Praten is zilver Reviews zijn goud

Het belang van online reviews voor consumenten en bedrijven

2

Praten is zilver, reviews zijn goud

Het belang van online reviews voor consumenten en bedrijven

Vicky Vijg 0887787

COV1G Docent Mr. Verbakel

Opleiding Communicatie Instituut voor communicatie, Media en Informatietechnologie

Hogeschool Rotterdam Rotterdam, 12 juni 2015

3

Voorwoord

Bij het kopen van een product of dienst is er één ding heel belangrijk geworden de

afgelopen tijd: reviews. Wat is het eerste dat je doet als je van plan bent om bijvoorbeeld

een nieuwe stofzuiger of föhn te kopen? En waar kijk je het eerst naar als je zin hebt om

bij een restaurant te gaan eten? Waarschijnlijk kijk je dan gelijk online wat andere

mensen ervan vonden. Dit is de laatste jaren steeds meer toegenomen, de meeste

mensen nemen niet eens de moeite om bij een restaurant te gaan eten als het cijfer op

Iens of Eet.nu lager dan een 6 is.

De reden dat ik mijn scriptie over dit onderwerp houd is omdat het me heel interessant

lijkt om uit te zoeken wat de reden is dat beoordelingen zo belangrijk zijn geworden, en

waarom consumenten er zoveel waarde aan hechten. Het een hele belangrijke

ontwikkeling op communicatiegebied en het blijft toenemen.

Ik wil graag mijn scriptiebegeleider Mr. Verbakel bedanken voor de goede begeleiding

tijdens het maken van mijn scriptie, ik heb veel gehad aan de tips en aanwijzingen die ik

van hem heb gekregen, met name voor de probleemstelling en deelvragen. Hetzelfde

geldt voor mijn klasgenoten, doordat we met elkaar hebben gepraat over hoe je het een

en ander kan formuleren heb ik weer frisse inzichten gekregen.

Vicky Vijg Rotterdam, juni 2015

4

Inhoudsopgave

Inleiding 5

1. Wat zijn onder online reviews? 6 1.1. Platformen voor reviews 6

2. Hoe betrouwbaar zijn online reviews? 7

2.1. Factoren voor de betrouwbaarheid van een review 7 2.2. Betrouwbaarheid van de schrijver 7 2.3. Referentiegroepen 8 2.4. Het platform telt mee 8

3. Hoeveel waarde hechten consumenten aan online reviews? 9

3.1. Positief, negatief, neutraal 9

4. In hoeverre spelen reviews een rol in de customer journey 10

4.1. Customer journey 10 4.2. Het product is bepalend 10 4.3. De mate van betrokkenheid 11

5. Hoe kunnen bedrijven positief inspelen op consumenten reviews 12

5.1. Social media strategie 12 5.2. Webcare 12

6. Conclusie 13

Bronvermelding 14

Bijlage 1. Visie en toekomstige rol 16

Bijlage 2. De reflectie 18

5

Inleiding

In een korte tijd zijn reviews een enorm grote rol in het koopgedrag van consumenten

gaan spelen. Het is belangrijke ontwikkeling op communicatiegebied en blijft zeker

toenemen. Het is belangrijk om te weten dat het merendeel van de consumenten aan de

hand van reviews een product wel of niet kopen. Voor marketeers is het belangrijk om

hier op een juiste manier mee om te gaan, want consumenten nemen niet iedere review

voor waarheid aan.

Mijn doelstelling van deze scriptie is dan ook om te weten te komen wat het belang van

reviews is voor consumenten en bedrijven. Om hier een antwoord op te krijgen heb ik de

volgende probleemstelling opgesteld: wat is de invloed van online reviews op het

koopgedrag van consumenten? Door onderzoek te doen naar de deelvragen die ik heb

opgesteld hoop ik uiteindelijk een duidelijk antwoord te kunnen geven op deze vraag.

Om tot dit antwoord te komen heb ik gebruik gemaakt van deskresearch. Fieldresearch

heb ik niet kunnen doen. De literatuur die ik heb gebruikt is het Communicatie Handboek

van Wil Michels (2013). Ook heb ik het boek Consumentengedrag van Nederstigt, Poiesz

(2014) gebruikt.

De opbouw van de scriptie ziet er als volgt uit. In het eerste hoofdstuk zal er worden

ingegaan op de definitie van een review. Als dat duidelijk is zal er in hoofdstuk 2 worden

uitgelegd wat een review betrouwbaar maakt en welke factoren daarin meespelen. In

hoofdstuk 3 wordt daar wat dieper op ingegaan door te kijken naar hoeveel waarde

consumenten aan een review hechten. De reis van de consument tot de aankoop van een

product of dienst speelt ook een grote rol, daarom word er in hoofdstuk 4 ingegaan op de

customer journey. Als laatste wordt er in hoofdstuk 5 aandacht besteed aan de rol die

berdrijven hebben binnen reviews en hoe ze hierop in kunnen spelen. In de conclusie

wordt er gekeken naar wat de resultaten van het onderzoek zijn.

6

1. Wat zijn online reviews?

Nu consumenten steeds meer online aankopen gaan doen zijn reviews een belangrijk

aspect geworden in het huidige aankoopgedrag van consumenten. Uit recent onderzoek

van Zendesk (2014) is gebleken dat 88 procent van de respondenten tijdens het

aankoopproces reviews een belangrijke rol toeschrijven.

Maar wat verstaan we eigenlijk onder reviews? Een review is een beoordeling op internet

van een consument op een product of dienst. Uit onderzoek (Yue Pan, Jason Q. Zhang,

2011) is gebleken dat referenties een belangrijke rol spelen in het aankoopproces van een

product of dienst. Eigenlijk kun je reviews online mond-tot-mond reclame noemen.

Consumenten luisteren sneller naar de aanbevelingen van vrienden of familie, dan naar

de overtuigende marketingboodschap van een bedrijf. Maar ook door mensen die we niet

persoonlijk kennen laten we ons beïnvloeden.

1.1. Platformen voor reviews

In de loop van de tijd zijn er steeds meer platformen voor reviews bijgekomen. Allereerst

zijn er de beoordelingssites, hierop kunnen consumenten zoeken naar bepaalde

producten of diensten en gelijk de beoordeling van andere consumenten zien.

Voorbeelden hiervan zijn: Iens.nl en Eet.nu voor restaurants en Zoover, Tripadviser en

Bookings.com voor reizen. Ook Bol.com en Amazon.com voor zijn grote reviewsites.

De laatste tijd hechten consumenten meer waarde aan waar de review nou eigenlijk

vandaan komt. Reviews van personen uit hun kennissenkring hebben dus meer waarde

dan reviews van een onbekend persoon, daarom is social media een populair platform

geworden voor beoordelingen. Facebook en Twitter lenen zich erg goed voor

beoordelingen van klanten, dat heeft ook te maken met het feit dat er interactie mogelijk

is op deze platformen, hier wordt verder op ingegaan in hoofdstuk 5.

Een andere belangrijk platform is blogs. Er zijn immens veel blogs te vinden over van alles

en nog wat. Uit studies van Higgins (2013) is gebleken dat 31% van de bloglezers wordt

beïnvloed door informatie van de bloggers bij het aankoopproces. Neem bijvoorbeeld de

beautyblogs, dit zijn gewone meisjes die stukjes schrijven over bepaalde make-up, haar

en verzorgingsproducten. Als ze ergens heel enthousiast over zijn, is de kans groot dat

haar bezoekers dit product aan gaan schaffen. Omdat deze meisjes heel gewoon zijn

komen ze geloofwaardiger over dan het merk zelf. Meestal zijn ze dit ook, maar toch

kunnen marketeers hier goed op inspelen door ze gratis producten te sturen of ze te

betalen, in ruil hiervoor schrijven ze een positieve review over het product.

7

2. Hoe betrouwbaar zijn online reviews?

Niet iedere review is even betrouwbaar, maar waar letten consumenten op als ze de

betrouwbaarheid van een beoordeling willen meten? Dat wordt in dit hoofdstuk

onderzocht.

2.1. Factoren voor de betrouwbaarheid van een review

Na onderzoek (Jollijn van Mullem, frankwatching, 2012) bleek dat er een aantal factoren

belangrijk zijn voor de betrouwbaarheid van reviews namelijk het aantal reviews,

referentiegroepen, relevante content, echtheid (authenticiteit), en de onafhankelijkheid

van het platform.

Voor de betrouwbaarheid is het ten eerste belangrijk dat er een groot aantal reviews

staat. Volgens onderzoek van EuroPNstyles (2011) gelooft bijna de helft van de

Nederlanders dat, hoe meer mensen een product beoordelen met een cijfer, des te

geloofwaardiger het gemiddelde cijfer van een online rating is. Volgens datzelfde

onderzoek leest bijna 80% van de Nederlanders een review voordat ze een aankoop

doen, maar slechts 20% hecht er ook waarde aan. (MarketingOnline, 2014)

Jacinda de Graaf (2011) toont in haar masterthesis aan dat online reviews die ingaan op

de meer objectieve eigenschappen van een product (informationele reviews) meer

impact hebben dan reviews die vooral ingaan op producteigenschappen die meer met

smaak te maken hebben (transformationele aspecten).

Uit een studie en een test die zijn gedaan op reviews van Amazon.com van Pan en Zhang

(2011) is gebleken dat ook de insteek (positief/negatief) en lengte van de review een

belangrijke rol blijken te spelen. Positieve reviews en meer uitgebreide reviews (reviews

die veel woorden bevatten) blijken over het algemeen als meer nuttig te worden

beoordeeld dan negatieve en korte reviews. Aangezien reviewwebsites, zoals

Amazon.com, er steeds vaker voor kiezen om reviews die als nuttiger zijn beoordeeld

helemaal bovenaan te plaatsen (en dus sterker uit te lichten), kan dit leiden tot

vertekende percepties bij de consumenten.

2.2. Betrouwbaarheid van de schrijver

Tom van de Berg (2010) heeft voor zijn afstudeerscriptie gekeken naar factoren voor

betrouwbaarheid. Hij heeft meer gekeken naar de betrouwbaarheid van de schrijver dan

om de tekst van de review zelf. In het onderzoek gebruikte Van den Berg de volgende

factoren:

8

Factoren voor betrouwbaarheid

kwaliteit van de inhoud

de bruikbaarheid van een review

de datum van schrijven

de gemiddelde beoordeling van andere consumenten

de leeftijd van de schrijver

de woonplaats van de schrijver van een review

Of de schrijver onder een echte naam schrijft en is gecontroleerd op identiteit.

Uit dat onderzoek is gekomen dat een review betrouwbaarder wordt gevonden als al

deze elementen erin zitten. Op deze factoren baseren consumenten dus of een review

betrouwbaar is of niet.

2.3. Referentiegroepen

Als we ergens informatie over willen weten maken we vaak gebruik van (online)

referentiegroepen. Mensen die dezelfde interesses hebben zien we als betrouwbaarder.

Mensen maken om een aantal verschillende redenen gebruik van referentiegroepen, om

informatie te verkrijgen maar ook om hun zelfbeeld te bevestigen, verbeteren of om te

worden beloond of juist gestraft. (Nedersticht en Poiesz, 2014)

2.4 Het platform telt mee

Natuurlijk telt het platform waarop de review geplaatst is ook mee voor de

betrouwbaarheid. Consumenten zien blogs als erg betrouwbaar, dit komt doordat het

persoonlijk is en ze zich meestal met de persoon kunnen identificeren. Dit maakt ook dat

social media grotere platforms worden voor reviews, dit zijn namelijk meestal al

kennissen, en kennissen worden al snel als betrouwbaar gezien.

Reviewsites daarentegen worden steeds onbetrouwbaarder, deze zijn namelijk makkelijk

te vervalsen en je weet niet precies wie de review heeft geschreven. Het blijkt zeer

eenvoudig om online reviews te manipuleren. Uit een kleinschalig onderzoek van

Reevoo(2012) blijkt dat tot 1 op de 3 online reviews nep is. Dit is een reden waarom grote

Nederlandse retailers als Bol.com en Wehkamp.nl een systeem hebben gemaakt waarbij

consumenten eerst moet inloggen en vervolgens pas een review kunnen schrijven. Door

persoonlijke informatie toe te voegen moeten de reviews op de sites van Bol.com en

Wehkamp betrouwbaarder worden (Dobbe, 2011).

9

3. Hoeveel waarde hechten consumenten aan online reviews?

Nadat consumenten hebben beslist of de review die ze lezen echt wel zo betrouwbaar is,

is het nog de vraag hoeveel waarde consumenten in werkelijkheid aan reviews hechten.

Reviews zijn natuurlijk niet voor niets ineens zo populair geworden. Als je naar een

fysieke winkel gaat kun je zien hoe het product of de dienst die je aan wilt schaffen eruit

ziet, je kunt het aanraken en weet hoe het er in het echt uit ziet. Ook kan de verkoper je

over het product of de dienst informeren. Maar nu steeds meer mensen online kopen kun

je eigenlijk alleen uitgaan van de beoordeling van andere consumenten, daarom zijn

reviews een belangrijk aspect geworden in online aankopen.

3.1 Positief, negatief, neutraal

Dan is er ook nog verschil tussen een positieve, negatieve en een neutrale review. Aan de

hand van een onderzoek van Jaap van Zessen (2012) is aangetoond dat de kans dat een

lezer de positieve review opvolgt groter is als deze geplaatst wordt op social media dan

wanneer deze geplaatst wordt op een algemene reviewsite. Dit effect werd niet

gevonden bij een neutrale of negatieve review.

Het komt erop neer dat consumenten meestal alleen veel waarde hechten aan een

review als ze denken dat de review betrouwbaar is.

10

4. In hoeverre spelen reviews een rol in de customer journey?

Zoals we in de vorige hoofdstukken hebben geconstateerd, spelen reviews een grote rol

in het aanschaffen van een product. Nu is het alleen nog de vraag, in hoeverre is dat?

Daar wordt aan de hand van verschillende studies en onderzoeken antwoord op gegeven

in dit hoofdstuk.

4.1. Customer journey

Wat is de Customer Journey eigenlijk? De customer journey brengt de klantreis en de

klantbeleving in kaart. Het beschrijft de ervaringen van een klant gedurende de reis die

een klant maakt om zich te oriënteren, een product of dienst aan te schaffen en er

gebruik van te maken (Wil Michels, 2013). Het is de bedoeling om van contactmomenten

communicatiemomenten te maken.

We onderscheiden drie fasen van consumentengedrag, de preaankoop fase (behoefte

bepalen, informatie opzoeken), de aankoopfase (consumptiefase) en de post-

aankoopfase (gebruiken evalueren en afdanken) (Wil Michels, 2013). Het proces van

reviews bekijken bevind zich in de pre-aankoopfase, want daar gaan consumenten

producten vergelijken en informatie over het product opzoeken.

4.2. Het product is bepalend

Het verschilt per product of de klant veel gebruik maakt van reviews. Als een consument

een brood wil kopen zoekt hij daar minder snel een review bij op dan als hij een nieuwe

laptop aan wilt schaffen. Hetzelfde geldt bij een restaurant of hotel waar je nog nooit

bent geweest, daar zoek je sneller een review bij op dan als je bijvoorbeeld naar de

McDonald’s gaat. ’Het beslissingsproces van consumenten kan voor een groot gedeelte

worden bepaald door de PMO mix, dit model geeft drie punten van beïnvloeding voor

een consument’ (Ralph Wolbrink, 2014) :

Bestaande voorkeuren, overtuigingen en voorgaande ervaringen van de

consument (Prior preferences = P);

Informatie vanuit marketeers (M);

Input van andere mensen en informatieve diensten (other people = O)´

De O is hierin de belangrijkste factor, consumenten nemen sneller een beslissing op basis

van input van andere mensen dan op basis van informatie vanuit de consument.

11

4.3. De mate van betrokkenheid

Aan de hand van het Elaboration Likelihood Model (ELM) kunnen we de mate van

betrokkenheid meten. Dit model gaat in op de verschillen tussen lage en hoge

betrokkenheid bij een product of dienst. Hierbij volgt de consument de centrale of de

perifere route. Bij uitgebreide informatieverwerking waarbij inhoudelijke argumenten

worden gebruikt volgt de consument de centrale route. Bij weinig motivatie volgt de

consument de perifere route, hierbij wordt de overreding vooral bepaald door irrelevante

aspecten (vorm, kleur etc.). Reviews spelen dus een grotere rol als consumenten de

centrale route volgen.

12

5. Hoe kunnen bedrijven positief inspelen op reviews?

Na de customer journey te hebben doorlopen, heeft de consument het product gekocht.

Het is dan de taak aan het desbetreffende bedrijf om deze klant ook na het

aankoopproces tevreden te houden. Online webcare is een goede manier om dit voor

elkaar te krijgen.

Voor marketeers en bedrijven is het de kunst om iets positiefs uit consumentenreviews te

halen. Als bedrijf kun je veel klanten winnen en houden door hier goed op in te spelen.

Transparantie is voor een bedrijf tegenwoordig erg belangrijk, daarom kunnen ze beter

open en eerlijk reageren op social media.

5.1 Social media strategie

Een aantal aspecten zijn erg van belang als het gaat

om inspelen op reviews, een van die dingen is snel en

adequaat reageren (Frankwatching, 2014), een

bedrijf moet goed in de gaten houden wanneer er

klachten binnenkomen op social media, het is hun

taak om hier zo snel mogelijk, maar toch gepast op te

reageren om de klant tevreden te houden. Ook is het belangrijk als bedrijf om op een

creatieve wijze om te gaan met klachten en beoordelingen en ze op een grappige en

sympathieke manier te behandelen. Als je dit goed doet en de reactie gaat viraal is dit een

perfecte promotie voor je bedrijf. (Frankwatching, 2014).

5.2. Webcare

Een voorbeeld van een bedrijf die dit goed doet is KLM. Ze zijn erg actief op social media

en behandelen vragen en klachten van hun klanten snel. Kort geleden zijn ze

getransformeerd naar een Social Enterprise, die alle gesprekken op social media

intelligent en efficiënt kan verzamelen en bijhouden, de merkreputatie op internet kan

meten en het doel éénuursrespons/24-uurs oplossing kan realiseren (Salesforce). KLM is

een van de eerste bedrijven die hiermee werkt, maar er zullen snel meer bedrijven volgen

die volgens dit systeem gaan werken. Tegenwoordig

zijn er steeds meer bedrijven die inzien dat je met een

goede webcare je imago kan verbeteren. Als een bedrijf

dus een goede webcare en social media strategie

hanteert, heeft dit wel degelijk invloed op het

aankoopgedrag van de consument, want die heeft

daardoor een positiever beeld van het bedrijf en koopt

dus sneller een product.

13

6. Conclusie

Dit is het laatste hoofdstuk van deze scriptie. In dit hoofdstuk zal de onderzoeksvraag

behandeld worden. Ook wordt er een conclusie getrokken op basis van de resultaten van

het onderzoek dat is gedaan.

Tijdens het schrijven van mijn scriptie stond er één vraag centraal; wat is de invloed van online reviews op het koopgedrag van consumenten? Dit is een belangrijke vraag omdat reviews een steeds grotere rol gaan spelen, zowel bij consumenten, maar ook bij bedrijven. Het antwoord op deze vraag is gegeven aan de hand van de deelvragen.

Reviews kunnen op veel verschillende platformen geplaatst worden. Doordat

consumenten steeds meer waarde gaan hechten aan de betrouwbaarheid van een

review, worden platformen zoals beoordelingssite steeds minder relevant. Dit heeft te

maken met de betrouwbaarheid van de schrijver, social media en blogs zijn veel

persoonlijker dus zien consumenten het ook als betrouwbaarder.

Het verschilt per product of dienst hoeveel waarde consumenten hechten aan een

review. Als een consument een hoge betrokkenheid heeft bij het product of de dienst zal

hij dus ook meer gebruik maken van reviews.

Bedrijven kunnen de customer journey van een klant positief afsluiten door goed in te

spelen op ervaringen van klanten op social media. Dit kunnen ze bereiken door het belang

van goede webcare in te zien en snel maar toch ook creatief te reageren op klanten.

De consument is dus sneller geneigd het betreffende product of dienst te kopen zolang de

reviews betrouwbaar zijn, op het juiste platform geplaatst worden en als het bedrijf

online goed inspeelt op haar klanten en hun ervaringen. Reviews hebben dus wel degelijk

invloed op het koopgedrag van consumenten.

14

Bronvermelding

Ent, M. van der, & Mullem, J. van. (2012, 06 maart). Hoe betrouwbaar zijn online reviews?

Geraadpleegd van http://www.frankwatching.com/archive/2012/03/06/hoe-

betrouwbaar-zijn-online-reviews/

Hemelen, N. van. (2013, 02 augustus). Online review management: Misleiding van de consument?

Geraadpleegd van http://www.marketingfacts.nl/berichten/online-review-management-

misleiding-van-de-consument

Kerkhof, P. (2012, 05 januari). Wat maakt een online mening invloedrijk? Geraadpleegd van

http://www.marketingfacts.nl/berichten/20110105_wat_maakt_een_online_mening_invl

oedrijk

Michels, W. (2013). Communicatie Handboek (4e ed.). Groningen, Nederland: Noordhof Uitgevers.

Nederstigt & Poiesz. (2014). Consumentengedrag (6e ed.). Groningen, Nederland: Noordhof

Uitgevers.

Neurink, B., & Lange, R. de. (2014, 07 april). Webcare: 4 trends waar je als bedrijf niet omheen

kunt. Geraadpleegd van http://www.frankwatching.com/archive/2014/04/07/webcare-4-

trends-waar-je-als-bedrijf-niet-omheen-kunt/

Pan, & Zhang, (2011). ‘Born Unequal: A Study of the Helpfulness of User-Generated Product

Reviews’. Geraadpleegd van

http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0022435911000406

Wikipedia. Recensie. (2015, 25 maart). Geraadpleegd op 03 juni, 2015, van

http://nl.wikipedia.org/wiki/Recensie

Marketingfacts. Resultaten scriptie: Onderzoek vertrouwen in online reviews. (2010, 12 januari).

Geraadpleegd van

http://www.marketingfacts.nl/berichten/20100112_resultaten_scriptie_onderzoek_vertr

ouwen_in_online_reviews

Zendesk. The impact of customer service on customer lifetime value. (2014). Geraadpleegd van

https://www.zendesk.com/resources/customer-service-and-lifetime-customer-value

Reevoo. Vier op de vijf vakantiegangers vertrouwen op reviews. (2012, 04 juli). Geraadpleegd van

http://www.marketingfacts.nl/research/detail/vier-op-de-vijf-vakantiegangers-

vertrouwen-op-reviews

Wijk, V. van der. (z.j.). KLM bereikt grote hoogten met social media. Geraadpleegd van

https://www.salesforce.com/nl/customers/stories/klm.jsp

Wolbrink, R. (2014, 11 februari). Online reviews: wat, waarom en hoe? Geraadpleegd van

http://www.pure-im.nl/blog/online-marketing/online-reviews-wat-waarom-en-hoe/

15

Zessen, J. van. (2012, 16 juni). Masterthesis: Positieve review geloofwaardiger op social media dan

op reviewsite. Geraadpleegd van http://www.jaapvanzessen.nl/social-media-analist-

blogs/masterthesis-positieve-review-geloofwaardiger-op-social-media-dan-op-reviewsite/

16

Bijlage 1. Visie en toekomstige rol

Ik ben nu bijna een jaar bezig met de studie Communicatie aan de Hogeschool Rotterdam.

In het afgelopen jaar heb ik veel geleerd over het vakgebied communicatie en wat er

allemaal bij komt kijken. In deze bijlage vertel ik wat ik er van vind en wat ik denk dat mijn

rol in de toekomst wordt binnen dit vakgebied.

Hoe denk ik over het vakgebied communicatie?

Communicatie is een erg breed vakgebied. Je kunt er van alles mee, denk aan

journalistiek, in de media, meer marketinggericht op juist op de communicatieafdeling

van een groot bedrijf werken want de meeste bedrijven hebben tegenwoordig een eigen

communicatieafdeling. Ik denk dat je dit vakgebied sowieso heel dynamisch en actueel

kunt noemen. Er komen steeds meer veranderingen bij in de wereld en die hebben vaak

te maken met communicatie. Er wordt steeds meer gedigitaliseerd, denk aan digilate

kranten en tv programma’s die je elk moment van de dag op internet kunt bekijken. En

dan de veranderingen binnen social media natuurlijk, die zijn bijna niet bij te houden. Ik

vind het in ieder geval heel interessant om de actualiteit bij te houden en nieuwe dingen

te leren door middel van communicatie.

Mijn communicatierol in de toekomst…

Het is lastig om mijn rol binnen het communicatievakgebied te beschrijven, omdat ik nog

geen concreet idee heb wat ik zou willen doen. Ik zou het leuk vinden om bijvoorbeeld

iets te doen als bij een redactie van een (online) tijdschrift werken. Het spreekt me aan

om iets creatiefs of iets met journalistiek te doen. Ook lijkt het me ook leuk om te

werken bij een reclame/mediabureau. Dit is denk ik heel afwisselend werk en dat

spreekt mij wel aan. Je kunt voor veel verschillende projecten worden ingezet en je

creëert altijd weer unieke concepten. Mijn sterke punten zijn dat ik me bijna altijd wel

aan deadlines houd en goed ben met planningen, ook houd ik ervan om opgeruimd en

netjes te werken. Een ander sterk punt is dat ik goed kan luisteren. Ik denk dat ik op een

redactie of reclamebureau op mijn plaats ben omdat het past bij mijn sterke punten.

Maar het kan natuurlijk altijd nog veranderen in de loop van de jaren.

17

Mijn Moodboard

18

Bijlage 2. De reflectie

In deze bijlage vertel ik over het proces van het schrijven van mijn scriptie. Tegen welke

problemen ben ik aangelopen en hoe ik dit heb aangepakt? Dit doe ik aan de hand van de

STARR methode.

Toen ik hoorde dat we een scriptie moesten schrijven had ik nog geen idee waar ik het

over wilde doen. Ik er toen een tijdje over nagedacht en had toen het onderwerp

besloten. Maar dan begon eigenlijk het lastige gedeelte nog; het opstellen van een

probleemstelling en deelvragen.

Het is belangrijk dat je een goede probleemstelling hebt die voldoet aan bepaalde eisen.

Ook moeten je deelvragen uiteindelijk antwoord geven op je probleemstelling. Ik heb er

best lang over gedaan om een juiste probleemstelling op te stellen, ook heb ik mijn

probleemstelling een paar keer veranderd omdat ik er nog niet helemaal uit was welke

richting nu eigenlijk op wilde.

Tijdens de lessen hebben we veel over een probleemstelling gesproken. Ook hebben we

in groepjes elkaars probleemstelling en deelvragen besproken en gekeken of er nog wat

veranderd moest worden. Dit heeft me best wel geholpen omdat je er dan weer met een

frisse blik tegenaan kijkt. Ook heeft mijn docent me geholpen om een goede

probleemstelling en relevante deelvragen op te stellen.

Het effect hiervan was dat ik goed inzicht had in de richting die ik op wilde. Ook wist ik

hoe ik mijn probleemstelling en deelvragen wilde formuleren.

Wat ik anders had kunnen doen is misschien nog iets langer stilstaan bij het proces van de

probleemstelling en welke richting ik nu eigenlijk op wilde met mijn scriptie. Verder vond

ik dat alles goed ging en ben ik blij met het eindresultaat.