Upload
vanhanh
View
222
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Kujawsko-Pomorskie Biuro Planowania Przestrzennegoi Regionalnego we Wocawku
PLAN
ZAGO
SPOD
AROW
ANIA
PRZE
STRZ
ENNE
GO W
OJEW
DZT
WA
KUJA
WSK
O-PO
MOR
SKIEG
O
PLANZAGOSPODAROWANIAPRZESTRZENNEGOWOJEWDZTWAKUJAWSKO-POMORSKIEGO
CZERWIEC, 2003
Kujawsko-Pomorskie Biuro Planowania Przestrzennegoi Regionalnego we Wocawku
CZERWIEC, 2003
PLANZAGOSPODAROWANIAPRZESTRZENNEGOWOJEWDZTWAKUJAWSKO-POMORSKIEGO
Kujawsko-Pomorskie Biuro Planowania Przestrzennegoi Regionalnego we Wocawku
prof. dr hab. Elbieta Wysocka
mgr Antoni Pawski
PROJEKTANT PROWADZCY:mgr Bogumia Germanowska
PROJEKTANCI:mgr in. Alicja Dworzaskamgr Jolanta Oszajcmgr Mariusz Leszczyski
PROJEKTANT PROWADZCY:mgr in. arch. Adam Wincek
PROJEKTANCI:
DYREKTOR K-PBPPIR WE WOCAWKUmgr in. arch. Bogusaw Stroszejn
GENERALNY PROJEKTANT
ZASTPCA GENERALNEGO PROJEKTANTA
ZESP SPORZDZAJCY
ANALIZY I STUDIA
ANALIZA OPRACOWA PLANISTYCZNYCHPOZIOMU KRAJOWEGO I REGIONALNEGO
ANALIZA WNIOSKW, ANKIET I POSTULATWDO PLANU WOJEWDZTWA
SYNTEZA STUDIW ZAGOSPODAROWANIAPRZESTRZENNEGO WOJEWDZTW
SYNTEZA STUDIW UWARUNKOWAI KIERUNKW ZAGOSPODAROWANIAPRZESTRZENNEGO GMIN
PROJEKTANT PROWADZCY:mgr Julian Ziemkowski
PROJEKTANCI:mgr Ewa Brgmannmgr in. Wiera Kulczyskadr Jan Stachowski
PROJEKTANT PROWADZCY:in. Irena Cichocka
PROJEKTANCI:in. Aleksandra Pawlik-Nowakmgr in. Elbieta Wojt-Gorczniak
PROJEKTANT PROWADZCY:mgr Bogumia Germanowska
PROJEKTANCI:mgr in. Alicja Dworzaska
mgr Mariusz Leszczyskimgr Jolanta Oszajc
mgr in. arch. Adam Wincek
PROJEKTANT PROWADZCY:dr Jan Stachowski
PROJEKTANCI:mgr Joanna Chodynicka
mgr Sawomir Flanzmgr in. arch. krajob. Izabela Kurowska
mgr Rafa Modrzewskimgr Jolanta Rudnicka
UWARUNKOWANIA ZEWNTRZNEZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
UWARUNKOWANIA WEWNTRZNE
RODOWISKO PRZYRODNICZE
ZAGADNIENIA SPOECZNE
ZAGADNIENIA GOSPODARCZE
PROJEKTANT PROWADZCY:mgr Adam Staczyk
PROJEKTANCI:mgr Hanna Adamowska
mgr Zofia Banachmgr Ewa Brgmann
mgr Joanna Chodynickamgr in. arch. Agnieszka Kujath-Jaworska
in. Zofia Olechnowiczmgr Dorota Pachniewska
mgr in. Aleksander Skibiskiin. Maria Skinderdr Jan Stachowski
mgr Iwona Staczykin. Danuta Szolc
mgr Magorzata Wiczkowskamgr in. arch. Adam Wincek
mgr Julian Ziemkowski
PROJEKTANT PROWADZCY:mgr Adam Staczyk
PROJEKTANCI:mgr Zofia Banach
mgr in. Alicja Dworzaskamgr Bogumia Germanowska
mgr in. arch. Agnieszka Kujath-Jaworskamgr Mariusz Leszczyski
mgr Jolanta Oszajcmgr Iwona Staczyk
mgr Julian Ziemkowski
PROJEKTANT PROWADZCY:mgr in. Elbieta Wojt-Gorczniak
PROJEKTANCI:mgr Joanna ChodynickaZbigniew Herrleinmgr in. Wiera Kulczyskain. Henryk Nenckain. Zofia Olechnowiczmgr in. Aleksander Skibiskiin. Danuta Szolcmgr in. Halina Wierzbowska
KOMUNIKACJA I INFRASTRUKTURATECHNICZA
ZASADY MONITOROWANIA POLITYKI PRZESTRZENNEJdr Zbigniew Brenda
in. Irena Cichocka
PROWADZCY:mgr Ewa Birek
in. Magorzata DombrowskaAnna Dorobekmgr Beata HennigDanuta KobusMaria NienartowiczJoanna Paradowskamgr Adam Staczykmgr Iwona StaczykEwa StroszejnGrayna WawrzonkowskaKrystyna WocawskaVioletta Wrblewska
Joanna DembowskaEwa DuckaGabriela GorbaczewJanina KalinowskaTomasz KocieniewskiMirosawa KubickaBoena MielczarskaJerzy NiewiadomskiMaria SandeckaMaria SierockaJolanta SochockaMaria SpytkowskaBrygida Surmacz
mgr Antoni Pawskidr Jan Stachowskimgr Adam Staczykmgr in. arch. Bogusaw Stroszejnmgr in. Elbieta Wojt-Gorczniakprof. dr hab. Elbieta Wysocka -
PROWADZENIE SPRAWFORMALNO-PRAWNYCH
GRAFIKA I OPRACOWANIE KOMPUTEROWE
OPRACOWANIE TECHNICZNE
ZESP REDAKCYJNY
OGLNA KONCEPCJA GRAFICZNA:mgr in. arch. Bogusaw Stroszejn
Przewodniczca
6 PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO 7KUJAWSKO-POMORSKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REGIONALNEGO WE WOCAWKU
SPIS TRECI
WSTP.............................................................................................................................. 9
I. CHARAKTERYSTYKA OGLNA WOJEWDZTWA.............................................. 13
II. UWARUNKOWANIA ZEWNTRZNE......................................................................17
1. Wpyw procesw integracji europejskiej na przestrze regionu ................................... 17
2. Ustalenia zapisane w dokumentach rzdowych i innych, poziomu krajowego
i regionalnego............................................................................................................... 20
3. Problemy wsplne z ssiednimi wojewdztwami ......................................................... 21
III. UWARUNKOWANIA WEWNTRZNE ...................................................................25
1. Uwarunkowania przyrodnicze ..................................................................................... 25
1.1. Ochrona przyrody i krajobrazu..................................................................................... 25
1.2. Uwarunkowania gospodarowania zasobami wodnymi................................................... 26
1.3. Uwarunkowania rozwoju rolnictwa .............................................................................. 28
1.4. Uwarunkowania rozwoju lenictwa .............................................................................. 29
1.5. Walory przyrodniczo-turystyczne ................................................................................. 30
1.6. Obszary problemowe ................................................................................................... 31
2. Uwarunkowania spoeczne .......................................................................................... 33
2.1. Uwarunkowania demograficzne ................................................................................... 33
2.2. Uwarunkowania rodowiska kulturowego .................................................................... 35
2.3. Uwarunkowania rozwoju osadnictwa ........................................................................... 36
2.4. Obszary problemowe ................................................................................................... 39
3. Uwarunkowania gospodarcze ...................................................................................... 40
3.1. Uwarunkowania rozwoju przedsibiorczoci ................................................................ 40
3.2. Uwarunkowania rozwoju rolnictwa .............................................................................. 41
3.3. Uwarunkowania rozwoju turystyki............................................................................... 42
3.4. Obszary problemowe ................................................................................................... 44
4. Uwarunkowania komunikacji i infrastruktury technicznej........................................... 45
4.1. Komunikacja ................................................................................................................ 45
4.2. Infrastruktura techniczna w zakresie zaopatrzenia w wod, kanalizacji
i skadowania odpadw ................................................................................................ 46
4.3. Energetyka ................................................................................................................... 47
4.4. Obszary problemowe ................................................................................................... 49
5. Obszary o podobnych uwarunkowaniach .................................................................... 50
5.1. Centralny..................................................................................................................... 50
8 PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO 9KUJAWSKO-POMORSKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REGIONALNEGO WE WOCAWKU
5.2. Pnocno-zachodni ....................................................................................................... 52
5.3. Pnocny ...................................................................................................................... 53
5.4. Pnocno-wschodni ...................................................................................................... 54
5.5. rodkowo-wschodni..................................................................................................... 55
5.6. Wschodni ..................................................................................................................... 56
5.7. Poudniowo-zachodni ................................................................................................... 57
5.8. Poudniowo-wschodni .................................................................................................. 58
IV. CELE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
WOJEWDZTWA ................................................................................................... 61
V. POLITYKA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
WOJEWDZTWA ..................................................................................................... 65
1. Koncepcja zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa ....................................... 65
2. Zasady zagospodarowania przestrzennego................................................................... 69
3. Kierunki zagospodarowania przestrzennego................................................................ 72
3.1. Kierunki rozwoju sieci osadniczej ................................................................................. 72
3.2. Kierunki ochrony i ksztatowania rodowiska przyrodniczego
i kulturowego ............................................................................................................... 75
3.3. Kierunki rozwoju komunikacji i infrastruktury technicznej .......................................... 80
3.3.1. Komunikacja ............................................................................................................. 80
3.3.2. Gospodarka wodno-ciekowa i odpadami.................................................................. 83
3.3.3. Energetyka ............................................................................................................... 84
3.4. Kierunki polityki przestrzennej w zakresie obronnoci i bezpieczestwa
pastwa........................................................................................................................ 87
4. Strefy polityki przestrzennej ........................................................................................ 89
4.1. Strefa centralna............................................................................................................ 89
4.2. Strefa pnocna ............................................................................................................ 93
4.3. Strefa wschodnia.......................................................................................................... 96
4.4. Strefa poudniowa........................................................................................................ 99
5. Zadania ponadlokalne realizujce cele publiczne ....................................................... 103
5.1. Zadania zawarte w rejestrze zada rzdowych............................................................ 103
5.2. Propozycje zada ponadlokalnych realizujcych cele publiczne .................................. 103
6. Monitoring wdraania polityki przestrzennej okrelonej w ustaleniach planu
zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa kujawsko-pomorskiego ................. 134
SPIS RYSUNKW........................................................................................................ 137
8 PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO 9KUJAWSKO-POMORSKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REGIONALNEGO WE WOCAWKU
WSTP
Artyku 14 ust. 1 pkt. 7 ustawy z dnia 17 czerwca 1998 r. o samorzdzie wojewdz-twa (Dz. U. Nr 142 poz. 1590 z 2001 r.) za jeden z podstawowych obowizkw samorzdu wojewdztwa uznaje zadania w zakresie zagospodarowania przestrzennego. Uchwalenie planu zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa naley do wycznej waciwoci sejmiku wojewdztwa (art. 18 pkt. 3 cytowanej ustawy).
Zgodnie z art. 54 b ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 15 poz. 139 z 1999 r. z pniejszymi zmianami), plan zagospodarowania prze-strzennego wojewdztwa jest podstawowym dokumentem zawierajcym zasady polityki roz-woju przestrzennego wojewdztwa. Natomiast formalno-prawn podstaw rozpoczcia prac nad planem stanowi Uchwaa Nr 334/2000 z dnia 11 lutego 2000 r. Sejmiku Wojewdztwa Kujawsko-Pomorskiego w sprawie zobowizania Zarzdu Wojewdztwa do rozpoczcia prac nad opracowaniem projektu planu zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa kujawsko-pomorskiego.
Plan zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa jest kontynuacj prac plani-stycznych rozpocztych opracowaniem Strategii Rozwoju Wojewdztwa Kujawsko-Pomor-skiego uchwalonej przez Sejmik Wojewdztwa Kujawsko-Pomorskiego. W opracowaniu obu dokumentw zastosowano zasad zintegrowanego planowania strategicznego, gdzie strategia rozwoju spoeczno-gospodarczego okrela zaoenia planu zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa, a sam plan jest wyrazem przestrzennym teje strategii. Jednoczenie plan zago-spodarowania przestrzennego wojewdztwa, w systemie planowania, spenia rol ogniwa po-midzy planowaniem krajowym a planowaniem miejscowym, co decyduje o jego negocjacyjnej funkcji w mogcych powsta rnicach interesw lub konfliktach pomidzy rozwizaniami oglnokrajowymi, a koncepcjami rozwoju lokalnego.
Zawiadomienie o przystpieniu do sporzdzania projektu planu zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa kujawsko-pomorskiego wysano 28 czerwca 2000 r. imiennie do 117 organw i instytucji oraz 19 powiatw i 144 gmin. Na 284 zawiadomienia odpowiedziao prawie 30% zawiadomionych, w tym gwnie samorzdy gmin i powiatw.
Za podstaw metodyczn prac nad planem wojewdztwa przyjto zalecenia poradni-ka metodycznego Plan zagospodarowania przestrzennego wojewdztw wydanego w kocu 2000 r. przez Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej na zlecenie Urzdu Mieszkal-nictwa i Rozwoju Miast. Na tej podstawie opracowano:
analiz i diagnoz stanu istniejcego przestrzeni i jej zagospodarowania, w tym zgo-szonych wnioskw i postulatw,
syntez studiw zagospodarowania przestrzennego byych wojewdztw: bydgoskie-go, toruskiego i wocawskiego oraz studiw uwarunkowa i kierunkw zagospo-darowania przestrzennego gmin,
analiz uwarunkowa zewntrznych i wewntrznych zakoczon raportem o stanie zagospodarowania wojewdztwa,
cele zagospodarowania przestrzennego nawizujce do celw okrelonych w strate-gii rozwoju wojewdztwa oraz w koncepcji polityki przestrzennego zagospodarowa-nia kraju,
10 PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO 11KUJAWSKO-POMORSKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REGIONALNEGO WE WOCAWKU
koncepcj planu zagospodarowania przestrzennego,
zasady i kierunki zagospodarowania przestrzennego wraz ze strefami polityki prze-strzennej,
zadania ponadlokalne realizujce cele publiczne.
Prac wykona wielodyscyplinarny zesp projektowy Kujawsko-Pomorskiego Biu-ra Planowania Przestrzennego i Regionalnego we Wocawku pod kierunkiem generalnego projektanta prof. dr hab. Elbiety Wysockiej. Ten sam zesp wykona wczeniej Strategi rozwoju wojewdztwa kujawsko-pomorskiego. Poszczeglne etapy opracowania planu zago-spodarowania przestrzennego wojewdztwa byy prezentowane i pozytywnie zaopiniowane przez Sejmik Wojewdztwa, Zarzd Wojewdztwa i Komisj Rozwoju Regionalnego.
W czerwcu 2002 r. odbya si publiczna prezentacja i zbieranie opinii przedstawicieli samorzdw powiatowych i gminnych oraz licznych instytucji z obszaru wojewdztwa.
Podczas trzech spotka, w Bydgoszczy, Toruniu i Wocawku, w ktrych cznie uczest-niczyo 133 przedstawicieli rnych jednostek administracji samorzdowej i rzdowej oraz in-nych instytucji zainteresowanych planem, zesp autorski projektu planu udzieli odpowiedzi na liczne zapytania, a ponadto do projektu planu zgoszono 20 opinii w formie pisemnej.
cznym efektem publicznej prezentacji i opiniowania projektu planu jest 114 opinii, w tym:
6 od radnych Sejmiku Wojewdztwa,
51 od jednostek samorzdw lokalnych,
3 od starostw powiatowych,
54 od rnych instytucji szczebla wojewdzkiego i krajowego.
Pozwolio to na wniesienie dodatkowych elementw i korekt projektu planu wynikaj-cych z dyskusji i procedur opiniowania.
W lipcu 2002 r. odbyo si opiniowanie projektu planu z picioma wojewdztwami: warmiskio-mazurskim, mazowieckim, dzkim, wielkopolskim i pomorskim. Wszystkie wyraziy pisemn opini, i projekt planu uwzgldnia zachowanie cigoci funkcjonowania obszarw i systemw stykowych.
W padzierniku 2002 r., zesp ekspertw Uniwersytetu Mikoaja Kopernika w Toruniu pod kierunkiem prof. Andrzeja Giziskiego sporzdzi prognoz oddziaywania na rodowisko projektu planu zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa kujawsko-pomorskiego.
Na przeomie stycznia i lutego 2003 r. prognoza wraz z projektem planu zostaa wyoo-na do publicznego wgldu w Toruniu, Wocawku i Bydgoszczy. W trakcie wyoenia i podczas publicznych dyskusji, 17 przedstawicieli administracji samorzdowej oraz instytucji zainte-resowanych planem zgosio 33 uwagi do projektu planu. Byy to najczciej uwagi dotyczce zada sucych celom publicznym, ale o charakterze lokalnym. W najmniejszym stopniu nie zakwestionowano celw, oglnej koncepcji i kierunkw zagospodarowania przestrzennego. Do prognozy zgoszono jedynie 3 uwagi.
Elaborat planu zagospodarowania przestrzennego skada si z nastpujcych elemen-tw:
czci tekstowej zatytuowanej: Plan zagospodarowania przestrzennego wojewdz-twa kujawsko-pomorskiego z 27 rysunkami,
czci graficznej obejmujcej mapy: - rodowisko przyrodnicze i infrastruktura techniczna kierunki zagospodaro-
wania przestrzennego w skali 1:100 000,
10 PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO 11KUJAWSKO-POMORSKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REGIONALNEGO WE WOCAWKU
spoeczno-gospodarcze kierunki zagospodarowania przestrzennego w skali 1:100 000,
zadania ponadlokalne realizujce cele publiczne w skali 1:100 000.
Ponadto w skad dokumentacji planu wchodz:
10 tomw dotyczcych wnioskw, postulatw, uwarunkowa zewntrznych i we-wntrznych,
mapy dotyczce syntez studiw byych wojewdztw i studiw gmin: 2 w skali 1: 100 000,
raport o stanie zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa,
mapy dotyczce uwarunkowa zagospodarowania: 11 w skali 1:200 000, 1 w skali 1:600 000, 1 w skali 1:500 000 i 1 w skali 1: 100 000,
mapa dotyczca koncepcji zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa w skali 1:200 000,
mapy dotyczce kierunkw zagospodarowania poszczeglnych bran: 9 w skali 1: 200 000,
mapa obszarw wsppracy midzywojewdzkiej w skali 1:200 000,
zestawienie zada zgoszonych do planu wojewdztwa przez organa, instytucje oraz samorzdy gminne i powiatowe, a take zestawienie zada zawartych w programie rozwoju wojewdztwa do 2010 r.
Przestrzenny zakres opracowania obejmuje wojewdztwo kujawsko-pomorskie w jego granicach administracyjnych, jednak analizami objto obszar znacznie szerszy ze wzgldu na konieczno rozwizania problemw przestrzennych rozgrywajcych si na terenach styko-wych z picioma ssiadujcymi wojewdztwami.
Ze wzgldu na stabilno elementw zagospodarowania przestrzennego horyzont czasowy zosta okrelony na 2020 r., a wic jest duszy ni w Strategii wojewdztwa kujawsko-pomorskiego (2010 r.), ktra uwzgldnia musi dynamik zmian zachodzcych w yciu spoecznym i gospodarczym. Potrzeba kompleksowej aktualizacji niniejszego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Wojewdztwa Kujawsko-Pomorskiego moe wystpi w przypadku istotnej zmiany uwarunkowa rozwoju, szczeglnie zewntrznych oraz zaistnie-nia nieprzewidywanych konfliktw przestrzennych o charakterze ponadlokalnym.
Plan nie posiada rangi prawa miejscowego, jest jednak wicy na obszarze wojewdz-twa, gdy jego ustalenia musz by uwzgldnione w uchwalanych przez organy samorzdu terytorialnego studiach uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gmin, z ktrymi z kolei musi by spjny kady opracowywany miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Obowizujce staj si take wszystkie zadania rzdowe i samorzdu woje-wdztwa suce realizacji ponadlokalnych celw publicznych ze wskazaniem obszarw, na ktrych przewiduje si ich realizacj.
Kujawsko-Pomorskie Biuro Planowania Przestrzennegoi Regionalnego we Wocawku
I.CHARAKTERYSTYKAOGLNAWOJEWDZTWA
12 PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO 13KUJAWSKO-POMORSKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REGIONALNEGO WE WOCAWKU
CHARAKTERYSTYJA OGLNA WOJEWDZTWA
I. CHARAKTERYSTYKA OGLNA WOJEWDZTWA
Wojewdztwo kujawsko pomorskie pooone jest w pnocno rodkowej czci Polski, zajmuje obszar 17 970 km2 (5,7% powierzchni kraju), ktry zamieszkuje 2,1 mln ludzi (7,6% ogu ludnoci). W skali kraju s to rednie wielkoci (10 lokata wrd 16 wojewdztw). Dla porwnania: wojewdztwo zajmuje powierzchni rwn 58,9% terytorium Belgii a liczba ludnoci wynosi 81,5% ludnoci Irlandii. Kujawskopomorskie graniczy z 5 wojewdztwami: pomorskim, warmiskomazurskim, mazowieckim, dzkim i wielkopolskim. Wszystkie otaczajce wojewdztwa s wiksze pod wzgldem powierzchni oraz liczby ludnoci (z wyjt-kiem warmisko mazurskiego), z czego mazowieckie i wielkopolskie s najwikszymi obsza-rowo wojewdztwami w kraju. Warta podkrelenia jest blisko Warszawy i Poznania, dwch gwnych orodkw ycia gospodarczego o najwyszej innowacyjnoci i potencjale naukowo ekonomicznym w kraju.
Sytuacja spoeczno gospodarcza wojewdztwa lokuje je w grupie rednio rozwinitych regionw w Polsce. Korzystniejsze od przecitnych s tendencje demograficzne. Spoecze-stwo jest stosunkowo mode, odznacza si dodatnim przyrostem naturalnym. Niekorzystn jego cech jest niski poziom wyksztacenia, mimo znacznej poprawy w ostatnich latach. Lud-no z wyksztaceniem wyszym i policealnym w wojewdztwie stanowi 5,5%, gdy w Polsce 7%. Na obszarach wiejskich ponad 50% ludnoci w wieku powyej 15 lat ma co najwyej wyksztacenie podstawowe, a wyksztaceniem wyszym legitymuje si okoo 1 % mieszka-cw (w niektrych gminach tylko 0,2%).
Na terenie wojewdztwa od duszego czasu utrzymuje si, wyszy od redniej kra-jowej, poziom bezrobocia. W ostatnim czasie regionalna stopa bezrobocia utrzymuje si na poziomie okoo 21%, przy redniej krajowej okoo 17% (listopad 2001 r.).
Struktura zatrudnionych w poszczeglnych sektorach gospodarki wojewdztwa jest zbliona do redniej krajowej. Najwicej zatrudnionych jest w usugach rynkowych (29,3%), przemyle i budownictwie (28,6%) oraz rolnictwie (26,3%) kraj odpowiednio 30,3%, 26,0% i 28,5%.
W ostatnich latach kujawsko-pomorski przemys wartoci sprzedanej produkcji prze-mysowej lokowa si na 8 (1999 r.) pozycji w kraju, za najwikszymi udziaowcami byy przemysy spoywczy i chemiczny. Wojewdztwo jest najwikszym w kraju producentem soli konsumpcyjnej i technicznej 75% krajowej produkcji i wytwarzanych z niej i z lokalnie wystpujcych wapieni i margli rnych rodzajw sody 100%. Z kujawsko-pomorskiego pochodzi okoo 60% krajowej produkcji wkien syntetycznych, okoo 25% tworzyw sztucz-nych, 20% wyrobw chemii gospodarczej, 10% produkcji nawozw azotowych, okoo 30 % papieru i 15% tektury. Znaczc rol w strukturze gospodarki przemysowej regionu odgrywa przemys elektromaszynowy, konstrukcji maszyn i urzdze, aparatury elektrycznej, sprztu i aparatury radiowej, telekomunikacyjnej i kabli. Liczba podmiotw gospodarczych zareje-strowanych w systemie REGON lokuje kujawsko pomorskie na 9 miejscu w kraju (2000 r.). W strukturze wielkociowej dziaajcych podmiotw zdecydowanie dominuj firmy mae liczce do 5 zatrudnionych (ponad 90%). PKB na 1 mieszkaca wojewdztwa ksztatowa si na poziomie 14121 z, co stanowio 88,7% redniego poziomu PKB w Polsce (wedug GUS; 1999 r.).
Na terenie wojewdztwa kujawsko pomorskiego znajduj si obszary o wysokich walorach rodowiskowych - 31% powierzchni zajmuj obszary chronione (w kraju - 32,5%). Bogate i zrnicowane dziedzictwo kulturowe wojewdztwa kujawsko-pomorskiego, poprzez
14 PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO
CHARAKTERYSTYJA OGLNA WOJEWDZTWA
15KUJAWSKO-POMORSKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REGIONALNEGO WE WOCAWKU
CHARAKTERYSTYJA OGLNA WOJEWDZTWA
Tabe
la n
r 1
Wyb
rane
wsk
ani
ki s
poe
czno
e
kono
mic
zne
woj
ewd
ztw
a ku
jaw
sko
pom
orsk
iego
na
tle
kraj
u w
ko
cu 2
000
r.
Woj
ewd
ztw
o
Pow
ierz
chni
alu
dno
przy
rost
na
tura
lny
na 1
000
ludn
oci
ludn
o
z w
ysz
ym
wyk
szt
ce-
niem
w %
*
stop
abe
zro-
boci
aw
% *
*
udzi
a
zatr
u-dn
io-
nych
w
rol
-ni
ctw
iew
%
udzi
aza
tru-
dnio
-ny
ch
w p
rze-
my
le
i bud
o-w
nic-
twie
w %
udzi
aza
tru-
dnio
-ny
ch
w u
su-
gach
ry
nko-
wyc
hw
%
udzi
aza
tru-
dnio
-ny
chw
us
u-ga
ch n
ie-
rynk
o-w
ych
w %
PK
B n
a 1
mie
sz-
kac
a Po
lska
=
100
Pow
ierz
-ch
nia
obsz
arw
pr
awni
e ch
roni
o-ny
chw
%
mie
jsca
no
cle-
gow
e w
ob
iekt
ach
tury
styk
iPo
lska
=
100
w k
m2
w %
osob
y
na1
km2
pow
.
w %
Pols
ka31
2685
100,
012
3,6
100,
00,
36,
816
,828
,526
,030
,315
,210
0,0
32,5
100,
0
Dol
nol
ski
e19
948
6,4
149,
37,
6-0
,77,
120
,516
,130
,435
,318
,210
2,3
20,1
8,1
Kuj
awsk
o-po
mor
skie
1797
05,
811
6,9
5,4
0,8
5,5
20,9
26,3
28,6
29,3
15,8
88,7
31,1
4,5
Lub
elsk
ie25
114
8,0
89,0
5,8
-0,1
6,4
14,9
52,0
15,2
18,6
14,2
69,8
22,7
3,6
Lub
uski
e13
984
4,5
73,2
2,7
1,1
5,7
23,5
17,9
29,3
34,6
18,2
90,8
36,1
3,0
d
zkie
1821
95,
814
5,6
6,8
-3,2
6,0
17,5
32,5
26,7
26,4
14,4
91,1
16,3
3,5
Ma
opol
skie
1514
44,
921
2,8
8,4
2,0
7,8
13,6
35,9
22,7
26,7
14,7
89,4
58,0
10,0
Maz
owie
ckie
3557
911
,414
2,4
13,0
-0,8
9,8
12,6
24,9
22,2
38,7
14,2
149,
329
,64,
9
Opo
lski
e94
123,
011
5,6
2,8
0,0
5,0
17,1
28,5
28,2
26,8
16,5
83,7
27,1
1,0
Podk
arpa
ckie
1792
65,
711
8,6
5,5
2,5
5,7
16,9
47,3
20,6
19,3
12,8
73,4
47,9
3,3
Podl
aski
e20
180
6,5
60,6
3,2
0,2
6,1
14,6
46,4
16,8
21,7
15,1
72,8
31,9
2,4
Pom
orsk
ie18
293
5,9
119,
85,
72,
47,
819
,015
,530
,136
,617
,810
1,3
32,5
14,6
ls
kie
1229
43,
939
5,8
12,6
-0,8
6,1
15,2
12,2
37,7
34,6
15,5
110,
422
,16,
4
wi
tokr
zysk
ie11
691
3,7
113,
33,
5-0
,65,
417
,849
,018
,719
,612
,778
,150
,21,
5
War
mi
sko
maz
ursk
ie24
203
7,7
60,6
3,8
2,6
5,8
28,1
26,6
26,1
29,3
18,0
77,6
53,6
7,3
Wie
lkop
olsk
ie29
826
9,5
112,
58,
71,
06,
314
,125
,929
,930
,413
,810
5,2
31,3
6,4
Zac
hodn
io-
pom
orsk
ie22
902
7,3
75,7
4,5
1,1
6,7
23,3
15,5
27,7
38,6
18,2
100,
120
,219
,5
rd
a: R
oczn
ik S
taty
styc
zny
Woj
ewd
ztw
, GU
S, W
arsz
awa
2001
,
*
wed
ug
GU
S 19
99,
** w
edu
g U
S B
ydgo
szcz
, sta
n lis
topa
d 20
01
14 PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO
CHARAKTERYSTYJA OGLNA WOJEWDZTWA
15KUJAWSKO-POMORSKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REGIONALNEGO WE WOCAWKU
CHARAKTERYSTYJA OGLNA WOJEWDZTWA
umiejtne eksponowanie jego indywidualnoci, stanowi szans rozwoju gospodarczego oraz jego promocji. Do najwaniejszych obiektw dziedzictwa kulturowego nale: Stare Miasto w Toruniu wpisane na list wiatowego Dziedzictwa Kultury UNESCO, zabytkowe zespoy staromiejskie (m.in. Chemna), liczne obiekty zabytkowe architektury romaskiej i gotyckiej, obiekty archeologiczne, w tym rezerwat archeologiczny kultury uyckiej w Biskupinie. Ist-niejce zasoby przyrodnicze i kulturowe przyczyniaj si do duej atrakcyjnoci turystycznej wojewdztwa, jednak nie s w peni wykorzystane. Udzia wojewdztwa w krajowym ruchu turystycznym wynosi pod wzgldem liczby miejsc noclegowych w obiektach turystycznych 4,5 % (9 miejsce w kraju) oraz liczby turystw 3,9%.
Wojewdztwo kujawsko pomorskie naley do grupy wojewdztw o rednim poziomie rozwoju spoeczno-gospodarczego. Najwikszy w kraju udzia gruntw o wysokiej wartoci bonitacyjnej gleb, daje due moliwoci rozwoju funkcji rolniczej oraz przetwrstwa rolnego. Korzystnym uwarunkowaniem jest dobrze wyksztacony system osadniczy, stwarzajcy po-tencjalnie dobre warunki dostpu do usug rnego rzdu. Szans rozwoju stanowi centralne pooenie w kraju i na kontynencie. Przebieg przez wojewdztwo tras tranzytowych rangi kra-jowej i midzynarodowej sprzyja szerokim kontaktom spoecznym i gospodarczym z innymi wojewdztwami oraz z bliszymi i dalszymi pastwami.
Kujawsko-Pomorskie Biuro Planowania Przestrzennegoi Regionalnego we Wocawku
II.UWARUNKOWANIAZEWNTRZNE
16 PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO 17KUJAWSKO-POMORSKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REGIONALNEGO WE WOCAWKU
WPYW PROCESW INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ NA PRZESTRZE REGIONU
II. UWARUNKOWANIA ZEWNTRZNE
1. Wpyw procesw integracji europejskiej na przestrze regionu
Planujc rozwj regionalny konieczne jest uwzgldnienie wiatowej skali zjawisk od-dziaujcych na rozwj spoeczestwa, gospodarki take naszego pastwa tj. globalizacji, tendencji trwaego i zrwnowaonego rozwoju oraz demokratyzacji. Zjawiskom tym towa-rzyszy gboka rewolucja techniczna i informatyzacja wszystkich sfer ycia wczajca Polsk: w globalny system informacyjno-decyzyjny, w oglnowiatowy spoeczny system wartoci dotyczcy celw, postaw, tosamoci i standardw jakoci ycia.
W nowej sytuacji geopolitycznej Europy Polska, a wic i wojewdztwo kujawsko-po-morskie, stay si wanym elementem integrujcym przestrze europejsk w rodkowej czci kontynentu. Kujawsko-pomorskie zwizane jest z dwoma gwnymi kierunkami integracji: zachodnio-wschodnim (Unia Europejska wsplnota euroazjatycka niepodlegych pastw) i pnocno - poudniowym (Europa Batycka Europa poudniowo wschodnia) oraz prze-strzeni przyrodnicz pnocnej Polski o znaczeniu europejskim (wartoci ekologiczne i re-kreacyjne).
W modelu rwnowaenia rozwoju kraju, uwzgldniajcym wpyw procesw integracji europejskiej, kujawsko-pomorskie usytuowane jest prawie w caoci w strefie przyspieszonych przeksztace strukturalnych charakteryzujcych si narastajc koncentracj (polaryzacj) potencjau cywilizacyjno-ekonomicznego, konkurencyjnego w skali gospodarki europejskiej i wiatowej XXI wieku. Polski Biegun Europy rodkowej (PBE) przyj ksztat wieloboku, ktry wyznaczaj miasta: Gdask, Bydgoszcz, Pozna, Wrocaw, Krakw, d i Warszawa.
Terytorium wojewdztwa pooone jest w potencjalnej strefie wielofunkcyjnego, eko-logicznie uwarunkowanego rozwoju, w ktrej strefa przyspieszonego rozwoju stymulowane-go przez procesy integracyjne Polski z Europ (UE) i wiatem wypenia prawie cay obszar wojewdztwa, natomiast strefa przeamywania recesji obejmuje pnocno-zachodni, a strefa aktywizacji i przeamywania recesji pnocno-wschodni skrawek wojewdztwa.
Kujawsko-pomorskie przecinaj pasma przyspieszonego rozwoju pasma potencjalnie najwyszej innowacyjnoci i aktywnoci spoeczno-gospodarczej, ksztatujce si wraz z mo-dernizacj, rozbudow i budow systemu infrastruktury technicznej o znaczeniu europejskim i krajowym, w ktrych usytuowane s orodki rwnowaenia rozwoju: Bydgoszcz, Toru, Wocawek, Grudzidz i Inowrocaw.
Najwaniejszymi wyznacznikami konkurencyjnoci s: sia ekonomiczna, zaplecze naukowo badawcze, rozwinite rodowisko biznesu oraz poziom wyksztacenia ludnoci. W wietle tych wyznacznikw poziom konkurencyjnoci wojewdztwa kujawsko pomor-skiego jest niezadowalajcy. Liczba orodkw innowacji i przedsibiorczoci jest 4krotnie mniejsza ni w wojewdztwach w tym zakresie przodujcych, a nakady na B&R1 stanowi zaledwie 3,5% oglnej wartoci przeznaczonej na ten cel w kraju (12 miejsce w Polsce). Woje-wdztwo kujawsko pomorskie zajmuje 9 miejsce w kraju w iloci studentw oraz trzynaste w iloci wyszych uczelni. Ilo podmiotw gospodarczych na 1000 ludnoci i firm z udziaem kapitau zagranicznego sytuuje wojewdztwo na 10 miejscu w kraju. Firmy stanowice ro-dowisko biznesu koncentruj si przede wszystkim w duych orodkach miejskich (gwnie w Bydgoszczy - 40% i w Toruniu), co jest niekorzystne dla rozwoju obszarw wiejskich.
Specyfika gospodarcza wojewdztwa kujawskopomorskiego, dua rola sektora rolnicze-go, ssiedztwo lepiej ,,nasyconych kapitaowo, technologicznie i intelektualnie wojewdztw
18 PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO
UWARUNKOWANIA ZEWNTRZNE
19KUJAWSKO-POMORSKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REGIONALNEGO WE WOCAWKU
WPYW PROCESW INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ NA PRZESTRZE REGIONU
(mazowieckie, wielkopolskie) wymuszaj dziaania na rzecz poprawy jego konkurencyjnoci, zwaszcza w produkcji masowej wyrobw o niszym zaawansowaniu technologicznym oraz w rozwoju nowoczesnego przetwrstwa spoywczego.
Jednym z podstawowych warunkw podniesienia konkurencyjnoci wojewdztwa jest stymulowanie rozwoju gwnych orodkw miejskich (aglomeracji bydgosko toruskiej) dla wzmocnienia ich roli w sieci orodkw krajowych, a w perspektywie sieci europejskich me-tropolii.
Zamiarem wsplnego przedsiwzicia w ramach Unii Europejskiej bdzie powstanie sieci ekologicznej zoonej z obszarw priorytetowych ze wzgldu na ochron biornorodno-ci (ochrona naturalnych siedlisk oraz zagroonych gatunkw dzikiej flory i fauny). W Polsce trwaj prace prowadzce do ustalenia obszarw kwalifikujcych si do ochrony w ramach sieci europejskiej NATURA 2000. Zgodnie z przyjtymi kryteriami analizie poddano obsza-ry mogce mie znaczenie wsplnotowe (OZW), a wic wszystkie objte ochron prawn w kraju, jak i inne zgromadzone w bazach danych CORINE2, programie UNESCO3-MaB4 czy midzynarodowych organizacjach i towarzystwach dziaajcych na rzecz ochrony przyrody jak np. IBAE - Poland5. Projekt sieci NATURA 2000 (wg stanu na czerwiec 2001 r.) obejmuje na terenie wojewdztwa kujawsko-pomorskiego 11 obszarw (Polska ponad 232). czna po-wierzchnia tzw. ostoi wynosi ok. 1100 km2, co stanowi ok. 6,13% powierzchni wojewdztwa (odpowiednio 13,5% powierzchni w kraju).
Przedmiotem wsppracy midzynarodowej w sferze ochrony rodowiska przyrodni-czego jest region funkcjonalny Zielone Puca Polski stanowicy element Zielonych Puc Europy i proponowany obszar Zielony Piercie Batyku. S one przedmiotem zaintereso-wa zarwno krajw ssiadujcych z Polsk, jak i innych krajw nadbatyckich. Innym takim regionem jest obszar zlewiska Morza Batyckiego, na ktrym wsppraca midzynarodowa dotyczy m.in. ochrony wd.
Wojewdztwo ley w zasigu dwch korytarzy transportowych, czcych Pwysep Skandynawski z Europ Poudniow oraz Europ Zachodni z Rosj i Ukrain. Maj one klu-czowe znaczenie dla integracji Polski z Uni Europejsk, s czci rozszerzenia Transeuropej-skiej Sieci Transportowej (TEN6) na kraje Europy rodkowej i Wschodniej (projekt TINA7). Do ich rozwoju zobowizuj umowy midzynarodowe dotyczce m.in.: pocze kolejowych (AGC8) oraz przewozw transportem kombinowanym (AGTC9). Przez terytorium kujaw-sko pomorskiego przebiegaj odcinki VI transeuropejskiego korytarza transportowego sieci TINA. W jego gwnym kierunku biegnie obecna droga krajowa nr 1 (E-75) z Trjmiasta przez Toru, Wocawek, d do przejcia granicznego w Cieszynie. W przyszoci osi ko-rytarza VI bdzie autostrada A 1. Odgazieniem korytarza VI, oznaczonym jako VI A, jest droga krajowa nr 5 (E 261) z Grudzidza przez wiecie, Bydgoszcz, Gniezno do Poznania i korytarza II. Przysza autostrada A-1 (Gdask Gorzyce), bdzie si krzyowa z autostra-d A - 2 (wiecko - Pozna - d - Warszawa Kukuryki) pod Strykowem k. odzi.
W pobliu poudniowej granicy wojewdztwa przebiega linia kolejowa CE - 20: Berlin Warszawa Moskwa, ktra po zmodernizowaniu bdzie prowadzi pocigi z szybkoci 160 km/h. Wzdu tej trasy planowana jest rwnie budowa linii TGV o prdkoci przelotowej rzdu 300 km/h. Linie te s czci jednego z najwaniejszych paneuropejskich korytarzy transportowych (korytarz II sieci TINA). Szacuje si, e w perspektywie najbliszych dziesiciu lat bdzie to najintensywniej eksploatowany cig transportowy w Europie (autostrada A 2). Z linii kolejowych o znaczeniu midzynarodo-wym naley wymieni dwie linie dla ruchu towarowego (AGTC): Chorzw - Inowrocaw - Bydgoszcz Tczew oraz Pozna - Inowrocaw Toru Olsztyn.
Planowane centra logistyczne rozwijajcej si europejskiej sieci transportowej, terminale kontenerowe i inne waniejsze punkty przeadunkowe, zlokalizowano poza obszarem woje-wdztwa kujawsko pomorskiego, m.in. w: Warszawie, Poznaniu, Gdasku, odzi.
18 PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO
UWARUNKOWANIA ZEWNTRZNE
19KUJAWSKO-POMORSKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REGIONALNEGO WE WOCAWKU
WPYW PROCESW INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ NA PRZESTRZE REGIONU
Aglomeracja bydgosko-toruska, w sieci polskich miast metropolitalnych, zaliczana jest do centrw regionalnych o rednim potencjale (wedug: liczby ludnoci, placwek kultury i nauki, liczby podmiotw gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON, dochodw wasnych na 1 mieszkaca). Obecne zwizki Bydgoszczy i Torunia z ich regionalnym zaple-czem s wyrane i w licznych dziedzinach bardzo silne, niemniej stwierdza si niedorozwj ich niektrych funkcji metropolitalnych. Osignicie jeszcze wyszego potencjau intelektu-alnego, gospodarczego, poprawa dostpnoci komunikacyjnej zwiksz ich konkurencyjno w wymiarze tak krajowym jak midzynarodowym. W duszym okresie czasu aglomeracja ta ma szanse sta si jednym z europoli Europy rodkowej.
20 PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO
UWARUNKOWANIA ZEWNTRZNE
21KUJAWSKO-POMORSKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REGIONALNEGO WE WOCAWKU
PROBLEMY WSPLNE Z SSIEDNIMI WOJEWDZTWAMI
2. Ustalenia zapisane w dokumentach rzdowych i innych, poziomu krajowego i regionalnego
Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju wrd podstawowych elementw stabilizujcych przestrze kraju i wojewdztwa wymienia systemy: osadnictwa, infrastruktury technicznej oraz wielofunkcyjnego rozwoju obszarw wiejskich (rys. nr 1)
W strukturze hierarchicznej krajowego systemu osadniczego miasta Bydgoszcz i Toru postrzegane s jako miasta rdzenie bipolarnej aglomeracji o potencjalnym znaczeniu eu-ropejskim (potencjalny europol). Pozostae wiksze miasta regionu: Wocawek, Grudzidz i Inowrocaw traktowane s jako regionalne orodki rwnowaenia rozwoju.
Decydujce znaczenie dla przypieszenia rozwoju wojewdztwa bd miay obszary, ktrych osiami komunikacyjnymi bd: zamierzona autostrada A-1 i przysze drogi ekspre-sowe (S-5 i S-10). Dopenieniem tego ukadu moe sta si droga w klasie technicznej drogi gwnej ruchu przyspieszonego Grudzidz Olsztyn Augustw - jako potencjalna droga ekspresowa (S-16). Planowana jest take modernizacja i rozbudowa znaczcego dla ruchu towarowego szlaku kolejowego: Chorzw Inowrocaw Tczew oraz linii Bydgoszcz Kutno i Pozna - Olsztyn - Skandawa (AGC, AGTC do 120 km/h). Przewidywany jest rwnie wzrost roli regionalnego portu lotniczego, take portu eglugi rdldowej w Bydgoszczy.
Zamierzone s inwestycje hydrotechniczne na rzekach, w celu silniejszego wczenia krajowych drg wodnych do europejskiego systemu eglugi rdldowej. W tym zakresie pla-nowana jest modernizacja drogi wodnej Odry i jej powizanie z sieci wodn Niemiec i Polski (aba Odra - Warta Note - Wisa). Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju w odniesieniu do dorzeczy postuluje uwzgldnienie prewencji przeciwpowodziowej, rozwj maej retencji i rwnolegle energetyki wodnej.
Koncepcja rozwoju krajowego systemu elektroenergetycznego zakada przemieszczanie rde wytwarzania energii z poudnia do centrum i na pnoc kraju. W zakresie elektroener-getyki jako elementy stabilizujce wskazuje si linie 400 kV: Gdask Pock (istniejca), Pia Grudzidz (projektowana), oraz projektowany most prdu staego 500 kV z obwodu kaliningradzkiego do krajw Unii Europejskiej o nieustalonym przebiegu (wg PSE Pnoc projektowany most ma charakter hipotetyczny).
Gazocigami o znaczeniu krajowym przebiegajcymi na obszarze wojewdztwa s: 2xDn 500 Pock-Wocawek, Dn 400 Wocawek-Gdask, Dn 500 Odolanw-Wocawek i Dn 500 Go-stynin-Wocawek. W toku budowy jest gazocig Dn 500 Wocawek-Wybrzee, natomiast projektowany jest gazocig Dn 500-1000 Odolanw-Wocawek.
W sektorze paliwowym najwaniejszymi elementami s 3 rurocigi paliw pynnych: ropocig Pock Gdask, ropocig Rosja Niemcy oraz rurocig transportu produktw naf-towych Pock Wocawek Rejowiec.
Na obszarach wiejskich regionu dominujc pozycj zachowa gospodarka rolna. Wyma-ga ona gruntownej modernizacji. Tempo przemian zarwno w rolnictwie jak i na obszarach wiejskich uzalenia si gwnie od wzrostu zatrudnienia pozarolniczego, cile powizanego z systemem edukacji modziey wiejskiej.
W strukturze uytkowania gruntw w dalszej perspektywie przewiduje si stopniowy wzrost udziau lasw. Speniajc wiele wanych i rnorodnych funkcji lasy s kluczowym elementem bezpieczestwa ekologicznego i stanowi o tym, e polityka i gospodarka lena maj rang strategiczn.
Istotne znaczenie w rozwoju odgrywa bdzie gospodarka turystyczna. Wiodc zasad ksztatowania przestrzeni powinna stanowi rekonstrukcja zagospodarowania turystycznego korelowana z ochron cennych walorw rodowiska przyrodniczego.
Pewien niepokj jednak budzi moliwo realizacji zamierze proekologicznych na tere-nie regionu w zwizku z niestabilnoci polskiej sceny politycznej.
PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGOW OJ E W D Z T WA K UJ AW S K O - P O M O R S K I E G O
Kujawsko-Pomorskie Biuro PlanowaniaPrzestrzennego i Regionalnego we Wocawku
1: 3 000 000
Wojewdztwona tle koncepcji
zagospodarowaniaprzestrzennego kraju
RYS. NR 1
Legenda:
winoujciewinoujciewinoujciewinoujciewinoujciewinoujciewinoujciewinoujciewinoujcie
SZCZECINSZCZECINSZCZECINSZCZECINSZCZECINSZCZECINSZCZECINSZCZECINSZCZECIN
aryaryaryaryaryaryaryaryary
ZIELONA GRAZIELONA GRAZIELONA GRAZIELONA GRAZIELONA GRAZIELONA GRAZIELONA GRAZIELONA GRAZIELONA GRA
Gorzw Wlkp.Gorzw Wlkp.Gorzw Wlkp.Gorzw Wlkp.Gorzw Wlkp.Gorzw Wlkp.Gorzw Wlkp.Gorzw Wlkp.Gorzw Wlkp.
KoobrzegKoobrzegKoobrzegKoobrzegKoobrzegKoobrzegKoobrzegKoobrzegKoobrzeg
Stargard Szczec.Stargard Szczec.Stargard Szczec.Stargard Szczec.Stargard Szczec.Stargard Szczec.Stargard Szczec.Stargard Szczec.Stargard Szczec.
agaagaagaagaagaagaagaagaaga
Jelenia GraJelenia GraJelenia GraJelenia GraJelenia GraJelenia GraJelenia GraJelenia GraJelenia Gra
BolesawiecBolesawiecBolesawiecBolesawiecBolesawiecBolesawiecBolesawiecBolesawiecBolesawiec
WabrzychWabrzychWabrzychWabrzychWabrzychWabrzychWabrzychWabrzychWabrzych
LubinLubinLubinLubinLubinLubinLubinLubinLubin
LegnicaLegnicaLegnicaLegnicaLegnicaLegnicaLegnicaLegnicaLegnica
GogwGogwGogwGogwGogwGogwGogwGogwGogw
KoszalinKoszalinKoszalinKoszalinKoszalinKoszalinKoszalinKoszalinKoszalin
POZNAPOZNAPOZNAPOZNAPOZNAPOZNAPOZNAPOZNAPOZNA
LesznoLesznoLesznoLesznoLesznoLesznoLesznoLesznoLeszno
widnicawidnicawidnicawidnicawidnicawidnicawidnicawidnicawidnica
DzieroniwDzieroniwDzieroniwDzieroniwDzieroniwDzieroniwDzieroniwDzieroniwDzieroniw
SzczecinekSzczecinekSzczecinekSzczecinekSzczecinekSzczecinekSzczecinekSzczecinekSzczecinek
SupskSupskSupskSupskSupskSupskSupskSupskSupsk
PiaPiaPiaPiaPiaPiaPiaPiaPia
NysaNysaNysaNysaNysaNysaNysaNysaNysa
WROCAWWROCAWWROCAWWROCAWWROCAWWROCAWWROCAWWROCAWWROCAW
BrzegBrzegBrzegBrzegBrzegBrzegBrzegBrzegBrzeg
GnieznoGnieznoGnieznoGnieznoGnieznoGnieznoGnieznoGnieznoGniezno
InowrocawInowrocawInowrocawInowrocawInowrocawInowrocawInowrocawInowrocawInowrocaw
BYDGOSZCZBYDGOSZCZBYDGOSZCZBYDGOSZCZBYDGOSZCZBYDGOSZCZBYDGOSZCZBYDGOSZCZBYDGOSZCZ
Kdzierzyn-KoleKdzierzyn-KoleKdzierzyn-KoleKdzierzyn-KoleKdzierzyn-KoleKdzierzyn-KoleKdzierzyn-KoleKdzierzyn-KoleKdzierzyn-Kole
OPOLEOPOLEOPOLEOPOLEOPOLEOPOLEOPOLEOPOLEOPOLE
RacibrzRacibrzRacibrzRacibrzRacibrzRacibrzRacibrzRacibrzRacibrz
KoninKoninKoninKoninKoninKoninKoninKoninKonin
Ostrw Wlkp.Ostrw Wlkp.Ostrw Wlkp.Ostrw Wlkp.Ostrw Wlkp.Ostrw Wlkp.Ostrw Wlkp.Ostrw Wlkp.Ostrw Wlkp.
KaliszKaliszKaliszKaliszKaliszKaliszKaliszKaliszKalisz
Starogard Gd.Starogard Gd.Starogard Gd.Starogard Gd.Starogard Gd.Starogard Gd.Starogard Gd.Starogard Gd.Starogard Gd.
WejherowoWejherowoWejherowoWejherowoWejherowoWejherowoWejherowoWejherowoWejherowo
CieszynCieszynCieszynCieszynCieszynCieszynCieszynCieszynCieszyn
SieradzSieradzSieradzSieradzSieradzSieradzSieradzSieradzSieradz
RybnikRybnikRybnikRybnikRybnikRybnikRybnikRybnikRybnik
PszczynaPszczynaPszczynaPszczynaPszczynaPszczynaPszczynaPszczynaPszczyna
LubliniecLubliniecLubliniecLubliniecLubliniecLubliniecLubliniecLubliniecLubliniec
Tarnowskie GryTarnowskie GryTarnowskie GryTarnowskie GryTarnowskie GryTarnowskie GryTarnowskie GryTarnowskie GryTarnowskie Gry
GrudzidzGrudzidzGrudzidzGrudzidzGrudzidzGrudzidzGrudzidzGrudzidzGrudzidz
TORUTORUTORUTORUTORUTORUTORUTORUTORU
WocawekWocawekWocawekWocawekWocawekWocawekWocawekWocawekWocawek
TczewTczewTczewTczewTczewTczewTczewTczewTczewElblgElblgElblgElblgElblgElblgElblgElblgElblg
GDASK-GDYNIAGDASK-GDYNIAGDASK-GDYNIAGDASK-GDYNIAGDASK-GDYNIAGDASK-GDYNIAGDASK-GDYNIAGDASK-GDYNIAGDASK-GDYNIA
BechatwBechatwBechatwBechatwBechatwBechatwBechatwBechatwBechatw
DDDDDDDDD
OwicimOwicimOwicimOwicimOwicimOwicimOwicimOwicimOwicim
ywiecywiecywiecywiecywiecywiecywiecywiecywiec
KATOWICEKATOWICEKATOWICEKATOWICEKATOWICEKATOWICEKATOWICEKATOWICEKATOWICE
Bielsko-BiaaBielsko-BiaaBielsko-BiaaBielsko-BiaaBielsko-BiaaBielsko-BiaaBielsko-BiaaBielsko-BiaaBielsko-Biaa
ZawiercieZawiercieZawiercieZawiercieZawiercieZawiercieZawiercieZawiercieZawiercie
CzstochowaCzstochowaCzstochowaCzstochowaCzstochowaCzstochowaCzstochowaCzstochowaCzstochowa
MyszkwMyszkwMyszkwMyszkwMyszkwMyszkwMyszkwMyszkwMyszkw
PockPockPockPockPockPockPockPockPock
KutnoKutnoKutnoKutnoKutnoKutnoKutnoKutnoKutno
SkierniewiceSkierniewiceSkierniewiceSkierniewiceSkierniewiceSkierniewiceSkierniewiceSkierniewiceSkierniewice
Piotrkw Tryb.Piotrkw Tryb.Piotrkw Tryb.Piotrkw Tryb.Piotrkw Tryb.Piotrkw Tryb.Piotrkw Tryb.Piotrkw Tryb.Piotrkw Tryb.
KRAKWKRAKWKRAKWKRAKWKRAKWKRAKWKRAKWKRAKWKRAKW
Tomaszw Maz.Tomaszw Maz.Tomaszw Maz.Tomaszw Maz.Tomaszw Maz.Tomaszw Maz.Tomaszw Maz.Tomaszw Maz.Tomaszw Maz.
CiechanwCiechanwCiechanwCiechanwCiechanwCiechanwCiechanwCiechanwCiechanw
OLSZTYNOLSZTYNOLSZTYNOLSZTYNOLSZTYNOLSZTYNOLSZTYNOLSZTYNOLSZTYN
TarnwTarnwTarnwTarnwTarnwTarnwTarnwTarnwTarnw
Nowy SczNowy SczNowy SczNowy SczNowy SczNowy SczNowy SczNowy SczNowy Scz
OstrokaOstrokaOstrokaOstrokaOstrokaOstrokaOstrokaOstrokaOstroka
omaomaomaomaomaomaomaomaoma
PuawyPuawyPuawyPuawyPuawyPuawyPuawyPuawyPuawy
WARSZAWAWARSZAWAWARSZAWAWARSZAWAWARSZAWAWARSZAWAWARSZAWAWARSZAWAWARSZAWA
RadomRadomRadomRadomRadomRadomRadomRadomRadom
KIELCEKIELCEKIELCEKIELCEKIELCEKIELCEKIELCEKIELCEKIELCE
ZamoZamoZamoZamoZamoZamoZamoZamoZamoTarnobrzegTarnobrzegTarnobrzegTarnobrzegTarnobrzegTarnobrzegTarnobrzegTarnobrzegTarnobrzeg
PrzemylPrzemylPrzemylPrzemylPrzemylPrzemylPrzemylPrzemylPrzemyl
RZESZWRZESZWRZESZWRZESZWRZESZWRZESZWRZESZWRZESZWRZESZW
KrosnoKrosnoKrosnoKrosnoKrosnoKrosnoKrosnoKrosnoKrosno
SiedlceSiedlceSiedlceSiedlceSiedlceSiedlceSiedlceSiedlceSiedlce
LUBLINLUBLINLUBLINLUBLINLUBLINLUBLINLUBLINLUBLINLUBLIN
EkEkEkEkEkEkEkEkEk
SuwakiSuwakiSuwakiSuwakiSuwakiSuwakiSuwakiSuwakiSuwaki
ChemChemChemChemChemChemChemChemChem
Biaa PodlaskaBiaa PodlaskaBiaa PodlaskaBiaa PodlaskaBiaa PodlaskaBiaa PodlaskaBiaa PodlaskaBiaa PodlaskaBiaa Podlaska
BIAYSTOKBIAYSTOKBIAYSTOKBIAYSTOKBIAYSTOKBIAYSTOKBIAYSTOKBIAYSTOKBIAYSTOK
miasta o znaczeniu europejskim (potencjalne europole)
metropolia stoeczna
miasta o potencjalnym znaczeniu europejskim
krajowe orodki rwnowaenia rozwoju
ponadregionalne orodki rwnowaenia rozwoju
regionalne orodki rwnowaenia rozwoju
parki narodowe i krajobrazowe
Autostrady
projektowaneistniejce i w budowie
Drogi ekspresoweistniejce i projektowane
Linie kolejowe AGC i AGTC - wariant do roku 2015 docelowa prdko
potencjalne drogi gwne ruchu przyspieszonego
do 250 km/hlinia planowana do 250 km/hdo 160 km/hdo 120 km/hLHS - linia hutniczo-siarkowa
Gazocig Rosja - Europa Zach.
projektowany most prdu staegolinia 750 kVlinia 400 kV istniejcalinia 400 kV projektowana
Gazocigi powyej 400 mmistniejceprojektowane
Linie energetyczne - wariant do 2020 roku
istniejcyw budowie
Rurocigiropocig
produktw naftowych
planowany ropocig z M. Kaspijskiego
rafinerie naftoweplanowane centra logistyczne
Gwne portymorskierzeczne
Lotnicze midzynarodowe
istniejce
projektowane
Zbiorniki retencyjneistniejce i w budowie
projektowane
zbiorniki suche
rdo: Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju XII.2000r.
przejcia graniczne istniejce i projektowane
Uwaga: mog wystpi bdy ze wzgldu na z jako materiaw rdowych
20 PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO
UWARUNKOWANIA ZEWNTRZNE
21KUJAWSKO-POMORSKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REGIONALNEGO WE WOCAWKU
PROBLEMY WSPLNE Z SSIEDNIMI WOJEWDZTWAMI
3. Problemy wsplne z ssiednimi wojewdztwami
Region kujawsko-pomorski graniczy z wojewdztwami: mazowieckim 20,5% oglnej dugoci granicy wojewdztwa, wielkopolskim - 39,8%, pomorskim 23,9%, warmisko-mazurskim 12,8% i dzkim 3,0%. Wojewdztwa ssiednie to w wikszoci regiony due i silne pod wzgldem gospodarczym i intelektualnym. Problemy obszarw wsplnych i stykowych przedstawione zostay na rys. nr 2.
Wspdziaania ssiadw wymagaj podzielone granicami tzw. wielkoprzestrzenne for-my ochrony przyrody i krajobrazu. Granicami wojewdztw podzielone s: Brodnicki Park Krajobrazowy (na granicy z wojewdztwem warmisko-mazurskim), Grzniesko-Lidzbar-ski Park Krajobrazowy (na granicy z wojewdztwem mazowieckim, warmisko-mazurskim), Gostynisko-Wocawski Park Krajobrazowy (na granicy z wojewdztwem mazowieckim) i Tucholski Park Krajobrazowy (na granicy z wojewdztwem pomorskim), obszar funkcjo-nalny Zielone Puca Polski, lene kompleksy promocyjne: Bory Tucholskie i Lasy Wocaw-sko-Gostyniskie. W obszarze stykowym wojewdztw pooone s liczne obszary chronio-nego krajobrazu. Granica administracyjna midzy wojewdztwem kujawsko-pomorskim a wojewdztwami ssiednimi dzieli sztucznie trzy rezerwaty przyrody: Nadgoplaski Park Tysiclecia (wojewdztwo wielkopolskie), Rzeka Drwca, Bagno Mostki (wojewdztwo warmisko-mazurskie). Cz wyszczeglnionych obszarw kwalifikowana jest do wczenia w sie ekologiczn NATURA 2000. Niezbdne s wsplne dziaania midzy wojewdztwami na rzecz zachowania walorw rodowiska oraz przestrzegania reimw ochronnych.
Wsplnej polityki wymaga ochrona obszarw zlewni rzek: Brdy, Drwcy i Weny, zasilajcych ujcia wody pitnej dla miast: Bydgoszczy, Torunia i Obornik koo Poznania. Na terenie wojewdztwa pomorskiego znajduj si grny i cz rodkowego odcinka Brdy, na ob-szarze wojewdztwa warmisko-mazurskiego znajduj si obszar rdliskowy, grny odcinek i cz rodkowego odcinka Drwcy, natomiast w poudniowo-zachodniej czci wojewdz-twa kujawsko-pomorskiego znajduj si obszar rdliskowy i grny odcinek Weny. Ochrona zlewni rzek wymienionych, a take takich jak np. Skrwy Prawej, Grnej Noteci, wymagaj kompleksowych dziaa w zakresie porzdkowania gospodarki wodno-ciekowej, gospodar-ki odpadami, prowadzenia sieci i urzdze infrastruktury technicznej. Wsplnych dziaa w zakresie polityki ochronnej wymagaj znajdujce si w strefie przygranicznej wojewdztw obszary ponad gwnymi zbiornikami wd podziemnych.
Wsppracy wymaga okrelenie koncepcji zagospodarowania z surowcw szczeglnie wgla brunatnego, wystpujcych w strefach pogranicza gwnie z wojewdztwem wielkopol-skim.
Midzywojewdzkim wspdziaaniem winna by polityka zagospodarowania prze-strzennego, w tym turystycznego terenw wok jezior lecych w strefie przygranicznej wo-jewdztw, tj. Gopa, Zioo, Ostrowskiego, Szydowskiego, Urszulewskiego, Modzerowskiego, Wielkich Partczyn, Gowiskiego, Jeziora Bryskiego, Stryjewo, pierewnik, jak rwnie zagospodarowanie Zbiornika Wocawskiego, a take atrakcyjnych w skali kraju szlakw ka-jakowych (Brdy, Drwcy, Wdy i Skrwy Prawej), rowerowych (E11, miedzynarodowy szlak rowerowy), motorowych (cysterski, piastowski).
Midzywojewdzkie relacje kujawsko-pomorskiego w zakresie zagadnie spoecznych obejmuj zarwno powizania instytucjonalne (np. z zakresu ochrony zdrowia, edukacji), jak te wynikaj z mobilnoci przestrzennej mieszkacw w zakresie zaspokajania codziennych potrzeb (handel, usugi, szkolnictwo ponadpodstawowe). Dziaajce na terenie wojewdztwa orodki uzdrowiskowe: Ciechocinek, Inowrocaw, Wieniec Zdrj w duym stopniu obsuguj take mieszkacw innych wojewdztw.
Najbardziej widocznym przejawem zwizkw spoecznych s migracje. Szacuje si, e okoo 20% ruchw migracyjnych zachodzi z wojewdztwami ssiednimi. Na przykad w zachodniej czci regionu tradycyjnie zaznacza si wzajemna wymiana ludnoci z wo-
22 PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO
UWARUNKOWANIA ZEWNTRZNE
23KUJAWSKO-POMORSKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REGIONALNEGO WE WOCAWKU
UWARUNKOWANIA PRZYRODNICZE
jewdztwami wielkopolskim i pomorskim, w poudniowo-wschodniej czci z wojewdztw mazowieckim i dzkim.
Due przepywy ludnociowe generuj miasta pooone w pobliu granic wojewdztwa. S one orodkami centralnymi o skali lokalnej i ponadlokalnej i jako takie obsuguj ssiednie tereny w zakresie: handlu, usug i szkolnictwa ponadpodstawowego. Dla czci gmin powia-tw: spoleskiego i tucholskiego orodkiem subregionalnym pozostay Chojnice, natomiast dla czci gmin powiatw brodnickiego i grudzidzkiego Nowe Miasto Lubawskie.
Silne powizania z ssiednimi orodkami regionalnymi wynikaj take z wystpowania w nich licznych szk wyszych. Orodkami akademickimi o duych cieniach modziey z regionu s Gdask i Pozna dla czci zachodniej, pnocnej i poudniowej oraz d i War-szawa dla czci poudniowej i wschodniej. Czynnikiem sprzyjajcym generowaniu powiza jest lokalizacja w Bydgoszczy i Toruniu szk rzadkich w skali kraju, np. Wyszej Szkoy Ofi-cerskiej, Akademii Muzycznej i w mniejszym stopniu Akademii Medycznej.
W ksztatowaniu wizi psychospoecznych mieszkacw ssiednich wojewdztw z Bydgoszcz i Toruniem, du rol odgrywa dziaalno mediw, ktrych zasig wykracza poza granice wojewdztwa (prasa codzienna, radio, i telewizja regionalna).
Wojewdztwo kujawsko-pomorskie jest atrakcyjnym obszarem wypoczynku mieszka-cw wojewdztw ssiednich (w mniejszym stopniu take wojewdztw bardziej odlegych, np. lskiego, maopolskiego). Due nasilenie takich zwizkw obserwuje si szczeglnie w Borach Tucholskich (mieszkacy aglomeracji trjmiejskiej, warszawskiej, dzkiej) i na in-nych obszarach.
Powizania zewntrzne wojewdztwa w zakresie gospodarki obejmuj take przepy-wy surowcw, produktw, myli technologicznej, kapitau, kadr, kooperacj produkcji itp. W gospodarce wolnorynkowej procesy te s trudne do uchwycenia, a postpujca globalizacja gospodarki prowadzi do rozwoju coraz szerszych i silniejszych powiza.
Wymianie dbr i technologii sprzyja organizowanie imprez targowych. Aglomeracja bydgosko-toruska naley do przodujcych w kraju pod wzgldem liczby i rangi organizowa-nych prezentacji. Nie bez znaczenia jest take przepyw wykwalifikowanych kadr, szczeglnie w branach o zaawansowanych technologiach, co wie si z dziaalnoci szk o charakterze politechnicznym, instytutw naukowych itp.
Tranzytowe pooenie wojewdztwa skutkuje przebiegiem liniowych obiektw we wszystkich kierunkach. Waniejsze powizania opieraj si o drog krajow nr 1 Gdask Cieszyn, projektowan autostrad A-1 wic nas bezporednio z pomorskim i dzkim, drog nr 5 wiecie Bolkw Lubawka granica pastwa i projektowan ekspresow S-10 z wielkopolskim oraz drog nr 10 granica pastwa Lubieszyn - Szczecin - Posk i projek-towan drog ekspresow S-5 z wielkopolskim i mazowieckim jak rwnie projektowan, potencjaln droge ekspresow S-16 Grudzidz-Olsztyn-Augustw z warminsko-mazurskim.
Znaczenie dla zewnetrznych powiza maj m.in. przewidywane dla modernizacji i rozbudowy szlaki kolejowe: Chorzw-Inowrocaw-Tczew (nr 131) czcy bezporednio kujawsko-pomorskie z pomorskim i wielkopolskim, nastpnie linia Tczew-Bydgoszcz-Kutno (nr 18) z pomorskim, dzkim, linia Pozna-Toru (nr 353) i dalej w kierunku Iawy-Olszty-na-Skandawy z wojewdztwem wielkopolskim i warmisko-mazurskim.
Powizania z ssiednimi orodkami regionalnymi wynikaj take z faktu korzystania z portw lotniczych tam usytuowanych. Port lotniczy w Warszawie oraz lotnisko rezerwowe w Gdasku Rembiechowie oraz port lotniczy w Poznaniu s gwnymi wzami komunikacji lotniczej dla pnocnej czci kraju. Z trzema wojewdztwami cz nas problemy dotycz-ce zagospodarowania rdldowych drg wodnych: Wisy (mazowieckie, pomorskie), Odry Warty Noteci Wisy (wielkopolskie, zachodnio-pomorskie), Grnej Noteci (wielkopol-skie).
22 PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO
UWARUNKOWANIA ZEWNTRZNE
23KUJAWSKO-POMORSKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REGIONALNEGO WE WOCAWKU
UWARUNKOWANIA PRZYRODNICZE
Do elementw Krajowej Sieci Energetycznej zlokalizowanych na obszarze wojewdztwa nale nastpujce linie elektroenergetyczne: 400 kV przechodzca przez wojewdztwa mazowieckie i pomorskie, 220 kV przez wojewdztwa: wielkopolskie, mazowieckie, pomor-skie i warmisko mazurskie. Rozbudowana sie 110 kV poczona jest rwnie z ukadami zlokalizowanymi na obszarze innych wojewdztw, stanowic cao systemu elektroenerge-tycznego.
Z ssiednimi wojewdztwami czy nas infrastruktura ponadlokalna, istniejce i pro-jektowane: gazocigi ,,Jama Rosja Europa Zachodnia (mazowieckie i wielkopolskie), Odo-lanw Wocawek Gdask i Pock Wocawek (wielkopolskie, mazowieckie, pomorskie) oraz rurocigi ropy naftowej Rosja Niemcy (mazowieckie i wielkopolskie), Pock Gdask (mazowieckie, pomorskie) i rurocig paliw Pock Nowa Wie Rejowiec (mazowieckie i wielkopolskie).
Przypisy1 Dziaalno badawczo-rozwojowa (od angielskiego skrtu R&D research and development)2 Midzynarodowy system (program) przyjty w 1985 r. przez Europejsk Rad Ministrw w celu zbierania,
koordynowania i zapewnienia zgodnoci informacji na temat stanu rodowiska i zasobw naturalnych w wczesnej Wsplnocie Europejskiej.
3 United Nations Educational Scientific and Cultural Organization Organizacja Narodw Zjednoczonych ds. Owiaty, Nauki i Kultury.
4 Man and Biosphere Czowiek i Biosfera, program UNESCO, ktry zobowizuje uczestniczce w nim kraje do ochrony siedlisk i gatunkw o znaczeniu midzynarodowym.
5 Improtant bird areas in Europe, angielska ksika Grimmetta i Jonesa Ostoje ptakw w Europie Polska6 TransEuropean Network Transeuropejskie sieci transportowe, okrelone rozporzdzeniem Nr 1692/96 UE.7 Wsplna ocena potrzeb infrastruktury w krajach kandydujcych do akcesji (w przyszoci cz TEN).8 Umowa o midzynarodowych poczeniach sieci kolejowych.9 Umowa o midzynarodowych przewozach transportem kombinowanym
WOJ.WARMISKO-MAZURSKIE
WOJ. MAZOWIECKIE
WOJ. DZKIE
WOJ. POMORSKIE
WOJ. WIELKOPOLSKIE
WOJ.
WIELKOPOLSKIE
SierpcSierpcSierpcSierpcSierpcSierpcSierpcSierpcSierpc
urominurominurominurominurominurominurominurominuromin
LidzbarkLidzbarkLidzbarkLidzbarkLidzbarkLidzbarkLidzbarkLidzbarkLidzbark
Nw. MiastoNw. MiastoNw. MiastoNw. MiastoNw. MiastoNw. MiastoNw. MiastoNw. MiastoNw. MiastoLubawskieLubawskieLubawskieLubawskieLubawskieLubawskieLubawskieLubawskieLubawskie
BrodnicaBrodnicaBrodnicaBrodnicaBrodnicaBrodnicaBrodnicaBrodnicaBrodnica
RypinRypinRypinRypinRypinRypinRypinRypinRypin
KowalKowalKowalKowalKowalKowalKowalKowalKowal
Dobrzy n.WisDobrzy n.WisDobrzy n.WisDobrzy n.WisDobrzy n.WisDobrzy n.WisDobrzy n.WisDobrzy n.WisDobrzy n.Wis
LipnoLipnoLipnoLipnoLipnoLipnoLipnoLipnoLipno
Lubie Kuj.Lubie Kuj.Lubie Kuj.Lubie Kuj.Lubie Kuj.Lubie Kuj.Lubie Kuj.Lubie Kuj.Lubie Kuj.
GostyninGostyninGostyninGostyninGostyninGostyninGostyninGostyninGostyninSompolnoSompolnoSompolnoSompolnoSompolnoSompolnoSompolnoSompolnoSompolno
Golub DobrzyGolub DobrzyGolub DobrzyGolub DobrzyGolub DobrzyGolub DobrzyGolub DobrzyGolub DobrzyGolub Dobrzy
WbrzenoWbrzenoWbrzenoWbrzenoWbrzenoWbrzenoWbrzenoWbrzenoWbrzeno
GRUDZIDZGRUDZIDZGRUDZIDZGRUDZIDZGRUDZIDZGRUDZIDZGRUDZIDZGRUDZIDZGRUDZIDZ
KwidzynKwidzynKwidzynKwidzynKwidzynKwidzynKwidzynKwidzynKwidzyn
CiechocinekCiechocinekCiechocinekCiechocinekCiechocinekCiechocinekCiechocinekCiechocinekCiechocinek
NieszawaNieszawaNieszawaNieszawaNieszawaNieszawaNieszawaNieszawaNieszawa
WOCAWEKWOCAWEKWOCAWEKWOCAWEKWOCAWEKWOCAWEKWOCAWEKWOCAWEKWOCAWEK
RadziejwRadziejwRadziejwRadziejwRadziejwRadziejwRadziejwRadziejwRadziejw
TORUTORUTORUTORUTORUTORUTORUTORUTORU
ChemnoChemnoChemnoChemnoChemnoChemnoChemnoChemnoChemno
ChemaChemaChemaChemaChemaChemaChemaChemaChema
INOWROCAWINOWROCAWINOWROCAWINOWROCAWINOWROCAWINOWROCAWINOWROCAWINOWROCAWINOWROCAW
Aleksandrw Kuj.Aleksandrw Kuj.Aleksandrw Kuj.Aleksandrw Kuj.Aleksandrw Kuj.Aleksandrw Kuj.Aleksandrw Kuj.Aleksandrw Kuj.Aleksandrw Kuj.
BYDGOSZCZBYDGOSZCZBYDGOSZCZBYDGOSZCZBYDGOSZCZBYDGOSZCZBYDGOSZCZBYDGOSZCZBYDGOSZCZ
PakoPakoPakoPakoPakoPakoPakoPakoPako
CzerskCzerskCzerskCzerskCzerskCzerskCzerskCzerskCzersk
TucholaTucholaTucholaTucholaTucholaTucholaTucholaTucholaTuchola
TrzemesznoTrzemesznoTrzemesznoTrzemesznoTrzemesznoTrzemesznoTrzemesznoTrzemesznoTrzemeszno
Nako n/NoteciNako n/NoteciNako n/NoteciNako n/NoteciNako n/NoteciNako n/NoteciNako n/NoteciNako n/NoteciNako n/Noteci
Splno Kraj.Splno Kraj.Splno Kraj.Splno Kraj.Splno Kraj.Splno Kraj.Splno Kraj.Splno Kraj.Splno Kraj.
MogilnoMogilnoMogilnoMogilnoMogilnoMogilnoMogilnoMogilnoMogilno
GnieznoGnieznoGnieznoGnieznoGnieznoGnieznoGnieznoGnieznoGniezno
ninninninninninninninninnin
ChojniceChojniceChojniceChojniceChojniceChojniceChojniceChojniceChojnice
CzuchwCzuchwCzuchwCzuchwCzuchwCzuchwCzuchwCzuchwCzuchw
WyrzyskWyrzyskWyrzyskWyrzyskWyrzyskWyrzyskWyrzyskWyrzyskWyrzysk
Mawa
Dziadowo
Mawa
Lubawa
Rozdroe
PoskNasielsk
Bielsk
Sierpc
Anusin
Pock
Ost
rda
IawaSk
anda
wa
Gorzyczki
Augustw
Kutno
Cie
szyn
Gdask
Malb
ork
Now
yD
wr
Gdaski
Koo
Chorz
w
Tczew
Gdask
eba
Konin
Grz
echo
tki
Ole
nic
a
Gdynia
Szys
zowo
Trz
ebnic
aPoz
na
Ole
nic
aWroc
aw
Bobolice
Kostrzy
n
Wgro
wiec
Pozn
a
Szczecin
Pia
Jastrowie
Zotw
Ols
ztyn
220
kV
Lidz
bark
Wel
.110
kV
Dn 1400 Rosja
Dn 2x500 Warszawa
Pock400kV
Pock
Pock
Pock 220 kV
Rosja
Pock
Iawa
110 k
V
Gdask
Gdask
400
kV
Ost
rw
Wlp
.
Dn
500,400
Gdask
Dn
80
Sztu
m
Gdask
220,110
kV
Ptnw
220kV
Dn
500
Odo
lan
wKonin
110
kV
Ptn
w
3x
220,2
x110
kV
Ptn
w
110
kVNi
emcy
Niem
cy
Niem
cy
Niem
cy
Niem
cy
Niem
cy
Niem
cy
Niem
cy
Niem
cy
Dn
1000
Wie
rzchow
ice
Rejowiec
Pia 400kV
Dn 1400 Euro
pa Zach.Pozna
-Plewiska 400
kV
PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGOW OJ E W D Z T WA K UJ AW S K O - P O M O R S K I E G O
Kujawsko-Pomorskie Biuro PlanowaniaPrzestrzennego i Regionalnego we Wocawku
1: 1 000 000
Problemy obszarwwsplnych i stykowych
z ssiednimiwojewdztwami
RYS. NR 2
Legenda:
granice wojewdztw
granice powiatw
granice gmin
wybrane miasta
obszary chronionego krajobrazu
obszary przewidziane do wczenia do sieciekologicznej NATURA 2000
pozostae tereny
granica Zielonych Puc Polski wraz z powikszeniem
wody powierzchniowe, w tym Zbiornik Wocawski
obszary zlewni chronionych (Drwca, Brda, Wena)
lene kompleksy promocyjne
autostrada A-1
drogi ekspresowe
drogi krajowe
drogi wojewdzkie
koleje
drogi wodne
waniejsze szlaki turystyczne (rowerowe, motorowe)
linie elektroenergetyczne wysokich napi(400 kV, 220 kV, 110 kV)
projektowana linia elektroenergetyczna 400 kV
gazocig tranzytowy Dn 1400 istniejcy / projektowany
gazocigi istniejce / projektowane
podziemny magazyn gazu Mogilno
ropocig istniejcy / projektowany
rurocig produktw naftowych
gwne zbiorniki wd podziemnych w granicachobszarw najwyszej, wysokiej ochrony
parki krajobrazowe (istniejce, projektowane)wraz z otulin
Kujawsko-Pomorskie Biuro Planowania Przestrzennegoi Regionalnego we Wocawku
III.UWARUNKOWANIAWEWNTRZNE
24 PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO 25KUJAWSKO-POMORSKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REGIONALNEGO WE WOCAWKU
UWARUNKOWANIA PRZYRODNICZE
III. UWARUNKOWANIA WEWNTRZNE
1. Uwarunkowania przyrodnicze
Obszar wojewdztwa kujawsko-pomorskiego charakteryzuje si zrnicowanymi uwa-runkowaniami przyrodniczymi i fizycznogeograficznymi. Wynika to z faktu, i przez teren wojewdztwa przebiegaj liczne naturalne granice: klimatyczne, hydrograficzne, geologiczne, geomorfologiczne itp. Pod wzgldem fizycznogeograficznym wyrniajce si w krajobrazie Pradolina Torusko-Eberswaldzka i Dolina Dolnej Wisy dziel teren wojewdztwa na trzy czci: Pojezierze Poudniowopomorskie na pnocnym-zachodzie, Pojezierze Chemisko-Dobrzyskie na pnocnym-wschodzie i Pojezierze Wielkopolskie na poudniu. Prawie cay teren wojewdztwa znalaz si w zasigu ostatniego zlodowacenia skandynawskiego, dlatego rzeba terenu wykazuje cechy charakterystyczne dla krajobrazu modoglacjalnego. Przestrzennie dominuj polodowcowe wysoczyzny morenowe zbudowane na powierzchni z piaskw i glin polodowcowych, na ktrych wyksztaciy si urodzajne gleby. Pradoliny, doliny rzeczne i obszary sandrowe, zbudowane z piaskw przewanie porastaj lasy. Ukad sieci hy-drograficznej w wojewdztwie nawizuje do rzeby terenu, w szczeglnoci do przebiegu pra-dolin i dolin rzecznych. Klimat wojewdztwa odznacza si cechami przejciowymi, co wynika z pooenia w strefie cierania si suchych mas powietrza z Europy Wschodniej i wilgotnych znad Oceanu Atlantyckiego.
1.1. Ochrona przyrody i krajobrazu
System obszarw prawnej ochrony przyrody i krajobrazu ksztatowa si na przestrzeni ostatnich kilkudziesiciu lat w zrnicowanych warunkach organizacyjnych i administracyj-nych. W okresie funkcjonowania poprzedniego podziau administracyjnego w latach 1975-1998 powstay wszystkie parki krajobrazowe i obszary chronionego krajobrazu, jak rwnie wik-szo rezerwatw przyrody. Zrnicowanie przestrzenne form prawnie chronionych wynika nie tylko z rnych walorw przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych poszczeglnych czci regionu, ale i aktywnoci organw odpowiedzialnych za ochron przyrody i przyjtych priorytetw polityki ekologicznej. W skad wielkoprzestrzennego systemu obszarw chronio-nych wchodz: 8 parkw krajobrazowych zajmujcych cznie powierzchni 209 212,2 ha, co stanowi 11,64% oglnej powierzchni wojewdztwa, 31 obszarw chronionego krajobrazu zaj-mujcych cznie powierzchni 335 116,7 ha, co stanowi 18,65% powierzchni wojewdztwa, 91 rezerwatw przyrody zajmujcych cznie powierzchni 16 652,11 ha (0,9% obszaru woje-wdztwa). Pnocno-wschodnia cz wojewdztwa (powiat brodnicki) znajduje si w grani-cach obszaru funkcjonalnego Zielone Puca Polski (rys. nr 3).
W ukadzie administracyjnym najwikszy odsetek powierzchni objtej ochron praw-n wystpuje w powiatach: spoleskim (66,0%), tucholskim (56,5%), brodnickim (52,5%) i wieckim (48,2%), natomiast najmniej powierzchni chronionej wystpuje w powiatach: na-kielskim (6,1%), niskim (10,4%), inowrocawskim (10,5%) i radziejowskim (12,5%).
Najbardziej charakterystyczn cech systemu obszarw chronionych jest ich nierwno-mierne rozmieszczenie na terenie wojewdztwa. Sze spord omiu parkw krajobrazowych znajduje si w pnocnej czci wojewdztwa, z czego trzy parki: Tucholski, Brodnicki i Grz-niesko-Lidzbarski obejmuj rwnie tereny w wojewdztwach ssiednich. W poudniowej czci wojewdztwa znajduj si dwa parki krajobrazowe Gostynisko-Wocawski i Nadgo-plaski Park Tysiclecia.
26 PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO
UWARUNKOWANIA WEWNTRZNE
27KUJAWSKO-POMORSKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REGIONALNEGO WE WOCAWKU
UWARUNKOWANIA PRZYRODNICZE
System obszarw chronionych na terenie wojewdztwa charakteryzuje si czsto brakiem cigoci przestrzennej, np. w Dolinie Wisy midzy Gostynisko-Wocaw-skim Parkiem Krajobrazowym a obszarem chronionego krajobrazu Nizina Ciechociska, w dolinie Mieni midzy obszarami chronionego krajobrazu Jeziora Skpskie i Nizina Cie-chociska. Na Pojezierzu Krajeskim stwierdza si brak cigoci przestrzennej midzy Kra-jeskim Parkiem Krajobrazowego a obszarem chronionego krajobrazu Rynna Jezior Byszew-skich. Na Pojezierzu Dobrzyskim nie s przestrzennie poczone Grzniesko-Lidzbarski Park Krajobrazowy z obszarami chronionego krajobrazu rda Skrwy i Jezior Skpskich. Najlepiej pod wzgldem cigoci przestrzennej wyksztacone s obszary chronione na terenie Borw Tucholskich, Doliny Brdy, Doliny Drwcy, Pojezierza Brodnickiego i Doliny Osy.
Wprowadzenie ochrony prawnej na obszarach o wysokich walorach przyrodniczych i krajobrazowych bywa rdem konfliktw pomidzy potrzebami ochrony, a istniejcymi i projektowanymi elementami zagospodarowania w szczeglnoci przebiegiem cigw in-frastruktury. Projektowana autostrada A-1 przebiega bdzie przez obszar Parku Krajobra-zowego Doliny Dolnej Wisy oraz przez 3 obszary chronionego krajobrazu. Aby zmniejszy wpyw autostrady na rodowisko zmieniono jej przebieg w rejonie gminy Dragacz (dyslokacja przebiegu autostrady z doliny Mtawy). Na kilku obszarach prawnie chronionych wystpuj konflikty pomidzy ochron przyrody i krajobrazu a eksploatacj powierzchniow surowcw naturalnych (Gostynisko-Wocawski Park Krajobrazowy, Grzniesko-Lidzbarski Park Kra-jobrazowy, obszar chronionego krajobrazu Obszar doliny Drwcy).
Na niektrych obszarach chronionych (Park Krajobrazowy Doliny Dolnej Wisy, obszar chronionego krajobrazu Obszar wydmowy na poudnie od Torunia) zlokalizowane s poli-gony wojskowe (artyleryjski, czogowy, saperski), a na obszarze Parku Krajobrazowego Doliny Dolnej Wisy znajduje si tor motocrossowy. Planowana realizacja stopnia wodnego na Wile w rejonie Ciechocinka-Nieszawy wymusi korekt granic obszaru chronionego krajobrazu Ni-zina Ciechociska.
Obecnie trwaj prace nad ostatecznym wytypowaniem obszarw speniajcych kryteria ich wczenia do europejskiej sieci ekologicznej NATURA 2000. Powinny one zosta zako-czone a ich ostateczne wyniki przedstawione Komisji Europejskiej najpniej do koca 2003 r.
Wedug wstpnego projektu sieci ekologicznej NATURA 2000 na terenie wojewdz-twa wytypowano 10 obszarw speniajcych kryteria dyrektyw siedliskowej i ptasiej. czna powierzchnia wskazanych obszarw wynosi 110 008 ha, co stanowi 6,13% powierzch-ni wojewdztwa. Wikszo tych obszarw znajduje si w pnocnej czci wojewdztwa: Parki Krajobrazowe Borw Tucholskich, Jezioro Udzierz, Pojezierze Brodnickie, Bagienna Dolina Drwcy i Grzniesko-Lidzbarski Kompleks Leny. Trzy obszary znajduj si w pou-dniowej czci wojewdztwa: Lasy Wocawsko-Gostyskie, Jezioro Gopo i okolice, Jeziora Powidzkie. Pozostae dwa niewielkie obszary znajduj si w zachodniej czci wojewdztwa (Bagno Supy, Stawy lesin i Wystp). Wrd obszarw typowanych do sieci NATURA 2000 przewaaj rozlege kompleksy lene, czsto z jeziorami (5 obszarw) i obszary bagienne (3 obszary). Ponadto jeden obszar to rozlega rynna jeziorna a drugi stawy rybne.
1.2. Uwarunkowania gospodarowania zasobami wodnymi
Obszar wojewdztwa kujawsko-pomorskiego znajduje si w szczeglnym miejscu w ukadzie sieci hydrograficznej kraju. Przez teren wojewdztwa przebiega dzia wodny I rz-du rozdzielajcy dorzecza Wisy i Odry. Rzeki te zostay poczone Kanaem Bydgoskim, dzi w bardzo ograniczonym stopniu wykorzystywanym gospodarczo. Ze wzgldu na pooenie prawie caego obszaru wojewdztwa w zasigu ostatniego zlodowacenia skandynawskiego, na obszarze wojewdztwa wyksztacia si bogata sie hydrograficzna i powstay liczne jeziora genezy polodowcowej (rys. nr 4).
PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGOW OJ E W D Z T WA K UJ AW S K O - P O M O R S K I E G O
Kujawsko-Pomorskie Biuro PlanowaniaPrzestrzennego i Regionalnego we Wocawku
1: 750 000
Ochronaprzyrody i krajobrazuoraz uwarunkowania
rozwoju lenictwa
RYS. NR 3
Legenda:
granice powiatw
granica wojewdztwa
miasta powiatowe
wody powierzchniowe
gleby wysokoprodukcyjne
lasy o wysokich walorach ekologicznych
lasy o przecitnych walorach ekologicznych
rezerwaty przyrody:
- faunistyczne
- krajobrazowe
- florystyczne
- lene
- torfowiskowe
rezerwat przyrody przeznaczony do likwidacji
rezerwat przyrody o powierzchni ponad 50 ha
rezerwaty przyrody o powierzchni poniej 50 ha
glebowe powierzchnie wzorcowe
parki krajobrazowe
obszary chronionego krajobrazu
zespoy przyrodniczo-krajobrazowe
granica obszaru funkcjonalnegoZielone Puca Polski
obszary o duych moliwociachzwikszenia lesistoci
Lene Kompleksy Promocyjne
strefy lasw ochronnych wok miasto liczbie mieszkacw ponad 50 tys.
lasy w strefie zagroenia przemysowego
otuliny parkw krajobrazowych
WOJ. POMORSKIE
WOJ. WARMISKO - MAZURSKIE
WOJ. WIELKOPOLSKIE
WOJ. MAZOWIECKIE
WOJ. DZKIE
BrodnicaBrodnicaBrodnicaBrodnicaBrodnicaBrodnicaBrodnicaBrodnicaBrodnica
RypinRypinRypinRypinRypinRypinRypinRypinRypin
LipnoLipnoLipnoLipnoLipnoLipnoLipnoLipnoLipno
Golub-DobrzyGolub-DobrzyGolub-DobrzyGolub-DobrzyGolub-DobrzyGolub-DobrzyGolub-DobrzyGolub-DobrzyGolub-Dobrzy
WbrzenoWbrzenoWbrzenoWbrzenoWbrzenoWbrzenoWbrzenoWbrzenoWbrzeno
RadziejwRadziejwRadziejwRadziejwRadziejwRadziejwRadziejwRadziejwRadziejw
WOCAWEKWOCAWEKWOCAWEKWOCAWEKWOCAWEKWOCAWEKWOCAWEKWOCAWEKWOCAWEK
GRUDZIDZGRUDZIDZGRUDZIDZGRUDZIDZGRUDZIDZGRUDZIDZGRUDZIDZGRUDZIDZGRUDZIDZ
Aleksandrw Kuj.Aleksandrw Kuj.Aleksandrw Kuj.Aleksandrw Kuj.Aleksandrw Kuj.Aleksandrw Kuj.Aleksandrw Kuj.Aleksandrw Kuj.Aleksandrw Kuj.
TORUTORUTORUTORUTORUTORUTORUTORUTORU
ChemnoChemnoChemnoChemnoChemnoChemnoChemnoChemnoChemno
wieciewieciewieciewieciewieciewieciewieciewieciewiecie
InowrocawInowrocawInowrocawInowrocawInowrocawInowrocawInowrocawInowrocawInowrocaw
BYDGOSZCZBYDGOSZCZBYDGOSZCZBYDGOSZCZBYDGOSZCZBYDGOSZCZBYDGOSZCZBYDGOSZCZBYDGOSZCZ
MogilnoMogilnoMogilnoMogilnoMogilnoMogilnoMogilnoMogilnoMogilno
TucholaTucholaTucholaTucholaTucholaTucholaTucholaTucholaTuchola
ninninninninninninninninnin
Splno KrajeskieSplno KrajeskieSplno KrajeskieSplno KrajeskieSplno KrajeskieSplno KrajeskieSplno KrajeskieSplno KrajeskieSplno Krajeskie
Nako n/NoteciNako n/NoteciNako n/NoteciNako n/NoteciNako n/NoteciNako n/NoteciNako n/NoteciNako n/NoteciNako n/Noteci
26 PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO
UWARUNKOWANIA WEWNTRZNE
27KUJAWSKO-POMORSKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REGIONALNEGO WE WOCAWKU
UWARUNKOWANIA PRZYRODNICZE
Osi hydrograficzn wojewdztwa jest Wisa, dla ktrej charakterystyczne s zmienne przepywy i mimo, i rzeka jest uregulowana od ujcia Tyny, w wielu miejscach wystpuje zagroenie powodziowe. Dotyczy to przede wszystkim terenw w obrbie Kotliny Toruskiej, w Basenie Unisawskim i w Basenie Grudzidzkim. Ponadto zagroenie powodziowe wyst-puje permanentnie w Brodnicy na Drwcy. Cech charakterystyczn sieci hydrograficznej jest to, e na obszarze wojewdztwa wystpuj rodkowe i dolne odcinki najwikszych dopyww Wisy (Brdy, Drwcy, Wdy i Osy).
Wszystkie jeziora na terenie wojewdztwa s pochodzenia lodowcowego. Rozmieszczo-ne s bardzo nierwnomiernie. Najwicej jezior wystpuje na Pojezierzu Brodnickim, Pojezie-rzu Gnienieskim, Pojezierzu Dobrzyskim i w Kotlinie Pockiej. Najmniejsza jeziornoci odznaczaj si Kotlina Toruska, Dolina Noteci i Rwnina Inowrocawska.
Jako wd powierzchniowych na obszarze wojewdztwa jest zrnicowana. W I kla-sie czystoci nie sklasyfikowano adnego odcinka rzeki, w II klasie 53 km, w III klasie 375 km, a 1309 km rzek sklasyfikowano jako nie odpowiadajce normom. Pod wzgldem jakoci wd wyrniaj si zlewnie Brdy, Drwcy i Kanau Grnego, w ktrych wystpuj najdusze odcinki sklasyfikowane w II i III klasie czystoci. Do najbardziej zanieczyszczonych nale Wisa, Note, Osa, Browina, Struga Toruska, Rypienica, Kana Smyrnia, Struga ysomicka i Gsawka. W ostatnich latach obserwuje si powoln lecz sta popraw jakoci wd zarwno rzek jak i jezior.
Podobnie jako wd jezior jest zrnicowana. adne jezioro nie zostao sklasyfikowa-ne w I klasie czystoci. Spord badanych 193 jezior jedynie wody 45 jezior zaliczono do II klasy czystoci. W wikszoci jeziora te le na Pojezierzu Brodnickim, w Kotlinie Pockiej i Borach Tucholskich. S to przede wszystkim redniej wielkoci jeziora pooone w zlewniach o znacznym odsetku terenw lenych. Do III klasy czystoci zaliczono 84 jeziora, ktre znajdu-j si przewanie na terenach o urozmaiconym sposobie zagospodarowania zlewni. Pozostae 64 jeziora zakwalifikowano jako nie odpowiadajce normom. Najwicej takich jezior znajduje si na Pojezierzu Chemiskim i Pojezierzu Gnienieskim.
Wikszo zanieczyszcze emitowanych do rodowiska pochodzi z terenw otwartych. W ostatnich latach zmienia si struktura ciekw. Dziki wykonanym inwestycjom z zakresu gospodarki ciekowej zlikwidowano wikszo zanieczyszcze punktowych i obecnie wik-szo zanieczyszcze stanowi spywy powierzchniowe z pl uprawnych.
Szczeglnym reimom ochronnym w zakresie gospodarki ciekowej podlegaj zlewnie Brdy i Drwcy, ktre stanowi rda wody pitnej dla miast Bydgoszczy i Torunia. Zlewnie te zajmuj pnocno-zachodni i pnocno-wschodni cz wojewdztwa (rys. nr 4). Prowa-dzone w ostatnich latach dziaania inwestycyjne w zakresie gospodarki ciekowej pozwoliy na likwidacj wikszoci punktowych rde zanieczyszcze. Funkcjonowanie uj wody na tych rzekach wymusio wyznaczenie stref ochrony poredniej i bezporedniej wok uj wody, w ktrych obowizuj okrelone reimy ochronne i zasady gospodarowania.
Spord sztucznych zbiornikw wodnych znajdujcych si na obszarze wojewdztwa dla produkcji czystej ekologicznie energii wykorzystywane s: Zbiornik Wocawski, Zalew Koro-nowski i Zbiornik urski. Zalew Koronowski i Zbiornik urski s ponadto zagospodarowane turystycznie i wykorzystane na potrzeby rekreacji.
Na obszarze wojewdztwa wydzielono 20 tzw. gwnych zbiornikw wd podziemnych (GZWP), z ktrych siedem w caoci znajduje si w granicach wojewdztwa. Niektre z nich nie posiadaj izolacji od powierzchni w postaci warstwy nieprzepuszczalnej. Znajduj si one przede wszystkim w pradolinie i dolinie Wisy oraz na Pojezierzu Gnienieskim.
Mimo i GZWP nie zostay dotychczas objte ochron prawn, na ich obszarach prze-strzegane s surowe reimy ochronne w zakresie gospodarki ciekowej i zagospodarowania odpadw, w celu ochrony perspektywicznych zasobw wody pitnej.
28 PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO
UWARUNKOWANIA WEWNTRZNE
29KUJAWSKO-POMORSKIE BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REGIONALNEGO WE WOCAWKU
UWARUNKOWANIA PRZYRODNICZE
Na terenie wojewdztwa kujawsko-pomorskiego wystpuj bogate zasoby leczni-czych wd solankowych w rejonie Ciechocinka, Inowrocawia, Wieca-Zdrj i Maruszy k/Grudzidza. Lokalnie np. w Ostromecku eksploatowane s wody mineralne na cele kon-sumpcyjne.
Ze wzgldu na to, e obszar wojewdztwa kujawsko-pomorskiego stanowi teren o naj-niszych sumach opadw atmosferycznych w kraju, niektre tereny zagroone s deficytem wody, co w suchych latach przejawia si niedoborem wody dla rolin w okresie wegetacyjnym. Wyznaczono cztery takie obszary: cz Pojezierza Gnienieskiego i Rwniny Inowrocaw-skiej - w rejonie nina, Inowrocawia i Radziejowa, pnocno-zachodnia cz Pojezierza Chemiskiego oraz rodkowa i poudniowa cz Pojezierza Dobrzyskiego.
1.3. Uwarunkowania rozwoju rolnictwa
Wojewdztwo kujawsko-pomorskie charakteryzuje si duym zrnicowaniem warun-kw przyrodniczych dla rozwoju rolnictwa. Na og jednak s to warunki sprzyjajce uyt-kowaniu rolniczemu. rednia dugo trwania okresu wegetacyjnego wynosi 210 dni, przy czym na pnocy jest on krtszy - 190 dni. rednie roczne sumy opadw atmosferycznych nie przekraczaj 500 mm.
Przestrzenne rozmieszczenie podstawowego komponentu rodowiska przyrodniczego dla gospodarki rolnej - gleb, pozwala na wskazanie obszarw szczeglnie predysponowanych dla jej rozwoju. Najlepsze gleby I-IIIb klasy bonitacyjnej, zajmuj 34% oglnej powierzchni uytkw rolnych. Natomiast najsabsze klasy V-VI stanowi okoo 25% oglnej powierzch-ni uytkw rolnych.
Ocena ogu uwarunkowa przyrodniczych dla rozwoju rolnictwa daa podstaw do wyrnienia trzech kategorii obszarw (rys. nr 4):
- obszary o korzystnych uwarunkowaniach przyrodniczych do rozwoju rolnictwa - wy-znaczone zostay na podstawie zasigu zwartego wystpowania gleb o wysokiej przy-datnoci dla rolnictwa (kompleksy 1, 2, 4, 1z). Pod wzgldem bonitacyjnym przewaaj w nich gleby klas I-IIIb (rednio 50% w oglnej powierzchni uytkw rolnych). Ob-szary te pooone s w obrbie: Pojezierza Chemiskiego, Rwniny Inowrocawskiej, Pojezierza Kujawskiego oraz czciowo Wysoczyzny wieckiej, Pojezierzy Krajeskiego i Gnienieskiego. Obejmuj one okoo 30% powierzchni wojewdztwa,
- obszary o rednio korzystnych uwarunkowaniach przyrodniczych do rozwoju rolnic-twa - podstaw ich wyznaczenia jest wystpowanie gleb o redniej przydatnoci dla rolnictwa (kompleksy 3, 5, 8, 2z, przewaga gleb klasy IV). Obszary te wystpuj w pnocno-zachodniej czci Pojezierza Dobrzyskiego, pnocnej czci Wysoczyzny wieckiej, wschodniej czci Pojezierza Kujawskiego oraz na Pojezierzach Krajeskim i Brodnickim,
- obszary o mao korzystnych uwarunkowaniach przyrodniczych do rozwoju rolnictwa - charakteryzuj si wystpowaniem gleb o niskiej przydatnoci dla rolnictwa (kompleksy 6, 7, 9, 3z, przewaga gleb klas V-VI). Obszary te obejmuj gwnie: Bory Tucholskie, Ko-tlin Torusk, Kotlin Pock, wschodni i rodkow cz Pojezierza Dobrzyskiego, Rwnin Urszulewsk i Pojezierze Brodnickie.
Wrd zagroe przyrodniczych dla rozwoju rolnictwa, jakie wystpuj na obszarze wojewdztwa, jest zjawisko erozji gleb oraz ich zanieczyszczenie zwizkami chemicznymi. Obszary najbardziej naraone na erozj wodn gleb wystpuj w rodkowej i zachodniej czci Pojezierza Dobrzyskiego, strefach krawdziowych dolin najwikszych rzek Wisy, Drwcy, dolnej Osy, Brdy, pnocnych zboczy pradoliny Noteci oraz na zboczach rynien po-lodowcowych. Natomiast zanieczyszczenie gleb wystpuje lokalnie, wok lub wzdu rde emisji, ktrymi s przemys, energetyka, komunikacja i rolnictwo. Wymienione zjawiska nie
PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGOW OJ E W D Z T WA K UJ AW S K O - P O M O R S K I E G O
Kujawsko-Pomorskie Biuro PlanowaniaPrzestrzennego i Regionalnego we Wocawku
1: 750 000
Przyrodniczeuwarunkowania
gospodarowania zasobamiwodnymi i rozwoju rolnictwa
RYS. NR 4
Legenda:
WOJ. POMORSKIE
WOJ. WARMISKO - MAZURSKIE
WOJ. WIELKOPOLSKIE
WOJ. MAZOWIECKIE
WOJ. DZKIE
550+-
210-
+
210-
+
550 +-
BrodnicaBrodnicaBrodnicaBrodnicaBrodnicaBrodnicaBrodnicaBrodnicaBrodnica
RypinRypinRypinRypinRypinRypinRypinRypinRypin
WOCAWEKWOCAWEKWOCAWEKWOCAWEKWOCAWEKWOCAWEKWOCAWEKWOCAWEKWOCAWEK
LipnoLipnoLipnoLipnoLipnoLipnoLipnoLipnoLipno
Golub-DobrzyGolub-DobrzyGolub-DobrzyGolub-DobrzyGolub-DobrzyGolub-DobrzyGolub-DobrzyGolub-DobrzyGolub-Dobrzy
WbrzenoWbrzenoWbrzenoWbrzenoWbrzenoWbrzenoWbrzenoWbrzenoWbrzeno
GRUDZIDZGRUDZIDZGRUDZIDZGRUDZIDZGRUDZIDZGRUDZIDZGRUDZIDZGRUDZIDZGRUDZIDZ
TORUTORUTORUTORUTORUTORUTORUTORUTORU
Aleksandrw Kuj.Aleksandrw Kuj.Aleksandrw Kuj.Aleksandrw Kuj.Aleksandrw Kuj.Aleksandrw Kuj.Aleksandrw Kuj.Aleksandrw Kuj.Aleksandrw Kuj.
RadziejwRadziejwRadziejwRadziejwRadziejwRadziejwRadziejwRadziejwRadziejw
ChemnoChemnoChemnoChemnoChemnoChemnoChemnoChemnoChemno
wieciewieciewieciewieciewieciewieciewieciewieciewiecie
InowrocawInowrocawInowrocawInowrocawInowrocawInowrocawInowrocawInowrocawInowrocaw
BYDGOSZCZBYDGOSZCZBYDGOSZCZBYDGOSZCZBYDGOSZCZBYDGOSZCZBYDGOSZCZBYDGOSZCZBYDGOSZCZ
MogilnoMogilnoMogilnoMogilnoMogilnoMogilnoMogilnoMogilnoMogilno
TucholaTucholaTucholaTucholaTucholaTucholaTucholaTucholaTuchola
Nako n/NoteciNako n/NoteciNako n/NoteciNako n/NoteciNako n/NoteciNako n/NoteciNako n/NoteciNako n/NoteciNako n/Noteci
ninninninninninninninninnin
Splno KrajeskieSplno KrajeskieSplno KrajeskieSplno KrajeskieSplno KrajeskieSplno KrajeskieSplno Krajeski