
<*i uireshabet^ adjlriciorias.Semen etus potum uenerutt*
ttbns^aqu* qua cutemjubutjtenofts^auxtitaturjj.
enjes ctet,drachmaponderem umopotum,gemturafut tentat,wfoporem ajfert. Decoitum herbd CT fo»°*defeftone\multertbm uuIua malo opportunn opttuiatur
ifUmmantiombutypurgationes mouetjemen cZpulegtopot*>
•
*t}^nj^]jtHu^^oJhu:capttis dolore dtjfoluit tlL
lur cu aceto cr oleo capitim lethargo 0~ phrenitide . F«b*
Jujfitu antfubfiraclufugant uenenata.itltta quofyferpentw*morftbws auxiliantur,tejhum durtttas cum butyro vfify
»'
tmm emolliunt. Kjmasjedisfemen cuaqua tiittu *uttg#&
cumfoljsmedetur iuxatis,uutnertbw^.Vttgam <jm mam t*>
neatdu tterfacit,negatur mtertrigmemfentire. ^fgnu , f4dtcas caftum.uocant Cract^uontam matrona tn riefmopho'
11 aemenf":m "ft"*'e>n cujtodtentesfolus hum cubm
fbtfernunuz^iygonquaftuimen,proptcr,tnutclamfirc r*
tnorumfiexitatem.l
'\r Itexf™ AS"»i *"fit«te >*rborumfirim* verefioreU*U* &
HilJ^V"? ord,ne'&lmu^f^tMW parubm cotnpoft*«$»v* cr alba abundt tn ltali* b»—-i—. r
<A I,ix - C A P. C X V IN O M E N C L A T V R A.
CrtrU Lat. er Off.Saltx. Ita.Saltce.G al. Saul*.<£& ttuigo nota efl. CutusJemcnJotta, cortex a>fi«*fpAandt utmhabet. Trttafoltacu^kuoptpereCr^
!
LIBER P RIMVS. iii
foUytUioJisJithuemtit :Jt
ftaper/e C^fiant multertb
r
ptant. Saltgnuftmen mpotti
fan*mnem exfuetibm fro-defi. Cortex cofdem pr&bet
V
maceratm
clauos £r callos toUtt.Exfo
bjs Cr cortue fuccm cu ro-
faceo tn calyce pumct calfa-
cim > auriu doloribm auxuliatur, DecoElo eoru Poda-
grxsfouert uubftmufurfu-
furgatm corp•
Salix.
ptt/trJ,
ijioret^excijo
inuenitur, tjut adpurgandafUgaenim cotretus humor
. „ IMofyitntoculHtfuaiamprAet.AJax midtarum^cceru 0- cogntta arbor.fuccos c Phno trts confi-at.\num
(/ «i c trunco refudat mmodum gomma ; Seutndum qutJjt tuttfi cortur.lertmm cjtu inafi, f>er autHmnum trunw. \uhare\lJrondes trfiorcs Saktu tgrtffimnum concdtarc.
olca. CAP.CXVII.NOMF.NCLATVU.W*. Ut.C? OjJ. Olcajitr Crjjlueflns olea.
ktoJ*l»4tico. Gal.OUukriauuapr.
TUeftrts oied, auam aliqut oleaflrum appellant,altj
hiopicam oltuam,folia afnngunt
^Ct
fu*tgnemfacrZ>ulcera audferpunt, epmyeltdat, carbunculos,reUuuiaf, nomatj^ cohibent, cruJtM tmargmxnt cnm melle d-
hta
/ (
Jlu
III DIOSCORIDIShta. Qumeitamfordil
l
>purgant:infiammdtto<
panos^ mell\
po/tta dtfc
ptte uulfi conghtindnl
oris btu crprmtm
>f<
commfflducM
acm
dentur. SucM CT d«»
mcofdcm habent efr
ti>tionp\
MM
£tu6 :Jang
bre frofiuHium
/«
Sylucftris
_ bet
yufiulvfyfri
erd £7* ueteres defi<
tfifitt:cjuaf?rof?tcrtn
t addttur , adgcnan
fiones peryuam uttlis
}
fokt»primiturfuccm tufisfolijs^affufo uino aut a^udficcamjj1
faftillos dtgerttur. Sedlotige ualtdior ad rtcondendumfo(C
hahetur^ut cnmumo^uam cum a<jua exprejfta eft.ji^
Juhuenttfiue uherenturjiuepw ejfiuat. Tolid conuententer tt'
liacis cum farinahordeaceatlimuntur. rruntur cumfioriW
filia, utftodij meem cmis prsfict tn cruda olla , ohhto ore h'°>
"'
" • -'*> rurj*ufquc dumfiglmum percocjuatur : reftmc~la<i uino , <
Jitbdcldycodemmodo uruntury poftremo ceruJA mod>
guntttrm pafttUos. Hutufcemodt cmcremm medtcantentn «cr
lorum conftatfiodto non cedere Jedetjdem un ihm fl'*&**
puundum eft. Foliorupt/atitue olea eadem uis mtellig>t!tr'
fidaliytunto mfmor.twde ocuLribut mcdtcamentis ohj»**
mttiorem utm conuementtor eji. Sudor liwo uirentt *ctt*P
nanansJditujanat Uclmus jurfttres &Jcabem, oleitgt**9
feittt*
IIBIK PMMVJ. tij
Jcmcn tUttum medeturfurfuribu4>Cr ulccrtbtity ati£ depafchnt
uoranttL: quodaulemmtranucleum e/f ,cx adipe Qr fartnx
Jcabros ungues excutit. Colymbades trtta ©- ambufiis ilittd
fufiuUsgtgniprohibentyjordtda ttlcerapurgant. MuriaJuccHS
collutasgtngtuas contrahit > O* motm denttum firmat. oliud
jiaua Q* recensjromacho uttltor cft, uentri dtjfictlis:ntgra au-
tem £r matura corrupltont opportuna efi ^fiomacho aduerja-
tur , ocults non conuemt,capttis dolorem moucU ^ArefaBa tlli-
tu dcpafcentta uheraftjiit , Cr carbunculos emarginat. oleum
Jylueflris olttta gtngiuis putri ultgtne Lbcranttbw coliuttttr, r
/
dentium mobthtates (iabtlit , calfafli fottu>gmgtuisfiuxtont
Lboranttbptdfttttis e(i : lanam cmmffecillo ctrcunltgatam olco
madefaccrc oportet , ZFgmgtuit admouerc , donec aiba fft*Gcntur*
Lachryma Aethiopicx oleae*
CAP. CXVIII.NOMENCLATVRA.
Qr. A«jt^i/#^i ritc ii$wm*»t i\«txt. Lat.lachrj-
ma ^Cet htoptca ol a. ltai.Comma delt oltuo
ctlthtopta. Off.Gummi Elent.
sAchryma yuam ^fethiopica oleafiilUt,scammontojmtlts ^uadantenus efi,Juka,fiilUs extlbm coftans, mor*
dtx.Qju aute\xmmoniact autgummtfimilitu^ncrefert,co'loremgrieas,necguflu mordensjiiperuacua cft.Noftrates ole*oleafirij^ , /tmtlem lachrymamjudant, qu* comode adoculo-rum hebetudtnes tUinttur, cuatncesaibHgtnes^tHitu emendat,*rmam O- menjes aet,cauis dentium tmprejja,addolores ejfi-
<Axefi. Inttr uenenajcrthttur , partuspeUtt, lepras Cr tmpett-
h gnt*
wl
«4- DIOSCORIDISgwesJinat.iXftellatHr autem ^tetbtopca Cr agrefis 0u&
Amurca. CAP. C X I X»NOMENCLATVRA.
Gr.A[ic(>yn-Ut.cr off.^Cmurca.ltal.
LaMorcadeWolto,
Murca expreffk oltum. recrementum efi. Decotla 1
_ _ f>reo uafead crafitudtnem mellis aflrtngtt, uterosf
hens Lyctj ejfeclm.injuj^erdenttum dolon Cr uulnerthus,^
aceioyuino aut muljo commode tllinttur : addttur tn mcdic*'
menta ocuUria , Cr meatm induBuJuo objlruentta :uetujw1
melioremfiert confiat. Ftthter infunditurJedis,£enitdlJuw')#
uuIua exulcerationi. St uero citm omfbacmo recaqudM #
j melits crafitudtnem , cartojos dentes extrabit. Jumentoru»
fcahiem cu decotto Luprit cr cbam&leonte tlittujanat. Crv
Cr recentt ^imurca yodagras articulariosjj doloresfouen^
Itfimum :feruntta tn utlloja^elle; CT bydroptcis tm[>ofit<t>*
morismolemreprtmtt,
Annotacio in Cap. cxvrj. cxviij. cxix»
... .onenfis GalliaOleaJtris itidemvt OliuU abudat.Jnttr
^. 4 ua<jr Qjfercii mortahs eji mmicitia. Emoritur Oltuf Q?* -
applantata. Gommafyluejirutm aut Aetbioptcarum OliuaruVt , .
ad multaftt vtilts.nojho tamen tempore vju deftit, mtfane n0t* ^
coUigaturnecne.Amurca olei,teJte Catone , calct mixta induccndtt }?
tina qua pannosfertceos contmeant vtilis eft. A raneat enim autWaut quofuss vermiculos nonfufimet,&• ab bumore muros tuetut.
Oiiercus,Glans,Fagus,Ikx,
C A P. C X X.NOMENCLATVRA.Gr.Afjvs-Lat.zr off.Quercm.ltdU
Uuercta.G al.Chefne.
IIBER PMMVS «f
Quercus.
QVifcum quercinurru
djfriEloriam uim habet , frafertim li
ber fut cortia c?~ ligno tntercedit : numetiampntammtgUnMsfubie&a.Decocfum ex tjsdatur dyfentencis
auacts,Jan?umem excreanttbus. Tritam pejfofamunisjlineuuka Uboranttbusfubucitur. Glandes eofdem effetlm i
hibentyurmam ttunt,captis dolorem C^Jtatns tn ctbumfufta fariunt,refj}unt efnaU uenenatorum ttltbHS.Decottirumcr corttcts cum Ltle uaccino potum prodeji cotra tox
h.
uda, tnfUmationes tliitu teniimt.ad luocant
fc/
fica ulccra cujalfa axugta couemut.llt
gUdes uiribtts QucrcHsantecellut.Fa?us cr llex,Qjter
genenapgnatur,& cofmilemunus obeut. ilta
ua coilm dftmoliiM intab-fc
h * &t>t*
ttS
A
D I OSCORIDISs,aenigrat cafdlos^frm cimoiia terrajturgatos. Folido*
Uufa cr trita tnmoribuafrofmt^Cr imbealla* memfa
partes corroborant.
Qu-at Qjterctt*frondtbu*,tum cum primu prodeut tenerrtrmi
per Alembtcumdtfltttata,potuJanatfluxu> hepattcos Jiptllosrt
omminuit,^ <db'* muliermn flitxiombus medetur. VagtJeluiJ
cata,labra& jtngmas Agrasfanant.tx aduftiVagt cwerel»*
tumf.
)j}endat.Qj4ercui Ktctni,u s ftmtles quosfyluejbres R*/>
ducuntftcct& tn puluerem redatti potcnter ajlringut ,& ob id
c
hm corporisfiuxtbu* commodant,& alias ybi reftntttone eftopm
Caibneae.C AP* C X X I-
NOMENCLATVRA.ifianed.'ltal. Cafiagne.
Gal.UiacaigneOfcN
^Xrdiandglandestf**
aliqm Ca/lanetf > &lopima autglandes loun *j>
pellant.adfirtngut >fimtlfy
ejfeElus prabent yprajtrt^
tunica que carnem cr%U
his qmephemerHm biher^
rf.
C aftanea?
GAftarA manducat* $**
raltus dolorem, captt'* £ducut,flatusgenerant , obJHp*
torpus,& dL+ri dtreruntt*r •$«
qux torrcnturfub cinere,ti-*
qutppid de nocuwto ,ft f°)u*
cu Pipere & fale aut ci Saa#*
mandu<entur . Rcuera q******
nutrtant corpus 3 tamen w**
Honfunt. n
LIBER PRIMVS.Galla. CAP. CXXIInomen clatvra.
»1»
,IU
Noix dc
t
^Uafruftua e{t Qj*ercnt.^€hqud Omphdcitis appeUaiparua quidemjed tuberoja,folida,nulloforamine per-era pland,ieuU ferforata.Ekgi debet Omphaeitis , qu*
rjj:cdctor eft: vtnus .£ uis uehemeter dfnngere. Tntd excrejc
tia in carne fluxionesgingiuaru O- uux, atque oris ulceratto-
nem cohibent.N ucleut dentium cauerms3tndtim doloreJedat
Cremau carbombua donec tgneflagrent , ty umo aut acetodut acida murta extmcld fangumemJupprimunt . DecoBumquibus mftdere expedtt3effcdx eft,&r contra uuluas proctdentei,fiuxtoneJque:captliosdenigrat,acetodut aqua macerat*djjentertcis cabacijque cu uino aut aqud tritd conuemeter ilit
nuntur^aut bibuntur,objomjs dddi debent,dutintegrdtn dquaiprdcoqw,m qua nonmhil excoquendum ejl,quod his ajfetli-bm conferdt. l
nfummaJots utendnm ad a(trtngenda*ntjicc*-da qua opHsjunt.
ulis vtglam nafcitur.Vroueniunt& infolijs gidtt
oftores,fiattm vt dectderint,fla«efeunt; GalUt O»-^««"srntaicammtum
tfi potenter acerbu ,& matorf exparte ttrrtjtrH &frlgi<L,£r w eafatultJte diftccat& repercutttfluxut : afirin&*t*m*&mm>br*lHX4ta & langtda mpnorem habitum refii-futt.Grandn GaLia deftccat.fangutnem yfia refimgit.
Rhus.C AP* C XX III.NOMENCLATVRA.
Grd.v8s.Ltt- Xhu*. Ital. l{hoe.
Gai.&Oft.bumach.qud objomjs d$ergitHr>a,b dttquihm Erythros df
fclUt*,JcmciftcorurqprHtici*jjic uocati i
h z rnm
»5 fc I O S C O R. I D I 9
ru infetlores eo utatur ad tnfptfandM pelles. ^trbufcula tnpe<
tris nafcens,hmum cubttorum aitttudineyfoltjsoblongit\fibr*
hntibw,inambttujerraw ,acino uuarum gractttum denfo,
mafnttudmc Terebmtht,auadantentu lato:Cum corucofa»
nicaperyuam uttlts efi. Fotta uim habent ajlrmgedt, CT ***
€U ejfeelwprabent.Decotlum captllos demqrat. Dyfenteni*
infundtturyey inpotm eoruinfejfufaue aducttur. InflilUtut i»
nbm purultntk>gangi anas <y pterygta cohibentfoha,e%Mto aut melle tUtta.Uauamentu n fit ex artdtsjblifs,adcraftt^
dtnem melltsm aaua decoc1ts3adcadcm,ut Lj e:tm,c6ue>»ens.
Semeeojdeeffea^exhtbet.Coebacoru dyjentertcoru^ okjo*
ntjs infpergnur.fraclajefauamatajtuida.jj tlbtu exajua
,4
injtimattone utndtcat.ltngua afferttates cum melle abjhrf-
candidafaminarumprofluuia/tjittyhxmorrhotdasfinatcHnf
querno carbone mtrito admotu . <Aquam quafemen madM
decotla cogttur > cott^ effcaaor ipjojemine . Cummt dej
yuoddentium cauis tmprtmitur^addoloresjiniendos. ^RH«m cuttts fruilum Letifmtlem.Sumach VbarmacopoUv°ca '
nafcitur in I talia in plurtbus Apptnnini locU,<um itotu omm^
yuas et trtbmt DioJiortdes.Frutlus&futCM r/wb plurtmutn i»)*
fiert habent,& tdto deftaant ttrtio,& infrtgtdantficundo ord*nt>
Palma. CAP. CXXII 1 1»
NOMENCLATVRA.Gra . fo (vt\ . Lau palma.
Gal.Palmier.Off.Datf:yli.
P^xlma in ^eryptoggnttur.Eamedio matwrtUtti%
re3autHno decerptJolei,^CralnciMyrobaUmfin^ ;
matis co2nornme,coloremridi Cr odoremalt Cotonehj* JtinAit? ivv riurruri£jt u irU f c ntr tcu s^/ vuurr rrtni.* v* w~—- -^ .
ad maturttatem peruenirejtnatxr, phoentcobaUnit* ?cUl .
mx acerha eft c^ adftrmges. Contra aluifoemtmrtim^ ).
HktyW wno atiftero bibitHr,h&morrhoid*t jij}it,uuinzr*£> .,r
ttBER PRIMVS. ri9
nat illitu. phanicobalan „centespiu* ficcis adftringunt
capttis dolorem afferunt, co-
ptofiores in cibo tnebriant:
Jiccioresjangumem excrean
ttbmfiomachicisO dyjen-tertcu Htdesm ctbo : ikmun-
Th
Palma
turcum Cotoneo O**cenanthino uejica. mtij.
riotapraferttm efit,fa
afoeritati medentur.
batcaru decotlupotu aflua-
ttonemjedat, uires recreat
cu hydromeltte uetenjum*ptum, ctbo tdemfactunt. Fit
ex eis uinum ad eadem con-
Decofluperfi p,&g<Lrgartzjttione magnopere afirmgit , &* cohibet. Nucleifdlmarttm
, caterorum more cremati m crudoficltlt ,O utno"JMhanereloto^odtjutcem
ejfictunt, mtjcetur^uem CaLMefhara.Quodfinon tuflam ufltonem accepertnt,denuo cre*»*»dt. vtm adfirmgendt habent , Zrjjtracult cutisobdutt»J«o ckudunt. Contra oculorum uuam cypuflul**, palpebra-rm defiuma,cum Nardo effeclumprabet, corporis excrefcen-«*am utno reprtmunt
9 ulceraad acatrtcem perducunu Sedwer prtma* uttles ex Palmis humthUs ^egyptta.
Palma,elate C AP. CXXVNOMENCLATVRA.
ihJcrti. Lat.Palma.Elate.
deUa Palma.Gzl.VEkorcc duh 4 Talm*
lao DIOSCOMDI5.sXtmA^uam aUcjtn Elaten aut SpathamajfpeHdntfjr
dhttcflorentium>inHolucrum eji cahxj.
quo injpijjamenta twgumtartj utuntur. Optima habetur odo*
rata^ftrmgenstponderoJayp-dcluJdiWtMf pmguityui* et adjtrt*
^ionajiftu ulcera qu& depaJcunt,taxatos artut commitUU trt*
ta msjcetur cataplafmatps c^ malagmatu , prodejipracordtjh
tmhectlli fiomacho s cr tocmon aJjeSlo mifta confercnd*
\pUjmatis* Eim decotlumjubmde deterfum, captliosdent*
grat,datur bibendum conqrue,renum,ueficXy Cr uij
ttfs.Hulud ac Hentmfluxioncsftflit Jcabiem cum reftna €T d*
rafanat^Jiutgwtt dtcbns recens apponatur. Inuoiumj^ tn tl
EUtcfruBm, quemfuoamplexHfouet, Elate et/am HQcarifo*
tet,Crab akquibu* Boraffiu. ^cdflnngit, Cr Spatha ejjefh*
prxflat,nonflc unguentis expetitn*.^iiba medulia caudtcit rt*
amm ctbo^ aut decoBa,eademfaat qtt* Eorajfa.
Annotatioin Cap. cxiiij* Sc cxv,
hlm&fuElw paruuli hodit CaryoU ,& olim Dafljts yud>&*
tur. E Syrta , Venctijs afferuntur ,& Ncapolt cx Ajrka& &*T*
haria. Palmamhabet Italia tfcdJruBum non produat. JnHij}1*"*4
jruftum procreat >fed pcrfcciam maturstatem non atttngtt* Adh#*
ptrucntuntvtcHnqutftutttu ?alma Crctenfs : at fm nthtl dmft q»**
Cyproproucmunt ,palmuU qtta$ Ntcolaos yocat Vltntus quatuorc^
hitorum longttudtnem tquant. Dtfttllat ex Indtanarum palm*T**
trunco& ramtt , liquor qu* mcoU vice vmi ytnntur. Hoc tta coflf*
€*unt. Arboremtfc A ugufto ab tncolU mcifojtquorftatim dcftuttq^
€ertufuts vafis exctpiunt , hunc dccoquunt ( (jmppeftnon cvquatMf*
>Ura tcrtium dtem vigorem noncxtcndit , quiti&rttfttmum ftt*&
tum)coquo nos muftum,fap*. tonftctendji mod^MkfitJuautfttm^mcl ,quodpoflca m aqua dt/Jeluunt ,& dterZZtvlgmf Jp^cto
&t*
yuadam ipfirum (olcrtta idpcrcolant,qHou}qucprolc]Supttr^t^<X bent clarum tuadat , ac tnde juauttnmum cuadtt tnymum , q»'
d
*** affermtuf. * *
L I B E 3. P R I M V S. tit
Malum punicu. CAP. C XX V I.NOMENCI. ATVRA.
Cr. qict. Lat.Maium Pumcum.Iial.Pomo Gra- h Mmmnato.Gzl.G renadicr.
M v:^sflum Pumcum omne bomjucei efi yfiomacko/utile,
perexiguum fufficiens aiimentum. DuiciA ftomach» l-LA.habmtur,fedaUquantulum in eo calorem £tgnunt,m- -'
fiationespanunt , *Wf m fchri abduantur. Sccida adftrm- r*~'*tftuAntifiomacho auxiiiantur , ct~ muito magis contra-
*e urmam ctent, oragingmas^ Udunt?ymoja uero me~diamjortiunturnaturam.Nuclei acmorum acidtPuma tnjole fl*. c
fi«at^objomjsmftarfi,clw^iue,fiulntemaluumfichum^fijhnt
:
eaiefttaquamadcfcunt, kbunturj^ commodcfangmnem excreantibt4i:addefe(fi^ dyfentericorum,famma-rum^uefiuxione uulua- iaSoTanuum uti^j^ ^^^. >„., ,.„- ^ c<.
\juccuicoauitur cum mell<
ktra,nomaf,reduMd*,Cr ea qu& tn corpore extuberant
C- narium uitia,prdJert:maadorum. Huitufio*ZF<• » y.jum uoeantur,qm adftrmguntficcaM^cohibent,jangut-noientaglutmant , yuas Pumcum , praftant utditates. humidxgngwarum uitia mobilesaue dentes decotlo colluuntur : her-*tAm prolapfu mtefiim erumpentem catapiafmate repeliunt,
Memoria tradunt , qu: tres quam mmimos Cjtmos deuoraue-W,nkliam eo anno Uppttudincm pajfurum. Ebcjuatur Hypoci-
jttdtsexempio.Malicorsum, ajjerum eftmaU Pumciputamen
fpeliant. id jpijjandimm babet , Crprthctufm. Decotlum racltcup tmea*
f*m y o- eafdem tuocat. Baiaujhumjyluefirts Pumci fios eft,
tOttoofimtlifiCMMt complnragenera repenuntur, candtdum9Pwkm , coUre rofacn :juccm ex eo exprtmttur , Hjpoafiida
h % modoi
uz DIOSCORIDTSmodotcul ddflriSloriA uts mefl , tadem fluiens qu* fffpoaf»
Cr Cytmui.
«• PVnica mala atontmtit multUin fe gr*Ht, Granata vocanw*
Qua acida erut in du lcia rertentur,fi eorum radki portinum, />«-
manumvt letamecum -vrtna multit afferuata dtebtti affofucrvs.Sq»*•
la arbort aj,pUntata,facit nefi-uclus tn arbore Stffindantur.Seruatur
ntalaVtintcacontortoinarborepediculo. Variter fi creta inducMi»»
>tra tcperata . Cr pofieaficeamiafolt txpona*. Idtm faciesfiaqu* W-
-,nti immerfirn ,& tum f>tr oHo aut decem dtei dtficcaueru adfoUm-
Cytintu Dtofcorkk, malt Vunict domtfiictfiosefi : Balauftium ,fles «f
juem fyluefirU produut. C.ytinw Vlinto , Vnnict mali tam ««V*ymamfjlurjlrK flos tfi , modo non fit apertns : Balaufitum ,
vtrtuft
fior,cjui aftertus ftt.Optimt domefikorumfioresf>urf>urtt,fiammet,&
vtttidtcoloris.Vtneujs bodte ex Orknte,Cypro,0' Candta 4*»***'
vifuiadmodumgrati, &fingularU tnfua facultate tffcatia iftj
Itaharttficioficeaprodtrecogunt.vtnihdum cadant extraneu.
dtonGrawMdkorium Latinvs.mah Vunki cortex efiimmatum-
Myrtus. CAP* C XXV II-
NOMENCLATVRA.GrMvgriwt. Lat.MjrMJtal.Mnto. off*
MjmllhGal.Du Murte.-
MTrtmfaitua nigra uttltor efl medictnd>quamcdnaiddf
CTm hocgenere multo magk montana yfemcntm&
imbeatitHtpam. rtsCrMjrtt erfemtnis adftrmgtt. Scfn&
utride autandum in cibo daturfanqutnem excreanttbm >&
ueftc^erofiombm. Succm utrenttbm bacch expre(fttt> cojd^frefti
Weffc&HsexhtbetyJtomacho uttlu>ur%nam ctUfrodejl contrdfh*
iangtj morJum,C?-fcorptoni< i&mm mero. Semtnis decocttf*
capflum ttngtt- Im decoElim utnoulcera in extremismemb^
natajanaty ocnlorum tnjUmmaUones tllitum cum politne'ftoU*
Utentt, contra MgifojH* iHtmtttr,crafHUm arcetprafumftHn*
xmum , quodferuefaElo alnjuantum etmfemtne exfrtma^
IIBE R P R I M V S. 1X5
*k*s enim dcorem contraheret.PrxjlatidcmJtminis effeclnty
wleproctdenti* tmluarum in deffepombwjedk uttijs, Z^faminhfluxtone uulu* labordnubns yf>urgat furfuresyulcera cap
tis manatta^atfy eruptioespapuUmfluentcs capdlos cotmetcad
ditur auoauem medjcamenta,qua6 bparas uocant , utt oleum
qttodexfolqs ciHsfaftum efi . DecoBumfoltorum addefefoo-
nes balnearum conuentty^r contra laxatos artns, £T malejo-
lidefcentes;eo frafla ferruminatiom repHgnantia utdtftme fo~
uentur^uttiltqtnem emerulatypurulentis aunbpus tnfunditur>ZT
capillos demqrat. Succut eadem efftctt. Trttafolta CT *x dqua
Ittta humidts ulcertbiK ^yparttbm omnibmfluxtone laboran
tibm,c(zliact6aprofunt:Cradmifto Omphacmo oleo,aut ext-
guo ^ojaceo cum mno,adulceraferpentta>tgnem facruy teftin
mflamattanes, epmycltdat, G^ condylomata. ^trentiumfo-
iiQmfanna utiUterwJfargttitrparonychtjs^pterygtjs , Crco-
tra alarumfeminumti perfufiones,cardtac orum f*dores cohi^
bet.Folta crudafeu cremata curn cerato ,ambuflis.paronychij,
ttery%l
js% medentur.Exprmttur foitjsjuccm adfufo uetere ui
no auiaaua coeleJlt,cmm recentu ufu4e(l: na extccatu* plane
cartemfenttt, CT uires amtttit. Myrttdanum dtcttur,adnatum
tn&quabtlcucrrucoJumjntumefcenstL*£r concolor>quodpcr~
mde quajtmanu6,myru caudtcem ampieclttur . Magts quam
Myrtus ajirmgtt. Tujum addtto auftero umo reponttur , coa-
flxmjjtnpafttlios /sccaturmumbra:mtdth effuacim Cr foh^
<rJeminc,cerato,pe8is,inJefitombM >catapty
*bi ajirtngendum auqutd eji.
M Yrtidomeflicx vtraqueftjecteSi&fyfaeflris itidejn tota tnarm
lyrrheni nf?a,m Genuefibt*s 7£f Komamtfiuutjsjn omni Ne*
o reg;io,natura abilde prot+entt.Omniii fiores albifunt& od*fohtano regno,nat ura abudef>
rferi,perf>lacetque ynguetartjsaquz ex ijs alibico dtflillata.Alba&nigr*. Myrtt domefluA.baQcasferHtoblogasJereflmdes ohui*fylueftri-
busjtd maiores.JUdatlis mt>ni»erifrmdibw Vjimm* baccar» Mjr
«4 DlOSCORlDIStijsfuccurrit qui fun^os multfcos manJtHarmt . Viyrtiianum rrt
notieft>VyHlgarHyljinafiu?tturl yti.Vita multcribus I
frutUbuirtientibus & maturn , &ex*xli m*Utk conditum. HQi
dmaceruatur,acgutur .
iftui non mwcmium eflft rnm X oftis carmbus e<U<
^ii.MMfAiei d^ftnten * & (lonaJncu, & ftf*Confertetiam ftuxiomhm dyftnten » O' ftonaJncn, O ffl*
fiuh fttminarum mmphmMyrfm e dtuerfts compofttafubftantus,ym
icntnm mfe habet quahtatem fr^tdam & terrcflrem^metta >*•
ttiium ejtpartium.w caitda. t ob .dpottnter dejiccat.
Ccrafia- C A P. CXXYlH'N O M F N « LATVRA.7r£.K(pctat ucl xtpatcricp Ldt. CeraJi
Cireg
tjiddl
Jl uiridtdfu
>kf«*
dcm Jiccdtd , ilidm ff
Cummi quod Cerdf refuii
di
hJIa medddt > mjt
tppetenttam Ui
j?otHm>cdUulofu
Cerafla
Ceraftapn
ex uino
xiho eft
Erafta i Vonto prinum
_ m i taliam aductl* >*>**
ImchUhs yaloria contra W4
thndatem fotnuseft ,mult^
rum funt generum , q** JecUth
dumjfccic» yj*, mJbmm n*m
dicinayariant.XullodtoUt**
mmcgaudet Cerafta,^»*™l"ramorumyutammc ,<{uos ctrtm
radm mfodcrtJcm terra operf
1
UBIR PRIMVS.**f
C AP C XXIXNOMENCLATVRa.
€ra. Ki(XTi<z.Ldt.SilicjudJtd.Carobe uel Carobo- *!&£«**» £**
lc.Gdl. Carouge^O ff.fru&us
Xiiocara&a.
lltqud recentcs fto*
cho aduerfantur, aL
foluunt:e&dem fiuat#jij
jiomachoq
Jed prxctp
qu& umaceii condiuntur.
lhqu& LatinittCcratia Gne-w , auod co»mbu4 ftmiiia
f
Siliqux
do. m regno Neapclitauo &*tota yia Appta yifcntur . F/o-
rent in ipfo jlatim mitio £y /f-
neyeris,frucltfm ttidcm runt
tota £Jlate,ey per omnem autti
num .Cum primnm ex arbofc
Urtmtu-fyprorfui mgrati juut,
O* guflmhorrifici, at ftcci dul-
& Srati.o
M d C A P- C X X X.
NOMEN CLATVRA.Gr<£.M9f\tccMv\t Ldt.MalH4.Mdli
pnor diElto arb t em>JcctmddfrH<-
tlum defi^atjta. MeU*
Cal.Pommes.
k
fotU
tlS DIOSCORIDISflores 0*germ
im omniiM& /U<
\xtme Cotonea, adjirt
gunt.Pomis acerbis ddfirt
gtndtuis tneft,mdturts ut
longefecus.Ex tjs uernd b
qiqnunt ,neruos omn
duntjnfUtiones partunt
tf
'tsU
tonea ho
*
Mala
tiora habentur.projunt «e-
lacisjjjentertcvs .purulet*
extufrenuhws , cholertc^
trdjertim cruda .MdcerdtO'
rum ltquor,commodi
machtaut uentrisfti
bttspotn,
dorum affumpttts orthopnoicis falutaris eft. Decotfofo»enW
ttultt£,zrfedesjt proadant . Cotonea qua melle condittnW>
urmam mouenUmelautem ftbt confirmgentem tllorum ta
Cr- mfpijfantem afcifcit.-qua cum melle coquuntur ,flomdcno
a : 7 - - gratiorafuntfedminm injpijfint. Cruda catapiap
tts adtjctuntur^ad cohthendam aluum,aHtjiftomachua dftvU
autin Homiiiones effundatur, ad mdmmarum infumattonth
frdduros iienes, Cr cond) lomata.Ftt uinum ex tpfi t»fiseX~
prefitsyfed quoperduret^auindecimfextarijsjucct unM mcu
iun$}tur,dioquin m acorem degenerat . Prodeft ad otn*
hclafmt.Fu o* oleum ex tfs,quod Mehnum &*****
uttmur tjuottes aftrmgenti oleo eft opm . Eugl cf
oT*
^udfane funt rotunda , parua , Cr odorata : jH
4dm
nero Struthia dscHntur,magna ^uid.niftmtfed .....
LIBER PR.IMVS. \tf
%>Flos CT umdis O^Jiccw ca
ta^Ujmaxh tm^onttur , tj
conueniens qu& ajhtBto
dejiderant , tnJLi
bmb Jmg contra
ata aluum,er menjium tm*
^etm , tn urno btbttur- Me-ItmeU uentrem molltunt9
Cr ab co ammAia expel-
lunt , Jlomach nepottum%ot
htbent,dfuofa. E&mul
i duicta MaU uocantur
^trotica MaU, qu& Lattm
)rkculata dtcuntur,ftoma
cho utilta,fft
PerGca muaMalis tamen
Itdtora. SyL
ejirta MaU Jimtha fu
*ernis> %r ddfiringunt.Sanein huncufi
ofusfunt. Perftca Poma matura tam Jiomacho quam uentn
Mttlta funt : acerba aimm cohtbent ffidjicca uehementtm:
decoflnm e (iccts alutfomachique fiuxtones fifitt. ^Arme-
ftiaca , cjiiji k Lattnis pracoaa dtcuntur , mmorafuntjuvradt*
clis , er Jiomacho utiltora. Medica Mala aut CedromtU,
yu* Latini Cttria uocant , nemtnt non cogntta. ^frbor tpji
^nnibmannttemforibHSfomtjera > altfsdtctduK, altjsjulna-
Jcentibpu. Malum oblongum eji> rugofum
,
tans , cumgrauttate odoratum ,femen hab
fotum uentms rcftfttt^Uum mouet> orisfu
4
Col nu~
^PV^^^*^^
ti9 D 1 O 5 C O R I D I S.
Jatjccofto am eoHutcdutfucco.Efrurm malacid muherih
ttejiiarus tmpofitum ab erofionss uttio uefies umdicare exf
ntatur.
T \m multa funt M alorum .UfferentU *t nulla nonre^to, m*
>rbs,nullum opp>dum,nulh<m cafleilumftt,ouodnonpr>»<tt*
ytandamfuam aut onrtntm,aut inptionem ofientet. \nfimttc* *
ft optris.fptties omnes dejeribert. Kota omnibus Cjionsa :h\el'tn^
meUeodttlcortnomenfortita funt. Qjtid VpiroticamAa P-nt4 "
mtts. Agrtflta Mala& vbm» nafcuntur , &fuaf& dtuerfa* W»*>
fbtcies. Perfics Mala,&ex earum pntre Armeniacaqnx Ab™°
pocantfatunota funt. mtdtt* mala',Cedromela, Citria ,oual,
Jc™
funt,Ltacarne,fuccoacetofo,eorttietitrino:h*.cnept!trcfiantin*<>'
deiacerMofepeliuntur.VtrtHtembabentm-»tnenacmma&p^af
femen. limones , Aurmttam Medtcorum Malorumgent»
Atmt. Aqua qus per Vitreumal mbicum e Limombus educttir, pn
idquodfummamm faciem expoht& erugat, impttigtnemfaMt.
fufa Syrupifiardoremfcbrium eompejht. ?otapueris,ytrmes ttttat-
Pyra. CAP. C X X X I*
NOMENCLATVRA.Gr. Aar.ffSh Ut.Pjrw.Ital.Pera.
GaLPoirkr.
PYrortm multd generd, qudt tdmen omnid dftrtng**1'
frotnde dddtmtur conuententer m refellenttd c*td[l*r
matd. Decottum e ftccU ,& crudd tpjd dluumft(lunt ,w*»*\
efttdta Udunt. ^Cchras pyrdftn getrn eft > quod tdrdftntt
emdturefctt. Vtm Pyro dftrtngentiorem hdhet , C>~ ddedde**
eomtsntt. Strtngunt tttdm ettnfoltd. Ugnt Pyrorum ctM ?Jr
tdctter lm duxutdtur^uos fungtftrdnguUnt. ^ituntFungo $
fijyluefttid Pyra cum tu coaudntur9mnoxio$fterupyrortf1
LIBERPRIMVS. %%$Yrorttm itidem vt mahri btfiniu diJferttUfuntyqnarufaculta-
te$ efapore& guftu deprcbedemus.Vyraftomachogratafunt,&dejiccat. ?lus aftringHtJylueftria, ideb inftuxibm valettora domefticis
Mefpilus. CAP^CXXXIl/NOMENCLATVRA.C7r. MiffTtLkoy. Lat.MejbilnsJtaL
/sr^o/a.Gal.Meslien
{K ^f}du4,qanonullis ^Aronia uocai:tr,Jiinofaarhoreft
V ifoiio Oxiacanthtfert PomiiJuaue,exiauu,trthHs wttt1eficulis quaex caujatdnonulli Tricocco apPeUauere:tard,
tureJcit,efuafiringit,fiomachogratue^duu
teruMef^iligenmin Italia n*Jat,q#T
alicj Setamu, alij Epime-hda uocat. ^Arhorfoltjs mali, fed nunonbu6>pmufert rotun-
dii,efaaptH,umbilico latiore,quodaJ}ringit,Jero^ maturejcit.
MEfpillum tricoaum ea eft arbor quamltah Ax.arolo nominat.Porro Oxiacantlm repofuimm ,\uod A ^.arolo Apy folia ha~
ieat,& Pyxacantha huxi qu&fibi nonconuenirenuUus nonvidet*At Oxiacantha iheophraftt teftimonio Apijfolia habet
,proinde con-
ynientitu k<*eturfolio Oxtacantha.Kpimelt* vcl Sitanion vulgo notcifunt. Epimeltdes autem nominantur quod iuxta fylueftrta mala ad~najcatur: Vnedones,qttodniJivnum nuilus deuorare pofit priufquamtoottefcatiadeofaucesaftrtngit. Ynedonis h^cvoxeffictt Galeno,vtMefrtilo arbutt vitta trihueret.quodfant vendicare non pojfumns, nifidxamut dealto eum Mejfrtllo quam Diojcoridem intellexijfe.
Lotus arbor* C AP- CXXX III.NOMENCLATVRA.
Gr.Aco]&. Lat. LotmJta.Loto.G^X. Aliiier.
LOtut arhor ef udfta magnitudmis,ferens haccam pipere
maiorem,dulce, cibisgratam? fiomachofacilem. ^aIuuJtfttbacci*. Xamentorum hgnidvcoElum fiuepotUjfue infu*'lmt
> djfentericis ac fyminis fluxione uulux laborantibxtau*Uo 'fi^fatcapiUosjCitamalHum coUh
t Lott0
LDIOSCORIDIS
C
wninatyGallH cufuo frutfu notiftima eftino multu aftringt ,
fubtdihut partibus compoflta , defucatoria eft , & ob id rafura h
tlet adfiuxu* menftruos,addyfintcriam,&fluxHsftomachale$*l
ntur adeum cfftSium modo i* acjua, modom rino,i>t res cxiget,
\n tantum perclyficrcm infundctur ,fid ipfa ettam dccoiho btbeM
Cornus. CAP. CXXXIIIINOMENCLATVR A.
KfGal.Cornciliicr
Ornm duraarboreftMccaffcrem oliud modo obfy»
qudpnmumret, demper matuntaterubefcunt, autcen
colorem reprdfentant. In cibo aftrtngunt , profiuuioalut dtf
dyfenterUfaluUres,fmem eduhoftue in defruto exhibeanW
cMuridjUtok.
T
folia tor-
\fudarunt, wpetf
mienter tlltnttur.
eofibrajlHS Corm«*
fumtnafacit ,'
futt* eutaue dotes afi
fufiiiut'**
etiim fiattm rt fif5
-pferintJtipHlfaf*r.L>i„r*Aontauf,n
"'
&
&>
lata ium ^uaharo , l***?*1
td q undgrat*juntg4»\ ' {..
fidiit etiifiuxUruhm dyfi»'™
(U ,& tedudantihui menjit""
Sorba- CAP'
Sorba. cxxxvX*
LIBER PMMV!. :
NOMENCLATVRA,***
er itaUorha.GaLCoYmcsl fZ*+4l ^hd coloreiuteu referetid Prtus qua mdtureft Zlfefld
Zrfolefo cata mandutur,ut aluumfiftdt. Eadeeft ft
torumfarm*:/!polentx locofumatur auod CT decotlum
m inpotupr&ftat.
)rba duorufuntgentru.Wa aut rotHJa,& alus dulciora,& fati
lorafuntiautoblbgaparuorii Pyrorn inmore\pradi£iU afpenoraerbiora. Prttcr hxtfunt <&fyluefhria gufiu non ingrauC Quaafhrmgunt, ft mmatura deftccentur.
Prunus C AP- CXXXVINOMENCLATVRA.
t._-Cr£. KcHKVfttiXia.
Lat.PrunM.Ita.
Sufino.
GaLPrunier.
Runu* arhor eft na~
td)Cui$i6pomum eftur,
fed ftomachum male ha-
het y aluum molht . Syriaca
Pruna £r fractpue qut
Damafctgignuntur , exic~
Prunus.
cata ftomacho utiha funt,
dluit aftrmgunt.Polid Pru~
mtn mno decofla collutio-m
ne C?~ gargarizjttu uuam9
gmgwd* 3 Cr tonfilLu fhi~
xione lahoranteis repri*
munt . Vrdftant idem fyl^
i z ueftrtu
LIBER PR.IMVS.
AMygdal
• 9
£dmdr<£ ra-
dicutntaru decoEtu,
facie corrigitjl
liU nuces tdem munus pr<£-
faUmefesddmoU ciut^cdpi-
tis dolort auxtliantHr3 ilLtA
frontt dut te^orihus cu aceto
uel rofaceo , epymttidatfd-
patyfx mno tteputrefcctta ul
yu&JcrpHt,er mor
Jm canu cii. melle:edt
efu doloresfintutur:^aIi
emoHiutfomnufdctunt,
na oet,cotrafanguinis i
ttwnes cuamylo djfui
J{enu uitifs CT fulmonu mAmygdalae. ftamationibu* ex aqua mpoiegmate cu rejind Terebinthina datur.Calculojis diffi
yaffo auxilidtur>?j illmflu cu melle ©~ t
hepAUcH,tufiiy CrinfUtionibu4 coli ynuc'u sAuellanAmagnMdwe* Qjitni^JepteniJueprdfumptis ehrietdfe nofenttut potores.
VulpesJi cu quada efca eas uoraHerintyemonutur.Gummi eim
calfaat er afringiUre^cihihmfanguine^otu duxiho e(t:$m-
fetigmcs qudfummum corftus occupdrutyillitu cu dceto tollit»
tup uetuftx cu diluto uino potu medeturycdlculofs cu ^affo ht-
*erCjpdej}.E nuahus Gr&cuMdces ciho idone&fedmulio minns ualetm remedijsyqua amard dttame extenuat yurma ciuU
%£centmm efu cumfuo putamtnejlomacht mtia emendantur.
YAygdaU dulcesfttnt ,aut amar£.H& calidtores/ut & yaletim
deficcdt, AmygdaU <juantum velu dulces,de amarore tamen oc
wkato duUort ah^uaiu participatjatiod procefft* teporis agnofcu**»
»34 DIOSCORIDtSPiftacia. C A P- CXXXIXNOMENCLATVRA.Crs.U^ccKtic.Ldt.PiJlacia.Ital.pifidchi,
Gal.&Otf.Fifric
I/iacia^ux coflat in Syrtagigntpineis nuctbusfimilitfi
Wfomacho amtca.Tnta cum mno contrafcrpenm»
itlpu pro/unt ftue edanturfue biba
V for Syrialegatnsfubprima JyberijCdf
Vtftana in Italia, intultt* Vtfkactoru pUta V enettjsytfuntur
<& Seapoli.PiJiacta maturatdeniHt.rtfoluHt.coferHtputrid^
orit»& tttfi
i infuja*
Nux iuglans. CAP*NOMENCLATVRA-
cxt£<xfi\txa
Nuccs lugiade.
Nuxiuglans.
Gal.Noix.
Vces lugtades q***9
, nulls Perjicsu *«*
funtdifjictles cocotlttjlo**
choimmfoMcf*>ffw
lorc inferetes3tufiettb**&•
mks , er uomtturis ttttt^
tn ctboapu3cum Hut* ^\
CT fios pr&fumpu > &fummo ctbo.uenents reW*
nec mmusjia tteneni h&r
comedantur : Urgtus efi^*
tmeas lataspellut. fla***.
mammarum mjUmnf^dfcefilmsjHXtVili* *?
IIBER, P R I M V Sr ij*
hs ejtiguo Cr Ruta:cum Cepdautemfale& Melle, canis ho-
mmitj^morfiii proficiunt :tormtna, cum calycefuo ^erufidti erumltuco admou ^fedant. Putamen comhuflum trttumd in
oleo £r mnoy tnfantium captteperunElo, nutnt capillum , a(o-
pectas replet. Siftunt menfisnuclet ufii ,fi
triti ex uino admo-
ueantur,ijdem e ucteribH4,tlltti carhunculis,gangr&nis Crdgu*
ioptjsmedentur , alopeajs commanducati gr impojiti prdfenti
Junt remedto.NuctbiM tufis oleum expnmitur. B^cetesfoma-tho tnnocentioresfunt utpote[uautores,ttdque ^fllto mtft& exi
tnunt acrtmoniam.liuores in corpore illitu tollunt.
NZaflringHntyvmdes& recentes mllam ojienduntfi
faftt , & ajlricloria. Indka nuces calids.funtfecur
(imphciter, N«x Kcgia, Tuglans, Glans loul*, Nux Pcrfi
fi
gtntrantfi
Nuces auellansc» C A P.
CIXLNOMENCLATVR.il.
Gr.tenicKacgvcc.Ldt.Nucesauellant.Itat*
Jtfocciuolle.Gal.Noykttcs*
Vces auelland , quas Cr Leptocarya uocdnt ,ftomdch*
mfefidfunt : tpjk tamen trita , Cr in aqua mulfa potd*
tufit ueteri mcdentur.tofla cr cum extguo Pipcris pot&,defitU
tdttonem cocoquunt. Crematarum cims cum axungta aut adt-
p wfipcrunUm alopecijs captllum reddit.^Cmnt nonnulli uft*
edrumputamma, crm cmcwffeaem redaEla, cu olea,cafio-
rwi ocuiorumpupilUsmfdntibm dcmgrare,ferfufoJineipttc*
* 4 ^?
Utf DIOSCOR IDIS
t?
Auellananux*
NAuellanafylueftris.
VcesSa Vonto^nde <iftortaU,domefik&funt &fylu*fir#- D#
Jmefiicarum alU oblongafunt ,alu rotund*. Oblon££>fMm0t
gnftv.'E& tardius ^uam rotund* maturcfaint.
Morus. CAP. CXtH»NOMENCLATVR/.
Cr.Ue^iet h Znt«f/,vi«. Lat.Meras.Ital.Moro. Gat-
Meurier.Off. Latino nominc vfurpatur.
MOths ArhornotAtjUmutfruttu* aluumfohit,^^
cho inutilU eff, 'cPfactle corrt^ttcnemfcntit.Hoctdt^
frdtflat MortJuccHs:decohnsautem ajjo uafeatqu?^J^^ddjlrtngenttor reddttur. Factt ddfaxioncsy nc?&4i* ££j$fl
.
larum mJUmmationes , addito mellif exigito. Sed mosefctt
*m ddteclofafiU ^ilum%e,CdMa, Sco 0" Mjfrhd t**
*9rii*
LIBER PRIMVS. »37
'.femme Irt,£r Thu
Mon pomaficatntur , tuJaJ
hfonijs mtjcen- \
JL
E^di
Crpotnsaluum rejt
havfi
tineas excutit:hi
lujh
Morus
tgm medentiirjmquntA ca-
piilum y uitium Cr fici m-gr& frondibni fimul coElis
tn aqua coelefti.SuccHtfolio* ''
rum cyathi menjura potxs,
phalang
fm auxtlioeft. FeruefaSli corticisZyfoliorum turedentes aptif
Jtmem dolore colluuntttr. %adtX ctrater mejfem mctja yfa&9tn ambttufcrobcfuccum emtttit^utpoftridie concrettu mueni*folet.lsm dolore dentium ejficax eft. Tubercuk dtfcutit
,
iunmpurgat,
igra nunc Gatlus coniu fu
ifirmgunt, Moraalba,quam nigra , mmfz admodum &*Mnifejli c
t**>mmatura ( ficca) afirmguntManducata ante omnemcibumjla-tm eflomacbo defitnduntMam cibU tjui ea tonfequunturpardtiaubdfabako cibo edantur,&fc& aliurn cibutn corrumpent.
Sycomorus* CAP. CXLIII-NOMENCLATVR A.
' s €rd*
u
^v/-\
/
ij8 DIOSCORIDISGr.ZvKc[xcfcy. Lat.Sjcomorum.ItaLsiccmcro.
Gal.&Off.incognicaarbor.
Tcomorum aXtqui ettam Sycaminum, tdefi, Morum, uo<
cant , cuimfiuttwSjcomorum ettampropter mgufium appellatur:arbor e(i magna,ficoftmtlps,fiorMfi,m^
to iatt: abundans^foltjs Mori. Pomum ter aut quateranno
fert,nonramts, utfcntjedcaudtcetpfo, Capnfico non difimt-
U,duLiH*grofii6 yfine granis tntcrtorthm ,qnodnon mafflt*
fctt , ntfiungueautferrofcalpatur. Nafcttur pLrimummOrta, fadojoctsj^ non multi trwctferactbHt , ubt prouentufa'
cundo reftibtlt^ muamentum adfert , ctim annonx caritMf*'
mtt. Pomum aluo uttle cfi,fcdper<juam exilemprdbetaliW
ntam.Stomacho aduerfatur. Succnsptimo uere tenera arbofh
antequtmfiuflttmfirat, eximttur, laptdit ifiufummo corttcc
defquammato :fienim altioreplaga utoletur cortex , nthilcj-
fiuet. Spongia aut ueitere, Uchryma exctptur, qu&ficcata O*
mpajhllos coaElafi&tli uafe reponitur.risfacct emoHthuH^
ra congluttnat,dtfcutit colleEltones coEltomrepugnantes. Bw*
tur eitam aut iUtnitur contra ferpenttum morjus 5duratos #'
/iomachi dolores , CrperfitEttones , celernme teredtne*
t. Gignttur Cr tn Cypro arbor oenere dtfians yqud cutnp
vimH*,pr&dita tamen efifoitjs SycomonfuEiu Pruntmaff1'
tHdine,mulio dulctorcffitpradtElis cdterafimtl^.
HA bet idproprium Sycomorm ( propria Aegypt o arbos ) ?* &rwidis perfifiat 9 necficcetur , priufquam m aquam imrmttat**'
Hanc Aegypttam,fednecCypreamcog?ioJiimus, acproindefup^fi^fatiusjquam plura dmre.
Rci. CAP. CXLIIII'NOMENCLATVR.A.
LIBER PRIMV S. *}*
Gr*.Z h
Gal.Figuier /VFla matur* recentes jlo' * # .
machum UdunuaLuum >A **
Joluunt yftdfa
fluxio fifittur,fudor
nt fapuUsfy yjttimji
\ant tfmgunu
Ifaaendi* Jt
uunt.Jcd fitim magJhmnlant. ^fluo utiU^rhe
maUjmii uentris Cr fiomt
thi contrana :guttun i
4rteri&}rembpi4 > uefic£;
ijsaiioslonva uahtudo
C^
% borwm
Ficus
dropicis,com!t:abb:*s atufa
.22*. Feruefatt* cu HjJJopo ^*<JL
CTpoUjthoracem Pttrgant
%fitueten , diuturmsa pul
\
tttjs conuenitint:aluum moiliunt tujk cum Kitro CT
CT tonfilUrumfU
AU~u
^tiombu^gargariTjxtuprodefi.Cumhordeaceafarina caU J>/i&*<t
flajmatis mifcentur;Cr in mubebnsfotm cum Fcenttgr&coZT
ptfana.Cdternm cum Futa coEldtorminibH* mfunduntur:c*
#«£ lilitza duritias difciitiiit^arouda* C7'furmcuios emolliut^
fanosadmaturationeferdKCut^maxime Nitro y In aut caict
tddita.Crudazficnmdntediciis tundantur,eadem effiaunUcu
MalicoriOyfttrygiafurgantuum atrametofutorioMpioratii C£L*r.±;ljtre nbiarumfiuxiombm , £F cacoethias uiceribw medctur. ^3^Qum et ch umo decoflx addito ^bfinthto ct hordeaccafarm*
rndtgt
t
»4<> 'DIOSCORIDIS.7y
m
**{ jailipime hjdrofycis iUinuntur. Crematd cum ceratofinatf
E-**^*^ - mone$,pnirmncs,fomtpt6<L (icruddtcratur,Cr sinafih^frimgincs,JQnttH4(L
. * '*% 4^H0 cxcepU Aurihu* tnfiilletur. Tamfylueftr^ fitamfi
—*Hvj f^.tma Fici Ltteutfuccm coaguli modo lac conirahtt/ocretm^
^"y*****— " di[foluit,ut acetu:exulcerat corpora, meatm aperit yfowd-
njmluam recludrt cum detnta Nucegr&cafotw, meftrHi
cum luteo om appofitm^aut Tyrrhenica ccra:podagricor*
tpUfmatis cujanna Fcemgraa Cr aceto utilu ;lef?t
w
:
,&*
Itmeijmm cutn injacicpforas, ulceram capitemani
V j***+*^ ua^curnpolenta expurgatJnflillatm pUg^,pei cufti ajcorf
neyuenenxiQrutBthm^ZSr rabiofi*can'ps morfihm auXilMW*
t>%*U :& [^Prodefi denttnm dolon Lana exceptm^Cr cauis eorumd^
tM yuerrucarum informicatwnes tolttt cum adipe , circuUU#
amhitu carne.HoctdeprafiatJuccm e tenerts r&mit fyUeft*
Fici,qui laclepr&gnatcsflente adhuc oculo tufi expnmut^
t^fccatmm umhra repomtur.Etlaccrfuccm tmponuntuf
t<%**fcxu!ceratortjs medicamentis.Decoili cum huhults carnw&r
tnulifcidmfacilcmafferunt dzcottionem.Lac efjictunt <J***
tnagtsjoluatfimter coquendum Ficulneofurculo^atha loCOt
i moueatur.
s hodic triumfpeucrtiabextrancU ajferuntttr.Tlau* >J}*rtt
\
hibus compaflt.Alt* mcijlts>mterfirat>s Laurifulvs.lert**
7>\afilicn(i promncia veriiunt mmutu <7 turbinatisfparms cofbl
inclufc.Parux bz funtfed admodum fuaues . Car.»~- peculutre j***
babcregenm cefmt Hermelans m corollario.Htcapertafunt.
Grofsi- CAP. CXLV'NOMENCLATVRA.
Grt.cMvQa. UUGrojiultA. Fichigrofl.
Gal.Les^ros.
Hofi^KJi Erwei nonnulhi ttocanturyCotl^tU^r^
m.ti nodosfy omntit tmolltunt. Crnd<tformii# tU<T^
X
L I B E R P R I M V S. i41
td4 CT thymos,nitrofartnaj}addttis
y tollunt. Foha eadem pof-Junt.lHtta cumjale er aceto utceratncapttemanantia
, epiny-
fttcLts £r furjures Janant.ijsjicofd extuberattones, Cr cenaru
Jcabntu perfricatur.Ntgr* Ftcw folijs caultculisa candid&td
ubqtnesperungunturfactutad Canum morjns, crulcera qux€trid
y tdefifauos^uocant. Groft cumjyluefiris Papauerts ioiu
cjfa extrahunt sfurunculos cum cera dtfcuttunt,contra muris a-
Tdnetmorfiisy crjcolopendr* uenend,cum Eruo Crutnotl/tt*
tuxthantur. Ftt excmereFicwtamfylueflrisquamfxUu&lixi
uium, crematis ramorum cauhculis, quodjubtnde macerari o-pH6 efi cr tnueterafcereiftqutdeinter caufitca intefligtiur . Gangrtms prodef:nanque expurgat ZT confumtt qu£ excrefcunt:
cofy/ic utendii eJi:Spongiaafodue hocLxtmo tmbutaJuperponitur.lnterdum dyfentertcis,Cr tnfluxtones uetufias,CrJinH*cuniculattm exedentesy magnos^ inftiliari conuenut. EtemmpHrgat, congluttnat, carm replet, er oras commitit,nonJectts
atque tmpla\ha,qud cruentis uulnertbtu mjjctuntur.enama uocant.Btbitur ad difcuttendumfangutnem concretun
frdcipitationessuptd, conuulJa,cum cyatho aqua recenter col
tum yaddito oltt extguo. Calidcts,dyfenteriCHperfe cyathtts dtwprodcfl, neruoruuitijs, conuulftontbws . Commode tUtnttu
tx oleoyutpote quodfudores mouedt.^Adnerfm Gypfpotum t
fhaUngtorum morfiu btbiiur.Hdc eadem frrdftant reltqua L
xtuidyprdfertim quernum,omnta tamen adfringunt.
Pcrfca. CAP.CXLVI.NOME NCLATVRA.Gr£.Ilt£?i*.Ldt.Perfed.Itd.Perfeo.
GaUOft.ienota.
', C7- cotrd
Erfta drbor efi in ^egyptofuclumferens cibo idoneu*
fomacho uttlem,m quopbdldnjna cranocolapta nomtne
tnuc
»4* DIOSCOR.IDISfrajerttmm rhebatde.^fridafolidmf
datldjllitufanguinK cruftionesfij ^irb hanc prok
derv.nt aiiqui m Perfde exitio\am ejje,trdnslatamj3in«4*ff
ftum ymutata naturam abos receptam.
PfLrJea Aegyptia.no efnoflra Vetfi
ducia. Perfna in fri*tdis re?tontbus rfif-tgidisregionibm j> rJ -
ti rerione ytxflorem e mittit. Perfeam Jcrtkit Galtnu* mdhg*am *>
vfammPerftdcafbortatatn Aegyptum hac malitia dtf»*'*o>
Ib C AP CXLVHNOMENC LATVRA.Grd.lfitfis.Lat.lberts. Ita.iberide.
Gal. ChaiTe ra#e.
BerU ftue Carddm&^
_^ folta habet Nafturt^'
re uirentiora.caulem cwj*
lem,aut minorem,tn intw
nafcitur.-tftate latleum ft
rempromtt}quo tepore ef'
(dcior eft.Rddtces duM #*
ftttrtto ftmtles hdbet ,(*¥
ctentesp" ddurentes • lp*
entm Ifchtadtcis cit fty**'
xungta emplaftn modo rtf
les,qudtern't5 hcris aBigd*
ut dem tn balneas dejctnU'
tur, crpofted oleo cum w*
locxsp
<i
erunvatttr%at.
fj
Iberis.t>
**_ idem ejje r» Uf^&l-.- —* ^fequenti hbrotddxclitium foc caput non tmuria £}]*
yUi
**r. Qjti0mm acru herba cum arbor* mferte?
*4-f
PEDANII DIOSCORIDIS ANAZAR/bci,de MedicinalimateriaXi'
ber fecundusJoanne Ruel/
lio Suefsionenfi iri/
terprete,
Adpun£fce annotationcs do&ae &compcnciiofa^
PRAEFATIO.N PRIMO, chartfime ^Cree, Lt-
bro>quem de medictnali materia condub*
miityde aromattbu6, oleis, unguentis, ar~
boribn*, Cf nafcentibiu ex cpsfuccis , U~chrymis yfemmtbx4ci differutmus. In hoc
autemjccundo de antmantibu6ymelle, U-
&e,adipe,frugibM<s,atqHe olenbm exphcabimH6,Jubnexis her*
bacets, tjud acri pradttajuntfacultate, utpott qua cumtpjisco* (
gttttone imftafint : qualia ^tlhum, Cepa,Sinapi, inteUigun*
^-idirideo^ne cevnatorum utres dtfiunxtjfe utdeamur.
Echinus,(iucErinaceus. CAP. 1«
NOMENCLATVRA.#'*©• 9a7Jcr\i^ Lat.Echinwma
JtaLn^cctomarmo. GaLHeriflor
demcr.Porccfpic,
.
{ r-*>
Mxrmm
•4* DIO SCORIDU
^Crinm Echinmftomacho uentri^ uti& eft >*"**
hum tefla cruda tnajjata , commode medicarntmMddmifcetur , gha fforat tbflerg
[oriiii
**** » .xpurgat, luxunatem carnem reprtmit. 7>.re\trti
t.tcetconum combufium aloyectjs cum Pice liquida aftf
Imttur. ^Apccatum corpns, er aceto muljopotum, t
ttts auxilio eftyttem ayud qua. cutem fubijt, conuuljtor,
phantu Cr mafe habitts,quos cacheBos uocant, uiJcerumF
ifdem tecurfcttiijoltkn excoBo arejdl**
i
btu
a ojdem ujm utiltfime reconditur
* vt«r#»., xy*«f t *rt* i«»r •^*v»»«^ *** ww~ ^j - -' - ^ -
faretur.~pmii,orbiculatimconuolutHS,pedi
I
e
Chinm Harinmjpinofiu tft,rotundas , Zcbino terreftri at#'j^
- ..milit , nlfi cjuodftin* nigrtores & breuioresfunt .Cruftarrt >
^ab acule<<,cochlearumforma, £? in huius connexo carnem , P**
'
" " #cjlnonmgratnsguftuimodortdtcetf
mlocogradttur,eoqu
^qu*d longius hhttore capttur.Hunc Echtnometram yecant.tr& /^tnm omnt>i anit abftrrgttJtgerit,atirahit- Zcbinas terrtftr**"*
eft fatis cognltum,nunc cantno ,nunc porctno ritlu. Noflu tantu _
tebra dit.frigidaeiuf natura, multsquehui&fuperfiuttates^^
trkndisfertHhnt acukis* Teftes habet nmbmauium moreaftr^ *U
LIBER SECVNDVS. %Afifiimw ejl m coitu. VerterrefatiuspiU in modumfife contra-
fuberunflaaqua , difi
eftris,& digefi
Afikanum& Indicum ammaUex TLrinaceorum efigcnere.
Hippocampus* C A P* II*NOMENCLATVRA.
Gr.l7nroitacp7iQr .Ldt.Hippocdmpus.
Itdl.Hippocdmpo.
Ippocdmpw mdrinum dnimdl eft exigutm , cuiud cre~
mdti cmis exceptm , citm liqutdd pice dut dxungid fen^fmencmo unguento illitHS,dlopccid4 replet.
^dicathacditlio Hippocampu* pragrandem Erucam, quod vnWd-ibut mdiorfit , ideoque riihil mirum
fthanc exiguum animalvocet
fcondes.Xam aiditam (Hippo) dulionem.GrxcorumidiomafactUimalculum e[i mediocri Gambaro, & corpore grforma (tmiUypr^quam <juodbranchio4 bifidas non habet,coUo& capite oblenro,&
adfimileX m?ro rubefcensjubq; terram in hor~delitefiensac herbarum & fi
_ _ -,
*i* deficcat& refol
Purpura,buccina,eorumqj voluta?.
C A P. III.NOMENCLATVRA.
Gr, H*£<pvf><x Kfigvl Kiopict. Ldt.Purpurd Buccind.
Ctonid.Itdl.Porpore Buccme Ciome.
o-
Vrtiurd uftd exiccdtydhesdhftergit,cxcrejcetid* in cdrne
cohibetyulcerd purgdt,C^ddcicdtncem perducit.Eddemptftdnt cocrentdtd Buccind,feduehcmetiH4 urunt. Si quisfdlis
P^tfittih crudo ddurdtydeuficio coueniut^ dmhuftis utiltter
^mtur^qmhtuJolm medtcdmentu non oporteUndpofted^m*»lnm acdtnce duxerity tpfumm teftd modu mduratumftten-l*Jud dtcidet.Fit etidm calx e Buccmis, utmem meniione de*
monftr
gratdfunt Crjiomacho Htitesjed aluu
t4<T DIOSCORIDIX.monftrabimut. cioniauocatur Purfruraru Buccmoruj^mtdit
partesy circa cjuas tefia uolumen cUuiculatim mtorquew, cre-
matafimtumodo , maiore purpurit buccinii^facuitateurtm
'«nJequuntur,qHoniaafprmedtnaturamobtmeLBuccinor\M' ' " ""
no molltunt-
PVrprtdmtf*^
tefia, <7 ">/{
liquore $»*
tonttntnt >«
quo fiptM
iU yeftes#piqmttu /»
gebatur- V"
quoremi"*'
LbetvV.dtdagutttt*
fedcum ipfofpiritu euantfctt ty
auo viuas tapcrent, eo artifcto pifcatorts vtebantur. Etl ?urP*n\ <»
lua dtgttah hngitudme ea durttta vt cmufuu ofiractorum gt»
auorum carnt pafiuntur ) tefiam perforet. Hutw ret gnarip>J<*
capttsm Uttore ofirtit, naffarumformam e iuncts mtextts °ltTe"'-
t
ttebantur M ac longofune alltgata*m mare prouctebant.lam» j
i
f,tipmeemortua,vtJenferantaquam,fiattm aperubantjeje , %.
aaurrentespurj>urxrtindcpajctrentur,duram illam hng»*» I
inferebant . E* pungiJefenitentes, occluft tefia,ac inter duo> tt*Tptf
tts linguam l'urpurarum oppreffa , pifcatortbu* viuas ofiereba
autnquaginta dtes extra aquaviuut Purpur* ,folafuam nu ^fi r\*
purpurarumfunt &ucctn*>uanuniupat*,qu0dcornumattar. ^
n*m referant.Maioresfunt purpurt, ci longo canalis in™od"m^ynde Unguaexerht.ld totu eftinofis circulu &<°Mt
f
.ffi*iriifa
tmnonreperttur. tt purpur&& Bttccma tot habent mdorjot
QHQt yixere antm. Bucctnafolis affguntur <J>reperiuntur mj&f
X 71 ' 1 *
Mituli c a p. iinNOMENCLATVRA.
Crt-
MLIBER SECVNDVS. t4T
Ituls LducLttfiimi in Ponto.Cremati eundem Buccinu
tfftflumpr&benVfriHatimflumbi more elothoculoru
nedicamentis cum melle uttles habentur, generum craf&tudi-
nsabfumHt^albuginesfurgantyCr c&tera qu& ocuUs calicnne
offnndutvarnes eorum ad canss morjm utuifiime tmfomtur.
Teliinac- CAP. \.NOMENCLATVRA-Gr. Ttfajvcu. Lat. Tcttm&.Ita. TelUne.
Ecentes Telhn& aluo utilesjedmaxtme iua carumfoU-U uruntur> trild^ tn cinerem er cum cedria inftillau,
amlfosplos renajcinon fatiuntur*
Chamx* C A P- VLNOMENCLATV R.A.Gr.XNf4ai.Ldt.chdmdJta.chdme.
Hamarum ConchuUrum^ in exigua a^ua deco&arum
m^aluum ctet.tdcum umo ajfumitur*
Annotatio. in Cap. iiij. v* vj
CVm dwerfis incaf>it'tbu4 de htituUs& TeRinUfcripferit ho&tx*
loco Dtofcarides,e]r Galentts Itbro defacultate fimpttau in cap.
totyytrattrattetde MitHlis:& de leUmtfpropriecapite.acfecnUareBtm&C- ituerfas ab alterutrofacultates afiignet,nec abter egetit Vam•* Atginetafideli* ytrtus^; tmttator3coftat noyna^ytqutdayolutyHdtuerfas efl'tO(heorn'fi>ecies $ Mitulos,& Teflizm.E* notijfimxfittfltOfortorZft
maxtme R.oma** ab arena furgata,gufiMgrat&fmtMttulas nullsts eft <jm delm't€tK& f>roculdubto*aut noref>ertuntur,aut hoznomtne nobis funt tntdgni
**-HiatuU ea ejfepeffunt fua ciUm teftd3af>crt* in Adriattd marm*** rtpertuntur.
* r*l
14.8 DIOSCORIDISVnguis odoratus. CAP. VII*
NOMENCLATVRA.,U. Vnguis odorattu.lt.rnghia odorata.
vJal.& OfF.BlattarBifantiae.
VNguisfme onyx Conchtltjtegumentueft, eiftmile fW
furfura mtegttur:ejuod in Indix nardiferis kcubw »•
Hewtur.fuauemideoJJHrans odorem,tjuodconchjliamihntf
dipabulo uefcantur. Coiltgttur foftcaquam jiagnantes af*
ifqttMloribm tnaruerunt.Laudatipmws qui a rubro tni
defcrtur,candtcans,ftnguis. Babylontcns nigrefctt,atf<nu
nor confficitur.^Cmbo odorisgrattafuffiutur.Jedaliquaten^
Cafroreum olent.lidemjuffitu excttantfaminrts uulu&ft^
latu oftreff*s,comitialesLfoti uentre moiliunt,Crematuton'
chyltumeadem efficit,qu,£,purpuraZ? Bucctnum.
VNguitodorattts,<juodvnguisJpeciemreferat,Biatta BtJa»^
(/>er Arabes ) Ojficmis,vtf>lurimum dum vrttur,mgrat»o•
remjpirat. Res multumab illa prtjlantia dtjsidens,<juam eitncMp^
do tlrjmiamatefacra etiam trtbuunt Utera. Excellente vidit M*y
'
lu»,Jedrarum:ldeo btcadmonendi PbarmacopoU,vtoJficinas »«r
cnerent copia^uam certo& modico jf/ecterum deletlu.
Cochlea?, C A P. V 1 1*
NOM ENCLATVRA.
tcrreftrx cr marmaJta. chtoccioie terreftn
Crmarmc.Gal.Efczrgots*
Errefires Cochle* flomacho ttttlesfunhCrnofdCilt
rumpHmur.optimxSardonicd ^4fhncan4,^(y)tA
LIBER SECVNDVS »0
hebetudi
t*,CT qua tn Stcilta ac chiogignuntur £r qu<e in Liguria al
ftbm.Pomatujde^opercuUres.cognominaU . Marmafio-macho tdonea, crfactle aluo excerntturfiuuiatilis uirm oleUQua uero ueprtbmfrutetis^glutinata coharet, quam uocant
nonnulltSefilonyuentrem er fiomachum turbat y uomiuones
exatat.CremaU omntum tefia, excalfaaendt £r urends na-turamfortmntur:purgant lefras,uttiltgtnes y dentesfyemendat
i acatrices,^ mtta cutis mfacie,albugines , ac uifm
usficum carnefua ufta trtuj^ ex melie tllinantur.
Crudx cum tegumentit tmj>ofiu,aqu<z mter cute tumores exugutfednon antefoluantur\quam omnis hauriatur humor.yo-dagrtcastnflammationes lentut,imf?aflos corport aculeos tlltU
*tiocantymenfes triu Cradmou ciunu Carnes earu cum rhtt
nO Myrrha tlltU,cum uulnera alta,tu maxime ^ua nerui
tct^eruntjconglnttnanutrtu tn acetofangutne nartbm erumfentem mfranantiutua corpm,ZT prafertim ^iphrtcandt y cuaceto demratumfiomachi dolores mtttgat:trtta cumtefiay ui~
no ©" Myrrhafiextguum mde bthatur,coliuefiCdc^cruaatm
J*n*t .Terrefirispdos tncommedos repltcat ,ft quis abrafo acu
kntore etm,ptlum atttng
i Coch
•f* DIOSCORIDI5.tpud yeteres adeo exquifttusfuit
ijjeruareta; O" nutriret- Terrejl
>nli
fecundum eas quibus pafcutur herba*guftui «rat&,aut mgratdJM•
Nam qua CaUmetubo,Origano,aliffyeftmUibu* herbu pafcetur, t*
ntmo recufabit.Cotra quain Lacubus>canu:qu* mfluutjs,ytru4r^
lebut.Concharum omnegenw lemter cocauas cruftasfeu teftashabtu
uibus aptnundis& claudendis naturapotentesfunt.Karu eftm^
vufdaynka& latiujcula cocba tegi.A t Cochlearuftecies omnes vn&
<? cotinua tefta coduntur,qua(domus vke occlufa) cum incedut m*ppatfam poftfe trahunt.Spiras babet hae tefta planas,conexAS,
t^
mata*,acummatas.Tejlas,qu* proprie Ltmacesfunt,non habentffl
\*Ia atioqui nigra aut lutea mftgnes.Uabent e£,vt vulgus optnaW
trtum in capite lapillum, qui tertianU remedio eft,\iuunt opacts V
tdis inlocU ex ets ver alebicuaaua varatur decorad*. mulieru U&
Cancri C AP IXNOMENCLATVRA.
.K?fft/V** 7to[«nUt.L4t. Cancrtfluttiattlc.
<fc/?w«.Gal.C«incrcs deriuicr<
h
exttftoruft
ctm 9 ffduo tocW
rU exfltf
adetlo dt-
rm
cii
Mo rd>
Gentt**
n& modoytriduo fotns cum umo>mdgnopere frodcft can^ r
hiofimorfthwmmMfedumyfedk^ermunculos, CT car(tTmataycu decoBo melle lemt.triti crudt.poti^ ex aftntno U"c>
OHxikatur contraferpentmfhaUngwrH^ morfnt, 4t$utfc°r
'
po>
LIBEH SECVNDVS- tyt
ftonHmi£tw:decoftt atttem Cr cumiure efitatt, tjsprofunt qui
tahe confictuntur,aut leporem martnum hauferununecantfcot
ponestrittyCr cum Octmo admoiu Pojfunteademmartni^ue*
rumtnefftcactHS omntapr<eftant*
Ancri quos hic defcribit Diofcorides , Aftaci autgammari 3 quas
Galls ( Efcremj]es)yocant,nonfunt:Jedfoluni tx cruftaceorumgt-
nerecaudacarens, & rotundo corpore, quod locuftis &JquiUu oblon-
gumeft.
E/J mter Aftaxum tamen , & Gammarum difterentia> qubd
Aftacus mannusfit & craffus pifeis:Gammarus yulgnrit fit Zfcreutf.
fa,aut marma, aut fluuiatUis. Mrrant proinde medici > quiincanisra*
bioft morfibus, ptnlnftcii ye curandisxum Cancrorum yfum Diofeoride$
& Galenus pr&{cripferint,Gammaris ytuntur. fkecentes medici, lapiU
los qui in Gammarorum cabite reberiuntur,in puluerem redirunt* bi-
#Terreftris (corpio, CAP» X*
NOMENCLATVU.Gr.XMgm©* xt%tTeu<&-Lat. Terrefiris scorpio*
TErrefiris Scorpo trttm £r imfofitpu >fu& fke& reme
_^ dtum efi:qmn eftur ajfatt46>ad eadem.
ICtus Scorpy tereftrii locisfrigidtonh
xiu4eft .Uullibi ^entiumyenenatim
s
igis <? mortiferi Scorptf,qu
'um cuiufi
jrigidifiima regione brutis etiam ad porcos yfq
\beum,cineriuu,ferrugmeu, yiridem, fuluucucauda nigra»
fum,albu & fumeum. Qj}i in caudafeptinodes, rnaps alsjs yene-*
Cinlsfcorbionu quiyiui ambufti erut, illis proficiet, quibns yrtna
M
M
ionem>aut lapidtm qui in yeficafii
fcorpio. CAP* XIVNOMENCLATVRA.
r.XHo§7tt^Sa\cicfai^Xat.Marin$0fcor^it4S^
^Artm Scorpomsfelconuentt adfujfufiones oculorum,
4gines,CrJ hchetud
multa
lijs yiuui elemeti*
xjrfeorpurs
4. S<d
%cv DIOSCORIDISSedtjnon fathnott.Sam quas \talt Storpcnaifeu StarptnssvtUrt*
nontfftmartnoslcorpiostx Athcrut & Artjlvtclu dejcriptiont u*
tendtt Ma hio\us,ty dubttans proponn.ptfiem qui ltalu ^a^nod^
turfitrtpojft ytfrt Scorptus. II abtt htc in dorfojpina* quafdam Q»h*
tramfigtt,ytntnatas t ttidcmC Scorptna,qucu non raro& epunttth
ntptftatorts tonftot.
Draco marinus. CAP» XII*NOMF NCI. ATVRA.
Cr. &f<xnep (ja\cuu*<&.Lat.Draco marum.Itd*
Draco ftiir/jio.Gal.Dragon marin.
%aco marimu dtffeflns <y apertns im^oftMcjue
Jfiindju* audftrit,mcdela efi.
\8*DDKocontm dcfcribunt marinum Vltniws & hlbertm ingen*"*
ptfum,fcrpentu effigte,alu nonampUortbus amam qud adn^
tandumfufficiantytjs yirtbus £? vtlocitatt , rt pauctfimc ttmp°rt0'
gtntia martsjpa:ia tranjcurrat. Vttunata bcjlta, <juodutt ptjitumj
animaltsgtnus,ftmul atque dmte atttgerit ,morti tondonant-V 1]**1*
rum arte tapta,flatim ytm arcnamfefe protrahtfenfertt,fofj^mtxa"
uatqua ouultetfeft. Atficxatlum tllud JAatthtoittudtaumJeq^
dtltgenttr yerba Dtofcortdts expanderimus,aUnm ej]e Vlmu Ct ^^tt Draconem marinum, altud Dtoftortdu reptrumus, duabus hi* &**'
Hurtstmott. VrtmatJt,Dracomarinui Diofcoriduftrittumvtnauu
Jptna yfectus& appofitus plagafujt rtmedto ejl : £/ tlla tngens bcd*A>
foladentenoxta tjt. Sccunda eJ},paucU yerbts meduum hutus aflfflw*
nagoctum explttat Dtojiortdes. ipfejuo ytntno remedto tft.Quod tyr
vlltmum apparct m pragrandt bellua. Qut fit yt Dtojiortdt* VrX
marmus ,ajuptrtorc dtfjerat , tjutn O1c mtnutu ftt ptfctbm, q»°s **
.
bttoraks numcrat Artjlottles. VotertteJJe Draco marmus,y»crn.
tUe eximtus aft vtfum defcrtbttJongus tn morem ptjcts quem SornM*!)
Itali vocant capitt& roftro dracoms ptcultart , pcclort arcuato»
&
TS
fptna m gtbbt modum fubrcita,totm c capttt ad taudamptrrtli**1
ytroqut lattrt Uneasjptnojus. sptn*ptrcaptt;< mcdtum eieuaU» &1* ,
Jptutm prtbtnt* SecdtjpartbusJJnnu toryut* fignractn£ttur(oli»m *
qmbus Imt* m Lttum pcclortsproudtt.H^c duarum rnedta ejty^r%u*q*t laterepeflns mjimdunt. i
I
LIBER SECVNDVS. ijj
Scolopcndra* CAP» XIII.NOMENCLaTVRA.
Gr.Zxo\QTxvJ[%ct QctXacslct.Lat.O' ltaL
Scolopendra marina.
Q Colopcndra m olco decoclafi tlhnatur, auellit capiHosyfed
^3 contaftupruntutfaat.
Colopendra martna ttrreftri (rcfcrcnte Vlinio)fimilU*ftatim a dc-
uorato hamo tntcflma omnta cuomtt,ac mdi extra{io ,rurfus ta
innocui rcuomtt, tyfani bella cfftt huiws ammalts anatomta,fi qutsc*
potiri& nofcere artifctum pofJet.Siolopendra terreflris, Jtalu, Ccnto*
gambcinfectumfpadkij'colori6,mtnimt digttt longttudme, cum tnhu-
meclofolo rcpit, CscinduU inmorcm rnuat , di^ttis attreclata , pruri*
tum yt Scolopendra excitat. Amat humcntta *dium , Cfalfaa horto~
rumarcat,0* &ftuofatpaludes.
Torpedo pilcis- C A P- X I I 1 1*
NOMENCLATVRA.Cr.Hct^Kn GacXattrjicc.Lat. Torpedo marma. ItaL
Torped/ne marina. Gal.Turpilles.
^Arma TorPedo diuturm: cafntis dotoribus admota,
cruaatm uehementiam mulcet : eadem appofita cuer*
fanfedemfrociduamtL coercet.
Orpedo ptfets ab effeclu nomenforttta , quodper medios hamos,
fctx5,cr haftam pifeatorutm yu ettu ptrtranftens,ftupidam red*
du manum, tnmfubinde £? totum pifcatorvs corptts , dorfo eft in rubt-
dmtmytrgentcfupra ouod dsftinfla* habet notas, nigrefientcs , otulk
nondtfiimtlesttnteriQncQrportsparte albtfett.lLxptnentta didtcit G*-knns
j mtapitis dolortbw , eutrfa& procidua fedt non mortuam ,fed
ytuam Torycdtncm admouendam. Hunc ptfctm Venett Ircmolo •*•-
**nt,<juodaftupore membrhtremorem inducat : B>oma*u Zattspotta*
&fatttriria.
Viperc. CAP. XV.NOMENCLATVRA.
5 CfS.
V
1*4 D I O S C O R 1 D I S,
Cr.E^/^a/.i,!/. nperd.Itdl.ytpere.
GaLVipcrcs.
Iftrind carnes /tcofl* edantur yclantatem ocuhs
runt, neruorum mttjs auxthantur , tncrefcentcsfirun^
refrtmunt detrafla autcm cute,cdput caudaj^ , tjuentam tf*
uacanuamyutart dehcnt : yuippc commentiuum cjlrfHodfrt'
ctptturfccrtam utrmque mcnluram praadt oporterc.Rckf^
uero corpm excmptts mteranch elotum dtjjectum^ dijco^
tum oleo, utno,JaUs extguo ,& anetho. ^Ciunt tjs cjut uift^
ejttent ,pedtculos procredn , quod plane a uentxte dbhort^
^Xdifctunt ahqut longamfenetlutem agere^ut eo ctbo ucjc^
ificituryjcd mejfcactor eji
tem mpera inficltle nottum demtttttur, adijciunturJdh* t#f\
rum^ tritarum,JinjruLttm qumquefextart^mellis cydtmP'
tnoxficlths operctdum luto ohlmitur, CrfornacibtMtndj}^
donecfaltn carboncs redigatur,qutpoftca trtttu in puluerti)*'
item , reconditur. plerunque , ut ort gratior fiat , tmrmjcti
Nardtfytca,aut Fohum,autMalabathrt monuntum.
.*>
MAhmteHtclM Artfloteles dotlrfimU etta yiruerrort^y^ rvftruxtliNoenim id uJenftt,V ipertnos f artm nb nsft necdt*
tre nafetjedeos qui tardtui exeunt(St<]Uidi- nonplus yno>dte tutp
mordtmpatientes troderequacbtineiiturpeUkulam, <juo cits** fT([
tn lucem. ltaltctrcunforanet,qtuferpenttbui alenduqudftuMt*11
yibcras tn cabfulu o(}cntant~L*t'h"* rAvnitAtAj.SY ntautcauai* &f
kd* tffcca efl, an^uillarum m morem condita , nempe currt olco >)
anetbo.dr porru. Vtperamcurape totum corpus per tutt* poros***
•» Afta& Mtfra bommiexperuntiaapprobat dcnut, outeU^*
tfuab haufto ytno t cut immortutfuerant V tpera , cddcntibu* f»)'fanit*4
*''
Ufaf. HUander £r Gdenw abundi yip
CT
^
hlfc
LIBER SECVNDVS.nuenti multU parttbuitConfciemlx Theriaat
Mf
Sene&aanguiumXAP* XVI.NOMENCLATVHA.
Grx.TnpaS $9*®: Ldt.Semclddnguium.ltd.Spo~
giid deiie Serpi.
EneftmdnguiumtnumodecoBd dolort durium , tnfuju»
Cr dentium coiiuUoneyduxtlio efl.^tddunt eam tn medi
camentd oculorumfedprdapue uiperindm.
Enetta anguiumfeu Vernatio nota res fncmpc cuticidaquafef*
languesprimo yeree terraprodeiites cxuunt 9jkxk aut fiirpibm
affricato O* reflritlo corpore.
Lepus. CAP. XVII.NOMENCLATVRA.
GrA.\acytoof dcc\a(TJi@m ^u %[email protected]>Mmd-
rmm CT tereftris.lt. Lepre mdrma CT terrcjhe,
Gal. Lieurc de ccrre 8c de mer.
Epmmari-
nus *Lohgi-,
nipdruA (imi
wejtrfMper
fefe trttm aut
cuurticd mdrmdtlistm,CA
IItuos euelltt.
Terrefirts Le
porid indfUto
.1//
tcrc
)
/4
»
/
;
**«" DIOSCORIDISccrchrum mxndttur,tuudndts trcmoribw tjut ualetudsne co*
traEltfunt:ajjrtcluaut ctbofactlc tnfanttl^ dcntttionemf*
Jfat.cxuftum caput C7- curn adtpe urfino aut aceto tllstumA' ,
fcctarumtnanttattbm mcdctur.Lcpormum coagulumpoftt*
duum * concubttupotum, conceptum *dsmere,partM^$m *
tercipere proditur,uulux CT alut) orcftfittyComtttales ****
iontra uencna exaceto btbttur^rafcrtim aduerfm concrctu*
iac,Cr Viperarum morfm.Sangm cttufi cdUdmtliin^^
tia cutts tnfaacuttdi^incm , lcntsotnctdfanat.
LEpus martnut 0» hdrut mari t efi ijuadam retut carniff^
tu!a,Lcportfotocol<jrcfinu!tsfed<juiin \ndia yntur^het CTcorpH* longc maiu* -1 ertiam Lcpork marimjpcuem P^rf'!hertut cxtcra reltquK pifiibtufimdem prttercaput quod leponp**
habct> fttnamdor rubram Sullum atumaltum ,e\cepto Kf
terreftn>coacuUtm habetjn vcntrc S»perfactat ittdem yt l**&*
ejHodtantnm horum coptafactt,non quod hcrmaphrodtttfint^t^
damcxtfiimant.Caro LcporucraffumfangHinegtgnit* huntorrt**
s
lancoltcos^C dtfficultcr di^erttur.Vrodeft tamcn dyfinteru ttt&^
tofiaSictatum tecur,iecmorofos muatfibtbatur.TotHt cxuftu* 1* 1
^
y feprobe operto^alet ad prorttanAam vrtnam^tdcalcHlos rcnttrn^
*efic*.Tel Leporn %jKthar$ miftumfioccHlos albos cjututfum ojJ
l*»fert.Stercu4 I eports natura mHlterum tmpofitum J fiu.\us m*r
potcntcr Ttframai^ matrtccm dcficcat.
Paftinaca marina.C AP. XVU 1,
NOMENCLATVRA.GrA.Tpvyctp $x\acrcrlx.Lat. Paflmaca marma.
Gal.i .lorin.
MsXnna Paftmaca radtw^ui ctm cauda cnrttu dd#r*
ftsfjuamis rcjlcclnurjcnttum dolorcm miU^:n0franett £T
," eft latutC cartrfa+mof$n,rt Ray
a
,T orpd* *&
W mfupcrtort caudx partcrobnftum ^^frtransfi^endo prifentamum a rt rcrtenu'*#$
A
#8*
LIEER SECVNDVS. MT
iferum,vt Aetius tejldturftquidem vifud ncruos yfjJpafmum,& poTr,mortem mdutit . Vaftmac*. ctn a
ijl*s,Ju*plag£ remedio ejl — ^- mJ ^mm* • ^»^ w m mr- * w w , mr
rjfcClus.Edttur Pajlfublata e dorfo cum aculeo illo mortifero , parte omnt tliafiCrocofmUis ejl
ud
Sepia C AP XIX9 NOMENCLATVRA.
Gra. ztim*.Lat. cr Itd.Sepia.
Gal.Seche.
Ef>i£ cotta du eflur atramentu,agre cocoqmtur ,aluum ol
ln collyrijs e tejlafa&is cbuenietergenarufcabntia perfri
f*MHr,ufti mjua tejia doncc idquodcrujiofum efi abjcedapojiea tritu cxpurgat mtdigmesfu rfures.dcntes, C?~ mtia cutisinfaae.£lotHm medicamenta oculorum addtJoletycotra albugwes,oculu lumentorum ejficaater mj^iratur: pterygia oculo -
^tbjumitjcumjaletritum Crmie&um.*pu Poltpu no abftmtles,prxterquaquodampltori fmtt corpore»O* plures babetptdes. JnGalluscualibhtumapud Xanttones co
o -***Ojfe<dbo qtiod tn dorfo repentur,extertm dur», Uue; mterim^rHfungofumAenttcrrudcJubtdiJiimis <j tntortn hntametispU-n»'Manuloru furfurc ytutur aurtfces,et ex eo medtct dUtfictafaClttd**£?**H4 efi tllud et tuxta verii de Septfs,q4efe m aqua mgrorepro-*»Jo ttattfter yifnmfruftratHr>dnJepnmi fenferut.Sed ea nec ej} ho-
mtmm
If* DIOSCORIDIS.foltr
Mullus pifcis.
atrumetu.ntc Torpedint W-
por mc I ohgtni marcor fj>-
fmt .qnommut m ftttft»*
nmu yeniat , Valhibut fi°**
cl,ft>robedfrerutur StfM«•
dtfcuherftrmrat.Ccrf'
humorcigcmrat. Sep^tumalhatd(<juayoc*»t)al'
lattbut mandH»(Kr,aH<>f>M
itorcifmtadtottum,
Cap. **N O M F. N CLATVU.Cr.T((y-Ka.LAt.Mullw.Ud.TrigUo.
Gal.Barbcau.t
Mvllorum afiduo aho acti oculoruhehetan conjp-
martm Dracons6^ranei,acScorptoms mrjam
deturStcrudmatquedi^ecimadmoueatur. ^
X A VU quttatoptrt ob caput dmplu,<ffapidu *"'"*].
^
MWa»quttatot>ertvaiMYm"""t"^'^ i~/— ,. u.umptttutre.yth^apifctsltbradrjrtnuptdtrtntMdt^
Craco nommt.Trtgh* yocaUquiptft, tji marmtu.coloretabu ^
mti.ft* eu quetUi, VauoKXano yocdnt.Sttnt tllt qut Baro .
mw.inctrtum-.fiuutdttlutftfttcts Ae marmttiutut mpjctn
na*m coloniam dbdua**.Qj*od a noflro Barbatoahmu tjt'
riglia*,Sparotyocant
.
Hippopotamus. C A P* XX*'NOMFNCLATVRA. . r
Cr. Ofrts ',7tm7ii\ct(*ct.L4t. Teftes htppopotamt.Ita. ?
9
de hiippopotamo.Gal. Cheuaus marins.
ippopotami tefies extccatt ac triU>cotraferfentti#>
Jus bibmtur.HH \ppopotamu* pijiU c Vlinio& t\riflottk>mag< q»« a *^
ptfcatartbtis agnitus>corportaftnii >™exuolUyiuba*dorj>^
iexprimitcoHdaapri. hutrfu* mtrat mfc^etc.Sth *p)-Ja *tueqfmexjmmit
LIBER SECVNDVS. *19nem.prauh humorihus diftentior , acuminatU iuncit elicit. Tlucntecumvifum eft, cano aut algafuptrpofitufiftit. Cute eftgUdio tmpenetra-bilhex eaqucfcuta& thoracesfiunt. CinU corij ilUtHS cum aaua # m*nosfanat. A dcps rigoremfebrium eleuat.
Fibei\ C A P* XXIINOMFNCLATVRA.
Gr.Kx<jC(><& cgxtt-Ldt.Ftbrt tefttcult.IuL Tefti-
coli dt Caftoreo. Gal- Bieure.
er ancipttk uitdt dnimal^lerunquc cuptfcibm& Cdn-cris ex d<jud utElu cdpefitt.Hutm teftesferpenttum uenenif
adnerfantur :fternuUmenU mouent , C7~ tn umucrfum uartos
obttnent ufmfiqmdemenfes ac partm ctunt, duabm draxhmis
'ecudatti euctunt,contra tnJUttonts,tor-(ujwlegto pott:
^^dfmgultm^tencndyixiddcx dccto btbuntur, i.cthdrgtcos*
O" utcun^uetcrno obdormtfcentes cxcttdnttnfufi :cum aceto
dute rofaceoyolfaflu £r odorisfuffitu, tdcfdctunt :pott C?*
htiprofunt trcmulis, conuulfiontbm , Cr omntbm neruorumU!lij!'mfumma,Cdlfd£tortdm utm hdbent.Ehgt debet tefies tjui
*x uno ortu conextjunt (Jten enim no jtoteft,utgemtmfolkeul*m und
itfo DIOSCORIDISmunamembrana comuncli reperiantur ) liptore intusutm
eerofo.odoregraui ,Cr uirm redolente^uflu acri mordenU tt
fridb:li,naturalibm tunicti arcudato. Quemjraude alicjui cor-
rumpunt,conijcientesinfollemgummh aut ammomacuma^
fangutne Cr caftortofubaflum, Cr ita exiccantes. yanm$
1uodt
Ur
raditur, teftesab ipfiseuelli, crdfifcabtja, cumuen0
rgenturfiquidcm tangt ncqtieunt,ita,utmfueftibftrtctuO\t*
rdautemprettttm eftdiufa pelle melleum liyuorem cumtnt*
fiiente tumca dffumere,Crfccatum potut dare
Aftormfertori Germtmd & Catltd notum animaLq»* rM*
nwt Rhenus,& Danubnnfluunt* tamen Kuflru & \r
»ZfrU'
emphibiutji interra & niaqu* viues,Lutr* ftmile^prdterqua^
alujuatum maiorejt.Qui fit yt tnter medicos quida>\.utrd te(tes»f
taftoreuvfurpent.Vtroofiimu& acutifiim^eftdentibus^uibui tf**
tos arborum di[fecat,a<lparanda in cauernis tugurta. A demorfoi*
bro dentes no prius aufert,cjuam tuforu ofiium crepiti* fenferit. Ca
reum caltdu eft& ficcum. Cum infpafmo, tremore', ftomachi /&£*V
paralyft,abundantia humorum t ienda, ac deftccandu eft,tum Caj
reum mpotionem , aut exteuus impum apphcabitur* Qjod yer\ *^
mftmaximo detrimento poteft, cjutbusfpafmus eftcca quatttattfrQ*
nttex humoru & alimentidefecluymordacitate^elacrimoma.n^ l
grauufapor <? odor,corpori nthilum nocmtftprobt apfliccntur^
Muftela. CAP. X X 1 1 1-
A.
M.Lat.MuflelL.ltal.DomoU
Gat.Herminc.
rftela quAm domibm noftrts oberraU dm huft*exj1
'
ratfr, Cr mueteratafale,m umbrajiccatur. E*iWdrachrnis cu umopota, aduerfus cmntdferpeuum ucnenaf
fintdneo cftremedso. TQXtco,fimtltfumptd modoy refiftUV
uentrtculm Cortandrofarcltu tnueteratm^percufps <*fer^
U,O- comtttalihmpotu auxtliatur.Cremata mjittthfo**l>*
*firt,cwerc ex aceto illitofxngumeuc perunfidfl*i*
1CTIl I B F. R. SECVKDVS.uantur^ ccmitialihtts etiam prodeft.
MXftella Latints Grata duonomhia reprxfintat , ntbty&\fr«*t/*f Galartifpeciesfunt, b\uftetla> qu* Ucetgtmris [Jt n&m
tameidptopril anim.ilftgmficat ,quod Galli Wermina* yotat.X uij
yulgari*eftfouintu.1?retra,& I attnuViuerra,efl qui futonenunat-fdnt.Domeftsc* GaUfunt V uifeUtiHermtn* ct ^retts. (ylueftres.lclt-dutnttide duofunt genera. Vnuquod biadrafi* Mardru yocat: hke-ru,qttod Gallt quodputeat,?utoys yocut. Muftellx nome\tn /;*c qutttq;
P rotedltur.Y)imicaturjr cu ferttettbus + Ruta. fpfe aAht>Vu ™,,* ,,.., r ...
/ferpettbu5,R utafefe
Ransc
itw>capitiprodcft iO>
oculorumfuffufx
C A P. XXI I I \.
NOMENCLATVRA.Cr*KxT{ce)pi.Ldt.E^n*z.UaLl{ant.
Gai.Grenoille*
ferpentium uenenaPro antidotofh
tftexfdle &* oleo decofla edatur,tH<sj3earuuidcj
**Atur;contra inueteratos tendmu rtgorespoUentnllitm ear
frofuietisfangutnis impetmfifttyexpledis alopectaru vmtmh qMddptceiUmuur. Firuuii JUnaru cruor auufosgems pdosrenajaprohibet ,tnucfttpia euulfomm m(i
tH6..jDecoel<*
I
tn aecto era-
tjua, dentium
dolores collu*
tione lentunt.
iKter %jmm*tnar'm*tft*-
uiattles , palu
ftresrectptutur:
t y&tt-
n.itx fitnt. Ka-
nigrh
titntum
fiuntur
I
tcr* DIOSCORIDIS*& minutU carneU portinnculis 3 e qucis totum detncepscorff*
ittur y cum antea nihtlaliudefjent y <juam ocuh& caulu V«-
hodie ranarum okum,exPetittim m podagritfuclumnontf'
> Qjforundam experientta compertum fkanarum fangiu*
tffe effeBu^uem dejcrtbit Diofcortdes.
Silurus, C AP- XXV-N O M E N C L A T V R A.
$(§r.Lat.silt
vJaMgnocus.
ilurtu recensm cibo nutrit, Crfaalemfr<cbet aluum:jw
j uerotonditMy mimmumjiippedstataltmentum >drttri^
'purgat^ CT uoctm expeSt. lllitajaim caro , acidcos CTWxdcorportfficukextrahtUMuria ew inapientibusd)]^
rtfsprodeft ,ftm deftdentium fotas ddijcidtur sfiuxtoMSpf*
dcm adjitmma cutis cticit,iJchtadiCK tnfuja medetur.
SJlurum nonejfeS toriontm ex A rtjlotele& Vltnio conJlat,qVc
alterrobujluadeodenttbui Sdurumfcnbit , rt ferreos *****_
mos comminuat:alt?r inualentes etjuos inuaderexumStoriones J
uu pragrandes, edentes tamenjjnr. AmbofiuuiatdemSdurutn J"
bunt : atStor$omart, quamfluuijsfrcqucntior. Stlurus Matthi**'
Vngaruc Danubto nafcttur, & ab auotts Acchia norninat«r:nec4 ^
inGcrmaniqabaccoUs Rbeni B oItcb . Qbutum omne antmal suU ,.
ferociptmii eft dentibu* , huuqueopmwm afhtpulatnr flM* 1ui
Silurum in Kheno &* Danubso najli.
Smarides- C A P- X X V !•
NOMENCLATVKA.Cr .Z^ui^tf.Lat.Smaris.ItaLsmartd: . Nonfatit
degalkcQnomme conftat.
Mdridis pijcps caputexuflum , excrcfcentes ulcerurfi&
puimllos^ rcprtmity nomx* cohibet, thymos ciauos^ ty
mtt, carononJecMdt^ueJalfdmentumprodeft ajcorpiontf*
cufifjduta cam demorjis.Jii
LIBER SECVNDVS. ts$
Maenae.CAP. XXVII. -~NOMENCLATVU.,
,
^\
Gr.Msuvx.Ldt.Mdna.Ittd.Mend. r{
Pifcis nonfdtis nobts coqnitm.
^tendrum ex cdfitibu* cinisjitllmdtur, CdUoJkiJedis ri
mas dbolet.-eita etiamgdrum oris putrildgines collutio
Gobius. CAP, XXVIII-NOM ENCLATVRA.GrXe$i©'.Ldt.GobiniItd.Gobio.
Gal. Gouions.obita recens injuilium uentrem conieBu4,ficonfuta ri-
mdm duodecm dquafextdrtjs donec duojuperjint decor^excoUm wfubdtuo refrtgerdtw
y])otmdetur,alut*s{i
leftta detjcitur,ilhtus contrajerpentium canumque mor-Jus duxilio ejt
Marides& Mtnapifies nonfatU noti. M atthioltttnon afftuerattrtamejimile Mtnaprofcrt pifie.aut Italis HenoledicitHr.HecerrA
« ttnfit eos qui Smartdes putarint,minutos bofce pifciculos.qui ManuJtmiUsy enettfs Wjo Giroh vocatur.Gobiutfieyutits in VenetiarutnWnn prouenit,&fetificat. QuodnofictttfcribnAriJloteles Gobt»
"KTtntslittoralibus, £r >b,paucafit aqtta lacunit deltttari . Venett~9yout4nt.GufiuperJuauesjunt,factledigeruntur,probinutttunt.i^^tquiinarenofis&faxofuUttortbtts&fcopulUcapuitur.Ciui»Vtnjlituys& lacubitt Gobij reperiuntur.ob iccoriisfapore tn pretto****xmt ouis onujh, htf$ perfaciii digcrttntur.
Thunnus.. C A PXXIX.NOMENCLATVRA.
Gr.Qvvv&.Ldt.rhunnHt. Jtdl.
Tunno
l % Con
%S4 DIOSCORIDISOndttanei rhunm caro,quam Omotaruhon uocantf**
pta ijsauxiitatur^quos uipera, nornine Prejter momow
ru:jed oportet uinu quampiumnumjubmde cogantur haurirt^
ita ut uomttiom reddatur. Contra acrimomas ejitatormtM'
xime ualet; canum morfibm utiiifiime UUmtur.
THunnus crajfu* C/ pulpofu*pifwtpono ftmtinfubmefetn M*"
ex Oceano per fiumnat l-i erculi* tn 1 hyrenum& Aegettmi**
ria,m ampltjsimas partttm turmxsfugtentt fimtlisprocurrxt,puiJw**
ngenti ptfce,tjuem vulgoSpadu yocant,cjuod ort tnjidentemhabeatm
irtfitmum O* acutijitmu os,enft perftmtie,<juo demergitO1 perferatn*
ues.Thunnorum fuga,Gadttants vrjfeclaculum pr*bet,&proMtuJK>
Vijcatum enm totusaccurrtt popuius,cum mgenttjhepttu yocttmt]^
panorum,&fcoptetariorum.Stoltdum& pautdum antmalThunn#>
hoc rumorefupefailus,m terrtproxima yada deuoluitfefe,&w™ x ®
retta prAgrandta tnctdens,pr*.daft,0* <juaJ}us* Dtcbus cantiular^
perceU.itur a yermtculo,e cjuo infurias abat\u* , tota4 naues prtterM*
lat,nec id temportsgratus ejl ctbus.Thunnom ptnguttudoguft»tjat,l'
facttjlomachum ojfenditiContra carogujlui tngrata,non^eliot^'
tho molefla efi. Ingentes tj ptfces carnejunt dura,t
rum nutriunt,fuperjluoscreant humorts,obidcjuefaluiprobtoresx^'
ttbta j duritta& yifcofttate afaie confumptu .
Garum C A P* XXX,NOMENCLaTVRA.
Gr<z.r<xpgop. Lat. Garum.ItaL Garo.
GaL&Ofr- Ignotum.^€rum omne , rjuodexpijctbm carmbus^ falem^f
tPi hauamenefiyfi ex ectfotus fiat,d?pafcentia ulcef^r
J}it:morJi> a caae medeturidyjentencvs atrjue ifchtadicis mj&*
ditur^non/iuiips ut exuicerata adurauaiijs autcm ad iaccjj^
yua uicera nonjenferunt.
lus piicuim. CAP* XXXl'NOMFNCLATVRA.
Grt.zfytt n*gZ}, tx^v^.lMnlm recenttum pfo10'
LlBER SECVNDVS. tgfItal.Srodo de ipefafrefchi.Gz\ • Le brouet des
Poiffo
ntiumptfaum im,modo perfe^modo ex uinopotuwt
tfubduat. Priudtim dd hunc ufum confxutur e phy*ttdibm Cr Scorpiontbm>£?* lulide,e Percts,Cr recettbm altjs
faxattlibm , nec utrm recipientibmyfmpltater cum acjua qUqCT ^Cnetho.
rum antiqui votauere,cjuod ex ptfci* Gari interdneU,macera~
& dtffolutu citfale conftcerent. idpoftea V ex Scbbrofailum
tft-.fritoltm Garumcoplurimorumciborumcondtmentum, De tsio ta-
tnenontntellexit DiofcortdeSifedgeneratim de ommbtn ptfcium O* car
ntZJalfametU. lus pifcium efculentufatis ab ipjo auttareexpltcatu eft.
Cimiccsle<aularfjX A P. XXX 1 1«
NOMENCLATVRA.Gr.KuQeig. Ldti. cimices. ItdL Ctmicu
GaL Punaiies-
Clmtcesycjutin cubihbm enafcuntur >tduU frbdrum inch*
fhftdntefebrtumfigntficdtionesfeptent deuoretur,<jUdr-
tanu duxdtoJunt:Cr atrdfabdsjumpti,percups abdjptdtfro
funt, uuludrum exdnimdtiones olfdclu reuocdnt. Pottcumuinoaut dceto>ddh&rentesJa.nguJuqds dbtgunt. TriU Cr tmna-*
fftuU impofttyurmd angttft
I mex nodurnu& mteftum animal nofuremedlQ. V iua.<. Ahttht <tnr recpntpi mp/Itsi
Jcrtbtt Diofeorides.Mattbiolo iimagi* placet quod l motudio qutmg^italtfufcnantMm yrmx expultrtum prontent.
Millepeda. CAP. XXXIIINOMFNC LATVRA.
[email protected]. ^xfellnajMillejfeda. Ital.
•*,
//efc.Gal.ClopI
/ * mA
i*e DIOSCORTDIS.
M lHepedd qudfub dquano uafeflabutatur,anmdlslfiti
X multttpedibnt mtentu ,qua cotacla mdnu,contrahi^
tur m orbem. Ha ex umopotx dtjfuilli urmd, cr regto mot*
bo duxtbatur. Millepeda* iliint anrtnis cum melle uuliSm^
trttxcrtncorucemals Pumci calfat~la,doloribu4 durtumd
dtto J\ojdcco,conuentcnter tnfiilldntur.
Blatapiflrinaria* C A P*
XXXIIIIN OME N CLAT V K A.
Mde tmuhn
Lat. Bldttdptfi
LdtUeiusqu&m pifirmis tnucmtur ymteraned
U noti antmalculi ytres apcrte defribtt Vtofcortdcs.f>W
lemfatU nota. Veruntamen nonfunt yulgarcsgrtuir»
frefttore corpore ,&fubtiltortbus peni araneorum in mortmf^
,
& ob tdincurfum yelowjftmd* Mtrum in moduluce odtre, loccs anuu
humtdos.»
Pulmones. C A P*
NOMENCLATV R*.€r,HvivfiwyQacKct0Vi&.Ldt. Pulmo mdrmu*.
ItaL Pulmone mdrino.C al-Chap*peaux de chair.
oddgr.cspernionefjue emenddt Pulmo rndrmm rettftl\
tntm cr tllttw.Suillmcr agnmm urfinujquepuhnot»
fofitu,attrttm a calccamentis contrxclos,ab mftdmmdUont»*tkT. Vulpmm uerofiarefaElmbtbatur ,JufiirtofosadsuUU
ePWlue bfteft&m mfufml aurh doloremfntU
stdm*
tTBER SECVNDVS. tS 7
Vlrtto marinus %oophyton>yt Vrtica,SteUa,cumfupcryndat ma-risfertur , tempejlatem denunciat.Si ex eU haudi atterantur § lu-
men tedarum tnftar reddunt. Reltquaplandfunt*
enitale cerui. CAP.XXXVI-
NOMENCLATVRA.Gr.KtJloicp *X<rpfr. Ldt. Genitale cerui.ltaL
LrergadelCeruo.GzlAaVcr-
s dVn Ccrf,
rjis duxdidtu
CT in mno fotum , 4 uipcrd de
A ris Ceruigenitale yalet ad retentam yrhtam j ad dolores colU
cos,probe elotum, haufiaque lotionc. Qjitdam ficcatum& tri^
tumm puluercmproponunt in dyfenteria, ajferentes efpcacipimum ejfi
rmtdium.
Vngulaafinu C A P.
XXXVII.NOMENCLATVRA*
rttm
Gr.ovvpM.Ldt.mgfdd ^tjint. Ital.tFnghie del-
t^cfmo. Gal.FOngkdVn Afnc-
NguLrum dfim cints per dies multos htnis cochledrtbm
potH4,prodttur comtUdles d(kuudre>eddem olcajubdfls
Jtrumat dtfcuitunt : CrtHiUferntontbmmedentur. Cdfrtnd-cmereperunfld ex dceto alopecUjanantur.A/w, £7* Vacca. ynguLu producit*& muU : has ad inhibtndumconceptumMaA ad tac pecoriprouocandum.
Lichenes cquorum. CAP*XXXVI II.
NOMENCLATVRA.Cr.Aftfriytf ftnrai* Ut.JJchene.
/4 ItdL
icjS DIOSCORIDIJItaLcalli deUegamhede i Caualli. GaLCal des
iavnbcs dcs Cheuaux.Ichenesfunt in cjuorum gcmbits > Crjiiper ttngt*
flexu harumpartmm irJurati callh <jm triii Cr m
poti^comitiaiihm meden traditntur.
locincra. CAP.XXXlX.NOMENCLATVRA.
Yfr*] WVia.itnt.ri?
Fovcs.
siniiecur inajfatum efu comtttaubtts prcdefi > *|*
_ _ mtn tetunts cdendum prxctpttnr. Cdprx ucro *»
deaduajaniejnungt lujciojosprodefi,Cr dum co^uttur, i-f'
tos oculos hahtu cim uaporart :prodefi tn ctbo tojrumd «*
dem. Tradmt hircini tocinoris abo comtttales deprehen•
^Cprimm recensJiarcfaftum teratur , ex uino potunt centr
Jerpentium ttolucrumj^ mo*fas auxilio efi. Iecur canis, fiir
bie exagttatur tofium <£r in ctbo ab emorfufumptum ,ne t(»
tentnr metu acjua tueri creditur. Vtuntur autem ad drcend
dau&pauores dente eo , yut cantnns dtcttnr : hunc a canej
momordit exzmptum, Crfolliculo indttum,pro amuletovrf
thio xdneclmt. inueteratum autem jale mcrgt tecur ,ex #)*
dromeUU Itnis ligultspotum,fecundaspelltt.
Kllosm puluenm tritos prodeffe dtctt Plmiut , dolori dtnti»**
n aures tnfundantttr cum Oleo. Galenut C Vduluf ,ad oftit*
Itt morjum. Satif/e/e m tocmortbus cxphcat DiofiorideS'
Coria uctcramcntaria.
C A P. Xt.NOMI.NCLATVHA.
Cr. K<x rfvftccra. Lat. Cornt neterAmentarid.
ltal.scarpe uecchte.r
retcr*
L I B E R SF.CVNDVS. t*9
Eteris cortj crematiillitm cims ambuja tgnijntertngt-
ncs,necncn cdUcamentorum dttritusjanat.
Eternm cakzctYncntcrttmcorium, tarboniltt* tmpoftum , hauft*
fumosm: um m modum mtditrts a matrhtfufiotatas rcfcallat.
Ixftlltt hiefumm ftrptntts , non e domtbus tantum » at i corportbus
ttiam,auod exptrtumm Viptra t(t.
Gallinac. CAP* XLLNOMENCLATVRA.
Gr*K\w-to£iJlt$.Lat.Cal!tn<£.ItdLnon
diW.GaLGeiincs.
\
iffeBdgdUindyCr ddhuc calentesdf>poJitd>JerpenttH
morjibm auxiluturjcd tdentidem aha*Jttjpcere op
mor*
'lellttm in utno bibendum datur contrajerfcn*
ttttm morjnt .Janaumem a cerebrtmembrana frojluentemJi<
fit.Qu* intertore uentncuitgaHtJinu rejidzt membrand,Je&
w Umtnas cornmJieatJimtUs(ed uero mter coquendum abtjt
folet)Jic{Attir, trna.yn uino couementtftmeftomachicis ddtu
mfotn.lu5et:etere£dllmdce.odluum deifcit\ ^cbie&u itdqu
ija cfortet ,& conf
vgntifixtanjsjqtfct, donccadtres hcmmas redtg
i 5 td
«*° DIOSC ORIDI5/drefri«er&tumfub duio, ddtur. ^Ahauuncoquunt
dos hnmorti
r»
L
(rafosfy atrarn hdtm,Cr flngmtntd eliOt : prodefi lt
yrtbH4,fuJI>irijs,drtiCHLrij$morup
Vi Galhnarumfimpltx >aj}rir H corptu, quamuU \m ycterum^
lorum longo ttmportcumfatt tncoihrum t foluat. V ul^atunfd >
brart ftiti GatLiMrum . &pldg* ytttcnatorum appontrt i<;«• j*^
ttntnumtxuvant . \ .ttnr
mam tn modumfyr m Atchnattonc ftbriutft ad tmenil.indoi M»
rti.Ttfltt*aU,o,um« mi$ bauAAum adtmjforum,yalcincr lapfi*
res rtparanttC *Ato htcltoi datuur^ lon»o tnorbo txttmatts.
Ouorum natura. C A P* X L HNOMENCLATVRA-Crd. Cl0p.Ldt.Ouum.It4l.FoHo.
Gal.Oeuf.
OFum moUtculumflm dlttjorhtli, Cr durumflus*l
h. Luteum QMjContrdoculorum doloresuttleeft-'"^'
Jdtum fedis tnJUmmdtiomim frodeft > cum Croco <f Xfr
ceo ; cr condytomdtii , cum Meliloto : cummd dutemf1*"*
€tm, quem Ejood dtcunt,dut CalU , mfdttmsfigtm'>*
t*.
bo aluosfftatferje ettdm ojfernfolet. Candtdum eut crtd*
rejrtgerdt ,$tr*mentd cutts occludtt , mfiammattones ocw*
rum mfufum lemt,dmhuftd,ftfidttm eo ftrungantur ,fnjw*
nonfenttuntyfdctem ajolis adufitone tuetur ,
frontimfof^cum rhurt Jluxtonts drctt , autrttta] ; tnJUmmattonts
***'
rum Und exceftum , dddtto J^ofdceo , Mtlle C7 ntno, n»%&Httliter contra hamorrhotdts lerfentss mcrftts crudumfr**'l** fumme teftdum^frodeft ueficd rofwmbm,rcnum **»*'
WontltmguttKrvJcalmtnt, reiet~liombmJangmnuM»*'ttonibm,cj- thoracis rheumdtiinw. ,'
GLIBER. SECVNDrS. t 7 r.
A Wmarum ouafapojre& guflu omnibus altjs prtftant. A b 1ri$
Ottdum<& ?hafianorum.Anatum,anjerum<&altorum aquatiltumouaftomachumgrauant> trajfosgtgnunt humorcs* £r dijjicuU
ter digtruntur.Cahdafuntcolumbarum>V pl*** nudkmamqmam a-
bumreftpiunt.Damnanturm totum pauouts& Jlruthij. laudanturoka, trtmula , qu&prefit laiiis moretrcmant. Albumu.c C ytttllo
ftmul cumolcorofatocontritis yttmurad tnfiammationts palptbra-
rum,at4rium,mammarum,quauts i rattone prodtantiCubtthdigitorii»
fbrarum,iunclurarum manuum O* fedum. Incofla aceto Crm.indu-
cata.ftuxm corporis ftftunt,&f txalento tgntftnefumo,cum fimpU-
ciquopiam aftrtclorio,yt Khoe, Gallts.fiore C? tefta malt Vuma> co-
chleucum teftisexufty,atti altquoftmikumauMantfimtm tumftoma~cbalesjtum dyfntertcos.ln mtdktnh qua hunuditatcm dtjucant, tltxa
fmt oportet,ftixa,aut toftaicum tn ets qut litos* & yifofos petloru &fulmonis humores mctdunt,aqu& incoqttenda ftnt, qttoufqueproht ca-
loTtmtonceperint,usquenonjecus ytendummcamia gutturts afprctudtnt,t mmta damorcaia humorum deftuxuconuliata. Quodcxouo-rumyitthuolmm cxprimitur, ptrftUt primum tnpattlla torrtfatl»,
ptruncluprodeft cuttfcabr*,'tmpettgmt >fuft'u tabas> mantbus, pedi-
bus,&fedt: V alet ad dolentia innClnrarum, acommum ntruofori
worumylccra.adaurwmqut dolorts & ylcera. Xnguutur eo yttU~toamoufti tgne,& mirandum m moducontufas certbrt membr :as9
*P*rtibusfanis fegregat, quodfummofuo cuhonore& agrorum em*Imtnto expertu*
eft diutnut ille Matthtolut. Hipocratts Anftotebco-
tu&«i>Qrtatur(inqutt)phllusiyttcil0, nutrttur ex alhumine>cupulius a ftmimt, tx ouo,extrailm,magna corportsparte yttello tmphataMmperiatnr .leftudtms oua ttft m aijua buttiant>nnnquam tamen co
dmfantnr, yiteilo itcet duriftmo, cr repcrtt teftudtncmMatthtolm»lkm
fcf>ttm outs tefta obdutttsm yentrt. id antmalium alto nuils c«a*ttgtt.
Cicadx C AP- XL I I I-
NOMENCLATVRA.Grx. Tf\tyts. Lat.Ctcadx. Ita.Ctcalc,
GaL Cigalles.
Icada qua mafjata manduntHr , uefic* dolorihm pr§
\mt.
Ctcd
TTt dioscor mni
Cicad, ltu
ifzuntur* relociuf f
f
tneffet namptfcauda tcrrdftrod*cla,fictificant, & inv#*
ifrturam aluntur. Vt pnmum a p.trtu.e terra prodW**lorumjpecttm refi
}af< (bljlittum no<k
voUndo proftlsunt.Kore >tuunt >0* ~. . ..-.--
ibrt} cjuarorrm attrab»nt.("Staefl hdCiana tr»at****r*
tHmm mtxtum £r mtrundum edut.< ue 7 nji t.at jueadcoorrm*
trhortbmABfrtt&Tqrikmyhmmmpn
n pr* dtnt.Dolores c<
tf<jha yfsu c parox ifi
- K rtiottleifuiutp
fed /' V
Locuftx. C A P. X L I I I hNOMENC LATVKA.
Cr.Ax°ifts. Lat.L0cuft4.lta. ttidem.
Gal. Sautercllfs.
odoru fuffitu urtna dtfftculutes ddt*ad*tt f*Jerttm auafrmtnjs malehabent : earnm carnesnn^
Junttnufu Eflv juoddamgemu Locu(l*,au* tAJ*** *,
Ouos dicitnrfme pennujxtiongts cruribm. Extccata a*U*?tx utno lnUturi(6traJcorponx morftts majrnopcre frofa**
IIB ER. S E CVNDVS. 27J
hac abunde utfcuntur <Aphrt y qui Leptin incolunt.
Oc»y?* mares , mawres fccmtnisjtt defxa in terram cauda , cua
partununt,e c[uei*poftea nafeuntur -vermuuhttnui mcbranacodm,qua rupta Locujrx procreantur^ ahda4 amant regtone> tnec tcmt
rcinfrigidM repertiitur.fcx * fivofis cjuandoqucm Europam tranfuo*
lant>Quod*tate Vltnij contigtt » O1 non ita prtdcm anno.iq 41.£yrenatci,Lemnu\0' Syru, turmattm bi*,ter vepannu ad vaftandos
^ocullarum nidos,& cum cdit&junt cunficienda* profictfcuntur. Indi
te trium pedum longttudineimordacts admodumfunt.
Ofsifragus. C A P. XLV.NOMENCLATVRA.
Gr&Alvx. Lat. OpfragttUta.
ofijtavo.
Enter eiusauis cjuarn Latua oRifragum appellatjartt-
cnLtim potHo-jCaculos tum lotiopekereproditur.
OSfifragum ex Aqnilarumgenereefje confiat^ui «arumpullosffdtttone mctbo excttata, ntdo expuljos , foueat ad perfe^innf
folatum. Vltnius Altett ( AquiU marinx)pullum , nec propnam
wfpectemfedex Aqutladiuerfts martbus ad/nijja.procreari . Ai&er****** tquattcam auem effe contendu y
agno matore, oblongo roflro , cw-w
* pars mfertor facajpectem prdfeferatyHtquam 1?. nium pijcium numerum occulit,ijuos pojlea paulattm degiuttat.tto* vulgus yocat des
Herons.Erudttorum nulius efi,<juifupenore$ duoscognoutjje con iter
Galerita. C A P. X L V I.
NOMENCLATVRA.Cr*>Kcgv<fafc©-.Lat.Galerita.Ita.Lod(>U.
t^aL Alouctichuppcc.G^ilenta autcula ejiparua , apuemm uertue , pauoms
^odo.gejians^tu ajfam ubojumpta, calmcos ad-un*t.
^altri
174- DIOSCORIDISiptftrcs diusjA*
\ur ttrrAJtmaw*
M*re> arvitucanum ,.intufhj; f>rim£,Asht .m cantu f>rdfigwnt '**'
$ aucs adto i>cra:inr,rt Sftrukri ty Smcnhfcrocs yolatu urr^'
n homtnu fiHum,.ifyUi lococonfugutnt*
Hirundincs- CaP-XLVH-N O M E N C L A T V R A.
Grd.xi\iJleri lAt.HtrundincsAta.Kondtnt^
(Jal.Arondcllcs.
Jffeclis crefcentc luna puli. I hrundims, qui pntnof'
,_, tu cxclufifunt, m ucntre eorum laptlios ojjendcs.c <j
bns duos^unum colore uarium, dlterum purum extmcs^f1)
^u^m. ^mah iMiAMiMi MtiiMiMMMi^MiM *•** ccrutndpwt
"
hto aut collo dda&tgdti,comitidhbM prodcruntyC^Jdptf1
fmeos recrcabunt. Hirundines, uttfceduU, m ctbo,dctc
mtdtcamentumprabet.tam pullorum quam matrwntn
*lia crcmatarum anisci mellcobUtm , oculit cUrttdtet»
Df
m
fert, anjrtnx eo commodc ptrunquntur . uud O* tonfM
inpdmmationtbHd hoccinerefuccurntur.cr tpfa &pw»**
catt, fidrachmaponderc ex aqua bibantur,hos tuudnt f^"gtna morbo confiBdntur.
Hlrundtnumyjtajpeetes dcmtbtii noTtruriidosftgit. kltcrA'7
^florum edtficiorum murosMuernulas %ey montium ftopw*
fetit. Terttafiuutorum rtpasftclatur.Vt pnmo aquinoilio froat^
^
tum >t antumnaltfexdant . reparandoy fuU» vjfiA cW*^mqutratjt, nuli$ nonin iomperto ejh SoU auium, non rapdti» fn* a
nes edunt.
I bur. CAP. X L V I 1 1-
NOMFNCLATVRA. I
Cr. EMfccr\@r Mcv\@- qwttrftx. Lat.lborM
Jcobs.lta.La Lmiatura deii* ^uono.QdX*
La fcicurc dc Uyuoire* ,,
LIBER SECVNDVS. 17fEBomfcobeillno paronychiafinatur. Vm ddfirmgeudt
Ehur obtwet.
rum funt dentes , tjuod yt alias fi
ofero f&culo preticpjStmum. TLb fal
marinorum#
qrirneridtanum orbcm lujharimt^falijjuperoueferipferint ,fuperua~cancum miht yifum ejl hac de re cartam onerare > at Jlohdam hanc exhomtnum mentibu4.opinionem optarim exttrpan , nimirum conttnu*tjjepedtbus 9 cum noftratis etiam temports homines ytdermt , tn Hexiitngenua pcdibws , & in h&cprocumbentcs ,/olem& lunam adorare»'S.bmt, porphyrij (quem yocani) plamtie wtrttt , ctnis , yalet adfiu-%u* albos frminarum , potumm lackfemmu lacluc* , cum aqua ftr-roextinc?a>extrattt.
J '
Suillus talus- CAP. X L I X.NOMENCLATVRA.
Cr. A<?£a}*x<& vcs.Ut.SwUmulwsJtd,Talone delporco.G al.Talon
<Je Pourceau.
Fis tdtu eomhuritnr, dum e nigro alhejcdt : qm tritm O*fotwjnjkttomhns coh.longti^ tormtmhw mcdetttr,
Ccruinum cornu.
CAP. L.
NOMENCIATVRA.Gr.E\atfit nffas. lAt.CcrnimimcornH.ltdL
\ CornodclCerito.Gal.Lacor'
nc de Cerf.
€trm
,7 tf DIOSCORIDIS.bmh hgults-epotMfrol
^>fenttrKis*xcrc*ntilm (dngumcm t*iuu ,rcgiom>
bo , cr uefic* dolortbm tmn trdjstmk* tfttmtmp^
uu{u.tlaboranttbmJcttmlt/j:tore
cornu contufum, crudoj tt& luto arctmuto ,<T mfvxnm
tndito itrttur donecalbejcxt. U Ca.lmix modo elotum,*&*
bm oculorum Cr de/UxtombmftluUre cfi ,injhtittm *»»
rj
xt.Crndtc, nHJHf$ttn:dor*jerffrtesfaMtur:}r''
facltim m aceto.ftco cnn^ x mlluamiir, maxiuai
Uone dotorcm adtnut.
PT anum eft xltx.caf- tUttd tamen fuendum . non omnu ***^
os m tunclura pcdum habtrt , talmm rocant. Q**df*
C" ^lirnt , Vulamnum l»jrbam tijtimik vttlem fagHt* tnCrct* ^mamfeftofelle,& iecare carent, tjuemadmodvm apih afim, mU
*
ktM*
meli , CT ptfuum, vtttdm marinus ,& dclphtnw. iwiw " ^'vitefttnaftarfas habct.m qut» j itrfm
tftbftm tfl
^uo i****
^
$mm uttrufclmtpatttr , & ea tft caufa amtrtru , %mF$^gJir-
rum m carnc fentitur. V hriik<J
i »i id*i* httmor ,mortr r,{
\fc.
tur. Sanguu Ctr*i tm* oltoattntHf , tlyftcri* m modum rM€* ^Ta&antiiiHO$tnteftmorumfiuxKs,f>otustn rmo,ad fagt*
^nata* prodcjl. Ctrebrum,ncruorum CT lun.iaru^nabjccfj^errJ^
ftortium^
cuctt. Ccruorum tuuenum cornua piloconntftita , tn porttun *
fecla , -raft teftaceo indita , quod poftea probe coopertum &fi
iit0#4
dobrct coh s,ftcum Ptpirc £/ \jtrh*prabtantur .Wm ,
uim txmta m omnut ve na mort tfera virtuthcft
: & >**"*
tmrrcmcdutfQUd mpcfttmftnnt.
Ertica. CAP. UNOMF Ncrnv R'a-
Cr. Kafinn.Lat. F.ruca.ltal Bnichi.
(Jat.Uheniiks.
•
&
L 1B £ R XKVNDVS, t*f%ucis qmm olmbvu gignuntur, cum oleoperunEli,* ue-
nenatis befttjsjeriri mganiur.
Riufolijs nafc
hortueijciet^uieqtu cramum adpalum horti mtdio Jujhedtrn*•em efjitittfluuiattlu canctr. S* arbufcuh, qttem Sangutn yocant, ra~
^QuLahtrb^ <? caules attmgdntur,non dijparfequetur tjftilns.
Cantharides* CAP. L 1 1-
NOMENCLATVRA.Gr.Kxvdaf IJlts.Lat.Cantharides. ltal.Can-
tarelle.Gal . Cantaridcs*
Frumentis congeft* canthandesadrecondendumidoncd
funt,quafittili uafe nonpicato conduntur,cr raro Itntcc
Vagatoore, £r deorfum conuerfo fufyendunturfuper dccti
feruentis quarn acerrimt hahtum , donec dfiu exammentmfofteahno transfixd reponuntur. Fotcntifiim&omnes uaruluteis hncis, ^uasm pennis tranfuerjas habent , fromtffod co
pre craffa , ac Blattarum modoperpngues ifcdincrtcs
occilld^u&ummfimt coloris.
Bupreftes,8£pinorurn erucac*
C AP- LIILN OM ENCLATVRA.
Gr&Xxzgiqas^ m\uojtif4zrai.Lat.Buprc(Ics ©~pinorum erucdJtal.Buprejli,Cr Bruci dc Pmi.
miUmodo reconduntur Buprejies, genera quadam Can~bartdum,Cr pinorum Erucdiejudjupra cnbrum fufyen-
fumferuenn cmerc paulijjter tntojia.rep
Qud de cauja ad"nfcentur meciicamentis,tjud lepras,ferdfque luhenas Crunonvttdfxnattmenfes aunt,pcfes cmoUtentihns addttd. ^ttt-%ui Cantharid&antidotis impofita*,dqHdfubtcrcHtcdHxthart
m frodi
17 s DlOSCORlDISprodiderunt : drgumento y quodurtmm moueant. <Atijf
fedes^ contrapotdrum uenefiaa,remedio efietradiderwt
»/•dti»-
Jtalia
fidtceret, fufiUosfcarabeos. Efifi debent vtgatv«*""'
befiunt,& in vjum medicinajunt«^•/^^je,
fimile ,fublattt fedtbttiMtra cimtcesfixtidum, eofi
fi ( C ordo ) fc
fiondes &fi»
ficit.TeLquafefemuoluuntpinorumerua*}^
gendofanTuiniTalet . Medtcorum yulgusex Htffocrate ( vt?u'*",
tnprtbmdis Cantharidtbtts cafut.alas, 0- fedes abqcttmt,ptrn ^
in duobus Uydroficts , quemadmodum narrat Galenus, exetnp « »1
fauas pofi dtebnsafumfttsttaCantbaridtbus fcriere
- htn°n^L.menstlifpocratit, caput,alas , <? fedesauferendosjedfompr
dum fnuatim corftts, fofi
caftit,alas, & fedes, & nottcorpus ^.mttattbus abieilu , nam ita friuarentur remedio ,<juod ciso v
m.j.lM*».* «-.tura d.itum efi.Cerotis& emfiafirts mdtttfiabr "
iferuntur& medicamentis qux. Ufram &jcabit
? i „ ».*'-. £.-*.„«*. intfit
ttant
,
utmfti
tfirif
zfi.
fianttores fttnt q** ttttrtt
t.
.rfefa.HxciGaktiod*':
Salamandra»
capTliiii.NOMEN CLATVRA.
Gr,X*\£}xSbJl£*.Lat.£r Ital.salamandra*
GaitSalamandre.
S^tlamandra UcerUgenm eft,iners,uarmrn. f**'/"^creditnm efi tgntbm non urt.Vim habet erodentemM^
Bortam,exulceratem. ^idditur,ut Cantharis,mmedtctt#
ta , juorum uts efi exejfe,er Uprat abolere ,JimtUjjm°
,
L I BE R. SECVNDVS 179
ur. Li-
quefofta tn
oleofotlos euei
ht.Exentera
ta , detra&k
H6
captejn mel
Jeruatur
eundem
Alamandra tempore pluuloful initium veris& autumno confft
™*eft>atcalente&siate&frigefcenteadmodum yere3raro exittm*>*™™alcftcorporelaurtUftmUt>pr&te^^Pjte& corpore,althribtu pedtbus,& breuiore cauda, adcurfumtar-dipim*. Colorefunt nigro& ruffo,yirgis adeb adytuum a natura e>
M"5 *'** « artefumana attritu dixerts.Aliquanto temporeprofuifigdiUte inigne Salamandra perduratfi dtutamenperfttterit,abfi""tur. uarem autfemmam Salamandra non habetfed eputrefattio^Zwratur.Venenatus
eftharum morfns 3 0*fi quafru&ut aut her
** *ttigerint,faliuam quampiarehnquunt3qux proculdnbio mortJ€r**ft>quodmultifuo damno expmifunt -
W '
Arane C AP LVnomenclatvu.
Gra.fyaxyn.Lat ^Craneusdt.^agno.
AGaLAreigne.%*neH6,<juemholcim,dlij Ijcon.tdcfi, lupum uocantyJhUAh* cufi>lento,Cr knteo tlltttt* y frohtus^ utrkj^
t***j>orilnu autfirontijerttanos ctrcmtmperjanat. TeU etm tmWlt
*S*ngHinemfiftitjUulnera qu£ fummam cutem occupa-ru*t* L xj . . . A . v n 1
tnjtammauoms tnturia utndtcat . EJt cr alterum
* a temem , denjamque telam^ranei genm qut candtda
m % ord
?
t8c DIOSCORIDISorditurtfuemm aluta kgdtum,Cr Lcerto dffenfumtfMrU<
nts circHitibHtmederinarrant.decottH* ex rojaceo &infuj#>
durmm doloribm auxdtatur.
Ex Araneorumfub Vhalangij nominegcncra defcribit Aetius.fn
mu cjl &hagtusfcu actnofus,acino uua ntgra (imilis,& inde nofflt
fortttas.os habet inucntrismcdio, & pcdes quaquauerfum breuifh
mosSccttndum LupusJnc in cibum captat C conpcit mufcas. largum
tjl tllt corpus& yoL*bik,& inctfa partes coUoproxima.lertiu Porm
<arius,quodformagrddesformicas refcratfultginij cji color\6,fehtu
macults,notatocorpore,& practpue dorfo.Quartum , Cranocolaftts»
figura corports oblonga,colore utrtdi,adtacente colloftina qua tramf
git.Quintum Sderocepbalus,captte ejlfaxim moramduro,corf>ortil>
neamentis in totum FarfalefmtltbHS.Sextum $colctiHS,yermtattnt*
& maximc circa caput adftmtlc. Vbalangtos in Italta nafcincgat Pfl
niutyEJttamen tn hpulta Kraneigenm quod Tarentolcvocant.U^
fere,horrtfCe,Ot yaric tttos aft&at. Qjuod c diuerjis & yarijs tum *
mmantts, tum tflorum natuns prouentt* hnimantium horurnventit*
muftcafono mitefcit . A t cej]anteJbno,pattlatim redit moYbtts•&****
caujam yfitatumefi mujicorum tnjtrumentorumfonum non antettf
>qmnparttercejfct ettam morbas. Quodlongutfonus CT defult&^
elictto periocumfudore3yincxt tandem yeneni maltt'tam,tatumpt1h
terim dumfonus hicperdurat,ofjeratur Agro iberiaca& hUtb^*
%um,<&generatim qua ad morfusferpmtium & ajpidum yalent>
Lacerta. C A P. L V I»
re
NOMENCLATVRA.fg*.Lat
GaLLilarde
^XcerU caput mtritum er afflofitum,aculcos& offl*"
corpon tnfixa extrahtt,uaros,formscantes uerruats }&fenfiUs, quM acrochordonai uocat,tolht.lecur exefis denM>*
€*m,FK^~-<fim.ssdmulja admoueatur,ttlssaJcorf<>«
ijt
Sf
LIBER. SECVNDVS. mSeps. CAP. LVILNOMENCLAT VRA.
Crd.Z"4 'Lat.Seps. It .Sepa.
Eps,yuam ahqw lacertam chalcidicam uocaruntfm uino
pota morfmfuosfanat.
AcerU,cjuas hkdefcribit Diofiorides, Lacertis yulgarihm yt plu
rtmum fimiles,oua ytferpetes pariut,cochleis immiciftima. In cali
hsregionibusgrandiores quam in nojiro orbe reperiuntur, Hicander
ChaludieasLacertas neflrUftmdesejfecontendit-Gftcialiquando Lactrtampro Ccrajlefeu Sepeyfurpant,& h*c confundunt nomina,aV%
^andoSatiron.aliqnandoCeraflen genus facientes .Kom& LacertAgignuntur dorfoflellis notato^qM quodfub terra lateant>Terrantoleyocantur,tamatrociyenenoytChakhidk4L haberi pof?int,aut Jaltt
*ntiquorum Stelliones.Seps ftnepedibus ferpens^yipera fimilit,a Chalidtca lacerta diuerfa efljjednomina apud auttores confunduntur.
Scincus- CAP* L V 1
1
1#
NOMENCLATVRA.Cra. XniyH@>. Lat.Scincus.lt.Scincol
Cmcu6 aut sXcgypi^aut Indu.aut ruhrimaris alumntu,
quamui* tnuematurm Lydia Mauntama.EJi autem ter-
rtftw CrocodiU$fuigmer'ps,faie inmteratm cum Nafturtto.
~*tent carnesjCfitx renes amfletlantur,td [ihi mrtum uendtcaf
S*M fidrachmapondere Ubantur\ucnerem accedanUFerum«ttotto lentis cum Melle autfemme LoBuca cu ayuapoto, uc-**'* cupiditatesmkbentur. ^cddtturm antidota.
m 3 Mtrtni
t8* DIOSCORIDIS
ifort*
fpeciem reft
Mhrini Stinci quie rm
tur,liat crocodiloruTnjyu.w > <j <• »«~ >'"-» ^rrandes Laeertas noexcedut,fijuamisfunt albtsm luteu^""Tcum cafia a capite ad caudam Imea.Hanc crocodili non habent4W^
nim naturafunt liuido. Paufanias in Lybia nafitfiribtt duutn u>
Officin*fiuuiatilibtts citm marini defunt ? tuntur, non f*
Terreni vermes. C AM»*NOMENCLATVRA.
• %y\t(ce.Lat. rerremuermes.lt.rermt delia terr*
Gal.Vers de terre.
tffiti
Erreni uermes impoJttt,frxcifis neruosglutmat,tt*
nas difcutmt. Decoclt cuanfirino adtpe, €T tnfufi >TMrtbns medetur.cum oleo autem decettt ,fiw^f^.^
trem mfitllentur,dentium dolonbHsfrafiantauxtltum-
potu,expaJo,urmamaunt.p
Lurnbriwftoleum^adneruoforum locarum ,& *urK. ^
Aandos dolores.Verniprtparandi modus m balneo ™ar^ 9
.
inde humor& y>irtusextrahitur,mbilumambuJ}o aut torrej^
Uo>yel Lumbriw.ldokHm podagrx caltdx m»itumprodeji ,/*
LIBER SECVNDVS. tS^
loco ybifentitur dolor,deinfupra illitis yermibm incoclis,
niftis cum Aquali pondere ceroti>quod triapharmacum
brici probe in yino eloti , acpojlea in yas yitreum ddiren-
uemputmhumoremyertuntur , quijolns neruorum & inteftinoru plaga*
confolulat. Atprtftatius operaturcumokogummi Larkit,aHt Abie-
tino oleo,<juodmirum inmodumrecentes omnesplagas confoiidet>pr&-
terquam capitit. Kmbufti& infubttliftimum puluerem redutti Lum+brici, potiaue cum aquis McrrubijO' Abjlntbijjftericos iuuanu
Mus araneus. C A P. L X»NOMENCLATVRA.
MH6 araneus. Ital. Tofi
rag
drdtiepto diJfcElm Cr im^ojitm ,fut morjut ueneji-
Ih
ift muft<
dcfmente 3m hoc altrinfe
mMi:dentium habet,tmues*acutos y cauda quam mm breuiores. Iluiusmor^fus quibufdam in locis innocuus 3quemadmodum &fcorpu\
Mures- CAP* iXLNOMENCLATV R A.
Gr.Mvts.Ldt.MHres.UaLrofh
GaLRatz.
MVres,qui in domibm oberrant , concijosJcortnontm
fUgis Htiliftime imforu ym confejfo eft :JtmaJJktos in-
'fantes edermtyortsfaliudm exiccart^romtttmu
DOmefticiJunt ,Jylneftres ,& montanimures ,Jitnt& terrejbres
& marini , de domeftitis tamen loquitur Diojcortdes* Murium*deps retraclos neruos& mniluras remottit.
Lac. C AP. LXI I.
NOMENCLATVRA.Gr.ra\et.Lat.Lac.ItAl.Latte.
Laidm 4 Ldc.
f»4- DIOSCORIDISsAc gencratsm omne bons fucct eft
, corpm altt,dlHm
emoUit,ftomachum CT tnteftma mftattone uexat, utrm
tameditutim aftiuo habetur , Cr c uiridtpabulo aluumm^
emot/tt. Probatur autcm candsdum, Acjuatt craftttudinc,f&ungm snflst/atum coaititr. ^duum mmws tetat Capnmnh^
mampecsu hoc adfrmgenttbns pabulss, Kobore, Lcnnfco,0*
olcaginitfrondibH*, cr TerebtnthomagnapartcucjctW^
dcftomacho accommodattfumuredds fottt. Oustlumautc^
tth
cccraffum, Crpr&psn^uc, non ufjueadeo utsteftomacho, W-
butum tamen,^4fmmum,Cr Etjusnum, uentrt magtttdonth
fedtpfum turbant.Qmbmsn locu pceoraScammontam,VtH>
trum,cUmattdem,aut Mercurialem pafcuntur,Uc omnc **
trem CT(tomachumjubuerut^uale tn Iufttnn morsttb^ $*
nobis prodttum e(t. Ssijutdem Caprd qutbm candsdumuttW
pabutofuerttprtmo fottorumpartu euomunUCT coru Idchw'
ftum naufeam crcat,Crftomachit tn uomtttones effundttJ
trem adftrsngst tac omne decoftum, pracspued cadcnubw [
cuUs marsnis exuftum : Cr tnfumma , omnwu* auxshaW1
tcrnps cxulceratsonsbw, praferttmfauctum, putmom,M(er'
neorum,ueftc£ Cr renumfons uero cotraprurstumcuW,tf
ptsonespaputarum, Cr' utuatos corporssfuccos.rcccs cnmm*
crudo , addsto fale , datttr cxifrttd acjua dttutum. Mtnm inr.
fuodcHnaueJemclferHefachm.decoflum cum calcultsm^n
addsmidiM,Hlcerof*$ uentrisftuxsones adsuuat.UC <juodcW%
fcrum contsnct smplscstum^uodubs dsfccfista UElc, multof'
tenufsmum ad purgatsones reddstur : datur yutbu*fa*
'
acT.
*
montauolumm descthonem motsrs, ut melancholscts, com^
hbm, lepns,elephanujs, er crumpcntsbm toto corporefAf*'
£x omni laBefit^uodschsftu,sde(l,fciftsle,appeli^t. t*00*
tc*njiflsltnoHofcruet,ramo<LjicHlneo rcccnts moucturjnjf*'
fis,poftjuam bvasit ter efferbsicrst 3 totsdc acctsrmtftcy^
1
LIBER SECVNDVS. ts?
yuoi Jimt hemtn* uBis. Ita enim Jerejcens hquidum ab eo <is-
uiditur ynodtn cajeum concreuit :JedcumferHet, nejkperfun-
datur, conumttt fhongta exfiigtda cottnuoficlritt labrumde-
tergercJextarwm<L argenteumjrigidd acjU&plcnttm demttte-
re. Bibitur hemims per mterualiajingults, ttjquead<jutnas> ttd
nt intercedenttbu* Jfactjs potantes ambulcnt.Lacautem recens
efficax eji cotra rojiones, ufttonescL ab exitiahbws medicamen-
tufaElas uti a Canthartdtbus, autSalamandra , Buprejie, aut
pnorum erucayHyoJcyamo,dorjicwo, ^Acontto, aut Ephemc-
ro.praferttm Bubuium adtdeximie conferf.gargarizjttur au-
tem extdceratisfauctbm,tofillu<r. ^ifininum peculiariter col-
lutos dentesgingiHftsjjftabilit.fluxiones alutfiulccrajentian~
tw> tenefmosJ , outlltim , bubtdum aut caprmum cum martnis
Ufnilu deco£lum,JiJlit :perfeautem Cr cuni hardeacea Pttfk-
na,aut Hahcaceo cremore mjufum magnopere tnteflmorum
tofiones mitigat : exulceraU uttkx tmmittitur. Humanum lac
dulafimum efi,Crmaxime altt.mammis autc exuchm,pro-dejt tabi,Crjlomacht rofiombm:cotra haujittm Leporcm tna-
rwtmprdfidio eft : oculis crttore ex t£tu fuffufs 3 cum Thurk
folltne mfltllatur : podagricis tttde efl cnm Mecomo Cr cerato
tUttum, Lac omne reftncndum felenicis , Hepattcis , comittali-
°M,uertigtnoJis,Cr neruorum uttto laboranttbus:febrtculofis,
*> captte dolentibw : mfifi auts interdum purgattomsgratta,
w ftendtmus3SchtJIumpr&beat.Tnmtpar& canis Ltfteperun-
ftosnarrantglabrejcere.potum contra uenena , antidott mcemobttnet abortHs,mortuos expeliit.
Xo nunc-vttmur tac aut humanum ejl,aut Caprinum, aut Te~acprtnum, aut Xacctnum aut Bufaltnum , aut Afmmum anti^ui
*tt*m equtno& cameUtno ytebatur. Eft Lac bumanum omntbui fr**rAntiuuquodin tnbusfuu quaUtattbiis temperatum pt . Porro omM*-*c tftfanguU bt* cotttufe cajeo compoftttu>btityrc, Cffiro. Cafrmmmfyuitnrmomm fua fnbflantiatcmperatum. Spt
}u efrpt&rmum*
iS<r DIOSCORIDISO* pra alui minw habet
fptffum,tum Utiris craj
\feri,plu$ca[e>. Yaccinum & Zufalhtumtu»
jiuiejl. Kftmmnum plus habetftri,minmW
ft. Lactu bonttas colore,odore,Japore Cfubjlantta dtgnofcitur. C«#
fummtalbo, J^lendtdo, cLiro, & nonltutdo. Odorefrmero,aromaM
non hombtlt.Sapore dulci,non acerbo,non acerofo,nonamaro^runr
fo.Subjl.wtta tnedta interfj>t(fum & tenttcmftc rt yn^ut£»ttaj»f\
pofitJ,noftar tnrfcd tn fe coalhx permaneat. F ximmmquod^t
modi$toptimumfangutnem:hUd$imt»mtoresgenerat , corpus i Jlomachttmfurfum deorfum yolutt. f
tirnH
lac canflantn atati* bomtntbtii conwnit ,tjutnatttra fr{V"
tnon1
*'
coUnauecltcu , cxtenuatu , C mfumma ybtjlomacbns mu ,%9
prauu humon' m. E t c dtuerfo febrtbus nocet, dolort capttu.maU /
(h ocult<,paralyftx,J]>afmo,dej1uxiontbH4, laptllts, oppdatwmM^
bus ,gtngtuu ,'tum ntbus,f{e^mat'tci<,C tn totum, qui tdacwop^
ruit, O* ebplui nocet, quofttfiius eflfubflantta- Vrdter hacquofp
Lachuic tndendum modtcum ^ucchart aut meUis,4juo non coag»,
tnftomacho. Kon offeratur potutaut ctbo,cum ptfctb us ,rthu* *u r
necin tanta cjuantttate,yt dt^ercre aut euomereflomacbusnonf ^
'
Utuno etiam btbendum, nec altusfumendus ctbus hoc non pertoct**
mentem qutctumflare oportet,non dormtre, non btberea vim 'fejue denttbus>ngtuu noceat,ab ettu potu , ytno aut aqua tfi*
cscoUuendum.A ctbofumptum,multu inrtbus nocet .Optintutn
rebrum auget. Humeclat& incrajjat corpus . Ve&sts lentt , &<juamtuj?tm. Venerem excttat ,mult'tpltcatoJpermate. Vrodejta
>rina , corpora macilenta rejlaurat,
generatprohum ftnginnttf^ X
altmentum. HmoUtt& colorat corpus. Stattm canucrtttui'**rno|
B€m,& carncmadauzeto
Cafeus. C A P* LXlHNOMENCLATVRA-Cr.Tvgfo. Lat.CajeHS.ItdLCdfao.
Gal. Fourrnagc.
ho aiSf 4\i
tmn
*Afest6 recensftnefaleftimpttu altt,jiomdc,— -^jdctle in memlra delegatur,corfPt4 dHget,dkw>
&°
HtUdltm tamc alwpraJJatwr , pro ndturd Idflts * f ^
MBBR SECVNDVS. %t f
ficitur.DecottM autem Cr cxpreffn<f,demde inaffxtu* , aluum / j
fi(tit:illitH6>octdornrn tnflammationihm C^ fugdlaris prodeft.
Qut uero recemfalitnt eft,minu* alimenti pr&bet, corpm apt
minmt,Jiomachoaduerfatur,negotium uentmnteraneuct <
hibetiuetuftiore Jijlitur aluus.Sero quoda cafeo manauit^
optime canes aluntur.Quod Hippacen uocant,Cafem efi e*ji
1 ,nm:eamrmredolet>mainoperealit>hubulodproportionere^ &+^ r 1 1 r
•
-/311} ;l
<
JpondeUNec defunt qui Hippacen,eqmnum coagulum appeL
* r
J.
rint.
fl
tfdatn eftgratuv.cft
tamen omniumpeRimmfanguinem intendtt>fttim tnductt, dtffi
digeritHrJapillos in rentbus O* yeficagenerat,iecHropillatsreftrinpt
*orpHs,colicamrenerat,0' melancohcos J>uynores,& maximtm torpo
rihm quifuperfiuo calore abundant.Et cjuauit caltdttati* ratione ex-tenuandis humoribus conuentat,ea tamen pofteafequuntur intommo-
da,ytplus dublonoceat3quam iuuet.Cafeus medt& atatu , nonprobatus ducitnr*auamuisminu$ noceat>auam yetux.CAteris firAllantwr
xGior,& matoris eft nutrttnentt,at.dtfjt
\,probm:yettts 3 omnmm pefsimuu
U4
Butyrum, & eius fuligo*
C A P- L X 1 1 1 1.%
NOMENCLATVRA.Gr&.ftavTVQop.LaLBMtyrumJta.Boturo*
Gal.Bcurre.* Laclepmguiftmo probatumfit Butyrum , <juah OmU
ti efifit cr ex Caprino,agitato in uafu Ucle,donec pin*
gnfepdretur. Butyrum natura oleofum efi3Cr emolhens : m-«e largw epotum>uentrem refoluit:prodeft ubt olettm no dd-
fartt^ontrauenena.Cummellefi mfrtcctur,denUtwnes dd-
*hMt:gingw<arumpruriM , C^ ons ukera mfantxbm emen-
dau
iS9 DIOSCORIDISeUuUitum foris capactora altmcntorum fkctt corpori* G»
dlbtdh puflui»per/ummajcatentibii* afertt.Contra infU^
ttones C^ duritia* uuluA^quodnccutrt^ reftptt}necutt
fenut,But)rHmefficaxej}:djJenteria5,V coli exulcerm*
bus mjunJttHrm meduamenta addtfolet tjuapw moncnt^
lcpra/crttm cum nertu^aut cerebri membrana, ueftca cer >
uulnera accepennt. idautepurgatjeplctjamem crcdU
tdcpcrcu/in uttltfitmc tmpomtur. ^ccens obfontjs ddjW*
t utcempenfat, QT adtpis utccfungitur tn bclUrtjS. Colltgt
ex eofultgtnis ratio h*c efi.Butyrum m luccrnam nouam^Jium auenditHr,fiEldify operculato quodfuperne inMf^jfieaem dcfmat.Cr mfimapartecHniculosclibanimodoM
i
*
atycrcmatur^ Crfultnde altud m abfumptt locum Jttjj 7»
dum coaceructnrfnhqtnis modvu,qucmfaceretn/titutrti:\
poft dcradttur adufm.Eim effefl** eftm^cmtnW^rumycxtccarc cr adflnnqercfuxiones cohtbet, 0"w*
lcnter adcuatncem perductt. .
BVtyrum maturat& d^erit m his tantum corporibuf* <f* ^di4ntmtermQlle&durum,&tdeonon maturat abr%^
Junt mcorporibu^duris.Fer osfumptum.confertfulmonhdijj^^ ;
Anheln us\£r alijspeXori* morbUSolurn mandueatum fl*m '
cum mette vcro £* amygdalit amarU yalentiwftutum eduit ,v I
ce llenttuf emundat.1
McdicinalanarumC AP- L X V»
NOMFNCLATVRA. .
Grd.Efta atwxsngct tpa xix.aipiva.Lat,StiCCld<&
L*n<* cremat&.lta. Lanafucadajana brtfciaU*
Gal. Laine furgc. Laine bruslee.
VecidxUm molles e collofomimb^^^f^f^tnr.s nbttemut mter imtia HHmeribni^ercHft4 }
aejj.
I
LIBER SECVNDVS. l8 ^matisylmidis^oftbmfraElis,aceto,oleo aut uino imbHU:(iqui-
demfaalejuccos combibunt quibns immerqunt:zT obpecudufordem,fic emm KJypum uocant,emolhut:cafntis,jlomachi,a-
harumfyparttum doloribu6,cumaceto er Kofaceo efficaciter
mponuntur,Crematarum lanarum cwisyCruftas obduat^ex-
crefcentias in carne cohibet, er ulcera ad cicatricem perducit.
Mundaautem Cr carpu,in fittili crudo y cMerorum more,
wmtur.NecfectM fimbriati marinarum Purpurarumflocculi
^emarifolent.^cliqut cumfordibws lanas carpunt , er melle
wngant,eodemfy modo urut . ^lij mfitttlt ortspatult uerucnU interfe diftantia componunt,Cr conceptas carmmatxsd la-
nuoleo ttafujfufasyut ne(itllare qmdepofint,atfults tedajubttttiSyzr eijdem.Lntsfypermutaum mterfirattsjeutterfuccen
^^ufiastollHt.Quodfie Tedaptx,pmguttudoue utla propHxit,coHeEt4, reeonditur.Lauaturad oculorum medicameta.Ctnerem in labellts,aqua addita,mambua confricant^ con*
^derepatiuntur^d^fdpm^mutantes aquam donec Unguam*d$rmgat,nec mordeaU
Oefypurru CAP. IXVI.v NOMENCLATVRA.
<*<• o«wv&.Lat. Oefrj-um.lta.SordtdagraJfer?a, delUU0**.Gal.Lagrefledela lainefurge.
zfypum uocant GrxchfucctcUrum Unarumpnguitudinem:CutH4 paradt ratio h&c efi.Suatdd moUes.radicu.
* noncuratx, caltda ac^ua lauantur,cr yuthufcuque forMm'W'^m t*MUm orts amplt contea^aqua tnfunditur.m*£*oympetu liguU,uti re/j>umet,dgttalur, aut Uanea rude
TpCf Co»^rUturfquo UrgtutJordtdUftuma colitgt f>of
\Tlm*rmit refiergttur:v conftdeteptngui auodjuper
««batsolUtloj, tn alterofitlth uafejenuo a*u* tn Ubellum
fufi
ȣo DIOSCOMOISfufa agitatur.Jjxtma tterum mart pcrfundstur,& demum t&
mttur.Hoc tanttjptrfi > ijotet,dum confumptapmguitudine»
lul jtrorjmjfuma cxu oilcflum Oeffum mambm emoh
Utr,Zjfiquainfeditj}uunu,conj hmdemitur.excluf^F
Jim omm aqua.recentt^ aj}uj.t,mambm mijceatur ,dontcd-
motum Ingu*, Oejyfum ajtrtngat leuitcr, nec mordeat ,4tf*
fingiu c.in£dumfyjj>t£lctHr,tum inficldt uafe condttur. Vf*
omnta feruidojoi tnt. Xonnuils excoLtum pmguepW"'
yuaetuunt, > ibM,nonJecmatqueccratummukn^
Jrtcant it.i i tm candidttts redditur.^cltj clot» iants CTJor-
l>H6<]utl>ur uque cxemptn,ac lento tgm tn dnco uajeex^
dctotln,fnngue quodjuyernatat coiicdi't,aqua,ut dixtmW,
mnt loUtum-ymjidiie i>ateiUm,qua caitdam acjuam tet^
neat.hnteo ofcrtunt,aUjucfoii mandant.donec candtdumf*'
Jatn crafum.^flij btdutfpacio aqua ejfundunt, no^adijaunt.Mettus ejl Lue,radscuL non cnratum,quoctJncO
'
rum uirus oieat,crfimanu tn conchafrtcetur cum 4W#<L,albefcat,mhtl tnfe durt aut concrets habens,uektt fod«
rato aut adtpe aduiteratur. Oefypum excalfaahexpktJ>
a
CT emolitt,j>r<tJerttmjedu ac uuiuA>cum mehioto CTW ;
ypojitum.menjes crpartm
modojanat,jedo~ genttaltum cum anjenno adi^conira^
Jos angutos ocuiorumjcabtojos^ ^gena* qux occatiuerunt,
ciitoru defiima,ejjnaxcjf.lntejtanouatorrer,donec r«»
tn ctnertmpinguttudweamittat.Kx eo etiamfuttgo toMg»
)J}rauims*s,q iocuioru medicameta comodeadeuj
^,
L pjf t voc.t»! ^]i*o ab Hyflopo^udm pari corrupteU Jffl'
in£»>int,j. Umfttrm a Dtofiortde dcfirtpta,nthUad/)ct pofiu
Coagulum. CAP* L X V I &NOMENCLATVRA-
LIBER SECVNDVJ. , 9t
Gr.Ui7vcc.Lat. CodgtdumJtaLcagito.
Gal.PrelTeure.
Eporis coagulu tribm obolis ex utno^uenenatoru morfi^
bu4,c<zlidas,djfenterntf,cr fccmmtsfiuxtone uuiua U-boranttbm,ac retecltontbus apetfore, duxilidtur :fan^umemgrumosconcretum dtfcutit. Foji menflruaspurgattones dppofi-
tum uulux ch Butyro,prdftat multertbm ut comtptat:potu uero
fartm enecat,Cr apucrperioypariendtfyem adtmtt. Fqut coa*>
gulum,qua Hippace altqut uocat , prtuatim coeltacis dyfentcrt-
t^chentt.Hoedh^gni^Htnnuh.Capredlattcornts, et Dor-toj ^fprt, Cerut, Vitult, Bubaltj^ coagulafimtles natura* fortiu*
tur:cbtra aconttipotu}in umo,et cocretu lac,tn aceto,cottenten-
^^umutur.Hinnuliprtuatim trtduo a purgatwnibm admo-
^artmffemerciptt. Fitultmarmi, Cdftorawresreprdfen-
^^omituhbmfiraguldtisuHlutSypotucoferre extftimat. Sedfifit Vttuh mannt,hoc expertmetu eft:dqua mfpergtt y qua pau
ft tu anerimammam;tu prdctpue %s£*n* coagulu, madt
nt:nafierttfynceru,fidtim hquefcitm aqudfm minm, cofin
tepermanet. Exctpitur auie catulis, qut nodum natare pojju
tofitmmdycoagulum omne difiipata cogtty Cr cvatta dtjjbh
Adcps. CAP* LXVII I.
NOMENCLATVRA.Gr.XTtaf.Ldt.iStdeps.IuL Graffo.
Gal.Greffe.
A D eps ^Tnfcrmm aut Gallmacem recens etfinefale con-
*Y dttm,aduulu<z uitta proficttfaU inuettratm,Cr % tem-ports^acio acrtmontaconceptUuulud intmtcm eft.%eccs excm-ftt* membrank mfifltlem ollam demtfim, qud altero tantope-
Kfapaaorfit, quantmfit modm adtpts, qaem airdretnjhtuc-r">*bflruttQddigent*r uafe , fiagranttfitmo fi& expomtm
ehan
i 5 i DIOSCORIDISthquefcem inde humor mficlile altcrum excoiatur >
donetd*
deps omnts abfumatur , mox loco uchcmenter fitgtdo recondi-
tur,er adujm dtgerttur. ^cltjfitltlejulauntfuper aquamuii-
dam, aut tenue CT eUngutiLm prunam , quajolts uictmftn-
jet. EJlcraltacurandt ratto :l xcmptis membrams tentuh
tottSlnsd m oU thquattir,adietlo mtnutijalts momento,m*
lineo colo tramfufa rcpomtur. ytthlcrin medicamentaaddi-
tur , qu* Ufittudmcs CTfattgationcs leuant. sutllm adeps (T
I rfmtts hoc curatur modo: Hecem,prapmguts, rembutpotfi'
mitm dctra£lM*,m Urgtoreaqua ccelejit tt ejukmfrgidtp***
extmptis tuntcisydiligctiftmemambm confitcatur, O^ exfi'
mendofrmejiccaturjubmde^ noua aqtta abluitur :uttr
f*
fitltii capacitaitsdupUinditns,inaquademergttury CrM-
tis Uutbt44prunisf^Atha mouetur, ehquattuty coU transft»'
tur tnaquam.ubi uero rcfitxtt, Crguttatim aqua omnem
cluftt yin pralotumficltle demittituryCrinfufa aqua
lenitcrtu-
quandebet, Cr manudepnmi , q\iofactlimf&cuientumM#
pe(fum eat.pofiea inptUmfiongta madefaEiam tramfundim[
ubt coire cccpit, refdes tn tmo/ordet tximitur.tertio citra dj*
ehquatm ,repurgatusfyfictth bcne operculato, perquamjrig'
dts locis reponttur. Hirctnttmfeuum , Ouillum ,cerumumjj 1
curato:Elotum ex his quodcunque,tuntc'ts, (ttt mfutUimenii°'
ne dttlum cfi)cxemptu,ptU emoHtendum tradtto, ac mant
frtcato,affuja pauUttm aqua, donec ne amphm qutdemtr^
tum utrns excernatur , aut ptngueahquod tnnatet ,Jcdni
ftecictur. Deinde m ollamfitltlem contjctto , GT adtetla * #1
utjfipcremwcatjeuipruna lnjuefacto,Cr moueto,at^e
fuam colato : cumcurefrixerit^tteru m lotofEldtchjtidto,
quAantc dtximmfacito.tcrtibjtne aqua ltquefdBum,tnftr]
Jam Uquorepilam colato, reftgeratum^ut tnfutllt rattone
xsmuo^recondtto. Bubulum autemfeuum.rembm maxirf"
i
IIBER SECVNDVS. igj
traf!um,exemptis membrams y aqua marina tx alto petita
elumdum eji, mox mpila tundendum ddtgenter , affufa marts
^u : cum uero dijfolutumfuertt , mfittttem oUam conuacn-dum
> o* martna aqua , qu& non mtnns dodrante fuperemt-n?tt>frolHendum:decoquendum donec omnis aboleatur odor,
^daitlsadfmgHixsjeui ^xtttcas mtnds , quaternts TyrrhemcAceudracbmts excolatumque^ detraflts qu&peffum terantfor-
wbutjinnouoficldi reponendum.-opertumquejoli mitrdiu crc-
«wdHm,utadcandoremreducaiury ii
JM.PriHatim Taurorumpinguefic curartdebet.J^entbw cuuU
PnftngHeprofluente amnts aquaablmto , detrdilistL tuntcts,
MiinoHo pofiquamextguumfdlem tnflterferu, Itquefactto,
m mtentem aquam cxcolato , Cr ubt concrejcere cceptt*
m*wmterum confitcando uehcmenter lauato ydquajapimmH&> refujaq^ donec quamoptime elotum utdeatur. ^urjm m"aamf>drimodo mntodorati decoquito, Cr tnmtterum efi
JwMritJempto ab ignt uaje, ibtdemfimtopernoftdrt:pofirt'lcfigramter adhuc oleat , noua olia repetttum , utno odoratc
tpmdatur : eadem qudprtnsfiant , dum omne utrnteuane-M Colliquatur cr fme Jdle ,prdJerttmdffe£lionum edrumC(UiJ* , qHibutfaladuerfarifolet ,Jedttd paratum non magno*rrtalbejuu Eodem modo fardorum ac leonumpinguiaiura-
^ortet. Taurinumautem Cr Vttutinuynp\ngue,necno Cer-u!*um
>
ftqtic etiam huiws ammaUs medulla , odoramenw imMHrhdc rationc.TingHe quododoratum reddtdebet, dem<
i*^«o diximtu modo , membrams , etotum £r mno quan
°M*fiimo , nulla wmk dqud dtluto,feruefdclum,pernofld
no
J l wr: alterum id genns utnum cddcm menjura tnjtmdi
y ° iquatu).>- exqutfiie coldtur, noucmque etm hemintt*
**" .ArabictjLptem drachnu adtjctuntur. Qjwdfi tpfurn
or*t fidgrantiornfim Hol€i % quadrdgmia jioru tiujdem
n dr*
4
,9 4 DIOSCORlDISdrachm*,cumpartbm Palma, Calami, Cr Cafumodtsd-
duntur,V Xyiobaljamt^ftaLthtftnguL drachma, CM-
momt,Cardamomt,cr Nardt,fmguL uncia.omma exactm
tunduntur , Cr affujo umo odorato.in uafe operto ,auodjufti
'trbones firmiter collocatumfit. Ter ejjcruejcunt ,crfemoio
mbt?m uaje mtbipcrnoclant.rofiridit umU ejjunditur, ahudj,
gcnerts etufdcm aduatur. Tcr ftmtit modo bcne conjemW
Dcinde matutmti exempto adtpc utnum cjjundatur, Cr 4* *
to uafc Jt^utdtmo Jubfidcns haftt , dctergatur .-pofirento^
auatumpm *ue Cr excoLtum,aduJm reconditur. tiot40
modo odoramentts imbuitur , ^uodantea curatum ejl, uerHt»
4nfc ditlapnm ,nJj>tJfartfolent , tjuojaoltm fibtodoramento-
rum utrcs adjafcant. ltaque ajfumens quodcunque hor^'
les.cum umo feruefactto, impojitts una Myrti ramults, SerJJ
lo,Cypero,ttcm ^aLthopicntm ttfo.^tliqui^tnA& '
ufum,uno duntaxat horum contcntt junt.cum autem tcr ejj
huit,exemptum ientter,Cr hnteo coLatum,aromatt>,«ne.?
fium efijmhuttur. Mtptbmfcjfamenta fcfiunt (f*»W
acceperts , oportet ut recens tundatur ) Syncerm CT J***^
txpersadcLreltquas hahensnotas, qu^pe retuhmu*, .
j
lamnouam demtttitur, tnjufo utno alho, "t'''* *"" '*
femipcdi* altttudtncmfuperet : lento '^'/'"«fa^Lfr,cuim odorahoUatur.pLneque umum redoleat.ac «*<V^uafe refitxtt, dua adtpts mtna tn olLm mittuntur , & ,
etuJdemfcxtartj,CrJcminuLoticiminquam,CH,me %^dtcra tihta fachtantur , tuft mtna quatuor ^cntntur,
igmjubtndc mtjcendo dccoquuntur , cumque odorts tur ,
nucrtt excoLtusquc adeps refitxcrtt , una contujt ^J ^ I
mina , cum ^imaractm fiorts mmtsquatuor ,CT ue e
Jnhtgttur : nnfic und hac odorem raptunt ,lomhlbm
\ „>jtndte mfichUm oilam tncongiaUm ea omma ct,m a >p ^
LIBER SECVNDVS. f9f
Bd,additisfextarijstrtbm utnt una ferucfcunt y quoufque o~utrn& odoremjftijfamentorum adeps tpfc contraxertt,qut clt
quejcens collatur,%r reponttur • Qupdfi matorcm odorujra
-
gr<tomeffUcntes,drachmM oclo quamptngutftmAMjrrh*
Mnotnaccratd,aHodmuttos in annos afferuatum cfi , mtjceto.
Galhnaceus ^AnJertnwscL fic odortbtu tmbutfolet:Cutufuis co
wrnpercHrarifcxtarpj duofiEltlt olia cxctptuntur, Eryftfccptrt^
X)lobalfamt,Palm& elatd,ZT Calamtpiane contuft'ffmgulo*
tkmfejtunua admtjcctur:utm Lcsbij ucteris cyathns unws adtj-
utkr^ea ter cjjeruejcunt prunts , mox uajefublato ab tcmc
,
n^irefngerantur:pofirtdtc hquatapcr Imteum craffum,
nwndHm tn um cxcolantur. vbt ucro adeps cotertt,concha ex-
ttpituryjiclilij^ nouo denftm aperto perjrtaidh locts reponttur.
fybcrnotemporetdtnftttuere oportet ,dflatc ftquidem ptn-
$>m non coguntur.Mec defunt qut 7} rrhentcx cerx momen-im
*diptant^quofactlttutnunum corpm omnta coalcfeanul*demrattoneSutllws adeps^T Vrfinut,catertqucid gcnus^
^ramentts tmbmnttir . VcrUm Sampfucht odorem adcpslfl* refrdfentabtt hocmodo:Curatt quamopttmc adtpis^pr&-
JWtin Taurtm,mina una,tempe(iiutque Sampfuchi exqutftthmy*&tJtJqHimtna mifccntur^ er mfyerfo iargtore utno dt-
gvmurm offcvs ,qtm m uafe cooperto nofle qutefcunt : ma<*
tUtm mficttli olU leutujculo tgnttajju/a dqua , leuttcr co-
"Hkntur>dumquefuumadcpsodorem exuertt, defdcatm ac
^o^ertm, nofte tota pcrmanct : pofiero dtc dcterfafordc
1H*t*flkm terat,Sampfucht,ut dtttum csl,contu/itterumfef
lHlmnApriortpafltllo adijcnur,eodcmque modo m ofjm cogt-
Cr colatur , er/*
doloco recondt-
r '
alljs qu*dix!muspcraftti decoquttur , c
V^mdo hdfitfyurcitta,dcraditur 9 crftg*
n % tur
i$G DIOSCORIDIStur.si quis tamenmcuraUtadipem ^Cnfertnum, Callinaceu^
aut Vttutmumfaputredtne tueri ueitt^ttafactedumeji: Qjmuis adtpem ddtgenter elotum Crftccatum in umbrajiijtercrh
brum,per Lntea munda manibu* uehementer exprtmat lino^
confutum umbrofo tn iocojujjendat, c?" poji midtos dies wMtharta inuoiutumfrtgido loco recondat. Ptnguta autem wdito
tnelle mndicantur a putredtms uitio.Vk omntum eji excalfac
rc,molitre, rarefaccre . Taurmu* adeps, bubulm tjuttulinM
altauantum adjtrtngunt.Earundcm utrtum compos leomnM*
nam refifiere eum atunt tjs,qut tnftduvs moiiutur. Cerumo, Eit
phantmo^ perunclosjerpentesjugtut. ^Adflrmgenttor ef O-
prtnt46,(jua ex caufadecocta6cumpolenta,^hoe Cr Cafojj
fentertcis datur,O^ cum Pttfanajtuco mfundttur . hts decoclt
fhthtficis mforbtttontbm prodefi.Datur quodutiiitcr^f1
Canthar tdum uenena hauferunt.Htrcinua,tit uattdtftme tbft
ttat^podagrtcis auxdtatur^cu (imocapra, cr Croco tmpojiffl*
Hutc proporttone reffondet Oudlm.Suiiiw> uero contra H'M&
Cffedts uitta tdonem e(i,ambuflis tgat medetur;efue uetujtju
mus qutjquefale condtm excalfaaf, £r emolltt,elotm MnQ
fleurtttctSjpdeJi.-ctnere aut calce exceptm mflamattotbtts,fP
Us,ac tumonbu*fuccurnt.^ifimntim tradut cuatrtces corport
€oncolores reddere.^Cnfertnu* Gaibnace^aconuemuntm^ItebnbH* maips,Cr adlabtorum rtmas,ad mangontzjndw
faciem,cr contraaunum dotores. Vrfmum conjtat raptosuttto
alopecu captiios rejittuere,perniontbH*[Hbuemre. yuipm^ mi
deturaurtum doloribus. fiuuiattitum ptjctumptngunhperuw
oculn clarttatem afjerunt,fimfoie kquefcant,vr melitddm^
/ceantur. Ftperd adeps cotra oculorum hebetudtnes fufjufoncs
que efjtcax eji^addtta Cedna,Melle ^tttcOyCTpan oteoVtere.ptUos alis euulfos perunllts radtctbw reccns \J~pcj* $®*obltterat, atque renafctnonpatitur.
^iff
LIBER SECVNDVS. i<> f
AT>eps omnisin vniuerfum bumeSlat& excalfacit m corporibu*
humanu(plus aut m\nuW)prout natura eft animahum O* ob id
adefts porci pl#s humeclat,no tame excalfactt,yt oleu : humanoenmiincaliditatefuxftmik efl.Taurinut adeps calidtor et ftcctor porcino.Vi
tdlmw inferior eft caliditate taurino& tapri adeps cedtt adtpi capraz
Mpr£adeps,lHrctno:taurtnu*,leonino.?otetiMemm eft tfyaltdtus di
^rit.quotquotfunt adipibus ammabu quadrupedu,yt pote admodiiulidtts & tenms^idzocouemt abfcefiibu4,yeteribu* nodofts,& in-
i»rati<,£r &que retracTts neruis. Taurtnm tqutdtftat a Leotnno O*t*riwQ>vtenim buciahdttatefut)at,ita yktfsim ab tllofupatur.tt oblimdu:arnh>< yeteru abfcejfu» tnclt non altter qua leonmus poteftiiti
i* in niedkamttii tetrapbarmaco,qni ftttt c cera,refma,pvce,Kj' adtpe*nii^refeTt,iftrutaurtnu^iteUi7%H>btrctnu,can**'Mpomnus magu coueniet tnfvitibxiyfximnit,Cr tjsquirnoliifut
Urne.tatirinus ruJhcis^O3 qutbus dura efl caro.aut quod ita ,uiufmt+*" t(}uodeviuendiratione ul {vncoqutficrint.Omnx adcps quo yetut
J tor>eocahdiori tenuior,& plus deftccat .\\'tcfummopere adnertcdum,
ttduit Dtofcoridcs caprmuadtpe ma^w aftringere porcino,n£ de aftri-me
Pariqua ^ixanteliigendnyfedfortioreo^acutioreMalias
0*faporeaJlriF}oriH, ?ypem,?yretbrh^mpborbu\Cepe,Altftoacre dntre debuerit,^ aftricloriu* propriefttm Gallis, B alaufttjUQ^&Hypocij%e^ft}eiHyiperm^ adtpis que nofter aclor profert
9
^obhteradis radicibusfnb.dari^pdoru,^ curadafujfufione,tmpro-4* Q* Ienj<$,expcrietta ajftrmans no ita effz* ?orctnus adips omxubus*" s
'ntmdius,itideplus molitt& maturat,& ea caufa eft cur infentrFgmoiiH emf)Uilr'n:m tjs yero quterodente & mordace dolorem
J^4t mmteftino fedts,aut colo,caprino m clyfteribu* potius quapor^emutmon quodm^ts repercuttat,& yalentius mordacttatem
/ln£Uatporcino(efui entm naturaporctnti)fed ideo quod cufptffum
^l^^timcogelatur.CT ad?lutmatur patientt locoiat porcmi
^ftllc\^dum,forasprodtt,yt oi n t lj: appLtquatur tn dyjcnteria
Qu^'m0%httmrH ^p^^nntsfubftuttx rattone,plui repercuttfo
J uIrfia 3 Q' ybimali altius eft inftxii inprofundo corponr.liquui*
fad,t**^*tti**Q corrodat humort mifcetur-r.aderem tro
*l" SlC
iH*erunt tnalto corporiSyplus repercuttet adeps anfersnus
*ieTf*^10* forcmo > c
luos tn^nudtat adeps gallmaceus.Manum
q^j P€r'fewiwno caltdior e,l:ca(lratorum mtntt s caltdta ifftctu*
j° tafo'anficmtnart*m naturam referat.Adeps antmaltum m ctb^
r^danguidnm reddtt (lomacbum,opptlat , augmentat Jiegma,
n % paruum
*9» DIOSCORIDIJ '
faruum nutrit,deprauatumfitnguinemgenerat,infimtdtytm ttt
trUeJlomacht, dyjintericos O* quojuis ahosfiuxm tncorfore,cxc\t
/atiat nonfumpto leritimo ctbo,fenJus& intelleclum obtundit,fi
uertit.
& cahdumfiomachum in btlem& yaporesa**
Medulla- C A P. LXlX^NoMENCLATVRA.i
Grd.Mu§\<&. Ldt.MeduU.lt.MidoU.
Gal.Moellc.
L^Cuddttfimd efl Cerutnd,mox rttulind, pojl hac T&
rtndjem Cdprind, er OuilU. Colligutur djldtts exto
tum dppettt dutumnm^qutppe cum dlijsmm temponbuA *+
irementHmJdngumis,cr ueluti tdrojrtdbilit* tn ofiibwmhc*
ntdtur,necjdctle cognofct poteft , ntqm edm oftbus extrdbdt
CT reconddt. Omnes medulU molltunt, cdlfdctunt,rdrefdc^U
ulcerd explenUCermndperunBos uenendtd fugtunt .CurdV
recetes,ddtpis modo,dqud refterfufuhdB&yfeleftis^ ofltbtuM*
tiftcr elotd,CT in linteum expreJfd,donec dqudjyncerdcrn*'
neter deterjdfordepenndfcjudinndtetjiqudtdin duput^
UdJeinptUm exprtmuntur , z?ubi coiere,omntfdce 9f*ima (idit>derdfd,fiftili nouo reponuntur. Qjfodfthbet tncutA'
tds reponerejdcito omntd,tjud de ^fnjerum Cf Cdlhn^
ddipe demonftrautmus. .
MHdulla ammahum duritiam omnino emoUit/tn mufcuw*** ,
bw,fibrtsJ0' tntcrioribws.Vreftatifiima eflceruina,ab hac •
iuuenum,& yiluhna.\itrcina,taurina,robnftior eft,mordacxot *
ficcior,Quifit yt durtttas nodofas non emolLtat. E ceruina& ylt*.
fejitfiunt ad emolhendas matricis durittas,yngutur& muliebrt
adeundemefeclum.MeduUaijpmaitideytex ofitbus anim*»»'
trahitur , quamuts qud ejjnna eduutur , durtorfit& ficci°r\
-nm quo e muco&fitu mtegras MeduOas afferuaretfubyerituu
ter Laurtfrddesficcts tnxdtbus reponebatAnfiate^fiate^,tPl ^
gidiujiults,& quo Aquilo nonperuaderetfeneftellu tn diurnuC
ilurnum euri Jptramentum apertis . Cahdis entm locis futr^^'M
tlBER SECVMDVS. ***ftum iotrahitiinhumidis yerb& terrd propinquH,mucum. Qu& edi~
tur efyina medutla,flegmagenerat &Jpijfis humores, diffculter digc-
Titytiocetjhmacho, naufeam prouocat,(t tame yalentem digeftionijlo-
fnacbum repererit ynbn tmprobate nutrtet. Qj*& ex ofiibns educitur>li-
ctt tt ipfa m cibo naufeam proritet>&flegmagenetet , attamenfx di~
&™tHtf>robi 3 nutrit& gufluigratior^uamf^inaUi efl.
Fei GAP. IXX.NOMENCLATVRA.
Cr.^cxH.Lat.^eLltal.Fielei
Gal.Fiel.
\ne curatur hoc modo : J{ecensprdltgato ore foSiculi
tndtu demijfum tnferuentem aquamy dum quisfya-tltvntrmmftadtorumf>ercurfaret , mox exemptuftccatur um-brofo loco y ajfergmemnon redolente. Sed quodad oculorumMtdicameta adijctJolet,ttgatum Itno in uitreum u*s> quodmelwbeat, immtttitur y circunuoluto ad os uafis hmprtnapto, Crycrto uafe recondttur.Eft enim uis omnium acris Cr excalfaiimu
totenfis tamen Cr remtfis ttirtbm dijferunt. Stqutdem
f^Jtantim in effeftu effe mdetur Felmarmt Scorfnonis>Crfi-faqut Calitonjmm appetiatur, marina Tejtudtnis, Hjdntfoltern Perdtcisy^fqutU*, Galiin* candtd^CrJjlueftris Cafrl,
^dpmattmprodeft contraJujjuJionestnctptentes,Cr oculo-
tgtnes^argemasjcrgenarum fcab"wtno, atque Vrftno> Taurtnum multo effcacim. Felie omni
rU^nem^rdJerttm tnfantibm, detettionem quts molteturjiWinetHeo tometuautJimbnafediJubijctat.Prtuatim Taurmo
£m* iHmelieperunvuturfedt$ uicerafanaUCr adctcatrue
}%ferductt. ideauribmfra&s Crpuruietts ch multebn lafle
Caprtno mftiiiatum medctur , Crftbtlo earundem exptJKco,
^tdmtfcert infueutt^uulnerartjs emplaftris Cr ctra
n 4 hm
aoo DlOSCORIDlS.ImiUoniltu, qud contrd uenendtdpardnturyphagedMtcu ulcc
nbm,cohs Crfcroti dolortbm,ex melle prode/} : ieprdSjfrrfu-
res cum nitro C?~ terrd ctmoltd qukm opttme purgat. OuiHum
£r Vrfmum cotrd eddempollent, uerum mefficdctmhdcpr^
fiant. rrfinum ecleqmate comitiales ddtuuat. Fel tefiudtnum
dngtnisyCrm oreinfantmm nomtt, prodefl . nanbm mditum
comittdlesersgtt. Sjlueflrtum Cdprarumfelic pecultartterfer*
untlt lufaofijanhtur. Hsrctnum idtm obit munm:thjmta aw*
let C?~ luxunantes elephanttcorum cxtubcrattcncs tHsturepru
mit. Suillum autcm contra dursum ulcera , reltquaque omnM
mdjnto ufu djfumstur.
Ehpfffihna ammalium ejl btlt<, £r humorum, quosinfecontinent
_ cahdijhmum. Cuiufun ammalu naturafclplus m tnnfu e caltd**
tffctt.lrelquo U<]utJi$44,0' magt< mpallorem deucrgens ,eo mmtM cau-
dum,*ll0 qmfptfJHs efl,C coloratus.Habet tdarm mftUt lapidem^
potus veftcx Upidemfangtt* Js trttw C nxnbu* afftatns, yif*****'
pedtt, & acjua m oculos defcenfum inljtbet , cum dtlatantur tunic*> I»
puluerem lentnpondere rtduclus ,& naribns attraflus cum fucco Be-
t*,prodeft malo caduco.Tel huraU ptfcuA ucu ,f'erdios,&'GalLiWtn V enerefamtnas oblettant*
>
F
anguis. CAP» LXXI*NOMENCLATVRA.Cr.A tft* •Ldt.sangutsMdlllsdngue.
Gal.Lefang.
SsXnguU ^OiJerif, ^ndtis Cr HadiyUtiltpme in dnttdo-
td mtjcentur. Pdtumbt autem , Turtum cr C*bm***
necnon Perdicis , oculn cruorefuffufts , cr recenttbm c°r0if
uulneribw Jujanofisd tUtnuntur : peculsanter Columbdj&*
guv, cruorcm membrams cerebrt crumpcntem snhtbet. Hir(h
Cdpr*, Cerut C?~ Leforisjangu mafjatmfartdgme, dyj^ruts Cr cmlttuorumfrofimadJiJht:m usnopotm contrdtoxtt*
e/fitax eji.Leformmjdnguis ttd ut tepet sllitm,usUd cutv tnf*~
I I R F K S E C V N D V <. xoi
oe, Untijnnessjue emacuUt. Canihu* commode al fm bthttur%
<j»os efferata in rahtem beftta momorderit : contra epotttm to-
xicumauxdio efl. Teftudmvsterrefirpsjangutnem epotum tra-
dMtprodeJJe comttutlthu4:martnd autem Tcftudinu cummnoCTLepow coagulo Cummoque contraferpenttum morjm^^sr
haufta rnhetd uenenayconuententer hthttur. Taurmns cumpo-
KMtiuitHSyduritiMdifcuUt , emoUitiL Sanguu cejuarum an*
^mijjHramexpertaJunt ,m meduamenta additur <ju£ cro-
wnt yfeptica uocant. Sangume chamxlcon;<gctutrum pdlpt-wm euellt creditum efi.Hoc emm uirulium H^anarum
j^ume
frtjwur.MenftruHtJanpujsfheminarum, circunhtu coceptum
treexifttmatur.autjiomntnomulicrmcnjirudfupcrgre-»hibm
"Wur.Leuatpodagrd dolores,Cr tgncmJacrum illitut.
Mprobat Qalenus totum hoc caput de (anzutne , fr nc >/,/<.'/;* wo-t*P* J /* ,*•
twiutjeexfjertanHqujm remcdta reliqutffe, m tk yterctur, «;/,;
nmtuvtetur cjuije arcunuentum nonjcntiat. \pfa m locct t> pe-l m recentem columb* fan^umem caltgmt oculorum prodifjc , (Jf
*"*if*ngume multos %n hiftortji lcgtmusfuf) \\attlnolm i G*uto]iQnAu caputhoc tmendat ,0* idA habetur, Ranarumjangut-
£en<trum[>alpel>ra6 er4ellt,U ndum putat t \nc\U ranarum ngut~&***» tJHtdeadennt palpebrasnon rcnafa. \tidtm >ybi legAnr,
l * rii>nf4nguit>legendumi€mif]ariorumJar,gui$.
Fimum. CAP^ LXXILN O M P. N C L A T V R A.
Gr*t\7t'c7t<x\<&.Lat.Fimum.Uai o Sterco*
(Jal.LaFientc
Atyentaru Bouisfimumfirecensddmoueatur, uuln
r ^ "fammattones mttipatJolus autem wuoluttur,rr 'm mttigatjoltfs autem muoluttur,cy caUs
^lHcin<:rc
fcruenttfuferpomtur:co cruaatm fotu comrM iUttum tx accto durtttxs^anos CT ftrumai dtfcuttt. Prt-*Um
f»ffitufimiy <juodamafculo Boue reMtHefi >l>roctden~
^^^re^rtmumur7accenfimdorecuhcesahtguntur.ltmum
rd
*o» I) I O $ C O n I D I S
Caprarum , praferttm m monttbus degenttum, potummmregtum morbum emendat.menjes cit cum odoramentn httujm
Crpartu* euocat. Trttummfarmam,CrtmpoJitumUntsa»
Thurefammarum profiuutafilht .cateros^Jangumtsmf»
ex aceto cohtbet.Medetur alopecjs exufium,Cr cum acetot
oxtmeltte tUttum.cum axungta uero tmpofttum , hts amfo *
gra tentatur,auxtlto eji. Cavrtllum m aceto decotlumtm^
\urferpenttum morfibus, ulcertbm cjuaferpunt, igntfwW
parottdtbm. rttlem tfchudtct uftionemhunc tnmodum^
ftunttn eo tntcrjiitto ubtpoUex brachialt comittitur ,caitttt'
luti lacunajubftdet,tn yua lana oleo imbutajubftcrmtur,^
<ieftgtUattmjeruentesjiercoris Capnnt ptUuUm^omnm^
\porper brachmm adcoxamjentiaturpcruentre, CT'nif
«4•Dar-
ittgare : adujito tdgenm ^trabua app
Gutllit ex aceto tUitufanat epmjfltdai, clauos, peftksW •*-~
thymos £r ambu(iatgm,rofaceo cerato exceptum.FirnumJ^
fyluejlrts artdum,tnajua aut umopotum,reteHtonesJim^
Jifitt : uetuflum laterts dolorem muicet : ad rupta CT c*n#J
ex aceto btbttur:luxat'u cu cerato rofaceo mcdetur. Tarn i
norum <juam Equorufimumfiue crudumftue crematu, *
aceto,fangutnu erupttones cohtbet. ^irmentartj,quthtr f
fcitnr,ficcumfimum Itquatum tn Hino,moxpotum,contrdp^
ponum tclmmagnopereauxtltatur.Cobtmbinum uc ^,Cr cxcalfacttCr urtt.cum hordeaceafartna mixtumj
r,
ex aceto diJcutit,carbunculos emargmat, trttum cum mc*>
... femtne er oleo , ambujits tgnimedetur. GaUinaceum
cmnta eadem,fed efficactm prajiat.-pnuatimtamen co»tr ^
nena fungoru , er colt cructatttt ex aceto aut utno w*1*''
tont*fimum,fiex aejua haurtatur , comttialtbmprodejj
dunt. rutturtntfimt mdore partus excuti produntur.Mur
detrttum cum aceto,Cr iUttum,alopecf medetttr :cum
LlBfeR. SECVNDVS. * of
ITinulJo calculos expelUtftbdiU infantiltM mufccrdd , alui
dwttionepromouent. Caninu quod,flagrantifiimo eantsfydc
refuent exceptum,cum mno autaquapotumfjiit aluum.Hu-fMMmflercM illitum^uulnera abinfkmationc utndtcat
> CTwerintumefcere nonpatiturfedea ftatimglutmat :ficco ex
Melle angmx, peruna' ^maJ»/^
dilltfimum, Crocoddeauocant^qudt mulieril
r/fc
•faicwtoremjj feruat. Optima efl candidifiima Z?fri*~vim
j sXmyb modo,mmime ponderofajn humorcfatim elt-
tfuefcens>quA cum terituryfermenti acorcm nuadantenns re-
jert'XdulteranteamStKrnorumfmo,auoscaptos Ori?a pa-
fiMjipjHmjHenon dtfiimde uendunt.^clij ^tmylum aut Cjmlum mtfcent, Cradfato ^tnchuft coloreper rdrum crihrn
\Mwmexpnmunt,utfe contrahatm uermiculorumJ}ectem;
^ficcatipro Crocoddea ueneunt.Inter omnes conuemre inuenioMm<mumflercH6 canmumque vutun impojitum , angmts
IRfe ammantiumfli
& buius mirahilt ejjetlum recitat,ft
crm
mo"WHcetur.Aqua eftercore bumano peralembicu extraCta,valet adrJ»w,aderodentia vlcera , V <]»* dtjjtmlter coagmentantur, ady ^capitUmanantia^ad albugmtm oculorum*adcancros,extraap
tjlad
dtjt
Vrina. CAP- iXXIIINOMEN C LATVRA.
*
Orma
<JaU'Vrinc.
HVmtoamnrinamfuacMquc hihcrccotra Fipcrdmo*
fa,4c ucnena,maptentemque a^uamtercute prodcnt*
Cr/i,yP
JH DIOSCORIDIS.Scorpiom4,Viperd marmorum, Draconua morfaed conut*
nientifiimeJoucntHr. Cantni *dperfundcdos canis morfa \h
nea eJhpruntus cr lepras mtro addilo cxfurgat.-feduetus^
ccra capitn manantia 7Jurfures,pforas, crfewd.ts eruptionty
multo magis abflcrqit:nom.is, zr praapucgemtahum , coh'
bct.aunbm tnjufa manaspns fuppumtt.decoclaaue tn chd)(t
mali punuijaru ucrmiculos a > ^it.Puen impubis rejorptaurt
na^orthopnotcPsauxdtatur.dccocU in ai co uafe cumellcemM
dat cuatrica • r arqcma^caligmejque^x ca - cupro tdonv*
aurifermmen confiaunt. Qjtodtn urnia juijiditytllttHignc}^
crummittoatferucfaBuili Cyprtno,indulluquc^uulua dolo^
rcs mulcvt,j}ranautatH4 leuat,ocnas dcteraet,oculorum ctcdtfl
dohcesexpurgat. 7 aurtna,fi cum Mjrrloainjttlletur^aurium
res lcntt. ^ipnna umbws etjdem prddita eji ; prtuatim cotniM
nuit uefcd calculos, CT potu expellit.Caprma adaquac^U&temfubtjt^cum Nardifyua quotidie bmis cyathis cum aqMw
bitur.urinamaueper aluu extrahtt yauriudoloribus mjhlwt
tnedetur.^xfinma traditur renum uittjsmedcrt . Lynasurm^
qua Lyncurium appellant Jimulac cxcei nitur^glaciart cotreM
m calcult durittamyuulpo crcdttum efl.quare quoddc ehfroix
tum eftyuanumejfe conutncttur.EJi cnim quodu nonnuw^'
catur Succtnum Ptcryqophoron 9idco dttlum quodpcn^^r
alliaat. idpotum ex aqua,j}omacho aluddfluxtone labortw
conucntt. j
AHtmal$Hrrina,vt eorunatura.plus mmus re calida tft^Omm
debthor , C mtnm calida , ejl bum ina,butc proxtma porct**
Aprt acmeft.Ex haclhufctmixta twm oteo,actnfua vefic.i rcht**r
adfumum appendcrtnt , yuoitfqfhijsttudtnemellt* contrahat>wy
t
mes tnfanttum vtuntur ,pert yntes ea nares Cf cirpum»ac m» ^
rabtlvfequttHreljeftus.Galenus Diofcoridufcntenttx no s/lipd****
Vnnutt mtui tuuare aflmaticos.O* autbusjlrtilu csl f>ecl»J '
#
tyncurm fpectes efl Snccint <jua paleas attraha & plumas.no**yT
*a l ynctstn terracondtnjutajconcretm lapu.lapts Lynctiq»amC$i'
LI B F R SECVNDVS. xof
ojlores vendunt,necejl l.yncurmm Sm*mi,mt ylla Vtai pro*
Jlihdi (juiiam opmantur.<fi
McL CAP. LXXIIII.NOMENCLATVRA.
Crd.M&t-Lat.Mcl ItaMcL.GaLJMieL
^mcipem locum obttnet Mel}quod ^Atttcx rcgtoms ctt,
prmpuc cx fij mttto,mox Cj cLdtbu* mfid* > C7 c Stct-
™,coj>nommc Hjbleu.l igt*p>robaturdulctH4<jr aire,odo-mwJHbjt4u:tm,ncc hunu clumgrauc, CT mtnimc jluxum;
fwobjeyuace lcntittam nonfauleab) umpttur, traflumd rc
J^tl^digitos tMelabj}crgcndtuimhabct^ora ucnaru apcrtt,
tomores cuocat.qua rattone injotdula ulcerajinujquc t < mo-rme
m
fwduur.Decottum ataut impo(itu,abhcdentc ca>iiem
quc impojii
^winat.Medetur impctigmt coclum cum bqutdo alumt
ne>&" dutum.ttem aurinm jomtut C^ dolonycum fofthjale
tafoj tepidum mjhlLturAendcs vjccda capttu ammaha diitueeAt:nudaglande recutttps opertt , prxfa tim qua, ctrcuajionc
ptano cfiyjiMclleprAbutiu a baitneo trtgwia diehua cmol*tl*r:oculorum cattgtnd dtfcuitt fauabm,tonftiln^angtM col
ff^gargari^atumuc medeturjtnnam t tct>*uxtltaiur tHj >
T *jtrpemc pcrcufiisxontra hauflnm Mcconium>cnm J{ -
0CAWum*]fiimitur;aducrjH4u ncnaYungorum, s rabto-
Ijanis morjnt iintlumautpotum profctt.crudum tamcn .
2 Mjufim Lccflit,cr ca de re aijpumau ujm apttor cji. J > t
m tenet ln mellugencre uernum,deiru> > . 'Ituum > hjbvr-Hero>"tpoie quod craftm confiet letcrrtmum rcputatur,
*ltfwhaUtHm expirat . Quodm Sardtma vnjnitur Mel,
-meJr><7ttonum tMmtn abjmihto ucj^antur ; quo ui-
ttytiru
i
loff DIOSCORIDIS.U4 cuiU infacie Cr maculd aptifiime fterunguntnr . fferdtui
m Ponto qutbujdam anm temvorsbHSjrotirta qttorund&mfr
rum doteymcl cafUtur^qtwd aui cdere^mmtc aLihenantur^
Judore diffluunt. %emedioJunt>e(iuu J\uta,£rJaiJamet<t,Atf
wotu mt{lfkm,reJumptd:auoties uomitione reuciiiturfdcreiuU
*J}>Cr olfdtlujhrnutdmita mouet.Quodcu cofto liiiUif^
narum cuteemedat , cr CH\aieJugiUdtiones rapit.Ejldlivdw
* ireti Mtiitsqenm,cjuodSaccharon nommatnr . Jn IndiA ntw
) cr/eisa ^Arabia m arundimbns mucmturJaUs modo coiu*
tft,dcntibiM>utJaLfraQile , aiuo idoncu, C^ftomdcho utdty
€
qua dilutu bibdtur.uexdtd uejica rembufq
MdiJcttUt,quA tencbras ocuiorum pupilits ojp\
>fi
tjfum a Diofcortde.Duo pr&cipuenocitiori* W^S^
tfim
itiHs>quod Acomto O* .Nery fiortbus coloctnutrtatur.\ngensw
entcs meduos eft cdtroucrfia,$tt ne td Saccarum quodfub nteiisjt*
Diofcondes O* Galenus definbut nafct in ]ndta f & Arabiafr^
ifr4
tdem cum noflro Saccbaro^O' ab eadem ne planta prodeun
ftrofecuto e bAederaJoriunatt* tnJulu,G' altfsmultisloctSi
denfatur,Etfani anticjuorum Saccbarum ejt tpjarummet pUntarm
hquorextracannam,vtgnmmtex arbortbus erumpens,acp^ for
refudanStO* poftea efoleJupracondenfatHs.Necentm Dtofcortdcs a»
Galenus td melm ramos velfrondes dectduum i COtlofaci*ttttfe*^Knistnftdens.Accedttadb4.C€juedcuDtofcortdes t C;alenH4C^ Ph^ 1
Saabarialbufalts m m$re,cUrumJhabtiedefirtbant,fatts declar^
noneffezx rore concretumjed ctuodivt foti vtfcofum) adb*reret &'
ms,vbtpoftea a joiecoaynentaretur^eo artifiuo ouo a nobu iffti
yutt»r>vt tJludfrt$aabarumfaLltimanatura,noftrumJrte&*d .
fraparatum . Et ijuod ad Vauli Aegtnetam O* Autmcnnant *&
dant adfiabra'& ficcalt?i^uam m acnttp**
ftbrtbus ,pofttjHamJjbi
%mfi
(tort* S#
cutm locum reccntihus mcdtwjuucfin cjuod Candtcu
ofciid.$cabr* cmm ifwtatclmgu* muUuprodejhetttjj
L I B E R SECVNDVS. 107t.udini pettoris
, maxime fi dftate in vafis mUbi violati confiuatur:Ayuafiquidem,®' violaruminfufio>rtm bumeitadi lenundii^ au^i t~
Cera. CAP. L X X V.NOMENCLATV RA.Gr.Knflt . Ldt.Cera.ltal.L4 Cera.
Gal.Cire.Era opttma
efifuifulua,fuiptnguis , pura, odordtd, O*halttum quaddntemu mclleurefcrens , ndttone Pontiea,
*M Crettca :Jecundum locu oiunet cadtcdnsyCr fuapte natura
pngm^candidafit hoc modo:Excd rddunt aliuJjncerumsL
**% transfundunt tn uas , quodfatps haieat martnd ex altopc*tlt*>w/]>erjofynitrtmo?nento decoquuntrcumd tttrum tcrttdue
rfnbuihjeparatkm uat refiigerant, ac QerdpafitUu extmunt,«eterfaJQrdcfiquaforte ddhtfit : tu denuo tndttd noua mdris
*W<tferuetyutt reudimw.Cr uafe dcmpto ex tgnefundum ol-
^^xa^udfitgidamadefaflum^ tn Ceramfummajuffefammiiinhngunt>qHo celcrtu* cocrefcdt,Cr quam mmtmapor-l0€x
^ahatur.Jufceptoprtmo Cerxoritcuto, ttcrum ua/is jmii
tfrigeratuytanujjer tn ceraimmtttt deb
itcult hno conftittyinteruacatejfatiofnjjendunt
^m^rdiH,continiiofuifoleynotlufui iuna dfyergunttir,
Jferfecte aiiejcaf.uerum fiextmtm tUe cador dejidere,
WefaflitartyCr tdcntiderecoqut operaprdtmefi.Nec dejunt
7l
pro marina,m murta qua dccmmajcmel aut tterum exco-
^WydemLguncula tenui,rotuda,anJam hdiente y extrahut
f°m orbicuTosfuiftrato affattm cefhte herbojofwfolant, do-
waorejummu cotraxertt. PraaplHt hoc obeundumunM'(re
>cuJolrem?jfa uehemetia humorem par\at,ut nonjactle h*
7 ^r.Cera omms molltt,caliaat,modtce explct corpora.Da-lnJorbtUone djfcntenca . 4 Itltj magnttudmcdeccmgra*
tftajac tn nutrutiits non patixnUtf codg
Cera
aoS DIOSCORIDIS.EraC knomedid intercalida,fri»ida,hum: i,&ftccd.SM'
fcanttx rjljpiflx , & rjuadantenrtnfcofd- Ef ob idnondefmt
tutta nuaptam operatione humcclat corforaW'\fedetia rc
#j ~fdi* tnjcrta ,<]uam tf
I * fumpta.pa <illum hahet rtrtutn caitds. digejloru:,^
uo illa abundatfupereft.
Propolis. CAP. LXXVlNOMI NCLATVR/.
Cr. n§cm\tt . Ldt. rrojwlts.ltd. rropoli. U al.&
OH.noniin. I.uino vcuncur.
Hopolif etigt debetfidua, odordtd , Styracem referen^ |
^ xehementi andttate molUs,Cr Mafluhes morcdnW
rnopere calfacit &" cuocat : aculeos £T omma 'W*^pon extrahtt.tn uctere tufiifuffitaproficitjimpeUgtnes
toStt.ed in alueariorumjoribw ceroja naturx tmenitnu
ntui
<ulrntft
lopoh< Diofiortdi <ST M. Varronipr* fonbmalueartorumj^
ttur,jeurt plamu* dicam,pra ftiraculn e <]ueti tntrat& e^apes. Ybmm crujiam crafiiorU iam materu addttU floribui i
nQ
tamcn Cera,fedJkuorumJlabiiimentt'tn , rjua omnetfit«orvaut^
^rt* adttm obflruuntur,odore etiamnum$raui>rt (ju-a pfo**f f*
Q'
banortantur. Vopnh firunt mfolus guttam , e> uaapc> irof
faciunt. Atcn/m >\ctys quam cruftamfaut faporuamart,pri
^
dem eftanap%btu 9operH jutuUmentum^ecundum. itf]'ocero$,y{/
J /^
eamvcmat,pu \ttum modo ,<cu dttutt Xertium ['ropow* ,
xfctrrU ropolu^uam attrahatSubjianttaconJlat tcn»h&
°
finejttundi
Triticum. CAP. LXXVllN O M F N C I. A T V R A.
Cr. n v£et' l*t, Trtu cum. ItaL Crano.
C»al.l ronieiu.n»
LIBER SECVNDVS. 109
Trimeftre« Triticum.
Pttrna e Trxitct genenbm adfecund* ualetudmis ufm
mbentur, qux recentia cr tamperjefth adulta y eolo-
**• Inteum referunt.detnfequuntur trtmefirta , qua nonnull$$
SUmnommantur.ltaquc crudam ctbts teretes ttnea^gtgnut,
tjtoum morfibmprofunt, mafa Cr tmpofta. ConfeElm eorum
y^gtnepams.plmalitquam abartm. E trtmeftriumfartnd
utorem ctbum prabet,CT qm factlem membra deman-
Fanna eorum cum Hyofcyamt fucco tlltmtur aduerfmdet
lfluxtoncs , q beumatfnc°ntrAmteraneoriim mfiattones, lenuqtnes ex aceto muljo tol
!*Furfures autem in acrt aceto decotfhturgentcs mammas fe-
*****^perarumtEltbmauxtltantur, Cr tormtnofts projunt
*rm*ctumfermcntum calfaucndi extrabendt^ utm babet
o r
*
%io DIOSCORIDU.friudtim callospedum, cLuos^ extenudt, Cr cdterd tuhercuk
furunculosfy tx fdle concoqmt , CT dperit. Siuniorum f#aU
contrd uenenatos icln* cum dccto aut uino commodifiirne itiffl
tur. Fademfdecoflam glutim modum delmgdtur ,crucnW
txcredtionibws ,frodent : contrd tttjitm Cr exafterdttf #tt>
riM , cumMentha Cr butyro decotid , ejficdx ejt. TriMifol'
len,J$ex dqud muljd,dut hjdreUo decoquatur, omnemdip-
Ut infldmmdUonem. rams Cr crudm Cr coBm cumAf*
muljd mJUmmdtiones ommis tUitu mulcet : cum emollidt ,
qudd&ntenws refltgeret :Jed htrbts Jucctsue huic rci accoffiw'
ddtis ddmijcedtur. FeM panu aridH6,adiettit conuenientAm
atdm diuum cohibet : recens , muna mdccrdtut , miMueWj
impetigwesjdndt. clutinum ex fimdagine &* pollme yf*
thart* glutinantur,Janqumem excreantibm prodeJt,ji bf
'
dnm actepdum cochleam menfura dcturforbendum.
TKitkum , quod granum ob exceUentiam votamtu&y 1*
tum,ommbtt* notumejlildin Lohum pluuia <jf admoduW)'^
gida annitempeftate degenerat. ¥it i Tritico wter duasUm^dict igmtaijlrtclo oleum, quodfijluln conuemt , cutt a$er&, Cyn
yux ex ftgore prouemunt.Trsttcum extrmfecus apphcaturn e% 1
frimogradu , £r quamun nec deficcet ncctnftgidet 3quadanten
men vtjcofum ejl,0" optilatorium. idemfcocium manducetur^
jtomachum>caput yento& yapore compkt.
Hordeum. CAP. LXXVH 1
NOMENCLATVRA.Gr.KqM.Ut. Hordeum.ltdl. Orzj).
Gal.Orge.
Ordeum optimum ej} candtdumpurumfyi* mnViJAtmicum altt.Fttfam tamen ob cremoremw dtcol *
rectdit» '
rtw
K
LIBER SECVNDVS. nt
reddttum ,f?lw a limentibrs.
bet, qudmpotetdex Horde
fdfld.Contrd dcrtmontds at
quegutturtsfcdbrttuvs , exui
cerdttonefquefollet.qmbus e
ifana prt/idi
ej},fedplus dht , mdgisi
ldc
peditdt,ficum Focntculifi
f«P
i
decoftdforb
bftergtteum urindm
tfldtionem pdrtt , jiomdch
rfi
Hordcum.*fl
IhonescL dtf
hordcdccd deco-
Ifd dqud cum fi
ttfmd O* fmo columbdrum cocoqutt:cu Meltloto duteCrftueris calyce doloresfmt.qui Idtws excructdnt.^cduerfh
tnfldttones cum Ltni femme,Foenogrdco , er -
firumds cuptce ltqutdd>eerd,oleo 3£r tmpubis1
perductt : CT cumMy
Huts
pue~
MdUcorio , dutfyluefrtbm Fjris,dut rubo, dlui proflu-
fifttt : podagricis infldmmdttontbtu , cum cotonets autd-
prodeft. DccoEld tn dcrt aceto , modo quo hordedceum
is medctur . Cremor uero
e* Aqudydtque ch vicc £T oleo deco&nsypun mouendotp.cum dcetofubdflH6ittdem,crcumpice:contrd drtuulo*rum
fl»xionesf>rodeft.Fdrtndcx hts dluum cohtbetjnfUmm*Uon
«imtttgdt%
# x M*l
c*t*f>Lfmd,Cr cdltdd tmpofitd,lep
%x% DlOJCORIDlJ
JVl^Xttf»r#lW4,f4nM,gr mjtcUr*(U,matus Ung* &"*
jra.Sptcarum alu*ranorum ordinesduos habent,alu tres,aluqns
tHor,Crpoflremumalta auimjue^Vfix.Ad bdo \\icarum f"1**^dfunt CT rard,quxdam breues &&*** rtfitd:q*dd**
****
ajl s f>rotenf*,aUx humdiores &f*Uj$ propm<jux.r\ft & p***)9*
difcrtmaiftjuidem ail>aC rubrajunt.ex auibus maiortanntcofui,
auam ex dllm col ttur.l n rranaa habctur llordeu mundumsW*
inhro excu(Ju*n mundum exeat , Vcrtitur ].olium ufdemde caujtSj
1utburi ntuum. I iordmmj lum CTftccum tnprimo ordme,(7*
qmantutn abflerjormm. Vardtum ijuouis paSlo f lordcum nibiMnm*
g*exc*lj deftccat at>. liU4,(i primnm t)rrcatitr,exeo<]Hef>oe»'
a fat humellat cumeo Jit Vttfana.Kcccntcsmcdtcicu I ****/*
Itm o* anth/uorum prfferipto rationem mire non pojjcnt ,Horaei
optimi decotjueredocuere.cr dctndi m vafe Idpideo contrttum ,JeM"
(ytdicunt )panno traducen,ftrobilofjuefaccarum,acatny(;da^rur»
Ucaut papaucrnjemen adtungere. fds l i ordcaceus Jlotn^nu on
rat frigtdos C7* crajfos humoresgiyiit,modtcc nutrit^yentupTOtrt
funttamen qttidtcant podagr* prvdejji.
Zitum. CAP*
IXXIX.NOMEN CLATVRA.
Grd. Z<^©- .Ldt. Zytum.lU. Zitho
Gal.Bicrc
EX flordeo fotns fit,cm Zytho nomcejt.v urmdm oUft
ncs cr neruostentut membranu, frafertim cerevra^
^fltennbm,officu,infiationem parit^mtiofum fuccu&*#>***
fh^ntiafingigmt Perfufum Zjthoebur> obfe^uwpmopen tr*8dlHle redditur.
Cnrffii-
I
tlBER SECVNDVS. *fj
Urmu CAP* L X X X.NOMENCLATVR.A.
Crd . K8(m . Lat .Curmt.
Gal. (JcruoifeIt Cr ex hordeopotm^uem Curminommant,eo^He fk~pepotupro utno ututur^uerum do/n recapitts mouctjna-ifuccum gigmt
ynerm nocet.ConJimiha ettam potmoene-
**ex Triticojierijolcnt,mlberia>qH4 occtdcntcmj]>e£\at,Z?*
Zrttanma.
Ytum& Curml apud yeteres yftata quibufda rc riontbuif>*
t*lafuere,c[Hd taman dijjerut a ceruifia& btera nojlra ttbm<
Zea,fcu fcmcn.
C AMXXXLNOMENCLA-
T VR A.
Grd.%ei&. Lat. Zed,feuje~
men.Ita.spelta. GalEfpcautre,
Ea duorum
Curmi.
generuni
f/i:unajtmplex,alterd
mgcmtms putamtmbus grd-
na bma tunfldgertt.ob td Dt
coccos appellatur;plns yutm
hordeum altt.ortgratd, dige-
riturtn pdntficta >mmm qua
trtttcum dlens.
* t zja
xi4 DIOSCORIDIJ
z tpftfima eft Spelta,& ex ea tn l%neo tnortarie tontuft
fiebat antiauU haltca. Zea Gakno, medtumtenetloi
inter Triticum & llordeum.
Crafsior farina*
-
C A P- L X X X I I.
NOMENCLATVR*-Grd.KgifiPep.Ldt. Crtmnon.lt. Crimno.
GaLCimouIedefroment* .
Kimnon crdfiior eft ex zja trittcoaJdrind,ex qud^
factunt.^cbunde alitJaciPe conficitur: dluum mhemen*
ftringitji^ea,ex qudfit,frim torreatur. ,
Rtmnus craftior Zea taut Iriticicrafiorfarina eft,<\***d*P
u
conftctendam anttquttus ytebatur, id dtu locumpanutenut .
Siligo. CAP. LXXXH*NOMENCLATVR.A.
Gr£.e\vfa.Lat . olyrd.Itd . ohrd.
Gal.Efpece cTEfpeautre.
isiligo ddfcrtbituryfidminui
dlitjudnto*»*
\,ut ^ea^cogttur. Fityuofy e sikgnn ^T°fdrma^uam Grdci Crimnon uocitdnt. . *
#|:Us medtf temperameti inter Trltkum& &or /
tjlrum Secalefiqutdem ex Olyra dulctftmm fit
J
a'
'
t Secali amarus& hnftpidm,&frmtbcU tantum ytd*:K" *****
tiquorufthgo,i quu antiquitHs fieret candidtfimus& leutftM*?Jnts,& ex OlyraMlcH.Qutn&spfi Galeno.yox baC XAfW'^m XatimftligQ dtvturgraca non eft diflt^ncc yUam Gract habent> ?
o ff»
LIBER SECVNDVS.tnomen exprimant. Quodprofeclb diilurm nofuerat, fi Oi
wn reddidiffct.Hx his apparet Olyram,Siligin€m9Secale,jr
iftecies ejfe diuerfiftimat.
Athera, CAP. LXXXIIII.NOMENCLATVRA.
Gr.hUfct.Lat.O" ltal^Cthera.
Gal.rcsignota.
"f
*
A Thera ex 7ea fo te~
nuifitme mohta. Ejl
autemjorbitto, quafi liqutdx
pultuula , mfanubns conue-
mens , cr cataplajmattseffi~
cax
AT herd forhittunculaftcun-dum dtuer/os authores , ex
Tritko , Yfordeo O Amydo fieri
potejt. \d pultU genus germaniedendum panis ytce , non laElan-
tthus tantum Mpponunt , fed in
ipfas etiam menfat euocant. Id et§
fit efarina,U£le cy hutyro :vul-
"0 td dicitur de la bouillte.
Tragos. C AP.
Tragus. ixxxv.NOMENCLAT.
Gr-TfayQr-Lat.Trdgn* cerea.lts.mL Trago.
Gai.Blc Tursnict.
o 4 Trago$
llfr DIOSCORIDISK£go$ yiumdam HdUcdJrug gtrtt mbo tnt
habut
T\orim confiatHr^alHHnuij mag
fi
ijil
u C ,n,ac„, ^t «»« multa plantarum gtntn
florente impenotx Oruntt aflercbantur ,atf
A uena. CAP. LXXXVIN O M E NCLATVRA.
Cr. hgwj*© . LAt. ^tuena . ital.U rcna
Gal.Auoine.
JlipuU
4
Aucnauenacc ,fi
ytna gemcula f*'
dam hahet : foho V
trtticum tmitatur,V'tmmhus dependcnW
paruuUs ueUtt locufaj>f
desgent,tnymhm/«*'
con'
tmetur,uuleadcatapl4^
uti hordcum. Pulte hw#»'
umfflitur ,prodejt tupe**'
htis infarUtioneficcHS.
ESt Auenafiumentifi^
tftAucnaflcnhuV»»"»-
dem cum hordeo babtt ,m**
tmplaftru digertt , atuj**-"*
aftntlorta , yt Ltxum corp""-
ftm^uat. Gakno commodo tt»
porc Auena tdtturcum rmod*
ci fapa aut vtno mulfi- ^4"^
totUtfarma t\utnatta&«*<*
. ontf
LIBER SF CVNDVS. xxr
Oryza. CAP. IXXXVII.NOMEN CLATVU.Gr.oqvlct- Lat. Onzjt. ItaL I{ijo.
Gal.duRis.
Ity^a frugum gencris ejt , in pdlufrtbm rigttifqtttna±
fcens.Medtocnter dlitfed dluumjupprsmit.
^yx^a cut temperatum barbaries BJKJ nomenimluht >modtct cor-f * f
tmaximc ft vt Uahca cnauatur , dtjpulim tarnm
m nutnt,atqueadco *ffig»ft* mfuauioreJL
Halica. CAP- LXXXVIII-N O M E N CLATVRA.Gr.XopJlf©'. Lat.CTltdLHdhcd.
Gal.Cimoulc dc Speautrc.
iXhcdft ex 7edqndm Dtcoccon appellautmud:pli
Oryzjtydluum mdgis cohibet,f}omdcho lon-
l* nubor. Decofldm accto illituque Upra* tollit^ ungutumfca-
mtus extricdt,mcipienubu4 dgtlopijs mcdetur.DecoBum dy~
fotencH,quos excructdt dolor:mfufitm fidoneum efi.
Plmim quo paclo antujuitus Alica ficret , docuit. T undebdtur i»
tdahgtteadonecgranum h tuntcis fcvrnerctur : tundebaturrur-
Wijktuja crtbro fecerneb.itttr.pars fubtilu a mcdia, medtaa crafiori.at(jMadeum modum tres Ahc* Jbeuesfebant , atque huic pojhremum
ftfiulai Vuteofcaf
andum ejlnonex
nducaf]'e yeteres autm *jt«4 medicinsfumpftijh. Sufuidem manducatum gypjnm, -viasfytrt-
u*>» opdat tgt (ujjocat. Vromdt -retercs A hcam lauahant, y% hodteft
**&gunberc , <juodetcrra rubra , cjtta tUitum vt duretMuitur- Altc*
nlen*ftumcnttff>eu<>eftj>ahdtfiima,rifcoft
turn!ct,aut aujlero, aut oieo,
ita, cKprodejl <]uip»»-
o € Ihones
%\B DIOSCORIDISclionesfentiunt in inttfiini*,aut ob humores btltofos,aut quautf'ab&k
<aufa. H*c fcripft non tnfcim h licam diuerfn af?ud antiquos jrumenti
fpecttbmferi,fed \mcenumerare, cum ea yti defjerimusfuperuacaneK*
fuerir,ratu*fat'tt ipfam apertins deliniajfe,quando apud authoresMf-eqttensfit mentio.
Milium. CAP. L XXX IX*
NOMENCLATVRA.Cr.Kfyx§©"' L*t.MtliumM<tl.Miglio.
Gal.Millet.OfF.nomine
Latinovtuntur.
*r
Sorgu Milium
ikummpanescoaftum, minm ctfcrpsjrugb&wW
ftit pultefua akum.Vnnam ctt* Torretur M*b****L
ucns^ mfaccofomtur? ut iormmibm^rcltqukj^. ut^
LIBER S E C V N D V S. ti*
uutur^ ciuxiliojit.
lltum Harudineisfolijs & iubafrigidum eft primo ordine,&*
fiuum tertio,aut in fiijefedidi-Minus nutrit quouis ahofrumtMti
tzenere,deftccat O* afiringtt corpus,cahdti extrinfecus infaccuhsap-
flitatum 3m&rbos dtfcuttt s qui mordactbus medicamcntis nontgeant.
Dtfiaat ilhtii empiiftri modo:atemm adeo detrita& ficcafarina , >f
^tCHherliquoribus mifceatur.Y. Mihopanis aridus eft &friabtUs,a-
nnt&cmerifnmhs, fuiuidecrafjumed Mthum , & ahquantu Vtfco
f»m>&uft:cianth]uituiedebat Mtlijfarinzm lafli permixtam,& 110
ftro hocfcculo carbonarij in valle Anania tantv.mfe(yt factunt) labo
rtmferrenonpojfc Matthiolo nullo aho cibo aftirmarut, quam eo qui
tMtlijfartna CT lacleconficitur.
Panicum* C AF- XC*NOMENCLATVRA.
GrA.EtoftQy.Ldt.Pdnicum.
itd.Pamco.GzLPaniz.
i
js5 £n
i^Antcttm frumentdceis
Jemintbus annumera* )yi+»~*l^c
MilioJimile.Eodemqut >~u£todo m panes fubigttur a
ojdem hdbet ufus7 mwu* ta-
un cr nutrit 3 Gr Jirwgit,
+-m
£
O» ignotum eft Vanicum
Mihofimdc , & quod ad
Panicum.
N . ..
eius facultatem attinet ^modtct
nutrit& deftccat3luxus corpo-
ris[tfttt,yt Mihum,& extrinfe-
cus apphcatum , refrtgerat& dc
ftccat
SC/I
I
I
i
\
a»o DIOSCORIDISefama. CAP. X C I*
NOMENCLATV R A.
CrA . iHaaptp. Ldt.Cr Offt.SeJamnm.Ita.Stfimo.
Gal.Dclalusliome.
F.famaflomacho mutiiU cibwhaliM grauttatemf^U
quottes tnter mandendum commtffurts dcnttum inhtp**
neruorum craftttem ttlttu difcuttt.meddtir aurtbt^fracl^
bufliSyinfUmmatiomLM) colt dolortbutycr cerajh moffib*
cafttis doloresyqut afluattone concttatur,ex rofaceo lemt:tW
ejfcttherba decoEla in Mno:pr&ferttm injlammattonihm #»
lorumdoloribufque prodeft. Ex ea fit oLeum^quo ^£)f'f
tttuntur.
Zfamifemen notum ejt oJftcinU y& non pe rinde ipfiapLmta>^
\taltaferttur,quodterrasadmodummactlettores reddaf.t^
affertur& Veloponnefo. Qutdamfiumenthqutdam kguminnh.l
ri adnumerantjculmo eJifcrulaceo,foltjs finguvus, ftmmecaw >
quodyafcuhs yt papauer cottnetur.radtccfimpltci& alba-AtjM
famaquadraginta dubns maturatur aflore.Sefamifeme prxpm^
tdeoa; conditumoleofamcontrahitnaturam.quapropteryejccn
fejhm tmplet,<& redundanttam parit ,fiomach j; m yotmtionv f
ftmditaarde co;tcoquttur,pin£uc mintflrans altm:nturn:nzc t&
firmat,nec roborat>£r cum crajjb conJtetfucco,nec dejcenditfa^>n
permeat rarusfohus yfas.Melli tamcn crudo permtfcetur,yt tnf^
ta* concrejcattcju* Grtits Sejamtdes appellantur.Caltda prxdttvr» q
natura,quam ob caujamfitt mandentes excructatj JLpiphoru ocn*
& dolortbus Ulmttur decoila m ymo herba.
Loiium. C AP. XC II.
NOMENC LATVRA.Grd.Alpec- Ut.Lohum.Itd.GJogtio.
Lial.Vuroyc.toh^
LI B ER SECVND V S. mjolmm quodtnterfegetes nafaturymoluti y illitn nomat,
putrejcentia ulcera.gangrenasj^ emarginat.San.tt cu l{4
pnariujale Cr aceto feros bchenat : CT ex aceto erfulfure
mho, lepras:[irum^s quoaue difutitycumfimo columlmo CTbnifemine decoEtum in umo rumpit qud agrtua ad cofltonem
\whcuntur.DecoElum ex aqita muifa uutiftme ifchiadicts iU
"MurficumpolentayThure,Myrrhayaut Crocofijjtatur, con
«ftionem admuaU
Oluim.LatinU degeneran* frumctum,Y)iofioridi inter bordeacc*
•^&trittceafatanaJaturAerrahumidtorefaut^erepluuiQcyfri-rt40, l
J
fi-'Hdomelantl)iumA,oltitmnoneflcexcapUe de Vhicmtequarluitf0appant.\bidtctt Dtofcortdes, Vhicnuemjptcam proferre I olio fimiem><\uo clam Loltumfptcamtnoncaputyautcalyccmproferrcvt Vfeumdmhti4mA>a^iHtr^fimtlid.Loltum ebrtetatem& fomnolen-larn "dtiVt.Calidum ejl terttj ordtnts tntUo,Crftccum mfmftcundt.
Amylum. CAP. X C I 1 1.
NOMENCLATVRA.Grd.hjx{,\9p9 iat.^xmydum. Ita.^mydo.
Gal.Amydum.
appcllatttm eftyquodfne molafiat.Optt-
tftrijnatione Creticnm aut ^Aegypuum.
facmndt otniyli hac ef:purgatum trtmefire trtticum
jwjcit quwquiesdic, crffuri poteft,no£le:ciim emolhtH
/
hr ' i 7 > >
bi molltfitmum efjt
pedibw culcuri oportet:rur[its mfo.
^ntesjbifurff
(fortufy
zzz DIOSCORIDIS.JfcortiscL (iccitii wgttUs nouls conjeftm torreatttrflagranttfi*
tno tnjolemamquejipauliffer ttdum maneauacoremconu^
Contrafiuxtonesoculorunhpufula^.caua^ ulcera efjiaxtp
jangmms reteBiones potu cohibet. Fxafferatasfauccs lcmtM*
Elmtque ohfonijs admtjcetur. fit ettam ^Cmylum ex Zea^u
rnaceratur ac elmtur uno autaltero die^fubaBdfanum^
do mantbt^fthigttur^refa^feruentipmo infole.utanterttt
ltmi46yextccatur:nulltM tn medtctna ufm.adaita tamenco^
ntens.
ft x-it <v> O B/cfrt«m Amylum(qued Amydum officin£rocat)probaturk*M
yVw
w
v^ te,Uuore9atquevt recens fit. Vltnius etus inuentionem Chioty*
^±~- trtbuit. Vit ex omni tritico& filt?me>& maxime trimeftri. A wj**^^ AUuiz**
±
^*i : Galenus ex tritico eonfici tradit , yiribtt* partes exajperatas lemga
** *wr/^ follere9quod ab arida conftringente acrique profiafcitur corpMtt*'
4*
cjuod obeundum ofnu,d'tluta quxdafaculta* qumritur omnts qttattt-
tts expers. Amylum fimdem elotis paritbus natnramfibiyenatutP
lendfi maiort tenuitate prxditttm:nec tame apertlcalfacitfiatt *tf
/ 4 + *JfA
tuspanis>quodtamen alifs eft donaium pantfictjslkmylum &'«*
jf [^ • 1 ft >macerataayuad* yelbtduo,0' axungUinftarmambusirnfrcjj'
7%
£ " nec nonaccernmo in fole rcficcato. Lft& placentx «enut Atnjl** 1
^
bocmhilad Diofeoridem. Amylum membrorum ajperitudines U&&'
j(£itjtfuum,&fanguinolcntamexcretionem.Daturin dolorib# y9
t&aUquantum calidum 3 dtmtdiataynci* pondere9cum ouoO
Fcxnunigrsecu. CAP. XCl^ 1 '
NOMENCLATVRA.Cr£.Tti\t$.Ldt. Cr offi.Famtmgr&cum.lt*
teenogreco.GzX. Sencgrc.
Oeni$rm{arina utm habet emolliendt dtfcutieftdijr'
tn*'
jua mulfa dccocla aduerfus tam mternas,quhm extff^
inflammationcs effjcactter lUimtHr.iienem cum aceto CT^txtenuat. succus decocti eimfoemmatum mahsfibvt**
u' C?
LIBER. SECVNDVS. 7,1?
Jiue tumor, fjueprdclufiojit
mlua > fouentur , e^r infi-
dent. Fcentgr&ct in aqua
decoEli cremor exprejjfo,
capllos ,furfures , Crrna-
nantta, captis ulcera pur- r^^Ygat:locos dilatat Cr emol-K ^.1
Fanumgrsecum.
Itt y fi cum anferino ddtp
peftt uicejubijaatur.jzitide
cumaceto utilifiimum im-
bectllthm locis , er ulcera
fenttcnnbm.DecoclHm etus ^-^
/
prodejl aduerfm tenejmo
jatidamJL dyfentertconim
troluuiem. Oteumquodex
eo exprtmttur _ CT Myrto,#&&*
Mrices dfrergit.
captllos CT genttahum a- (/
VVlgan& notum officinis Tccnigrtci femen. Vanumgrtcum ca-
hdum eftfecundo ordine* & ftccum pnmb , ideoq; abfcefiibm ca-
Idullttum, amfius incendit. Ebfitvt mmm calidv>& dnrtonbu*
tonumiat*
Litium C AP XC V-
NOMENCLATVRA.Gr.&lvc\s.L<Lt.LinttmAuLDno+
Gal.Lin.
Inum uulgo notu efl.cumfemen eaJd^qUM Tcenumgrd-
^enm utres babet.DtJcuttt Cr etnolltt omnem tntmforis
^JwMmerftiAtilletoieQ, exiguaj^aqua decoflit, autMe
#
co8*
**4 D I O S C O R I D I SI
« i
coflo exceftum:mtu
J.mc Hdrosa mm
f^r
l dijcuttt.ulcera fu>
puntyfauosfydeco-
purgdt : unguesfc
broseximit^cumfi
Nafturtij Cr melh
pcclorts extrahit ,fi
/4t
*p
fiimuUififarina Ptftr» V
Mclteexctptum,frofIdti*
l
larqtns adfu
ecoctumd-
L uxjj erofiombtu tmmttnm
alui excrementa euocti :
»
uulud. mfiammaitonesm dejfefitombmperyuam uttle.
OLeum fmmk Uni mtrabtb eft efftil* mMmum - Vf*„nt.
emoUtendas neruorum& tun&urarum durtttas > conrhmfedts malk , 0> <t»ros fcemtnarum locos molht. ZlotMmCTJtrl
j
Kofarum aut Utnupharis , admodum prodeft amhuftn,<7 a c
cruftatemargtnanda*. Suntquim Uterisdolorebibendumpn
tnum aut ivtatuor draihmarum pondere , mirabdt efteCi»'?*'^
tum reunsdatur,& ineunte morbo . Semen \ tm. cabdum eft\trt
?
ordtne,& mcdium tnterftccum cjr humtdum.
Cicer. CAP. X C V I*
nomenclatvra.Gr.Ef i&ivS<&. Lat. Ctcer.ltal.Ce»»
Gal.Cichc. -
ff
LIBER SECVNDVS. ii1
Jatiuumalt
m eft, urma\
injUtionem parit , colorem
cemmendat , menfes acpar-
twexpellit yiacauget. CumEruo decoElum iUimtur ad
infiammattones tcjiium, uer-
rucofas informtcationes , ad
fcabic, ulcera capttismanan-
tia>impettginestL Cotra car-
anomatd,Cr ulcera qua ca-
coeihe uocantur,cu melle C7*
hordcoprodeft. *4ltgr.u&g
nm sAriettnum nomtnatur:
utruML ctt urinas, ddto , cum
fiore marmo, hydropirisdut
rejno morbo laboranttbm,
eorum dccoElo* L&dunt ea
txulceratam ueficam , Cr reneutn uerrucarumformtcantium
Prfkum^gtnere.prtma lunaJingulisgranisJinguLu tangut,
f^grana Itnteoto deltgata abijcipojijeprdcipnmt, tta dect-
« tuarbitrantur.Sylueftre Ctcerfoltfsfattuoftmtle eft,odo-TtAmJedfemtne dtfcrepat.tdem quodjattuum pr&ftaU
S* ^tcercandtdum, cui etlam Columbino nomen eft. Tji ruffum,~ <
?Wo<* Vinereum dtcttur, & idco extttdd* vcnert cjutbufdaaptum
<*»»-. Zftmgrum o* paruum,<]»od ab ArittmiutpitUfimthtudtn*
ullUnHm ilcitur
' ldZenus *bfterfori*fdCultati<ftint,&fa!n< poten-
j°J
€St ren«ks lapiUoi rumpunt <& comminuunt. Syluejhe Ctcer man-^m Uxat yentrem , fed ventum trocrcat , O* tntejltnorum dilo-
Cicer.
i
fi
tftruaJac ey ftcrma copiofe ^enerat.Orobtni attra-
iUr"unt. taproptcr tecur $Unem,re~
tna
%x<s DIOSCORIDISnti ,/iabUm ,C impetiginan emundant. Dtfcutiunt qui fuhdxrw*
tnafcuntur ahfcefjm ,m duritiat tefltum atyue adto tn vlura. mnlip*
fotentesfunt.
Faba. CAP.XCVILNOMENCLATVRA.
Gr.Kva{i@:Ut.Fdbd-1tdl.U FdHd.
GaKFcucs»
dl4
^chx mjldttone
tut , dgre concc
nultnojdjomntafc
tjcrt, curnem gtgt
frigidt^ i
>tuffli
c]a in po/i
fuo cortice efitdtd ,#**'
rtM cr cceUdcortim $r°r
fifi
conuententtr mandttur
fiatto leutor contrahmr,?
f\k*
4,
atnjctatnr, umduf^Hho exhkt , tna»'ufhmach
7t i-paril
CrpcrfcW
F 1*840*polenta tilitnm , i»j
ttones fktt uulnm t*t*0
mitig4t,cicatricei cocoloresfacityturgetesgrHmojola(lerri
mai.ethifi tnftummatione tententur^adwuatjac refling"1') „
TunculosJugtlLta^arotttUijiCiim fcentgractfarm* <f*
LI B E R $ E C V ND V S. ti»iifcutlucurn ^cfa autcm rhure O* out candtdo , proctdentes
oculoSttumortSyHUM^ refrtmit.fubaEtum uino ,Jujju/iones CTittw oculorum recreat.ManducataJine cortice Faba,ad auer^
tend^sfluxionesfronttiUtmtur.Deco^ainuino tefttum colte-
^ioncsfanatycjuo tardiw pubes erump4t,t>Herv ima uentrt tili-
Wur^Hitikgincmpurgat.Fabarum cortuedlttt cat>ilb,aut poji
tmlfxontm renajcunturyoractlejcunt ^ crmmm ahmentt ca-
ftfiunt.-cupolentajajfo ^clummc^ruetere oleo tmpofttt tor-
tutSyflrumas dtfcutiunt:deco£lo earum lan<c tnfiauntur. fabx
<tyfo corttcetntllatpartet* dtuifajn quasjuapte natura Jandt
^ytm^Qmfoletfan^uimsdefluxionibmay htrudtne conata^
^nanque easJupvrtmit,JiJemtfcEla aPprtmatur*
\funt a temperamento Jefi
Ui cfhfacu
^ntHmaftnclortxfuntparticipcs . Q^fatuofam tame (vt ptifana)aualttdtem
IsVaba coquantur,
[vt pti/ana)qnalitatem non exuunt.Tabarum fub-PWianadcnfaeft nccgrauu , at fungofa& Uun 9 <? ideo abflerfb-r*4maliquantum -»t ptifana,vimbabcnt,fordibusquecutu cluendu,
folwidis £r mandandu corporibusjeu virorumjeu fucmmarum , pa-rttn*fum o* gradum obtmet,quem Narumfyuma Nitri.O* abfier-
fona quauu aha res Alltt&faciei ttidem vt ptifanaAentt^tms miculas
'fokwuraSias^O- omne o-cnus pufl ulas tollunt.Tahfacultate Yab*
rfs <y denfis contin"it,tn nucu mhil abjlerfc
*
fi
fi
^ totocQrportgroj]umnutrtmentum£t£nuntAlu*reientC5 & tm-nttnr* eduntur,muhum bumi di nutWmentt procrcant,<j obidmd-torem
faptrfluttatum cobt*m nanmvus tantum altmcntarium& u*
f
fi
ifiClortA. c/ dcfi
flatuofo
t * nhd
%%9 DIOSCORIDISFabaAegyptiaC A P. XCVIH
NOMF NCLATVRA.Grd.kiyu7t]t<& k.u*(x&.Ldt.Fdbd <stenptU.Itdl.F4M
EgypMfi
ptoplerunejue prouenttym ^xft^
yfep
Ih6 tnuenttur. Foltd haUt dmpld , ettdmfidddrborumfrom
compdrentur.cdulem cubttdtm ydtgtti crdfiitudtnefioremr^
feum.dupU Papdueris dmplttudtne, cr ubtfiore exmtnr Jert
folltculos uefpdrumfduufimtles y in qutbn* Fdbdfuprd ofteroh
lumfulUnm dmpull&modo.promtnct. Ctborton tdco noW*
ndnt,tdeft,drcuUm,quontdmfcrdturtpfd>humenttgleb&wAm
ddta, &itd in dcjudm demtjfa . Rddtte firmdtur hdrundine
crafitore^ux crudd cocluue eftur,et Colocdfi&nomen ejt^ f*
bd utrens mdndttury £r exucdta ntgrefat.uulgdremmAg&^
dtnefuperdt.^cdfirtngendifdcultdtem obttnet , crjlom^
uttlem.DyfentertCKyCcekdcvdprodeftytnfterfoypcIenM *&\
menio :ddtur quocjue in pulte. Cortnes tn utno mulfo decoctw
ternt tnde cjdtht btbdnturymdm profctent. Fdctt ddduriu*
'
lorem,quodtn edrummedio utrtdcjbecldtur>gufiuarnarnffly
tritum C7° cum B^ofdceo coElum tnjittletur.
Sa hegjptia nihil nojlratu Fab* prtter nome referen$>Cow
li
ftake*
\fi&& CUia* lacubui , prouemt reft
ipud VenttM4,0* Neapolitanu hortv
*
*>Jlrutil>
Lens. CAP. X C I X»NOMF. NCLATVRA.
Crx. <p«H@r. Lat. Lens. Ita t. Ltnttcchte.
4Jal.Lcntilles.JJB»
L I B £ R SECVNDVS.Ens fre luenti ctbo
aaem oculorum ob-
tund\
y dgre concoquttur .
Stomachum male habet ,
eumj^ Cr tntejlina tnjlat,
aluum cum cortice co -Jed
ftjltt . Prdfi
factlltme coquttur m-// atriin macerattone red
dens : uim /; adtrtnKdt^uaexcauja aluum cok
bct,(i detratlo antea corti
• \Lens
qtiatur accuratc>prtma<L
aqua tnter coquendum effun-
datur (qutppeprtmum tdde-
coElum uentrem rejoluit ) /o-
Uni
truu^ac pulmont inuttlissmeltHdfuofungetur munere co-Hlfwxtones,addtto cuaceto Intibo^aut Portulaca,aut Bt
tgr*>aut baccis Myrti , autputamtne Punta>aut aridis ^o -
lu^Me^i]My SorbisueyPyru rhebants.aut malss Cotoneis,m Ctchorio aut Plantagme,aut Gallts mtegns^qua pott decomt*bifciHntur,ueluuarum J{hois,qu<eobfomjs tnjjargutur:
Ktmacetum cumeo ddigenterperco<juidebet,ah**alHUCo-
jwat.Cotrafubuerfionem ftomacht,trtgtntagrana lentis de-
mAdeuorariprodcrit.Dccottacum]>olenta>Cr tllttd,po-
lr<t* lenttyfnus cum Mellegluttnat,cruft*s rupit.ulcerapm
&*. Decofiam aceto durttt^ crflrumas dtJctittU Cum Coto-e°Aitt Meltloto medetur tnflammattontbt46 oculorumfeduL
t0 Kofaceo.Jed tn ampioftnu aut tnfiammattombudjcdts
.
1u*mAiMrcmediH extgut , cu putamtne puntct,acftccps J{ojss
iio DIOSCORIDIS.ddieclo MeUcdecojHitnr.nomu qiu mgdngrdndm eutfertd,
ddumEld mdrit dqud^uftulis^ Cr hts qud Jerpunt y igmficn
fermomhnscfo , ut dntea dittum cft : contra mammasmfthUcmqrumouout^ Cr prd mmidfui copid profundttur 3 coSi
uCr illitd duxil
T.ntcs ttmptrjmrnto funt fi
,k
<ft
hthti ,ft detraclo antea corttce difco<juatur accurate p rtma q,acjua tn-
ttr Coqnenii effundatur t cjmpp>t prtmu ittud deeoSlum ventrem refit-
uit. At Gatenni.Cortex(inqutt) Lentiu vehemetcr aftringit >cartiti
tenuiterfubftatta t<ju*& crafitfucct O* terrcftm eft.Succus forro U»
tu afhringentttft contrariu*. Quoorca ft eltxa m acjua tufculumjau
garo toUoq; cond itii btbat ur,aluu detjciet.Ad <juodex budecocia l**
teferculum apparat ur tcotranamfuuo vim obtmct.Sam>au4 vtnW
obuenmnt fiuxtottes>depccat>os vcntricuh>tnteftina > & totum dent$
yentrem corroboras . Quaobrem caliacu cy djfentertcu aaomodat**
ctbus.Lens vero decorticata,vt tlla aftrtngendt vehemenUa*tw<n%
fba *1. r
ejftcjtur > crafjum prauum<j;ft
deftccat,vtt ea <jua cortictno eftfpoltata.B^
ftbiex diametro cum pugnent>tameex QaUm fentcntta ftandum^
<juem £? doctrtna darum>& cxperietia eximtum reddtt. Porroj»
ad LcntUcthum atttnet, tpfatantum Galent verba defcribam-So
futbus vttwfa efl habitudo>ob a<juam hi carne dijfufam> Lensctbo *»
Itter f>r*b*t»r,cenaridis O* fjualientibus admodum damnose.lt***
ob caujam vifum mtegru& mculpatum hebet atammoderateexiccai>
ftvero <jut contrario modofe habet>humidtort vtdeltcet ,opttulat^
lUc cumfcnbat Galcnm>cjui Lcntu cdultu tcmcreiumpferit,i\wm
ijtcui e mala habttudmc
>y<
Phafioli CAP. C-NOMFNCLATVRA.
Gr*. tttai \<&.Lat. phaJioL. ltal. Fdgtttoh.
GaLPhafcolcs. '
'
LlfcER SECVNDVS. 23*
Hafio lt mfiant , fiiri*
tm aent , *gre co~
quuntur y uirides cibo <_/-
uum emolliunt, aduomttto-
nes idoneu
Vnt Vhaftoli in Italia yuUgares , & dtuerftrum Jjtc*
cicrum. Sunt enim oandtdt , ru-
bcfcentes,fulut,eytdiucrftsco-
loribus varie^ati.Catidtdt ijui-
*fl>fi
fitk
manturUgummum mo -
>ubeftentcs,fiaui,C >a-
ferunturm hortts, aluf
$$
fuum f
Phafiol
foU
dunt, fuis ttiam muolucris , ac
fcquaci capreolorum reptatu,
cameras, domunculas, pergulas
l.upuli,
RrJon^'er,clymem,pUnU^ alU, qux arbonbu* &Jepibtttfefe<
Uraueni v^ :__ . r » i .../J.
_/,..__. _*. <r.ti«_ _•_.__/_»_£-_ 7. __*ff7_j
con~
Qak
llhrn
tfe horten/cm , Smtlacem^ eundem hortenfem , Doltchos efft
theophrafto, ttu\Cap.-vtu.Ub. dt Vlantarum htjUria, O*
facultatcahmtntt
ntm Doltcht id Vtfim Ue<ltoUnenft territorto Kom4ione ,& dhbi , Krabeta , quarn fub
JW nomme deftrtbit Calcnus . VI darct eo quem modo cttautmus loco.
^boccaptteUiofcortdtsdecandtdts VhaftUs aut Vhaftol» locjrn^
^aui^rl VbaJeltfunt.SujutdemaUjs Jijltn&ttoloribus, DolubtO*hml
*«sleuesftuefattux dotlts habtntur^ ccrumfl^ux Lobt.
Eruu rru C A P. C I
NOMENCLAT V R A.
l>*
%l* DIOS C ORIDISGr. o^. £@*.Lat, iruum.Ital. Qrobo.
(Jal.Ers.
Huum paruwfrnM
)gmmb
bruum.
omnwm co
mgujlofolio,tenukfen*
#4 m uAuuiss habens >t
*
auibttsfarma jit ,notnmt
Erutna % ad medendtufi*
conucntens. Iruumcaf®
onerojum cfl , aluum ejt
turlat , fangutnc fetWnam extrarnUelixo botttt
Jkgmantur. Paranddfr-
rtndratjohaccft.-rbertc
ra grana candidaj^ dcit*
guntur , pcrmtfcendo^
aqiia refferguntur, doncc
Jufficientcr cobtbanufoft-
ea torrentur , ufyue dftfH
htans cortex JiJrumfdW:
molitaj^ farmano cribra inccmuntur ;pofircmofartnarccch
dttur. Hac aluo uttlu eji , urtnam ctet , mettorcm coloremefp^
ctt,fanguinem per uefuam aut aluum cum tormtntbm eltctt ,fi
LrgiH* m cibo aut potu affumatur , ulcera cum mellc purf^
lenttgma Gr uitta cutism facte , cr macuUs > iotum^ corf^
emcndat : nomas, ganarMASydurittdsejue ferpere nonpattW-
fnammarum durtttas emolltt.atra ulccra yud jiicrtomata *o*
eant, fauosd cmargmat.carbunculos rumptt.cum uinofubacld
tllitu morflbm mperarum,canum,hommum^ medetur : u'in4
dtfjjcultatcs , ten efmos^ ex accto nutigat. Fruum tabtdss , fl
aUmentum mnfmtunt, tofittm , &" tdnucit maqrittudsnem
0W
L I B F R SECVNDVS. xj|
meBe exceptum , fumptumque , conuentt. Enu cremorpernio-
nes,Crpruritnsm toto corpore,fanatfouendo.
EX Alexandrta V tncti.ts adf rtur Orobi flmen Vicitfimtlcfedtd
procultlubio non eft yerum < "robt femcn . F. ruum non tlla efx , ouaItalu^rt dixtmns) Kout^hone dtatur,<]uam Galcntu ,1 lxof}br*tpHi ,
& Paulus Ocrum \ocant , nuUa nempe tntafentttur amarttudo , tue
tjttantumuH manducata , fangumem per vrinam extrahtt , <ju* tn
Qroboyerorecjutrunt Dtojcortde$& Gak?w< <^robu< intcrfumcnta
nafatttr ,feda pauci< nojatur. Dtofcortdes fartmm cx Trutcandtdn
&*& elt^it, at Gaknuf candtdos in medutna , ruffis CT paRtdi* ttfim
ftoresfaut. Orobusprtmo ordtne excalfactt* £r dcficcat tnjinefcunds,
& tjua amarttudutc abjlergit ,tmtdtt , O* apertt . Sumptt* cum mellt
*f*gmate ®*grojfa humortbus peilus cr pulmoncm cmundat*
tipini* C A P. ClltNOMENCLATVRA.Gr.QtffiQ-.LdUtdLc?' Off.Luptm.
GaLLupkis.
S^iHKslupintMnotHteft. Cuihs fanna cum Mefle de/in-
"HjdutpotU) uentris antmaltd expelltt : ipfi quoque mdce-utt>OcumJua amaritndme ejitdtheadtm effciunt. DecoElueorm
*(temmknH6prdftdt, cum R\utd CT Ttpcrepotum:cjudrcen
°Jisprodeft. Eodem ulcerd U tra , <j:u Thertomata uocdnt,
&™&rxnM,mopientemfcabiem,erupttonespuftuLrum,ulcer*^captte manantid , utttligmes , mdcuLsfy fouere uttltjstmum
*enjes ©-partm extrahit , cum Mjrrha Cr MelleJuhditum
mH€Uere.Eott<mfdrtna cutem Ituoresd corrtgtt:tnfLmmdtto~
ne$ ct4mf>olenta o~ atjtta miti tuUrcuL , cr coxendtcum
ir»ciatti4 ex aceto lemt : ftrumasm dceto cotla ilhtd^ dtfttpdt,
tfbuncHlos rtttnptt. Decoclt cmiefttdaud , donec tn cremoremkntc
rtdi
'lc*wKlaaem dbftergmt : medenturpccorumfcdbtet ,
tum* "gri chamtUontH , tta ut tepente decotlo ahluantur.icem
P iCit
**4 DIOSCORIDIS•adt
fratu dtdcejctre cccpermt ,
»
aceto poti ,/afiidium detrt-
hunt , Cr cibt auidttttei*
faattnt. GigmnM&ftsejlres Lupmi , fit™ f*.
ks, fedommno mmonhf
eadem <judfatrutpoft»t.^
Vpmi notum lcgumi if
i Dwfcortde dtpft^
nihil ampborit annotatmm^
auirtt , praterqua» <l»™a'
rum fartna omms «*«<•»"*
tjftiluf rcddtt.
Rapum»
cap. cin-
:fi
Lupini.
NOMENCLATVRA.Cr. Tcyyv^H-Lat.^afum.ItaiLe I{Afe.
Gal.Raue.
tfa Hapt radtx altt , mfUitonem parit ,hurntni*
iJ}/muUt:de<
dagraferntones^ fouentur.contrttoj^ J(apo atque ttnfoj
uantur :JtexcauaU radici Rojaceum ceratum adtgaW :
feruenti cinere eUquefcatyexulcerattsperntontbmprofcieUJ
mx eim decocidL manduntwr. cd~ urmam ciunt. Sernenan
cr
CT thertacts , praferttm qu& fenfum dolortt auferunt,
na uocant,tdoneum e(i:potum cotra uenenajalutareejt
d*°-
nerem concttau Kapum murta conditum, mmm abm***-ijft
fr
L I 6 F. R. S£CVNDVS. *Jf
Rap mm^dmuttomagis appetentiarecreat.Sjlueftre ^afummar
^uJntitr,frmcoJutnjn cuhtti altttudinem afurgens^ramo
Jm>kue:m cacummefobajtrt leutd, digttalt latttudtne y aut
yiwacrfrHflummfikfHts calyculatts.cumfy eorum inuoln
'f^itintur,aba intwfdiqudfoeftdtur.qud quandam cdft-Ui#Wemt>rA jeminafaruula conaptuntur,fc
&*>mtH6 dlba.^dditurm meduamenta epahm ad detergen
m cute ln facic,totofy corfore utimur, frajerttm qua ex Lu*ftom Erm, Tritui aut Lokjfarina>fiertJolent~
Tj Ap&dom?ftk* triufuntgencru,craffaM«a,rotuda.Qua *(tdte
l^rru>KurimmHniareddutHr a bruiiioru O1 erodent i£ animalcuf* l
Jliuria,cZmixtafatienu teporefimimfuhgine,aut maceratoficr
+}j*f*&> te%jHjemine.CMumeWa tdvt re experta afferif.hicobfe
*ufi$*$r*fTHttnftn effe Sjtj>hanoJyUiepi,&'aLu
rama
**c?
njt.
DIOSC ORID 1$
lateraftargerejn quew lutei flores,nafc,
lollicemcrajfa: At Kabhanumfyluejirem
Napum, C A P- C 1 1 II
NOMENCLATVRA.Grd.h&ri&.Ldt.Ndpw.Itd.JVdgori
GaLNaueau.
Napum. Napum SilucCtrc
OSla Nafi radix inflat,modicum alit . Semen eii* f,
uenenorum utres hebetat'. antUotk admijcetur .C°
turfaU radix.
A'<f
NLI BER SECVND V5.
iflm& VImiu* plurafadut genera
13?
N flro tempore candtdi tantum& crocei reperiatur.Crocei crapi&
™ iicet,0' ochIU magu adblandiantur * infuauiores tamenguftu funttendidH.AegybttJ e Naporumfemine oleum conficiunt*
Radix C A P C VNOMENCLATVRA.
Grd.fepavt&.Ld.Cr offi.B.dd^x^hd^hdnw.
Gal.Refort.
Khaphanus. Rhaphanus iylueftris
Rv*dix,quA Gr£cis nhdfhdnm dscitar , excdlfacit>fl
tm Qgmtyonfudtw ejl , fedfiotnacho aditerfatwr, r
,
clet^rinapelli^aluo dpUoryfnmmo tdmeabofumi deU
7 ° »142u tim dilirtbuttonem ddtuuet;cH dutem frdfnmit^mJHj^ndit,^Hdre mmitnris commodtfime ddtur antc
um
\pecu<Adfnlutnrt*
**3 DIOSCORIDIJhum.Senfuum actan cxcitatdccoEld conti
0~ pttuttd. crdfuttem inpdiore , ejfcax tf\
mttlfo^ celcrtm uom ones mouct;hydroputs comntodtji
bmttiryhcnofn utibsfugtlLu cu . . fle rdfh>&"nom##*
btur:contrdutperdntm IwauviL itur,al^
duarjenti^tnes cum Lohdcedfdfma. cmenddt : hit cjMf^ftrtngni tr,tdmnbo juampotu/aluurtseJi.Scmenuom'
ttonesfacitykrmam motiet,mcnfcs at,bcneextcnuat, cm&m
to tibtumgdngrxnai ualtd me emdrftrut, coBum tum ite
to mulfo ^angtnts percjuam uttttter Qdrgartzjitur.CottdC^
Jhs morfna,pQtuex utno,duxtbo eji. Syiucftri* fhdphm f*
Romant ssirmordaauocdt JobdJdttuoJimihdJcdm^L^
pfanum tmttunturjddtxgrdciihs,tcnerd,[uhacrts . Tamfw*
tjuam rddtxtn olcrd rcctpttur,Sedhdc excdl;>totjUriMfflCtf'
cttdt, djiuojd eji .
RHaphantuquiepradtx.O KaJiemU latbu*Jifo%*iil*
*
herba Unaria radtcuU^ma ettam KadtcuUfimphcttcrdtat* f
Grtt»Jiruthton,a Kbaphanodtuerftfisma.tft Rhapban&fit&W
<PS
i efl tertto ordine.fKCtujecundo-.Armoraaa m bu duabus^*
fuperemtnet.Semen totapUnta potenttus eTl.DtmityobtdjM
m ir
ftnt KadicuU cjotus agmofi
*Jlata radtu,mtnorem etta acrttnof^a
Sifrr, CAP^ C V
I
NOMENCLATVRA.Grd.xlcragop.Ldt.siJer.lta.Stfaro.
Lral.Chcruy.
ifcr uulgo cognttum,cutm radtx dccofld ortgrdtdcsh
flomdcbo uUM,urmam ctct%er dppetenttdm tnttttdt-
LIBER SECVNDVS. *J*
Sifcrf;atiuum. Siferfyfucftrc
C Ifir omrimm radtcum qua eiemh funt faluberrima. I Unc Tybe-n™ prin&ps flagiubat ommbus ann* a Germama nonnthtlama*
1 lm™maj}ricTtonepaucareftptt.Kadtx^ Vrinam
*™rn*t-Q<ilenofecundi ejl excalfacienttum ordinu. ?aulut in tertium
untUmt&ftm *n tenutum efjepartium , £r dtfcuttendt naturd
**reM idcofngulnentibm £r tormmofts ex ytno dart.
Lapathum , fiue rumex.
C AP. C V I I
NOME NCLATVRA.Gr.Xanafap.Lat.Lapdthum.Ital.Homhce.
Gal.Oreille.
gtneribut rumtctf, OxyLpAthu uocat, ejuodtn acutum
^wtfrtdura, hal/es cxtremA,no ntfipalujinlnn najces.
»40 DIOSCORIDIS
Lapath
omac
^luus efiJdUt'.us,illi JifHd
lii. Terttumgtnui Jfikejht,
paruum , plantagtni fro:
mum , humtle cr ttntrm
Qjidrtu eft,auoddlij Oxili-
da , dlu ^Anaxyidd ,aut U-
pathon uocat. Folid tim\f
uejhi ac exiguo I{umicif-
ntiU > caule non nugno,^
mmc fuhacuto,rubcntt,ain,
M cauleC agnatu dfltj
cilus emicxnte.Ommm^
cotlo olere aluw emok^
cmdi iliitumeliceridcs,^
faceo aut Croco adtetlo, k'
CHtiutnr.Sylueflru <TWn acutum . lapathy,Creius attam Q&
lida nomtnant , fen***
iliterUiturccntradjfentertas,^^
hi fafitdia ,fcorpionum tflws : auodjif**
fffeflni Kpotuprafumat,nihilmolefiiexiclupattctur. Kdd
<ofla>,aut illita cruddjepras, impetigmcs, C"fi^rofioiun
^Jferjanant :Jed antea locus aceto cr Nitro infole perfrilM
eji. Pruritns corports dccoElum carumjcdat, fifonedtuh*»^
folus lalncarum conftcetur. Cotla inumo cr mfiillatf>**'
rtum dentiuma^ dolorem mulcent ,Jirumas parotid.^ 'J
ttunt Lencmtumacetoextcnuant diquiamouendu ft
radtcum gejiamme utuntur , eas collo appcndentes: tnt*
admota fammarum profiuuta fifiunt : cum uino autetnf
J
*gio morbo mtdentur , calculos ucfii* wmnw—; ^
cunt , fcorpionum tElibm aux/Untur. HiffoUf^
L I B E H SECVNDVS. 241
Iweft mdgnum,in faludthtu nafcens : eafdem habet tures,
fupradifla rwnicisgenera
Tenera
paluflribns nafcens , tncacumtnc acutiora duraq; folia habet, obidnojlrates
offlctns. Lapatium acutum nucupant. Altcrumgenus bor-
^fiMtdifiimile.Tertttnnfylueflre^paruumiVUntagtn^fi^ura^mol-
k,humiltter fiutlicans , Acidula aut mtnutaOxalts vulgo dtclumQuartumgenus alu Qxahdem,alij Anaxandem , altj Kumtccm fyl-Wicumappellant. H utusfolta fylucfhi O* cxtguofimtltafunt* taults
ter*sfefi]Hicubttum ahus,Jeminc rubro tn mucroncm acummato , cjuod
piiacmyeflitur tnuolucro ,faporeacrt , cfcapo adnafccnttbus caultcuUf
^Hr^p^tte.]dparttmferitur tparttmjpontesninculttiproucnit-<)mn$-
bu**xploratumt(]uodpUruntjue turibu* mcoclum valct, O* in aceta-
T
fj
s ^dumJtn^uUremhabcat^ratiam.Qjiintttm,carnibHfmtin^cn-
"jwiviriduacrementumfubminiflratsiccahud in obfonus matortm
''^ndicattitautboritatcm.OmnesferCyqubd^ratumacorcmpaUto)npnfentet
, Aceto/am cocpcrunt appcllarc. Gallicum vulgut oxaltm* )HC "WjtionegrjLcanuncupat,alu]ui o%.ellam,alu vtnctam.Huui*Jemenrubrkm tn mucronem emtffum deftntt tcateraq; Diofcortdu ptflu-
JuJJ rag*>itur,c[uare nemo Kumicem acctofum td cffegenus , ibttinfi-
j k/r (? HypoUpathum olus ma*num , officmxgrandcm oxtlUm,
famdtarc \.apat\mm dtfeuffori*
t£
tfl. OxtUpatbum mtxtas fib
ifl
naxtme Oxylapathtmamfeflc conflringit, itavt dyfc
>fluuto medeatur.
Lampfj
T
ana- CAP. C V I I I*
N O M E N C L A T V R A.Cr. Accfi^ctv n. Lat, Lamvfana. ItdL Lafana.
Cal.Sanucs blanchcs*
L^mfanajj Ittcftre oUsefl
:plm aht quam Humex, OJtomacho tttiltns.CkiMfolia cauUsj^coquuntur mabo.
I npfana, Pltnto, olusfylucflrc cfl , pedahs altitudtnu , trtumfa-
Xhrr ^l1^ N ^'' ^miiltmortfm > ntftcandtdtorcejfentflorc. hacfe apud* »m vtxtjfi mtiitcs iulto Cajari, im tnumpho,ioas mthtartbm
qcxpro
S4* DIOSCORIDIStxprobraueruttt. Kura hacfauuas alba* yocant,quafrf)luefirartaf^
Vulgares Lampfana flores amictfiimos aptbus crcant , &fdMrum&
ra* exuberant. lncibo noxium bumonm treant. Ittita dctergmisi^
iutiendtque naturam habcnt.
Buniurru CAP. C I X.
NOMENCLATVRA.
B
Cr.levvttp.Ldt.BumHmJtaLlistnio.Gau
Hcrbc a charpcnner.
Vmum caulem emitttt quadrangulum y Crm eofoliep
j^ ramulosytenues , prdtenuibns joltolis crfofcult^Jc^
tcs, lonntudtne digttalt :fohapropter radtcem* ^iofimm
fedmmio temiora , Cr <ju* modo quodam folta Tribidi mt-
tenturfiores ^fnethtfeme odoratHm,mmH4 Hjofcjtam -
&'
ealfaot l?umum> urmam ciet^fecundas detrahtt > Itertt >rena*
CT uejicx uitle. Eo humenu artdoue Htuntur , exemptorw*
Cr cauhbmfHcco^ex aqua muifa.
Vwumyulneraria berbaejl, C yulgo carpentarta dtatur^
yulneribui efecurt& dolabra acceptpsfubttb medeatur.
Biitum. C A P. C X.NOMENCLATVRA.
Cr^\Hi\c^lat.BlttumJtaLBtedont.Gdl*
Porrcc rouge.Off.idcm cumbetafaciunt.
Lttum efiur oleris modo.aluo Httle ejl : mUtwi* ntt»'
naufm.
Litum rubes efl& album fytrunque notum, iners olu4, *yn
^porety acrtmontavl!a>nullo tn medtctna momento*U* tur .
qutdemalut detecltonem moliripotefi . nullum tamen acrentcnt^
'
LTBER SECVNDVS. *4*
nitrofnmye pofiidet in^enhtm»
quo valeat mteftma ad tujlam
ex cretwnem lacejjere.
Malua. C A PCXI.
NOMENCLA-T V R A.
MA w.uai Maulu<
JJZBl M ^tlua fatiua efutl
qe apttor Jyluejl
Jtomdcho aduerfatur, aluum iuuat : Jedmuito magk Cr uejic* utdis .Cruda fouacumjg*o nmducata
> tgdofat ex mellefiTlcm tT*here coepermt,ea demum citra falvm utendum eji,
Co*tr**culeatos apium uefpammque iElus,tllitaeffuax est
Mnncruda ckm oleo trtta perunttt
^^iamcaptte^furfurejque cum urinafanatjacrts sg
*CT ambufis deco£}afoltajritaqHc,utdipmeex oleo im-Pmur. Eim decoflumuuluatwjepone mollit:prodeft ero-
I™ H:ftc* y O* intcftinorum,uulu£,fedis% djftcrc wfu-
l
% !t4* decofl* cum radtce juajontra omnta uenena au- /
*tl*r>Ji contmuba bibentibm reuomatur . Contra rhx- '
nilmm rnorjw remedio eji 7 lac euocat . Scmcn m uino
a 1 fotum
»44 DIOSC ORIDIS
M alua fariua. M alua vulgaris
fotum, addito LotifylueftrisfemineyUefi*
tH« u^aftseft& (itueftrts. Zftetiam Kofam rferenS ^z,noftro tempore tn horttsfre^uentiftimaMalua^tkA ,
nfem voearutrfene nulhbtnoftra incuria colttur.Galetio -
u
ifesfjlueftrtbw humtdtore's,promdeytfcofum q»Wldm -<
m w
(um altas tamen non tardent.
oindeyiftofum
tfeftd noninfi
oleo &faie c/< defi
Jlh
Atriplex. C A P* CXUNOMEN C LATVRA.
Grt.ATfatpafa.Ut.^tripUxJtd.^tripbtt'
Gal.Arrouclics.^rylict
LIB ER SECVNDVS. *4*
Satiuus. SylucftriSt
Triylicem aliqui chrifoldchanon uocat,cognltum oIhs
tft-Duo eimgenerafyiuefire CT fatmum . CoElu eftur
Ht *lw.^iluum motltt, panos dijcutit,ftue crudumfme coflu
wnatkr.srmpnru*» a^ua *%wlja, potum, regtum morhum
lidi infecundi ordtnU medio, & fri
dfimdum corpus fauat, permeat celeri
fm
rfortumtSl AtripltwfiVem
ftgm*t»oppiUatioprocrearit,vomtt»euocat,&foluit<»rf>us
Brafsisica. CAP. CXIIItNOM ENCLATVRA.Crx.Kg&pfa.Latf£rAfic<t.lt,
Cattolo.
g4-
*A* DIOSCORIDISGal.Choux.
BrafsSecundutn
P^icdftiud dluo eft tdoned/t modo lemterfem
eddturndmpcrcocld dluumfiftt :fedmultomd^*"
Ctd,dut tju*m Itxtiao coquttur) ftoma( hum dutem »** '
let:dcriore/l*Jliud./n ^Cegypto propter smdrttudtnti»
eftur.Cdcutientibn* cr tremutisctfeprodefr.fummociW
ftd crdpuUm dift uttt, C7 utnt noxdm reftingutt.MeWf^
cUo f>mdfeddcnor,& dd cicnddm urmdm udlidior-Z* ^dttafiomdcho mtmtcd efl , dluit conturbdt.Crud^f^
10
Nitro Qr Jri deuoi dtm,aluum cmoUit:iHUinoquodm tf
inpcrt^,
LIBEK SECVMDVS. 14T
Tertium* Quartum
«pwvtnwi mor/ibtu auxiltatur , cum Fantgrda \artnd , pd^
kgii o- arttculorum tuttis tllmitur. Prodeft Crfirdtd
tmhui
,
O- tfts , illtttu , caput pttrgat nartbtta mfufu
m™fes extrahtt , cum LoUceafarma mdttut. Foltaperfeft
"tAiMt cum polenta tntd conferunt tnfiammattontbm
nonbusjHt, Epmycltddiy ignemJacrum , leprksftefanant:
f*rhmculos exfale rumpunt ,fiuentes captOss rettnent , coBa.
*^"o melle , aduerfiu deftafcentia ttlccra ,gangrAnasj*eM-"*t
: Lenojisjj ex aceto cruda profunt. Manja , deutratojuc
t0> retuftm uocem mjlaurant. DccoElum ettupotu, aluum Cr
torfcsctet. flos pofi conccpttonem tn pcfjo fubditm ,par*
prajerttm qu* tn *A<i
1 4
x4* DIOSCORIDTSgypto nafcitur,potum ttnea* repellit:tn anttdota thenaciddk-
tur,faact cutem lcnttetnesque expurgat.Vtrcntes cauhcultcm
radice crematt,Cr adtpe porci uetujio excepti , dtuturnos Uto
rum dolorcs mtttqant.
Brafsica fvlueftris. C A P-
C XI I I I.
NOMENCLATVRA.Gr.KQ&ft&ti aypia. Lat.Braptcajylueflris. Ital
Cauolojaluatuo.G al.Choux fauuagcs.
Tluefirts Brafiica , marittmis praruptn^ locts tndg»* l*
^parte gtgntturjatiua fimilis,fedcandtdtor,hirjuttorf>
amara.Cutm cyma tn lixtuta cotta,ort no mjuauis. FoM '»
uulnera cogluttnant, O" infiammattones tumoresfy atjtvtfto
'
Brafsica marina. C AP.CXV*NOMENCLATVRA.
Cr. K$ccn$n QaXattraix.Lat. Brafica m&rtM.
ltaicauolomarmo. Gal.& Oft*
Soldanclla. -.
M^Arina Brafica ajattua prorfa ahhorret > quoafi^
ferat rotund* ^injiolochue, pr*longa,tenuta :f*ff
* ramults rubenttbm exeunt , finjrulari 7 ut Hedera ,pcw* '
albo fuccopradtta efi Jedpauco Jaljo gufiu , Cr altf^t0
amaro 3 pmgtu concretu. Herba m totum fiomacho W0l >
4crts : uehementtfitme aluum ctetym ctbo cocla. CoqutWf
fteracrtmontam cumpmqut carne<
$Kapica <ju*& CauliuCrambe gr&w,multorumeftgener^
*
Tulgarn , eftcrifpa, tjua Kppiana Catomduitur, eftcafit
fijJite. Efttmm caulu mterfoUa Rapi m moremfubmde crajjejca >^mundatm edendo eftvtrapum. Crambe Vlmio Jpeciali n°mneC^tftUuuparua. rotunJa, ramUfoltjsypirmultK conditajatw*'
du>r,fu<jco aJpero9CT mftar muUcamenti amaro. Brafitca ctbo r*
LIBER SECVNDVS. *4*rius applicata auantumvM non admodum acris , defxccat » ac quiddam
abfterjorixfacultathconttnet. Succasfua quapptam Vt expurgat , ntc
alia rationetota eiusfubftantia c ftccitatefua reftringit , £T ob td cumlaxandum hraf.ka corpu* , aau& pauxtUum immergenda tum modtdincocla , probe«m oleo&fale condita tedenda : cum yerbfiuens alumttflringendus , cocls. adfecundam ebullttioncm , proiecla priore aaua*
ultdam oportet fuperinijcere , & ad cum decequere modum yfque dumKtkrefiat. brafitca marma ea eft, quam Soldamllam officmfi yocant.
Beta, C A P* CXVLNOMENCLATVRA.Gr.TtvT\o\).Lat.BctaJtal.BietoU.
Gal.Porrcc.
Bcta. Bctanigra.
&* duorumgcnernm eft , e quibas nigra coquitur cum
LentichU;Ht umtremjiftat , quodmagis radue eim pr*~
1 i Jtatur
*<o DIOSC ORIDISflatur. Candida aluo uttlis efl. VtrAtjue tamenproftev
nitrofm
humorem,<juem habetmJe,noxijJucaefi. rndejuccusetm
cum melie nanbm mditm,caput purgat, aurium doloribmM-
xitiatur.Decotlum radicis CT fotiorum,furfures lendcsfev-
terget,permonesfotu mittgat. Crudtsfoiijs uiti!igtnes,wtrotn'
tt pcrjrtclm : alopeciarum inanttaies yjcalpcllo prmt exa^i-
t*s,atque depajcentta ulcera, iltmi prodefl. Eruptimbmf^
Urum,tgmJacro,ambufiisL,coBamedctur,
StOetdmgrkdHtibm e Vurpura folijs.lUcmgrayocaturU^
ttis,eim radiccs Kapisma^nitudmeO-formafimilesfwtt-Ct*
da pratertjuam colore, quemjolia eius m candido ymdem habe»t>
grtjimd». tft& qutdam rujfa radue, ?afiiiuuammahfm&W*.
Jk qualuaus ejt fseta,& ideo difciitit& abfiergit,tandidamt^^
tugra.Jed eo coclapriuatur.Jiquidem ntgra afiringtt ,maxime t* *
E Liene male ajjeclss.medicma potius cft,quam cibus.
Portulaca» C A P* C X V I l*
NOM ENC LATVRA.Gr.a vJloitLvti. Lat. Portulaca.Ital. Procacchia.
Gal.P.
Ortulaca uis aftringit : capttis dolonbm, inflamtntttio*
bm oculorum,cateris^, cumpolentatmponitur:aror
tmacht,facro igm, uefica dotonbm,auxiho e^'Cf'
l
f^
ducata^dentiumfiuporesjedat.flomacht Cr tntefimoru *}
'
ttonem^fiuxtones^ mulcet.renes Cr ueficam adiuuat,eti J^
erofionemfentiat:uenerisimpetmexoluit. SuccmepoMj
effeclu prode/l.mfebrtbm ualens. Contra teretes uentrtstm<>
truentam excreattonem,dyjentertam,hdmorrhoidaf,€rf
fiuuiafangumss, percocla efficax efi. Item eontrdjep* *>*>'
OcuUnbm meduamettsuttitfitme commifceiurimterane^f
LIBER. SECVNDVS. *?*
!
fyl
laborantibus9ataue uuluamm erofionihtn infund
Portulacafatiua.
/llimtur.
Contra dolores^uos jjIh* excttauit.caput ex fioface
fwttur.-eruptionespapularummcapite, tum wno
vdneribus qu* adjyderatwnemffeclant expolenta
OrtultUynoU herbaAemperamentum.ftigidum <j aqueumeft,
ftuxiQmn de aujlero partiup*s.Vl»xtte rtftrmgit& prtap*e bi
kofos& cahdosjquidem tertij eftmfrigtdantiumordinis.C hume-
"vxiumfuundl Wirum nutrtt mtibUM poti kumida,fngtda,e?vi
fafi-Stuporem dcntwmJedat,<juod vifcofa,nonpungat.
AfParaput>CAP. C XV III.
NOMENCLATVRA.Cr*.A <nr*f*y%.Ut. ^fjparagns. Ita.
DIOSCORIDIS.*s$arago.GaLAfp
dafiueJylucjh*
^cfparagU6 Mo
bo coBi ueturem emolw,
nnam ctent. %adicu dcfr
bm contra urtna dtjjum
m* regtum morbum, rtn*
tta , C^ coxendicum cn»
potu
utno autem
rfib.
phalangiQVtm
co&ifuccMjuper dentetw
neatur,etns dolori medet*.
Semen potum ad eadem ***
let. Canesjut atunufi det*
flum bibant , emorMU**
^Ajbaragum ettam ndlaf
l
\ufis,atque defofiis: quod,quantum equtdemfenttOjplancdM
^ttate abhorret.^cltilh autem ^AfiaragHS multis ramkfi&
:at,foltjs F&ntcuhjongis, numero/is.radtce rotunda,??***'wfiongtam habente\Hhih6 tenen cauhcuh trttt in ntno albo>rt
*
num doloresjedant^ffns autem co&Hsue,urm* fttllictdtunh
8 Jt dtflicultatemfoac dyfenteruis mtttgat.J(adix cum umo atif*
jrio coclajuxatos artns muiceuDecofta cumficts aut acertP#>
v* JHmpta,regtummorbumJanat;coxendicis cructatmjTr&S**
nam^ leuau^litgata radix yaut haujiumemdecoBum^ceptum adimtu CT fiertUtatem adferU
ASparagttottehus.A
LIBER SECVND7J.h
*S5hiititt aut frigiditate. Grati funt flomacho , vrtnam proritant ,&tjmmuu paruum prtftcnt aUmentunhplus tame nutnunt,quam au*tmdu Ixrbarumcymx.
Plantago* C A P* C X I X.NOMENCLATVRA.Gu.t\(vcy\c<rer*p.Ldt. plantdgo.Ita.PidB-
tog/ttf.GahPlancain.
Haior. Minor.
r tginis generdiminorfolid hdbet angufliord
CT tenutord:cdule angulofo
ttrr* ftph.-flonbm fdlhdis:feminefumm'ps cdulibx*
' ^Otcra mdiorjdtior^uirenttorlylatis eonjiansfolf
<&
M4 sianoosoia* *
I1 "
A*^?fc
.
Aq M eJia
ceigemrts:cuius cuulis cubiti altituJinempMt&g^J*aduerttcemtenutje
nmtur tcncrtSyhir(ut'ts,canAid:s,digitum crafiitudine *
btu.Mafitturin Lcunofis fiftbua er iocts humtdts.Mu
lior magna efi.Ftm habentfoha ex;ccatoriam,coflrMg
vitnv
Tiart »mmbtu maltgnts ulcertbtu, crfiuxiont offortum J
tUphiaciiforduLsyllsu frofismifto^mfi^^^*j
\'a ferpunt ,
effinyhtdii^arbuculoSynomasjjCohibent.u
uiura &" mx^uaita acatricc obd:icunt,chtron:afanunUp
crmgUmat: morfibM canrs, ambufits tgnt,mflummAtioW^pantsyfarotidibwfirumis ,agtloptfs,u acum fale proju»
'
tiumct-.mAcetotzrjaleolnsd) nternn ,(itliamjjj^l
^Jubuemt.&atur ©- tn kti.tn BcU cum Lcnttcula (ottu»»j
LIBER SECVNDVS. xff
tdaauam inter cutem > cui leucofhlegmatid nomen efl , datur
O" herba decocU poftanda* epulas yfic ut media antecedat.to-
miudihm Crfujftmofisdataproficit. Foltorumjuccw, colluta
filnnde oris ulcera>yurgat:cum Ctmolta aut Cerufa tgntjacro
medctur.fiftuUs mfufitsfrodeft , liffitudinibtu Cr aurtum do-
lonhm tdemfuccm tnjitliatur. ^iddttur quoque moculorum
coHyria. Gmgtuiscruorefufjufis, Crfanguinis reieBtonibns^
fotu confert : clyfiere dyjentertcis tnfundttur^contra tabem da-
turmpotH : aduerfm flrangulattones uulua , tn uellerefubtjci-
t*r> etiamfiuuluafiuxtone laboret. Semen ex utno fotum alui
faxiones Crfangiums excreationes fiftit. Decotta radix CTto4nducatH,Cr colluttone^ denttum doloresfedat : eadem cum
J°"j s> iucenbn* renum Cr ueficd tn pafft
bm umt cyathts ,Crfart aqu& mod
fycuiienilisft
E
aut radtctsgefi<
rumts utantur.
^tVUntago latifolia , qttamvulgips berbariorum maiorem
W* Yfi angufitfolia , quji mtnor. Tertta Lattfolidfrmtlps prai
n ^uoifoltjs confiat longe mmoribm& leutter hirfutu. \Jlan
lx toconjiataefi temperamento:aaueum eritm (jutddam,&
fi-
>at<jue adeb aufierum obtinct- Qj*andoquidem terrefiri efi,fi
^&pccafubfiantiayobidtytnfitgidantis& deficcantis natur* ord*n^n tertium yfurpat. Porro QU6i yna tnfitgtdant & afirmgunt , vkeXl»u4mali*rit<> dyfenteri* » O* omntgmis ylcertbus & fifiuUs projuntttln ^ofrtnupemlocum tcnet VUnta^o^amefm temperamentt pre
rttioHetdeficcam.nonmorduatiwJYtgidanSinQn
Laucr,feu Sium. CAPCXX.NOMENCLATVR.A.
Gr.J.(e\).LAt.Uwr,lul.Sio*
Gal.Bcrlc.s.*b
*f<? D I O S C O R I D I S.
ron tn aqms tnuenitur ,jruttce pingut , rcclo ,foltjs Uw>
olufatro fimdib^if^dminoribui, Crodoratu. Qudcfr
dacoclaque,efu calcuios rumpunt,,atque exurmmf.mw
aent,menfes crpartus extrahunt.dyfentertcism cibo <wxm-
iur. De Sto Cratcua* tradtt , hcrbam ejfejruticisJ}ecte,f*M
johafcrentem, rotunda, matora quam Mentha, nigrd,£rA&
Erucam acccdentta.
N~9H
hfatur Stumfonuhut gflate
f
rfgftfij Jyetnecahd
Aptj fjl fimthtudine, "lareofu CT perenmbm rutt
>ftc*rtiUt*t**Cr*fii<M
'
&
Zruufoltum txtum , auoA.ib Apu folio ItjM**
n.dtcat , Shm Crefio>#»*
eJJi.Stum Galeno quatenmn®-
mlul aromatts gujlutrtft^
tenus excalfauUt naturam^
tttur. Dtfiutit autem ,vr'1*
cet.renumctlcuhsterit.rt"»'
ratos menfes pellit'
Syfimbrfum.
C AP. CXX*
N O M E N C L A-
T V R A.
brwn. luiMcnU Rorn^
* r
f
Gal.Mcnccaquati4u£'
Sium.OfficMciuarubca.
tIfymlnum , al:j serpyllumjylucflre uocant , infob*fto nafitur, Menthx hortenjufiwlitiuline, odorJtu*'
L I B * R> SECVNDVS. *?*
Uorejolto.lnjeritur eoronis:
calfaacndt tum habet. Con*
tra ftilltcidta urin* , calcu-
loitLJemen ex umo bibitur:
torrnina Cr fingultu* fe-
y dat. Folta tn capttts dotore,
jronti aut tem^ortbm tllt-
nuntttr. Item contra uejfia*
rum avtuma. tEltt>i:uomitto-lP %
*Sifymbrium.
nespotucohtbet. ^kerumStjymbrtjqcnws , auod alt-
qut Cardamtnam , alij Ston
appeliant : ea herba rtguts
gaudet y CT etjdcm m locts,
qutbu* Ston yprouentt. qu&
tdeo nonnullts Cardaminx
nommatur:quod gufiu CarA i >«4^/< AMJX4V w^ — .--..-«-.--.-.-- — V "7 — — w
**mumyu{ eji
y N~afturttum,repr*fentet. Foltaprimum rotundx
tr°deunt
y adulta Eruc£ modofinduntur. idexcalfaat, urtnas
.
m°*tf> crttdum eflttr , purgat lenttgines , cutUq^ uttta tnfacte,
n^lwmpofitumymatutims^detraBum.
V ]fymbrium hortenfe Matthiolo , Balfamita cfi offidnarttm ,& e*<]t*am Mentham Komanamyocant , tum quod delmcattones re-
Jr untytum qubd factlltme. non arttficto exculta tn Mentt m de?e-ret
- At(]ueadeoDiofiortdi$Sifymbrtum£]u
tirvf)0rUl;
fi SifywLrtum vnam& eandcm efle,plantam. Etpertn-tofcoridi< Sifymbrmm , non eum effequem pmgtt ihcophrafltH.
^m
ff >im res eflent:dcgenerante%non exculto Sifymbrioan campefin-
lQ'nona^r(juam m Mentham permutatum , repcrtrctur , cum e*
ftoffi**] 1* 1 colat.Stfymbriumq; acjuatitum non altud effca Cref-
yulSar^acrtfapor iutfimulcumSiomacjui<nafcatur,foluipri-
tfiJ* 14
!^1* ' & ****** m ^rucaformam laantattt,parHmq; t?f**& **or€ * na(lurtto dtflmttatdda Vlmij opintone non dtfcrepat
r Stjjm
t<8 DIOSCORIDIS.Sifymbrium tertueft inter deftccantta & excalfacientia orimMf*
in fmgultu & tormtmbuf bibendum prabetur cum W». Mm'
num, nempequod Hafturttum referat , calidum ejl &fccum ttrtn*
dtncC viride ettamfetundum non excedit.
Crithmum. CAP. C X X I h
NOMENCLATVRA.Cr.KQi8fUfi.Ldt. CrtthmumJtal. Fmocchio
manno.
Gai.Fenoil marin.Offic.Crc-
ta marina.
Xtthmttmjeti totm, ut ahqm, Crithamonfiuticofi<?
undtaucJohofa herbulaeji.cuyiualutudmm^r
tens. Nafctturm martumts , Cr fetrofis .Jolus Mgutbm,*
merofis, alUantiU , uelutt Portulau, lattortbw& *»$
ribvsJalfogufiH.fiorescandtdtJunt, Crjemen, ceuZorij
rmt,odoratHm,moUeirotundum, quodficcatumrmW>
betmm trittctmodo nucleum : radtces dtattt^fi'udme\
4ut qnatuor :qrati odortt Cr tucundt. Jiadtx ,Jemen J
U£c*£U*£,fot**rbu dtfficultau^to morbo
Uantur : menfes ctent. Efiur crudum cotlumue m olere ,J
tur etiam m muria.
Latints RatUjuplexeft. ^na marina,^
tft berbitla, cubttum vnum alta. Uafoturm mru
petrofts. Hac cret I.
quamVitniut AJJ> otoribus ad quotidianos vfus conftta nlnnufquam
jpetlatur^r^
dtJfe.Vulgus bacilias qttaft batuulas abltatu vocart dldlc"-^Mapud Italos Ftnoccho marmo nuncupatur. \n hortostr*du '^dtfan Pietro . BafU empttron non eft.btlem entm autfiegm ^^ttt.Jedntc bydropicorum aquam , quodm tmpttro rtqm
^
dtu V,atts herbafalfoguftu,& quadanttnus amaro ' 3W* £>•
deftccatona& abfttrjortx tftfacultatts. Hanc tamtndeprj
ktt,quam aUa qua tn amararumgtnut tranftunt. ^
LIB ER SECVND Vi. %f+
Coronopus. C A P#
C XXI II-NOMENCLATVRA.
Gr*.Kcf)coirc7i<&.Lat.CoronopH6.1ta.Serptntin4.
Gal.CorncdcCcrf.
Oronopus oblonga her
bula eftyper terram re-
pensififisfobjs.cocjuitur in o-
lere:raduem habet tenuem,
adftringentem , qu& m abo
c&liads factt.Prouemt tn ag-
geribu6,Z2~ locismcultis, CTJeC146 UIM.
Oronoptis, patrum nollra»
rummemorta, Kanunculi
fpecies habitaejl.Nunc i>erb co-
gnofct in acetartum olm , <& feri
suepit.Herba Jlellaab \taln nuncubatnr . Foliorum figura apud
quofdam Cornu ceruini nomert
dedit.
Sonchus •CAPtC XXI III.Coronopus.
NOMENCLATVRA.Gr£.iey>x@- . Lat.Sonchiu.ltA, CtcerhitA.
Gal.Laceron.
On&iduo generd:[yluepior quiddm eft,er mdgUftink"orret.dlter tenerttAte tjuddam moliefctt,tthis exfettm%
^guofb uule,inani,tnterdum rubente.foltjs tn dmhttuferm-Ur*dk dtjfeclis . rtriufyue nis refrtgerAt , modtce Adjirtn-
r * &•
affo DIOSCORIDIS
^PXl
Sonch Sonch
git.unde ajiuatiflomacho^ mfUmmatiombm illttt pP/
ftomachi rofionesforbittone mttigauUc^ciun
uellere afpofim?fedn ac mlu& colleBtonibm opttuUU
herba quam radix illita uibratit k fcorpwne tEltbm f
erS ^ tenertor,arhoris wftarjatis confiansfouj
folta diftmgMMijedadeadem f
foltjs& radiubus olui^utdem
ntudo & dnlcor »ratumgufluiprdibet
Seris,fiue lntybus. CAP» CS**NOMENcLATVRA.
Gr4.it£if. Lat.Seru.lta.Endiuid.
Gal.Endiue.str*
LTBER SECVNDVS. %6t
Scrisfariua.Scrisfylucftris.
duu. qenerum eft: alterafylueftru,qu& vicris cr Ct
hO chorion uocatur:alterajattua,UttortbHsfolijs conftat,fto-
"wcho quam hortenfis uttlwr.Qju tterum tn duatfpectes dtg?fi}
folio Uttore prodtt, LaElucartifi*
&uftioreeftfolto,crcruftuamara. Vtraque refrtgerat, cr^-
Fmgit,ftomacho utiltfima:aluumfifttt cofta, ficu aceto adfu
m*iHr*Sylueftresftomacho meltores , tjuandocjutdem &ftuan*
Ur*ifjum,<£r cjuem imbectllttas uexet,ctbo lentunt:cardiack
Pr fc,aut cum folenta,unlner illtnuntur'.* foda^rps , CT ocu-
rum trfUmmaitombiM auxiltofunt herba cnm radice tili
U$*nufosefcorptonefubucmt:t7mJacro cumpolenta mvde>*T -s*tc»$cumCeruja Cr aceto,ualetad
fo&rauonem deftdeiant.
* 3
\6% DIOSCORIDIS.St ^ntthusfatiuns,efi MueftrisSatiiiw noflro
uia dtcitur Itafa tfylueflnpr£terft
funt fmilu Sylutftris qui Cichoreum, Vkrti>Kmarago G*fi
UtlOTi
^armacopol^.fioribus efb cceruleis,qujfefe mfobfyi-
rfumfi
fl
Condrilla. C A P. C X X V I-
NOMEN CLATVRA,Grd.KxtyifcH.Ldt.Cr Itd.Condrtltd.
Gal. bfpecc dc Cichoree.
drdtd^qudm dtiaui Cichorion,dhj Serin dfftllM
ftores er fotta hdbet Cuhoriofimiltd:q
Jdnonnuittfylueftrps Intubifpeciem effefronunttdruntyu:rn*
tenuwr totd eftun cuim rdmuli*,*ummt Mdftichesftmdhmh
tuberculo FabdinuenirtJolet:cjuod cum MjrrhdtntHt»?W
itnteo dfpofitumym/tdr oliu&famindrum menfes trdhtt . T»J
bm hcrbd,ddieclo melle, dsmdit
JtVttro ddmtftt uittltgtnes emdc:tlant. Cummi tnordindtosp
replicat:quoditem tenera radtx efjtctt,fimttn£ldfucco tcffljf
ddmouk
Lontrd utperd* in umopotuprofcit.Sttcc^
€o&£,m utno.dutperfefepotHs.dluuftfttt. ^iltudhdbeturL^
drtiUgenmfotiumferem oblongum,ctrcunrofum > httmtff
Jum,cdulemfucco mddentem Utteo:rddice tenut ^rotuddp^
ttegctdyflduefcentefuccofa. Cuiu6 er cdults crfoltdconcoj***
dimm habcnt.Succuotncommodos pdlpebrdru filosrejlcC
jtsrafaturm Utis £r cuitn,
COndnlla Jnty bacei7*nerU infihdo&'gjffifi
f
ola^TjjSchoreo tenerwr,£? mtnor.florem altqutbns ter»leo>i» aty
s
dido* A Itera CondnlUfpeaes luteofore, finguem& lutofim *g*
& precipue hordeaceum campum amat*ChcHttf*
LIBEH SECVNDVS. i<rj
Cucurbita. CAP. CXXVII.nomenclatvra.
Gra.Kc\cKvvQot.Lat.Cucurhtta.Itai,Zuccat
Gal.Courge.Off.Latinumnomcnhabcnt.
hita efui aftd:cruda,tritd illitu tumores, Cr dhfcep
fu mitigat. Ramenta etm infanithu* contrd capiti
rtTn^u<tmfyriafin uocant, mftncipite
fonmmones podaerasiL refrtgerant.
Ui
tfii
fvfe y aut cum Kofaceo tnfttfiu, aurtum dolorthn* auxiliatur:
**t*lliones cutvsm ardenttfehre tllttu ddtuuat.totttuferuefaSl*
^exjireff&fuccits , cum melie extguo Cr mtro potut > aluum
Wer refiluit. Vtnum in Cucurbitam recentem excauatammH*m, ftmtjiumfuh dttto tenedtur,potu alttum lemgahtt.
r 4 CttcurhttA
a<?4 DIOSCORIDIJCVcurliU femen medictnale eft , fv.clw cjttan t<U mdtontn
J*
; n m, tamt.i *vt plurimum ai't lcngi unt, autlattGjf
U* . K^cuKtttrfmefemint, qutpereudic qu*m tcrr* mandentur**
fejammo tmmaduertf.i.
Cucumcrfatiuus. CAP.CXXVItt
Cr
NOMENCLATVR*.r Sf(itf<&-L4t.C9tcumerfaUKH6.Itdl
ro domefttco.Gal.^oncombre.
^itrullus. Gucurais manniJ*
^Atium Cucumis aluo Crjlomdi hopertjuam utm»
tur. rpfyifTPrsit.rnrrtttitmnPtn nn lentlt,UeltC& prodejt, I*fyigerat>corruptionem no/enttt>ueftcdp
autpajfo, utjh
auent. Semen modue urwum
cai exulceraUombmfibmniU
0'
(0
LTBER SECVNDVS z<r f
Cucurois fatiuus. Pepocmm° folta , morfw canttm fanant > Cr cpinyflidas , cumme
M-Pef?oniscaro in ctbk^urtmxm aty Infiammationes oculo-Hmi^tafedat. %amenta etmcontra aditfltonem mfanttum,
f^njyridfin uocantfincwiti tmponuniurifrontt admota^ocu-°rHmjMxionesauertunt. Succm cumfemme > adtecia ftrma,
J mtm mfole cogttur in fmevmata > au& faaem repurgant,** nttoremafferimt. Kadtx ficca , Cr* ex hydromehte poUracbmjzpondere, uomttionem moueU Si qmfquam moderateWmimn ccenam nomere cuptat ^geminis obolis ptcontentw.*n*t qnoejue rfhta cum meiie ulcera concreta tn modumftutM
f*< cena uocant.
P/F
!?;::5 nomtne Gr4Cl& Cucumeres C Mellones& Citrios inteU
ufmtu E
J* Italu hntnrm Cnamirkgmm9mtUjmk GrA.c* ( *t
«Vnimfmtm) imtgmtmm
r 5 id£l»
%s 6 DIOJCORIDISLactucx. CAP. C X X I
X
NOMFNCLATVRA.Cr.Qf lJ[cc\ Mfttf^.ut.LdclucdJdtttut.off.lttdem
Ital.Lattuga domejitcd.G al.Lai iftuc
^Jd^.
Crifpa. Capitata
^tSlucd fdtiu* , ejwlus ndturd refrigerdtrt*mKmdchogrduhdbeturfomnucociudnt, dluumeW
Uc euocdnt uerum dccotlx mdC[isdlunt,fiomdchictsi
i
frodefr. Fpotum femen ,dft£di ItOtdtnum tmdgindti^
fomno compefat,cr ueneri refrdgdtur. Ij>fd uerofieflien^'-
, „. „,. officiut:infldmmdtioniL
#f7''<T
htufdcris optuUntur,murtd condtuntur.Cttm tn cd»u»t%
tho, cUrtrttdtt oculorum
LIBER SECVNDVS. i6fnnlyum cjuandam ndnajainturjucco aut LEliJjlueJtris Ld-ftncdfimikm.
Laftuca fylueftris. CAP.CXXX*NOMENCLAT HA.'Jl<x\aygl<x. Lat.laflucaJ) lueflris.lu.UttHg4
>»M/;u.vJal. Laic~tuc la
Otf.
O
STlutJiri* Laflucdjai
Hd fimilis eftjed tonncauhs, CT Cdndidiord Joii
qraaliora , C" ajperwra
maro guftu cfl , ZJ mrib
U),undeld6li
dliaui Mccc
Pdpducri (11
ptrmtjii
rt.^Cquam per dluum eh
potwsin dceto mulfojuc
chs ad uos b 0$ dr
i "?>«&«'
roem&
O*kvlucftns.
ddujhones tjjnuciter illrni-
tur cum UEle muUerum . In
fummdfomnum dlitat y dolo
ris leuamentu prjzftat , men~
Jes ttahit.contra Jiorpionum
^ngiorum iBwsbilitur .Scmen ,non alitcr auamf
tj*inauoneswJt
grri*'1* *Aeadan udtetyJeduiribu4infitmior. Heponitur
frwnotto Ui eius.anteajutmalus iiquamimbm moru ejt,
iji
%CS D I O S C O R I D I S.
U Citi»a,tft fjlntlm \..iJuta,<]»* Strrtola ftut Scariok ItA
quodftU- . i txttnor.ferrx m mortm, u^erajtt.lntotum,^
tentrttucitnt.Uuorc, crcandorc dijlant.
Cmoidiutm CAP. C XXXI
NOMENCLATVRA-
fcdfalfo
Ingidi
pltrunft »4C0,
herhuia J)Ittcp Hp*
fimd^tenmor cr^parnAf
l
amara . Olus hoc crd»*>a
i
<?
* Gingidium.
itapridtm yi i Uw ciepit adferri
mtur-
.... Decotlum ex tunof0nejicd prodejl.
Clrtfohumin^"lt.Lp„,^e,tG
dnnn.no,> .*nm$»$*«»'
ntudmem gufi* «r*at acnmoniarn f>ott>*> > ° ^m.it tcum .uion.ii. dMx ' ^ruftcuit,r,hck.M^
UoajuiLujdamCamdOl
L IB E R SE C VNDVS. %G9
Scand CAP. CXXX I I
NOMENC LATVRA.Cu.ZKavJlil.lM.scandix.lta.ScdnJice.
Gal.non perinuc noca*
OrT.Daucigenus,
fed falio.
CanJix , fyluefire olu*
efi amarum > fnbacre ,
7dcrucl tluuou cruaum coctumuc ma-
ditur , flomacho CT umtnutde.Decoctum inpotu , ue-
Jicd y rcmbm > cr seanori
conjert.
' Candtx Galeno>ftpore efl d-
marotO* ahquuntum acrvs§
2£ rt infineftt jecundi cxcalfacien
tiurn O* dtfccantmm ordiniu
aut tn terttj prmctpto . At cnm
taltt nenfit , qua. pro Scandict
profertur , fequttur Scandictm
nonejjegeminam.
*Scaruux.
Caucalis. C A P
C XXXIII.NOMENCLaTVRA.
Gys,
Jaiuatuo. ojf.Pimpineila hirfu
tfell
fau
uauc*CdHca
*y DIOSCORIDIS*
ueftre DwiMHou!,
hculo cji doi
pio f!i
jMirjHiofi
tcr M kjft
m **% nr>jk{ umbcllajt
du cotlumut
nammoud.
CJ
F
Caucal
idlnna terra foiu^
- v odoratt» »• **
quam Dauco
Eruca. CAP. CXXXH* 1 '
NOMENCLATVRA.Crd . Et/ 1<*uoj. Ut.Eruu . tUU Fjtchett*.
*
ual. Roqucuo
c)\uJd Frucd utnerem Lrftore abo conataUet»»1J
rjfeilu f>rodeJ}:urw.tm cit.concoEltontfrod((i,M[
lr*
^ukm commodau.Semmeadcondimenta utuntur ,
Jm /ongnm tcmfm dfitueturjAcflo Lcleaut Aieto
, £ „
vtfajitllos . GtrmtKr ctumnumjjlucjlrti £n<u jm**1**
ibttb
IIBER. SECVNDVS. 171
Satiua. Sylueftris.
weriwtyju* ocadentemfyeElat , cuimjemtnepro sinapiincoU
Mwur.rrinam uehementiH* pelltt,muliofauua acrior.
^caacetartjs \talkU,& fatiua &fyluejlrii omnibm notifiimd.fadicinakm eius vfumabunde docet Diofcortdes.
Ocimum. CAP- CXXXVNOMENCLATVRA.
Gr.oh ifiop. Lat. Oamum.Itat. Bajiltco.
GaLBaiiiic.
Ctmum iudgo cognitum. idcoptofiore cilo oculorum
. -- Miem hcl?etat,aluum mollttj^mtu mouet, urmapclltt,mc****grc tamcn confuitur. lllitu cZpollwepoienta, acc-
t*
*7* dioscorihis6
Ocimummcd Ocimum
toV ^ofaceo^pulmonum infiammationibmaitxfa f/^
conts marmt er lcorpionis tlltbmperfeprodeft :CT
^chto oculorum dolonb*. Succm m(m caltgmem *FJ.
Defttllationes exiccat. Semen potnm c onuenitatran* ^gnenuU, dijftait urmd, mfUtul tnmbm i"»H*»>j
utfterKutamenta.^uodidemkrbaeffat.fedoCUiOf ^fttm eft , cimfternutamentum urget. Snnt rjut tttt
duam m cenj ant , quandoqmdem manducatum » ^fofitum, uermtculoscrtat. ^tplrtautemadijcnmtj.
ncc
/iorpwncatii Ocimum ederint,nullo conjkEUrt do o
$ut O^imn,f>ro rationtfiu4
ignit ft-
hfi s\j
LIBER SECVNDVS-fi
excalfacientium ordine , {?Juperfin
*73
imtinet humidttatem.
Orobanche. CAP- CXXXVLNOMENCLATVKA.
Gal-PaindeLicurc.
^ohanche eduheu-
im eft feJqtupceU*O.lit i Cr tntcrdum rnator,
fubruber y hirfutm , tcflcr,
JtncfoliOy ftnguis:florefub-
dlbido , Crm lutcum MTm
gente : radtce digttt crdfi-
tudxne , er cum artditdte
Jidccejcit cdulis , fftulofd.
Hdnc mter qudddm lcgu-
mmd nafci conftdt , cr ed
ftrdnguldre, unde Orobdn-
che Jibt cognometum ufur*
fdutt. Efiuryut oim, crudd,
Cr in pdtinistdjfidrdgi mo-
do , decoftd. LegumentU
Orobanchle
rdre credttur.
O^ohanche , quam quod truumfirangulet , iheodoru* i» Theo-
phraflo , Mruergam nommamt , caulem profertfnefolijs, &r ry-
mmMdocrafuorem,Ytwnmiuri* Ylmio,Cynomorion, quaftfimtli
fuddam gemtali canu nommetur-
Barbula h C APC XXXV II.
komenclatvkai Grd
* r4 D 1 O S C OR I D IS.
Gr.r^etycr.aye^. Ldt. BdrbuU htra.Ital.MM
dt bmo.Gal.Barbc dc Bouc
.
^CrbuUl'na }auddbdlijtComeuocdtHr,breuieflctUtk
, folijs Croa.rddtce longt, dula,Jupna,magnofu?erc&
calyce , e i wm Jummo Jcmen mgrum deftndet ,undeno-
men tnditum ej}.Uerbd cft.t dftd eji.
Ornuhogalum. C AP. CXXXVlH-NOMENCI. ATVRA.
Gr."zvtQcy«\cv.Ldt.Ornnhogalum.ItaLormlU'
^/o.Gal.Churlcs.
Jtmthogdlum cdultcultit ejl tener , cand,QRrutbog&ium cdultcultts ejt tencr ,ta»""»""
ffautftddlts , tnbtu dut audtuor m cdcumwemoW
gdndtts.d quibttsfioresprodeuntJoris herbacchCrcnmh^ddnatti.-a quiirHsfioresf
fe fandunt , Lclct utfunlur : inter quos dijfeltum ,cm
^do,cafttulum emic.it. Coauitur curnfdm, ut MclanM
dtx bttlbofd,crudd Cr cottd mandttur. .
R htHr.lpfaherbafoUahabetCroa.Ur^oratamen^ -*.
flortm luceum .Aa»a ber alembtcum ex ta edm ia,rece>tte> » '
gM mirat
ouoAchumulto ca(l
du
Tubcra. CAP- CXXXlX»NOMENCLATVRA.
Cr.vfvce. Ut.TttberdMdl.Tdrtuffh Gal.
Truflcs.Off.Ccruibokti.
yberd rotundd rddtcesfunt,fnefolf3fMltntii
fodtiintur,crudd 0~ cotld cdnntur. p
;0
L IB E K SEC VNDVS. 171ibtrafecreta quapiam vi ternc agglomcrantur in abum:Galt
__ io,humoresgenerant crajjhs & mtlanchohcos omm plus aho n-voyatyadeo paralyfrm apoplcxiam,£grt dt»eruntur,tygrauant fio-mackum.Na de terrtjlri magt$ squa dt aqueafubftantta parttcipant*
Smilax hortcnfis. CAP. CXLNOM ENCLATVRA.
Grd.XptXctg KvnJi* m Lat.SmiUxhortenJtsJLt.StniUce de
gUhortt. Gal.Fafeoles.Off.FafcoIi.
OrtenfnSmdaxfruteXyCuimfemena nonnullis Lobtd
ttocatur.foha habct Hedera,molliora tamen.tenues cau
™&upeolosuicini$fru£libw cirtumuolutos^qiu tantu adokpfctytf toptariasfcenas rcprafentare tiuleantur .filtquas Fcemguiprojertjongiores cr torojioresjn quibus feminarc-numfi*niuayfedm*quah colore recluduntur: qua quadam ex
\mtf"luefcunLSdiqua coEla cujemine tn olenbus, *A$aragimdo.efiur. Vrinam ckt>&r tumultuofafomnia factt.
^ Mitxcem hortenfem iam fuperws dtximusefji Dohchum , tum Ita^wyocat Vao-iuolo Ttmhefcbo.nemui qui tttam Yhaftolm dicttur,
Medica. CAP. C X L I-
NOMENCLATVR.A.Grx.Mvc/liK»- Lau cr lta.Mcdica.
Gal.Foindebourgoine.
M Edica titm recenter prodijt.foljs (y cauIc Trifolo
^Attnfifimtlis eft.procedens uerofoliA contrahit, cau-
l^mfsmen Lentis magnitudine dependet . id ficca-
rjy"iCHn^' fyoritgratia , coditaneo fali admifcctur. Vi-
' e' 1«iks refngeraiiom opus eji , dhttt fnjfragatnr,
S X UtT
irS"
HerU toU p;
Italtam
DIOSCORIDISaut pcora
,fi
i •
iumctttorum
fi
$ \ia frepuens ,&a rujii
-rr—Aphaca. CAP. C X L 1
1
NOMENCLATVU.Gr&.&fctnn.Ut.^ftihaca.Ita.P^cfidca.
phaca in aruii ndj
tur,altiorLentc,t<'
Vefli
bm fohjs:JiItftus V?U matoresfert , tn fd*
ma qttaternauefemiM*-
\dftring
>.\&
acht alutj, fltxioml
Jifrcja lentis nW *•
quantur.
ATbace Matthhk n»»
vtt,a,rer»m kfft^T
.fc^S liii Vitu fimUm,m^
imfyluefirem T***?
ofi
*
Porrum capitatum
CAP. CXLIHNOMENCLATVRA
Gtt
LIBER SECVNDVS.Gr&Xtfecvty KtfaXcclfy.Lat. Porrum cafitatum
Ita.Porro Cafitato.
GaLPorreau.
*77
Porrum capicatumJ Porrum fcAiuum*
^Aptatum Porrum inflationem facit,noxium fuccumcreat, tumultuofumfomnumfarityUrinam ciety aluo ac%
€0fm9*o<Utur,extenHdtyOCulorHm aciem hebetdUmenfes fcl*
vwladttexulceratamuejicdmsenesir: cumftifana uerb coUm
>efupe£towuitia extrahit:coma eiusmaqua maris CT
*«o coSla^n dcfefiiQnibns^ddp&clufiones uulud CrdurtUdt,mt
*»Abetur.Porrumbts dcjudmutdtd coftum, tum frigidx
^^Hm^dulcefcit,^ multb mmus mflat.Semenacrm efl,
* i &>
* 7 t DIOSCORIDISCr auanddm adjirtcloriam tum habet.QuarefuccHitsmM'
to,addtto rhure aut Manna:fangutnis proflttuta /ijttt,m&
mefinartbm crnm;-at . uenerem fitmuLt ycotitra omnuw*
cts uttta tabem^pro deltnclu efficax esl,artcmm tfu m*Jedflajltdtte tftur,usfm obfcurttatem inductt,flomachod^
Jatur. Succm ex meilepotm,aut tiistm , contr* befttaru morfi
Attxilio esl . Ipjum auoaue ch acetoaut TuriipoiintUctt^
J(r,Juceo,utiltter aunum doiortbm, wjoniM mjhlkw -&
rostoliuntfoiiatibtacumuua %l)oit , aua adobfontauMW-
cpjmclidt medttur,cruffas exfaie tiiiu rumpunt^ueteresj^
ntfreteciionescohibet,fibinisdrachmis, <T 4qua\iU«®
Myrti pondere bi bantur. ^Cmpcloprafumflomachoma^^
uerfatur, ZTpim Porroexaifactt . Vrsnam CT menjesttt
menttm ctet.ldcontraferpenttummorfm ejfe conucntt:
Cepa. CAP. C X L I I 1 *
NOMENC LATVRA.Cra. Kfcfquwp. Lat. Cepa. Itd.Le Ctpolie.
Gal. Oignons.
F,p4Unga acrtor eii qukm rotunda , item fl## f
candidassflcca qukm utrtdis, O" cruda qttam co >
fale condita . Omnes tame mordent,fiatmgig**#'1?
tentiam inmtant,fitim mouent,Cr cxtenuant ,JaJttdiu !
rntnt, crpurzant, altto ttttiesfunt. E4 detraBn $#&*
tvsin oieum comc&4, h^morrhotdM, reitauosfy txcrci t
cxttm referantfubdttapro balanu . Succm cum Mefc' £
oculorumhebetudtnibm.argemis^nubecuUs ,&'^im(LfuflufionibuiAuxiliatHr, angtn4 eodemperunguntur^^
fos menfes pciiit,capntpurytt, nartbm mfufm £****"*>^
cum aceto, t\uta^Melic tiimitur.cum acetoautemf ,
Wt
t IB E R S E C V N D V S. it^
tnfole tuultgtnesfinat , CT cum pari Spodto,fcabras lippitndi*
nesfedat, uaros ctmfiie reprtmtt : contra calcedmentorum at-
tmm}cumgalhnaceo adtpe utths eft,aU aluo prodefl. In auri-
™fomtHmacgramtatem emendatiad purutcnUs aureu y c^wctenim carundem aauam,uatet : alopecu cartmfuccoper*
pctntur^ui ceitrim aukm ^ictontum ptlos euocat. Largto\
tm Ctpa capttis dolores ciet, co£laj$uehementMurmam pc
« Eoslethargtcos effxctt, am uatetudtnibm aduerfts , ea ctuxm
<Mi^lw 4yH0 ucfwntur, clixa , Cr eumpaftis uuis C7" Fsco
$^McrcuUco?ico^utt,Cr celerrtmt rumptt.
Allium. C AP. CXLV.NOMENCLATVRA.
/-
Cr,Xkifchy. Lat.^dkum. Ital. ^fgHo.
Gal.AiL
Almm quoddamfitiuum atqtte hortcnfe hal er, quodm ^egypto,finguUn , ut Porrum, capite conftat> duU
^f^pureumuergensyparuum : reltcjua uero fatgiU C?
**wda,expiunbm coagmentatur nucteis, quos agltt4*,tdcfl,
Y^Guanommant. ^kudcftfylueflre, quod Ophwjtoro-
°*>Jefi, *Ang;unum,uocant. Fi* Jtity acns eji , excaifictt,
r> txcrrmt, atuum turbat , inJUttoncsfacU, fiamachum
* ^fitmgtgnitjftatumpermouctfimmam corpo; cutcm
^Wtaaemocutorum efu hcbetau £ojdtxicffeZlt4spr*
if
ijtn&a*nm, tjuodcr liaphofcorodondtcttur , Uus uen-
HlneM in ubojtmptum abtgtt
yurma4 detrahtuccnird utpe -
m lcilt4>Opnuatim hdmorrhot, prodefi, ttd ut non aliud
Vy cm uma lu^itcr ajfnmatitr^ aat tntum eodem eltba-'Cotrar
diojorumorfn« f&tllttn Cjr ci\>o Halet.magn* C~
' 4 ^(Uf
*9o DIOSC ORIDIS
Alliumhortenfc* Sylueftre
~xAUio unlitates contra aquarum mutationesy uocemclarifcdtf
ueterem tufitm crudum coflimue Unit,potum autem cum Orh
gam decoBo , peduulos O* lendes enecat. Cremati cimmt#
fugilUtiomhm cum melle , £r alopectjs cum Nardmo un^ne,medetur:eruptionespapularum cum oleo Crfalefanat,**'
tiligmes, hchenas, lentigmes , ulcera capitis manantia , lefr&i
Crfurfures , cum melle eximiU Cum rhure Cr Teda deco*
(lum,denuum dolorem leuat,(im ore contineatur. Contra uc*
nenatos muris aranei morfiu , cumjicuineidfiondtbH* &* Cu*
efaft* com* ms ,fc de/efi
gratiaJn^nfes crfecundos partn* extrahtt. ^iUmm t*V"
igra ohua
7uod
IFBER SfCVND V S aS»
Sylueftre. Vrfinum.
fcis Mile
P&ktum
cant, efu cit urinam, ora uenarum patefaat,
corodoprajitm maqnitudme Porrum aquat
G" ^fliu particeps : unde promifcuat fw
Wf
»* Htro1He nendicauit, efjeflns ^Allij hr Pomprakn
tmlm t4men
' Cott"™'^™ f»odo , dukefcit , GTmdm*M tranjii
"Do^»fpeciesommbut noU.nam f»b eoAemgenere1 **<», V
If,
ym^t,,yum. Vf,
wn,ATnpelof>rafi
«««h
^ait. Cepa nota ejt. Son ignotum ijl
jj>ttam nonhabet . miaor ejl domejhco9
, ajlruh* fotys , tauUJubtiU cuttucy-
rfUt.Scorodoprafon non ejr S(
X$l DIOSCORIDISdfui «-cneri* berba efl ) at tllud ex A llio & Porrolatifo
* ' & —vj;
,fic artec cultura produt:Siquidemf
ejl
Sinapi. C AP. CXIVINOMENCLATVRA
Cr.z fvn 7:1 • hat.Stnafit.Ital.Senape,
Cal.Scneuc.
&m$ Inapi hortenfi , dt
ipiuocant. £ug
bet adultttm , ualde ntfi
tgnopere ftccum J»
quodfiatlum interne uirc-
Jcat,cr ueluii quodamp'
(o madeat,c<tftum colort-r
quidtm reces tdgcnu*>tent'
fefltunhabetur. ^fdcdfi'
aendum, exienuadum, e*'
trahendum , efficax efi:
»
eliaendam captits fimu»
iftli
S
ur.Contrapimu
rum tum ores, M ,ie'
brtttem,fucM ex aqttA&Melle conuementcrgrg'
n7atur :fiernutamet.
triturHZ?ndribnsadmotum:comitiatibH*quofie auxu
femm<u uukiA (tranguUtu offreffiu excitat.LethargiW
rafo capite, ittinitur* cumficu admiflum, donec rubcfcdt
Cr f dtcttm cruciatm tmpofittm , ad lienes , 0"°
i
U B E R S E C V N D V S. x«*
pwdolomcmfertjum pcrmutdtuU udlctudinii cdtfd,cx
^ouuticxirJj.mUfunt.^clopecijs dlitimi medetur ,fducm
Prg&tfiigilUu cum Mellc>ddipc dut cerato raptt.ferd impeti
fr£yeo cum aceto pctunguntur. Conlrdfeb
'ihibitxr ,ant potuhpolcntd modo^ mfpdr\
t wpUjlusfcdbicm.i cxt ttbm > uttl
tfifa*7Yitim,ffdwtdti durtum cr Jomtut.cumfi
«/.
^mprQde^MccMddhcbcUultncsoculorHm, O* gcnar*
wmmgid utiliUUe ilbnitur . EXprefjm rccenti femmtk^infolet
nan>*xprimit,terti*m m Br*C4 folnm Ucinidtur . tst GalL
^nlStntJUicJtMuftardabljn J nnr.t . Qmod Iructfmr
firt>muftoquod nondum cbullicru mduumjulcedtnem mU*kmt*pu*[>rowat.
^fetiimu CAP. CXLVII.NOMENC LATVRA-
Cr*'K*%Jl<xii«V.LALN*ftuTUiim.ltd.^€gretto.
Gal.Crdion dc iardin.Off.Laano
nominc vtuntur.
i vi^miHm opttmum conjtatejfe Bdbylonuum. OmnW"*» eft dcre.excdJAat.fiomAcho aduerjAtHr,aIhu.
k•Meas pdrtm exmimdt
u'Utn
^entl^mnUt, SMdfH zr FmcxjitmU tntelbgttm
(
^'^«»pf/;|WtJ Ablierget. llittumium melU,iienc ex
m cx?
!iW>p~ !-mo~num mtu extrdhttforkttombu
iufJ
m ' Sert!m'nm ****** potum reftfit,dtqueed4fHJfi
imft:U
tlll° m dcflmta, cohlbtt drbunculos ddfuff*ptrdhat, qt rumpu ; coxcndtctbm cum p
iom
184 DIOSCOR.IDIS
Nafturtium hortcnfe. Sylueftre
comode ex aceto tlitniturytumores colleBtonesj^ dtfcutit, en^
tttfuruncubsMlitumcummurta.Herbx Adomma cadcm ejjt-
flusjtcetmmor.
NAjlurtmm Cr&fiio horlenftanusfeu mauU Alenoyfa f***gntfu*9medicin*patentcDiofcortde,Galcno,0' ?ltnio»
Thlafp CAP. CXLVlHNOMENCLATVRA.
Grx.OXoccon. lat. rhLfii. Itd.Hdudalitcr.
Gal.Rafle.Ofr.incognita.
THldfthherhuh angvfitsfoltjs, dtgttalt longttudtncMt*
ram uerfs,fHbfingutbu6^m cacumtne diutjisw**
LIBF. R SF. CVNDVS. i?r
*Latifolium.
i
Anguftifolium.
^m
^mculo,tenut,nonJtne adnafcenttbm ramis:Jrk£lu
p/«» totum,ab extremo in Uttusje pandetcfemtne .V«i-fat,^l^utfoylenttciiU uafs efftgie } nijifiod mjnngitur,unde
Sti ?"Zfrfks <tll>icat. Najcilur injemit», Crjefthmjof-
[^mta
fperig^^xcaljaaes.Ucm utrtnqtu extrabtt
^PoTfHl mtn rA:
froi^ >fthiadtCK,mfuJum,Jangui-
krtu* '*' '"^"^foppurationes rumpit,menfes aet.Jed
HitneCAt
'^terum ThUfri tradtt Cratcuas^uod altqm
KT S!
"T ""«''ktnfolussadictl/Hs ma tmsjttU tjJna*> ^ufiont.
^,^v' **rfam paftorU eyifttrnant perperam tudicaffe cf»i-
^idkcrr 7 % tlfmf llor" rn htbit* » tumgujlato femtne , CT e*u*
^itua *Hra ' ]ian( hcrbartj HafiurUum t %ms& ** **»
y*C4nt.
DrJi
%%S DIOSC ORIDISDraba. C A P- C X L I X*NOM ENCLATVRA.Gr&.Lpx&n.ldKDrdbd.Hd.Drdbd.
Gal.Draue.Off.incognira.
DR\dbd herbd ad cubiti dltitudinem dffurgttytcnms fiff*
gens ramoSyCr ex utroquc Uterefcltd ceu Leftdijjtd
molhord,Cr candidiord.m cdcumtne ucro Sdmbua umbtU
gent,Cdndidosflorcs hdbentem.Herbd hdccumfttftnd tof*
turjn Cdppddocidmuximc. Scmedrtdumpro Ptpcre objotty
ddmtfcetur.
Erapium^Araba^Orientate facit Kafturtium, acritftporisfem"*'
^r rjuodnoreperiens m jdanta awam in valle A naui* k< ™ at,
lw ftmilem kraba , vt tpfc de illa dubitat , fn necne yera Viopr^
Araba,itaincertos not ejje co^tt.vtrum nafcatur in Gailtjs>vt R*"
bni extflimat.
Irio. C A ? C t-
NOMENCLATVRA.Grd.Zpujiftcp.Ldt. lrioJtd.lrtonc.
Cal.Torcellc.Offproprium
nomen non haber.
Imon, Ldtim Irionem uocdntjuxtd urbes ,rttdt* >
hortos^ ndjctturyfoltjs Erucd Jylueflris:cdtdtculistn^
modum lenits CT obfequiofis:floribi4,s lutettfiliqui*m cdcu***
negrdcilibtUyUt Fcenogrccoycormculdik:Jemtrje XfdjhrtifS'
guoyurentiiguflus.Contrd ihorddsfluxtones tffiCdX cjt, &J
furukntd extufiuntur: regio mcrbo cr coxediabtts ^rodep-
totrd uenend in delmclu cu melle datur . ilhmtur ex tt^ **
tnelU utditer Cdcis,cdrancmdti5,fdrotidibm, durtttjstrsdrnf
rum^cr teftium mfidmmdtiombxtyin totum cxtcnuat,
fd U Mttms multo dd clyftcres fietf dqud mddcfcdt dt$t°r*
wdtursiellmteodligdtumpnfitdfdrind oblitum f&*jr
LIBER SECVNDVS. x$ r^o7htcphrajlofumentiefl«enm, Sefimoflmile. Vlinituliuicopi-
*i'niacuJit 7*O'\0.Cdp.hb. %$.& if.capite. zi.ltbr.ahhfartaVioftoridiS defcnlit. Xecaliter facit Galcnut ;*j hbro defacul-bttfimplkmm 6. mteracrcs herbu >t NaJ}artium cr Smaficonnuntrat.lt de ahmctrtorttm fuultatt frimo , huic locum aj *natinterftinma. httcmenfumentarias , fton caefl herba, qnamltaltVer-KWonemmcupant
, non enim rej}ondet ?l&tf m Zrjfrm* defef tio-
i**iformcntoney rubenttft caule , vonfolus : (J cum eo non mul-
***imatimgi*uf pafcuur ,daiumtjl nihtlum Stfamum rtftrre.mklw Irionem herham
, frqutdem apuA Ualoi nafatur , tam efft
^^ in ^&^spubUiin par-"~ "
fiH
r
m
^Mmacrifjuforu
per. C A P. Cll.NOMENCLATVRA.
Cr'niZiStj.at.plpcr.Itai.Ptpt.Ga\.PoY^
ure.Oftic.Larinum nomcnrctcncuni cft,
ter& Indta ttafct 5 brtitt&rlsrt traditur : qu&inttrmt-tyr*lo^umfiufi^ utlmfih^uamfronut, quodlongft
mpt fft
inm *kqriA ***** Mihoftmdcfioii tandcm
pJ!d!*
Cl
-
m*-P*.***&toAld*temfim ttmportbm dch/fiens,
% rfe racemcs tmtut,ff499d fcrentes qualta mdetnm.a tierb& tn-»A J r ^
» t t-
mij ,
'^midl^ Pifcrfaciunt^apiumocularWHsremedtis
thert
*^ mc^lCAmi*^bm , qud contra uencnata yarantur:
«ton*
U0C*n!tLon
S!tm HCro nehemcnim mordct :
Cr quo-t m a*am,*»„>^fC4t^ r^ }.fabamarureimc^mi
ththertdcu mtdicamtnibm txpttttn.Ni^
fiiyodoratuef}"wofu"MWMiHt ioucuuju,9aora
^ fc7
hiU
fcriM>W ort prstsm, ncnona
* ^^m^adfmmaccrbuucr^
j
*SS DIOSCORIDISf jirmm eft. Eltgi oportet grawpirnum , flmum>nizrum yftne
rnultis ru^k^ recens , mimmefiirfurofum , Inueniuntur eti<w*
num ingencre nigrifemina nutrimento defeEla , caffa, inmh
mmtmicfo pondem , quodnocant Bra/ma. Vi$ omnium excd-
faat,urmam cia,concoquit,extrahit, difcutit:abfiergetuty'
ncm iferuatur. Piberfehrium horronk
Te^ennbmfiue potu ,fiue illitu ,fubuenit,ferfentium morfo
^artm extralnt , concept
tim 4 concubttufuppofitum.tufihomnibwjj f>e£torisurtffm
eclcgmate, ftue potu yfuccurnt,anqin& eo CT melle cenHcnte^
terperunguntur. Potumcum recentibus laun folijs,towM
difcutiucumuua paffk mandHcatumpttuttam k capte ehaUM*
letudmem tucturdoloresfimt, appetenttammouet :concotw
nem admuat,ddwtmflx* efculentorumadditum :firum^c0
pice djfcutit,uitili^ines ex nttro emacuUt.FsElthnouo,ut^
Kon ef} hutn arborU radtx Gffig™
utaltcjuiexipmauere,ficuti pauto poji oftendemtu. N*nfPipcru radtx Qoftofimiltsefl, ora guftantmm accendit>r'
$tam ciethdc lienem repnmit^cum aceto illita, aut potd:t*ff
ttiampurgat, maducaucumfemine PedicuUrtsherbd><iH0
Staphtdem agriam uocant.
O v mare Kthlantkum , Orientem
Jhmmm Piperit eff-ies. V*«**L
bs. Vtti qutfepibtit prorcpitfimtUm , racemofof
& -vt tn Ugujlro coaceruato. Hoc rotttndum,quodMgW* •&^jTtft fiper : tottigmtmt, expanftsfub (oUpabne* te*etibu*> ha*>
yuampla)icnt£refcantanibireltf^ i
c0*um,<]utcompacliles callos racematnn coeuntes producat ,p<*
rl
^,
nitct< ponuca tulo forma. Sunt Seipolt ?tper» futices Jurtt 1**?
I talt* loc*. Efi cjr tn eadcm regtone fiutex qut Vtper ractm^l^rat
, fimHi, pUnu quam vulgtu Ktbes putat , nempe V**"*
horto Maplwa MaphaoMedta dartjhmt ,jr*d» ttj«* <? °d°
Krjaporem expnmentt. t^
G
UBER S F. C V ND V S. i! 9
Gingibcr is. CAPCLII.NOMENCLATVRA.
Gr.Ticyifafttt.ut. Gtngtber.lul.Gcngeuo.
Vjal.Gingcnbrc.
IngherisfuigenerispUnU efl ,m TrofU
farte najcens.yua utrente,admulta, pe\
wtttptencs t\uta,utuntur,crprimispottbm £r edulijs a.mFnt. Humraducs, Cj/pertmodo,parua funt,c*ndtc .tntes
n°M*,4t<]!.>: Piptrjapore imitantur. fltgtdcL M qn/t
m tton noucrunt. ^i mutt. tamcn ol id condiuntur.
I^ritercartemfcntrant. FiHthlm mltaUamaJJ>ou.ui• Gmylnrif ctlo conucmens e/i,Cr cuttu ctndtmcnto ajfu-tlff
- Excalfaflortam uim ey cxcoyuentem halnt ; aluum^o&t
>Jlomacho ut,ltse(i:efficax aauerfm ea^ut^uh^inem offundunt. InanttdoUaddt Jolet. in jumma,fnsmlnu re/jondet.
$ram
fi* r*ndmacea foUa L'u tcrut m anno prcgcrmvtat , txiht
f*fti&° focHim. Adnostx ArabuiC? Aegfptc adfer
^'pnttjmuiQrn.
HydrojMpcr, CAP.CLIILN O M E N C L A T V R A.
Gr^fy^ir.^L jat.Hydro^cr.Julrefe<*y*4f/ro.Gal.Poyure
dcriuicrc.
H , .
nm^^^^nt.caulcmedtt gemtuUtum ,pradurum,Co»cau;im:foLa :hh*,nutor*,molitora,candidto-
Tdrot"t><r apudajHxt nafatur,ejuajia^nant, Aut mpi-
i raque
19 DIOSCORIDISra<fue:guflu Pipem*crt,d
tr4 tame ulldtn odorts gu-
iiam :jru£tu acrcm, tnf#
culpsparuis 3 propefoUn-
(etnatim coh^rentem. Fo-
lia cumjemtne tlltta^ tumo-
res ueteresd durtttM atfc*
ttunt Jugtllata delent : jk*
poflyuam maruermi , ttj*
pro Piperetn obfowfSAfaf
Jcentur. qadixpamM'
l?M4m medtcma momentu
HYdroptper ?fe»de»?*'
torium non ejfe h» *f'
paret argumentU. ?fende*t*'
toriumfoltjs cficannabi^
rU>pilofu>g*fku amar*,&mn
yt Piperti acrtbut :Odoreejt
nonvulgari.nuttahabetf*
tppareant internodta,ftmen non profert racemofum,ipfumc^******
*fi,nonacre. Hydropiperftyft>iamnafeatur,iUa eftPerjicaritft**'9
qua in alteritu difcrimen , nsrra nota infigmtur. NamfoiifS efiM»-
Hydropip
dtf^aribm nota.quas Hydropipcri aftignat utofc
Ptarmica. C A P, C L 1 1 1 *
NOMENCLATVRA.
Cr.UrecgpUn Lat.Ptarmtca.ltal. oliuelU*
Caai.Herbe a efternuer.
PTarmicafrutex eftjitrculos hahensparuos,multos CP1'
tundos , ^chrotono no diRtmilcs:er circa cosfoh*out'
Jlor;
LIB£R S E CVNDVS. x$r
lon^multAyC^m cacumine cdpitulum3uti ^tnthemtdis^par^
nmjotmdum, quodjuo acrt odorefternutamentum excttat,
^denomenaccepit.Foltdcum flortbtt* tllitd,fugtlldttoncs ra-
fmu Flores fternumenta cjftcactfime mouent. Nafcttwr tn
miihm cr yetrofu.
?t*rmica,auaOliueUam Jtali voc4ntfcof>dfiunt,mc huiut apuiwaliiu ejl yfw.Trmptramento ejl calido& [tcco . V irtdu calkta,
I^&fccaordmetertti.
Radicula, feu lartaria hcrba.
C A P. C L V.
NOMENCLA-T V R. A.
thutm. Ita.xadi-
cetta.
9
^Uk^nichium.u»*foluit. Eadcm
Gal.Herbcafou-lon.Off.Sa-
ponaria.
Truthtum herla uulg
notdy qudpurgandis ld-
rits utuntur , aut cas cluunt.
Huiws radix eft acrk , wr/-
ndm ctety prodcfx tufit> toct-
norofis t orthopnaed ex meUlcfumpta , cochlcaru men*
cum panace O* Capparts radtce
t x €dl
tPV DJOSCORlDIScalculQsfrdngitrGr cumurma. exturhat.duriUem lienudhfi
piiUmenfesimjpofitd trahit,f>drtH* efficdater enecdt. Cum p.
lentd dHtem O" dceto tti/tdjepru* tollit,tubemtU dfc
3
fdrmd hordedcedy er tnno decoEld. Mifcetur &maLgCr oculdribud collyr/jSy claritatis caufa.Sternutamdai
fer ospurgdt,tritd cum MeUeyZ^ndribm mfufd.
HErba Lanartaobfrccjuentcmaui meluendn Lanuvfutn antt»
cjhh cn'rniuf>tma,I)Qcabolno>0' vna eiwt cognofcendi iudtctum
decepit.ArabumfntarijQondtfinominantMatthwlHihanc inltm
tfct nen audet aff$ifo.
tnero tn \>r*fcri[ tio/ia medtcas, >.w receptas -vocant Idatur. Q**"
tttam Snfronartam non ej]c:nam hx c folta fett j/lantagwu Uuta :M-
dict*U foU/c tcaulem Uucmtnternodus dijhnclum,C7 nonlanu^tnofuntj
faporepenc inftfjido..'
Cyclaminus. CAP. C L V I
NOMENCLATVU.©•
t
Tclaminm folta habet Hedcr&jurpurea^uAria, infh
j bmfupra tnfrttcfo albicant macuU.caule nudoy/juitter-
nos digttas dttjuante.Jlortbns tneo purpureis, Hojartt efftgW-u'
dtce ntgra, Cr alt^uatu lata,ut %af>um utdert poftt. Q»* cu,n
hydrometttepotajttwtamaquam^ detrahumefespotu 4ff*"
fittiue ctet. Tradunt,Jipr&gnas radtcem tranjgredtatur, ^°r"
tum fiert. Partum appenja accelerat: contra uenena, prtferm
leports marmt,ex utno btbttur .illita cotrajerpentium tc1w,re'
medto ejf.immtsta utno tnebrtat,regtum morbum dijcutit> tth
bui dracLmtspota,cumpajfo aut dtluto mulfo. Sed oportet eu*
$ut ebtbtt,multts ueftibw conteBum, toco cahdo, Cr *¥erl1i
fttiQmbus tuto recumbere,^uoftcitiw exudeUeteftt antemj»*
nsfettetcoiore tnttentuntur. Succut etus ad pureandum (#f>
LlBEK SF. C V N D V S. l*t
nanbmmb
da
ifsmduur.xtd detjoe
i excremcntd
umufediJubyotur
CT
xarum tenm^ aluum emolbt^
Cr abortum ejjtot jufjuftom
bmy CT retujd oculorum a-
aciyoLktH* cummcllefucmprodefl : medicamcntu abor
tum mjtrcntibm admifcetur
dhtm, tt
Cyclaminus.
itduam fedi
frimitur tu\x radue fuccw*
l fnellh e?.r >:><.^mem
decoqmtur. J{adixautempur
Pat,eruvtionespapularum rc~
prtmtt
o
F /em cum Melle mcdetur ; Itemm abfum , uttta cutts mj Sp* dopecuu emedat. Ftm decoflo luxata, podagra*,ZT
J5
fjMkferniohesfyfouert congruum cfi; tpfa^m ole
^^t^fa^a,dlno'oleoyulceraadctcamcempnductt. Ca
^^mx oleo exfL ^, Cr ctnere ferucntt tmpomtur, adie~
ii^^ Tyrrh*ntc£ cer& momentoyutftrtgmenn crafet*
m
k
*gkentum contrahat,cum prinm uukfcrwcmbm.fxa l* modojconofa rcpomtur. xarrantadamatona affu-
row*/<a», cr mpasitllos dsutfam. Xafcuur m umbrofis,
Al Cyclaminus.
C L V I I
C AV
N OMENC LATVRAt S
Cr*
*5>4 -2 DIOSCORIDU
Ita.Panftorctnommore.GaLScau d
dame.Off.Sigillum M_ -q — ,*
f CT rf/fcr* CycUmmm, quam Ciffanthemon 4ut Cjr
phyllon uocant.folijs Hedera,fed mmorihm:
gentcih
Tatis caulthm,craffacfrCirca utcinas arhores^capreolorum m^
do,fe uoUentihm:flore candtdo,odorato: acmis Hedeumo^
Uhm,lentiguilm,aliqHantuUm acrit.radice fuperuacua:up
tur tn afperts. Hutm acmt,drachm& untmpondere poU>cum V
nialhtcyathu duohm,quadragmtadtehm,licnemper utt*0
CT aUum ahfumunt. ^cd orthopnceam hihitur. %ehfM* '
partupurgat.
CYcUirttnn5qntm Panem porcinumyocant^nota&^ 1^ J
pLinta,Altcnn$ Cydamin:,yfu*, & cogno(ci dcfqt- Minor »
Mefue>Vanemporcinum}yidit b\atthioltu coftofum tnyallt &&***
radu* AueUanx.
Dracunculus. C A P*
C LVIII.NOMENCLATVRA.
Grd.Jl^aci<cu}i0^. Lat.DracuncHtH4.lta.
jyragontea. Gal.Serpcntine.
Off.Scrpentaria.
%aamcnlmfoho consiat Hederacco, magno, cdflMl*
\_J notK infigntxaulc rcBo,htcuhttali,uerftcoloreyn$dC^
reftcrfopwrpwreu,tta utanguempUne referat,hatuli cra^m
yfh$£lmfummo caule racemattm coharet j coloreprtm^
herhaccoycr cum ematurutt^croceoyguiiuferuens^morddX^
rtdicc ahquantuUm rotunda,hulhoJa, ^tro non ahftmthy**
nm,ohduha cortice.&afcttur tnfeplhm umhrofis. SemtnisjM*
cm cum oU* tnfhlUtm^aurtum dolore mrttgahnanhus ctt#»
lan*
UBER. SECVNDH. *9t
D^cunculi.t.fpccics* Dracunculi.t.fpccks.
^ofttM^o^tuahfumiucarcmormttAiUituJifr,n l4»4 i
lm"mgrana. ,/i'infofcs bthantur , abortm infertmt. od<r***u fofie* ijuam flaccidi flores emarcuerunt , conceft*
J ^wro;WMH , j^,- excdfactt , orthopnoeis > rwjtftf,
mfts > <«jft > deftiUatiombiH auxiliatur : humores fefloris «c-
*«»M* *46t , /W co&* fofiaj, cum melie , aatftcrfefet<khtr
>fiucfarwa etus ex melle deltmatur : urtnamfelltt, ue-
t i*xtl
lAt'cum mno fot* 'phagcdanas ulceru', Cr tju* ca*
*T* Uoc*tur,trtta cum melie <y~£ryon:a alha exfurgat,Crjftocempereluat. Collyrtaex iffaadfifluUiCr eucten-
i*t*rtm
fitn folent . Qut radtce fuasmantts ferfhcuerunt
,
*ttr*feriri negantur. iliita ex accto , utttltgtnes emaculat
folta
*rtm
4
XpG DlOSCORIDISbtu uulneribw linamentorum uice y
imvonuntur. DeCoEla m umo ^erniombm appojuiffe prodefl,
Cafepu foltjsmuolutm , aputredme d mditur* Succm rdm
ddnsibecula>s,aibugines7£r ocutorum caligines, comemU Hd
dix cruda coBaue , ad fanorum ufus pro olere recipitur. I>
Gymnefijs tnfuUs , qua Baleares uocantur > coflam radicen
tummeUe multojn conuiuijs placentarum loco offrunt.HAdix
menfibw effoditury lotaquejruftattm conciditurdigno traiem
Jiccaturm umbra,cr
M DracuncttLi >cdulii& ptritts berbx noU fi
fbcvcs,~ptdn Matthtuhn. Ymmutro Bijlorta,Drac
*JJc nonpottft,cum b&cftgidojUa calidoconfl
Arum. C A P- C LIXNOMENCLATVRA.
^CrW
Ctg
deChicn.Otfi.P£S
Vituli.
Xon ,apudsjroj
Lupha uoatatih
foiia emittit Drdamcm
k,Jed lotigiord,Cr^cionlHi dijtmEUmM*
hsccdulemfutyurpure*
dodrantalem,^tcie,e quo croceumje^
exit , radtce Drtcuttc»*
Wa^uadecotlaeji^4
pote
Arum.jl-
fit. niia ad ejum con-
diuntur, CT ariddptrJt
detoCm
LIBER S E C V N D V S. »$?
&>otti,mtndunti4r.l{dMx, femen CrfoltA, DrAcuncuU utres
mtnt. Prmim radix exfimo bubulopoddgrt* tUmitur , cy
Lncunculimore repomtur. lntotum,obmiUoremettu *cn-
nnim>m cibum expetitur.
Arifarum. CAP. C L X.NOMR NCLATVRA.
Gr-ktjifxfoti.Lat.^rifdrumJtAL^frifaro.HcrlfA
nonpertnde »o/4.G.il.& Oftic.
fyftrum exigua herbuU efi, cum radix olc* mAgntt*-
dmetmpiet, lonie maiorn qiutm *AronAcrtmom*:un<.,
,.\ge mAiorts q«iannoniM
fifi,t. Fiunt collyrut ex ca , AdfiftuLu tfficAciA.
«mn&cit,gemtale animaln M*fc**tLmpermciem Agitur .
»« hronota plantamuhenbm a<j>u C hxmium m.fnitfii-
""""kiqueiserwratamC/tandtJam fatitm nJUtUt. Sujnulem*«« <7«47» \tuU Cerfat-ocant , rmrum m medutn carnijplendorem
QunioremcontiUat. AnfaronMatthiolo ojlen.iu Vtnetv^Xrtnuf-mV<ltl pharmacopold . F.f A/m»>«j Komanm herbarim hoc m nego-
*£*/&»«, Uhkfapiut affrmauitfe m confmtbHt Koma topiojumknfa»rtper,fft .
"
Haftularcgia. CAP. CLXI.NOMENCLATVRA.
Gr.Aoycfi\<&.LAt.HA(ruU regtA.ltAl.
^mphodtllo.Q al .Aph rodilcs.
Oftic.Aphrodili.^JiuU regia uulgarti notwx efi ,foiiji mdioru Pom:Unle Uutferente tn cAcummejiorem ,juem anthertco»
^^raditesfubtaceMobiongA,rotundA,gUndibtufimi-
H4*«cres, qu* txcAljactunt. i tnai CT menjes cpoU
j'*te™doloribti4,ruptM, conuuifts <crtufiibmt drAihmz
Pjtrtfouex Htnoy medentur. laucro umttioneiAdiuH&t,
^Crt
tettmagnitudinc comm.wducAtA: .t jcrpcnte demorjutltr
"Ptifime,uernm tiium drAchmarum pondei c, fo»i > pr'
'
t 5ului
*9* DIOSCOMDI5/nb-M O* radicc cx uino , morfm iUimre oportet. Item ulceri
JordicU Cr depdfcentia , mammdrum ejuotjue Cr teftinm w*
jixmmxtiones y tuhercula^ furunculoscjue deco&u infatemU
Lullns : recentibws mjlammatlombm ex polentd auxtliAtwt*
Vilici^fuccm adieflo uetere uino dulct,Myrrhd CT Crocode^
totjuitur y fitd perauam uttle oculu medicatnentum :AapHrti*
lentdA aure» perfccum rlmre,melle, mno CrMyrrbdtriM
prod m conirarnxm aurem tniujm , denttum dolorem miti*
gat. Cinu r radtce ilLitua , alopectas adpilum reducit. okm^
excauat» radutbm iqm decoclum illitu exulceratts ,perntont*
Lpu , c^ amluflts tgnt> conducit .Jurdttatt 3infttUdtumtn^
rcm , iiuxilidtur. Candidam uitdiatnem , Iwteoanteafrdjri*
llam tn fole>illita radtx emendat. Semen foresjue tn utnofo'
ttyfcolopendr& crfcorpionum uenems mirum mmodumrej^
Jlunt:aluum purgant.
VVl^drU ltali* Afthodelut,& numerofaradice, Vdlumio^
humfett Grteorum HemerocaUis non eft , cum AfthodeltU F
niafit radictbus,& HemerocaUu Ultf,qu* nullam c»m ¥**»#*!?*"
tatem habent
Bulbus efculcntus#
C AP. C LXILNOMENCLATVRA.
\&c$ iMi^r.Ut.Bulhtis efculentmdul
"utho cheJiman£ta.Qz\.}zichAottc*
hESeulenttts Bulltu mlgo cognitus,a nobis eftur,fiomac
C7- aiuo utilu,rufHt,fti cr ex ^Afhnca defertur:#"*'
rtu uero c?" Scilltnpts\Jiomacho af>ttoreJl,Crcococ1toner»*d'
tuuat.Bulht omnesacrimmtam hahentjxcalfactunt^uener
fimuUntJinguam tonftlLa^ cxafter*nt,multu*hmtn tfr*-
bcntt
L I B E R S E C V N D V $. 199
bent,carnes creant, inflaiio-
ncmpdriunt,luxdtisjrdclis9
drttcnlorum dolonbus cjficd
ater ubnuntn 1\fficuld cxtrd
bknt ,eangrxn>u cr podd-
ra* ex melle dut pct fife >
yydropicomm tumorcs , CT
Cdnum morfus cummcllcct
prpcrv polline illti cohibcnt^
fudorcs compejc unt , ftoma*
thi do\orcsmitigant,furfu-
rcs C7~ utccra, aud m Cdptte
mandt,cum toi lo Nitro db-
ficrpuifuQiUiV.t HdrostL pcr
Jedut exoutluteo, Itnti-
ftnci cum melle utl aceto >
.t
- - - « „. cmenddnt fiuElis aurtculss
/S*Hsi>expolenta mcdentnr.Iidem cdltdv cmenbus torrc-
£wmtjicustitem cum cmere c manarum cdpttibus,impo~
^rcmanuerh &> Cum ^clcyomo mish,uttia cutsstn facte,
cfflaCdtnm infole M"*, cmacuknt. Fdciunt ad ruptd,fi
Wococli cdantur.Scdcopiofiorc corum cibo dbftmcn-'m
>1»w*tnneru stentdnt.
tn
Bulbuscfculentus.
Bulbus vomitonus.
cap. clxiii.N O m F N C I. A T V R A.*rd. li\fc ip{rix@. . Ldt. tulku
L
jd uomitdre*
Bul
joo DIOSCORIDISvlhm quem uomitorium uocat,folta hahet lentioramub
th c lon?iora,ciuam Bulhm efculentm : radicem ftnw
lem,corUce mgro. Ea radix manfa, aut decoflum etwfotumr
ueficx malis medetur.uomitwnes mouet.
Vcmadmodum qm cdcnde cfl P>»lbti4, <& yomitorius Uk$ftm6
CT vvtcnbu*fnerc cogwttjiirni, aque hodiereccnttbm mti&
C <juoi<jttot rem hcrbariam traflant,funt ignotifimt.Ql
Scilla. CAP. CLXIIIl»NoMF. NCLATVRA.
Gr*. X*/A\*. Ut.SctlU.Itd.-7 Off.SqutlU.
Vial.Oignonmarin*
Cilla uim acrem <Af
fertuntem hdbet , &f
tumad multa uttlioremejfe
consiat. Pollme ad crnslu»
fubac1o,aut luto obltuM
hanum contjcttur,aut cttrfo'
ntbm obruttur, donecobdu-
cens crutfafufjtcienterW*
ftafuerit:qua exemptdijt*?
emollefcat, altero folhner
mili,aut luto arcunltnMh
CT cadem qu* prntt* p.
tjfatur,
»
noxtA tfi
Scilla.
teranets maxtme
Torretur item tn olU, tiw»
operculo,quamfurnumd^
Sumt
odmaxtme e(i mcdtum,direftemuotenm tumcwq» *P
Jiattm confcHum coquitttr,mutataJipm aqua, donecifo
7
m0
LIB E R SECVNDVS. roi
tmdritudmcm,ncc acrimoruamhabeat, tratefl.ifyLni fru, . t
ficcMur mumhray itaut ne ulU quidempartefe conttn(
mimhm ad oleum^ utnum, aut acct*m f im
Mmur.^fdrmdspedum,tnternapars crudd salU tn o: r-
*f*cl*>dut cum rcfina ltquefa£}a,tmponttur. Pecoffa tn a >
™*orfn 4 mpera catapUfma eft:adfinguht affd Pdrteis , ad'c -
woflonutoffi falu.cochlearunum aut altcru damm tet
dtmo&cndam aluum.ln potuautcm Cr odoratis mcdtcamn O*(juihu6urmaciereuolumH6. hydropi
<<fc(yftoma
htio morboytormimh tuetm
f"f}>iriofis,O orc retjcientibtu trcs o h
te&fmpfijfc fdtK efl. Coquttttr cum Mellc,CT cftur corundc
$to&>mdxme ut concofhonem adtuuct.stngmctapcr lunm
WthiLCofla O-fimiltfitmptam >do,eoficm pr* i fjcEltu
.
WMedtsolUtifHd lusrfut mtcsUnuJcnttunt ulcm.^td pcn
wmrucM cr perntones Jofta cjftcacttcr lUtmtur. Tritumje***>&*m Cdrtca aut MelU deuoratum,aluum emolitt. SaiuM*m ^tnme idnuajujhenja, mali meduamcnti noxam arceu
DePancratio. CAP-CLXV-NOMEN CLATVRA.
Gra. 7utvHf>xTt0y. Lat. Fancratmm.Ita.
SjuilU miflorr.Cal.Squillc baftarJc.
)ff.SciUa mmor.
nndtium>aHodaltqui SalUm appc!Lit,radicc efi ma<
yl*i &ulli,fubrufo colore dut fulpurp
loT :folils tyJd longiortbmJtttis mn> er fr*f*r*r
2"* "dttsodcmji fondercm morUs cfftcactter fumttur:
mfam digeritur tn pafttllos,qui hydroptcvfjtUuu / <L cum
hydr*
joi DIOSCORIDIShydromelite,commoeltj?iffte dmtur.
Vrilit mtOtitm Scilla,nemptfmequa hona& vera ihemcaco»-
fia nSpefit. Pancratto vtinoflro hoc tempore defttum ejt, «ff*
adeo quidnam ftt antmaduerti,fiert entm potejlvtin Appuba, vbt t
Scitlanafcatur.HuiHsplanunegleclumparitfi-e<juensthunlot.tiSif
U prouentw.vt potc qua candtdafit& mgra.quas fancratij locoj»
medtcim ccrehri& neruorum mfirmitattbiupJlituunt.Uojlrx*
TtdU,SciU.arn crudam, m mmutafiuIU toncifam, » vat vttreuntmjj
plenum muuunt,ac tota aftate vafe So'i expofito.tumfu'»»"'cumdm
fi
\faaunt txccUwtiJ?*
Capparis- C A P- C L X V I
NOMENCLATVRA.Grd. Ka7i7r*£if. Lat.Capparis.lta.Cdppdro.
Gal.Cappres.
n
uo
^tpparis acuUatmfrutex eft,qui in terraftrdtu* 7tndg
m orbem eHagdtur:ftm<u,ut R^bm,habet,m hdmtmo
dum aduncatfoka ma.li Cotonc* rotunda:JrtiSlum oledfi^
lcm>ejmcum dehtfcenspanditur,florem candidumpronttt:^
iffo,nonnthdgtandts oblongdfigura muenitur^quod^er*
tumgranaacmis Pumcorum fimdta offendtt,parua,rdtcu^
da.radtces hgnofasjfargit^grandesnumerofoi^. TenutjoloA*
wj^ locis,m infults er tuxta rudera mjcttur. Cauhs CFy*
ucibigratta condmntur: aluum turbat,ftomacho dduerjt'
fitimgigmt;coBa tamenftomacho auam cruda utthoreju
Bm drachmu duabtu in uinopotK6,£juadracnntd diebttffl
bfitmtt, £r urmam cructtimci excrementum entttttt^ w*
bitur utdifmein coxarum dolortbm^Cr neruorum rej
neyitem ruptis Cr conuulfis:menfes act,caputpurgat.UenM*
doloremfedatfemen exaceto decoflum,collHto tnde ore.^f00
I I B E R. SECVNDVS. *o;
mrddicisccrtex adeademprofctt : ulcera omnta uetera, crfordida ; o» cp{& occalluerunt , expurgat : Itenojts cum Jartna
horda illimtur : dente demorfa , dolon etm auxtltatur : cum
MlotnttyMilimesalbas ahftergct. Radtxjoliayueintrita,
pmusacdmtw dtJcuttunt.^Xurtum uermtculos tnfufujuc^
Mtnecat. sAfhrtca,Cr prjfertim Marmartca Capparis, uc-
hwntermflat. ^fpula uomttH* factt , Cr qu& a Ltlyco , <£?-
fimro mari dejertury mtrum tn modum acris eft.Jiautdem
^fujiuLtiexcitat ,gmgtuasaue ojje tcnmcxeji : quarc mc^nondredamnatur.
Ahxandrini Cappares , nojlratibw magn oculu adhlanAtuntur,
^&fftugratioresfunt. Sale conditi adnos adleruntur. Elotifc
^twfalufaftorabeatiCumfjauctfiirnofint nutrimento tfunt cor-
tn Mubut o* medicina. Stqutdemmorantein appetuum reuocant»
^pgmalatertbusflomacbi impafhm euctunt, objlrutitonibu*
r »C Ucnis profunt , modo pr&ponantur omm abo acetariorum^cumoko& aceto,yelcum oxymehte.
Lepidium. C A P* CLXVILNOMENCLATVRA.
Cr-AintJliop.Lat.Lepidtum.Ital.Leptdio.
Gal.&Off.Pip*ritJS,
jtydtHto aliaui Gtngidium uocant^ herhula uulgo nota.
*m*m cum LaEleferuatur.Vtsjohorum acris Cr cxulcc-
^fropter tfchiadtcis trtt4,prdfentifomum cft auxtlmm,**~
tj radice, yuartaparte hord > tlltnatur : Uenojisf
odeji : leprat cxtmtt. Radtx appcnf* col!o> dolon
'4*
**** hlerare extft
-HiHm & i£crw yna & €aitm pldntlXftmtMatthiolo Diofc
*T? * LeH'«m Ualtd tViota : Vbmj l cpidium , ?*(<rttH , <]**
^crelU.
JtanHfl
J04- D I O S C OR I D I S
Ranunculum. C A P»
C LXVII I.
NOMENCLATVRA.Cr.tar^xxtc^.Lnt.R^mtKultti.Ital.PieCoruino.
Ual.Bacincs.OfF.Pcscorui.
Primum gcnus Ranunculi. Sccundum genus.
Omplurd Xanucult ^enerd, uts tdmeomntbm und,dcr^
rr uehementer exulccrans, Nam unum Cortandrtjo ?
conftat,Utiortb^fJubalbtdi5,pingutbt46,fiore luteo, tnterdu0
purpureo:caulegracdi,cubttum aito.radtce alba,extgud,dmr
rdfuejm$lik captllamcntis^HeUebort modofibratd:ndJ(ti*r *n
Lmiubm humtcLs. ^ilterum UnugtnopH*, longiort cdule> f"'
I. I B F R S E C V N D V S. JOf
*Priroafpcdes.
^foi
Sccunda fpccics.
'orurn incfuris , plcrttnquc in Sardtma prouentcm,
]***frrw»w» y quodfy lueftre %Apmm appellant. Tcrttu
m
faTn'°^r? ^Ml * fiore *ureo * 8jiar:um lmc fiwky
Un^e°' F°lia
' flora ®* CA^tculi rccentcs , tllttu cxulce-
i 'vcruJTunon fincdolorc vtonunt: nitarc unvues fca-
feti>Jcal"rm extmunt y fngmata dclcnt^ormuan-
hcas, O~penfilcsalopccusque, paulfherillit , /o/Zwir.
a'
Loaopr™tQncsfouentur. StccaraiOx y trtta^ fter-
iZ^4 a€t >***rtlH* admota : denttum dolorcm appcnfa
W«tmcnfr4ngst.
^rts
ri^^f^^f^fh^ - f*** **«£*• ^***1 D*^«*
u ^^/HiffVm
%QS DIOSCORIDISAnemoneXAP*
C L X I X.
NOMENCLA-T V R A.
^ Crdt. KvtpMn*Lat.OJ'Im
^Anemone. Gal. CO'
quelordes. Offic*
Herbavenci*I
%era,Vmf)^4nj
<m tn culsn naJcens.Ofi
uluffectes^unafi
fiorem proft
Dluri
USm
Anemonetpurpureum : harttmfik
t>
cotrtiled:
husprope terram diuiftris : caules lanuginofi.
Jiores ut Papaueris ,c in medio capitula ntg
radtx ole& magmtudtne,aut amplw pautograndefcitferme^
gentcubt qmbujdam cmgttur. Sylueftriamplitudoprorfam*'
tor^Uttoraj^ folia,Cr durtora.oblongimcaput :forepufflM*
C multis radtcum captlLmentis. ^fcrior efl
-ih*gra habetfolta. v'u utnufque acris : ea de caufafuccm nari**
i
tfuJM , purgat caput. Lommanducata radtx pdecotta mpaffo cr tlhtt , medetur oculortm wfiat*
mu.ctcatrtccs corundem cr hebetudinesemendat ,fo
€craabfiergtt. FobaCrcaules ftcum ptifanadecohndant^
*optaU£li5prdbem,mcf}rua ctunt,ucllerc appoftta. llltta f°fr
leprM extmunt.Sunt qut errore duflt, ^Argemonem notnW*
£»p*tQriumputent:quomam 4fjln*firt ^tnemone^tg***
LIBER SECVNDVS. JO <r
**n> (?* Pupauer, cjuod [{haada appeSant (de yuo tnter i~ftmu genera refcremnd ) propter colorum cognattonem mpribn, diilmguere non poffunt. Verkm Papauer Cr *sCrgc**one colore mnm faturato ftc£lantHry &- utraquc tardtm/wtf. Qmetiam ^froemone croceum Juccum,guftu admo-kmtcremtrcddtt
: KhzatHero candtdtorem CT acrem. Inju-
Pr<Ancmone o- R^oeadtcapttula fyluesiru Papaucru fimt-nmjmufedm ^Cnemonefuperne craftufculum, in nhctadtJnWHsiw. ^Anemonei gencra necjuccum remittunt , necl*tyun*hent,fedquafi ^iftaraot cacumcn. Inaruu sllafd-
f* Mfcuntur.
A Nemo>* Ptpaueriifylucslrnformam cjuamptam rcfcrtfed nom
7 ^™ **^"* f>lant&funt.l)tuerfts cmm iapuibm dc hvt a DWw*-^atumcjl.
Argemone. CAP.C LXX.
N O M E N C L A T V R A.
Cr*<A(jyii4covn. Lat.^trqemone.It.non
aliter.^>a\.Sc Off.non
benenota*
A Kgemone intotum fluefin Papaueri fimiU* cfl :foltd
i r ™et ^<nemoneudtuifa:florempumcettm:cat>Httn cati
Ptpauerts ^(Eadps^oblongtWy^jumm^partwmU^• *wem rotundam}fuccum croci colore,acrem> dtmitttt.
f0^4 °" n^eculaf expurgat. Fohatlhtu mfUmmattones
p^^mnen^ononlocoincaf>tT}r,bmlhHfcu ntftttur, tum hi*
*«*,£!"""" 1"** " *ttr'l""' Vto /cortdts
. Q»4 mtdnorumV$*-
fynj*t^nBr*ntlaeJi
> 1m hailtnttt Kr'amnu Uto f.upatonum
{"»'».tuod Agnmoniam Tmia/lt.
A
$q9
AnagDIOSCQRIDIS,is. C A P. C L X X h
NOMENCLATVRA.Gra. Avaya>\ts- Lat. ^Cnagallis . Ita.
^^///^.Gal.MorgellincOff.Morfus gallinae.
*Anagallismas Focmina
dfrDVo ^<nagallidisgenera,quatantumflo,^Tqu* eceruieoflore eftfomma dicitur.mas qud fr
01
<eo.Fruttcesfuntparut,in terra tacentes,folijs in quadraj*9
caule pufilttsJubrotZdts,ad&elxm<efo/ta accedentibmf^rotundo. rtra^ mtttgandi utm habet, inflammationetn #ctU
adaclos co rport acuteos extrabtt, nomas cohtbetcuffU
gargart^ttupurgat,<&mnbw mfufm, dalora dentw» kfiit>
LIBEK SECVNDVS.durfa
4 1
_, jww,rr „m vm »»>iu»»m . twj^iwi» +mrrr rriCllc ^yfttlCOemefmt>retkfA ocriorumacm auxihatur. Contra uiperarum
^Mwmomzrremm uitt*,Jiex umol\\>atur,yr*dcft.rmnteam
yyu4 cceruleum azditflorcm^roculuamfedem rc-
fritore:ju£ uerophcemccumjllitu euocare.A %& qHi& Mor/tv Galiinx.ma* & famina notafunt,fnh
fafjem ttme aurkuU m»r\s no iadunt>nu tum ta confundenda*
Hcdcra- CAP.C LXXII*
NOMEHCLATVRA.
Hedcranigra. Helix.
^ra.VLlffo^.ut.HcdcraJtidcm It.
Gal.Lierre.Hcdcrd
ji® DIOSCORIDI5
H Ederd dtfferentiat multaa injjectefortiturJummMM*
tem penere treis. Ndm ejuddam candida ef, altera nt*
gra,terttd heltx. Cdndiddjruclum jei t candtdum, NtgtJ"'
grum, aut Croct dmulum,audm uulgua Dtontjiam uocat. Ht*
lixjrutlum nongtgmt, fcdalbxt habet utticuLs, CT folttfV
*d,dnguloJd, cr conctnntora. Hedera omnis dcrts efl,CT **-
firmgens, neruos tentat. Flos trtum dtgttorum carjttufdCitM
JyJentertcos,in utno bts dtepotua.dmbuifa cum cerato trttm*
linttur. qecentiafoha ex aceto cotla.aut cruda cumpdne detri'
tajtenes/anant. Fottorum cr corymborum fuccua, cum IrM
unguento, Melle aut Nitro,naribua tnfundttur: Cr contrimres capitis dolores,caput eo cum aceto Cr B^ofaceo perfrndt
&
le e/f.purulentis aurtbua^aut dolentibua,cum oleo medetur.Xf
grd Hederdjuccua, aut epott corymbt, corpua mfrmanU***'
temfy turbant largiuajumptt. ^fctnt ejutnque trttt, calfacttif
in Punict malt corticecum]{oJaceo,JitnfttllenturacontrdrtA
dure: dolorem denttum mittgant: demgrant captllum, ilbtt (0*
rymbt.Folta tn utno deeocld,tl/tnuntur omntum ulccrumg»*'
rt,ettdm ficdcoethe ftnt.uitid cutts tnfdcte CTdmbusldj^f
tttt dnUd dtximuajecottd: mouent menjes trttt wJubAtU co*
rymbt./jdempott,poj}purgattonesfceminarum,drachmdpofh
dere,conctptendtJ}emadtmunt.Pedtculi4afoltorum Melk trn*
gdtua, dc uulud tndttua, menftrud £T pdrtua extrdhtt.ml'
UttaaJuccuaputrtdd tddtd ndrtum,grdueolentidmj, emcruUtt
Crfdnttdtt rejtitutt. Ldchrymd Hederd P/tiothrum ejr:tw*
pediculos enecdt. Succm rddtcum tn dceto potua, contrd (»**
UngtdprodeJ}.
Hedera nota efl,& eim yires abunde de/crtbtt Diofcorides.
Chelidonium. C A P*
C L X X 1 1 I.,
LlBER. SECVNDVS. jUNOMENCLATV RA.
Cr.%i\ifciwp (xiy«- Ldt.cheltdomum ma.tm.liAU
chetidoma. ld nomen etidm offic.
Gal.Efclcr*.
Hcltdomum maim,
caule eft gractU > cu-
bttah aut altiore > adnatis
foltofis : foltjs Ranuncult,
multu, molltortbm tamen,
CT colore Cd(ijs:flore Vtold\
dlbd,fecundumfinguldfo
+
lia prodcunte : tn eo fuccm
Croci morddx , acru > O*altaudntulum fubamarm,
gramter olens.rddtxfuper-
ne finqularts , mferne mmulta crocea captllamentd
fibratur :filtana,ccu corni-
culati papaucris , tenuis, in
tnctd fiinra longa :m aua\
'U^ c*n *um » Jemen Pdpduere mdtm rt-
(L
UTt SHCCH6m drco u*ft>cum Mcllcprums decotlm , ocutis
tt.4tem
**f*rt. Folus,cdule,rddice,Juccm exfrimttur tneun-
? Ve>Oficcatm tnumbra dtverttur tn pafltUos. Radtxwerttur
^mJ°W nino albo pota tmedetur regto morbo,ulcertb^
Ttrl*Pjnt:m
t flU cum Mno au* manducata, dentium dolo-
kw*''Hocnomtn fibimdetur uendtcdjfe ,auod dducntu
f*nt U^ *Xorutur>^ dtfccffu cmarcejcat. Sunt am nar-
*<h
irm^m m4tres cxcdcdtn pullts , ddmotd herbamjum
» 4 Chck
,ii DIOSCORIDUChclidonium minus* CAP»
C LXX I I II.
NOMENCLATVRA.Grd.~Xt\iJlivio)i piK(9p.Ldt.chelidoMimmtim*
Itai Fauejcelo. ( ,al. La pctire fcickre.
Ofri.Scrofulana minor.
CHehdoMiim minws^uod Triticum fylueftreaHf^cufarunt , hcrbuUfedicultsab radicefendensjtnec^
le :foli)s Hedcrd, multo rotundwnbws Cr minortbm, tt*&>
Crlubfmguibm : radices habet ex eodem caliocomfwr^
fiUxt j mgranorum Tritici modum aceruatim congeftas : f'
rum tres aut quatuorm longitudmcm exeunt. luxta aau^
Lch6 najatur. Fts et acris,cr ^xncmones modo,[urnm*m
tem exulcerat, ffora* Crfcabros ungueseximiU Succus r*
cibtu exfrefftu adfurgandum cafut , nartbtus infunditttr. V*
tottum eii46 cum mellegargarizjttum , magmfice ta fr*y
Cr omnia pdlorts uitia extrahit.j
CHelidonium quodfub aduentum hirundinum eruf*pdt,&1u
eab-rundtnts amtjjum pulinytjum refhtuant ,ueme»*cc f
*
Maiui Cbelidomum yiujuetutftitur, & notum eft. M mtv ioch a<j
tun prouaut . M ira butut tnJanaiidnJcrofuUi ytrtus > Scrofulart*
men tmpofuit.
Othonna. CAP- ClXXV-NOMENCLATVRA.
Gr.o6ovv*.Lat.Crital. Othonna.Resnobis
oO ojficmts non comferta,
rhonnam aliejuimatom chelidonufuccumeffeAmnl
^uidam gUhcu.^iiujuccum (ieribt* cornicuUuPaCuerts
terkei
LIBEK SF.CVNDVS.ffoi. ^Cli{ pernuflos cccrulcd ^Ana
5'S
CT Pdfaucnsjuccos, effe contcndunt. ^ilij Troglodj-
totcmfdtm hcrbajuccum , nua\ Othonna uocatur , nafcs/jue
wntneo ^Cralu traclu ,quiad*A um Jpcflat. Othon-
tofolijt Eruca, ferforatss inlri modo , <U~ uclutt a tmea dt-
Jhfjualore oljttts , faucss :fore Croajattfolto, qttare <jui-
"MAnemonesJpcctem cffefutauerut. EXtrd8mJ*£U»o"'
J^medtcmcntis adlfatur , ult furgare tjl ofm. Mor-
lmrn O*<tlftcrgtt omncm caligmem , <ju* oculss ojjun-
*• Tradunt humorem tjitendam ex herba cmanare , /jta
tM'faotis calculss ,m faflillos ad eadcm digcrttur. ^iU-
Ftancn ajfrmant , laptdcm efje ^Cenpttum ,m rhcbatde
nafccntcm , extgua magnt-
tudme , arco colore , guflu
cum fcruore cjuod.un C7*
adjlrttlione mardaa.
o
Auriculan. ans
Thonna non tninut anti-
tiunfuit incogntta,quam
nunccftnobis»
Auricula muris.
C A P- C L'
XXVI.N O M E N C L A-
T V R A.
Cra, tovct o>t<x. £dt**4k*
rtutla mwrk* Ital.Orcc-
thta di topo. Gal.
Mourrcn.
5tura
IU DIOXCORIDIS
M rris durtculd, quam Myofottdd uocant, herhi tfi (***
ttbudflurtbtps y ab una radice , aliouatenm ab imo rw
bcnttbn* , c?~ concauh :fotijs anguflts , obiongvs , dorfo acuto,
etato, nigrtcanttbits, fer mteruaUa afiiduegemtmtvs, ittjHrt
mucronem definenttbn6,ey- tenuibm caulicults ex alarump
prodeuntibtts.fiore,ut anagaUidts,coeruieo:radix digttdlt crtj'
fitudme , muttts captUamcntifjibrata. Kadtx tUtta agty1*!**
nat.Sunt ejut ^tifinen,murts aurtcutam uocitent,
Xemplariorumyarietaa htc probl a dotlisviru dtftinclatji^
nuilthtnon najcttm Aurtcula murn.Cr ptrtnde a feriM »<T*
tatur
Glaftum. CAP*CLXXVHNOMENCLATVRA.
Gr.lv&rtt.Ldt. Gldftum.ltdl.GuddQ. Gal#
Gucfdc.Offic.Indtcum*
^Attuum Gldfium , quo mfeclores Undrum utuntttr ,p*
_ Itum hdbet PUntdgmtJimtlewrkmpmgutuintgriitSf1'
cuttu cdults duum cubitorum altitudtnem excedtt. itht* ]»
tumores omneis dtfcutiunt, cruenta uulneragtutinant ,f*ȣ
ul'
Crproxima
nues, multtfidos , cjudddntentM rubentes : in quorum cacumi^
foUtcult muitt drpendent , juartdam imgudrum effgtem r^\
rentes,in quibnsfemenfiore tenuuiuteo.F.adem qud Crfif4
#
LIBER SECVNDVS. ?»f
SylucftrcGlaftum. Glaftum.
Jj^/atwa GaRucognita Karhoncnfr, & alijt GaUtarum tratti-
^l^^ft^f01* ***** al> alia <tijfcrt)vtuos m tmgtndH l*
fa^i °mnts 7"^w mifcctur ajfcruat. t+utdm mtdu.ina pojut Dtu
^Galcntutradunt.
Telephium. C A P-
CLXXVIII.^OMENCLATVKA.
r
**'h*ti0p.Ut. Telcfhmm.Itd. Fdudgrdfd.Gdl.Lapeuce loubarbc.Ojflticccbrdmwor.
.
Ehht4m htrbn PortnUcd fimdu et caule £T folijt, hd-
knt
tni&emn* tubrcuL ta\fingHl» rdduum gemcub* enx
*" alHil>mT4rmjemJcptemHejrHtiCdnt,d rddtce referU
iar*
3I<T DIOSCORIDI S
*Telephwm alburrz. Purpurafcens
Jido.cceruleisfoli]s,crafiis, lentisy carnojts :fl<
Majcitur, C7- loas cultis uere mter uites. Foltd fents horps tw
dlbdniuitiluTinpni QtiJnt-fp/] t)/\(ip/iVif\rA/trp/L fdrtnd tUtMM
bt ?maruerunt,abs~lerguntur.
ijole utihgi Muntfii
T.'Elcphium quidam cffc putat,quamfabam inuerfamfu*fa *
A craffamjierbarij -vocant,cum tamenguslut nullamreprdjv
qualttatem,qua ftccum& abslerforium iudtcari pofiit,auodin
phiorequirtt Galenu*,<& folta Vortulaca longe maiora Pr° !'„rattontbus Pabartam non effe Telephtum contcndunt.il ocfi ita
eJ.'
bts ignotwn iliudertt TeUpbium. Siftridem quodin Aix.Qi
m'mQT*
ptte Ub. 4 .reccnfetydtttcrfum ab tslo eft.
Fmts Libri Secundt.
PEDANII DIO-SCORIDIS ANAZAR/
kei de medicinali matcria, Li/
bcr tcrtius, Ioannc Ruel
lio Sucfsioncnfi
intcrprctc.
/
Adpun&xannotationcsdo&a: &compciKliofx.
P R AE F A T 1 O.
VP E RJOF^IB VS, chartfiime * <4ree,
[1 commcntarijs,tradidtmH5 de aromattbu*,
ungucntis, olcts, arboribm^earumfudt-
bns Cr lachrymis.ttemde ammaltbt46,cc-
realibtu, olcracets, cr hcrbts acrimoniA
fraditts.In hocautcm tertioradtces,fuc~
**,Cr qu& ucrnacuh cy mterfe cognata cen-^hm^hcrb*»>}««
j [lurib^Jcatcnt remedusjrofcquemur.
Agaricum. C A P* I*
N O M R NCLATVRA.Gr*- ^fi^.iat.cr OjJ.^Cgartcum.Ita,
^gtr/t-o.Gal.Agaric.
ifcrmtij fimtlis.fedj
&»*:fi
M torc,Jun<zofocL tota contextu. Duo etwi
</<
tonslat
§!* DIOSC ORIDIJconsiat,mas rotunduscfitf
undicjuc comfaclior. Vtnft
gusltts m mitio dulcii ,mox
m amantudinem trttnfu. Gi-
gmtur m Sarmati* regom
qud. ^garia dtcttur .Suni
cjm radicemcjfeflanu4r'
mcnt : altj ut funw tup *
arborum caudicibu4,f^
futredme: Gtgmturin GW
na ^tfu, er ahad,m &dmjedfiiabdc & »fa*
^cMrmgendt calfaaendii
naturam habet . gfi** ?
contra tormma ,crudttW*
Crrupta.prodefitttdem^
tnfis , cy ab aito deuolm
'
datur duobn* obol* tn *»Agaricum.
mulfo yfebrim non fenticntibm: febnculofis utrc>,m afam *
fa.^Crauatis quofyfufjmofts, locinoris renum^ utttow*r0~
Ubt46,d)fenterict6:itemfi urtna dgre reddatur'/t uulu*fir*nb
latMd urgeat,ppallormembra decoloretjrachma una dartjo
let.fi tabes mj'eflattex pajfo.fitten negoctum
exhibeUeX^
miiljoftdijfotuttojiomachi efitta ut cibi tenax nonftt,™***
tur,crfine uila humoruforbittonc deuoratur:ftmtlitnodot
da ruclanttbtis propmatur. Sangunss reteilionesfistit,r
obolitexaauafumptum.Facitadcaxedicum, €r drticu o
dolora, &* comituitcs morbos,(icum aceto mulJo,p4rtf° .
*JJumatur:menJes cietftmtm< juas tnjlatio uutua ueXAt,u
ttr dauati modo datur.horroresjotutt datum antejebrium**
LIBFR TERTIVS. 51*
Qponis: ilmimpurqai drachma una aut altera ,ficum aaua*Woib<ttur. Vcnenorum antidotum efl denartj t?ij!ar , cum*mifotioneJumptum
:fi Jerpcntcsiflum utbrarunt , mor-
im%lwjixerunt , tnbsu oboUs ex umo,potum mire auxibx-
^'^Jmma,tntcrnts ommbuvs mtijs conuemt,pro uirtbm Qrttttd&tnm, nuncex aaua , nunc ex utno , tjs ex aceto mulJop
J<x <ujM mulfa.
A Oarkum F««£i genu* , non in I artce tantum prouetut ,f*A mtynntbuietumgUnHifertiarboribut. t\ere* tj terrea/ubjlau-
^h^mcdidit^cxilemreddiderit.
Rhaponticum* CAP. II-
NOMFNCLATV R A.
Cr.p* lat. Kjjaponttcum.Ital.KhapontiCQ.
ojj ^Gal.Ignotum.
ihaponttcum uocant , proue-_
RHtAtaunitm tjs auajupra Bofihorumjunt Kgtowlws, ex aut-
AWTtn>1{adixntgra,Centaitrio magnojimilts,Jedmmor
. ^P^f^oJa.atiauamum Idkid fine odore.Optimum ha-
^'Wodtcrcdtnes nonfenfiufi^latu cumnmtjja adfiri-
wtefcat , manducatumd colorcm reddat paliidum , aut
cli
^'"'"^"Mtw-tdepotumjacit admfiationes, flormt-
r fni™*tem,p- omnegenws dolores,ad conuulja, heno-
k
s ^^^ormmayad rcnum,mfuA, Crp om uttia ad*
""WeMafrAcordta,-?? uuiud maU,coxenduum dolores,
ti*"
1" excreutl0H">JuJ}"ru Jui^xdtm, d)JcnteriA6,Gr ca-
T?mti^M contrafeiriuni \ncuitm , Cf ucmnatorun*
fil*'
Dmrmftngu^ uaLtna.nilw eodem <juq ^anci
*k>C7§ tUm e
'J^tm L'f^ortbm:fiJebrt I areant,iii mutjo.fm
txttar^U<t niuliA :fl u ^m ex
lH
' 1**"* cx PUA°:f*
Uemicn
>m*cetomulJo,fi ,^uo cfifio»Uiln,id<fuit\m Cibt
temtx
$to DIOSCORIDMtenax non cft, manditur, cyjinejorbiiione uLU deuoratur : h~
ucntia luhenasejue tollit , cum aceto tllitum : inflammattones
omneis uetcres ex daua oblttum dtjiipat :Jumma em uu d-
flringens,cumaliquanto calore.
Rllaponttcum, quod Khcuponticum offlcina vocant, a kba Vontt
fluuto iuttu m rtfU coptos '[;ttur,nomefortiti<m eft.1'autisao
hwc amm captt uerum a[}>ortari,(uperioriftqutdcm tempore Khapon-
tuiloco, Centaurea maioruradix vfitrpataeft,quodctiamnumbcdte
ft, t medtcu O* fj>c«arus qu nubnnven % haponttct notitiaft-
t u :t . A hm ittdem proba 1 1 fdci & doc \rtnx medicos errorhttept ,ota
putarmt{t:emp\ obnon adhncvifnm fuo tempore Kbapctict:m)&M*'
barbarum,Diofeoridii tffe ^hapor.tunm. Quo vifo a prifima <lfw:t
(tntcntta.Y. quorum numeto extmtus tllc &fing#taru trmttionum'
dtcus Wanardm cxttttt , quemadmodumaus epiftoU G-id\ fecua
CT f.vltimatefiantur.Vatihhli^ ipft VeiUtijs non rarbverum RM-
pontt.i.m toemit,nthtl'a Dtofcor - deliniationedifitdens.Atentmw
Galenusa veteres Gnet nullam Khet-h.irbannoftri^tU mcogw)
rationem hahuermt , -A raies confufante ^hettbarharum ,ipfononunt
CT vtnbtts cum kbapontico confundunt. tbfit vt ineis legend* ad »-
bcnda fit tautio.nullibique non perpender.dum.qua dercO' *****..
perfpecld,fertbant. Rbenbarbarum nojhum Vaulus agnouit , 1- r'
% i.cap.intompofttiombitf, DiacoralUon, Snztdott Agdptli» C? An
dott Ataflos :fedpernebt:i.im,(!ijutdc/n idfoiutiuttmfactt,necam
Khapontuo txtfimat.Nam primi Itbrt. 4 j.ca.cudicitTerebintur>»
Taba warnttudme dormtturt< ex htbitam , corpusfoiuere ,quodjt
pliu* it.\ .xndum eft , pauxtllum adtjttendum e radite Ponttca, p*r c.
Kheubarbarum foluttuum wtelligcnt. Atentmeorum opinu>'iern l
frafiaSa tdcmejje Vibeuiarbarum & Khaponticum contcndttnt >
altb dtftare , qnam Vonttct cali rattone , qttod Aqudonare,odorffl
^
Khaponttco aufert, qui m ?\heubarbarogratus fcwpitur , iW "Jj '
^
*tt Matlhtolus. Si ita res hab>;t,plant* uatura odortfera » q»* m \
'
ptrntrtone perxqut vt tn Ortente cj* Meridtc prouentunt ,*****
,
ptcvtrtonalibu*jftrarmt odorem.Ojtodfanifalfum eft.^am etji f' 1
modiplanta , qua tn Septentrione nafeuntur , ob cltmaUsjl
'[V ,
tmbeaUim& rcmtfhm aflnrent,^/ vi^eant.non tamen t/iranltiVj"
dotibutaj. 1 ore nudatur,vt tntotum •arum CT nottua&V*6'
,
nefiant, ahoqut rcgionum fnTtdttai vntucrfam eart.m qualttate
Junuret, mimuiaret fpcttcsj nu qua efjent agnofeerentur.Spua Ce
^i
1 I B F. * TF.RTIVJ. , i,*u*tGtrmania adftrtur : Acorus » <juo ftodtt pro Calamo odcratoyt '-t^w,0'elttuama,lartaria, c~ Vonto txportatur, yiuum aut-ttntfamcrmamfeftum odorem , autm I igufttCM >tl \ftrna\ spicai-Uiu,M Kcorta Orttntatn non ajftrant , ab tilo tamtnauodam
/««C naturalt odort non deptrtunt. Qutfit >r &haponticumnonob^'owfynfjednuoda Khetibarbaro diuerfa pltnta fit , odort prt-**. Accdit*dk*cradicum tflaru dtfpar facultat. Soluit Khtubar-irum, denfum tjlfubjUnt i.i .colort eft admodum croctc , £wft* amarmytcantt
, fjonderojum. ht ^haponttcum nulio tft odort ,iorpml
*t>lt>tantumabtftyt foluat ,nttamarum. nec artdum,at mutila^i-
n°iHm [$raHrnoneJ} ,fed Itutjiimum. Khaponttcum ttmjrr.itur^ tftxt*tfn*id C terrejln,cui tjuippiam caliditatn adtunilum efl.CT
^«rtaejfubtthfubflaittta parttctpet. Aftrtiiortum ef]t ojiendtt
^mtn
fr^umJpHtofan^uin^,fluxibHtfiomaihalibu4 <j- djfen-
Ucubarbari nota c\irei a M efut petenda , nam hn ta pcrjc-r1 * JwUi auclor non trailartt.m ammo non tft.
Gentiana. C A P. III.NOMRNCLATVRA.Cr-TtfltxvH.UUtal.OJfiGentiund.
^al.Gcatianc,
ttfigndtur Centio ittyrioritmre-
^ Acl**cognomcntum\)Abuit. foltjs parttmfroxtme rd*
MgUndi PLtUjrtntue fimtbbm, fubrubrss.pArttm * mc-*° fWf <"> * /
•
'/ I rr rl t
^ >y prdjcrttm tuxtA CACumen.pAuium dijjeclss : cdule
*iioT ^<l cr^pttudtneygentcuUtOyCr ex tnterudlln
4fo7W^dt0
' l>mi4mJ*f< cubttorum .Jemtne tn cdlyctbm
^tTnim
" Ai^° MiS "* sPhonJJ ll
i femen Acce(iente:
hnl
°n * ^^^^ajfdydmdrd.mfcttur infubltmt-
f^mHmiu&u *Hm l>rofii locis ,d<juofts<fr rtsrddntsexcdt-
*<ch*'
°~**$***&*** •' contrd morfmjerpentium ,
dudbm
fijjf "f"*!*
1 PtV"e> RutA Cr mnopotd^uixdiAtur. Extrd-
""m*)Uterum doLortbm , Cr exfubiimi deturbd*
tts.
Jl* DIOSCORIDIS
Gentiana. Gentiane fpccies
tis3ruftis er conuulfis.frodeft ; hefattcis crftomachtcPhf
cum aaua jubuentt. J^adix coUjrij modofuhdtta,fartui ^'
omlps infiammattone laborantibpu iUimtur:fro Mecornoco J
tmfofita t ut Lyctutn , uulnerana eft , Cr ulcerum chWCuW1
defafcenttum medeU. Succus frtctfue eodem ejjettu fr°
rtjs acrtbiw tmmifcetur. R\adix uttilivmem abfterget.Sttcc t
trahendt ratio hdc ejl : Contufa radtx tjutnfy diehn**fAm
ceratur : poftea tn eadem tantijfer decoquttur , dum cxtcn
dices:CT uhi refrixit aqua,ltnteo excolatur : moX dijcof
dum mellu craJ±itudoJiat,ficlili<L recondttur.
Intiana planta vulgarii notitix. HH temperattorib** ^
locit nafutnr, {? alttortbtu tuxta Xrtdentem montibm 'e^y
>alU Ananta adtaccnttbus radtces extrahuntur ,hommu v>
G
L IB E R TZRTIH. »11«J&mw. Ex hk radtctb-.ts pcr bahtcum Maria (tjuod vocant) aqual MHr,qite miro cjuopumgenic febres fanat,qua ab oppdattont prm-Mw-mmes t>ipue. .-um corportbus confiat^cuncla^q; faciet macu-^'''UcoRtatur.ablhryt.Cruuata nont^nota hcrba,v$, altera efft
Ptf Gentitnt j-eaes.Valet tn peTiem crrenmaJemorfuiCj' pun-KVim
^nen,toruanimahum. tmplaflrt modo tfUta,pucrorum torpo*
^^occidn^fcrofulasfanatfuperpofita.
Ariftolochia. C A P. I I I I.
NOMENCLATVRA.&d> Ag.^A^ur. Ldt. ^CrtflolochtdJtd.
W Ojjut.^trisfologid.GA.
Ariftologie.
A tyftolocma nomeex eo ftbi ddoptdutt,quod exifttmetur
j;*°PtlnefuerferssofttuLri. Tridetmgenerd trdduntur.
T [{n^hftd fcemma uocdtur, fotijs hederdcetsjrdfrdnn odo-Hm
^imonid,ynQlubm4ulrotundvSy mulusdbund rddtce
JJjS prtlongu^ falmitibws,foribm cdndidts,ptUifu
yj ,
ine>m f^bm jttod rubrum efl > ordutter olet. Longd,
j^'*utt*lLtur,nonnulhs Ddtlylis,longiore qukm rotun-
J yenudK4ramtdisJodrantdhbHt:ftorepurpureo,grd'
H jimdi
t*ii
Xr,
0tUnii*im 0)^em conglobdtd, I{dfi modo. Longd uero
?!o/^* cr4
P'Utdfnem } er dodrdntss longitttdinem implety**m
f'-*m paulo matorem . ^Cmbd colore mtws buxeo,
i2mUr0(:^&raUi
' ; fl etutmnttm terttdlongd^udCje-
tni^li°CmrSltmutoi k*b** tcnucs
:refertosfolu<fubrotudis
n^1SetopettuHoftmilibt44:flores qutd.rddtces (ongtores, tc-
; &j4
' fr^ f0rr;fC0^or^^^ ucfltt*s,prtuattm unguentorum*mm" 'onxcntentes . J{otunda cdtcris ucncnss rcftihu
J.on
*l*r DIOSCORIDIS
Ariftolochialonga. Ariftolochiarotundavcra.
honga uero aducrjiu angucs Cr uenena , drachmd fondere
€x umo hthttur , O* tllimtur. Pota cum Ptfere CT Myrrhd,
tnenfcs , fartw y £r omma mluarum onera cjjcit : eddem ejp-
€it fuhdita m fejfo. t^otunda adeadem fotlet :wjuferJing^
ttht46,fuj}>irtfs^ horror/hw, Ucni,conuulfts, laterum doloriw*
fota cum atjua,JinguUriter auxihatur: aculcos Cr ftculdt&
trahit : ofi/umjyuamas tUitu adimtt : ulccra futnda excfr u
Jordtda exfurgat , caua cum Irt Cr melle exflct : g»gmAi
Cr dentes cxtergtt . clematitis ad cadcm follcrc crediM'
k/r/hm tamen mjertor ejf. . -
IIBER TERTIVS. ixf
AfostolochUylonga,& rotunda Matthtolo in ItalU notif?muouantumuU coptofior tn Gorttianocomttatu rotunda reperta-
tor-lbidtm longa& rotunda a florefruflum emtttun t cault -rtrtdt tn-tuti*otntem,nuciysridi tmmatura adfnntlem,f>ari tn amhsbm forma»y^odlon^Aylongiorej} : & rotundx, magu orbuulat ut . Umatit
^olochufolusSemperuim minon*, <? t\uU floribu4,etdcm«f>ud^ntts medtcos non efl yfitata, quandoquidem nullm ejl qut eam m^oVttndat.Wanctamen Valerius Cordtu fimphciterlon*am,**o~
^l Fibit,nemjie rahce ,farmenti yttu more , longijuma. MtrumftwoyaltdHm <& tnfoltdum pent fententtam e ^ermamcU nomtnt-w $rtnti, tres Artslolochu fpectes pat uermt , <y vn* (nemf>e Cit-
^y^atthtolum perlbtcaccm C fedulumhomtnem^prAtcrhacej»^Utuertt.
Dulcisradix. C A P- VNOMENCLATVRA.
Dulcis radix.
Ldt. Duicis rddix.
Itd. Xogoliu*.
Gal.Rayga-liffc.
D rlci* rddtxplurtmd* ^
ftpnttur tn Cdppd~
docid CT Ponto : fruticofk
eff, rdmis htnum cuhitorunt
dltttudtne dffurgentihus:fo~
lijs lentifci, ienfn , pmgut*
hm , tdclufygummofis:ftore
3 *V«
D
1iG DIOSCORIDIS.Hyacinthi.fiucluplularum plaunt magnttudinis,dfherwf,
qui Jiliqua* Lentium modo habet rufas C^ faruas :t•adtctm
longit,Ht Genttana,coloris buxetjubacerbu er dukibm, <jt<f
denfanturmfuccum , Lyctj exemflo. Is tn arteria jca britta ejji-
cax habetur:uerum ofortetut hnguafubdttm eli^itefcat.M'
jluanttfiomachojhoracrac tocmort conuvmt:fanat mfu&\cA'
iiem,C^ renum dolores,cum paffo fott+s. idem eiitjuam ftum
Jedat. Vubiertbta tlbtu* accommodatur : commanducatM ort
[rode(i:rcccntis radictsdecoctumadeadem conucnit. lirjdfl»
fartna pterygtjs commodtftme tnffargitur.
VUU radtcis viuaplinta, qtut muli ii in locu bodieferittir,mani-
,ftitm ft error VUnij^ui GlycirrlwK.am ,echinattftfeH acukat*
folus proJicfii,falfus literaru morrupto riofcortdu codue mitdtb^*
mutato.(rinl,q»ih&erlt tx'w,Pro oxivoi,quoUntifumf%r*'
uit Diofcorides9mmfolijsfmiUafunt Glycirrhm*folta.
Centaurium magnum*
cap. y hNOMENCLATVR.A.
Grd. VLiv}ct\jpLoy nlycx. Lat. Centaurtum magnum.lt*
Centaurta ma^g orr.Gal.erronec,Rheiis
pontic.GfF.perperairijRheu
poncicum.
CF.ntaurium magnumfolia habet iuglandis\oblongh»•
rtdi BrafZtcarum colore,ferrata m ambttu : cauletn^*
^ummsybtnum aut ternum cubttorum, rnultts ab radtce aw*^
tii, tn qutbns captta, ceu Papauerum, m rotundttate oblon^-
Jlos coeruletts.femen Cntcofimile> ceu laneis ftoccn <jUjbftJ«Am
inuolutKradixcraffa.grauitJohdaJripedahsJuccopr
cum adstricitone aliaua Cr dulcedme acris, CT rubejc^'
^fmatfolum ptnguc cyaprtcttm, acjyluas cr colks. Cof
Jifima ejrm Ljcia O* Peloponncjojn ^{nhadta, tfebde&
t I B E R. T E R f I V S. ?%?
&$**&, flunbiHiLlocu ctrcd pholoen,L)cta, O' Smjrnam.tydix conuemt ruftK^conuuifis,flcurittcU,j^irandt dtfjiculta-
ihutterttufi .Janfutncm exfucnttlm , drachmts duabtu trittt
Mitr;fi'febrisfu,tn aqua:c&tcrh,tn mno.ltem adtormtn.i ,o~m^dolores. J^amenta eimm coU) rtjformam uuludjubdna,
^h&tcjuefartuscxtrahunt .Juccna cddemfrdfiat:uulneru
'*frode/t:nam recem tuja,aut artda ante mddefatldsdglu-tm &" comungit. Carnes coaifcunt >fi tufdfimuldecoqud-tHr,In L)"*Juccum exprtmunt,quo fro Lycto utuntur.
( £flt<*urium maitis,mhilflane .iliud ejhquam HUtflm $Ua radix,
^f^nantiquierroris feclartj , Kheufontuum yccant. Ua/atutentauriitmmatusinmcnte Ajultt Gar*ano (S. Angeli yocitant)
rIT"-omn 'uu' *}«** ei attnbntt Diofondes. Vrouemt & tn montt
.*^0iJ"pra l.acum qnem ytdgo Garda rtcant , ytrum nontquc ytPwamaturefctt. Caucndumtameneft ,m butut locoacuftatur,
I ttojaukcubitm alto,e quo btnafer ordmemfolia froitdunt ,fu~r y 'rhtl
<t>fubtercandtcantia,faliciniifimtUa ,fiorc vtttido& rubro,1° tot 'fiiaDiofcoridisCentaurwmaiorealienum eft , & Lyftma-mk*Mtntiui.ConfHndunt mattu& mimu Centaunum MefufWtnna, ideoxum iwitcto legendt. Ef ferxqnc Serafton,qui mtno~
J"nUtesmaiori *ttribuit. Vltniui ytrafque flanta-s duUesfimulO9
iraif<tcit,cnm amantudo /olitu fit Centauru minoris.
^ntauriumminus. CAP. VII.NOMENCLJVTVRA.
Gr*Kty]*xvgiep fxtH.($^.Ldt.Qentaurium mtnHd.
itdl.BiondclU.Q2\. Fkl de tcrre.OrF.
Larinum nomcn fcruacur.
f £nt*t*rtuni , Ltmncfton aliqm uocaucre, cjuontdm rigud
V-»«a« loca : herld Ongant aut Hjfertctfimils<,caule an~
*l0J° 3fdlmum excedente :fiore Lichmdtl , e funtceo in fur-
J**m ttergente:foltjS J(utd
, frdlongps cr faruu :fiutlu tn-
^imh : radtce fuftlU , lem , er Jufcruacud , qud gu~u
*»**rtiHdtncm ddfcrt. Herhd recens tttfd , Juo imt»
4 "*
f*« DlOSCOfclDI*.uulnera congluttMtmltn
ulccrapurgat, O-cicatntt
obductt,bUem crajfosjj m-
moresperaluum exigtt,f
decocla deuoretur. lutdc-
coflt tfchradtcis comcmcri'
ttftme tnjunditur : trahtt
emm fangumem,Cr dolo-
rem leuat.Sucm oculortM
med/cametis pcrquamtit*
lis./iauidcm cum mellc u*
Itgmem oculorum exfw-
gat : m uellere appofiv*
menfes crpartutextrahit:
' epottu pccultanter ncruo'
rum Mttjs fuccurnt. Suta
extrahendi ratio :UgMherbdfemmeprdgnds, <?
ttcbui auinque mddefdEld , decoquttur donec fuperemtncti
daud.mox ubi rejrtxtt, linteolo exprimttur , Cr cicfld bcrbAt
Uerum decoquttur , ufaue dnm melik crafttudinem h&htti*
NonnuUi eam recentem grautddmd contundunt , atquefic'
cumfifttlt nonptcato exprtmunt , Cr tnjole , Itgnea rttdc af'
due mouentes, mj^tfantrauhdfautdconcretumfductbtuuap
ddhxre/cdt , derddunt , rettaudaue humort permijcent :notl*
dihgenter opertunt , namauerosnoclurnw Uauores codlcprt
nonfmtt. Qsu dutem ftccu rddictbm dut herbts bauamcnt*
expnmuntur, dicofla.ut tn Gentiand mettone rctultmutf^
Centaurium rninus.
Mandrd
mtdis,dut contufn
r/i , coguntur :fic i
unH
L I B F. R T F. R T I V S. 9 i»
HsrHtlligoekcitHr. Lycittm tamen, Cr ^xhfynthium, Hypo-l]\™Wconfmika,dcco£la,co quo dixtmiu modo,coguntur.
Clntaurium minui , Mondella \tah* dicitur , quod ctus decficlio
femmarum fautf.entes reddat captllos. De bac Vapix peculuxrrm
tWitumfiripfit Galenui.hvccorpui laxat.non matm , >* ArabumWffommant.
Charrurlcon albus. C A P.
VIII.NOMENCLATVRA.
^.XifieuXh^ \Aruct-.TM.Cr Offchd-malconalhuyt. Ital.Carlina.
Gal.Carline.
f famdeon alhm ixta tdeo alujuihw uoeatur, tjuodqui-
\jbumm m locu uifcum ctrca radicem etm tnueniatur
;
j*> fro Mdffuhe utuntur muheres. Folta hahet Siljho aul
/r Ho
fim,ka, afytriora>acutiora>nigrocL chamdeone uah~r*' c*H"m *onpromtt
i uerum ex mediofiinMy echint ma-
jj4w Cin*r<e modo , engit.flo rcs p:trpureos,uelutt papporum
(r /WW emi"ttfemen Cniaftmitc : radtcemm Uus coRthus
Wjn montofis uerograuitorem , mprofundo alham aL*
Uen"*rom*ticam,grautodorc,du(cem. Qu* Votaaceta-
^"KnfnrA
, Uus mtrraneorum tinea* pelltt , Bthiturautcm
itolp*
HPm*>CHm 0rtgamfcrM{a^lfHCC9 ' hydroptcis com-
hlfi!*?'*^""*m mno^tur
> ****** eos '-
rttci*katem urmjc decotlum propmatur. Haujlam utno,
Jp^^^reffliLocctdn canes wfucs.murcsttemm-
a* cttm polcnu aut acjua,cr oleo tn.utefatla.
[^^^'^^oum^arhnam lta!i>ocant ,quod Carolom.t.
4 ^tvwLJinjtjtLn-eMtJMmgpcnjafit^uacauJaejl.ytqui-
xtenuat. Con-
x 5 Lujdan*
?1o DTOSC ORIDISb ufiUm m idpernitieifumm opere valere creda tur* Quidain M arifc
num Carduum autumant,fedfaho. Sttjmdem deflttuitur Chatntlco»
alhus , hicfua proceritate homtnem non raro fuperat ,pr&ttrta ndt
Jcnjiti odorcqutm Chamxieonegraun eft.
Chamxleon nigcr,
C AP- IX.NOMENCLATVRA.
GY.Xcmtuhto}) futXtxf. Ldt.chdmdleon niger.
JtdLchameleone nero . Gal.Char-
donnette.Offic.Car-
dopatium.
mmdleonmg<r>fi'
lijs Scotymo fm&
effet , rtifi mmoYd ,tcnM*
Ydqne , dc rubro dipncti
uiderentur : cdulemenutttt
dodrdntdkm , crafitd»*
digttdltjubrubrum:^^
umbelld {loresffmojos,^
es , HydcmtU #»»&>
rfcolores , radice erdff*'
mgrd , denjd ,interd*»
exe/d , <jHd dejetld f*+
Jcit , commdnducdtd mor-
det. Prouentt tn cdmpefr'
Ih6 , ficcps : CT cbHofts tr+
Ihbw , Gr mdriumv- Wdix tntd, dddito dttr*r»<*
tt futoYij extguo ,cedrnfi
•l<o,Craxun<rid,fcdicm diyt.EA<Um/imjihjuT'?*
^ & Irtti0
nues
HCY
Chamxleon nfger.
L I B E R, TERTIV5. ,jr
kmn dfauitjO- cociam aceto tlhtutur. impetigincs abfltr-
gt.Dccoclum colluuone dcntium dolorcm mtti rat» Cum pari
Piprtzr ceraoblita radix, doleMt dtnU auxUiatur: radsct
tonctfaty' tn uccto decotla}dentesfouentur: eos auoquc pan-
gt>[iJcr;ptorio /ijlofcrucns admoucatur. Vitia cutu injacie,
MtynsjjCumJiilphiuc cmendat : crodentibto mcdnamen*tawnijietur
:fktgedxn.v, tctraj, ulccrailbtu\anat. Qjtare
^mdeo uocciur, a uariet.Jefouornm cut mt : mntant cntMm tma colorem : hic umdiajllic albicautia,aliubi carulea9tomjaum rubrainucmuntur.
f Hmaltoit ulger (er t< t tm } taliam rtftritur»& i» montihm\JWiollil>M yaUu Kn*nu> ctm notn emnthm aum eiajitgnat
^twdes.SiGaUno credtmut » < bamxleon btc ntger e ut,f>otutye m
(fai,n
j
l0flminon *M**> Itqutdemmortifkrum QUtfpUtmttm radt-
l**°*exultmat. \robi mtficttirmedicinu ijua itg runt V emoU
ktn
^f™$£&*&• ordme,ficcu4 tcrtto,t\rabumfc1artj C mtma»
^m ^amdea{]ui^\e^x,et eone\l)c'ofi4ndunt.\>i^n'oin ( ba-
l^rlttantHmal
^'fid eiiam in m^rore^entur, quod iff I andia.
^'riiplitrtmainytroquead artuumvfus toHigttur ,CAterun%
^T^tJuiyenenum.
Crccodilium- C A P- X-N O M E N C LATV R A
.
Cra. KpcjtcdlitXioy. i^at.Crocodihum.lta.
Crocodilio. Gal.Falib,
Carline.
P \ocodilion chamaleoms mgnfiguram habct.Nafcitur
^ ,nJ)l«ofo}radicc longa, Uui,ali<juantum Uta:odurc y
ut
,yr!l«cuto.Ferucj;tclatn aqua ctpota radtxfangumc r*.
n**2 naretspcllit. Datur lienofis.tos cmdcter adtuuas.Scme
^ntimejl, dupl >x utifcutum, qttodf ~>>tpte ui urinam ciet.
IK °COlitlu*m met aiujm ctt Cbamtleone ionfundat,do:iorum ta-mtn ,lonunt>m mdtot plama ell noiu adbuc^nota.
Vipf4
II* DlOSCORIDlSDipfacum,fiue Labrum Veneris
C A P. XI.NOMENCLATVRA.
Grd.&l^cLX&.Ut.DiffacHt.Ita.ubro dt uenerc*
Gal.Lhardona cardcr.
Dlpfacum acuhtA-
rumgenertsep^lemhdetdttHmyjfmuhor'
ttdumJoltjsuSlucd,^
fis , btnts gentculd ftnff»
comflctlenttbm, frdlongH
ccu quajdam bullas tnM
CT extrd aculcdtas,m dor*
fi medtohabentibHt,concf
ho alarumfinuftn fofhcr aut ros affeructur :m*
DtfJdci^udfifitientt5,nom
trdxtt. in cdcumme cM*>
fingula fircuUs cdfttuU t£
funt, oblongd, tchndtdfr
n»,«udarefac1a,cadid*ftfantHridtjfecldj, mW»tcnH4,Hcrmtculos ofini»*
1
;
Sanat rtmdsjedtsy0^if
Dipfacum fiuc labrum
Vcncris.
fitufa Cr decoEtdm uino raJix,*fy dumftt crafittudo cet&»
mtttatur. Medtcamentum area fyxtdc rccondcndum- jv*
formtcattomhm, uerrucH^ fenfilibm rcmedto effc* Ver1fcafttulorum tnfoUtculo alligati,collo dut hrachto affcnfhf
duntur quartdniAfchnhm rcmcdto effc. r.
LIBER TERTIVS. mNOtumtjll.abrum Vener'u,feufatiuum,tjuo tn yeUtcandn pan-
niifuhnum arsytitur.O" (ylueslre quodpdfstm prouemt . At^mcjuamuiffepld^syocetur.VtrgdpaTionf matort Serapton tamtn(7 kwtmut pro Volyronio accipiunt,0" ob id non ex Krabibtu.fed
'[tdnuiicupationiicommcntt funt> Viffactrddix defucdtfecundo ©r-
**>& alujuantum absierforta efi.
Spinaalba. C A P- XII.NOMF.N CLATVRA.
Cra.AkM* tevttti. Ut.spma alba. It.spma
£/4W4.GaU:fpncblanchc.
Off.Bedcguar.
SPma alha nafatur mmontibsa Crjylnofts:
foliafert albt chamaUonss,
angufttora, er candidtora,
altquatum htfytda, er actu
leata.cautemjupra bma cu-
bitaaltum^polhcart autam
pbore crafitudine, albtcan-
tcm,wtu4 cauum :m cacumi
ne capitulum mefi frmojum,
echmt marmt Amulum yfed
mmH4 9cy oblongum,flores
purpurei , tn quibn* femen
ceu Cmcumjed rotundsm.
lium radtx fota tcceltacss,
JiomathuK , CT tjsjut cru~
enta extufuunt yejjicax efl:
itrtnam cit: tumortbm tlli-
nitur . Vccoito tim derstes
tnd*
sPina alba.
3J4- DIOSCORIDISm dolore collui prodcft.Zpotumfcmen conuu!JismftnUM,(?
a ferpenfe dcmorjis auxtltAtur:gc'slatum pro amttletoferfentts
abigerctradintr.
nam alham ,juam Telegar ArabtsvocanCcjuidam Cardum
?ntdulum,al hnam, altj Carduum tUmn <juo c.i uaguwsU vtunturl uf.t,.dtj altam (ariuifjlutThuJpeuemputan^fO'
rtitn nndii* tfl t]ui tmpm^ens ntaheeret a tanua.Sunt qmtertna cjjt
futnu rduum dlumfylueflrem,cjucm vufrus.Cardutim M^.C/
JtsittJyerbjdclUtteujuoJcrebr+macnUfupcrioriJoliorumpaTteaffer
Jadeudtn Utlu uotasfrAferant. Entmuoolm Cardum m plan^"
eampeshtbns.vt aducrtenttvidere licet : cjrftma alba, Viofcoridi
»
mvittbtu &Jjhmfh nafutur. Adde hk ijuodjoltaprodmitiuptom^
hrafntdmn mmora Ch-.mdeone albo. Hukeenfrra praefi Mattatt
iudtctum, ijui in alttotibm valLu A nantx tnontibus vtdtt \J l*g* f*
n.im albam ommlus tnjhmtam notht* cjuaabea bocex capite no
runtur. Hnnc fepUporum tminerieerieUam non m pitmufedtn nton
bus Sptnam alb.tf:ndiofcper,ji:i.sre,ncmptpar'tfturojticc:)jU- k?
autem Sptna albaAtalorum C ... dutis tjucm Vrefur.nn vecantJtmj?
hmcpatet: Vrcjurafcrttur tn htrttf,foha Ltbetalbo Chamakeat*J'
%oraJ)utufcjue capit nla Eihmo longe ampliora funt- Spina dbxrai».
dejiccat,& altjuantum afirmgtt. semenfubtth efi/ubfiantta,&j^h
taie calidum. Votu conuulfis conucmt.
Spina Arabica. C A P- X 1
1
J*
NOMENCUTVllA,Crx.AkavSa A*a{5txH.Lat.:pina ^Xrabica.Jt.eodem
fiomine.^ja]. 8c Off. ignora.
jubicam fbinam naittra alba fbtnaftmdem effi &f*, - JI
, „ , ,Jf n •»/»«-
\ffa fiamJem ftrtngit . ^[Jfanguims rctccliones :m^'
finm dlundantiam,cAterMij ftuxioncs radtx etiamnum^
Prnuentt trt afferts. ,
~~ ' mort, h fiortdts vt retandem nonffitts repetat, **
—
-
___ I W —————— ----— - ^
ttfio Krabkabatftmaattrmgt £r dejh<at,<ueade,feiy^ tl° rt f
L I B F. St TERTIVS. mftmulha faultate. Ymmuero quando hanc ex OrtentfiUbm noftr*faUnM bdmmjnum vneftma albajubftttucnda.
Carduus. CAP. X I I I I.
NOMENCLATVR.A.
Gr.Xni\ lLi@' .Lat.Carduns.Ital.CardQ.
Cjai.Arucliaulr.OrVkin.
Amcocalus.
Cardum
C^Xrdum , Gta-
ct Scoljmon uo-
cant , foiia chamxlco-
nu habet , ant aibafti-
nx , mgrtora , crajsto-
ra : cauiem lonqu edit,
foltojum , capite fjnno-
fo : radtcc mvra et craf
Ja , nitx tlltta , orauco*
lenti.tm aUrum toltma.
fnLit.ttem
Di ntno biba-
orfons emfidecocla
tnr : coftojam autem
urinam fvtnLim.L ex-
pcliit. Herba tum re-
M tenere/at , tn ole-
ra , tAjfatatri modo,
tranft.
Cardni
11
6
DIOSCORIDTSArdui fylucflrv plures & diutrftfuntftecies ,<{t'.amuu Vlmaa
.duat tantum enumcret. At domejruorum & bortenfium ,qm
tna-na hodie dtltyntta txcoluntur , ouos Carduos fttuhm nommt,
CTltaU Cardon'tvocant,primarium locum tenent. Htfm^ulartartt-
fcioalbtO-n^nftmt.Cma^naexparte beUarij loto cum ?ipert&
fale in boflremum catutrumferculum offeruntur.Cardum ouem Qri-
ti Caflon vocant , hodte ad tlmfcos e Keapolt& Stctha dtportM-
Succtdimt quos Arttcocetvocamut ,(r UaltCarcioffe horumqauUn
cculeati comprefit.Cr apertt : altj non aculeatt, rotnndh Ungu^rtu
V clauft, funt tnter hos quifineae nuces referant. BafcunturftVf»
Scolymi, fifimmnm acumma priufjttam tcrrtmandenturjaptd»*-
trtttt retunlvitur. idemfitt, fi deUbrataradtcelacluca >fm£"fartuidas dijfetla , ftnpoL fminafv.i^ mdtta fe«mmibw obruan^
tur. Stmtne ptr trtduum rofarum fuuo ,autalto cjuoptamjuam
vlcntc madefaclo etmdrm odorem adulta planta rtftret , ?"w "?*?
a femtnt abforbtw. Ytwlnew *mt,fi»U*mJkre*e, lana raduib»#-
uo\uta,muresaradicumerofone,QUAifummopereappettint,t%t
^itet. Scolymi fub fictmdtim deftntntem ordtntm , aut terttj mltl0tX
'
ealfactunt , &fecundo defiuant. Khmentum prabent nonpron •
nempt melanchohcum.
Poterium. C A P- XV.N OM ENCLnvRA.
Cr.naJNf tcp. Lat.Potermm. ItaL Potcrio.
Gal.& Off.Isnotum.
4fiutuat
lis longi*, moUihwi , lentis , tenuibua , nagacanth*froxt**'
folusfarttisfrotundis:fiore cxiguo,candidi caloris :femin<w^
......... ... . *.col/tbns. ^adices demittit btnum ternumue cubitorum >
n*7H
f<* O-firmas.^tufroxime terram rectfa,dantfuccum^m
ftmilem :tnfaz , frdcifis neruis Cr uulnertbu* glutinand* '
nuntur,decoclum quoqueem ncruorum afjecltbmfrodc?»* * patertu*
i
tlBER TERTIVS.POterium nuRui efi qui in me
dtum producat , nem Italu»
quidem s necnift Aquoiure mtert-rnotM plantat reponetur , cumtnplana Diojcondu htfioria,nuU
Im fttqui non mire implicatnt,
fettefeab hoc extritct.
Acathium. C AP.XV I.
Potcrium.
N O M E N C L A-TVRA.
Grd. Aa&r-Stcp. Ldt. ^Acdn-
thtum.ltal. ^icanthto. Ual.
Chardon bcnit.Off.
Carduus bcne-
dictus.
ACmhium albdftind fimile ,foltjs aculeati* per extre-
mutes^o» lanugtne araneofa obduEtu,ex qua coRetld
Wtntfles Lomkyciws fimtles texunt. Fohd tui radtcesaJ
^opfihotom libuntur.
hvefl
4^*' ^Utm * tnt^um ™<*nt y Unugme collecla& netaP
Wftk^a™ f,rml« >• "x* ™>* f>°ITe cl*rum cjl
,t? pertque
fa"?* Carduum beneditlum non eflc Uecfecut , cum no \ rd hoc
piJP^ttfcrtilipitantum l,anu*i»cnullaobducatur .fatcri co~
^m^nobu Kcanthtum.
Acanthus. C A P-
XVII.Nomf. nclatvra.Gr-kK*v$«.Ldt.*Acdnthtum.ltdL
j ^Acdntho.
*3» D I OSCORIDIS
*Acanthus hortenfis* Sylueftris
*
^rf^o.GahBranchevrfine.Off,
Brancha vriina.
Canthnt,Hpnum Vdderotam uocant,nafatur fflhor
"\ pctrofis,Cr riaukfoliahabetmulto LflucacetshW*'
I I ,- l.utA ' CttuW_ lonqiora, ErucA diuijiira>nwric<itid,ymgMaMWA lt*
bmum cubitorum, dtgitali crafiiudme, Unemyfr-ofeucr,
ex tnteruallu circundatum joltoln > ceu nucamenta f***
oblonga referennbut,fi>mofis, e qiubwflosfroiitalW-e
oblongum,lnteum:cafut thyrfifiecie. ^adicibwnMMlonh\
mu<ofis,rubr'i6>0~glutinofis.ciuA ufiis igm Crlf*xa^^fH
^
LIBER. TERTIVS. **9
wtifuhemunt. Pota urinam cmnt, fed aluum cohilent. Ru-
pit>conutilJis, tabemfentienttbua, mtre profunt. Nafcttur C7-
l)wft™ lAunthMyScoljmofimtlu, aculeatU6y breuioryukmjtiiutu, cr is <jtu in hortis proucmt : cmna radsx ad eadem ad
^fuferior effcax.
ACanthum effe Rrancam vrftnam cum ex alijs notU apparct, tum
luodjuAhumi procumbunt em\>Ufnmafolta,arcarum\ uiUos
^WMcjue adeo ci mfit facultas om?u< <ju.tm Acantbo attnbuit
Horidts.Vorrode Rrancayrftna mtelUzendum,<jUJC Komana dnt-
^MtJtymbclUrer.i hcrba^uamKicanJer O* Vlmttu Hupleuron,
*to«Gr<r<i RupreUtm apptUanmt . hgrtH* Acanthmnon pertnde
W*w. Fo/,4 modKcdt-crimt,radtx dftccatorut Cr niujvrta eji,e te-
^mtbus ccmfofiia.
A C AP-XVIII-
N O M E N C L A-
T V R A.
*i tXHO
rA nisMa.B0naga.G2X.
% Bugraucs.Oft.
Acutclla.
ahi
4.Anonis.
AKonis, ejuam aitqui
Onontdaappellant yrd
mos habet Jrutuojos , do-
drantc maiorcs , fre<]ucntt-
I.lia nrmruhs CtntloS » COUIS
ifnU.
J Rut*
J40 DIOSCORIDISJRuu dut frdtenfis fyou foltd dccedeulti6,Juhhirfut'pi,oiQHtk
non imucunde olenubna. Murid conditur ante ejuam Jfmoft
fat,cthisgrattftma. J{amt acutionhm ftmit >Cr uelittijfl*
culufrmtoribtu horrent. ^adtcem mittit candidam, au t$
calfactt,Cr extenuat. Huitu cortex ex utno potwurmam att,
calculos commmuit, margmes ulcerum crodit. ^adix cum de-
coqutturm pofca, dolorem denimm collutione mitigat. Dtco'
£lum eim fotu hdmorrhoidaAfanarc credttur.
NAfcitur OnotU incultii& incultiuaque ramts &• radicefeft tti
tro tmpltcanttbui, aculeatuq; fptnis, queit bouespungtt, &«»
bouit
reum
*f*> rcrrmrrn ycr rrirtam iiuterncr aiirantt , atifttc aacu lurrtnt""— j
itlius ytas obTiruant. Puluis cum ytnoebotus par remedtutn tn f«'
rtfijue confich. Hec defuit cjuiab bernia carnofa magnitudintf non rnt-
du>crn , defperanttbtts medtcu ntft ferro boffe curari.butu* ope fan*'
tus ftt. Onontdn radtx excalfactt tertto ordine, abTUrgtt, inctdit,v^
nam f>roritat,renum lapilios ejfringh. DecoclumcollutotndeoreJi'
ierem denttumfedat.
Leucacantha. CAP» X I X*
NOMENCLATVRA.Gr*. \tuka)t*v&a. Lat. Leucacan-
tha.Ita.Btanchafbmd.
Gal.Off-
Eucacantha pradttaefl radtce Cyperi, ualtdd 0' Arn''
ra : quaz manducata dolorem denttum fedat: ueteri Utc
rum dolor^atcjue tJchiadtCH prodcji, decotlo cyathti trtw<*
umo poto. Eadem ruptts conuuijis medetur. Radicis cfottU p"
€m eofdemprahet efjeclw.
LIB E R TERTIVS. , 4 <
Llntacantba& Sfnnaalbade quafupertm traftatu , non eademfatplanta.Nemplprttertdcfubdfeparatim ea* Vtofeortdes CT
Gi/flw dtfmbitntfecretas etiam a b mutcemfacultates afiignant. A f-
**mdduuatitneca Diofcoride nec a Vhnu>,folus,cduU,fiore, femi^ncdcanthtJwd faalc fit tudtcare <ju* hodiepUnta fit Uucacan-WAatthjolmhxH bafitans, hanc Carduum Marta dtci poffe cxtsli-mt
Mcmtnft(ientes pragrandibus foltjs UcUamacuU 1 cucacanth*^inderepotuerunt, *y quhd > Utda ftt Cr amara radtce. Uucaytrtdtxamaracjlcr-tnctfona. Indefntantiumeflordme tertio,6WlfMitnttumfccundo.
Tragacantha. CAP. XX.NOMENCLATVRA.
w-7(>ccy£ H<x ygam LAL Tragacantha.Ita. Gommadraganti. Gal.&T Off.Dragan-
tumgummi<
i^gtcamhaz radtx Uta Cr ltfnoJa,fummo ceftte nttt-
l t"r,undefurculos humiles,robHilos,latifiime fundtt ,mI *wnutafolia
y multa, nonnunqudm tenma exortuntur^
M"fi]l>ina*dli,4s,re£l*4 CT firmas occulunt. Eftettamnu
mV ^rJim4 >']t4* uulnerata radice manans concrc-' ^felluccns.gracilis^UuisJynccra cy^Jubdulcts.Cutii
^,>utgumfm>ol?(irMt.Huit44 mcrcbuitufUiadoculorum
^J^^tdtHfimsxaJpcratas fattccs,rctufas uoccs,catc-
iir^tloncs>c* mcUeindclmclu.fuUita quocjue lingud
W-Q-mpaJfo madefafla,drachm*ponderc btbitur con-^m dolorem, cr ucfica rofiones,mtxto cornu cerm utto
hr^HlrCt^tnx,<1""f*rro t»ci(a£ummi diT1tll.it,<juod Cumip**tfcifii alumints momento.
k$i ten\UU '* 0Q'lt*
t,mt m ^ndia l Achata,Morea,0,
q^'»fl*trn
<?£u^!"nafc,tl*r.Quam1>abcmui,e Candu adnos cxportatur
W, IkJraZacantI>*f'»>dcm "ummt yim babet,& t>art modo de-
*******<wmmH3 $ *y»g
24* DIOSCORIDMEryngium CAP*
XXINOMENCLA T V R A-
GU. ttfiyy^. Ut. T.ryngjum.lta. Tringo.
Gal.Panicault.
ERyngion tculetW**
oenerit efi.C*»fr
l,a tn prmciptcfale t***
mcibosreciptunturltt*^
temfunt, Cr txtrtm*»
bm 4tr*>gti» *r;f",
ca.tryngio,cumaio^
complures ramulornmF"rubent,mquorumf^tibmglobofa capttula, i#l
rumacuitpmarum^-
rum ambitu fchttm «"
cumallantur , f•«**/*'
mterdum carule*****
tur.radixoblongaMt
ns mgra , mterne cani^
pollicis craptudtne, od**
U.NafaturmafferisGr campeUnbm. v'm habet rf/*
riam. Pota menfes er urmaspeUit,tormina infiationes.%\'J^
tit : contra tocmorum uitta,ferpentium morfUs, O" niU
mna.:cum umoprodcj}. Bibilur aduerfus plurima}cM»J
* Eryngium.
t>ro
LIBER. TERTIVS. j 4 j
froiitttr. Pota cum hydromelite rddtx , ofifthotonicis O* co~
mitidihm medetur.
fyngum Jpeclanda foltorumforma , C eapitulorum fitu , ean-Jtda, pallida, & urulea conjpiciuntur , curduorum omnium
wvfimum ,radtcet habet qua Jtccata faccbaro cottdtuntur. Adnafci-t^natryngij
fyecies marmh littortbuf ,foltjs montano matortbut,Ww r"dices teneriores C? lon^iores , ad condtcndum m.i idoneAN- Huidem dico quod marit mri iftittf r'-ryngij nullim Viojcortdei
**tumem fuciat . Il/c fubmonoidi krabum Jeclaru , ne Seraptonu"orHmueMauritanorum Sccacul(plantam Graett i.icognttam)Kryn-
lm *fitputent. nufquamenim Scrapioc I tofiorideO Galcno m«-Mur
> vbi non Ulorum pariter nomen apponat , ncc partbus ytribuitooantur. Vromdenonprohc dgimt <juiV.rjn°u radtces cum Sac-*To m*tteconditus
, adveifcmcntius mcttandam rcncrem offerunt*
j° Urapio Secacul , fuo nobis ignoto , attnbutt. 'Eryngium paulu*m
^hditate'a tcmper.it ura fecedtt ,fubttlis tamenetus [ubftantia§%V*T«mfmtatemhabct.
Aloc\ C A P. XXII*
NOMENCLATVRA.Gr.\*on.Ut.<Al.^lo'e.Ga\.AlocS4
Perrocjucc. Offic. Alx he-
paciculum Succo-
trinum.
bh fohum Satld fmtlitudmem hdtei , crdffum,
fVm£we , modicc- Utum , rotundum , rctrorfns pdfi*
* •* foiia utrintjue gcrtt ex obltnuo Jftnoft , rartufute
J4'*
> breuia Cr curtd : cautis emittitur non difiimtlit
**"<*:fios Mm : frutl* haftuld regtd cogndtm:
y 4 ff*»
3*4 DIOSCOR IDISgraui tota efi
odore : O*
guliu amartfiima : rdi-
ce una , ceu palo , tn ter*
J radepaEla.PlurimAprt-
pinguis^ m India ggrn*
tur : ex qtta coatltufuc^
cwaffcrtur.NafciturM
m ^ifiaCr ^irabii^
locis quthujdam numfr
mis : Cf m tnfulu (ut m
^Xndro^nonuaUcfuc^
extrahendo tdonca ,fi*
adglutinadauulnertfi'
nequamuttltsjtdctrtti
illmatur. Duojuccignt-
ra : quoddam arenofum,
quod Jedtmentum fif"
fime ejfe utdetur. J*'rioeinoris imagtnem uergit. Eltgt debet hont odortf,
Jyncera , qtta nihitdoUjenfit, ntttda , calculorum expers, rujt
coloris ,fiiabtlis ac tecinom modo cotla,factle Itquefcens, efr
mta amarttudmis : improbatur ntgra Crfiaclu contttmdX*
Cummt eam adulterant : queddeprehenditur£ufu,am^it^
dme,Cr ualtdo odore : coci argumento,quoddigttisfitAUn
admmima ufque frufia rcjoluttur. Nec defiuntqui .Xcaa^
immtficant, Naturaem cfiJJ>tffare,cxtccare,JomnumMtcer
Cr corpora denfarc , aluum rejoluere. Stomachum refur^
bmum cochlcartum menjura,in aquafitgtda aut egekdaf•
Sangumis retecltones ftjiit : regtum morhum purgat,trt
obolts ex aqua , aut drachm*. pondere inpotu. DeuoratAC
refina,aut cum aqua uelmelle coclofumpta,al^J°*
Aloe.
rum ad
aqf»rg
LTBER TERTIVS. j*f
hrgdtionisferfefl* caufa, tribiia dr achmisfumitur-,alus fur-
$'#
r 1 ^w m J
Mtiricemftrduat, colnbetaue.eademfcculiariter exulceratis
gmtMus mtdttur : di/ruftd futrorum frdfutia mngit : con*
^mtasmtufyfidis ex faffo [anat : htmorrhotdum abun-
Iwim Crfangumis trumftwnes fifiit :fterygia ad cicatn-
"toduat: hnorts Cr infigmta, ex melle tolltt .friuatim fca-
m hfpttudmes , frurigtnefqui angutorum fermulcet : dolo-
rtmc*pt'ufcdat , temfonbm crfiontiillita exaceto Cr Ro-
WouapiIlHmfluentem contmet,cum umo:ton/illis,gingiuis9
& «nmbui orts ulceribm, cum melle cr umo froflcit, oculo-
^wdicamtntis torretur, m munda cr candentt tefia , fen-Hf*fKhmde uerfatur, utfofiit&qualitertorrcrt. Lauatur, ut
V*lfn arenofiftmum , tanauam mutile fubfidat , CT lcttc ac
^fiwrnajfumatur.
KMoedthgenda adhtbendus eftdelec1us,fiquidem magna ex parte
wlterata repentur. Vlanta Aloes nomtne , tn \taha nottfttma
^'Motdefccantium eftordnmterttj : &jub definentem excalfa-
2m Primum > atttficundt tmtio. Kepercuttt ftmul <7 dtgertt.
Mf
Um dfterfirta eft , Jed modict , yt yulnmbus nthilum mo-
l
Abfinthium. C A P* h
XX III-
NOMENCLATVRA.CrMiv6io^Ut.^bfmthiumMal^€ffan^9.
^al.Aluync,Ablincc.Offic.
Lacino nominc.
j $ ^kjf*
% A* DIO SCORIDIS.ABfinthtu, alifi U*
thypuro, htrba uhI>
go cogmta. Prdsiantim k
Ponto O* CafpadociA,®
monte Tauro nafcttnr. Vt»
habetcalfaaUiG<4m'
gendi.btlem expurgat, ft*
crftomacho cr uentn m*
h hd/ir.urmamctt, CT^plam prdfimptum arcet.M
infbtiones uentris , Cr ft'Mcr
Abfinthium.
tum :fajiid>a Jbjcutit^
arquatosJanatmadeJS^
lutZ,autJecoc1n>u>foU'
' '
nfi"
u { V
menfes cit potu,aut cum melle dppoptum. CotrafangoruprW
guLttones conuementer ex dceto btbitur.^xdnerjatur ixt*
nenis cum utno, iteCicuU,Cr muris aranei morftbu4,Crr
com manno. ^Cngm* eo cum melle 0~ Nitropenmgutur,
eptnjcltdes exdqud. ^idfugtllata Cr ocutorum cdttgn**'
,
melle tlltmtur.item aurtbMfimanatfanies.DentmmMrtm^
dolores decotlum uaporis Jujfitu copefctt. Decotlu tn pajjo*•
lenttbm oculss obltnitur.item pr&cordijs cr toctnort, trttn c
cerdto Cyprtno.Jiomacho quoque longd ualetudine labortf *
cum Kofdceo : cumficss dutem , dceto Cr loltaccdfartna, rff
tnter cutem, Itenofisd fubuentt. Vtnum ex eofi,yuodsA f
l
L /
Cr Thracta quo
\mm dfiatepropi
eferunt. InJfcrj*
^cbfi
/
LIBER TERTIVS. $4*
jbfinthnmy uefles ab erodcnttum tnturia umitcat : cultces
txoleo permSltm abiqtt, C^ k corporc arcct : atramentum
ttwimddutoeins tcmperdtum 9 Iterd* k murtum crofione
tmw. Exislimatur Itjuamentum eofdcm frdtfare ejfcflu*.
Mmen potiontbm tmprobatur, ejuoniamjtomachum malc
Wrt,o- capitts ctetdolorem. Sunt qui cotta amurca, Itqua-
"Mtmadulterant. '
Marinum Abfinthium.
C AP. XXI I I I.
NOMEN CLATVHA.
Gu. K^iyQtep i<x\bafic\i. Lat.^fbfinibtum mari-
num.ita.^cJJenTo w4>v«o.Gal.Bar-
botine. Ojj.Barbotina.Mors
uermtum.
C7~
Yj*jp ^regyptt gi<Tnitur,t]uo I/taci pro otiua r
.ytefttenutSy^rtrotont paruiftmtlitudine,refe
aorauiter(Hm
<jn<tdam cdfaclione adjhtngif.perjejcaut cum Oryxji co-
(
*}in
f
er*neorum ammaliajeretes^ ttneasyadict1omclle,enc~
*Wto»m lcmgu; cum ^„//0 autem uel unticula dcco£la,ca-
^MUrepoteft. Pecora maxtme pmgucjcunt boc vabulo.
t
miHmgenu4 ^ibfinthioafitgnatur, .juo Gallia alptbmfiru-m*fatet
. t4 patm nommc Santontcum uocant,rcgtomsm
1"
J4* DIOSCORlDIS€jua, najcitur cognometo^bjlnthionon difitmile, uerumfii'
amarum efi , non adto femmitfacundum* Eadem aU Seri*
fhium potc/f.
TKta Abftnthij »encrafacit Diofcorides,Vulgare,Serif>hi»m> &Santomctim, quodin Galha Cifilpina nafcitur. Vrtcipuum e#
Vonticum ,fecundum Santonicum, tertium Seriphium. Abrotonutnal-
bum,ncnefl Vonticum Abfmthium: ficut nec Cypreflu* herba, marina
tfl hbfmthmm.SertiyhtumfiuemarmumaSeripho tnfula nomenaccc
ptt. Etusjemenajpettarui Alexandrinum femenvocatur< Semenja
tlum, Itaiif semmx^ind, <? Semefanto,cju6dconditumcumZuuhiT9
fucru vtcndum datur ad conficpedos ycrmes,martni Abfmthij (nemf>e
extltus)femennoneJ},fedherbxqux in monte Gargano nafcitnr,Cr
Abfwthto nosiro vulgari fimtlis eft. Marinum Abfmthtum in Itaha
pluribui manttmu iocis prouenit. A bfwthium fimulamarum eji, a>
tlortum,®' acre,Cperaque excalfaat,abs~lergtt,roborat,C «ep#•
Cahdum efiprimo ordme,ficcum tertioi&Juccus herba calidior.
Abrotonum, C A P. XXV*NOMENCLATVRA.
Gr& % K^irovo^. La.^Abrotonum.lta.^Abro^
tano.Gal.Auronnc.Ojf.La-
ttno nomine.
JamttrhA Srotonum duorum efi a-enerum. Fcemina cfuadam ttrf
JLx. fk fi>eciefiuticas,canaicat,circum ramulosfolijsfertf
modo,mtnutim incijis .'fiortbns referta efi,comanttbftiwjurn
"
moyfulgore auri,corymb'ts:quod fer aflatemfroiijufi^1 '
olety cumgrauttate ejuadam,Cr amaroguftu. idgcnut Stcu *
iffe consfat.^flterum ma4 uocaturJermetofum,gractltbusrfr
mulnuu^tbfinthmm. plunmumm CafpadoctagtgntM'
Galatta ^cfiattca,atquem Sjrid Hierafoli. Crudumfimen&
tum erferuefatlum ex aqua, mfotu auxtltatur orthofnotc^
i onuulfis,ruftts,coxedtciim,urmx anrufiustmenfibutfipH'
*
LI BE R TERTIVS. 549Jisyaut rcmorantibtu. ln m*nofotum exittaltum uencno
rum anttdotum efhorrori-
but ex oleo tllinttur:jerr-cn*
tcs cr Jubfiratu <Cr nidore
Jugat.contra tclua eoru tum
umo potum prodcfi,priua-
tim cjficax contra (corpto-
num CT phaUnqiorum ue-
nma : oadi.non wjlimm.i-
¥3jLt tionibm commodc tllinitur,
cum cotoneo cocto,autpane:
tritum cum jarma hordea-
cea > decoflum/i , tubercv.U
difcutit : trtm compo/itiom-
bm admtfcetur,
Abrotonum m&s vulgarit
ejlnotttia, O" itidem A-
Ml? • $^fKCantlum <? e.xcalfauentium ordmtulerrenx ejl
%T*'^ ^ muh° calore fubttlt* euafit. DigeritC uv.td.tt plus
turJl0,
°j lnoremmrn,rtim acerbitatem, quaguTlu dcprebendi-
*km'^ ^0m 'ul 'omimKum flr^fSeripbium:cumldtuerfo Abjin-
Abrotonum.
Ue-
ytn
fa[J^Vm 'amKum *&' '"btlnoceatflomaibo. Amarmetoum fa-
ty4 /m*i ')0 mtotum tncommodat : Contra amuijtimtn au^'
*m.."*^ A**rittoriuA, Vorro tn diuerfx qualttatu planta,ea
^ttnttorfrertt.*
HyfTopum. C AP. XXVI-^OMENCLATVRA.
GuXr<r<i7ros.Lat.Hjfopum.lta. Hifopo.G al.
Hiilopc. Ojf.Latmo nomine.
Hyfo
350 DIOSCORIDIS
Hyflopum.
d.
TJfopum3herhanS
non cogntta, annm
ecnerum efl:montanum CT
bortenje. Optimumejl Ctlt-
cium. Vim habet extemffl'
di Cr calfaciedt. Decoclum
cum fUij ayud ,MefaW
%ut4ypotumfy peripnenmo'
niWydiutuYnfitrfi^fp"'
fis,dettiUatiombHa,V«~
thopnoicpi auxtliatur: tm*
enecat. idem factt ,f cum
melle dekngatur . Cf4mhumorem pcraluumem*
hitjecollum exacetomuU
Jo epotum: CT adfubductn*
dam aluum : cumfcis utrh
dtbtu deirtth mandttur:u<-
hementim, addita Irh <***
Jamomoydut Irioneydetjcit : coloremm corporefouet.uenbV
aqu* mter cutem,cum Fico Nitroi , inHammAtiontbmf°fe
ex umo tUmitur.cumferuente aqua tmpojttum,Jugtum »j
ttt.cum decoclo ficorum, opttmc angtms gargartzjtur. Vec0'
Bum cttm aceto^dentmm doloremm coUutwneJedat :injut to~
nes aurtcularum uaporisjuffitit dijcutit.
Nf.quicquam dubitanium l lyflbpum noshrum **fr,r
''*X,<*"# l ljjfof>um,vt non in \ lyjjbpum montmm ea ducen
foquem hcrb.tru Gratta DehO1 UaU>ttanta cau >
notmrutt. 1"
<?paludofti nafcitur, palmo pauxtllum aktor, latU *l tn l^l°' Jejn
1« t >jlort alliQ autpurpurafientcqui mtcrfoUa pcr totump^ V
LIBER TERTIVS. ?"t
'wt. Sttmmt in gttfiando amaritttdtn:< , quacum ftiptUum auit-wfentitur. Vtanducataaitt poia choleramCfegma folutt mno- /
mut,
panfeniirur.yianciucataantp^ ,_. v _. ,_., „__ati
' ^'dda in puluercm , plagas (mfycr^a) brcut temporecoagmei:-te-
tyflopus tertio ordme excaltactt & dejlccat , C tenmum efk
Stocchas, C A P
XXVII*
NOMENCLATVRA.
Stccdus.
Gr. ?.tIx*S - £**- Stoechds.
jtdl.Stechd.Ga.\.8c
Offic. Scicha-
dos.
Tccchds,iuxtd Gdlltdm
m mfults etufdem no-
mtnis e regtone Mdfiltd
ctqnitur , unde copnomen-
tum dcceptt. Herld tcnni-
bw furcuUs , comd 7'hy-
nu, lonvtore folto, fubdmd-
rd gujtu , CT alirjuantum
acru.Cum decotlum, Hy\-
Joft modo , ddpcclons utlid
ejficdx efi. ^Cntidotis mt-
fcctur
If* DIOSCORIDIS
Spica, Laucndula.
cy*
nudt.
Tacha* in Narhoneft fiu\ncia,et Stttchadthtcf infttlU cjud t* &*uer'
_ fo Mafittia fitafunt,ey in A rabia nafcitur, ynde maximatxpar-
tecum klexandrinU mercihtti Venetia* importatur. Nafiitur & m
Gargano Apulta monte , Narhonenft tameney Arahtca inftriofSU-
chasguftu amara e(l,& modice aftrm*it. 7errenafuhftantnt,pg«A*
aftritloriamialia terrena,fuhttln reddita,C denftor,amaram tffd*'
OnVanum. CAP.XXVlH 1
NOMENCLATVRA.Cr.Oftytxv^.OvHTit.hyficfiyav&Sdt.Ori^tinm'
niris.Origdnnmjylueftre.ltdLorigdno.
L I B F. R T E R T I V S.
Orute. Ortgano faluattco. Gal. Ori-
gan.Offjc.nomine
Latino.
i<*
Origanum.
HU*l
OHtganum Hera-
cleottcum , quod
Cr Cumlam uocant ,fo-
lium babct Hyffofo non
difitmilc , umbellamyuc
nonm rotd jjtectcm orbu
citlatam ,Jed ueluti mul-
tifnUm yjemme mjnm-mis mrqps baudcjuatjuam
dcnfo. Excalfaat : unde
decoflum cum umo fotu,
demorjis a Jerfente con-
uentt.St CtcutamautMC"
comon baujerunt, exfaf-
Jo :Ji Gyffum aut Efbc-
merum , cx aceto mulfb
frofmatur. Huftss , con-
uutfis, bjdroftcts y cumfi-
menjurafotummaquamul-
iT" /
^Umores ftrtktw» cxtrabtt : mcnjes ctet , Cr tujst
"nllc unflum medetur : adfrurtgmem , fform, regmm^
£Hm
> decoclt tt44 tn balneti frodeft. Succm uirentss tonjil*
u Hrn> &* °™ uicerafamt:CrfcrrLtres,ex oleo Irmo m-
vt-durtum dolores cum Utle mulcet. Conftaturf*<o,0«o«/
'*?"*&* Kbots fiuttce , quo aa ovjoma mmm
fal°ri
?fn m«t'(amentum, &hu ommbm m cttfreouaf
es °* mcenosmfoUtis , dum cantcuUfydmfiagrat. V*
y
c
<, b*
m DI05CORID15UaHtemfubfiratuferpentesfugantHr. Qju Omtk affiMur,
candidtore eftfolio.tr Hyfjopo fimdior. Semen «tkttcmah
llos corymbos habet. Vts et Ortgani Heracht ,Jed multo mef
ficactor. Sylueftre Ortganum , aliqut Panaces Herackn,
^Cttnilam uocant, ex quibtt* eft
Nicander Colophonw :Fdf
eft Origam , ramts temtbtu , dodrantem altit , in quibmum-
hcll* ^inetht mfunt ,flores candtdt : radix temts, fufU-
ufi
t
tllo 01
Traooriganum, CAP»
NOMENCLATVRA.Crd. Tqaycfirav©*. Lat. Tragortganum.iul
rr^or/^o.Gal.Maiuc.OfF.
Hcrba Mafticina.
TKdgorigamm tenuisJrutex efl, fylueftn Sti
Ortganoftmtii6,folioC^ramulps. Qjttbujdan
Uupps uirentiwj. tnuenitur , CT lattoribpps foltjsjdtts
Jum. ^iiterumextlibppsfurcuips, actenuibppsjoLus, fodwr
Praftum uocauere. Ofttmum ejl Ctlicium , Cr Cretenje ,
Smyrneum, Cr tn chto Coofy proueniens. Omntd exUA^ciunt , urmam cient,aluo accommodantur , decoflofoto
i
deuctuntjtenofsexaceto btberefrodeft,contrdfotdtxt -
nenam uino libuntur , menfes trahunt:fertfneumontc^
fientibpn, ex mellem eclegmate dantur. Grata ac mitu eo
fotto efl:quare ctbumfaflttitcttbtM Crfomacho acidafW^
ti,tmbectllol tradttur. ltemfiamarmaia£lationendu\'>
'luttno-
i
LIBHR TERTTV5. 1K&w frAcordiornm cxcitetur : tumores uero cum polenta ilh*
fc Aijcntiunt.
Otevanum Ueracleotkum & Oiitte in Italia nonnafe'ttur,forfi-
tonnecinalijs Zurop* lotu.(.\uod autem yulgo Origanum dtci-
te>f)lnejtreefl Ori^anum^ncm^e quod tnfylui<,nonfatum,prouentat.
lCtndiaficcum Ortganum ajjertur,jlorealbo,acerrimi& odcratig»
h>Ulragori«anum duct poteft, qtiantumuu proyero Ortganoin'lrfo yenundetur.Siquidem Jcribit Diofcorides "Xragoriganum in
^wu Choo,cbio,Candta,Ot Smyrna nafci.Quodno pertnde de He-Wwkodicit.Origani defucant,mcidunt,& excaljactunt tertto ordi-
^fittrea. fragortganum adTlrUlortum efl.ltaltco Ortgano,m 4/10-
nmm**myictm\ Matthtolo yttpoffumut.
Pulegium. C A P. XXX»
Pulcgium.
NOMENCLA-T V K A.
Gr.y\HXar''Ldt.Pulegium.
Ita. Pulegto. Gai.
Pouliot.Off.
Latinono>minc.
vlcvium herba uul-
arts notttta. Extc-
nudt,Yalfdcit,deco<fuit:men-
ftrua Jecttnda* acfdrtu* eij-
ctt ,pulmonu uttta ex mel-
le Cr sAloc potum cxtra-
h*t , Cr conuullis auxtlta-
tur , naujeas fiomachtque
^ x tntcr
%%6 DIOSCORIDISinterci/iones,cxpofcdpermulcet : atram bilemperdluu cxigt.
Bibttur tnuino utiltfime contra ferpentium morfm. Dcfctlos
animo recrcdt, cum aceto ndnbm obietlum : gmgiud* drefaat
ctnere corrobordt: illitum cumpolentdtnfldmmdtioncsomm
fedat.-podagrisperfc fubucntt, impofttum ttfque dum rukp
locm : cum carato udros extinguitdienofis cumfdle utiMMj
mtur.Decotium eim ablutasprurigines mittgdt.conuerpunl'
uascorrtgit,contra tnflationes duntiasj3U*lud,m dcfiftones
conuenienterddijcitur.Vocdntdliqui Blechond,auontdm W*
fioret pufldtum k pecortbm, bdldtum conutdt.
A'
St Vuleyum maiflorealbcfamina rubeo.X.tfatur tnUA *'
j<J Gallusfcd pracifualaut n qui m Prouincia Kcm*n*J-
't.Eftylrimas tantum reperiatur. Jnyalle Anania,,&pr_"F^
GermanU UU in hortu ferttur,cum ambns altjs k™*****-*uenit
uu
bet Xef>et£ (imilia : acri gulh efi & amariufiulo. Ad htt f*l
J
excalfacit& deficcat.
Di&amnum- CAP* X X X I*
NOMENCLATVRA.Gr<t.Jl!Hlccft@'. LdUDittdmnum.ltd.Ditdmo.G&
Gingembrede iardin.Oft.
Diptamum.
Dlclamnum.aliquibmfluejlre Pulegium uocdtur.W'
tcnfts herba eft,aau,Luu,Pi^^^^JfJbm folijs , ejua tomento quodam Jftffa^
Unugne pweJcun '
Floremnutlum dutfemenprofcrt. Prafiat omntd qu<tjAtlu
Pulegmmfed ejficaam multo,nonpotum modb,Jedd[f°J
quoqhe dutj' tum,defnnSlospdrtm ctjat. Produntm
cdpras ftgittis percutfas, hutm herba paftu exs excuttrt.»
gandi utm kabetji.ccm, illttm, aut cum polcnta triw- &"'
LI E ER T E R T I V S. $ <7tmfiBos feiibmrcli^juoue corfon aculeos y illitu refigit.^cdfaw dolorem efftcdx habetur.ftjutdem iffum imminuit.Me*tHn
t*ft<tteO"autumno. ]{adixetmgHsIucalfacit y partH4 ac^
wtrat.Srtccwcum uino potw, contraferpentium morfnsprd-
l^firanta herbdfocultM cft,ut olfafla abigat btttuu^uAHnenato ittufmiant, appenjatj
}contath cxanimet. Vulnen-
wjerroillatif,<& Henenatumor(ibH4,infufu4fuccM frxfen*
UmeJlremedio,fietiamab inHilUttone /latjmtnpotuatfu-
m
(
Alm* 8l°d PfeudodtElamnum uocant, mulus tn territ na-
^Wedicloftmdetfed mmu4 cjuam illud acrc. FofdemW^frdetfed tnej}icaciu6multo. Defertur a Crcta altc-
uiclamm genws , fohjs Stfymbrtj , ramis maioribm : in
7w Jtores Jyluettris Ortgam, mgrt, molles : odorfohorum
mj*
r SlfMrium er Salutam iucundifitmpu. Efltcax ad ea-m\Hmtnu6 nares ferit. Mtfcetur cmflattrts Cr medtca-
.
mrfu<& aduerfu* ferpentium iniurias confin"untur3 rhc-
^uocant.r *
H betyera 'Diclamnus Vnlegij folia,denfaytrinque lanugmt
^ar^V^&wfolu medtcmamfacitjignofasradties quaru ra-
%l* * 7Udtyt4ig in ftplifip Viflamnu* habetur,fiaxineis
rjj
i
V ,&°rUjblis radicibus medtcatur. Qjtb apparet nosyera Di-
t!iiJCanre ' Cum tamen conslet yeram Diclamnum c Creta Yene-
Krn?n lcen'ti fummoperedebcnt pharmaccpoU,yt nonex alio-
g^^^tproprtjs mtx deprehenfum & atmant,& m fuas
^ mue
J)ant>t)ittamnHs ltalica,quam albamyoc.it , & qutdam
'i"l°rUm Pm,l,^me,Vrafinello,fiores luhetflagranttftmi
Hut vT*** yaZ0S:rad,cem amaram,& ideb inteslmomm yermes
$Uuk'
L Ur ^xcv^nt "yencnatU quorumut* ammalium mor
'tn^Vd)0Prodeft^ «/"<•< llrtclumejtpeclus. Aquaqux tflore,
tr4tl4*eoco,,fc,tur'^fy eo quododons efl eximu, nanbm at-
UH*ntU
lUACaPlt'"fwditaU
&&T l'
HleZttimcftf»b?lantia, cxter.: fimtln. VjeudodUlamnu-s,
ttntkan
m€?f'
S ln^amnt^adnos uon ajjertmturjtcet fmtqui dt-ncPoslnmam3yulgarcm noslrum cffe Ditlanmum.
^ 3 Sabda,
57* D IOSCORIDISSaluia. CAP.XXXII-
NOMENCLATVRA.Gr*. EXiXiwaK©-. Ldt.o* itd.Sdlwd.
Gal.baulge.Off.Lati-
no nomiuc.
Saluia maior. Saluia minor.
S^cluta ftueEleltfihdconfiHtexefirdmoJm:lon^\
ga* haiens quadrangulaiy CT canas fohd mdU Coto
*ff'gie,Jed longiora, afiertora, crafitora, Cr rAMV^tnurum tjuafiuettiHmJcabruiem rejerantMjutdjM*
1 j'
feryuamiucundo odore,fedgraut.Jemen Jummtsm C0
jy/ueftn OrminofimilegeriUndjjewndfatur. Mt*fi*^
LIBER T E R T I V S. 3f*
mrus,iccoflumfoltorum ramorum^fotum.fartHS extrahit:
lAJliMu marina iflihm auxihatur. Cafillos demgrat^uulne-
rmjangtunem cohilet , tetra ulcerafurgat. Tcfiiumfruritn*
ft<kntramifoliaaue,fideco£}o eorumfoutantur.
SMmanota eft planta , domefttca cjuam framam vocant , & fyl-
"tjtris qu* candidior eft , C m totum hiftfidiof. Uec tamen tlla eft,
^iuisfattatur ,quam offcmaCentrum galliyocant. InCandta CT
^uot regnl Neapohtam loci* > frutlum Saluia producit colore cafto,
&k furema fmditudme. Saluta mamfefte excalfactt, C Umter
dftrmpt.
M C AP. XXXIII-
H«ntafatiua. Mcntafatiuaaltcra.
NOMENCLATVRA.Cr.Kdvocrfx©'. Lat.Mentha. ltal.Menta.Q-A
Mcntc.Off.Latino nominc
z. 4 Mentha,
jtfo DIOSCORID15MEntha 9
cogntta herba eft.Caljactcndt, adftrmgA
atjuc extccandi itim halct. Stftttjangutncm^oton
dcetofucco , ttneas tn ncntrc terctes enecat , ucnercm ftmuk,
ftn^ultm , uomitioncs, cholcr^ fcdant term ramuh cum+j. — .- ... f. „-.: ^ rlifrutit . fl cum polentdil'
fi
fronti ycapitis
tendantur, aut lacle turgeant compejctt : cumfale canummor*
film illmttur : aunum doloribm cum aqua mulfa Jubutnit:
uhIua ante cottum admota , concepttont rcfjltt : Itngu&ftW'
ttcm confrtcla leutgat : cotre lac denjartj, tn cafeum nonptf
turjtjoltapottontlptts laSlts tmmcrgantur. Injumma ,fton^
-'scfttCrtn condtmentts pccultarcm gratiam
hAbct.
* Menthd. . LdtttttMcnthalirumuocant,htrjuttore ejt
rfti
CrprorjH*
idf
MZntha &> Mentbaftrum noU Junt planta ,Galeno& D' >
ridt ad accendendam Yenerem valuU , Acres& "m *yordmc > quamun cultura bumuhorem domejlicam reddat-
amaratCraltquantumacerba^CrJuhtUfimt* conftat parUbiu*
Calamintha- C A P-
XXXIIII-NOMENCLATVRA.;a\*pb8n-L*t.0f£cr ltal.Calami
Gal-Calament.
'fi
os,purpureum florem. ^Cltera Pulegto Jimil» eft, J
mator:cju tmjy lucjlre Pulcgmm tdco appellarimt > qu0
.
re tpjum amulctur, Mepetam Latim uoatant. TertiaM&
ilBER TERTIVS.
Calamintha.
flro cogndtd eji , folus ol/-
longiortltts , cdule Cr rd-
mu mdtortbna qukm fufc~
riorii ,Jcd utribHA wefjicj-
aor. Omntum folid guftu
tmfcnjcjcrucntid Cr dcrid:
rddtx Jufcrudcud. Ndfcitur
m camfeftnbus djferts CT
dntiofis. Potu dut ilhtu de-
morfis ujcrfcntc ofitulatur.
Dccoclum fotu menfes O*urmds cxfcllit : ruftts, con-
uulfis, ortlwfWTd, tormmt-
Lus , cbolerts , horroribtuty
duxtlidtnryregtum morbunt
cxfurgdt : frxfumftd tn ut-
no uenents rcfijiit.tmcxs cd.*
tcrkauc mterdncorum dnt-
^cmfiU o- Mellefotd,cnccdt:nccfecH4 cotld crudduc
™«*. Ekphanticos efitdtdddiuudt,ftfoftcdfcrum lalti
j*'W. Folta detntdftin uellcreJubuctdntur , menjesextrd-
^&fmm enecant. ^iccenfd dnt jubfrdtd Jerfentcsfu*
j?;
*ip* "catnctbtu candorcm reddunt, tn utno cotld, CT
|
k >faihta tollunt. Calamtnthd tjchiddtci* tmfomtur ,ut
* "Hn*oreseuocct,fummdmcutcm cxurcns. Vcrmcsnc*tAt
^**Hrtbu*inJ}iUdtH4.
jM Attfciofe, \n gfapgfc yatii, A ttanix mottubus Hefetam mon-
fHn}tanam
fi-fqucnter coUegit ,fil*S Ocymo ftmiUbus CJT mmmt9
tU" 4HV lof,s>prei>Hrpur)o,£r mtpfavallcterttHmzenus Mw-
^«&*ttm,Jkdatrim , cr magtuiuanum. Uemcaltariam her-
'V* lt*k>lUrba«atta,f«HndHmJfdMCtertmm. VltftUgt-\
l >ntu
3*1
nut
DIOSCORIDTS-U4 nonejfecontendit , cjnod berba cattariafoltjs conftet in totum Vr-
XtU cy Meltjfopbyllt, <& non , Vukgtjjylueftris. latina yox eftN«/»e-
ta, GracaCaUmmtha. Videant Hcrbarij& f>harmacof>ok vt b#
NtpeU *clCalamentbxft>ecics,probe C e DtofcoridediJcemant.tif-
tafnbtil-.tfuLftantU, ficca& cahda eft tertio ordme,*uftu mi»&*tjttantum amaro. Montana rctiqui* yalentior.
Tliymum» CAP»xxxv.
NoMENCLATVRA.Gr.Ov(*@, -Lat. Cr off. rfymm.Ital.
rhimo.
Gal.Mariolaincd^Angk-
terre.Thym*
Tffjmum ttb otmh*
cognofcttur ,$fitf»>
fi$jhtttAxihhmfofy*»
tis Cr angufa ctrumdtw:
Ufftutis m cacumine , firt
pnrpureo refertis. GrW lrlo er pttrofo proueniU ft»
habethmcHtcumjdeV
acetopotumyfituitMW*1'
uum detrahat. Vccotli
prodeft orthofnotctt >&
atthtUtorihttt : W* uen"
tm txijrtt : menfet^Cr Jtcuntbs pellit :
»«n#
ctet : cum melle& ctltg^
te : factles factt excre^
nes : recentes tumores dip'
Ut , cum aceto tBttum :(*»
trttumJaneumcmdiffoluit.-HerrHCM rhjmtcoloremredJ
«
Thymum.
LIBFR TERTIVS. %*%
tts^nfilesj, tollit, ijchiadicit cum umo W folcnu imfojitum
fe^mv.hebctibm ocul»m cibo frodefl.Percjuam utilepro co-
^intojuntaxat adnjm eorum qui retle ualent.
Ttymum duarum efifbecierum. Sfk(h*h nuod fiore tfl fmf^1 n ,nechoc>mb*t mftrtt», <j»od album fiorem proftrt. ltaU
W»mf»mmof,ere ^tmant.C andiAnumfttc.it« <ficapitultt.V odu
*f*pantijimo.llqmum arom.it tcumfeflafi* vocant.1 hymumfu-
twmalidum cjr mctforium efi.
Saturcia. C A P-
XXXVlNOMENCLATVRA.
reia.ItaConielld.
GaLSar-riccc.
^Xtureia tnuialU
w ti&cft:gigniturma]lc-
rit locx,V tenutjoloy Tny-
Saturcu,
moftmilvsmnor tamen
tenenor. Dcfertjficamjlo-
rum flenam, colorh herba-
cei. Eadem fotefl <]u* rhy-
mum,fimodo confmtUjum
ptitetur . ^CftH* Janu ufm.
Eftetiamnum auadamfati-
uaJ)lueHriprorft46 mtnor,
aud frofter mittorcm dcri-
montam, commodim in ct-
«/gjum
3CT4 DIOSCORIDIS.QVamGr*ciTbymbram,Latini Cnmlamyocant.htc domislici
efl,<j-fyluci~lm. VcmeThca tantum, Satureta dicitur. Sylue-
flrii odoratior ejhgus it* acrtor, Tbymoyproprio ejfeclu- yalidior : S*
tureia yero imbeciiitor,fed cibtt aptior.
Serpyllurru CAP*XXXVII-
NOMENCLATVRA.
Gr<£. fyTJvtoL©'. tat.CT Offic.Serp
ltd.Serpillo.G al. Ser-
poullet.
dlum,
*s*K ^
Serpyllurru
SErpyllumduorum^rum eft.
Hortenfe odore
fcf Sdmpfucbum imtdtm <*f"
mcoronasaMJolehcutafir
pendo nomen mditum tf:
quomam (i qud eim pdrtic*
Uterrtm attingAUtwhiT*
dices demtttct. Foltd &&mulos OrigdmhdbeuftdcAn
Miores : m mdcertjs «&*
frocerim dffurgiU Sjb'""'
Zygps dfpelldtum ,nonj*'
ptypdmaltitudmemtncrt-
fctt , rdmulos adens ***
furcu!ofos,folijs refirtos bfgionbm quam Rutd,<s
LIB EH TERTIH. ?6<
tionhttSjanguftu.-flores tucunfe olent, guslantt acres : radtcis
touMufw.tfafatur tn petris.fitmo efficacmsyatejue magts ex-
wfMens,cr admedendt ttjum aptttts. Menfes trahit, urmamptu cieutormimbm ruvtis,uuljis, cr locinoris inflammattont-
w duxiltatury waduerfusftrfentesfotu illttme* Capttts do-
wtsmulcet coclum.adteclo %oJaceo, CT madejaclum tn aceto:
mximeuerofhrenittcis CT letharqicu conuentt.Cruentos uo-
mmfeiatjuccmydrachmts quatuor ex aceto potw.
Tfonperientia docct [atiuum Serpitlum non fcrpercfid t Vlmio in
tdmialtitndimm fefefuhrigere. fe/? fylueftre Ser; um nutii non no
^'rffcrpit.Kbfitytmuerftfi Diofcoridn ttXtWtfft r.katur. Calt-
****$& acreSerpyllum.Satiui inrcns efi apud xLufoi copta,eye*dtiuttJ**rr<int,qmid Vulegwm noUrum e)]e ftttanp.
Sampfuchum- CAP»XXXVII I<
NOM ENCLATVKA.Gr&. X&u^vxcp. Lat.samffitcum.lta.Cr
Off Maiorana.G al.Ma-riolaine.
^mffuchum in Cyfro & Cyzjceno Uudattfimum :fi*
tcnndum fili locumuendicauit ^egyftium. ^Cmardcun^
8*S**U& Cyzjcena affeUaUHerL eji ramofa, per terra
'TpHijscitu Calamtnth£,<jua tcnutfoltoconftahLepto-huos
Afpcllatur, htrfutis cr rotundts. Suautftmum0.
'
tiPUJdco coronk tnferttur. Vts ettts excalfactens.Succtu
'fotM,couenit #^l^^rmmaexcrucuxt.llhta ex melle mdtfoltafugUSmiHn
t:mlfcsfubdiU tn feffotrahunt:cotrafcorftomsiclumtx
*ceto ^jtte^mHm . foxatis tumonbiuji ccrato excefta
tmponun
3 6C DIOSCORtDIStmponutur.-aduerfm oculorum inflammationes, tumoresytmi
falbne polentd illtni prodeft. ^CcopHmalagmaWJ,idljaciemb
cratia>commifcetur.
SKmpfuchw dr Amaracmtdemfunt. Sam quoddediuerfis u/*
bus a Galeno et Pdub tratiatur,ea caufa eji <juodf>er Arnaracm,
^art'minte\\%^unt,fmdequidcmSam\fucho,mfu^odamanwt\i0
*faatim:&CiKJtctl\ar*mt SmdrdtHty*tdbatur.$amtf*t^
ium cnpart,-uw,t,auLLIfedtzerit,de(ia*t,&' excalfaut. Porro ktn*
MO*,G*JflM V P aulo ,non abundeHarumejl,qnamecodicumcorr
ftela,(rtdo£l*rum luduium eft)m queit alsqua fimaracus mjcrf^
ybt Uiarum efjedehuerat.
Melilotos,fiue fcrtula Campana.
C A P. X X X I X.
NOMENCLATVRA.Grd. Mt\i\i*l&.ldMertuU campdna.Ita.SertoU
campana. Gal.Coronnede Roy.
Ojj. MeklotM.
ErtuU Campana laudatiflima in ^ftticd, CT CjUc0>®
^, chalcedonc nata : cmm odor uicmHt eftCroco, bont o °
rss.Nafcttur crtn Cdpaniacirca Nolam>coloretnlutenrn
guefcente,odore tnfiTmo. Vim hahet adfinftoriam. mflarnm
Uonem omnem emollityprdfcrtim ftd in oeulis,uulua,Jc&>a
teftibw erumpatftexpaffo cotla iliinaturfmtcrdumasste *
to oui tuteo affato^aut Foenigract fanna, Unijcminc,ant]>
ne, capttulu Papauerts, Intjloue. J{ecentes mcltceridM f#J
cum ayua, c> uli tra manantiam c apite,iliita curn creta'
umo aut Galla (anat. Stomachidolores et cruda Cr cotta <«
aliquo ex ante diclts ieuat: dolortbm aurium mittgandn ****
LIBE R TERTIVS. 367
Mdilo tus. Melilotusltalica.
J(4°iriflillutur : m aceto ant rojaceo madefafta, captit do-
foa» Itmt.
tytinarttm Meh!otut,vera ejl(qu.tm cjuarto Itbro defcrtbit Dio-
J-tyoruta) UttK vrbana, Vrxccttens Mehlotus mregnt Hcapolita-
T ^«w m«/f i6 m lodi nafcttur , mdea; fimen &flos tn alias re-
ftTyerunt exp°rturt.M txta eflfacultat k ,cum altcjuanta adjlri-
l£ i
ltUmm^ matHrat \fl 'it,l^€rnca^^t tncoJubfiantia>fi-
y*kntior efi.Hmtufemen ^eraoiont m vfum medtctna ccdtt*
Marum. C A P. X L*NOMENCLATVRA.
Qu. M*g«{/. Lat.Marum. Ital. Maro. Gal.
^roprium & ccrtum nomcunon habct. Off Lat.
nomiuc.Marum
3*3
Mdioscoridis
^(rum hcrba coffUU uulgo,furculofi,floreOrigt-
1T> 3 folijs mukobngortbm ,flore odorattore. mhabet Sifymbno conftmtlcm. Subftrtngtt cmm CrtnodtceU'
facit : rjua de Cdufi illituferfcntia uhera ffttt , CT tn cehiM
illittones additur. iuxta Magneftam Cr Trallees coftojtpim
fffftttur.n:
MArumGdleno&Vlinio feregrm* herba,huic ^ffP^Afiatua cr Cixjcmd : hocfuldam makranam ™P"f*
tilanfa mkmtamfueam , yerwm am ?Unm ^^t^VT. ^.memmeeemfeae , ve banenon m v.uropa emf^ ereiamm,]e^*
ro , Marum , »1 iam dtxi, Amaraco amarin* & odorattusejt- ^men Mart yicem , hmaracum nojlrum mmutum >J* [>
f
lere \m
potcrit.
Acinos*
C AP-XlI'nomencla-
Cr. AM&' Ldi'CW0 '
jtal.^ino.G^^iilicmcnu.On".
Jgnota.
Ctnos aut^onos
x ^k Grtcis&»*
nut ftccocjueramulo ber-
Li,OamoftnttltsM^
tafedhtrfultor f^'
obtortU &.*+«rmkmt"Jr*PAcinos.
LTBER TERTIVS. f6;>ftoos ignmcjuefdcrumfdndt.
AOnosOijmum Caryopbtllatum effet, ni Plinius dietret , Acincnnulliimflorem producere, at nofirum boc Ocymum floretfub au-
tmriunitmm. Adde ln<, Acmos, ramultf eyfolus hirfuttor, ey odort
tymemferiorefi. Manardta & Matthtolus tn tUufiranda medtcmaM*»tesviri
t (sitjuidem Aanos tnltaha nafiatur} herbulam efle
r*ntur.,i]ux magrorum Umitthui <&femttu nafeatur , htrfutam,™<juantum odoratam ,cm a .iuibufdam Bafiltci (ylueftris nomen
^'tumefi.l
\
Baccharis. CAP.X LI I.
N O M F N C I. A T V R A.Gr
*'l&kXagfie:.Lat.Bdccharis.Ital.£accbara.
Gal.Liancdc nofrre Damc.
BOff.lgnora.^ccharii hcrhdjruttcojd^uaim coronat dddttur : (Htm
fou*afl>erdfunt,mcdtA yioU Cr Vcrhdjci magmtudi-•tdulis angulofm , cuhiti dltitudmem fetcns , altquantulum
Tr>»on fme affcndiahm adnatu :florc fttrpurco Juhalhi-m
*Morato:radtctli44 rcratro nigrofimilihm, ejutlm odor
vCinnaniomo froxtmm. ^fjjrcrum fqualidumqucJolum
Tfl-^x m a
1MU ^ecoc a"f*" » m&s
>ex *k° f
rda¥tU-
^^^fficultathJaUtaris. Item dtuturna tufit, Cr uri-
fl$c"l:mwfesfellit:contraJcrfentiHm morjm uttlifimc
tkrmumo. p^cccns radix affojita , fartum cxtrahtt. Pucr-
j^
m bcoSum i» defefiiomhm frodeft. In dtafajmata uti*
ninImtur, tucundi odoru Qratia. Folta utfotc ejua adfirm-
\J**fki dolorthm iUitufrofunt : oculorum mfUmmattont-
\™TmS tumentlt»««f*rtu, aqilofui tncificntihm ,tgnt-
Bifaru duxiliantur. odorjomnumgtgnit.
i^*h* r»™*idac pons,noe(t Afarum, cutm haclenut *fct B*f-****/*< uicrebutt. Ruellms, Dtua Harta cfnrQtlxcM^nam htr-
^i hacjl
$70 DIOSCORIDISbaefthocapudGaUosnomine)eJJeputatMntihioluieorumo'^cntm
jmprobat, <]M Baabarcm Gafrfolmm cxiftimant, herbam paOfc
cmu Matnh\lua, & 1 taUs ScarkjyrM domeftica rocatur, nempi radi-
dem radiubus conft*. . ~. ~w* - tV •.. -
conua diffcde ejje , Haccharcm m i tulia rcpcriri. Q&dje G4Offff
randum^u-x magU adfcptcntrionem yergnnt,eam ne berbamp*
cere , auam Qalenm dicat odore < ihnamam* fimiU ,monarm* u
acrtm 1 Conferant,quiUmatofunt ludicio^fentenliamjerant.
Ruta, C A P- X L I 1 1*
NOMENCLATVRA.\nHyavay.LdUta/.Cr0ffic.Fsuta.G2.lRuc.
ru tnontandfil**'
jl^Jfr^Jatiuaethor^
tcn/I acrtor ejl , cr * «*
dJndta:fatiuduerof^J^
Fuudrboreenafatur,m^
mabosadmittmr.rtuft
unt3cd!faat,exulcerat:urh
naaet,mtfr«d?StA^^itpotuabiucddaliamc'
dtcdmentortidntidotumett,
ftfemen cx uino ,acclM*
me»/urd,ebibatur. foliaf
fin\
ces uenenoru uires red^s
Cuta. mere conuemt.^enituraa
co diCocld ttorm:nafcdat.^'potuue extmguit.cu\/€nethofii. - - ,
ddpeflorv latemm^ doloresJtjfcidtdtemfprandht^F
LI B E R T E R T I V S. $7t• ' rf—
iffi
nfebrm circmtu repctetts,pota ut ante diclu eft. Item ad mfla
^scoiimlH^recli^ntefimt^cuoleodiCoiLi cymfufa. Fce
totoMKiiluaftranjrulatn iibcrat,fikgemtaiifedetenui cu mcile
m\cmur. Fcruejafla ex oico y crpota, uentns tmeas excutit:
Mcwrtjs dolortbus cx relle>at]ua tntcr cute cuficii il/mitur.
£lfleinf>otuauxiliatur,decoflam tttno addtmtdiaspartcs,crwiu. Cruda coditad ctbo Mifusaaem excttaudolores oculo
iL^j^..?i /J
•• - r ^. :nwcufoieta ienit,doionbws capitvs cu Fjjacco ey~ aceto uiita
*xik*tKr:profiitt?te naribH^Jancntine fisiit,trtta CT mdita.te-
Cr crup
^Urucu Myrto Cr cerato prodeft. Cupi^ ,
Unro*ffrtcla,aib*uitiliginimcder. Cucijde tilita,formicatto
totolut^uerrucas qua rhtmtflorc reprafentat: cotra tmpe
(p»« cu alumine ct Melle uttltfiime tmponitur.Succmm maii*Wi caljce calfaElu6,aurm dolori efficactter tnfundtt:hebetu**mh yuifenferc, Ruta cu Fcentctdifiicco ac Melie peruncli
^M^gnefacriitulcera quaferput>autin captte manat ettacekKtficco ti Cerufaperjanat. Maja allioru ccparu^ acrimonia
JM-Afotana ficopiofim e(iur,tnterfictt.Duflore promtt, et4
miiri^colltgitur,cuteinflat:a' ruborc quodainfictt,cupru
T
^cu^cmhiinfidmatione.Oportet itd% eaunftps antea mam O-facie coiligere. Tradimtfiiccugaltmaccispuiits tnfbar^
ftjnvcere.^dmut eanua 1 Maccdonta circa llahacmo
'Fodeai^omcdetes intcrimcrc.MontoJu* aute * locu4,ut
^htet.semeeim fotu,cotra tntcflma uitta efftcax efl.m an°fc comode addilcoira incbtinetiaurma tojiujcmcfeptems
* *pof«, datur.^adix hwu* montanu Moiy uocatitr. Sj ItM
^^iuafimiih eft. Prodejl tomitialibus Cr coxcnduii^
* ^^mcftrua mouct,partu6 enecat.^Ccrtor eft uirtbtts qtta
0rtenJJS>O uaitdior.Syiuefim,utpote noxia, ctbts abdicatur.
^C z Sylne
|7* DIOSCORIDISSilueftrisruta. C A P.
X L I I I I.
NOMENCLATVRA.Grd. Xivyccfxcu Syftcy. Ldt.Sjlueftrit ruta.HA^.
Jaluattca. Gal.Rue fauuage.
v1
#-
OffHarmela.
Ocant etiamnumfjltteftrem I{utam,4Uodin CAflw-
cta Cr Galatta ^tfidfntttma Molydtcitur.mtexf
%na radice multos emttttt caultculos :folijs multoM*r jiutd longioribtu^tcnertoribittfaodoregram:^
1
candtdo : cafttulx m cacumine fauio mdtoribw,auamjatt»*
KuU,ejua tribtu maxtme farttbtts consiat.tn qutbmtrtan^-
htmjemen,jubrufum,guslu amarum recludttur, cutttt eji nfi-
Semenautumno maturejcit : quodcum mctleutno, Croco O
Feentculijucco, acgailmaceo fcliey tertturcontra retufam ocih
lorum actem. Sunt qui eam Harmalam uocent, Sjth £#**•
Qm Caffodoctam tncoltint, Moly ,quontam quandam cnm
Molyjeruetftmibtudmem.radtce mgra,flore candtdo.In co h
bn4,w Utojolofrouentt.
Moli. CAP. X L V*
NOMENCLATVRA.Gra. M«\v. Ldt.MolyJtd.Mok.
Gal.OflF.& Ger.
ignota
M Olyfolia habct Gramtnis lattora, humiff^rfa :florern
albx rtoUftmdem,fcdmmorem, lattct colort* :^
L IB £ R TERTIVS. j 7 *
wcdndidum,eji4dternum cukitorum,m cuiH4 Cdcumine ine/l
^fudauod^Htjfieaemreferat. J(ddtx pdrud, hulbofd,c]u&
wrumm modum udlet dd dpenenddt uiiludtji tritd cum Inno
^ntosnpefofutycidtur.
KVte& bortenfts <? fylucliris noU cuiuvtfunt plantd.Sylucshit
(nondt hacloquorcui 4,4..Cap.peculiare fa.it Dtofeortdes) infpesmm nafcttur,& montibm iuxta Montem Veffulanum , &^MkorihtuGaUtarumlocU.\tali£ inmonttbus Dtui Valentmt,wgano, &> Gorttiano comitatu. DomeTitca fimtlit efl , ntft quod
"toor&odow grauiorit. Kuta fylueslrn in excalfactentiumeft ordi-
1mt0>demestica tcrtto.Uerba non acres tantumfcdctiam amara.?pvM,Q> potcnter deftccant. Kuta in yenena ytrtutem noucre M »-
^wfautdernfc praparant cum ferpenttbus dtmicatura. At Kuta
^^dequafiparathn traftat Dtofcortdes ,cuiufque natales pe-
-R^facttAtfJcrta Kutafylueftrt,cutus pracedenti capite mctionem}^GaU™>r*faeeflnigra,florclai}eo. Keperttur tn GalLta N^rfco-
^^momntbm notis,qua* ab ea Diofeortdes exposiulat. Prater has
&rU r$*""' eft ettar" &ut£ caprarta, quem ltali Galegdyocant,
*'"> Lauanefi. Nafeitur in ipftsfoffarum fummuattbus, Forwo-
^r^-Uuicmirandamyim mpesiemattrtbuunt, inyenena,<?
^*lmf*rpentmm,cibofumpu,feu tU.ita morfui. Potafcmiunciapon*
^Puero^natepilepttcos,Attamcnhac Kuta caprarta,non
eftPo-
jjj"*;Mo
(j Homero,ad excuttendas fafetnattones yalentifltmum,
h f?M€ramo tribuitur,radtce rotunda nt»raq;>magnitudint Ce-
^lioScyUt.florc canduio,Gracu altjs luteo. Vlimw M olyfibt allati
'«*,«* Campaniatgrt tnter dijpcultatesfaxeas effofuradtcc tri-4N« longa,acnc\ flcquidem foltda, fedabrupta. Molynoslrir <ne
'
l
&ot»m.neccfl,qui e locts ybt nafettur,profcrat.
Panaces- c A P- X L V I-
NOMENCLATVRA.Cr** Tlocvaats Hg&>t\etoy.Ldt. Pdndces herddeuiH*
It*. Pandce heracleo. Gal. 8c
Off.ignotum.
574 DIOSCORIDISP^inaces nonmdlts Heracleumdicttur, exquo Opofmx
coli/giJoLt.Piurimutn Bczotid O* in phocide ^iradtf
ndfatur-.ibtcL (omfcndij & (judsiu*, OMi ex eo iiquorc frctiU-
tur^rdtidjiudiose coiitur. Folijs efi dffcris.tn lcrra tAccntthm
hcrbacei colorts, multumadflculneaaccedentibus, m amw
fuimfuepdrt.to dtuip.s:cduie,ut FeruU,aitiftmo, fii Unugnt
rjuadam tncanefatfolus ettam mtmtiortbu4 obfitus^mvJ^V1
ceu IXnethiytn cacummefore luteo, Crfcminc odoratojeruen
tejrradtceshabetmuin4 ab ortgineuna, candtdas,grAiwM~
byayCr Mdcedonia. r.xafiturfuccpumafd rddice,recenuw
hum fullulitu:e4 candidumfuccum emttttl^uiflccdtu6, mjl(jn
md cute croccum colorem contrdhtt. Fjjiuentem autemj^um
exctftuntyfolus excduatofolo ftrdtss,qu& (tccata tollunturSmt
li modo cauie mefiibtta tncifo,frofluentcJuccum extmunt. S&*
horesex radicibH4,dlbd,rigentcs,dss~ientdfyJiccdtaudcdrtei
nonfcnuant,aromaticdferucntesguflu. Fruclut exmedtajer
U al?o idonesa sfl.fcdex Agmiufloionibus, ab ufu cibario Ab>
fjorret. Maxtmem hocjuca cenereprobdtur ftam 4m#W
mn6,tnterne dibua,autJnbfuluH4,for;s ad Croct colorem mctt<
nam,Uiiis,fmgv.ihfiabiiis, tencr,fidtim in dftd cliftej^
grdut odorc. Ntger tmfrobatur,dc mollts. ^tdulterdtur -4
momaco aut ccra. Sedfynccri expenmentum efi,fldtg®
a<juafriatU6 refoiuatur, cr iacicfat. Excaifactt, moliih^
nuat : horrortbu* fcbrtum circuitibus^, uuifls,ruftu> wtr
dolori,torminibu6,ftiliiadto urtna conuentt. Contra ucjictj
btcm ex arjua muija aut uino btbitur:menfes trdhit,J(£Wm
cat,tnjlationcs qud uuiuam male habentJuriUMfyicxme
l*tm,itfcu:n. iff. i imtur, acofss Gr cafttu medtc^'
mbm ddmifcetur,carhiculos rumptt, fodAgnascumuft^
tmfttbnemu '
>loi c dcn -. hbcrat,catus mdttut3oworU
AOtrfl
L IB E R T E R T I V S. *7*Km illitn exc;tut. Ex eo CT ftce optimttmfit emplajiru , coiu
*notftimtm morjtts,qu&m rabtem efferantur. J^adtxm ra-
wnu confcij[a,uulua admota,partm extrai aduetera ulce-
r* effic4xeJ},nudata eJJa,corfore ofcnufi mta cum meUctUi-
ww. Semen cum ^fbfinthto fumftum , menfcs felltt : cum
^rfolochia prodeft aduerjm ammalta , tjiu uenenum etacw1 wtur.Et contra uuhdzjiranguutM tn utno btbttur.
Panaccs Aiclcpij* C A P*
XI VII.NOMENCLATVRA.
^ivants aotCkvm&.lAt.Vanates ^ffclcfuMal.Pd'
nuect^cJciepio.Galdc OffIgnouim.
IJ^naces ^cfdcpij, caulem kfolo ermtttt tenuem , cubttd-
1 ^geniculatum , circa qtiem folta Fantcuitfunduntur^Umai^. -._/ ,. '* I .___. ___./._,/'.u
Cr acruguftw : radixparud
habmtfiores cr Jemma,con-
Cr tubercula, /t trita cum /\
pntptpx: umo btbuntur , GTl
*Wur.^dicjtu vanaccijylucflre Onganttmuocant.alij Cwkm:de qua tn Ortgani mcntione dixtmtu.
Chironium Pahaccs, C A P*
XLV I 1 I.
NOMENCLATV R.A.
Gr.ztivcoag xetp&vMp.Ut.chtrcntum ranaccs.
ital.Panace chtronto.Gz\.6c Otfio
Ignotum. .
^c 4 c/"r#
*<7<> DIOSCORIDISHiromum Panaces in Pelio monte maxime prouemt.
Foltum eiit* ^maracofimde :flos aureua:radix f*rM,
ejuaz non alte demittitur , guflu acris. Potaradixferfentium
ueneno re/ijiit. lllita coma,eadempraflat.
PAnaccs ah inucntortbui a«nomen fortitum ,nemf>t frimum*
Hercule , fecundum ab Aefeuhfto, tcrtmm a Chirone , iffof*»'
mine morborum omntum rcmeiUum polltcctur. Vanaccs Hcnntey
ftontctn Ualtaproucmt,maxime m Apulia, in Aftnnmii«g»>V™
montcc]uemfibifroximumSenenfes,Ar£enUoyocjnt.Serttur&f
nbm m horii* , •JUniationh Cr pubtici ftecUcuh gratia. Attmm»
nuUo I talia loco extrahitur i* Uquor , qucm Opopanacem yocant.&
Vcnetus cx Alexandria affcrtur,ma£na exfarte adulteraW,re}*>
tHrtamcnquandoquefingularitwtidui&fmcerHi. Semen&rdi*
Panacis ad nos hodtc non ajjertmtur ,quantumuis htcfant necejjarvi'
Ideb dtligentcs Chtrurgict ad inducenda qua carne nudata funt o})^
radkum fagmenta magna fedulttateinter condenfatumgummtf '
quirunt,queif fuluerem in id remedtum effciant.Ofofanaxqf*n J
fitradkcvcltaule Panacts Hermlei,excalfacit,emoUtt, & &&'*>'
tioque excalfacientium eft ordine,& dcficcanttum fccundo.^ ^cortex caltda ejrficca eft , mimus tamenfucco , yt qua dHMntif
u(ierforiafit. Vanacts AfclcpiumC Chiromum nemoejtqus cji^
autm Europam afjerat.
Ligufticum. C A P. X L I X-
NOMENCLATVR*.Gr.Aiyvcjixop.Ut.Ugufticum.Ital.Liguflico.
Gal.Liucfchc.OffLcuifticuiri.
Igufluum , yuod alsj panaceam, altj Vanates mU*
. flunmum tn Ligurta nafatur , m monte sAf**® '
v ~Ifibm conterminoy undcnomen traxtt. Panaccs tncola
ab re affellant , ejuomam cr radice Cr caute ,fferacuo i
Panacifimdefit : %sr mrtbm eifdem praditum, GtinttU
[^
L I B E R TERTIVS.
*Ligufticum.
377
alttfiimis Ajjcristi montt-
Im , ac umhrofis , maxtme
tttxta fittenta. Cauluulutn
Jirt ^Anetht, gentculatumy
tenuem, ey m circuttufoha.
SertuU campanaymolliora y
odorata,prope uerttcemgrx
aliora, cr ionge magis di-
Utfa : tn cacumtne mujea-
rmm , tn ^uofemen depen-
det ntzrumfolidnm CT ob-i /
longum , janiculo proxi-
mum , guftann acre , Cr
aroma olens : radtx candi-
da, HeraUcotta Vanacisfi-
milps , odorata. H\adicis fe-
mtnisque uis excaljaclorta,
concoauens. Prodefi ad tn-
Jn^lores,tHmores,concoBionesMemadmjiatiom
^l^Hsftomachu* turgeat : CT contraferpenttumiBm:
J»CT menjes potu trahtt. Eofdem prafiat effeEim appofita
*' Sc*>ien cum rtdtce oxyporis C7~ medtcamentts deco-^m tdmtjcctur : ort perauam uttle : auare pro Ptpere
*fw to mdigena adobjonta. ^tduiteraturjemme quodamj
^k^odfaaleguftu dtfcemttur.amarum emm efi. **tyfi-
nr**icultautsejelis admtfcentes Ugufitcum dolo wltanU
\ {ttficum.a U<rurut vbiplunmumna/utur, Galeno Ithjfitcum,
t^neP U:"fi'cum yulgare. Sujmdem l.eutfitcum non mft in bor-
*££**' Caulmifacit UHptmum , concauum ,& craffum, & non
^'"ttdefuonarrat Dtofcorutes. Vaha mhUadSertuLmcamp*-«"duntrtt yt Afu mctfa, crathora tamen& maiufcula. Semen
37S D I O S C OR I D T S
Itcet Vccnktdo proximttm , tamenfolidum non eft,necaroma oUm,fei
fiabite , &f<p*amofum. Vorro chmrertm Liguftkutn GemM&f*
totam Ligt \m eop/ose nafcatur , & iniht femen m ctborum condt-
mentum veniat , publice tam-n m alias Italtx partcs nonexpc-rttt*'
TLtus ettam fumma abundantta eftin allip'imisyalln Anam*(? Gl'
rtttant comttatm montibm.
Paftiinaca» CAP» L»
NOMENCLHVU.iratpvXiv©- ccygi&.Lat.PaftmacaJjfofi
Jtal.PaftmacaJaluatica. Gal . Carrotes
fauuages.Off.Latino
nomfne.
Paftinaca domeftica. byiueftn m6
LI B E R T!RTIVS. 379
P^slimcafylucfrrpsjoli.i Gingidij hdbetjatiorafnbamal
ra,mlm retlum jcdbrii:umbelta?njtmilcm ^Amtht,in
<jujlQres infunt canduli.ettn mcdio pnrpureum qtuddamjer*
ricroceum.radtx diqtti crdfiit:idinc,dodratalk<>odorata, ft<t / n^mnditttr.Semen fotum ucli}npofitum,menslrud mouct.
teconuemt mpotione,qttos unruz dijfcultas torquct,aut laterx
^lorexcrucidt,aHtftaq!taciitemJi^
wMdntifyprodeJl. Prtjumcntes idnullddfficttwuridafer-
/
\tihi
>meremJtimulat,parMappofitAetjcit. Foltatrttd, Crlm
Md(eimpo/itd,pbagcLn.is ulcerum pnrgdnt.Sdtiuddd
^npollettwejjicactor tamen,CT ctbo dpttor.
JWhwm domesliea O" fyh trts,rtra$ nofiro tempore in horten-
X fa*otaefi.Kectamc» VasimacadcmsThcaCarota cjl, nimirum
^inuUsynquamfcripfirtt, ?a7hnacam domefticam,radi(.e purpu-
7*t
®'f*nguinea.Eodem mcrrore ver,a:iur,quipro Vauco yfyluesirt*
^'^femenaccipnttJetllaloquorqux in vmbett* medio paruum
Wto&pnroureum produat. Zt quamutt Vauci&VaTtmacafyl-*?"•»
fi< vwes conuenuqtt, v: vmna pro altero vfurpari queat , non-
°fi$mur i,itm cffe Dattcu „ & Patlmacarn fjluestrem. Bac m^tmeniuvalmtior.prattuuefemm cr radix>& absterfi- c
***£*&am contmet.
Sefcli. CAP» L I.
Nomenclatvra.Cr*- Urih ty*#rx\*&Ti*$p Lat.SeJelt MafiltenJe.
ItaLcodcm nomine.G al . : c r mon tain.
Ojf.Siler montanum.
*$ MafiiUenJe foltd Fccmcult habet,crdfiord:edulcm ue
HP u***m:wnbelLm ^l thij* quajemen oblongttm, an
tr^m.detpum iicre: uuiix l ngd eji.tucundt odo-
***5 et radtx excdlfauUt tttm habehpomjlranguria.cr
ortho
1 So DIOSCORIDISorthopnce^ medentur:Jujfo-
catwnibns muherum, comi'
tialtbm^ profunumenfesVpartw trahunt:adomnwn-
terna malapollent, tt|6w*
terem janant . Semen cm
utno fotum , concojuit , O*
tormina dtfcuttt : eputh ft*
g* bnbm uttle, Cr contuf
\ fiiEltones m itinenb^cm
Ptpere C7* utno btbttur :tif
frts, c*terisj3fecudibui <U*
turm fotu, qm faciiiusfw
ffxtmemtatur.^ethofcv.m
Sefelt , folta habet ffeier^
mmora,CradPencl)ment
modumoblonga.futexnt*
^ricat.falmitibmtnbiU^
Lttaextenfts/amtifefff'
dalib^capitulo ^Oiethi,Jemmem tritictmoremdenfo,nigr°>
amaro,Mafilien/iodoratiore,cr dcrtore^multumfuAUi. r
fonncnfe folid habct Ctcut<£,ldtiord,crcrdfiord:caulemjufr
Mdfitlienfis mdgmtudinem,feruldceum, CT latam tn cdcti» 1'
ne umbellamjn qudjemen ldtius,odordtum, CT carnojurnj
det.Etfdem uinbusfrdditum eft. Ndfctturm dfferis,ng# "
toUibut,inuemtur ctidmnumm mfults.
Crcticum fcfclu C A P- U 1 '
NOMF. NCLATVRA.
Mafsilienfe Sefeli.
Grd.TofMxic-tJ.Lat.TordiliumJta.rordilto.Gd'
8c OtiF.non facis cosnitum.Tor
LIBER TERTIVS. 3$t
Crcticum fcfeli.
•&»«»
TOrdyliu, tjuod ahqia
Creticu Sejelt uocaut,
mxu Ciltctam ^cmano mote najcttur, herbulafurculo-
Jkjjtmme duphct,rotundo %
Jcutulorum cjfwtc^ odorato,
Jubacri. Contra urin,t dijji-
cultaieb'.bitiir,potn at mtn~
Jes. Succojcminis caidtsa ui-
rentis, ternis obohs ex pafjo
decedicbius hauslo,renesJu-
nantur. Efjicax cji radix ad
cied.is petloris excrcatiohcsy
in dcltntlu cum mclle.
SY.felli Ma[?:!icn[c tnm in vi-
cims Majiilix locu , tum tn
ommbus T rulentnw montihut
enafcitur, O" jpecianx qnamuquandoque prubatum.habct ta
hbrtj**' ^U0<*
^
tneatt0Kt Moftondu nonrefpondcat,inquo m-t^/p^^^^^^O-ciwicwwor/o^myenf/^^r Ufeh Acthtopi.
ento
l0?0ntfactim >O' Qrettcu?nad nos nonaffcuntur, ac proindc
*>tma depertjt.Cerux a partu Sefcltfe purgant
.
Sifon. c A P- L I I I.
,NOMENCLATVRA.*
h T*'LaU,f°n - n*'Sifone.Gal.nomm noit
S
nabct^Off.pcrpcram fcmen Amomi.
j
0a WgituJimen ejt,msyru ndtu,^Cptofemtle,»i°rum,
f<ni^j& cotra lienss uitta bibttur ,urmd dtjficultate
kt** ^"noraJos mefes citat. (Tuo in codimetts cu cucur-
QvSf^S"* tituni.ln cacumine granuU multa qerit.
* * ftmc illud quod pra \momifcminc ojftctnx oJlcJ.tt,eadcmVl
*?*trofeUm vulgariiforma,colorc puUu,cu tundnur odora-
wn
3$z
tum
DIOSCORIDIS.
tat.kt ignota mbUplantaiqui tandem defeminejtdtmre fojjumw
fiec enim exbedttum bifde rebns titdtctum, <juetf\e futipfMjrartes $>mt& depttl& no nftt n t
.
A fum. C A P. L I I 1 1-
NOMENCLATVRA.wp.Ut.^iJitm.ltd.^niJo.Gal.Aidt
Oflf.Latinonomine.Nijitm wjitrnfi
cdlfdut,exicut:cns
balttu iiicundiore ftcitjoio^
ris leuamentu frasiAt,urtni
Ciet.-dquiqtufubljtCUtU-f1
fdt. Potum fitimMet,0t
mdliHusnenis aduerfdffl,»*
let admflatwnes,dku &*h
bdfommdru proflmafsltt,
ldcddmdmdtetiatyuemrer»
ftimuLt:dolorescapw»*#>
fupr^arths.Curoficiotn
LMmedetur.MchMfcrnf
fi
Anifum.
CumMorefSdnsMttrf
md Uuddtum ejl C*#»froximo loco Miffflft
gm
AN//7& pUnta Cr fimen yulgat* funt notitU. h*r&<**dum ejt.air ,c/ am.irufuium > ctuutura adesuwnia^
a'
terttx caitdorum tZrjiccorum clafiU.
Carum. C A P- IVNOMF.NCLATVRA.
Gr*. .Jf@*. Lat. Carum. Ita-Caro.6*1
L I B E R T F. R T I V S.
Gal.&Offic.Carui.
S3
sArnm ,fmen cft uvAgaru hotitu. Excalfacit5 ttrinam
Kjconuut, [iomacho utile , os commcndat , concociioncm
wmtjiiuhttr mifcetur antuiotu pr oxjporti , ^imjliuccmF™i.fydtxco£l4
i Pajlmacd modo nuuuutur.
hr*W prattnfn btrba cum fcvnncnotacft. ]d Gcrmani paw-totmmntimt
, eoquc in c: rttm condtmentum vtuntur, vt nos'jt-Tmtofcre ordmc excalfacit , & dcficcai, & modtcam ammo-
*«» nfoit .
J Jrejtpit
um. CAP. L V I.AnetfiN O M E N ( L A T V R A.
Qr^nh».Lat.^nethum.ltal.^Cnctho.Qi\.
Anct.Off.Latino norninc.
A Xuli^Xnethtcomdfc*
[\ mtnhcL deco&um^o-
tu tac euocaty inflationcs,
tormihaj 1 t, aluum 3 ttomt-
tionestr /tftit,urina* cict,ftn-
qultns lenit, oculorum aciem
hc%eiat,£cnitura reftuwut,
aftdue votum. Ftzmihk uuU
ux malo opporinnis , ad dc-
feftt \utile. ConJylomata
tllittts etw cmii tolltt.
Anetl ium.
Atittbi tolantafaniculo ad-
fhnilti , lattm tamtnft*
mtn. ( at i cji A nctbum (iib
Jin lirradm^tut mtun -
tetertio. Xftumcalidnm 0'fiC"
iwncftt*. jordtrjt.
cnmin
? S 4 DIOSCORIDIJCumimfm fariuum- CAP- LVIL
NOMF.NCLATVRA.Cr. Kvtaivc» SJtiff^. Lat.CumiriumfdUuum.nal.Ciminodo-
^///co.Cal.^umin.Off.CuminumromanuiTi.
rt*** f.A
•' fea>*"^ w4<?
;;^f/^-
ficum quod Hiffocrdtes rcgtudffeHduit.Secunittmio^
tenct ^Cegyfttum , rctiquafequuntur. Prouemtm CdldtUyin
^f/id, Oltctd,cy Terentta, CTflerisjj atys tratlibtu. ixcdl-
facit , adftnngit , exiccat. Mtormina injiationes^ comcnit,
cotlum cr cum olco mditum,aut cum bordcaced lanrUi^
Orthofnoicisddturtnfofcd.demorfs dferfentc,m uino. Ttp
cotteflionibws duxiitdtur , tmfofitum cum uua fdffd ,#* l0
7
fartna cerdtotte. Menfium abuttdanttam tnhibeU Contnturn
autcmm aceto, er nartbm obtcBumJanguiriPsfrojiuuiA^
Colorem bibcntium,autferunclorum,mutat tn paUorem.
SylueftreCuminum. CAP.LVIII*NOMENCLATVRA.
Cra. Kvtuvcp aypcp. Lat . Sjluejlre Cumtnum.ltd.Omm
/^//ro.Ual.Cornucce.OrF.Confolidarcgalis.
srfficauutfytn Lj/cia
ijfamagigmt :fr
\ule,ac tenui,quai > nk dut qmmsfolu
Cr Gm cida dmilura. 1» cacumine u
ibnAiM
dut lena hdbet, moUia,roturida , in qmbm eftjentendceroji*>
gi. tjattuo dcrtore. Nafuturtncollibm. BtbiturjenieeXtj*
aJu i ; fm tormma inJhttonesjfite cotra uenenat.n beftt#>
no.fi, ulttu exacetofeddt :Jiomacljo utde^que httrttor*ex
fugillaca toliit ,ftmaducatum C% Mellc cr uuafafjd ^in
^.Teflm tnjLmmattcmbm , adtcchs etjdeilittu medetur. Ef
t r B F. H TERTIVS.
Ammi,
to*
lisjloribus penjiliafromtt
tornicult y m quibm jc-
mcn eft MeUnthto Jimt-
lc : yuod potum ommumJerpenttum morftbmpra:-
Jtdio efl. Calculojis C7~ tjt
qm urtnx fliliictdio uc-
xantur , aut concrctum
Jangutnem cum lotto red-
dunt, duxtbdtur.jed ^Aptj
JcmenJcrucJaBum po/ica
btbendum eft.
CVmmum fatiuum fo-
lus ell famcuh , cauU
ynuo , t ijuo plmres ramuli
prodeunt : jlorefat m umbel-
lam, Crex ea lopiofifimtum
ftmcn tmntit. Kadtce tjl c.i«-
dida» fubrotunda, quaji bul-
bofa. Kafatur tn putribus
riu* Cordus vtrunque Cu-*3&** ** KueUiu1 & Yale— - —-*- -mIx 7 *tHM m Conf°M* ng*b » C/ Cornuta nofettant. A t
&M]ncutritm ln ^talta reperirtfcribit , quode luta.Gahtia,
txui}* y^ fumm* ">/"** nakuntur nonaiJerantur.Cjmmumm
mntiHtnordtnii e}jit>.rtu\
Ammi. C A P. L I X-N OMPNCLATVRA.Cr A^t.Lat.Cr ltdl.*simmt.\JaL
&Offic.Ameos.
4.
mt ^hioptcumCuminumdppelldnt:plerique hoc
M%m ktMrJum ab illo extfttmant. Vul^o notum eft fe-
£ mcn
•jSS DIOSCORIDISmen txile,multo mmiu Cummo, Onganum rtfipiem. £/<£«-
dum eji purum , mimmefurfurofum. F» ei excatfatloM,fer-
uens cr exiccans. Facit adtormma , urm& diffculutem,Jer-
pentwmitlm cum umofotum : menftrua aet : mifcemrdtro-
dentibut canthandum medicamentu , <ju* ecdoria u°cant,«
tnde exort» unn* cUfftcuhatiU refiftat. Sug.Uata cmWtoUit, colorempotuaut iliitumutatmpallorem. Sujpmcm
uua pajfa aut refma.uuluoi purgat.
AVLmi Matlh.olo« aulhontate D.AW^ ^omaniJ»JjJJ
SmfUcaru txcelUntifm, m UaUanon nafatur,e<j<* r
„trfi fjtnibu*\ua Kmmt nominehjW^JJ1 quodvtrum Amnu jem
firat. I d nat,rap*»ffucum tjt , & m»W*
fucumm tertu or£»>P».
Coriandrum.
C AP L*
NOMENCtA-T VR A -
drum ** Ccr,an»m;"'
Cor mdro.G&yriandrc. O^
CorundrumLarinono-
tninc
Cort**
LIBER. TERTIVS. $$7
COmndmm aut Conanum, uulgaris c(i notitia,mm rejri
geratoriam habens. Qjtare tllttum cum pane aut polen-
^mlpusfacrif, cr ulcenbws yuajerpunt, medetur : eptnj-
"idacum Melle uel uua pajfa,testium injlammationes, car*
wculosfyfanat : cum Faba Jrefa ,ftrumts Cr tubercula ds-
m : tmeaf mteraneomm expcllttfemen , cum pajfo potum%
C'gnituram adaugetylarqias tamcn fumptum , mentcm
Mnfa fenculo mouet . quare continuo , CT copiofiore uju
Mwnendum. Succut cum Ccruffaftumdue arf*" 1 •**—
*ttmendat.
iflam
VTOfttm eftCoriandrum, & eius femen quod in condita cedit.
^ReT»a.if>fdtff<!ntiA amara habet plurtmum,atjuet humtdtte-rn
^ parum, asiriflionit tanttllum ,-vt ab ea reftgeret , quemad-
° m tx «marore , excaifactt : deter+et , dtrertt , V tenmum eft
1
Hieraciuirw CAP»
L X I-
NOMENCLATVRA.Gu.
I(fik/rp piy*. lat.Hicractum magnum.
Ita.Hicraao JtMfg/orf.tJal.l-icho-
reciaunc.OffXicho-
rca lutca.
toacium magnujaulem cmtttitaj}ert4yfuhrulrii,$t-
* 1 noJ^nt,cauu:jolta cx tnuruallts ranujculc diuija,jimilta
i % Soncho
|M DIOSCORTDIS
Hieracium.
Soncho fcr amlitum : h-
teos fiores in oblongis tt-
pitu/is. Vim refrtgcudi
habet,C modicejnkfctfc
gendi: undc iUitumJonu-
cho djluanth mfLtmmno'
mbm^frodefl.SuamrO'
fionem flomacht flrkto-
ne mitigat. Herba cum n-
due illiu y wkm dJcor'
fione itlibm auxhtnr.
Hteracium fdruum,foM
ex mteruallts habet ,£»*
fa m ambitu : cadiculostt>
neros , mrcntes , tn f^luiei fiores orbcmarf^
tes,cmicant.VimJuM'd
tadem ad yudjupertor impendit.
HUracium Vltnto tx accipitrihus nomen accefit tcjttod e,iii J
coyn^utUus elmto, oculos acalt~tne expcdtant. Herod
tum Soncho ftmtUs ,& ruUtcn noU : maius Cichored l^cl 'mt
lntubt fylueTfrn nomtne. Uarum nuliam Galenutattt VauhuM
ttonem factunt.
Apium. C A P.
L X I I.
1 NOMENCLATVRA.
Grd. crtKivy. Lat. sAptnm. Itd. *Ap°caI
L IB E R tEHTIVS, *gj
Gal. Perfil. Offic.
Latino no-
minc.
km
H^njis^fpuherbaadcadcmadqui, Cortanum con*
nentt: inflammationibus oculorum ycum paneaut po+
ntilwnitnr:&f}HantcmftomA(hum mulcet: mammArum du-
mm ex ktle concreto contrAtlAm reprimit.urmam ctetyfiut
^^JiuecoclumcdAtur. Vecoclumeint rA^cssa^potum^ue
^mnoxa refhiit^auum uomittones excitct : Aluum cohi-
tJemen uehementm urmam pellit.contrAjerpentium uenc*
^efotAmargenttftumam auxiLatur.infUttones dtfcutit.
miMurmedtcamentts qutdolorum leuamentapraslant,er'Acu cjiioque
, ac tuflis remcdijs. Fleofehnum m humtdis
Jltnr
>l*UuogrAndM^adeadem efficax. Oreofeiinum,caulei odwitem alto, al radice tenut exeunte : pcr cmm ambi-
nmi c?- cApttula Ctcutd, multo tAmen tenutorA :femme
Hmnt ->otiongo
y acri, cr odorAto,tenui . Nafctturtn petro-
'^monnhiu. rrinam ctet,jtmmeac radtcetn utno potis:f8/« trahit. ^Cntidotis, nccnon mcdtcamenus urtnam ucn~
f
®* excalfAclortjstnfcritur. Nec halluctnan nosoportet,
* 'Mintes Oreofclinum effe, <juod tn faxss prouentt : altud
.^Jt Petrofilmum. Petrofclmum m Maccdoma proucmt,
J***"?*"loctsyfcmtne ^Ammij,odoratiore,Japore acri,aro-
mfLVrmam ut ac mcnslrua , contra (lomacht CT c<>li
J tioncS) cy tormmA prodeft : latctum, renum , CT uc-
^£nln«inpotuJitl>Mcwt. Mmtjcetur antidotu urmam
C Hlff°J^num , LAtmt olufitrum AppelLn: , ahqui
****>fkmmk aliudftt quodpropric Smymion dicttur,
%0O DIOJCORIDISutpaulopofi refertmm.u
,§ autem maiw etJatmo J'~'~- h pio candiim : caule d»>
cauo, molliy habentcef
luti ImcAi:fofysUtioriy
m pumceum uergcntiw'
coma Horifmarmhflorttr»
plend, depedentthwin t&
mme corymhts,dn\tf^
deflorejcdt. EdJcmmtW
gct mgro, ol>lon£o,Un>
Jolido yaromatico . J(f*
dimtttttur tenui* > o^r0'
candtda , qua cs comm^
dat. in umbrofis CT f*'
Jfnhm enajatur: olerum^
ncr'h ,ut apmm. qadixcrn-
dacotlaueeftur.FoliAf
caultbm decotla m*nWApium.
tur, CT perje aut cum pijcibnaprApdrdntur^rudd^ ntuna con*
diuntur. f im hanc habet^utpotofemmc ex muifo utno, mcj
acat : al^entcs calfaat potu aut tliitu : unna ftiiitcidtoan&
tur.t\adix cojdcmprdHat cJJccIm.
M tdicorum bonapars rtj lapfam m barbariammM^rnr^
tutre, A pium domeUicum antiquorum, > ulgjre nojlr»^
Jeimum ejjecontendunt. 1'orro Apium quodoffciits f>ro Ap"> ^€oobtr$,duntt Apium eftpalus{re,domc7iicom.nus.
Attamcnno
*ft<]uod Italt Materonevocant, yt m fecjuenti de Smyrm°f'-ire1&tebtt. Sammultummterfedtjjerunt Mactrcne, Apium Ml
*l '$,
llippoJelmum.MtntdnumApiMmnenJcmtl Matthiolo eYt"** _
LIB E R T F R T I V S. i*i
tonnotuommbuscjUMeiafiignant iheophrafiuf C Pliniui ,nempc
^ttfolijs.radtcegracilt.caule V ymbella hnethi. Qjtodad Vctro-
!<kum Uacedonicumatttnet ,eonOi CAremmt. ttcum VctrofcLm fc-
Mn,hmmiocandido & mtntmo femmicomparetur , Offtcmarum}e-
*®"hd*randc , & m^rumOreofelini (emen effcnonpotcfi. Atemmyttfubhniuinomme fiittuum tn hortnvtlitur ,iulturamanfucfa-
^Uwjpecicmprsfcfert. lltppofelinum Katthtolo Uuifiuum efi
^fcre , ncc cjl Haccronc , qucd Wtppojelinum radtceftt taiidida ,&Miteronemvra. (luvdr.utcni m ht\\orid Wi^jofelmt non ftbiconuc-
^lhcojybrafitii cr Diojcortde, , vtdetur I heophrafiu* de alio tjuam
Mondes llippofelmo tntcllcxijje .ntmtrum de ^myrnto ,maximc
«nZaUntudtuti qutbufdam nthdum tnter fe di\\erre Wippojamum
Vtyrntum. ValeriM Cordu4 ftmen \uod pharmacopolid pro l'«-
^noMacedontcoyenditant^OlufatriefJecontendit.
Smyrnium. CAP»LXIIL
NomenclatvrA.Gr^ipvgpn^ Ldt.Smyrmon. Itdl.Mdccronc*
CJal.Lcucchc non probe\
Off.Angclica.
tymto , ejuodtn Ciltcid Petrofehnum uoCdnt , fdfrmm^^munomonte mnttur. Cdulem hdhct^fU, crjlolo-
^tosjoUUttordJuLpmgHtdtdrj ^re medicdto
, cum audd&m dcrtmontd ttucundd t colorc
Yu«nUguefccnte:cdftnlti* cdulium orbtcuLt», ut ^Anc-
Nmtne Brdfic* , rotundo , nifro , dcri , Mjrrhd jafore*
lt^dterum dltertu* loco cedut.rddtx quoquc odor.tu.gujt
ej~ collw*
lurbd Cr2» ^}tit?dlbidm. Adjctturm Jdxo/ts ,
Jf*M*,C?- Imuutm terrcmu V* rddic», .
p^re.Folusmurtd mdcerdtvddobjontd utuntur :dluurn
W*** Kddicem contrdjcrfcntium ttlm biherc conucmt,tufc
* 4-
»
39 z DIOSCORIDI5Cr ortbopnaxi mitigat , urmd diffcultati medetur ,recentet
tumores ycoOecltones duritusj^ dtfcutit. illita, uutnerad citi-
tncem perducit , parttu abortu uitiat ^fifcruefaclafufyciAtttr.
Semenjia . renum _r ueftcd uituifrodejr.menjes Crfewn-
JLvifclitt, commode datur tjcbtadicis tn uino.inflationesfiomi*
chilcmtjudoreiciet.crruclm. reculiartterdaturhjdropc»
m potu, Cr contrAfebnum circuitiu.
i
Myrnion Matthtolo U herhaefi .quarn jhufciMacerone^'
_ fujuhlemcaulem halet ApiofimiUm , (lolones multos,fol« W>
fubfnnvMia , m terram rnfatla ,^uadantenm dcrta ,
p*W* > 0(l0'
remedicato:caputcauliumorbicuiitum,yt Anethr.femen Br^j" •
F t rrhriua pn-taue nota , O* ytres Diofcondii delineattom reftonM*
%m Smyrnmm i n tamfinefcente [>lnno,hodse<]uein Italtap' «^
Trrantqm Wttfofdmum ,fyltteftre Smyrmum effecontendH"t '"
mtnui haUucwantur , tfui tdefft autumant , plantam qua ymg°^
peratorut yocatur. Valeriw Cardns Smyrnum, AngebcamfuU*»^
slUm yulrrarcm , fedaua in VomeramaC Bnf^oia ^f"^f"for* radtct. Kamyu\gam,Myrrh%iQHibHJdamysdctHr,<l»^
«nat Matthioltu.
Llaphobofcuirw CAP»LX I I I I*
NOMENCLATVRA.ctfQ$ocrx$y. Ldt.F.ldphoboJck
llajthobojcbo. Gal.& Off.
Gratiadci.
Ldphobofcofctmculacem cduUs efr, aut J^rimarinof^
Us >gemculatH* : folijiduum dtfftorum latitudiney ut '
rebmthi,prxlnnrn^aUquantumaffen< ctrcunfraclts : **
multa babctjmiia umbcllxs ^Amtk /im/ks,Crfcmi^<*$
E
L T B E R. T F R. T I V S. $9%
Mmforcmfihlutcttm.raJiceternum dtpttornm lonoitud <%
0* crafitttctmts v.tiim , candtda, dulci , ejui apta. Cautis tcncr
^dercmandtturXontra fcrpentmmiflns , daturfcmcn tn
m- f*maMcm cft , hocpaluto ceru.uferpentium morfibm
rtftjhre.
T^Uphobofcum hancnonejjc Uerh.im , ,jHtm hcrbjry Gr.ttLim ciet
X^yocant, Cequa (uinomtmi vn*ue;itttmi itur , hocconuci-
^ciuod^itt.i dei,fmtlu ]]j]'of>o fit , & nonfrniculo. V uUt M.*f-1 m foyaRe AnaniACr m lomttatn Gontuno plant.tm tntamtm
Utphobofco ftmtlem , >f ounm ouo non ma+n accoii: xcslfac,twphobofium vt potc e (ubtdtbut partibui compolitum , 0* dtfk>
«fandoordme.*
Foeniculum> CAP.L.XV*
y,
F<Kniculum.
NOMENCLA-T V R A.
Gr*.M*g«6f0r>. Ldt.Fcrnt*
culum. Itat. Fmochto.
Gal.FcnoiI.Off.
nominc La-
tino.
FOentcutumftherba ecU
tur,aut/cmcncumpti-
/ana btbatur,mammas Ltle
rcptct. Comd decoclum mrcnum dotoribm Jubdttum
proftcit,quippe fjuodurtnam
excttct. Contraferpentmm
tctmm utno cbucmenter bi-
B 5bttur
_ <?4 D I O _ C O R IDISbttur,mcnfes aet.Infebribmndufedm Cr ftomachiferuorem,
ex ajua fit^tda potum , fedat. ContriU radicesW cummelie
illit£,morfibm canum medentur. Succm cdtde wfolf <*'
pnmitur, crm foteficcattu,m mcdicamenta adtjcmr, aud
exatandam oculorum actem commode temperantur. ExM
httur fuccm adeadem ualens , etiam femtne umdi ,umm^
Cr radtabtHprtmdgermwattonetnafts. inlberidaudoi'
€identemjfeclat,fuccum reddttgummtftmtlem. Caulemm^
dtumjum herbafioret, rufiicidemaunt^nia^ admottent^o
faalitit ut caloris exudansgummt remittat:auode(ficaafflft(m
co efi,admedicamenta oculorum.
Foeniculum erraticum,(me HipP'
maraihrum- C A P* L X V hNOMENCLAT V R A-
Gr.lTJrtcpctfaSgou-Lat.Htppomarathrum.ltdlJi-
nocchtofaluatico. Gal.F enoilfauua'
ge.Offlgnotum.
ESt Crflueflre Fcemculum , magnum:ficrt dutemfiW
Cachryifimdey cmm radix tucunde olet ,potaatiel r
£t*rtd medetur, menfies tmpofita aelyucntremfifi*
•' rd c,
femtne poto contra ferpenttum morfw auxilidtnr , f*femtne poto contra ferpenttum morfi
commtnmt , C7"m^
Mmfactt. Decoelumfioltorum haufium,famma4ap^ f
'
£dt. TradituraltudHtppomarathrtqenm,lonQp, extu>v
e?~ Htrtbm fcemculo rej}
nfi fubre-NVUinonnotumfamculumfatmum^ffi^ft^'^^^^
riitnmum apnco £r modictfaxofo loco.men/efibruario.p^
non mmus condtendt* cibt* qultm mtdicin* ytdn. Vaniculutn no• ^
^rtftrptnttsAum ab tiu<guftujentclam txuunt,ac obt»jam *
Ll B E R T E RT I V S. j<>?
Kmthufuctonficinut. Qjio perjpetlum caligincm in nominiltu di-
finti. Potenter txudfaut £anicttl*m>ncmf>e tertio ordme, Cr deficcat
fttoQ.Hippomaratbrum valentins cjuhm domejlicum deficcat. E/l £r«W Hipffomaratbri TtntU ,femme acri £7 rotundovt Cortandrt,
ntaliojimile, Jed tUhilmn obera.
Daucuni. CAP. LXVII.nomenclaTvra.
Gra. &<xvk@: Lat.DaucM. rta.Dauc0.G2X>
perpcram,Carotcs fauuagcs*
ojj. Princifij errorc,Caro -
tajylueftrif.
D^Cucum ahqui Daucutm uocant. Creticum folijs Ftrni-
citlojimilc,mmorihws cr tenuiorihnsrcaule dodranta- t\ o^
wmbdla Coriandwflore allofemme atriycandido,hirfuto9
famfimt odoris in mandendo: radtx digttalt craftttudtne CT«drmis longuudtne adolefcit. Infaxofts nafcttur,cr locisfo-
uutmratu.yxhudeitugcmufilHeftri ^fptofimile,acrc^odo-Wm,aroma olenSifcruetisgusfus.Prohat/fimum Cretuum.Tmtum afi^naturgenusfohjs Coriandnfflorthus alhis,capi-
u Vfwwe <Ancthi>muJcdrio Paftinacaffemine ohlongo,ceuCtiwm,acn. Omnmmjemen cxcalfaat. Potum unnam, men-J(s^partusextrahu
3tormimhus liherat,uetcrem tufitm mt-
&*' ph'dangtorummoifihm fotumtn utno auxihatur. Ta-
^dhtudifcutit. SermnU duntaxat tn alus ^enenhusmua-«« ufus:w Creuco,euam radnis,quamaxtme contra uenena-
tom mmriamm utno hihitur.JfJ bauuimpro ?aTimaU fylue?tri,et veteres <? tffi
Vtoftoridesi
^upiant, anjite adeoreneraipfum Daucum Pajhinaca fylueslrU
ri****** ideo tamen Vfffa ejl ValtinacafylueftrUStqmdevt dmerfti
yy^pitibustraaauereDioforuLsetGalentii.CreticumaJ}ortatur
^^•'iL^dvzrofmdeci} Vuftmac*>mScntfi terrttofto C mult*rW«4 locis najcttur.lerim zenw folijs Qorudri etftmine Cumm*
D
*** DIOSC ORIDIJinnwltU Ualixloctsprtu t. Vaucum cxc.ilfictto' deftccat. Kadiz
ymtoftm ^uidmfe h.ibet, & vtmrtmproritans.Semtn ipfahcrbayi
ttts. Cordo,I rmania umnes \)auiijfeites,j'ub PimpinelU normat
j ru.lucn. R*fUio, c.rtticum Dawtmfaeji herba qtktmiCdrotamjjfk
UtShtm vocant. Sccundum O1 tertium Dauu 9tmf0» ApnmtW*ab herbarui nomtm inftgnmntur.
DclphJBiufii. Cap- lxviii-NOMENCLAtyif
Cra. At\(p!yto^. lat.Delfhimum. Ita. pclfhmio.
dal.nonprobate, 1 rompetiere.
OjJ. Buccmana. /~ '
F.lfhiniumfurculos cmittit a radiceuna feji[t<tfedales>
aut maioresya ejtubtu jolta exeunt farua>tenuui>aitafi>
fralonga.cjua Delfhimriejf.giem refra/entat: undetramm
nomen eft.flos VioLaib* non difimitis :furfurc^: rsfim m
Jiltftis Miltofroxtmnm>auo n'o altudutilint btbi fotejt Ajcof*
ftone fcrcufa. ^Ciunt emm obietla herbafcorfioncs refolnh
*t(h%muos torfejcere.Jemota uero ea,ff recoliigere. Ptoue*
mt in aj]>erid ey afnctt.^clterum cji Deifhinmm^uod HomA
m Buccmum uocantjufcnonfimtlcjed folus CT tanm w£*
graciliHi.P'iribH6 etjdem folietyJednon ita e\{icacioUt.
OcJ* Delphmto capnt, MatthioloCr Cordo adkcltttum W<-
tur,ijuod Galenm Cr V.vdm nttliim hutus in rtanfonejmf'•
eium menttonemftciant, <iuos Dtofcoridem imitajfe nullinon comp
tumefl. Adde hiujuod td antiquatxemplarianon habenf.necv
\>iofcoridifuijfccauftm,cur filujtujeranhvmbeliiferit herbts PtWF*
ret,m, titutojuo tompugnans.
Pimhrum. CAP. L X I X*
• NOMENCLATVRA.Cra, zigtOf^. lat.Cr OJf.Pyrethrum.Gd*
Pfcd u Alcxandre.
H
L I B F R T E R T I V S.
Pyrcthrum
197Trethrum fdiuarem
tiocantyfolut caulcmj
cmittit ut Dducum fylucflre
et Fcentculum : umbcllamci
^Ahdln , arcmxtdrotundi-
tdtis. Haclsx lon pd efl > pollt-
cts crdfhtudine->qu> Itt fcrut-
difiimo.Pituttam cluitjdco
m dolore dcntium , decoBd
m dccto,coliuto mde oreyau
xdixtur.Manfapituttdm cx
trahit. Sudores cietyperun-
Elo ex oleo corpore ; dtutur-
nis horrortbni efficdx, con-
tra pcrJYiBionci membro-
rum y rejolultonesa eximie
conduat.
J retbrunt radice tantum pharmac§polijs cognitum , quamun tn
ffnuflam Itdlid montibta nafcatur, nonca tamt efl acrtmoma,
1^'dquod \cnettjs ex oricnte affertur.V idit Mattlnohu dum apudtrmano
*<t£eret,inhorto D>Bu%y shaijrer prACc!knti< mcdici, radt-
^&folia 9*1 ryrctlm dcfcnfniom reifondcrct, canle tamen mfum*° hntht mufuno mnomato. Ntr alitcr dc Gailico Vyrethro Me(-
r' <"dtt,qninciiam 'wtrunqut flora canuimlL produiit . r.xcalfa-
*P«wt m tertio,0> ijtnbujdam in qnarto abfccflu.
Roimarinus- CAP. L X X-
NOMENCLATVR.A.cr ojf.zpfi
rutn ujn carent.
>Jf-
Vuo
555« DIOSCOR.IDIS
DVo Honfmdwv nnera. Vnumficcndum fiugifcrumfcuimftmc Ca rji uocdtur. Folid FanuuL b&hetdnf
fiora CT latiorajn rr>tdjfecicm,humtffdrjd, tucunde olcnM,
tdulcm cubiti altttudincdut mdiorem.multts concdimm rffo»
tdtumme umbclldm,in qudfmcn coftofum, candtdum,Sphf
djliofimtlc,rotundum,dn^ulofum, refmdceum,cjUod m*&
dendo bnguam exurit./(ddix /hm reAolct,can<kdd,ptgW'
J». hfi O" dltcrum ommno confimilcfemcnferensLum^
grum utiSfhondjlion.odordtum.mmime exurcns,rd\ct\^
mgrd, mtmfifiangatur, alha. Verumid fiodfierile dtciM,
illorumplanefimiljtudinem refcrt.Jcd ncque cduicm.ne^'
rcm tnejuefemenfromit. Ndjcitur m/dxofis Cr *ffertf'W
ommum hcrbd commumtcrhamorrhoidum frofuuutfipf"
0$ tnfUmmationcs &- condylomata mittgdt,cocoejuitftrum^
CT abfctffm, cjui ad maturdtionem dgri perducuntur.Siccd
diccsycu Melle ulcerafurgant: tormimbm medcnturcum^
fotdt:£r contrdjerfentium morjm conucnmnt.mcnjes O
nas cienttueteres tumorcsillitu difcuttunt. Tdm rddicts f*
e
Ujuccm,ddieclo Mclle tliitm,oculorum dciem cXdCUtt.Tot*
fcmen dd cadem follet: ficomitidlc malum [entidtur, A'4UW
fcElons utttum yauxilto efl:rcgio morbo LbordntibuA cum
CT ftfere ddtur.fudorcs mouet,cum olco feruntlum:rufi
tonuulfts frode(i:foddgrisycum lolidccdjdnnd CT Aceto
illtnttur: furgdt uitilt^incs,addito dceto tjuam dccrrtmo-
mfottombm utcndum>eim qutdem tjuod Cdnchrjn j
\qHtffcilludjuddcrimoniddrtcridmexdfferdt. K3)m
cum Irica ndjihfolus laclucdjjlucsfrtsamdrd #'r/0f/^tdtdioribmpradict breui, rhcofhrdflm diithor Vft*^'
tfjum alterutrafartcfurgdre. Cdnchrysum hdbet eXCAJ
di,o~ uchcmcnter cxiccandt^uare abjhrgentibmme
tk mfcrttur. Contrd oculorum jtuxiones cdfiU tllinituht
nc
rdt
UBER. TERTIVS. I9 pttrtiodiefolnatnr.
Rofmarinum coronarium.
C A P. LXX I.
NOMI-NCLATVRA.CrAi£avcZl{tsipctvt£(t*JiJti. Lat . Fpfmarinum co~
ronanum.ltal. I{njm.irino coronario. Cial.
Rofmar i n .O ffio Ro£mannus.
Ofrnarmum quo coronanj utuntur, ramos mittit tenues,
9" ftra foj /0//4 minutd , denfa , /<>«£<* > exilta yfultcrmn
*>fil>ernenircnti4y£rdui odore. Fxcalfatlona utpradi-tm
*$' ^glHrn fanat morbum , fidccotlum in acjua , antc
txvciuttones bibatur.Cr ubi laborans excrcttatiom [e credi-e%mbalnea defccndat,cr merumpotct.acopisMucmoauem
ntoadmifccrifolct.
D Ofmarini primum »cnus Venctijsyifttur inhorto D- h\aph*ia
Itf
M^'wo m^cUr!f;imi,emncm referens Vtofcortdt< efp<rtem,vt
V* */ert Mattlnolm. fcf pcnndefc ahiidgeni« M ) tulta non Vtdtf-
£ ^Wtolmidgmm rulgaru mcenjartaef. Kofm.trtnmfeu I 1-
*««cor«>>Mru , W^o Mm£i ISwrtlM^ mangenio ( »fw/>e topiaru)
Q$m*- KafatHrftotnc quibufd.tm Ualttloa* , c/ » K.trbonenfl4 t
*'&ofmartnt omites vtm habent abjleijonam CS inujorum.
Spondylium. C A P. LXX I 1.
NOMF NCLATVRA.Cu. IfcvdlvXtc^Ut. Spondj Uum.ltalsphon*
^o.vJaU-Aulmicc.Off.
Oftrunum.Sfon
400 DIOSCORIDfSPondyliumfolia yuadantemu platam cr Panacis halct,
caulcsfcentculaccos, cub:talialtitudine yant anifhm^r*
jrentcs,m ejnorum cacumincfmen duflex,SefeltJimile,Jedk'
titts, cjnd/d/#s,C?' mapisfjlfacium^grauH odoris,fiorestM
;';,Autpallentcs, radfe f^apham, candida. Najatur mftk-A
Jlribm Cr acjuofis. Potnm femln fttuitamfer alimm extiA-
hit : medetur locmons uitijs , rc9io morbo , comitialim)°r'
thofnoicts , uuluarum firAnguUtioni. Vetcrnojos Juffttureao-
cat. Cum olco commodc tnfundtlur cafttilus fhrenitnorM
Cr lcthargKorum , ttcm cafitis dolortln*. Cum J{uta ikw>
ferfentiA tilcerA cohibct. Datur radix contra rcgium morbm*
0~ tocmoris uitia : circumrafa eadcm Cr intclla ,callosjijtH'
larum dcrodtt. R^cccntisflorisfuccw exulccratis aunbm>f*&
lentis^accommodatur : qui cdterorum fuccorummorecxjri'
mi,dctn recondtfolct,
VonAyhum, M attlnotofiequens in pratU A nanU faluAofs> n¥'
turO^tUmaximt ijuamonttbutprosimiora yuam pUntMrh
'
Kuctlio Gall« Vanata eftfylutftr». Acre eftSfondylium & mctfir^
Fcrula. CAP. L X X I 1 1-
NOMENCLATVR.A.Gr.N&f>9vlJ.at.FcruIaJtal.FeroL.Gdl*
&Off.ignota.
Vindi FeruU medullafou , uttlts cftadcruentasexcre^'
tmncs , caltacosd : contra uifcrArum morjuatn uinoM'
lur , erumpcntemquc naribin fAnguinem mditA ffttt.Semt
fotum tormmofis Auxiliaturjudorcs ciet, uncio cx oleo corfo*
re. cahUs , ftedantur, CdfttM dolores faciunt : muriA coruit^
tur. FeruU itaque caulemfrojcrt ternumjafc cubttoruffl-li
E
tftertora £r
L IB F R T E R T I V S. 401NAfciturferula copioftfitme in Apulia campeflrtbm , & Komatf
patrimonio, regiones tnter,nuxs vcrnaiula Itn^ua, Corneto CTWMnelUnomtnant,& tn terrttorio Senenfi. R ferulu cum primumtopntur, meduUam quamptam paftores eltciunt , vttello oui perfimi*
^utcaru obuoluta ,C ctnenbw tncocla ,gratt(?tmn4 profeclo cfk
u>cum \'ipcre Cfale manducata, <y tn -penerem mtre aaendn. Ff-
^fvnmexcalfactt& ^efiuat : yerum medulU aJlrUloria alujuan-
^trtutncjtparttccps.
Peucedanum. CAP.LXXI I I l.
NOMF. NCLATV R A.
Gr*[email protected].£r off.Peuccdanum.G*\.
natiuumnomennonhabec.
IJ Eucedanum caulem emittit tenuemygracilentum, Foem-
l ^lofimtUm: comam habet ftaum k tcrrafoliofam^ffif-
Wfyflore luteo.radice nigra,crajfa,plenaygram odore,fucco-
]fPlt*rin mottbtu opacis. Tenera radtx cultello cocidttur,
yJ-
m%epUgafuccua umbra mandat.m [oleftcjutdem con-
^euanefctt. Colligttur captte pnt46 et nartbw rofaeeo pcr-
td*u?ltl5 ^olorpremat , Cr uertgofenttatur. ^tffaUoni
fr^J^ufit. Tam iac cjuamJuccH6 radice <y caubbm ex*
.
lwt, ftcuti e Mandragora : uerum tnefficaciorfucco la-
*)m »*beturycr udociua exptrat. Interdum etiam cocreta
TltHr^ryma , rhurisfimthtudme , cauhbws radtcibm^
CrSarn
g**m yfcruensguftu. F.x oleo Cr HoJ
tnlimProJe
ft tethar£ias,pbrenmct3 yuertieinojts,com^
*«V
W °"o* c
*tttis Jol "!""* rejolutiu lfcbiadtcH, con*
^ornntlium untuerfum uitus neruoru yex oIcq CT aceto tL
yroitf- Eim olJaFiu rejj>trat uulua frraguLtH6 fCr ueter-
rcttoc**tur. IncenjumJerpentes abtgtt. ^furium dolort-
C ^M
4o% DIOSCORIDISbw comenienter ex j\oJaceo injltllaturycaucrnisdentmm init*
tum, miii?At dolorem : contra tuftm ejficactfime exotto ajfth
tHitur,fujftrtjs,tormtntbfa Cr tnflaitonibuaJubuemt : uentrem
lemter cmoUit , lienem abjumit , difficilesparM mire adiHuat,
Factt adueficA cructatpu , & renum di/ientioncs potum>uitl*
uamapertt. Kadtxadeadem utdts efl,Je.dmeJficactor:eMde*
cottum btbttur. Fartna cwfordtda ulcera purgat, eyuetert
ctcatrice obducttftjuamas ofitum extrahtUn cerata <F cdj^
cientiamalagmataadditur. /{adtxe/tgt debet recens ,quAfr
riem nonfienjcritjfirma, odorisplena.Sucm adpotiones mt-
ris nuctbns,<tut l\uta autpane calido aui anetho rcjolmtur.
REperitMattbiolufmvdllit hnani& montibus ,qtiosi^mujn
pulcficrrimorum fimplicinm theatrum pofn dicere, VeuceJaMt»
radice crajfa ,grauu odoru , &-f*ccoft. A t VeuctdanipharmacofoW'
rum radices 3 prtter id qubd riigr& ex timo cortict nonjnnt, odoretny
dtbuerant grauem non referunt. kdde hls quodradix iUaftcca,nop'
tandt efe Veucedam rationem inire non aueat. Qjti ddigentiores erun
e Sardmiaf>ctent,ybi copiofi:m>& Dwfcondi probatum nafcituh ^ *
lentior in Vcuccdanofucctu , radice, & liquore, hicque excalf*&>«>»'
coqnn,'mcidit,eydeficcat> Herba ipfaftcund* e(l excalfacientiumcUJ'
Jis,0J tneuntK tertix,
Githfcu Mclanthiu.CAP.L*XV-NOMENCLATVRA.
Cra. MtXxvStop. Ut.Melanthwm.ItaLxtgelta-Gd*
PoiurettcNiellc.OfF.NigclIaKoniana.
Ith exMwJurculisftuticatJape binos dodrantesexc«
^^ densjolusutsenetionismmutis,fedmu/totcnuiorw'
capttnlo tn cacumme tenw, paruo, ceu Papaueris, oblongo,*f' , i t
l. t ' w .t.Ji^ntorH*
exIrinotetmJufu
nftargit. Capttis doi
ites oculorumjujfufii
rttoreij,
LIBER TERTIVS. 4QJ
Mehnchiumfatiuum Sylueftre.
w ">c«?& «e/fre wrw^ unpofitum.denUnm doloribm^ deco-
J*^ *Cfr° CT Tedajrodeft.teretes uentrps iimtu exfellit,
k°
°r*alUU "wkfoo.-deftiUatione lahorantes adtuuat.tri
wlmteoO olfaclum, urtnam Cr menftrua ctet,multis
tun*^™9 °~ kcextrahit.dtjficuliatemfitrandi cunt
hSUT^U*t:fi^ancVorum morfibns ex aqua drachm*
1
e
!e "*«#«»! auxdiatur: mcenfo ferpentes fuqantur. Tra-
*m U fg»* epotum enecare.
jy|tnthiurn
domcflica C? bortcnfts herba,ea non efl qua tnfege-
*Wfm «^ & hngofoliOtty purpureo fiore proucnit.Melan-
^onZlr°rclme Caltdu™& dcfucatonum tft>& efuhtthbm parti-
tytr* jm effey*detvr,pott»S4i remediumyhi imtdereopus e(l,
V-Wuwertxulfactri.
C z L*ftr
404 DIOSCORIDISLaferpitium,&: Lafer, C A P,
L X X V I.
NOMENCLATVRA.Pra.ffl\(pic^Lat.Laferpitium.Ita.Lafemtium.Gil
& Off.Llcnioin.& Aflartctida.
f>/v//^W SyridxArmenm, Medta,&UtyWcaule ferulaceo (jue'Maffetum uocant) fobjs Jif
j,rnlu^Mtolemme.!{adixexcal}ac>tJncihi5^econcof'
~tHr3ueftc&noxta,Jugdlat» tllita cum oleo,&flrumis,ac tukr<
cults cum cerato,medetur:tfchtadtas conuemt cu Irtno aut Cy
pnno cerato: excrefcenttbws ctrcafedem tollendtstlhntW,cM
putamtne mah Pnwa,& aceto decoEla:uenenispota rtfipM
commendautbtsautfaltpermtfta. Lafer e radiceatfe cmlt
Jcanficaus colltgttttr. Prafertur autem rufum,tramlucens,M)f
rba <emulum,no porraceum,odore ualensJuautgujlu,fodh
lutumfaale albefat. Cyrenatcumfi^uts deguttarit,humortt*
toto corpore aet, blandtfitmo odore : adeo ut ne os qutdemg?
Jlantt ntftpaululumfftret.Medtcum CT Syrtacum mtnus W**
b»s ualenl,er ma?ts utrofum reddunt odore. lafer omne
tecjukmficcefcat adulteratur Sagapeno,aut Fabx lometo, f°
malvftaum deprehenditur^u/lu,odore,ufu,(Crdduttone.C^
lem altqui sdphton, radtcem Magudarm, Crfolta M
Hocauere.Efficaaftmum Lajer.moxfo/tafoftremo cai
crem utmhabet:tnfiationesfactt:perunc~la4 cumaceto,<T_
Cr utno alopectMjanat yoculoru aciem exacuit, ejtnttpte *
jHffufwnes,illitum cum mellejtjlipat:cauermsdentmmtn
^lore mdnur, aut cum rhure tn linteo arcumltgatttr, dHt 'H
.
Hj(fopo,fic» coclts m pofca,os colluttur.ljs prodeft,foS^tn rabte ejjerata momordertt, uulncrtbm immtpm- »*
LIB E R T E R T I V 5. 4 oftitrjM ucnena tclorumyey animalta omnta cju* uirM eiaculari
torfotumAHtiUitum.Scorpionumplagts oleo dilutum ctrcun-
mur. Gangrtnu prdtcoercitts immittitur.cr cum Ruta, iV>-
froO" Melle,uclpcrfc,carbunculi4: clauos callosfypntu ctrcu-
tA[osuelut:cerato autaridorum ficuum carne prdmo/ttum, re-
«ntes lichenas cx acctofanat, CT excrefcenttam carney poly-
n>fi*ufaot diebtu cum atramentofutorto, aut arugtne tllt-
Mlir -extuberanttacumjorfice extrahit. Vetertbtti fauctuni
Jwrittjs opitulaturygrauemfubitoj^ irraucefccntem uocem, di
mm a<]M forbitione cofcfttm cxpcdtt : uuam ilLitum cu melleTfi»tit:angmis ex aqua mulfa utittfimegargari^atur: uefcc
^Utiore colore mangontzjtt.tufii commode mfirbili oudda-kr^fleHYitic'tSyinjorbitionibH4:infelliffujfufionc, CT aquA
mer icm,cum artdtsfcis.borrores difcuttt cum umo, Piperei
Thurepotum, ncruorum contraclionibits, opifthotonici*£
W oboliffondere deuorandum:harentesguL htrudinesygar
&iri?jUum cum aceto decuttt:ad lac intns coagulatum btbttur:
^mialihtu ex accto mulfoprofictt:meJes ctet, cum Pipere C7*)rrha potum: coeltacos adiuaat, tn acmo utufumptum : cuni
xjotutempQtw datum, repente conuulfts ruptt*fy prodeft.
«fottones refoluitur,nuctbn4 amarts,aut Ruta.aut calido p<t
^'F°liorumfucco adeademprofictturjed multo tnefficactu*.
^nccto mulfo manditur^adexpedtendamarteriam,maxi-ttf fm uox retmditur. E o cum Lattucts utuntur9
exttj, tn ut-
'^Eruu.Ftrtur <& altera MAgudans in ubya nafct : radtx
mnio ftmilKfid mtnti6 craffkyacrts et fungofa, ex qua non
Mwfuccw.etufdem cum Lajerefacultatts.
A K*bt"»fitlarij Afj'am{qua eu cft Y.aferpttmm) mfvetMm ,&rtn^
*eram * l»dunt*\d ipfi ttiam \ho(iortdesintUiat t t*m Cy-
ttrnTcU^*'1^™ 1 0lior 'u Medicumreroo' isyiatumvtrofom odo-
kr 2 rtc^atur-Ludouta ^omam patruij Aethioptu, Acgyptt*.
* l
*l<*kii& dejerUySytauAndtumtra -rcl extra Gan^cm na*
q • utgationis
4o<r DIOSCORlDlSttigationU biftoria abundc oftenditftnccrmn ct yerum Eehttinum U~
ferem efle odoriferum, itidem vt Affamfvctidam,fcctidum laferem- U
fcxti libri capite nonoAndica vrbit (Tarnafari)mctionemfaciens, qu*
rattone defunclorum corporaeomburant,Beltyint hu verbu ntentiotf
facit:(,Hmcomburuntmortuorumcorf>ora,omnifariamodoresinro«»
tontjunni ,Aloen videlicet,C idgenui arbori<,cuiutgummie[e^anti,
tnu illudvngucntu gig?iit,<]uod vulgo BelsLOf nucupatur, Laferptn»
erudttiores abarbon iferis dicunt\\& decimo quarto eiufde'libricaP'
mercatorcs dicit Chrislmnos SarnareJndtca ciuitatis mcolaf,i»'*r e
Bangella ref>enri,qui prtter ea qua vclut in emporium eb conuehunt,
1~aferemettam,e quogummi quod Bclx^uinum vocant efluit,imfor*
tm.Jtt decimonono elujdcm libri cap:te,dum Sumatra infuU m**nemfacit. I Uic conjpiatur(tnquit) La/er,gummij?roducens quod Uj^
j>itiumaf>f>ellant,& vulgb Y>cl^uinum.tbftvtfelettiftimumte^
num Matthiololiquor fit Cyrenaici Laferit i O' AffafotidaMqMr l*
ferisMedici^Cyriac^Etqudeiifatt<fiatquiSill>hiumferulacei^
ru herbam O* nonarborem effe contendunt,Ferula ipfa arborumgen -
rt adfcribitur,quoniam temritudo eiw proceflu tranftt in ltgnii>Q2°
idemm Silphio contingcrepoteft. Vulgarn Angchca, veh Sancltjj'tr'
tut radix,Ruellio,Laferj>itinm eft Gallicum.
Sagapenum. C A P- LXXVlI'NOMENCLATVRA.
S
Grt.trctyoc7twop.Ldt.SAgdpenum. Itd.Seraptno.
Gal.& Off.Serapinum.
^CgdpemvmferuLced herba>fucct*s eft, f*<** Me^^
_ ^fcttur. opttmum eft3translucens,fuluoformfecwcolort,(?
intm alhofiefuo quidmtcr Lafer er Gdlbdnum redolens,^'
fiu dcrt. Prodejf Ltcru o~ peclorts dolortbw, tuftibm**m*>
eonuulfts er ruptts. Craffampulmomspiiuitam expurgat.D'
tur comnidlibtiAyOpiHhotonicii, lienofis.ltem contrdt""'
refoluttonem ^perjricliones, erfebrtum circuittu>in t°m*
*nguentaprobeddmittitur:mcnfespclltt,fedfmm
cum hydromeltte pottim. Prodeftex Htno haustumj"?' tntm tcltbxs. olfaclum ex aceto uuluarumftwuldM
<**"'
ruorutft
LlfeER TERTIVS. 40*ttulorurn acatrices, offujam caltgmem^ hebetudmes ,fuffujtd-
Mjue detcrga . ^efoluitur ut Lafer , Ruta , aqtta , Cr amaris
*mbw,m Melle.attt calido pane.
P&oflatVenettjsSa+apenum felcfhfiimum ,cjuantumttis imhi &vtneat ingens adultcratt copta. Qjt* Sagaptnnm produatferula,
ndiquot Italia locis , (y prxctpuc in Apulta proutmt , yndt iam Sa-
lytnum cuepit exportari ,fed oncntali m honitatc tnfertut. Sagape-«•m litjuor calidus <£r tenmbus partibw conftam,aliquantum abfter*
fa»mejl.Jpfa tamenplanta in totum tft mutdis.
%Euphorbium* CAP»
LXXVIII-NOMENCLATVRA.
Cr.^o^i^.Lat.Euphorbtum.Itat.Euphorbio.
Gal.& Off.Latino nomine*
Vphorhtum Ltbyca arbor efl, FeruUffeciem halens,quA
^ m monte ^Atlante tttxta Maurttaniam , muenitur. —torrimofucco turaet , cutm extmtum feruorem expauefcentes
intn). -...11s
1 / • ._;;-_. .—
ifeftimfy e plaga , perm
ptofu* taclps humor effli
P^humi^arfum^umm etaculatur. Duofucctgenera. Vnu
^imagnitudme , SarcocolU modo emicat. ^tteru m uen-
tafcfc concrejctt, atquc tutreumffeblatur. Ettgendn eji tranf
w^o-acrc. EuphorbiuadulteraturSarcocolla crgluttm
^oncjeddiffictie quidem expenmcntum : qutppe cnm leui
l*Kos acJenjum diu dctmcat,adco ttt jutcquidort obtjctatur,
fW Eufhorbtum refipiat. nm mHentiotempore IuUregis
uh* cognita extitit. Sttccm tllttu \uffuftonet dtfcuttt.Potm/0-
£ w * V L w J V W% W w ^r WW V w * I 1 * r ^ * ^
HtrtdeUt. Coxarumdotortbmprodefttn odortferapottone
h*uJiM.s<juam*5 oBium eadedieeximtt,uerkm eo utentcs,nc<>
C 4. <#.
4o9 DIOSCORIDIS
4tflh
Mcjnuntur. ^yiunui mcmott* yroutua'»ru,
f* n">ii*»".r'f—
nthilmole(iipaffuros,fimaJa ojje tennt capitis cute^mtrtm
JuccHd mjundatur,uulnti4^ poftea conjuatur.
E\phorbiumfepUffjsnotum,faWq; pcrfpSa liquorit acrimom»
ab luphorbtolubarcgt* J.ybta medtco,^ Muja Augufiidfam
tnedta ,fiatre , nomen acceptt . \trtutem tlUus foluttuam ab Aetu &Acluarto didtcimui,quajlegma,V aquam maxime per tnfewra^-
gat. choltcudatur ,& corportbm figcfach. Cum eo tamen,jem»
«juodptam aromattcum apponendum. Vofis tres ( non amplttujooo
cum hyUromelite. luuat& mcatapotys m melie coclum. QuartoM'
Jceffu caltdum& ficcum eft.
Galbanum. CAP»LXXIX.
NOMENCLATUA.GrS**0*vn.Lat. Galbanum.ltal. Gaibano.
GaJ.&OffGalbanum. .
^lbanum fuccm eft najcentts in Syrta UruU,f\
nonmllt Metopium uocat. Maxime laudatur cartua^
w^j^,merum, ihurn effigtem prabes ,pmgue,mmme ltg>
'
Jum, retmensnonnthiladieclijcmmts er FeruU>£rauiodore,
neque uaide humtdum,neque mmis aridum. ^idulteritu
bafreJa,Kefina et ^Ammontaco. Gaibanu excaifacit, urit,eX'
trahit,dtjcutit:menfes acpartus trahtt appofitu ueljufftu:lcn^
gmesaceto Cr Nttroperunclas tollit. Deuoratur adtufiim
tercm,difficuiutcm /Jtrandi,JuJ}iria,rupta, conuuija.^jatur toxuts , potum cumumo cr Mjrrha .ftmtii
moaojum
ptum mortuos patiud extrahtt. Impomtur laterts dolort >
CrJurtmcuUi. Comtttales CT uuluajhanguLw,0" Htre>
G
ijael
perunftos Jertri non patttur :ferpcntes cum oieo CT tfJ
^dj/o circumpofttum,necat. Denuum dolorcm obutum> *
LTBER TERTIVS. 409unernis mditum
yymtigat , unna diffialiprodcffc exiftimatur.
tylolmturadfotiones amans nucibm,atjua,aut Ruta,aut cah-
fof*ne,mulsaue .altasAfeconio, are ufio, autjclle Uqutdo. si
ptfire Galbamim uolcs,inferuetcm aquam dcmittito .namc^
cm'i<jkefaflumfuerit , ctmjordcsfiuitaiunt : quat hoc modo
fmjefarakii : mundo Itnteo raroyue alligatum mfittilt aut
"Ufyxide UafendcatyUt imum uafis ne ungat : opcrto^ uafi
toferuiiam aquam demittito.fic entm/jna rum,uclutipcr to-
^^uejcet,<cr lignofum m lintco vemanebit.
Vtwifsytrum& non adulteratum Galbanum Seplaft* ma»UtntnomU habent, quam vt r*ncat. Quod vulgo vendttur par»
""hrietbomtatt, quam ex eo rtqutrtt Diojcondes , nempe Jexcenm
mxUombns oppUtum. Ddtgentu erit pharmacopoU aut Jincerumtm
i>*r<tre , aut eo quo Diofeondes docet modo expurgarc. Mqutdem eo
? °
*
ona CQrrupttonU pars eruetur.Excalfactentium tertis. ejl cUjsn»
IwndAdefinentKtO' deftccanttum meuntisJecunds..
Ammoniacurrw C A P*
LXXX.NOMENCLATVRA.
Gr.Afifuplauoti.Itai.CrOff.^rmoniaco.
AMrnoniacnm JeruU fuccm e/i , quam tuxta Cyrenem
^fhricagtgntt , cuimfiuticcm cum radicc sAgajyuim*°c**t. Probatur bene , coloratum , tigm CT calculorum cx-
K rturufimditudine , minutu gletss ,denfumjjncerum,
n
^hrdefJHrcatum,cajloreum odore tmitas,guftu amarum.
^pniu 7hraujma , id eji ,fitaturam appcliant : quoduero
*«» Cr calculos colicgnyphyrama. Gigmtur tn ^cphrtca
lii
^^immoms oracutum Juccumjlillantcjcrulacea arbore.
2JJ'WmJk calfacit : tubcrcula duntiasj, dfiutit. Potum
'««nfoluit .fartm extrahit, lienem conjumit, drachmxpon-rec
»maceto haujium. ^irtuuloium coxcndicum^dolort-
C i b"
4*3 D I O S C O & I D I S
bua hberat : auxilto ejl anhelatorilm, orthopnoiw; comitkli'
bns* ltem qmbw humor mpeclore coit ,ficum Melle delingi*
tur , aut cumptijandfuccojorbeatur : cruentam urinamfek
albugincs oculorum ahfterqct ,gcnarumJcalritimw^'
Tritum autem cum aceto, cr tmpoftum, tocmoris Item^o»-
ntt^fedat : dijcutit tofos , qui m artubm concalluerunt,cm
Melle aut cum Pice ilittumdafiitudines er coxendicum Aolortt
eoperungi utile efl,cum Nitro O^ Cyprmo oleo,uiceacofu
*
OuU AmmonU in Lybia delubrum , iuxta ftbd ingens Hetty *
_/>m , yndeU colligitur liquor , Ammomaco liquorinomendeditA»
hocitidem feltgendo iudtcium apponendum. Quod bakmttsnruV
laptllu immtflum, Vbyrama,non Traujma effe yidetur.
Sarcocolla, CAP* L X X X I*
NOMENCLUVRA.Grd. XafKOKcfca. lat. Cr Ital. Sarcocollt*
Gal.&Off.codemnomine.
S^Crcocolla, lachryma efl arbormn Perfide najcent^
Itm rhurisftmtlts , rufa,gu/lu amara. VnlneU^»J
oculorumfluxionesinhibet : emvlajlris inferitur.^Adulter
ddmtflopummt.
NOn adulterata Sarcocolla nojlro tempore affertur > cum ff^Arabico & alijsgummi. Atenim non prafente guP
ut *m#
adulteriumdeprebendetur. MefuefolutittamfacitSarcocoll<im>i^
yirtutem augeri , Gingiberi , C Cardamomo perwiftam*^fJ^c yifiofafubftantiaC pauxillo amarore compoJitas,Cob t p
duatione deftccat.
GUucium. c A P- L X X X
I
**
NOMENCLATVRA.Gr, VhctvKio^.Lat. Glaucium.ltAU
C ojf Memithe. j^
LTBER TER.TIVS. 4"
Ltmm,ficcm cfi herba e/itd ad Hterapolim Syris. nd
JatnrfilijsferecormcuLti papdueris,fmguioribu6 ta-
*^terram$arps,odoris teih^fim aman.tota croceojuc
«"Hdet. FobainolU0ibfimfitgidudbdm^cdlf^ *-
^ufftedumpcccfcant , dctnde contufts fuccum exprt-
*tomm cfl ufm ad oculorum mcdicamenta,tttpote cum m-
teinin rejrigereh
QVodmmcmyfi$
ejl C,laucium,ficcic hcct diuerfim f<t, +"&*$
tamenejr mtisfatUreftteet.txpirientMficiMdem eSfertunh
^bstlfefalutare.Cttmyeroex tcrrca & acncafubfiantia, ytraq;
P&fmttxceffu tamen*ompanatHr,aqu*f**tH eonferripottfi.
Glutinum. CAP. LXXXIII*NOMENCLATVRA.
Crt.Mfcet. LdUClutinumfiugluten. Ita.CoM.
Gal.Collc.Ojf.wow»!? Latino.
*# mitdum efl Cr transluces. Ntgrum uero mmiuprobd
^Wittumm acet0) impettgmes lepratj, cut# delet, ambn-
nm ex a«uA rJM A.iutum dHtumLpuflulds erumpereno
^r.rKkeribn4frodefi,Melle autaceto madefaUum.
Gfotmu pifdu. CAP. LXXXIIILN O MEN C L AT V R A.
G".I)S»*!>*«.Lat.O'Off.Ichthjocolla.Ita.ColU
dtfefce. Gal.Colle debouche.
ch'hocolU,glutenf,fctum,ucter eftffm ceractt.PrtSiat
»*liunsMtumc pbttcum,fubaj}erum,mmtme fcabrum,
°'1«od celernme hauejct. Vtde tmflaftns,cafitts 0- lefra-
r*% **&t*mmhmt& tttanothns, <ju<e cutemfactei tru-
l'nt CT extendtmt. , -Glute
I
4!» DIOSCORIDISl.aten notitm efl , ittdem C Uhthyocolla,quamcohm Mor-
**£,& collam bucc* yoc, t , f.ntm vero aurum ^lutinatfantem,
ferrumargilla,*ri< mtcas cadmta,V.amtnas alumen, tramentaftap**
0r+mtmmfl num,m.trmorC plumUuynrefma,flumbmni^rumH
quod aibum cji,plumbumalbumfetpfum.
Vifcum. C A P. LXXXV.NOMF. NCLATVKA.
Cra. \\cs. Lat.Vtfcum.lta. Vifchio.Gzl
du Guy.off.Vtlcm.
qHerctrwmd
ifcum oftimum 4
T recensfmm^
ceum, extra fuluum,f*afteri mhil, aut f"j*f(tceperit.FitacmumZol»
te nafcentihm,huxeo^-
(Kfolw.ContHfHmtc'»»»
uant.Vfofiedintf^
coauunufunt qmcomm^
ducUo iffum ejfcmt.0>
vmtnr quoque m f'
bonbm: auinetitmm^-
turm «uorundamf»<>«"»
radictb»4.EmoflitMf
extrahit.ParoudatM11'
cula , cateraij, coMf,dmaturattonem^f
Refma i»ten>« <•"Vifcum.
LIBER TERTIVS. *i*
u\Ari,efinyfltdMtn fylenio fanat. fetcraulcera ahfefusj^
poiUcoethesHocantyCX Tnure molltt.ltene cum ralce, Gaga-
kjttsAfto Ufide coflum c? tmfoftum ahftmit.cum Sanda
wUm ,Aurtpigmeto tllitum,ungues extrahit.Mtftum cum«fo CT umifecefuam utm tntendit.
l/c«m nuncjuam m tcrranafccns, fimpcr inarbore prouenicns,
pnfertm <lucrcu,\\obore,\Uce, Vyo Malotjuc fylueftribu* ,54-
™&tula,Cprylo,hbKte,Cal}unca,.it<iueadcovite. Fif vifcum pra-
^&icorticeradtw planu <]uhm W.v/i hgrifoli:& exarhufcu
"WnfjdemLantanaCr Yntt Jevocant.qualbevpbraUi Ylutda
't-Vifturn t fubsiantia , rea& aquca & paucftmaterrea compom-Mr
>ilfwitimollu,extra1nt,tonco l ,uit.
Apannc* CAP.L X X X V I
NOMF.NCLA-T V R A.
Gra. Azrxgtv». Lat.^fpari-
ne.lta.Speronella.Gzl»
#>/•
L
Aparine*
Partne ramss muJH
%j paruis y tittcat ,
aferis , tjuadranguUs , per
mterualla orhtcuUto folo-
ru amhttu tut m Ruhta:fhs
alhvus.femen durum,rotun-
dum,concauum,alhum , um
hiltci fqura : aftcrttate *f-
fium tenact.Ea faftores co-
li uice Htuntur,adextmcn-
dos
4^4 DTOSC ORIDI5dos i Uclepilos.Semims,caulium,acfoliorumJuccm,fotucotrA
uipcrarumphaUngtorum^ morjm auxdtatur : mfrfiAwm
dolori mcdetur.Herba cum ^txungta tnta ftrumas difcuttt.
AVarine dJpretndineyeUtbnt tenacifirnladhjirens,noUfl^
abjlcrjorta £r defccat or\a eJ},CT tenutumaliquatumfartw^
Alyfliim. CAP. LXXXVH'NOMENCLATVHA.
Cr*.A\varct>.Ut.^tlitfnmJtd.llubbtammorc.G&
Rubeaminor. Ofj.Materfjlua.
ALyffonfrutuoft hcrbnU ef,unicaults,fitbaJ}erd,rcM*
dtsfoltjs.fruBu duplictumfcutorum tfftffc^n fo cftfi-
men quodantenns Utum:m monttbns Cr ajperts loctsemtdt.
Itw decoElumfingtdtMfine film, Potu dtjcuttt. ldem effcttjt
yuis eam aut teneat,aut odorctur. Cii Melle trtta, mtkta» in
facte, cr lenttgtnes emendaf.contufa tn eduho} rah:eicantstnc
dertputatur. Domtbus appenfafalutaris eftfecreditur^ n°m
ntbws atqueammabbnsJafctm amuletum. Purpureo Imteo cir-
tumltgata^ecorum morbos abtgtt.
ALiJJbn ]>linioKubideJlminor:Aetio,Sider>t»heracled,W**
ba Kobertiana tfi.Galtnw lAarrubtofimilmfuitf^^ajpcnore infummocaule.kuellm* hcrbarwrum rnftkam CdJtd t ,\
tat. ln hacjenttntiarum diucrftatc cjmdfro certo Jtdtuetuturn /'
video.mfi {quodcertim ejl) . lcnojUndum ejje dicamus. !W«£
matioms hnim herba, Matiluolo tesle ,f>er totam ttaliam V*l
AijJJbn modice deficcat CT concoquit,^ aU^nantumabster^t-
Afdcpias. CAP. L XXXV H I#
NOMENCLATVRA.Grd.AcTKXnzjtcis.Ut.^fclepiM.Ita.^
non probate, Le Lierrc rerreitre.
Off.Hirundinaria. wf
L I B F. R. TERTIVS. 41*
AScleptds,rdmos emtt-
ttt longos :foiid He-
derdy longd : radtces nume-
roJx4, tcnues, odordtds :flo-
ris utrus qrdue :femen JV-
TuruLcd. Ndfcttur in mon-ttbws. R\ddtces ex umo t>ot&
tormmibns duxittdntur,C7-
contrdfirpenttum tElua. Fo*
lid diuerfws uulu& mdm-Lult
' *
*Afci pias
maruma ulcerd yaud cdcoe*
tbe uocdnt,tllimmlur,
FAUuntur qul f>ro Kfde-
piade, Hederam terrejlrem
acciptunt. Nam prtter, td qubd
AJdepiadem non dixit per ter-
ram ferpcre ifolus Hedera lon-
a- . gioribus , non rotundtohbu*l
• ruchfto Afdepias V incctoxicum ejl, at Matthiolu* coUatU notu'J*tH refrondere optnatur , quemadmodum & hauddummyaUcHa y'* l
IJet>fipeJ'umma curaperqutfitum.
Atra&ylis- C A P*
L XX XIX-NOMP. NCLATVRA.
Gr'&r(<x*lv\ts iTtfa.Ldt.iAtrdttylis dlter.ltdi
^trmtle.Gal.non probate\Char-
donbcnit.Off.Carduus
bcnedictus.
fttfylk ,Jj?ind efl Cmco ftmtlis ,foltd mtdto lonitorA
JerMs mftmmis uirqts , mdgndpArte nudd 3 djf>crdque>
quA
4\C DIOSCORIDU
AtraAylis.i AtraAylis.2
jUdfemm* fro fufts utuntur : capituU m cacurmne l}mh°^
rcnt :fos lutem.^utUjdamm locts purpuremmmmm^Umm , fuperuacua. Coma,fcmcn Crfoud cum pf
"J^,nn kttmtmr tulifemi contra lcorptonumtclm:ptrc»}l
os
Juntrj md eateneaturherU.nullumcxpcrirtdolorm,
ip/umtL depoftta (lattm recrudefccre.
TraOytut'* um t/ft Cartamiifytuejlrem e Tmfhr*J*^icap.4.M YUntarum hiflon* tUret . yhfiparatmsj
• • - —' tr*n«,&/h>gdmmmjmmt** J
r* non Cartamn uttrtbutt.
AKtraihluli
Poly CAP. XCNOMENCLATVRA.
Gt*
LTBER T E RT I V S. 4 i T
Cr.U.*\vKv>ific^.Ldt.pol)cnemon.Itdl.Poljcncmone.
GaL&Offlgnota.
Pol)cmmon yfrutcx eflfurculofmyfolijs Origani.cduU, u
Pulegij ygemcuLs multis mtercepto ,fine umielld tenui
twtnmcacumine corym\>o,bom odoris <y~ dcrn. rulnenbm
^Unandu reccns , 4ut artdum cum 4qu4 , efficdciter iUtm-
kT:Hjumto(Le folui dclet:4d urtnd flilliudi4 ruptaquc,
tvnmnobivitur.
tcuemon '40
X npotutur , doiucex.i 1 qufyum plantarum cenjor huitptrftt-
^mojjeret.
Clmopodium. C A P. X C I»
N O M I N C L A T V R A.Cr-K\iyo7rc</liop,Ldt.Clinopodjon.It4l.ClMopodio.Ga\*
Poulioc dc montaigne. O ff.Polhl montanum.
Cbnopodion frutex efl folus Scrpylio Jimilu , lurculojm,
dnum dodr^ntum alutudme. N4Jctturm petrofls .fiores,
^«ijf modo , ex tnterudUu diflintli Jfectem lecli pedum
\tlumn\{x 4ranguriM
tferpenUum ii\m : menfes CT pdrtmpelltt,
ferfles uerrucMyqud4 4crochordonds uocdnt y
eijcttydlt<fUot
'wpotum. ^luumftjht decotlum dd tcrtids,potumfyfift-
C
]r*\mtunt,tx 4ji44y4lto<]um ex utno.ltnof>odmm m mtU&m Vdik AnanU cofioft ndfttur ,fo!*S
i(j
nons<rprtot.mtumf,m,lr..ttctiam< <e>,to montano.Tjub-
*P*rul>uieompof,t»mcxialfautCr*l<Jiccdt tertioabfctfju
Leohtopctalon. CAP.XCllNOMENCLATVRA-
Gr*>Atrf<37tiTa\0p.Ldt.I.fontopetdlon.Itdl.I(d-
/"/ow.tjai.^atc dc Lyon.Oft.
Pata Lconis.
4i8 dioscoridisEontopetalon caulem emitttt dodrantalem , iut ritio*
rem , plurimis atts concauum , CT m cacummefenttm
farua duo aut (ria , m filiejuis , Ctcerts modo :fiores ^Anemo-
Tutftmiles , pimiceicolorts :folta Brajitca ,fed Papauerum-
Jura : radicibitsntgris, J(apa /imtltbus,ftrumofis.N4cimin
aruts crfegctilpu. R\adtx auxtltaturJerpentmm iBAus^
uino pota , nec alia res celerm dolarem jintt. Mijcetunpit*
um clyfieribm.
Omeftkum Lcontof>oJinm Vtfttur in multU Italid borWi&J)
'
ueftre Matthtolo mulin t» Tufihia Ucu nafchur. Udt* «"»w*Dqmt,excalfacit,0' dcficcat tertia clajje
Teucri CAP. X C 1 1 1*
NOMENCLATVR^
* Teucnum.i TcucriuflMCr*
T
LIBER. T E R T I H. 419
Cra. Tivxfiicy. Lat.Tcucnum.lta.Teucrio.
iHcrium, fiue ut atijsflacet, Teucns,herba eji uirga re~
"trenseffigiem,Triffagmpsfimiittudme,tenui Jolio, non
touhumaCicere aheno.Hacm Ciliciaiuxta Genttadem Cijfa
b*% ubertim frouentt. F^ecens cum foJea>aut artdaferuefaC
**>fotit lienem fotenter abJumtt:ltenofis cum aceto O-ficts ilii
Mv.ltemfcrpentium morfibm ex acetofolo,JineficK.
tfcinarum Germanicartim C bamadrys Cordo Tcucrium rflip»
- tUHr.Tragw VeromcamTeucrium facit. Verttm Teucrmm m^^naniadeprebendit Mattbtoltts.trrant tjut tdrfaha nmerjam,til
^nt.\midit,cr tertto ordme deficcat.Cr calfacitfecundo.
Trixago. C A P*
X C I I I I.
NOMENCLATVRA.*>ra. X*n<uf£ Vf. Lat. TrtJJago.Jta. Quercwota,
GaL Gcrmandrcc. Oft.
Chama^dreos.
yHam4dry$Gr£CK,al>js chamadrofs: UitnU Trijfago
^ucttnr. sunt qttt eam Teucnon a^ellauere, froftcr eamP*»ckm Teucnoferuat ftmtlitudtnem. Nafcttur tn fetrofis
*h™*rutexdodrantalti,folta habens extgua,amara,
turf^ ^utfHra Qjtercw.floreparuo, fcnefurfureo.Carft-
netntnefragnans. j^ecensm aqua deco
rcla,fotu lufobw, m-
Cl°hurmd ^fficultati, mcifiennbtus hydroptcts, auxi-
K ^ men 5\ ?*
rtH* extra,}tt - umcm ex aceto fota con*11'^duerfw jerpenttum uenena ex umo , potu tllituqut
D * '#'
4*^ DlOSCORlDlS
* Trixago. t Trixago. *
efficdcifotmd. Tntd digertturmpdstiUos ddfofrdditld. P^ulcerdycum Mclle.cum oleo illitd, Cdl/gmem oculorWdp
t! '
Ndturd eiH6 eft cdlfdcere.
TKiffa^o Jtato herbafebrium dkitur, cjubd contin**
«
!fiot
^tutmnepotadtcolho.a terttana Itberet.lhufc* acctar1™
s
meTWapeTiefecurosreddtt. Amara <jualtt*4(f******,
\*^fr.tumastrm«at)ymcit m Irtjfa^tne. \ertij eJtcxcalfaciettWV
pccanttum ordtttn.
Leucas. CAP. X C V-
NOMFNCLATVRA.Gr*. aiukxs. Ut. Leucas.ltd. Leucd.Gd*
& Off.ignoca. U*
LIBER TERTIVS. 4ii
LBucm montana, Utionbm quam urband fohjs , femtnt
acriore,amariore,on ingrato,efficacior tdtnen ejuamfd-
^haletur.utrdqueexuinocontrd ammalmm uencna,prd-
nfHemannorum ofritulatur.
Lltmittttr htrboAnoftrof&tuhiniOgmtAS rtpontnda* Siquidtm
nihilhabnt commune cum Mercurtah ytnacea.
chnis. CAP« XC VI.'
NOMENCLATVRA.Avxyh cjipwunxliKH. Idt.lychnUcoron
Ita.Lychmdecoronarid.Gal.Paforok.
Off.herbaTunica<
Lychnis fatiua^. Sylucftris.
*it DlOSCORtDlSTchnis corondrid,fiore efi dlbd noUfimtlhjuo coroU
fdflttantur. ContrdfcorpwnumiclueJemeninwno fo-
tum duxilidtur. lychtm /;jtris,omntd urbdndfimilis:Bih
per dluum detrdhtt, femme dudbux drdchmis poto.ttlisd fcor-
pioneJubuemt. ^Amnt huimherbddppofitufcorpwnestor^
fcercy C7- snertesprorjn* rcddt.
D~~Ifft Um r fh l ydmidm reperircquamu'» nattbultuft '»&
ticn bortn berbam eff-te \ ychnidt perfmtlem ytdtjfe F**'
quA etiamfilutfhtm vngencrem babtat. Calida e^ficcaeprdaa^
tundo defnente,aut meuntt tertto.
Lilium. C A P- X C V 1 1-
N O M E N C L A T V R X-
Cr.Kgtvtp.Ut.Lilium.Itdl.Gtglto.GzlLis.
Off.Latino nonune,
jlid corondmentis fe dedunt , Lirtd d auibufkm^'
K fiibm unguentum temperdtur, tjuod dltaut Ltrmn^
„.j oufinum dppcUant, neruos etprtudtim uulud durtti^"
hens. Fobdherbd ikhtd contr*ferpenttum tilm dux^ofictunt.dcetocondstdulccnbvof^
Lntur. SuccH* adietlo Mclle dut dceto , in xreo udfe cof10-
f/o uetuftdtt ulcerum , CTtd rece*
uulnerd. Indffdtd rddix Cr ex Kojdceo tritd ,^1^1
[0ndt,uuludm cmoliit : menfes ciet, ulcerd ctcdtrice obdMt-
Melle detritd neruss prdcifts , luxdtifejue medetur:'*Q~
furfures Cr lcpra* cmenddt, ulcerdejuctncdpitcm^An
'
'
'I fdacm 0* erugdt. Terttur tn dceto
hr fdmid tritichmulccndss teftm»*$*
L
eonucntenti
Hjofcydms folus , Crfir*jojcyamj[Oiifs,wjar tn«>T ttn;^ j r^fatf
matiombm. Scmen potum morftbuA Jerpentiuma
tgntbwjacrtsfemen 0~ folid cum uino ikhnuntur.Tr *
rubra effe ulid. In rid dutem O" rfidtd Pdtnph)^JJ
cifiima unguentis najcuntur. rjfa
LIBER T £ R T I V S, Artt
Lllia notafunt,& ytpur-
pitrea prodcant raiioncrti
docuit VlinitiStJatif nojlro tcm*
pore pcrj^eclam. lloc t.tmett
mlocodc albis Diofcoridcs in-
tcllijrit. I iliorumradix pnm*dtter^cnttum *Jt clajiit , mo-
dice emoU.it , C tonco<juit, flot
frbjlanltaconjlat mtjlaexie-
nut , tcrrca , O" aquea. Collsu
cx olco mollit O" otra morfrm
digcrit.
Ballote*
Liliurri
C AP*XC VIII*
nomencLatv k a>
teto.fln-Ut.Gr off.Mdrrultummgrum*
Itd.Mdrrobionero.GzAAc JMar-
rubium noir.
oten, nomme dlio nigrum Mdrrultum uocdnt :CdU*
lit quddrangulos, mgros,Jubhirfutos ycomflnrcsc*
:fohjs mdtoriU qukrn Mdrrubu, htj}td»,mterce-
itntcJ}*t'o,jHl>rotundts
yqrducolcnttbtu , ^Cftdfhro froxt-
^todedtqut ^ptdjfrumcdm uocduerunt. Cdndtdtfloret
^rfiumtctllato dmbttucdulem corondnt. nsem cjficd*
"ftjolu ,M tondjl*kt** cum Mellc.
foltjs exfale tllitts. FerueMt cmen
omata reprtmant. Turvanl Crfc
D + sall
4*4- DIOSC ORIDIS
BA Uotc adcu Afiaflro ftmilem profert effgiem , yt mfi odor ingrd-
twi trrorcm proderct , attento etiam oculo imponertt. Ealloteaaif
ejl.O^abflerforta.CumJaU ralet ad morfutcanis rabidi.
Apiaftrum. CAP. X C I X.
NOMENCLATVRA.
Cr.Mt\tatr:'fv>^.ci,.Lat.Melifoph)lIon.Ital.Cedromk
Gal.Mclifle.OffMelifla.
MckiunaM4>
^aftrum.tdjtbimrmn
ujurpamt , fnomam af
ipja herba delcc1itura0-
luuliCrfohaBabtt,it
*ua paulo anti dtxm*,
fimtUa ejfint,$$##*>
tenmorad,nccttahrJnM
Jbcclarhttr. Cttreummi-
lumolent.FoliacHmun*
pouauttllttaprojuntcon-
tra tclm phalan^f'
fcorptonumLntmt^'
Jm cams morjum. D^clo eorunJem£*M>t*„,proJeft:dcJe?>f«
Jcemmaru adounio^
fcs conuemt. D<»'«J°
dem m dolore cotluuntur. Dyfcntcricu injunditur.^u
J?rangHlat<ondMJoli«,add,ioMtrcpotu OMXtbantur-^
Apiaftrum.
LIB E R TERTIVS. 41*
dm O* orthopnoicis , Jefmtlu . iUita citmfile ftrumas Jifc*-
tl^t>ftlcerapurgant,articularios Jolores illitaJeJant.
A Viajirtm adpafitones cordu muhurn effcax , AnicentiA caltdum
r\.C ficcttmfecundo ordme. Mirum m modutn UtifcatC roborat
**fafi<]UuUmgr4tm*hftipdns facultas, & difcregans deoftlatto,
^momniaetiamnum vtfcerafaciunt. hac vifolutt , fed quatentu
fcfoadexoluendos ab hurnordms melancholtcn fpiritus , cjui tnfan-
fmconfiut. Hx MelifloplnUi dote$tGaleno , £r CAterts tWM*fuertmt
Marrubium. CAP. CNOMENCLATVRA.
Gr&(«~i*p.Lat.Marrubium.Ital.Marrubio.G2\*&\l
Marrubin.Off.Marrubium album.
^frrttbiHm ,ptttex eji ab radtce ramojm , candtcans,
jMtrJutns, cjuadranguLribw ramis :fohum pollicem
Hm>^brotundum,htJJ>tdum,ru^ofim,guftu amaro .Jemen* f4*Ww, C7- ex mtcruallis.flores uerticillato ambitu, ajjert.
tywkrpropter adtfcta,ruin.cs,Crrudera. Hmuafolta ficca,
(tlmfiminedecocla tna<jua,aut uirtdtum fuccH6 datur cum
Mtv'J»l}iriofis , tufienttbus , C~ ad tabitudtnem redatlis.^
Cr4*m e peclore pttttitam , cum ficca Irt eucit : muberibw a
P4r
'« nonpurgatts ditur , ttt menftrua cr Jecundas extrahat,
**m dtfficu partu , Cr ht< qut ucnena haufcrunt , aut afcr-
M«, demorftjunt.reftcam renesfte Udtt.Folta cum MtU
'J^turjordidis ulccrtbvt* furgandts , ftcrygia nomasjj Jt~
WtMerurn doiores mtttgant.Suumjolus contufts exprejfnt,
^coaclH4t adeadcm polleU Cumumo O* Mellc illitHt,
°W°rum clarttatem adiuuat. Nartbtt* rcgtum morbum ex-
?*&* • aurium dolortbws conuemcnter inlhllatur , per fe aut
4%<S DlOSCORIDISMArrubium notius , quhm yt manifeftius quidpiamaViifcw*
JeA quo yirtutes cim f>atcntJicmJ«mftt. Calfacimimm hf\-
nentu efifccunda daftti,& deftaamium media,aut defnentis tertw
Stachy s CAP. CLNOMENCLATVRA.
Crd.XTcexvS'L4t.Stachys.Ital.St4cbi.G2ihSaUgc
tcndrc.Ofl.norncnnonliabenc.
STdchysfutcx cfi Mdrrubiofmitis ,Jcd longior .-fiufi*
rensnumeroJa,hrJutatrdrd,frddura,cdna>odQrHimn'
dh Cr complures uirga* ab raduc cxeuntcs ,Marrubio cm>
diores. Ndfcttur mmonttbw Craffreris. rim habct excAlj^
Ooriam Cr dcrem. Foliorum decoflum^otufcllitmenjM
Zjfecunddi, .
r racbys hiden non **%»
trouerfueft.BerbaMarr^
mih*,S*ftn*er*&<**»>*
tio ordme excalfaot.
Phyllitis.
CAP- ClJ'N O M E N C l A-
X V R A.
itaipbllittdi.G^
Offic Lingua
ccruina-
«, Crmi&or*,f*"*>''
ptena, retla, l»*?*'"?,'
rtore L>M cernunW ,* "Phyllitis.
ofi s
LIBER TERTIVS. 4if
Ufu (f opacis hortorum locis emicat, guftu acerbo:ne^ cau •
kwefyflorerthnefyfcmenprofcrt. Foltatn uino pota fcrpcn-
tm morfthus aduerfantur: atuidrupedtbnspcr os inftfa auxilio
/*0"fi'dyfenterta aut rcfoluta alumexercet,potm datur.
Q^ifiduloDiofcortdunotUindclimanda Vhyllitide animum ad-
m uerteritjhinc vt proculdulno cam,<ju& -vul^bAm^uaceruinA
^'^eljeco^nofiet: tta haflcnus fiilso, f>ro Scolopcndrto, ijuod Ar.i-
wnfetlarijsCeterach nuncnpatur^vjurpatam. Kr ijuodad joliorum
numtrumattinv>multas ridereefiplant.tf,contra Viofcorid* fenten-
tumcum quintjuagintafoltjs,qucts illefex tantum afii*narit: ac ex-
totloeterra Un£U£ceruinfic<Jj>ite,joliorum multttudincme numeffarttceprodtrc mamfclUm efi.
Phalanfjium* C A P*
C I I I.r
NOMENCLATVRA.Gr<> iaXiyytty. Lat.phalangium.Ita.phahn-
gto.Htrba hodietgnota.
Halangium a cjutbufdam phalangites uocatur :ramult
Jmt ei duo , aut tres.plurefue, m diuerfa tendentes : flot
(««U*y Ll(t0 ftmdps.mulus mcifurxs habensjemme mgro,
^Adunhcul+AtmiA-At* ZcruYAmmulto temtwre : radicc
(«Uu4%l
tr'fcorp
Swmnu
hjlorisdumaterra eruitur. rroue,
lenjios cum utno pota,auxtltanti
igtoruma^ ittua : tormma quoq
pH4/4«^wm ifi^tiUlw & deftccantthus partihus.noaliteraVli-
* m° y>am a Diofcortde defiriptum,mter tgnotas plantM rcfcretu-r.
W »« tn \talia rcperttur. •+rTrifo
4x3 dioscoridisTrifol CAP. CIlH-
NOMPNC LATVRA.T/lfvtoiy. Ut.Trifohum.JU.Trifo^o
[ 1. 1 rcflc.Off.inufitatum.
m ' n
Trifolium. t Trifolium
M
t
TJUfoLum, CrMti Tribhjllon, aiif ^J"T'—-,' fr
n^nthe^lij tfilM»«***"*%*»
JertmuLrei enaJmniurappenJicuL.in^1'^ >Jn0
termiMtionilm exeunt fol,a tLoto^wtJmU*-'!^
en*tu Huu odor me/t. uti Autem doleuerunt,M» ^
florem edit purpureumjemen ^udmcnu* l*tm"
^
,
•
LIBER TERTIVS. 419
fJmgmns : radix tenun, longa, uahda. Semcn cj-foua m4^potaplcur/ti(i<
3urmadjfficultatJ, commalilvu, f? jjs aui
*f*intercutcmt>rjncipjafentiuntyfa:mtnts auoaue uuiuauitto
^'mts.auxiitaniurymenjes ciunt: terna dra.hms. c femmewidebentycfolijs uero auaterns.Contra fcrpentium idu* tri-
uf fo>0*cxacetomul/opota,pr*f;djo(unt
m'Mtcjdcjnorfu& . Qjudam terna folia aut jc-
mn*mtertiani*,cMn umo potut dedcre: Crm tjuartams,aua-(rn*> ut auafelrium cjrcujtw difcuterent. ludtx amidotkHrnttir.
^ufuntTrifoltj «cncra.Vnnm Menyantbes yocant Graci, alij
^jpbaltton, Arcbt^enes Ajpalttttm,maiorefoho,cjuo coronarij
rur ' A 'ter'Macuto,Oxytr!i>b)lloncognomtne.Tcrtmm mmutif-
"ntx otnnibws. Trta bac renera Galltca C \taltca prata nouere,gentra
nut '*r
l
l
rott*n^ii& ma+ntufeciidum,lono!<:tertiHm,rotuiiiU< CT mi-J° ys, Hacmenfs \\ .uofiore ahas purpureo, ahas albo ysfuntur.
•9u
im?T'
lf°ty !P^ies,cjucm Tnfohum acctofum,tr f>amm cuculi
^nt:
I<f>laft* t a lUluy.t.] rtfoltum odoratum,ijuem Komant Tribolo
4iTfantt^lofcori(U ' (jiCyttfui.Arabum An'luoca,ecjuo oleum fit
f„(
° ore,n & trcmore membrorumXotui cftfylucslrK ty Aegyptia,
tlli
,n 'CrlUentthbro mcminit Dtofcortdes.Y.rrant ijui c Trtfoho yulga
°lemco»fictum. l erttoabfcejfuc* faat & dcficcat.
Poliuim. C A P- C V-N O M INCLATVR A.
Grd - Q^p. Lat.Polium.Ita.Pouo.GaLPoMot.
Ort. Larino nominc.v°gcnera potij. Afnntanum, cui rhcutrjo nomcnefi,
&* CMJ*s eji ujw. Tenuisjiutex cfi, candulw^ iodran-
talts
45 o DIOSCORIDISulufeminc refertw:ca\ntulo m cacumine qukdam coymbcm
ffecte frdfeferete,farHo,canu hommis capillisfimilhffAuiter
olente, non fine quadam fuamtate. ^ltcrumfiuticofm^n
ufqueadeo ualens odore, er uinlw mfirmiw. Potutnfernej*-
fli iw auxiliaturjerpentium ittibw i hydropicii,morborem,
Cr henofu ex aceto .fiomachum male habet : cafutdolodm
afficit.aluum cr> menfes ciet :JuktratumJuffit!tmM>PW
dbiptt.uidnera conflutmat.
vya
£rum Vohumlbujcua Gattu Karboncnfis »'»ri^TV tund fttfiu acre& amarueft,atquemeo,mmas,I^p
#)*
lettw.Nefe terttj defccantm ordm»,V excalfactentiu tnfW
s CAP. C V I»
NOMENCLATVRA.HcgAop. Lat.w Ojf.ScordiumMa.Scordio.
Gal.Chamaraz.
* Scordium, AUiaria
LIBER TERTIVS. 4$ t
CorJium in montibm ey paluflnbm nafcitur ,foltjs Trtf-
H&gmis y maiortbm , nonficin ambitu diuifis , ahejuantum
A uulibus :fubrubrofiore. Herba tum excalfatloriam ha-
't:nrinam cit. Cofla recens^ anddue cum utno , aduerfws uc-
*»ttosferpentmm morfiu bibitur : ad (iomachi quoque rofio-
% iyfentcriam £r urina difficultatem 3bmis drachmis cum
klromelite:craffamenpurulenttimpcc~lore expelltt. Faatan-
**f*rma aJ uetcrem tufiim : rupta , conuulfa ,Jicum Naflur-
^melle e^ refinamifceatur mcclegmate. lnflammatamo-«k frxcordia , cerato excepta,recnat. Cum aceto acn aut
tya , fodagris conuenienter ilkmtur : menfct impofitamouet,
^hera congluUnat , uetcra ulcera purgat , £r ex melle cica-
^mperJuat. Sicca excrefcentias m carne cohibet, Succhs ad****m Mta bibitur. lnter pnma efficax Ponttcum hatync,CreticHmjue.
Zwdinm non itapridemcocjfit agnofd , & perinde defat Attium^Jywjlre iitis loco vfnrpAri. ScordiumChamxdry ftmilc , odore A/-
n!rrfcretu>inf>alujlribus prouemt,V ta de caufa $j>mani$,1rij]'aga
r*fir'u dicla eft. Galeno optimum ejl Scordium Creticum. Ama**
*fi *cordiHm,acerbum,ey acrimomafatu ad A tltum accedens.
Tufsilago. CAP»C VII*
NOMENCLATVRA.&*&Hxioy.Ldt. Tufitlago.ltal.Fnghta di
"uwiZo.Gal.Pas d' Afne.Off.TVngula Caballina.
^Agmifoliafunt mamfcula qua Hedet&Jex autfipte
* r*dice>fubalbida 4 terrdfipii uireti4,inplures angu-
los
4ii DIOSCORIDISlos excuntia.caultspalmum a!m,fios lutews :m uere ,fion CT
caule confefiimcxmtur : indenonnullihis ucare exifimM-
runt. Kddsxtenuts efl eyfuperudcud. Ndfcitur mmtsws V
rtguss. Fotia ex Melle trksh tgntftcro Cr ommbmmfim^
ttontU illitit mcdentur.^rsddfismmpcr tnfundibuiumJ*
cre rapm , bos finat «uificca tufii atftc ortUpmdW*
tur : peilorit uomicas rumpit. Eundcm effetlum prM /#'
adix. Dccotla tn hjdromcute,W pota.emortuos^rtmf^
TVffiUtO vnbmm CT nota ejl planta,caulc &fioreW*riZtU r.forejlonvfurn* mora.ft bulunm. lUrn^
locZvnwrfumcaZlcVjlonbuif,^^
fronAe tyJoUyircfi<re,v,M^*caufa
rtauiamu atam cauh saclura no mj}exerunt,ex^ment.A*
ba.O- arjHCtfubftantta.mmu* tamen,ymduUamnuV te*T
ta.Kuficca -XujitUginUfolM acr:orafunt,cjuam *lM'aatr*
£ ra4tceUn*extrJ>>tHr,qu*taraiaacctndendoi«nitdonta}>
Artemifia. CAP*C V I I I-
NOMF, NCLATVRA.Gr.ASTtnmcc.Ut.Cr
offlMtnonomtne-
Gal.Armoife. j^AlUemtfta mavna ex partc in marwmss n*fr
tlif
j r
ftnthtjmodofrHticofa,matorib* &Kmf^Llus,ramisj : \mm c,mdemgenerd duo: unum Usms »*
JJ
folMtmroZjL Utwrtl>Ht:alhnUenum,fioreparuo,tcm^
dido,grducolcntc:dfidtefiorct. Suntaui m"f
1"**]^ <?
caulis nomtne dppcllent , tenuem hcrbuUm ,fimpba^^mmutOyfioriliM fcdtcnte tenuibm ,flauo colore :
hdt ^auapracedcs effiat odore. Vtra^ *xc*ll*aU€Xte^foufji&£1* commcnterm multebres dejeffnt ddtjcmntur,
ad ^dos menfes.parmJecuntLs^ : item dprdtUfi**"* ^eiufdem infiammationes.calados commmuuU
rcmor ^
LIBER TUTIVJ. 4JI
Arcemjiiamaior. Minor.^m nyient ,menfes pellunt pubt illitd. Suceu* uulu* inditm ex
')"»*>eadem qu£ irfefiio trahit. Coma trtbm drachmis eo-nruier
*ediicendorumgrati4 btbitur.
A *tcmifi* trUgemrafacit Diofcorides , inter qtta prima duo non.
*fji/^nJta
' maiort<C mmort* hrtemtfu nomme fapore O* colore
fa^vfitniliytantMniiijjtTuntfuTCuhTum C foltorum,florii, C
n^MH^, N ,f cenftn(ium fecundam Arttmifu jpecitmejfe
<*n*i
l*m,1M* xrumeft Diofcondt* Vartlxmum.ntctertta, ectdem
mfa *'*"*['*feu Tanaceto ducend.t nam vnicauh< .Dhfcortdt, Arte-
^ninHacetl4m
' **&* tx vna radice ey valtdn conftatftondihus.
W*1*"* **"#*&* A rtemifu caput a doclortbu* exfunhum , tum
#*<*
Ui1U anteamtu^ntm ftcertt ,tum<jubdm anttquu codtcibui
ttm^^iatur. Matthiolo tertia Artemtfta ftccies Itaha noftro
S»oU.
Ambrofia. C A P. C I X.NomencUE
4J +
*
DIOSCORIDUNOMF. NCLATVRA.
Crx.Af*0§ *s'm-Ut. ^imbrofiaAtalUtmo
ftommt. Gal. Ruc de vigne.
Off.Rutavinacca.
AMbrofiatenussfiutex t^ramofiu, trmmfm^mm
folus H.uu, crca tmum caulemex^cauku^
rJt.odore Zmofi, fuau,:rad,ce tenm, jefr?M, CJ
tur ea Cappadoccs.Wem rcpnmcrc ac repellere,&M»
firmgerclmmorcs.funalsquamfartemmcumbunt.
AHbr.ftam <tr*uV **« ?"•""« """"'''^dZ^0.oJcor,dci.K<?erc»„t & r^r<m,,.H« r»ft» ^
Ztut >],<ni,mt *» 4 A*
'brojla.JcdVolcmomo-
Botrys. C A P>
Ital.Botr,G^H
men. Ofc-
„,«« 4^M >•
Botrys
LIBFR TERTIVS. 4Htotefnduem odoremfbirat:quare ueffimentis interpomtur. in-
W«rm torrentum ripis, Cr conuallilni. Pota orthopncea*
nwet. Hanc Cappadoces ^imhrofiam uocant , alij ^sCrte-
nfum.
BOtrys Kuellioea eft,cjuam rustici in corbtbu* portantes , Vymenmagno damore dtnuntiant, probe adaptato nomme, nam ft pra-
lr-tns[uo liquorepremeretur, mgummi lentefceret, ex Je pt«mcntartj
*°™ yice yngucntum efjiaens. Inadfimtlmm racemulorum hor-Unyhirba, quantumuit fummatim racemuh dependeant, non tameatn^mulorum omnium ambitu,yt in Botry.mnajcuntur.
Geranium. CAP»C X I.
NOMENCLATVRA.
G«ranium. t.
XGeranium. i
Grd
M6 DI O S C OR ID I S
Grd.ytfctvujv. lat.Gerantum. Ita.Gerani0.G2i*
Aguillc dc bcrgier.Off.
j^Acuspaftoris.
G~~F.ramonjoltjs ^AncmoneSydiuJuris longtorihut:'rakt
Jubrotundd,cttm cllttrdtdci:Qud drachma foniert m
mno fotd.uulud mfldttoncs dijculit. Gcranmm alterum,^
1>H6 rmnut» crjtlofisJcJjuifedahbu4:JoltjsMalua:inJ^m^
dlujurjumjfcdatiagruum cafttuta inJunt,cumJuuroJh^
tamnt dentcs.Nulktu mmedicinaufu*.
Tflfi GtranuJ\>ccsts,Vna Lttmorumjua Gucorum. Vhfl^
»or»m,Gtra»*um,cfl<]ua Utrbanorurul^uu KoJbrutnGr^
Hoftrum Ckoma, £r Acum mufcatam nomtnant. VnmamQricon
Gtran» Jfeittm rtdtt mnjemei Muttbtolus,tnra!le Anama.qut^
mtn ta non f,t,quam Acumpajlerh di:unt,vt cjux radtcemnullamro^
tundamjaua!,nccfQltf>ftt Anemonts JtuifumUngwtfa* AJ*tum frmdktjt, Vlmu, I atmorum Gcramo. CJjW tamen UffMeji,ntmpt Imtmftparattm mtmmit VUntus Ltbrt yicefmi
auartijt*
capitt.Secunda t(l t ?es columbtntu yulgarit,
Gnaphahum- C A P- C X H-
NOMF. NCLATVRA.[
Grd. ywatfaXtoy. Ldt. Gnafhalium. Ita. Cndfhalio.
(Jal.Lmdepr^Ott.Ccnrumculufli.
JMdfhdbjfolus molhbna minuttsa\fro tomento&*W
LBibnntur efpcaciterfoltd m utno aufero ad hient**^
f \ Hdfhdkmn pauptrum oUmfutt bcrba, c qua ob moutierft
V^ nugtnan tuUttratfaruebant
.
Typha. CAP»C X I I I
NOMINCLATVRA.Gra. rvfn. Lat. 7)fhd./td.Afa^ford4'
Gal.L^licrbcanjaflc.Otl.non
pcnndcviuata.fA4
LIBER TERTIV5. 41*
Tpha folium edtt Cy+
__ peridi flmile : cdulem
albitm,leucm^quabile:flo*
remmacumme ambientem,
denfum, qui in pappos foiui-
tur, quod Pamculam aliqui
nominant. Hutm herbtflos,
fudlo adipe eloto exceptm
,
ambutttsmedctur. Gtgmtur
in plauslrtbtu Cr aquis fla-
gnanubtu.
TYpha nota eft planta, faludtbm yftagnn , lacubus
innafcens , Vtaxjxji forda Italkt
t£^_ dtcitur,quodfurdos reddat quo-
rum aunbm indatur eit*s lan-^
t<M
Typha. go. Hx tim Lanugine pojhn
fortn hommes apud Italos, Mat-'^Kia (vtyoeant) conficiunt : yafayinaria,ntmptvul_arts flafea-*»# mulitbm tatbttlra4,buiuifolus conttxunt CT mutftwnt-
Circxa. CAP.C XII II*
NOMENCLATVRA.Gr*. lat
Gal.&Off.ignota.
Clrc**> juam Cr Pircaam altqui uocanhfolijs efl hor-
,
U»F" Solam,agnahs crebru.flore mgroypuflllo,copiofo:
^Mifynafatc m quibnfdam Heluti iornmlisidodrantaU
Z 3 r«»
4J* DIOSCORIDISrddtce, tripliciferme dut quddruflta, cdndtdd,oJordtdt
txedlfi
ciente.Ndfctturm dpnctsJdXM, CT tiento perfldtts. R^dicuWpondo <judtuor,mJextdrtjs tribH6umidulcps,ferdiem Wno-
Hem mdcerdtur,potuJ trtduo uuludtcxyurgdnt.Semcnmfoi'
1 ... ^.1 ... /.. / :/ »..^,.M«.v.h/wmdmm
t
C AP
unijnadtnu w.iltf!cyi injiruirtt-
Oenaruhc.
C X v.
NOM ENCLATVRA.Grx.Oir&vSn. Lat.Oenanthe. ita.Enanthe.
Gal.non probate W
xifragc rouge.0"*
pari.Fil»p«n-
dula.
Oimnth fib j*
rem cUdum: caulem ct+
fHm , valmt alutudme :f-
men Itmfhu •>**
majrnamm muk* rotm"
c^tuUextuherantem.^
JcL m fttrk. C*f(*
Ocnaiuhc.
'JtlL
(onuentt.Ocn
0tht
LIBER TERTIVS. 41$Otnanthe nihtlum ampliut a nobU quam Cirua agnofatut.
^ecVdipmdula in pratnnafcens , O" non inter Jaxa : £? <juo&f*dicemma*nam non producat , nec fimen proferat Atriplict ftmile,
^tmOenantherecjuirunt Diofcortdes O" Vlmius>eadtm tum Qenan~
^Untaejfenonpotejt.
Conysa* CAP» C X V I.
NOMFNCLATVRA.Gr.K*vu\*.Lat. Conizjt.ltdLcr off.PuhcarU.
Ual.Herbes aux pulces.
COnyzji duogenerd : tjudparud uocdtur , oJore prdftdrt**
tior efl : mdtor uero fiutice alttor Cr folijs Idtiortbua^
gwodore.rtrtuftiiefolid oliudfimilta, hirfuta,pinguU. In
more cauUs btntim cubttorum altttudinc attolhtur. ln mmo-Hpfitm&qntt. vlosfragilts, lutet autfulm coloris,qut tnpappu
wt.rndtcesfuperuacud'. Sufftu fubfiratuquefiutex totwfcr^
tm^fugdt,culicesabtgjt, Crpultccsnccat. Foha conuenien*ltTl
ttmunturferpcntiumplagis, CT tubcratUs , ac uulneribtts.
florcs O~foua,cum uino ad menfes partus^ ajctcndos btbun-
tHr' Item contra urmdfttlltadia, arquatum morbum, Cr tor-
^comitiales pota cx accto adtuuant.DccoElumm defefio-mm medetur uulud maUs. Impofttm fuccui abortum facit.
** oleoefficacttcr horrortbtu obhnttur. Cdpitis dolores tcnuis
yttfitndt. Efttertmm Cony^dgcnii6,canlc crafiorc, ac mol-lQY' f tyquk^mparuamdiufcuUs,mintmepm^uis,armatortore
y
rn,nor> nullo grautons odoris CT iniucundiorts ,fed mefficd-
ilor^ottenitloasnonrtguis.
fy °n't*.aeiuf<iUc[)>eciesnon mco^nitd , auM m mtudo ,fohrbi
y^* n*fc-untur natura^ odorn «rauitas nutlo ne«ocio dtfcrimmai
***** ***** & mmor pan ,facultate & tempcramcnto ,gu(l» *-m«°rem & acnmontam pr*fe ferunt. 1 n txcalfaciendoC dtftccanda
M© DIOSCOKIDMtUffem fibi ttrtiam a/afcunt. Tertia harumft>eats,odorifgrauimtf
yirtutH ab alu.s mtucms eft.
Hcmerocallis,fiue Lilium fylueftre.
CAP. C X V I I.
NOMFNC LATVRA.Cr.hftfgoKaMit- Lat.Hemerocallis.Ital. GighoftU
hmuo.u al. Lis fauuage.Off.Falso
Afphodelus fiue Hia-
cinthus.
__\abetuH\>f
r~acco colore , fiores m um
j>er fmgulos cxortm ,<w*
aut quaternt erumfunt,^
lij dimfira, futia ctthijc"
re capcrunt, colorefcrf*»»
auc bullofa : <jM f°« • 7cnm Mcllc cr *»*» t®
apnofiu , aquam 'duc" *Jangmncm.foha tritamff
maru mfiammationes<tf
tu contratlai , oculorivnf
toMiones mtt##-}ir*
Crfolsa ,&m ambuf»*+.
f
H*Hcmerocallis.
ZmtrootllHftu fylueftrt lilium nuUi™f"uWt*^,n**
pro HemtrocuUe , UUum yoVtnm conuaUsum *vp ^
t I B E R. TERTIVS 34*M* non confentiunt. Nec ftuius fentiunt , qui verum Aftbodelumtxijtimant
, cum buius radtx nec amara Jit /mc acru. HemcrocaHu non§£K tantum,fed yirtute etiam Lilmm expnmit.
Leucoium,fiue Violaalba.
C AP- CXVII I.
NOMENCLATVRA.Gr.\o%kcie^.Lat.Leucotum.Jtal. Vtola biancd.
Gal.Giroflccs.Off.Kcyri.
Lcucoium lutcum. Lcucoium purpurcum.
1 E«coion uulgaris efl notttidJed tnfioribm dijferentid
r+ W^a.m.namtjue aut carulei,aut albhautpurpuret, auttUin
ncnmthr. Lhtcumucrb vrdctputmmedicmdujm. Huim
£ $ artdi
4 4* DIOSCORIDIS
Leucoion Luteum. Purpurafccns
artdtfloresftruefacltm Jejeflonih* , ualent ContrsJ"*
flammaitones,Cr menftrua exfehnt:fanantorts uiceri >
Melie:cum cerato,rtma4fedit.Semen duum drdchmdrumf^
iere ex utnopotum, aut cum Melletnditum ,menfes>PH
_
Cr parttts extrahtt. Xadtces cum aceto tllttd ,beneM \
munt, er podaqrtcos tuuant.
VVlgarts tam t[ft cotptrunt Uucoij M* omnt\^fZm^'mcrau , prater carultas tfiqutdtm hantc >» "'V^y&rf
lutt* magit ad mtdtcinalts tfits acctdunt. VioUorn^ #$&&
abfttrforta,Cr ttnmbmt partibmcomponuntur. Inhttpo
ytrtdts ytrtuttpractllunt.
Cratxogonum. C A P- C X *
nomenclatvRA. cr4i
L I B E R. fERf IVJ. 445
Cu. Kgx\ciieyovi\). Lat.Crat&ogonon.lta.Crateogo-
no. Gal. non probate, Curaige.
Off. Perjicana.
CtaUogonum ftue,ut altjs placet, Cratxononfoltjs Me-
Umpyrojimtle e(i3multis calamii ex una radtce emican-
^multornm^gcmculoriim, femtne Milij.NaJciturm opa-
toVfritticoJisJummrtere acre. Tradttum eji qutbufdam,hoc
finwtetimo ore,ter dtepojl menfes purgatos,tribns obolis,i*
^maqtu duobus multer, ante conceptum quadragtnta dte-
m:Q»Mr modo confimtli, tottdem dtebm antt cottum hau-n*t>turilts{exmpartum futtmim.
Ct4tmgoni ignotaeft pUnta,necfecunda VerftcarUJpecies eft,re-
f*tfb&m notx.tft etiam boc nomine arbor lbeopbrafto,quem
"'M^Hifoliamyocat.
Phyllum- CAP» CXX.NOMENCLATVRA.
Grx. piM.#p. Lat.phyllum.Ita.Folio.Gal.
&Off.ignota.
tyHum,<juod EUophyllon uocatur, infaxojis nafcttwr%
l kmgcnernm ejl, quodautem rhelygonum appellanU
^^betfiortbwolexfimtlcsypallidiorestamenfolijsitidem**H$:uulz tenuhbreui.radtce cxilifloremalbumprofcrvfe**n
H\>*Heris matujculum. Sed ^irrhenogonon c&tera, huiC
^folofytiElu dtsl.it: habet emm racemojum qmddam de-
^fmtbm olcvs non dtfimile. ^Crrhenogononpotu,mafcuk
JexH6f*cerepartHs, ut ihelygonon frmtnei,proditur. Horum
*** wthor eft. Sed huiujmodi hiftonatenm miht prodn-0<t
Folium
444 DIOSCORIDISOlium,nulliH4 herb& peculiare efl nomen A tenim ingentinoimt*
le/lia itberat,jbeophra(}ideplantaru hisioria librinontcab.19-
Quoloct herbam pontt duarv.mftecuzrum.Vnam hrrhenogone, <pt)i
maJculos,Alteram,Thclyoonun,e]uodepota{(rminx-scktptfwat.PoT'
rocum Dtofcortdn Fhylionm ArrhenogononO-lbely+ononetfirtW
ntCrriribu.id,.{rtbnatur,co at demeffe Vtofcoridi Vh^on^ud
ibcopbrasto nta^tum Arrha,o«ononO'\ hAygorondtuidatur.
AlenimcHm\'by\ionnu\Uimhabeat\rofrmmgemtuatmmkir^
nogonon C ibtfaowm voo tur, necefje tftytfubaitonomme Utut-
cfuodclarum tuad t.
qm Mercnriahs l>:Jhriam& yires abhm '»'
llored>fcr,pta4,Lumlheophr. tArrhenogonoetlhelygonocon^
Stqmdemvna O* cade plantafnnt Krrhenogonon,Thelygonon^'
lon,et Mercurul <,<.,*,*, dutjtmtU ectes,yt pofleafuo patebttloco-U
ttuai herbarttu.eatcnus friofcortdt (c cums fcrtpto nobts hxc prodM)
tmpofutt.nectamen ob ui de tuntt homtnnfide dubitandurn.
Tefticulus. CAP- CXXI*
NOMENCLATVRA.
[X* • fctf- refticufa cdnis. Itd. reslicolodi cW-
Gal.Couillon de chien. ojf
Ldtwo nomme.
^..C*bhf*m Gtdci Cynoforchin HocdnUWm
cdulcmmolln olcnfimtlibMytn tcrrdftrdtis,i°gorl
^Hftiortb^Umb^cdulcdodrutdlt^^
. MbofdMgd, Obtu modo dngujld.dufluior^J^rc,au*flcmor cft: tnfcnore, ftd mollior dc rugofior. .
tddiccs coclj.ut Lulbt:cx ejUibKtfimdtonm^ni^^gcncrart dtcutur :ftminoremfxmin£3
dltcrunif^^ ^m rhejjklta mo/lrm muhcrcsm Uclc cdfrmo btbcrc, a J^Undos coitiiS.driddmucrOyddinhihndos^Altcru^
* ^
foturcfolui.NdfciturtnfctrofisctfdbHleW. TeftM1**^
dncu
Ct
LIBER. TERTIVS 44*
Orchis. Cynoforchis,
•»* Serdphu,^Cndred dutore,uocdtur,auoma rddixdd muUttunlt,
fcfify eft Porriy Utioribwi, oblongis, fingubm, ex
Jr»toftnu mflexis:cdulefdlmeo:floribmfenefurfureis: ra-
*» fcfficafc fimjih auA tUttt tumores difcutit, ulcerd furgdU
®fer?eree<tdem non fdUtur.^boletjisluU*,&illrtumfu>n
^ones lemt. ^cndd rddues noma* mhibent.fdndnt^ futredi
^jC^ oris ulcerdyCdcoethe-dluumftfiunt e umofoU.De hdc,
m 1"* de TeHiculo cdnis ,fr oduntur
:
Satyrium- C A P- CXXIL ]
NOMENC LATVRA.Cr*. 2«>f'V Ldt.SdtyiumAtd.Sdtyrio.G^.
duSatyrion. ojfut.nomme.Sdtjf
44* DI O S C O R I D I S
Satyriuro Trifolium. Bafilicum
S^ftyrium altqut Tnfolmm uocat, quoniam tmfer f
adterrammfracla, ^umtciaut L'*'/^4'^,*me,ac rubra.caulemcubttalem^nudum^orem^IMJ^Xdum.raduem bulbofam,Malt maqnttudtncfriu&m,
'
ouum candtdam.guftanu dulccm yCr ori nonmg*mJ
tn umo nwroauftero btbere conuemt, contra oftjthoton\.VM
Aum ea aum comHmuenui //» efilcuptdttdt/tquidc
res ad ucneremfiert affirmant. *fialterum Satyrm ^
thromumfme Srjthraicon, td efi,rubrumjemtncV > ^
re.durojeui^lendentc^odfirturndfc^atq^
btdintm excture. Corttcc radinsgracifoufvtntutM ^
mcltidtturjaporcdulct.noningrato ori. Inmontopst^
•nafatur.Vcncfcutpoduntjiomnmo manutcneA » ^
LIBER TERTIV5. 447fmttlat.-eoyue md?is,fi btbdturm urno.
EKrant qmleftiatlos canis & Satyrioncs pro eodeducttt.Namdif-
fimtli cffigte, Ucet non admodnm imparibusfint virtbus. Vm Sa-tjnones vtx bodte reperiunturfed horu loco Tefiiculis cants ytimur, £Tn\talia no nafct Matthiolus tefiattir,id(]\cradicecognoJci,quA in Te-
ftolucanti btf)da,uifut nommis tffiTJ*,M Satyrtone vmca , maUm r*
tot»nda,fulua,intitf rt ouum candtda.Qjpnque Tefiiculus can:<fubfe
fl>(uscotinct, prtter cas,au&, quud manuihotsfimiles, ValmaChnfti
^odtcuntur,®1 A«icemjx,I)it
';if» atrtm. lltc plantaduarZejljpt-(ln»m,maior& mtnorivtraque Seplaftjs cognita.Mmoris flores dcftc^
m\n\enuneum dyfenteru remedtum afierut , idem ejfiaet atjua exm?vakmbicum extracla. r\adices Auitenna laltda&ficca Juntft-iu»<b>abfceflu. Semen maioru , tnatittinif nottem continuts , nranattm
tr*um invinoy&> epotum , medetur morbo caduco.\dem effiaet radicn
fooclioffqm ea mi
ftmi{ vmo vtatur.S triuff, tefticuU tanis radtces
ytn*tekabetcaiida& humtda,etguftu dulcore qtu) u prxferut. Sa-^n°teperameto eftcaltdo et hitmtdo,et ob id mamfifU dulas eftguftu.
HorminuitL CAP- CXXIILNOMENCLATVU.
Cr.o^uivt^.LdtMorminum.ltdl.Hormmo.
Ormmum htrbd eftjoltjs Mdrrubtofmilts, cdttlcfemi-
wbitalt , tjuadrangulo , circd quem emmentu fihquisHwtn recluduur : ftqmdem mhlnefin ro tundum,fufc
C^
TmmjlirnuLnddm,cum umo bibi uolunt. ?urgdt cum mel-
'rgmat dlbugtnesquc lllitum ex dqud tumores dtjcuttt :co
'*** txtrahuntur dculei cx corpore. idem effecln* efl illit*
p*« Sylueftrc mdgis umbm pollct : quare ungutnus ,J>rt-
jmi*n Gleucmo>permtJcetur.
^^inurndomefthumyul^beaduciturtfftpUnta^quxddmo^
^ 1 5» odorata Sclarex aut Scarlcggtt nomen accepit Sylueftre rer*
1H« Salhtrtclw aut Cetru gallt nuncupant. At ci ridcrept butuf-
modt
44» D I O 5 C O R I D I S
modi piitasfdpe m duucubitoruaititudinemfubrigi folijs Mairuw
fradtortbtis.filiqu^ incyma>Cf nBmradtceftetfatibiu^osproculiu-
toerrare.qmttacZfent noabs re fcrtlit )A*tihiolui> maxtmt cu icmt
ftica & fyluejtr» Sclare.tfcmfroMlprofer.fc&novtyultViofio*
dcs,fylucf}rt<fit rotimdu Atcrtm oblon-u. A dde h» cjuod yerofmdt
fi
feortAe / \ormtm,no agnofu* ~' • • -» -— -- „,
Vtrfm^*miiUi9d^t*itf**r»pMmM fnmTrttbUkakeratorr*
fynat, I \ormmu Vorrt,<? nortdcbuerat, Marrubufoifdehuutt.
ILft cttalbcopbrafto, Vhnto, et GaUno llormtn&interjhinuttg**
Securklaca. CAP^CXXIlH'M O M E N C L A T V R A.
Grd'Ilt\t*?p& iAucrafoy.Ut.Pelecwn* hedyfiron-
/w/.//^74ro.Gal.FcbuedcLoup.
Edyfaron, unguentartj Pelecmum, idefl, SecuruUa*
uocant.futicoja eft,foltjs Cicerisfemerufummpbf*
fert, cormculorum modoaduncis, <juod ancifitefecurtmsm**
Utur : unde nomen acceptt , amarum guflu. Stomachoun ti
fotu. Mdttur manudota. CummeUeantecoim f»»**10*
conaficndtftem ddimit.Nafaturmfegctibtt* Cr hordtu.
HVJyfaronfeuSccurtdacamruftict Gallt, GrauamyocAnUf
trttico C hordco cum yabus aUtur Juo complesurnoItjtaj-
lenti mtmtca Aparine, non Secundaca, rt putat Vlmim :IketO \i
Aphau.qut Victx/pcctcs cf},mortem mfcrat.
H
Onofma. C A P. CXXV*NOMENCLHVR^,
Gr. ovocr^et.Lat. Onofma.Italeoiem nomine.
Gal.&Off.Ignota. ^ ,
ONofma, ohlonga folia habet, ^fmihudme^^fxAongitudtne quatuor dtgttorum CTm*f"ufct
moIU,m terra tacentiajme caule,fmefemme,ftfcfore
- ^
LIBER T E R T I V S. 44$nnitur \onqa, tenui , tnfirma , ruhefcente. Gignttur in afyeris.
hUmumo fota partu* extrthunt. Pragnans Jicamjuper-
pedtatur^ahortumfacere dicttur.
Ymphtapaluftrii &lacuftr't6herbayulgatifima yfub Nf»«-
pharncmtne notttt*. Nymph**.femen&J radtx deftuant fme
"<"/«• Valenttor efi cjujl candtdam radtcem producit, yt in abfterforta
faltatepotentior,qu& ntgra radtu conftat.
Nymphara. CAP- C X X V I.
NOMENCLATVRA.Gra.Nvp<peuct'Lat.Nymphaa.Ital.offic.
&Gal.Nenuphar.
Nymphaealutea. Nympharaalba.
Tmfhaanafatur inpaludthm Crfiagnantth* aqu'ts9
f°fy Faha^enpM, mmorthm, Cr longtonhm ,ah)s
^1f tnjum
4?o DIOSCORIDIStnfummd daud, dhjs demerfts flunbus ex rddice edJm fru
deunttbmftore LtltoJimili,dlbo, Cr m medio crocos klente,
cum defloruent,ut rotudum Mdlum,dut Pdfduerucafut, «-
tuberdt.m iofcmme,denfo ryUtodcntiffisius.CAulu^k-
m^niger^mimmt iraJfu*,ciborto cogndtm.rditx ntg*,P'
brd,cUudfimtlts,<jud dutunofecdtur.Stccd CHwnofoUcttfc
iHydyfcntertcHfyduxtltdtur, Itcnem dbfttmit. Pfdix fimdch
*c ueficd doloribm tUtn«ur:tatili°tnes ex dftd emcndat:m]o<
fttd cttm ptcc, dlofectjs mcdctur.cddem contrd ucnerutnJwM
lilitonfifwJecapror/hdJsmitirotddfiM
genitaiewfirmaudemjemenpotum efficit.NjmpbddnoM*
fibi uendtcdjfe utdetur, auomam dauoJddmeLPknmdim^
turm Eltdcjn ^Cnygro dmnc, CTm Baeottd ^diarto. EfCr
dlterd Nymphdd^cmmjlos Blefhdrddtcttur, foltjsdntedit^
radtce dlldJcabrd,flore luteo,mtente^fmlUul^m
Cr radtx contrafcsmtnarum proflmaa efficdcitcr exmgro libuntur.Nafciturin Thejfaha>amne Peneo.
Androfaccs. CAP^ CXXVH'NOMENCLATVR.A.
Grd. hvJlfocraKiS' I.at.^fndrofdces.Jta.^ndrO'
y^.Gal.&OiF.ignoca.
AM fjdrgens iuncos,fa
tmetur. (Jtgniturm Syrtd maritimu. £d
^
rac'}rft
^rri M.umopotdycofiofdm hydroficis urindm ctet.ldem ejjcc J
Nroto,CT herhx 4ccotto:poaa«ri5 uiuitu >""""
ein in&$*
fhp tcmporc AnArofaccs c Syria nonafjertur,^*
t *rum bcrbarum claffcm rtponctur. *fjlj
IIBER. TERTIVS. 4 a
Afplenum. CAP»CXXVIIL
NOMENCLATVR.A.Gra. hcntKwoy. Lat.^tffllcnttm. Ita.^Jflcno.
Gal.&Off.Citcrach.
ASplenum,altcjut scolopendrion uocant,altj Splenion, altj
Hemiomum.foltjs eft multis,jcolopcndrx ammaliJimtU*>™ r*dtce unaprodeunttbm.NaJcitur in panettl/m,Jaxid^
rp^y^opacis:neccatdem^necfiorcm,necfemcnhalet.Fo-iFl
MnUmododtuiduntur>fitl?ter flaucfcentia hirfutad,fk-
^utrtdia.Vimhanchabcntfolia tnacetoferuefatla3ut per*lfiadragintapota licnem abjumant: qutbuA etiam contntisj*e ex utno tllini oportetftranquriA CT regio morbe prodeft,Jin
^mfedat,calculostn uefica commmuit. Conceptumadt-m*r*
"edtturjerfefcaut cum muli liene appenfa. Tradunt no-H>fiente luna,hutu4 ret gratta effodtendam.Y>tntz prifct fxcuh barbarie,iamiam agnofcicocpit, Kfplcnum,
W plantam quam SeplaftxCcterach nommat,et non Lmguam
ln
Ulnm'lU£ Vtofeoridu efi VhyllitU, vtfupra ofienfum efi. NafcUur
rtri*>t>arietibufijue opacu,humidii.Laudat'tfsima m Creta,ybi rc-
rHm ' ltrt*t*iui affirmat circa Poterumamnc, cjui duasrrbes Gno-
W C,°rtynam lnt<rl*bitur,parte (jux ad Cortynam fpcc~\at,pccori-
Gftof
*neinf*e>*t"><iuia hcrbam ham roderent,altera parte qua ad
lJo)lefi>^nern habe;itibus,,,ui.' ibi llerba illa nonappareret. Sco-
Tndnacaltda tamen non1 l4
lHai*tumuiifubtilibni partibus consict
,
'dlapillos comminuit,0' Itcnem abfumit
.
ttemionitis. C A P- CXXIX^NOMF. NCLATVRA.
***• HtttovtpZJif.Lat. Hemtonttis.lta.Hcmionite.
v^al.& Off.nou probate,Lin-
guaCcruina.f 2, Hemt*
4f* D I O S C O RI D IS
Emionitis,ejuam aliaui Splemon uocantfolium emttt\\
_ _ Dracuncuiiylunatu.radicibm cohdret multis, tenmbm:
nuncjuamflores,nequcJemcn yneque caulem gigmf.in fetrofes
nafcens,aufIcrofapore.Ea ex aceto fota lienem abfumit.
lyUtttda lm'r<4*effe cemmamjam mcabitede Vhyllittde patuit,
HJl crpermdc iumiomttda non cflt Linguam ceruina. Bemionttu
Imgua ctrmna diucrfa.coftofa in tcmtorto Womano n afeitur,fodpde
di\m fmphciarij M atthiolo conflantcr affcuerartmt,qu*etUmfojM
indc tranftofitamjHH bortn buplantaruM. Ptiniui reucrum J&
miomttda,diucrf.ti planta4,confnndit.
Anthyllis. CAP^ CXXXN o M E N C L A T V R A.
Grd. Aj>6vfo.ts. Lat..AnthyB.lta.^nihiMa&&
dc Otf. prima ignora. Secunda,
non probatcjua non
mufcata.
ANthyllis duplex eft.Quddam enim lentifimilhmtfoty
moMit6,re£lis rdmulis,palmi altttudme : raahcef^
tenm. Nafalur mfalfisterrH,WdfoleiUtMgustu. ^cltera eftfolijs ramultsl ^Ltugd fimsbMJ^"tamen,breuionbm Cr aflcrioribM.forcpurpureo,
odor»
modum^rauis.radice Ctchortj. Pota drachmx quatnor, ufl
dtfficultatisembwfyplurimuprodejt: tntd uulud fitniM t
Uunucum Xofaceo cr laftc tmpofitd.Vulnenbmmcden
^
Qud dutem ^iiugdpmibtudmcm refert,prdter AM,f°u
dcetomulfo.comitialesfanat., ^fi
NEutra AnthjUidvftecitsqud ficlnrd Vwfeor'd» r^" ^
hauddum m Italta vidtjje.homo attentm, &* Ua, SalfeU
dtctna natusMatthiolH* testatur,nuaui< Kuetlita dlcatyJi^ y^•^ } /--fifr—i— „-;., *.*»Atntmu't.Cordo>Mll -J
dk$ Ai\abtvocat. VarHmdefeccatvtra^; AutlyV*»*1.fi
L I B E R TERTIVS. 4ff
Ai*j* /?mi/» efl tnays tenuium cfl partium> ideofa in morbum cactn-
tmprofcit,®' potentitts abftergit.
Atithcmis* CAP» C XXX I*
NOMENCLATVRA.Cta, hyQfpls. Lat. ^fnthemis. chamdmelonJtd.
CamomtUa.G al« Camomille.
Z% Je ®w-Amfv
r
iaM^m^w^
Chamomilla fatiua. Chamomilla uulgaris*
:midisgenera trid,tantumflore dtstantta: ramt do
Aranulesjruticofi^alK multis concaut.tenudwfoltolit,
?rofis:rot7tdps cafttuh:forihu6m medio aurcufo-
tculato ambitu candidps,melmit,autfurfHreis:md-
^orumRutd. mfciturmaj}eris,et iuxtdfemitd*.
F $ Colltg
P^
(ptodi,
4*4 DIOSCORIDMtur uere.Vtm habent radicesjlores er herld exalfi
extenuandt^. Pottt& tnfe(Sione,pelIunt rnenjlWjW
tH6,unnam,calculosyaducrfm mflattones,Cr ilei tormut *
buntur,btlemfuffufam expurgant,toctnorum uttiAfaunt.Dt
cofto edrum ue/icafouentur.Ex omntbtu hisgenenbmm ctt
culos efficdctftmd efi,qudflorepurpureum hdlet, c
tudo maiufculd e/f. Hdncproprie Herdnthemon uocanUU
Leucdthemo nomen efl,ttem cjua chryfanthemon dicMt,
hementm urtnam ciunt.^CegiloptjsiUiU medentur:comm0-
ducdU ulcerum erupttonesm orefanantrnonmS tn cfyjM
ex oleo utuntur.TnunturmfartndmMabtgedosfebrmor^
cuttmMores zrfo/ta recondt debent,typrtudttm,
cut
fntpartes herbd ddrt,modoflorts dut rddtctspars un^modo
f<>
tra,flowpartcs dud, er herb* und,permutdttm &r'*jf°
dere,dlternis dtebm.hibere dutem oportetm utnom40jdl1^IHter hmhemidtsgenera tria,adcalculoseficacijlimamfa
lt
Jrides team qujiflorem orbiculatapurpure* habef.at fhArrn
j^^idfoium noueregenut, cmnifiorts m medio aurei, P
eram "1^*Sicjuidem idgcnwfvequens,alia rara, O1 muenttt dtffcdta.
h "
Q%
deftuantmm& excalfacientwmpnm* ejlclaf^s^tenmumf^
cenuit,cmollit,rarefactt.
Parthenium. CAP- CXXX' 1 '
N O M E N C L A T V R A.
Crd.na^ivto^.ldt.Pdrthenium.Itd.^ntdreUa^
JMacncaire.OfF.xVlacricaria. ^(
^Arthenium.aliaui ^imdrdcon uocdntfoty tjf°
dri,tenuibn.floreper dmbttum dtbo,tnm*'^^£ f »~t,faporeamdro.Siccatiiy
cumacetomulfoAutftelt
nonfecmdt^ F.ptthymum^ btlcm <ZTpttuttarndetrd •
ffmofis prodefl cr melancholtcis. Herbaftne flore * <* ^Cranhelatoribmniiondtitdttdtebilitur.ywtM' r^
Ll B £ R TERTIVS.
Parthenium.
Hiinfldendum in duritid uul-
uarum , CT mfldmmationi-
hu6 iUtmtur,Jdcro tjrm , O*colleElionibws cumjiore.
PArthenium quod 0* Ama-racttm , Matricaria cft ,&
fecuda Artemtfiaff>ecies, ingrati
odoris. Errant pariter qut td
Cotulam effeputant. Nam buie
foliumfamculi , Vartbenio Co-
riandri trtbuitur.Sapor in Var-
tbenio amarusefi, in Cotula no
item. Varthenij nuncupationem
Vlinius, VartetarU attribUit.
Buphthalmum»
CAXXXXIII-N O M E N C L A-
T V R A.
Crd^iv<p9a\fit@: Ldt. Buphthdlmon.ItdL Occhio
dibue.GiA.&C Offnonfatisproba-
te.Cotula non foctida.
rphhdlmon^utddm Cdchlduocdnt,tenuesemittitcdu~
U kculostmollesfyfolid Fosmculi.luteuflorem, ^Cnthemide
^orcm, ocuuflmilitudme, unde nomen trdxit. Circd oppidd
Hmr, o-in cdmpeftnbns. Flores cum cerdto triti , tumores
wnusJ difcutiunt. ^Amnt epotdm pofl exitum k bdlneis > re*
8*toorbb correftisycolorem trdilu temporis reddere*
T\ V* funtplantaquibus hupbtbalmt nomen Jed falfo tribmtur.
*r* V*M cubttalU m prati< najcens, & ctrcaftta, modtcafoltoru tn-
*>f
r*>flore tntrinfecus crocea,forinfccus per ambttn tadtdo,longe quam
^mtmeU maiore. A Itera Cotula efi,nonfatida. Harn vtraque hcet
**°f'tjloretambi€s per ctrcuttu habet vallu^elut cadtcas. Quofifipt
ntHrZuphthalmo, aua efi dUtretht, no id prttermtffur** erat Viojco.
F * Pdon
A$G DIOSCORIDISPsconia. CAP»CXXXIIIl-
NOMENCLUVRA.Crd. TVeuovix. Ldt.Pdonid. Itdl.Peonid.GzX^
uoefne.Off.Latinonornine.
F
^Ceontd fiue Gl)0'
fidcGrdCPsdhfl*
Pentoboron dtcitur :j^
qut idtosddSyUr^Pdonidm uocdnt.Cdum^
tttudtne JeJjMiped**&*•
fat>comititthmmm*'
lombm<. Humdmgtf*
md4yfoUdiugUnMM
m fizmtnd uero > snt^t
mon dtutduntur. sum**
cdulefityudt emttut,*b»
ardCM nuces : m fW*auum debtfcut,m»Hr"
luldrnbrd,dcm»m«'
rumftmtltd muemutuh&
dutfex, purpure*. Kddix mdris tenuis,dsgttdl crdfitt*/>
Pxonia.
.gufiu djtrtngens , dlbd :f******
gid. Faminis ifdrtM non furgdtis Jtccd rddtx******'*
Ht.
Jes nucss Grdcd mdgnttudtnefotdftc uentnsdoloribut c ^
\ ra/et contrd re^tum morbum,&nnH,no duxthdturbtn-
teu
LI B F. R. TERTIVS. 4*7
twmenfes/ij}unt,decem uelduodeam pota in umo auftero Cr?'gro
:/tomachicis £r erojiombm ea cjje prodcft.apucrispotA
toMdcalculoriimeximunt. Granamgra auxilianturJuppref
fiwihuinoclurms, mluajiranvulationibm, Crmatncpsdo-
w&MyCjumdeamnumeropotaymaqua mulja,autt<ino. N&~
Ptonnaltifiimu montibm Crprjruptis.
Kuentu antiquifiima Paonia ,retento AuthorU uomine.Vamina
toninfiequens. Masnon tta perjpccltu ,ftqutdern pancts tn locis re~
tyntnr. Multebrt<folta Myrhham redolcnt , O* denftorajunt. Kadix[txtntoclo glandtbtis conftans vtdctur. Mas glandofam quoque ha-*tr*(bumperinterualla torofam ,palmi altitttdtne, dtgitum crafjam6'tft&fa» fftsmma numerofiorem. Vaomaradtx lcmter aftrtngitiH'*<jHadam dulcedtne,at fi exa6lecommanduietur,acrem quampiamm*ritttdtnem proferet : dtftccatoria ettam tft. Galeno pueri cormtiali
*°rl>Qcorrepti, hanftu ettis mtegrum conualefcunt , modo radicemgc-iW 4 collo inpeclus propendentem.
Lithofpermum* CAP.cxxxv*
NOMENCLATVRA.Gr.AtSccnrtfttott.Lat.LithoJpermumJta.
Gal.&r Off.Milium folis.
l^hoJJermon a feminis duritia nomen acceptt , foltjs ejt
Olea longtoribm,Cr htioribm,mollioribm nacent hu-
*> <j«* ab radice exiliunt : ramultsJttrculoJis,re£li*,tenuibm,
&**> crafitndme acuti lunct,m quoru cacumine btfdt exor-tH* c^licuiorHmJJectem exhibent :Joltjs longisjnter qua par-
^h^rotundum.EruimagnitudmeJurttia lapidea Na-Wkrm ajjew C^ ddttis locis.yim hanc habet, utjcmme cum
. f $ UM9
4*8 DIOSCORIDIS
Li thofpcrmon maius. Minus.
utno albo poto calculosjrangatjeffatejue urtnam.
Phalaris. C A P- C X X X V 1<
NOMENCLATVR^Crd.*£\*{it. lat. phalaru.ual phaUride.
Gal.& Off.nonvulgonota.
ads
tcmittit^edculmH/irniies,*»'' ^jl ~T ;/>**, multosjuumpalmorum^^hs cmclos,gractltorestamcn
yacdu(ces:Jtmenc4»didi*#>>
longnm , A/7fy magrutudtne. Tunditur , Crm df* ^ll^
rfflcax ejf
#tu
L I B E R T E R T I V S. 419
Sfylafuduo Lithofpermi ynera o7ic}ulHnt,mai:>.< & minm.Kafii
turmacrofololoci< emtmn(ibm.\ lant inter onmes plattttts admira
toeft flinim: Litbofpermo» maim uattbiolo prouemt tn multis ihu/w kat,mmm per totam baftm 1 1 atiant.Lh hojpermon minm Vbala-
ntfffpoumfi cauliQnloi culmis ^exfimiUi ewnteret.
Rubia. CAP. CXXXVII.NOME NC LATVRA.
Gr*.tyvfy}Jl<xVoy tLat.ErjthrodanumJta.l<\ollid.
GzLGzrcncz.ofl.l{ubcatinElorum>
Rubiafatiua. Rubiafylueftris.
U fyhrodanum radix rulraejl,<juatmgunturlan*. VnA
^fmc^roHcmt9alurafmtHriutinlhcbana Calb*, Cr
fyiUCW
<*G DIOSCORIDISHdHenna Ualunn Cdridtnteroleas, uttndruitjolo crekuu
Hanc nonjine cjudj}ujerunt:ndmcjue maxinmm ex edfentiM
fr< tum. ^iffrcrt cdulcs Cr cjuadranguliylongh ^riuno
dij>imilcs,robuftiores,et mnlto frorjm mdioresjoltjsfertntff'
ualU certd circum drtuulosJieHdtim decuffdtis. SemeneMi*
tundumjntcr tnttia mride,mox rnbru.posled cum enutnrnity
nt^rumrddtx tcnutsjongd.rubrd. Vrtn~actet:cjua de cauja re-
gto ?norbo opituldlur,potd cumayud mulfd:itenuJchidiwV
rejolutts.crafftm.coftofdmj^ urmdm pctltt, nonnurujuatnV
Jdngutnem: bibentcs tdmen yuottdte lauan oportct,Cr^mentorum qua redduntur differenttamJjteclare.^Mrr
penttum morJ»s,rAmulos cumjohjs.utno btbereprodejt.Sffltn
exdcetopotum.kenemdbfumtt.ImfoJttarddixtuhitftrM*
menjesjecunddtfy.^lb* uttiltgim tlltta ex dccto medeM.
RV hia tam Jomeshca ejuam fyluefirt; non ignota, m Gauv v
Ibufaa najcitur,m tcrntorw maxtme Sen~efi,&fatrimonio
niano.ltaltctjemituijolys CT cauhbus nempedjferis c?rudibv y
^Jla^nea ferfur^ant et zxfoUnnt . A mara ejlC acri radice &*W*
Ity u*. etttt ytres e Dtofiortdefatent.
Lonchitis. C A P»
CXXXVIII*NOMF.NCLATVRA.
Crd. Ac?xPt ,t. Ldt.Lonchttif.lta.Lonchite.G^
6c OfF.non pertndc nota.
Onchttssfolta hdbct^>^^^f^ip , radtcem ctrcumJrdZla.ueluti tn terrdfrocumbenU&J
€d ih CduUytn cjuoJlore^ceugdlcrtcukJjunttbHscomiM
nkjhmlts,nsgrt,c> rtCtudtbdm excrentesuelutlm^i
*didbrum tn(ertH*j?ecJet.Jeme» tnuotucrH<WHmJCt
*
*n>ic,trianguLt<m>undcJibi cognomctuArrogduit.ty*tX ^
LIBER TERTin. 4«Ji
^Nifatnrin fitientihm& dfferit. ^xdix ex u:no pota uri-
Mmuet.^lteraeJ} Lonchttis, attdm dlicjin afferam Lonchi-ft» duunt :foha fcolopendnj emitttt ,fed afferiora maioraa^
tomltomagisdiuifa. Vidneribm mtrum mmodum prodeft,
meuitnfUmmationesexatan nonpatitur. Pota exaceto lic-
Wtowfimit.
P^maLoncbitnftecies KuelUo co*nita,ea effedttcitur,quam Gatli-
* upMrhNfrroscapetns yocant. kttameneoi monem infr-
*»jWiJeamdam Lontbitiijpeciem, burfam paTiortatn autumant,
rj4 * rtlc* foliis,0' non Scolopendru yifatur. Stcunda bsc Jjactes
J}
noniSnot*>eff?;ic eft medta inter Scolopendrtum& Polyfw-,m-V(ruyn emm yero Viatthioltu nullam imre rationem pottnt,
V*}
*ftif>erJ},eCU ejfent, atque adeb ytranque inter incognitM htr-
Althxa. CAP»C XXX IX-
N O M E N C L A-
T V R A.
Gr. A\8*fx. Lat.^flthxd.
jta. Maluamfco . Gal.
Guiinauuc.o//.
Maluaufcm.
Lthfd^uamaltj ihi
fcumuocantyinfylue
flruim Maluarum gcncre
eft,cut folta tit Cydammo,
rotunda, lanuotnecanefcut:
florc rofacco.bicubttalt cau-J
lc.ra
Alth aca.
4<ri DIOSCORIDISle.rddtce lentdfmM aiba. ^lth^aappeliatur, quoimtct jnr
m*4 fit utdis,& plunbm policat remedtjs. Decofta emmmw
710 aut aqua mulfa, <sr ferfi ciampomtur tuft yeffcax eftct»-
tra uulnerdJtcm adjhumxjyparoud^,abfceffus,mdmm,irm
mjlammauoncsfiaEla fedk >mjIationes>neruoru ngowftf
dem difcutn.Cr excofut,rumpit, CT adacatruem ferM
C tn diElum eflM^loJmllo adtpcautdnfertnojercoin-
ti aucnt maLmatis ientorfatfactt aduulus. tnfmm^
nes^raciufones^inpe^fuUtta. Dccoclum eodemft^
munerejnera uuU*:reltfHw£ a partu extrahtt. DecoCi^
esi6 ex :uno potHtfuccurm urm4 diffictdtati,cdlculoforum&
fauikmJxf^cet dolorem,cum aceto decoEla, coliuto tnde ore. Vir^m
.
ftccumj3tritum,utttligines in fole perunElas emeniat. EoJ
cum oleo cr acctoperuncli, a uenendtss non fertuntur. V
eotra dyfenteridm Crfangumis reietliones, aiuijjproff11
^In pofca aut utno decoElum hibnur , conird omnes
uejpr >
apum, fimihum^ aculedtos itli*. Folia cum oletmmnt°\c(
ftbrn,cr ignt amhvSl* lihnuntur. Consldt djuamtrtti r
additdfub diuo addenfdri.
Alcea, CAP. C X &•
NOMENCLATVRAjfik
Herba Simeoms.
4
AUH fjlueflrmm mdudrumgener,dpg»*W.
[
btt jtmjd, rtrbout* proxwu.ciufo trt»* f^twtttt(anaakno uefthosptem K°f<> /"W""
w;uy*,
L I B E R TERTIVS. 4<T*
latdt y ejmnque aut fex,
cum plnrjmum cubttales:
quA cum umo aut aqua
pot<£, dyfentericis rufttsj^
medentur,
Lthaa eju£ LatinisA V m , grxco no-
* Alcea,
tnine fe medicam herham cffe
proftetur, mtmrum ob in-
*entcm tn mcdicina yfum.
Dfgerit partibus fuvs omni-
btts, laxat > phUgmonem le-
uat,mitigat CT" excoquit ah-
fceffus coiiu dtjjictlcs , adipi-
bus incotla Crfubatla. Ka-
dice & fetmne tenutum ejl
partium , & his amjylitts de-
ficcatC' dcterget. Alcea bif-
malua efl fyluejlris. Manar-
dus eam effe putat, qtta Ita-
lis,herba Vnganca vocatur,
'^«riherbariorumiAlcea, diuerfa. Htc Mthaa locumJutfletM*
''faiendifacultasreqmntur.UuiHsfteciatim nonmemtntt GalenHf.
h«lw Aegmeta pares et cum Diofcortde nres attributt*
Cannabis- CAP. CXLLNOMENCLATVRA.
Cr*-K*vv*0is .Lat.Cannabts.ltal.Canape. Gal.
Chanure.Off.Latino nomine.
C^nnabufaiiua plata magm in utta ufaadrobufttfimos
f^esfaclitadosfolijs F raxinhgram odore.cavlibtHjfce-
"VHnlmfimmc rotudo,® larriore cibogemturaextmguiu* 6 SHCM
4*4 DIOSCORIDISSucm ex ed recente , comc-
nteter aurtu doloribtum^
laiur.SjlueftritCanduw.
gasfert ^xlth/aftmiles }m-
nores , ntgrioresCT^rcs.cubitialtiludmUf^
. tcs.-foltofattua^rioree^
^ ftertore:fioreL)chnM>S»b'
rubro:l<mme&uhtfth^Vecotlardx^mfiammattones rnulcd >^'
ntoresdtfcutthtofosaru*
rum dtfrpat. Hw* <orteX
torjuend» funtb*#«>
modatw. „. .
Cannabis. -e1
linU operatur. Nam rt hominumgemturam cxttn;uir.
lhll ,tt
Um< manducatum ,generandorumouorummtram]acu ^^cum aliaa byemcu* producendts penc mertes ftnt. Cann ^Lumbrtcorum cauerna* inteela
,
foraf exire compeUtt. ie rjj
t.
muUtrcuU , <jua femtn» Cannab» decoihonem tUyJJCa0^
runt .Uam ul en non parum incommodat -\n eltgendaj)<
J ^
luduo & deleclu opuxcftfnjuidim paucts tnlocis vtrap
Anagyris. CAP. G*V* h
NOMF. NCLATV R A•
Cr.Avwv(is.Ldt.^»*pMMa/.£geloMV-
Boyspuanc.Off.Malua
AaVdgyrx 9jh**X ejl arlorU tnjt,
•XgnijurgisjiJlQre Braptcxfa
L I B E R. T E R T I V S. 4^w
ffffth ^Jubrotundum,frmum , uerficolorifacte , fimile
ttnihfu.yuod dure/ctt uua maturefcente. Tenera folta trita tu-
tooresillitu reprimunt : fipdrtHi htreat , Crfectmdd menjes/J
townturjrachm&fondere btbuntur in pajjo :fic ey~fuJjnrto*
fcd<totkr,cr contra capitU daloresm umo.Difficulter partcn-
w* adalligantur , tta ut a partu ftattm aufcrantur. J{adtcis
tortex concocjuendts dtfcuttendisdadhtbetur.Semen comman-wutim uomittones uehementer ciet.
ANtfgjfji inommbu* Iridcntin* wrijditltonisjyluit prouentt, iu-
ft* proceritatU arbor. H oc Ugnu tntrtnfectw prape medullam «i-
ptnforinftcttiefi luteum,in morem Quaiact ijuodex lndia affertur.
mrttftici vineaticos palos confimnt , nam fohdiortm materiam ob
n(r»oritm robur non reperinnt. A na+yris facultatu efi maturantU £-7*
^ >M<* vtpote humtda minus acriafunt. Stcca inctdunt& defic**nt
'^diwcorucespar\yirtuteprAdit&. Sementenuium efipartium.
Cepa»a* CAP. C X L 1 1 I»NOMENCLATVRA.
Gr, KnTtMic. Lat. Cepta.Ital. Cepea,G al. 8c
Off.non probe cognira.
*f*A Portuldc&fimdis efiyjedmgrwra habetfolia 3 CT
\jrddtcem tenuem. Foltain uinopota,urin*JltUicidio , O**fit*Jcabie Ubordntibti6 opttulantur : maxtme td praflat , /!
^ ^coflo radtcum ^fraragt etna , quem Mjacamhon, hoc
'J^orrudam uocant,bibatur.
P £/><* ab bortU nomine dffumpto , in httoribus tamen arenofit
^ *#it»rs& bortenfs non eft,at potius littoraitt Portulaca.
Alifma. CAP. CXLIIH-NOMENCLATVRA.
Gr-A\t<Tfta.Lat.cr ital.^ihfma. Gal.non proba-
^Hantainderiuiere.Offcodenier-
rore, Fiftula paftoris,
G " +4ltfo4
16<S DIOSCORIDISAltfma^J Damafonton apfellat:folia et plaumk^f
angujitora efent, Lctniofa, conuexa^m terum :tftf
Impltctter tenut,cuhttoalttore:capttthu* thyrfifioretem^
'dtdo> fdllefcente ; radtcthns tenuihtt* ut Feratrt ntgn, amb*
t>dorat*,moMce pmguihtu : a^uofos amat traclut. KfdixJ
drachma una dut dliera, htha lur, his comemUaui leforem^
num deuorarut,aut a ruhetts rams demorftfuntA* Tj*'
ferunuormtnth* ata dyfenten*,perfe,aut cum panmtof
mims DdHCtjotut datur. Conuulfts,& contra utttau^rdefl
Dhmafomum quulim fiflulam paftoriam'*$^'J%£,
Hantagmem aquaticam. Atcmm cum Vlantagmt <w
nota Damafomjnoncoutmunt. Sitjuidemfoliuftrt Ar»'SJ
*
Jii«4,terr* mftratum, cauUm vmcum& graakm: At-piant 6 ,
ticafolus eft Arno^loffograndianbus ,<ju*h^"^J^
tiajurfum verfin a(beclant:cauUnon conftat rntco, atft* ^tradiceprodeuntibui. Y.bfitrt magnofitndo Df^^T^**taulijhiriudiiiumfit .donecccrti quidfiam ab homim )"'»
mtrA [t
txpenenti*& dotrrin* nobi< obutmat. Vtnra Vam*M*^€oV(o(jeCordWfcribit,ftdfirib,t
ta»tum,&remacuooi> ,
titlionem Vamafomj laptllos rtnum commmttere , ifj* • X
Calenum docuit.O* idto abfterforium eft.
Onobrychis. CAP* CXL^NOMENCLATVU.
Crx.Ovfy tkis.ut. Onohrtchts.ItaLOnobrtcV.
Gal.& Off.nonnota, ^ONohrychts,fobahahetLent»,%"'^ ,"^
dqdrantaiem :fiorem pttrpnreum :radiCemJ
t(l^Najctturm ttltgtnofls& mcultts. Herhafiapte tth {' ^natur, tuhercuia dtfrfat.cum umofota,firanfftrta^J
Utex oleojudoresmouet. ardoq^
J-
Gnotarum plantarum dafti Ooobrkbu afiibinda,**'
•
flltutt a Matthioio t>tr<iuifit*,t» Ualia repcrt» **Htfj
L I B E R T E R T I V S. 4CTt
Hypericum. CAP. C X L V I.
NOMENCLATVRA.Grt.Y7rigM0y.Ldt. Hyfertcum.Itd. CT OjJ.Perforata.
Gal.Millepertuis.
Tfencum^dlij ^XndroJknton^hj Corton^dltj chdmxfityn affelUnt quontdmfeme odore J^ejinam tmttdtur,
hr^UceoJ}utice,dodrdntdlt,rubente,folto J{uU:f!orc alb&
VioUylnteo^ui digitu tritwsjdnguineumfuccum remitttt^qua.
txcAuftt ^tndroj&mon cognommdtur :JubhtrJutd Jihqud, CTttr%hordetmdgnitudtne: femine tntnsnigro, refinojiodorit.
topiturm cultts Cr dJJerps.Vnndm ctt:menjirudfellit appo-
PtHm:terttanis,quartdnisd cum utnofotum liberdt.Seme qud-dr*gmt<tdiebH4 hduftum,tjchiddtcis medetur.Foltd cumjcmi-* lfa*>dmbuslaJdnAnt.
Afcyron. CAP- CXIVILNOMENCLATVRA.
Cr'h<?M(ot/.Ldt.^fJcyron.Itd.iAfciro.Gal.E[pccc
demillepcrtuys.OrEHype-
riconis fpecics.
Atyrumfiue ^€fcyroide$,HyfericigenM ejl, mdgnitudi
ne dtFtans,fiuticoJitt*,mdiorcs hdbens ramos,furculofior
^r"lwtesyfoha tenutaflores lutcos,erftu£tum refinofum,
Wrico non dbftmtlem:cu\m dttritu dtgittfere crtCetdtur,quAec<uU ^cndrofemon uocduerc. jfusjemmead tfchtddtcos,
^ybdromelitisjextdrw.-ndm btltojdrccremcntd dmflifi-
*j
ra^'fedafidue ddre ofortct,donccfdmtdti reffttudn-
^mnttur o* ambuflis cffcdcttcr.
C % \xndr
4 *8 DIOSCORIDISAndrofomum. C A P»
cxivniNOMENCLATVR.A.
CtA. kihic* w.Ut.^ndrof*monAU.^ndro*
>»a..,ul.^utrcclpcccdcMilicpc*
tuis. Orfic.Hypcriconis
fpCCKS.
ANdrofimond HV
oenco„AfcrV\firt,
^odfimcetn^
U, triflo autq*W*"
co manant :com^habetmcaammc^f
m com* trM r<J<»°J.
odoremreddmt^"'
,um drachm» **+
dytum cxorbere oforteU Herbd. tmbuifa &**m '
ncribmjanpuincm cohibct. £$r
Androfaemon.
LIBER TERTIVS. 4<?$
Coris- CAP.XXLltNOMENC LATVRA.
Gra. Kcpif. tat.CoM> rta.Cori. Gal. Efpece de
Mille pertuis.OffHyperi-
conisfpecies.
Ow,c]Hoddliqut Hypencon uocantyfrutex eftfoho Eri-
^<J^ruhro}pinguiore,ac mmore^non alttor dodrante,fua+
^^doratus^acm.Potumfemen menfes trahit cr urma<s:con~
^halangiorum tnor((ujfchiad:cos <& opifthotontcos ex ui-
ni>?otum auxilto efi.horronbttsex Piperejed optilhotomcis
tx °ko3 4ptifimeillinitur. Radix umodecoEla potafy defeElis
opwferre creditur:fed laborantem tnterpotandum qukmopti
toecooperin licet :ftquidem corpm totumdefudabit,ex quart
Ffttmm agilitatem recuperabit.
HYpemumtKfcjrttrrtiCt Androfamum eiufdemgenerU funt,fobt
tncaule& folijs eft differetia,quatenw,3ut caules &folia am-
P"f't*rf*rd& yirore pdrtttipant, <& vt eamagnttudo <? parui
^hfcrtmmet. ht quodConvocatHr,mtnus ad Hyperuum accedit,
V*m Afyrum& Androfxmon. Cori id normmi baSutt, quododons
^'^ttodvresimitetur. Baaas profert iunipen Uccts non abfmiUs,
'^estamen^tta rnacumfolusdttrrtd, mediummter luntperunt,
»W»Cr cimices odorem remtttunt ,ahoqut non moratum. Hypertc»°n**rliuiw y uSem»iecumborJeomaturefc>t,fiquidemhutu4jub
r**f^Mmfi$i mertem lultum matumatemcontiptt.Hyperim'xcalfaat& dejfcsat, O' tenntum eft
parttum.
Aiuga,fiuc Chamxpitys.
C A P- C L-
NOMENCLATVRA.*ra.X^atTjlrvs.Lat^iugd.Ita.chamepitto.
Gal.luc Archcciquc.Off.lua
Archeiica.
hn
470 Dt O SCO R.I DIS
3t H>
Chamsepitys Cham3epitys '
A/jum^rk Ml /w* «p«M, incurudfimtlis :f°ty
ferutut mtnoris, mtdtH, multo^f*^^fmmiQribHtyarcHm rdmosdenfisyodorePtnHS.j
o
teo>Helca»Mdo:r<tduibH6 Cuhoru.^UH/eftm^
foU rcgio morlo mcdentur: CT quddrdgtnta dicbt*• ^
mehtc^/chtddtcos/dndnt.Ddnturfecultartter^
tibi46y leanorps er renum uttus:tormtnofisfrofint. ?ii0l
rddcam Ponticdm.fcrtndedtqHC dnttdoto contrd .
utuntur, bibcntes decoclum. ^iddntedttldtlltnttur*0»r^
td mre decofltfubdcld. Trttd tn/drtnam, Cr'*m^ -^
lulis fumptd. dluum emolltt : excepta melle> 'umi ain0J * . . « n .. L.*.tiMdcxtr4*>ti-
T
LTBER TERTIVS. 47*m kelle illita, cohibet. ^ilterum eftgenw ^fiugA cubttali-
ow ramis , in anchor&jheaem incuruatps , prdtenuibtts , com&fyrditt&:flore candtdo :feminentgro.H&c etiam Pinum re-
dolet. Tertia mas nominatur, paruula,folus exthbu4,albis,fca-
Iris : caule affero , candido : luteisfloribm ,femme wxta alas.
\fyitO*h&c Vinum. H& diu uimfnpmoris obtment,JeJ
n°ntifjHeadeo efficacem.
NOndifpari'merroreyerfantur,quiCbam£pUyn,qu£olimLatUms omnibus kiuga , aut kbtga dicebatur , aut Chamapeucem,
Mtprimamfi<i«iitisfl)eciem , aut Cham&irin effe contendunt .kt re-
*»"* Chamtpytis illa efl b&rba, quam \uam cognomine Viufcatam
ty*ft*nomMant tnon illa,qu£ itlts cfi,Chamapytis. Tria eius baben-
tur difcrimina. Vnnm fifqmpedahbus furcults , flore VinusC odorcz
Mterum hreuius , & incuruum : tertium folijsfcabris, digitali cauhs
^ttudine. Uira fimihtudo mter luam , & yerum Vohum *fibi ta-
^nnonfuccedanca.
Tmis Ltbri Tertij.
C 4 Pedan
4*1
PEDANII DIO-SCORIDIS ANAZAR'Jbti Pc nudicinali matcria,Li'
bcrqu ftusJoanncRucI/
lio Suefsiortenfi in/
tcrprctc.
Ac!punc"hTannotationcsdoftx&
compcndiofx.
PRAEFATIO.ftisrs dnie hlrt< , amantifmeUt* >
***
jdtdmms odoramenta, olea , artores ,
ungnentd,
Unimalia ,fumenta , olera, radtces,fuccosM'
JU ,femmaj
;. ln hoc autem Qudrto difirctn*
de radutlw, C7~ cv qiu reftant herbn.
Bctonica. CAP» I*
NOM! NCUTVRA.Cr*.K i s(oy. Ut* Ital. Cr Ojf.Betomca-
c.al.Betouic. . .
I firon Pfychotrophon uocitatur , tjuonidmfngku?
mucniatur,IMim Bctontcdmdppellant.herbaeltcaueir
^dratumjo^jirens Unucmuuliti ahitudme,dut mdiorcm,c]UdraAct
1lH€rcH4,moUJd,longd,mdmbitu diutfa.odordtd.prof
nsAiordinfummis cauhbwfcmcn ueluti SdtHreidJjic***V*
DwrpurmiHsfohdficcantvlurtmosadufa^^
m ucrdtriitenuibm^nd cx h)dromchtcm potH,pttuito}^
L I B F. R Q_V UTVS 4-r*
Bctonica.i £etonica.x
^tionem euoeant. Folia dari debent ruftis,conuu!jts, ntutUru
yuma malo offortunss , Cr ad laxados utcriftranguUm,
en*r*j fodere cu bydromehte. Tresm uimjextarw drachma,
°ntr*ferpentium. morjm ebibuntur. Hcrba magna utUitate iL
!U * fafente mlnenbm iliimtur : aduerfw etia uenena dra-
** *X uino pota conuenit.prajumfta caji uenenum hauria-
^'hilnocebit. Vrmam cictMuumJubduut, medetur CXOHU
*«*« cr mjanu , pota ex aejua : cr wctnom , An*£ uitijs,
Hi"m*fondcrem aceto muJn yconcoflwnem adiuuat,fi<]uts
AmW< maqnitudinc jecundum ccena I nm mclie coth deuo-r*rit-modo confimdi acida ruclantibm propmatur. Stomacht-
'*»* manducarc C^Juccum deuorarefrodent ,fipoftea di-
turn«toumJo;beatur.D*tur}anguinem cxcreantibmytnbm
G % oboiy-»
47+ DIOSCORIDISohol um dtluti uim egchdt cjatho,ifchiadicls,rcnum (?*<-
fic*dolori!>H*,ex4e]H4:aijHd tntcr cutem hims dmhmutx
hydromcinc yffchrtcttant : fm alitcr , cx mulfo i rcgto morh
Lborantcs rccreat , mcnfcs fctltt , drachmd fondcrccumum
fot.t : aluum furnant draclwut ejuattiorfota , m hjdromelM
Jeccm cjathu. v/ cum Mellcad tabcm Crfurulcntm^
ireationem.FoLafuca tritajuefulilt uafercconduntur.
AUtommMufaA^^^^^^^^tcultau volumen. o prtcellcntcs iffim rtrtutes«^^
tontityi mcjutt Vltmui.m h^antacamtnumm-^mGam
tttca,A,:,tur,m Jta1jaScrral»!a,antecunclatlaudat,f»ma.V.)j<
sbfmtli,jpeac d,uerjacft , <],<am Vaulm ^Z,Mta^H^J,
Vultgij ramul,< tftd tenutortbm,gujtufatuo,mpetroj,s{erenaj
Inojort* ytrtutn cji Ketonna,amara,Cr modiuactu.
}
Britannica. C A P- H-
R
NOMF. NCLATVH.^aviHH.UtMaiCroff.BritannU
Gal.Naciuumnonhabet.
ucaaut rctomca Johahalcthyflr*
rtora, o~ denfiorA
uth
tcnuem CT breuem.cauicmfaruum cmittn. rw i ^jucctu,qut tgntdut fole cogttur. t'im ^hctf^^frttiatimdcfafccnttlmorts CT tonftllarum ulccri *
motbtum. > 'aJiimm 4drelt7**,9
mh* *#"***'J^
Vrm.tntca, berbaejl Briiaun, V^^V^^&^.crmamcm rtt *&* .oflcderetn malt^f^f^^f
f,am potu contraclum , fM dcntcs tntra ht^m deCU y $<tl*'
pftjuem «embmJolutbrtnturAdmorbimedtitMoma ^ylM*rbcn vC t. KucUto ltab< Vtttamana ilcttuTt
$**„,„ oflcnf^;
hom,u,f.l?.ictcJcuriofopLntarumtmU:atort,»<i ,^Sonjccm trrant , t banu htftortam effe
extjitmanh ^
LIBER CLY ARTH. 47fhtJiorta, folia producat La-
patbo fylueslrtfnmha.attamen
nec nt<rra , nec ptlofa fed Uuta,
cyfuperiori parte purpurafcen-
tui , tnfertori ufta. Kadice iiri-
tannica conslat tenui £r breut:
btslorta craffa eft , rubem, rjr
ferpenttt in modum contor-
ta. Writanntca , ewfque fucctu
asirm£unt,cxtera c Dtofcortdt
patint.
Lyfimachia*
C A P.
III-
* Britannica.
NOMENCLATVRA.Gr*. Avnn&xiov- lat.Cr itd.Ly/imdchia.
Gal.Lyfimachic.Offic.
Salicaria.
Tfimachid, qudm dltqui Lytron dpfclldnt, cdules emiU
-^ tn cubitdles, dltiorefue .fruttcofos, tcnues ,frodeunttbtu
g*"uldt!mfolijsy tenuibH4,Sdlicisfigurd y
guslu ddsinngentt-
°*,flore rufo,dut dureo. Gtgnttur tn dquofts ct fdlujiribm.Fo-
wufuccw ddjlrt^entefud m fimgmnis reieclione fupprimit:
tyenterictspotuiddtur,dutmfmditur:menfiudbuddnt^lnMQ:f^gumHfroflHmoJnbHemtffimnsu herU obturen-
4-xr D I O S C O R I D 1 $
1
Lyfimachia. Lyfimachia. *
dctrrmi mdoremfiffi
&'mu[c*iinicrficit.
1
Iy/iMl i+1mm*mlrfm*d»tV ^ff^L*wUmntft, *» ^m*^V"^mti^
tlort. >tnntur,C q* 4 I i ™m *•'Torel^oJ
1'
%€$U *4*tt!>ialm, r tmk <>> »°" **Ut»tp* Jfa
mme.vt m mh cttAfantt '" Pr0
,
uen','Jjtu>»
iimo
m Uiorti
m umnonf ff«mfta ttmf»
>f*rfmM. hthu fu, ~m** G^9
< •mcri-w -\*< ""»*' lHtttbre
'*'
jmmtm^ vm&m&mf*m. 0*>]>t wtU****r &%
LIBER CLVAKTVS. 47 t£U5ttmftt,ncc Lyfmathia. Planta etiamnum ah i oftenditur, cju* m1u*drangularcmcauUm affur+U>foUj$ SaltWtfUr* rvfo A f outdtemm^ducata,nullam^ujlin a\\rtc\ioncm expromat,\yf;mai> ;»
ptefl-Hu dulus rattotuhus b\atthtolus I yfim ichiaM veram, uoUronoctemporc, m ItaUa non repertri conduda , MC Jaui duco> m Gai
^o,?ell,b fa,yeracjt I yftmathta.
Sanguinaria^Guc Polygonum.
CAP. I I I I-
NoMENCLATVRA.Cu. noXvycvty. LAt.rolygoni(m.Ita.&' oJf.Cor-
ttgtoL\ eial.Corrigiolc *
Polygonum mas^ramos halct tcneros £r mollcs, ficficn
uUugemculH cint1os:<jui perterra, ut Gramcn frqmnt:
folut R^ujcd molliora longtorajyfemmejnbfolijs turgef ctc:
^marcm appellart uolunt :flos ew candidm, aitt pumccnc.
^ ef°tiJuccteftJj>iJJare,ac rcjrigcrare: prodeft trneta-exirca-
tlo^cholera,aluijiuxiombt44,ct urtmt (lilluidto: urtnaapcrte
^cnm utno potu6,contraferpcntium morjn* auxtliatur. Pa-[
^mfebribmperhoraantcftgmjicationcs, Ftrmmarum pro-
jflW impofitu ftflit.idem ftica* puruientU aunbm imliUatur:
/*£« mmie adgenitaltttm ulccra; cnm utno, adictlo Melle, de
'^Stomaclnfertiorijanytinti reiec^iombm yulcribm <]ua\
^^,tgnibmfacri^co(lccliombm,tumortbm, CT rcrctibta
^nenknfolta illinittur mnarta foeminajruwat uno cau~
yrundini tcner* ftmtli,dcnftsgeniiuhs,et mjc tubarum mo*d*f*rtt».^{rtieiilostn orbemcmgitapiccsfohoUs Picedfimi-
"l**iici5 nulltu ufw.NaJaturtn rigun.Hutc yuoftc jftjjandi
^rancb^naturaMeadcmualnsJcdmefficacior.
°h^onmx3,campeflru & yu\gar< pUta t?oly+ononf«mina.
* tonAyri papmf-eautM & coptoJa.Somcn ytn t 4 p «j*m***
Vn«u lorum,4HtJcmtm< multttudmcMas yul-oCt^i.nodia: Fumtn.t
A7 9 DtOSCORlDlSCaU^AauaikairnuuSacjueeainhumi^fuclica^
A,n ntr* fnmii, denfs V»***» » fi *»°*™» modofarB*,q*m
l mttefrliafmm m orbcm mtfurito nuUim yfi* Vnrm$ JM-
Ju>uh rfftg<rarubji.$*d imbeciUior infamma
i> CAP- V-
N OMEN < L AT V U.f. n«Xi7*'»«/*f • Z*. Poljgondtnm. HA.mjime^
La Ui-nouillcc.Offlc.Siginum Salomoms
Poly<ronatum mas. Farmina.
Pohqomtum nafciturm montibmfrtttice mhli°[c0.
folyUurt> Utionbw 0~ IdmnUJdporei» '^
nct.aut PunutyCHm tjuadam ddftrii1ione:florespcrjoi^s
Lorum exorttHpromtt,cdnJidos,foltjs numeroftoresf t
j^radue fuPMdtioncrddiccm hdbet albm>molLcr*H '
y
9
LIBER CLYARTVS. 4T 9wo^emculatam , denfam,graueolentem, digitum crafiitudi-
»e aauantem : cjud uulnerwtM ejfcaciter iliinilur : qutneiiam
MdcuLsinfactedelet.
POlygovatum (ic ditlum , quod radix fiequentibus genkulorumnodis perinterualla tumeat. Ex eitts radice mulieres aquam , earH
bxiiufspeculwem , effciunt. \tenim Volygonatum , non eft Secatul.
nmqut Serapio Stcacnl defcribens, nuUam Diofioridis mentionemfa-W»V« mon< tfiyttm quippiam ex bocautbore mutnatur. AdUtc Se-r*l>iofuo Secacul, pifcllorum, non \.a\ir\ folia attnbuit. Vorro ipfs. vi-
j« nonconfinant . Siauidcm polygonatum, grxcis, matuUi nifaciedc-» •" c«w A rabum Secacul,J'cnien,0' venereas vtrcs adaugcat. 1'olygo-
Wmfacukatii efl miJU,binc c modtca afcritlione& acrimonia-.mdc1Itfidiendoguftu , quint exphcan cjutdem pofiit. V.fthac in plantam* & fccmma , e \r akrij Cordi mduftna. Errant tamcnqut hanstm Vttvnno ejr lUlieboro albo confuudunt.
Clematis. C A P* VI*N O^M ENCLATVRA.
Grd.K\nfi<xli$ JIccqivcaMs. Lat. clematis Daphnoi-
des.itaLprouenca.Gal.Petit Liferon.
O tf.Vinca Peruinca.
Lematis humtferpit.Uto, pingui^Joloprouemt, utttcu-
LiftaroQns trafittuLne v.tnchextguus :folio Laurijigu-
*O cotore3multo mtnora. Ea cum caulibaa in utno pota,alui
fr°fittuu o~ djjentcriasjcdant. Subdita inpejfo cum lath CT
yj<iceo} ai(t Cypr:no,cruciatibm ttuliu mcdetur.DoLores den-
lm corn*nanducutafinit : impojita Jerpentium morfibm , iu-
Hr*entum pr&ftat .jcrtur etiam contra afyidum iBtu exaccto
tot* opitulart. Gigmtur m tcrrems. EJi Cr altera clematu,
1"*m"nloJum cmtttit ramulum , rubejcentem , lentum :fo-lkm
luftu admodum acre, ac exulcerans : reptt per arbo*
^'WSmiUx. Semen tritum,pituitambilemquedeirahu, m*l***ut hjdromehtepotum. FoUemdhta lepras purgant.
Cnm
4i*
Clonatis.
DIOSCORIDISCum Leptdio con&Md
dbos.
CJ<TruU<afki<}or'!4>&
ea ctua de frim to
JcrtbitUofcondes.eaprotd
dubt.tji^ tncaptrwil
Wic/mr.NftM**
Ynmm* \ Cfa^TItureoUueer.t,^*»**
Um CJmuitmU chm '
Selund.u LernatxM™>
Galh \'lornam *** >*
ace.xuktraHtojVJ
,nucl»r «t?**!
iHmdConmaluHh.iutusflosrudioru Ul* fig»™m "*
.
[UTj.
HbMmfti* . f attm* t mbaUru. 4 tmbahrum tjfig* ' ^torum nrodtturtrror.qHi Stttmnt^am, <[***lumd-torum t>rodtturtrror.qui V ittmnt^ram, ?«-'
u
ftri :»t \mtm Itifi fintm , dtjcrthit .Jtcundam Clcmattda jj^^mm adtCtm taput dfHtntrtmu \**m Uah
,
*Umm f^mit.
U fUrt.Jtmtnt . CT ptracrtJaporu a C.ltmattdenona ^,dtt.rtut %n arbom tjr dum*ta no rrptrt.ftdcaultscuo' ^tuxa. tlu .ntoItrandtacnmonta.B^unitnbain^omj^
Imtptd nom d>fcrrpantt aertmoma hUtttool* r^fut n*n .ntprobdto fuatj]u.
«*""*" ^tdt
uarto QrdinttxcaljacttO' dtfiaatSta^^ ««*'
tattbu* t>r4ua*et
/wrtdrntm
Vlat to ,
. ,f tafflt»'ia
t
4 . IH
mordn >fl
Qalm htrb*
L I B E R QJV A R T V $. 48 i
nfltyteratab authore, collecatam, acprocejfu a curtofo quobiam, iUi
tjfrKlom Clemattdt nullo tudtcio comunclam.
Polcmonia- C A P* VII*NOMENCLATVRA.
Crx.Uc\(f4avic^. Lat.Polemontd.ltal.eodem no-
w/«c.Ga].Saugcfauuagc.Off.
Bclicnalbum.
olemonumalij phtlatertam , Cappadoccs chikodyna-
mm appcllantyramii exilibit*, utrmcL pinnatu.folus pau-
1Ha,n Huu matonbn4yac longionbm, Calammthd Sangut-
Hn^proximiu^uibm mfummtt uelut corymbi dcpcndcnt,nt'
6roJenme:radice cubitalt,albicante, radicuLjimili. Nafciturmm
°ntofts o- afyeris. Bibttur tn umo Radtx contra ferpentes
Vvjenteriam.-cr cx aqua^aducrfw urmd difficultdicm 9 C7*
wtndicum cructaiw.Datur ex aceto drat hmdpondere heno-*l:e
*demfiorptoniipLfd aliigatur. Tradunt, cumquiradt-(em£et}auerit , afcorpionc nonfenn : cumj^ fiicliu fit , mhil
®i(ltl fAjfHru7n:denttumdolorem manfa mttigat.
yldn Volemoniam Mjtthiolm inalttortbtu& afperioribui >al~
t
V k Anania monttbm^rault& quadratosaule,florefcre Kepe-
y0>na torymbacea > nigro refertamfimtne , radtce longaC candida.
Jam
^cjuaeflmodej}ta , nonafflrmat. Atemm Kutamcaprariam,
}an
Qale5u frafri »on cfleconflanter per affeuerat , rt qus. omm,fua
^V*»*Mgr4t0m referat, nec corymbos tncyma producat,fedf0t. i-
"7«eM rubeficns femen tmluditur . C natales non conuemumt.
VWiut, ijuam Kuellttu pro Yolcmom.iprofert, Cordoa*{tdextor-
M rJ" lV <? radncocul.tta expertcntta dtuerfis. Voletnonta tc-
^pJrttbtts conftat ,C tnctjorta virtntu eft.
Symphytum,fiuc Al
V 11 !•
NOMF. NCLATVRA.Qu^M^Tat\paifiu.Lat.S^mphjitumpetrdum.
H ltsl
4t» DIOSCORIDISjul.Symphitofetreo.GalRuglt&Sznidt.
Ofhc.Prunclla.
byniphitonPctrxoa«:rJ0
_tenUut,pdruii,Ori£dnofimiL^:cdpituluThjmJ^
Ufitm totttm,odordtum,guftu dulctJMiuam atnt:1*K
te.Jubrufd , digitdh crdfiitudmc pccottxmm 4f* ^fotum , pulmonit mtiafurgdtifdn^umem
reucientibm>^^num mdtu, tX daud datur : dddjfentemm, rubrty I
' i d j—j& uero cr r*r.
mifi&
bm,& "'
iia
:tiim:aJconiintfaiiero
Cr commanducatum
ioalefamt. £jl&dkerkmSjmphyton,qHoaau''>
tant ; dcdukm emttn buuktatem^it maiorcm, « JJ
ftcrn
LI B E R Q_y A RT V S. 4 s*
nem}dnguloJum,ut Sonchi tnanem, circa quem brem tuterua-
unte jjxttio:folta exeunt anguJ}a,BupIoJfo proxima,oblonaay
nirJHU:caulcfecudum anfndos quofdam ftrtato:foltjs tenuibus
ex<tUrum/inu prodeuntibns,m quibuafloies lutei etctrca cau-
umuelut Verbafcifemina emtcat. Tam caulis quamfoha, afteu mugine horrent^a&u^pruritum conatant: radtces demit
tMturforunigrajntws candida,mfcofa:quarum eft ufu4. Tri-
tttrfotdcrucntisexcrcatiombnsjruptisfy proflctunt. J{ecen-
tumdnera tUiu conrlutinant: carnes quoque fi concoquantur,
togmt addita.tnflammationibns prxjcrtimjedis,cum Senecto-
n»folijsutilitertl!inuntur.
imphytum Petrtum in Italianoftro tempore non videriait Mat-thtolus,ncfcio
ftm Galltjs : quamuts ttaejfe Kuellius affeucret. AtVjod[ccurfdo locoponitur Symphytum, nulli dubtum eft, cjuin ilia ftt
' ma >quamConfohdam maiorem yul^ui herbartorum yocat. IntHtunafcttur,ftoribns non croceU tantumjed rubcfccntibut etiam O*A
^l^,ynlformibus tamen. JLrrant quiConfoltdam minorem, Sim-rytum Vetrxum ejfe contendimt ,ftquidem dtucrfijttma funt effigic.
^famori iuduto,erit Confoltda media, nua foha profert fupramo-*»» urulea,et Italis Laurentma.Sencnjibm, Morandola dicttur. Vua* ?l«nu Gracis £T krabibws ignoU,pr^iantiamodernM remedta
^r°ftr**nt,fcdquxfednl6 pratereo,ne prolixior,Ot quod m manmo-?"'Mm ^nermt,qui bxc ad vn^uem prodidennt.Gcrmam tnter Con-J° ^as Sanniculam etiam reponut ,<//*>« duorum eft
geiterum. f.ft ettamonf° llda regaluAtalu, Sperone di caualierc.Zmpiricu ha planu, ea-
^HpcrJ^aaVtres.SymplrytonexcalfactentiuJeftccantium, & con-
^nttum ordtntseft fccundu
Holoftium. C A P-
I X.
N OME NCLATVRA.H * Grd,
484- DIOSCOHIDIS
HCrd. o\teioy. LM.Holosiium.ltd.Holcsuo.
^al.&Oil.ignota.
Oloflion <]uddrdntdl» hcriuUejlJjumirefens.jolijUiu
UcuIm^ Coronofodut Grdmintfroxmw:gufluddjlrin
gentsUm : rddsce dlbu .frdtcnui, ujauem cdfilUmcntijfecicm,
Longttudmc <]Udiuordi£ttorum. NdJaUtr mcolltbm tencn**
fjm eiuo ddruftdyin mnofotd : ndm CT cvncs cogfflM*"'
cochontbmddditt ..
HOL ttm herbanon yul«hco^utdMefudHSt^JfdlisHdttWh
lm nonco-nont.l H t Kuellto Gdlltcorun, Denliculuican^
M*r..utdmenyu. nUofeUd n*n eft.Sdmq, cuv- ieCom'^
mmusftmdi* ysmwreptdmU hdbituconformi*,foki bdbttftt '
uaU femimmm copulata,obtuftori qmt tn < Ir.tmtne mmoM'^L
n
ma. ^s.mUcnlUloft^con^nitAUtlofeUmtmicdfecor^j £rendtytm.ytabetm p.tsfu prd nimid aUrtfitonecommortant»,
Tj^ r„_ ____ t... .•_ ___ r«M ti4 idoneA.^Krumndit
deftuat i
S
Stocbc. C A P* X*NOMFNCUTVRA.
rd. Ztoi0h. Ld4.St.rbe.Itd.Stebe.Gdl.l3-
S,.iNieufc.Off.Scabiofa-
__/„_•_,«4 „,,.„_ ,,„^ r<>m*» rrfok* ftrinl
untt
<r : durtbm f°~t WO"_ 7
__f
decoili drfentencss tnfunditu
uefuruicnt» m h lUtuT. lllttd foltd oculss db tftu crHcnWf
crumi .( i i*>rti'\ iiir? /<»'»]' Hf/iri irn t>i irwj i w~---~ .Mttit"
i mbe,aua cr Vhiemn i mWdfa4k^>fr*?$<^U£_ Jeytfolto.dcuUutHi.molu [emkmey ru\»Ao,UAMj^Jm[tt*
grat md,nonalii>t<ju,tm tnayuaticK nafcens.l> xCnten
&Aut>
*> itmdttaberrarteoui"* hosm, yuijrartm ^dbtoftmejje co.
eUm cdh t.foboejl riia, Imwmstt,fi*ty^>" ^£ll#'>orr fiorejj.eaojQ.diuturiiotdrulcicolorK.ey c* Cdjtod ^^ ._
_W?
%eneratotahj< mmfiinM.Kntrdubmptft{tru*'»lwtuT,W ^
crum
LIBER QJARTVS. 43*triltu horU,hac lue defungitur corpus. StocbesfolU <7 fullu4 y
a7lrtn+
imtiC nihtlum mordtcant .Dcftccatfub ttrttj ordmu imttum.
Clymcnum* CAP. XI*N O M R N C L A T V R A.
Gr&. K\vpiyep. Lat.clymcnum.Ita.8c OfF.Sa-
ponaria.v il.duStcgo.
Lymenum caulemfert Fab&, quadratum :folia planta-
gmisfollicuLs fuprd caulem mfefe mflexis,utin polypo-
cirrlns. Probattflimum efi e montilws. E fiuttce toto cum
ttiicefnccM expnmitur, qui adfanptums reiechoncsm potu
tfflcaxeji.Czliacossubrafyfxmmarumprofluutayrefiigeran
k nfrenat .fangutnem nartbsu crumpcntcm fupprimit. Trtta
fw>Mfiuqu*recennbn* uulnenbw impo/iu, ea ad cicatri-
^ferducunt.
V^notarum plantarum claffem imbtt Clymenum. Voterat quidem
jyideri,Saponaria,ft ea rtfoltjs VUnta»me,ttidem cau\e,^ut rotun-
**<$ <7 nodofus-.Crflore^ut dtftar eft,Clymenum reftrret.
Periclymenum. C A P- XII*NOMENCLATVRA.
&*• itt(iit\vntvp\i. Lat.Periclymenum.Ita. Vmci-
bofco. Gal. Vincibofque.Off.
PCaprifolium.I ndymcnori, fimplcxfiuticat,ex mteruallis parua folia
habens tpfum ampleEientidtfubcandida, hederacea.mter'm
*fircultexetintftn quibm bacca.hcderdfimilcsfios Faba,c^w3 altquantum rotundus.Crquafimfollum procum-
bens:femendurum,cr quoddtfficile cueliatur.radice rotunda,
CrA!F*>Mafcttur tn aruts acfepibm,couolucnsfe admtmculispro
?ter *fidenttbi46.semen etwpoftquam ematuruit colletlu, CTlnu
^braficcatum,fidrachmiCponderedeturm uino quadra-
&to diebw,bcncm abfitmtt.Ufsitudmcm dtfcutit,fed urmam
H 3 <"'
d9<s DIOSCORIDISctetflatlm afcxto dtc cruentam, orthofnx* 0* finfuhm p-
dcft.fartumaccclerat. Foltafunt ctfdcm umlwf*df* 'fl
uncln ex olcofclrtum algorcs abigunt*
t'
Qlrum txamt
\ emadmodum erudttorum confenfuu ?erulymenon& U^f"
/ tm.tn yn.tm & tandtm plantamcoputauttMaemund^
<n, Caprtfoltum. a Matrtkylttafe^autt.SiquidemOfn
folwm, I <fcoriMi yrraefl lixyacattha. [anma yk» ChirmP»
Calent Ubro dt fimpbciumftcultatcoclauo.MamjJjluaminttbur»
ylccra commendat* A t td.ytcx hocloeofatet.nonfcripfttGalemts-
Tnbulus. C A P- XIII-NOMENCLATYU.
Cra. Tf!/S*\©'. Ldt.Tnbul^.Itd.Trtbolo.Gal
Macres.Saligotz.OffTri-
bulusmarinus.
T ^bulsgenm unumumUn£fy*J4&*"Vt
'<,tenmor,kuMticHlti,mtmaflr»W :$«">/<*.'
,di*,pr*duns.IuxU amnetV rudera nafatur. 1}
dltcrumgcnt^,aautsfamtliare, auodmflumnih*n*tu
fitma crafii
ta rjuddamjftcea.femen durum,ab altcro n°^j^^<jue rtftgtrd** Cr mftijfantts tfi
natttra :tito m?
ttones omncss cataflafmate adiuuat. rlcerd tnorc ^r^
tta^utredincs^tngtuds^tonftll^jjfcrfanat.Succ
gttur adoculorummedscma6.Scmcn dumrccens ' '
,j,
culofts tuudmcntumdffcruDrdchma tcrrcflrtsTrtW TV*
(ttduesclos* Htfera recreat: contraucncnacum^ojr^
fr sty>
L I B E R. Q^V A R T V S 4S*frymona amnem hahitant y uirenti Trilulo eqtios faqinant$
CF i dulcifmine £r ejculento panem quo uefcunturfactunu
TKibulus tcrrejiru T>iofcoridi , yntUi , Theopljraflo & Vlinia
duumeflgtnerum. \ni CtcercuU folia , alteri aculeata : hic <?fniiufioretma+uq; fepta obfidet villarum. Semen ei rotundtus ,ni-
£rum , inftliqua. foltum idem habet fecundumjpinam , alteri acana-
ctm, & Sefama fgura. Aculeatunt hoc tribuli genut , noftro facufo
tkntatflincognita. Atquifoltjs Vortulacamrefert, \enctijsvtfttur.
Fyterdiui Uicclai cathedram. Calcatreppa , qux Italis Cacatrepola,
Wtculos nullos ,fed nec fdiquam qua femcn tncludatur ,producens,
««m Tribulo fpinofo non admodum facit. Aquaticui tribulut In lacis
bdttuanoj <& Yerrartenft nafcttur , & Venetijs m lacunU,maritimi*
kwadUctntibus.Edtturftuclus, caflanejiftmtlu,cimri caltdo incoflus.
^bkluscomponttur parttm ex ejfentta. humida , pauxiUum ftigida,
partim eftcca, nonmoduefttgi-
da. \n terreflrt ejfentia , fttgi-
dum terrefiri prAualet , in rf-
quatica,aqmum terrejbre.
Limoriium-CA*
XI III-
Limonium*
NOMENCLA-T V R A.
Gr&. \ciftaricp* Lat.Lmo-
nium. Itai Ltmonio. Gal.
ReparecdepnLOf-fic.Pyrola.
Imonium folia habet
heu , tenuiora €?*
4 longtort
453 DlOSCORlDfS
dejuaicm , fcmimba* rubris fcatentem , <jta gufiaM mdlhuv>
f*nt. Scmen tritum , c^ ex mno acetabult menfura efotum,
dyjentcruu cciUa,jjprodeft : rubra faminarHmjrojk*uip>
Jii/./.j/iitur mprdtis C paluftribw.
Llmonium ftkoh , B*4 'ftfjlutfrx . fjuam tfomoidem AfH
Aam-ootart Jcribit AtCaltnut libro tU fatultatt altrruntom
fttunio, nutiam Y.tta]j\ur\\r^^ttu\magnojcit .mfifortetxtUM-
mitem </wn tntrlU^at. (luifit.>tfui£tntru htrbafit Umonium.m»
mftijutnt ,i MatthioU m yaU» knanu paludibui anirruM1
\**,[>t nttnt Kutapratenfts, aut fttnarum Pjrola, tudmtn^
ttlmeiuo.inrtmtd$a,LimontumatttabuU mtnfura ojftrtndum.
Lagopus.
CAP^XV
Lagopus.
N O M E N C l A-
X V R A-
cr.wn*t. la-ujf-
dclieure.Olfa'
non nota.
^tmm hcrU #<
_ Jmm m *» P*o*mfi*** t*tf*--
tt
Mm*fegttihm.
LI B R R CLY A R T V 5. 4 5,
NVttaml.ncopi ffji<*iem Diofcorides exbibet. Jd nobtseiufeogno-
fccndicertmn toiltt ar+umcntum. b\atth*.mfyluaticm, Caryo-pyMtam effeputat. Sed eim opinto .1 nullo pene recipitur , tjuodea in
mont>ousn:fc/.tur,noninfegctib:ts& aru:'.Ruellio,ca dt<cttur,fjuam
*ri*it4ttm, vulpu vocat. kempe Imimlk Trifoltj renw, infegetibus
(?*ru'uenatt. Gcrmam pro Lacopo berbam oflendunt , cauhbm ro-
tunw<7 hirfuti<,folifs Lotipratenfts , femmc mpanicuUs mufcofts U-nu&*ofisq;
,pcdt lcporino admodum ftmiltbut. lUc guflu aftrmgit,
Vtxtccantttejtfacultatis.
Medium. CAP. XVI.NOMRNCLATVRA.
GraMUliop.Lat.Mcdnim.Ital.Mcdto.
Gal.& Off.ignota.
MEdionm faxts ZT opacts nafatur. Folia habet IriMs:
caulem trtcubitalem,Crm eoflorcmgrandcm,furfu~*W»j rotundum.femine Cma,mmuto:radiccmdodrantalem,
ftfitkdme bacult,guftu accrbo. Qua trita mfarmam, C?~ exM&decoc~la, rubrosmenfcsfcemmarumfiftit, eclcgmatcfer
1Hot <kesfumpto.Scmen m umofotum,men/!ruafellit.
\
XtmpUrium diuerfita*, in depingendu Medij folijs,cum htc Jrtdi
'fadia , alta Seridifaciunt , fatU cxtricarmon poteft. Vlmimqui
^ilhiUAfimtUadepm^it,Seridem mtellcxtflcvidetur. Kam Iris
uphrnflo culturam non deftderat. Sed b*t Delio natatoreindigent.
«ty ndix.auftcra efl, CT refenatfluxus, etiam muliebres. Contra!mQl
>ncnfcseliut,nempe tenummpartium V incijortafacultatu.
Epimedium. CAP»XVII-
N O M R ir C L A T V R A.
Gr<HntHt</licp.lM. 1 mcdtum. ital l fimcdie.
(ual.&Oil.ignota.H $ *F™
4PO DIOSCORIDISEPimcdiumyCMtlti eft non majrnw,HedcrxfolijsjMil<
qtte duodcn*,ne,<iHcflorem,neficjrHttumfert!M : tMt
tenut,* .t,graut odorc^ufiufatuo. Nafatur m hum&fo'
1/4 cu leo trita > imfofito cataplajmate , mamm^mcrepf
nonfnunt. Radix concejitum adtmit .Folia mufmwthm ofi mnfirud*purgatwncs qumque dtchmm umofoU,
praflant mulicnbm ne conciptant.
THmrmfhcrU ptmcimm,f*m ^*#>r^VTlJ r»!t Qordu, hZ ItM****** & fi*"»ff*^Jium^anleO-florcdeJhtnttHr. Vr£tcrbsc,»Qt*aht,&*
fnfcntiunt.
Gladiolus. CAP. XVIII-KOMENCLATVR-A
#•
Xiphion
XtvhtonJttlGm*-
Gal.Glayeul-
iplnon , JjH'
tontommGlM^
quoi folmmM rf
Qn~et tlt OW*purpurct Jiores , m
L I B E K OV A R T V S. 431
toido fimmrradiabua vemints, una, bulborum modo,fupi
dtcummjtdente : ejuarum infenor graalit efl,fuperna ube-
tor, Nafcitur in aruis. Supenor atm rhure iDita, admtflo ut-
to>$iculao*aculeose corporeextrabit,panos cumLohj fa-m O" hydromelite difcutit : ejua de re huiufmodi empiasiris
inJtrifolet.Menfes impoftta trahit.Supenon radice ex mno po-
toiUncTemJtimulariiCr tnferiore /umptaftcrilcfcere tradunt.
tofmorem quo^ utiluer infantium cnterocehs, cum aqua po-
tndmpraapiimt.""""
^heteres omncs herbas.cfueii "Luholi*ftmile effetfolwm, Gtadio
hsvocauere,vtlris,Si>ar?amum, hcortts, Xirie, & ali*. E/fc ta-... . f
. . _ 1 _________ _•-_«me» fcgcnem herba,GladioLs,q:!em Graei Spha^anon,Xiphion,0'
^'•'wnionappdLnt . llicinlhufctainterfegetcs nafatur,nulla re-
faS*ntenota.*Lorcs ihufcisMonacHccicdicuTitur. Vlmu Gladtolustn
htntdu nafcens,U Gladiohts cffcvidctur,quempro Acoro,vulgus yfur
frt-KuraGallica verum Gladiolum, Spatham, aut Segetalem Gla-
m «ppcllant.&adix GUdiolt maxime fuperior,attrahtt }cencoquit,
Vtcfmat.
arganium- CAP» XIX.NOMRNCLATVRA.
Gra. ?7tce(>yctvio\j. Lat. sparganium. lta-
lis Sparqomo.&wpw _f _r
7* lomanodoco artem Jolpa.vocant,vbtrupettm Alumen confic*-
^radtces mo»r.<, V.oconncnuncupanh confntttnttbm notts omnt
*-befic:atomm efi Sparzanion.J r «s XyYU
40* DIOS O R I D l 5
X I ls. C A P- X X.
NdMFNCLATVRA.***** » *V/ tf
Xrriufoii^""-d,i,iatiora, ***
bmm mucrorMi :1»»^
mtiio twl» nifa crt^
fKbuil*,ex poflir"h
bmvurvurm flos,»*ffumccm: femcnmfok^
fimde FeJ», rot*ni»»>*
yrHm,scrc:rdixlonm<-
mMu,r*f*.Con*'f
atr* moleflu cxtrM^
faflor» *r»terM^lr«Lu, Ce»tM« * **
anmta. rnmoribits
y
clmnilmsillita (um aceto medeturCttontbus tUtta (um aceto meaeiur. ^w* { » . QM
****!/*, r*ptd, coxcndtcum doloret, fird*gtrtm& Ufuuu. cmcn tnbio clot»pot*m,*rmdm
uehcmenU l
Itt Cr (um iUctoJienemalfomit' »,
XYf* >n vdrui It^iA loc». in 1 hwfud. O°^£^wJ*m/i SpatuUm fniJ.tm yocant-SH m ^.
V **t* I mm f i<du u. % jr* *m Imbet abfergtm ' *
^ftu***\mmr*im untum.ftdampUm ttidmfl*** ^
LIBER. QJARTV5. 49 j
Anchufa. CAP. XXI.N ( i \ N C L A T V K A.
' r<£ - Ayxffv?* • Lat. C^ Ud.^imhujd. Off, Buglojfd
rul/ca. Cjal.Orchanettc.
Nchufd, aux alto nomme Calyw aut Onoclid dppelld-
tur,foba ha bet Uclucdjdcttmcftl idid , htrfutd , ajfer
fn^raymultd^uomtouerJttm humiJJ:: fd JJtms horrula.ra-
"Cl craptudo dtgttdLs, jud dsldte protu t.de mamu tnjtctt
ItogMneocolorc.LdtoJolondJcttur.^ddiXddjirmgttidddmbu
h O* uetcrd ulcetd, ex olco ct cerd ejficdx eft. igntjdcro cumfwnti medeturjepris cr uttihqtnilw tlltmtur ex aceto, pdr-
^txtrdhit^uulud tndtta. F iu6 dccoclum rcnum uitusjtent, CT
fjfiffrf* ddtur.cr ftfcbnsfit,ex dqud mulfd.MJiunt dluumr ttnutno potd.Qddtce ptqmcntarij utuntur ad ungttentorum
Wfmmd.Efia^^lterd,<]uamdlttjui ^clabiddion,dut Ono
jwtppellarunt.HdC apnore di[tdt,ftodmmorahabeAtfo-
^Hfmtli modo affcra: ramulos extlcs : florcm purpureumfwitcum unrrcntem.radues rubr.ts,oblon^M,cjUd mefiibtts
^neumfucciimfundunt.lnjabulvjtsnajcitur. lris ctfohjs^
%<jUd contrd utrns ittm relinuorum fcrpcnttum,tum maxt-le^fQrdru, duxthctur,Jiue cilo, fiuepotu,fiue dlltgdtu. xam
TJlMdm mandcns, tn fcrpcntts os tnfyuat, cum nccabit. F.ft
14 "Htc hduddijhmih< ,jcmme punueo,mtnore. Cuiwje-en todnducdtum
, ftinferpcnus fduccs tnjfudtur, edm mtcrfi-
V-fyitx dcetdbult menjuxd cum HyJJopo £T Ndflurtto pota,
*****&* tmedscxcuttt.
M 1 r^ihufx f9drtugtnm f.tctt ?U*im*frimigtMridim§i* diftmt
1Ham pfiuddiKbi ,n xoc.tt. A tnum hacrfrmui birftittor eji
Zli^^' ' minuf /HJ*>/Wj4 conU.tt nruciliortlm f Ung»?
W ^'^Utll 'o fftmUmdmfcmtuu armofis mnafeitur, & mefibu*^Htnet*mhnmoremexudat. Matthwlotffeuddiiclwfdnon *******
^tnchu
U
4*4 DIOSCORIDISAnchufd gmmt trta a Diofcondedefcri^ta, m multn & tdrfi &*k
t0€uJ*fr**trit,f*Xm<l*<ex earum radtce,per aftatem,rubenteextr^
9cmt. A ndmfd omnet ,jlores f>rr totum caulem \>rodn t.etafo prp
nkentes fcneforma vul^arU Hn%loJ?i,fed rubent, & txfk&nt**
Knchufarumradtccl rttiorufaculut*,<? dMrsfint,iaff
ant,Qr absier^unt^olia hcet mmm fopint, defucands tamen&t-
ftrm?end. ytrtite nonj>riuantur. I ycopfis in aThtchone. OnodeW
lentiot. Akiliadton aut Onocbtle.fJu* W re mcdica poteffifm
ftataacnoreft.
Licopfis. C A P. XXII'N < M I-. N C L A T V R A-
Grx. \vxe4<t. Lat. Ljcof/ts. Itd. Licopfidc.
4Dngua carns.
Tcopfts^ttdanonnllts ^(nclmfduocdtucfolf^
longwrtU, dftcnorAus, LtUorAwL«f^^tdfnt rectdcnliU : cattle longo, retlojcdlro, kf«*"mu[th,cubttdliU:fLorefdruo,fur^ureo:rddiccrubu,0^
firmgenle. Ndfttur tn campeJlrA*.Cum oleo rtdtxW ^ncrXn medetur:CT cumUrma hordedcedSgmbwJW
'
dorcsperunil.t moitet,ddicc1o oleo
Ecfaium. CAP- XXlH*NOMENCLATVR*-
Crd. %x*¥ . ut. Echmm.lU. Echio.GzlB^
gloflcfauuagc. ojf.Bu^lof
fa\ uulgdris.
Chionfoud hdbct frdlon^Mg^f*SS. ^Cnchufdfroxtma y
mmord ^hfubrubrd^f b
ftmulii tambm horrtduUcdultculosexdaff^t^tdji utro^uc Utcrcfolid,cxfdnfd, fmndtdfr »%
H>l 7^
Q_V ARTVS. 49f
V££N l'f
Echiondomefticum. Sylueftrc.
UH«mmu(cula:floresfecundumfoliaparpureos, tn £juibmfe^
mn* caFltl Mperarumjimitia wfunt. Kadix mgricat,digito te-
*ttlor >yu4non percufis modo k ferpenttbtu ex umo prodefi,
M*os cjui antea bibmnt , fertrt non patititr. Folia Crfemen1
l
tmpraflant munm. Lumborum dolores fetfat. In umo dut
jorblt'onefumptd,lacextrabtt.
Wmm htdt nomine accepto , <j« bdfemine ftt yiperarum capit tbus
**n*bfmili>et pojht m eartim morJu4:fiqutdcm, Echis,rr*C* V*-
fjffi»*** Alabit<s\dormtcns in pn*4 \ tpcra dcmorJUs , Lwfto
T1J"iC0
>«t>f>ltcatA<juc morfui berba quamexprejJeratyCtim tx mfrc-
^""««^fct^uodflantA butmefftt remedium oJUmlti. ?imh
^^gcncrHm.\numVule>rio{tmde,coronatHmfolus.SlterumM'nu
?tne
C4-Wi
: $*%*^Jfl**f**»* capttulafunt utpcrx. llocproculdubio,
kU
4-
H,rtOM«A > tjuamfi yocant,quodconJlet,etus pabulo bircos
***%^eclan.KaJdtur non m l talta tantt<m,fid etiam m Gallus
.
Ocima
40 6 DIOSCORIDIS
Odmaftrum. C A P. X X I II I.
NOMF.NCLATVRA.Gr^riKV^CiJltt. lat. Oamoides. hal.Bdfilicofd-
uatico. Gal.Ijafilicfauuage.
-^j- r - - -* --.------- ^ _ .. _ _ _ _ __.__. _
Cr r^wo; dodrantales , hirfutos , /£
fotiafe
_ P
flmtlcs,femmc,ut Cith,ntg»ofrxvnantes.nm haketfi»'**
umofotum , fKrf uifcrarum cdterarum^ ferfentmm morft*
medcdtur,Ddtur ijchiddias cum MeSc;uino^MjrrmW&
ferc.P^aduemtitur tcnut crjufcruacua.
0( tmaftrumfeu baftbconJjlu*Jte,eaeJtlKrba,quam^
tuUnam nomtnant , cjuodft^ua , f>octUorumauAm^*
i-Jftm,«^ re/era«*. Hamque Stliqua «J^** ^«»£ *,„,r*yf»«,-rfl» vafcubfauctbus,& Uutterper atnbttm
ticuUtiu w quibm Githjemcnocculttur. \n Oitmajtnconjtm* ^Matthtolo V ^eliio, Cordm uotas dtjcrcfarccontemltt,at}
tur verbU.
Erinus. CAP. XXV-NOMENCLHVKA.
Cr.E(<r&'Ldt.Frwu4Jtdl.Bd/iLicodfanco.
GaLBafiUctfcstir.
^ntundfaturdfudfontes Crfiuuiosjolijs 0cl"j *^
L nortltu, fartefufernd dm//is^utntsjcnifucMrdn
jwJurcult<:ftorec*ndido :Jcmtnc n^ro, GTdcerh^
caulcs latleofHCco tur^ent.Semendrachmtsduabw^f
Melits cjatlns ollitum, ocnlorum fluxionescohbet.
cumjulfhure& Nitro mfliUattt49aurium doloresfeM'>^Rinum . Zchmnrn vocat CaUnta , frout etum i» ^^ehViofioridncodicibuihabebaturAlerbaJuccomanatla ^
iore^umduLedme.yndel.aciari^nomenapudvu^mutua
<*nentenuiumfartium,deftctatfmtmorfu. Gf0*
L I B E R QJV ARTVS. 4*7
Gramen. CAP» XXVI*NOMENCLATVRA.
Grd.Aygcurif.Lat. Gramen.ltal. Gragmma.
Gal.Dentdechien.
GJ^amen geniculatis
ferpit ramulis , a
qmbn6 crebro radices jf>ar
gtt dulces , articults pr&-
cmtlat :foha dura, <jr,ut
Gramcn.
^ArundinU tiaru&yUta,mexilitatemjaftigiaturyea^
tumenta O** boues pajcut.
trita radix tllitu uulnera
cogluttnat. DccoBum etns
mpotUy tormmtbHsmede-
tur y Cr urtnd dijjicultati'
bw : calculofa ettam ue(t-
ca excremeta comminmt.
ijl Cr arundmaceu Gra-
men , prtore multo maiw,
quod tumenta necare tra-
dttur , prajerttm m Baby-
lone : tdj3tuxta utas najci
T'Mocim Parnafo monte gtgnttur , denjim Jruttcat :jolus
r
e
Jr*Cf"'fiorcodorato, candido .Jemmeparuo, nonmuttU;
^cibus cjuims autfenujtgttali crafctudme, candidu, mollt-
*> O"admodum dulubw. Succwfm utno cum Mclle pari,
**.M3irrh*dimidio decojuatur , adtjctanturque Ptperssa*
^Hruterttapornones,probatt^imum ertt oculorum medtca-
1 mentum*
49t DIOSCORIDHtnentum. id m vca fyxide reconditur. Decoflum ukh
idem Tiod btrki prtpt. Scmen uchementm urmtmim,
fclltt , aluum Homitionesjj fftit. Natum m cdicu Gnmh
ijuodimoU Cimmm dffclUnt, loucs infl<tmmt,fnoMM
jdtfcfdjcdntitr.
NOtum tfi trmum Cramh >mua Dioforide ty¥>^
VUm** rrm • : acuUatt Grmnm^ct l)M'Olony0can
['^.
^cummeacuit. >t . vluumum amni. tUClhufi*^tun)"/^
mclU . MlCfwM. kttcrmm Mxjm fimde ,yto ^f.TL^
gmum, V itim meuatroexcreuit.ytuntur: \ico\ pion
jjics, iMuJ,~n»medc*t*r. 1 mtmwgetm^^' w,*tnrmf, mnu & tctt »•« umfimt *» »W« %l[nt
Syfr/crpunt. Kadtx Cra, ttnera mandendotfi. &<««", V*
Cjrfnta . farummorda ,tenutbm fartibmconfiat t ^uam f
tftcomn mt.
Sidcritis. C A P
XXVII-
NOMENCLATVRA.
Crd . XiAnfns. UUSidenUultul
Stdente.
Crajj
M.fUUh**QjccrcwMt
*emi*tmmor4tame», ^rajjc,*. "-»'' >>
u0tiitnf,
mum j*pc exccdcntU , non num undi &»Jtm > * * LU)tuLH*.*».-;. .« . .-./•«- *~ m**t IhttA arbunM**'* Mu
I I B £ R. Q_V A R T V S 499in Marrubto
yJj>eclantur,Cr
Jimen tn ets nigrum. Najci-
tur tnfetrofis. lUttafolsa,JuA
fte ui , fine tnfiimmahoms
fertculo mngunt. ^fltera Si-
dcrttn bmum cubitorumyra-
muUs exiltbu*:fobo Ftbcts^
numerojo, utrmq^fer oras dt
tttfb: fedtculo lonqo,frodeun
hbns efummo alarumfinu
Jurculss, lonqts,tenuibm: ca-
fttttlo tn cacumtne orbtcula-
to,afj>ero, tn quojemcn con-
hnttur , quam BeU rotun-
dttu altquanto,ac durtHt.Hu
tsu uist fo/torumq,ad uulne-
rafractftta eji. stdertttnaba
ejfe tradunt, quam CrateuMvttleam uocat,tn macertjs er usness najccntemjolus ab una4 cf mnlttt,Cortandrofimibbm, ctrca caultculos dodratales,
ros>kues,Jnbcandtdos atquejubrubtcundos: florefuntceo,
'
Uo> lu*t*ntt amaro, CT tcnto. IJuim ea un efi, ut quamuts
eCentl Hubtert tmfofita,fangutncmfuffrimat.
Sideritis.
j4/ . wfWfn attmet .ifuam uunc Marrnbt;i,nttnc QMercat&MM
\^ j!mibt*dm$ Dtofeortdes reprtfentat, ita mtelh^endum : Quj
% * a^ s^w'*» 'jua/upernc hir/uta & candtda, ad Marrubu 5
1Ut p*r ambttum tnafa, ad Ouercmfohorum fimthtudmem aeie-\uercMfohorum fimtht
1 2 dcrc.
fo* DIOSCORIDISdere.Toexpltcato.non dtfficile erit, tna h*c»eneraf€Cr<:timdgnit4<
l rre.e.tm.juenon m prtmumduwtdam *cnuf,<]** fpi^oijhn
, cauUum cacumme, & nonm ipficauh, rt Marrubtum produut.
lnfclJWMsmhmtm autptrUerban \udatcamXruuminteh^
t*eorumtrrorem<oirruit.qutU.im Untimejfecontendunt. Qmi
fperllcrham Xuda w.tjuam CJ Vaxanamrocant.eabUnumt^
<ratur.cut vul;u< %\ ^aaurr* nomen tmpcjHit.efl V&& **rt* «*
rulxnti.h,* n cul.torum alto.C non mfeamnter fmblmmt^
MbCrimm&tfitmOtiHdinMunt, orUuUum dluuU mnmp
tmifa-^ .nfuperi.riparteUu,, floret profert tnfummocauUt
m ,(ti tan unomilU) **ni cohi jui ^ imAtmfmcatot mptmnet tame* mmwmtumj mwrw »w»-ny rctminp.1pf.01 cj rcntoi abeunt. U httc, pnmum Sul:rin
- ^m\ ^potejt.sule.ttv facultatu eji ahfterforu .matort tamenex^rti
dm.V modi eJi,4Ct*l$quatUum apmgit.
Achillca. CAP.
xxviii*
NOM ENCLATVRA.
O*
jj. MiUi-foltum mam ,
UgrandcMiI-lducillc.
hillca^uibufdam ^fthillea SidcrttisAo^^m**resrerit )<afoufuforum tffigi,
1^"'""^Itjs circunJatos, crcbris mUtmjokoriM}ethoniM> ^drtjimilitudinc Jubfuluo colorcodore multo, non f
J^'00dtcato o~ ^luttnoJo.-ttmtelUm cacumtnc rotunda,]
^
didiupurpuras cr aurum amuUntibHd.Prouentt W°J
™. Jutmst, CTdhnjLtm,rJQtlH
L I B E R CLy AKTVJ, fo j
culo tttetur. Erumpetemjan*
quinem mhihet, CT cruentd
uuIua frojluuia. , m uellere*
Decotlojauoque mjidentfos
mmd, fiuxionc mlu£ Lbo-
runtes*^d dyfcntertam bulitur.
AChillea inplantarum in*
cognitarum clafjem rele*
gabttur. Nam ft notas,quas hoc
tncapite AchiUeaattributt D/o
fcortdes , cum eiiquas Strdtiott
Mtllefolio(quod nojlrum eftvuL
gare M iUeJohum") idem duthor
huiufct hbricap. SS.aftignat,
yel ojcttanter contuleris, mmtri
tandem plantam non ejji cogna
fces. F.rrori anfam prabutt P/i-
nins,qui x$.Ubri,cap.<i- latini*
MiUefolium yocari fcrtbit . Std
ytyidetur, Achilltamto locina
tfripfcat Viofcorid» Myriophyllon. Quoapparet, quanarera ejfet
M»tit<idubttafje ?hntum,& tdeofoltdumtx coargumentum aujerri
*°nP°fc-Serapio Acbtlle* fuuum.qut rubens ab ea exprtmitur(<& co-
Weyulgari Millefolto ftmihm noneduct) Sagutnem dtaconis dpellat*
£** locum tn feplafus ommbtM adulteratus habttur,cu reftna,hyrci
^^SorbtsftccU^fexcentUalusmixturis.Cordo Acbtlleta Mi/-
^ognatapldnta GcrmamsXcldtgarbe dicttur.hacfttne<nt,Ofp*
*m Mtllejohum maius,pla>ie ajfirmare non audeo.
Achillca.
Rub us. CAP*XXIX-
NOMENCLATVUCrS,~
J*2 DIOSCORIDI5. E*7©-. Lat.off.Hulw.hA
(Jal.Ronce.
ybmnotiUA mlgf
dieudslmgendixdpb»
mgit. Ramornm decoclur»
potualuumfthh&f»
narum proflma: F&«*morjui accimocUtipmm:
oinotuas firmat. Or» rtf
folia comanducatamcd^
tur.cohibent ukerdf*F
puntyulcerUmc^
nanubm^iP^;utm remediojunt:tori)>
matts Cr hamorrhotd^
foha illmuntur : tfff*>.
Crjiomacht doU
Rubus. (cmenter
'*$*»
tur. c autes cumfolsjs tunduntur,exprtmtturjJuccua^oX
cogttnr,fmPuLri remedio contra omnta qua mododt *J
^Monm fculo nafcentts yuam opttme maturtfuccus,*
or^
dicamenta conuemt. Silhtur alum pramaturt cibo ,n
florem utr,nopoto.
Rubus IJxus. CAPXXX-
NOMFNCLATVR^Cra. txrcs }J[ala. 10. Kubu* ld*m.n*J»P
mole. Gal.Frainboif* \l0
LIBER. QJ/ARTVS- joj
IDau& tybus dppefldtu* cft , cjuonidm pdfitm in idd proue-
niat. Eft dutem longe tenerior priore , dc minonbvaJpmishorrens
, quanqudm ryjine fyinit inuenidtttr : injuper eddem
f^fiat cjiid fuprdditlm. Caterum Jlos cum melle oculorum
^lleiliombm commodiftme tllmitur. Ignem Jicrum extm-
guuflomdchiwd exdqud btbcndm datur
.
RVbi tres maxime funtfpeties. Qjtidam , feucletafepes & arbo-
res infeendit. A hus hnmtits > tubttum ytpltmmum altus ,fptms
^rrentecanle , non rarofmguUrieft ,feuclua Solftitio maturo. Ter-
twperarua& humi ramulufeuriticulis aculeatis repit, Vko% Gr*-
tottmmabms, ®> Theodoro Gax.*.* « iheophrafto, Humirubus in-
ter!>ret4tt*r. Nafeunturinommbuslridcnto adtatenttbus monttbus,
Kobiqui morafme nutlets produtant , quos rufttct Ampomole rotant,
*raSliJimiha,guJlu,per*ftatem*dmodumgrato. Hos putonoftras
Wftambofiias* ldtus Kubus patriam defignat,quidam jrambofiiamyu&rm exiftimant , qu& hbere in dumetts eyjyluufetb ymbra en~
W>Gallico nomine mde mutuato, pquidem ld*Ui ertt htt Kubus,illa
™ l<l*opuerointolon'tam deduclweft.Kubiomnesrim babentaftrtn-
gndi. Fo/m tenera& retens nata , & gemmuU , aqueum quiddam
«J* *ftriclinu pofitdent. Temperamcnto funt hmt e feigtda & terrea
fWa compoftto : tnde ex ejfentia aqtiea tepida. Truclus tum matu-
JfcfcWi temperatus,nempe dultts : boty ttquore, & aftrtcltone mft-
""grattueft <rttftui. \mmaturws terreftre quipptam tontinet, nempe
«erbus& defictatorius. Vlos etufdem eft rirtutts.Kadix aftringtt,<?
**»l*>neft partiurn.
Helxinc- CAP*
tJOMENCLATVUiCrai.^Kllyn-Ldt.Helxme.ItdlElfme.
Off.Fotubtli*.
HElxine cognomento Ctffampclos, foltjs eft Hedcrd, mt~
nortbns , rdmulx extltbm ,q*ihm dmpleSttur ,
quod*
knl«* contwem admtmculum. Najcitur mjepibm,mnetts,
/4 «£
10 4 D I O S C ORIDISilmfilwrttmjM'
CH6 potu detjctt dmm.' -ElxmtCyffamfielosfi
^ m ue V itU tiederacea,C>-
uolHuliautvolabibiejlftetto
fed qu* , Jdtis non jlatut fh
teft,mficdfit,qu*4*mr*;
didds capanulds produat.K*
florem Seruius m VitfjJ**
Urulrrum perperam efle f+
tauit. Ift V & ****
qud Vdrietdrid ,M»«w*
& Vtfibwm imtm,**
rietibm, muris , &f»*t*»
dusndf.es. Alfmes,m**«-
finitaudmfyluinafiM*
iudonprobeinfecu^lbrumaqmbufdamtranftt
tumducttur.Vlm^inii^
bri,Cdp.^6Xdrdu»«r;
ddmdefcnbens,maUhu*M
xines nomen indidst > q
Theophrd^ I xinem reddere debuerdt hdnck ^orm .C*
pmeam snterfretatur.H elxtne dtgerendsrm hdbet.
Helxinc minus.
Elatine. CAP.XXXII-
nomenclatvM
rc tcrrcftrc.OffHcdera.
u
>fi fibofr
& trtfanr inJegttb» <T <" ,,
ry»
L I B E R. QJf A R T V S. SOf
polenta trttis O* impofttis.
Eadecotlaforbitwnis ufa
dyfenteriamfiftit.
RVellius dum tAatmtm
campeftre Kapiftrt*, ru-
fticU nommari feribtt , non id
tamencum Rapofylueftricon*
fundit , fed eo rura Vt Kapo
fylueftri in vernit acetarijs vtu
Hlatine modice deftccat**~ "
figidat.
m-
Eupatorium-
C AP.
*Elarine.
NOMENCLATVRA.Gr.Evnxlcgicy-Ldt. EupatoriumJtal.Eupd-
torio. Gal. Aigremoine.Off.
Agrimonia.
EVpatorium fiuticofa herba eft , unicum cferens cdulem,
bgnofitm, mgncdntem, retlum, tenuem,hrfutum,cubi-
«U, mterdum ampltorcm ,foltjs per mterualla Qmn^uefobl
m Cannabv magps fimthbws, qumftepartito ampbrn dtmfts,
ni^icantibM,per ambitumferratis :femcn medta caule erum-
Ptylojumjeorfumfteaans, quodfucatum ucfttbm mharet.
Co»tra humfolia,Cr cumfuillo adipe tmpofita yulcertbm qu*
'Zre"catricemtrahH»t,mcdcntur .
Herbddutfcmcnmuim
l t fotum
r
50C» dioscokidis
<
N
Eupatorium
potum dyjenteria , iocinorH
uiup , crjerfenttmMiti*
liberat.NecdeJnntpitlxr-
rantes >^rgemonm ha
appeliarmhcuMtamenlong
aiiajihutiexfofuimut.
fnt tanJtm ytm" l*~
. „ pator.um tn SgP"»
friorLt fim» <W<* Zol.m pri l»t«°«°
**»ipf,lhmUm tfi
A*« W,
Arr.moma . & *""""" *L
notltm m umo albomfi^nt (*J ocaJenJosr£*0**
tibm hbenJam #""".1.
fura, 4tbm J.miJiu* cum miranJotjftclu.M^ffKpHfc fubmomnJ, Arabum ftilan, ,yt m^pf'
oa'Tm
"1«».:
m C.ratorum . AgrmvmU. tupatormm ttnumm tfi(artmm
trmftea n txcaifaiior,.,,mc,J,t,& tmunJat.
Quinqucfolium. C A P»
XXXI III.
NOMINCLATVRA-Crt. n f rf«f£M«{/. Ut. QtttntjuefoltW- **
Qum^uejoglio .G al .Qu in tciueiJlc
Ott.Latinonominc ^,
Ll B E R OV
CL*37
Vmquefoltum ra-
fos fertjurcula-mn
Qj
ceosytenues, dodrantales, m
quthm femen : folia Men*
thd* quina Jingulis pedtcu-
lts>raro plura,m amhitufer-
aJtx rata,florem ex luteo palle-
™^ fcentem, aun amulum. Na-
fcttur m riguis, 0" aquarus
dufttbtts .Jubruhram hahet
radiccm, ohlongam , Vera-
tro nigro crafitorem. pluri-
mispollet remedijs. Ins radt-
P\^T>i ™ decocla ad tertiat^fim
ore contmeatur, dentium do
loresftdat. Putnda oris ulce
ra,collutioneJiftit. ^ArtertA
fcahrttia6,gargarizjttu leui-
oat.Contra alui profluuia,et
— wwwm* »rtA<WMUU.i»C«f»(l»»lt"» l,W*«.w»»vr»r.--^
totm.Cotlam aceto,Cr illitajerpentia ulcera cohtbet:ftru-
m<">tmores, durittas, abfcefw CT colletltones dtfcutit , tgnes
^hreduma4^codylomata,pfora6^fanat. Tenera radtasfuc-CH6
>contraiocmowpulmonumq}uittaprodeJ}. Item aduerfum
Me^na.Cum hydromeltte autc uel dduto mnoy CT Ptperis ext-
l«Q> hihunturfoLa, contrafehnum circuttm^m quartana qui*
^qnaternttm ramttlorum:m terttana uero,ternum:m quoti
d«n*>umH4.Ea quoqucfolta,trtcenttpota dtcbiujomtttaUbtu
Mint.FolioruJucau^tnlrH* gathtsaliquotdtespotw, celem
reOln mnrhn wioAot.iv rllttA ritwi Hfelle ( fale,tam uulnert
tfttnt. tQU
eoS DIOSCORIDIS
cXj>.4;ioncs,cdJ}imonw,V mcantdmentu mciditur.
VHdmnecampUui,V>it>fcoridet^ t^tTujucfoUfJpeciemfaciUumti
mtn t uor t,H4lj i ft m I talia perjptcldcdepm^«"
tWw.J U, „m mtx.ma.ipfumtft Viofeoridu ^lum^tfohumMc^
da.pnmx mmlsbfnmwfrttmj** fuudfimji Vjum untkfr I*
$ia,fxnmUr*rvtflmriMcn^Hnmn^Qj^^s^^*a< ,u, ,m,, i Juu«qHc\taUfuaUn^u.t )
U,apenfutO'^*
U> mtmsmtmt.Profti , boc <Jutnunefobu tum m caultu cacumm.w»
rmmufeuUi muUs.C?\ Im.aui e vndi undejiunt,
fa^naw
<o ntln ^mradHeccnftartjUbrubraiquodalujutbusn^
k tpernwkfitmmmGertofeffaLro mdmrth Hdttmohm docmt . E t peraque ytrum QmfrV '
Jormcntiuam non effe.Kam lormentilla, rartjhmt minufiqmmjP
Umeu ynopuUulofolijr.iluimjuefoUHmmfequenter 1"'"*'*^
repentur. Qnmauefobum r.tdtcejtcet craJstort,rtJert Belle or*
menttlU hreu ma ejl, crafltufcula, C nodoja. Safeitur Tormtn m
locJhnUbHi.VedniJitmu monttbu*. Qj&rf^^J^tfluxtaa juaauctue.^ermam i.wrurgiu, jw""»/rr~" ^- *
pQt§
MpL>;adintrimfecas.fiftuld4, C yhnun^ueunJoUddteeJtop »r^
mmijtrant. Verumid QumquefolMm,noniL\tcftSdnnunld*q^j
rando mUuradrt,fic,o,connexueft'm nodum rai*tb.
tu *fynoUu. 'm.QumquefdlijrddiX yalenter deficcat,ncmf>eten
fmc morjn tamcn,tenumm eftpartium.uUdd ddfenfum rj(
l
Pliccnix. C A P-
XXXV.NOM ENCLATVRA-
Cr/. 90U4.W. rh^ix.lU.Lo^ofilMM"-
(Jal.Yurayefauuagc
u*mxfolu batet HordcfidlrcHiori,f?Sf*%tficam Lolto fmiltm.calamoi digttorW
l<™> r^
L I B E R. CLV ARTVS. 505
Uoltttos:feptenas oElonafiiefyicat.Jn aruis teftisj^ recenter ittnis
n&fatur, harum uirium comfos, ut mumo auftero fota,alta
frofiuwumjO" emanantem uulua fanguincmfi$tat>urm* im-
fitminfrenet.Sunt cjuiadalligatamfumceo uellere Crfufpen-
S^fanguinemfuffnmere frodant.
Pttcenix <p* bcrbdrijs, Kuena flerdu, dicitur, cognttu non pcrtnde
^ffcili<,\JlmiQ,Murumliordeumyocatur.
idxaradix- CAP» XXXVI.NOMF. NCLATVRA.
Gra. iJleciic (>\{a> Lat.Jdca radix.Jta.J(adtce idca.
IDaa radtctfoltafunt ea cju& J[ufco:adhxrent his ueluti exi-
g^famfiniyincjmhpLsfios.^adixf^iffandinaturam habety
wconuentcns quibu* adfintlione ofm efl.Pota ycttam atttum,
ums-s
y^&aradtx incognitarii plantarnm ccturiam jubtbit.Vlhnas idtamlhetbam nommaf.ei folia funt oxymyrfm*. Adbarevt tis ycittti
^^nuinc^uibmfloi.
Rhodia radix, CAP- XXXVII.NOMF. NCLATVR.A.
Grx. goficcfil*. lat. nhodia radtx.Ita.
J\ad/ce I^jodia.
Igmtur J^hodia radix in Macedonia, Coftofimilis, td*
[uiorjn*quabilts,e]U£Contritasof4,sredolet. Vtdtfttma
Ca[ttudoloribnijjimadefaclafionti cr temforibm cum Rofa
Ul}*°mentoimfonatur.
U Hodia radtx,(juantum cfobolu enafcentia.qud Goritix m hor-
l*<;toftto r ro[ilut,c mijjo Vctrt Saltcett mcdtct, dcprehendtt biatthto
" *<"" 7«*
»
yt Dtojcortdcsyha c&tert fdnitw prtterterc, nojutari
« v*« ^ddtx hs.bodtajCduUs ptoduat rotundos, qttddantenM cbcauos»
fdlmtsm
Vo DIOSCORIDIS
Rhodiaradix.
palmum aut cubitum altos>e
queisfoha prodeant lonpufw
la,acummata,craffavt Port*
lacx ,minntmq; fcr ambitm
incifaien af.itur mctulium W*
mmt vmbella vmdit,vtTitlrf'
mahfidhxcafiorerubefiit.U
dix <jlindqtMk,*rolftrtO-
flhUu^C qiureccns^lcn^
daefforu,mtm candM^yeroMui<:mtmrubes,V!lM
mofaforK.CommanducataJft
tr ^ofasodorufuamt&ttf
uocat.vndeet KbodtAM»1"'
I-Uc omnium radicum vi*#>P
ma^amlterraedutla,^'
cum non admodum liccum rtf«'
natur,amultumen(tbus^
l>LwtatJ,re^ermiruttAnedUij'
fmk montibm nafatur^"'
fs,etf,rxrut>w:t>r*af>»i'ffM'
f&ns**S^!**£intantum per amhitum txigud, vt vtx affgtnds. ftttfftt-
Cere *
rohorat odori* rratia.tcnuiurn, tflpartium : m digerendo& eX'
Utttdo fecundt ordwu tfrdefincntu, ant tertu tneuntu.^tm^ Vmemtnit .quode nouo (quam vocant) orbe a/portatum, tritnm
•rhem dcrafum,rofarumfuaueolentiam exprtmit, queis cuntdcc
& tucunduatt vtnat.llocprcc.trtj orbauh fiunt-
EquifcturrK C AP-
XXXVIII-N O M 1 NCUTVR^
Gr*. l7i7tou(it.Ut. Fcjmfctum.Itd.CocUdt (*«#<>>
Gal.Queuedecheual. offi
CauaU eqttmd, ^
L I B E R QjT ARTVJ. yu
Qmfetum tnriquis O^fcrobtbmnafcitur. Cauhculipro-
^datntinanes^gentcuUtt, tnfefarBi , rubcfcentes ,fcabri,
O-imceacirca eosfolta,crebra, extlia. Infubhmc Eqmfctum
mliuur, mcmos arborum caudicesfcandem, obuoltttumfydc-
ftnJetjomu multisymgris,ut ejuorum cauda. l(adix hgnofa,
Am. Vu herb&ff>tffare : ftarefangutnem nartbta crumpen*
tmfucctii tpje fijht. Prodcji djfcnteriwinuinofotws.Vrinam
ttt. Sangumolenta uulneraglutinantur , tnttsfotys , Cr tllitts.
^iixcumfua herba tttftm , orthopncewi , ruptaj}adtuuat.
fcfipm .«.jttapotts , dtfjeEliones ucficA £r mteflinorum , ente-
^U^in tmam coalejcerccogici feruntur.^dterum Equife-
tucAuiiseft recln4,cubttali5,aut ntator, tnanis, comu fer tnter*
m* bnuiorihm,cand,tdioribws,Cr molltoribpt*. id cum aceto
tritum,uulnerthu4 remedto efiycademfyfungtturfacultate.
<X}»feti rrenera duo a T)tofeoride defenpta,non incogmta feunt.
\-*$am primb qttod Itali Ajjrellanommant,etus r*gionis mulieres,
hV10 ftlendorem & mtorcm coitahant t hatfe matenarij feabri li-
&*<tm peclmum, tf* aliorum minulorum opcrum jcabritttm erttde-
rnnt& expoUunt. Ex aluro quod cauda equtna proprie dtatur, pene
famn emeryt, gcrmen enajaturg rojfum & tenerum,a Scncnfebu*
toritkm Vatiufeattnuncupatum. HeC quadragtfima m ctbosvtun-
tkr> t>rimutneUxo,pol} farwa mduclo ,ac demum patelU infeitlo.
l1ufcttimvm habet cum amarttudmc afertclortam : bacy de caufet
^n^o-fmcmorfudcfmat.
Coccuminfc&orium, CAP»XXXIX.
NOMENCLATVR.A.Gr*. Kik.*©- gaviXH.La-t.CoccH* BafhiCA.ltaU
Id£r4/w.Gal.Vcrmiilon.Off.
Granarin&orum,Occum quo tnfetlorcs utuntur ,frutcx efi Jurculofa,
'[Mutt , cui gran* ccu Lcntcs adhtrent , qud elecl*
congc
nxi DIOSCORIDIJ1
ton^cruntur. Oftmum ggnitur m GdUttd CT ^rmtnid,
demdc ^iftd Cr Cibctd , ultmum ex omnAm Htfymm*
rk hm ftijjandt , uulncrthuA nerui^ frdafis ,comementet
ex aceto trttum tujnttur.Xafatur quoqttc tn Ctltctd,e Quem
U.coihUdrum cxtltumfmtlttttdmc, quodtllmregiom^
licra orc lcgunt,C~ Coccum uocildnt.
QVtmu» Coccum ttnclonum , res ftnon '™2nita >
'
ltf!T*
fiutex,atn tdproduot , mnfiu» prjW*.^^fipLlU .rotundum frofirt Vanum,C tntrtnjccm yatHutu. V*
jtrrtt Imm ttlud , .md ?&m m A f,a* Atnu nafcens ,
«4n£
wnJUmJk muLnu modtdco ScoUoon y«am«t.tmftiW£
Imuui faru* fimtle. IU larlonenft froumca ,fbt FJ <
Vermtlmmnrocant. Falluntur^ChpiJ^Jtant , amd VimptnctU rnlgdm radtctbm ajjixa^^L^Serapto per Chermts .grasutcjna GrtoCcccum """*'"'Jmqut totum hutut cafutex hoc Dtofcoridtf exccfjtrtt. r.tj
tempon Cftmfimm, ex eo etttmfitgrano,V»*»^™^trouentt , yerum td non concludtt , Chermes Coccum ejje tnju
Uf4cultatUefiafiruloria,(^amaratmutr^;mordtcan •
Tragium. C A P- X t-
NOMF.NCLATVRA..Grd.Tfiyt^ Ut. Trdfnum.ltdl. Trdgo.
(Jal.&rOff.ignotuni.
€** ti Ucltnt,tnmminon di^milu. Stmtn.JoUU* J.
tliilu fbiiuU tcortort tHciunt , omnu ^uoijUt corfo /
euocmt , poujir^uru mtdcntur , cMculosueJ^F^
menfa trJmtMtmm» fumpnonteftMcbm* <">. ^
/y/:,elhe, ctvrM fantk confojfu.tm''«"P^Jfi^Cralterum / ra^mm, '[>«"• • '-$-
n J,0,
exnt, tjjW'
L I B E R CL.V HTVS. f,|tei«fl&
, candidam , auam crudam uelcoElam effe dyfentericts
frodeftjo/id autumno hirci utrna olent.extndejibi Tragtj,no-mw*doptauit.Prouemtw montibw C?~ praapitijs.
VmTragium^uodbicprtmolocoa Diofioride pingitur , infola
Qreta nafatur, nullacjueplanta, k Jecundt generts Iragio, Sco-
Jtndru foltaproferat,ambx non imuru iuterincopmtasplantas re-
fantitr.
Tragum. CAP» XLLNOMENCLATVRA.
Gra.Tcay@- . Lat Tragos. off yermuuldris.
JtilL Trdgo.
Stctiamherla Tragos, tjuamdliqui Scorpion aut Trd-
martttmtsEm**K*mpltor
9jruticoJd,hwntlx,oblongd,forc<iram
osaanis,rufis mulits,mdvmtudme triuct^acuto cacu-me>gHftumultumadf}rmgente. Rdcemorum actnt decem ex
'n°?othC(Eliacis, &rfceminisJluxtone uulttd Uborantibn*
'"ukntur. Tundunturaplertsty Crtnpajlillosdigeftiaffer-
^r^uibw utuntur ciim opua eft.
y&agos ?Umo. quibujdam Scorptondtcitur,fimiptdtalta,jruti-
* (0f<** finefolysi pHpUts racemu, rubtntibud, grano tritut , acuf
,„*m"*' 0" lta N maritmu nafttns. Rac indtdtm ab Iftrbari/s trui-
nJHnC° mmnofi™'lU , £r ob tdab eU non aliter quam luncu* man-*#*'«»-. c.ordo \taUs,Vegnoladuitur, quodobumgittutacmi,
]£*" folV h*bet , VtntU nucleu ftmiUs jint.HuiusyocabuU no.i
t%mn M *nbiolu* , attamenfub Ar^enUt montis radtces, in mart-
ij^^fi^nafii firibu lumum puftllum,confinticnttbu4 cum ?U-
'V'ofiortde omntbui noiu.
Iuncus, CAP. XIII*NOMF.NCLATVRA.
Grd.Zxfv©-. Ut.lunctu.ltdLcmnco.
Gal.Ionc.jc^ Itmti
fl4, DIOSCORIDISynct duogenera. Vnum lauu nommati, alttrum tculhf
j. m mucronem fajiigiatur . Cuim tliam duo a$tgw*t ff
ncra,unumf}cnU,rekquumfert(emenmgrum,romnfam,o'
traptore confiat calamo , carnofiorcL Tertm efi lunmf
uocatur oloJchanos,pnor,bm camoftor, af$crtora\, uftmilM
fipradiCtofuClumm cacummepant.SemenutmJfttoJ»
tx dduto umopotum , fiftnaluum, Cr rubrafammmr
Jiuma.urmam c,t,capit»i doloresfaat.Qjtaproxtm^
dscfolia tenera , conutmenter tllmuntur adtterjmrh*Un£
rum morfi*. ^fcthtopta lunct (em-nefomnm alkctwfii
imm potione feruandn* efi,nefoporfiat.
Tk,f,Ux <fimntn. Eft l«w« moU, atumint
,
»»«f•/" ».
1
hL Gud , *fo*» Uan.iocant. Ahm »f^ff.fflgu,..& tnfi-sendo y*h*ri aptat. mucr.nc. *^*«;Tert,* Trand,.r, m lacubu4& fiagnufroum,t.
G«« •Vi >
latmi, Manficum nommant. lunci ttmpcrammto "»1™''? ^.tfftntm ttrrcna , m.d,ci fi,g,da , & fart,m t* "9"M'*8
A.
Oxyfikan,fic»nd*lb«*,fitmtnf.m,,umpro»oc4t,»»«»»
eatta
Lkhen. CAP- X t HNOMENC L AT V* A.
Gra.Acixiy.Ut.Uchen. ital.Pulmonartd.
Gal.Hcpatique.OfcHepanca.
lchen jutfdXK cft fa
>U-
iftcrgmoftsfetnsddhdrct, utm»ft#- ^TgJ.gutrw froflHHtdfijiit, tnfldmmdttones drcct , !»P
eU&*^ fr
tur.lHHdt rcgio morbo corrcftos,cum Melie tlHtm. o
gHddeftuxioncsmhilct. Mti^^f4^'
lchcntndenom^neacepto.qubd Lichenas& mf*faprf**
aftergmofts btretjax», vt mufim 'fr^H^Lvkr*ftmtitartttr tncumbente. Matthhlocdubculosejaxup
f
t..yjt&
ftUacjuapiamacetabula exeunt , & ftddful nunje.
^bfadmodum Aifumfc ^uam Vulmona, tam ,C *fimUt fa
LIBER CL.V ARTVS 5*f
Lichcn. Pulmonaria,
h rf %[f» humano pulmonc,& e remedijs qu* huius vlceribus, &fangui-
^reieclwnibus affert,nominauere.hdC admodu ficca et afiricloria efl.
Paronychia- CAP- X L I I 1 1-
NOMENCLATVRA.Cr*- Xioc^vl^et.Ldt.Pdronychid.ltd.Pdronychtd.
Tj sAronychid extguHtfrutexjnfetrisndfcenSyPeploJimi-
1 lu>mmor longitudine^mdioribtidfoltjs.lllitd fdronychtjs
4tl»e durittjs3remedio efl.
Pbronychiam yidit Matthiolus,'mingeti illafylua,quaeLubiana
Goritiam tturjaxii imminentem,C ficcu arborum trunttf, ?aro-
^* ytrttts,tenuiumeftparttumideftccaty fme morfu.
Ch come. C A P. XLV.NOMENC LATVRA.
Grd.xgvffeHCftn-Ut.chrjfocome.Iu.chrificome.
K z Chry
1%4 DIOSCORIDISHryfocomepalmi altitudwe fiuticat,comaJ}ecie corjm?
bortiy Hyffopo fimili.radice hirfttta, Veratri nignmok
tcnui,Cyperum tqudte:guftunonimucundo,exaus~lero duk
Inpetrofs opacxj, nafcitur.^adix excaifaat, cr ddfhringt,h»
CQUcntens y<]iios iccur autpulmoms mflamauo mate habet. Con
c) Hryfocome in Katur* hortum releganda,neftnosopumjuam
^J domtnos ^'ecerihm^l!bipecubarepofiuleatX.wdHStamm^
racemcam Mentham, quam Gratt recetiores,Coftumherbamyo^
vt Chryfocome cognatam exprom\t,obaureos,quifummtscauhbus^
ftdenCcorymbos^ auedentes ad vcratrum nigrum radtces,C odor-
tamcurnpLantaradiccm.^ueUtoadeamaccedtt?uU%um,quoatxt
rtj montanum yocant.Sed e neutra,yera nobit chryfocomepattt.
Chryfogonum. C A P- X t V I*
NOMENC LATV R A' rGr£. Kgujcyovcp. Ut.chryfogonumJta.Chrfo^ono.
OffioCaryophyllara.
Vryfogonum denscfuucat, fccrnisfoltjs•:
fore'Corotr-
H rcrbafa:radtx ut RapHextuberat,mWruberrm^
foris nigra. Qudtritacumaccto.atqueimpofita^ruar
morfil?H4 auxihatur. /W*<&-
cH
t?H4 aHXUlUlUT. -y
Aecetiamplantawfecrctifimo Katura horto.nojbrej
litefttt.nonfecus ac alia lomplurima.
Elichryfum. CAP. XtVH'N O M E N C L A T V R *• - ^
•
chados citrin. Off.Srichasidrriija. ^ELichryfon cjmdam chryfanthemo,ndnulii& .. ^
ranton uocdt, yuo deorumftmulachra cf°»
d^ceJt*
lum habetcanMdum,uirentem,rec^um,frmH:fo^^^uhnsftatus anguftaArotanofimilta: comadure*
>^
t T B E R. QJP A R T V S.- -
*i?
ElichryftimV Elichryfum. i
WyUmhcHd rotundd ueluti pccis corymbis dcpendcntibu*:rd-l
^ttnui.Ndjaturin aftens,Cr torrentium dluets.ContrdJcr
t^umiclm.coxendicumdoloreSyUrtnAJlillicidid^^** e mno poid opttuldtur. Ciet menjes. Sdnguinem concfetum
^isAcueJtcx dbfiimiUpotd cum mulfo,ieiunis 3trium obolo-
'"nponderejtfit deftilldUones,datom uino dlbo dtluto.uejli-
^feritur.ut eds db erodentium inittrus tuedtur.
LT Uichryfon Matthiolo inlhufcta nafcitur, notts omntbus quas ei
* **ftignatUiofeorides,nihilumeuariantibtis.l?losin longumtemr* afcruatur, & ideo yere cum flores defictunt,
thrjfi
flore Hehchryp ficc*
Italt-vocant, Porro He/J-
jffcinamm,^ Vatde A maranthusyocd-
tcts Gallis,Chamefum maiusrocatur.^ueUto rusl
?hryfanthemum. CAP- XLVIILNOMENCLATVRA.
Grd*
?1S DIO SCORIDI5Crjt. XfucvwStpiy. Lat.chryfanthcmum.
JtkL chryfanthcmo.
HryfinthemoM d\
tha (nonnullis *$•
thalmos) herba, eft***
fruttcofa,leuesproferensct*
les^multtfdafok.frts
fipra modumpeJentts: It^
teos (orbem ocult munttu
unde Suphthalmt nome W
***) propteropptda naft*'
Cutm caules olerism **
duntur.Florescumcerttotn
thjteatomatddfcutereffi'
duntur^egiomorUt^
ptU,colorembrcutreM»ni>
fifequente longo bti* *fr
poftexitumebibinM*¥4 J Akrim Cord* cbft
V themon cum B-gW
mo eonfrndit.Sed Matthhlo amhas candeeffepUntanopU^.
tionihus.niofcorides diuerfts upitihus de Buphthalmo&^W^mo nofrerat traclaturus^mfidmerfMcenfriffetefje t
Unf\ffcJp
huphthalmonfoliafrrtfimilia Vaniculo.yu* capillactajun . ^
thtmon.multifda.chryfanthtmi caules,oltris r"t mandutu«^Zuphthalmotacuit.RuphthalmonfloreshaktAnthtmui^ ^
men chryfanthtmofimiUs. Chryfanthtmonhtrbatf ?*" ^fa,tophtST m* "» BupthalmidefcriptioneprAttrit.Quantuytr
'
^t<sCeffe{lu*attinet,flores duit Buphthalmi, tumoresu ^dijtutere(ingenua CT certu loques) cu cera tumores & a
fA^ptfti
re.de chryfanthemo rerb.cum cerato tritos,fteatomataJ^ ^^
^
tuUtim O duhteperfiribens. idcaufrfrit yt v<**fes^-
%l^m^%
B uphthalmonC Chryfanthcmon vna& eandepl*" ^^tt
quscqutd de B uphthalmo tertio librofcripftt VsofioruUSt ^
Chryfanthcmum.
LIBER. QJ ARTVS. ;t#
Uanftortarlnt. Qjtodfaclueode eflpatto,in &.uta (ylueflri,& Hype-
rko : necficus, in Afaro , C Baccbare. Etf de re id caput obelo dtfttnxi*
MatthioU cenfuram [equens , Chry/antbemon cofihfum idem yidit,m
yioniu nigri temtorio,quoi 1 [luflriftma Senenpum efl ditionU,in t<t-
tumfimik fnfturx huiut emenltti capiti* > Hdt ah indigenis editur , vt
*et&*Sf>in4cta,\irafitc*,cum Rupbthalmonin Jtaltanonytderit. Ate-
nim ex eo patet errare eos, qui cbryfanthemon eam Kanunculiftecient
fa'»t,qu*ihf>ratisnafeenstf(>liaf>rofert hpij,C luteosflores-
Ageratum- C A P. X L I X.NOMENCLATVRA.
Gr,kyH$x[o$.Lat.^Cgeraton.ltal^Cgerato.
AGeratonfiuttcofa herba efl , falmart longitudine affuU
gens,fimflex,humilis , Origano maxime fimdis :um*
lellamgerit,m quaflos bulli* aurets emtcat, zkchryfo mmor.
Xomen a tnditum efi, quoniam diutifome flos in fua coloris
focie conferuetur.yU decotltferuens-Hmm ufl* nidor urinam
**,&* hhIua duritias emollit.
AGcratumper totam ihufciam naftitur,eaule &flortbus Origa-
m,ymbeUa tamen minutUC amei*floribuireferta.\nflamma*to*s leniterconcoquit& dtgerit*
Verbenaca- CAP» L*NOMENCLATVRA.
GKHtgwp&p \r£\[email protected] retta.
Ital.Verminacola.
Eri(tereon,fiue Verbenaca,nafcttur in aquofis.Nome eX
eo duxiffe mdetur^uodcolumba circa hancferauam U-
°wer uerfanfoleant:dodrantps alittudine,O*mterdum am~
fi* adolefcu :foha e caule frodeunt mafa crfubalbtda :ea
fi%*Uri ramo,radice% foU conflarefafm inuemtur.Foha tu
fmo adife recentt,aut Rofaceo tmfofita,uuluaru doloresfintre
tritur. ignefacru tlhta ex aceto refrmiUfutnda utcera cohi»
ht^lneraglutinatiueteralexMelle9
adcicatru^
p
1%q DIOSCORIDISSacraherba* CAP. L I.
NOMfcNCLATVRA.Cr.Hp$i\av*. Ut.VcrbendcdJufmd. Ital.BerbcMfmM
Gal.ConfolcOff.Confolidamcdia.
JicrdherbiytjuO'
Ptrtfiereo ncmimm
ramulos emiltti c*kuks>
aut matujculos , an^lojoh
tn qutbm ex wteruS>lia Querw , Jed nunori
angujitora^ , ctjdem fa
Jur» m ambitu , colort fr
quatentK cafio : radixmXd,tenuis,fioresfHrWh
grdciUs. Folta cum ukl
mumopota,tllMe,dducr<
[mJcrfcntesfottent.W*
drdchma fondere cu Tht^
rkobolutnbm*»*»*;
Scris hcmma , <pd*g*
J,ebm,iemnoore,contr*
rcgtum morbumM»**
Vctercs tumorcs Cr infldmmditoncs miugdntJordtda h
purgdnt. Totdm umo decocla , tonftlldrum crufias^um^
cmnomo* qargartzjitu Cohibct. ^i*rtfiq"Jrr&**
clintum , aua maducrit , latiorcs conutc1*4fen.V^turf
dumm artummfibrtbt» , tcruum a terrdgenttutum cumj^
cireunddntibw.judrtdnis ,quartum. Sdcrdtn uocant
cjuontdm multum ddamulctd,cxptdtioncs^«"""^rf~ Nter Verhtnacam rtclam &Jpinam 9ndaliuddperenttAj^
<pU tUa raio cfi tauicCr rarwAvfoluy.hacrtJ»?»»™j ^
Sacra hcrba.
LlBER <Xy A R T V S. 5-21
«* > &foliofa : nec aliudfoltorum autjl$rum efh difcrimen , quamuU$-*wufdam Verbenaca recla , florem croceum producat , quod nec D/o-pndesdtcit nec Pltnius. Qjftngr hic tn commum ytrique pitlura,
tfwtifloris tnmimt.
Aftragalus. CAP. L 1 1.oNOMENCLATVRA.
i Cra.A^pctyctX^.Ldt.^XftragalHS.Ital.^cftra*
galo. Gal. Ciccs fauuagcs.
Stragalus, paruns a terrafrutex, foltjs Cr rdmis Ctceri
ftmilis :florepurpureo,pdruo : radice rotundd, Rdphdni
'"v«w, grdndi , quA adnata* appendicesftrmas habet , mgra*%frtdurjtjHeluti cornud tnterje tmplicatas.gufiu adftrmgentes.
Mtfctturm uentofis,opacis,C^ in mualibvts,eo Memphis *Ar-(w*fcdtet* ^xluum Jiftit radix tn uino potd , urmdm mouet,
*toftis ulceribm,ficca ejficdciter mjjjargitur Jangumemjup-
trimtt,egre,propter durltidm,tunditur.
AStragatus in yallu Ananta monttbus ttafcitur ,& in comitatn
Gortttano,quo loci radtcibm ytuntur adprouocandam yrinam.
Wagah rada.es aflringunt , & yalenter deficcant , Gallii c KucBo»
*»fiknm efi Ctcer:quil>Hfdam,fylueftris Ccrra.
Hyacinthus. C A P. L 1 1 1-
NOMENCLATVHA.Gr.yiKivSt&.Ut.HydcinthM.Itdl.Ctpollecdnine.
Gal.Vacict.Offic.ignotus.
lJ Tdcinthutfohd hdbet Bulbvdodrdntdlem, mminto Jt-
•*- 1 gtto tenutorem , herbacei colorts : comdm procnmwtmifiorumpurpureorumplenam,mcuruam : radtcem bulba-
ce*tn> attd. ut creAnuY. hturL cum umo albo ilitta, pubertatemcum
pdtitur crnmpere :Jiftit dluum pota
jZL DIOSCOR.IDIS
Hyacinthus. Hyadnthus.*
iwimqm morpH6 auxiHfr-Se**
*!&bmw^
dat,cnm hmo potum.
HYacinthmflore& radice hulbaeea,mcamptflrtb^^
tes, CT i» nemortbm enafcttur ,& ea cauja /*" rndn s\sr-
lem aut agreftem cepam nuncupandt. Vlortt cum TtotoJ»J ^tij.tf April»mitium.LongiuJculeperdurantflores,a» 7 ^tejcant. ihuJtU , Ctpolle umn* , ^>f^'^"^ifc*,b&Hyact
tttamnu
hent
mrdtne,{jr mp-tgiaannumjcciirtattuciir**"**'— JueinttTelm lemier abjleryt& aflrtnpt > deftccat^ ttXtVi °ra*
tattm crfigiditatcmfert mtdw. ftf*
mthm, non tUe t(tpoetarum , qut Ifangumt ^"'cAhiiU)Vnum huim nomen refert. Uamy ( tt
eorumhjLnt>»*
4
J*
L I B E R QS AHTVS. m
Hyacinthus. * Hyacinchus. ^
£**o,
Papauer crraticum.
CAP» L 1 1 1 1-
NOMENCLATVRA.Gra. Mhxcu 5 (ci£$. L4t.Papattererraticum.ltd.PA-
pauerofaluatico. Gal.Coquclourdcs.
Off.Papaucrrubrum.
\ ^fpauer errdticum , quod B^oeada uocdnt , uere qut-
„ „ruis cum hordeo nafcttur ,flore protmm deci-
V nomen apud Gracos acceptt.Folia Eruca, aut Or$
- ' ' * ' n -$antur,Jedlongto-
itbitalis>a$cr:flos
% albm : ollongum
i l
ifr
f*4 DIOSCORIDIScaput ,fed quam Jxtn*
ncs mimufemtn rufrmM-
dix longa,fiball>idi,mm-
rii digm crafitudmt,^»
amara. Huim capiufi
MtJex , in umt ejath» m-
bua addimidia* dtcofap
tmdabpsquibusfomnm»-
trcendmtfi. Stmmtn^.
bultrnefutaexaaurmf
pota , aluum lemttrtf
Uunt.Midemr^,meUiWflacentidu&^
aarus libu admift»'»'*'
lu cum caljcibm tStt,*
fUmmatwnes fi*#-f*J
i\4m_ . rundemfotua-Papauer errancum.
JomJdlcm.
Papaucr fatiuum. C A P<
NOM£NCLATVRA.
lv
Gu. M»'««f H/af©••lat.PapautrfatiuumM^
paucrc domeftuo. Gal.Pauot.
O ff. Papauer.• , I
ESatini pabautrkgentre, quodhortenfe'M1**^ -,
ntm denfatur, <,u,fan«m ufufit. U <«**<* '
Stfama utunturjhylactm uocant : captutumm l^
K7jemtncAndtd»m.SjlutJcrtmo,ca?utinfdMa #
LIBER Q^V AR T V S. ?i*
CT nivrumfemen,quod pi-
thitis nomtnatur, nonnttilis
tamen Cr tpjum, Rhcea* dt
citur, quomam etas fcapo
lafteutfuccM cmanat. Tcr-
tium magisfylueftrc, £r ad
medicirt.v> ualentwf, muito
his longtm,producltore ea-
pttulo. Ommum in com-
mune natura refitgeratrix.
Qjure ficapita ipja &fo-lia decoquantur in aqua,
fomnum fotu concthabunt.
Btbitur dccotlum contra ut
gtlta*. Caljces cum polenta,
tritp, cy cauplafmatts ad-
mtfti,ignibit4facrts,ccr m-
fiamationibns projunt. Tttn
dtmtur quoque tarides , O*^runturmpafitlios^quificcatiadujum reconduntur. Capita.
^ueperjem aqua coqttuntur addtmidia*, iterum^ adtetlo
Mclie,dumhumorcoeat m eclegmatis lentorem.ld medtca-
"xwumm tufit, artert<tfiuxionibns, cr caltacorum aJjeBuy
Worij leuamentum pr<zbet : efpcactw tamen reddttur, addi-
toHypoajitdtsjucco er sAcacta. Papaueris ntgrtfemen tri-
tuYi* _...__ ' t i • r _-.__ _ r _-_•-___»«-•&«
Papauerfatiuum.
trnn Cr
s r"^, •» r»* »n V / /****** *- f' r t' vr w** wt~ k3 '"— ' . j
tyumemmagii rejrigerat^inJfitfat^ficcatfy.Sumptum Erui
m«gmtudme , dolorem fintt , concoqutt,W (omnum allicit,
Xu{il ^quecccltacorumualetudimauxiliatur. Verum fi copto-
w* h*uriatur,nocet, cum lethargicos efficiens intenmat. ^fd
doU
f i<yDIOSCORIDIS
lort , cum sAmyg
efficax cft
°fi
ttrit CT Croco. Sommm accerfit JiUtum ftit fnW*Opt.mum haletur qraue, W denfum^uiiuamarmM^
fopor,ferum,auod'fiule aaua ddmtur, Uuc, cand,dum,ntf
aberum, nelue trumofum, auod mter coLnium non«
totat, Cr mjoledijfundatur: dem aJmotumlucernu.mn"'
luceat flamma : extmtlum demaue odoru mm w»jj*
Opion cUucio, Pum,,aut fjluejim LaQucafucco^,
yerum cUuco fucatum ,m ddutione Croct «*""£".
LAtlucaceofucco ficlum, exiliterfiirat, CT^trmff .
£umm, u,t,atum,flendefc,t, wmfirmumeji. NU«fJ^
to dementix deuenermt,ut adipcm ei admijcerent.P '
torretur ad ocnlorum medtcamenta,im molliw ttt
a<tfu
Cr aurmm mtus »/
tjuomam u,fm acem hebetaret, wfoforem l'gner
,ttlf.
dit ^tndr^AUm tofrothm cxucan,finon^ ,
Mntfidtmm ufum duntaxat olfailandi probamt, ?>
; , r A,n»ui nobvrt noX'
fi
QJL)jutcommcntitia ejje, exfciw" -i , 0l:
$&*$, uirium hutufcemeMctmnUpW^auarc nonalienum fuerit fcriftts
mandare,fon ,
exciftatur fuccvs. ^thpi caftta tffa foh*^^J^exfrtmuntjerentes^inmortarto^eruntmf^ ^conmmtiocatur.multum Ofio tgnautu*. porr
°J/At
ratio hjtc efi : Cum ros m co cxaruent ,cultro J ^
(ielLu , pcnitm aditatur , cx ohitftom reB*mJ"» ^
LIBER CLJVARTVS. f*+ttmmadcre oportct , lachrymam exeuntemdigito m concha
tftergere , nec multo fofi redire , ut concreta inuematur. Ete-
tim aua tumyautpoftero dte etiam ofj?nditur,in uetere fnta te-
nielet^ infaftillos cogi. Cumtameninciditur,retrQceden-
hmeft3ne ueflibMJuccw deradatur.
NOn ignotumeft Vapauer erraticum , in campu& fegetibut in~
naficm. huiusfiores fua mpuluerem redacit, peShrts dolores fe+
kntqttos Vontia,\tah vocant. Vrobefttccedens expertent*ta,medicos Su-
^txeoconfitiendi rationtm docuit,ex horum nempe nuninCuC.^. , » .. „ \ a. — •«.. n... 1.
medicos Sy-
nuncfucco,nunetnF
l *xeotonpaendi rationtm docutt,ex borum nempe nuncjucco,nunc
trfufione, quod belltjstme &grts cefttt. Tridentma rufticx herba Vapa-
"VHtrratia m abum abutuntur. Quod vfitatum fuit Theophraftitm
P°re. Zmmuero hocincapitedeprauatus eft locus , qui de foliornm
pclura agit. Nam Khaadtsfoha , perferam Origani CT Thymi confc-r*nt*r. Uabet enim Khaas, trucxfiue Chtcorij modo tncija, a quibus
"^&fami abfunt T kymi& Origamfolia. Zrroreorum,quitd Vapa-%vr^apauercornutum,0' Glaucionextftimant,fatu,non rejponden-%x^notts,apertits
efi.Vapauerfatiuum,m hortenfe &Jylueftre,cmus
*Ha6faitfteciesfa Diofcoridediutduntur.Tres tamen hafteacsjome-
^funt. Siqunlem <& olim Vlmij tcmporeferendo erant , <& nuncal-bum> quod ipfum cft Papauerfatiuum tngentt copia in Tujcia nafatur:
f*f ntgrifteaes, quas illeJylucftres vocat, m Lombardta& Triden*t,n« monttbus,ftaaofis aruis,fabts mferUJemmantur: tx eorumfe-
*!mep»lmentaria ab incoltsfiunt ,qua Vaucretcjiommant. H*c cu ad
fauntatem tderint,mhdum fimnolentiores euadunt.Quod Matthto*
£*'UU,quod ets mcifts manat , cum aqua hordet in ardentifitmufe-
T^w quci< permoleJ}xvt>Tili*,vttretur,pauore defunttus,qut era me-
«Wngerebatur. idlachquoreft Vapaueru,^ Opmmvocatur :fuc-
««yero, Meconmm. Opium quantumuts quarto ordmefigidumfta-
*atur,fitamen e f.tpore temperamentum , O* ejfeclns agnofcuntur,
°/"*>» {qtiantum deprehendere potuit b\atthtolus)gufiu amarum tft,
&'* retentum Amguam exulcerai. Quod mamfefte ofttndtt ,non
^hocrem tUt cahditatem tnefie , & id tpfum coargutt ,qut tx eo pro-
^^uo-grautfiimusodor. Hactamen tnrequtjqueV fuamattt-**m>t»mcruditi9nem,tumtucbcMm conJuUt. Siqutdtm ta facultas
ftt DIOSCORIOISma%natx partt adulteratur cum GUucio . Opium ,
pottrit «&*
tjuoH i dtlutione nafctur, nam tumm aaua croceumrefert. U^*•mnu refrigerandt naturam babent.
Corniculatum papauer.
CAP. L V I.
NOMtNCLATVU.GtMUf »p\int> Lat.PapauercormcuUtm
Ital. Papauere cornuto.Off.Pzp*'
uercornutum.
™.
^tyaucr Ctrm
ideftycorntc^
fohahabtt ani^M'
Juta > uerhfcofpv,<*
amUtufMhti"Fr* mtveJerHU,**"
d,fmdt,M4UaZtyculo F«ni&
4» '#
\ruii
Cornicularum Papauer
tur.femne psfdt^
!
d.wroft^P
mefi , ui mf d
crtujanet. Ff"*^
craffa tjuadamiaftera, aut arenofa cum totto rtM^^lentter purgatfemen , atttabulo tn aquatnv) { ^
l
L I B E R QJV A R T V S. S*9^T^nantyillitA ex oleofolia.fiores^ ^Crgema ac nnbecuLsimentorum pcrunflas abfiergunt. Sunt cjhi Glaucmm , hocP*f>dHcru genere faflitari extfitmarunt ffalfiquadam folto-ntncognanone.
umeum papauer» CAP* LVII.NOMENCLATVRA.
Grd.McKoyy poi#s.Lat.Papauerfiumeum9
Ital.PapaueroJpumeo.
LmdpaftaueritgenHS ssfphrodes,ide/t,fiumeum uoca-
tur, ab ahjs Hcracleum , caule dodrantaii cfoltjs admo-
ym f*rui6,!{adicuUfimih[?ti4
;fiufluinter ea candido. Nam
wmU alba eft, crfiumea tota ; radicemfnmmo cefyite. Le-
gn«r *l}atefemen, cam integre adolemt y deadity extccatum.DAtmacetabuh menfura in aqua mulfa,uomitione expurgat:
trmtim huiufmodifjurgatio comittaltbm frodefi.
\^pauerCornutum magna copia in maritimo Scnarum tra£\u na*fcttur,tiempi in temtorio Groffeti,Orbetelli,& Herculisportn,&
rHipue inpluribus montis krgentan locis , &fub Trteftinam vrbem,
Jtt* non admodum a littorc marts dtftat, vere magna abtmdanttafa-^tnpUntata termtur. Seruntttrm altjs Jtal:£ locis adpubltcumfpc-c #»fom,>t in raris& non admodum vulgartbitsftmplmbwfaftitA-
pCo*TH*Mt. Vapauer Cornutum , virtutis eft inci/orta& abjhrfort*.
afauer]}umeum noftro xuo incompertum,mcognttarum plantarumm*n*adftribctur. Vlinins dum tn Vapauerc fbumeo Theophraftum
"'W^hbrinonicap. 1$. perperam Vapamrtsjolta, ftecicm pafferum
*Pr*fentaredefa*tbtt, ac defuo addtdit , quo ampltoremfidcmfaceret.
'Proc»lintueari<:Nam Vapauertd, Struthu b*rb* folus comparan-tirnflimfque per *ftatemfpUrJorcmnonaddtt,quod$truthijyfcuLa-^proprtum
eft. r.rror bincfluxit* cjitod pro Struthio , quod Ikddi-iUkmfonat tStrutIwn,quipajfereft,mteBexcrit.
ypccoum. C A P*
LV III.Z KomencU
*,o PIOSCORIDISNOMFNCLATVRA.
Gr.X7tHxocu.Ut.Hypecoon.Ital.Htfecoo.
HTpecoony alt*ut Hypopheon uocant. Najaturmfegtn
bm aruuj, , folus Ruu, exihbm ramts. Namui**
qud Japauertsjucco.
HYptcoon Hatthtolo ofltnfum ,fub luttfyW» <f*^(„am non >mpU»u ui nonum< htrburijmitdtre)^-
ta pUnta,fol«tftrt Kuu. tault ttnero t? Uut.cmtu &/*Wbm.lnftgidanttHmordmHtftttrtujauxiUma l'aj>autre «j
Apollinaris,f.ue Hyofcyamus.
CAP. LIX.NOMENCLATVRA
Crt.Yotncbaft&.Lat.Hyofcyamm. Jta
autamc.Ga.]. Hanebanc.Ofr
Iufquiamum.
Tofcyamm.flutex efi caulesemtttens (rA^°\^
deunutanauam Tumcorum cytintJcutuhsfcf}'neprodeunt,t*n<juam runicorumcynm^^j i ^plenu.ut Papauer». Tres etm Jtfferetu :
unafemmen% >}
rtbmpene purpuress , Smtlacvfolf,cyttmfradurssu IT
fts.alterimfemenjubflauu,ut Irtomi,flores iutet^r««^j^
judfimpliuores. .Ambo mfantam^unt^J^^/* communt ufu damnantur. Terttumgenm,ut
fo^yt
rffet,medicirecepere^tn£uc,Unugmofum,molie,W ^
jemtms^tnmdrtttmnrHdertbm^naJcens.Cuiutoc• .
ddfit, rufumufurpart oporfft. Ntger,ut hternm*]Ltur. HeccntiJeminccauubmfolusL tuftsjuccm*JM^e,caulsbmf>luuL sujis,,^ . „
humore,uJm adannum"Jf^L^tur.cr
fdabc corruptioncmjentit. ExtrMtur ettam **? J ^
LI B E R Q_y 53*
parattmm aqua calida lujo,
£r exprefo. Lttjuamentum
autem,fucco lafleo prdtttan-
ttm efi,£?" magts dolores /?-
nit . Contufa herba recens,
addtta trtmefirt fartna, dt-
gerttur tn pafitilos,c^ recon
/••
CT quodaficcoji
emptnm efi y coll
ilorisfenfum aufe
vdfitme mjert Joi
xtones, dolifl
Hyofc^ amus. *
uuiux mala , projunt
:
fartna autem aut polent
oculorum , pedum , cdtet
ruma parttum wfiamma
placant . Semen eadi
at«
Mrt. rupt , deiTtllattombm.oculorumfiuxtoni, Z?h
ificax. Contra menfium abundanttam, CT erumpentem
^ftngutnem, obolt pondere cum Papauerisfmtn:, £r
'{fa, btbttur. Vodxvris Jubuentt . Tefltbm tnfia
i
i0^e cataplajmattf, qu& dolorps leuamentum pwn JoUt. Folia omntbm mcdtCAmentis doio:
H
i<
m
*iiu
ftrfeje,£r ex polcnta,tittlifitme tmponuntur
Xl«*ternaue potd,jan<tnt aigtdus febres fus Eptalos uocant
Cofta olerum modo folta,fi acetabult menjura manduntur
^vocrem mjaniam gtgmmt. idem efficcre tradunt ,ft , col
ulcL % H4
<9» DIOSCORIDISulcmfentiente 3 mfundantur. Radttt mactto Jt
tn dolore tolluuntur.
R.Vtllmfic Wofvjamum MimffHf.rffM m Dhfc<rid<?rW
tflra*.», lufqutamum m^umyoatur berbartf. <&'&*
i, tfl »tMT«. Imfyuuumm fiauum. i& tertij, tlbm-h (*#
ruienbH* .foflu .CTcrca opput.t Hpff* nafatur- »«»»»£
myjhmm&fl&m mm m}nM»wM *** *******foltrttrmUUu
.
qm o? c H.ntmmtm tnua.t.U» « bm*
fi
4hI»
Pfyllium. C A P. tX
nomenclatvu.
cw.tyTtMv .ut.rj) Bimm W>ifl*G alt
Hcrbc a pulccs. Otf.
Pulicaris-i
pW»V Coronopo mnJfimBmWf' **£
farmentojafctm modo,m totwn herbuU-<
conuolut» m cacummc cafttuk m h^ftmtne^^J>0i
pJkMmfimk^
cjrigtrandum , mfiitfandum> CT mo&
uemrns . ^Artuulorum morlu ,parotidibtH >
t c'
•
mortlm , uulfu, ilhtum auxdiatur. lmponitur >»*° ^1« , cum fiojaceo, aqua, aut aceto .
Knteroceb t»? ^promtnenti mmmjtto, ,L:tumex actto medctnr. / ,^[rf!l
,t
i>uh menfur^Crm dqua. aariomadsfaclu*»,» h
t t B E R QV ARTVJ. jj|
aquafiUmttur :fiquidem ue-
hementcr refiigerat , CT mferuentem aquam deieElum
lCAiorem reprimtt Contra
t
Ltces s&
Pfyllium.
*lt> nmkum quarto ordine cah
***»eJtfmen,rtcMndi mfrifitf
fio temperattim
ignesfacros efficax efi. Fa-
ma eft, fiuirensdomum tm-
porteturynonfincrem eafu-
iqm. Cum adipe tu-
Jumjordida ulcera, CT qu£
cacoethe uocantur, expur-
qat. Succhs uermiculofis au-
ribws,autfiuxione laboran-
tibm,ex melleprodefi.
X^^xSylltum feu ?ulkarU,-pbu^
prouenit, & nota efl plan-
ta,nominea LatinU indtio,e fe-
minky cuius color& ma^nitudaOpulici Jimilia ftrtt. Vfylliuni , ea
lege fumptum, quam ei tnbuit
Mefue yproculdubio yenenum
dum& ftccum. Galeno 7fumme prom
ifigtdantium gradu* , in humetlando &
\
Hortenfe Solanum*
CAP* IXLNOMENCLATVRA.
Gr*. SlgixMf KHnM&Xdt.Hortenfefolanum.Ita.SoU-tro hortoUno.Gal. Morellc.ORSolztrum.
Ortenfe SoUnum,fiutexcibU tdonemy extl^,pufiUm,
multw concaum atis :foLo ntgro, maiore quam Oamh&l*tiQte:jrHziH rotundo, umdi, fd fofi
matuntatem mgn-
L 3 CAh
f?4- DI O S C ORIDIScat, autfuluefa
notcttsguflut.
Jrtacrandt.^refolta
bmfa
fiuJerfrhCrtg»-
pollwe polentx tlanunw.
trtu CT tmpofttaferJcfi-
nant,dfluanttflomAch<>Ur
„V> xilsanlurrfarotuluM1'
<£% U detrtta ,dt» tfati*
ralct fucctu cm akff
tonemfacramatft^
cjiufcrpunucm certfv*
fueo& argenttp»»'»
tgtlofd* : cumfW »
'f"
num tfy
uJin uotant,cum Xoftceo perfufm profictt. In colijirij
om utcem exhtlet,contr.« acutxijluxionesihstm.^»m^
lort snsltlLtmprodeft. Menftumabundanttm
$
U*a*Q
fubdttm. «ecmjuluojrallinarum coruhumfmojub^-
Isntto atJDofitm.dfftlotins prdfenUneo efi remedto. TftC
l
Un
\m u((mJuluogaUinaTumcorUUumpm»j"- ^^anofttm,<gtlotusfr4entaneo eft******* p.um, quod }>«u{tart nomtne HaUacabon>tay> ^
rtam.autl U Itda uocant ,foltfs antedtclo ^"7* 0.caules, poftea/uam aAolcutrunt, frona terram T ^frtulti orhiculatiufulHo tntm 4tino,uc/iculifJi>»«'>^Ju
morhnm pnr^dt, Jeminefoto, CT urinm f*un '
^erbaJHum cxtrahitur^ut/iudM \n umwh
dd cadcm ualcw.
coron4rijHtu>,tur,(
oLm hdbettUerum
\k#>
s*h00
L I B E R CLV ARTVJ. mSolanum fomniferum.
C A P. LXII.NOMENCLATVRA.
Gr&.XTQvxycy vme\iUC^.Ldt.Cr Off.Soldnum
Jomntferum.Itdl.Soldtrofomntjero.
oUnumfomniferum,dli^ui ettdm Halicdcabon appelLnt*
ft4ticat multis ramtSy denfis^ cdudicofis,frdflu contumdci*
wyingutkmfoborum, Cotonedj3mdltfmilium plenis :fiore
"wndiyrHbro.-jruttu mfoUiculps crocdto : rddice longd^Juhru-
>ro cortue ueftttd.Ndfcttur tnftxis,nonproculd mdri.Sgduis
C0Ttex , m mno drdchm* ponderepom ,fomntficdm uim hd-hn
> Opto mttiorem. Semen uehementer urmdm cit. Corymhi
«uodectm hydroptcis ddnturftqutdnumero ddtjctdtur, dkend~tlonem mentis fdctunt. ^emedto eji dtjud copwjd mulfd , potui
** l*> Succu6 pdfitUps mjerttur, Cr medudmentis qu*. doloris
™*mentumpr&bcnt. DecoBum uino ,fi m ore contmedtur,
hmum dolortbtu duxtltdtur : rddicisJuccws cum Melle tUttmp
^oTHmhebetudincstollit.
ManicumSolanum*C A P*
LXIII.NOMENCLATVRA.
iatofunofi
ifurtofu
oUnum mdn'tcon,dltqui Perfton,altj Thryon dffeltduere,
> Huicfobum£ruc*ftmtU,mat»sdli<]uato,fatss ^icdntho,
T«Pdderotd uocat,dccedens. Cdules a rddtce proceros emttttt
*f«« dut duodeam.ulnx dltttudme ddoUjcentes : caputm cd-
l 4 cumtnt
f§* DIOSCORIOUcumtne ohud ftgurd ,/cdut pldUm ptluld , hnfutm, mtm
matm Uttm^ :fiorem mgrum. Pofttjuam co exuttmrdcem
extt rot idw}nt?cr y
derw dut duodcnt* dctnii conftm,fiw»'
im Hedcrd cor)mhu>ut uud molhbH6.t\dMccjirmdmcdd'
dd>crd(fd,cdHd,cubttdlt. tenttur m monnbw,uentoprfaitu
CJ~ pUtdnet Hddt drailmt unm fondcrc foU txmh
J ttfycnci umMptmdtmiSJi non iwucundud objcmrvjdfa
pLcdtm hu modm.dJtre* ufrjuc dtet mcntts dhcnauonem 4/-
jert ftudrupltcdtm , tntertmtt. KcmedjoeftdfdmuljACof^
fimpotd,O" uomtttone rctefla.
EX / tmatuor UUnt *entr>l>m , dxo frtmd tdntumnemfe^
ttnfe , & <i*oJ lai cAbonJeuVlyyfuluiAycmt.notaj^
Somntficmm &furtofmm tnco^mta , nec magnopere prajtttent i
gno(JeJetrinunttma^ii tcfmamrtiUtatt<a^turaMerba^ \^obfohori4mfrmihtmdincm tSoUtrtgenm, anti**» tncognitt^
jj£tttJem ^tnu m terntorto TnJtntino rtfertt MatthioU* ,fr*W)
*
lon*mm.fat1m contt,max,canJtdmm,fUxiU,quoJ Vertcljmem^-
ttm proxi «je <jmtbmfUbet mmotmtt /folus ejl SoUtrt,mjfz^
men , contraclwrtbm , Umtonbm , & fl** '» mucrontm#^^fo$ ep pmrfurtm,tx hii ractmtgenerantur* longmfcuh, rubf^
ff
t*f*£*ft» » tueru magmtmJtnc : hormm f*<cm ralenter r*pg
defiua {ijmod f>ertmejl *Utthtolm)maU&nar\uTd><?\^rnm tnfUmmatioms. kimd eji l laltcacabtgcnm ,
<}*°d j' **^
mrrm.O-aJrmmapr tconmejlit.foh !*»&&'™$s'Pntyfi#,
ytfrm HaUacabi . m fmmfimm canJtJmm& rotundumw^^ejmoJrnat parte corJnuffgttmtxprtmtt^coUrun^r1 '
. ^Jtafltctm raUnttm efje htrbamcommonflrat , rt *d'»"' myt^'stmen rtptrtm* <.i tbm frmtle. Vmlgata tttdem hortn Si'm
nU.
U*mmrtftrt>fm(lmrtrtJt. rotmmU.ttr<amtJtumaUa**ntu
^
** tyftemf: foU ^oUtrt . oJortOpu. fortbmcjmbdUrumj
fuamt iiJore lilsmm referentthm.
Dorycnium. CAP. L X 1
1
*h
N > M E N C l. ATVRA.
*|7LIBER Qjy A R T V S.
cnton Crateuxs Haltcacalon,aut Caleauocat. Fn
olea prodennttfimili*. Nafaturm petris, noproa
**Wt>ram& atltto minortbpt4,folijs oleaftmdtbmcolorcn
mfalts} firmiortb&Sjprtter modumfcabnsJlore candido.fth
ftiincdcumincy ceu Ctceris, denfis, rotundts, quimstntt&at
\trtoftmmibH6>e> m Frinmagnttudtne,Luibt4<s,firmis,Hcr
fcolonlm. ]{adixaddiaiucrafittudtne£r cubttt iongttudin
dolefatyidjomnijcrumcffe cojht. Coptofitts bauftum mortcn
dftrt.Nec defucrc qut dtccrcnt,femcn tn amatorta cxpett.
'fthaUcacabifyeucs , cjuimfupenm , mfi
ifigietn rcprtftthl^>nonprxtcrttttrHsft ita putafiet.
Mandragoras. CAP* LXV*NOMENCLATVRA.
Gr&. M*vAg*yegxt. Ldt.
MandraoprM. off.ItaLMan
dfoj70r4.Gal.Man-
Mdegloyre.
^Andragoram ai
^tnttmalitm :alij
Mandrago
uam uocat, quontam utdca-
tur radix ad amatona codw
cere.Duo etm geriera:nt?cr,
autfemma extjiimat Thrt-
daajts appellatm^angujitori^
bm foltfs , ac mmortbm qua.
Latlucd ,graueolenttbm , *»
tcrrafyarfis.MaUgcrtt Sor~
htsftmtlia , falluU, odoratd»
m (jutbmjemenuelutt Pjro-
rum. Kadtcibm tnharc
L 5 * nu
fjt nrojcoRinunc ma rrnif
, hiitk , terntjuctntcr /e conuolulis. :.igrit forts, tntnt
4ll>M,(rMJfo corttcc ucjhtu : uerum u Mad'agora memu
rft.^t .tdidm,<jHima4d1c1tur.nonnKliuM0r.cn»<>(&*
tm. //uimfolia mayta, ail>a, Uta, Uuia ut tcta :mMf»
aitmmdufio maiora.coioretn CrocHminclmnU,mHdem
gAwiMt qu*<Lm oicntiA. Horumfom rum ubojltp***
itontijoforantnr. Radix , altcnmfimtin ,ntAior V<W
or , orLuu caule. Succmft > corttce rccentts radtat ttj»> 9
frtiu fubicth rju, tnjoUtm uii concreuerit,fchi'«(*«*•
Mnlm luoiucjiucm defromiturjedaltfuantog**"^trAturradtx , & trateclm imo cortcx , ad ujum/^«*"
r'
+Au<jm radica tn utno ad terttM cojuunt , CTdeJuM*
Jcriunt : cjathoi uno uiuntur tn feruigtysV dolorW'
euttejccliones ujhonts^, nejentiantur. Succm JMob**9 '',
mulfofotm^tt ircratrum,fcr uomttiones bilem atraf»t*nt
extrahtt,uerumfotu Urgiore,mta adimitut:Medtc&t
Lnhm,& hts qu* doioresfnntnt, pejbf*}cmdefj
etdmijcetur.scmioboltfondere tndttm,ftrfe menfes CTf
exfeiitt. Suiditmfedifro baUno,fomnifcmtft. ^'\(-
tmoiltre fertur, cjutjtnts horts cum co decottaft:O
fttndam.^uam tjfngtrt oftauerts,formam, iff«mjili
jj^Jiat. roiurecentia conuementcr oculorum mPmm4
!!°\[ll
!,
caiieflioniirm atut uiccra titarunt, CHmfotentatliwnM'
ycukdffDwtttidi omnen,Juffurationcs,ftruma* O" tuberc j
ftignuuafmc cxulterdUone delent , fiauinufewfie < ^
fimfcrfntctur. Foiia (eruanturm murifs eo emf!^eX
yk
radix i^nibm (acris r v accto , CrJcrfenttum itllb*^Lt:
sut oUo,medetur:firum* attjue tuoercuU ,cnmftjjp
atrtiiuiorumirucutm, cumfoientajedat. Fit("rA(0 £num c corttce radtcu,ad hunc modum: Ti >* min
*"''
ajt.
(u mctreum contfcutntur . Vantur ex eo ternt cjat t>fjJj
LIBER Q^V ARTVS. „ 9
UriMdmbun deboit^ut ante diEtttm eft:Jtjuidem nuUo tunc
tffktmttr dolore, fed uettrno auodam prefihtorpeJcunt.MaU
ffredffermi olfaflu,et etiamjtmandantnr, tteexprefw ex
wfuccHt.mmjQ tame odorc percufii,obmutefcunt.Semcn Malo
ntof>otum,Hulu.upurgdt:af>poJttumfy cumfulphurejgncm na
KftrtQsubrafemmarum profuHiajijlit.Scarificata punclis^
twtifaria aperta radice, erumpens lachryma cauo uafe rccipi-
^LtfHmettm autejucco lacleopraftantiM efl :fednon ubi-
f*#\ expenentia docet,radtces UElcum fuccudekchrymant.
^hm tradnnt effe Mandragoram,nomme Mortonjn opacis
HxUfiecn cnatiiyfolijsaibi Madragpr*>minorihiH,albi6jo-
ktotakbwjadtccm ambientibtit: qua mollis eji Cr candtdd,
H^ nutior palmotpollicemji crafitudtne tquat. Tradut eam
mt*n*>offa obfontouedrathm<*ponderedeuoratam> ufum rx
bonumterapere. obdormtfcitemm homo,eoferc quo comede*
wimlklk jenfm tmpos>term$ quaterntfue,ex quo data ejt,ho-
r". Hac medict utuntur^cumfundcndt, urcdtj^ necefita* adejl.
?ffe uolunt radtccm,cum manicosoUnopotam.
fP-Gar*ano 3quod
u corttcts kjs vvTTtt* wt+Li&s iraitK *€^io ,m
ritSfrhn***^. t,:r.... *- ... ;.—*:. K'.*H»litAnrA^amanif*Veneti4,0'
Mnnaragtr* prtma wjecHnaaijpvo* '""*»" -"•-
tmnajwniurt& maximitn Apttiia <7 monte
-***g*Uy$ut,& tnie herbartj corttas & pomainah
frectes tn -vmbreft
t,noflrum fictdum non a-noJat.Tertto ordme mfigtda
?ra,C4Uuh$dtu tamen & humidttati* particeps^adiMtor
tJ?tma tnon mfi£tda tantttm>fedetiam deftccat.
conitum. CAP. IXVI~.-.„Jv1oy-Ldt.^fco»itum.OJ}.r»*>*ei
AComtum,abaiu Pardabanches,dij Camoron,alif Tbe-
bphonon,ahj Myotlono»,dhj rheriophom wcant.Fo-
"Uet CjcUmm,,aut Cucumeru, tna aut quatuor, mmors
^Mnjuta.cauUpalmo altu, raduScorjfl cauda*m»U-
\ ,t*r.
T4<> D I O S C O R ID I 5
tur, C'
i
* Aconitum.
jcUSn imitf
jflcndtt. Torfefcmt,ut/<-
rr.A eft, fcorponesadmoti
tdkt , ftftnti•'f*
fum Hellebor t contd**
ciUMur. Oculorum mk-
Uam ler.ddidolcrup
omncfs m «rnth **1'
clum.F.JrCralterMJ'»
mlum , ttuod dlif0*
BononA Ljcotloncnf
pciUnt . HuiHi£cntrtj«"
tri*r*mi»«**?n4tores , tJm *» * **
fuum tterteremedtci-tf'
U termm , fod V»
cum nomtnatxr,jrlurttn
000m 1ulis,monti\tm lusitnk exiiit, a prttre Asiw>f*^
foitd fd(i4t t• ^ie pUtant, (relrtorc dtttifurd ,
Mg01 '.
muito ntgrior4 (Aulem Ftitt ,icuemfiyUmjubtU
*
ne,4ut ampLorem fcmen infilttjuk oblongk rctonty >\j
m modum Sriutti* mannd orrborum ntgrefcunt, <f"V
/ r J.~ irudiS C0*urrutioncm iuporum utuntur. InjerUjHjtudem wim ,cr deuordtdjufos ene<4nt.
AComtum PmrdtLi
7oi I tepMKU+&SL
itnte&•».—»——"»; ••/ r„ ( ,JU. Trl«w"
h*tj;ytuntmr^u, EU«M & KttpoLco ciendM l»f*')' i^j^
r*m nsmit.a «-» kngtUpmU non mftqutnttrrali
y rifrt
TmU^miihitA hpotco «n('r. '»' N»»"^ Mtt if>»f> ftmtMkk ttrtia \tomti tjlfttcui.ntmft
r*nt '*fa
LIBER CLV ARTV5. r4i
kntmif, herba dclla Volpe, quod yulpcs, qut hanc carnibu* intritam
ptitrintyfjerimat.Hxc folta habct plunbtu quam Vlatantts tnct -
/wm diuifuy caulem Vdtci<, luteum florem, Kanuncult figura, radtccs
Kpu. At (jua proTlant radtces,e candulo fiauefcunt, Vcrum etitm
"Krotertta Acomti fbcctes, non ea cjl : lanta, cjuam ynlgh» herba ta-ni>vouta;:t,c]uodt.\ hmus l)erbAnoti< liqttet ,?naxtmc cum hac radtct
torfetcapillariticandidofU^eLen^ttuHaij, uiud k jcorpwnnforma,aut
*klm7lrij])le>idor tn eav *tur. N.*m td m Acotntc requtrtt D/o/co-
^hdhxc Aconutfoltai 1 heophraTloXttcumcri {? Va»i porcwo
fmkjnn tnmediocaule cna(cuntur,quod i htrha Vartsaictdit fiti
"[ -tjlattma radtce prodeunt- Semen trtttco adfnntlcnccjput^ n-
^\wi>p\ur\mum abhcrba Varu dtTlat. Auttennx tttdem Kapetlus,
honttum non eft. Siautdem U author fccundo Itbro ii dnobn* A cotu-
^Mf#,0* horum ynum,ftra?i«ulato"cm Adtp, alterum jlrarrru-
WonmnormnaJtt l.copardi,eodemilhftgmficato,quo G« ,\ ycotlo-
^O1
ls
arda!tanJ)cs,£/ poftea proprtumcaput Kapelloattrtbutt, aolwditKrftim. Yt quod ad apelluonfechoncm atttnet, tdadco co; r*-
mtRipotun,vtcxtra detrtmcntumftterit.Vel Napclltnovnnc mu>
**inteliigt9 quii radicc HdptBi refutwr, in alt» An.viix monttbu*
m jmel a Maitl)tolo pcrfbctlum, autque ycrum cjl anttdotnm non
*t€fctantum,fed totiu> ettam yencnt.
uta. CAP. IX V T I.
N O M F. N C i A T V R A.
TA, Ku>VCiO\?- Ldt. Ojfi <CT ltA. Cicuta.
GaI.Ci£UC.
ChnU caulem editgemctdattim,ut fccntcult,grandemjn
(acumrneramofttm:folia FtruU,angupora,graut odo-r^nmt,mox umielU.mfummo prodeunt.Jlorts quo^ albi-
"•'<«, O-fcmcn ^Cmfo canduhm t r* ce non alta, com sua.
£*«« leule uenenum efi,Juaj}ui refrtgcratorta nccat. )(eme-
"'" nwi meraculi potus.Succta exprtmttur contufts caciunmi
^Mquamfi .n»ut cr com*fuccfcant:<]MpledtnJaturtn
WMos. Mnltm ad medendt ratton? ujm tfl andt. Commodt
H<«» col/jrtjs^ux UuamU d-Aortspattx ttmptrati.r. Ignti
facroSy
f4* DIOJCORIDUJacros , cr tclccri fufa
ftmt,iliitHrcf}ingut.HtM
(umconutrita.&tcshiii*
itrtumlilAkhiknw m*f
Jctt.feJg
J<
tjok
'?
tt
twrperarum mtani* ffiu cxtm^mt: W utrff^
mamm* cocrccl, V**
Jctrt non fdtitur. V**P
(tAi.Htcorumtcjltc^
non Jcntientes ,mtM^
Mei*n*fi****"**?
m cho& ohcMf'
mort.frroe^mth^
tAut& rrytnnm& Lo< nottnti,r.rt At Partl .<V'*' ^mtr hmCtmm. '<!>«" w "*$*«*
H/c aftm nu»A*t*U**rmr* inttmtnm tom « m l >,,&i— / Uiat iptttm ^tr.ihi.nonftntumtratmr^o x^
nmJctn»» "«*' *******,P^/iMw Uuannbum affnmft*.
Cicu
mtt*9ft$
• » t ,t
m *r»
•• *
Taxtis* C A P.
I XVI 1 1.
3 M INtlATVM.
x>
L I B E R 'CLV A R T V S. f 4JMiUx a Gracts^ Taxua k Lattnis dppelldtur,drbor ^cbtc-
vJ tis majrnitudmc,Cr foliorum eiufdemfiqurdjn Itabd CrXmonenfi Gdlltd Htfidntd contermmd nafiens. ^AuicuU
f*. Itilux Taxt baccM deuordnt , demgrdntur : Cr qm cde-
Weajdcm homtncsjdiit profiuuio corrtptuntnr. Narbont,
^tfrafcntis eji uenent , utfitjui dormtdntJub ca , dutm etus
m^ajulfideantjddanturyCr fapcnumcro mortantttr. Qjut*
nk Taxo hxc trdduntur,ut dl ed cduedmn*.
hjfert a SmiLtceajperdf& l*-
*M« quihtuJuperiw* di\jmu*J>anc<jueuUc> in vencnatas plan-mP*°farides abtgamt f quoqmd einfdem natur*,fuo mvre,ctum*ptrmifccret. Ex bacarbore materta fit m quottdtanos vftt* ele-
imi$Vna.$rQudinmfumut mu-cs metdt*
Apocynon- CAP.LXIX.
NOMENCLATVRA.Gr^k7icnvvc^Ldt.^{pocynon.Itdi^€pocmo.
Poc})ion,fiue Cynocrambe, Brafiicd canina , fiutex efi%
Mtculis confians,maie olcnubm,lenUs,utttltumcL modo
^Vi10fihfraflu fere inutflis : fotto Hedera,molltorc tamen,
Ferexttemum dcutiorc , lento ,orata odorc : tdluteojuccor
&et'Suit]Hdyccu FabarumJoUtctdartJJcctc,diqtu Longttudi-
PVtndunturfiemtne mtm albo,duro,paruo.Folia cum dds-
rtoftoescoafla, canes, lupos, uulpesyCrpanthera4cnccdnt,
ln ,^ f .jpos y uutpcsy crpa,
Clb°diita,o~prottnHi corum coxcnduesrcjotutmt.
A Voynon, Cy?u>e7*mh,dut I\rafitcacanina,yenenata, & ittxtd
iynco+n
,
u pianUtQ x ictWi fioncanes tantum letiam t*p§>&
fNtrmnh
f4 4 DIOJCORIDI5NcriuniJcu Rhododr.idrum.
CAP. LXX.N O M F. NCt A T V R A.
Cr.N ifWy.IM. Ntrmm.ltd. oleandro.Gil
Koi .;Miic.0ff.01candcr.
NFrto dlifU M'dtplmn ,4e
dodmdron MotdHt > ft*
,fluhIh™ noUM, lon^
ty
C
i
Rofam confomM '.f*
Ncnon
mcuLto , f> H"3*
cuUxm Lnoftm ***
Ifitndst ,#»»"fll
dum plurtmts
kommlm Htro tontr* ftrftnttwn morfMfrdfdi
/4
rocnmrAirrpcmiHmmvij^f—j ^u.
kHUdUtU. !mh*nlUtt**<^W\^co mdfis i\kU**dtU. /mbcnUAenam*
CT (4pr4 fi Aqutm Uh*M m jhAJou
mortHntur
N tnsct
nafi.tur.Crmment, Kr itoitrcan "f/S n"
*dm»4mm Jta.tnm maxim ,/«» "»V >^#
L IBEH QJf ARTVS. f4 ,
S*leno,extra tUita, vim habet dtgermdi,per osfumpta, yenenum eft,
tonbommi tantumfid etiarn brutis. idquod Dto/cortdt& Vltnto nontoncinit,ntfi dtcamus Ncrton,ferpentium morftbus medicarhhaudfecu*
*£*ntharides,cam< rabioft morftbus profunt, Y.upkorbtumfcorpionii
woHs,qtwi cr pUraque vcnena, diuerft generu yenents medicandis in-
f**km,n itifexto Itbropatebtt.
Fungi- C AP. LXXLNOMENCLATVRA.
Gr.MvkOlis.Lat.Cr off.FungM.ltaLFongho.
GaLChampignorn
VngoYHtn differentia duplex : Mt cnim manduntur , aut
fcmaalesjunt. Multis de caujis uenenojigignuntur > uli
hcet clauisferretu,m quojit rubigo , aut panm marcor ad-
f"trit:autJituxtdfcrpentu cauernam,arl;oresue,<ju4f>riuatim
ymmnoxiosj}'uElu4,erumpant. Continentqui talesjtmt^ne^
wiuodftrtgmentum, concrctamquepttuitamy terraque eru-
u ><jtiam celerrtme computrejcunt ^atquemarcore uiuantur.
s*fykiHeneno imbuti non funt ,Juauem m turibtit grattam
*dent : Ur?m tamenfumpti nocent,et dgrnu (oncottifi***-
&knt,aut choleram morbttm citant. Remedto eft NitnpiFemedio ejt Nitnpotw,
Wbxmim cuacida muria, autferuefa&a Satureu, aut Ort-
&** iufculum:dt' bellantur ctiamgalltnacei fimi potu ex aceto,
"ttinjdem delmtlu cum Melle multo. Corpm alunt ,fed agre
H^mturycum magna exparte mtegn ipfijHtn recrementis
Vngorum non malus efl ctbus , fed ft temeri mandantur, indtfcri-
m*nadducunt : nam CT nocenttum,& probatorummulu,& di-
*f»»tJfccies.Horumplui pr* tot* Italta ferax efi TbuJaa.Siqut-
"***nis (mgtm a prtmo Aprtlts tmbre mcrgmnt, odorecxmto,gu-
*gWipum§& tnnotnt. Wos lrt*nolt tncoUvoant.Sutlltprtmom-
^lu»niuraau*,poi\fii»untur.vlneM** mbor apparct,ra \dm aftcclutjtutdt» tntus eolor, rmto/ajtna,
Wdmpr ambttum Ubrstm. luttftm* qui rubent catlo ,mtnusdt-
1 M b**
fi
11* DIOSCORIDISUtotjuam holetUrubore.C1 ijmirubii & carduis vtrc ntti.rotitnji-
tatt tlufiU.V.os Spmulos, Vrunulos, 6"
C
ardeolos apftilant ,
Ksrubi,
Puftoi.CamftJhes , Cl ifitW Ufi- fun»! mnocentiorts arhorumra»
mtutftuntur. \twmti Seafohlafides,quiJefofi,V ttrraahau^
•ptrti,tnmfufertt{Ua.,uatefida,,ntra(]u.itriduumfun-osoroiu
rtnt.it tam ob taufamjumma ttUftmtU afftruantur. ftmf* «p
/i?m/«< V bumtim , tun :am habttfatuluumvtntnW* m'
tram tfmtjl
c C APLXXII
N O M I N C L A T V R A.
fCc\ vihcu . Ldt. ColcltCHtn.lulColtk
off
dadtyl
Colchicum. ». CohMCuiii,%'
LIBER CLV A RT V S. 547
olchicon3ali<juiEphemeron,funt qut agrefiem Bulhum
uocant,autumnt exitu ftorem edit Croct, candicantem:
noeotemporefolta Butbt,fedf>mgutora:caulem palmo altuyn,
ferentem rufumfemen.raduemforis e ntgra rufefcentem, qu&
dehbrata , candida O* mollii ffeBatur , latleo fuccomadet,
ttfteguslatudulcismucnitur.Bulltvseiws mcdiamhabet rt-
mmfffuramfytjuafhs erumpit.plunmum inMeffema, £r
Colchts enafcnur. Ea comefa, Fungorum more ,fltangulando
tnecAt.Hanc autem depinximw,nea quoftam tmpudenter
fro Bulbo dcuoretur: mtrum emm in modumfapons uoluptate
«tfentos allicit . j^emedioftnteadequa Fungts, bubuluetiam
kcpotkm auxiltatur. Uaque cum adfuerit,non aliud dejidera-
iHrauxiltum,
EpHcmerum. CAP.L X X I I I
NOMENCLATVRA.Gra. ifu^i^cu. Lat.Efhemeron.lta. Indefalua-
ttco, Gal.Lisfauuagc.
Phcmeron,altjuifylueftrem Irimappellantjolta hahet
ulu,fedtenuiora:caulemparem:florem candidum, ama*
r»m>feme mo!le:radtcemunam,digitalt crafitudmejongam,
4slnngtntem, odoratam. Kafatur infyiuts Cr opacts. Huiim
r*<l'x denttbm pr*cipua,ftdecot1o colluantur. Folta tn tttno co-
c\ dfctttmnt tumores,& tubercula, qu& nihiladhuc httmt-
*' contraxerunt.
Erhemerum Colchicum.l Colchtde .Tfhcmeri inde v.omen fim-
tftxjuodprxftntanto ttiti fttytntno.-wt mfi yntus dtet ffa-"u*n homintm ,n,„t. p fl rr„ P *l„merum Colchtcum, tbftim efi
Ojptt-
'trmodailylum. Offi
iTylum: ituodquevt
M x lon&
,*s D I OSC O RIDIS
JammumpnbMtStraM»
tonfuu dt tphtmero V »•
modacljlo todtm ufittff»
tUtUcf<t tnulmnndit.lt
Hermodadylo. &** Gw*«
^txtucUl^ntn^Inodt/ldtnommaJH"'"*
taiuihwtucUutre.
J-klxineJdcft,
Muralis hcr/
ba. CAP«
MOMENCLA-T V R A-
Epl
\ !vn. Lat.Hclxu
Jarftoirc.Off.
s»
HElx.ne nafaturm faneunU, fepih»&^'e
n MercunaUs»f**l*^^tirca eos uclutt femma aftera, adharenua *<F
b"'*° J
gerandtftifiands^ naturam habcnt,^ **WJ ^ .
,
Jjrros t^nesMusta.condylomata^anos mf^yji&snfUmmationesj. Succm cim cum Ccrufj*,
tpnt J.
tme
cum hirano adspe, aut cerato Cjfrtno. "" C
ndat tnttar cyath, haujtm.Tonfdf» inflamm*,
utthtcr crgargarnjttur, CT
Hojateo tnjhlUtm leuat.
o Lfr.tur:^rmm
JP
LIBER. QJT A R. T V S. t*9
Alfime. CAP. LXXV.NOMENCLATVR.A.
Cra. AXeivv. Lat.Cr off.^clfine.lte.Ctn-
tone.Gal.Mouron.
Alfine. Alfinc minor'.
lfinen , altqui ^Cnthyllton, nonmlli Myofota uocant,
uoniam mafculorum auresfolta imitantur. Lucis opa-
tK%gaudet, unde ^llfine dttla efi.Hac erateadem yutHelxtnt>nfihumltor effet,Zrfoltjs longtonbns,nec htrfuta:cH tert-
'"''tdorem cucumis reddit. Ftm refitgerandi aMnngcndify
°««w. Oculorum tnfUmmationibm cumpolenta illtnitur .Suc
****rim dolonhw tnfmditur, Qwn& emedat omnta
M J Helxf
1,t> D I O $ C O R I D 1$
Dirjjelitwnralii herba.
ftrt bat Htlxmt.-jna M*r«& & Varltiana
nptlo.AtautipUnm nomrna Jiflcrtntum p' 7 Y
hfitr^mlt afi
,f., rr.danti toniuntli. A Ifm plurtsfitafp
i,.umJaaatDtofiondes.E^mepcu
lnlxint Jdcnttutiu
Lcnspaluftris. CAP-LXXVI.
NOMF. NCLATVRA.GrJt.***hfM ruy TiXfitlcett.Ut.cr Off.ltmf^
firts.M.Lenttcularta. Gal.Len-
tille de mer.
LFmfaluilris muentturm aqua nonfitente,mjo» '
ttcula ftmtlts .rejrtgeratort* natura.Profterfo*
ntentercoUeatomhw,tgmfacro, Crfodapts tlkmW
Cr polenta. clutmat erproctdenttafuerorum tntera»;^
fm,pftUU V a?lr^folut,ftmint Unttm reftrtns,0F,
fecundiejtordtnit.
Scmperuiuum, fcu Sedum.
CAP. LXXVH-N O M F N C I. A T V R ^ .
Cr*. Ailhc? (tfy*. L*t. off.Semferutuummtm
Ita.Sempreutuo mdggtore.G al.
IoUbarbe. . ^.- Fmferumum magnum tdco nomtnatur,
quont* jjyJfolautreantLu* caulescubttt^f^
mterdum excedunt , ftngues , crafttudtnefolbt >
fm.
haracta Ttthymalt modotnficlv^fm^^gttudmefoUtcart.in cacumtne Imguaftmh**«*
>
co*
UBER QJT A R T V S fft
Scmperuiuum. Paraum.4
> alu tn captte ftantta inutcem, ita utambttu efjipiem tmi~Mur
ocutt.iVctfatur tn montibns,O* teftacets. Supra domtci-cwnjeruitr. Eim uis rcjitoerarc,C^ aftnngere : medentur
6lfaro,no>?w
7 ulccrtbu* quaferpunt, oculoritm tnflamma-1
™>AnibuftKiom,podapnsper(e,£rcumpoicntatllitA
fajcatltl
^ m doloribns, cum polenta aut Hp/aceo per-ltHr*Datur in potu contra phalangtorum t6lt46, dyjentc-
mhi^ projluuia. Terctes tineaspotrnm umo excuttt. Sub*m u?lierc>multerum abundanttamftfttt.Succtus oculorum
tfll*dintbt4tJdngutn is uttto ccncepUs , tnungitur. semperut-
r*ruum tn pctns, partcttms,Cr macerijs,necno fcrobtbtavf;"ufatur^iultbm ab una radtce multts, tenutbu*, erebro
fc
^jh:exi
hltusfolijsyrotundis, pmguibu*, mucronattt:caulek
etn'caate,palmum alto,umleliam herbidos^ fiores CrM 4 tenuet
ffl DIOSCORIDIS
Aizoon Minus
temesgerente. Folu etfdem cum priore umbm ?"**!,
%
rcMc. roua eijacm cnrn prw * »» ~~~ r ,
mdcttir ScmfcrMHigcnH4,qMtn ahjM^* l«
tut Tclcvhton uocdHcrunt,ltoMdmlltccekdm:fr
^ra^m^cfohjsMrfuMf4x*. rueiexcdljaHorid, acr», exulccrans. llkw*»»
gMyfhumM dsfii
funttAm&
fi l»*fl
» rocatur : mtnn* » v nmwm moremprafertluteumjoltaf^
duriora: bacpromareLbetur. Ahera,folj'sconftatlon^¥ ^riufiuln , C crafimfiulU .ftore candtdo t
hat frmm['^^c*'Semperumtjpeites non ommbtu cogntta.Hanc^^^yyyttt^
Vjolam ex ommbm At^ot^enertb^caltdum.
eramentum nec effe Xermtcularcm afjeuerat
talia demonflrata ,quamt
trujpeacs nntiwi non Pcrfb f»ii
I T B E & Q_V A R T V S. 551
Vmbilicus Vencris. CAP*LXXV I I I-
NOMENCLATVRA.GrX*[vXnJlc\[.Ut.<y off.Vmhtluti* Feneri*. Ital
Ombiltco dt ftotrf.Gal.la Rondclctcc
Otyledon ,ftue Vmhtlicm Venerts ,folio eft m acetahuh
formam tornato , tneuidenter concauo , hreut tn medio
wlicuio,m quofcmen tnefl : radice oltud modo rotttnda. Suc-
t*cm tiino ctrcunltmftnfliUattifueyConteElagenitalta nudat
^pmmationthtss, fitcm ignthua ^ftrumu , pcrntonthtss , tliitu
toxdutur.ftomachiardorcm refrtgerat.Foltd cum rddtce eo-
***[*, calculosfrangunt , urtnam ctent , hydropicis ex Mcll<
kntf*tor. Herha utuntur ad amatorta. Ejt Cr alterum gentsd
^fitmyCymhalton altqui uocantyfingmhwfoLjs, lattorthtss,
fyvUrum modo denfis , circa radtcem medtum ocub amhttum
kfahtnuhtu, ut tn matore Scmperutuo, adflrtngentisgufttss:
^tuio tenui , in tjuoflores Crfemtna Hypcrta : radtcc md-
*M*. Factt eadcm qu<e Semperutuum.
VMhUcHt Yenerli copiose peromnem Thufiiam murUyctufli*&ftxis mnafcitur , huimfoha > quod opercults yafculorum ftmihd
fvincoUCupertiouole yocant. IIudoSli ijuiptam Cymbalariam pu-
^Jtdfdfi.Kamq; htccomamodol panttibm dependet,cauUtcnui 9
Pfohtdermo ,plunmumperambitum mucronato. CotyltdonU alte-
*W , Cordtu Craffulam maiorem putat . craftu CT carnofn eft
^V Mkoo matonbm, ijua per hyemem ftmul cum cauUcxareJcunt.
^hlicns Vencns mfigidat,rcpcrcutit yabftcrgit>& dtfcuttt.
Vrtka. CAP. L XX I X*NOMF.NCLATVU.
Gr<t.AKx\'i<pti.Ldt. nticd.Ital. Orticd.
Gal.Orciegriefche.
M $ I>*9
fe*
114 D I O S c O R I D I 5
^fec
V Vrt«<a
Dr.^^^m^^^f^^ra , mtnftJ/Jntne. Folta utnufre f&U , "»*J>ra,cr 4U4 cacoethe uocrtur,ttcm luxata,^nos, t»
r,
roU^/uppuranone^Janat.uenofr,^"%%fc&Facmnt adprofluuia nanum, cumj^ co tnta, €T
. r^ta .Menjes ctunt eadem ,detrita cum myrrha,CTtj
odcntcs u»lua*,recentta contatlu reftltre '•gmt'* J^exFaf0>
Hcnerem/iimulat,uuiuaorap^cjacst.U' ^Utlum.orthopnax ,
Uterk&t^cnmtT*l^Mfrodcjhthoraccm expur^t. Trodenttbu* medtc ^Jcctur. CoiJacumconc^JvU^luumo^Lr^^ ^
L I B E R QJV fff
tpLmmationesdifcutiunt, decofta cnmptifana^ uitta ptxtrahunt^ Mulierum mcnfcs euocant 7
cum Myrrha n
Jtt. Inflammatione turgentcm uuam,gargarizjttw/u
mt tzptmit
V*tiUpWHt490 fatit bbfttriitip qntfiuk not
ta*« ItaLa nafiitm cr tertium^iias, fol />
***'Hic,tjuam alix dH*,vthancntnv .idunt. Bft etn
twtyuam Cardiacam vocant. VrtUafemtn excalfa
ft*tikm,conco ljnit,0' cxpurgat.
Galiopfis. C A P
L X X X-
N O M ENCLA-T V R A.
Gr*. yahlo^it* Lat. Galic
pfis.lta. Oritcafcetida. Gal
Ortiesmortes. Ojf.n
tica mortua.
.xliop/isfr
crfi
Galiopfis,
habet fJtica , leuiora , Crqua grauem odorem trtta
reddant: flore purpureo, te-
nui. Nafatur ctrcafepes,ddi
fcwrum areas , ac femttas
ubique. Foha,caules>femen>
JuccMfy , durtttas Cr car-
cmomata dtfipant : ftru -
mas ,panos , cr parott -
das difcuuunt • Oportet bis
die
DIOSCORIDH
foucre. . <d j:itreJcentiA,^an^rdnai,V
cjitter luinuntnr.
AtcSitepidtm ex aceto cmfUfm* tmfonere ,CT etmmm
'.. ,1 * (,.n ,,A **tu,r*nM.C7nomM&mjMf
L«n^W' v ^autiunt.uaodorttji «£*^
W »*;» «/< ScrofuUnatnttUtxtflt.tiatakttttamnon^
ifepet.*difuor*mare**€jtmit«.Kutllio,Gal»pJ'>>\
fujjotattoiwji.
Gallion. CAP'
NOMENCLA-T y R A-
Pgucc
tuxthfod a'
co*
It0
Gallion
traTendo^fi
Ubet Sf*«»*PTpretlHm.-jloremin^
L IB l R QV U7*w*itcnucm
y<lenfiin$,copiofHtn 9 odordtum. Flosignidmh
w&nitur.SanguwK proftunidfistit. Cerdto Rofdceo Ga
"MfuturymloUtum ufaue dum dlhejcAtJafittudincs refic
f
Ndfaturm ftKi
fi
m Itcrh* . tuutm , Yrtfur I f j/« yotant ,>i
Pli:»>t qm ufeumdulte conficmitt. Vir» habet HcftuAndt , tum ak
^W'» •itrimoma.
cnccio. CAP.LKXX I 1«
NOMENCLATVRA.
Ldt
lul.CardoKcero.i al. 2>c-
tf-
SFnecutstij*
fhruhro.falijs con-
!< .diHifntd Frucdyfvdtm
hm multo : luteis fiori-
hm% quuchrucrdi[s
f» nue
Scnccio.
cfcuntinpdpp
o fihs uendicdutt , tjuonum
ores cdptHorum ritu , uere
cdnefidnt.rddice fuperudcud*
Ndfqtnr mdxtm< mnuut-
rijs y CT ctrcum oppuli. Vol/d
l ufionhm refiigerdnt. Qud
re iliitd cum umt modno, uel
per fcfejefiium Crjedi
5f S DIOSCORIDISflammattonesfanant. Qmn crex ***** rhm t***
<um rehr Hulneribm,tum ys fu nerut *cccferunt. Mft
Jecumacetopapp^demmun^praU^rumr^f,
firan^uknt.ToL cau%,f o \m* f*fifouuW*
4oloresaUcontrAaosperj<t»*t. ^^Imao.ybiq. tttam m ytttrtbm nturtt najt
pt.f*arit*»f9
fi tam; .virrA.jHiijuad tcntts Jtprtnt*-
Thaliarum . C AP- tXXXl^'NOMFNCLATVU.
Ar&ntinc. qficii*/**:
Hahtlronfoha Conandr, halet,F£""*£i falem ^fmfr&^&jSfr
adcicatricemperducunt.K.tfcmirm*xtmemcaji
Tl ululron Afgmti**mfit#Kaff*cr*rej*« £W£MatthhlmjicorimlmiamCemanadt^^
mtramtnprammtist.Hatrmjlicim ****nt4,
ma**Z*k m» !(J
nnllo adiutore medico.Na t <
m'nt immt. Triumtiw r-enerti
rfi
rlmiomfefiribmfr
d,fcrt»t«>i<r<W,,}i
Marinus milfcus» C A p '
UXXIHI;;«. faa» SaMartcp. UtM*!'*»""*
'
coralhn*. Gal.CoralUi* ^^ (M^i na, >.ur tnfcopu. ^^cfmarupacu
,<*\>l^e»>i?,*Li*r^fM ... , tl , ,
fi W/« ercolIcEliona cohibcndh <T
f
I
t
L I B E R QJV ARTVS. 5fjl
Oraf!ina,cjua adconficiendosin infanttbus vermes rttmtur, -ve^
rus efl Mufctcs marinm. Nam ruptbus O1
tefiis adlurens,& or-tumplicitus corallo , haudaliter quam mufcus cortici , ey arborum ra-minnexus,reperitur. E terrca & acjueafa
*
" -
*
V^figida^uodgufium in eo afiriclortum
hfi
ucusmarinus* C A P^
LXXXV*N O M E N C L A T V R A.
GrAvzQr Gcx\ocmc{
j.Lat.rhucH4 marinns.Ital.
2kuconidr:no.G2\.Yuti\\zt&zrntr.
Phua marimgenertlrw, qttoddam latum, Cr alterufub
i longjHSyo riibens.tertiitm candtdum, nafcens in Creta,
fimdumtuildcy cjuodnulU corruptionis lahe polluitur. Omnia
lm h^ent rtpiqeratoridmynon^QcligrA modo,fedetiam m-f^ndtmmfm
, tn cataplafmatts efficaciier utilem. Verum tjs
fm hu™td:f comiHn , prtufykam exarefc ant. lsrtcandery
ieum*ducrf:4tfierpentesdciht. Hocfuco qiudarnputantmuhe-
rKfuum colorcm mentmy ciim tamenft radicuu emfdem no*
mn^affefucant.
IjHucusmarintis, Afc* ncbis tKCognitx genus.Nempe non ittd efi
yt
* l?>t>cju£ v enet <%:s,-vitrt> ,ncrumpantur/mterf>rttur. Vhucustt.%
>*ntidttsefi,e mart extraclus,kc:ndo ordtne dcftccat & mfitgtdat»
4cCi"i;^J uantum mfe conimet.
Potamogeton. CAP. LXXXVI-N O M E N C L A T V R A.
^^^o^^eyr^cc^Lai.Fontalis.ltal.Potamogeto.
Qtamogetonjoiwm £ct£ftmile,htrfutum, paululumfu-
^
ptremincns extra aquam. Refigcrat £r mftffat:prurt-
tP*1*** uttle ,O contra ueterum ulcerum nomas. Nomen ext0 todnum cjl^uodpaluftribM £r. aquofn enajcatur.
Fotamo
ytfo D I O S C ORIDIS
Poramogcto
Otamt*ttonUc Yj+
hdtbttf puuu* - r"
W ytfitur. iJ i» A«*
Stratiotcs.CA.
NOMENCIA'
<7r. JifflJl***'notes.mUtrM^-
Tratiotes tndf*
VM "«* *
Jhut anmbm , ?ouftjlunt : uulnera <ju*mfl»*"^nuntur , mtttmcfccrc nonfmunl : t$nibm}«w u
rx 4ff/o tUmuntur,t
ntum,»*, «imtim "'^Ztrn*'^Tratiotrm
Aeryf>totantumm*nfHptruuLJntHmjiitrn.Atx.o0ftmdi^Unta
StratiotcsmillcfoliuiTi. C A
LXXXVlH'N O M E N C L A T V * A
' 0*
LIBER CL.V A R T V S. 9gt
x\ttorti$ o xtXictpvfc®*. Lat.Stratiotes MiUefo-
n.ItaLstratiote Millefoglio. Gal.Milie-
fueille.Off.MiliefoIium.
)tes MiUefolium exigut^fiutex , palmi altitudine,
nplins affurgtt y folsjs amcularum penna* imttanti-bu*>breHiadmodum dijfeElodfoliorum exortu* Folia fylue*
h Cummum fimulant,pr/fertim hreuitate atque fcahritta,brMorapauloJ,enfiore umhella,zrplemore.Surculosm cacu-
mntgern exiguos,crcapitulam modum .Xnethufiorespar-
^cmdidos. Nafcitur tn afycris agris , prAcipue circafemita4.
Zumif ufm adulcera uetera,recentiaque, profluentemfanaui-
**>&-J$mUs.
\Tmiotes Millefohum , incultU innafcens , Jubtbprocul ea planta,^^mnuU.ibinon Millefolium yocant , nimirum nullaejl cjha re-yt&turnota.Nam hfmmum Daucum, Verulacea& vmbelltftra ber-^thilumad Strattotem MiUefolium accedtt. Kquaticus Stratiotes,
rpdm eft0> bumtdus,terrejlrit leuiter aflringit.
Verbafcum- CAP. LXXXIXNOMENCLATVRA.
Gra.iXcft©*- Lat. Verhafcum. ItaL Tfiffo harhato.
Gal.Bouillon.Off.Taffusbarbatus,
Erbafcum differentias fummxs hahet dtus , hoc ni
grum,illudalhum :m quo mat Crfoemma mtejligitm
** igiturfohafunt Brafic* , pilofior4 multo,Cr lattora
j«l<l*:cauUs alhn6,cuhttaUs,aut ampltor,fuhhirfutPt* :fiore
Uutev'uteopallefentesfemen mgrum.radtx longa,gufi
Ccrb*>crdfiitudme digiti.Nafatur in campcjlrihu*. Verbaji
^m^appelUtur,oHongiH6,alhfsfol/js,Crang
* c**le.Scdnigrum prorfus alhofimde ejjety m/inigriore U-
jfi CofiaretfoLo.Sylue(trefoliafertSaluu,alt^ mrgM cr*
& f**>O* circa eas ramulos quales Marruhiu :jiores luteosy
isr auri
ftfi DIOJCORIDU
^fc
Verbaf(bafoim
K
pm msulos. Sunt CT Phlomsdts dud, htrfuU,^jlhumtUs.Ttrts* Vyhml»A]PthtHr,*h*hi'»il*[ Ufiiyterm.mtfmttrm ,
^*^^'^' j*
4fU «L iuternarum tmm*KfV^luiiin*
fmcMilnnijut ,
duarum viflrmgitHu.trt fHodmdgnitudif» — ^^
dtcjHtt.tn niut yrojluuso (onutmtntertx uno itf«J ^ruut» ,canuu.f» ./>4&**Mtf* tufatuxtliaM' '
»^UcmttsUuttontmtttCM.^rUhtutposdurt^J^
httm CT ^mtmme dljaatur , Uft* <»J<'fj^fld^mfoiamiutrjm tumores, mtUmmasiono
«'- ^r*u U tTM , ex umo CT MtUt slimuntur ,
tum T^
uuintnlm medentur. Contr* Jcorfxonml,iJ
,0li
Sjmefitujoiu msbufiu i£nsjunt ntAflW***-
L I B EK QJT ARTH $*t
Verbafcum* 3 Vcrbafcum, 4.
isetH*>tj[Udmf<zmindm dicimtu, drulosjicM omnino non pu-
Ktjurc.
Xj Zrbafci gtnera tria : duo domeslka , & ynum fylutslre, quoi
V foltjsconslat SaluU,floribtisaureU*mmbiMnotafunt>Vhlomi^iutUtZr f TifUif» j„ \t.1h.1U1uAAnmd. Matthiolo perfpctla.ls
ifirmat,ccnfentu Vhlomtdes,duas tUasefl
uih & YrimuUveri* dicuntur. Kam ft'
*?**** +*hat$m lonza fuut, Verbafi
?ua
i$
shrinnutii, dcft
N t sAeih
«Sa D I O SC O RI D I 5
Acthioois. CAP. X Cnominclatvra.
Grd. Ai6*9tt. Ut.^Cethiopis.ltaL^ethwfiilt.
AMthtofnfoh* habet Vabafcoftmth^ewm^JcnuLmorbcmur«r*J,tmmamreM*:cdm
IvJrMMmm./mlrum ,fimltm^iroMjM*r+
t* conctum Jk : femtn rut ms£n,:udtnc,
^ttnmtm^
concevutulo tslt« ab eodcmttpt numtroJ»,lon^
ftnt m£rt. Plurmu tujt tturm iJLt montc*^faj£
ftnUL^atxil*l»pH>*Unt»extnattomW
'utH^nufttlnityMtfUTsJiXCrp"(epndUfutccmprdbet.
. JfM
F,Um^. nvrnofiitur.ntttx Ktthtof»***
tfjtmd.tdc&
fi
13ardanc.Offi.Lapp
Arction, CAP. X C I-
N MINC) »TV*A»A,h\m¥ .
Ut.^tlton.!t4.^rc1to.^>
Htln**h*mpoM* ^rtlttron ^cantJ^J Lbofco fol«t, mft cjuod htrfuttoU C ***" %
fMie lonco,molh:Jtmtnc Cumnt,paruo.radtie te ^
duUp. necotUom fmm rodtx"%££^muUetJconttneaturoredecotlum. »
f**mm p.ucntur codcm. Bibttur oducrjm coxtndttum
dolortW)
turtdm.i uiho. _ .
CinrM 4 **
\ rdtjjtmtm iciimimm ejtf>
Qmofit vt ijj*"
modiU Mtttti - I*
L I B E R QJV A R T V S. 56f
Perfonata,Gitc Lappa- CAP^XCILN O M E N C L AT V R A.
Cr<e. Af netfy. Ldt.Verfondtd.ltd.Ldppd mdggiore.Gzh
Gloteron.Off.Bardanamaior.
Erfondtd folid hdbei
Cucurbit&* tndiord et
hirfutiord, Crcdulem dlbtcdm
aukm Cr interdum uidud
cdule reperidtur : rddice m-
tm cddiddyforls mgrd. HdC
drdchma unnMponderepo-
td>cum ptneis nuctbm^ furt*
lentd Cr cruentd extufiien-
tibu6 dux
ht
rflombm
ytllitufedi
erd
li
ntiq \cerivmbmtl
Lappa
tflh, ipfe Viofc
?Jl,(jua rufitci ltalhcum fub ar
trttnratypdtos quo tjlumfalla
)flmilem
i -~».wmgo \taltcoatcttur9 acwter i
W9f4*u kquet.Arciondtgerh & deficcatdefu
Petafi CAP. XCIIINOMENCLATVRA.* nilcurhns- Lat. Petajttes. ita.Petap
ir 3 PetA
fCC D I OSC MDH
ne
l ufuts ftdunlm t*
hiio mwrtujd-
'polliw.afopirffik
folium , gtSm modo
flum, cettfttttff»Jtfak
Contrx phagtJwS *
ttrx <jtu acoctht w*&
ejfruater iSautttr.
Efitfm n*n tfi<*WrumribU •*{<*«>F**i
XutUtm diutfibim <&»
UM,& r»n»t,Bsrltttt*
itrtm ntmtnAri'
* Pctafitcs.
Epipaftis C AP
xc iiii-
NOMENCLATVRA.
itd. i ptfitliAe.
PipM*, tm% Helleborme,f*rmt^SL,0mfolV.Iocmon,HttyHul»,Cr(°»"'
HC'gfc
L I B E R. QJ/ 16
f
Vf<
piosi nafc
fua effiri
*
Capnos , fcu Futnaria
CAP. X C V,
NCdjmo. Gal.Fi
Off.Fumus
ymariafruticofa her*
buU eft ,prttenerA*
Cortadrt ftmtln : foltjs can-
didioril?H4> undtque nume^
rojts, ctncrucei colori*:ftort
purpureo. HutudJuccmcU-
rtutem factt ocuUs , deU-
chrymttttonem^ : ui
m^tr^Xtt.lUiMiUfi
IjMpAipehrA
Ja prohibet. Comt
utd herU htitoja
trahtt*
i&e*a
nam
Capnos,feuF
CApnos , Vumaru nomett
accepit , quod hutu* fuC-
eus cUrttatem oculi* taciat.
\eropportu.ium legend* F**
10. Ad catidum temptrunur^
d tam<nf,Vdtt» infntt , dom,n<turl,«t,n txt<-
N 4 trat.
f<?$ DJOSCORIDIS'tratA axat xonfurtat*& fraparai l?alstatit ejl anuti,&{&&
4CTH
Lottis vrbana. CAP.XCVLNOMF. NCLATVRA.
Cra.Au>T& fyi(&. Ldt.Lotmurl>dnd.ltdl.Lotoio-
mtfluo.QlL rretleodorifcranf.Off»
Trifoluimodoratum.
LOtum urlanam, ahj Trtfoltum uount. tofi***»
m, Fxtraiimjuccm , addito Mtlle, oculorum^
nnlccuLhCtttrAi^ caligwei dijcuttt.
Sylucftris Lotus. C A P.XCVH-
NOMF. NCLATVRA.Cr.Xuris fy.&.Ldt. SjlutfirU LotM.
Itat. Lotojaluatico.
Tlutjim Lotm , tjuam Trifolummmm dflthnU^
mumm LyhiAggmtur , cdult buubitdl, VJf*??*Im mulm.foim Tnjotufrdttnfu.Jcmmt Fcrmgrdct,m
to'
nore ,gujiu mcdudto. Fim Cdifdatndi Cr Itmttram~oktntt. nttd cutu mfdocmdcuLify^M^t"* jl
fmya rrttd^rftftdutcHmMdLdJmtm,tnwno^P
bibiiur dptijiimt comra doiorts,aut utftcdmmdlt bdbt» .
Unfat luafloribut.praflantijimum& iuxta"fjjj^ (d-
oltum tn tottHi torporti Cpraofui mnilurarunt » *£ '^ioi -ntnti, quod A ndatocaftcut & htrbam, Arabts reca '^^Lm», gnw . /m mm intoyutum ,/iquidrm txotaumg-<^LtUa iM/um. Lnmfatiua modtit dtgtrtt,& dtfuahtt*! ^
t I B E R Q_V ARTVJ.&* fiigida. Lybic* femen,cais-
dum ejl fecundogradu 3 O* ali-
quantum abjlcrforium.Htc Lo-
tm> Ojfidnarum ejl MelUotu**
Cyticus. CAP*XCVIII.
NOMENCLA-T VR A.
Gr.KvTtctol&Ldt.Cji-
ttfm.IuL Tnfoglio
cauallmo.
*ftris Lotus
TiifHs > Jrutex eft d-
bm in totum > ut nhd-
# cub,
lonqiores , in qutlm folta
i%r*ci} aut Loti trtfolt^minord, dorjo medio prommente,
uudigitts tntA Erucdm olent ,gtt(tdtdque CicerJdpmnt.
nfitgerant. Tumores tnter mitid dtfcuttmt ,ft cum pdne
^tntur.Decotlumpotu urmdm ctet. Nonnullt,quoddp
hWiprope dlueariaferunt.
Ytifuitopioftfime inUalia nafcitur , tffigiem referens piSlurA
Viofcortdn& Vlmij.ltalorum qutdam.l rtfoglto caualltno:alu
.
y&olo Hommant. Surculos profcrtfiutex cubttales aut maiores.quetf
MHfuperemtnent, wi Irifolu fmtlttudtne, dorfulo in mtduspromt-
**. I j« color candtdm, & trttis Eruca odorfubolef.C commandu-rapor profdtt ctcerum rtccnttum. flores incant& mufioftpropen-
""» raicmorumforma , autbufdam lutei.alijscandtcantes. Is tnGal-
V «m» prouemt*nfegettbuipracpue hordeaceis.Satto autumno rel
k
f?« D r O S C O RTDIS~rt fitri pot<jl.r<m,n,f»ha folo,V tn **» dt^tflo.Si
l
tft,mm-
n t u wnuntur , ,ta rt auojuoutrfu* quatntr ptdum ftttu *jW
'
Itrramjhrnnttam JtftdtrM .Siflunta non mttfjmt.ripndm0*
Lotus Ac^yptia. CAP.XCl^N O M \
NCLATVRA.
ltal.Lotod%
Egytto.
>k>
St Crm ^egyfto l.oM, p*#WF**"? ltufroucntt , i aule FaU .jlorcfaruo, undtdo ,
l)»l
mtl,,qutm traduntocadentejotecomfrimt, old™1^'
tmm autcm aperm : adduntfte caput iffum uefftra *f ^dttCrddexortumjol» emenere. Cafut cjualc /»<*** '
tmgreuu ceu Mdu,<ju* Aifffl<*"V„ ij^^JhlhahetmaUCotcna^
xtmum.Cr
tn fanetcogunt. fadicem Lotm hxt habctmaUC
Ltudme , qu* cruda cottacjue mandttur :daocU*
fuautatem exhihet
WjM,4 ftrtgrina CT nofiro t<tlo tncog*
om tum duobmjufra itjcnpt» I etu ,»nd.
fimtnt tufo oltum e> pnmttur ,cjuo * rabum}(
mtt .' S'*
F x huimjtmtnt tufo oltum rxpnmnur.y**...-
- .^rtt imOmrmrmm ytuntur. I d tamtn tiw 7« tflor
wmj j,rrbsna tlsatur, vtrtutm non txttnuat.probato haCttn j
Millcfolium. CAP« c '
NOMENCLATVRA.
MTrtofhllumJtue Millefohiim ,^&t^Ur»,um«mxm radtce :fbtnmn^ dk
LIBER Q_V ARTVS. frt
ftmilihnt : unde nomen dcceptt. Cdttlis fiduefcit uariw , ac
n ex indusirta dcbmattu. Ndfatur in pdluttrtbtts. Vulnera
ntta ah tnflammdtione umdtcat,fiue uelutride, uel/iccum
'ceto ohlmatur.Pracipitatis tnpotu. cudftd Crfdle ddtur.
\Mohttm hoc , admoduma Stratiote Miilefi"
.s
idfc
fberis 4gris*& circa femita* nafi
l ilhusfolia
Myrxhis. CAP. C I.
NOMENCLATVRA.Cra. Mvfos . Ldt.Myrrhx.Ita.cr offic.Ctcutdrid.
Gal.Perfild\Afne.
TnhisfimillimdefiCicuUyCduleyfolijsjj. ^ditxei oh-
>ngd,mollis,rotund.i,ctbo non infuduk. Qju potd tn
"h»o, PhAldngtomm morfthus duxtlidtur. Ctt menftrud, Cr
fMfufecnndos, purgdtj, a puerperio fsmtnas. Suhuemt Cr
Mficx coeld tnforbittone. ^ttunt quoquc eandem bis dte
tirttef>otdm,exumo,mpesttlenttdfdlutdrem effe, vrntmorbi
tontayafenttantur,ohftare.
MYrrbtsCtcutarixaftudberbarios nomen fumpfit,*uoifig»ra
proxtme ad cicutam accedat.Hafatur inter arbuTta,ideoq; ft
not"recauendi,neeiM Uco,balufiris Cicuta,q»a morttfera eft,acctpta
^hterumfallhtur qui knrehcam yulgo dtila,flantafro Myrrhtd*
'«?'«" .Stautde Anrehcafohafert Vafiinaca domeslkafimshaMyr
^Ctcuu. KecvcriftmiUeJi,r< Diofiondi lAyrrhis Angetca futfau
tx"ntumi!lum& Kromattcum,auem Angehca radtxtxhalat.odor*
fcntio f>r*teritur»m.C*ter»m cum Charepbyttonfupra demonitra-
**** ejfe Gmgtdson,fa\l»nt»r aui iUudMyrrbsdem ext, liment.
Myaprum. CAP- C 1 1.
NOMENCLATVRA.Cra. Mfatyg®-- Ldt.Mjtdgrum.ltd.M4gr*.
Sjal.Carmehnc,
um
*- - DIOSCORIOUMTdgon, gJtj* McbmpronHocAnU htrMftttvk
ud.foltjt J^tbu^dtlicL, tr^cdanca.Scmcn oltojm
r nopxtoftmile.Quod contujum ignt torrtnt$m*&»%*
gMdkluterndrumiumiM Muntur. HotfmgaJtWtMt»'
ffoi it lcM7dri,4l>/ur cxpolt
bd
rptrdt.ftttm <p tamen
H ludu» itmtumprofrrrf. SftyM okm CamtlH faraHu»
dhondJtmtiempcrtiu* ^mtd obucnut -
Onaj»ra. CAP- ClHN O M F N C L A T V R A-
O*ayz*.Ldt.CrItd.0ndg*.
OJVdgrd, fmc Onotherd, dut Omurit ,frHtcX eji
torty vk
_ dtf: ntlt.ftore Kofdceoyrndgno:rdue<f*W uftccdtde^utnumolente. Xafcttur tnmonttb*-^
h
rddix mdducrit,mt>otu d*td,fer* fttfgft& OCm J
Ltu rjuofjue tetrd ulcet
Otidgrd (jnantumti
rtilstdttmalldtur
**d*i»f**V?
fmn t ,nuUm tftmtnq*'»*-&*
Cirfium. CAP. ClH 1 '
N O M E N C L A T V R A.
Crd. x«>«?. Ldt.Orfmm.ltd.Cirfo.L,*>
LaBugloflr.Oftic/
Clrfitm ,CdM& efi tcncrjuorum^"^'"JUfnim dhtmo foLoU, ftofdjfcttem f^Jr^'
noj;,, rinterudUdmoiles:fol,dBu0oftmtbA,^ Qt00t
tdnttuU.motttt. hirjutd.fdrtiLmeXtremtidtHU ^cdutM orbtc*ldtum,h,fiJum,,n«HO
«f'tUAJ0tld$'
Joluunturm Unugina . Hddittm hnm* ,toto W ^
LIBER Q_V ARTVJ. 17t
gdtam, dolores uartcum Jc-
dare ^yindreasjcripfiu
Yrfton, ftmplktarioru?
_ bonapar$>yulg*trcm B
loflam exi$hmant>fed obTtai*
'caulu rotunAui, <]ui m Cirfto
auadran^ularu eji : Skut nec
foliola ab imo , Kofarum fpe-
ae , ffmofts anguli* productt
»
yerum longaO* continua : ncc
flores tn Unugmem filuuntur,
fed integrifere deaduntjucti-
fi
frllkuli* fe
ui
cere
* Cirfium.
Aftcr Atticus, fcu Inguinalis
CAP. C V»
NOMF. NCLATVRA.
k<THf afjtxcs. btt.^cfler ^ttticw.Ita.^efier
^itttco. Cal. La pctite
Afpcrgouttc.
ASter ^Atium uidicnluA hgnofvjtorem m cacumine ha
lem furfureumdutetimuCy Cr tn ambitu diuiJum,^C»
tntrnidii fitulum :fed ea fU caulem ambiunt Jc
blonga,hirJnta.FerHrfiJlrum
- • DIOSCORIDHrum mfLtn
cidujtfedt,*
htuauxili*
«
M,fn-
pnreum florem ,Ji
U KiomiUAitmdmp^-hm.opttHUn.lngmm»
fum.
firutmr
ASttrtm AtticttmiAitr
Aftcr Atticuslng
t1f>Unt*.n4j1n*rj, mdfbtr
dl
lf€pLtntam. Afi
ir.qubdwipf**
fttBA
folijsfntmbitu»
J
/ rtumfi Vjih
t0&fn. M/ tmtft 9 >ti R«
m" cxicxm . nanpt>ttmwmftr B ai^tru cxw . ihp^ 7 - -
/jw.«»MCordntin iontext* ctpn !tvit .fiortm purpurtum
V ^4:»trfitatr ntti*jtiu.im fi
4*fruftrsnt ,ftA<j*oAytru»<jut tolortm Jimui * J
,
j)tJ
i
I(b| yrutvu CAP. CVI'
NOMI NCLATVM.
L I B F R CLV A R T V S.
Sopyronaliaut phafiolon ob JimUitudmem uocant,t
niam folium cjuod eft ^ArnJofimuempampinostorqut
Cd^ttuUjimtm fummo caule ttnuia , plenajemmps , Me% Sufinm imitantu. Contra tufiim , cr cdtera peftoris j
Jemenex acjua mulja bibitur : hePattJs , CrJangumcmvtmibiM utiie.
17f
tyyrum horlie imo^nitum.naturafui hortifcpibus indufit, bicyu*
mfic4prQdentL',adntumdc itefett.
Violapurpurca* C A P*
C VI I-
NOMENCLATVRA,
Violapurpurea
Cr*. iop. Lat. viola. Ital
Mammola.Gzi.Vio-letes.
jola alba purpured
foltum habet Hedc-
ra mtnm , tenuins , ac m-
qrim , mc mutto dtfiimile.
Caultculu* a radue medim
prodit, tn quojlojculwjua*
utter olens purpuren*. Opa*
cts G? 4$*™ nafcttur. Rc-
jrtgerandi naturam habet.
Foliaper Je CT tx polenta
iUmuntur aptifitmejioma~
cho djhanth Crtnflam
f D I o S C O R IDIS
mjUmmdlMmlm,f€tii<jMf froadtnti.
E XfUrmmf*r > uridTwm f*nt <prv yt 'miks
.nulloluetoionf
LsVtLt t t~*s$ THtmiU r«^h^fllfern ,m plmrtmmmsd V*L* tmrfmrtmMul
0t0*tr* s4 >dmhbwtri4»~*Uribnt
. ^mmtum^mumm umUmU t>t*m, }*> fl«* fn*nWU'^m
~t*t*< umrnulfHmftTtum tmtfit Immd,***"* .
> 4*m».lM Imrmm U> t.mfsfmt uftttt^cm^ *H
jZftmmt,* . Umiuttfumm . fmfm . , mmwim+*»Wfhmt<;.cr*lm>ftRm**j* !>m.<j*4tmrTtuu.
Ca jliJ. CAP. C VIH'NOMENCLATVU.
Cr.Ks**, * Ut.CAcdU.Off.bltMmcoHMtutm.
Gal
*X(dltd
imaud Uonttccuocdtur,fo^^f^
^ummm^dimcmhsemedUreclm.dlUf^J^KpipndMt oUdftmtltm. Sdfctturtn monttbm. %* ,
mdJrfdfld.dmt TrdtdCdnth deUnclu,dUtmmnd»t4t>
CMfUluM. L*Lr,tH,*rttr,d . mcdrlur.CrMUatutfcjcCX »
tmt
Lm.ftdl tyidrtrrid.mtar,mr.v—- 7 _, ^fi
fm.nnAfcmtmtrttd.crtHmtcrdtotlkd^ctcm &
<y cutem extendunt.
gf~> Attlutm.vt mppurtt.m,i,tnrmm
rftrum irui mtntmimtrt
Bunium. C / v Ci*N o M E N C L A T V R *;
C t V 4 *Ut.tnmum.lUNttuonefm(^
ixaucliarpcnncr. ^
liht.k oy trrVnion caulcm cdit cjtuidrangHlumyffrocerum>digjti craf-
fttudine , m <jtto ramult mmutisfottjs ac JioribuA fcatcnt:
fa*f>roxime radtcem, ^Afnofimilta, loi
«wuproxtma :fiores ^tnetht : femen odoratttm yHyoJcyamomnm
- rmam ciet, excalfacttjecundas euocat , hem , mftct,nnibH6 utile. Tam humtdi quamficct,expreftcj jucct cauhbut,
i^hradictbm^ , ujm tnualutt ex ayua mulja. rjeudobumon
fiwtaitttkdmcputicat m Cretayfolta ramulosj; Nafnfcrens,*crigujlu. Torwwa
3atrjuc (iranguriamyittcrumj^ doloresja-
n*m f^term ramt autpotim ayua.illiti ejuoquc cumjalc Crmo>tepcmes
yJ}rum*> dijcutiunt.
Vninm m mrtm imultu nafcitur,pracipue<j; inUcitfigtdii.Vfeudo-
*»*nium CrxtcpcculiarispLinta,nthilmimmftnobt4 tgnota cjl.
Chamxciiliis. CAP. CX»NOMENCLATVRA.
Grd.x<zft<u Ktar&.Lat. cham*offm.ltal.cha-
mcaffo.^zl.Licrretcvreftre.Off.
Hedcra tcrreftris,
CHAmactJfosfoho e(i Hcdcrt, tenmorc , longiufculo , ra-
mttUs a radice qmm$fenuuc,dodrahtaUbm yfoUofts :fio-rt rt°U albafimds , candtdiorc, ac tcnuiorc ,guffufuj>ra mo-ur* <*maro : rad/cc tenm , candida , tnutdi. Nafctturm cultu.
bount conuementtf^mc ifchtadtci folia , mbm obohs tn aqu£
0*4; mbmjriccnk cjuadragcntfue dtcbm. Eodemfota mo-
°Jtnts mfeftam dsebm yrcgtum morlumfurgant.
Htmtoflis aut humilv I leAcra , non ca ejl planta ,<jua Seplafta
todtm nomtneMedcru tcrreftrt< t«ppellatur 9
maxtmeaim dcft*-
* '**w Dio/camfci, cr noU ftU tnuucm non rcftondeant.
Clumxlcuce. C A P* C X !•
q NomencU
f*i DIOSCORIDUNOMENCLATVR.A.
/UmApcuct lumlorum dolortbmfrofttu 4,htrk*
rfntMKrmsfohfhfnrailMfcflortRojiceo.
U^fmai^maa^d^ rl,n,.U^nim)&^
^ ,.,.,» t< toXn JuttCorif^J/.bjimcndumfarumptrdtt^
i! Lingua bubula.
mmLi , fUrt T.jt.JHHttnmtdm
r>ui>iofrumjt
C AP. C X I I-
N O M E N C L A T V R A.
»*i?A«uw-y .Ut. Bu^lojfm .lUl.Borr%
Borrach
cr
Bugloflum.
miuns Imff"-&
uta4*1*
L I B E R QJ/ A R T V S. S79Vgloffumper Apuleium Lucanis, Corrago dtcebaturjB.in,Cme-
tatheft. fttd rerum eft> B orra^tnem vu l^arem.tpftftmum effe B
u
ibjfum.liMKs RorraginHJpecies eft,cjuam Ojficw* Buglofllim vocat.tottur nojfro hoc temporetn horti* }taUcis,BttgloJ?i genuiallatum cx™ft>anu y(juod ftugloflum domejlnum *ocat,magis ad Dioftoridis de-
Pytionem accedens, nuam Rorrago bortulana. Buglojfum tempera*m*ntoeft ultdo ey humtdo, & ytno mteilum animo Utt&am G* yo~
hptatem partt.
Cynogloflum. CAP»C X I I l
NOMENCLATVRA.Cu, KWcy^ooM^- Ldt.CjnogloJfiim.Ita.CjnogloJfb*
Ual.Langue dc chicn.Offic.
Linguacanina.
Tnoglojfon foha latifolix pLntdgmis habety arfliord,
™<nora,lanugtnofa:caHle uacat,cr humtftermtur. Pro-
**Mm fabuletis. Folia cnmjuillo adipe ueten,medentur mor-
fou c*num,alopeaj$,e& ambufas. Emollit alttum, decottumberL ex umo
p0tunt9
[»oglojfam Yrdere cj} in macritper GaUias,& arenofts lodumul
*»> * Seplafta dtfitdcntem.ramufeult* btcubttaUbu*,flore purpn
"*>jmm m bppaceuymbtltcK rufo.cr «*• trrant qui lycopftn
tyntgloflam, pro eadcm planta acapiant.
Phyteuma. CAP- C X 1 1 1 1*
NOMF. NCLATVRA.Crd. tvTivp*. Lat.cy Ita.rhjteuma.
tyteumxfoha habet ^tdtcuU.mmora : cofioftmfeme,
L t"foratum:radscem varttam, tenuem, perfumma terrd
Tt(j<]tterun(.
tnnnlltfcrtpti
z phy
,,* DI OS COMDfS
\pd* PTQfno*€rm *
Lcontopod C AP
C X v
fiux^ i;^--^
kt*
r :tau4m tradunt appenftm Ad *mMomf u
jnilJa^mmmvi nptdma noUntJW!)
Hippogloilum. CAP'
c X v I.
N o M I N C L A TVUo/y.fW^wAial.Languc
Crjpnofam comam, CT mj*
fHfttC$.Ld[>ltt<Mf
tfflit*
{*AtaUfmat» rdJixJmmi^mtJirt^ ^
U*n..U(ion^nuiUm*m *****.„ £
fUntmmmtur. I ItppngUffon raUnt.juma m ***** .„ 'go^
i
LlBER Q_y A RT V S fS»
fcntaneum eft remedium. HdChem.tx» tntesimo infcrotum de-
cidentt>eximtefubuenit, haufto
fub ortentem folem, huitu cum
camium iurc puluere>yerum in
teTiinii prtmts dicbta ex hernia
erupturum ytdeturyfed poTiea
tonfolidatur > CT in prtsltnum
ftatum redtt, ideoq; bracci* h*C
extertor eruptio coercenda^la*
ftsettamauxtliatur.
Antirrhinum*
CA-CXVII*
N O M E N C L A-T V R A.
* HippogloiTon» tirrhtnum. It. sAntirrhino*
GaLL*Oeildechat.
ANtirrhinon.alij ^Cnarrhmon uocant,herbam Cdule&foltjs ^cnagalkdi Jimilem:florealba VioU,purpureo:
^ojjyUeslris ^ma^aUis nommata efi.Jemme uttult nartum
f"»'d.Tradimtperunflos ea,ium oleo Ltlmo, uenufiioresfert,
<ffi
LdtpoJfcftquisappenJumgesleU
llmt ejl quam Kna^ilhsf»lijs,c*terafn
tftrnt najutur. TatuUate Afteri Attt,
Catanancc* CAPCXVIII
o $ Nomtn
NOMFNC LATVRA.Cr*. Hi[a**yxn. Ut.& lu.Cr.inmt.
X rooeHcremuJoudCoronoft hMlon^ttm,
-, lun modo,rrdtememcdfituldfcnd,fcftcuiu^f
U f ru,fm n i» >jt. <refcmm ler, amfich», <7*«*
trdhit ddfrettcm untmum mibu exdnsmdti.^ltcrdMW
u* mdrmtodsncm eXfUt, rdd,ce exigu oku mff**folu, LuneOhu, olore,C7-huU,moUrM^folut ouomte Olsux colore, rpfuu, mouivm, ».,
/„ -„/,.< (nr^,n,haA ocrtufum. nrinqnentn»torutmnku fordmuubm fertufnm. 1'trxno
mtutortx cxfctt. Jtxjfduxd muucrcs bu* trmmnW.
-T- I ufik, tomom. yomfojt **** <*%y£&tte, Cuput, tmroX,* I bnun mthunttefm bdkutdmt |
Tripolium. C A P«
C X I x.
N O M F N C L A T V B. A.
Gal.&Off.Turbirh.
Tm&m « Miii »<>/" toVrf"^ >£
demj, d,m,tt,t^ne tn *'">^IJ ,^>«dtmco cdule,m mncrone dmff
tM,, gprmt4'
res 'colorcm ter dse mittdnt.mdm c*ndsds,mcrt Ugfim
fommctemA mntur rdd,<e dlb*Mf^'
.*&Qmt drtuhom dudlmm mnofotd^.,, *r'^>
,
mcdiumcntddir \*rp* *<ntnsetf
LIBER Q_V A R T V S.
<& Auicennxl urbtth : ( quodipfumeft
th Offctnarum.Hamltcet hoc candtdumfi
j«*
jia*rantiam, necguftui acrimoniam reddtt . Mefut
Tmbab,tx AtluartoMypi eft radtx, atque adeo tpfum lurbtth, qut
bodie Uplafiaytmtttmr. Quodvtrbex S- Angeltmonte lurbith af-
f»tur,1 hapf,x , & per atluarium , Vityufa eft radtx.Vroindevernm
Dnjundii Jripoltum & pcrinde SerapionU & Auhenn*. Irtbtth,
n»bu erunt mcogntta. Attamen Inpolu radtx, temperamtnto eftter-
tniiordmeairiercalido.
Adiantum. CAP. C XX.NOMENCLATVRA.
Gr,sAiia\o)} . Lat.^Adiantum.ltai^idtanto.
off.CapUtt* feneris.
Adiantum. Polytrichon
o *r^dk*
r#4 niojcoRinuDitmton,Pol)t cho,fH0U oa tt foudfr
d> m fitmmo maJHT» di»tl*:cinlic»k<l
tgro fUrt niitnt.frdtenHes^lmHmalttrdccJ^
tnd.neattmUm^uej^Hm^ejHtfUrtmprojtr'^
ir, Ia fotnm , frodtfljtrdndi dtfftulttittj^rioju
frntimlmorfiimtmx^oefl.Contrdflomsilni^
*> Uitnr. SttnntLt cict , CT mtnfrnn. SttnfHtnis**"
mklet Contraferpen ^ morfm cruddheM^ftciM dtnfjtjrum^ d>fcHtit,fHrfurt,,C~
m*n*t» «P\
ttr* t itximo emendtU. DefUentest^huontmti^
tUno <jr Mjrtmo, Cr SuJmcdHt HjfjofO"»%•»#eim tnm Lxihio,cr umo mfuJim,,dmfrdftat.Omm
£Jmuteo~ore, fdt.t ,mf"'^™^rrAu uti/tttuufecornm ctrtd ouilut. Vmbro\ts,ty j
mtd^rictHm^ngmei^fonUHmjftcmtMfrm.
lilicula/cu Trichomanes.
C AP CXXI.NOMrNCLATVRA.^
C TfixCrtartt.Ur. 7r,thom4*esM/m
m^.oa.Folytnchon. ^^TFuhomdne, ndfatur ajdemm lot*, f"«* ^
FiuafimtUfedexihm :foltfi^''^J^d.mm h:> .nque dijreflti , dduerfumje , m t ^n*,crl,M ,fHftocoUreJ}U*dt*liom. Eddtmqu**
frjtfijrepojje tonfl
Qlv, ifc^yW^^P^'^^^^rum ftfti <fi
m,j"rLLhr<<&frimt ^rtmdtfrtUniti.qm kAioou, ,j*od,»<°
feplaf;4?"
f-Jmm trnm. 1 r. ,mtutS.fm rdmtUmfstidt, 1* {JMtkf*l]trm.l,tn. \ttnm Adtd
fykfu p
L ! B F. R Q_S fS?
Jblcnd
Hirr
m*w*& fiuuiorum caucrnuUi& bumentibus tumulis innafittur, fo-
tysm viridi obfiuru , minutim mcifis , <? per lutexs in infertori parte
cihan yirtdtcandicantefirmo O*fiexthAd
, .iltj Saxifiagiam vocant. Ncc ob id tamm
'rjaxaernmpit. Snjutdtw ¥.[>uliymofimi-
fo>caf>iPacc4 m totum efifionde , nuodmultttma candido Adianto di-
fttt.Adiantum mcdio ejt mtcrfii+idum& calidum temperamcnto,de-
fa*t tamen, difcutit <& dt*erit^iUcuU ,g"ft* *ft>**
**n * ^ulcs &*m*ropermtxto>Ot mradueacerbo.
Xanthium,(TucLappa. CAP^CXXIL
NOMENCLATVRA.Gr.^ctvQioy.Ldt.Xdnthion*
Lapp
uerfa.
^Anth
Off-
tum
Uto er pmguifolt
cr
Xantl
cubttalt , angulofo , fineut,
frodetmtibn* ex eo crebr*
dlu. Foba ^Ctnpkcv habet,
tnjctta , Nafturtium odore
imttantta :fruElum frrandts
oltus. modo,rotundum, C?*
ut pUtantftluU , fttnojum,
am contatt* tiefttbw adhd-
ejat.ls ante colleEtm quam
perfefte fcccfcat y ttm£tt
O $ er
tte D I O $ C O RIDI5Cr fi&ih ua(c raondnur. fUmoi4uttmftdt cdfMos jdtffl-
mtL mfidr Ufidd 4qtu nudtfcAt,mox ufttt, xnro antefctjr.
dum Jm SS9 mm*ot»nmu«,<L M m'^dpcfumc tumc kmimpontti
lm .. wUmy *e mnerAm >\^J*S£/\ jut m lh*f*AMMm Gslmi ««
dt i nbttit
Acgilopi,fiuc Fcffuca. C Af-
CXKIHN O M F N C L A T V R A.
_ , A lyM.Ut.^lofs.uJ.E^
ylof, hrrbMkfoU tntici ImmW ,fd«^J\ fummo Ufttffemm4 bitu ttrnkufr^f ^mtufiuf&ut* rxemtt.lllit4 cum ftrtM herU,WJ1<Utur.du,,tu< mjcutit.succm fu-itu Admixt«FJjf
,k
rundcm grttu refomtur. Bromm htrbA^SJJ^ ^,
*xu<4torum mmh^oens , dttoqmw cumJuAr
^
*ltrrum, cr mrt cobtof4rmodmMet***/<**
\0O.
^mtur.dMm^mMAltu^^itiUopt.mtc^^rt imLtum,& tunom mditum,contr4gr4uco ^
A&£_= '&S&3&&. „t +„m4»*4tfieeomiA>V ^^^Lmeto-^
j «mJ.ltr.nf+tlutzrfmo, toiontuUvt ,m*^^Uit*'^bsketJn Ui.imi *fi*
#**««'"** '
Glaux. CAP. CXXH 11 '
N O M L N C L A T V R A.^
L I B E R. Q_V ARTVS. fBr
Gr*. y\av\. Lat. GlauxJtd. gUuco. Galli-
cum nomen non habet.
Lmx Cyttfi CT LenticuU folijs /lmik, qu& fiipeput ui-
rem.auerfa^ candtdtorajfettantnr.-ramuli aterra ext
hm (jumt femue, tenues ab radtce, dodrantcm altt :fcres cet$
YioL albdjfurpnrei exeunUmtnores tame. Nafcitnr tuxta mdn.Cotjuttur cum hordeacea farma,fatc O" oleo tnjorbttione,
dreuocandam extinch latUs ubertatem.
GLaux yRueIlio,yt apparet,C Cordo cognita, buicque non in ms
rltrmts tamum nafihfedmjiais ttlam>& apncis mcntibw, &druptit yijs inu-emturStdcum nznter yernaculum nomtn proftrat,t
^uelUocamJfit M*»»1UaW aLi»f A» U*rh* auam ImJj, Gateram, <T
*on raro bkubitalesfuntiw nat.des dijfi
Jutur, Qalega abunde ybuiutprouemt.
bftant <? ramuli,qmi
.J.nt-k- tti maritimis ns
Polygala. CAP. C X X V-NOMENCLATVRA.
Gne. -atWyecKO)) . Ldt. V Itdl. PolygdU.
olygtL fdlmi dltituJmempetit.folijs lentuuU,gufu d<l
ftrtclo. Qjyepota,Uflis abuncUntUm fdcit.
<^lygaU,mft altquo prodente nenurto,inco^mtain lafttoorb*
dchttfcet. Uam Htofcondts& VUnii in ta de/cnbenda brtuttas,
QCy
fi
iris. CAP CXXVINOMENC LATVRA.itueig. ut.ofyrir.iu.er off.i
OSjrisf-Htex eftniger,ram*Iosfere/u tenues,lcntos,frA
tlu/r contumaces:v tn Usfohd, qudterna, qutnd ,fe
wrd m tmtto, dcm tolorc muUto rubejc
potum.Jfi
'
I* I ' S C O R !D IS
O 1*«dt.tuUc f»L iMumtxprimat.UniruyouM.i
nru miul mtm t Dio/cortdtt^ tJmttMtm^7rmmjr.i,}] finit .CT Uxai
Alpcra Smilax. C AP
NOMENC L A T V R A.
Crjc. | T£*xy* it.smikxA^
«M Ux$trA,^l
t\k
4ut PdltmacuIcauM^
fcuUit , *!> vm dp«*
«rrcmmfc conuok^
fcrtrdccmoicxhf^
tm rubcjMt^V'nttcr mordcnt. *#»*
an.CrantcO-pM
ucncnorum & J«Bi
HCrn r/w ""-]
h*
i Smil.ixafpc
xibh
ttntur.
per tn luccm <dt*f"£
Actmcnt* , q«h»r
LIBER. QJT ARTVS jSp
Lacuis S C A P
I CXXVIILNOMENCLATVRA.
\?giore. (Jal.Pommcs dc
h
mcrucillcs
^Aeuts SmilacU foL
Hcderd fimilttudin
hdbent^molitora>Uuiora,te
horrcntjl
ijS
borth Vrtor rff
Luv,
^rum^extguum^forth
ndi
perpetu uli 5
ftfl
fattitatur. Foltapcrautum-
num dcctdua. Semtne cum
Dorycntopoto, termsfingt*
C^
Sumlaxlocuis.fi
ofk tn fomnti ol
SMik* aftera,Uedera *enw e(l,<~ iliua co^nommcimportata ex ea
Hrra m Craaam. Abundi tn \hufaa nafittur,£T mjylu»frequem
^boribmciraimbltataccrnttur.tiecminoriabundantia Smtlax Umt
mhujda prouemt. I \±coffu»arum ejl V olulnltf. 1
1
tc admonendt le-
Boresme Dtofiortdcm & ext» Gaknnm errorn tnfimuknt, quod dua*
»** dtucrjas tmm vna fmt,flanta>futant. Uetektemperamentt acjua-
<"<«< lontendant , aut Galenum m eouiHtufc exiTtimtnt. Vf w»'S
DtOSCORlDlS
I
rtmrrptUm.Vltaffli tAtf.^ -_-.., ra:._ __,
tt Imt
y c__Ut.\ »«
.
tttrt Ttm__mm_ lt?mmmmm mortpt 4m^Jirunttr.Kim>
r • %m»tttr inbtrtu 'adjrmtlmm Vf**nt, ,mi wrp>co_nh«Cond-nt,aM
(4T,m*ltlmr0 t.mtm* ttmr.n f.nt.Smd-x Wr#«.
f
./, . 4»/. i«*«T# dtmtr/s Am » *k* «J?n"'
f*
',
<1ZL»2W __td,t.^f^r «immt _u.tm_l_ ttkn».m4*t_tt-m***r™r~>
ttmm mtimmt kmmt: h, C tdt O Cahmm oLUf^
tffmm\._tm t t__» mt_mSm._ttc, b*»F"- 4 r<w frAi «•« <• .mMmitmomftrtaml «*
Rufcus. CAP. CXXI^nomenclatvra.
toft._,_\.Hovx.Ojj.SruJcm.
STluifiru Mjrtm, _h<jmhm Otymyrfmt, tutM««*
tlntOmm* Rujci AftftlUtur.Fohum^V*f-rmiUme* mmronatum. Bdcuftr m-tmritdtf» " J
rotumb,* medto/oho depemtentes, o/feommnucUo.
le, r_mul» 4. r_J_cc c.tmt, uilthum modo lcnthjr*
mXHmttti foltofi rtdtcc tsrtmmifirmh, ACtrhd^J
ioI/4 tJmUUM mnopotd urttM »« citnt,menjesje
*a
M dngmt./li. ounntmtl t*'*» ^y,j iAni, cr re^ium morltnm. ln Aj/ert- r f
^tttf'
etm/ctimr.V tmr_dii tn«inofotu>n,eoji<tn
.J^yr:
dm.iUuhtu recento .%rAgorummc:,mW i
m*_n _»tcm <nt,Jed» ammoittnt. -uf(m
g
LIBER QJARTVS. fi5l
mfpinofiim plantam , Italtab effeclu, Von*i topiyocant,
dfibults carni falfa arcumpanfili<,foliorum aculeato mucront
fi
r<
fi
irus Alcxandrina. CAP.CXXX.NOMENCLATVRAi
Grd. Accfvv a\t\ctM$(>eta. Ldt.Ldurut ^tlexdn-
drind. ltdl.Lduro ^Alcxdndrtnd. Gal.
i aurtcr
d
1A lcxandric.
ufurws sAlexdndrindjoho ejl J{ufa , matore , moUtore,
JLjO cdndidiore :fcmtne mterfoltd rnbro>Cicert$ magnt-
tUme : ramosjlarqttm terra^ dodrantalcs, tnterdum longto-
rcs 'radtceJ)lt{ejhi Myrtofimilt ,mdtore , moliiorc yodorata.
fotteMur tn montojis. Dtffiales fartm accelcrat ,rddice potd
Jexdrachmdrum pondcre tn umo dula, C ~jttlht idio urtnx du-
XiuAtur:Jedjangumem extrahit.
^quidem Yaurns Alexadrinaey Jlippogloffum, rnam&eandemplantam duxtffet Diofiortdes , mhd ntctffc fuerat fecrett* & adeb
tT*p*nqui$ tapitihtu traclaffe. Adde hk quod juamtm ytrtufijtte foha
^fcontaioradeferibat , Htppoglojfum tamcn fmgtt fptnofacoma, 0"m lummo ceu bgttUs efolijs cwergvtes. Ktm lauro AltxandrmanuU
^UguUrum e folcs pfodeuntium mettonemfaat , cum tam dicatfo-
T«y/e Kufio mafonbw , moHiortL , V carultdionbuu {? mmosptrttrram
Jpargerc dodrantales, interdum maiores. forroprhhttim l **-r° MtxandrtnjCi radtct trtbtttt Kttfco m.norem, ttneriorc, Cir odorata,
fwuiauelerado ,»ropttun: ytjuoddtutri^ tfleplantas, Htppogloflum
® ^iurum Ai uinam.of dit iHdtthtolm qui Utppogloflumm(cnutatus GorttixmontibHi-vtderit , I aurum Mtxandrtnam ytramt03n
**onjlrantc fn non inuenit.Uac calula^tijht acriucr atnaraefi.
i3aphnoides. C A P- CXXXLN O M E N C L A T V R A.
Grd^axvK€.Jlt^ut.l>dphnctd0MaLLdureoU.
Ddfhrjol
99 t D I O 5 C ORIDIS
o^utofis^tmltss, mdcjurjum uer^fik^
forru modum utfcoju* ramos ucjitt .folta um,g«**i*>
mo&ar*.fr4a»toM*mjet4tfMor™i*ilW"'<r}M*
ccndHniur:florcscmAdi:b«cx,tumem*MM^
muttlx. Ndfcitur m montofts. PttuttM extrahtt fobm n
ueUrtdumtnpotu ymcnfes «ct, ZT uomm^ttnmU^
numducatum ,Jlernut*mcnu mouet. Bacu fiato»? '
dluum rejobtunt.
Chamxdaphnc. C A P»
C XXX II*
NOMENCLATVRA-
mafchio.OjfUureoUntas.
imxdaphne uirgas cmttut cdttalcs^j^^jeomflemtes, reil», tenucs,lcue'
:ff*U»r
'
„**
Uusors muUo ,ac utridtorajemcnro^dum^v, >*
folsfs. Mnuntur uptt»Jolort^trn* fol>*f2J '
dfedaJdatormtna,cumutnob^Lfcs^urtn.mact.ldcmfMn^)fuUH4,mcnfc
MtA***
urtoU notifr
msakundant
mflipmtant.Sam nnjnrn***»™*-'-'}' Mm&W^ ,
qmarotnndam ^Mamrfpaunt.^at^JLdepromat. Et oh ,d eam nonnuil, Yaurcoia *4*
..^f»matulcm.pnmoLbro* l»o/corultdtfinpta^<*„^Troutmam , >eram $t DtojcoruiuChWat t f*
L I B F.R OV 19%
Vmcaperuinca tribnit Pliniut hbri xx.tap.w.cumeis ioUaU,qu*s
tf
d,f
fijfe reperiat,necfoltorum laur ,fimtlit
Veratrum album. C A PCXXXIII.
•
NOMENCLATVU.Efct&cg&.Ldt. Verdtrum dlbum.ItdlEUk
borobianco. GaLVeracre.Offic.
Elleborum album.
HelUborum
H Elleborum album,
Ldttnt
bum uocant,fertfolia Plan
tagtnis > aut Beujylueftris
Jimtlta , fed breutora > &*
nimora, rubefcentta : cau*
lem cauum>quadra»tdtem,
tumcis couolutum cum are-
fcere ccepit : radtctbm mtt*
turmultts, tenuibw>abob~
longo er extguo capite ex-
cuntibm , Ceparum modo
fibratis. Nafctturm montt-
btuetaflens. Hadicesmef-
fibm colltgendd. Optimum
habetur candidum , frta-
bde, carnofum, m
Uic u Zi* f9
{
P tentum
/
-J /n M
c*? ut*
f , 4 DIO $ C OMDIStentum, neeUmtn lunct modo mucronatum ,ftaif^
puluertm emttut, cr tenucm habet meduUam,$**»+
modum ftrutm**f*fahuam fubtndt aens ,hmfctm^
tem (IranruUt. Prmutmn Cjrenaicum tcnct. GmW»*
tem <?> Cappadoacum. candtd^CT ^lucrc^'ta , celersmfiran^uUtmmouent.
romttttmeatttmtt^
trahst humores . '<V*<*****^TZXds/.uUunt . p.rtm smpofstum necat ^^J^,mtnu exaut : mures tnterfat , cum MtUe crf* ^iimn : alfumtt ctrncs jco^atur ma. Daturpg»
c ,cum **su mulja , autpuitt , aut <juau» *»J
^Jpant, O* sU tnUffatu,MauUocor^
ttm pottont ftrsftstarmt , tum maxsme a
Enntnft,cm nunc ajfentsmu, QjWffi*™**kuprttfcrttm ttdtutme dt^mafsmultnedu^
(
Uon<mtX?oner,Dantr>*nnu«»nfu^jo HaUc* cremorc . autpaucum antea^WLjfiattm Vtratrum ojjermt^ralerum,£%*.,*jHfhuwmmtne^ut ualetudo
^rpm^rmatJi „
prftsue mtditamentum corporsbm offcratur. r
atantjubdsu ex eo baUm,cum actto.
Veratrum rtigrum. C A?'
cxxxm 1 *
NOMFNCLATVHA-
L I B £ K QJf ARTVJ. S9S
Vcratrum nigrum. Album.
Ita.Elleboro nero. off.Eliebortu niger.
Elleborttm nigrum appellatur Melampodton^uontam
caprarum pa]tor,nomtne Melampwsffurcntcs inje Prce
prtmmpitrgajfe,etfanaJfefertur.Eolta etutrtda, platani
flm^ta,mmora, fohjs Sphondjltj proxtma,JubaJJ>era,ntgrtora,tknbus diufnns tnaja: caulisaJf>er:Jlorespurpuretycandidi, ra
oharentes:Jemen Cmci,<juodin ^fnticyra SeJamo$-
mto deietlioncs molttintur. ^adtctbm coharet nigris,
t€n^bwJcapitulo Cepajimtltconfibratis^uarum efiujns. In
Cr ftticttbm locis enafatur. Optimum eji
des
*x huiujniodipetit
Wifiimucwnitut
^Xnttcya. Ntg
bet corpulcntum&pl
mwt tro
**mjk medulk, acre gurtu,ferucnsj},CMuJmodt efx
P x cone,
<o<S DIOSCORIDISfone yPartufo,C^ ^etoltanatumMtamen Hthtmmf*
eellst. feratrum ntpumpurgat ucntrcmJetrMt blt**l»
U^datumperjcautcumScammoma,V trtbm ohhf*
drathma fah: DecocjuttHr cum Lentt& tufatk f*Hp
ttoms- caufajumpuuntur . Prodcfimorbu comiu^mm^
Mc», mfvuemlm trttcuLrusdolonbm^ reJokuM*
Jcs mdttum trahst.partu, nccacpuytt fisluL»mrfmh
tcrtta dse detraclum.ltcm tontragrautUiem auditminW»
demttutu rMa.m aherum aut etxm tertmm dtcm tfjtjt»
Scabsemfanahtllttumcumjhure^tccra^p'^^
no ito: utuhgtmbsti, lepru, impetigmib
drnuum dolorem colluttone mstsgat,crodenttbmmtk^
Us commsJcetur.Hy drofncorum uentrs^fmomfom^
clum ex eo,farma hordeacea, V mo, cataptftf»»
proxsmeradscesusttum,umumpur^anMfacultattdom^
,m refbarfu domos exptart arbttranUir.^arcmttrjodttm
Jiantes, ^poUtnem,^cfcuLptumj,prccantur, actmm^
f
U utLtmfaduoLre entm nonftnc pcrtculo *<***£4H» effoRsontm Hcllebors confexertt,mortturum
ftt}*»
tuourtum efi.CeL rtter efjodtatur oportet, cjuorstmWpu aurauau QuaprttPter, ad td arccndm ,
o$mJ
^t^eoCr^LlsnetonJmm^M^ f
tunt redduntur. feratrs atbs modo cmcdulLtur. ^*ll» VerJtr, >n,ca,c*m mtr, trcs d,ucrJt\,M n ^
<Vlbr>b,t \Mofcor,dts)JlortConUM purpmto. ^T^^fff7 WtU <n y,rul, lytto. I m Ujptocs.vtjjorcttxt' ^,r.uione d.Htrf, >nt.Uam pojlerwrum dturum n» t &
(* moJ ,pft JtprtbenJ.tMa,th,oim,c*mif>y
d
0TU^f*ta >Umur. A t purpmeo, pofl \mgam i^rtan ^,Jympos praparat.onm,, med,o Vj ;«¥'«• ""•£(„ m*fiem L,t.Stdnec> l^^i/^eJirMJZnfr,^fP*r«ns(nemp<M*,»f»jio>st)iu*mm*
^icrmrmm.j t ^
LIBEH QJ A R T V J. <*yfcmdaw fanaret. Necaliter in melancholici*, fer albi infuftonem fuc-
nte incommodo. qUod Tridentini fortafiis vtfyidttcoth caufa conii<nt,& quodprobi correttum,fiorent tres h& ni-
[pecies menfe HartiOypurpuretis maxtme, infylu
A ifh^ ^ ^
diorestalu's qtu cxrtdex )@'fubalbidtfunt. Veratrum nigrum quadru
fdes confjut talbo eis innocuo. Veratrum jiatim e terra erutum,pur*
ne(tprimum,& cjuicquid tfh cauhum cradendum.tum inym-
..tndum&feponendum* Vuluis yalentior infuftone,fed non nift
toohTIu offeredum.Dofts,kSluario>tres obolhplus aut minus, pro Agr*
totwm habitu. Veratrum alhum & nigrum excalfacientium & de-
fountitm tertufuntordin^yCumni^rum.guJlucaliditatem amplto-
Urn>albumamarorcm maiorem pr&ferat.
Sefamoides magriurrt* C A P#
NOMENCLATVRA.CV*. ZnactpoiJltf. Lat.SeJkmoides magnum.ltd*
Sijamoide maggtore.
ifamoides magnum,m ^fnttcyra Helleborum uot
uamalbo reratrotnpurgationibtumijceatur.fimilc eji
stntooni aut ^uta : longofolto:fiore candido : radicegracili,
^itua.Jemenguslu amaro,catera Sefama ftmile.Ventrem de
irthitjatur trttum ad biliipttuita^ deteBtones, quantu tnbtts
tytis capttur, addtto Veratrt aibt fefijutobolo,exlaquamuU
fc> Seftmotdtparuo caultcultfunt dodrantales:folta Coronopt,
n,l»ora)hirfutiora:C7- tn cauhculorum cacumtne capttula,fio-
fmpene purpureorum^medio eorum albo.femen Sefama,fuU
UHr»}amarum:radt.\: tcnuts.Detrahit btlempituitasjjemen ex
l mulfapotum ditmdto acetabulodUttum ex aqua,tumores
bercula difcuttt.Nafcttur in ajj>crtf.
Vm Sefamoid» rtruque gtnus in fola Antydra nafcatur, nihil
mirumf, boc careamus, at tdeo mtognitorum fimoliaum
ordma
P 3 eenfi
ii
f o9 D I O $ C O R. I DI S
hitur. r±j,am»,< C*ri»,Stfmoti* minorif.yires
UmtAUontm rtftrrep»trt.<j*.im ftpUfts S&nht, />
Trtn.Ui4ntAt nJtaUiob){j»l.
Sylucft CAPC X KXVI
NOMFNCIJTVU.
jaltuuco. Gal.Cocomorc
fauuage.Off,
Arcumvfi^*'tlufoloM^uIf
nere^umleW?'
U4>.ucfirm^P""r
ro
Cucuimrfyi€?* iliiu. }im decotlo dctc
llltu cxfohtir&
rcm omncmtutnore»
t,t:mfofu**tf*L
to,cr itiJtd. hm dccocio acw *n ***»' • -.
oC0ttw
ndimpcttgmllrprdsct wnhgmcsdl>/ttrgtt>^
colorereddit,V 'nfatu mddiUs cXfurg^W ^
L T B E K CLY ARTVS. 19$
fiiQholitfondcre , ZTitem cortex, dcetahuh qudrtd^drte , ht<*
kmpituitdmjj detjCMnt>frdfertiminhydrQfiCH : (deieBionet
mm citrdltomdcht miuridm mouet ) rddii.it Jelibrd ,m uim
frtjertm Ltbyct hcmina conterttur , dantur^ ex eo term cya-
th triduo, dum tumor abunde deprtmt cernatur. E fiuclu hu-
tufce Cucumeris ,fitmedicamentum quod lUtertum nocatur,
Adhunc modum : Decerptt Cucumeres , qut tatltprottnns exu
hnnt ,Jeruantur notle una : poftrtdie impofito Jupra craterem
rmore cribro,utrtJque manibwprehenfiJigiiUtimJupino cuU
trojnrfum nerjm aciehabenteji»duntur:at^ per cribrum hu-
*»or mjnbietlum uas cxprimiturjimuljj carnofum quod hajit
'"bro, quofacilius exctdat,etiditur : quodttaprejjum eft,reju
krefmitur, atquem utctnapelum demittttur : coaceruata au-
Hm tn cnbro ,Jegmma , dulct aqua perfunduntur , Gr denuo
fretfa abucmntur : humor mpelut agitatur, ©" hnteo opetM,
M expomtur , dumjj ftetertt , totdjupernatansaquacum hu-
toore concreto,eJfundttur : hoc uero identtdemjicrtJoiet, dontc
txtjies aqua ItquefcaUquafttliattm cxhaufta ,Jedtmentu mor-
tviojujapitur , cr contcrendo cogiturtnpafttilos. Sunt qutad
n*uriendam protmmjucct abundantta, crtbratos ctneres humi
toftargdnt , cr medtum cauantes , trtplicatum tmteum obten*
^Mj per quod elatenum cumjua humidttate dijjundut,Jicca-
toHfrin ptla,ut dtilu eft,coterunt. ^cltqutpto duLt aquama-
r>»umperfundentes,tta eruunt.^ittjm nouijl
ffergunt. EUtmum opttmum ejfe confiat
nonponderojum, cum cadore ientter humet~lu,guftu amdrtfit*
***, quodj, lucerndrumkmtmbm obtetlum ,jactlejUgrct.
torraceum tamenfcabrum^ftturbidum^eitetur $ atq,Erta
^nerii^pUnuftugrauc CT utttojum efejoiet. Ncc dcjuntqut
Cucumtsfucco ^myltm tmmtfceat.ut candore tfjumcrlern-
'«to» mttcntttr.^. btmatu addecenntu deteatontbtu uttte cft.
P 4. lntcger
, DIOSCORIDM**"&crmottm
-<>' ~l lmt(t:mtmmmjtmtobol*:?«™>^
fauuUm coMofim , PtruHiumdfcrt.Btlm * f*"
m?4rtecxtr4 t. Opnm^fujftrtofsefim^o.^
fit deiftltonem moiin , ddi
jm>d< olo, , c (ufftim , ex«i»* Emmtf^tp'eUto.Poften cj4thmH»m qtut ttftdtforkmr
j»tt
t4rmmttom,t,onn 4«u4 d.lntnt Elstmm.J^W
T4rttiPtmttStmctinn4oblmtto. Quodff**"
,T*Lmlt , oito 4uL*ut»to trtno rtfoluttoJtmmm^Porro lm rjm cxtmtc mummi*r*omtim**i»*f
ot
r, tonmmt , etcmm nomtndo rtfrtuuntur. Q*P"" ,
nuubtm dtnfmdo emoUovtt^^^rmm menjcs V4rtm tntc4t ,
tn pejjoJubdtUtmI - . * . J. ******
t
'mTdtTnZumZtTtn4r,lm 'mfr* ,<T***"^ior,U U\,«4t. Effuapmvgtm&n*w>«*
m
AftIIe,4Ht ftUt t4urmo.
v IdterimV,">c,i
Vcmmtr Anrinm ApnsnofmfntUugnstm.™airti^a'
tmmtrmfylo*ftr,< tfttmm»*%*«*.« mpptu .u%t U-
txt u.£m r <flL,.r* rlMcrmd^olcg^J^ttrrurmm lumtmbm obiefl*m
|
4<sUjUgrtt itS' mym*
r.4i .dqoti 7hf,phrafl,4H,h*rtutt. Qf ,'ad^^''mrf de/tr.1 », "Vn" ""^rlter,** <<»'
t ,or*4t ImoJ.f/mm&Pl,»"»"!1*>"r - *,
tgt>tdaut
<*UstMttftp4rUomr*Um»Am*ror,<.c**r*m ,„
rtft.r.mm. Ktsdu»&f^rmm • mtomtro aertt ,
,m .fed mmtlnim mttft. "'^'^Lnijm<l,rfotmJ*efiori4.0>m,o1lK»*C*ri
*** >
n*<**
$m»f* *Oj,rrj0r*,ti>xirw™,%s ——vVlI*
Staphisagria. CAP. CXX*V
N O M F N C I A T VRj- ^r«4.^al.i'H<rbcaupouIx.Utt.m sjg
L I B E R QV *oi
i
Taphis agrt*,Jiuchpecbculaw y foiia ha.be
rufca j diuifa : C5~ cauh
cuios rea <& x&Fertjlorem gUJIi : Crfi
cr> h trtdng
fcdhrum : cx ntgrojuh
fuluejc\
guftu dcrem. Grdnd qtimdc-
ctm , Ji trttd m aqua mulfk
dentur , craffum humorcm
per uomttum purgant , Jed
hauferunt, amhuU \e
attcn-
>portct 9 ct aquam mul
fam conttnuo potut quontar
pericuUftranguUtionpsmftStaphisagria.
«W* Ofauccsadurunt. Trita^Crcx olco iHita,phthiridfi
frodeft.itemprurtgtm crpforis. Cttplurtmam pttuttamcom-
Wnducata : coBa tn aceto , denttum doiori colluto orcjubue-
nn> rheumattfmum gtnqtuarum (ifltt. Vlcera oris mananM,
tm Mellefandt.Frcnuhu6 maUgmati* impowtur.
TaphU apia^us.& VeAtculirx<,(? Vituitaria, in Apuleia Cdld-L m
tfcitur. Hoc tn apophlegmatfmos CTr**i~fi* ^t^hUt* An-rtj.* (ummddcri*ni:^entap
rfo
M
Thapfia. CAP. CXXXVIII-nomenclatvra.?r*. Qa^ta. UU Offc. Ital.rhapji*
i> 5 ihdffu
*o% P 1 Sr ORIDISTHmfunomentleoMceftUamdtn^M^'
msnistnJuU.frm. ntnucuft. ToU*»*> »*»
UfmuUtft nmhmtmk h^s Fantcu^k^
m cmnmnJftn^uUjur, um•^*?**£F<rnU,Umn.J<dMm,nmo m,nm.,^or«n^nW»
smbtt*fcroU
/„mtrvW*
tfUu
i fbtttem tnlt cxcmuu coofvrtlut , f»
LmTkJmJu* Lj,cmUJ>«»-""SKi
cnQm&m qui J.
\AUdior numjicm»**j-»— -, i^ #.
„ f tousmtemextrMcimexutmW^ttrt^
rumjrnttt. ^Juccum^-^££Z*„»******** dtes tfrtcm eft,
Cr'*»*£%£ *mS#- *,r,*.nmwm Utits uchementer mtumtjttt ,^* '
,,,dinmonum
vmmUntfufinU . em ul feim bfmh tertto CT
muLefmtetJbnmt ,&> lUmumn^^T^tf
mtM.nnnmfuccm.fnreim mm hahent. Lfem
J, u^tm^Ifotm,utrtnue%bmcxtr^t.^^Jmmoicum teihnjmmm ^nclh, drtthmu'&%£*
HmnfmoMfmtnuotomttmtJnfmoJts^ Jfi
ioUrslm , Leii.omU.j, . dmur m tJm«j£JUmjfutUfitnom<r<. T*m rndsxfmm><<"<
\ fri*^fmet tnmm usrcs4defujunt,usm h'«« y&nlio .ubscxtmo *U*u>deuo«ndmn
eji >**mm ^nUo tenmfeetmU eftund* Jultm im™"»"' Thrt
frJtmdfe. 1 1 exfUnt. luMxjmcmj,cnjm ^yt
fmnomL.Jnf.lUt* bmtts^ uJbsm :Jtdno»t» ^
LIBER QJARTVS. ffoj
Itmtuntur:locws deinde aqua marts cahdafoueatur. Vstia cu-
tis mfacie emendat,cum melle tllitusfuccus, lepras tolht,tuber-
culxdtfcutit, p;runclfMctimfulphure,indtuturnii pulmonum,
kerum,pedum,ArticulorumjJuAletudimbui utiliter illimtur:
uilet adintegendam colisgLndcm, tjs qutnAturA, non circun-
tiftone,curttfunt:tumoreemm exatAt,quipinguium fotu emol
ktus, prapnttj lAcluram refirctt.
Tllapfu herba nomen tndidtt T hapfut infuU .vbiprimum reptr
taefi. I Uc nofiro ttmpore ItalU non ignota.non tn Apulia ta»
t»m,q H0 louferuUcea planU nafiutur.prouenit.fedinmarttimu ttti
tonenfibus. Yadua& Xcncttjs in hortit ytfttut, TcruU adfimiltt. Qjft
^otannuex kpuU.tveniunt herbarij .ihapfiaradices ehbrant.aa
poflea lurbithvtct hos corticeseuendunt- 1; adeadem qua Turbttb
yalent.Thapfa acris& pottnter caltda,& perindt humtda t(l,fiq»t •
dtncitarnrruynhit-u*
Spartium» CAP»CXXXIX.
NOMENCLATVRA.Cra. eitttfay. Lat.Spartion. Ita. Ceneilra.
Gal. Gencft.
Partionfrutex eft longus;fet ens uirgxs,finefoJijs,firma
lfAclu cotumaces,quilui mtes umauntur:feme Lenttcul
mfoUiatlis phAjiolorum modo ndfccns:fiorem, ut alba Viol
heum. Vurgantpcrfupernauehementer, Hellebort utce,atrd
fenculum flores zrfemmA, ftmss obolism aqua mulfa pota.
Semen deiebltonem mouet. Kamis in aqua maceratU, mox ttf
fi^xtratluifuccH4,ifchtadicss CT angma laborantibut auxt-
u«tur,fi9athi modumieium btbant. Quidam marma aqua.
alunt,tr tnfundere tfchtadicss clyfiere-flrigmenu
htiSparton
#04 D lO SC OMOlS
_ ma fUnU, dttm ijtjn*
rum.SamyntmfinKittr^
t„r,vl>4CCorbtittxHt»r,S»«
ttra valubmb*"onst4ty<r?
f>
<fi
finult
>mw& Tir"
Sparton
Silybum. CAP-
CXl-'
nomenc^*X V R A.
bon.M.Sihbo.
"^^;?.^rwi/ cum•JtleoUoj, cott4eft»r.t*b«fi«"
fonJcrc potm,Homttiona ctct
f Hamprim,t&*m in H*,*r< Urtum,tmf*»^ '
J 4blt£*bu »r,t*m tlU yol*tnt.nofiuand*m.
Glans ungucntaria. C A P-
C X L I.
NOMENC I ATVRA-
itd.chidna HngucntA"*\
y&
entdrt*
6*.
LIBER Q_V ARTVS. so$
L&m unguentartayJrtdlf44 eji arboris Afyrictftmtlis,
magnttudtne ^Xuellan* nucisycuim nuclepu qr&carum
itocnm more tritm,humorem reddttyquo adprccto/a ttnguentA
poolcoutuntHr. Najcttur m ^tethiopta, sAegyptq, ^Crabia,
fTPetra opptclo fectu Iudaam. Prafertur plena>recens, candt*
MifUdfaale dehbretur. Eadrachmapodere pota yltenemab->
fanut. Cum Lolij fartna er aqua mulfa , podagrtcis lUinttur:
PJoras lepratii decocla tn aceto: mtihgtnes &' ntgrjt ctcatrices
tm Nttro>emedat:Cr cum lotio, lenttgmes, uaros crpapulasln f<icieyZF cutis uttia tolltt. Vomtttonesmouetyaluum cum hy-
womelite rejoluit.-jfomacho aduerfatur. oleum quod ea expri
miter><duum potu ctet. Cortex etm magis adflringtt,uerum tu-
J*0*expreffzJnccH4 ab/iergenttbw medicamcntis adtjcttur^
Jfcc adtterfna prurtgtnes Crfcabrttta* tdoneafunt,
Vx vnguctarta, cjuam Grtci Myrobalanon,& Balanen Myre
pficon vocat,no(iro tempore copiose m Hijpania nafcitur,apudq;yn$uentariosirifitt4r, hen nomine. Fruclus intotum VtTtacijsfimilis
r aplior tamcn,certicc candido ,fartlo admodum nucleo,craJfo, & oleo
J**<Jt*ooUum, quod Renvocitant extrahttur, nttUi fenio aut mucor'%
Wiitum. ]d maxtme ducitur ab vnguentarijs,ad disiemperandos odoUs;Ofitnduntur nofirofaculo radtces,Been rubentu,& candidi cogno-mn*, c]uo4 fcplaft* m medtcinas cordiales vfurpant. Sed neutra, vera
^ncjlradtx. Nam Serapioni Becnradtces,Pashnic* mtnortsftmtles,Co*toru, od>>rata,cr commanducatu vtfadx,ex krmcmaafferuntur.n°ftr*0-ulo&vtdtslant.
Narcifliis. CAP. C X L I I.
N O M F. N C LATVRA.Grt. vxfx.nro©'. Lat.NaraJfn*.lta.NarciJjfb.
N^Orajfum funt <jut ut Lilium, Linum appelUrmt,folia
Porrojtmikl,tenuia,multo minora,ZT angupora: cau
feCrJinefolifsJufirA dodrantem attolliM: fi<
m<M
€o* DIOS OPIDISmtm crocem,m mmmjiLmfmfmmxsmx.mdi^dt , Uhoftfemcn uelut ,n tumca^rHmJon^.Pro^f
mm ntUtimm monlibm,fiuutodore.CttertW"»fJ
tnr#f* herhvcumunm olenl.*Jx cofafr££jhtl*r,H<mitoTU eft.^imhuiln tgufrodeft, cnm
'«>mtnuunmtfmm^m^mmV Lxxmn^'Z*m* mucubrum dolortvm trtutx M^tJtmffxf
enucuUt.CHm rnoty MelieAcerumfordctex^rJ
frffm rumftt tonco&om refxgmleu InjixA corfor
. 11/14tum Lobifitnna& Melle. .^u
*M#A»mr<Mmm«m«v^^^^&*
£H ^? mttTdhlt.
Hipp c ap
C X L I I I
N O M F N C L A T V R A-
LmLmlm#*mM<^f™^im*Lt^o foltjt
oleM,tongiorivm,molkonl>mj,
fm ' " '""}
[onj>iortl?m,moiuo> lv—j, jJLMiX*
fioret Hedcr* corjmv«fmtlet,r4ccm4t>mmh**> ^
tmmm,Cr moUeuxnMdt, <*f'rU r*W"*'''l «**'
tmco m^<t,cr4A,moll«,Am*rAg>ti*»u - EX 1 * jdh
L I B F H (VVARTVS. ^of
Thdffid, [uccn6extmttur,quiferfe, Cr cutn Eruifdrindfuhd-
ficcdturyO~ *d ujum reconditur. Stncerutpituttdtyb
vuedetrdhit, obolifondere: Eruiuero fdrmdfuhd8tw3
or obolit , cumdqud mulfd dimtdtd hemtnd tritm ddtur.
t CT herbd liquamentum depromitur,utt m rhapfid.
tn purgauombw modm cftdrdchmd.
Vtbeplant* ncbis into*ntt*,ad C.hironU centauri palinge-
nefiam , rcmanebunt. Ham ipjnm nomen , equorum natur* ac~
nmodcitasoftendtt.
Hippopharftum. C AP- CXLIIII*NOMENCLATVR a.
Gr.\z7tctpcu^.Ut.Hippophdfton.ltdl.HtppopheJio.
Ippophdflon, id cjuoddltqut Hippophaes appeSant , ttd-
Jcitur etjdcm locis cjmbm Htppophacs , eftj^ fymdfullo-
genrn , humtlis herbd ,fme caultculo , fine fiore : tnantbm
>tum capttuUs :foltjs paruis,jfmoJis: rddtcuUs hdbensmol-
. (raJJM. Succm radtce ,foltjs er capttulo exprtmitur , C7*
tcatnr.Da!m,ctttuolcs,trtbm obolts,tn aqudmulja,acjudr»
tttasJ detrdhtt. Prmatim comittdlibm morbts ,neruorunf
C?~ orthopntzdconucmt htuujcemodtpurgdtio.
"icinus. CAP. C X L V.NOMENCLATVRA.
loo\m^. Lat. r\utnm.ltai Fdgtuolo Turthefto.
Gal.& Off.Palma Chrifti.
ut Croton,nomen dcceptt d I^tmi dntmdltsfimtlttu-
. ^Crborprouemt pdrud Ftcm dltttudme ,folto pld-
tonhmatorcUutore,C^ wgrtore:rdmii, tdudtttbm^ tduts,m^Crundmis morem./emmem uuts a$erK,<juodtortuibm exu-
tom,Humum animal reprdjentat.ex yuo oleum,nomme Cttt-
*»»t,expnmitur ,ttbts ftcdum, lutcrntt emplaftrtsduttle.Grd*
* trtgnta numeropurgdtd , tntd fotu,pttMtdi>biUm,d<judm
4<f9
R
•f»inh*rtm , ntn prt
ftdilmanumm
nroscoRiDUtjue ftr u\am extrdknt,
uomitwnti moutnt ,JU *>
tucunds tdmodum efl >&
moleft* furffUo ff^flomdthumHthtmtttrpO'
mut. Tuf* V >¥'U>,
ustu tutn tn fdoe ,
**ft
exwff*. Fd*cum f
lorum, tumortsfeh^
rtienttsmwmvakM
etdemex «eto tllM >>g*
fdcros rejtmff**'
A jmtk. U *>***'*
rum a «tcrtrm 1»
lum,n4.Upmr^t,mfndat.^«S j,*Unmft*Jlmrrn*rmm Umtn*.\apmr^»t,^-j
„ m elprnnunr cltnm .ummum UiUdm& hum>U« f
tdmft Vdltnttr itgtnt
Tithymali CAP
C X LVI
k o m f n c i a r y * *
^.^ual.HcrbcaU^ rk
LIBER. CLV A R T V S C09
Tithymalus. t Tithymalus.*
Ithymah qenerdfepte',quorumdfadns , chdrdciasdp-
pellatur, dh dhfttbus ^cmjgddloides : alter, Myrtites.
'fatmma exifltmdtur , eumfy Myrfmttem aut Cdryttem ho<
"tertw, Parahns , ejuem Ttthymdhdddpfcllarunt :altu.$i
'hfcoptnj : mttnttM, Cypdnfiia* :fextM,Dendroides:fepti-
d,'i V fup
brijdtleo fucco dtfte dcrt mddentes :fc
s. Anrrufiiortbns,V lon^orthns : rddn.„ ,„.iguflioribnf,C>~longtr*!fidtgnoft .- pendetm cdcumtntht*s cduhum,comd tunct,fnh
f< CAi-coU foholts hulnedrum ftmtles , infohm femen conti
"ttur. mfciturm dfferis cr monttbut. Succut dluttm purgat
**»itpituttam bilem^ , btnis oholistnpofcd fumptts :©- cun
*?»< mulfd>Uomitiones mouct. ^lppctcnte utndt
QL,portt
tfto D I O S C O R ID I?
W£P fore , fuccmconpjt
muU , tnox#&Udfe conckfts ,
exa
^ltaui Jtjcmntja
Erm, CT i»/W*%
ttksue
cum l
f
tjiM : f
^ njm reconhnl
"eumtufntMfbtf*
\orro m *+**ncrjue fo ucnt» f>Jj4re
auenf^f
>
Tithy Jfehnte<\
g*t,cor^>ftymf
& ' i \*mr*
afsllos euclL.t ,ren* *,,
Melleohhmfd.reii,Cr
'ficot , frnrgat
oleo , perunclos tnfote C4p
J
yum oUHt .toiltt t&m "T^L'-*
r y 9ti , earUmHlos, ft*g<a* M^tm
eUHmM^dolons^fedceraentcsoVum^^^
HCJTki.i pt
L I B E R QJT ARTVS. tfii
ficcantur. Semen Cr folia lacletfucct effeftum pr£-
'imidta aceubulo pota. Sunt (jut tnueterant , admtfto
Lemdio,cafco cotufo.%adix drachm&pondcrem hy-
iromehte pota,per inferna trah
doloridurt/f^tur m/J//tn nrp. f/ Mjrfy
Ctryiten uocarunt , fimtlts fuapte natura Daphnotdi : folijs
tyrtiyfed maiortbm^firmts^ tn-cacumme acutts^Cr pungen-
t!^:ramulosab radicc mittit dodrantales:fructumfcrtalter-
iwannis, Nuct fimtlem, mordact gusiu. Nafcttur tn afyeris.
SkcM) radix Jemen yfolia , conftmtlem antcdiBo fortiHntur
f*witate;fedad cttandas uomttiones tnuahdior hac eji. ^Ahud
ippeHauere. Nafciturtn marttimisy ramtsfub
palmum akis , nutms femji r b
Hf Lim^angusits3 fdrms,oblongis3m tterfns quofddm dt-
grftis : tafittm cacumtne orbtculato,m quojemen ut Eruum,
"trio colore emtcdt. Flos dlbtts. Frutcx tottu cttm rddtce Idttea
faco turget. Stmtles ad ujm recondttur. Heliofcofttts dtcttur,
folijs Portulacdt, tenutortbtts , rotundionbmj^-ramults fro-
^nntibuda radtce, tjUdtuor aut qtimquc, rubenttbmjodrdn-
**& nlntudme, tenuibtts, latlis cofioji flenis : cdftte ^(nethh
bnme uelutm cafitults mclt>fQ.Heliofcoftjnomendcccfit,fto-
nt*m comas cum fole ctrcumagdt. Ctrca offtda nafcttur, fottf-
fmm
m
rudtrihts. CoUt^iturfucctuJemm^utaliorum.E^-
e*n fjux Jufenoribtii uires,non tamen ujque adi
kdrantalem , uel maiorem , ft
>,ft>
C^ tcmiiora :C tn totum najcentem
tur, unde nomcn traxtt: cundidofucco tnadct, ctu eadem uts
1H*fufertGr;bti*. ln fetrts najcens ,Dendrotdes cognommd'
^amfhter ofdcat.m cacummefondojamftdrcenscomam,
(f z fucct
itit tamtn
n%4
0t% DIOSCORIDUfntco UBeo f>rdgnZt,cMha*lts Uenithm. Folf 40*«»
rtefrnilu cImxacu. Ftufdem tfftc1ut,CHmfpcr,orcs,fm^
tmoJo reconditur Utjfi) llos, VerUjcojmk tf.^-em$CrfoUptr mfcrr. trahmt mfmu PijctsMuUpnV
AfM wJJ>4rfH*.J(chfU4 TkbiMtorumgnerA fufftP'
hkniHi dem effiamt.
»LI»< crdttum TlAjmmm fcr.Ut T*tf»*>> Qjjjgtbtimmfmim, emH Mefne <7 hmmmm mmmAf
rum unt romtrfyi emtrXtrt,ejuam tmrtt aftc **>&»
mmmltrt.rcrroTttlo mmCmmmm^Vmmm^f^'repentmr. My, mtti itemfrmtna.pmn^enttbm& *V*£''Ut.frmcln nuatfauraaKauifamaaz
mmTfmmmJjm1 V Us» rU yluntur,,amhlceftCjr^
Tadutreunttisf™ immiffa ad confc^st^f^kAphySutafoltorum Ui.tndine, ,n eundem vfrm a 1^fj^ fc*
vfmrpaturMnc^ut TortumagUo voeant.ufdcn <l'"bui
rfy*prodtnntem. lULo/tcptm.amodfolemfuorotat»
conica_
nafatmr .panfrtM.pUntaefi amam ^fiT^Ci^vZdrotdeitJtra Xerra tnam vtdtt ^tmth^tntra^ J.fpeL,.mannc Uttori tncumh nu< .arborefcentt#^fe*W$lomMb9mmfatTeifmnt,Mltdi.CramaTi.lnti<plm*Pp
tlm &flor< i .fecundofun tloto,l>u,mfacultatatJtradtX,J<
bidttr.Qjtartttxta utentiumfrntordtnis.
Pimifiu c ap. cxtvii'1 NO ME NCLATVM"
Uma ort.
thjfmtdorit j^enert afrtgneW. CAultsfrf.faftp*
m ttjfurgu temcHUtmfolf nce^ACttWtcXtU^f ^
LIBER Q^V A R T V S. €ii
^lutpurpureo.femtne inftar LenticuUJato:radice crajfa ycan~
^hfucco referta. Qutbufd7iin locisfrutex hicpr*
Kwitnr. Detrahit per aluum radix^ drachmls dtu
*f>x mulja : item femtnts drachma. Succi cum farmafubatli*
tochlearium tn catapotto datur.Modutfoliorum drachmx tres*
P^thyufamhdaliud ejl,quam Officinarum Efttla maior. Hutus ra\
dtces berbartj quie monte Gargano prodeunt,pro Turbithyendi*
t*nt,n- dner <juam de Thapfuifupertus dtxtmus.Ka caufafuit AtluaTlofirtuendi,Turbith album, A lypr.mgrum vero ,radtcem effe Fityufd*
Qj'« mtelltgit intenorem ommmJubftantiam,C notenuem & •#**-
nonm illampelitcuUm,qH&rufa*nigroremftccandocontrabit. Vorr*
m*nfejlum prxbet argumcntum Serapio Yityufam&fulameffemaio*fcm
qU£ Alfebram & Sebram Mefuc& AmcennA dtcitur,yt quitn-
ugTHm de Pityufa Dtojcoridts, in Sebram caput tranfpofuerit* Qjtare
Mjtbram maior ArabunuT ithymalus latijoltu* efje nonpoteft. Nafci-
fw telfafi* Vttyuja, EfuU mmoriQi&cCypartJtias eft Tithymalm)
mfi quod longe maiorem profert caulem, ramos,foha,
n,& radicem. Multism low, yt in hpulta, arborefcit*
;opia inpltnitie Vcroneft,in qua tamen quod macrum
&*ridHmftt folum,non admodum excrefctt. Vityufayulgoyocatur,
lurbnb demonte S. hn^elh & a medtcti vfu repudtatur,nifi incorpo-
fa tdrusttca yelrobu?Uza obfuccum cum Tithymaltsparem, eorum
Pn*ru ducnur.Ztfane purgat,& ijfdemyirtuttbus eftpr&kta.
Lathvris- CAP^ CXLVIII*N O M E N C L A T V R A.
Gra. A*0i/£/V. Lat.Lathyns.Ita.Cataputiamtnore.Gzh
Expurge.OftXatapucia minor.
L^Cthyris.quaaltqut fithyma\uappelUnt,eam^ Ttthj-
malorunumero adfmbunt,cauUemttttt cubiti altitudt-
^^digitahcra^tudine.mane. Gignuturm cacummeaU,
^folta incaule oblonga, amygdaltm proxtma, latiora^
ktuora.Qu* auumfummk ramulis exterunt.mmora conp-
tn
fi
_^Crislolochui,<iutohlong*HederAJig
'fiHttHmfHmmiiJurcHlKWihtrylici locukmeto wf&
JL *rotnn
nt oscoridisi
rotnndum,
mo grana tm mltraij*
ubmmemlrm**«**'
fimclxconuntmlrwM
tiabm txmnt* •***
ittfu duh
Latl
UckofutcoM^V'tb»x!*.cr4»fi*"r
ptem:ncaU?otmf«*t
CH 4ilt p4MM} «
iutcm bdem,r?mt
a^.stucm Ttth^
lexceptmM$*prAet.Cnml&#*
Uribwfobd dccoquMturadeofdem tffetl.
Penlus C AP CXl^NOMF.NC L ATVRA- .
ilal.KfUcillcmatindcvignc^^^
plosjrutcx c/rLdoJ*ccifUnm,Wf*^LoLtwUm.rorUt comaferedodr^lYJ paulo httonlm.rotmk comafcnfff™»^
UftmmeiolyrotMo,mmor<aMtA»duhTq*L^
L Atct4Hxdm:Hmcaradue habet,fHper«4o<*>e*L Sll(t
Mjatur mtcr uttcs, <T m hortv, coh^iHrmj ^
m umbra,V cotmue Hcrjatur. frtOm t*J**Ty^i-oditHT.Btl» acpttnita dctrahttur, acctabu.o^ ^;t. c^th.poto.olfonfinfierfau *****»; ' rfh
L I £ E R CLV ARTVS. 6tf
Peplis. CAP. Ct.N O M E N C L A T V R A.
Gr. Ui7s\is. Lat.Peplts. Itdl. Peplto.lgnota,^
PEplu, quam altftifyluefirem Portuiacdmuocat,ffippc
cratcs Pcplton, tn marittmU maxtme nafcttur, lateopacd
frutuctandidtjixci pieno.foltjsfattua Portulaca,rotundts ,m-
ftrne rubenttbm.Jcminefubfolijs rotundo.utitn Peplo,fi
teguftn.- radtccfingidari,fupcrudcud,tenut. CollighCrreponi
uti Peplos^fdle condirtfolet.Edfdem hdbet utres.
Chamzcfke, CAP. CLLNOMENCLATVRA*
lctutusvKVi.Ldt.Chdmtftce.ltdlchdmeftce.Ignotd.
Hdmaficem altqut Sycem nomrndt. %amos emttttt qua->
ternum dtgttorum , teretes,fuccofos , m terram deteclos:
folia Lentts,parua,Peplumplane referentta,tentua,quA a terrX
non attollunturfeminefuy folijs rotudo,ut tn Peplo:nequecatt-
lem , neque fiorem tromtt , radicefirmatur tenui Juperuaca-
*tea. tamt ex utno trttt uulud doloresfedant , m pcffo appofitt.
Tollunt tumoresdc uerrucas omntumgentrum illiti.DecotlorH
«bo aium refoluttur.Succutfimtli effeBuprodefi.llitmcontrd
Jcorpton» tcium auxtltatur,aduerjm caltgtnes ocuiorum utiUs
O hebetudtnestmaptentesfuffufiones , mbcculas ,
ctcatncr
tttm Melle tnunflHs.lnfjualtdts pctrofts^ nafcttur.
Scammoma. CAP. C L I I*
NOME NCLATVRA._
cr
ab
^ multosjtnzttes,Cr **J nonnthil crafttudtwpraje ferat:
Jolus ffeixtna%it hederace^moiltonbustamen, htrjta», uT
***tk:fl*rc candtdo trotundo ,«• calatht modumcauo
CiS n TO x c O RI DTS
frducolentc radtcc pralon^d ,crdfmdinccukdu,unUi,
rrduj odore,J.
^rdtadd. Leytur dd hunc modmjucc*:
Cdftte c cmpto , radiX m Ufmhm ffeciem cultro tXt*#»>
fuofitMm cauum tonfluatjuccm , f*conclm demum txtfr
tur . ^fiifftroln m terra cocdmcrdtofinufodiHnt,inpf,p-
utlu wiandmm folji ,frofunduntfuccum,fiCdtum^tU-
hunt. Uudatur dutem Scdmmonmm lcncmtidum, rAtum^
iolorc auamfin. num tdurmogUum ,fu»gofum,tcn*W
fifluL iHdteexMyf regtone ^ifu deportatur.NeUttt»*-
i- folum pa r efl.fihngu/tdtlu albcfcdt (hoccnm euemt**
terdto , Ldddmifoft TithymaUU^fedlongcmm^
tcdtutrratiultemfinonuchemcnteriingumexurat,^
mifii Tnhjnuharsum um cfl'. Kattone autem5J™"
ludMCum dc/errmd habrntur.grauid, den[d, £m^Lhytrulo uttuta. uccm dracbmdumm dut quAternm
^lorum pondert haujtm,ex dqiupurd uelmuifdfr
tnjern
tem Crtntmum extrahtt.MrefoUcndamakumhn^
lo, cum Sefama uefemme,fumfftffefatu<ff""W
purgdttonu cauj ^rcM,cum^vgrt.Cr.ytloc* drachnu una. Fmntpurgatorum * ^tgmn fucci Scammonu ,
m /<"«Jf**™',^*
ttoru
ntert
icm, trtd
gat,cum ui qiu
Coamturm accto .& cum hordedcedfarma tcritu ,^i
mtte . dl t utth. Pdrtm cnccdtjuccm, tmbn'*
' j
ditm : tubenuU difcuttucum Melle aut oleo i<M»*"
eueto .pcruniU icpra dbiguntur.diutum cdfiwdo»
to Cr rofaceoferjunduntur. _
.. ^ g*f
Cfmmtgnnescxpo tmrofiligmd**
naadln
>truLat*u . i>inmri4:dd»lni*'*>yc'JiV dtppTQMlA //;?« tf***rkf
MBEK QJT ARTVS. €\7
umdorum onm. Necmirumxum hacqua k mercatorihw emitur, Sy-
mc4t& ludaica frt,zraui<JenfuT.ruifarina, & litbymalo vitiata,
quam dcterrimam Diojcorides alfcrit. \dparu animadnertentes phar-
mtcopoUiScammoniam prohatamextftimxnt, qu*Jaliua tcmperata*
tonfejlim laclefot , Diofcondt non concordes ,quiid geims e TithymaB
Uck adulteratum extflimat.eo deprehcnfnm^uodvehementer Imgu*
txurat. Kapropter Medici ftproli &fa*£$ fua funfiione vtirelmt,
fro Vmbusfuum quifcjue pharmacopolam perurgcbit, vtfelcchorem*
& i Dtofcoridufigura (quo planius dicam ) quahficatam apudfc
ba-
tatf - Nam cum Scammomafolutiuorum elecluariorum bafis ft etfun-
iamentum^m hancptrperam& adulteratam immittunt tmultis exi-
tijcaufafunt. VorroScammomam aduheratamey T tthymalo immi-
xtam bmc patet.Deiem,aut admaiu* quwdecim^ranay aluumfoluut
<l»aml£pifume,cufyncer*>eo operiMx vnadracbmafufficeret. quine-
tiamfi,per Diofcoridem,advnkam purgationem, Veratri albi du*,&
Moes vna adderentur. Scammoma plantam Ntapoli pharmacopoU
iv$iam,fibiex Apuh& Gargano aUatamMatthhlo commonftrauit.
H«i«5 nuUam mentionemfaut Qalenm. Mefuefolutiuam medicmam
furiofam nominat , ac quinquteius nocumcnta recenjet, cuiuis mcdta-
n*candidato non ignota.Vorro cum DioJcorides>Scammoniam, Helxi-
*"folus depinn-at,non ?arietaru>fed CyJfampeU, aut Conuoluuhf*.
«<f* tollatam,exiftimandum.
Chamelxa, CAP. C L 1 1 1.
NOMENCLATVRA.Gr*,x*fu\*ca.Lat.chameUa.ltdl. chameled.
Gal.Boysgcncil.Off.Oliuclla.
HameUafurculofafuticat , ramU dodrantalthtu. ToHa
Olea (imilitudtnem hahent , tenutora Cr amara, qu*
itfata Imguam mordent, cr arteriam deradunt. petrahttpt-
twam Idemtfue, foltjspraferttm tn catapotta deuoratis : nam-
y«f du*, ^rtfmthtjpartes,adte£la chameltA una,hydromch-
te exciptuntur , vr m catapotia coguntur : ea aittem tn uentrt
»e» Itquefcuntftauidem auotauotfuere deuorata,regeruntuu
fohjs cum MelLe trttk Jordtda ulcera et cruftofa repurgantur.
iThymc
tf.t I) I O S C O RI D 15
TiViiu . C AP. CLIIH'NONENI f AT V R A.
GrSmrtm+U McLu.iulrqcmonwo&W
Hci u Li (j
rjt , jM4 CTAnum «b M%"-• »< '^"*S2 S
I
i /f mor<£ . «f«r ,-yforrm*^ •/*'*^f .
r../,»& ,m mttr imtu mret ,y-unJcmrubcjcit.
t ,»m lm durum ,Joru mgrmmmtm alkmMocf
«4 hltm ,fitmt4m ,4^ue detrMt J"8*8~&rarsintcrna btl>4tur : mrumf^Hces^durit.Mf*
1*,
4utpolcnu, 4ittmUM actno (Urt dtbet, 4»i i
c
Bum dcuorun. Qm axfft defudmUtntofcmtnc «"»S^
4ict0im*nzutur.holi4 qu*peculsaritcr Cncornm^ .
frr meffcs»mX, dclent vficuUm^T£*aUtc Ucat , 4MC4 tundere , cr neruos exmcrc ^tum «euUU modo cum diluUumfotioncAf* »^jLUjuKtmfmg* ,*Mu lcnte
^tU^tcontrn
rhymrU* i^.rumu 4 rUjuuo <*cfW^Lwdma HcrU flortui ho ujejt4. ?4rtm«f^' &,
tur mmontiU cr sfrru. t/JUt**** f<
imti umr4 ch*m€U*exsjhm*nt,dc<V
Lorurn /ii
ifrfi**
K* *91 r
\mmgtmtm mmw ^>*?"£*m^*Z
li ,mA»Ji *Atom*m ftr4t*ttm* ^ti»
ris.ifA mmt* „Hbti*mittt >»«'»'« d6i"t> f*(0ti>>rJ tf
L I B E R Q_V A R T V S 6-5
iftrtifym yenarnm ortbtts.Quod ad natales attinct,vtvaque magna
almndantla, m v, A nania qm Trtdentinmfimt imrifdtcltonk mon-
ttbusenafertur>ajnbxq;(idtKetm chameUa prtttrserit Dhfiorides)
f-uclum Mjri ino fhntlcm producunt, fnamuh rhymelx* frtn s, ali-
quantum lonpor 7 magk ad OUnapguram *t it^ruHus hl pri~
mo txortu yindes,r»bentcs dum maturcfut,po(lrcmum mgrifunt. \n
<fi ix rufttch Vtper montamm , votant* auo famfto dum medtcx Cr
ftedai I ntgotium (rt futant^faetfftmUefaaftbu nontilis, meduma
tenm*t.Ebfat1umrtno»dhsn>Mexm^* r r w - _ - - - - - -
tjrtnata, qttafaptrfi
QJ
dnMefae.
friridiomm mixttoneft
Sambucus* CAP^ C L V-
NOMENC LATVRA.
Gr&* Ak7k. Ldt.Sdm*
bucta.lia.Sambu-
ro.Gal.Su-
fcau.
*Ambb
£cnerd.
tff*
git,[urculosj}argens arunds
ndcccsjcretes,cdtios, candt-
cates,proceros,foU mgUn-
dv terna auaternaue, ex tn-i
\ # . - _ _ _ ___ _
b
Sambucus
qrauia odore , mmuum
ambitufecla: crm ramu
rum cacummibm caulta
ki circmaU umbelU
*x-> DIOSCOMDIJflortm tand:dmnfdrtHnt,moxdCtnum TctclmtUftmtlcm
din./ulrtntrjTUTrnm , rdcemojumJi
j Aitctumju nt m Hocatur, HomM
eUmmUm btut *encriaftg
U ijuaAta' puIo pi lUCkUlo.fdiji ^Amjg
l$tt bmtf datimt »/'• • t
,nnmth>&™uomm
aml »j muJ<4rio,A fMa,jloreo~ac'»oMjdM:r*
Hjm sluodctralcnsaf * , ftomacbotmtik:W
rm morc coauuntur,adpitiutam biltmfy dttrdhtnd*.
latcm wm iutoBi,tdJtmejfuiunuK^nwM^
^inctbutLufodropicos ddtuudt. Prodef uifcrmm^'
film,t*Umtou*m>Jo.ru!H*enull,tinf>denU^^
t *tit earuiH l}trdiuU,& Hitutorrtgtt.^ciminMOJ6
dtm fkttguntur munere:dentgrdnt capikos uutufiwW
ncrj acmol/id exfoUnu tUinantur,infldmmationcmnM-
dmiujh, CT cdnu morftlm iu'ttuftroJunt. vltera f***l
fflmu,agvLundnt:y<imi>oddgAtcntaitmtm?n
nodut m moprofunttui.ifnotafimt. Apafif.
I
mbu onuanl,cataM\ortcafi^ftiat,t cal
„JoCJtAutxmi tortmt raditt tUatu ma~n* »' yotnttutn f ^
pKorum^uam, purfat.Ucm l>r*(laira.ltc< h°»' / .
. Immort, luntlurf tbaat- . bulijtmmt' •' *g« "' ,,-
,jftrat*r,f<trituotAH buluH.draihm* piitrt.f,mmmi \mrsr, ' CUUuim *rtt miuoat - £*?"""?'„'!*>h radn , fuuttt.au t ftaatm dtgtruurm paji
r*$»r ikmm cr *rim cr hnba > defia*^ *a&
comum. CAP« CtV*NOMENCiATV^ 0*
u?n dr^fTmW
LIB EH QJV ARTH. CTii
Picnocomo.IgnoU
hnocomon conftat erucdtfoiijs^acrioribm.fcabrh et craf-
fis:caule quadranqulojiore Ocmujcmtne Marrubii: ra*
due mgra^ant pallida,rotunda,cxtjrui maltfigura, tcrram re-
doknte. Inuemtur injaxojis locis.Scmcn grauta fomnta Crttmmltuoja factt , drachmd iristar potum. Tumores dtjcutit3
Umm cum polenta Jjtcula yadactos^corpori aculeos, ext>a-
kit. Foha ilhtu tubercula > pMosj3drfcuttunt. Radtx etm tn
tfttdmulfaduum drachmarum ponderc^ aluum folutt o" &-hmextrahit.
lcnocomum i*nota planta&atura horto colenda, O* dignofcmda
ttlinquetur^quando O* iseas cohibet qu^spcrj^eci^s arbitramur.
Aipios. C^P-
C LVII-
NOMENCLA-T V R A.
Azrt®*. Lat. y^ip
u ^Apio. Gal.no-
mincisnoca.
* Apios#
Ptosiuncot dewsfue
tres fftrgtty rubros^
ttmts y QMi a terra parum
attoltuntur:folijs /{utx, ob-
lonrtoribHf tamen 7cr an-
i Uin
Gl% DIOSCORIDI5
i
oitftiorihm,hnUceis :femine p*rv.o,raduc ffdsltiU rcgum
forwam Pyn turbmata:rotundiore tamenjuca frcunda, m-
tm habet corpmcandtdum,extracorttcesmgros, Sufenorpars
ern* uomtitone bilem fitutt^ extrahtt : mfimr fer almm.
Tota utnnque mr&Umtt moUei. Succumfthbet txmtrt, tu-
fa radtx mficU mergttur,^ agnata afta,qHodftfcrnatai
pinna CeMum, extccatur. Purgat utraque farte isjuccmjcj-
tiuioboLo potiit..
.
.,utM
l r AfiLm ttaBa Aftos,m*m /Uyk. »#f™ Pr ™'<ZN primo vcre prodeunt^rocc^ vcro tcmpo as e Itnea cambd-h
& yommonefiom.uh^etpur^ttonealuum tn.tntens^roju
Untcumetsageret^uitaproctbo vterentur.
Colocynthis. CAP. CLVIXI-N*0 MENCLATVU. .
Sk.Lat.Colocjnth
ucU. Gal.Coloquinte. Off.
quintida> •
Olocynihisjarmentafoltajjfatiutcucumcriscmitttt,^
terram rej>entta,diHtfa,fuctum mftcciemmcdtocrtsft-
Uc1n,lomeratum,uchementeramarum^uemlccerc oporteb
cumczpmttn palltdumcolorcm fermuur, McduUjncg
purJonam uvn habet,ft quatuor obolt cum 4f* *4*
YM% co£to, Myrrha CT Nttro exctftantur^ *£*•cataPoUHm.^reJa^fiUterunti^
funtneruorum refoluttoni, coxendtcum dolonk»,ctcolt tu^
utatt* bttem,pttuttam CTfirtamenta, mterdumettam
una rePHraetur,Crluto obhta cum aceio & miro
f™f"hoci txrtdecofh dcntes colluantitr. St aqtut mutja autfj
Jummc, itncoquatnrtWfubdtuorcftgeJca^
humorcm -ftngmenta alut detrahct.Stomac*offr*r>>
LIBER CLY A R T V S. <Tl$
dum dduerfdtur. Suhditd
ex ea bdldno 3 dlm excre*
mentd etfauntur. Virenti*
Jucco utiltfitme tfchiddici
perfricdntur.
Olocynthis , 'vulgdris
notttta. planta quan-
tumuis tn dinerfos morbospol
leat, cordi tamen, ioctnoriyO
fiomacho aduerfatur. "Et fane
guftn amara efl , at epota,
amarorctlium maritfeflo pro-
dert nonpote\\ , ob purgato-
ri& "virtutu robur , aua e cor~
porc ante humoresfecedtt,V i-
riixfitcctt* ifchiadkos tuuat.
Colocynthis
Epithymurru C A P- CLIX.NOMENCLATVRA.
Crd^n^vuc^-Ldt.EPithymumJtalE^nhimOf
Gal.Tcigne dc 1 hy n.
thymon,fios c{l e rhymo duriore Sdtureu fimtlhCdp
tuid habet tennid.
hit Pttuitam
ft
hhli
rfernd. Fnuattmprodefimcldnchonc: r, f&mfi
nenfurdydd attdtuor drdchmM>cum Meiie,faL
to.Flurimumm Cdfadocid jT Pmfabdgig w m
Epthy
6*4 DIOSC ORIDISEPithymum,non ihymifosfniuidem is iamprtdem detcclus error.
bdC*fcHU7hymo inmftmu Q£* ihymbrx adrufuur, Ifi-
thymbrum vocatur. Eptthymum etujdemcum ihyno virtutu ,ttrt*
clajje dcftccat& excalfactt*
Alypurru C A P. CLX.
ANOMENCLATVRA-
Gr.k\V7tc\>.Lat.^tljpum.ltAl.^cl)po.%
Lyponfurculofa herba ej\,fubrubra,gracihbm
tenutbn4folijsfioremollijeuh & CT°J° : r<tdi
eferta,acrtjucco,femme ipithjmi, Gtgmtur"
bu,auam Urqi^ima^uAnfiAm ahb
tlunmaprouemt. Semen, atram btlemdetjcitJtmenjurA ty-
thymo pari cnmjaie& acetofumatur :uemmmterane* Um-
9 ter exulcerat.
ftalb
%
ALyfiex Ailuarioradtx, Turbtthejtaioum, T^^TT .-
fertur ,r6qnt yulgo ytuntur ofjtctn^.lamjufenmdcjcrt;
radKumcortKa.quAfroTurbtthyendnnmr. .-•
Empetrum,feu £alcifraga,
C A p. cixi.NOMENCLATfH A. ,
Gr£.*lAmTW.Lat.Empetron.ltal.CAlcifrdgl>
Mpttvm altqui phacotdes uocant. Najcttur tn montib
«/
£r manft^is >Salf° Vilf*:^m?"?""
fbuurixsfentiiur. Tralnt BtUm'fttiut*mtGr *!»*»>>'
\r tn ture ahauo,aut hjdromehte.
Mf>etronherb* effgtem non dcfcribens,Ocdtpt fihctt^
rtam prxbutt* Uacje mokflta exoluunt, qut imfetro^^ j^tamarbitrantur,quam herbarijfxniculum marmuni :0 <^^dt S. rvrro nomtnant. ?orro htcverum ejl Dtofcoridts Cf
n '
[g^qutdem prtter notx-s qux concmunt^uantumu^ coptosec *
tam tamtn& a<auam non educet. ,r^jg
Vi-bis Sy Pv e.btti . (Zb.CL^U
(jitiatS - (V . cLxhi .
J¥i> cu viyid • g.b. cL/ vi 11
.
ifaa&au (S«m'«*. .(2p C/-XU-ftdXo rttrbiwm (Zp . C LX/T
O0^ -' CLXAJ^armbVMj. CL,W
Jkf-JL
G.<p n 9c4W «t^
o
. Y*W*.Q^*'
'- -ftfJ
•.,,, MM&h&tf^
IIBER. QJT INTVS. «-41
Omnia tamen adftrtnvunt, er pulfa reuocant. Factunt aduer-r •
**1 1
jusuenena cju* extdcerando necantyex oleopota, cr uomttto-
nihm reddttn. Contra cicntas, Mecomum, pharuon, Toxica,
Cr concretum ingrumos lacltem cotra renum , ac ueji*epru-
ntutjroftones, ?xidcerauonestymflant tamc,Crjlomacho ad-
uerfantur. P; luattm frodefi Melampfiihtii :fiuenter rhcuma-
tfmumfentiat ; album, magis c£tcw emcllit aluu. Gypfo con-
diiujieruis oJfcit,cafut a^grauat, er incedtt, ac ueficd aduer-
f*tur;contra uenena c£iem aptiu*. ricata y aut rejinatd, excal-
JMunt^cocoquuntyfanguineraexcreanub^ tntmtca. Qua ue-
ro ^iparachyta uocant,ut qu& admiftam Sapam rectpnmt, ca-
pttmplentytemulenttamgtgnunt,£grtmm halitum expirant>
ftomachummale habenu Inter Itabcatuna TaUrr.um prtnci-
f*m locum obtmet,quodmueteratumperquamfaciU coquttur:
plfm exujatat,aluu adJlnngityJlomacho uttle ,Jed uejicd no-
c*t 3 ataue ijs qut m/iis hebelvMncmfenUunt : Cr adpotm cre-
^osmtmme tdoneum.^Aibana craftoribm conftant parttbw,
AnLhi^ftumachumtnflant, uentrem emolltunt (fedconcoflto-
n*m non tque adiuuant) cr neruofa mtmu infefiant : uetufid-
*e>eadem aufierumfaporem conctpmnu Cecubum/umfit dul*
*ft&~ ^clbano crafiw. Corp#s Cr colorem alu : xgrc ta-
nen coquttur. Surrentmum , uaidc aujierum efi: quaremtefiu
norum Crflomachtfluxtones cohibet, Cr cum ttnuefit .caput
wnut tetaUmueteratumfuaum redditury Crfomachouttk.
^dnanum Cr Mamertmumm Stctha <eque crafips parttbm
llgnuntur. Modice adfirmgunt, Cr ocyjitme mueterantur,
mnttofy obfuam tenuttatem , neruos tentanu Tar&tyftanum,
?W ex ^idrtattcofinu defertur, odoratit ac tenrnu efi : qua~
*e bberabter epotum falitt : dtuferuat ebrtetatem, Crfoporern
«Ifert. Hlrtcum Par&typianoftmtle e(i Jedurinam uehcmen-
ttnpeliiu clnumtamearttedtfamolltHtfCraptHmpotuttfi:
S Bcne
ct
r4 «. DIOJCORIDUBene akt,cr nnnm inebriat,finxtones cohibet,ocuiorum me*
dtcamentis uttle. Lesbtumfactie membrafubtt, chio ieutm,cr
aiuo tdoneum. fphefium eandem utm habct , quod phygehtes
nomtnatur. Verum ^ifianum e Tmolo monte , Mejogitesap
fellatum, capttis dolores cttt , Cr neruos Udtt. Coum uero CT
Clazjtmenwm , quomammuitam fibtmaris aquauendicant,
faciie corrumpuntur.fiatm mouent,aluumturbant,nerun off-
tiunt. Vimm omne {ut reltqua tn commune dicantur) merum
ttcjyncerum,wfua natura aufieru, excaifacit,jactte tn mem-
Sra dtfirtbuitur.fiomachum adtuuat, appetenttamctborumtn-
mtat,mres aiit,ac roburaugetjomnum concii/at,Cr commen-
dat coiorem. Potum itberalim auxtiio eft cotra afumptam O-
€Utam,Cortandrum, phartcum, lxtam, Mecontam,^trgenti
fbumam, Taxum,^CconttayFung6fue:contraJcrpenttum mor-
/m, Cr omntum tclm qua refiigerando necat, autfiomachum
tnuomittones effundunt. Factt adlonga* infiattones, rofionescy
pracordiorttm,ac diflenttonesfiomacht refoiutione, Crfiuen-
ter auttnteranea rheumatiJmumJenttant.ConucnwntJudato-
nbm , CT qutbm corpm tmmodtcofudoredtgerttur ,
maxtme
aiba,uetera,CT odorata.Qua tamen uetufiate duicejcunt
g
„eficx accomodattora redduntur.Vulnenbm,tnfiam-
bm^tnfnccidalapaimponutur. Tetraukera ^P^*Jiuxtcntbm obnoxta , commode perfi
"
,CT
Qua martnam non recepertmt , auftera , cr alba,adjanorum
ittm ufurpantur. In hts,prafiant ltaltca,Falemum, S;—"*""
um, Cecubum, Stgnmum, erpermuita Campanu,
ttyptanum ab ^fdrtatico ftnu , cr Sicuittm qttod Mumappeliatur.Ex Gracis chium,Lesbtum y
crphjg
phejo. Crajfa uero Cr ntgra ,fiomacho negottum ex
ijiAttonemparmnt , corpmaugcnt. Tenuta tamen Craufier*
htb
ftomacho projucr
LIBER CLV INTH. <T4,
CT candtda uehementim urtnam ciunt,C^ dolores capitis mo-uent,neruos^ Urgnu pota tentant.In media dtate,utaJeptimo
Annoypottujaluberrimafunt. Modmautempro atateyC^temforeannt^ confuetudine, CT qualttatc uim definiatur . Nonfitire, crmodiee ctbos prolui, optimum eji pr&ceptum. Nocet
wrietat omnis 5 &maxime afiidua,fiquidem objeffos neruos
quotidie remitttuUrqiorcL potm, aattorum morborum adfert
wttia.Mediocris tame uinolentta^altquot diebm,maxtme pofi
AfUpcitmjitibA:namque modo quodam ex alto euocat,Jenfi-
^sj^xpurgat excrettts, O^per c<cca corporis ducitfitracula:
fcdaquam pofi uinolenttdm bibere oportet.fiqutdem ualetudt-
nu*hcuiH6grauafaft& temulentt*, remedium affertfitgida.
°mphacttesnomine pecultartter Jit m Lesbo ,ficcatafole acri
Vu<t,paulo ante maturttatem decerpta, triduo aut quatrtduo,
donec racemt in rugas contrahantur^exprejfumq^ Vmum cadis
nfoUtur.Vim adfinngendi habet. Prodejl dtjfoluti*,(iomachoy&* tlei dolore Uborantibus. Item pr&gnanttum maUcta, Crtffc&f. Inpejiilentta quoq^ forptum auxdtart dicttur.Huiufmo-
™ Vina non ntfi poji multos annos bibt pojfunt. Lora, quamDmertam,alq Pottmonappeilant,fiertJolet,adieElis metretis
tr&H6aqu£,in uinaceay qmbm trtgtnta Vtnt metreta extraelx
fi-ermt , calcatis uinaceis, exprejfo^ decoElo adterttas parteis,
*dditis in fingutos congtos modt eiwsqui remanfit, bmis falis
fxtarijs: poji hyemem transfundttur in uaJa.Lora tntra an-
n"m utendnm : etentm celenter exolefctt. Conuentt dgris qut-
bwtimemusnoxam Vmt,coacitfiepedefidertjs eorumobtem-
t^are.Jtemaiongauaietudmeje recolitgentibu*. Fit Cr ui-
n«m quod^cdynamon uocant,Lord uires habes hoc modo: PaTe* aqtidt C7- mufit menjurd coquuntur moilt tgne, donec abfu-
*»*t aqua:quod,ubi refrtxertt,elutriatu$tcatouafc recoditur*
**ty marin*& cczlefits aqu*,mellts et muppares mtjcetpor-
S z Uones
DIOJCORIDISttt ,dtUftfUnt,CT tjUddrdptntd dtchm tnfoldnt ,<juo dddn*
nmnutuntur ddomntdeddem. Vtnum efylueflrt Vudmgrum
nngt. irodtfl dl»o Crftomdchtfiuxiomlm : ©~ cdttris
ubm conftrttltonc cj conlrdtltone ofm eft ,
Vinumnulmtcs. C A P VI.N O M * N C I.ATVU.
7
Crd.fUXn (tm tl.AUtititft. Itd. Vtno
;.:tu> I il.Vinfauft lumouft
dcgros vin,&dc Micl.
llittti duturm lonqitfelrilm, qu*(lomdchum mfi
mdrmtt.Ndti^utdiu mollt: , urmdctttyftMmdchum txfurgul ,
Prodefl drttcuUrto^ morlo , rtnum uitijs.
tmt>tii!lo cMfritCc multerihm dhflemut. odorutumji^uidtm
eft, c corfnm dltt. Dtftdt k Muljo ruodfa e Vtno uetere,duffe-
ro ,V A fefle extgto. Mtlttttes dtttem ddtetlo dd
ciosduficn MufthMcBm congio&fdltscj/dtho , corttnts md~
nu, <juo mdg» dd cfferuefcendum locm fdtcdt tfierioportct,
nftm d&crJofdle:tum% ejferuere deftent , m dltd udfd tnnj-
1
mtUf
Mulfum. CAP. VII-N O M N C L A T V R A.
Grct.lir':pi\i- Ldt.Mulfum.Hd.Vtno Mulfo
VJal.Mixtiondcgrosvmviculx&dcMicl.
Tl ,r Flfumeutttrt Vmoduflem^cy yonoMcllefdciunt
_ . ^ prd/crtur mmmemmfum uen tm,corfm dbt.medtd dtdtcdluo frodeft,•**
fc 4jUumm kjumftum nocet <jr tnter imtid potum,
»
ndt dmdttdtcm rcuocdt . /// Mulfum d*db#flet , dttn dfftttmm* mmmifMtcmrtmuif • • " ,-,
VPtt mttrctti^dmixtd uru McQa.^tU^ui.duoccUrimf1
rtf°f
L I B E R OJ I N T V S. fr4j
ripoffit^Melcum rino coquunt, Cr ita transfunduttt.^ilij uti
litattsgratia,adfextartosfex mupfcruentis^ unum Mellis adtj
<Cr ubiferbuerit, uafe recondunt:dulce autempermanet.
Aq mulfa- C A P* VIIINOMENCLATVRA.Gra.tiiKiKgalop. Lat.^Cq
Gal. Mixcion &'Eau 6c dc MielQua mulfa eafdem quat Muljum uirespopdet Cruda
utimur, tum molm deseBionem. aut uomitionem tnct-
tare uolumw:ut ljs qui uenena hauferuntjx olco.Decotta da-
'twrimbealfa, er honnmbm elanguefientispuljm, quostllidi-
xere microfphyclos:tufiiennbm, penpneumonicis,^ tjsqui
immodicofudore digeruntur.lamparatum coditiuumtL > quod
no
Tydromehproprte uocantjnedta atate </cdy
disuiribn* rcjftondet, Crjimih
wpifatur.Quare inflammatiombw altctimmtmbnplm qu£lora prodejl. imeterau tamen ufm damnatur mflamatis,aut
tonftrittxfed laborantiftomacho,aut abumfaJliMendifuda-tortbusue conuenit . Fttduabmpluuuaqu£ ueteris adunaMelwpdrtem additis, <zrtnfoiati4.*silqfontanam aquam adfjaut
& tdtertias parteis decoquunt, er iurecondunt.Necdcfuh
fu Hjdromeh appellent,quoda Melle eiutis aquafauk tonjii
acfcruarifoleatf:d meracm tonfieri conuemt . ^iltq
fib
^rearotanttbw noxium ejt, quoniamplurtmum teragi
Aqua* CAP- IX.
NOMENCLATVRA.Crt.vfyccp.Lat.iXqua.IUftAcquA
Gal.fcau.
s % i>9
D
€
G4G DlOSCORlDrSE *Aquis in untuerfum decernere,propter locorumpro-
prietates, O" pecultares natura$,coelum, crakaptera-
dtjfictle efi. Magna tamen exparte opttma efi duku,fyn*
cera , nulims omnino quahtatis parttceps , Cr qu& nt minimo
quidem temporeinpracordijs commoratur. ^idh^c, qua O"
faali uiafertur, Cr citra moleftiam, nec tnfiattones creat , O*
mtntme computrefcit. <yfqua maris caiida eft^acris. Stoma-
ho aduerfatur,aluum emm conturbat.Pituttam expclhtfiue-
ro calida adfotm adhtbeatur>ekcit £r dfcuttt. Neruorum ut-
rijs, Cr perntombw,ante ulceraprodefi. Mifcttur cataplafma-
tk ex hordeaceafarma, er emplaftris , er dtfcuttenttbm ma-
lagmatis. ^idmouendu* deie&iones tepefafta mfundttur ,ad
torrmna:cahda,pforasypruritPt6,impettgines,lendehCr mam*
mas rigentes.foueriuttle eft. Liuoresfotu dtfcuttt. sAduencna-
tostctH4,qui tremorem CT nfrtgerattonem adferunt^falutaris
inteUigitur,maxtmefcorpionum,phalangtorum,aJftdumque^
Ettamfiquism caltdam defcendat\mxtkatur : CT malo habt-
tu confeBts lamdm corportbns, neruisque, balnea ex ea uttles:
hydropicos, capttts dolores, anrtumgrauttates ,feruentis uapor
leuat. syncera , Crfinepotabtksaqu^mtftwnercpofii
deponiu Suntqusettampracoquant, zrttarecondant. JDatur
adpurganda corporaperfefe , aut expofia , aut cum Vmo, ***
MeUe :xuerum pofldetetttonem,dantgalknd autptfctumW**
la,addomandam morfw acrimontam*
Thalaffomeli. C A P- X*
NOMENCLATVRA.Gr.9«\*aru>fAt\i.Lat. ThalaJfomeliJtal. ThaUjfomele.
Gal.Mixrion d*eau de mer 6c dc Miel.
Vod ThaLjfomeli uocatur, uehementerpurgare eon*
Jiat. Temperatur aute <eaui$portwm&w, maris>M"-kf><?
Q.
LIBEK QJ I N T V X. tf 4 #lm Cr imbris ex alto^dcfdcatisy Crpicato uafeper canis aftus
mJoLtis. ^dij ad bina* marin& cofltfinguLs Mellis adtjatmt»
**fe codut.Hmufmodi moderatwt efi aqua marina,er mitiM*
Acetum- C A P. XLNOMENCLATVRA.Gra.O [email protected]. ^Ccetum. Ital. sAceto*
Gal.Vinaigre.
Cetum refiigerat, Cr adftnngit. Stomacho utile>dppc-
tentiam excitat. Erumpentem undecunquefangumemMpotu infefiuuefiftit. Prodefi aUifiuxionibn* coElum cum cibit.
Cruentis uulncnbm mditur. injlammationesarcet^ in fucadis
bxms autfj>ongia impofitu. Reprimit proadentiafedis,uulu&c^:
ttcm abfcedentes gingiua* , ZXfangume manantes* ^xd no+
mtey er ignemfacrumyulcera qu&ferpuM,tepras,tmpetigines%
peryg tjl, phageddna*
d fotu continuo cohibet. Podagruts calidofo\
Mjure auxiiiatur.sugillatwnei rapit,cum JMelli
tra capitts ardores cum Rofaceo infuccidis mfteribu* , autfyon-
gi* imponttur. ^fdaquam mtcr cute.grauitatem aurium,er
fomtH5,fibilosd3,feruentis uaporprofiau Inftillatum quoc^ au-
nuuermes necat. Panos cocrcet tepidijotnt, autfiimbuta ace-
to J}ongia admoueatur. Pruritns permulcet. Contra uenena*
tosferpenttum iBhs^ui refiigerando nocent,cahdum commo-
defwttur;£rfiigidum,tjs qud exurensuiriu eiacuiantur. Ca-
kdum potum atque uomitiombu* redditum , aduerfns omntx
*enena efficax eft,praferttm contraMecomum , CT hauftam
Cuutam, conglobatum tn uentrefa
Fungos, Ixiam, Taxumcfc cumjale hauft
fiforbeatur,eijcit, tufiim ueierem mttigat , CT recentem lacefi
fiuin orthopncea calidum commotiJorbetur. GutturisfmxiQ-
& 4 mi
S4.8 DIOSCORIDISnesgdrgdrixjitumtnhibet.^Xngtnk £r uudfroctdentt com
ntUContra denttum dolorem^cdltdum colluttur.
Acetum mulfum* C A P. X 1 1*
NOMENCLATVRA.Gra.olvftt\i.Ldt.^€cetum muljum.ltdl.
^iceto melato
.
Cetum mulfum : quod Oxjmeluocdnt , hoc modo tet
ferdiur : ^cett hemina^ quinqueJalts marim fond
mellisminas decem , aqtidjextarios qmnque fartter coqutt
dectes efferuejcente cortma.-ata^ ubi refftxertt,dijJundtto. Sum-
ftum crajfos humoresextrahere, cr tjchuubtx, comttiaubw*
CT arttculorum morbo conjh&dti* frodejjh credttur. Contrd
morjum eins Viferd , quam Sefa uocanty haufiummeconthn
ixidmue>duxtlio efi,^Angtnis uuUtergargaruyttur.
Acida muria* CAP* XIII-NOMENCLATVRA.
Crd.olccTifiti Lat.^cada murid.ltdLsd~
Idmoma dcetoja.
cidd rr.urid^uam Grdci Oxdlmen uocdnt^ contrdtto~
matfotUy futrtda ulcerd > Cdnum morjtt*, CT uenenatos
itlns duxiltatur. SangumisJluxtonesfoft exafos caiculosfiftty
Ji(ldiim caltdam ttuLnttsimjaatur.ProaduamJedem refrtmtU
Dyjentertcis 7Jincm^sJentiant > infundttur. Ofortetautetn ex
UEle mfitllare. HtrudznesJorbitione aut ga?garizjttu necat.
Furjures cr mananita cafttis ulcerd exterget.
Thymoxalme. C A P. X 1 1 1 !•
A
NOMENCLATVRA.jrd.QvpcfahfwLa:.Thymoxalme*
Italjhimoxalme.rh
LIBER CL.VINTVS. 64 9
fi
mt%
d bno morbis , Cr mfLCrajfos humores, atrosd trahtt. Hoc modofaBitatnr : Thjntriu acetabulum
y falts tdem modns, Jtyt£,pulegtjy polent&,fih
^torttmextgudporttonesin tus contjctuntur , aqu& terntfi
xtanj,cr aceti termfunduntur•, £T ctrcumpofito linteofub di
toadejcimt.
Scillinum acctum* CAP^XV*NOMENCLATVRA.
Gr. Zu.i>\h tik ey c|©*.!4/. ^AcetHmfctiltmm.
ltal.^CcetoSalltno.
SCilltnum acetum hoc modofit:Sctlla , qti& candtda fueritl
expurgataconaditur , tratefldque itno fegmenta modtcis
Weruailx nefe contmgant yficcantur in umbra quadragintx
^btia.Mtnaeorumtnacett bom fextarios duodeom tmmer-
gtmr,CT uafe dthgenter opertofeptenis diebm tnfole madcfeit.
*oft eumnumerum dterum^Salla extmttur, ©** exprejfa abtj-
Kur.DefAcatumacetumtransfunditur, Cr reponitur. ^xh^ui
SeiU<e mtnam , quinque acettfextartjs mtfcent. ^fltj cttra cxtc*
t^ionemrepurgantes yparem menfuram adtjcmnt, Cr fenis
nenfihHsmaceraripAttuniur. idmulto magts humorum lentt-
tiM di&ent, nnqtua* humore pr&qnantes coUuttoneflrtngttjir-
ftttque ,crmotosdentesftabilit,putredtnes ons, Crgraues
wlthx toliuy duratfauiesfiorbtuone , Cr c*Uefit*faaty uocem
*xpedtty Cr lymptdamcanoramquereddtt. Daturflomacht*
<li> agre abum concoquentibm , melancholuis , comtuahbtu*
*erttgmo/is , mente captis : ttcm uuluarumflrangulattontbiM,
*tn cremento laborantiltts, ijchiadfWff Imbecittosadmo-
**m rtc,\at,corpt^famm reddthC^ bommcolorcmprdflat
S S Qculortm
<r<o DtoSCORlDUOculorum daem exacuit , tardttatem quoaue aurnm tnfufio-
nepHrgatJnfumma,adomma efjicax. Cduendum lamenm-
ttfhnps exHlctraUombm,m Cdpttjd dolore , aut ncrttorum uitijs.
Datur qmtidie leiuntsfcrbmdum , mter miua exguttm, pau-
Utim adatt?endo,adcyathum ufiue. Nonnulit btnosdant nd*r t
^ J
thoSydut largittd.
Scilhnum vinum. CA^XVLN O M F. N C LATVRA.
Gr.ZKifanrM©* oh@*.LdUVm&n Scillinum.
ItaLvmo SaUtno.
, Q CtUmum utnumft hocmodo : Diffeftdm , Uti dttlum efl,
Sctliam,GrfoleJiccdtdmcontundtto,mwdm etw tenui vru
bro mcernito^et Imteo raro iUtgatdm, m utcenosfextdrws mu-
Jhrecentisdcbom demergtto. vbi trtmeftrt ffatio maduertt,
eUtrratum mnum , obftrutlo dtiigenter udfe , recondito. Ltcet
juoquefic humidd SalU utt : ln orbtculos > Rapt modo , dtffe-
ftam duphcdtopondere , quddrdgintd diebus tnfolart oportet,
CT uaide• mueterdfcere. ^itdpdrandtrdtio.SctUd diffeaA&
repurgdU tres mtna* , m Itditcam metretdm mufo demittito,
CTjenos menfesm uafe obftruflo macerari fintto :pofi tdtem-
pws defacatum £T excoldtum utnum recondtto.Vtde cji contrd
crudttdtes, er ciborum corruptiones : item tjs qtn reuomunt ci-
bum* ^rfipttuttdm uentre , dutjiomdcho cotertt. Prodeft ItC'
nofisymale habitu corportbw, aqudinter cutem,regto morbo,
dtffiab urtn&,torminofis, mfiationibm, refoluttont neruorum,
horronbu* iong^,u:rttgmofis,C7 uuifis,menfespeiiu :mtnimc
neruos tnfeftat. Hoc utnum uetuftate fit meUw. CaHcndut t#
febre Hfu6:autftmttraned ulcwfentiant.
Marina- CAP» XVII-NOMENCLATVRA.
LIB.ER QJ' I N T V S. tfji
Grt. 6tc\xr\io teivot. Lat. Vma ma.rim.ltd.riniI
mtfturati con acqttd manna.
^Crind uartefatfnantur. ^cltqut entm ftattm quu de-
„ cerpufunt uuA,dqudm maris ddmtfcent. ^cltj in arex
Jolefuxk:qutbm cakatis,mar;nam adjcmnt. ^clu paffas^
frius uua-s tn doltjs marina aqua macerant^mox cdlcatas expri
mimt.ld mdgts paftgeneribm adjcnbttur.Qju tame aufierto-
registu temperantur.contrdfebrmm aduentantium induta ux
tcntftmodo mehora non adftnt.^clitumfubducunuprojuntpu
rulentd extufiientibHe,dutJidurd aluw exercedt.Qju ex sA-
mutk uaiifiunt,cdpttt tentai,fiomdchodduerjdnturfidtns cre
m.rerhmquopleniorhdbcd!nrhifiorid,ijsquihuiHsjlttdiote
nerenturjion tnuttle exifitmdmm udrias utnorum compojitto-
nes ddferre, non quodfrequens eorum dttt neceffariws extftat
tffusjedn: qtttd omtfiffe
tjsfatl,
fendLqu* cddmtm ufiu:ntt qu& ex Cotoneis m*Us,rjjmSiU
^ommtur
Cyd C APXVIII
NOMENCLATVRA.Ldt
Cotog
Tdomtes,nomme alto Melites appeUatur,Cr ttdfiert co-
^Jueuif.Mdk Cotoned exempttsfemmtbm,fiufldtim %apt
ntolo,fcmduntkr
,
CT duodectm mmarum pondo,m mufit me-
tretam,tmmta dicbm macerantur , poilea defecatum umunt
reponttur.^cliafaciends r*:io:Oportetadfin%ulosMeiitsJexU
ruu\denosfucct Cotoneorum tuforum prefforwnqM adtjccre,
tf ? t DIOSCORIDISCr iid recondere. Vinum hoc ddftrin^it,prodeftftomdcho 7
dy
fvnteri<£,bepatias,rermm mttjs, cr urmx dtfficultatt.Melome
lirfitod Cr CydonomehnomtnantJicfitXotoned malafemt
ntbmfiis caftra!d,in quaplimmum Melipsyquo^enttm demer
fa conte?antHr,contjatmtHr.ldpof}annHm mttefat, mtdfo no\
dtfimtle. Pr<£jl2t eadem qtufupertor comjiofi
Hydromelurru C A P
NOMENCLATVRA.>Jjp
Hydromelo.
It Hydromelon dndbw menfurisdqu& cofld, 0*fol> tm*
cuUfydmmfoldU \ dddttts ad undm Melomelttis Jattt
^otoneps. Vithmw eddem efl.
Omphacomelites, C A P* XX*NOM ENCLA T V R A.
Crx. omphacomeli. Lat. omphacomelites.
acomo
oIta. Omph
Mphacomelitisfactendt ratio hac eft:^Ccerb* utu ad-
huc mmaturd, er tnbm dtebu* infoUutxynmuntur
,
adternasfuccifartes^Meliis optimt deJfumattfinguU par-
te% aduountur: Cr mfolaturin uafe transjufum. Vim refrtmen
dt ac refitgerandi habet.Stomachicis cceiiacnjj conuemt. Vf**
foji annum eft.
Apijtes, CAP- ^CXI*nomenclatvra.
Grx.A?rir»s.Lat.^{j>ijtes.lta.*4l>Hte.
LIBER Q_V INTVS. e^ItCre Pyris^ermdeatque Cotoneis,uinum,^fpijtes no-
\J minefedita ut Fyra non magnopere maturefcant.Ex si-
(^iuisetiam, Mefj?i\is, Sorbis^fmilt modo temperatur.OnmiA
n&cgenera acerbajuntyC^' adjhmgunt.Stomacho utiliajnnt,
*t% tnteflmasfluxiones cohibent.
Oenanthinum. CAP. XXII»NOMENCLATVRA.
Cra. oivewGtv©-. Lat. OenanthinumJta.Enanthino.
It eferaci tutejylueftrtrfuoduocatur Oenanthmum : sicci
floresmints duabm mujh cado macerathpofi tnginta dies
MHtantur^mox colatum umum recondttur. Facttaduerfm [io-
m*chiimbeciliitatemycibifas{idia>c(e.liacos Cr dyjcntertcos.
Rhoftes- CAP. XXIII.^NOMENCLATVRA.
Gr£. p£mi*. Lat.qhoites.Ita. Vmo de Melagrani.
It e Puniceis malis maturis^uod %hoiten nominantfucco
exprejfoabacints eorum, quibis hgnofm nncieua abefl^
^pyrena uocant,ae decoclo ad tertus yCr ita repofto. Efficax
efi contrafluxiones internas,O^febnm cum alm profiuuio ex*
Mam.stomacho uttle.^ldfiringit aluum>0*' urmam moueU
Rhodites- C A P*
X X I I I I-
NOMENCLATVRA.Gra. \9<Jlim$. Lat.^odttes.Ita.Vtno B^ojado.
Hoditcsficfit; ^pfarumjiccarum tujarumj^mmam hn
teolo dciigatamjnfextarios oElo mu&tdemergito, c
f°fi tres menjesydefecatum uinum transfundens recodito. Fttk
V quifebn carent,Cr adjlomacht cofltones, cr doloresa a-
6-^4 DIOSCORIDISbo potum,0" contra humtdas aluos, Cr dyjemtridt. F/tfto.%
exfitcco Rofarum,addito Mellcftod %hodomd:uocanhftod
arterUfcabritijs conucnit.
Myrtites, CAP. XXV.NOMENCLATVU.
Gr&. ^riUs. Lat.MyrUtcs. lia.Vmo deUe
bacchedel Mirlo..
MTrtites &J*ut**igA> y* maturttatem excefermt,
tuL ^or.anoexpre^.^utad «•»<*«*
^ibctr^A tonek ^f^£2£S£jJpofieaexprtmunt^Jeruat.Afagno^
tejltn* ulcerattones,CrFoJluuia.DcnWat captkos.
Mvrfinitcs. C A P- XXVI.1 NOMENCL ATVRA.
Gr*. ^trirnt.Lat.Myrfimtes.lta.rtno Mtrteo.
MTrftnttesftc theratur:%ami mgr* Myrttcnm fitt Bac
7£% tuidecemmtnammfodo,mtrtb,mj*
congtjs Jeruefelldonec duo fuperftnt,aut«**^j~*
&1 - y» recondaur. Contra fiirfi^ ulceram
tapttemanantu,ertfttonespaptdarum,gtngtuas,tonJM
furulentat aureis efficax ej}.Sudoresfis ttt.
Lentifcmum bC Terebinthinum.
C AP. XXVII»NOMENC L AT V RA.
Cr*.trx!p»& Kat S r*wiAtv<&.Ut.Lenttfamm&
k
ifch
Le»
IIBER Qjy I N T V S. 6 f f
Entifctnumjimibter utMyrJinttes temperatur^ necfcctu
Terebtnthtnum. Nanque bacctfen eorum ramtfumi de~
bent.stmiles mfunt utres. ^tdjirtngunt, ftomach
tur,cr defiuxiombpK tntefiinorii,ueJic£,crftomacht,zrJa
gutnisprojluuto.picera oynniajluxwmbm obnoxta,futu ad
\
catrice'pcrducunt.Fluxtones uuluaacJedi5,tnfefione cohtbe?
Palmeum- C A P. X XV III,NOMENCLATVRA^
Gr4.StwLKiTy1s.Lat.ralmeumJtal.rmo de i Dattoli.
P^dmuLsmaturas,qnas uocant chyddasjn urceolutt
pertufum, cr o bJiruElum ptcata arundtne,demitttto:L
foramenfit obturatum 3 CT quadragenkJextartjsternos aqi
congtos infundtto. Quodjitpjum ita dulce ejfe non Ubeat.qut
fte congios tnfudtjjcfatis eft.Pof decem dies delra&o ab aru
&ne lmteo,affumtto tiinii crajfum cr dulceyCT rcpontto. Sua
illud quidem,fedcaptti noxtu. Contraftuxtones.propter adfl:
tt^rtam utm,efficax.Stomachtcis,ccEUacx,fangtimcm expue
t&us conuentt. ^ibqut tdcaddtta aqua tterum captunt, er te
^,quarto,qutnto,Jextoucfactunt, quodtadcm acore utttatv
Catorchites* CAP* XXIX*NOMENCLAT\RA.
Gr.Kcclcgxryis.Lat.Catorchites.Ital.nnode Ftcchtfecch
C^Atorchttes^ahqutbm Sycttes nocaturftn Cyprofiuita
Palmeum.SedhoctntereJ}, qnontampro aqua tantun
^umoris adijctitt,tn quo recetcr prejfa mnaceamadu
M
gra maceranturjiit dtximvus, er pofi
pellantnr , pr jtjt
ptur : atque tterum aut tertto , tdcm modu* aqua tn qua utna-
*** maduermt inftmditur. Simdi modo tntcrcedente$atio,
qumo aut qutnto affuwtiur.Demaccratarum Itquor^onjcnii
acorem
616 DIOSCORIDIS'acorem contrahit,cr acett ufumfrxbet.ldtenuecJr.FlaMg^
gnit ,fiomacho aduerfatur ,fxjitdium pxnt , aino tamenfro-
deft,urinam ciet,menjes trahttjacits ubertatemfacit,utUo]um
fangumem creat , er eiephantiaftn adfert , utfotto cjuem Xy-
thon appeiUmm.^utJex amphoru,dec7faipsfextanos ad-
ijctunt.^citj murtd amfhoram^uodnonfacde uttutur, zjal-
uo idoneum fore cenjent. ^chj rhymum& FantcuLm mo
f*htpmt9V Cancxsfuferfonunt : cr tta ttiufiim, donec uat
expieuerint. Ftt Cr e Sjcomoris eodemodo utnum ,fedm ate-
tumacredegemrat,fiomamno:itixfr£uaiet w eorum 3ut
fiuentis bquorisduicedtmm retinere poftt.
Refinatum- CAP. XXX»NOMENCLATVRA.
Gr.VnTivWtts-Lat.ReJlnaium.ltaLrino reftnato.
Efmatum uinumpopuUttm fa&ttari Joiet. Coftofumtn
L ^ Galatia : qnomam uinum tiltc coacefcat, uua non mxtu-
efcente, ob cccii algcrem, mftPicea reftna temperetur. Rcfma
dutem cum cort/ce tunditur y cr amphorx dtmtdtxta hemtna
permtfcetur. ^tltqut uk efferbutt,excoUnt,Jeparates rejtnxm:
altj rclmquunt. Hac utna ttetufiate duicefcunt. omnta caftttf
doiorem , Cr uerttgmes facmnt. ConcoBionem tamen adue
udnt.urtnam cient, tuftentibvs, ac defltliattone ucxaiis conue-
: Jtem cxltacis , dyfentencis , CT hydroftcis , Grfam>»*
mc uuiua Uboranttbu*. ^rftis exuicerarombut mjundi-
9 hoc autemgenere mgncans,magu aibo conpm^'
Strobilitcs. CAP. XXXI»NOMENCLATVRA.
Gra.Zrgcfii7ihnS.Lat.Strobiiites.Ital.
yino delie I-me. ...
Sirobtu
CEclrUlity
L I B F. R CLV I N T V S. *frbdites ftmaceratts in mufto nuubm pineis >recenti-
, frattx , prabetj^ refinati ejfcflm. St quis madefaBasnucespmi mufto decoquat, potum ajfatim comemt tjs qui tabt-
tudine confctuntur.
Cedrinuni- CAP.XXXILNOMENCLATVRA. v
Gra.Kifytv&.Lat.Cedrmum.ltaLymo del Cedro*
rmumyIuniperinum y Cuprefimum, Laurmum, Ptneu
^Abiegnum,ftmih rattonefiunt.Diutfos recenter ra*
toos>cumJ}'u£tum *dunt,aittJo{i,aut balneo,aut tgm,admoue-n oportctyUtt confudcnty congtod uim mtnam unam permifce-
n, Crpoft dstos menjes transfundere,ZX antequkm recondan-tkrjnfoUre.Fa£litiorum umorum uaja implert debent : namcLnonpitms uafis y umd in acorem coi rumpuntur. Medicata au-ttm uwa>reBe uaientibm mfaiubria. Omma excaifaciunt. Vrt-
*4m cient, Crfubftringunt. Laurinum tamen uehementim ex-
wfaat.Ftt quoque efruElu Cedri matoris utnum 7congio mufti
«diefta tufarum baccarumjelibrajtebm quadragmta mjoiari
dtbet,zr deftcatum in uaja transferrt. Fit etiam uinum e bac*
te Imtpenjion aliter quam CedntesyCr adeadcm uaies. Ce-dntes hoc modo fit. Cednam duia aqua lauant , Crfinguiat
amphorasfinguUs cyatlm dUuunty Cr itamufto replent. Hoc
gtnutuim excaifaat , extenuat. TufiianUqua uttlefine febre,1
^clons iattrumd doioribm , tormimbm , uentri* Cr tntera-
n*orum uiceribm,puruientis excreattombm, mulienbm uulux
^tifarijsjoydropiipsch. Facn aduerfm uentris ttneas Cr horro~
*». Contra uenenatos iclm auxtitatur. Serpentes necat. sAtt~
rtum doionbm mfhliatum medetur.
Picatum. CAP. XXXIILNOMENCLATVRA.
y Grd*
ff»DIOJCORID1S
UiAfhtjs. lat.picatum.ltal. Vtnoimpectato
Plcatum tx t^utda ptce cr mufto tcmperatur. Ptcem dtt>
tcm pnmum martna aut muria tantfyer ehtere oportet
4um tnalbuertt.etjyncera maru af<a defiuat, moxaqua duU
proluerula. Congip otlo mup.unaa ptcvs una autaltcra adtj
tur.vU efferbutrtt C^ confliterit>m ua/a dtfuna,"»* **« *
«m uim exid!facit,conco<]Hit,purgAt,abj{er<nt.V
pec1orx,alHt,tcanoru,lten*& mlua , ftfinefebreftnt,ueter*
rheumatijmo , exulcerationtbm tn altum recedenttbm, tufr
Jujftrf,concocltonibmtard^tnfiationtbm, Cr iuxain^
Jerttm mjucada lana tmpofitum.
Abfinthites, CAP- XXXIIII*NOMENCLATVR.A.
CrMM-nt-m.^ifmlUM.lMlyn-i^S'""^-
ABfmthtu faaunJ, ratio tmmt. ^%« emm J«°J''
LmtuJmUjexuru, Itahurum amfhoraru,udm-
«um Ihfilthutonua Uram Jeeoejumt«* »««"'
» ,""
%Jnt.^hfinth^mmammam,hor.mJem^
fJmi,& r-.ro Imtto Jet>gatam,m uJo mujt,mi'"f
n'^
cJnamom, , Cafia.floru »»" °J°'*"' l'^' <r»'*J<»
y,;,j,„lo,(exu,esmuauntm metreu rn^Jh,£-*£
Nard> Jrathma, ?««»f
maru,m«ulos)<xL<te, muaum >» "•••• •••• - ' ,, ifo,
U,mm ?,U, olftruclo uafuj^raeulo >*""» ''""S"
ZVudiJelJt.fofteaJef.utJu.numW^-W^addmt in muj}
V, cr Jftnthu drachmm ^uadragtnta ,
Itnteo uu*j«*
poji tHdragejmum dtem elutrtant , ^HH mjeno , v
L I B E R. QV INTH. € 1fi
rios mufth^Abfinthtf hbram , Crficcd Pim refin^efixtantem
mmittunt,Cr poft dectm dies excolant, CT recodunt. Fule ejl
fiomacho.Vrinam atjardam concofltonem accelerat, hepatt-
usjregiomorbo>et renum uittjs auxthatur,fafttdia dfcutit. ijs
frodeft qmba^fiomachm negotium exhibet.Vaiet contra lon-
gdmpracordtorum dfientionem,£r mfiatwnesjeretes^ uen-
tmtmeas,zrremoratos menfes. Contra hausla Ixix uenena
^amplunmum potum, CT uomitwmb^s redditum,auxikatur.
Hyffopites- CAP» XXXV.NOMENCLATVRA.
Gr&. \wvtrm. Lat.Hyfopites.lta.VmofHtJfopo.
Tffopites e Cilicw hyffopo maximt laudaturfit^fimiU-
terffolwrum Hyjfopi tuforum hbram amphoram mufii
twiettaMnteolo raro,cumquibufdamlapilH*,foha muoluun-
tur^ut degrauatm pondufculofafctculmfidat. Vinumpofi qua~
dragmta dies defacatum elutnatur. Contra pefloris, laterum,
O~pulmonis uitia yueterem tufiim, ^fuj^maprodcfi. Vrinam
fk TormimbmCr horroribmfebnum circuttu repetennbm
tuxiliatur.MenJes mouet.
Exdiucrfis platis fa&a. Ca. XXXVlJNOMEN CLATVRA.
Cne. hm (| 7toiKi\*\) <pvToy Tjizoiti^voi. Lat.Vtnd
cx diuerfis plantisfafla.lt. Vmifattt
di diuerje piante.
uli modo chamddrjitesjieri folet. Excalfacit, difcutit,
wuulfis, regio morbo, Hulu^mjktwmbm^tarda conco-
&ont,tnapienti aqu*. inter cutemfubuentt.InHeteraJcens me-
l*m redditur . StmhaJutes non fectu temperatur . Congtjsfix
T i Stcech
^o DIOSCORIDISStczchadii mindm adderc oportet. Crafiitiem, mfidttoncm, U-
terum,neruorum^ cruaatm,^ perjrtilionesdfcutu. Cemitta
itbm comode daiur.cum Pyrethro C^ Sagapeno. FU adeadem
acetum e Stcechade hrba,utpado ante dtxtmm,accto macera
fo,auodeofdemtmplet effeclm.FU utnume Betomca, <jua Ce-
ftron pfychotrophon appeliant. Herbam femine mdturo pra-
gnantem,tumfim ramuits mtna pondo,cong]s duobm uwt ma
eerant^poftfepttmumenfem transfrndut.M multawte-
raneorum uitta, utfrutextpfe,poUet. Etut m untuerfum dtcd-
tur,fa£l>uaumaftbt miiiurarummresadfcifcunt. Qj^re non
dtffictle fuent,us aut iUarum naturai normt,umorum mes co-
teflura etuadam confeqHi.VerHntamenuworHmuJmftbncdn-
tibm abdtcandm.FU ettamnu e Betonica acetum adeddem ui-
tia mtle. Tragortgdnites fit«uatcrm Tragortgdm drachmts
Unteoiocollt£aU*,m auatemos mufo Jextartos conteths, CT
poft tertmmmenfem tranfufts. Prodefl tormtntbm, mdftsy ru-
pteM™™ doionbm fitrttuum djcurjattomagns concotUo
ntbm.E Napts fit utnu, nomme Bunttes, drachmts duabm tu{t
Napt tnjextanos duosmuttt addttts, cr tatem eodemmodo
fatLprodeftfiomachtcu, er dimtcattone, aut longo eqHttatn
fatt?aUs,Diclam drachmas quatuorymacerato,
auatemtsmw
%fixtariis.Fdcitaduerfmflomachtfaflidia:menfes,^p^gamauapauHfuydiuit.ManHbii
aduiufoUatundito:<!rl^'
rtosoiiom rmisb metretamdemittuo^reiiaHatonftmtUter
facuo. ConuenU hoc utnum petior» uttus,& omntbm ^mMarruUm. rlym tuficr cnbrdti unctas centum Imteo cou
gatus,:n amphoram muflt aductto. Falet contra agrai tottio
Ms,fajUu,dy:rUenam,neruorum CT prxcordtornm dolore,
hybernos aigores,£r uenenata ammalta, quornm mor^^em tnjeqmtttr,aut putrejcit iocm. Simih modo e Sdturetd Htn
fit.auodeadeaux ThjmttesprxsU.SicauoaHeQrt^mtes^
LIBER CL_y I N T V S. sgi
eracleotico Ortgano confictturfimihtef cumfupradttto. Facit
dsqux rhymttes.E Calamtnihd,Pulegto,<zr ^ibrotonouu
finnt eodem quo rhymttes modo. Frojunt ftomdchtcis,cibit
faftidientibmSy et regto morboyf
e
S#<
Aromatites. CAP. XXXVII.NOMENCLATVRA.
Crd, k.§a{i«liTr)f. Lat.^fromatttes.rtd.^fromatite;
Komdtttes ttafit:Pdlmx,^alatt, Calami, Ndrdt Gal
ha,Jingulorum quatuorjextariosfumttorfoftquani co-
trtuemjajfojubigito: coatlis ingenttbut offis, CT tnjextartos
duodeam dufien muflt dcietlis, oferculato uafe, quadrdgtntx
iiehns quiefccrefimto.demde ubifiece expurgdtum fuertt, re-
condtto. ^flta etm ratio:Calami uncta, Phu drachmt Jeptem,
Cojii drachma du&,Ndrdt Syrtdct drachmsfex, Ca/ia unaa,
Crou drachma qudtuor, ^Cmomt drdchmx qutnque, ^Ajart
drachma quatuor.ommafimul trtta Cr hnteo colhgata tn ca-
dm muslt demerguntur,£rpofiqud utnum dejerbuent ,tr*nf
fondttur.Facitadpecloris,CrUterum ,wpulmonttdoUret.
Di{ficihurin£,horroriyu4,retardatismefibi*s,atqueHi qut fer
ftigora iterfacmnt,potum couemt fttuiu crafitttem extemat,
Colorem aht, fomnum conctkat,dolorem fintt.renum CT nefi*
»
x
*
diirerfts odoramentis facfta
CAP. XXXVIII»a
x\oJ*«p . Lat. Vtna ex di
rfii
rft odoramentuJT 3 &
Ctft DiOSCORtDUCr uinum addcfttlldtiones,cruditates, tufim, mfL
4 -
nts,ttfthumor tnjlomdc ho coijt. M) » r/?* rf«* drachmd,
Pivcris cdndidt drachmduna,Irtdis drachmdjcx, ^tntfi drd-
chmx tresy ommdflentHt tufd CT imteolo inuolutd in fex umi
fcxt.irtos ccntjauntur:tunumf>o(l truluMxycoldtur, crm Ugt-
nartconditur.Datur poji deambu/ationtm,mtracuium,cjatht
umui mtnjura. lit auoatie NeZUntcs ex Ihtcnio herbd, radt-
teficcapondo qutrn^ drachmaiuimteoio cothata, &tn con-
gosjex mujrt dddtu,Cr poft tres menfes effujd. Fdctt ddftom*
(ht CT Pecloris utttd. Frtndmp.llit. E syrtacd Nardo,& Cel-
ttca,Malabathroa\ umumfatlttdturM rattone :Smguiorum
feltbrar< tn bmos mujit con^tosmutiio,poftmenfesduoscolato.
Datur cjtthus unm cu trtbm aaua.Hoc umum efftcax ejtcon-
trauttiarenum hepaticot,regiummorbum, Cr urtnddtjjicu
-
Utem.rrodefrJiomachtci< iataueijs 1
uospalUdecolorat.^Uf
unctam autjextantcm ^fcort^ Cefocd Nardt auadrantem,
Jrtf
tfttamphoram adijciunt.^Jan auadrantcmtnj
H)d\
fui*,Cr rtqto morbo labordntibmSepaUc^tfchtadtc^con-
uemt.Zdduvjylucam Ndrdt rtctnt*& trttd crtbratd^bej-
ftm tn connn muUt con,jcito yduosmtnJesauttfctrtJintto.rm
eji htpattc^dtjjiait urtnd.mfationtbmftomachicps.
Exdiuerds hcrbisfacfta-Ca.XXXlXN O M F N C I. A T V R A.
Crd. etvot t\ ravixj\ap/k7<K «f>.Lat.VindtxtU-
uetjis herbh.Ita.Vtntdi dtuerfi
fortt d*hei be.
^Cdicts Dauct contufddrdchmdifexfm muftt amfhord
^. , impomto,etfimihtertransfundito.¥acit addolores tho
raciffprdcordtorum, Crmiud. Menfcs pellit, ruclmciet,&"
UTn§
>
L T B E R QV IMTVJ." 'vci
Hrmam.Prodeft tufZt, ruptis, uuljisj^. SaluUunriain muftiam-
phoram^quodidem cum ceramto eft.mitttto- Valet cotra renu,
uefic<ey& laterum dolores,rcie£ttonesJanguini$, tuftim,rupta9
*nlfa,&'foppreJfos mefes. Panacts unctam mufh congiu mittt-
to,C?~ trasjundito.Prodeft rupt'i5,uul(is,cotufis,orthopnoe£,lie-
ni* crafimemextenttat.Cotra tormina^coxendicudolores,efji^
c<tx efl.tard^ cocoEltones accelerat. Menfes Cr partm extra-
htt. Aquamtercute, CjXjerpenttuiBib
Cr duici radtce coftmilt modofut. Oportet enimjingulo-
ru uncias oflo tnfenos cogios mittere:trtbu6 mtfilm macerare,
mox in uat trasjerre. Factut adpefliM, £r Utera,et urinamo-
toent. Semtnis *Apu recetis, maturi CT cribrati uncta mucm ntmteo coHtgau tn mufti amphora demtttdntur.Appetttu exch
t*t. Stomachtcis,et dijficih urtna auxdiatur. Factlesjftritmfa^
tit.Ex Foeniculo,^Anetho CT PetroJelltno,utna eodemodoJiu t
CTadeade ejftcacta. Ftt Cr efiorejalis umu,mulfo adpurgan*
dum efficaciM,quam uinuaqua martna teperatii.Fauces ueftt
renes crftomachuinfeftat:quarc nec^ injecunda^ne^ aduerfa
ualetudme prodeft. Ftt etta tunu quod phthortu uocant,quom
pmu6 necat,etabortmfacit^ Veratro aut Scamorita,autfylue-
ftn Cucumere, iuxta radtces uittufatofquide uitesfibt tilorum
toresadfcijcunt.ldumupartpts enecat.Datur teiunis multeribns
qtiaante uomuerutjyathoru oElo mefura dilntu.^amoru Thj
meU& cujuisjoltjs epfruttu trtginta drachmas mtttttom con~
gtostres mufthZT leut tgne coqutto,donec congtj duofupcrfint%
defacatiify recodito.Aquofa purgat excremeta, CT lieneabfu-
»*tt. chameUadufloret,cujoltjstufazrcribr4tadeLedrach-
marupodere tn mufli cogm addif. Pofl duos mejes , utnu tn uas
e
trasfertur. ^fqua inter cute^ hepaticis, CT ktfi
rfficAx eft.Iterumulieribu6:quakpartu tgrepurgantur. Cha-
tpitymum ftmili modojit 3 ad cadem conuemens : urinam
T 4 ?*o%
C<T4 D'OSCORlDISquoque ciet.Lthram radtcis MandragorA conctdtto ,fegmenfd
Lino tratjctto , qttod felibram aquat tn mttfti cadum demtttito,
ibuLeffefimto admeps trets,detnde tramfundito. Medtapotio,
hemtnx dimidtnm. Bihttur,paffo m duplum addtto.^fiunt he-
mtnam umt congio mi/ram.patufoporeadfcrre. Cytthm untts
ctifextario umt potm,cnecat : Mediocris ufm etm, dolorisjen-
jum aufert,luxattones incraffat. olfaclu, potuj3, ejr cum tndi-
tur,tdem prafiat.In congium muflt aqua martna dduti, drach-
m.ts duodectm nigrt Veratrt trtti in Unteo mundo, mtttttoJujj
efferhuerit}tnmanna aqux congios qttatuordecim aut quinde*
ctm,uhi pleniufculefregeris,wtjcito. Poft altquotdies colato,Cr
utttor. Dato cyathum unum exaqtta halnetmpoiu ,adaluum
foluedam tjs qut emmuerunt a ccena. ^llt* ratto :Veratrt dt a-
chmas utginti,lunci odorati unctas duodecim,fftc&Syrtau un-
ctas tredecim}crthratas Cr Itnteo coHigatas,tnfeptemMint Cot
Jextanos, dtchm quadraginta macerandas tndtto, pojlmodum
colato.Dahism potufcfqu,heminam.^cliter:DecoBa martnA
acjud ex altofettU /extartos duodecim , Vcratn candtdt librat
fex, inmufit amphora quadragejtmo die qudm madefecerts,
colato,cr utttor.^rfia ratio : Veratrt drachmas duodenas,CT
aphromtn quaternas mfcnis muflifexiarijs,dtehm qutntfdents
ntacerato, mox cokto.crfcmeflrt exac7o,utttdr.lduintgenm
ahortmfacit, O- partm necat.^tut uuas infoleficcatas,impo-
nttom muflt metretam (implet autemetreta cogios duodeam)
Crgypfum,m umum mtttito, pondo drachmarum utgintt,0*
htduo refidere fimto , contjcito Veratri ntgrt drachmas tr-""-
tajunct odorati,Calamt :fngulorum drachmas trtgtntaMC'
carum luntpenfextanos auos Cr tncntem, Myrrha O" Cj°~
a fingulorum drachmam , tnuoluens tmteolo dtehm quadra-
ginta appendtto ,poflea colato. Dahis kemtnas treis autdu
dtlutas. Pur?at a partu Cr ahortu famtnas. Fcetm extrahtt.
* [ - - QQ n
LIBER Q_V INTVS. *<rf
ContrajirangulatHA uuIua efjicax.Scammomtes ftc fit, ^adicis
Scammonufer meffes effoffihtrtt^ C^ Unteo cotli^atd drach-
mas auinque in mnfit cogiam mitnto.addws trtgmta* ^Aluum
fur^atjbikm Crfituhxm exlrahtt.
rS T uerfk pro ceeli &fiii rattone vitu dtfferentU. Has reunfere non
<* Jmodum adremfecertt , & ex Vlmto& iheofhraflo fotent
turtoftu lefior haurtre , quo vel morofc cuptditatt Jatisfiat. Labrufca
\demctm w.teefl ,mft quodnon colttur ,fulo hoc difiermculo abtlla
iifftdens. wuaspaffas, Galenus & v-teresomnes,non puftllas hastan-
tum vuas trtettiTit*qu* ex Orknte& Grxda venetijs afjeruntur,fed
$,farinx^fi\
fie?rum,Candiacum, Cyprium vu* faffk numerumJubibtt .vuapajja,
ffa,cum actno aftringtt : \m priuata , kmt , wb qus, ntlpeneprater
Quod ft lenitudo ex hts
m
f
fiue aci tur. Hoc tamen in negotto cauendu,ne vuapaffa acerba
aut aufterafit ,quod c*,& cnm, & fine acinis,f'tgtdtoresfunt, corpu*
*'h'v<rui}t,ftomachum roborant, & farum nutrtunt. Oenanthe,Ji~
tondi Labruji&generts,jlos yfulchri & abjolute a Dhfcoride defcrtbi-
tur.Thafi* aut Aminex loco ,nuncv uls immaturisad Omfhduum ton~
ficlendum vttmur.\mi natnra,& vfus tum commodus,tum incommo-
ilus Multu defcrtbtus. Hoctantum dtxtffi&dusfitisabhocauihore
fuffia.it, Galenum vmi per aftatem,arte prof-tgefi
fejl
amenpmef[u,Jtib ineuntem feneclutemje prodtt malum,acm~
iunclurx,^ intenora Uftonem [entiunt,qut aut nullatenus,
i admodumcuretur.vmum Melttttes, & Mtdfumrarbet fau-
is paratur.Meltcraton,Jeu Aqua mulf ** temforeft3ex melle
& aqua mulfa,ex temporefit,ex meUe& a.jua ftmplutter. Hydrome-
U yltra aquam & mel.adduntur <j*d dtuturnttattm coctltent. Aqua-
rum natura cum* patetfe ccelhjolt, finxm* bonttate vel malttts conce-
fta. Idettamtndigenarttm vultns coarguit. Qut fuperfunt capttum
contextusje Acett& vm rarta conjethone, clartJunt ,etJane magnA
pars noftro tcmpore nonfaratur , qu* tammftpararentur autfrtua-
ttstndomtbtisaut jeplafijs ,td maxtmum mmUum agru fropceret.
Qiuafrofter ea MatthtoltMto eft,\inum i Itgnojanciofitgtdts W*r-
T %•*
€*& DIOSCORIDIShr<ma<>;n4 facilitate tgros exolucre ,perpello inccmplnribfU fimU
redditufucceffm argumento.
Metaliica omnia,&: primilm Cadmia
CAP. XI.nomfnclatvra.
t
Gr.n*S X tf©• fitTaMiH&yi&i zr£\cp nccdffttua.iat,
AUtaUica omma , Z? pnmum Cadmia. Ital. TutteU
Pietre Metalin he CTprimo delia Cadmta.
X Cadmu qUgenertlm optima efl Cjfrta,B otriW nomtnt>,
denfa,moduigrdmt,Crm k-uifatem mag» declmas^
temofajacie,colore Spodtj, qutfraB* cmeruUnta ejf, 0~ ***
omofa. Vroxima halelurforu carulea, mtm canaidtor, mtcr-
tiatis uenarum Ajcurjibm , Onychita Uptdi fiml» >t*iuJmo<U
juntf«* e netenbm metati* effodiuntur.
Qu^m etu,n rU~
codessdefrsruftofa, duitur, fegmenth ^utbufdapertnde^
Z^onts cmfla,ob yuodeam zjtnitim appellauere- ^u* r
tis nomtnatur, praalis , er magna expartenigra Sc qua -
fiaceamfaciemhahet, terramamplexaefr.^F^T^lda . Ocnhrum mcdicametts Eotryia nomme, 0~ 0t
'
Us.relt^ua ad empiajfra , o~ farinas qui. cicatrtobm i» "n'
dis tnfparguntur. ^ideadcm Cypria prodeft. E* ***** °
uerh,lhxacia &~ Hiftanta deUta,improbantur.Cadmiaejje^
&m afbringerc,caua cxplere,fordes expurgare^extccare,
-
forts meatm mfarare , excrcfceniiam came eoercere ,cru}
€rcare,c^ ulcera qua cacoeihe uocatur,adcuatnceper
Gtgmtur Cadmia ex are mfomacibu6 candentcfuhgwecg -
fiaflatu,Cr Lteribtt* cameri*jornacum mharente. rrd£.det autem acferreajunt rudes,ab offianis appeUat*^i€
Jr
ferjumma fafiigia connexA er concameraU , ut cjua *
K&antHrjurjHm cotpufcuU cohtreant , C^mh detm^tHU
L I B E R Q3r INTVJ. es-r
Qju cimjftfiius injidentfm corpus concrefcunt,0*modo ge-
nus unuetusjnodo duo,modo omnta perfictttt.Extrahitur C7*
Cadmia tn Cypro c monte quisolts tncumbtt , crcmato Uptde
oa Pyrita cognomen esl , in cjuo etiam monte quadam quaji
uena chalcit'u,Mifyos , Soreos,Melanteru, Carulet, chryjo-
coUx^tramentiJutoru.Diihrgu^ muemuntur . Nec defunt
qut Cadmtam tn lapidum fodmts muenm tradantjalfi qnada
iapidum cognattone. QjtaUs tnuemtur <& apudCumas iap
nuliamfut uim oJlendens.Jt eo depnhendutur.qucdjunt Cad
mia leuiores,nullumfy altcnum madcntibwJapcrcm exhtbent
Comandu+tus item lapisJentes oJfendtt,Cadmia,utpote cun
cedat,efum non reffuit. ^clto autem difcerm poffunt a\
Cadmta infarma detrtta, C7- acetofubatla ,atque mjole Jicca-
ta,coit;quodm laptde non acctdit.Jtem tntus cr igmappofitus
Upis,profiitt,CTfumum igmfimtlem eiacuUtur:Cadmia uero)
quteta manet , fuliginemjj luteo colore aut areojflend.ntent
expuit,uario Zonaritmdtjcurfu.InJuperlaptsign.m expcrtus,
>ratus colorem mutabit , ac leutor multo fiet :feJ
_ feuar';at,nifiqi<iseammulti» dtebus cumauent»
O*m arrentifoniactbus candtdtor,ac minusponderoja.fcd
ttiribut nequaquam comparandaArana.Vtttur Cadmtafupe-
riorcarbontb*i obrutajonec transluctdafjetletur , crferret
Jtercoris modo bulict.Mox extingutur u:no ^£mm*c,qua ad
empiajfra praparaturfdqua adpforamm medtcamenta pr*-
faratur , aceto . ^tltj hoc modo exuftam contertmt tn utno,
rurjum^ fitlih crudo torrent, donecpumtcofa uideatur : tte-
rum% trttam ex utno,tet tio urunt,donec prcrfus tn cincrem rc-
dtgatur, mhilfcabritu retmens . Hac Spodtj uire utuntur. U-ttatur autcm tn mortarto trtta , effija Jubtnde aqua , dunt
fordtdtmi mhti emergat , Dem (oacIa m pafiiUos repom-
tur»
ai
G6$ DIOS CORIDI S
C .fc
& ndtura fodmi* innafc
atur, fummo, in majjte
fu,mmccru\\acca*,aliMltneare$,aut tefiace^.eocjuo Diojcorides per-
fnbit artificio& lapidejnfyiffatur* Qj*o veroy hmcCadmia, mdc *s
coufiatt*r>mhi[ mtereft terram anlaptdem voces. Vtt CT ex A rgentifo-
di ufecretts matertarum parttbtts. Hatiuafinefornace. ohmm Cypro
reperiebatttrjjxcq; impu.nl vocart laph potefi. ) d lapidisgenus, a Gale-
no Cyprt tum agente,'tn montibas & torrentibtts tnuc?itn>peritiorum
titempori* i»dtcio,prdUtemCadmij>palma. tultt.Cremau Cadmt*
vna botrytk,<jHA tenmortbus,kltera ?lac'ttes,ponierofiortbus partt-
bus confiat. Trtdenttntfomaces tn ?tr%Jto€ (jk locumfufonumvocat)
C-r tn Shox.K.0 Germuna,vbi tngens xrU copia,excolatur. W^cea e tj
cum Ihutta Alexandrina^uafalfo pro vera T butia habtta>WP™Viofcortdts efi Cadmta. Xec mtrumfi nomen illifui deperW*
cumjlw-
fioridU frcuto Spodij vtctmfuppleuent, quodC ipf»m ^"ma eJm *
perfecla,& praterea mhtU
Pompholyx, CAP- X L I-
NOMENCLATVRA.Gr&. nwtoj. Lat.PomphohxMa.PomphoUge. ;
Ompholyx{feciefila,nongenere,a Spodio dtflauStq
dem spodos mgrtcat, er plerunque ponderoftor eft,ftb
jjflend cjuaft'
furgamentum qnoddam, quodabdrarl
tffianarum fammentis &-fornaabn4 euerrttur : Pomf *>./-
teropmguis eft, er candida,ufaueadeo leua.utm aHraie"^
ut
lorem
h
t <?>—
»
'ji t
. . fofitt. Cuim duo fittxeruntgenera : Vnum aa.
uetgens.fubfmgue: ^therum magnofere candtdum,J«mma%
lemtatem naclum. Candidaft Pompholyx^uotmmperjum»
fabrtpraftaniioremfacere uoletes,detr<tamCadmtam
ttm mffarfermf.naque tenutfiimafautU . q**ejfertur,
emcoit.CaterumPompholyxnonexarismo-
-. . „ fabrtlt mduftrtafaclitatur-fedexCadmta £*-
fue;adgtgnendam ipfam,eximiefolltbm froflata.Cumja -
und& ratio hac efi:In domo,gemma conttgnatwne ofertdyjor-
nax extrmtur,iuxta quam medtocrtsfeneftra adtabulatum
Pomph
N
LIBER Q^V I N T V S. cs 9
fupnisparttbtM pateat. Domtalij partesforndctproxtmWytenui
foramme ad fomacem ufquc perjoretur, adexctpiendam follis
narcm. ofttum mediocre habeatpro exttu tn^rejfuj^ arttfictsfa
bncatum. Domuncuia altera hmc contuncla fit , in qua crfolles Crfiatorfuo munere fungantur. Deinde carbombns mcammo fuccenfis, apdensarttfex Cadmiam particuiattm fra~
Bam infharaitjk locpsjupra tnfurmbulum extruftis.ldem nego
aum obtt tnferne arttficis mtntfil
erfimulj^ cdrbones adtjaty itfy
dummdtta Cadmi* copia prorfus abfumatur.Itaque egejiajuf
ftHjenuispars Cr leuis materiA, tnfummam domum ettolat,
O partettbu>s,te£ltf,forntaque adh*refat:confiatum autetnde
corpm^inter tnitta erumpenttbws aquarum bulltt /imtleprod/t,
pofteamtnm incrementum capeffens,glomufcuits uelierumfimi
iereddttur,ponderofim autem in ima locafe reaptt.Sedhocfor
nacibm ofJundttur,iiiuddommpautmcto cohcret.quodtenuto-
extftimandum eft,tdeo quodmuitttm tertot cotiege-
rrtttA tn Arpru,±t'mn/> reforctdttir. Stmt aUt r)0C mo-O-A\fiert Spodium arbttrantur, de qua antedtftum eft
Optima creditur Cjprta, qu^acceptoaceto haitu &rU pr*fi,
colore ahquantum ptceo,Japore ccem horrtdo^fifiaudcm no
expertafiagrantt carbone tnferuefat,aercum colorem centra-
htt.^ntedttlts autemnotts dthgenter attendendum eft,Stqut-
dem a nonnullps aduiteratjaurtnoghtttne.outilopuimone, aut
marino^aut cremattsgrofis^ qutbujdam coftmtitbm.Quod
faafe cognttufnerit.qutppe nthtl tn ijs probandx tnuemetur eo-
Sajunt. Pomphoiyg
rt oportet:Ltgatam hnteomundo ?nodtce^raro,autf
a fterf
CT huc atqtie tiiucjafacuium deferens, tmn
tooftpars etws ac uttiu cffiuet,**? omnejedi
rcmavebit.Poflea refdere /tnens, aquam cn
ntto,
*70 DI OSCO RIDISmto,&> nouam infundens,agitato:(y effundtto : mutata tan-
ttfyer afia, cr coUtaJum arcnofimhdfidat. Demttm dfiam
exprimtlo,^ficcatum ctnerem recondtto. ^Altj quanttm ma-
xtme fien poteji ftccant, er manibu* tnaqua conterut?t,dum
Mellu crajfamentum tmttetur. Demde linteofauctbm exceptu
tjis obtetojditt Uxihs tlltgato>colant , Cr fiofi h
feat,wfuftper linieum Urgiore aqtta, cmere'conturbant. AfoX
jfumofum^ttodtrateElum efi: Cffipematat ua/i, concha ex+
ctptunt: crfcltlt nouo ad ufi* recondunt. Ouod uero rejedity
Jenftm crtbratu, tn altuduas transfmdut, reitcio arenojo quod
feffumterat. Rurfm lapidojaftdere pattuntur, crtnuasaltud
excoUnt.Hoctderttidtm factunt, donecctnismerus cr arenx
fxpers muematur.^ltj pauUtim wtcgram tn aqua rejferguty
arbttratt arenas Uptlios^fuo podufcuio degrauatos, peffum tre,
ftlosautem Crpaleasleuttate fuatnjubltrneattolli. Caterum
ctnerem mcdtumfeparant,cr inpiLm cote£lum,ut Caamtam,
eluunt. £ utnetiam Uuatur umo chto aqua martna dduto.tno-
dis yuosfupra dtximws : er tta reddtur adslrtngenitor, ^uam
ac/His elota. vk Popholygt* aflringere,ref'tgerare yexplere,pur
gare,objlruere, Cr aliquatu extccarennter mcduameta nume
ratur^ujt lentter crufias obduciit. guodfispodto torrere hoeU
ddtgentertritam e^irrtgciumaqua cohtgesm pafttUoSyfittt-
h^nouo ^ fubteCns leutbwprunt*, orbiculos contmuo uerfabis,
dumafitccatt fuluefcant.Nefte tgnorandum, exanro, argen~
to,plumboj}fiert Spodton.ueriim po(l C)prium plumbeum ma
xtme commendatur. Qjwntd Spodtos fxpenumero deftderatur:
tteceffe eft oftcndire, qu& fimtli utrtutepollcint, ut tn Spodtflo~
tumfujfiapofimt, ^nttfyodta uocat, quo% modofumt debeat.
Foha tutjne Myrtt cumjlortbw jr bacat tmmaturis, tn fittt-
k crudum comccla, tndtto operculo conttnuafioramtna haben-
U^uriintwrfornactbtM^ donccfigltnumpercoyuatur. Itcrumtn
L I B E R QJV INTVJ. * 7»
fiflile altudcrudum transferuntur:quodubiferaffatum fuerct,
exempta lauanturadujm. jdem quojuefit e termueJyluefirif
Oltu&fihabeatur :finjecHtfatiu<£ cumjuisfiortbtes, aut malis
Cotoneis dtfjcElh^Z^- detrattu ofitbu6>aut Gallts^autUceratii
unteoliss/tem ex Moris tmmaturvs^ tdeft candtdis,wJole pint
drcfaEtis>aut Terebintho yaut Lenttjco^Oenanthe ,aut molltbu*
^ubtfoltjsy uele Buxicoma, uel Pjeudotjpero cumfiore. ^citj
ficulneat fiondes m Jole antea Jiccatas , eodcm modo parant.
^thj taurtnum qluten. ^dtjjucada* lana* ajfer^^ptce aui
Melle trrigatas^ gux omnta tn Spodij uicem ujurpantur.
THutta vulgarit, cjua eadem cum Cadmia eft, LaptdU duritiem
contrahtt : pompholyx leutfttma fauillaeft. Porroinipfts Aemfuftoriibns atque adeo Cadmia fornaci tniecla 9 bull* emergentcs te-
nutftimarum ac leuifitmarum fauillarumejfgit, cjua fummisforna-cum cacumtnii adh^rent 3 pomphoiygcmfactunt. Spodtum yerb , pom-pholygU extiniUfauilla eft^uA. pondere denu o decidtt^O1 tircajorna-
cem panimentumaut colltritur.C ttcrv.m -vera jhutiayQuod anttjpo*
dtum vocamus , vtmparem cum Spodto obtinet , neutrum tamen mtra,
lorpus fumttur ,& pertque arabum Spodtum , hepatt non eft confor-
tando.Elota pcmpholyx valcniifiimum, inttr ea cju^ftne morju deftc-
<4nt,rcmedtum eft, ey tdeo phaged^ um O* mabgnu rlcertbu* conuentt.
Collyrtjs indttur> in oculorumftuxus& puftuLas* Sedts <?gemtahumTrhenbusfumme prodeft.
Acs vftum. CAP* X L 1 1 LNOMENCLATVRA.
Grx.Kut*vkutv(&x*\K®-.Lat.^Ces ufium.
ltal.E^me abbrufctato.
Es ufiuprobatur rubru y Cr quodcotrttu colore Cinna*
barumimttetur. Ntgruuero plufcjuadeceatexujii
Ftt autee clauitfolutaru nautufiVidt crudo copofitn ^ubfferfQ
Jnlphure cumjalepari > omntbm uic/ftm tnjfarfis :fiftile, ctr*
cunlito figulari crcta Jfiramento ^fornacibu* mditur , donec
figbnumperco^uatur. Qjudamprofdphure Z?Jale ^ilum^n
67% orjrunt. ^Ahj fine fuiphure acJaieyficJiis multosdi
+Xiu fuiphurefoio uiuntnr. Fuligiticm tamenexcutmnt. ^llif
obiitosjcjitii ^iiumine clauos , cumjuiphure CT aceto ^fitliU
cntdo crcmdt. ^iajm jtnea oiia accto rejjerfos urunt,Cr -teru
ac tertto idem effiaunt, pofied recondunt. Prinapem locum te-
net,in Memphtde combuftum:proximum,tn Cypro. ^Ad(irtn-
£tt,exiccat,repnmtt,extenuat, attrahtt, uicerapurgat, €P* ad
acatricemperductt , mtia ocuiorum cmendat , extrejccnua m
carne conjumtt.nomas cohibet.uomttvti ciet, Cum htdromeltte
potum,aut cum Meile deitntJu, ili,
^Xeris recrementum,fi
donecnuiia prorjw /ordes emergat.
des
Jeq
CT eandem utm,Jedimbeciihorem,habet
Mtm duct poterit Aes vjlum offcmarum ,quod mgr
,flwnem repr*fentet,fnque non rubens,yt pojiulat Dwjc
m-
,fi
emendabit ddtgentta, qu* Diojcortduprtjcrtptto
confciendo , vetu* quodlibet Aes , cuprurnre Jujj
*un naulum daui.auo tonriui perdurent ,eferro <
fcmntur.Aes vfium acre ejl,& adJiriCtorii<m:at elotum^
tatrices mductt.quod etiam antelotionem maxtme »» carn
fusf.elotum tamenm carne moUiprtJtantiiu operabitur.
Flos. C A P- X L I 1
1
N O M E N C L AT V R A.
Gr AG\<& K*-Au<&.LatFlos,ari{.Ital.Fiored>
<f
1„ „,„,^ _ Muorum ueterum ffegma, q^fi
fiegmen Amjegmentum.nominarunt,opumm efipidbi-
tps,in ainiu fuiuefcens.Mtlij effigie, CT numero,brems,pcnde-
rofH4,modnef]>lendi'ns,att[ue confirmgens,qmd:iimatamd,rss
Jcib>:m noreccptt, ^uajxpe aa.uiteralur.Sed idjaaiedeprehen-
d.iuruitm dcnttum tiltju, diiatantur ramenta. Fttdutem,cum
bmfujum , m receptacuia dtiaktur : per coiafifin*'
pemnentm. Tum hmc negotio addttli mintpi :Jor-
*
I I B E % dJT I N T V S. *7tdes exfwrgantes , dquarn clarifiimam infundunt y refrigerandi
propofoo.Itaque rebentino concretu>ae addenjkttone^uelut ex-
fmtur er erumpit antediftttefios. ^cdftringit, Cr excrefcen-
a
titcoercet. offhfam ocidis cahginem emendat ,Jed magnopere
mordet. Qjutternum obolorumttondere datH6,crajfum humo-
rem extrahit. Carnoja nartum Crjedt* uttia abjumiueruptio-
nes papularum cum uino cohibet. Candidvu contra dmtumai
mum gramtates mtm , in easperJijlulam fiatu tmpellitHr.
ru&m3tonfiU<vscL remmtt,farina etm cum melie admota.
Loris Aerts afecoUcflhbanc rationcm tradtt Matthiolus.Statim a
percolato Aere,in receptacula tlli excipiedo prAparata , prtufjuam
wfecoalefcerety lympidx &gehdifiim&aqu*fituUmingentemfuper-
inijciebat,acmde confeftim tngentt cum ftagort ex Kert prodeunti
prtdenfofumo, tantijper dum hic yapor &fumus perdurant , palam
frper Aes,a<jua ajfufum,continebat-H£ccumdeftifJent,palamJuperne
totam minutifttmUC rubenttbusgramsy Aescotore cum quodafpkn-
forereferentibusfaclum compertt* ideofaclumeft, quodper vaporem
fmraCla mfubUme tenuiore metalliparte , cum ob aerU ftigidttatem
*» minutiftima grana congelafceret , in inferiora dectdens ,pal* ferreA
fiperincumbebat. Hocfemper apudfe retinuit : quhdfeplaftp etus ykt
btrugo , & non flos Aertsyeneant. Atrts flos JubttUorts , <juam Aes
yftum,aut Aer'ufquamma,ejfenti* eft.
Squammascris. CAP-XLIIIL
NOMENCLATVRA. *
Gr.Aints.Lat.Syuammd drts.ltal.Squama deljfame.
Quamma&m; excujfd ex Cjprtjs OJfictndrucUtw.crdJft
cjuidem tpft, prdfidnttor, tjux Helttts , tdeji clduaru, no-
toinatur.fedex mltpromtfcuo^ *re,aut cdndtdo,mtioJd tntellt-
gtturvquam,ut pote tenuem CT tnudltdam, damnamu*,mdxt-
»' dpprobdtes crdfldm,ruffdm,pr£fertimjidcett rejjerfu,dru~
gmm contrdbat. ytm hdhet adflrttforidm, cxtenuantem,re~
y frmen
tf?4- DIOSCORIDISfrimentem , O" erodentem. Nomai co'ercet,ulceraad cteatrt-
cem ferductt. Pota ex aqua mulfa,acjuam trahtt. ^chautfan-
nafubatlamjantm catapotto.Mdtturad oculorum medica-
menta. Genarum fcabnttam abfumtt , & fluxtones exiccat.
Lauatur hoc modo : Sicca ansfquamm* exfiurgau Jeltbra,
citm ntttda acjua m mortarto manu tbligentcr conturbatur,
nufque fefjum tertt.^lbtjatur quodjubftdit,CT effitfa afta,
.. >mtna catleftk tmbru adtjcttur, Cr diftenta manu,fftamma
yuafidejrrtngendafit , uehementer confiicatur , dumj,
rem emtttere fent,aqua fenfim adfex hemtnas ufueftfei
i,lV» uA&Sauamma ad iatut mortanj cobginfundtturjerendoualtde.Sftamma
tur, ibidatfrtmttur. QuofaBo , exfreffm humorfjxt
dre ruvrob
uah
facla , cxcmtur. Hoc eft entm uelutfiosjftamm*,
itm, Cradocularta medtcament I cmfrm* ef
le tmbectUuml *uodfuperefi , lauatur donec null
/3 x .*. / j_ ._ ~*<*^ntg~
diturfrorfit* lentttiam excernat, V linteo opertum btd,
fcercftmtur,effufa% cxtante aqua.ubtficcatumertt,r
pyxtdtcula. ^luut Cadmtam lauant, CT reponunt.Sftam-
ma, cx acte , aut mucrontbm decuft , f**m uocantftomoma,
adem uis. Lauatur modoftmilt,Cr reconditurfed admolien*
dam alut deieftioxemjnefficauor efi.
Quama Aer»,c,».< ex tufo& detrito Acrcprcflit.medubia rtti*
eft. &ef>entur& ferrifquamma ,C Stomor.
defucatjcjuamun duterse profuo qutquemodo.S
tentttu deficcatyCfttodeffcniUfu tcnutor.it.acmjt
ffi
jylfcf polleant ,auam Aerifjcpuirna. Hac carmm ccnjumn o ^ .
&maximt Heiitc SquammjiomneSymagnayebeminti^rn^dica^
Quiliquct qua confituuntur effmtiam , non t^nuemefjefedfotu^
fim.Stomomanonex Aere aut firro prodit fed ex Chalyue, que
-„ . —i-l -!*-- fuHcrtncuAc tunditnr,conpCten<
bt&§ti*,& ruft StoW
L I B E R CLV INTH. <T 7 ?
loma nonftrrum,Jid Cbalybemfonare*
Aerugo rafilis. CAP* XLV*NOMENCLATVRA.
Grd. l£ Ivqop. Lat.^rngo rafilis.Erugme raftle.
Erugo raja fit tjs modts : ln cadum , aut altud conjii
uas acetum cjuam acerrimum mfundttur. Superponttur
tnde tnuerfum dneum uj4,ptdferttm concameratumfm mtnns,
fUnumftd ob(lruElum,nullumque habeatjj?tramentum, ex-
empto,auo deliolum obturaueris operculo. Dectmumpofidiem
infidens ^Cerugo deradttur. ^4ut dris lamma tn cadtsjuper ace
tm itajuj^endttur,ne tpfum atttngat,CT tottdcmpofi dtes ra~
ditur. ^ut majfula dns,aut Lmina unapluresue, umacets non
tuentibpusjediam accfcenttbm conduntur,crfmthmodo uer
fcntur. Qjanettam ex deiimata drisfcobe ^Cerugmem facere
kcetynecnon e lammis^utbus brafled aurt conclujd nutUeo du-
wnturfquis ea* aceto rejfargat,Cr ter aut quater uerJet,do-
n*c ^Cerugtnem contrahant. Tradunt ^Cerugmem in Cyprtjs
^tctalltsgigm , laptdtbm qutbujdam nonmhtidrts habenttbm,
^uibns ^Cerugo ejfiorefctt: adduntj^ per camcuU dttm e auo-
damj^ecu manarc :feddlam paucam cr opttmam effe : hanc
fyeluncis effiuentem,copioJam qutdem,^ boni coloris,Jed ui-
*'oJam,quodUptdes muttoscollegent. plunbmauie modis a-
dnlterant altqut Pumtceadmiflo.alij Marmore,altj ^itramen
toJutorw.SeddeprehendemH* Pumtcem aut Marmor,dumpol
licefmiftr* manm madefafto, ^Cerugimsporttunculam altero
^tenmwfqutdem eam dtjjundi conjlat.Marmoris autem p
partes mumj}tra&attone creb
Cfhumom complexu dealbefcunt, qmn CT denttum appreffu:
fiqutdemjyncera cedtt.Uuis, CT fine ajjerttate. ^Ltrametum
Krojutortum ifne coarjruttur.Kamaue(ijitt
^Ceruotne illi»atur,0~feru?U cmcre aut carb
y z tncale
676 DIOSCORIDISincalejcdt akerutrttm, mutabttur, rubefcetque td cptod ^itra
tnentumJutorium accepertt, quodiduiium ,fitdpte ndturd td-
lemfortitur colorem. ^Cerugtnis qttdm uocant Scolecidm, duo
jitnt genera. QjtddamfojMiseft,alterdfat~lttiaadhunc mo'
dum.ln mortdrio Cyprij aris dimtdiam heminam dceit dlbi a-
criffopiftillo cupreo contertto,donec ftngmenti crafiitudinem
imttetur : deinde alumtnis rotundt drachmdm unam,citmfaUs
fojltttj,translucentis,aut martm quam albtfitmtfohdtfyaut cer
iecum Nttrtpdrtpodere,teritoinfoleydftuofifiimisdiebw,Jub
fydm cantcuU,donec colorem ^Aerugmis contrdhdt, CT con"
eretuftrigmentofumfiat.vbi autemje tn uermtculorum Kpo-
diacisftmilmm (feciem coegerit, recondito. ijficax, CT ualde
honi coloris redditur,fi duasparteis urinx ueteris,cum unddce
U ddtecerisy Gr alta qua dttlafitntjeregeris. Sunt qui ^Aeru-
ffnemrafilem,quainappardtunonreJpddtt,gummtmisJodt-
gerant tnformas,Cr ttd uenddnt.Quodgenns,ut utttofum,tm
probdtur. Ftt £r juaddm ^Aerugodb durtfictbu6>mortdrio
er ptftillo Cyprtj aris,cum urinapuert impubis, qttd aurumfer
ruminant. ^AntedtSla ^feruginum generay uslo art ommno
reff>ondent,fedmagis effetlu ualent. Sctendum fofilemScole-
aam pr&ttanuftmam ejfe: derafamfetjuhpofbemo locofatli-
iiam,mordaafima tamen efi h&c,er magisadtfringens.iAU*
rtficum autem arugo raft reffondet.^Cerugtnes omnes adfirin
gunt,extenuant, excalfactunt. Oculorum ticatrtces emendant*
lachrymas cient,nomasfiftunt,tiulnera ab infiammatione tuen
turyulcera ex oleo cera<L ad acatrtcem perducunt,callos crjor
duLulcerdpurgant. Cummellecotla, callumfiftularumero-
dunt,cum <Ammoxiaco,collyrij modo,tneas adatld. *A<*g n'
giuarum autem excrefienttas, er extuberationem ittues.MA*
gnopere extenuantgenarum crajlitiem, cum Melle tllita. I c-
ritm pojltlhuonem fhonvta ex aqtta cdlidd locwfouendm eft.
";--* *lefina
LIBER QJ I N T V S. €77^sfma terebmtbmd except£y
cum *re er nilro lepras dbigunt.
Fritur ^yCeruqpyaudcunque uells mmutifiimefrdEtd3commmu
tAfymfiElihpMMayflAgrdnnbm • uerjaturj^
donecje mutet, CT colorem cmereum conopiat. PoJIea refrige-
rata reponiturad ufurri. Sunt qm cruda oliaeam urant, uti di-
&Hm e{l:fednonf>rorfiu eundem colorem cremdtd reddit.
RubiVo ferri. C A P- X L V I
7
NOMENCLATVRA.£. lc<^M^o}) mLd.I^bigofmiMA.^ffne delForro.
vbigoferri reftringit. Ssftitfcemmdrum profluuid dd
motd:potuLprdfdtne conapant. llhtd ex dceto,igni
btojacrh^ CT papularum e
lii adfcabritiu4genarum,reduutds, Cr fteryg
tis.prodefl,gingMd$firmdty foddgras illitd lemt, alopeaas re
$let. Vmum aquaue,m qud cdndensferrumfit refim£tum,foti
cotlidcps,dyfentenci6^Uenofis,cholerd Idbordntibm, er dijfolu
tisflomdcho auxdidtur. Stercm ferri, qudm Scorutm uocdnt^
tddem fotefl qu& ^ubigo,Jed wcfficdcm. ^Cconito, ex dceto
nwlfof?otum,of?ituldtur.
'Emge.qua Aeris rubigo eft: vt inferroferrugcfeplaftjs& re-
centibus medicis, viride Aeris > magna abv.ndantia in omnibtts
pharmacopolijs habetur, Ucet fyncer&ftt parum, adulteratx ingens a>-
'fta.Kam cum Aerugo,autfofrli* ftt, aut fattitia:fof!ilis quodfodmts
i*nafcatur>& qubd non raro vermilorum fpeciem contrabat, Gracit*
loyfcolex nommatur.hUcex Cypro noTiro temparzin Italiam non
«jfertur.fattitU prAparanda multifunt modi.Nam& e ^ammis art*
deraditur,& derafa in majjosformatur,acinde Grtcu, lon xiton dui
'«r. Uodie cum optimicopia nonftt, medtocrivtimur, qu+d cum aceto
ft <& yinaceU.Kam Scollccia noftro auo hauddum in vjus receptaftcut
GermanicafofitltsVerrug
ferri rubtgo* Cftercmferrtjeufcoria res nottfttmtfunt, caueant tarnt
^perttiores^efquammam^ m maffamynp
€7 9 DIOSCORIDIS€xiHjtrurfutindipotejl,cum{tercorefeii recremento conft4nd>tnt> J«fbuma eft,eferro igritto exilkns.
Plumbum elotum. CAP. XLVII-nomenclatvra.
Cra. Jireftfyw©- fiA<j8A©-. Lat.plumbum clo-
tum. Ita.Plombo lauato.
LO/«rvt plumbtfcft.In mortariumpLmbeum aqua tfMf-
aens,ptfti!loplumbco tentojcncc mgrejcat A^ua,Cr U-
tmmodo crajfefcat.aut luttilenta rcddatur. Lmtcolo detndcco-
Uto }a^amJupermJundens, fio factlms f«/<W eft rejobetu
tncerntpoft.Hoctterumfactto,uJfucdumJatts ttbt habuiffe ut
deatur.vbt conjedent^rtore^ua effuft, nouam adtjcenstu
CadmtamlauatoJonecnuliaextctntgrtua.Pofteampasltllos
co?ens3reponito. Qutdamfcobem tnundt plumbt hma r*fu
tam,mortarto ptfttllo^ Uptdess terunt, autmantbmium tf*
panlattm adtetlaftcant,donec mgrefat3mox ubt tdpejjum *>
rtt,effufaacrtta,colitgunttnpalitlIos.mmtrttumuehemente^
Cerufit ftmtte reddthr. ^ltj eltmatafcobt modtcam Plumba*
Stnem aductunt , affrmantes tta elotum plumbum prastan-
%H6 ejfe. Poteji reftgcrare3adftrtngerctnducere, molltre,ex-
plerecaua,fj}ere oculorumfuxtones, Cr tdcerum excrejcen.
tta. Santmnem fufprtmtt,prodefl contrafedvulccr*,condylo-
tnata,V> htmorrhotda^x rofaceo . Item3 ad ea quatgre aca_
trtcem ducunuv in totum spodu efficlnsprabet, mfiquodno
obductt crufta*. Syncerum plumbum^aftriclH, martnt Jcorpto*
nis dracontitj. plagts auxtltatur.
Plumbum vftum. CAP- XLVIII^NOMENCLATVRA.l-KifiJl&u.iuctvniv©: Lat.plumbum uit>
Ita. plombo abbruaato.pritur
L I B E R Q_V I N T V S. €79
VHJtur plumhumfic:Superquam tenutfitmasplumbi U<>
miMSjfiftui nouo indttas,fulphur mjfargtto : addttis^
alijs rurfim laminis * mteriettofemperfulphure, ufijue dum uas
expleueris ^fuccendtto. llagrante autem plumba^ferrea rude
uerfato , donecperfefle redtgaturm ctnerem^ nihdj^ e Plumbo
non ujium hdferit : tum demum , objirutlis nartbw , eximito:
alioquin haittmplumbtnoxmfientitur. ^Cut ehmatamplum-
bifiobem tn oUafulphure urito. ^xltj lamtnas mfifltlt crudo,ut
diclum eft,imponuntfornaa>autfoco, Cr arcunltnentes oper-
culum, dato extltjfiramento , urunt. ^fltjprofulphure Ceru-
fitm aut Hordeum tnJJ>argunt. ^iltj integras laminas mponen-
tes3acrtgtne utttntur,Cr ruduulaferrea contmue mouent,dum
m ctneremfioluantur. Seddtffialps hutufimodi ujito,CrJiuehe-
menttm uratur , contrahuffum& argentt colorem , Magts ta~
men nobisplacet prtma urendi ratto. plumbu ujium lauatur ut
Cadmia , C~ recondttur. Eofdem effettw habet , quos Plum-
fidwtimum efiy denfumyJr
rufampiariereprafentans, mhtlplumbofthabens, quodadlu*
teumcoloremaccedti, Cr uitnJflendorem trmtatur. Eadem
qu& plumbum extffiumpotefi,fid magis adfiringit. Lauattn
ui mortartjs tnfiufia aqua, Cr refufafumma aqua, parte,qud lu<
teum colorem duxjt:td^fkp^,dum recrerncntumabfitmatur
Detn ubicofederu crafamentum, aqua effufa, dtgertturmfa*
fitilos. Moljbdoitesldpisa plumbifimibtudwedi£lH4,rejf?Qn*
dentem recremento utm habet^& eodem modo lauatwr.
Stibium. CAP.XIIX.
NOMENCLATVRA.btum
y 4. Sttmmt
tfSo DIOSCORIDISTtmmi optimum , quodfjlendtdtfiimum efi, modo^ ntte
_ dularum emtcat , conftaBu crufiojum , nthtlterra autjor-
dtdt habens,frtabtle,quodsttbt appellarunt,al^ Platy ophthal-
mon. Vis etua adftrtngere, meatm obfirucre , refrigerare, ex
crefcetiatn carne cohtbere, ulceraad cicatnce pcrduccreforde
CT ulcera oculorum expurgare. Stfitt &fangumem e cerebr
membrana profiuentem. £t ut tn untuerfum dtcatur , uts ttfit
flumbojimtlii efl priuatim,ambufta tgnt,tn puftula* erumpen
nonpatttur, cum adtpe recentt tllttum , cruftoj» exuUerattone.
tdctcatrtcemperduat , cum cera cy exigua Cerujd. Torretur
pmfttajarina ctrcumhtum, et carhombtu obrutum, doncc car-
bunculetur crufta,exemptum% reftmgutturmuberts laBe,qu4.
marem pepertt , aut uetere utno. Vrttur ettam carbombm Juc-
cenfis efflatum,quoad tgnt deftagret. Sienimpdttlomagt> con-
(remeturyplttmbumft.Lauatur3utCddmia CT ds.Sunt aut ui
plumbtrecrementum eluant.
Molybdscnc , feu Plumbago.
CAP. L-
NOMENCLATVR-A.Cra.MoXSAcuvet.Lat.Plumbago.
Itai Ptombagtne.
Molybdtnd opttmd eft fiaua , argentedft>umd dmuU,
modteefilendens : ckm ter,tur,ruja. Decotla cum oleo
iounori< colorem trahtt. Vtttofaefi, qud aerem aut colorem
plumbeum refert. Gtgmtur ex ^Curo Cr ^Crgento.lft etutm
ftudamfofiUs , adsebafttam O" Corjcum tnuenta. Quo tn
genereprobaturyqua Upidojd nonftt,aut recrementofajednu
tens C2~ /Uua. Vim habet fjuma ^irgentt , attt recrcmenta
Pbtmbifmuitrn. Vrttur lauaturq\ eodem modo. Mtfceuacon-
mmenttSimc mtdtcamentn *ua Lttara> uocant, ataue cntpt*~J '
irti
LIBER. Q_V INTVJ. *$%
rls mimme mordentihm. Carnemrecrcat, cr ulceraadcica-
tricem perdaat. Glutinantibu4 tanien medicamentis 3 aut ab-
jtergentibpfis non conuenit.
Lumbum nigrum eft,& candnhtm. A t elotum Vlumbum , e nigT9
ftt tajitum. Vorrb Vlumbiretrimentttmfeu fcoria , non ideft onodcum liqv.efttplumbum , imo va[rs inftdtt cu nthil ahudflt quam Vlum-bum, quod ( vt tta dicam ) calcinariincipit , &facilc in plumbt natu-
ram rediret, vt mifto Lithargyrtoftt :fedfpuma illa , qu&juperne ex-
puitur , tum cum in fornace ingens fojiths Vlumbi maffa percolatur.
Htcdenfa cft,dura,rubefcens ,vitri tranft>arentia,viftturquee Triden*
tinisO' GermantcisfQrnactbusmagnisaceruisametallicUeieBa. Vlumbarius lapis fft Marqueftta vulgaris non eft lapU, eft profetlb , vt bona
fnnpliciariorum parti vtdetur, e quo Vlumbum excoquttur. Hft etiam
argentiftmul& plumbtferax vena. Stibium, quod hrabumfeclarijs
Antimonium in GermanicismaximefodmisJn ItaUcU& GaUictsetia
teperitur. Stibium cum quo lubuertt nsetallo invafculo fuforio permi-
xtum ,etiamftferrvm ftt aut chahbs,celerins ehquandi materiampra-
bet. Laudaturfiinttlanstjragile^quodin lov.gasftffuras rumpitur, nonin rotundas parttculas. idfoeminavocatur. Matverbj aridtus& ma-gi<
eftfcabrum , minufque ponderofum & fiintiUans , & arenoftus.
NumbagofaflitiaeftjCr natiua. Vaclitia infornacibtu procreatur, in
Jueis A urum& A rgentum eliquantur , ncmpe cum fodma non tan~
tuminfi Vlumbtcontineant, quantumeis percolandis fufftciat ,vbieis
yena Vlumbi 3aut Vlumbumpurum adtjcitur,nunquam non infornd-
titfundo Vlumbumcakinatum,ftmtle Lytbargyrioreperitur. NatiuaM
taplaneeft vena,qua Argentttmftmul& plumbum conttnet.
rgcnti recremcntum. CAP» LI*
NOMENCLATVR*.Gr.Kfyvpt imcfice.Ut.^Argenti recrementum.
ItaLscona dJargento.
Ecrementum ^Argenit^quodScortam uocant3autHeU
cyfma , aut Encauma , Moljbdanamm habet. gudre
tmpUftru <ju*sphaas aftellant,addttur> acmedtcamentn auA
(Hatrtcem obducunt,ut pote cttm adftrtngat,extrahdtaue.
y $ ^trgenti
Ae$t DIOSCORlDtS
Kgentifcoriafeu recrementu,fi8itio, Tfmalto,e vitro (fic iicuO
fimtle,ac dtuerforum eft colorum.Qjsod eiientt rbi argentifodma
ntes habeat aliorum metallorumfodi)ias,maxima tamccxpar-
ra eft.taruleisC yiridibus Uneii dtjlm&a, quamtusV atuiam
*m cwrule/cqutdam vmdcsftnt,vt slfmaltum.ferluMx.
Spnma argenti, CAP. L 1 1*
NOMENCLATVRA.Gr*.Atfi*pvg@'.Ldt.Sjntm4 ^irgentu
ItAl.Lith.vgmo.
Puma ^frgeti quadamgigmtur ex arena, fudm '
, diUnuocant,infornacibm confiatajcnec ferfeclt?ignn
defcat.^iliera ex argeto, Tertta ex plumbo. ProUuJn
efi ^ittua.Secunda Htjjamenfis. H^Jeqtntur cjUdfit Dtc*
chu,td efi Puteoixs, Baijs,tn Cafania,V Siciluflurtma en
htjce locis efiagranttbm lamtntsflumbeitggmtur.Qjudjt*
colorefflendet, chryfttis affellatur,ommu ofttma :fum^Lrgyntis:quAex argento, Calabritis. K» aute adfi"
gere^molitre.exflere caua,excrefeentiam carne refrimtre,aa.
cicatricem ducere,refitgerare,Cr occhtdere.Vntur argettjfu-
ma, confiaBisfartibm ad magmtudinem lugkndium,frun*
fuferfofitts.tta accefafolitbm3ut cofiagretyabfiergtturinfidens
fturcttu^Cr reconditur.^xliqui ter aceto aut utno reflmguen-
tes, rurfm urunt, <£r eademfrofequutt , refonunU Lauatur ut
Cadmu. Vt ^CrgyrtttdinommaU,aut,fi deftderet,alterican-
dor detur,ea mfartets magnttudmefabarum cofiacla, chctW
cis atitcA m?fura,fifltu nouojuferfufa aqtta.addtto cadtdt Trt-
ttcifanfondercfriuatmjjfugillo Hordet,linteolo f*ro>raro,
anjuUs uafisaUigato,coqmtur,donec Hordeufiatlumdtjibdt:
demde omma m nouum craterem orts amfli tramjunduntur.
Tnticum abtjcttur ^ffiunu ^Crgett uehementer mdnibtts djjn-
cando infufa a^ua iamtur^afiiccataytn rhebdtco mortanote-
I
t,
LIBER Q_y I N T V S. 493
tunajfufafertiete aqua,donccfolutafattfcat. Excolata aqua,
criitota dte teritnr,& ttejfvri tnfuja catidaaquafimt. Manc'//* cxcermtur.altii mfHndttnr.at^ tcr die excolatur. idjcptc
cbmficrtfviet.Foflca additis adfnguLs mtn^sffuma ^Arg
^iumsjalisfofilps drachmisjnfujai^ calida aqua, ter die tcrt
ry ty addtta acjua excolaturicumc^tnalbuerit, cahda wfufa,
^facitoydum nulla prorfasjaljedtne reftpiat.Dcmu drdetif&+
oJoleftcCiXta^ieBopnm humorejeconditur.Sin mtnw, mi-
tjfuma ^rojriudv ddigeter tn itnr\additoJalefcf'tli trtto,
tpiicatopcndcrc>mfiElile ncuii conijatur,acjua mjunditur,tta
Juperemtncat.Mcuetnr qi.oudtc mane £r ncfferi.acjuaj^ fit
pcrfundii\pricrc nequacjuacfjufa.Hocft tngtnta dtebm : natfe
riifimoueatur^rafjtjcit.ujfie tn duriticm tefla.Fcft h&c effuja
lenitimwria,tn rhehaico mcrtariojfuma .Xrgcti tcutur^o^
tcttad in fifltle acjua ccttnes,manibm ddigeter agttatur, muta
tafubtndc aaua,donec nultiifalfugtnis mdtau prabeat.Dewdc
quodex argetijfuma cadidu apparct,m uas altudiransjertury
?dafiuinpaJitlIos, piiibeapyxtde coditur.^AlijfJuma ^Ar
tnfabaru magmttuhnes cofsaElajn uentrejutllo crudo ex
acjua cocjuut,dum wjcn* elicjuejces cotabejcat. Exemptam^ cu
falepari terut,Cr utfipra ditiuefJauat.Suntquijatis iilram
una, crjfumd ^Argett taniunde,inJolcterat,aqua cotinue mtt
tata,dit cador et detur.^Alta ratio:Sumito quaiuuis ^ArgetiJfts
ma.ubi lana cadtda muoiueris,fiBih nouo tndtta aejua,cu pugtl
lo fabaru recetturepurgatarittf decocjutto. Cuife fabadtjrupu
'dehtjcet. lanac^ no dcn\greiyexepta ^Argetiffuma,et altera ia~
**tnuoiuta,tterucoquito, cjathu aqud ZTparefabarumodu
*dijct?s.Fadetertio,cjuaJupra,JaatoJnjHmma^
na tam nd tnfaalur.lnjup transfundesm mcrtanu.adfii
faiufofiuj lilras,adiicno cfiogemtsffuma .Argett dm*Attic*<> ettertto:wicrmtttestjy
NitriquaalbifmitHacjHadk-
gnt
e
«4 DIOSCORIDISInti drdchmM quddragintajeptetrt tndito : ttertm terttOydone
Jktls candoris contraxijfe uideatur. Ita dHtem fnndens eam e:
alto inficuk oris ampli,adie£la largiore aquajibi cofidere de
jierittCohito.Tum nouamfuperadtjcteni aquam,mambmprob
uerfatamyjimto ut conJidat,acrurJUsper colum ddijctto.^tlter^
nit eadem projequere,dumpura aqua dulasj^ ejjiuatj C? nuua
ftlfdmem pr&feferat. Pojlremo mfiftile nouum trans,
colatojen/im omnt humore,Jolt quadragtnta dtebwfub
Ujydn* expomto^C^fi
Uyrta prodcffe> Crad i
fiat ad
tollen-
dasyddrugo/Mjactes,Cr' ctcatricoJas>Ucerat*sfy CT^cula
rumplenas.
A^gtnti^umaautUthargyiumftmfornaiibm ybt hrgetum
dep»ratur,e plumbo nigro,a co(ho»is dtuturnitate>& metallo-
anreus velarg
forma
l Auriyel Argentijpuma profiiit, ytfefla
fip Vifwm eftffed ytplm^mmufye Aerisjefuando Argento* immitta
^tur.Namfimaximapars Aesft,aureocohreLitbargyriu imouetuu
fm modicum,aut nihilum ftt Aeris, argenteo inducetur. It re uera Li-
thargyrium,nihilaliudejl, quam Vlumbum Aeri, aut al^uande Ar*
gentojepurantium indiUgentiapermixtum*
Cerufa. CAP. L 1 1 1-
NOM ENCLA TVRA.Gr<e. -littfttdt*?. Lat. CT Ita. Cerufa.
Erufafit hoc modo : Infitfom ttrceum om lati, autfitttle
Ubellum yttam acerrimo aceto, lammamflumbeamfit-
trafittiltsJjnraatlttmfubteElapuu arundmea tegete,{irmato:
jHperutTufyueLtmtmbMjte hahtum exptretacetum,ubt refok
tafueritjefittensfydectderthhumorempurum adfumma dela-
tum colatojcrajfamentumjj transfundtto.Debet quoqiteficcari
tnfole,mox trujatth mok tert, aut altas trttum crtbrart.Pofiea
quodjuperefi dttrtjn tenues partesredigendum cnbranditmfy
*
L I B E R Q_V I N T V S. <>3f
yicifim eadem tertto quartodfactenda.Me/tor3qu<eprimo cri
hrata efi, Cr medtcamentis ocuiorum affumenda.Secudum lo-
tum tenetfeques,O" reltqudfuo ordme.Nec dejitnt qut Itgneas
afe appendant, er derafo ceu fitu tmpojii
ut acetum non contmgat,tndttocL operculo circumlmetes dimtt-
tunt.Pof dtes decem,laxato ohturamento utfunt. Cumj^ refolts
ta matertafuertt,reltqua,utfupra dtxtmm,exequuntur. Si au-
tcm qnis tnpafttllos ueltt dtgerereyaceto acrtfubaEla, dtutdttur
mpafttllos, quttnfole/iccantur. ^Cefiate tamen Jupradtclnm
opm obetmdum e(i : tta entm candtda atque efficax reddttur.
Quinettam hyeme paratur,urceiffuprafttrnos3 l?alnea,autfor-
naces tmpofttis : afcendens entm calor, tdem quodfol pr&Slat.
Laudattpmamfieri putant Rhodt, cr Cortntht,aut Lacedd-
tnone ^proxtmam Futeolis. Torretur hocmodo : flagranti-
hu6 tgnt carhonibpto,fifltlt nouo, maxime ^Atttco trttam Ce-
rujam imponito, cr aftdue uerfato^cumque anereum colorem
traxtt, eximens reftgerato , Cr utttor. EJl CT altud vrendt
genns : Trttapatmis nouisfupra prunas tmponttur, Crferula-
cea rude mouetur,donec colorefmtlis Sandarachazfiat ; extra-
ftaque adufm mintflratur. Qua. uero ttaparata eft, Sandjx a
qutbufdam dtcttur.Lauatur Ccruja Cadmu modo.Vu et refri-
gerare,occludere,emolltre,explere, extenuareque:infuper ex-
crcfcentta lemterrcpnmere, C?° adctcatnam perducere. Mi-
Jcetur ceratps, er emplafiris quxLtpara, uocantur ^pafiillisj^.
*ft autem letalis eita pottn.
tf*
tftacerrimi aceti halitum craffa
in pollincm rejolutu.
ifum colorcm imbuat, Scandiumfacit . Offi
x3vna& eadem resfunt*
Chryfocolla. CAP. L I 1 1 I.
NOMENCLATVRA.<?r<*.
CSS DI OSCO RIDISMvXM.o7b.cc. Lat.chnjocolla Itd, Borrace.
Hryfocolla laudatifima ^i
fimtHtme reddcns.Secundum locnmfibi uhhcat Maccdo-
er Ptaxm* Cypna,<juo ingcnere praferturpura :dam_
aua terram,aut cakuhs cotkgmt. RatioW. hxc efi
-.<
7^w m/i/> afia,mortarto cxpajjxmmuaipu
ter fricatoyVrflatim quamconjedait.coiato.^
Jeis*a*mt.r*rf*m*«<*#* vcfimprofefterejonecp
fjncerai fhetletur. Demficcato tnfoie, O" *duf* re^to.
OuUftJrere uolueru,ex ea terens auodjaus ejje uekmg
££ fupra carhones adpomto, <r<U f*°jo f» t»*£mm.L Chryfocclla admmUm cuau.es tm*gm
pm mordcndo exefi. Inter meduamenta tmdhgt»^*
twnes concitant,CT necem mfetre pojjunt.
%n krn-enttcauerms, reperttur. ^y rpertotum veris
pLefacU.Ofpanarum Borrax.na ^ C^ ^X^te.non
in %m* obfcuro,ytparerat. Quinettam m.^u»t«W U«lum.neru^nvns^arntenucof^yocant. Pl«* de vtrore coc^t, ?« ex^"^Z^ luro irrumtcau.rntr.albedtnem.an, ex Ar-evtjodn^ ^denfa^^L^«anJo^ea^aurtjodtn^r.tjU^^
Lapis Armcriiiis. CAP. IV*N O M E N C L A T V R A. ,
|
©• xtf©*^irmava.
^rmt
A
L I B E R Qjr I N T V S. e$ 7
A^memm lapisfr&fertur Uuis, colore cobruleo^erquam
dquabtlis y calculo carens y €r frtabilis. Eadem qtt&
chryfocollafirtftatijedinefficaaM.QuineUam ufum habetad
os mpalpebris alendos.
Rmenins Lapiscolort cbryfocollam refert. SeleSlifiimus efi qui
fummi ytret , & prope ad c*.fium accedtt. Qui in plurtbus Ger-
mania. locts reperitur lapts, conficiendo colort quem proprte , c ytridi c&-
fntm yocantMatthiolo yerus efieducttur,ArmeniuslapU. Necobftant
natales. Stquidem manifepo yidere eft ,Jeplafi]S Cadmiam , ihutu:
Spodijydiuerfa Antijpodi* : C fioris £ris,yiride *rUyicemreferre:cnm
tamen h&c fmgula tn fodinis repertantur. Vorrbfiis lapis in officinis nem
reperttur , non ftatimjequitur in metaUkisfodtms non reperiri. Lapis
trrnenitt* perTralianum humores melancbolicos expurgat ,mipune,
necdijpartabElleboroalboyirtute. Ver hettttm pueris confert quibm
ftrtcttim efipettus, prouocandoque yomituipeculiarts. In eptlepftafine
noxa ad terttam yncix. partcm ojfertur ycum decofto C entaurij mino~
*». Galeno lapis armenius yirtutis efi abfierfortxcum leui quadam
4trimonia 3& leuifiima yiaftrtfloria.
Cocruleus. CAP. L V I.
NOMENCLATVRA.Gr. Kvojv<& .Lat. Cccrulews. Ital.Lapis Lazjdi.
Oerulci oriqp ex tranjs metallis in Cjfro > copiofior ex
arcna htorali :fecundum quofdamfub cauatos ffecws
inuenitur y am maqis probatur. Eltgi debet tnebriatm.
' ut chalatts. Lauatur ut Cadr.ua. Vtm habet refrtmcn-
iquot
quod
tem,er modice erodcntem. Crufiasgtgnity £r exulcerat
COeruleus, f!ue Lapis LaK.uli , probatifiimus qnifcintilltSA
aureis emicct. Arabuftclf:rt: Cccftlleu , t*r armevni lapid
y*adamtnm cognatifur.tMnhtx Cr ficcie cofundunt.Etfane in Ger-
toanidtfodinis intncem & inyna fipenumero maffa adnatireperitm-
**r,ab eaq; colorts proptnquitate, cadem& yim <& pretium apttdplc-
* ^eobtinere.Attamen Lapts l^XJdsyentm&W noneft,jee perMa-
^i-diizdil^eter clotus,purgat innox:hhvmvreprscipuemelarJ?olku,
isttantvm
fftS DIOSCORIDIJquantumuU jKukmyux putrefsMortum dicat. SiqniJem acrimonU fu-
trefacityquam lotio commoda emendat.Vorrb Germa?iic*fodtn*, auro
notatum nonprocreant , namquejk diftmflumm aurtfodi/u* tantum,
& e quibus argentumfmulV &s extrahuntur,& ahbi nafciturnuf
quam. Quocircabonitate& fretto prjicellenttfimus laph La^uli,
qui ex aurrfodinaeduotur,quoquc yltra mar$num(fii vocant)Ax.*-
rurnft. Marttimunttoribusnmaftens, injpijfauarenfinonabfimihs*
yix,aut nuUatenm3noftro duo reperitur-
Indicurn- CAP» LVII*NOMENCLATVRA.
Cr.Jydlik&XiS^LatJndtcumJtaLlndico.
Ndici dnogenera. Vnumfuafyonte nafcitur^umquam^
ma,germtnatwne lndicps arundxnibm exuns. ^Alterum m*
fettorid dant ojficin* : €r ejlflumapurpurea mnatans corti*
nu,<juamdetraftamartificesficcanL Ofltmum exifiimatur,
auodcceruleijJecicmpr^betyJuccumJuumforbeUCr leue. M-
ter meduamenta eft ^ud lemter adftnngunt,C^ inflammatto-
nes,tumore$que rumpunUPurgat CT refrimit ulcera.
Unianum Indicum , quodin infeflortjs offcmh e VurpnrA fj>***
conferifcribit > almd efi a nofho , quodex ifatide ,ft*Quado ph
jue piclores vtuntur indu<endo(fic loquuntur) caleftt objcuro,
hu* tfilarihuA . *r auod ku-rmrmento permtxtum > colonm ***-
pdem pukbemmum faat :& ptrindek Diofiortdu lndito diJcrtfM
quodjpumamfaat,ex lndicarum aruudinumgtrmmAtiont.
Ochra. CAP. L V I 1 I.
N O M E N C L A T V R A.
Gnoxfa.IM.fP* Ital. Ochra.
chram leutfttma, Cr ommno luteam eltgere opertct.
faturatamjio Lpidofam^friabilem, natione „4ttt<***ofritur hxc,cr Ltuxt Cddmt* modo. t '.: etm adftringcret
ero-
dere,ccHecliones Cr tubcrcnladfopare. ExcrcfcentUW c*rne
refrt
LIBER (LV I N T V S. <T3j>
reprimit , caua cum cerato explet , Cr arttculorum tofos com-
tntnutU
ijr
tfa c&dens > e caueniofo fo-
ifi.
Cinnabaris* C A P« L I X*NOMENCLATVU.
Gr.Kivvx£oc$i-Lat.cinnabarisoltaLcinabro.
^fHuctnantur aut Ctnnabarin Minio eandem effe
ftimant. Mtmum emm tn Htfyanifs ex laptde quodam
<tr<rente£aren£f>ermifto,teml?erartJolet> altoqumnon dtg
Jcitur. Fornactbw autem tn fiorentiftmumflagrantifitmumfy
colorem fermutatur. In metallis uero (irangulantem halttum
truclatyttaquefaaes tncoU ueficis obuelant f ut per t!Usj]>e£tetf
nec rejfarando noxium aerem attrahanU Eo pElores adjum-
ftuoja vartetum ornameta utiitur.Cmnabans uero ex ^fphrt-
ca defirttfr,£r magno conftau Hatienu* tnuerittur>ut utx uer-
fitolortbmmBorumltnevsJatisJactat. Intento colore necdtluto
fraditum : quare qutdamjangmnem effe dracoms extfttmaue~
runt. Vtm habet Cmnabans H&mattu laptllo eandem. Con~
»emt adoculorum medtcamenta^uerum ejjicaam,magi
aiftringit,wjangumem cohibet. ^Cmbujiis tgnt, Crpmiombm cerato excep
I nabarit auofeblafu & piclores ytutur, longc diftata T)>of«>~
Ik Cinnabart. N.Z mfltr &fa£Utitu eft,&foftAs.venautu»,
t> txitiofin. kt Diofcoridit Cinnabaris ex Aftka afttrtur ,modics
l*atitate,yieadtm qua lapu Hxmatitts,nofortt tant»appUcttM,ftd
*tiam intracorpusfumptM. Qjfod vulgari noftro Cinnabart non con-
»tnit,mmft erodenti, exuluranti, venenato , oculorum actntmorum
intmico. Plmiusfan^uinemputatejfedraconisin^nacum elepbante
«ntufu Std idfalfum eft.?er Cadamoftumm affrtcana na»ijat,on«
tso DIOSCORIDIShiftoria Cdp. 4. San&utt VraconU , lachryma eftgummofa &qut ex kfiicana arbore difttllat , colore purifstmt&fummc 1
Jangumu.t&ic hodte \talu dicitur,Sa
U quo maiorftt copta,corttcemferro tnctdunt ,& coUetto Itquore, *be-
nit ignt incoquunt.&fangutttem Draconu vocat. Liquor htt ex Afi-
ea allatw , pauca quantitate, inpiBorum vfus inducendh vmbris ,&Mtntendo rubro claro, ivt vocttant) adde \m (juod expcrientta ccgnt-
tus efi Hdmatitt vtrtute confmtlts,& aflrtttortus, non dubtamfdem
factt, Diofcortdti Cmnabarin , idcm effe cum hoc Afitcauo hquore. Ca-
terum CmnabarVfofitlts.rubens eftlapu,nonextrema durttie.at pen-
dtropftimuf.O-non raro argento viuo intantumfarBus vtjfonte ex-
tiUet,haud altter, auamarte& vi ignu educttur. faclitiusfit ex ft r-
3-ento vtuo £r fulphure per viam fubltmattonts .Mintum q-d »°'
tzpitefcribit Diofiondes, nofterefi CmnabarU fofitlu.Mtmum vulga-
re,nthtl altud eft,quam Sandix.
Argentum viuum. C A P» L X»
NOMENCLATVRA-Grt.Yfytyvct&.Lat.^Crgentumutuum.
Ital.^rgento utuo.
A KientummuumfitexMmio^uodabufiueCtnnabdru'
J\<£citur,pat,n»fiMb»t, tmfofttaferrea concba Ctnna-
barm continente,V caltce cooferta,drgikafuferhta,carboni-
hm fuccendunt. Siqutdemdeterfafuligo, <jux cakimjtde> re-
irtgerata in ^rgentum muum cott. Qumettaminuenitut m
arienttfodtnarum tetlv ,fltllattm concretum. ^ik f«W m
m1taUtsmuemntradunt.Seruaturmuitrei6,autfiumbct6,aHt
fiagnets, aut argentcts uafisfyutdem altam matenam otnnem
exedtt , cr defiuere factt. Potum uim pernicialem ^etjuj
entm fondere tnterna exefi. Zcmedio eji lac midtum fi^e
fotum.a- uomiiiombm reteaumy aut utnum cum^CbJmWm
aut ^cptj decotlum,antJemen Ormmt,aut Origanum,uelX)J'
Jopum cum umo^urt umatiJcobsMcfi, ramentumquam te-
nuifitmum,epotum,mirabilt eji auxilto.
LIBER CLV INTH. 6<?t
Kgenti viui vena,&fola,et cum marmore reperitur.Montes aUquotcjttia Goritiavmusdiei interuallo distant, caueas habent
minerales,vbi abundatifima copia reperttur. Huius confciendi facilis
*ft ratio.Cinnabaris foftilit, longeamphtu Argentum viuum exudat.1d phdofopbiaLhimij}* metallorum omnium feme '& origmemfecere
;
camque caufam efje cur condenfarinonpofit. Attamen contraeorumcpinionem,argc?Jto & aurcquamomnialio metallo cttimvnitur. Si-
<juidem metalla omnia qux Argento viuo immittuntur/mnatant,pr£teraurum quodiUkofundumpetit3quodeicj:teriscitius implicetur.
Rubrica Sinopica* CAP* L X I.
Grx. fttXT©* jivczfiKH. Lat. CT Ita. ^uhrica Sinopica.
vhrica Sinopis maximeprohaturgrauis,denfa,ad loci-
noristmagmem uergens, calculorum expersj concolor,
tHmdiluiturimpendioJuJilps. Ejfoditurm CappadoaayJJelun-
$H cjuihujdam^expurgatdcfe dejerturmsinopem urbem> in qua
uenditur:unde cognomcntum accepiu Vim hahet exiccatona,
quafi mducendo ohfirucntem Cr adHrifloriam. £uapropter
nulnerartjs emplafiris^cr paftillis exiccatibw, er adJinSlor^s
commtfcerifolet. ^fluumjiftitjn ouofumpta aut clyftere mfu-
fa.Datur iocmoris uitio lahorantibws.
Rubrica fabrilis, CAP* L X 1 1»
Cr£. (xt\7(& Tifiovixfi. tat.ltybricajabrilis.
Ita. Xubrtca fabrile.
Vbrica fabrilis, adomma sinopide mferiorejl. Optima
V s^€egyptia Cr CarthagtnenJis,Upidum exper$,friabilit
Gignttur etiam in lberiayqux adocctietemJJeElat^ Oc hra ex-
uft*, er dcgenerantem fiubricam.
V brica Smopica, vt ex Diofconde apparet f oIim e Cappadocia
afferebatur,Nuncverb3eiu4 vfus perift.Kubrica fabrilts rufa efi
Zleba tquam Bolum noftroxuo nuncupant.
emnia tcrra, CAP» L X I I !•
Grd. \npvict pt* Lat,Cr lta. Terra Lemnia.
X x Lemn
r
69 % DIOJCORIDISEmnia terra,cttniculofo infyecu nata,e Lemno infuia, pd
^_ lufiri ioco defertur,mtbteiecla, ^r caprinofangumt per-
tmfla:^uamcoUcoguntmpafiiUos, ertmagine capraftgnant
unde cr Sphragtda agos, hoc efl, StgtUum capra, appellauere.
Vim antidoti habet contra pernutofa uenena fingularem. Pota
cum uino,Z? pr*fum)j>ta,euomi uenena cogtt.Cotra tfltts mor-
fuit*anima(ium,qus, extttale utrm etaculantur^predefi. ^Cntt
dotssfamtltaris. Stmt qut hac adfacrtfiaa utantur. ift CT dy-
fenteriatttilk.1 1
mmit infula, yndeterra Lemnia ottm cxf>ortabatur,yul*o M'
leStalimenedtcitur.Quxnoftrotemporefigtllo tmprejfa T*«*-
*, Terra f.gtllata ad nosajfertur, yeranoncfl &*f23KLlemnia, cum b<cc fuframodumfit rttbens, terra^HJT^Crubeat,quod cum alu terra mnitomm toarguit. Vorro t dociorum M
mmumcenfura,quem Bolum armemum OrientaUm vocant,
tnjucau
& madulter.ta e(t,Lemnta terra.Nonenimexarmcma,ybtyeruso
Gncertt* Bolwreperttttr.i, BoltttafferturJedexLenoinfula.Stqutdm
Bol«* armenms Ochr* tnmortballefctt, nirubet.U Lemntenfu mena
fiiflumfaciuttf.hacyeromi-
•jendtumfaciunt.
9
Atramcntum futorium. C A P*
IXIII I.
N O M E N C L A T V R A.
Cra. ,*<*Xx«*'fy/. Lat. chalcanthum.Ita.retnolo.
ATramentum futorium genere qutdem, unum CT iden
ejimoleV concretum: fed tnfiecie differentm trets^
bet. vnum namque humortbm JiiiUtimm cuntculos ^uojdan
coiatps3concrcfat;<juare ab tjs jut Cypria metaiiaperficmnhjt
Utttium appeiiatur. peteftut tpfum Ptnarton uocat, ahj Sta
£ltcon,idejt, jitllatiuum. ^dterumftmpltct rattonefit mfi<lHi
cis.pofteatransfufumm excauatos fcrobes, concrementnmt*
1pejii\
L I B E R QJV INTVJ. 6$ t
fefit,quod Peflon,id' efl>cocrctitiH, frofnenominatur. TerttU
diatur coflilcO* in Ht$amajierifolet:fedinutUe ac tnualidtf-
fimum effe conflat. I{atiofarandi h*c e(t, ^tqua madefailum
decoquunt, mox infijcinas transfundunt, CT rejidere patiUH^
tur.Hoc certisdiebns coa\efatyin complureis jorrnuUsdigeflu,
teffer<irumfyectemreddentes,<ju£raccmatim mterje cohtre*
fcunt.Opttmum effc crcdttur,ca?ruleUrrt,grdue>c'ocretum,tranP
lucensumufmodi fiHaittium eft,ab ahjs Lonchoton nomtnatu*
JProxtmum^concretttutm. Coclile uero adtnfeBw crdemgrd
Uones,aptiH4 cdteris effe compertum efl. Sedadmedtcind ujuni
mualtdim ejfe,exf>ertmetd docent.yalet&dftrmgerejalfacere*
er CtufUs mducere. Ldtas uentris ttneM necdt,drdchmdponde
re deuoratum, aut cum melle linftum. Vomitite ctet : aduerfm
haufafungorum uenena,ex aqud fotum auxtltatur.purgat cX
fHt,dyud dtlutum,Cr tn ttelierendnbm tn&illdtum. Vntur ut
faulo foft in menttone chdlcttis oftendemw.
Alcathum3quod Atrametumfutoriumeft,& vi
duum e(l in Italtajpeaerum. Vnum natiuum^uod Coppam rofi-
fam yocant,id yahdtus eft.Alterumfatlitium.lftud efadtms,& nati
«' loci natura,plus mtmijue robufttas eft-Komanum,quant*muis hui-
dius,faclittorum validtftimum eft.Secundum ab eo locum obtinet Cj+
priacum.Nam Germantcum,colore hcetftt pulcberrtmo,c*ruleo,ocuhq;
*nagu adblandtatur,attamen cum ex eo,aut educenda a<juafort*,aut
inficiendt panni, re tpfainuahdtus proditur. \itriolum ejjama foftili
<um alumtne conuenit. Mordet gu$lu,ajp€rtim eft, pungtt,& asbrin-
^n,operattone,aliimen:acrimoma.Salnttrum,ftccitateJa^
Huitv fodina non longc abftmta Uaffa , mantim* Senenftum^rbe.
Kuius minera terram potnts, quam lapidan refert, colortsm cdfto /*-
uefcentis , & maudts ahauando\rnvnets , ahquando rtrtdtbus, vtri-
dts^mmorem.ExhacJubtenanelfattdtfttmzps & aterrtmu, odor
*xhalat,fnlpbun ftmtlis , ob idq; cauea aperta eftodnur, ahoqut breui
ptriturumetaUtcUopcrarijs. Kecemconfckndisttriolt rattoaGalent-
** diffm. Ifta c Gakno patet, iUa quottdte yifttur.ld umenfctendum,
Zjprium Galem Qakanthum>materiameffecoahtam,equefubulton-
Gs>4 DI OSCO RIDIShusChakitUyMifi,Vfarki,& AerU partibas comf>ofitam,Qj}odyvt co
uenit, intellefthm 9 Galennm fattffuperque ab maduertentta tuttur
Coppa rofa quamnatiuum Cbalcantum diximnt,fzpenHmerofuprt
tnonres fodina VitrioU congelata ref>eritur>corttcis iristaEtn* effgien
referens. Acemmii,(juod per alembtcum, a vitriolcoUnmextralntur
&]>ariterCoppa rofa,pr*parata autdiffolnta in aqua rofata,colata
UrquatQrueinfyiffamentorepetitQy-valentinmultQS m medicinavjM
quos mysia norunt^am amyTlUfacra prodere nefaa*
Chalcitis. CAP. L X V.NOMENC latv Ra.
Gr&. xaXnTlig. Lat. chalcttis. Ital. chalati.
HalcitUyr&fertur fimiUsdri,frtabdi<s, nec laptdoft, net
^^imcterata^mtenurjanttbns oblongis ttenis ,Jflendentt-
hus^.Hutc abfierfiria uh tnefi,& excafacient,& cruflMuU
certbm obducens.Purgat yudoculis er eorundem angults hd-
rent.In genere leutter exedenimm ejr. ^cdigncjacrum, crul-
cerd qu&fequnt^ efficdx efi.sanguinem e uuluaz? nartbu
erumj>entem,ettmfucco Perrt /ifiit.Gingmarumuttid, depafic
ti4ulceratton0as^,eiu4farinacompefcit.ufla, O- tum melu
trita, oculorum medicamcntis longe utilior reddttur. CaUu.
genarum Crfiabntiam abfumit, abjtergetfyFtftulas toUtt}c
Ijru'modo tn eas adacla.Ftt ex chalctte medtcamentum, amd
Pjonccn uocantyduabus cinsfartibus cum una Cadmta addttts
Cr ex aceto tritis. Oportetautem tn jiciilt obruerefimo, diebus
yuddraginta,per cantcuhe ardores: ftc enimfit acnus.ide yuod
ChalcitK fotefi. ^clij frares utrtufijue forttonesm utno tertmt,
CT eademprefijuuntur.rrttor chalcttisfitltlinouoiuiuiscar-
lombtuJuperpofito.Afodus autem ujiionism humtdiortbw efi,
dnmtpfa chalcttisbulLisexcitaredefierttyCrferfecle tnaruc-
rit.m relitfuis uerojum mutata infiortdum coloremfuertt, C7*^
Janguinem autmmiatum colorem contraxertt,tumdcmum ext
menda efiinfidcns autemjfurtiua,fiatu cx£eUendd>mox refo-"~ "
nenad*
l
M
L I B ER QJ I N T V S; S$ffienda. Torretur etiamnum perfiatis carbontbu*, ujquedum lu-
teo colore paUeJcat:autfiBittJubditis candentibx*prunts,Jub~
inde uerJata,donec tgnt confiagret,C^ colorem mutet.
Mify- CAP. tXVI.NOMENCLATVUi
Gr. Mirv.Lat.MtJy.Ital.Mifi.
ijy ajfumendum natione Cypnum > ^Curifimile , *//*-
m rum , qitodfiiando ^Aun colorem tmitatur , CrfiellA
tnodo JJflendet. Vim habet er u(iionem cum chalcitide ean~
dem^r&terquam quodpjortcum ex eo non conficttur,cxceffus
defvBusque ratione tantum dtjferens.^Cegypttum autem c*te~
risprafiatjutpotk quod ejficactpu habeaturjedadocularta mc~
dtcamcnta muttojupradttto inferins.
Melanteria* C A P* L X V 1 1.
NOMENCLATVRA.Gr&. Mt\**fv{j«. lat. CT Ital.Melanteria.
MElanteriagemtna efl ortgtnis.Qjudam infauctbtu cu+
ntculoru,qutbtos as eruitur,Jalts modo concrefctt.^Ab*
uero tnjummafactefupraditlorum locorum cott , qua terrens
efi. Qutnettam tnuenitur tn Cthcta, Cr altjs qutbujdam regto-
mbtss,fofiiltsquadam. Fr<tfiatyquafulphuns coloremtrahi
Uuts^pura, aquabtlts, cr qua contaftu aqua conjefttm ntgre-
fctt.yim caujiicam eam obttnet^quam er Mtfy.
Sory- CAP. LXVIII-NOMENCLATVRA.
Gr.Xwgt-Lat.Sory.Ital.Sort.
ry extfiimarunt altqui Melanteriam ejfeyaberrantes. si~
Htdemjutgeneris efiSory , etnon abftmtle. uerum Sorei
- X 4- WTirt
G$G DIOJCORIDUttirpu ineftgrdue,Cr naufedm moues.Inuwtut etiam 'sAtgl-
ptOyCr altjs qmbufdam regiombm^ut tn Ltbjtd, Htftdnta, CrCypro.Prdfertnr ^Aegypium, cjuodquejriati nioriu* apparet,
in multafordmind dehtfcensJubptngue,tnfuferddftringes,Cr
olfdttu denordtioneque mdgnum utrm olens , ttd utfomachui
in uomttiones effundatur. Quodautem ftdtum fcmtillas Mt~
fyos modo non emttttt^ Cr altermgeneris ejfe, CT inudbdum
cenfendumeft. Ftm £r ufttonemJupradiflisfmilem habet.
Dolon denttum cauernis tnditum medetur > eos^ labantesfir-
mat. ifchiadtcis ex utno tnfufum auxtliatur. lllttum cum dfua,
uaros extingutt. Medtcamentit admtfcetur squ& caftllos dent-
granu Htcautemfere omnta Cr alta qu* ufitonem cxperte
nonfunt, feruftis ualtdtora effeextflimantur,praterfalem CT
umifxcem, Nitrum calcem^ cojimtlta, <ju& cruda remtfio-
rajunt.combufta entm,umbw ejficaciora redduntur*
Halcitis,M'tfy,Sory,inItaltam, &proindtin GaEiam non affe*
runtur. QutnM atthtolut afferit , fe in fodtnts G ermanius rnde
Aes effodttur, hts repertundts plurmtum laboraffejedftuftrata opera,
tton/ucccdente ejftttuinulloqutfeftpromente yeftigio.Mtlanteriam ut-
rb in cuniculorum faucibus G* cautrnisfept yidtfft , quam tamen mt-
tallici optrarijnon animaduerttrtnt. Vorrb iam dtttftus eorum trror,
qui Mify , vitrtolum Komanum putauere. Siqutdem vitriolum colort
gtureo non conjlat , nam friatum non in aurum ,ftd in -vitrumfctntil-
lat. Porrbi Galt>iittfttmonto,MtJy mmeraletft,c[uodaftJeftontittr-
rx yifceribus innafcttur , nec faflttium eft. ldemq; de Chalcttt& Mtfy
tfft ex eiufdem Ubri noni, T)tfacultatefmplicium>capittdtChakanto>
Jubftntm,tnteUtgitur. Item ChalctttminMify tramformari* mWfj*in Chalcittm. vttriolumq; Komanum yttuftattinChaktttm tranftrt»
eb tdqut Mify tfft nonpojfefedpotiu* adSory naturam accedtrt :quoi
qutmadmodumChalciti* inMtfy transformatur , ita Sory in Cbalct-
tim conutrtitur. Tria luc medtcamentaSory* Chalcttts, & Mify^f'
dem ingtnere facultatU& natur&funt , effentia tamtn ttnuioris aut
craftioris dtffertntiamforttta. Sory omnium crafiiori tft tffentia , Mify
tenuiori , has inttr medta ChalcitU. Adh&c Mify incorporibusduru
Chalctti (ntmpi ob tcnuttate partium) plut mordet , cumqut ambs.ni
dccociio
LIBER CLV I N T V S. <r*r
Jecoflionibus dtffoluantur , magit tamen ChalcitU , quam Mify. Sory
noneliquatur ,-vtquod compatliuf,phu ad faxi naturam accedat:
Ytaud aliter quam Mifyj per naiiuum calorem extenuatum 3 ob idaue
Chakiti fncim nonfaule Uquefit.
Diphrygcs* CAP.LXIX-
NOMENCLATVRA.Gr.A lf$vyi$.Lat.Dtphryges.lta\.Dtphrige.
rphrygis tria genera ejfe creduntur. Qjtoddam enm
wetallicum efi , quodtn Cyprojola gignttur. Lutofun
nanque extrahttur, ex luto cuiufdaminibiffecws ; extraBum y
fole ficcatur , mox ctrcumpofitis farmeniis uritur. Diphrjga
ideo uocatum efl , qttod Cr kfolc er afarmentis uratur , are-
fiat, O-fermetorreatur. ^clterttmperfeEliarps, quafifubfi-
D
fex eft. siquidempoftfitgtdd aqua effufionem , utfupr
defiore aris dtffercremu*, fublato dre,fornaci
ima parte cohtrens td genns inuenitur y Cr adfiriEiionem CT
guftum &ris habens. TerttttmficfiuLapidem Pyriten,ut calcem
multos diescremant in camtno.cum^ coUrem Hubricd contra-
xertt^eximentes recondunt.Qjtidam tradunt hoc, exfola md-
teria> qu& lapidem *risgtgmtfiert quando in dtSlk areis affa-
ta, O- mfcrobes trafiataperuntur:tunc enim ambtentemfcro-
bts locum comprehendit , Cr exemptis lapidibm mhilomtnm
muenttur. Trafertur quodfaporem <eris reddtt, erugmisfy ad-
ftringens,Cr uehemcnter extccans hnguam. Qjwdftbi exufitl
Ochranonuendtcat,qu£ cremata Dtphrygis mce uantt.Vis
em adfirmoere ^ficcare excrefcentia : confumere ,ulcerafer-
pentta, er qu* cacocthe uocant, adcicatrtcemperducere.Sup-
purattones, Terebtnthtna aut cerato exceptum difcuttt.
itattuum O* Cyprinum Viplxyges , noftro tempore net affer-
uunec ojiendnur. A tjccundumgenfts3qucdperjeclt^ristnjtM
X $nactbm
ffpS DlOSCORIDISfi
/Qj.'
#•jignltnx crct£ efpgte,!ent* £T plutmoficjubfl
cef paulatim expuatnr>eo tamen emcrgit impttn , vt etiam laptllos
prodiemjurfum attollat , natura &facultate Mijy rejjtondens. Hani
natiuum & Cyprium tUe Dtphryges exijtimat.
AuripigmenturrL C A P* LXX*NOMENCLATVRA.Gra. AfoipixciJ . Ldt. ^€uriptgmentum
Ital.
AOTflgmcnto.
Vripigmentum in eifdem metaUis > (juibus Sdnddrdchd*
— —&&***** °fumHm exiftimdtur cruftofum, dureo colore
rnuans.nullt matendpermiftum, infqudmmatjtfitle : qualemMitya HeUeJfontindJcitur.Hum duogenerafiuxerunt.rnum
JupradiElum ej} : alterum glandts ejjigie ,paUidum er colore
Sandaracham tmitans,glebofum y ex Ponto Cr Cappadoctd
defertur : quodctiamfecundum locumtenet. Torreturm tefid
noud mtm carbonibiAsfubieBis , aftduo^ uerfatur , donec igne
fldgret+cr nmtet colorcm.demde rejftgeratum, trttamque re-
conditur.Vim habet ddftrtflortam , Cr erodentem. Cruflas
tum uehementt uredine , cr uiolento morju excttat. ^epnmtt
ftt£ excrejcunt,Cr capillos euelltU
Sandaracha. CAP» LXXLNOMENCLATVRA.
Gr&. *L*vJlag*X** tdUCT Itdl.Sdndarachd.
^Xnddrdchd probdtur ruffa, Crjdturdtior,CT dltend md~
tertd uaca$,ffiabttJ6, Cmnabaris colore,fulphuris utru6 rc~
dolens.Dos eadem cr ttftto,qu£ ^Cunpigmento.Explet dlope*
ctas y reftna excepta. Sc&bros ungues cum pice
m **
L I B n r. clv INTVS. CSP
phthiriafin exoleo effcax e/f. Tubercnk cum adipe difcutiU
LProdeft adnarium oris^ uicera,Cr c&tcru pap.
nes cum rofaceo: ttem codylomata. Datur ex mulfo, purulenu
extu^ientibm.Suffitur auo^ cum refina, aducrfm ueterem tufi
fim,rapto perfifiulam mdore.Vocem expedit,cum Melle delin-
<?,fufiiriofis cum ^e/tna in catapotio
V riptrmentum & San.iar.uhamt» . .
natur* (unt.nttaliodtfierunt^uaqttodynttm maffi txattlum
tjl,alterum mm«t,p*tamn ytfacultatt ynum alterofubtilms. Yrotn-
dt Sandaracha.mbil aliud ejl quam A uripigmttum,quod t» terrs. rt-
fimbm ampliorem& coEltonem <? utoretn contraxerit.Qjtodeofa-
tet. Anribirmentu.nin ttfiaceoyafe fuper carbontsincocliim.fumme
O-fammeumapparet.qualu reueraeJlSandaracha,eoq; ma-
gH,qtiomaioremartifit.~.~.—-— , y .
Venettjs inter Aurt}>igmentiportiunculas,Sandarathafummt ruben^
inuenitur.Quam Vernicemfiriptorumyocant,gummiejlluntptrt, no
Sandaracba.ZrrorefeatJtSlio Sandarax.qua A rabibm tsiudeflgttm
mi.Eaprobterrbi abud Arabes Sandaratha legttur. Verntx Jcrtpto-
rum intellirenda.yt in Grxtisauthoribm,id.de quoagimm.mmerak.
Sandarac* <n> Sandkts nomina, auidam pro Cemfa yfla, quodadmo-
dum rubida f«;accipiunt,C hac nthihmtnm,ipfum eftSeraptoms Mf-
nmm,& maxmeetmpars.qua bodtefeplafuvttmtiir. Ctterum Arjz
nkumcnlalltnum & album,nonex hurtptgmtntofitjtrJ-Mtmatto
ntm, vtal.qtit oUtnanttir, atttfdem ex fifiqut» Auriptgmertum 0>
Sandaratha cauw mnafiitur.Ktfagalltim ptrfubltmationtm Jtt, *<?*
tistx Arfinko <& Aunpigmsnio parttbm.
Alumen- CAP. LXXII*NOMENCLATVRA.
^xlumen.Ita.-AU
oCr*. Tv7t[np
t
4
,.. ^ihtrmmsgcnmferVrn ^egypto.crmei/Jcme
Bsinuemtur.FAemmfifitle^ddlr.afifiosglebofi
Gtgmtur &•m ahjs qmbufdd locis,inMeL
Lwaw,Sardinta,Hierapoh Phrygi*,^tfr
bt*rt(a.Ahis rwombmMcutet Zubrica.Phunm* cimmaudyttpUnjq ahjs revwnibmfu
ffecteurmtJmedidt usu,Jctfitle,rotudutctUpid* expetunt.
7 oo DIOSCORIDI J
Oftimti cflfctfiilc>pr<zferttm rccensycandidiftimu,guftuper qux
o o ...lose copa£lu,fidfigillattmm cap
pcrsynec oiebuiose autajju
htfcens, quale efi quod Trichttes, quaficapdiare nommatur
'&y?t0 nMHm.qeperitur quo^ iapi* htuc ^flumtm perfi)*stc
guft^iudicto digno/cttur^ubdnon adjirmg
turm rotundigenere^ quodmanu confitlum eft :Jedexfigur<
deprehenditur. ^/Cjfumendum autemjuaptcnatura rotundum
bulhs turgens^aWo propim.atque ualidim adftrmgens, prdter
ea nonnihilpallom cum quadx pmguitudmefrajeferens.fim
aremsfitabilcnatione ^Ceppttumyaut ex mfubt Melo.Uquv
diprobatio.utfit lymptdumjafleum, dquaie, zrfemperjucu
madensfine kptdibm,atque quendam colom tgnicuium expt-
rans. Vim habent excalfactendhftrmgendhCrexpurgadt.qtu
caltginem pupilli* oculorum ojfundunt.genarum carnem,cate-
ratl cxcrefccnita* extenuat. Sctfitte rotundo efficactu* mtellig
c^ chalcttidts modo debent. Putrefc
ra compefcunt.Sanguintsfiuxtones mhtbent, gingtuashumore
pragnates comprtmunt, motm denttum cum aceto CT mellcfir
mant.Profunt cum mellc ulcertbm oris,erupttontbmpapularu,
Crfiuxiontbm aunum, cu Sangutnalts herbAJucco.Lefrts co-
uemuntcum Brafitc* folijsaut Melte cotla. Item pruntut,®-
ungutumfcabrittjs,perygtjs,cr fermontbm, dftcrja cu acjua,
Valentcum acetifece,cy Galla,?anpondere cremata,adfea-
gedtnas ulcerum, £r cumjalts duabm f>artibm,dduitia qua
fafcunt. Furfures cum Eruo QT ftce illita abjiergunt. ^cd len-
des,pedtculos,ambuJia,cum aqua tllita auxilio junt.Contra tu-
mores,zrgraue alarum tngumum^ uirm,tllinuntur. Ex Me-
lo autem adueflum^muttertbmprajidt ne conctpat , ante cottu
ort uuluaindttum.Partm quoc^ extrahtt. Gtngtuis3ficaro ex-
trewtiM& ac tonfilUs accommodantur. ori3aurtbm .J* ueren-
dis
ILIBER QV I N T V S. -701
f | 1 JLiatantum AluminU gencra recenfet Diofcorides, noTiro vera
temf>ore complunbm ytimur, Nempe alumine rupeo , alumint
plirm£,d!uminefacU,aluminecatiuo>aluminefquamofe,aluminex.uc-
cherino.Horum omnium nullum ad Diofeoridts dejcriptionem attingit,
pr&te; alumenpluma,quod ipfttm eJlDiofcoridU,omnibux conjcntknti
buntoti<,alumenfctfide,Maltirncnrupeum,idnoneJl,qtiodalumcru-
peum vulgo dicitur.jdenim non e terrafit ltqutda,fedpr*dt>ro ex lajn
de,qtun;quo magis rubefcat,eo durior (it. Quod cx cof.t alumcn .pliti
alijs rubet,maiort acrtmonia pr&dttum. Tit etiam e lapide exim can-
fi-tabdtort O* tcneriore.quoqtte alumenfit candidum, cry-
ftalltm morem tranjb
lif
menrupeumfnuo Hali ?umaimbutum,nigroremnoncontrahit:al h*
*f
fbarentior euadtt,magi<q; cryflallum refe
fytcuum vitrum epceat.e cincre herba,qu& Tbujcis, SoaaMatur, * mSeit& maritima nafcitur,ct loco qv.t extra vcncttas, Lto vocatur.tx hac
fi-
f*cefi t
fauamofum,effit lapide,(Specchto \?aftnol hufci nuncupant)ambufo igrihautfu-
*aigmta*frri lamina*.
ulphur. CAP. LXXIII.N O M F. N C L A T V R A.
Gr&. Oiiip. Lat.Sulphur.lta.SolJo.
Iphur optimuex/stimatur utuum,quod\Apyron uocant,
teduU modo /Jlendtdumferiucens, mtmmt lapidojttm.
Trohaiur mgenere Sulphurii ignem experti,<fUodturct}acprx
pingue jfettatur. plunmum in Melo CT Liparagignttur. Su-
pr&dtblum Sulphur caljacit,dt(cutit,et celertter concoqmt.proj
defl tupbmJujftrtoJis,purulenta extuficttbns,m ouojumptu,
autjujjitum.prxterea partm,ujtt ntdore extrahtt. Leprasyliche
nas} Jcabros ungues3
cum refina Terebtnthina miftum, t
CUM
voz DIOSCORIDISCum aute^itum^adlcprds efficax efi> Fiulmncs tollit:Jcorptc
ni* iBtbu6,ddditd refina.medetur. Cudceto uero,draconis ma-
rim fcorptonisdplagdsjanat. Prurttmtoto corpore erumpetes,
cum Nitro deter[umfeddt.I{egium morbum emendat, injj?ar-
Jumfrontt cochlearis menfura,aut mjorbdi ouojumptum. Fdcit
adgrauedmem y £F desiillattones. Sudores quoque confyerjum
inhibet.Fodagricis^cum dqud CT Nitro tllitum,conducit. Grd-
uitdtem duditm,fuffiti nidore rdptimperjifiuldm hdufiojdnat.
Lcihargtcosjufjitu excttdt.Erumpentem undecunqueJdngume
Jtslii.ContuJts durtbm,cum uino aut melle tllitum,medetur.
>hur,foJ?tle efl 7%otiJ?imttm,ex ejfentia procreatum terrejl
)fa tvaUde calidajrniadprime conftmtlt. Naturtji
,vn-
& ftccitate prspotentt, rt tamen in miThone aha humulttate ml ei Jtt
opus.Sulphurvim babet attrafloriam.Temperamento ejlcaltdo, & te
nuiumpartium ejjentia.
Pumex. CAP* IXXIIILNOMENCLATV R A.
Crd. HtaniQiLf. Lat.Pumex. Ita.Pumtce.
Vmtcisprobaito^ ut magnopere [euis,fi>ongioJi#,/cifitM
_ nec arenofipsyitem tertjdcilts,O* candidm. Cremdtur fld
grdntifiimis Cdrbombm obrutns:Cr ubt cdnduerit, extra&m,
uino refttnguitur odoratonterumj^ inecnjxs extinguitur:ct ter-
tid ufftone exemptw^rperje refrigeratm, ddufiu condttur.
Vis eim ddflnn^cre gingtuM abftergere. Purgat cum calfaclto
ne,qtix caltgmem pupttlis offundunt: explet tucerd, Cr ddaca-
tricem perducit. ExcreJcenUd cohibct. Ftt exfitrinaem denvjri
aum.Corportcruffam obducit.^Cuellendts cdpiilis dptm. Theo
fhraflm antorefi Ji cjutf^uatn bullientemurccumutnij Pumi-
cem miecentyferuoremfiatimjedari.
PVmex,nulli non nottc^ambujlus eJlLtf)U,evaporeflamm£ a mon
teh€thm*,Gt Vefnuio Campanix proftliens.Htcmons ncJlro,non
dliter
LIBER CL.V 1
ikterattam Vlinij' temporettotus arfi<
modo. Yumex man propter fubftant
ternaui?anttbu*,fedfalsb,ft>uma mar
<70$
Sal CAP. LXXVNOMENCLATVRA.
Gr.A Xf.Lat.SaLtal.Sale.
^dfofiim efficacior efi. Comumter,fieftcandidtt6,calculii
uacans, C?perjftcum, denjm,£quah copage. Pecultartter
^Cmmomacm natwne laudatur,/i modofindifacile pofitt, Cr
m reflafegmcta diduct. In manno Sale ehgendm efi candtdm,
*quaUs,dejm.Probattfimm in Cyprofit,& Saiamtne Cyprt,
C?~ Megaris,tn Sicilta et ^fphrtca.Sedtnter dtfta Saitsgenera
lacufirtsprafertur :fed multo uaitdtfimm eft phrygtm, nomu
fie Tapem,aut TnUm,aut GanUW.Saitsnaturamcommune
feryuam utilts eft.^cdfiringit,abjierget,expurgatjififat,re'
pnrmt,extenuat fCr crufiat mducit.Sedhocintereft,quodalttu
alio fitprafiantior. Qum C7 aputredine umdicat.Mmfcetur
medicamcttspforasabftergenttbm,excrefcentiam ocults repri-
tmt,%rpterygia cofumit,caterasjj carnts exiuberatwnes toiltt.
Clyfienbm infimdit. Dtfcutit iajiitudmes ex oleoiiiitm. CotfA
hydropicoru tumores auxthat.Doiores mfacctsfctumiiigat,e\
pruntmfedat,ex oleo et aceto mfhtlm adigne.donecfudet. Jti
h:nat, leprxsrfforxaL <s*ng
leu LfH Meiie loftm.uUenb.
gmctuis auas humoruexat, etphagedanisuUeruycupoUtajre
mam lUimt. Muerfmfcorponu t£lm,(tm limfemine.cotra
Jerpe(iumorfm,cuOrigano,MeUe, Hy$opo:aduerfm Cerajte,
cupice.autCedria^utmeiieauxili^cotrafcolopedrxmoifm,
cuMeiie er aceto:adnerjm uefparuit1m,ct teredtncs,aibid^
capttts pufiuU<,thymos 0* tubercuia^nfi
af>*p,MtJmllo adtj>e,ar,i mcllc chjcutiU Tefi
res
*o* DTOSC ORIDISrescum Origdno Cr fermento maturiut concoquit. Crocoddo-
rum morftbm auxdiatur, tritm, tn linteo , Cr intinBm acetoy
ttd ut uwcults locd conflringantur. Prodefi ad befliarum mor-
fM,Jugdlationes infdcieyex Melle.Contrahaufium Opium Cr
Tungos,cum dceto muifo btbitur. Luxatk impomtur cumfarmd
C^ Mclle. <s£mbujlu igni cum eleo impofitus,pufluUs erum-
tere nonpatitur. Podagricis ittdem impomtur , er aurium do-
lonbn* cum dceto. Ignesjkcros , £r ulcerd tju&ferpunt , cum
aceto aut-Hyffopo tllimfijlit. Vnturficldi , ddigenter opertu4
ne exiltdt,conditw<!Lprunk>uJquedum efferuejcat.^chquifoj-
Jilcmjubdfio polline oblmiunt y Cr cdrbombm fubqaunt , uf
quedum etm crufld exuratur. Solet er Sal commums hoc mo-
do un : ^Cqua femeiablmtur , er ficcatm m ollam coopertam
tntttiturfiubdito igne^moueturtLdonec iam non exdtat.Spumd
Sdlis,JJ?umojimaris lanugo (iue rdmentum efi , m exilbmpe-
tr'nmuentum,cuiuh eadem qu<z Salh
Muria- CAP. LXXVI.NOMENCLATVRA.
Crte.A\f*n.ut.Muria.ltal.Salmuota.
Vria effeElm salis prtbet, abflergitfr Dyfentericis m-
funditur,ettamJinome inteflma corrifnu&tfchtadscu
uetenbm.^idfotm}aqu& marm* ujmfraflat.
Flos Salis. CAP. L X X V I I*
NOMEN CLATVRA.Gr*.A\@- avQ&.Ldt. Flos Salu.ltal
Fior delsale*
Los Salisflunune isrilo defluit. Ldcubm tamen quibufdam
mnatat. ^fjfumendm aut crocet coloris efl,odoremgrato,
teugart. Interdum ionge magismrm olet,guflujj mordactory
M
LIBER QJINTVS. ^oy
Zrpinguiter lentm. Fucatm autem /{ubrtcd 7 dutfcrupulofm>
tmprobatur.prdtereafyncerm non ntjioleo refoiuttur : adulte*
uiia exparte > ettam dqua > dtiuente fa£h>
^cd uicera qua cacoethe uocantur > C7~phageddn
um nomat> Cr purulentdsaurcis, ejfi e
ibugtnes/L tollit. EmplafirU unguentts^
coloris cauja>ut F oJaceo^mtjcctur.Sudorem cit.^luum turbat,
tn umo aut aqua jumptw.Stomachum male habet. ^Xdditur
acopts crjmegmatity quddlbandtcaptlitgratiacomponuntur.
£t tn umuerjum acns efi> Grferuentts natur&jit SaL
Nitrum, CAP- LXXVIII.NOMENCLATVRA.
Gra.N(rgcp.Lat.Nitrum.ltai.Nttro.
H&fertur Nttrum leue>rofeo colore, aut candtdo>infora-
mina dchtjces>per'tnde quaftffongtrfum qutdda,quale ex
£unts ajfertur.Humores euocat>qut in aito cocreuerunt.Spuma
Nttri optima effeputatur leut@ima,glebofa>jrtabtlis>colorepc~
nepurpureoyautffumoJa,Crmoraens>qualis ex phtladelphtd
Lydid dcfertur :Jecunda eji ^Xegyptta. Qum Crm Mdgnejid
Cartd gignttur. yim Cr uflionem Sahs habet y tam Nttrum^
quamffuma etm:pr&terea Nttrum tormtnafedat^fitrttum cu,
Cumino bibatur,m hydromelite y autjapa y autaltqutbm qud
tnfiattones dtJcuterepoffunt,uti Egta>uei ^Cnetho. Febnbm ctr
cuitu redemtibm ilitmtur 3 antefuffeBaacceftonem. Mtfcetur
*mpUftris,qudextrahuntyzrdiJcutiunt,extenu<tnt, CT Upras
tbjiergunt.Cum aqua autem caitda>aut utno mfufum,tnflatto~
*es,purulentds auretsyGrfonitm earundefanat.Sordes expur-
gat,cum aceto tnfitliatu > canum morftbm ex aftnino adtpe aut
Jutito medetur.^eftnd Terebtnthtna admtfttmfurunculos ape-
rtt. ^Cqud tnter cutem cum ftco tiitnttur : octdis ad clantate ut-? J
T f"
<joS DIOJCORIDIJjMcumMelle fuccumt : Cr uenenis Tungorum , ex pofcdfo-
tum : autjt Buprcflts momorderit> ex Aqua. : tjs uero qui uuri-
numfknjrumem Ubcrint>cx LaJcrpitio:ifs£ cjm cihum nonJen~
ttunt, uhliter obducitur : opiftbotomsj^um rtmtjltoribm > C?"
iuxaris, cum certto. In refolutione kngu* , pant commodcfcr-
mifcetur. ^fhquijupradifla urbombm urunt Jubtettu prim
tefta noUit>donec mcandcjcant
N TjpumaSitri , quorumapudrctcrcs ampltfimusfuit
ffmynecj+nofiuntur^nccafferunturhod.c.Sal-
n, quo in bombardarum pulucrts,>tuntur , & confomiatm
n fortcm , ad dttyegandum ab auro argcntum, -rum non cfx
beophrajlus , Vhjcortde*, Galcnuu CT fbrim dcfc rt , >i ei
)S dtlt ntcr lcrertt ,/tfofi darefcct. A tenmi «uidfuu ^utbujddm
\u$* NttrofitftimieM tamen audacU non prHidemtum , >t ra »
m medtctnafuccedaneumfactamm.
Fscx. CAP. L X X 1 X.NOMF NCLATV R A.
Gra.7fv\.Ldt.Fax.ltAl.Fe(cid.
LigctuLt Fax maxtme a umo uctere,ltabco:fn mtnm, db
atio conftmth. Fdx dcett taribm longe acrtor efi. Crema*
l^clcyontum,dnicdiiigentcrficutd suntauinouatefl*
iqm Urgo urdnt,ufauedumpemtua tnccndatur. ^bjum< car-
tombtu Facii glebam obruunt , Cr tdcm ofm frofeauuntur.
jExpertmentnm efi leghma ufttonts,ut dcrto mtore tndlbejcdt,
inguam^ tatlu urere utdeatur. Iddem urendd Facu dcett rd-
tto. ftset/upramodumureWiCrabjlergens. jicaaddctcd-
trtcem f>crductt:ddfrringtt,uchementer exeft.fccataue.Sedre-
eentt utendtim eft.quomacelertter exawmatur.Protnde no mfi
nditorto,Cr uaje abauo rcpom debet. Lauatur.ut Pom-
fholyx. j^ua ufitoneexperta non eft, tumores0"~ perfeje,
cumMjrto cohtbct. ycntrtsfiomdchujxfiuxtoncs tllttA fifi
Multebreprofiuumm, tmo uentrt autgcmtakbm tmfofi
ti z*t.
L I B E R CL>r INTVS. -707
tigat. Panos difcutit nondum exulceratos, Cr tuhercula. ^igen
tesmammas fuiJ laElts tmpat/entesycum aceto peruntfa exttn-
gutt.Crematauero,unguesfcabros cum %ejina aufert, addito
Leniifcino oleoMita nocic tota,rufat captllum.FJota oculi
bji
Spodos,adijcttur. Cuatriceseorum er caltg
ffupra commonflrauimns>Alumen V*iit. Porro reftna bdc <jux va~
inarijs adglutinatur, qttam Itali GrcppoU yocant.Jolmt aluum.
\npuluerem reda£la,cum modica quanptate MaJlUbes, & Sacdia~
thsuri raUw* infumpta leuemfubdutltonem moVLitur^Votentim opera
fttftofi
V
Calxviua- CAP^ LXXX-NOMENCLATVRA.
Gr£. A0&7©*. LaLCalx utua.lta.Calanautua.
.Xlx uiua hoc modofit: Marmorum Buccmorum tesla
lem condito, autferuenti chbano,noEle dtmstttto:poftert
tndtdtpm^fuertnt, extrahito :fin altter, iterum urtto
ufyuedum uehementer tnalbuertnt.Detn ubi in atjuam frtgidi
mmerf&fuerintyinfittilenouuconijcitOy Cr exaclepanms op
nensjioEie una conquiefcereftmto^ maneeam extrahens. vbi
pcrfeflo omm opere elaboratafuerit Calxyrecodito. Ftt CT * ht
twalibws caicuiu tgne crematis,nec non e utlt Crfufaneo mar-
*nore:yu£ caterisprafert.Vts omm Calcim comune tgnea,mor
dts,adures7 et cruft>t* tnduces. Ombujda altjs tmmifta^t adtpt,
deo,concoquedi tHm affumit,moilit cr dtftpat. vlcera ad cica
trtcem perductt. Effcaaor extsiimatur reces,nec afyerfa aquU.
CKlx yulgo agnita. Vrtuatimfit e Purpurarum, bucctnorum,Co-
cblearum,Oftraceorum,& Ouorumteslu, yariante operattomt
mdo.Vultua & pnuatatdificta, idgemu Calcefinnt,in tota Germa
nUmaritima. Qvtyero ex albo laptdefit,feu marmore quoptam vi-
W, primum extincla, poft fdfitis aqua figtda elota,& pojhcmum
*m a%ua Kofacea, mirum in modum prodtjl tmmiffa yngumtt* yice-
T 1 rum
-yoS DIOJCORIDU
dummahgnu.
Gypf
ftne morfoJeficcatorijs* Proinde Vngu
renuabkm, C? maximi Gallka&lijfo
um. CAP. IXXXLNOMFNC.LATVRA.Gr&. rw4©-. Ut. Gypfttm. Hd. Gejfo.
C?Tfftrn uim hdbet dds\rtngendt y obfiruendt. Sdngutnis
l eruyuonesfudoresjj cohibet.SedpotumJrdnjruldttonif
tnodo tujrulat.
C>Vpfum& Itaba& CrdU^s nottftmu,trtum eftgeneru.
Vnum
J iniammasfoptle^-iodnonaltudfUtteJt.quamAfhoJeUnus.
0*t tpfeefrSpecuUrt* Ufu. Alterum, tn ptclinas oblongosJafttU. Jer-
,tum,mmgentescoalefcensgUbas. Hutut mtntraUfueftalbus,Jqud-
moftu,confictendi<i;J'.tt» nota eft ratto.
Sarmentitiuscinis. CAP- LXXXII*nomenclatvra.
Gr*.ri?e<tK\nptf!v>f.Ut.CmisSdrmerittttH*.
Itd. Cmere dejdrmentt.
^Ctmentorum cinis urendiwm hdbet.CttmdXMgiddute
ueloieo ilUMi/rdtl» neruis ,drttculotum collt/i*onibtu>0*
*m nodts tnodefr.CHm Nttro Cr dteto ,""'9". -
fcroto reprtmtt. Serpenttum cttnum^ morftbu* tUitm/11/ 9 l y§ w>rwm»m m ±j * f y+ ¥9**™***- ~~- "
fj w%
•
ditur. CruiU ohducenttbm medtcdmenttsddmi
Jcetur. Fit ex eo lixtumm cantrd prdctpttdttones,CT Fung
uenend t urn a.cctoJdle cr Melk.
^JUtmajnm vfmU inm ccontrarus auaUtatums& Jubttant^
w
ftat.Hamq»*dametM fartes terr*Ajunt,qu*dafuUgt»oJ*-l*e
funt efjcntut /•'.. utdm ctntre aqua madefaito posiea coUto,tum aq
(tttdunt,& resiat W anercttrrelirtstjfentia.tmfacubdsomnutaltaa^
Crfubtilndefcrut.i nm ommuuttra inutumftmdu, naturdmjeq
tur matert+e qua prodijt. «
1 1 B E R Qjy INTVJ. 7QfAlcyoniurru CAP- LXXXIII.
NOMENCLAT V^R A.
Gr<&. AXkvcncp. Lat.^ilcyomum.Ita.^Alcionto.
ij qutnque effe oenera compertum
L
J^tffum^acerbtJaportsy^ongtofafacte. Item tctrt odowM
ponderofum^Z^ptce oiemy quodplurtmum tn Itttortbtts tmeni
tHr.^dterumpinnuU oculovum autjfongufimtle>fiftulojum,
CT leue, odorem al?<z referens. Tertium uermtcultforma , CTcolore maqpipurpureum^quod Mtltfium qutda uocant. Quar~
ifucadtt uellertbtts non difitmtle>multi5 manttattbm btans,
\Qj4intumfgtira> Ftm^tfine odore>afterum:parte tnterna
quodam modo pumtcoJum,forts Uue,acre, quod plurtmum mProponttde tuxta infuUm Besbtcon appelUtamgtgnttur ,patrto
nomme Halos achnen uocant- Duo prtora mfamtnarumjme-
gmata affumuntur. Contra lenttgtnes% bchenas3leprat, utttltgt-
nes^mgnttM,CTmacuLs mfatie reltquo^ corpore- Terttum qs
qut dtffialt urtna uexantur, aut arenuUi m uefica colltgunt,
tdoneum eft* Item rentbw afje&ts>aqn& mter cutem,henuvftt
dutem>Gr ex utno tlittum alopectas replet. Poftremudcalban*
dit dentibvus aptum efi. In altafmeqmata, pfilotra^ affumttur^
€umfale miflum.St qutfquam ^tlcjontum cremare ueltt, cun
faletn crudumfiSitle mtttat,Cr obltnens uafisJJtraculum UtOj
ttafornact mandet, er cHmfiglinum ptrco&umjuertt, extra-
hens adufus recondat.Lauatur ut Cadmta
\Jpumx martn*gtnu4> multipltx vtex Dtoft
Tirtmum tantumztnu* mALcyoniut
ttt. Hui
tftortantur. Aicyonij omnes tmundantCT digtrunUCahdtjunt &*crcs,plus mtnujue,quatenut ttnuioribus consiantpartwu**
Adarces. C A P. LX X X 1 1 1 1*
NOME NCLaTVRA.Crd. AAie^fJt. Ut.^idmes. Itat.^td*rce.
7io DlOSCORlDlS// in Cawadocia quod ^darces appeliatur.Eft autem tat
quam concrektfaljilago^humidis er paluffnbw lociijic
cttate emerge.ns:0* arundmil?H4 ac herbis agglutinata, colon
jlori Uftdtt ^cfij (imilUj Cr omm forma molh ^dcyonio
Cr ahquantum cauo proxima , ut uidcri fojiit lacuflre ^cl
cyonium. ^ycd eueilenda* lefjras, lentigines, luhenas, er mtta cutis mfacie, CT Jimiha, accommodatur. Et infumma
rumorem euocat qui m alto concreuit, O* ifchia
IfilavinU concretst +enus,Cordo ideffe
di cis prodejl.
ADarces fItati ?aw „>~,:~ j n
thioltu, & ltalHS> nullum qui m ltalia hdarccs commonstra-
rct,repererit.
Spongix. CAP- IX XXV.NOMENCLATUA.
-
Crd. Z-ucrr©-. Latspongia.lta.Spugna.
* -
Spongtfs aHas mares a^ellauere,tenuififiula,j}ijf^:1u^
rum dimores Tragos nommarunt. Fcemin** autem qUA
tontrariM dotes habcnt. Vruntur e* ut ^cjomum. J{ecentes
fnepmguitudmcuulnerariafunt, Cr tumoresrefrimunt. %-
cenua mlnera ex aqua pfcaue congiuimant. VeteresfinM ex
decofto Melle iungunt. \etufu autem muules .^(ridd hgaU
iino,fi'pemcS modo adiganturtocckfa
ulcera,cafos^ laxanU
StccA recentes er uacuaJemlsa ulcera, <ju*fluxionc Uborant,
aut cunicuLtim exedunt , impofitu ficcant. Sanguinis proflu-
uiumfiftunt. Crematarum cmis ex aceto, and*. tipf/ttudmt au-
xiisatur er ubi <jmd abfiergere,aut adfiringere ofns efi.ftt-
Um, in oculorum medicamentis iauarc ctnerem. Ommum cmis
cum Pice cnmatarum, Proflucntem fangumemfifiit» Ca»dtd*
--' " curA
LIBER QJ/ INTVJ. *«turdfiunt , e molbfimk recentes > per djim tinEldfalit$umA%
qu& petris coharet : infoLntur inuerfa, hoc efl, parte cauafur-
Jumfieftante,Cr qua abfaflk,fucrunt,deorfum. St uero &fliux
fercmtate adlunam fiernantur , perfufxfalitfluma , aut mark
aqua^maxtmum candorem referenu
VottgU aut rartfunt , aut denfa& compatla , aut qu& yccdntur
Acbile*. Lapisqut inSpongijs reperitur,renales Upillos commi-
t.ls diffolHtH-sJafiifimikmjHCCHTn emittit. Quopateteumfme w-
manifejlb cxtcnuare.
Corallium. CAP. LXXXVI.NOMENCLATVRA.
Gr.Ko(Jtfo.iet>.Lat. Cordlltum.ltdl. Cordlio.
OrdlLum , quoddfu Ltthodendron dffeHdrunt,mdri-
num ej]e fruttcem confiat , qui dlto extrablm , duratur
fiattm dtque emergtt,tan^udm offufidereprotmtu concrefcdU
plunmum muenttur dd Sjrdcufas , mpomontorio cm Pdchy- *y
no nomen efi. iAuddttfitmum , rubens , colore ^ntherictaut
Sdndyc»fdturdU , necftcm terenttfdctle cedens ,tqudbtU uf-
auequaqueconcremento,rurfm alg& autfuct martnt odore,
quam ramofiftmum , forma ftuttcis , Ctnnamomt dmulum.
ouodautem tn Umdts durtttam cotufcrufulofum .matu.QT
la7unofum,utttofum extjrtmatur. Mfinngtt, Cr refitgerat
medtocrtter. Excrefcentta coercet , oculorum ctcdtrtces dbjter-
m, ulcerum cdud, Cr ctcrtrtces explet.Contrdfdngmmrete-
atones mdgnovere efficdx cfi. Vrtn* dtjficultdtt duxthdttcr,
.utn^Potumexdqudhenemdbfumtt.QuoddnttfdthesHo-
cant,Cordlltum efe drbttrdntur,fiectetantum dtftans .
EjUu-
tem colore ntgr0)arb°r»fig»ra3ramefum magts^tresfuprd-
di&ih&bet. '
^AufiLmOrallsum marinus& la^fcensfutiX , tfa»r»££%£maw tbjrr** trriAm.™n rtffi*****& m&j*«™
*
?i% DT O $ C O R ID I 5
candidifiimi colorU,verutamtn quod tale ejl, rubro minus& pondere-
fum , & intas confttfjatum,j}>ongiofum magt* & Uue, qutnetiam. \i
caufk rt eo potius vtantur medtci , cum infrigidandt fefe offert ocufio.
Corallium cumex acjua extralutur mufiofum efl totum , nec rubrum
cernttur, at arnfcum induflrta perpolitur O* nttorem acquntt. Fnx-
gmcnta innumtr&ctndtdiW nigrt Corallij Heapolt rtfuntur.Occult*
quapiam vi epilepfu medetur , medicina tft cordiaht , (iqutdcm tngen-
tem in animis letitiam parit.
Phrygius lapis- CAP- LXXXVII*NOMFNCLATVRA.
Crd.AiG®' fovyi® .Lat.vhrygtm lapit,
Ital.Ptetrapbrigid.
Hrygtm laftt^ $uo tnfetloresm phrygia utuntur, aaua
_ nomen acceytt, najatur tn Capfkdoaa. Opttmm hahetur
fallidm, modtcegrauis , nonfohda corforU compage, mterce-
dentthm alhUje^nentU,uttn Cadmta. Vrtturautem utno oftt-
ntoperfufm,uwrj3carhomhm ohrutm : ferfiatur afitduc folli-
hm , donec mutato tolore rufefcat. ^urjm extraBm eodemut-
tto refrtnguitttr. Hoc tterum er trmis utahm faacndum. ^(t-
tendendum tamen, nemmutim confitngatur , CT tnjuligtnem
tuaneicat.Vts crudo u(l6fte adfinclorta^xpurgans.rlcertbm
crttftos juadantenm mduat. ^mhufte cum cerato medetur.
Lauatur ut Cadmia.
YtnU Ubidtt nomintftfUfis duoUpidts proftant. Vrtmnt Un-
. tttefiC ttrtsjn mucrcntm dtfmtns. Alttr, tffgtt ttmgltbam
refeu, media inttr Uftdtm & ttrram tffenttafrfa tn pallido colort*.
I* acft frtum contraxtffet , candtdt, dijitnft**. Hunc-Vhrygtum laft-
n CordmextfiimatMatthiolufreroAtaUa. ttfttfcatur tmognttum.
Afiuslapis. CAP- LXXXVIII*NOMENCLATVRA.Grd.Kfi@- Xtf©*- Lat.^ifim Lafiif*
Jtal.Ptetra ^ifut.
^fm
L I B E R Q_V I N T V S. 71
tdpit ajfumi debet Pumiat colore , leuts , fungojm
ijrtabilis ,ftifitlesuena4 lutei colorisadtmumaEta
habens. Eimflos .faljugofubflaua efi yfummo lapide tnfidens
compage tenut , colorem ahquibm albo 7 in altjs PumictfinuU
'Qente. ^xdmom hngua ahauantum
Vim habet uterque adflrifloriam,ZT modice erodentem.^fd-
mflm hqutdaftct, aut terebmthtna, tubercuU djcutiu Longe
uahdiorfiosexifttmatur. Dec&tero ftccatmflos , ueteraulcer*
Cr ctcatrtct repugnanttafanat. ixcrejcentta cohibet, tetra */-
cera Cr fungtsfimtha,cum Melle expurgat. rlcerum caua ex~
plet , Cr exvurgat cum Melle : depafcentia^ cum cerato fiflit.
Ftt cataplafma ex eopodagw,mt(tofab* lomento:Cr henofts,
exaceto cruiuacalce. vrodefiflosexMellephthificis hn8*.
Podagnci tuuantur,pedtbns mjolio ex eo laptde excauatom~
ditis. Fiunt quoquepuluere$,qut corpora erodunt,CT luxurian-
tem carnem,Cr corporum crafittem abfumut, cum utce Nttri
m balneoftarguntur.St kuare hbet, Cadmt<e modo lauatur.
Apis AfiMinXatur* mmeram amandabitur,non priusagw-
uam
Pyrites- C AP- LXXXIX.NOMENCLATVRA.
GrA.nv%ht>$.LAt.Pjritis.ltdl.PictraPhhe.
Trites Lpda genuA eft ,a<]Uo*s conjUtHr. Eugi dehet
^riifimtlttudmejdctlefcmullds ddens. mturfic :MeUe
igdtta molltpruna contmuo fiaturJoihhm , donec rufefcat.
%m multos carhones tgnt candentes , laptdem cofiojo MeOc
ferpjttm deuaimhCr uhi adfuluum colorem uergere csfent,
extrdhHnt.rffiatoa cinere,rurfu4 madefaclum cremanUdonec
^udbiuter afiuatm ,fiidl»l» redddtur.Ssqutdemfape facies,
Jummajolum untur.lta cremaimficcatui^reconditur.Sielo-
too^fitjauandehet ut Cadmuu Tamcruds ^uamujtt"~
------ T 5
^A
714 DIOSCORIDISej},exc<tlfiicere ytiyflergere, offijkm oculis caliginem exft&gd
re y dmtm concoquere , Cr concoB.u dtfcutere. Rejina exce
ftmexcrefcentiam cArne cohthet ,fed calorem qttendx
adliriflionempartt.Ita Hftumnonrmlli Difhryges appellant.
Yrites Upisnonahtts eftquam Marihejita vulgaris. ln metallo*
_ rumfodmis diuerjaeffgte & colore rejteritur. Karo tamen>qtU
metalh magnam partem tontineat,eaque eaufa eft , yt i cauevs fodina*
rumin Germania,res yclutinuultseifiiatur, quantHtnm bacarisj »Ua
turhifta argenti quippiam infe contineat.
Haematites. CAP. X CNOMENCLATVRA.
Gr&.kipWrns. lat.Hamatites. itaLPte*
tra Hematitc.
H^ematttes opumu* habetur fitabiUs Jaturdto colon
ntger3dur™ O"fmptemgemo ^ualts, nulUjorde ad-
mtfia,nuUo^onarudtfcurfu. ytmbabet adfirmgente ,etex
<al\aclonxm altauantum,extenuantemfyOculorum cicatuce.
Jcabrtttam cum Melle purgat : cum iacleautem muUeta
^pttudmhfia&ts,^ocultscruorefiiffufiscouenH.B^tur
tradtjficultatemurtnx, crfiuxtones muherummutno.Eta»
is amfmwnem retecerunt.cumfitcco puntctmalt. Ftunt ex e*
JtcuU% coUyrta , oculorum utttjs apta. n*# ut Vbrygm,
Jineutno duntaxat. Modm ufitontsefi,ut modtceleutsjutt,cr
buUts autbufda mtumefcaUSunt qut Hamattten tta aduLterant.
Denfamgicbam rotUam^ Schfit laptdts, cutujmodtfunt qux
ein* radtces uocantur, tn urceumfigltmopem, yutferuetem ct-
nerem eommeauclduntjauca^ mtertetla mora eximunt,ex-
pertunturjj fitrttaadcotem H&mattU colorem reddat. Quo*
fitta resje babet,reponunt:fin minns,item obruunt, crfubtn-
de conftmentestpmcuUmfaQwntJttiuidhn (tneredm dtmf-
L I B F.H CLV I N T V S. -71?
y*«, coloremuuto dtjftmdttur. Coarautturmale confitltis,pri-
mum (ctfaiibtts Henis:qutppe in reclos ttenarum difcurfns refrin
gitur* At Hxmdtnes longe fecmfein colore hxbet.nxmcjHe hic
fiondum reddit: hfdtmMUes uerofaturatiorem 7 atque Cmnaba
Smopica /{ubrica. Fit er
[pideyuehementer ambufio.In ^Aegyp
tfcitur
tfc,
l
t
Hkemautes LipU ht Italia maxime & Germania
ngnitui. s,tqiudem H&matitufyecies omnes a ?h
prtter yna(ber Cordum) in Herctina Saxoms. montibus reperiuntur
Schiftus lapis. CAP. X C I-
NOMENCLATVRA.Grx. Zxk©*• Lat.Schtfios. Ita. rietra sfeffa.
Schiftos lapts in iberia HiftaniAgigmtur,Tro\
me qui Croci colorem amulatur , frtabilii ,fu
fifiilu, concremento Cr allerno coharenttum uenarum dijc,
Ju,petlmum modo.^fmmcntacofalijimtiis. Vim exkbet Ht-
matiu,fedad omnia mfrmtorem. £urn er caua reptetmu-
liebn latleperfufpn.Mprocidentta,rupta,ttemgenarH crafi-
tiem. <cr unas oculorum,magnopere effcax eft.
Vm ScluTiw hod/e non habeatur: patifpe cum Hematite fit v*>
tut'n:fubjlit uiem loco fme noxa Hematites poteft.
Gagatcs. CAP. XCILNOMENCLATVRA.
Crx. T«yctrw Lat. Gagates. Ital.Pie-
tra Gagate.
Gagatarum lapidum genere , praferendttt yui ceteriter
accendttur,cr odorem Bttumims reddtt. Niger cfi'
plerm^'
" u-
Deprehenditfonticum morbumfujftm, recreatj, uul-^Jftaiid^crufiof^perqtialeuts.yis " moiUendi.a* dift
?\<S DIOSCORIDISua firangulattones. Fugatjerpentes mdore. PodagricU medtca*
tmmbua, z? acopU additur. In Cilictanajci folet, qua tnfiuem
amnis in mare ejjundttur, pro xtme opptdum quod piaqtopoiU
dtctiur.Vocatur autem CT iocns CT amnn Gaeatjn cumfau~
ctbfn tj laptdesmuentuntur.
Alij plures lapides* CAP^ XCIII*NOMENCLATVRA.
Gr&. no7^0i *Moj Tiiffoi. Lat.plures alij Lapides*
Ita.Moite aitreptetre*
^Apvs ThraaatdtcippSynafatur tnfiumme quodam Scy~
tht*,cut Pontonomen efl.Vps ei GagaU. Traditur aquS
dtyCroleo rejimgut:quodin Bttumine acctdtt . Magnes
vpttmtu efiyqutferrum factle trahtt ^coioreadc&ruU
gente> denjws, nec admodum graux. Datur cit aqua mu
boiorum pondtre* ut craffo* h
Magnetem crematum pro Hamatite uendant. ^frabtcm lapit
macuiofo ebortfimtii*. Is trttm tttttu hamorrhotdas extccat.
JZih* cmis denttfricio opttmm. Gaiailncs appeliatur, quod la~
£leUfuccHreJudet:cmerei tamen eji coloris,acgufiu duicis. sXd
ocuiorumjiuxiones taduicera conuementer tUtnitur. Oportet au
tem tn aqua trttum,ptxtdepiumbea recondere.propterwmgiu
tmt, quodet obhant. Melitrtes omnia GaiaBtU fimdts. Hot
taninmtntereftj quod duictoremfuccum remttttL Etujdemut
Galaclites effeBm .Morochthm Japis .quem altqut Galaxtam*
aut Leucographtda uocauerunt,m ^Atgypto najcttur : quo, ut-
pote molti, crfaaie itquefcente* imeones dealbandt uefitbm
Utuntur.SptracuU corpons objiruere utdetur.conuentens tjs qui
fanqtunem expHunt,caekachyCr ue/icx doionbm ,cum aquapo
tm. Ittdemfiuxiombtto uuiudy Crtmuofitm ueiieri.MoiUbm
pcuiorum colijrtjs miJcetur.Expletemm caua,atque deiat hry-
mAtt*
1 I B E R QJV INTVJ. ?tf
mationesjifttt. idem cerato exceptna, ulcera cju& fiunt in tene-
ris parttbm corpori*,ad ctcatricemperduttt. ^ilabastrttes uo-
catm 0nyx,crematH6>rc[tna autpice ajjumpta durtttas dijcuttt,
Jiomachi dolores cum cerato leuat,gtngtuas fcmprtmtt. Lapis
nomine Thytes>m^/Cethioptagigniturjubumdtcolorelajfid
tmttatm. Cumdmtdtturtamen ylacleumfuccum reddtt. Vehe-
tnentermordet: tenebras, yudpuptlli* obuerjantur, expurgat.
ludatcns Upt* tn ludaa najutur,glandis efJtqie,candtdH6,Jcita
admoducbjigurattoneylmetsdqualitertnterje dtjiattbtts quaji
tnduftrta dctomatis>SolutHS nullam qualttate mantfejfam gu*
Jiut reprafentat. Poteji Ctceris magnttudtne trttHtadcatem* ut
collyrtum}cum cattda aqud cyathts trtbns,potu dtjfcuttati urt~
n& auxiharhZ^ calculos tn uejica commmuere. ^miantu* la~
ptsin Cjpronajctturjjcttfo ^tlumtnt fimtlis: quo,utpotefitxtliy
teLvs Cr uela tantumjfeflacultgratta texunt> qu& tgntbnsm-leEla ardent qutdem, fedjlammts tnutfta (flendtdtora exeurit.
Sapphtrm lapisypercuftf a/corptone,potu prodejfe extfttmatur.
Contra tnteftinaA exutcerattones btbttur. Excrejcenuatn oculis
HitMfy Cr puJluUs inhtbety £?~ ruptat mcmbrana* cogtt. Memphttesm ^iegypto tuxtaMempfom inuenttur,calculorum ma-
gnttudme^pmguis,uer(icolor. Tradunttrtto Crtlltto,quduren
daautjecundatuntyjine pertculo obflupeJcere,tta utnonjen*
ttant cructatum.Seienttes lap^quem atiqut ^Aphrofelenon ap-
pellarunt , quontam noBu tnuenttur turtd tmagtnem reddere,
ua cum ea qutdem augetur Qr decrejctt. Najcttur tn ^Ara-
ta,candtdud,translucensy leuis. Huihs ramenta comtttahbm tn
potu dart tubent. EoceugeHammeadamuleta multeres utun-
tur.^frbores adalltgato eodemjrugtferd redduntur. lajjndum
qu&dam Smaragdum tmttatur,atia Cryslallum,coloreJimtlis
pttuiu : atta non dt(stmtlis drt, ob id uocatur ^CertzjtJa : aitd
uekufumo tnfefla9qu* Capnm ex argumento Hocatur.Qji*-
dam
£
-713 DIOSCORIDISdam lineisalbis O" re/^lendcntibmpractngitur7 ^Ajfyrios dp<*
fellata. ^Alia Terebtnthtn* (imtlts qu& Terebinthizjja dict-
tur,aba colore Callaidagemmam dmulatur. Omnes amuleta
fje traduntur^ accderare partu foomortbm appenfa. ^cti-
tes iapis eft ueiuttpragnans, cum quatitury aho in uterojonan-
te:Grauidts continetvartm y tum lubrtc&fimtuuluA &*parum
tenacesjimftro brachto alltgatm.Sedparturtentibme brachio
amoucatur yO*fcemtntbm aihgetur,utjine dolorxbm parianu
JFurem deprxhendit,fi quis inpane conditum offeratfur emm
manfum deuorare non potertt. Qmnettam concocim ,furem
coarguit ; quippe decoBa cum eo, deuorare non potenu Trttvts,
Cr cerato exceptm. Cyprtno, aut Gleuano, aut excaifaacnte,
comittales magntfice tuuat. Ophiugemra multa. Qjtidampon
derofiu er mger.^lter cinereo colorejfettatur, punftts difttn
Elm. Tertim itneis qutbitjdam candtdts tnteranflu* cfl.Omnes
alltgatt contra capitts dolores^ ferpenttum iflmproJunt.Fc-
runtur qut itnea* habent^ lethargo, CT capttts dolortbx* anxt-
liari. Laptdes tnjfongtjstnueniuntur, qntuefiatcalculos rum-
funtytnuinopott.Lithocollagluttnum, quolaptdes coniungun-
tur.Conjlaturauteexmarmore,laptde Pano,Cr taurtnoglu-
ttne. Poteji candenteJfectllo admotum: tncommodos oculn pt-
los repltcare. ofiracttes teftd/imilttudwem habet, cruftojus, <2*
in lamtnatfifitUhquo multeres addetrahendos ptlos 7pro pumt-
ce utuntur. Menjes drachmd pondere potm ex umo , fisitt. St
quatuor dtebttt k purgattone btbitur ficdtct pondere>f<£mtnti
pr&lat ne conctptant: cum Melle autem tmpofum, mamma-
rum infiammattones lentt, cr nom>u cohtbet. Smyrtt tapis efty
quo annuUrtjfculptores laptdes expurgant, aderodendum Cf
urendumutiUs. Gtngiu'tsy quM humor uexat,prodefi. Dentt-
Jrtcto comedatur.^Orenae itttortbmjolefernefacla, hydropico
th tumores exugnfi capttc tenmm ea obruant. Torrertfolet ad
artd
L I B E R Q_V I N T V $. 7t9*ridosfotH5,])ro Miho autJale.E coteAraxid, cjuodexdcuendo
ferro dcteritur , illitum alopeaas ad ptlutn reducit. Virgjnutn
niammas cohibct , ncc mcrefcere patttur. Potum ex aceto , Ite*
nem ahfumit , O" comitialtbmprodcfi. Geodes lapis aftrinqit^
ficcat y cahgmes oculorum difcuttt. lllttpus autem ex aaua > te~
Jiium mammarumquemfiammatwnesfedat.
Agates & Thracius lapis vi& ejfentia admodumcofimiles, hoc
interfe dtfcrimen habent.Gagates,cruftaceus:Thracius quaqua-uerfumftbi &qualis eft.Germani* montes GagatisJpecic produtiit, quofabri&rarij &ferrarif'pro carbonevtuntur. V ires,odor,forma,eJfen-
tta,Gagatem rcprtfentant.lhracius lapis,:pfum eft Sucanum mgrum.^agnesvt attrahendiferri praditus,vulgo notus eft, & in Germanianaftitur/m Mifnia monttbus,& Uercmia Saxonia,prope HarK.ibur-gttm,arccm mdiare Germanicum a Goftaria diftantem. A rabtcus Ga~kclites^MelititeSiMarochtusiignotinoftroxuofunt laptdes. GalaCtites
tamen,Cordo,HtldenI}emiJnaJcitur,fubftantta,forma,0' virtbus nt->
hila Diofeoridc difcrepans.Jn ewfdcm territorij montibtts Arabicus in-
uenitur,maculis & candore ebort perftmilu. Alabaftrites,htjsnctus efl
cmnibus qui magmficufignis& tdificijs infucuere. Thyites noftroau*
eft incognttus. ludaicus /eplafipommbus fumme eft famtliaris falicet
ad commuendos tn renibus lapilios,amtanius e Gyproafjertur,alumini
Jcifiilifimilis{fupertus demoftrauimus ipfum ejje alumenplum&)cadort
tameinfertor.ab igne,quantumuism eoperfiftat, integer extlit. Veno-fus eft ad:antus,ad ttgniforma accedes. Nfc deftmt qutflexilem prcdu-
catytnpe e quofila& tela cotexi queat.Jmpeftoru eft pilos Salamadradicere. Na mctanus ejl lapis.?rofertur& m laminasfifitUs amiantus,
fida Diofcortde prdterttus. Sapphirus nofter,notagemma, notisaureis
nonfjlende/cit yt vult Vliniuf, nttUumq; ahud difcernuuluhahet, qua*X.urrim{ytftc loquar)coloris rcfylendentta. Porro cu vfitatufit in me-dictnis cordtahlus, inftauratrutbus prettofsq; eieCtuarijs, ej.ua inpefie,
*cnena,0' ad vtgore cordi excitadum componutur, non Saf hiros tan-
tum^fedctiam Smeraldos&uhmos,GranatoSi£r Hiacinthos iwnntte-
rCy& pauc&fcplafis. vera.apudfegtwarumfagmeta habeantMedi-coru hacm re ncgottu erit fua artisperitos , G" probatafideigcmartos
tofulere , ac dem tn mmuttfitmupuluerefuper Torphjrto laptdereduce-
re.Siqttidcm eorum non toleranda ignorantia>fu potiusftcliditas,qui
Ccralltum in aris mortarus molttum , m vfus medicos transferunt,' r \
ncfcj
?uy DIOSCORIDISnefitf brtttum hominum genus nihd effe quod aru& ferri naturam&fubftanttam magti infe contrahat, quam Corallium , quod miferandn
«rrit aut maturam,mortem,aut molefiiam amplioreimportat. h\em-
fhites,& Solenttesjapidesnobisabfirufi.hicin Arabiam.ille tn Mem-
phtm relegabitur,nifi dtcamut hunc SpecuUrem effe Uptdem.vt C ordm
fenttt . I afbtdttm dtuerfum coloratifunt. Quidam candtdt , rubeu notu
yaricn-ati, quidam toti rubent , altj tn macuYtsfangutmis vmdefiuiit,
du diuerforum funtcolorum,vtapudgemmartos vtdtre efi.Aetttesdt-
-terforumbodtecoloruminuemtur,magnitudtne,modofi»tguUri,modo
iXirua.I»AquiUquidemnidorepmtur,mnibttu/cens,fedinpr*cel-
fis montibws ,& rupium tdittptmarum commifjttrU•. Ophttes nofier,
Juriptmus efi Upvs. Vorphjrtj pene modo,tolore nequkquam mgrtcan-
te& candtdo , quodm Jtto Ophite requint Vhmut , at totus tn vtridt
cbfcurus , mafiults dtfcrimmatus m vtrtdt perfttcuis. Qj<o patet no-
ftrum,abanttqt,orum Ophtte dtfirepare. Spongurum teftacet Uptdts,
renaltbus Uptllvs ejfrmgendi< idonei . in colorts Utlct colorem re\oluun-
tnr. Quoctrca inctduntfme mantfefia cahditate. Clarum qutdftt U~
thocolUMafittur Ofiracites apud htldem hemium ,tefiarum Uternmf.
fubfianttam,& ajpretudmem referens. Vulfm non dtfiimikmfonttum
Adtt,bUn* , qua ftbi ipft interfertos ceu Uteres habet ,coagmentattcne
coahtttt. Smyrts mtrtcum Adamante proxtmttatis.fiquidem vtroque
& remm*& arma poltuntur: V ttrttm etiam Smyrts findit. Ocutt*
nunceft Kaxia. In Mifniagignttur, haudprocula DrefoU, & tn Sa-
tcotium Hildenshemma.
Terra. C A P- X C I I I !•
oNOMENCLATVRA.
Cr.Th. Lat.Cr Ital Terra.
Mnu terra admedendt ttfum recefta ,fummam et fumammmhabetrefitgerandiy meatm^ obducendi,oc-
hj :fedj}ecte dtflat.cum alta, adtunclu efutbujdam, **
aha fit utilis. Erstrtadcs duajunt. Fna , uehementer aiba efi»
altera Cmertaa. Optmia habeturadcmereum colorem uergts,
ferquam moilts , tjuxftfer sramenta tratltm ducatur, Itneam
moiacca refert.Uuatur ut Cerufa, adhuc modii : Teriturfeof
Jum,cr tUaquA,er ubifeffum iertt3humor UuiterexcoUM*
J
L I B F R CLV I N T V S. * XI
ficcAtafohhm, tterum teritur tnterdtu , adsefla aqud ut uefhere
confidat antelucanis colo exccrnuur, cr demum mfole trtta,fi
ficrtpctefl^ chgeriturtnpaftillos. Quod fi tofia defideretur, pa-
falii magmtucLne Ctccrismjtclde peiforatuconijciuntur y ored
uafis hligenter olturato fupra carhones candentes contmenter
foUihud perfit\niHr\ vli ttcro cints m fatullas fe conuertit , aut
Acrcumcolorem contraxtt , exemptt recondnntur. Vtm hahct
tdjlrwgcntem> er rtfit$cratortam, leutter moUientem, caax
txplet,crpn<?!t>nolent.i congluttnat. Samtaprafcrtur candt-
hngujtglutims modo adhxrefccns , moUps^
Juccofa,fi'tabiU>> cuiujmodi eft.quam aliqttt Collyrton uocant.
Dux entmfyectcs ctm.ynam ante diximM:^cltera ^After ap*
pcllatur,crufiaccay Cr cotu modo prddenft. Krttur ac lauatur
ut Eretria>uimq}confimtlem hahet.Sangutnis retecttonts (iftit.
Fxmtnisfluxione tmlud Uhorantthm , cumflorejyluefirx Pu-ftica dxtur. Tefitum C^ mammarum mflammattones, ilbta ex
^ofaceo er aqua,rcfrigerat.Sudores arcct. Contraferpentium
niorfw et uenena,pota cx aqua auxihatur. Samttus lapts tn sa-
ynta terra inucmtur,quo anrificcs utunturpolicndo auro , ut re-
jflendeat.Prohatur candore,CT duritia .F» ci adfirtttorta yGrrcfitgerans. Prodefifiomachtcis potm. Senfu* hehetat. Vcriim
dfiuxtones oculorum Cr ulcera,cum UUe efficax efi
ut tradunt ^adhgatns accelcrat, c^' coceptMfamtnarum cufto-
^t.chta cltgi dehet candtda,uergens adttnereum,Sami*fimi-h*. ifiautemcrtiflo/a , alhaj
}, fcdfiflilijsformtsdijfercns. Vis
**demqua c^Samta. Extendttfactcm, 0*crugat,atfyfplen-
dtdam rcddit,colorem tnfacte Cr corpore toto commcndat. In
halneispro Kitro detcrgct.Fadempraftat Sthnufia : Maxtme
^datur,qu£uehememerrel}lendet^candtda,ftiahthsy et hu-
"tore dilut celerrtma. Ctmofta duogcnera,candtda, cr adpur-
^reum tnchnans. Opttma cxtfttmatur,qux tnnatam hahctpm*
Z gutm
yV» pioscoridiscuitudinemMSI^uefigidafentitur.rtra^ue aceto dtluta,fd*
rottdMyW alta tubercuta dfcuttt. ^Cmlufia tgnt,ffdtimOmoltaoblwantur,pufiulx<nonfenttent. Tefiium dtmttas ,&totim corporis colletltones cohibet. Jgntjacro tmfonmr. m
fumma , utraque multum in medtctna commendatur ,fitncor-
^ptAongtnis^ecfburida^umatitr.Qjufwguhdicitur^^
*< Eretrt&fimtlss ef,grandtortbm HntumgkUs : manumft
mtis admoueat , refitgerabit. Taciu Itngua ufqueadeoglutino^
ja,utpenfllts hxreat. Cut effetlm tdem cjui Ctmolu :faulo ta-
tnen tnfirmtor. Hanc altqut pro Eretrtade uendunt. Forndee*
tefi* uehementer tofi<e,cruflas ulcertbm obducunt :quarefru-
rigmt crpapularumeruptionibmmedentur. Poddgrtcts fro-
Junt Jrumus dijcutiunt , cerato excefU. Fornacum terrd au
retorrtdafuluejctt, etufdem cum tefia effetlm.Mebacolorecu
neream Eretnam tmttatur, ajfera taclu. Ea digitisfitata , /
raJtPumicis medo crepttat. Vtm hahet aluminofam Jcdre-
mtfiufculam , tdfuodgufludeprehenditur.Modice Itngttdm
ficcat,purum corpm reddit , er colorem commendat,ptloseX'
tenuat,utttltgtnes Cr leprasabflergit.Ptclortbmufumfr*^
ut colores diuttmperennet. Emplafinsmrtdtbm,fU chlora-
cuntur,efficactter mfentur.Ex omni Melta terra& of7tn1*^tn uniuerfum, eltgi debet recens,moliis, non Upidofa,fiia '
**
jufi ckm httmorem attigertt,facile rcfoluatur.EX^m¥*
de terra, ^ua pharmacttisnomtne , tn Scleucta Syrtandfcttu ,
Ludatur in pnmis ntgra , Ptcea longos carbones referem ,an-
due affutofx,aquabiUpendorc^ua detrtta, accefto otee,P'
tim elfHeJiif, nttofa cenfetur candida, £r cwered, ?«<*
'
quorem non refoluitur. Vtm dtfipandt Cr reftgerandt ha
jiftdcaUlephura additur , ttngendts captBs
tdonea. Vfr'
fc
UmencLs uiteifubgerrnimtionU tempt#>utpotc
LIBJER CU I N T V S. -rzj
Fuligo pi&oria, CAP. X C V*HOMENCLATVRA.
Cra. Ao^oXy. Lat.Fuitgo. lta.Fultgine.
Fligo qtia ptflores utunturyex uitrarijs officinis colligijo-
let:fymdemeif>*lma trtbiutar.fiseiad adjiringendumv> erodendum efficax. Fratta cum Qofaceo cerato adcicatri-
tm perducit.
Atramentumlibrarium. C A P*
X C V I*NOMENCLATVRA.
Cu. Mi\xjj a ^«cfOfitjj. Lat.^itramentum libra-
rtum.lta.^itramento librario.
Tramentum tjuofcrtbimtts. Fuligine e Tedis coatla colli
gttur. Inftngula* ltbrttsgummts, terna- Fuligmis unctx«dijciuntur.Fn ettam e rejinarum cr pt&orta Fultgtne,de aua.
faulo ante dtximus.^ijfumttur autem Fultgmis mina,gummisJejmltbra,gluttnts taurmi
y^ttramentiftttoru\jingulorumfe-ta. ^iddttur comenienttr erodenttbm medtcametisam-,ex aqua commode crapw tllmttur.Jednon antefolua-
t*r,qukm cuatricem wduxertt.sanatisjiqutdem ulcenbnsfuajfonte dectdtt. Caterttm habes,amictfime ^ireefere qua tra*
«enda duxtmwpro operis modo quem deftmaueramttt,erm*wxtltorumj^ mcdtcinaltum copia.
*nes ba terrarumft>ccies,-»t -vetertbw cogniu,& in medicame-a vjurfat£,tta barum,apatrum nosirorum memoria,ey vfits,v notitiadef>crijt.Cordotamen,t*\elia Htldensbemij inuenitur,for-
*«& Tirtbw tum Diofcortde contteniens.lttdem Ampetitis, ZutcanU,"> ^tfnis.fmbns,ex montibtts eruitur,et in tnferiori Germanta Aqutf
DiofttrtdKfi&
Qmntt Ltbri,
Z % Feda
7*4
PEDANII DIOSCORIDIS ANAZAR/bei, De Venenis, Qiiocj modo
arceantur,vitenturcp,Liber
Sextus, loanne Ruel/
lio Sue fsion e n fi i n'
terprete,
Adpun£he annotationcs doftx &compendiofa%P
PRAEFATIO.
VPEHJORJBVS, dmiciftme ^frrt*.
Ubm, tradidtmm de ^lromatibm, olttf*
Vncuentts, ^irbonbm,& edrundemfn
Elihw , Ldchrjmujj : itcm ^immtbb**»
Melle; Ldtlt', S*m> Frumentis, olertbttt,
Berbti,Kddicilw,ltqudmet'ts,Vtm,M*m
Utijj. In hoc uero totim operts ultimo,facultatcsmeduamen^
torum recenjebtmm,ftdprodejfenobis,aut ofjicere pojfunt.V*
tdtdtgttur oratfontsprolixitate,opminslitutum frofeftamtir-
Hmujmodtauiem trdtlatm, ckm lifanam dtttrtbuM fi •'n
partem n>nendpr<ccduentem,itdut neftllantJumentes.\X« j
yuando per tmprudentiam dentur, ut tum quoque tnnox
fiant\tmtay Et tn rattonem u,
finttum.Vrtmum dtfferam dep
fuccurrendh qut tam noxw»
acauedtmodo,Q,uemcffeiiJ'
jUilUmum^kriii matorum arbttrantur, <juod dantescl
nena.
L I B E R S E X T V S. 7t <
ttenaytta inftduts temperanty utperittfimum queque decipiant*
Stquidem Venenafuaamarttudineypermtjits dulctbmffoltdt:
C^graue odoris utrvusymtfura odoramcntorum extmunt.^d
tnedicamentaimmijcent, qu<& tuendctfanttatis gratia dan pu-
tentur:zrpr£fertimwualetudine, ui <slb(intbtum> Tragori*
ganumy Saturetamy
aut Hyffepum yquinettam rhymumyIrim>
ortganum, ^cbrotonum,Caftortumy ^tutftqmdmedicamen^tis purgatorijs cognatam habcre quahtatem mdcatur: aut potionibus tnferunt: ut mnts afferiiyturtbu6ypaffo ymulf& aqud, mu~fto y fuccisy uttn cremore lentisy polentis. ^Aut medicamintbm>*nt ali/syqu& ajfumuntur y edulijjfectemrefcrettbt44. Quare quiln t<tfH$icionefuntyconditos ctbosmtare debent> omnic* mten-J°f^poreydulctumyautfalforumyautacidorumyabJitnere:n^
ttbundt affatim bibereyaut efurtetes uoractter comejfc fcmperiitdfaporem horum dtltgenter attendere, prtferttmfy potuyfri-
gidamaquaprdfumere.Sattato enim appetituy quaiitates ager-nmepojiea concoquantur.In agris qutdemyfactle cauemu* po-tl°nes
yauxtlijprdtextu darifoUtM, quat offerunt tmprobiuenefictorum arttfices : Itaque ob tdjaborantes morbo, non pertndetudentium inumjspatent. Et hac qutdem> nefacile mcauti fe-wfttfy homtnes, captantur dolis uenefictorum> ratto efi Crfa~Wtte.Sedaltafupereft expedtttoryutfuf]?iciofialiqua pr&fumatqu* Venenoru mres hebetent> CT tnejfcaces trntascL reddant:cmufmodt Caric^funt cmn tuglandtum nuctbm mdducata, et
?** Cedromela uocantyideJiy Cttrta>feminisj^ Ndpt drachma
Cfi»*utnoyttefolta Calamtnth*yaut CretayquaLema Sphragis
*P¥fttaturyponderepart cum uino:^€ut Ruufolia er nucit iu-
^fadps nucleuyaut Cartcas du<vs> C^falts caliH ieiuntfumaty Q^^Hllo Veneni genere Udetur. ^Anttdota ex uinofumptayeunde
tffectum pr&bent:mter qu& intelltqtturmaznu Mtthridat
co>£r quodfangume temperatur. Qum zrfepc
Z 3 Vene
^iff DtOSCORlDlSVenenii obfislunt peculiares quida corporuaffetim,tcrto cjM*
damodo consiitutoru,ciim quada cibtpott^ ytahtateM tant
copia tta teperatorum,ut cu ycnenisdifentiant.SttjUtdemgesit
enent mresjrangunt.atque tam priore altmentofarBu prx-Venent
£, lufisl meattbw,obfiat nc mcbratimper dt^ef nemftmetur.
Vertt emmitero,quomafortuna necefittM tnurduftmtbadifcn
tninaperegre agetibni affert,abjque ttliis mfidtjs homtnu,non-
nthtldtferendZmthiJe hac renecejfanu duco. lamprimu tgt-
tur,culmdappararelacofubdtait conuemt, abosty erpoMt»
humjcemodt loco (Iruere . Siidfert commode neqwt ,feturuU
ertt condttio hacapparandt apponendi^Jub teclo-Sed^ tumdtU
genter layuearia ammaduertenda.Freftenter enim afoperto-
rtbtta contabu/ametis animaita decidunt,exigua autdejedtju*
n6modtcapermctemohatur, ul phalangia, stelhones, CT a *
quadam reptilta. Porrb urnarta ttafa d/Itgenter tntuertoportet:
J^anquereptiltaodoreuimt/ktuntur,quamterdujorbedo,n<t
xtumrtu erHclarutjnterdituerb de/apfa tmmerfa%exptrarut»
Cr cxtttj caufMyhattrtettbm attuleriit. Sed'hac haBenm& *
Jint,ne cautt Crprouidtinfidqspateant. Quod'ft quifuaJJott'»
aui quorunda injidtjsfumpjerunhauxiliartpnmo pioquejettt*
fore nportebtt.Siqutdem dum comttesfinguloruuenenorunot*
expcBdtur,tmmedicabtIefituenenu, CrpauliJJer negUctoih
medtcametisagre cedtt. Qjtarefiquipro compertofeutrutp
ffiffe sntei/igant,O- fateantur.aut eorttqui aderahtepmottt
conitet,prottntt6 adtdonea remedia tranjeuntesfactlepecw*
natiuajj conslituttom refittuemw.Ne^ enim tjs ajfenttmurrf
p orfus auxtlta,tn huiufcemodhjrujlra adhtbertcotendut.^
emm modo morbhquorum caufa cxcajatetes^^f1^'^Jidet,medtctna admittut, Cr quaforinfecm incurrut fene '
m. °di rattone ajfernatur?^4.eque uerb omnesmorbhpr
•
Jarii tngrucitumagmtudmcpro^antecedeubw adfewont ^»
qualttattbm^,gbm fit opportunft corpta,HelmedttabiMF *
tlBER SEXTVS. i%fhelnullis cedut medicametis. Quodfiquiforfan ohtumefceteip
*ut temulenti, attt nolentes ahoqui Venenum afe egeri^nullam
toobi* eim cognitione pr&heanty tuprottnm accedendum adea%JH& comumter epoiis ^hufcuque Vencnis, opitulan cofueuerut*
^oquinuUumagis tn omnia uales auxiltudaripote(i,<juam,
Mproximo loco>Virmforas exhaurtatur, priufjua imalefcat*
Qwrejine mora,caudu olcuex aqtia,autfcorfum , utuomita-r* cogatur
ydari connentt. ^Cutfi oleu natura locinegat, hutyris
CH™*f<acalida3autMalua,autLinifeminc,aut JYazo, Vrti-
c*> Fcenogrtco, aut Halica decoBo, uicem eim exhihehtUHactnimnon modo uomitionihm extgent, uitllafna laxatrice,aut
n<tnjeam ctente,fedaiuu quocjueJuhducet £T corporuinanttio
*e,ita <tduerjahunt,ut acrimonias Venenoruhehetent. idquodtmdenter huiufemodi argumento demhendere hcct : Efto,ut
luifqua uiua calce,uelface, aut Cantharidihm^ aut alio qkoUis*cn
, corpm exulcerarefiatuerit : isfiipfum oleo leniter tllinat^
txulceratione'non acaptet . ^Atqtuneque uehemeter adfiringi
corp^,necjuerefiigeraripoteritfianteaperungatur.Qjm
uomitm,no ohidmodo qi\oduacuel,0* noxmhumore cxcer~n^yiuuamentuadfert:jedquodaJfumptum Virm nonunquamedore,coagulatisgrumis,aut colotcprodat : Quippe cuodorc**t &maritudme,Meconiu:colore, Ccrufam, Gjpjumue.grumis,
**c,autjangume,antmalis reces mgulati^oficndat.Namgrauisdor regeJioru,Leporis marmi,aut Ruheta ueneficia deprchen*
»it,ita ut nonnulla ah ijs remedia peti pojsint , adidoneafingu-lorurnauxilia tranjeutihm* oleo etiam, Malua decottuadmi*
fctur,aut Glauctum,aut adeps anfermm, autpingum carmumlura> liximu lignornm cinerefaflu. vhi uero uomitm diligeter
Matmjuerit , ne qutdin uentre coierit, qu& hdferunt mtefimisrcj
l<]ri*>clyfiereacndeuocentur. Facit Cr Nitrum tritum^*« h'dromelitefumptu,uwa uetera liherahm opota,gaHtnaced
Z 4 i*r*
7i9 DIOSCORI DISprtpingues pifces , uetnftd carnes pinguesj^ , CT f
»
* ^dtfe
na
aut recentt butyro parantur.aluum naj^ Jubducut, uti a\
Etfiomachu refolentia proniorem tpjum aduomtttone reMut,
CT Venenorum acnmonias hebetaU^it^ meatm obfiruenttdt
celerem uirtum penetrationem tnhtbent. Quinettam mediat-
tncnta dantttr , qu& commumdote projunt :ttt Lcmtttd terrd,
^fgancum,^£brotonum,Jno,radtx Ertngtj,fmen vaftiMC*
CT cakminth&,Nardu GaUtcum, Caftonum , FeruU umntts
meduUa,ftos nhododendnfuccm Marrubtj, Laferaut Lajerp
tium,Sagapenuw,Peucedanifuccm:autpandcis,zrrddtx,q
Magudanm appcUarunt , ^Cnftoiochia tonga ,Jylueftru Kut*
femen, Cr Betonic* , quam Cefiron nominant,foba.Stngula
cum utno, drachmspondofumt debent. Ejjetfumprabet Polij
dccoBum , er Sefeli , e>- hqmdaptx Imtla. Magntfice Jerunt
opem anttdota, qux tn calcejcnpta opemrebftmm. Commu-
ms rattoprtftadi auxtlij ttafe habet. Caterum ab tjs^ua cen-
fueuerunt euenire, communia remedtafumptttaripojfunt. Fere
entm , uircs Venenorum qukm plurimorum , tn ajjeilm conjt-
mdescorpm tadem redtgunt. Quamob caufimpiertftjuecorn^
muma conducunt auxdia. Vartacienimfunt Venenorumg'
nera:communes tamen,nec multi,ijdem affetlm onuntur.M^
fienpote(l,ut omnes concurrentes^ cafrn, quafymplomatd
e-
uo-
, unum Venenumfequatnur, aiioquinjuperuacaneajuijjt
Venenorumjingulorum tradttto,cum Juiiremedtjsabautbori
hvus defcnpta.Neque uero in uno eodem^proptum efttnuemrj
ut quUfiomach ,alui, intcfttnorum, iecom, renum, Cruej^
dolore uehementer cruciett:r,utfingultiat, erodatur,contrtrra-
fcat,refiigeretttr, oimutejtat, cotmeUatur ,pufmelanguefc*L
fimtua dtffuilufiat,ueternoprematur,uertigo obuerJtturM<
gentfenfw,firanguletur, fittat,fangu'ps erumpatjcbreconpf
cletur, tvre lottu, reddat,tormimbm uexetur , crebrouomttt ,
LIBER SEXTVS. ?%$naufed prematur\rubefcdt,huorefugtfletur, pallefcat, defipiat,
fl?rtdt,mribus deficidt:^ pleraque aliafiiciat,patiaturjs.Sin-
fpk enm tngenerules affeflus deduBa.pduca numero,ct com~
jmgu-tnwia^ed demonf}rat,qu£ euentre cofieuerut. Qjure inji
fe quafupra dixtmtP5y nonfdcifefuent deuoratu ytru* co^
fiere.Nam oris cr lingtu erofio, ftomacht,uetri*,uefic4 ac rc-
num infiammatio uehemetis urinx difficultas,et tnterdu cruoris
cum eo exitus Unctndtto, er inplurtmisparttbm qmdam adu-
poniijenfws^non in Canthandibus moiibpotU repertuntur yfed
MErucis quoque Pmoru,Cr Buprefie,& Sdlamandra.Porrb*on modo eos qui Meconium hauferut, ueterno autfoporepre~
tohftertere^ Imorefugillari^ torpere^ refiigerari, ftupefcere,toto
torporepruritumfentirefenfupriuan conftatfedeos etiam quimandr*gora aut Cicutadeuorarunt. Deliriumno Hyofctamustdntu mfert > uerumetiam qud Toxtca appellantur. Itide^Aco-nttum,&r Melquodm Heraclea Poniicagignitur.stranguU-tto non rnmm in Fugis,quam infangmne taurtnoja&e, ^sico-
*ito,Cerufa,gypfo conftnatur. Infumma, difficileunuuni fe-*eno proprmm muentrefignum^quodhauftumguftatum^ ri-r"*prodere pofiit ; maxime > quodhdc uteroru etiam mtioru39#<em corpore exoriuntur,commumafequifolent.C*terummhis qux ulenter enecant,noxamfignuforfitan mdtcarepofiis3(ttdearejpexeris qu& fumus diBuru Sed in ijsqutad longaidgTltudmesjfettant,nihtlddmedendi rationem difficile^ dun-**xat quodperimedt ddind/cianoxd,utpote cum Venena,fia-tlrn
3 dtquepr&fentaneam uim lUamperdtderunt , tranfmutatdln wngos adfeElm,comttnta reliqucrum umoru remedta, com-P°fttioriesJ
3ftagitenty cu Venefica proprietd* non ampiim infiu
lUero lon^d fit affiElto,m altquoddiuturnorumorborugenmTendet^a qtubmfacifefuerti medendi ratione affumere. Seddc
$ fi&gmeraltter auxtUaturJfta&enut. Confequeter qu£ prt~
Z $ natim
*?© DIOSCORIDISuatimfingulU^funt,Jcnpis madabimi&Jipriusfgiilattm ex*
fofuerimus:qu& exfnguiii ordimbm exitralem aut malefuam
tumfortiutur,ut medtctnafudtoftea caute obferuet,auaaarit*
ttone falutisfcnpta inuemunt,quodnonulla eoru autlus uttatt»
utnenvsfint commtfla. lncuna enim magna-s adjert noxat, C7*
J*pe continuo ufu eor^hcmo mj/ernicte agtt. Protnde ammaua
*jux exttiojammm habet, hacfmt.-Canthandes,Buprcfcja-
lamadra, Ptnorit Eruca,Ltfm martnm, Tubera,Cr %a»Af*'
UiftfK muta , deuorau Hirudmcs. Semmajunt : Hyofcyarr.m,
Coriandru, Cicuta, Gtth}Pfjliion. Lttjuameta : Meconiu, Opo-
tarpafon, Thaf>fi<zJuccHS,Elateriu, Madragoras. Radices,f>v
mittit chamdeoy^€conitH,Thaffia, yeratru>lxia, ^CgarM
wgrum, Ephemerttm, tjuodaliqui Colchtcum uocant, auodm
Colchide nafatur. Herb* olerafcSmilax, quam ahaut Tttby
malum appeMat 3 Romam Taxumjolanumanicum, ynodO*
Vorycniitdicttur.-Sardina herba,ju* RAnunculigenm-eft:cor*
mculatum PaPauer,pharicum,Toxicu,RutaJyluefiris, Ftmg*
*sfb animattbns taurmwjanguis reces, coagulatu lacmetW*
raclexm Pontogenttu.Metaiia, Gypftm, CeruJa,Calx,^t«ri*
p/gmentum, duo Sadarach&genera,Jj>uma ^Crgeti, ^Cdarct^
Plitbu, crq ^frgetit uiuu diat.E i/yuoribtts domejticu.ui»*
abtu&fojl balneaspotii,autpafum^Crfigida ajttajiuuuttr-
Vlnen» omne atttper osfumttur ,autvt extrinfeca noxtaadfert-
Qjp osfumitur,omnifua operatione cibo altmetari citTATWVNacibus.in fanguinecoutrtttur : partesfuas oes, mebrit qu<c
f>T'M '
irit.ftmtles effcit.Ucufubit eflentia, qua iugiterin noh* TtJ^jCotra venenn-.corpm et mebra amnia in quafubintrat:in}tbtpe- "
^venenata nat ura trafmutat,ejuouiflocofefeindidertt,deper<ijt«
Jupplet effentia:fedeaqut reftat& integra, re/oluitC corT"Pj%^mltterejuaignii, mometo, omnepalea cjjt-ntiainfeconuertit G ce
f^gSicfuidi totim corporh coahtio.C cofiftentiaveneno deflruutur.
^
venent* omne trium eft^eneru. Kut enim e planttuaut eXanttn u»r
«ut tx mmraUbtu.V numtjuoda; toru ab ta,c\*am (£vh "*bit'a^
nutrit
LIBER SEXTH. *JJ
Ttntiadifcemitur- ld m plantis yidemus,TLlleboro, Atonitd, Napello*
Cicuta,Sardaniaberba,HerioAn antmahbus:^ tperis, Afi uhbHs,Rafi-
h]wAeporemarinoScorpiorie:?baUn£io:TarentoU:rabidisanimali-
bus:pifcibus <? carne toftu:&flattm in efcario vafie: pr&ckfit exbala-
tione:fufiocatis:mortianis:afulgure:aut a yenenatts& rabtdts antm*
hbusoccifis.ln mmeraltbus Argento vtuo, ArfieritcoSandaracha: Auri-
figmento : tAagntte : & ftmdtbus. Vencnatorum ammalium morfus:
tilus: ftbthtsuontatlvs: v:fus:morttfcra. \Aorfiu& transfxu occtdttnt,
Afi>tdes:rabtdicanes:$co,piones: Vhalangij-.TarentoU: Vafitnac*. man*&:&> confimilia.V tfu & ftbtlo B afiltfius. Etf& quod contattn ptri-
ma^-.vtcx kuizennA (crtptis app tret aui milttem dicat.cn lancea jlre~
nui bejha.n tramsfi 'jfet, proferpentc per baTiile yeneno,congciata pri~
mtiinmanudewde c? toto perfitclo torpcre:mortuum.ld pertqueno-
fttifiuuliexp .cntiatUruitm Jridentinocint. V enenaetiam odjra-
tu pertmunt.V entnornm et yenenatorumyariar.t efjcclus,pro c*li&fih ratione: & quemadmodum fumentes icli aut percufii : in fe totuz
O" inparticuUrtbus fiuts cr affeclibas £T qualttatibtcs coaluerinttytq;
aut caltda:^titfiigtda : autftica: aut humida fuerint. Cahda duobu*
toodiscoficnt. Autenim (umpta per os:excalfiadunt <& torrodunt adtpfumccr.quodex iLuphorbio :& Veratro continvit : aut extrinfecui
apphcata:ex£duntcarne:adoffa yfique:quodm Lepore martnofit.Tri-
gtdadiylici itidfm ratione necant. Kam uut ex ritmiafiua figtditate:
ftupidum ad eu modum corpus reddunt,yt cor etiam ab eu con^cUfcat
g«* Opijoptratio efi:aut anbehtum comprtmuntfiufiocant: &ftragt*Unt.quod i"hmbmnyftum,Ot Vungtmaleficiconfiaunt.Shca duphci-
ter morttfera. hut cmm qun tn tordt e(l,bumidam fianguinU qualttatc
*bfu7nunt:quodcalx yiitaconfnif.aut partescorporisab inuuemfegrcgant O* difpeniuntur:adinte*ram omntum membrorufieparationem*6^ infcCtilem dtuifiontm:adcor yfque:quod Ktfiagalliproprium e \d
pwfiubhmattonem fit : tquuparttbusex Arfienko O* Auripigmenio)
^midcquauisperfiuafum fit temperamentum nullum ejfe : quarttmhnmtto exceffu,s:eius tamenextmplo: cui (refierente Gtlberto Anglico)
brachio afamiliari quopia{quoplus infib dormicntem excttarcfjyali-
ti f
*sptruulfio:caro m terraputnfiatla iectdit:ofiibus inttrim.m totum***** «'idatir.extremx humidttatts yenenu tjfedocebtmurujua natura
Pr*dttt:$ftrp<:n± tlle norfurnus fuiv.qui mifierqndu illu ibfeat.Diofcori-
i^potm SaUmadra pultiir.tdem operatur. bXorfu* itcm Ceucr* fi<rpen~
te-Quwetiam Argentum yiuum:fiummafiua humtdttate: naturalem
^nrarocordh humiitutem abfumitivtmm Uquido confitatur, qui
7?* D I O S C OR I d r s
huius vnSlnvttmturmmorbnm Gallicum percurandum. ktenim ant $
«/?#
r>
>fir»
f*
f/i.
funt,& non omma priuaft
(beciatim confo
vt Crocum& Hyacinthtts :alia cercbrnm,& caput, vt Smaragdus,
St£chas,Setonica:aliafiomachum,vt Coralltum.Cinnamomum, Gtn-
giber,& alia ittdem, aliacorpom membra. Smaragdus, Hyactnthus,
Gagates, Sapplnms m tenuifiimnm puluerem mohti , a morte qut-
dem, qui venena haufetuntUuentur, quod natura cordi fubuemant,
fcdfi <reiUntttrtantum,eademv'ts nmtft. Arabes invenena vahre
finbunt,CaJlamas, Mefvila, Ptsiaaa, Alium, Kaphanum,AueUa-
nas, optimam ihertacen.Ctterum qux calidi exccffus funtvenena,
breui membra omnia intertora infiammtnuferuentifitmam Jutm i«-
ducunt,flammeosoculos reddunt, maniam perpetuam,& conttnuum
fudorem exatant - Quod fi vltra illum calorts excefjnm ,corrodant
etiam & putrefaciant ,vte(l \rfentcum , Auriptgmentum, & B./-
farallum, punftones & dolores intolerandos , m ftomacho C mte-
fltnts, cum tottws corporU murmnre procreant. Hxc accidenttaJequun
tur fzpenumerb vomitvts , naufet,fudores modo fitgtdt, modo caltdt,
&varia fubinde colorum formx. Quxfi-tgtdafunt, profundtj^
fomnttm inducunt, vt vix extccentnr: Altas cerebrum adeum }t
J - ___.- _U__ Ami+Allt _ l
facmnt modnm, vt *£rifi
fi
'fitnjamre, aut eortj viaeanrur. n.u w/- - i
ritur,fudorefofi-wdt,faciei color liuidus & horrificus »
nU flupor. E ftccU venents, ingensin lingua ftccitas prouentt,fmjque,
anaextingui nonqtteat, %utturoccupat,fltfliptkum corpus,flcctta*
tnommbus membrU, & longifiimxvigHt* excitantur.Humtda,Je-
quuntur tandem profundtfitmi fomni,corporU fluxus, luxantunun-
tiura, laxantur nerut, vt dtduBU aliquaudo oculorum mujcultsvr
nerttU.forasextliantafeipfispenfiles, necrarbextremacorpons mebrA
futrefiunt.Quodverbad vtclas& medendi, mgenerc rattonem attt-
net,i Diofcoride patet. Antidotum tatum Hatthtoli, in omnta venena
Qjtintam ejji
in vtwnntmaximeft
^irrmm O* i&Xta nobilij^
turm
Ll B E R S E X T V S. -„*™fchl*titeubarbari,Ciperi,<^in<iutfoly,lormnti1U
t Arino-tocftw rotuad*,Ptto»u,K£ut>o»tici -veri, Kadicts valeriana, A coriCCa-
Coft
llefc
V'ttUP*"d*b,Doronki,ZedoarUi2mpiKrit.Smgulorum.z.x.A*a -
J0.5.J
•Semw» Ce//r/, V /./«,, Iunij>eri,Cramfini,Praxim,Acettfa,
'^'"^«e/r/sNrf^N^WhAmmi Smgulorum.yi .Baccaru laurt, Uedera, Smthus aihera,*kbaru,S$ngulorum.3
'
'fXrondmm Scordij,Chamadryos.cbam*f3t'»s,Centaurea minorts,Stacbadit,Spica Celtica,< alimmthx,Kuta,
Jft»J*>Befo»/c„,Ver.e/M,SM./<>/^
(l
arrub^:K"t£capraru:SabmA :Ptm/>meaa:SmSulorum. 5 .i.Vi-™um
J«:corum,NucKcommums:Pisiatwrum Stngulorum. Z.^.Myra-
iTJ1*" ««beUkarum.^.florum cordialium: Kofarum-.Lauand»
alma: Konfmarmi. Smgulorum. 3.4. Croci.x. } . Cafia odorata
L!H!_"W'e ™""') 3" l o 'Caryopbylloru: Nucis mofcbata:'?•
uAloes-.Smgulorum.^. 1 .y?.
~>fiU cordis Cerumr.Scrobis E «ffMoru -» _> ^w "*» -•«_/•-/ ^._*/*-
/« ;::',4 -Terr<* Lew/jw.j.j.O/^f
3.1.J?. M*rj4WMTftm Or/e«.„-npagmentorum Smaragdi, byacmtbi: CoraUirubri,y\.fi. Cam-
tJ0r«-5-i.Maflichit:Tbiiris:Styracis:Gummi Arabici: refin* Terebm
Ut
n*
A
:Sa
fafe 'l,:OP Pa"^ts:LaJerp,t ij.Smgulorum.5 . 1
.fi.M »/« <,__-
i l^r^Sr'fia.Singulorum.^.x.Olei Vitrtoli.5. \.Specter»m cor-""
*" ~)uiW(tr2;ariti:i~)iamufcbi:Dumbr*:Eleclua-
ifc
-../?
MeM
fit
°rkm-$'6'Vtntreteruodorfa^
yfm toelL»M.o{h& dtmtdia. Omnibu* Imper^utfitU& dektits
th}T^lll^ntl ^ Tberiaca & Mi
r4***?W c°mpontmtur modo. Anttdotum hoc> diutna quapiam ope-etnyenena confert qua per os fumuntur : in mortiferos amma-
io- r°rJ us'& in pe
ftem m '*
r*nde operatur>& pwupue ad praferuan
1 tA°rt(^°^f1CHl m ammofuerit : ytpr^Jlntanee operetur :ftc a-
• JHmpta tibra ynafupertorts Anttdoti s yna Syrupi corttcum C/-:itftmo ymo confeft& _. &
ala
T54- DIOSCORIDI J
4ilamhi;at£.yt Qj}intaeffenti.c(j>ecieminducat,omnia I
treum tndantur , capacitafs a rtbttt tnieclts dupU , obt*
" nma dcxterttate aaua ctt ckciuarto tandiu in vafe
fed
>fi
feb
fi
va*
rji.Quifietvt eietHuarium ptrfatHefi
r*
tontrafta.Tumaperto vafe,m vasa td limptd: a jua ba*UttmeJfu*
detur.ctttmoscmnceraO' membrana accurate obturabttur. kv.oqui
Atifbaoo apertumsmiM inftimum euanefcet.Habct htc J*a mUt»~
tttm vtrtttm,vt quatuor drachmarumjondcrecu-npanvint quantt-
tate,aut cumfitUttcta qtiahbet aqua.qM bnk nc*ocio cc em.it>aut
per (efumpta,a demorjo aut tilo ajhr.me venen to ammalt{q^tum-
ms nthiifLtat aut ioquatur^rum a longo vel.tfomno ?nttjfe-
aanmmadmtrattomjufatabn, acvom.tu rentem mseCtorum Im-
t .^ j ~^*«+« t>tnrnn?<cort)ornven4Sptr-
>fi4bttli*,effi
idoilrmaccnfebtt. VonbOleo mtfcendo ,ts >w
bJeruabttur.Sub tneuntem menfcm tAaimmJi
enturn annorum, autft minus fui JktmH vett
ffl' *<
tfum,tum opertum vas medium tnfubtiltfi
iprico& dtem totum mfoUto,acmibifmet
ifa
tfi
facl
>fi
leinjl
fiin
t(lea,colhur, 0"rt
acmtdcmbainenmtrtduocontt:uo rcponan: rtfSh extrahantur.
€xprtmanu<r>vtprimum,adeUq<i: modum teraut quaterpet jtorum
repettta mfufio.qnoufqueoUum rubtdmn euadat, itfangui*. H* ja-
Itofematttrex Hyperuoqtwd tam dejioruit, fubiatifqueacyma gra-
ms iSk vmd*bus>qu*t Hordeigram*fim>. fagffflM *ȣ cbtinet, mani-
paliex e* trestbfertieffciendt^quetitufts& vmo albo altquatumfuj-
f'*fts,tn oleum pr*dt:tum mfunduntur,& cum ajjueto raje tnjolanda,
/tf€
LTBER SEXTVS. ?i9fepeUuntnr m arena diebm ofio continuU , & ab hU tridui fbatio inbalneum immittuntur,poft colantur,& exprimuntur, vtpnmum di-ttum
eft , terttum yel quartum reiterata ftmiii cnm diflojemine tnfu-fione, ad integre imbutttm colorem quifanguineus eft obfwrm* A b hocfomenda, Scordii recentis* CalaminthdL CentauriiminarU. c.nrAut /:*-
f,
f>
wntmuumAetn colmtnr,<? exprimantur vtfupra* Voftfumenda Ze-doarU, radicU di&amni albi, Gcnttan*, TormcntilU, Ariftolochit ro-
^ndx^Singulorum.^^.ScordijrecentU Manipulum vnum. lundan-tur
, infundantur , tmmittanturm balncum per triduum continuum,tolentur, & exprimantur. Infundantur denub StyracU CaUmitx,*dgoini(Laferpitium Gracivocanf) [mgnlorum.^.G\ Baccarum lu-^eri'5-4-N/£e//rf,5^^ 5.4. Squi-n*nLbi,Cyper'hSingtilorum.5.\.ft.Tu7idantur, infundantur, per tri*duum contmuum in balneum immittantur , colentur ,exprimantur95*o diclum
eft modo. Ah hUfnmanttir trecenttftorpiona yiui , dtebustamcularibuA colkfli , caltdo cineri in vafeyitreo fuperponantur , &Kjnecalortfndarmt& contraxerintfefefuperintjceomne iam dtclumekum,calidum,prs.cauendum tamen ne mmto calore yas dijrumpatur,Cconfeftim obturatoyaftsore , in balneum per tnduum contmuumm™"t*tur,coUtur,cxprimatur,pro^^ coclt, ac ttera-tom oleum infundantur, MeubarbartfelecUfiimt, Myrrhd commumuAbeshepatkd,SinSulorum.5.3.spiu Kardi.3. z . Crfd.5, i . Tfcerw-**Ucld
,Mnbrtdati perfelh .Stnguiorum.^fiK T'undantur , tnfvn-
**ntur,m balneum immittanturpercontinuum triduum, demum nontolando deinceps, ajferueturac ft eflit Balfarnum , nirnirum mirandi m^nena remedtj. A nttdota Mtthr,datium,i St$nco,& e Sa^n *ftr)lfnntts,tumq,iodeGaleno pateant ,tumquod©* torumfeleclifnmorum fimpltuum penuria , exacie conpctmdorumwwprd^nfcrit , doElorumqueinmedicUia hominufn ddigens indu-/ wad noftrifaculi cautionem > modum ,/ympathian , O^naturakm****** attemptrare poterit. Caterum nofcttandiyemniin <renere,pr*~
ferendujue auxtltj rationem , fatijj
foto tndicat. Vroinde ad partuuUria prod
Canth
13 S DlOSCORlDISCantharydes. C A P* 1«
NOMENCLATVRA.Gr<£. Kav$fyiftf.Lat. Canihartdes.
Jtui Cantarelle.
ayiVm daufitnt Cantharides, figna euemuntgrautfi
ftma.^tl oreemm adueficam ufjue cttncla erodtfcn
tmntur. Pice3autfimt/equtddam cedru refiptunt.pextra pra-
cordtatnfiammantur. Vrtnamdgrereddunt, &ful::ide cum
lottofangutnem emtttunt.Strtgmenta non Jccttsat% dyjenter^
ci*,atuo deferutur.Fafitdta urgent,ammo Itnqutmm yaborta%
ucrtiwe conctdunt.Pofiremo menleabahenantur.Ergoantea
«ukm tate nonthilacadat, dato oleo , autJupradtHoruaU^
uomere cogantur.Mox uht uomtUone plurtmarcteceruuHals-
ttaut Ori^TragiantPttfandcremor, addecoBumMak*.
autfemtnis Ltni,aut Famwr&ct, aut raduu ^flthxa, f* Latu
nutfermo ibtfcHappeUtfcl^eretnfimdxtur.PrxtereaNttrt*
etfdem dandum , ex hydromehte , utfu flomacho adhuc aut
mteftmu adh*rent,ehendo excernantur, ac defcendant. Qjf*
ntfific dfcHttdntur,ingefla tn aluum ex Nttro aqua mulja, ua-
cudrtdebent. Deturdetndeutnuautpdjfum,inquoptneolt nu-
ileUut Cucumerisfemma contnta ftnt,aut ex latle,aid mulja,
aut anfertnm ddeps tnfajfo Isquefdttus. Inflamataautefartes,
Hordetfarma cum mulfa decoaaperungantur.^Lb intito aa-
mota catapldfmdta nocet,quod cttdtmdb eis calor, tUdpJum us-
rus tta remoratur, utm prtnctpesfeparteu tnfmuet. Tpja tamen
tempore, molefitfitmts tnfiammdttombusopttuMtir,
utpote qud dolores £T permulceant €T lenidnt. Tum ub
pus calfaaentc oleo tnunclumfuerttjnfoltum defcendere opor
tet,acUuare, ut per cutcmfumma , qud corporinoxidmhdj^
runt,ettam exccrnatur, cr detefttones mulufam moiin op"r
r tit,
LIBER SEXTVS. *$7
tet.ne dffeSlm mfigdtur , Cr (idbthtdtemcdpeffdt. Gdllindceis
Cdrntbm CT h&dtnts , dtttfuiliis Cdtulis mdxtme pingmbm CTtenerrtmis, dc cum Ltntfemine coEHsuefct debent:fiqutdem dl-
unm cient,dtque uenennrnm dcrimonid* hebetdnt. Vtnum dul-
te liberdliws ehbdtur. Prodefi Thuris cortex, CT Sdmid terrd,
qu& ^tfler dppelldtur yfiqudtern& fingulorum drdchmx cum
pafofurnantur.Item Pulegtumexdqitdtritum.Irmumdut ra-
ftccum,cum I\uU decofto.J{eeentes uitis rdmult, cum pdjfo de-
triti. Longe ommum potcnttftme dnttdotd duxihdntur ^ cum
dqud muljd,drdchmis qudtuorpotd*
PinorumErucae* C A P. 11«NOMENCiATVHA.n7[
hodi
Is qut Eructspinorum hduferunt, tlltco dolor in ore O*p4~
Uto exoritur. Fehemens dlui lingtudc ftomdcht infUm-
runtio torquet.lntefttnd dolor eXcructdUjttd utfrungtnemfen-
iire uidedntur. Corpm totum exdfludt ,fd(lidtum tirqct. Qut-
bus eft fuccurrendum remedqs , qu& deuordtis Cdnthdrtdtbm
dantur. Pectduxnter tdmen profimpltci oleo £r Jrtno , Melu
nnm,quodc Cotoneispomis £r oleo temperdtur,dcciptemm*
Bupreftis. CAP^ I;i.JU
NOMENCLATVRA.
Q.
Ldt. BupreJlts.ltdL Buprcfi
rd-Vt Bupreftm btberunt , non dtfimtle Mttro utrw f*
ptunt. Stomdcht uentris^ uehemens dolor mfequttur.
\er qukmftomdchm mtrumm modumyut tn dqud tn-
Ur cutemydiffldtm inturgefctt. ymuerfd corporisfdcies contun-
^tur^urimfupprtmttur.Qmbm eddem qudpotis Cdnthdrtdt-
v/<* bm
^,t DIOSCORIDISb*s duxilidnt. Priudttm pofl nomttw et udcudtwnes ,juas cly~
PribmmoUmur,drtddficwprofunt.needrudecof{ueX Mno,
ybiucro lamferefericuUmclmant, MdtcarufahnnUmm
abo.dut edrudetritdru,m mulfcdntUfcspotu,iuuatur.pro-
rum ettamnu omnegenw efle, Cr Uc humdnu bibere couentt.
IfacetiHquarthG' defccantiu fecudifunl
-, oratn», rt^-^-.Vratr**, & «odet»funt»atur*. J«#e-
cwvnn* nocet,&vn»arus meattbm. Nec tatumm per »/»»>*%
ia«)rt infcyaticafapphcau. ErH^tf^XwUtricefntV vcnenat*,qua vimahgnante,P^^^^tJuuntqnacunquepermeLt, eroftont?»feitd»t,gjgjrjjfvenU vrla redL *******»JjggJS^vtfica, coUoJubnafiuntur . acextoW^^J^Jfcreddxtur,tormtto& doloreno tolerado. Cedru oaor.e
Jmacho& ioanorenhmacahhtateUmonbus^ouont, g*»™gfffaporZimum, de,ngujlum <7 odoratu hfdk Dextrat^f*™,Ls mfiamatio.nde ontnr quoJm ***** » &«*»J^SS
r<&*
/or, iateterada inflammatio, quaf'
ifvluto$Hnt,& mfeBo vrtahfpmt
/im#/ diffohtis mft
Jrtsoquephofenfa, intelleclu ,& rauonemmfraunt Ume prafa
tioneLuimm ehaenJu (vcnenatoru mS™«* remeJto }vom,tum,£
acn clyftere Jeitciione mohenJa, qutU venenU e corport eltcttu, eXf**r
ttartmacctdenttZmtdicadtvim proferat. Porrotxttnonbm membns
& maximi vef,ca,ex,tUeratu,tnfiammat,f,C erof,s,profuntp^a.
rifcofa.O- vntduofa.Yrmda tnfiamm.ttiones refimgunt,V doloresjt'
Jant.Vncluoft.ventni acrtmomam obtuJunt. V ,fcofa,quodmttrantis
u-srlutinttur, non remeJtaru tantum v,rtuii » /"«lWM colnUcnr'
autn& tuentur membra , ,n qua nondum vU venempenetramt.j.^n
mntSoholaclmmanuexwf,sm.imkfuaumprobatur,b,rtyrumrebu»deglutttum. i\ueilaginu'femmU VfyMj.mah Cotonei, & h\alu*. .J-
ruphVtolatm, Henupbariiuu, Vapautrintu. Sucd, PortuUu,C*c«-
LIBER SEXTVS. *j£l*te 1aclu rA,C'ttrijStacles ?apauerimfeminis,Heloni]\Citrini,Cucur
bertint, Utiucs, extracli cum aqua Violaru radtcmte A lth&*,aut HaIkacabi. Huius ittdcmfemtna numcro decem aut duodecim, deuorata,
prafentaneum remedium afferuntur,tantumfi prtmum in aqu* Portv
laca,aut Sordei macerentur.Oleum Amygdalarum dulctum potumdi
miiia hbrx pondcre.tio potentws Oleum e Strobilis recentibus:pot€ttf-
fimumfi duobtts hts permi7iu,conficiatur*Nam hoc pofterius pr&ter tn-
\fitttem,fpetiatim mflamatioms , O*
*fl
flammationes tollunt. DyfentericisafjeBib
*
ti*f* !]
oleimOmpbattnum>elotumcumaqua Vlatagini*,aut PortuUcx.At-
tmm Cordtales& Tberiacales medicinalper osfumpts,fumo cerebrum
infcendenttmedicantur,fiquid*mfua vi humorum putrefautonem co-
bihent,ad euque modumfucci& emplaflrafiigida,tommilfuracapitis:
quem coronalem vocant, &fi-onti appltcata* Extrinfectts verb, pcilen
imtngercoportet, teTiteulos, vtrgam,fiqua inflammationevexentur9
^empe Kofitceo& Ompbacino OleU,\iolato O1 Nenuphartnojtlloque
quief-utfibus conficitur, quos Itali, Balfamirit,& Caran^i vocant.
Vredeft etiam cumfy rm?d per vir<r<sL canalem immittere ouorum albu-
gtncs multum ante rudicula agitatas cum fupradtHis oleti* aut cum eo
quiifemtne fapaueris exprtmitur, aut cum fucco ?ortulaca,aut Seper
uiui,aut lattucx.luuat etiaa+ru immtttere in balneu decofltonis radi-
cu Althaafoliorii Maluxfioru V tolaru femirits mali Cotonei, P/yllif*
Tocnigr£ci,Hordei,fi-o?tdiu lufjuiami,huicquepertres horas infideat.
Cditaru quopemtus malu id eradicetur,L(?Jque mebris pnTitnn robur *
fubtnfinuentfeft
iflacioru,Z.fi* — _ . . — — _ ______ ___ j _
loniSyCucuYbiu,CitruyCuotmerts,?apaueris,Malu6.StngulorH, 5*4-torttcU Thuris,^.^.Margaritaru,Coraltf ySa?italtalbt.Stn^uloru, 5.1.
fi'Suctiliquirttia,z.z.\$accaru lumperi^.i .Gnmt Arabict,X.(i. Ter~
** LeW>j. <S".S«co haltcacabi, PortuUcA.Singulornm, g. 6 . tnfufioni*
V'ioUru^z.s .Muctlagini* femtnU Cotonet 3cuaqua V totaru confeih,**
4-Strupi \J ioUtJ,Nenupbarini,\3apauerint.Stngulorum,Z.io.JLx ht*
ornntbusfiatele!}uariiiartificiodtlt'reti& probato.Eocu Uclemulte-
Wlaprino dtffoluto, tn longnm tempta ager vtetur.
fimwUremvfum pondere, Vinorum CT Suprefl
^L* Z _M»l
ff 4§ DIOSCORIDISSalamandra- C A P- 1 1
1
1?i , mmmr-
\
4
i
NOMENCLATVRA.Gra. ffxXapccvJlqa. Ldt.GT Itd.SaUmandra.
ISalamandramhatferunt, ImguAtnfidmmatio confef
lur.MensCrfermofr^edtiur.Tremorcum torfore,a
horrore quodam ac exoktioneaccedit. PariesnonmdU corf
r'u huortbns ctrcm^uaquefugilUniur:fafe^dttiUwtmmor*
uenenojutrefientes defiuunt. Qmbmfr&ftdkmm cunSia,f
potis Cathandtbm. Peculiarta uero remedta, rcfina Pinu6,a
Cdlbanum ex Meile Itntlum,V jfr%4 decoclum,'» <juo, -
clet Ptnei conterantur: rrttca. ftoftefolta, cum Ltltjs zroico
decoaa.Proftmt ettdm oua Tefiudim martn* aut terreftr», co
fla:ttem Kanamm tws,cum ^tbm Fryngtj fadix mcoclajtt.
ilamandracibo,morfu,fd,ua,ftuma,mucoquodeie toiocorpore
tfudat,co,,fctt.S,quldem&totsemortu.,f.,m,lu,qu^ancm <l>
tarint fttruo mcoP.um.au, ItgnU ea infttT» conc,hijjet.A ctio Sdaman
dra,praterT>)ofcond,i tiTna,canJtJumacuh totumcorpus mftcrgU,
auabreut rubent. & demum nigra, integrumbomman&egiabranU
Qj,od vero Dtofcorides eadem faut Salamandra{qua p-,gtdtf,ma o
hum,d,(sima ep cum CanthartJibm, («f«* taliJ,J?tmt ?}KU Junt)
meJtJtdtremedi.tJcgenerahbwmtelltgendum : Zempede thttendo^
Ijtomacbo O" intesinuf, per vomitum,O acrem dysterem,-r"">">-
Jhcriaca, Mithrtdatto.aljfque amtJot»,qu* coraluctU*
<lum O-generalU methoJus tn caftte primo tradenda ftnt,
tradttmfmgulaum traJuafaJtuitum pareret. A uuenna ,n>*ia,,>«~-
dram& Opium{nam eiufJcm tem?erament,funi)prsterjuprad,ita,
lauJat refmam Terebmtb,nam,Stjracem,Cupref,jiondes,& Vrtic*
femen. Incedunt SaLimandra in Qermama,w, perfyluas paiudojat,
pubUca,fupertort parte in Okfertctformim nigra,mjenortrubrx,que-
admodum in qmbufdam Italia lacubnt Stinc, vtfuntur,paru, ctmgru
ab hu admodum dtuerft, qut ex Ale.xandna a eruntur,& lacerU m
Arabta cubitum longa,0' tn InJtx monte K,Ja,Jiuerjko!ores, vigmtt
yuattuorpedum longitudme. Etin Vortumttarum t,,[ulif,ea,quam
Caprartam voca»t,mzcnti mazmtkdtneO topia vifuntur.r * * r
Eoheme
tuentur.
ie eadem
s
EphLIBER SEXTVS. i+i
Lmerum» C A P» V»NOMENCLATV R A.
Gr*. epTjptpcjj. Lat.Ephemcrum.Ita.Ephemero.
Vmpto Ephemero,quod aliqui Colchicon, autjyluefirem
BulbumappelLtnt, pruritmin toto corpore excitatur, non
JtcH* 4tque ijs qiu Vrticd aut Salla laceffmtur* Interna rofionc
fentnmt.Stomachm ctm ingentigrauitate ex&sluat. Caterkm
mualefcente morbo,cruorfirigmentis admifiws,per aluum ext~
gnur. Qjabus,ut tjs quiSaUmandram haujeriit, uomttione aut
cbfteriLi*$auxiliari conueniet.Sed antea quam uenenuminua-
hjcat, dandtim eji decoEtum frondmm Qjurcm, aut glandt
*M Maiiconj. lac bibereprodejl, in quo Serpyllumfit decoft
Itcm fuccum Sangumalis herb^autramorum uths,aut J(ubi
autmedulLrecentis FeruL,autMyrti cumumo:£accx auten
Myrti tufie tritaj^,^dqua maccrau, ut hquor mdejumatur
opemferunt.Mcdid Cafianearum tumcula, fimilem effeElun
prabetficrudam altquofupra dtttorumfuccofumptitetur\ Or
ganum quoque cum lixtuio ebotum.Eximie tunantiir afii
lult calidipotu,etiamfiin ore coniineant: ita ut qui-
bu6 copta ia&is huim adfitynon ahuddefideretur.
Vhemm remedia plane defcrtbtt Diofcorides. Voflyomitus itaque
& clysleres, defcrtptis particularihus vtendttm » maximt aftmni
accino lacle,generalibu/que qua tam traditafunt antidotis,
Dorycmurm CAP. VINOMENCLATVRA.
Cra. fcgvKvicij. Lat.Dorjtcnwm.Ita.Dar!cnio
Oryanion,quod aliqut manicon Solanuni appellarunf9
epotum,LicltsJapcremingui1u refert: contmentesfin~
'*4* DIOSCORIDISgultm ciet,humor hnguam uexat,fanguis confertm reucttur*
Mucofa fudam pertnde quaft dyfentencis , aluo egeruntun
Itaque antccjuam dltqwdex us ettentdt, auxihofunt anteditld,
uomitU4,clyjter,W qu&cunque potum uenenum cxpellere pof
funu Prmatim us opttulatur aqua mulfdjdc caprillnm, dut a[t-
mnumjulce utnttm,quod teptdum cu ^Cntfo btbatur,^imy
gdaU amarA>qallmaceapetlora decocla, quinettam CochyU
'
omma tam cruda qttam tofla ejfefalutare efl.ConuentuntO
GammarhZrpotaeorundemiujcuU.
EVbemeriremeditplanedefcribitDiofcorides. Pofivom,tus itaqu,
& clysreres, defcnpu, parttcuUribus vtendum ,maxime a\m
& vacctno Ucie^emraltbuf^ue <jh* iam tradttajunt anttdotu.
Aconitum. CAP. VII-
Aer%
NOMF. NCLATVRA.Crd. «nevTley. Lat.^ccomtum.Itd.^Ccontto.
Conttum ftatm in Itngua inter btbendum, cuaftntli
m quadam du!ceftt,Crfubmde,potifimtim cumex
gere conantur,uerttgines offcndtt.Lachrymts ciet. Grauttatt
petlort,er prdcordtjs adfert, ftmul^ crehri fftrttm deflan"
Qjtare Venenum uomittone dbtgt,dut c/yfiereperdh '
cpmeft.Vtimurintcrpropmadum, Origdno, %utd,Marru
uet^bfnthtj decoSlo, cum utno ^thflnthtte, ueiSempert»HV
uel^fbrotono, uel chameUa, aut ^Ctugd. Prodeji ef.amnut
Opobalfamtdrachma,cum Melle aut Ltle,cum CaflortOy Ptp
re,&- Rgtdytquisponderibm exuino. Coagutu hcedt, lep
aut htnnuhycum aceto. Ferrtquoqueflercm, ttem uinum tn juo
aurum,ferrum^argentumue candens retttnguatur,potum. Lt-
xtutaj^ cumgttlhna Cr utno decotla, aut carntum bubuUrw»
fr&pmvumni tura, cum umofumpta. Fertur C~ ^Atugapr.
ttm ipfsfuhuemre.
tud-
^icont
tjBER SEXTVS; ~f{§AConiti, Vardalianches, Licoftonos , & Cino£ionosJpectc diuerfa,
idcm tamen ingenere remedium expoflulant. Aetio pr&ter Dio^fioftde infigntt > Votum kconttu a dulcore& afpretudine, amaror pa*nterin hnguafmfus oboritur,aftringutur poflea maxiU£,fulfequun±tur morfm & eroftonesflomachi,hi*(y
y fi non confeftimfuccurratur3 ca~kginoffjiunt oculi&fungui7iei,tremores,inflattonesq;,hydropicis firni~
les>toto cerpore excitantur. Medtcandtratioin Diofcortde perbetletra-dita. Prxterhanc Vetrm kbanusremedium proponit, Terram frgiHa^
tamjrachmarum duarum pondere>aqua caltds, impotam,dein curan-dum yt Ager vomat. A yomitu , Thertacum drachmaru duarumpon^dere bibendum invino,cui QentianA radix imoxcrit. Atqueadeb Aco*n*ti pracipuum ejje antidotum,long& AriflolochU radtcem.
Mel Hcraclisc* CAP. VIILNOMENCLATVRA.
Gr.M&i rc Jp hfctKX&x.Lat.MelHeracli*
Itai.Mele Herachotico.
MElm Heracha ponii ubi ^Cconitum gignifolet , inue*>
nttur, quodqui edunt)bibuntue,nonfecn* affii&antur,
quam qm ^icomtum ebiberunt. ijs eadem qu& poto ^Cconito
conuemunt. ^cdiuuantur in primi* continuo mni mulfi potu,cui
^utAfoliafmt adtetta*
E/ HeraclU ad nos hodie non affertur,& eo proinde medicand*
curA minimum impcndendum , maximeq; quod eandem cun*Aconito yenenatam naturamfortiatur.
Coriandrurru C A P* IX*NOMENCLATVRA.
Gra. Kcfiop.Lat. Coriandrum.Ital. Coriandro.
b odorem laterenon potef. Epotum autem
uocem exafeerat. Injamam adfert, a temulenttjs non ab
norrentcm. Qjttfumpjerunt, pudenda dtttu blateranty tottwj^
corporis odore y uenenum fatentur. Qjnbw pofi uomitionem
Inno oleo conatatam,uti retulimtt*>merum Crperfefe, er ex
^bjinthiopotum?auxihatur, tteoUum. Necfecm ouain eode
^sCa 4 *xm4
*44 DIOSCORIDIStxindnitd yjt liejuefaEtamtnurix forbeantur. Et epotdmun
CT mfdlfum exgdllmd er anfere* Pajfum quoque cum hxt*
tttdfumptum.
AKabumfeclarij* magno errore ,& a Diofcoridi* opinione diuerfe
Cortandrtfemen Saccbaro conditum,ad inhtbendum yaporumt»
cerebrum mfcenjumJdqmroborandumMudtwpiili*, nnferando dele-
&*obtrudtmt. Siquidem necfccofemini, yindkytresdepereunt ,quod
in Vapauerino , lufquiamo ,& Ctcutx Jemint ytdereltcet :nec ttidem
fraparandt modus cumaceto Coriandttfemtnityittutemcnttuat, acn
tnonia amdem altquantum& mahgnitati*deponunt, cumfuam tpjo-
rumimmutare natttram non queant. Vrtter Dtofcoridts prtjcttpta.
Theriaca cum >#»* opftmo epota prodeft,efo hutrn anttdetum, togn^
£"'£tum&yttlrare, Vtncetaxtcum: l v _ ^r rv «-prtf',& peacrtproficua. A d cerebri Ufomm^eaes D>amufcbh Dtam-
bra,alia(]\ capttalta, cordtq; conuenienva.
Pfylluim CAP» XN OMENCLATVRA.
Gr*.ivto.to».Lat.rJ)U'um.Ital.rfilIio.
Sjtttum epotum , corpori toti frig» CT torporem cum
luttone Cr mcerore auodam affert , tta ut antmum
deJpondeant}cui omnta qut ex haufio conano auxtlia
PMter utojcormifm i-jyuio ,ndic'ta,]itanhelitmcomf>reJ?ior,Ccor
pus int»mejctt,ab hU tanta cordis anxtetas^t non rarofudorej
$ido *gricommonantur.Lad>m <p* in Coriandro meduandiratto.
Cicuta. C A P* XI.NOMENCLATVU.
Lat.Cr Jtal.
Icutapota uerttgmem excitat , oculisjj caitgtnem offun~
dtty tta utnemtmmum cernatur. Stngultm cteUMentem
turhat.ExtremtartusgeUntur.Dentque conuulJt,fupprejfo ar-
teriAJfirttUyjlrangHUntur, Quare mter mttta, utimrelttjuis,
Ctcutam uomitH excutiemw. Po/imodum detefttonem moue-wiur
LIBER SFXTVS. * 4fnHrutquodadinteftinaprolapfumfit ^excernamtu. Tnmdc-tnumm meracam potionem,<ju<£ maximo eft auxdio^deueme*
mw. j{epetendumper interualla :m qmbmproderit lacafini-
twm, aut buhdumpotmdatum ~
3aut ^fbfinthium cum Pipere
ZFuinotcaftortOj J{utay Mentha cum umo,aut ^Amomi, Car-
ddmomhaut Stjracps uncia, aut Piperis cumfemme Vrtica C7*
uino, aut Launfolia. Item Lafer ex oleo Grpdjfo , grpajfum
ferfefe largimpotumprofat.TLtrtps Abanus laudatm Cicutamlheriacamfumptam *zddrach~
L marum duarum pondut, epotamq; m Diflamni decotlione 9 autmymojin decottione paris penderis Gentiana*
Taxus. CAP.XII»NOMENCLATVRA.Gr.j.{il\x\.Lat,Smikx. Ital. Taffo.
Milax>a quibufdam Tithjmalum,a Latinis TaxwsappeU
latur:frigu* umuerfo corpori,ftrangulati*s,Cr celercm m*
Dfert• Cui eadem
w? \
•fi
ifdem remedijs curetur, at obpatfionditi& cort
perpetuo virorefiondefiit,pinorum& abietum i
imaccedit.Tumbaccarum ingufiuU dulcor&
tfu nigrefcant, proculdubio oftendity Taxum cahdi ejji
toffw. Uqucconfpicuum eft qui Taxifi-uflus ederint , ob ftintuum&fanX»m'h mfiammatione,infebres {? ventrisprofiuuia decidtre.Qjioi
f*ne ex putrefaflione prodire non poteft,quemadmodum hii accidtt <ju*
*ftiuos aut autumnaksfiuElus autdius efitarint. ?orrb autumiUainxnigrorem tranjmutatio 3 aduftionem , yt in athiopibu* , defignat y non\
Vv^'<\uodproculdubio,nt(i mortificatU mcmbrU > mgrore no parcret**l*ccum Matthioloyacademtca dijiutatwne alus excutimdnrelinaua-
Carpafiifuccus. CAP. XIII.NOMENCLATVR.A.
Gta. Q7ic$ tt&$7ta<rif. Lat. Carfajifacctt*.
ItaLsucchio ddCarpajo.
^€d $ ZPotHi
74«? DI OJCORIDIJPottts Carpafifttccm foporem , citdmfte ftrangulatw-
nem adducit. ^cdtuuantur autem mi hauferunt , epotx
Cuuta reme
tfm Galeno , mortife
le hicagit Vwfioride.
" '*>
cSardoniahcrba. C A P- X 1 1 1 l*
NOMENCLATVRA.Gra.I-tffovi®' aox.Lat.er Itai-sardoma herba.
^rdoma Zanuncult herb*gencrt aftgnatur,qu* uejc
Ih* mentem adimtt , er futdm neruorum dijtenn
LkamritlumtontrahttSitnJwfieacmprabeant
temaffetltoncdesardmto rtfu adagtum ,m uulgu* tnfaujh
cmtnemanautt. Poft uomttumpecuhanter^t^uam^
faCrlac, Itberalt* epota , rmgauo perun^ aptngu**
iedtcamentts , totum corpm excalfactenttb*.InuUdam
mun
Le defcendant. Sedtum multum{«?'"".%
1} Ftm fumma,curam omnem, <ju* conuulf*-%gere expedtt.Ettnjumma
eruorum adhibetur,exeqm oportet
:eto epota* Qnod aa neruuifnate-
*ppe!lant)d,fientionem attimt,bameum recens, l,
fe
*™£Zaentlum
2. paratumprodefi, cumfimpUuum^M\^^)& «nfor-&d*fiuantiumfuntcla{s<«,& q«*pn»*f*ftat nhum Jma,
hjfi
O- refocdlmt. H«c ifitufmodifunt ,Staxhas, ^WP Ca
vieg
<
,,Diclamnum,Candtacum, Camem,ua, * ~j-
«. <? Syrtaca, AJarum, Valenana, Ctf»"£ '
«tameftpojleriorpars capit»& nucha (Latm» /
m oleo.i Cafioreo,l lumbrtcu.e Cofio, tx Hjf/*"^
znto Arragonio, Agrippio,C~ fimntbtts.
HyLIBER S E XT V S. 747
ofcyamus. C A P* XV*NOMENCLATVRA.
Cya. teoHU<xit@-. Lat. Hjofcjamud.ltaL
Hiojaamo.
Tofcydmumpotum dut comefum 3fimikm ebrijs abalie
natione mouet, fedfactle medicdmentis cedit.^AuxilMT
turaqua mulfd copiosc ddtdjdca^pr^fcrtim dfnimm.Si idde~
fidcratur, capr:IIum } uclbubulum, uelaridarum ficuumdeco-
ftum. Factunt adtdetiam nuclei pineu aut Cucumis femen ex
fdjjofttmptum, c^ urnum falfum cum adipe futllo recenthpdf-
focyitidem Vrticdfemen^aut Nitrum exdqud,&* Intubm er-
tdUcMy^r Smapis,Cr Nafturtium,%adix,Cepd>Z? ^Allwm*,
Ethdc fmgula cum uinofumantur : pofled fmendi ynejcere*
quemddmodum qui umum biberunt,ut excoquant.
ViofioridU fi<rna
,fefe lanctnant &gr
fatos arhtrantur, ftquidem cmollefiunt iunftur&y hngua in ab/ceJfM
*r<tnftt,fpumat osfcomprimitur anhelitusyhacc^ ab Hyofcyamoalbo no
xtt-Amgrojextrema perfi-tgefiunt>caltgant oculiyratio deperity occlt*-
duntur anhehttu mea'tui,fpafma,& fuffocatio. In huncypoft-vomitus
<? dyfttres,prodeftfpiuA fneracum btbereAac VaccttThnsy V'tper,Ca~
ft ?eumy&vtayMentha,Eel7Lui7wm,l.aurifolta& bacc*fapa,V rth*
femenyLaferpitij radtXyCardamomHm:Styrax,figillatim pr&bttatutn
ymo.Vrodefl& decofiio cortkts radicis M ort ,Balfamum cum UBe cpo-
fartna trtttciyino informataftnd(
ofcyamt Anttdotum.Vtslacia copiose efu
ManoWora* C AP. XV I.oNOMENCLATVRA.peutyaycgas. Ldt.Cr ltd.Mdndrdgord
Mdm
? 4 3 DIOSCORIDIS
M ^Cndraqorafi bibatttr,confefiimjofor infecj
h
thdrgo.C
mu(jki>roderit.PofteA Nltrum& <./Ch
tjs accjdat,nomitt*s cy
paffofumantur.Caput rofaceo cy acetoferfundatur. Profi
ctt exatatto, cr niotm corforvs^ olfaclu* Eufator:j,cr P*
pcrv,Sinapis,Cdftortj,Cr KttU.tritorumm aceto : crjtfuri
ficis,& odor e lucemarum exu/Ttone et extinflu.Qjtpdpdm
.l ~»..* r0v,t„Y a.rvtutAnrntArnnuere.altisaAomunibM auxiitj
Huu conuentet.
M—Andra%
oraVtxfaUereedentemautbtbcnumpoteJl,fqu^em
h.ccoar^turodorcgratttfttpramodtl*»>*?""*'
ro Offiaat. I» cam Lindaturfe
&dft x ci tur, offerendum tnpotm Orig*
intm
>US
doi
llirjtur*
\bn*
poma,mat,ra.& fnefemtne.innocue eduntur:tmmatu-t
„ne,morti a.Ardortrtolerand^ omnemcorportsjuperpc
os,& h.trnamftcctta-sm^ens obtimt:^ ob tdapc • ore. *ff»
t cifi
adurit
i deftdit
f-
if*
tGimum remedi
aquacpota,ftqutdem momcntoab omnt moUfitaf«fl "
dtemft:uc:bot>erftnat,ac(ttbtndebtbatJeU^ftftat.acfubmde btbatJeUtuptmum *-—~»,.r ,r*r„r„ hnrant veril anttdotttitt t
aneO"mtm domesnumiprtuattm ixaatx vown j^. .- .
rnr^faUmandncatum.SedadtdquodprfrtbttDiofcor.destaputJo^
C aceto perungendum,idnon mnoxte agctur Cxforeo aut 1*?^-^^talido medicammto non addtto, maxime cum Gaienitsqut »
m Utltartp tnfsftonem Ulerat.ita ttnjet, modoft tttm bumotepg
J Mctd
LIBER SEXTVS. 74.9
Meccmiurru CAP. XVII-NOMENCL A T V R A.
Gr&. (^mcivwjj. LM.Mecomum.ltA.Mecomo.
Poto Papauensjucco, quem Meconion uoatnu confeqtu-
pcrjriEiiQrte CT prurttu ueh
utfepe tnualefccnte ueneno, tanta ertimpatprurigo y ut homi
txcitet.Corptmdmedtcamentum olet.Pojl atatam oleo uon
tionem^ acres clyfteres auxthantur, acetumj mtdjum cumji
potum,aut Melcum E^faceo cahdo, meru cum ^xhfinthio a
Onnamomo coptofumyaut cahdumperfefe acetum^Nttrum
Oriqanum cum hxtutaaut paJfo,<*r Mgtd Jyluesld
fmen cum Piperejitno^ Panacc : Piper^
aceto mu!fo,uelcum Saturetd aut Qrivani decoElo cum umo,
ojxclthbua exatandi. oh cnatam prurtpincm in halne&s \
jcendat, Crfotteantur. Poft lauacmm prodejl turtttm pirsgui
*fa,cum tttno autpajfo.Medulla euam ex oleo pota.
Corniculatum PapauenCAP- XVI II-NOMENCL ATVR.A.
Gr£. fiHKCoy Mgctrins. Lat.CormcuLium Papauer.
lta.Papauere cornuto.
rod corntculatum Papauer appellanty CT potu Cr*
cihoeadem tnferre cortjueutty gu& PApaueris fuccws:
n*c ultjs expugnatur auxtltjs.
Dor ingrdtuA O\num ^zrzatii vt Mandragoraprodit,ideo<i; ra-
C>
ff
or**d.ducuntnr inftriores n:Jx:lU,perpetuns pnruhm redditur, intor*}'*ctur nafu6>pondui m hngua fenttturMuent Librj,prAiordia contra-
**X$Mr,frt£t0 oborituViComprmitut anhitUf4i,ytJHs impeditur >ccuol-
umtHf
?fo DIOSCORIDIS
A»icenn*,Ca?toreum <J? Del^msim prodeft, Theriacafingulare
dtiimMithriiittiumcum Vmoicrrhmorum yfttof-eqHensiexctiandi ***
dernarn barba& captftU pertra{tts:pemttendtq;:1Ai*Jci:Ca(lorij: Brf-
^uim:& AmbrxodoratwtotumfceornmcorpH* mungzndnm cuoke
\.ilino:Coftino. PrxtereaQjthitaefoitia TheriacaUsHattbiolifufra
defcnj>ta:huicnegociofumme O* Aefiulapii profcit.
Pharicum- C A P- XIX»
QNOMENCLATVRA.
Crx. f<x§:*oi>. Lat.pharicum.lta.phanco.
Vodphancon Hocant, faporeJyltteJircNardumimita
x^_ tur. tefohaionem nerwrumpotum ajfert, cum conuui
finu Cr dehno.OPortetautempoftuacuationesumum^CbJtn
thitenpaw dare, cum Onnamomo, aut Myrrha> aut Narao
Ga&co,<,uedsenncnahquiuocauerunt:autJ}«*NXrdi etuas
drachm^et Myrrha totidem oboUcumpafo, *# *«*cttm
Crocoex mnojerajum^caput ilimire hordaceafannacum
aceto,0' trita %uta.
tum:fit neplanta Vharimm:an venemm diuerftsl rehtis tyfi
Quidam td nomim, a pharico fiehjltjhmo *««£» *"***
\rcad«<t Laconupharidcal^aphtralUfjah*.Ver»m «»-
ftlu*m non eft in re imerta dintttts immorari.
Toxicum- C A P. X X-NOMENCLATVRA.
Cra. Tc\i*.c\i. Lat. Toxicum. Ital. Tofiteo.
:icum ex eo nommari uidetur,auodbarbaroru Jagtt-
_ eo iUmebantur.Qm klennt, labtorum CT unguam-
fammatione torquentur. Incocrattti furor uanas tjs tmagnes
oUcrJxt. uxre uix medtcm* locnseft: rarojrfuihaujerunt,
lii eroo cohtbendt, ut utmm dttlce cum %oji
hbe
IIBER SEXTVS. nthhtrty &* reuomere cogantur. I^apifemen btbendumcum uU
^^ •
no.Priuatim i]scQnuenit,QjuncjUefolijradix^& hircinmfan^
guistaut caprilIv6,eodem modofumptM . l{oboris,Fagt,aut lli~
cis cortex cum lafle tritm. Mala^ trita ejfe , aut cum Pulegio
T
CT aqua bibcre, conumieu ^Amomum cr Balfamifemen ex
tuno. Sedquiperuuli* defunElifunt^ diu leBuis decumbuntyZT
tibijurrexere>Jlupidi reliquum tempm degunt.r
' 'OxicumaTaxo aliqutdeduclu putant yUterarum a>ino>meta~
thefi^quafi Taxicu primtgenia origine.pofi Toxicum dtclumfit.
Scdcum anttquoru Grtcorum aut Lattnorum nnUus author idpriua-
tm proferat:nthil caufa efi:cur huic optniotu afibttiamtt4poMs:quamKfagemur^nimuero mitltafunt qua eorumJententiam infirmcf.qui
T>iofioridisT oxicum cum hrabn ^lapello idem ejjh contedunt. Sed hcet
fer Anuenna Napellu veneno fagitt&s inficiat : tmguam & labra in-
flammatione diJirticUt-.huicq; medtcado Kapifemtcum yh:o:fucciq; ra-
dicis ILobori*:! ri.lltcuq; conuentant :funt tamenalia indicia:&* not&:
qtiA Toxicum a Na-cllo vehementer difcriminent* Nam id experientitt
compert in hts qui Napellumfumpferinf.no incoercttas cnyartjs ima-Xmibus tnejfefurtas:qtt£ Toxici propriafttnt.Ad hxc Napellii:A uicen-
nji:oculo$ a proprijsjedtbus abj\rah%t:pr±ctpttem virwm lapfum : yer-
tigmem:& pedum imbectllttate inducitujuorujymptomatn nullummX)toJcoridis Toxico reperitur.Depule A utcenna : qui cx Napello reuale-
fcmn.in hecltca:pl>t1nfin:aut epilcpfram definereprxjcnbit.Vioforides
fapidos reliquii yita tempus degere.T)t\Jerut etiaToxkum O* NapcU*«ro mmeduddt rationc. Kam T oxi:'n:Diofioridi:utratur epoto cu ymQdulct &ofiicea:Qutnquefoltj radice-.hyrcino& caprtno fangmnt : maloCotoneo: AmomQ:& CarpobalUmo : At Auicenna: ^apeUo medkaturcu yino:butyro:mu[cho:Capparts radue:
O
1 cum eo Mure.qut cx tpfius
Napelli radtce yejcttur. H&c propalam eutncunt dtuerja efje NapellumCr Toxtcu:fummaria hac ettam prttcrjupradtcia rattone quodtn yc~
Kenorvt remtdtjs Autcena-.Diofioride pcne ad yerbu reddtdertt. Et ebfit
yttlleToxUu Diojcoridw.notn Napello,fcdineo quodTuJam nominattxpTejjerit:nepe in quo & notas& medicadi rationhnihilu ab eis qu&de Toxuo tradtt Diofi.orides:dtftdttes:inmedium produc^t. InToxt-tkm
: Napellum : quodutfque ahud yenenttm modo erodens nonfit : mi3u4:ej> auimalium qtiantituis ytnenatorumorftis fummh efficax ejl.
Qkumdefiorpionibus MatthioUm prxfattoms anmtaUQnedeJcriptuz
J1C9
*** DIOSCORIDISf 10 in amtl(?itnU venenM boris fmguliu & in minas acuti*>femel terni*
h*rU,nonm regtone tantum cordU*fubtusfimjlram mamnnllam wga-
tur &ger>fedm temforum etiam,ynaiiuum&pedum puifwtM.
lxia. GAP. XXI»NOMENCLATVRA.
ia5.Ldt.lXtd.ltdl.jfld.
qtta rlophonon appellatur ,'mter potandum ahtjutd
ftmite gufiu CT odoreredolet. rchementem hng
mJUmmationcm excitat, mentem mouet, omnes excreme
ntm exitwJupprimit.Strepttum cumantmt dehquto ctet.lj
tefiina latrant , nec egentur qrncfi**. Pojl uomttionem
mmj3reJolutam,auxil:umpr£ftat aqua,m <jua ^ch/tntb
maduertt,exumo Urgtore, aut aceto mulfopota. *&*%$
firtsfemc.aut Lafens radtx.Item Tragongant 4
al
\li£~
„.<jttafuprddt£tomm, attt Uclc , attt refma Terehmthna ,dttt
Nardo,aut CdJiorw3autLdferpttio^uorumfnguh oboU
con-
ucmunt.Qutn CT nuces tuglandes ex mno,cum reftna ,Cajto-
rio , CT Zutdtrtu, tta utf.nguU drachmapondm tftent. ltt-
dem CbamcUtaut Thapfta dttt ^hfmthuJucaftcihcm ctm
aqua mftlftyZr dcetttm eahdnmpotum.
. A ,«, rfiofm eft bumonaui morufer& pernitiof*,*» Cbam^onu
I mrri rad,ce adghtinatm reper.tur.Hm«* remedia.prater ea«»**
Diofioride deferibnntvr ,Tberiac* vtl Mithndatt, potto *"?*?ttonici desoOieue , cataplafmata tordtalia , urdt regon»
apptu
Zonferu* BorrarinU& B»gloji.,t»m margaruwrall»,gtm-
fiazmentU .(bectebut cordtaltbus& mujcho tonfeZl* ,prtmjq;
#wto O* acctoftmul
Ccrufa. CAP.XXI!»nomenclatvra.GrA.ttputhcu.Ldt.Cr Itdl.CeruJa.
Ctrufd
exci-
LIBFR SEXTVS. 7fiErufajuo coloreproditur. Sumpta entm , moxpalatum,gmgtux^lmguay er commtffurA denttum* candore auo-
dxm mfictmtur. Smgultw , tufitm, ac (tng
fat. ijsextremajrtgefcunt , memlahat > membra torpejcunt.
QjubM dare conuemt aquam mulfam, autficuum^aut Malu&decotium
, aut lac cahdum , aut Sefamam ex utno tritam3 uel
kximam ex farmentls factam. ^Xmaracmum oleum aut Iri-
*um. Perftcorumoffacum Hordei decotto. ColumbTnure, aut Hordet decoElo y aut Prunis , autgummi quod ylnwplorauit, aut humor quem rlmeafoha reddtdmmt , cumttpida aqua.Sedtum quoque uomant. Conuenu etiam rhapfiaJuccH4>aut ScammonidtyCum aqua muifa potnt
c Vtofcondv figna ifnbitum ymum lapfumj}retudmem ,jlom*cbi& corporis morfm , inji
'fitoncm^fidmem, v ru>am modo mgram, modo fangutneam 1 n id venem prodejlScammonea tum Hydromele pota , vrmam prouocantta , tgrum a.
J ™°*rcere,vomttumelicerec«maqHaMeUitncocla,CHm%Uarii{?in<>O* lihno o!en,alu's magvt probatur , vomttus tum atriphw er Kapa-r»m dxoclwne dKitut,clyfteres e ture Brafrc*& oleo,fmefale confecli.lnv.no btbenda o.jerre, Mnbridattum& jhertacam. Vrodefi& ytni*iot mera&hberalior batm.
O CAP. XXIII
F'
NOMENCLATVRA.Gr&. Mvkffltf.Lat.Fungt.ltal. Fonght.
rngorum ahjgenere,altj copta UduU Omnes tameft
gutatutfufpendtofimties concttant. Qutbuaconfeflwrrendum.Commumter ex oieo uomere coaendt. Mtrtfice»*t Uxwa exfarmentii aut Pyraftrt jurculu , epota cumjfojca cr mtro. Fru£lnsy autfolia Pyrafirt cu FungU decofla,
JtranguUntem tliam utm aujerunt y efitata%etfdem auxtltan-l***^iduerjH4 Fungosgaiitnacea oua cumpojcaprofictunt, ad-
B y tefl*
y<+ DIOSCORIDISietia ariftolochu drachma. Item abfmthtum cum mno mel
leausJumptum>Cr ex aqua fotum. ^cpia/irum ex Nttro. Pa-
mciiradix Crfemen m umo. T*x mm cremata cum aqua
atramewmJutonum ex accto. fydtx, uelfmapu, aut najtur
fit projimt.
Junt m.ihficu^yencnati, inteft
{vi-ultm excitant , <7 morjtu , totum u>rr >
»
— --
nutant , ***** cohbcnt. A b bhfia^f^m .tremttr,H£
ZZSm , perfi&dvfudor ,& pofiremum mors.*%£%*fUrJanco^ciedIO romn^potuJuca^T^SSSmt
Gypfum. CAP- XXI III.
g mmttL mcttji o!a,m ex «f«
">»•>f»Jfio,u»,
««»
autf^o.Htque decoSlo Mttltuftoluendl
Clt,
a
.fumpto Gypfi
J^Yro,««umprouetan<l»s,a<r,« ~ ~-
•
;^ ^^
perLinpuluercepetum.cum vmoJrachm*pcndere. *"««".*•
laudat,ihsang
L I B E R. S £ X T V S. 7USanguis taurinus* CAP^ XXV,
N O M E N C L A T V R A-
Gr&. AAficc rccvftitp. Lat.Sanguis taurwMJta.
Sanguc del Toro.
Ksturi recens lugidan fanguis yepotm,Jfiradi dtjfcultai
firanguUtumj^ concitat. Fauctu tonftUarnci meatu* cum"u difientioncprddudu.Lmguii rubejctt. Dentes inficiun-*
&dam concretiJangumU ueffigia^tnter eorum commtfforas reflant. Qjtare uomitum uitabimm.Sanguinis emmglobattraElu tllo mfubitme reUthma^UguU incuLcatur. Dari ergc
opm efl qu& concr etitfxngmnem djcutiunualuu vjubducuntGroft Ucleojucco turgentes expojca, £r Nitru perfife,auxi<
bantur.Necfecm coaguium omne cum aceto £r Lajerpitu radt
ce,ant Lajere. Itidem Zf Braftcd Jemen, Cr e cmerefculnec
Conyzj&foha cum Ptpere,ZT ^ubift
i
^Ctum rtfoluenda.ljs qutferuantur^fiercorofa cr flutda perjcgeri conJueuerunt.Stomachumaluumj^ hordeaceafi
m ex aqua mulfaperungere oportet.
TAt*rinusfan£ui; mfi recens O9 antccoagulationem hihatur, nfupramQdvmtjl nocmt4>nec nift a dcfpen:tx hihetur
,
ftquidetcraf:>iorKejfentU> quam vt nonperceptm baunriyel offerri fotitt. Rcwtdt* ex authore patent.
Lac coagulatum* CAP. XXVINOMENCLaTVRA.
vjiad)ipy<x\a. Lat.Cotg
Efchiato col '£
gulatum Lac hauferuntfrequensillicojirang
;—r ,
7^globulos qitojda Lac coaiejt^.
b
f<*tuuxndis pro antidoto y coagulum ex aceto damm y i
"zreJ&piiH cogimm. Damm er CaUmtnthafotia arid
J^cu^aut Lajerpitj radtcey aut Lajer cupofd, rhimii
b z no
f j<r DIOJCORIDISno, Gr cum lulo fuo lixmUm. Sed nullx falfildgo okp
qnonmm mdgps Uc cotret,erm cafeum denfaretur.tfecj
w
yijimetns,jiran
:ftamdem concretnm UcfefemguU nngufi
tfioridestffolummode Lac intelli*it,quod cu
,_,_._ ntifperdumtemperetur.CrantequxmpLnc
7alefcat.porr6 quodtam coa^ulatumeditur, fepxratur confeThm: nce
deinceps coumtur. Qjod va-o jmperfecTe coaluit,cumaliqu.tntum m
fiomacho moram i»xent,inMem cox$»latur,t»m ex rattone tmpedt-
ta& muerfa concotliom homtmmfu-focat&fhanguLt,nonjecut ae
taurifanruls.Siciuidem hk,mn coagulxtus, nullam noxtam pant ne-
peefe»on%cnmatt*s,fiex coxittione.quam infiomichoelp.it : baud
auter operatur L*ccoa*»L(cens,c»m, aut, ftne coa^ulo cbtbttum , aut
alta quaM rationefefe conjptfxns. (ruod noraro accidtt.vb, Lac^roJ-
f*rJb!ianti*,(bomxch»m £> ucurojfenJtttsaturafupramoiumcaU^
0>7Z ZJmembmm tltorum%W« &f>«*«-^TV^humtiitxte.quxm in Lacle repererit,q»oicraffa efifuhsi
tfat& mftJlxt.idetixmx mtmhrorum tdorum mmta /r,
ocreaturJtmrumcompreffo quoi tenutum cflparttum.q
tGiomeffentiaconyLfcttMuific-Mquamiezixue_- t
dum mn mmilfo priusfxle aut Hede.quo notn (iomxJu,nnnlafc
fiuJlra Dtofcoriies pr*cipit,vt a Latle mec fal, necfxlfe
XxmqnemaimoiumcoaguioLxc primum coa^mmtatur, <ta in um
coajruLtum Lac tmmtffum-.ituerfam rattonemtntht. Zo pattojai antc
eoxtuLuomm tninum: coxUttonem impedtet, V ab hac tam confcJa
in iunttcm Lxc copuerttt.Quod cn cafeo recente rtiemus : cum fxlttur.
tpf
acetum
Argenti fpuma. CAP. XXVIINOMENCLATVR.A.
Crd. AiMpi>£©-- LAt.^Crgenti#um*.lU.Sp^
made t^Crqento.
Pumx ^rgenupotdfromacho, uetrt,& mterjtneagrd*
Utecu mazms tormtmbtti adfert,& normqiu foderej»»A
tnteji
<A
tlBER SEXTVS. '
9 tf
fatcftwdMtherat, urwdm fupprmut. Corpu* intumet^flum^
veamj^ deformttate concipt. Qmhutfuhuenit^JecundHM uomi
tionc^otumfylueftris Hormmtjemei Myrrh* drachm* oElo>
hjimhium,Hyffofumy ^Afijfemenyditt Pifer>aut Ltguttn
fos ex umo,dridumfdlumhp5fimum>cum Ndrdo CT uino*
gentiimviuum, CAP- XXVIII^NOMENCLATVRA.
<zx>Jl<x^yv£c$.Ldt.*Argcntiim uiuum.lt.^frgento uiut
Hgentum muumfotum eddem qu&Spumd ^Argenti
ftrheijdem^ utendum duxilijs.Ldc copiose potum du,
* nfldt.Sedfofted euomanUqut hauferunt*<gentifyum&>pr&terfupra defcrtptas.not^funt: Arder3iunlA
fuffc
tfcoridepr&fe
tfi
utn'tt>quoruhtc drachmas tres 3 't!le tresoholos non excedtt. A yomitu,*fieTendtdyfieres3 cti hydromel'tte,& GaUinaaut anatis adipe. Vrodeftetiam oleum amygdahrum dulctum epotum,ficus recentes in ctbofumpti> ftomachum cumfucco Apij,&> yentrem cum butyro perungere3propriumc^ hutus mali antidotum Cherua femen, qus. Kicinus eft 3poiumdrathmarum duarumpodere.Vorro Krgentumyiuum^exceffufummtfttgidb & humido 3cordis naturale humiditati; ptftrefacit,eoq;fangui-nem vitalesfi>ecies3ipfamq; tordii effentiacongelat&mmuerb td in A r-gtnto yiuoammaducrtendum , Sitne ?urum:V.xtin£tumcHmfaliua,aut quouU alto liquore:Cutn aquaforti,& fme: Sublimatum ci krfe-nico,yt moris eft yyel fme Arfentco.Kam ynum alio pernitiofiuf,fingth*mrt quodbbet remedtum expoftulant^ethaltus3 Subhmatum, abhoc?r*apttatu„tertiumhcumobt'tnet falma, aut altoltquore exttnflum
fttfero excefjuinnocentim fi
fubTiantia fit fiuidum& graue3 non dtffii aiorpcrc per clyTleres eruitur: quodin alijs renenis nonauidtt^qutero^
fi
tfntntoUraudoanhtlitusfutort^quemadJ*
fiquidcmfi-igtditatU excejjuftcmachum £? ytcina
jsb $ mcm
?1S DIOSCORIDISmembra pntrcfacit, A Subhmato tmgua &fauces extrcmaaftretuih
ne toramtuuaant acab immaturtforbt cfu.ldmah lenttur auferturq;
abfiJortorum rargarXatu. Quod /7 non ex prcmpto remedw,autm-
JrU,inftomachumd«mder«,m^a?ght t»amJe^^detq;,cii m<xtmZu,btl,fa& intokraU anguJtia.Affeaueturhngua
tumor^trtum lapf*,yrm£ retentio.cofrefuo anhehtus ™S»'*"f°ntacho et yifceribm dolores, tam yehementi erofanc rtyuadoq, per m-
Uslma yiam ftbt ad exttum confciat. Curatur yt Aftf &™f*f?ntftmagttaauantitatenoncoafctt,per inferiora profthens {adeoflut-
dum Zrgraue eft) anteauam longammjlomacbo moram duxertt.
Calx,Sandaracha,Auripigmentum,
CAP- XXIX.N O M E N C L A T V R A.
Gr*. Tfrccwscwfyax»-*!^1* !'-"t-CalX,sa
daracha,^'urtpigmentum.lta.Calctna,
Sandaraca, Orpimento.
^lx, sandaracha, & ^unftgmentu, fotaaluumCr
^mtefrtna cum uehementt eroftone excruaant.Prabenda
amtla^fuo admrftujlorum acrmomam^etant,ac°-
uuntjfaalem Mrtcamj, aluum reddunt ,cutujmodt lb,J»
CT Maluafuccm e(l. Natura emm utnnatte fer^r,cd'^dum decoBumJemtnU Ltnt.uelJemen Tragi herh*, uelOrtzjt
laci cum aaua mulfa copofum,tura pnguut,V bomjuca.
-\*tcr Dtofcorti, notas,* Calce, Sandaracha,& ^«J^fumttk.fi* tngens proucnit,afpretudo mS^'^.^
t*& yrJreUrttntuUuxu* oboriuntur^^SSfiKmalo yncluofameitcantur& Ununtia, epr.fcrtfto m CanthartdtO
annotato.
Lepus marinus. C A P* XXX*NOMENCLATVRA. #
Gra. AccyceGrfa**!-"®-- Lat.Le^mart^
nu4.lta.Upre manna.
^^s»*
LIBER SEXTVS. 70Vi Leporem marinnm Ubernnt, pijctum hiths olenti
_ procedente temforc , ttlutu dolore affiatur. Vrmafi^
ftttur. Ftjiquando eam reddere contingai, purpureum colorcm
referet. Omnc pfctsgenu* aduerjantttr Cr odio hahent.F&ttdo
atgram fudore manant. BiliqfUs uornitu* > interdumfangmni
promifcuM,fHl?JeqwHir. His dandttm lacafinimm, uelpajfum
coniinue 9 aut radicis Malu& fohorlimsjue dccoBum : aut trttx
Cyclamini radix cum uino , aut Veratri nigri y autScammowj
Jucci drachma , cum aqua mulfa Punicij^mah acinit. Cedrtd
Sed
fjficaxej}. ^nferinn$fanguk,uttepebitj)
cum
cancris
percoquHM:cum£ dppetere Cr comejfepifccs caperint-Jn&fk
lutU mdicium htpw marinus izlerum hiducitfumptw totiwq; cerporU hahitumin luteum aut aureumcommutat ,vultum tumore dtftendit >pe-
bafisincendit^ pettw, pulmo , &jlatw obftdentur oculis interim
tbentibw. H*c affcflatur tuGUarida *f\>utum fanguinti 3 renum
faltis ab his inphthifri
tia Lcpw marmw pulmoni nocct. Ifi id mali a quibufda laudatur hu-
manwfanguU talidt epotw.Lac muliebre ex ippsfuflum yberibw,to**
P* yulpU caroy& iheriaca Diatejfcron pcr tridmimfumpta.
Rubeta& paluftris rarta»
CAP. XXXI*N omencLat v r a.
tfrd.tgvy&.Lat.Huheta.ltal. Botta*
vheta aut Kana palufiris ajfumjttajumcres ciet. PaUor
corpns uehementer decolorat, utplane hucceumJfeEle-
.Sptrandidtjficultas torejuet.Crgrauis halitm oris, fingul-
jj.lnMtamterdttmgentturafirofufio cofcqmtur. ^Adtuuan-
'Jecundum Homitione multo meri potu, er arundtnis radtcit
ih 4 hmit
?6o DIOSCORIDISbmis drachmis , aut Cjpen tottdem. Bremter , cogendifunt ut
uehementt ambulationi cr curjui/e credant, ob torporem au»
tpiuntur.Qmnettam auottdie lauandijt
K ftnbus nocentiores funt : C? inter ed
fi-igsdtoribus& plut opaci* locis vtfiitcnt. E<c morft
*fc am ab ei< attatla pfharint , mifire interimunt ,protmU
ftearum pulut* tnciboautpotufumptut, remedtum nonad
lorem nempe& fccitatem excitant tn hngua.ftafmum, dy
fcnteriam,naufeam,vomitum:fyfuaufaueabeUmfeaapotufqueearHmJangu^tdtcamentumayo
mtttbui,lheriaca&mthrtdathqu£pertrduum mytnofumemur
telludtnum marmorum fanguU cum Cumtno,capr*coa%ulo , CT >•
Qumta effentta Theriacahs HatthtoU mirum m modum»>»»W''
f-od.fl.Smara^tfcrupul^ in vmo epott».*?222iES£\eratum mulum, ac intbt defdeat ad cadauert,*fiT*
a%%
dtdtftmo. Bahuumarttfciale, rt '7*//£**"'
maD,alacca:0> maxtmhlapuauttnRubctarum
puereptritur
Hirudo. CAP- XXXIINOMENCLATVRA.
Crx bJliK*. Lat.Htrudo.Ital.Magnate
udines ,Jtuentruuh ddhDEuoraU cum aaua Hirudtncs yJi on ucm,»-~>~
renuratltortepartm nonuUjuBtormtmagmcfrat
cmm areumento haufla Htrudo deprchcndttur. H*> murn
-butonctxcuut , er Cyrcnaicmjuccm , aut Lajcrfttu foUa
*utBeU,cumaccto,aut?otamu»glebuU,cupoJca.Nttrume>
aauazarsartzjttur , autatramcntumjutormm accto dilutum
Stjauctbm haredt, mieSIa Luftnorumjarma,aauajrtgtdaw
fc
Cr adeam exthcnt. Frouidendumttta
tfs^ua
catais
tftfercndi auxtlijgratta ti adantur,non mtnon
tnet. mruuUjafm tdfa .'• Quakafunt alb
tALTHtn
LIBER SEXT V*$. <?si
rdtrum, zhapjjdy Elatmum, ^Agartcum nigrum : fiquidcm ea
ftrangidatw concttant,dut tmmodtca* deiefltones mouet.Qui-om ea medcntur qu<zm Fungorum menitone^Crfimtltbns re-tidimm.Kimtos autem deteSltonum tmpetws, medtcdmetis qu&
cxcnmentdfupprimuntjoercebtmut.Nequenegltgendd , qu&farum qmdem noccre utdentur^ tnterim uero mtdm in difcrtmi
mtm Qj^9m nuntwo funt fylueStris rutd, nou£ gldctes9
Gtth,pappt recetts:ftorcs dtttem funt ehujpma qu& CaElos dt-
tf
fumpftrtnt,fol
ffafatida lexiuuim cumfale& aceto. Kapbanifo
\folu$e&$tonfi
occidunt. Qjfodftguttur medtum ab Hirudine obfideatur^proderitle*xiuiofortirrarn-aruLarcaqua aluminU:aceto,modica VitrioViportiom
aquafalfaiZ?fmapi.affxxaHirudo gutturii radici:ficrt os attingat:inJirumento Jmurgico: quod Rosirum gruisyocanf.extrahi foterit:frobatm modo& expertmfitarttfex.
Domefticanobfs. C A P#
XXXIIINOMENCLATVRA.
Crd. Otkinx iffi&p. Lat.Domefitca nobit.Itd.C'ofe qud
Jono m ujo cottdiano.
AQj4afitgtdaabundef>ota,autmer<tcum uinum hber*~
Itw epotum, autpaffum, prajerttm k baineo, aut curfuydkt uehcmentt exercttatwne. (irangulatH* Cr dolores tnferU
l*t quibnsjangumu mtfijoprottnH*, C^ uatuatto, immtnmttdJoiuuntpericuia.Scd dt notn uenefiaorum,acremedtjs, C?~ ca~
uendt modo,haclenti6 dttlafint.SubtunqeremuA ettam anndo~ta ncctPurta, qu& pracUrc auxtitantur, qutbtu uttmur y qua~
*e Mnhrtdatium cjt Prajerttm? C^ quodfangmne, C^ quod
Bb 5 Jctnco
?Gx DiOSCORIDU _ .
Sctnco temperatur : ncrnm quoniam ahjs in locis dihgenttftme
fcriptafunt,htc al eornm defcriptionefttperfedemM.m
cidentia mortifera panunt , fei arnes etiam& t« t»m
^fiipdn & hnmiinL affemau , ipfaqna F*#«^""T
w<iffem fubeunt, fi
fi
Wttro+mzrant* ventrhdcfl
'Oulutumvnanda oua nm*tMtfr*"*B»*^" lue.
funt& admodum morttfra.ln pifces lous rdu a»trU*tJdJtiTti,
Jhmatnntmma.lnfnfmtmirtdumm^^^ A yomtt„opumum& odoratum ytnum , cum CjJ-f * f.,_-- *
Venenata. C A P- XXX 1 11
*
NOMENCLATVRA-:. 1$*«. Ldt. Venenata. ItalVencnofi
animalt
D hejitjs qu* Virw eUcuUntur , CTexiMr , tdeofcribere dggredtmur
"~*~ ""~
«orumaue ratto aa umhthcum perducatur. St^tdem pars hac
nonmtL auam catcr* ah* , neceffartaejitjs^femM^
cam excrcet, utpote cum admimculo eoru «ux tntht*fMt"'
dolorthm,pertcuhs, et cruaattbt*, plunmvaatymaus hom-
nes hberart conuemat.Hac autem tnfummafafttgta *«°>Pm
abimttorelatuefi,dtfirtbuttur. Na qut defertsr™ inJt"e'"
tthmfermo dtjfcrtt, rhertacH* dtct/olet:aut uero deamoUena
renefctjs a akxtpharmacM : auo pnm tradito ,ftmul q**)-
1
L IB E R SEXTVJ. *tfj
qutfigna eonftieueruntipramcwflrahinniA : tum qu& nonnthtl
auxthjferut. Omma auietnm promptu,Zr adnuxnum habere
arufxem oportct : propter urqenttmfdpcnumero neccfiitatem.
Siquidtm pauca e Vtneni* CF Viridentu ammanttbm^ tarda
C^grafjanuajenfimpertcula acnt,ita ut ddattone admtttant:
flerdj3ueroyjyrAJen:aneamperniaem ajjcrttnt. Homwum au~
tempartnn male ahjs cogttantes.tngenita prauitdte malefiaum
tta temperantjitjfaaum curantt Itberum non rehnquant:par-
ttmjceleris admijlt confctentia,aut trtfis aityao euentu opprejity
hauftoffonte ueneno ymorte fibt confafcere conatury qut pojiea
dcprehen(i:aut rejipientes, cr utia cupidi^ prafentaneam opem
pofait.Kon defant qm hojrtlesfagtttas tllmentesyjontes aquasj^
puteanas hac labepolluentes>certam Cr tneuttabtlem aduerfa-
rijsperntciem mohuntur:m qutbm tpfis etft malefictti nonjubi-
tOyfcdaltquanto pofl graffart naturafua comparatum efi, ta*
men nifl primo quoque tempore coerceatury cr remedtjs fub-
inde exapiaturyfitistra tandemfuccurrttury cccupatistam cor~
fortbm exittah ui Veneni.Vrctnde non uulgart tndustrta dtli-
gentta^inea re utendumejiyutquod tnalifs mcommodis ars
conjuemt^tn his quoquefaiutem mortahbm prabeat. Qutn erapudprtfcosgenm hocunum extfitmabatur effe etm partis,qu£
medtcamentts pugnat :fed recenttcresad tpfum dtjcreuerunt,
tiomtnantes yprjicauttcnemy O* mcdurn pracauentcm ,falu-
bris fanantpscj, medtum Jiatuentes y parua Cr leuifupramo-
dum pcrfiiafione deceptt. siquidem tret*m humams corponbm
conslilutiones effe coniendunt.Vnam>quafam de<nmm:^<dte*
ram} quafin?Jtra ualetudme corpora laborant:Ttrtta,qu&Me~
u? Ucufibi uendtcat.tn quapofittfanttaU
memntturfa, ilefim morbos crpericuut coctdut, ob uim corrw
ptrtce^qud c^rponbm noftrss tncubtt. Qjfeadmodum tjs utdcrc
+±.t,quos cxcandejcens rabte cams momordcnt, nccdu tamen
aqaam
7ff4 DIOSCORIDISctiam horrcnt.in tjs qucque, qm Canthartdas hauferunt.fed
nondu Tnparttto tgttur
gen,triplicia ccrpom confiitnticni,mcnto rcfi
Sakibrem partcm cfje uolunt,cjuafa
UttueadentA. Prohtbente,qua olfia
no
i
li
udant:z? Sanatcm>qua tiitia dtfcutiuntur. Quibu* tta rcfiot
deripoteft. Q ucdprimum,ex tfta ratiocmattone,nontrets cot
fo rii tantum,fed cjuatuor habcri conftitntionesfatendt.m ejfe
Quippe ut altqui,Junt,qut necdumot bo laborat morbo tame
tr.axm:e ob tmpedete caujamfitmt obnoxtj.itajuntquuamp
re morbo defurShnondu tamefecudd ualetudmt refittuttju,
dqucdin tjs, qm a morboproxime feje recolhgunt,cernere
cet,qm mnum recreattoncm& robur deftderant. Sedquem-
admodum Curandtratioad partemedtcamentanampettmet.
ita Prtcautionem eidemfubtjci p*r eji. Mdrcendasemm ua-
letudinesuehemetibu6Uttmurauxiltjs,alttorefcarificatu,uHii
mb^amputationejerodettbw eptthematis,potiombwpernt
Ihs, erpleriffyahjs.rerumenimuerofunt ufq"
desnonnulLut ne remedia qutdcm appellent, qud morbot
arceant . Cuiw fententid inire rationem haudpromptum eft
etemm cum uerbum tpfum,Prdcauere,ttm agedimodM,omni
no auxtuareremedtariamj, uim prdfiJerunt.Mtrum ueto ntfi
etiamfua illa difinbutione parttum, eos completlttntur ,qut tn
pefidenu cceliftatu morbo nondum correptijunt , peflt tamen,
fropter obuerfantts deris occafionem, opporiunt , Cr tn morbu
from reddtmtur. Dicereforfitan qukpofetfdlubrit mjhtutto-
ttispracepta non altud ejje, quam arcendorum morboru ratio*
mm.Qutppe cumfirma redderc ccrpora, Cr mtntts utttjs obno
xia nttamur, ut mojjenfa uaietudtne degant,nec morbu conftt-
Betur. Neq. idfiientioprdtereundnm,quodmaximeprdcipuu,
Z?tanf,iacaputreieft3nonoporteremedicind vartium dtftrt*
-•-—--yHuon-
LIBER SEXTVS. ^cTf
pttttonemjottdem corporis confittuttonthm reJJ?ondere,Jed na-
tur^jingulorumjuis notisfieorjumficrutart ac explorare,utfiuis
locis oftendimm. Cttm tjs tfttur nonplurthm agendujiiudmx-gtsadnotare conuemt, afifie&m qut a utruientps antmaithm ue~
P^nis^contrahuntur^nocart c£cosytdeJi, quorum ratio mini-
mcimripotefl. Qjan £r ea qu£ eifdem auxtitxntury nuili pa~
Titerfunt addictx caufk.Q^uapropter qu&fttomhm ohjeruxtonx
*rtts,%retm qu4 rationefulctatur, annumcrartfoient. Meqtte
prorfus ueru deprehcnditur,ajfeclm humfimodt c&os effe. :txmquodfemperfe profrahtt, C7" nuliu tn quihnfiixneceffxrf njkmcxhibct, haud facilt comettura colligipottsl:Etfitnatur&pro-
*pnetate prorfim cmos eos ejfeftm c6cedimm,qutahexnniuhm^renems,er xmmxntthm qud Vtruiento morfiifikuiunt >con-
trahuntur.Mamquodadopm nonmtilum ufitmprahet, dxtq^ntedendt occafiortemyneq^tmperceptthiie^ neqtte C£cum> nuluuzcxufx ohnoxium reputatur:Scdmigis ah tpfi quzs tmpidjm, dcmmjtrattonefie hahere, CT opintonemM ahdttorum cogmtto-nt',cofirmxrepotertt.Nxm etfijkpe minorxjunt , qukm utfcn*
fihmperciptantur,euid:nter txmeex tpjis mterfie collatps depre-
henduntur.Dtodes autemtn eo commcntxrto^quem pltjlarcho
dicauttjausmodosperjirtnxit, ad uerhu ttafcrthes : ATojphot poteji cnmtn aiijsnon paucis,tumtn Vtperis Cr.Scorpbm,o- reltqups tdgcnmjecum antmo reputans
guo (int corpore,uix% conjfeclutfuhtj
dfc
yms
crtmtnum ac doiorum caufits mJerunt:quorum nthtiprxt
quandam corpom extguttxtem,:um^ pr£ cdteris ammxntthdxtxm tilis,fxci[efiuerttJJ?eLtxre. Ouxnta entm ea moles corp
-pij iflH>Cr altoru tdg
ciat
fuconfiiciunt,xttingtiur?quorttm aitqux ueh
Mt9 CT putredines ctent, nec defiunt qih
itanUr.^€ut quxntuiu .>/ quodk phprtfwanea perntcte moitant^r.^Aut quxntuiu e& qu
iang
7<ss DIOSCOR.IDISLnpf morfu ingentur^'uniuerfum corpnt excrttaatj Nequt
emm qttis magmtudtne ipforum dcprehedcre poffet, ctt prorfut
extgua mole confient. ErgoquodhdcadajfeclM rejera<dur,
con<ittit mter omnes.rerum ftodexacle deprehcnjum fn,um
q>.txnd,im ipjis ineff:,mortiferam,qu£ mfmuata corpenbua,mo
itfiiamm quAexonuntur,nojtscauJafit,tn confeffo efl , O*
emnut
f»
tjenfu perjuxfum. Nec qttfftxmuenteiur ttjfteade
contentiom fhdtopgrans, qm aitundc exorin mifesUsap
uerct,q;iama mxteria mortfera, partem corponsattingente,
porro id erat. qnodinter nttlta artts opera m omm opere duere
oportutt,Qji^umresop^hoceffaat,ut mhdprorjmnos U-
daum comvrehenfa commums catfe, qu*p^f»f>r*m'
QuxndonMdcm tttm eutdenter mdtcartpof,
t
,cwn deprehenja
efildeo EraftframEmpmcoruperunaaamgratucautiUttO'
ne mceffens/^ ajfecM* ca»Jxs tftgnxutt-jujteutm ,hts, co-
munem& fupremd morborum cau\am,tncomprch:nJtbuem
rffe:&< hancm eo,qucm de caufnfcrtpfn,commcntarto,
apttj-
?me prodtdtt^ndtdoftgnatam laptllo. tfitferendoseosejje
cenfutt,qittfe dtcant tn q.ubufdxm, ttt m Venenvs ,Serpentttm
teltbu*,er c&terx idgenw, trtta medendi rattone coientos eje.
NeftefansfaEiurampbtobferuAUonem eam,ftx,ncattjartm
comprehenfionefeparata efi. Prtmum entmgenere comprehcn
dtfaalc pofftmt. Qjfodautemfit letfera tm,corporaj}permu-
tans,tta utpenmat,ex tjs qn*p:rqenus non per fteuem uxgan
tur.curxtionem mdicat^u h*c hebetare, <y prorJ-M exjptg^
re liceat. citm uerojubnmgtt. Maquam dtdce& fotui tdo^
neam ttenit quts,cr ante obferuxtionem,aduomutm,acjff*''
nerts dtUiione,addemorfe partisfuBum, cucurbttulxsadfiXtt,
partem tnctdtt,urentia mcdicamentx, aut ea qtu uim cxm
adipfcuntitr admou;t,pojtremo partem amputxuit :fectm rep*
uust medtcamma^uaperfummacutemferre CT appucanjo-
LIBER SEXTVS. <?g<7
ktdjmmiJfaddinUmdperntciei repugndret. H&c itdd qu& difJermt ErafifirdtH6} ueritdti coJentdnedJunt>nec artt re/ragatur.
Sedmethodicos demtran licet^qui mortiferam uim y corporibii>s
illapjam^negQtiorUyCju* ipjdfdcefiit^ejje cdufam dtffiteant. Fe-rum rudiujcule nommi attedunt. A^a apud ipjospdlam tmmijjk
uis <p6o(JC7i0ic$, ideJi>mortJcrd nommdtur ; <pQoQ07toicy,dutem
nuiliHs oJfkijalfM eJfepote[l yquam cduja, sXtunt hdc nomind,
ftocgjizjz©' ei ccvecK.ct\v7i;\<\u, ejje reliqtus omnibnsfimiha>mqtuhite partes quddadtcltonu>nopro iurtute>Jednuda enunua-Uonc copieLenduntur. Emmuero quemadmodu in his uocibm
Hcc£(ji7i7>$§r et avaXuzil&frpartesneqae certosneque principes
retimifi<mificaimjicm hoc uerbo^ q&ogOTDOietyparteSjpduEtiQ
nisgrattay noprowrtutecoaluerut. Htncadcaufarudifferetids
tranfeut>ajp mai^caujtru altquas Euidetesejje, quddumad'uerJamuautiuunecreartltfiparant.CuiuJmod^
borydjhis^ fim:lta:quajda Cotmetes3quapmanetpojlquani
hoc eJt>qutbHSpr&fenubu6> et dffeilibm eoru
lecrejceubni 3 mmuutur:
lii dcperfemanenubws,efjettua quoque ipfimanet. Talta qutde'rceepufimajunt cdujd-
rum dijcrimtnd>qtwru nulii phihcroptfoJubtjcipotefi.Euidcns
tnwi cauja no efi>quontamorbm ipjepermanety nec ipja a cor-
perejrparatttr. Nec continens cauj.i dicipoteJ}> cttm mdgna exparte bic adftt. Qjiemadmodtiacctdit tjs>qut a rabiofo canefunt
dcmorfi. Qjwdjineque Euides caufa>neque Cotmesfuertt,ne*
quegje y neqttealterms cojonto caija erit qtffi a nuUa caujarn
djjaetid EtJihoropCcodeclucnepoJj:innps3cofequttur> utneque
c&tj&m efjifatcdrr>;:r.QjicddulL:
aJferMt, ttocabula qtudainf120 haberc p.trtex rerufignificatrices>fdnuda crjimpiicipro-
nunciationefi&a ejfe>faiert necejfe cfi. Verum ncn omma>Jedferpauca taicm nancjci cond.iiontm cxifimandum efi.Neque
cmm
?62 DIOSCORIDISemm wieip,whocnomi/ic, <p$
i
p ie 4X<L
profertur, fed lonieprmc : >>e obtinetJigntficattone, Qjt
dumemm ffogsC, tdefi,corrupttonis , nomen , muu
n peim figntjicat,jic hoc uerbum nctetufumi debet, m
hilampliut ex eo^quodhancd^citonem, ffofx, [ecum hab
declaret.nequeprorjm tdfignificat,quod omnes paia
CT hutcjimtle reddttur, tsfJi iy&u Jll-^Qr- Si dant, a corru-
pttone,fitnis,fieri morbum,concedunt tuique,uimm hutufmodt
uerbo noieiyfubejfcjiquide aLquidejr,q
tfas qua corporwMfubvf
am effutt , ofienditur perfinguLi
'uammus qiu corportbus tngeruntur. Krumnonmhil
Jubtacere caufarudijferentusprodunt.^nettam aberrarunt,
non exaElam dtutftonem affumentes. Qut ueio fe Dogmattcos
trofitentur , caufam ejfe parttm Praparantcm , fdrt » Conit-
nentem aferunt : utmguimtm ulc*, 0~ ingumarixm febnm,
Cr qiu ajjecluttum ajStfiat, tit ttfajeparetur, ut afia fltspra^
apttatto.injumma quottes quipptamfuapte natura caufafuent
nec ulla dtutfione compreheditur, uttio/umtfi,
neque rdufa ad-
Jcnbitur , eorum qua tdemgenmforttuntur. Sedquod Pbtho-
ropceon,caufafit,nomen tpfum argumeto efi,CT tn qsqua cor^
tmgunt apertius ojknditur. Qjitdaiiudcaufdarbaru durejfe,
poft tmpreffum aferpenttbus {clum,quamexantmanteuim,
CT tUapfumm corpora uims f Neque emmjrtgus,™^dfium^
'
neq}Jetltonem corpons, ne^ cruditatem, neque auudfticf**
ftmde caujart pojfunt. ferum quomam caujarum dijjerentut
gaudent y Craitquat Conttnentes, alus , Emdmtes appeliant,
tpfis dicendum, utroque tfiorum modorum Euidentemqmdem
-Jfe , quodaffeclupracedtt, CT qucd corportsjubfian*
occupaf.Contmenumuero ,quodmorbtsprafenttt;**
Jeparau3reudunt3qud cum tpja euenerant.Sedde tft
hatJen
L I B E R SEXTVS. 7G9haElenus. Statuendum ttacL mortiferam utm tntrinfecw mani-
fejitftmam ejfe caufam,tpJamj3princtpemJacerefcopum opor-
tct. Et antequam adima dccumbatmorbt^uartjs modis eji cer-
tadum donec uis tota corpcribns excuttatur. Modo tnim reuo*
cari debet eaparte,qttape{iis intrauertt,modb aliqua dha ypr<£-
Jertimprinctpatumnon obttnente,ante cocrceatur,quam aliim
trrepcns ufcera tangat.^Aul eimpemicies eiuatur,retudaturd,
cum iam membratim peruagatura cfi.Itaque Venenafihaujia
Juntycrebris UQmitionibwfimorfuimpreJfa^fcanficdtione, af-
fxis cucurbituHs,exu£lu>carnis circumjcripttone, nontmquamdmputatione cxtremdpartis euocantur. R^ettnentur ueromfu-
fione:C^ impofitu medicamentorum acrtumy cohtbentur. H&tfimulutique arcere utrw , Cr eluerepojfunt. ^efitnguntur c^tuincuntur mcraciorepotu,autpaJfo nulla aqua dtluto>ucUon-
trariorum efi , qu&acrimoniafintpradtta. Poflremb deieEito
ifudor, Cr aha
bratim demonflrabimus^auxtltantur.Verumenimuerbnon le
ttferam modo matertam, fed £T magnttudtnem > Crtempwprofcopo confiderare oportet.Etentm ab ijsremedia fumplurtmum dijcrtmen capejfunt. ^t majrnitudtne quide,Cum non
Cr Vtrofis ammaUb<Mp
^clta putredines dltas,aut extenores exatant. ^€lta,uehemen-
tifitmos dolores,aut Cdcos ctent : ^yilta utx medtcametis cedunt,
CT magis minlifue molefius excttat. Oportet autem ea,qu&pe-
rtcuUjerunttpefktcactortbns auxtlijs expugnart.Cr mtnu* tn-
Jejia , mitiortbw. Quippe abfurdumJuertt tngrauioribt^ , fe-
gnionbm medtcamentis hommes in dtfcrtmen adducereftn mi-nonbtt* uero, uehemenitum auxiltorumtniuria corptu lacejfe-
re. Ftnato a teporibH* m promptu eji. Hoc enim ,Jubtto tn pert-
cula Crprajentes molcfitas adducit : llluduero,fenfim, CT di-
Utasm dtem , longam aut brcutorem, productU Itaque tn acu-
Cc tU
77 o • DIOSCORIDISrisquulem confefim.multdftmuldUxtUo reprafentdri oportet.
reltauk, fduktim. Hmquadam ariUformuk breuiter defim-
tdfint.Idm membrdttm remprojeyuamur.
Signa rabfofi ca.nis,bC dcmorforum
abeo- C AP. XXXV.
NOMENCLATVU.
Grt.ZwCt* WarcJinur^.laUStgnarabtofi
cants,Cr demorforum ab eo. Ital.Segnt
delcane rabtofo^ di coloro,che
fonofidtt morftddquello.
\e.
DErdbtoft CdnU morfu fermonem dlus fUfofitm
auodtddntmdldomefitcumacfieauens efconJueu,t
CT tnrLmJapm agttur , acfertt , ab eoaue"^f"inde pertculum tneuttabde homtnem manet, mftmnlw utatur
ratur: tnterdum , aLesfitgora tncefferunt. K*'»?™»fotum cr efcamalerjdtur. Ldrgdmfjummtepueftm^
lar,b* Cr ore frotpt. Torue Crjottto mfim tntueturin
omnes va&mfine ktratu trrmt. ^eauefira*homme^um
famtbares auam tgnotos merdet. Necfrotmmmjejum^
auam md,t,ntfi,ut uuins«,dolorem. Extnde morbm,Ue,am
Ib aauJmetu, Hydrophobtc*, grata efl uoce apfelkt»,con~
trahitur. Euemt autem cum djienttone neruorum,totm^cor-
fom rubore?fraJerttmfdciehcumJudore CTk»g«°" i
uodA^
LIBER SEXTVj; 771iXuquiAhtaj]>lendQremfu£iunt>a.li] fine uUa doloris interca*
fedme uexantur.Sunt etiam qui canum more latratua <zdant,
CT ebuiamfaElos,morfu adoriuntur, acmordendo Jimili mtio
labefaElant. Proinde ex ip,qui hoc uiiiumJenfermt , nemmemferuatumuidimusjnfiforfitanex hiftoria^unumaut alterum,
euafijfe audiamm.Siquidem Eudemns Juperajfe quendem affi\
mat. Themifonem aliqut,demorfumm huncfurorem mcidijfe>
Cfeuafijfe fatentttr. ^clij $pfum^cumamuoaquam expaue-
fcentt moremgereret,& officiumexhiberet,quadamnatura-
rum concordia, fitmlcm contraxtjfe ajfeclum :fedpofi multos
tandem cructatnsferuatum extitiJfe.MoleftiJfimum itaquege-
nu* morbtjk quo multos^antequamipfam experirentur, umdi-
tauimm, er complures, ab ahjs medicpsJeruatos,nouimw.
Remcdia dcrnorforum a cane rabio/
fo* CAP.XXXVI.NOMEN C LATVRA.
Sra. dtgtcmta 7cop \va?cf**[&#. Lat.F^emedia
demorjorum a cane rabioJo.lta.Rjme-
di con cuificurano 1 morfidel
cane rabbwfo.
^Atio medendi duplex.Vna communis,qua utendum in
omnes morJUs,quos VirulenU ammantcs imprejferunt.
^lia pecuharis pnuataq^eorum duntaxat,quos rabiofi Canes
momordermt.qux nonnulUs qmdemjummam opem ferre co~
fuemt:ahjs uero tnuttlis,maxinie,qui ex multo u tepore,tclu ac
teperut.Qua. adhacpertinet.primucxponcmut.demde curfim
}ftnngemu4}quaad comunemedcdt rattoneperttnet. Cancros
*t<*qJltMatdes,mfermeti* alba uttts,cremare oportet^ ctnere
Cc * torum
9r,i DIOSCORIDI S
forum,auamminutifimetritumy habere recondttum. Ittdem
Gentiana raduem tujam cnbratam^ reponere. Qwtiesautem
Cants rabtofmmorfum intulertt,m auaternos cyathos meract
mni bma cineri* cancrorum cochleana, unum^ Gentiana ton-
ijaantur. hfdcmpotenU ddutioris modumfubacla, auatrtduo
i,tbantur.Inierprtnapia,meduamentum hoc modo detur.^Ct-
auiftab tlUtomorfu, btm terniuediesfiuxertnty curattonem
lufhtcabtmura trtplicatoponderejtpra tdatwdab tnitto retu.
hmm. Opttmum hoc aduerfm rabtoforum morfm auxihum,
auodO" pUnfque,umm fatisfcctt^ofcum fduaa utt hcct.
Sed ut altjs ettamnum auxtlus,contra tneuitabdeperuulumm»
mamur,nihii ctterisutt prohtbet.Satimautemmulto Juertt,
ettam fitn unum rectdat, medicametorummhumanostolerare
cructatm,aukm per merttam acdefidtammdtfcrimen adduct.
Nec tta tn demorfis a rabtofo afumalt matora uulnera ueren
oportet,uttmtnora,wultufcults cuttsfimtha. Quippj matort
uulnere confertim cofiofmJanguh emanansfotejt nonthii utrtt
Untthauortsexhaurire-.quodtnmmoribmnonacadit.-qutna
mtnoribm abfcedentes cames htnc auferre , CT Ubta aaejca^
pelh arcunfmbere, Cr prehenfam hantulo,aut uuijelia, carne
amputare oportet. in utrtfque ctrcunflanttaloca,alttortbm uta*
ftulisfacnficanda,ut coptoftorfangutm uacuatto arceat,ne uc-
nenummembrattmmfinuetur. Cuau IhuU cum multa flarn-
ma ajrjrlHttnaU,tdiuuamenttpr*tfant>utuenemu»extraha*
tm. Cbtramrulentositlm, uftto expedtt&mum eji auxtlium,
utpote ch igntscaterautrtbmprafiet,fimulquoduirmdomett
&ferrtpentttm nonpatiatur.fimuiquodpars tgnemexperta,
pofiea no uulgarefundamentnm curattontfutura prabeat,ma-
nente dtuttws exukerattone.^intmaduertendum exeo temfo-
re cltm crusla dectdent, ne uiceris ora coaUfcant, Cr acatrtce
mduamurjedfifiert po tefiadmultumMjj praslitutum tepm,
LIBER SEXTVS. * r j
mcetdtiones CrJordid.it adhuc Cr tnflammatione mtnantesi
prorogari couemt. Qjiod tnditum ijs falfamentum opttme pr<z+
ftahit, crjylueftre ^ilim detntumjtem Ctpefuccmfy prafer
tim Cyrenaicusydut qut Medtcm7aut ParthtcM appellatur. Tri
ttctgrana tam manfa,quam non manfa tmponantur.Stqmdem
JnhaEia ptsiaue aperfujione uulnera ddatant. Sunt qm a man-dentmm teiumo, fik aliqmd afctfcere arhitrentur, quodfuapte
natura reftsiat. Vcram td certum non eft:c*terkm tempefituiu
eorum ufa, mimme eft contemnendus: St uero, quod per fape-J j p . . 1 .
t J L racctatt, ante aiesprdpnttos ctcatrices cotrentjCommitterenturq^
manumpoftulahunt :namque eat dtducere, carnem^ fcdlpelio
ctrcinare , aut tterum inurere, expedtet. vhi uero propojitum
tempwpraterijtyulcu* ddctcdtrtcem ducendum,Cr empldftro,
quod e fdkhtu confiatur, iocm comprehcndendm ,nec multo
pofi Stnapifmo utendum.
Ratio vi&us in morfu rabiofi canis*
CAP- XXXVII.NOMENCLATVRA.
Cra. JliciiTti Tcip \wv£hktuij. Lat. ^atto utEim iri
morfu rahioft canis. ltal.%eggimento del
uiueredicoioro,chefonoj}attmorJi
delcanerahhtojb.
V& adpartem iftampertinentpraftdia^ itaje hahcnt*
__ Caternm utEim rattonem ex* tjs qua Veneno dduer-
fantHryconieciura quadam coiltgere oportetfmulnl Vcnent ui
res hchetct reiiinguatj ,fimul ut arccat,quo mtnw ad tntima
pemiciesdldhatur. Etemm affumpta,permciojarum utrium pe-
netrattom refjlunt. Quorum utrunquepraftare poteft utntme-
Moris,pa(it} et lattis potm. Qmppe qut hac omnid cdpiunt dd* Cc 3 curam
c>
**774 DIO SCORIDIScuram,nonnthtlueneno obijciunt,quod omnem etm dcnmo,
obtundat.simth modo^itioru^Porrorum^C^arumjj ctbm,
attodea dtfftculicr confaantur,ui;cj3aboleantur. Ndm multos
dtes huim ctbi quahtatcs rcmancnt, quo tempore ,nec eumcun-
tur,necpermutantur k mortifera utfcd contrarqs itta utscxpu-
onatur. Cui rei anttdotorum ufm accomodatur, ey Thena-
ces3 Mtthrtdattj, Cr eim quod Eupatorto tcmperatur, demque
ommum qua magnam aromatum partemfibi uendtcant.Qjitp
pe^romataomniauirtbmcrfubflantijs agre pcrmutantur:
Quaremcorporibmeumcunt. ritlmratto hocmodo habct:
Nojfe conuemt,pauorem aqux nonfiato defmtoltempore exo
rmjlurtmum tamen ad quadrageftmum uhuedtemneglettts
differrt confucutt. Pojl femefire ettamnUullosmuddit.Quen-
dampofiannumaquamhorrutfeconflat,qtunobtsutfu tom-
pertafuere. Narrant Cr ahquos fofifeptenmum <"
futffe tentatos.Inter pri»ctptd,demorforum a cane ra
randt ratco talis efi. Verumemmuerofieaqua retuumm auxt-
ita,primtsdtcbmprxtcrmifafuermt,nccJcalprocarncmcirci-
nare,necu(lionemexpertrtopcr*pre<i»meft.Kon entm quod
tampertranfutjatts euocare poffent. NuIU utique tftm ret oc-
cafto aut uttlius fedtncajfum corpora dolonbmfiernctur.^
ter uero curatwntsmodm dtcedaU Deietlto magnumprabetm
uammtum,utpotc cum mouendo , corports habttum tranjmu-
tet. Et qua Colocynthtdem reciptt Htera, tkm idc Scbislum,
fuod/tmuldetecljonem moueat, Cr Vencmmdomare pcfi
ctbt acrcs,crmeracu!ipotm,qutbm ut> Venent uchemcntcr r*
tundttur,quotidtefumt debent, Caterimfudoresante ctbos,V
fofi ettam ctendt .Dropactfmt Stnaptfmi^ alternatmfcrcor-
pm totum adtjctendt.Sedlonge omntum ejficaafiimum auxtln*
Hellebortjmm cognojcitur,quo cumfducta nonfemeiatque t"
rumfedfiequenutt! ante quadt agefin m diem, uelpofi hocte
LIBER. SEXTVJ. v 7 $
pMuti licel. TanUrn enim uehementUm hoc mxdium hahere
fertury ut quidam qniiAm aqux mstumfentirentyfitmpto HeUleborofimulacprtmum morbi impetum experirentu r,fuermt
fenutu Kxm er tam uitio tentatos, nemo unqttamferuarepo-
te(l. IUqucyrimum , curam contra rabioficanis morfm breul
fermone expofuimM.Iam adalia,qu£ Venenatis morfibHtfer-
mre confueuermt , tranfeundum : notas uno contextu , demde
di modum y aui omnihn* conuenire Pofi
*>f>licabimu4,curftfn deincepsfubiiigemH* ea, qu&paa proprie
te nonmJlts auxthumprJftare pojfunt. PoftrtmofubneBenr etiam uenenata^ua nullis cedunt remed/js.
C.±nts calidifiima &(lateyautfi'igidifiimo rere in rahiem >tgimtur9nempt quodtum teporis jftusautf-igus intenfum,/upramodum
txujto 3quo abundant,melancboliio humore, eum ctiam obiter condcn-Jat & mftiflat, quifityt meUnJ?oltct & rabtoft euadant. Kabidtca-nes dcmifit* aurtbus o* lento paffu inccndunt,ea capitUforma ytflupi-diVtderipofsint,obuios quofque nuKo deleclu,non bomtnes tantum,fedetiam antmalia demordent. Atentm non ob eam tantum caufamm ra~btem aguntur,fed etiam a putridarum efu carnium,a yenenatn beliuis
*xtfulgureccfeflarum,qutn ey iufiulorum exforbilatione, queUacri*nromata YiperGingiberincotta f\nt. Porro in canis rabtoft demorfmefjcrt Galenw, Cancrorumfiuuiatdium cmerem cum ihurc, vel Gen-tiana infpijfatam, & tllitam, quamms Gentiana cfficacior ftt. Yrodefl
<? Alifl$pului<,contirtuis quadraginta dtebuscum hydromcUtc epotns.
Vrodejl cr iapatbi acutt decocloplagam etuere , illita pofiea herba hu>-
lufque puluere infparfo.JuuatC Yotarmgcton cumfale morfut imp*-ftum. Ftcifylucfbriscortex trttn*,®' inaquaepotus. Xtentmbactnrtlaxart vena folutiuitue mciUcinu rti nobonum. Frofictet plagam di~
«neere, laniatami\; per ambitumcarncm aufcrrcfcalpettojubtndepro-
fundiu* tmmtffo , ynde pofea fanguis humorque , cucurbttulis yalidis
O mrudinibus detrahantur. Qjtinetiam fummc faluttferum reme~dium £fl,cauteriumacluale,irtutum,ferreum,argcnt£um,yel aureum,eaefjtclaplaga,qua breutcdmtttinon queat. Quodfi iimidm qutfyia
*4 *.;;tal; ^a.tertu retufct, caufhce mortuo ytendum:quo tn ncgocto no
Cc 4 tknd
17 <S DIOSCORIDISttlmiprafianttm Sublimato,cttmynguento quopiam frigido, mfpifla-
to.ftquidem ab bocprodtens crufta m buluum decidit , modb afitdue bu-
tyrum fupra teneatur.Quad nulium ahudcauterium effidat. Quodfi
cum atluali aut potentiali cauterio operari non poptMigenttr prout-
dendum , tt plara dtdutla perduret, applkttuf»pr* emplaftru & a-
rotis valtdi attratlorjs , e ref.nagumi, &fmi m matmatAm com-
pofnU. I tem ne crufiacito obducatur, quo&i fat tdutemf» rcnen*
&ne chduOt pl*T* eru<ta, detrmtntum no medktnproJuat .I orro
tautertj aBuJis crufia detidet , iUita cum Vtm • .e hqutda ,cumout«
-
tc!lo,C- lutyroraut ftgUmus mtegrum dtm „t bntyro bamfU to tem-
-.faluttfe
fi
j[ofaceaC pofiremum ad lentum igitem deficcat t .Stqutdemc m*m
fUndoadfuperfictempotcnterattrahit.Qj}»df,—'***,^lutr
exercer
t
pZefiJnguentoindatur aut emplafiro f'foro-£
praep, pta-am coitineafur. SiqutdemmUaqm de profutdt,extra h,
& quam»« dtducenda plaga lempus ,n quadraSefim*m{«j£££
auo ccnfummatl quixquid tnefimahgnitattstdomne /"•*M *
Ltod ad yXlm rittonem atttnet fiuutattles Cancrt r™ 1""""""
viprandt* & ccenasintdyeneniparabuntGammartVHert^
rinircbqutqu*carnUtc,Krtuf,uUp,fics.*xtrmitatcsa
numaromatiteex Melievet Saccbaro KutcuU montam. qut !a"
Zeruntur& corpori laudabik ahmentumfubmtntfirant. \>'"""«
%quoferrumautchal,bs cxttntiafnt. Trxfixum tempm »°» h*™
quxtimor. Oritur auandoque pnmoaltas Jeptmoaltquanaq
JaXefnno tn oIm, etlm ab almo&m qutbufdam no antef*?"™"»
fiptodtdtt. Idmalinona cam< tantum morfn contagtofum 'ft'""^
homtms etiam rabidi confuetudme :ftut cantsfpumamdam**»*"
tinxerit. Jn sgru faluiu f,gnum efifua infpecuto effigtes "f"'*!*™
in -vrma reddttx carnu poruuncuU catulorum adjormattone. c#
& Sangutnca mantbu, donec incaUfcant attretlata tnrabtem a
a Quodfuperejl remedij e praclicifpatet. Namp
tfita O- ingemum ^feduUtatemexacuem
Notx corum. ciui a venenatis dcmor/
fifunc. CAP. XXXVIIINomencU
D
LIBFH S E X T V S. 77?nqmencutvra.
corum qut k uenenatis dtmorfijunt.ltaisegnt
de i morfi,Cr de le punture degh
antmah nenenofi.
Emorfis a phalantrys locm qutdem ipfe,quafiab impa^
flo aculeo rubet,non intumefens, necper ambitum ca-
hdm efifed mediocriter humefat:Vviuero contrariorn occur-
fu refiixit, confequitur corpore toto tremor , diftentionespoph-
tum C^ ingmnum , conuulfiombm non dfimtles. In lumbis
colleElto cxoritur. Perpetua urm& hbido lacefiit, multdj^ red-
dendis excrementis colluftatio. Fniuerfa cutefiigidmJudor
cmanat. Collachrymant ocuhfojfufisj^ nebuhs cahgant. Si Sco-
lopendra aut ditta OphioElene,morfum intuhtjocmperambi-
turn huore fuggillatur, ©" computrcfat.mterdumj^, licet raro^
feculentm dttL ruber cernit. ^X morfu ipfo exulceran locm m-cipit. rlctt* idnegotiumexhibet ,fireremed:jsin:aflum. Prd-
tereatoto corpore prurigofentitur. Scorpionis mcrfn tpfiamari
fiatim tnctpit locm y cr mdurejat, ac intentm rubet 3 mafim^dolore premttur. MoXofiqmdem exdfiuat3 modojri^
patur. Labor repente fatiqat.^thauando mehufcufepatur. Labor repentefatigat.^thquando mehujcufehabct,ah-
oreoccu-
quando recrudejat. ConJequiturJudorJoorrorUJenJm CT trc-
mor. Extremd corporis partesrefiigejcunt. Ingmna extollun-
tur,perjedemj tm exeunt. Capilii ertguntur. Pallormembrd
decoiorat.Dolor,tan^uam ex pungcntc acurfer uniuerfam cu~
tem fcntxtur. Si marma Pafiinacapercufit ,protmm acadunt
mdefii dolcresyafidu& cor ulfioneSjlaf:tudo,C^ imbealhtas.
Mcnspercufiis labat , poffea obtumejcunt. Ocuh caugant. Per~
cujfiu antem locm m ambitu cum tucmis parttbm demgratur,
0~ tta o lj fctt , ut tangentem nonfentiat. Huncfiquispre~
rnat, atrajamcs, crajja Cr malc olens ccrnitur.^ mureara*
Cc s ncv
y7 j DIOJCORIDU* -
neo percufik,arcd morfumm orhem injlammatto exontur,nt-
gra^puftulajtlutafante turgens ,exurgit . Proxmupartes it
uent. i\uptapuftula,de^tfcens uicm,no etdifimilc cuodjerpit
occupat.lntefitnoru quoque tormtna, dtfficuluvs urtfU, crpi-
?id*al}ewnH offufio confeqtmttur.Strtpera momordtt,cor-
pmtntumet^ehemeterarejcitjubaibtdum^doloremconctptt.
Santes a uulnere profund;tur,prt,»umJubpmguts,mox crueta.
PuJluL adufttsftmttcs erumput.Cr antea depafces uicu, quod
tn broxtma repcns,nonfumma modo corports,Jedtnttma qno-
Je corrtptt. Gtnguu tjs cruoreftffundutur. Inftammatto ctrcd
tecur erumptt. Tormtna CT btltofiuomitmJequutur.Soportre^
tnor,^ urtn* dtfficuius accedtt , etfitgtdmfudorojjundttur.
Conftmtlia ettentuntm qut k Cactita nomtne, aut .Ampntstu-
na LmorfiJuntsadtmX t«c auxtltantur. Quare hocuenenu
prtuau dejcrtpttonemjortttum non eft,ne%
utjum eftdtgnum,
7uonUalto,enerecZprehedatur.^Drytnomor[ts
pu(t
«ftti doltres tnctdunt , prajerttm quadtluufantet emtfartum
Jubeji. Qmnetu erofto,tormmaque cofequuntur. ^Cb Hamor-
thoo tclts uehementes cruciam acctdunt , qut angujiacontra-
tldque corpora ex contmuo dolore reddut. ExpLaga ,coptoJu4
craor effintt,cr quacuque parte corports ctcatrixuLa]uertt,eA
frnwne emanat.Excremetaper aluum crueta eqctuntur, pro*
fiutnsquefanXuistn£lobos cott. ^C pulmoneJangume extuj-
ftunt,lrm uomtttones effuft,ftneremedto comortuntur
Qjtps
ntpfispercufittJoLtt^acnociflri^tumorpremit^tttsq^
ufque eoperunax,utfattartnopoftnt, acftne ulla mtercapeat-
rte excructetccrftpotupleno ore affattm trahant,tUicom ean^
demftttm relabuntur. Protnde toto habttu fimtlesfuntqs
,q"
antea potm nthtl haufertnt. Qjureproptercotmuamfittm, O
Prefter, <& Caufon, aut Dtffu Ppelui. ^fb Kairtce demor-
fts ukm dtUtatur , O» » tdm ac meens euadtt. Samcs cx eo
LIBER SEXTVS. 779mu!td>C^ atra, cr malc olens, nonfecm aUjue tjs qu& ferpunt
ulceribM,expmtur.C€nchrimorfum,qui Ftpermo iZliufimtlis
fi,putr:du ulcwfiqmtur. Carnes antca,utm aquamter cutc>
prdtnmtdjcdcfiuunt.Lctharjro cornpiuntur, Cr ueterno prefii
fomnos captat.Era/ijhatns eos ?ocmorey intefimo^ icutno coloj^
cohfaftart antorcfi.
OjuPpe dijfetlis ipfisyocsfere partes corru-
pt£ repertuntur.^CCeralie percufiis locus attolhtur,cum duri-
ttapufiulofips.E plagafantcsprofiuitjnodo atra, modo paliidt-
oryfcdtoto concretu uaricojH* tntumcfctt. Gemtale intendttur,
ntens labatyoculoram calioo exoritur,dentque rigore difienti
tommortuntur.^b ^Afiidctclis,uulnu4 exiguumprorfm^qud
fiah adatla acu citra tumorem confftcitur.Sanguis extgupu illc
jutdcmfedater deftillat. Caliqo uelox ocuUs olmubit, labor in
totum corpHs multtplex,cmntno leuis cr nonfifte uoluptate co
fequitur.ldeo Ntcander perpulchre cectntt.\Xt uirpertt ahfijuc
lahore,mrens atque dtfcolor. Medwcris ftomacht dolor dffictt.
Fronsperpetuo reuellttur. Genx cotremtfcunt, quafifine fenfu
tnfomno uauLet:hos mors tollit,addia tnente ncn dilata. Erd
[rfratH* in libro,quede Medtcamtmbn* et Venenis codtdtt,dc
mcato Bafilfco fcite ita refert: Cu hafihfcM momordertt,uul-
nH6 adaurt colore effUutfcitAtacL in plurtmis2 q Vtr&s eiaculan
tur^comitesnoU ttafe habet. Tranfeuntes *&g admcdendi rd-
Uonem,prtmii,utficripoteritM communtbm differemnt.
Communis curatio in omnes i&us
mrulcntos. CAP.XXXIX.
NOMENCLATVRA.Crd. T/j KCMH 7toy lc0cX<^t fcfctztfa
Lat. Commums curattom omnes ittm urrukntos.
Itd. Cura generalt de/.cputure deglt animalt uclenoj£^tducr
7 8o DTO SCORI DIS
Duerfm quidenfomne animalts tclum, ejuod mnc\
_ uibrat,onsfuttio conuemt.fugentem uero oportette
Tffejcd er ctbuntfumpftffe,Cr uino os ablutfj. "ojha e.
gimm olei in ore contmens,plagam exugat. Locm tfifeon
fouendtps, detndefcartf.candm. Sedidcufatla ahtmtmprime
mu
dnrm
;pedtt,quo utrofa matertesprofunao ettocetm
...rms,Cr feclto Jcarificattone lcnge potentt
Namqab us duopecuhartaprafidta fiunt : Vnum
e ioco tolhtur.-^hcrum^odetm renen,pars,qu* «dinterto
ragraffatur}cttm multo copsofoj/angutne excermtur.Quod J%
loimfec1tonemnonadmtttat,CucurbituUcnmlargior,Jiam-
ma adhend£lunt.Sed,am de u/honejupram rabtoJvrn mor-
fu dtferutmm. S, uero ,clapars,utpote cxtrcma,eamfetttonem
commode noftreffuat,pr*rerttmtnomamSerpcnttum
'*"
fcMW ^fiMsfcerajlx, fumkmnfrproculdubto^ ,
eff. CouententtorafuoraMcltsauxthajunt,qu* Fpitbcmata uo
cant.Imponaturfarmettttus ctnts,autficulnm,cumbxmojtj-
Utittofubaclm,£ar ,<?< acrtfaifamcto.Porrt,Cepx, et ^cum
modo minuttfitme cotrtta tllmuntur,mo£o crcmata uuinertbm
mijctuntur. Omnetum d,ffeB, galhnarumpu , cum max,mt
tepent,percuffo loco apphccntur.Nec defunt fu hifcey tan<n«m
d,fcordta fuadamnaturahpugnat,bm,uuntm rerum brnrn^
rattonem tmrcfaciRtmumfucrtt. Galhnxemmcahda
pr*Mtdfunt,argttmcnto,quaddctioratum mfignc utru
ciHM,o>artJjfi,maft*q<iefcmtnaeonfumant.Ite nonunqua
arenas Upillosj, mgiumej t dcuoraiosjtfhunt.Itaqmam-
mantk admott calore,adtmmJfmtm, ab tclaparte tmpctuea-
pejfens,exthen^fecumuenenumextgtt. ecme nfudm
^fcgjptofier,foieat.Cuf}uas ^egjpU}metnnt,o!lapic»para
tam hjkbent,& appeI vnfafctamctuncemm maxuneferper,
^tnmrus expauefcunt, tumproptcr fitcilegtj tempm, tum j
IIB ER S £ X T V $. 7$i
fipdcisfimHiabditdjfteluncis& caucrnis> denfoj^ armrum ce-
jf>tte dehtefctint.Moie(iiGtma emm animalia,Cr
tia,^€eg^pii^sm camp^jerre cojueutt. Vbiergoaut tnp
dktpartem aham,morJum inuderunt,qtii adjuntfafctam
lamptcis conijaut>&femel aut tterum brachtum aut crmplumfupra uidnm obhgant,CT artitfime duo eprdjenttbm di-
firinguntjocumcijecantes^qua circumaBtvs eji laqueuSjpkem
?njhiidnt,cumque uuinwjatis exceptjje u:detur,iaqueum reJoU
Capisahjs^ fupra memoratis dhmunt. Pratcreaptx
hqutda cnmfaie trito,£?ftruente tihta,prsfentaneo eji auxi-
bofmgiter innouctur.Conuemt C~ Ccdrta, e^fmumcaprarum tx uiko decotlum. Locum aceto cahdo, CaUmintha in io~
tto,mansaqua,autactda muna decoBa >foueri ftlutare cfi.
Qjtmcuam non dejunt empidjira uehcmenttfitma, cr cahdifuma.quA P
renenumehcere,e\pugnarc,CrdiJcutere poffunt7
Cunfmcdtfunt,qua exfale,aut NttrOyStnapt, C^ Caihrye copo-
nuntur. De qutbus confeauenti r ent traciandum. Erafijiratm
autc no tniufta rcvrchen/ione eos inceftt, qut tncoqnitas ad huc
xfumfacuhatesccnjcripjeruntjut Elephattfel, CrocodiUueJi
gtancouaj^ Teftudtms^cr confimtha.Naiutuuatia qtiddah-
tern tradidiffe utdentur3 piane in hxcJoLinctdenttbti* tmpojue
runt. Qjiarc taha deuttandajnnt3cum dijfoie, mftregtafacuUtate> perueftgari pcfmt: nc^ quo nojira fides tjs ob/irtngatur,
Jrequenu objcruattone >fkjficiens experimentum prasltterint.
. Qud aut adcommunem omnium ujum perttnent : qudtf factie
Juppcditari, & ommbuta Serpente percufts>auxthum ferre
queunt,Jub:\ingcnda utdentur. Intuhw ttaque> O* Ertca, CT~*JiragaUs,cum accto pota,contra oesjerpcnttu morjm auxt-
hantur. Itcm Eitumen,~s utrentes pLuamptocc s,ct Pahurtdc(o8um t raa ^Ar: olochrje y et Erjngij,
decccldettamLautibaccx,^ dcnor. £> PtperJ largiwe/na-
tum,
ySt DIOSCORIDIStum, %(tU^<&tethutn3 cr CycUmtmts comd Porrorum priud-
ttm ex pxne,dUt ^cihum, aut Capejdijdment.t^ (juxm dcerrt-
ma. Origdni decotlum cum umo potum, Famcuu,Ptticgij, i tU
tninthdyPorrornmtrjiicctiSjCum meiie deforptm. Hdc futde a
pUntis conjutruntm: ^fb animantibtu uerd quadxm uttuter
fetifoient. GaUinaceorum eerebclL m cibo, Leportnum codgu-
Ittmcumumo^tidemCafiorijjextans. Tefiesmxrtna Tefiudi'
nkjumpti muhum prodejfe traduntur . MujieUJdle mueterx
ta tnter auxtltaria medicamenta eft.Commenddtur mpnnm
exentcrdtd,qu& Jaieficcefcem inueteratur : ex qua btn -ra-
chmas cttm utno btbtfejatis efi.Seddefimphctbm^uadarijo-
lent hdBenm.Percufits a Serpenteprodeft ahti detccitcdiffuut
fudor3urmd copiosc reddita.Smt cr compofiu <jiudxmpotio-
nes,<jU£miraremcdtdpolltceritrdduntur,ut& OfijCrMy-
rhtftnguh oboih Piperisfntitcum. Ea Meiie cxciptuntur, &mJldr ^iegyptufdbdddnturcum uinoMidemJyUefiris ^ttdje-
mtntst Gith, Cumint ^eihtoputt^frfioiochu,Gdibdni,Jtngit
lorttmpdresportiones trtu, CT cum Erucajucco Jubdtld,dige-
runturm pdfltllos,<jiu drdchmdpondm dquent. Ddnturcxtjs
term cydthi cum mno.Hdc hdbttt it communtbm a.txtif <\**
dicerem.Dcpecuhdrtbm rcmedijs contra bcftus^u* itenend ut
hrdntiConJe^ucnter efi dicendum.
Peculiaria remedia virulentorum
ictuum. CAP- X L»NOME N CLATVR.A.
r. tJUct Stoersnia ray va UfbXu-j M%HIdt.Pecuuxt.x remedid mruientorum iduum.
Ita. Curaftectdie de i morfi
de f*/ antmdit ue-
lenofi.
fnter
LIBER S E XT V $. ?S$
Nterfcricntium VenenaiorunotM mhdde Vefjis W^Apt*hiit articuUtim congefiimtu> quodcoff>tcu& omntht*
CT mhdexceUensaut notatu dtgnumm )m ohferuarctur:mter
remedtu tameny earum memmtffe nonfuttaltenum t Igttur ad-
uerfiu utrarumj^ ittw prodefi tUtta Malua , cr Hordeaceafa-
rma cum aceto,Ftculneum Ucm uulnws tnfiiUatu : k murta,aut
rnaris aquafotm. phalangtoru tElihm Ficulneu ctnere^adteSlo
fxle trito et utno,tmponere oportet, aut raAicef) luefiris Vunicx
quam tcnutfime trtta,aut artftolochta, cum Hordetfartna £?*
acetojnhaEiam. vkera aqua maru prohieda,aut ^iptafirt de<*
coclojoltaj. ewjdem tUinenda. Lauacrtt pcrpetim utedum, C?~
proptnandum ^throtontJemeny^Anifum y^frtftolochtam, Ct-
ierfylucfire,Cumtnum ^Xethtoptcum^Cedrtdes trttas, platani
corttcem.c^ Trtfolta herhafemen. Prtuattm autem,finoulo-
rum ex tjs hinat drachmas dare , cum umt hemina conuemU
JtcmAfjricdfruflws, cr chamapttyos, C^ umdium Cuprcfii
fiUuUrum decoflum , admtfio utno. Sunt qutfluutattlts Cancri
rxprefitfuccum, cum Ufle , afumpto ^fptjjemtne , conjefiim
molejfys Lherareprodant. SiScolopcrulra morfum tnfixtt Jalqu7xieutfttmetritmexacetouulncrt wffergedua aut P\Utajyl-
uej}r;<fi4perponcnda. Loch6 actda murta efifouedua, Danda tn
fotu ^Crtfiolochta cm utno.autSerptUumy aut CaUmtntha, aut
I{utafj lucftris. Percufii* afcorptone , pjentt eji auxilio Ftculn
Ucm uulnua infttUatu. ScorptH* ipfe qut tclii uthramt, \rttm,CTpcrcuffo loco impofitU6,fu£pUga remeduefi,»h cacaquadamnaturaru (ut coftat) dtfcordia.qu*. ^Anttpaihia appeUai. Pr*~
tcrea tritm CT tmpofttu* cufale^ Umfemtne et ^ilth*a,Scor~
fuu couentt.Sulphur tgneno expertu, reftna Terehtnthtna ex*
ccptum, QT empUftrt modo adicclti auxthat : tttde Galhanum
*dsplenqformadu£lu,&* CaUmmth.x qua trttatUin
fartna hordet tn utno parata , m deccflo RhU. Semen Trtfoltd
herh*
^S+ DIOSCORIDISherfa tfitmhCr fOtlnerj mtetlum cpttuLtur.HdCdddffeclu
lorum pertmenU Pofth*c qukm ejjicaafim» fottombm ute
&Cmufmodtfm ^n^lockd^djertimcorumbmdm
chmd cu m,w,t*fd Cettana,^ Pulegmmdecfum^**-
Ldun muco mmcro trtU,Cr CdLmmtha cu pofcaw qua **-
cnoplre dfcoaui Jekt. Cuprejf» cum umo,VP^U^cm
fucco utcndum.Efjicax eftpotmTYifoIy.cr Oam.femenM-
ium dutem ommum utcem penjat , idg* Luacn u^ .«***
fuior , CT diluu utmpottones. Et fm manna paftmaca tatur,
nftruntur,q
LtemSedrdronomaiexatd/u.yuiw ' i .
„«.,««J*,»' «hd*fi,m.s,d^'M l"umCZ; m-Jeflpaum
>«««-»«/•'" "'" fSX
Cr Tyrlthrim cm umo erd-l-W" ««***
Mfmt am burmmm monumenmtMrun,,<"!"'»'',
Janjmmm *fi«,Sm commod, U,. 02"»h'»°n"*
do,mmnumMnt.-» d,,nux., «»>«*' f"*™°""''
^tln .flimr*»,tmmfimmm ahm txuhmu,mfifr^
MmVMtmfim,, ttmfiaimu&mfiN*. S,np"»
C HALC OGRAPHVSLcctori. S.
^l N tibi Lcctor , plantarum quaf-
da Iconcs , numcro tnginta , quas
%vltra priorcs omncs,ad natmamcffigicm proximcacccdctcs^fum-
ma fidcac diligcntia,nuncprimum c.Tlaui-
mus.Earumcxcmplarna&ifumusopcrala-.cobi Dalcchampi) y Lugduncnfis mcdici do-ftifsimi, qui non fcgncmm ca rc opcram du-dum nauauit. Ha^c tc idco monitum volu-
mus , vt fi quid cx his commodi
cognofcas. Xquc tui ftudiofos cti<
Ee
ICONES, NVMERO TRIGIN* T A , STIRPIVM NONUVM DE-
liniitai um,quarum vircs kn hoc Diofco-t
jidis Ubro cxprcfTac funt,vt cx li-
bris &r capitibu* annou-tis patcoit.
MEVM. TEREBINTHVS.
libropnmo
Cap. III.
Libroprimo.
Cap. LXXV.
CISTVS HYPOCAMPVS.
•Libroprimo.
Cap. CIX.
Librofccundo.
C ap. IL
Et z
ASTACVS MA-IUNV5.
ORNITHO-GALON.
JLibrofccundo
Cap. IX.
Librofccundo.
Cap.CXXXVIII
PTARMI-C A.
CYCLAMINOMvnuofolio.
Librofccundo.
Cap. CLIIII,
•
Librofccundo.
Cap. CLVII.
Ee *
TRAGACANTHA,
RVTA SYLVESTRIS.
Librotcrtio.
Cap. XX.
Librotcrtio.
Cap.XLIlH
PVLEGIVM* SESELl A£-thiioplcum*
Libro tcrtio.
Cap.XXX.
Lifero tertia
Cap. LL
Ee 4.
AMBROSIA. HEMEROCAL-LES.
Libro tertio.
»
Cap. C IX.
Librotertio.
Cap. CXVII
PHYLLONThclygonon.
HEMIONI-TIS.
Libro tcrtio.
C*P- C X X.
Libro tcrtio.
C ap. C X X I X.
£c $
IIBANOTISSTERILIS.
LONCHITISPRIOR.
Libro tcrtio. Libro tcrtio.
Cap. L X X. CaP . cxxxvm.
CHRYSOCO-M E
.
ARCTION'*
Libro quarto.
Cap. XLV.
Libroquarto
Cap. X C I.
H E L L £ B ORINE.
CACALIA-
Libroquarto.
Cap.XCIIII
Libroquarto-
Cap. CVIII
N ARCISSIduogencra*
NARCISSVSLutcus.
Librocjuarto.
Cap. CXLII
/
Libro quarto.
Cap. CXLII.
CKAMESICE. CHAMELEA
Libroquarto
Cap. C LL
Libroquarto.
Cap. C LIIL
THYMELEA.
ARVNDO SACCHARATA.
Libroquarto*
Cap. CLIIII.
GRAMINISi.gcnus»
Libro quarto-
Cap. XXVI
GRAMINIS2.eciuis.
r
Libroquarto.
Cap. XXVI
!
L I B E R SEXTVS. 78f
fum imprc(Sit,fimttm caprinumcumutno,ftudiose impofitum
opitutatur.ltem LaurM,<Cr ^Ahrotonum, Cr GalbahumSplc
nij locofuperiettum^ ZT Ortganum uiridc inditum. Pullt gatli-
narum difccrptt,^ cofefiim admoti.Eruifanna uinofubafta.
Kadtcis cortex ufque eo tufu6,utmpuluerem folutw abeaty CT
SalLt tofta, detrnum cham&melum^ Hordeacedfartn£ cata*
plafma in aceto mulfo pr¶tmn :fedlocti6 ante co calidofo-
ucatur.Hxc loco imponuntur.Contra ViperinostEltts I{ubu6 ch
umoprodeft, ^cliqut^Anchufamtenmfottoconftantem auxi*
hariprodunt. Leponni coaguhm utno terni oboli btbuntur, CrPorraceifuca hemirutin mero, Crfohoru ^Aptafirifuccm CrJylueftris %uta,Hac in umopotari deberit. Vinumfrequeter bt-
bendum,^cdta mandenda,<y CdpdyC? Porrtrccentes,fatfa-
mentaacerrtma.o^opipara.Stmpliciah^cfunt. Percufaa Vi
pera praclare auxiliatur medicamentum,quod Myrrh&, Pipc-
r'u,Cafiorif,fions Vortulacjifemimsa ydimtdio acetabulo con-
fiat. H£c omnia in Crctico paffo teruntur, auttn alio probato.
Eraftftratu4 in co Iibro, m§t Jlvvafil&y, ideft^de utnbm.infcri
btturjplcraque alia tradidity qux tctis a Vipcra auxihumferre
pojfunt. De ^sCmphisb&na mentioncm hoc tocofecimit4,quonia
fere remcdtjs ad Viperaifcriptis, percufstab ea admuanfeleat.
^fDrjtno tctis, conucntt ^friftolochia cum umopota> trtfoliu
hcrba, radix HaftuU regu fimditer affumpta, Cr fructut ex
omm Qjtercns genere. Tufdtlhcisradtces^Crilhupartt itt&
auxihantnr. H&morrhoi Dtpfadisd^ morftu^uelutimmedicabi-
U$,4 plcnfque matorum dcplorati rehnquebantur. Ouarefi
pecuhanbm conira Dipfadcm remedtjs egeamxs, comunta ex-
persrt operaprettum erti,protinx* autemfcarificatione uii, ufiio
ncmfiicere, o~fi tocm pauatur, extremoruamputatione opmcrit : confequenter quam acerrtma cataplafmata admouere, de
qutbttsfepcnumcro dixtmus.Ncc mcfugtt,acres abos?maxime
D d afalfa
?%6 DIOSCORIDISkfdifdmentis,utties ejfe, Meraca pottones c* lauacrd profunt,
(jh£fubtnde tnterieBo breuijfdctodffumendafunt, pnujejukm
morbtgenm emerfertt,quofemei trrumpente, opem ferre non
poteft uild medm opera. In ttlu Hamorrhoi eddem projunt. In-
Jitper cju& in commune opitulantur, tttfcdrtficdUones, ufftones,
acres ctbt, merdctpottts, Cr qua nunc tn Diffdde defniutmm.
Qumetiam decotld uttisfoltd, CT cum Metle trttd. St morfum
Ndtrtx adegtt,prodeft Ortgdnum trttum,Cr dqud fubdtlum,
itxiutdcum oleo tndita, dut ^AnftolochiA cortex, dut Querna
rddtx mtnuttm contrttd, CT Hordetfdrma,cum aqud er Mel-
le colhqudtd. Btbuntur ettdm btna^Crts~iolochiadrdchma,tn
fotionepofca,cydthis duobmjetnceps Mdrrifyfuccm,ueide-
coSium dlterim cum utno. Faum recens ddtur tn aceto. Morfts
k CenchridtoduxiltdturLdtlucafriSmcumLtnifemine tlltt-
tm,CrSdtureiatrttd,eyJylueffris tyttd, crSerpylium cum
duabm HdttuL regta drdchmts, Cr tnbm utm cydthts, dut
^frtftoiochta rddtx. Item Cdrdamomum et Genttdnd.St Ce-
rdftespercufrtt,cttd pdrtis dmputatiofttffrdgdtur.Qjtare ftne
mord tcldmpdrtem amputdre,autJcatpro confefttm orcunade-
re.cr usftmilta confequi oportet. Vrentid tnfuper reitquusdd-
mouenddftcjuidem Ftrm hocueneno Bdftitjctftmile eft.Its <jut
ab ^cjftdefertuntur, quade Cerafiefcrtptafunt, auxtltd ddrt
debent. Ndm uenenum hoc ,quemadmodum Baftlifct,
aut Sanguis bubulm celerrtme tn artenjsfan-
gutnem cogtt. ^cd Bdftitfd morfum, ut
Erdftfiratm author eft,duxtltdtur
ortj drdchmd tn utnopo-
,ttem Pdpdueritjuccm,
$Buum
fe habent.
TrtA
TtiBER SETtT V i. ***
Kta h&ccapita nihtlumfeparanda duximus3quodnot&> commii
nifque curaito demorfuumfeu vtrulentorum i£luum 3in ide ff>e-
flare videantttr. ?orrb venenum omne 3aut eflfumme acuttftimumi&defperati prolnde remedu',quodq; induas yeltres horas hominem con-
ftctat,quale eft Aff>tdisfurd£ 3& Ceraft* venenu. Secundu ah hocgra-
dum obtinet, quod mortem , ad fummum , in btduum protelat. Ter-
tium,quode fui velfumeniis natura 3perniticm productt.Jdaute mul-tas ob caufas obmmt 3 eis qui naturas rerum noucre, non ignotas. Et in
genus 3vt venenata 3vel homines 3ab anni tempore3 cali teperie, cbrporn
habitudtnemfumpferint,mortem 3& iUafubttam veltardam inferetz
& tstt.patientur.Siquideminter Aft>ides 3famin£ maribus nocetioresi
tuuenes 3quam fenes:grofti3quam graciles . Qjtiin ficcis, monttbus > jbi-
netis3&faxofts babttant>velocius occident, ijs qui in humidts, palutiri
bus3& littoraltbus degunt. Qjti etientem & meridiem incolunt ,fe-
ptentrionibuspernicioftores:fameltci 3quamfaturi:irritati y quaquteti:
*ftate3quamvere.Nonfectis venenum3non pertnde m hommem pene-trauerit 3qutftrtCltsf\t meatibus& vents^atquein eum3 quilargas habeat & apertas* Entmuero id ferpentium figtdttatem non coargutt,
quod vere tn catternis reperiantur3 Cfubter faxa, vt viperx 3 ad m-mobilttatem &fenfu* priuationemcongelaU.Uam vtftguuquod in
demorfts corportbus prouentt3ab alio non exisxtt* quam ex amiffo calo^
re naturahjqui a veneno vtclus eft : part ratione3ferpentes fttgtdi na-tura nonfunt,quantumu\s vere tmmobtles cernanturipqmdem id nonaliam ob caufam cont ingit3quam quodft-'tgus 3eorum natura, qus. cali-
dtfttma eft3aduerfetur. Nec dtftimtlt occaftone3ptfces naturafttgtdiy ex-tratti abaqua congelafcunt 3nempe quodfut contrariam 3 aer'ts naturatolerarenon queant. Jdeoyfitvt \efp& y qutcaltd* *y ftcctfunt, ye-re mortantur.Enmiuero cum ortsfuf\io ad venenati& iclum& mor-fumproftt,ea tamen cautio adhtbenda 3 ne qutfugent3 quoquo paclo osexulceratum babeant 3Modernue[t Gallin^ podtcem morfut infutlumapponere, & fubindi m defecla locum recentem fubftnuere. QjtintaeffcntiaThertacalts Matthtoli, oleumq; inucntionis eiufde, prxcelletiter,
veladntElum oculi,venemnatura & potenttaexigut. Vr&tareafum-tnopere arcendus afomno £ger,mq; omnesvenenatorumorfus, demptaAjpide, prodeft calx vtuaMeo& melli indtta 3 ad emplaslri formam.Kecettores ElLeboritmgriradictbHsftuftulatim tnctfts,ftusia in morfutn
inftgunt.Serpentarta cochlearts menfuraepota, & inctbufumpta,qui~
bufuis venenatorum morftbus auxtliabttur. q«x e Malta ajfcrtur ter~
rajO* Lemma,tnvencna profciunt.C&tcrum prudens& erudttm me+
Dd z dicm
7 SS DTOSCORIDISfmplktum qus. m hanc rem qumque ftipertortuus ae mtamna»
•tia libris, pr&fcnptafunt, deletlum non ignorabtt ,quay arte&
<fi
<ft
ifitt, & confundi, CT poj
:dtzredior.Ad\(f:*>um
•nftermsfuperpofu
:to,0" aquafmut
fca trita,a1*<••'" tUtU,aoiorcm ioui.<u,w» .
UflbpiUum, Syfmbrtttm. ?lalangior»mremc Prvt
mUn ... & U8*** & medici,eafgtUttm perqutr
ra-s Oph,oclenes,tas mtelltgtt, qu* vencno adeo ktbabfi
mlerpentes confaant. E* totos pcpulos^tanta coptat
i futs ledtbus exegerunt,q«od A rUt*conttgijjeftrtbtt Ibt
fttti.Vifjctl
Jrtorem partem tmedtmt . 1 n hutus morlum prodeft un« cumact-
t0 tl«<,Sad?»lcgtnmepot»m,»^f^~2£Scorptonem i««*t,ptt»m Serpylli dtc a»m
;radtasf^^&
boflquodetiamtprumncens&crudumQnpot»)^J ?
m prafentanei leuat , Cocblea hortenfts trtta cum tefta
jfii
Vaftnactjernen. Oleumfc
<fi
Xtt!cttdraii?mxpo,iaere m ™«. . «j» *— - . .
Iol,aLa»rt,n*Lepataaddrachm*pondt«.,nV,per*,a«Xttiat«r
Mtum copiose aft»m , ab coq;merac, Ut.oris t^ h ^ngemoU«m
efttart .& meracum h,ber*. Zamtt q«* momordtt Vtpera,ca«da<?
iapttepr,ctfts,coc\aqut ang«tU m modum,tfttata;agr»m tx,mttj»b-
iLt.Venenum Jperapartter attrahet ,f,praafum caput ,parsyU
qua collo adgl»ttnat»r,plag*apphunt»r.Uetiam thaunt dtglabra-
u **\hnartmfedes,adj«aioncmqutvtdia»m efifuferpoftta. Yrode-
ritper ambitum inafafcalptUo plaga , m eafoUorum Vraxmt f»ce*
m
indere,e»ndemque tgropotandum ojjtrrt,ltem Echtffuccus tpjay **•
bamorfuifupcrpofta. Ampht*b*na,»m t^us ha»dm»lt»ma\ tjpa-
rum iBtbm dtftat,ideoq;partbm tneas remedtjs ytcndum.Vpmt ra<tt-
(»m Quercuum auoL,btc»bttaUsf»nt,farClt , ,ncejjus tardtJg^tjperrimts toto corpore armati. Zadem quaViperts remedutajperrimistotocorporearmati.t.adtm quai ipn» •*»"» 'J
acadenti»m proporttone. Htmorrhois , q»od nomtne exprtmtt:txje
„ ,.-.. .,_.. 1 *-. .„,.,.,, i,.„„., em.UnrttiBtm txtrudtt.Jangtanem
LIBER SEXTVS. 7S9
Buic malo medicantur ante fangutnolentam vrinam yCOpiofus Attjj
efus->vu& pajja cum panejargior lympbati vini potio , quamfubdltta
fubfequaturvomittts. Morfura locmfrigtdaelHitur.veficaquefpongta,
caltdamttnclafouetur. A Dtpfade emorfisyeadem quaa Viperaconue-
ntunt. Cberfydra inde ncmen acceptt, quod primum inaquaviuens:
Hydr& & Natrtcii nomen habeat 3cumm terram prodit , iam Cberfy-
drayocatur. lnfalfis veneni natura inficnatur, eoque amplius crefctt,
quo magts td animantU tn terra degerit.rffigies Cbcrfydra haudaha,
quampufllo Ajpiditerreftrt,nift quod^racilius babet collumAn Cher-
fydram commumbm vtendum remedus : tbertacalibtifqne antidotis*mfpecicm Cuprefi:& Myrti baccarum ytriufquc drachma vna,fiatpo-
tio cum Mulfb,aut Melle Rofaceo. Oleum calce viua&fimilibm infpifi
fetur9& pldg* immittatur.Cencbridium/tta nuncupatum,quod luteis
maculis.nranorum Milueffigie^idCenchron Gracivocani) acfiminu-
ta ejjent puncltuncuU , diftmclum habeat corpiis. Ceraftes Afiicanum
virulentum:& prafcntanea mortis morfn , duobus infionte (Cochlea~
rum figura^) cornibm armatur : vnim& duorttm aliquando cubito-
rum : ventre fquamis compaclilibm infarclo , quetsferpendo perfirept-
tat ,folli< tn morem : tranfuerfum graditur. JKeger innonum diem mtorment'u:& expetita morte.quam tandem affequitur,perdurat. Ea-dem m nondum confirmato malo, qua in Vipera remedia: Ajpidis tria
funtgcnera. Vtyas,a fputo qttod tn homtmmfpiris conuoluens fefe eia~
culatur. Cberjxus quod terrx adglutineturmon altbi viuens : Cheltdo-
nm : quod htrimdinumm morem :fupra nigricansfitanferne albefcat.
lnajpidefalutt<fignum ,fi Centaurea epota non euomatur. Siquidem
yomitu reddita 9 mort'u indicium eft. V eneno iam totum occupante cor-
pm conueniet AlUum tritum cum xjtho ,ad naufeam& yomitum cpo-
tum> aut Opopanacum cum vtno lymphatofumptum. A vomitu , an-ttdota Tbertacalta,& nihtl non agendum>quo ager afomno arceatur.
BafiLfim bommem,atomne antmantt<genusyViutis ,folo vifu &fibUaconficif.mortuus^attaclu interimtt. Sibdoferpenttum omnegenus exi-
git : nonferpit > at fubreclus medta vtagradttur. Quocunque loco dc-
gat.pUnta.s& herbxs omnes deficcat, nonfolo tat}u:fedettam afflatu.
Laptdes vt nuttua commtnuit . Cum hoc tamen tam pefttfico animali
MufttUa confiigit : hofteque conficlo foetom tabe yipja commoritur.
Hatf<.nus pejhmximus quodccmpendtoin Dioftoridem perfcribendum
vifumeft. rlom negottofi argutulo leilori ftyllum deprefiijfe videor
fctat me rudwrtbus nonconfHmmatt< doflrin* vtris , bxcjcrtpfiffe. Nec
pudutt quj m< tUtf aptarcm : & ad legendum atque adeb memorta di-
Vd 3 fcendum
*$o DlOSC. L I B- SEXTVS.fcendum Viofcoridem accenderem crafiiufcule yinum meUatum : &Aquam mellatam : quopiam loci pr^mbere: cum Latinis Viu\jum y&Aquam mulfam potuifiemdtjcemere:fimde quiJpiam nutriubu,sfaclt
hcla alumnorum^ocabuU procacius obgar
>fi
uttlata& defafla alumnorum vocabi
<td mterra& fohda prohyuenda confi
tfultto > maiora aujuro ,fi tantula b^c .
fmis Lihrifexti Dwfcondis*
Excudebat Vicnnae
Balthazar Ar-noullct.
J
j -cts-tv-c u>'V*
an*/v :t<}> 0&S«4-s
f>a££t\)<A e<*l
t/*.*«Aja4±* n&v-t
y C t
)
ouk±al+<*r>vXA M »?« //!*/»•, ***&*& ©4