Polsklommeordbok

Polsklom

meordbok

ISBN 978-82-573-2037-9

9 7 8 8 2 5 7 3 2 0 3 7 9

Polsk lommeordbok er beregnet på både polske ognorske brukere. Den inneholder over 30 000oppslagsord og har en tematisk midtseksjon medopplysninger om polsk og norsk grammatikk, uttalesamt en liten parlør.

Polski słownik kieszonkowy przeznaczony jest dlaodbiorców polskich i norweskich. Zawarto w nimponad 30 000 haseł. W srodkowej czesci słownikaumieszczono reguły polskiej i norweskiej gramatyki,wymowy oraz kilka stron z rozmówkami.

www.kunnskapsforlaget.no

ISBN 978-82-573-2037-9

PolsklommeordbokPolsko-NorweskiNorwesko-Polski

Kunnskapsforlaget

Zanetta Wawrzyniak SolengHarald H. Soleng

.

3. utgave 2009

c© KunnskapsforlagetH. Aschehoug & Co. (W. Nygaard) A/S ogGyldendal ASA, Oslo 2009

Skrift: PalatinoOmslag: Kitty EnsbySats: Zanetta W. Soleng og Harald H. SolengTrykk og innbinding: GGP Media GmbH, TysklandPrinted in Germany

ISBN 978-82-573-2037-9

Utgitt med støtte fra Det Faglitterære Fond

Materialet er vernet etter åndsverkloven. Uten uttrykkelig samtykke ereksemplarfremstilling, som utskrift og annen kopiering, bare tillatt når det erhjemlet i lov (kopiering til privat bruk, sitat o.l.) eller avtale med Kopinor(www.kopinor.no). Utnyttelse i strid med lov eller avtale kan medføreerstatnings- og straffeansvar.

Aa og, men.abazur m. lampeskjerm.abo|nent m. abonnent;∼nowac abonnere.

aby for å, at.acetylen m. acetylen.aczkolwiek selv om, skjønt,

om enn.adapter m. platespiller.adiunkt m. amanuensis.admini|stracja f.

administrasjon; ∼strator m.bestyrer, administrator;∼strowac administrere,bestyre.

adop|cja f. adopsjon; ∼towacadoptere.

ador|acja f. tilbedelse; ∼atorm. beundrer; ∼owac tilbe,forgude.

adres m. adresse; ∼owacadressere.

adriatycki adriatisk.adwokat m. sakfører, advokat.afera f. affære, svindel.afisz m. oppslag, plakat.Afryka f. Afrika.Afrykanczyk m. afrikaner.

afrykanski afrikansk.agen|cja f. agentur; (pocztowa)

(post)verk; byrå; ∼t m. agent,utsending; ∼tura f.etterretningstjeneste; agentur.

agit|acja f. agitasjon,propaganda; kampanje;∼owac agitere,propagandere.

agnostyk m. agnostiker.agonia f. dødskamp.agrarny agrarisk, jordbruks-.agrest m. stikkelsbær.agronom m. agronom; ∼ia f.

agronomi,jordbrukskunnskap.

ajent m. se agent.akademi|a f. akademi,

høyskole; ∼cki akademisk;∼k m. akademiker;studentbolig.

akcent m. aksent; vekt(betoning); ∼owac betone,fremheve; ∼owanie n.betoning.

akcja f. handling; aksjon; aksje.aklamacja f. bifall.aklimatyzacja f.

akrobata 1 analogia

aklimatisering.akrobata m. akrobat.aksamit m. fløyel.aksjomat m. aksiom.akt m. akt.aktor m. skuespiller; ∼ka f.

skuespillerinne.aktu|alnosc f. aktualitet;∼alny aktuell.

akumulator m. (bil-) batteri.akurat akkurat.akuszerka f. jordmor.akwedukt m. akvedukt.alabaster m. alabast.alarm m. alarm; ∼owac

alarmere.albatros m. albatross.albo eller; ∼ . . . albo enten . . .

eller.albowiem fordi.album m. album.alchemi|a f. alkymi; ∼k m.

alkymist.ale men; imidlertid.aleja f. allé.alfabet m. alfabet.alga f. alge.algebra f. algebra; ∼iczny

algebraisk.alibi n. alibi.alkohol m. alkohol; ∼ik m.

alkoholiker; ∼izm m.alkoholisme; ∼owyalkoholholdig.

alleluja n. halleluja.Alpy pl. Alpene.altana f. lysthus; altan.

alternatywa f. alternativ,valgmulighet.

aluminium n. aluminium.aluzja f. hint.amalgam|acja f.

sammensmelting, fusjon;∼at m. amalgam.

amant m. elsker.amator m. amatør; dilettant;

elsker; ∼ski amatørmessig.amazonka f. amasone.ambaras m. forlegenhet.ambasad|a f. ambassade; ∼or

m. ambassadør.ambi|cja f. ærgjerrighet,

ambisjon; ∼tny ærgjerrig,ambisiøs.

ambona f. prekestol.ambulans m. ambulanse.amen amen.Ameryka f. Amerika; ∼nin m.

amerikaner.amerykanski amerikansk.ametyst m. ametyst.amfiteatr m. amfiteater.amnestia f. amnesti.amortyzacja f. amortisasjon.amput|acja f. amputasjon;∼owac amputere.

amulet m. amulett.amunicja f. ammunisjon.analfabeta m. analfabet.anali|tyczny analytisk; ∼tyk

m. analytiker; ∼za f. analyse;∼zowac analysere.

analog|ia f. analogi; ∼icznytilsvarende; analog.

ananas 2 Arka Przymierza

ananas m. ananas.anarchi|a f. anarki; ∼sta m.

anarkist.anatomia f. anatomi.anegdota f. anekdote.aneks m. tillegg, appendiks;

anneks.anemi|a f. anemi; ∼czny

anemisk.anestezja f. anestesi.angazowac engasjere.angielski engelsk.angina f. angina.Angli|a f. England; ∼k m.

engelskmann.ani heller ikke; ingen.ani . . . ani verken . . . eller.anielski engleaktig.anioł m. engel; ∼ stróz

skytsengel.anonim m. anonym; ∼owy

anonym.antena f. antenne.antologia f. antologi.antropolog m. antropolog;∼ia f. antropologi.

antyk m. antikvitet.antykwa|riat m. antikvariat;∼riusz m. antikvar.

antylopa f. antilope.antypat|ia f. antipati; ∼yczny

antipatisk.anyz m. bot. anis.aorta f. anat. aorta.aparat m. apparat; ∼

fotograficzny m. fotoapparat.apel m. appell.apelacja f. anke.

apety|czny appetittlig; ∼t m.appetitt.

apopleksja f. hjerneblødning.aposto|lski apostolisk; ∼ł m.

apostel.apteka f. apotek; ∼rz m.

apoteker.arabski arabisk.arbitraz m. jur.

voldgiftsdomstol.arbuz m. vannmelon.archai|czny arkaisk; ∼zm m.

arkaisme.archanioł m. erkeengel.archeolog m. arkeolog; ∼ia f.

arkeologi; ∼icznyarkeologisk.

architekt m. arkitekt;∼oniczny arkitektonisk;∼ura f. arkitektur.

archiw|ista m. arkivar; ∼um n.arkiv.

arcy|- pref. erke-; ∼biskup m.erkebiskop.

arcydzieło n. mesterverk.areał m. areal, (land)område.arena f. arena.areszt m. arrest; ∼ant m.

arrestant; ∼owac arrestere;∼owanie n. arrestasjon.

argument m. argument; ∼acjaf. argumentasjon; ∼owacargumentere.

aria f. mus. arie.arka f. bibl. ark.Arka Noego f. bibl. Noas ark.Arka Przymierza f. bibl.

arktyczny 3 autobiografia

Paktens ark.arktyczny arktisk.arkusz m. (papir) ark.arm|ata f. kanon; ∼ia f. armé,

hær.arogan|cja f. arroganse; ∼cki

arrogant; ∼t m. frekk person.aromat m. aroma, vellukt;∼yczny aromatisk,velluktende.

arsenał m. arsenal.arszenik m. arsenikk.artykuł m. artikkel; ∼

wstepny m. (avis-)leder.artyle|ria f. artilleri; ∼rzysta

m. artillerist; ∼ryjskiartilleristisk.

artyst|a m. kunstner; artist;∼ka f. kunstnerinne;∼yczny kunstnerisk.

arystokra|cja f. aristokrati; ∼tam. aristokrat; ∼tycznyaristokratisk.

arytmety|czny aritmetisk; ∼kaf. aritmetikk.

as m. ess (i kort).asekur|acja f. forsikring,

assuranse; ∼owac forsikre.asfalt m. asfalt; ∼owac

asfaltere.aspiracja f. aspirasjon,

ambisjon.aspiryna f. aspirin.astma f. astma.astro|log m. astrolog; ∼logia f.

astrologi; ∼logicznyastrologisk; ∼nom m.

astronom; ∼nomia f.astronomi; ∼nomicznyastronomisk.

asygn|acja f. anvisning;∼owac anvise.

asymil|acja f. assimilasjon;∼owac assimilere.

atak m. attakk, angrep; ∼owacattakkere, angripe.

atei|sta m. ateist; ∼zm m.ateisme.

Ateny pl. Aten.atlantycki atlantisk; Ocean

Atlantycki Atlanterhavet.atlas m. atlas.atmosfera f. atmosfære.atoli men, dog, imidlertid.atom m. atom; ∼owy atomær,

atom-.atrakc|ja f. attraksjon; ∼yjny

attraktiv.atrament m. blekk.atrybu|cja f. attribusjon; ∼t m.

attributt.aud|iencja f. audiens; ∼ycja f.

kringkastingssending;∼ytorium n. auditorium.

aula f. aula.aur|a f. vær; fig. atmosfære;∼eola f. aura.

Australia f. Australia.Austria f. Østerrike.austriacki østerrisk.Austriak m. østerriker.autentyczn|osc f. autentisitet;∼y autentisk, virkelig.

autobiografia f. selvbiografi.

autobus 4 bałtycki

autobus m. buss.autograf m. autograf.auto|mat m. automat;∼matyczny automatisk,selvvirkende.

autonomia f. autonomi,selvstyre, selvstendighet.

autopsja f. autopsi,likundersøkelse, obduksjon.

autor m. forfatter, autor; ∼kaf. forfatterinne.

autorytet m. autoritet.autostrada f. motorvei.awantur|a f. ståhei, ballade;∼nik m. bølle, bråkmaker.

azbest m. asbest.Azja f. Asia; ∼ta m. asiat.azjatycki asiatisk.azot m. kvelstoff, nitrogen.azyl m. asyl (fristed).az til, så; ∼ do helt til.azeby for å; se også aby.

Bbabcia f. bestemor.babski kvinneaktig.bacz|enie n., ∼nosc f.

oppmerksomhet; ∼nosc!pass på!; gi akt!; ∼nyoppmerksom; ∼yc gi akt på.

bac sie være redd; bekymreseg for.

bada|cz m. forsker; ∼cundersøke; forske; ∼nie n.undersøkelse; forskning;forhør; ∼wczyundersøkende; utforskende.

badyl m. stengel.bagatel|a f. bagatell; ∼izowac

bagatellisere.bagaz m. bagasje.bagnet m. bajonett.bag|nisty sumpig, myrlendt;∼no n. sump, myr.

baj|eczny eventyrlig,fabelaktig; ∼ka f. eventyr,

fabel.bakteri|a f. bakterie; ∼olog m.

bakteriolog; ∼ologia f.bakteriologi.

bal m. ball (dans).balast m. ballast.baldachim m. baldakin.balet m. ballett; ∼nica f.

ballettdanserinne; ∼nik m.ballettdanser.

balia f. balje.balkon m. balkong.ballada f. ballade.balon m. ballong.balsam m. balsam; ∼owac

balsamere.balustrada f. balustrade.bałagan m. rot, uorden; ∼ic

rote.bałamuc|ic forvirre, forføre;∼two n. forvirring.

bałtycki baltisk, østersjøisk.

Bałtyk 5 beatyfikacja

Bałtyk m., Morze Bałtyckie n.Østersjøen.

bałwan m. (ze sniegu)snømann; (morski) bølge.

bambus m. bambus.banalny banal.banan m. banan.banda f. bande.bandaz m. bandasje; ∼owac

bandasjere.bandera f. flagg (på skip).bandyta m. banditt.bani|cja f. forvisning; ∼ta m.

forvist person.bank m. bank; ∼ier m.

bankier.bankiet m. bankett.bank|not m. pengeseddel;∼owosc f. bankvesen.

bankru|ctwo n. fallitt,konkurs; ∼towac gåkonkurs, gå fallitt.

banka f. boble.bar m. bar, skjenkestue; ∼

mleczny kafeteria(spisested).

barak m. brakke.baran m. zool. vær, saubukk;∼ina f. fårekjøtt.

barba|ryzm m. barbarisme;∼rzynca m. barbar;∼rzynski barbarisk.

bardzo meget, veldig.bariera f. barriere.barka f. pram.barki pl. skuldre.barok m. barokk.

barometr m. barometer.baron m. baron; ∼et m.

baronett; ∼owa f. baronesse.barszcz m. rødbetesuppe.bartnictwo n. biavl.barw|a f. farge; ∼ic farge.barykada f. barrikade.baryła f. tønne.baryton m. baryton.bas m. bass.basen m. basseng.basowy adj. bass-.baszta f. festningstårn.basn f. eventyr, fabel.bat m. pisk.batali|a f. batalje, slagsmål;∼on m. bataljon.

bateria f. batteri.batuta f. taktstokk.bawełn|a f. bomull; ∼iany adj.

bomulls-.bawi|alnia f. dagligstue,

salong; ∼c sie leke, more seg.bawół m. zool. bøffel.baza f. mil. base.bazalt m. basalt.bazar m. basar.bazgranina f. rabbel.bazylia f. bot. basilikum.bazant m. fasan.babel m. boble, blære.badz v. (fra byc) vær, bli; eller.bak m. zool. klegg; (zabawka)

snurrebass.bakac stamme, fremstamme,

mumle.beatyfikacja f. beatifikasjon.

VII

Polsk grammatikk

Adjektiv

I ordboken oppgis adjektiv i nominativ, entall og hankjønn. Ad-jektiv bøyes i kjønn, tall og kasus.

Komparasjon av adjektiver

Det skjelnes mellom positiv, komparativ og superlativ:

positiv komparativ superlativnowy nowszy najnowszyładny ładniejszy najładniejszy

Komparasjon av adjektiver med mange stavelser gjøres ved hjelpav bardziej (mer) og najbardziej (mest):

interesujacy bardziej interesujacy najb. interesujacydobroduszny b. dobroduszny najb. dobroduszny

Noen adjektiver bøyes irregulært:

dobry lepszy najlepszyzły gorszy najgorszyduzy wiekszy najwiekszymały mniejszy najmniejszy

Kjønn

På polsk finnes det tre kjønn: hankjønn, hunkjønn og intetkjønn.Adjektiv ender i de tre kjønn henholdsvis på: -y, -a og -e i entall

og -i, -e og -e i flertall.

Adverb

Adverb avledes fra adjektiver vanligvis ved endelsene -o eller -e,f.eks. mało (lite), ładnie (pent).

VIII

Gramatyka norweska

Rodzaje i rodzajniki

W jezyku norweskim wystepuja trzy rodzaje: meski, zenski i nijakioraz dwa rodzajniki: nieokreslony i okreslony.

rodzaj nieokreslony okreslonylpoj. lmn. lpoj. lmn.

meski en bil biler bilen bilenezenski ei dør dører døra dørenenijaki et hus hus huset husene

Przymiotnik

W słowniku podany jest przymiotnik w liczbie pojedynczej i ro-dzaju meskim.

Przymiotnik odmienia sie w zaleznosci od rodzaju i liczby:

r. meski r. zenski r. nijakipen pen pent ładnygod god godt dobry

Stopniowanie przymiotników

stopien niski stopien wyzszy stopien najwyzszyvis visere visestpen penere penest

Stopniowanie wyrazów długich jest przy pomocy dodaniu mer (bar-dziej) i mest (najbardziej):

interessant mer interessant mest interessantbarmhjertig mer barmhjertig mest barmhjertig

Przykłady stopniowania przymiotników nieregularnych:

ung yngre yngstgammel eldre eldstgod bedre bestdårlig verre verststor større størstliten mindre minst

IX

Przysłówek

W jezyku norweskim, przysłówek ma najczesciej forme przy-miotnika rodzaju nijakiego (tzn. po dodaniu t do koncówki wy-razu) np. godt (dobrze), langt (długo).

Wyjatki stanowia wyrazy z koncówka -ig, jak np. endelig (osta-tecznie), tydelig (wyraznie).