Physics Education with Teachers

Mektup Numarası:3 / Letter Number:3

NURİ BALTA

Özel Cemal Şaşmaz Lisesi,

Fizik Öğretmeni

nuribalta@yahoo.com

Fizik programı yenilendi. Bu yenilenmeyi fizik öğretmenleri farklı şekillerde yorumladılar. Çok beğenen var, hiç beğenmeyen var, bu programı uygulayamayıp emekliğe ayrılan var, yeni program ile ilgili öğretmen görüşleri üzerine akademik çalışma yapanlar var, var, var…

Ben başta tarafımı belli edeyim ve programı beğenenler tarafında olduğumu belirteyim. Şimdi asıl konumuza gelelim. Yeni programda zamanı uygun kullanmak için fizikçi arkadaşlarıma önerilerim olacak. Programın yoğunluğundan derslerin yetiştirilememesinden yakınanlara faydalı olur düşüncesindeyim.

Öncelikle derse başlarken;• 1. Adım: bir etkinlikle başlanmalı,• 2. Adım: etkinlik üzerinde sınıfta

tartışma ortamı sağlanmalı, öğrencilerin ön bilgileri, kavram yanılgıları, bilimsel hataları bu tartışmalarla ortaya çıkarılmalı,

• 3. Adım: öğrencilerin fikirleri alındıktan sonra konu tahtada çizimlerle anlatılmalı, formülleri verilmeli,

• 4. Adım: konu ile ilgili konunun genişliğine bağlı olarak 3-15 arasında soru çözülmeli,

• 5. Adım: öğrencilere konu ile ilgili bir ya da iki test ödev verilmeli,

• 6. Adım: ödevlerin geri dönüşümü yapılmalı. Öğrencilerin çözemediği sorular sınıfta mutlaka çözülmeli

bu adımlar takip edildikten sonra yeni konuya geçilebilir.

Bu adımların uygulanabilmesi için;• öğretmen ön hazırlık yapmalı, etkinliği

önce kendisi yapmalı• etkinlik için çok rahatlıkla bulabileceği

veya buldurabileceği malzemeler kullanmalı.

• ders süresi çok iyi ayarlanmalıSomut konuşacak olursak;

1. Adım: İki yay alınız. Bu yaylardan birine 1 kg kütle asınız. Yaydaki uzama miktarını ve her bir yay halkası arasındaki mesafeleri çocuklara ölçtürünüz. Sonra şu soruları sorabilirsiniz:a. İki yayı seri bağlarsam her bir

yaydaki uzama, iki yaydaki toplam uzama ve yay halkaları arasındaki mesafe nasıl değişir?

b. İki yayı paralel bağlarsam her bir yaydaki uzama, iki yaydaki toplam uzama ve yay halkaları arasındaki mesafe nasıl değişir?

c. Bir yayı ikiye bölüp aynı kütleyi asarsam her bir yaydaki uzama, iki yaydaki toplam uzama ve yay halkaları arasındaki mesafe nasıl değişir?

1

d. Yayın tek bir halkasına aynı kütleyi asarsam uzaması ne kadar olur?

2. Adım: Bu sorular üzerinden tartışma başlatınız. Her bir sorunun cevabını aldıktan sonra ölçerek değişimin nasıl olduğunu gösteriniz.

3. Adım: tahtada seri ve paralel bağlı yaylara ait formülleri veriniz

4. Adım: Konu ile ilgili 3 soru çözünüz5. Adım: bir test ödev veriniz ve yeni

konuya geçiniz.

Aynı yöntemi metal çifti anlattığınızda da, momentumun korunumunu anlattığınızda da, Ohm kanununu anlattığınızda da uygulayabilirsiniz. Yeter ki cesaretle etkinlik ağırlıklı ders işlemeye bir defa başlayın. Derslerin daha eğlenceli, daha verimli olduğu görülecektir.

Bir konu ile ilgili çok fazla soru çözmenin faydası var. Fakat çıkabilecek her türlü soru çeşidini çözdürmektense, konuyu hakkıyla öğretelim, öğrenci her türlü soruyu çözmeyi kendisi becersin. Çok soru çözüldüğünde konular tabi ki yetişmez. Kaynak kitaplardaki bütün soruların çözülmesi gerekir diye bir şart yoktur. Ancak, vakit varsa öğrenciler de yapabiliyorsa yapılabilir.

Mesela 11. sınıflarda kaldırma kuvveti ile ilgili dünya kadar soru vardır. Bu soruların tamamının çözülmesi çok vakit alır. Bunun yerine, içinde su olan bir kaba geometrik bir tahta parçası atınız, batan hacmin toplam hacme oranına bakınız. Aynı tahtayı ağzına kadar su dolu kaba bırakınız, taşan sıvının hacmini ölçünüz. Tahtaya parmağınızla bastırıp taşan sıvı miktarındaki artamaya bakınız. İçinde su olan kabı baskülün üstünde tartınız. Suyun içine yüzen bir cisim atıp tekrar tartınız. Aynı şeyleri ağzına kadar dolu kapta tekrarlayınız. Bir cismi dinamometreye bağlayıp su dolu kabın içine yavaşça daldırınız, dinamometrenin okuduğu değerdeki değişmeyi inceleyiniz. Aynı şeyi ağzına kadar su dolu kapta deneyiniz, taşan sıvı miktarı ile dinamometrede okunan değerdeki değişmeyi karşılaştırınız.

Deney ve deneme çeşitleri artırılabilir. Su yok, tahta yok, dinamometre yok, baskül yok

diyorsanız, o zaman diyecek bir şeyimiz yoktur!

Bu kadar gösteriden sonra mı çocuklardaki öğrenme daha kalıcı olur yoksa çok soru çözerek öğretme mi daha kalıcı olur?

Üzerinde durulması gereken bir husus daha var. Her konu ile ilgili hangi kazanım verilecekse o kazanıma yoğunlaşmalıyız. Fakat maalesef öğretmenlerimiz yıllık plan ve kazanımları takip edeceklerine, kitabı ellerini alıp onu bitirmeye çalışıyorlar. İstenilen kazanımları öğrencilerimize vermezsek yeni sistemde üniversite giriş sınavlarında sorulacak sorulara öğrencilerimiz hazır olmamış olacaklar. Kitaplar sadece birer kaynak olarak kalmalı bence

Özetlersek yeni program güzel ama değişime direnenler ya da ayak uyduramayanlar sıkıntı çekerler.

NURİ BALTA

Özel Cemal Şaşmaz Lisesi Fizik Öğretmeni.

EDİTÖR NOTUFizik öğretim programının bir öğretmen tarafından

savunuluyor olması ve önerilerde bulunulması bu yazının ilgi çekici olmasına yeterlidir. Kıymetli öğretmenimizin gündeme getirdiği ve bu çalışmayı değerli yapan unsurlardan birisi de “çok soru çözmenin başarı sağlamayacağı” ile ilgili vurgudur.

Fizik Öğretmeni olarak çeşitli çalışma, görüş ve önerilerinizin yayınlanmasını istiyorsanız physicseducationwithteachers@gmail.com adresi ile iletişime geçebilirsiniz.

2