Upload
tranthu
View
220
Download
2
Embed Size (px)
Citation preview
Klinika Nefrologii i Medycyny TransplantacyjnejUniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
Mariusz Kusztal
DOSTĘP NACZYNIOWY JEST CIĄGLE JEDNYM Z
WAŻNIEJSZYCH (KRYTYCZNYCH) PROBLEMÓW
PACJENTA DIALIZOWANEGO - SONG-HD
No. Patients/caregivers Health professionals
1 Ability to travel Vascular access problems
2 Dialysis adequacy Cardiovascular disease
3 Dialysis free time Death/mortality
4 Fatigue Drop in blood pressure (on dialysis)
5 Anaemia Hospitalisation
6 Blood pressure Fatigue
7 Impact on family/friends Infection / immunity
8 Washed out after dialysis Ability to work
Vascular access problems
Problems with fistula, graft, or catheter required for dialysis e.g. access infections,
bleeding, bruising, pain discomfort, clotting
In total, 1181 participants completed Round 1. The participants included 202
patients/caregivers/family members/patient advocates and 979 health professionals
(nephrologists, surgeons, nursing and allied health, policy makers, researchers, and
industry).
Unpublished data, with permission of principal investigator
SONG R1
Unpublished data, with permission
Blake et al, Kidney Int 2012
PASTAN S. ET AL.:VASCULAR ACCESS AND INCREASED RISK OF DEATH AMONG HEMODIALYSIS PATIENTS. KIDNEY INT. 2002; 62: 620
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
% P
atie
nts
dyin
g
Graft Fistula Cuffed
catheter
Uncuffed
catheter
Crude mortality rate by vascular access type among
7403 dialysis patients in the ESRD Network 6 in 1998
FAKTY O WPŁYWIE RODZAJU DOSTĘPU
NACZYNIOWEGO NA PRZEŻYCIE CHORYCH
Vascular access prevalence in the United States
Gomes A et al. CJASN 2013;8:1791-1797
©2013 by American Society of Nephrology
Interventional Nephrology, 1st Edition, Arif Asif; Anil K. Agarwal; Alexander Yevzlin; Steven Wu; Gerald A. Beathard, McGraw-Hill
Education 2013
Spektrum problemów
I. CEWNIKOWANIE ŻYŁ CENTRALNYCH
8
Interventional Nephrology, 1st Edition, Arif Asif; Anil K. Agarwal; Alexander Yevzlin; Steven
Wu; Gerald A. Beathard, McGraw-Hill Education 2013
Zmienność anatomiczna położenia ż.szyjej w relacji do t.szyjnej
Interventional Nephrology, 1st Edition, Arif Asif; Anil K. Agarwal; Alexander Yevzlin; Steven
Wu; Gerald A. Beathard, McGraw-Hill Education 2013
Interventional Nephrology, 1st Edition, Arif
Asif; Anil K. Agarwal; Alexander Yevzlin;
Steven Wu; Gerald A. Beathard, McGraw-Hill
Education 2013
Interventional Nephrology, 1st Edition, Arif Asif;
Anil K. Agarwal; Alexander Yevzlin; Steven Wu;
Gerald A. Beathard, McGraw-Hill Education
2013
14
15
16
IMPLANTOWANY PODSKÓRNIE S-ICD DOBRA
PROPOZYCJA DLA DIALIZOWANYCH ZE WSKAZANIAMI
DO PROFILAKTYKI NAGŁEGO ZGONU SERCOWEGO
1: El-Chami MF et al.. Outcome of Subcutaneous Implantable Cardioverter
Defibrillator Implantation in Patients with End-Stage Renal Disease on
Dialysis. J Cardiovasc Electrophysiol. 2015 Aug;26(8):900-4.
doi: 10.1111/jce.12705. Epub 2015 Jun 16.
2: Dhamija RK, et al. Subcutaneous implantable cardioverter defibrillator for
dialysis patients: a strategy to reduce central vein stenoses and
infections. Am J Kidney Dis. 2015 Jul;66(1):154-8. doi:
10.1053/j.ajkd.2015.01.028. Epub 2015 Apr 22.
17
II. PRZETOKI Z NACZYŃ WŁASNYCH
18
Ocena możliwości wykonania przetoki tętniczo-żylnej
Napływ – tętnica
-obecność tętna
- próba Allena
Próba Allena z
pulsoksymetrem
Odpływ – żyły
-badanie przedmiotowe (zawsze)
-wywiad – wcześniejsze kaniulacje,
cewniki
- Usg zalecane z prześledzeniem
przebiegu do żż.centralych
Interventional Nephrology, 1st Edition, Arif Asif; Anil K. Agarwal; Alexander Yevzlin; Steven
Wu; Gerald A. Beathard, McGraw-Hill Education 2013
Interventional Nephrology, 1st Edition, Arif Asif; Anil K. Agarwal; Alexander Yevzlin; Steven
Wu; Gerald A. Beathard, McGraw-Hill Education 2013
WCZESNA NIEWYDOLNOŚĆ PRZETOKI
Pojęcie wczesnej niewydolności przetoki („early
failure”, „failing to mature”)
- >8 tyg. i nie była nakłuwana, próby zakończyły
się niepowodzeniem lub zbyt mała podaż
- przypadki, gdy przetoka nie nadaje sie do
nakłucia lub dysfunkcja w ciągu pierwszych 3
miesięcy używania
Beathard et al. Aggresive treatment of early fistula failure. Kidney Int 2003
Nassar et al. Endovascular Treatment of the “Failing to Mature” Arteriovenous Fistula. Clin J Am Soc Nephrol 2006
22
Co powoduje że przetoka nie dojrzewa?
Interventional Nephrology, 1st Edition, Arif Asif; Anil K. Agarwal; Alexander Yevzlin; Steven
Wu; Gerald A. Beathard, McGraw-Hill Education 2013
23
FTM- failure to maturation
24
Conclusion.
In European study, female gender was associated with twice the risk of AVF FTM
and a lower arm AVF with four times the risk of FTM.
The FTM risk prediction model (Lok et al.,2006) was not found to be discriminative in this
population. Clinical risk factors for AVF FTM vary between populations; we would recommend that
units investigate their own clinical predictors of FTM to maximize AVF functional patency and
ultimately survival in dialysis patients. Clinical predictors of AVF FTM may not be sufficient on their
own to improve vascular access functional patency rates.
Masengu et al.CKJ. 2015, on-line (in
press)
25
Od 2014 r trwa duże
wieloośrodkowe badanie w celu
zweryfikowania hipotez
niedojrzewania przetok; 600
pacjentów, 4 letnia obserwacja
Anatomic configuration affects the flow rate and diameter of porcine arteriovenous fistulae; Kidney International (2012) 81, 745–750
Konfiguracja anatomiczna w zespoleniach t-ż może mieć znaczenie
Kidney International (2012) 81, 745–750
Konfiguracja anatomiczna w
zespoleniach t-ż może mieć znaczenie
Przyczyny trudności w wytworzeniu stałego
dostępu do naczyń do celów hemodializy –
tzw. „trudni chorzy”
• zniszczenie żył przedramienia w okresie przeddializacyjnym
(wenflony!!!), a czasami i tętnic (np.promieniowej do angiografii),
• bardzo wąskie tętnice przedramion zwłaszcza u kobiet,
• Niekompetencja (błędy szkoleniowe, krótkowzroczność w wyborze
rodzaju przetoki, ostatni zabieg w planie wykonywany przez mniej
doświadczonych chirurgów…) osób wykonujących zabiegi
• kaniulacja żył podobojczykowych
• podeszły wiek (?),
• cukrzyca (?),
• otyłość (?),
• wady rozwojowe naczyń przedramion, a w szczególności chorych z
autosomalną dominującą wielotorbielowatością nerek,
1) Przetoka nie dojrzewa; problem dotyczy ok.40% przetok promieniowo-
odpromieniowych (często stosowane kryteria to: minęło >3 m-ce, nie spełniona
reguła „6”).
Diagnostyka naczyniowa w tych przypadkach ukazuje zwężenia w anastomozie,
tętnicy, żyle oraz rzadziej poszerzone żyły towarzyszące.
2) Otyłość pacjenta i głębokie położenie żył.
3) Krótki segment żyły i/lub kręty jej przebieg co mimo skutecznego wytworzenia
przetoki ogranicza liczbę możliwych miejsc nakłucia lub skazuje pacjenta na
dializę 1-igłową.
Przyczyny niepowodzeń w nakłuciu przetoki
1) Superficjalizacja części żylnej (podniesienie),2) Transpozycja, repozycja żyły,3) Podwiązanie żył dodatkowych (obocznych),4) Angioplastyka tętnicy / żyły wspomagająca
dojrzewanie5) Nakłucia pod kontrolą USG6) Stosowanie nakłuć techniką „buttonhole”7) Lipektomia i liposukcja - zabiegi ukierunkowane na usunięcie
tkanki tłuszczowej przemieszczeniem naczynia bliżej powierzchni skóry
8) Stosowanie (często okresowo) igieł z tworzywsztucznych
Sposoby na skuteczniejsze kaniulacje
Przykłady No.1. NIEDOJRZAŁA PRZETOKA
72-letni mężczyzna zgłosił się na kontrolę 10 tyg.po wytworzeniu przetoki
t.promieniowa-ż.pośrodkowa przedramienia lewego.
• Diureza >1,5 L, Scr 6mg/dl, bez dolegliwości. Szmer przetoki obecny, żadna z żył
powyżej przetoki nie nadaje się do nakłucia.
• W USG przepływ 350ml/min; w połowie przedramienia przewężenie żyły do 2,5mm.
Postępowanie: Flebografia kończyny górnej lewej + PTA
żyła nieco poniżej szpary stawu łokciowego krytycznie zwężona,
żyła podobojczykowa, VCS prawidłowo drożne., Wykonano PTA zwężenia
cewnikiem z balonem o średnicy 4 mm i uzyskano całkowite poszerzenie
miejsca zwężenia . Podano 5000j. Heparyny.
Przykłady No.1. NIEDOJRZAŁA PRZETOKA
Przed PTA PTA (balon 4 mm)
Lewy dół łokciowy
Przykłady No.2. Nakłucie pod kontrolą USG
4mm8mm
Przykłady No.3. Superficjalizacja
47-letnia kobieta zgłosiła się na kontrolę po wytworzeniu przetokipromieniowo-odpromieniowej w nadgarstku
Dane kliniczne:BMI 33; DM t.2 (6-lat), nie dializowana (diureza 2L/24h, eGFR14ml/min/1.73m2), od 2 tygodni dolegliwości z przewodu pokarmowegobrak apetytu, gorsza kontrola RR
W badaniu przedmiotowym nie znajdujemy odpowiedniego miejsca dobezpiecznego nakłucia przetoki
Postępowanie: superficjalizacja odcinka żylnego na ramieniu
Przykłady No.3. Superficjalizacja
Weyde W i wsp. Kidney Int
2002;61:1170
Przykłady No.3. Superficjalizacja
The subcutaneous fat is sutured with safile
(polyglycolic acid) 2/0 - 3/0 or vicryle
Przykłady No.3. Superficjalizacja
Tordoir J. ed.:Best Practice in Vascular
Access, Turin 2010
Bourquelot P, et al.
J Vasc Surg 2009;50:369
With permission from Pierre Bourquelot
Przykłady No.4. Lipektomia
With permission
from Pierre Bourquelot
Przykłady No.4
Lipektomia
With permission
from Pierre Bourquelot
Przykłady
No.4. Lipektomia
Przykłady No.5. Krwiak po nakłuciu trudnej przetoki
58-letnia kobieta skierowana w celu wytworzenia stałego dostępu naczyniowego
Dane kliniczne : BMI 31; nadciśnienie
Anamnesa:
- SNN – przewlekłe KZN
-Hemodializa od 2007
?
zdjęcie pacjentki wykonane
aparatem z telefonu po powrocie z
dializy kilka miesięcy przed
przyjęciem do kliniki
Przykłady No.5. Krwiak po nakłuciu trudnej przetoki
Historia dostępu naczyniowego:
ręka lewa: 2 zabiegi: promieniowo-odpromieniowa w połowie przedramienia, łokciowo-odłokciowa
ręka prawa: 3 zabiegi: promieniowo-odpromieniowa w nadgarstku, Gracza, ramieno-odpromieniowa
Przykłady No.5. Krwiak po nakłuciu trudnej przetoki
Due to miscannulation posterior vessel wall was injured.
An adhezion formed and twisted the vessel
Przykłady No.5. Krwiak po nakłuciu trudnej przetoki
Transpozycja żyły odłokciowej na przednią część przedramienia
i połączenie z tętnicą promieniową
Przetoka żyła odłokciowa – tętnica odłokciowa
Weyde W et al. Native forearm fistulas
utilizing the basilic vein: an underused type
of vascular access.
J Nephrol. 2008 May-Jun;21(3):363-7
Żyła przeszywająca z tętnicą promieniową
Weyde W et al. Radial artery-perforating vein fistula for hemodialysis.
Am J Kidney Dis. 2007 Jun;49(6):824-30.
Dostęp naczyniowy u chorych otyłych
Superficjalizacja części żylnej przetoki
Obesity is not an obstacle for successful autogenous arteriovenous
fistula creation in haemodialysis
• 71 otyłych chorych (BMI 34.6±7.8).
• Przetokę z naczyń własnych wytworzono u 65 pacjentów
(92%).
• W drugim etapie tworzenia dostępu naczyniowego
konieczna była transpozycja części żylnej przetoki, co
wykonano u 60 chorych (85%).
• Przetoki te były przydatne do nakłuwania, średni
przepływ krwi wynosił 799 ± 285 ml/min, co umożliwiło
wykonanie adekwatnych dializ (Kt/V 1.24, 1.11-1.41)
W Weyde et al. Obesity is not…
Nephrol Dial Transplant (2008) 23: 1318–1322
III. Dostęp naczyniowy w
wieku podeszłym
51
Dostęp naczyniowy u pacjentów
powyżej 80 roku życia - FAKTY
• Późne rozpoczynanie terapii nerkozastępczej
• Rzadsze stosowanie przetok naczyniowych do hemodializy
• Częstsze stosowanie cewników dializacyjnych i protez naczyniowych
• Wiek jako czynnik ryzyka pierwotnej dysfunkcji przetoki naczyniowej oraz przedłużonego dojrzewania przetoki
52
Statystyka dostępu naczyniowego u osób w wieku
podeszłym
AVF CEWNIK
TUNELIZO
WANY
GRAFT
1996 Latos et al.
>65 lat
USA 14% 34% 52%
2001 Peri et al.
>80 lat
USA 5,6% 5,6% 80%
2007 Canaud et
al. >75 lat
Europa 68% 23% 7%
2012 > 80 lat Wrocław 62% 33% 0%
53
Skumulowane przeżycie przetoki porównanie
6 mies 12 mies 24 mies
Richardson>70
lat
36
Weale >80 lat 50 45
Lok >65 lat 82,9 75,1 71,6
Konner >65 lat 95 92
Weyde >75 lat 92 84 79
Wątorek >80 lat* 91 81,5 81,5
Richardson et al. J Vasc Access 2009, 10, 199–202Weale et al J Vasc Surg, 2008, 47, 144-150Lok et al. Kindney Int, 2005, 67, 2462-2469Konner et al Kidney Int, 2002, 62, 329–338Weyde et al Blood Purif 2006, 24,190–195* Hemodial Int. 2014 Jan;18(1):113-7.
54
Dostęp naczyniowy u pacjentów powyżej 80 roku
życia
• Średni czas trwania leczenia nerkozastepczego wynosi 20,8±19 miesięcy
• Średni czas użycia przetoki wynosił 15,9±20,2 miesięcy
• Do chwili obecnej 15 pacjentów (38%) dializuje się przy użyciu przetoki
naczyniowej > 31±18 m-cy
• 8 pacjentów (20%) rozpoczęło hemodializoterapię przy użyciu przetoki
naczyniowej
• W 5-letniej obserwacji 5 pacjentów (13%) zmarło z funkcjonującą
przetoką
55
Watorek E et al. Creation of arteriovenous fistulae for hemodialysis in
octogenarians. Hemodial Int. 2014 Jan;18(1):113-7.
Dostęp naczyniowy w wieku podeszłym -czy w tej grupie cewniki wiążą się także z najwyższym ryzykiem zgonu?
• Duże metaanalizy (Raviani i wsp. J Am Soc Nephrol 2013; 24: 465–473) wskazują, że w całej grupie dializowanych cewniki są związane z wyższą śmiertelnością jeśli porównać do protez naczyniowych i przetok tętniczo-żylnych.
• Cechy typowe dla osób w podeszłym wieku: ograniczony czas przeżycia i większe ryzyko niepowodzenia w wytwarzaniu przetok/dojrzewania uzasadniają.
• Czynni nie związane ze stanem zdrowia także mogą się przyczyniać do błędnego wnioskowania. Przykład: duże różnice w używaniu cewników między USA a Europą sugerują czynniki związane z różną praktyką w ośrodkach, regionach, ale także ukazują możliwe preferencje pacjentów i ustalone z nimi cele terapeutyczne.
• Tu przydało by się badanie RCT w celu wyeliminowania błędów we wnioskowaniu i konkurujących czynników, ale takie badanie byłoby potraktowane przez większość klinicystów jako nieetyczne.
56
Vanessa Grubbs et al. Nephrol. Dial. Transplant.
2014;29:892-898
Adjusted survival curves by vascular access type, fully adjusted model.
Vanessa Grubbs et al. Nephrol. Dial. Transplant.
2014;29:892-898
© The Author 2013. Published by Oxford University Press on behalf of ERA-EDTA. All rights
reserved.
Access type Model 6-monthHR (95% CI)
1-yearHR (95% CI)
5-yearHR (95% CI)
AVG Unadjusted 1.49 (1.36, 1.62) 1.39 (1.30, 1.48) 1.20 (1.16, 1.25)
Model 1a 1.44 (1.32, 1.57) 1.35 (1.27, 1.45) 1.22 (1.17, 1.26)
Model 2b 1.36 (1.24, 1.48) 1.29 (1.20, 1.37) 1.18 (1.14, 1.22)
Catheter plus AVF Unadjusted 1.85 (1.73, 1.96) 1.68 (1.60, 1.76) 1.34 (1.31, 1.38)
Model 1 1.66 (1.56, 1.77) 1.53 (1.46, 1.61) 1.27 (1.24-1.30)
Model 2 1.52 (1.43, 1.62) 1.41 (1.35, 1.48) 1.20 (1.17-1.23)
Catheter plus AVG Unadjusted 2.25 (2.06, 2.45) 1.93 (1.81, 2.07) 1.46 (1.40-1.52)
Model 1 1.96 (1.80, 2.14) 1.72 (1.61, 1.84) 1.38 (1.32-1.43)
Model 2 1.72 (1.58, 1.88) 1.52 (1.42, 1.63) 1.26 (1.21-1.31)
Catheter only Unadjusted 3.48 (3.30, 3.67) 2.93 (2.82, 3.05) 1.95 (1.90-1.99)
Model 1 2.72 (2.57, 2.87) 2.36 (2.27, 2.46) 1.69 (1.66-1.73)
Model 2 2.34 (2.22, 2.48) 2.06 (1.98, 2.15) 1.54 (1.50-1.58)
AVF= arteriovenous fistula; AVG=arteriovenous graft reference=AVF
Model 1: adjusted for age, gender, race, body mass index, comorbid conditions, Medicaid insurance, and nephrology care prior to dialysis initiation
Model 2: additionally adjusted for health status (functional status at dialysis initiation and hospital days in 2 years prior to dialysis initiation)
Vanessa Grubbs et al. Nephrol. Dial. Transplant. 2014;29:892-898
Śmiertelność a dostęp naczyniowy. Zmiana modelu i ważenie danych
nie zmienia wniosku: „pierwsza przetoka a ostatni cewnik”
Patient-centered vascular access assessment.
Gomes A et al. CJASN 2013;8:1791-1797
©2013 by American Society of Nephrology
59
Podsumowanie
Zasady postępowania u trudnych chorych
(nie rezygnujemy z AVF!):
• dokładna ocena naczyń obu przedramion, w przypadku wątpliwości badanie USG dopplerowskie lub RTG,
• flebografia żył kończyn górnych (ocena żył podobojczykowych)
• klasyczna metoda w nadgarstku, w przypadku niepowodzeń próby powyżej nawet kilkakrotne,
• transpozycja żyły odłokciowej na przednią część przedramienia i połączenie z tętnicą promieniową,
• przetoka łokciowo - odłokciowa,
• żyła przeszywająca z tętnicą promieniową,
• przetoka Gracza,
• żyła dogłowowa i tętnica ramienna,
• żyła odłokciowa i tętnica ramienna – zabieg dwuetapowy wg własnej modyfikacji
Użycie protezy naczyniowej z
PTFE jako dostep do dializy
Type Material Characteristic
Biological Denatured homologous vein allograft
(Humacyte)
Cryopreserved saphenous vein Caution should be exercised in patients at
high risk for infection.
Bovine heterografts – typified by SGVG 100 Safe alternative for patients with a history of
multiple failed synthetic grafts.25
Human umbilical vein
Sheep collagen grafts
Synthetic Dacron® (E.I. du Pont de Nemours and Company,
Wilmington, DE, USA)
PTFE This fluorocarbon polymer has become the
prosthetic graft of choice. Stretch ePTFE is
preferable to standard ePTFE.
Procol® (Hancock, Jaffe, Laboratories, Irvine, CA,
USA) bovine mesenteric vein graft, which closely
resembles the human saphenous vein
Higher graft survival for the bioprosthesis
versus ePTFE (82% versus 50%; P<0.04) over
a period of 20 months.
Graft materials [Int J Nephrol Renovasc Dis. 2014; 7: 281–294.]
Podsumowanie
W celu zwiększenia odsetka osób dializowanych z użyciem przetok z
własnych naczyń konieczne jest rozpowszechnianie i stosowane metod
ułatwiających nakłuwanie przetok. Pozwoli to zminimalizować liczbę
powikłanych kaniulacji. 1) Superficjalizacja części żylnej (podniesienie),2) Transpozycja, repozycja żyły,3) Podwiązanie żył dodatkowych (obocznych),4) Angioplastyka tętnicy / żyły wspomagająca dojrzewanie5) Nakłucia pod kontrolą USG6) Stosowanie nakłuć techniką „buttonhole”7) Lipektomia i liposukcja8) Uzywanie igieł z tworzyw sztucznych
Nie ma rewolucji ani istotnej ewolucji w wytwarzaniu dostępu naczyniowego do
hemodializy. Wciąż szukamy odpowiedzi na zasadnicze pytania (np.dlaczego u
części chorych przetoki nie dojrzewają ?)
Nacisk na bezpieczeństwo podczas zakładania dostępu i minimalizację
możliwych powikłań (np.infekcyjnych, krwiaków, sswężeń..)