Pratya Nuankaew

School of Information and Communication Technology,

University of Phayao.

สปดาหท 05: แผนการสอนชวโมงทฤษฎ

ซอฟตแวร (Software)

ความหมายของซอฟตแวร

ประเภทของซอฟตแวร

ภาษาคอมพวเตอร

ลขสทธซอฟตแวร

221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 2Fri. September 7, 2018

ความหมายของซอฟตแวร

ซอฟตแวร (Software) หมายถง ชดค าสง หรอ โปรแกรมคอมพวเตอรทกประเภท ซงควบคมการท างานของเครองคอมพวเตอร และอปกรณตางๆ ทเกยวของกบระบบคอมพวเตอร โดยปฏบตตามค าสงและล าดบขนตอนการท างาน ซงเขยนดวยภาษาของคอมพวเตอร

Fri. September 7, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 3

ความส าคญของซอฟตแวร

การทคอมพวเตอรสามารถด าเนนการและกอใหเกดประโยชนตางๆ นน มส าคญมาจากซอฟตแวร ซงหากขาดซอฟตแวร คอมพวเตอรกไมสามารถท างานได ซอฟตแวรจงเปนสงทจ าเปนและส าคญมาก ทงนการเลอกใชซอฟตแวรใหตรงกบการใชงานจะสงเสรมใหการท างานมประสทธภาพมากยงขน ตวอยางเชน

การจดท างานเอกสาร สามารถเลอกใช Microsoft Word

การสรางตารางและกราฟ สามารถเลอกใช Microsoft Excel

การน าเสนองาน สามารถเลอกใช Microsoft Power Point

Mon. September 10, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 4

ประเภทของซอฟตแวร

โดยทวไปแลวซอฟตแวร สามารถแบงออกเปน 2 ประเภท ไดแก

ซอฟตแวรระบบ (System Software)

ซอฟตแวรประยกต (Application Software)

Fri. September 7, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 5

System Software

Application Software

ซอฟตแวรระบบ (System Software)

ซอฟตแวรระบบ (System Software) คอ “ซอฟตแวร หรอ โปรแกรม หรอ ชดค าสงทท าหนาทควบคมและจดการทรพยากรตาง ๆ ของคอมพวเตอร” พรอมทงอ านวยความสะดวกดานการใชงาน ดานเครองมอ มการควบคมล าดบขนตอนการท างานของอปกรณตางๆ เพอการท างานพนฐานตาง ๆ ตงแต ผใชเรมเปดเครองคอมพวเตอร

Fri. September 7, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 6

OS Architecture Diagram

Mon. September 10, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 7

ซอฟตแวรระบบ (System Software)

“การท างานของซอฟตแวรระบบจะเปนไปตามชดค าสงทพฒนาขน” ตลอดจนควบคมการสอสารขอมลในระบบเครอขายคอมพวเตอร ตวอยางซอฟตแวรระบบทใชกน ไดแก Windows, OS/2, UNIX และ Android เปนตน

Mon. September 10, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 8

ประเภทของซอฟตแวรระบบ (System Software)

โดยทวไปประเภทของซอฟตแวรระบบ หรอ โปรแกรมระบบ แบงออกเปน 2 ประเภท ไดแก

โปรแกรมทท าหนาทเพอควบคม หรอ โปรแกรมควบคม (Control Programs)

โปรแกรมปฏบตการไมโครคอมพวเตอร (Microcomputer Operating System)

Sat. September 8, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 9

ประเภทของซอฟตแวรระบบ (System Software)

โปรแกรมทท าหนาทเพอควบคม หรอ โปรแกรมควบคม (Control Programs) คอ โปรแกรมทท าหนาทควบคมการท างานตางๆ ของเครองคอมพวเตอร รวมถงอปกรณอนๆ ทส าคญ เชน “Supervisor ท าการควบคมค าสงในตวเครองคอมพวเตอร”, “Resource Control Programs คอ โปรแกรม

ท าหนาทตรวจสอบขอผดพลาด โดยหากพบ

ขอผดพลาดโปรแกรมกจะแสดงขอผดพลาด

ใหทราบ”

Sat. September 8, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 10

ประเภทของซอฟตแวรระบบ (System Software)โปรแกรมปฏบตการไมโครคอมพวเตอร (Microcomputer Operating System)

คอ “โปรแกรมทมลกษณะเฉพาะไมสามารถละทง หรอ ขามในระบบปฏบตการได”โดยทวไปแบงออกเปน 2 ประเภท ไดแก Command-line และ Graphical Interface

Mon. September 10, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 11

โปรแกรมปฏบตการไมโครคอมพวเตอร (Microcomputer Operating System)

Mon. September 10, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 12

Command Line Graphical Interface

ซอฟตแวรระบบ (System Software)

“โปรแกรมระบบปฏบตการ Operating Systems : OS” คอ โปรแกรมทมความส าคญใน “การท างานรวมกนระหวางคอมพวเตอรและผใช” โดยเปนโปรแกรมทชวยในการควบคมเครองคอมพวเตอร สามารถควบคมการท างานของเครองคอมพวเตอรไดเอง (โดยอตโนมต) มการควบคมการดแลการท างานของฮารดแวร และสวนเกยวของ

Fri. September 7, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 13

โปรแกรมระบบปฏบตการ Operating Systems : OS

Mon. September 10, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 14

ระบบปฏบตการ “จ าแนกตามลกษณะการท างาน”

ระบบปฏบตการ ซงแบงตามลกษณะการท างานสามารถแบงออกเปน 5 ลกษณะ ไดแก

1) ระบบปฏบตการส าหรบเครองคอมพวเตอร

แบบ Stand alone คอ ระบบปฏบตการทใชส าหรบเครอง

คอมพวเตอรทมขนาดเลก ไดแก Personal Computer, Laptop,

Desktop มลกษณะการท างานโดยไมเชอมตอกบอปกรณอนๆ

หากมการเชอมตออนเทอรเนต เรยกวา

“Client Operating System”

Fri. September 7, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 15

ระบบปฏบตการ “จ าแนกตามลกษณะการท างาน”

2) ระบบปฏบตการแบบฝง (Embedded Operating System) คอ “ระบบปฏบตการทมาพรอมกบเครองคอมพวเตอร” ทมการเกบไวในรอม สวนใหญจะมหนวยความจ านอย และสามารถปอนขอมลได โดยใชเครองมอเสรม เชน Stylus ทเปนแทงพลาสตก, การสมผสหนาจอ และอนๆ

โดยสามารถพบระบบปฏบตการนไดในคอมพวเตอรแบบ Hand Held, IOT

Mon. September 10, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 16

ระบบปฏบตการ “จ าแนกตามลกษณะการท างาน”

3) ระบบปฏบตการเครอขาย (Network Operating System : NOS) คอ “ระบบปฏบตการทจะท าใหเครองคอมพวเตอรสอสารกบอปกรณอนๆ” ได

ตวอยางเชน เครองพมพเครอขาย

(Printer Server),

Mon. September 10, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 17

ระบบปฏบตการ “จ าแนกตามลกษณะการท างาน”

4) ระบบปฏบตการบนเครองคอมพวเตอรขนาดใหญ คอ “ระบบปฏบตการทเหมาะสมกบการน าไปใชกบคอมพวเตอรทท างานเฉพาะดาน” เชน เครองแมขาย (Server Computer) ซงเปนคอมพวเตอรทมขนาดใหญและมการใชงานพรอมกนจ านวนมาก

Mon. September 10, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 18

ระบบปฏบตการ “จ าแนกตามลกษณะการท างาน”

5) ระบบปฏบตการแบบเปด Open Operating System สามารถน าไปใชกบระบบปฏบตการตางๆ หรอ โปรแกรมประยกตอนๆ ได โดยสามารถแบงออกเปน 2 กลม ในปจจบน ไดแก Open Source Code และ Close Source Code

Mon. September 10, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 19

ระบบปฏบตการ “จ าแนกตามผผลต”

1) ระบบปฏบตการ Microsoft Windows พฒนาขนโดยบรษทไมโครซอฟต ซงมการออกแบบใหมสวนตดตอกบผใช (User Interface) หรอทเรยกวา “ระบบตดตอผใชแบบกราฟก” หรอ “Graphical User Interface: GUI” คอ มการแสดงผลเปนรปภาพ และใชสญลกษณในรป “รายการเลอก (menu)” หรอ “สญรป (icon)” ในการสงงานคอมพวเตอรแทนการพมพค าสงทละบรรทด ท าใหการใชงานคอมพวเตอรสะดวกและงายขน ทงยงมสสนทท าใหซอฟตแวรนาใชงานมากยงขน

Sat. September 8, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 20

ระบบปฏบตการ “จ าแนกตามผผลต”

2) ระบบปฏบตการแมคอนทอช (Macintosh Operating System) คอ ระบบปฏบตการของบรษทแอปเปล (Apple) ส าหรบเครองคอมพวเตอรแมคอนทอช มลกษณะการท างานแบบ GUI ตอมาเปลยนชอเปนระบบปฏบตการ “Mac OS” มความสามารถในการท างานหลายโปรแกรมพรอมกน (Multi Tasking) ซงเหมาะกบงานประเภทสงพมพ กราฟกและงานศลปะเปนหลก

Mon. September 10, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 21

ระบบปฏบตการ “จ าแนกตามผผลต”

3) ระบบปฏบตการลนกซ (Linux) เปนระบบปฏบตการทไดรบความนยมมากเชนเดยวกน พฒนาขนโดย ลนส ทอวาลดส (Linus Toralds) ชาวฟนแลนด ลนกซเปนระบบปฏบตการทมลกษณะคลายกบยนกซ แตมขนาดเลกกวาและท างานไดเรวกวา “ความโดดเดนของลนกซ คอ เปนฟรซอฟตแวร และ Open Source Code”

Mon. September 10, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 22

ซอฟตแวรประยกต (Application Software)

Mon. September 10, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 23

ซอฟตแวรประยกต (Application Software)

ซอฟตแวรประยกต (Application Software) คอ “โปรแกรม หรอ ชดค าสง ซงพฒนาขนเพอการท างานเฉพาะดาน ตามความตองการ หรอ ตามวตถประสงค”สามารถท างานรวมกบคอมพวเตอรในงานเฉพาะดาน “ไมเกยวของกบการควบคมระบบ”ผใชจ าเปนตองเลอกหาซอฟตแวรใหตรงกบความตองการดวยตนเอง ตวอยางเชน โปรแกรมจดพมพรายงาน, โปรแกรมน าเสนอผลงาน, โปรแกรมจดท าบญช, โปรแกรมตกแตงภาพ โปรแกรมออกแบบเวบไซต เปนตน นอกจากนน ในการจดหาซอฟตแวรอาจจ าเปนตองค านงถงงบประมาณ

Mon. September 10, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 24

ประเภทซอฟตแวรประยกต (Application Software)

โดยทวไปซอฟตแวรประยกต สามารถจ าแนกออกเปน 2 ประเภท ไดแก ซอฟตแวรทวไป และซอฟตแวรประยกตเฉพาะงาน

1) ซอฟตแวรประยกตทวไป (General Purpose Software)

ซอฟตแวรประยกตทวไป คอ ซอฟตแวรทพฒนาขนเพอน าไปประยกตใชงานทวไป “ไมเฉพาะเจาะจง” ผใชจงตองเลอกซอฟตแวรใหเหมาะสมกบลกษณะงาน เชน การจดพมพรายงาน การสรางตารางท างาน การน าเสนอผลงาน เปนตน

Sat. September 8, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 25

ประเภทซอฟตแวรประยกต (Application Software)

1.1) ซอฟตแวรประมวลผลค า (Word Processing Software) คอ ซอฟตแวรทใชในการจดท าเอกสารทกชนด เชน รายงาน จดหมายเวยน หนงสอ ใบปลว สอสงพมพตางๆ เปนตน

Sat. September 8, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 26

ประเภทซอฟตแวรประยกต (Application Software)

1.2) ซอฟตแวรตารางท างาน (Spreadsheet Software) คอ ซอฟตแวรทชวยในการค านวณ วเคราะห ตวเลข เพอการใชงานดานการเงน การบญช สถต คณตศาสตร และอนๆ การท างานของซอฟตแวรตารางท างานประกอบดวยตารางขนาดใหญส าหรบใสตวเลข ขอความ สตรการค านวณ ซงมเครองมอในการค านวณเตรยมไวส าเรจ

Sat. September 8, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 27

ประเภทซอฟตแวรประยกต (Application Software)

1.3) ซอฟตแวรน าเสนอ (Presentation Software) คอ โปรแกรมทถกใชเพอการน าเสนอดวยระบบคอมพวเตอร สามารถสรางเอกสารทประกอบดวย ตวอกษร ภาพนง ภาพเคลอนไหว เสยง หรอ เรยกวา “สอมลตมเดย”

Sat. September 8, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 28

ประเภทซอฟตแวรประยกต (Application Software)

1.4) ซอฟตแวรดานการตกแตงภาพและมลตมเดย (Graphical and Multimedia Software) คอ ซอฟตแวรทถกพฒนาขน “เพอการจดการดานกราฟกและมลตมเดย”มความสามารถเสมอนเปนการท างานดานศลปะ การวาดภาพ การปรบแตงเสยง การตดตอภาพเคลอนไหว รวมถงการสรางและออกแบบพฒนาเวบไซต

Sat. September 8, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 29

ประเภทซอฟตแวรประยกต (Application Software)

2) ซอฟตแวรประยกตเฉพาะงาน (Application Software for Specific Purpose)คอ “ซอฟตแวรทพฒนาขนเพอน าไปประยกตใชงานกบองคกรใดองคกรหนงโดยเฉพาะ”ออกแบบและสรางขน โดยผผลตซอฟตแวรทมความช านาญในดานนนๆ หรอ สามารถพฒนาโดยนกพฒนาโปรแกรมขององคกร เพอใหโปรแกรมตรงกบวตถประสงคของการพฒนา ซงตองผานกระบวนการวเคราะห ออกแบบ และทดสอบโดยองคกรนนๆ

Sat. September 8, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 30

ภาษาคอมพวเตอร

ภาษาคอมพวเตอร ประกอบดวย 3 สวน ไดแก คอมไพเลอร (Compiler), อนเตอรพรเตอร (Interpreter), และ แอสเซมเบลอ (Assember)

1) คอมไพเลอร (Compiler) คอ เครองมอในการแปลภาษาระดบสง เชน ภาษาปาสคาล ภาษาโคบอล และภาษาฟอรแทรกใหเปนภาษาเครอง

Sat. September 8, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 31

ภาษาคอมพวเตอร

2) อนเตอรพรเตอร (Interpreter) คอ เครองมอในการแปลภาษาระดบสงเชนเดยวกบคอมไพเลอร แตจะ “ท างานการแปลพรอมกบการท างานตามค าสงทละค าสง” ท าใหการแกไขโปรแกรมกระท าไดงาย และรวดเรว ตวอยางภาษทใชตวแปลอนเตอรพรเตอร เชน ภาษาเบสก (Basic)

Sat. September 8, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 32

ภาษาคอมพวเตอร

3) แอสเซมเบลอ (Assember) คอ “เครองมอในการแปลภาษาแอสเซมบล(Assembly) ซงเปนภาษาระดบต าใหเปนภาษาเครอง”

Sat. September 8, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 33

ลขสทธซอฟตแวร

ลขสทธซอฟตแวร คอ “ซอฟตแวรทอนญาตใหใชงานซอฟตแวรนนๆ โดยชอบธรรมตามกฎหมาย”

ลขสทธซอฟตแวรรวมถง Freeware และ Open Source ซงค าวาลขสทธนนไมจ ำเปนจะตองเสยเงนเสมอไป มไวเพอบงบอกสทธของผทจะใชวา มสทธแคไหน ท าอะไรไดบาง

Mon. September 10, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 34

ลขสทธซอฟตแวร จ าแนกตามลกษณะการคมครอง

ลขสทธซอฟตแวร จ าแนกออกไดเปน 5 ประเภท โดยจะแบงตามลกษณะการคมครอง ดงน

Commercial ware คอ “ซอฟตแวรทเนนในเรองของการท าธรกจ” ผใชตองเสยคาใชจายในการน าซอฟตแวรดงกลาวมาใช มการคมครองโดยลขสทอยางเตมท

Share ware คอ “ซอฟตแวรทมการเปดใหใชกอน” เมอมผสนใจ เจาของจะท าการเรยกเกบเงนจากผใช มการคมครองลขสทธอยางเตมท

Ad ware คอ โปรแกรมทเปดใหใชฟร “มการเกบเงนเปนบางครง” และมกจะมโฆษณาในระหวางการใชเวบเบราวเซอร มการคมครองลขสทธอยางเตมท

Sat. September 8, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 35

ลขสทธซอฟตแวร จ าแนกตามลกษณะการคมครอง

ลขสทธซอฟตแวร จ าแนกออกไดเปน 5 ประเภท โดยจะแบงตามลกษณะการคมครอง ดงน

Free ware คอ “โปรแกรมทใหใชฟรโดยทไมไดรบคาตอบแทนใดๆ” เลย แตผใชตองไมน าโปรแกรมไปใชในเชงธรกจ การคมครองจะนอย หรอมการคมครองเพยงครงเดยวเทานน

Open source คอ โปรแกรมทท าออกมาใหใชฟร และ “ผใชสามารถพฒนาโปรแกรมไดอกดวย” โดยการเขยนโปรแกรมเพมหรอแกไข

Sat. September 8, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 36

ลขสทธซอฟตแวร จ าแนกตามลกษณะการคมครอง

ดงนนการใชซอฟตแวรทผอนสรางขนจ าเปนตองไดรบการอนญาตจากผสราง โดย “ใบอนญาต (license) คอ สญญาระหวางผสรางกบผใชซอฟตแวร” ใบอนญาตเปนการใหสทธผใชในการใชซอฟตแวรได โดยไมถอเปนการละเมดลขสทธ ซงผลกคอใบอนญาตท าหนาทเหมอน ค าสญญาวาผสรางจะไมฟองรองผใชในการใชซอฟตแวร ซงถอเปนสทธของผสรางแตเพยงผเดยว

Mon. September 10, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 37

การละเมดลขสทธซอฟตแวร

การละเมดลขสทธซอฟตแวร หมายถงการกระท าทเกยวของกบ “การคดลอก”ซอฟตแวรคอมพวเตอรโดยไมไดรบอนญาต

โดยมหลายประเทศทมกฎหมายลขสทธทมกฎหมายบงคบ แตระดบการบงคบแตกตางกนไป

Sat. September 8, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 38

กฎหมายทเกยวของกบการละเมดลขสทธซอฟตแวร

ซอฟตแวร หรอ โปรแกรมคอมพวเตอร คอ สงทไดรบความคมครองภายใตพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537 ("พ.ร.บ. ลขสทธ") โดยจดเปนงานอนมลขสทธประเภทงานวรรณกรรม (Literary work)

ตามพ.ร.บ. ลขสทธ ก าหนดวา โปรแกรมคอมพวเตอร หมายถง ค าสง ชดค าสง หรอสงอนใดทน าไปใชกบคอมพวเตอร เพอใหเครองคอมพวเตอรท างานหรอใหไดผลอยางหนงอยางใด ในกรณทบคคลใด ท าซ า ดดแปลง เผยแพรตอสาธารณชน หรอใหเชาตนฉบบหรอส าเนาของโปรแกรมคอมพวเตอร บคคลนนจะมความผดฐานละเมดลขสทธซอฟตแวร มโทษปรบตงแต 20,000 บาทถง 200,000 บาท และหากเปนการกระท าเพอการคา จะตองโทษจ าคกตงแต 6 เดอน ถง 4 ป หรอปรบตงแต 100,000 บาทถง 800,000 บาท หรอทงจ าทงปรบ

Sat. September 8, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 39

กฎหมายทเกยวของกบการละเมดลขสทธซอฟตแวร

นอกจากน หากผใดรหรอมเหตอนควรรวาโปรแกรมคอมพวเตอรนนท าขนโดยละเมดลขสทธผอน แตยงน าไปขาย มไวเพอขาย เสนอขาย ใหเชา เสนอใหเชา ใหเชาซอ เผยแพรตอสาธารณชน แจกจายในลกษณะทอาจกอใหเกดความเสยหายแกเจาของลขสทธ น าเขาหรอสงเขามาในประเทศไทย เพอหาก าไร กมความผดฐานละเมดลขสทธ โดยมโทษปรบตงแต 10,000 บาทถง 100,000 บาทและหากเปนการท าเพอการคา ผนนจะตองโทษจ าคกตงแต 3 เดอน ถง 2 ป หรอปรบตงแต 50,000 บาทถง 400,000 บาท หรอทงจ าทงปรบ

Sat. September 8, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 40

กฎหมายทเกยวของกบการละเมดลขสทธซอฟตแวร

Sat. September 8, 2018 221110 [2] Fundamental Information Technology in Business 41

ตอบขอสกถาม