personaluri

kompiuteris

mowyobilobebi

1

sistemuri bloki

პერსონალური კომპიუტერის სისტემურიბლოკი წარმოადგენს კარკასს, რომელშიცგანლაგებულია პერსონალურიკომპიუტერის კვანძები : ძირითადი(დედა) პლატა, ადაპტერი, კვების ბლოკი,დრეკადიდისკების ამძრავი მოწყობილობა (CD-ROM), ვინჩესტერი, დინამიკი, მართვის ღილაკები, ტაქტური სიხშირის გადამრთველი, ოპერატიული მეხსიერების პლატა, ვიდეოპლატა, ქსელური პლატა,აუდიო პლატა, პროცესორი და სხვა. უკანა მხარეს ჩანსგამთიშველები კაბელების შესაერთებლად. კვების ბლოკის შიგნით აყენებენცენტრალურ პროცესორთანდამაკავშირებელ მოწყობილობებს დაგაფართოების პლატებს. კარკასი იხურებასახურავით. ამჟამად ფართოდააგავრცელებული სისტემური ბლოკის სამიფორმა: Tower (კოშკი), Mini Tower (მინიკოშკი) და Desktop(ბრტყელი).

2

sistemuri anu deda plata

ძირითად პლატასუწოდებენ დიდ ნაბეჭდპლატას. მასზედაყენებულიაპერსონალურიკომპიუტერის ძირითადიკომპონენტები: ცენტრალურიმიკროპროცესორი, ოპერატიულიმეხსიერება, მხარდამჭერიმიკროსქემები, ცენტრალურიმაგისტრალი, კონტროლერიდა რამდენიმე გამთიშველი.

3

mikroprocesori

მიკროპროცესორი (ბერძ.mikrosდა ნიშნავს„პატარას“) მინიატურული ელექტრონულ-გამომთვლელი მანქანაა, რეალიზებულიერთი ზედიდი ინტეგრალური სქემით. ზესუფთა სილიციუმის ერთ კრისტალზერთული, მრავალსაფეხურიანი და ზუსტიტექნოლოგიით დატანილია რამდენიმემილიონი ტრანზისტორი და სხვა სქემურიელემენტები. აგრეთვე დამაკავშირებელიგამტარები და გარე მოწყობილობებისშემაერთებელი წერტილები. მათიერთობლიობა ქმნის ლოგიკურ ბლოკს: არითმეტიკულ მოწყობილობას, მართვისმოწყობილობას, რეგისტრებს და სხვა. მსოფლიოში სხვადასხვა ფირმების მიერგამოიშვება სხვადასხვა დანიშნულებისცენტრალური მიკროპროცესორების ტიპები.

4

mexsiereba

პერსონალურ კომპიუტერებს გააჩნიათ ე.წ. ზეოპერატიულიდამახსოვრებისმოწყობილობა (ქეშ მეზსიერება). რომელიცუზრუნველყოფს ნელმოქმედიმოწყობილობის თავსებადობას სწრაფმოქმედმოწყობილობასთან. მაგალიტად, მიკროპროცესორის დინამიკურმეხსიერებასთან.

არსებობს ორი დონის ქეშ მეხსიერება: პირველი დონის 32 ბაიტის ტევადობით(ახლა უკვე 64 და AMD -ს ახალპროცესორებზე 128 KB), რომელიცჩაშენებულია უშუალოდ მიკროპროცესორშიდა მეორე დონის 512 და მეტი ტევადობით. ძველი თაობის კომპიუტერებში იგიყენდებოდა სისტემურ პლატაზე, უკვეშესაძლებელია მისიმიკროპროცესორში ჩაყენება

5

videoadapteri

ვიდეოადაპტერი ეკრანზე გამოსასახ ინფორმაციას გარდაქმნისვიდეოსიგნალად. ვიდეოადაპტერი თავსდება სისტემურ ბლოკში. რაში მდგომარეობს გარდაქმნის არსი? ცნობილია, რომმონიტორზე, ტელევიზორზე გამოსახულება წარმოადგენსწერტილების ერთობლიობას. წერტილების ფორმირებაელექტრული სხვით იქმნება ჰორიზონტალური და ვერტიკალურიგაშლის წყალობით, სხივის ტრაექტორია რამდენიმე ასეულჰორიზონტალურ ხაზს ქმნის. ელექტრონული სხივისინტენსივობის მართვით მიიღწევა წერტილის სიკაშკაშე. ამრიგად, ეკრანზე გამოსახულების მისაღებად საჭიროა შესაბამისი წესითგანხორციელდეს ელექტრონული სხივის მოდელირება. ამოპერაციების შესასრულებლად საჭიროა ოპერატიულიდამახსოვრების მოწყობილობაში დასამახსოვრებელ სიმბოლოთაშესაბამისი კოდების გარდაქმნა ვიდეო სიგნალებად.

აღსანიშნავია, რომ მონიტორის ეკრანზე გამოსახულებისაღდგენა უნდა განხორციელდეს წამში 25-30 კადრის სიჩქარით. ესპროცესი უწყვეტად მიმდინარეობს. ამ პროცესმა რომ ხელი არშეუშალოს ცენტრალური პროცესორის მუშაობას, ეკრანზეგამოსატანი ინფორმაცია ინახება სპეციალურ მეხსიერებაში –ვიდეომეხსიერებაში.

ამჟამად ვიდეომეხსიერების რამოდენიმე სტანდარტია. თანამედროვე პლატები თავსდება ადრე გამოშვებულ პლატებთან, ე.ი. ადაპტერს, რომელსაც შეუძლია იმუშავოს 1280×1024 რაოდენობის პიქსელებთან, შეუძლია აღადგინოს უფრო დაბალიგარჩევადობით ჩაწერილი ინფორმაციაც.

6

monitori mონიტორი გათვალისწინებულია ტექსტური და გრაფიკული

ინფორმაციის გამოსასახავად. არსებობს ფერადი დაშავთეთრი(მონოქრონული) მონიტორები. მათ შეუძლიათ იმუშავონტექსტურ ან გრაფიკულ რეჟიმში.

ერთდროულად ჰორიზონტალურად და ვერტიკალურად ასახულპიქსელების გარკვეულ რაოდენობა, მონიტორის გარჩევადობასუწოდებენ. გამოთქმა ”მონიტორის გარჩევადობაა 800×600” ნიშნავს რომმონიტორს შეუძლია გამოიტანოს 600 ჰორიზონტალური და 800 ვერტიკალური წერტილი(პიქსელი). მონიტორის რეალურიგარჩევადობა ასევე დამოკიდებულია ვიდეოკარტაზე.

არსებობს ორი ტიპის მონიტორი: თხევად კრისტალზე და ელექტრონულსხივურ მილაკზე. თხევად კრისტალზე აგებულ მონიტორებს მცირე წონადა გეომეტრიული ზომა აქვს, მოიხმარს საშუალოდ ორჯერ ნაკლებელექტროენერგიას.

უმრავლეს შემთხვევაში მონიტორი დამოუკიდებელი ბლოკია. მონიტორის ყუთზე ეკრანი სპეციალური სამაგრებითაა დამაგრებული. ეს საშუალებას აძლევა მომხმარებელს დააყენოთ იგი სასურველიკუთხით. ყუთის შიგნით კვების ბლოკი და ეკრანზე გამოსახულებისფორმირებისატვის საჭირო ელქტრული სქემებია.

თანამედროვე პერსონალურ კომპიუტერებში ეკრანის მუშაობის ვადისგასახანგრძლივებლადდა ელექტროენერგიის დასაზოგადგამოგონებულია სპეციალური პროგრამულ აპარალურული მეტოდები. თუ გარკვეული დროის განმავლობასი მომხმარებელი არ ასრულებსსამუშაოს – ჯერ ოპერაციულ სისტემას გამოაქვს ეკრანზე სპეციალურისურათები, ხოლო მოგვიანებით მონიტორი გადაყავს ელექტროენერგიისეკონომიური ხარჯვის ე.წ. ”ლოდინის”(თვლემის, ძილის) რეჟიმში.

7

klaviatura

კლავიატურა გათვალისწინებულიაკომპიუტერში მმართველი სიგნალების დამონაცემების შესატანად. კლავიატურაკონსტრუქციულადდამოუკიდებელი ბლოკია

კლავიატურა სტანდარტიზებულია: იგიშედგება 101-103 ღილაკისაგან (ახლა ამ რიცხვსემატება მულტიმედია კლავიატურაზეგანლაგებული ღილაკების რაოდენობა). კლავიატურაზე ღილაკების ერთობლიობაპირობითად დაყოფილია რამოდენიმე ჯგუფებად. სიმბოლური ღილაკების ძირითადიდანიშსნულებაა-ასოების, ციფრების, სპეციალურისიმბოლოების შეტანა. ისტორულად ჩამოყალიბდარომ ერთი და იგივე ღილაკები გამოიყენება დიდიდა პატარა ასოების დასაწერად. ფუნქციონალურიღილაკების დანიშნულებაა ბრძანების გადაცემა. ბრძანების შინაარსი განისაზღვრება პროგრამისმიხედვით. ამ ღილაკებს მკაცრი დანიშნულება არაქვთ.

8

mausi

კომპიუტერთან მუშაობის დროს ეკრანზე გამოისახებამოციმციმე ვერტიკალური ხარ-კურსორი. კურსორიეკრანზე გვიჩვენებს სიმბოლოს შეტანის ადგილს. მომხმარებელს შეუძლია გადაადგილოს კურსორისასურველი მიმარტულებით კლავიატურაზე არსებულიისრების აღმნიშვნელი ღილაკების მეშვეობით. კურსორისგამოყენება განსაკუთრებით გრაფიკულ ინფორმაციასტანმუშაობისას მოუხერხებელია. კურსორის ნაცვლადგამოიყენება მანიპულატორი. ფართო გავრცელება პოვამანიპულატორებმა სახელწოდებით ”თაგვი” (Mouse) და”ტრეკბოლი”. ტრეკბოლი ნაკებადაა გავრცელებული. თაგვი წარმოადგენს პლასმასის პატარა კოლოფს. თაგვისმდებარეობა ეკრანზე პატარა ისრითაა აღნისნული. ისრისგადასაადგილებლად საკმარისია გადავაადგილოტთაგვისიბრტყეზე.

თაგვს ორი ღილაკი აქვს(ემატება მულტიმედიათაგვების ღილაკები). ღილაკებზე თითის დაჭერითკომპიუტერს მიეცემა ბრძანებები. თაგვი მანქანასუერთდება კაბელით, COM1 გამთიშველით, ან COM2შეტანა – გამოტანის ადაპტერით (COm თაგვები უკვემოძველდა, ახლა უკვე ხმარებასია ლაზერული, დაოპტიკური თაგვები).

არსებობს თაგვის ორი სახეობა: ბურთულიანი დაოპტიკური.

9

ქსელური პლატა

ეს ადაპტერიგათვალისწინებულიაპერსონალური კომპიუტერისდასაკავშირებლად მონაცემებისგადაცემის ფიზიკურ არხებთან. მაგალითად, კოაქსიაურკაბელებთან. იგი ახორციელებსმონაცემების გადაგზავნასორივე მიმართულებით: პირველი: არხიდან სიგნალისმიღება, კომპიუტერის სალტეზემისი გადაცემა; მეორე: მონაცემების მიღებაკომპიუტერიდან და გადაცემაარხში. ამავე დროს ქსელურიპლატა ახორციელებსგადაცემულ შეტყობინებებისსტრუქტურის გარდაქმნასსტანდარტის მიხედვით.

10

კომპაქტ დისკების მოწყობილობები (CD, DVD)

1996 წლიდან ფართო გავრცელება პოვეს კომპაქტურიდისკებმა (CD-ROM). დისკის ტევადობა 700 მეგაბაიტია. მასზე ჩაწერილი ინფორმაცია იკითხება დიდი სიჩქარით. ისინი მოხერხებულნი არიან დიდი ინფორმაციისგასავრცელებლად.ბაზარზე გავრცელებულია შემდეგიტიპისი კომპაქტური დისკები და მისი წამკითხველები : CD-

R,CD-RW,DVD-R,DVD-RW.CD-R მოწყობილება საშუალებას გვაძლევს მოვახდინოთ მისიმრავალჯერ წაკითხვა, ასევე ეს მოწყობილობაკითხულობს, RW დისკებსაც. R დისკზე შესაძლებელიაინფორმაციის მხოლოდ ერთხელ ჩაწერა.CR-RW მოწყობილობა საშუალებას გვაძლევს ჩავწერით დაწავიკითხოთ R და RW დისკებიდან. RW დისკზეინფორმაციის მრავალჯერ ჩაწერა წაშლაა შესაძლებელი.DVD-R – CD-R-ის ანალოგიურია მხოლოდ ერთი განსვავებითრომ DVD დისკებზე ეტევა გაცილებით მეტი ინფორმაციავიდრე R დისკებზე, მასზე R დისკის ანალოგიურად მხოლოდერთხელაა შესაძლებელი ინფორმაციის ჩაწერა. DVD დისკების 2 სტანდარტი არსებობს DVD-R და DVD+R. DVD დისკზე ეტევა 4.5 გბ ინფორმაცია, DVD დისკები შესაძლოაიყოს ორშრიანი, ორმხრიანი (როგორც ძველი ფირფიტები) დაორმხრიან ორშრიანი. შესავამისად ორშრიანზე ანორმხრიანზე ეტევა ორჯერ მეტი იბნფორმაცია ვიდრეჩოულებრივ დისკზე, ანუ 9 გბ-მდე. ხოლო ორშრიანორმხრიანზე 17გბ.DVD-RW (ან DVD+RW) – CD-RW-ს ანალოგიურადმრავალჯერადი ჩაწერის DVD დისკებია.

11

დამახსოვრების მოწყობილობები ( ანუ,,ვინჩესტერი” ან მყარი დისკი)

დამახსოვრების მოწყობილობები გათვალისწინებულნი არიან დიდი მოცულობისინფორმაციის შესანახად. ”დიდი ტევადობის” ქვეშ იგულისხმება დამახსოვრებისმოწყობილობა, რომლის ტევადობა რამოდენიმე ასეულჯერ მეტია ოპერატიულდამახსოვრების მოწყობილობაზე.

დამახსოვრების მოწყობილობა არის ინფორმაციის დამახსოვრების დადენგამტარების ერთობლიობა. არსებობს ორი სახის ინფორმაციის დამახსოვრებისმოწყობილობა: მყარი და მოხსნადი. ამძრავი მოწყობილობა არის ჩაწერის და წაკითხვისმექანიზმის და ელექტრული სქემის ერთობლიობა. მისი კონსტრუქცია განპირობებულიაინფორმაციის დამახსოვრების მატარებლის ტიპით და მოქმედების პრინციპით.

ინფორმაციის დამახსოვრების მატარებელი გარეგნულად შეიძლება იყოს დისკის, ანლენტის(ეს მოწყობილობა აღარ გამოიყენება) სახით. ინფორმაციის დამახსოვრებისპრინციპის მიხედვით ინფორმაციის დამახსოვრების მატარებლები იყოფიან მაგნიტურ, მაგნიტოოპტიკურ და ოპტიკურ მატარებლებად. ლენტურ დამახსოვრებისმოწყობილობაში გამოიყენებოდა მაგნიტური დამახსოვრების პრინციპი, ხოლოდისკურში კი მაგნიტური, ან მაგნიტოოპტიკური, ან ოპტიკური. ინფორმაციის დისკურიდამახსოვრების მატარებელი შეიძლება იყოს მყარი ან დრეკადი.

ინფორმაციის დრეკადი მატარებლის გამოშვება წარმოებს დუსკების, ან ფლოპიდისკების (ვისღა ახსოვს :aaaa: :aaaa:) სახით.ინფორმაციის დამახსოვრების მატარებელიწარმოადგენს გარკვეული ზომის სპეციალურ ფირს. იგი დაფარულია სპეციალურიფერომაგნიტური ფენით და მოთავსებულია პლასტმასის კოლოფში.

12

კვების ბლოკი

კვების ბლოკი ცვლად დენს გარდაქმნის დაბალიძაბვის (12,5ვ) მუდმივ დენად. კვების ბლოკისელექტრული სქემა უზრუნვეყოფს ბლოკისგამოსავალზე ძაბვის სტაბილურობას ელექტროქსელში ძაბვის ცვლილების 180-220ვ ფარგლებში.

13

გარე მოწყობილობebi

უწყვეტი კვების ბლოკი(ანუ UPS)

გარე მოწყობილობას მიეკუთვნება უწყვეტიკვების ბლოკი (UPS). მისი დანიშნულებააუზრუნველყოს პერსონალური კომპიუტერისკვება ელექტროენერგიის შეფერხებისას. უწყვეტიკვების ბლოკში შედის აკუმულატორი. იგიუზრუნველყოფს ქსელში ელექტროენერგიისგამოთიშვისას კომპიუტერის კვებას გარკვეულიდროის განმავლობაში.

უწყვეტი კვების ბლოკის ერთერთიძირითადი ფუნქციაა, მიუხედავად ცვლილებისაშემავალი ძაბვის ისე რეგულირება, რომგამომავალი ძაბვა იყოს მუდმივად 220 ვ და ასევეგამომავალი სიხშირე იყოს 50 ჰც. მართვისსხვადასხვა ავტომატიზაციის დონით ზოგიერთიუწყვეტი ბლოკი იძლევა სიგნალს კვებისშეწყვეტის შესახებ, რომლის საფუძველზეკომპიუტერსი გაეშვება პროგრამა. პროგრამაავტომატურად წყვეტს მანქანის მუშაობას დათიშავს მას.

14

gamosaxulebis Semtani mowyobilobebi

digitaizeri

es mowyobiloba

warmoadgens

planSets specialuri

saxatavi kalmiT . am

kalmiT naxati

avtomaturad

Seitaneba kompiuterSi.

15

gamosaxulebis Semtani mowyobilobebi

mcire zomis cifruli video

kamera, romelic magrdeba

kompiuteris

monitorze.gamoiyeneba,

magaliTad internetiT

videokonferenciebis

mosawyobad.

16

gamosaxulebis Semtani mowyobilobebi

gamoiyeneba

kompiuterSi xmovani

informaciis

Sesatanad.rogorc

wesi , uerTdeba xmis

platas

17

gamosaxulebis Semtani mowyobilobebi

skaneri

სკანერი არის მოწყობილობა, რომელიც ქაღალდზეარსებულ გამოსახულებასციფრულად გარდაქმნისდა საშუალებას გვაძლევს, კომპიუტერში შევიტანოთსხვადასხვაგამოსახულება, როგორცსურათის, ასევე ტექსტისსახით, დავიმახსოვროთის კომპიუტერისმაგნიტურდისკოზე დასაჭიროებისამებრდავამუშაოთ.

18

კლასიფიკაციის მიხედვით სკანერები იყოფა ორ ძირითადტიპად:

შავ-თეთრი ფერადისახელწოდებიდან გამომდინარე, შავ-თეთრი ტიპისსკანერის მეშვეობით კომპიუტერში ვღებულობთ შავ-თეთრ გამოსახულებას, ხოლო ფერადი ტიპის სკანერით -ფერადს.

თვით ეს სკანერებიც იყოფა ქვეტიპებად: დოლური სკანერები პლანშეტური სკანერები ფურცელგამწევი სკანერები ხელის სკანერები ნეგატივების სკანერითავის მხრივ ქვეტიპებიც რამდენიმე ქვეტიპებად იყოფა. რასაც თვალსაჩინოს ხდის სკანერების კლასიფიკაციისბლოკ-სქემა:

19

sabeWdi mowyobilobebi

pრინტერს უწოდებენ მოწყობილობას, რომლისსაშუალებით ინფორმაცია ძირითადად მიიღება ქაღალდზე(შეიძლება გამჭირვალე ფირზე, ან სხვ.). პრინტერისმრავალი მოდელი არსებობს. ისინი განსხვავდებიანწარმოებულობით, ინტერფეისით, ფუნქციურიშესაძლებლობებით, მოქმედების პრინციპით.

პრინტერის საფუძველი რთული ელექტრო მექნიკურიმოწყობილობაა. იგი უზრუნველყოფს გამოსახულებისფორმირებას, ქაღალდის გადაადგილებას, საღებავისმიწოდებას და სხვა. პრინტერის შემადგენლობაშიაელექტრული ნაწილი მართვის სქემით და ბუფერულიდამახსოვრების მოწყობილობით.

გამოსახულების ფორმირებით პრინტერები იყოფაკონტურულდა რასტულ პრინტერებად. კონტურულპრინტერში სიმბოლოს გამოსახულება უწყვეტი ხაზია დამიიღება ქაღალდზე შემღებავი ლენტის გამოყენებით, ქაღალდზე ნემსის დარტყმის საშუალებით.

რასტულ პრინტერში გამოსახულება მიიღება უმცირესიწერტილების ერთობლიობით (წერტილის დიამეტრი 0,1-0,3 მმ). ამჟამად პერსონალურ კომპიუტერებშიგამოიყენება მხოლოდ რასტული პრინტერები. წერტილების გადატანის პრინციპით რასტულიპრინტერები იყოფა: მატრიცულ, ჭავლურ და ლაზერულპრინტერებად.

20