1. Ph ng pháp đ c truy n (ehon) và d y ch s m cho con Nh t (t sáchươ ọ ệ ạ ữ ớ ở ậ ừ và nh ng quan sát th c t )ữ ự ế ..........................................................................................................2

2. Cha m Nh t d y con đ c và ch i nh th nào? (Ghi chép t th c t )ẹ ậ ạ ọ ơ ư ế ừ ự ế ....10

3. Nh ng l i khuyên h u ích dành cho cha m v nuôi d y tr (0-10 tu i)ữ ờ ữ ẹ ề ạ ẻ ổ c a AKEHASHI Daijiủ .......................................................................................................................15

4. Nh ng đi u tuy t v i cha m có th làm cho tr giai đo n 0 đ n tròn 3ữ ề ệ ờ ẹ ể ẻ ở ạ ế tu i, thay vì ép tr h c ti ng Anh hay h c chổ ẻ ọ ế ọ ữ.............................................................25

5.“M bi t là con thích (mu n) ABCZ…, nh ng mà…” - câu nói “đ ng c m”ẹ ế ố ư ồ ả đ con nghe l iể ờ .................................................................................................................................30

6.G i con d y bu i sáng là trách nhi m c a ai: Bài h c t nguyên nhân- k tọ ậ ổ ệ ủ ọ ừ ế qu (d y con t l p khi con s p b c vào l p 1)ả ạ ự ậ ắ ướ ớ .......................................................31

7. D y tr t l p t khi nào, và cách d y nh th nào?ạ ẻ ự ậ ừ ạ ư ế ...........................................34

8. Th i kỳ ph n kháng là gì và 4 cách hi u qu đ cha m x lí c n ph nờ ả ệ ả ể ẹ ử ơ ả kháng c a con (0-3 tu i)ủ ổ ............................................................................................................37

9.Làm gì đ xây d ng cho con đ ng l c hành đ ng t bên trong (yaruki -ể ự ộ ự ộ ừ やる気)........................................................................................................................................................39

10. Đ c ehon hay là truy n có tranh minh h a cho con nghe nh th nào đọ ệ ọ ư ế ể sau này con thích đ c sáchọ .........................................................................................................42

11. Khen ng i con nh th nào?ợ ư ế .............................................................................................44

12. Chăm sóc răng cho bé và cách d n d đ bé thích đánh răngẫ ụ ể ......................45

13. Mu n d y con- Xin ba m đ ng m ng con tr c m t ng i khácố ạ ẹ ừ ắ ướ ặ ườ ...........47

14. Ch n đ ch i cho con nh th nào?ọ ồ ơ ư ế ............................................................................49

15. H c sinh Nh t h c Đ o đ c nh th nào? (l p 1-2-3-4)ọ ậ ọ ạ ứ ư ế ớ ................................56

16. 15 ý t ng nuôi d y con c a các b c cha m đã đ t gi i th ng c aưở ạ ủ ậ ẹ ạ ả ưở ủ kênh NHK năm 2014......................................................................................................................58

Ph ng pháp đ c truy n (ehon) và d y ch s m cho con Nh t (tươ ọ ệ ạ ữ ớ ở ậ ừ sách và nh ng quan sát th c t )ữ ự ế Ng i vi t: Nguy n Th Thuườ ế ễ ịChú thích: Ehon là nh ng cu n truy n ng n có tranh minh h a dành cho thi uữ ố ệ ắ ọ ế nhi Nh tở ậ  L i nói đ uờ ầĐi u th nh tề ứ ấ  là mình c m nh n có không ít b c cha m đã lo l ng thái quá r ng conả ậ ậ ẹ ắ ằ mình đã qua giai đo n 0-6 tu i đ phát tri n trí tu nh trong bài note tr c mình đãạ ổ ể ể ệ ư ướ vi t, ho c con mình không đ c ti p xúc v i nh ng trò ch i phát tri n trí tu nh flashế ặ ượ ế ớ ữ ơ ể ệ ư card, trò ch i kích thích trí thông minh, hay là nh ng l p h c các tr ng m u giáoơ ữ ớ ọ ở ườ ẫ giúp phát huy ch s thông minh cho tr . Nh ng ai lo l ng nh v y có lẽ đã ch a hi uỉ ố ẻ ữ ắ ư ậ ư ể b n ch t th c s c a nuôi d y tr s m mà mình đã vi t trong các bài note c a mình.ả ấ ự ự ủ ạ ẻ ớ ế ủB n có bi t t t c các nhà giáo d c s m đ u có chung quan đi m r ng đi u quan tr ngạ ế ấ ả ụ ớ ề ể ằ ề ọ nh t trong giáo d c s m cho tr đó làấ ụ ớ ẻ  ch có tình yêu c a cha m m i là chìa khóa đỉ ủ ẹ ớ ể m ra cánh c a trí tu và tài năng c a trở ử ệ ủ ẻ.Đi u th haiề ứ  là b n có bi t dù h th ng tr ng Shichida có h n 400 tr ng trên toànạ ế ệ ố ườ ơ ườ n c Nh t, nh ng h c phí c a tr 0 tu i cho 4 bu i/tháng (1 bu i là 50-60 phút) làướ ậ ư ọ ủ ẻ ổ ổ ổ g n 4 v n yên (tính ra ti n Vi t là kho ng 8 tri u VND) thì ch nh ng gia đình khá giầ ạ ề ệ ả ệ ỉ ữ ả c a Nh t m i theo đ c. Và giá đó cũng t ng t v i nh ng tr ng d y tr phát tri nủ ậ ớ ượ ươ ự ớ ữ ườ ạ ẻ ể trí thông minh khác m c nhan nh n Nh t. Còn tr ng m u giáo qu c t d y theoọ ả ở ậ ườ ẫ ố ế ạ Montessori thì là 15 v n yên/tháng. Cũng gi ng nh Vi t Nam cha m Nh t đâu ph iạ ố ư ở ệ ẹ ậ ả ai cũng có ti n cho con theo nh ng l p h c đó. Và không ph i ai cũng chú tr ng dùngề ữ ớ ọ ả ọ flash card hay nh ng giáo c đ luy n trí thông minh cho con mình (nhi u ng i quenữ ụ ể ệ ề ườ mà mình bi t không làm nh v y).ế ư ậĐi u th baề ứ  là nh ng đ ch i phát tri n trí tu ch gi ng nh là gia v c a mónữ ồ ơ ể ệ ỉ ố ư ị ủ ăn, còn nguyên li u chính là tình yêu mà b n là ng i ch bi nệ ạ ườ ế ế , đ c thông quaượ cách b n dành th i gian ch i v i con, l ng nghe con, trò chuy n, khen ng i, và cạ ờ ơ ớ ắ ệ ợ ả nh ng hành đ ng hàng ngày c a b n n a. Nguyên li u y ai cũng có th mua, còn gia vữ ộ ủ ạ ữ ệ ấ ể ị thì tùy kh u v t ng gia đình, tùy m i tr đ mình dùng thôi. N u con b n ch ch iẩ ị ừ ỗ ẻ ể ế ạ ỉ ơ nh ng trò flash card, bài toán phát tri n trí thông minh và b n ép con ch i mà không đữ ể ạ ơ ể ý đ n tâm tr ng có h ng thú hay không c a con, ho c mua v đ đó cho con ch i màế ạ ứ ủ ặ ề ể ơ không dành th i gian đ ng i ch i cùng con, cùng con khám phá nh ng trò ch i đó, thìờ ể ồ ơ ữ ơ đ n gi n b n ch giúp con v m t trí tu m t cách máy móc mà không h cho con c mơ ả ạ ỉ ề ặ ệ ộ ề ả nh n đ y đ v nhân cách và tâm h n.ậ ầ ủ ề ồĐi u th tề ứ ư  đây mình chú tr ng đ n y u t b i d ng nhân cách và tâm h n tr cở ọ ế ế ố ồ ưỡ ồ ướ b i vì tâm h n m i là ng i d n đ ng ch l i cho trí tu , m i là y u t t o nên ph mở ồ ớ ườ ẫ ườ ỉ ố ệ ớ ế ố ạ ẩ ch t c a m t con ng i. Và Nh t mình c m nh n th y cha m Nh t đã đ u t nhi uấ ủ ộ ườ ở ậ ả ậ ấ ẹ ậ ầ ư ề h n đ n vi c d y con v tâm h n, nhân cách cùng nh ng kỹ năng c b n trong cu cơ ế ệ ạ ề ồ ữ ơ ả ộ s ng và sinh ho t h ng ngày. M t đi u n t ng sâu s c nh t v i cá nhân mình đó làố ạ ằ ộ ề ấ ượ ắ ấ ớ h u nh t t c cha m Nh t đ u chú tr ng d y con v tâm h n và trí tu qua vi c đ cầ ư ấ ả ẹ ậ ề ọ ạ ề ồ ệ ệ ọ ehon cho con nghe (ehon là nh ng cu n truy n có tranh minh h a dành cho thi u nhiữ ố ệ ọ ế mà m i cu n là m t câu chuy n nh ). Vi t Nam mình đã có r t nhi u cha m bi tỗ ố ộ ệ ỏ Ở ệ ấ ề ẹ ế cách đ c truy n cho con nghe, nh ng cũng có nhi u cha m ch a chú tr ng đ n đi uọ ệ ư ề ẹ ư ọ ế ề đó.Bài note hôm nay mình mu n gi i thi u v tác d ng kì di u c a vi c đ c truy n choố ớ ệ ề ụ ệ ủ ệ ọ ệ con nghe và cách d y đ c cho con c a ccha m Nh t.ạ ọ ủ ẹ ậ

Nh ng c m nh n chung t vi c cha m Nh t d y ch s m cho con qua vi c đ cữ ả ậ ừ ệ ẹ ậ ạ ữ ớ ệ ọ ehon 1.      Có lẽ nhi u ng i đã bi t r ng Nh t cha m và nhà tr th ng d y ch s mề ườ ế ằ ở ậ ẹ ở ẻ ườ ạ ữ ớ cho con. Có m t k t qu không chính th c (k t qu đi u tra trên trang internet dànhộ ế ả ứ ế ả ề cho các cha m ), kho ng 75% các cha m Nh t đ u đã t ng d y ch cho con tr c khiẹ ả ẹ ậ ề ừ ạ ữ ướ con vào ti u h c, còn l i thì các em đ c d y tr ng m u giáo. H d y con bi t đ cể ọ ạ ượ ạ ở ườ ẫ ọ ạ ế ọ tr c r i m i d y vi t ch . H đ c truy n cho con nghe t khi tr m i l t lòng, r i khiướ ồ ớ ạ ế ữ ọ ọ ệ ừ ẻ ớ ọ ồ tr đã bi t ch , đã đi h c ti u h c r i tr v n thích cha m đ c truy n cho nghe. R tẻ ế ữ ọ ể ọ ồ ẻ ẫ ẹ ọ ệ ấ nhi u ng i l n nói r ng h v n thích đ c nh ng truy n ehon vì n i dung th t trongề ườ ớ ằ ọ ẫ ọ ữ ệ ộ ậ sáng và tri t lí s ng thì v n luôn đúng dù th i gian có trôi qua.ế ố ẫ ờ2.      B n đã bao gi t h i t i sao cha m Nh t l i d y ch s m cho con mình không?ạ ờ ự ỏ ạ ẹ ậ ạ ạ ữ ớ Không ph i vì mu n con có thành tích t t tr ng, không ph i vì mu n con h c chả ố ố ở ườ ả ố ọ ữ s m đ đ n l p con không b th t lùi so v i các b n khác. B ng tr i nghi m c a mìnhớ ể ế ớ ị ụ ớ ạ ằ ả ệ ủ và thông qua nh ng câu chuy n mình đ c nghe t b n bè, ng i quen đã giúp mìnhữ ệ ượ ừ ạ ườ hi u ra r ngể ằ  cha m Nh t d y ch cho con, đ u tiên xu t phát t đ ng l c hamẹ ậ ạ ữ ầ ấ ừ ộ ự mu n bi t đ c đ c ch c a tr đ c hình thành m t cách t nhiên không hố ế ọ ượ ữ ủ ẻ ượ ộ ự ề g ng ép, mà đ ng l c y đ c t o ra b i môi tr ng tr đ c cha m đ c choượ ộ ự ấ ượ ạ ở ườ ẻ ượ ẹ ọ nghe nh ng cu n truy n ehon dành cho tr th , và các sách tham kh o v đ ngữ ố ệ ẻ ơ ả ề ộ v t, th c v t, l ch s , khoa h c t khi tr m i l t lòng...ậ ự ậ ị ử ọ ừ ẻ ớ ọ  Tr đ c cha m đ c choẻ ượ ẹ ọ nghe thì d n d n sẽ thích, t thích thì sẽ mu n t mình đ c đ c, đó là đ ng l c hìnhầ ầ ừ ố ự ọ ượ ộ ự thành m t cách t nhiên.ộ ự 3.      Tr bi t đ c sẽ là m t c h i r t l n giúp tr ti p xúc v i nh ng tri th c m i, mẻ ế ọ ộ ơ ộ ấ ớ ẻ ế ớ ữ ứ ớ ở mang trí tu , kích thích trí t ng t ng. T nh ng tr i nghi m tr đ c g p g thôngệ ưở ượ ừ ữ ả ệ ẻ ượ ặ ỡ qua nh ng cu n sách đó, tr sẽ t tìm ra cái mình yêu thích, và đôi khi nó làm thay đ iữ ố ẻ ự ổ cu c đ i và gi c m c a tr . Chính vì th gi ng nh mình đã t ng nói, tùy thu c vàoộ ờ ấ ơ ủ ẻ ế ố ư ừ ộ nh ng vi c cha m làm trong nh ng năm tháng đ u đ i mà cu c đ i và v n m nh c aữ ệ ẹ ữ ầ ờ ộ ờ ậ ệ ủ con mình sẽ thay đ i.ổ4.      M t nguyên t c c b n mà mình đã nghi m ra t t t c các ph ng pháp thamộ ắ ơ ả ệ ừ ấ ả ươ kh o t sách hay t th c t mà cha m d y cho tr bi t đ c ch đó là:ả ừ ừ ự ế ẹ ạ ẻ ế ọ ữ  nguyên t cắ chi c máy tính.ế B n hi u m t cách đ n gi n nh này, b n th y m t chi c máy tínhạ ể ộ ơ ả ư ạ ấ ộ ế đ p vào m t mình, có bao gi b n đ c h t m t l t sách h ng d n, hay tìm hi u c uậ ắ ờ ạ ọ ế ộ ượ ướ ẫ ể ấ t o c a máy bên trong là gì, nó đ c l p ghép nh th nào r i m i s d ng không.ạ ủ ượ ắ ư ế ồ ớ ử ụ Ch c ch n là không r i. B n sẽ ng i vào gõ luôn ch th i gian đâu tìm hi u ph i không.ắ ắ ồ ạ ồ ứ ờ ể ả Th thì vi c d y ch cho tr cũng th . Tr sẽ d dàng ti p thu và có h ng thú v i tế ệ ạ ữ ẻ ế ẻ ễ ế ứ ớ ừ nh ng t ng quen thu c hàng ngày tr đ c nghe, đ c ti p xúc, vì th hãy b t đ uữ ừ ữ ộ ẻ ượ ượ ế ế ắ ầ b ng vi c d y t v ng r i m i đ n vi c d y b ng ch cái cho tr , hay d y tr đánhằ ệ ạ ừ ự ồ ớ ế ệ ạ ả ữ ẻ ạ ẻ v n.ầ5.      Có nhi u ng i nghĩ r ng con mình đã qua giai đo n 0-6 tu i thì ph i chăng là đãề ườ ằ ạ ổ ả tr . Không bao gi là quá tr đ d y con, nh t là d y con v tâm h n. B n thân mìnhễ ờ ễ ể ạ ấ ạ ề ồ ả coi tr ng vi c nuôi d ng tâm h n cho tr r i m i đ n trí tu . Tâm h n tr đ c nuôiọ ệ ưỡ ồ ẻ ồ ớ ế ệ ồ ẻ ượ d ng thông qua tình yêu c a cha m , tình c m v i ng i thân, qua bài h c đ n tưỡ ủ ẹ ả ớ ườ ọ ế ừ nh ng câu chuy n trong sách, qua tình hu ng ng x hàng ngày...Truy n có tranh minhữ ệ ố ứ ử ệ h a dành cho tr em chính là m t trong nh ng ng i b n t t nh t đ d y cho tr vọ ẻ ộ ữ ườ ạ ố ấ ể ạ ẻ ề tâm h n và trí t ng t ng. Đó cũng chính là lí do vì sao mà cha m Nh t ai cũng đ cồ ưở ượ ẹ ậ ọ nó cho con mình. Còn nh ng trò ch i trí tu đ phát tri n trí thông minh thì tùy t ngữ ơ ệ ể ể ừ ng i d y cho con.ườ ạPh ng pháp d y ch cho con c a cha m Nh tươ ạ ữ ủ ẹ ậ   Bài vi t hôm nay g m hai ph n. Ph n đ u là trích d ch t sách. Ph n hai là k t h pế ồ ầ ầ ầ ị ừ ầ ế ợ nh ng ki n th c mình đ c trên nh ng trang web v nuôi d y con c a cha m Nh tữ ế ứ ọ ữ ề ạ ủ ẹ ậ

cùng nh ng tr i nghi m th c t thông qua nh ng l n trò chuy n nh ng ng i Nh t,ữ ả ệ ự ế ữ ầ ệ ữ ườ ậ v i đ m i thành ph n t giáo s c a mình, cô nhân viên tr ng, b n bè cùng phòngớ ủ ọ ầ ừ ư ủ ườ ạ nghiên c u, nh ng ng i quen là nhân viên công ty, h i h c b ng, nghĩa là đ giai c pứ ữ ườ ộ ọ ổ ủ ấ t ng l p trí th c t u tú t i bình th ng, đ giúp m i ng i có cái nhìn th c ti n h nầ ớ ứ ừ ư ớ ườ ể ọ ườ ự ễ ơ v vi c d y con đ c ch c a ng i Nh t. Dù ch a th c s đ y đ nh ng mình mongề ệ ạ ọ ữ ủ ườ ậ ư ự ự ầ ủ ư nh ng chia s t th c t này giúp các b c cha m tìm ra cách t t nh t, phù h p nh tữ ẻ ừ ự ế ậ ẹ ố ấ ợ ấ đ d y ch cho con mình.ể ạ ữPh n 1. L c d ch t sách tham kh oầ ượ ị ừ ảCu n sách tham kh oố ả赤ちゃんに読みをどう教えるか、グレン・ドーマン、ジャネット・ドーマンHow To Teach Your baby To Read,  tác gi Glenn Domanả ・Janet Doman      Cu n này ch c là đã nhi u cha m bi t r i, mình ch tóm t t ý chính cho nh ng aiố ắ ề ẹ ế ồ ỉ ắ ữ ch a bi t n m đ c thôi. Cá nhân mình c m nh n thì th y mu n làm theo cha m ph iư ế ắ ượ ả ậ ấ ố ẹ ả r t kì công và có th i gian m i làm đ c. D u sao nó cũng là ph ng pháp đ mìnhấ ờ ớ ượ ẫ ươ ể tham kh o.ảCác b c đ d y ch cho tr đ u đi theo nguyên t cướ ể ạ ữ ẻ ề ắ

1. T V ng đ n (1 ch nh bà, b , m ..)ừ ự ơ ữ ư ố ẹ2. T V ng ghép (hai ch nh “con chó”, “bông hoa”...)ừ ự ữ ư3. Câu ng n (m n u c m, b đi làm...)ắ ẹ ấ ơ ố4. M t đo n văn ng n 2-3 câuộ ạ ắ5. Đ c truy n ho c sáchọ ệ ặ

     Vì sao không d y ch cái cho tr tr c b i vì không có gì tr u t ng và khó hi u vàạ ữ ẻ ướ ở ừ ượ ể cũng khó nh h n v i tr là nh ng ch a, b. Ví d đ i v i tr 2 tu i n u bi t lí lu n trớ ơ ớ ẻ ữ ữ ụ ố ớ ẻ ổ ế ế ậ ẻ sẽ h i là vì sao l i g i là ch a. B n đã s n sàng đ gi i thích cho tr ch a. Thay vào đóỏ ạ ọ ữ ạ ẵ ể ả ẻ ư b n hãy ch đ nh b t đ u d y tr b ng nh ng t mà b t đ u b ng các ch a, b,c trongạ ủ ị ắ ầ ạ ẻ ằ ữ ừ ắ ầ ằ ữ b ng ch cái và d y đ tr h c thu c lòng t ng ch . Khi nào tr đã bi t đ c r i thì m iả ữ ạ ể ẻ ọ ộ ừ ữ ẻ ế ọ ồ ớ d y tr đ n b ng ch cái và cách đánh v n.ạ ẻ ế ả ữ ầNh ng t v ng thì có lẽ Vi t Nam đã bán r t nhi u. Cha m sẽ l a nh ng s n ph mữ ừ ự ở ệ ấ ề ẹ ự ữ ả ẩ đ mua v cho tr đ c.ể ề ẻ ọNguyên t c khi dùng flash card đ d y ch cho trắ ể ạ ữ ẻ

1. Ch khi nào tr có h ng thú thì m i d y, nh lúc tr ăn no r i có th ch i đùa vuiỉ ẻ ứ ớ ạ ư ẻ ồ ể ơ vẻ

2. Hãy d ng l i tr c khi tr có d u hi u chán n nừ ạ ướ ẻ ấ ệ ả3. M i l n ch dùng set 3 set mà m i set là 5 ch và m i ch ch gi cho tr xemỗ ầ ỉ ỗ ữ ỗ ữ ỉ ơ ẻ

kho ng 1 giây. M i ngày cho tr ch i kho ng 3 l n. M i ngày hãy thay đ i 1 setả ỗ ẻ ơ ả ầ ỗ ổ đ tránh cho tr nhàm chán.ể ẻ

4. Hãy b t đ u t nh ng ch là v t d ng hàng ngày trong gia đình, ng i thân đắ ầ ừ ữ ữ ậ ụ ườ ể d y tr . N u nh cha m không mua flash card cho tr thì có th t vi t ra gi yạ ẻ ế ư ẹ ẻ ể ự ế ấ r i gi cho tr coi.ồ ơ ẻ

5. B t đ u t t ghép thì cha m có th l i d ng t các t đ n step 1 đ ghép l iắ ầ ừ ừ ẹ ể ợ ụ ừ ừ ơ ở ể ạ d y cho tr . Ví d nh n c+nóng= n c nóng.ạ ẻ ụ ư ướ ướ

6. Ban đ u t đ n thì vi t to, và đ n t ghép hay câu văn ng n thì vi t nh l i đầ ừ ơ ế ế ừ ắ ế ỏ ạ ể cho tr coi. Ban đ u hãy dùng màu đ vi t ch , sau đó chuy n sang màu đen.ẻ ầ ỏ ế ữ ể

7. K t h p vi c d y ch riêng nh này v i vi c đ c truy n có tranh minh h a choế ợ ệ ạ ữ ư ớ ệ ọ ệ ọ tr đ giúp tr tăng thêm v n t .ẻ ể ẻ ố ừ

8. Không cho tr làm bài ki m tra đ đánh giá vì nh th sẽ làm tr b áp l c tâm líẻ ể ể ư ế ẻ ị ự d n đ n chán n n không còn h ng thú h c t p n a.ẫ ế ả ứ ọ ậ ữ

Các ph ng pháp ng v i t ng giai đo n b t đ u d y ch cho trươ ứ ớ ừ ạ ắ ầ ạ ữ ẻ

1. B t đ u t 0 tháng tu i tr điắ ầ ừ ổ ở  Th giác c a tr ch a phát tri n nên tr ch cóị ủ ẻ ư ể ẻ ỉ năng l c nhìn rõ nh ng đ ng vi n m (outline, border, configuration) vì thự ữ ườ ề ờ ế đ ch hay hình nh màu đen trên n n tr ng sẽ giúp tr phát huy kh năng nhìnể ữ ả ề ắ ẻ ả hình nh vi n. Vì th m i ch hãy vi t th t to đ tr có th nhìn th y đ c cả ề ế ỗ ữ ế ậ ể ẻ ể ấ ượ ỡ ch kho ng 20 cm. Khi cho tr xem thì hãy đ kho ng cách xa 45 cm, m i m tữ ả ẻ ể ả ỗ ộ ch ch đ 1-2 giây và đ c to lên cho tr nghe. giai đo n này l p đi l p l iữ ỉ ể ọ ẻ Ở ạ ặ ặ ạ nhi u l n cho tr trong ngày. Ch cho tr nhìn 1 ch nh ng mõi ngày hãy cho trề ầ ẻ ỉ ẻ ữ ư ẻ nhìn 10 l n.ầ

2. B t đ u t 3-6 tháng tu i tr điắ ầ ừ ổ ở  Cho tr nhìn th t nhanh kho ng 1 giây m iẻ ậ ả ỗ ch , cho nhìn th t nhi u t m i. M i m i ngày cho tr nhìn 4-5 set, m i set là 5ữ ậ ề ừ ớ ỗ ỗ ẻ ỗ ch .ữ

3. B t đ u t 7-12 tháng tu i tr điắ ầ ừ ổ ở  M i set ch 5 ch và m i ch ch 1 giây. Choỗ ỉ ữ ỗ ữ ỉ tr xem các set ch đó nhi u l n trong ngày.ẻ ữ ề ầ

4. B t đ u t 12-18 tháng tu i tr điắ ầ ừ ổ ở  M i set ch 5 ch và m i ch ch 1 giây.ỗ ỉ ữ ỗ ữ ỉ Hãy d ng l i tr c khi tr có d u hi u chán.ừ ạ ướ ẻ ấ ệ

5. B t đ u t 18-30 tháng tu i tr điắ ầ ừ ổ ở  Hãy ch n nh ng t nào mà tr thích. Giaiọ ữ ừ ẻ đo n này có th b t đ u d y t ghép, câu văn ng n cho tr . B t đ u th t t tạ ể ắ ầ ạ ừ ắ ẻ ắ ầ ậ ừ ừ t ng ch m t đ d y tr . B t đ u là t đ n, r i đ n t ghép và cu i cùng làừ ữ ộ ể ạ ẻ ắ ầ ừ ơ ồ ế ừ ố đo n văn đ đ y t c đ d y ch cho tr . Áp d ng theo ph ng pháp m i ngày 3ạ ể ẩ ố ộ ạ ữ ẻ ụ ươ ỗ set ch đ d y tr . Đ c truy n cho tr nghe.ữ ể ạ ẻ ọ ệ ẻ

6. B t đ u t 30-48 tháng tu i tr điắ ầ ừ ổ ở  Tr đã nh n th c đ c nhanh nên khôngẻ ậ ứ ượ th áp d ng t c đ nh v i tr s sinh nên lúc này hãy đ c ehon, ch n nh ng tể ụ ố ộ ư ớ ẻ ơ ọ ọ ữ ừ v ng có level cao h n đ d y tr . T c đ đ c truy n cho tr nghe cũng nên đ yự ơ ể ạ ẻ ố ộ ọ ệ ẻ ẩ nhanh h n giai đo n tr c. Kh năng h p thu c a tr giai đo n này r t t t nênơ ạ ướ ả ấ ủ ẻ ạ ấ ố m i ngày đ u cho tr xem t v ng m i. Nh ng vi c đ c sách này c n ph i l pỗ ề ẻ ừ ự ớ ư ệ ọ ầ ả ặ đi l p l i nhi u l n cho tr .ặ ạ ề ầ ẻ

7.  B t đ u t 48-72 tháng tu i tr điắ ầ ừ ổ ở     T c đ ti p thu và s l ng ti p thu t v ng c a tr cũng không nhanh h n giaiố ộ ế ố ượ ế ừ ự ủ ẻ ơ đo n tr s sinh là m y. Nh ng tr đã phân bi t r t rõ ràng thích và không thích cái gì.ạ ẻ ơ ấ ư ẻ ệ ấ C n cho tr ti p xúc v i nh ng t ghép và câu văn hay đo n văn càng nhanh và nhi uầ ẻ ế ớ ữ ừ ạ ề càng t t. Ch n ra nh ng t v ng nào tr thích, sau đó t o thành nh ng câu văn đ d yố ọ ữ ừ ự ẻ ạ ữ ể ạ cho tr . Dù tr đã qua 6 tu i đi n a thì vi c d y ch cho tr cũng không bao gi là quáẻ ẻ ổ ữ ệ ạ ữ ẻ ờ mu n c . Đ ng bao gi giao vi c đó cho nhà tr ng mà b n thân cha m cũng chộ ả ừ ờ ệ ườ ả ẹ ủ đ ng đ d y con nhà. Đ c truy n cho tr hãy đ c v i t c đ nhanh nh cho ng iộ ể ạ ở ọ ệ ẻ ọ ớ ố ộ ư ườ bình th ng đ luy n t duy tr cũng ph n x nhanh.ườ ể ệ ư ẻ ả ạPh n 2. T ng h p t nh ng quan sát th c tầ ổ ợ ừ ữ ự ế 1.         B ng ch ng khoa h c v hi u qu c a vi c đ c truy n cho tr ngheằ ứ ọ ề ệ ả ủ ệ ọ ệ ẻ      M t k t qu nghiên c u c a giáo s Taira Masato tr ng đ i h c Y Nha Khoaộ ế ả ứ ủ ư ở ườ ạ ọ Tokyo đã ch ng mình r ng trong quá trình m đ c truy n cho con nghe thì đ i v i mứ ằ ẹ ọ ệ ố ớ ẹ b não ph n não tr c ho t đ ng r t tích c c, nó là n i có ch c năng đi u khi n c mộ ở ầ ướ ạ ộ ấ ự ơ ứ ề ể ả xúc, năng l c giao ti p, t duy, sáng t o. Còn đ i v i tr thì b ph n “h vi n” (limbicự ế ư ạ ố ớ ẻ ộ ậ ệ ề system) cũng ho t đ ng r t tích c c, nó là n i đi u khi n ký c và t o ra đ ng l c, vàạ ộ ấ ự ơ ề ể ứ ạ ộ ự sinh ra nh ng c m xúc vui, bu n đau kh , hay nói cách khác nó chính là trái tim c aữ ả ồ ổ ủ não. Chính vì th vi c đ c cho tr nghe sẽ giúp b não đ c ti p nh n nhi u kích thíchế ệ ọ ẻ ộ ượ ế ậ ề phong phú d n đ n kh năng bi u c m c a c m xúc cũng phong phú, kh năng ngônẫ ế ả ể ả ủ ả ả ng cũng phát tri n.ữ ể2.         B ng ch ng c a trái tim v hi u qu c a vi c đ c truy n cho trằ ứ ủ ề ệ ả ủ ệ ọ ệ ẻ

-        Tr sẽ yêu cha m h n khi đ c cha m đ c cho nghe truy n. Th i kì u th làẻ ẹ ơ ượ ẹ ọ ệ ờ ấ ơ th i kì quan tr ng nuôi d ng trí tu và c m xúc. Gi ng nói c a cha m , cách tròờ ọ ưỡ ệ ả ọ ủ ẹ chuy n c a cha m sẽ đ c tr l u nh d n d n vào trong não, khi đã lí gi i đ y đệ ủ ẹ ượ ẻ ư ớ ầ ầ ả ầ ủ r i tr sẽ bi u hi n nó ra ngoài. Chính vì th càng nghe đ c ti ng c a cha m nhi uồ ẻ ể ệ ế ượ ế ủ ẹ ề thì n t ng trong não tr càng l n, s dây liên h t càng b n ch t.ấ ượ ẻ ớ ợ ế ề ặ-        Truy n thi u nhi “ehon” chính là “th c ph m c a tâm h n”. Truy n dành cho trệ ế ự ẩ ủ ồ ệ ẻ em s d ng nh ng ngôn t phong phú nh ng d hi u vì có kèm theo tranh vẽ đ di nử ụ ữ ừ ư ễ ể ể ễ đ t nh ng n i dung v đ o đ c, tri th c, năng l c t ng t ng. Ehon sẽ giúp nuôiạ ữ ộ ề ạ ứ ứ ự ưở ượ d ng tâm h n và trí t ng t ng cho tr .ưỡ ồ ưở ượ ẻ-        Nh ng kinh nghi m tr g p khi còn nh sẽ có nh h ng sâu s c đ n vi c hìnhữ ệ ẻ ặ ỏ ả ưở ắ ế ệ thành nhân cách c a tr . Nó sẽ giúp nuôi d ng tâm h n tr thêm phong phú đ t ngủ ẻ ưỡ ồ ẻ ể ưở t ng v th gi i t ng lai mà tr ch a đ c ti p xúc. ượ ề ế ớ ươ ẻ ư ượ ế   -        Tr mu n ca m đ c cho nghe cái gì cũng là m t c h i đ cha m bi t r ng conẻ ố ẹ ọ ộ ơ ộ ể ẹ ế ằ mình đang có h ng thú v i cái gì đ t đó bi t đ nh h ng cho con. Nh ng câu chuy nứ ớ ể ừ ế ị ướ ữ ệ

y cũng giúp cha m nh l i h i t ng l i tu i th , làm d u đi căng th ng sau m t ngàyấ ẹ ớ ạ ồ ưở ạ ổ ơ ị ẳ ộ m t m i.ệ ỏ3.         Mu n d y tr đ c và giúp tr yêu thích đ c sách c n ph i làm gì ?ố ạ ẻ ọ ẻ ọ ầ ả3.1  T o môi tr ng đ tr có h ng thú v i vi c h c ch và đ c sáchạ ườ ể ẻ ứ ớ ệ ọ ữ ọ -    Qua nh ng câu chuy n nh mình đ c nghe k v th i th u c a các b n cùngữ ệ ỏ ượ ể ề ờ ơ ấ ủ ạ ở phòng nghiên c u, c a nh ng ng i đang và đã nuôi con nh , mình đã rút ra m t nh nứ ủ ữ ườ ỏ ộ ậ xét r ng.ằ  Mu n tr đ c thì đ u tiên ph i t o h ng thú, và mu n cho tr có h ngố ẻ ọ ầ ả ạ ứ ố ẻ ứ thú ph i t o ra môi tr ng giúp tr ti p xúc v i sách truy n t s mả ạ ườ ẻ ế ớ ệ ừ ớ . Môi tr ngườ ti p xúc v i sách truy n là y u t tiên quy t.ế ớ ệ ế ố ế-    T t c nh ng ng i mình nói chuy n đ u đã đ c ti p xúc v i nh ng cu n ehon vàấ ả ữ ườ ệ ề ượ ế ớ ữ ố sách tham kh o t khi ch a đi h c v i r t nhi u hình th c khác nhau. Ehon hay sáchả ừ ư ọ ớ ấ ề ứ tham kh o đ c cha m mua m i ho c mua ti m sách cũ, ho c đa ph n là m n ả ượ ẹ ớ ặ ở ệ ặ ầ ượ ở th vi n g n nhà.ư ệ ầ-    T t c m i ng i đ u đ c cha m đ c truy n cho nghe h i còn bé. Có ng i thìấ ả ọ ườ ề ượ ẹ ọ ệ ồ ườ đ c cô giáo đ c truy n cho nghe l p r i v k l i cho cha m , sau đó cha m b tượ ọ ệ ở ớ ồ ề ể ạ ẹ ẹ ắ đ u đ c truy n cho tr nghe. Thông qua nh ng cu n truy n ehon, th gi i tâm h n trầ ọ ệ ẻ ữ ố ệ ế ớ ồ ẻ đ c l p đ y b i nh ng câu chuy n v đ o lí, v tình ng i, tình c m gia đình, b n bè,ượ ấ ầ ở ữ ệ ề ạ ề ườ ả ạ và th gi i t ng t ng qua nh ng câu chuy n c tích, hay là đ c khám phá th gi iế ớ ưở ượ ữ ệ ổ ượ ế ớ đ ng v t, th c v t, l ch s , văn h c qua nh ng cu n t đi n, truy n l ch s .ộ ậ ự ậ ị ử ọ ữ ố ừ ể ệ ị ử-    Khi tr đã b t đ u thích nh ng cu n sách thì sẽ b t đ u mu n t đ c chúng. Lúc nàyẻ ắ ầ ữ ố ắ ầ ố ự ọ cha m sẽ v a đ c v a ch cho tr nh ng t trong sách. Th i kì 0-3 tu i là th i kì tr cóẹ ừ ọ ừ ỉ ẻ ữ ừ ờ ổ ờ ẻ kh năng nh nguyên m ng r t tuy t v i nên vi c l p đi l p l i m i cu n truy n chả ớ ả ấ ệ ờ ệ ặ ặ ạ ỗ ố ệ ỉ c n 2-3 l n tr có th nh n i dung và cách đ c. Khi tr b t đ u bi t đ c thì sẽ càngầ ầ ẻ ể ớ ộ ọ ẻ ắ ầ ế ọ kích thích h ng thú giúp tr phát huy kh năng ham mu n h c h i, th a mãn trí tò mò.ứ ẻ ả ố ọ ỏ ỏ Cha m có th d tr b ng nh ng câu h i “t i sao l i th nh , con th tìm hi u xemẹ ể ụ ẻ ằ ữ ỏ ạ ạ ế ỉ ử ể sao”.-    Nh t có hai b ng ch cái là Higarana và Katakana cũng ch Hán t , và th ng thì trậ ả ữ ữ ự ườ ẻ sẽ đ c d y b ng ch cái đ có th đ c nh ng cu n truy n tranh không có ch Hán t .ượ ạ ả ữ ể ể ọ ữ ố ệ ữ ự H u h t các tr ng m u giáo đ u d y ch cái cho tr đ tr có th t vi t tên mình, tầ ế ườ ẫ ề ạ ữ ẻ ể ẻ ể ự ế ự làm bài t p đ n gi n nhà nh vi t th cho b n, cho ông bà...Có nh ng cha m thì d yậ ơ ả ở ư ế ư ạ ữ ẹ ạ cho con c ch Hán t đ con có th đ c nh ng cu n sách khác khó h n.ả ữ ự ể ể ọ ữ ố ơ-    Hãy đ sách n i nào tr d l y nh t, hay là đ c cho tr nh ng sách mà trùng h pể ở ơ ẻ ễ ấ ấ ọ ẻ ữ ợ v i th i ti t hôm đó, s ki n ngày hôm đó đ cho tr d dàng nh .ớ ờ ế ự ệ ể ẻ ễ ớ3.2 Cách đ c truy n cho tr nh th nàoọ ệ ẻ ư ế

3.2.1  Ph ng pháp đ c cho trươ ọ ẻ-    Không có nguyên t c nh t đ nh nào v cách đ c cho tr nghe. Cha m có th đ c v iắ ấ ị ề ọ ẻ ẹ ể ọ ớ t c đ bình th ng đ tr không c m th y khó nghe hay th y b áp l c, ép tr ph iố ộ ườ ể ẻ ả ấ ấ ị ự ẻ ả nghe.-  Đ c cho tr bao nhiêu cu n không quan tr ng b ng vi c tr có h ng thú v i cu nọ ẻ ố ọ ằ ệ ẻ ứ ớ ố nào.-     u tiên tâm tr ng c a con. Ví d đang đ c mà tr b đi ch i, hay tr quay l ng l iƯ ạ ủ ụ ọ ẻ ỏ ơ ẻ ư ạ ch i trò khác đi n a thì th c t tr v n đang l ng nghe đó. Khi này đ ng thuy t giáoơ ữ ự ế ẻ ẫ ắ ừ ế v i tr r ng m đang đ c sao con l i không nghe, mà hãy u tiên tâm tr ng tr lúc đóớ ẻ ằ ẹ ọ ạ ư ạ ẻ thích làm gì h n đ c hai m con cùng vui v .ơ ể ả ẹ ẻ-    Thông qua nh ng hình vẽ trong truy n, trí t ng t ng c a tr sẽ r ng m h n vàữ ệ ưở ượ ủ ẻ ộ ở ơ tr sẽ thích thú v i th gi i t ng t ng thông qua đó. Vì th n u tr mu n d ng l i ẻ ớ ế ớ ưở ượ ế ế ẻ ố ừ ạ ở trang đó th t lâu thì hãy đ cho tr ng m mà đ ng v i l t qua trang khác.ậ ể ẻ ắ ừ ộ ậ-    Quan tr ng nh t là d a vào n i dung cùng không khí c a câu chuy n đ đi u ch nhọ ấ ự ộ ủ ệ ể ề ỉ gi ng đi u và gi ng đ c c a mình, lúc c n to thì nói to rõ ràng, lúc c n th th thì hãyọ ệ ọ ọ ủ ầ ầ ủ ỉ th th .ủ ỉ-    Khi đ c li n m ch 2 cu n truy n tr lên cho tr thì c n chú ý đ n vi c ngh gi i lao,ọ ề ạ ố ệ ở ẻ ầ ế ệ ỉ ả thay đ i n i dung và k t h p đ ng n dài c a truy n đ đ c cho tr , đ làm sao tr sẽổ ộ ế ợ ộ ắ ủ ệ ể ọ ẻ ể ẻ mu n đ c nghe đ c ti p l n sau.ố ượ ọ ế ầ-    Khi đ c đ n đo n nào c m đ ng, cha m mu n h i xem con c m th y th nào,ọ ế ạ ả ộ ẹ ố ỏ ả ấ ế nh ng đó là đi u sai l m. N u là tr đ tu i v n ch a đ kh năng dùng t ng di nư ề ầ ế ẻ ở ộ ổ ẫ ư ủ ả ừ ữ ễ đ t c m xúc hay suy nghĩ c a mình thì, đi u đó l i khi n cho c m xúc đang trôi theoạ ả ủ ề ạ ế ả câu chuy n c a tr b kéo ng c tr v th c t i, khi n tr m t h ng thú nghe ti p.ệ ủ ẻ ị ượ ở ề ự ạ ế ẻ ấ ứ ế Đ ng bao gi h i tr v c m t ng khi đang đ c d dang. Hãy h i sau khi đ c xong, vàừ ờ ỏ ẻ ề ả ưở ọ ở ỏ ọ tùy t ng l a tu i đ áp d ng.ừ ứ ổ ể ụ-    Hãy ghi l i m c tiêu và nh t kí đ c cho con nghe, con đã có th nh hay k l i nh ngạ ụ ậ ọ ể ớ ể ạ ữ câu chuy n nào, t đó làm b ng ch ng theo dõi nh ng ti n b c a con.ệ ừ ằ ứ ữ ế ộ ủ 3.2.2  Cách đ c ng v i t ng l a tu i:ọ ứ ớ ừ ứ ổ -        Th i kì thai nhiờ : M c dù lúc này tr còn trong b ng m nh ng đã có th ngheặ ẻ ở ụ ẹ ư ể th y âm thanh gi ng nói c a m r i nên cha m hãy đ c nh ng cu n truy n và hátấ ọ ủ ẹ ồ ẹ ọ ữ ố ệ nh ng bài hát cho con nghe. Th i kì thai nhi này vi c đ c hay hát cho tr sẽ giúp s i dâyữ ờ ệ ọ ẻ ợ k t n i tình c m m con thêm b n ch t. Con sẽ c m nh n đ c h t nh ng tâm tr ngế ố ả ẹ ề ặ ả ậ ượ ế ữ ạ mà b n tr i qua đó nên n u m vui bé sẽ vui, m bu n bé cũng c m nh n đ c. Có thạ ả ế ẹ ẹ ồ ả ậ ượ ể các bài hát là bài đ ng dao cho tr , ho c cũng có th là nh ng bài hát mà cha m yêuồ ẻ ặ ể ữ ẹ thích, vì đi u quan tr ng là đ con c m nh n đ c tình yêu th ng c a cha m , màề ọ ể ả ậ ượ ươ ủ ẹ đi u đó thì không th g ng ép n u nh cha m không thích lo i nh c đ ng dao.ề ể ượ ế ư ẹ ạ ạ ồ-        Giai đo n tr s sinh 0-6 tháng tu iạ ẻ ơ ổ : Tr đã bi t ph n ng l i v i gi ng nói c aẻ ế ả ứ ạ ớ ọ ủ m . Dù tr ch a hi u nh ng t m đ c nh ng thông qua gi ng đ c đó tr sẽ b t đ uẹ ẻ ư ể ữ ừ ẹ ọ ư ọ ọ ẻ ắ ầ bi t b t chuy n, có khi là ê, â, đ trò chuy n cùng m r i.ế ắ ệ ư ể ệ ẹ ồ-        Giai đo n 7 tháng -1 tu iạ ổ : Tr đã có th ng i đ c thì đ t tr ng i trên đùi vàẻ ể ồ ượ ặ ẻ ồ đ c cho tr nghe.ọ ẻ-        Giai đo n 1 tu i 1 tháng -1 tu i 6 tháng:ạ ổ ổ  Tr đã b t đ u hi u nh ng t m đ cẻ ắ ầ ể ữ ừ ẹ ọ nên có th ng i yên l ng trong ch c lát đ l ng nghe m đ c.ể ồ ặ ố ể ắ ẹ ọ-        Giai đo n 1 tu i 7 tháng-2 tu iạ ổ ổ : Tr đã b t đ u thích nh ng cu n truy n h n vàẻ ắ ầ ữ ố ệ ơ có h ng thú khi cùng m đ c sách. Có th t o thói quen đ c truy n cho con m i t iứ ẹ ọ ể ạ ọ ệ ỗ ố tr c khi đi ng .ướ ủ-        Giai đo n 2-3 tu iạ ổ  tr sẽ r t h ng thú v i vi c mu n nh tên các đ v t, nh tênẻ ấ ứ ớ ệ ố ớ ồ ậ ớ các t , b t đ u bi t ch n cu n nào mình có h ng thú.ừ ắ ầ ế ọ ố ứ

-        Giai đo n 4 tu iạ ổ : Tr sẽ bi t t ch n cu n truy n mình thích đ cha m đ c choẻ ế ự ọ ố ệ ể ẹ ọ nghe.Các b c cha m hãy k t h p v i cách d y ch ph n d ch cu n sách trên đ d y chậ ẹ ế ợ ớ ạ ữ ở ầ ị ố ể ạ ữ cho con. Hãy v a đ c truy n v a ch tay và m i ch đ d y cho con t đó.ừ ọ ệ ừ ỉ ỗ ữ ể ạ ừ3.3  Ý nghĩa c a vi c đ c đi đ c l i cho con ngheủ ệ ọ ọ ạ     Nh ng cu n nào đã đ c đ c cho nghe m t l n thì khi nghe l n th hai tr đi tr sẽữ ố ượ ọ ộ ầ ầ ứ ở ẻ ph n ng tích c c h n, ví d b n thân khám phá ra đi u ng c nhiên, thích thú, t m i,ả ứ ự ơ ụ ả ề ạ ừ ớ có khi là sẽ đ c theo. Đây là b ng ch ng đ ch ng t r ng t b n thân tr có th nh nọ ằ ứ ể ứ ỏ ằ ự ả ẻ ể ậ th c đ c b ng suy nghĩ c a chính mình. V i nh ng cu n đ c đ c l i nhi u l n trongứ ượ ằ ủ ớ ữ ố ượ ọ ạ ề ầ m t th i gian dài tr sẽ l p l i vi c đ c l i theo sách gi ng giai đo n trên, nh ng kèmộ ờ ẻ ặ ạ ệ ọ ạ ố ạ ư theo là s thích thú v i vi c l p l i đó.ự ớ ệ ặ ạ     Có th đ i v i ng i l n thì vi c đ c l i cho tr nghe này không có ý nghĩa gì, nh ngể ố ớ ườ ớ ệ ọ ạ ẻ ư chính vi c đ c đi đ c l i đáp ng mong mu n c a tr sẽ t o ra cho tr c m giác anệ ọ ọ ạ ứ ố ủ ẻ ạ ẻ ả toàn khi bên cha m , tr hi u đ c ý nghĩa thú v c a nh ng cu n truy n và s giaoở ẹ ẻ ể ượ ị ủ ữ ố ệ ự ti p thông qua nó. Đ ng th i m i quan h th ng ngày gi a cha m và tr cũng đ cế ồ ờ ố ệ ườ ữ ẹ ẻ ượ bi u hi n qua vi c đ c sách này.ể ệ ệ ọNgoài ra vi c đ c đi đ c l i sẽ giúp tr nh đ c t v ng, và d dàng h n v i vi c d yệ ọ ọ ạ ẻ ớ ượ ừ ự ễ ơ ớ ệ ạ tr bi t m t ch .ẻ ế ặ ữ3.4  N l c c a cha mỗ ự ủ ẹ     Theo m t trang web r t đ c cha m hâm m v d y con đ c ehon (truy n dànhộ ấ ượ ẹ ộ ề ạ ọ ệ cho tr em Nh t) c a Nh t, đã có nh ng k t qu th ng k t nh ng b n đi u traẻ ở ậ ủ ậ ữ ế ả ố ế ừ ữ ả ề dành cho các b c cha m nh th này trên 4 m t:ậ ẹ ư ế ặ-        Thói quen đ c ehon cho conọ : 95.2% các cha m đ u đ c truy n cho con, trongẹ ề ọ ệ đó m i ngày đ u đ c và đ c nhi u ngày trong tu n là 83.5%.ỗ ề ọ ọ ề ầ-        Đ c ehon cho con khi nàoọ : 57.1% là đ c b t c th i gian nào con thích ho c vàoọ ấ ứ ờ ặ bu i tr a, sau b a ăn, còn 38.1% là tr c khi đi ng .ổ ư ữ ướ ủ-        Đ c bao nhiêu cu n m i ngàyọ ố ỗ : 32.7% các cha m đ c 1 cu n truy n, 51.0% chaẹ ọ ố ệ m đ c 2-4 cu n m i ngày cho con, còn l i thì nhi u h n 5 cu n m i ngày.ẹ ọ ố ỗ ạ ề ơ ố ỗ-        M i l n đ c cho con bao lâuỗ ầ ọ : 52.3% cha m là đ c 10-20 phút m i l n, 38.5% làẹ ọ ỗ ầ đ c kho ng 5 phút, và còn l i là trên 30 phút đ đ c cho con.ọ ả ạ ể ọ        Đi u đó ch ng t Nh t cha m r t chú tr ng đ n vi c đ c truy n cho con nghe.ề ứ ỏ ở ậ ẹ ấ ọ ế ệ ọ ệ Đ c đ n đây ch c r ng các b c cha m đã ph n nào c m nh n đ c tr con Nh t đ cọ ế ắ ằ ậ ẹ ầ ả ậ ượ ẻ ậ ượ cha m nuôi d y nh th nào r i nh . Và ch c r ng m i ng i cũng đã t tìm ra cáchẹ ạ ư ế ồ ỉ ắ ằ ỗ ườ ự t t nh t đ nuôi d y con mình.ố ấ ể ạ4.          S phát tri n tâm lí c a vi c đ c truy n ng v i các l a tu i c a trự ể ủ ệ ọ ệ ứ ớ ứ ổ ủ ẻ4.1  Th i kì 0-2 tu iờ ổ : th i kì này nh ng truy n dành cho tr có n i dung đ n gi n, liênờ ữ ệ ẻ ộ ơ ả quan đ n các s v t quanh mình và tr d ti p thu. Khi đ c cho tr nghe thì hãy ch iế ự ậ ẻ ễ ế ọ ở ẻ ơ trò h i đáp ví d v a ch tay vào nh con th và h i tr “con gì đây ý con nh ”...”Đúngỏ ụ ừ ỉ ả ỏ ỏ ẻ ỉ r i, con th ”. Cách h i đáp ng v i m i t v ng và m i s v t này sẽ giúp tr tích lũyồ ỏ ỏ ứ ớ ỗ ừ ự ỗ ự ậ ẻ v n t v ng r t hi u qu .ố ừ ự ấ ệ ảKhi tr đ c 2 tu i thì tr sẽ th ng xuyên h i cái này là cái gì, và cha m hãy tích c cẻ ượ ổ ẻ ườ ỏ ẹ ự tr l i cho tr nhé. Ngoài ra cách đ c truy n cho con nh trên còn có m t tác d ng n aả ờ ẻ ọ ệ ư ộ ụ ữ là giúp cha m và con cái trò chuy n v i nhau, giúp con hình thành đ c thói quen vàẹ ệ ớ ượ cách đ c sách truy n.ọ ệ4.2  Th i kì 2-3 tu iờ ổ : Th i kì này tr sẽ liên h v i nh ng gì h c ehon b ng hànhờ ẻ ệ ớ ữ ọ ở ằ đ ng theo nh ng gì đ c nhìn th y trong truy n. Ví d tr sẽ b t ch c theo các nhânộ ữ ượ ấ ệ ụ ẻ ắ ướ v t trong truy n gi ng nh b n thân tr đang s ng trong th gi i đó v y. Tr sẽ t nậ ệ ố ư ả ẻ ố ế ớ ậ ẻ ậ h ng ni m vui và đ trí t ng t ng c a mình bay vào th gi i c a nh ng nhân v tưở ề ể ưở ượ ủ ế ớ ủ ữ ậ

đó. Ho c có th tr sẽ có l i nói hay hành đ ng b t ch c nhân v t đ di n l i trò choặ ể ẻ ờ ộ ắ ướ ậ ể ễ ạ cha m xem, nh i l i l i m đ c. Và th i kì này tr sẽ không ng i yên đ l ng nghe chaẹ ạ ạ ờ ẹ ọ ờ ẻ ồ ể ắ m đ c đâu nên cha m ph i r t kiên nh n khi đ c cho tr .ẹ ọ ẹ ả ấ ẫ ọ ẻ4.3  Th i kì 4-5 tu iờ ổ : Tr sẽ yên l ng ng i nghe cha m đ c ch không còn ch y nh yẻ ặ ồ ẹ ọ ứ ạ ả và hi u đ ng nh h i 2-3 tu i. Tr đã bi t cách nói đ đ t nh ng gì mình t ng t ngế ộ ư ồ ổ ẻ ế ể ạ ữ ưở ượ trong câu chuy n đ c nghe. Và tr cũng d n d n mu n t mình đ c sách và khám pháệ ượ ẻ ầ ầ ố ự ọ th gi i trong truy n b ng ch không ph i qua gi ng đ c c a m n a.ế ớ ệ ằ ứ ả ọ ọ ủ ẹ ữ5.   Môi tr ng xã h iườ ộ-        Th tr ng truy n ehon dành cho tr c a Nh t vô cùng phong phú v n i dung vàị ườ ệ ẻ ủ ậ ề ộ

ng v i t ng l a tu i đ u có các lo i truy n riêng, c ti ng Nh t l n ti ng Anh. Ngoàiứ ớ ừ ứ ổ ề ạ ệ ả ế ậ ẫ ế ra hình nh và n i dung truy n ehon dành cho tr cũng r t hay nên cha m có th anả ộ ệ ẻ ấ ẹ ể tâm khi mua nh ng truy n đó cho con mình đ c.ữ ệ ọ-        Th vi n c a Nh t cũng r t nhi u và r t nhi u cha m không th mua truy n hayư ệ ủ ậ ấ ề ấ ề ẹ ể ệ mua sách, mua đĩa nh c cho con đ u đ n m n th vi n. M i thành ph hay th tr nạ ề ế ượ ở ư ệ ỗ ố ị ấ đ u có th vi n trung tâm và r t nhi u chi nhánh đ có th m n. Các th vi n đ u cóề ư ệ ấ ề ể ể ượ ư ệ ề h th ng đăng kí m n ho c xem list tên sách mu n m n trên trang web c a thệ ố ượ ặ ố ượ ủ ư vi n nên vô cùng ti n ích.ệ ệ-        Có r t nhi u trang web trên m ng liên quan đ n vi c h tr cho cha m trongấ ề ạ ế ệ ỗ ợ ẹ vi c đ c ehon cho tr nghe v i n i dung vô cùng phong phú, có c nh ng trang đ cệ ọ ẻ ớ ộ ả ữ ọ truy n online mi n phí...ệ ễ6.   Chuy n bên lệ ề6.1  D y con c hai th ti ng Nh t, Anh thông qua đ c ehonạ ả ứ ế ậ ọ     Có khá nhi u cha m Nh t mình quen đã đ ng th i d y con b ng c hai th ti ngề ẹ ậ ồ ờ ạ ằ ả ứ ế Nh t, Anh trên cùng m t cu n truy n. Cùng cu n truy n đó cha m sẽ d ch ra ti ngậ ộ ố ệ ố ệ ẹ ị ế Anh r i in ra và c t dán vào m t góc đ lúc tr thích thì đ c ti ng Nh t, lúc thì đ cồ ắ ộ ể ẻ ọ ế ậ ọ ti ng Anh. Không c n lúc nào cũng ph i đ c c hai th ti ng đó cùng m t lúc. Và cácế ầ ả ọ ả ứ ế ộ nhà giáo d c tr s m cũng khuy n khích vi c làm nh th này cho tr . B i vì giaiụ ẻ ớ ế ệ ư ế ẻ ở ở đo n 0-6 tu i thì đ ng mòn trên não v ph n ngôn ng đang hình thành nên tr sẽạ ổ ườ ề ầ ữ ẻ ti p thu b t c ngôn ng nào. V i tr ngôn ng nào cũng nh nhau chính nh kh năngế ấ ứ ữ ớ ẻ ữ ư ờ ả nh n th c nguyên m ng (pattern period), t c là ti p nh n t t c m i thông tin. N uậ ứ ả ứ ế ậ ấ ả ọ ế tr đ c ti p xúc v i s đa d ng v ngôn ng th i kì này thì khi l n lên tr sẽ có khẻ ượ ế ớ ự ạ ề ữ ở ờ ớ ẻ ả năng h c ngo i ng t t h n.ọ ạ ữ ố ơ     Ng i l n chúng ta h c ngo i ng r t khó khăn b i vì th i kì nh n th c nguyênườ ớ ọ ạ ữ ấ ở ở ờ ậ ứ m ng chúng ta không đ c ti p xúc v i nhi u ngôn ng , mà ch có ti ng m đ nênả ượ ế ớ ề ữ ỉ ế ẹ ể đ ng mòn nh n th c ngôn ng c a chúng ta b l p đ y b i ngôn ng m đ r i. Đó làườ ậ ứ ữ ủ ị ấ ầ ở ữ ẹ ẻ ồ lí do vì sao tr sinh ra n c ngoài thì có kh năng nói ngo i ng t t h n, nh nhanhẻ ở ướ ả ạ ữ ố ơ ớ h n ng i l n. ơ ườ ớ   6.2  Luy n cho tr thói quen t tra c uệ ẻ ự ứ     Ph ng pháp giáo d c c a Nh t có m t đi m r t hay đó là luy n cho tr thói quenươ ụ ủ ậ ộ ể ấ ệ ẻ t tra c u, t h c đ giúp tr phát huy tính ch đ ng tìm tòi và sáng t o trong h c t pự ứ ự ọ ể ẻ ủ ộ ạ ọ ậ và nghiên c u. Hôm tr c mình có xem ch ng trình tivi v vi c th y cô d y các emứ ướ ươ ề ệ ầ ạ h c sinh ti u h c t tra t đi n ti ng Nh t. Ti ng Nh t có đ c tr ng là có r t nhi u tọ ể ọ ự ừ ể ế ậ ế ậ ặ ư ấ ề ừ đ ng âm nh ng khác ch Hán t , và khác nghĩa, vì th ti u h c và trung h c thìồ ư ữ ự ế ở ể ọ ọ quy n t đi n ti ng Nh t luôn là v t b t li thân.ể ừ ể ế ậ ậ ấ        Nh ng nhà giáo d c nh n th y vi c tr dùng kim t đi n nh ng năm tháng đ u đ iữ ụ ậ ấ ệ ẻ ự ể ữ ầ ờ sẽ không t t cho tr trong vi c luy n thói quen t tra c u, vì th th i gian g n đâyố ẻ ệ ệ ự ứ ế ờ ầ phong trào dùng t đi n b ng gi y đã đ c ph c h ng tr l i. Nh ng nhà biên so n từ ể ằ ấ ượ ụ ư ở ạ ữ ạ ừ đi n cũng vô cùng t m khi b công đi quan sát th c t ghi l i nh ng t ng quan sátể ỉ ỉ ỏ ự ế ạ ữ ừ ữ đ c trên đ ng, b ng hi u,...đ liên t c c p nh t n i dung làm ví d minh h aượ ở ườ ả ệ ể ụ ậ ậ ộ ụ ọ

trong t đi n đ tr d hi u. Nhìn nh ng cu n t đi n c a các em đ c các em dánừ ể ể ẻ ễ ể ữ ố ừ ể ủ ượ gi y ghi chú ch ng ch t đ u gáy sách mà mình th c s th y khâm ph c (vì h i h cấ ằ ị ở ầ ự ự ấ ụ ồ ọ ti ng Nh t mình không chăm đ c nh th ).ế ậ ượ ư ế6.3  Không cho con ch i đi n tho i hay Ipad s mơ ệ ạ ớ     Mình nh n th y cha m Nh t h u nh không bao gi dùng đi n tho i Iphone hayậ ấ ẹ ậ ầ ư ờ ệ ạ Ipad đ d con khi con mè nheo, đ gi t th i gian n i công c ng hay trên xe đi n. ể ỗ ể ế ờ ơ ộ ệ Ở trên xe đi n hay n i vui ch i thì cha m cho tr đem theo sách truy n, đ ch i và ng iệ ơ ơ ẹ ẻ ệ ồ ơ ồ ch i trong lúc ch đ i. Cha m c a Tak kun và Hi chan trong bài vi t tr c c a mình làơ ờ ợ ẹ ủ ế ướ ủ m t ví d . M c a Tak kun ch cho em chi c đi n tho i không dùng đ c đ cho emộ ụ ẹ ủ ỉ ế ệ ạ ượ ể ch i, t p g i đi n cho b . Có nhi u lí do mà m t trong s đó mình đ c nghe r ng, đóơ ậ ọ ệ ố ề ộ ố ượ ằ là cách đ không nuông chi u tr , tránh cho tr nh ng đòi h i v v t ch t, ch i nh ngể ề ẻ ẻ ữ ỏ ề ậ ấ ơ ữ đ smarrt phone đó tr sẽ b cu n hút vào và khó luy n cho tr t p trung. Ngoài raồ ẻ ị ố ệ ẻ ậ không cho tr dùng đi n tho i c a mình đó là m t cách d y tr bi t tôn tr ng đ dùngẻ ệ ạ ủ ộ ạ ẻ ế ọ ồ c a ng i khác. Tr sẽ không đ c phép dùng đ ng i khác n u không h i ý ki nủ ườ ẻ ượ ồ ườ ế ỏ ế ngay c ng i thân nh cha m . Đó cũng là m t trong nh ng lí do giúp tr Nh t vàả ườ ư ẹ ộ ữ ẻ ậ ng i l n Nh t sẽ không t ti n l y đ c a ng i khác n u không h i ý ki n ng i đó.ườ ớ ậ ự ệ ấ ồ ủ ườ ế ỏ ế ườ6.4  Có tr ng ti u h c và trung h c đã cho tr đ c m i sáng 15 phút tr c khiườ ể ọ ọ ẻ ọ ỗ ướ vào gi h cờ ọ      C u b n mình k r ng tr ng ti u h c ch c u y đang b t đ u chi n d ch cho h cậ ạ ể ằ ườ ể ọ ỗ ậ ấ ắ ầ ế ị ọ sinh đ n l p s m m i ngày 15 phút đ cho các em đ c sách bu i sáng tr c khi vàoế ớ ớ ỗ ể ọ ổ ướ l p. Đ c sách bu i sáng sẽ giúp các em nh t t h n.ớ ọ ổ ớ ố ơ6.5  Th vi n di đ ngư ệ ộ      Nh t h th ng th vi n vô cùng ti n ích và m t thành ph có th có nhi u chiỞ ậ ệ ố ư ệ ệ ộ ố ể ề nhánh đ cho nh ng ai xa th vi n trung tâm v n có th m n sách đ c. Tuy nhiênể ữ ư ệ ẫ ể ượ ượ v n có nh ng n i quá xa chi nhánh thì ph làm sao. Mình đ c nghe b n cùng phòngẫ ữ ơ ả ượ ạ nghiên c u k là thành ph c u y có d ch v th vi n di đ ng b ng xe ô tô chuyên chứ ể ố ậ ấ ị ụ ư ệ ộ ằ ở sách đ cho nh ng ai xa th vi n v n có th m n sách đ c. Đ ng nhiên đ u sáchể ữ ư ệ ẫ ể ượ ượ ươ ầ đ ch n thì có h n, nh ng đó v n là m t vi c làm t t đ ph c p tri th c.ể ọ ạ ư ẫ ộ ệ ố ể ổ ậ ứ6.6  Ng i Nh t đ c sách khi nàoườ ậ ọ     T ngày ph i đi h c b ng xe đi n mình đã có d p quan sát kĩ h n vi c ng i Nh từ ả ọ ằ ệ ị ơ ệ ườ ậ đ c sách khi nào trong khi công vi c vô cùng b n r n. H tranh th m i lúc m i n iọ ệ ậ ộ ọ ủ ọ ọ ơ nh đ ng đ i tàu, ng i trong xe đi n, trên xe bus...Mình đ ý trên m t dãy gh (1/4 toaư ứ ợ ồ ệ ể ộ ế tàu) thì th ng là 4-5 ng i sẽ có m t ng i đ c sách. Nh ng mà xu th g n đây choườ ườ ộ ườ ọ ư ế ầ th y ng i tr dành th i gian trên tàu ch i game hay chat, l t nét trên smart phoneấ ườ ẻ ờ ơ ướ r t nhi u nên h tr nên l i đ c sách đi h n so v i nh ng ng i trung niên. Th c tấ ề ọ ở ườ ọ ơ ớ ữ ườ ự ế thì đúng là nh v y, trên tàu ph n nhi u toàn nh ng ng i có tu i đ c sách, còn l iư ậ ầ ề ữ ườ ổ ọ ạ h u h t gi i tr thì chăm chăm vào chi c đi n tho i.ầ ế ớ ẻ ế ệ ạ     Còn giáo s c a mình hay c u b n mình thì th ng sẽ dành ra m i ngày kho ng 30ư ủ ậ ạ ườ ỗ ả phút-1 ti ng đ đ c sách. Hay nh ng i quen c a mình m i sáng d y t 4 gi đ làmế ể ọ ư ườ ủ ỗ ậ ừ ờ ể vi c và đ c sách. Cõ lẽ ngay t khi còn nh đ c ti p xúc v i sách truy n nên vi c thíchệ ọ ừ ỏ ượ ế ớ ệ ệ đ c sách đã tr thành m t đi u t nhiên đ i v i nhi u ng i Nh t.ọ ở ộ ề ự ố ớ ề ườ ậL i cu iờ ố     Mu n giúp con b n phát tri n toàn di n v tâm h n, nhân cách và trí tu thì ngoàiố ạ ể ệ ề ồ ệ nh ng t “Yêu th ng”, Kiên Nh n”, “Trò Chuy n” và “Khen Ng i” ra, mình nghĩ các b cữ ừ ươ ẫ ệ ợ ậ cha m hãy nên thêm hai t n a đó là “Th a Nh n” và “Tin T ng”. Th a nh n đâyẹ ừ ữ ừ ậ ưở ừ ậ ở đó là ti p nh n nh ng tâm tr ng và c m xúc c a con và d a theo suy nghĩ c m xúc c aế ậ ữ ạ ả ủ ự ả ủ con đ hành đ ng ch không ph i d a trên suy nghĩ c a b n thân. Khi tr đ c cha mể ộ ứ ả ự ủ ả ẻ ượ ẹ th a nh n thì m i có đ ng l c và t tin đ t kh ng đ nh b n thân và t a sáng.ừ ậ ớ ộ ự ự ể ự ẳ ị ả ỏ

     Tin t ng đây là hãy tin t ng vào chính b n thân mình vào l a ch n c a b n thânưở ở ưở ả ự ọ ủ ả khi áp d ng nh ng ph ng pháp giáo d c mà mình tham kh o, đ ng nên đ nh ng ýụ ữ ươ ụ ả ừ ể ữ ki n xung quanh làm cho mình lo l ng, s t s ng. Tin t ng r ng vào chính con mìnhế ắ ố ắ ưở ằ “con c a m sẽ làm đ c”. Mình hi v ng các b c cha m có th k t h p t cách d y chủ ẹ ượ ọ ậ ẹ ể ế ợ ừ ạ ữ t sách và t cách đ c truy n cho con nghe đ tìm ra cách t t nh t đ c ch cho conừ ừ ọ ệ ể ố ấ ọ ữ mình.     Trong ph m vi nh ng ki n th c hi u bi t còn h n ch nh ng v i mong mu n chiaạ ữ ế ứ ể ế ạ ế ư ớ ố s nó cho các cha m Vi t Nam đ c bi t rõ h n nên mình đã t ng h p thành bàiẻ ẹ ở ệ ượ ế ơ ổ ợ note dài này. M i ng i hãy chia s cho b n bè n u th y h u ích.ọ ườ ẻ ạ ế ấ ữ     Đây là 1 trang website v d y con đ c ehon trên c 2 ngôn ng ti ng Nh t và ti ngề ạ ọ ả ữ ế ậ ế Anh. M i ng i có th l y t ph n ti ng Anh r i in ra, d ch l i sang ti ng Vi t chon conọ ườ ể ấ ừ ầ ế ồ ị ạ ế ệ mình đ c. Click vào ch ọ ữ 英語 phía d i bên ph i m i khung nh là b n có th mở ướ ả ỗ ỏ ạ ể ở đ c trang ti ng Anh. Hãy nh là ph i d ch ti ng Vi t ra gi y r i c t ra, dán vào bênượ ế ớ ả ị ế ệ ấ ồ ắ c nh hay đâu đó. Ch n u ch d ch suông thì m i làn d ch cha m dùng t khác nhauạ ở ứ ế ỉ ị ỗ ị ẹ ừ sẽ làm tr b i r i và th c m c "t i sao hôm nay m đ c khác hôm tr c" đó nhé. Trẻ ố ố ắ ắ ạ ẹ ọ ướ ẻ nh gi i h n ng i l n chúng ta nhi u ^^.ớ ỏ ơ ườ ớ ềhttp://www.kokoronoehon.com/list/index.html

Cha m Nh t d y con đ c và ch i nh th nào? (Ghi chép t th cẹ ậ ạ ọ ơ ư ế ừ ự t )ế

Ng i vi t: Nguy n Th Thuườ ế ễ ịL i nói đ uờ ầ  Bài note hôm nay là bài k v nh ng đi u th c t mình quan sát đ c khi t i ch i nhàể ề ữ ề ự ế ượ ớ ơ m t ng i Nh t mình quen, mình đ c ch ng ki n cách cha m Nh t d y con h c vàộ ườ ậ ượ ứ ế ẹ ậ ạ ọ ch i nh nào. Khi so sánh v i nh ng gì mình đ c trong nh ng quy n sách v nuôi conơ ư ớ ữ ọ ữ ể ề s m mà mình đã gi i thi u bài note “Ph ng pháp nuôi d y con s m (0-6 tu i)” mìnhớ ớ ệ ở ươ ạ ớ ổ th y có r t nhi u đi u đ chia s . N i dung nh ng đi u mình vi t d i đây khôngấ ấ ề ề ể ẻ ộ ữ ề ế ở ướ m i v i nhi u ng i và cũng không ph i d ch t sách. Mình vi t ch v i m c đích làớ ớ ề ườ ả ị ừ ế ỉ ớ ụ chia sẻ nh ng c m nh nữ ả ậ  c a mình đ n nh ng ng i có quan tâm v ph ng pháp nuôiủ ế ữ ườ ề ươ d y con, thông qua nh ng đi u mình th y và so sánh v i nh ng gì mình đ c trongạ ữ ề ấ ớ ữ ọ nh ng cu n sách v nuôi d y tr s m.ữ ố ề ạ ẻ ớ  Có nhi u ng i đã th c m c r ng li u ba m Nh t có d y con theo nh nh ng gì mìnhề ườ ắ ắ ằ ệ ẹ ậ ạ ư ữ tóm t t trong bài note “Ph ng pháp nuôi d y con s m (0-6 tu i)” hay không. Có nhi uắ ươ ạ ớ ổ ề đi u r t khó khi áp d ng Vi t Nam và c n ph i có s kiên trì l m m i có th làm theoề ấ ụ ở ệ ầ ả ự ắ ớ ể h t nh ng đi u trong sách đã vi t.ế ữ ề ế  Mình xin tr l i r ngả ờ ằ  không ph i t t c ba m Nh t đ u bi t đ n các ph ngả ấ ả ẹ ậ ề ế ế ươ pháp đ c vi t trong các cu n sách mình đã tóm t tượ ế ố ắ , dù mình không bi t con sế ố chính xác là bao nhiêu. Và hôm nay mình xin k v m t tr ng h p không bi t gì vể ề ộ ườ ợ ế ề ph ng pháp d y con s m nh các tác gi Shichida Makoto hay Ibukai Masaru…đãươ ạ ớ ư ả khuyên, nh ng nh ng đi u c b n c a ph ng pháp nuôi d y s m mà các tác gi trênư ữ ề ơ ả ủ ươ ạ ớ ả khuyên thì v n đ c h d y cho con cái mình.ẫ ượ ọ ạ

  Hai nhân v t chính trong bài này là cô bé Himari, nick name là Hi chan (4 tu i r i) vàậ ổ ưỡ c u bé Tatsuki, nick name là Tak kun (3 tu i). Mình bi t ông bà và cha m c a em tậ ổ ế ẹ ủ ừ khi em ch a sinh ra, r i ch ng ki n ngày em sinh ra và s tr ng thành c a các emư ồ ứ ế ự ưở ủ thông qua nh ng l n thi tho ng đ n ch i nhà. Gia đình c a hai em cũng nh bao giaữ ầ ả ế ơ ủ ư đình bình th ng khác Nh t. Ba đi làm, còn m sau khi sinh thì nhà chăm con và đ iườ ở ậ ẹ ở ợ khi con vào l p 1 thì m i có ý đ nh đi làm l i. N u so sánh v i Vi t Nam thì qu là h iớ ớ ị ạ ế ớ ệ ả ơ

kh p khi ng vì h u h t các bà m Vi t Nam v n ph i đi làm sau khi sinh con đ cậ ễ ầ ế ẹ ở ệ ẫ ả ượ n a năm. V y nên trong bài này mình mu n vi t v nh ng đi u có tính th c t v iử ậ ố ế ề ữ ề ự ế ớ đi u ki n Vi t Nam đ các ba m Vi t Nam có th tham kh o. Mình nghĩ khôngề ệ ở ệ ể ẹ ở ệ ể ả ph i vì ít th i gian chăm con và ch i v i con h n mà ta không th áp d ng ph ngả ờ ơ ớ ơ ể ụ ươ pháp nuôi d y con s m.ạ ớ1.      Giai đo n 0-3 tu i là giai đo n u n n nạ ổ ạ ố ắ  M c a Hi chan và Takkun đ c bi t chú tr ng vào vi c u n n n các em t s m vàẹ ủ ặ ệ ọ ệ ố ắ ừ ớ mình đã đ c ch ng ki n t khi Hi chan h n 1 tu i. Hình thành thói quen nh đi ngượ ứ ế ừ ơ ổ ư ủ t 8g ho c 8g r i và d y lúc 6g, th i gian ăn u ng đúng gi và không bao gi ép ăn dùừ ặ ưỡ ậ ờ ố ờ ờ có b a em ăn r t ít. Khi h n 1 tu i thì đ em t xúc ho c b c ăn trên bàn c a ng i l nữ ấ ơ ổ ể ự ặ ố ủ ườ ớ và ăn cùng gia đình, em ch đ c ăn trong ph n đĩa c a mình do m l y cho và ăn xongỉ ượ ầ ủ ẹ ấ thì t giác đi ch i. Khi 1 tu i r i –g n 2 tu i m sẽ ch d y lúc ban đ u m c áo, cài cúcự ơ ổ ưỡ ầ ổ ẹ ỉ ạ ầ ặ nh nào đi giày nh nào r i t em sẽ làm h t m i vi c sau đó. Chính vì th khi m sinhư ư ồ ự ế ọ ệ ế ẹ Tak kun thì bé Hi chan cũng đã t lo đ c v sinh cá nhân cho mình nên giúp m ti tự ượ ệ ẹ ế ki m r t nhi u th i gian và công s c. Trong b a ăn không bao gi c nhà m ti vi hayệ ấ ề ờ ứ ữ ờ ả ở DVD vì sẽ làm tr phân tán s t p trung d n đ n gi m ham mu n ăn u ng.ẻ ự ậ ẫ ế ả ố ố2.      Cho con đ c ehon và các sách tham kh o t béọ ả ừ    Ehon là truy n dành cho thi u nhi có tranh minh h a v i r t nhi u ch đ nh truy nệ ế ọ ớ ấ ề ủ ề ư ệ c tích, l ch s , phiêu l u m o hi m, hay là nh ng câu chuy n th ng ngày xoay quanhổ ị ử ư ạ ể ữ ệ ườ đ tài gia đình, tr ng h c, anh ch em, b n bè…).ề ườ ọ ị ạ  Ehon Nh t vô cùng phong phú vở ậ ề đ tài và n i dung bao g m c truy n c a Nh t l n các tác ph m d ch t n c ngoài, vàề ộ ồ ả ệ ủ ậ ẫ ầ ị ừ ướ s l ng các tác gi sáng tác truy n ehon cũng r t nhi u.ố ượ ả ệ ấ ề  Ehon khác v i truy n tranhớ ệ (manga) vì ehon giúp tr phát tri n v ngôn ng thông qua vi c dùng t ng chu n vàẻ ể ề ữ ệ ừ ữ ẩ l ng t phong phú thay vì nh ng ki u văn ng n c t l n nh c a truy n tranh (ti ngượ ừ ữ ể ắ ụ ủ ư ủ ệ ế Nh t g i là manga). Ehon g n li n v i tr th Nh t t thu l t lòng đ n khi đi h c, r iậ ọ ắ ề ớ ẻ ơ ậ ừ ở ọ ế ọ ồ c khi đã tr ng thành r i v n có r t nhi u ng i thích ehon. Cha m Nh t mua r tả ưở ồ ẫ ấ ề ườ ẹ ậ ấ nhi u ehon đ c cho con cái và luy n cho con t p đ c và r i gi chúng l i, đ n khiề ọ ệ ậ ọ ồ ữ ạ ế nh ng đ a cháu ra đ i thì nh ng đ a tr y l i đ c đ c l i nh ng cu n ehon mà ngàyữ ứ ờ ữ ứ ẻ ấ ạ ượ ọ ạ ữ ố x a cha m chúng đã t ng đ c.ư ẹ ừ ọ   Mình h i c 10 ng i Nh t b n bè mình thì c 10 ng i đ u nói h i bé đ c cho đ cỏ ả ườ ậ ạ ả ườ ề ồ ượ ọ r t nhi u ehon và các sách tham kh o khác và v n gi l i chúng khi đã l n lên. Đ cấ ề ả ẫ ữ ạ ớ ọ ehon cho tr t thu l t lòng đã là văn hóa c a Nh t. Chính vì tr con đ c ti p xúc v iẻ ừ ở ọ ủ ậ ẻ ượ ế ớ sách và truy n t s m mà tr có khuynh h ng thích đ c sách. Và đó cũng là m t lí doệ ừ ớ ẻ ướ ọ ộ khi n tr con Nh t r t thích đ c sách và văn hóa đ c sách r t phát tri n. T t c cácế ẻ ậ ấ ọ ọ ấ ể ấ ả nhà giáo d c c a Nh t đ u khuyên các b c cha m hãy hãy đ c cho con mình th tụ ủ ậ ề ậ ẹ ọ ậ nhi u ehon ngay t thu l t lòng, và d y con đ c thông qua nh ng cu n ehon đ giúpề ừ ở ọ ạ ọ ữ ố ể con phát tri n v t v ng, ngôn ng . H n n a thông qua gi ng đ c c a cha m hay ôngể ề ừ ự ữ ơ ữ ọ ọ ủ ẹ bà tr sẽ c m nh n đ c tình yêu và ti p thu ch đ ng ch không ph i mang tính bẻ ả ậ ượ ế ủ ộ ứ ả ị đ ng nh nghe băng DVD hay nghe tivi. Có nhi u gia đình không đ ti n mua sách hayộ ư ề ủ ề ehon cho con thì có th m n các th vi n c a qu n hay c a thành ph .ể ượ ở ư ệ ủ ậ ủ ố  Tr l i hai nhân v t chính là Hi chan và Tak kun, hai em đ n nhà ông bà ch i thì vi cở ạ ậ ế ơ ệ đ u tiên là em chào r t to m i ng i trong nhà, sau đó hai em chay đ n khu đ ch i vàầ ấ ọ ườ ế ồ ơ ôm m t đ ng truy n c ti ng Anh l n ti ng Nh t ra đ cùng ch i. Hi chan ch n quy nộ ố ệ ả ế ẫ ế ậ ể ơ ọ ể mình thích r i nh bà đ c cho nghe. Còn Tak kun thì lôi m t h p bút màu và m t x pồ ờ ọ ộ ộ ộ ấ gi y A4 ra ng i vẽ r t say mê và thích thú. S t p trung c a tr con giai đo n nàyấ ồ ấ ự ậ ủ ẻ ở ạ không quá 15 phút, do đó ch 15 phút sau là Hi chan b o bà không đ c n a và ch y quaỉ ả ọ ữ ạ ch Tak kun đang vẽ tranh đ cùng vẽ v i em. Nh ng th em vẽ có th r t bu n c iỗ ể ớ ữ ứ ể ấ ồ ườ và không có ch đ nh ng cha m và ông bà h u nh không can thi p hay ch đ o vàoủ ề ư ẹ ầ ư ệ ỉ ạ vi c em đang vẽ. M i khi em vẽ xong cái gì l i gi lên cho m i ng i coi và m i ng iệ ỗ ạ ơ ọ ườ ọ ườ

l i m m c i khen “Tak kun gi i quá !”. Tr con có nhu c u h c t p r t cao h n nh ngạ ỉ ườ ỏ ẻ ầ ọ ậ ấ ơ ữ gì ng i l n t ng t ng. M t ngày tr có nhu c u đ c r t nhi u l n c th là ch vàiườ ớ ưở ượ ộ ẻ ầ ọ ấ ề ầ ụ ể ỉ ti ng ch i nhà ông bà mà các em lôi truy n ra nh bà đ c, ông đ c, m đ c, mìnhế ơ ở ệ ờ ọ ọ ẹ ọ đ c…và m i l n ch 10-15 phút là các em l i ch y đi ch i trò khác cùng nhau.ọ ỗ ầ ỉ ạ ạ ơ3.      D y con h c ch t nh và d y m i lúc m i n iạ ọ ữ ừ ỏ ạ ở ọ ọ ơ  M i h n 4 tu i nh ng Hi chan đã bi t đ c, dù ch a ph i là đ c đ c t t c và ch aớ ơ ổ ư ế ọ ư ả ọ ượ ấ ả ư th đ c đ c nhi u ch Hán t nh ng có th vi t tên mình và vi t th cho b n cùngể ọ ượ ề ữ ự ư ể ế ế ư ạ l p. Dù em đã bi t đ c nh ng v n r t thích ng i l n đ c truy n cho nghe. Mình đ cớ ế ọ ư ẫ ấ ườ ớ ọ ệ ọ truy n cho em và thi tho ng ch vào t ng ch đó em đ c em đ u đ c đ c h t. Mìnhệ ả ỉ ừ ữ ọ ề ọ ượ ế h i m em là có d y ch cho em không hay là tr ng m u giáo d y ch s m cho em?ỏ ẹ ạ ữ ở ườ ẫ ạ ữ ớ    C hai đáp án đ u không đúng. Ban đ u m không h d y ch mà do cùng l p m uả ề ầ ẹ ề ạ ữ ở ớ ẫ giáo v i Hi chan có b n bi t ch và Hi chan đã h i b n y đ c nh nào. Th r i b n yớ ạ ế ữ ỏ ạ ấ ọ ư ế ồ ạ ấ ch cho Hi chan và d n d n Hi chan cũng bi t đ c ch và tr nên r t thích đ c ehon vàỉ ầ ầ ế ọ ữ ở ấ ọ các lo i sách khác. Sau khi th y Hi chan b t đ u bi t đ c thì m m i b t đ u thi tho ngạ ấ ắ ầ ế ọ ẹ ớ ắ ầ ả d y thêm cho em m i ngày thông qua vi c đ c truy n cho em dù ban đ u m em khôngạ ỗ ệ ọ ệ ầ ẹ h có ý đ nh d y ch mà ch đ c ehon đ n thu n. Nh v y b n c a Hichan cũng là m tề ị ạ ữ ỉ ọ ơ ầ ư ậ ạ ủ ộ trong các bé đ c cha m áp d ng ph ng pháp d y ch s m và r i em đó l i đ n l pượ ẹ ụ ươ ạ ữ ớ ồ ạ ế ớ m u giáo và d y l i cho các b n c a mình. Qu là m t đi u thú v ph i không m iẫ ạ ạ ạ ủ ả ộ ề ị ả ọ ng i. Thêm m t minh ch ng n a ch ng t tr giai đo n 3 tu i này có kh năng ti pườ ộ ứ ữ ứ ỏ ẻ ở ạ ổ ả ế thu ki n th c r t nhanh.ế ứ ấ  Takkun ch a bi t đ c nh ch nên ch a thích đ c ehon nhi u nh ch , ng c l i c uư ế ọ ư ị ư ọ ề ư ị ượ ạ ậ r t hi u đ ng và thích vẽ, v i thích x p hình và r t hay h i. Khi c nhà ng i ngh gi iấ ế ộ ớ ế ấ ỏ ả ồ ỉ ả lao sau khi các em đã th m m t vì ch i đùa thì Tak kun nhìn vào h p s a trên bàn vàấ ệ ơ ộ ữ ch vào ch Hán t ghi trên h p “ỉ ữ ự ộ おいしい牛乳” và c u h i m i ng i đây là cái gì. Mậ ỏ ọ ườ ẹ c u ch vào t ng ch và đ c ”ậ ỉ ừ ữ ọ おい…しい…牛…乳 だよう” (t m d ch là “S a bò th mạ ị ữ ơ ngon”). Tak kun g t gù và ch vào ch ậ ỉ ữ 牛乳 (S a bò) nh m đ c l i. R i cu c u l i chữ ẩ ọ ạ ồ ậ ạ ỉ sang ch “MEIJI” và h i m là ch gì và m l i đ c và gi i thích thêm là “MEI JI - đây làữ ỏ ẹ ữ ẹ ạ ọ ả tên hãng làm s a mà Tak kun đang u ng đó”.ữ ố  Đó là cách m có th d y cho Hi chan và Tak kun ch m i lúc m i n i.ẹ ể ạ ữ ở ọ ọ ơ  Giai đo nạ này tr không c n lí gi i xong r i m i nh mà ch c n nh m t cách vô th c nhẻ ầ ả ồ ớ ớ ỉ ầ ớ ộ ứ ư là h c thu c lòng, nh ng ch a th nh ngay đ c, do đó r t c n cha m ph i l pọ ộ ư ư ể ớ ượ ấ ầ ẹ ả ặ đi l p l i và r t kiên nh n.ặ ạ ấ ẫ  Vì v y có th hôm sau em sẽ l i h i l i câu t ng t hômậ ể ạ ỏ ạ ươ ự tr c em h i thì đi u đó cũng r t bình th ng, và ba m l i d y l i em, thì ch c n 1-2ướ ỏ ề ấ ườ ẹ ạ ạ ạ ỉ ầ l n sau em sẽ nh và nh ng t đó sẽ đ c l u l i trong ý th c ti m t i c a em. Tuyầ ớ ữ ừ ượ ư ạ ứ ề ạ ủ nhiên vi c d y ch m i ngày ch làm ít m t và trong 5 phút và khi nào tr có h ng thúệ ạ ữ ỗ ỉ ộ ẻ ứ thì m i hi u qu . Tr con giai đo n 2-4 tu i này có t c đ h p thu ki n th c r tớ ệ ả ẻ ở ạ ổ ố ộ ấ ế ứ ấ nhanh và nhi u mà đôi khi ng i l n không bi t đã vô tình lãng phí giai đo n này. Có lẽề ườ ớ ế ạ có nhi u ng i cho r ng nh th là b t ép tr h c s m không cho tr ch i, mà khôngề ườ ằ ư ế ắ ẻ ọ ớ ẻ ơ bi t r ng h c h i và khám phá th gi i cũng là nhu c u c a trế ằ ọ ỏ ế ớ ầ ủ ẻ và đ i v i tr vi c đ cố ớ ẻ ệ ọ sách hay vẽ tranh cũng thích thú nh vi c ch i game hay các trò ch i khác. Do đó, n uư ệ ơ ơ ế tr h ng thú v i h c ch hay b t c th gì thì ta nên khuy n khích. Và không nên l yẻ ứ ớ ọ ữ ấ ứ ứ ế ấ suy nghĩ c a ng i l n đ áp đ t lên suy nghĩ và s thích c a tr . Mình r t thích câuủ ườ ớ ể ặ ở ủ ẻ ấ "Đ ng đi qua th i gian mà không l u l i d u v t" và v y thì cũng đ ng đ tr l n lênừ ờ ư ạ ấ ế ậ ừ ể ẻ ớ m i ngày mà không h c đ c đi u gì b ích.ỗ ọ ượ ề ổ4.      Đ hai anh em (ch em) ch i cùng nhauể ị ơ  Hai ch em h n nhau ch h n 1 tu i nh ng l i ch i v i nhau r t hòa h p mà không cóị ơ ỉ ơ ổ ư ạ ơ ớ ấ ợ tranh giành nhau đ ch i hay cãi nhau. M c a hai em có tâm s là thi tho ng các emồ ơ ẹ ủ ự ả cũng cãi nhau đ y, nh ng m r t công b ng không bao gi bênh ai, không b t ai ph iấ ư ẹ ấ ằ ờ ắ ả nh ng ai. M cũng th ng mua nh ng đ ch i đ hai ch em có th ch i cùng nhau,ườ ẹ ườ ữ ồ ơ ể ị ể ơ

nh th thì m sẽ đ chút th i gian đ ch i cùng. Ch i trò gì có c nh tranh là hai ch emư ế ẹ ỡ ờ ể ơ ơ ạ ị sẽ dùng o n tù tì đ quy t đ nh ai đ c ch i tr c. Cùng là m t đ ng đ ch i x p hìnhẳ ể ế ị ượ ơ ướ ộ ố ồ ơ ế nh ng c hai đ u đ c d y r ng đây là đ ch i chung và c hai có quy n ngang nhauư ả ề ượ ạ ằ ồ ơ ả ề đ ch i và c hai c n tôn tr ng nhau, nên không h có s tranh giành đ ch i. N u mể ơ ả ầ ọ ề ự ồ ơ ế ẹ mua cho Hi chan b đ ch i bán hàng, thì sẽ mua cho Tak kun con rôb t. Và hai ch emộ ồ ơ ố ị r t hay ch i trò đóng k ch nh ch sẽ gi làm ng i bán hàng còn em sẽ là ng i muaấ ơ ị ư ị ả ườ ườ hàng và ra giá…Trò ch i đóng k ch này đ c các tác gi nh Shichida Makoto hay Ibukaiơ ị ượ ả ư Masaru… r t khuy n khích vì giúp tr luy n kh năng sáng t o, và đ c l p t khi cònấ ế ẻ ệ ả ạ ộ ậ ừ nh .ỏ  Ngoài ra mình đ ý Nh t cha m th ng sinh con r t g n nhau, nghĩa là ch cáchể ở ậ ẹ ườ ấ ầ ỉ nhau 1-2 tu i. Có r t nhi u nguyên nhân mà có vài nguyên nhân mình đ c nghe nh làổ ấ ề ượ ư đ tranh th th i gian chăm sóc và tái s d ng các qu n áo, v t d ng cho tr , rút ng nể ủ ờ ử ụ ầ ậ ụ ẻ ắ th i gian nhà đ m còn đi làm tr l i… Ngoài ra còn có tác d ng khác n a là đ cácờ ở ể ẹ ở ạ ụ ữ ể em có b n ch i. Nhìn Hi chan và Tak kun thì mình th y rõ ràng vi c này có tác d ng r tạ ơ ấ ệ ụ ấ l n vì hai em đã có b n ch i cùng nhà. Và vì đ c cha m u n n n nghiêm kh c và vàoớ ạ ơ ượ ẹ ố ắ ắ n n n p t nh nên các em ch i v i nhau r t hòa thu n và đi ch i trò gì h u nh cũngề ế ừ ỏ ơ ớ ấ ậ ơ ầ ư có nhau. Nhìn các em cùng ch i thi ch y đ nh t bóng, ra v n tìm sâu, tìm hoa, ch iơ ạ ể ặ ườ ơ bán hàng, ch i x p hình, vẽ tranh, đ c sách…có lẽ đó chính là đi u làm cho n c iơ ế ọ ề ụ ườ h nh phúc luôn n trên khuôn m t ba m và ông bà c a các em.ạ ở ặ ẹ ủ5.      Không bao gi đ t áp l c cho con cáiờ ặ ự  Mình nh n th y cha m Nh t h u nh không bao gi đem so sánh con cái mình v iậ ấ ẹ ậ ầ ư ờ ớ b n bè hay k c cùng anh em trong nhà vì h tôn tr ng quy n cá nhân và t do phátạ ể ả ọ ọ ề ự tri n theo ý thích c a con cái mình. câu chuy n này thì cha m và ông bà c a Hi chanể ủ Ở ệ ẹ ủ và Tak kun không bao gi so sánh hai em v i các anh ch em h khác có cùng l a tu iờ ớ ị ọ ứ ổ hay b n bè khác. H cũng không đ t áp l c quá l n đ các em ph i tr thành nh ngạ ọ ặ ự ớ ể ả ở ữ ng i thông minh, h c gi i. Nghĩa là h ch p nh n các em nh là nh ng ng i mà cácườ ọ ỏ ọ ấ ậ ư ữ ườ em mu n tr thành sau này. Ông bà cũng không bao gi can thi p vào vi c nuôi d y conố ở ờ ệ ệ ạ c a cha m .ủ ẹ6.      3 tu i là th i kì ph n khángổ ờ ả  Tak kun v a m i lên 3 tu i. Ai có con nh cũng đ u bi t giai đo n 3 tu i là th i kìừ ớ ổ ỏ ề ế ạ ổ ờ ph n kháng tr . Nó hình thành r t t nhiên nên cũng không có gì ph i lo l ng.Takả ở ẻ ấ ự ả ắ kun r t thích nói ng c và thi tho ng cũng đã bi t lí s v i ng i l n. Ví d nh khiấ ượ ả ế ự ớ ườ ớ ụ ư đ c h i có ngon không thì em b o không ngon, có đ p không thì tr l i không đ p,ượ ỏ ả ẹ ả ờ ẹ m t vài t t c mà em nghe đ c ng i xung quanh nói và b t ch c theo. Khi đó mộ ừ ụ ượ ườ ắ ướ ẹ không bao gi la m ng hay quát là h , là x u, k c em đã trót nói tr c m t ng iờ ắ ư ấ ể ả ướ ặ ườ khác, mà ch nghiêm m t nói r ng t đó là x u và Tak kun không nên dùng nó, đ emỉ ặ ằ ừ ấ ể hi u đ c là vi c dùng t đó là không đ c .ể ượ ệ ừ ượ7.      Tr con c m nh n tình yêu th ng t ng i khác r t gi i; vai trò c a ng iẻ ả ậ ươ ừ ườ ấ ỏ ủ ườ cha  Mình đ c nghe có ai đó nói r ng tr con r t gi i trong vi c nh n bi t ai là ng i yêuượ ằ ẻ ấ ỏ ệ ậ ế ườ th ng chúng th t s . Có lẽ b i vì tâm h n tr r t trong sáng nên chúng sẽ c m nh nươ ậ ự ở ồ ẻ ấ ả ậ tình yêu t ng i khác gi i h n ng i l n, và th hi n tình yêu c a mình v i ng iừ ườ ỏ ơ ườ ớ ể ệ ủ ớ ườ chúng yêu m n cũng th ng th n h n ng i l n chúng ta.ế ẳ ắ ơ ườ ớ  Đây m i ch là l n đ u ch ng mình g p các em nh ng các em đã ch i qu n quít khôngớ ỉ ầ ầ ồ ặ ư ơ ấ mu n v , l i còn luôn mi ng g i là ố ề ạ ệ ọ お父さん (papa) thay vì g i tên th t, và khi v cònọ ậ ề c g i to “ứ ọ お父さん、また明日ね” (Papa i ngày mai l i ch i ti p nhé). M c a hai emơ ạ ơ ế ẹ ủ cũng nói r ng bình th ng thì v i ng i l là các em không có d g n ngay nh v yằ ườ ớ ườ ạ ễ ầ ư ậ đâu.

  Mình ng m ra r ng b i vì khi m i g p các em, ch ng mình đã r t hi u tâm lí tr con,ẫ ằ ở ớ ặ ồ ấ ể ẻ h i han trò chuy n v trò ch i mà các em đã ch i. Ch ng mình đã cùng ch i v i các emỏ ệ ề ơ ơ ồ ơ ớ nh ng trò ch i nh đu i b t, đ u v t sumo, đá bóng, ném bóng vào thùng… Đi u đó đãữ ơ ư ổ ắ ấ ậ ề làm các em c m nh n đ c tình yêu mà ch ng mình dành cho các em. Tr con giaiả ậ ượ ồ ẻ ở đo n 2 tu i tr đi có nhu c u v n đ ng r t l n, và m t ngày l ng v n đ ng nh ch yạ ổ ở ầ ậ ộ ấ ớ ộ ượ ậ ộ ư ạ nh y thì rõ ràng đ khi n ng i m nào ch y theo cũng m t ph . Vì th r t c n ng iả ủ ế ườ ẹ ạ ệ ờ ế ấ ầ ườ cha ch i v i con nhi u trong lúc này. Ng i m ch giai đo n 1 tu i đ u tiên, còn quaơ ớ ề ườ ẹ ỉ ở ạ ổ ầ giai đo n đó r i thì ng i cha sẽ có vai trò quan tr ng trong vi c giúp tr v n đ ng vàạ ồ ườ ọ ệ ẻ ậ ộ ch i nh ng trò ch i kích thích s ham h c h i khác.ơ ữ ơ ự ọ ỏ  Và còn m t đi u n a là vì ngày th ng ba các em đi làm v mu n, khi ba đi làm v thìộ ề ữ ườ ề ộ ề các em đã đi ng r i nên ch g p m t bu i sáng, và ch có ch i đ c cùng các em ngàyủ ồ ỉ ặ ặ ổ ỉ ơ ượ th 7, ch nh t, còn ban ngày các em ch có th ch i cùng m . Nh ng m thì không thứ ủ ậ ỉ ể ơ ẹ ư ẹ ể nào ngày nào cũng ch i cùng các em nh ng trò đòi h i s v n đ ng nhi u nh th . Vàơ ữ ỏ ự ậ ộ ề ư ế vì th các em đã g i ch ng mình là papa. Có lẽ đây cũng là m t đi u không nên h c t pế ọ ồ ộ ề ọ ậ

xã h i Nh t vì nó làm tình c m cha v i con không đ c khăng khít nh Vi t Nam. Vìở ộ ậ ả ớ ượ ư ở ệ r t nhi u ng i cha đi làm v quá khuya, không đ th i gian dành cho v con, và vi cấ ề ườ ề ủ ờ ợ ệ chăm sóc con h u nh ng i m sẽ đ m nhi m.ầ ư ườ ẹ ả ệ8.      Ph n Nh t thích đi làm đã s p x p th i gian nh th nàoụ ữ ậ ắ ế ờ ư ế  Không ph i t t c các bà m Nh t đ u nhà chăm con sau khi sinh nh tr ng h pả ấ ả ẹ ậ ề ở ư ườ ợ m c a Hi chan và Tak kun. Nh ng ph n các t nh l ho c vùng quê có xu h ng ẹ ủ ữ ụ ữ ở ỉ ẻ ặ ướ ở nhà chăm con lâu h n, trong khi nh ng thành ph l n nh Tokyo, Osaka...ph n sauơ ở ữ ố ớ ư ụ ữ khi sinh con v n đi làm tr l i sau khi ngh sinh con đ c 1 năm. Ho c có nh ng m thìẫ ở ạ ỉ ượ ặ ữ ẹ xin công ty ngh 2 năm r i sau đó khi con đ c 2 tu i m i đi làm tr l i, nh tr ngỉ ồ ượ ổ ớ ở ạ ư ườ h p em gái c a m Hi chan và Tak kun, ng i đang s ng Tokyo và không thích chợ ủ ẹ ườ ố ở ỉ quanh qu n v i công vi c n i tr .ẩ ớ ệ ộ ợ    Tr c kia khi nhân viên n xin ngh đ sinh con thì các công ty Nh t th ng b t nhânướ ữ ỉ ể ậ ườ ắ vi c ngh vi c luôn. Nh ng g n đây xu th nh ng ph n mu n đi làm tr l i sau khiệ ỉ ệ ư ầ ế ữ ụ ữ ố ở ạ sinh đang ngày càng l n, do đó b t bu c các công ty, xã h i và chính sách c a chính phớ ắ ộ ộ ủ ủ cũng ph i thay đ i đ đáp ng và ng phó v i xu th nh v y. Các bà m có con nh cóả ổ ể ứ ứ ớ ế ư ậ ẹ ỏ th g i con vào nhà tr và đi làm t 10g sáng đ n 4g chi u, sau đó v đón con và chămể ử ẻ ừ ế ề ề sóc gia đình (l ng sẽ nh n ít h n so v i nh ng nhân viên làm đ gi hành chính).ươ ậ ơ ớ ữ ủ ờ   Tuy nhiên có lẽ vì s nhà tr (nhà tr là dành cho tr t 1 tu i đ n h t 2 tu i, còn m uố ẻ ẻ ẻ ừ ổ ế ế ổ ẫ giáo là t 3 tu i đ n h t 5 tu i) ch a đ đ đáp ng v i nhu c u g i con c a các m ,ừ ổ ế ế ổ ư ủ ể ứ ớ ầ ử ủ ẹ nên v n có r t nhi u m b tr t t vòng xin h s cho con vào nhà trẫ ấ ề ẹ ị ượ ừ ồ ơ ẻ (mình ví von th đ m i ng i d hình dung). V n nhi u m mu n đi làm nh ng l i không th g iế ể ọ ườ ễ ẫ ề ẹ ố ư ạ ể ử con nhà tr , và đành nhà chăm con đ n khi con đ tu i đi m u giáo ho c là khi điở ẻ ở ế ủ ổ ẫ ặ h c l p 1. Ng i Nh t ít s ng trong gia đình 3 th h và không m n osin toàn th iọ ớ ườ ậ ố ế ệ ượ ờ gian nh Vi t Nam (ch nh ng nhà r t giàu thì thuê osin theo gi đ d n d p nhà c a,ư ệ ỉ ữ ấ ờ ể ọ ẹ ử n u n ng...), nên các m Nh t không th nh ng i khác trong gia đình chăm con đấ ướ ẹ ậ ể ờ ườ ể đi làm. Và mình nói chuy n v i nhi u m Nh t thì h c m th y không an tâm khi giaoệ ớ ề ẹ ậ ọ ả ấ vi c nuôi d y con mình cho ng i khác khi con còn nh .ệ ạ ườ ỏ    N u Vi t Nam các công ty cũng có ch đ đãi ng cho các bà m thì qu là tuy t v i.ế ở ệ ế ộ ộ ẹ ả ệ ờ  T t c các tác gi vi t sách v nuôi d y con s m đ u có chung m t quan đi m r ngấ ả ả ế ề ạ ớ ề ộ ể ằ con càng nh thì vi c u n n n càng quan tr ng, đ c bi t là giai đo n 0-3 tu i. Do đó,ỏ ệ ố ắ ọ ặ ệ ạ ổ n u có th thì cha m hãy dành cho con nhi u th i gian nh t giai đo n này. Còn v iế ể ẹ ề ờ ấ ở ạ ớ suy nghĩ c a cá nhân mình thì tùy vào đi u ki n kinh t gia đình, hoàn c nh gia đình đủ ề ệ ế ả ể quy t đ nh mình nên ngh nhà chăm con bao lâu. N u có đi u ki n thìế ị ỉ ở ế ề ệ  m có th ẹ ể ở nhà chăm con đ n khi con đ c 2-3 tu i r i m i đi làm tr l i, ho c có th xin v s mế ượ ổ ồ ớ ở ạ ặ ể ề ớ v i con... N u không có đi u ki n nhà chăm con thì hãy hi p l c cùng ng i thânớ ế ề ệ ở ệ ự ườ

trong gia đình đ nh m i ng i giúp mình d y con lúc đi làm. Mình nghĩ r ng khi conể ờ ọ ườ ạ ằ đã l n chúng ta không th ớ ể  quay ng c th i gian đ bù đ p cho con nh ng tháng ngàyượ ờ ể ắ ữ

y, nên t bây gi hãy luôn làm nh ng gì có th cho con cái mình.ấ ừ ờ ữ ể  L i k tờ ế  Có ng i Nh t đã nh n xét v i mình r ng hi m có n c nào mà b c cha m l i nhi tườ ậ ậ ớ ằ ế ướ ậ ẹ ạ ệ huy t v i vi c giáo d c con cái nh Vi t Nam. Đi u nh n xét y theo mình t t nhiênế ớ ệ ụ ư ở ệ ề ậ ấ ấ bao hàm c nghĩa tích c c và tiêu c c. Mình thì thích nhìn theo đi m tích c c đ đ tả ự ự ể ự ể ặ v n đ trong bài vi t này h n. Mình c m nh n đ c tình yêu l n lao mà các b c chaấ ề ế ơ ả ậ ượ ớ ậ m dành cho con cái mình thông qua nh ng chia s c a m i ng i mà mình nh n đ c.ẹ ữ ẻ ủ ọ ườ ậ ượ Mình ch có mong c là th h chúng ta đang, đã và sẽ làm cha làm m có th tìm raỉ ướ ế ệ ẹ ể nh ng ph ng pháp t t nh t đ nuôi d ng và d y d cho con cái mình, nh ng ng iữ ươ ố ấ ể ưỡ ạ ỗ ữ ườ sẽ là ch nhân sau này c a Vi t Nam. Mình tin r ng n u suy nghĩ và thói quen c a chaủ ủ ệ ằ ế ủ m thay đ i thì s m nh c a con cái mình cũng sẽ thay đ i. H c h i có ch n l c nh ngẹ ổ ố ệ ủ ổ ọ ỏ ọ ọ ữ tinh hoa c a các n n văn hóa khác cũng là m t cách giúp văn hóa Vi t Nam phát tri nủ ề ộ ệ ể b n v ng. Và m i bài vi t c a mình là đ ch p cánh cho mong c đó.ề ữ ỗ ế ủ ể ắ ướ

Nh ng l i khuyên h u ích dành cho cha m v nuôi d y tr (0-10ữ ờ ữ ẹ ề ạ ẻ tu i) c a AKEHASHI Daijiổ ủL i nói đ uờ ầNg i d ch Nguy n Th Thuườ ị ễ ị1.   Khi mình post bài “Ph ng pháp nuôi d y con s m (0-6 tu i)”, mình đã nh n đ cươ ạ ớ ổ ậ ượ r t nhi u nh ng tâm s và chia s c a các b c cha m v nh ng tình hu ng ng xấ ề ữ ự ẻ ủ ậ ẹ ề ữ ố ứ ử hàng ngày c a tr ví d nh d y tr h c nh ng tr không thích h c, tr không ch u ăn,ủ ẻ ụ ư ạ ẻ ọ ư ẻ ọ ẻ ị không ch u nghe l i, hay là tr đã qua giai đo n 0-6 tu i r i thì ph i làm sao đ phátị ờ ẻ ạ ổ ồ ả ể tri n nhân cách và tài năng c a tr . M i ng i có bi t không đó cũng chính là nh ngể ủ ẻ ọ ườ ế ữ khó khăn mà cha m Nh t g p ph i hàng ngày khi nuôi d y con mình.ẹ ậ ặ ả ạ2.   Bài note hôm nay là bài tóm t t nh ng l i khuyên c a bác sĩ AKEHASHI Daiji, ng iắ ữ ờ ủ ườ v a là giáo s v khoa th n kinh, v a nghiên c u v tâm lí tr , ng i đã vi t nh ngừ ư ề ầ ừ ứ ề ẻ ườ ế ữ cu n sách v nuôi d y tr đ c r t nhi u cha m Nh t yêu thích vì tính th c ti n vàố ề ạ ẻ ượ ấ ề ẹ ậ ự ễ am hi u tâm lí tr em sâu s c. Và cũng gi ng nh nh ng nhà giáo d c n i ti ng khácể ẻ ắ ố ư ữ ụ ổ ế nh SHICHIDA Makoto, IBUKA Masaru, KUBOTA Kiso, tác gi AKEHASHI Daiji cũngư ả mu n nh n m nh r ng ch có tình yêu th ng c a cha m m i giúp con cái mình phátố ấ ạ ằ ỉ ươ ủ ẹ ớ tri n toàn di n v nhân cách và tài năng thông qua b n ch “Yêu Th ng”, “Ki nể ệ ề ố ữ ươ ễ Nh n”, “Trò Chuy n” và “Khen Ng i”. Nh ng b n t y sẽ đ c th c hi n nh th nàoẫ ệ ợ ư ố ừ ấ ượ ự ệ ư ế trong m i tình hu ng thì thông qua bài note này các b c cha m có th tham kh o và tỗ ố ậ ẹ ể ả ự rút ra kinh nghi m cho chính tr ng h p c a mình.ệ ườ ợ ủ3.   Cha m nào cũng mu n con cái mình đ c h nh phúc, t tìm ra con đ ng đi c aẹ ố ượ ạ ự ườ ủ chính b n thân mình. M t đ a tr thông minh ch a ch c đã h nh phúc. M t đ a trả ộ ứ ẻ ư ắ ạ ộ ứ ẻ đ c c m nh n tình yêu th ng là th nào, đ c nuôi d ng đ bi t t l p, bi t s ngượ ả ậ ươ ế ượ ưỡ ể ế ự ậ ế ố có c m , có m c đích s ng rõ ràng thì sẽ luôn bi t mình ph i làm gì trong t ng laiướ ơ ụ ố ế ả ươ đ đ c h nh phúc. Và đi u đó ph thu c vào cách cha m yêu th ng tr , cách chaể ượ ạ ề ụ ộ ẹ ươ ẻ m nói chuy n v i tr , d y d v i tr ngay t lúc đ u đ i.ẹ ệ ớ ẻ ạ ỗ ớ ẻ ừ ầ ờ4.   Mình không kì v ng bài note này sẽ giúp các b c cha m gi i quy t h t nh ng khóọ ậ ẹ ả ế ế ữ khăn hàng ngày m i ng i g p ph i trong quá trình nuôi d y tr ; nh ng hi v ng nó sẽọ ườ ặ ả ạ ẻ ư ọ là c u n i đ giúp các b c cha m hi u tâm t và suy nghĩ c a con mình h n đ có cáchầ ố ể ậ ẹ ể ư ủ ơ ể

ng x phù h p v i m i tình hu ng, t đó sẽ giúp con mình hình thành nhân cách t t,ứ ử ợ ớ ỗ ố ừ ố và phát huy đ c trí tu , tài năng mà tr có.ượ ệ ẻ

5.   Vì v n đ b n quy n nên mình không trích d n hoàn toàn, đ ng th i mình đã chiaấ ề ả ề ẫ ồ ờ n i dung 3 cu n sách theo t ng m c riêng đ các b c cha m d tham kh o. Tác giộ ố ừ ụ ể ậ ẹ ễ ả ả không nói rõ cu n sách này dành cho l a tu i nào mà ch nói là tr nh . Do đó ố ứ ổ ỉ ẻ ỏ ở ch ng 1 mình đã chia n i dung d a theo nh ng tình hu ng c n thi t ng x v i tr ươ ộ ự ữ ố ầ ế ứ ử ớ ẻ ở m i l a tu i.ọ ứ ổ  Nh ng cu n sách tham kh oữ ố ả 1.  子育てハッピーアドバイス、明橋大二Nh ng l i khuyên h u ích v nuôi d y tr dành cho các b c cha m (AKEHASHI Daiji)ữ ờ ữ ề ạ ẻ ậ ẹ2. 子育てハッピーアドバイス 2、明橋大二Nh ng l i khuyên h u ích v nuôi d y tr dành cho các b c cha m t p 2 (AKEHASHIữ ờ ữ ề ạ ẻ ậ ẹ ậ Daiji)3. 子育てハッピーアドバイス 3、明橋大二Nh ng l i khuyên h u ích v nuôi d y tr dành cho các b c cha m t p 3 (AKEHASHIữ ờ ữ ề ạ ẻ ậ ẹ ậ Daiji)  Đ giúp m i ng i c m nh n nh ng l i khuyên trong m i tình hu ng d dàng h nể ọ ườ ả ậ ữ ờ ỗ ố ễ ơ mình sẽ vi t d i d ng nh ng câu chuy n nh xoanh quanh gia đình c u bé Akira g mế ướ ạ ữ ệ ỏ ậ ồ có ông, bà, ba, m , Akira-kun (kun là ch cách g i con trai) 6 tu i, và em gái Aki-chanẹ ỉ ọ ổ (chan là ch cách g i con gái) 1 tu i r i.ỉ ọ ổ ưỡM t hôm, m c a Akira-kun đ n g p bác sĩ AKEHASHI đ xin t v n r ng th t là khó độ ẹ ủ ế ặ ể ư ấ ằ ậ ể nuôi con l n lên theo mong mu n c a mình. Bác sĩ h i l i r ng th m Akira-kun mu nớ ố ủ ỏ ạ ằ ế ẹ ố nuôi con thành ng i nh th nào?ườ ư ếM : Ch c n con l n lên th t kh e m nh là đ c.ẹ ỉ ầ ớ ậ ỏ ạ ượBác sĩ: Ch c n kh e m nh là đ c đúng không?ỉ ầ ỏ ạ ượM : Tính cách cũng ph i ngoan ngoãn, vui v , hi u đ ng n a.ẹ ả ẻ ế ộ ữBác sĩ: Ch c n con kh e m nh, ngoan ngoãn, hi u đ ng là đ đúng không?ỉ ầ ỏ ạ ế ộ ủM : Đúng th bác sĩ . Nh ng mà n u con h c gi i n a thì v n vui h n. Cũng mu n conẹ ế ạ ư ế ọ ỏ ữ ẫ ơ ố cái thi tho ng giúp mình làm vi c nhà, tính cách m nh mẽ đ ng đ b b n bè b t n t, cóả ệ ạ ừ ể ị ạ ắ ạ ý chí, bi t suy nghĩ đ n ng i khác...Tôi có tham lam quá không (c i).ế ế ườ ườC m Akira-kun và bác sĩ cùng c i. Vâng đó cũng chính là mong c c a h u h t cácả ẹ ườ ướ ủ ầ ế b c cha m v con cái mình.ậ ẹ ềBác sĩ AKEHASHI đã khuyên các cha m v các b c đ nuôi d y con r ng:ẹ ề ướ ể ạ ằl  0-3 tu i là n n móng giúp tr xây d ng lòng t tin và kh năng t đánh giá b nổ ề ẻ ự ự ả ự ả thân.Đây là y u t n n móng đ giúp tr có đ ng l c h c t p, phát tri n nhân cách t tế ố ề ể ẻ ộ ự ọ ậ ể ố sau này. Và mu n v y thì giai đo n này hãy yêu th ng và chi u chu ng (không ph iố ậ ạ ươ ề ộ ả nuông chi u) nh ng nũng n u mang tính tâm lí nh ôm p, khen ng i...sẽ giúp tr có tề ữ ị ư ấ ợ ẻ ự tin đ đi đ n giai đo n t l p. Đi u quan tr ng giai đo n này đ tr đ c nuôi d ngể ế ạ ự ậ ề ọ ở ạ ể ẻ ượ ưỡ trong m t môi tr ng đ y tình yêu th ng, tr có m t tâm h n kh e kho n.ộ ườ ầ ươ ẻ ộ ồ ỏ ắ  l  4-6 tu i là giai đo n u n n n và d y d .ổ ạ ố ắ ạ ỗ  Giai đo n này khi tr đã nh n đ c đ yạ ẻ ậ ượ ầ đ tình yêu th ng, chi u chu ng sẽ mu n đ c t l p, đ c phát huy v cá tính riêng.ủ ươ ề ộ ố ượ ự ậ ượ ề Lúc này hãy l n l t d y tr nh ng qui t c ng x trong gia đình, n i công c ng, m iầ ượ ạ ẻ ữ ắ ứ ử ơ ộ ố quan h v i ng i khác...ệ ớ ườl  T 7 tu i là h c t p.ừ ổ ọ ậ  Khi tr có n n t ng v ng ch c v lòng t tin, kh năng t đánhẻ ề ả ữ ắ ề ự ả ự giá b n thân thì lúc này vi c h c c a tr sẽ tr nên ch đ ng ch không ph i là b b tả ệ ọ ủ ẻ ở ủ ộ ứ ả ị ắ ép.   “T đánh giá b n thân”ự ả  chính là hi u đ c giá tr t n t i c a b n thân, t tin và s ngể ượ ị ồ ạ ủ ả ự ố có m c đích. Vì sao giao đo n này l i quan tr ng đ n v y?ụ ạ ạ ọ ế ậ

Cha m mu n d y con mình h c ch , mu n con phát huy kh năng trí tu , mu n u nẹ ố ạ ọ ữ ố ả ệ ố ố n n con t l p theo nh nh ng tài li u đã tham kh o v ph ng pháp nuôi d y conắ ự ậ ư ữ ệ ả ề ươ ạ s m nh ng l i không thành công vì g p ph i s ph n kháng t tr . Nguyên nhân chínhớ ư ạ ặ ả ự ả ừ ẻ là b i vì tr đã thi u kh năng t đánh giá b n thân đ làm đ ng l c cho ham mu nở ẻ ế ả ự ả ể ộ ự ố h c t p và nghe theo l i cha m . Mu n tr phát huy s t tin và kh năng t đánh giáọ ậ ờ ẹ ố ẻ ự ự ả ự b n thân thì b c đ u tiên là hãy cho tr c m th y r ng tr là ng i quan tr ng đ iả ướ ầ ẻ ả ấ ằ ẻ ườ ọ ố v i cha m , t đó tr sẽ hi u đ c ý nghĩ c a cu c s ng. Mu n cho tr th y đi u đó thìớ ẹ ừ ẻ ể ượ ủ ộ ố ố ẻ ấ ề không gì khác ngoài b n t “ố ừ ôm pấ ”, “trò chuy nệ ”, “ki n nh nễ ẫ ” và “khen ng iợ ”. Ch ng 1.ươ       Nh ng cách đ giúp tr phát huy kh năng t đánh giá b n thân vàữ ể ẻ ả ự ả t a sáng (0-10 tu i)ỏ ổ1.1  Quá trình tr ng thành c a tr sẽ luôn l p đi l p l i “d a d m, mu n đ cưở ủ ẻ ặ ặ ạ ự ẫ ố ượ chi u chu ng r i t l p, ph n kháng”ề ộ ồ ự ậ ả-        Khi m i sinh ra tr sẽ d a d m hoàn toàn vào cha m , đ c m bao b c ôm p vàớ ẻ ự ẫ ẹ ượ ẹ ọ ấ chi u chu ng thì đ n m t lúc nào đó khi đã th a mãn tr mu n b t ra kh i s bao b cề ộ ế ộ ỏ ẻ ố ứ ỏ ự ọ đó đ t l p, r i l i g p nh ng b t an, và l i mu n nũng n u và mu n đ c bao b c.ể ự ậ ồ ạ ặ ữ ấ ạ ố ị ố ượ ọ Giai đo n này c l p đi l p đ n khi tr 6 tu i.ạ ứ ặ ặ ế ẻ ổ1.2  Chi u chu ng và nuông chi u khác nhau nh th nàoề ộ ề ư ế  -          Nuông chi u chính là can thi p quá m c vào con cái, b o v bao b c con quáề ệ ứ ả ệ ọ m c, chu c p v t ch t cho con quá nhi u d a vào suy nghĩ c a b n thân ch khôngứ ấ ậ ấ ề ự ủ ả ứ xu t phát t suy nghĩ c a tr . Ví d khi tr đòi mua toàn b s đ ch i mà chúng mu nấ ừ ủ ẻ ụ ẻ ộ ố ồ ơ ố và m đáp ng đ y đ theo. Khi này s đòi h i v v t ch t c a tr đ c m đáp ngẹ ứ ầ ủ ự ỏ ề ậ ấ ủ ẻ ượ ẹ ứ toàn b là s nuông chi u. Hay khi th y dây giày c a con b tu t thì l i không đ tr tộ ự ề ấ ủ ị ộ ạ ể ẻ ự làm mà ch y ra làm h t cho tr . Khi này ta đã t c đi c a tr c h i đ tr t l p. Hayạ ế ẻ ướ ủ ẻ ơ ộ ể ẻ ự ậ khi đi siêu th v mà trên đ ng v tr mè nheo đòi m h p bánh ra ăn dù tr có thị ề ườ ề ẻ ở ộ ẻ ể nh n đ c mà ta đáp ng thì đó là nuông chi u. Cái nào tr có th ch u đ ng đ c thìị ượ ứ ề ẻ ể ị ự ượ hãy cho tr ch u đ ng.ẻ ị ự-          Chi u chu ng là tôn tr ng nh ng c m xúc và suy nghĩ, hành đ ng c a tr . Ví dề ộ ọ ữ ả ộ ủ ẻ ụ khi tr mu n ch i cùng m hay mu n đ c m ôm thì hãy ch i cùng hãy ôm tr , nhẻ ố ơ ẹ ố ượ ẹ ơ ẻ ư th là đáp ng v nhu c u tâm lí. Khi tr ch y đ n kêu m là b đau b ng thì hãy giúpế ứ ề ầ ẻ ạ ế ẹ ị ụ đ tr vì nó là cái mà tr không th ch u đ ng đ c. Hay khi m đang đ c báo mà trỡ ẻ ẻ ể ị ự ượ ẹ ọ ẻ sà vào mu n đ c theo chính là tr mu n đ c m ôm p, chi u chu ng. Hãy cho tr cố ọ ẻ ố ượ ẹ ấ ề ộ ẻ ơ h i đ t l p ví d nh khi dây giày c a tr b tu t mà tr phát hi n ra thì hãy đ choộ ể ự ậ ụ ư ủ ẻ ị ộ ẻ ệ ể tr t làm. Nói cách khác chi u chu ng đó chính là đáp ng nh ng nhu c u v tình c mẻ ự ề ộ ứ ữ ầ ề ả và sinh lí c a tr . Khi tr th a mãn r i thì tr sẽ tr nên t l p và t đánh giá b n thânủ ẻ ẻ ỏ ồ ẻ ở ự ậ ự ả mình.1.3  Giai đo n tr s sinh (0-1 tu i): Âu y m, ôm p, c i nói, nhìn vào m t conạ ẻ ơ ổ ế ấ ườ ắ khi trò chuy n (Skinkip)ệ-          B n có th y khi đ ng v t v a m i đ c sinh ra chúng đ u đ c m chúng li mạ ấ ộ ậ ừ ớ ượ ề ượ ẹ ế láp th t âu y m. Tr con cũng th cũng luôn có nhu c u đ c m âu y m và thích làmậ ế ẻ ế ầ ượ ẹ ế nũng m . Có r t nhi u bà m đã s là n u b tr và ôm tr nhi u sẽ khi n tr bén h iẹ ấ ề ẹ ợ ế ế ẻ ẻ ề ế ẻ ơ m và tr thành thói quen không t t. Nh ng lo l ng đó là không đúng. Đ i v i trẹ ở ố ư ắ ố ớ ẻ không có c m giác tuy t v i nào b ng cái ôm và n ng c a m , và chính nó sẽ cho trả ệ ờ ằ ự ủ ẹ ẻ c m nh n r ng tr đ c cha m yêu th ng, và tr là ng i r t quan tr ng đ i v i chaả ậ ằ ẻ ượ ẹ ươ ẻ ườ ấ ọ ố ớ m .ẹ-          Khóc chính là m t d u hi u mu n làm nũng đ đ c m âu y m chi u chu ngộ ấ ệ ố ể ượ ẹ ế ề ộ c a tr . V m t sinh lí thì khi tr khóc là khi không đ c th a mãn đ y đ nhu c u c aủ ẻ ề ặ ẻ ượ ỏ ầ ủ ầ ủ b n thân, đói, đau...có khi là c m giác b t an, c m giác cô đ n b b m t mình. Khóc làả ả ấ ả ơ ị ỏ ộ

bi u hi n tr ng thái tâm lí c m xúc mà khi đó tr ch a bi t nói đ nói ra tâm tr ng c aể ệ ạ ả ẻ ư ế ể ạ ủ mình. Khi đó hãy ôm tr , xoa đ u tr hay v v tr và thì th m vào tai tr nh ng l iẻ ầ ẻ ỗ ề ẻ ầ ẻ ữ ờ yêu th ng. Còn khi đó n u c đ tr khóc thì sau này tr sẽ tr nên thành ng i r tươ ế ứ ể ẻ ẻ ở ườ ấ d cáu gi n. D n d n nh ng cáu gi n y sẽ tích t l i và tr thành nguyên nhân c aễ ậ ầ ầ ữ ậ ấ ụ ạ ở ủ vi c tr nóng tính, thích b o l c, thích đánh nhau... Mu n tr là ng i bi t yêu th ngệ ẻ ạ ự ố ẻ ườ ế ươ thì hãy cho tr c m nh n đ y đ tình th ng tr c. Ng c l i v i yêu th ng chính làẻ ả ậ ầ ủ ươ ướ ượ ạ ớ ươ s vô quan tâm c a cha m .ự ủ ẹ-          Khi m đ tr trong cũi và làm vi c nhà mà tr khóc y chính là tr đang cáu gi nẹ ể ẻ ệ ẻ ấ ẻ ậ vì b m b r i và mu n nũng n u m . Khi đó thay vì cáu gi n và quát tr là thôi khôngị ẹ ỏ ơ ố ị ẹ ậ ẻ khóc n a thì hãy ch y đ n n ng yêu tr . N u tr khóc nhi u l n nh th mà khôngữ ạ ế ự ẻ ế ẻ ề ầ ư ế đ c đáp l i sẽ làm tr hi u là tr không h quan tr ng gì, ch ng có giá tr nào v i chaượ ạ ẻ ể ẻ ề ọ ẳ ị ớ m c , d n d n tr sẽ tr nên l m lì, im l ng và không còn bi u hi n c m xúc ra n a.ẹ ả ầ ầ ẻ ở ầ ặ ể ệ ả ữ1.4  L ng nghe con nói (khi con b t đ u bi t nói tr đi) đ con th y đ c mình làắ ắ ầ ế ở ể ấ ượ ng i quan tr ngườ ọ-        Tình hu ng là hôm nay m th y Akira-kun đi h c v và tâm tr ng bu n thiu bènố ẹ ấ ọ ề ạ ồ h i c u đã g p chuy n gì tr ng. Nh đ c x n i lòng c u k cho m nghe nh ngỏ ậ ặ ệ ở ườ ư ượ ả ỗ ậ ể ẹ ữ chuy n b c d c l p. M xoa đ u Akira-kun và t ý đ ng c m v i nh ng gì c u nói.ệ ự ọ ở ớ ẹ ầ ỏ ồ ả ớ ữ ậ Th là t nhiên Akira-kun c m th y tâm tr ng vô cùng th a mãn vì m đã l ng ngheế ự ả ấ ạ ỏ ẹ ắ c u ta nói và c u ta c m nh n mình đ c coi tr ng.ậ ậ ả ậ ượ ọ-        Khi Akira-kun nói chuy n gì m cũng đ u r t chăm chú l ng nghe và g t gù “ , ...ệ ẹ ề ấ ắ ậ Ừ ừ v y à con” ,“m hi u r i...”, thi tho ng cũng nh c l i nh ng câu mà c u v a nói ”À, conậ ẹ ể ồ ả ắ ạ ữ ậ ừ gi n b n là vì chuy n đ y ...”. Th là sau khi nghe đ c m nói đúng tâm tr ng c aậ ạ ệ ấ ế ượ ẹ ạ ủ mình c u ta th y vui v h n lên và ch y đi ch khác ch i.ậ ấ ẻ ẳ ạ ỗ ơ 1.5  Thay vì nói con c g ng lên thì hãy công nh n “Con m đã r t c g ng”ố ắ ậ ẹ ấ ố ắ -        Vì m i đi m u giáo nên còn ch a quen gi gi c do đó sáng nay Akira-kun đã d yớ ẫ ư ờ ấ ạ tr . Thay vì la m ng con thì m Akira-kun đã nói “ Con trai m đã d y s m h n hômễ ắ ẹ ẹ ạ ớ ơ qua 5 phút c đ y”. Th là c u t nh ngày mai sẽ c g ng d y s m h n. Bu i chi uơ ấ ế ậ ự ủ ố ắ ậ ớ ơ ổ ề c u đi h c v đ a cho m bài ki m tra ch có 5 đi m, nh ng m v n vui v xoa đ u ”ậ ọ ề ư ẹ ể ỉ ể ư ẹ ẫ ẻ ầ Ồ bài ki m tra hôm nay c a con đã cao h n hôm tr c 1 đi m r i. Con m đã r t cể ủ ơ ướ ể ồ ẹ ấ ố g ng.” Câu nói c a m đã khi n Akira-kun t nh l n sau sẽ c g ng h n. Thay thì laắ ủ ẹ ế ự ủ ầ ố ắ ơ m ng và nói tr ph i c g ng lên thì hãy đ b n thân tr t có đ ng l c là mình c n cắ ẻ ả ố ắ ể ả ẻ ự ộ ự ầ ố g ng.ắ-        Khi mu n con c g ng h n thì ph i làm th nào. Akira-kun đ a b ng đi m v choố ố ắ ơ ả ế ư ả ể ề m có bài toán đ c 5 đi m, bài ti ng Vi t đ c 7 đi m. C u r t s m la. Nh ng mẹ ượ ể ế ệ ượ ể ậ ấ ợ ẹ ư ẹ nhìn b ng đi m và nói “Đi m toán con ch có 5 nh ng đi m ti ng Vi t l i đ c 7 cả ể ể ỉ ư ể ế ệ ạ ượ ơ này. Rõ ràng con m gi i ti ng Vi t h n Toán. N u th i gian t i con b ra h c toánẹ ỏ ế ệ ơ ế ờ ớ ỏ ọ nhi u h n thì m tin ch c con sẽ gi i toán h n đó”. T i hôm đó b đi làm v đã ghé quaề ơ ẹ ắ ỏ ơ ố ố ề phóng Akira-kun v n th y c u ng i h c bài. B đã xoa đ u c u và nói “Con trai bẫ ấ ậ ồ ọ ố ầ ậ ố chăm ch quá. Con c g ng th này nh t đ nh sẽ tr thành m t h c sinh t t”. Akira-kunỉ ố ắ ế ấ ị ở ộ ọ ố nghe l i đ ng viên c a b , m thì th y r t t tin và quy t tâm h c t t các môn trongờ ộ ủ ố ẹ ấ ấ ự ế ọ ố th i gian t i.ờ ớ-        Dù tr có làm vi c gì cũng ch m ch p, làm h ng vi c, không gi i giang nh ng hãyẻ ệ ậ ạ ỏ ệ ỏ ư công nh n nh ng ti n b m i ngày c a tr và khen ng i tr .ậ ữ ế ộ ỗ ủ ẻ ợ ẻ1.6  Hãy dùng t “c m n con yêu”, “con đã giúp m r t nhi u” đ giúp con có tínhừ ả ơ ẹ ấ ề ể ch đ ng và có ham mu n h c t pủ ộ ố ọ ậ-        "C m n" chính là m t t c b n đ ch m i quan h gi a con ng i v i conả ơ ộ ừ ơ ả ể ỉ ố ệ ữ ườ ớ ng i. C m n chính là m t cách đ công nh n và coi tr ng ng i khác, khi n ng iườ ả ơ ộ ể ậ ọ ườ ế ườ khác c m th y h là quan tr ng.ả ấ ọ ọ

-        Akira-kun ăn xong ch nói “con đã ăn xong r i” và đ ng lên đi ch i ch không baoỉ ồ ứ ơ ứ gi giúp m d n bàn ăn. M cũng không b t c u ph i d n bát d ra b n r a mà mu nờ ẹ ọ ẹ ắ ậ ả ọ ơ ồ ử ố c u t ch đ ng làm vi c đó. M t hôm c u l i ph giúp m bê bát ra b n. M đã vôậ ự ủ ộ ệ ộ ậ ạ ụ ẹ ồ ẹ cùng m ng rõ và nói “Ôi c m n con trai c a m ”. Akira-kun c m th y r t vui vì c uừ ả ơ ủ ẹ ả ấ ấ ậ c m nh n đ c b n thân mình đã làm m t vi c có ích và t nh l n sau mình sẽ l iả ậ ượ ả ộ ệ ự ủ ầ ạ giúp m vi c nhà. Nói c m n khi tr ch đ ng làm gì chính là m t cách r t hi u quẹ ệ ả ơ ẻ ủ ộ ộ ấ ệ ả đ nuôi d ng kh năng t đánh giá b n thân.ể ưỡ ả ự ả-        M th y Akira-kun ch i mà đ ch i đ la li t kh p nhà cũng th y m t m i l m. Cóẹ ấ ơ ồ ơ ể ệ ắ ấ ệ ỏ ắ th có m t vài ng i khác sẽ la m ng sao không thu d n đ ch i vào. Nh ng m đãể ộ ườ ắ ọ ồ ơ ư ẹ nghĩ r ng ph i tìm cách giúp c u ch đ ng trong vi c d n d p đó. M ch nói “Đ ch iằ ả ậ ủ ộ ệ ọ ẹ ẹ ỉ ồ ơ d la li t trên bàn nh này thì nguy hi m quá con trai”. R i m đi thu d n chúng choể ệ ư ể ồ ẹ ọ vào thùng. M t l n r i hai l n Akira-kun th y v y cũng cùng m thu d n đ đ c. Vàộ ầ ồ ầ ấ ậ ẹ ọ ồ ạ hôm đó m đã reo lên “Con trai gi i quá, hôm nay đã giúp m thu d n đ đ c”. T i vẹ ỏ ẹ ọ ồ ạ ố ề m k cho b nghe v vi c làm đó. Chính l i khen y đã giúp Akira-kun l n sau đó đ uẹ ể ố ề ệ ờ ấ ầ ề t đ ng d n đ . Dù ph i t n th i gian nh ng cha m hãy lôi kéo con làm vi c m t cáchự ộ ọ ồ ả ố ờ ư ẹ ệ ộ t t và không quên dùng nh ng t c m n, con đã giúp m r t nhi u...ừ ừ ữ ừ ả ơ ẹ ấ ề1.7  Khi tr mu n đ c chi u chu ng thì n u có th hãy chi u chu ng trẻ ố ượ ề ộ ế ể ề ộ ẻ-        H i Akira-kun h n 2 tu i em đã bi t t m c áo nh ng thi tho ng v n mu n đ cồ ơ ổ ế ự ặ ư ả ẫ ố ượ m m c áo cho. Khi đó thì dù là m đang b n n u c m hay làm vi c nhà nh ng cũng âuẹ ặ ẹ ậ ấ ơ ệ ư y m m c áo cho c uế ặ ậ-        Th y m đang g p qu n áo Akira-kun bèn ch y đ n “đ con g p cho”. Dù ch aấ ẹ ấ ầ ạ ế ể ấ ư bi t c u có làm đ c không hay l i làm r i tung đ ng quàn áo lên nh ng m cũng vuiế ậ ượ ạ ố ố ư ẹ v nói ”con th g p xem nào”. C u ta nhìn m và làm theo và m đã v tay khen “Conẻ ử ấ ậ ẹ ẹ ỗ trai m gi i quá”. Akira-kun đã r t vui và c m th y r t t tin vì đã giúp ích đ c choẹ ỏ ấ ả ấ ấ ự ượ m . Khi tr có ý mu n thì hãy đ cho tr có c h i đ c t l p, và thông qua l i khenẹ ẻ ố ể ẻ ơ ộ ượ ự ậ ờ ng i sẽ giúp tr nuôi d ng kh năng đánh giá b n thân. Còn n u ta ngăn c n hay chêợ ẻ ưỡ ả ả ế ả bai tr thì vô tình đã đánh m t đi cái ham mu n h c h i và s t tin tr .ẻ ấ ố ọ ỏ ự ự ở ẻ 1.8  Tr đ n 10 tu i đ u có nhu c u đ c chi u chu ng và làm nũng cha mẻ ế ổ ề ầ ượ ề ộ ẹ-        Akira-kun v a khóc v a ch y v g i m “hu hu, b n N bên nhà đánh con m ”.ừ ừ ạ ề ọ ẹ ạ ở ẹ ạ M v a xoa đ u v a v v và nói “M sẽ xoa đ làm ch đau bi n m t nhé “. Akira-kunẹ ừ ầ ừ ỗ ề ẹ ể ỗ ế ấ nín khóc và sà vào lòng m . C u c m th y đ c m yêu th ng và th y th t an toànẹ ậ ả ấ ượ ẹ ươ ấ ậ khi bên m . Còn n u lúc này m l i quát m ng c u “t i sao có m i chút xíu đó màở ẹ ế ẹ ạ ắ ậ ạ ỗ cũng khóc” thì vô tình sẽ làm tr b c m th y b t an, t c gi n và không còn tin t ng ẻ ị ả ấ ấ ứ ậ ưở ở m n a và làm gi m kh năng t đánh giá b n thân đi.ẹ ữ ả ả ự ả1.9  Làm th nào l y l i tình yêu th ng khi ta đã b qua m t c h i chi uế ấ ạ ươ ỏ ấ ơ ộ ề chu ng trộ ẻ-        Có r t nhi u tr l n lên thi u s chi u chu ng và âu y m c a cha m nên d nấ ề ẻ ớ ế ự ề ộ ế ủ ẹ ầ d n không còn qu n quít cha m n a. Khi này thì ph i làm sao tìm cách m c a trái timầ ấ ẹ ữ ả ở ử c a tr . Đi u đ u tiên đó là hãy tăng th i gian bên tr , r i tìm c h i đ ôm p, âuủ ẻ ề ầ ờ ở ẻ ồ ơ ộ ể ấ y m tr (skinship).ế ẻ-        M Aki-chan b t đ u đi làm và đ Aki-chan nhà v i bà. Khi m đi làm v , Aki-ẹ ắ ầ ể ở ớ ẹ ềchan mu n đ c m ôm p và chi u chu ng l m, đem sách đòi m đ c, đem đ ch iố ượ ẹ ấ ề ộ ắ ẹ ọ ồ ơ đòi m ch i cùng. Nh ng m l i ph i chu n b b a t i, d n d p nhà c a nên b o nhẹ ơ ư ẹ ạ ả ẩ ị ữ ố ọ ẹ ử ả ờ bà đ c cho, nh bà ch i cùng đi. Th là vô tình đã làm s i dây liên k t gi a m và conọ ờ ơ ế ợ ế ữ ẹ tr nên nh t d n, Aki-chan sẽ tr nên qu n bà h n là qu n m . Lúc này bà bi t ý bènở ạ ầ ở ấ ơ ấ ẹ ế b o m là “con hãy ra ch i v i con đi, đ vi c gì m làm đ c m sẽ làm cho”. N u bàả ẹ ơ ớ ể ệ ẹ ượ ẹ ế không th giúp trong tr ng h p này thì cũng hãy s p x p đ dù ch là 10 phút đi n aể ườ ợ ắ ế ể ỉ ữ thì hãy dành cho tr 10 phút đó đ âu y m, đ ôm p, đ trò chuy n.ẻ ể ế ể ấ ể ệ

1.10  Nh ng tình hu ng khi có hai anh (ch ) emữ ố ị-        Không ph i đ a tr nào cũng gi i trong vi c th hi n mu n chi u chu ngả ứ ẻ ỏ ệ ể ệ ố ề ộ  và khi có hai anh em trong nhà thì sẽ có kh năng x y ra nh tr ng h p c a Akira-kun.ả ả ư ườ ợ ủ D o g n đây m th y khi m b n vi c thì Akira-kun không ch y đ n h i m hay đòiạ ầ ẹ ấ ẹ ậ ệ ạ ế ỏ ẹ chi u chu ng nh h i bé n a. B i vì th c ra cu c u ng i khi th y m đang b n vi c nênề ộ ư ồ ữ ở ự ậ ạ ấ ẹ ậ ệ không dám h i. Hôm y m đang n u c m mà em Aki-chan c ch y đ n ôm chân mỏ ấ ẹ ấ ơ ứ ạ ế ẹ vòi vĩnh “m i, b con, b con...”. Akira-kun đang xem tivi th y Aki-chan nh th thìẹ ơ ế ế ấ ư ế nghĩ th m ”m đang b n nh th mà Aki-chan c vòi vĩnh. Mình là anh nên sẽ khôngầ ẹ ậ ư ế ứ làm th đâu”. Nh ng th y m d ng vi c và ôm Aki-chan vào lòng c i nói ch i đùa v iế ư ấ ẹ ừ ệ ườ ơ ớ em thì c u ta l i t nh ”hóa ra m yêu em gái h n mình, có mình ch c m ch ng vuiậ ạ ự ủ ẹ ơ ắ ẹ ẳ đâu”. Còn m ban đ u th y cũng nh tay vì không b Akira-kun đòi chi u chu ng nhẹ ầ ấ ẹ ị ề ộ ư tr c, nh ng r i m b t đ u lo l ng khi th y c u ít nói chuy n vui v v i m h nướ ư ồ ẹ ắ ầ ắ ấ ậ ệ ẻ ớ ẹ ơ tr c. M đã b t đ u trò chuy n và quan tâm tr l i v i c u h n tr c.ướ ẹ ắ ầ ệ ở ạ ớ ậ ơ ướ-        Hãy luôn l ng nghe s tìnhắ ự : m th y Akira-kun th y c u đánh Aki-chan khi n côẹ ấ ấ ậ ế bé khóc òa. M ch y đ n h i “sao con l i đánh em”. Akira-kun t c gi n nói v i m ”mẹ ạ ế ỏ ạ ứ ậ ớ ẹ ẹ nhìn này Aki-chan đã vẽ b y lên v c a con”. M nhìn xong g t gù “Đúng là Aki-chanậ ở ủ ẹ ậ làm b n h t v c a anh r i nên anh n i gi n là đúng r i. Nh ng mà anh thì không đ cẩ ế ở ủ ồ ổ ậ ồ ư ượ đánh em nghe con”.-        Đ ng can thi p vào cãi nhau gi a hai anh em hay cãi nhau c a tr conừ ệ ữ ủ ẻ .1.11  Nh ng chú ý khi la m ng hay phê bình trữ ắ ẻ-        Không dùng nh ng t ph đ nh toàn b nhân cách con ng i nh “con đúng làữ ừ ủ ị ộ ườ ư ch ng làm đ c vi c gì, con đúng là d t, con đúng là ...” thay vào đó hãy dùng t phẳ ượ ệ ố ừ ủ đ nh m t ph n nh “con đánh em là sai, con không gi l i h a là không t t, con l y đị ộ ầ ư ữ ờ ứ ố ấ ồ ch i c a b n là không đ c....”ơ ủ ạ ượ-        Tùy vào tính cách c a tr đ m ng. Ví d n u tr là ng i có lòng t tôn cao vàủ ẻ ể ắ ụ ế ẻ ườ ự hay t ái thì n u tr vẽ b y mà b la m ng m t l n là l n sau tr sẽ không thèm vẽ n a.ự ế ẻ ậ ị ắ ộ ầ ầ ẻ ữ Và tr thu c ki u này sẽ r t d b t n th ng. N u tr là ng i có tính t tin, tích c cẻ ộ ể ấ ễ ị ổ ươ ế ẻ ườ ự ự thay đ i thì vi c la m ng sẽ có hi u qu h n và tr sẽ có th s a đ i. Nh ng r t c nổ ệ ắ ệ ả ơ ẻ ể ử ổ ư ấ ầ thi t cha m tr c khi n i gi n hãy d ng l i 10 giây đ l y l i bình tĩnh.ế ẹ ướ ổ ậ ừ ạ ể ấ ạ  -        Ph ng pháp hay nh t khi phê bình tr là ph ng pháp bánh sandwich:ươ ấ ẻ ươ  Khen đi m t t-k ki m x u-khen đi m t t.ể ố ể ể ấ ể ố  Th y giáo th y Akira-kun đánh b n n ng iầ ấ ạ ữ ồ c nh và th y đã g i c u ra đ nh c nh . "Akira-kun, c m n em hôm tr c đã giúpạ ầ ọ ậ ể ắ ở ả ơ ướ th y t i hoa cho cây. Nh ng mà t i sao em l i đánh b n E đ b n y khóc su t v y".ầ ướ ư ạ ạ ạ ể ạ ấ ố ậ E"m là h c sinh t t, luôn c g ng nên th y nghĩ ch c có lí do gì đó em m i đánh b n cóọ ố ố ắ ầ ắ ớ ạ ph i không. N u có gì hãy nói cho th y bi t.” Đây là m t cách đ tr s a đ i r t nhanh.ả ế ấ ế ộ ể ẻ ử ổ ấ1.12  Nh ng l u ý khi d y d và u n n n trữ ư ạ ỗ ố ắ ẻ-        Nh ng v n đ tâm lí và tính cách mà tr g p ph i nh t k , d n i cáu, b o hành,ữ ấ ề ẻ ặ ả ư ự ỉ ễ ổ ạ ph m t i th c ch t nguyên nhân không ph i do tr thi u s u n n n và d y d c aạ ộ ự ấ ả ẻ ế ự ố ắ ạ ỗ ủ cha m , ng c l i vì ch u ph t, la m ng, quá nghiêm kh c t chính cha m mà thành.ẹ ượ ạ ị ạ ắ ắ ừ ẹ-        D y tr nh ng vi c làm bi t suy nghĩ đ n ng i khác nh nh t đ c c a r i trạ ẻ ữ ệ ế ế ườ ư ặ ượ ủ ơ ả l i ng i m t, không ch m vào đ ng i khác n u không đ c phép, không b hoa câyạ ườ ấ ạ ồ ườ ế ượ ẻ c i bên đ ng. Cha m chính là t m g ng đ con cái h c t p nên n u mu n d y trố ườ ẹ ấ ươ ể ọ ậ ế ố ạ ẻ đi u gì thì hãy cho tr xem mình làm đi u y nh th nào.ề ẻ ề ấ ư ế-        Đ ng bao gi dùng nh ng t ra l nh vì nó sẽ làm gi m kh năng t kh ng đ nhừ ờ ữ ừ ệ ả ả ự ẳ ị b n thân c a tr .ả ủ ẻ-        Khi mu n u n n n con làm gì thì hãy dùng nh ng t mà mình làm ch ng và thố ố ắ ữ ừ ủ ữ ể hi n tình c m nh : “m r t vui (h nh phúc) khi th y con t m c qu n áo, t d nệ ả ư ẹ ấ ạ ấ ự ặ ầ ự ọ nhà...”. B i vì không đ a tr nào c ý mu n làm cha m bu n c . Nên nh ng t ch c mở ứ ẻ ố ố ẹ ồ ả ữ ừ ỉ ả xúc c a cha m sẽ làm đ ng l c đ tr có t tin và nghe l i.ủ ẹ ộ ự ể ẻ ự ờ

-        Đôi khi cái nào có th t b thì hãy t bể ừ ỏ ừ ỏ. Ví d nh thi tho ng m b o Aki-ụ ư ả ẹ ảchan ăn h t c m đi r i m i ăn hoa qu , nh ng bé không ăn mà đ ch a l i c m và ănế ơ ồ ớ ả ư ể ừ ạ ơ hoa qu . M b o đi đánh răng nh ng mà Aki-chan ch y đi tr n và nói là con khôngả ẹ ả ư ạ ố thích đánh r i l i ra đ c sách. Thi tho ng hãy nên t b n u nh không ép đ c con vàồ ạ ọ ả ừ ỏ ế ư ượ hãy nghĩ r ng có nh ng cái con mình sẽ không th nghe theo h t l i mình nói. Đó cũngằ ữ ể ế ờ là m t cách gi i t a stress cho chính b n thân mình.ộ ả ỏ ả   -        Tôn tr ng nh ng chính ki n, đòi h i c a tr đ n đâu thì d ng l iọ ữ ế ỏ ủ ẻ ế ừ ạ : Nói lên chính ki n chính là m t bi u hi n c a t l p nên hãy làm sao đ nuôi d ng cái t l pế ộ ể ệ ủ ự ậ ể ưỡ ự ậ đó c a tr . Đây là m t đi u r t khó vì nó tùy thu c vào tính cách m i đ a tr và đi uủ ẻ ộ ề ấ ộ ỗ ứ ẻ ề ki n gia đình nên bu c ch m hãy t phán đoán đ bi t khi nào thì đ ng ý và khi nàoệ ộ ẹ ự ể ế ồ thì nói không đ c.ượ1.13  Hãy cho tr tr i nghi m th t b i, cho tr có c h i t suy nghĩ, t l pẻ ả ệ ấ ạ ẻ ơ ộ ự ự ậ-          Đ ng bao gi ng i check c p hay d ng c sách v c a con t i hômừ ờ ồ ặ ụ ụ ở ủ ố tr cướ  r i nh c nh “có quên quy n sách nào không, sáng mai đ ng d y tr đ y, maiồ ắ ở ể ừ ậ ễ ấ d y s m r i nên hôm nay đi ng đi....” Thay vào đó hãy làm nh tr ng h p này c a mậ ớ ồ ủ ư ườ ợ ủ ẹ Akira-kun. Akira-kun v nhà m t bu n thiu, m h i có chuy n gì thì c u b o “Hôm nayề ặ ồ ẹ ỏ ệ ậ ả con đ quên h p bút nhà nên không có gì vi t”. M ng i c nh h i” Th thì làm thể ộ ở ế ẹ ồ ạ ỏ ế ế nào đ không b quên nh hôm nay con đã nghĩ ra ch a?”. Akira-kun vui v đáp “T iể ị ư ư ẻ ố hôm nay con sẽ chu n b đ y d ng c h c t p tr c khi đi ng m ”. Cho tr tr iẩ ị ầ ụ ụ ọ ậ ướ ủ ẹ ạ ẻ ả nghi m th t b i thì tr m i nh và tr nên t l p.ệ ấ ạ ẻ ớ ớ ở ự ậ-          Khi tr ch p ch ng nh ng b c đi đ u tiên hãy cho tr đi theo ý mình, nh ngẻ ậ ữ ữ ướ ầ ẻ ư đ ng b m c mà hãy luôn nhìn theo đ khi tre quay đ u l i chúng luôn c m th y đ cừ ỏ ặ ể ầ ạ ả ấ ượ an toàn vì có che m bên.ẹ ở-          Hôm nay Akira-kun mu n đi m t mình đ n ti m sách đ mua sách. M cho c uố ộ ế ệ ể ẹ ậ hai m i nghìn và đ c u t quy t đ nh mình sẽ mua cái gì.ươ ể ậ ự ế ị-          Ví d này là khi Akira-kun đ c 10 tu iụ ượ ổ . Hôm đó đi h c thêm v Akira-kunọ ề th y b n m dài nhà mà giày dép đ lung tung. C u nói v i b “B ph i đ dép g nấ ố ằ ở ể ậ ớ ố ố ả ể ọ gàng ch ”. B c u nghe th y v y cũng h i t c gi n vì th y con dám ch trích mình,ứ ố ậ ấ ậ ơ ứ ậ ấ ỉ nh ng cũng g t gù “b bi t r i, sẽ d n ngay đây”. M th y Akira-kun v l n ch y ra giư ậ ố ế ồ ọ ẹ ấ ề ề ạ ơ bài ki m tra đi m 2 c a c u lên tra h i “Sao l i gi u m bài ki m tra đi m kém này”.ể ể ủ ậ ỏ ạ ấ ẹ ể ể Akira-kun bèn t c gi n ”M t ý vào phòng và l c đ c a con là sai mà. L n sau m hãyứ ậ ẹ ự ụ ồ ủ ầ ẹ h i ý ki n con r i hãy vào phòng”. Đây là th i kì tr đ a ra ph n kháng và đánh giá c aỏ ế ồ ờ ẻ ư ả ủ mình v i hành đ ng c a ng i l n, đó là d u hi u đáng vui m ng vì nó cho th y tr đãớ ộ ủ ườ ớ ấ ệ ừ ấ ẻ bi t t l p. Cha m hãy chú ý r ng mình d y tr h i bé th nào thì l n lên tr sẽ bi tế ự ậ ẹ ằ ạ ẻ ồ ế ớ ẻ ế suy nghĩ và dùng nó làm qui t c đánh giá nh ng hành đ ng c a ng i l n.ắ ữ ộ ủ ườ ớ1.14  Tr ch i game mãi mà không ch u d ng l iẻ ơ ị ừ ạ-          M th y Akira-kun ng i ch i game su t mà nh c c u không ch i game n aẹ ấ ồ ơ ố ắ ậ ơ ữ nh ng c u không nghe. Lúc này cách gi i quy t đó là hãyư ậ ả ế  d y tr bi t lên k ho chạ ẻ ế ế ạ và gi l i h aữ ờ ứ . Hôm nay Akira-kun l i ng i ch i game, m bèn h i “Akira, hôm nay kạ ồ ơ ẹ ỏ ế ho ch c a con là gì”. C u ta v n m i mê ch i và m cho qua. M l i ti p “Hôm nayạ ủ ậ ẫ ả ơ ậ ừ ẹ ạ ế con d đ nh ch i game đ n m y gi ?” Akira “đ n 9 gi m ”. M đ ng ý “Đ c r iự ị ơ ế ấ ờ ế ờ ẹ ạ ẹ ồ ượ ồ đ n 9 gi nhé”. 9 gi m qua nh ng v n th y c u ch i game “Đã 9 gi r i kìa con trai”.ế ờ ờ ẹ ư ẫ ấ ậ ơ ờ ồ Akira v n mu n ch i ti p bèn năn n m ” Đã 9 gi r i c à, nhanh quá. M cho con ch iẫ ố ơ ế ỉ ẹ ờ ồ ơ ẹ ơ thêm chút n a đi”. M “Nh ng lúc nãy con h a đ n 9g r i mà. Akiara-kun l ng lữ ẹ ư ứ ế ồ ưỡ ự “nh ng mà...nh ng mà...”. M bi t lúc này mà ép d ng l i thì sẽ khi n c u ph n khángư ư ẹ ế ừ ạ ế ậ ả nên bèn nói “Đ c r i, th con sẽ ch i đ n m y gi ?”. Akira-kun ”Đ n 9g r i đ cượ ồ ế ơ ế ấ ờ ế ưỡ ượ không m ?”. M đ ng ý “đ c r i đ n 9g r i”.ẹ ẹ ồ ượ ồ ế ưỡ9g r i m qua c u v n đang ch i bèn nói “Đã 9g r i r i đó”. Akira-kun l i năn n .ưỡ ẹ ậ ẫ ơ ưỡ ồ ạ ỉ Nh ng m t t n nói “Lúc nãy con đã h a r i mà. N u l n này l i th t h a thì thành raư ẹ ừ ố ứ ồ ế ầ ạ ấ ứ

th t h a 2 l n à.” “N u m cũng th t h a v i Akira 2 l n thì tâm tr ng con sẽ th nàoấ ứ ầ ế ẹ ấ ứ ớ ầ ạ ế nh ”. Akira-kun nghe th y v y thì thôi không ch i game n a “d con sẽ không ch iỉ ấ ậ ơ ữ ạ ơ n a”.ữ1.15  Làm th nào đ tr không tr thành ng i d n i cáu, tính cách c c c nế ể ẻ ở ườ ễ ổ ộ ằ-          Câu tr l i là đ ng làm ông b bà m cáu b n và c c c n v i con. Đ ng dùng hìnhả ờ ừ ố ẹ ẳ ộ ằ ớ ừ ph t đ ph t l i c a con.ạ ể ạ ỗ ủ  Hãy làm sao đ chuy n hóa c n t c gi n tâm tr ng b tể ể ơ ứ ậ ạ ấ mãn c a con ra ngoàiủ  ch đ ng đ tr mang nó trong lòng, lâu d n tr sẽ tr nên c cứ ừ ể ẻ ầ ẻ ở ộ c n và b o l c.ằ ạ ự  -          Hôm đó ba m con Akira-kun trên đ ng đi ch v . Aki-chan c đòi m “b ...bẹ ườ ợ ề ứ ẹ ế ế con”. Akira-kun nhìn th y v y th y th t ch ng m t. M l i b o Akira-kun xách giùmấ ậ ấ ậ ướ ắ ẹ ạ ả túi cho m và m b Aki-chan. Akira-kun l i càng t c h n v a đi v a nghĩ “T i sao lúcẹ ẹ ế ạ ứ ơ ừ ừ ạ nào mình cũng ch u thi t thòi. Làm anh đúng là kh ”. Th y c u đi ch m quá m và Aki-ị ệ ổ ấ ậ ậ ẹchan g i to “Akira nhanh lên”. C u bèn nói m c c a mình cho m “T i sao lúc nào mọ ậ ấ ứ ủ ẹ ạ ẹ cũng chi u chu ng Aki-chan h n con, đ em nó s ng còn con ph i xách đ này”. Mề ộ ơ ể ướ ả ồ ẹ m m c i xoa đ u Akira-kun “Đúng th t. M xin l i vì lúc nào cũng đ anh Akira ph iỉ ườ ầ ậ ẹ ỗ ể ả ch u m c.” Akira-kun l i nói ti p “M có bi t cái này n ng l m không, r t n ng.” Mị ấ ứ ạ ế ẹ ế ặ ắ ấ ặ ẹ l i g t gù xoa đ u “M xin l i con trai đã b t con ph i xách đ n ng”. R i m t t hạ ậ ầ ẹ ỗ ắ ả ồ ặ ồ ẹ ừ ừ ạ Aki-chan xu ng r i nói “Anh Akira đã giúp m r t nhi u, đã xách đ cho m này. Aki-ố ồ ẹ ấ ề ồ ẹchan có th y anh gi i không”. Akira-kun đã nói ra nh ng m c c a mình ch không đấ ỏ ữ ấ ứ ủ ứ ể nó trong lòng, và m đã dùng l i nói đ kh i g i cho Akira-kun nói ra m c đó. Có r tẹ ờ ể ơ ợ ấ ứ ấ nhi u tr ng h p tr c m th y mình đang ph i ch u đ ng, khi đó cha m hãy làm saoề ườ ợ ẻ ả ấ ả ị ự ẹ đ tr nói ra m c thì sẽ giúp tr gi m b t cáu k nh và t c gi n.ể ẻ ấ ứ ẻ ả ớ ỉ ứ ậ1.16  Làm th nào khi tr l i bi ng, không nghe l iế ẻ ườ ế ờ-          Sáng g i d y mà mãi tr không d y, không ch u làm bài t p nhà...thì ph i làmọ ậ ẻ ậ ị ậ ở ả sao. Lúc này cha m hãy chú ý đ nẹ ế  nguyên t c hai m con cùng ch y b ng 3 chân,ắ ẹ ạ ằ nghĩa là trò ch i bu c chân cùng ch yơ ộ ạ . Dù m có là ng i v i vã mu n con ch yẹ ườ ộ ố ạ nhanh nh ng m t chân đã bu c cùng con thì v n ph i ph thu c vào t c đ c a con đư ộ ộ ẫ ả ụ ộ ố ộ ủ ể ch y. Còn n u mà ch đ ý đ n t c đ c a mình thì con sẽ ngã lúc nào không hay.ạ ế ỉ ể ế ố ộ ủ-          V i vi c nuôi d y tr cũng th . Đ ng dùng nh ng t nh “ T i sao không h c bàiớ ệ ạ ẻ ế ừ ữ ừ ư ạ ọ đi ?”, “T i sao không d y ngay h ?”, “T i sao không ăn nhanh lên”, “Khi nào thì h c bàiạ ậ ả ạ ọ đây ?” sẽ t o cho tr áp l c và tr không còn mu n c g ng. B n thân tr khi tr ngạ ẻ ự ẻ ố ố ắ ả ẻ ở ườ sẽ t nhìn b n bè và h c t p theo. Khi tr không h c t t hay không làm vi c theo ýự ạ ọ ậ ẻ ọ ố ệ mình thì cha m hãy dùng ph ng pháp “Công nh n n l c c a tr ” nh là m t cáchẹ ươ ậ ỗ ự ủ ẻ ư ộ nói đ khích l ý th c t giác c a tr . Hãy trò chuy n đ cùng tr tháo g nh ng khóể ệ ứ ự ủ ẻ ệ ể ẻ ỡ ữ khăn nh “m con mình cùng h c”, “m con mình cùng làm nhé”.ư ẹ ọ ẹCh ng 2.ươ       Nh ng giai đo n d y d và phát tri n tâm lí c a trữ ạ ạ ỗ ể ủ ẻ2.1  Giai đo n 0-1 tu i: tr ch a hi u đ c suy nghĩ c a ng i khác mà ch hi uạ ổ ẻ ư ể ượ ủ ườ ỉ ể đ c mong mu n c a b n thânượ ố ủ ả-          Th i kì này u n n n và d y tr nh ng qui t c không quan tr ng b ng d y trờ ố ắ ạ ẻ ữ ắ ọ ằ ạ ẻ kh năng t đánh giá b n thân vì đ n gi n tr ch a th lí gi i đ c vì sao mình ph iả ự ả ơ ả ẻ ư ể ả ượ ả tuân theo nh ng qui t c y.ữ ắ ấ-          Mình đã t ng th y nhi u l n trên xe đi n khi tr em khóc thì ng i m Nh từ ấ ề ầ ệ ẻ ườ ẹ ậ không bao gi quát con là thôi không đ c khóc trong xe đi n vì làm phi n ng i xungờ ượ ệ ề ườ quanh. Lúc đó m Nh t sẽ b tr ra ch khác đ ng nh là ch c a xe đi n r i v v ,ẹ ậ ế ẻ ỗ ứ ư ỗ ử ệ ồ ỗ ề đánh l c h ng tr b ng cách ch cho tr c nh v t xung quanh bên ngoài. Khi đó trạ ướ ẻ ằ ỉ ẻ ả ậ ở ẻ sẽ ngoan ngoãn tr l i và ng lúc nào không hay.ở ạ ủ 2.2  Giai đo n 1-2 tu iạ ổ  -          Tr đã hi u đ c l i nói nh ng ch a th tuân theo nh ng ch d y ngay c a chaẻ ể ượ ờ ư ư ể ữ ỉ ạ ủ m nên cha m ph i r t kiên nh n l p đi l p l i nhi u l n.ẹ ẹ ả ấ ẫ ặ ặ ạ ề ầ

-          Nhi u khi tr còn không làm theo hay “con không làm” t ý ch ng đ i ph nề ẻ ỏ ố ố ả kháng, thì đ y là bi u hi n tr mu n nói v i cha m r ng tr mu n đ c cha m côngấ ể ệ ẻ ố ớ ẹ ằ ẻ ố ượ ẹ nh n nh m t con ng i riêng bi t có chính ki n c a mình, mu n t l p. Khi đó chaậ ư ộ ườ ệ ế ủ ố ự ậ m hãy công nh n chính ki n và đ c l p đó c a tr .ẹ ậ ế ộ ậ ủ ẻ-          Ví d đ n b a ăn c m Aki-chan không mu n m đút n a mà giành l y thìa đòi tụ ế ữ ơ ố ẹ ữ ấ ự xúc. Khi đó m sẽ vui v đ a thìa cho con c m dù bi t r ng th nào cũng r i vãi th c ănẹ ẻ ư ầ ế ằ ế ơ ứ hay làm r i thìa. Nh ng khi Aki-chan đ a đ c thìa vào đ n mi ng m v tay khen”Aki-ơ ư ư ượ ế ệ ẹ ỗchan gi i quá, còn làm đ c r i”. Đó chính là m t cách công nh n s t ch và đ c l pỏ ượ ồ ộ ậ ự ự ủ ộ ậ c a tr .ủ ẻ  2.3  Giai đo n 2-3 tu iạ ổ-          Tr đã hi u đ c l i nói c a cha m nh ng v n không làm theo hoàn toàn mà khiẻ ể ượ ờ ủ ẹ ư ẫ này tr có chính ki n c a mình và mong mu n truy n đ t nó cho cha m bi t. Giaiẻ ế ủ ố ề ạ ẹ ế đo n này tr sẽ th hi n chính ki n c a mình r t m nh mẽ ngay c v i anh em, v iạ ẻ ể ệ ế ủ ấ ạ ả ớ ớ b n bè, khi đó cha m hãy ch cho con nh ng qui t c ng x . Ví d nh ch i v i b n thìạ ẹ ỉ ữ ắ ứ ử ụ ư ơ ớ ạ không đ c l y bóng c a b n mà không h i ý ki n b n, có đ ch i thì hãy ch i cùngượ ấ ủ ạ ỏ ế ạ ồ ơ ơ anh em, b n bè.ạ-          Ví d m đ hai cái bánh trên bàn cho anh em Akira-kun và Aki-chan ăn nh ngụ ẹ ể ư mà Aki-chan mu n ăn c hai và giành l y ph n c a anh. Akira-kun đánh Aki-chan th làố ả ấ ầ ủ ế cô bé òa khóc ch y ra mách m . Lúc này m xoa đ u Aki-chan “đ c r i đ c r i, conạ ẹ ẹ ầ ượ ồ ượ ồ gái đau l m ph i không”. R i m sẽ d y Aki-chan ” Nh ng mà con l y đ c a anh làắ ả ồ ẹ ạ ư ấ ồ ủ không đ c”. Aki-chan đ c m ôm t c là tìm đ c s đ ng c m, nh ng mà l i m nóiượ ượ ẹ ứ ượ ự ồ ả ư ờ ẹ sẽ làm cô bé hi u r ng cô bé làm v y là sai.ể ằ ậ2.4  Giai đo n 3-5 tu iạ ổ-          Tr b t đ u đi m u giáo, c h i ti p xúc v i môi tr ng bên ngoài nhi u h n thìẻ ắ ầ ẫ ơ ộ ế ớ ườ ề ơ hãy d y tr v nh ng qui t c ng x n i công c ng. Tr đã hi u đ c tâm tr ng và suyạ ẻ ề ữ ắ ứ ử ơ ộ ẻ ể ượ ạ nghĩ c a ng i khác.ủ ườ-          Hãy d y tr v qui t c hành x bình đ ng n i công c ng ví d nh đi mua đ thìạ ẻ ề ắ ử ẳ ơ ộ ụ ư ồ ph i x p hàng theo th t .ả ế ứ ự-          Khi tr làm gì sai thì không nên m ng mà không h i rõ đ u đuôi s tình. Ví dẻ ắ ỏ ầ ự ụ nh m th y Aki-chan ôm qu bóng c a ai đó v nhà bèn h i em” Qu bóng con c m làư ẹ ấ ả ủ ề ỏ ả ầ c a ai đó”. Akichan nói r ng cô bé th y nó công viên. M b o ”V y nó có th là đ c aủ ằ ấ ở ẹ ả ậ ể ồ ủ b n nào đánh r i r i”. Aki-chan x u m t l i. M l i nói ti p “ Có khi bây gi h đang tìmạ ơ ồ ị ặ ạ ẹ ạ ế ờ ọ đ đánh r i cũng nên. Con hãy đem qu bóng tr l i ch cũ”, “N u là con, con cũng sẽồ ơ ả ả ạ ỗ ế ghét vi c b m t món đ mà con thích đúng không nào”. Aki-chan đã đem qu bóng đệ ị ấ ồ ả ể l i ch cũ.ạ ỗ-          Aki-chan hôm nay giúp bà nh t rau ngoài v n th là đ c bà th ng cho h pặ ườ ế ượ ưở ộ k o. Cô bé h n h khoe v i m món quà bà th ng. M xoa đ u khen và nói thêm ”Conẹ ớ ở ớ ẹ ưở ẹ ầ nên chia cho anh Akira n a nhé”. Cô bé đem bánh chia cho anh. M nhìn th y Aki-chanữ ẹ ấ làm v y thì r t là vui m ng đ n xoa đ u con “Con gái m ngoan l m. Con th y anhậ ấ ừ ế ầ ẹ ắ ấ Akira r t vui đúng không. Th y anh y vui nh th Aki-chan cũng vui đúng không”.ấ ấ ấ ư ế2.5  Tr s ng i l ho c nhút nhát thì đ ng lo l ngẻ ợ ườ ạ ặ ừ ắ-          Khi tr g p ng i l mà tr khóc hay không theo thì lúc đó hãy v v xoa đ u trẻ ặ ườ ạ ẻ ỗ ề ầ ẻ và nói “Có m đây r i, đ ng s ”, r i mình là ng i ch đ ng chào h i nói chuy n v iẹ ồ ừ ợ ồ ườ ủ ộ ỏ ệ ớ ng i l đó đ t o cho tr c m giác an toàn thì d n d n tr sẽ quen và h t s . Hay khiườ ạ ể ạ ẻ ả ầ ầ ẻ ế ợ mu n tr ch đ ng ra ch i v i các b n hay ch i trò c u tr t nh ng tr s khôngố ẻ ủ ộ ơ ớ ạ ơ ầ ượ ư ẻ ợ mu n ch i thì cũng đ ng ép tr đ tr khóc thét lên. Hãy cùng tr làm vi c đó ho c hãyố ơ ừ ẻ ể ẻ ẻ ệ ặ đ t t cho tr nhìn nh ng đ a tr khác ch i r i đ n khi tr có đ t tin thì tr sẽể ừ ừ ẻ ữ ứ ẻ ơ ồ ế ẻ ủ ự ẻ làm.2.6  Th i kì ph n kháng, ngh ch ng mờ ả ị ợ

-          Ph n kháng chính là d u hi u c a t l p, còn ngh ch ng m là d u hi u c a hi uả ấ ệ ủ ự ậ ị ợ ấ ệ ủ ế kì. Th i kì này đòi h i cha m c v th l c, tính kiên nh n đ có th ch y theoờ ỏ ở ẹ ả ề ể ự ẫ ể ể ạ nh ng trò ch i ngh ch ng m c a tr .ữ ơ ị ợ ủ ẻ-          Cha m hãy cho suy nghĩ c a mình quay tr l i là m t đ a tr đ cùng ch i v iẹ ủ ở ạ ộ ứ ẻ ể ơ ớ tr thì sẽ hi u đ c vì sao tr mu n làm v y và t đó sẽ bi t mình nên làm gì.ẻ ể ượ ẻ ố ậ ừ ế-          Ví d nh tr mu n c m c c múc n c đ san t bình này sang bình khác; th yụ ư ẻ ố ầ ố ướ ể ừ ấ vũng n c thì ch y l i d m chân ngh ch, mu n đ c t ăn c m, t m c qu n áo, ho cướ ạ ạ ậ ị ố ượ ự ơ ự ặ ầ ặ là không ăn c m, phá h ng đ trong nhà, ngh ch b n, leo trèo...n u lúc này ta la m ngơ ỏ ồ ị ẩ ế ắ và c m đoán tr thì sẽ làm m t đi kh năng t l p, sáng t o và hi u kì vô tình làm m tấ ẻ ấ ả ự ậ ạ ế ấ đi kh năng h c t p c a tr sau này. Đó là lí do mà t t c nh ng nhà giáo d c đ uả ọ ậ ủ ẻ ấ ả ữ ụ ề khuyên r ng th i kì này đ ng nên ngăn c n d a vào suy nghĩ c a ng i l n mà hãy d aằ ờ ừ ả ự ủ ườ ớ ự trên suy nghĩ c a tr đ mà khuy n khích. Tr không c tình làm cho cha m cáu gi nủ ẻ ể ế ẻ ố ẹ ậ hay m t m i mà ch là s phát tri n v sinh lí và tâm lí giai đo n này là nh v y. Chaệ ỏ ỉ ự ể ề ở ạ ư ậ m Nh t r t kiên nh n v i con cái giai đo n này và r t ít la m ng con, vì đó là m tẹ ậ ấ ẫ ớ ở ạ ấ ắ ộ cách đ giúp tr tr nên t l p và nuôi d ng kh năng h ng thú h c t p, ki u kì v iể ẻ ở ự ậ ưỡ ả ứ ọ ậ ế ớ s v t sau này c a tr .ự ậ ủ ẻ2.7  Giai đo n 1-3 tu i tr hay h n d i thì làm th nàoạ ổ ẻ ờ ỗ ế-          Giai đo n này khi tr th ng đ c h n 1 tu i tr đi. H n d i là khi tr khôngạ ẻ ườ ượ ơ ổ ở ờ ỗ ẻ đ c đáp ng đúng mong mu n c a mình thì sẽ khóc to, lăn ra đòi ăn v , đ p chân đ pượ ứ ố ủ ạ ạ ạ tay. Hoăc k c khi b n thân mình làm gì mà không đ c nh ý mình cũng lăn ra ăn v .ể ả ả ượ ư ạ N u tr nh v y thì đ ng lo l ng mà đánh giá là tr h , là ích k ...B i vì đây là giai đo nế ẻ ư ậ ừ ắ ẻ ư ỉ ở ạ tr ng thành v tâm lí c a tr mà không th tránh kh i. B n thân tr mu n đ a raưở ề ủ ẻ ể ỏ ả ẻ ố ư chính ki n nh ng do kh năng c a b n thân khi đó ch a th phán đoán gi i quy tế ư ả ủ ả ư ể ả ế đ c tình hu ng nên d n đ n tâm lí h n d i, cáu gi n. Giai đo n này là m t b ngượ ố ẫ ế ờ ỗ ậ ạ ộ ằ ch ng cho th y tr đã đ c đ c nuôi d ng t t đ tr ng thành v vi c đ a ra chínhứ ấ ẻ ượ ượ ưỡ ố ể ưở ề ệ ư ki n c a b n thân và ý th c mu n t l p nên cha m hãy l y đó làm vui m ng.ế ủ ả ứ ố ự ậ ẹ ấ ừ-          Ví d hôm đó hai m con Aki-chan chu n b đi ra ngoài. M v a đi m t bên giàyụ ẹ ẩ ị ẹ ừ ộ cho cô bé thì cô bé giãy n y lên lăn ra đòi “Con mu n t đi giày c ”. R i m l i tháo giàyả ố ự ơ ồ ẹ ạ ra đ cho cô bé t đi giày. Aki-chan loay hoay không đi đ c l i lăn ra khóc “không làmể ự ượ ạ đ c, không làm ”. Lúc này m sẽ không cáu g t v i Aki-chan mà ch y l i ôm và xoaượ ẹ ắ ớ ạ ạ đ u nói “Con gái mu n t đi giày mà l i ch a đi đ c nên cáu gi n đúng không. Khôngầ ố ự ạ ư ượ ậ sao, có m đây, m sẽ d y Aki-chan đi giày l i nhé”. Khi này quan tr ng làẹ ở ẹ ạ ạ ọ  hãy nói ra tâm tr ng c a con r i ôm con vào lòngạ ủ ồ  thì tr sẽ h t cáu gi n hay h n d i.ẻ ế ậ ờ ỗCh ng 3.ươ       Nh ng l i khuyên cho ông bà , cha , mữ ờ ẹ3.1   Nh ng l i khuyên dành cho mữ ờ ẹ-        M sẽ là ng i b áp l c l n nh t n u nh b nh ng ng i xung quanh chê conẹ ườ ị ự ớ ấ ế ư ị ữ ươ mình không ngoan, chê con m y u.... Không ph i t t c nh ng ý ki n c a nh ng ng iố ế ả ấ ả ữ ế ủ ữ ườ xung quanh đ u có thi n ý. Do đó vi c m c n làm làề ệ ệ ẹ ầ  hãy t o m t hàng rào gi aạ ộ ữ mình và nh ng ng i xung quanhữ ườ , hãy cho h bi t r ng h là h và ta là ta. Hàng ràoọ ế ằ ọ ọ ch không ph i b c t ng vì thông qua hàng rào ta v n có th nhìn qua bên hàng xóm,ứ ả ứ ườ ẫ ể nói chuy n v i ng i khác, v n c m nh n đ c nh ng c n gió th i qua, đ thông quaệ ớ ườ ẫ ả ậ ượ ữ ơ ổ ể nh ng ti p xúc y ta sẽ nghe có ch n l c và t có suy nghĩ và l p tr ng cho b n thânữ ế ấ ọ ọ ự ậ ườ ả mình. Đ ng th i thi t l p hàng rào y cũng là m t cách đ coi tr ng chính b n thânồ ờ ế ậ ấ ộ ể ọ ả mình.-        Hãy có t tin mình sẽ nuôi d y con t t nh ng đ ng bao gi đòi h i b n thân ph iự ạ ố ư ừ ơ ỏ ả ả tr thành m t ng i m hoàn h o. B n thân mình khi th t b i tr c m t tr thì hãyở ộ ườ ẹ ả ả ấ ạ ướ ặ ẻ vui v nói v i con m đã th t b i, tr sẽ c m th y an tâm h n nhi u là khi có m tẻ ớ ẹ ấ ạ ẻ ả ấ ơ ề ộ ng i m lúc nào cũng t ra mình m nh mẽ và hoàn h o.ườ ẹ ỏ ạ ả 3.2   Nh ng l i khuyên dành cho bữ ờ ố

 -        B cũng là m t ng i ph i ch u r t nhi u áp l c t công vi c công ty. Khi vố ộ ườ ả ị ấ ề ự ừ ệ ở ề đ n nhà mà b v cau có, con mè nheo thì cũng sẽ c m th y r t m t m i. Nh ng hãyế ị ợ ả ấ ấ ệ ỏ ư th dành ra m t ngày ngh cu i tu n đ chăm con thay cho m thì sẽ th y đ c n i v tử ộ ỉ ố ầ ể ẹ ấ ượ ỗ ấ v c a ng i m .ả ủ ườ ẹ-        Ngày nay đàn ông Nh t cũng tham gia vào vi c chăm sóc con cái, giúp v vi c nhàậ ệ ợ ệ r t nhi u ch không nh th h cha h tr c kia (Nh ng ng i đàn ông sinh ra và làmấ ề ứ ư ế ệ ọ ướ ữ ườ vi c trong th i kì kinh t Nh t phát tri n v t b c nh ng năm 1950-1980 thì h u nhệ ờ ế ậ ể ượ ậ ữ ầ ư giao toàn b vi c chăm sóc con cái và vi c nhà cho v đ đi làm. Và ng i v h u nh ộ ệ ệ ợ ể ườ ợ ầ ư ở nhà chăm con).-        B c s c pướ ơ ấ : đ u tiên hãy xác đ nh t t ng r ng mình sẽ ph giúp v trong vi cầ ị ư ưở ằ ụ ợ ệ chăm con và nên trao đ i nó v i c p trên hay đ ng nghi p, b n bè đ nh n đ c sổ ớ ấ ồ ệ ạ ể ậ ượ ự chia s (đ có th tránh khi b r đi nh u, đi ch i). Hãy l ng nghe nh ng than th c aẻ ể ể ị ủ ậ ơ ắ ữ ở ủ v v vi c chăm con, và dành nh ng l i đ ng viên, công nh n công s c cũng nhợ ề ệ ữ ờ ộ ậ ứ ư nh ng v t v c a v . N u đ c hãy giúp v tìm hi u nh ng thông tin v b nh vi n,ữ ấ ả ủ ợ ế ượ ợ ể ữ ề ệ ệ b nh c a con, nhà tr , cách chăm con, kinh nghi m chăm con c a ng i khác.ệ ủ ẻ ệ ủ ườ-        B c trung c pướ ấ : b c hai là thi tho ng hãy thay v d con khi con khóc đêm. Hãyướ ả ợ ỗ t m cùng con, m c qu n áo cho con đ v có th r nh rang n u c m t i, làm vi c nhà.ắ ặ ầ ể ợ ể ả ấ ơ ố ệ Hãy ch i đùa cùng con nh ng trò ch i v n đ ng vì m thì không th đ s c đ đáp ngơ ữ ơ ậ ộ ẹ ể ủ ứ ể ứ nh ng trò v n đ ng c a con. N u m ch i v i đ a em thì b hãy là ng i b n ch i v iữ ậ ộ ủ ế ẹ ơ ớ ứ ố ườ ạ ơ ớ đ a anh.ứ-        B c th ng c pướ ượ ấ : b c ba là thi tho ng n u có kh năng hãy tr tài n u ăn choướ ả ế ả ổ ấ con hay đãi c nhà thì v và con cái sẽ vô cùng ph n khích. Ho c r các con cùng làmả ợ ấ ặ ủ vi c nhà nh hút b i, lau nhà, d n con đi ch i đ m có th i gian đ c th giãn m tệ ư ụ ẫ ơ ể ẹ ờ ượ ư ộ mình.-        Hãy t mình chăm lo đ c cho chính b n thân mình. N u th y v b n thì đ ng h iự ượ ả ế ấ ợ ậ ừ ỏ v là qu n áo mình đ đâu mà hãy t đi tìm. Th y v đang cho con ăn thì hãy t s pợ ầ ể ở ự ấ ợ ự ắ c m ra ăn là m t cách giúp v gi m t i công vi c. Không dùng b o l c đánh v con.ơ ộ ợ ả ả ệ ạ ự ợ Không đ l i h t lên đ u v khi con m c l i hay h c hành không t t.ổ ỗ ế ầ ợ ắ ỗ ọ ố3.3   M i quan h gi a b mố ệ ữ ố ẹ-        D o này b Akira-kun đi ti p khách công ty nên hay v mu n. T i hôm đó khi bạ ố ế ở ề ộ ố ố v thì m đang ru hai anh em ng . M cũng m t m i l m vì ph i chăm hai anh em ề ẹ ủ ẹ ệ ỏ ắ ả ở nhà, nh ng c g ng bình tĩnh đ không n i cáu v i ch ng. Vì m bi t b đi làm côngư ố ắ ể ổ ớ ồ ẹ ế ố ở ty cũng b n r n và căng th ng l m nên ch nói “B Akira-kun đi làm cũng v t v vì giaậ ộ ẳ ắ ỉ ố ấ ả đình”. B nghe m nói th thì r t c m đ ng và c m n m đã v t v vì vi c nhà vàố ẹ ế ấ ả ộ ả ơ ẹ ấ ả ệ chăm con cái.-        Tr c m t hai anh em Akira-kun bao gi m cũng nói b đi làm v t v nên m i cóướ ặ ờ ẹ ố ấ ả ớ ti n nuôi gia đình, m i mua đ c sách v , qu n áo, đ ch i cho hai anh em. Còn b thìề ớ ượ ở ầ ồ ơ ố luôn nói r ng nh m nhà chăm hai anh em nên b m i an tâm đi làm. Hai anh emằ ờ ẹ ở ố ớ nghe b m nói th thì trong lòng đ u c m th y bi t n và yêu b m mình r t nhi u.ố ẹ ế ề ả ấ ế ơ ố ẹ ấ ề-        Hôm đó b có chuy n công ty nên hai anh em Akira-kun ch i n ào quá b cáuố ệ ở ơ ồ ố g t lên “Hai đ a ra ch khác ch i, n ào quá”. M bi t ý nên g i hai anh em ra “Hômắ ứ ỗ ơ ồ ẹ ế ọ nay b không đ c kh e nên các con ch i yên l ng m t chút nhé”. Hai anh em bi t ýố ượ ỏ ơ ặ ộ ế nên đi ra ch khác ch i.ỗ ơ-        Hôm nay m b cô giáo g i lên vì t i Akira-kun đánh nhau v i b n. Dù b cô giáoẹ ị ọ ộ ớ ạ ị ch trích r t nhi u làm m đau lòng, nh ng v đ n nhà m không m ng Akira-kun v i.ỉ ấ ề ẹ ư ề ế ẹ ắ ộ T i đó khi b đi làm v nghe m k chuy n cũng hi u r ng trách nhi m u n n n vàố ố ề ẹ ể ệ ể ằ ệ ố ắ nuôi d y con không ph i là t t c d n lên vai m mà mình cũng có m t ph n trong đó.ạ ả ấ ả ồ ẹ ộ ầ B nói “Không ph i l i c a m nó nên m nó đ ng có bu n và trách mình làm gì.” R iố ả ỗ ủ ẹ ẹ ừ ồ ồ b g i Akira-kun l i và nói “T gi c nhà mình sẽ cùng c g ng nhé nghe con”. Đ ngố ọ ạ ừ ờ ả ố ắ ừ

đ l i cho nhau, đ ng nóng gi n đó là l i khuyên đ gi h nh phúc gia đình và nuôi d yổ ỗ ừ ậ ờ ể ữ ạ ạ con t t.ố3.4    L i khuyên dành cho ông bà cùng chăm cháuờ-        Tr ng h p cha m đi làm c ngày và vi c chăm cháu nhà đ u nh vào ông bàườ ợ ẹ ả ệ ở ề ờ thì ông bà sẽ có vai trò không th thi u trong vi c giúp s i dây tình c m liên k t gi aể ế ệ ợ ả ế ữ m và con b n ch t h n. Đ u tiên là hãy tôn tr ng cách nuôi d y tr c a ng i m . Víẹ ề ặ ơ ầ ọ ạ ẻ ủ ườ ẹ d nh bà n i Akira-kun, bà r t hay khen ng i con dâu “Con đã đi làm c ngày m t r iụ ư ộ ấ ợ ả ệ ồ ra ch i v i con mình m t lát đi”, hay khuyên răn b Akira-kun m i khi v mu n “Vơ ớ ộ ố ỗ ề ộ ợ con chăm con r t v t v , con ph i v nhà mà đ đ n v ch đùng v mu n th ngấ ấ ả ả ề ỡ ầ ợ ứ ề ộ ườ xuyên nh v y”.ư ậ-        Có nhi u ng i cho r ng tr đ c bà chi u nên đâm ra h không nghe l i mề ườ ằ ẻ ượ ề ư ờ ẹ ho c không yêu m b ng bà. Tr không nghe l i mình không ph i l i t t c do ông bà.ặ ẹ ằ ẻ ờ ả ỗ ấ ả N u ông bà nuông chi u cháu v v t ch t thì có th trách l i. Nh ng n u trong tr ngế ề ề ậ ấ ể ỗ ư ế ườ h p nh này thì ông bà không có l i: M Akira-kun đi làm v thì ch hay qu n l y Aki-ợ ư ỗ ẹ ề ỉ ấ ấchan mà ít ch i v i Akira-kun. C u th y m ch quan tâm đ n em mà ch ng thèm đoáiơ ớ ậ ấ ẹ ỉ ế ẳ hoài gì đ n mình thì bu n l m. Ng c l i thì bà l i hay ôm p chi u chu ng c u nênế ồ ắ ượ ạ ạ ấ ề ộ ậ d n d n c u qu n bà h n mà không thích g n m n a. Tr sẽ yêu ai mà ng i đó choầ ầ ậ ấ ơ ầ ẹ ữ ẻ ườ tr c m nh n đ y đ s chi u chu ng và yêu th ng. Vì th khi đi làm v dù là ít phútẻ ả ậ ầ ủ ự ề ộ ươ ế ề nh ng bà Akira-kun luôn b o m hãy tranh th th i gian đ ch i cùng các con, quanư ả ẹ ủ ờ ể ơ tâm đ n con. Thi tho ng m l i nh bà trông Aki-chan đ hai m con đi ra ngoài cùngế ả ẹ ạ ờ ể ẹ nhau và dành th i gian cho nhau.ờL i cu iờ ố  Mu n đ c Yêu th ng và Chi u chu ng đó là nhu c u mà ngay c v i ng i l nố ượ ươ ề ộ ầ ả ớ ườ ớ chúng ta cũng có. Th thì v i tr em ôm p, chi u chu ng l i càng c n thi t h n. Khiế ớ ẻ ấ ề ộ ạ ầ ế ơ tr đ c cho đ y đ yêu th ng, chi u chu ng thì tr sẽ phát huy đ c kh năng tẻ ượ ầ ủ ươ ề ộ ẻ ượ ả ự đánh giá b n thân, bi t giá tr t n t i c a b n thân, bi t đ a ra chính ki n, bi t t l p.ả ế ị ồ ạ ủ ả ế ư ế ế ự ậ Không th l y nóng gi n, l y nghiêm kh c đ mong tr nghe l i và u n n n tr . Đó làể ấ ậ ấ ắ ể ẻ ờ ố ắ ẻ nh ng l i khuyên c a bác sĩ AKEHASHI Daiji.ữ ờ ủ  Bài note khá dài nên có nhi u ng i sẽ c m th y không đ kiên nh n đ đ c, nh ngề ườ ả ấ ủ ẫ ể ọ ư m i ng i có th gi l i đ tham kh o d n d n. Mình mu n m i bài note sẽ là m t chọ ườ ể ữ ạ ể ả ầ ầ ố ỗ ộ ủ đ , nh th sẽ d dàng cho m i ng i tra c u khi mu n tham kh o, đ ng th i mìnhề ư ế ễ ọ ườ ứ ố ả ồ ờ cũng không m t công post nhi u l n, và m i ng i cũng đ m t công share cho b n bè.ấ ề ầ ọ ườ ỡ ấ ạ Hi v ng nó sẽ là tài li u tham kh o có ích cho các b c cha m và cho m i ng i.ọ ệ ả ậ ẹ ọ ườ

Nh ng đi u tuy t v i cha m có th làm cho tr giai đo n 0 đ nữ ề ệ ờ ẹ ể ẻ ở ạ ế tròn 3 tu i, thay vì ép tr h c ti ng Anh hay h c chổ ẻ ọ ế ọ ữNg i d ch Nguy n Th Thuườ ị ễ ịTrích t cu n t p chí ừ ố ạ 育脳 Baby-mo1.   Đây là note mình đã mu n vi t t khá lâu mà gi m i th c hi n đ c (m i ng i cóố ế ừ ờ ớ ự ệ ượ ọ ườ th share n u th y h u ích mà không c n h i ý ki n mình). Nh ng l i khuyên d i đâyể ế ấ ữ ầ ỏ ế ữ ờ ướ chính là l i đúc k t c a các nhà giáo d c n i ti ng c a Nh t nh m khuy n khích cácờ ế ủ ụ ổ ế ủ ậ ằ ế b c cha m hãy c g ng làm cho con mình trong giai đo n con t 0-3 tu i. Tuy nhiênậ ẹ ố ắ ạ ừ ổ giáo d c con tr không bao gi có t “quá mu n” nên dù con b n đã qua 3 tu i thìụ ẻ ờ ừ ộ ạ ổ nh ng gì có th tham kh o b n v n có th áp d ng cho con mình.ữ ể ả ạ ẫ ể ụ  2.   Có r t nhi u m , đ c bi t v i nh ng ai l n đ u làm m (nh mình), sẽ luôn mangấ ề ẹ ặ ệ ớ ữ ầ ầ ẹ ư trong mình r t nhi u m i lo l ng v t ng lai c a con. M t trong nh ng đi u y chínhấ ề ố ắ ề ươ ủ ộ ữ ề ấ là s phân vân lo l ng li u có nên cho con h c ngo i ng s m hay h c ch s m hayự ắ ệ ọ ạ ữ ớ ọ ữ ớ không. Càng thành ph l n thì áp l c c nh tranh càng l n d n đ n vi c cha m mu nở ố ớ ự ạ ớ ẫ ế ệ ẹ ố

cho bé h c ngay t khi còn nh . Vô hình t khi còn nh xíu tr đã ph i ch u r t nhi uọ ừ ỏ ừ ỏ ẻ ả ị ấ ề áp l c mà h u h t l i là do chính t nh ng m i lo l ng c a cha m mà ra, ch khôngự ầ ế ạ ừ ữ ố ắ ủ ẹ ứ ph i xu t phát t nhu c u c a chính b n thân tr .ả ấ ừ ầ ủ ả ẻCó th câu tr l i d i đây sẽ ph n nào giúp cha m gi i t a m i t vò cho chính mình.ể ả ờ ướ ầ ẹ ả ỏ ố ơ B i vì b n thân mình cũng đã đ c gi i t a sau khi đã đ c đ c nh ng chia s này, tở ả ượ ả ỏ ọ ượ ữ ẻ ừ th c t nh ng ng i mình quen bi t và t chính nh ng lu n ch ng khoa h c v v nự ế ữ ườ ế ừ ữ ậ ứ ọ ề ấ đ này.ề3.   Nh ng ki n th c mình cóp nh t và chia s cho t t c m i ng i v i mong mu nữ ế ứ ặ ẻ ấ ả ọ ườ ớ ố nh ng ai đ c nó sẽ bi t dùng tình yêu sáng su t và lí trí c a mình đ ch n l c r i tìm raữ ọ ế ố ủ ể ọ ọ ồ con đ ng đi đúng đ n nh t cho con mình. M i chúng ta sẽ là ng i th y t t nh t tìmườ ắ ấ ỗ ườ ầ ố ấ ra cho mình m t cách nuôi d y con t t nh t ng v i tính cách c a chính con mình. ộ ạ ố ấ ứ ớ ủ   1.     Th y TAKAHAMA Masanobu (sáng l p ra HANAMARU là pp h c t p dành choầ ậ ọ ậ tr nh ): Hãy nuôi d ng “năng l c quan sát” và tr i nghi m trong thiên nhiên ẻ ỏ ưỡ ự ả ệ ở giai đo n 0 đ n tròn 3 tu iạ ế ổ     Giai đo n t 0 đ n 3 tu i là giai đo n n n móng cho cu c đ i c a m i con ng i, làạ ừ ế ổ ạ ề ộ ờ ủ ỗ ườ giai đo n mà trí não c a tr có kh năng h p thu nhi u nh t (đ n 3 tu i b não đãạ ủ ẻ ả ấ ề ấ ế ổ ộ n ng b ng 90% tr ng l ng c a não ng i l n).ặ ằ ọ ượ ủ ườ ớ  Năng l c c b n giúp tr h c t pự ơ ả ẻ ọ ậ sau này đ u hình thành t chính nh ng tr i nghi m mà tr đ c tr i qua trongề ừ ữ ả ệ ẻ ươ ả th i kỳ u th nàyờ ấ ơ . Đ ng th i có r t nhi u năng l c c a tr ch có th nuôi d ng vàồ ờ ấ ề ự ủ ẻ ỉ ể ưỡ phát huy giai đo n này mà thôi. M t trong nh ng năng l c mà tr vô cùng nh y bénở ạ ộ ữ ự ẻ ạ đó chính là “năng l c quan sát”. Vi c tr có cách nhìn đ i v i nh ng s v t khi quan sátự ệ ẻ ố ớ ữ ự ậ

công viên,v n hoa, v n thú khác cách nhìn c a ng i l n chính là m t năng l cở ườ ườ ủ ườ ớ ộ ự quan tr ng c n đ c nuôi d ng th i kỳ này. Chính năng l c y sẽ n hoa d i m tọ ầ ượ ưỡ ở ờ ự ấ ở ướ ộ hình dáng khác.    Thay vì ép tr h c nh ng gì tr không thích hãy c g ng nuôi d ng nh ng gì tr cóẻ ọ ữ ẻ ố ắ ưỡ ữ ẻ h ng thú, cho tr đ c th a s c đ m mình trong t nhiên đ tr i nghi m, đ c mứ ẻ ượ ỏ ứ ắ ự ể ả ệ ể ả nh n thiên nhiên b ng đôi m t c a mình m i chính là nh ng n n móng c b n giúpậ ằ ắ ủ ớ ữ ề ơ ả cho quá trình h c t p c a tr sau này.ọ ậ ủ ẻMón ăn tinh th n th i kỳ u th đ giúp tr l n lên sau này chính làầ ở ờ ấ ơ ể ẻ ớ-       Đ tr đ c hòa mình trong thiên nhiên, quan sát m i s v t b ng đôi m t c aể ẻ ượ ọ ự ậ ằ ắ ủ mình-       Hãy đ tr đ c tr i nghi m h nh phúc khi t b n thân mình suy nghĩ và làm đ nể ẻ ượ ả ệ ạ ự ả ế cùng nh ng gì tr mu nữ ẻ ố-       Nuôi d ng năng l c c m th cho tr b ng cách nói v i tr nh ng tính t ch c mưỡ ự ả ụ ẻ ằ ớ ẻ ữ ừ ỉ ả xúc nh bày t s ng c nhiên, hay c m thán tr c m t c nh đ p…ư ỏ ự ạ ả ướ ộ ả ẹ-       Hãy đ tr đ c tr i nghi m nh ng bí n c a thiên nhiên và s v t đ kích thíchể ẻ ượ ả ệ ữ ẩ ủ ự ậ ể trí tò mò c a tr nh vì sao ch m tay vào áo len thì b gi t, th i h i vào kính thìủ ẻ ư ạ ị ậ ổ ơ 　 kính m …B i vì th i kì u th còn là th i kì nuôi d ng c m giác hay c m th khoa h c. Cóờ ở ờ ấ ơ ờ ưỡ ả ả ụ ọ r t nhi u tr i nghi m bé đ c làm quen t h i nh sẽ đ c g p lai khi bé b c vàoấ ề ả ệ ượ ừ ồ ỏ ượ ặ ướ ti u h c, trung h c...và khi y bé sẽ lên thích thú "Thì ra là nh v y. Cái hi n t ngể ọ ọ ấ ồ ư ậ ệ ượ h i đó chính là cái này à...". Có r t nhi u tr ng h p nh ng đam mê c a m t con ng iồ ấ ề ườ ợ ữ ủ ộ ườ cũng ch xu t phát t nh ng nhân duyên r t tình c và nh bé.ỉ ấ ừ ữ ấ ờ ỏ-       Hãy ôm p, skinship th t nhi u đ tr h c đ c cách ti p xúc v i m i ng i màấ ậ ề ể ẻ ọ ượ ế ớ ọ ườ không s hãi. Ôm p v i m cũng chính là m t tr i nghi m tuy t v i nuôi d ng tínhợ ấ ớ ẹ ộ ả ệ ệ ờ ưỡ nhân văn trong con ng i bé sau này.ườ  (Ph i chăng đó cũng là m t lí do mà m u giáo hay nhà tr Nh t đ u cho các em đi d oả ộ ẫ ẻ ậ ề ạ công viên vào m i sáng chính là đ các em đ c th ng th c không khí và ánh n ngỗ ể ượ ưở ứ ắ ban mai, đ c t mình khám phá thiên nhiên. Vi c mình làm cho Bon m i ngày đó là bượ ự ệ ỗ ế con đi d o bu i sáng và chi u công viên g n nhà, trò chuy n v i các c già n u g p.ạ ổ ề ở ầ ệ ớ ụ ế ặ

Mình nghĩ con sẽ h c h i đ c t m thiên nhiên r t nhi u, và t chính nh ng ng iọ ỏ ượ ừ ẹ ấ ề ừ ữ ườ mà bé sẽ g p.ặ        Mình v n th ng t h i t i sao tr con bây gi vi t văn miêu t l i kém th c t đ nẫ ườ ự ỏ ạ ẻ ờ ế ả ạ ự ế ế th . Ph i chăng b i vì giai đo n u th tr c khi đi h c các em ít đ c cha m choế ả ở ở ạ ấ ơ ướ ọ ượ ẹ nh ng tr i nghi m quan sát th c t , đ c ti p xúc v i thiên nhiên chăng. Cũng gi ngữ ả ệ ự ế ượ ế ớ ố nh nhà văn mu n vi t đ c thì ph i đi nhi u, v n s ng và v n tr i nghi m th c tư ố ế ượ ả ề ố ố ố ả ệ ự ế ph i phong phú, thì con tr cũng th . Khi mà v n tr c quan t th c t không có thìả ẻ ế ố ự ừ ự ế nh ng bài văn miêu t con gà, cây chu i…các em vi t ra m i khi n ng i l n phì c iữ ả ố ế ớ ế ườ ớ ườ đ n v y.ế ậ       N n giáo d c quá máy móc khi b t h c trò thành ph ph i miêu t con gà,con l n,ề ụ ắ ọ ố ả ả ợ cây chu i khi mà nhi u bé ch a t ng đ c bi t n u không đ c cha m cho v quê hayố ề ư ừ ượ ế ế ượ ẹ ề cho quan sát th c t . V y thì có th thay b ng miêu t nh ng cái đó sao không cho trự ế ậ ể ằ ả ữ ẻ em thành ph miêu t cái ô tô, miêu t khu ph , tr em nông thôn miêu t con gà, conố ả ả ố ẻ ả l n…n u t t h n n a thì hãy đ nh ng đ tài m đ các em th a s c sáng t o nhợ ế ố ơ ữ ể ữ ề ở ể ỏ ứ ạ ư miêu t cây hoa em thích, k ni m m t l n đi ch i, du l ch…nh )ả ỉ ệ ộ ầ ơ ị ỉ2.      Bác sĩ SAWAGUCHI Toshiyuki (Giám đ c trung tâm nghiên c u não c a conố ứ ủ ng i): B n có bi t t t c nh ng gì tr nói, tr c i đ u b t đ u t vi c b tườ ạ ế ấ ả ữ ẻ ẻ ườ ề ắ ầ ừ ệ ắ ch c m không?ướ ẹ-       Nuôi con b ng s a m : trong 6 tháng đ u sẽ làm gi m nguy c b ch ng t k .ằ ữ ẹ ầ ả ơ ị ứ ự ỷ Không c n nói nhi u n a ch c h u nh m i ng i đ u bi t nh ng u vi t c a s a mầ ề ữ ắ ầ ư ọ ườ ề ế ữ ư ệ ủ ữ ẹ r i.ồ-       Hãy b t ch c m con Kanguru, b tr đ ng tr c. Có r t nhi u l i ích t vi cắ ướ ẹ ế ẻ ở ằ ướ ấ ề ợ ừ ệ này nh giúp tr và m trò chuy n d h n, d nhìn vào m t nhau h n, bé c m nh nư ẻ ẹ ệ ễ ơ ễ ắ ơ ả ậ đ c tình c m c a m nhi u h n…ượ ả ủ ẹ ề ơ-       Hãy đ tr b t ch c nh ng vi c m làm, nh ng l i m nói: hãy dùng t l p l iể ẻ ắ ướ ữ ệ ẹ ữ ờ ẹ ừ ặ ạ nhi u l n khi nói chuy n v i tr , hãy nói nh ng t hay câu ng n đ tr d b t ch c.ề ầ ệ ớ ẻ ữ ừ ắ ể ẻ ễ ắ ướ-       Hãy cho tr ch i cùng b n bè khi đ c t m 2 tu i đ giúp tr nuôi d ng tính xãẻ ơ ạ ượ ầ ổ ể ẻ ưỡ h i, h c cách đi u khi n c m xúc c a b n thân và cách t n t i trong t p th .ộ ọ ề ể ả ủ ả ồ ạ ậ ể-       Hãy t o thói quen sinh ho t có quy t c cho tr khi tr kho ng 1 tu i r i tr điạ ạ ắ ẻ ẻ ả ổ ưỡ ở nh ng s m, d y s m, ăn đúng gi c…ư ủ ớ ậ ớ ấ3.      Bác sĩ AKEHASHI Daiji (bác sĩ th n kinh và tâm lí tr , tác gi b sách Nuôiầ ẻ ả ộ d y con ki u Nh t B n đ c r t nhi u cha m Nh t tìm đ c): Hãy b t đ u b ngạ ể ậ ả ượ ấ ề ẹ ậ ọ ắ ầ ằ vi c nhìn con b n ngay tr c m t b n lúc này đây và th a nh n nh ng uệ ạ ở ướ ặ ạ ừ ậ ữ ư đi m c a con. 0-3 tu i là giai đo n nuôi d ng c m xúc kh ng đ nh b n thân,ể ủ ổ ạ ưỡ ả ẳ ị ả kh ng đ nh cái tôi.ẳ ị-       Kh ng đ nh cái tôi cá nhân (c m nh n b n thân mình có m t giá tr nh t đ nh,ẳ ị ả ậ ả ộ ị ấ ị riêng bi t) chính là c m xúc c b n làm n n móng cho m i hành vi và c m xúc c a conệ ả ơ ả ề ọ ả ủ ng i, và nó r t c n đ c nuôi d ng trong giai đo n 0-3 tu i.ườ ấ ầ ượ ưỡ ạ ổ-       U n n n hay d y tr v quy t c ng x hay phép t c n i công c ng, n p sinhố ắ ạ ẻ ề ắ ứ ử ắ ơ ộ ế ho t… ph i th c s t 3-6 tu i, vì khi này tr m i đ nh n th c đ hi u vì sao mìnhạ ả ự ự ừ ổ ẻ ớ ủ ậ ứ ể ể ph i làm nh v y. Nên n u nh bé d i 3 tu i mà g p ng i l n không chào, hay nóiả ư ậ ế ư ướ ổ ặ ườ ớ b y thì cha m cũng đ ng v i lo l ng, hãy ti p nh n hành vi y c a tr nh là m t sậ ẹ ừ ộ ắ ế ậ ấ ủ ẻ ư ộ ự tr ng thành. Thay vì nói sao con h th hãy đ i cách ti p c n “ôi, t này m khôngưở ư ế ổ ế ậ ừ ẹ d y mà con cũng bi t á”. Sau đó nh c nh con “Nh ng mà t này mình không nên nóiạ ế ắ ở ư ừ con …”. Vi c chào h i hãy đ tr nhìn cha m r i h c t p cũng không mu n.Tr sẽạ ệ ỏ ể ẻ ẹ ồ ọ ậ ộ ẻ h c theo nh ng gì cha m chúng làm b i vì tr em chính là t m g ng ph n chi u hìnhọ ữ ẹ ở ẻ ấ ươ ả ế

nh c a cha m mà. Nên mu n d y tr nh ng phép t c thì đ u tiên cha m hãy làm r iả ủ ẹ ố ạ ẻ ữ ắ ầ ẹ ồ cho tr nhìn và b t ch c theo, ti p đ n hãy t o ra m t môi tr ng đ tr có th h cẻ ắ ướ ế ế ạ ộ ườ ể ẻ ể ọ đ c cách ng x và các phép t c thay vì ch dùng l i nói đ thuy t giáo tr .ượ ứ ử ắ ỉ ờ ể ế ẻ

-       Đ nuôi d ng kh ng đ nh cái tôi cá nhân cho tr không th thi u s ôm p vể ưỡ ẳ ị ẻ ể ế ự ấ ỗ v ,skinship trong giai đo n đ u đ i.ề ạ ầ ờ-       Ti p đ n hãy di n đ t c m xúc c a tr b ng l i nói b i vì tr giai đo n này ch aế ế ễ ạ ả ủ ẻ ằ ờ ở ẻ ở ạ ư bi t cách dùng t ng đ di n đ t c m xúc c a mình. Ví d nh con đau, con bu n, conế ừ ữ ể ễ ạ ả ủ ụ ư ồ đói, con mu n m ôm ...đúng khôngố ẹ-       Cha m chăm sóc chu đáo cho tr trong sinh ho t hàng ngày chính là m t hànhẹ ẻ ạ ộ đ ng nuôi d ng c m xúc tin c y vào cha m , b i vì thông qua nh ng vi c đ c chămộ ưỡ ả ậ ẹ ở ữ ệ ượ sóc y tr c m nh n đ c r ng mình có giá tr t n t i nh t đ nh v i cha m , mìnhấ ẻ ả ậ ượ ằ ị ồ ạ ấ ị ớ ẹ đ c cha m yêu m n nên sẽ tin t ng tuy t đ i vào cha m .ượ ẹ ế ưở ệ ố ẹ-       Khi tr mu n k cho ba m nghe chuy n gì thì dù b n đ n m y cũng hãy h ngẻ ố ể ẹ ệ ậ ế ấ ướ ánh m t đ n con và h i đáp l i câu chuy n “ , th à..” vì hành đ ng y c a cha mắ ế ồ ạ ệ ừ ế ộ ấ ủ ẹ khi n tr c m nh n r ng “a, mình r t là quan tr ng v i cha m ”, tr sẽ t tin v i chínhế ẻ ả ậ ằ ấ ọ ớ ẹ ẻ ự ớ mình h n.ơ-       Hãy nói v i con “c m n con” th t nhi u, m i khi tr làm gì đó giúp cha m . Tr sẽớ ả ơ ậ ề ỗ ẻ ẹ ẻ c m nh n đ c mình có vai trò nh t đ nh, giúp ích đ c cho cha m , t nhiên tr sẽả ậ ượ ấ ị ượ ẹ ự ẻ càng có h ng thú và đ ng l c đ làm vi c h n.ứ ộ ự ể ệ ơ(M i ng i có th tham kh o thêm bài note ”Nh ng l i khuyên h u ích c a bác sĩọ ườ ể ả ở ữ ờ ữ ủ Akehashi Daiji dành cho tr t 0-10 tu i” c a mình).ẻ ừ ổ ủ4.      Ngoài ra còn các l i khuyên khác c a các bác sĩ khácờ ủ-       Khi tr t m 3 tu i hãy đ tr giúp đ m th ng xuyên. Khi y hãy nói c m n tr ,ẻ ầ ổ ể ẻ ỡ ẹ ườ ấ ả ơ ẻ nói c th c m xúc c a b n thân cho tr bi t vi c làm y c a tr đã có tác d ng đ nụ ể ả ủ ả ẻ ế ệ ấ ủ ẻ ụ ế cha m nh nào. Chính vi c làm y sẽ nuôi d ng trong tr h t gi ng tâm h n“ni mẹ ư ệ ấ ưỡ ẻ ạ ố ồ ề vui vì bi t s ng cho ng i khác”.ế ố ườ-       Dù tr có làm gì sai không v a ý thì cũng đ ng bao gi la m ng tr . Hãy th ngẻ ừ ừ ờ ắ ẻ ườ xuyên khen ng i và nói rõ c m xúc c a b n thân v i tr . ợ ả ủ ả ớ ẻ   -       Ng i cha là ng i nên d y tr quy t c nh ng n i công c ng nh ch i cùng b nườ ườ ạ ẻ ắ ở ữ ơ ộ ư ơ ạ thì không đ c t ý giành đ , x p hàng ch theo th t ,…ượ ự ồ ế ờ ứ ự-       Càng nh ng ng i m u tú th ng sẽ có nguy c lí t ng hóa v con mình, d nữ ườ ẹ ư ườ ơ ưở ề ẫ đ n hay m ng con, thúc ép, kỳ v ng quá nhi u. Khi th y tr có hành đ ng không v a ýế ắ ọ ề ấ ẻ ộ ừ

ch n đông ng i thì hay quát m ng tr tr c m t m i ng i, vì cho r ng nh thở ố ườ ắ ẻ ướ ặ ọ ườ ằ ư ế m i là d y d . Đó là cách nghĩ r t sai l m.ớ ạ ỗ ấ ầ-       Tr d i 3 tu i ch a hi u đ c vì sao chúng ph i làm th , nên n u tr có làm gìẻ ướ ổ ư ể ượ ả ế ế ẻ sai nh giành đ c a b n, hay gây n ào thì hãy xin l i ng i m kia, r i ngăn khôngư ồ ủ ạ ồ ỗ ườ ẹ ồ cho tr giành l y đ . Hay khi tr ăn v đòi mua đ ch i b ng đ c dù không có ý đ nhẻ ấ ồ ẻ ạ ồ ơ ằ ượ ị mua đ ch i đó thì ngay t l n đ u tiên ph i c ng r n không th a hi p, thì các l n sauồ ơ ừ ầ ầ ả ứ ắ ỏ ệ ầ tr sẽ không dám vòi vĩnh n a. Tr c h t cha m hãy ti p nh n c m xúc và mongẻ ữ ướ ế ẹ ế ậ ả mu n c a tr “Đúng là đ ch i đ p quá con nh ”. Ti p đ n là thuy t ph c “Nh ng ố ủ ẻ ồ ơ ẹ ỉ ế ế ế ụ ư ở nhà con có r t nhi u đ ch i r i. Hôm nay mình hãy nh n m t chút nhé”. Nhi u khi trấ ề ồ ơ ồ ị ộ ề ẻ ch c n cha m ti p nh n mong mu n c a mình ch ch a h n đã có nhu c u mu n đỉ ầ ẹ ế ậ ố ủ ứ ư ẳ ầ ố ồ ch i đó. N u nh tr v n nh t quy t không ch u thì hãy kiên nh n thuy t ph c thêmơ ế ư ẻ ẫ ấ ế ị ẫ ế ụ ch không th a hi p mua cho tr .ứ ỏ ệ ẻ5.      D y ngo i ng , hãy đ sau 3 tu iạ ạ ữ ể ổNgo i ngạ ữ     Khi ph ng pháp giáo d c s m dành cho tr tr c tu i đi m u giáo (tr c 3 tu i)ươ ụ ớ ẻ ướ ổ ẫ ướ ổ đ c ph bi n thì l i càng có nhi u cha m ch đ ng d y ti ng Anh cho con t khi conượ ổ ế ạ ề ẹ ủ ộ ạ ế ừ m i chào đ i, ho c là t 1-2 tu i. Có r t nhi u các l p h c giáo d c s m qu ng cáo vàớ ờ ặ ừ ổ ấ ề ớ ọ ụ ớ ả khuy n khích ph huynh hãy cho con h c ngo i ng càng s m càng t t. Nh ng cho béế ụ ọ ạ ữ ớ ố ư h c ti ng Anh càng s m càng t t có đúng hay không? Có r t nhi u ý ki n tranh lu nọ ế ớ ố ấ ề ế ậ

quanh vi c nên d y ti ng Anh cho tr khi nào và ph ng pháp d y nh nào đ th c sệ ạ ế ẻ ươ ạ ư ể ự ự hi u qu .ệ ả     Ngoài ra, b n thân mình đang sinh s ng n c ngoài, môi tr ng ngôn ng mà conả ố ở ướ ườ ữ đ c ti p xúc không ph i là ti ng m đ . Làm th nào đ có th d y cho con th t t tượ ế ả ế ẹ ẻ ế ể ể ạ ậ ố ti ng Vi t trong môi tr ng y, mình luôn trăn tr và tìm hi u r t nhi u tài li u liênế ệ ườ ấ ở ể ấ ề ệ quan đ n nó cũng nh tham kh o kinh nghi m t nh ng bà m cũng nuôi d y con ế ư ả ệ ừ ữ ẹ ạ ở n c ngoài đ tìm ra cách t t nh t cho bé.ướ ể ố ấ     D i đây là m t vài ý ki n c a các nhà giáo d c trên th gi i đ các b c cha mướ ộ ế ủ ụ ế ớ ể ậ ẹ tham kh o. H u h t các chuy n gia giáo d c cũng nh l i khuyên t kinh nghi m th cả ầ ế ệ ụ ư ờ ừ ệ ự t c a các b c cha m đ u có chung m t k t lu n là:ế ủ ậ ẹ ề ộ ế ậGiai đo n tr c 3 tu i (t 0-3 tu i) là giai đo n tr hoàn thi n ti ng m đ , vìạ ướ ổ ừ ổ ạ ẻ ệ ế ẹ ẻ th hãy đ tr hoàn thi n ti ng m đ r i hãy d y ngo i ng .ế ể ẻ ệ ế ẹ ẻ ồ ạ ạ ữ     Tr càng nh thì kh năng ti p nh n ngôn ng càng phát tri n nên mu n tr nóiẻ ỏ ả ế ậ ữ ể ố ẻ ti ng ngo i ng chu n và ti p thu nhanh thì càng d y tr s m càng t t. Quan đi m nàyế ạ ữ ẩ ế ạ ẻ ớ ố ể ch đúng v i nh ng tr đ c sinh ra trong môi tr ng mà h ngôn ng ti ng m đ vàỉ ớ ữ ẻ ượ ườ ệ ữ ế ẹ ẻ ti ng n c ngoài g n gi ng nhau. Đ i v i nh ng n c châu Âu có h ngôn ng khá g nế ướ ầ ố ố ớ ữ ướ ệ ữ ầ nhau thì vi c đ tr ti p thu 2 ngôn ng cùng lúc sẽ d dàng. Ho c nh ng n c nh nệ ể ẻ ế ữ ễ ặ ữ ướ ư Ấ Đ , Malai ch ng h n có cùng nhi u ngôn ng t n t i trong môi tr ng nên tr sẽ ti pộ ẳ ạ ề ữ ồ ạ ườ ẻ ế thu m t cách vô th c nh ng ngôn ng y d dàng vì tr có môi tr ng ti p xúc và th cộ ứ ữ ữ ấ ễ ẻ ườ ế ự hành.     Nh ng đ i v i nh ng n c có duy nh t 1 h ngôn ng nh Nh t, Vi t thì vi c d yư ố ớ ữ ướ ấ ệ ữ ư ậ ệ ệ ạ song song cho tr 2 ngôn ng là t khi tr m i l t lòng l i có nguy c d n đ n tr sẽ bẻ ữ ừ ẻ ớ ọ ạ ơ ẫ ế ẻ ị r i lo n ngôn ng và s d ng sai, không phân bi t đ c cách dùng c a m i lo i ngônố ạ ữ ử ụ ệ ượ ủ ỗ ạ ng . Vi c tr sinh ra môi tr ng ch dùng 1 th ti ng nh Nh t, Vi t thì dù có d yữ ệ ẻ ở ườ ỉ ứ ế ư ậ ệ ạ song ng tr v n c ch có th h p thu 1 ngôn ng mà thôi.ữ ẻ ẫ ứ ỉ ể ấ ữ     Tr t khi m i l t lòng đã có kh năng phân bi t đ c ngôn ng m đ và ti ngẻ ừ ớ ọ ả ệ ượ ữ ẹ ẻ ế n c ngoài. N u b n d y cho tr ti ng m đ th t t t đ n m t giai đo n thành th cướ ế ạ ạ ẻ ế ẹ ẻ ậ ố ế ộ ạ ụ nh t đ nh r i sau đó m i d y ti ng n c ngoài t m 3-4 tu i tr đi thì tr sẽ không bấ ị ồ ớ ạ ế ướ ở ầ ổ ở ẻ ị r i vào tr ng h p là nói ti ng nào cũng d dang. Quan tr ng là b n mu n con b n cóơ ườ ợ ế ở ọ ạ ố ạ b não v i 100% ti ng Vi t, 70% ti ng Anh hay là 80% ti ng Vi t, 80% ti ng Anh. Vi cộ ớ ế ệ ế ế ệ ế ệ gi i ti ng m đ có liên quan m t thi t đ n kh năng h c t p sau này c a bé.ỏ ế ẹ ẻ ậ ế ế ả ọ ậ ủ     Mình đã t ng g p r t nhi u gia đình Nh t khi nhà cha m đ u s d ng c 2 thừ ặ ấ ề ở ậ ở ẹ ề ử ụ ả ứ ti ng Nh t, Vi t nói v i tr d n đ n tr đ u có th nói đ c c 2 th ti ng nh ngế ậ ệ ớ ẻ ẫ ế ẻ ề ể ượ ả ứ ế ư không n i tr i ti ng nào. Nói sẽ r t d nh ng kh năng vi t sẽ khó h n r t nhi u vì nóổ ộ ế ấ ễ ư ả ế ơ ấ ề đòi h i kh năng t duy ngôn ng cao h n. Ngoài ra vì môi tr ng xung quanh làỏ ả ư ữ ơ ở ườ ti ng Nh t và ít ti ng Vi t nên n u cha m không ch u khó luy n cho tr thì ti ng mế ậ ế ệ ế ẹ ị ệ ẻ ế ẹ đ sẽ ngày càng y u th .ẻ ế ế       V i Bon nhà mình sau này sẽ là m t thách th c mà mình c n ph i đ i m t vì mìnhớ ộ ứ ầ ả ố ặ mu n d y cho bé ti ng Vi t đ khi v h n Vi t Nam bé sẽ không thua kém m t ngônố ạ ế ệ ể ề ẳ ệ ặ ng v i b n bè.ữ ớ ạH c chọ ữ      Nghiên c u khoa h c v b não đã ch ra r ng não c a con ng i trong giai đo n cònứ ọ ề ộ ỉ ằ ủ ườ ạ nh mà u tiên dùng đ ghi nh m t ch quá s m thì sẽ làm suy gi m năng l c quanỏ ư ể ớ ặ ữ ớ ả ự sát mu n nuôi d ng th i kỳ này, vì th hãy cân nh c kỹ th i kỳ nên d y ch cho bé.ố ưỡ ở ờ ế ắ ờ ạ ữ Mu n bé h ng thú v i ch thì đ u tiên hãy t o ra môi tr ng đ bé ti p xúc v i chố ứ ớ ữ ầ ạ ườ ể ế ớ ữ b ng cách đ c truy n cho bé nghe, khi v n t c a bé đã đ c b i đ p, khi bé b t đ uằ ọ ệ ố ừ ủ ượ ồ ắ ắ ầ t ra h ng thú thì vi c d y cho bé m i có hi u qu , còn ép tr h c ch khi tr ch aỏ ứ ệ ạ ớ ệ ả ẻ ọ ữ ẻ ư mu n ch có tác d ng ng c l i mà thôi.ố ỉ ụ ượ ạ

     0-3 tu i là giai đo n mà bé c n đ c nuôi d ng r t nhi u kỹ năng khác, còn vi cổ ạ ầ ượ ưỡ ấ ề ệ thu n p ki n th c hãy đ sau 4 tu i cũng không có gì là mu n. H n n a, vi c tr bi tạ ế ứ ể ổ ộ ơ ữ ệ ẻ ế m t ch không quan tr ng b ng vi c làm sao ng d ng vi c tr bi t đ c bi t vi t yặ ữ ọ ằ ệ ứ ụ ệ ẻ ế ọ ế ế ấ m t cách hi u qu nh nào.ộ ệ ả ư    Bên l : ề   Mình đã vi t bài note v “Ph ng pháp đ c truy n và d y ch s m cho conế ề ươ ọ ệ ạ ữ ớ c a cha m Nh t”, mình mong m i ng i không hi u l m. Bài note y chú tr ng đ nủ ẹ ậ ọ ườ ể ầ ấ ọ ế y u t cha m mu n d y con h c ch tr c h t ph i t o ra môi tr ng đ con ti pế ố ẹ ố ạ ọ ữ ướ ế ả ạ ườ ể ế xúc v i ch thông qua vi c đ c truy n cho bé nghe, th y hình nh cha m ng i đ cớ ữ ệ ọ ệ ấ ả ẹ ồ ọ sách, ng i vi t… bé sẽ có h ng thú mu n b t ch c theo, ch không ép bu c khi béồ ế ứ ố ắ ướ ứ ộ không có h ng thú. Cũng gi ng nh vi c b n mu n bé h c đàn, h c vẽ cũng ph i đ béứ ố ư ệ ạ ố ọ ọ ả ể ti p xúc v i âm nh c, v i màu s c đ nuôi d ng cho bé nh c c m và c m th màu s cế ớ ạ ớ ắ ể ưỡ ạ ả ả ụ ắ r i thì m i b t đ u.ồ ớ ắ ầ     Hay khi mu n bé đi nhà tr cũng v y, hãy đ bé làm quen tr c v i tr ng l p, th yố ẻ ậ ể ướ ớ ườ ớ ầ cô và các b n b ng cách cho bé tham quan, làm quen tr c m t th i gian thì bé m iạ ằ ướ ộ ờ ớ không b s s t b ng . T tr c đ n nay bé ch quen v bà ,v i m mà hôm nay đ tị ợ ệ ỡ ỡ ừ ướ ế ỉ ở ớ ớ ẹ ộ nhiên b cho vào môi tr ng hoàn toàn m i sẽ khi n bé s hãi và không mu n đi. V iị ườ ớ ế ợ ố ớ tr trong giai đo n 0-3 tu i thì vi c xây d ng lòng tin v i ng i khác sẽ r t quan tr ng.ẻ ạ ổ ệ ự ớ ườ ấ ọ Yêu th ng ôm p chính là m t cách đ xây d ng lòng tin. Giúp bé tin t ng th y cô,ươ ấ ộ ể ự ưở ầ tr ng l p r i thì bé sẽ không còn s hãi khi ph i đi nhà tr n a.ườ ớ ồ ợ ả ẻ ữ  L i cu i:ờ ố     Mình hi v ng nh ng chia s này có ích v i m i ng i. Hi v ng duy nh t c a mình khiọ ữ ẻ ớ ọ ườ ọ ấ ủ chia s nh ng ki n th c này đó là n u m t cha m nào đ c đ c và th y tâm đ c thì cóẻ ữ ế ứ ế ộ ẹ ọ ượ ấ ắ nghĩa là cu c đ i c a m t đ a tr cũng sẽ thay đ i (theo h ng tích c c).ộ ờ ủ ộ ứ ẻ ổ ướ ự     Mình tâm ni m nuôi con là hành trình gian kh và ph i th t kiên trì vì mu n th yệ ổ ả ậ ố ấ trái ng t đ u tiên ph i ch ít nh t 10 năm, còn xa h n là ph i 15-17 năm sau. Th duyọ ầ ả ờ ấ ơ ả ứ nh t giúp mình không b lung lay ni m tin chính là luôn nhìn con c a ngày hôm nay, chấ ị ề ủ ỉ c n m i vi c mình làm khi n con c i vui v vì h nh phúc, th là đ . Mình mu n nhìnầ ỗ ệ ế ườ ẻ ạ ế ủ ố th y hình nh con c a 18 năm sau cũng v n n c i h nh phúcấ ả ủ ẫ ụ ườ ạ   và t th say mê khiư ế làm công vi c mà nó yêu thích.ệMình sẽ tr l i trong 1 note v dinh d ng cho bé cân nh c đ n y u t cân b ng dinhở ạ ề ưỡ ắ ế ế ố ằ d ng đ phát tri n s c kh e và trí tu trong gian đo n 0-3 tu i.ưỡ ể ể ứ ỏ ệ ạ ổ

“M bi t là con thích (mu n) ABCZ…, nh ng mà…” - câu nói “đ ngẹ ế ố ư ồ c m” đ con nghe l iả ể ờNg i vi t: Nguy n Th Thuườ ế ễ ịCha m nào có con trong th i kỳ “gió ch ng”, “ m ng”, “ph n kháng” thì mìnhẹ ờ ướ ẩ ươ ả nghĩ note ng n này sẽ r t h u ích (Dành cho m i đ i t ng dù là con nít hay cắ ấ ữ ọ ố ượ ả thanh thi u niên).ế        Mình đã vi t bài note dài v v n đ cha m nên làm gì khi con mè nheo ph n khángế ề ấ ề ẹ ả theo cu n sách c a tác gi Michiko Kawai. Nh ng c n gió ch ng c a con tr thì muônố ủ ả ữ ơ ướ ủ ẻ hình v n tr ng, và cha m thì đôi khi không ph i lúc nào cũng bi t gi bình tĩnh đạ ạ ẹ ả ế ữ ể l ng nghe con, d n đ n l i quay v tình tr ng quát, la, n u n ng h n là m ng ho c tétắ ẫ ế ạ ề ạ ế ặ ơ ắ ặ đít con. Ai cũng bi t m ng con là không t t, nh ng làm th nào đ không m ng mà conế ắ ố ư ế ể ắ v n ch u nghe l i giai đo n này.ẫ ị ờ ở ạMình xin đ a ra m t vài m o nh mà cha m không quá khó khăn đ kìm nén c n gi nư ộ ẹ ỏ ẹ ể ơ ậ c a b n thân, lái tình hu ng đi theo chi u h ng t t h n b ng nh ng vi c làm r t đ nủ ả ố ề ướ ố ơ ằ ữ ệ ấ ơ gi n thôi. Con tr không có đ a nào sinh ra là đã lì đã b ng, ch do cách cha m nuôiả ẻ ứ ướ ỉ ẹ d y mà thành nh v y thôi.ạ ư ậ

1.      Ti p nh n “mong mu n” c a con thông qua câu nói đ ng c m “M bi t làế ậ ố ủ ồ ả ẹ ế con thích (mu n) ABCZ…, nh ng mà…” tr c khi mu n nh c nh (c nh báo)ố ư ướ ố ắ ở ả đi u gìề     Vì sao ti p nh n mong mu n c a con l i quan tr ng đ n v y. Vì khi nh n đ c sế ậ ố ủ ạ ọ ế ậ ậ ượ ự đ ng c m c a cha m nói đúng “tâm ý” c a mình thì s ph n kháng trong tr sẽ d uồ ả ủ ẹ ủ ự ả ẻ ị xu ng ngay và d nghe l i h n “À, b m cũng hi u mình mu n gì đ y”. Không tin b nố ễ ờ ơ ố ẹ ể ố ấ ạ th đ t mình vào v trí này mà xem, b n v a nói hay mu n làm cái gì mà ng i đ i di nử ặ ị ạ ừ ố ườ ố ệ đã đánh đòn ph đ u b ng câu ph đ nh thì đ ng nhiên b n sẽ c m th y b c t c r iủ ầ ằ ủ ị ươ ạ ả ấ ự ứ ồ đúng không. N u b b m c m hay quát ch c ch n tr sẽ càng t ý mu n “đ i kháng”ế ị ố ẹ ấ ắ ắ ẻ ỏ ố ố nhi u h n n a đó. ề ơ ữ        Mình nghĩ cha m nên h c thu c lòng câu nói “phép thu t” này:ẹ ọ ộ ậ  “M bi t là conẹ ế thích (mu n) ABCZ…, nh ng mà…”ố ư  này đ m i khi th y con gi ch ng, ngh ch ng m,ể ỗ ấ ở ứ ị ợ không ch u nghe l i thì t b n thân bi t nh c nh r ng đ u tiên ph i ti p nh n mongị ờ ự ả ế ắ ở ằ ầ ả ế ậ mu n c a con cái đã.ố ủ      Ví d nh con nh y nhót trên cái đ m “M bi t là con thích nh y trên cái đ mụ ư ả ệ ẹ ế ả ệ r i.Thú v quá mà, nh ng con nh y nh th l i làm h ng cái đ m đ p m t…”ch ngồ ị ư ả ư ế ạ ỏ ệ ẹ ấ ẳ h n. Ho c khi b n c m đi n tho i mà tr c đòi s ngh ch thì “M bi t là con mu nạ ặ ạ ầ ệ ạ ẻ ứ ờ ị ẹ ế ố c m đi n tho i, đi n tho i đ p th này mà nh ..nh ng m đang nói chuy n…”, thì t cầ ệ ạ ệ ạ ẹ ế ỉ ư ẹ ệ ứ kh c thái đ c a tr sẽ tr nên ch u nghe l i h n.ắ ộ ủ ẻ ở ị ờ ơĐ ng th i vi c đ ng c m v i tâm tr ng c a con này còn giúp cha m tránh đ c vi cồ ờ ệ ồ ả ớ ạ ủ ẹ ượ ệ quát m ng hay la l i con, có th i gian đ đ ng trên l p tr ng c a con và nh n ra r ngắ ố ờ ể ứ ậ ườ ủ ậ ằ “ , ngày x a mình cũng t ng nh th này”.ừ ư ừ ư ế  2.      Đ ng c m còn giúp tách li mong mu n và hành đ ng c a trồ ả ố ộ ủ ẻ     Gi s tr mu n gi ng đi n tho i trên tay m thì m hãy x lí “M bi t con mu nả ử ẻ ố ằ ệ ạ ẹ ẹ ử ẹ ế ố c m đi n tho i ngh ch vì nó thú v th này mà. Nh ng t ý gi ng l y nh th mà khôngầ ệ ạ ị ị ế ư ự ằ ấ ư ế h i ý ki n là không t t đâu. Con đ m nói chuy n xong đã nhé.” Ho c là n u mu n conỏ ế ố ể ẹ ệ ặ ế ố đ đi n tho i v ch cũ thì “Con hãy đ đi n tho i vào ch cũ đi” ch ng h n, câu nóiể ệ ạ ề ỗ ể ệ ạ ỗ ẳ ạ cu i này là câu mang ý kh ng đ nh nh ng cũng ch ra cho tr th y hành đ ng mà trố ẳ ị ư ỉ ẻ ấ ộ ẻ nên làm và cha m mu n tr làm. Nh th cha m v a không dùng t ph đ nh là “x u,ẹ ố ẻ ư ế ẹ ừ ừ ủ ị ấ h ”, l i v a ch ra hành đ ng mà tr c n làm.ư ạ ừ ỉ ộ ẻ ầ  3.     N u tr đánh hay gi ng đ ch i c a b n thì saoế ẻ ằ ồ ơ ủ ạ :T đ ng c m tâm tr ng c aừ ồ ả ạ ủ tr sang dùng câu kh ng đ nh “tr c n ph i làm gì” ch không phê bình hay chê bai hayẻ ẳ ị ẻ ầ ả ứ bênh v c bên nàoự     Ví d : Bé Bon b bé Bi gi ng l y đ ch i trên tay, thay vì nói bé Bi tr l i đ cho mìnhụ ị ằ ấ ồ ơ ả ạ ồ thì bé Bon đã đánh b n. Khi này cha m v a nói câu đ ng c m, v a nên nói gì v i con?ạ ẹ ừ ồ ả ừ ớ  Đ u tiên là th hi n s đ ng c m “B n Bi l y đ c a con mà không thèm h i nên conầ ể ệ ự ồ ả ạ ấ ồ ủ ỏ t c gi n đúng không.” “Con gi n quá không nói đ c câu tr l i t đây đúng khôngứ ậ ậ ượ ả ạ ớ nào”. Ti p đ n là “M bi tl à nh th . Nh ng mà ch vì nh v y mà l i đánh b n thì l iế ế ẹ ế ư ế ư ỉ ư ậ ạ ạ ạ không t t r i”. Đ u tiên con hãy nói xin l i b n đi”.ố ồ ầ ỗ ạ     Vi c đ ng c m v i tâm tr ng hay hành đ ng c a tr v a làm sẽ là b c đ cha m líệ ồ ả ớ ạ ộ ủ ẻ ừ ướ ể ẹ gi i tâm lí c a tr cũng nh ohân tích đ c quá trình vì sao tr mu n làm th , đ ngả ủ ẻ ư ượ ẻ ố ế ồ th i nó cũng là sẽ giúp cha m thêm c h i đ “h nhi t” c n nóng gi n c a b n thân,ờ ẹ ơ ộ ể ạ ệ ơ ậ ủ ả làm tăng thêm c h i đ th u hi u con h n, và ch c ch n sẽ khi n cho hành đ ng c aơ ộ ể ấ ể ơ ắ ắ ế ộ ủ cha m thay đ i.ẹ ổ  4.      Hãy t p tr c khi bé ch a vào tu i “ph n kháng”ậ ướ ư ổ ả     V i Bon nhà mình, dù Bon ch a bi t ph n kháng nhi u nh ng mình đã luôn t p nóiớ ư ế ả ề ư ậ nh ng câu đ ng c m v i mong mu n c a bé. Khi m c m đi n tho i trên tay bé mu nữ ồ ả ớ ố ủ ẹ ầ ệ ạ ố v l y nh ng mình đã gi cao h n và nói “con mu n l y đi n tho i đúng không. Đi nồ ấ ư ơ ơ ố ấ ệ ạ ệ tho i th t là đ p. Nh ng mà con ch i đi n tho i không t t đâu. M c t đi đây”. Th làạ ậ ẹ ư ơ ệ ạ ố ẹ ấ ế

mình đ đi n tho i sang ch khác, không đ trong t m m t bé n a. Bé ch a bi t nóiể ệ ạ ỗ ể ầ ắ ữ ư ế nên vi c mình nói thay cho bé nghe mong mu n c a bé cũng là m t vi c d y bé vệ ố ủ ộ ệ ạ ề ngôn ng và t ng bi u hi n mong mu n c a b n thân n a. Đ ng th i v a là t pữ ừ ữ ể ệ ố ủ ả ữ ồ ờ ừ ậ d t cho t th sẽ luôn s n sàng đ ng c m khi bé b c vào th i kỳ ph n kháng vàượ ư ế ẵ ồ ả ướ ờ ả kh ng đ nh cái tôi.ẳ ịNgay c v i vi c c nh cáo v i đi n hay dây đi n. T 6 tháng bé r t thích choài đ nả ớ ệ ả ớ ổ ệ ệ ừ ấ ế v i ngh ch c m, mình đ u ch vào đ y và gi chéo tay “con thích ngh ch c m ch gì.ớ ị ổ ắ ề ỉ ấ ơ ị ổ ắ ứ Nh ng, nguy hi m, không đ c s vào”. Dù bé ch a nh n th c đ c nh tr 1 tu iư ể ượ ờ ư ậ ứ ượ ư ẻ ổ nh ng mà mình nghĩ n u l p đi l p l i nhi u l n thì bé sẽ nh n bi t đ c cái gì nên vàư ế ặ ặ ạ ề ầ ậ ế ượ không nên làm.     Khi làm cha m b n sẽ bi t kh năng kiên nh n, năng l c giao ti p c a b n thân sẽẹ ạ ế ả ẫ ự ế ủ ả đ c nâng cao h n m t b c n a đ y.Mình mong note nh này sẽ giúp cha m bi t cáchượ ơ ộ ậ ữ ấ ỏ ẹ ế tùy c ng bi n v i s muôn màu muôn v nh ng c n "ph n kháng" c a con.ơ ứ ế ớ ự ẻ ữ ơ ả ủ   Đây là m t cách yêu th ng không c n c m đoán đóộ ươ ầ ấG i con d y bu i sáng là trách nhi m c a ai: Bài h c t nguyên nhân- k t quọ ậ ổ ệ ủ ọ ừ ế ả (d y con t l p khi con s p b c vào l p 1)ạ ự ậ ắ ướ ớNg i d ch: Nguy n Th Thuườ ị ễ ịTrích d n: “ẫ 子どもの心のコーチング、親にできる 66のこと”ー菅原裕子T a đ sách xu t b n ti ng Vi t “Cha m Nh t d y con t l p” c a tác gi Sugaharaự ề ấ ả ế ệ ẹ ậ ạ ự ậ ủ ả YukoL i nói đ u:ờ ầ　 　 　 　 　 Mình quan sát th y có không ít cha m đang hay đã t ng tr i qua nh ng giaiấ ẹ ừ ả ữ đo n “g i nh hò đò m i sáng đ đ a con ra kh i gi ng r i cho con ăn và cho con đ nạ ọ ư ỗ ể ư ỏ ườ ồ ế tr ng, r i m i t i sau khi đi làm v , đã m t l i ph i ng i kèm con làm bài t p”. Có lẽườ ồ ỗ ố ề ệ ạ ả ồ ậ nó ch m t ví d sinh đ ng trong muôn vàn nh ng vi c mà r t nhi u cha m đã vàỉ ộ ụ ộ ữ ệ ấ ề ẹ đang làm thay cho con.　 　 　 　 　 Có th nhi u cha m cũng c m th y m t m i v i vi c nào nh ng b t đ uể ề ẹ ả ấ ệ ỏ ớ ệ ư ắ ầ t đâu đ thay đ i thói quen đó vành th nào thì v n còn không ít cha m c m th yừ ể ổ ư ế ẫ ẹ ả ấ b i r i và phân vân. Đôi khi cha m chúng ta th ng hay b c m xúc làm cha m thìố ố ẹ ườ ị ả ẹ ph i có nghĩa v nh này,nh kia đè n ng trên vai khi n chúng ta không dám “l i” đả ụ ư ư ặ ế ườ ể cho con t làm. Ho c có nh ng ng i đánh đ ng vi c làm cho con m i vi c m i chínhự ặ ữ ườ ồ ệ ọ ệ ớ là th hi n tình yêu v i con.ể ệ ớ　 　 　 　 　 Và nhi u h n n a chínhlà vì chúng ta đã quen v i cách giáo d c t chínhề ơ ữ ớ ụ ừ nh ng ng i xung quanh: h cũng làm th , cha m mình tr c kia cũng th nên mìnhữ ườ ọ ế ẹ ướ ế cũng làm theo ch ng i thay đ i. K t qu là con l n r i m v n ph i lo cho t ng chútứ ạ ổ ế ả ớ ồ ẹ ẫ ả ừ m t, không th chuyên tâm vào công vi c c a cá nhân, và than th cho s ph n r ngộ ể ệ ủ ở ố ậ ằ sao con cái ch ng bi t t l p gì c .ẳ ế ự ậ ả       V y thì mình xin đ c đ a ra m t ví d tr c quan r t g n gũi đ cha m có th hi uậ ượ ư ộ ụ ự ấ ẫ ể ẹ ể ể rõ h n là mình c n b t đ u nh nào thông qua note ng n này. Khi đã n m đ c nguyênơ ầ ắ ầ ư ắ ắ ượ t c và m u ch tc a v n đ thì nh ng v n đ khác t ng t cha m cũng sẽ t bi tắ ấ ố ủ ấ ề ữ ấ ề ươ ự ẹ ự ế cách gi i quy t thôi.ả ế1.     G i con d y bu i sáng là trách nhi m c a ai?ọ ậ ổ ệ ủ-       “Bu i sáng, gia đình nào đánh th c con d y?” Có đ n 80% các b c cha m tham giaổ ứ ậ ế ậ ẹ bu i t v n đã gi tay v i câu h i này.“V y thì, vi c đánh th c tr vào gi nh t đ nhổ ư ấ ơ ớ ỏ ậ ệ ứ ẻ ờ ấ ị m i sáng đ tr không b tr h c là công vi c c a ai?”. Vâng, công vi c này là tráchỗ ể ẻ ị ễ ọ ệ ủ ệ nhi m c aệ ủ  chính b n thân trả ẻ. Nh ng, r t nhi u gia đình cha m l i t c đo t m tư ở ấ ề ẹ ạ ướ ạ ấ công vi c đó t tr , và chính t vi c cha m đánh th c tr d y m i sáng đã khi n trệ ừ ẻ ừ ệ ẹ ứ ẻ ậ ỗ ế ẻ tr nên l i vào cha m , và làm c n tr quá trình tr t l p.ở ỷ ạ ẹ ả ở ẻ ự ậ

-       “Nh ng n u không đánh th c thì con l i tr h c”. Vâng, s giúp đ theo đúng tâm líư ế ứ ạ ễ ọ ự ỡ làm cha m y k t c c đã t o ra tình tr ng là tr không c n t mình d y bu i sángẹ ấ ế ụ ạ ạ ẻ ầ ự ậ ổ cũng đ c. Không ph i là vi c tr không t th c d y đ c, mà b i vì có cha m đánhượ ả ệ ẻ ự ứ ậ ượ ở ẹ th c r i nên tr không c n t mình ph i d y.ứ ồ ẻ ầ ự ả ậ2.      Đ tr t th c d y chính là nuôi d ng “tinh th n trách nhi m” cho trể ẻ ự ứ ậ ưỡ ầ ệ ẻ-       Ý nghĩa nguyên th y c a hai t “trách nhi m”: “Trách nhi m” trong ti ng Anh cóủ ủ ừ ệ ệ ế nghĩa là RESPONSIBILITY, nó đ c ghép l i t hai ch RESPONSE nghĩa là “ph nượ ạ ừ ữ ả

ng”,và ABILITY nghĩa là “năng l c”. V y thì trách nhi m có nghĩa là “năng l c ph nứ ự ậ ệ ự ả ng”.Trách nhi m mà cha m c n d y tr đây chính làứ ệ ẹ ầ ạ ẻ ở  “t b n thân mình bi tự ả ế

ph n ng m t cách tích c c đ i v i nh ng vi c c n ph i làm trong cu c s ngả ứ ộ ự ố ớ ữ ệ ầ ả ộ ố hàng ngày”.-       Hãy b t đ u t vi c t th c d y bu i sáng, t s a so n qu n áo, sách v ...sau đóắ ầ ừ ệ ự ứ ậ ổ ự ử ạ ầ ở đ n khi tr b c vào ti u h c, tr có th t mình làm m i vi c mà b n thân nên làm vàế ẻ ướ ể ọ ẻ ể ự ọ ệ ả ph i làm. Công vi c c a cha m không ph i là ch th tr làm nh ng công vi cc a mìnhả ệ ủ ẹ ả ỉ ị ẻ ữ ệ ủ b ng câu ra l nh “con hãy t mình làm đi”, mà chính là t o m t môi tr ng làm sao đằ ệ ự ạ ộ ườ ể tr tr nên thích t mình làm nó. Mu n nh th thì b c đ u tiên là khi tr b t đ u cóẻ ở ự ố ư ế ướ ầ ẻ ắ ầ nh ng bi u hi n mu n t mình làm cái này cái kia, cha m đ ng ngăn c n tr .ữ ể ệ ố ự ẹ ừ ả ẻ-       Khi tr đ c kho ng 1 tu i r i là lúc tr b t đ u mu n t mình làm m i th . Khiẻ ượ ả ổ ưỡ ẻ ắ ầ ố ự ọ ứ tr đ c 3 tu i, tr b t đ u t ra “ ng b ng” h n r ng “đ con t làm”. Khi này,ẻ ượ ổ ẻ ắ ầ ỏ ươ ướ ơ ằ ể ự b ng cách đ cho tr đ c t mình làm càng nhi u càng t t, cha m có th nuôi d ngằ ể ẻ ượ ự ề ố ẹ ể ưỡ m m non “t l p” y l n lên kh e m nh.ầ ự ậ ấ ớ ỏ ạ-       Nh ng th c t thì có không ít cha m l i làm ng c l i. Khi tr còn nh mà nói làư ự ế ẹ ạ ượ ạ ẻ ỏ “Con mu n làm c ” thì cha m sẽ ph n ng “Nh con b đ t tay thì sao. Con v n ch aố ơ ẹ ả ứ ỡ ị ứ ẫ ư làm đ c đâu”, nh ng khi tr l n lên chút mà mu n làm nũng đòi “M làm giúp con”,ượ ư ẻ ớ ố ẹ thì l i m ng tr “Con l n r i hãy t mình làm đi”.Th t mâu thu n ph i không nào.ạ ắ ẻ ớ ồ ự ậ ẫ ả3.      Hãy đ tr h c bài h c “Nguyên nhân-k t qu ” t chính vi c mình làmể ẻ ọ ọ ế ả ừ ệ-       N u sáng nào tr cũng d y lúc 6g, chu n b m i th kho ng 1 ti ng, sau đó 7 gi raế ẻ ậ ẩ ị ọ ứ ả ế ờ kh i nhà thì không bao gi đ n tr ng tr . Nh ng, có hôm nào đó, khi tr b ngỏ ờ ế ườ ễ ư ẻ ừ t nhd y đã là 6 gi r i, thì ch c ch n hôm đó sẽ b tr h c. C l p đang ng inghiêmỉ ậ ờ ưỡ ắ ắ ị ễ ọ ả ớ ồ ch nh nghe th y gi ng bài, t d ng m t mình lò dò b c vào tr c ánh m tđ d n c aỉ ầ ả ự ư ộ ướ ướ ắ ổ ồ ủ c l p khi n b n thân tr cũng c m th y x u h , r i th y giáo t đócũng tr nên chú ýả ớ ế ả ẻ ả ấ ấ ổ ồ ầ ừ ở đ n tr nhi u h n. Tr i nghi m này mà l p đi l p l i sẽ khi ntr th y x u h vàế ẻ ề ơ ả ệ ặ ặ ạ ế ẻ ấ ấ ổ không còn tái di n n a. Tr sẽ t mình suy nghĩ “Ngày mai nh tđ nh mình sẽ d y t 6ễ ữ ẻ ự ấ ị ậ ừ gi m i đ c”.ờ ớ ượ-       Ngày ti p theo, tr d y t 6 gi sáng, và có th đ n tr ng tho i mái th i gian. Khiế ẻ ậ ừ ờ ể ế ườ ả ờ

y tr sẽ h c đ c bài h c là b ng vi c thay đ i hành đ ng c a mình thì k t qu cũngấ ẻ ọ ượ ọ ằ ệ ổ ộ ủ ế ả sẽ đ c thay đ i. Ch c n t mình thay đ i nguyên nhân, thì k t qu cũng có th thayượ ổ ỉ ầ ự ổ ế ả ể đ i đ c.ổ ượ-       Tr nào đ c nhi u tr i nghi m l p đi l p l i trong cu c s ng t ng t nh ví dẻ ượ ề ả ệ ặ ặ ạ ộ ố ươ ự ư ụ trên, thì sẽ t hình thành cho mình thói quen suy nghĩ và tìm h ng gi i quy t v n đự ướ ả ế ấ ề khi có tình hu ng x u x y ra. Và tr sẽ có thêm n l c đ thay đ i nguyên nhân d nố ấ ả ẻ ỗ ự ể ổ ẫ đ n hành đ ng đó. Đó chính là năng l c ph n ng v i các tình hu ng th c t .ế ộ ự ả ứ ớ ố ự ế-       Ng c l i, tr ng h p mà b m đánh th c bu i sáng và tr b tr h c thì sẽ thượ ạ ườ ợ ố ẹ ứ ổ ẻ ị ễ ọ ế nào? Khi v nhà ch c ch n tr sẽ h m h c v i b m “Ch t i b m đánh th c con d yề ắ ắ ẻ ậ ự ớ ố ẹ ỉ ạ ố ẹ ứ ậ tr nên m i v y”. V y là nguyên nhân d n đ n vi c đi h c tr không ph i là l i t i b nễ ớ ậ ậ ẫ ế ệ ọ ễ ả ỗ ạ ả thân mình. K t qu không nh mong mu n là b b n bè chê c i, b th y cô đ ý hayế ả ư ố ị ạ ườ ị ầ ể qu m ng y không ph i l i t i mình, mà là l i t i b m đã không đánh th c mìnhở ắ ấ ả ỗ ạ ỗ ạ ố ẹ ứ d y đúng gi . Tr mang suy nghĩ nh này sẽ cho r ng chính cha m là ng i đã đ x yậ ờ ẻ ư ằ ẹ ườ ể ả

ra chuy n tr h c này. Và chính vì nghĩ r ng l i là c a cha m , nên tr cũng không hệ ễ ọ ằ ỗ ủ ẹ ẻ ề có ý đ nh thay đ i hành đ ng c a mình, thay đ i nguyên nhân d n đ n k t qu y.ị ổ ộ ủ ổ ẫ ế ế ả ấ4.     Hãy b t đ u t vi c “không đánh th c con d y bu i sáng”ắ ầ ừ ệ ứ ậ ổLàm th nào đ b t đ u vi c này? N u nh cha m có th thành công vi c này thìế ể ắ ầ ệ ế ư ẹ ể ở ệ cũng sẽ bi t cách đ thành công trong các công vi c khác nh : đ tr t so n sách vế ể ệ ư ể ẻ ự ạ ở c a mình, t ch n qu n áo m c hôm sau, t cho đ vào n i đ gi t…ủ ự ọ ầ ặ ự ồ ơ ể ặ-       Ban đ u hãy trò chuy n v i trầ ệ ớ ẻ“Con có bi t là n u bu i sáng mà ph i đ b m đánh th c thì sẽ có tác d ng x u là làmế ế ổ ả ể ố ẹ ứ ụ ấ c n tr s t l p c a con đ y?”, cha m hãy nói cho tr suy nghĩ c a mình v v n đả ở ự ự ậ ủ ấ ẹ ẻ ủ ề ấ ề này. Ti p đ n nói cho tr quy t đ nh c a mình “Nên t ngày mai b m sẽ không đánhế ế ẻ ế ị ủ ừ ố ẹ th c con n a đâu nhé”.ứ ữKhi này tr sẽ ph n ng t c thì “Không đ c, b m làm khó con à. Ngày mai v n ph iẻ ả ứ ứ ượ ố ẹ ẫ ả g i con d y đ y”. Khi này cha m đ ng có n i nóng v i tr v i “Không đ c cãi, b mọ ậ ấ ẹ ừ ổ ớ ẻ ộ ượ ố ẹ nói là ph i nghe”.Cha m hãy g t gù ti p nh n tâm tr ng c a tr “ đúng là làm khóả ẹ ậ ế ậ ạ ủ ẻ ừ con th t. M i khi đ c b m g i d y th mà b ng nhiên t ngày mai l i ph i t mìnhậ ọ ượ ố ẹ ọ ậ ế ỗ ừ ạ ả ự d y nh ”,nh ng v n t ra c ng quy t ch t l i ý c a mình “nh ng mà mai m sẽ khôngậ ỉ ư ẫ ỏ ươ ế ố ạ ủ ư ẹ g i đ con t d y nhé”.ọ ể ự ậ  -       H tr cho tr d y s m nh nàoỗ ợ ẻ ậ ớ ưCha m có th mua cho tr đ ng h báo th c. Trao đ i cùng tr v các ph ng án làmẹ ể ẻ ồ ồ ứ ổ ẻ ề ươ sao đ tr có th t d y s m m t mình mà không c n b m đánh th c. Đ i v i giaể ẻ ể ự ậ ớ ộ ầ ố ẹ ứ ố ớ đình tôi, tôi đã t ng l i con gái mình chi c đ ng h báo th c mà tôi dùng khi còn tr .ặ ạ ế ồ ồ ứ ẻ Khi đ n gi con ph i d y thì tôi hay m ti vi đ đánh th c. Công vi c c a con gái tôi làế ờ ả ậ ở ể ứ ệ ủ ph i đ t chuông báo th c tr c khi đi ng .ả ặ ứ ướ ủ   -       Quy t tâm “Không đánh th c tr bu i sáng”ế ứ ẻ ổBan đ u khi tr không th c d y thì cha m hãy c g ng nh n n i, vì s nh n n i đó sẽầ ẻ ứ ậ ẹ ố ắ ẫ ạ ự ẫ ạ có k t qu thay đ i v sau, tr sẽ t mình th c d y đ c. Khi mãi mà tr không ch uế ả ổ ề ẻ ự ứ ậ ượ ẻ ị th c d y thì dù có tr i qua m y ti ng đi n a cha m không đánh th c thì r i tr cũngứ ậ ả ấ ế ữ ẹ ứ ồ ẻ sẽ ph i t d y.N u khi này mà cha m không kiên nh n đ c mà đánh th c tr , thì sauả ự ậ ế ẹ ẫ ượ ứ ẻ đó tr không bao gi s a đ c thói quen l i vào ng i khác c a mình.ẻ ờ ử ượ ỷ ạ ườ ủV n đ đây không ph i ch có t b n thân tr không th c d y đ c, mà l i nói vàấ ề ở ả ỉ ự ả ẻ ứ ậ ượ ờ hành đ ng c a cha m thi u s nh t quán. Tr sẽ ng m hi u r ng “b m ch nóiộ ủ ẹ ế ự ấ ẻ ầ ể ằ ố ẹ ỉ mi ng là không đánh th c thôi, ch cu i cùng thì cũng v n c ph i đánh th c mìnhệ ứ ứ ố ẫ ứ ả ứ d y” làm m t đi s uy nghiêm c a cha m . Cha m mà không đ c tr tôn tr ng thìậ ấ ự ủ ẹ ẹ ượ ẻ ọ vi c nuôi d y tính trách nhi m cho tr sẽ vô cùng khó khăn. Chính vì th khi đã quy tệ ạ ệ ẻ ế ế tâm b t đ u th c hi n thì cũng quy t tâm không đánh th c tr dù có chuy n gì đi n a.ắ ầ ự ệ ế ứ ẻ ệ ữ  -       Hãy công nh n r ng tr có th th c d y m t mìnhậ ằ ẻ ể ứ ậ ộBu i sáng đ u tiên khi tr t mình th c d y vào bu i sáng hãy th ng th n công nh nố ầ ẻ ự ứ ậ ổ ẳ ắ ậ đi u đó v i tr b ng s vui m ng “Con có th t th c d y m t mình đ y ch . M r tề ớ ẻ ằ ự ừ ể ự ứ ậ ộ ấ ứ ẹ ấ vui. Đúng là con yêu c a m có th làm đ c r i nè. M r t t hào v con”. T mìnhủ ẹ ể ượ ồ ẹ ấ ự ề ự th c d y vào bu i sáng, l i đ c cha m công nh n v s c g ng đó sẽ khi n tr trứ ậ ổ ạ ượ ẹ ậ ề ự ố ắ ế ẻ ở nên t tin h n. S t tin này khác v i s t tin v kh ng đ nh cái tôi, kh ng đ nh s t nự ơ ự ự ớ ự ự ề ẳ ị ẳ ị ự ồ t i c a b n thân, mà đây là s t tin t k t qu đ c sinh ra t m t vi c làm c thạ ủ ả ự ự ừ ế ả ượ ừ ộ ệ ụ ể c a b n thân.ủ ảKhi hai cái t tin này h p thành m t thì cu c s ng đ i v i tr sẽ là nh ng ngày vui b tự ợ ộ ộ ố ố ớ ẻ ữ ấ t n.ậ5. Câu chuy n c a chính mình v bài h c nguyên nhân-k t qu :ệ ủ ề ọ ế ả  Cho đ n gi mình đã g p không ít kinh nghi m khóc c i t chính nh ng tr i nghi mế ờ ặ ệ ườ ừ ữ ả ệ c a bài h c nguyên nhân-k t qu . Nh ng đáng nh nh t chính là l n đi thi vào tr ngủ ọ ế ả ư ớ ấ ầ ườ chuyên năm l p 6. Hôm đó c nhà mình đi g t t sáng s m nên mình ph i đ p xe m tớ ả ặ ừ ớ ả ạ ộ

mình (t m 5-6 cây s ) vào ph thi. Mình nh hôm đó mình đi s m l m, mình đ n khiầ ố ố ớ ớ ắ ế tr ng ch a m c a. Vào tr ng r i ch ng quen ai nên đ ng thui th i m t mình trongườ ư ở ử ườ ồ ẳ ứ ủ ộ góc hành lang (v i l i nhút nhát vì ch ng đ c vào ph bao gi mà ) nhìn các b n khácớ ạ ẳ ượ ố ờ ạ nô đùa. Mình cũng không nh chính xác vì sao mình l i đ t nhiên nh đ n ki m tra gi y d thi,ớ ạ ộ ớ ế ể ấ ự bèn m c p thì l c mãi không th y. Mình ho ng quá bèn l y xe phóng v i v nhà đở ặ ụ ấ ả ấ ộ ề ể l y gi y báo d thi, v a đ p v v a s sẽ b tr không quay l i k p. Th r i n tr i nhấ ấ ự ừ ạ ề ừ ợ ị ễ ạ ị ế ồ ơ ờ ờ đ p h t s c mình v n quay l i s m tr c khi giáo viên đ c báo danh vào phòng thi. Mạ ế ứ ẫ ạ ớ ướ ọ ồ hôi m kê nh nh i và m t n a nh ng không hi u sao mình v n đ c 8 đi m thi vănồ ễ ạ ệ ữ ư ể ẫ ượ ể bu i sáng y. Còn bu i chi u thi toán thì tôi làm kém nên k t qu thi tr t. Ch vì tr cổ ấ ổ ề ế ả ượ ỉ ướ khi đi thi không ki m tra gi y báo danh đ y đ nên tôi đã g p s c nh th . T đó vể ấ ầ ủ ặ ự ố ư ế ừ ề sau m i l n đi thi mình đ u nh l i bài h c y. Còn m mình v n hay lôi câu chuy nỗ ẫ ề ớ ạ ọ ấ ẹ ẫ ệ này đ k x u v i con r :))).ể ể ấ ớ ể  Th t b i trong vi c thi tr ng chuyên không khi n mình bu n, bây gi nhìn l i mìnhấ ạ ệ ườ ế ồ ờ ạ l i th y đó cũng là may m n vì ngay t ngày y mình đã gi suy nghĩ r ng "h c đâuạ ấ ắ ừ ấ ữ ằ ọ ở cũng đ c, n u con c g ng thì sẽ luôn có k t qu t t mà", vì th mình không ch n h cượ ế ố ắ ế ả ố ế ọ ọ tr ng nào khác trong ph mà h c tr ng làng. Và mình v n gi cái v thu n nôngườ ố ọ ở ườ ẫ ữ ẻ ầ c a mình mãi cho đ n khi h t c p 3 :))).ủ ế ế ấ  Và còn r t nhi u tr i nghi m khác t bé xíu đã cho mình nh n ra t t c m i vi c đ uấ ề ả ệ ừ ậ ấ ả ọ ệ ề có nguyên nhân và k t qu do chính hành đ ng c a mình ch không ph i do l i c a aiế ả ộ ủ ứ ả ỗ ủ khác. Vì th v i Bon, mình cũng sẽ coi đây là câu chuy n c a đ dành đ t ng Bon ^^.ế ớ ệ ủ ể ể ặL i cu i:ờ ố       Sau bài note này sẽ là bài note v nh ng vi c c th h n cho tr đ n 3 tu i và đ n 6ề ữ ệ ụ ể ơ ẻ ế ổ ế tu i, đ n 14 tu i nên t mình làm đ cha m có cái nhìn dài h n trong nh ng giai đo nổ ế ổ ự ể ẹ ơ ữ ạ ti p theo cho con mình. m t trong bí quy t chi s c a nh ng ng i b n r n nh ng v nế ộ ế ẻ ủ ữ ườ ậ ộ ư ẫ thành cong trong s nghi p đó là đ con đ c làm nh ng gì thu c v trách nhi m c aự ệ ể ượ ữ ộ ề ệ ủ cá nhân mình thay vì làm h t cho con, ho c phó thác nó cho ng i giúp vi c.ế ặ ườ ệ  Xã h i Nh t không có ng i giúp vi c nh VN (ho c có thì ch làm theo d ng bán th iộ ậ ườ ệ ư ặ ỉ ạ ờ gian cho nh ng gia đình c c kì giàu có) nên vi c cha m ph i đ con t làm m i thữ ự ệ ẹ ả ể ự ọ ứ thu c v cá nhân mình cũng là m t đi u t t y u. Mình ch mong sao nh ng gia đình cóộ ề ộ ề ấ ế ỉ ữ ng i giúp vi c VN sẽ bi t v n d ng khéo léo đ không t c đo t đi c a con c h iườ ệ ở ế ậ ụ ể ướ ạ ủ ơ ộ đ c t l p ngay t khi còn nh , đ con l n lên đ ng làm ng i l i mà thôiượ ự ậ ừ ỏ ể ớ ừ ườ ỉ ạM i ng i có th share n u th y h u ích. Bài note này đã đ c đăng trên bào A.family.ọ ườ ể ế ấ ữ ượ

D y tr t l p t khi nào, và cách d y nh th nào?ạ ẻ ự ậ ừ ạ ư ếNg i d ch: Nguy n Th Thuườ ị ễ ịMình sẽ b t đ u seri bài v d y con t l p dành cho các cha m mu n tham kh o nuôiắ ầ ề ạ ự ậ ẹ ố ả d y con theo quan đi m c a ng i Nh t và c a ph ng pháp Montessori. T lí lu n r iạ ể ủ ườ ậ ủ ươ ừ ậ ồ t i các bài c th đ cha m th c hành.ớ ụ ể ể ẹ ứTrích d n: ẫ 親子が輝くモンテッソのメッセージ、相良敦子T m d ch: “Thông đi p c a Montessori đ giúp c cha m và con cùng t a sáng”, tác giạ ị ệ ủ ể ả ẹ ỏ ả Sagara AtsukoL i nói đ u:ờ ầ-       Có lẽ nhi u cha m vì nghĩ r ng làm giúp con là th hi n tình yêu th ng v i con,vìề ẹ ằ ể ệ ươ ớ mu n con ch c n chuyên tâm vào ăn, h c và ch i, vì nghĩ r ng con ch a bi t làm gì, vàố ỉ ầ ọ ơ ằ ư ế vì nhà có ng i giúp vi c r i, và vì ông bà chi u cháu không cho cháu làm…. Có muônườ ệ ồ ề vàn lí do nh th nên cha m đã vô tình c p đi c a con tr r t nhi u nh ng vi c mà lẽư ế ẹ ướ ủ ẻ ấ ề ữ ệ ra nó ph i là công vi c và trách nhi m c a cá nhâncon tr .ả ệ ệ ủ ẻ

-       Lẽ ra th i đi m c n d y tr tính t l p đ làm n n móng v ng ch c cho giaiở ờ ể ầ ạ ẻ ự ậ ể ề ữ ắ đo n thi u niên và thanh niên thì cha m l i không cho tr làm, r i đ t nhiên khi trạ ế ẹ ạ ẻ ồ ộ ẻ l n lên tr v n quen v i thói quen đ c cung ph ng nh th thì cha m l i b t đ u caớ ẻ ẫ ớ ượ ụ ư ế ẹ ạ ắ ầ thán và la m ng con r ng sao l i n i th , d a d m th .ắ ằ ạ ỷ ạ ế ự ẫ ế-       Làm th nào đ hình thành cho con thói quen t l p ngay t khi còn nh đ làmế ể ự ậ ừ ỏ ể b c đ m v ng ch c cho con trong tu i tr ng thành, mình sẽ vi t m t lo t bài nhướ ệ ữ ắ ổ ưở ế ộ ạ ỏ v d y tr tính t l p và kỹ năng s ng, m t ph n tham kh o t cu n sách “Cha mề ạ ẻ ự ậ ố ộ ầ ả ừ ố ẹ Nh t d y con t l p” c a tác gi Sugahara Yuko,và kèm theo ph ng pháp Montessoriậ ạ ự ậ ủ ả ươ c a tác gi Sagara Atsuko.ủ ả1.      Nên d y tr t l p t khi nàoạ ẻ ự ậ ừCâu tr l i r t đ n gi n đó là khi tr đ c 1 tu i r i đ n 2 tu i tr đòi t mình xúc,ả ờ ấ ơ ả ẻ ượ ổ ưỡ ế ổ ẻ ự t mình đi giày,t mình đi nhà v sinh…là th i kỳ tr b t đ u mu n đ c t mình làmự ự ệ ờ ẻ ắ ầ ố ượ ự m i th , t c là b t đ u mu n t l p thì thay vì ngăn c n cha m hãy trao cho tr quy nọ ứ ứ ắ ầ ố ự ậ ả ẹ ẻ ề đ c t mình làm.ượ ự  -       Vì sao ph i đ tr t l p t khi còn nhả ể ẻ ự ậ ừ ỏ:     Khi tr phát ra tín hi u con mu n t mình làm, t c là tr đang mu n nói v i cha mẻ ệ ố ự ứ ẻ ố ớ ẹ r ng “cha m hãy giúp con đ con có th t làm m t mình” và đó cũng chính là b c cằ ẹ ể ể ự ộ ướ ơ b n đ u tiên mà m t con ng i ti n t i t l p. N u cha m b qua giai đo n ti n đả ầ ộ ườ ế ớ ự ậ ế ẹ ỏ ạ ề ề này không cho tr luy n t p, r i khi tr l n lên vài tu i n a l i la m ng tr là “l n r iẻ ệ ậ ồ ẻ ớ ổ ữ ạ ắ ẻ ớ ồ mà m y cái vi c c n con này cũng không làm đ c” hay “t mình làm đi”, thì th t ch ngấ ệ ỏ ượ ự ậ ẳ khác nào xây nhà mà không xây móng.     Đ ng th i ý th c mu n t mình làm nó còn th hi n s kh ng đ nh cái tôi, ý chí c aồ ờ ứ ố ự ể ệ ự ẳ ị ủ b n thân nên n u nh nó nh n đ c s tôn tr ng t cha m thì cái tôi y sẽ ti p t cả ế ư ậ ượ ự ọ ừ ẹ ấ ế ụ đ m hoa k t trái.ơ ế     Còn n u nh cha m nào nhìn th y con lóng ngóng c m thìa r i làm đ ăn tung tóe,ế ư ẹ ấ ầ ồ ồ v ng v cài cái cúc mà nó c tr t, bu c mãi cái dây giày mà nó không xong thì s tụ ề ứ ượ ộ ố ru t, r i cáu k nhnói v i con “đ y mà, có làm đ c đâu nh ng c đòi c ”, r i “m đangộ ồ ỉ ớ ấ ượ ư ứ ơ ồ ẹ b n l m,không có th i gian”, hay d d “khi nào con làm đ c thì m cho con làm” thìậ ắ ờ ụ ỗ ượ ẹ t nhiên đã ng t m t m m non t l p v a m i nhú c a tr đi r i. Cha m l i khôngự ắ ấ ầ ự ậ ừ ớ ủ ẻ ồ ẹ ạ bi t r ng tr sẽ tích lũy đ c kinh nghi m đ tr nên thành th o h n t chính nh ngế ằ ẻ ượ ệ ể ở ạ ơ ừ ữ tr i nghi m v ng v và th t b i y đ y. H n th n a hành đ ng ngăn c n còn ám thả ệ ụ ề ấ ạ ấ ấ ơ ế ữ ộ ả ị m t s ph đ nh cái tôi c a tr , sẽ khi n tr m t đi t tin và đ ng l c hành đ ng.ộ ự ủ ị ủ ẻ ế ẻ ấ ự ộ ự ộ-        “Mu n t mình làm” chính là b ng ch ng v s tr ng thànhố ự ằ ứ ề ự ưở     S phát tri n c a tr sẽ chia ra nhi u b c, mà thành th c b c này r i sẽ là ti n đự ể ủ ẻ ề ướ ụ ướ ồ ề ề cho tr ti n đ n b c cao h n. T i sao khi tr t p l y hay t p bò thì cha m có thẻ ế ế ướ ơ ạ ẻ ậ ẫ ậ ẹ ể kiên nh n ch tr làm đi làm l i m y ch c l t, r i còn c làm sao t o ra môi tr ngẫ ờ ẻ ạ ấ ụ ượ ồ ố ạ ườ t t nh t đ cho tr l y, tr bò đ c nhanh h n. Th thì t i sao cha m không coi vi cố ấ ể ẻ ẫ ẻ ượ ơ ế ạ ẹ ệ tr mu n t xúc c m, t đi giày…cũng nh m t giai đo n phát tri n nh là vi c tr t pẻ ố ự ơ ự ư ộ ạ ể ư ệ ẻ ậ l y, t p bò đ kiên nh n v i tr h n.ẫ ậ ể ẫ ớ ẻ ơ     Đ ng trên quan đi m c a nhà giáo d c Montessori thì có nh ng th i đi m ch x yứ ể ủ ụ ữ ờ ể ỉ ả đ n m t l n duy nh t trong đ i tr mà th i đi m đó, c quan c m th c a tr trế ộ ầ ấ ờ ẻ ở ờ ể ơ ả ụ ủ ẻ ở nên nh y c m đ c bi t đ ti p thu nh ng kích thích t môi tr ng xung quanh. Thôngạ ả ặ ệ ể ế ữ ừ ườ qua vi c h p thu nh ng kích thích c n thi t và t t y u y tr sẽ hình thành nên chínhệ ấ ữ ầ ế ấ ế ấ ẻ con ng i mình. Đó chính là “th i kỳ nh y c m”. D u hi u c a th i kỳ nh y c m chínhườ ờ ạ ả ấ ệ ủ ờ ạ ả à viêc tr th hi n mình mu n làm gì, đang t p trung hay có h ng thú đ c bi t v i cáiẻ ể ệ ố ậ ứ ặ ệ ớ gì. N u nh cha m b qua th i kỳ này thì tr v n sẽ h c đ c nh ng kh năng thànhế ư ẹ ỏ ờ ẻ ẫ ọ ượ ư ả th c sẽ ch m h n và có khi làm gi m đi tinh th n ham h c h i c a tr đi r t nhi u.ụ ậ ơ ả ầ ọ ỏ ủ ẻ ấ ề     V y thì “mu n t mình làm gì” cũng chính là d u hi u c a tr b c vào th i kỳ nh yậ ố ự ấ ệ ủ ẻ ướ ờ ạ c m đó, và đ giúp con phát tri n v c m xúc l n rèn luy n tính t l p l n kỹ năngả ể ể ề ả ẫ ệ ự ậ ẫ

s ng thì cha m đ ng b qua th i kỳ n n móng quan tr ng này. N u mu n sau nàyố ẹ ừ ỏ ờ ề ọ ế ố nuôi con “nhàn nhã” thì cha m hãy dành th i gian kiên nh n, dõi theo nh ng thay đ iẹ ờ ẫ ữ ổ t tâm lí đ n hành đ ng, và m t trái tim s n sang “ti p nh n nh ng mong mu n c aừ ế ộ ộ ẵ ế ậ ữ ố ủ con” nhé.2.      D y tr nh th nào?ạ ẻ ư ế     Tôi bi t là mình ph i đ cho tr t làm, ho c là d y tr làm đ giúp tr t l p đ y,ế ả ể ẻ ự ặ ạ ẻ ể ẻ ự ậ ấ nh ng mà nói tr không nghe, có khi d y mãi mà tr không bi t làm theo. V y tôi ph iư ẻ ạ ẻ ế ậ ả làm th nào. Vâng câu h i này cũng là câu h i mà nhi u ph huynh than th nhi uế ỏ ỏ ề ụ ở ề nh t.Th c ra m u ch t c a v n đ đây là không ph i tr không làm đ c mà là “trấ ự ấ ố ủ ấ ề ở ả ẻ ượ ẻ không bi t cách làm”. Vì th cách cha m d y tr cũng nh t o ra môi tr ng thích h pế ế ẹ ạ ẻ ư ạ ườ ợ nh t đ tr h c h i nh nào sẽ quy t đ nh đ n vi c tr có th t mình làm đ c m tấ ể ẻ ọ ỏ ư ế ị ế ệ ẻ ể ự ượ ộ mình hay không. D i đây là nh ng l i khuyên v cách d y tr theo ph ng phápướ ữ ờ ề ạ ẻ ươ Montessori:-       Dù ch a nói sõi nh ng tr đã bi t gi ng l y cái thìa đòi t mình xúc, đòi t đánhư ư ẻ ế ằ ấ ự ự răng, t đi giày…khi y vi c cha m c n làm là hãy “thu tay l i và dõi theo”hành đ ngự ấ ệ ẹ ầ ạ ộ c a tr nh là s ti p nh n mong mu n c a tr . Hãy quan sát xem tr có th làm đ củ ẻ ư ự ế ậ ố ủ ẻ ẻ ể ượ đ n đâu, ch nào là khó đ i v i tr , ch nào là tr v ng m c không làm ti p đ c đế ỗ ố ớ ẻ ỗ ẻ ướ ắ ế ượ ể t đó đ a ra nh ng cách ch d n tr làm cho phù h p.ừ ư ữ ỉ ẫ ẻ ợ-       Khi mu n d y tr làm gì thì hãy ch ch n m t vi c đ d y thôi. N u d y quá nhi uố ạ ẻ ỉ ọ ộ ệ ể ạ ế ạ ề th m t lúc thì b n đ ng ng c nhiên là đã d y r i mà tr ch ng nh đ c gì.ứ ộ ạ ừ ạ ạ ồ ẻ ẳ ớ ượ-       Hành đ ng c n đ c chia ra làm các b c rõ ràng, ch nào khó làm đi làm l iộ ầ ượ ướ ỗ ạ nhi u l n cho tr nhìnề ầ ẻ-       Cho tr nhìn theo và b t ch c hành đ ng c a mình: Hành đ ng ph i th t ch mẻ ắ ướ ộ ủ ộ ả ậ ậ rãi, có trình t và tr t t làm sao tr nhìn th y rõ. Tr con không có t c đ lí gi i ngayự ậ ự ẻ ấ ẻ ố ộ ả nh ng i l n đ c nên cách d y sẽ khác v i ng i l n. Vì tr con sẽ mu n l u l iư ườ ớ ượ ạ ớ ườ ớ ẻ ố ư ạ hình nh 24 hình /phút thay vì ng i l n mu n l u hình nh 24 hình/giây. Ví d nhả ườ ớ ố ư ả ụ ư khi d y tr g p cái áo thì m hãy làm th t ch m t b c g p hai tay, r i đ n thân áo,ạ ẻ ấ ẹ ậ ậ ừ ướ ấ ồ ế sau đó g p đôi l i nh ng không c n m ph i thuy t minh t ng b c cho tr ngheấ ạ ư ầ ẹ ả ế ừ ướ ẻ-       Nguyên t c “Đ ng nói mà hãy hành đ ng” t c là: Đ ng thuy t minh hay gi i thíchắ ừ ộ ứ ừ ế ả gì khi làm cho tr nhìnẻ-       Sau khi hành đ ng xong h t r i m i b t đ u gi i thích cho tr . Ví d nh con nhộ ế ồ ớ ắ ầ ả ẻ ụ ư ớ không m g p áo b t đ u t g p tay ph i, tay trái, đ n thân áo, r i g p đôi l i…ẹ ấ ắ ầ ừ ấ ả ế ồ ấ ạ-       Tránh dùng t hàm ý chê bai, gây s t ti cho tr ki u nh “đ y, con đã hi u ch a”,ừ ự ự ẻ ể ư ấ ể ư “m d y r i mà v n không bi t làm à”.ẹ ạ ồ ẫ ế-       Đ ng bao gi t ra s t ru t vì tr th t b i nhi u l n thì m i thành công đ c,ừ ờ ỏ ố ộ ẻ ấ ạ ề ầ ớ ượ nh ng đó là s thành công vô cùng giá tr đ i v i cu c đ i tr .ư ự ị ố ớ ộ ờ ẻ-       Đ ng bao gi v a làm cho tr xem l i v a nói đính chính ki u lên gi ng v i tr khiừ ờ ừ ẻ ạ ừ ể ọ ớ ẻ đang d y tr : “đây, làm nh này này”, hay mu n nói cho con bi t ch sai ki u nh “conạ ẻ ư ố ế ỗ ể ư đã th y mình làm sai ch a, đúng không”, thì sẽ ch khi n tr t t h ng mà không thêmấ ư ỉ ế ẻ ụ ứ làm ti p n a.ế ữ-       Cu i cùng là m i đ a tr sẽ có tính cách và ý chí khác nhau, nên cha m hãy quanố ỗ ứ ẻ ẹ sát con mình đ tìm ra th i đi m phù h p đ b t đ u d y tr nh ng thói quen t l p.ể ờ ể ợ ể ắ ầ ạ ẻ ữ ự ậ Nhanh ch m không quan tr ng b ng vi c tr thu đ c gì cho b n thân t nh ng vi cậ ọ ằ ệ ẻ ượ ả ừ ữ ệ làm y, và không b làm m t đi h ng thú. Vì th mình sẽ không ghi ra khung rõ ràngấ ị ấ ứ ế r ng tu i này tr c n làm đ c cái gì, ch c n t 0- 3 tu i tr đ c nuôi d ng khằ ở ổ ẻ ầ ượ ỉ ầ ừ ổ ẻ ượ ưỡ ả năng kh ng đ nh b n thân, bi t chăm sóc v sinh cá nhân, nh ng đi u c b n liên quanẳ ị ả ế ệ ữ ề ơ ả đ n b n thân trong sinh ho t hàng ngày là đ c. ế ả ạ ượ         

PS: M i ng i có th share n u th y h u ích mà không c n h i. N u mu n coppy vọ ườ ể ế ấ ữ ầ ỏ ế ố ề note c a mình thì mong m i ng i tôn tr ng công s c c a ng i d ch mà ghi rõ ngu nủ ọ ườ ọ ứ ủ ườ ị ồ d ch nhé. Và dù không ghi ngu n đi chăng n a thì mình cũng không l y làm bu n, vìị ồ ữ ấ ồ m c đích l n nh t đ mình chia s nh ng đi u này là làm sao càng nhi u cha m bi tụ ớ ấ ể ẻ ữ ề ề ẹ ế đ n cách nuôi d y con t t h n mà thôi.ế ạ ố ơ  

Th i kỳ ph n kháng là gì và 4 cách hi u qu đ cha m x lí c nờ ả ệ ả ể ẹ ử ơ ph n kháng c a con (0-3 tu i)ả ủ ổ

A.  Th i kỳ ph n kháng: khi nào, quan tr ng ra sao và cha m c n làm gì?ờ ả ọ ẹ ầ     Th i kỳ ph n kháng (ti ng Nh t là iya iya ki) là giai đo n t t y u mà tr nào cũngờ ả ế ậ ạ ấ ế ẻ b t bu c ph i đi qua trong quá trình phát tri n v tâm lí, c m xúc, ý th c cái tôi cáắ ộ ả ể ề ả ứ nhân. Đó cũng là d u hi u đ ch ng t s kh ng đ nh cái tôi c a tr đang hình thànhấ ệ ể ứ ỏ ự ẳ ị ủ ẻ nên vi c cha m ti p c n ra sao có nh h ng r t nhi u đ n tính cách và tâm sinh líệ ẹ ế ậ ả ưở ấ ề ế sau này c a tr .ủ ẻ     Đ c bi t là v i tr t 0-3 tu i, l a tu i mà tr ch a đi u ch nh đ c c m xúc vàặ ệ ớ ẻ ừ ổ ứ ổ ẻ ư ề ỉ ượ ả hành vi c a mình, n ucách ti p c n c a cha m không đúng thì r t có th cái tôi hayủ ế ế ậ ủ ẹ ấ ể c m xúc c a tr sẽ không đ c phát tri n m t cách tr n v n. Vì th cha m đ ng làmả ủ ẻ ượ ể ộ ọ ẹ ế ẹ ừ m t đi cá tính và t ch t c a riêng tr ch vì s thi u kiên nh n c a mình.ấ ố ấ ủ ẻ ỉ ự ế ẫ ủ      D u hi u đ u tiên c a th i kỳ ph n kháng chính là khi tr b c vào t m 10-11 thángấ ệ ầ ủ ờ ả ẻ ướ ầ tu i, không thích cái gì là tr sẽ c m đ v t đi, b ba m gi ng l y đ không cho ch i làổ ẻ ầ ồ ứ ị ẹ ằ ấ ồ ơ khóc ăn v .Vì sao th ? Vì giai đo n này s t ý th c, cũng nh h t m m th hi n cái tôiạ ế ạ ự ự ứ ư ạ ầ ể ệ đang b t đ u hình thành và phát tri n.ắ ầ ể     Tr khóc đòi l i đ m v a gi ng l y t tay mình vì tr ch a hi u th nào là ph nẻ ạ ồ ẹ ừ ằ ấ ừ ẻ ư ể ế ả kháng, mà tr ý th c r ng” không, nó là s h u c a con mà. Sao m l i l y, đ a tr conẻ ứ ằ ở ữ ủ ẹ ạ ấ ư ả đây”. Hay cho đ n lúc này tr ch a bi t phân bi t đ ch i c a mình v i c a anh, nh ngế ẻ ư ế ệ ồ ơ ủ ớ ủ ư khi đ c t m 10 tháng tu i tr sẽ b t đ u ý th c v s s h u c a b n thân, và c aượ ầ ổ ẻ ắ ầ ứ ề ự ở ữ ủ ả ủ ng i khác, và nó là s ý th c không th thi u trong quá trình phát tri n. Th i kỳ nàyườ ự ứ ể ế ể ờ cách x lí quan tr ng nh t đó là hãy d a theo nhu c u và c m xúc c a tr đ đáp ngử ọ ấ ự ầ ả ủ ẻ ể ứ theo, đ ng th i cha m sẽ l ng ghép nh ng mong mu n c a mình đ truy n t i choồ ờ ẹ ồ ữ ố ủ ể ề ả tr .ẻ     B c sang kho ng 11 tháng tu i tr sẽ hi u rõ h n ý nghĩa c a t “không đ c”, nênướ ả ổ ẻ ể ơ ủ ừ ượ nhi u khi tr sẽc ý l p đi l p l i hành đ ng b c m ch y ch đ mu n “trêu đùa” mề ẻ ố ặ ặ ạ ộ ị ấ ỉ ấ ỉ ể ố ẹ thôi đó.N u khi đó mà cha m càng dùng hình ph t đ c m ch thì ch khi n tr càngế ẹ ạ ể ấ ỉ ỉ ế ẻ không nghe l i h n. Thay vì nghĩ các hình ph t hãy đ tr đ c t do th hi n ýchí c aờ ơ ạ ể ẻ ượ ự ể ệ ủ mình. Tr sẽ d n h c đ c cách đi u ch nh c m xúc c a mình b n thân thông qua quáẻ ầ ọ ượ ề ỉ ả ủ ả trình tr i nghi m y. Cha m càng có nhi u cách ti p nh n c m xúc hay cách x líả ệ ấ ẹ ề ế ậ ả ử phong phú thì sẽ càng bi t cách d n d c m xúc c a tr , khi n tr bi t nghe theo mongế ẫ ụ ả ủ ẻ ế ẻ ế mu n c a cha m .ố ủ ẹ     Đ ng th i khi tr hi u đ c l i nói c a cha m thì hãy b t đ u th c hi n u n n nồ ờ ẻ ể ượ ờ ủ ẹ ắ ầ ự ệ ố ắ trong sinh ho t chotr . Tr đã hi u đ c ý nghĩa c a khen ng i, c m đoán, la m ng vìạ ẻ ẻ ể ượ ủ ợ ấ ắ th hãy phânbi t th t rõ ràng đ tr bi t khi nào tr đ c khen ng i, khi nào là b c mế ệ ậ ể ẻ ế ẻ ượ ợ ị ấ đoán. Hãy khen ng i khi tr làm đ c vi c t t hay hành đ ng t t nh ăn h t ph n ănợ ẻ ượ ệ ố ộ ố ư ế ầ d m, bi t v n bàn đ ng lên… Và truy n đ t ý c m đoán khi tr làm sai và hãy làm ví dặ ế ị ứ ề ạ ấ ẻ ụ cho tr xem nh không đ c s đi n, không g m phích c m… ẻ ư ượ ờ ổ ệ ặ ắ       Mình đã vi t r t nhi u note v l i khuyên dành cho cha m đ ng phó v i nh ngế ấ ề ề ờ ẹ ể ứ ớ ữ c n mè nheo, ph n kháng, đôi khi là ngh ch ng m c a con tr v i r t nhi u l a tu i.ơ ả ị ợ ủ ẻ ớ ấ ề ứ ổ Tuy nhiên mình nh n th y không ph i cha m nào cũng bi t áp d ng nó thành công.ậ ấ ả ẹ ế ụ

     Mình nghĩ đi u đ u tiên mà cha m c n làm đó là c n nh n th c r ng th i kỳ ph nề ầ ẹ ầ ầ ậ ứ ằ ờ ả kháng đ i v i quá trình phát tri n tâm lí, trí tu và c m xúc, cũng quan tr ng nh vi cố ớ ể ệ ả ọ ư ệ b n xây n n móng cho ngôi nhà. Ti p đ n hãy làm sao thay đ i cách ti p c n v iạ ề ế ế ổ ế ậ ớ nh ng c n ph n kháng y đ bi n nó tr thành nh ng ni m vui và k ni m nho nhữ ơ ả ấ ể ế ở ữ ề ỉ ệ ỏ trên hành trình nuôi d y con mình.ạ     Không nh t thi t ph i quá c u toàn “không la m ng” mà thay vào đó hãy tìm cáchấ ế ả ầ ắ th hi n s “quy n uy” trong l i nói và hành đ ng đ truy n t i cho tr thông đi pể ệ ự ề ờ ộ ể ề ả ẻ ệ nghe l i. S quy n uy y không ph i xây d ng b ng s s hãi c a tr mà là s tinờ ự ề ấ ả ự ằ ự ợ ủ ẻ ự t ng c a tr dành cho cha m . Quá trình xây d ng ni m tin t ng tuy t đ i y r tưở ủ ẻ ẹ ự ề ưở ệ ố ấ ấ c n cha m kiên nh n, sáng t o, c ng thêm m t chút th u hi u tâm lí con tr , thì ch cầ ẹ ẫ ạ ộ ộ ấ ể ẻ ắ ch n sẽ đem l i hi u qu .ắ ạ ệ ảB.      4 cách x lí v i nh ng c n ph n kháng c a conử ớ ữ ơ ả ủHôm nay mình l i xin g i đ n cha m nh ng cách r t h u hi u và th c ti n mình tómạ ử ế ẹ ữ ấ ữ ệ ự ễ t t t ch ng trình t v n nuôi d y con trên đài truy n hình NHK dành cho l a tu i 0-ắ ừ ươ ư ấ ạ ề ứ ổ3 tu i (đ c bi t là các nhóc tu i 2-3). Mình vi t d i d ng k tình hu ng c th đổ ặ ệ ở ổ ế ướ ạ ể ố ụ ể ể cha m d hình dung. Nhân v t chính là c u bé M đ c 2 tu i 1 tháng.ẹ ễ ậ ậ ượ ổ   1.        Ti p nh n mong mu nế ậ ố     M r t thích ô tô hay nh ng đ ch i ch y đ c nh bao c u nhóc 2-3 tu i khác. Hômấ ữ ồ ơ ạ ượ ư ậ ổ đó đang ăn c m tr a nh ng c u ta nh t quy t đòi m cái ô tô. M nói đ m đi tìmơ ư ư ậ ấ ế ẹ ẹ ể ẹ giúp, nh ng m gi cái nào lên c u cũng không ch u và khóc lóc. Vì m i 2 tu i nên v nư ẹ ơ ậ ị ớ ổ ố t còn h n ch , c u ch a bi t nói cho ng i khác hi u mong mu n c a mình nên nóiừ ạ ế ậ ư ế ườ ể ố ủ mãi m ch ng bi t c u mu n gì. M c m đ i l y m t cái ô tô đ n bên c u. M b t đ uẹ ẳ ế ậ ố ẹ ầ ạ ấ ộ ế ậ ẹ ắ ầ d n d “Cái ô tô này ph i không nh . À không ph i à. À cái ô tô con thích là cái gi ng xeẫ ụ ả ỉ ả ố c u đ ng không. À, nh ng cái đó con làm r i hôm tr c đi ch i m t r i”. Sau nh ng l iẩ ứ ư ơ ướ ơ ấ ồ ữ ờ d n d và m đã di n gi i thành t ng rõ ràng nh ng đi u c u mu n nói thì M đã g tẫ ụ ẹ ễ ả ừ ữ ữ ề ậ ố ậ đ u, r i ch m t vài phút sau là c u l i vui v tr l i.ầ ồ ỉ ộ ậ ạ ẻ ở ạ     Đi u quan tr ng trong tình hu ng này khi tr có nhu c u hãy ti p nh n mong mu nề ọ ố ẻ ầ ế ậ ố

y. R i tích c c trao đ i, trò chuy n đ d n d và di n gi i ý mu n c a tr thành câuấ ồ ự ổ ệ ể ẫ ụ ễ ả ố ủ ẻ rõ ràng. Vì tr giai đo n này nhi u khi do v n t h n ch nên bé không bi t di n tẻ ở ạ ề ố ừ ạ ế ế ễ ả mong mu n c a mình m t cách tr n v n đ ng i khác hi u. H n n a ti p nh n mongố ủ ộ ọ ẹ ể ườ ể ơ ữ ế ậ mu n còn có tác d ng to l n đó là nuôi d ng cái tôi l n lên kh e m nh. Càng tr nàoố ụ ớ ưỡ ớ ỏ ạ ẻ đ c cha m ti p nh n nhu c u chi u chu ng m t cách h p lí thì càng có m t tâm h nượ ẹ ế ậ ầ ề ộ ộ ợ ộ ồ phát tri n kh e kh n, càng có t tin. Vì tr luôn c m nh n đ c tình yêu th ng d tể ỏ ắ ự ẻ ả ậ ượ ươ ạ dào t cha m .ừ ẹ  2.      Th hi n s d t khoát, quy t đoán khi truy n t i thông đi p cho trể ệ ự ứ ế ề ả ệ ẻ     Ăn c m xong M đ c m d n ra b n n c đ r a tay, r a mi ng. Nh ng c u nh tơ ượ ẹ ẫ ồ ướ ể ử ử ệ ư ậ ấ quy t đòi đ ng ngh ch thêm v i vòi n c chút xíu n a c . M nói r t d t khoát v i c uế ứ ị ớ ướ ữ ơ ẹ ấ ứ ớ ậ “Không đ c. Con không đ c ngh ch n c n a”. Dùng d ng đ 1 phút c u m i ch uượ ượ ị ướ ữ ằ ộ ậ ớ ị b c t gh xu ng nh ng v n c nói thêm “Con v n mu n ngh ch n c c ”. Khi Mướ ừ ế ố ư ẫ ố ẫ ố ị ướ ơ b c xu ng r i m li n g p cái gh l i đ vào góc nhà thì c u lăn ra ăn v “Không, tướ ố ồ ẹ ề ấ ế ạ ể ậ ạ ự g p c , t g p c ” đ đòi g p cái gh nh a đó. Th là m li n nói “ , con mu n t g pấ ơ ự ấ ơ ể ấ ế ự ế ẹ ề Ừ ố ự ấ đúng không. M đ con t g p đây”. R i m l i cái gh cho cu c u t g p r i ch chẹ ể ự ấ ồ ở ạ ế ậ ự ấ ồ ỉ ỗ đ cu c u c t đi.ể ậ ấ     Th đ y, tình hu ng này v a c ng v a nhu nh ng r t h p lí. Cái nào chi u theoế ấ ố ừ ươ ừ ư ấ ợ ề nhu c u thì chi u tr , nh ng cái nào không đ c, cái nào vi ph m vào khung gi i h nầ ề ẻ ư ượ ạ ớ ạ cho phép thì cha m hãy th hi n thái đ c ng quy t d t khoát đ cho tr hi u.Thôngẹ ể ệ ộ ươ ế ứ ể ẻ ể qua cách x lí nh v y tr cũng sẽ h c đ c cách đi u ch nh s mong mu n c a b nử ư ậ ẻ ọ ượ ề ỉ ự ố ủ ả thân đ phù h p v i cha m và sau này là v i ng i khác. Đó cũng là m t bài h c v sể ợ ớ ẹ ớ ườ ộ ọ ề ự ti t ch , bi t tr c bi t sau. Đ ng th i nó cũng giúp c cha m đi u ch nh c m xúc hayế ế ế ướ ế ồ ờ ả ẹ ề ỉ ả

s b c b i c a mình, tránh tình tr ng lúc nào cũng c ph i g ng mình chi u theo mongự ự ộ ủ ạ ứ ả ồ ề mu n c a con.ố ủ  3.      M c k nóặ ệ     Hôm đó hai m con cùng ng i xem máy nh. Nh ng M nh t quy t đòi ngh ch ngẹ ồ ả ư ấ ế ị ố kính và m d t khoát không đ a. C u lăn ra ăn v r t to. M d , m b ki u gì cu c uẹ ứ ư ậ ạ ấ ẹ ỗ ẹ ế ể ậ cũng không nín v n c lăn l n khóc. M li n đ m c c u n m đ y khóc và đi ra chẫ ứ ộ ẹ ề ể ặ ậ ằ ấ ỗ khác. M v n khóc, nh ng ch m t chút sau là t nín đ ng d y đi ra ch i ch m .ẫ ư ỉ ộ ự ứ ậ ơ ỗ ẹ  Khi không còn cách nào khác dù đã m m m ng, đã c ng r n r i thì m c k nó là chiêuề ỏ ứ ắ ồ ặ ệ h u hi u. Vì đó là cách đ tr đ c m t mình, bình tĩnh l i, r i t mình đi u ch nhữ ệ ể ẻ ượ ở ộ ạ ồ ự ề ỉ l i c m xúc c a b n thân. Nên cha m đ m c k nó cho đ n khi nó t kh i, ho c m cạ ả ủ ả ẹ ể ặ ệ ế ự ỏ ặ ặ k nó trong vòng 5-10 phút chính là cho tr c h i đ tr h c cách đi u ch nh c m xúcệ ẻ ơ ộ ể ẻ ọ ề ỉ ả c a b n thân đó.ủ ả  4.      L ng sang chuy n khác đ đánh l c h ngả ệ ể ạ ướ     Hôm y M giúp m r a bát. Hai m con r a bát xong r i mà c u v n khoái trò ngh chấ ẹ ử ẹ ử ồ ậ ẫ ị vòi n c ch y. M nói là “V y thì mình ch ch i thêm 5 phút thôi nhé”, r i l y đ ng hướ ả ẹ ậ ỉ ơ ồ ấ ồ ồ b m gi . Th nh ng h t 5 phút r i mà cu c u v n không có ý đ nh d ng l i ch vì c uấ ờ ế ư ế ồ ậ ẫ ị ừ ạ ỉ ậ thích nghe ti ng “zà, zà” c a vòi n c. M đã kiên nh n nói r ng mình đã ch i h t 5ế ủ ướ ẹ ẫ ằ ơ ế phút r i nên con ph i gi l i h a, không đ c ch i n a. Cu c u v n không nghe (vì t mồ ả ữ ờ ứ ượ ơ ữ ậ ẫ ầ 2-3 tu i bé ch t p trung vào ý th c c a b n thân ch ch a hi u lí lẽ nhi u nên m cóổ ỉ ậ ứ ủ ả ứ ư ể ề ẹ gi i thích nhi u đôi khi cũng không hi u qu ).ả ề ệ ả Th là m li n t t vòi, b M ch y đi ch khác khi n c u la toáng lên khóc lóc ăn v . Mế ẹ ề ắ ế ạ ỗ ế ậ ạ ẹ b đ n bên gh r i d “Mình đi ch i cát ngoài sân đi. Hôm nay mình ch a đi mà”. Ch 1-ế ế ế ồ ụ ơ ư ỉ2 phút sau khi m thuy t ph c là M đã xuôi xuôi v vòi n c, và l i h n h tr l i ngayẹ ế ụ ụ ướ ạ ớ ở ở ạ r i háo h c đi ch i cát cùng m .ồ ứ ơ ẹL i cu i: Mình đã nh n đ c khá nhi u câu h i t ng t nhau v cách ng x v iờ ố ậ ượ ề ỏ ươ ự ề ứ ử ớ nh ng c n mè nheo c a con. Hi v ng bài note này sẽ là câu tr l i h u ích cho các chaữ ơ ủ ọ ả ờ ữ m v v n đ này. Bon cũng b t đ u b c vào th i kỳ ph n kháng đ u tiên và nh ngẹ ề ấ ề ắ ầ ướ ờ ả ầ ữ hi u bi t v quá trình phát tri n tâm lí này c a con th c s r t h u ích cho mình.ể ế ề ể ủ ự ự ấ ữ  

Làm gì đ xây d ng cho con đ ng l c hành đ ng t bên trongể ự ộ ự ộ ừ (yaruki -やる気)

Ng i d ch: Nguy n Th Thuườ ị ễ ịTrích d n: “ẫ 子どもの心のコーチング、親にできる 66のこと”ー菅原裕子T a đ ti ng Vi t “Cha m Nh t d y con t l p” c a tác gi Sugahara Yukoự ề ế ệ ẹ ậ ạ ự ậ ủ ả     Trong cu n sách c a mình tác gi Sugahara, ng i đã t v n cho hàng v n phố ủ ả ườ ư ấ ạ ụ huynh Nh t v cách xây d ng kỹ năng s ng cho tr - đã đ c p đ n r t nhi u cách hayậ ề ự ố ẻ ề ậ ế ấ ề đ cham d y con mình t l p và nh ng kỹ năng s ng c b n mà tr c n có. bài noteể ẹ ạ ự ậ ữ ố ơ ả ẻ ầ Ở này mình xin đ c tóm t t v cách làm th nào đ giúp tr có đ ng l c đ làmượ ắ ề ế ể ẻ ộ ự ể vi c(yaruki), b i theo mình đây là đi u r t quan tr ng nó quy t đ nh y u t thànhệ ở ề ấ ọ ế ị ế ố công c a tr sau này. Còn nh ng bài h c khác mình sẽ tóm t t vào d p khác khi có th iủ ẻ ữ ọ ắ ị ờ gian.     Làm th nào đ xây d ng cho con tính t giác và đ ng l c làm vi c xu t phát t bênế ể ự ự ộ ự ệ ấ ừ trong ch không ph i b ng y u t bên ngoài nh khen ng i, la m ng, khen th ng…ứ ả ằ ế ố ư ợ ắ ưởMình xin đ c g i m i yêu t là m t h t gi ng trong tâm h n tr .ượ ọ ỗ ố ộ ạ ố ồ ẻ       Đó là: H t gi ng n y m m vì đ c khen ng i, h t gi ng n y m m vì b la m ng,ạ ố ả ầ ượ ợ ạ ố ả ầ ị ắ h t gi ng n y m m vì đ c th ng quà, và h t gi ng n y m m b t ngu n tạ ố ả ầ ượ ưở ạ ố ả ầ ắ ồ ừ “h nh phúc khi s ng cho ng i khác”ạ ố ườ

1.      H t gi ng n y m m vì đ c khen ng i:ạ ố ả ầ ượ ợ  Nh ng cha m nào l y vi c khen ng iữ ẹ ấ ệ ợ con làm đ ng l c c b n khi n tr hành đ ng, sẽ nuôi d ng bên trong tr h t gi ngộ ự ơ ả ế ẻ ộ ưỡ ẻ ạ ố khen ng i. Nghĩa là tr nào đ c nuôi d ng h t gi ng này sẽ làm vi c (n y m m) khiợ ẻ ượ ưỡ ạ ố ệ ả ầ đ c cha m khen ng i.ượ ẹ ợ2.      H t gi ng n y m m vì b la m ng:ạ ố ả ầ ị ắ  Có nh ng cha m nuôi d ng nh ng h tữ ẹ ưỡ ữ ạ gi ng quát m ng. Nh ng tr đó khi b cha m quát m ng thì m i làm vi c (n y m m).ố ắ ữ ẻ ị ẹ ắ ớ ệ ả ầ3.      H t gi ng n y m m vì đ c th ng quà:ạ ố ả ầ ượ ưở  Còn có m t h t gi ng khác n a độ ạ ố ữ ể t o đ ng l c cho tr làm vi c đó là khen th ng. Khi tr giúp đ vi c gì thì sẽ th ngạ ộ ự ẻ ệ ưở ẻ ỡ ệ ưở cho ít ti n tiêu v t, hay cái bánh cái k o. Ít ti n tiêu hay cái bánh cái k o y gi ng nhề ặ ẹ ề ẹ ấ ố ư là ph n th ng cho k t qu c a vi c tr đã giúp đ cha m . N u nh ta s d ng nóầ ưở ế ả ủ ệ ẻ ỡ ẹ ế ư ử ụ nh là công c cho đ ng c đ tr hành đ ng, thì ki u gì tr cũng sẽ tr thành làm vi cư ụ ộ ơ ể ẻ ộ ể ẻ ở ệ ch đ nh n ph n th ng. Nghĩa là n u không có ph n th ng tr sẽ không làm, ho cỉ ể ậ ầ ưở ế ầ ưở ẻ ặ là làm xong mà không có th ng thì t c t i trong lòng.ưở ứ ố   3 h t gi ng này th c ch t đ u là nh ng hành vi tác đ ng t bên ngoài đ t o đ ngạ ố ự ấ ề ữ ộ ừ ể ạ ộ l c cho tr hành đ ng. Th nh ng, đ ng l c đ tr làm vi c l i không đ n t bênự ẻ ộ ế ư ộ ự ể ẻ ệ ạ ế ừ ngoài, mà nó c n ph i xu t phát t bên trong tr . B ng nhi u cách ngay t khi con cònầ ả ấ ừ ẻ ằ ề ừ nh cha m có th gieo h t m m đ ng l c đ c kh i g i t chính bên trong b n thânỏ ẹ ể ạ ầ ộ ự ượ ơ ợ ừ ả tr .ẻCó m t câu chuy n c a cô giáo l p m m non th này:ộ ệ ủ ớ ầ ế     M là m t c u bé ngoan, c u th ng xuyên giúp cô giáo nh trác trong phòng h c hay làộ ậ ậ ườ ặ ọ giúp cô d n d p. Sẽ ch ng có v n đ gì c , tuy nhiên cách làm c a c u bé khi n cô ph iọ ẹ ẳ ấ ề ả ủ ậ ế ả đ ý t i.ể ớ     Ví d nh , c u bé sẽ nh t rác nh ng ch nào mà cô giáo đã nhìn qua, t c là c u béụ ư ậ ặ ở ữ ỗ ứ ậ có ch đích là theo dõi ánh m t c a cô nhìn vào đâu đ ch y t i ch đó nh t rác b vàoủ ắ ủ ể ạ ớ ỗ ặ ỏ thùng. Sau đó c u bé sẽ ch y t i ch cô giáo và nói v i cô giáo đ i ý nh “ Cô i cô, côậ ạ ớ ỗ ớ ạ ư ơ th y em gi i đúng không?”. H n n a vi c làm này c a c u bé l i di n ra th ng xuyên.ấ ỏ ơ ữ ệ ủ ậ ạ ễ ườ Cho đ n gi cô giáo luôn m m c i nói v i c u bé “Uh, M gi i quá”, r i cô th m nghĩế ờ ỉ ườ ớ ậ ỏ ồ ầ trong đ u “có v nh có cái gì đó h i khác l i c u bé này”.ầ ẻ ư ơ ạ ở ậCh c ch n là cha m c a M đã nuôi d y c u b ng nh ng l i khen ng i r i. Đ i v i M,ắ ắ ẹ ủ ạ ậ ằ ữ ờ ợ ồ ố ớ c u ti p nh n nh ng l i khen c a cha m gi ng nh là cách đ c u c m nh n tình yêuậ ế ậ ữ ờ ủ ẹ ố ư ể ậ ả ậ th ng c a cha m . Khi c u làm m t cái gì đó mà đ c cha m khen ng i, cũng đ ngươ ủ ẹ ậ ộ ượ ẹ ợ ồ nghĩa v i c u c m nh n đ c r ng mình đang đ c yêu th ng và giá tr c a b n thânớ ậ ả ậ ượ ằ ượ ươ ị ủ ả đã đ c kh ng đ nh.ượ ẳ ị     Ti p đ n, khi mu n đ c an toàn, khi mu n c m nh n đ c tình th ng m áp c aế ế ố ượ ố ả ậ ượ ươ ấ ủ cha m c u bé sẽ mu n cha m khen ng i mình b ng nh ng l i khen “con gi i quá”ẹ ậ ố ẹ ợ ằ ữ ờ ỏ “con ngoan quá”. Khi l p m u giáo, đ th y cô khen ng i mình, c u đã bi t cách chú ýở ớ ẫ ể ầ ợ ậ ế đ n ánh m t c a cô đang nhìn v đâu đ ch y t i đó nh t rác b vào thùng.ế ắ ủ ề ể ạ ớ ặ ỏ     Đ i v i cha m mà nói, b i vì vi c s d ng nh ng l i khen ng i tr gi ng nh làố ớ ẹ ở ệ ử ụ ữ ờ ợ ẻ ố ư m tph n th ng có th chi ph i tr nên nó r t ti n l i. Cũng là m t câu khen ng iộ ầ ưở ể ố ẻ ấ ệ ợ ộ ợ “con r t ngoan”, nh ng m t trái c a nó là nó l i truy n t i đi m t thông đi p v i trấ ư ặ ủ ạ ề ả ộ ệ ớ ẻ r ng “n u con làm theo l i nói c a cha m , thì cha m sẽ yêu th ng con”. Khi mu nằ ế ờ ủ ẹ ẹ ươ ố con cái nghe theo l i mình cha m sẽ nói “con m r t ngoan, l y cho m ...”nh là m tờ ẹ ẹ ấ ấ ẹ ư ộ ph n th ng d n d đ tr nghe theo.ầ ưở ẫ ụ ể ẻ     N u nh s d ng l i khen làm đ ng c cho hành đ ng, thì sẽ khi n tr tr nên chế ư ử ụ ờ ộ ơ ộ ế ẻ ở ỉ mu nhành đ ng đ nh n đ c l i khen, khi không có ai khen ng i thì không còn đ ngố ộ ể ậ ượ ờ ợ ộ l c cũng nh h ng thú đ làm. Ho c là làm r i mà ch ng nh n đ c m t l i khen, trự ư ứ ể ặ ồ ẳ ậ ượ ộ ờ ẻ sẽ h m h c t làm t n th ng mình, đánh m t đ ng l c đ ti n lên.ậ ự ự ổ ươ ấ ộ ự ể ế4.      H t m m t o đ ng l c y chính là “h nh phúc vì b n thân đã giúp ích choạ ầ ạ ộ ự ấ ạ ả ng i khác”ườ : B ng vi c nuôi d ng h t gi ng làm đ ng c này tr có th gi đ c cáiằ ệ ưỡ ạ ố ộ ơ ẻ ể ữ ượ

đ ng l c làm vi c su t đ i. Khi hành đ ng xu t phát t đ ng l cnày chúng ta sẽ c mộ ự ệ ố ờ ộ ấ ừ ộ ự ả nh n đ c m t c m giác h nh phúc th t tr n v n nh t.ậ ượ ộ ả ạ ậ ọ ẹ ấ     B i vìở  H t gi ng n y m m b t ngu n t “h nh phúc khi s ng cho ng i khác” sẽạ ố ả ầ ắ ồ ừ ạ ố ườ không bao gi b sâuờ ị .Nh ng bài h c mà chúng ta v n th ng d y con tr cách c x n i công c ng nh làữ ọ ẫ ườ ạ ẻ ư ử ở ơ ộ ư “nh ng gh cho ng i già” khi đi trên tàu xe, hay“giúp đ ng i ho n n n” chính làườ ế ườ ỡ ườ ạ ạ b t ngu n t nguyên t c c b n c a bi t s ng vì ng i khác.ắ ồ ừ ắ ơ ả ủ ế ố ườ     V y thì n u cha m có th d y tr “h nh phúc khi bi t s ng cho ng i khác”, sẽậ ế ẹ ể ạ ẻ ạ ế ố ườ không c n ph i nói cho tr nghe n i dung nh ng phép t c y n a, tr sẽ t kh c hi uầ ả ẻ ộ ữ ắ ấ ữ ẻ ự ắ ể đ c mình c n ph i giúp đ ng i g p khó khăn. H t gi ng bi t s ng cho ng i khácượ ầ ả ỡ ườ ặ ạ ố ế ố ườ này sẽ là đ ng l c cho tr hành đ ng mà không h có tác d ng ph nào, l i là y u tộ ự ẻ ộ ề ụ ụ ạ ế ố c t lõi c a m i quy t c ng x .ố ủ ọ ắ ứ ửB n ch t c a con ng i x a nay đó là luôn mong mu n mìnhlà ng i có ích v i ai đó. Vìả ấ ủ ườ ư ố ườ ớ th tr bi t đ c nguyên t c c b n c a vi c bi t s ng cho ng i khác, thì tr sẽ hànhế ẻ ế ượ ắ ơ ả ủ ệ ế ố ườ ẻ đ ng ch là b i nó đem đ n ni m vui cho ng i khác, và b n thân mình cũng th y vuiộ ỉ ở ế ề ườ ả ấ mà không c n ng i khác ph i báo đáp, không tìm ki m s báo đáp c a ng i khác.ầ ườ ả ế ự ủ ườV y làm th nào đ gieo h t gi ng y trong lòng tr ?ậ ế ể ạ ố ấ ẻ     Ch c n cha m b t đ u t vi c đ tr giúp đ mình thì vi c d y tr bài h c nàyỉ ầ ẹ ắ ầ ừ ệ ể ẻ ỡ ệ ạ ẻ ọ không có gì khó khăn c . Ví d khi tr đ c 2 tu i tr đi, tr đã có th làm r t nhi uả ụ ẻ ượ ổ ở ẻ ể ấ ề vi c nh giúp đ đ c cho cha m . B t đ u t vi c đ n gi n nh nh tr ch y đi l yệ ỏ ỡ ượ ẹ ắ ầ ừ ệ ơ ả ư ờ ẻ ạ ấ giùm cái r , b cái t t b n vào túi gi t đ , cho đ n r t nhi u nh ng vi c l t v t trongổ ỏ ấ ẩ ặ ồ ế ấ ề ữ ệ ặ ặ nhà, hãy nh tr th t nhi u.ờ ẻ ậ ề     Nh ng cha m hãy nh đi u quan tr ng là khi tr giúp đ cho cha m vi c gì thìư ẹ ớ ề ọ ẻ ỡ ẹ ệ đ ng khen ng i tr .ừ ợ ẻ  Thayvì nói nh ng câu “con m gi i quá” “con m qu là ng iữ ẹ ỏ ẹ ả ườ l n”, thì cha m hãy nói nh ng l i c m n v i vi c con đã làm giúp b ng c m xúcớ ẹ ữ ờ ả ơ ớ ệ ằ ả vui s ng và chân thành v i tr “ c m n con”, “con đã giúp m đ c r t nhi uướ ớ ẻ ả ơ ẹ ượ ấ ề vi c”, “m r t vui”, hay là “mama so happy”ệ ẹ ấ . B i vì khi tr giúp đ cha m chúng r tở ẻ ỡ ẹ ấ mu ncha m c m nh n gì v hành đ ng y, và hãy nói cho chúng bi t c m xúc c aố ẹ ả ậ ề ộ ấ ế ả ủ mình. Chính vì th cha m càng nên truy n t i c th t ng vi c làm c a tr đã đemế ẹ ề ả ụ ể ừ ệ ủ ẻ đ n cho mình nh ng ni m vui và l i ích gì.ế ữ ề ợ     Nh ng l i khen “con m gi i quá” “con m qu là ng i l n” không h có ý x uữ ờ ẹ ỏ ẹ ả ườ ớ ề ấ nh ng nó l i không cho tr bi t đ c r ng vi c làm c a tr đã có nh ng l i ích tích c cư ạ ẻ ế ượ ằ ệ ủ ẻ ữ ợ ự nh nào đ i v i cha m , b i nó không ph i là nh ng l i nói di n t cha m c m nh nư ố ớ ẹ ở ả ữ ờ ễ ả ẹ ả ậ nh nào v i vi c làmc a tr .ư ớ ệ ủ ẻ     Ví d nh khi tr đi l y cho b t báo bu i sáng, b có th xoa đ u tr c m n “c mụ ư ẻ ấ ố ờ ổ ố ể ầ ẻ ả ơ ả

n con, bu i sáng th c d y con trai đã l y báo cho b đ c luôn r i th t là thích”, hay làơ ổ ứ ậ ấ ố ọ ồ ậ khi tr giúp m s p x p c c chén trong khay “c m n con, m b n quá nh ng may nhẻ ẹ ắ ế ố ả ơ ẹ ậ ư ờ có con mà nhà mình có khay c c chén th t g n gàng”. Đó là nh ng tình hu ng mà chaố ậ ọ ữ ố m đã truy n t i c m xúc r t c th c a mình v i t ng vi c làm c a tr .ẹ ề ả ả ấ ụ ể ủ ớ ừ ệ ủ ẻ     Không nh t thi t lúc nàocũng ph i nói m t cách máy móc nh th v i tr . Cha m cóấ ế ả ộ ư ế ớ ẻ ẹ th tùy c ng bi n, ng v i m i tình hu ng và hoàn c nh đ nói cho tr bi t c m xúcể ơ ứ ế ứ ớ ỗ ố ả ể ẻ ế ả c a mình, thì vi c làm y sẽ khi n tr c m nh n đ c r ng nh ng vi c mình làm đãủ ệ ấ ế ẻ ả ậ ượ ằ ữ ệ giúp ích cho cha m . Nó sẽ gi ng nh m t ám th ng m đ tr hi u mình đang l n lên,ẹ ố ư ộ ị ầ ể ẻ ể ớ và mình có ích v i cha m nh nào. Đ i v i con tr , cha m có m t giá tr t n t i r tớ ẹ ư ố ớ ẻ ẹ ộ ị ồ ạ ấ đ c bi t, g n nh là tuy t đ i, tr yêu th ng cha m h n b t c ai. Chính vì th khiặ ệ ầ ư ệ ố ẻ ươ ẹ ơ ấ ứ ế tr bi t đ c r ng b n thân mình có ích v i ng i mà mình yêu th ng tuy t đ i y,ẻ ế ượ ằ ả ớ ườ ươ ệ ố ấ thì nó sẽ là ni m vui h n b t c đi u gì, đ ng th i tr sẽ c m nh n đ c giá tr t n t iề ơ ấ ứ ề ồ ờ ẻ ả ậ ượ ị ồ ạ c a b n thân.ủ ả

     Vi c s d ng nh ng t ng di n t c m xúc m t cách phong phú cũng là c h i đệ ử ụ ữ ừ ữ ễ ả ả ộ ơ ộ ể cha m đang d n d n gieo nh ng h t gi ng “h nh phúc khi s ng cho ng i khác” l nẹ ầ ầ ữ ạ ố ạ ố ườ ớ d n lên trong tâm h n tr .ầ ồ ẻ     Đây là câu chuy n c a tác gi Sugahara mà tôi cũng th y nó g n gi ng v i câuệ ủ ả ấ ầ ố ớ chuy n c a mình:ệ ủKhi tôi còn nhỏ mẹ tôi có tr ng rau trên m t kho ng đ t r ng cồ ộ ả ấ ộ ả vài sào để dành cho gia đình ăn. Chủ nh t nào tôi cũng cùng mậ ẹ ra v n làm c , t i rau...và mườ ỏ ướ ẹ tôi cứ liên t cụ đ a ra các m c công vi c khi n tôi không đ c nghư ụ ệ ế ượ ỉ ng i. Lúcơ   y tôi đã h m h c trongấ ậ ự b ng, t i b n hàng xóm ch ng ph i làm gì thụ ụ ạ ẳ ả ế mà t i sao tôi l i cạ ạ ứ bị b t ph i làm v nắ ả ườ ch . Mứ ẹ tôi th ng nói “nh ng vi c nhườ ữ ệ ỏ nh t nhặ ư này mà giờ không bi t làm thì l n lênế ớ sẽ không làm đ c gì đâu”. Khiượ   y tôi l m b m trong b ng “L n lên ch ng bi t làm gìấ ẩ ẩ ụ ớ ẳ ế cũng ch ng sao...”. Nh ng thi tho ng mẳ ư ả ẹ tôi cũng nói nh ng câu “C mữ ả   n con đã giúpơ đỡ cho bố m . Mẹ ẹ đã đ c nhượ ờ công s c c a con gái r i”.ứ ủ ồKhi  y, tr c khi mấ ướ ẹ k p nói nh ng vi c ti p theo là gì thì tôi đã b t tay vào làm r t tíchị ữ ệ ế ắ ấ c c. Chính b i vì tôi đã đ c công nh n là giúp ích đ c cho ba m , vi c tôi làm đã khi nự ở ượ ậ ượ ẹ ệ ế cho ba mẹ th y vui, và trong lòng tôi cũng th y nhấ ấ ư nở hoa.

Có th cha m Vi t mình th ng ít dùng nh ng t c m n, bày t c m xúc suy nghĩ c aể ẹ ệ ườ ữ ừ ả ơ ỏ ả ủ mình v i con cái thì ph i mà c m c đ nh con cái là ph i nh này nh kia. M c dù trớ ả ứ ặ ị ả ư ư ặ ẻ con ai cũng th y vui khi nh n đ c l i c m n t cha m hay ng i l n. Vì t nhiênấ ậ ượ ờ ả ơ ừ ẹ ườ ớ ự th y mình đã l n, đã làm đ c vi c có ích cho cha m .ấ ớ ượ ệ ẹL i cu i:ờ ốHy v ng bài note trên sẽ có ích v i m i ng i. Và th t vui n u nh t t c cha m đ uọ ớ ọ ườ ậ ế ư ấ ả ẹ ề bi t cách n m b t trái tim con tr nh trên.ế ắ ắ ẻ ư

Đ c ehon hay là truy n có tranh minh h a cho con nghe nh thọ ệ ọ ư ế nào đ sau này con thích đ c sáchể ọ

Ng i d ch: Nguy n Th Thuườ ị ễ ịTham kh o: Trang báo Nikkei, ch ng trình “Sukusuku kosodate” c a kênh NHKả ươ ủ     Ehon (câu truy n ng n có tranh minh h a dành cho thi u nhi ch y u l a tu i d iệ ắ ọ ế ủ ế ứ ổ ướ 10 tu i) là danh t c a Nh t ch nh ng truy n cho tr nh th ng là tr c khi đi h cổ ừ ủ ậ ỉ ữ ệ ẻ ỏ ườ ướ ọ ho c d i 10 tu i. Còn Vi t Nam cũng có r t nhi u truy n có tranh minh h a đ u cóặ ướ ổ ở ệ ấ ề ệ ọ ề th g i là ehon. Cha m có th ch n nh ng truy n y mi n là n i dung và hình th cể ọ ẹ ể ọ ữ ệ ấ ễ ộ ứ phù h p v i l a tu i c a con là đ c.ợ ớ ứ ổ ủ ượNh ng bài note tr c mình đã gi i thi u v tác d ng c a vi c đ c ehon cho con nghe,ữ ướ ớ ệ ề ụ ủ ệ ọ th c t cha m Nh t đ c ehon cho con nh th nào. Có r t nhi u cha m đã tâm s v iự ế ẹ ậ ọ ư ế ấ ề ẹ ự ớ mình r ng ch n ehon cho con r t khó, con ch thích g m, xé sách thôi thì không bi tằ ọ ấ ỉ ặ ế làm nh nào đ con thích ehon. Bài note này hi v ng sẽ gi i đáp nh ng th c m c y c aư ể ọ ả ữ ắ ắ ấ ủ các cha m .ẹ

     Đi u đ u tiên cha m c n nh n th c ehon là gì, đ c nó đ làm gì. Đ ng ch bó h pề ầ ẹ ầ ậ ứ ọ ể ừ ỉ ẹ trong t duy r ng ehon là giáo c giáo d c, là “th c ph m tâm h n” giúp nuôi d ngư ằ ụ ụ ự ẩ ồ ưỡ kh năng ngôn ng , t duy, cho tr . Hãy coiả ữ ư ẻ  ehon nh m t “chi c g ng màuư ộ ế ươ nhi m” ch cho cha m bi t tr thích gì, có h ng thú v i cái gì, đ ng th i làệ ỉ ẹ ế ẻ ứ ớ ồ ờ ph ng ti n đ cha m trò chuy n cùng con, và đ n gi n nó cũng là m t đ ch iươ ệ ể ẹ ệ ơ ả ộ ồ ơ . Đi u quan tr ng nh t khi đ c ehon cho tr nghe chính là không khí tho i mái, không épề ọ ấ ọ ẻ ả bu c đ tr đ c tr i nghi m và thích thú v i ehon theo cách c a tr . Tr có th giộ ể ẻ ượ ả ệ ớ ủ ẻ ẻ ể ở ng c đ xem, l t qua l t l i, li m, g m…đ u mang ý nghĩa nh t đ nh trong m i hànhượ ể ậ ậ ạ ế ặ ề ấ ị ỗ

đ ng y, nên hãy tôn tr ng mong mu n y c a tr . H n n a hãy h ng t m nhìn đ nộ ấ ọ ố ấ ủ ẻ ơ ữ ướ ầ ế m c tiêu 10 năm sau con sẽ tr nên thích sách đ b n thân không nôn nóng trông chụ ở ể ả ờ vào k t qu ngay t c thì.ế ả ứ  1.     Cách đ c ehon nh th nàoọ ư ế 1.1   Giai đo n đ u khi tr còn nh và m i làm quen v i ehon thì ch c n tr t p trungạ ầ ẻ ỏ ớ ớ ỉ ầ ẻ ậ nhìn vài giây hay vài ch c giây thôi cũng đ c. Tr có th c m g m hay li m ho cụ ượ ẻ ể ầ ặ ế ặ gi ng l y l t, ho c mu n xé cũng đ c (khi tr đ nh xé thì hãy thay b ng t gi y ho cằ ấ ậ ặ ố ượ ẻ ị ằ ờ ấ ặ t báo). Đôi khi đang nghe đ c gi a ch ng là tr chán b đi ch i trò khác cha m cũngờ ọ ữ ừ ẻ ỏ ơ ẹ đ ng l y đó làm th t v ng. Vì cha m càng kỳ v ng mu n con nghe h t truy n sẽ càngừ ấ ấ ọ ẹ ọ ố ế ệ d n y sinh s th t v ng, tâm tr ng không còn vui v n a. Ch c n tr vui v h ng thúễ ả ự ấ ọ ạ ẻ ữ ỉ ầ ẻ ẻ ứ v i vi c ti p xúc v i ehon giai đo n đ u này là đ t m c tiêu.ớ ệ ế ớ ở ạ ầ ạ ụ1.2  V i nh ng tr d i 3 tu i kh năng lí gi i ngôn ng ch a cao thì ba m không c nớ ữ ẻ ướ ổ ả ả ữ ư ẹ ầ đ c y nguyên theo nh truy n mà có th thêm th t vào các t ng bi u c m ho c nhọ ư ệ ể ắ ừ ữ ể ả ặ ư là đang k chuy n, ho c ch ch tranh nói tên nhân v t cũng đ c, mi n sao bé h ngể ệ ặ ỉ ỉ ậ ượ ễ ứ thú v i cách đ c y. Cha m hãy coi n i dung cu n ehon nh là ch đ đ ba m kớ ọ ấ ẹ ộ ố ư ủ ề ể ẹ ể chuy n cho con, t o ra không gian đ trò chuy n cùng con.ệ ạ ể ệCòn khi tr đ c t m 3-5 tu i tr đi thì tr đã lí gi i đ c nhi u r i cha m có th đ cẻ ượ ầ ổ ở ẻ ả ượ ề ồ ẹ ể ọ theo đúng n i dung nh truy n vi t đ tr t p lí gi i n i dung c câu chuy n.ộ ư ệ ế ể ẻ ậ ả ộ ả ệ1.3  Nh ng tuy t đ i đ c xong đ ng có ki m tra l i xem tr có nh hay không nh ki uư ệ ố ọ ừ ể ạ ẻ ớ ư ể “tra bài” “con có nh n i dung truy n k gì không”, “có nhân v t nào nh , nhân v t yớ ộ ệ ể ậ ỉ ậ ấ làm cái gì nh …” b i nh th sẽ gây áp l c tâm lí cho tr , khi n tr không còn h ng thúỉ ở ư ế ự ẻ ế ẻ ứ v i vi c đ c ehon n a. Hãy c đ t b n thân tr nói ra khi tr mu n trao đ i.ớ ệ ọ ữ ứ ể ự ả ẻ ẻ ố ổ1.4   Tr r t thích nh ng câu chuy n mang tính hành đ ng, ph u l u, bí hi m, t ngẻ ấ ữ ệ ộ ư ư ể ưở t ng nh “Alice x s th n tiên” mà thu t ng ti ng Nh t là “yukite kaerisiượ ư ở ứ ở ầ ậ ữ ế ậ monogatari”- ti ng Anh “home-way-home”. Khi tr t p trung đ c h n 10 giây tr điế ẻ ậ ượ ơ ở r i hãy b t đ u nh ng cu n ehon nh th đ tr đ c th a mãn trí tò mò và hamồ ắ ầ ữ ố ư ế ể ẻ ượ ỏ mu n hành đ ng trong mình.ố ộ  1.5   Khi tr có th lí gi i đ c m t câu chuy n mà không c n tranh, ho c khi đ c m tẻ ể ả ượ ộ ệ ầ ặ ọ ộ cu n ehon b ng màu t đ u đ n cu i không d ng thì hãy chuy n t truy n có màu s cố ằ ừ ầ ế ố ừ ể ừ ệ ắ sang truy n màu đen tr ng. Đó là b c đ u tiên ch ng t năng l c lí gi i c a tr đãệ ắ ướ ầ ứ ỏ ự ả ủ ẻ phát tri n đ ti n t i giai đo n khó h n là thích nh ng câu truy n dài. Vì th mìnhể ể ế ớ ạ ơ ữ ệ ế nh n th y ehon cho tr ti u h c t m l p 5-6 tr đi th ng là tranh đen tr ng.ậ ấ ẻ ể ọ ầ ớ ở ườ ắ     Có kh năng n u cha m không đ c cho nghe, không theo sát thì tr dù lúc nh r tả ế ẹ ọ ẻ ỏ ấ thích ehon nh ng ch a ch c sau này l n lên đã thích đ c sách. Chính vì th b c cu iư ư ắ ớ ọ ế ướ ố cùng là ph i nh y t giai đo n thích ehon sang thích đ c sách, chính là nghe cha m đ cả ả ừ ạ ọ ẹ ọ truy n mà không c n nhìn tranh v n lí gi i đ c. Đó là b c cao nh t đ giúp tr ti nệ ầ ẫ ả ượ ướ ấ ể ẻ ế t i thích đ c sách sau này. Khi này hãy b qua ehon đ ti n t i đ c câu chuy n dài nhớ ọ ỏ ể ế ớ ọ ệ ư truy n c tích không c n tranh cho tr nghe. Nhi u ng i nghĩ r ng tr thích ehon thìệ ổ ầ ẻ ề ườ ằ ẻ sẽ thích đ c sách sau này chính là m t l h ng r t l n. N u không có b c cu i cùngọ ộ ỗ ổ ấ ớ ế ướ ố này thì kh năng tr t nhiên thích đ c sách sẽ không hoàn toàn x y ra.ả ẻ ự ọ ả2.     Nuôi d ng năng l c t ng t ng cho tr b ng ehonưỡ ự ưở ượ ẻ ằ     Ngoài ra, đ nâng cao năng l c t ng t ng cho tr thì vi c đ c ehon c n k t h pể ự ưở ượ ẻ ệ ọ ầ ế ợ v i tr i nghi m th c t . Cha m hãy cho bé c h i đi tìm hay khám phá nh ng th ớ ả ệ ở ự ế ẹ ơ ộ ữ ứ ở ngoài th c t đ c đ a vào sách. Ví d nh con cá, bông hoa, bó rau siêu th ,hay conự ế ượ ư ụ ư ở ị chim, con voi, con kh v n bách thú.ỉ ở ườ     Đ c th t nhi u ch c đ nh i nhét cho con bi t thì không ph i là m c đích c a vi cọ ậ ề ỉ ố ể ồ ế ả ụ ủ ệ đ c ehon cho con nghe. Ehon giúp xây d ng trí t ng t ng, hình t ng hóa s v t tọ ự ưở ượ ượ ự ậ ừ ngôn ng nên hãy k t h p th t nhi u kỹ năng, trong nhi u tr ng h p đ k t n iữ ế ợ ậ ề ề ườ ợ ể ế ố nh ng gì vi t trong ehon v i chính s v t hàng ngày. Ví d d hi u nh t đây chính làữ ế ớ ự ậ ụ ễ ể ấ ở

bé nhìn qu chu i trong tranh, khi đi ch bé đ c s vào qu chu i và bé hi u “à thì raả ố ợ ượ ờ ả ố ể qu chu i là cái này”. R i bé t ng t ng “qu chu i màu vàng thì có v gì nh , ăn cóả ố ồ ưở ượ ả ố ị ỉ ngon không, m có thích chu i không nh , có làm n c trái cây đ c không…” chính làẹ ố ỉ ướ ượ nh ng cái tr t ng t ng mà ta không nhìn đ c. Năng l c t ng t ng và liên t ngữ ẻ ưở ượ ượ ự ưở ượ ưở

y m i chính là chìa khóa giúp tr sinh t n sau này trong xã h i.ấ ớ ẻ ồ ộ3.     Ch n ehon nh th nào.ọ ư ế     V i nh ng tr d i 2 tu i thì nên ch n nh ng cu n ehon có nhi u màu s c, hìnhớ ữ ẻ ướ ổ ọ ữ ố ề ắ minh ho và ít ch . N u Nh t thì ehon cho tr d i 2 tu i bao gi kích c cu n ehonạ ữ ế ở ậ ẻ ướ ổ ờ ỡ ố cũng đ c làm ch r ng ngang b ng vai c a bé. Đó là lí do mình c th c m c sao ehonượ ỉ ộ ằ ủ ứ ắ ắ cho tr d i 2 tu i l i nh h n ehon thông th ng.ẻ ướ ổ ạ ỏ ơ ườ     Có nh ng tr ch thích t đi n nh t đi n ô tô, ph ng ti n giao thông, đ ng v t,ữ ẻ ỉ ừ ể ư ừ ể ươ ệ ộ ậ th c v t…và tr ch thích cha m gi cu n t đi n đó nói tên cho tr bi t thay vì mu nự ậ ẻ ỉ ẹ ở ố ừ ể ẻ ế ố đ c ehon có câu chuy n rõ ràng. Nhi u cha m có con nh th đã lo l ng li u tr chọ ệ ề ẹ ư ế ắ ệ ẻ ỉ thích t đi n thì s không nuôi d ng kh năng ngôn ng cho tr . Nh ng cha m nàoừ ể ợ ưỡ ả ữ ẻ ư ẹ có con nh v y hãy an tâm, vì thông qua t đi n y cha m đã bi t đ c con mìnhư ậ ừ ể ấ ẹ ế ượ h ng thú v i cái gì, và hãy s d ng t đi n nh m t đ ch i đ ch i cùng con. Có thứ ớ ử ụ ừ ể ư ộ ồ ơ ể ơ ể bi n hóa cách xem t đi n nh tăng t c đ l t, l t qua r i lai l t l i, s d ng các lo iế ừ ể ư ố ộ ậ ậ ồ ậ ạ ử ụ ạ đ ch i ho c đ ng th c v t trong đó đ k câu chuy n…ồ ơ ặ ộ ự ậ ể ể ệ4.     M i ngày hãy đ c 1 cu n do con ch n, 1 cu n do ba m ch nỗ ọ ố ọ ố ẹ ọ     Khi tr b t đ u thích đ c ehon r i hãy tăng s l ng ehon lên b ng cách t o thóiẻ ắ ầ ọ ồ ố ượ ằ ạ quen đ c 1 cu n do tr ch n, và m t cu n do ba m ch n. Đây cũng là cách gi i quy tọ ố ẻ ọ ộ ố ẹ ọ ả ế đ c v n đ là cha m mu n đ c cho con nghe cu n mình cho là hay nh ng l i khôngượ ấ ề ẹ ố ọ ố ư ạ ph i là cu n con thích.ả ố     M i ngày bé có th đòi đ c c 10-15 cu n ehon hay có khi ch đòi đ c duy nh t 1-2ỗ ể ọ ả ố ỉ ọ ấ cu n bé thích cũng đ u không v n đ gì. Mi n sao cha m đ bé làm theo mong mu nố ề ấ ề ễ ẹ ể ố c a b n thân là đ c.ủ ả ượ5.     Khi hai anh (ch ) em chênh tu i nhau thì đ c ehon nh nàoị ổ ọ ư     Gi s nhà b n có m t bé 4 tu i v i 1 bé 1 tu i mà n u đ c m t cu n ehon thì ch cả ử ạ ộ ổ ớ ổ ế ọ ộ ố ắ ch n sẽ có đ a ng ho c phá bĩnh, và đ a nghe. N u có th hãy chia th i gian đ c choắ ứ ủ ặ ứ ế ể ờ ọ m i tr vào th i đi m khác nhau. Ho c là hãy trao nhi m v cho đ a l n đ đ a l n cóỗ ẻ ờ ể ặ ệ ụ ứ ớ ể ứ ớ c m giác mình “ra dáng anh ch ” nh là ch n truy n đ c cho em nghe, ho c n u bi tả ị ư ọ ệ ọ ặ ế ế đ c r i thì sẽ thay m đ c cho em nghe. Cha m hãy nh là làm gì cũng nên u tiên đ aọ ồ ẹ ọ ẹ ớ ư ứ l n nhé, có nh v y thì hai anh (ch ) em m i hòa thu n đ c.ớ ư ậ ị ớ ậ ượL i cu i:ờ ố  V i cá nhân mình, mình r t c m n ch Th y đã t ng sách cho Bon dù hai ch em ch aớ ấ ả ơ ị ủ ặ ị ư g p nhau mà ch quen qua facebook. R i mình cũng nh n r t nhi u ehon cũ t thặ ỉ ồ ậ ấ ề ừ ư vi n. Mình đã d ch sang ti ng Vi t nh ng cu n đó đ đ c cho con nghe b ng cách vi tệ ị ế ệ ữ ố ể ọ ằ ế bên c nh, ho c vi t sang t gi y khác r i dán đè lên.ạ ặ ế ờ ấ ồ  Th c ra vi c đ c ehon không bao gi là quá mu n v i m i l a tu i, b t c khi nào chaự ệ ọ ờ ộ ớ ọ ứ ổ ấ ứ m b t đ u cho bé đ u đ c. Ch c n cha m thay đ i suy nghĩ và thói quen thì cu cẹ ắ ầ ề ượ ỉ ầ ẹ ổ ộ đ i con sẽ thay đ i.ờ ổMình v n nghĩ r ng ch trong nh ng tháng ngày đ u đ i cha m m i có đ c ân là chămẫ ằ ỉ ữ ầ ờ ẹ ớ ặ chút cho con t ng chút m t, hôn hít, ôm p, trò chuy n, ch b o, và đ c truy n cho conừ ộ ấ ệ ỉ ả ọ ệ nghe ch khi con đ n tu i thi u niên r i thì có mu n cũng không đ c n a. Trongứ ế ổ ế ồ ố ượ ữ kho ng th i gian quý báu này hãy nuôi d ng cho con đôi cánh th t v ng chãi đ sauả ờ ưỡ ậ ữ ể này con sẽ đ t tin đ bay cao.ủ ự ể  

Khen ng i con nh th nào?ợ ư ếNg i d ch: Nguy n Th Thuườ ị ễ ị　 　 Khen ng i cũng là m t ngh thu t và cha m chính là ngh nhân nhào n n chi cợ ộ ệ ậ ẹ ệ ặ ế bánh ng t "l i khen" y ra sao đ phù h p v i l a tu i và kh u v c a t ng v kháchọ ờ ấ ể ợ ớ ứ ổ ẩ ị ủ ừ ị quý c a mình.ủ  Bài note này đã đ c đăng trên t p chí Kilala theo đ ng link d i.ượ ạ ườ ướhttp://www.kilala.vn/gia-dinh-va-am-thuc/day-con-kieu-nhat-khen-con-sao-cho-dung-cach.htmlTham kh o: ch ng trình t v n nuôi d y con ”Suku suku kosodate” c a kênhả ươ ư ấ ạ ủ truy nhình NHK, và cu n sách “Cha m Nh t d y con t l p”-Sugahara Yukoề ố ẹ ậ ạ ự ậ“Con gi i quá”, “con r t c g ng” có lẽ đó là nh ng câu cha m dùng nhi u nh t đỏ ấ ố ắ ữ ẹ ề ấ ể khen ng i tr m i khi tr làm đ c đi u gì. Vì khen ng i là m t cách đ cha m gieoợ ẻ ỗ ẻ ượ ề ợ ộ ể ẹ h t m m t o ra đ ng l c cho tr hành đ ng, cũng nh nuôi d ng s t tin b n thân.ạ ầ ạ ộ ự ẻ ộ ư ưỡ ự ự ở ả Th nh ng “khen ng i” cũng nh m t h t gi ng tùy t ng cách gieo khác nhau mà chaế ư ợ ư ộ ạ ố ừ m sẽ gieo thành h t m m n hoa hay gieo h t m m b sâu m t. Tùy theo t ng l aẹ ạ ầ ở ạ ầ ị ọ ừ ứ tu i, có khi là t ng cá tính c a tr , cũng nh c a chính cha m mà s d ng sẽ đem l iổ ừ ủ ẻ ư ủ ẹ ử ụ ạ nh ng h t m m n hoa.ữ ạ ầ ở1.      V i tr t 0 đ n 2-3 tu iớ ẻ ừ ế ổ     Tr t 0 đ n 3 tu i v n n m trong giai đo n g n v i tr s sinh, kh năng lí gi i vẻ ừ ế ổ ẫ ằ ạ ầ ớ ẻ ơ ả ả ề ngôn ng cũng nh t duy ch a nhi u, nên ngoài các câu khen ng i thông th ng cònữ ư ư ư ề ợ ườ r t c n s bi u c m phong phú v m t ngôn ng cũng nh đ ng tác c th , nét m tấ ầ ự ể ả ề ặ ữ ư ộ ơ ể ặ c a cha m khi khen ng i bé. M t “b u không khí” vui v , m áp, c a cha m khi mu nủ ẹ ợ ộ ầ ẻ ấ ủ ẹ ố khen ng i tr còn quan tr ng h n c vi c dùng “l i nói”đ khen hành đ ng y. Tr chợ ẻ ọ ơ ả ệ ờ ể ộ ấ ẻ ỉ c n nghe đ c gi ng nói nh nhàng, ho c không khí vui v lan t a t cha m m i khiầ ượ ọ ẹ ặ ẻ ỏ ừ ẹ ỗ tr làm đi u gì tích c c cũng đ đ truy n t i cho tr hi u r ng cha m đã vui v v iẻ ề ự ủ ể ề ả ẻ ể ằ ẹ ẻ ớ vi c làm c a mình. Tr sẽ an tâm và t tin ti n v phía tr c. ệ ủ ẻ ự ế ề ướ       B n có bi t giai đo nạ ế ở ạ  tr d i 2 tu i, tr r t thích nghe các tính t t ngẻ ướ ổ ẻ ấ ừ ượ thanh, t ng hình khôngượ . Khi tr làm đ ng tác nào hãy k t h p nh ng tính t và tẻ ộ ế ợ ữ ừ ừ láy đ di n t hành đ ng y nhé. Nh ng tính t miêu t âm thanh nhi u khi ch ngcóể ễ ả ộ ấ ữ ừ ả ề ẳ nghĩa gì nh ng quan tr ng là nó t o ra không khí vui v , hài h c đ c m và con đ uư ọ ạ ẻ ướ ể ả ẹ ề vui v , ch c n nh th là đ . Ví d nh khi tr ăn d m ngoài vi c khen tr là “con nu tẻ ỉ ầ ư ế ủ ụ ư ẻ ặ ệ ẻ ố gi i quá, há mi ng to quá” hãy k t h p các t “mogu mogu, măm măm “ v i ng đi uỏ ệ ế ợ ừ ớ ữ ệ vui t i, gi ng nói nh nhàng m i khi tr há mi ng ho c nhai. Ho c khi tr thích thúươ ọ ẹ ỗ ẻ ệ ặ ặ ẻ nhìn vòi n c ch y hãy b t ch c ti ng vòi n c “zà,zà, zà”, khi tr dùng 2 tay c m v tướ ả ắ ướ ế ướ ẻ ầ ậ nào đó gõ vào nhau phát ra ti ng kêu thì hãy k t h p miêu t “c p c p c p”, “leng kengế ế ợ ả ộ ộ ộ leng keng” tùy tình hu ng âm thanh phát ra. Khi tr v hai tay vào nhau có th k t h pố ẻ ỗ ể ế ợ thêm nh “pachi pachi”, “đ p đ p đ p”, “hoan hô hoan hô”.ư ộ ộ ộ     Có nhi u cha m ki m l i nên không ph i hành đ ng nào c a tr cũng khen, nh ngề ẹ ệ ờ ả ộ ủ ẻ ư thay vào đó h ch c n ng i c nh đ canh ch ng cho tr ch i, r i m m c i m i khi trọ ỉ ầ ồ ạ ể ừ ẻ ơ ồ ỉ ườ ỗ ẻ h ng ánh m t v phía cha m . Đó cũng là m t cách khen ng i dùng ánh m t và c mướ ắ ề ẹ ộ ợ ắ ả tình đ bi u c m và truy n đ t cho tr bi t r ng mình có quan tâm đ n tr .ể ể ả ề ạ ẻ ế ằ ế ẻ  2.      V i tr t 3 tu i tr lênớ ẻ ừ ổ ở     V i nh ng tr t m 3 tu i tr lên, tr đã hi u chuy n, đã nh n bi t đ c c m xúcớ ữ ẻ ầ ổ ở ẻ ể ệ ậ ế ượ ả c a ng i đ i di n, đã hi u nh ng đi u cha m nói r i thì l i khen l i c n c thủ ườ ố ệ ể ữ ề ẹ ồ ờ ạ ầ ụ ể hóa. Hãy khen nh ng hành đ ng c a tr thay vì khen chung chungữ ộ ủ ẻ  “con gi i quá”.ỏ Ví d khi tr vẽ đ c m t b c tranh, x p đ c hình ngôi nhà hãy khen vi c làm c a trụ ẻ ượ ộ ứ ế ượ ệ ủ ẻ nh “con vẽ r t đ p”, hay “ngôi nhà có màu s c r t đ p”ư ấ ẹ ắ ấ ẹ

   Ngoài ra khi đ c t m 3 tu i tr đi, tr đã có th bi t giúp m làm vi c v t nh ch yượ ầ ổ ở ẻ ể ế ẹ ệ ặ ư ạ đi l y giùm cái r , b cái t t b n vào túi gi t đ , g p qu n áo, d n phòng...thì khiấ ổ ỏ ấ ẩ ặ ồ ấ ầ ọ

ykhen tr nh th nào?ấ ẻ ư ế     Trong cu n sách “Cha m Nh t d y con t l p” tác gi Sugarhara đã lí gi i th này:ố ẹ ậ ạ ự ậ ả ả ế N ucha m nào l y vi c khen ng i con làm đ ng l c c b n khi n tr hành đ ng, sẽế ẹ ấ ệ ợ ộ ự ơ ả ế ẻ ộ nuôi d ng bên trong nguy c tr ch làm vi c khi đ c cha m khen ng i. Nh ng khiưỡ ơ ẻ ỉ ệ ượ ẹ ợ ư tr làm đ c vi c gì,ẻ ượ ệ  thay vì nói nh ng câu “con m gi i quá”, “con m qu là ng iữ ẹ ỏ ẹ ả ườ l n”, thì cha m hãy nói nh ng l i c m n v i vi c con đã làm giúp b ng c m xúcớ ẹ ữ ờ ả ơ ớ ệ ằ ả vui s ng và chân thành v i tr nh “ c m n con”, “con đã giúp m đ c r tướ ớ ẻ ư ả ơ ẹ ượ ấ nhi u vi c”, “m r t vui”, hay là “mama so happy”ề ệ ẹ ấ . B i vì khi tr giúp đ cha m trở ẻ ỡ ẹ ẻ r t mu n cha m c m nh n gì v hành đ ng y. Khi có th hãy nói cho tr bi t c mấ ố ẹ ả ậ ề ộ ấ ể ẻ ế ả xúc c a mình, và càng truy n t i c th t ng vi c làm c a tr đã đem đ n cho mìnhủ ề ả ụ ể ừ ệ ủ ẻ ế nh ng ni m vui và l i ích gì càng t t.ữ ề ợ ố     Nh ng l i khen “con m gi i quá”, “con m qu là ng i l n” không h có ý x uữ ờ ẹ ỏ ẹ ả ườ ớ ề ấ nh ng nó l i không cho tr bi t đ c r ng vi c làm c a tr đã có nh ng l i ích tích c cư ạ ẻ ế ượ ằ ệ ủ ẻ ữ ợ ự nh nào đ i v i cha m , b i nó không ph i là nh ng l i nói di n t cha m c m nh nư ố ớ ẹ ở ả ữ ờ ễ ả ẹ ả ậ nh nào v i vi c làm c a tr .ư ớ ệ ủ ẻTh a nh n hành đ ng c a con b ng cách nói ra c m xúc c a b n thân v hành đ ng yừ ậ ộ ủ ằ ả ủ ả ề ộ ấ cũng chính là m t cách khen ng i.ộ ợ  PS: M i ng i có th tham kh o thêm các note cũ c a mình v cách t o đ ng l cọ ườ ể ả ở ủ ề ạ ộ ự hành đ ng cho con t bên trong, hay l i khuyên c a bác sĩ Akehashi Daiji....ộ ừ ờ ủ

Chăm sóc răng cho bé và cách d n d đ bé thích đánh răngẫ ụ ểNg i d ch: Nguy n Th Thuườ ị ễ ịTham kh o: ch ng trình t v n nuôi d y tr trên kênh NHKả ươ ư ấ ạ ẻ   Khi bé m c răng có bé s t, có bé không. Sau tr n m đ u tiên mi ng Bon chan đã nhúọ ố ậ ố ầ ệ 2 chi c răng xinh xinh hàm d i. Mình b t đ u tìm hi u v chăm sóc răng cho bé. Vàế ở ướ ắ ầ ể ề khi đ c xem ch ng trình chăm sóc răng cho bé trên tivi này mình th y r t b ích vàượ ươ ấ ấ ổ mu n chia s nó v i m i ng i. ố ẻ ớ ọ ườ     Đ u tiên là cha m nên chú ý chăm sóc răng cho bé là khi nào? T m 6 tháng nhi u béầ ẹ ầ ề sẽ b t đ u m c răng hàm d i, sau khi ăn xong cho bé u ng chút n c tr ng đ làmắ ầ ọ ở ướ ố ướ ắ ể s ch mi ng. Bác sĩ khuyên r ng khi nào bé m c răng hàm trên thì hãy b t đ u t pạ ệ ằ ọ ở ắ ầ ậ đánh răng cho bé b ng bàn ch i, còn tr c đó thì ch c n l y khăn s ch v sinh mi ngằ ả ướ ỉ ầ ấ ạ ệ ệ cho bé là đ c. Răng s a mà b sâu thì cũng nh h ng đ n răng vĩnh c u sau l n thayượ ữ ị ả ưở ế ử ầ răng. Nên ba m chú ý chăm sóc “m t góc nh xinh” y đ các bé đ ng b sâu răng nhé.ẹ ộ ỏ ấ ể ừ ị1.      Th c ph m nào d sâu răngự ẩ ễCác th c ph m d gây sâu răng có đ c đi m sauự ẩ ễ ặ ể-       Đ ng nhi uườ ề-       D dính răngễ-       Th i gian nhai trong mi ng lâuờ ệ-       Ăn xong v còn l u l i trong mi ng lâuị ư ạ ệHãy cùng check xem th c ph m nào d sâu răng nhé. M c dù cùng là đ ng t nh ngự ẩ ễ ặ ồ ọ ư th t gây sâu răng sẽ x p nh sau:ứ ự ế ưNhóm d gây sâu răng: k o ng t, keo cao su, k o ng m, kem que, bánh b t (dango),ễ ẹ ọ ẹ ậ ộ socola, bánh quy x p,bim bim b ng ngô, kem, s a chua,ố ỏ ữNhóm khó gây sâu răng h n: khoai tây chiên, bánh g o, chu i, phô mai…ơ ạ ố2.      C ch sâu răng là gìơ ế

Mình gi i thích nôm na là khi đ ng vào trong mi ng k t h p v i cao răng (m ng bám)ả ườ ệ ế ợ ớ ả sẽ t o ra axit và axit sẽ là nguyên nhân làm v men b o v gây ra sâu răng. N c b tạ ỡ ả ệ ướ ọ ti t ra có tác d ng trung hòa axit, nh ng n u m t đ ăn đ ng t quá nhi u n c b tế ụ ư ế ậ ộ ồ ọ ề ướ ọ ti t ra không đ nên d n đ n b sâu răng. Đ c bi t là khi ng n c b t ti t ra r t ít nênế ủ ẫ ế ị ặ ệ ủ ướ ọ ế ấ nguy c sâu răng càng cao. Đó là lí do vì sao nên đánh răng tr c khi đi ng và nên ăn ítơ ướ ủ đ ng t tr c khi đi ng .ồ ọ ướ ủ3.      Sâu răng có lây hay di truy n?ềSâu răng có th lây qua n c b t. Vì th ngày x a các c m m c m nhai chính là hìnhể ướ ọ ế ư ụ ớ ơ th c truy n b nh sâu răng. Sâu răng không di truy n nh ng do men răng m i tr cóứ ề ệ ề ư ỗ ẻ tính ch t khác nhau mà m c đ d b sâu răng hay khó sâu sẽ khác nhau. Vi c đ m b oấ ứ ộ ễ ị ệ ả ả hàm răng không vi khu n cho bé là đi u impossible nên cha m không nên quá c uẩ ề ẹ ầ toàn. Đánh răng sau m i b a ăn là lí t ng nh t, nh ng ch c n tr c khi đi ng và khiỗ ữ ưở ấ ư ỉ ầ ướ ủ th c d y là đ c.ứ ậ ượ  4.      Cách đánh răng nh nàoư   Đ i v i bé d i 3 tu i thì không dùng kem đánh răng v n có hi u qu . Nên đ bé tố ớ ướ ổ ẫ ệ ả ể ở ư th n m ng đ u lên đùi đ đánh sẽ d dàng h n. Ban đ u cha m sẽ đánh cho bé, r iế ằ ả ầ ể ễ ơ ầ ẹ ồ khi bé bi t t đánh hãy đ bé ng i t mình đánh răng.ế ự ể ồ ự   Cách đánh là hãy đánh v i t c đ đ u, nh nhàng, không c n đánh m nh. Cách c mớ ố ộ ề ẹ ầ ạ ầ bàn ch i nh c m bút chì.ả ư ầ  Hãy check th xem mình có đánh quá m nh hay khôngử ạ b ng cách xem màu trên móng tay có đ i khi đánh hay không. N u nh đ u móngằ ổ ế ư ầ tay chuy n thành màu tr ng thì ch ng t là m đang n quá m nh r i đóể ắ ứ ỏ ẹ ấ ạ ồ . Còn n u màu móng không đ i là ch ng t m đang đánh răng cho bé v i đ n v a ph i.ế ổ ứ ỏ ẹ ớ ộ ấ ừ ả  Tr c khi đánh răng cha m hãy r a bàn tay th t s ch. B t đ u đánh t bên trongướ ẹ ử ậ ạ ắ ầ ừ tr c vì đó là n i bé không thích nh t. Đ i v i răng hàm có th thay đ i h ng ch iướ ơ ấ ố ớ ể ổ ướ ả nh ch i th ng, t phía nghiêng, m t tr c và m t trong c a răng nên nghiêng bànư ả ẳ ừ ặ ướ ặ ủ ch i góc 45 đ . L y ngón tay k p gi a hai hàm sẽ t o ra kho ng cách r ng v a đ đả ộ ấ ẹ ữ ạ ả ộ ừ ủ ể đ a bàn ch i đánh ra đánh vào. Khi đánh đ n răng c a hàm trên thì vì ph n n u chư ả ế ử ầ ướ ở ỗ đó c a bé d đau nên cha m hãy l y ngòn tay ch n ngang ph n l i đó, ch đ h răngủ ễ ẹ ấ ặ ầ ợ ỉ ể ở thôi r i ch i thì bé sẽ không b đau. M i ch đánh c n ch i đi ch i l i t m15-20 giây.ồ ả ị ỗ ỗ ầ ả ả ạ ầSau khi đánh xong r i hãy đ bé xúc mi ng r i nh đi. Còn v i các bé quá nh có thồ ể ệ ồ ổ ớ ỏ ể l y khăn v i màn lau cũng đ c.ấ ả ượ  5.      Làm gì khi bé không thích đánh răng   Bé không thích đánh răng ch x y ra trong m t kho ng th i gian r t ng n so v i cỉ ả ộ ả ờ ấ ắ ớ ả cu c đ i. Khi đã v t qua đ c giai đo n khó khăn này thì m i vi c v sau sẽ r t dộ ờ ượ ượ ạ ọ ệ ề ấ ễ dàng. Lí do l n nh t bé không thích đánh răng là do b đau, mà có th do cách ch i c aớ ấ ị ể ả ủ ba m khi n bé b đau d n đ n s b đ ng bàn ch i vào. Cha m hãy tham kh o cácẹ ế ị ẫ ế ợ ị ộ ả ẹ ả b c trên đ không ch i m nh quá khi n bé b đau nhé.ướ ể ả ạ ế ị   Ngoài ra, hãy cho bé nhìn th y hình nh cha m đánh răng đ bé t p b t ch c. Ti pấ ả ẹ ể ậ ắ ướ ế đ n hãy bi n màn đánh răng bu i t i nh m t trò vui, có th k t h p v a hát v a dế ế ổ ố ư ộ ể ế ợ ừ ừ ụ bé đ n gi đánh răng r i. Ho c cùng đ m răng xinh nào. Và đ ng làm m t hình s v iế ờ ồ ặ ế ừ ặ ự ớ bé khi bé ch a ch u h p tác nhé. Ngoài ra hãy luy n cho bé đánh răng ho c xúc mi ngư ị ợ ệ ặ ệ khi đi t m cũng là cách đ bé làm quen v i đánh răng. V i các bé l n h n chút xíu t mắ ể ớ ớ ớ ơ ầ 2-3 tu i mà không thích đánh răng thì có th ch i trò th a hi p cho bé l a ch n hômổ ể ơ ỏ ệ ự ọ nay thích đánh ch nào tr c, hàm trong hay răng c a, m t trong hay m t ngoài…Cóỗ ướ ử ặ ặ r t nhi u cách đ ba m d d bé.ấ ề ể ẹ ụ ỗ     Ho c k t h p v a ch i răng v a hát cho bé nghe. Mình t sáng tác bài hát đ n gi nặ ế ợ ừ ả ừ ự ơ ả ki u nh này, còn hát theo nh p đi u gì thì ba m t nghĩ xem sao nha.ể ư ị ệ ẹ ự“A- m mi ng raở ệTa cùng ch i răngả

Nào sâu răng iơMi ch y đi đâuạTa ch i hàm trongảChà chà chà chà (k t h p đ ng tác chà răng)ế ợ ộR i ch i tr c c aồ ả ướ ửChà chà chà chà (k t h p đ ng tác chà răng)ế ợ ộTa ch i hàm trênảChà chà chà chà (k t h p đ ng tác chà răng)ế ợ ộR i ch i hàm d iồ ả ướChà chà chà chà (k t h p đ ng tác chà răng)ế ợ ộTa ch i bên ngoàiảChà chà chà chà (k t h p đ ng tác chà răng)ế ợ ộCh i c bên trongả ảChà chà chà chà (k t h p đ ng tác chà răng)ế ợ ộMi ch y đi đâuạH i sâu răng iỡ ơSau đó cho bé xúc mi ngệT m bi t sâu răng….ạ ệTh là h t màn đánh răng ^^ế ếD i đây là vài đ ng link trên yotube v cách đánh răng cho bé c a m Nh t đ m iướ ườ ề ủ ẹ ậ ể ọ ng i tham kh o nhé.ườ ảhttps://www.youtube.com/watch?v=Wxsnr7knQqI

https://www.youtube.com/watch?v=SZqJYS5j5cg

Mu n d y con- Xin ba m đ ng m ng con tr c m t ng i khácố ạ ẹ ừ ắ ướ ặ ườ

Ng i vi t: Nguy n Th Thuườ ế ễ ịĐây là bài vi t mình đã p t r t lâu nh ng mình đã s khi vi t ra mình sẽ đ ngế ấ ủ ừ ấ ư ợ ế ộ ch m đ n lòng t ái c a m t s cha m . Và ch khi ch ng ki n tr c ti p r t nhi u tìnhạ ế ự ủ ộ ố ẹ ỉ ứ ế ự ế ấ ề hu ng cha m Vi t vì mu n d y d con ngay khi con làm sai, mà lên gi ng m ng conố ẹ ệ ố ạ ỗ ọ ắ ho c giáo hu n con tr c m t ng i khác mình m i c m th y th c s c n vi t ra. Vìặ ấ ướ ặ ườ ớ ả ấ ự ự ầ ế đ ng sau nh ng bài giáo hu n c a cha m v i các bé là nh ng gi t n c m t t i thân,ằ ữ ấ ủ ẹ ớ ữ ọ ướ ắ ủ

m c, và xen l n c s x u h , t ti l n m t chút đau kh n trong nh ng gi t n cấ ứ ẫ ả ự ấ ổ ự ẫ ộ ổ ẩ ữ ọ ướ m t y.ắ ấ  1.      Ba m th ng m ng con khi nào?ẹ ườ ắ     Mình còn nh nh in hình nh cô bé 10 tu i n c m t dàn d a vì m c và t i thânớ ư ả ổ ướ ắ ụ ấ ứ ủ xen l n chút x u h khi b m m ng là h u đ u, không c n th n, mít t quá đi ch vìẫ ấ ổ ị ẹ ắ ậ ậ ẩ ậ ướ ỉ cô bé y nh ng gh cho mình mà đi không c n th n vô tình làm đ h t c c n c raấ ườ ế ẩ ậ ổ ế ố ướ bàn. Hay c u bé r m r m n c m t vì t i thân ch vì c u bé y g p khách l nên r tậ ơ ớ ướ ắ ủ ỉ ậ ấ ặ ạ ấ cao h ng nh y nhót trên gh r i gác chân lên gh , th là m c u g i ra r i gi ng gi iứ ả ế ồ ế ế ẹ ậ ọ ồ ả ả cho m t bài. Hay đúng hôm nhà có khách mà đ a nh th ng ngày t xúc đ c nh ngộ ứ ỏ ườ ự ượ ư hôm nay l i c đòi m đút. M i hôm thì có th t gà cũng ch ng đ ng đũa mà hôm nay thìạ ứ ẹ ọ ị ẳ ộ l i c nh m đĩa th t gà b c ăn ch ng bi t gi ý t gì. Th là b ba m la cho m t tr nạ ứ ằ ị ố ẳ ế ữ ứ ế ị ẹ ộ ậ

tr c m t khách khi n bé òa khóc ch y đi ch khác gi u n i bu n và s x u h , t iướ ặ ế ạ ỗ ấ ỗ ồ ự ấ ổ ủ thân trong n c m t.ướ ắ2.      Vì sao ba m l i m ng con tr c m t khách?ẹ ạ ắ ướ ặBa m mu n m ng con tr c m t ng i khác có th xu t phát t suy nghĩ r ng:ẹ ố ắ ướ ặ ườ ể ấ ừ ằ-       mu n u n n n con ngay lúc con làm sai đ con nh l n sau không ph m l i n aố ố ắ ể ớ ầ ạ ỗ ữ-       ho c cũng có khi mu n th hi n cho b n bè (khách) th y r ng mình là b c cha mặ ố ể ệ ạ ấ ằ ậ ẹ nghiêm kh c v i con cái, d y d con cái đ n n i đ n ch nắ ớ ạ ỗ ế ơ ế ố-       cũng có th là mu n cho m i ng i th y r ng bình th ng nó r t ngoan đ y, chể ố ọ ườ ấ ằ ườ ấ ấ ỉ hôm nay có khách nó m i h v y thôiớ ư ậnên nh nhàng thì nh c nh con không đ c làm th này th kia, n ng h n thì lênẹ ắ ở ượ ế ế ặ ơ gi ng quát m ng, l m t, ch trích ho c g i con l i r i ca cho m t bài th t dài… tr cọ ắ ừ ắ ỉ ặ ọ ạ ồ ộ ậ ở ướ m t khách mà ch ng quan tâm xem c m giác và tâm tr ng c a con mình khi nh nặ ẳ ả ạ ủ ậ nh ng l i trách m ng và giáo hu n trong tr ng h p y sẽ tr nên nh th nào.ữ ờ ắ ấ ườ ợ ấ ở ư ế     Mà có m t th c t đó là càng nh ng cha m có h c th c và đ a v cao l i th ng làộ ự ế ữ ẹ ọ ứ ị ị ạ ườ ng i có xu h ng thích d y d và t ra nghiêm kh c v i con mình tr c m t ng iườ ướ ạ ỗ ỏ ắ ớ ướ ặ ườ khác. Ch vì ba m y s b ng i khác đánh giá là mình không bi t d y d con nênỉ ẹ ấ ợ ị ườ ế ạ ỗ ph i ra s c ch ng minh cho m i ng i th y r ng mình là ba m hoàn h o. Ho c đôi khiả ứ ứ ọ ườ ấ ằ ẹ ả ặ c đ thanh minh cho m i ng i th y r ng "Th ng ngày nó ngoan l m, không hi uố ể ọ ườ ấ ằ ườ ắ ể sao có khách nó l i nh th đ y".ạ ư ế ấ  3.      Vì sao tr th ng “h ” khi có kháchẻ ườ ư     Khi nhà có khách ho c khi gia đình t t p g p g giao l u nh ng n i đông ng iặ ụ ậ ặ ỡ ư ở ữ ơ ườ tr th ng có xu h ng mu n “th hi n” mình, và đó là m t bi u hi n tâm lí r t bìnhẻ ườ ướ ố ể ệ ộ ể ệ ấ th ng c a con tr mà cha m c n hi u. Có th vì x u h nên tr mu n che l p s x uườ ủ ẻ ẹ ầ ể ể ấ ổ ẻ ố ấ ự ấ h y đi b ng hành đ ng khác th ng, v ng v lúng túng. Ho c cũng có khi là vì tr r tổ ấ ằ ộ ườ ụ ề ặ ẻ ấ vui khi đ c g p ng i khác nên tr nên cao h ng thích làm cái này cái kia. Ho c cũngượ ặ ườ ở ứ ặ có th là mu n gây s chú ý v i nh ng ng i xung quanh (đ c bi t là các bé trai) nênể ố ự ớ ữ ườ ặ ệ thích làm nh ng trò m i l .ữ ớ ạ      Còn ba m l i ch đ ng trên l p tr ng c a mình phán xét các hành đ ng c a con,ẹ ạ ỉ ứ ậ ườ ủ ộ ủ ch không hi u th u tâm lí vì sao con mu n làm nh th . Tr không h c ý mu n làmứ ể ấ ố ư ế ẻ ề ố ố sai đ ba m bu n, nh ng ba m l i trách m ng, nh t là l i tr c m t ng i khác n a,ể ẹ ồ ư ẹ ạ ắ ấ ạ ướ ặ ườ ữ v a x u h v a khi n lòng t tr ng b t n th ng, tr sẽ tr nên t ti v i b n thânừ ấ ổ ừ ế ự ọ ị ổ ươ ẻ ở ự ớ ả mình đi r t nhi u.ấ ề 　 “À, mình ch mu n th hi n b n thân m t chút thôi mà cũng khôngỉ ố ể ệ ả ộ đ c, l i còn b m ng tr c m t ng i khác n a ch ”, tr sẽ m t d n s t tin b nượ ạ ị ắ ướ ặ ườ ữ ứ ẻ ấ ầ ự ự ở ả thân.     Nh t là đ i v i nh ng tr đã l n bi t nh n th c v b n thân hay b t đ u đ c l pấ ố ớ ữ ẻ ớ ế ậ ứ ề ả ắ ầ ộ ậ trong suy nghĩ thì vi c b ba m m ng tr c m t ng i khác không ch khi n tr x uệ ị ẹ ắ ướ ặ ườ ỉ ế ẻ ấ h , mà còn làm tr tr nên c ng đ u h n mu n ph n kháng l i cha m , thành ra chaổ ẻ ở ứ ầ ơ ố ả ạ ẹ m càng nói tr l i càng làm ng c l i.ẹ ẻ ạ ượ ạ4.      Làm gì khi tr “h ” b t th ngẻ ư ấ ườ     V y thì làm th nào đ ng phó v i nh ng c n “h ” b t ch t y c a tr .ậ ế ể ứ ớ ữ ơ ư ấ ợ ấ ủ ẻ

     Mình nghĩ đi u đ u tiên đó là cha m đ ng bao gi lo s ng i khác nghĩ gì v conề ầ ẹ ừ ờ ợ ườ ề mình, ho c đánh giá con mình là h ch thông qua m t vài hành đ ng mà mình cho làặ ư ỉ ộ ộ không đ c ngoan nh ngày th ng. M ng con ngay tr c m t ng i khác chính làượ ư ườ ắ ướ ặ ườ m t hành đ ng ph nh n con ng i c a tr m t cách tiêu c c nh t vì nó v a khi n trộ ộ ủ ậ ườ ủ ẻ ộ ự ấ ừ ế ẻ b x u h , v a ám th cho tr r ng “th hi n cá nhân” c a b n thân nh th là khôngị ấ ổ ừ ị ẻ ằ ể ệ ủ ả ư ế đ c, d n d n cá tính sẽ b thui ch t đi.Tr sẽ không còn vui v mu n kh ng đ nh b nượ ầ ầ ị ộ ẻ ẻ ố ẳ ị ả thân mình n a. Và xa h n là m i quan h cha m và con cái sẽ tr nên xa cách ch vì baữ ơ ố ệ ẹ ở ỉ m luôn coi tr là "con cái c a mình”, “là v t s h u c a mình” mà quên m t đi r ngẹ ẻ ủ ậ ở ữ ủ ấ ằ tr c h t hãy coi tr nh m t cá th đ c l p, m t con ng i riêng đ c l p c n đ cướ ế ẻ ư ộ ể ộ ậ ộ ườ ộ ậ ầ ượ tôn tr ng..ọ     Cha m nên n m rõ n u ngày th ng bé r t ngoan nh ng hôm nay t nhiên h , thìẹ ắ ế ườ ấ ư ự ư hôm nay ch là tr đang mu n “th hi n mình” đây mà. V y thì ban đ u hãy ti p nh nỉ ẻ ố ể ệ ậ ầ ế ậ mong mu n y r i n u bé có làm sai thì nh nhàng nh c con là đ ng làm nh th , ho cố ấ ồ ế ẹ ắ ừ ư ế ặ pha câu bông đùa dí d m v i con “ái chà con trai thích th hi n quá đây. B (m ) bi tỏ ớ ể ệ ố ẹ ế con r t vui…nh ng…“. N u th c s mu n u n n n thì hãy đ khi ch còn hai ba (m )ấ ư ế ự ự ố ố ắ ể ỉ ẹ con v i nhau hãy cùng trao đ i v v n đ đó. “Ba (m ) bi t là con luôn là c u (cô) béớ ổ ề ấ ề ẹ ế ậ ngoan, nh ng hôm nay ch có m t chút ch a ngoan là…L n sau con không nh th n aư ỉ ộ ư ầ ư ế ữ m sẽ r t t hào v con…” thì ch c ch n nó sẽ hi u qu h n r t nhi u là nh ng l i giáoẹ ấ ự ề ắ ắ ệ ả ơ ấ ề ữ ờ hu n ngay t i tr n.ấ ạ ậ       Còn trong tr ng h p v i nh ng bé (th ng thì đã l n h n 6 tu i) có th vì x u hườ ợ ớ ữ ườ ớ ơ ổ ể ấ ổ khi g p ng i l nên bé th ng hay lúng túng, v ng v , cha m nên rèn luy n cho béặ ườ ạ ườ ụ ề ẹ ệ s t tin khi g p g ng i l tr c thay vì ch trích sẽ ch khi n bé thêm m t t tin màự ự ặ ỡ ườ ạ ướ ỉ ỉ ế ấ ự thôi. Và tuy t đ i tr c m t ng i khác đ ng bao gi nói v nh ng khuy t đi m hay nh ngệ ố ướ ặ ườ ừ ờ ề ữ ế ể ữ đi u bé không mu n ba m nói ra cho ng i khác bi t v mình, càng không nên so sánhề ố ẹ ườ ế ề bé v i b t kì ai khác nh anh me, b n bè mà ch y u liên quan đ n các v n đ "t l p,ớ ấ ư ạ ủ ế ế ấ ề ự ậ h c t p, t tin, giúp đ vi c nhà...".ọ ậ ự ỡ ệ  B n thân mình quan ni m "n u cha m luôn mang trong mình suy nghĩ ph đ nh, tiêuả ệ ế ẹ ủ ị c c v con cái thì con cái cũng sẽ tr nên tiêu c c và tr thành ng i ph đ nh nh suyự ề ở ự ở ườ ủ ị ư nghĩ c a cha m ".ủ ẹ     Còn nh ng n i công c ng mà con làm sai thì nh c nh con ngay t i th i đi m đó,ở ữ ơ ộ ắ ở ạ ờ ể và không bao gi nh c đi nh c l i khuy t đi m y c a con trong nh ng tình hu ngờ ắ ắ ạ ế ể ấ ủ ữ ố khác.　    Mình sẽ tr l i m t bài v d y d con nh nào n i công c ng.ở ạ ở ộ ề ạ ỗ ư ở ơ ộ

Ch n đ ch i cho con nh th nào?ọ ồ ơ ư ế

Ng i vi t: Nguy n Th Thuườ ế ễ ịTham kh o: Ch ng trình “Sukusuku kosodate” kênh NHKả ươBài đã đ c đăng trên trang Kilala theo đ ng linkượ ườ  http://www.kilala.vn/gia-dinh-va-am-thuc/chon-do-choi-cho-con-nhu-the-nao.html

Trong note này mình xin đ c gi i thi u m t s đ ch i handmade mà mình làm choượ ớ ệ ộ ố ồ ơ bé.N u nh ehon (truy n có tranh minh h a dành cho tr nh ) đ c ví nh thành ph nế ư ệ ọ ẻ ỏ ượ ư ầ tinh b t, thì đ ch i cũng đ c coi nh thành ph n protein ho c là vitamin và khoángộ ồ ơ ượ ư ầ ặ ch t trong th c ph m tâm h n c a tr th . Đ ch i nh m t công c không th thi uấ ự ẩ ồ ủ ẻ ơ ồ ơ ư ộ ụ ể ế đ cha m giao ti p cùng tr , giúp tr phát tri n v trí tu , kích thích trí tò mò, ócể ẹ ế ẻ ẻ ể ề ệ t ng t ng và nuôi d ng năng l c sáng t o.ưở ượ ưỡ ự ạNh ng tr c muôn vàn các lo i đ ch i trông vô cùng b t m t, nh t là tr c nh ng đư ướ ạ ồ ơ ắ ắ ấ ướ ữ ồ ch i đ c qu ng cáo r t h p d n nh “giúp phát tri n trí thông minh cho tr ”, thìơ ượ ả ấ ấ ẫ ư ể ẻ không ít cha m ph i đau đ u v i vi c l a ch n đ ch i nh th nào đ phù h p v i sẹ ả ầ ớ ệ ự ọ ồ ơ ư ế ể ợ ớ ự phát tri n c a con, đ ng th i phân vân không bi t “l i qu ng cáo” kia có th t hayể ủ ồ ờ ế ờ ả ậ không. Bài vi t d i đây đ c tham kh o t ch ng trình t v n nuôi d yế ướ ượ ả ừ ươ ư ấ ạ con“Sukusuku kosodate” trên kênh NHK, hi v ng sẽ ph n nào gi i đáp đ c khúc m cọ ầ ả ượ ắ đó cho các b c cha m .ậ ẹ    1.     Tiêu chí khi ch n đ ch iọ ồ ơKhi ch n mua đ ch i cho con có 3 đi m quan tr ng nh t cha m c n l u tâm đó là:ọ ồ ơ ể ọ ấ ẹ ầ ư-       Đ ch i đó có th ch i cùng ng i khác,cha m có th giao ti p, trò chuy n v i trồ ơ ể ơ ườ ẹ ể ế ệ ớ ẻ thông qua đ ch i y.ồ ơ ấ-       Đ ch i đó ph i nuôi d ng kh năng t p trung cho tr , ho c nó sẽ bi n hóa khiồ ơ ả ưỡ ả ậ ẻ ặ ế tr ch i ho c tác đ ng vào nó.ẻ ơ ặ ộ-       N u có th thì đ ch i handmade là m t l a ch n không t i vì nó có ý nghĩa đ cế ể ồ ơ ộ ự ọ ồ ặ bi t đ i v i tr : cho tr c m nh n đ c tình yêu th ng c a cha m , l u l i nh ng kế ố ớ ẻ ẻ ả ậ ượ ươ ủ ẹ ư ạ ữ ỉ ni m u th cho tr .ệ ấ ơ ẻ2.     Nh ng đ ch i phát tri n trí thông minh: nhi u hay ít là t tữ ồ ơ ể ề ốKhông ít gia đình có đi u ki n r t tích c c đ u t đ ch i đ giúp con phát tri n trí tu .ề ệ ấ ự ầ ư ồ ơ ể ể ệ Nào là các lo i x p hình, đ t sét đ n n, mi ng ghép hình, nh c c phát ra âm thanh,ạ ế ấ ể ặ ế ạ ụ đàn piano, đ n các lo i flash card, luy n kỹ năng ngón tay theo các ph ng pháp giáoế ạ ệ ươ d c n i ti ng trên th gi i…ch t đ y trong phòng. Th nh ng ngoài vi c kích thíchụ ổ ế ế ớ ấ ầ ế ư ệ ham mu n khám phá và nuôi d ng trí tu thì m t trái c a nó là tr r t nhanh chán vàố ưỡ ệ ặ ủ ẻ ấ không ch u t p trung lâu vào m t trò nào c . Đôi khi cha m cũng b nhi u lo n khôngị ậ ộ ả ẹ ị ễ ạ bi t nên s p x p đ cho con ch i nh th nào cho hi u qu . V y thì cách gi i quy t ế ắ ế ể ơ ư ế ệ ả ậ ả ế ở đây là nh th nào.ư ếTh c ra không c n mua quá nhi u đ ch i cho tr b i vì đ i v i tr ch c n m t haiự ầ ề ồ ơ ẻ ớ ố ớ ẻ ỉ ầ ộ món đ bé th t s yêu thích và t p trung cao đ vào đ ch i đó còn hi u qu h nồ ậ ự ậ ộ ồ ơ ệ ả ơ nhi u so v i vi c đ c ti p xúc v i nhi u đ ch i ch trong giây lát. Miyazaki Hayaoề ớ ệ ượ ế ớ ề ồ ơ ỉ (đ o di n phim ho t hình n i ti ng th gi i c a Nh t, ng i đã t o ra nh ng b phimạ ễ ạ ổ ế ế ớ ủ ậ ườ ạ ữ ộ làm say mê hàng tri u khán gi trên kh p th gi i nh b phim “Cu c ph u l u c aệ ả ắ ế ớ ư ộ ộ ư ư ủ Chihiro vào vùng đ t linh h n”) đã t ng khuyên các b c cha m r ng đ i v i con tr chấ ồ ừ ậ ẹ ằ ố ớ ẻ ỉ c n cho tr xem m t b phim ho t hình là đ , m t đ ch i yêu thích là đ vì chính mónầ ẻ ộ ộ ạ ủ ộ ồ ơ ủ đ mà tr th c s yêu thích y m i là kh i ngu n t o ra ni m say mê cho tr sau này.ồ ẻ ự ự ấ ớ ở ồ ạ ề ẻ

Còn n u cha m mu n mua nhi u đ ch i nh ng v n mu n s d ng nó hi u qu thìế ẹ ố ề ồ ơ ư ẫ ố ử ụ ệ ả cách t t nh t là m i ngày hãy ch đ m t s l ng đ ch i gi i h n trong ph m vi haiố ấ ỗ ỉ ể ộ ố ượ ồ ơ ớ ạ ạ m con có th d n nó trong vòng 2-3 phút, ch không nên bày ra nhi u quá. Ti p đ nẹ ể ọ ứ ề ế ế là lên l ch ch i trong tu n đ s d ng t t c các đ ch i cho hi u qu .ị ơ ầ ể ử ụ ấ ả ồ ơ ệ ả3.     Cách s d ng đ ch i nh th nàoử ụ ồ ơ ư ếM c đích quan tr ng nh t c a đ ch i chính là dùng nó nh m t công c đ cha m vàụ ọ ấ ủ ồ ơ ư ộ ụ ể ẹ con cái trò chuy n hay là t ng tác v i nhau. Cũng không nh t thi t trò ch i đó ph iệ ươ ớ ấ ế ơ ả vui nh n, n ào, nó cũng có th yên l ng đ tr có th t p trung. V i m t đ ch i chaộ ồ ể ặ ể ẻ ể ậ ớ ộ ồ ơ m có th bi n hóa nó thành nhi u đ ch i khác nhau. Có th nó đ c làm t nh ngẹ ể ế ề ồ ơ ể ượ ừ ữ d ng c đ n gi n trong gia đình, ho c t đ b đi không dùng đ n n a, nh ng ch c nụ ụ ơ ả ặ ừ ồ ỏ ế ữ ư ỉ ầ m t chút tinh ý cha m có th t o ra ni m vui b t ng cho con.ộ ẹ ể ạ ề ấ ờVí d v i qu bóng có l h ng là hình l c giác cha m có th nhét con thú bông vào bênụ ớ ả ỗ ổ ụ ẹ ể trong r i lăn cho tr xem, có th xâu dây qua r i nghiêng đi cho qu bóng lăn theo s iồ ẻ ể ồ ả ợ dây.Hãy ch n x p hình b ng g nh ng có phát ra âm thanh đ cho tr l c, ho c cho khúcọ ế ằ ỗ ư ể ẻ ắ ặ g đó vào h p tr ng l c cho tr nghe. Có th cho vài hòn bi vào chai nh a trong su t đỗ ộ ố ắ ẻ ể ự ố ể cho tr c m l c. Đó là nh ng ví d r t đ n gi n mà cha m có th t n d ng nh ngẻ ầ ắ ữ ụ ấ ơ ả ẹ ể ậ ụ ữ d ng c xung quanh mình làm đ ch i cho tr . Đi u quan tr ng là đ ch i y đ uụ ụ ồ ơ ẻ ề ọ ồ ơ ấ ề khi n c cha m và con cái đ u vui v , và đem l i nh ng n c i s ng khoái. Đôi khiế ả ẹ ề ẻ ạ ữ ụ ườ ả cha m hãy quan sát cách ch i c a tr đ t đó nghĩ ra nh ng ý t ng m i phù h p v iẹ ơ ủ ẻ ể ừ ữ ưở ớ ợ ớ cách ch i y.ơ ấKhi tr đ c t m 3 tu i tr đi cha m hãy đ cho tr t ch n đ ch i, còn b n thân chẻ ượ ầ ổ ở ẹ ể ẻ ự ọ ồ ơ ả ỉ c n ng i bên đ xem tr ch i nh nào và tham gia khi tr mu n.ầ ồ ể ẻ ơ ư ẻ ố4.     Ch n đ ch i ng v i t ng l a tu iọ ồ ơ ứ ớ ừ ứ ổ

ng v i t ng giai đo n 3 tháng m t tr sẽ có s phát tri n khác nhau và cha m nênỨ ớ ừ ạ ộ ẻ ự ể ẹ n m rõ giai đo n y tr đang phát tri n v cái gì đ tìm đ ch i cho phù h p.ắ ạ ấ ẻ ể ề ể ồ ơ ợVí d nh giai đo n tr d i 1 tu i thì nuôi d ng ngũ quan: nghe, nhìn, s , ng i, n mụ ư ạ ẻ ướ ổ ưỡ ờ ử ế chính là đi u quan tr ng nh t. Trò ch i t t nh t v i tr chính là gi ng nói c a m , nề ọ ấ ơ ố ấ ớ ẻ ọ ủ ẹ ụ c i c a m , đôi khi là c đ ng tác nh y múa đ pha trò, ch i ú òa, c n c u, nh c b ng,ườ ủ ẹ ả ộ ả ể ơ ầ ẩ ấ ổ làm máy bay, làm ng a phi chính là nh ng trò ch i g n gũi nh t.ự ữ ơ ầ ấGiai đo n 6 tháng đ u tiên vì thính giác và th giác c a tr r t phát tri n, nên ngoàiạ ầ ị ủ ẻ ấ ể gi ng nói c a m hãy cho tr ch i nh ng đ ch i phát ra âm thanh nh là qu c u hayọ ủ ẹ ẻ ơ ữ ồ ơ ư ả ầ con thú nh i bông có nhi u màu s c mà khi tr l c l c nó sẽ phát ra ti ng kêu. Đ ngồ ề ắ ẻ ắ ắ ế ồ th i l n h n m t chút tr r t thích nhìn nh ng đ v t chuy n đ ng nên hãy cho béờ ớ ơ ộ ẻ ấ ữ ồ ậ ể ộ nhìn qu bóng v a lăn v a phát ra ti ng kêu.ả ừ ừ ếHo c là khi tr đã bi t ng i ho c bi t đi r i cho tr ch i xe kéo có bu c dây đ tr cóặ ẻ ế ồ ặ ế ồ ẻ ơ ộ ể ẻ th kéo, ho c kéo đ xô đ con g u. Thông qua trò ch i nh v y tr sẽ nh n th c đ cế ặ ể ổ ấ ơ ư ậ ẻ ậ ứ ượ quá trình mình c m r i mình kéo và đ v t chuy n đ ng.ầ ồ ồ ậ ể ộ  

D i đây là m t vài g i ý c th h n v các đ ch i cho tr ng v i t ng l a tu i:ướ ộ ợ ụ ể ơ ề ồ ơ ẻ ứ ớ ừ ứ ổ

5 tháng tu i: đ luy n ngón tay cho bé mình cho bé nh t n p chai nh a, t p bóc mi ngổ ể ệ ặ ắ ự ậ ế dính stick, chai n c có hòn bi.ướT m 6-12 tháng: làm h p bí m t đ bé t p cho tay vào lôi đ ra. Gõ tr ng. Làm trò ú òaầ ộ ậ ể ậ ồ ố t hai lõi c a cu n gi y. Tái ch t v h p s a chua đ ch i phát ra ti ng kêu và có sừ ủ ộ ấ ế ừ ỏ ộ ữ ồ ơ ế ự bi n hóa khi kéo, cái l c cho bóng lăn qua (hình).ế ắT m 12-18 tháng có th : t p đi trên v ch th ng, ch i v i k p qu n áo và hình m t c iầ ể ậ ạ ẳ ơ ớ ẹ ầ ặ ườ làm thành hình con s t , ch i v i h p có dây rút (hình), t p pha màu n c,chuy n đư ử ơ ớ ộ ậ ướ ể ồ t thùng này sang thùng khác.ừT m18-24 tháng: ch i bong bóng xà phòng, câu cá, ném vòng vào c t, xâu h t quadây,ầ ơ ộ ạ t p làm ca sĩ, t p n u ăn v i các đ o c làm t bìa x p, t p c m bút vẽ l i theo nét đãậ ậ ấ ớ ạ ụ ừ ố ậ ầ ạ có s n.ẵ  T m 2- 3 tu i có th ch i mô hình tàu đi n, ghép hình, x p hình, n n đ t sét, vẽầ ổ ể ơ ệ ế ặ ấ tranh…

Nh ng đ ch i mà nguyên li u là t c a hàng 100 yên hay nh ng vât d ng mình tânữ ồ ơ ệ ừ ử ữ ụ d ng t rác th i ^^.ụ ừ ả

H c sinh Nh t h c Đ o đ c nh th nào? (l p 1-2-3-4)ọ ậ ọ ạ ứ ư ế ớ

Ng i d ch Nguy n Th Thuườ ị ễ ịBài vi t đã đ c rút ng n và đăng trên t p chí Kilala theo đ ng link d i.ế ượ ắ ạ ườ ướhttp://www.kilala.vn/gia-dinh-va-am-thuc/hoc-sinh-nhat-hoc-dao-duc-nhu-the-nao.htmlhttp://www.kilala.vn/gia-dinh-va-am-thuc/noi-dung-sach-dao-duc-lop-34-cua-hoc-sinh-nhat.htmlT t c nh ng gì h c sinh Nh t đ c d y v thói quen sinh ho t, kỹ năng s ng, cách cấ ả ữ ọ ậ ượ ạ ề ạ ố ư x n i c ng c ng, đ o đ c cho b n thân (manner) đ u đ c gói g n trong môn h cử ơ ộ ộ ạ ứ ả ề ượ ọ ọ đ o đ c tr ng h c. Bài note này sẽ gi i thi u cho m i ng i v n i dung c a sáchạ ứ ở ườ ọ ớ ệ ọ ườ ề ộ ủ giáo khoa đ o đ c (l p 1-2) đ m i ng i tham kh o. Mình hi v ng nó có th là tài li uạ ứ ớ ể ọ ườ ả ọ ể ệ

tham kh o cho các b c cha m Vi t Nam có con đ tu i đ n tr ng. Cacs bài đ oả ậ ẹ ở ệ ở ộ ổ ế ườ ạ đ c cho l p ti p theo mình đ đ ng link đ m i ng i đ c trên trang Kilala.ứ ớ ế ẻ ườ ể ọ ườ ọ   “Đ o đ c” là môn h c b t bu c dành cho h c sinh Nh t b c ti u h c và trung h c cạ ứ ọ ắ ộ ọ ậ ở ậ ể ọ ọ ơ s . “Giáo d c đ o đ c đ m đ ng vai trò vô cùng quan tr ng, cùng v i vi c nuôi d ngở ụ ạ ứ ả ươ ọ ớ ệ ưỡ tính nhân văn nh là lòng bao dung hay trái tim bi t suy nghĩ cho ng i khác, nó cònư ế ườ giúp m i h c sinh t h c h i cho mình ý th c quy ph m là các bài h c đ o đ c, luân lí,ỗ ọ ự ọ ỏ ứ ạ ọ ạ ứ các quy t c ng x trong các m i quan h và tính xã h i, đ ng th i v a t tin b nắ ứ ử ố ệ ộ ồ ờ ừ ự ở ả thân đ có th s ng t t đ p h n”.ể ể ố ố ẹ ơSách giáo khoa (SGK) “Đ o đ c” g m 4 t p, trong đó 3 t p dành cho h c sinh ti u h cạ ứ ồ ậ ậ ọ ể ọ t l p 1 đ n l p 6, và t p 4 dành cho h c sinh trung h c c s .ừ ớ ế ớ ậ ọ ọ ơ ởM i cu n SGK Đ o đ c g m nhi u bài h c đ c chia theo các ch đ v i n i dung làmỗ ố ạ ứ ồ ề ọ ượ ủ ề ớ ộ sao phù h p v i t ng l a tu i. Xoay quanh m i ch đ đ o đ c y các em sẽ đ c r i tợ ớ ừ ứ ổ ỗ ủ ề ạ ứ ấ ọ ồ ự mình suy nghĩ, sau đó cùng nhau th o lu n trong ti t h c trên l p, và đ a ra ý ki n c aả ậ ế ọ ớ ư ế ủ cá nhân. Đ ng th i sẽ có ph n ch tr ng đ các em ghi l i nh ng đi u mình th c hànhồ ờ ầ ỗ ố ể ạ ữ ề ự trong th c t hay là ph n nh n xét c a cha m . Và “ự ế ầ ậ ủ ẹ b t kỳ đâu, b t kỳ khi nào, baoấ ở ấ nhiêu l n đi n a các em hãy gi cu n sách đ o đ c, đ suy nghĩ xem trong cu cầ ữ ở ố ạ ứ ể ộ s ng đi u gì là quan tr ng nh t đ i v i mình, và hãy phát huy nó đ xây d ng l iố ề ọ ấ ố ớ ể ự ố s ng cho riêng b n thân mình”.ố ảSGK Đ o đ c không ch dùng trong nhà tr ng mà còn c n s h p tác cùng th c hànhạ ứ ỉ ườ ầ ự ợ ự t gia đình, ng i thân, hàng xóm ho c trong khu dân c n i h c sinh . Vì th nó cũngừ ườ ặ ư ơ ọ ở ế là tài li u tham kh o r t h u ích đ cha m d y d con mình.ệ ả ấ ữ ể ẹ ạ ỗ  1.      T đánh giá b n thânự ảCó lẽ c m xúc quan tr ng nh t trong m i con ng i chính là s kh ng đ nh b nả ọ ấ ỗ ườ ự ẳ ị ả thân, tìm ki m và kh ng đ nh cái tôi trong ý th c h , cũng nh xây d ng m tế ẳ ị ứ ệ ư ự ộ phong cách s ng đúng đ n cho mình.ố ắ  Đó là lí do vì sao m đ u m i t p SGK Đ o đ cở ầ ỗ ậ ạ ứ đ u là ph n đánh giá b n thân. V i h c sinh l p 1, 2 thì ph n m đ u sẽ là t gi i thi uề ầ ả ớ ọ ớ ầ ở ầ ự ớ ệ b n thân thông qua các câu h i nh đ ăn em thích ăn nh t, vi c gì em gi i nh t, cái gìả ỏ ư ồ ấ ệ ỏ ấ em quý tr ng nh t, ni m vui nh t c a em là gì, thích môn th thao nào nh t, mu nọ ấ ề ấ ủ ể ấ ố mình có th làm đ c cái gì, gi c m sau này.ể ượ ấ ơ  Đ u tiên, m i h c sinh c n t o cho mình thói quen sinh ho t có quy t c và khoa h c v iầ ỗ ọ ầ ạ ạ ắ ọ ớ tinh th n ph n ch n vui t i. Hãy t th c d y bu i sáng, v sinh cá nhân, ăn sáng r iầ ấ ấ ươ ự ứ ậ ổ ệ ồ đ n tr ng, chào h i th y cô b n bè. T mình d n d p phòng h c và t sách v .ế ườ ỏ ầ ạ ự ọ ẹ ọ ủ ởCông vi c nào c a b n thân thì ph i làm kiên trì nghiêm túc, và t mình làm không nhệ ủ ả ả ự ờ v ng i khác v i tinh th n ch đ ng, tích c c. Đó là chăm chú h c bài trên l p, làm bàiả ườ ớ ầ ủ ộ ự ọ ớ t p nhà, v sinh l p h c, nhà thì giúp đ ba m chính là nh ng công vi c c a b nậ ở ệ ớ ọ ở ỡ ẹ ữ ệ ủ ả thân c n ph i làm.ầ ả  Câu chuy n tham kh o “Rùa và Th ” hay câu chuy n“Có công mài s t có ngày nên kim”ệ ả ỏ ệ ắ đ rèn luy n tính kiên trìể ệN u là vi c t t cho dù là vi c nh bé đi n a hãy c phát huy. B i vì khi làm vi c t t nóế ệ ố ệ ỏ ữ ứ ở ệ ố sẽ luôn đem l i cho chúng ta tâm tr ng ph n ch n vui t i, và vi c t t càng nhi u thìạ ạ ấ ấ ươ ệ ố ề nó sẽ tr thành đ ng l c đ chúng ta ti p t c phát huy. Nó có th là nh t rác b vàoở ộ ự ể ế ụ ể ặ ỏ thùng, nh ng gh cho ng i già trên xe… Đ ng th i hãy cùng nhau th o lu n đ a ra ýườ ế ườ ồ ờ ả ậ ư ki n c a mình v nh ng vi c nh nói d i, nói x u b n, gi u đ c a b n, nói chuy nế ủ ề ữ ệ ư ố ấ ạ ấ ồ ủ ạ ệ riêng trong l p, ăn c p đ c a b n.ớ ắ ồ ủ ạ

Làm th nào đ m i ngày chúng ta đ u s ng trung th c v i b n thân, không nói d i,ế ể ỗ ề ố ự ớ ả ố không làm đi u x u l i đ l i cho ng i khác? Mu n th thì khi b n thân làm đi u x uề ấ ạ ổ ỗ ườ ố ế ả ề ấ hãy th ng th n th a nh n và xin l i.ẳ ắ ừ ậ ỗ   2. Giao ti p v i ng i khácế ớ ườHãy luôn gi thái đ hòa nhã v i m i ng i. Hàng ngày chúng ta ti p xúc v i r t nhi uữ ộ ớ ọ ườ ế ớ ấ ề ng i và l i chào h i nhau r t quan tr ng vì nó giúp chúng ta k t n i v i m i ng i vàườ ờ ỏ ấ ọ ế ố ớ ọ ườ đem l i tâm tr ng vui v cho c ng i chào và ng i đ c chào h i. Hãy chào h i baạ ạ ẻ ả ườ ườ ượ ỏ ỏ m khi th c d y, tr c khi đi h c, m i dùng c m, chào b n bè, th y cô.ẹ ứ ậ ướ ọ ờ ơ ạ ầHãy luôn nhi t tình giúp đ ng i khác. Xung quanh các em có r t nhi u vi c các em cóệ ỡ ườ ấ ề ệ th làm nh mang đ n ng giúp ng i già, đ m l ng cho ông bà, giúp đ ng i tàn t t,ể ư ồ ặ ườ ấ ư ỡ ườ ậ ho c em nh .ặ ỏThân thi n và đoàn k t v i b n bè và n u có th hãy k t thêm nhi u b n m i. B i vì cóệ ế ớ ạ ế ể ế ề ạ ớ ở tình b n ni m vui sẽ nhân đôi và n i bu n sẽ v i đi m t n a. Ch i cùng b n, h c cùngạ ề ỗ ồ ơ ộ ử ơ ạ ọ b n sẽ giúp chúng ta cùng nhau c g ng.ạ ố ắKhi đ c ai đó giúp đ hãy nói c m n v i h . H là ai? Đó là ba m , là ông bà, th y côượ ỡ ả ơ ớ ọ ọ ẹ ầ hay có th là m t ng i l nào đó đã giúp đ mình.ể ộ ườ ạ ỡ3.     Liên quan đ n s s ngế ự ốHãy coi tr ng s s ng, cho dù nó ch là m t sinh linh bé nh m i chào đ i thì s s ngọ ự ố ỉ ộ ỏ ớ ờ ự ố c a muôn loài t c cây, cho đ n đ ng v t hay chính con ng i chúng ta đ u r t đángủ ừ ỏ ế ộ ậ ườ ề ấ quý. Chính vì th hãy h c cách chăm sóc con v t, nuôi d ng cây c i b ng trái tim nhânế ọ ậ ưỡ ố ằ ái đ c m nh n th nào là s s ng. Câu chuy n tham kh o “Jean-Henri Casimir Fabre-ể ả ậ ế ự ố ệ ảnhà côn trùng h c ng i Pháp”ọ ườS s ng là kỳ di u vì th hãy nghĩ r ng b n thân mình s ng trên đ i này cũng là m tự ố ệ ế ằ ả ố ờ ộ đi u tuy t v i r i.ề ệ ờ ồS ng b ng tinh th n kh e kho n và s ng khoái thông qua vi c tìm ki m trong cu cố ằ ầ ỏ ắ ả ệ ế ộ s ng và trong thiên nhiên nh ng đi u khi n tinh th n chúng ta s ng khoái. Có th đó làố ữ ề ế ầ ả ể khi ta nhìn th y c nh thiên nhiên tuy t đ p, nghe m t b n nh c hay, g p m t cu c tròấ ả ệ ẹ ộ ả ạ ặ ộ ộ chuy n thú v .ệ ị  4.  Ho t đ ng t p th : gia đình, nhà tr ng và c ngđ ngạ ộ ậ ể ườ ộ ồĐi u đ u tiên là c n gi l i h a c a b n thân và nguyên t c ng x n i c ng c ng nhề ầ ầ ữ ờ ứ ủ ả ắ ứ ử ơ ộ ộ ư công viên, nhà ga, đ ng ph , hàng cây. Đó đ u là c a chung c a t t c m i ng i nênườ ố ề ủ ủ ấ ả ọ ườ đ u có nh ng quy t c chung nh m gìn gi . Vì th chúng ta ph i tuân th quy t c ề ữ ắ ằ ữ ế ả ủ ắ ở nh ng n i đó nh không b cây, không phá đ , không vẽ b y, tuân th lu t l giaoữ ơ ư ẻ ồ ậ ủ ậ ệ thông. Câu chuy n tham kh o “bác đ a th ”.ệ ả ư ưYêu lao đ ng: hãy đ b n thân nh n th c r ng lao đ ng là hành đ ng t t nh quét d nộ ể ả ậ ứ ằ ộ ộ ố ư ọ l p h c, tr ng, khu ph . Hãy kính tr ng và trân tr ng nh ng con ng i lao đ ng dùớ ọ ườ ố ọ ọ ữ ườ ộ h làm b t c ngh gì.ọ ấ ứ ềHãy giúp đ b m nh ng vi c trong gia đình: Gia đình là quan tr ng nh t đ i v i m iỡ ố ẹ ữ ệ ọ ấ ố ớ ỗ con ng i. Hãy tham gia vào m i vi c trong gia đình vì mình là m t thành viên trong đó:ườ ọ ệ ộ giúp m trông em, quét nhà, d n d p, r a bát n u c m…ẹ ọ ẹ ử ấ ơTích c c tham gia vào các ho t đ ng c a khu ph ho c c a đ a ph ng nh là l h i,ự ạ ộ ủ ố ặ ủ ị ươ ư ễ ộ gi gìn công viên, th vi n.ữ ư ệ

15 ý t ng nuôi d y con c a các b c cha m đã đ t gi i th ngưở ạ ủ ậ ẹ ạ ả ưở c a kênh NHK năm 2014ủ

Ng i tóm t t: Nguy n Th Thuườ ắ ễ ịTham kh o: kênh truy n hình NHKả ềBài này đ c đăng trên trang Kilala theo đ ng link:ượ ườ  http://www.kilala.vn/gia-dinh-va-am-thuc/15-y-tuong-nuoi-day-con-cua-cha-me-nhat.htmlNh m t s ki n th ng niên, vào d p cu i năm là ch ng trình t v n nuôi d yư ộ ự ệ ườ ị ố ươ ư ấ ạ tr “Sukusuku Kosodate” c a kênh truy n hình NHK sẽ m cu c thi tìm ki m nh ng ýẻ ủ ề ở ộ ế ữ t ng hay trong vi c nuôi d y con đ các b c cha m trên kh p n c Nh t tham gia.ưở ệ ạ ể ậ ẹ ắ ướ ậ Cu c thi năm nay quy t h n 1300 ý t ng, nh ng ch có 15 ý t ng đ t gi i ng v i 3ộ ụ ơ ưở ư ỉ ưở ạ ả ứ ớ chuyên m c:ụ  vui ch i, sinh ho t hàng ngày, ngôn ngơ ạ ữ. Nh ng ý t ng khi nghe xongữ ưở t ng ch ng nh r t đ n gi n,nh ng không ph i cha m nào cũng nghĩ ra ngay l p t cưở ừ ư ấ ơ ả ư ả ẹ ậ ứ khi c n thi t.ầ ế1.     5 ý t ng đ t gi i c a chuyên m c vui ch iưở ạ ả ủ ụ ơ1.1   Chi c h p b c thăm trò ch iế ộ ố ơYamaguchi Mami là bà m c a cô con gái 7 tháng tu i. Vì không mu n trò ch i gi a haiẹ ủ ổ ố ơ ữ m con ch quanh qu n m t vài trò nhàm chán, v a mu n tăng s b t ng , ng uẹ ỉ ẩ ở ộ ừ ố ự ấ ờ ẫ nhiên cô đã nghĩ ra ý t ng sẽ làm m t cái túi bên trong sẽ b nh ng lá thăm có vi tưở ộ ỏ ữ ế s n tên các trò ch i. Hôm nay ch i trò gì hai m con cùng b c thăm, trúng ph i trò ch iẵ ơ ơ ẹ ố ả ơ nào thì hai m con sẽ cùng nhau ch i trò đó.ẹ ơ1.2   Đi đ n đích thành côngếLàm th nào đ con thích thú v i cu c đi d o hàng ngày. TakagiYuko, bà m c a m tế ể ớ ộ ạ ẹ ủ ộ c u bé 4 tu i đã nghĩ ra r t nhi u l trình đi qua các đ a đi m c đ nh trên đ ng điậ ổ ấ ề ộ ị ể ố ị ườ d o c a hai m con. Có th cùng là quãng đ ng t nhà t i siêu th , nh ng hôm nay sẽạ ủ ẹ ể ườ ừ ớ ị ư đi qua công viên, qua th vi n r i m i đ n siêu th . Thông qua cách này bé sẽ luôn cóư ệ ồ ớ ế ị c m giác m i m , sẽ có thêm nhi u phát hi n m i trên l trình m i ngày, đ ng th iả ớ ẻ ề ệ ớ ộ ỗ ồ ờ cách làm này khi n bé c m giác thích thú nh ch i game nên bé sẽ luôn có đ ng l c điế ả ư ơ ộ ự đ n cùng.ế1.3   Bong bóng xà phòng trong phòng t iốV i nh ng bé t t m 2-3 tu i tr đi bong bóng xà phòng là m t trò ch i r t đ c các béớ ữ ừ ầ ổ ở ộ ơ ấ ượ yêu thích. Nh ng làm th nào đ bong bóng tr nên đ p h n, bi n hóa h n và khi nư ế ể ở ẹ ơ ế ơ ế các bé h ng thú h n nh . Ông b Sugawara đã nghĩ ra ý t ng cùng các con vào phòngứ ơ ỉ ố ưở t m t t h t đi n và ch chi u m t cái đèn pin r i cùng th i bong bóng xà phòng. T c thìắ ắ ế ệ ỉ ế ộ ồ ổ ứ d i ánh sáng c a đèn pin nh ng bong bóng xà phòng bay lên và bóng c a chúng in lênướ ủ ữ ủ t ng trông th t kì di u nh là đang trong r p chi u bóng. M t trò ch i kh i g i choườ ậ ệ ư ạ ế ộ ơ ơ ợ tr s sáng t o và h ng thú vô h n mà cũng r t đ n gi n. ẻ ự ạ ứ ạ ấ ơ ả    1.4   Xe đ y kiêm ch c năng lau nhàẩ ứV a k t h p giúp bé t p đi, đ ng th i l i kiêm c ch c năng lau nhà, đó là ý t ng c aừ ế ợ ậ ồ ờ ạ ả ứ ưở ủ ông b Takahashi khi làm chi c xe đ y cho c u con trai t p đi. T nh ng h p các tông,ố ế ẩ ậ ậ ừ ữ ộ ông b đã khéo léo c t thành khung hình vuông, còn hai tay c m đ cho bé đ y thì tố ắ ầ ể ẩ ừ khung nh a c ng, d i đ c a xe sẽ đ c b c quanh b ng l p v i đ lau nhà. Qu làự ứ ướ ế ủ ượ ọ ằ ớ ả ể ả m t mũi tên trúng hai đích khi v a là chi c xe t p đi cho bé, v a giúp m lau nhà. ộ ừ ế ậ ừ ẹ  1.5   Đ c ehon v i nhân v t chính là béọ ớ ậLàm nh th nào đ bé th y thích thú m i khi đ c đ c truy n ehon. Ông Sato r tư ế ể ấ ỗ ượ ọ ệ ấ thích đ c truy n ehon cho cháu nghe, vì th ông đã nghĩ ra m t ý t ng, thay vì đ cọ ệ ế ộ ưở ọ

nguyên nh trong truy n, ông sẽ c t hình con búp bê b ng gi y có dán khuôn m t c aư ệ ắ ằ ấ ặ ủ cô cháu gái, r i cho con búp bê đó thay l i nhân v t trong truy n ehon.Cách đ c v iồ ờ ậ ệ ọ ớ nhân v t là chính mình đã khi n cháu gái tr nên yêu thích vi c đ c ehon h n, bé thíchậ ế ở ệ ọ ơ thú vì c m giác nh mình đang b c vào th gi i c a câu chuy n đó.ả ư ướ ế ớ ủ ệ2.     5 ý t ng đ t gi i c a chuyên m c sinh ho t hàng ngàyưở ạ ả ủ ụ ạ2.1   C t tóc mái cho bé đ bé không sắ ể ợNhi u cha m ph i đau đ u m i khi c t tóc mái cho tr nh . Vì c đ a kéo đ nh c t tócề ẹ ả ầ ỗ ắ ẻ ỏ ứ ư ị ắ mái là bé s , r i ng ngu y không ch u ng i yên. Bà m Togawa Miho đã nghĩ ra m tợ ồ ọ ậ ị ồ ẹ ộ cách, cô l y file k p h s trong su t c t thành m t chi c m t n , có bu c dây chun choấ ẹ ồ ơ ố ắ ộ ế ặ ạ ộ bé đeo. Chi c m t n trong su t này sẽ đ a ngang t m trán c a cô bé,tóc mái đ c choế ặ ạ ố ư ầ ủ ượ ra bên ngoài m t n , và m ch c n c m kéo c t r t d dàng. Bé không con c m giác sặ ạ ẹ ỉ ầ ầ ắ ấ ễ ả ợ b kéo đâm vào m t n a vì đã có m t n trong su t che ch n r i.ị ắ ữ ặ ạ ố ắ ồ  2.2   Làm th nào đ bé h n 1 tu i ch u đánh răngế ể ơ ổ ịNishikawaTomoko đã ph i v t v luy n thói quen đánh răng cho cô con gái h n 1 tu iả ấ ả ệ ơ ổ c a mình vì bé b ng b nh không ch u n m yên cho m ch i răng. Cô bèn nh cô ch gáiủ ướ ỉ ị ằ ẹ ả ờ ị 5 tu i ng i bên c nh hát cho em nghe. Cô ch đã t sáng tác m t bài hát v đánh răngổ ồ ạ ị ự ộ ề cho cô em “Hana chan, có cái răng xinh. M mi ng ra, mình cùng ch i răng….”. Cô emở ệ ả nghe th y v y r t thích thú và n m yên cho m ch i.ấ ậ ấ ằ ẹ ả  2.3   Đ i phó v i v t b n cánh tay áo khi bé ăn b cố ớ ế ẩ ở ốGiai đo n tr t p ăn b c cha m th ng ph i r t v t v v i khâu gi t s ch đ ăn d uạ ẻ ậ ố ẹ ườ ả ấ ấ ả ớ ặ ạ ồ ầ m b dính cánh tay và c tay áo c a bé. Bà ngo i Nakashima Michi đã nghĩ ra ý t ngỡ ị ở ổ ủ ạ ưở c t đôi chi c t t dài ch dùng ph n ng chân r i luôn vào cánh tay cho cháu, th là cánhắ ế ấ ỉ ầ ố ồ ế tay áo sẽ không còn s b n n a.ợ ẩ ữ  2.4   Tái s d ng đ dùng cho bé khu dân cử ụ ồ ở ưĐây là ý t ng c a bà Esumi s ng t nh Nara nh m tái s d ng nh ng v t d ng liênưở ủ ố ỉ ằ ử ụ ữ ậ ụ quan đ n chăm sóc nuôi d y tr nh c a nh ng ng i không còn dùng n a, cho nh ngế ạ ẻ ỏ ủ ữ ườ ữ ữ ng i đang chăm con nh m n l i. T xe đ y, đ u, qu n áo, sách truy n, đ ch i, bànườ ỏ ượ ạ ừ ẩ ị ầ ệ ồ ơ ăn…đ u đ c tái s d ng r t hi u qu , góp ph n giúp ích không nh cho nh ng bà mề ượ ử ụ ấ ệ ả ầ ỏ ữ ẹ đang chăm con nh n i bà đang s ng. ỏ ở ơ ố  2.5   D y bé cách xì mũi: gi i đ c bi t c a năm nayạ ả ặ ệ ủLàm th nào đ d y cho tr cách xì mũi, t ng đ n gi n mà l i không h đ n gi n chútế ể ạ ẻ ưở ơ ả ạ ề ơ ả nào. Cô giáo m m non Shirakami Akiko đã nghĩ ra m t cách r t đ c đáo đ d y các emầ ộ ấ ộ ể ạ nh tr ng c a mình làm th nào đ xì đ c mũi. Cô làm m u cho các em xem:l yỏ ở ườ ủ ế ể ượ ẫ ấ m t m u khăn gi y, cu n nh l i đ nhét v a l mũi. Cô dùng m t tay n vào m t bênộ ẩ ấ ố ỏ ạ ủ ừ ỗ ộ ấ ộ l mũi còn l i, r i xì m t cái làm sao cho chi c khăn gi y phi ra ngoài nh m t chi cỗ ạ ồ ộ ế ấ ư ộ ế tên l a. T t c các em nhìn th y đ u c i thích thú và làm theo. Cách xì mũi ch đ nử ấ ả ấ ề ườ ỉ ơ gi n nh các em xì cho tên l a gi y phi ra t mũi mình mà thôi.ả ư ử ấ ừ  3.     5 ý t ng đ t gi i c a chuyên m c trò chuy nưở ạ ả ủ ụ ệ3.1   Show trình di n c a anh traiễ ủKhi các bé đ n t m tu i b t đ u rèn thói quen đi v sinh, đi t m, thay qu n áo cha mế ầ ổ ắ ầ ệ ắ ầ ẹ th ng r t v t v , vì các bé luôn chân luôn tay không ch u ng i yên cho ba m m cườ ấ ấ ả ị ồ ẹ ặ qu n áo. Nh t là khi bé th hai ra đ i thì bé l n l i càng có xu h ng b ng b nh vàầ ấ ứ ờ ớ ạ ướ ướ ỉ thích làm theo ý mình h n. Bà m Kusano Eri đã nghĩ ra cách d n d c u anh, b ngơ ẹ ẫ ụ ậ ằ cách nh ng khi c n anh thay qu n áo, d n đ ch i, ăn c m…m sẽ b t ch c gi ng c aữ ầ ầ ọ ồ ơ ơ ẹ ắ ướ ọ ủ em bé đ n nh anh bi u di n cho em xem. Khi y c u anh t ra r t ra dáng anh trai, sẽể ị ể ễ ấ ậ ỏ ấ làm r t nhanh đ cho em xem.ấ ể

3.2   L y âm nh c làm nh c hi u đ con nghe l iấ ạ ạ ệ ể ờN u con b n th c s yêu thích m t ca khúc hay đo n nh c nào thì hãy khéo léo t nế ạ ự ự ộ ạ ạ ậ d ng nó đ làm nh c hi u giúp bé nghe l i nh bà m Tateishi Keiko làm v i cô con gáiụ ể ạ ệ ờ ư ẹ ớ 3-4 tu i c a mình. Khi mu n bé d n d p đ ch i sau khi ch i xong, m c qu n áo sauổ ủ ố ọ ẹ ồ ơ ơ ặ ầ khi t m, …m cô bé ch c n b t đo n nh c bé r t thích lên là bé l p t c có h ng thúắ ẹ ỉ ầ ậ ạ ạ ấ ậ ứ ứ làm vi c ngay, và làm m i th r t nhanh nh n, g n gàng.ệ ọ ứ ấ ẹ ọ3.3   Làm sao đ tr yên l ng nghe đ c ehon ( tr ng m u giáo)ể ẻ ặ ọ ở ườ ẫT t c m i tr ng m u giáo c a Nh t đ u có chuyên m c đ c ehon cho tr nghe.ấ ả ọ ườ ẫ ủ ậ ề ụ ọ ẻ Nh ng làm th nào đ m y ch c bé ng i yên l ng cho cô giáo b t đ u đ c ehon?ư ế ể ấ ụ ồ ặ ắ ầ ọ SakamotoKenichi là m t ông b tham gia tình nguy n vi c đ c ehon tr ng cho bé đãộ ố ệ ệ ọ ở ườ nghĩ ra m t ý t ng. Tr c khi b t đ u đ c anh sẽ cùng các bé “Nào các em chúng taộ ưở ướ ắ ầ ọ cùng đ m nhé m t, hai…ba…su t” r i làm đ ng tác đ a ngón tay ch m vào mi ng raế ộ ỵ ồ ộ ư ạ ệ hi u im l ng. Th t b t ng là cách làm này vô cùng hi u qu . Sau hành đ ng đ a tayệ ặ ậ ấ ờ ệ ả ộ ư lên su t, t t c các bé đ u ng i yên l ng chăm chú nghe anh đ c truy n. Có th đây sẽỵ ấ ả ề ồ ặ ọ ệ ể là cách r t hay dành cho các cô giáo tr ng m m non. ấ ở ườ ầ  3.4   Kêu g i bé ch y lăng quăng quay l i b ng s dây vô hìnhọ ạ ạ ằ ợN u b n có m t c u con trai t m 3 tu i m i khi đi ch hay đi đâu đó cùng m chế ạ ộ ậ ầ ổ ỗ ợ ẹ ỉ thíchla cà không ch u đi v nhà ngay, ho c ch thích đi theo ý mình thì ý t ng c a bàị ề ặ ỉ ưở ủ m Omatsu Maki qu là khá hay. Cô đã nghĩ ra ý t ng sẽ t o ra m t s i dây vô hình, hẹ ả ưở ạ ộ ợ ễ c u con trai không ch u đi đúng h ng là m sẽ gi v nh đang kéo đ c u quay l i.ậ ị ướ ẹ ả ờ ư ể ậ ạ C u bé th y cách m ch i v i mình nh th thì r t h ng thú và h ng ng nhi t tìnhậ ấ ẹ ơ ớ ư ế ấ ứ ưở ứ ệ b ng cách gi v nh đang b m kéo và ch y l i ch m lúc nào không hay.ằ ả ờ ư ị ẹ ạ ạ ỗ ẹ3.5   Khi bé không ch u ănịLàm th nào khi bé không ch u ăn c m. Sakurai Mayu, m c a cô con gái 3 tu i đã nghĩế ị ơ ẹ ủ ổ ra ý t ng là khi bé không ch u ăn, thay vì quát m ng, cô đã gi v nh đang g i đi nưở ị ắ ả ờ ư ọ ệ tho i cho bà ngo i, có khi là cho nhân v t nào đó bé r t thích đ nói “aloalo, XYZ đ y à,ạ ạ ậ ấ ể ấ A không ăn c m. XYZ có gì mu n nói v i A không…”, cô con gái thích thú và l i ng i ănơ ố ớ ạ ồ ngon lành khi n b a ăn tr nên nh nhàng h n r t nhi u.ế ữ ở ẹ ơ ấ ề