PRIJAVA TEME ZAVRŠNOG RADA – II CIKLUS STUDIJANA FAKULTETU ZA SAOBRAĆAJ I KOMUNIKACIJE

UNIVERZITETA U SARAJEVU

Biografija kandidata:

Zovem se Amir Huduti, državljanin sam BiH rođen 22.07.1986 u Rečanu, sa stalnom adresom prebivališta Antuna Branka Šimića 6, Sarajevo. Završio sam srednju školu Opću gimnaziju „Gjon Buzuku“ u Prizrenu 2005.godine. U periodu 2005-2011.godine sam studirao na Fakultetu za saobraćaj i komunikacije, Univerziteta u Sarajevu, gdje sam u oktobru 2011.godine stekao zvanje bachelor/bakalaureat inžinjer saobraćaja i komunikacije, usmjerenje cestovni saobraćaj. Školske godine 2011/12 sam upisao master studij na Fakultetu za saobraćaj i komunikacije, usmjerenje cestovni saobraćaj i trenutno pohađam pomenuti master studij.

Odsjek: Saobraćaj

Usmjerenje: Cestovni

Naziv teme: Komparacija riversnih logističkih procesa sa klasičnim logističkim procesima sa ciljem smanjenja utroška energije i zaštite okoline.

Ime mentora: Doc.Dr. Abidin Deljanin

Obrazloženje teme:

Problem istraživanja: unatoč postojanju određenog broja naučnih djela i elaborata vezanih za procese povratne (riversne) logistike, uticaj logistike odnosno realizacije ključnih logističkih procesa (pakovnje, manipulisanje, skladištenje, transport) na životnu sredinu, odnosno logistike kao zagađivača okoline, je relativno malo opisana.

Predmet istraživanja: Istražiti i opisati logističke procese povratne logistike i uporediti ih sa klasičnim logističkim procesima, odnosno odrediti njihov uticaj na životnu sredinu, analizirati cijenu obavljanja logističkih procesa, sve u cilju smanjenja štetnih djelovanja logistike naročito u gradskim područjima gdje je koncentracija stanovništva velika.

Sadržaj rada:

Sažetak/Abstract Uvod Metodološki okvir rada

1. Problem istraživanja 2. Predmet istraživanja 2.1. Kategorijalno pojmovni sistem

3. Ciljevi istraživanja 3.1. Naučni cilj 3.2. Društveni cilj 4. Sistem hipoteza 4.1. Generalna hipoteza 4.2. Posebne-pojedinačne hipoteze 4.3. Sistem varijabli 4.4. Sistem indikatora 5. Način istraživanja 6. Naučna i društvena opravdanosti istraživanja 7. Vremensko (i prostorno) određenje istraživanja

- I. Protivriječnosti povratne (zelene, eko) logistike u transportnom sistemu- Povratna logistika- Reciklaža- Zelena mrežna logistika- Zeleni terminali- Aplikacija Eco transIT- Tržište ekoloških proizvoda (green market) i analiza životnog ciklusa

- II. Projektovanje efektivnog sistema povratne logistike

- III. Definisanje transporta i lokacija u sistemu povratne logistike- Kooperacija u sistemu povratne logistike- Rukovanje opasnim materijalima

- IV. Mogući pravci razvoja povratne logistike

- V.Usporedba ekološkog programa Shenker-a i DHL-a

- Zaključak- Literatura

Cilj rada:

Naučni ciljevi: istraživanje utjecaja ključhin logističkih procesa na okolinu (zagađenje okoline), smanjenje utroška energije za obavljanje procesa, projektovanje efektivnog sistema povratne logistike, te definisanje transporta i lokacija u sistemu povratne logistike.

Društveni ciljevi: proširivanje znanja i svijesti učesnika saobraćaja o značaju djelovanja logističkih procesa na čovjeka i životnu sredinu, upoznavanje korisnika usluga sa troškovima obavljanja logističkih procesa i emisiji štetnih materija.

Metode istraživanja:

Naučne metode koje se planiraju upotrijebiti prilikom vršenja istraživanja na ovu temu i izrade rada su:

- Metoda deskripcije;- Eksperimentalna metoda;- Komparativna metoda;- Metode analize i sinteze;- Statistička metoda;- Metode indukcije i dedukcije;- Historijska metoda.

Metoda deskripcije: Metoda deskripcije je postupak jednostavnog opisivanja ili očitavanja činjenica, procesa i predmeta u prirodi i društvu te njihovih empirijskih potvrđivanja odnosa i veza, ali bez naučnog tumačenja i objašnjavanja.

Komparativna metoda: Postupak uspoređivanja istih ili srodnih pojava ili utvrđivanja njihove sličnosti u ponašanju i intenzitetu i razlika međunjima naziva se komparativnom metodom.

Metode analize i sinteze: Metoda analize je raščlanjivanje složenih pojmova, sudova i zaključaka na njihove jednostavnije sastavne dijelove te izučavanje svakog dijela za sebe i u odnosu na druge dijelove.Naspram postupku analize, postupak znanstvenog istraživanja putem spajanja dijelova ili elemenata u cjelinu, sastavljanja jednostavnih misaonih tvorevina u složene i složenih u još složenije naziva se metoda sinteze.

Metoda indukcije i dedukcije: Metoda indukcije podrazumijeva da se do zaključka o općem sudu dolazi na temelju posebnih ili pojedinačnih činjenica koje se obuhvaćaju dosljednom i sistematskom primjenom induktivnog načina zaključivanja. Polazi se od izučenog prema neizučenom, odnosno od većeg broja pojedinačnih

pojava rade se uopćavanja. Metoda dedukcije temelji se na dedukciji, odnosno na zaključivanju od općih sudova ka pojedinačnim ili ka drugim općim sudovima.

Historijska metoda: Postupak kojim se na temelju raznih dokumenata i dokaznog materijala može saznati sve što se u prošlosti dogodilo te kako i zašto se dogodilo, u naučnoistraživačkom radu, naziva se historijska metoda.

Metoda kompilacije: Metoda kompilacije je postupak preuzimanja tuđih rezultata naučnoistraživačkog rada, odnosno tuđih opažanja, stavova,zaključaka i spoznaja.

Kratak sadržaj pojedinih poglavlja:

I.dio Protivriječnosti povratne (zelene, eko) logistike u transportnom sistemu

Svrha logistike je da smanji cijenu, naravno samim tim i troškove prevoza. Pored toga, ekonomija vremena i poboljšanja u pouzdanosti usluga kao i fleksibilnost predstavljaju neke od ciljeva. Korporacije uključene u fizičku distribuciju tereta podržavaju strategije koje im omogućavaju da smanje troškove prevoza u konkurentnom okruženju. U nekim slučajevima troškovi uštede mogu biti u suprotnosti sa ekološkim ciljevima. Ekološki razlozi se često marginalizuju. Ovo znači da korporacije usmjeravaju svu svoju energiju ka ispunjenju potreba potrošača ne mareći o šteti koja se nanosi životnoj sredini. Društva u cjelini, a posebno mnogi pojedinci postaju sve manje voljni da prihvate cijene održavanja programa koji brine o ekološkim problemima. Stoga se vrši ogroman napor i pritisak na vlade i kompanije.

U logistici vijreme odnosno brzina je od neprocenjivog značaja. Smanjivanjem vremena povećava se brzina distributivnog sistema, a samim tim i njegova efikasnost. Ovo se postiže pomoću najviše zagađujućih i najmanje energetski-efikasnih vidova transporta. Značajno povećanje avio i drumskog transporta je djelimično rezultat vremenskih ograničenja koja se nameću od strane logističkih aktivnosti. Vremenska ograničenja su rezultat povećanja industrijske fleksibilnosti proizvodnih sistema u sektoru maloprodaje. Danas logistika nudi razne opcije od vrata-do-vrata (door-to-door) usluge preko JIT strategije (just-in-time, u pravo vreme) strategije. Drugi vidovi usluga ne mogu dovoljno efikasno zadovoljiti potrebe diktirane od strane tržišta i konkurencije. Ovo dovodi do stvaranja začaranog kruga. Što se više ove strategije i tehnike primjenjuju to su veće negativne posledice na životnu sredinu.

II. dio Projektovanje efektivnog sistema povratne logistike

U drugom dijelu rada biće prikazan proces projektovanja efektivnog sistema povratne logistike kroz faze (I-III) aktivnosti, organizaciona struktura i resursi za podršku sistemu povratne logistke u cilju zaštite životne sredine.

III. dio Definisanje transporta i lokacija u sistemu povratne logistike

Veliki je problem donošenja odlukao transportu “second – hand” i reciklabilnih materijala, jer ti troškovi mogu da prevaziđu njihovu vrijednost i time ponište sve finansijske prednosti programa povlačenja. Ako ovi troškovi (reciklaže ili preupotrebe) premaše ukupne troškove isporuke novih proizvoda/materijala, firme nemaju profitni motiv za primenu sistema povratne logistike. U tom slučaju je krucijalna odluk– reciklaža ili preupotreba ponovna upotreba proizvoda. Pored ovoga, problem je i lokacija opreme za reciklažu/preradu/obnavljanje proizvoda/materijala. Zbog toga se lokacija bira tako da se minimalizuju budući izdaci za transport.

IV. dio Mogući pravci razvoja povratne logistike

Situacija u svjetu je trenutno takva da je postizanje zelene logistike još daleko. Izuzetak je reverzibilna distribucija koja je otvorila nove tržišne mogućnosti vezane za odlaganje otpada i recikliranje. I to je svakako, značajan korak ali, još uvijek samo sekundarni doprinos logistike zaštiti životne sredine, dok je direktni uticaj i dalje po strani. Marginalizacija neposrednog uticaja logistike na životnu sredinu u velikoj mjeri je posledica često teško vidljivih posledica za razliku od nekih drugih vrsta industrije.

Kako su zagađivači životne sredine pod sve većim pritiskom javnosti, ne postavlja se pitanje da li će logistika morati da pokaže svoje zelenije lice, već samo kada i kako. U tom smislu, preduzećima čije poslovanje značajno zavisi od realizacije logističkih procesa ili logističkim preduzećima, generalno su na raspolaganju sledeći pristupi:1. Top–down pristup - inicijativa dolazi od vlade putem zakonskih regulativa.2. Bottom–up pristup – interes za okolinu dolazi od same industrije.3. Kombinacija prethodna dva – obično putem certifikata.

Prvi način podrazumjeva primjenu zakonskih represija i samim tim je veoma nepopularan. Državni propisi i intervencije sve direktnije pogađaju zagađivače životne sredine. U tom smislu, neophodno je uraditi cost–benifit analizuuključujući i troškove otklanjanja štete nastale lošim upravljanjem životnom sredinom i imati na umu, da je prevencija uvek bolja i jeftinija od korekcije. U Evropskoj Uniji postoji rastući interes za naplatu troškova zagađivanja okoline, iako će to neminovno dovesti do povećanja cjena transportnih usluga. Iako se prvi princip čini kao jedini mogući način, pristup bottom–up ima svojih prednosti.

Ovaj pristup rješavanja ekoloških problema, je veoma popularan kod proizvođača kada se poslovni interesi poklapaju sa interesima zaštita životne sredine. Naime, mnoga preduzeća su, zbog velikog publiciteta koji se daje ekologiji, u tome videla svoju poslovnu šansu. Treći, i možda najbolji pristup, je kompromis prethodna dva. Praksa uvođenja standarda i dobijanja certifikata pokazala se kao veoma dobra.

Ako preduzeće ispuni određene standarde u očuvanju standarda životne sredine, zauzvrat dobija dokaz o tome – certifikat, koji posle koristi u marketinškim aktivnostima. Kao podsticaj ovom pristupu, država može tražiti da preduzeća sa kojima sarađuje imaju certifikovan sistem kvaliteta zaštite životne sredine. To može imati veliki inicijalni uticaj ako se ima u vidu da je država često najveći kupac robe i usluga.

V. dio Usporedba ekološkog programa Shenker-a i DHL-a

U petom djelu će biti analizirani ekološki programi i moderne tehnologije koje navedeni logistički operateri primjenjuju u svojoj praksi i utvrđivanje prednosti i nedostataka.

Sarajevo, 07.05.2012.

Podnosilac molbe:

_________________________