innovatief in wonen, zorg en welzijn

Maatschappelijk vastgoed, een nieuwe kerntaak

Zijn corporaties er klaar voor?

www.quintis.nl

Even voorstellen

•Ellen Olde Bijvank

- Senior consultant Quintis

- Toezichthouder zorg- en welzijnsorganisatie

- Auteur ‘Maatschappelijk vastgoed, de pioniersfase voorbij’

•Aernout Bouwman-Sie

- Eigenaar Persblik, redactie en advies

- Adviseur strategische communicatie

- Freelance journalist

08-09-2011 Maatschappelijk vastgoed, een nieuwe kerntaak

www.quintis.nl dd-mm-jjj Titel van de presentatie (menu/beeld/voettekst)

www.quintis.nl

Wat corporaties kunnenleren van Spider-Man

•De uitgever Marvel Comics van Spider-Man verkeerde in 1996 in grote problemen

•Het bedrijf had jarenlang stripboeken van superhelden uitgegeven maar de markt hiervoor brokkelde in hoog tempo af

•De leiding van het bedrijf besloot om Spider-Man in 2002 van de strip naar het witte doek te brengen en redde het bedrijf

08-09-2011 Maatschappelijk vastgoed, een nieuwe kerntaak

www.quintis.nl

‘Profit from the Core’ – Zook en Allen

•Chris Zook en James Allen van het internationale adviesbureau Bain & Company schreven in 2001 het boek ‘Profit from the Core’

•Organisaties in nood moeten achterhalen waaruit de ‘kern’ van hun activiteit bestaat

•De volgende stap is om die ‘kern’ te verplaatsen van de ‘oude’ markt naar een nabijgelegen nieuwe markt

08-09-2011 Maatschappelijk vastgoed, een nieuwe kerntaak

www.quintis.nl

‘Profit from the Core’ – Apple

08-09-2011 Maatschappelijk vastgoed, een nieuwe kerntaak

www.quintis.nl

‘Profit from the Core’ - corporaties

•De sociale woningmarkt, waar corporaties traditionele op actief zijn, is verzadigd en door de crisis is de woningmarkt ingezakt

•Regelgeving (BBSH en Woningwet) wijst maatschappelijk vastgoed aan als werkveld

• In zorg en onderwijs is grote kennis- en investeringsbehoefte: a. verouderde huisvesting, b. nieuwe regelgeving en c. bezuinigende overheid

08-09-2011 Maatschappelijk vastgoed, een nieuwe kerntaak

www.quintis.nl

‘Profit from the Core’ - corporaties

•Corporaties zijn vastgoedbedrijven gespecialiseerd in realisatie, beheer en verhuur van woningen

•Corporaties zijn maatschappelijke ondernemingen met een sterke lokale binding en daardoor een sterk lokaal netwerk

•Maatschappelijk vastgoed ligt letterlijk en figuurlijk nabij de kernactiviteit van corporaties

08-09-2011 Maatschappelijk vastgoed, een nieuwe kerntaak

www.quintis.nl

Onderzoek – Zijn corporaties er klaar voor?

08-09-2011 Maatschappelijk vastgoed, een nieuwe kerntaak

De resultaten van het onder onderzoek

www.quintis.nl

Onderzoek – Thema I: Organisatie

•Maatschappelijk vastgoed staat bij ruim de helft van de corporatiebestuurders hoog op de agenda

•Maar de organisaties van corporaties zijn er nog onvoldoende op ingericht

•De helft van de ondervraagde corporaties beschikt niet over een toetsingkader en

heeft het beheersysteem niet aangepast

08-09-2011 Maatschappelijk vastgoed, een nieuwe kerntaak

www.quintis.nl

Onderzoek – Thema I: Organisatie

08-09-2011 Maatschappelijk vastgoed, een nieuwe kerntaak

•Slechts 13 % van de corporaties is er van overtuigd dat het beheersysteem voldoende is ingericht voor maatschappelijk vastgoed

• Zonder beheersysteem heeft een corporatie nauwelijks zicht op het maatschappelijk vastgoed dat zij in bezit heeft

•De corporatie kan hierdoor grote financiële risico’s lopen zonder dat zij hiervan weet

www.quintis.nl

Onderzoek – Thema I: Organisatie

• De helft van de corporaties (43%) heeft haar vastgoedbeheer-systemen niet of heel beperkt aangepast voor het beheer van maatschappelijk vastgoed

• De overige helft (43%) twijfelt of heeft het deels geschikt gemaakt

• Onder de corporaties die hun systemen niet hebben aangepast bevinden zich grote en kleine corporaties

08-09-2011 Maatschappelijk vastgoed, een nieuwe kerntaak

www.quintis.nl

Onderzoek – Thema I: Organisatie

“Maatschappelijk vastgoed is in

tegenstelling tot woningen heel

divers.”

Marc van der Steen

manager Wonen

08-09-2011 Maatschappelijk vastgoed, een nieuwe kerntaak

www.quintis.nl

Onderzoek – Thema I: Organisatie

•De helft van de corporaties ziet voor zichzelf slechts een rol als verhuurder weggelegd

•De overige helft ziet zijn rol wel breder, maar houdt die beperkt tot ondersteuning van het facilitair beheer van gebruikers

•Slechts 10% houdt zich bezig met het programmabeheer en de exploitatie

08-09-2011 Maatschappelijk vastgoed, een nieuwe kerntaak

www.quintis.nl

Onderzoek – Thema I: Organisatie

08-09-2011 Maatschappelijk vastgoed, een nieuwe kerntaak

www.quintis.nl

Onderzoek – Thema I: Organisatie

“Uiteindelijk komt dan tóch die

verantwoordelijkheid bij de

corporatie terecht.”

Glenn van der Vleuten

manager Casade Wijkpunten

08-09-2011 Maatschappelijk vastgoed, een nieuwe kerntaak

www.quintis.nl

Onderzoek – Thema II: Marktsegmenten

08-09-2011 Maatschappelijk vastgoed, een nieuwe kerntaak

•Corporaties hebben de meeste belangstelling voor zorgwoningen en wijk- en buurtcentra

•Slechts 37% van de corporaties zegt huisvesting voor de eerstelijnszorg tot zijn kerntaak te rekenen

•Niet meer dan 22% wil actief investeren in schoolgebouwen

www.quintis.nl

Onderzoek – Thema II: Marktsegmenten

08-09-2011 Maatschappelijk vastgoed, een nieuwe kerntaak

www.quintis.nl

Onderzoek – Thema II: Marktsegmenten

“Door te investeren in maatschappelijk

vastgoed willen we voorkomen dat de kleine

kernen in ons werkgebied leeglopen.”

Dick Visser

manager Woondiensten

08-09-2011 Maatschappelijk vastgoed, een nieuwe kerntaak

www.quintis.nl

Onderzoek – Thema III: Uitvoering

08-09-2011 Maatschappelijk vastgoed, een nieuwe kerntaak

• 60% van de corporaties heeft regelmatig overleg met gemeenten, scholen en zorg

•Bij 60% van de corporaties maakt maatschappelijk vastgoed deel uit van

de bedrijfscommunicatie of het organisatieprofiel

•Bij 24% komt maatschappelijk vastgoed niet of nauwelijks voor in de communicatie over de organisatie

www.quintis.nl

Onderzoek – Thema III: Uitvoering

08-09-2011 Maatschappelijk vastgoed, een nieuwe kerntaak

• Kennis over maatschappelijk vastgoed wordt heel beperkt op structurele wijze gedeeld met andere corporaties

•Niet meer dan 46% van de respondenten geeft aan zich hiermee bezig te houden, waarmee deze informatiebron direct de laagste score krijgt

• Internet, literatuur, kennisnetwerk en contact met collega’s scoren het hoogst

www.quintis.nl

Onderzoek – Thema III: Uitvoering

08-09-2011 Maatschappelijk vastgoed, een nieuwe kerntaak

•Driekwart van de respondenten werkt met een minimaal te behalen rendement op het vastgoed

• Bij één op de drie corporaties is weinig tot zeer weinig aandacht voor nieuwe samenwerkingsvormen als DBFM, PPS en ketenintegratie

• Tweederde van de corporaties verwacht het meest van ketenintegratie

www.quintis.nl

Onderzoek – Thema III: Uitvoering

“Wij zullen van

mensen afscheid

moeten nemen.”

Ad van Hamburg

manager Projectontwikkeling

08-09-2011 Maatschappelijk vastgoed, een nieuwe kerntaak

www.quintis.nl

Discussie – stellingen

•Maatschappelijk vastgoed is een nieuwe kernactiviteit voor woningbouwcorporaties

•Een kennisnetwerk op het gebied van maatschappelijk vastgoed en ketenintegratie zou een welkome aanvulling zijn op de bestaande informatiebronnen

08-09-2011 Maatschappelijk vastgoed, een nieuwe kerntaak

www.quintis.nl

Discussie – Stellingen

•Voor het berekenen van het rendement op maatschappelijk vastgoed moet een sectorbrede berekeningssystematiek komen

•Corporaties investeren niet in huisvesting voor scholen en eerstelijnszorg omdat zij eerst duidelijkheid willen hebben over de Europese regels die hierop betrekking hebben

08-09-2011 Maatschappelijk vastgoed, een nieuwe kerntaak

innovatief in wonen, zorg en welzijn

EINDE