Sekitar Perpustuli.aull

PENERBITAN BIBLIOGRAFI NEGARA MALAYSIA: SATU TINJAUAN

oleh

NAFISAH AHMAD'

ABSTRACT

This article reviews the development of the publication of Malaysian National Bibliography from its first issue to the current stalus. II includes the frequency, scope, formal and arrangement, its importance,

distribution onelfulure plan of the publication.

PENDAHULUAN

ITI eranan dan tanggungjawab Perpustakaan g Negara Malaysia dalam pengawalan bibliografi kebangsaan termaktub di bawah Akla Perplistakaan Negara, 19 72 dan Akla Perplislakaan Negara (Pindaan), 1987, Seksyen 4(2) (d)(ii) dimana Perpustakaan Negara Malaysia bertanggungjawab menubuhkan:

"Pusat Bibliografi Negara untuk penyelenggaraan rangkaian bibliografi kebangsaan, pangkalan data bibliografi kebangsaan dan penyediaan perkhidmatan bibliografi dan dokllmentasi kebangsaan".

Dalam melaksanakan tanggllngjawab sebagai Pusat Bibliografi Negara. Perpustakaan Negara Malays ia dikehendaki menjalankan tugasnya seperti di ga riskan di dalam Akla Pcnyerahan Bahan PelpuslCIkaan, 1986 iaitu :

Seksyen 3(1)(b)

"mewujudkan rekod bibliografi yang standard bagi bahan perpustakaan yang diterbitkan di Malaysia"

dan Seksyen S(c)

" menerbitkan bibliografi negara pada kekerapan yang ditetapkan yang mengandungi butir-blltir bahan perpustakaan yang difikirkan patut oleh Ketua Pengarah"

Makalah ini akan membincangkan mengenai sejarah dan perkembangan Bibliografi Negara Malaysia tennasuk penerbitannya, kekerapan, skop, susunan/format serta status masa kini dan perancangan masa depan.

DEFINISI

Harrod memberi definisi bibliografi negara sebagai;

"A bibliography which lists all the books and other publications published or distributed in significant quantity, in a particular country.

Pustakawan. Bahagian Khidmat Teknik. Perpustakaan Negara Malaysia.

~==============================-=.

Hakcipta Terpelihara © 1995 – Perpustakaan Negara Malaysia

Hakcipta Terpelihara © 1995 – Perpustakaan Negara Malaysia

Sometimes the term used in respect to the new publications published within a specific period , somet imes in respect to al l those published in a lengthy period of many years. It is also used to indicate a bibl iography of publications about a country (whether written by its national or not) and those wri tten in the language of the country as well as those published in it".

Oleh itu dapat dilafsirkan bahawa bibliograf'i negara adalah satu senarai bahan perpustakaan ya ng diterbitkan di da lam sescbuah negara dan mungkin kadangka la ia merangkumi terbitan mengenai sesebuah negara yang diterbitkan di luar negara dan terbitan da lam bahasa negara tersebut.

Dalam konteks Ma laysia, bibl iograti negara dilafsir sebagai senarai bahan perpu stakaan yang diterbitkan di Malaysia sahaja. Dengan kala lain Bib li ografi Negara Malaysia adalah merupakan satu senarai yang mencatatkan bahan-bahan perpustakaan yang diterbitkan d i Malaysia dan diserahkan kepada Perpustr.kaan Negara Malays ia mengikut reruntukan d i bawah Akla Penyerahan Bahan Perpuslakaan. 1986 yang menggantikan A kla Pemeliharaan Buku, 1966.

PENERBITAN

Bib li ografi Negara Ma laysia mula diterbilkan pad a tahun 1969 iaitu bagi keluaran Bibliografi Negara Malaysia 1967. Kelltaran ini menyenaraikan bahan­bahan perpustakaan yang diterima pada lahun 1966 yakni tahun mula d iku atkuasakan Akla Pemeliharaan Buku, 1966.

Oi peringkat awal penerbitannya, Bibliografi Negara Ma laysia dikeluarkan secara manual dimana entri-entri bagi setiap terbitan yang diterima disedia di atas kad dan disusun secara manual. Pengujudan Projek MALMARC pada lahun 1979 membawa perubahan kcpada proses penge luaran Bibliografi Negara Malaysia dimana mulai keluaran sukutahun kedua 1983, ianya dikeluarkan secara berkomputer. Entri-entri dimasukkan ke dalam pangkalan data MALMARC dan entri untuk

Se/dtal' Pel' usta/.;aan

Bib li ografi Nega ra Ma lays ia disusun dan dike luarkan oleh sistem komputer. Bermula pada tahun 1993, rekod-rekod d imasukkan secara lerus ke da lam rangka lan dala Perpustakaan Negara Malaysia dan Bibliografi Negara Malaysia akan dikeluarkan oleh Perpustakaan Negara Malaysia dengan menggunakan perisian VTLS.

KEKERAPAN

Pada permulaannya, Bibliografi Negara Malaysia diterbitkan selahun sekali iaitu bagi ke luaran tahun 1967 hingga lahun 1974. Mu lai lahun 1974, bahan­bahan yang diterima di bawah Akla Pemeliharaon Buku, 1966 semakin meningkat dan Bibliografi Ncgara Ma laysia diterbitkan Icbih kerap iaitu empat ka li setahun iaitu 3 keluaran sukutahun dan salu keluaran kumulas i tahunan. Ke luaran kumulasi tahunan diberhentikan mulai lahun 1984 dimana , empat keillaran suklltahllll dikeluarkan pada sctiap tahun sehingga sekarang.

KANDUNGAN/SKOP

Kandungan Bibliografi Negara Malaysia meliputi ba han-bah an yang dilerbitkan di Malaysia iaitu di da lam bahasa Malaysia, Inggeri s, Cina . Tamil dan bahasa-bahasa suku bangsa di Malaysia Timur da lam skrip rumi dan bukan rumi seperti Jawi . Cina dan Tam il.

Bahan-bahan ya ng disenaraikan ada lah merangkumi bahan bercctak dan bahan tidak bercetak yang diterbilkan untuk dijual atau edat'an percuma atau edaran terhad iaitu:-

a) buku, risalah, piawaian, kertas-kerlas kelja dan laporan persidangan, seminar dan scbaga inya.

b) terbitan kerajaan

c) judul baru terbitan bersiri

d) carta, peta, atlas

e) kasel, cakera pad at, video, pi ring hitam, filem, dan lain-lain.

Hakcipta Terpelihara © 1995 – Perpustakaan Negara Malaysia

Hakcipta Terpelihara © 1995 – Perpustakaan Negara Malaysia

Selain dari bahan-bahan yang dinyatakan di atas, majalah hi buran popular. risalah peringatan. ri salah pclancongan dan buku program cenderamata terpilihjuga di senaraikan. Bahan-bahan yang tidak disenaraikan adalah terdiri da ri katalog niaga. poster dan iklan .

FORMAT/SUSU NAN

Pad a am nya, format bi bli ografi ncgara ada lah mengikut prinsip-prinsip yang tclah dipersetujui di ' Internat ional Co nference on Catalog uin g Principles' di Paris pada tallll11 1977, iaitu mengikut sus unan berkelas.

Pada awa l pencrbitannya. Bibliografi Negara Malaysia disusun mengikut SllSllnan be rkcl as. Walall bagaimanapull SliSUllan terscb llt dillbah kepada SUSlInan berabjad pada tahun 1982 sehingga Perpustakaan Negara Ma laysia menjalankan projek pengkomputeran l3ibliograti Negara Malaysia. Ini ada lah disesllaikan mengikut kClIpayaan sistem MALMARC pada masa lcrscbllt. Format tersebut digunakan seh ingga kei llaran Bibliografi Negara Malaysia 1990.

Kini. dcngan sistcm kompllternya sendiri iaitu dengan menggunakan pcrisian VTLS (V irginia Tech. Libra ry System) Bibliograti Negara Malaysia dite rbitkan mc ngikut susuna n be rk elas. Perkcmbangan susu nan Bib li ografi Ncgara Malaysia secal'a lebi h tcrperinci ada lah seperti dilampiran.

STATUS BIBLIOGRAFT NEGARA MALA YSIA MASA KINI

Penerimaan bahan-bahan di bawah penyerahan undang-lilldang scmakin Illcningkat dari tahun ke talllill. Peningkatan ini mcnyebabkanjumlah bahan perlll diproses sC lllakin bertambah. Pro ses pengkatalogan dalam talian mcmbantu mempereepatkan pcmerosesan bahan. Namun begitu discbabkan masalah teknika l ya ng dihadapi, l3ibliografi Nega ra Malaysia yang te rkin i tidak dapat ditcrbitkan .

S~/dlar PerpIlstailaan

Walau bagaimanapun sebagai a lternatif, judu l­juduluntuk keluaran Bibliograli Negara Malaysia dapat diakses secat'a dalam talian oleh pcmbaca menerusi sistem OPA C (On linc Public Access Catalogue) Perpustakaan Negara Malaysia dan juga Jaringan flmu dan INTERNET.

APA GUNANY A BIBLIOGRAFI NEGARA?

Berbcza dengan bibliografi perkara, bibliografi negara digunakan oleh pelbagai go longan termasuk pustakawan, penerbit, pembekal dan pengurus pusat sUl11ber bagi tujuan bcrikut:-

a) Pemilihan dan perolehan terbitan negara

b) Pengkatalogan bahan perpustakaan

c) Mel11pcrtingkat dan mcmperluas pcmasaran terb itan negara di dalam dan luar negara

d) Menycbar dan mendedah mak lumat mcngenai hasil penyelidikan negara

e) Prol11osi bahan tc rbitan kepada pengguna dalam dan luar negara

EDARAN

Bibliogral"i Nega ra Malaysia diterbitkan llntuk mel11enuhi pcruntukan Seksyen S(c) Akta Penyerahan Bahan Perpustakaan, 1986. Penerbitan ini disebarkan kepada pengguna mencrusi jualan, hadiah dan pertukaran.

Pe langga n Bibliografi Negara Malaysia adalah te rdiri dari inst itusi tempatan dan luar ncgeri. Diantara institllsi tempatan yang melanggan ada lah terdiri dar i perpustakaan inst itut pengajian tinggi sepcrti Univcrsit i Islam Antarabangsa. In stitut Tcknolog i Mara, Kolej Ugama Sultan Zainal Abidin. Kolcj Antarabangsa (Pcnang). Dewan Bahasa dan Pustaka. Institut Kajian Pembangllnan Sabah. Perpustakaan Negeri Sarawak dan penerbitl

====~~====--~==~--~~-------.

Hakcipta Terpelihara © 1995 – Perpustakaan Negara Malaysia

Hakcipta Terpelihara © 1995 – Perpustakaan Negara Malaysia

kedai buku seperti Parry's Book Store, Pic a Book dan Badan Book Store.

Pelanggan-pelanggan luar negara adalah terdiri dari Universiti Brunei , Reid Library, School of Oriental & African Studies, Blackwell , N ational University of Singapore , Vanstochum Belinfante & Coebergh , N etherland , Harvard College , Corncll University dan kcdai buku Otaka.

Di samping pelanggan yang di scnaraikan di atas, Bibliografi Negara Malaysia juga diedarkan melalui pertukaran kepada institu s i luar negara lain seperti perpustakaan negara dan in stitusi pengajian tinggi di Australia , Kanada , Denmark, Jerman, Greece , Hungary , India. Indonesia, Iran, Korea , Mexico , Nepal, Papua New Guinea. Filipina , Poland , Singapura. Sri Lanka , Tunisia ,

Sekilal' PerplIstakaan

Jepun, Great Britain, Rusia. Turki , Thai land dan Vietnam.

PERANCANGAN MASA DEPAN

Mcnyedari statu s pene rbitan Bibliografi Ncgara Malaysia kini agak terkebelakang dibandingkan dengan bibliog ra ti negara lain sepe rti Australian Natianal Bibliography dan Bibliagrafi Nasional Indonesia , maka Perpustakaan Negara Malaysia merancang akan mengkontrak penerbitannya kepada pihak swasta bagi keluaran-keluaran yang tertunggak. Di samping itu Perpustakaan Negara Malaysiajuga scdang menjalankan projek untuk mcnukar format Bibli ografi Negara Malays ia ke dalam bentuk cakera padat iaitu bagi rekod keluaran 1967-1990.

RumKAN

I. Akta Penyerahan Bahan Perpustakaan, 1986. (Akta 331)

2. Akta Perpustakaan Negara, 1972 dan Akta Perpustakaan Negara (Pindaan), 1987. (Akta A667)

3. Harron. Leonard Montague. Harrod' s librarians glossary of terms used in librarianship. documentation and the book crafts and reference books. - 6th cd. - Gower: England , 1987 .

•

Hakcipta Terpelihara © 1995 – Perpustakaan Negara Malaysia

Hakcipta Terpelihara © 1995 – Perpustakaan Negara Malaysia

Sekitar Perpustakaan

LAMPlRAN

SUSUNANBNM

I Susul1al1 Kefuaran l

i I

1967 - 1981 Susunan berkclas (manual) - bahagian berkelas - indeks pengarang/judul/siri - bahagian perkara - chain indexing - scnarai penerbit

Entri rumi dan bukan rumi disepadukan.

1982 - Sukutahun pertama 1983 Susunan berabjad (manual) - bahagian pengarang, judul , siri. tajuk perkara

- Senarai pencrbit (ke luaran kumulatif)

Entri rumi dan bukan rumi di sepadukan

Sukutahun kcdua 1983 - 1990 Susunan berabjad (komputer) - bahagian pengarang, judul. siri , tajuk perkara - Senarai penerbit (sukutahun keempat)

Entri rumi dan bukan rumi diasingkan

I

1991 - Susunan berkelas

I - bahagian berkelas - indeks pengarang/judul/si ri - indeks tajuk perkara

I - Scnarai pencrbit (sukutahun keempat)

Entri rumi dan bukan rumi diasingkan

~-~=.~-=-~-=-=.-=-~~~-~=-~-= .. ~~------------.

Hakcipta Terpelihara © 1995 – Perpustakaan Negara Malaysia

Hakcipta Terpelihara © 1995 – Perpustakaan Negara Malaysia