PŁAZY- ZWIERZĘTA DWÓCH ŚRODOWISK

mgr Ilona Marciniak

SystematykaFilogenezaCharakterystykaBudowa morfologicznaBudowa anatomicznaRozmnażanieZnaczenie

SYSTEMATYKA

Gromada: Płazy (Amphibia)

Podgromada: Płazy tarczogłowe (†Labyrinthodontia)

Podgromada: Płazy współczesne (Lissamphibia) Rząd: Ogoniaste (Urodela)- salamandra, traszka górska.

Rząd: Bezogonowe (Anura)- żaba trawna, żaba zielona,

rzekotka, ropucha szara.

Rząd: Beznogie (Apoda)- marszczelec.

FILOGENEZA

najstarsze szczątki znane są sprzed 350 mln

lat (płazy tarczogłowe),

ichtiostega (rybopłaz),

płazy tarczogłowe rozwinęły się w karbonie i

permie, wymarły w mezozoiku.

CHARAKTERYSTYKA ciało składa się z:

głowy, tułowia, ogona (u bezogoniastych nie występuje),

silniej rozwinięte odnóża tylne, pomiędzy palcami tylnej kończyny występuje

błona pławna, występuje rozwój złożony, larwa to kijanka, żyją w dwóch śtrodowiskach- wodnym i

lądowym, występuje uścisk godowy- amplexus, ciało pokryte śluzem, Film slajd 13

BUDOWA MORFOLOGICZNA

ciało składa się z : głowy, tułowia, ogona, kończyn,

skóra pokryta śluzem

występują chromatofory- komórki barwnikowe

BUDOWA ANATOMICZNA

SZKIELET

SZKIELET OSIOWY•w ażurowej czaszce znajdują się dwa kłykcie potyliczne (dają ruchome połączenie czaszki z kręgosłupem)• końcowe łuki skrzelowe tworzą szkielet krtani• część łuku gnykowo- żuchwowego przekształcona jest w strzemiączko• wyróżniamy 4 odcinki kręgosłupa (szyjny, piersiowy, krzyżowy i ogonowy)• atlas (dźwigacz) to pierwszy kręg szyjny• urostyl (zrośnięte kręgi ogonowe u bezogonowych)

PAS BARKOWY

• składa się z obojczyka, kości kruczej i łopatki

• pas barkowy utracił łączność z czaszką

PAS MIEDNICOWY• kość biodrowa, kość kulszowa, kość łonowa

KOŃCZYNY

• kości przedramienia (łokciowa i

promieniowa) oraz podudzia (goleniowa i

strzałkowa)

• w przednich kończynach występują 4 palce w

tylnych 5 palców.

UKŁAD POKARMOWYo organizmy drapieżne, o odcinki:• otwór gębowy,• jama gębowo- gardzielowa,• przełyk• żołądek, • jelito,• kloaka

o zdobycz przykleja się do języka,o zdobycz połykają w całości, o kiedy żaba połyka, gałki oczne zapadają się w oczodoły dzięki czemu przepychają pokarm do przełyku.

UKŁAD ODDECHOWY

- larwy płazów oddychają skrzelami,

- płuca płazów są workowate, muszą być stale chronione przed wyschnięciem,

- płazy mogą oddychać przez skórę,

- wentylację płuc umożliwiają ruchy jamy gębowej,

- aktywna zmiana objętości płuc uniemożliwiona jest ze względu na nieobecność klatki piersiowej (pompa gębowo- gardzielowa pomaga w wentylacji),

- płazy wydają dźwięki.

Żaba jeziorkowa

UKŁAD KRĄŻENIA

- występują trzy obiegi krwi: płucny, ustrojowy, skórny,- serce składa się z : zatoki żylnej, dwóch przedsionków, komory (z blaszkami i beleczkami utrudniającymi mieszanie krwi), stożek tętniczy i pień płucny,

UKŁAD WYDALNICZY

Układ wydalniczy płazów składa

się z parzystych podłużnych nerek

typu pranercza. Mocz, słaby

roztwór mocznika i amoniaku,

spływa z nich moczowodami do

pęcherza moczowego, będącego

uchyłkiem kloaki.

UKŁAD NERWOWY

Narządy zmysłów:-narząd wzroku - oczy płazów przystosowane są do odbierania wrażeń wzrokowych na lądzie. Występują powieki; soczewka jest dwuwypukła, a rogówka wypukła. Akomodacja zachodzi dzięki zmianie odległości soczewki od siatkówki.,-narząd słuchu błona bębenkowa i strzemiączko),-narząd węchu zbudowany jest z torebek węchowych, które mają połączenie ze środowiskiem zewnętrznym za pośrednictwem nozdrzy.Płazy mają również zdolność do odbierania wrażeń smakowych oraz narząd zmysłowy w postaci linii nabocznej.

UKŁAD ROZRODCZYSAMICE- Składa się z parzystych jajników i jajowodów uchodzących do kloaki. Charakteryzują się one wyraźnymi zmianami cyklicznymi. W okresie poprzedzającym owulację i składanie jaj są najsilniej rozwinięte. Z jajnikami łączą się ciała tłuszczowe, które służą do odżywiania jajników i dojrzewających w nich oocytów. Podczas owulacji jaja wypadają do jamy ciała, a stamtąd są wychwytywane przez lejki jajowodów. W jajowodzie uzyskują osłonki białkowe, a następnie gromadzą się w końcowej części jajowodu zwanej pseudomacicą. U płazów ogoniastych jaja nie gromadzą się w pseudomacicy, lecz są składane w miarę przechodzenia przez jajowód.

SAMCE - Składa się z parzystych jąder, leżących w

pobliżu nerek. Płazy nie mają nasieniowodów.

Plemniki powstałe w jądrach przechodzą do

kanalików nerkowych, a stamtąd do przewodu

moczowo-płciowego, który przed kloaką tworzy

rozszerzenie zwane pęcherzykiem nasiennym. Z

jądrami łączą się ciała tłuszczowe.

MIŁOSNE IGRASZKI ROPUCH

ROZMNAŻANIE

o U płazów bezogonowych zapłodnienie jest

zewnętrzne, a u płazów beznogich i

większości ogoniastych - wewnętrzne.

Większość jest jajorodna, ale występują też

gatunki jajożyworodne i żyworodne.

AMPLEKSUS- UŚCIŚK GODOWY

BRUZDKOWANIE ŻABY XENOPUS LAEVIS http://www.luc.edu/faculty/wwasser/dev/cleav

age.mov

NEOTENIA- JAKO JEDEN ZE SPOSOBÓW ROZMNAŻANIA SIĘ PŁAZÓW Neotenia jest to proces płciowego

rozmnażania się larw Aksolotl - zdolna do rozrodu larwa

Ambystoma mexicanum

ZNACZENIE

Niegdyś wykorzystywane w labolatoriach, Przysmak kulinarny, Niszczą szkodniki- owady Wszystkie płazy są pod ochroną!!!

STRONY WWW:

http://scienceblogs.com/tetrapodzoology/2007/10/frogs_toads_sheer_untold_awesomeness.php

http://i15.ebayimg.com/02/s/000/77/3e/7faf_2.JPG http://www.kuria.gliwice.pl/~adit/teksty/biologia/eunuk.html http://www.istockphoto.com/file_search.php?action=file&lightboxID=2093531 http://pl.wikipedia.org/wiki/P%C5%82uco http://www.scholaris.pl/cms/view_all.php?id=lekcja_kr%C4%99gowce_912 http://pl.wikipedia.org/wiki/P%C5%82azy#Kr.C4.99gos.C5.82up http://zdch.amu.edu.pl/IDPP/IDPP991108A/plazy/ppp5.jpg http://www.gadyiplazypolski.amend.pl/images/rys/

salamandra_salamamdra.jpg http://fotografia.biolog.pl/albums/userpics/normal_%AFaba%20trawna

%20(Rana%20temporaria).jpg http://www.faunaflora.com.pl/archiwum/2006/czerwiec/smoki_1.jpg

BIBLIOGRAFIA

J. Belerstet, W. Lewiński, J. Prokop, K. Sabath,

G. Skirmunt „Biologia podręcznik 1 zakres

rozszerzony”. Operon. Gdynia 2005.

J. Grzegorek, E. Jastrzębska, E. Pyłka-Gutowska

„Zoologia- podręcznik dla liceum

ogólnokształcącego”. Prószyński i s-ka. W-wa

1998.

KONIEC