"PEGASI INTERNACIONAL ALBANIA" (KONGRESI I PARE NDERKOMBETAR "PEGASI" ALBANIA

1

Nr.80 PEGASI, Prill 2012

J emi të gj ithë Ëngj ëj Ej ani të bashkoj më krahët të f luturoj më së bashkuWe are all Angels...Come to join our wings and fly together...the flight starts from the wonder town...

Tirana is the Capital International Literature.

PEGASI ORGAN LETRAR I LNPSHA PEGASI ALBANIA, E PERDYMUAJSHME, VITI 11 I BOTIMIT NR. 80 , E premte 20 prill 2012, email [email protected],Çmimi 100 leke, 1 Euro

SOT ËSHTË 20 PRILL 2012... , KUR TIRANA, KRYEQYTETI YNË I DASHURKTHEHET NGA PEGAISTËT DHE VITRINISTËT , VITRINISTËT DH E PEGAISTËTNË KRYEQYTETIN E LETËRSISË SË BOTËS NJË FAT I MADH KY !KËTË FAT DO TA KETË DHE SHKODRA E BUKUR E INTELIGJENCËS DHE EKULTURËS DHE LEZHA E BESËLIDHJES, KU SHTRËN GO HEN DUART,PËRQAFOHEN NJERËZ DHE SË TOKU SHOHIN PËRPARIMIN E KOMBIT, DHEKRUJA, DHE KUKËSI DHE PRIZRENI DHE PEJA DHE PRISHTINA!.. SA SHUMËKRYEQYTETE TË LETËRSISË SË BOTËS NË PAK DITË... E PO, MENÇURIA

KALËRON NË VENDIN E SHQIPONJAVE!AJO KUNDRON NGA LARG DHE NË KRAHARORIN E SAJ SIMBOL FRYMËMERRE LUMTURUAR ...NË DITËN E PARË TË HAPJES SË KONGRESIT MBI HAPËSIRËN QIELLORE TËUN IV ERSITETIT MO DERATO R V ITRIN A DO TË DO TË FLUTURO JN ËËMBËLSISHT PËLLUMBA , SIMBOL I PAQES DHE I VËLLAZËRIMIT UNIVERSAL...KUNDROJENI NGA LARG DHE NGA AFËR KËTË PËLLUMBANIADË! ... DHEKUROHUNI PËR TA PARË MENDJEN TË NDRIÇUAR, HAPIN TË HAPËRUAR ,KRAHËT TË PËRBASHKUAR ... ME NE KETO DITË Të LUMTURA JANË DHE ,MIQTË TANË ITALIANË, TURQ, KROATË, GREKË, BELGJIANË, INDIANË,SUEDEZE, IRANIANË, MALAZES, MAQEDONAS, BOSHNJAKË E TJERË, POR DHEE GJITHE BOTA LETRARE . MIQTË TANË, KUDO NË BOTË, TË CILË JANËPRANISHËM NGA: KINA, SHBA, BRAZILI, BOLIVIA, PERUJA, KILI, MONGOLIA,INDIA, JAPONIA, MALTA , RUSIA, RUMANIA, E TJERE...

T.20

Cicërojnëzogjtë pendbukurNë një tempull LapsiNdoshta kjo qenkamrekullia e fund it e BotësDikur,i shquari FABER,zbuloi si kujtesa të çlirohet...Tashmë,

atij Tempulli i Falemi,rendim në zbulime të ndritshme,tek u varen palmat ...Ty brenda vetes të marrim,kur ecim,a kur ndalim!

Moj, Majë e Mprehtë e Lapsit!

Fragment nga OAZ i Kristaq F. Shabanit

I njohur nga të gjithë , erud ite, i cili kad hënë kontribu t në këto rrugëtime tëbu ku r p egasiane ky shkrim tar, p oet,dramaturg, aktor, botues . Ky artist, prash u m ëp la n ësh , i k a k ën d u a r d h eShqipërisë, ashtu, sikundër i ka kënduared h e a td h eu t t ë v e t , m e të n jë jt ëndashuri, duke shaplosur katërcipërishtbotën e tij të madhe shqirtëror e që nxëbrenda gjithë Globin Dimo Koubatiska kon tr ibu a r n ë letër isn ë e sotm emoderne botërore me organizime te tillaletrare superiore, me veprimtarinë e tijtë g jith ëkah sh m e. Lid h ja jon ë ësh tëkrenare që Dino Koubatisit i ka akorduartitu llin m ë të lar të të saj N DERI IPEGASIT . A i ësh të d h e n jë n gaarkitektët e lidhësive dhe. Ka shkruarnjë kolanë të tërë librash , ku vënd tëveçantë i ka kushtuar dhe Shqipërisë .Mu n d të p ër m en d im k ëtu l ib r inkreyepublicistik DUKE UDH ËTUARNË SHQIPËRI . LNPSHA PEGASI kaor gan izu a r ed h e n ë Gjir ok astërp r eza n t im in e lib r it t ë t ij (r om a n )

ILIAN A JETA JON Ë MBARON TETANKET në aud itorin e Universitetit

Eqrem Çabej . Poezia e përkthyer dotë interpretohet sot në d itën e parë tëKongresit në universitetin Vitrina , sish en jë d h e r esp ek t i v ëlla zër im itu n iversa l të p oetëve n ga aktoret etalentuara , artistet e shquara shkodraneMerita Smaja dhe Drande Xhaj.

SHQIPËRI

Shqipëri,Kapërceva lëndinalulet e tuaKapërceva malet e tua,njoha tokën tënde, lumenjtë e tuNdjeva çuditëesi nga natyra jote,nga detet kaltërorë pikturues dantellash;admirova greminat, kataraktet, lumenjtëmadhështoret fusha , gëmushat, ullishtetdhe hapësirën qiellore tënde,ngjasim mbu lesembrojtese të popu llittëndkrenar e të fortuar.

Shqipëri,Paksa dija për historinë tënde,për popullin tënd , d ija paksaHapërova mbi rrugicat,brenda rrugëve të tua,je tov a fr ym ëm a r r jen e sh tëp iv e tëpopullit tënd,njoha traditoren që koha gdhendi ,ndjeva gazmendet , dhimbësitëdhe të tuat virtyte,përpjekjadën e një populliqë i përngjason vendit tim;përnd jeva d rithmimin e tokave të tuapjellore,thirrësinë e jetës buruese nga zemra jote,përjetova.

Shqipëri,Fare pak dija për baltën tëndePak dija për damarët e tu.Dëgjova këngëndjenjëshumën të zogjveendacakë,U m ahnita m e m u rm u ritjet e jetës nëgjethezat e saj,Sinfoninë qiellore të përrrenjve,shushurimë e erës sjellëse të shpresimittë populli tënd,Thith e frymëmerr tashmë, ajrin e lirisë;Dëgjova gjithë fshehtësitë d itë - natë tënatyrësqë të mban përkëdhelisht gjirit .

Shqipëri,Dija pak për muzikalitetin tënd,për odat e tua, dija fare pak .Ku nd rova fu shat e tu a, qytetet e tu a,fshatrat e tuPashë liqenet e tu, kopshtet , rrugicat, yjet,netë të tëra kundrova,profetizova ardhmërinë në kupën qielloreedhe në hapësirat kozmike e dallova tëardhmen,nd jeva se lexova në sytë e bijëve d hebijave të tuavërtetësinë, nderin dhe besëdhënien...

Shqipëri ,paksa dija për popullin tënd,pak dijeni kisha për shpirtin tëndH ap ërova , d ëgjova , vrap ova p ash ëshumë,kuvendova, dëgjova, rashë në mendime,këngërova këngën tëndetë dëshpërimit dhe të gazmendit.Kërceva në ritmin e zemrës tëndei bëra të miat problemet e tua ,u mendova shumë për ato,u drithërova nga emocioni,derdha lot nga dhimbja,bukën tënde e shijova ,piva i ngazëllyer ujin tënd.

Shqipëri,Ndiej siguri që të dua ...

E përktheu nga origjinali nga libri Dukeudhëtuar në Shqipëri Kristaq F. Shabani,GJIROKASTER , ALBANIA

DINO KOUBATIS, SALAMINË,ATHINË, GREQI

PEGASI, Prill 2012 Nr.80

2

PEGASI KOSOVA FESTOI ME DATËN 15 PRILL2012 , NE NJE DITE SIMBOLIKE , I VJETORIN EDITELIDNJES SE TIJ ... TË DALJES NË ARENËN

LETRARENE PO TREGOJMË SE JEMI ME TË VERTETË ËNGJËJ...

KRIJUES, KUDO KU JENI, EJANI DHE BASHKONI ME NEKRAHËT TË FLUTUROJNË SË BASHKU..

FLUTURIMI YNË ËSHTË SHUMË I ËMBËL..

LNPSHA PEGASI KOSOVAMË 23 PRILL DO TASHNDËRROJË PRISHTIËN NËKRYEQYTETIN E LETERSISË ,KU DO TË PËR-QËNDROHETVËMENDJA E POETËVE DHESH KRIMTARËVE N GA ÇDOPIKË E GLOBIT...

Kjo Lidhje poetësh, shkrimtarëshd h e Ar t is tësh u k r iju a m edëshirën dhe vullnetin e mirë tëgjithë këtyre krijuesve aspirues,të cilëv e, n d osh ta ed h e umohoheshin vlerat e tyre dhe sotësh të r r itu r ka tër cip ër ish torganogram a d he gjeografia ep ër fsh ir jes , n jë r r it je k jo eguximshme, të cilën e realizojnëvetëm krijues me dinjitet, krijuesqë kanë aspirata dhe pikësynime.Duhet të evidentojmë disa fakte :Sh u m ë sh p ejt , jo v etëm n ëKosovë , ku lindi Pegasi u njohkjo lidhje si një lidhje moderatoreme pikësynime të mëdha , por sotajo n jihet në shu m ë vend e tëBotës , falë edhe nd ihmesës sëkrijuesve pegasianë të Shqipërisë,madje ka ndijuar dhe në njohjene v en d it Kosov ës n ë a r en ënNdërkombëtare, por kjo duhet tëshfrytëzohet dhe nga qeverisja evendit... në të mirë.Shu m ë shp ejt Pegasi Kosvah yr i n ë lid h je m e organ izm and ërkom bëtare letrare ed he sir r jed h ojë e v ep r im ta r isë sëmëparshme ku 15 shkrimtarë dhepoete të kësaj lidhjeje janë anëtarëtë Lid h jes së Poetëve bashkë-kohorë të Globit. Po kështu, përherë të parë, dy poete kosovareH asije Selish ta d h e Mirad ijeRamiqi morën pjesë në punimete Kongresit N d ërkom bëtar tëzhvillu ar në Larisa të Greqisëdhe, madje, atje u çmua veprim-taria dhe paraqitja letrare e tyre...Ky ishte një sukses i madh...

Pavarësisht nga thashethemnajat, p avarësish t nga m osbesim et,Lidhja u fut mjaft e organizuar qënë ditët e saj të para të krijimit nëSim p oz iu m in N d ërkom bëta r

LIRIZMI N Ë LETËRSI d u kekontribuar për realizim in e d yd itëve të këtij Sim p oziu m i nëPrishtinë. Mandej vitin që shkoiorgan izoi d h e m or i p jesë n ëshu m ë vep rim tari të m ëd ha siku n d ër ish te a jo e 100000Poetëve për ndryshim , apo nëveprimtariëne madhe POETËT EKOMBIT APELOJNË ...So t LN PSH A PEGASIKO SO VA ësh të n jë lid h jep oetente letrare ... p avarësishtedhe rrymave letraro politikeekz isten te n e Kosov ë d h etentimeve të njerezve steriotipëdhe pa nivel kulturor dhe letrar ,të cilët kanë kërkuar ta godasin,sikundër goditet çdo ere që lind ,a jo ka t r egu ar ka t r ëcip ër ish tfiz ion om in ë d h e forcën e n jepërfaqësuese të denjë të lëtërsisëkombëtare shqiptare ...Pa dyshim që e ardhmja e letërsisëeshe të Kosvës është Pegasi aktivpellazgjik...Dhe tashmë arrijmë në një pikëvëlim të madh :LN PSH A PEGASI KOSOVAmë bashkëpunim me PEGASIALBAN IA d h e u n iv er sitet inm od era tor VITRIN A p orea lizon n jë KO N GRESLETËRSIE MADH ËSH TOR tëpaparë ndonjëherë dhe po çon nëTiranë 50 krijues përfaqësues tësa j; zh v illon d y d itë t ë kët ijkon gresi n ë Kosov ë (PEJË,PRISH TIN Ë) d u ke sjellë ed hepoetë , shkrimtarë nga vende tëtjera dhe duhet të përmendet faktiedhe nga India dhe Irani....Çfarë mund të thuhet pas kësaj ?Duhet të besojmë më shumë tekr iju eset fem ra , të cila t jan ësh u m ë m ë ser ioze d h e tëvetëdijshme për atë që kryejnë...Ed h e An to log jia KO RSI EHAPUR , e cila del nga shtypikëto ditë tregon se 54 përfaqësuestë lëtërsisë kosovare të Kosovesjan ë m id is 200 p oetev n gaShqipëria, shtete ballkanike dheBota...

KONGRESI I PARË NDËRKOMBËTAR I LETËRSISËMUZA POETIKE PEGASI- VITRINA 2012 MEOBJEKT : UNIVERSIALITETI I VLERAVE NËLETËRSI DHE NË ARTIN BASHKËKOHOR

N ga Kr istaq F. Sh aban i, IWA,AOM, W.PS, OIA , Presid en t iLNPSHA PEGASI ALBANIA

N JERIU I VITIT 2011 ISHAPLLUR NGA ABI, SHBA

Është i pari Kongres i kësaj natyre,që zh v illoh et n ë Sh qip ër i, im irëorganizuar me një p rogrambefasu es, m e kon cep te tëbashkëkohësisë, d u ke p ërd oru rforma dhe metoda moderatore, tëcilat i krijojnë dhe i zbatojnë njerëzit,që produktojnë ide dhe nisiatorë.Ky Kongres do të tregojë vitalitetin,an gazh im in d h e ekzisten cënp egasiane d he ka n jë objekt tëp arap ërcaktu ar : UNIVERSIALITETI I VLERAVEN Ë LETËRSI DH E N Ë ARTINBASH KËKOH OR . Ky Kongresvjen pas Simpoziumeve Ndërko-mbëtare të suksesshëm të lINPSHA

PEGASI ALBAN IA: Për n jëLetërsi Nd ryshe në vitin 2008,

Poezia bash këkoh ore 2009,Magjia e Përkthimit në 2010 dheLirizmi në Letërsi në vitin 2011.

Në këtë kongres janë përzgjedhurtë marrin pjesë të aftët, të përku-shtuarit, kapacitetet letrarë, artistët,studiuesit e vendit tonë dhe mëgjerë, shkurt talentet. Ka një larmied h e p rezen cë akt ive brez ivemoshash, ku mbizotëron mosha ere. Është funksionuese nxitja etalenteve të adhmërisë, ku ed hejanë dhënë shembuj të krijimit tëkëtyre gru p eve talen tore. Kammendimin se ky kongres do të thotëgjëra të mençura. Është shmangurpjesa e vjetër e kokës dhe megalo-

mania .

N ë të m arr in p jesë p oetë d hesh kr im ta r ë n ga g jith e t r ev a tsh q ip ta r e , n ga d ia sp or a n gashumë vende të tjera, por edhe menjë formë tjetër të pjesëmarrjes mekumte të të shumë të tjerëve, tëcilët janë sot potencialë talentorënë Botë. Ky kongres zhvillohet nëpartneritet moderator dhe me njëpozitivitet kohor me Universitetin

Vitrina , ku një rol të pad isku-tueshëm luan Drejtori i Përgjith-sh ëm i kët ij Un iv er s itet i, z .Ed m ond Vlash aj d h e stafi i t ijinteligjent e i përkushtuar.Id e të Mëd ha d he realizim e tëtejskajshme. Në këtë rast kryejnëfu n ksion p r ior ita r lid erët d h erealizatorët, të cilët janëPEGASI - VITRINADuhet theksuar se UNIVERSITETI

VITRIN A DH E LIDH JANDËRKOMËBARE E POETËVE ,SH KRIMTARËVE DH EARTISTËVE PEGASI ,ALBAN IA d h e PEGASIKO SO VA, ësh të n jë lid h ësim od er a tor e d h e p rogr esiv ebash këp u n im i a fa tg ja të , n jëshembull i një partneriteti modelpër letërsnë dhe Artin.KO N GRESI I PARËN DËRKOMBËTAR MUZAPOETIKE PEGASI 2012-UNIVERSITETI VITRINA

UNIVERSIALITETI I VLERAVEN Ë LETËRSI & ARTINBASHKËKOHOR20 - 24.04.2012 organizohet në:TIRAN Ë, SH KODËR, LEZH Ë,KRUJË, KUKËS, PEJË,PRISHTINË

vijon në faqen 3

KONGRESI NDËRKOMBËTAR MUZA POETIKE PEGASI VITRINA 2012 SOT HAP SIPARIN

IDE TË MËDHA , REALIZIME TË TEJSKAJSHME .REALIZATORET DHE LIDERET ....PEGASI VITRINA

PER HERE TE PARË NË SHQIPËRINË E PLURIMENDIMITNJËðKONGRES NDËRKOMBËTAR LETËRSIE

VITRINA - PEGASI, NJE LIDHËSI MODERATORE DHEPROGRESIVE BASHKËPUNIMI

N JË N GJARJE E MADH E LETRARE E SH UMEPRITUR ELN PSH A PEGASI ALBAN IA DH E LN PSH A PEGASIKOSOVA , E CILA VJEN PAS KATËR SIMPOZIUMEVE SHUMETË SUKSESSHEM... 2008-2011. UNIVERSITETI VITRINA NËNJË LIDHESI ....

PETRARKA e arriti Kapitolin, Gjethen e Dafinës eprovoi,

Pas tij mijëra Poetë,Dafina i torturoi ......

Marrë nga Virtyti i gënjyer ...

3


dhe në kthim një vizitë në qytetine Prizrenit. Lajtmotivi i Kongresit është:

Jem i të gjithë Ëngjëj...Ejan i tëbash kojm ë kr ah ët d h e tëflu tu rojmë së bashku ...Flu tu rimistarton nga qyteti çudi...Qëllimi: Realizimi i niveli më tëlartë të kontaktit letrar, debatimit,kon su len cës, p r ezan t im it t ësh kr im ta rëv e, p oetëv e d h ear t istëve p egasian ë sh q ip ta rë,kosov a rë d h e p oetëv e,shkrim tarëve d he artistëve ngav en d e të n d r ysh m e të Botës ,anëtarë të LN PSH A PEGASIALBANIA, si dhe nga Lidhje dheorganizma letrare, ka për qëllimevidentimin e vlerave letrare që kaLIDH JA N PSH A PEGASIALBAN IA DH E LPSH A

PEGASI KOSOVA, njohja m eletër s it ë d h e a r t in m od ern ,p rezantim in i kësaj letërsie d heartit m barëshqip tar, shkëm bimuniversal të vlerave, në kuadrin eLetër sisë d h e Ar t it m od er n(bashkëkohore) me simotrat e sajnë mbarë botën.N xjer r ja n ë p ah e kon t r ibu tr ek lam u es d h e p u b liku es n ëd rejt im të Letërsisë, Ar tit d h eKu ltu r ës t ë Un iv er site t itVITRIN A p ër m en axh im in e

veprimtarive të tilla madhoreN ë kah je p rogr esiv itet i d h erealizimi i një partneriteti bindës,real Gjetje, forma , realizime:Kontakte , pritje , panair - ekspozete lib r it PEGASIINTERNACIONAL- VITRINA ,guidë turistiko - poetike, takime,ku m te, an alit ika , p rofile,promovime kreative, RRUGETIMPROFIL PEGASIIN TERN ACION AL , foku simtalentesh te rinj, vizita me objekt,miniseanca prezantimi krijuesish,shfaqe, koncerte, fokusime FJALËPOETIKE , bisedë psiko - analitike

N d erim i p ër Fjalën , d hu rimlibrash dhe njohje e punën që bëhetme librin në bibliotekat e dy vndeveShqip ërisë d he Kosovë, m itingp oetik, in tervista , hom azh im e,anketime, sfilime me punime megrep të t r ad itës, eksp oz itëp iktu rore, kafe poetike, dancim,deklaratë Universale e tjerë.N ë v ija të p ërgjith sh m e , p a especifikuar, agenda, sipas ditëve,në kolonat e saj vertebrore do tëjetë :1. DITA E PARË , E PREMTE ,datë 20 prill e quajtur:

D ITA SIPAR, D ITA EUN IVERSIALITETIT TËVLERAVEZh v illoh et n e UN IVERSITN

vijon nga faqja 2

KONGRESI I PARË NDËRKOMBËTAR I LETËRSISË MUZAPOETIKE PEGASI- VITRINA 2012 ME OBJEKT :

UNIVERSIALITETI I VLERAVE NË LETËRSI DHE NË ARTINBASHKËKOHOR

vijon në faqen 4

VITRINA me shum e su rprizadhe larmitet bashkëkohor...Referohen ku m te të lid hu ra m eobjektin nga poetë, shkrimtarë tëven d it d h e të vend eve të t jera(sipas programit të veçantë)*Prezan t im e të An tologjive tëbotuara nga viti 2007 deri në vitin2012, vlerat e tyre universale si dheveprimtaria e madhe përkthyese,e cila ka r ea lizu a r n joh jen edimensioneve të krijimit të shumëautorëve pegasianë në Botë dheqë m u n d ëson kon takt im in m eau torët e ven d eve të t jer a ,p r ezan t im an tolog jik n gashkrimtarët dhe poetët e vendevete tjera (program i veçantë).Nje vend të veçantë zë prezantimii Antologjisë KORSI E HAPUR(OPEN LANE) 2.II. DITA E DYTË, E SHTUNË ,D ATË 21 PRILL : D ITA ESHKËMBIMIT UNIVERSAL TËVLERAVE NË LETËRSI, ART .Kjo e kom bin u ar m e gu id ëturistiko-poetike në Shkodër dhenë Lezhë, d y qytete kreative tëSh q ip ër isë d h e m e v ler apërfaqësuese letraro - ku ltu rore,a r t is t ike , m e p jesëm ar r je t ëkrijuesve dhe med iave të këtyreqyteteve dhe stafeve akademike(Sh kod ër Un iv er site t i Lu ig jGurakuqi ).III. DITA E TRETË , E DIEL 23PRILL , DITA E PLEJADËS(Gjatë kësaj d ite do të mbahet njëku m t i sh ku r tër sen ten cë p ërpoetin , a shkrimtarin, artistin mëtë madh përfaqësues nga një çdoshtet pjesëmarrës, për figurën mëtë madhe historike të Kombit tëtyre d he nd erim i e resp ektim i,ev id en t im i let r a r i ty r e ... PërShqipërinë, Kosovën do të mbahetn jë ku m t i shku rtër p ër GjergjKastr iot Skën d erbeu n d h e p ërMigjenin, uraganin e ndërprerë, sidhe për shkrimtarin e madh IsmailKad are. Kjo d o te realizohet nëKru jë, Ku kës d he në orën 13.00Kongresi fillon seancën e vet nëPejë të Kosov ës, ku d o tëcelebrohet kjo ditë .IV . D ITA E KATËRT EKON GRESIT, E HËN Ë, D ATË23.04.2012D ITA E VËLLAZËRIMITUN IVERSAL TË KRIJUESVEORGAN IZOHET N ËPRISHTINË.Pr og ram i zh v illoh et ed h e n ëseancat e mbasditës, ku vijohet tëzbërthehet rreth objektit.

Shp alosja e p rogram it të kësajveprimtarie gjigante tashmë ështër ea lizu ar ... N a p ret v etëmsuksesimi.

PROGRAMI I KONGRESITNDËRKOMBËTAR MUZA POETIKE PEGASI

2011 ME OBJEKT: UNIVERSIALITETI IVLERAVE NË LETËRSI & ARTIN

BASHKËKOHOR20-24.04.20112ALBANIA TIRANË , SHKODËR,LEZHË, KRUJË, KUKËS,KOSOVËPRIZREN, PEJË, PRISHTINË

Organizatorë:LIDH JA N DËRKOMBËTARE EPOETËVE SHKRIMTARËVE DHEARTISTËVE PEGASI ALBAN IA, UN IVERSITETI

VITRIN A TIRAN Ë, LIDH JANDËRKOMBËTARE E POETËVESH KRIMTARËVE DH EARTISTËVE PEGASI KOSOVA ,LIDHJA E KRIJUESVE PEGASIALBAN IA, IN STITUTIALBAN OLOGJIK TIRAN Ë,PRISHTINË(20-22 .04.2011 TIRAN Ë(SHKODËR, LEZHË, KRUJË) DHE22-23.04 GJAKOVË , PRISHTINË ,KOSOVË )

JAPIN N DIH MESË : I.W.A(OHAJO SHBA , U.P.L.I (SHBA)W.P.S (LARISA GREQI), KLUBI ISHKRIMTARËVE XASTERONDH E REVISTA KELEN OATH IN Ë, KLUBI I IDEVESALAMINË , GREQI, IPCTR KINË,ALIAS AUSTRALI, SHOQATA ESHKRIMTARËVE TË PAVARUR EMALIT TË ZI, IATC BUKURESHTRUMAN I, EDITORIAL GRUPOCERO, COLECCION POESIAARGJEN TIN Ë, SH OQATA ESH KRIMTARËVE SH QIPTARËFYROM, UN IVERSITETI ISHKUPIT FYROM,SH TËPIA BOTUESE MARINBARLETI TIRAN Ë, SH TËPIABOTUESE ADA TIRAN Ë,KLUBI I SHKRIMTAREVE DHEPEOTEVE MEGA SIRIUATHIONE GREQI.

MARRIN PJESË: POETË ,SH KRIMTARË, STUDIUES,ARTISTË NGA VENDE BALLKA-NIKE (SHQIPËRI, TURQI, GREQI,KOSOVË, MAL I ZI, RUMAN I,BULLGARI, IRJ E MAQEDONISE,KROACI, SLLOVEN I, SERBI,BOSNJË HERCEGOVINË), SI DHEN GA: ITALI, MALTË, QIPRO,BELGJIKË, FILAN DË, RUSI,ZVICËR, SUEDI, GJERMAN I,AN GLI, KON GO SI DH E N GAVENDE TË TJERË TË EVROPËSDH E TË BOTËS (SH BA, IN DI,BOLIVI, MEKSIKË) E TJERË.

*PËRFAQËSUES TË AKADEMISËSË SHKENCAVE TË REPUBLIKËSSË SH QIPËRISË, IN STITUTITA LBA N O LO G JIK(SH Q IP ËRI,KOSOVË), IN STITUTIT TËGJUHËSISË, TË MINISTRISË SËKULTURËS, PËRFAQËSUES TË

AMBASADAVE TË SHTETEVE TËNDRYSHME TË ARKREDITURANË REPUBLIKËN E SHQIPËRISË,TË FONDACIONEVE, PËRFAQË-SUES TË MEDIAS SË SHKRUARDHE VIZIVE.

NDIHMOJNË NË REALIZIMIN EPROGRAMIT:*DREJTORIA E TEATRIT DRAM-ATIK MIGJENI SHKODËR* REKTORIATI I UNIVERSITETITLUIGJ GURAKUQI SHKODËR

REKTORIATI I UNIVERSITETITTË PRISHTINËS, KOSOVË* BIBLIOTEKA E QYTETIT TËSHKODRËS, PEJËS , BIBLIOTEKAUNIVERSITARE E PRISHTINËSBASHKIA E QYTETIT SHKODËR,LEZHE, KRUJË, KOMUNA PEJË,KOMUNA PRISHTINË*DREJTORIA E MUZEUT GJERGJKASTRIOTI SKEN DERBEU|KRUJË

Qëllimi: Realizimi i niveli më të lartëtë kontaktit letrar, debatimit, konsu-lencës, prezantimit të shkrimtarëve,poetëve d he artistëve pegasianëshqiptarë, kosovarë dhe poetëve,shkrim tarëve d he artistëve ngavende të ndryshme të Botës, anëtarëtë LNPSHA PEGASI ALBANIA,si dhe nga Lidhje dhe organizmaletrare, ka për qëllim evidentimin ev lerave let ra re që ka LIDH JAN PSH A PEGASI ALBAN IADHE LPSHA PEGASI KOSOVA,n joh ja m e letërsitë d h e ar t inmodern, prezantimin i kësaj letërsiedhe arti mbarëshqiptar dhe shkëm-bim universal të vlerave në kuadrine Letër sisë d h e Ar t it m od ern(bashkëkohore) me simotrat e saj nëmbarë botën.N xjer r ja n ë p ah e kon t r ibu tr ek lam u es d h e p u b liku es n ëd rejt im të Letër sisë, Ar t it d h eKu ltu r ës t ë Un iv er site t itVITRIN A p ër m en axh im in e

veprimtarive të tilla madhoreNë kahje progresiviteti dhe reali-zimi i një partneriteti bindës, real Gjetje, forma , realizime:KON TAKTE, PRITJE, GUIDËPOETIKE, TAKIME, KUMTE,AN ALITIKA, PROFILE,PROMOVIME, PAN AIRE-EKSPOZE TË LIBRIT, RRUGETIMPROFIL PEGASIIN TERN ACION AL FOKUSIMTALEN TET E RIN J, VIZITA,SH FAQJE, KON CERTE,FOKUSIME FJALË POETIKE,MITING POETIK, INTERVISTA,AN KETIME, SFILIME,KON KURRIME, DEKLARATËUNIVERSALE


4

PROGRAMI SIPAS DITËVE

I. DITA E PARË , E PREMTE , datë 20 prill equajtur:DITA SIPAR, DITA E UNIVERSIALITETIT TËVLERAVEe cila do të ketë në programin e saj:9.00 * PANAIR EKSPOZE I LIBRIT PEGASIINTERNACIONAL(me libra të autorëve të Pegasit nga të gjithavendet e Botës si dhe ekspozimit i krijimimtarisëtë autorëve të vendeve të ndryshme, i atyre qëmarrin pjesë direkt në Kongres, edhe të autorëvebrazilianë, të cilët kanë dërguar për ekspozeveprat e tyre ; ekspozimi i librave me autorësinëe Universitetit Vitrina . (Në çdo qytet, ku do tëzhvillojë punimet Kongresi, d o të bëhet njëeksp oze e librave të kriju esve: SH KODËR,LEZHË, KUKËS, GJAKOVË, PRISHTINË) do tëekspozohen edhe libra të autorëve të Luginës sëPreshevës) ; këtu do të ekspozohen edhe gazetatperiodike, revistat letrare e tjera si revista letrare

PEGASI e LNPSHA PEGASI ALBANIA, KELENO , POMEZZIA NOTIZIA , OBE-LISK , PLUS GAZETA E ATHINËS e tjerëNë këtë PANAIR EKSPOZE marrin pjesë ShtëpitëBotuese Marin Barleti , Ada Tiranë, UraPrishtinë dhe Zgjimi Ferizaj

*ORA 9.00 -9.30PRITJE E POETËVE N GA VEN DE TËN DRYSH ME TË BOTËS N GA DREJTORI IPËRGJITH SH ËM I UN IVERSITETIT

VITRIN A , ZOTI EDMON D VLASH AJ,REKTORI I UN IVERSITETIT VITRIN ATIRAN Ë PROF. DR. MARIO KEDH I, Z/REKTORI I UNIVERSITETIT TEKI KURTIIntervistën fillesë për programin e Kongresit memediat e pranishme .

*09.30 14.30H APJA CEREMON IALE E KON GRESITNDËRKOMBËTARHIMNI I SHQIPËRISË*FJALA PËRSH ËN DETËSE (SH QIP,ANGLISHT)E REKTORIT TË UNIVERSITETIT VITRINAPROF. DR. MARIO KEDHIPËRSH EN DETJET E AUTORITETEVE TËVENDIT E PERSONALITETEVE AKADEMIKEDHE PËRFAQËSUESIT E SHKRIMTARËVENGA VENDE TË NDRYSHME TË BOTËS DHETË DIASPORËS.*FJALA PËRSH ËN DETËSE (SH QIP,AN GLISH T) E SEKRETARIT TEPERGJITH SH EM TË LN PSH A PEGASIALBANIA ALBANIA, POETIT AGRON SHELEI.W.A , W.PS, BELGJIKËPËRSHËNDETJE NGA PRESIDENTJA E I.W.AI.W.APërshënd etja e gru p it letrar të kr iju esveuniversitarë VITRINA

*N DERIM I KON GRESIT PËR TË GJITH ËPOETËT, SHKRIMTARËTDHE ARTISTËT EBOTËS QË DHANË KONTRIBUT NË LETRËSIDHE ART GJATË GJITHË KOHËVE

(IN TERPRETIM N GA POEMTH I OAZ(FRAGMEN T ) (MAJA E MPREH TË ELAPSIT ) E POETIT KRISTAQ F. SHABANI.Interpreton aktorja e teatrit dramatik Migjenitë Shkodrës Drane Xhaj(në shqip) dhe EntonZykaj e Aleksandra Shabani në anglishtIn terp retim nga aktor ja MERITA SMAJA,ShKODËR SHQIPËRIA poemë e poetit DinoKoubatis fragment(VIJIMI SIPAS PROGRAMIT TË HARTUAR)

*REFERENCE

vijon nga faqja 3

PROGRAMI I KONGRESIT NDËRKOMBËTAR MUZA POETIKE PEGASI 2011 MEOBJEKT: UNIVERSIALITETI I VLERAVE NË LETËRSI & ARTIN BASHKËKOHOR

*Shfaqja e Filmit Simpoziumi i IV Ndërko-mbëtar LIRIZMI NË LETËRSI fragmentVLERAT UNIVERSALE TË NJË UNIVERSI-

TETI SI VITRINA , që i përket së ardhmes sëprogresivitetit arsimor shqiptar Lidhësi tëkëtij universiteti me Universete të vendeve të tjerapër përvojë dhe profesionalizëm nga ZçRektorii Universitetit Dr. Teki Kurti*TË NJOHIM PJESËMARRËSIT NË KONGRESPROFILE(Shfaqen me një foto,vendi nga vinë, jetëshkrimdhe nga një poezi ose skicim të gjithë pjesëmarrësitnë Kongres në sistemin POWER POINT.*Referenca : Universialiteti i vlerave në letërsidhe në artin bashkëkohor (kumte (sipas njëprogrami të veçantë ) .(Shqip, anglisht)KRISTAQ F. SHABANI , IW.A, W.PS, ABI, AOM, poet, shkrimtar, studiuesPRESIDENT I LNPSHA PEGASI ALBANIAKu m te të lid hu ra m e objektin n ga p oetë,shkrimtarë të vendit dhe të vendeve të tjera (sipasprogramit të veçantë)*Prezantime të Antologjive të botuara nga viti2007 deri në vitin 2012, vlerat e tyre universale sidhe veprimtaria e madhe përkthyese, e cila karealizuar njohjen e dimensioneve të krijimit tëshumë au torëve pegasianë në Botë dhe qëmundëson kontaktimin me autorët e vendeve tëtjera , prezantim antologjik nga shkrimtarët dhepoetët e vendeve te tjera (program i veçantë).*Koncert i Ansamblit Vitrina dhe surpriza tëtjera të këndshme me artistë virtuozë si: JorgoRoze, Merita Smaja, Drane Xhaj, Enkelejda Qesku,Xhelal Angoni e tjerë , ndarje titujsh të Pegasitdhe titu j madhorë të akorduar nga Institu teBiografike prestigjioze në Botë (USA, ANGLI).

PYETJE PËRGJIGJE PANELI I GRUPITLETRAR VITRINA ME POETË NGA BOTA*Ekspozitë figurative dhe tradicionale shqiptared he skicim e p iktu rore të kongresistëve ngapiktorja skicuese.*Surprizë ME KAMPIONIN E BOTËS të BODYBUILDING, GJIROKASTRITIT NIKO MUÇO ,pjesëmarrës në disa Kampionate botërore i cili dotë demonstrojë këtë art të bukur të paraqitjesfizikeme tendencen qe në Universitetin Vitrinatë zhvillohet një kampionat i tillë Botëror BODYBUILDING, e cila padyshim do të jetë një ngjarjee madhe në këtë lloj sporti. LNPSHA PEGASIALBANIA ka dhënë kontribut në krijimin e njëshoqate të BODY BUILDIN G, m e p ërm asakombëtare në Gjirokastër. Po kështu do të ketëdhe një sflilim dybukuror poetik*Seanca e mbasditesOra 18.00-20.00*Vijime me kumte dhe prezantime të letërsive tështeteve pjesëmarrëse në Kongres, të cilët kanëfokusuar personalitete të jetës letrare të vendit tëtyre*RRUGËTIM PROFIL PEGASI IN TERN A-CIONAL (TË FOKUSUAR PERSONALITETE TËLETËRSISË SH QIPTARE DH E BOTËRORE(PROGRAM I VEÇANTË)*Vizitë në mjedise të këndshme të Kampusit dhedialogime.* Anketim m e p jesëm arrësit në Kongres :Universialiteti i Vlerave në Letërsi dhe në Artin

Bashkëkohor me Pyetësor të përgatitur më parëe fletë anketë.

II. DITA E DYTË, E SHTUNË , DATË 21 PRILL: D ITA E SHKËMBIMIT UN IVERSAL TËVLERAVE NË LETËRSI, ART e kombinuar meguidë turistiko-poetike në Shkodër dhe në Lezhë,dy qytete kreative të Shqipërisë dhe me vlerapërfaqësuese letraro - kulturore, artistike, mepjesëmarrje të krijuesve dhe mediave të këtyre

qyteteve d he stafeve akad em ike (Shkod ërUniversiti Luigj Gurakuqi ).* Një vizitë e shpejtë në qytetin, ku kanë lindur ejetuar poetë, shkrimtarë dhe artistë të mëdhenj*Pritje nga Drejtori i Teatrit Migjen i tëShkodrës.*Vizitë në m jed iset e këtij teatri . Vizitë eekspozitës fotografike, e cila tregon madhështinëe artit dramatik të këtij institucioni dinamik tëShqipërisë dhe prezantim i dy pegaisteve, aktorëtë këtij Teatri.*Kumte: Teatri Migjeni , një nga teatrot mëproduktivë dhe lindës i artistëve të mëdhenjshqiptarë*Ku m t : Shkod ra vend i i titanëve letrarëshqiptarë (Gjergj Fishta, Ndre Mjeda e tjerë )...*Kumte (në mjediset e Teatrit Migjeni ), sipasprogramit të veçantë të ditës së Dytë.Interpretnga poetët e mëdhenj shkodranë:*Interpret të poezive të Gjergj Fishtës, NdreMjedës, Migjenit e tjerë) nga aktorët shkodranëdhe poetët shqiptarë, pjesëmarrës në Kongres.*Poetët nga bota dhe viset shqiptare, diasporapërshëndesin Shkodrën.*Pritje të kongresistëve nga Rektori i Universitetittë Shkodrës*Vizitë në mjediset universitare, kontaktim menjë grupim studentësh të fakultetit të letërsisë dheGjuhës Shqipe: Pyetje - përgjigje për Letërsinë esotme moderne , e cila do të aplikohet edhe nëUniversitetin VITRINA . Një grupim studentëshdhe nga një përfaqësues , poet shkrimtar i çdovendi përballë panelit studentor...*Një vizitë e shkurtër më mjediset e Bibliotekëssë Universitetit dhe marrja e informacionit përprezencën e letërsisë bashkëkohore (Dhurimelibrash, ceremonialisht)...*Kumt: Shkëmbimi universal i vlerave në letërsi

hapësirë për njohje të ndërsjelltë të letërsisëbashkëkohore*RRUGËTIM PROFIL PEGASI INTERN A-CIONAL (TË FOKUSUAR PERSONALITETETË LETËRSISË SHQIPTARE DHE BOTËRORE(PROGRAM I VEÇANTË)*Pritje nga Drejtoria e Bibliotekës Pu blikeShkodër*Një informacion në sallën e leximit të kësajbiblioteke...*Një ndalesë të Kalaja e Rozafës dhe njohja melegjendën e saj...Legjendat përfaqësuese shqiptare , kulme të

kreaturës mendimore*Nisja për në qytetin e Lezhës*Pritje e organizuar nga Kryetari i Bashkisë sëQytetit të Lezhës, zoti Viktor Tushaj*Shfaqje e një filmi të shkurtër: Lezha dhehistoria e saj e trimtë në shekuj*Takim me krijuesit e qytetit të Lezhës.*Kumtesë: Letërsia bashkëkohore lezhiane dhepërfaqësuesit e saj*Ekspoze e kësaj letërsie*Poetët nga bota dhe viset shqiptare, diasporapërshëndesin Lezhën*Homazh në Varrin e Heroit të Madh Kombëtar,Gjergj Kastriot Skënderbeu.* Kthimi për në Tiranë(gjatë kthimit intervista,këngë e tjerë)..Seanca e pasditës në Universitetin VITRINA :SH PALLJA E PROPOZIMEVE TË KAN DI-DATËVE PËR ÇMIMIN NOBEL PËR VITIN2011 NGA I.W.Ajnë kumtet , koncertet, sfilatat, surprizat.

III. DITA E TRETË , E DIEL 23 PRILL , DITA EPLEJADËS(Gjatë kësaj dite do të mbahet një kumt i shkurtër

5

Nr.80 PEGASI, Prill 2012sentencë për poetin , a shkrimtarin, artistin më tëmadh përfaqësues nga një çdo shtet pjesëmarrës,për figurën më të madhe historike të Kombit tëtyre dhe nderimi e respektimi, evidentimi letrar ityre... Për Shqipërinë, Kosovën do të mbahet njëkumt i shkurtër për Gjergj Kastriot Skënderbeundhe për Migjenin, uraganin e ndërprerë dhe përshkrimtarin e madh Ismail Kadare).*Nisja nga Tirana, ndalja në Kru jë, vizitë nëMUZEUN E KRUJËSdhe ne Kalanë e Krujës*Nisja nëpër autostradën e re Tiranë - Prishtinëdhe ndalja në qytetin e Kukësit...*Një kafe në qytetin Kukës,te Bar AMERIKAku frym ëron Drini, p rod hu es i energjitikësshqiptare.*Takim i shkurtër me krijuesit e Kukësit... Një kafepoetike ... dhe skicime te portreteve të pjesë-marrësve nga piktorja Flutura Maçi*Nisja për në Pejë. Gjatë udhëtimit ciceroni(përkthyesit ) do të njohë pjesëmarrësit me qytetet, vend et tu r istike të Shqip ër isë nga kalonautostrada.Ora 13.00 në qytetin e Pejës (KOSOVE)Dita e Plejadës 13.00-21.00*Pritje nga kryetari i Komunës*Një program i detajuar me: filmime për Pejën,kontributi i saj në letërsi, manifestimet poetike tëzhvilluara, figurat qëndrore historike të Pejvës, IFOKUSUAR Haxhi Zeka , ekspoze i librit tëkrijuesve pejanë, prezantimi i një emri të madh tëletërsisë pejane dhe kosovare AZEM SHKRELI,kumte të shkurtra, interpretime, vizitë te disaobjekte madhore historike, shfaqje e tjerëKumte të shkurtra dhe prezantime të letërsive tëvendeve pjesëmarrëse në Kongres.*RRUGËTIM PROFIL PEGASI IN TERN A-CIONAL (TË FOKUSUAR PERSONALITETE TËLETËRSISË SH QIPTARE DH E BOTËRORE(PROGRAM I VEÇANTË)*Vep r im tar i letraro-ku ltu rore- ar tist ike eLNPSHA PEGASI KOSOVA (DEGA PEJË)NISJA PER NE PRISHTINE DHE AKOMODIMI

IV. DITA E KATËRT E KONGRESIT, E HËNË,DATË 23.04.2012D ITA E VËLLAZËRIMIT UNIVERSAL TËKRIJUESVE*Ora 8.00 Nisja nga Peja për në Prishtinë*Ora 10.00 hapja e ditës së katërt të Kongresit* UNIVERSIALITETI I VLERAVE NË LETËRSIDHE NË ARTIN BASHKËKOHOR*Përsh ën d etje e Presid en tes së LN PSH APEGASI KOSOVA

*Përshëndetje nga simotrat kudo në botë*Referencë: 100 vjet letërsi shqiptare, lidhësi mebotën moderne Profesor Assoc. Begzad Balliu*Kumt: Thesaret e pasurisë foklorike shqiptarenë Harvard (Shkëmbimet universale në kuadrine trad itës të folku t) Prof. Dr Zymer Neziraj,Instituti Albanologjik i Prishtinës.*Ku m t: Fillesat, organizm i d he arritjet nëshkëmbimin e vlerave midis popujve , nëj ngasynimet kryesore akademike ne universitetetshqiptare Prof. Assoc. Nehas Sopaj*Kumte nga Diaspora Shqiptare në botë, ngashkrim tarë të vend eve të tjera për poetin epërzgjedhur për të prezantuar...*Prezantimi antologjik*Vizitë në Muzeun e Kosovës, në Galerinë eArteve Figurativë, në Bibliotekën e Prishtinës.* N ë UN IVERSITEIN E PRISH TIN ËS n ëFakultetin Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe : Ndjekjae një ore leksioni në lëndën e Lëtërsisë me objek tuniversialitetin në Lëtërsi dhe dhurime librashuniversalë në Bibliotekën e Universitetit .

Mbasdite:Vëllazërim universal

*Miting i madh poetik, vallëzim, stimuj, tituj,diploma...13-13.30 SH PALLJA E FITUESVE TË KON -

KURSIT PEGASI 2011 NGA JURIA E KRYE-SUAR NGA POETJA TERESINKA PEREIRAMarrin pjesë të gjithë pjesëmarrësit e Kongresit.Propozimet e I.W.A për kandidatë për ÇmiminNobel për Letërsi për vitin 2012

BISEDA KONKLUZIVE E KONGRESITKOMUN IKATË SH TYPI (DEKLARATAUN IVERSALE) EDH E PËR ORGAN IZMATLETRARE BOTËRORE DIREKT NË SALLË NËRT K PËR ZH VILLIMIN E KON GRESITNDËRKOMBËTAR MUZA POETIKE PEGASI2011 ME OBJEKT UN IVERSIALITETI IVLERAVE N Ë LETËRSI DH E N Ë ARTINBASHKËKOHORDH E DEKLARATA UN IVERSALE EKON GRESIT, TH IRRJE PËR PAQE,MIRËKUPTIM DHE ECJE PROGRESIVE NËRRUGËN E ZHVILLIMIT NË TËRËSI DH ELETRAR NË VEÇANTI

DATA 24 PRILL , DITË E MARTË ORA 8.00Përcjellja e kongresistëve nga Prishtina , kryeqytetii Kosovës

Miru p afsh im në Kon gresin t jetërNdërkombëtar ...* Në këtë Kongres do t u kushtohet shumë rëndësiedhe përzgjedhjeve që kanë bërë pjesëmarrësitnga vend e të nd ryshm e për të pu bliku ar ediskutuar protagonistët krijues, veprat kapitale,duke i plotësuar të gjitha kërkesat e tyre.Çdo kumtues do ta realizojë kumtin e tij edhe meilustrim për t u shfaqur me projektor me sisteminPower Point, ku do te ketë gjithashtu edhe njëm aterial të tij ind ivid u al jetëshkrim or d heveprimtar letrar...Po kështu në këtë Kongres do të ketë prezantimsurprizë të një sërë veprash të konsideruara e tëselektuara si mirëfillësi dhe risi në letërsinë shqipetë autorëve të talentuar nga vendi dhe Bota...EKSPOZE FOTOGRAFIKE N GASIMPOZIUMET E ZH VILLUARA N ËUNIVERSITETIN VITRINA TIRANË 2008-2011Po kështu për t u ku jd esu r për paraqitjen ematerialeve të Kongresit dhe radhën e paraqitjessë tyre d o të fu nksionojë SEKRETARIA EPRESIDEN CËS SË LIDH JESN DËRKOMBËTARE TË POETËVE ,SHKRIMTARËVE DHE ARTISTËVE PEGASIALBANIA , e kryesuar nga Kryesekretarja, zonjae nderuar, AGETINA MARTINI, me banim nëItali, e cila ka një njohje të thellë të programit, pasiështë një profesioniste e vërtetë, e kulturuar dheserioze. Po kështu nga të dy Lidhjet NPSHA

PEGASI d o të d ërgojn ë në Min istr itë eBrendshme të dy shteteve, Shqipëri dhe Kosovë,itinerarin e lëvizjes, p rogramin e Kongresit,vendet ku do të zhvillohen punimet e tij , përsiguri dhe për të shmangur incidentin më të vogël,pasi të gjithë pjesëmarrësit në këtë Kongres janëanëtarë të organizmave botërorë letrarë. Lëvizjetnë territorin e Republikë së Shqipërisë dhe tëKosovës do të bëhen me mjete me siguracione tërregullta dhe çdo pjesëmarrës do të ketë logon epjesëmarrjes në Kongres, si dhe dokumentat e tijpersonale të identitetit. Vetë Lidhjet do të kenëgrupin e shoqërimit dhe të sigurisë të kryesuarnga poeti specialist Perikli Shuli....* Është planifikuar edhe një takim i shkurtër ideshnë Bar VRITE LOTIN m jed is i LN PSH APEGASI ALBANIA, ku do të shfaqen edhe

filmime nga Veprimtaritë e Pegasit... Në bazë tën jë p rogram i të d etaju ar PRITJE N GAPRESIDENCA E LNPSHA PEGASI ALBANIAmë datën 19 prill 2012.* Kongresi d o të ketë d isip linë shkencore ,siku nd ër ed he në të gjitha Sim p oziu m et ezhvilluara si dhe në ditën e fundit Kongresi do tëpërzgjedhë edhe Presidencën e re të Pegasit mepoetë dhe shkrimtarë të nivelit të lartë botëror, tëcilët janë edhe anëtarë të PEGASIT dhe do tëdiskutohet për një lidhësi më të frutshme midispegaistëve në planin universal...Në Kongres çdo grup, apo lidhje ka të drejtën e

vetë të bëjë propozimet e veta dhe në planin etitullimit botëror, sikundër ka ardhur nga Lidhjae Shkrimtarëve të Greqisë propozmi për Kandidatp ër Çm im in N obel p ër p oetin POTISKATRAKIS, i paraqitu r nga përkthyesja dhepoetja Zaharu lla Gaitanaki, Anëtare Nderi eLNPSHA PEGASI ALBANIA.Po kësh tu d o të shp allet ed he Akad em iaAlternative, ide e hedhur në vitin 2011 dhe ekonsideruar e drejtë.Ky kongres do të ketë dhe materialet e veta tëbotu ara, që tashm ë janë p ërgatitu r d he p onegocioh et. Po bëh et p ërçap je p ër n jëANTOLOGJI POETIKE KORSI E HAPUR 2, kudo të zënë vend krijimet e të gjithë pjesëmarrësvenë kongres dhe atyre, që japin kontribut ndihmuesme kumte e tjerë..., me një biografi të shkurtërshkrimore dhe me një kosto të vogël që do tëpërdoret për botimin e saj , ku çdo pjesëtar nëkongres do të ketë kopjen e tij.*Kongresi ka vetëm karakterin e tij letrar ,resp ekton të gjitha sim bolet e vend evep jesëm arrëse, që tregojnë id entitetin e tyrekombëtar, si dhe simbolet e Lidhjeve apo grupevep ërfaqësu ese. Çd o d evijim tjetër ësh të in d ësh ku eshëm d h e jash të r regu llores sëKongresit.Kjo është sa për të ditur, pasi përvoja ka treguarse ka pasur shumë seriozitet dhe respekt të tëgjitha rregullave nga krijuesit... Në këtë Kongresdo të prezantohen të gjitha letërsitë e vendevepjesëmarrëse dhe të figurave më të spikaturaletrare të të gjitha vendeve , d uke përd oru rformatet dhe gjetjet.

Ndjek zbatimin rigoroz të programit :

Kristaq F. Shabani , p oet,shkr im tar , stu d iu es, estetI.W.A, W.P.SPresidenti i Kongresit të ParëN d ërkom bëtar PEGASI-VITRINAPresid en t i LN PSH APEGASI ALBANIA

Anëtar Nderi i disa Lidhjeve në BotëPresid ent i Lid hjes se Kriju esve PEGASIALBANIANJERIU I VITIT 2011 ABI , SHBA DHJETOR

2011I NOMINUAR NJERIU I VITIT 2012 ABI,SHBA, SHKURT 2012FITUES MEDALJE E ARTË E PARËSISË PËRSHQIPËRINË ABI, SHBA JANAR 2012BASH KËPUN ËTOR ME TË DREJTA TËBARABARTA NË ABI, DHJETOR 2011I PËRZGJEDH UR N DËR 2000 IN TELE-KTUALËT E SH EKULLIT 21 N GA IBC(IN STITUTI BIOGRAFIK I KEMBRI-XH IT)ANGLI JANAR 2012I PËRZGJEDHUR NDËR1000 NJEREZIT MENDJET E NDRITURA TËSHEKULLIT 21 NGA ABI, SHBA I NOMINUARSI Deputet i Qendres Biografike Nderkombetareper Evropen IBC, ANGLIURDH ER N OBEL FISN IK iAMBASADOREVENDERKOMBETARE ABI ,SHBAKORRESPODEN T I REVISTËS LETRARESH KEN CORE LA PORTA DELL UOMOITALI, NËNTOR 2011

Zëvendës Presidente e Kongresit Hasije SelishtaW.P.S


6

APRIL 20-24, 2012ALBAN IA TIRAN Ë , SH KODËR, LEZH Ë,KRUJË, KUKËS,KOSOVO PEJË , PRISHTINË Organizers:IN TERN ATION AL ASSOCIATION O FWRITERS, POETS AND ARTISTS PEGASI ALBAN IA, VITRIN A UN IVERSITYTIRANË, INTERNATIONAL ASSOCIATIONOF WRITERS, PO ETS AN D ARTISTS

PEGASI KOSOVO , ASSOCIATION OFWRITERS, POETS AND ARTISTS PEGASIALBANIA, INSTITUTE OF ALBANOLOGYTIRANË, PRISHTINË(APRIL 20 -22, 2011 TIRAN Ë(SH KODËR,LEZHË, KRUJË) DHE 22-23.04 GJAKOVË ,PRISHTINË , KOSOVË )

GIVING THEIR ASSISTANCE: I.W.A (OHIOUSSA , U .P .L.I (USA) W.P.S (LARISAGREECE), CLUB O F TH E WRITERSXASTERON AND MAGAZINE KELENO

ATHENS,CLUB OF IDEAS SALAMINE , GREECE,

IPCTR CH IN A, ALIAS AUSTRALIA, TH EASSOCIATION OF TH E IN DIPEN DEN TWRITERS OF MON TEN EGRO, IATCBUCH ARESH T ROMAN IA, EDITORIALGRUPO CERO, COLECCION POESIAARGJEN TIN Ë, ASSOCIATION O FALBANIAN WRITERS FYROM, UNIVERSITYOF SCOPJE FYROM,PUBLISHING HOUSE MARIN BARLETITIRAN Ë, PUBLISH IN G H OUSE ADATIRANË

PARTICIPAN TS: POETS , WRITERS,SCH OLARS, ARTISTS FRO M TH ECO UN TRIES OF BALKAN (ALBAN IA,TURKEY, GREECE, KO SO VO ,MON TEN EGRO, ROMAN IA, BULGARIA,MACEDO N IA, CRO ATIA, SLOVEN IA,SERBIA, BOSNIA AND HERCEG), AS WELLAS FROM: ITALY, MALTA, CYPRUS,BELGIUM, FIN LAN D, RUSIA,ZWISSERLAN D, SUEEDEN , GERMAN Y,EN GLAND, IRAN. CONGO AN D OTH ERCOUNTRIES OF EUROPE AND THE WORLD(USA, IN DIA, BOLIVIA, MEXICO )ETCETERA.

*REPRESENTATIVES OF THE ACADEMY OFSCIENCES OF THE REPUBLIC OF ALBANIA,INSTITUTE OF ALBANOLOGY (ALBANIA,KOSOVO), IN STITUTE OF LAN GUAGE,MIN ISTRY OF CULTURE,REPRESENTATIVES OF THE EMBASSIES OFDIFFERENT COUNTRIES ACCREDITED INTH E REPUBLIC OF ALBAN IA,FUN DATION S, REPRESEN TATIVES OFWRITTEN AND VISUAL MEDIA.

ASSISTENTS IN THE REALIZATION OF THEPROGRAMME:*DIRECTORY OF TH E TH EATRE O FDRAMA MIGJENI SHKODËR* RECTORIAT OF THE UNIVERSITY LUIGJGURAKUQI SHKODËRRECTO RIAT O F TH E UN IVERSITY O FPRISHTINA, KOSOVO*LIBRARY OF THE TOWNS OF SHKODRA,GJAKO VA, PEJA, LIBRARY O F TH E

UNIVERSITY OF PRISHTINAMUN ICIPALITY OF TH E TOWN S O FSHKODRA, LEZHA, KRUJA, COMUNE OFPEJA , COMUNE OF PRISHTINA*DIRECTORY OF TH E MUSEUM GJERGJKASTRIOTI SKENDERBEU KRUJA

Aim: Materialization in the highest level of theliter a ry con tact , d eba te , con su len ce,introduction of the writers, poets and artistsmembers of Pegasi from Albania, Kosovo, andp oets , w r iter s an d a r t ist s from d iffer en tcountries of the world , members of LNPSHA

PEGASI ALBANIA, as well as from otherliterary associations and organisms, aiming atthe h ighlighting of the literary valu es thatLNPSHA PEGASI ALBANIA AND LPSHAPEGASI KOSOVO, have, familiarizing with

the modern art and literature, presentation ofthis literature and art and universal exchangeof valu es in the fram ew ork of the m od ern(contemporary) Literature and Art with sisterorganizations all over the world.

Highlighting the advertizing and publishingcontribution in the d irection of Literature, Artand Culture of the Vitrina University for themanagement of such great activitiesIn the side of progresivity aand realization of aconvincing and real partnerityFindings, forms , realisations:CONTACTS, WELCOMING, POETIC GUIDE,MEETIN GS, SPEEECH ES, AN ALYTICS,PROFILES, PROMOTIONS, EXHIBITIONS OFBO OKS, VISITS, SH O WS, CO N CERTS,FOCUSIN G IN POETIC WORDS, POETICMEETIN G, IN TERVIEWS, POLLS,CO MPETITIO N S, UN IVERSALDECLARATION

AGENDAI. FIRST DAY, FRIDAY, datE April 20, called:IN ITIAL DAY, TH E DAY O F TH EUNIVERSALITY OF VALUESWhich will have in its agenda:9.00 * BO OK FAIR PEGASIINTERNACIONAL(with books from the authors of Pegasi fromall the countries of the world and the exposalof the creativity of the authors from differentplaces, of those who participate directly in theCongress, and authors from Brasil who havesent their w orks for the fair; exposal of thebooks with the authorship of Vitrina University.(In every town where the Congress will takeplace, will take p lace an exhibition w ith thebooks of the au thors: SH KODËR, LEZH Ë,KUKËS, GJAKOVË, PRISH TIN Ë) w ill beexhibited books from the Valley of Presheve) ;here will be exhibited the literary periodicalssu ch as PEGASI of LN PSH A PEGASIALBAN IA , KELEN O , POMEZZIANOTIZIA , OBELISK , PLUS GAZETA EATHINËS etcetera

*hour 9.00 -9.30WELCOMIN G OF TH E POETS FRO MDIFFEREN T COUN TRIES FRO M TH EGEN ERAL DIRECTOR O F VITRIN AUN IVERSITY, MR. EDMON D VLASH AJ,RECTOR OF TH E VITRIN A UN IVERSITYTIRANË PROF. DR. MARIO KEDHI, VICE/RECTOR OF THE UNIVERSITY TEKI KURTI

The initial interview with the presence of media.

*09.30 14.30

CEREMO N IAL O PEN IN G O F TH EINTERNATIONAL CONGRESSANTHEM OF ALBANIA*GREETING SPEECH (ALBANIAN, ENGLISH)O F TH E RECTOR O F TH E VITRIN AUNIVERSITY PROF. DR. MARIO KEDHIGREETINGS FROM THE AUTHORITIES OFTH E COUN TRY AN D ACADEMICPERSON ALITIES AN D REPRESEN TATIVESOF TH E WRITERS FRO M DIFFEREN TCOUN TRIES O F TH E WO RLD AN DDIASPORA.*GREETING SPEECH (ALBANIAN, ENGLISH)OF THE SECRETARY GENERAL OF LNPSHA

PEGASI ALBAN IA, TH E POET AGRONSHELE I.W.A , W.PS, BELGIUMGREETIN GS FROM TH E PRESIDEN T OFI.W.AGreetings of the literary vgroup of the universityauthors VITRINA

*ESTEEM OF THE CONGRESS FOR ALL THEPOETS, WRITERS AN D ARTISTS OF TH EWORLD WH O CON TRIBUTED INLITERATURE AND ART DURING ALL THETIMES

(IN TERPRETATIO N FROM TH E POEMOASIS (FRAGMENT ) (MAJA E MPREHTË

E LAPSIT ) O F TH E PO ET KRISTAQ F.SHABANI. Interpret the actress of the theatreof drama Migjeni of Shkodra Drane Xhaj(inAlbanian) and Enton Zykaj and Aleksand raShabani in EnglishInterpretation of the actress MERITA SMAJA,ShKODËR ALBANIA poem of the poet DinoCubatis fragment

* Movie The Fourth International SymposiumLYRISM IN LITERATURE fragment

UNIVERSAL VALUES OF A UNIVERSITYSUCH AS VITRINA UNIVERSITY, whichbelongs to the fu tu re of the p rogress of theAlban ian Ed u ca t ion r ela t ion of th isuniversity with Universities of other countriesfor exeprience and professionalism by the vice/rector of the University Dr. Teki Kurti*TO KN OW TH E PARTICIPAN TS IN TH ECONGRESS(they appear w ith a photo, the country theycome from, Cv and a poem or sketch from allthe participants in the Congress in PowerPoint.*Referen ces: Un iv er s ia lity of v a lu es inliteratu re and contem p orary art (sp eeches(after a sp ecial p rogram m e) .(Alban ian ,English)KRISTAQ F. SH ABAN I , I.W.A, W.PS, ABI,AOM , poet, writer, scholarPRESIDEN T O F LN PSH A PEGASIALBANIA

Sp eeches related w ith the object by p oets,writers local and from other countries (after thespecial programme)*Presentations of the Anthologies publishedfrom the year 2007 to the year 2012, theiruniversal values as well as the great translatingact iv ity , w h ich h as r ea lized th eacknow led gem ent of the d im ensions of the

THE PROGRAMME OF THE INTERNATIONAL CONGRESS MUSE OF POETRY PEGASI 2011 WITHOBJECT: UNIVERSIALITY OF VVALUES IN LITERATURE & CONTEMPORARY ART

7


cr ea t ion of m an y au th or s m em ber s ofPegasi in the world andwhich enables the contact with authors of othercountries , anthological presentation from thewriters and the poets of other countries (specialprogramme).*Concert of the Vitrina ensemble and other kindsurprises with virtuous artists such as: JorgoRoze, Merita Sm aja, Drane Xhaj, Enkelejd aQesku, Xhelal Angoni etcetera, delivering oftitles of Pegasi and grand titles awarded bythe Prestigous Biographical Institu tes in theWorld (USA, ENGLAND).QUESTIONS - ANSWERS THE PANEL OF

THE LITERARY GROUP VITRINA WITHPOETS FROM THE WORLD*Fair an d trad it ion al Alban ian sh ow an dsketches of painting of the paerticipants by thepainter sketcher.*Surprise WITH THE WORLD CHAMPION inBO DY BUILDIN G, th e m an fromGJIROKASTRA NIKO MUÇO , participant inmany International Championships, who willdemonstrate this beautifu l art of the physicalappearance with the tendency that in the futureto be organized such a World Championshipof BODY BUILDIN G at Vitrina University,which without doubt will be a great event inth is k in d of sp or t . LN PSH A PEGASIALBAN IA has given a contribu tion in thecr ea t ion of th e Associa t ion of BODYBUILDIN G, w ith N ation al d im en sion s inGjirokastër. In this way will presented a two-planed competition of peotry.*Speeches and presentations of the literaturesof the participating countries in the Congress,which have focused personalities of the literarylife of their country* JO URN EY TH RO UGH TH E PROFILE

PEGASI IN TERN ATION AL (FOCUSEDPERSON ALITIES OF ALBAN IAN AN DWO RLD LITERATURE (SPECIALPROGRAMME)*Visit in kind med iums of the Campus anddialogues.* Questionaries w ith the participants in theCongress: Universiality of Values in Lteratureand Contemporary Art with a questionarieprepared before.

II. SECONDA DAY, SATURDAY, APRIL 21:THE DAY OF UNIVERSAL EXCHANGE OFVALUES IN LITERATURE, ART com binedwith a tourist and poetic guide in Shkodra andin Lezh a , tw o cr ea t iv e tow n s an d w ithrepresentative values in literature, culture andart, with the participation of the authors adnem ed ia of these tow ns and ac ad em ic staffs(Shkodër University Luigj Gurakuqi ).* A brief visit in the town, where poets, writersand great artists were born*Welcoming from the Director of theTheatreMigjeni of Shkodra.

*Visits in the mediums of this theatre. Visit tothe photo exhibition, which shows the greatnessof the dramatic art of this d inamic institu tionof Albania and an in trod u ction of the tw oPegasi members, actors of this Theatre.*Speeches: Theatre Migjeni , one of the mostproductive theatres in which were born greatAlbanian artists*Speech: Shkodra the place of Albanian titansin literature(Gjergj Fishta, Ndre Mjeda etcetera)...

*Sp eech es (in th e m ed iu m s of th eMigjeni Theatre), after the special programme

of the Second day.Interpretations by the great Shkodra poets:*In terp retations from the p oem s of GjergjFishta, Ndre Mjeda, Migjeni etcetera) by theSh kod ra actor s an d Alban ian p oets ,participants in the Congress.*Poets from th e w or ld an d th e Alban ianregions, diaspora greet Shkodra.*Welcoming of the participants in the Congressby the Rector of Shkodra University*Visit in the university mediums, contacts witha group of students of the Faculty of AlbanianLanguage and Literature: Questions-Answersfor contemporary modern Literature , whichwill be applied also in Vitrina University. Agr ou p in g of s tu d en ts an d from on erepresentative, poet, writer of every countrybefore the student panel...*A short visit in the mediums of the UniversityLibrary and taking information for the presenceof the contemporary literature (Gifts of books,ceremonially)...*Sp eech: Universal exchange of valu es inliterature space for mutual acknowledgementof the contemporary literature*JO URN EY TH RO UGH TH E PROFILE

PEGASI IN TERN ATIO N AL (FO CUSEDPERSON ALITIES OF ALBAN IAN AN DWO RLD LITERATURE (SPECIALPROGRAMME)

*Welcome by the Directory of the Public LibraryShkodër*An inform ation in the read ing hall of thislibrary...*A stop at the Castle of Rozafa and introductionwith its legend...Albanian representative legends, peaks of the

creature of the thought

*Going to the town of Lezha*Welcom e organ ized by th e H ead ofMunicipality of the Town of Lezha, Mr. ViktorTushaj*Short film : Lezha and its brave history incenturies*Meetings w ith the au thors of the tow n ofLezha.*Speech: Contemporary literature of Lezhaand its representatives*Exhibition of this literature*Poets from the w orld and other Albanianregions, diaspora greet Lezha*Homage at the Grave of the Great NationalHero, Gjergj Kastriot Skënderbeu.* Return to Tirana(during the return interviews,songs etcetera)..Sesion of the afternoon in Vitrina university:DECLARATION OF THE CANDIDATES FORTH E N OBLE PRIZE FOR TH E YEAR 2011FROM IWAThe speeches, concerts, surprises, c ompetitionscontinue.

III. THIRD DAY, SUNDAY APRIL 23, DAYOF CONSTELLATIONDuring this day a short speech will be delivereda sentence for the greater poet, writer or artistrepresentative of every participating country,for the great historical figure of their Nation andhonoring and respect, their literary emphasis...For Albania, Kosovo will be delivered a short

speech about Gjergj Kastriot Scanderbeg andabout Migjeni, the interrupted hurricane andabout the great writer Ismail Kadare).*Parting from Tirana, stoping to Krujë, visit inthe MUSEUM of KRUJAAnd in the Castle of Kruja*departure through the new highway Tiranë -Prishtinë and stopping at the town of Kukësi...*A coffee in the town of Kukësi, where the Driniriver breathes, producer of the Albanian energy.*Short meeting with the authors of Kukësi...Apoetic coffee ...*departure to GjakovaDuring the journey the guide (interpreters) willintroduce the participants with the towns, thetou ristic p laces of Albania from w here thehighway passess.Hour 13.00 in the town of Gjakovë (KOSOVO)Day of Constellation 13.00-21.00*Welcome from the head of the Commune Peja*A detailed programme with: filming for Pejaa , it s con t r ibu t ion in lit er a tu r e, p oet icmanifestations held, central historical figures ofPeja , Book fair of the Peja authors, presentationof a great name of the Pejan literature, shortspeeches, interpretations, visit to some greathistorical objects, shows etcetera.Short speeches and presentations of literaturesof the participating countries in the Congress.* JO URN EY TH RO UGH TH E PROFILE

PEGASI IN TERN ATION AL (FO CUSEDPERSON ALITIES OF ALBAN IAN AN DWO RLD LITERATURE (SPECIALPROGRAMME)*Literary, cultural and artistic activity LNPSHAPEGASI KOSOVO (branch of GJAKOVË)

IV. FOURTH D AY OF THE CON GRESS,MON D AY . D AY OF THE UN IVERSALBROTHERHOOD OF THE AUTHORS*Hour 8.00 departure from Gjakova to Prishtina*Hour 10.00 opening of the fourth day of theCongress* UN IVERSIALITY OF TH E VALUES INLITERATURE AND CONTEMPORARY ART*greet in gs of th e Pr esid en t of LN PSH APEGASI KOSOVO

*gretings from the sister organizationd all overthe world*Reference: 100 years Albanian literatu re,relation with the modern worldProfessor Assoc. Begzad Balliu*Speech: Treasures of the Albanian folk inH ar v a rd (Un iv er sa l exch an ges in th eframework of the trad ition of folk) Prof. DrZym er N eziraj, Institu te of Albanology ofPrishtina.*Sp eech : beg in n in gs, o rgan iza t ion an dachievements in the exchange of values amongpeop les, one of the m ain acad em ic aim s inAlbanian universitiesProf. Assoc. Nehas Sopaj*Sp eech es from Alban ian Diasp ora in theworld, by writers of other countries for the poetselected to be presented...*Anthological presentation*Visit in the Museum of Kosovo, in the Galeryof Figurative Arts, in Prishtina Library.* in the UNIVERSITY OF PRISHTINA in theFaculty of Albanian Language and Literature:

Atten d in g of a lectu re in th e su bject oflitera tu re w ith object th e u n iv er sa lity inLiterature and and donating universal booksin the Library of the University.

Afternoon:Universal dancing



8

*Great poetic meeting, dancing, stimuli, titles,diploma...13-13.30 DECLARATION OF THE WINNERSOF THE COMPETITION PEGASI 2011 BYTH E JURY H EADED BY TH E PO ETESSTERESINKA PEREIRAParticipate all the participants in the CongressProposals of I.W.A for cand idates for Nobelprize in Literature for the year 2012CONCLUSIVE TALK OF THE CONGRESSCO MMUN ICATE FO R TH E PRESS(UNIVERSAL DECLARATION) ALSO FORTH E WORLD LITERARY ORGAN ISMSDIRECT IN THE HALL OF THE RTK FOR THEPROGRESS O F TH E IN TERN ATIO N ALCON GRESS MUSE OF POETRY PEGASI2011 WITH OBJECT UNIVERSIALITY OFVALUES IN LITERATURE AN DCONTEMPORARY ARTAND UNIVERSAL DECLARATION OF THECON GRESS, CALL FO R PEACE, WELLUN DERSTAN DIN G AN D PROGRESSIVEDEVELOPMEN T IN TH E PATH O FDEVELOPMEN T IN GEN ERAL AN DLITERARY IN PARTICULAR

April 24, Tuesday hour 8.00Departure of the participants in the Congressfrom Prishtina , the capital of Kosovo

Good bye in th e o th er In tern a t ion a lCongress ...*In this Congress a great importance will bededicated to selections made by the participantsfrom different countries of the world in orderto p u blish an d d iscu ss abou t th e au th orsprotagonists, capital works, by fulfilling all theirdemands.

Every speech d eliverer w ill realize his/ herspeech w ith illu stration to d isp lay it in thesystem of PowerPoint, where w ill also havehis/her own individual material of the CV andliterary activity...There will also be a surprisal presentation of agrou p of w orks consid ered and selected asinovation in Albanian literature of the talentedauthors from the country and the World...Photo exhibition from the symposiums hels inVitrina University TIRANË 2008-2011The SECRETARY OF THE PRESIDENCE OFTHE INTERNATIONAL ASSOCIATION OFPOETS, WRITERS AND ARTISTS PEGASIALBAN IA, h ead ed by Mrs. AGETIN AMARTINI, DWELLING IN Italy has taken careabout the presentation of the materials of the

Congress. She is a true professional, educatedand serious.From both the associations NPSHA PEGASIwe shall send to the Ministries of the Interior ofboth cou n tr ies, Alban ia an d Kosovo, th eitinerary of the movement, the agenda of theCongress, the places where the congress willbe held, for safety to avoit the smallest incident,as a ll th e p ar ticip an t in th e Con gress aremembers of world literary organisms.The m ovem ents w ith in the territory of therepublic of Albania will be with regular vehiclesand insurances and every participant will havethe logo of the participation in the Congress, aswell as his/her identification documents.The Associations will have their group of guideand security headed by the poet and specialistPerikli Shuli....* A short meeting of ideas is planned at the Bar

VRITE LOTIN m ed iu m of LN PSH APEGASI ALBANIA, where will be d isplayed

films from the activities of Pegasi...* It w as also d iscu ssed abou t th e sp eech :

Psychoanalytics in literatu re and in art atypical psycho-social-analytical point of view,which will be delivered by Rezarta Pode. It wasdiscussed about the substrate of this speech.The Congress will have scientific discipline, thesame as in other symposiums and in the lastday the Congress will select the new Presidenceof pegasi with poets and writers of internationallevel, who are members of PEGASI and will bed iscu ssed abou t a m ore fru itfu l connectionam ong m em bers of pegasi in the u niversalplane....In the Congress every group, or Association hasits own right to make its own proposals also inthe plane of world awards, as it has come fromthe Greek Association of Writers the proposalfor Candidate for the Nobel Prize for the poetPOTIS KATRAKIS, presented by the translatoran d p oet Zah aru lla Gaitan aki, H on oraryMember of LNPSHA PEGASI ALBANIA.It w ill a lso be d ecla r ed th e Altern a t iv eAcademy, an idea put forward in the year 201and considered as correct.Th is congress w ill have its ow n m aterialspublished , which are already being preparedand are being negotiated. We are discussing foran ANTHOLOGY OF POETRY OPEN LANE2, where the works of all the participants incongress and those who c ontribute with speeches etcetera, will be published ..., with a shortbiography and with a little cost which will beused for its publication, where every participant

in the congress will have a copy.The congress has its ow n literary character,respects all the symbols of the participatingcountries, which show their national identity,as well as the symbols of their representativeAssociations and groups. Every other deviationis p u n ish ab le an d ou t of th e ru le of th eCongress.This is for informing, because the experiencehas shown that there has been seriosity andrespect of all the rules from the authors...In th is Congress w ill be introd u ced all theliteratures of the participating countries and ofthe distinguished literary personalities of all thecountries, using all findings and formats.President of the First International CongressPEGASI- VITRINA

Kristaq F. Shabani, poet, writer, scolar, aesthete,I.W.A, W.P.SPresident of LNPSHA PEGASI ALBANIAH on orary m em ber of m an y Associa t ion sthroughout the WorldPresident of the Association of Writers, Poetsand Artists PEGASI ALBANIA

MAN OF TH E YEAR 2011 ABI , USADECEMBER 2011NOMINATED MAN OF THE YEAR 2012ABI, USA, FEBRUARY 2012WINNER OF THE GOLDEN MEDAL OF .....

FOR ALBANIA ABI, USA JANUARY 2012C OLLABORATOR WITH EQUAL RIGHTS INABI, DECEMBER 2011SELECTED AMONG 2000 INTELLECTUALSO F TH E 21ST CEN TURY BY IBC(BIOGRAPHIC INSTITUTE OF CEMBRIDGE)ENGLAND JANUARY 2012SELECTED AMON G 1000 PEO PLE

ILLUMIJN ATED MIN DS OF TH E 21STCENTURY BY ABI, USACORRESPODENT OF THE SCIENTIFIC ANDLITERARY MAGAZINE LA PORTA DELLUOMO ITALY, NOVEMBER 2011The rigorou s perform ance of the agend a isattended:Agron Sh ele I.W.A, W.PS SECRETARYGENERAL OF LNPSHA PEGASI ALBANIAALONG WITH THE VICE PRESIDENTS ANDSECRETARIES O F LN PSH A PEGASI ALBANIAIN KOSOVO : PRESIDEN CE OF LN PSH APEGASI KOSOVO

TIRANË, ALBANIA MARCH 5, 2012VicePresid en t of th e Fir s t In tern a t ion a lCongress PEGASI- VITRINA Mrs . HasijeSelishta W.P.S


HAPJE E SIPARIT TË KONGRESIT NDËRKOMBËTAR MUZA POETIKE PEGASI- VITRINA 2012 TE LOKALI VRITE LOTIN

PRITJE NGA PRESIDENCA E LNPSHA PEGASI ALBANIA TELOKALI VRITE LOTIN , REZIDENCE E LIDHJES DATE 19.04.2012

DATË 19 PRILL 2012 ORA 19.00

MARRIN PJESE PRESIDENCA E LIDHJES NDËRKOMBËTARE TËPOETËV E, SHKRIMTARËVE DHE POETËVE PEGASI ALBANIA,PRESIDENTI, KRISTAQ F. SHABANI, SEKRETARI I PËRGJTHSHËM,AGRON SHELE Z/ VENDËSPRESIDENTJA KOZETA ZAVALANI,PETRO DUDI , ZEVçPRESIDEN T I PËRGJITH SH ËM ILN PSH A PEGASI ALBAN IA , SEKRETARE E PËRGJITH SME ELNPSHA PEGASI KOSOVA SHEFQETE GOSALCI, SEKRETAREPER ETIKEN E LN PSH A PEGASI , TEKI KURTI, Z/ VEN DESREKTOR I UN IVERSITETIT VITRIN A , ELON A HASIMLLARI,KO ORDIN ATO RE PËR VEPRIMTARITË KULTUROREUN IVERSITETI VITRIN A, SEKRETARE E ARTIT FIGURATIV,

PIKTORJA FLUTURA MAÇI, POETJA SH QIPO N JA DURO ,KOORDINATORE PËR TALENTET E RINJ NË EVROPË E LIDHJES,ALEKSANDRA SHABANI (MAJLINDA) POETE PERKTHYESE , ZEV/SEKRETARE E PERGJITHSHME E ELNPSHA PEGASI ALBANIA,PËLLUMB GORICA , SEKRETAR PER TALENTET E RINJ TE LNPSHAPEGASI ANXHELA PEZA, SEKRETARE E LIDHJES SE KRIJUESVEPEGASI PËR DEGËN E TIRAN ËS, PERIKLI SH ULI,

KRYEKORDINATOR I LNPSHA PEGASI DHE PRONARI POET IVRITE LOTIN , XH ELAL LUCA , KOORDIN ATOR I LN PSH APEGASI PËR TIRAN ËN , H YQMET H ASKO KOORDIN ATOR I

LN PSH A PEGASI PËR TIRAN ËN , AGETIN A MARTIN I,KRYESEKRETARE E PRESIDEN CES SE KO N GRESITNDËRKOMBËTAR , ËNGJËLL SHAMETI, PËRFAQËSUES I DEGËS SËLNPSHA PEGASI FIER,ROLAND LUSHI, BOTUES I REVISTËS OBLEISK , ELEFTERIAKALLOJERI, ZçKRYETARE E LN PSH A PEGASI ALBAN IA PËR

9

Nr.80 PEGASI, Prill 2012GJIROKASTRËN , VASIL ZËRA , POET , BARD , N / KRYETAR IDEGËS SË LN PSH A PEGASI ALBAN IA PË GJIROKASTRËN ,ALKETA MAKSUTI ,POETE, SHKRIMTARE TIRANË, KLODIANAKULLOLLI, POETE, LUSHNJË, REZARTA PODE, SEKRETARE PERPSIKO- ANALITIKËN LETRARE, SHKODËR.*POETËT E MBËRRITUR NGA VENDET PJESËMARRËSE : ITALI,TURQI, GREQI, KROACI, SUEDI, IRAN , BELGJIKË, MALI I ZI,KOSOVË, SHQIPËRI E TJERE SI DHE NGA KRIJUESIT SHQIPTARËME BANIM NË: ITALI , FRANCË, BELGJIKË, ZVICËR, ITALI, GREQI,SUEDI, FINLANDË E TJERË.

PROGRAMI

*FJALA E MIKPRITJES: Mirëseer d h ët n ë KO N GRESINNDËRKOMBËTAR MUZA POETIKE PEGASI- VITRINA -2012"ME OBJEKT: UNIVERSIALITETI I VLERAVE NE LETERSI DHE NËARTIN BASHKËKOHOR (SHQIP, ANGLISHT, ITALISHT)PRESIDENTI I LIDHJES*FJALA PËRSH ËN DETËSE E ZçREKTORIT TË UN IVERSITETITVITRINA DR. TEKI KURTI

PËRSH ËN DETJE N GA PËRFAQ ËSUESIT E ORGAN IZMAVELETRARE PREZEN TE DH E N GA KRIJUESIT SH QIPTARË N ËVENDET E TJERA TË EVROPËS SI DHE NGA KRYEREDAKTORJA E

GAZETËS PLUS GAZETA E ATHINËS ZONJA IRA LONDO.

*GJATË PRITJES SH FAQJE N Ë MON ITOR : PJESMARRËSIT EKONGRESIT NDËRKOMBËTAR , FOTO, CURRICULUM VITAE ,KREATURA E TYRE...* SHFAQJE E FILMIT: SMPOZIUMI IV NDËRKOMBËTAR MUZAPOETIKE PEGASI 2012 N Ë UN IVERSITETIN VITRIN A DH EVEPRIMTARI TE TJERA TË LNPSHA PEGASI ALBANIA..N JOH JE, AUTOGRAFE, LIDH ËSI, SH KEMBIM VEPRASH TËNDERSELLTA.ANTOLOGJIA KORSI E HAPUR 2, RINJOHJE ME PROGRAMIN E(VEÇANTË ) KONGRESIT

.MERR PJESË GRUPI POLIFONIK PEGASI ALBANIA

PRITJA ORGANIZOHET TE RRUGA DOM BOSKO, AFËR TV VIZIONPLUSITTELEFONI PËR KOMUNIKIMPERKLI SHULI 0696105232

PRESIDEN CA E LIDH JES N DËRKOMBËTARE TË POETËVE ,SHKRIMTARËVE DHE ARTISTËVE PEGASI ALBANIATIRANË, 12.04.2012

DREJTUES E SEANCASH TË KONGRESITPOETJA KOZETA ZAVALANIDR. TEKI KURTI Z/VENDËSREKTOR IUNIVERSITETIT VITRINASHQIPONJA DURO, POETE, GAZETARE,BELGJIKËDespina Kontaxis, poete, Kavalla Greqi

Data 20 prill 2011, DITË E PREMTE ora 10.15.-14.309-10.15 Programi kryesor hapja , përshëndetjet,referenca1.Kumt specialPersonalitetet e mëdha të letërsisë botërore dhe

UniversiLetersia moderne dhe universialiteti i vleraveTeresinka Pereira , Presidente e I.w.A*Përshëndetje e Lëvizjes Poetike 100000 POETËPËR NDRYSHIMMichael Rothenberg, Californi2. Letërsia turke, proza poetike turke bashkëkohoredhe roli qe luan në universAsst. Prof. Dr. Tülay AKKAYUN Muðla University,Faculty of Arts and Sciences, Applied ForeignLanguages Department Kötekli MUÐLA *Përshëndetje e Lidhjes e Shkrimtarëve të Perusë,MANUEL LASO, POET , ESEIST3. Guximi i konkurrimit universal te vlerave nefushën e pikturës dhe të skulpturës I shprehur gjatëekzistencës Flutura Maçi, piktore, poete Sekretare për Artin eLNPSHA PEGASI4. Hellenistic Poetry Poezia helene moderneDespina Kontaxis, poete, Kavalla Greqi5. Letërsia e sotme iraniane dhe letërsia modernee emigrimitAzita Ghahreman, IRAN is an Iranian poetPërshëndetje nga poeti Indian Kuldeep Srivastava6. Letërsia moderne kroate, e parë nëkendvështrimin e universialitetit kontributi dhepërfaqësuesit e saj virtuozë

Keativiteti si shpërblim për mungesën os(mosparaqitjen) të vlerave universale CREATIVITY AS COMPENSATION FOR THE

ABSENCE OF UNIVERSAL VALUES

7. LETËRSIA DHE ARTI MODERN SHQIPTAR Lana Derkaè, poet, CROATIA*Përshëndetje kongresit nga DEW BRAVAJ, INDI8 Letërsia italiane dhe Universi Prof. italiane , poete

9. Letërsia bashkëkohore shqipe e Kosovës dheuniversalitetinga Prend Buzhalla , poet, studiues , shkrimtar,Kosovë..

10.ANTOLOGJIA POETIKE KORSI E HAPUR2

Nga arkivoli i madh lindi Dielli, qafoi Fjalën...Globi doli nga Mermeri ...Në korsi filloi startimi ... Drande XHAJI, MERITASMAJA , SHKODER

Antologia poetica La Corsia Aperta 2Dal grande feretro è nato Il sole ha abbracciatola Parola...Il Globo è uscito dal Marmo... Nella corsia hacominciato l inizio...

ANTHOLOGY OF POETRY OPEN LANE 2

From an enormous coffin the Sun was born ,embraced the Ëord... The globe surfaced from theMarble ...On the lane the launch began...11. Gjuha, mjeti universal i ndërkëmbimit tëvleraveMg. Klodiana Kullolli, poete, ALBANIA12. Letërsia gjeneratore dhe impulsive, larmiatematike, tharmi, dritëzimi, analitika, këndvështrimijetësor, fluturimi dy kahësh dh dy krahësh në qiejt eletërsisë moderne

Vasiliki ErgazakiDisa mendime kritike për përfaqësuesit bashkohorë

të letërsisë shqiptare fokusuar libri Pulsi i Dhimbjes

13. Plus gazeta e Athinës , një gazetë përfaqësuesetipike mediative e mentaliteti dhe civilizimitIra Londo , Kryeredaktore e gazetës Athinë14. Hapësira universale krijuesve shqiptarenëpërmjet pasqyrimit antologjik në Belgjike,synimeFrancis Chenot poet , lexon kumtin Vasil Capeqi,BELGJIKË15. Revista letrare OBELISK në hapësirënuniversaleRoland Lushi , botues , Tirane, Albania15.00 - 17.00 Drekim festivMiting i madh poetik Poeti dhe UniversiKRISTAQ F. SHABANI

PROF. ITALIANEAzita Ghahreman, IRAN is an Iranian poetAsst. Prof. Dr. Tülay AKKAYUN

Antologjia poetike Korsi e hapur 2 Autorë tëPegasit dhe të tjerë nga vendi dhe BOTA,pjesëmarrës në Kongres.Çmimet e Konkursit në kuadrin e KongresitNdërkombëtarDhenia ceremoniale e titujve ARTISTE ESHQUAR E LNPSHA PEGASI ALBANIAaktoreve të talentuara shkodran e Merita Smaja dheDrande Xhaj

18.00 20.30 Seanca e pasdites 20 prill 2012DREJTUES I SEANCES AGRON SHELE,SEKRETAR I PËRGJITHSHËM I LNPSHAPEGASI ALBANIA

Davor alat , poet, KROACIPAVLE GORANOVIQ (PAVLE GORANOVIÆ) MAL I ZI1. Kumt « Krijimtaria në Letërsi dhe Art, universi isaj në Mal të Zi «PAVLE GORANOVIQ (PAVLE GORANOVIÆ) MAL I ZI2. Instituti Letrar i Ankarasë dhe roli qe luan përuniversializmin e vleraveTOZAN ALKAN , ILA Turqi3. Kalimkohe dhe poezi, një nga fushat e tepëruarae të shkuara të vlerave universale Poeti dheUniversiPastime and poetry one of the last remaining

domains of universal values Davor alat , poet, KROACI4, Mendimi kritik maltezTransmetimi i vlerave universale nëpërmjet

poetikës magjikenga Patrick Sammut, poet, studiues , Maltë

Transmission of Universal Values through PoeticMagic

LETËRSIA MODERNE E BELGJIKËS

5. « Aspekte lirike ne poezine sureale te Paul VanOstaijen »« Aspecten van het Belgische lyrisme dankzij hetSurealisme van Paul van Ostaijen » Shqiponja Duro(Leuven-BELGIUM) nga Shqiponja Duro, poeteBelgjikëLETËRSIA MODERNE SHQIPTARE

PROGRAMI I VEÇANTË i ci l i ështe i ndër l i dhur me Programi n Kryesor


10

6. Darka e gabuar e shkrimtarit ISMAIL KADARE

KUMT Qiellzanat trillane nga Petraq Kote,ALBANIA

7. MLADEN LOMPAR Mal i ZiNjë prezantim i poezisë malazeze me përfaqësuesit

e saj tipikë të sotëm dhe konkurrimi i saj i vlerave

PREZANTIM ANTOLOGJIK

Senca e Antologjive poetike*ANTOLOGJIA KORSI E HAPUR 1,2 * Antologji NË FLAKËN E KRIJIMIT 1,2,3

Athinë Panajota Zaloni Greqi* PIKTUROJ NË DET TË BARDHË antologjipoetike në shqip e poetes Panajota Zalloni* Krijuesit bashkohorë grekë antologji në shqipDino Cubatis* Antologji Kaito Antologjia, Kiato 2009"Përshpirtje për Panajaot Kalahanin VasilikiKalahani* Antologji e Mongolisë Hadaa SendooDomenico Defelice: Fletë nga Poezia Kalabreze eshekullit të XX sipas preferencës së Angelo ManitësItali*Antologji e Malit të Zi*Antologji e Belgjikës*Antologji e ISH RJ të MaqedonisëDarkimiE shtunë 21.04. 2012 DIA E UNIVERSIALIZMITTË VLERAVEDREJTUES SEANCE REZARTA PODE,psikologe , poeteTOZAN ALKAN , poet ILA TurqiMLADEN LOMPAR POET, STUDIUESJOZEFINA TRABOINI, POETESHKODËR- LEZHË

Nisja nga Tirana 08.00Tiranë Shkodër- Lezhë- TiranëProza poetike magnetizim shpirtëror në botën

shkrimore Nisje për në Shkodër nga Tirana ora 8.00Soditje të panoramës natyrore Tiranë Shkodërnjohja me vendet, insfrastrukturënMbërritja në Shkodër dhe fillimi i veprimtarisë ora10.30 Teatri Migjeni

Letërsia, impulsuesja dhe dinamika jetësoreEkspoze e librit të krijuesve shkodranëPërshëndetje nga poetja italiane, poetja turke, poetjagreke Dhespina Kontaxis, poetja iraniane suedezeAnzita, poeti dhe gazetari kroat, poeti malazez PetreGoranovicFragmente nga përshëndetja e Michael RothenbergCanada2. Universiteti Luigj Gurakuqi ShkodërNë mediatekën e Universitetit Luigj GurakuqiShkodërPërshëndet pjesëmarrësit e KONGRESITNËRKOMBËTAR PEGASI VITRINA 2012Rektori i UniversitetitKumt i Profesores dhe poetes italiane3. Biblioteka ShkodërProfil Dino Koubatis, Greqi Kumtim Magjia epërkthimitINNOVATION AND THE MAGIC OFTRANSLATINGNGA Dritan Kardhashi përkthyes, AleksandraShabani, përkthyese, poeteA critical thought over a translated literary ëork inalbanian language.The progressive mission of a Work- documentdesigned With epos (Speech)

Held in May 16, 2004 in the auditorium of theUniversity E.Çabej Gjirokastër, discussing the

work of the well known Greek writer Dino Kubatis.Iliana jeta jonë përfundon tek tanket Dino Kubatis

anglisht Dritan KardhashiKumtim (shqip anglisht)* Prezenca e pigmentit poetik në veprimtarinëkrijuese të shkrimtarit dhe poetit Dino Cubatis, vlerae universalizmit letrarDuke udhëtuar në Shqipëri dhe romanit Iliriana

jeta jonë mbaron te tanket4.Në kalanë e Rozafës, legjenda e Rozafësinterpretim nga aktoret e Teatrit Migjeni Shkodër,vizitë në Kala, Pozime impresionante në Kalanë eRozafës .Recitim i poezisë : Duke pritur RINGJALLJEN KUMTET QE DO TË MBAHEN NË TEATRINMIGJENI , UNIVERSITET DHE BIBLIOTEKENE QYTETIT TE SHKODRESLETËRSIA MODERNE E KRIJUESVE NË ISH RJTË MAQEDONISË1. * LIRIZMI NË LETËRSINË SHQIPE TËKRIJUESVE NË ISH RJ TË MAQEDONISË;PROF. DR NEHAS SOPAJ, UNIVERSITETI ISHKUPIT2. Arti i komunikimit, etika e sjelljes, humanizmi ikrijuesit universalJozefina Traboini, Sekretare per Etiken e LNPSHAPEGASI ALBANIA

3.. Letërsia moderne italianeArjan Kallco, pedagog, studiues, përkthyes ,universiteti Fan Noli Korçë4. Letërsia moderne e Afrikës së JugutDhespina Kontaxis, poete, Kavallë, Greqi5. Krijimtaria e krijueseve femra dheuniversialitetiKozeta Zavalani, poete , Z/vendëspresidente eLNPSHA PEGASI ALBANIANisja nga Shkodra 13.00 dhe mbërritje në Lezhë14.00

PROGRAMI I VEÇANTË i ci l i ështe i ndër l i dhur me Programi n Kryesor

Lezhë data 21.04 ora 14.00

DREJTO N SEAN CEN LEO N ARD VLASH AJDREJTOR I VEPRIMTARIVE KULTURORE TEUNIVERSITETIT VITRINAMIRADIJE RAMIQI, PIKTORE, POETE,KOSOVË

Homazh tek Beslidhja e Lezhës , fiksime çasteshNjë historik i shkurtër (Ciceroni)Pallati i KulturësPritje d he p ërshënd etje e p ërfaqësisë vend oreKryetari i Bashkisë LezhëPanair ekspoze i librit të autorëve lezhianë dhedëgjimi i kumtit Larmiteti i kreatu rës lezhianeletërsi artPërshëndetje nga poetja italiane , poeti TozanAlcan, poetja greke Vasiliki Ergazaki, poetjaKozeta Zavalani Albania, poetja Albana ZhutaStrugë Maqedoni, Shefqete Gosalci Kosovë dhepoetja kroate Lana1. H ajku d he Un iversi Ram Krishna , p oet,studiues, përkthyes INDI2. Sa e këndshme e hidhur të jesh femër mendimkritik mbi veprat eshkrimtares Mimoza AhmetiAleksand ra Shabani (Majlind a) Z/ Sekretare ePërgjithshme e LNPSHA PEGASI ALBANIA3. KUMT NDERI I KONGRESITLETËRSIA MODERNE SUEDEZE« PËRKTH IMI I SH PIRTIT N Ë N O CIO N EVIZUALE TOMAS TRAN STRÖMER, FITUES IÇMIMIT NOBEL NE VITIN 2011 » QERIM RAQI, POET , SUEDI15.00 Drekim në Lezhë

18.00 Kthimi nëTiranë

Seanca e pasditesDitë e shtunë, 21 prill 2012 0ra 19.00DREJTON SEANCEN PROF. DR. MARIO KEDHI,REKTORI I UNIVERSITETIT VITRINAVASILIKI ERGAZAKI , POETE, GREQI1. The Logos Sounds: Poetry Gives Birth to InfinityTrungjet e Tingujve: Poezia jep Lindje ( Prejardhje)drejt Pafundesise ( Paanesise)Vassiliki Ergazaki, ATHENS , GREECE2. Poeti Francis Chenot profil dhe bashkëkohesiuniversaleVASIL CAPEQ I , STUDIUES,PËRKTH YES,BELGJIKË

5. nga Rezarta Pode Pedagoge e Psikologjisë nëUniversitetin KRISTAL TIRANËRrëfim për vetveten (poetët) Poeti Tozan Alcan(Instituti Letrar i Ankarasë)6. Profile dhe prezantime të librave me karakteruniversalProfil Kristaq F. Shabani«SELI NË QIEJT A SEAT IN HEAVENS«HUMILITED VIRTUE» «LAVIRTU SPEZZATA,»Il polso del dolore» poesia Gëzimi i vjeshtës, Autun JoyArticle read in Alban CongresCritical Article by Ind ian poet K.K.Srivastava, onKristaq F. Shabani sbook Humiliated VirtyeA short coment by Nad ia Cella Pop* EfthimiosHatziionanou ëriter Ed itor of ATTICA LETTERS GREECE Brid ge in making A Bi annual Collection of

International Poems And Literary Appraisals.

DINO Kubatis Duke udhëtuar në ShqipëriPanagiota Zalloni 1,2,3 With the flame of creation

Me flakën e krijimitVASILIKI ERGAZAKI Tempuj të vegjël në dallgëDimitri Kakalidhi Shkend ijëzat ÅíáýóìáôáLeta Kucohera

Koha e përjetshme

(Eternal time, Il tempoeterno.Jota Fotiad hu - Balafu ti Me zogjtë e bard hë tëqiellit , , With the ëhite birds of the sky , Congli uccelli bianchi del cieloVASILIKI KALAHANI Më d jeg Erosi i Qiellit (The love of the Sky burns me ,QERIM RAQI THE ORPHENS S BROKEN LYREMIRADIJE RAMIQI THE RETURN THE BROCENSILENCE Rezarta Pod e Çud itja e p ikës ( The raind ropwonders, L incanto della goccia)Petro Dudi ConstelationMurat Memallaj Eseniane

Perandoria e shpirtit Jozefina TraboiniH asije Selishta Il FUOCO MITICO Saggezzamistica Il sibilo d i capeloSh efqete Gosa lci BO ILIN G O F DEPTH SBOLLIMENTO DI PROFONDITA

Riza Lahi HANIVBAL ANTE PORTASMIGUEL Oscar Menassa Aforism os y d ecires1958- 2008POMEZIA NOTIZIE

Lidhja UNIONE Antonio BellusciDomenico Defelice RESURRECTIO ( Viagggio neldolore)Florentin Smandarache ENCYCLOPETRIANADIA CELLA POP

SHIPWRECKS DELAYED THE LORDSHUP OFTHE WORD

11


Nisja per ne Krujë nga Tirana ora 08.00-KRUJË 8.30VIZITË NË MUZEUMIN GJERGJ KASTRIOTISKËNDERBEU DHE NË KALANË E KRUJËSN JË N KAFE PO ETIKE N Ë KRUJË MEKRUTANËT DHE KRIJUESIT KRUTANË ..Gjergj Kastriot Skenderbeu, Heroi Kombetar i

Shqipërisë

Një kafe poetike te BAR AMERIKA 10.00Te Salla e Konferencave te BAR AMERIKADREJTON SEANCEN RAM KRISHNA , POET,PËRKTHYES INDIKumte1. LETËRSIA E SO TME AMERIKAN E ,PERFAQËSUESIT E SAJparaqet kumtin Anila Mihali, poete , Permet2. Kumt: Koncepti im per poezinë lirikeTeresinka Pereira PRESIDENTE E I.Ë.A SHBAKUMTE SPECIAL I KONGRESIT3.* Letërsia paradoksale, këndvështrim i ri dhenë aspektin lirikn ga Pr of. Dr . Flor en t in Sm ar an d ach eUniversiteti MEKSIKO, SHBA.

4. LIRIKA RUSE KONTEPORANEGruaja, të cilën dashuroj Adolf Shvjedçikov

prezantimi i librit Gruaja , të cilën dashurojDuro Shehu, kritik, Gjirokastër, AlbaniaN JË KUN DRIM POETIK TË LIQEN IT TËKUKËSIT

VIJIM UDHËTIMI NËPËR AUTOSTRADËN EKOMBITKUKËS PRIZREN MBËRRITJA NË PEJË ORA 13.30

Në miniseancat e Kongresit paraqitja e kumtevetë shkurtër ilustrues në monitor :krijmtaria dhe universialiteti në letërsi dhe në

artin bashkëkohor Pogradec poeti Bujar Balliu, Arjan Kallco Korçë,Lida Laze Elbasan, Lulzim Logu Bajram Curri ,Mirditë , Shkodër, Lezhë, Krujë, Lulzim Hajdari

E DIEL 22.04.2012 DITA E PLEJADËS

Kukës , Gjirokastër, Pozaet Qose Gramsh...,Xhelal Luca , Dibër

DITA E PLEJADES PEJËDREJTON SEANCEN E KONGRESIT PROF.DR. ZYMER NEZIRI

Në një ambient festiv ( kinoteatër) është shkruarme shkronja të florizuaraPërpjekjada e madhe.... 100 vite PavarësiMe pushkë dhe penë për MËMËDHENËTi, SHQIPËRI , më ep nd er , më ep emrin

Shqipëtar...Naim Frashëri

*Në mjedis janë ekspozuar portrete të figuravetë mëdha të Kombit, që kanë kontribuar përPav a rësin ë e Sh q ip ër isë d h e p or t r e te t ëpatriotëve të mëdhenj të Pejes ku organizohetveprimtaria (Peje )*Ekzekutimi i Himnit Kombëtar

100 vjet Pavarësi kombëtare përpjekjet përliri dhe pavarësi e çlirim shoqëror të rrethi tëPEJES , evidentimi i kontributitShfaqja e një filmi me diapozitiv

*FJALA H YRËSE DH E CEREMON IALE EVEPRIMTARISËKryetari i KOMUNES së Pejes

*Referencë: Pas 100 vitesh a janë plotësuarëndrrat e Rilindsave të mëdhenj dhe patriotëvekolonjarë për ta parë Shqipërinë,Pejen Zonjë?*Shfaqja e një pjese me një akt me fokus patriotëte mëdhenj shqiptarë (trupa artistike e teatrit dhedramës, apo grupe teatrore në qytetit te Pejes )

RILINDASI I PEJES HAXHI ZEKA

*Ekspoze fotografike nga jeta e tij*Ekspoze e kontributit shkrimor*Referencë: Haxhi Zeka një figurë e madhepoliedrike shumëplanshe, me rol të veçantë në

historinë e Kombit*Interpretime nga krijimtaria poetike per HaxhiZeken dhe per figura te tjera patriotike te Pejes.Aktorë, nxënës të shkollave të mesme të Pejes*Hapja e Ekspozitave*EKSPOZITË PIKTURORE VETIAKE EPIKTORES FLUTURA MAÇIDHE PUNIME TË PIKTORËVE TË PEJES*EKSPOZE ARTI I PUN IMIT TRADITOR

STUDIO MAÇI N GA ARTISTJA H AJRIEMAÇI*SFILIM ME VESHJE TË TRADITËS PUNUARNGA MJESHTRJA HAJRIE MAÇI.*Kumt Çdo libër ka fatin e vetLNPSHA PEGASI ALBANIA*N jë d hu rim p ër Bibliotekën e rreth it ngaautorët pegasianë*Ekspoze e krijimtarisë të krijuesve pejane

Analitikë e veprës krijuese të poetit AzemShkreli , stili, figuracioni në vepër, tematika,larmishmëria, psikoanalitikë, të rejat përsjellësenga korpusi i krijimeve, kontributi në letërsinepejane dhe në letërsinë shqiptareKumtim, interpretatim

* Prezan tim i shku r tër i libr it të VIKTORGASHITn ga Pr of. Dr Zym er N ez ir i , In st itu t iAlbanologjik i Prishtinës

*Dhënia e titullit NDERI I LNPSHA PEGASIALBANIA Etnografit VIKTOR GASHI

*VIZITË DHE ZHVILLIM CEREMONIE NËOBJEKTIN MUZEAL

NË MBRËMJE NË KINOTEATRIN E QYTETIT

*MAN IFESTIM POETIK I POETËVE DH EARTISTËVE PEGASIANË DHE PEJANE*KONCERT I ANSAMBLIT FOLKLORIK TËPEJES ME OBJEKT 100 VJETO RIN EPAVARËSISË SË SHQIPTARISË

DITA E VËLLAZËRIMIT UNIVERSALDREJTOJNË SEANCAT E KONGRESIT PROF.ASSOC BEGZAD BALLIUHASIJE SELISHTA , SHEFQETE GOSALCI,PROF. ISAK SHEME

Përshëndetje nga poeti turk TOZAN ALCAN,poeti kroat Davor alat , poet, KROACIPoetja greke Vasiliki Ergazaki, poeti indian RamKrishna,poetja Shqiponja Duro Belgjikë, poetjaLiridona Sehishtaj, Poetja Albana Zhuta, Strugë,Pedagogu Arjan Kallco Universiteti Fan NoliKorçë, poetja iraniane Anzita, AgetinaMartiniItali, Azita Ghahreman, Silvana Berki Finlandë,

Valentina Broja Sahin Francë

1. Un iv er sa lite t i i lir izm it Lasgu sh ian eLetërsinë Shqipenga Agron Shele ËPS (Belgjike)2. Letër s ia tu r ke, p r oza p oet ike tu rkebashkëkohore dhe roli qe luan në universAsst. Prof . D r. Tülay AKKAYUN Mu ðlaUn iversity , Facu lty of Ar ts an d Scien ces,Ap p lied Foreign Lan gu ages Dep ar tm en t

Kötekli MUÐLA3. Hapësira , d iversiteti dhe universi poetiAleksandra Shabani (Majlinda)

4. . LETËRSIA MODERNE INDIANE ngaRAM KRISHNA , POET, PËRKTHYES , INDI5. Ibrahim Kodra , ky piktor i madh Miradije Ramiqi, piktore, poet Kosovë6. Poezi a moderne greke HellenisticPoetryDespina Kontaxis, poete, Kavalla Greqi7. Keativiteti si shpërblim për mungesën os(mosparaqitjen) të vlerave universale 8. CREATIVITY AS COMPENSATION FORTHE ABSENCE OF UNIVERSAL VALUES Lana Derkaè, poet, CROATIA

9. Letërsia e sotm e iran iane d he letërsiamoderne e emigrimit Azita Ghahreman, IRAN is an Iranian poet

10. LETËRSIA ARBËRESHE

Mes im azheve d he mirazheve ne poezinëlirike të Buzëdhelprit

nga ALISA VELAJ pedagoge në UniversitetinAlekdandër Moisiu Durres

11 Letërsia shqipe në Mal të Zi: Një veshulnë pjergullën e poezisë shqiptareAnton Gojçaj dhe Liridona Senishtaj Mal iZi

12. ITALI.« POMEZIA NOTIZIE » Isola del Cielo TitoCauchi Ed U, M.E, 2005Giovanna Maria Muzzu(Marrë nga rev i s ta l e trare « POMEZIANOTIZIE » Nr. Prill 2006)Përktheu nga italishtja Aleksandra Shabani « Një mënyrë ndryshe për të bërë poezi : Deti

imProf. Flavia Lepre ItaliËndrra e të sapolindurve

Nga Paficio TopaITALY « POMEZIA NOTIZIE » Isola del Cielo Ed U,M.E, 2005 2.Tito CauchiGiovanna Maria Muzzu

Data 23.04.2012 DITË E HËNË


12

A different ëay to create poetry Deti im By Prof.Flavia Lepre ItalDream of the Neëborns by Paficio Topa

13. Kriju esit shqip tarë teë Tetovës d he njepërshkrim univers i Artitnga Rami Kamberi, studiues , poet Fyrom

Minisenca të Kongresit:Krijimtaria e krijuesve të Prishtinës,Gjilanit,Sharrit, Therandës, Klinës, Vitisë, PejësN ga shkrim atrët d he p oetët N ebi Bu njaku ,Linditë Ramushi, Sherife ThçI, nexhat Rexha,Ylberza Gllogjani, Sarë Gjergji e tjerë

Kumte rezervë:

Lyrical typology of Frederik Rreshpja s poetryTip olog jia lir ike e p oez isë së Fred er ik

Rreshp jes Dr. Gjovalin Kola (BRUSSELS-BELGIUM)

*RRUGËTIM PRO FIL PEGASIIN TERN ACION AL (TË FOKUSUARPERSONALITETE TË LETËRSISË SHQIPTAREDHE BOTËRORE NË NJË HAPËSIRË KOHEDYVJEÇAREReferencë e ilustruarKr istaq F. Sh aban i Presid en t i Lid h jes sëKriju esve PEGASI ALBAN IA, LN PSH A

PEGASI ALBAN IA, Anëtar i Lid h jes sëShkrimtarëve d he Artistëve Nd ërkombëtarëI.W.A (OH AJO SH BA) Anëtar i Lid hjes së

Poetëve Bashkëkohorë (W.P.S)AGRO N SH ELE, SEKRETAR IPËRGJITHSHËM IWA, W,PSLexon kumtin Majlind a Rama Z/ PresidenteeLidhjes së Krijuesve PEGASI ALBANIA* Forca e Psikoan alit ikw s n w n jw vep w rletrareRezarta Pode, Albania

1. PEGASIADA 1 NJË LIBËR SHUMPLANSHPASQYRUESNjë libër i veçantë me një kompozim shumëdinamik, të gjallshëm, gjithëpërfshirës, tonativ,selektiv, ekspozues, gjinishpalosës, ilustrues,kumtues, referues, informues, intervistues dhe,midis të tjerash, edhe shumëgjuhëfolës...MAJLINDA RAMA, ALBANIA

MUZIKA FJALA POETIKE H IMN IPAVDEKSHËM PËR JETËNNga Xhelal Angoni, Jorgo Roze, kompozitor(Pas përfund imit të kumtimit) z. Jorgo Rozeinterpreton me klarinetë pjesën

Lirizmi, shfaqje, dukuri apo përshkruese nëgjininë e dramës? Lediana Stillo Paja (USA) . * Mendimi kritik i lirizmit modern letrar, ku

duhet të mbeshtetet, përvoja, risi dhe dinamikëtrajtese nga Prend Buzhalla , kritik Kosovë.Kombinimi i letërsisë lirike me ilustrimin dhe

artin DRAMATIK DHE FIGURATIV N GAMERITA SMAJA, DRANE XHAJ SHKODER,ALBANIA* Krizantem ë, lu le bard hë e vjesh tës, hajkparadoksal burimor nga një gjuhë gjeniale... Sa

e njohim gjuhën ...nga Kristaq F. Shabani.

LETËRSIA BASHKËKOHORE RUMUNE1. « POEZIA LIRIKE RUMUNE E PARË NËKËN DVËSH TRIMIN E N JË KRIJUESI DH ESTUDIUESI »N ADIA CELLA PO P(KAN DIDATE PER ÇMIMIN N O BELRUMANI)

* Krijim taria letrare d he artistike (p iktu re,skulpture, trad ite) e krijuesve të struges . dheuniversialiteti i vlerave ,Albana Zhuta, poete, studiuese, StrugeLIRIZMI NE LETERSINË DASHURORE

RAMI KAMBERI POET, KRITIK FYROMLIRIKA MODERNE GJERMANE Seveme

Fetiqi, GJERMANI

* PROFILEModeli i pasqyrimit të bashkëkohësisë dhe i

universialitetit të vlerave letrare në veprat eshkruaraN ë foku s Prezantim i i vep rave Biografiash kr im ore, Vep ra t , Men d im e kr it ike d h evlerësim, Mozaik, Anketim...

N ëse n e i jap im fu n d të ekzistojm ë, botaintelektuale do të vdesë, do të ketë vetëm shumëmumje, botë me trup, por jo me shpirt.Kjo është rëndësia e qenies sonë.

Fjalim ( Ligjërate ) nga K.K.Srivastava Nga INDIA

Më të nderuarit Poetë, Shkrimtarë, Artistë,Filozofë, Mendimtarë, Bashkëudhëtarë ngae gjithë mbarë bota:S jam i sigurt, nëse kompetenca ime suportonnderin të dhuruar mbi mua nga PegasiAlbania, në afatin e të kërkuarit mua për tëd ërgu ar n jë m esazh p ër inau gu rim in ekongresit të parë të Pegasi Albania. Pornderi është duke ardhur zotësisë sime, unëpërkul trupin për të përshendetur në të gjithëpëruljen time dhe e pranoj atë. Marrëdheniaime me Pegasi Albania ka nisur qysh në2008. Pegasi Albania s është vetëm thjeshtënjë koleksion i disa poetëve, shkrimtarëve,apo artistëve nga pjesë të ndryshme të botës,është një lëvizje, një hap përpara në drejtimtë bashkimit në mbarë botën, duke thyerkufijtë, të cilat janë artificialë dhe të bërë nganjeriu dhe duke futur apo shpallur mbarëhumanizmin brenda një arene të prosperitetitintelektual.Të n d eru ar stu d iu es, bu r ra d h e gra tëletrave, bashkudhëtarë, ne të gjithë jemi vënëmirë në dijeni të dobësisë sonë të qenësishme, ne s kemi fuqinë e vdekshme të shëndetitdhe pushtetin, por ne kemi fuqinë e madhetë bojës së shkrimit, e cila është e pashoqe.Nëpërmjet bojës së shkrimit që ne spërkasimn ë m om en tet ton a të v etm isë, n eshpërndajmë trashëgiminë tonë kolektive,civilizimin tonë kolektiv, testamentin tonëkolektiv. Një poemë nga X , Y ose Z s është vetëm poema e tij apo e saj. Ajo ipërket botës. Një pjesë të shkruajturi ngaçdokush s është një pjesë e të shkruajturi për

m ashku llin ap o p ër fem rën, ajo kred hidentitetin e vet të Zotit. Secila dhe çdo fjalë,që ne shkruajmë të gjejmë njëkohësisht tëshkruar me dorë mbi mure të qiellit, dukerezervuar një shtrat për ne shkrimtarët.Me mirëdashësi lejomëni mua të them dhe,ta them këtë prerazi, ne shkrimtarët s jemispektatorë të pazotë, ne jem i krijues, nekrijojmë, nëna i jep lindje drejt femijës, dheajo s është një nënë e pazonja , ajo krijon,ajo shton d rejt p rocesit të vep rim eve tëUniversit. Kështu jemi ne, ne krijojmë, nelejojm ë që Universi të qënd rojë d he tëqëndrojë i arrirë . Imagjino sikur nëna t ijapin fund lindje fëmijëve, çfarë do të mundte ndodhte?! Bota do të vdesë shpejt, s do tëkishte jetë në Univers. Kështu është rasti mene shkrimtarët. Nëse ne i jap im fund tëekzistuarit, bota intelektuale do të vdesë, dotë ketë vetëm shumë mumje, botë me trup,por jo me shpirt. Kjo është rëndësia e qeniessonë.Dhe në fund, unë do të më kujtohet dhe tëv en d os v ler ësim in t im të th ellë p ërp ërp jekjet e sinqerta të p ërcjella nga end eru ara Teresinka Pereira, Kr istaq F.Shabani, Agron Shele dhe të tjerë të të njëjtitlloj. Por pa përpjekjet e tyre, bota letrare dotë mund të kishte qenë tepër e vogël. Unëpërgëzoj ata dhe stafin e tyre për përpjekjete zellit të tyre drejt duke gjallëruar një botë,të cilën Edith Sitëell, poeti përshkruan:

Mid is ( nd ër, p rej ) gërm ad have pors është unëpor bota e vjetër është sëmurë dhe së shpejti

duhet të vdesë .Le ta shpetojmë këtë bote. Le të marrimv en d im këtu , in d iv id u a lish t d h ekolektivisht.Me së fundi, Unë do të përulem ndaj Zotit,si unë kam qenë duke bërë si më parë qeÇmimi Nobel për Letërsi për 2012 të vijënë Shqipëri, dhe ky nder i madh të vijë drejtfilozofit dhe mendimtarit të nderuar IsmailKadare, për të cilin është i vonuar. Nëse aimerr Çmimin Nobel, Çmimi Nobel do tënderojë dhe jo vetëm Ismail Kadaren përveten e tij, si një nder përfundimtar.Unë i uroj këtij kongresi të Pegasi Albaniashumë suksese!Për sh ën d et je të p ërzem ër ta të g jith ëpjesmarrësve.

K.K.Srivastava I.W.A INDIA

13


Lidhja Ndërkombëtare e Poetëve, Shkrimtarëve dheArtistëve PEGASI ALBANIAThe International Association of Poets, Writers andArtists PEGASI ALBANIA (IAPWA) Universiteti VitrinaJemi të gjithë Ëngjëj...Ejani të bashkojmë krahët dhetë flu tu rojm ë së bashku ...Flu tu rim i starton ngaqyteti çudi. We are all angels ...Lets gather ou r w ings andtogether to fly ... the departure begins from the cityof surprises.

Pegasi , simbol i muzës. Pegasi ,yllësi e ndritshme në univers.

Pegasi , d ritëthënie në shpirt. Pegasi simbol of a muse.

Pegasi, a bright milky way in the universe.Pegasi, a lightning expression on the soul.

PRESIDENCA E LNPSHA PEGASI ALBANIADHE PEGASI KOSOVA NË KËTO MOMENTEFIKSIMI HISTORIK DHE NË NJË PARTNERITETIDEAL ME UN IVERSITETIN E MODERUAR

VITRIN A N JË SH EMBELLTYRË MEFIZIO N O M I BASH KËKO H O RE DH E MESYNIME MADHORE PËRSHFAQ KONGRESINE PARË N DËRKO MBËTAR TË LETËRSISË

MUZA POETIKE PEGASI 2012 ME OBJEKTUNIVERSIALITETI I VLERAVE NË LETËRSI

DHE NË ARTIN BASHKËKOHOR , KONGRESKY I PARË I LETËRSISË Ë QË NGA TRIUMFI ISISTEMIT PLURAL NË SHQIPËRI...The Prresidency of the IAPWA PEGASI Albaniaand PEGASI KOSOVA on these historical momentsand in partnership with the Host Institu tion, theUniversity of Vitrina, that a m irror im age of aw estern higher level institu tion and w ith greatgoals, will introduce the first International Congressof Literature The Poetical Muse Pegasi 2012 withthe topic on Universality of values in Literatureand contemporary art. This is the first congresssin ce th e p revalen ce of p lu ra list ic society inAlbania...I nderuari President i Republikës Së Shqipërisë, z.Bamir Topi,I nderuar zoti President i Lidhjes Ndërkombëtarete Poetëve, Shkrimtarëve dhe Artistëve PegasiAlban ia d h e Pr es id en t i Kon gr es it t ë Pa r ëNdërkombëtar Muza Poetike Pegasi 2012 , zotiKristaq F. Shabani I.W.A, W.P.S, A.O.M,Dear president of the republic of Albania, Dr. BamirTopiDear Mr. President of the International Associationof Poets, writers and artists Pegasi Albania andp resid en t of th e fir st In tern a t ion al Con gress

Poetical Muse Pegasi, 2012 Mr. Kristaq Shabani,IWA WPS, AOM

I nderuari Drejtor i Përgjithshëm i UniversitetitVITRINA zoti Edmond VLASHAJ, NDERI I

LNPSHA PEGASI ALBANIA,I NDERUARI PROF. DR. MARIO KEDHI REKTORI UNIVERITETIT VITRINA dhe Dr. TEKI KURTI,Z/ V REKTOR I UNIVERSITETIT VITRINATë nderuar përfaqësues së shteteve të tjera prezentnë këtë event,Të nderuar Prof. Akademikë dhe studiue stë fushëssë letërsisë dhe të artit ,

Dear Director General of Vitrina University Mr.Ed m ond Vlashaj, The H onor of IAPWA PegasiAlbania,Dear Chancellor Dr. Mario Kedhi and Dr. Teki KurtiProvost of Vitrina University,Dear representatives of other countries in this event,Dear Acad em icians and scholars in the field ofliterature and Arts,

FJALA PËRSHËNDETËSE,NË EMËR TË PRESIDENCËS SË LNPSHA PEGASI ALBANIA DHE PEGASI KOSOVA

The Opening Remarks on behalf of the Presidency of the International Association of Poets, Writersand Artists PEGASI Albania and PEGASI Kosova

Të nderuar emisarë dhe misionarë të fjalës , të artit, më të përligjur në zhvillimin dhe progresivitetine Botës, ju që keni skalitur dhe arkitekturuar siduhet të jetë qenia njerëzore me shëmbëlltyurëntuaj det nd jenjësor që jeni prezentë sot këtu dhep ër faqëson i sh tetet e or ig jin im it , p or që m einteligjencë dhe individualitet kemi hedhur urën emadhe të Universializmit në Letërsi, art, kulturë ,civilizim dhe zhvillim tërësor të produktit mendor.Të nd eru ar krijues të rin j d he të talentuar që ipërkisni të ardhmes së letërsisë së mirëfilltë për tëcilën kemi kaq vite që punojmë intesivisht....

Dear Emissaries and missionaries of the majesticword , of the most developed art throughout thecenturies of the world s progress, you who haveshaped and carved in an ideal fashion the humanbeing with your example as a sentimental sea asyou are p resen t here tod ay and rep resen t thecountries of origin, but indeed with high level ofin te lligen ce an d in d iv id u a l s ty les w e h av eestablished the great brid ges of Universality inLiterature, Art, culture, civilization and over all thedevelopment of intellectual product.

N ë këto momente ju uroj : Mirëseerdët në Manifestimin mbi Manifestimet,

ku ideatorët e këtij eventi të rrallë , liderët e tij tëtitulluar dhe të afirmuar, të çmuar nga organizmatë sp ecia lizu a r a Botër or e , p r o jek tu an m einteligjence këtë sipërmarrje gjigante, të shprehejesnë thelb të një universializmi kokret , të një lidhesier ea le d h e jo t ë ën d ër r u a r ... Kon gr esin eshkrimtarëve, poetëve , artistëve me fizionomireale, duke parë me syrin e Nënës në të katërpikat e horizintit të bukur , duke shmangur meinteligjencë p igmentet e asaj që perëndoi dhesollën në këtë sallë një agim të paparë më parë...

At this time I wish you:Welcom e on th is Foru m th at stan d s beyon d

forums, where the architects of this rare event, itsd istingu ished and valuable lead ers, from manyorganizations w orld w id e, d esigned w ith greatintelligence this gigantic undertaking, of expressingin it s core a gen u in e u n iv er sa lity , o f a r ea lconnection and not of establish in g im aginaryties...The Congress of w riters, poets, artists hastaken a great shape, while looking with the mother seyes on all edges of the horison, while avoiding withintelligence the d rops of what has just dawnedand has brought through this ocassion a sunrise thathas never been see before.

Sot është n jë d itë e veçantë p ër jetën letrare,ku ltu rore gjithshqip tare, por ed he në sferën emodernitetit kohor, një ngjarje madhore historikep ër vijim ësinë, p ërsosjen d he m od ern izim in emëtejshëm të saj, pasi universalizimi i mendimitdhe vlerave shkrimore, njehësuar një me letërsinëbotërore po krijon traditën dhe këto nisma gjigantepo e shndërrojnë këtë event më mos njohës tëkufijve dhe as të shteteve, nëkuadrin e shkëmbimintë v ler av e d h e t ë kon ku r r im it t ë ty r e . Kjosipërmarrje dhe të tilla sipërmarrje të tila të të gjithavendet tona, kanë realizuar përafrim të diversitetitdhe kulturave shumëngjyrëshe të botës reale sot.Krijuesit e sotëm janë më moderatorët, prijësit ep rod u kti in telektu al, të cilët e m bajn ë gja llëfrymëmarrjen mendore dhe arritësit më të mëdhenjtë ideve të tyre, duke produktuar vijimisht ide ed u ke i in jek tu a r n a ty sh m ën n ë n d ër g jeg jennjerëzore për ecuri, ndryshim dhe prosperitet...

Today is a special day for the literary and culturallife in all albania, but also on the modern age, a

g r ea t h is to r ica l ev en t fo r th e con t in u a t ionpurification and its further modernisation, since theu n iversalisation of thou gh t and w riting style,unified w ith the w orld s literature, is creating atradition and this great initiatives are transformingthis event in a borderless and ind istinguishableform of event, which serves towards the exchangeof values and their competion. This undertakingand other undertakings such as this one in all ourcountries, have achieved a genuine connection ofmulticolored world that we live in today. Today scrators are the m ost mod erators, the lead ers ofintellectual product, who keep alive the respirationof thinking, and the greatest achievers of their ideas,w hile p rod ucing constantly id eas and in jectingth em n atu raly in th eir h u m an con scien ce foradvancement, change and prosperity...

Në një ditë të tillë dhe kaq të veçantë janë krijuarhap ësira d he shp alosje vlerash , ku larm ia d heobsesioni ynë krijues konturon dhe konsolidonmendimin elitar të së sotmes, por dhe së nesërmessonë letrare.In such a special day are established spaces and aseries of unraveled values, where the diverslity andou r h igh level o f cr ea t ion m ar g in a lises an dconsolidates the purified thoughts of today but alsothe literary trends of the future.

Sigurisht që ky kongres çel siparin e tij, pas katërSim p oz iu m esh N d ër kom bëta r e sh u m ë tësu ksessh m e e n ë th elb m e p rezen cë id eatoreorigjinale , por edhe duke u bazuar edhe në përvojate shkëm bim it un iversal të vizionit krijues nëKon gr ese d h e Sim p oz iu m e të n d r ysh m e, t ëorganizuara në nga lidhje nderkombëtare efektivete Letersisë.

There is no doubt that this congress is openings newbid ges of inter-communications, after four verysuccesful international simposiums on their topicand original execu tion , bu t also based on theu n iv er sa l in ter ch an ge d er iv in g fr om th eCreat ion ary v ision in oth er sim p osiu m s an dCongresses, organised in a prestigious InternationalAssociation of Literature.

Ky kongres vjen pas publikimit dhe ballafaqimit tëd rejtëp ërd rejtë të k r iju esve n ëp ërm jetvep r im tar ivekr iju ese m e n je n a tyrë t je terpsikoanalitike, me krijimine një shtrati më origjinal,m e n jë p ëjësëm ar r je vep r im u ese n ë even te,konkurse, antologji poetike të vendit dhe të vendevetë tjera simotra, të një korrespodence për t u marrëshembull në funksionim, në etikë, në disiplimin , tëcilën do ta kishin zili dhe shtetet; vjen pas njëkomunikimi me theks e me lidhësi me autorë tënjohur ndërkombëtarë dhe synues , dhe për më tepërvjen p as n jë su ksesi të p ërbashkët në id eim in ,zhvillimin dhe plotësimin e misionit tonë fisnik, atëtë krijimit të një bote më të bukur dhe më të lirë, mëtë avancuar ku të fokusojë dhe të përshfaq realishthumanizmin njerëzor dhe dashurinë po nerëzore,të cilat janë thelb i pasurisë kreative .

This congress comes as a result of writers beingpresent in the public through their written worksthat contain a d ifferent psychoanalitical nature,with the creation of a original frame work, w ith aparticipation in many events, competions, poeticalanthologies of their respective countries, a resultof a correspondence that ought to be taken as anexample on its functioning, discipline and ethic thatwould have been admires even by certain nations.This comes after a continuous communication witha focus on connections w ith many international


14

authors, and over all comes after a common successin its organization, development, and achievementof our noble mission, that of creating a better andfree world, more advanced where there should bean advanced focus in reflecting a humanistic voiceand human love, which in essence are the core ofcreative wealth.

Esh të em ocion u se, n gazëllu ese, d in am ike,shembëlltyrë, por dhe një sfidë e vërtetë që lëvizjetë këtyre përmasave kaq gjigante, nga pozicionet enjë shoqërie civile, jo fitimprurëse, të shfaqet njëfizionomi dhe një binomin i tillë realizues, nëj fytyrëe vërtetë letrare që të të përfojmojnë shpirtin dheintegritetin e krijuesit real e jo që plastelizon vetveten,të u n iversalizojë m end im in e tij d he të krijojëmodalitete të reja bashkëpunimi, bashkëveprimi,bashkëkomunikimi dhe bashkeharmonizimi.

It is very emotional, delightfu l, d inamic, a mirrorimage, but also tru ly a challenge that movementsof such great proportions, from the position of acivil society, no p rofitable, to a p p ear a greatorganisation and simbiotic coordination such as thisone. This is truly a literary face which inspires everyones soul and the integration of a genuine writerwho would be reshaping the spirit and the integritiyof a real creator and not to fake itself, to universaliseh is th ou gh t an d to crea te n ew m od alit ies ofcooperation, team work, inter-communication andcoexistence.

Për këtë veprimtari janët ë interesuar organizma tësp ecia lizu a r a , që ku n d r o jn ë d h e kër kojn ëmodalitete dhe vendorët shpesh projekte të tilla ikonsiderojnë pa nd ihmesë ... Kjo tregon se tëpaaftët janë atje dhe të aftët janë këtu! Kushtu bëhetzgjimi... dhe realizohet ecja ...

For th is h u ge even t h ave sh ow ed an in terestspecialised organisations, who participate and askfor modalities and the locals usually consider suchprojects without any help ...This shows that theuncapable are there and the laborous people areh er e! Th is is h ow w e get th in gs d on e...th eaw aken in g is su ccesfu ll...an d th e w alk in g isevident...

Letërsia me magjepsjen dhe mistizmin e vet katërhequr gjithmonë pas vetes shpirtra të trazuar,shpirtra të ringritur mbi flirtin e bukurisë krijuese,bukurisë jetë, bukurisë natyrë dhe si e tillë ajo ështëshndërruar në pasqyrë e aspiratave, vlerave dhemendimit më puritan për mbarë njerëzimin si dhenjë rad ioskopi mend imore balafaquese me njësens madhor të përcaktuar...

Literatu re w ith its m esm erising and atractivemistique has attracted alw ays tu rbu lent sp irits,revitalised sou ls over the flirting of creationarybeaty, the beaty of life, the gorgeous nature and assuch it is transformed in a mirror of aspirations,the values and puritanist thought for all humanityas well as a radiography of thought matching witha great determined sense...

Kjo shkallë e lartë vitaliteti n jerëzor, ku fjalashnd ërrohet në m it d he m iti në p rod u ksion tëgjen ialitetit jetë, ka d esh ifru ar d he d eshifronfigurshëm dhe pareshtur vetë qytetërimin tonë.

This high level of human vitality, where the wordis turned into a myth and myth into a productionof life s geniality, has deciphered and figurativelydeciphers all our civilisation.

Angazhimi aktiv me tema dhe kumte i kaq shumëstudiuesve , poetëve , shkrimatrëve dhe artistëve,p jesëm arrja e tyre e d rejtëp ërd rejtë, kord in im iveprimtarisë letrare me Lidhësitë e njohura si : IËA,ËPS, IPRTC, Poets del Mundo, UPLI, Ëorld Poetry,etj., shprehin më së miri jo vetëm përnjohjen dhepublikimin e kulturës tonë letrare në mbarë botën,por dhe lajmotivin dhe mishërimin e një idealizmitë përbashkët për emacipimin e shoqërisë globale

sot dhe nje kohesisht tregojnë edhe nivelin e arriturnga ne gjatë këtij vegjetacioni të gjatë gjelbërues.

Th e d in am ic p ar t icip a t ion w ith lectu res an dpresentations of so many scholars, poets, writersan d a r t is t s , th eir d ir ect p a r t icip a t ion , th ecoordination of literary activity with its well knownconnections such as: IWA, WPS, IPRTC, Poets delMundo, UPLI, World Poetry, etc., express genuinelynot only the recognition and publication of ourliterary culture all over the world, but also the mainsubject in the embodyment of a common idealismfor the emancipation of global society today andsimultaneously express the great level of successachieved by us during all this flourishing greenvegetation.

Kultura Shqiptare, si një kulturë e rrjedhur që ngalash tësia m ë e th ellë d h e m e gjenezë që n gapellazgët, ka kaluar dhe provuar gjithë qytetërimet,dhe, pse e kryqëzuar nga përplasjet e orientit meperëndimin, ajo përsëri ka lulëzuar dhe ka ruajtuarorgjinalitetin e vet me të gjitha bukurimet e saj(ep ikën , legjen d at, trad itat e t jera foljore d hefolklore).Albanian Cultu re, as a cu ltu re origination fromancient times with a connection with Pelasgians,h a s exp er ien ced an d gon e th r ou gh m an ycivilisations, although it has been a victim of clashesbetween the West and East, It has flourished andmaintained its original values w ith its beau ty(Epics, legends, Oral and Folklore traditions).

Mbi këtë shtrat dhe mbi këtë bazë reale të kulturëssonë u ringrit Letërsia Shqiptare e Re, e cila rinisme Rilind jen tonë Kombëtare, për të arritu r tekautorët e viteve 30, më pas kemi realizmin socialist(ndikim i imponuar nga sistemi totalitar komunist),për të mbërritur tek pikëkthesa e madhe historike-letrare, pas viteve 90, ajo e një letërsie të lirë dhepostmoderne.

Over th is bed rock and over th is real cu ltu ralfou nd ation w as established ou r N ew AlbanianLiteratu re, w hich has begun since our N ationalRenaissance, until the authors of the 1930s, later wehave Social Realism, (a trad ition imposed by theTotalitarian and Communist Regime), to arrive intothe great historical turning poing, after the 1990s,that of a Free and Post Modern Literature.

Kohezioni krijuar, mungesa e hapësirave të lira,endja nëpër shkallaret e mentaliteteve konfromiste,d o të r ilin d te n ë h or izon t in e let r ave sh q ip ,mendësinë e të bërit letërsi ndryshe, me startim tëpërzgjedhur nga qyteti çud i, qyteti mistik, qyteti imendjeve të ndritura të kombit dhe i shkrimtarittë m ad h Ism ail Kad are d he e gjithë kjo lëvizjeprogresive do të pagëzohej me emrin e simbolit tëmuzave krjuese, atë të Pegasit fluturues.

The established cohesion, the lack of free spaces,roving through the mentalities of conformism, wouldre born in the horison of albanian letters, the thoughtof making a new literature, with the beginning fromthe city of wishes, the mistic city, the city of greatestminds of the nation and of the greatest writer IsmailKadare and all this progressive movement will bebaptised with the name of the symbol of creativemuses, that of flying pegasus.

Nën këtë nismë dhe mision hyjnor, të endur nëpërdritëhijet dhe labirinthet e procesionit më të thellëmeditiv dhe përshkrues, ne kemi bashkuar krahëtd he jemi shndërruar në ëngjëj të bard hë, ëngjëjfrymëzues, ëngjëj, të cilët ringrihen mbi koloritëy lber ësh d h e ën g jëj që sh n d r ijn ë Yllës in ë eUniversit.

Under this initative and the divine mission, runningthrough the corners and shadows of the greatestprocess of med itation and descrip tion, w e havegathered our arms and become into white angels,angels of inspiration, angels, who are raised overthe rainbows colors and angels that enlighten the

milky way of the universe.

Hapësira e madhe pegasiane na ka mbledhur sotng ashumë vende dhe nga Daispora dhe nga qarqetakademike për të shkëmbyer përvojat tona letrarenë këtë objekt lyç, për të kuptuar dhe njohur mëmirë d iversitetet tona kulturore, të cilat. edhe psekomunikojnë në gjuhë dhe trad ita të nd ryshme,flasin me një shpirt, me një pasion, me atë të fjalëssë bukur artistike dhe estetike dhe frymojmë meton a lit e t , d u ke lu ftu a r a sm a t izm in d h esomnabulizmin...

The great pegasian space has gathered today manyscholars from d iaspora, and from other academicforums in order to exchange the literary experiencesin th is cr it ica l t im e, in o r d er to kn ow an dunderstand better our cultural d ifferences, whicheven though communicate with different languagesand cultures, they transmit the and speak with thesame soul, with that of the beautiful artistic wordand aesthetical and insp ire w ith a voice, w hilefighting all desease....

N e sot jem i të lu m tu r që në këtë even t jem ibashku ar, si am basad orë d he em isarë të fjalëspoetike dhe kulturave, që na përfaqësojnë, por sotne jemi edhe më të lumtur, kur flasim me gjuhën em u zave d he të p erënd ive të fja lës; flasim m edevocionin e shpirtit të lirë krijues, i cili për çdoditë rilind agime të përflakura shpresë dhe për çdoditë ringreë madhështinë e gjenialitetit art.We are all very happy that we are gathered in thisevent, just like Ambassadors and emmissaries ofour poetical and cultural word , that represent us,but today we are even happier, when we speak withthe language of muses and the goddess of words,we speak with the deviotion of a liberated creativespirit, which gives birth to fiery Sun Rises everyday, filled with hope and raises the greatness ofartistic geniality.

Këtë e kanë treguar katërcipërisht vlerësimet emëd ha , titu jt e akord uar nga institucione d heor gan izm a n d ër kom bëta r e p ër Pegasin d h edrejtuesit e tij, të cilat ne do t i shpalosim edhe nëkëtë Kongres... Me këtë rast, në emër të Kryesisësë Përgjithshme të Lidhjes Internacional PegasiAlbania dhe të Presidentit të Nderuar Z Kristaq F.Shabani, por dhe në emër të tratitës së bukur dhebu jare shqip tare, Ju u roj m irëseard h jen d heKongresin e Parë Internacional Pegasi Albaniabashkëpunim me UNIVERSITETIN VITRINAdhe Pegasi KOSOVA e deklaroj të hapur.

This is also shown constantly by the great awards,th e h on orary acolad es from in st itu t ion s an dIn ter n a t ion a l O r gan isa t ion s aw ar d ed to th eleadership of Pegasi, which we will unravel duringthis congress... On this occasion, on behalf of theLeading Council of the International AssociationPegasi, Albania and on behalf of its president, Mr.Kristaq Shabani, in the same token on behalf of thegreat and humble Albanian tradition, I welcome allof you and the first Ineternation Congress PegasiAlban ia in collabora t ion w ith th e Un iversityVitrina and Pegasi Kosova, I take the opportunity

to open this Congress.

Ud h ët im të bu ku r Kon gresit I In tern acion a lPegasi Albania dhe suksese të gjithëve në këtë

event të madh panletrar, i cili realizon dhe plotësonmë së miri aspiratën tuaj krijuese dhe novatore përnjë letërsi postmoderrne dhe ndryshe.Wishing a great adventure to the first InternationalCongress Pegasi Albania and many successes toall in this great literary Forum, which fulfills andacomplishes your creative and inovative aspirationsfor a different post modern literature.Sekretari PërgjithshëmAgron Shele IWA; WPS

General Secretary,Agron Shele

15


Të nderuar pjesëmarrës të KONGRESIT tëPARË N DËRKO MBËTAR E POETËVE,SH KRIMTARËVE DH E E ARTISTËVE

PEGASI ALBAN IA d h e PEGASIKOSOVA,Të nderuar autoritete të Pegasit e akademikë,Të nderuar pjesëmarrës të Kongresit,Miq e të ftuar,Zonja e zotërinj,

Që në fillim të fjalës sime, më lejoni që. mekëtë rast. t i p ërshënd es: Presid en tin eLNPSHA PEGASI Albania, Prof Kristaq F.Shabanin, Sekretarin e Përgjithshëm Z. AgronShele, Zv. Presidenten e LNPSHA PEGASI ALBAN IA, zonj. Led iana Stillo Paja, Zv/Presid enten e Lid hjes Znj. Kozeta Zavalani,Drejtor in e p ërgjith sh ëm n ë Un iversitetinVitrina , zotin Edmond Vlashaj, d rejtorin e

p ërg jth sh ëm Vit r in a Tir an ë, p ërveprimtaritë kulturore zot. Leonard Vlashaj,redaktorin e Universitretit Vitrina prof.dr.Mario Kedhi, përfaqësuesit e institucioneveshkencore, arsimore e kulturore dhe të gjithëp jesëm ar r ësit n ë Kon gr esin e p a r ëN d ërkom bëtar Pegasi Alban ia , PegasiKosova.

Kemi privilegjin dhe pëgjjegjësinë obliguese tëjemi pjesëmarrës apo protaginistë të Kongresitm ë të ri të LIDHJES N DËRKOMBËTARE EPOETËVESH KRIMTARËË VE DH E TË ARTISTËVE

PEGASI - ALBAN IA d he KOSOVA. Këtoçaste fillimi, janë njëherazi dhe hallka vazhdimitë punës sistematike të mëhershme, që do tëth otë d h e n u k jan ë v etëm ev in im en tenostalgjike, që na shtyjnë për t i kujtuar evlerësuar ato, në kësi rastesh solemne.Produkt i atyre aktiviteteve janë tashmë raftetë tëra në tubimet e mëdha të PEGASIT, raftekëto që mund t i krahasojmë me d jepe, qëp ërku n d ën sh u m ë n ga p rojektet e m barailuministe për shoqërinë shqiptare.

Duke vlerësuar emancip imin e kësajshoqërie, si proces të hapur, do të thotë semisioni i këtij kongrersi jo vetëm nuk është itejkalu ar , p or m betet tejet i kërku ar e in ev ojsh ëm , k rah as fak torëv e të t jer ëkon ku r r u es, sh ken corë , k r iju ese ejashtëshkencorë.

KONGRESI I PARË NDËKOMBËTARMUZA POETIKE, PEGASI VITRINA2012,

deri d je në foltoret tona, simpoziumet kanëqenë të mirëkuptuara dhe mjaft d iskurse tëfru st ru a r a n a ty r sh ëm n ga p en g im i, t ësofistikuara, për pasojë me gjuhë ezopike apointerpretime dyfishe, shpesh me praninë emureve ndarëse politike apo me energjinëromantike, sot kërkohet, në kushtet e reja tëlirisë, gjykim gjithnjë e më mendjehapur përtek e vërteta.

Kjo do të thotë se ky Kongresi është imirëseardhur e plotësisht i dobishëm, edhe nëkushtet e reja pokitike e sociale të Kosovës.Në këtë kuptim, mund të themi se u mbyllnjë etapë e vyer historike e këtij kongresi, përt u çelu r një etapë e re. Që d o të thotë, seKongresi i letërsisë , mbetet jo një meteor nëfikje, p or Kongres aktiv e i p aresh tu r , ishpalosjes së botës shpirtërore shqiptare ebotërore.

Rruga e zhvillimit të tij, përkundër vështirësived h e p en gesav e s is tem a t ike n ga m ë tën d rysh m et, u karakter izu a n ga n jë r r it jed inamike d he e gjithanshme, sa mund tëpohohet lirisht se tanimë është shndërruarnë një institucion të dëshmuar, instutcion metrad itë shu m ë të begatshm e, të cilën ekarakterizojnë vlera të verifikuara shkencore ekrijuse të kulturës sonë. Karakteri i tij i hapur,i afrimit dhe i komunikimit me gjuhët dhekulturat e tjera të dhënies dhe marrjes, përbën,padyshim, forcën e vitalitetit të tij, vitalitetittë m esazhit që ka kriju ra e ku ltivu ar nëvazhdimësi, mesazhit të paqesë, të lirisë, tëmiqësisë midis popujve, gjuhëve dhe kulturave

FJALA PËRSHËNDETËSE NË TIRANË Hasije Selishtatë ndryshme. Ky Kongres Ndërkombëtar iPegasit sot, përgjithësisht vlerësohet si një

projekt i madh me karakter krijues, shkencore kulturor, në fakt, vlerësohet si ngjarja më emadhe dhe më e rëndësishme brenda një viti,në Shqipëri e në Kosovë. Pegasi është bërëgjenerator i fuqishëm i veprimtarisë shkencore- kriju ese , i zhvillim it, i p ërhap jes d he iafirmimit në botë të kësaj d ijeje dhe kulturepërgjithësisht.Edicionet e deritashme të rij i kanë vijuarp jesëm ar rës t ë sh u m të n ga v en d et t ënd ryshm e të botës d u ke p ërvetësu ar nëmënyrë aktive dijet ekzistuese të kësaj fushe,sidhe duke lënë me referimet dhe kumtesat ety r e d ijet d h e p ërv oja t e çm u esh m emetodologjike.

Rritja intensive e informacionit, fryma eintegrimeve evropiane e globale, në fushënkriju ese, ku ltu rës, janë sfid a të sotm e qëkërkojnë të përpunohen e të rrezatohen parasë gjithash nga bota akademike krijuese, ngaauditorët e saj, si vatra të vërteta të Iluminimitsocial,për t u përcjellë pastaj në mënyrë sa mëkorrekte e m e d obi, në tërë kap ilarët eshoqërisë shqiptare.Unë,shpeh bindjen se në fushën pëkatëse, tëk r ijim it e të cu ltu res. Ky Kon gresNdërkombëtar e tashmë mjaft i njohur mereputacionin e tij të merituar, ka rolin e vetkon tr ibu es n ë m ision in em an cip u es ecivilizues të botës shqiptare.

Prandaj, dhe do të vazhdojmë më tej tambështesim vijimësinë e tij dhe do t i jemishumë mirënjohës, për gjithë atë histori që kashkruar me gjuhën e shkencës, dhe krijuese,në më shumë se disa vjet.Kongresit, i uroj punë të mbarë dhe suksese, enë veçanti vazhdimësi!

Faleminderit.

20 prill 2012, Tiranë

Sa e çud itshme! Gjithmonë gjërat e largëta vishen memantelin e misterit e të pamundësisë. Kurse me artinndodh ndryshe. Për të nuk ka hapësira të pafundme,nuk ka kufij. Ja, pra si ndodh. Që nga ishulli i largët, gjigant, ibukur e fantastik i Japonisë vjen edhe në Shqipëri formamë popullore, sa klasike po aq dhe moderne e poezisë:HAIKU. I ndërtuar brenda tre vargjeve e me rregullametrike e kanonike të përcaktuara rigorozisht, haikugjen udhën dhe shtratin e tij të ngrohtë edhe në Shqipëri.Kjo nuk është rastësi. Përgjithësisht poezia shqipe, esotmja dhe e hershmja ka në thelb të saj ekonomizimine fjalës. Dhe kjo është shumë e rëndësishme.

Pra, kjo lu le e brishtë, nd jellëse dhe mjaltore kaca kohë që po gjallon në lënd inën e poezisë shqiptare,duke i dhënë asaj risi të paparashikueshme dhe pamjetë re mjaft të pëlqyeshme, që i përgjigjet shumë mirëkohës, e cila rend me një revan teknik e kibernetik. Në vitin 1984, për herë të parë në trevat shqiptare,shtëpia botuese e Kosovës Rilind ja , boton antologjinëe haiku t japonez, përfaqësuar nga pak au torë, por epërgatitur dhe e shoqëruar me shënime nga piktori dheakademiku kosovar Shyqri Nimani, i cili për disa muajstudioi në Japoni për artin e dizanjit.

Në Shqipëri, në vitin 1990, shtëpia botuese NaimFrashëri boton n jë an tologji të zgjeru ar të poezisëjaponeze, ku një vend të nd eru ar zënë ed he poetëtjaponezë të haikut, përkthyer me mjeshtëri nga poeti dhepërkthyesi i njohur Petraq Kolevica.

Në vitin 1996, shtëpia botuese Onufri boton tëparin libër me titu ll Hiroshima jasht meje , me haikuorigjinale shqiptare të poetit dhe profesorit të dëgjuar

Betim Muço, i cili për disa kohë studioi në Japoni. Pa kaluar as tre vjet, më 1999, poeti dhe studiuesii mirënjohur, Moikom Zeqo, boton librin e tij të parë meH aiku m e titu ll Tercinat e p asvd ekjes së Dan tesjaponez . Në vitin 2000, poeti Milianov Kallupi boton librine tij të parë me haiku me titu ll Krizantemat e Shiu t .Që n ga v it i 2000 e d er i m ë sot , d u ke p u n u ar m ekëmbëngulje, pasion e seriozitet ai boton 12 libra mehaiku, tre prej të cilëve janë botuar në anglisht, greqishtdhe maqedonisht.

Veçanërisht gjatë viteve 90 e këtej, në organe tëndryshme të shtypit në Shqipëri, Kosovë dhe Maqedonishohim të botohen cikle të nd ryshm e m e haiku tëpoetëve japonezë dhe tek tuk haiku të shkëpu tu raorigjinale nga poetë shqiptarë. Pak nga pak interesi për haikun filloi të rritej dhenë vitin 2001 u krijuan kushtet për themelimin e Klub-Haikut Shqiptar me qendër në Elbasan, pasi në këtë qytettek poetët e tij u krijua një klimë inkurajuese. Kështu, nëvitin 2002, katër poetë, Milianov Kallupi, Nexhip Ejupi,Rakip Zhguni dhe Flamur Luta botojnë antologjinë ep arë m e titu ll Agshol , të cilën d eri m ë sot d o tabashkëshoqëronin 19 libra origjinalë dhe një antologji ezgjeruar e përfaqësuar nga 12 poetë shqiptarë. Ndërkohënë organet letrare, jo vetëm në Shqipëri, por kudo kujetojn ë sh q ip ëta r ët v ër sh u an të botoh en cik le tëndryshme me haiku.

Ngjarje e vërtetë artistike është botimi kohët efu nd it i n jë antologjie H aiku japonez (shek.XV-XX)përkthyer nga poeti Anton Papleka, botuar nga shtëpiabotuese Serembe me qendër në Shkup, gjithnjë nën

kujdesin e Klub- Haikut Shqiptar. Hapësira që mbulon Klub- Haiku Shqiptar është e gjërë.N ë gjir in e tij bëjnë p jesë poetë të n johu r si PetraqKolevica, Betim Muço, Moikom Zeqo. Milianov Kallupi,Nexhip Ejupi, Petraq Risto, Anton Papleka, DashamirCacaj, Ahm et Mehmeti, Konstand in Dham o, N ashoJorgaqi, Qazim Shem aj, Ferit Ram a, Shuaip Garuci,Mihal Disho, Iliriana Su lku qi, Agim Vinca, N exhipBashllari, Lida Lazaj, Kujtim Agalliu, etj, etj.

Publikimi i haiku t nuk është ku fizuar vetëm mebotimet në organe të ndryshme letrare si Drita , Fjala ,

Fakti , Temp , ARS , etj, por edhe me organizimine veprimtarive të larmishme si diskutime, promovime,propagandim në organet e medias elektronike nëpërmjetintervistave d he para një viti, në kuad rin e Javës sëKu ltu rës Jap oneze, në Lid hjen e Shkrim tarëve d heArtistëve të Shqipërisë u organizua Mbrëmja e Madhepoetike e Haikut, dhe u promovua një vëllim i zgjedhurm e haiku të poetit të m ad h japonez Matsu o Basho,përkthyer nga poeti Qazim Shemaj, Për libra të veçantë me haiku , kritikë të njohur dhestudiues të letërsisë si dr. Moikom Zeqo, prof. AdriatikKallu lli, d r. Luan Topçiu , prof. Josif Papagjoni, PerikliJorgoni, Muharrem Xhaxho, Visar Zhiti, Agim Llanaj,Fatmir Minguli, N iko Kacalidha, Agim Vinca, AgronTufa, Elvana Zaimi, prof. Betim Muço, etj. kanë përcjellëmendimet dhe gjykimet e tyre për vlerat dhe mesazhetqë reflektohen nga haiku. Këto shkrime dhe shfrytëzimii shpeshtë i internetit kanë mundësuar evidentimin eecu risë së haiku t, d u ke shp alosu r p ikësynim et d heparimet bazë estetike të tij.

HISTORI E SHKURTËR E HAIK KLUB-it SHQIPTAR NGA LIDA Lazaj, poete , Elbasan


16

We liv e in p ost -w arCroatia, in which eternalpeace cannot be talked ofw ith self-con fid en ce,much like in other parts

of the w or ld . We are w itnesses to all-ou tglobalisation and a relentless fight for capitalwhich has imposed inequality, injustice andcorruption on us, while the d isturbance of theecological equ ilibr iu m p laces hu m anity injeopardy of self-annihilation. We are slaves tohigh technology which has increasingly beencontrolling us, while little man tags after it andis trained so as to subject himself to machineseven more. These machines have become man sclosest associates, he is spending most of histime with them, although they cannot offer theirfriendship.At a time when universal human values areoften substitu ted with surrogates, be it evenconsumerism, the work of Croatian poets andwriters in general talks of the absence morefrequ en tly than the p resence of u n iversalvalues. Yet, it is precisely due to their beingengrossed in destruction, brutality, existentialwasteland or their simply recording its banality,th a t au th ors yearn for fu lln ess th a t on lyeveryday life of unviolated values can bring.I sh all cite on ly a few ran d om ly selectedexamples.One of the greatest Croatian p oets SlavkoMihaliæ is preoccupied with the reality of warand contempt for the d ignity and integrity ofanother human being when he writes: Whencannons roar the muses take refuge . Somewhatlater he adds:

The muses in refuge crept into the darkest corneran d lis ten to w om en con t in u in g

conversations from the staircase;they fall silen t w hen the exp losions

approach,they count children s heads and as they

do so they are highly elated,then chitchat brings them back again to

the human dimension.And so for d ays, w eeks. Life on the

surface stops.O n ly Ap ollo w an d er s fev er ish ly

between the stories.Sleep d oes n ot fo llow h im , h e is

becoming bitter from the wake,he reproaches Father for not knowing

anything about weapons.All he can do is go out to the streets and

scream.The weight of the absence of liberty as

well as the unpredictable shortcuts and traps ofhistory, the void, the illusion of dauntlessness,evil and fear rests on Mihaliæ s shoulder.

Zvonimir Mrkonjiæ wrote:

Erected a hundred, two-hundred, three-hu nd red years ago, each m eeting its ow ngrenade, the bell towers have seen too much.

The bell towers, once a bond between

earth and heaven, now remind heaven of a landthat is no more, former bell towers.

Th e w r it in g of Mate Gan za , Ivan RogiæN eh a jev , An tu n oljan , Vlad o Gotov ac,Andriana kunca, Tomislav Domoviæ, TomicaBajsiæ and others on the absence of universalhuman values in war is also fascinating.Jozefina Dau tbegoviæ is an au thoress w howrote highly impressive poems as a refugee,in w h ich sh e qu est ion s h er ow n trau m a,frequently trying to decipher the role of God:

When Pontius and I had lunch together for the firsttime

he was a Roman procurator, rather well-fedand not lacking in a certain charmand I so thin that through my bodyeven light passed without delayHe ate quite refinedlyhe tried to put a few bitesinto my watered mouthwith the same hand with whichhe signed the judgement

Th e p oet ic w or ld of Dan ijel Dr agojev iæencounters various types of evil, and is theland lord of d isease and insanity, w ith theauthor being deeply aware of the fact that themorning can be combed w hichever way hepleases. He states:

And then God s amnesia as such, total.The verbs of fear had fallen upon a face,and now they have returnedto whence they came.

Lost in the Internet Branimir Bo njak is alsow itness to a new tim e, and is in search ofmeaning and truths while the world is headedfor its disappearance. His poems robotise thatw hich u sed to belong to the hu m an realm .Death has reset worlds inhabited in countless

memories.Jak a Fiamengo is one the very few authorswho talks directly of goodness.

A PRAYER FOR GOODNESS

Lord, you distinguish me from everything I amnotyou fulfil me in a space where I do not existmake me strong enough to confront all that isrealset measures for me to grow into myselfgive me versatility so I can live a better lifemake me a good man for those who have beengood to meguide me to the beauty of joining twin dark timetogetheremploy me so that I can justify this lightextend me to a time that mentions mevow me to those who still believe in me

Yet, Croatian poets particu larly those whoestablished themselves during the nineties ofthe twentieth century have all too often been

ignoring the callous and inacceptable everydaylife d ep r iv ed of v a lu e, r e t r ea t in g in tointrospection and the analysis of small thingsthat have become their safe house. Their poetrydoes not seek eternal truths, but bears witnessto a distorted reality. A number of the youngerpoets occasionally exhibit social sensitivity, andare often marginalised , with their emotionalsp eech bein g d isgu ised in to gen era t ion alcasualness.

So, for example, Ana Brnard iæ, whosefirst collection of poems was one the few thatap p eared d u ring the n ineties, m anages toengross her poetry with fascinating spirituality,while talking of the world playfully and wittily.

I am watching animals from Julia s balcony.

People don t live here.They don t live in either houses

or skyscrapers.They sleep in the initials of the company,and then from stress they descend

into the groundwhere they pick deformed fruitfrom telegraph cables.

Creativity, which is a value in itself, iscompensation for the absence of at least someof the lost values that man once used to have.Compensation to the poet himself, but also tothose who read his work. Slavko Mihaliæ wrote:

THE DESTINY OF THE POET, THEMIRACLE-WORKER

With all the sorrows of the world he filled his heart.

He could do so much: for instance,

rise above himself,

And lavishly splash rain to fortify the avid root.

And thus day and night he grew after himself.

Of his eyes he made jewels for a gift.

He could do so much, dared do so much when he

broke down

the borders of himself,

With a hundred hands that interchanged in concord

in the weaving

And yet at that supreme moment

Wove all at once.

He let endless processions to his side at once.

Called all his enemies bold

against himself.

He would conduct nature; and so he settled

the woods with calm.

He gave oblivion to the river, to the meadow,

`yearning

not to end.

And everything became more beautiful than him,

In all there was more will, more power

and understanding.

The day he won the crown, this noble king

was old.

Oh, the destiny of the poet, the miracle worker, but

only till that time

He heard the prayers of others.

KUMTESA

LANA DERKACCREATIVITY AS COMPENSATION FORTHE ABSENCE OF UNIVERSAL VALUES

17

Nr.80 PEGASI, Prill 2012Writing poetry is therapy which empowers

us to persist in bearing all the tiny ind ividualor the great and global images of this world ,transforming them into swarms of silly andmultiplied metaphors, similes, onomatopoeias,personifications and other stylistic d evices.Because we continually and almost regularly,without either consent or agreements signed ,bear the erratic sky and unfavourable mentalp rognosis, the tid al w ave of m ind -blow ingdemands that have been placed upon us anewand that overwhelm all our relief. We still bearthe unrecycled stress accumulated in front of atelevision set overtaken by illogic and id iocy,the alliances which we both are and are not amember of, the extortionists of fu tility or theamatory sighs of monotony as an occasionalpartner.

Every poet practising writing as potentialtherapy is more than aware that he has neverconsented personally to bear tribu lation, letalone to breed affliction , althou gh he cand iscern that some kind of an agreement hasbeen signed between affliction and poetry. Hep erceives the p ossibility of com p ensation .Moreover, he knows that for his poetic text thisSisyphean rolling of affliction as a stone is notentirely wasted, futile. And so poetry can givenew meaning to Sisyphus-the poet. He waspunished only to be awarded since the godshave great plans for him and his punishment isneither the last measure nor the gods final plan.

On e con trad ict ion em erges h ere. Morespecifically, a fanatic and nonpragmatic beingsuddenly derives profit from the affliction hefound himself in, from which it follows that thep oet p ossesses the incred ible cap acity for

practicality and management. However, thismanagement capacity is not economic in naturesince it computes only spiritual incomes andexpenditures. The poet is capable of derivingenormous profit from personal loss and theunsuccessfu l transport of a Sisyphean stone,w ithou t register ing a large en terp rise. Bu tliterature loves paradoxes.

It is a fact that w riting is an attem p t atad ap tation since, by w riting and ind irectlyexplaining and substantiating the world , weare, in fact, trying to understand it and find ourplace in it. But faced with our very own traumasand d isapproval, we are also witnesses to anextra-textual d isease inside us. Curiously, it iswe who lay behind this d isease, while it was,although not immediately recognisably, smilingand posing for a photo shoot like a bride. Theemergence itself of the disease, provoked by ap ersisten t an d in evitable, yet in ad ver ten texperience of reality, does not depend on thetext, although the text both depends on and isconditioned by it.

It is p r ecisely h ere an d n ow th a t th epharmaceutics of text and writing as therapyrise. Owing to his text, the poet loses his senseof bein g a loser , sta r ts feelin g w ell, an dstrengthens h is im m u nity w ith the help ofem otional fu llness and short-term sp iritu alsatiety.

Here lies yet another surprise! The d isease,whose birthing does not depend on the text, isn ev er th eless con d it ion ed by it . H av in gackn ow led ged it s u n w elcom e cells an dconquering nature, the text itself becomes itsconqueror. And so having resourcefully takenover its power, the text psychologically heals

the author its own creator.Writing poetry or any other literary text is

the exact opposite of suicide.Precisely at the moment when conventional

an d ag reed let ter s sp r ead fu llyunconventionally across the blankness of paperas th e im p lau sib ility of em p tin ess in th eovercrowded realm of emotionality, at that verymoment, suddenly, pen and paper inexplicablyand alchemically begin to be inscribed into theingred ients of those immaterial p ills on theinvisible pages of medicine. All of a sudden theyacquire healing properties.

In pact with pen and paper or a computerkeyboard, the author speaks of minute details,and is p reoccu p ied w ith insign ifican t andim p ract ica l objects w h ich are im m en selyim portant to him and w hich are frequentlydistinguished by beings. These details occupyhis emotional realm determinedly. Incrediblyconvincing, although without any intention ofaccen tu a t in g eith er self-p ossession orsuperiority. Which is why the writer believesthem.

Placin g th ese d eta ils in to u n u su a lassociations, which would be interpreted asd elir iu m if exp ressed in p u blic p laces, areslowly becoming inspired poetry which floatsbeside conventional institutions such as banks,airp orts, schools or cou rts of ju stice. Andhosp itals as w ell. And w hen a sh ift end s,doctors in white coat uniform are replaced byother doctors, whose constitu tion, as well asDNA, is difficult to determine because authorscan ascribe a new shape to them at any momentinscribing new letters not in the Biblical, butin the eternally open Book of Genesis.

KUMTESA

I Tout commence au bar

Je m intéresse beaucoup à la poésie. Depuistoujours. Enfin, c est une façon de parler. Entout cas, j ai le sentiment que c est depuis queje sais lire et écrire. Dans mes lectures et parmon écriture, elle fait partie intégrante de mavie. Il faut dire que je viens du pays de Verlaineet Rimbaud . En effet, je nuis né en Ardennependant la guerre dans un mois de mars glacialet enneigé. Fin 2005, j ai réalisé un vieux rêveen allant retrouver l hiver de ma naissance auQuébec où j ai écrit Bûcheronner le silence, mondernier recueil publié. Pratiquement, j ai fait unpeu tous les m étiers (man uvre d e maçon,in st itu teu r , ou vr ier forest ier , barm an , d ujou rnalism e p end an t ten te ans ), m ais lap oésie est restée p ou r m oi u ne com p agneaimante, la seule, en fin de compte, à laquelleje suis resté fidèle.

D Amay en Arbérie

Et la p oésie, cela se p ar tage : ren con tres,groupes et revues. À Amay, en province deLiège, où je su is d om icilié d ep u is bien tôtcinquante ans, j ai été l un des fondateurs de laMaison de la poésie et des éd itions de l Arbre à

Comment j ai découvert la poésie albanaise

paroles. Quand on d it «Maison de la poésie»,c est d u n e v ra ie m aison qu il s ag it , u nbâtiment avec des bureaux, un appartement quiaccu eille d es poètes en résid ence, u ne salled expositions et un bar convivial. C est aubar, il doit y avoir sept ans, que s est dérouléeune conversation qui allait déboucher sur unecollaboration fru ctu eu se et am icale. N ou savions l habitude, Vasil et moi de prendre unverre ensemble. Sans parler d autre chose quedu temps qu il fait et de comment va la santé.Vasil, c est son prénom. Patronyme : Çapeqi.D origine albanaise, évidemment, et vivant lu iaussi à Amay. Je savais qu il s intéressait à lapoésie. Ce soir-là, appuyé au bar, je lui confie :«Vasil, en fait, je ne sais r ien d e la p oésiealbanaise. Comme tout le monde, je connaisl immense talent de romancier d Ismaïl Kadaré(qui aurait bien mérité le Nobel de littérature),mais c est tout » Trois quarts d heure plus tardet trois ou quatre verres de vin en plus, nousdécidions de consacrer un numéro de l Arbre àparoles à la poésie albanaise.

De Migjeni à Velaj

Intitu lé Poezi shqiptare Poésie albanaise, cenuméro 137 de la revue paraissait à l automne

2007. Il réu n issait tren te-d eu x p oètes, d eMigjeni, l ancien, à la jeu ne Alisa Velaj qu ivenait tout juste de publier son premier recueil :Les fondements du vent. Un choix, et forcémentlimité, sinon arbitraire, né, pour l essentiel deslectures de mon ami Vasil et de ses recherchessu r In tern et . Pu is, u n t r i en fon ction d esaffinités. Pour la traduction, Ardian Marashi,q u i v it en Fr an ce, et Vasil, d on c. Pou rl illustration, les dessins quasi automatiques deRio Di Maria, d origine sicilienne, par ailleurségalement poète et aujourd hui président de laMaison de la poésie d Amay. Au peaufinage,le signataire d e ces lignes. Et la d écouverted une poésie riche et d iversifiée. Avec certainescaractéristiques bien à elle, qui lui donnent unecoloration p ar t icu lière d an s l u n iversalitép oét iq u e : ce qu e n ou s av on s q u a lifiéd «albanéité», c est-à-d ire l ancrage dans destrad itions et u ne histoire, et, su rtou t, cettefacu lté d e résistance aux totalitarismes qu itrouve son expression la plus haute chez ArshiPip a, Jam arbër Marko ou Visar Zhiti. Bref,j étais conquis. Le public le fu t plus encore et,bientôt, s imposait l évidence qu il fallait passerà la d im ension su p érieu re et p enser à u nevéritable anthologie qui recouvre tout l espacea lban op h on e : A lban ie , Kosov o,Macéd oine, Monténégro Bref, l Arbér ie,com m e on d isait au trefois. Ou , m ieu x, lesArbér ies : p ou r p ren d re en com p te lad iaspora

Francis CHENOT


18

II Un pays et ses gens

La sortie d e ce nu m éro d e l A rbre à parolesconsacré à la Poezi shqiptare allait donc avoir dem ultip les répercussions et favoriser d e trèsnom breu ses rencon tres. À com m encer p arcelles des albanophones Albanais et Kosovars

de Wallonie qui constituent une importantecom m u nau té : notam m ent à H u y avec u nrestaurant au joli nom d Arberia et à Namur oùils d isposent d une émission de rad io. Entre-temps, la Maison de la poésie d Amay avaitaccu eilli en résid ence la tu rbu lente Flu tu raAçka, poète et éd itrice, dont le prénom, déjà,su ggère d e belles envolées poétiqu es. Bref,l Arbérie p renait p ou r m oi u n visage. Desvisages. Variés. Com m e les p aysages qu e,bientôt, j allais découvrir. Grâce à Arian Lekaet à la revue Poeteka qui nous invitèrent, Vasilet moi, à venir à Durrës.

Au Festival de Durrës

Sur l Adriatique, cette antique cité s est d abordap p elée Ép id am nos selon la légend e, p u isDu rrakhion au VIIe siècle avant notre ère,devenue Dyrrachium sous les Romains. C estdans cette ville chargée d histoire (et le muséearchéologique vaut vraiment le détour), où lepassé côtoie sans cesse le présent (comme cetteTour vénitienne transformée en sympathiquebistrot), que s organise à l automne un festivalinternational rassem blant d es p oètes venu sd un peu partout. Un festival de poésie, c estu n p eu u n fou r re-tou t : il y a les p oètesfonctionnaires qui vont de salons en mondanités,de festival en festival, et, heureusement, lesau tres, p lu s rares, et infinim ent p lu s vrais,essentiels. Ceux qui nous intéressent dans notrep rojet d an thologie d e la p oésie albanaise,amorcé par le n° 137 de l Arbre à paroles. Desretrouvailles (Flutura Açka, venue en juin 2007à Amay), des rencontres passionnantes (PrimoShllaku , notamment, ou les Kosovars AgimGjakova et Ali Primordja), des découvertes (IliaFlurans), des promesses (Alisa Velaj et GladiolaBusulla) Bref, de la belle et bonne matièrepour cette anthologie qui devrait voir le jouraux éditions de l Arbre à paroles dans le courantde 2010. En nous appuyant, en somme, sur cequ écrit très justement Agron Tufa, «L Albanieest plus grande que sa terre / Que son ciel étendu àpic» : les a lban op h on es, d escen d an ts d esIlly r ien s e t cou sin s d es Ét ru sq u es, son tla r gem en t m ajor ita ir es au Kosov o, b ienprésents en Macédoine et au Monténégro, sansparler de tous les immigrés dans les autres paysd Europe et dans le monde.

À la boussole du c ur

À Durrës, comme dans tout festival du genre,il y a les obligations mondaines, d iscours etréceptions, qu on ne peut éviter. Et le reste. Quirelève de l aléatoire. Des contacts qui se nouentà la boussole du c ur et ne resteront pas lettremorte. Pour nous, faire écho à ce qui s écrit dep oésie d an s le m on d e a lban op h on e.Concrètement, cela s est traduit tou t d abordpar une résidence d auteur à Amay pour AliPodrimja et un recueil bilingue à paraître : Laflamme volée. Ensuite, dans le numéro Lieux ditsde l été 2009, la publication d un dossier Kosovoen huit poètes : deux grands d isparus (AzemShkreli et Rrahm an Ded aj), d eu x nom s qu icom ptent à Prishtina (Agim Gjakova et AliPodrimja), deux femmes (Flora Brovina et EdiSh u kr iu ) e t d eu x r ep résen tan ts d el immigration à Bruxelles (Skender Sherifi etJeton Kelmendi). Enfin, dans le numéro d hiver2009-2010, place à la jeune poésie albanophoneà côté de la thématique centrale qui me tienttrès à c ur : Entre Beckett et l utopie, la poésie estun théâtre. Et ce n est pas fini

III Une fructueuse et amicalecollaboration

D un tempérament taiseux, je lis beaucoup. Etplus encore depuis que je suis à la retraite, unesitu a t ion qu i n en gen d re p as , ch ez m oi,l oisiveté mais, au contraire, une d isponibilitéaccrue. Je lis : journaux, romans, poésie surtout.Pas de télévision chez moi (je l ai donnée), messoirées se passent à lire devant un feu de boisqui flambe dans la cheminée. Avec, souvent,de la musique : Jean Sébastien Bach aussi bienque John Coltrane, de la chanson française oudes musiques du monde. Dans ces conditions,l automne et l hiver se prêtent bien à lire de lapoésie. En langue française, pu isque c est lam ien n e. Mais au ssi en esp agn ol ou enportugais, que je peux lire dans le texte et que,parfois, je traduis.

De la difficulté de la traduction

«Traduttore tradittore», prétend l adage Italien.C est à la fois rapide et, fatalement, réducteur.En p oésie, le trad u cteu r se d oit d être u npasseur. Il lui faut connaître la langue d origine,p osséd er p arfaitem ent le français d ans sesnuances et ses subtilités, avoir un tempéramentpoétique ou, mieux, être lu i-même poète. Sontravail consiste tout d abord à restituer le plusfidèlement possible le sens du texte original,mais tou t au tant à en rend re le rythm e, les

sonorités, cet indicible qui fait le poème. Ce n estpas toujours simple. Relativement aisé quandil s agit de langues s urs, dont les structuresgrammaticales et les syntaxes sont p roches,ainsi passer de l espagnol, de l italien ou duportugais au français, cela devient un exercicedifficile, sinon périlleux quand on passe de lalangue d Ismaïl Kadaré à celle d Yves Bonnefoy(p ou r citer u n d es p lu s im p ortan ts p oètesfrançais vivants).

DE KADARÉ AU RAKI

D ailleurs, on l ignore en Europe occidentale,Ismaïl est aussi poète et figure en bonne placed ans le nu m éro Poezi shqiptare d e l A rbre àparoles. C est, bien sûr, mon ami Vasil Çapeqi,l Albanais d Amay, qui m a fait découvrir leKadaré poète. Et tant d autres. Vasil traduit. Jepeaufine. Dans ce travail en commun, les liensd amitié se sont consolidés dans une expériencelittéraire et humaine tout à fait passionnante.Certes, mon albanais se limite à Santé, Merci,Bonjour, Bonsoir et quelques formules passe-partout, mais je crois avoir le sens de la poésieen général, de son rythme et de sa musique. Etpuis je prétends bien connaître ma langue. Sansdoute Vasil la pratique-t-il fort bien. Il a unebelle sensibilité poétique (et il a écrit en françaisune jolie plaquette intitulée Mon atelier), mais illui arrive de traduire de façon trop littéraire ens écartant du texte. Et cela donne douze motspour sept en albanais. Alors, on reprend au motà mot et l on s aperçoit qu il suffit d en changeru n, d en in tervertir d eu x, d e recou rir à u nsynonyme pour que le poème retrouve sonsouffle premier.Dans cet exercice d e patience basé su r u neconfiance mutuelle qui grandit au fil du temps,nous pouvons me semble-t-il nous prévaloirde quelques réussites. Un bel exemple est ce trèscourt poème de la Kosovare Edi Shukriu, Loti,presque un aphorisme : «Vaji i pa lotë / loti /barot». Ap rès d e lon gu es sem ain es, c estdevenu, en français, tout en conciliant dans latraduction, le sens et la musique : «Deuil sanslarmes / l alarme / nous arme». Mais j allais oublierl essentiel : cette aventure d amitié, qui a débutéau bar de la Maison de la poésie d Amay, a étéscellée d ans le raki albanais, qu i, c est bienconnu , m anifeste, su rtou t en Wallonie, u nenette tendance à l évaporation. Mais cela, c estune autre histoire que je vous conterai si vousêtes sages En a t ten d an t , je v ou s d is«Gezuar» !

Si e zbulova poezinë shqiptareFrancis CHENOT

I Gjithçka nisi në bar

Interesohem shumë për poezinë. Prej një jete tëtërë. Eshtë një mënyrë të shprehuri. Sidoqoftë,kam përshtypjen se kjo ndodh qëkurse d i tëshkruaj dhe të lexoj. Nga leximet dhe shkrimete mia, poezia është pjesë e pandarë e jetë sime.Duhet thënë se vij nga vëndet e Verlaine dheRimbaud. Në fakt, kam lindur në Ardenne gjatëluftës në një muaj mars të akullt dhe me shumë

dëborë. Në fund të vitit 2005, realizova njëëndërr të vjetër duke shkuar të rigjej d imrin elind jes sim e në Qu ébec, ku shkrova libr inBûcheronner le silence Zhbirimi i heshtjes, libriim i parafundit që kam botuar. Praktikisht, kamushtruar nga pak të gjitha zanatet (murator,mësues, punonjes pyjor, kamarjer, gazetar përtridhjetë vjet ans ), por poezia mbetet shoqjaime e dashur, e vetmja në fund të fundit, të cilësi kam qëndruar besnike.

NGA AMAY NE ARBERI

Dhe poezia ndahet me të tjerët : takime, grupedhe revista. Në Amay, në krahinën e Liezhit,ku banoj prej pesëdhjetë vjetësh, kam qënë njënga themeluesit e Shtëpisë së poezisë dhe tebotimeve të Arbre à paroles. Kur themi «Shtëpie poezisë», bëhet fjalë për një shtëpi të vërtetë,një ndërtesë me zyra, një apartament i cili pretpoetet në rezidence, një salle ekspozitash dhenjë bar të thjeshtë. Pikërisht n Québec k Québectë bar, duhet të ketë qënë para shtatë vjetësh, uzhvillua një bashkëbisedimi i cili do të çonte në

19

Nr.80 PEGASI, Prill 2012një bashkëpunim te frytshëm dhe miqsor. Nee kishim për zakon, Vasili dhe unë të pinimnga një gotë së bashku. Pa folur për gjë tjetërveçse si bën moti dhe si shkon shëndeti. Vasil,është emri i tij. Mbiemëri : Çapeqi. Me origjinëshqiptare, natyrisht, banues edhe ai në Amay.E d ija se i interesonte poezia Atë mbrëmje, tëmbështetur në banak, i them : «Vasil, është njëfakt që nuk di asgjë për poezinë shqiptare. Si tëgjithë, njoh talentin e pafund të romancieritIsmaïl Kadaré (i cili do ta kishte merituar më sëmiri çmimin Nobel të letërsisë), dhe kjo ështëgjithëçka...» Tre katër or Québec m Québec pasd he tre ose katër gota verë m ë shu m ë, nevendosëm t i kushtojmë poezisë shqiptare njënumur në Arbre à paroles.

DE MIGJENI À VELAJ

I titu lluar Poezi shqiptare Poésie albanaise, kynumur 137 i revistës doli në vjeshtën e vitit 2007.Ai përfshinte tridhjetë e dy poetë, ngaMigjeni,më i vjetri, tek m poezisë shqiptare e reja AlisaVelaj e cila sapo kishte botuar librin e parë metitull : Les fondements du vent Themelet e erës.N jë p ërzgjed hje shu m ë e ku fizu ar, në m osarbitrale, e lindur kryesisht prej leximeve tëmikut tim Vasil dhe kërkimeve të tij në internet.Pastaj një seleksionim në funksion të vlerave.Për përkthimin, Ardian Marashin, i cili jetontene France dhe Vasilin. Për të ilustruar tekstet,vizatimet pothuajse automatike të Rio Di Maria,m e or igjin e siçilian e, ed h e ai vet p oezisëshqiptare poet dhe sot president i Shtëpisë spoezisë shqiptare poezisë të Amay-it. Finicionetu bënë prej shkruesit të këtyre radhëve. Dhezbu lim i i n jë p oez ie t ë p asu r d h e tësh u m ëllojsh m e. Me d isa karakter ist ika tëveçanta të saj, të cilat i jap in një ngjyrim tëveçantë në universalitetin poetik : ajo çka ne ecilësuam «albanéité - shqiptarizëm», që do tëthotë lidhje me traditat dhe historinë, dhe, mbitë gjitha, aftësia për t i rezistuar totalitarizmaveqë gjen shprehjen e vet më të lartë te Arshi Pipa,Jam arbër Marko ose Visar Zh iti. Shku rt upushtova nga kjo poezi. Publiku u pushtuaakoma më shumë dhe, shpejt imponohej kaliminë një dimension më të madh dhe të mendohejpër një antologji të vërtetë e cila të përfshijë tegjitha hapsirat shqipfolëse: Shqipëri, Kosovë,Maqedoni, Mal i Zi Shkurt, Arbërinë, siç equanin dikur. Ose më mire Arbëritë : për të mosharruar d iasporën

II Një vend dhe njerëzit e tij

Dalja e këtij numuri te Arbre à paroles kushtuarPoezisë shqiptare do të kishte pasoja të shumtadhe do të favorizonte takime të shumta. Dukefillu ar nga ato shqip folëse shqip tarë d hekosovarë të Valonisë të cilët përbëjnë njëkomunitet të rëndësishëm : pikërisht në qytetine Huy-it me një restorant të bukur i quajturA rberia d h e n ë N am u r ku a ta kan ë n jëtransmetim rad iofonik. Nd ërkaq, Shtëp ia ep oezisë e Am ay kishte p ritu r në rezid encedinamiken Flutura Açka, poete dhe botuese,emëri i së cilës sungjeron flu turime të bukurapoetike. Shkurt, Arbëria po merrte për mua njëfytyrë. Disa fytyra. Të nd ryshm e. Si ed hepeisazhet që do të zbuloja së shpejti. Në sajë tëArian Lekës dhe të Revistës Poeteka të cilët naftuan, Vasilin dhe mua që të vinim ne Durrës.

NE FESTIVALIN E DURRËSIT

Në brigjet e Adriatikut, ky qytet antik i quajtursë p ar i Ép id am nos sip as legjend ës, p astajDurrakhion në shekullin e VII-të para kohëssonë, i thirrur Dyrrachium nën perandorinëRomane. Pikërisht në këtë qytet të ngarkuar mehistori (dhe me muzeun arkeologjik të cilin iavlen vërtet të vizitohet), ku e kaluara takohet pareshtur me të tashmen (si kjo Tore veniciane etransformuar në një bar simpatik), organizohetnë vjeshtë festivali ndërkombtar i cili mbledhpoetë të ardhur nga të gjitha vëndet. Një festivalpoezie, ku ka p ak nga të gjitha : ka pooetëfu n ksion arë që p ër faqsojn ë sa llon et d h emondanitetin, nga festivali në festival, dhe, përfat të mirë, më të rrallë, të tjerët, dhe pafundësishtmë të vërtetët, esencialët. Ata që na interesojnën e p ër p rojekt in e an tologjisë së p oez isëshqiptare, të përfshirë në numurin 137 të Arbre àparoles. Takime të njohurish (Flu tu ra Açka,ard hu r në qershor 2007 në Am ay), takim ep asion an te (Pr im o Sh llaku , p ikër ish t, osekosovarët Agim Gjakova dhe Ali Podrimja),zbulime të reja (Ilia Flurans), talente premtuese(Alisa Velaj dhe Glad iola Busu lla) Shkurt,lëndë e mirë dhe e bukur për këtë antologji ecila duhet të dalë në botimet e Arbre à parolesgjatë vitit 2010. Duke u mbështetur në atë qësh kru an m e sh u m ë të d rejtë Agron Tu fa,«L Albanie est plus grande que sa terre / Que son cielétendu à pic Shqipëria është më e madhe se toka esaj, se sa qielli i saj që bie pingul» : shqipfolësit,pasardhës të Ilirëve dhe kushërinj të Etruskëve,përbëjnë shumicën absolu te në Kosovë, janëshumë të pranishëm në Maqedoni si edhe në Maltë Zi, pa folur për emigrantët në vënde të tjera teEuropës dhe të botës.

ME BUSULLEN E ZEMRES

Në Durrës, si në çdo festival të këtij lloji, kadetyrime mondane, fjalime dhe pritje, të cilatmund të evitohen. Dhe pjesa tjetër. E cila ështëspontane. Kontakte që lidhen me busullën ezemrës dhe që nuk mbeten letër e vdekur. Përne, t i bëjmë jehonë asaj që shkruhet në poeziprej botës shqipfolëse. Konretisht, kjo u nis menjë rezidence autori në Amay për Ali Podrimjendhe një libër dygjuhësh : La flamme volée Flaka evjedhur. Më pas, në numurin Lieux dits Vëndetë thëna të verës së vitit 2009, botimi i një dosjejetë Kosovës me tetë poetë : dy të mëdhenj të cilëtnuk jetojnë më (Azem Shkreli dhe RrahmanDedaj), dy emra të rëndësishëm në Prishtinë(Agim Gjakova dhe Ali Podrimja), dy femra(Flora Brovina dhe Edi Shukriu) dhe dy përfaq-suues të emigracionit në Bruksel (Skender Sherifidhe Jeton Kelmendi). Më në fund në numurin ed im rit te 2009-2010, vënd p ër p oezinë e reshqipfolëse përbri tematikës qëndrore të cilën ekam për zemër : midis Beckett dhe utopisë, poeziaështë teatër. Dhe kjo nuk mbaron këtu

III Një bashkëpunim miqsor dhe i frytshëm

Kam një tem p eram ent të heshtu r d he lexojshu m ë. Për m ë tapër, qëku rse kam d alë nëpension, një situatë e cila nuk krijon për mua,p arazitinë, p ërku nd razi, n jë d inam izëm tëplotë. Lexoj : gazeta, romane, e mbi të gjithapoezi. Në shtëpinë time nuk ka televizor (e kamfalu r), m brëm jet e m ia kalojnë d u ke lexu ar

përpara një zjarri me dru që flakëron oxhakun.Shpesh shoqëruar me muzikë : Jean SébastienBach si edhe John Coltrane, nga kënga francezeose muzika nëpër botë. Në këto kushte, vjeshtadhe d imri shkojnë mirë me leximin e poezisë.Në gjuhën frënge pasi ajo është gjuha ime ; Poredhe ne spanjisht ose në portugalisht, ku mundtë lexoj dhe, ndonjëherë edhe të përkthej.

Mbi Vështirësinë e përkthimit

«Traduttore tradittore përkthyes tradhëtar », thotëfjala e urtë italiane. Eshtë kollaj ta thuash, dhefatalisht reduktuese. Në poezi, përkthyesi duhette jetë një pasues. Atij i duhet të njohë gjuhën eorigjinës, të zotëroje ne perfeksion frëngjishtenm e n u an ca t d h e fin esa t e sa j,t ë ketë n jëtemperament poetik ose më e mira do të qe tëishte vetë poet. Puna e tij konsiston së pari tëjapv sa më besnikërisht që të jetë e mundurkuptimin e tekstit në origjinal, por gjithasht tëjapë ritmin, tingëllimet, atë magjepsje që gatuanpoezia. N u k ështv gjithm onë e lehtë. Eshtërelativisht më e lehtë ku r bie fjalapër gjuhësimotra, struktura gramatikore e të cilave kaafrimitet, kështu kur kalon nga spanjishtja nëitalisht, ose nga portugalishtja në frëngjisht, porkjo bëhet një ushtrim i vështirë, për të mos thënëme rrezik kur kalon nga gjuha e Ismail Kadaresënë atë të Yves Bonnefoy (për të cituar një ngapoetët e gjallë më të rëndësishëm francezë).

NGA KADAREJA TE RAKIA

Me që ra fjala, në Europën Perëndimore, nuk edinë se ismaili është edhe poet i cili zv një vend tëmerituar në numurin Poezi shqiptare të revistësArbre à paroles. Ishte sigurisht miku im VasilÇapeqi, shqiptar me banim në Amay, që mëzbuloi Kadarenë poet. Si edhe shumë të tjerë.Vasili përkthen. Unë bëj finicionet. Në këtë punëtë përbashkët, lidhjet miqsore janë konsoliduarnëp ërm jet n jv p ërvoje letrare d he n jerzorepasionante. Sigurisht që shqipja ime kufizohzt meGëzuar, Faleminderit, Mirëmëngjes Miëmbrëmaapo ndonjë formulë e ngjajshme gjithëandej, porbesoj se unë kam sensin e poezisë në përgjithësi,të ritmit dhe muzikalitetit të saj. E pastaj pretendojse e njoh mirë gjuhën time. Pa dyshim që Vasili epraktikon atë mjaft mirë. Ai ka një ndjeshmëri tëlartë poetike (ai ka shkruar edhe një libër të vogëlnë frëngjisht me titull Mon atelier punishtja ime),por ndodh që ai përkthen fjalë për fjalë duke ularguar nga teksti. Dhe kjo jep dymbëdhjetë fjalëpër shtatë në shqip. Atëhere i rimarrim fjalë përfjalë dhe vërejmë mjafton të ndryshohet njëra, tëndryshohen dy, të gjëndet një sinonim për t idhënë poezisë frymën e parë.Në këtë ushtrim durimi të bazuar mbi një besimrecip rok i cili rritet me kalimin e kohës, nemundemi, sipas mendimit tim të flasim për disaarritje. Një shvmbull i bukur është teksti shumvi shkurtër i poetes nga Kosova Edi Shukriu, Loti,pothuajse një aforizëm : «Vaji i pa lotë / loti /barot». Pas disa javësh pune, u dha në frëngjishtduke përputhur përkthimin me kuptimin dhemuzikalitetin : «Deuil sans larmes / l alarme / nousarme». Por d es harrova m ë kryesoren : kjoaventure miqësie, që nisi në barin e Shtëpisë sëpoezisë të Amay-it, u vulos me rakinë shqiptare,e cila është e njohur tashmë, sidomos në Valoni,për tendencën e saj të theksuar të avullimit. Porkjo ështëv një tjetër histori, të cilën do t jua tregojp o u sollët m irë Der i a tëh ere, ju th em«Gezuar» !


20

Introduction:

All men are equal. Man is also what he writes. Andpoetry is that magic w hich comes d irectly fromhis heart and sou l. True poetry is universal. It isbor n in a p a r t icu la r p la ce (sp a ce) a n d in ap ar t icu lar circu m stan ce (t im e), bu t it is th entransform ed into som ething w hich is universalthrough w hat can be called poetical magic. Whatexactly th is p oetic m agic is one cannot say.However, what one can say is that such an elementcan express that thing or state which unites all men

from w hichever p lace or from w hichever timeth ey com e t ogeth er . Su ch p oet ic m a g icdepends on various other elements: there is thethematic level where the poet discusses themes orvalues w hich pertain to all humankind (such aspeace, family, love, friend ship , respect tow ard sMother N atu re); there is also the stylistic level,w h ere th rou gh th e u se of im agery an d oth erpoetical mechanisms the poet helps to transformhis w riting into poetry. Thus, th is poetic magict r av els th r ou gh t im e a n d sp ace , a n d is fe ltw h a t soev er lan gu age is u sed an d w h a tevernationality of the poet. It may decrease in pow erw hen the original text is translated into a secondlanguage, but it still is felt thanks to the universali-ty factor and also to the knowhow of the translator.Malta:Rev. Dr. Amante Buontempo w as born in 1920and d ied in 2004. H e w as the fou n d er of th eMaltese Poets Association (founded in 1975), stillin action today. Among his publications are Si vispacem cane simper (1973), Wishful Thoughts (1975)and Rhy t hmical React ions (1981). Great part ofhis poetry is social in nature. In fact Buontempowrites about the problems of modern society suchas d ru gs, aid s, abortion , corru p tion , terrorism ,capital punishment, divorce, prostitution, famine,w ar, crim inality, the d ifferences betw een socialclasses and paedophilia. One of his poems is Thelanguage of my heart w here he w rites, And sanerare mad cows than many men:/ who, knowing theeffects of Chernobyl,/ still keep their nu clearexperiments . In Famine or slavery he w rites that

The w orld is in decay . We re soldiers of true peaceis abou t w ar. H ere Buontempo w rites thus: NoWar is not true Peace, bu t in the Arts,/ the bestthat come from pure and loving hearts! . Again,in The language of my heart, he writes:

I know not how to speak and how to w riteif not in poetry,sending some message to the world I know:a message of true love and inw ard peace.A n o th er con tem p or a r y p oe t fr om M a lt a isMarlene Saliba, born in 1949. Her publications areTime-Faring (1994) an d Xbihat t al-Ant enat i /Ances t ra l Vis ions (2011), a b ilin gu a l p oet ryco llect ion . H er s is a v er y sp ir it u a l a n dm etap h ysica l p oet . Sa liba becom es on e w ithMalta s Neolithic temples and tries to find the realm ean in g beh in d su ch beau t ifu l an d p er fectconstru ction s. Accord ing to Saliba , there is amillenary voice emanating from such sanctuarieswhich few comprehend or even hear. It is a voicew h ich m akes u s on e w ith th e u n iver se th a tsu rrounds us, a voice w hich remind s us also ofpeace and inner happ iness. In such p rim ord ialcon st r u ct ion s Sa liba sees , A n cien t d r eam stranslated into artistic forms/ revealing an earlyd ivine p resence/ that w e hum ans have know ntogether. Here Our metaphysical heritage lies ,

a leg a cy o f sa cr ed g eom et r y ,/ a n im a t edsculpture/ bequeathing us with a truth/ that ourcentury cannot as yet exactly fathom (from Adream in stone).Greece:Potis Katrakis w as born in Demonia in Laconia,Greece. One of his most recent publications is TheUnforseen (2009). Here we also see Katrakis as anenvironmentalist and conscience to mankind . InOverpopulation and development the poet deals withthe pollu tion of w aters and the lack of pure andnatu ral fou n tain s. Even Predict ions d eals w ith

Transmission of universal values throung poetical MagicBy Patrick Sammut Malta

n a tu r a l p h en om en on p o llu t ionoverpopulation , and also w ith atomic armsterrorism . All these pu t our fu ture in danger. Onthe other hand , in The silence of nature one readsth at th e p oet and n atu re are bou nd together .Katrakis observes that natu re s silence is m oreeloquent than man s voice or his pen : that s whyth e p oet sp en d [s] m an y t im es/ r ead in g it ssilence .Poetry itself is frequently a theme in Katrakis sverse. W hen imagination is in love is abou t th econ cep t ion an d b ir th of p oet ry . Th is is verybeautiful and lyrical verse: white paper on whichp oetry is w ritten is com p ared to a p lou ghedplain . Three p illars on w hich poetry is bu ilt arem em or y , fa n t a sy a n d ju d g em en t (Bu ildin gpoetry). In Poet of visible and of invisible Katrakis askswho the poet is. For him the poet is he who praisesall things, visible and invisible. In The extent of apoem he writes that:

The extent of a poemdoes not depend on the number of pagesand its versesbut on the quantityand the power of lightthat it rad iates.Poetry is light and thus a healing element against

the darkness of sou l (The light of poetry). Poetryis understood as w ord s (or theory) w hich can betransformed in actions (or practice).An oth er con tem p orary Greek p oet is Eleni I.Grivas , born and still living in Kato TithoreaLokridas. In one of her latest publications, Picturesof Life (2010), we see Eleni Grivas as the observerof the simplest of everyday things and thus knowsthat life is m ad e u p of strong con trasts. Thu spoetry here is a means to reflect about humankind(with its good and evil) and life. She writes aboutthe love and affection of children on the one hand,and about the d estruction and cold -hearted nessof th e ad u lt w or ld on th e oth er . Grivas th u su p h o ld s p os it iv e v a lu es (lov e , fr ien d sh ip ,happiness, having a good heart ) against today smaterialistic world (wealth, greed, money, power),which is worthless when death strikes. Happinessis enjoying the things which have no price and arethus beautiful and unreachable (Health and safety).Where there is no love there is tyranny, povertyand distress (Poverty). Obstinacy is no direct wayto knowledge, and the latter neither can be bought(The headstrongness). Bitter w ords are w orse thanwounds and sores. All this includ ing passion andmistakes - may create pain which is kept secret oris h id b eh in d a la u g h (T he pain , M ist akes).Moreover, pleasure is the result of peace of mindand serenity of the soul (The peace of mind). Grivasad vices her reader to think before talking: that show one is fair w ith others in life (Thought). Inanother short poem Grivas writes about educationw hich she deems as the solu tion to d rugs, theft,murder and rape.A recurrent element is Grivas s voice in favour oft h e n eed y p eop le a n d in p r o t es t a g a in s t

unscrupu lous men (A total catastrophe). Such ad isaster comes w hen mankind is spoilt throughmoney and materialism which lead to the sufferingof many (Disaster).Gr iv a s a lso w r it es en v ir on m en t a l v er se :in Pollut ion sh e con trasts th e clean a ir of th em ou n tain s (th ere is w h ere th e real life is) topollu tion of the city (man has to escape all th is).The mountains are a space where the poet is happy(Spring), and spring is life and happiness throughits sounds and colours. In The road of disaster Grivasw rites abou t animal extinction, bu rning forests,pollution, and ozone problems. Even here we seethe p oet as the p u lse of w hat s h ap p en ing intoday s w orld .India:One of tod ay s Ind ian p oets is Arbind KumarChoudhary . H e is the fou n d in g fa th er of th eInternational Association of Poets, Essayists andNovelists (2006) at Begusarai, Bihar, and one ofthe found ing m em bers of the World Literatu re

Society, Tripura. He is also ed itor of tw o reputedliterary magazines, Kohinoor and Ayush . H islatest publication is Nature (2011). H is is a veryconcise and intriguing poetry, and his language isvery p articu lar. H is starting p oin t as a p oet isNature, but his final destination is reflection aboutdifferent aspects of everyday life such as love andinfidelity, politics and corrup tion ( The petticoatgovernment/ Is the penchant/ Of the prud ient/For the acid test of the potent. ), birth and d eath,natu re and sp irituality ( The shaping sp irit/ Ofthe hermit/ Elicits the introit/ Of natural esprit. ),also evil. As Kurt F. Svatek from Vienna writes inthe Forw ard , Choud hary s poems are not only arom an tic ad m iration of natu re. They have nod ou b t t h e d ou b le bo t tom to sh a r p en ou rconsciousness for the problems here and there.Russia:I have recently received a great number of poemsfrom Dr. Adolf P. Shvedchikov, Russian scientist,poet and translator. He w as born in Shakhty in1937 and p ublished a big num ber of p oem s ind ifferent international literary magazines. Aboutuniversality of poetry is his short poem Put parallelmirrors in front of each other: here Shved chikovw rites, Pu t p arallel m irrors in fron t of eachother,/ And you become absorbed in the mirrorreflection of real life./ You disappear completely,/Your train of thoughts leads you into infinityThis in fin ity is that sp ace w here all hu m anitymeets and becomes one. Shvedchikov writes aboutw ar and hatred in This is the war without end andabou t human su ffering in W e come naked to thisworld. In the first poem the poets w rites that Thep lague of hatred has been w and ering for/ Toolong around the w orld / And mankind becomesmad!/ People forget about Heaven,/ The hope forgood lu ck d isap p ears In the second p oemShvedchikov asks, Why is reality so cruel andw hy is our life/ So fu ll of suffering and tears?The poetical magic behind the words:Poets are excellent observers of what is happeningw ithin and w ithou t humankind . But they are nojou rnalists or bu lletin read ers. Their w ord s arespecial because they are woven with great care inorder to touch our hearts and echo d eep in oursou ls. Many tim es they op t for sim p licity on alinguistic level. Bu t this d oes not mean that theyp u t asid e th e beau ty of su ch m ech an ism s asmetaphor. This is what makes poetry much morecolou rfu l and appealing: w ar is p resented as ap lague, love as an ointment, natu re a refuge andso on . Poetic m agic is a lso ren d ered th rou ghrhythm, rhyme and alliteration. Here poetry is notmeaning bu t also sound . This is most evident inChoud hary s verse: The thorn of the tavern/ Isthe hawthorn/ That spurns the lovelorn/ Even ofth e sla t tern . Or Th e scar let t ip p et / Of th enymphet/ Is the lovely w avelet/ Of the thicket.(from Nat ure) Poetry is m ad e of sou n d s an dcolours and also of the poet s sense of w onder ashe looks around. Thus Shvedchikov writes:

I paint your unknow n portraitOn the sand of yellow, velvety dunes.Your smile is charming,And I am young again!I blend into oneThe sunlight and radiance of the moon,I live simply without a careWhy do we live?I hear the whispering of Baltic pine treesAnd p iercing screams of sea gu llsI keep in my mind the same morning dewAnd your d ivine face! (from I paint your unknownportrait)Humankind s destiny is death. How ever, throughpoetry man becomes immortal. In When I ll be faraway Shvedchikov writes: When I ll be far away,/Don t burst into tears,/ My verses w ill stay w ithyou,/ And let time run year after year Throughpoetry man transcends space and time. Is this notpoetic magic?(April 2012)www.patrickjsammut.blogspot.com

http://www.patrickjsammut.blogspot.com

21


Lad ies and gentle-m en, the creators of th issupreme art called poetry,Good Evening.From the words of Dimitris Kakalid is is myword and to the temple of the muse Erato , Ibow.The lyric has neither end nor a beginning,/poetry never dies,/ in the range of the universesthe highest teaching/ it sounds the tragedy ofits Logos.

The Logos sounds The Logos speaks to itsLogos, to its heavenly bodies. It addresses to theirinfinite soul, to their infinite spirit, to the bodies ofthe bodies, to its body.Oh inflamed seeds of my spirit/, suns that burnin th e sky ,/ m y bod ies, m y roses of m ymiracle,/ the essence of my nature amidst thevoid.The infinite, the Universe, the Galaxies pulsate.The Suns, the Planets pulsate. The hearts of thePoets pulsate as well Imagination gallops; itruns to conceive inspiration; to unite with thedivine spark, the divine lightning, the one thatis sent out from the source of the divine Mind.The poet paves the way through the Logos. Hereads the musical score of the Universe andharm onically p erform s its m u sic. Logos istalking to its w ord s, to its syllables, to theconsonants and vowels of its soul. It endowsthem with cosmic harmony and infinity. Theya lign on e n ext to an oth er , sym m etr ic orasym m etric, w ith every syllable and everysou nd enclosing concentrated w isd om andknowledge; and all together in one vision, inone idea: the poem. The poem that from its verycreation encloses the infinite. The bells of Logosare tolling Poetry gives birth to infinity.Signaling,/ I refer to my being,/ the spirit s never-falling light/ I made aeon dawn on my eternity/Logos echoes / from the sun to the sea// from the skyto the earth/ from the infinite to the finite world/from the world to man/ from man to oneself.D imitris Kakalidis is the poet w ho everymoment in his manifold work praises the poets.He calls them mystics , sp iritual gu ides ,

recreators of Logos , end ow ed w ith innerstrength that is spu rring them to break thebarriers opening windows to the boundless. Herecognizes the ability that they have to exalt the

THE FIRST INTERNATIONAL CONGRESS MUSE OF POETRY PEGASI 2012- VITRINA UNIVERSITY20-23 APRIL 2012 ALBANIA

m eanings to the d ivine, to transu bstantiatethem into prayer , greatness , essence byshaping their images, by skillfully playing withwords. He contributes to the interpretation oftheir word which is the Logos of the one Poet,talking about the power of the pure shepherdmind , about the spirit that rad iates with lightand w isd om ; abou t the love that m asters

passions and weaknesses . He defends theKnow led ge that lights u p the Abyss , the

relentless forces of the unconscious whichoppress humanity.My word/ sacred, holy,/ highest, divine,/ and mymysteries supreme,/ unprecedented, unique,/insuperable ideas of my divine train of thoughts/thatmy eternity/ perpetually rule.

The burden of the centuries consigns its hopesto the poets. From the field of the universalm in d , th e id eas , th e bea r in g w av es a r ecordlessly transmitted to the timeless agora likea universal request, seeking for the realizationof megacosmic vision .

Oh music of the earth and the sky,/ superb songof the dream,/you emanate from the source ofthe divine mind/taming the beings of the infinite.

The writing sounds; the verse outweighs itscentury. This is the u ltimate issue of the poet.H e crea tes th e m yth ; h e re-crea tes it ; h epreserves it throughout the centuries. Animal-born, human as he is, a horseman, a rider of thewinds, dominant of the power; he abandons hisstallion, if he has to, and as a walker he fightsagainst death .

Arch er I w ill r em ain forever / a im in g a tinexistent targets/ , wild of the winds I ll be anascetic/a God driven fool dancing in the chaos.

Each poem and a v ision; each v ision and at ruth, a potent ial realizat ion

D imitris Kakalidis takes the poem in hiswords, any poem and as he approaches it withrespect, he proves that it is filled with particlesof light and messages of knowledge. The words,one asid e the other, chosen cau tiou sly andw isely from th e p oet , accom p an yin g th ecommas and the fu ll stops; aligned or not inmelod ic quatrains, in the w ord s of the poetDimitris Kakalid is they become flames, ideas,visions They become p lanets, they becomesu ns, they becom e Universes; they becom eInfinite.

My song a light,/ darkness my cry,/ my lovepower/ flower of acanthus./ I appear and I amfound/ the seeker./Realizer of the w ind s,/ p eacem aker of thewaters,/ the everlasting of my cosmic flames.

He conjoins the word of the creator with hisown word . He analyses the poem, he deepensinto the ideas, he interprets the meanings, he

sees the symbols behind the words. He revealsthe myth; the hidden essence of the work. Heprocesses, he analyses this essence. He spreadsit out in the Universe, he makes it conscienceand he returns it completely pure for the reader,always recognizing in it the greatness of thepoet.Oh, blessing of the poets, great grace, heavenly

revelation into the deprivation of earth. Theirp oem s are p rayer, sp iritu al contem p lation,ecstasy; the dance of heavenly bodies in God smagnanimous poem. Gratitude is the praise atthe edge of silence.

In his own poetic way; from a d ifferent patheach time. Sometimes pu rely intellectually,other times he emphasizes in symbols by usingexamples from mythology and history, othert im es h e u ses th e w isd om of n u m ber s ,t r av ellin g u s to th e t im es of O m iros, o fHerakleitos, of Pythagoras. And still other timeshis analysis becomes itself a poem that praisesthe poem. Whichever way he uses, he alwaysaims to lead his reader to a journey beyond theappearances, beyond the commitments of thelimited mind; to the inner liberation. Therefore,throu gh his analyses in his d ou ble volu m eessay, The Wisdom of the Poem and TheWisdom of the Narrative , he proves that everypoem, every narrative is an open window fromw h ich th e read er can see p assion s, fears,unpleasant but also pleasant situations of life,to be transformed into knowledge and love,w hile at the sam e tim e the Wid eness, theUniverse, the Infinite is revealed to him.W hen the planets arrive in your courtyard/inquiring about the origin of the suns,/ tell them itis your very soul,/soul of infinite souls, source of flames.D imitris Kakalidis is the Philosopher; thephilosopher that connects the everyday with theeter n a l, th e h u m an w ith th e d iv in e, th emicrocosm with the macrocosm . He totally

believes in man s pure nature, which can leadhim to bliss , if he wants to.The depth of the earth,/ the depth of time,/ dimensionof sun/ in a night of silence.

D imitris Kakalidis is the Master; he is themystic, the teacher who comes from other times;from times when people used to yearn for theessential but also the beneficial, the theoreticalbut also the practical.

Sending Holy Message to meet thee/ reachingyou the day of your delay/ having heavenlypower, you have forgotten/ that, you are theworld and capable of all.

His offering is inexhaustible! With his endlesslove he em braces every hu m an being, thenature, the Universe. He praises the Entity, Godwhom he recognizes in everything. With hisw hole w ork, his entire life, he calls man tospiritual alertness so as to gain inner freedom,his inner independence; to know Himself, tolove Life; to realise that he has the ability to bewell, and... to always be well.

Vassiliki ErgazakiPoetess-Mathematician

Representative of the Literary Groupof the Spiritual Centre Servers

Society

The Logos Sounds: Poetry Gives Birth to Infinity


22

My p eop le, / fellow s, id ols,/ th rong of m ycreations,/my absolute abutments/ existencesfor me to praise./Dancest thou and I shall sing/chantest thou and I shall celebrate/I grieve andyou die/ you are born and I live.D imitris Kakal idis i s the vis ionary, thepioneer. With his poetry he officiates into theinner world of man. His word always truthful,essential, it touches the sensitive chords of thesoul and these pulsate to the message, to theop t im ist ic m essage th a t a lw ays b r in gs asolution to the dead-end . With his way of lifehe provides the practical application for all thathe has taught. It is over 30years now that hefound ed a philosophical centre called TheServer s Society , a place where Philosophy, theWorld of Letters, and Poetry are blend ingtogether with love, the u ltimate interest anddedication to all human beings.I boast for my creation,/ rafter of my suns, I am,/school of the schools,/into my becoming,/the formthriving,

is studying my soul s life./ I am awake,/ I turnagainst the eternal sleep of my world / and ofmy holy matter/the wild nature I tame.

Man, accord ing to Dimitris Kakalid is, is theGrou p . Th e Grou p is th e H u m an ity an dHumanity is the Universe. Through the small,the limited , the formed he passes to the great,the infinite, the formless, always bringing aredeeming message.

The humanity universe,/ eternal flame of then igh t ,/ th e th r iv in g fem a le/ bed of m ysperms,/ sinister, pregnant with me womb,/so that in the field of my infinite knowledge/ignorance gives birth to me,/ the unknownGod./

The great mystic can only be a poet, the onewho is united , he who utterly represents theMonad in his ecstatic wanderings in the infinite.H e d resses h im self w ith sym bols an d

meanings. He is the essence and the forms. Helives and experiences the unfathomable withinthe mind and the heart and he uses the lyrics toexpress it, clarifying, earthing his tru th to thechaos of ignorance; a world himself within theignorance of the world .

Oh H ellas m y bod y an d m y sp ir it / , th equintessence of soul and form,/ you flame inmy cell like a torch/ casting light at the ends ofearth/.

ReferencesDimitris Kakalidis: The Wisdom of the Poem ,Analyses of 100 Greek poems.Dimitris Kakalid is: Incentives I , IncentivesII , Poetry.Dimitris Kakalid is: Logos the Third , Poetry.Dim itris Kakalid is: Fallen Parad ise, H olyMatter , Poetry.

Translat ion Megas Seirios Publicat ions

Whether the world and man are arrangedas having a p u rp ose and valu e is anancient question. Philosophical conceptsand different religious systems have hadmany d ifferent views about this matter,ranging from cosmos to chaos. Much ofcon tem p orary p h ilosop h ical th ou gh tprefers the anti-essentialist attitude, oneof th e fir s t casu a lt ies o f w h ich is p u rp osefu lness. The state of d ecay ofnatural, social and personal phenomenatestifies to the above. Fu rtherm ore, a

possible cosmological purpose has also been trivialised and reduced to thelevel of all-out functionality. Man s functioning on a daily basis, a Kafkaesquesubjugation of human integrity to the d ictates of a given social system hasbeen imposed as the purpose of man. Such dictates seem to increasingly governhuman life as a whole, regardless of whether their origin is totalitarian or ultra-capitalist. Such totalitarian organisation of social life is immune to any layeredness,to d ifferentiating between the public and private sphere, between integralhumanity and its partial abuses. Both in sometime socialism and currentcapitalism the functionalisation of man has, in fact, spread over man s entirelife. Socialist practice viewed the concept of pastime distortedly having reducedit to toilsome weekend rests and the repulsive-to-most-people and abstractcultural elevation. And today it is reduced to a consumerist, shopaholic validationof the capitalist hand over man s free time as well. Given that so-called free timeis nothing but an extension of social control over individuals, the concept ofpastime has been emptied of its original meaning as being free for something,and not being free from something. Hardly anyone knows today what it is thatman should generally be free for outside the system that permeates everything.

Owing to the vulgarisational med ia rule over man s psychological andspiritual life, the extent of control has long surpassed even the abuse of labour.Contemporary man s systems of thought, values, actions, as well as experiences,have been automatised in large measure by means of television, Internet andradio models. The domains of thought and experience, which are independentor at least significantly different from those mediated and dictated by the media,have been increasingly narrowing day by day. Nevertheless, these two reduceddomains are the only space in which humanity as such transfiguring manfrom object to su bject can breathe at all. It seem s to m e that w hat issynonymous with this space of integral or fuller humanity is precisely pastime.It is w ithin this space that universal values, which presuppose a whole man,can be accomplished . This space is the exact opposite of the passivity andemptiness of simply free, or rather void time. In defiance of the prevailingspiritual idleness, this space is today yet to be seized with spiritual strength.

But what is this space like, how and w hen is this fu ller humanitymanifested , what is it that we should be free for, and when is pastime trulypastime, and not void time? There are no unambiguous answers as such tothese questions that would apply to everybody. What is, nevertheless, certainis that many d ifferent ways of deautomatising man lead to the proximity ofpastime, that for many individuals the different spheres of personal fulfilmentand reflective research are active pastime as such, with the help of which theincreasingly adhesive media network is being exposed. There is no doubt thatpoetry has alw ays been considered to be part of such creative and active

Pastime and poetry one of the last remaining domains of universal values

pastime. However, the social status and function of poetry have been changingsignificantly over the centuries, includ ing the possibilities for its freedom.From the concept known as poeta vates or the poet-prophet who speaks thecore truths of society, from the aesthetisising role of poetry as the social activitythat refines, to the avant-gard ian erasion of the d ifference between the textand the world acted on by the text, and to postmodernistic playful toyingwhich has degraded the social role of poetry completely. Besides a social role that poetry ascribed to itself with its different self-conceptions, the reverse process was just as important the influence of societywhich, either d irectly or ind irectly, either enters poetry or pushes it to thefringes. This social influence has also changed substantially from completecontrol over the poetic text itself in Social Realism to total social indifferenceto poetry in capitalist consumerism. However, the capacity of poetry to achievetrue pastime is inversely proportional to the possibility of its profitability.The weak attempts at commercialising poetry have shown that poetry thataspired after greater success on the market has been dreadfully simplified, orhas rather been made more functional. This means that the structure of poetryitself has been subjected to the vulgar laws of the market, d isregard ing trueliterary competences. By contrast, poetry can indeed stay outside the systemdue in large measure to its invisibility for this system of usage. Even if thesystem manages to penetrate poetry on the thematic, as well as the structurallevel, the poetic sign will continue to be significantly more complex, to havemultiple layers and be fuller than equivocal market motivations. In a nutshell, freedom is constitutive of poetry. Throughout the centuriesof its evolution poetry has had the capacity to continually reshape itself fromwithin itself due exactly to this fundamental freedom. Poetry has changedrad ically the understanding of its very own function and character, the wayin which the poetic is manifested as a literarily and historically changeable,yet always present category. Poetry has always been and will continue to be acondensate of the reflective, emotional, cultural, formal, linguistic and all theother capacities of the human spirit and its spatial-temporal limitlessness.Having outlined the nature of poetry in this way, it is about pastime whichfinds its fu lfilment in the process itself, in the never-completable and never-ending spiritual-linguistic search, in the intense inner dynamism which makespastime become the very essence of existence. Poetry, thus, conquers its contentalw ays and anew , that very purpose tow ard s w hich freed om is, in fact,orientated. There is no recipe for such spiritual content in contemporary poetry,includ ing recent Croatian poetry. This sp iritual content is found in veryd ifferent, often opposite poetic experiences, on the ind ividual path of allpowerful authorial expressions. Such fulfilling occurrences happen often in contemporary Croatian poetryas well. The main d istinguishing feature of the poetry of one of the greatestcontemporary Croatian poets namely, the late Slavko Mihaliæ is exactlythis aspiration after freedom from automatised daily functioning, this settingout on a journey in search of new inner realms. I can only sketch his wondrous,d reamy, resurrected poetic world . By means of the transformative power ofpoetry, his poetic world continually bursts into newly d iscovered content offreedom, into pastime that has been fulfilled in the fullness of its meaning. Itis a world that is being created from the elements of existing objects, imagesand w ord s, bu t their ingenious combination creates a new poetic realitypeculiar to a given text, a new poetic reality which has been liberated fromboth all applied logic and mere imitations of reality:

By Davor alat

23

Nr.80 PEGASI, Prill 2012SCHERZO

From the prophecies of the deranged, stars majestically/ descend to earth. Bynow they already sit at each table./You ll see, there will come a time when furious housewives/ will be chasingthem over the threshold with a broom./We haven t yet seen a d runken star. But when soon/ The meteors arrive,anything could happen. /Are you sorry about tranquil afternoons on the riverbank grass? / Eh, flies!/In the fu ture, there will be buzzing around our ears w ith all the cosmic /loafers, p lanets, shooting stars and we ll have to go on a trip again. The greatest living Croatian poet, Danijel Dragojeviæ, is perhaps the mostconsistent in the floatability of poetic reality, in the whirling relationshipbetween the world and the text, the interchangeability of everything witheverything, in abandoning all life and reflective automatism. In marvellouspoetic liberation, he manages to balance betw een a crumbled w orld andtotalitarianising abstractions, find ing himself at a point in which these twoopposite poles, nevertheless, do touch and impregnate the event of a newcreation. Dragojeviæesque parallel genesis is not only a paper event, itswirls the spiritual alloy of the conscious and the unconscious, and attains the

absolute moment , the manifestation of life itself: A flock of sparrows is mainly spinning, circular both as a whole and in the details.

And such is a sparrow itself: it spins finely and circularly. What is seen and heard is

almost entirely without nouns and adjectives, while the tenses and adverbs play inone spot. And this means that the beginnings and ends are together, that space andtime have been annulled and that there is no sentence. Which is why, when a sparrowtransmits this into a song, there is no song either, it only partakes in joint cries,chirping. But this is not simply nothing, this is not small. Instead of that which hasnot been attained, instead of a sentence, life and joy have appeared in abundancewhen all the chirpings are added up, when all the sentenceless joy of movement andflying over is gathered, some special rapture emerges, such as the one we know whenwe watch (listen to) the way in which disorder and commotion change into order,never actually becoming order. (extract from Dragojeviæ s p rose p oem

Sparrows, Sentence ) In these examples we can observe that poetry, as an explicit realm of

pastime, does not facilitate some escape from reality, a colourful escapist storewhose lights w ill blind the beggars looking at them. On the contrary, today sreality, which has been arranged according to the laws of greater profitabilityin many of its segments, is some kind of an escape from the hampered , yetirrepressible call of fundamental humanity. Pastime and poetry correct suchescapism, reintroduce spiritual and artistic reality to the stage, and reprocurecontent for reality itself which has been reduced by consumerism and mediavirtuality. Which is why I consider poetry in particular and art in general tobe the final frontier in which universal values can still appear, to be the p ithand marrow of pastime, its densest occurrence in the fullness of the originalmeaning of the concept.

Popuj të ndryshëm flasin gjuhë të ndryshme, por kjonuk i bën ata të ndryshëm e as më pak të afërt.Studimet gjuhësore kanë vënë në dukje se gjuhëtrrjedhin nga njëra - tjetra, ose kanë elemente tëpërbashkëta. Sipas këtyre pikpamjeve struktura en ën d h esh m e e g ju h ës ësh ë u n iversa le d h e epërbashkët për të gjithë njerëzit .

Ndoshta, pikërisht, për këtë fakt gjuhët arrijnët i flasin njëra-tjetrës dhe ta kuptojnë njëra-tjetrën.

Gjuhët nuk janë të huaja për njëra-tjetrën, porap r ior i d h e jash të çd o lid h jeje h istor ike kan ëngjashmëri në atë që duan të thonë.Në këtë këndvështrim gjuha, më shumë se sa mjetd allim i m es p op u jve, m u nd të in terp retohet sirrugëtim historik drejt një rrënje të përbashkët, atyku është fillesa jonë. Gju h a ka qen ë d h e vazh d on të jetë baza ekomunikimit nd ërnjerëzor. Ajo është kod i më im ad h , m ë i rën d ësish ëm e m ë ven d im tar i n ëbashkëjetesën njerëzore. Vetëm nëpërmjet saj njeriumund të materializojë idetë dhe mendimet e veta. Por përveç funksionit komunikues gjuha luanedhe rol shprehës. N ë këtë pikë letërsia ështëshfaqja më absolute e realizimit të këtij funksioni.

Letërsia është një lloj i veçantë gjuhe, apo njëpërdorim i veçantë i saj. Kështu, si sistem letërsiambetet pikëtakimi i gjuhëve.

Gjuha, parë si element i përbashkët njerëzor, siaftësi e lindur dhe e mësuar (për t u folur e për t ushkruar) shërben si m jet i kom unikim it të d isavlerave që lid hen m e përjetim e të përbashkëta,pavarësisht dallimeve gjuhësore mid is njerëzve.Letërsia, si sistem vlerash të përbashkëta që krijohetpërjetimeve e përvojave të përbashkëta njerëzore,sendërtohet e përçohet nëpërmjet gjuhës.

Kështu p.sh. mjafton të shohim të shkruar njëpoezi (fragment në prozë, apo një tekst dramatik)në gjuhë të ndryshme nga ajo e jona dhe vetëmpërmes formësimit të saj gjuhësor në një strukturëtë caktuar (varg, rresht apo me elementet e tekstitdramatik) arrijmë të perceptojmë një formë të caktuartë shkrimit letrar. Të njëjtën gjë mund të themi për tekste të tilla tëdëgjuara. Përvoja dhe ndjesi të tilla si, malli, dhimbja,frika etj, apo të rrëfyerit, të dialoguarit dhe forma tëtjera të shprehjeve letrare përçojnë përjetime të njëjtate d ëgjuesi, pavarësish t gjuhës në të cilën janëformësuar. Por përtej kësaj që mund të interpretohet si pranie shenjave të veçanta në veprat letrare, shenja qëqëndrojnë përtej gjuhës, e të përbashkëta brendallojeve të unifikuara historikisht, një ndërkëmbim mëi plotë (ndoshta asnjëherë përfundimtar) i vleraveletrare, por jo vetëm, realizohet vetëm nëpërmjet

Gjuha, mjeti universal i ndërkëmbimit të vleraveNga Mg. Klodiana Kullolli, poete

përkthimit. Arti, me mesazhet universale që përcjell, bëhet

pjesë e trashëgimisë kulturore e shpirtërore botërore.Ai ka shumë disiplina, të cilat procedojnë me anë tëkodeve të ndryshme në përcjelljen e mesazheve.Piktura e skulptura, artet pamore kanë kodin e tyretë komunikimit dhe artikulimi i tyre artistik ështëuniversal. Po ashtu muzika ka një gjuhë universale.Ndërsa letërsia, si një art i pëzëvendësueshëm, por irecep tu esh ëm vetëm n ëp ërm jet g ju h ës, e kad om osd osh m ër i p ërkth im in p ër rea liz im in ekomunikimit ndërkombëtar, e të bërit universale tëmesazheve që përçon.Përkthimi luan rolin kryesor në ndërtimin e njëshoqërie bashkëkohore e me vlera. Historia na e kadëshmuar këtë. Në çëshjen e përkthimit ka pasur e vazhdon tëketë diskutime nga më të ndryshmet.Ajo që gjithmonë është parë si një problem kyç ka tëbëjë me raportin që krijohet mes veprës letrareorigjinale dhe përkthimeve të saj.A është vepra letrare tërësisht e përkthyeshme?A kemi të bëjmë me të njëjtën vepër si në origjinaldhe në përkthim?A arrin të transmetohet në tërësinë e vet vepra letrare,si një produkt ndjesor, përgjatë kalimit nga njëragjuhë në tjetrën? Këto janë disa nga pikat e nxehta të diskutimevenë lidhje me përkthimin letrar.Nëse iu referuam më sipër ngjashmërive që kanëgjuhët midis t y re, në diskut imin mbi përkthiminmund të themi se është pikërisht përkthimi ai që navë në dukje afërsinë midis gjuhëve.

Por në të vërtetë afërsia e gjuhëve në njëp ërkth im d ëshm ohet shu m ë m ë thellë d he m ëspikatur sesa në ngjashmërinë sipërfaqësore dhe tëvagullt midis dy veprave letrare.E megjithatë, pavarësisht nga diskutime të tilla, ajoqë nuk mund të mohohet është fakti se përkthimi (jovetëm ai letrar) mbetet rruga e vetme e komunikimitt ë v lerav e let rare ndërkombët are, ura lidhëse egjuhëve. Antonio Paz thekson rolin specifik të përkthimitletrar në letërsi.

Stilet kalojnë nga një gjuhë në tjetrën; veprat,secila e rrënjëzuar në tokën e vet unikale gjuhësore,janë unikale, por jo të izoluara; gjithsecila lind dhejeton në lidhje me të tjerat, të ngjizura në gjuhë tëndryshme.

Mjafton të përmend im rolin historik të njëaradhe përkthyesish që kanë dhënë e vazhdojnë tëjap in n jë kon tr ibu t të p azëven d ësu esh ëm n ëndërkëmbimin e vlerave midis kulturave. Po përmendim këtu kontributin që kanë dhënë

në fushën e përkthimit autorët shqiptarë. Vendimtarnë lindjen dhe zhvillimin e letërsisë shqipe është rolii autorëve të letërsisë filobiblike, i përkthimeve tëtyre fetare d he rolit të këtyre p ërkth im eve nëshkëmbimin e vlerave.Përkthimet mjeshtërore të Fan N olit, LasgushPoradecit, Vexhi Buarasë, Gjon Shllakut, RobertShvarci t e të shumë autorëve të tjerë kanëkontribuar në sjelljen e vlerave letrare botërore nënjë shqipe të admirueshme. Vlerat estetike të gjuhës shqipe janë dëshmuarqë herët. Mjafton të përmendim Naimin, Mjedën,Konicën, Poradecin, Kadarenë e shumë e shumëshkrimtarë që me veprën e tyre, dhe në mënyrëspecifike me krijimtarinë poetike (duke qënë sep oezia ësh të form a m ë elitare e p ërshfaqjes sëfunksionit estetik të gjuhës), flasin për një gjuhë tëpasur e me vlera të rralla.Në këtë kontekst përkthimi letrar duhet parë në dyaspekte:- përkthimi nga gjuhët e tjera në gjuhën shqipe- përkthimi nga shqipja në gjuhët e tjera. Përkthimi në të dy rastet luan një rol thelbësor.Në rastin e parë nëpërmjet përkthimit veprat letrare,si përfaqësuese të letërsive të ndryshme, bëhen pjesëe pandashme e letërsisë sonë (përkatësisht e gjuhës,në të cilën përkthehet). Në rastin e dytë letërsia jonëmund të njihet në përmasa më të gjera dhe afrohet eballafaqohet me vlerat e e letërsive të tjera. Për të dëshmuar gjerësisht vlerat e gjuhës sonë,sendërtuar këto në formën më të lartë të saj, letërsinë,është i domosdoshëm një organizim i mirëfilltë i

sh kr im tarëve d h e p ërk th yesve let ra rë, n jëvetëdijësim i mirëfilltë për rëndësinë e përkthimeveletrare, që mund të përmbushet në rrafshin e duhurvetëm në bashkëpunim midis institucioneve letrare,shkrimtarëve dhe përkthyesve letrarë .

Dua të citoj këtu ed he m end im in e Rud olfPanvici-t, i cili në shkrimet e tij Kriza e kulturësevropiane, thotë: Përkthimet tona, edhe ato më tëmirat nisen nga një parim i gabuar, ato duan tëgjermanizojnë indishten, greqishten, anglishten nëvend që të ind ianizojnë, greqizojnë, anglizojnëgjermanishten .Ndosht a në kët ë pikë kët ë duhet t ë bëjnë edhepërkthyesit tanë me gjuhën shqipe.

Së fundmi theksoj se, pavarësisht diskutimevembi përkthimin dhe çështjeve që lidhen me të sip roces sp ecifik , roli i t ij ësh të th elbësor n ëuniversalizimin e vlerave letrare.Përkthimi letrar është jo vetëm një mjet thelbësorkomunikimi ndërkulturor mes popujve, por edhemjet ndërtimi për vetë kulturën . Por, nëse letërsia është në radhë të parë prodhimgju hësor d he letërsitë e p op u jve të nd ryshëmpërfaqësohen me anë të gjuhëve të ndryshme, ajopra, letërsia, në të njëjtën kohë, është edhe një gjuhëe veçantë, është një kod universal.


24

Hellenistic PoetryBy Despna KONTAXIS

Later Greek poetry flourished primarily in the 3rdcen tu ry BC. The ch ief p oets w ere Theocr itu s,Callimachus, and Apollonius of Rhodes.Theocritus, who lived from about 310 to 250 BC,was the creator of pastoral poetry, a type that theRoman Virgil mastered in his Eclogues . Of hisrural-farm poetry, Harvest Home is considered thebest work. He also wrote mimes poetic plays setin the country as well as minor epics and lyricpoetry.Callim ach u s, w h o lived a t th e sam e t im e asTheocritus, worked his entire adult life at Alexandria,w h ere h e w as ca ta loger of th e library . On lyfragments of his poetry survive. The most famouswork was Aetia (Causes). It is a kind of poem calledan elegy and in four books explains the legendaryorigin of obscure customs, festivals, and names. Itsstructure became a model for the work of the Romanpoet Ovid . Of his elegies for special occasions, thebest known is the Lock of Berenice , a piece of courtpoetry that was later adapted by the Roman Catullus.Callimachus also w rote short poems for specialoccasions and at least one short epic, the Ibis , whichwas directed against his former pupil Apollonius.Apollonius of Rhodes was born about 295 BC. Heis best remembered for his epic the Argonautica ,abou t Jason and h is sh ipmates in search of thegold en fleece. Ap ollon iu s s tu d ied u n d erCallimachus, with whom he later quarreled. He alsoserved as librarian at Alexandria for about 13 years.Apart from the Argonautica , he wrote poems onthe found ation of cities as w ell as a number ofep igram s. The Roman poet Virgil w as stronglyinflu enced by the Argonau tica in w riting h isAeneid (see Virgil).

Lesser 3rd-century poets include Aratus of Soli andHerodas. Aratus wrote the Phaenomena , a poeticversion of a treatise on the stars by Eudoxus ofCnidos, who had lived in the 4th century. Herodaswrote mimes reminiscent of those of Theocritus. Hisworks give a hint of the popular entertainment ofthe times. Mime and pantomime were a major formof entertainment during the early Roman Empire. Hellenistic Prose History. The significant historians in the periodafter Alexander were Timaeus, Polybius, DiodorusSicu lus, Dionysiu s of H alicarnassus, App ian ofAlexandria, Arrian, and Plu tarch. The period oftim e they cover extend ed from late in the 4th

century BC to the 2nd century AD.Timaeus was born in Sicily but spent most of hislife in Ath en s. H is H istory , th ou gh lost , issignificant because of its influence on Polybius. In38 books it covered the history of Sicily and Italy tothe year 264 BC, which is where Polybius beganhis work. Timaeus also wrote the Olympionikai ,a valu able chronological stu d y of the Olym p icGames.Polybius was born about 200 BC. He was broughtto Rome as a hostage in 168. At Rome he became afr ien d of th e gen era l Scip io Aem ilian u s. H eprobably accompanied the general to Spain andNorth Africa in the wars against Carthage. He waswith Scip io at the destruction of Carthage in 146.The history on which his reputation rests consistedof 40 books, five of w hich have been preservedalong w ith variou s excerp ts. They are a vividrecreation of Rome s rise to world power. A lostbook, Tactics , was on military matters.Diodorus Siculus lived in the 1st century BC, thetime of Julius Caesar and Augustus. He wrote au niversal h istory, Bibliotheca h istorica , in 40books. Of these, the first five and the 11th throughthe 20th remain. The first two parts covered historythrough the early Hellenistic era. The third parttakes the story to the beginning of Caesar s wars inGaul, now France.Dionysius of H alicarnassus lived late in the 1stcentury BC. His history of Rome from its origins tothe First Punic War (264 to 241 BC) is written froma Roman point of view, but it is carefully researched.He also wrote a number of other treatises, includingOn Im itation , Com m entaries on the Ancien t

Orators , and On the Arrangement of Words .Appian and Arrian both lived in the 2nd centuryAD. Appian w rote on Rome and its conquests,while Arrian is remembered for his work on thecampaigns of Alexander the Great. Arrian servedin the Roman army. His book therefore concentratesheavily on the military aspects of Alexander s life.Arrian also w rote a p h ilosop hical treatise, theDiatribai , based on the teachings of his mentor

EpictetusBest known of the late Greek historians to modernreaders is Plu tarch, who d ied about AD 119. HisParallel Lives of great Greek and Roman leaders

has been read by every generation since the workwas first published. His other surviving work is theMoralia , a collection of essays on ethical, religious,political, physical, and literary topics.Byzantine literature Constantine the Great moved the cap ital of theempire from Rome to Byzantium (now Istanbul) inabout AD 330 and renamed the city Constantinople.The Eastern, or Byzantine, Empire lasted until it wasd estroyed by the Ottom an Tu rks in 1453 . Thecivilization of this empire was Greek in languageand heritage, but it was Christian in religion.In religion the crowning literary achievement wasconsidered to be the New Testament portion of theChristian Bible. This, coupled with a reverence forthe great literary trad itions of the past, combinedto make Byzantine literature very conservative. Thew ritten language had to p reserve the form s ofsp eech of the N ew Testam ent and the Chu rchFathers. Being heirs to such a great literary traditionexcluded any interest in outside ideas.Th is u nd u e em p hasis on form sm othered anylikelihood of originality and invention. The literarycreations of the period have, therefore, bequeathedfew memorable works to the present.Much of the w riting w as necessarily religious:ser m on s, h ym n s, th eo log ica l w or ks , an ddescrip tions of the lives of the martyrs and saints.Of the few au thors w ho are still read m ay bementioned Eusebius (died 340), who wrote the firstchurch history; St. Basil the Great (d ied 379), whoor gan ized Eastern m on ast icism ; h is b r oth erGregory of N yssa (d ied 394), w ho w rote m anyworks in which he combined Platonic philosophywith Christian teaching; and Gregory of Nazianzus(d ied 389), who is noted for his poems, sermons,

letters, and writings on theological controversies.Th e w r it in gs of th e h istor ian s, geograp h ers,philosophers, scientists, and rhetoricians are readtoday largely as curiosities or as sources of historicalinformation. A work such as Byzantine History , a37-volume study by Nicephorus Gregoras (d ied1360), for example, constitutes a valuable primarysource for the 14th century.In philosophy only Proclus (d ied 485) d eservesmention. He was the last major Greek philosopherand w as in flu en tial in sp read ing the id eas ofN eop laton ism th rou gh ou t th e Med iter ran eanworld.The only literature that showed any real originalitywas that written in the vernacular, the language ofthe com m on peop le. This literatu re includ ingpoem s, rom ances, and ep ics w as only w rittenfrom the 12th century onward . Of the epics, themost memorable is the story of Digenis Akritas,based on a historical figure who died in about 788.It presents Akritas as the ideal medieval Greek hero.After the capture of Constantinople by the Turks,Greek national life and culture ended for centuries,as did literary production. It was only revived whenGreece became independent in 1829Modern Greek poetryIn 1991, two books of poetry, by two major Greekpoets, made their appearance on the Greek poeticscene: the posthumous work of Yiannis Ritsos, whodied in 1990 at the age of 81, entitled Late, Very¨Lateinto the Night and a collection of 14 poems underthe title: The Elegies of Oxopetra1 by Odysseus Elytis(he died 3 years later). Elytis complained in one ofhis very rare interviews that his book was receivedas a kind of farewell: You would think that theywere already in mourning he said ; They isolateone line ( the tru th is given only in exchange fordeath ) and they conclude that with these poems Itry to come to terms with my death, as if I hadn tbeen dealing with death in all my poetry! .Kostis Palamas, another beacon of Greek poetry,w ith t r em en d ou s lit era ry in flu en ce¯ h e evenm anaged to keep Cavafy off the shores of theAthenian literati for quite a long time¯ tried in hislaborious, long poems to establish the psychologicalelation of the modern Greek man supported by hisp ast h istory (ancien t, Byzan tine, folk) and thepresent. Angelos Sikelianos (d ied 1951) expressedin his visionary poetry this feeling of oneness ,linking the Greek of today to all the premord ialelements which had nourished , on his land , godsand men alike, a land where memory has no endan d n o beg in n in g . In a sor t of p an th eis t icexaltation, where the god Dionysos and Christ takepart in the same ritual, Sikelianos celebrates life andlife giving death.George Seferis, the inconsolable witness of the AsiaMinor d isaster of 1922, strived to find another lifein a country resembling a large plane-leaf / sweptalong the torrent of the sun / w ith the ancientmonuments and the contemporary sorrow ( TheKing of Assini ). H e traced the itinerary of theGreek man, who, like a new Argonaut, sets out notto find the golden fleece but his Greek identity, areconciliation betw een the ancien t statu es andcon tem p orary sor row . Even th e Alexan d r ianCav a fy , d is t an ced bo th geog r ap h ica lly an dpsychologically from mainland Greece, created atotally original world where modern psychologicalattitudes are dressed in the frock and charm of theforgotten protagonists of a very obscure momentin history.In April 2012 Desp ina Kontaxis w as invited toattend the first International Congress of Literature

Mu se of p oetry Pegasi Bu t w ho is Desp inaKontaxis? She is a physiotherapist and a poetess.She has has published 3 poetry books having astitles: You I think of while I wait , The solitudeof the bedwalker and The purple kiss . She hasalso translated Oresteia by Aeshylus in englishfor an off Broad w ay p rod u ct ion th a t tou redAm erica in 2010-2011. Betw een the nu m erou s

25


aw ard s of Desp ina Kontaxis are the follow ingimportant :

H ead m aster s Aw ard , Johannesbu rg, Sou thAfricaAward-Metal of benefactor of the Nomarchy ofKavala, Greece

Aw ard of the Municipality of EleftheroupolisKavala, Greece.

Aw ar d of t h e Pan h ellen ic Ph y sio th er ap yAssociation.

Meta l by th e Un ited Poet s Lau r ea teInternational.

In ter n a t ion a l Book Aw ar d «Alexan d erPapad iamantis» for the poetic collection «Thesolitude of the bedwalker».

International Book Award «Midnight» for thebilingual poetic collection «The purple kiss».

Meta l w ith th e n am e «Ar es» a t th e 1s tMediterranean Poetry Festival.Award for her poetic tribute by the InternationalSociety of Greek Writers and Artists.

Her poem Sentimental Parade in A RoyalRomance anthology inspired by the marriageof Prince William to Kate Middleton.

The only greek poetess that reached the top 10by the UN for her poem Hibakusha

Trophy and metal Mahatma Fule Nagpur,Ind ia from Mahatm a Fu le Talent ResearchAcademy for a remarkable work in the field ofPoetry and for keeping the name of Greece high.

2. * South AfricaBy Despina Kontaxis

South Africa has 11 national languages, Afrikaans,English, Zulu, Xhosa, Sotho, Pedi, Tswana, Venda, SiSwati, Tsonga,and N d ebele. Any d efin itive literary h istory ofSouth Africa should , it could be argued , d iscussliterature produced in all eleven languages.Som e of th e ea r ly n am esinclude Leipoldt and Langenhoven, who wrote thenational anthem (Die Stem). Early poetry often dealwith theAnglo-Boer War, and it is only in the 1930sth a t p oet r y r each es a s ign ifican t lit er a r ystandard. N. P. van Wyk Louw is the vanguard ofthe new movement, called Dertigers, along with hisb r o th er WEG Lou w , an d Elizabeth Eyber s ,although they were all to write in future literaryp er iod s . O liv ier n o tes Van W yk Lou w spredominance: It was only in the Thirties that afu lly d evelop ed th eory abou t Afr ikaan s as anational literature was launched by the erudite poet,N P van Wyk Lou w , in h is tw o collections ofessays Lojale verset (1939) and Berigte te velde (1939) .Van Wyk Louw introduced international literarytheories and movements into the Sou th Africanliterary scene on a much larger scale than any ofhis p red ecessors, and his theory p rovid ed theintellectual and philosophical space within whichp oets an d n ovelists cou ld exercise th eir craftwithout fear of transgression; in short, it becamethe parad igm for Afrikaans literature (Olivier)Tony Ullyatt s The Lonely Art: An Anthology includesSouth African English poetry. English poetry inSouth Africa is often considered good by whetheror not it criticises Apartheid , or whether or not itd ep icts life as it is , rather than the Afrikaansemphasis on literary meritAlthough there are nine official African languagesin Sou th Afr ica , m ost sp eakers a re flu en t inAfrikaans and English. Coup led w ith the smallmarket for writing in African languages, this hasled many African writers to write in English andAfrikaans. The first texts produced by black authorswere often inspired by missionaries and frequentlydeal with African history, in particular the historyof kings like Chaka. Modern South African writingin the African languages tends to p lay at writingrealistically, at provid ing a mirror to society, andd ep icts the conflicts betw een ru ral and u rbansettings, between trad itional and modern norms,racial conflicts and most recently, the problem ofAIDS.

In the first half of the 20th century, epics largelydominated black male writing: historical novels,such as Sol T. Plaatje s M hudi: A n Epic of SouthA frican N at ive Life a Hundred Y earsAgo (1930), Thomas Mofolo s Chaka (trans. 1925),and ep ic p lays like those of H . I. E. Dhlomo, orheroic ep ic p oetry su ch as the w ork of MaziziKu n en e. Th ese t ext s ev in ce b lack Afr icanp atriarchy in its trad itional form , w ith m en inauthority, often as warriors or kings, and womenas backgrou nd figu res of d ep end ency, and / ormothers of the nation (Cullhed , 2006: 21). Femaleliteratu re in the African langu ages is severelylim ited becau se of th e s t r on g in flu en ce ofpatriarchy, but over the last decade or two societyhas changed much and it can be expected that morefemale voices will emerge.ZuluSome of the most prominent Zulu authors are BWVilakaz i, Maz is i Ku n en e, RRR Dh lom o, H IEDhlom o, JL Du be, N jabu lo S N d ebele, N im rodNdebele, EA Made, and DBZ Ntuli.XhosaSome of the most prominent Xhosa authors are ACJor d an , Sam u el EK Mqh ay i, JJR Jo lobe, Z SQ an gu le , KS Bon gela , God fr eyMzamane,Rubusana, and Guybon Sinxo. A femalew r iter of n ote is Sin d iw e Magon a . H er 1998novel, Mother to Mother, deals w ith violence at theend of Apartheid through the killing of Americanstudent Amy Biehl. Magona writes both in Englishand Xhosa.SesothoSom e of the m ost p rom inen t Sesotho au th orsare MKPD Maphala, BM Khaketla, and ThomasMofolo.PediSome of the most prominent Pedi authors are OKMatsepe, HDN Bopape, HP Maredi, SR Machaka,and Ramaila.TswanaSome of the most prominent Tswana authors are SolDT P laa t je , DB Molo to , DPS Mon ya ise , SAMor oke, Gilber t Mod ise , MJ N t s im e, LDRaditladi (who had a crater on Mercury named afterhim), MD Mothoagae, JHK Molao.The most famous piece of literature in SouthAfrica is without any doubt The Long Walk toFreedom by none other than Nelson Mandelahimself.

South Africa has a very much alive and rich storytelling tradition that has stood the test of time.

Its modern story tellers, men and w omen of allraces, have produced and continue to produce anextraordinary rich and varied literary output in all11 official languages, using the written word as theirform of expression. Looking at the diverse culturesand languages diversity in South Africa, each withits own literature background , one can not reallyspeak of one South African literature. The culturethat m aybe cou ld claim som e form of nationalliterature is the Afrikaans one. South Africa s English literature on the other hand ,is often seen within the context and as a sort ofextension of English literature in the world as awhole. Most of the major works in Afrikaans havefound their way into English translation. Black literature in South Africa, as with anywhereon the continent, began w ith the oral trad ition,au gm ented by song, w hich has alw ays been ap ow er fu l tool of com m u n ity fellow sh ip an dcommunication in Africa. Literary expression by thevar iou s black cu ltu res h as t rad it ion ally beenhampered by widespread illiteracy, censorship andpolitical inequalities. Apart from that they had very limited access to theprint med ia. It was not until the 20th century thatlitera tu re by b lack Sou th Afr ican s em erged .However, for the sake of a broader reach most black

w riters of consequence have tend ed to w rite inEnglish. One of the first towering figures in South Africanliterature was Olive Schreiner. She wrote the novel

The story of an African farm , which is generallyconsidered to be the founding text of South Africanliterature. It tells the story of several charactersrepresenting aspects of South African society of itsday. Olive Schreiner was born on a mission station andworked as a governess on isolated Karoo farms, anexp er ien ce th a t form ed th e n ov el. Sh e la tersupported the Boers in their war of freedom againstBritain. The first novel by a black South African was Mhudi(completed in 1920 but only published in 1930), bySolom on (Sol) Thekiso Plaatje. This ep ic storyfollows the trajectory of the Tswana people duringand after their military encounter with the Zulusunder Shaka, the Zulu conqueror of the 19th centuryand encompasses their earliest encounters with thewhite people moving into the interior. Viewed as the founding father of black literaturein South Africa, Plaatje was also the first secretarygeneral of the then South African Native NationalCongress (now the African National Congress) atits foundation in 1912. Then there was Nad ine Gord imer published herfirst short stories in the early 1950s. She was thefirst South African to receive the Nobel Prize forLiterature in 1991. Between those two dates, hermany novels and short stories articulated key issuesfor white South Africans sympathetic to the plightof disenfranchised blacks. Next to that her work showed the outside world adevastating picture of what it was like to live underap ar th eid . An oth er im p or tan t Sou th Afr icanNovelist was J.M. Coetzee, who received the NobelPrize for Literature in 2003. A loose grouping of Afrikaans writers of the 1960s,calling itself Die Sestigers (The Sixtiers), w asform ed ou t of a core of in flu en tia l n ovelists,commentators and poets, includ ing w ell-know nwriters such as Jan Rabie, Etienne Leroux, BreytenBreytenbach and Andre Brink. Pu blish ing first in Afrikaans and later also inEnglish, these writers were increasingly politicisedby th e s itu a t ion in Sou th Afr ica an d th eircontrasting experiences overseas. Breytenbach, leftSouth Africa in 1960. When he returned to SouthAfrica in 1970, he was arrested and jailed for workhe was doing for the liberation movement. After Apartheid there certainly has been no suddenpost-apartheid renaissance. The primary topics ofmost of the writers such as apartheid and racialissues d id not suddenly change. Well, apartheidmay have d ied , bu t its effects linger on and theissues of power that haunted the apartheid era arestill in many ways with us. Many writers dealing with South Africa today arestill focussing on the legacy of its past in theirw r it in gs, lookin g for an sw ers to ch allen gin gqu estions such as w hat it is like to be a Sou thAfrican, what it is like to live in a new South Africa. Last but not least is another great South Africanw riter J.R. R. Tolkien. Tolkien w as an Englishwriter, poet, philologist, and university professor,best kn ow n as th e au th or of th e classic h ighfantasy

w orks The Hobbit , The Lord of the Rings,and The Silmarillion.After h is d ea th , To lk ien sson Christopher published a series of works basedon his father s extensive notes and unpublishedm anu scrip ts, inclu d ing The Silmarillion . These,togeth er w ith The Hobbit an d The Lord of theRings form a connected bod y of tales, p oem s,fictional histories, invented languages, and literaryessays abou t a fan ta sy w or ld ca lled Ar d a ,andMiddle-earth within it. Between 1951 and 1955,Tolkien applied the term legendarium

to the largerpart of these writings.


26

Letërsia italiane është letërsia e një kombi tëmadh në kohë që jo vetëm e udhëhoqi në lëvizjete shumta shoqërore, kulturore dhe letrare, porqë me veprat e saj i dhuroi botës modelet esh u m ta të n jë letërsie lid er n ë m en d im e,estetikë, gjini d he gjuhë. Pak histori është enevojshme për të kuptuar të shkuarën dhe t idrejtohesh së tashmes. Është Italia ajo që i hapirrugën letërsisë me gjigandët e saj të lirikës dheprozës, me emrat e Dante Alighierit, FranceskoPetrarkës dhe Xhovani Bokaços. Nuk ka letërsinë botë që të m os i referohet m od eleve tëKomedisë Hyjnore, Këngët dhe Dekameronitqë mbeten edhe sot shembulli më i qartë i vulësqë ata i vunë gjithë letërsisë së mëvonshme. Pram e em rat e tyre m or i r ru gë d he zh villimletërsia.Drita e madhe e kombit italian vazhdoi edhenë shumë fusha të tjera që nga dija tek shkenca,nga muzika tek artet, nga toria tek praktika. Janëtë shumtë dhe që sot i nderon i gjithë njerëzimi.Historia e botës nuk është dhe nuk mund të jetëhistoria e një kombi të vetëm, sado i madh tëjetë. Më pas lindën kultura, letërsi dhe arte tët jerë që e p asu ru an n ë sh eku j t r ad itën eidhtarëve të parë. Çdo epokë nxori gjenitë e vetëdhe testamentet e veta, ku përsëri vendi ynëm ik, ka n jë m eritë të jashtëzakonshm e. N ëshekullin e kaluar gjenia e tij nuk mbaroi, porna dhuroi përsëri mrekulli që sot i shijojmë sikinematografia apo arti i gjashtë. A nuk mbajnëfirmën e regjizorëve italianë?Vitet 900 janë vitet e dy tragjed ive të mëdhabotërore dhe të shumë të tjerave kombëtare,prandaj edhe letërsia pasqyroi realitetin e kohës,i vetmi realitet ekzistues sipas Leopard it. Nëkëto tragjedi asnjë shkrimtar i denjë për emrinnuk mund të qëndronte i veçuar apo të tregohejkonform ist me kohën d he jetën në të gjithaaspektet e tragjizmit në rrugëtimin e vet. Nëkëtë kumtesë po paraqit një histori të shkurtërtë r rym ave d h e lëv izjeve m ë të fu qish m ekulturore dhe letrare që lindën në Itali.Por kjo letërsi si dhe gjithë letërsia botëroreduke qënë pjesë e trashëgimisë kulturore, kambërritur edhe tek ne gjatë gjithë kohës kurishte e mundur sjellja e librave dhe në shekulline kaluar kur patëm rastin që të rilidheshin urate bashkëp u nim it. N ë të gjejm ë një p jesë tëshpirtit të shqiptarëve të Italisë që ikën 500 e cavjet m ë p arë n ga trojet ton a d h e të a tyreletrarëve që ishin të tillë, por edhe e atyre që uformuan në itali dhe që më pas menduan tërihapnin urën e komunikimit në fillim të viteve90 d h e që sot jan ë m bar tësit e sigu r të të

identitetit bilinguist, të vlera të padiskutueshmetë letërsisë italo-shqiptare.- Takimi në Selanik për Hapësirën, Kohën nëLetërsinë italiane si dhe takimi me shkrimtarinAntonio Tabuki- Takimi në Tiranë, Dy popuj, një det, një miqësidhe takimi me shkrimtarë italianë si Nigro dheAbate, p or ed he m e shkrim tarë d he p oetëshqiptarë që tash jetojnë në Itali.- Takimi me Nigron në Korçë në kuadrin e Javëssë Gjuhës italiane në botë- Takimi me shkrimtarë dhe poetë në Kraiova,Rumani

Letërsia italiane e shekullit të XX dhe karakteri universal i sajNga Arjan Kallco

- Takimi në Morra De Sanctis, vend lind ja ekritiku t m ë të m ad h italian d he m e kritikë,shkrimtarë dhe poetë nga bota- Dita Ndërkombëtre e Poezisë në Universitetçdo 21 mars- Përkthimet e shumta nga shkrimtarë dhe poetëitalianë, por edhe nga bota- Artikujt e shumtë të shkruar lidhur me letrarëtdhe veprat e tyre- Librat e botuar me poezi, prozë dhe përkthime

VerizmiVerizmi ose Realizmi është një lëvizje letrareqë u përhap në 30 vjetët e fundit të 800 nëItali duke marrë shtysë nga lëvizja francezeNatyralizmi, që shprehet përmes krijimeve tëveprave letrare që kanë si argument realitetinnjerëzor dhe social, të paraqitur me reptësishkencore , në mënyrë objektive dhe tëshkëputur. Parimet e rrymës veristët i shohinnë një këndvështrim të veçantë lidhur mesituatën historike italiane : industrializmiështë në hapat e tij të parë dhe bashkimi ivendit në vitin 1861, një bashkim që u festuame madhështi vitin e kaluar edhe tek ne medisa konferenca, i përkeqësoi problemetekzistuese, si ndryshimi i madh apo hndekumidis jugut dhe veriut. Emrat më të shquar tëVerizmit janë Giovanni Verga, Luigi Capuana,Matilde Serao, Grazia Deledda, që mund tëfutet midis Verizmit o Dekadentizmit.

Neoklasicizmi dhe Giosuè CarducciTema kryesore e tij është atdheu, me të drejtëështë quajtur Poeti kombëtar, Italia që sipas tiji kishte harruar vlerat e së shku arës d he tëRilind jes dhe këto vlera duheshin rivlerësuarnën dritën e zhvillimeve të reja të historisë sëEuropës. Italia i kishte d hënë gati 1800 vjeth istor i botës d h e m osn d r içim i d u kej se edëshpëronte poetin. Një lloj si poetët tanë kur ikëndonin Shqipërisë : O moj Shqypni e mjera,Shqypni...

Periudha e parë e 900Në fillim shekulli lindën rryma që u quajtënavangard iste që synonin me veprën e tyre tëthyenin urat me format tradicionale të letërsisë.Mid is tyre mund të përmend im Dadaizmin,Ku bizm in , Eksp resion izm in , Fu tu r izm in .N atyra lid er në ku ltu rë u shfaq m enjëherëhapur me Marinetin dhe manifestin e tij mbiFuturizmin, të botuar në Francë. Libri poetikmë i rëndësishëm është i Ungaretit, i Sabës dhenë tregimtari shprehet me një trad itë më tëflashkët sesa lirizmi me autor Manxonin dhem e vep rën Të feju ar it , që konsid erohet siabetarja e gjuhës letrare kombëtare italiane.Em ra të tjerë që m u nd të p ërm end im janëGabriele D Annunzio, por më kup timplotëësh të e g jith ë v ep ra e Luig i Pirandelos ,psikologu t letrar d he që është konsideruareksperimentues apo si pararendës metatreguesku p ërfsh ih en kom p on en tët e p oet ikës siantipozitivizmi dhe antiracionalizmi .

Vitet 900Levi.

Letërsia e JugutLetër s ia d u ke qën ë p asqyru esja m ë edrejtpërdrejtë e jetës, pëson ndryshime që janëtë p ash m an gsh m e m e v etë zh v illim et eshoqërisë, një lloj d ialektike e brendshme qëmund të themi se e zhvillon. Gjatë periudhëssë Neorealizmit, por edhe më vonë tregimtariagjen dhe eksperimenton forma dhe tema të reja,d u ke e bërë m ë të theksu ar lid h jen form ë-përm bajtje. Ka bollëk d he varietet të m ad hprodhimtarie, por është e vështirë të dallohenrru m a ap o d rejt im e. Em ra të n joh u r jan ëGiorgio Bassani, Pier Paolo Pasolini, CarloEmilio Gadda, Italo Calvino, Elio Vittorini,Dino Buzzati, Alberto Moravia, Elsa Morante,N atalia Ginzburg, Goffredo Parise, PrimoLevi, Umberto Eco, Beppe Fenoglio, LeonardoSciascia, Andrea Camilleri, Ignazio Silone,Raf fae le N igro , Giuseppe Tomas i d iLampedusa.

NeoavangardaVite t 60, por edhe pas tyre , n jë grupshkrimtarësh dhe poetësh i dhanë rrugë dhefrymëzuan drejtimin më të ri të kohës ,N eoavangardën, që në thelb të saj kishterefuzimin ndaj shprehjes tradicionale tëndjekur deri në atë kohë dhe nga njëeksperiment i thellë gjuhësor më përfaqësuestë mirënjohurin Umberto Eco, më pas EdoardoSanguineti, Franco Fortini, Andrea Zanzottopër të cilin kam patur rastin të përgatit dyshkrime duke sjellë përmes intervista të tij tëdhëna në gazeta edhe mendimin e një poetitë l idhur më vendlindjen, poeti që u fletmaleve.

Dy koncepte universale : Letërsia (italiane) dhe(Italia) letrareÇdo letërsi, e ku jtdo kombi, ka një natyrë tëveçantë, lidhja me identitetin kombëtar.Edhe letërsia italiane nuk mund t i shpëtontekësaj aksiome të madhe që e nxjerr vetë historia.Çdo vend e ka edhe një model dhe modeli më im irë ita lian ësh të Francesco D e Sancti s .Letërsia në Itali luajti një rol të madh sepse u bëm jeti i Bashkim it, p ara se të bëhej realitet,garibaldë të tjerë kishin dhënë dhe po jepninkon tr ibu tin e tyre të p ad isku tu eshëm p ërbashkimin edhe kulturor të saj. Dante Alighieriishte ndër pionierët e parë të bashkimit qyshnë vitet 1200-1300 kur propozonte të krijohejnjë gjuhë letrare e aftë të kapërcente ku fijtëlokalë që të zgjeronte shikimin në një komunitetme ndjenja dhe interesa kolektive, bazuar tekdashuria dhe shkëmbimet kuturore , por mundtë themi se ishte ai që e krijoi këtë gjuhë meveprën e tij Komedia Hyjnore.

Italia i ka dhënë botës 6 Nobelistë pas vitit 1901:1906, Giosuè Carducci ; 1926 , Grazia Deledda ;1934, Lu ig i P ir an d ello

; 1959, Sa lv a tor eQuasimod o

; 1975, Eugenio Montale

; 1997,Dario Fo

27


Globalizmi si fenomen ka ndikuar që jo vetëm arti dhe letërsia, të jenëuniversale në kuptimin e shtrirjes gjuhësore dhe vendeve të ndryshmenga lexues dhe konsumues, që komunikojnë me gjuhë të ndryshme, porpothuajse e terë jetë ka marrë një kahje të universalizmit. Është e natyrshmeqë në këto rrethana, kulturat dhe gjuhet e madha do të dominojnë ato tëvoglat, mirëpo gjithmonë duke mos i mbyllur hapësirat edhe për artistëtdhe kulturat që nuk kanë një ndikim të madh qoftë nga kuantiteti aponga kualiteti. Letërsia Shqipe në një kohë të tillë nuk po mund ta gjejnëvetën siç duhet në mesin e kulturave dhe letërsive tjera. Nga gjithë traditapesë shekullore e shkrimtarisë tonë e deri me sot, mund të veçojmë vetëmnjë shkrimtar të përmasave Evropiane dhe Botërore, të pranuar dhe tënjohur nga popu j d he ku ltu rat e mëdha, pra është fjala për IsmailKadarenë. Të ndodhur në rrethana të caktuara, Letërsia Shqipe u krijuanë etapa të ndryshme dhe mbi koncepte të ndryshme. Dikujt mund tiduket jo koherente, por është bindja ime se letërsia që krijohet sot, kuptohetnga një numër i caktuar emrash, ka nivelin e letërsive të zhvilluara, porshtrohet pyetja se pse këta shkrimtarë nuk janë të njohur jashtë vendit,pse nuk lexohen nga lexuesit e huaj. Kjo çështje donë një vështrim më tëgjerë dhe një qasje më konkrete, për të cilën gjë, me sa po shihet nuk po ishkakton shqetësime faktorit ingerent, e pse mos të thuhet se as vetëshkrimtarëve, pasi që edhe vet kjo kategori është përgjumur disi. Dukeju qasur temës së leximit të veprave letrare të autorëve shqiptar në gjuhete tjera, na d el si p roblem p rim ar çështja e përkthim it të vep rave,m bështetjes së krijim it të n jë gam e të p ërthyeseve, m ekan izm i ipërzgjedhjes mbi bazën e kritereve dhe vlerave dhe një serë çështjes metë cilat duhet të merret vetë autori, për ta pasur një vepër që lexohet nganjë lexues i huaj, apo më thjeshtë për t ia ofruar lexuesit tjetër në gjuhen evet. Kësi soji letërsia shqiptare që krijohet sot, ka një mundësi pak më tëmirë në ketë drejtim, falë një faktori i cili në një aspekt tjetër është me njëkonotacion ndryshe. Pra autoret shqiptarë duke qenë se jetojnë në vendetë ndryshme dhe flasin edhe gjuhë tjera, kanë miqësi me autorë nga vendetë ndryshme dhe që flasin gjuhë të ndryshme, arrijnë që veprat e tyre t uaofrojnë lexuesve në një gjuhë tjetër. Dhe me që ra fjala e autorëve shqiptarëqë jetojnë jashtë atdheut, e veçmas nëpër vendet perëndimore, duhettheksuar edhe faktin se edhe kjo mundësi ka edhe anën negative të saj. Jorrallë herë shkrimtarë shqiptar të nivelit nën mesatarë arrijnë të përkthehennë gjuhët e caktuara, ku lexuesi jo shqiptar krijon mendimin se letërsiajonë qenka e këtij niveli. Në fakt ndonëse, është komercializuar edhe kjopunë dhe ai që ka lekë dhe lidhje tjera arrin të përkthehet, ai që nuk ka, letë presë, lexuesi i interesuar jo shqiptar është në një atmosferë qasjejekaotike në raport me çështjen e leximit të veprave letrare shqiptare.Në ketë kuadër, po fillove të merresh me ketë temë vëren se para vetës kenjë mal me hendeqe dhe një huti që kush nuk ja dinë fillin as fundin.Ideja e të qenit autor i lexuar nga të tjerët jo shqiptar, është përkushtim isecilit që ja ka mbushur vetës mendjen se është shkrimtar, e besa edhedisave që kanë bërë disa libra dhe akoma ka dyshime se janë shkrimtarë.Fillimisht letërsia që shkruhet në Shqipëri, Kosovë, Maqedoni e gjetiu kujetojnë shqiptaret në vendet e tyre dhe në diasporë, është në një fazë kuështë përzier shapi dhe sheqeri siç thotë populli. Vlera, shundi dhe kiçinë letërsinë tonë janë bashkë, pra jo se vetëm bashkëjetojnë, por jo rrallëherë këto dy të fundit edhe dominojnë në media dhe në përurimet e tyreflitet me një gjuhë të tillë, sa që të mbushet menja se janë kryevepra

Letërsia shqipe në gjuhet tjeraJeton KELMENDI, Bruksel

botërore. Mjafton të jesh argat i d ikujt në politikë, apo të kesh lekë dhemiq, fjalët e mëdha nuk mungojnë, mad je deri në at masë, sa muapersonalisht më ka rastisur kur autori i caktuar, me humor ma ka thënëse për kënd folën se nuk e di për kë po bëhet fjalë. Kjo gjë ka bërë qelexuesi shqiptar, jo vetëm ta rralloj leximin e vepra të autorëve shqiptarë,por edhe të mos jetë i interesuar për këto libra. Kësi soji, Letërsia Shqiptarendodhen në krizë identiteti.Krijimi i një instituti të përkthimeve në gjuhë të tjera, ishte ide që para cavitesh, ne disa shkrimtarë që jetojmë jashtë atdheut e lançuam në opinioninshqiptar. Por një gjë të tillë nuk hasi në mbështetje nga institucionetshtetërore, as në Shqipëri, e as në Kosovë. Prandaj edhe e zuri pluhuri iharresës dhe puna e përkthimeve po vazhdon me avazin e vjetër. Nëfushën e poezisë bëhen d isa antologji dhe botohen nëpër vende tëndryshme, por për fat të keq shumë nga autoret janë emra që pak vlerakanë në punën e tyre artistike. Madje ndodhë edhe më keq: Vetë poetët,ideator të këtyre antologjive i mënjanojnë koleget e tyre që kanë vlera dhejanë emra të vlerësuar edhe nga kritika. Sigurisht se kjo është e shëmtuarsi dukuri, kur nuk ka humanizëm tek shkrimtarët dhe as respekt për vlerënletrare e artistike, prandaj edhe letërsia jonë është në ketë stad ku është.Megjithatë, duhet gëzuar faktit se ka autorë që tanimë kanë arritur të jenëpërkthyer dhe ti kenë lexuesit e tyre nëpër vende të ndryshme në gjuhë tëndryshme. Bëhet fjalë për një numër të vogël autorësh shqiptar, por ditaditës numri i tyre po rritet dhe këta shkrimtarë po krijojnë një imazhndryshe për letërsinë shqipe. Së këndejmi, letërsia dhe artet në gjithësijanë dukuri që më së miri flasin për traditën dhe vlerat e një shoqërie, njëpopulli dhe një kombi.Disa autorë mediokër, kanë pushtuar institucionet kulturore në Tiranëdhe Prishtinë dhe duke u ndodhur në krye të institucioneve të caktuara,po keqpërdorin pozitat e tyre duke krijuar klanet e tyre dhe emëruar njëritjetrin në juri të ndryshme dhe natyrisht duke derdhur një gamë fjalësh,lëvdatash, me te qëllim qe të arsyetojnë çmimet që i japin njëri tjetrit. Nëketë kuadër, autoret që tanimë kanë krijuar emër jo vetëm brenda kulturëstonë por edhe në shumë vende të tjera, i mënjanojnë duke i eliminuar. Tëtillë shkrimtarë arrijnë që të paguajnë shuma parash për tu përkthyer,por përkthimet e tyre i bëjnë punëtoret e krahut në vende të ndryshme tëEvropës e jo ata që merren me letërsi. Ndonëse këto libra nuk ua lexonkush dhe janë të botuara privatisht me mjetet e tyre, në opinionin shqiptarplasohen si përkthime dhe suksese, që në fakt hedhin edhe në fije baltsyve tek lexuesi shqiptar. Në ketë situatë autoret serioz ndodhen në njësituatë jo shumë të mirë, mirëpo megjithatë duhet të shihet një dritë nëfund të tunelit: media e ka bërë punën e vet dhe mjetet e komunikimitmasiv dhe rrjetet sociale në masë të madhe po ndikojnë në qartësimin ekësaj dukurie.Secili hallin e vet e ne hallin tonë . Kështu do të duhet ta kuptojmë secili

nga ne që merremi me letërsi dhe me artin në përgjithësi, se shoqëria jonëndodhet në një dimër të ftohet jo vetëm në Letërsi, por edhe në politikënga e cila sot po varet çdo gjë, sport dhe çdo fushë të jetës, prandaj nukështë reale nëse ne shkrimtaret kërkojmë që në zanatin tonë të jetë mëmirë situata, kur edhe ne jemi pjesë e kësaj shoqërie dhe po ti shikoshsektorët tjerë mund të jenë edhe më keq. Duke u munduar t i qasem këtijproblemi me një qetësi dhe kujdes, mendova se sado pak do të mund tahap një temë e cila na duhet shumë, sepse është me interes dhe duke ekuptuar mirë ketë problem dhe anët e saj refleksive, mund ta ndryshojmësado pakë. Derisa ta kuptojmë së pari, e pastaj të fillojmë ta ndryshojmë,po presim diku, mirëpo ata që po ecin, le ta vazhdojnë rrugën e tyre,kurse ju lexues të dashur leximi nga ju është kurajë për ne.

KRISTAQ SHABANIPietroso magico A GirocastroLa mia citta canuta,l ignoranza l abbatte con dolcezza gradualmente,il tuo volto ardente,sigillato con il sigillo Castello splendezza pieno di luce sparge... La mia citta di diamante,

con costruzione d incanto, nel tuo corpo: tappeto pietroso vaga la magia come nella favola...

Apre gli occhi nell incanto: Il primo fiore ! La mia citta di filosofo,con vena sanguinosa,Rosa pietrosa Argiro,

sfida ed anche La Piramide di Cheopsi,sboccia le gemme nelle Enciclopedie... La mia citta generosa, con la testa appoggiato verso i Dei,

Nella testa pietrosa porre il dolore per L andamento Sboccia la pietra nei matrimoni e nelle nascite !...Mi hai stretto pieno di nostalgia con le mani pietrose,mi assomigliano le mani con le mani d i carne non me la lascia la mano che si allontana dalla sorgente,non me lo lascia il cuore che me lo conquistano i battiti!... La mia citta labirinto... Sinfonie aperte, Note della sinfonia; - loro stesse le stelle !... Girocastro, 1992


28

Veprën dhe jetën e artistit Kodra, e karakterizon piktura kubiste, të parinshqiptarë dhe ende të vetmin me vlera të mëdha artistike dhe universale tëkësaj rryme; Ibrahim Kodra, njeriun-artist, i përmasave evropiane e botërorei cili me punën e tij artistike identifikoj; atdheun dhe njerzit e tij, bukurit emahnitshme të vendit të tij, natyrë e ruajtur dhe e paprekshme, e egër pore ngrohtë për artistin u pasqyrua përmes imazhit të tij artistik me mendjene dorën e tij të art, punën e tij të pa ndërprerë e të palodhëshme, komponoitablot me shumë bukuri nga vendlindja. Edhepse kohën më tëmadhe e kaloi jasht atëdheut, bëri që Shqipëria, dhe arti shqiptarë nëpërgjithësi të njihet e të radhitet në mesin e arteve më të njohura të shekullitnjëzet, në këtë mënyrë autori hynë dhe i bashkangjitet vargut të artistëvemë të mëdhenjë të këtij shekulli, në krye me Pikason e madhë, themeluesindhe njohësin e mirëfilltë të artit të kubizmit. Mesazhi i Pikasos, ishtei qartë dhe i kuptueshëm me veprën e tij shumë të njohur dhe me porosi tëqartë humanitare Guernika . Përmes kësaj vepre, e cila duke shetitur nëpërbotë u kuptua dhe u alarmua duke i thënë stop luftës si ngjarje më e keqedhe më e madhe si shkatërrimtare e mbarë njerëzimit. Mendoj se një mesazhtë tillë të ngjashëm edhe artisti ynë Ibrahim Kodra, na ofron me veprën etij ëmblematike Shqipëria fantastike , (e cila për përmendimin tim ështëkryevepra e tij); në të cilën, në vetë kompozicionin poashtu edhe titu llin,paraqet bukurinë dhe dashurinë për t u bërë e për t u dukur krejt Shqipëriasi e tillë, ashtu si që dëshiron ai, por gjithashtu bënë që edhe të tjerët t ashohin e t a njohin si të tillë. Jo vetëm kjo por e gjithë vepra e tij kryekputështë shqip tare, me gjithë bukurit e saj natyrore; bashkë me emrin embiemrin e tij prej shkëmbi, (kodra) aq origjinal për të cilin ishte shumëkrenar, dhe nga emri i tij- kurr nuk hoqi as edhe një shkronjë, si që bënëshumë artist të, ( me të vetmin qëllim, që emri i tyre të dukët sa ma artistikapo t i ikin identitetit të tyre, të cilët, i ndërruan apo i shkurtuan emrat etyre). Kodra, si kodra, i mbeti besnik tokës e trad itës, emrit dhe kulturësnga e cila u lindë, edhepse pjesën ma të madhe të jetës e kaloi jashtë atdheut,si i pa dëshiruar i regjimit komunist, si i anatemuar, ai nuk u tjetërsua pormbeti shqiptar i devotshëm edhe si i mërguar. Edhepse ndërroi jetë largëvendit të tij, ai është vetë atëdheu, vetë Shqipëria, me fusha të gjelbruar,me ujra të pastërt e të kulluar, me bregdetin si perlë shëndëritëse që tëverbëron nga bukuri e virgjër, ende e paprekur sa duhet nga dora e njeriut,m e antikitete end e të pa zbu lu ara, m e m ale e kod ra, shkëm binjë tërrëpishëm e të pa thyer si që ishte e do të mbetet vetë Kodra, i kodrave tëlarta e të thepisura e të papushtuara, sikurse edhe maestro, i pa thyer e i papushtuar; nga lluksi e shoqëria më e lartë e përendimit nga e cila u percolledhe u shoqërua, ngado që ai shkoi e jetoi. Por, mbeti Ai, Kodra, shqiptari ithjeshtë, i dashur e i adhuruar nga shumë personalitete botërore, të larta,të artit e të kulturës. Në mungesën e atdheut, ai, përmes veprës së tij dhame kuptua; (jo vetëm për shqip tarët por, edhe për popu jt e tjerë), seShqipëria dhe shqiptarët, kudo që janë; gjuha dhe kultura e tyre është diçkae veçantë, diçka drithëruese që nuk të le rehat, nuk të le të ikësh e t a harrosh,në veprat e tij maestro na vë në dijeni se atdheu është mbi të gjitha, diçkaqë duhët ruajtur, e rikujtuar, kultivuar dhe avancuar deri në piedestal, mevlerat e saj të bukura që të mahnisin. Kodra, për artin shqiptarë është vulë-ëmblemë e pa kontestueshme e artit bashkëkohorë kubist. Me mënyrën etij të p ikturimit, me vijën e qartë, ngjyrën melankolike e shpresëdhënëse,si që janë e kaltërta, blu, e gjelbërta, e bardha poashtu edhe e kuqja; të cilatpersonifikojnë dashurinë e mungesës së atdheut deri në paskajshmëri,shpresën e dëshirën e flaktë për një Shqipëri moderne e të përparuar e cilavendin e ka në mesin e popujve evropian. Dhe, ai, si një qenje e brishtë, endjeshme dhe e frikshme, e padjallëzuar dhe shumë modest, me veprën etij artistike, përveq që u bë një personalitet më vete me thjeshtësinë e tijprej njeriu, arriti që atdheun, dhe popullin e tij, ta shpie në mesin e këtyrepopujve evropjan.Tabloja e cila e vë në kontekstin e paharruar ndërkombëtarisht ështëpadyshim edhe vepra tjetër e tij Paqë për Kosovën , e krijuar në kohënkur një popullë i tërë rrezikohej të shkombëtarizohej e të zhdukej edhefiz ik ish t n ga faq ja e d h eu t ,(n ga fash istët d h e h ord h ija serbe),n ëkohënpaskomuniste, kur shum popuj e vende në botën e civilizuar edemokratike kërkonin e mbronin jetën e bashkëjetesën, në këtë fundëshekulli, edhe Kodra i kodrave tona, me veprën e tij artistike jehoi dhendikoi në njohurinë e qenësisë shqiptare tek bota e gjërë intelektuale edemokratike, e cila poashtu thërriste me zërin e arsyes për lirinë e venditdhe paqën për njerëzit e saj në Kosovë.

{Kodrën, pata fatin t a takoi, për herë të parë, kur isha e re ( d iku

ARTIST MODERN I IDENTIFIKIMIT ME ATDHEUN ( Unë them se koha as vjen,as shkon, unë them se koha është dhe ne jemi brenda saj ,L.Poradeci)

( IRAHIM KODRA , BRENDA KOHËS ) nga Mr.art.prof.assoc. Miradije Ramiqi

viteve 1969) kur rastisa me një shoqëri, derisa kaloja para hotelë (Bozhuri)llir ia , a i m e kitarë në p rehër i sh oqëru ar m e d oajem in e p iktu rësbashkëkohore të Kosovës, ( më vonë profesori im i piktures në Akademine Arteve në Prishtinë) Muslim Mulliqi. Përmes një miku i cili, njihej me ta,u ngjitëm shkallëve lartë dhe u u lëm pa hezituar në shoqërinë e tyre, nëtaracen e këtij hoteli. Më kujtohej se ishte verë, një pasditeje e ngrohtë gushti.Nuk më kujtohet biseda që kemi bërë, por më kujtohen tingujt e ngrohtë etë lehtë të muzikës që lozte maestro Kodra në kitarën e tij të përqafuar nëprehër, që kohë pas kohe e shoqëronte biseda e cila zhvillohej mes nesh.Aty e kam kuptuar edhe se është një piktorë nga Shqipëria, por i cili jetone krijon në Milano/Itali. Sigurisht se nuk kam qenë e vetëdijshme për peshëne tij si personalitet artistik, ngase si që thashë edhe më lartë, atë kohë ishavashë e re, d iku 16 apo 17 vjeçare dhe artistët shqiptarë ishin të pakët, aqmë pak të njohur. Por, si që thuhet, jeta bashkë me kohën i ka edhe rrjedhate veta. Rastisi që në vitin 2002, unë kisha ekspozitën time personale nëGjenevë të Zvicrrës, prej nga u informova se ato d itë Kodra ndodhej nëLlozanë, pjesëmarrës me ekspozitën e veprave tij në një Festival Kombëtarënga trad ita shqip tare. Atë mbrëmje më ftuan edhe mua për një bisedtelevizive, ku merrte pjesë edhe miku im, poeti Shaip Beqiri, ( i cili që ngavitet e 90-ta jeton me familje në Zvicërr) si dhe dy shkrimtarë të tjerë tëcilët ishin pa identitet, jetonin e vepronin në qendra të ndryshme të Evropës;biseda kishte të bënte, rreth çështjes së identitetit kombëtarë, për të cilënnuk do të flasë këtu sepse diku, është e regjistruar edhe me një shirit të TV-së së Prishtinës-Kosovës për diasporë. Por ajo për çka desha të flasë ështëse këtu u takova herën e dytë, do te thote ne Llozane dhe nga ky kujtim memaestron Kodra, ruaj një fotografi të bërë me këtë rast. Hera e tretë, ështëtakimi me 2003 në Galerinë e Arteve në Prishtinë në hapjen e ekspozitës sëtij personale, me këtë rast, shtrënguam vetëm duart duke i dëshiruarshënd et d he përgëzim e për ekspozitën , sepse të gjithë të p ranishmitvraponin t a takonin maestron qoftë vetëm edhe për një çast sa për t ishtrënguar duart. Dhe, ja hera e fundit (e katërta) 2005, përsëri në Zvicër,këtë herë në Llugano në kujtim te 100 vjetorit te vdekjes së aktorit të njohurme përmasa poashtu botërore-universale (shqiptarin), Aleksandër Moisiu.Këtu ishte një atmosferë e ngarkuar me njerëz e personalitete të ndryshëmtë artit e të kulturës shqiptare, të grumbulluar nga të gjitha trojet shqiptaresi dhe nga d iaspora të cilët kishin ardhur për t a nderuar figurën e Moisiut,secili në mënyrën e vet; kush me kumtesa, kush me interpretime muzikore,teatrale e me vepra të tjera artistike, kurse unë merrja pjesë me një portretkushtuar A.Moisiut, në ekspozitën e organizuar me këtë rast. Aty, pra,ishte edhe Kodra, pjesëmarrës në ekspozitë poashtu edhe në cilësinë ekryetarit të jurisë, për zgjedhjen e një punimi më të mirë që do t a fitonteshpërblimin. Nuk e kisha parë herave të tjera të reagonte në atë mënyrë,reagonte me nervozizëm, si dukej nuk ishte i knaqur me prurjet e vepravete artistëve për këtë ekspozitë, dhe duke murmuruar më vete e duke epërzier shqipen me italishten, u nis në d rejtim kah dera, me të cilin rast idola para duke e lutur qe të qetësohet dhe me nji gjest prej artisti si e vogëlqë isha ndaj tij, pa hezituar i kërkova të bëjmë sëbashku një foto, dhe pranoime knaqësi, me t u fotografuar ndryshoi disponimin dhe ashtu te mbërthyernga krahu ecnim nëpër sallën e stërmadhe të mbushur me mysafirë tëshumtë dhe në prezencën e disa shqiptarëve ( nga Shqipëria) nuk i njihja,të ulur në kulltuqe lluksoze, zhvilluam një bisedë të ngrohtë dhe cakrruamgotat. Prandaj edhe nga ky rast mbaj një kujtim shumë njerëzor, miqësor ekolegial duke shënuar edhe njëherë këtë takim përmes një fotografie}./ PS.Teksti ne kllapa (me larte deri ketu) eshte hequr nga redaksia e botuare se perditshmes Zeri, ti nese ke kohe shihe dhe vendos per ate se cka eshteme e arsyeshme. /

Atdheut të dashur e kurr të harruar nga ana e tij, dhe shoqëris shqiptare nëpërgjithësi i mbetet obligim dhe përgjegjësi morale e kombëtare, ndaj artistitKodra që në mënyrë të denjë ashtu siq edhe e meriton, të perkujdeset përemrin dhe veprën e tij artistike, i cili sakrifikoi veten dhe jetën e tij, kuvepra dhe emri i të cilit, mbeti si trashëgimi artistike, duke u identifikua siprijës i kubizmit shqiptar me vlera universale.Ibrahim Kodra, do të mbetet emblemë, në përkatësinë e tij shqip taro-kom bëtare, në nivel m e përmasa nd ërkom bëtare dhe universale, përidentitetin e tij-tonin, i cili qëndron e do të qëndroj në funksion të kohësartistike me veprën e tij të përjetshme.

Prishtinë, janar 2007 Mr.art.prof.assoc. Miradije Ramiqi

29


The last time I spoke with Jorge Luis Borges wasat the Chapel of la Madonna della Strada, at theUniversity of Loyola, by the shore of the LakeMichigan, a few months before his demise.He was very advanced on his evolu tion, so hehad to be carried to the podium and within thatd iverse aud ience he seemed like a honorableAncient. He had the appearance of a gentlemanof the beginning of the XX century and becauseof t h a t r ea son h e r em in d ed m e o f m ygrand father N icanor, w ho used the same hairstyle and the same necktie, as it was the fashiond u r in g t h ose t im es . Ev en h is co lloq u ia lexpressions seemed similar to the ones I hadobserved on my ancestor.I remember with unusual clearness the greetinghe gave to one of the attendees. So lucid is thatrem in iscence that it seem s to m e that I amlistening to h im at th is m oment, smiling andholding the handle of his bright cane.

How well we are doing, aren t we?I made all possible efforts to be near him becauseI knew there w ou ld not be another chance. Iremember him talking about The sound andth e fu ry w h ich for som e u nknow n reasonseem ed to be of h is liking. H ow ever, w hat Iremember most is the answer he gave to one ofthe students.

Borges, what advice can you give to the youngstudents?With a fragile and soft voice, he answered:

The same advice my father gave me: Don t rushfor publication. You may d ie by the print.Some tim e afterw ard s, perhaps several yearsla ter , w h en I w as read in g a shor t story byPushkin, I had the sensation of perceiving Borgesstyle. It seemed incredible to pore over the linesof Pushkin and have the impresion that I wasr ea d in g Bor g es . U n d ou b ted ly t h a t w a ssom eth in g im p ossible, becau se Aleksan d erPushkin was born a hundred years earlier, in1799 and d ied in a duel, still young, in 1837.Therefore it had to be the reverse. When I wasread ing Borges I had to have the sensation ofreading Pushkin.Jorge Luis Borges always considered the Russianpoet as one of the au thors who had influencedon his artistic development.

BORGES EN EL RECUERDO La única y última vez que hablé con Jorge LuisBorges fu e en la Cap illa d e la M adonna dellaStrada en la Universidad de Loyola, a orillas delLago Michigan, pocos años antes de su muerte.Se en con t r a ba ba s t a n t e a v a n z a d o en suevolución humana de modo que lo tuvieron quellevar casi cargando a la mesa de conferencias yen medio de esa audiencia tan variada se le veíacomo a un gigante ancianísimo.Ten ía la ap ar ien cia d e u n caballero d e loscomienzos del siglo XX y por tal razón me hacíarecordar de mi abuelo N icanor porque llevabael mismo estilo de peinado, hacia atrás, como seu saba en esos t iem p os y se ap oyaba en u nba s tón , lev a n t a n d o e l m en tón . A u n su sexpresiones coloquiales eran similares a las queyo había observado en el padre de mi progenitor.Traigo a la m em oria con m u cha clar id ad elsaludo que le dio a uno de los asistentes y es tannítida esta reminiscencia que hasta me pareceestarlo escuchando en este momento, sonríendoy apoyand o las m anos sobre el m ango de subrillante bastón:

BORGES AND PUSHKINby Manuel Lasso, PERU

Nga arkivoli i madh lindi Dielli, qafoi Fjalën...Globi doli nga Mermeri ...Në korsi filloi startimi ...

Nga Kristaq F. Shabani

Njerëz, të kontimentit të rrudhur, /harrojeni Janusin lezet ,/gjysmë të rreckosur,gjysmë Mbret...

Pasqyrë murore...

Një korsim i Dytë në një Korsi të hapur , tëpambarimtë , të pafundme...Korsim në një platformë të këshillimit moral...,një këshillim nga shpirtmëdhenjtë e Botës, ngashpirtndriçuesit e saj që ndezin zjarre me flakëpërherë të ndezur në shpirt e në mendje, të cilëtkërkojnë të ecet me hapërimin e tyre... dhe ditatë ketë kuptimin e saj ...Planeti shkel syrin e bukuruar ... Një ligjërimnë një botë mistike nga Profetët zbulues dheparashikues në këtë Botë me veshje piktoreske:Veshin uni formën e Karakteri t,/VeshinUniformën e Ndërgjegjes,/ rrotullojnë rrethgushës shal l in e b indjeve ,/ spale tat efodul lëkut, / arizojnë mbi supe/në qafëylberin e qëllimtë.../Kapele kurabije kokësngjeshur a republikë, /gjokset e stolisur memedalje Presidenti!/ Kokën nisur në udhëkotësirë./ A mund të arrijë Privilegji , /kurdyert vazhdimisht mbyllur rrinë?!Magjia poetike është e aftë të bëjë të paftën , tëmagjizojë : Magjistari u zhvesh,/ në sy të tëtjerëve dhe të të tjerave.../ U zhvesh krejtlakuriq, në trup dhe në tru.../ Ç i mbeti magjisëpastaj në këtë lakuriqësi nate? /(U zhvesh ,pas tij , gjithë salla !)A mund të varroset fjala? Përçapje bëhen tavarrosin fjalën, ta plumbojnë fjalën , ta kyçinnë arkivolë por ç ndodh?Universi h u m bi Diellin , H ënën , Yllin . /Nekrologjitë vrapojnë në Altarin e Vdekjes sëm ad he.../ në n jë m elod i të p anjohu r bienkam banat.. Mbi su p e, sip ër vetes së tyre

ANTOLOGJIA POETIKE KORSI E HAPUR 2

njerëzit mbajnë tre arkivolë të mëd henj /Varroset Dielli Zëri dhe Fjala ...Ç humbje !Bota duket sikur nga dhimbja ka çjerrë faqetnë errësirë, /ashtu si është: Pozitë, stërkëmbthdhe opozitarë / varros Diellin, Zërin, Fjalënsi e marrëPor çu d itër ish t a rk iv oli që m ban Fja lënpërthyhet dhe del vetëm një buzë e trëndafiltë:E para jam dhe vdes e fundit!

Dhe fjala kumton: Epokë sprovash, Epokështrëmbërimesh Heqje të klisheve tëvjetra Të luajtur me globe të mermerizuare mbi ta pikturuar Bota si një mysafire, damëe veshur me kolor, duke rrezatuar një epokëtjetër mbi Globin Mermer . Ylli zmadhonshtatë herë vetveten..Fjala pastaj hedh vështrimin në skajin, ku syri izakonte s e ka mundësi dallesën:Ju që përbëni Këshillimin intelektual e

moral të Botës hidhni ajkën e mendimit përtë faqëzuar ndryshe këtë botë me krizimeRomeo Rolani shfaqet papritur dhe lëshon nga

freri thënien e tij parabolike N on je nequitterai jamais mes amis

( Jo nuk do t ibrakt is kurrë miqt ë e mi ) d he Fjala m biarkivolin e Diellit vijon: A mund të kuptohenpoetët që bëjnë past rimin dhe këshilliminmoral?! Ata janë krijesa t ë vetëkëshilluaramoralisht, që kanë të drejtën ligjitime të japinkëshillime morale , të ndihmojnë epokën të shohsy hapur v et v et en , me qëllim që epoka esotme t i japë llogari morale epokës që do tëv ijë Ep oka t jan ë p ërcje llje p ërv ojash d h epërzgjedhje përvojash për të kryer evoluimine shoqërisë njerëzore, nëpërmjet këshillimit dhevep rim it m oral Më m irë n jë p akicë tëlu m tu r u a r se sa n jë sh u m icë që fle ,përgjumohet dhe gdhihet me dhimbje Kjoepokë ka nevojë për këshillim .Kaq tha Fjala d he hap i siparin e Korsisë sëHapur , ku arizonte një gërmë ANga arkivoli i madh lindi Dielli, qafoi Fjalën...Globi doli nga Mermeri ...Në Korsi filloi startimii këshillimit Moral ...

ANTHOLOGY OF POETRY OPEN LANEFrom an enormous coffin the Sun was born ,embraced the Word... The globe surfaced from theMarble ...On the lane the launch began...

By Kristaq F. Shabani

People, / Of the wrinkled continent, Forget thehandsome Janus, /Half ragged,/ Half King... The w all s mirror...A second launch in an endless lane, Open Lane,unlimited...A start in a platform of the moral counseling...,an ad vise from the the hu m ble m an of theworld , from her soul illuminating who lightfires with infinite flame forever burning on asoul and mind , who demand a walk with thesam e sp eed as th eir s ... an d to h av e ameaningful day...Th e p lan et b lin ked it s p r et ty eye acolloqu ia lism in a m yst ica l w or ld byd iscover ing p rop hets and fu tu rists in th isWorld with a picturesque dress:

They wear the character s uniform,/ They wearthe uniform of conscience,/ engulf their neckwith the scarf of convictions,/ Epaulettes of pride, / Shine like gold on the shoulders / Inthe neck the intentional rainbow..., /Crumpet-shaped hats on their heads a republic,/Th e ch ests ad orn ed w ith th e p resid en t sm ed als!/ The head d ep arted on a p ath ofemptiness./Will the Privilege arrive / When thedoors are continuously closed?!The magic of poetry is able to revitalize theincapable, to charm:The magician was undressed ,/ Before all theoth er m en an d w om en / Was u n d r essedcompletely naked , / On his body and brains.../ What w as left to the magic in this night snakedness? (The whole auditorium undressedafter him?)Can the word be buried? Attempts are made tobury the word , to target the word , to close itinside the coffin but what happens?The Universe lost the Sun, Moon, and Star. /


30

Apresentando um pouco da minha pátria mãe ( BRASIL ) Rakel Vianna

Necrologies run towards the Altar of a GreatDeath .../ In an u nknow n m elod y bells areringing / Over their shoulders, people holdthree large coffins / The Sun the Voice andthe Words are buried. /What a great loss!The world seems as if from painHas uncovered the cheeks in the dark,The way it is: Position, chock, and oppositionIt bu ries the Su n, Voice and the Word likemadBut strangely the coffin which holds the WordIs folded and from there emerges a rosy lip: Iam the first and I will be the last to d ie!And the word holds the speech: an era of trials,an era of d istortions exclusion of the ancientclichés played with Marbled globes and

over them the world is painted like a guest, asa woman wearing colors, rad iating an old era

over the Marbled Globe The star enlargeditself seven times...Then the Word looks at the extremity where acom m on eye can n ot recogn ize; You w h orepresent the Intellectual and moral advisingof the World spread the best of thought toshape d ifferently this world of crises RomeoRolan suddenly appears and releases from the

reign h is p a rabolic say in g N on je nequitterai jamais mes amis

( I shall neverabandon my friends ) and the Word over theSu n s coffin con tin u es: can th e p oets beunderstood, those who make the cleaning and

m oral ad v isin g?! th ey are m orally self-counseling creatures who have the legal rightto give moral advises, to assist this era to seeh er self w ith op en eyes , so th a t th econtemporary era to give moral account to the

future oneEras are th e in h er itan ce an d select ion ofexperiences to carry out the evolution of humansociety, through moral advising and actions itis better a hap py m inority than a sleepy

majority , w hich falls asleep and awakensw ith a head ache this era need s constantcounseling This was the Word s statement and unraveledthe curtain of the Open Lane , where letterA shined in gold

From a great coffin the Sun was born , huggedthe Word...The globe emerged from the Marble ...on a Lanebegun the Moral advise...

Translated by : Dritan D. Kardhashi Peter Tase , SHBA

Dal grande feretro è nato Il sole ha abbracciatola Parola...Il Globo è uscito dal M armo... N ella corsia hacominciato l inizio...

Da Kristaq F.Shabani

Gentedel continente sgualcitodimentacalo Janus grazia,mezzo sbrindellato.mezzo Re...

Specchio murato

Una second a corsia in Una Corsia ap erta,infinita, senza fine...Corsia in una piattaforma del consiglio morale...un consiglio dai grandispiriti del mondo, daisuoi grandilluminati che accendono fuoco confiam m a sem p re accessa nell an im a e nellamente, i quali cercano di camminare con il loropasso... e che anche il giorno che abbia il suosenso...Il p ian eta st r izza l occh io ad orn ato... Und iscorso in u n m on d o m istico d ai Profetirivelatori e previdenti in questo Mondo conabito pittoresco:Vestino l u n iform e d el Carattere,/ vestinoL Uniforme della Coscienza,/ girano alla golala scia rp a d elle con v in z ion i/ le sp a llin edell alterigia / si d iventano d i oro sulle spalle,/ al collo l iride intenzionale.../ Capello frittellaalla testa afferatta, repubblica,/ i petti adornaticon medaglie d i Presidente,/ Ma puo arrivareil Privilegio / quando le porte continuamente

Antologia poetica La Corsia Aperta

rimangono chiuse ?!/Magia poetica è capace d i fare l incapace, faremagia: Il mago si è spogliato,/negli occhi d egli altri/ e d elle altre.../ Si èspogliato interamente nudo,/ nel corpo e nelbrano.../ Ma che cosa le è rimasto alla magiapoi/ in questa nudita di notte ?( Si è spogliato dopo d i lu i, tu tta la sala ! )Ma si puo seppellire la parola? Tentazioni sid iventano che la sep p ellano la p arola, chel amm azzino la parola, che la chiud ano nelferetro... ma che accade ?L Universo ha perso Il Sole, La Luna, La Stella,/Le necrologie corrono all Altare della grandeMorte/ in una melodia sconosciuta suonano lecampane.../ Sulle spalle sopra se stesse la gente/ Mantengono tre feretri grandi... / Si seppellaIl Sole... / La Voce e La Parola / Che perd ita !/Il m ond o sem bra com e se d al d olore/ hastrappato le guance al bu io./ Cosi come è :Positura, Ostacolo, e Dissidenti...Che seppella Il Sole, La Parola come pazza...Ma sorprendentemente il feretro che tiene LaParola che si rifrange ed esce solo un labbro dirosa : Sono la prima e la ultima ! E la parola fa dei commentari : Epoca di prove,Epoca di deviazioni... Sottrazione dei Cliche

vecchi... Giocati con globi marmorizzati e sudi loro Il Mondo come un ospite, dama vestitadi colori, radiando un altra epoca sul Globodi Marmo... La stella aumenta 7 volte se stessa.E poi la parola getta lo sguardo nell estremitadove l occhio normale non c e la possibile lad istinzione : Voi che avete composto

Il

consiglio Intellettuale e morale del Mondo...

Buttate la scelta del pensiero per creare un altrapagina diversa di questo mondo pieno di crisi..Romeo Rolani si appare improvvisamente elascia andare dal freno la sua asserzioneparabolica Non je ne quitterai jamais mesamis

Non li trad irò mai i miei amici ... ) eLa Parola sul feretro del Sole continua :

Ma si possono capire i poeti che realizzano la pulizia ed il consiglio morale ?! Loro

sono creature se stesse consigliate moralmenteche hanno il d iritto legitimo che d anno d eiconsigli morali, che aiu tino l epoca che veda aocchi aperti se stessa..., con lo scopo che l epocadi oggi che da spiegazioni morali dell epoca cheverra...Le epoce sono accompagnamenti di esperienzee selez ion i d i esp er ien ze p er r ea lizza r el evoluzione della societa umana attraverso alconsiglio e l azione morale ... Meglio una minoranza felice che una maggioranza che dorme, si addormenta e si albeggia condolori ... Ques ta epoca ha b i sogno d iconsiglio... Cosi ha detto la Parola e ha aperto il sipario dellaCorsia Aperta..., d ove si d iventava oro u nalettera A D al grande feretro è nato Il sole haabbracciato la Parola... Il Globo è uscito dalMarmo... Nella corsia ha cominciato l inizio...

Traduttore: Aleksandra Shabani ( Majlinda)

O Brasil é u m p a ís form ad o p or u m adiversidade cultural extremamente abrangente.Diversid ad e esta, por conseqü ência d a boaaceitação do país em acolher d iferentes tiposde culturas e de povos.Tod a essa m iscigen ação n os d eu aop ortu n id ad e d e am p liar a nossa cu ltu ra,enriquecendo-a de tal forma, que poucos paísespossuem esse privilégio. Na arte, no cinema,na literatu ra, e em vários ou tros cam pos, a

evolução e a d iversidade é crescente, dandoespaço para o surgimento de grandes nomes.A literatura brasileira é uma das mais ricas queexistem, com grandes autores mundialmenteconhecid os, com o Machad o d e Assis, JorgeAmado, Paulo Coelho e com grandes poetas,como J.G.de Araujo Jorge, Castro Alves, MarioQu in tana, Carlos Dru m m ond d e And rad e,dentre outros, que, mesmo sendo de tipos deescritas d iferentes, são m u ito respeitad os e

admirados por todos. Porque o Brasil é isso, ém istu ra , é aceitação, é u n ir o clássico aomoderno para fazer surgir o novo, o diferente,com a cara do Brasil.E o povo? Ahhh, o povo....esse não tem igualem nenhum lugar do mundo. É bem humorado,hospitaleiro, solidário, carismático e festeiro.Somos mais sentimentos do que razão, e issonos torna únicos, felizes, e por isso, adoramosfazer os que nos vem visitar, felizes também.

31

Nr.80 PEGASI, Prill 2012PORTRETE

Poezia turke bashkëkohore3. Tozan Alkan

Poet and translator. Born in 1963, graduated from GalatasarayCollege and stud ied management at Boðaziçi University. Heh as been w ork in g as a lectu rer a t Istan bu l Un iversity ,Department of Foreign Language School. He is the ed itor-in-chief of Ç.N., Turkey s sole literary translation magazine. Heis the vice president of Intercultural Poetry and TranslationAssociation, International coordinator of Ordu Poetry Festival,board member of Turkish PEN, member of the Writers Syndicateof Turkey, Turkish Authors Association and Turkish TranslatorsAssociation.

Research-study:A poet from Galata: Andre Chenier (Artshop Publications, 2007)Poet s sinful Diary, (Ýkaros Publications, 2008, with Þeref Bilsel)Voices From Taiw an, Anthology of Taiw an Poetry, (Ç.N .Publications, 2010)

Poetry books:Time and Mask (Donkiºot Publications , 2002)Early Evenings of Heart (Donkiºot Publications, 2005)And the Wind (Artshop Publications, 2007)Selected Poems (Yasak Meyve Publications, 2009)I Wiatr (slovo/obraz terytoria publications, 2011)Sana Þehir Gelecek (Yasakmeyve Yayýnlarý, 2012)

TRANSLATIONS:Prose:Anatole France, Balthasar (Pencere Publications, 2002)Ezop, Tales (Bordo-Siyah Publications, 2003)Charles Baudelaire, Fanfarlo (Salyangoz Publications, 2006)

Poetry:Lord Byron, Selected Poems (Broy Publications, 1999)Victor Hugo, Selected Poems (Bordo-Siyah Publications, 2003,Artshop Publications, 2007)Oscar Wild e, Th e Ballad of Read in g Gaol (Bord o-SiyahPublications, 2003, ArtshopYayýnlarý,2006)William Blake, Songs of Innocence and Experience (Bordo-SiyahPublications, 2003, Artshop Publication, 2006))William Blake, The Marriage of Heaven and Hell (Bordo-SiyahPublications, 2004)William Blake, Selected Poems (Bordo-Siyah Publications, 2004)Emily Dickinson, Selected Poems (Bordo-Siyah Publications,2005)Lord Byron, Selected Poems (Bordo-Siyah Publications, 2005)Dadaism and Tristan Tzara (Bordo-Siyah Publications, 2005)Songs of 1789 French Revolution (Bordo-Siyah Publications,2005)Dada in Paris, Philippe Soupault, (Artshop Publications, 2006)D. H. Lawrence, Selected Poems (Artshop Publications, 2006)William Blake, Prophetic Books 1, (Artshop Publications, 2006)William Blake, Prophetic Books 2, (Artshop Publications, 2006)

Broken desireI always tested you with kindnessbut love is like a floating minethat has killed so many dear onesyou were passing through the marketsthere was a woodland ahead of usit was full of almond tress

everybody was looking for a peaceful dreamin pitch-dark nightsyour body is in the deepest corner of my mindhalf dream, an unfulfilled desirecome on be a free soullet your blond hair down twirling

never mind what may happen to ussometimes isn t this d isorder we call lifelike scattering our own ashes in blue watersanyway it is not only the waterthat flows under the bridgeslove too flaws.

Tozan AlkanTranslated by Nilûfer Mizanoçlu Reddy Dëshirë e thyer

Unë gjithmonë të kam provuar ty me ëmbëlsi,por dashuria është si lundruese e imjaqë ka vrarë kaq shumë të dashuritTi ishe duke kaluar përmes marketeve,kishte zonë pyjore përpara nesh,ishte e mbushur plot me bajame.Çdokush ishte duke kërkuar për një ëndërr tëqetënë netët e zeza sterrë,trupi juaj është në në skajin më të thellë tëmendjes sime,gjysmëndërr, një dëshirë e paplotesuar .Eja, bëhu shpirt i lirë,lere flokun tënd bjond duke e vërtitur poshtë.

S ka gjë për çka mund të ndodhë mes nesh,ndonjëherë nuk është kjo çrregullsi të cilën nee quajmë jetësi duke derdhur zbehtësine vetjake, tonën, nëujëra blu,në çdo rast nuk është vetëm uji,që derdhet poshtë urave,dashuria gjithashtu rrjedh.

Përktheu në shqip:Malinda Shabani (Aleksandra)

Tülay AKKOYUNPhD su bject w as In ter textu ality theinteraction between the works of OrhanPamuk, André Gide, Nathalie Sarraute.Her stories and critiques were publishedin ( since 2002) : Damar, Agora, Edebiyatve Eleþ tir i, Beþ p arm ak, Afrod isyas,Kav ram Karm aþ a , ÝLE, Laciv er t ,Varlýk, Mavi Ad a, H ü rriyet Gösteri,Eþ ik Cin i, H ece Ö ykü , N otos ,Cumhuriyet Kitap Eki.Launched by her in 2006, she has beencoor d in a tor of Mu ðla -AkyakaInternational Literatu re Days. She iscon d u ct in g Mu ðla Un iv er sity ofAp p lied Foreign Lan gu agesDepartment as the department chair andshe serves as an asistant Professor.The file named Çakýþ O Çakýþ wonhonorable m ention in Orhan Kem alStory Contest, one of the prestigiousstory com p et it ion in Tu rkey . Th ewinner file was published in 2010 as abook nam ed Dap hne by ÝZMÝR-ÝLYA Publications.Her articles has been published so farby national and international acedamicjournals.

Asst. Prof. Dr. Tülay AKKAYUNMuðla UniversityFaculty of Arts and SciencesAp p lied Foreign Lan gu agesDepartmentKötekli MUÐLA

O r ig in a lly t r an sleted by Yu n u sKANDEMÝR

Kýrýk heves

Ben seni hep iyilikle sýnadýmama aºk serseri bir mayýn gibinice canlara kýydýsen çarþýlarýn içinden geçiyordunbadem aðaçlarýyla dolubir orman geçiyordu önümüzden

Herkes kendine huzurlu bir rüyaarýyordu karanlýk gecelerdetenin en ücra köþesinde aklýmýnyarý hayal, yarým kalmýþ bir heveshadi sen de koyver kendini aþaðýsal o sarý saçlarýný döne döne

Býrak baþýmýza ne gelirse gelsinhayat dediðimiz bu keþmekeþsavurmak deðil midir bazenkendi küllerimizi mavi sularahem yalnýzca sular geçmezaþklar da geçer altýndan köprülerin.

PAVLE GORANOVIQ (PAVLE GORANOVIÇ) MAL I ZI

Pavle Goranoviæ u lind më 5 prill 1973 në Nikshiq, Malii Zi. Ai u d iplomua për Filozofi në Fakultetin Filozofik,Universiteti i Malit të Zi në vitin 1998.Shkruan poezi, prozë dhe komente letrare. Krijimet e paraletrare i botoi në revistën Doclea të Podgoricës në vitin1994.Ai botoi përmbledhjet e poezisë: Ornamentika e natës(1994), Leximi i heshtjes (1997), Libri i fanitjeve (2002),

Çfarë arome kanë librat (poezi e zgjedhur, Zagreb,2009) dhe E kuqe e ndritshme (2009). Ai ka përgatiturp ërzgjed h je të shu m ta nga literatu ra bashkëkohoremalazeze për revista të huaja.Veprat e tij letrare janë përkthyer në gjuhë të ndryshme(anglisht, italish t, frëngjisht, sllovenisht, sllovakisht,maqedonisht, polonisht, suedisht, shqip , hebraisht ...).Krijimet e tij janë përfshirë në antologji të shumta të

letërsisë malazeze dhe të ish-Jugosllavisë(poezi dhe tregime të shkurtra), si dhe nëantologjinë Poetë të rinj evropianë (Neweuropean poets, Graywolf Press, USA, 2008).Librat e tij të botuar jashtë vendit janë: Librii fanitjeve (Slloveni) dhe vëllimi me poezitë zgjedhur Engjëjt e ind iferencës po vijnë(Maqed on i). N ë gju hën angleze i ësh tëbotuar libri Leximi i heshtjes .Z. Goranovic është redaktor i revistës përletërsi, kulturë dhe çështje sociale ARS .Ai është d rejtor i Byrosë për shërbime tëedukimit në Malin e Zi që nga viti 2010.Që nga viti 1998 ai është i angazhu ar sisekretar i Sh oqatës së sh kr im tarëve tëpavaru r të Malit të Zi d he anëtar i PENQendrës së Malit të Zi.

BIOGRAPHY

Was born inÝzm ir . Sh ecom p leted h erPhD and BachelorDegreein th e Fren chLan gu age an dLiter a tu re a tH a c e t t e p eUniversity. Her


32

Që nga viti 2002 ai ësh të d rejtor ar tistik ifestivalit Mbrëmjet e poezisë Ratkoviq .Nga viti 2000 deri në vitin 2001 ai ishte redaktori festivalit letrar Kronikat e Tivarit .

Ka qen ë kësh illtar p ër çësh tje ku ltu rore iKryeministrit të Malit të Zi nga viti 2003 derimë 2010.Është fitues i Çmimit Risto Ratkoviæ për librinmë të mire poetik në vitin 2009 dhe Çmimit VitoNikoliæ si liriku më i mirë i vitit 2010.

Ka m ar rë p jesë n ë sh u m ë ev en im en te tërëndësishme letrare:

- Kongresi i International PEN center, 2000-2006

- Vilenica, Slovenia, 2003- The Tercets of Trnovo Poetry Festival,

Slovenia, 2004- Mbremjet potike të Strugës, Maqedoni,

2002 dhe 2010- Festivali poetik Pranvera e Goranit, Kroaci,

2001-2007- Sarajevo Days of poetry, Bosnje dhe

Hercegovinë, 2006- Frankfurt Book fair, 2011,- Zagreb book fair 1998 -

1. Ornamentika noæi, (Ornam entika enatës), Obod, Cetinje (1994)2. Èi tanje ti ine , (Lexim i i h esh t jes),CDNK, Podgorica (1997),3. Knjiga privida, (Libri i fanitjeve), DUKS,Podgorica (2002),4. Kako miri u knjige, (Çfarë arome kanëlibrat), Meandar, Zagreb (2009)5. Cinober, (E ku qe e nd ritshm e) OKF,Cetinje; Buybook, Sarajevo (2009).

Pavle Goranoviæ was born on 5 April 1973 inNik iæ, Montenegro. He graduated Philosophyat the Facu lty of Philosop hy, University ofMontenegro in 1998.He writes poetry, prose, and literary reviews.His literary debute was in the Doclea magazine,Podgorica in 1994.He published books of poetry: Ornamentationof the Night (1994), Reading of Silence (1997),A Book of Mirages (2002), What the BooksSmells Like (selected poetry, Zagreb, 2009) andVermillion (2009). H e p rep ared nu m erou sselections from the contemporary Montenegrinliterature in foreign magazines.

His literary works have been translated intovariety of languages (English, Italian, French,Sloven ian , Slovakian , Maced onian , Polish ,Sw ed ish , A lban ian , H ebrew ...). H e w asin clu d ed in n u m erou s an th olog ies ofMontenegrin and ex-Yugoslavian poetry andshort stories, as well as in the anthology NewEuropean Poets (Graywolf Press, USA, 2008).Books published abroad: A Book of Mirages(Slovenia), and selected poetry The Angels ofEquanimity Are Approaching (Maced onia)and Reading of Silence, in English language.Mr Goranovic is an ed itor of the magazine forliterature, culture and social issues ARS.He is a d irector of the Bureau for EducationServices of Montenegro since 2010.Since 1998 he has been engaged as a secretaryof the Montenegrin Association of independentwriters and a member of the Montenegrin PENCenter.Since 2002 he has been the artistic d irector ofRatkovic Evenings of Poetry .

From 2000 to 2001 he w as the ed itor of theliterary festival Bar Chronicle .He was also a prime minister adviser for culturefrom 2003 to 2010.He won the Risto Ratkoviæ award for the bestbook of poetry in 2009 and Vito Nikoliæ awardfor the best lyric writer in 2010.

He participated at the numerous literary events:Congress of the International PEN center, 2000-2006Vilenica, Slovenia, 2003The Tercets of Trnovo Poetry Festival, Slovenia,2004Struga Poetry Evenings, Macedonia, 2002 and2010Goran s Spring Poetry Festival, Croatia, 2001-2007Sarajevo Days of poetry, Bosnia and Herzegovina,2006Frankfurt Book fair, 2011,Zagreb book fair 1998 -

Poetry booksOrnamentation of the N ight, Obod , Cetinje(1994)Reading of Silence, CDNK, Podgorica (1997),A Book of Mirages, DUKS, Podgorica (2002),What the Books Smells Like, Meandar, Zagreb(2009)Vermillion OKF, Cetinje; Buybook, Sarajevo(2009).

Regina Olsen Povjeravao sam ti se, u noæima poput ove,nikad ne imajuæi obja njenje. I ovaj razlaz,(koji te razdire, vidim) kao da se nekom drugomde ava. to si ostavljena, ja, zapravo, i ne znam.Tek, mjesecima sam tvoju pojavu èuvao,kao neko sjeæanje na ivot. A sad, kad bi trebaloda sam izvan svojih èula, znam da su moje mislisavladale tvoje nje no biæe. Ja ne razumijemtvoju tugu. Ti ne razumije moju namjeru -sve ostalo je izigrana ljubav. Ti si ostala ivastatua,to iza ba ten ske kap ije d okolicu p olako

pretvarau smrt. A ja, ja sam vitez jed nog savr enogbjekstva,kome muèni razum ne dopu ta da ljubi.I tu se ru i kraljevstvo. Moje prilièno bijednokraljevstvo!

Regina Olsen

T i kam thënë të gjitha në besim, netëve siç ështëkjo,pa pasur kurrë një shpjegim. Dhe kjo ndarje(që e shoh se përbrenda të han), sikur d ikujttjetër poi ndodhë. Përse je e braktisur, në fakt, unë nuke di.Por imazhin tënd e kam ruajtur me muajsi një kujtim nga jeta. E tani, kur do të duhejtë kisha dalë jashtë shqisave, e di se mendimete miae kanë mundur qenien tënde të brishtë. Unë nuke kuptojpikëllimin tënd. Ti nuk e kupton qëllimin tim,gjithçka tjetër është dashuri e shpifu r. Ti kembetur një shtatore e gjallë,e cila pas derës së kopshtit kohën e lirë ngadalënë vdekje e shndërron.Kurse unë, unë jam kalorës i një arratisjeje tëpërsosur,të cilin mendja e lodhur nuk e lejon të dashurojë.Dhe këtu shembet mbretëria. Mbretëria imemjaft e ligshtë!

(përktheu: Anton Gojçaj)

Mladen Lompar- (Cetin je-Mal i Zi,1944) poet, eseistdhekritik i artit.Anëtarhoqatës sëshkrim tarëve të p avaru rmalazezë dhe i PEN-it malazias. Ështëkryeredaktor i revistës ARS.Ka fituar disa çmime letrare: Vula e artëe Cërnojeviqit, Çmimin Risto Ratkoviq,Çm im in n acion a l 13 Kor r iku ,Çmimin Vito Nikoliqetj .Ka studiuar nëFakultetin filozofik të Beogradit. Jetonnë Cetinje.Është autor i rreth 20 librave.

LJUBAVI BLUDNICA

bilismopredugosamida bi moglipomislitinaljubav

itragaliposramnimpredjelimaipoganimmjestimaaondasmopadali u mistiènistidkao da ubijasmozavjetnobiæe

a to suipakbileljubavi

DASHURITË E FEMRAVE TË PËRDALA

tepër gjatë ishim vetëmqë të na bierë ndërmend për dashurinë...

dhe gjurmuamnëpër vende të pandershmedhe të pistapastaj ramë në turpin mistiksi të kishim vrarëkrijesën e kushtimit

megjithatë .ato ishinDashuri.

MLADEN LOMPAR

33


NI U TO VI E NIJESAM SIGURAN

saosamnaestgodinaMa a je poginula

prijenego tosu je odnijelinagrobljeu kuæigdje je raslauzmajkuèulo se samomojeridanje

pa sampobjegao od zaèuðenihpogleda

a napogrebuokonjenoglijesabijahustranalica

i pitaosam se tojaturad im

poslijesamuzaludsmi ljaorijeèidostojnestvarnostito je nevid ljivoudaljavala

sad samomislimda je Ma abilalijepa

alini u to vi enijesamsiguran

AS PËR KËTË GJË MË NUK JAM I SIGURT

Në moshën tetëmbëdhjetëvjeçareMasha e humbi jetën

para se ta çonin në varrezanë shtëpinë ku ajo është rritur pranë nënësdëgjohej vetëm dënesja ime,

pastaj u arratisa prej shikimeve të habitura

në varrimpërreth kufomës sësajkishte njerëz të huaj

dhe pyesja veten ç bëja unë aty

më vonë kontrolloja fjalëtë denja për një mendësinëe cila padukshëm largonte...

tani kamvetëm një mendimse Masha ishte e bukur.

por as për këtë gjë më nuk jam i sigurtë....

(përktheu: Anton Gojçaj)

MLADEN LOMPARBecause the Desert was onceA vast, beautiful, mystic Lagoonwhere the flying fish flewand embraced all the WorldOn the banks of the watersGods stood stilland they led the cloudsthey led all the NightsFrom the depths of the watersgranites and papyruses roseto weave flirting desireswith the bodies of the Winds

Oh Divinity of the East

Don t desert me nowas I reject this earthly, horrible worldMy EarthThe Hour is fu ll of DivinityThe Hour is fu ll of SunshineIris calls for the afternoon flowersAnd the Moon passes deeper and deeperinside meas I sit on the steps of this desertand listen to the WindOh, in the temple of this DesertI m sitting and waitingI m waiting for you my precious Love!...

15. 11. 2002

Liqendeti

Sytë e mi, dy sfera dashurimi,dhe nuk më kundron ende.Ngatërrohesh në shi,në hapin tim të ngadaltë,në të panjohurat gjethe, që i shpërndau Jugu.E dashura ime,

Dua tri Veratë më ndjekësh në Shkretëtirëdhe të mos më mohoshSepse shkretëtirat ishin dikurtë pambaruara, pa formë,Liqendetësor mistik.Kur dallëndyshepeshqit fluturonindhe përqafonin krahërisht BotënNë brigjet e ujit qëndronin PerënditëDhe udhëhiqnin retë,Udhëhiqnin NetëtNga baza e ujërave

hipnin granitë, papirusë,të gërshetojnënë trupat e StuhiveO Perëndi e LindjesMos më moho tani, kur s pranojmizërinë e këtushme të njerëzve të botësO Dheu imO Orë e ShenjtëO Orë e larë prej rreze diellore...Irida fteson lu let e PasditesDhe hëna kalon në thellësi të vetevetes sime.Tani që rri në shkallët e Shkretëtirësdhe dëgjoj Stuhinë.Ah, në objektin kishtar të Shkretëtirës,rri dhe pres,po pres Ty, o Dashuria ime!...15. 11. 2002

VASILLIKI KALAHANI GREQI

THE LAGOON

My eyes two spheres of LoveBut you still can t see meYou get mixed up in the rainin my very slow stepsin the unknown leavesthat the South wind blowsMy Love!..I want you three summersto follow me in the Desertand never leave me

U lind më 15.5.1955 në Tearcë të Tetovës.Rrjedhnga një familje me trad itë atdhetare. Shkollënfillore e kreu në vendlindje, ndërsa të mesmennë Prishtinë. Stud imet i ndoqi në faku ltetinjuridik, në Prishtinë.Me shkrime merret prej shkollës së mesme.Është anëtare e kryesisë së LNPSHA Pegasi Kosova. Ka ushtruar aktivitete të shumta dukedhënë kontribute në lëmin e letërsisë. Më 2011 ka marë çmimin e dytë për poezi

nga LNPSHA Pegasi Albania . Ka botuar këtolibra:

1. Kodra e lidhur me pranga, 2008, poezi

2. Kosova e lagur nga gjaku, 2011, poezi

3. Mallet me uniformë , 2012, poeziJeton dhe vepron në Prishtinë

Emri Iliridë

Emri Iliridë,Është vulë e shpirtit,Është letërnjoftim iZemrës,Është ngjyrë e flamurit,Është kala e diellitDhe e gurit,Është mal i plisit,Është qëndresë e trungutE shkëmbit dhe lisit,Është toka ime që jamRritur dhe shumë e shumëE dua,Është shqiponjë e dashurisë,Gjatë gjithë jetës për mua

Amaneti i nënës Qamë

Bija ime, nëse vdes,Pa ta lënë amanet, mosMë varrosni në oborrTë shtëpisë edhe pseËshtë luftë e po derdhetGjak për Kosovë dhe liri.Kur të çlirohet KosovaE të kthehet Liridoni ngaDheu i huaj do t I rrjedhLoti edhe në pavarësi po taLë amanet, sepse kriminelëtNdoshta edhe do të më vrasinNdoshta edhe do të mëPrejnë me thika të gjallë;Me sy të hapur në atë botëDo të shkoj një ditë, nëseKosovën nuk e shoh të çliruar.Me rreze dhe dritë atëherëIshte luftë e madhe, kur nënaQamë, e sëmurë lotonte o edheAjo, si çdo zemër, KosovënShumë e donte e donte.

Sadie Ismaili Ilirida


34

Bujar Balliu Për letërsinë e artin në Pogradec

Larmitë e kudogjendura në njerëz apo dheun ebega të , fa r e a fër p ër a to ku n d ër sh t i t ëpabesueshme, i japin vendit kudo në Shqipëri,por veçanërisht në Pogradec, bukuri përrallorenë kufijtë e legjendave. Hiret grumbullohen motp as m ot i, sh u m oh en n ë t r a jtë lën d einkad eshen te e p ad u kshm e p ër shp ir tin ezakontë, derisa godasin të përzgjedhurit e Zotit,i bëjnë u jem, i pështjellin me majën e gjërit,pastaj u përhedhin magjinë e së bukurës.A nuk është Lasgushi përzgjedhja e kësaj magjiehojëzuar d ora - d orës, nd oshta përgjatë njësheku lli p ara tij? A m u n d të d ysh ohet sevjershërimi lasgushian është përimtim nureshmbledhur prej një kohe fort të gjatë?Lasgu sh i ngr iti p ërm end oren e lavd isë sëpavdekur shtatëdhjetë vjet më parë, ashtu sied he them elu esi i p rozës m od erne shqip e,Mitrush Ku teli, të d y bij të kësaj treve p lothijeshi. Copëza e dheut tonë pasi u ngjiz përnjë kohë të gjatë i dha vendit e më përtej figuratë papërsëritshme. Në treçerek shekulli mbetenmaja të larta që do të adhurohen shumë gjatënëpër motmotshmërinë e thinjur.Pogradeci ofron natyralisht atmosferë krijuese.Arti zbeh d imensionin e zbrazësisë vu lgare.Jan ë d y qën d ër za të la rgëta , p a en ëkomunikuese. Në raport të drejtë me përmasënintelektuale, projektojnë trupin real të qeniesnjerëzore. Individi krijues i shmanget trysnisë,analogjisë m ed iokre, sim etrisë d he nd ërtonfytyrën e epokës.Lisat e mëdhenj e kanë hijen e gjatë, ndaj përrethtyre ësh të ca e vësh tirë të m bijnë e rr itenshëndetshëm të tjerë. Mirëpo treçerek shekullip ërkëtej ngjizja e p jalm it vazhd on, tharm igrumbullohet sërisht dhe domosdo godet tët jerë kr iju es të ta len tu ar që n gr ih en m bibashkëvendasit dhe flasin me zërin drithëruestë artit të vërtetë.Arti i vërtetë ngacmon pejzat e shpirtit fin,përzgjedh e ndeh arsyen elitare. Natyra e këtijcepi dheu është përplot kësish vlera.Abati Bernar dë Shartrë e ndërton me imazhpiktorik ndërlidhjen:

N e jem i xhu xha të hipu r m bi shpatu llat egjigand ëve. N ë këtë m ënyrë ne shohim m ëshumë dhe më larg se ata, jo pse vështrimi ynëështë më i mprehtë, apo shtati ynë më i lartë,po sepse ata na mbajnë lart d he na ngrejnëpërpjetë me lartësinë e tyre të stërmadhe.A mos është rastësor brezi vezullues i piktorëvepogradecarë. Komunikimi virtuoz njeri-natyrë,nën trysninë e bukurisë pa cak të liqenit, malevee gjelbërimit derdhet në penelat e komunitetittë piktorëve me larmi stilesh e konceptimesh.Tradita e krijuar nga piktori Todi Mato kup en eli i sh t ru a r s in te t izon p eizazh e m esip ërfaqe të gjerë ngjyrash të tejd u kshm e,natyra të qeta interesante e brendi dhome mekëndvështrim original, çohet më tej.Anastas Kostandini ard hu r nga p ërvoja esukseshme në lëvrimin e pikturës realiste, mearritje në tablo kompozicionale ku vizatim iarr in p erfeksion in , ka kap u r ku ota të rejasu ksesi. Trajtim i i tem ave ru stike e bëjnëkrijmtarinë interesante. Gjithmonë në kërkimtë teknikave të reja kërkon të p ërcjellë n jëp iktu rë m od ern e ku form at e ten tu ara tëpasqyrohen, shkatërrohen nga prizma drite për

të ndërtuar tensione plastike.Piktori i p lenerit Vangjo Vasili, e mbushkuadrin e tablos me ajër, transparencë. Figurate zbehta dridhen në finesë e pastërti. Dukep oetizu ar hap ësirën rrëfen fabu lat e tij m ed etaje onirike, përmes nu ancave, krijon njërealitet ëndërrimtar plot gjeste delikate. Figuratgjallojnë pa qendër rëndese. Në tablot e tij qytetii lind jes përmes identitetit të papërsëritshëm,kap përmasa fantastike- surealiste.Punimet e Gjergji Lakos përcjellin ndijime tëholla vizive ku sensualiteti dhe ngrohtësia ngapeizazhi, toka, uji, jeta, përziejnë format, trajtat,dritën që frymojnë përmes kontrasteve grafikee p eshës së ngjyrës. Kom p ozicioni flet m egjuhën e simbolit. Përqasja e imazheve në dukjetë largëta, simbioza e natyrës me njerëzoren,përftojnë ndjeshmëri e brishtësi.Në tablot e Gentian Zekës arti bashkëkohorabstrakt synon sin tezën filozofike të jetës.Elementë të mikrobotës gërshetohen me ato tëmakrobotës ku mend imi pu lson telajon meritmin e magjinë e detajit. Artisti ndërton qasjesugjestionuese me efektet e stërholla të ngjyrëse tingujve të dritës. Telajoja krijon ndjesinë emuzikës së vizualizuar Metaforat primordialetë pikturave në dru i japin simbolit frymëmarrjeuniversale.N ë sku lp tu rën e Sofokli Kocit,koncep tu arshpesh për hapësira parqesh, në harmoni meritm in e form at arkitektonike, flasin lin jat,konturet, lëvizjet, thellësia e mendimit poetik.Emra të rinj i shtohen artistëve të telajos. LedjaKostandini, Enxhel Gegëprifti, Ledio Xhaferisyn ojn ë cilësin ë a r t is t ike q ë sigu ronvazhdimësinë e përjetimit estetik të mgajisë sënatyrës.N ë Pograd ec p oezia , r rëfim i, gu rgu llojn ënatyrshëm. Poezia e Liri Seitllarit, Andi Kostës,Eduart Sulollarit, Nesti Maçollit, Rozeta Krëstese shu m ë të tjerëve form ësojnë sot lir izm inmeditativ.

Krijimtaria poetike kombëtare ka fituarpërmasa me vargun e Dhimitër Pojanakut icili ka afro dyzet vjet që shkruan poezi, porka botuar vetëm katër libra e po punon për tëpestin. Puna e tij me konceptimin estetik tëg jet jes , fja lën , v a r gu n , m u z ika lie t in ebrend shëm krahasohet vetëm m e sh ijen eargjendarit.Në poezinë e Pojanakut rezonanca rrok çastin,të tashmen, konkreten, arrin d imensionet embipersonales me gjykime metaforike. Vargjetgod asin m e semantikën gërthitëse të fjalës.Poeti ka aftësinë të rivlerësojë fjalët, t u zgjerojëforcën e ku p tim in p ër të nxënë brend a sajmaksimumin kuptimor e ndjesor, i pastron ngambishtresat e shpërdorimit. Poezia merr vlerënmadhështore të thjeshtësisë.Poet i e ka zg jid h u r n ë m ën yrën e t ijmarrëdhënien me publicitetin bosh.

Fund delireshSa herë më kap deliri i madhështisë,shkoj tek deti.Sekush më mbath në kthimkëpucë plumbi.Dhe,ngeshëmnumëroj kokrrizat e rërës.

Ed he në p rozë janë p ërviju ar stile tëmëvetshëm. Romanet e Bardhi Berberit gëlojnënga dashuria, urrejtja, indinjata, admirimi dhezhgënjimi i njeriut që zbulojnë raportet e vërtetatë botës. Lakuriqësia e fakteve dokumentarestrukturuar në fantazinë e ndezur, përcjellinletërsi.Figu rën m ë të p lotë të p rozatorit e shpalosshkrimtari Istref Haxhillari. Kritika ka vënë rese Proza e Haxhillarit u ruan trojet e merituarapërshkrimeve të natyrës, tipareve njerëzore,trand jeve shp irtërore, habive, p yetjeve d hem osp ërgjigjeve, d u ke n gjizu r n jë koh ë tëvetvetishme.

Tregimi i tij bëhet i zhdërvjelltë, me ndërhyrjetë dinamizmit të jashtëm e të brendshëm, madjeky i fundit të krijon idenë se je mbi dallgë qëshkojnë, shkojnë, vijnëN ë rom anin Pesha e kohës

fjala p ërcjellimazhe të trajtuara në mënyrë realiste e gjendjetë komplikuara shpirtërore. Lexuesi rijeton nëmjed ise të besueshme. Pozicioni i rrëfimtaritështë konceptuar jashtë rrjedhës së ndodhive,p or b r en d a p ër je t im it të ty r e. N gja r je tzhvillohen në prerjen kohore në të këmbyertë shekujve që shkuan dhe një mjedis real e tëpërcaktuar. N ostalgjitë id ilike p ër vend in e n jerëzit e

larguar nën tisin e mjegullt të kohës ndihen mirënë konceptimin mod ern të rrëfimit. Au toriecën i sigurt në një hulli që duket se e rreh mepasion, por sidomos me origjinalitet. Kemi nëvepër një kohezion të plotë të ligjërimit lokalme fjalën e zgjuar e të zgjedhur të njeriu t tëletrave me formim të gjerë e interesa fisnike .Ngjarjet e personazhet burojnë nga realiteti ikap sh ëm , n d on jëh er ë d h e i v er tetëgjeografikisht, por në tërësinë e tij romani kapërftuar tis të magjishëm, endur me mirazheflu id e. Koncep tim i bu ron p rej zgjid h jes sëraportit mes elementeve reale dhe frymëmarrjesuniversale.Te p rozat Bari i ujkut

ngjarja, m jed iset,p er son azh et en d en m e fja lën p oet ike.Ekspansioni i saj zotëron hapësira përhumburnë përmasat e pamundësisë. Ndodhia ndizet sëbrendshmi prej metaforave, shkënd ijuar ngapërplasja e pasionit të fuqishëm me mendiminorigjinal.Në novelën Ëndrrat kryqëzojnë kohën figuralet r a r e m e p r ir je r om an t ike i h ap u d h ëim agjin a tës. Kah et e la rgëta p ëra froh en ,t r ysn ojn ë n d od h itë e r ea lite t it , g jakojn ëdimensionet artistike të rrëfimit.Rrënjët e pishave përtypin lëngun e hirtë të

dheut, kundrojnë gjethet që fërkohen e lëpihenpa turp në horizontin e mugët të fundditës.N ë l ibrin Grinata , ku resh t ja bu ronn atyr sh ëm n ga zbu lim i i m ar rëd h ën iev erealitet-rëndesë e së kaluarës. Jeta ka vënë nëd yshim virtytet, d obësitë, trishtimin. N jeriundihet jashtë vorbullës, i veçuar. Tëhuajëziminga mjedisi, buron prej përplasjes së iluzionitme realitetin.Pavarësisht natyrave të ndryshme e mjetevesp ecifike q ë p ërd or in a r t is të t , p oetët eshkrimtarët e kësaj treve, kanë sjellë në kulturënkom bëtare vep ra të m irëfillta ar tistike m efreskinë e koncep tim eve bashkëkohore d hefrymëmarrjen e natyrës fine.

35


BILALL MALIQI-LUGINA E PRESHEVËS

LUGINA E PRESHEVËS DHE UNIVERSIALITETI I VLERAVE NË KULTURË LETËRSI DHE ART

Lu gin a e Pres hev ës( Kosova Lind ore), ështër eg jion n ë lin d je tëKosov ës , p ër k a t s ish tSh q ip ër ia Ver ilin d or e.Lu g in a e P r esh ev ësp ër fsh in ë te r r ito r in ekomunave të Preshevës në

jug, Bujanocit në mes dhe Medvegjës në veri.Lugina e Preshevës administrativisht ishte ndarë ngaKosova në vitin 1945 p rej komunistëve jugosllav nëshkëm bim të d y kom u nave në veri të Kosovës, m eLeposaviqin dhe Zubinpotokun, të cilat në atë kohëkishin popullësi shumicë sllave. Qëllimi i kësaj ndarjeishte copëzimi i trungut shqiptar dhe defaktorizimi ityre, si në aspektin politik, nacional dhe kulturor.

Kultura në Luginën e Preshevës

Brenda tri komunave tona të cilat njihen si Luginë ePreshevës më herët sidomos në kulturë dhe në arsim kapasur shkelje të të drejtave të minoriteteve që janë pakicënë territorin e Republikës së Serbisë. Tani në kulturë menjëfarë forme është hequ r cenzu ra për t u vend osu ratëherë kur të duan dhe si të duan ata, ndërsa në arsimka shumë ngecje sa i përket përmbushjes së normavendërkombëtare për pakica.N ë Med vegjë ku ltu ra ngec shu m ë d he të d rejtat eshqip tarëve p ër të zhvillu ar ku ltu rë ësh të shu m ë ekufizuar , edhe largimi i popullatës shqiptare nga trojete tyre është ende aktualitet në vete që nga lufta e tu tjekanë ngelur shumë pak shqiptar edhe ate të privuar ngaliria për të zhvilluar ku lturë dhe për ta mbajtur gjallëidentitetin e tyre kombëtar.N ë Bu janoc është pak m ë nd ryshe në krahasim m eMedvegjën. Por edhe këtu përveç SH. K.A Jehona eTër r n ocit d h e të ish r ev is tav e Jeh on a d h e

Perspektiva , tani në nivel të Luginës së Preshevës deljavorja Nacionali organ i Këshillit Kombëtar Shqiptar,i cili selinë e ka pikërisht në Bujanoc dhe mundohet mekap acitetet e saja t i m broj të d rejtat e kom u nitetitshqiprtar të tri komunave tona të Luginës në Serbi, si nëarsim, kulturë, informim, përdorim zyrtarë të gjuhës dheshkrimit, përdorim të simboleve kombëtare, dhe përçështje të tjera të rënd ësishm e për jetën e banorëveshqiptarë. Në Preshevë jeta kulturore është paksa më dinamike nëkrahasim me dy komunat tjera si motra duke pasurparasyshë Shoqatën e Shkrim tarëve Feniks që kashtrirje në tërë Luginën e Preshevës e selia e saj është nëPreshevë, m and ej SH .K.A Presheva Jehon , Teatriamator i Preshevës, Shoqata e Historianëve Ali HadriPreshevë, Shoqata e raujtjes së trashëgimisë kulturore, Rev ista let ra re Qën d resa organ i Sh oqa tës sëshkrimtarëve Feniks me seli në Preshevë etj., etj., tëcilat në njëfarë mënyre mbajnë gjallë jetën kulturore eletrare në nivel të Luginës.

Krijimtaria letrare e krijuesve të Luginës së Preshevës

Lugina e Preshevës në aspektin krijues e letrar është en joh u r ga t i n ë të g jith a h ap sira t sh q ip folëse. Methemelimin e ish klubit letrar Feniks viteve të 70-tafilloi edhe dalja në skenë e disa emrave të cilët tanimë ubënë të njohur me veprat dhe krijimtaritë e tyre letrare eartistike. Më herët krijuesit shkruanin dhe krijonin nëmënyrë të fshehtë sepse ishin në mbikçyrje të pushtetittë atëhershëm i cili i cenzu ronte në masë të mad hekrijuesit të paktë që ishin, mandej edhe orët letrare qëmbaheshin ishin përplot me rreziqe nga syri i keq i saj.Vlenë të përmenden emrat e parë të themelimit të këtijorgani të vetëm letrar në Preshevë: Gani Misini, MexhidMehmeti, Demir Behluli, Qerim Arifi, Sadete Emërllahu-Presheva, Hasan Emërllahu, Jonuz Fetahaj XhemaludinRexhepi etj., të cilët ishin bazamenti i kulturës letrare tëPreshevës. Më pas d olën ed he emra të tjerë si:FeridSelimi, Xhemail Halili, Fehime Selimi, Sevdail Hyseni,Demush Berisha, Bilall Maliqi, Sadbere Kamberi, ShqipeKamberi, Skënder Latifi, Dashnim Hebibi, Agron Boriçi,Ismet Bajrami, Hajru llah Kasumi dhe emra të moshësmë të re si: Sejhane Mehmeti, Artina Mehmedi, ElizaBerisha, Rexhep Zylfiu, Alejna Jakupi, Qëndresa Jakupietj., të cilët në vazhd imësi me shkrimet e tyre mbajnë

gjallë kulturën letrare të Preshevës.Në komunën e Bujanocit kemi krijues letrar të cilët toksë bashku me krijuesit nga Presheva janë nën ombrellëne Shoqatës së Shkrimtarëve Feniks Preshevë e të cilëti japin gjallëri me orvatjet e tyre kulturore e letrare si:N ehat Ram izi, H alim H asan i, Arsim H alili, Mejd iShabani, Sevd ail H yseni, Amir Latifi, Fatma Salihu ,(Zaim Haliti, Veli Veliu, Nexhat Sadullahu e disa të tjerëme prejardhje nga Bujanoci e jetojnë në Kosovë), japintë kuptojmë se edhe kmomuna e Bujanocit ka hyrë nëkanalin e krijim eve poetike d he përfaqësohet ed hekomuna e tyre nëpër aktivitete kulturore e letrare.Në Medvegjë është më dobët sa i përket krijuesve letrar.Në kuadër të Shoqatës së Shkrimtarëve kemi vetëm njëkrijues e ky është Rexhep Abazi.

Universialiteti i vlerave

Krijuesit letrar të gjeneratave të ndryshme në Luginën ePreshevës shoqërohen me vlera të arrira letrare dheartistike.Gjenerata e parë e themelimit të të vetmit klub letrar katreguar me punën e tyre një universialitet të vleraveletrare dhe kështu kanë bërë shkallë që të ngjiten edhekrijuesit e tjerë në vazhdimësi:Mexhid Mehmeti , shkrim tar , p oet, d ram atu rg m epunën e tij të palodhshme në krijimtarinë letrare arritiqë të bëj emër në suaza kombëtare duke u prezantuarn ëp ër an tologji të n d rysh m e .Kohë më parë rev ista

DIOGEN pro culture që botohet në Sarajevë të Bosnjë eHercegovinës, botoi 11 poezi të poetit kosovar (nga Presheva)Mexhid Mehmeti.Poezitë nga gjuha shqipe në gjuhënboshnjake i përkëtheu shkrimtari ynë i mirënjohurHajro Ulqinaku . Kryered aktor i d he red aktor i p ërgjegjës i revistësDIOGEN pro culture , shkrimtari Sabahudin Haxhialiq

nga Bosnja dhe Hercegovina dhe shkrimtari nga Indija,Dr. Ram Sharma, janë ko-autorët e botimit më të ri tëAntologjisë së poezisë, përkatësisht p jesës së III-të tëPoetët për paqë në botë (POETS FOR WORLD PEACE)

për vitin 2011. Antologjia do të botohet sivjet në gjuhënangleze në Ind i dhe Kanadë. Në këtë antologji, sipasftesës së au torëve, do të prezantohet edhe shkrimtariMexhid Mehmeti poezitë e të cilit në gjuhën angleze ipërkëtheu Prof. Dr. Vesel Nuhiu.

Sipas njohtimit të au torëve të Antologjisë, poetët qëd o të p rezantohen në këtë botim vijnë nga të gjithameridianet dhe nga të gjitha kulturat e rruzullit tokësor,p a m a r r ë p a r a sysh p ër k a tës in ë r acor e , g jin or e ,kombëtare apo përcaktimin e tyre fetar, duke pasur sikriter të vetëm, para së gjithash, vizionin dhe kreacioninpoetik, në mënyrë që t i mundësohet botës të bëhet vendm ë i m irë p ër të jetu ar d he për krijim tari artistike.Antologjia do të jetë botim i The Stephen Gill WorldPeace Academy (Akademisë Botërore për Paqë të StefanGillit: ndërkaq redaktorë të pjesës së dytë të Antologjisënë fjalë janë Dr. Ram Shapra dhe Dr. Masam Sinha. Poet i M exh id Meh m et i ësh të p r ez an tu a r ed h e

Almanakun e Poetëve të Botës të vitit 2010 (WORLDPOETRY ALMANAC 2010), ku me poezitë e tyre janëpërfshirë 188 poetë nga gjithësejt 101 shtete të botës.Almanaqku ka 330 faqe dhe është botuar në disa gjuhëtë botës, nd ërkaq ed itor i botim it ësh të Dr. H ad aaSendoo. ISBN: 978-99929-830-3-5. Botuar në maj 2011 nëUlaanbaatar të Mongolisë. S do mend se prezantimi më i denjë i Mexhid Mehmetit

është bërë në librin SELECTED POEMS (Poezi tëzgjedhura) në gjuhën kineze të përkëthyera nga Dr. LeeKuei Shien. Libri ka 118 faqe dhe është botuar në janartë vitit 2010 me këtë numër të ISBN: 978-986-221-332-2.Jonuz Fetahaj, shkrimtar me prejardhje nga Preshevaqë jeton në Prishtinë. Është shkrimtar që i përket brezittë mesëm të gjysmës së dytë të shekullit të kaluar. Tokme një p lejadë krijuesish ata bënë emër në krijimtarinëletrare. Që në dekadën e gashtë të shekullit XX, kur nisitë botojë në periodikun tonë letrar dhe në të përditshmet

Rilind ja , Flaka e vëllazërimit . Ushtroi profesionine gazetarit në revistat Shkënd ija , dhe Bujku , mad jeishte edhe kryeredaktor i Shkënd isë , Bujkut dhe

P ion ier it . U sh t r o i ed h e d ety r ën e d r ejto r it t ëndërmarrjes së revistave Rilind ja . Ka një bagazh tëmirë të krijimtarisë të zhanreve të ndryshme letrare. Katë botuar mbi tridhjetë vepra letrare.

Sadete Presheva, ësh të kr iju esja e p arë n ë t rojetshqiptare të ish- Jugosllavisë. Është poete e cila rrallëboton p or botim et e saja janë të shoqëru ara v leraartistike.Edhe brezi më i ri i krijuesve janë në rrugë të mbarë dheecin ngadal por sigurt d rejt vlerave dhe promovimit tëkulturës letrare të Preshevës në veçanti dhe të Luginësnë përgjithësi. Pra Lugina e Preshevës me decenie të tëraka dëshmuar veten me emra të njohur poetësh të cilëtkanë treguar seriozitet të madh sa i përket krijimtarisësë tyre letrare dhe artistike.

Skulptura e Luginës së Preshevës

Përveç kulturës letrare, Lugina e Preshevës njihet edheme krijues të nohur të skulpturës. Njëri nga emrat më tën joh u r ësh të Ismet Jonuz i . Ism et i ësh të n jë n gaskulptorët më të njohur të Kosovës. Gjenerata e tij nisitë ekspozonte në vitet 80 ta. Ismet Jonuzi, profesor nëUniversitetin e Prishtinës, në Faku ltetin e Arteve, nëdegën e skulpturës vazhdimisht ekspozon krijimtarinëe tij në ekspozita me iniciativë të tij, por dhe në grup, tëiniciuara p rej sistemit kuratorial. Duhet thënë me tëdrejtë se shumë artistë cilësorë shqiptarë të Kosovës janëende të panjohur p lotësisht në mjed iset krijuese dheekspozuese shqiptare të Shqipërisë. Ai me punimet et ija p ër p iq et t ë r ad h ite t n ë g r u p in e a r t is tëv ebashkëkohor, pasi vepra e tij ka elemente postmodernetë mileniumit të ri.Hevzi Nuhiu, skulptor me prejardhje nga Presheva i cilibën skulpturë në d ru dhe në gurë. Ka gdhendur derimë tani një numër të konsiderueshën të skulpturave nëdru dhe në gurë. Në vend lind jen e tij në Preshevë nëhyrje të saj ka gdhendur figurën e Nënës Terezë. Hevziuështë skultor i njohur edhe në Itali e gjetiu.

Piktura

Sabedin Etemi nga Presheva. Stud iuoi p iktu rën nëAkademinë e Arteve Figurative në Beograd .. Më von ë a i p ër fu n d oi stu d im et Masternë Universiteti i Prishtinës në klasën e profesor MuslimMulliqi. Që nga viti 1977 ai është anëtar i Shoqërisë eArtistëve Figurative të Kosovës. Ai ishte gjithashtu njëanëtar i SFAJ (ose ULUJ, Shoqata e Artistëve Figurative e Jugosllavisë). Ai ka marrë p jesë në shumë ekspozitatë organizuara nga ana e shoqërisë, në Kosovë dhe jashtëvendit. Për v eç k ësa j, a i ka p u n u a r n ë r es t au r a t ion tëmonumenteve historike dhe fetare dhe ikonografinë. Njëkohë ka shkruar shumë komente dhe kritika për artin.

Ekspozitat personale :Postojnë 1966 ,Preshevë 1968 ,Preshevë 1976, Prishtinë 1982 , Grozhnjan (Ister) 1982 ,Grozhnjan (Ister) 1984, Preshevë 1983, Prishtinë 1993, Gjilan 1994 , Prishtinë 1997 , Prishtinë 1998 , Prishtinë

(UN MIK) 2001, Prish tinë (UN MIK) 2003 . Sabed inHetemi ka bërë edhe shumë ekspozita të tjera me rëndësitë cilat janë shoqëruar me vlera të arrira artistike.

Vlerat përgjithësuese

U m or vesh p ër d isa asp ekte p ërgjith ësu ese që epërthakojnë Luginën e Preshevës me një universialitettë vlerave në zhanre të ndryshme të kulturës të cilat janëevidente, janë të shkruara dhe janë të vështruara mjaftm irë ed he nga syri i krtitkës në secilin segm ent tëkulturës me të cilin merren aktivisht krijuesit e Luginëssë Preshevës të cilët nuk jetojnë në komunat tona por nëKosovë dhe ata që ende e mbajnë gjallë jetën kulturore eletrare dhe të cilët çdo d itë ballafaqohen me sfida tëshum ta si nga aspekti m aterial d he nga m ungesa epërkrahjes nga shteti.Na gëzon fakti se dita- ditës në Luginë të Preshevës poavancohet ku ltura edhe pse pa përkrahje nga shteti ekomunat tona, por prapë se prapë në mënyrë individualekrijuesit po mundohen t i japin jetë e gjallëri ku lturësnë të gjitha segmentet e jetës. Kjo shihet edhe në botimtë librave, përurime të tyre, mbajtja e manifestimeve tëkartaktereve të ndryshme etj., etj., gjë që dëshmon përseriozitet, punë dhe elan të krijuesve për t u marrë mekulturë, art e letërsi


36

Qyteti Përmetit, i njohur ndryshe si qyteti trëndafilave,është vendlindja e Rilindasve të mëdhenj VëllezërveFrashëri, ku padyshim mbi të gjithë shkëlqen figura ePoetit Kombëtar, Naim Frashëri, është vendlind ja epoetit rrebel, përkthyesit, poliglotit dhe të parit Kryetartë Lid hjes së Shkrim tarëve të Shqip ërisë Sejfu llaMalëshova (Lame Kodra), vendlindja e personalitetesse madhe Elena Gjika, e këngëtares së madhe TeftaTashko Koço dhe gjeneralit të klarinetës shqiptareLaver Bariu , vend lind ja e satiristit Nonda Bulka, epoeteve Bardhyl Londo, shkrimtarit dhe tregimtaritLliko Nano, e shkrimtarit dhe poetit Agron Shele,Trifon Dafa, e poetit Lumo Kolleshi, Dhimitër Miti,autorit te Lirikave të Anë Vjosës, Dashnor Selimit,Anila Mihali, Dhoskë Ilia etj.Një plejadë e tillë e shkëlqyer, që rrezaton koloritin engjyrave muzë të kulturës panshqiptar, padyshim kap ërbren d a frym ëz im in e qy tet it m agji, i cilisim bolizohet m e Gu rin e fam shëm të tij, d allgëtshku m ëzim të Vjosës d he malit të Dhëmbelit, qësintetizojnë pareshtur peisazhin me madhështinë eforcës krijuese.

Pragu i gurtë, i qytetit timLarë nga dallgët, valë, turfullim, Ballkon i ngritur, gjer në shenjtërimShquan mbi retë, tutje pështjellim.

Me feksjen e dritës, si në një rrëfim,Zgjat duart që teren, herët në agim,Për tokën dhe qiellin falje pa pushim,Për jetët që flasin: Ja Përmeti ynë

Naim FrashëriNaim Frashëri vu ri themelet e letërsisë kombëtareshqiptare. Vepra e tij shënoi lindjen e një letërsie të reme vlera të vërteta artistike. Ajo shprehte aspiratat eshoqërisë shqiptare të kohës dhe ndikoi fuqishëm nëluftën e saj për liri e progres.Naimi krijoi traditën e letërsisë patriotike, qytetare, aisolli në letërsi botën shqip tare, asp iratat jetike tëpopullit.Dashuria për Atdheun, popullin dhe njeriun, krenariakombëtare dhe besimi në të ardhmen, ideja e madhe eçlirimit, formojnë thelbin romantik të veprës së tij.

Historia e Skenderbeut , Bagëti e bujqësi si dheLulet e Verës përbëjnë themelin e veprave të shumta

që la poeti ynë Kombëtar. Jo më kot poeti tjetër i madhAndon Zako Çajupi do vajtonte për vdekjen e tij mevargjet:

Vdiq Naimi, vdiq Naimi,moj e mjera Shqipëri,mendjelarti, zemërtrimi,vjershëtori si ai .

Sejfulla MalëshovaLam e Kod ra, p oeti r rebel, p ërkthyes, d ip lom at,poliglot, personalitet i përmasave të mëdha meditoime mendje gjeniale, shkroi me dorë poeti dhe jetoi përtë shkuarën dhe të sotmen tonë. Poezia e tij ishte sarrebeluse po aq dhe sugjestionuese, kjo lloj poezie dotë mësohej d he kënd ohej fshehu razi, d u ke vrarëheshtjen mizore dhe torturuese të imponuar nga diktatid h e d u ke çjerru r p aresh tu r fytyrën e vër tetë tëtotalitarizimit në art, kulturë dhe në çdo fushë tjetër tëjetës. Kjo poezi, sa herë që lexohet aq më shu mëlartësohet, kapërcen kufijtë e kohorë dhe kumbonmadhështinë e poetit Lame Kodra.Vargje të tillë profetikë Unë e dua Shqipërinë , janëkumbim dhe himn për të cilën do shprehej dhe YmerDëshnica: Të perifrazosh e të komentosh vjershat eLame Kodrës, është njëlloj si të duash të belbëzosh e tëthuash keq ato që janë thënë me akcent bilbili .

Nonda Bulka

Nond a Bu lka është një nd ër shkrimtarët ë parëtë viteve 30 që me krijimet e tij solli kritikën satirën therëse.Proza e tij ka trashëguar tiparet më të mira të satirëssonë, sidomos asaj pamfletike, duke e zhvilluar atë mëtej. Me anë të humorit ky shkrimtar arrin të trajtojëshqetësimet e veta, që janë edhe ato të kohës, dhe krijon

Përmeti, djepi Rilindjes Kombëtare nëfokusin e universalitetit letrar moderrn sot!

tek lexu esi em ocione e nënqesh je të h id hu ra përprobleme që lidhen me jetën e vështirë të popullit, merrugën e zhvillimit të kulturës kombëtare, N. Bulkaështë tipi i gazetarit që nuhat menjëherë problemet mënevralgjike të jetës së p ërd itshm e shoqërore d heshpërthen me ironi e sarkazëm, por si një temperamenti rrëmbyer, me gjaknxehtësi. Ky shpërthim jo gjithmonëm u nd të barazohet m e revoltën ose p rotestën efuqishme. Skicat, fejtonet dhe shkrimet më të mira tëtij janë : Vija e vdekjes , Intervistë me Shën Pjetrin,

Kujtime tragjikomike , Kur p iqet Muhameti meKrishtin , Përralla abisine , Gjysëm ose italian ,Mësim gjeografie etj. Bulka, ashtu si Migjeni u bënë

pasqyra e denoncimit të mjerimit shqiptar.Lliko NanoPoet, shkrimtar d he skenarist filmash. Au toritet ipad isku tueshëm i letersise se re postmoderne dhefigurë qeë ka bërë shumë për krjimin e plejadave tëreja krijuese.Është au tor i librave me tregime: Land ri bën njëd ramë , Të doje Irenën , Shqetesim etj. Ështëskenarist i filmit Jeta në duart e tjetrit .

Bardhyl LondoBardhyl Londo ka lindur më 1948 në Përmet. Vazhdoistudimet për Gjuhë-Letërsi në Universitetin e Tiranës.Pas mbarimit të fakultetit ai punoi për disa vite mësuesnë Përmet dhe më pas për gazetën letrare Drita . Përdisa kohë ka qenë kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëvedhe Artistëve . Krijmtaria e tij letrare përfshin 8 vëllimeme poezi si edhe d isa romane. Eshte fitues i ÇmimitMigjeni

Agron Shele p oet, shkrim tar d he p u blicist ësh tëSekretari Përgjithshëm i Lidhjes Internacional PegasiAlbania, anëtar i Lidhjes së Shkrimtarëve të Botës IËAdhe anëtar i Lidhjes se Poetëve Bashkëkohore ËPS.Është padyshim një nga kreaturat më të spikatura tëLetërsisë moderne shqiptare sot dhe një nga figuratkryesore të Lidhjes Internacional Pegasi Albania.Eshte au tor i veprave letrare: 1. Hapat e Klarës ,(roman)2. Përtej perdes gri (roman),( Çmimi i LidhjesPegasi viti 2005) 3. Imazh i rremë (roman) ( Çmimi i LidhjesPegasi viti 2008), Pasazh i pafaj (poezí), përkthyer nëgreqisht (revista Keleno), italisht (revista A rt ista aConfronto) dhe anglisht Antolgjisë poetike Korsi e hapur(Bashkëautor 6. Pegasiada (Bashkëautor)

Dhimiter MitiDhim iter Miti esh te au tor i n johu r d he sim bol imetafores poetike . Si poet eruditiv dhe mendimtar aie shpreh sugjestionimin dhe botekuptimin e tij te thellenepermjet vargjeve, të cilat perbrenda muzes se tijkrijuese i ka shnderruar ne magji te artit fjale.Esh te au tor i vep rave leta re; N ata e ba rd h ë(novele),Gurí i thyer (novelë), Miq ju pres (poezí),Ylberet e u jërave të m ia (p oezí), Do të ikim qëkëtej (poezí), Dua të puth (poezí), Trokitje në bosh(poezí), Më duhet vështrimi yt, Është një çast (poezí),Njerëzore (poezí)Anila Mihali, poeteshe e prespektives dhe zerit femerorinterkulturor. Ajo eshte poete e beftesise, mendimit dhendjesise se fjales artistike.Planet i gurtëMe vështrim raketëHyj brenda fshehtësisë tëndeNjë fjalë prej teje PrometeDhuratë nga qielliA prej malit ti jeDhoske Ilia, eshtë një tjetër protagonist dhe një penëshumë e mprehtë. Si Botues dhe Drejtor i gazetës

Rrëza Prolog ka trajtuar tema të rëndësishme nëfushën e artit dhe kritikës letrare.Poezitë e tij janë sapikante aq dhe mbresëlënëse.Me bishtin e penelithirin e zjarrit trazonteVizatonte figura nga më të ndryshmet,Diçka kërkonte të zbulontePërse u shua zjarri?Si t´a ndizte?

Siç duket u mjaftua vetëm me hirinE dinte që njerëzit zjarre ndiznindhe ashtu me hirin e mbetur mbulonte pikturat që kish djegur.

I interesi i njeriut gjatë historisë nuk ka qenë vetëmtë ekzistoj, por në procesin e tij ekzistencial edhe tëevoluojë, me qëllim që kuptimi i jetës të pasurohetme vlera të reja, vlera të lidhura për një të ardhme,që gjithsesi duhet ta kalojë atë që e jetojmë.

Të këtillë ishin edhe tetovarët, të cilët edhepse jetuan nën ombrellën e perandorive, që u dhanëvetëm robëritë më të egra, me gjuhën - koha mundkohën, arritën të mbijetojnë shekujve duke marrëfrym ë m e m u sh kër itë e h istor isë d h e, d u kepersonifikuar gjuhën e artit me shqiptarin e kohëssë ikur me gjuhën e artit me shqiptarin e sotëm,për t ua lënë amanet brezave artin, me shqiptarin esë ardhmes.

Këtë e dëshmojnë edhe shkrimet e para përekzistimin e Tetovës si vendbanim, që datojnë ngaperiudha antike, me emrin antik EUNEUM. Tetovasi qytet bën p jesë në mesin e qyteteve më të vjetranë Ballkan, në të cilin gjatë historisë janë gërshetuarnjë numër i madh kulturash të mbështetura mbitraditën e qytetarëve, që jetojnë në këto troje.

Dësh m ojn ë, Men ad a (Vallta r ja ilir e) eTetovës e cila u zbulua në vitin 1933, në afërsi tëlokalitetit të quajtur Çeshma e Balezës , një statujae bronzit nga periudha e ilirëve, shek. VI p.e.s., qëparaqet zbulimin më të vjetër arkeologjik të gjeturnë rajonin e Tetovës. Statu ja, me d imensione 9 cme gjatë dhe 4 cm e gjerë, e cila gjendet në muzeun eTetovës.

Kjo statujë si dhe Kalaja e Nicës dhe Kalaja e Tetovësflasin për kohën kur Tetova si qytet lu lëzonte meuniversin e artit. Por, robërimi shekullor i saj zhdukiçdo element dëshmie nga koha pellazge dhe ilire,elemente, që mbetën nën zjarret e robërisë romake,bizante, sllave e, më vonë të asaj otomane. Kohakur m und kohën , ed he ku ltu ra sh tresohet m bikulturën, kështu që gjatë Perandorisë Otomane dotë lu lëzoj përsëri Tetova, si me pazarin e Tetovës,r in d ër t im in e Kalasë n ga Abd u ram an Pash a ,Xhamia e Pashës, e cila në popull njihet si Xhamiae Larme, që gjendet në anën e djathtë të lumit, dheshumë objekte tjera në pjesën e vjetër të qytetit tëarkitekturës islame, siç janë: Hamami i qytetit, Urae Gurit, të rëndësishme për vlerat estetike e artistikedhe për mbishkrimet historike, por i veçantë ështëkompleksi bektashian, Teqe Arabati, ndërtuar ngaSersem Ali Dede nga viti 1538 deri më 1548, qëparaqet njërin nga objektet më të rëndësishme tëkëtij lloji në Ballkan . Dhe, Kisha Shën Kirili eMetod i, që gjendet në pjesën e vjetër të Tetovës, ecila p araqet n jërën nga faltoret m ë të bu ku raortodokse, jo vetëm në rajonin e Tetovës, por edhemë gjerë. E cila është ndërtuar në periudhën më tëre, respektivisht në vigjilje të Ilindenit të famshëmnë vitin 1903, që jep n jë rënd ësi të veçan të sishenjtore ortodokse. Iniciatorë për ndërtimin e kësajkishe ka qenë famullitari me më ndikim në Tetovë,Mihail Martini.N ë qytetin e Tetovës ka ed he shenjtore të tjeraortodokse, në mesin e të cilave janë: faltorja më evjetër ortod okse Shën N ikolla, e nd ërtuar gjatëviteve 1842-1847, kisha Shën Marisë e ndërtuar më1912, kisha Shën Dhimitri, e nd ërtuar më 1912,kurse e shenjtëruar më 1915. Piramida Tetovë, kjopërmendore kulturore, paraqet një bukuri të rrallënga e kaluara edhe pse me ri-robërimin e Tetovësnga serbet m ë 1918 1999 d o të d igjen shu m ëobjekte e në veçanti pazari i Tetovës dhe Xhamia eBardhe në mes të qytetit si dhe shumë biblioteka tëkishave, sa për t u humbur gjurmët e shkrimit shqipe për t i zëvendësuar ata më shkrimin cirilik, dukei aneksuar, duke i shndërruar nga kisha shqiptaren ë s llave. Kësh tu që sh q ip ta rët e Tetovës sigjithmonë shekujve e në veçanti në gjysmën e dytëtë sheku llit XX, m e sakrifica të m ëd ha d he m ep ërkush tim të m ad h, si p op u ll i m betu r jashtëtrojeve të sh tetit shqip tar ed he m e vetëm ohim ,

Rami Kamberi:Universi i vlerave nëletërsi dhe në artin

bashkëkohor tetovar

vijon faqe 38

37


Vasiliki Ergazaki është një poete e mirëfilltë , e cila

dashuria. Pamarrë parasysh vështirësit që paraqiten në tërë këtë përjetim, megjithate,ai nuk heziton të përballet me tërë këto të papritura të trishtuara, por, tëpërjetuara për bukuri, për të cilat edhe ja vlenë të viktimizohet, dhe menjë forcë magjike në rrugën e tij, autori i këtij libri, arrinë të tejkalonshumë pengesa. Tërëkëtë aventurë e realizon duke iu falënderuar forcës shpirtërore, qëllimitdhe dëshirës se madhe, me tërë këtë përjetim si potpuri bukurie dheplot ndiesi, që ia ofron vetëm dashuria e sinqert dhe fuqia që ajo posedon.E nd ërlid hu r bu ku r trad ita, ( e shkru ar në të folm ën shkod rane -gegërishte), me modernen, në skenën tonë shqiptare na sjell përjetimedramatike me dashuri d rithëruese të Lady Mak(be)thit-shqiptarë/ e.Me gjithë peripecit, ngazllimet, tragjizmat e makthet që ai nd ien përdashurit e ndara për shumë shekuj e dekada, dje e sot, por, me shpresë,jo, edhe nesër, gjërë e gjatë atdheut tonë ( të ndarë) të cilin deri sot,shpirtërisht e nd jen e mbanë dhe e lidhë ende i vetmi përjetim, si qëështë dashuria e sinçert në mes njerëzve, me gjithë forcën që ka në vetee për të tjerët, ndaj me këtë rast, edhe vetë autori, është ai i cili bënëpërpjekje të qëndroj i pa (k)thyeshëm në tërë këtë rrugëtim fatal. Se, ado t i vijë fundi, Makthit shqiptar, këtu , apo atje, njëherë e përgjithmon,ende askush edhe sot nuk mund ta parashikoj e të vendos se çka do tënd od hë m e tërë këtë kllap i d ashu rore të leju ar / të nd alu ar .Në këtë përgjigje, edhe vetë autori ka dilemat e tij, i cili përmes varguttë tij të shkruar në këtë libër, na bënë të përkujtojmë se kotësia dhe kllapiajonë kolektive, shumëvjeçare, ( duke u kotur me vedin vargë i autorit)en d e n u k ka të m baru ar .Duke ju falenderuar forcës që mbjellë dashuria, me të vetmin qëllimdhe dëshirë që kjo si e vetmja rrugë, të vazhdoj të jetoj në mënyrë që t ithej të gjitha kornizat, si sfid dhe pasion, deri në deliriumin e ngjizjes, tëdashurisë, si të asaj shpirtërore poashtu , edhe të një mendësie, në mestë njerëzve të shpërndarë gjithandej, të një atdheu dhe të një gjaku. Kytriptih poetik edhe pse i kornizuar me dy poezi ( në fillim dhe në mbarimtë librit ) na bënë me kuptua, se ky rreth dhe kjo kornizë, megjithatembetet e hapur. Prandaj, dashuria si njëënd ërr e çm end u r, ed he p ërm es kësaj vep re, vazhd on qëllim in eudhëtimit të saj me gjithë forcën që mbanë në vete si përjetim shpirtërornë realizimin e ndjenjës që nuk ka të ndalur.

I NDERUARI Këngëtari dhe Poeti ynë AGIMGASHI...

Kishim dëshirë t ju kishim midis nesh, por ja qe sëmundja juaj nuk julejoi. N epo ndjekim përditshëm informacionet për shëndetin Tuaj dheedimëmir ëqë ju do të vijoni jetën se jeta e lisave nuk pritet kurrë nëmes...Ne emer të të gjithë kongresistëve të urojmë një shëndet të përmirësuardrejt një jete normale me buzëqeshje, gëzime dhe plot lumtui, por edhekëngë e dinamizëm...Redaksia e gazetës PEGASI ALBANIATRIPTIH POETIK NË KORNIZË TË HAPURNjë ëndërr e çmendur si margaritar dashurie në librin me poezi të AdemGashit Lady Mak(th)beth (botoi Buzuku , Prishtinë 2006 ).E thënë, dhe e ndërlidhur bukur, me tri rrem shqetësimesh, me tripërjetime të pa përfunduar e shpresëmbetës në vazhdimësi, libri në fjalëLady Mak(th)beth , në fillim të librit si përjetim në veten e parë- (Gjama

eme); përjetim në veten e dytë- (Gjama e saj); dhe në veten e tretë sibashkëpërjetim-(Mbas gjamash); na vjen si një ngjarje e gjetur bukur nëpoezinë shqipe, e shkruar me një vargë përmbajtës e të veçantë, gjithënjënë kontinuitet me vargun dhe permbajtjen, si dhe me një karakteristikëshumë intime dhe interesante. Duke i lexuar këto vargje poetike, në këtëlibër, në krejt këtë nd od hi, pad yshim se ed he lexuesi d etyrimishtbash këp ër jeton tër ë këtë n d jesh m ër i m e au tor in .Ky triptih poetik fillon e mbaron me dy poezi në një kornizë, por jo tëmbyllur, korniza mbetet ende e hapur, sepse në tërë këtë përjetim kambetë të përjetohet e të thuhet edhe shumëçka. I vetëdijshëm për vuajtjetqë sjellë dashuria dhe sidomos largësia në hapësirat kohore e vendore,me plotë guxim e pa hezituar fare, autori i këtij libri, hynë në këtë (p)lojëmagjike të paparishikuar dhe me çdo sakrificë që i sjellë tërë ky përjetimdashuror. Me parashikim për rrezikun në të cilin hynë, pa kurrfarëdilemash, në përjetimin e ndjeshmërisë së tij shpirtërore dhe atë fizike,autori arrin që t a kuptoj, se e vetmja dramë jetësore që e vlen të përjetohete përjetësohet, është pikërisht, sakrifica për dashuri kur prej saj merrë ejepë atë që është më e dëshirueshmja dhe më e shtrenjta për njeriun, pra

krijuan universin e tyre kulturor e historik. Këtëngrehinë të lartë të artit arritën ta bëjnë me d ijend h e zgju arsin ë m ë të m ad h e, që p ër botën enjerëzimit do të dukej e çuditshme, thënë shkurtë eshqip, e pa kapshme.Themi kështu ngase figurat e para që do të shfaqenme shkrimet e tyre së pari në gazetën Zani i Sharrit

(që do të mbijetojë tetë numra ), si Shaip Kamberie Azem Morana, do të pasojnë dënimin me vdekje,a të që e p ëso i që n ë fillim të sh eku llit XX,p jesëmarrësi në Kongresin e Manastirit, RexhepVoka, i cili m e d ivanet e tij kërkonte rilind jenkombëtare, duke thirrur popullin për shkollim edije, si dhe të rreshtohet në mbrojtje të atdheut. Po,thuhet se edhe shumë të tjerë më parë kanë shkruardivanë, por për fat të keq ata që shkruanin asaj kohe,ose janë tretur nëpër istikame të ushtrisë turke osekanë mbetur trojeve të Perandorisë Osmane, kjo nalejon të besojmë se edhe mësuesi i parë i bylbilit tëgjuhës shqipe, Naim Frashërit ishte tetovarë, porpër fat të keq nuk i dihet as emri e as mbiemri apovendi i lind jes e datëlind ja. Ndaj lirshëm mund tëthemi se vitet letrare të letërsisë shqiptare tetovarëdo të duken më zëshëm pas viteve 1945, kur dypenat si Sadudin Gjura dhe Murat Isaku e më vonëAbdylazis Islami që për letërsinë shqipe në IRJMjanë edhe p ionierët e letrave shqipe, do t i bëjnëhapat e parë të letërsisë së realizmit socialistë. Qëtë tre do të shfaqen me poezi e prozë, së pari nëpërrev ista t e gazeta t që botoh esh in n ë Sh ku p ePrishtinë e, më pas, me nxjerrjen në dritë të vepraveme poezi, romane dhe dramaPo, ecja e tyre do të ngulfatet që në hapat e parë, sëpari d o të arrestohen Sadud in Gjura dhe MuratIsaku , m e p ad i se m e shkrim et e tyre ngjallinnacionalizmin dhe iridentizmin shqiptar. Që të dy,duke u shoqëruar edhe me më shumë intelektualtë tjerë, do të dënohen me burg të rëndë. Nga kjoburgosje pas ca viteve do të lirohet Murat Isaku,kurse Sadud in Gjura do të pushkatohet maleve të

Rami Kamberi: Universi i vlerave në letërsi dhe në artin bashkëkohor tetovar (vijim)

Sharrit, me pretekst se paska tentuar ikje kah shtetiamë. Dashuria për shkrimin shqip , dashuria përtë lënë dëshmi për kohën si dhe dashuria që t i priletërsisë shqiptare jo vetëm në IRJM, por edhe mëgjënë e detyroi këtë kolos të letrave shqipe, që tavazhdoj shkrimin, sa për të lënë aradhen e penave,që do të rreshtohen viteve të 60-ta, si AbdylazisIslami, Nexhat Pustina dhe Mustafa Laçi. Ishinshkrime që shkruheshin me natyrën e ankthit, megjuhën e frikës, me pritjen se sot apo nesër njëringa ne do të burgoset, njëri nga në do të vritet meskenarin e n johu r , ikje kah sh teti am ë. Moti,th osh in ish te i ser të, p or p en at n ë fja lë n u kndalonin as me poezitë e as më prozën e tyre. Dotë shfaqen rom anet e Mu rat Isaku t si: Plagët,Reckajt etj, romane, që trajtonin temën e vdekjes,qëndresës, atdheut e thirrjes për liri. Edhe pse kohadhe moti që i përshkruante në romanet e tij, ishintë vend osura në motin e kohës së perand orisëosmane, thirrja ishte e qartë, shqip tarët e duanatdheun e tyre të lirë e të bashkuar.Pas kësaj natyre shkrimi do të ecte edhe poezia,do të kërkoheshin rrënjët, heronjtë, kryeqendratshqiptare, kolosët e kombit, do të dukeshin edhefigura të tjera, që botës shqiptare i dhanë shkrimin,shkollën dhe historinë ndër shekuj. Por, e serta emotit nuk ndalonte me kaq, shfaqeshin qortimetpolitike nëpër byro të partisë, nxirreshin nga puna,detyroheshin që të mbeten punëtorë krahu. Hijete zeza i merrnin në pyetje se kush vallë ua ofronteletrat, lapsin, kush i ushqente ata dhe, nga shkrimete tyre arrinin deri në Prishtinë, që të botoheshin.Vitet e 80-ta, apo më mirë thënë vitet kur terroridhe masakrat bëheshin hapur ndaj shqiptarëve enë veçanti ndaj penave, do të jetë ngacmimi edhei më i madh i ca të rinjve, që t i rreken shkrimit enë veçanti poezisë. Sa herë që hapeshin varre apoprangoheshin shqiptarë, jo vetëm në Tetovë, poredhe më gjërë, shkrimet shfaqeshin në kërkim tëlirisë dhe, në mbrojtje të kombit. Mu këtyre viteve

do të shfaqen penat e reja si Ibrahim Veliu, HamdiIslami, Ramadan Sinani, Daut Gura, Remzi Saliu ,Rami Kamberi etj, pena që hapat e parë do t i bëninme poezi, duke qenë më të çiltër, me të zhveshurn ga m etaforat , siku r ballë p ër ballë i th osh inarmikut se as të vdekur nuk i lëshojmë këto troje e,në anën tjetër i bënin thirrje popullit për syçelëti,për rrezikun që i kanosej.

Me jetësimin e Universitetit të Tetovës, dashuriapër art, do të lind edhe piktorët, skulptorët, aktorëttë cilët më vonë do të shfaqen duke ngritur shtatoree bust si dhe duke organizuar ekspozita personaledhe kolektive. Do të dalën në skenë edhe aktorët eparë, duke shfaqur d rama e duke i dhënë gjallëriqytetit.Piktorët dhe skulptoret si Miftar Mehmeti, NevzatKica, Ferat Nesimi, Hajrush Iseni, etj, me forcën etyre d he shp irtin p rej artisti d o të lind in ed heGalerinë e Arteve, në Tetovë. Më vonë, pas galerisësë arteve, do të lind edhe Teatri i Tetovës, me aktorëtNaime Azi, Senat Abduli, Refet Abazi etj. Në Tetovëdo të fillojnë me punë edhe shtypshkronjat dheshtëpitë botuese të para si Luma dhe Çabej etj, dotë botohen revista letrare si Klubi 94 dhe, shumerevista p ër fëm ijë, si Ylber i p lu s, Ard h m ëria ,Nxënësi etj. Sot, të flasësh për piramidën e universitkulturor dhe artistik të Tetovës nuk është edhe aqlehtë, ngase shumë d rejtime kulturore d ita-d itëslulëzojnë.Mbi të gjitha, Tetova edhe pse akoma nën kthetrate robërisë, me shumë sakrificë individuale, lulëzonsi në artin e të shkruarit po ashtu edhe në artet et jera . Me p lot sh oqata d h e sh oqër i ku ltu roreartistike, ku ruhen akoma me zili doket, zakonet,veshjet dhe këngët që janë bartur nëpër shekuj. Sibije fja la p ër sh oqër in ë ku ltu rore ar t ist ike Xhelad in Zeqiri , Lulja e Malësisë etj.

Ju falënderoj për interesimin!


38

sh qu h et n ë koin ciz itet in e vargu t, n ë saktësin ë eshkruarit në mëNyrë të figurshme dhe me intonacione

TROPOJA- vazh d im ish t ësh të kon sid eru ar sishtëpia natyrore e poezisë në veçanti, por edhe eartit në pergjithësi.Ndoshta natyra e mrekullueshme, me elementë tëdukshëm dhe të padukshëm, ka regjistruar pa und jerë në shp irtin alp in . kristale artistike d hegd hend p ap u sh im m e shkend ia d ashu rie d heshprese vargje të papërsëritshme poetike, melod idhe tinguj virtualë, të cilët në instrumente, thurinnjë pëlurë të magjishme.Një pëlhurë që ruan dhe transformon brenda sajtrad icionin dhe ritmet moderne, në një gershetimtë mahnitshëm, i cili prodhon vlera që u mbijetojnëçdo përpjekjeje harrimi apo zvetënimi kohor.Gabriel Garcia Markez, ka shkruar se :

Ngjarjet dhe personazhet e veprave të mia i kamgjetur vazhd imisht në një qytezë provinciale, nëvendlind jen time . Tropoja, pavarësisht se vend i vogël dhe me pak

banorë, në fakt ka dhënë vlera të mëdha kombëtare,sidomos kur bëhet fjalë për artin dhe kulturën nëpërgjithësi dhe letersinë në veçanti.Ajo është konsideruar nga studjues dhe krijues si :

Një d jep i vertetë kulture!

Udhëtarë të shquar të ku ltu rës evrop iane kanëshënuar :

Nëse doni të flisni me perend itë e Eskilit, shkonid h e takon i n jerëz it , t ë cilët ban ojn ë, a ty kubashkohet Drini me Valbonën!Bartësit e fundit homerike të Eposeve mesdhetare,jetuan deri në fund të viteve 60 në Tropojë, dhenga ata janë vjelur me mijra vargje brilante të epositkreshnik shqip tar, nga stud jues të folkloristikësshqip tare. Këtu , arti ka qënë bifunksional: m efunksion estetik dhe në atë të të bërit histori.N ë vitet 70 m u nd të thu het se p ërsa i p ërketletersisë, Tropoja rilindi si prej hirit të vet!Poetët e saj të rinj, u bënë frymëzuesit e këngëve tëreja dhe u dhanë ritmin valleve brilante. Këto ishintrashëgim nga krijues popullorë, rapsodët të cilët

TROPOJA- SHTEPIA NATYRORE E LETERSISE- Krijuesit tropojanë dhe universaliteti i vlerave -

KUMT I MBAJTUR NE KONGRESIN E LIDHJES NDERKOMBETARE PEGASI TIRANE, PRILL 2012

m banin përm ënd ësh d eri në 3000 vargje, d u kerecituar me orë të tëra Këngët e Kreshnikëve dheLahutën e Malësisë.Sokol Ar ifi ish te i p a r i an ëta r i Lid h jes sëShkrimtarëve dhe Artistëve dhe botoi d isa libra,megjithse nuk dinte shkrim e as lexim.E para salle leximi është hapur në Tropojë në vitin1946,kinemaja në vitin 1945 ,Biblioteka në vitin 1961,ndërsa krijimi i Degës së Lidhjes së Shkrimtarëvedhe Artistëve në vitin 1974.Deri në vitin 1973-1974 poetët tropojanë do të kishinbotuar 6 libra me poezi, ku spikasin emra si HamitAlia j, N d oc Pap lekaj, Meh m et Elezi, Sken d erBuçpapaj dhe Avni Mulaj.Dega e lidhjes athere kishte së pari 9 anëtarë dhetre sektorë arti.Vetëm në m ë p ak se d y m u aj,Tropoja fitoi lavdinë poetike te vendit, duke fituar4 çmime në Konkursin Kombëtar të vitit.Duke ju referuar statistikave, theksojmë, asnjëherëperfund imtare, Tropoja në vite ka nxjerrë rreth 80p oetë, 15 gazetarë, 26 stu d ju es, 12 p iktorë, 3skulptorë, 9 dramaturgë, 8 skenaristë, 5 koreografë,9 kom p ozitorë d he m e d h jetra instru m entistë,këngëtarë dhe valltarë.Deri në vitin 2006 kanë qënë të botuar mbi 170 titujlibrash nga autorë tropojanë, ndërkohë që ritmi ibotimeve ka ardhur veç në ngjitje. Nga autorët mëtë vjetër, tek ata më të rinjtë, mbetet e përbashkëtm ot iv i i ven d lin d jes , t r ad ita sh u m en gjy rësekulturore, identiteti natyror dhe çeshtja kombëtare.Au torë të p ërm end u r si H am it Aliaj, Skend erBuçpapaj, Besnik Mustafaj ,au torë më të rinj siBrunilda Zllami me 19 romane të botuar,poete siAlmona Bajrami, piktorë të njohur si Nazmi Hoxhadhe Abdullah Gjongecaj, vallëtarë si Deli Metaliaj,Xhevahire Gashi dhe Skender Haklaj, kengetare siFatime Sokoli dhe Fatmira Breçani, skulptorë si IsaBaliaj j, aktor dhe regjisor si Sali Doçi,përbëjnë sotfondin e artë të kulturës në Tropojë.

Sofra Poetike në m esin e viteve 80 ; SofraDardane që nga viti 2002; Ora e Poezisë 2009dhe p lot të tjera janë organizime të cilat mbajnë tëndezur zjarrin e fjalës, kengës dhe valles, mbledhinrreth vetes forca dhe talente artistke dhe përçojnëngado edhe elementin nacional dhe patriotik.Sot n ë Trop ojë, Sh oqa ta e Sh kr im tarëve d h eArtistëve, mbledh rreth vetes rreth 22 krijues, poetë,shkrimtarë dhe artistë, të cilët promovojnë libra,studime, organizojnë aktivitete te rangut kombëtarëd he nd ërkom bëtar, lançojnë talente të reja d hekësisoj ajo është shnd ërruar në një vatër aktivekulturore, strehë bujare e letersisë së shkruar dhepromotore e zhvillimeve artistike.Gjithashtu , ajo kryen m ision in fisn ik të lid h jeskulturore të trevave shqiptare në Kosovë, Mal tëZi, Maqedoni etj.Tropoja është sot një vend takimi për shume krijuesnga e gjithë Shqipëria, të magjepsur nga natyra, ngap oezia, p oe d h e nga m ikp r it ja si kod i v jetërzakonor, i cili ka mbijetuar sulmeve dhe tjetersimittë çdo kohe.Tropoja d he krijuesit e saj kanë m irëp ritu r d hepërkrahur edhe nismën, vizionin dhe perpjekjet e

Pegasit s i n jë in is ia t iv ë m ad h or e d h egjithëpërfshirëse në d rejtim të ku ltivimit të artitg jith ëp ër fsh irës sh qip tar d h e të p ër faqësim itd in jitoz t ë t ij n ëp ër bo të , d u ke t r egu a rpërgjegjshmëri, seriozitet, maturi dhe horizont.Të jesh pjesë e Pegasit, të bëhesh krah Pegasit dhetë kontribosh me Pegasin, është sot një mundësi emreku llueshme për të ud hëtuar në kohë, kah eardhmja e garantuar e kultures shqiptare!Kjo e vertetë, e mirëkuptuar nga krijuesit tropojanë,i ka sjellë vazhdimisht ata në takime të tilla , dukedeshiruar të jenë pjesë e natyrshme integrale e kësajtë ardhmje!...

LULZIM LOGU

Krijimtaria letrare dhe artistike ( tradita) e krijuesëve të Sharrit dheuniversaliteti i vlerave.

Për ta paraqitur një pasqyrim real të krijimtarisëletrare dhe artistike në rajonin e Sharrit do të ishtemë korrekte që qysh në titu ll të bëhej një rokadëmes fjalëve letrare dhe artistike .

Kjo , mendoj se duhet të trajtohet kësisojinga fakti se krijim taria artistike trad icionale ezhvilluar përmes artizanateve është shumë më evjetër se krijimtaria letrare në këtë trevë.

Krijimet artistike të punuara nga duart eshkathta të artizanëve, ndonëse ishin imponuar sinevojë e sigurimit të veshëmbathjes dhe veglave tëpunës, kanë patur vlera të mëdha artistike.

Këto vlera si të tilla filluan të prezantohennë fund të viteve të pesëdhjeta dhe fillim të vitevetë gjashtëdhjeta të shekullit të njëzet, pikërisht medaljen e kuadrove të para të kualifikuara në arsim.

Njëri nga p ionieret e këtij p rezantimi tëvlerave artistike artizanale ishte nga mësuesit e parëtë kualifikuar dhe ky ishte Rexhep Kryeziu , ngafshati Brezne i Opojës. Ai ishte një aktivist me prirjepër art, muzikë dhe folklor.

Që n ë fillim të v iteve të g jash tëd h jetaorganizonte programe artistike, me këngë, valle dhepjesë teatrale të shkurtëra. Që nga kjo kohë për herëtë parë na paraqitet rregullimi i skenës si ambientpër shfaqje. Në skenë vendoseshin qilimë artizanal,ku rse këngëtarë e valltarë vishesh in m e rrobakombëtare me gjithë atë begatinë me ornamenteartistike. Kjo dhe mund të merret si një zanafillë e

p rezan t im it të v lerave ar t ist ike t r ad icion a l efigu rative sid om os p ortrete të p ërsonalitetevekombëtare në skulp turë si : Skënderbeu, IsmailQemali, Bajram Curri etj. Nga të gjitha këto sot nëshkollën fillore Sezai Surroi në Bellobrad ruhetportreti i Bajram Curit. Veprat tjera janë zhdukurnga përndjekja e pushtetit të atëhershëm.

Vlera m ë e m ad he e këtij p rom otori tëkulturës janë nxënësit e Rexhep Kryeziu t të cilëtbënë em ër në n ivel ven d i: Xhem ali Ber isha eIbrahim Skenderi; shokë të një klase nxënës tëRexhep Kryeziut.

Xh em a liu p a s sh kollës fillo r e , k r yenshkollën e m u zikës në Prizren , ku rse stu d ionkoreografinë në Sofje të Bullgarisë. Është koreografii parë shqip tar në Kosovë i cili për shum ë viteu d h ëh eq An sam blin p r ofes ion a l Sh ota ,personaliteti i të cilit është evident kudo në botëduke fituar çmime të shumta si në nivel vendi ashtudhe në nivel botëror për koreografi.

Ibrahim Skenderi, kryen shkollën normalenë Prizren dhe studion Artin figurativ në Prishtinë.Ka pasur dy ekspozita përsonale dhe ka marrë pjesënë shumë ekspozita kolektive.

Është autor i më se 60 ballinave të librave tëautorëve opojanë dhe më gjerë.

E përbashkëta e Z. Xhemali Berishës e Z.Ibrahim Skenderit është se mu këta janë autorët edy librave të parë në historinë e kësaj treve.

Xh. Berisha botoi librin Valle trad icionaletë Opojës botim i Rilind jes i vitit 1986 dhe IbrahimSkenderi i cili botoi monografinë Dritë e Diturihistori e arsimit shqip në këtë trevë e botuar më1987.

Këti karvani artistik të nxënësve të RexhepKryeziut vetëm katër vite më pas i bashkangjiteted he Ism et Lecaj, p rofesor i gjuhës shqipe. N jëstud iues i mirëfillt i folklorit, koreograf e regjisord iktant por shumë i sukseshëm. Ismet Lecaj ështëedhe një krijues i suksesshëm letrar.

Pikërisht vitet që i cekëm 1986, 1987 mundëtë merrën si zanafillë e krijimtarisë letrare. Kurseformimi i Klubit letrar Luigj Gurakuqi i Sharrit ithemeluar më 3 qershor 1990, si kundërpërgjigjedhunës sistematike të pushtetit okupues serb i dhakrah krijim tarisë letrare. Shu m ë të r in jë që iubashkangjitën krijuesëve të parë Xhemali Berishëse Ibrahim Skenderit, me vepra letrare janë: AbazÇengaj au tor i d y veprave m e poezi; Mr. Bed riH alim i au tor i ka tër vep rave m e p oezi, n jëm onografie d he i n jë libri shkencor, d rejtues irevistës Sharri aktivist dhe veprimtar i shquar ;Mr. Demir Reshiti autor i gjashtë veprave me poezid he i n jë monografie; Mr Faik Beqaj au tor i d yvep rave me poezi d he d y tjerave m e aforizma,Fatmir Mehmeti autor i tri veprave me poezi; HatimN ezir i au tor i tr i vep rave m e p oezi; Ibrah imSkenderi autor i trembëdhjet veprave, levrues i të

39

Nr.80 PEGASI, Prill 2012gjitha zhanreve të letërsisë; Ismet Lecaj autor i dyveprave me poezi dhe aktivist i shquar i artit e ikulturës në sharr; Mirsat Kuteli autor i dy vepraveme aforizma dhe i një vepre me poezi; Mitat Fejzaautor i dy veprave me poezi dhe i një d rame,përvlera të larta në letërsi është shpërblyer dy herë meçmime të para në nivel vend i duke marrë një herëçmimin e parë dhe nje herë çmimin e dytë; Mr.Osmon Bojaxhiu autor i tri veprave me poezi, njeraprej te cilave u botua si përmbledhje e veçantë nëtri gjuhë , shqip anglisht dhe italisht nga PegasiAlbania, është lëvrues i te gjitha zhanreve letrare,fitues i disa çmimeve ne nivel vendi, fitues i çmimittë p arë Ym er Prizren i i cili kish te karakterkombëtar; Rizan Krasniqi autor i një vepre me poezitë botuar deri më tani; Selami Fejziu autor i njëvepre; Vera Avd iu autore e tri veprave me poezi;Prof.Dr Yrjet Berisha autor i katër veprave me poezi,i një romani dhe i një d rame, është autor i vleraveuniversale, punimet e tij janë përkthyer në kroatisht,sued isht e rusisht, në gjuhën romune ju botuanvjershat në revistën Haemus nr 3-4 në Bukureshtdhe më 2006 edhe në kinezisht,. Është antar i Lidhjessë Shkrimtarëve të Kosovës dhe bashkëpunëtor i

jash tëm shkencor i In stitu tit Albanologjik tëPrishtinës.Poezia në Komunën e Sharrit është p rezantuarpothuaj me fillimin e botimit të revistës Sharri ,e cila ka filluar të dal që nga viti 1991. Është e qartëse individ të caktuar kanë filluar të shkruajnë edhemë herët, apo ndonjëri te botoj ndonjë poezi tek-tuk në media të shkruara të kohës së komunizmit,por këto janë shumë pak.Shpërthimi i nd jenjëspoetike dhe pasqyrimi i këtyre ndjenjave bëhet pasvitit 1991 kur filloi te dalë fletushka Buletini , ecila pas një viti pagëzohet me emrin Sharri . Nëkëtë r ev is të p ër p os sh k r im ev e h is to r ike ,etnologjike, gjuhësore, kulturore etj., botohen nëvazhdimësi edhe krijime të krijuesëve nga Sharri,krijime të cilat më vonë u botuan si libra të veçantëpoetikë, ndërsa d isa nga këta au tor u pranuanedhe në Lidhjen e shkrimtarëve të Kosovës ashtusi dhe në lidhje tjera brenda dhe jasht saj. Kështuqë siç e cekëm edhe më lartë deri më tani kanëbotu ar libra te veçan të p oetikë m ë shu m ë sepesëmbëdhjetë autor. Gjithsesi ka edhe krijues tëtjerë në Sharr të cilët janë dëshmuar me krijimet etyre nëpër faqe të revistave të ndryshme kulturore

por që deri më tani nuk kanë arritur të kenë ndonjëbotim të veçantë poetikë, si : Nazim Osmani, TafilKrasniqi, Berat Batiu, Xharie Bojaxhiu, Meritë lecaje Indire Gashi.Në sferën e artit figuratv një rol te veçant luajnëedhe artistët: Shahadin Mejzini, Habide Bojaxhiu ,Bajram Gërdellaj, Uran Bahtjari dhe Halim Mejzinime ekspozitat e tyre brenda dhe jasht vendit.

Ndërkaq sa i përket univeralitit të vleravevlenë të përmendet, artisti figurativ Halim Mejziniish nxënës i Ibrahim Skendrit, i cili kreu grafikënm e su kses të shkelqyeshëm në Universitetin ePrishtinës në Vjenë të Austrisë dhe mori titu llinMagjistër i Grafikës.

Mr. Halim Mejzini si student i Masterit merrpjesë në disa ekspozita ndërkombëtare, si në Kinë,Meksikë dhe Bullgari.

N ë eksp oz it ën e Gr a fikës Botër or eLESSEDRA WORLD ANNUAL MINI PRINT në

Bullgari fiton çmimin e tretë, që nderon jo vetëmtrevën por edhe shtetin e Kosovës.

Përgad iti: Mr. Osmon Bojaxhiu . 15. 04.2012Sharr.

Vasiliki Ergazaki ngjason me një liri plot liri, e cila kundron dhe penelatonhapësirën, duke qenë pranesë mendimore dhe figurative e saj ,duke ndërtuar me

mijëra folezime në qiell, nga ku nisen pulëbardhat dhe bilbilojnë bilbilatnga Kristaq F. Shabani

Vasiliki Ergazaki është një poete e mirëfilltë , e cilash qu h et n ë koin ciz itet in e vargu t, n ë saktësin ë eshkruarit në mëNyrë të figurshme dhe me intonacionetip ike m atem atike Poezia e saj ka p rezencë tëmendimit profetik, duke u ndërvarur nga shkolla që vjendhe nga grupi i saj veprimtar në letërsi. Figurat e sajjanë të befta,, të sigurta, mbushamendëse , por qëtë venë në m end im të thellë p ër të vep rim u arintelektin . Duhet evid entuar fakti i p rezencë sëshumtë lëndor e shumëplanshe dhe i një prezencëglobike n ë stru ktu rën d in am ike të p oezisë.Kompozicioni i ndërtimit të poezisë është pranimod erne d he mbushamend ëse Kënd vështrim ipoetik i Ergazakit është tërë diapazon mendor dhei shu m ëanshëm , p a u ku fizu ar d he n ga forcaekstrem e , të cilat të d etyrojnë të d enatyroshPoezia e saj, në thelb, të mesazhon, për të tëpërsjellënë rrugëtim fantast Koncepti i saj poetik ështënjë simbiozë apo binjakëzim i devijimit të bukur,të arsyeshëm , i lyer fu qishëm m e sim m ol d heargjendarizëm .Vasiliki Ergazaki ngjason me një liri p lot liri, ecila kundron dhe penelaton hapësirën, duke qenë

pranesë mend imore dhe figurative e saj ,dukendërtuar me mijëra folezime në qiell, nga ku nisenpulëbardhat dhe bilbilojnë bilbilatAjo i përket një klase të re krijimi poetik dhe sie t illë ësh të p r ezen te n ë ev en te t ë t illa , kuu n iver sia lite t i v ih et p ër d isku t im n ë t ryezamençurore....Vetë natyraliteti kliamatik i vend lind jes së saj , aipërmastivitet i trimtë kretan, pa dyshim ka ndikuarnë këtë det poetik me ton skeptri...

Ejanikëmbëngul era sonnambul

Merr për hua erën, paguan të kripurat,mohon vallen e delfinëve

Lermë

E lirëQë nga bregume guriçkat shumëngjyrësheTi,që më mban të mbyllurNe monopatet ngushticë të mendimit...Duke pyetur me enigat e pagjetura...Lermë,

sepse një cingërimë e notimit tëndtë dalloj në krahun tëndtë fshehtën në të thjeshtë...Si është e jotja ?

Epigram

Kjo gjë e paktë e së vërteësqë fluturoiE bardhë , shkëqimtare, gjithë gazmend.Mos e bëj të përumbet,Merr veglatnë vend të pastër,Epigram në p ikturën tënd shënjoi

Rinia

Përndez yje,Rrokëzon natën,Vizon gjatësitë e qiellit,Të ardhmen e bregut tënd e shtrëngoj fort .Me anijen tënde,atë të vertetësisë,

përçan detetMerr për hua erën,paguan të kripurat,mohon vallen e delfinëve

Për një mendim të thjeshtëAtë, që s e mundësove,çan në mbulesën tëndedhe zbulohet brenda teje pak dhe nga pakteknika e dyshimit...

Dhe deri sa të pikojë dyshimi i diturisë tënde,deri sa të hapen sytë e shpirtit,

Kalon shpejtësishtdhe të quajnë rini

Lule Krina

Ti të mbjellësh krina,gjithë aromëdhe unë me pika shiu t i vad is.

Të lë dritaret e natës të hapta,Aromën e tyre të mbrëmësoj

Nata

Shpërndan të marrrurit me mend nata,Për një pamje të saj tjetër.., të paparë .

Gjiganti i shkëlqyeshëm,I pandryshueshëm,Hap rrugën e tij,

nga ishulli në ishull,nga jeta në jetësim,

Përshëndet Arqipelagun

Rrjedha

Po të gjeshbrenda shtratine lumit të argjendtë,Degë të thata dhe gurë,Ëndrra të shpërndara,Mbeturina të një shëtitje të vjetër

Pastroji,Të mos ndërpritet rrjedha ..Dhe humbet u ji, duke dalë nga vetja

Kaltërsi

Ejani,të ndjejmë afshin e detit.këmbëngul erasonnambulEjani,Dallgët e gëzimit dhe të hidhërimit tonë,Përherë do t i shtrojmë..Erotikënë qetësi,Të shtrojmë brenda nesh detin e kaltër,Qiellin e pastër,Të pastërt,me një diell të pagjumtë ...

Shqipëruar : Kristo Ndrico, Kristaq F. Shabani


40

THE INTERNATIONAL ASSOCIATION OFPOETS, WRITERS AND ARTISTS

PEGASI ALBANIA100 TPC LOOKING FORWARD-a few words from Michael Rothenberg

Dear president Kristaq Shabani!Dear Secretary General Agron Shele!

Greetings PegasiThank you for letting 100 Thousand Poets for Changebe a p art to th is im p ortan t gath ering of TH EIN TERN ATION AL ASSOCIATION OF POETS,WRITERS AND ARTISTS PEGASI ALBANIA.It was a year ago that we first met and began the 100Thousand Poets for Change initiative and it was agreat honor to have Pegasi join us with magnificentreadings in Albania, Brussels and Kosovo!It s hard to believe that w e began the 100 TPCmovement in March of 2011 and by September 24,2011 there were over 700 events taking place in 550cities and 95 countries around the world , based onthe belief that poets and artists can make a betterworld , convinced that together we can seize andredirect the political and social d ialogue of the dayand turn the narrative of civilization towards peaceand sustainability.Pegasi s participation has been essential. Yourparticipation in this event helped prove that poetsare leaders, sending out the call that it is time for usas poets, as the acknow ledged legislators of theworld, to lead. It is more apparent than ever that it iswithin our capacity to spread the word of peace andju stice and to articu late the issu es of the d ay.Historically, it has been our role in civilization. It isstill our role today. Together we have shown theworld that we will not be marginalized.And we reassure you, Pegasi, that the 100 ThousandPoets for Change initiative is not a one time event.This is a movement of the people and by the peoplewho are looking for long-term solu tions and bigchanges in the way things are being done in thew or ld . Th is w ill take t im e. Bu t p eace an dsustainability are not fantasy goals or a simplisticpoetic notion. We can achieve these things togetheras a global community with dedicated hard work.We must sustain our energy towards this goal.As you know by now there w ill be another 100Thousand Poets for Change action on September 29of this year, and we are proud that Pegasi will joinus again. The 100TPC website will be maintainedand will continue to be a venue to facilitate a globalcom m u nity and crossroad s for global change.100TPC co-fou n d er Ter r i Car r ion an d I a recomm itted to th is task. And of cou rse w e lookforward to more great postings on the website fromPegasi.100 Th ou san d Poets for Ch an ge h as been aconsuming inspiration and from its conception inMarch 2011 Terri and I have not taken a break. As ofApril 1, 2012 we have over 500 events in 100 countriesconfirmed and it is only April!We have recently applied for non-profit status so thatwe will be able continue to support 100 TPC andalso try to provide funds through grants for 100 TPCorganizers, poets, musicians, and artists, for theirp eace and su stainability actions in their localcommunities.In addition to Pegasi s participation, let me quicklysh are som e of th e grea t th in gs to exp ect forSeptember 29. It is interesting to note that quite afew organizers have decided to continue to have 100TPC events all year long. Like the Peace and JusticeCenter of Sonoma County and Teresa Dow ell samazing work on a Free Tibet and on the Chineseimprisonment and censorship of poets.Many sm aller events from last year have now

evolved into w eekend festivals big new s fromJamaica, a whole month of events Albuquerque,NM and Volos, Greece, Dominican Republic, willhave 3 and 4 day events.Mexico will be profound as ever, with over 25 eventsthere, and I hear they are working on border readingswith the US and Guatemala.We have also made contact with Occupy Wall StreetPoetry in New York City and they will be organizinga 100TPC event on September 28 at the premierpoetry venue St. Mark s Poetry Project. I am excitedabout that too.Keep your eye on India, Turkey, and Sweden withpoetry readings, music concerts, workshops, puppetshows (100 Thousand Puppeteers for Change is anew Swedish initiative), and more.And w e ve ad d ed 100 Thousand Musicians forChange to the initiative, which is just beginning totake off. Looking to hear some mind-blowing newsfrom Nashville, the home of Country Music! PeterYarrow from Peter, Paul and Mary has expressedsupport of the initiative and will play on September29 as well. There s a punk rock band putting on aconcert in Bucharest, Romania. In North Beach inSan Francisco an all day music extravaganza willhappen at the Art International Café. A big show isplanned for New Orleans with 6-8 blues bands anda large group of poets.This is ju st the start. There is a Gu lf Coast USinitiative forming within 100 TPC as well, in responseto the BP oil d isaster so far about a dozen eventsare popping up all along the Gulf Coast with intentto bring attention to the ongoing horror of ecologicaldestruction and persistent health problems plaguingGulf Coast citizens, who are systematically beingignored by the media and government authorities.Also as a result of Terri and I being guests of theSharjah International Book Fair this last November,and hosting 100 TPC open mic sessions during ourvisit, w e m et m any w ond erfu l peop le w ho areenthusiastic about 100 TPC and who have steppedup to be organizers for this year, in Tunisia, Lebanon,Syria, Algeria, Iran Morocco and Egypt and wehave two events scheduled again for Afghanistan, apoignant reminder that there is a war that has beengoing on for over 10 years that has taken manyinnocent lives. Overall, there is great interest in theArab World because of the resonance of the 100 TPCinitiative with The Arab Spring.But, I don t want to tire you with endless examplesof amazing events.Most importantly, I want to take this opportunity tothank you, Pegasi, for joining 100 Thousand Poetsfor Change. I know that we will do great thingstogether on September 29. We are honored by yourfriendship. And we offer you, Pegasi, our sincerestgratitude and appreciation for all of the great workyou have done for literature and the arts!

And finally, Please keep your eye on the website atwww.100tpc.org for news and join the 100 ThousandPoets for Change (Official Facebook Page at http://w w w . f a c e b o o k . c o m /100ThousandPoetsForChangePage

Follow, share, subscribe to the website, the facebookpage, tweet #100TPC, this is another way that youcan make a difference, and get to know your fellowpoets, artists and musicians. We are looking forwardto a better world. Change is coming!Hail Pegasi!

INDIASpeech by K.K.Srivastava From INDIA

Most Revered Poets/ Wr iter s/ Ar t ist s/Philosophers/Thinkers/Fellow travelers from allover the world:I am not su re if my competence supports thehonour bestowed on me by Pegasi Albania interms of their asking me to send a message for theinauguration of first international congress ofPegasi Albania. But the honour having come myforte, I bow in all my humility and accept it. Myrelationship with Pegasi Albania is since 2008.Pegasi Albania is not merely a collection of a fewpoets, writers or artists from different parts of theworld; it is a movement; a step forward towardsuniting the entire world, breaking the boundarieswhich are artificial and manmade and usheringthe entire humanity into an arena of intellectualprosperity.

Revered scholars, men and w omen of letters,fellow-travellers, we all are well aware of ourinherent weakness; we don t have the dead lypower of wealth and might but we have the greatpower of ink which is peerless. Through the inkthat we spray in our moments of solitude, we shareour collective heritage, our collective civilization,our collective will. A poem by X Y or Z is nothis or her poem alone. It belongs to the world. Apiece of writing by anyone is not the p iece ofwriting for him or her; it submerges it s identity itthe God. Each and every word that we pen getinstantaneously scripted on the walls of the heavenreserving a berth for we writers.Kindly permit me to say and say it emphatically,we writers are not helpless spectators; we arecreators; we create; a mother gives birth to a childand that mother is not a help less mother; shecreates; she adds to the ongoing process of theUniverse. So are we; we create; we let the Universestay and stay maturely. Imagine mothers cease togive birth to children, what would happen. Theworld will die soon; there will be no life in theUniverse. So is the case with we writers. If we ceaseto exist, the intellectual world will die; there willbe zombies only: world with body but no soul.That is the importance of our being.In the end, I recall and place my deep appreciationfor the sincere efforts carried on by reveredTersinka Pierara, Kristaq Shabani, Agron Shele andilk. But for their efforts, literary world would havebeen much smaller. I congratulate them and theirstaff for their zealous efforts towards enlivening aworld which Edith Sitwell, the poet describes:-

Among the ruins for it is not I But the old world, is sick and soon must die.

Let u s save th is w orld . Let u s resolve here,individually and collectively.Finally, I will pray to the God as I have been doingpreviously that the Noble Prize for Literature for2012 comes to Albania and this great honour comesto the most revered philosopher and thinker IsmailKadare for whom it is overdue. If he gets NoblePrize, Noble prize will get honoured and not IsmailKadare who himself is the ultimate honour. I wishthis first congress of Pegasi Albania all the success.

Warm Regards to all participants.

K.K Srivastava I.W.A INDIA

http://www.100tpc.org

http://www.facebook.com/

100ThousandPoetsForChangePage

41

Nr.80 PEGASI, Prill 2012Niculina OPREA

Poet, translator and literary critic,

* * *N jë p ërm bled h je, e cila shp reh atë zjar rvullkanizues, atë lavë që tenton të shpërthejëbrenda kraharorëve të vegjël, atë mendim lëvizësdiamantizues klorofil dhe lëng limfatik brendatrurit, i cili tenton të hedhe e të përçojë ide të rejaed he në tem p eram entin filozofik , p ër tëpërhapur procesin vegjetativ të një biskaje plotsythime dhe shpërthesë lulesash ...Kundron syri me një përvojë , e cila, sa vjendhe rrit fokusin, rrit diagramën dhe ngjit shkallinadijeje..., duke tematizuar figurativisht larmitetine stop im eve sociale, nën efekte p siko-korru p tive..., n jë m an jatizim cilësor istrëkëmtheve sociale..S ka si të mos ndodh ndryshe në një përkujdesje,ku lihet hapësira mend imore të bredhojë vrullshëm, të kapi detaje jetësorë, të pulsojë nëpulsin d inamik të dhimbjes, të rigjenerojë metrajtën d he m ënyrën e saj risi jetën d heanemizmin e saj , i cili ka nevojë për një terapiintesive në : arkitekturimin e konturit natyral, të

sh u ar nëp ërm jet lap sa p rerëve tëstërgjyeshmërisëpolitike të Evropës, id olëvefatkeqë bismarkianë të shprehjeve gjeografike... Temperamenti shqiptar njeh të bukurën , edhe

kur kanë tentuar t ia fashitin, njeh identitetin elash të d h e ku r e kanë çu ar në gijotin a etrekëm bsha, d u ke tregu ar p ara vrastarëveshqiptarizmën e lartësuar dhe të krenaruar, njehplotinë e ligjësisë natyrore të të krijuarit , të jetimitdhe të përjetimit, njeh forcën e vëllazërimit , tëh u m an izm it d h e të shkëm bim it të v lerësuniversale...; njeh bilbilimin e këngërimit për jetëne krijesës dhe tarshëgueshmërinë e përcjelljes,njeh zotërimin dhe përmbajtjen e tejskajshme, poredhe personifikimin trimëror etë legjendimit dheeposit; njeh shpirtin esakrificës dhe të sublimitetit... Është një spikatje e ngritur në art vetë legjenda

shqipe... Këtë temperament e ndien dhe brendakësaj përmbledhje, ku bashkohen në kreaturë tërinjd dhe të reja që shqetësohen dhe kontribuojnë

Dear Kristaq F. ShabaniDear Agron Shele

As d esir ed , I h er eu n d er g iv e th e

INAUGURAL MESSAGE:

AS A POET AN D PROMOTOR O F

UNIVERSAL PEACE, I AM DELIGHTED TO

EXPRESS MY WHOLE-HEARTED

WISHES OF SUCCESS AND GREAT GOOD

FO RTUN E FO R TH E FIRST

INTERNATIONAL CONGRESS - MUSE

OF POETRY PEGASI 2012 - HELD UNDER

THE AUSPICES OF - THE INTERNATIONAL

ASSOCIATION OF POETS,

WRITERS AN D ARTISTS, PEGASI

ALBAN IA. I ALSO TAKE TH E

OPPORTUNITY TO CONGRATULATE AND

APPLAUD THE VITRINA UNIVERSITY FOR

COMING FORWARD TO HOST SUCH AN

INTERNATIONAL POETS

GATH ERIN G SCH EDULED FROM 20-23,

2012.

H AD I RECEIVED TH E IN VITATION A

MONTH EARLIER, I WOULD HAVE TRIED

MY BEST TO ATTEND THE

FIRST INTERNATIONAL CONGRESS. YET,

AS A PROMOTOR OF UNIVERSAL PEACE,

I JOT HEREUNDER

A COUPLE OF POETIC LINES ....

A GLOBAL CULTURE OF PEACE

SHOULD WE CULTIVATE IN EACH

PEACE SHOULD WE TEACH

PEACE SHOULD WE REACH

WE HAVE HEARD VENGEFUL ROARS

WE STOOD WITNESS TO MANY WARS

BUT, LOVE CAN SOOTHE ANY HEART

CAN ATTACH TWO BROKEN HEARTS

WITH BEST OF BEST WISHES

LOVINGLY YOURS

DR. ASHOK CHAKRAVARTHY

ROMANIA

Dear fr iend s, p oets, w riters and p eop le ofculture and arts,Dear brothers for word reading and writing,By organizing the First Congress of Literaturein your country, for a few days Albanian capital,Tirana, is the Capital International Literature.It is the hot spot around which many literaryfigures and artists.I can not be with you this year but let me sendyou my greetings from both the Romanian andthe writers.I am convinced that the First Congress ofLiterature in Tirana will be a success and assurethe friends and writers Kozeta Zavalani, (ladieshave p r iority), Agron Shele and KristaqShabani that will have many sleepless nightsbut the sky will be lit by stars words, thoughtsand spirits of friends whom they feel close.I am with you emotionally, writers Albanians,French, Turkish. May,etc . I will meet some ofyou this year at the 32 - Poets Congress to beheld in September in Israel.FOR YOU : SUCCESS!

Dragi prieteni poeþi, prozatori ºi oameni deculturã,Dragi fraþi ai cuvântului scris ºi rostit,

Pr in or gan iza rea Pr im u lu i Con gr es d eLiteratu rã d in þara d u m neavoastrã, pentrucâteva zile cap ita la Alban iei, Tirana, esteCapitala Literaturii Internaþionale. Este punctulfierbinte în jurul cãruia graviteazã numeroasepersonalitãþi literare ºi oameni de culturã.Deºi n u p ot fi an u l acesta a lã tu r i d edumneavoastrã, permiteþi-mi sã vã transmitsalu tu l atât d in partea mea cât ºi d in parteascriitorilor români.Sunt convinsã cã Primul Congres de Literaturãd e la Tirana va fi u n su cces ºi îi asigu r p eneobosiþii prieteni ºi scriitori Kozeta Zavalani( d oam nele au p rioritate ), Agron Shele ºiKr istaq Shaban i cã vor avea m u lte n op þ inedormite dar cerul le va fi luminat de stelecu v in telor , d e gân d u r ile p r ieten ilor ºi d espiritele celor pe care-i simt aproape.Su nt alãtu ri d e d u m neavoastrã em oþ ional,scriitori albanezi, francezi, turci, etc.. , poate, cuunii dintre dumneavoastrã mã voi întâlni anulacesta la cel de-al 32 lea Congres al Poeþilorcare va avea loc în luna septembrie în Israel.TUTUROR VÃ DORESC SUCCES !

PËRSHËNDETJE NGA SIMOTRAT

DHE POETË, SHKRIMTARË NG A

VEND E TE NDRYSHME TË BOTËS

në progresivitetin njerëzor të vendit të tyre... janëtë rinj dhe të reja që sapo kanë filluar startimin nënjë korsi të larme poetike, secili dhe secila meindividualitetin vetjak...S ka se si një trupi të bukur t i priten gjymtyrët,siku nd ër n jë lu leje t i h iqen p etaletaromashumëngjyrëshe... S ka pse një fizionomietë bukur S ka pse një fizionomie të bukur t i hiqetsyri , por duhet t i ndriçohet syri...

Këto cekje në këtë përmbledhje poetike , kukonfigurohen antiklinalet dhe sinklinalet poetikë, ku derdhet loti, preket dhe toket ari dheargjend i, ku p ërvajtohet p ër p rap ësitë, kudashuria njerëzore mesazhon, ku fjala e bukur

h ap sytë , ku p ërvajt im i p ër të bu ku rënsimbolizon, ku apelimi i kësaj moshe të figuruarsimbolizon, ku viti poetik sjell stinët d hendërthyrjen mes tyre... tregojnë se sa jetëgjatë dhee efektprurëse është poezia dhe sa të ardhme kaajo .... Poezia , kjo sentencë figurative , ky produktsipëror , i cili kërkon të kuptohet nga një audiencënivelore, intelektuale është e përjetshme sa vetëekzistenca n jerëzore që ten ton çvën ien nëpërdorim të trurit njerëzor avancues...Nuk është e nevojshme që të përmenden emra nëkëtë ëprmbledhje të hapur, por është me vend tëthemi natyrshëm vjen kjo përmbledhje poetike,e iniciuar pas një veprimtarie të kualifikuarreklam u ese , të n jë tërheqje spektakolarenëp ërm jet n jë konku rr im i n ë DitënNdërkombëtare të Poezisë , d itën e madhe tëPoetëve, ku celebrohet edhe krijimi i këtij grupiinteresant, që të shërbejë si nxitje për gjithëkrijuesit e shumtë, që ndodhen nëpër universitete këtij vendi, por që ndeshen me ngujimin em onoton izm in frenator d h e n xiten tëfrekuentojnë saletet e mod eruara , p irjet ekafeneides në këtë tranzicion të stërgjatur, ku

përsëprapthia kryefjalëzon ...N jë n ism ë e p ërbashkët n ë p rag të n jëEvenimenti...Kristaq F. Shabani , poet, shkrimtar, studiues, estetPresident i LNPSHA PEGASI ALBANIA


42

Artur Ujka

Udhëtimi i poetit - gjarpërim lumi

Mos e kërkoni më kot Poetin,Maratonomakme synim drejt të lashtës Trojë...Udhëton e kurrë s arrihet në rrugëtim, kërkon Homerin, Eposin t i këngërojë...

S pushon Poeti, lumon, derdhet, si lumi... E ku s e kanë parënë këtë kohë sofistike, në Titanik, kalërim,karroca mesjetarehijeshuar bukur,me penë plot ngjyrime...

Udhëtimi i poetit- gjarpërim lumi...

S ka poeti prehje, është krejt i pagjumë......Rend nëpër fusha,kapton dete, oqeane

Dhe përtej jetës ai s do të flejë kurrë... Hijshmë në dorë mban një penë të madhe ...

Mos e kërkoni Poetin në rrugë të madhe...Vijnë dallëndyshet,e marrin me fletë,I ngjan bletës, ...mund të jetë në livadheVjen veradhe bëhet i tëri det....

Mos e kërkoni Poetin, se s e gjeni lehtë...E kanë parë në të mbjella, e ka ftuar Vjeshta,Hera - herës pena i bëhet dhe fletë:Mbledh metaforasimbole për vjersha...

Mos e kërkoni, se nuk e gjeni në shtëpi...

I ka dëgjuar zërinshushurimë lumi...E kanë parë në Alpehapëruar me ski,kërkon të lyej penënnuk e merrka gjumi...Poeti s përngjaka me njeri!...

Poezi nga grupi letrar i Universitetit VITRINA

S ka Poeti prehje, është krejt i pagjumë ...Dhe përtej jetës, ai s do të flejë kurrë...

Alma Shahini

Shpirti para pasqyrës

Një shpirt zgjohet i shpupurisur mundohet të kundrohet në pasqyrë

edhe pse e di që nuk ka një fytyrë të tijën.

Kundrohet i mrekulluar e i ngrire;s d i nese duhet te dashurohet deri në marrëziapo të urrehet me gjithë forcën e tij.Papritur pasqyra ndriÇohet nga errësiradhe thyhet gjithÇka në mijëra copa.

Një varg milingonash bën ecejaket e sajpër të mbledhur ato thërrime jete,të shkatërruara, të shpërndara s d i sesi dhe s d ise ku.Shpirti mendohet e mendohetne mes te grumbullit të mbetjeve

ARLINDA KASTRATI

Hënë në qiellin tim

Përngjasoj vetëmme një udhëtare e mendimeve të mia...

Udhëtare e hutuar në itinerare trembur nga vetmiaMbetur ne mesdet pa fanar ...

Rrugëve të errta në mundim të një gjetje pakëz qetësie, kërkoj t i fshihem dritës së hënës, si shirit helmimi, më ndjek pas E kam flakur tutje rëndësinë e dritëspor kjo zemër,në parreshtësi, do të flasë... Sonte i flaka ndjenjat e mia, atje larg... S kam si të pres më gjatë, E nesërmja, ndoshta,do të lindë me agminë..

E lus sonte hënën mos më ndjekë,Dua t i ngjaj lirisësë një zogu. As me dritëzën e saj

të mos më përndjekë Dua të arrij vetendhe ëndrrën së toku...

*E dini,nuk dua të lind Dielli përsëri Çuditërisht parapëlejvetëm natë.Ah, qëkur më ike ti, e trembur, fillikat në pritjen e gjatë...

Jam në dilemë: A do të të gjej dot, Zemrënzezën e kam mbyllur në dryn të fikur ... Zëri i ndërgjegjes ,më nxit:Gjeje ndjenjën e ikur ....

Njazi Dasku

Shkumbinin hedh qafës, si shall...

Qytetit tim

Ta kundroni qytetin tim, në atë grykë:Me kodrat, si balluke ngjasuar,Shkumbinin hedh qafës, si shalll...Qyteti im i paftohti syjetuar!

Nën këmbë i rrëshqet ky lumë, melhem në plagët e kohore,Ta shihni, si era ballluket i fërfërin,Si kapuÇ rreth kokës malet prej dëbore...

I tillë , i veÇantë ky qyteti im...Ditë- nata e tij :Një ëndërr e bukur pa zgjim!

Laura Bixhi

Sa larg dhe sa afër, sa afër dhe sa larg ...Ky refreni im i ndjenjës

Dora nis t ë shkruajë në një l et ër d i s i t ëvjetëruar... Si fillim disa rrjeshta e më pas disavargje ... Pena u dridhka në dorë, lotët rrjedhinnë faqe e më pas pikojnë në letër, duke përhapurbojën e shkruar. Bojë dhe lot ,lot dhe bojë ...Dhe më pas, një dyzim për motivin e asaj nate...

Në netët e ftohta me shi, s të shoh më,Je larguar në heshtjepër të shmangur akuzat e kota,Harron se je ende aty, si refren, duke lënduar dikë...Sa larg dhe sa afër ...qenkemi të distancuar nga bota.

43

Nr.80 PEGASI, Prill 2012Në mendimemjaft i vështirë të tretesh,Dashuria, për ty mbetet, si një libër i palexuar !Pa ndjenja në zemër,e lehte të shprehesh...

Sa afër dhe sa larg! ... Shfletojmë ditarin e pashkruar!

Eci, drejt teje,me plagime të padukshme...Ndaloj... të shoh,duke admiruar qenien tënde..Ti s e d i jam pranë,kaq e besueshme ?!Sa larg dhe sa afër ...Na torturojnë ndjenjat tunduese.

Jetoj realitetin,por ëndrrat i kam varg...Sado e dhimbshme,të vërtetën e pranoj në fshehtësi...Sa larg dhe sa afër ...

Sa afër dhe sa larg ...Një dashuri në largësi,po vuan në afërsi.

*Sa larg dhe sa afër - jemi larg,të ndarë nga skaji në skaj,një mur i venë midis nesh,por afër te ndjej,se të kam thellë në zemër,je në Çdo venë.Sa afër dhe sa larg vetëm pak hapa na ndajnë,Unë jam aty, ku je ti: larg,... sepse ti nuk e di që,shumë pranë teje jam unë,e fshehur pas diÇkajeose pas dikujt ...

Marko KOLAVERI

1. Poemë bardhë e zi!

Anekdota e një dite, requiem i një nate,

Poezi nga Kristaq F. Shabani

Duke pritur RINGJALLJEN

1.Ç fytyrë ka kjo heshtje,pse me tone murrimi...

2.Mbylletdritarja e informacionit në një dhomë rrëfimi,flirtimi...ku tregohen përrallate të stërmotshmëve, sesi e parashikojnëhoroskopikisht kohën...me hostene dielloredhe pllaka guri..akrepe halorë :i gjati,i shkurtri dhe mesori ,rrotullues me shtytje dore...

3.

Si u sakrifikua me hileqarinë ekohës nuseza e bukurdhe, pas kaq shekujsh, rënkimin ia ka përcjellur gurit..

4.Ia ka përcjellë gurit...

5.Guri vraponnë tejçmendësinë e tij, i duket,por ai s lëviz fare nga vendi, asnjë grimcë..dhe rënkimi ngjason,

Shpirti i lënduari një femre bredhëse në disa fate,Padjallëzi fëminoreapo grotesk i një poeme,pafytyrësi e njeriut jetues me llogaritje skeme.

Mjerim rrugëve,por flori në ballkone e vila,Ferr për njerëzit e mirë, parajsë për njerëz katila,Shpirt të ndrydhur e të këputurnga zinxhiri jetësor, Ca thonë që jeton nga uji,por jeton aiqë ka paranë në dorë.

Pse të mos jetë e qeshur fytyra e dikujt

I Çiltri jetues pa hile?Pse të zhduket mirësiadhe të rrojë ai i quajturi skile ?Pse dikush duket bardhë e zi,

ndërsa dikush duket me ngjyra?Pse vallë ndodh kështu?A s shihen në të njëjtat pasqyra?!

Du ke d erd hu r gjak e d jersë përpunëdhe për fëmijën lot,E të tjerë marrin miliona,nga firmim letrash kot,Mos vallë ka Perëndi,një për mua e një për ty?!E jotja të jetë Mirëqënie , ndërsa e imja veÇ lot në sy ?!

Fati i njeriut, fëmijës dhe gruas -mallkues për fëmijën e tij,Fati i atij mosditës,nëse e nesërmja zhduket apo do tëvijë,Dikush te gota ngushëllim gjen, por gota ta hedh mendjen në kosh,Kjo është bota e atyre që rriten me gotën gjysmë bosh!

si një këngë ligjërimi,ku vajtocat synxirëlotojnë ujëvarëmbi vendin,tek nxjerr ende frymë...

6. S i paska dalë ende fryma kësaj nuseje! ... Si ka dale nga hileja e Madhee nuseve mbi nusezën!...

7.Burri i saj i bukure ka pushuar qëkur frymën, dhe tashmë ka shekuj, i kthyer te trajta e fillimit...

8.Shpëtoi,....

kalon nëpër mendje të vet guri,... Shpëtoi,m i la mua drithërimet,vuajtjet ,sakrificat... Unë do të sublimohem për nusezën , por s më lënë gurët, s më lënë gurët...

9.Guri ofshan, pastaj e kapin të prera të stërdhimshme:Ç më duhej mua ky murrim?

ç më duhej? Prisha gjithëe kronikën e ditëve ,të vitevedhe shekujve...Prisha gjithëarkitekturën time..U çmenda nga ky klithim,rënkim,

lotim,stërpeshë ...Dua të dalë nga Muri...Por s qenka e thënëJam i lid h u r m e n je m en yr ëguri ...

Kështu ndodh ,vetëm këtu në Rozafë,se Argjirua e trimtë ,u vërvit nga kalajatashmë e jetësuar në Gjininë e Gurit e Nderuar ...Argjiroja...Ç lumturim , sa i është rritur i biri!

Po kjo nuse? Po kjo nuseSikur, sikur ta nxirrnin prej këtej ..Hop do të ngrihej në këmbësi nuse... Dhe bromp do t i stolisnin t r u p in e m u r ru ar sh eku jv e

burbuqet Gjithë qyqetdo të humbisni qytetarinë qyqe ,

t e korba t d o të fu sh a ton teparalizanë hapësirëdo të fluturonte veç shqiponja,

Ej, ti që thur legjenda me të tu të,dëgjoje Majën eLapsit:

Mos, mos i murrosni më kështu NUSETSe shekuj do të vuajë prapë Guri...

Il libro del sentimento

Poeta, Dimenticanza nebbiosa apparisci e vatene via come una

stella distante di sentimento,Dar le sp len d ore a lle la st r e d imarmo,Semini la rosa del ricordo Nel Diodell Uno...Le campane dei versi suonale,che li sentano come campane d ichiesa i MILIARDARI,nella loro biblioteca d i villa chefanno posto

p er IL LIBRO DELSENTIMENTO...Poeta, stanchezza di se stesso,I fisch i n on lo r ifr an gon o ilsentimento,Il verso nasce come creatura di Dio,Gente la chiamo, e che mi senta:

Non li ammazzate i bambini versinel ventre della MADRE...

Jorgucat, Dropull 1991

E përgatitën gazetën Pegasi :

Aleksandra Shabani (Majlinda )

Agetina Martini

Dashamir Vranici

Kjo gazetë u përgatit nëndrejtimin e Presidentit të LidhjesNdërkomëbtare të poetëveshkrimtarëve dhe Artistëve

Pegasi Albania Kristaq F.Shabani 0693846682

Documents

"PEGASI INTERNACIONAL ALBANIA" (KONGRESI I PARE NDERKOMBETAR "PEGASI" ALBANIA