Poza Bydgoszcz nr 28

7/21/2019 Poza Bydgoszcz nr 28

1/24

BEZPANA GAZEA REGIONU BYDGOSKIEGO| NR 28 | 26 WRZENIA 2014 | ISSN 20849017

Kto

chcespalilasy?

3Od pocztku wrzenia w podbydgoskich lasach wybuchaj poary. Leniczy Le-nictwa ugowo - Bogdan Makowski - by jednym z gaszcych poar zrbu o po-wierzchni 3 arw. Tymczasem mieszkacy wsi pooonych w ssiedztwie lasw niemaj wtpliwoci, e w ich okolicy grasuje podpalacz

Rozmawiamy z Arturem Andrusem o swoim jubi-leuszu pracy w rjce, istocie kabaretu radiowegooraz problemach z orgazmem Piotra Bukartykawiata nie naprawi

Gmina Nowa Wie Wielka

14Rozmawiamy z prezesemGLKS Burza

Gmina Biae BotaBd widoczny na drodze wgminie

***

Gmina Koronowo

11

Ju niedugo dojedziemy rowe-

rem do Koronowa***

Gmina Dobrcz

10Nasi Czytelnicy pomagaj ma-ej Julce

***

15


2/24

Poza Bydgoszczwww.pozabydgoszcz.plPitek wrzenia r.lightstopka redakcyjna

Redakcja Poza BydgoszczZotoria, ul. marca

[email protected]

WydawcaGoldendorf

Redaktor naczelnyRadosaw Rzeszotek

[email protected]

Sekretarze redakcjiomasz Skory (GSM )

Kinga Baranowska (redaktor wydania)

Dzia reportau i publicystykiomasz Wicawski (GSM )

Marcin okarz

Dzia informacyjnyukasz Piecyk, Aleksandra Radzikowska

SportAleksandra Radzikowska

ZdjciaAdam Zakrzewski, ukasz Piecyk,

Maciej Pagaa

REKLAMAAleksandra Grzegorzewska (

Agnieszka Korzeniewska ( ),

Magorzata Kramarz (GSM ),

Karol Przybylski (GSM )

[email protected] Poza Bydgoszcz

DrukExpress Media Sp. z o.o.

ISSN -Redakcja nie odpowiada za tre ogosze.

***Na podstawie art. ust. pkt b ustawy z dnia lutego r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych Agencja PubRelations Goldendorf zastrzega, e dalsze rozpowszechnia

nie materiaw opublikowanych w Poza Bydgoszcz jestzabronione bez zgody wydawcy.

Zgo sina konferencj

Znany ekonomista Marek Zuberpoprowadzi w Bydgoszczy prestiowkonferencj na temat polskiego eksportu

wrzenia w Hotelu City w Byd-goszczy (ul. maja , sala B) odbdziesi bezpatna konferencja: Polskieksport: wiodcy partnerzy handlo-wi i nowe wyzwania. Organizatoremwydarzenia jest Centrum ObsugiInwestorw i Eksporterw przy Urz-dzie Marszakowskim w oruniu wewsppracy z Ministerstwem Gospo-darki, za wykonawc StowarzyszenieIntegracja i Wsppraca. Konferencjato propozycja dla przedsibiorcwz rnych bran prowadzcych/pla-nujcych dziaalno eksportow.Spotkanie poprowadzi znany eko-

nomista Marek Zuber. Zgoszenias przyjmowane do wrzenia podnumerem telefonu: () ,bd mailowo: [email protected], oraz [email protected]. Wicej in-formacji na www.kujawsko-pomor-skie.coie.gov.pl Konferencja zostaniesfinansowana przez Uni Europejskze rodkw Europejskiego FunduszuRozwoju Regionalnego w ramachPoddziaania ... Wsparcie dla siecicentrw obsugi inwestorw i ekspor-terw Programu Operacyjnego In-nowacyjna Gospodarka.


3/24

Poza Bydgoszcz www.pozabydgoszcz.pl Pitek wrzenia r. reporta

omasz Skory

Zaczo si od poaru zrbu w Krw-ce, ktry wrzenia strawi ponadp hektara. ydzie pniej kolejnyrb, tym razem w ugowie zamieni si w

poarzysko. Midzy oboma zdarzeniami na

pobliskim polu w Samociku ogie stra-

wi par snopkw zebranego zboa. Wrd

mieszkacw gminy Koronowo panuje

przekonanie, e lasom zagraa czowiek lub

rupa ludzi nastawionych destrukcyjnie do

przyrody. utejsza jednostka Lasw Pa-

twowych dementuje plotki, twierdzc, e

rdem incydentw mogo by nieumylne

aprszenie.

W Nadlenictwie Ranna poary zda-

zaj si bardzo rzadko - rednio raz w roku.

ym bardziej dziwi fakt powtarzajcych si

darze o wsplnym mianowniku. Zarwno

na terenie Krwki jak i w ugowie ogniem

aj si zrb. O ile drugi z poarw subom

udao si ujarzmi niemal natychmiast, ten

wrzenia zaliczy mona ju do niebez-

piecznych.

- Straty w Krwce szacujemy na okoo

z, dlatego e poar powsta na zrbie,

zyli powierzchni pozbawionej ju drzewo-

tanu i tylko fragmentem doszed do upra-

wy lenej, gdzie rosy mae sosny - wyjania

Janusz Flies z Nadlenictwa Ranna. o wjego obrbie doszo do zdarzenia. - eren b-

dzie trzeba od nowa przygotowa do posa-

dzenia. Cakowita powierzchnia poarzyska

wyniosa arw.

-metrowy sup ognia

Niesprzyjajce warunki pogodowe i

specyfika miejsca utrudniay subom opa-

nowanie poaru. Nie pomg nawet na-

tychmiastowy wyjazd do gaszenia zaraz

po zauwaeniu dymu przez kamer. Ogie

szybko si rozprzestrzenia na powierzchni

zacielonej suchymi odpadami zrbowymi

gaziami i czubami sosny. Akcja ganicza

trwaa przeszo godziny.

- Uczestniczyo w niej jednostek OSP,

jedna jednostka z nadlenictwa, jego pra-

cownicy plus osoby postronne - wylicza

Janusz Flies. - Z powietrza wspary nas

samoloty patrolowo-ganicze. Pierwszy wy-

kona dwa zrzuty wody, drugi interweniowa

ju tylko raz. Sup ognia momentami siga

nawet metrw.

Gdy ju powoli zacieraa si pa-

mi o poarze w Krwce, wrzenia zda-

rzy si kolejny - w ugowie - tym razem

znacznie bliej drogi publicznej. Warunki

pogodowe sprawiy, e dym szybko wyszed

ponad koron drzew. Spaliy si ary zrbu,

bez adnych wymiernych strat.

- Mona powiedzie, e to zda-

rzenie opanowalimy koncertowo. Ogie

zdusilimy w zarodku - kwituje Janusz Flies.

Gorejce snopki

Podobny charakter obu miejsc nasuwa

podejrzenia, e teren mg zosta wiado-

mie podpalony przez czowieka. Pracowni-

cy Nadlenictwa Ranna pozostaj w tej

kwestii ostroni. Unikaj przedwczesnych

osdw.

- Z du doz prawdopodobiestwa

mog powiedzie, e oba przypadki byy wy-

nikiem posugiwania si ogniem przez jakie

osoby przebywajce na terenach lenych -syszymy od Janusza Fliesa. - Rzadko zdarza

si, eby ogie zaprszy si sam, z przyczyn

kompletnie naturalnych, czyli np. od szka

pozostawionego w lesie. Faktycznie, podo-

biestwo obu tych miejsc jest zastanawiaj-

ce, ale z dowiadcze ssiednich jednostek

wiemy, e do podpale dochodzio znacznie

bliej siebie. Jeli rzeczywicie si wydarzaj,

sprawcami bywaj czsto dzieci albo osoby

niezrwnowaone psychicznie, co zwykle

oznacza, e i mao mobilne.

Krwk i ugowo dzieli ponad km,

jednak kilka dni przed zdarzeniem w u-

gowie, mieszkacy pobliskiego Samocika

zgosili inny poar...

- Byam wtedy na urlopie poza domem,

ale po powrocie dowiedziaam si, e pali-

y si snopki zboa na polu bardzo blisko

pniejszego poaru w ugowie - opowia-

da Edyta Stankiewicz, sotys Samocika.

- Interweniowao OSP z Koronowa. Ludzie

zaczynaj si zastanawia, czy po gminie n ie

grasuje przypadkiem podpalacz...

Nadlenictwo Ranna, w zwizku z

incydentami w Krwce i ugowie, oficjal-

nie podao nieznan przyczyn podpalenia.

ledztwem w tej sprawie zajmuj si poli-

cjanci z komisariatu w Koronowie.

W ostatnich tygodniach doszo do poarw w powizanych ze sob miejscach.Zarzd Nadlenictwa Ranna podejrzewa, e mog za nimi sta ludzie niedziaajcy jednak z premedytacj

Czyby sprawkapodpalacza?

Leniczy Lenictwa ugowo - Bogdan Makowski - by jednymz gaszcych poar zrbu o powierzchni arw.

FO. ADAMZAKRZEWSKI


4/24

Poza Bydgoszcz www.pozabydgoszcz.pl Pitek wrzenia r.region

Aleksandra Radzikowska

Zima stulecia sprawia, e ludziew maych miejscowociach mielitrudnoci z zaopatrzeniem si wniezbdne do ycia produkty, nie mwic o

podrach do miast i lekarzy. O tym, e Bo-

gna uzdrawiaa, nie biorc za to pienidzy,

wiedzieli prawie wszyscy. Bya ostatni de-

sk ratunku, a moe nadziej dla tych, kt-

rym konwencjonalna medycyna nie moga

ju pomc. Pewnie dlatego w styczniu

roku do jej drzwi zapukaa Elbieta Kowal-

kiewicz, trzymajc na rkach swojego jedy-

nego syna.

Szeptucha, jak mwi ustne przekazy,

od pierwszej chwili czua przekonanie, echopca drczy przestrach albo urok zego

oka. ego jedynego nigdy nie potrafia od-

rni, bo te dolegliwoci byy powodowane

dziaaniem czego lub kogo trzeciego. Naj-

czciej psa, rzadziej czowieka.

Uchowaj nas od zego

Nie opowiadaa nigdy, jak odkrya swoje

powoanie. Gdyby nie historie, ktre od lat

powtarzane s przez mieszkacw wsi, pew-

nie wszyscy ju dawno zapomnieliby o niej

- z pozoru zwykej kobiecie, matce dwch

crek, onie stolarza i wzorowej gospodyni.

o wanie tym wzbudzaa szacunek wrd

przyjaci rodziny. Nikt nie odway si na-

zwa jej oszustk, bo za swoj pomoc nie

oczekiwaa zapaty. Czasem przyjmowaa od

przyjezdnych jedynie cukierki. Ju po prze-

kroczeniu progu jej domu dao si podobno

zauway, jak mocno manifestowaa swoje

przywizanie do Boga. Ci bardziej zoli-

wi nazywali j wiedm, ale to chyba przez

wzgld na dugie, czarne suknie i kwieciste

chusty, ktre nosia prawie cae ycie.

- Niech bdzie pochwalony Jezus Chry-

stus - rzeka Elbieta Kowalkiewicz, gdy po

raz pierwszy pochylia gow przed ludow

uzdrowicielk. - Odczy urok, uchowaj nasod zego.

Wtedy Bogna zakrya gow dziecka

chust i przytrzymujc nad ni garnek z

zimn wod, wlaa do niego roztopiony

wosk pszczeli. Wedug uzdrowicieli ta prak-

tyka doskonale nadaje si do wycigania

choroby, o czym wiadcz guzki powstajce

na powierzchni wosku.

Zabobon i herezja czy prawda? Nie brak

tych, ktrzy wprost wymiewaj takie wie-

rzenia. Faktem jednak jest, e w miejscowo-

ciach lecych na wschodnich kracach na-

szego kraju, znachorzy ciesz si wikszym

zaufaniem ni lekarze. Dlaczego nazywamy

ich szeptunami? Legenda ludowa gosi, e

gdy Chrystus zacz naucza doktorw w

wityni, przekaza im tajemn umiejtno

leczenia oraz teksty magicznych formu.

Przyjmujc w dar, okazuj oni szczer

ch pomocy innym ludziom. Wymawiajc

cicho sowa modlitwy i odprawiajc odpo-

wiedni obrzdek, wypraszaj u Boga aski

dla swych goci. Czsto podkrelaj, e bez

pomocy Stwrcy i aniow nie byliby zdolni

do penienia tej misji. S te zobligowani do

udzielenia wsparcia zawsze, gdy kto o nie

poprosi. Musz wyzby si negatywnych

emocji w stosunku do wszystkich ludzi, by

mc pomaga nawet tym, ktrych uwaaj

za swoich wrogw. Dawniej lokalna spoecz-no traktowaa ich jako obcych, dlatego

mieszkali za wioskami lub w wydzielonym

terytorium.

Mylne jest te kojarzenie ich z wied-

mami bd czarownicami. Wedug wierze

rdo mocy szeptunw przypisuje si B ogu,

za czarnoksinikw - szatanowi.

- Wiem, e taka osoba kiedy tu miesz-

kaa, ale czy prawd jest to, co o niej mwi

- tego nie wiem - mwi Mariusz Zawadzki,

ktry mieszka cztery domy od dawnego ga-

binetu babki. - Ojciec opowiada, e przez

wiele lat przychodzili do niej rni ludzie,

nawet z najdalszych zaktkw kraju. Niekt-

rzy odzyskiwali zdrowie, inni nie. W Boga

wierz, ale podchodz sceptycznie do kwe-

stii uzdrowicieli. Moe to po prostu wiara

pomagaa im pokona choroby? Jej crka

Maria tylko umiecha si, gdy kto j oto za-

pyta.

Wiatr i ra

Zakres dziaalnoci szeptuchy dotyczy

zazwyczaj chorb nieuznawanych przez wy-

ksztaconych lekarzy. Uzdrowiciele wyklu-

czaj z zakresu swoich obowizkw zama-

nia i dolegliwoci, w ktrych konieczna jest

interwencja chirurgiczna. Sama szeptucha

nie jest w stanie zawsze pomc choremu,nawet jeli dotyczy to choroby istniejcej w

kulturze ludowej.

Rodzaje dolegliwoci leczonych przez

szeptunw to przede wszystkim nerw-ko-

tun, wiatr, ra, ze oko i przestrach. Do ich

wypdzenia z czowieka stosuje si owcz

wen, wkadajc j na trzy noce w poduszk

chorego i wykorzystuje popi. Przesianym

napenia si szklank, nastpnie owija lnian

chust i odwraca naczynie, po czym obcho-

dzi si chorego, recytujc sowa modlitwy.

Do leczenia ry su kbki lnu i odmawia-

nie modlitwy - najczciej do Bogurodz

Na urok i przestrach cierpi najczciej m

dzieci, takie jak dwuletni wtedy Janek.

- y prawdziwa matka Bogna od an

w - powiedziaa Elbieta Kowalkiew

gdy po modlitwie jej syn przesta paka

Prawdziwie o tobie mwi, e dar swj m

od Boga. Jemu suysz i nam.

ak w opowieciach wci nazywana

zmara w roku Bogna abor. Mw

niej rne rzeczy - nigdy jednak nie zar

cono jej czynienia za.

Najczciej szeptuchy chc, by talent

Boga pozosta w rodzinie, wic przekaz

go osobom spokrewnionym. Okoliczn

s rne, wic odmienne s take sposinicjacji modego nastpcy.

- Jeli kto wierzy w Boga i szatana

porednio take w moc dobra i za - m

z umiechem Maria abor, poprawiajc

rzucon na ramiona kwiecist chust. - S

sem wiary jest to, e ufamy czemu, cz

nie widzimy. Matka zadbaa, eby jej dar

zgin.

PS Nazwiska bohaterw tekstu zostay zm

nione.

Rok , maa wie na pograniczu powiatu toruskiego i bydgoskiego. Babka, jak nazywaliBogn Tabor mieszkacy pobliskich wiosek, odczarowaa zy urok rzucony na dwuletniego Janka. Legenda gosi, e da

ten, jak kada szeptucha, otrzymaa od samego Chrystusa

Matka Bogna od Aniow

Jeli dojdziemy do wniosku, e nasz such nie jesttak sprawny jak niegdy, zauwaymy jego pogor-szenie, lub te powiedz nam o tym nasi bliscy,udajmy si do dobrego punktu protetycznego. Profe-

sjonalna firma powinna oferowa bezpatne badanie

suchu. W tych nalecych do firmy KIND trwa onotylko kilka minut a jego wynik otrzymujemy natych-

miast. Firma KIND gwarantuje nam t ake darmowe

korzystanie z aparatw przez okres prbny. Moemy

wtedy w domu, w pracy, na ulicy, w najbardziej ty-powych codziennych sytuacjach sprawdzi, czy dany

aparat nam odpowiada. Wykwalifikowany protetyk

suchu dopasuje go indywidualnie do kadego pa-

cjenta. Protetycy w firmie KIND s wyczuleni na

fakt, e kady syszy inaczej i inne odczuwa potrze-

by. Wysuchaj wszystkich wtpliwoci i odpowiedz

na wszelkie pytania dotyczce wyboru aparatu, jego

noszenia czy pielgnacji. Najmodszymi pacjentami

zajm si natomiast protetycy wyspecjalizowani w

protetyce dziecicej.

Warto zainteresowa si take programem ba-

da naukowych firmy KIND, dziki ktremu kady

ma moliwo testowania najnowoczeniejszych

aparatw suchowych za darmo. Firma KIND sama

bowiem projektuje i produkuje aparaty, dziki cze-

mu jest wyjtkowym ekspertem w ich dziedzinie. W

Polsce KIND posiada ponad oddziaw, cieszc

si zaufaniem coraz wikszej liczby osb cierpicychna ubytek suchu a co rwnie wane ich bliskich.

KIND wsppracuje z lekarzami laryngologami, au-

diologami i foniatrami, ktrzy pomagaj w opiece

nad pacjentami oraz stawia na nowoczesn techno-

logi, ktr uwaa za standard. Dlaczego nie korzy-

sta z najnowszych rozwiza uatwiajcych ycie?

One nale si kademu z nas, t ak jak naley nam si

dobre syszenie.

Nowoczesne aparaty charakteryzuj si nie t ylko

maymi rozmiarami i estetycznym wygldem, ale

przede wszystkim sprawnym, satysfakcjonujcym

pacjenta dziaaniem. Z szerokiej gamy produktw

moemy wybra aparat do noszenia wewntrz ucha

lub za uchem, z funkcj odbioru kierunkowego, roz-

mowy w wikszym gronie, eliminujcy zbdne szu-

my.

KIND gwarantuje najnisze ceny aparatw oraz

pen satysfakcj z ich korzystania. Jeli nie jestemy

zadowoleni z zakupionego aparatu, mamy prawo do

jego zwrotu. Moemy wtedy wybra inny, bardziej

nam odpowiadajcy. Bardzo interesujco w firmie

KIND przedstawia si take oferta akcesoriw i urz-

dze uatwiajcych codzienne ycie osobom gorzej

syszcym. Dobro pacjenta jest najwaniejsze, dlate-

go te w kadym oddziale firmy KIND zostaniemy

powitani rwnie serdecznie, gdy odwiedzimy go po

raz pierwszy jak i wtedy, gdy zwrcimy si o pomocju w trakcie korzystania z aparatw.

Aparat suchowy

jak wybra najlepszy?Popularno aparatw suchowych roniez roku na rok. Decydujc si na zakup aparatu, czsto niewiemy dokd skierowa nasze kroki. Jak wybra mark na-szego aparatu, by suy nam dugo i bez zastrzee?


5/24

Poza Bydgoszcz www.pozabydgoszcz.pl Pitek wrzenia r. to czytaj

Wmaju, za spraw umw zawar-tych pomidzy Zarzdem DrgMiejskich i Komunikacji Pu-licznej oraz wadzami Osielska i Biaych

Bot, z Bydgoszczy zaczy kursowa trzyowe linie midzygminne: z Bonia przez

Biae Bota, Ciele i Zielonk do Przyk; zOsiedla Lenego do Osielska i Niw; z Le-nego przez Niemcz do odowa.

- Decyzja o rozwoju sieci komunikacjiodmiejskiej naleaa przede wszystkim domin, ale korzyci z uruchomienia jej od-ios nie tylko mieszkacy podmiejskich

miejscowoci - podkrela na stronie UrzduMiasta wiceprezydent ukasz Niedwiecki. -o rwnie mniejsza liczba samochodw na

licach w centrum Bydgoszczy oraz miejscajtych w strefie patnego parkowania

eraz pasaerw linii podmiejskich cze-aj kolejne udogodnienia. Od pierwszegoadziernika przeduona zostanie trasanii nr . Nie bdzie wioda ju ona tylkoo Murowaca, ale dalej, zatrzymujc si w

miejscowociach Drzewce i ochowo. Dobsugi tej linii w godzinach szczytu skie-owany zostanie dodatkowy trzeci autobus,try umoliwi zwikszenie czstotliwociursw na caej trasie z do okoo mi-ut.

Na skutek wrzeniowych rozmwZDMiKP z wadzami Osielska od pa-

dziernika do komunikacji midzygminnej

wczone zostanie take Maksymilianowo.

Autobusy linii w dni powszednie bd

jedziy dziesi razy dziennie przez t miej-

scowo ulicami: Koronowsk, Szkoln,

Gwn i Jagodow. W godzinach poran-

nych pi kursw tej linii zabierze pasaerw

w kierunku Bydgoszczy, natomiast w godzi-

nach popoudniowych pi kursw bdzie

jedzio przez Maksymilianowo w kierunku

odowa. W weekendy okrn drog kur-

sowa maj natomiast dwa autobusy poran-

ne i dwa popoudniowe.

Od pierwszego padziernika zmianie

ulegnie rwnie rozkad jazdy linii nr .

Do jej obsugi w godzinach szczytu skiero-

wany zostanie dodatkowy autobus, a korek-

ta godzin odjazdw zostaa opracowana napodstawie zgosze pasaerw kierowanychdo zarzdu drg za porednictwem urzdugminy. Z obowizujcym od padziernikarozkadem dla linii midzygminnych mo-na zapozna ju si na stronie www.zdmikp.bydgoszcz.pl.

Jeeli rozwj komunikacji podmiejskiejspotka si z entuzjazmem, w przyszym rokubdzie mona liczy na kolejne poczenia.W tej chwili trwaj ju prace nad urucho-mieniem nowej linii nr . W jej ramachautobusy miayby kursowa na trasie Byd-goszcz - ochowo - ochowice, z pocztko-wym przystankiem przy ul. Garbary i dalejw kierunku podbydgoskich miejscowociprzez ul. Nakielsk.

W padzierniku natomiast maj by

kontynuowane rozmowy z przedstawicie-lami okolicznych gmin na temat kolejnychpocze. Nieoficjalnie mwi si o przedu-eniu linii nr z odowa do Dobrcza,rozwaana jest te moliwo uruchomienialinii, ktra w okresie wakacyjnym kursowa-aby z Bydgoszczy do Chmielnik oraz sko-munikowanie Strzelec z Fordonem.

a ostatnia wiadomo zainteresujeszczeglnie mieszkacw pooonego na tejtrasie Jaruyna.

- Jestemy wsi odcit od wiata i trans-portu publicznego - zwraca uwag nasza

Czytelniczka. - Droga prowadzca w kierun-

ku Fordonu jest tak stroma, e nie mona

jedzi nawet rowerem. Zdani jestemy na

wasne nogi. Wiele osb w XXI wieku musi

chodzi na pieszo do Bydgoszczy. Nikt nie

reaguje na nasze apele.

Zapytalimy o spraw wjta gminy

Osielsko.

- emat jest mi bardzo dobrze znany -

mwi Wojciech Sypniewski. - e ubolewam

nad tym, e nie jestemy w stanie zapewni

do tej miejscowoci komunikacji autobuso-

wej. Droga w obecnym ksztacie nie nadaje

si jednak do tego. Nie ma tam nawet chod-

nika, wic wczenie w ruch na tej trasie

autobusw spowodowaoby jeszcze wiksze

niebezpieczestwo.

Nie ma wic nadziei? Wrcz przeciwnie,wida wiateko w tunelu.

- Mam jednak zapewnienie starosty byd-

goskiego, ktry zadeklarowa, e droga ta

zostanie w najbliszej przyszoci przebudo-

wana - dodaje Wojciech Sypniewski. - Skar-

pa musi zosta inaczej wyprofilowana, a na

trasie pojawi si chodnik. Wtedy wrcimy

do tematu komunikacji publicznej.

Tomasz Wicawski

Tomasz Skory

Od padziernika z Bydgoszczy kursowa zaczn autobusy do ochowaoraz Maksymilianowa. Ju teraz trwaj prace nad uruchomieniem nowej linii do ochowic,a nieoficjalnie mwi si te o poczeniach z Dobrczem, Strzelcami i Chmielnikami

Najpopularniejsz lini podmiejsk w Bydgoszczy jest znana od latlinia nr z B onia do Murowaca.

FO. OMASZSKORY

Rozrasta si siepocze


6/24

Poza Bydgoszcz www.pozabydgoszcz.pl Pitek wrzenia r.to czytaj

Choroby zakane s bardzo niebezpieczne

dla czowieka. Posiadamy skuteczne instru-

menty, eby z nimi walczy?

Wprowadzenie szczepie ochronnych

do profilaktyki chorb zakanych stao si

przeomowym momentem w ich zwalcza-

niu. o dziki nim przestay nam zagraa

takie grone choroby jak ospa prawdziwa,

choroba Heinego-Medina, bonica czy tec.

Ospa kiedy dziesitkowaa spoecznoci, w

ktrych si pojawiaa.

Ospa prawdziwa bya bardzo cik cho-

rob zakan o miertelnoci zblionej na-

wet do , a jednoczesnie pierwsz, ktr

udao si wyeliminowa na caym wiecie

dziki masowo i konsekwentnie prowadzo-

nym szczepieniom ochronnym. W Polsce

ostatnie zachorowanie na t dolegliwoodnotowano w roku. Jej wykorzenienie

zostao ogoszone przez wiatow Organiza-

cj Zdrowia (WHO) w roku.

Opanowano take chorob Heinego-Medi-

na.

WHO ogosia nasz kontynent wolnym

od poliowirusw wywoujcych t przypa-

do w roku. W naszym kraju ostatnie

zachorowanie stwierdzono w roku. Od

trzydziestu lat nie pojawi si kolejny przy-

padek nagminnego poraenia dziecicego.

Wydawao nam si jednak, e z wieloma

chorobami zakanymi poradzilimy sobie

na stae. Wzrasta jednak w ostatnich latach

liczba zachorowa na odr, ryczk czy

krzytusiec.

Incydentalno wystpowania niekt-

rych chorb zakanych sprawia, e wiele

osb zadaje sobie pytanie, czy szczepienia

naley w ogle kontynuowa. Zapomina-

my, e wiele z tych chorb wystpuje nadal

w innych regionach wiata. Wedug danych

WHO kadego roku , milionw dzieci

umiera przed osigniciem roku ycia, w

tym , miliona z powodu chorb, ktrym

mona byo zapobiec stosujc szczepienia

ochronne. Najwysz umieralno notuje

si w przypadku odry, zakae Haemophi-

lus influenzae typ B (HiB), krztuca i tcanoworodkw. Szacuje si, e choroby zaka-

ne, ktrym mona byoby zapobiec p oprzez

zastosowanie szczepie, zabijaj na wiecie

kadego roku cznie miliony dzieci i osb

dorosych.

Polityka informacyjna w zakresie szczepie

jest jednak znacznie intensywniejsza ni kie-

dy. Skd wic niech czci osb do pod-

dawania nim swoich dzieci?

Paradoksalnie im rzadsze staj si cho-

roby zakane (wanie w wyniku stosowania

szczepie ochronnych) tym trudniejsze

staje si utrzymanie wiadomoci o warto-

ci i p otrzebie szczepie. W ostatnich latach

bardzo uaktywniy si tzw. ruchy antyszcze-

pionkowe. Niektrzy rodzice nie godz si

na wstrzyknicia, powoujc si na medial-

ne doniesienia o szkodliwoci preparatw

szczepionkowych. Do dzisiaj zdarzaj si

osoby, ktre powouj si na badania dr An-

drew Wakefielda. en angielski lekarz prze-

konywa w swoim artykule opublikowanym

w r. w pimie Te Lancet, e skojarzo-

na szczepionka na odr, wink i ryczk

(MMR) wywouje u dzieci autyzm. Badania

epidemiologiczne nie potwierdziyadnego-

zwizku pomidzy MMR a autyzmem, a A.

Wakefield zosta uznany za oszusta nauko-

wego i otrzyma zakaz wykonywania zawo-

du lekarza.

Szczepionki s wic zupenie bezpieczne?

Preparaty szczepionkowe nowej gene-

racji s coraz bezpieczniejsze. Nieustannie

zreszt trwaj poszukiwania antidotum

na kolejne choroby. Umiemy ju przeciw-

dziaa zakaeniom pneumokokom, me-

ningokokom i rotawirusom. Ogromnym

osigniciem jest opracowanie szczepionki

przeciwko onkogennym typom wirusa bro-dawczaka ludzkiego (HPV), zakaenie kt-

rym moe prowadzi do rozwoju raka szyjki

macicy.

Ale grypa wci zbiera swoje niwo.

ak, to jeden z najwaniejszych proble-

mw zdrowotnych wspczesnego wiata.

a choroba jest grona z uwagi na atwo

szerzenia si i ogromn zmienno wywo-

ujcych j wirusw. Jest take obarczona

wysokim ryzykiem wystpienia powika,

czsto wymagajcych leczenia szpitalnego,

niejednokrotnie pozostawiajcych po so

konsekwencje zdrowotne do koca ycia

Moemy jednak ubiec gryp.

Szczepi powinnimy si rokroczn

najlepiej wczesn jesieni. Ze wzgldu

mutacje wirusa grypy szczepionka pr

ciwko niej jest co roku modyfikowan

przygotowywana na dany sezon epidem

ny. Powinny o to zadba przede wszystk

osoby powyej roku ycia, a take cho

na choroby ukadu krenia i oddechowe

cukrzyc oraz astm.

***

padziernika w sali konferencyjnej Ce

trum argowego "Park" w oruniu przy

Szosa Bydgoska odbdzie si konferennaukowo-szkoleniowa powicona m.in

tematyce szczepie ochronnych. Pocz

tek obrad zaplanowano na godzin :

Wykady: Ruchy antyszczepionkowe

szkodliwe doradztwo niekompetentnych

i Ebola. Wielkie nieszczcie w Afryce

Niepotrzebna panika w Polsce wygosi n

kwestionowany autorytet w dziedzinie ep

demiologii prof. dr hab. Andrzej Zieli

z Zakadu Epidemiologii Narodowego

Instytutu Zdrowia Publicznego Pastwow

go Zakadu Higieny w Warszawie.

O niwach chorb zakanych, propagandzie antyszczepionkowej i wzrastajcejliczbie zachorowa na odr, ryczk i krztusiec z Hann Wolsk, pastwowym powiatowyminspektorem sanitarnym w Toruniu, rozmawia Tomasz Wicawski

Nie musz umiera miliony


7/24

Poza Bydgoszcz www.pozabydgoszcz.pl Pitek wrzenia r. wywiad

- Kiedy przejzyczyem si na antenie i spytaem Piotra Bukartyka o to, czy nie ma problemwz orgazmem. Chodzio o jego piosenk, a zabrzmiao jak pytanie z brukowca przyznaje w rozmowiez ukaszem Piecykiem Artur Andrus

Fot. ARCHIWUMARYSY

Artur Andrus prowadzi w Programie III Polskiego Radia audycj

Akademia Rozrywki

W tym roku mino 20 lat od momentu, gdyna stae zagoci pan w ekipie rjki. Przez tedwie dekady rozgonia przechodzia rneperturbacje. Mia pan w tym czasie momentkryzysu?

Faktycznie, troch czasu spdziem naMyliwieckiej, jako wsppracownik byemam wczeniej, wic to nawet ponad 20 lat,

ale nigdy nie przeszoby mi przez myl, ebyopuci rozgoni. Ale by taki czas, kiedymylaem, e to rjka chce si mnie po-zby.

Za czasw, gdy program rzeci dryfowa wtron politycznego zaangaowania?

Bya taka sytuacja, e zepchnito mniena nocne godziny, ograniczajc kabaretoweaudycje do minimum. Mimo wszystko niebolao mnie to, bo zawsze robi to, co sida. Wyznaj zasad, e nowy szef to nowe

zasady i do wprowadzania takich ma prawo.Chocia budzio to jakie obawy, kiedy z ustzefa si syszao, e ramwk trzeba dopa-owa do kalendarza politycznego. Wola-

bym kulturalnego, literackiego, kabareto-wego czy muzycznego. Polityczny na kocu.Na szczcie tym najbardziej szalonym po-mysom rjka si opara.

Czemu rozgonia zawdzicza swoj stabil-no?

Rnorodnoci. Na przykad prba skie-owania programu w stron radia bardzo

rozpolitykowanego musiaa si skoczyle. Nam jest potrzebny miszmasz. roch

sowa, troch muzyki, rozrywki i powagi.

Wszystko w odpowiednich proporcjach.

W trjkowej Akademii Rozrywki wci

jednak stara si pan przekona modych do

zaufania eterowi.Wiadomo nie zagwarantujemy im roz-

poznawalnoci, ktr zapewnia telewizja,

ale radio wci ma kilka atutw, m. in. jestprostsze technicznie i pozwala na szybsze

dotarcie do odbiorcy, gdy monolog napisa-

ny rano popoudniu moe pojawi si ju na

antenie. No i co jest pokrzepiajce modzitwrcy zauwaaj, e publiczno radiowa,

mimo e mniejsza liczebnie, jest wierniejsza.

W pana przypadku przewag radia nad tele-wizj wida chyba najlepiej dziki piosence

Cyniczne cry Zurychu. Utwr powsta

ponad rok temu na potrzeby telewizji, aleto wanie dziki eterowi wielu suchaczyusyszao o potpianiu w czambu. Jakimcudem?

Rzeczywicie dugo docieraa do ludzi.Wszystko zaczo si od przygotowania tejpiosenki do programu telewizyjnego Dzi-ki Bogu, ju weekend. Zagraem to takena festiwalu w Opolu i na maej scenie ze-szorocznego Przystanku Woodstock. P-niej Marcin ukawski zaproponowa, ebypojawio si to w audycji Zapraszamy dorjki. wierdzi, e suchacze zobaczyli wtelewizji i prosz o wersj radiow. Ot, miato by jednorazowy wybryk w formie artuprosto z Opola, bo to jedyna nagrana wersja,ktra dysponowal imy. Za spraw PiotraBarona i Marka Niedwieckiego trafio to naList Przebojw rjki. Czy chc, czy nie wici tryumfy. Ale oczywicie lepiej, e

wici niby miao nie wici.

A nie chcia pan, eby ten utwr poznaaszersza publiczno?

Wolaem nie wypuszcza tak bardzo tejpiosenki, bo miaa si znale na pycie, kt-r jesieni bdziemy nagrywa. By moepojawi si wiosn. Mwi, e by moe, bomamy taki komfort z zespoem, e nikt niestoi nad nami z batem i nas nie pogania.Sami zdecydujemy, czy pyta ju jest gotowa,czy nie.

Gdy podobne pytanie zadaem Marii Czu-baszek, powiedziaa mi, e nikt nie pyta jo to, jaki ma rodzaj orgazmw.

o w sumie take nigdy nie pado w ad-nej rozmowie. Niemniej orgazm jest powo-dem jednej z mojej wpadek radiowych.Koczylimy audycj z Piotrem Bukarty-kiem. Ostatni piosenk miao by Kadyma prawo do orgazmu. Byo mao czasu narozmow, musielimy zmieci si w kilkusekundach z zapowiedzi. Chciaem wtedyzagadn Piotra, czy nie mia przez t pio-senk problemw, czy nikt nie protestowaprzeciwko takim odwanym tematom. Inagle sucham co ja mwi: eraz piosenkaKady ma prawo do orgazmu. Nie miae ztym nigdy problemu? Bukartyk zamiast po-mc mi wyj z tej kopotliwej sytuacji jesz-cze mnie pogry mwic, e nie i niedugonawet zostanie ojcem.

Lista pana profesji jest duga. Satyrykiemjest pan oficjalnie, ale sam pan przyznaje, ejest pan rozmieszaczem. Jaka jest rnica?

en pierwszy mimo artobliwego cha-rakteru swoich wypowiedzi porusza tematywane i prbuje wpywa na rzeczywisto.Ja natomiast zajmuj si banaami, sprawa-mi bahymi i wystarczy mi, aby suchaczarozweseli. wiata te moje piosenki raczejnie naprawi. Mam nadziej, e te bardziejnie zepsuj.

wiata nienaprawi


8/24

Poza Bydgoszcz www.pozabydgoszcz.pl Pitek wrzenia r.powiat bydgoski

Patronat nad imprez objli Mar-szaek Wojewdztwa Kujawsko-Po-morskiego, Starosta Bydgoski orazAgencja Rynku Rolnego. Imprezpoprowadzia, znana w regioniepropagatorka kultury ludowej, Kry-styna Lewicka-Ritter. Starostamijarmarku zostali Violetta Sikorska zSasmieczynka oraz Sawomir Kacz-marek z Suchar, ktrzy rozpoczyna-jc jarmark przekazali chleb na rcestarosty bydgoskiego - WojciechaPorzycha i zgodnie z doynkowtradycj podzielili si nim z uczest-nikami imprezy.

Myl przewodni tegorocznegoJarmarku Kujawsko-Pomorskiego bypatriotyzm konsumpcyjny. W duymskrcie idea ta sprowadzia si dopromocji kupowania polskich warzywi owocw, przede wszystkim jabekw myl powiedzenia Jedno jabkodziennie, trzyma lekarza z dala odemnie.

- Gdyby kady z nas wsucha siw t ludow mdro i rzeczywiciesiga codziennie po jedno polskie

jabko, nie tylko wyszoby mu to na

zdrowie, ale te rozadowaoby sytu-acj wywoan rosyjskim embargiemna nasze produkty. Chyba lepsze to,ni i z szabelkami na czogi - zwra-caa uwag prowadzca Krystyna Le-wicka-Ritter.

Czas zwiedzajcym umilay ze-spoy ludowe z regionu kujawsko--pomorskiego, zarwno wokalne, jaki taneczne - m.in. bydgoskie Pomie-

nie czy Jezioranie. Kultur regionuborowiackiego, kujawskiego i kraje-skiego zaprezentoway zespoy We-soe Gospodynie z Koronowa orazzesp Wrzos z Sicienka. Na sceniewystpi take chr Dzwon, zespBrzozowiacy oraz Jamaro Sveto,woski wykonawca Guido Crucilloi kabaret Miodzio. Do oddawaniakrwi zachca uczestnikw jarmarku,

radny powiatu bydgoskiego AndrzejKubiak, pomysodawca i koordynatorakcji Szlakiem omiu kropli nadziei.

Tegoroczny Jarmark Kujawsko--Pomorski by take okazj do zapre-zentowania dorobku dziaajcych wBydgoszczy organizacji pozarzdo-wych i Warsztatw Terapii Zajciowej.Wzorem lat ubiegych swoje stoiskopromocyjne wystawi rwnie powiatbydgoski. Panie z KGW w Kruszynieserwoway przy nim pyszne potrawy iciasta m.in. urek, pierogi oraz sernik zros. Uczestnicy jarmarku mogli rw-nie otrzyma foldery i gadety zwi-

zane z powiatem bydgoskim.Licznie zgromadzona w tym roku

publiczno moga naby wypieka-ne tradycyjn metod chleby, miodyprosto z pasieki, powida strzeleckie iinne przetwory przygotowane przezKoa Gospody Wiejskich z naszegoregionu. Potrawy te wziy udzia wrarytasowym konkursie. Przyznano

jedno pierwsze miejsce, dwa drugie itrzy trzecie miejsca. Wrd laureatwznaleli si: Zoty Rarytas okrasa zgsiny Ludwika Mrwczyskiego z

Michalina; Srebrny Rarytas mi

z ostropestu plamistego z Pasi

Gucio pastwa Stoek z Prusz

Pomorskiego oraz kiszka biaa w

pucie Stowarzyszenia Mionik

Ziemi Krajeskiej; Brzowy Raryt

gobki z kasz Koa Gospody W

skich Bytkowice, ser dugo dojrzew

jcy z penego mleka krowiego g

spodarstwa ekologicznego past

Klomeckich z Jeewa oraz powida

liwki wgierki z miodem Zdzisa

Brzykcy z Luszkowa.

Kto nie chcia uzupenia swo

spiarni na zim, mg na miejs

skosztowa placki ziemniacza

pajdy chleba ze swojskim smalce

i kiszonym ogrkiem oraz wiele ptraw regionalnych. Sporym zainte

sowaniem mieszkacw cieszyy

rwnie stoiska rkodziea i kultu

ludowej. Ciekawostk na tegorocz

imprezie bya prezentacja broni,

maych pistoletw poprzez rewolw

ry do broni maszynowej, ktra r

nie cieszya si ogromnym zainte

sowaniem.

Kolejny jarmark za namiW niedziel wrzenia na mylciskiej polanie odby si ju po raz jedenastyJarmark Kujawsko-Pomorski, na ktrym producenci rolni, posiadacze certyfikatw lokalnych

produktw, koa gospody wiejskich, a take twrcy ludowi prezentowali swoje wyroby

Drogowcy nie zwalniaj tempa

Zota polska jesie sprzyja inwestycjom na drogach powiato-wych. Zakoczono ju, m.in. prace pomidzy ochowem i Mu-rowacem, remont jezdni w Mkowarsku oraz budow chodni-ka w Goncarzewach. A to jeszcze nie wszystko

Cz z nich zostaa zaplanowana wcze-

niej, zdarzaj si jednak takie, ktre

s wynikiem biecych potrzeb zga-

szanych przez mieszkacw powiatu

- tumaczy starosta bydgoski Wojciech

Porzych. - Tak czy inaczej zawsze nad-

rzdnym celem tych prac jest poprawa

bezpieczestwa uytkownikw drg, a

dopiero w dalszej kolejnoci zwiksze-

nie komfortu korzystania z nich.

Jak ju wczeniej informowalimy,

zakoczono niedawno realizacj inwe-

stycji pn. Rozbudowa drogi powiatowej

nr 1536C ochowo Lipniki. Odcinek od

ochowa do Murowaca. Ostatecznego

odbioru dokonano 15 wrzenia br. W po-

rozumieniu midzy Starostwem Powiato-

wym oraz Gmin Biae Bota na drodze tej

zostay zamontowane progi zwalniajce

w okolicy mostu przez Kana Notecki, co

wprost powinno si przeoy na zwik-

szenie bezpieczestwa ruchu drogowego

w tym rejonie.

Drogowcy wykonali rwnie zainicjo-

wany przez radnego powiatu bydgoskiego

Macieja Muzioa remont drogi powiato-

wej 1514C Mkowarsko Sokole Kunica

Koronowo w Mkowarsku na dugoci ok.

650 m. Zakoczono rwnie wykonywanie

nakadek bitumicznych na drogach powia-

towych o cznej dugoci prawie 13 km. Zzaplanowanych prac pozostaa do uoe-

nia jedynie nakadka w centrum Sicienka.

Bezpieczestwo uczestnikw ruchu

szczeglnie pieszych z pewnoci po-

prawi budowa chodnikw w cigu drg

powiatowych. Udao si ju zakoczy pra-

ce zwizane z budow chodnika w miej-

scowoci Goncarzewy przy drodze powia-

towej nr 1910 C Samsieczynek Wojnowo

na terenie gminy Sicienko (d. ok. 329 m)

oraz w miejscowoci ochowo przy dro-

dze powiatowej nr 1926 C Nako Gorze

Bydgoszcz na terenie gminy Biae Bota

(d. ok. 35 m). Wyoniono ponadto wyko-

nawc przebudowy drogi powiatowej nr1910C Samsieczno Wojnowo, polegaj-

cej na wykonaniu chodnika w miejscowo-

ci Sicienko. Dugo przebudowywanego

chodnika to ok. 130 m.

- Nie zapominamy rwnie o budowie

zatok przy drogach powiatowych - przy-

pomina starosta Wojciech Porzych. - Zna-

my ju wykonawc budowy zatoki w Trze-

mitowie przy drodze powiatowej 1527C z

Prosperowa do Wojnowa. Ogosilimy te

ju przetarg na roboty budowlane zwiza-

ne z rozbudow drogi powiatowej 1522C

z Wtelna do Gocieradza, polegajc rw-

nie na budowie zatoki autobusowej weWtelnie.

Coraz nowsze KarolewoZesp Szk Agro-Ekonomicznych powikszy si

ju o trzy nowoczesne pomieszczenia do nauki, adziki rodkom z budetu wojewdztwa wzbogasi jeszcze o stanowiska komputerowe, maszynyrolnicze, plac manewrowy i budynek inwentarski

Na pocztku czerwca br. podpisana zo-staa umowa o dofinansowanie w ramachRPO Wojewdztwa KujawskoPomor-skiego projektu pn. Remont i adaptacjasal dydaktycznych do praktycznej naukizawodw rolniczych w Zespole SzkAgro-Ekonomicznych w Karolewie.Powiat Bydgoski otrzyma blisko tysicy zotych dofinansowania na prze-prowadzenie remontu i zakupy wyposa-enia do pracowni, dziki ktrym dopo-saone miay by hala maszyn, warsztatyszkolne oraz pracownie gastronomiczna,architektury krajobrazu, prowadzeniaprodukcji rolniczej, rysunku techniczne-go i pracownia obsugi goci.

Szkoa zyskaa trzy nowoczesne po-mieszczenia do nauki zawodw gastrono-micznych. Koszt adaptacji to blisko ty-sicy z, z czego ponad tysicy to rodki

RPO. Kolejnym etapem podnoszenia jakociksztacenia w tej szkole bdzie kompletne

wyposaenie szeciu stanowisk do naukzawodach: technik ywienia i usug gastnomicznych, technik ywienia i gospodstwa domowego oraz kucharz.

Dziki realizacji projektu jednostkaKarolewie wzbogaci si te, m.in. o stawiska komputerowe wraz z urzdzeniaperyferyjnymi i oprogramowaniem scjalistycznym oraz kompleksowe stawiska do sporzdzania potraw i napojw pracowni gastronomicznej. Dodatkopobierajcy nauk w zawodach rolniczybd mogli doskonali swoje umiejtnopraktyczne w oparciu o nowoczesne mszyny i urzdzenia, w tym pugi, agreguprawowe, rozsiewacze nawozw, przydy pomiarowe klimatycznych i glebowyczynnikw siedliska. Wykonany zostaplac manewrowy do nauki jazdy, a pomieczenia garaowe zostan zaadaptowane

wielofunkcyjny budynek inwentarski z wposaeniem.


9/24

Poza Bydgoszcz www.pozabydgoszcz.pl Pitek wrzenia r. region

Paacowa ksika kucharska

Ryba: 400 g filetu z

sandacza, 100 g mki, sl, pieprz cytryno-

wy, 200 ml oleju.

Sandacza naley poporcjowa, posypa

sol i pieprzem cytrynowym oraz po-prszy mak, a nastpnie uoy na pa-telni na rozgrzanym tuszczu. Smay na

rumiany kolor przez ok. 10 minut.

Rozmrozi szpinak, doda jajko, prze-ciniety przez prask czosnek, ga-k muszkatoow, sl, pieprz, oraz mk.Uformowa kotleciki i smay na patelniprzez ok. 10 min z jednej i drugiej strony.

Na patelni wrzuci pokrojn cebulki podsmay. Do tego doda pokro-jone grzyby, przyprawi to czosnkiem, ty-miankiem, sol i pieprzem. Gdy si chwilpodsmay, doda mietan i zagotowa.

Uoy na talerzu na przemian sanda-cza, placuszek szpinakowy i pola so-sem grzybowym.

SMACZNEGO

Sandacz w sosie borowikowym na placuszkach szpinakowych

Placuszki:

300 g szpinaku(mroone li-cie),

1 jajko, 1/2 zbku

czosnku gaka muszka-

toowa, 150 ml oleju, 100 g mki,

sl, pieprz.

Sos grzybowy: 200 g grzybw

(borowiki, podgrzybki),

1/2 cebuli, mietana, 50 ml oleju, czosnek, tymia

nek, sl, pieprz.


10/24

Poza Bydgoszcz www.pozabydgoszcz.pl Pitek wrzenia r.Gmina Dobrcz

Micha Ciechowski

O4-letniej Julii Langowskiej pi-salimy ponad miesic temu.Mieszkanka Kotomierza, w wy-niku przepukliny oponowo-rdzeniowej,urodzia si ze znieksztaconymi stpka-mi. Szans na lepsze ycie jest seria ope-racji. Podejm si tego lekarze z Poznania.Aby do tego doszo, rodzice dziewczynkimusz uzbiera cznie prawie p milio-na zotych. Dziki naszym Czytelnikomna konto kliniki wpyna ju spora sumapienidzy.

Pierwsz operacj zaplanowano naluty 2015 roku. Wtedy te lekarze podej-m si prby odpowiedniego uoeniastp. Specjalici, tu po porodzie, stwier-dzili bowiem u dziewczynki znieksztace-nie kosko-szpotawe.

- Julia, by mc samodzielnie poruszasi po mieszkaniu, kadzie si na desko-rolk - mwi Barbara Langowska, mamadziewczynki. - Lec na brzuchu, za po-moc rczek, przemieszcza si z pokojudo pokoju. Nki za sob tylko cignie.

Do trzech razy sztuka

Juli Langowsk czekaj w sumie trzy

operacje. Doliczajc do nich koszty reha-bilitacji i najpotrzebniejsze zwizane z nirzeczy, rodzice bd musieli zapaci oko-o p miliona zotych. Wszystko dlatego,e znajdujcy si w Poznaniu gabinet or-topedyczny, w ktrym leczy prof. dr hab.med. Marek Napiontek, nie ma podpisa-nej umowy z Narodowym FunduszemZdrowia.

- Oddalibymy wszystko za to, aby

crka zostaa zoperowana - dodaje mamadziewczynki. - Nie dysponujemy jednaktak wielk kwot, a koszt pierwszej ope-racji to a 15 tysicy zotych.

Kolejne dwie bd miay na celuusprawnienie kolan, ktrych dziewczyn-ka nie zgina oraz rekonstrukcj zwichni-tego biodra. Jak zaznaczaj rodzice - nadzie dzisiejszy wiedz, e mimo wszyst-ko ich dziecko nadal nie bdzie mogo

chodzi.- Julia korzystaa z rehabilitacji w jed-nym z bydgoskich szpitali - dodaje Barba-ra Langowska. - Nie widzielimy jednakpoprawy, zdecydowalimy si wic naoperacj. Lekarze uwiadomili nas o jejskutkach. Chcemy jednak zrobi wszyst-ko, aby codzienne ycie naszej crki byopo prostu atwiejsze.

Codzienno w Kotomierzu

Podczas wakacji Julka spdzaa czasna zabawach. Rodzice zabierali j na spa-cery, ale jak podkrelaj, dziewczynka ro-nie, a wzek, ktry zakupili, staje si poprostu za may. Na nowy sprzt brakujeim pienidzy, gdy wszystkie oszczdno-ci przeznaczyli na finansowanie leczenia.

- Operacja i niezbdne rzeczy do co-dziennego uytku pochaniaj wikszofunduszy - mwi mama dziewczynki. -Julia nie trzyma moczu, potrzebne s wicpampersy. eraz nie moemy sobie po-zwoli na specjalny wzek lub balkonik,aby moga si samodzielnie i w wygodnysposb porusza po domu. Oszczdzamy,a jednoczenie apiemy si kadej finan-sowej deski ratunku.

Z tak pomoc przyszli mieszkacygminy a nawet powiatu. Po informacji

w mediach na konto poznaskiej klinspywaj drobne sumy. Z ma Juli zacli si te kontaktowa nasi Czytelnicy.

- Odwiedzia nas pani z Bydgoszcktra chciaa po prostu pozna nacrk i si z ni przywita - dodaje madziewczynki. - akie gesty s bardzo mi daj poczucie, e nie jestemy z twszystkim sami. Pomoc dla Julii orgazuje rwnie Szkoa Podstawowa w Komierzu oraz lokalni sotysi i radni.

Rodzice Julii prawie codziennie otrmuj informacje z kliniki w Poznano wpywajcych na konto pienidzaSuma zebrana do tej pory pozwoli na pkrycie pierwszych kosztw zwizanycoperacj. Prawie 7 tysicy to t ylko krow morzu potrzeb, jednak zdrowie i pikumiech czteroletniej Julki wart jest w

cej ni p miliona zotych.

Umiech wart p milionaPonad tysicy zotych - tyle wpyno ju na konto poznaskiej kliniki, w ktrej maa Julkaprzejdzie pierwsz skomplikowan operacj nek. Wszystko dziki ofiarnoci naszych Czytelnikw

W padzierniku dla -letniej Julii Szkoa Podstawowa w Kotomierzu

zorganizuje charytatywny bieg.

FO.

NADESANE

WDobrczu stawiaj na aktyw-no. ylko w tym roku douytku oddano trzy placezabaw - dwa w Dobrczu oraz jeden wGdeczu. Kolorowe drabinki, st doping-ponga przycigaj w te miejscanie tylko tych najmodszych.

- Budowa placw zabaw w regioniemoliwa bya dziki dofinansowaniu zProgramu Rozwoju Obszarw Wiej-

skich w ramach dziaania Odnowa irozwj wsi za porednictwem Lokal-nej Grupy Dziaania rzy Doliny - in-formuje Anna Kutkowska, penomoc-nik wjta ds. promocji gminy. - cznykoszt realizacji zadania wynis prawie115 tysicy zotych.

Inwestycje doszy do skutku dzikiwadzom samorzdowym, ktre sku-tecznie ubiegay si o dofinansowanie.Na budow placw zabaw oraz siownizewntrznych Unia Europejska dooy-a ponad 70 tysicy zotych.

W regionie od 2010 roku powstaoju ponad 20 miejsc do zabaw, m.in.w Kozielcu, Strzelcach Grnych i Dol-nych, Kotomierzu oraz przy przedszko-lu w Borwnie. eraz w planach inwe-

stycyjnych znajduje si wyposaenietych miejsc w popularne ju siownie

pod chmurk.- Obecnie gmina realizowa bdzie

projekt doposaenia istniejcych pla-cw zabaw w siownie zewntrzne - do-daje Kutkowska. - Mamy nadziej, e wten sposb do aktywnego wypoczynkuna wieym powietrzu zachcimy nietylko dzieci, ale rwnie modzie i do-rosych.

Place zabaw i siownie nie s jedy-

nymi inwestycjami do aktywnego sp-dzania czasu w regionie. Wraz z roz-poczciem nowego roku szkolnego douytku zostaa oddana take sala gim-nastyczna w Zespole Szk w Borwnie.

- Sala sportowa w Borwnie byapotrzebna - mwi Krzysztof Szala, wjtgminy Dobrcz. - Liczba uczniw wszkole kadego roku si zwiksza. Miej-scowo rwnie stale si rozwija.

Aktywna rozrywkaw gminieOd kilku lat w gminie Dobrcz zauway monanowoczesne place zabaw. Niedugo przy hutawkach i zjedalniachpowstan rwnie zewntrzne siownie

Jednym z ostatnich zdarze na drodzekrajowej nr 5, Bydgoszcz-wiecie, wAlei Dbowej koo Borwna, bya koli-zja 4 samochodw. rzy osoby zostay prze-

wiezione do szpitala. Do podobnego zda-

rzenia doszo rwnie rok temu - wtedy po

zderzeniu piciu samochodw osobowych i

ciarwki do szpitala trafio 5 osb.

akich i groniejszych wypadkw w Alei

Dbowej i na skrzyowaniu z drog krajo-

w nr 5 byo wicej. Wanie z tego powo-

du wjt gminy Dobrcz, Krzysztof Szala, na

spotkaniu z przedstawicielami policji i za-

rzdc drogi stwierdzi, e skrzyowanie jest

jednym z najniebezpieczniejszych miejsc wgminie.

- Problem bezpieczestwa na tym odcin-

ku zainicjowa jeden z mieszkacw, ktry

rwnie uczestniczy w zebraniu - mwi

wjt. - Wsplne rozmowy byy pierwszym

po wielu latach powrotem do tematu - prby

rozwizania udrki wielu kierowcw.

Drog powiatow dziennie porusza si

kilka tysicy pojazdw. Aby zminimalizo-

wa zagroenie wypadkami, wprowadzono

dodatkowy znak poziomy, tzw. podwj-

n cig. Podczas wstpnych rozmw z

przedstawicielami policji, dyrektorem Re-

gionalnej Dyrekcji Ochrony rodowiska,

komendantem Ochotniczej Stray Poar-

nej Dobrcz, zarzdc drogi krajowej nr 5,

przedstawicielem Generalnej Dyrekcji DrgKrajowych i Autostrad oraz powiatu bydgo-

skiego zaprezentowano przykadowe r

wizania na skrzyowaniu.

- Wsplnie znalelimy kilka rozw

za problemu, ktry dotyczy zarwno k

rowcw, jak i mieszkacw gminy - dod

wjt. - Pierwszym z nich jest budowa tr

ciego pasa drogi, tzw. lewoskrtu. Drug

pomysem - wprowadzenie ruchu jednok

runkowego, co moe wiza si z du re

ganizacj na drodze.

Wszystkie te rozwizania uzalenio

s od decyzji Regionalnej Dyrekcji Ochr

rodowiska, ktra zaopiniuje zdjcie och

ny z dbw.

- Aleja Dbowa, znajdujca si wzddrogi krajowej nr 5, jest uznana za pom

przyrody - przypomina Krzysztof Szal

Przy jej powoaniu zawieraa 245 drzew. D

cyzja o przebudowie skrzyowania wie

z wyciciem wiekowych dbw.

Mona jednak temu zapobiec i uchro

pomnik przyrody. Za okoo dwa lata ru

przebudowa drogi S-5.

- a inwestycja w przyszo ci skutkow

bdzie obnieniem si ruchu na drogach

regionie - podsumowuje wjt gminy D

brcz. - Aleja Dbowa stanie si zatem dr

lokaln, na ktrej obowizywa bd tro

inne zasady. Rozmowy wci jednak trw

Poprawa bezpieczestwa w gminie jest sp

w priorytetow.

(M

(Nie)bezpieczniena drodzeWjt gminy Dobrcz debatowa z

policj i subami drogowymi o bezpieczestwie na S5

POMOCAby pomc Julce, mona przela do

woln kwot na konto:Ortop Poliklinika

BZ WBK 2 Oddz. Pozna: 14 10901362 0000 0001 1631 6025

z dopiskiem:operacja Julia Langowska

Micha Ciechowski

W padzierniku dla -le tniej Julii Szkoa Podstawowa w Kotomierzuzorganizuje charytatywny bieg.

FO.UG DOBRCZ


11/24

Poza Bydgoszcz www.pozabydgoszcz.pl Pitek wrzenia r. Koronowo

omasz Skory

Kogo by w Koronowie nie zapyta,ktr z lokalnych legend pami-ta najlepiej, niemal kady odpo-wie, e opowie o Diabelskim Mynie.Historia mynarza Piotra, ksiniczkiasieki, piekielnej kltwy i mioci od-zyniajcej czar rozbudza wyobrani

mieszkacw gminy od roku. Wte-dy ukazao si pierwsze wydanie koro-nowskich legend zatytuowane wanieajemnica Diabelskiego Myna.

- o jedna z najpopularniejszych lo-kalnych opowieci - przyznaje ZenonRydelski, dyrektor Miejsko-GminnegoOrodka Kultury. - Sam d arz j wielkim

entymentem, bo jako mody chopak, apniej te jako dorosy, czsto odwie-dzaem okolice myna. Podoba mi sibaniowo tej historii, pojawia si wniej mio ksiniczki do prostego my-narza, magia oraz diabelskie moce. Czo-wiek tskni za takimi opowieciami, bokojarz mu si z baniami z dz iecistwa.

Grzegorz Myk z Punktu Informacjiurystycznej w Koronowie podkrela zkolei walory historyczne tej legendy.

- czy ona dwa istotne elementy zkrajobrazu Koronowa histori wybu-dowania Diabelskiego Myna oraz gene- nazwy zamku w Nowym Jasicu. Dzi to dwa spord najbardziej charak-erystycznych zabytkw naszej gminy -umaczy przewodnik.

Ksika autorstwa adeusza Mul-

taskiego, nieyjcego ju zaoycielaowarzystwa Mionikw Ziemi Koro-nowskiej, wznawiana bya kilkukrotnieprzy rnych okazjach. Na przeszo stustronach, oprcz legendy o Diabel-skim Mynie, znajdziemy w niej jeszczeosiemnacie innych opowieci, a naj-nowsze, czwarte ju wydanie Legendkoronowskich, ktre wanie ujrzaowiato dzienne, wzbogacone zostao po-nadto o pierwszy Sownik gwary lokal-nej, tumaczcy znaczenie takich regio-nalizmw, jak: blyrwa, drilka, kaendyczy radyski. - Legendy zawsze darzyem wielk

sympati i odbieraem bardzo osobi-

cie, bo miaem okazj zna ich autora -

mwi Stanisaw Gliszczyski, burmistrzKoronowa. - Profesora Multaskiegopoznaem w latach siedemdziesitych,bdc jego uczniem. Jako mody czo-wiek uczszczaem te do domu kultury,w ktrym pracowa i pamitam, e juwtedy wspomina o tych opowieciach.

Kilka lat pniej pierwszy raz ukazaysi one drukiem. Byem bardzo rad, enaszej bibliotece udao si przygotowaprojekt kolejnego wydania i otrzymawsparcie na jego realizacj. Miejska Biblioteka Publiczna na wy-danie ksiki otrzymaa tysicy zotych

ze rodkw samorzdu wojewdztwa.

Projekt zrealizowano przy pomocy Urz-du Miejskiego, Pedagogicznej Bibliotekiw Koronowie, owarzystwa MionikwZiemi Koronowskiej oraz samych miesz-kacw gminy, ktrzy pomogli instytu-cjom w gromadzeniu hase do Sownikagwary lokalnej. Legendy zostay zilu-strowane fotografiami Katarzyny Kar-wat, a Sownik ozdobi swoimi rycina-mi rysownik Jan laski. Publikacj przygotowan przez wy-dawnictwo LOGO mona kupi w cenie, z w Punkcie Informacji urystycz-nej oraz siedzibie Miejskiej BibliotekiPublicznej. Joanna Jarzewska, dyrek-

torka MBP, zapytana o ksik, zwraca

przede wszystkim uwag na styl, w jakimzostaa napisana, ale ma problem, bywskaza ulubion legend. - Ciko wybra tylko jedn, gdywszystkie zasuguj na uwag i zostaynapisane pikn polszczyzn. Skoro jed-nak mam wskaza jedn z nich, niechbdzie to legenda o wiedmach z Grabi-

ny. Dotyczy najbliszych nam terenw, aopisana jest ciekawie i barwnie. Wedug legendy okolice Koronowazamieszkiwa miay zoliwe czarowni-ce. Jdze, zanoszc si miechem, latayna miotach, truy kozy, zatykay komi-ny, przez co ludzie dusili si dymem, a wkocu porway te mod dziewczyn.Jak odzyskaa wolno i co koronowianie

musieli zrobi, by je przepdzi? egodowiemy si, sigajc po najnowsze wy-danie Legend.

Syszelicie, e koci w Byszewie pochono jezioro? Wiecie, czyj duch bka si po wzgrzuw Srebrnicy? Skd wziy si nazwy Wierzchucin, Mkowarsko czy Gocieradz? Nie? Najwysza porasign po Legendy Koronowskie

Legendy ju poraz czwarty

FO. KAARZYNAKARWA

Ju wkrtce okae si, jak wane zajmujemiejsce na turystycznej mapie woje-wdztwa zajmuje Jarmark Cysterki po-czony z inscenizacj bitwy z Krzyakami

pod Koronowem. W ramach Odkrywcy

wydarzenie toczy bj ju w drugim

tapie konkursu. Czy zdobdzie tytu laure-ata, zaley od iloci oddanych na nie gosw

w drodze plebiscytu.

- Zgaszajc inscenizacj do Odkrywcy

, chcielimy zwrci uwag Polakw na

ej wyjtkowy charakter - tumaczy Marlena

Przyby ze Starostwa Powiatowego w Byd-

goszczy. - Z pewnoci ma due znaczenie

dla rozwoju turystyki w naszym regionie

jednoczenie napdza ssiadujce z ni

orodki rekreacji, gastronomi i baz noc-

egow. Wany jest te aspekt edukacji mo-

dziey z zakresu wiedzy historycznej.

Do gwnych atrakcji imprezy nale:

urniej bojowy z udziaem zawodnikw ze

cisej czowki Polski, pokaz rycerzy kon-

nych oraz Legionu Rzymskiego RAPAX.

Oprcz tego, w ramach imprezy, odbywa si,

m.in. mecz piki rycerskiej, nocne palenie

wioski nawizujce do najazdu Krzyakw

na Byszewo oraz gwd programu - insce-

nizacja synnej bitwy.

Mimo i wydarzenie odbywa si w ci-

gu dwch dni, jego przygotowanie zajo

wykonawcy p roku. Wiernie odwzoro-

wana atmosfera redniowiecznych czasw

to najczstsza pochwaa wskazywana przezuczestniczcych w nim turystw.

- Przejcie do finau napawa mnie dum,

zwaywszy na ogrom pracy woony w reali-

zacj projektu - mwi Patryk Mikoajewski z

Pracowni Kowalstwa Dawnego. - Zaatwie-

nie ubezpiecze dla ludzi i koni, sprowa-

dzanie zwierzt z Gniezna, inscenizatorw z

caej Polski to zaledwie cz z zada, ktry-

mi musiaem si zaj. eraz pozostaje tyl-

ko wyprzedzi w plebiscycie oru za p

ceny i Weneck Noc z Parowozami!

O zwycistwie zadecyduj smsy oraz

gosy oddane za porednictwem strony in-

ternetowej. Aby odda gos na Jarmark na-

ley wysa sms o treci WP. pod numer

. Gosowanie potrwa do wrzenia

do godz. .. Szczegy znale mona na

stronie www.koronowo.pl.

(M)

Jeszcze tylko do koca tygodniabdzie mona oddawa gosy na JarmarkCysterski w konkursie Odkrywca .

Zagosuj na cystersw

Wadze Koronowa, DbrowyChemiskiej oraz StarostwoPowiatowe w Bydgoszczy za-praszaj wszystkich mieszkacw oraz ro-werzystw z regionu na uroczyste otwarcie

drg rowerowych zbudowanych w ramachprojektu partnerskiego Budowa cieek wpowiecie bydgoskim, chemiskim i miecieBydgoszcz.Uroczystoci rozpoczn si o godz. .od przecicia wstgi na skrzyowaniu przydrodze wojewdzkiej nr w DbrowieChemiskiej, czyli na granicy powiatwbiorcych udzia w projekcie. Gwna czspotkania odbywa si bdzie jednak naterenie gminy Koronowo. Rowerzyci spo-tkaj si o . w Gocieradzu przy starejmleczarni skd przejad do Okola, gdzie nazabytkowym mocie kolejki wskotorowejczeka na nich bd pozostali gocie.Z wiaduktu uroczystoci przenios si doGimnazjum nr przy ul. Pomianowskie-go w Koronowie. W programie imprezyznajdzie si, m.in. wystp modziey oraz

recital Joachima Perlika. (S)

padziernika maby gotowa ciekarowerowa Koronowo--Bydgoszcz-Toru.

Na nowecieki

Przypomnijmy, e wbibliotece dostpne s

te jeszcze Smaki ZiemiKoronowskiej - bogato

ilustrowana ksika zprzepisami mieszkacwgminy, w tym czonki

K Gospody Wiejskich.Publikacj mona naby

w cenie 35 z.


12/24

Poza Bydgoszcz www.pozabydgoszcz.pl Pitek wrzenia r.Gmina Osielsko

omasz Wicawski

Nie od dzi wiadomo, e na rynkupracy lepiej stoj notowania in-ynierw po politechnikach niabsolwentw studiw humanistycznych.Modzie coraz szybciej musi podejmo-wa decyzj o specjalizacji w swojej cie-ce nauczania. atwiej j podj majc ro-zeznanie w temacie. Ptora tysica uczniw z gimna-zjw regionu bdzie uczestniczy w pro-

jekcie "Region Nauk cisych". - Nasi uczniowie wezm udzia w do-datkowych zajciach m.in. z fizyki z ele-mentami meteorologii, biologii i chemiiw medycynie oraz geografii turystycznejz jzykiem angielskim - mwi Ewa Kra-ska, dyrektor Gimnazjum nr im. JanuszaKorczaka w odowie. - Warto wdraatakie programy, bo pozwalaj one mo-dym ludziom poszerzy wiedz, ktrprzyswajaj w ramach realizacji podstawyprogramowej. Celem projektu Region Nauk ci-sych jest wyrwnanie szans edukacyj-nych uczniw i uczennic szk gimnazjal-nych pochodzcych z obszarw wiejskichoraz zmniejszenie dysproporcji w ichosigniciach naukowych. Projekt bdzierealizowany w ramach trzech moduw

zaj specjalistycznych i interdyscypli-narnych we wsppracy z Kujawsko-Po-morskim Centrum Edukacji Nauczycieliw Bydgoszczy.

Kademu wedug potrzeb

Pierwszy modu skierowany jest dogimnazjalistw osigajcych niezadowa-lajce wyniki w nauce i zakada prze-

prowadzenie godzin zaj eduka-cyjnych z zakresu geografii turystycznejz jzykiem angielskim, arytmetyki orazprzyrody z elementami zdrowego y-wienia. W zajciach wemie udzia uczniw. Zajcia w s zkoach i wietlicachrozpoczy si w poowie wrzenia. - o kontynuacja realizowanego z po-wodzeniem w ubiegych latach naszegoskierowanego do modziey projektu re-

gionalnych k fizycznych, matematycz-nych, informatycznych i astronomicz-nych - mwi o projekcie Piotr Cabecki,marszaek wojewdztwa kujawsko-po-morskiego. - Ofert dodatkowych zajz zakresu przedmiotw cisych adresu-

jemy zarwno do uczniw, ktrzy majtrudnoci w nauce, jak i do tych, ktrzywietnie sobie z ni radz i chc rozwijaswoje zainteresowania.

W drugim module wsparciem ob-jtych bdzie uczniw zagroonychprzedwczesnym wypadniciem z systemuowiaty, ktrzy wezm udzia w warszta-tach specjalistycznych z wykorzystaniemtechnologii informatyczno-komputero-wych, terapii psychologiczno-pedago-gicznej oraz socjoterapii z elementamikultury fizycznej. Ponadto, w module

przewidziano rwnie zajcia z doradz-twa zawodowego oraz warsztaty aktywi-zujce. cznie szkoy przeprowadz godzin zaj. Zajcia w szkoach i wietli-cach rozpoczy si w poowie wrzenia.

Szansa dla modych

rzeci modu skierowany jest do najzdolniejszych uczniw i podzielony na komponenty biologi, chemi i fizykw medycynie, zajcia warsztatowe z fizyki(take w jzyku angielskim) z elementa-mi meteorologii oraz matematyk w po-

czeniu z ekonomi. W ramach mod

przeprowadzonych zostanie god

lekcyjnych. Pocztek zaj zaplanowa

na poow padziernika.

Wszyscy uczniowie biorcy udzia

projekcie otrzymaj pomoce nauko

Realizacja przedsiwzicia potrwa

czerwca.

- Kadra pedagogiczna dokonaa sel

cji uczniw do poszczeglnych modu

- mwi dyrektor szkoy z gminy Osiels

- Mam nadziej, e wsppraca z inny

placwkami i wymiana dowiadcze p

zwoli nam osign zadowalajce efe

wdraania tego programu.

Wadze gminy s rwnie zadowol

z takiego rozwoju spraw.

- Za placwki edukacyjne na tere

naszej gminy odpowiadaj osoby kom

tentne - mwi Wojciech Sypniewski, w

gminy Osielsko. - Ich zadaniem jest d

nie o w ykorzystywanie wszystkich mo

woci rozwoju naszej modziey. Std

szkoy bior udzia w wielu program

zewntrznych m.in. wymianach modz

y, a take projektach edukacyjnych z r

nych dziedzin. Dzisiejsze szanse mody

ludzi ze wsi s nieporwnywalne z ty

sprzed kilkudziesiciu lat.

Uczniowie gimnazjum w odowie w gminie Osielsko wezm udzia w dodatkowych lekcjachfizyki, chemii i biologii. Wszystko w ramach wojewdzkiego projektu edukacyjnego

Przyszo w cisychumysach

Co kuchnia staropolska ma nam dzi do za-

oferowania?

Znale w niej mona wiele wyjtkowych

produktw, poczynajc od dziczyzny: saren,

jeleni, a nawet ubrw, przez grzyby i zioa

rosnce w naszych lasach, po miody pitne:

ptoraki, dwjniaki i trjniaki. Do ask

wracaj te u nas stare i nieco zapomniane

ju warzywa, jak skorzonera i topinambur,

ktre niegdy gociy na polskich stoach

czciej ni ziemniaki, a wraz z nimi kapo-

ny, czyli specjalnie przyrzdzone koguty.

Charakterystyczne dla naszej kuchni s te

zupy: ur, barszcz czy typowo polska - czar-na polewka.

Wyrniamy si kulinarnie na tle europej-

skim?

Kady kraj ma swoje charakterystyczne

dania. Przez nasze pooenie na mapie i

zwizan z nim histori w kuchni mona u

nas znale naleciaoci zarwno ze wscho-

du, jak i zachodu. Kuchnia lska wiele ma

wsplnego z kuchni niemieck, a wszelkie-

go rodzaju kluski przywdroway do nas zza

granicy rosyjskiej. Na wiecie uwaa si, e

kuchnia polska jest tusta, ale smaczna. Na

pewno wyrnia nas bogactwo lasw, se-

zonowo i przetwory w soikach: kapusta,

ogrki, demy i kompoty.

Dlaczego warto sprbowa dziczyzny?Bo to zdrowe, chude, bardzo wartociowe

miso. Wyrnia si tym, e jest w peni na-

turalne, nie pochodzi od zwierzt sztucznie

karmionych. aki jele czy sarna jedz tylko

to, co znajd w lesie, dorastaj na wolnoci i

nie s faszerowane chemi, co przekada si

pniej na smak ich misa.

Mam jednak wraenie, i sporo osb pr-

buje dziczyzny raz, na zasadzie ciekawostki,

myli dobre, ale bez szau i wicej do niej

nie wraca...

Do dziczyzny trzeba si przyzwyczai. Ze

wzgldu na t swoj naturalno jest inna

ni miso pochodzce od zwierzt gospo-

darskich. Przyznam, e gdy prbowaem jejpo raz pierwszy, te nie byem szczeglnie

zachwycony. eraz smakuje mi jednak zu-

penie inaczej i nie mam wtpliwoci, e to

bardzo dobre miso.

Zdaje si jednak, e to produkt do luksu-

sowy...

roch tak, nie naley ono do najtaszych.

Kupujc wieprzowin, pacimy z/kg,

podczas gdy ceny surowej dziczyzny potrafi

zaczyna si od z/kg. Gotowe przetwo-

ry s jeszcze drosze. Z tego powodu wiele

osb nigdy ich nie prbowao. Przykad z

ycia: na moim osiedlu mieszka okoo

rodzin, z tego dziczyzn prbowao moetylko z nich. Podejrzewam, e w skali

kraju jest podobnie. Gdyby to miso byo

powszechniejsze, byoby tasze. I na od-

wrt: gdyby byo tasze, na pewno staoby

si popularniejsze. Ludzie boj si troch

przygotowywa potrawy z dziczyzny, bo jej

nie znaj. Nawet moja ona mwi, e woli

z ni nie eksperymentowa. Boi si zepsu

potraw z tak drogiego misa.

Przygotowanie dania z dzika czy sarny rni

si czym od da z woowiny lub wieprzo-

winy?

S to misa, ktre trzeba dobrze macerowa.

Z wieprzowiny atwo wydoby smak, nato-

miast krliki czy poldwice z sarny powin-

ny polee nawet do dwch dni w lodwce.

Stosuje si te inne przyprawy jaowiec,tymianek, rozmaryn. Dziczyzn mona na-

trze musztard, wkada si te w malan

atwo natomiast j zepsu, przesuszajc

patelni.

Zjade kiedy co, co Ci zachwycio?

Sprbowaem kiedy stek z combra jelen

By jeszcze smaczniejszy od steku z pold

cy woowej, ktra swoj drog jest je

cze droszym misem. W kadym razie

stek tak mnie zachwyci, e teraz posiada

go w naszej karcie.

O co najczciej pytaj klienci Chaty Mliwskiej?

Ciko powiedzie, bo s dni, gdy najle

sprzedaj si potrawy z dzika, dni na kr

i takie, w ktre serwujemy najwicej pot

z drobiu. rednio wychodzi na to, e wszy

kiego sprzedajemy po rwno, co pozw

nam stale uzupenia nasze zapasy o wi

produkty. W wielu restauracjach, serw

jcych dziczyzn tylko jako ciekawos

nie wiemy, jak dugo czekaa ona, nim

zamwilimy. Odbija si to na jej sma

podobnie zreszt jak stosowanie gotowy

pproduktw. My nie pozwalamy sobie

korzystanie z kostek rosoowych czy sos

w proszku. Kiedy kto zamawia ros z

anta, gotujemy ros na baancie, a

zwykych porcjach rosoowych. Klient mby zadowolony.

Chata Myliwska obchodzi w tym roku pitnaste urodziny. Z tej okazji o kulinarnych tradycjachi sposobach przyrzdzania dziczyzny rozmawiamy z Marcinem liwiskim, szefem kuchni restauracji w OsielskuDo dziczyzny trzebaprzywykn

Marcin liwiski serwuje sakw z combra jelenia w sosie kurkowym zmarchewkowym puree.

FO. OMASZSKORY

FO.ARCHIWUM


13/24


14/24

Poza Bydgoszcz www.pozabydgoszcz.pl Pitek wrzenia r.Nowa Wie Wielka

Due plany na ten sezon?

Co roku mamy plany i nadzieje, i mylimy oawansie, ale pod koniec sezonu okazuje si,

e czego nam zabrako. Ju sidmy sezon

gramy w A-klasie i zawsze ocieramy si o

podium, lecz niewiele z tego wynika.

W zeszorocznych rozgrywkach druyna

miaa dobry start...

Ostatni sezon by troch nieporadny, bo po

pierwszej rundzie faktycznie prowadzilimy,

ale potem spadlimy na miejsce. W duej

mierze by to efekt zmian kadrowych, bo

stracilimy dwa wane ogniwa zespou. Je-

den z wypoyczonych zawodnikw musia

wrci do Solca Kujawskiego, a nasz Olek

Muranowski przeszed do Brdy wiecie.

Prawa strona si nam przez to osabia i za-

czlimy traci punkty.

Skad si wykrusza?

Uciekaj nam juniorzy modsi. Jeden prze-

szed teraz do Unii Janikowo, drugi do Che-

mika Bydgoszcz. Nie bronimy im, w kocu

jeli s dobrzy, niech graj tam, gdzie bdzie

im lepiej. Jeli w miar wczenie przed roz-

poczciem ligi informuj, e chc odej,

to wiem przynajmniej, czy zgasza si do

rozgrywek, czy nie. Gorzej jak kto ucieknie

za pi dwunasta. Nie mamy zbyt wielu za-

wodnikw, czasem wystarczy, e zabraknie

jednego i pojawiaj si problemy.

Brakuje chtnych do gry?

Nasi gracze to zbieranina z kilku rocznikw.

Na przykad w orlikach graj teraz dzieciaki

urodzone w i roku. Kiedy mona

byo kompletowa druyny z rwienikw,

ale dzi nie ma tylu chtnych w grupach

naborowych. W ogle modziey jest chy-

ba mniej ni przed laty. Jeden z naszych

trenerw to nauczyciel WF-u w miejscowejpodstawwce. Pamitam, jak mwi, e tak

jak kiedy byy trzy klasy z jednego roczni-

ka, tak teraz s dwie. Mniej dzieci we wsi, to

mniej potencjalnych zawodnikw.

Prbujecie ciga ludzi z zewntrz?

Micha Szeremet jest prawie naszym miesz-

kacem, czeka tylko na domek subowy, by

si przeprowadzi do Nowej Wsi, ale gra ju

z nami od jakiego czasu. Po roku nieobec-

noci wrci te Jarosaw apiski. Jednak

ciganie zawodnikw z zewntrz wie si

z finansami, na ktre nie moemy sobie po-

zwoli. Nasz budet przeznaczamy gwnie

na wyjazdy i biece potrzeby. Wiadomo,

im byby wikszy, tym wicej mielibymy

moliwoci. Druyn z Janikowa sta np.

na stypendia dla zawodnikw. o na pewnomotywuje ich do gry.

Zawodnicy Burzy maj problemy z moty-

wacj?

Niektrzy narzekaj, i ciko pogodzi

prac z treningami. Moim zdaniem to tyl-

ko wymwki. Wiadomo - jak kto pracuje

przez cay dzie fizycznie, to ma prawo by

zmczony, ale miganie si od treningw, k

re raz po raz nie pasuj, to troch przesaWszyscy nasi zawodnicy pracuj lub u

si i jeeli kto naprawd chce, jest w sta

poczy jedno z drugim.

Nieatwo pewnie tak organizowa spot

nia, by poczy interesy tylu osb...

Kiedy faktycznie ciej byo organizow

treningi, zwaszcza w chodnej poo

roku, gdy robio si ciemno, nim zawodn

wrcili z pracy do domw. Od kiedy wy

dowano Orlik z owietleniem, moe

trenowa nawet po zmroku. eraz jest no

zaplecze, szatnia pikna - nic tylko przyc

dzi i gra.

Jest kto, kto wyrni si w ubiegym

zonie, z kogo inni zawodnicy powinni b

przykad?Wyrni na pewno naley Radka Leszcz

skiego, naszego kapitana. Bez wzgldu na

jakby nie zagra, nale mu si sowa uz

nia, bo bez niego nie byoby tej druyny.

Czego yczy Burzy w nowym s ezonie

Braku kontuzji i jak najmniej kartek. Sdz

wie nieraz z nimi przesadzaj.

Z Eugeniuszem Grk, prezesem GLKS Burza z Nowej Wsi Wielkiej, rozmawiamy o kopotachz awansem, warunkach do gry i modziey, ktrej ubywa z druyny.

Ubywa chtnychdo kopania

Eugeniusz Grka na boisku GLKS Burza. FO. OMASZSKORY

2 wrzenia w Prdocinie odbdziesi VI Oglnopolski Rajd ury-styczny Grzybobrania w Pusz-

czy Bydgoskiej poczony z V rundMMO PZM Bydgoszcz oraz XIIIrund urystycznego Pucharu PolskiPZM. W imprezie uczestniczy mogczonkowie LZS i PZMot. oraz turyci

zmotoryzowani niezrzeszeni w klu-bach. - Celem imprezy jest uczczenie-lecia dziaalnoci LK Wycz Go-cieradz, popularyzacja motorowej tu-rystyki kwalifikowanej oraz zagadniez bezpieczestwa w ruchu drogowym.Bdziemy take poznawa pikno,histori i walory turystyczno-krajo-znawcze gminy Nowa Wie Wielka -zapowiada komandor rajdu BolesawZwolanowski. Ch udziau zgasza mona wdniu imprezy od godz. . do godz.. w biurze zawodw w wietlicywiejskiej w Prdocinie przy DK nr. Wpisowe dla mieszkacw gminyNowa Wie Wielka wynosi z od za-wodnika, pozostae osoby pac z.Uczestnicy powinni posiada sprawnei dopuszczone do ruchu drogowego

samochody osobowe oraz mapy, prze-wodniki, atlas grzybw itp. - wietny kierowca, bystry pilot isprytni pasaerowie to idealna zaoga,ktra moe stan do rywalizacji w tu-rystycznym rajdzie samochodowym opuchar wjta gminy Nowa Wie Wiel-ka - podkrelaj organizatorzy imprezy.

- Nie ma znaczenia, jaki masz samo-chd, ale wane, jakim jeste kierow-c i czy potrafisz ze swoich pasaerwstworzy zgrany zesp gotowy podjciekawe wyzwania i wyj przygodzienaprzeciw. rasa przejazdu liczy bdzie okoo km. Uczestnikw po drodze czekawiele atrakcji i niespodzianek oraz pr-by sprawnociowe dla kierowcw. Startpierwszych zawodnikw zaplanowanona godz. .. Rajdowcw obowizy-wa bdzie regulamin urystycznegoPucharu Polski Polskiego Zwizku Mo-torowego na rok. Imprez organi-zuj: soectwo Prdocin, Stowarzysze-nie Lepszy Prdocin oraz Ludowy Kluburystyczny Wycz Gocieradz.Szczegy na stronach www.pradocin.pl oraz www.lktwg.com.

(S)

Jazdana grzyby

Niecodzienna propozycja dlamionikw samochodw i zieleni. Ju ju-tro mieszkacy Nowej Wsi Wielkiej i okolicwyrusz na rajd po lasach gminy w poszu-kiwaniu przygd, zada sprawnociowych ioczywicie grzybw Za nami I Bieg Doynkowy w Nowej Wsi Wielkiej. W zawodach, odbywajcych si na stadionie GLKS Burza, wzio udzia

94 uczestnikw podzielonych na kategorie: open dla kobiet i mczyzn oraz najlepszy biegacz oraz biegaczka gminy NowaWie Wielka. Na trasie 10 km najszybsi okazali si Szymon Fluks i Magorzata enkiewicz. Spord mieszkacw gminypierwsi na met przybiegli ukasz Myszka i Maryla Kuziemska.

Fot. Rafa Kens

Uroczystoci rozpoczn si

wrzenia o godz. . w Gmin-nym Orodku Kultury przy al.Pokoju od degustacji potraw z dy iziemniakw przygotowanych przez paniez KGW. O godz. . rozstrzygnity zostaniekonkurs na najciekawsz rzeb lub deko-racj z warzyw i owocw oraz na najdo-

rodniejszego ziemniaka, jaki wyrs na te-

renie gminy. O lokacie decydowa bdzieciar okazu. Przypomnijmy, e w ubiegym rokupierwsze miejsce jurorzy przyznali Wik-torii Gorzkowskiej i Michaowi Kitew-skiemu z Nowej Wsi Wielkiej - wykonaw-com Dyniowej Z agrody, a najwikszegoziemniaka - o wadze , kg - przyniosa

Oliwia Szabat z Prdocina.

Po godz. . rozpocznie si biesiazabawa z Andrzejem Walczakiem, lider

zespou Kamerton, z ktrym mieszk

cy Nowej Wsi Wielkiej mieli ju oka

zapozna si na tegorocznych doynk

gminnych. Zabawa potrwa do godz. .

(

Spotkanie z dyniW t sobot w Nowej Wsi Wielkiej odbdzie siwito Dyni i Ziemniaka.


15/24

Poza Bydgoszcz www.pozabydgoszcz.pl Pitek wrzenia r. Gmina Biae Bota

omasz Skory

Zawsze interesowaa mnie rekon-strukcja historyczna, odkopywa-nie przeszoci i mierzenie si zzadaniami wykonywanymi kiedy tylkoza pomoc wasnych rk - wspominamieszkanka ochowic.

Siedem lat temu postanowia, e samasprbuje swych si w rzemiole. W cza-sach gdy wszystkie ubrania produkuje simaszynowo, wrcia do korzeni i wasno-rcznie wytwarza odzie z weny. Pierw-szy wybr pad na filcowe kapelusze.

- Kiedy byy one oznak statusu, wi-zytwk czowieka, jak dzi s samocho-dy lub telefony komrkowe - tumaczyKarolina Krueger. - Dlatego w rednio-wieczu nikt nie chodzi z odkryt go-w. Im kto by zamoniejszy, tym nosibogatsze i bardziej wymylne kapelusze.auj troch, e dzi s one tak mao po-pularne. Gdy jednak kto je zakada, odrazu wiadomo, e to osoba nietuzinkowa.est w nich co magicznego, przykuwaj

uwag, a majc je na gowie, mona czusi kim wyjtkowym.

Na pocztku kapeluszniczka z ocho-wic wzia na warsztat bardziej wsp-czesne modele, dopiero pniej zaczacofa si do minionych epok. Krok pokroku odkrywaa, jak tworzy si je me-tod tradycyjn, co nie byo atwe, bo

wena nie jest materiaem odpornym naupyw czasu i do dzi ostao si niewielestarych egzemplarzy, na ktrych mogabysi wzorowa.

- Zachowao si natomiast sporo ob-razw i rycin w manuskryptach - z nich

czerpi inspiracje. Przekopuj rednio-wieczne dokumenty i ogldam historycz-ne malowida w poszukiwaniu wzorwi fasonw. Staram si te pracowa tymisamymi metodami. Ludzie zaczli filco-wa, zanim zaczli prz, to jedna z naj-starszych i najprostszych metod. Procesten jest jednak czasochonny, wykonanie

jednego kapelusza wedug prostego wzo-ru zajmuje od do godzin.

ak jak redniowieczni rzemielnicy,Karolina Krueger korzysta jedynie z na-turalnie barwionej weny, sierci zajczej,krliczej i bobrowej, ewentualnie jedwa-biu i nie stosuje adnych syntetycznych

materiaw. Szyje nimi lnianymi, bo kie-dy tylko takich uywano. Wikszo jejprac powstaje jednak bezszwowo, nawette pokryte wymylnymi wzorami.

- Wena jako materia daje niesamowi-te moliwoci - po dkrela kapeluszniczka.- Jest bardzo elastyczna, wic najpierwukadam z niej podany ksztat, potemwypeniam go innymi wknami, zale-wam gorc wod i zaczynam ugniata,by si wszystko zczyo. Zachowuje si

jak ciasto, ktrego skadniki cz si podwpywem wody i wakowania. Powstae-

mu w ten sposb materiaowi nadaje sipodany ksztat, ukadajc go na drew-nianych formach.

Karolina Krueger to dzi prawdopo-dobnie jedyna osoba w Polsce, pracujcatradycyjnymi metodami. Robi wszystkosamodzielnie od pierwszego wkna a doukoczonego produktu. Znacznie wicej

jest modystek, ktre przygotowuj okry-cia gowy z gotowego ju filcu. Mieszkan-ka ochowic nie ogranicza si te w ycz-nie do kapeluszy. worzy z weny rwnietorebki, szale, drobne ozdoby, a nawet de-koracyjne plansze inspirowane scenamize synnej tkaniny z Bayeux. Jednak nie

zawsze tak byo.- Wczeniej pracowaam jako urzd-niczka, ale nie odpowiadao mi s iedzenieprzez osiem godzin dziennie przed kom-puterem. Rzuciam wic prac i poszamw zupenie innym kierunku. Niestety,produkcja kapeluszy nie jest czym, z cze-go da si wyy, przynajmniej nie w Pol-sce, wic cakiem z administracj rozstasi nie mogam. Mam teraz jednak czas,by robi to, co mnie pociga.

Kapelusz jest jakwizytwkaKarolina Krueger do miaa pracy za biurkiem, wic otworzyaWeniany Kram.Dzi jest prawdopodobnie jedyn kapeluszniczk w kraju,ktra nakrycia gowy przygotowuje wycznie redniowiecznymi metodami

Karolina Krueger prezentuje swoje filcowe produkty na przenonymWeniany m Kr amie.

FO.OMASZSKORY

Wzwizku z nowelizacj prze-pisw od koca sierpnia ka-dy pieszy, poruszajcy si pozmierzchu drog poza terenem zabudo-wanym i nie po chodniku, ma obowizekposiadania elementw odblaskowych wi-docznych dla innych uczestnikw ruchu. Zaniedostosowanie si do wymogu ich nosze-nia grozi mandat od do zotych.

Dziki akcji Bd widoczny na drodzepiesi otrzymaj w gminnym urzdzie spe-jalne opaski odblaskowe przeznaczone do

noszenia na rkach lub nogach. Podobneodblaski trafi rwnie do uczniw rozpo-zynajcych nauk w szkole podstawowej.

Skoczyy si wakacje i okres urlopo-wy, co przekada si na wzmoony ruch nadrodze - mwi wjt gminy Biae Bota, Kata-zyna Kirstein-Piotorwska. - Chcemy, eby

nasi mieszkacy, wracajc pieszo z pracy,zakupw czy szkoy, byli widoczni na dro-dze i bezpieczni.

W poprzednich latach odblaski trafiaydo uczniw dziki wsppracy gminnychzk z policj i wojewdzkimi orodka-

mi ruchu drogowego. Oprcz tego, e wym roku opaski otrzymaj uczniowie klas

pierwszych szk podstawowych, nauczy-iele przeprowadz rwnie specjalne roz-

mowy ze swoimi wychowankami.(AR)

Daj si

zauwayUrzd GminyBiae Bota realizujeakcj Bd widocznyna drodze. Na miesz-kacw czekaj odbla-skowe opaski

ZS w ochowie to miejsce, do kt-rego uczniowie wracaj po waka-cjach bez krcenia nosem. Pierw-

sze dni roku szkolnego to dla nich czas

przygotowa do wielkiego festynu, na

ktrym maj okazj podzieli si z innymiswoimi zainteresowaniami, albo samemu

zarazi si pasj do taca, piewu, zwierzt

czy motoryzacji. W tym roku przed budynkiem przy

ulicy Wierzbowej modzie zaprezento-

waa swoje umiejtnoci wokalne, a dotaca zebranych porway dzieci ze szkoytanecznej Bohema oraz dziewczyny zgrupy Gabi. Pokazy gimnastyczne przy-

gotoway uczennice Natalii Bocian, mi-strzyni wiata w fitness, swoje umiejtno-ci na macie przedstawili te mali adepci

judo. Oprcz atrakcji przygotowanych przez

modzie, zebrani gocie mogli obejrze

te pojazdy Automobilklubu Bydgoskie-go oraz zabytkowe traktory ze skansenustarych maszyn rolniczych z ochowic.Na motocyklach na teren szkoy wjechali

czonkowie klubu Skulls, a przy pojedzieopancerzonym bydgoskich wojskowychmona byo przymierzy hem i zrobi so-

bie zdjcie z karabinem. Wiele emocji wrd najmodszych

wywoa konkurs na najsympatyczniej-

szego pupila, w ramach ktrego uczniowieprezentowali swoje koty, chomiki, krlikii wie. Przez ca imprez odbyway sipokazy rkodziea, mona byo skoszto-

wa przysmakw regionalnej kuchni, auczniowie zachcali przybyych do zapo-znania si z yciem szkoy z pomoc ich

szkolnej gaz etki ochoho!.(S)

Festyn Rodzinny Witaj Szkoo! ju po raz sidmy odby si w Zespole Szkim. Jana Pawa II w ochowie. Zabawa, ktra z pocztku integrowa miaa uczniw, rodzicwi nauczycieli, z roku na rok przyciga coraz wicej osb z terenu caej gminy.


16/24

Poza Bydgoszcz www.pozabydgoszcz.pl Pitek wrzenia r.Solec Kujawski

omasz Skory

Uzdolniony plastycznie by od ma-ego. Ju w szkole podstawowejwasnorcznie przygotowywapomoce naukowe dla nauczycieli; niedu-go pniej zaj si rzeb. W wieku czter-nastu lat chwyci scyzoryk, kawaek brzozyi wystruga w drewnie posta Ramzesa.Narobi sobie przy tym odciskw, a jegodzieo nie do koca przedstawiao faraona,tak jak to sobie zamarzy, ale rezultat i takgo zadowoli. Ukoczy studia pedagogiczne w cza-sach, gdy nauczyciele musieli by wszech-stronni, dlatego oprcz plastyki prowadzizajcia z techniki, fizyki, a nawet wycho-wania fizycznego. Od kiedy ostatni razduba w drewnie, mino ju sporo czasu iw zasadzie przypadek sprawi, e wrci dozainteresowa z modzieczych lat. - Pracowaem wtedy w szkole podsta-wowej w Czersku - wspomina Janusz May.- Kiedy spacerujc po miecie, trafiem nawystaw rzeb ludowych. Pomylaem, ete sprbuj i szewskim noem, ktry do-staem w prezencie od wonego, wyrze-biem posta mnicha. Kto si o tym do-

wiedzia i przynis mi duta, co znacznie

uatwio wykonywanie kolejnych prac.

W roku po raz pierwszy posta-

nowi wystawi swoje rzeby w konkursie

organizowanym przez muzeum w Choj-

nicach. Zaj trzecie miejsce, co jak na

debiutanta i samouka byo bardzo dobrym

wynikiem. Przez pi kolejnych lat starto-

wa w konkursach rzebiarskich, zawsze

zdobywajc jakie nagrody.

- W pewnym momencie zdaem so-

bie spraw, e moja pasja bardziej mnie

pochania ni praca zawodowa. Zdarzao

si, e zauwayem kogo w pocigu i od

razu po powrocie do domu zaczynaem

tworzy, by ten obraz nie ulecia mi z pa-

mici. W roku przeniosem si do

Bydgoszczy. am przez cztery kolejne lata

prowadziem sklepik ze swoimi pracamiprzy ulicy Dworcowej.

W tym czasie powstaa praca, z ktrejJanusz May jest dzi najbardziej dumny

siedemdziesiciocentymetrowa bryaprzedstawiajca ucieczk witej Rodzi-ny z Jerozolimy. Przez dugi czas staa na

wystawie jako jedna z nielicznych nieprze-znaczonych do sprzeday. - o bya wizytwka mojego sklepu,

dugo nie chciaem si z ni rozsta, nie pa-trzc na oferowane za ni sumy. Pewnegodnia zgosi si do mnie ksidz z Ottawy,

ktry przekona mnie tym, e nie chce tejrzeby dla siebie, tylko chciaby, by stanaw jego kociele - tumaczy artysta.

Wiele jego rzeb sakralnych znalazo swo-

je miejsca w kocioach. Najwicej takichprac mona znale w jego rodzinnym

miecie. Spod duta bydgoszczanina wy-sza, m.in. paskorzeba przedstawiajca

drog krzyow w parafii NMP z GryKarmel, pastora z postaci Chrystusa wparafii Matki Boskiej Nieustajcej Pomocy

oraz trzymetrowa posta ukrzyowanegoJezusa w parafii pw. w. Mateusza. - Gdy na Dworcowej gwatownie wzro-

sy czynsze, przeniosem si z Bydgoszczydo Funki, gdzie przez dziesi kolejnych

lat prowadziem warsztaty plastyczne

orodku harcerskim. W roku odw

dzia mnie Regina Osiska, dyrektorka

leckiego Centrum Kultury i zaproponow

a prac w Solcu Kujawskim. ak trafi

tutaj.

Od tego czasu Janusz May dzieli

swym dowiadczeniem z soleck modz

, i nie tylko, bo jego zajciami zainte

sowani s te doroli. O tym czy kto

predyspozycje do rzebienia, czsto d

cyduj zdolnoci manualne, umiejtn

prowadzenia duta. O zadatkach na arty

decyduje co wicej.

Cierpliwo te odgrywa wan ro

Niektre rzeby powstaj miesicami. P

cztkujcy plastycy ciesz si, gdy w og

uda im si wyrzebi ludzk posta. Nlicz si jeszcze szczegy. Dopiero pn

wyzwaniem staje si przedstawienie kog

w ruchu i oddanie emocji na drewniany

obliczach.

- Mnie zawsze najbardziej fascynow

te pomarszczone - zdradza Janusz May

Czasem kto pyta, czemu rzebi gw

starszych ludzi. Wtedy odpowiadam,

zmarszczki, bruzdy i cienie na ich tw

rzach sprawiaj, e s ciekawsze.

Najczciej pracuje w lipie lub dbie. Czsto przedstawia postacie sakralne, ale inspiruj gote sceny myliwskie, zwierzta i proci ludzie. Janusz May, instruktor rzeby w Soleckim Centrum Kultury,opowiada nam o swojej artystycznej drodze

Stare twarzes najciekawsze


17/24

Poza Bydgoszcz www.pozabydgoszcz.pl Pitek wrzenia r. Dbrowa Chemiska/Sicienko

Robert Mtewski i Karolina migiel wraz z maym Joachimem starajsi y w zgodzie z natur i sob. Szaas potw to jedno z narzdzipozwalajcych im na osignicie tego stanu.

Marcin okarz

Odrzucili pogo za dobrami do-czesnymi na rzecz bogactw ukry-tych w nich samych. By mc znich czerpa garciami, stosuj metodyniekonwencjonalne. Na miejsce swojegoodrodzenia obrali dom na wzgrzu w Wa-dowie Krlewskim. Z dala od miejskiegogieku i oczekiwa spoeczestwa yj w

oparciu o praktyki plemion uznawanycha dzikie i terapie psychofizyczne obce

nowoczesnej cywilizacji. Robert MtewskiKarolina migiel dostrzegli potg samo-

poznania. Chcc dzieli si swoj wiedz,organizuj warsztaty rozwojowe o charak-erze alternatywnym.

Drog do Osady Gongsterland wska-uje ty kwiatek zawieszony na znaku nakraju lasu przed tablic Wadowo Krlew-kie. Zapowiada zjednanie z natur tego

miejsca i jego mieszkacw. Nazywaji ludmi wolnymi, a swj przybytek -

punktem mocy i dziaa dobrowolnych.Gospodarz od przeszo 15 lat trenuje ko-zenn capoeir, udziela masau i terapii

dwikiem za pomoc specjalnych mis ipotnego gongu. Wada potrafi te cakolekcj bbnw typu djembe. Gospody-ni prowadzi centrum jogi w Bydgoszczy,

wyksztacenia jest psychologiem, obec-nie pobiera nauki psychoterapeutyczne.Wbrew ocenie uprzedzonych do stylu ichycia oboje s w peni poczytalni, cho ich

odzienno wyglda z goa inaczej ni s-

siadw.- By taki okres, e stada dzikw czsto

nawiedzay nasze tereny. Za nic nie mo-glimy ich przepdzi, ale Robertowi siudao - opowiadaj rolnicy mieszkajcy wpobliu osadnikw Gongsterlandu. - Za-gra na tym swoim bbnie i ju nie wrciy.Ssiad dobry, ale tych niektrych ich r ytu-aw poj nie sposb. Pal ognisko. Latajwok pomieni, a potem nurkuj w ta kimnamiocie na wzgrzu...

Mowa o szaasie potw praktykowa-nym w ramach warsztatw szamaskich.Konstrukcja jest zbudowana z gazi na

ksztat kopuy. Do rodka wchodzi si odwschodu, cho zasadniczo z kadej stronywyglda tak samo.

- Rwnie od wschodu pali si ogni-sko, w ktrym rozgrzewamy kamienie,potem suce do generowania pary podsklepieniem szczelnie przykrytego szaasu- Robert Mtewski opisuje czynnoci przy-gotowawcze do stworzenia szaasu potw,ktry mieszkacy domu pod jesionemznw zorganizuj 3 padziernika. - Przezcztery godziny siedzimy w totalnej ciem-noci w temperaturze wyszej nawet ni wsaunie. Przechodzimy na gbsze postrze-

ganie innymi zmysami. W tak ekstremal-nych warunkach uaktywnia si szyszynkai przysadka mzgowa. Zaczynaj funk-cjonowa narzdzia twojego organizmu, z

jakich na co dzie nie korzystasz. Dopierow takim stanie rada Indian podejmowaakluczowe decyzje dla swojego plemienia.My wykorzystujemy to do oczyszczenia napoziomie fizycznym i psychicznym. Mo-esz doj do nowych wnioskw. Po tymczujesz si jak nowo narodzony. Niektrzyami swoje lki...

Partnerka Roberta, Karolina migiel,zaznacza jednak, e na kadego czowie-ka szaas potw dziaa inaczej. Niektrzymog poczu si przytoczeni nowymdowiadczeniem, inni jakby zresetowali

swj dysk. Swojemu synkowi na t prak-tyk nie pozwala chopiec jest jeszcze zamody. Biegowi czasu, w stosunku do kil-kuletniego Joachima, zostawia te kwestiwegetarianizmu. Sama stosuje go od kilku-nastu lat. Jego tata zama trwajc jeszczeduej diet bezmisn podczas ostatnichwarsztatw dzikiej kuchni...

- Byo tak: znajoma przywioza namdziczyzn, przygotowalimy miso na roz-grzanych kamieniach zakopanych w dole -Karolina migiel opisuje przepis na jednz dzikich potraw. - Wczeniej owinlimy

je w licie opianu i przykrylimy korbrzozow. Po dwch i p godzinie byo

ju gotowe do spoycia. Robert nie mgsie oprze...

Za surwk suy im dzika marchew,

podagrycznik, czosnaczek. Nauczyli si

rwnie przyrzdza tart z pokrzywy.Okazuje si, e natura podrzuca nam yw-no pod nos, ale z rozwojem cywilizacjistalimy si na to lepi. Osadnicy uczswych goci, jak rozpozna jadalne rolinyi przygotowa z nich specyfiki zielarskie.Robert regularnie smaruje si nagietkowo--rumiankow maci sporzdzon przezKarolin na bazie wosku pszczelego. Skrma zdrow, a wytwr zniewala zapachem.

Dziaalno Osady Gongsterlandcharakteryzuje si poznawaniem otaczaj-cego nas wiata przyrody, z ktrym wsp-czesny czowiek ma coraz mniej wsplne-go. Jestemy jego integraln czci, wicnie da si tu nie zaglda w gb siebie. Ro-bert i Karolina wykorzystuj do tego m.in.

terapi dwikiem z uyciem gongu.- Organizm czowieka funkcjonuje

na konkretnych czstotliwociach. Wsu-chujc si w dwiki emitowane przez teninstrument, wprowadzamy si w rozma-ite stany, rwnie relaksacyjne - zdradzaRobert Mtewski. - Moemy dotrze donaszej podwiadomoci, z ktr zwyklenie mamy stycznoci i wpyn na nasznastrj. Nie zawsze musi by to jednakprzyjemne, ale warto stawi temu czoa.Podobnie jak z szaasem potw. By u nasraz chopak z klaustrofobi. Pierwsz go-dzin w rodku namiotu spdzi w agonii,pozostae trzy w ekstazie. Wyleczy si zeswojego schorzenia, ale o tym nie ma co

gada... ego trzeba dowiadczy.

Uwolnieni z okoww systemuOsoba postronna mogaby wzi ich za odmiecw, dziwakw, nawet szamanw. Jednak woczach mieszkacw Osady Gongsterland nie ma ladu szalestwa, wida za to spokj ducha wzmacniany prastary-

mi mdrociami

Doktor Andrzej ratuje traktoryWystarczy, e spojrzy na zdjcie

Documents

Poza Bydgoszcz nr 28