29 november 2011

Sparen voor latere zorg?

Martin van Rijn, PGGMVoorzitter Executive Committee (CEO)

29 november 2011

Film PGGM waardevolle toekomst

Tijd voor het nieuwe (pensioen) denken, want

• Demografie: langer leven en vergrijzing• Betaalbaarheid zorg en pensioen onder druk• Menselijk kapitaal ouderen niet optimaal benut• Mantelzorg onder druk• Veel vraag naar zorgwerkers• Woningmarkt sluit niet aan op behoeften ouderen

Mensen denken niet in hokjes, maar domeinen zijn verkokerd

Domeinen Leeftijdscategorie

18-30 30-55 55-65 65-75 >75

Financieel Kapitaal •Inkomen•Vermogen•Pensioen

Kapitaalsopbouw (analoog aan het inkomen)

Kapitaalsafbouw, maar ook sparen

Menselijk Kapitaal / Verdiencapaciteit •Arbeid•Onderhoud menselijk kapitaal

Opbouw en onderhoud van verdiencapaciteit. Educatie, Work/life balance, Vitaliteit

Anders actief

Zorg, welzijn en wellness Relatief gezond Lichte kwalen Beperkt

Wonen Solo/Duo

Gezin Kinderen uitgevlogen Aangepast

11

22

33

44

Vermogensvorming (sparen) en ontsparen over domeinen

Neem levensloop mensen als uitgangspunt

29 november 2011

Flexibilisering zorgt voor aansluiting levensloop

Levensfase 

As 1: Flexibeler vermogensopbouw over de levensloop

Pensioen, vermogen, inkomen

Menselijk kapitaal

Zorg en welzijn

Wonen 

Dom

ein

As 2: Flexibe

ler 

verm

ogen

sopb

ouw 

over de do

meine

n he

en 

Bijscholing

Pensioenvermogen opbouwen in eigen woning

Tijd voor zorgverlening aan kinderen of ouders Vermogen 

woning omzetten in aanvullendezorg

Vitaliteit

Bron: Martin van Rijn, Wouter Koelewijn en Niels Kortleve (2010), ‘Naar een bredere kijk op pensioen’, ESB 95(4598), 26 november 2010

Domeinen Doelen

18 – 30 30 – 55 55-65 65-75 >75

Financieel Kapitaal •Inkomen•Vermogen•Pensioen

Menselijk Kapitaal

Zorg, welzijn en wellness

Wonen

22

33

44

Studeren

Eigen huis

Eerste baan Eigen Bedrijf

Zorgverlof voor ouders

Bijscholing Gefaseerd pensioneren

Aanpasseneigen woning

Extra zorgKinderen

11

Bijvoorbeeld sparen voor latere zorgkosten

Hoe ziet dat eruit?

• Sparen voor ouderenzorg (onderdeel AWBZ)• Voorzienbaar (grote kans, beperktere impact)• Lange horizon (voldoende tijd voor opbouw)

• Collectief of individueel• Verplicht of vrijwillig

1. Collectief, verplicht, via overheid (analogie met AOW, AWBZ)2. Collectief, verplicht, via twee pijler (analogie met pensioenfonds)3. Individueel, verplicht, via derde/vierde pijler (analogie met

zorgverzekering)4. Individueel, vrijwillig, via derde/vierde pijler (analogie met vrije

besparingen)

Zorg

Voorstel: zorgsparen via tweede pijler

• Burger: aansluiting op eigen behoeften, uitruil met pensioen mogelijk en inkoopvoordeel

• Overheid: beperking stijging collectieve lasten, meer verantwoordelijkheid naar burger, beperking stijgend beroep intergenerationele solidariteit

• Profiteren van solidair en efficiënt systeem• Bestaande infrastructuur, lage kosten

• NB. Door zorgsparen an sich geen beperking stijgende zorgkosten (tenzij bewuster zorggebruik)

Sparen voor latere zorg!• Empowerment van mensen: hun levensloop centraal stellen

vraagt om flexibilisering• Zorgsparen via tweede pijler draagt bij aan blijvende toegang

tot goede zorg• Combineren met pensioensparen: keuze bij mensen• Profiteren van solidair en efficiënt systeem

Zorg‘later is allang begonnen…’