Prira~nik za gra|anski organizacii - izvori na finansirawe od

�Balkanski gra|anski praktiki [#3]

Prira~nik za gra|anski organizacii - izvori na finansirawe od Evropskata unija

BALKANSKAM R E @ A Z A R A Z V O J N A GRA\ANSKOTOOP[TESTVO

#3

Vo sorabotka so

Balkanski gra|anski praktiki

Partnership in Action - Strengthening Balkan Civil Society Development NetworkThis project is funded by the European UnionPartnerstvo vo akcija - Zajaknuvawe na Balkanskata mreà na gra|anskoto op{testvoProektot e finansiran od Evropskata Unija

� Prira~nik za gra|anski organizacii - izvori na finansirawe od Evropskata unija

© Balkanska mreà za razvoj na gra|anskoto op{testvo i ECAS

Avtorskite prava se za{titeni. Bez eksplicitna dozvola od Balkanskata mreà za razvoj na gra|anskoto op{testvo nitu eden del od ovaa publikacija ne smee da se publikuva, vo bilo koja forma.

Kopii od publikacijata moè da se nara~aat po po{ta ili e-mail na slednata kontakt adresa:

Balkanska mreà za razvoj na gra|anskoto op{testvo (BCSDN)Makedonski centar za me|unarodna sorabotka (MCMS) - SekretarijatIzvr{en direktor na MCMS: Sa{o KlekovskiKoordinator na BCSDN: Tawa Hafner - AdemiAdresa: Nikola Parapunov bb. P.F. 1060 - Skopje, MakedonijaE-po{ta: [email protected]

Izdava~: Makedonski centar za me|unarodna sorabotkaAvtor: Marika Harjula, ECAS, BelgiumUreduva~ na tekstovi: Tawa Hafner - Ademi, MCMS, MakedonijaPreveduva~: Pqatina RexepiDizajn i obrabotka: Koma, Skopje, MakedonijaPe~ati: Borografika, Skopje, MakedonijaPublikuvano vo Makedonija, fevruari 2007

CIP – Katalogizacija vo publikacijaNacionalna i univerzitetska biblioteka “Sv. Kliment Ohridski”,Skopje

341.171.073.52(4-672EU):061.2(035)

HARJULA, MarikaPrira~nik za gra|anski organizacii: izvori za finansirawe od

Evropska unija / [avtor Marika Harjula] – Skopje: Makedonski centar za me|unarodna sorabotka, 2007. – 261 str. ; 24 sm. – (Balkanski gra|anski praktiki; 3)

Prevod na deloto: A guide to European Union for NGOs / Marika Harjula

ISBN 978-9989-102-41-4

a) Evropska unija – Finansirawe nevladini organizacii- Prira~nici

COBISS.MK-ID 69024778

Ovoj dokument e publikuvan so finansiska podr{ka od Evropskata unija. Odgovornosta za sodrìnata na ovoj dokument e na BCSDN i ECAS i istiot vo nitu eden slu~aj ne gi otslikuva stavovite na Evropskata unija.


SODR@INA

GLAVA 1 7Voved vo finansiraweto od EU 7

1.1 Op{t voved 71.2 Buxet na EU 101.3 GD i slu`bi za nadvore{no finansirawe 131.4 Reforma na upravuvaweto so nadvore{na pomo{ 161.5 Soveti na EKAS za dobivawe fondovi za nadvore{no finansirawe 161.6 Prilozi 19

GLAVA 2 22Finansirawa od fondacii i korporativni sponzori 22

2.1 Voved vo fondacii 22 2.2 Kategorizacija 23 2.3 Finansirawe od fondacii 24

2.3.1 Karakteristiki na sektorot na fondacii 24 2.3.2 Sektorot na fondacii vo novite zemji ~lenki na EU 25

2.4 Mapa na sektorot na fondacii 252.5 Proces na aplicirawe 28

2.5.1 Preliminarno istraùvawe 282.5.2 Osnovi na predlog-proektot 31

2.6 Voved vo korporativni sponzori 332.7 Profili na fondacii i korporativni sponzori 33

2.7.1 Fondacii 332.7.2 Korporativni sponzori 68


GLAVA 3 72Interni buxetski stavki 723.1 Spisok na interni buxetski stavki 72

3.1.1 Audiovizuelni sredstva, mediumi, pe~at, komunikacii i informirawe 77 3.1.2 Gra|ansko op{testvo, evropski asocijacii, napreduvawe na Evropa, GO 85 3.1.3 Obrazovanie, obuka, mladi i kultura 93 3.1.4 Vrabotuvawe i socijalni raboti 100 3.1.5 Energija i transport 108 3.1.6 Pro{iruvawe 112 3.1.7 Pretprijatija 114 3.1.8 Okolina 117 3.1.9 Zdravstvena za{tita i za{tita na potro{uva~ite 123 3.1.10 Pravda i vnatre{ni raboti 127 3.1.11 Istraùvawe, tehnolo{ki razvoj 135

GLAVA 4 139Strukturni fondovi i koheziskiot fond 1394.1 Politikata na eu za socijalna, ekonomska i teritorijalna kohezija 140

4.1.1 Op{to 1404.1.2 Programirawe i osnovni principi 143

4.2 Strukturnite fondovi i koheziskiot fond 1494.2.1 Strukturnite fondovi i koheziskiot fond vo periodot 2000-2006 godina 1494.2.2 Strukturnite fondovi i koheziskiot fond vo periodot 2007-2013 godina 1584.2.3 Evolucija na instrumentite i celite 164

GLAVA 5 165Nadvore{ni buxetski stavki 165 5.1 Lista na buxetski stavki 165 5.2 Finansirawe na programite 168

5.2.1 Op{ti informacii za finansiraweto na programite 168 5.2.2 Programi vo tematski kategorii 169


GLAVA 6 213Pretpristapna pomo{, pomo{ za Zapaden Balkan, evropska sosedska politika 2136.1 Pretpristapna pomo{ 213

6.1.1 Instrument za pretpristapna pomo{ IPA (IPA) 2136.1.2 Centralna i isto~na Evropa 2186.1.3 Turcija 228

6.2 Pomo{ za zapaden balkan - KARDS 2306.3 Evropskata sosedska politika (ENP) 235

6.3.1 Mediteranskite i zemjite ne~lenki 2406.3.2 Drugi buxetski stavki koi ne se pokrivaat so MEDA 2436.3.3 Isto~na Evropa i Centralna Azija - TACIS (TACIS) 2436.3.4 Korisni veb-stranici 247

GLAVA 7 249Korisni linkovi i kontakti 249

ZA SERVISOT ZA EVROPSKA GRA\ANSKA AKCIJA EKAS (ECAS) 256BALKANSKA MRE@A ZA RAZVOJ NA GRA\ANSKOTO OP[TESTVO (BCSDN) 258MAKEDONSKI CENTAR ZA ME\UNARODNA SORABOTKA (MCMS) 261



GLAVA 1

Voved vo finansiraweto od EU 1.1 OP[T VOVED

Celta na na{iot prira~nik e da se obezbedi kratok pregled koj gi spojuva informaciite rasprskani po veb-stranicite na razli~ni generalni direktorati na Komisijata. Ako go koris-tite na{iot prira~nik za identifikacija na mo`ni programi od interes, pa potoa da se obratite na poso~enite veb-strani-ci, }e najdete pove}e detali za programi i povici za tenderi, kade ima razlika od eden GD do drug. Primeri za vidovite na finansirani proekti se dostapni na veb-stranicite na nekoi od GD.

Evropskata komisija e sekako najgolemiot donator na Evropa. Se procenuva deka 1 milijarda evra (od vkupniot buxet od okolu 100 milijardi evra) se raspolo`livi za proekti na GO, a toa e vrvot na ledeniot breg. Mnogu e storeno vo poslednata decenija od strana na samite GO so poddr{ka na evropskiot parlament vo nasoka na zgolemuvawe na buxetot fokusiran pove}e na eko-nomskite politiki kon prakti~no sekoja oblast na aktivnost generirana od gra|anskite asocijaciii. Poradi ova, problemot ne e vo nedostigot na programi ili fondovi. Tie pokrivaat mnogu {irok delokrug na aktivnosti. Prakti~no, sekoj pro-ekt koj ima vistinska evropska dimenzija i moè da se povrze so politikite na EU, nao|a soodveten fond. Problemot leì pove}e vo imaweto dobra strategija za prio|awe do buxetot na EU.


Uspe{noto dobivawe fondovi po~nuva so

sposobnosta za prio|awe do to~nite informacii

za toa {to se bara

Ako vie i va{ata organizacija potro{ite neophodno vreme na usvojuvawe na strate{kiot pregled i procenuvawe na osnovnite pravila so cel da se izbegnat stapicite vo usoglasuvaweto na dogovorite i upravuvaweto so finansiite, apsolutno ne postoi pri~ina da prodolìte da gi gubite mo`nostite nudeni od ev-ropskite proekti. Poradi ova, vo ova vovedno poglavje nie sme vklu~ile soveti za olesnuvawe na dobivaweto evropski fon-dovi.

Uspe{noto dobivawe fondovi po~nuva so sposobnosta za prio|awe do to~nite informacii za toa {to se bara. Potoa, ova mora da bide pridruèno od re{enosta da se odi dokraj. Potrebno e isto taka da gi procenite argumentite za i protiv finansirawe od EU.

Od edna strana, negativnite aspekti zavisat od mnogu strog-ite i birokratski sistemi koi ja opkruùvaat ovaa praktika. Osobeno malite GO treba da gi procenat ovie nepovolni okol-nosti:

Finansiskite barawa se premnogu golemi. Za sre}a, se slu~i popu{tawe vo baraweto za garancija i organizaciite ne mora sekoga{ da ja obezbedat nea. Sepak, vo onie slu~ai koga toa se bara, nao|aweto garancija za proekt, vo klima vo koja bankite, duri i onie socialno-ekonomskite i bliski na toj sektor baraat aktiva ili celosno pokritie vo gotovina, moè da se pokaè kako nevozmo`no. Procedurite na aplicirawe se premnogu te{ki. Za tipi~en odgovor na povik za dostavuvawe izrabotka na buxet vo spec-ijalen format , nabavuvawe obvrzuva~ki pisma od kofinan-sierite i za ispolnuvaweto na site formalni barawa, kako {to se izjavi od banki i revizori, e potrebno okolu eden mesec. Potrebno e da se blokirate cel eden den samo za da gi sostavite site dokumenti na pravilen na~in vo zape~ateni koverti, pred istekot na rokot. Potrebno e golema zalo`ba za sostavuvawe na aplikacijata zatoa {to taa moè da bide odbiena od ~isto formalni pri~ini: statutite bile na pogre{en jazik; nedostigale smetkite itn. Odnapred odreden i premnogu strog pristap moè da ja zadu{i kreativnosta. esto pati molbite se odobruvaat ili otpa|aat pove}e poradi sovpa|awe so postoe~ki objektivi, koi odrazuvaat programi prethodno odobreni od instituci-

•

•

•


Evropskata Unija e edna od glavnite akteri vo asistiraweto na me|unarodnata sorabotka i razvoj. Evropskata zaednica i zemjite ~lenki vkupno obezbeduvaat nad 50% od celokupnata svetska Slu`bena pomo{ za razvoj - ODA (Official Development Assistance) i pove}e od dve tretini grantovi. Samata komisija e odgovorna za 10% na ODA.

ite, otkolku poradi nivnite mo`nosti za pomestuvawe na granicite na politikite. Osven toa, dozvolenite otstapki vo buxetot ili promenite vo vremenskiot razmer se mnogu restriktivni, ote`nuvaj}i im na GO da eksperimentiraat so razli~ni na~ini na vr{ewe na rabotite za vremetraeweto na eden proekt.

Od druga strana, rabotata so fondovite na EU moè da bide is-platliva. Iako popolnuvaweto na formularite za aplikacija e ma~no, toa isto taka e dobra ve`ba za strate{ko planirawe. Toa ne samo {to go podobruva kapacitetot na finansiskoto up-ravuvawe na edna organizacija, tuku gi obvrzuva GO da baraat partneri, {irej}i gi na toj na~in nivnite mreì na drugi zemji i organizacii. Mnogu ~esto, fondovite na EU moè da se koristat za eksperimentirawa so novi {emi – na pr. za urba-nata regeneracija, sozdavaj}i ogromno znaewe, delej}i evrop-ski mreì i probivaj}i go kalapot na potradicionalni izvori na finansirawe od strana na nacionalnite vladi ili lokaln-ite avtoriteti. Isto taka, iskustvoto steknato od rabotata so fondovite na EU ja olesnuva rabotata so drugi tela na finan-sirawe.

Evropskata Unija e edna od glavnite akteri vo asistiraweto na me|unarodnata sorabotka i razvoj. Evropskata zaednica i zemjite ~lenki vkupno obezbeduvaat nad 50% od celokupnata svetska Slu`bena pomo{ za razvoj - ODA (Official Development Assistance) i pove}e od dve tretini grantovi. Samata komisi-ja e odgovorna za 10% na ODA. Nadvore{nata pomo{ zasega se upravuva od ~etiri generalni direktorati (GD) na Evropskata komisija. Tie se:

1) Kancelarija za sorabotka i za evropskata pomo{;2) GD za odnosi so stranstvo;3) GD za razvoj;4) Evropskata kancelarija za humanitarna pomo{ (ECHO).Postapkata na upravuvawe so nadvore{nata pomo{ dadena od Evropskata Unija od neodamna e vo revizija. „Reformata na nadvore{nata pomo{“, koja se orientira kon pogolema efi-kasnost, ~uvstvitelnost kon problemite vo zemjite vo razvoj i kon poefikasna upotreba na fondovite, opfati vremensko rastojanie od ~etiri godini (2002-2006). Reformata, koja e

�0 Prira~nik za gra|anski organizacii - izvori na finansirawe od Evropskata unija

vo tek, im dava pove}e avtonomija i odgovornost na delegaci-ite na Evropskata komisija vo zemjite vo razvoj. Kako rezultat na ova, mnogu fondovi i buxetski stavki }e bidat upravuvani na decentraliziran na~in, so direktno vklu~uvawe na del-egaciite na EU vo soodvetnite zemji. Za pove}e informacii i za poslednite dopolnuvawa na procesot na reformirawe, ve molime sovetuvajte se na sledniot link: http://www.europa.eu.int/comm/europeaid/reports/reform_def_en.pdf

1.2 BUXET NA EU

Finansiskite perspektivi 2007-2013

Ovoj prira~nik doa|a vo vreme koga ima dogovor za finansis-kite perspektivi za 2007-2013 (april 2006) i toa sleduva po postignuvaweto na politi~kiot dogovor na krajot na britan-skoto pretsedatelstvo na EU vo dekemvri 2005 g. Rezultatot na ovie pregovori moè da se sfati kako kompromis.

Vo soop{tenieto (juli 2004), Komisijata predloì zgolemuvawe na u~estvoto na prihodot na EU so cel odrùvawe na 1,24 % od bruto-nacionalniot dohod, koj vo sekoj slu~aj }e podrazbira{e nekakva redukcija na postoe~kite resursi kako rezultat na pro{iruvaweto. Na ovoj na~in, isto taka be{e predloèno modificirawe na strukturata na finansiskata perspektiva so cel ostvaruvawe poefektivna implementacija na fondovite, so glaven fokus na zgolemuvawe na konkurentnosta i vrabote-nosta. Me|utoa, Sovetot vo dekemvri 2005 g. se soglasi so fi-nansiskite perspektivi 2007-2013 (kako {to be{e odredeno vo Dokumentot 15915/05, po predlog od avstriskoto pretsedatel-stvo) i pritoa ja namali gornata granica na samo 1,045%, t.e. 862.4 milijardi evra.

Parlamentot, nezadovolen od reduciraniot buxet, pobara zgol-emuvawe od 12 milijardi, no, vo april 2006 g., so pregovorite so avstriskoto pretsedatelstvo, se postigna dogovor za zgolemu-vawe od samo 4 milijardi evra. Ova zgolemuvawe e koncentri-rano na programi vo oblasta na konkurentnosta i inovaciite, so glaven fokus na transevropskite mreì, u~eweto cel ìvot i R&D (R&D) (istraùvawe i razvoj). Na ovoj na~in, jasno e deka

��Balkanski gra|anski praktiki [#3]

rezultatot be{e kompromis i komisionerot za finansisko programirawe i buxet, Gribauskajt (Grybauskaite), me|u dru-gite, go pozdravi postignuvaweto na dogovorot, no zabeleà deka ova ne e potrebniot buxet za idninata na Evropa. Spored toa, revizijata na buxetot na EU 2008 od mnogumina e pozdrav-ena kako mo`nost za popravka na buxetot na EU pred 2013 g.

Buxetskata postapka

Buxetskata postapka, utvrdena vo ~lenot 272 na EEZ, gi zacrtuva etapite i vremenskite ograni~uvawa koi mora da se po~ituvaat od strana na Sovetot i Parlamentot (dvete race na buxetskiot avtoritet): Ovaa postapka, kako {to se definira vo dogovorot, se protega od 1 septemvri do 31 dekemvri na godinata {to £ pre-thodi na buxetskata godina za koja se raboti.

Nakratko, podgotovkata na buxetot e vo osnova postapka vo tri fazi.

1) Komisijata podgotvuva preliminaren nacrt-buxet vo maj. Prethodno, }e bidat odràni diskusii vo tri nasoki me|u Komisijata, Parlamentot i Sovetot, pred usvojuvaweto na preliminarniot nacrt–buxet. Buxetot preminuva vo Sovetot za razgleduvawe od ekspertite na buxetot. Potoa se podne-suva na KOREPER (COREPER), koj }e glasa so kvalifikuvano mnozinstvo, potoa toj }e odi vo Sovetot za buxet. Trgnuvaj}i od ova glasawe, Sovetot go utvrduva nacrt-buxetot (krajot na juli).

2) Vo slednata etapa, nacrt-buxetot preminuva vo Parlamentot za prvoto ~itawe. Govornicite (Rapporteurs) na razli~nite komisii izgotvuvaat amandmani vrz osnova na preporakite na ~lenovite na komisiite, koi potoa i se podnesuvaat do Komisijata za buxet. Komisijata za buxet potoa gi razgleduva site amandmani podneseni od komisiite i politi~kite grupi na edna dolga sednica na Komisijata i taa odlu~uva za nejzi-nata pozicija po sekoj amandman pred glasaweto za buxetot na plenarna sednica odràna vo oktomvri. Vo ovaa faza, sudbinata na amandmanite na buxetot e re~isi re{ena, i pokraj vtoroto ~itawe koe pretstoi.

3) Vo tretata faza, nacrt-buxetot mu se vra}a na povtorno ~itawe na Sovetot vo tretata nedela na noemvri. Sovetot ja

�� Prira~nik za gra|anski organizacii - izvori na finansirawe od Evropskata unija

So cel ostvaruvawe proekti i aktivnosti, Komisijata dodeluva pari~ni sredstva vo forma na grantovi.

Aktivnostite i proektite koi }e bidat

razgledani mora da se odnesuvaat na

politikite na EU

Komisijata isto taka izgotvuva dogovori za javni nabavki za

nabavka na stoki, izvr{uvawe raboti ili

obezbeduvawe uslugi. Ovie dogovori se

izgotvuvaat po povicite za tenderi

ima mo}ta da go promeni nacrt-buxetot, da gi zeme predvid amandmanite izglasani od Parlamentot pri prvoto ~itawe. Sovetot moè, vo ovoj moment, da dade predlozi. Potoa na-crt-buxetot se korigira i se vra}a vo Parlamentot kon kra-jot na noemvri. Vo sredinata na dekemvri, Parlamentot gi razgleduva amandmanite i predlozite dadeni od Sovetot i vo pogolem del }e go zadrì istiot buxet vraten od Sovetot. Me|utoa, toj go ima pravoto da go prifati ili da go odbie. Za kone~nata verzija se glasa na plenarna sednica vo deke-mvri, na koja pretsedatelot na Parlamentot go proglasuva usvojuvaweto na buxetot i toj sega moè da se primenuva.

1.2.1 OBJASNUVAWA NA FINANSISKITE ARAN@MANI

Grantovi i javni nabavki

So cel ostvaruvawe proekti i aktivnosti, Komisijata dode-luva pari~ni sredstva vo forma na grantovi. Aktivnostite i proektite koi }e bidat razgledani mora da se odnesuvaat na politikite na EU. Grantovite moè da se dodelat vo razni oblasti, kako {to se: istraùvaweto, obrazovanieto, zdravst-voto, za{titata na potro{uva~ite, za{titata na okolinata, hu-manitarna pomo{ itn. Razli~nite oblasti se kategoriziraat po buxetski stavki (objasneto podolu). Dodeluvaweto na granto-vite e odgovor na povici za predlozi objaveni od Komisijata na nivnite internet-stranici; preku pokanite za pribirawe po-nudi se povikuvaat kandidatite da pretstavat, vo odreden rok, predlog za akcija koj se sovpa|a so sledenite celi i gi ispolnuva baranite uslovi. Ovie povici za predlozi moè isto taka da se objavat vo Slu`beniot vesnik na Evropskata Unija – C-serii. Komisijata isto taka izgotvuva dogovori za javni nabavki za nabavka na stoki, izvr{uvawe raboti ili obezbeduvawe usl-ugi. Ovie dogovori se izgotvuvaat po povicite za tenderi. Za pove}e informacii, treba da se konsultirate na stranicite na raznite oddelenija na Komisijata i Slu`beniot vesnik na Evropskata Unija, kade {to se objavuvaat oglasite za tenderi.

Buxetski stavki Buxetskite stavki se kodiraat vo zavisnost od oblastite na politikata. Daden e eden primer koj objasnuva kako sekoja


oblast na politikata se analizira vo novata nomenklatura.

Buxetskata stavka: �� 0� 0� 0� stoi za:

Politika: �� (Obrazovanie i kultura) Poglavje: �� 0� (Obrazovanie) ^len: �� 0� 0� (Op{to i visoko obrazovanie) Paragraf: �� 0� 0� 0� (Sokrates)1

1.3 GD I SLU@BI ZA NADVORE[NO FINANSIRAWE

EUROPEAID

Komisionerot Ferero Valdner (Ferrero-Waldner), za GD za nadvore{ni odnosi, se javuva vo uloga na pretsedava~, a komis-ionerot g. Luis Mi~el (Louis Michel), za GD za razvoj, vo uloga na izvr{en direktor na EuropeAid. Kancelarijata gi primenuva instrumentite za nadvore{na pomo{ na Komisijata, koi se fi-nansirani od buxetot na Evropskata zaednica i Evropskiot fond za razvoj (EDF). Ovoj ured upravuva so site fazi na ciklusite na proekti na 80% od programite za pomo{ na EU (Afrika, Karibi i Pacifik, Mediteran, Zapaden Balkan, porane{en Sovetski Sojuz, Azija i Latinska Amerika) i nad 80% od godi{niot buxet od 9,6 milijardi evra na EU za nadvore{na pomo{. Od 1 januari 2001 g., koga se osnova kancelarijata za sorabotka EuropeAid, GD za nadvore{ni odnosi so stranstvo i GD za razvoj se odgovorni za pove}egodi{ni programi i EuropeAid do krajot na ciklusot na proekti. Celta e da se odvojat politi~kite i strate{kite pra{awa od identifikacija i sproveduvawe na proektite.

Detali za Kontakt:European Commission EuropeAid H 05, B-1049 Brussels Tel. +32 2 299 4237/4825, Faks +32 2 299 6407E-po{ta: [email protected]: http://europa.eu.int/comm/europeaid

1 PE331.944;RR/509681EN.dok str. 366


GD ZA NADVORE[NI ODNOSI (RELEKS)

GD za nadvore{ni odnosi e odgovoren za odnosite so zemjite nadvor od zonata na EU i me|unarodnite organizacii, kako {to se Obedinetite nacii. Toj e isto taka odgovoren za administri-rawe na nad 120 delegacii na Komisijata vo treti zemji. Komis-ionerot za nadvore{ni odnosi e g-|a Benita Ferero-Valdner (Benita Ferrero-Waldner), koja e primarna vrska na Komisijata so visokiot pretstavnik za zaedni~ka nadvore{na i bezbednos-na politika, kako i so Sovetot za op{ti raboti na EU. Analizi na odgovornostite na generalniot direktorat moè da se najdat na negovata veb-stranicahttp://europa.eu.int/comm/dgs/exter-nal_relations/index_en.htm

GD ZA RAZVOJ

Generalniot direktorat za razvoj dejstvuva vo tesna sorabotka so GD za nadvore{ni odnosi, EuropeAid i ECHO. Komisionerot za razvoj i za ECHO (vidi podolu) e g. Luis Mi~el. Glavna zada~a na Direktoratot e finansiski da se pomaga razvojot na zem-jite na ACP (Afrika, Karibi i Pacifik) i prekumorskite zemji i teritorii (OCT). EDF se finansira od direktni pridonesi na zemjite ~lenki. Pove}e informacii moàt da se najdat na veb-adresata podolu: http://europa.eu.int/comm/development/index_en.htm

Kontakti: Unit B/1 – Development Policy, Coherence and For-ward Studies Head of Unit Ms Françoise MoREAU Tel. +32 2 299 0772, Faks +32 2 299 2915 E-po{ta: [email protected]

Unit A/3 - Relations with civil society Mr P BANgMATel. +32 2 296 6052, Faks +32 2 299 3206E-po{ta: [email protected]

EVROPSKA KANCELARIJA ZA HUMANITARNA POMO[ (ECHo)

Celta na ECHO, osnovana vo 1992 g., e da obezbeduva itna hu-manitarna pomo{ kako odgovor na prirodnite katastrofi i vooruènite konflikti vo zemjite ne~lenki. ECHO raboti vrz


osnova na ramkovni dogovori za sorabotka (FPA) so humanitar-ni GO i me|unarodni humanitarni organizacii i finansiski i administrativni ramkovni dogovori (FAFA) so agencii na ON. Nov FPA po~na da se sproveduva na 1 januari 2004 g., so cel da se poednostavat procedurite povrzani so finansiraweto na ECHO i da se podobrat sproveduvaweto i rezultatite na finasirana-ta humanitarna pomo{ na EU. ECHO ima potpi{ano nov ramko-ven dogovor za sorabotk a so 130 GO.

ECHO dobiva fondovi od buxetskiot fond na Komisijata za hu-manitarna pomo{, naslov 23, i od Evropskiot fond za razvoj. Pokraj finansiraweto humanitarna pomo{, ECHO e isto taka odgovoren za finansiraweto {emi na obuki i kampawi za po-digawe na svesta, koi se odnesuvaat na humanitarnata pomo{. Za pove}e informacii, ve molime posetete ja: http://europa.eu.int/comm/echo/index_en.html

Kontakti: ECHo 7 - Information and communicationMr Simon Anthony HoRNER (Head of Unit)Tel. +32 299 2996E-po{ta: [email protected]

ECHo 1 – Africa, Caribbean, PacificMr Cornelis WITTEBRooD (Head of Unit)Tel. +32 2 295 7312E-po{ta: [email protected] ECHo 2 - Central and Eastern European Countries, NIS, Mediterranean countries and Middle EastMr Jean-Claude HEYRAUD (Head of Unit)Tel. +32 2 296 9471E-po{ta: [email protected] ECHo 3 - Asia, Central and South AmericaMr Esko KENTRSCHYNSKYJ (Head of Unit)Tel. +32 2 295 3420E-po{ta: [email protected]

ECHo 4 – Raboti na op{ta politika; odnosi so evropskite institucii, partneri i drugi dariteli; koordinacija i poddr{ka na planirawe; op{ta poddr{ka za golemi kriziMr Johannes LUCHNER (Head of Unit)Tel. +32 2 296 8811E-po{ta: [email protected]


Klu~en element na reformata e premestuvaweto

na procesot na upravuvaweto so

pomo{ta na delegaciite na Komisijata, so

cel podobruvawe na kvalitetot i brzinata

na dostavuvaweto pomo{ za site programi

1.4 REFORMA NA UPRAVUVAWETO SO NADVORE[NA POMO[ Klu~en element na reformata e premestuvaweto na procesot na upravuvaweto so pomo{ta na delegaciite na Komisijata, so cel podobruvawe na kvalitetot i brzinata na dostavuvaweto pomo{ za site programi. Momentalno Komisijata ima pretstavni{tva vo 128 zemji niz celiot svet i tie igraat sè pova`na uloga vo pomo{ta za razvoj {to se odnesuva na zgolemenoto vlijanie na identifikacija i procenka na proekti, dogovaraweto i ispla-tata na fondovite na Unijata i nadgleduvaweto i vrednuvawe. Me|utoa, potrebno e u{te mnogu da se stori vo ovoj pravec. Kako del od ovaa procedura, Evropskata komisija isto taka planira da ja intenzivira koordinacijata me|u zemjite ~lenki na teren, vo sorabotka so vlastite vo zemjite.

Za informacii za nadvore{nata pomo{, kontaktirajte so rel-evantnite delegacii. Ve molime obratete se na slednata Veb-stranica: http://europa.eu.int/comm/external_relations/delega-tions/intro/web.htm

1.5 SOVETI NA EKAS ZA DOBIVAWE FONDOVI ZA NADVORE[NO FINANSIRAWE

Identifikuvajte gi vistinskite priliki za finansirawe

Najprvo posetuvajte ja redovno veb-stranicata na Europe-Aid (europa.eu.int/comm/europeaid), koja e najvaèn izvor na informacii za nadvore{na pomo{. Veb-stranicata sodrì celosni detali za postapkite za sklu~uvawe dogovor i seta potrebna dokumentacija: formulari za aplikacija, standard-ni dogovori, soop{tenija za nabavki, povici za predlozi itn. Sekoj zainteresiran (firmi, GO itn.) moè da gi prefrli ovie dokumenti direktno. (Zapomnete deka EKAS obezbeduva redovni informacii za povici za predlozi i tenderi za nejzinite ~le-novi. Za pove}e, moè da kontaktirate na [email protected]).

Osigurete se deka imate vreme, potreben pribor i sposobnost za planirawe


Osigurete se deka imate vreme, potreben pribor i sposobnost za planirawe

U~estvoto na poivik za predlozi ili tender moè da zna~i celo rabotno vreme za eden ~ovek za eden mesec. Toa moè isto taka da vklu~uva dolgotrajni pregovori so partneri {to se odnesu-va na nivnite ulogi i buxetot. Moè duri i da ne e isplatlivo ako va{ite procenki za uspeh ne se visoki. Vnimavajte na sled-noto:

Predvidetete go vremeto - na primer, moè da vi bide potreben cel eden den za da sostavite sè; Bidej}i va{ite proekti glavno }e se odnesuvaat na nadvo-re{nata pomo{ na EZ, }e vi bide potrebno poznavawe na na~inot na upotreba na instrumentite na EU za proekti za razvoj, kako rakovodewe so proekten ciklus (RPC) i priod na logi~ka ramka. Ovie instrumenti se koristat od Komisijata za podgotovka na proekti i nivna procenka (ve molime po-gledajte go krajot na ova poglavje - dodatok I za informacii za ovie instrumenti);Potrebna vi e pretstava za toa kako }e se izbiraat proektite za finansirawe i {to treba da vklu~ite vo buxetot. Osig-urete se deka buxetot e podgotven vo formatot koj se bara vo upatstvoto.

Izgradete sistem na usoglasuvawe dogovori

Za da go napravite ova, vnimavajte na slednoto:

Vodete evidencija. Potrebno e da se evidentira rabotnoto vreme i fakturite od nabavuva~i i partneri, na na~in koj ovozmoùva lesna revizija - vo elektronska forma i na har-tija. Normalno, so zavr{niot izve{taj treba da se predadat i da se odobrat site finansiski opravduvawa pred posled-nata isplata;2 Izmeni na buxetot. Kako op{to pravilo, izbegnuvajte gi iz-menite na buxetot. Vo slu~aj da se neophodni tie i da se odne-suvaat na samata priroda na proektot, potrebna e prethodna soglasnost od Evropskata komisija pred izvr{uvaweto na iz-menite. Ako izmenata e ednostavno prefrluvawe na buxet od edno zaglavje vo drugo i se raboti za poka~uvawe od pomalku od 10% po zaglavje, izmenata moè da se izvr{i, no Komisi-jata mora da bide informirana vo {to pokratok rok.

2 Cf. ~len 97 od pravilata za implementacija

•

•

•

•

•

Najprvo posetuvajte ja redovno veb-stranicata na EuropeAid (europa.eu.int/comm/europe-aid), koja e najvaèn izvor na informacii za nadvore{na pomo{


Sledete gi barawata za izve{tai

Sledete gi barawata za izve{tai

Za celosni informacii za op{tite administrativni provizii, obratete se na: http://europa.eu.int/comm/europeaid/tender/gestion/cont_typ/st/cg_en.pdf

Slednite izve{tai so koi bi trebalo da rabotite vo idnina sodràt:

Tekovni izve{tai – vo zavisnost od vidot i vremetraeweto na proektot, }e vi bide pobarano da sostavuvate nedelni, mese~ni, ~etvrtgodi{ni ili {estmese~ni izve{tai za napredokot. Izve{taite obi~no treba da se na ~etiri ili na {est stranici i treba da se pi{ani na jazikot na dogovorot.

Vremeni izve{tai – ovoj izve{taj, kako {to navestuva imeto, treba da se predade vo sredinata na proektot. Osven vo slu~ai koga e naglaseno na drug na~in, izve{tajot treba da bide napi{an kako raskaùvawe na slu~uvawata po datum, objasnuvaj}i kako go gledate vie napredokot na proektot vo idnina i ulogite na razni partneri vo proektot. Dodadete i kratok dokument na procenka na proektot, koj treba da nabrojuva kakvi bilo prob-lemi vo sproveduvaweto na proektot, slabostite i jakite stra-ni na proektot, kako i do koja mera se ispolnuvaat celite na proektot. ]e vi se pobara da osigurate dodatna dokumentacija i primeri. Isto taka, vo ovoj moment }e imate mo`nost da da-dete kakvi bilo preporaki.

Zavr{ni izve{tai – pred kompletiraweto na proektot, }e treba da podgotvite cel izve{taj na aktivnostite. Normalno, izve{tajot ne treba da bide podolg od 20 stranici i treba da bide vo tri primeroci. Izve{tajot treba da bide raskaùvawe na aktivnostite koi se slu~ile i treba da gi nabrojuva postig-natite rezultati. Vo procenkata moè da vklu~ite kakvi bilo preporaki koi gi imate vie za idnina. Dodatocite moàt da se vklu~at vo slu~aj na niv da bilo referirano vo zavr{niot izve{taj. Vidovite dokumentacija koi treba da se vklu~at vo dodatokot opfa}aat: programi, izve{tai, spisoci na u~esnici, statistiki za koli~inata i vidot na proizvedeni materijali, na pr., videofilmovi, softver, kako i detali za toa kako i komu se distribuirani tie. Isto taka treba da se dodadat i izjavi za pe~atot.

Izgradete sistem na usoglasuvawe dogovori


Finansiski izve{tai – mora da sostavite celosen finansiski revidiran izve{taj, pred da bide ovozmo{ena kakva bilo kra-jna isplata, normalno, vo tri primeroci, pred krajniot rok nazna~en vo dogovorot. Obi~no rokot se odreduva tri meseci po datumot na kompletiraweto na proektot. Na izve{tajot tre-ba da gi dodadete site zna~ajni evidencii za rabotnoto vreme, fakturi itn. Treba da se zacrta zavr{niot buxet. Mora da se obezbedi objasnuvawe za kakva bilo zna~ajna varijacija. Tre-ba da se ovozmoì kontrolna traga za revizija od izve{tajot, nanazad do izvornite dokumenti. Zabeleète deka finansiski-ot izve{taj treba da se potpi{e od istoto lice koe go potpi{alo dogovorot. Na va{iot finansiski izve{taj treba da dodadete pismo so barawe za krajna isplata vo koja se navedeni detali za kontakti so va{ata banka. Od vas moè da se pobara vo va{eto pismo da izjavite dali od avansot isplaten od Komisijata e do-biena kamata. Otkako }e bidat odobreni i zavr{niot i finansiskiot izve{taj, isplatata treba da sleduva za 60 dena. Me|utoa, iskustvoto pokaùva deka isplatata moè da se odolì, {to moè da pretstavuva finansiski pote{kotii za va{ata organizacija. Bidete podgotveni da koristite mo`ni rezervni fondoi ili duri da zemete bankarski zaem. Korisno e da se istraàt i drugi mo`nosti za finansirawe, kako na pr. niskokamatni zaemi od banki za socijalna ekonomija ili kooperativni banki ili osnovawe fondovi za garancija so drugi GO.

1.6 PRILOZI

1.6.1 DVA INSTRUMENTA NA EU ZA RAZVOJ NA PROEKTI

Rakovodewe so proekten cilus (RPC)

Vo 1992 g. Evropskata komisija go usvoi „Rakovodewe so proekten ciklus“ (RPC), koj e zbirka na sredstva za dizajnirawe i upravuvawe so proekti, so cel da se podobri kvalitetot na planiraweto i upravuvaweto so proektite, a so toa i efektivnosta na pomo{ta. Ovoj instrument se koristi, vo prv red, za efektivno sproveduvawe na nadvore{nata pomo{ na EZ. RPC pomaga vo dobivaweto garancija deka:

“Rakovodewe so proekten ciklus“ (RPC), koj e zbirka na sredstva za dizajnirawe i upravuvawe so proekti, so cel da se podobri kvalitetot na planiraweto i upravuvaweto so proektite, a so toa i efektivnosta na pomo{ta

Korisno e da se istraàt i drugi mo`nosti za finansirawe, kako na pr. niskokamatni zaemi od banki za socijalna ekonomija ili kooperativni banki ili osnovawe fondovi za garancija so drugi GO


Instrumentot im ovozmoùva

na planerite da razmisluvaat za

na~inot na koj }e go nadgleduvaat i

procenuvaat proektot od samiot po~etok

Proektite gi poddrùvaat glavnite celi i politi~kite celi na EZ i na partnerite za razvoj; Proektite se od zna~ewe za dogovorenata strategija i vistinskite problemi na celnite grupi/korisnicite; Proektite se izvedlivi, {to zna~i deka celite moè realno da se ispolnat vo ramkite na ograni~uvawata na operativnoto opkruùvawe i mo`nostite na agenciite koi gi sproveduvaat; i,

Izvle~enata korist od proektite, po site priliki, }e bide odr`liva.

Proektniot ciklus na EZ ima 5 glavni fazi, koi se prikaàni vo sledniot prikaz3.

ili

Odluka za fi-nansirawe

Programirawe

Ocenka

Sproveduvawe Formulacija

Identifikacija

Odluka za fi-nansirawe

Za pregled na aùriran elektronski prira~nik, posetete ja slednata Veb-stranica: www.europa.eu.int/comm/europeaid/qsm/documents/pcm_manual_2004_en.pdf

Priod na logi~ka ramka (LR)

Ova e instrument za kreirawe i upravuvawe so proekti, koj obezbeduva na~in na pregled na vnatre{nata logika na planot za proekt. Instrumentot im ovozmoùva na planerite da razmisluvaat za na~inot na koj }e go nadgleduvaat i procenuvaat

3 Tabela i informacija zemeni od EuropeAid, Veb-stranica: www.eu-ropa.eu.int/comm/europeaid/qsm/project_en.htm

•

•

•


proektot od samiot po~etok. Klu~nata informacija za proektot e sostavena vo eden dokument – logi~ka ramka, koja nudi kratok pregled, kako i osnova za podgotvuvawe akciski planovi, razvivawe sistem na nadgleduvawe i ramka za procenka. Ova e glavniot instrument koristen vo ramkite na rakovodeweto so proektniot ciklus. LFA e ilustriran podolu 4:

Analiza na u~esnicite - identifikuvawe i karakterizirawe na mo`nite glavni u~esnici; procenka na nivnite kapacitetiAnaliza na problemot - identifikacija na klu~nite problemi, prepreki i mo`nosti; odreduvawe na pri~insko posledi~nite odnosi

Analiza na celite - razvoj na re{enija od identifikuvanite problemi; identifikacija na sredstva za odnositeAnaliza na strategijata - identifikacija na razli~ni strategii za postignuvawe na re{enija; izbor na nasoodvetna strategija.

Razvivawe na matrica na Logi~ka ramka - definirawe na strukturata na proektot, testirawe na vnatre{nata logikike i rizici, formulirawe na merlivi pokazateli na uspehPlanirawe na aktivnostite - odreduvawe na redosled i zavisnost na aktivnostite; procenka na nivnoto vremetraewe i odreduvawe odgovornostPlanirawe na resursi - od planiraweto na aktivnostite se pravi planirawe na vleznite elementi i buxetot

PRISTAP NA LOGI^KA RAMKA

FAZA NA ANALIZA FAZA NA PLANIRAWE

Za pove}e informacii za metodi na ocenka, posetete ja veb-stranicata: http://www.europa.eu.int/comm/europeaid/evaluation/methods/index.htm

4 Od veb-stranicata Europa: http://www.europa.eu.int/comm/europeaid/qsm/project_en.htm


GLAVA 2

Finansirawa od fondacii i korporativni sponzori

2.1 VOVED VO FONDACII

Fondaciite imaat dolga istorija na rabota so GO. Od nivniot razvoj vo sredniot vek, fondaciite bile sekoga{ vklu~eni, do nekoj stepen, vo humanitarni dejnosti i dru{tveni akcii. Uspe-hot na amerikanskiot model na fondacii, kako i ekonomskoto zazdravuvawe i politi~kata stabilnost vo Zapadna Evropa, pridonesuva za obnovuvaweto na zna~eweto na evropskiot sek-tor na fondacii.

Kako rezultat na ova, ulogata na fondaciite stanuva sè pois-taknata vo poleto na podigaweto fondovi. Se procenuva deka postojat okolu 200.000 fondacii vo Centralna, Isto~na i Za-padna Evropa, koi vo golema mera gi dopolnuvaat instituciona-lnite fondovi od nacionalnite vladi i od Evropskata Unija.5

Zna~eweto na fondaciite, {to se odnesuva do globalnoto up-ravuvawe i razvojot nadvor od EU, e priznato vo Soop{tenieto na Evropskata komisija od 2003 godina i vo posledno vreme na istoto pra{awe se osvrna i generalniot sekretar na ON, Kofi Anan6.

5 KarinaHolly,"JourneyWithoutBorders-ResearchingandApplyingtoFoun-dations,"The IntenationalFoundationDirectory2003, 12thed.(London:Eu-ropaPublications,2003)19-22.

6 Komisija na evropskite zaednici, “CommunicationongovernanceandDe-


Sektorot na fondacii e mnogu raznoviden i {irok. Fondaci-ite niz cela Evropa finansiraat iljadnici razni proekti i programi sekoja godina, variraat od pogolemi me|unarodni gra|anski programi (INGO), do lokalni „gras rut-proekti“; od nau~no najspecializirani pra{awa, kako {to se istraùvawata na mati~na kletka, do najop{ti i najabstraktni, kako {to se ~ovekovite prava.

Poradi ova, kako rezultat na raste~kata uloga na fondaciite vo finansiraweto, slednoto poglavje ima za cel da go objasni na~inot na koj dejstvuvaat tie i kako da postapite za da dobiete fondovi od niv.

2.2 KATEGORIZACIJA

Od klu~no zna~ewe za baratelite na fondovi e razvivaweto na sposobnosta za definirawe na fondaciite, ako sakaat nivnite napori da vrodat so plod. Baratelite na grantovi }e treba da gi klasificiraat fondaciite so cel da go sfatat nivniot ce-losen potencijal. Sme gi koristele slednite kategorii, za da pomogneme vo va{eto tragawe:

Grantovski fondacii: Ovie se organizacii koi dodeluvaat fondovi za specifi~ni nameni. Ovie tipovi fondacii po~esto se sre}avaat vo SAD, otkolku vo Evropa. Primeri: Fondacijata Ford (SAD), LeverhulmeTrust(OBEDI-

NETO KRALSTVO), Volkswagen Stiftung (Germanija), BernardVanLeareFoundation (Holandija), Carlesberfond (Danska).

Operativni fondacii: Fondacii koi operiraat so svoi sop-stveni programi i proekti. Primeri Institutot Paster (Pasteur) (Francija), Fondaci-

jata Paskator (Pescatore) (Luksemburg), Fondacijata Ka-luste Gulbenkijan Calouste Gulbenkian (Portugalija).

Me{ani Fondacii: Ovie vidovi fondacii operiraat so svoi proekti i programi i vo isto vreme se vklu~eni vo zna~itelni dodeluvawa na grantovi. Primeri: Fundacion BBV ([panija), Robert Bosch Stiftung

(Germanija)

velopment”EuropaWebsire,20oct2003, dostapna na http://www.europa.eu.int/eur-lex/en/com/cnc/2003/com2003_0615en01.pdf. “Anan povikuva na ‘nov na~in na grupno razmisluvawe’ vo ON, ne vklu~uvaj}i gi tuka samo vladite, tuku i narodite”, Govor od 26 jan. 2006 g., dostapen na http://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=17305&Cr=economic&Cr1=forum(20 fev. 2006)

•

»

•

»

•

»


2.3 FINANSIRAWE OD FONDACII

Fondaciite obezbeduvaat zna~aen izvor na finansirawe za GO. Fondaciite obi~no primenuvaat pomalku institucional-iziran priod za finansirawe, koj e privle~en za organizacii so pomalku izvori na sredstva, ili onie koi ednostavno baraat kofinansier. Osven toa, dominira misleweto deka fonda-ciite, generalno, ja cenat li~nata interakcija, sprotivno na pobezli~niot priod prifaten od Evropskata komisija. Poradi ova, baratelite na fondovi gledaat na fondaciite pove}e kako na sojuznici, otkolku kako pre~ka vo nivnata potraga po fon-dovi.

Za da bidat uspe{ni, baratelite na fondovi mora da ja prila-godat nivnata strategija na pribirawe sredstva na mnogubro-jnite komplikacii koi go opkruùvaat procesot na aplicirawe za dobivawe fondovi od fondaciite.

2.3.1 KARAKTERISTIKI NA SEKTOROT NA FONDACII

Sektorot na fondacii vo celina se ima razvieno so golema brzina vo poslednite ~etiri decenii, dozvoluvaj}i ni podobro razlikuvawe na nekoi od negovite trendovi i karakteristiki. Ovie tendencii treba da se imaat predvid od idnite aplikanti na fondovi, so cel podobro razbirawe na rabotnata dinamika na sektorot na fondacii.

Pra{awata od globalnata agenda vlijaat na fondaciite na ist na~in kako i na u~esnicite vo tretiot sektor. Angaìraweto na fondaciite za postignuvawe na celite na mileniumskiot razvoj7 sekako }e vlijaat na iznosot na fondovite koi{to }e gi namenat tie za namaluvawe na siroma{tvoto8 i proektite za spre~uvawe na SIDA, bez da se vbrojat tuka fondovite doni-rani za proekti za odr`liv razvoj, voop{to.

7 Programa za razvoj na Obedinetite nacii, Izve{taj za ~ovekoviot razvoj 2003: Mileniumski razvojni celi - Dogovor me|u naciite za spre~uvawe na ~ove~kata siroma{tija (NewYork:UNDP,2003)

8 “Sredba na fondaciite za unapreduvawe na istraùvawata vo zdravstvo-to, za celite na mileniumskiot razvoj”, Evropski centar na fondacii onlajn, 27 maj 2004 g., dostapno na http://www.efc.be/agenda/event.asp?EventID=1839(20 fev. 2006)


2.3.2 SEKTOROT NA FONDACII VO NOVITE ZEMJI ^LENKI NA EU

Angaìraweto na me|unarodniot, a osobeno na zapadnoevrop-skiot sektor na fondacii za osnovawe operacii vo isto~na i centralna Evropa, pridonese vo golema mera za razvojot na sektorot na fondacii vo ovie zemji. Inicijativi, kako {to e Trustot za civilno op{testvo, osnovan od Institutot otvoreno op{testvo, i pet drugi me|unarodni fondacii, ja obezbedija neophodnata infrastruktura za razvojot na tretiot sektor vo ovie novi zemji ~lenki9. Ovie me|unarodni napori go obezbedija vistinskiot politi~ki moment za sozdavawe nacionalni ramki povolni za razvojot na lokalniot sektor na fondacii.

Anga`manot na me|unarodniot sektor na fondacii vo no-vite zemji ~lenki na isto~na i centralna Evropa go pomogna za~etokot na politi~kite i institucionalnite promeni vo pol-za na razvojot na lokalniot sektor na fondacii. Vo ê{kata Republika, na primer, po devet godini pregovori, Fondacijata Investment fond (Investment Fund) (FIF), dobivaj}i 1% od akciite od privatizacijata na dràvna sopstvenost, po~na so dodeluvawe na prvite grantovi vo 2001 g10. Sli~ni inicijativi se prezemaat od strana na romanskata vlada vo obid da se pro-moviraat lokalnite filantropski aktivnosti.

2.4 MAPA NA SEKTOROT NA FONDACII

Slednata mapa ovozmoùva pregled na sektorot na fondacii, koristej}i serija pokazateli koi{to onie koi baraat fondovi treba da gi imaat predvid pri izrabotkata na nivnite strategii za dobivawe fondovi 11.

9 Pavlína Kalousová, “FoundationInvestmentFundBoostsCzechFoundations'Income”, Trust za gra|ansko op{testvo vo centralna i isto~na Evropa onlajn, juni 2002 g., dostapno na http://www.ceetrust.org/news/3.html(20 fev. 2006)

10 Idem

11 Podatocite za ovoj del se dobieni od razli~ni izve{tai na zemjite vo Andreas Schlüter, Volker Then and Peter Walkenhorst, Eds., Foundations inEurope,societyManagementandLaw(London:DirectoryofSocialChange,2001)


Dr`

ava

SAD

Ital

ia

Liht

en{

tajn

[ve

dska

[va

jcar

ija

Dans

ka

Fin

ska

Germ

anij

a

Hola

ndij

a

Norv

e{ka

OK

Broj

na

f

onda

cii

50.2

01

1.300

(1)

600

(1)

20.0

0-30

.000

8.00

0 (1)

14.0

00 (1

)

2.52

2

8.31

2

1.000

(1)

2.98

9

8.80

0 (1)

Rela

tive

n

udel

na

fon

-da

cii

koi

do

delu

vaat

gr

anto

vi

Mno

zins

tvo

15%

5% 50%

50%

(1)

Mno

zins

tvo

Skor

o 10

0%

Fon

daci

i od

me{

an

vid

43%

20%

25%

(1)

Pret

po~i

tani

obl

asti

za

dode

luva

we

fon

dovi Tr

eta

Kult

ura

i um

etno

sti

Kult

ura

i um

etno

sti

Soci

alni

usl

ugi

Kult

ura

i um

etno

sti

Zdra

vstv

o

Kult

ura

i um

etno

sti

Vtor

a

Soci

jaln

i us

lugi

Soci

jaln

i us

lugi

Kult

ura

i um

etno

sti

Soci

jaln

i us

lugi

Soci

jaln

i us

lugi

Obra

zova

nie

Prva

Obra

zova

nie

Obra

zova

nie

Obra

zova

nie

Obra

zova

nie

Me|

unar

odni

ak

tivn

soti

Soci

jaln

i us

lugi

Stap

ka n

a {

irew

e na

se

ktor

ot n

a f

onda

cii

Viso

ka(2

)

Viso

ka(2

)

Sred

na (3

)

Sred

na (3

)

Sred

na (3

)

Sred

na (3

)

Gole

min

a na

se

ktor

ot n

a

fon

daci

i (5

)

Gole

mi

Sred

ni

-gol

emi


Zem

ja

Port

ugal

ija

[pa

nija

Turk

ija

Avst

rija

Belg

ija

Fra

ncij

a

Grci

ja

Irsk

a

Luks

embu

rg

(1) P

ribl

i`no

(2) V

isok

ite

stap

ki n

a ra

st i

m s

e pr

ipi{

uvaa

t na

pro

men

ata

na z

akon

skat

a ra

mka

koj

a se

odn

esuv

a na

fon

daci

ite

(na

pr. Z

akon

ot n

a Am

ato

vo

Ita

lija

, 199

0) i

li b

rzio

t ek

onom

ski

razv

oj (n

a pr

. [pa

nija

i P

ortu

gali

ja p

o za

~len

uvaw

eto)

.(3

) Sre

dnit

e st

apki

na

rast

se

~est

i vo

zem

ji k

oi i

stor

iski

im

ale

pril

i~no

a go

lem

i se

ktor

i na

fon

daci

i i

dolg

per

iod

na e

kono

msk

a i

pol

iti~

ka s

tabi

lnos

t.

(4) N

iski

te s

tapk

i na

ras

t se

rez

ulta

t na

zas

tare

ni z

akon

ski

proc

edur

i ko

i go

ote

`nu

vaat

osn

ovaw

eto

na f

onda

ciit

e.(5

) Kom

bini

rano

mer

ewe

na a

ktiv

a, v

rabo

teni

i b

roj n

a f

onda

cii.

Broj

na

f

onda

cii

664

6000

(1)

9.32

6

803

310

404

500

(1)

30 143

Rela

tive

n ud

el n

a f

on-

daci

i ko

i do

delu

vaat

gr

anto

vi

5% Neko

lku

Neko

lku

27%

Me{

ani

fon

daci

i

Mno

zins

tvo

Mno

zins

tvo

Mno

zins

tvo

Neko

lku

3%

Pret

po~i

tani

obl

asti

na

dode

luva

we

fon

dovi Tr

eta

Obra

zova

nie

Obra

zova

nie

Vers

ka

Kult

ura

i um

etno

st

Soci

alni

usl

ugi

Obra

zova

nie

Zdra

vstv

o

Obra

zova

nie

Vtor

a

Kult

ura

i um

etno

st

Zdra

vje

Obra

zova

nie

Soci

jaln

i us

lugi

Zdra

vje

Soci

jaln

i us

lugi

Soci

jaln

i us

lugi

Zdra

vstv

o

Prva

Soci

jaln

i us

lugi

Kult

ura

i um

etno

st

Soci

jaln

i us

lugi

Obra

zova

nie

Obra

zova

nie

Zdra

vstv

ena

za{

tita

Obra

zova

nie

Smes

tuva

we

Stap

ka n

a {

irew

e na

se

ktor

ot

na f

on-

daci

i

Viso

ka (2

)

Viso

ka (2

)

Viso

ka (2

)

Nisk

a (4

)

Nisk

a (4

)

Nisk

a (4

)

Sred

na (3

)

Gole

min

a na

fon

-da

cisk

i-ot

sek

tor

(5)

Sred

na

-mal

a

mal

a


2.5 PROCES NA APLICIRAWE

Procesot na aplicirawe za finansirawe od fondacii moè da bide zbunuva~ki ako na nego ne se pristapi so serioznost. Za razlika od evropskite institucii, fondaciite ne primenuvaat standardni kriteriumi za aplicirawe. Poradi ova, baratelite na fondovi mora da se svesni za specifi~nite barawa na sekoj donator pred podnesuvawe na kakov bilo predlog za proekt. Po prvata faza, baratelite na fondovi mora promisleno da iz-rabotat predlog za proekt koj gi ispolnuva site uslovi post-aveni od finansierot. Edno istraùvawe od Evropskiot cen-tar na fondacii procenuva deka 90% od site aplikacii za fi-nansirawe se odbivaat vedna{ od finansierite12. Poradi ovaa pri~ina, baratelite na fondovi treba da se mnogu vnimatelni koga go zapo~nuvaat procesot na aplicirawe, ako sakaat da postignat uspeh. 2.5.1 PRELIMINARNO ISTRA@UVAWE

Preliminarnoto istraùvawe e odlu~uva~ko poradi raznite kriteriumi za aplicirawe {to gi primenuvaat fondaciite. Iskusnite barateli na fondovi prepora~uvaat 60% od potreb-noto vreme za izrabotka na predlog za proekt da se potro{i na istraùvawe i planirawe13. Me|utoa, so cel da se isplati istraùvaweto, toa mora da se napravi iscrpno, temelno i na organiziran na~in. Ovde se dadeni nekoi od pra{awata na koi baratelite na fondovi treba da odgovorat vo nivnoto prelim-inarno istraùvawe14.

12 KarinaHolly,"JourneyWithoutBorders-ResearchingandApplyingtoFounda-tions,"TheIntenationalFoundationDirectory2003,12thed.(London:EuropaPublications,2003)19-22. Isto taka pogledajte gi komentarite na Vilijam Tomson (William Thomson), direktor na bordot na doveritelite na Carn-egieUKTrust , vo “Foundationshiftsfocusfromgrantstosupportformoresustainable change,” od Charlie McConell, Carnegie UK Trust online, 1 dek. 2004, dostapno na: http://www.carnegieuktrust.org.uk/news_and_events/all_change (20 fev. 2006)

13 Idem

14 Ovoj del go kombinira iskustvoto na EKAS so informaciite obezbedeni od “grantseekers,”Foundersonline, {to se na raspolagawe na http://www.fundersonline.org/grantseekers/ (20 fev. 2006); J.C.geever,FoundationCent-er’sguidetoProposalWriting, 3 izd.(NewYork:TheFoundationCenter,2001);DavidLopez,“ConceptosBasicos,” JustificacionTecnicayAdministrativadeProyectos Subvencionados, Centro de Estudios Ramon Areces Ed. (Madrid:


Za proektot

Dali fondacijata ja poddrùva temata na proektot? (na pr. obrazovanie za decata so sindromot Daun pod petgodi{na vozrast) Sovet: Organizaciite mora da ja definiraat i obrabotat

temata na proektot nivnite proekti pred da se vpu{tat vo kakva bilo aktivnost za dobivawe fond. Organizaci-ite mora da go odbegnuvaat isku{enieto da ja definiraat nivnata tema na na~in taa da gi ispolnuva barawata i principite na finansierite. Osven toa, tie mora da se podgotveni da objasnat zo{to oaa tema e va`na. Ova moè da se postigne samo preku analiza na procenka na neop-phodnost.

Dali fondacijata odobruva samo proekti vo odredeni ge-ografski lokacii? (na pr. centralnite naselbi na London) Sovet: Osven definiraweto na lokacijata na sedi{teto

na proektot, organizaciite mora da go definiraat ge-ografskiot dofat na proektot: dali se raboti za lokalen, provincijalen, regionalen, nacionalen ili me|unaroden proekt? Dofatot na proektot mora da bide vo tesna vrska so obrabotenata tema i izbranite aktivnosti.

Dali fondacijata gi poddrùva vidovite aktivnosti predloèni od va{iot proekt? (na pr. seminari za obuka) Sovet: Izborot na aktivnosti mora da bide rezultat na

analiza na neophodnost so cel da se obezbedi vnatre{nata koherentnost na proektot. Aktivnostite ne smeat da se modificiraat za da gi ispolnat direktivite na fondac-ijata.

Dali fondacijata dava grantovi vo visina na sumata {to ja barate vie? Sovet: Osigurete se sekoj tro{ok da bide povrzan so edna

aktivnost ili neophodna investicija (za upatstvata vo vrska so buxetskata koherentnost, pro~itajte vo glava 1). Ako fondacijata nema upatstva za visinata na nivnite grantovi, baratelite na fondovi treba da gi poglednat minatite grantovi za sli~ni proekti. Ova e dobar na~in za procenuvawe na politikite na fondacijata vo odnos na visinata na grantovite.

CentrodeEstudiosRamonAreces,2003)

•

»

•

»

•

»

•

»


Dali fondacijata bara va{iot proekt da se napravi vo sor-abotka so drugi organizacii? Sovet: Partnerite mora da se izbiraat trgnuvaj}i od

nivniot tehni~ki pridones za proektot. Me|utoa, ba-ratelite na fondovi mora da se zapoznaeti so aktivnos-tite, programite i interesite na nivnite partneri nad-vor od proektot. Va`no e partnerite i finansierite da se prifatat.

Dali fondacijata bara proektot da se kofinansira? Sovet: Treba da znaete kolku kofinansirawe se bara i koi

izvori se podobni. Osigurete se da nema sudir na inter-esi me|u kofinansierite. Isto taka, zapomnete deka iz-borot na kofinansierot treba sekoga{ da bide podreden na izborot na va{iot glaven sponzor.

Za finansierot

Dali gi imate potrebnite kontakt-detali na finansierot? Sovet: Osven op{tata kontakt-adresa, istraète go orga-

nogramot na fondacijata, za da vostanovite koi kontakti moè da vi bidat korisni za va{ata odredena cel.

Dali se raboti za operacionalna, grantovska ili me{ana fondacija? Sovet: Koga aplicirate za dobivawe fondovi od fondacii

od me{an karakter, treba da ste sigurni deka fondaci-jata ne sproveduva sli~en proekt.

Dali fondacijata prifa}a spontani aplikacii ili objavuva povici za predlozi? Sovet: Retko e prepora~livo da se pra}aat spontani ap-

likacii. Se prepora~uva da se izgradi odnos na doverba so finansierot, pred da aplicirate za grant.

Koi se preporakite za procenka na aplikacija za fond i koj gi odreduva? Sovet: Najgolemiot broj fondacii koristat preporaki

za procenka na aplikacii za dobivawe fondovi. Ovie obi~no se odreduvaat od bord na doveriteli. Ako tie ne se dostapni, podnesuva~ite na barawe moè da go prou~at sostavot na bordot kako zastapnik15.

15 Vo nivnata studija na 45 golemi evropski fondacii, istraùva~ite od Kompanija Di San Paolo i Evropskiot centar na fondacii zaklu~ija deka 88% koristat preporaki za procenka odredeni vo 44% slu~ai od bord na doveriteli. VidiEuropeanFoundationsCenterandCompagniadiSanPaolo,

•

»

•»

•»

•

»

•

»

•

»


Sostavete spisok na mo`ni finansieri vo soglasnost so potrebite na va{iot proekt. Sovet: Proverete gi site mo`ni izvori, vklu~uvaj}i im-

enici, prira~nici, mreì, ~ador-organizacii i cen-tri na istraùvawe. Na baratelite na fondovi im se sovetuva da predadad 6 do 10 aplikacii za sekoj proekt za koj o~ekuvaat da dobijat fondovi16. Osigurete se spi-sokot na potencijalnite finansieri da gi ispolnuva site pogoreopi{ani uslovi.

2.5.2 OSNOVI NA PREDLOG - PROEKTOT

Kako rezultat na negovata heterogena priroda, fondaciski-ot sektor ne koristi standardni preporaki za aplicirawe za fondovi. Poradi ova, vnimavajte da gi razberete individual-nite preporaki na sekoj finansier. Spored edno istraùvawe na Evropskiot centar na fondacii i Kompanija Di San Paolo (Compagnia de San Paolo), pri~inata broj eden za odbivawe na edno barawe e nepridrùvaweto kon preporakite17. Eve nekolku osnovni komponenti na predlog- proektot koi obi~no moàt da se najdat vo preporakite na fondaciite. Voved

Vovedno pismo: Go opi{uva vidot i baraniot iznos, celite na proektot i na koj na~in se sovpa|aat tie so preporakite na fondacijata, buxetot i imeto na partnerite i kofinan-sierite. Ovoj dokument vo mnogu slu~ai e osnova za zemawe predvid ili odbivawe na baraweto.

Naslovna stranica i sodrìna: Nudi ednostaven pregled na raznite sektori na predlogot, vklu~uvaj}i gi to~nite broevi na stranicite.

Kratok pregled: Gi opfa}a site delovi na predlogot za proekt vo edna stranica. Ovoj del gi sodrì informaci-ite za dostapnite izvori i ekspertiza, korisnici, kako i potrebniot personal.

EuropeanFoundationsandCorporateFunders:EvaluationMethods(Brussels:EuropeanFoundationCenter,1998)8-9.

16 Holly,21..

17 EFCandCompgniadiSanPaolo,11.

•

»

•

•

•


Predlog-proekt

Izjava za opravdanosta: Kratok pregled na problemot koj go tretira proektot. Vklu~uva fakti, statistiki i drugi stu-dii vrz koi se bazira potrebata za negovo re{avawe.

Celi i nameri: Ovoj del go opi{uva na~inot na pristap kon problemot. Dava kratok pregled na ideologijata na proek-tot, kako i na dopirlivite celi koi se stremi da gi postigne toj.

Metodologija i raspored: Naveduva kako i koga }e se postig-nat celite. Metodologijata treba da se odnesuva na eksper-tizata na va{ata organizacija.

Ocenka: Glavni crti na koristenite instrumenti i soveto-davnite tela vklu~eni vo procesot na ocenka. Treba isto taka da gi navede nadvore{nite procesi na ocenka.

Pregled na buxetot: Go vklu~uva vremetraeweto na proektot, vkupniot iznos na tro{ocite i raspolo`livite prihodi.

Detalen buxet: Iscrpna finansiska izjava za proektot, vklu~uvaj}i gi tro{ocite, reìskite tro{oci itn. Metod-ologijata na presmetuvawe treba da e vo soglasnost so upat-stvata na fondacijata (za primer, pogledajte ja glava 1).

Idni planovi za finansirawa: Gi opi{uva izvorite na fi-nansiski sredstva potrebni za prodolùvawe na proektot, otkako }e prestane finansiskata poddr{ka i ja prikaùva vo glavni crti strategijata za dobivawe na ovie sredstva.

Dopolnitelni informacii

Site informacii koi bi moèle da pomognat vo poddrùvaweto na proektot, treba da se vklu~eni. Informacii povrzani so or-ganizacijata, vklu~uvaj}i gi tuka godi{nite izve{tai, organi-gramite i rabotnite planovi, treba da se dodadat. Kakva bilo druga informacija povrzana so proektot, kako {to se ekonom-ski analizi, statisti~ki izve{tai i sociolo{ki studii, treba da se vklu~i.

•

•

•

•

•

•

•


2.6. VOVED VO KORPORATIVNI SPONZORI

Iako konceptot na korporativna dru{tvena odgovornost pro-dolùva da se soo~uva so te{ki predizvici, toj sepak promovi-ra va`na rasprava za ulogata na korporaciite vo aktivnostite na civilnoto op{testvo.

Korporejt sou{l responsibiliti (Corporate Social Responsibil-ity) (KSR) e koncept spored koj{to kompaniite gi integriraat dru{tvenite i ekolo{kite pra{awa vo nivnite delovni oper-acii i nivnata interakcija so nivnite akcioneri vrz dobro-volna osnova18. Namerata ne e da se osnova nezavisen entitet za finansirawe, tuku da se vovede dru{tvena odgovornost vo vnatre{nite politiki i upravuvawe na korporacijata.

2.7 PROFILI NA FONDACII I KORPORATIVNI SPONZORI 2.7.1 FONDACII

DOBROTVORNA FONDACIJA AKCENTUS (ACCENTUS)

Interesi za finansirawe:Celta na Akcentus e da pridonese za dru{tvoto, pottiknuvaj}i dru{tveni, humanitarni, kulturni, zdravstveni, nau~ni i ekolo{ki obvrski i drugi aktivnosti za op{toto dobro.

Oblast na dodeluvawe fondovi:Me|unarodna. Dosega dodeleni se fondovi vo razni zemji vo Afrika i vo Azija, kako i vo nekoi dràvi vo Latinska Amerika i vo Evropa.

Na~in na aplicirawe:Barawata se razgleduvaat tekovno. Ve molime podnesete molba so priloèni: opis na proektot, buxetot i planovite za finans-

18 Komisijata na EZ, “Promovirawe evropska ramka za korporativna dru{tvena odgovornost - Grin pejper“, veb-stranica Europa, juli 2001, dostapen na http://europa.eu.int/eur-lex/lex/LexUriServ/site/en/com/2001/com2001_0366en01.pdf (20 fev. 2006)


irawe, informacii za odgovornite lica/sponzori, preporaki, izve{taj za statusot i kratki opisi na tekovnite ili uspe{no implementiranite proekti, godi{en izve{taj, bilans, kako i smetka na dobivka i zagubi.

Kontakt: Accentus Charitable Foundation P.o. Box 610, CH-8039 Zurich, Switzerland Tel. +41 44 333 03 33 Faks +41 44 333 03 99 E-po{ta: [email protected]

Veb-stranica:www.accentus.ch

FONDACIJA AGA KAN (AGA KHAN)

Vkupen iznos na fondovi:Vo 2004 g. Fondacijata finansirala pove}e od 130 proekti, so buxet od 149 milioni USD.

Interesi za finansirawe:Misijata na Fondacijata e da razvie trajni re{enija za prob-lemi koi go spre~uvaat dru{tveniot razvoj. Glaven fokus se zdravstvoto, obrazovanieto, ruralniot razvoj i gra|anskoto o{testvo.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi:Sega{nite finansirani proekti se vo nekoi oblasti vo Avganistan, Banglade{, Kanada, Indija, Kenija, Mozambik, Pakistan, Portugalija, [vajcarija, Sirija, Taxikistan, Tanzanija, Uganda, Velika Britanija i SAD.

Na~in na aplicirawe:Pove}eto grantovi se dodeluvaat na lokalni „gras rut“ organizacii. So nekolku isklu~oci, Fondacijata finansira programi vo zemji kade {to taa ima pretstavni{tva i lokalen profesionalen kadar za nadgleduvawe na sproveduvaweto (Ju`na i Centralna Azija, supsaharska Afrika i Sredniot Istok). Ne postoi formalna procedura za aplicirawe. Me|utoa, pred podnesuvawe celosen predlog, na aplikantite im se sovetuva da se raspra{aat vo zemjata od koja poteknuva predlogot ili


kade }e se izvr{uva toj. Ako nema lokalna kancelarija, toga{ vo kancelarijata vo @eneva. Ve molime posetete ja veb-stranicata za detalite na kontakti vo lokalnite pretstavni{tva.

Kontakt: Aga Khan Foundation1-3 Avenue de la Paix, 1202 geneva, case postale 2369, 1121 geneva

2 Switzerland Tel. +41 22 909 7200 Faks +41 22 909 7291 E-po{ta: [email protected]

Veb-stranica:www.akdn.org/agency/akf.html

FONDACIJA AZIJA

Vkupen iznos na fondovi:Iznosot na grantovi za 2005 iznesuva{e nad 61 milioni USD. Osven toa, Fondacijata ima distribuirano knigi i obrazovno gradivo vredno 28 milioni.

Interesi za finansirawe:Fondacijata pomaga za mirniot, prosperiteten, pravi~en i otvoren razvoj na azisko-pacifi~kiot region. Glavni programi se: upravuvawe, pravo i gra|ansko op{testvo, emancipirawe na ènata, ekonomski reformi i me|unarodni odnosi.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi:Azisko–pacifi~kiot region.

Na~in na aplicirawe:Pove}eto grantovi im se dodeleni na organizaciite vo Azija. Me|utoa, Fondacijata isto taka gi razgleduva i aplikaciite nadvor od Azija koi se odnesuvaat na pra{awa od tekoven interes i koi postoi mo`nost da imaat {iroko vlijanie. Prvi~niot pristap e preku kratko pismo na zainteresiranost do soodvetniot programski pretstavnik (za detali, ve molime posetete ja veb-stranicata). Na ova treba da e dodaden kratok voved vo organizacijata, kratok opis na proektot i procenkata na buxetot.


Kontakt: The Asia Foundation Headquarters465 California Street 9th floor, San Francisco, CA 94119-3223

Tel. +415 982 4640 Faks +415 392 8863 E-po{ta: [email protected]

Veb-stranica:www.asiafoundation.org

FONDACIJA BERNARD VAN LEER (BERNARD VAN LEER)

Vkupen iznos na fondovi: Iznos na grantovi od 14,8 milioni evra za 2002 godina.

Interesi za finansirawe:Misijata na BVLF e zasiluvaweto na mo`nostite za socijalno i ekonomski obespravenite deca od 0 do 8-godi{na vozrast. Grantovite se na raspolagawe za proekti koi se odnesuvaat na ranata detska grià i razvoj. Vo januari 2006 godina BVLF specificira deka fondovite i grantovite moè da se dobijat vo tri oblasti: zajaknuvawe na griàta za okolinata, uspe{ni tranzicii (od doma{nata okolina do ìvotot nadvor) i socijalnata inkluzija/po~ituvawe na diverzitetot.

BVLF dodeluva fondovi za holisti~ki proekti i proekti za gradewe kapaciteti so dolgotrajni efekti i im se dava poddr{ka na lokalni organizacii-partneri. Nema da se finansira slednoto: pomo{ za oddelni deca, proekti koi se odnesuvaat samo na eden aspekt na razvojot, izgradba/odrùvawe zgradi, kupuvawe oprema, barawa {kolarina, konferencii i mediumski nastani i op{ta organizaciska poddr{ka.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi:Vo momentov, zemji vo koi se dodeluvaat fondovi se: Brazil, Kolumbija, isto~nokaripski region, Germanija, Grcija, Indija, Indonezija, Izrael, Kenija, Meksiko, Maroko, Holandija, Peru, Polska, Ju`na Afrika, Tanzanija, Tajland, Turcija, Uganda, SAD i Zimbabve. Fondacijata nema planovi za pro{iruvawe na spisokot na zemjite.


Aplikacii: Predlozi bez pretstavnik, retko se razgleduvaat. Me|utoa, na organizaciite koi imaat èlba da ja isprobaat mo`nosta za dobivawe fondovi od ovaa fondacija im se sovetuva da ne podgotvuvaat detalen predlog. Namesto toa, tie se zamoleni da podnesat kratok pregled na nivnata organizacija i predlog, vklu~uvaj}i ja zemjata kade {to se odviva dejstvoto, i da go pratat po E-po{ta: na [email protected]. Ve molime ne kontaktirajte so organizacijata po telefon.

Jazici:holandski, angliski i {panski

Kontakt: Mr Peter LAUgHARN, Executive DirectorEisenhowerlaan 156, P.o.Box 82334, 2508 EH The Hague, Netherlands

Tel. +31 70 331 2200 Faks +31 70 350 2373 E-po{ta: [email protected]

Veb-stranica:http://www.bernardvanleer.org

FONDACIJA BIL I MELINDA GEJTS (BILL & MELINDA GATES)

Vkupen iznos na fondovi: iznos na grantovi od 1.225.762.783 USD za 2004 g., od koi 60% za globalni proekti, dodeka drugiot del za proekti vo SAD.

Interesi za finansirawe: Fondacijata Gejts dejstvuva vo ~etiri oblasti: globalno zdravstvo, obrazovanie, javni biblioteki i poddr{ka za semejstvata izloèni na opasnost vo sojuznata dràva Va{ington i po{irokata oblast na Portlend. Nadvor od SAD, oblasti od interes ja vklu~uvaat globalnata programa na zdravstvo i me|unarodnata programa za biblioteki.

Za „Programata za globalno zdravstvo“, grantovi se dodelu-vaat so cel postignuvawe dolgoro~ni promeni so promovirawe na napredocite vo naukata, medicinata i op{toto zdravje, oso-


beno vo zemjite vo razvoj. Vo glavnite prioriteti se vbrojuvaat borbata protiv malarijata, HIV/SIDA, tuberkulozata, imuni-zacijata, zdravjeto na deteto i na majkata i ishranata; dodatni oblasti koi moàt da dobijat grantovi moàt da se najdat na veb-stranicata. Nema da se finansira slednoto: nabavki za zdravstvena za{tita/infrastruktura, programi za zdravstvo vo razvienite zemji, hroni~nite sostojbi, kampawi so politi~ki ili isklu~ivo verski celi, ekolo{ki kampawi koi vlijaat na zdravjeto, poddr{ka za poedinci i povratni tro{oci.

Na~in na aplicirawe: Fondacijata gi pottiknuva barawata za finansirawe od celiot svet, osobeno od zemjite vo razvoj. Prvo proverete go povikot za podnesuvawe predlozi na Fondacijata (RFP) i ako proektot ne spa|a vo niedna RFP, no se sovpa|a so prioritetite na Fondacijata za dodeluvawe grantovi, toga{ e vozmo`no da podnesete pismo so barawe na informacii (LOI). Ve molime posetete ja veb-stranicata na Fondacijata, za pove}e informacii.

Kontakt: Bill & Melinda gates Foundation Po Box 23350 Seattle, WA 98102 Tel. +1 (206) 709-3100 E-po{ta: [email protected]

Veb-stranica: http://www.gatesfoundation.org

KARPATSKA FONDACIJA

Izdatoci za grantovi: Celosnata suma na dodeleni grantovi za 2002 iznesuva 853.037 evra.

Interesi za finansirawe: Fondacijata promovira dobrososedski odnosi, stabilnost i ekonomski razvoj na grani~nite regioni na Ungarija, Polska, Romanija, Republika Slova~ka i Ukraina, so dodeluvawe grantovi i tehni~ki pomo{ na GO i na lokalnite vladi.


Op{to, Fondacijata dodeluva fondovi za inovativni proekti koi se odnesuvaat na lokalnite potrebi. Osven toa, preferirani se proektite koi za unapreduvawe na grani~nata sorabotka i multikulturalizmot. Osnovni programi se: iIntegriran ruralen razvoj, prekugrani~na sorabotka, inicijativa za lokalen razvoj i Romanet.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi: Grani~nite regioni na Ungarija, Polska, Romanija, Slova~ka i Ukraina.

Na~in na aplicirawe: Sekoja programa ima svoi barawa i uslovi za aplicirawe; detalite moàt da se najdat na veb-stranicata.

Jazici: ungarski, polski, romanski, slova~ki, ukrainski i angliski.

Kontakt: Ms Alina BERNECKER, Acting Executive Director Carpathian Foundation Headquarters Szarvas ter 1, 3300 Eger Hungary Tel. +36 36 515 182 Faks +36 36 518 750 E-po{ta: [email protected]

Veb-stranica:http://www.carpathianfoundation.org

KARITAS EID FONDEJ[N (CHARITIES AID FOUNDATION) (CAF)

Vkupen grant: 1,2 milioni funti od rezervite na doveritelite i pridonesite na donatorite na CAF, dodeleni vo periodot maj 2005 – april 2006.

Interesi za finansirawe: Misijata na CAF e da se zgolemi iznosot i prilivot na fondovite i resursite za dobrotvorni i dobrovolni organizacii vo Obedinetoto Kralstvo i vo prekumorskite zemji. Misijata


prodolùva preku aktivnosti za promena na davawe i obezbeduvawe soodvetni produkti i uslugi.

CAF go poddrùvaat razvojot na dobrovolniot sektor preku organizirawe i upravuvawe so proekti od dobrovolniot sektor. Grantovite za ovie nameni se dodeluvaat od dva razli~ni fonda: Fondot za obuka i konsultacija i Fondot na sorabotka. Dodeluvaweto grantovi od obata fondovi im sluì na op{tite celi na CAF, no podobnite aplikanti, prioritetite na finansirawe, iznosite na grantovi i aktivistite na koi nema da im bidat odobreni fondovi, se razlikuvaat. Za pove}e informacii, ve molime obratete se na veb-stranicata.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi:Obedineto Kralstvo, Evropa, SAD, Afrika, Indija, azisko-pacifi~kite regioni i Ju`na Amerika.

Na~in na aplicirawe:Apliciraweto moè da se izvr{i po E-po{ta: ili veb-stranica, kade {to standardni formulari za aplikacija i upatstva isto taka vi se na raspolagawe. Koga podnesuvate barawe za grant od Kolaborej{n fond (Collaboration Fund), ve molime zapomnete deka od vas se bara da kontaktirate so CAF za da diskutirate za va{ite idei, pred da aplicirate.

Jazici:angliski

Kontakt: Ms Sharon STEARNES, Executive Director, Philan-thropy ServicesCharities Aid Foundation, 25 Kings Hill, West Malling, Kent, ME19 4TA, United Kingdom


Veb-stranica:http://www.cafonline.org


FONDACIJA ÂRLS STJUART MOT (CHARLES STEWARD MOTT)

Vkupen iznos na grantovi: Vo 2004 g. fondacijata ârls Mot dodeli 558 grantovi vo vkupen iznos od 98.718.479 USD.

Interesi za finansirawe: Celta na fondacijata e da unapreduva pravi~no, nepristrasno i stabilno op{testvo so socijalna kohezija i funkcionalni zaednici.

Vo momentov postojat pet programski oblasti, od koi ~etiri se od interes za GO koi baraat finansirawe vo Evropa: gra|ansko op{testvo, ekologija, siroma{tija, istraùva~ki i specijalni proekti. Vo Centralna i Isto~na Evropa, Rusija i Ju`na Afrika grantovite se dodeluvaat na humanitarnite organizacii za razvoj na demokratski, pluralisti~ki dru{tva. Celta e jaknewe na neprofitabilniot sektor, promovirawe na pravata na gra|anite i odgovornostite i da se podobrat rasnite i etni~kite odnosi.

Fondacijata istaknuva deka onie koi apliciraat za me|unarodno finansirawe ne treba da apliciraat samo so lokalni proekti. Ne se odobruvaat grantovi za poedinci ili specifi~ni verski celi.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi: SAD (najgolemiot broj grantovi), Ju`na Afrika, Centralna i Isto~na Evropa i Rusija.

Na~in na aplicirawe: Fondacijata neme formalen formular na aplikacija. Prvo, kontaktot treba da se vospostavi preku pismo na informirawe so priloèn kratok opis na proektot. Site predlozi treba jasno da bidat nazna~eni so „Grant proposal“ (‘gRANT PRoPoSAL’) i ako predlogot e za dodeluvawe fondovi za proekti vo Centralna i Isto~na Evropa, toj treba da se vrati vo sedi{teto na fondacijata vo Flint, Mi~igen, SAD.

Kontakt: Home office, Charles Stewart Mott Foundation503 S. Saginaw St. Suite 1200 Flint, Michigan 48502-


1851, U.S.A. Tel. +1 810 238 5651 Faks +1 810 766 1753 E-po{ta: [email protected]

Civil Society, Charles Stewart Mott FoundationFifth Floor, Cambridge House, 100 Cambridge grove

Hammersmith, London, W6 oLE Tel. +44 207 031 0220 Faks +44 207 031 0221

Veb-stranica:http://www.mott.org

KOMPANIJA DI SAN PAOLO (COMPAGNIA DI SAN PAOLO)

Vkupen iznos na grantovi: 119 milioni evra za 2004 g., predviduvawa za 2005 - 125,4 milioni.

Interesi za finansirawe: Glavnite aktivnosti i programi na Kompanija Di San Paolo se fokusirani na istraùvawa od oblasta na naukata, ekonomijata i pravoto, obrazovanieto, umetnosta, kulturnoto i ekolo{koto nasledstvo, zdravstvoto i pomo{ na socijalno zagrozenite kategorii.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi: Italija i me|unarodno.

Na~in na aplicirawe: Informacii i formulari za aplicirawe se dostapni po barawe na veb-stranicata. Osven toa, se bara i kratko objasnuvawe za proektot.

Jazici: italijanski i angliski

Kontakt: Mr Dario DISEgNI, Head of Institutional Relations and Communications


Compagnia di San PaoloCorso Vittorio Emanuele II, 75, 10128 Turin, Italy


Veb stranica: http://www.compagnia.torino.it

HOLANDSKI FONDACII ZA SORABOTKA ZA CENTRALNA I ISTO^NA EVROPA

Iznos na grantovi: 4,3 milioni evra vo 2004 g.

Interesi za finansirawe: CNF se formira so cel da ja pomogne socijalnata tranzicija na postkomunisti~kite dru{tva vo Centralna Evropa, zajaknuvaj}i ja op{testvenata blagosostojba, zdravstvoto i obrazovanieto. Se sostoi od slednite fondacii: Fondacija za blagosostojbata na decata, Orawe-fondovi, Fondacija R.C.Magdenhaus (R.C. Maagdenhuis), Fondacija Javino (Javino) i SkaN (SkaN).

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi:Edinaeset zemji vo regionot. Vo nekoi zemji finansiraweto na programi e ograni~eno na odredeni oblasti.

Na~in na aplicirawe: Grantovite se odobruvaat na lokalnite „grasrut“ GO. Voop{to, se odobruvaat samo ednokratni grantovi. Ve molime kontaktirajte so koordinatorite na proekti za dobivawe formular za ap-licirawe. Za sekoja zemja ima razli~ni koordinatori, osven za Romanija, kade treba da se kontaktira so koordinatorot vo Holandija. Specifi~ni detali za kontaktite od site zemji moè da se najdat na veb-stranicata.

Kontakt: general Co-ordination, Ms L Willekens (Application Manager)P.o.Box 156, NL-1200 AD Hilversum, The Netherlands

Tel. +31 35 624 96 51


Faks +31 35 624 61 32 E-po{ta: [email protected]

Veb-stranica:www.cnfcee.nl

FINANSISKI MEHANIZAM EEZ / NORVE[KIOT FINANASISKI MEHANIZAM

Iznos na grantovi: Finansiskite merki }e ovozmoàt 1,17 milijardi evra da bidat dostapni vo periodot od 2004 do 2009 g.

Interesi na finansirawe: Glavnata cel na ovie finansiski mehanizmi e da se promovira socijalnata i ekonomskata kohezija vo EEZ i na toj na~in da se pridonese kon solidarnosta, prilikite i sorabotkata. Vo prioritetni oblasti se vbrojuvaat: okolinata, odr`liviot razvoj, kulturnoto nasledstvo, humanite resursi, zdravstvoto i griàta za decata, Schengen acquis, regionalnata politika i prekugrani~nite aktivnosti, acquis communautaire, i akademskoto istraùvawe. Vo ovie sferi, postojat pospecifi~ni celi koi zavisat od geografskiot fokus. Dodeluvaweto fondovi e dostapno vo oblik na individualni proekti, programi, blok-grantovi i po~eten kapital, so toa {to blok-grantovite se najrelevantni vo finansiraweto na GO.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi: Finanskkiot mehanizam EEZ poddrùva proekti vo deset novi ~lenki na EEZ i vo Grcija, vo Portugalija i vo [panija. Norve{kiot finansiski mehanizam finansira samo vo deset novi ~lenki na EEZ (Kipar, ê{ka Republika, Estonija, Ungarija, Letonija, Litvanija, Malta, Polska, Slova~ka i Slovenija).

Na~in na aplicirawe: GO vo zemjite korisni~ki moàt da konkuriraat pod istite finansiski mehanizmi po ista osnova kako i drugite u~esnici. Osven toa, GO moàt da dobijat poddr{ka od fondovi koi mnogu zemji korisni~ki gi formiraat specijalno za sektorot na GO.


Aplikaciite i pra{awata treba da se upatat na „Fokal points“ (Focal Points) vo zemjite korisni~ki; ve molime posetete ja veb-stranicata za detali. Uspe{nite aplikacii od „Fokal points“ }e bidat naso~eni kon Kancelarijata na finansiski mehanizmi kade {to }e se procenat. Aplikaciite se proveruvaat i od Evropskata komisija. Uspe{nite aplikacii potoa vodat kon dogovor me|u korisnicite i Komitetot na finansiski mehanizmi ili norve{koto Ministerstvo za nadvore{ni raboti, vo zavisnost od proektot.

Kontakt: Financial Mechanism office 12-16 Rue Joseph II, B-1000 Brussels, Belgium Tel. +32 2 286 1701 Faks +32 2 286 1789 E-po{ta: [email protected]

Veb-stranica: www.eeagrants.org

EVROPSKA KULTURNA FONDACIJA (ECF)

Celosen iznos na grantovi: 1.173.913 evra za grant-izdatoci vo 2004 g.

Interesi za finansirawe: ECF promovira evropski kulturni i obrazovni aktivnosti, kako i istraùvawa. Fondacijata ja naglasuva ulogata na kulturnite aktivnosti vo procesot na integracija i gra|anskoto op{testvo, drugi bitni vrednosti vklu~uvaat otvorenost i po~ituvawe na ~ovekovite prava i kulturnata razli~nost.

Grantovi se dodeluvaat na lica i organizacii. Individualnite grantovi od {emata „Step bijond mobiliti“ (STEP Beyond Mobility) moè da se dobijat od odredeni lica koi dejstvuvaat vo kulturnata sfera od edna do druga odredena zemja. Za pove}e informacii, posetete ja veb-stranicata. Vo momentov, grantovi za organizacii se dodeluvaat vo slednite oblasti: interkulturno osposobuvawe i prekugrani~na sorabotka, zgolemena zastapenost vo umetnosta i mediumite, kulturnata


dimenzija na pro{iruvaweto na EU, strategii za promeni vo kulturnite infrastrukturi, kreativni odgovori na momentalni politi~ki pra{awa i razvoj na zaedni~kiot javen i kulturen evropski prostor.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi: ECF e otvorena za aplikacii od nezavisni kulturni organizacii od EU, Albanija, Belorusija, Bosna i Hercegovina, Bugarija, Hrvatska, Makedonija, Moldavija, Romanija, Rusija, Srbija, Crna Gora, Turcija i Ukraina i site proekti treba da opfatat barem edna od zemjite od ovaa grupa.

Na~in na aplicirawe: Site aplikacii treba da se podnesat onlajn do Oddelenieto za grantovi pri Evropskata fondacija za kultura, koristej}i gi formularite za aplikacija koi se na raspolagawe na veb-stranicata na Fondacijata. Dopolnitelni materijali se dobredojdeni vo forma na aneks na onlajn-predlogot praten po E-po{ta:. Zadocnetite aplikacii nema da se zemaat predvid.

Jazici: francuski i angliski

Kontakt: Lodewijk REIJS, grants officer / Esther Claassen, grants Administrator

European Cultural FoundationJan van goyenkade 5, 1075 HN Amsterdam, Netherlands


Veb-stranica:http://www.eurocult.org

FOUNDEJ[N DE FRANS (FONDATION DE FRANCE)

Iznos na grantovi: Izdatocite za programi za 2004 g. iznesuvaa 64 milioni evra. Totalniot broj na dodeleni grantovi be{e 6.600.


Interesi za finansirawe:Celta na Fondacijata e borbata protiv izolacijata i isklu-~uvaweto, gradeweto vrski me|u lu|eto i nivnoto op{testvo i po~ituvaweto na ~ove~koto dostoinstvo.

Tri oddelenija davaat grantovi: Oddelenieto za zdravstvo, Oddelenieto za ekonomija i solidar-nost i Oddelenieto za kultura, deca i ekologija. Ovie opfa}aat razni oblasti na programi.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi:Francija, Evropa i zemjite vo razvoj. Pogolemiot del od pro-ektite se izveduvaat od francuski organizacii, a nekoi od po-kanite za proekti se ograni~eni samo na francuski organiza-cii. Programa od poseben interes za organizacii koi ne se so sedi{te vo Francija e Me|unarodnata programa za solidarnost (Oddelenie za ekonomija i solidarnost). Fondacijata posebno gi poddrùva organizaciite koi izveduvaat proekti vo zemjite vo razvoj i vo Centralna i Isto~na Evropa i/ili koi dejstvuvaat vo oblasti kade e potrebna itna pomo{ poradi prirodni nepo-godi ili katastrofi pri~ineti od ~ovekot.

Na~in na aplicirawe:Ve molime obratete se na veb-stranicata za pokani za pred-lozi. Site aplikacii mora da se napi{ani na francuski, dode-ka standarden formular na aplikacija moè da se dobie na veb-stranicata na Fondacijata.

Jazici:francuski

Kontakt: Mr Francis CHARHoN, Chief Executive Fondation de France 40 Avenue Hoche, 75008, Paris, France Tel. +33 1 44 21 3100 Faks +33 1 44 21 3101 E-po{ta: [email protected]

Veb-stranica:http://www.fdf.org


FONDACIJA FORD

Celosen iznos na grantovi:Izdatocite za grantovi za 2005 godina do septemvri, iznesuvaat 511.847.000 USD.

Interesi za finansirawa:Fondacijata Ford celi kon zajaknuvawe na demokratskite vrednosti, namaluvawe na siroma{tijata i nepravdata, unapreduvawe na me|unarodnata sorabotka i unapreduvawe na ~ovekovite dostignuvawa.

Vo momentov moè da se aplicira za grantovi vo tri oblasti od interes. Programata za sozdavawe sredstva i razvoj na zaednicata poddrùva sozdavawe sredstva, preku koi lu|eto od obespravenite zaednici dobivaat pove}e mo`nosti i kontrola vrz nivnite ìvoti. Programata za mir i socijalna pravednost celi kon mir preku socijalna pravednost so pomo{ na zakonot, gra|anskoto u~estvo i politika. Proektot za znaewe, kreativnost i sloboda dejstvuva vo pravec na unapreduvawe na dostignuvawata vo umetnostite, obrazovanieto i stipen-diraweto i go unapreduva pozitivnoto poznavawe na seksu-alnosta. Osven toa, toj gi promovira mediite i religijata kako demokratski sili vo razni kulturni konteksti.

Ne se dava poddr{ka za rutinski operacionalni tro{oci na in-stitucii ili za religiozni aktivnosti i izgradba i odrùvawe zgradi.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi:I pokraj toa {to pove}eto proekti finansirani od fondacijata se so sedi{te vo SAD, Fondacijata isto taka odobruva zna~ajni fondovi za proekti izvr{uvani od evropski GO vo Afrika, Sredniot Istok, Azija, Latinska Amerika, Rusija i Centralna i Isto~na Evropa.

Na~in na aplicirawe:Prvi~nite predlozi treba da se vo forma na kratko pismo na izrazuvawe interes. Ako Fondacijata e zainteresirana za va{iot predlog, }e bidete zamoleni da dostavite formalen predlog (nema formalen formular za aplicirawe). Aplikan-


tite od zemji nadvor od SAD, nivnite aplikacii gi podnesuvaat vo najbliskata prekumorska kancelarija na Fondacijata; za de-tali, ve molime posetete ja veb-stranicata.

Jazici:angliski

Kontakt: Mr Barron M. TENNY, Executive Vice President, Ford Foundation

320 East 43rd Street, New York, NY 10017-USA Tel, +1 212 573 5000 Faks +1 212 351 3677

E-po{ta: [email protected], [email protected]

Veb-stranica:http://www.fordfound.org

FRIDRIH EBERT STIFTUNG (FRIEDRICH EBERT STIFTUNG)

Interesi za finansirawe: Fondacijata e angaìrana vo pravec na ideite i osnovnite vrednosti na demokratijata i poddrùva programi vo sledni-te oblasti: Politi~ka i socijalna edukacija na lica so razno poteklo, so cel da se posreduva me|u demokratski vrednosti i stavovi; Unapreduvaweto na me|unarodnoto razbirawe i sora-botkata so zemjite vo razvoj; Unapreduvawe na talentirani i socijalno angaìrani studenti i mladi nau~nici od Germanija i nadvor od nea; Nau~no istraùvawe vo ustanovite na samata fondacija i unapreduvawe na istraùva~ki proekti; Promo-virawe na umetnosta i kulturata kako elementi na demokra-tijata.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi: Germanija, Evropa i me|unarodno.

Na~in na aplicirawe: Se aplicira direktno vo Fondacijata.


Jazici: germanski

Kontakt: Mr Ralf MELZER, Head of Press and Information godesberger Allee 149 53170 Bonn, germany Tel. +49 228 8830 Faks +49 228 88 3396 E-po{ta: [email protected]

Veb-stranica:http://www.fes.de

FONDACIJA HEJNRIH BOL (HEINRICH BÖLL)

Celosen iznos na fondovi:Vo 2004 g. fondacijata dobi 36,2 milioni evra za finansirawe na nejzinite proekti.

Interesi za finansirawe:Fondacijata e bliska so Partijata na zelenite i deli isti vrednosti, so naglasok na intelektualnata otvorenost. Glavnata cel na organizacijata e poddr{kata na politi~kata edukacija, a so toa ohrabruvaweto na demokratskata vklu-~enost, sociopoliti~kata aktivnost i transkulturno pozna-vawe. Poddr{ka isto taka se nudi i za umetnost i kultura, nau-ka i istraùvawe, obrazovanie, razvojna sorabotka i politika, demokratija me|u polovite, migracija, ekologija i socijalni pra{awa.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi:Germanija, Afrika, Azija, Karibi, Centralna i Ju`na Ameri-ka, Centralna, Jugoisto~na i Isto~na Evropa, Sreden Istok i Severna Afrika, Zapadna Evropa i SAD.

Na~in na aplicirawe:GO koi sakaat da apliciraat za fondovi od fondacijata treba prvin da dostavat kratok opis na proektot vo relevantnata re-gionalna kancelarija; za kontakt-detali, ve molime posetete ja veb-stranicata.


Kontakt: Head office Heinrich Böll Foundation, Hackesche Höfe Rosenthaler Str. 40/41, 10178 Berlin, germany Tel. +49 30 285 340 Faks +49 30 285 34 109 E-po{ta: [email protected]

Heinrich Böll Foundation European Union/Belgium Claude WEINBER 15 Rue d’Arlon, B-1050, Brussels, Belgium Tel. +32 2 743 4100 Faks +32 2 743 4109 E-po{ta: [email protected]

Veb-stranica:http://www.boell.de/http://www.boell.be/nav/28.htm

GERMANSKI MAR[ALOV FOND NA SAD

Celosen iznos na grantovi: 6.135.606 evra izdatoci na grantovi vo 2003 g.

Interesi za finansirawe:Glavnata cel na organizacijata e da ja promovira sorabotkata i podobroto razbirawe me|u Evropa i SAD. Za dobivawe fond, moè da apliciraat organizacii i lica koi rabotat na transatlantski politi~ki pra{awa.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi: Organizacijata dodeluva fondovi za programi vo SAD i vo Evropa.

Na~in na aplicirawe: Prvi~nite predlozi treba da se vo oblik na kratko pismo, napi{ani na angliski jazik. Vo svojot predlog GO treba da pokaàt jasno na koj na~in nivniot proekt }e bide korisen za Evropa i za SAD. Predlogot treba vo kratki crti da ja prikaè celta na proektot vo ramkite na programite na GMF; buxet; drugi potencijalni izvori na finansirawe; kvalifikaciite na aplikantot, kako i plan za rasprostranuvawe


na rezultatite i prodolùvawe. Predlozite treba da se pratat vo kancelarijata vo Va{ington ili vo Berlin.

Kontakt: The german Marshall Fund of the United States Washington DC office

Mr Craig KENNEDY, President 1744 R Street, NW, Washington DC, 20009 Tel. +1 202 45 3950 Faks +1 202 265 1662 E-po{ta:: [email protected]

The german Marshall Fund of the United States, Berlin officeoranienburger Strasse 13/14, 10178 Berlin, germany

Tel. +49 30 288 8130 Faks +49 30 2888 1310 E-po{ta:: [email protected]

Transatlantic Centre: Brussels office Résidence Palace, Rue de la Loi 155 Wetsraat

1040 Brussels, Belgium Tel. +32 2 238 5270 Faks +32 2 238 5299 E-po{ta: [email protected]

Veb-stranica:http://www.gmfus.org

HUMANITAREN TRUST JOZEF ROUNTRI (JOSEPH ROWNTREE)

Ve molime zabeleète deka postoi i Jozef Rountri foundej{n end reform trust (Joseph Rowntree Foundation and Reform Trust). Me|utoa, za celite na ovoj prira~nik, Humanitarniot trust e od pogolem interes poradi finansiraweto evropski i me|unarodni programi.


Celosen iznos na grantovi: Celosnata suma na izdatoci za grantovi iznesuva pribli`no 5 milioni funti. Grantovite se dviàt od nekolkustotini fun-ti, do nad 100.000 funti od ednogodi{ni do trigodi{ni.

Interesi na finansirawe: Misijata na JRCT e da gi oformuva postoe~kite strukturi na mo} vo op{testvoto, so cel postignuvawe vistinska, dolgoro~na promena. Fondacijata odobruva fondovi za dejstvuvawe vo slednite oblasti: mir, rasna pravednost, vlast i odgovornost, problemi na Kvekerite, Irska, Severna Irska i Ju`na Afrika. Ve molime obratete se na relevantnite stranici za politika-ta, dostapni vo celost na veb--stranicata na Trustot, koi ob-jasnuvaat za {to Trustot odobruva ili ne odobruva grantovi.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi: Najgolem del od fondovite Fondacijata gi dodeluva za rabo-ta koja se odviva vo Obedinetoto Kralstvo i vo Irska, kako i za proekti vo Ju`na Afrika. Me|utoa, fondacijata isto taka poddrùva i mal broj evropski organizacii koi dejstvuvaat na evropsko nivo.

Na~in na aplicirawe:Veb-stranicata na fondacijata sodrì upatsva za informaci-ite koi treba da se opfateni vo aplikacijata. Vo momentov ima tri grant-ciklusi sekoja godina i ve sovetuvame da ja pratite va{ata aplikacija po po{ta ili po E-po{ta: na [email protected], pred istekot na krajnite rokovi odredeni na veb-strani-cata.

Kontakt: Mr Stephen PITTAM, Secretary The Joseph Rowntree Charitable Trust The garden House, Water End – York North Yorkshire, Yo30 6WQ, United Kingdom Tel. +44 1904 627810 Faks +44 1904 651990 E-po{ta: [email protected] Kralstvo

Veb-stranica:http://www.jrct.org.Obedineto Kralstvo


FONDACIJA KRAL BODUEN

Celosen iznos na grantovi: Godi{nite izdatoci na fondacijata iznesuvaat okolu 40 milioni evra, od koi 87% se dodeleni za proekti.

Interesi za finansirawe: Celta na fondacijata e da se sozdadat podobri uslovi za ìvot za populacijata, ohrabruvaj}i ja pravdata, demokratijata i razvojot. Taa dejstvuva preku proektirawe sopstveni prog-rami, pa potoa objavuva pokani za organizaciite za u~estvo vo ovie programi. Momentalnite temi se: migracijata i mul-tikulturnoto op{testvo, siroma{tijata i socijalnata pravda, gra|anskoto op{testvo i dobrovolnata rabota, zdravstvoto, filantropijata, Balkanot i Centralna Afrika.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi: Fondacijata raboti so evropski organizacii. Glavnata oblast na dejstvuvawe e okolu Belgija, kako i na me|unarodno nivo so fokus na Jugoisto~na Evropa i transatlantskite odnosi.

Na~in na aplicirawe: Fondacijata ima posebni formulari za sekoja programska oblast, na pr. siroma{tija, gra|ansko op{testvo. GO koi baraat fondovi za proekti vo Centralna i Isto~na Evropa treba da go popolnat relevantniot formular, vo zavisnost od oblasta na koja se odnesuva nivniot proekt.

Kontakt: Mr Dominique ALLARDDirector of Funds and Contemporary Philanthropy

The King Baudouin FoundationRue Brederodestraat 21, 1000 Brussels, Belgium

Tel. +32 2 511 18 40 Faks +32 2 511 52 21 E-po{ta: [email protected]

Veb-stranica:http://www.kbs-frb.be


LUSO - AMERIKANSKA FONDACIJA ZA RAZVOJ

Celosen iznos na grantovi:Od formiraweto vo 1985 g., Fondacijata ima finansirano 10.645 proekti vo vrednost od nad 99 milioni evra. 4.266.813 evra iznesuvaat izdatocite za grantovi za 2004 godina.

Interesi za finansirawe:Glavnata cel na fondacijata e da pridonese kon razvojot na Portugalija, so davawe poddr{ka na sorabotkata me|u amerikanskoto i portugalskoto gra|ansko op{testvo, vo po-leto na biznisot, obrazovanieto, naukata, tehnologijata i kulturata.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi:Iako glavnata grià na FLAD se odnosite me|u Portugalija i SAD, taa isto taka finansira nekoi programi vo Evropa i vo Mediteranot i sorabotuva so afrikanski zemji od portugalskoto govorno podra~je, za proekti koi go poddrùvaat obrazovanieto. Kako aktivna ~lenka na Evropskiot centar na fondaciite, FLAD u~estvuva i finansiski pomaga mnogu konferencii vo koi se vklu~eni organizacii od SAD i od Evropa.

Na~in na aplicirawe:Site barawa treba da se ispratat vo centralnata kancelarija na FLAD vo Lisabon. Aplikaciite treba da se vo forma na pismo, ne podolgo od 10 stranici. Pove}e upatstva moè da najdete na veb-stranicata.

Kontakt: Luso-American Development Foundation Rua do Sacremento à Lapa, 21, 1249-090 Lisbon, Portugal Tel. +351 21 393 5800 Faks +351 21 396 3358 E-po{ta: [email protected]

Veb-stranica:http://www.flad.pt


MRE@A NA EVROPSKITE FONDACII ZA SORABOTKA VO INOVACIITE (NEF)

NEF se sostoi od slednite evropski fondacii: Fondacijata Humanitarna pomo{, Fondacijata arls Stjuart Mot, Kompanija De San Paolo, Evropskata kulturna fondacija, Foundej{n de frans, Fundacio Kaloste Gulbenkijan (Fundação Caloustegulbenkian), Fondacijata Gabriel, Humanitarniot trust Jozef Rountri, Fondacijata Kral Boduen, Fondacijata Riksbankens end jubilemsfond end Van Ler grup (RiksbankensJublilemsfondandtheVanLeergroup).

Izdatoci za grantovi: Izdatocite za proekti vo 2004 iznesuvaa 1.658975 evra.

Interesi za finansirawe: Celta na NEF e zajaknuvaweto na sorabotkata me|u fondaciite na evropsko nivo, preku razvivawe proekti me|u fondaciite i drugi vidovi organizirana filantropija, preku razvivawe proekti koi se odnesuvaat na Evropa i preku donesuvawe evropsko vlijanie vo regionalnite i lokalnite proekti. Momentalnite prioritetni temi opfa}aat: osposobuvawe i inicijatava na mladite, integracija i migracija, nau~no obrazovanie i op{testvo, op{to zdravje, evropska kulturna sorabotka, spre~uvawe i re{avawe konflikti, jaknewe na demokratijata, Evropa vo globalnata scena, integraciskiot proces i poddr{ka za publikacii koi ja gradat svesta za partnerski dogovori me|u fondaciite.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi: Evropa i me|unarodno.

Kontakt: Mr Alexandre Kirchberger,NEF Residence Palace, block C, 4th Floor, office 4221 Rue de la Loi 155, 1040 Brussels, Belgium Tel. +32 2 235 24 16 Faks +32 2 230 22 09 E-po{ta: [email protected]

Veb-stranica:http://www.nefic.org


FONDACIJA ROBERT BO[ (ROBERT BOSCH)

Celosen iznos na grantovi:Vkupnite izdatoci za programi vo 2004 iznesuvaa 49,1 milioni evra, od koi 70% bea dodeleni za me|unarodni proekti.

Interesi za finansirawe: Misijata na fondacijata e da gi olesni site vidovi stradawe i da go unapreduva moralniot, fizi~kiot i intelektualniot razvoj na lu|eto. Temite vrz koi e koncentrirana fondacijata se: nauka i istraùvawe, zdravstvena za{tita i humanitarna pomo{, me|unarodno razbirawe, obrazovanie i gra|ansko op{testvo i kultura. Fondacijata isto taka realizira razni me|unarodni programi za stipendirawe, promoviraj}i gi na ovoj na~in razmenata i sredbite na mladite. Ve molime zapom-nete deka fondacijata glavno pravi i raboti svoi proekti. Taa poddrùva samo programi so ograni~eno vremetraewe. Ne se dodeluvaat grantovi za institucii, nitu grantovi za balansirawe na buxetski deficiti.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi: Germanija i vo momentov Francija, SAD, Centralna i Isto~na Evropa, Balkanot i Rusija.

Na~in na aplicirawe: Ima posebni uslovi za proektite na samata fondacija i ne postoi standarden formular. Prviot ~ekor e ispra}awe pismo, za pove}e informacii ve molime konsultirajtese na veb-stranicata.

Jazici: germanski, angliski i francuski

Kontakt: Ms Stephanie Hüther, Public Relations officer Robert Bosch Stiftung gMBH Heidehofstrasse 31, 70184 Stuttgart, germany Tel. +49 711 460 840 Faks +49 711 460 841 094 E-po{ta: [email protected]

Veb-stranica:http://www.bosch-stiftung.de


FOND BRA]ATA ROKFELER

Celosen iznos na fondovi:Buxetot na grantovi za 2003 godina iznesuva{e 20.288.000 USD.

Interesi za finansirawe:Glavnata cel na fondot e da ja ohrabri globalnata me|uzavisnost i socijalnata promena koja pridonesuva za popraveden, odr`liv i miren svet. Glavnite vrednosti go vklu~uvaat po~ituvaweto na kulturnata razli~nost i ekolo{ki integritet. Fondot ima ~etiri glavni interesi: praktikuvaweto na demokratijata, odr`liviot razvoj, mir i sigurnost i napredokot na ~ove{-tvoto.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi:Momentalno, RBF dejstvuva glavno vo Wujork, vo Ju`na Afrika, vo Srbija i Crna Gora i vo Kina.

Na~in na aplicirawe:Po~etnata aplikacija treba da bide vo forma na pismo na barawe podatoci (dve ili tri stranici), vklu~uvaj}i kratok opis na predloèniot proekt i kako se sovpa|a toj so celite na RBF, kako i kratok pregled na buxetot, vklu~uvaj}i go i iznosot na baranite fondovi. Pismoto moè da se isprati po E-po{ta: ([email protected]) ili po po{ta. Barawata za dodeluvawe fondovi se razgleduvaat niz cela godina.

Jazici:angliski

Kontakt: Mr Benjamin R. SHUTE Jr., Secretary and Program officer

Rockefeller Brothers Fund 437 Madison Avenue, 37th Floor New York, NY 10022-7001, USA Tel. +1 212 812 4200 Faks +1 212 812 4299 E-po{ta: [email protected]

Veb-stranica:http://www.rbf.org


FONDACIJA NA MIROT SASAKAVA

Celosen iznos na grantovi: Izdatocite za grantovi vo 2003 g. iznesuvaa 2.421.151 evra.

Interesi za finansirawe: Misijata na fondacijata e da se unapredi blagosostojbata na ~ove{tvoto i razvojot na me|unarodnata zaednica preku neguvawe na me|unarodnoto razbirawe i sorabotka, na ovoj na~in pridonesuvaj}i za mirot vo svetot. Vo momentov ima tri programi: „Kon koegzistencijata na pluralisti~kite vrednosti“, „Neguvaweto na bezbednosta na ~ove{tvoto i privatnite neprofitabilni aktivnosti“ i „Japonija i Azija vo Svetot“. Vtoriot e od posebna va`nost za evropskite GO.

Slednite aktivnosti nema da se finansiraat: kupuvawe nedvi`nini/gradewe zgradi, ~isto teoretski istraùvawa, humanitarna pomo{ po katastrofi, nastani od komercijalna priroda, individualni barawa/stipendii, subvencionirawe operativni tro{oci na organizacii, kupuvawe oprema.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi: Me|unarodna. Preku Centralnoevropskiot fond Sasakava (SCEF), fondacijata finansira proekti vo Ungarija, Polska, Slova~ka i Republika ê{ka, i toa proekti koi ja unapreduvaat zaemnata razmena me|u Japonija i ovie zemji, koi ja unapreduvaat ulogata na ovie zemji vo 21. vek i ~ij interes e ulogata na GO vo gra|anskoto op{testvo.

Na~in na aplicirawe: Predlozite moàt da se podnesat vo kakva bilo forma i da se rezimiraat vo tri do ~etiri stranici na A4. Ne postojat posebni krajni rokovi za predlozi ili ograni~uvawa na iznosot na finansiskata pomo{. Se prifa}aat samo aplikacii prateni po E-po{ta: i treba da se podnesata nekolku meseci odnapred..

Jazici: japonski i angliski

Kontakt: grant Administration Section, Project Division The Sasakawa Peace Foundation


The Nippon Foundation Building, 4th Floor1-2-2, Akasaka, Minato-ku, 107-8523, Tokyo, Japan


Veb-stranica:http://www.spf.org

FONDACIJA V.K. KELOG (W.K. KELLOGG)

Celosen iznos na grantovi:Vkupen buxet na Fondot i na Trustot na Fondacijata pri krajot na 2005 g. iznesuval 6,9 milijardi USD. Vo tekot na fiskalnata godina, koja zavr{i na 31 avgust, izdatocite za grantovi iznesuvaa nad 181 milion USD.

Interesi na finansirawe:Izjavata za misijata na fondacijata glasi: „Za da im pomognete na lu|eto, pomognete si sebesi“. Taa stremi kon podobruvawe na kvalitetot na ìveeweto na sega{nite i idnite generacii preku gradewe kapaciteti, so namera da sozdadat blagosostojba i sposobni poedinci, zaednici i op{testva, kako i odgovorni institucii.

Grantovite se dodeluvaat vo ~etiri oblasti: zdravstvo; sistemi na hrana i ruralen razvoj; mladi i obrazovanie i volonterizam. Interesite na Fondacijata vo sekoja oblast variraat vo zavisnost od geografskoto podra~je na programata.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi:SAD, Latinska Amerika i Karibi i sedum isto~noafrikanski dràvi – Bocvana, Lesoto, Malavi, Mozambik, Ju`na Afrika, Svazilend i Zimbabve.

Na~in na aplicirawe:Fondacijata nema odnapred pe~ateni formulari za aplikacija, pa barawata za grantovi treba da se podnesat elektronski vo onlajn-forma. Me|utoa, aplikantite koi ne se vo sostojba da go storat toa, treba da podnesat pretpredlog-dokument


od pomalku od pet stranici. Ima odredeni detali koi treba da bidat opfateni so po~etniot kontakt; vo vrska so ova, ve molime konsultirajte se na veb-stranicata.

Jazici:angliski

Kontakt: WKKF Headquarters W.K. Kellogg Foundation one Michigan Avenue East, Battle Creek, Michigan, 49017-4012, USA Tel. +1 616 968 1611 Faks +1 269 968 0413

Veb-stranica:http://www.wkkf.org

NACIONALNO DONIRAWE ZA DEMOKRATIJA (NED)

Interesi za finansirawe:Celta na NED e zajaknuvaweto na demokratskite institucii, postapki i vrednosti niz svetot, preku napori na gra|anskiot sektor. Grantovi se odobruvaat za programi koi ja poddrùvaat politi~kata i ekonomskata sloboda, gra|anskoto op{testvo, nezavisnite mediumi, ~ovekovite prava i vladeeweto na pra-voto.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi:Afrika, Azija, Centralna i Isto~na Evropa, Latinska Amerika, Sreden Istok i porane{en Sovetski Sojuz.

Na~in na aplicirawe:Odlukite za dodeluvawe donacii se nosat ~etvrtgodi{no. Ve molime obratete se na veb-stranicata za upatstvata za podgot-vuvawe predlog za dobivawe grant (dostapni na arapski, an-gliski, francuski, portugalski, {panski, ruski i ukrainski).

Kontakt: Ms Barbara Haig, Director of Programmes1101 Fifteenth Street, NW, Suite 700, Washington DC 20005 USA



Veb-stranica:www.ned.org

FONDACIJATA SOROS

Interesi za finansirawe: Fondaciite Soros se avtonomni institucii osnovani vo oddelni zemji so cel inicirawe i poddr{ka na aktivnosti na otvorenoto op{testvo. Izjavata za misijata na mreàta na fondacijata glasi: „Da se pomogne vo izgradbata na neophodnata infrastruktura i institucii za otvoreni op{testva“.

Institutot otvoreno op{testvo (IOO) e formiran vo 1993 g. so cel da se pomogne poddr{kata na fondaciite. Toj dava inici-jativi koi naj~esto se ostvaruvaat zaedno so fondacijata So-ros i za koi moè da se dobijat grantovi. IOO odobruva fon-dovi za programi vo oblasti kako {to se: mladinata, medium-ite, gra|anskoto op{testvo, ~ove~kite prava i humanitarnata pomo{, nauka i medicina, umetnosti i kultura i ekonomsko re-struktuirawe. Pove}e za ovie inicijativi i na~inot na aplici-rawe moè da najdete na veb-stranicata. Dodatni grantovi i lokalni programi moè da se najdat preku Fondacijata So-ros, koja se sostoi od fondaciite na 29 zemji (vklu~uva}i gi pove}eto zemji ~lenki) i dve regionalni fondacii. Detali za kontakt moè da se dobijat na www.soros.org/about/founda-tions.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi: Me|unarodno

Kontakt: oSI – Brussels 6 place Stéphanie 1050 Brussels, Belgium Tel. +32 2 505 4646 Faks +32 2 502 4646 E-po{ta: [email protected]


Veb-stranica:http://www.soros.org

FONDACIJA ZA DEMOKRATIJA VESTMINSTER (WESTMINSTER)

Celosen iznos na grantovi:Izdatocite za grantovi vo 2004 g. iznesuvaa 3.499.299 funti.

Interesi za finansirawe:Fondacijata za demokratija Vestminster postoi so cel da go promovira razvojot na demokratijata niz celiot svet. Fondacijata im dodeluva fondovi na poedinci, GO, sindikati, politi~ki partii i mediumi, za proekti koi go ohrabruvaat razvojot na demokratskite dràvi.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi:Prioritetni podra~ja za dodeluvawe fondovi se Centralna i Isto~na Evropa, dràvite na porane{niot Sovetski Sojuz, Sredniot Istok, Severna Afrika i supsaharska Afrika.

Na~in na aplicirawe:Aplikaciite treba da se napravat vo forma dostapna na veb-stranicata ili na barawe, od VFD (WFD). Bordot na upravuva~i e odlu~uva~ko telo odgovorno za dodeluvawe fondovi, toj se sostanuva ~etiri pati vo godinata za da gi razgleda site podneseni barawa.

Kontakt: Westminster Foundation for Democracy Mr David FRENCH, Chief Executive 2nd Floor, 125 Pall Mall, London SW1Y 5EA Tel. +44 207 930 0408 Faks +44 207 930 0449 E-po{ta: [email protected]: http://www.wfd.org


FONDACIJA STEFAN BATORI (STEFAN BATORY)

Celosen iznos na fondovi: Izdatocite za grantovi vo 2004 g. iznesuva{e 2.947.146 evra.

Interesi za finansirawe: Misijata na fondacijata e poddr{ka vo gradeweto otvoreno, demokratsko op{testvo vo Polska i vo drugi centralni i isto~ni zemji. Taa celi kon zajaknuvawe na ulogata i vklu~enosta na gra|anskoto op{testvo, unapreduvawe na gra|anskite slobodi i vladeeweto na pravoto i razvivaweto na me|unarodnata sorabotka i solidarnost. Vo momentov, na raspolagawe se grantovi za organizacii za sedum programi: gra|ansko op{testvo, tretiot sektor, pravnoto obrazovanie, ednakvi mo`nosti, Istok–Istok, zbratimeni gradovi i gra|ani vo akcija.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi: Polska i Centralna i Isto~na Evropa.

Na~in na aplicirawe: Grantovite se odobruvaat vrz osnova na konkursi, a za niv se re{ava na stru~ni paneli. Detalite za konkursite, programite i stipendiite se izdavaat vo pe~atot i vo ~etvrtgodi{niot bilten na fondacijata, kako i na veb-stranicata. Prvoto raspra{uvawe se vr{i so pismo.

Jazici: polski i angliski

Kontakt: Ms Ana RoZICKA, Executive Director Sapieżyńska10a, 00215 Warsaw, Poland Tel. +48 22 536 0200 Faks +48 22 536 0220 E-po{ta: [email protected]

Veb-stranica:http://www.batory.org.pl


STIFTELSEN RIKSBANKENS JUBILEUMSFOND (STIFTELSEN RIKSBANKENS JUBILEUMSFOND)

Celosen iznos na grantovi: Izdatocite za grantovi vo 2004 godina iznesuvaa 252.981.262 SEK, {to e ednakvo na 28.059.769 evra.

Interesi za finansirawe: Celta na Fondacijata e da se unapredi istraùvaweto, dodeluvaj}i grantovi za proekti na oddelni istraùva~i i grupi istraùva~i, glavno vo oblasta na humanite i socijalnite nauki.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi: [vedska i me|unarodno, so momentalni me|unarodni obvrski koncentrirani vo Evropa.

Na~in na aplicirawe: Aplikaciite od stranstvo mora da demonstriraat postoewe jasno definirana sorabotka so {vedskite nau~nici ili istraùva~ki instituti. Prviot kontakt se vospostavuva so podnesuvawe kratok opis na glavnite crti na proektot, po {to potencijalnite korisnici na grantovi }e bidat pokaneti da pratat cela aplikacija. Ve molime zapomnete deka aplikaciite po faks ili po E-po{ta: nema da se zemat predvid.

Jazici: {vedski i angliski

Kontakt: Mr Mats RoLéN, Research DirectorKungsträdgårdsgatan 18, Box 5675, 11486 Stockholm, Sweden

Tel. +46 8 5062 6400Faks +46 8 5062 6435E-po{ta: [email protected]

Veb-stranica:http://www.rj.se


TRUST ZA GRA\ANSKOTO OP[TESTVO VO CENTRALNA I ISTO^NA EVROPA

Celosen iznos na fondovi: Trustot planira da alocira 75 milioni USD do 2012 g. za realizirawe na nivnite celi. Izdatocite za programi vo 2004 g. iznesuvaaa 3.839.369 USD.

Interesi na finansirawe: Misijata na Trustot e da se poddrì razvojot i dolgotrajnata stabilizacija na gra|anskoto op{testvo i gra|anskite orga-nizacii vo Bugarija, Republika ê{ka, Ungarija, Polska, Repub-lika Slova~ka, Slovenija i Romanija. Trustot ima tri celi koi me|usebno se potpomagaat: poddr{kata na legalno, fiskalno i politi~ko opkruùvawe vo koe gra|anskite op{testva moè da napreduvaat, zajaknuvaweto na neprofitnite sektori vo cel-nite zemji preku gradewe na institucionalnite kapaciteti i poddrùvaweto na dolgotrajnata finansiska odr`livost na neprofitnite organizacii. Trustot za gra|ansko op{testvo vo Centralna i Isto~na Evropa e formiran vo juni 2000 godina, ottotoga{ prv od takov vid kon-zorcium na privatni fondacii kako nezavisen, dobrotvoren trust zdruèn vo soglasnost so zakonot na SAD. Momentalno vo fondaciite-donatori se vbrojuvaat: Atlantskite filantropi; Fondacijata ârls Stjuart Mot; Fondacijata Ford; German-skiot Mar{alov fond na SAD; Institutot otvoreno op{testvo; fondacijata Pficeri fondacijata Bra}ata Rokfeler. Toj dode-luva dolgoro~ni grantovi za doma{nite, neprofitni organiza-cii vo sedumte celni zemji, koi po red gi prenaso~uvaat ovie grantovi na lokalnite GO. Ovie organizacii partneri gi preze-maat pove}eto programski aktivnosti na trustot specifi~ni za odredenata zemja, vklu~uvaj}i go dodeluvaweto grantovi.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi: Centralna i Isto~na Evropa (sedumte celni zemji).

Na~in na aplicirawe: Trustot ne prima aplikacii. Toj dejstvuva samo preku partner-skite organizacii, izbrani vo sekoja celna zemja. Sleduvaat de-talite za kontakt za nekoi partnerski organizacii: ve molime


posetete ja veb-stranicata za iscrpen spisok, specificiran po zemji.

Kontakt: Ms Rayna gAVRILoVA Executive Director

Trust for Civil Society in Central & Eastern Europe, Representative office

Solariego 1, 02-070 Warsaw Poland Tel. +48 22 576 8090 Faks +48 22 825 8099 E-po{ta: [email protected]

Veb-stranica:http://www.ceetrust.org

Partneri- VIA Foundation, Jelení 195/9, 118 00 Prague 1, Czech Republic Tel. +420 2 33 11 33 70, E-po{ta: [email protected], veb-

stranica http://www.nadacevia.cz- Stefan Batory Foundation, Sapieżyńska 10a, 00-215 Warszawa,

Poland Tel. +48 22 536 02 00, E-po{ta: [email protected], veb-

stranica http://www.batory.org.pl- Open Society Foundation, Baštová 5, 811 03 Bratislava, Slovakia Tel. +421 2 5441 4730, E-po{ta: [email protected], veb-

stranica http://www.osf.sk- Ekopolis Foundation, Komenského 21, 974 01 Banská Bystrica,

Slovakia Tel. +421 48 4145 259, E-po{ta: [email protected], veb-

stranica http://www.ekopolis.sk- Civil Society Development Fdn., Mészöly u. 4. III/3, H-1117

Budapest, Hungary Tel. +36 1 385 3938, E-po{ta: [email protected], veb-stranica http://

www.ctf.hu- Environmental Partnership Fdn., Szerb u. 17-19,H-1059

Budapest, Hungary Tel. +36 1 411 3500, E-po{ta: [email protected], veb-stranica

http://www.okotars.hu- Umanotera, Netekova 6, 1000 Ljubljana, Slovenia Tel. +386 1 4397 100, E-po{ta: [email protected], veb-

stranica http://www.umanotera.org


2.7.2 KORPORATIVNI SPONZORI

AMERIKAN EKSPRES FILANTROPSKA PROGRAMA

Celosen iznos na fondovi: Vo 2004 g. Amerikan ekspres filantropska programa dodeli grantovi vo iznos od 31,7 milioni USD.

Interesi za finansirawe: Glavnata cel na fondacijata e da dejstvuva i da gi usovr{uva zaednicite vo koi dejstvuva kompanijata. Ima tri programski oblasti: Kulturnoto nasledstvo - Celta na ovaa programa e da se za{titi okolinata vo koja ìveat lu|eto za da moè na nea da & se raduvaat idnite generacii. Isto taka, fondovi se dodeluvaat i za proekti koi se odnesuvaat na unapreduvaweto na nacionalnata i regionalnata umetnost i kultura; Ekonomska nezavisnost- Celta na ovaa programa e da se osposobat lu|eto da bidat ekonomski nezavisni, obezbeduvaj}i im obrazovanie i obuka; Slu`bi za zaednicite- Grantovi za ovaa programa se dodeluvaat samo vo slu~ai koga proektite se prepora~ani od vraboten vo Itna pomo{ Amerikan ekspres. Obi~no se finansira po ovaa programa.

Ne poddrùva, me|u drugoto, individualni potrebi, aktivnosti za sobirawe fondovi, patuvawa i religiozni/politi~ki aktivnosti.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi: Najgolemiot del fondovi se dodeluvaat za proekti vo SAD. Me|utoa, fondacijata ima komitet koj e odgovoren za proekti vo Evropa. Sekoja organizacija nadvor od SAD, koja aplicira za dobivawe fondovi, mora da bide vo sostojba da go dokaè statusot na neprofitna organizacija.

Na~in na aplicirawe: Upatstvata i instrukciite za podnesuvawe predlog moè da se najdat na veb-stranicata.


Kontakt: Ms Connie HIggINSoN, Vice-PresidentInternational Philanthropic Program, World Financial Center

New York, NY 10285-4803, USA Tel. +1 212 640 4649 Faks +1 212 640 0326

Veb-stranica:http://home3.americanexpress.com/corp/giving_back.asp

FONDACIJA LEVI [TRAUS & KO/LEVI [TRAUS (LEVI STRAUSS & CO / LEVI STRAUSS)

Celosen iznos na grantovi: Fondacijata ima potro{eno pribli`no 10 milioni USD na davawe fondovi za programi vo 2004 g. Vo poslednite dve decenii fondacijata ima dodeleno grantovi vo iznos pogolem od 27 milioni USD za spre~uvawe na SIDA i za grià i ima dobieno brojni nagradi i priznanija za nejzinite napori vo borbata protiv epidemijata na HIV.

Interesi za finansirawe: Celta na Fondacijata e da se podobri blagosostojbata na zaednicite niz celiot svet i da pridonese za pozitivna socijalna promena, rabotej}i na socijalni problemi i osposobuvaj}i gi lu|eto i zaednicite sami da gi re{avaat svoite problemi. Od glaven interes za fondacijata se:

Spre~uvawe na {ireweto na HIV/SIDA: Preku programi koi se odnesuvaat na spre~uvaweto preku celnata grupa èni i mladi, osobeno onamu kade lokalnite kreatori na politiki ne se priem~ivi ili kade socijalnata predrasuda kon HIV/SIDA ostanuva golema.

Zgolemuvaweto na ekonomskiot razvoj i mo`nostite za obra-zovanie: koi ja zgolemuvaat ekonomskata nezavisnot preku programi za mikropretprijatija i inicijativi za obespraveni èni i mladi za sozdvawe imot i kapital.


Osven programi na finansirawe, taa isto taka gi ohrabruva vrabotenite da vr{at dobrovolna rabota vo humanitarni organizacii. Pove}e od 2.600 vraboteni volontiraa nad 20.000 ~asovi vo 71 humanitarna organizacija vo 2003 godina.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi: Finansiranite programi na fondacijata Levi [traus se fokusiraatglavno na itnite potrebi na zaednicite niz celiot svet, kade ìveat i rabotat nejzinite vraboteni i vrabotenite na izveduva~ite. Za da vidite kade dejstvuva Levi [traus, ve molime posetete ja veb-stranicata.

Na~in na aplicirawe: Fondacijata Levi [traus ne prima barawa za grantovi bez zastapnik, no ako ja posetite veb-stranicata, }e dobiete informacii za inicijativite koi momentalno se finansiraat i kako da se vklu~ite.

Kontakt: Mr Zoltan VALCSICSAK, Community Affairs Manager Levi Strauss Europe, Middle East, and Africa Rakoczi ut 42, Budapest 1072, Hungary Tel. +361 327 76 00 Faks +361 267 99 37 E-po{ta: [email protected]

Veb-stranica: http://www.levistrauss.com/responsibility/foundation/index.htm

NAJK (NIKE)

Celosen iznos na grantovi:Vo fiskalnata 2005 godina, NAJK donira 46,1 milioni USD vo gotovina i proizvodi na neprofitni partneri niz celiot svet.

Interes za finansirawe:Misijata na Najk e da gi „predvodi zdruènite gra|ani preku programi koi go odrazuvaaat vnimanieto za svetskoto semejstvo na Najk, na{ite potro{uva~i i oni koi i obezbeduvaat uslugi na Najk“.


Vo programata na zaednicite grantovite se dostapni vo slednite oblasti: sportot kako katalizator na socijalnata kohezija (preku celnata grupa obespraveni mladi), unapreduvawe na zaednicite kade {to iveat vrabotenite na Najk i usovr{uvawe na okolinata. Postoi posebna fondacija Najk, formirana so cel da se pomogne za blagosostojbata i emancipacijata na devojkite niz cel svet, preku podobro obrazovanie i ublaùvawe na siroma{tijata. Rabotata na fondacijata e koncentrirana na slednite oblasti: ekonomskite mo`nosti, zdravstvo/bezbednost, obrazovanie, socijalna mobilnost, rakovodewe, glasot i pravata.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi:Programata na zaednicite e so me|unaroden fokus. Momen-talnite geografski prioriteti na fondacijata Najk se: Banglade{, Brazil, Kina, Etiopija i Zambija.

Na~in na aplicirawe:Za Programata za zaednicite ve molime ispratete gi predlozite na: Manager, Global Community Affairs, Nike Inc., PO Box 4027 Beaverton, OR 97076 USA. Konsultirajte se na veb-stranicata za upatstva za predlozi. Fondacijata Najk ne prima predlozi bez zastapnik, pa ako va{ite aktivnosti se odnesuvaat na ovaa oblast, za informacii vo vrska so politikite na finansirawe ve molime posetete ja veb-stranicata.

Kontakt: Ms Anna Maria RUgARLI, manager of all Community Affairs programs across the region.Nike EMEA Headquarters, Colosseum 1, 1213 NL Hilversum, The Netherlands

Tel. +31 35 6266 453 E-po{ta: [email protected]

Veb-stranica:http://www.nike.com/nikebiz/nikebiz.jhtml?page=26&item=giving (the Community Program)http://www.nike.com/nikebiz/nikefoundation/home.jhtml (Nike Foundation)Interni buxetski stavki


GLAVA 3

3.1 SPISOK NA INTERNI BUXETSKI STAVKI

AUDIOVIZUELNI SREDSTVA, MEDIUMI, PEÂT, KOMUNIKACII I INFORMIRAWE

Pobezbeden internet plus - promovirawe pobezbedna upotreba na internetot i novi onlajn-tehnologii (09 03 03) 9,97 milioni evraInformirawe na gra|anite preku mediumite (16 02 02)

15,25 milioni evra (1,00 mil.

rezerva)Protok na informacii (16 05 01) 16,75 milioni

evra (1,00 mil. rezerva)

Informati~ki tehnologii za op{testvoto (09 04 01)

1027,74 milioni evra

Medija plus - merki za unapreduvawe na razvojot na audiovizuelnata industrija (09 05 01)

77,35 milioni evra

Obuka na mediumite - merki za unapreduvawe na razvojot na stru~nata obuka vo audiovizuelnata industrija (09 05 02) 7,46 milioni evra


Prince - Strategija na informirawe i komunikacii (22 04 01) 7,00 milioni evraPrins (Prince) - Debata za idninata na EU (16 03 04)

6,66 milioni evra (1,00 mil rezerva)

GRA\ANSKOTO OP[TESTVO, EVROPSKI ASOCIJACII ZA UNAPREDUVAWE NA EVROPA, GO

Asocijacii i federacii od evropski interes (15 06 01 04) 1,35 milioni evraEvropski “tink-tenk” (15 06 01 05) 0,40 milioni evraGrantovi za organizacii koi ja unapreduvaat idejata na Evropa (15 06 01 03) 2,96 milioni evraInstituti specijalizirani za odnosite pome|u EU i treti zemji (19 02 02) 1,22 milioni evraMerki vo korist na gra|anskoto op{testvo (15 06 01 01)

3,84 milioni evra

Podgotvitelna akcija za poddr{ka na gra|anskoto op{testvo vo novite zemji ~lenki na EU (18 04 04)

1,00 milioni evra

Poddr{ka za me|unarodni gra|anski mladinski organizacii (15 05 05 02) 2,27 milioni evra[emi na zbratimuvawe na gradovi vo Evropskata Unija (15 06 01 07) 13,50 milioni evra Decentralizirana sorabotka vo zemjite vo razvoj (21 02 13) n.o.

OBRAZOVANIE, OBUKA , MLADI I KULTURA

Sorabotka so zemji ne~lenki vo oblasta na obrazovanieto i profesionalnata edukacija (15 02 03)

n.o. (3,00 milioni evra rezerva)

E-u~ewe (15 02 02 04) 12,76 milioni evraErazmusMundus (Erasmus Mundus) (15 02 02 05) 38,11 milioni evraProgramska ramka za poddr{ka vo kulturata (15 04 02 01) 31,37 milioni evraLeonardodaVin~i (Leonardo da Vinci) (15 03 01 02)

209,68 milioni evra


Sokrates(Socrates) (15 02 02 02) 383,32 milioni evra

Mladi (15 05 01) 107,44 milioni evra

VRABOTUVAWE I SOCIJALNI RABOTI

Analiza i studii za socijalnata sostojba, demografijata i semejstvoto (04 04 02 01)

3,22 milioni evra

Merki na zaednicata za ostvaruvawe na ednakvosta me|u maòt i ènata (04 05 02)

11,14 milioni evra

Organizacii na ènite (04 05 03) n.o. (0,35 milioni evra rezerva)

ENEA(ENEA) - podgotvitelna akcija za aktivno stareewe i mobilnost na postarite lu|e (04 04 08)

1,50 milioni evra

Slobodno dvièwe na rabotnicite, koordinacija na sistemite za socijalno osiguruvawe i merki za emigranti, vklu~uvaj}i emigranti od treti zemji (04 04 03)

3,24 milioni evra

Rabotni odnosi i socijalen dijalog (04 03 03 01)

17,30 milioni evra

Merki za borba protiv diskriminacijata i nejzino spre~uvawe (04 04 04)

17,57 milioni evra

Merki za borba protiv socijalnata ekskluzija i nejzino spre~uvawe (04 04 02 02)

23,10 milioni evra

Evropska godina na ednakvi mo`nosti za site vo 2007 g. (04 04 12)

p.m (2,00 milioni evra rezerva)

ENERGIJA I TRANSPORT

Finansiska poddr{ka za proekti od zaedni~ki interes za transevropskata energetska mreà (06 03 02) 21,55 milioni evraPrograma Inteligentna energija za Evropa (2003 do 2006) (06 04 01) 55,47 milioni evraPrograma Inteligentna energija za Evropa (2003 do 2006) „ExternalStrand-Coopener“ (06 04 02) 4,97 milioni evra


Poddrùvawe politiki i predviduvawa na nau~ni i tehnolo{ki potrebi (06 06 03) 8,65 milioni evraOdr`livi energetski sistemi (06 06 02 01) 122,37 milioni evraOdr`livi energetski sistemi (08 06 01 01) 115,10 milioni evra

PRO[IRUVAWE

Kancelarija za tehni~ka pomo{ za razmena na informacii TAIEKS (TAIEX), aktivnosti vo ramkite na olesnuvaweto na tranzicijata (22 03 02) 4,15 milioni evra Olesnuvawe na tranzicijata za gradeweto na instituciite po pristapuvaweto (22 03 01) 63,10 milioni

evra

PRETPRIJATIJA

Aktivnosti na horizontalno istraùvawe na mali i sredni pretprijatija (MSP) (08 08 01 02) 122,66 milioni evraProgrami za pretprijatija i pretpriemni{tvo, osobeno za MSP (02 02 03 01) 18,70 milioni evraIstraùvawe i novatorstvo (02 02 02 01) 39,94 milioni evraPoddr{ka za mali i sredni pretprijatija vo novite finansiski okolnosti (02 02 03 02) 7,00 milioni evra

OKOLINA

Programa za akcija na zaednicata vo oblasta na za{tita na gra|anite (07 03 06 01) 7,01 milioni evraPrograma za akcija na zaednicata za unapreduvawe na gra|anskite organizacii, aktivni glavno vo oblasta na za{titata na okolinata (07 03 02) 8,00 milioni evraPridonesi za me|unarodnite ekolo{ki aktivnosti (07 02 01) 8,09 milioni evraOkolina i odr`livost (10 02 02) 10,25 milioni evra


LAJFIII (LIFEIII) finansiski instrument za okolinata od 2000 do 2006 - proekti za teritorijata na zaednicite - I del (za{tita na prirodata) (07 03 03 01) 71,10 milioni evraLAJF III finansiski instrument za okolinata od 2000 do 2006 - proekti za teritorijata na zaednicite - II del (za{tita na okolinata) (07 03 04) 72,10 milioni evra

ZDRAVSTVO I ZA[TITA NA POTRO[UVAÎTE

Napredna genomika i nejzinata primena vo zdravstvoto (08 02 01 01)

355,98 milioni evra

Borba protiv glavnite bolesti (08 02 01 02) 291,31 milioni evraAktivnosti na zaednicata vo korist na potro{uva~ite (17 02 01)

19,19 milioni evra

Javno zdravje od 2003 do 2008 (17 03 01 01) 51,69 milioni evra

PRAVDA I VNATRE[NI RABOTI

AGIS(AgIS) (18 05 01 02) 15,78 milioni evraPrograma za sorabotka po gra|anski pra{awa (18 06 01 02) 3,75 milioni evraIntegracija na dràvjani na zemji koi ne se ~lenki (18 03 06) 5,00 milioni evraMerki za borba protiv nasilstvoto vrz decata,adolescentite i ènite - Dafne II (DaphneII) (18 04 01 02) 9,68 milioni evraPrograma za istraùvawe i procenka na po~ituvaweto na osnovnite prava (18 04 03) 0,50 milioni evraEIDHR (EIDHR) - Evropska inicijativa za demokratija i ~ovekovi prava (19 04 02 - 05)

7,00/105,41/ 7,0/1,5 milioni evra

ISTRA@UVAWE I TEHNOLO[KI RAZVOJ

Gra|anite i upravuvaweto vo op{testvo bazirano vrz znaewe (08 07 01) 61,50 milioni evraNaukata i op{testvoto (08 10 01 04) 27,84 milioni evra


Specifi~ni merki za poddr{ka na me|unarodnata sorabotka (08 08 01 03) 96,29 milioni evraPoddr{ka na politikite i predviduvawata na nau~no-tehnolo{kite potrebi (08 08 01 01) 117,29 milioni evra

Vo sledniot del nie vi obezbeduvame detali za kontaktite za specifi~ni programi, no ve molime vnimavajte: moè da nastanat promeni kako rezultat na prili~no redovnoto premestuvawe na slu`benicite od edna rabotna edinica vo druga. Moè da bide potrebno da gi posetite veb-stranicite na GD za dobivawe aùrirani informacii i/ili da se javite na dadenite broevi.

3.1.1 AUDIOVIZUELNI SREDSTVA, MEDIUMI, PEÂT, KOMUNIKACII I INFORMIRAWE

09 03 03 - Pobezbeden inernet plus (promovirawe pobezbedno koristewe na internetot i onlajn-tehnologiite)

Alociran buxet: 9,97milioni

Celtanaovaaprogramaeunapreduvawetopobezbednaupotrebanainternetotinoviteonlajn-tehnologii,osobenooddecata,iborbataprotivnelegalnitesodrìniinesakanitesodrìniodkrajniotkorisnik.Programata se odnesuva ne samo na internetot, tuku i nadrugiteonlajn-tehnologii,kako{tosemobilniibrodbend-sodrìni, onlajn-igri i „~at rum“. Nejzinata namena e daopfati {irok krug {tetni sodrìni, vklu~uvaj}i gi tuka inasilstvotoirasizmot.


Ovaa~etirigodi{naprograma(2005-2008)sesveduvana~etiriglavniaktivnosti:

Borbata protiv nelegalnite sodrìni;Spre~uvawe na nesakanite i {tetni sodrìni; Unapreduvaweto pobezbedno opkruùvawe;Podigawe na svesta.

Podobni za aplicirawe:Javni ili privatni organizacija zainteresirani za ovaaoblast.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi: EvropskataUnijaizemjite~lenkinaEEA/EFTA.

Kontakt: MrRichardSWETENHAMEuropeanCommission,Directorate-generalInformationSociety

SaferInternetActionPlan officeEUFo1197,L-2920Luxembourg, Tel.+352430132400 Faks+352430134079 E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://www.europa.eu.int/information_society/activities/sip/index_en.htm

16 02 02 - Informirawe na gra|anite preku mediumite

Alociran buxet: 15,25milioni(1,00milionirezerva)

OvaaprogramaimazaceldaovozmoìpodobropoznavawenaEU,nejziniteceli,ulogataidejstvuvaweto.AktivnostiteimaatzaceldaimponudatnaEvropejciteop{tiinformaciizain-stituciitenazaednicata,odlukiteiprocesotnaintegracija.

Instituciite na EU, nadvore{nite kancelarii na evropskiotparlament, pretstavni{tvata na Komisijata, telata za

••••


supervizija i site drugi organizacii i tela vo ramkite nazemjite~lenkinaEUkoinaevropskitegra|aniimobezbeduvaatinformaciizaEU.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi: EvropskataUnija.

Finansirawe:50%odpriznatitro{oci(voposebnislu~aido80%).

Kontakt: MrAlainDUMoRT(HeadofUnit)EuropeanCommission,Directorate-generalPressandCommunication-C1

B-1049Brussels Tel.+3222953849 E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://www.europa.eu.int/comm/dgs/press_communication/index_en.htm

16 05 01 - Protok na informacii


OvaabuxetskastavkagopokrivafinansirawetonarazmenanainformaciinizEvropa-evropskamreànadirektnirelei,kojajapoddrùvarabotatanapretstavni{tvatanaKomisijatavo zemjite ~lenki i funkcionira kako „interfejs“ me|ugra|anitenaEUnalokalnonivo.Ovojbuxetistotakagopokrivafinansirawetonapova`nitenacionalniinformativnicentri(momentalnogiimatri,smestenivoFrancija,voPortugalijaivoItalija)iobukaipomo{zainformativnitemreì.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi: Zemjite~lenkinaEU.

Finansirawe:50%odpriznatitetro{oci.


Kontakt: MissFabriziaDERoSA(HeadofUnit)EuropeanCommission,Directorate-generalCommunication

CommunicationRelaysandNetworks-B1/2 Tel.+3222993739 Faks+3222960701 E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/dgs/communication/grants/index_en.htmhttp://europa.eu.int/comm/relays/ed_en.htm

09 04 01 - Informati~ki tehnologii za op{testvoto


Celtanaovaabuxetskastavkaedasepridonesevokreirawe-to politiki vo op{testvo bazirano vrz znaewe vo soglasnostso revidiranata Lisabonska agenda. Momentalnata programanarabotaimaograni~enbrojstrate{kiceli:konsolidirawenasilitevooblastitekadeEvropaelidervoindustrijataitehnologijata;dasenadminatslabostitevokriti~niteoblas-ti;daseiskoristatnovimo`nostiidaseodgovorinaitnitepotrebi i da se obezbedi zaedni~ki razvoj na tehnologiite idaseprimenatisite.Naovojna~in,programataimazaceldaovozmoìevropskakonkurentnost,inovaciiivodstvo.

Podobni za aplicirawe:Mali i sredni pretprijatija, korisnici na IST, akademskiistraùva~ki laboratorii, organizacii osnovani vo zemjitekandidatiizemjitekoinesepartnerinaEU.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi: 25zemji~lenkinaEUizemjite~lenkinaEFTA.

Kontakt: MrKhalilRouhana(HeadofUnit)EuropeanCommission,InformationSocietyDirectorate-general

StrategyforICTResearchandDevelopmentC2 RuedelaLoi200,B-1049Brussels


Tel.+3222996902 E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://www.europa.eu.int/comm/dgs/information_society/activities/index_en.htm

09 05 01 - Medija plus (merki za unapreduvawe na razvojot na audiovizuelnata industrija).


Celitenaovieprogramise:Jakneweto na evropskiot sektor na distribucija {to se odne-suva do kinoto i delata nameneti za privatna upotreba; Unapreduvaweto na po{iroko transnacionalno {irewe na stranskite evropski filmovi;Unapreduvaweto na evropskite televiziski programi proiz-vedeni od nezavisni kompanii; Poddr{kata na razvojot na audiovizuelnite dela i lingvisti~kata raznovidnost; Poddr{ka na sozdavaweto digitalni katalozi na evropski dela, za upotreba od novite mediumi.

@anrovite od interes se: fikcijata (kino i televizija),dokumentarcite,animiranitefilmoviimultimediumite.

Podobni za aplicirawe:Tuka se opfateni evropskite kompanii za proizvodstvo ilidistribucija.Usloviteserazlikuvaatvozavisnostodvidotnapoddr{katakojasebara.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi: Zemjite ~lenki, dràvite na EFTA/EEA (Island, Norve{ka,Lihten{tajn),Bugarijai[vajcarija.

Na~in na aplicirawe:Od 1.1.2006 g. Izvr{nata agencija za obrazovanie, audiovizijai kultura (EACEA) e odgovorna za upravuvaweto so razni

•

•

•

•

•


delovi na Medija-programata, vklu~uvaj}i go izgotvuvawetopokanizapredloziiizborotnapove}etoproekti.Me|utoa,nazainteresiranitezaproektotimsovetuvamedakontaktiraatsokancelariitenaMedijavonivnatazemja.Vemolimepobarajtegidetalitenahttp://europa.eu.int/comm/avpolicy/media/desk_en.html

Kontakt: MrCostantinDASKALAKIS(HeadofUnit)MEDIAUnit,Education,AudiovisualandCultureExecutiveAgency

Bour3/30,B-1049Brussels Tel.+3222963596 Faks+3222999214 E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/avpolicy/media/index_en.html

09 05 02 - Obuka na mediumite (merki za unapreduvawe na razvojot na stru~nata obuka vo audiovizuelnata industrija)


Buxetskastavkanaobukatanamediumiteovozmoùvapoddr{kazaprodolùvawe(izapo~nuvawe)programinaprofesionalnaobuka,zaobu~uvaweprofesionalciodaudiovizuelnataindus-trijazabiznis-menaxment,zatehnikinapi{uvawescenarijainovitehnologii,soceldasezgoleminivnatasposobnostikonkurentnost.Istotaka,taacelikonunapreduvawetonasor-abotkatairazmenanaznaewatame|upartnerite.

Podobni za aplicirawe:Javni ili individualni tela koi vodat programi na obuka(profesionalni asocijacii, uiverziteti, produkciski kompa-nii,itn.).

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi: Zemjite u~esni~ki: 25 zemji ~lenki, dràvite na EFTA-EEA(Island,Norve{ka,Lihten{tajn),Bugarijai[vajcarija.


Na~in na aplicirawe:Od 1.1.2006 g. Izvr{nata agencija za obrazovanie, audiovizijai kultura (EACEA) e odgovorna za upravuvaweto so raznidelovi na Medija-programata, vklu~uvaj}i go izgotvuvawetopokanizapredloziiizborotnapove}etoproekti.Me|utoa,nazainteresiranitezaproektotimsovetuvamedakontaktiraatsokancelariitenaMedijavonivnatazemja.Vemolimepobarajtegidetalitenahttp://europa.eu.int/comm/avpolicy/media/desk_en.html.

Kontakt: MrCostantinDASKALAKIS(HeadofUnit)MEDIAUnit,Education,AudiovisualandCultureExecutiveAgency


Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/avpolicy/media/index_en.html

22 04 01 - Prins (Prince) - Strategija na informirawe i komunikacija


Ovaabuxetskastavkagoopfa}afinansirawetonaprioritetniteinformaciiikomunikaciizapro{iruvaweto.Nejzinatacelezgolemuvawenaznaewatazapro{iruvawetovoEvropa,osobenovooniezemjivokoijavnotomisleweepo~uvstvitelnonaidnotopro{iruvawe.

Prioritetnite politiki vklu~uvaat: Efektiven dijalog za pro{iruvaweto i pretpristapuvawetome|uinstituciitenaEUigra|anite;vnimaniezaspecifi~nitepotrebinazemjatazainformirawe;dijalogme|ugra|anskotoop{testvo na EU i na zemjite kandidati; informirawe nanovinarite; ispituvawe na javnoto mislewe; veb-stranici;audiovizuelnimaterijali;konferenciiiseminariiocenkanaprogramata.


Kontakt: MrLudjerBLASIg(InformationandCommunicationofficer)EuropeanCommission,Directorate-generalEnlargement

EnlargementInformationUnit-B3Information,CommunicationandInterinstitutionalRelationsB-1049Brussels

Tel.+3222962293 Faks+3222991777 E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/enlargement/financial_assistance/index_en.htm

16 03 04 - Prins (PRINCE) - Debata za idninata na Evropskata Unija


Ovaabuxetskastavkagoopfa}afinansirawetoinformaciskimerki za informirawe na gra|anite za nivno vklu~uvawevo debatata za idninata na EU. Nejzinata cel e da vospostavidijalog me|u EU i nejzinite gra|ani vo sorabotka so zemjite~lenki i gra|anskoto op{testvo, kako i finansiraweto naaktivnostitenaGOkoiobezbeduvaatforumzadebataipomagaatvoponatamo{niotdijalog.

Vo nejziniot „Plan D za demokratija, dijalog i debata“(CoM(2005)494),KomisijatajanaglasipotrebataodstimulirawenadebatatazaEUipomo{tanagra|anskotoop{testvovoodnosna ova. Soglasno na ova, finansiraweto e raspolo`livo zaproektikoigounapreduvaatu~estvotonagra|anitevodebatitezaEU(napr.,panelinagra|ani),goispituvaatjavnotomislewei gi analiziraat pridonesite od op{toto mislewe. OvojpovikzapredloziserakovodiodGDzakomunikacii,apove}einformaciizainicijativiteod„PlanD“moèdasenajdatnahttp://europa.eu.int/comm/dgs/communication/grants/index_en.htm


Kontakt: JosepCoLLICARBoEuropeanCommission,UnitA2(planningandpriorities)PlanDProject,officeBERL5/236B-1049Brussels,BelgiumTel.+3222992989Faks+3222952469E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/dgs/communication/pdf/proposals-plan-d_en.pdfhttp://europa.eu.int/debateeurope/about_en.htm

3.1.2 GRA\ANSKO OP[TESTVO, EVROPSKI ASOCIJACII, NAPREDUVAWE NA EVROPA, GO

15 06 01 04 - Asocijacii i federacii od interes za Evropa


So ovaa stavka se opfateni aktivnosti i proekti koi seizveduvaat od asocijacii i federacii na gra|ani na Evropa,koiseodnesuvaatnaunapreduvawetonakauzatanaevropskataintegracija i podigaweto na nivoto na javnoto poznavawe naEU.Taaistotakapoddrùvaaktivnostisoodraz,naevropskonivo,naeti~kiteidu{evnitevrednostiitemelinaevropskataintegracija. Mo`nite proekti opfa}aat debati, seminarii konferencii, nastani, osnovawe mreì, publikacii,IT-proizvodi i radio i televizisko emituvawe. Me|utoa,operativnite tro{oci na organizaciite korisni~ki ne sepokrivaat.

Podobni za aplicirawe:GOkoiapliciraatzafondoviodovaabuxetskastavkamoradase neprofitabilni i so sedi{te najmalku vo edna od zemjite~lenki. Organizaciite od zemjite na EFTA/EEA i zemjitekandidatiistotakaimaatmo`nostzadobivawefondovi,no


imsesovetuvadadoznaatzamo`nostazanivnotou~estvopreddaapliciraat.

Kontakt: MrMarcJoRNA(HeadofUnit)Education,AudiovisualandCultureExecutiveAgencyYouth,SportandRelationswiththeCitizen,Citizenship,UnitP7

Bour3/30,B-1049Brussels Tel.+3222963380/+3222965257 Faks+3222962398 E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/dgs/education_culture/association/index_en.html

15 06 01 05 - Evropski “tink-tankovi”

Alociran buxet: 40milioni

Ovaa buxetska stavka se dodeluva za komiteti na eksperti„tink-tank“ (think-tanks) koi direktno pridonesuvaat konistraùvawetonaevropskatapolitikanaintegracija.

Podobni za aplicirawe:Samo komitetite na eksperti koi se identifikuvani. OvieinformaciiseobjavuvvaatvoSlu`beniotvesniknaEvropskataUnija. Za pove}e informacii, kontaktirajte so Agencijataza obrazovanie, audiovizuelni izvr{iteli i izvr{iteli zakultura.




Veb-stranica:http://eacea.cec.eu.int

15 06 01 03 - Grantovi za organizacii koi ja promoviraat idejata na Evropa


Ovaabuxetskastavkapokrivaizdatocizaaktivnosti~ijaceleevropskataintegracijaisorabotka,soposebennaglasoknagra|anskoto u~estvo. Finansiraweto e isto taka dostapno zadejstvuvawenaorganizaciisoovieceli.

Podobni za aplicirawe: Neprofitabilni, nezavisni organi-zacii.

Kontakt: MrMarcJoRNA(HeadofUnit)Education,AudiovisualandCultureExecutiveAgencyYouth,SportandRelationswiththeCitizen,Citizenship,UnitP7,Bour3/30,B-1049Brussels

Tel.+3222963380/+3222965257 Faks+3222962398 E-po{ta:[email protected]


19 02 02 - Instituti specijalizirani za odnosite me|u EU i treti zemji


Ovaa buxetska stavka ima za cel subvencionirawe centri,institutiimreì,akreditiranizadejstvuvawevooblastanaodnositenaEUsodrugiregionizapolitikitenanadvore{niteodnosi. Na ovoj na~in, pari~nata pomo{ }e im ovozmoì nacentrite da gi zgolemat nivnite aktivnosti i da opfatattemi inicirani od Komisijata. Akcent se stava na odredeniodnosi na EU so regionite, na pr., Azija, Latinska Amerika,


Mediteranot,Balkanotinezavisnitedràvinaporane{niotSovetskiSojuz.Pospecifi~nite aktivnosti vklu~uvaat: studii i analizi napolitiketenaEUiodnosniteregioni; izrabotkanatrudovina diskusii; organizirawe okrugli masi; seminari; “tink-tenkovi“; razni publikacii; podgotvuvawe veb-stranici isorabotkasomediumite.

Podobni za aplicirawe:Istraùva~ki instituti, organizacii koi gi nadgleduvaatodnositenaEUsodrugiregioni,kakoi javniiindividualnitela koi dejstvuvaat vo ovaa oblast. Posebno vnimanie }eim se posveti na odredeni instituti i organizacii koi seobeleàni,t.e.Evropskiotinstitutzaaziskistudii,„CentroLatinoamericano para las relaciones con Europa“, „FondazioneLaboratorioMediterraneo“,Moskovskotou~ili{tezapoliti~kistudii, Evropskiot institut Sofija i „Corporación Justicia yDemocracia“.

Finansirawe:Do70%odpriznatiteoperativnitro{ocinatelotozakalen-darskatagodinazakojaedodelengrantot.

Kontakt: MissCristinaoRTIZSCHoUSBoE(grantsCoordinator) EuropeanCommission Directorate-generalExternalRelations-I2 Tel.+3222996726/+3222991111 Faks+3222995397 E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/external_relations/grants/index_en.htm

15 06 01 01 - Merki vo korist na gra|anskoto op{testvo


Celnaovaastavkaedafinansiramerkiprezemenivokoristna gra|anskoto op{testvo, osobeno grantovi isplateni na


organizacii koi go pretstavuvaat gra|anskoto op{testvo.Pridonesizafinansirawetrajniprograminarabotatanatela~ijacelseop{tievropskiinteresiseistotakadostapni.




18 04 04 - Podgotvitelna aktivnost za poddr{ka na novite zemji ~lenki na EU

Alociran buxet: 1,00milion

Ovaabuxetskastavkagipokrivapodgotvitelniteaktivnostinanovitezemji~lenkizapoddr{kanaaktivnostitenalokalniteGOkoiseodnesuvaatnavladeewetonapravoto,demokratijata,elementarnite prava, transparentnosta, nepristrasniot na-~innainformiraweiborbataprotivkorupcijata.

Podobni za aplicirawe:GOkoidejstvuvaatvosledniteoblasti:

Zakoni od javen interes;Dobro upravuvawe na centralno i lokalno nivo; Nezavisnost na gra|anskata slu`ba;Antikorupcija.

Kontakt: MrAlainBRUN(HeadofUnit)EuropeanCommission,Directorate-generalJustice,FreedomandSecurity,UnitC3Ruedegenève,5,B-1049BrusselsTel.+3222965381E-po{ta:[email protected]

••••


Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/justice_home/funding/support_ngo/funding_support_en.htm

15 05 05 02 - Poddr{ka za me|unarodni gra|anski mladinski organizacii


Celta na ova finansirawe e dodeluvawe grantovi na me|u-narodni gra|anski organizacii ~ii aktivnosti gi opfa}aatmladiteivoevropskikontekst.Voprioritetiteza 2006gsevklu~uva politi~kata transparentnost i vklu~uvaweto voevropskiotproces.

Podobni za aplicirawe:Me|unarodni gra|anski,neprofitni,organizacii,od~iiak-tivnosti, bilo poedine~ni ili del od po{iroka programa,imaatkoristmladitelu|e.Zadabidatpodobnizadobivawesredstva, organizaciite mora da imaat aktivni ~lenki orga-nizaciivonajmalkuosumdoluspomenatizemji.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi: 25zemji~lenkinaEU,~lenkinaEFTA/EEAizemjikandidatinaEU.ProgramatamoèdabideotvorenaizatelaosnovanivoodredenibalkanskizemjiidràvinaKomonveltot.

Finansirawe:50%odgodi{niotbuxet.

Kontakt: MrPhilippeCoVA(HeadofUnit)Education,Audiovisual&CultureExecutiveAgency,UnitYoUTH,Bour3/30,B-1049Brussels


Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/youth/program/index_en.html


15 06 01 07 - [emi na zbratimuvawe gradovi vo EU


Grantovi od ovaa stavka se dodeluvaat za nastani nazbratimuvawe,koiopfa}aatprograminaedukacijazaaktuelnievropski pra{awa. Prioritet im se dava na nastani koiopfa}aatgradoviiop{tinivozemjitekandidati,naspogodbizazbratimuvawe,naproektikoiopfa}aatmaliop{tiniiliop{tinivogeografskinepovolnipodra~ja,namultilateralninastaniiproektikoigivklu~uvaatmladiteiliobespravenitegrupi.Delodoviedava~kieistotakanamenetzaohrabruvawenavrskiteme|uperiferniteiplaninskiteregioni,odednastrana,iostrovskiteregioninaEvropskataUnija,oddruga.Delmoèdaseiskoristiizafinansiraweocenkinaaktivnostisubvencioniranipodovoj~len.

Podobni za aplicirawe:Lokalnii/iliregionalnivlastivozemjite~lenkinaEU.

Kontakt: TheTown-twinningsector EuropeanCommission Directorate-generalforEducationandCulture VM-24/35,B-1049Brussels Tel.+3222952685(vtorn-~etvr9.30-12.30) Faks+3222962389 E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/towntwinning/index_en.html

21 02 13 - Decentralizirana sorabotka vo zemjite vo razvoj

Alociran buxet: n.o.

Ovabuxetskozaglavjegoimazacelzajaknuvawetonagra|anskotoop{testvo, „gras-rut“ demokratizacijata i u~estvoto, prekuzgolemuvawe na sposobnosta na gra|anskoto op{testvo ilokalnite vlasti za dejstvuvawe i preku unapreduvawe na


dijalogotpome|uvladatai gra|anskiteu~esnici.Toaopfa}agrantovi za operacii za socijalen i ekonomski razvoj, vokorist na najsiroma{nite delovi na populacijata vo zemjitevo razvoj, osobeno ~uvstvitelnite grupi. Opfateni se, istotaka,iinicijativizaodr`livrazvoj,prezemeniodlokalnitejavni vlasti, organizacii koi proizleguvaat od zaednicite igrupirawavozemjitevorazvoj.

Opfateniteaktivnostiseodnesuvaatglavnonainformiraweto,edukacijata,{emitenakapitalizacijaikomunikacija,poradifaktot deka glavnata cel na ovaa programa e potencijalniteu~esnici vo ovaa oblast da go sfatat podobro priodotna decentralizirana sorabotka i da stanat poaktivni vokonsultaciitekoiseodnesuvaatnaprograminazaednicataisproveduvawetodecentraliziranasorabotka.

Partneri Podobni za aplicirawe po ovaa buxetska stavka se:lokalnite vlasti, GO, lokalni trgovski asocijacii i grupina gra|ani, kooperativi, sindikati, organizacii na ènitei mladi, obrazovni, kulturni i istraùva~ki institucii icrkvi. Evropskite organizacii moè da se finansiraat akorabotatvosorabotkasonekojalokalnaorganizacijavozemjatadoma}in.Prose~no,GOtrebadau~estvuvaso20%odsevkupnitetro{ocinaproektot.

Povicitezapredloziseupravuvaatnalokalnonivoidatumiteiusloviteserazlikuvaatodednadodrugazemja.Soglasnonaova,vemolimekontaktirajtesolokalnataDelegacijanaEZ,predpodnesuvaweto na predlog-proektot (posetete ja www.europa.eu.int/comm/external_relations/repdelzakontakt-detali).

Kontakt: MrAristoTelisBoURATSIS(HeadofUnit)Relationswithcivilsocietyandnon-stateactorsEuropeAid-F5


Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/europeaid/projects/ong_cd/cdc_page_en.htm


3.1.3 OBRAZOVANIE, OBUKA, MLADI I KULTURA

15 02 03 - Sorabotka so zemjite ne~lenki za obrazovanie i profesionalna obuka

Alociran buxet: n.o.(3,00milionirezerva)

Grantovitesedostapnizaaktivnostivoramkitenaspogodbizasorabotkame|uEU,SADiKanada.Aktivnostiteopfa}aat:studiizakvalifikaciiive{tini;programinarazmena;unapreduvawena sorabotkata me|u instituciite; vospostavuvawe odnosime|u odnosnite sektori na industrijata i univerzitetite isorabotkasoprivatniotsektor.

Podobni za aplicirawe:Visokoobrazovanie,profesionalnoobrazovanieiinstituci-itenaobukailiorganizaciivo 25 zemji~lenkinaEU,SADiKanada. Podobni za aplicirawe se isto taka i industrijatai biznis-grupite, GO, izdava~ite, vladini resori, trgovskikomori i istraùva~ki instituti. Za upatstva, ve molimekonsultirajtesenaveb-stranicata.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi: EvropskataUnija,SADiKanada.

Finansirawe:Voobi~aeno, Evropskata komisija ne nadminuva 75% od odob-reniotbuxet.

Kontakt: MrAugustogoNZALEZHERNANDEZ (HeadofUnit)EuropeanCommissionDirectorategeneralforEducationandCultureUnitB-6,B-1049Brussels


Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/education/programmes/eu-usa/index_en.htmlilihttp://europa.eu.int/comm/education/programmes/eu-canada/index_en.html


15 02 02 04 - E-u~ewe


Op{tite celi opfa}aat: izu~uvawe i ohrabruvawe na na~ininakoristewenae-u~ewetozasocijalnakohezijaili~enraz-voj,neguvawetonadijalogotme|ukulturiteiborbataprotivdigitalnatapodelba.Istotakasepromoviraikoristewetonae-u~ewetopriu~ewetocelìvotizasiluvawetonaevropskatadimenzija vo obrazovanieto, kako i pove}e strukturiranatasorabotka i podobreniot kvalitet vo ovaa oblast. Postojat~etiripravcinadejstvuvawepodovafinansirawe: unapredu-vawenadigitalnatapismenost;evropskivirtuelniu~ili{ta;e-zbratimuvawa na u~ili{ta i transverzalni aktivnosti zaunapreduvawenae-u~ewetovoEvropa.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi: Zemji~lenkinaEU,zemjikandidatiza~lenstvoi~lenkinaEEA-EFTA.

Kontakt: MrSergioCoRTI(HeadofUnit)EuropeanCommissionDirectorate-generalEducationandCultureUnitB1CoordinationofLifelongLearningprogrammesB-1049Brussels


Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/education/programmes/elearning/index_en.html

15 02 02 05 - Erazmus Mundus (ErasmusMundus)


Ovaaaproprijacijagopokrivaunapreduvawetonaevropskiotsistem na visokoto obrazovanie, koe e privle~no kako vo EU,


taka i von EU. Nejzinata namena e unapreduvawe na pogolemme|unarodenintereszaevropskikvalifikaciiiiskustvome|udiplomciiakademicinizceliotsvet.Istotakataadejstvuvaivopravecnapostrukturiranasorabotkame|uEZiinstituci-itenatretizemjiinatojna~innapodigawetonamobilnostaodstrananaEUkakodelnaevropskiteprograminastudii.

Na~in na aplicirawe:Studenti i nau~nici koi imaat èlba da u~estvuvaat vomaster-kursot Erazmus Mundus (so ili bez stipendija) trebada apliciraat direktno vo izbraniot masters konzorciumna Erazmus Mundus, koj go nudi odnosniot kurs. Za pove}einformacii,vemolimeposetetejaveb-stranicata.

Podobni za aplicirawe:Visokoobrazovniinstitucii,studentisozavr{enoprvonivo,nau~nici i profesionalci, kadar koj e direktno angaìranvovisokotoobrazovanieidrugi javniiliindividualnitelaaktivnivovisokotoobrazovanie.

Podra~ja vo koi se dodeluvaat fondovi: EUime|unarodno.

Kontakt: MrJoachimFRoNIAEducation,AudiovisualandCultureExecutiveAgencyP4-ErasmusMundusBour3/30,B-1049BrusselsTel.+3222959692E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://eacea.cec.eu.int/static/en/mundus/index.htm

15 04 02 01 - Programska ramka za poddr{ka na kulturata


Namenatanaovaabuxetskastavkaedasepokrijataktivnostikoiseodnesuvaatna:


Unapreduvaweto na kulturniot dijalog i poznavawe na kulturata i istorijata na narodite na Evropa;Mobilnosta na umetnicite, sozdava~ite, drugite u~esnici i profesionalci od oblasta na kulturata, so poseben naglasok na mladite lu|e, socijalno obespravenite i kulturnata razli~nost; Gradeweto novi oblici na kulturno izrazuvawe, deleweto i iskoristuvaweto na zaedni~koto kulturno nasledstvo od evropska va`nost i negovata za{tita; Usovr{uvaweto na pristapot do kulturata i ohrabruvaweto na gra|anskoto u~estvo; Ohrabruvaweto na me|ukulturniot dijalog i evropskata i neevropskata kulturna i gra|anska razmena; Naglasuvaweto na ulogata na kulturata vo socijalniot i ekonomskiot razvoj i finansirawe na konzervacija i restavracija na zaedni~koto kulturno nasledstvo od evropska va`nost.

Podobni za aplicirawe:Kreativni umetnici, kulturni operatori, javni i privatnipromoteri,aktivnostinakulturnimreì,kulturniinstituciinazemjite~lenkiinadrugizemjiu~esni~ki.

Celna oblast: 25zemji~lenkinaEU,~lenkitenaEFTA/EEA,zemjitekandidati.

Kontakt: MrAntoniosKoSMoPoULoS P5-Culture

Education,AudiovisualandCultureExecutiveAgencyBour3/30,B-1049BrusselsTel.+3222999335Faks+3222994577E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/culture/eac/index_en.html

•

•

•

•

•

•


15 03 01 02 - Leonardo Da Vin~i


Celitepoovaabuxetskastapkase:unapreduvawetonaEvropanaznaewataikonsolidacijanaevropskatasorabotkavooblastanaobrazovanietoiobukata.Ova finansirawe e nameneto za poddr{ka na mobilnosta nalu|etovooblastanaprofesionalnataobuka,pilot-proektitebazirani na transnacionalnite partnerstva i razvivawetomreìnasorabotka.Nasli~enna~inseunapreduvaatijazi~nitesposobnostiikulturnotopoznavawe,zaedni~kotosozdavaweiaùriraweinstrumentinareferiraweisporedlivipodatociprekustudiiianalizi.

Podobni za aplicirawe:Privatni, javniilipolujavniorganizaciiiinstituciivklu-~enivoprofesionalnataobuka.

Celna oblast:Zemji~lenkinaEvropskataUnija,~lenkinaEFTAkoise~lenkinaEEA:Island,Lihten{tajniNorve{kapoduslovitenaspo-godbatanaEEAizemjitekandidatizaEU.

Kontakt: MsMonikaHoLIKP3-LeonardodaVinciEducation,AudiovisualandCultureExecutiveAgencyBour3/30,B-1049BrusselsTel.+3222985807E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/education/programmes/leonardo/leonardo_en.html


15 02 02 02 - Sokrates (Socrates)


Glavnata cel na programata SOKRATES e zajaknuvaweto na ev-ropskata dimenzija na obrazovanieto na site nivoa, podob-ruvawetonapoznavawetonaevropskitejazici,unapreduvawetonasorabotkataimobilnostanizobrazovanieto,ohrabruvawetona novatorstvoto i unapreduvaweto na ednakvi mo`nosti vositesektorinaobrazovanieto.

Ovaa buxetska stavka pokriva aktivnosti koi se odnesuvaatna: poddr{ka na transnacionalnata mobilnost i mreì nasorabotka; upotreba na informativnite i komunikaciskitetehnologii; unapreduvawe na jazi~nite sposobnosti i kul-turnoto poznavawe; poddr{ka na novatorski pilot-proektii podobruvawe na referencijalni podatoci i razmena nainformaciivooblastanaobrazovanieto.Voodredenislu~ai,ovaabuxetskastavkamoèdasekoristiizafinansirawenaprogramizau~ili{ta,zaposvojuvawegrobi{taispomenicioddvetesvetskivojni.

Podobni za aplicirawe:Vo naj~esti slu~ai, poedinci (studenti, nastavnici itn.)moàt da u~estvuvaat vo programata preku nivnite mati~niinstitucii,iakopostojatisklu~oci(napr.,komeniusasistentizajazici).

Celna oblast:25zemji~lenkinaEU,zemjitenaEFTA/EEA:Island,Lihten{tajn,Norve{kaizemjitekandidati.

Na~in na aplicirawe:Postojatdvaosnovnividaaktivnosti:„centraliziraniakcii“upravuvani od Komisijata i „decentralizirani akcii“, koise upravuvaat od nacionalnite agencii. Formularite zaaplicirawe za centraliziranite akcii moàt da se dobijatodveb-stranicatanaSokrates,dodekazadecentraliziraniteakcii, vo va{ata nacionalna agencija, ~ija adresa isto takamoèdasenajdenaveb-stranicata.


Kontakt: SocratesProgrammeEducation,AudiovisualandCultureExecutiveAgencyBour3/30,B-1140BrusselsTel.+3222330111Faks+3222330150E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://www.europa.eu.int/comm/education/programmes/socrates/socrates_en.html

15 05 01 - Mladi


Programatazamladienamenetazapoddr{kanatransnacio-nalnatamobilnostnamladite,upotrebatanatehnologiitenainformirawe i komunikacii, mreìte na sorabotka, evrop-skoto dràvjanstvo, jazi~nite sposobnosti i kulturnoto raz-birawe.Drugiteceligoopfa}aatgradewetopilot-proektiisozdavawetometodinaanaliza,sledewetoigradewetopoli-tikizamladinaevropskonivo.

Podobni za aplicirawe:Grupi mladi lu|e, neprofitni gra|anski organizacii iasocijacii, javni vlasti, a moàt da u~estvuvaat i drugi, soiskustvovooblastamladiineformalnoobrazovanie.

Celna oblast:Zemji~lenkinaEU,~lenkinaEFTA/EEAipretpristapnizemji.Pododredeniuslovi,programataeotvorenaizapartnerioddrugizemjiidelovinasvetot.

Na~in na aplicirawe:So cel da u~estvuvate vo pove}eto proekti, moè da bideneophodno da osnovate sorabotka so pove}e partneri,vo zavisnost od pravilata za sekoja akcija i zemjata napartnerite.


Kontakt: MrPhilippeCoVA(HeadofUnit)Education,Audiovisual&CultureExecutiveAgency,UnitYoUTH


Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/youth/program/index_en.html

3.1.4 VRABOTUVAWE I SOCIJALNI RABOTI

04 04 02 01 - Analiza i studii na socijalnata sostojba, demografijata i semejstvoto


Celta na ovaa buxetska stavka e unapreduvaweto na spo-redbenata analiza i razmena na pogledi na evropsko nivo, a{toseodnesuvaatnasocijalnatasostojbaisocio-ekonomskitetrendovivozemjite~lenki.Oblastiteodinteresgoopfa}aatstareeweto na populacijata, vlijanieto na demografskatapromena na politikite, vrskata me|u semejstvoto i demo-grafskite trendovi i nivnata povrzanost so tehnolo{kiotrazvoj,socijalniteceliisemejniotìvotidetstvoto.

Podobni za aplicirawe:Neprofitni organizacii, vklu~uvaj}i gi mreìte aktivni vounapreduvaweiza{titanasemejstvotoipravatanadecatavo~lenkitenaEU.

Kontakt: MrConstantinosFoTAKIS EuropeanCommission

Directorate-generalEmploymentandSocialAffairs,SocialProtectionandIntegrationTel.+3222950206Faks+3222993890E-po{ta:[email protected]

�0�Balkanski gra|anski praktiki [#3]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/employment_social/calls/anualprog_2006_en.cfm

04 05 02 - Merki na zaednicata za postignuvawe na ednakvosta me|u maòt i ènata 04 05 03 - Organizacii na ènite

Alociran buxet: 11,14milioniin.o.(0,35milionirezerva)

Celtanabuxetskatastavka040502edapoddrùvaakcii~ijaceleunapreduvawenaednakvitemo`nostiipostapki,opfa}aj}igipravniteaspekti.Vidoviteakciiipoddr{kaseodnesuvaatna obukata i rasprostranuvaweto na dobrite iskustva voovaa oblast, poznavaweto na direktnata i indirektnatadiskriminacija,ocenkanaefektivnostanasega{nitepolitikii poddr{kata na sposobnostite na glavnite u~esnici vo ovaaoblast.Buxetskatastavka040503dodeluvagrantovizaorganizaciinaènite~ijfokuseulogatana enitevoop{testvoto,ednakviotodnoskon enataiborbataprotivdiskriminacijata,koinesepokrivaatodlobitonaènite.

Podobnost za finansirawe: Lokalniiregionalnivlasti;telakoijaunapreduvaatednakvostanapolovite,socijalnitepartneri;GO;univerzitetiteiistra-ùva~kiteinstitucii;kancelariitenanacionalnastatistika;mediumite.

Celna oblast:EvropskataUnija,zemjitekandidati,~lenkitenaEFTA/EEA.

Kontakt: MissFayDEVoNIC(HeadofUnit) EuropeanCommission

DirectorategeneralforEmploymentandSocialAffairs-g1EqualopportunitiesforWomenandMen:StrategyandProgrammeB-1049BruxellesTel.+3222956151

�0� Prira~nik za gra|anski organizacii - izvori na finansirawe od Evropskata unija

Faks+3222963562E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/employment_social/gender_equality/index_en.html

04 04 08 - ENEA (ENEA) - podgotvitelna akcija za aktivno stareewe i mobilnost na postarite lu|e


Glavnatacelnaovaaprogramaefinansiraweinicijativikoigounapreduvaataktivnotostareewe,vklu~uvaj}ijadostapnostanapazarotnatrudot.Vidovitefinansiraniakciiopfa}aatitransnacionalniprograminarazmenazapostarilu|e,koiseoblikuvanikakokratkotrajniprestoivodrugazemja~lenkana EU. Programite treba da se naso~eni kon lu|e vo sostojbana nesigurno vrabotuvawe ili vo opasnost od socijalnaekskluzija,ilikonunapreduvawenaulogatanapostaritekakoaktivniu~esnici,kakoikonzacvrstuvawenakohezijatame|ugeneraciite.Istotaka,sepoddrùvaatprograminaspecijaliziraniorga-nizaciizarazmenanapostarilu|e,koi,me|udrugoto,celatkonrazvivaweizvorinamobilnost.

Podobni za aplicirawe:Site tela na javniot i privatniot sektor vklu~eni vo pro-moviraweto na ulogata na postarite lu|e kako bogatstvo naop{testvoto: nacionalni, regionalni ili lokalni vlasti,socijalnitepartneri,socijalniteslu`bi,GO,univerzitetiteiliistraùva~kiteinstituti.

Kontakt: MrRalfJACoB(HeadofUnit) EuropeanCommission

Directorate-generalEmploymentandSocialAffairs UnitE1-SocialandDemographyAnalysis RueJosephII-27-1/242,B-1049Brussels Tel.+3222990483 Faks+3222993890 E-po{ta:[email protected]


Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/employment_social/calls/proposal_2005_en.cfm

04 04 03 - Slobodno dvièwe na rabotnicite, koor-dinacija na sistemite za socijalno osiguruvawe i merki za emigranti, vklu~uvaj}i emigranti od treti zemji


Ovaa buxetska stavka pokriva analizi i presmetuvawa naglavnite trendovi i nacionalnite sistemi na socijalnotoosiguruvawe,suplementarnisisteminasocijalnoosiguruvaweipova`nitetrendovivolegislativatanaslobodnotodvièwevozemjite~lenki.Tuka se opfateni i proekti so poseben naglasok na glavnitekarakteristikinasistemitenasocijalnaza{tita,aktivnostinaso~eni kon obezbeduvawe podobri uslugi za rabotniciteemigrantiirazvivawetoinformaciiikampawizapodigawena javnata svest za suplementarnite penziski sistemi zarabotniciteemigrantivoEU.

Podobni za aplicirawe: Javni organizacii: ministerstva,lokalni, regionalni vlasti, univerziteti ili istraùva~kiinstituti,organizaciinarabotodavci/rabotniciaktivnivosocijalnatasfera,GOkoirabotatnainteresitenarabotniciteemigranti.

Celna oblast: EvropskaUnija.

Finansirawe:Do80%.

Kontakt: MrRobertusCoRNELISSEN(HeadofUnit)Directorate-generalEmploymentandSocialAffairsFreemovementofworkersandcoordinationofsocialsecurityschemes-E3

RueJosephII-27-1/242,B-1049Brussels


Tel.+3222957667 Faks+3222955066

E-po{ta:[email protected],[email protected]

Veb-stranica:http://www.europa.eu.int/comm/employment_social/index_en.htm

04 03 03 01 - Rabotni odnosi i socijalen dijalog


Ovie fondovi se nameneti za ohrabruvawe na u~estvoto nasocijalnite partneri vo evropskata strategija na vrabo-tuvawe.Isto taka tie pokrivaat i aktivnosti koi se odnesuvaat naunapreduvaweto na socijalniot dijalog na me|urabotnosektorskonivo;sobiriidrugiaktivnosti~ijacelerazvojnastru~nosta i razmenata na informacii; pilot-proekti koirazvivaatnorminaodnesuvaweisocijalnioznakiiednakvazastapenostnaènitevoodlu~uva~kitetela.

Podobni za aplicirawe:Evropskiorganizaciikoiu~estvuvaatvosocijalniotdijalogikoiseintegralendelnastrukturitenasocijalnipartnerinazemjite~lenkiiimaatsposobnostzadogovarawedogovori.

Celna oblast: EvropskataUnija,zemjitekandidatii~lenkitenaEFTA/EEA.

Kontakt: MrJackieMoRIN(HeadofUnit) EuropeanCommission

Directorate-generalforEmploymentandSocialAffairsD1-Interprofessionalsocialdialogue-Industrialrelations-Adaptationtochange

J373/21,Ruedegeneve,1-1049Brussels Tel.+3222961145/2968996 Faks+3222969771 E-po{ta:[email protected]


Veb-stranica:http://www.europa.eu.int/comm/employment_social/social_dialogue

04 04 04 - Merki za borba protiv diskriminacijata i nejzino spre~uvawe


Celtanaovaabuxetskastavkaepoddrùvaweidopolnuvawena naporite (na nivo na zaednicite i vo zemjite ~lenki) zaspre~uvawe i borba protiv diskriminacijata, bilo poradirasna, etni~ka, religiska ili verska pripadnost, vozrast,ili seksualna orientacija. Vakvi akcii vklu~uvaat analizanafaktoritekoiseodnesuvaatnadiskriminacijata;ocenkana antidiskriminaciskata legislativa; transnacionalnisorabotkiipodigawenasvesta.Delodovojbuxetenamenetzapoddr{kanaglavnitefondoviza GO i mreì na evropski pretstavni{tva koi u~esetvuvaatvo borbata protiv diskriminacijata i nejzino spre~uvawevo zaednicata i zemjite ~lenki, kako i za unapreduvawe nagra|anskiotdijalogvoovaaoblast.

Podobni za aplicirawe:Javniiprivatnitelaiinstituciivklu~enivoborbataprotivdiskriminacijata.

Kontakt: MrStefanoLSSoN(HeadofUnit)Directorate-generalEmploymentandSocialAffairsAnti-DiscriminationandRelationswithCivilSociety-D3

RueJosephII37-J372/23,B-1049Brussels Tel.+3222953569 Faks+3222951899 E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://www.europa.eu.int/comm/employment_social/fundamental_rights/index_en.htm.


04 04 02 02 - Merki za borba protiv socijalnata ekskluzija i nejzino spre~uvawe


Aktivnostiteodovaastapkajaimaatzacelsorabotkatame|uzemjite ~lenki za borbata protiv socijalnata ekskluzija.Se poddrùvaat aktivnosti za promovirawe na u~estvoto ipristapot do resursite za site, spre~uvawe na ekskluzijata,pomo{tanaranlivitegrupiimobilizirawetonavklu~enitestrani.Programataseodvivavotrinasoki:

Analiza na karakteristikite, procesite, pri~inite na so-cijalnata ekskluzija i nejzinata evolucija. Novite proek-ti za 2006 g. opfa}aat, me|u drugoto, studii za ruralnata sirooma{tija, finansiskata ekskluzija i dostapnosta na slu`bite za zdravstvena grià; Unapreduvawe na sorabotkata i razmena na informacii i dobri iskustva na transnacionalno nivo, vklu~uvaj}i ak-tivnosti za podigawe na svesta na narodite; Unapreduvawe na u~estvoto na razni akcioneri i poddr{ka na mreì na nivo na EU. Tuka e vklu~ena poddr{kata za evop-ski mreì i partnerstva na GO i dobrovolni asocijacii angaìrani vo borbata protiv socijalnata ekskluzija i siroma{tijata.

Podobni za aplicirawe:Lokalni i regionalni vlasti; organizacii koi dejstvuvaat vopravecnaednakovodnos,socijalnipartneri;GO;univerzitetiiistraùva~kiinstituti;nacionalnikancelariinastatistika;mediumi.Celna oblast: Zemjite~lenki,zemjitekandidatii~lenkinaEFTA/EEA.

Kontakt: MrAdamTYSoN(HeadofUnit)EuropeanCommissionDirectorate-generalEmploymentandSocialAffairsUnitE/2-J2701/34200RuedelaLoi,B-1049BrusselsTel.+3222966056Faks+3222990509E-po{ta:[email protected]

•

•

•


Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/employment_social/emplweb/tenders/index_en.cfm

04 04 12 - Evropska godina na ednakvi mo`nosti za site vo 2007

Alociran buxet: n.o.(2,00milionirezerva)

Ovaa stavka pokriva prezemeni merki kako podgotovka naevropskatagodinanaednakvimo`nostizasitevo2007g.,koja}eobezbeduvaplatformazapodigawenasvestazapokoheziskoop{testvo, koe gi po~ituva acquis na EU koi se odnesuvaat naednakvostainediskirminacijata.Taaistotakaenamenetazaunapreduvawenadebatataidijalogot.

Planiraniteakciivotekotna2006g.opfa}aat:evropska konferencija na po~etok otna godinata;kampawa na informirawe za razvojot, sozdavaweto i rasprostranuvaweto na instrumentite za podigawe na svesta, za obezbeduvawe {irok publicitet za narednata godina; ispituvawe na nivo na Unijata, koe }e ovozmoì merewe na vlijanieto;ocenka na aktivnostite.

Kontakt: MissC.MAgNANT(ProgrammeManager)EuropeanCommission,Empl-D3Anti-discriminationandrelationswithCivilSocietyTel.+3222965376Faks+(32)22951899

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/employmentsocial/emplweb/tenders/index_calls_en.cfmhttp://europa.eu.int/comm/employmentsocial/calls/anualprog_2006_en.cfm

••

•

•


3.1.5 ENERGIJA I TRANSPORT

06 03 02 - Finansiska poddr{ka za proekti od zaedni~ki interes za transevropskata energetska mreà


Celta e zajaknuvawe na sigurna nabavka na energija prekuosnovaweirazvivawetransevropskienergetskimreì,kakoipridoneskonkompetitivnodejstvuvawenapazarotnaenergija.Aktivnostite koi se pokrivaat opfa}aat fizibiliti-studii,podgotvitelnistudiiiocenkaikamatnisubvencii,garanciiza zaemi i direktna pari~na pomo{ za proekti od zaedni~kiinteres.

Podobni za aplicirawe:Javnivlastiiprivatniinstituciipravnoosnovanivozemjite~lenkinaEU.

Kontakt: MrAlexandrosSoTIRIoUEuropeanCommission,Directorate-generalEnergy&Transport

B-1049Brussels Tel.+3222959003 Faks+3222956504 E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/ten/energy/index_en.htm

06 04 01 - Programa Inteligentna energija za Evropa (od 2003 do 2006)


Buxetskata stavka 06 04 01 e nameneta za unapreduvawe naoddr`liv razvoj, sigurnost, kompetitivnost i za{tita naokolinatavooblastanaenergetikata.Istotakasepromovira


sozdavaweilipro{iruvawenastrukturiteiinstrumentitezaodr`livenergetskirazvoj.Opfateniseovievidoviaktivnosti:zaedni~ki analizi; razvoj na standardi, obeleùvawe isertifikacija na sistemi i nadgleduvawe na razvojot napazarotienergetskitetrendovi.

Drugi merki poddràni po ovaa stavka vklu~uvaat: razvoj nafinansiskiproduktiiinstrumentinapazarot;unapreduvaweodr`livienergetskisistemiioprema;razvojnastrukturanainformiraweto,obrazovanieiobukairasprostranuvawenaznaewatainajdobriteiskustva.

Buxetskata stavka 06 04 02 go finansira Kopener (Coopener),nadvore{enogranoknaprogramata.Aktivnostite}esefoku-siraatnamerkiitehnikiizgradenivoUnijata,osposobenidasepro{iratnazemjitevorazvojiunapreduvawetonaznaewata,kakoitransferotnatehnologiitenaUnijatanaoviezemji.

Podobni za aplicirawe:Privatniijavnitelasoinicijativavooblastanaenergijatakojaseobnovuva,energetskaefikasnostienergetskiotaspektna transportot. Se ohrabruva u~estvoto na mali i srednipretprijatija.

Celna oblast:EvropskataUnija,zemjitenaEFTA/EEAizemjitekandidatinaEU.

Kontakt: MrPatrickLambert(Director)EuropeanCommission,Directorate-generalforEnergyandTransportNewandrenewablesourcesofenergy,demandmanagement&sustainabledevelopment-DB-1049BrusselsTel.+3222950531E-po{ta:[email protected]/[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/energy/intelligent/index_en.html

��0 Prira~nik za gra|anski organizacii - izvori na finansirawe od Evropskata unija

06 06 03 - Politiki na poddrùvawe i predviduvawa nau~ni i tehnolo{ki potrebi


Ovaabuxetskastavkaenamenetazapoddr{kanaistraùva~kiteaktivnostikoisesovpa|aatsodrugipolitikinaUnijataikoise lansiraat pri itna potreba. Na ovoj na~in se ovozmoùvanau~napotporazaekonomskiotpotencijalikohezijanaUnijata,osobenoprekupoddr{kanaocenkanaodr`liviteenergetskii transportni sistemi i sevkupna analiza na bezbednosta vosektorotnatransportot.

Podobni za aplicirawe:Istraùva~ki timovi so osoben interes i kompetencija voistraùva~ki aktivnosti vo gorenavedenite oblasti, GO,me|unarodniorganizacii,javniotiprivatniotsektor.

Kontakt: MrWilliamCANNELL(HeadofUnit)EuropeanCommission,Directorate-generalResearchAnticipationofscientificandtechnologicalneeds:fundamentalresearch

Ruedegenève1,B-1140Brussels Tel.+3222960952 Faks+3222993173 E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://www.cordis.lu/nest

06 06 02 01 - Odr`livi energetski sistemi

Alociran buxet: 122,37

Celta na ovaa programa e zgolemuvawe na tehnolo{kite iistraùva~kite kapaciteti na Evropa, so cel primena naodr`livrazvojvoovaaoblast.Zaradiova,ovaabuxetskastav-kaimazaceldagopokrieupravuvawetonapobaruva~katazaenergijaiobnovliviteizvorinaenergijavozaednicitesovi-sokapotro{uva~ka,kakoi~istgradskitransport.


Podobni za aplicirawe:Evropski organizacii, pretstavnici na grupi na relevantniistraùvawailiu~esnicinapazarot.Podobniseistotakaime|unarodni organizacii so istraùva~ki aktivnosti koi seodnesuvaatnaekolo{kiteposlediciodenergetskitepolitiki,me|uzavisnostavosnabduvawetosoenergijaiprekugrani~niteenergetskiiekolo{kipra{awa.Kontakt: MrKarlKELLNER

EuropeanCommission,Directorate-generalforEnergyandTransportNewandRenewableSourcesofEnergy;DemandManagementandSustainableDevelopment-TRENDRueDeMot24,B-1049BrusselsTel.+3222952410Faks+3222966017E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://www.europa.eu.int/comm/dgs/energy_transport/rtd/wp_revision/index_en.htm

08 06 01 01 - Odr`livi energetski sistemi


Ovaastavkaesoistanamenakakoigorenavedenata,taaistotaka go pokriva upravuvaweto na pobaruva~kata za energijai obnovlivite izvori na energija vo zaednicite so visokapotro{uva~ka,kakoi~istgradskitransport.

Poprecizno,vooblastitenainteressevklu~uvaat:kletkinagorivo; novi tehnologii za energetski vektori, distribucijai skladirawe energija na nivo na Evropa; napredni konceptina tehnologii koi koristat obnovlivi energetski izvori;eliminacijanajaglerodniotdioksidprekupo~istiinstalaciinafosilnogorivoisocio-ekonomskiinstrumentiikonceptizaenergetskatastrategija.


Podobni za aplicirawe:Evropskiorganizaciipretstavnicinarelevantniistraùvawailiu~esnicinapazarot.Osobenoseohrabruvaaplicirawetona mali i sredni pretprijatija. Podobni se, isto taka, ime|unarodniteorganizaciisoistraùva~kiaktivnostikoiseodnesuvaatnaekolo{kiteposlediciodenergetskitepolitiki,me|uzavisnostavosnabduvawetosoenergijaiprekugrani~niteenergetskiiekolo{kipra{awa.

Kontakt: MrMichelPoIREAU(HeadofUnit)EuropeanCommission,Directorate-generalResearch-J1

B-1049Brussels Tel.+3222951411 Faks+3222966882 E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://www.europa.eu.int/comm/dgs/energytransport/rtd/wp_revision/index_en.htm

3.1.6 PRO[IRUVAWE

22 03 02 - Kancelarija za razmena na informacii za tehni~ka pomo{ TAIEKS (TAIEX) - aktivnosti vo ramkite na olesnuvawe na tranzicijata


Ovie fondovi gi pokrivaat tro{ocite za programi od pove-}ekratnadobivkazaobezbeduvawekratkotrajnatehni~kapomo{zanovitezemji~lenki,pomo{kojaseodnesuvanapribliùvawena legislativata za acquis communautaire. TAIEKS organiziraseminari,rabotilnici,studiiiposetinastru~waci,obuka,obezbeduva instrumenti, prevod i tolkuvawe i nudi drugatehni~ka pomo{, ne samo za vladinite slu`benici, tuku i zapretstavnicitenaindustrijata.


Celna oblast: Novitezemji~lenki,zemjitekandidati,ZapadenBalkan.

Kontakt: MrAlainServantie(HeadofUnit)EuropeanCommission,Directorate-generalEnlargementTechnicalAssistanceInformationExchangeoffice,Enlarg-B3,B-1049BrusselsTel.+3222998933Faks+3222991777E-po{ta:[email protected]/[email protected]

Veb-stranica:http://taiex.cec.eu.int/

22 03 01 - Tranzicisko osposobuvawe za gradewe na instituciite po priem


Celtanaovaaprogramaeponatamo{napomo{nanovitezemji~lenkiza jaknewenanivnataadministrativnasposobnostzaprimenanalegislativatanaZaednicataipoddr{kanarazmenananajdobriteiskustva.Pomo{ta se sostoi od finansirawe aktivnosti vo sledniteoblasti: pravo i vnatre{ni raboti; finansiska kontrola;za{tita na finansiskite interesi na zaednicite i borbataprotivizmami;vnatre{enpazar;okolina;veterinarskiuslugiigradewenaadministrativnitekapacitetikoiseodnesuvaatna bezbednost na hranata; administrativni strukturi istrukturi na kontrola na zemjodelstvo i ruralen razvoj,vklu~uvaj}i go integriraniot sistem na administrirawei kontrola IAC (IAC); nuklearna bezbednost; statistika ijaknewenajavnataadministracijavosoglasnostsopotrebiteidentifikuvanivoseopfatniotizve{tajodnadgleduvaweto.

Kontakt: MsM.MAY(DeputyHeadofUnit) EuropeanCommission

Directorate-generalEnlargement-D5


RuedelaLoi200,B-1049BrusselsInstitutionBuilding,Taiex,Twinning


Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/enlargement/transition_facility.htm

3.1.7 PRETPRIJATIJA

08 08 01 02 - Horizontalni aktivnosti na istraùvawe na malite i srednite pretprijatija


Celtanaovaabuxetskastavkaepoddr{kanamaliteisrednitepretprijatijavojaknewetonanivnatatehnolo{kaosposobenostikapacitetzadejstvuvawevoevropskiime|unarodniramki.Aktivnostite se odvivaat kako poddr{ka na politikite nakompetitivnost,pretpriemni{tvoinovatorstvo.

Kontakt: MrThomasARNoLD(HeadofUnit)EuropeanCommission,Directorate-generalResearch

ResearchandSMEs-M/04 Tel.+3222994062 Faks3222963261 E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://www.europa.eu.int/comm/enterprise/funding/index.htmhttp://www.cordis.lu/fp6/sme.htm


02 02 03 01 - Program za pretprijatija i pretpriemni{tvo, osobeno za mali i sredni pretprijatija


Ovaa programa e nameneta za sproveduvawe na politikata nazaednicite za poddr{ka na pretprijatijata (osobeno malitei srednite), vklu~uvaj}i gi onie ~ija dejnost e trgovijatai distribucijata, sektorot na zanaet~istvoto, turizmot,zadrugite, zaedni~kite dru{tva i asocijacii, so cel nivnoosposobuvawe za razvivawe na nivniot celosen potencijal zavrabotuvawe,rastikompetitivnost.Osobennaglasoksestavanaupotrebatanakorporativnatasocijalnaodgovornostkakoosnovanarazvojot.Programite/proektitetreba:dagiidentifikuvaatnajdobritesredstva;dagimotiviraatiohrabruvaatfirmitedapokaàtsocijalnaodgovornostvrzdobrovolnaosnova;dagiistraùvaatmo`nite kompetitivni koristi; da se osigura deka malite igolemite pretprijatija imaat koherenten i efektiven priod,daizgradatidaunapreduvaatupravuva~kisposobnostiKSO;dajapodobratrazmenatanaiskustvaiuspe{nimetodi;i,dajapodignatsvestame|urelevantnitetela.

Kontakt: MrPeterWagner(HeadofUnit)EuropeanCommission,Directorate-generalEnterpriseandIndustrygeneralCoordination-A1,B-1049BrusselsTel.+3222965498E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://www.cordis.lu/fp6/sme.htmhttp://www.europa.eu.int/comm/enterprise/funding/index.htm


02 02 02 01 - Istraùvawe i novatorstvo


Ovaa stavka go poddrùva unapreduvaweto na tehnolo{kotonovatorstvo, eksploatacijata na rezultatite na istraù-vawata, prenesuvaweto na znaeweto i sozdavaweto biznisinatehnologii.Osobenovnimanie}ebideposvetenonaaktiv-nostite~ijacelepromovirawetonaulogatanaènitevonau-kataiistraùvaweto.Ovafinansiraweistotakagipokrivatro{ocite na nau~ni i tehnolo{ki sobiri, od visoko nivo,konferencii, rabotilnici i seminari od evropski interes.Istraùva~kiteaktivnostitrebadagipo~ituvaatfundamen-talniteeti~kiprincipi,vklu~uvaj}igibarawatazablagosos-tojbanaìvotnite.

Kontakt: MrJean-NoelDURVY(HeadofUnit)EuropeanCommission,Directorate-generalEnterpriseFinancingSMEs,entrepreneursandinnovators-D3,B-1049BrusselsTel.+3222963582Faks+3222962684E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://www.cordis.lu/fp6/policies.htm

02 02 03 02 - Poddr{ka za malite i srednite pretprijatija (MSP) vo novite finansiski okolnosti


Ovaabuxetskastavkaenamenetazatehni~kapomo{,osobenonamerkizagradewenainstituciiteiobuka.Osobenosenaglasuvame|ugrani~nata sorabotka me|u finansiskite institucii iMSPvodosega{niteinovitezemji~lenki,zemjitekandidatiizemjitesosedinapro{irenataUnija.Programite/proektite treba da go poddràt sozdavawetopartnerstva i mreì me|u lokalnite i regionalnite banki,trgovskite komori, regionalnite agencii za razvoj i drugi


lokalni i regionalni vlasti, vklu~eni vo finansirawetona MSP, ili da gi koordiniraat proektite finansirani odprogramiteFARE,TACIS,KARDSiMEDA.

Podobni za aplicirawe: Proektite mora da se upravuvaat odkoja bilo od slednite finansiski institucii: Evropskatabankazainvesticii (EIB); Evropskiot fond za investicii (EIF);Evropskatabankazarekonstrukcijairazvoj(EBRD);BankatazarazvojnaSovetotnaEvropavosorabotkaso„Kreditanstalt für Wiederaufbau“.Prioritettrebadaimsedadenamikrokredititezanoviilipostoe~kiMSPiMSPvonovitezemji~lenki.

Celna oblast: Zemjite ~lenki na EU, zemjite kandidati i zemjite sosedi napro{irenataUnija.

Kontakt: MrJean-NoelDURVY(HeadofUnit)EuropeanCommission,Directorate-generalEnterpriseFinancingSMEs,entrepreneursandinnovators-D3,B-1049BrusselsTel.+3222963582Faks+3222962684E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://www.cordis.lu/fp6/sme.htmhttp://www.europa.eu.int/comm/enterprise/funding/index.htm

3.1.8 OKOLINA

07 03 06 01 - Programa za akcija na zaednicata vo oblasta na za{titata na gra|anite


Ovaastavkagopoddrùvajaknewetonakapacitetitenazemjite~lenki,naEEAinazemjitekandidatizaza{titanagra|anite.Nejzinatanamenaepokrivawetonaizdatocitekoiseodnesuvaatna sproveduvaweto na sorabotkata na zaednicite vo oblastana civilnata za{tita, vklu~uvaj}i gi vonrednite sostojbi


pri prirodni nepogodi i merki ~ija cel e podgotvuvawe za ispravuvawetosotakvivonrednisostojbi,osobenona:

Spre~uvawe, predviduvawe, otkrivawe i podgotvuvawe za odgovor i neposredna pomo{, kako i analiza na socio-ekonomskite posledici od katastrofite; Rabotilnici, kursevi, razmena i poddr{ka na stru~waci, kako i ve`bi nameneti za stimulirawe na sorabotkata; Akcii i pilot-proekti vo pravec na zgolemuvawe na ka-pacitetot, brzinata i efikasnosta vo vonredni sostojbi i poddrùvawe aktivnosti za informirawe i podigawe na svesta; Mobilizirawe eksperti; Olesnuvawe na transportot.

Istotakataaenamenetazapomagawenazajaknetatasorabotkame|u zemjite ~lenki pri intervencii na civilna za{tita odteroristi~kiibioteroristi~kizakani.

Podobni za aplicirawe:Pravnite lica osnovani vo zemjite ~lenki na EU ili Island,Lihten{tajn i Norve{ka. Zemjite kandidati moàt da u~es-tvuvaatvopredloèniteakciinasopstvenasmetka.

Kontakt: MsPiaBUCELLA(HeadofUnit)EuropeanCommission,Directorate-generalEnvironmentInformationCentre-BU9,B-1049BrusselsTel.+3222957099Faks+3222990314E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/environment/civil/index.htm

•

•

•

••


07 03 02 - Program a na akcija na zaednicata za un-apreduvawe na gra|anskite organizacii, aktivni glavno vo oblasta na za{titata na okolinata


OvojdelnabuxetotpokrivagrantovizaGOaktivnivoza{titatanaokolinata.Celtaedasepridonesevoekolo{katalegislativai politikite na EU i da se zgolemi u~estvoto na gra|anskotoop{testvovodebatatazaekologijata.Celtanaovaastavkaedasepokrivaatizdatocizastudii,analiziisredbinaeksperti,vopoddr{kanaoperativniteaktivnosti.

Prostori na finansirawe:Zemjite~lenkinaEU,zemjitekandidatiibalkanskitezemji

Kontakt: MrStefanWELINEuropeanCommission,Directorate-generalEnvironmentLegalAffairsandgovernance-A3RuedelaLoi200,BU-56/148,B-1049BrusselsTel.+3222966918Faks+3222991068E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://www.europa.eu.int/comm/environment/funding/intro_en.htm

07 02 01 - Pridones za me|unarodni ekolo{ki ak-tivnosti


Ovaa buxetska stavka go pokriva sproveduvaweto ekolo{kiprograminaakcija,unapreduvawetonamerkitezaspravuvaweso globalni i prekugrani~ni problemi i integracijata naekolo{kitepra{awavonadvore{niteodnosinaZaednicata.


Edennejzindeleposvetennainvesticiivoza{titatairako-vodewetosoza{titatanaokolinatavozemjitesosedi.Nekoiodfondoviteseupravuvaatprekufinansiskiinstrumenti,kakoFAREiKARDS,nopostoi,istotaka,iop{tpovikzapredlozizapospecifi~niprogrami.

Celitenaovaaprogramase:Sozdavawesilenekolo{kistolbvopartnerstvotoEuro-Med;poddr{kanaprilagoduvawetonazemjitekandidatiiBalkanotkonekolo{kiotacquis;i,prib-liùvawenazemjitesosedikonekolo{kitenorminaEU.Istotaka se pokriva i programata za unapreduvawe na GO, glavnoaktivni vo oblasta na za{titata na okolinata, so posebennaglasoknaGOvobalkanskitezemjiivozemjitekandidati.

Me|utoa, pove}eto ekolo{ki GO vo zemjite sosedi sè u{te senemaat zdobieno so celokupnite potrebni organizaciski iinstitucionalnisposobnosti.Iakoimaatrazvienonekoispo-sobnosti za signalizirawe prekr{oci vo nekoi oblasti, tietrebadagirazvijatnivnitesevkupnikapacitetiidadejstvuvaatkakootvoreniikomplementarnipartnerinaadministracijatavosproveduvawetonaekolo{katalegislativa.Poradiova,ovojproektgirazvivakapacitenaGO,prekuprenesuvaweiskustvaoduspe{niekolo{kiGOvo 25zemji~lenki,naekolo{kiteGOvoRomanija,Bugarija,Turcija,Hrvatska,SrbijaiCrnaGora,BosnaiHercegovina,Albaniaj,R.Makedonija,Rusija,Ukraina,BelorusijailiMoldavija,preku zbratimuvawa,sovetuvawairazmenanainformacii.

Kontakt: MsAnneBURRILL(DeputyHeadofUnit) Directorate-generalEnvironment-E3 Tel.+3222954388 Faks+3222994123 E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/environment/enlarg/index_en.htmhttp://europa.eu.int/comm/environment/funding/intro_en.htm


10 02 02 - Okolina i odr`livost


Strate{katacelnaovaaprogramaeunapreduvawenaekolo{katanauka i tehnologijata, so cel da se podobri kvalitetot naìvototidasepottiknerazvojot,konkurentnostaivrabotu-vaweto, istovremeno ispolnuvaj}i ja potrebata za odr`livoupravuvawesoresursiteiza{titanaokolinata.Klu~niteak-tivnostiopfa}aat:

Odr`livo rakovodewe so vodite i nejziniot kvalitet;Globalna promena, klima i biodiverzitet;Odr`livi morski ekosistemi; i, Gradot na idninata i kulturnoto nasledstvo.

Za pove}e detali vo vrska so sekoja aktivnost, ve molimeposetetejaveb-stranicata.

Podobni za aplicirawe:Ekolo{kiteGO,maliteisrednitepretprijatijaidrugipravnilicaosnovanivozemjite~lenkinaEUizemjitekandidati.

Kontakt: EESDInfoDeskEuropeanCommissionEnergy,EnvironmentandSustainableDevelopmentSquareFrereorban,B-1040BrusselsE-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://www.cordis.lu/eesd/src/overview.htm#1

07 03 03 - Lajf III (LifeIII) (Finansiski instrument za okolinata od 2000 do 2006) - proekti za tritorijata na Zaednicata - I del (za{tita na prirodata)


Pomo{ta po ovaa stavka e dostapna za posebni merki koi seodnesuvaatnaza{titatanaprirodata,osobenokonzervacijatana prirodnite ìveali{ta i vidovi diva flora i funa. Vo

••••


celnite aktivnosti se opfateni proekti na konzervacija iponatamo{en razvoj na mreàta Natura 2000. Isto taka sepokrivapodgotovkanaproektivokoisevklu~enipartnerivonekolkuzemji~lenkiirazmenanaiskustvame|uproekti.

Podobni za aplicirawe:Site pravni lica osnovani vo zemjite ~lenki na EU i zemjitekandidati,osobenoGOijavnitevlasti.

Kontakt: MrPhilipoWEN(HeadofUnit)EuropeanCommission,Directorate-generalEnvironmentLIFE-D1,BU-902/1,B-1049BrusselsTel.+3222965562Faks+3222921787E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://www.europa.eu.int/comm/environment/life/life/nature.htm

07 03 04 - Lajf III (LifeIII) (Finansiski instrument za okolinata od 2000 do 2006) - proekti vo teritorijata na Zaednicata - II del (za{tita na okolinata)


CeltanaLajf-envajroment(LIFE-Environment)edasepridonesezarazvojotnainovativnitetehnikiimetodi,kakoizarazvojotnaekolo{katapolitikanazaednicite.Programatapoddrùvaproektikoi:jaintegriraatgriàtazaokolinataiodr`liviotrazvojnakoristewetoiplanirawetona koristewe na zemji{teto; go unapreduvaat odr`livotoupravuvawe so vodite; razvivaat ~isti tehnologii; razvivaatsistemi na uni{tuvawe otpadoci; ovozmoùvaat integriranpristap kon proizovdi prijateli na okolinata i razvivaatekolo{kipolitikinazadnicite.Istotakataapokrivaakciiistudiizaobezbeduvawepodobrakoordinacija na prekugrani~nite vlijanija na predelot,vodenitetekoviisistemi.


Podobni za aplicirawe:Sitepravnilicaosnovanivozemjite~lenkinaEUinekoizemjikandidati;seohrabruvaiu~estvotonamaliteisrednitepretprijatija,GOijavnitevlasti.

Kontakt: MrPhilipoWEN(HeadofUnit)EuropeanCommission,Directorate-generalEnvironmentLIFE-D1,BU-902/1,B-1049BrusselsTel.+3222965562Faks+3222921787E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://www.europa.eu.int/comm/environment/life/life/environment.htm

3.1.9 ZDRAVSTVENA ZA[TITA I ZA[TITA NA POTRO[UVAÎTE

08 02 01 01 - Napredna genomika i nejzinata upotreba vo zdravjeto


Oviefondovi japoddrùvaateksploatacijatanaotkritijatapostignativodekodirawetonagenomitena iviteorganizmi,vokoristnazdravjeto,isenamenetizapostigawekompetitivnostnaevropskatabiotehnolo{kaindustrija.Posebnosenaglasuvaovozmoùvawetonaprimenatanaznaewata,ovozmoùvaj}inatojna~innapredokvomedicinataipodobruvawenakvalitetotnaìvotot.Sepokrivaatsledniteaspekti:

Razvoj na baza, instrumenti i izvori na znaewa, so cel ovozmoùvawe su{tinsko znaewe i osnovni sredstva za funkcionalnata genomika vo site organizmi; Primena na znaeweto i tehnologiite vo oblasta na genomikata i biotehnologijata vo zdravjeto.

•

•


Podobni za aplicirawe:Me|unarodni organizacii, organizacii od zemjite vo razvoj,istraùva~kitimoviigrupikoidejstvuvaatvoovaaoblast.Seohrabruvaiu~estvotonamaliteisrednitepretprijatija.

Celna oblast:Evropskata Unija, zemjite kandidati, ~lenkite na EFTA/EEA,zemjitevorazvoj.

Kontakt: MrStephaneHogAN(HeadofUnit)EuropeanCommission,Directorate-generalResearchBiotechnologyandappliedgenomics-F5Ruedegenève1,B-1049BrusselsTel.+3222962965Faks+3222998846E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://www.cordis.lu/lifescihealth/workprogramme.htm

08 02 01 02 - Borbata protiv glavnite bolesti


Ovaabuxetskastavkapokrivaistraùva~kiaktivnostikoi:gipodobruvaat strategiite za za{tita i lekuvawe na ~ove~kitebolesti; gi podobruvaat i koristat naprednite tehnologiiza zdravo ìveewe i stareewe; gi istraùvaat re{ava~kitefaktori na bolestite i zdravjeto; se borat protiv rakot;znaeweto go pretvoraat vo prakti~na klini~ka primena; sespravuvaat so glavnite bolesti povrzani so siroma{tijata -osobeno HIV/SIDA, malarijata i tuberkulozata - i razvivaatefektivni interventni merki za koristewe vo zemjite vorazvoj.

Podobni za aplicirawe:GOiistraùva~kiinstitutikoidejstvuvaatvoovaaoblastodzemjite~lenkinaEU;grupiiorganizaciiodzemjitevorazvoj;maliisrednipretptijatija.


Celna oblast:Naposebenna~inzemjitevorazvoj,odkoiseo~ekuvadabidatzna~ajnipartnerivofazatanasproveduvawe.

Kontakt: CatherineBerens(Borbaprotivkardiovaskularnitebolesti,dijabetisiretkitebolesti):[email protected]

PhilippeCupers(Istraùvawetonamozokotiborbaprotivbolestitenanervniotsistem):[email protected]

ChristianWimmer(Istraùvawetona~ove~kiotrazvojiprocesotnastareewe):[email protected]

E-po{ta:[email protected](op{tiinformacii)

Veb-stranica:http://www.cordis.lu/lifescihealth/major/home.htm

17 02 01 - Aktivnosti na Zaednicata vo korist na potro{uva~ite


Ovaastavkafinansiranekolkugodi{nastrategijanaza{titanapotro{uva~ite(2002-2006)sotriceli:

Visokoharmoniziran stepen na za{tita na potro{uva~ite niz EU, t.e. ne samo harmonizirawe na bezbednosta na proiz-vodite i uslugite, tuku i ekonomskite i zakonskite interesi koi se odnesuvaat na potro{uva~ite; Efektivno sproveduvawe na zakonite za za{tita na potro{uva~ite, {to zna~i deka potro{uva~ite treba da im-aat istovetna za{tita niz EU. Prioritetnite akcii vo ovaa

•

•


oblast pokrivaat mehanizmi na podobruvawe na sorabotka-ta me|u potro{uva~ite i administracijata; Vklu~uvawe na organizaciite na potro{uva~ite vo poli-tikite na EU, preku aktivno u~estvo i sozdavawe proekti vo obrazovanieto i gradeweto kapaciteti.

Podobni za aplicirawe:Gra|anski, nezavisni organizacii na potro{uva~ite od nivonaEvropa,koigipretstavuvaatnacionalniteorganizaciinapotro{uva~ite.

Kontakt: MsVeroniqueARNAULT(HeadofUnit)EuropeanCommission,Directorate-generalHealthandConsumerProtection

SANCoB1/B,2326/79,B-1049Brussels Tel.+3222990006 Faks+3222981223 E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/consumersindex_en.htm

07 03 01 01 - Op{to zdravje (2003-2008)


Ovaaprogramapridonesuvakonpostignuvawevisokstepennazdravstvenaza{tita,podobruvawenaop{totozdravjeiza{titaod~ove~kitebolesti.Prioritetitesesostojatod:

Usovr{uvawe na informiraweto i znaewata preku operirawe so sistem na sobirawe, analiza, procenka i prenesuvawe informacii na kompetentnite avtoriteti, profesionalnite zdravstveni rabotnici i javnosta; Zgolemuvawe na sposobnosta za brz i koordiniran na~in na odgovor na zakanite po zdravjeto;Tretirawe na odlu~uva~kite faktori preku unapreduvawe na zdravjeto i merki za spre~uvawe na bolestite.

•

•

•

•


Podobni za aplicirawe:GO,asocijacii,telaodjavniotsektor,univerzitetiiustanovinavisokotoobrazovanie,trgovskifirmi(poduslovproektotdanebideizvornadobivka).

Celna oblast:EvropskaUnija,zemjitenaEFTA,zemjitekandidati.

Kontakt: MrMichaelHUEBEL(HeadofUnit)Directorate-generalHealth,ConsumerProtection-C4HealthDeterminantsLUX-2920LuxembourgTel.+352430134023Faks+352430134975

Veb-stranica:http://www.europa.eu.int/comm/health/index_en.html

3.1.10 PRAVDA I VNATRE[NI RABOTI

18 05 01 02 - AGIS (AgIS): Ramkovna programa za policijata i sudska sorabotka za krivi~ni pra{awa


Ovaa programa pokriva proekti vo slednite oblasti: sudskasorabotka za op{ti i krivi~ni pra{awa, opfa}aj}i obuka;sorabotka me|u policiite ili drugi javni ili privatniorganizaciivozemjite~lenkinaEUkoirabotatnaspre~uvaweiborbaprotivkriminalot(organiziranilidrug);i,sorabotkame|u zemjite ~lenki za postignuvawe efektivna za{tita nainteresitena`rtvitevokrivi~niteistragi.Istotakasepoddrùvaatpravatanaodbranaiproceduralnigaranciizadaimsepomognenalicatavme{anivokrivi~niistragivoramkitenatransnacionalnatasudskasorabotka.Vidovinadejstvuvawese:obuki;razmenaivospostavuvawe{emi;studiiiistraùvawa;vospostavuvawemreì;konferenciiiseminari.


Podobni za aplicirawe:Javniilipravniinstituciiitela,vklu~uvaj}iprfesionalniorganizacii, gra|anski organizacii, asocijacii, biznis-organizacii, instituti koi se zanimavaat so istraùvawe iosnovniinapredniobuki.

Finansirawe:Komisijata kofinansira do 70% od vkupnite tro{oci naproektot.Zaspecifi~niaktivnostiikomplementarnimerki,finansirawetomoèdadostignei100%.

Kontakt: G-dinRobertoSegreEvropskaKomisija,Direkcija-Op{taPravdaivnatre{niraboti

AGISprograma-D4,B-1049BriselTel.+3222951327Faks+3222998215E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/justice_home/funding/agis/funding_agis_en.htm

08 06 01 02 - Programa za sorabotka za gra|anski pra{awa


Ovaaramkovnaprogramabaradase:Unapredi pravnata sorabotka za gra|anski pra{awa, osobeno vo nasoka na obezbeduvawe pravna sigurnost i podobruvawe na pristapot do pravda;Unapredi zaedni~koto prepoznavawe na pravnite odluki i pribliùvawe na legislativata;Otstranat pre~kite sozdadeni od disparitetite vo gra-|anskoto pravo i procedurite;Podobri me|usebnoto znaewe na pravnite sistemi za gra-|anski pra{awa vo zemjite ~lenki na EU i informirawe na javnosta za pristapot do pravoto;Obezbedi sproveduvawe i primena na instrumentite na Za-ednicata.

•

•

•

•

•


Merkitekoisepoddrùvaatopfa}aat:specifiniaktivnostiprezemenipoinicijativanaKomisijata;specifi~niproektiodintereszaZaednicata;i,aktivnostinagra|anskiorganizacii(GO).

Podobni za aplicirawe:Instituciiijavniiliprivatniorganizacii,opfa}aj}iprofe-sionalniorganizacii,istraùva~kiinstitutiiinstitutizaobukiinapredniobukizapravniraboti.

Celna oblast:Sitezemji~lenkinaEvropskataUnija,osvenDanska.

Kontakt: g.Mi{elVer{ragenEvropskakomisija,Direkcija-op{tapravdaivnatre{nirabotiC/4

„46RueduLuksemburg“,B-1049Brisel Tel.+3222962014 Faks+3222996457 E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/justice_home/funding/civil_coopera-tion/funding_civil_cooperation_en.htm

18 03 06 - Integracija na narodite na zemjite koi ne se ~lenki na EU


Ovaastavkapokrivamerkiza:promocijanaintegracijatanazemjitekoinese~lenkinaEUprekuposebniproekti(naprimer,kursevi za jazici, informacii za kulturnite, politi~kite isocijalnite osobini na zemjata za koja se odnesuva proektot,vklu~uvaj}i tuka i dràvjanstvo i evropski vrednosti; raz-vivawenadijalogotsogra|anskotoop{testvo;istraùvaweiocenkananajdobripraktikivointegracijatanabegalciteitie{tobaraatazil;razvojnaintegriranimodeli;i,postavuvawemreì.Proektitemoradavklu~atpartneriodnajmalkupetzemji~lenkinaEUsoceldasepostignesilnaprekunacionalnadimenzija.


Podobni za aplicirawe:Pravni lica, kompanii, privatni ili javni i gra|anski or-ganizacii, nacionalni, regionalni i lokalni vlasti regis-triranivoednaodzemjite~lenkineEvropskataUnija,kakoime|unarodniorganizaciikoirabotatisklu~ivonaneprofitnaosnova.

Celna oblast:Evropskata Unija. Treti zemji moè da u~estvuvaat vo aktiv-nostiteprezemeniodzemjite~lenkinaEU,iakotienemoàtda apliciraat ili da dobijat finansiska poddr{ka vo ovaaramka.

Kontakt: g-|aMurielGuinEvropskakomisija,Direkcija-op{tapravdaivnatre{nirabotiB/4

„LH46-5/166“,B-1049Brisel Tel.+3222960013 Faks+3222980306 E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/justice_home/funding/inti/funding_inti_en.htm

18 04 01 02 - Merki za borba protiv nasilstvoto kon decata, mladite i ènite - Dafne II (DaphneII)


Ova stavka e nameneta za vtorata faza na programata DAFNE(2004-2008) i kako i prethodnata faza, naso~ena e kon vos-postavuvawe mreì na evropsko nivo so cel unpreduvawe nainformaciiteiaktivnostivomerkitezaza{titaispre~uvawenanasilstvotovrzdecata,mladitelicai eniteiborbaprotivtrgovijata so èni so cel nejzina sesksualna espolatacija iènskoobreùvawe,kakoiprinudniotbrak.Programata,istotaka,opfa}aiza{titanadecataiènataodnasilstvoipomo{za`rtvite.


Podobni za aplicirawe:Javniiliprivatniinstituciiaktivnivopoletonaza{titaodnasilstvovrzdecata,mladitelicaiènite,osobenopodobnise GO i volonterskite organizacii. Partnerite vo proektottrebadaseodzemjite~lenkinaEvropskataUnija.

Kontakt: g.PatrikTrusonEvropskakomisija-Direkcijaop{tapravdaivnatre{nirabotiFinansiskapoddr{kazapravda,pravaidràvjanstvo-C4

„LH460/151“,B-1049BriselTel.+3222965803E-po{ta::[email protected]

Veb-stranica:http://www.europa.eu.int/comm/justice_home/funding/daphne/funding_daphne_en.htm

18 04 03 - Programa za istraùvawe i ocenka na po~ituvaweto na osnovnite prava


Ovaa buxetska stavka finansira gradewe mreà na pravnieksperti koi se ovlasteni za ~ovekovite prava i pravnici odsekojazemja~lenka.Ovavklu~uvaocenkanasproveduvawenapravatapredvidenisoKartatazaosnovnipravanaEvropskataUnija.Istotakataafinansirairazvojnaalatki(bazanapodatoci,linii za pomo{, pravna pomo{) vo dogovor so relevantniinstitucii od zemjite ~lenki na EU i GO koi dejstvuvaat vopoletonaosnovniteprava,ovozmoùvaj}iimnasitelu|edaimaatpristapdoinformaciitekoiimsepotrebni.

Podobni za aplicirawe:Administrativni i pravni vlasti, pravni eksperti koi seovlasteniza~ovekovitepravaipravniciodsekojazemja~lenkanaEU.Istotaka,podobniseiGOkoidejstvuvaatvopoletonaosnovniteprava.


Kontakt: g-|aD.Koreia(rakovoditelnaoddel)Evropskakomisija,Direkcija-op{tapravdaivnatre{nirabotiNabquduvaweiizvestuvawe-A1„RuedelaLoi200“,B-1049BriselTel.+3222950101

Veb-stranica:http://www.europa.eu.int/comm/justice_home/funding/rights/funding_rights_en.htm#

19 04 02 - Poddr{ka na `rtvite od zloupotreba na ~ovekovite prava19 04 03 - Razvoj i konsolidacija na demokratijata i vladeewe na pravoto - Po~ituvawe na ~ovekovite prava i osnovnite slobodi19 04 04 - Poddr{ka na aktivnostite na me|unarodnite krivi~ni tribunali i Me|unarodniot krivi~en sud19 04 05 - Poddr{ka na mreìte za spre~uvawe konflikti

Alociran buxet: 7,00/105,41/7,00/1,50milioni

Kako {to e navedeno vo pravilata na Sovetot (EC) 975/99 i(EC) 976/99, celta na programata na Evropskata inicijativaza demokratija i ~ovekovi prava (EID^P) e unapreduvawe na~ovekovite prava, demokratijata i spre~uvawe konfliktivo treti zemji. Vo 2005/2006 godina programata ima pove}efokusiran pristap za razlika od porano, spored toa,finansiraweto sega pokriva po{iroka geografska oblast sopogolemakoncentracijanatematskitepra{awa.Generalno, EID^P celi kon: jaknewe na demokratizacijata,dobroto vladeewe i vladeewe na pravoto, poddrùvaj}igo ukinuvaweto na smrtnata kazna, kako i borbata protivma~ewetoinekaznuvaweto;poddr{kaname|unarodnitesudovii Me|unarodniot krivi~en sud; i, borba protiv rasizmoti ksenofobijata i protiv diskriminacijata na etni~kitemalcinstvaidomorodcite.


Zadabidatcelitepojasniiporazbirlivi,postavenise~etiritematskikampawi.Tiese:

Kampawa 1: Unapreduvawe na pravdata i vladeeweto na pravoto;Kampawa 2: Gaewe kultura za ~ovekovite prava;Kapmawa 3: Unapreduvawe na demokratskite procesi;Kampawa 4: Podobruvawe na ednakvosta, tolerancijta i mirot.

Site kampawi }e se sprovedat na globalno nivo, na nivo naodbraniregioniinanivonaodredenizemjivoovieregioni.Politi~kiotkontekstifokusotnasekojakampawavosledniteregionipodolu}ebidenakratkoobjasneta:

Zapaden Balkan i zemjite kandidati: tekovnata Programa za pomo{ na zaednicite za rekonstrukcija, razvoj i stabi-lizacija (KARDS) 2002/2006, e vo iznos od 4,65 milijardi evra i alocira zna~itelni izvori za jaknewe na instituciite i gradewe administrativen kapacitet, osobeno vo oblastite na pravda i vnatre{ni raboti. II i IV kampawa se glavnite fokusi za ovoj region.Isto~na Evropa i Juèn Kavkaz: EU vleze vo partnerstvo i dogovori za sorabotka so site zemji od ovoj region, osven Belorusija. Glaven instrument za finansiska poddr{ka e programata TACIS ( TACIS). EU, isto taka, dava golemo zna~ewe na unapreduvaweto na ~ovekovite prava i demokratijata vo regionot i preku nabquduvawe na izborite i pomo{. Pod programata EID^P 2004-2006, regionot }e bide pokrien so kampawite II i III, i toa na regionalno i na nacionalno nivo. Imaj}i ja predvid situacijata vo ê~enija, Rusija isto taka }e bide podobna za poddr{ka vo odnos na kampawata IV.

Mediteranot i Sredniot Istok: Programata MEDA e klu~niot finansiski instrument primenliv vo pogolemiot del od ovoj region. EID^P }e gi nadopolni ovie programi preku poddr{ka na gra|anskoto op{testvo vo ovoj region, fokusiraj}i se na kampawite II i III na dràvno i na regionalno nivo. Osobeno zna~ajni }e bidat aktivnostite za unapreduvawe na slobodata na zdruùvawe i izrazuvawe i da se zgolemi sposobnosta na gra|anskoto oop{testvo vo vklu~uvaweto vo

•

•••

•

•

•


dijalogot so vlastite. Isto taka predvideni se aktivnosti naso~eni kon borbata protiv ma~eweto i aktivnosti na gra|anskoto op{testvo za unapreduvawe na pravata na enite i podobruvawe na situacijata na branitelite na ~ovekovite prava. Kampawata I }e bide primenliva na regionalno nivo, osobeno vo presret na prifa}aweto na smrtnata kazna vo nacionalnite zakonodavstva vo mediteranskite zemji i tie od Sredniot Istok. Vo Irak poddr{kata }e bide dostapna preku site kampawi zavisno od identifikuvanite potrebi. Vo odnos na Iran, primenlivi }e bidat kampawite I i II.

Programatarazlikuvamakroproektiimikroproekti. Makro-proekti se proekti so minimalna finansiska poddr{ka od300.000evrazaaplikantiodEUi150.000evrazaorganizaciiodgra|anskotoop{testvoodpodobniteregioniilidràvikadetrebadaserealiziraproektot.Globalniteiliregionalniteproektipopriroda}ebidatmakroproektiiaplikantite}esetretiraatednakvo,bezrazlikadaliseodEUiliodregionitepodobni za realizacija na kampawite. Od druga strana, mik-roproektite se proekti so finansiska poddr{ka me|u 10.000evrai 100.000evra,dostapniisklu~ivozalokalnigra|anskiorganizaciisosedi{tevozemjitepodobnizakampawata.OvielokalniaplikantimoàtdarabotaivopartnerstvosoGOodEU.

Voodnosnasiteproekti,akoevozmo`no,prednost}eimaatproektitekoi}evklu~uvaatorganizacii{togipretstavuvaatdomorodciteilikoisefokusiraatnadomorodciteiproektikoi{to opfa}aat aspekti za promocija na spre~uvawetokonfliktiire{avawekonflikti.Istotaka,posebnovnimanie}esedadenarodovataednakvostipravatanadecatadabidatreflektiranivositeaktivnosti.

Korisnicite na aktivnostite mora da bidat neprofitni,gra|anski organizacii ili povisoki obrazovni institucii inormalnonivnotosedi{tedabidevoEvropskataUnijailivozemjitekorisni~ki.Moàtdabidatvklu~eniiregionalniime|unarodniorganizacii,gra|anskiorganizacii,nacionalni,regionalniilokalnivlastiislu`beniagencii,organizaciinazaedniciteiinstituteod javniotiliprivatniotsektoridava~i na uslugi. Kriteriumite za podobnost jasno }e bidatnavedenivopovicitezapodnesuvawepredlozi.


Kontakt: G-|aMalinStae(rakovoditelnaoddel)Evropskakomisija,Kancelarijanaevropskatapomo{AIDCo-04CentralnoupravuvawenatematskitebuxetskistavkiTel.+3222987017Faks+3222957482E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/europeaid/projects/eidhr/index_en.htm(op{ta)http://europa.eu.int/comm/europeaid/cgi/frame12.pl(povicizapredlozi)

3.1.11 ISTRA@UVAWE, TEHNOLO[KI RAZVOJ

08 07 01 - Gra|anite i vladeeweto vo op{testva bazirani na znaewe


Ova stavka e nameneta za mobilizacija na kapacitetite zaistraùvawe vo ekonomskata, politi~kata, socijalnata iop{testvenata nauka. Celta e da se adresiraat pra{awapovrzanisorazvojotnaop{testvatabaziraninaznaeweinoviforminaodnosime|ugra|aniteiinstituciite.Proektottrebadaseodnesuvana:podobruvawenageneriraweto,distribucijata i upotrebata na op{testvoto bazirano naznaewe; nejzinite implikacii vrz evropskata integracija ipro{iruvawe,noviforminavladeewe,re{avawekonfliktiinoviforminadràvjanstvaikulturniidentiteti.

Podobni za aplicirawe:Otvorenezasitepravnilicaisubjektisosedi{tevozemjite~lenkinaEU.Seohrabruvau~estvotonaMSP.

Kontakt: G-|aSilvijaDURMEIEREvropskakomisija,Direkcija-op{toistraùvawe-K3


Gra|aniteivladeewetovoop{testvabaziraninaznaeweTel.+3222957097Faks+3222962137E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://www.cordis.lu/citizens/home.html

08 10 01 04 - Nauka i op{testvo


OvaabuxetskastavkaenamenetazaohrabruvawenarazvojotvoEvropanaharmoni~niteodnosime|unaukataiop{testvotoiotvorenostkoninovaciikakorezultatnavospostavuvawenoviodnosime|uistraùva~ite,industrijalistite,kreatoritenapolitikiigra|anite.Vizijata e da se sozdade okolina kade po{irokata javnost,osobenomladite,sepove}esvesniiinformiranizanaukata.Nau~nitepostignuvawaseotvorenizajavnostakadekreatoritenapolitikiigra|anitemoàtdanapravatizborodopciiteprezentiraniodtehnolo{kiotnapredok.

Podobni za aplicirawe:Organizacii ~ija glavna uloga e da davaat nau~ni soveti zapravewe politiki, nacionalni eti~ki soveti i nacionalni iregionalniorganizaciikoirabotatvonau~nioblastiiimaatiskustvovovklu~uvawenajavnosta.

Kontakt: G-|aVivienVANDERHOUDELINGENEvropskakomisija,Direkcija-op{toistraùvaweEdinica5(informaciiikomunikacii)Tel.+3222987323Faks+3222958220E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica:http://www.cordis.lu/science-society/home.html


08 08 01 03 - Specifi~ni merki za poddr{ka na me|unarodnata sorabotka


Celtanaovaamerkaeevropskataistraùva~kaoblastdaseotvorikonsvetotvoramkitenasedumprioritetnitematskioblasti.Proektitetrebadapridonesatza:sozdavaweznaewei ekspertiza bazirana na podobrena regionalna sorabotka;elaboracijanakonceptitekoiimaatzacelodr`livrazvoj;i,podobreniop{testveniinovacii.

Podobni za aplicirawe:Istraùva~i, timovi i institucii od treti zemji so proektivo ramkite na sedumte prioritetni tematski oblasti na is-traùvawe(zadaviditekoisetie,posetetejaveb-stranicata)iu~esniciodme|unarodniorganizacii.

Celna oblast:Mediteranskitezemjikoinese~lenkinaEU,zemjiteodZapadenBalkan,RusijaizemjiteodCISizemjitevorazvoj.

Kontakt: G-|aNikolRIVJELEvropskakomisija,Direkcija-op{toistraùvawe-N2„RuedeGèneve1“,B-1140BriselTel.+3222994204Faks+3222966252E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica: http://cordis.europa.eu.int/inco/home_en.html

08 08 01 01 - Poddr{ka na politiki i predviduvawe na nau~nite i tehnolo{kite potrebi


Ovaa buxetska stavka e nameneta za razvoj na istraùva~kiaktivnostizapoddr{kanapolitikitenazaedniciteigradewe


kapacitet so cel zapo~nuvawe istraùva~ki aktivnosti kakoodgovor za nepredvidlivite potrebi. Eden del od buxetot enamenet za: zaedni~kata zemjodelska politika CAP (CAP) iribolovnata politika CFP (CFP); odr`liv razvoj, osobeno toj{toseodnesuvanaokolinata,transportotienergijata;drugipolitikinazaednicata,kako{tosezdravje,trgovija,razvoj,pomo{, obrazovanie, kultura, itn.; i, celi vo oblastite naekonomskata politika, informati~ko op{testvo; e-Evropa ipretprijatija.

Podobni za aplicirawe:Istraùva~i,institutisosedi{tevozemjite~lenkiizemjitekandidati za Evropskata Unija, me|unarodni organizaciii u~esnici od treti zemji. No i vo povikot za podnesuvawepredloziimaodredenopravilazau~estvo.

Celna oblast:Zemjite~lenkiizemjitekandidatizaEU.

Kontakt: g.VilijamKanel(rakovoditelnaedinica)Evropskakomisija,Direkcija-op{toistraùvawe-B1Predviduvawenanau~niteitehnolo{kitepotrebi

Tel.+3222960952,Faks+3222993173E-po{ta:[email protected]


Strukturni fondovi i Koheziskiot fond

GlavnatacelnaovaaglavaenaGOdaimobezbedirelevantniinformaciizarazli~niteevropskifondovikakoodteoretskiaspekt,takaiodprakti~en.Odnosno,dvataapsektisesu{tinskizagra|anskiteorganzacii,prvo,zadagonajdatsvojotpatnizlavirintotnamo`nostitezafinansirawekoiginudiEU(socel da gi izberat najdobrite i najsoodvetnite) i, vtoro, dapodgotvat efektivna i uspe{na aplikacija. Od druga strana,dodekasepi{uvaovojdokument,nekolkupoliti~kiiekonomskiokolnostivr{atzna~itelenpritisoknatekovitepovrzanisoregionalnite politiki na EU. Posebna pote{kotija povrzanaso podgotovkata na ovoj prira~nik e vremeto na podgotovka.Odnosno, dodeka noviot programski period (2007-2013) brzose pribliùva i se postavuvaa novi pravila, sega{niotprogramskiperiod (2000-2006)esèu{tevotek.Ottuka,ovaaglava }e se obide da gi dolovi najbitnite i najrelevantnitekarakteristiki na tekovnite okolnosti i idnite tekovi,so cel da obezbedi prakti~na pomo{ za GO koi sakaat da sevklu~at vo programite finansirani od strana na EU. Trebada se napomene deka ako 2006 godina moè da se vidi kakopreodnafaza,pove}evnimanietrebadaseposvetinanoviotprogramskiperiod(2007-2013)iidnitetekovi.GOkoibaraatfondoviodstrukturnitefondovive}etrebadapo~natdogivodatprogramitevonovitefondovi.Iakostariteprogrami

GLAVA 4


sèu{tesevotek,zemjite~lenkive}eimaatjasniideikakodagi potro{at fondovite dostapni za slednata runda, i pokrajtoa{tonepostoiformalendogovorzacelitesporednovitefondovi,sega{nitepredlozisluàtkakodobripokazatelizaperiodot2007-2013.

Prvo,ovaaglavanakratko}egoopi{erazvojotnaregionalnitepolitikinaEUi}eginaglasinajva`nitetekovikoi,kako{tose spomna pogore, vr{at pritisok vrz evropskite koheziskipolitiki.Poovojvovedendel,}ebidatopi{aniglavniteop{tina~elapriformulacijanapolitikitevopoletonastrukturnitefondovi,zaednosopodetalnioperativnina~ela.Vtoro,}eseopi{atstrukturnitefondoviiKoheziskiotfond.Ovojdel}ebidepodelenvostaritefondovi(2000-206)inovitefondovi(2007-2013). Ovde fokusot e na instrumentite na koheziskatapolitika i celite koi gi vodat ovie instrumenti. Isto taka,naglaseni se programite za inicijativi vo zaednicata iinovativnite deljstvuvawa. Na krajot ima rezime (vo formana sporedbena tabela) na razlikite, vo odnos na celite iinstrumentite, me|u dvata programski periodi i izvori zaponatamo{niinformaciiikorisniinformaciizakontakt.

4.1 POLITIKATA NA EU ZA SOCIJALNA, EKONOMSKA I TERITORIJALNA KOHEZIJA

4.1.1 OP[TO

Preambulata na Spogodbata so koja se vospostavi evropskatazaednica (isto taka poznata kako Rimska spogodba potpi{anavo 1957godinaodstranana{estzemji-Francija,Germanija,Italija, Belgija, Holandija i Luksemburg), povika na jaknewena evropskite ekonomiii i obezbeduvawe nivni harmoni~enrazvoj, namaluvaj}i gi postoe~kite razliki me|u razli~niteregioniinamaluvaj}igonazaduvawetonapomalkurazvieniteregioni. Zatoa, ekonomskiot razvoj na pomalku razvieniteregionivoUnijataotsekoga{bilobitnopra{awevoagendatana Zaednicata, iako vo razli~ni periodi so razli~ni celi ifokusi. Generalno gledano, moè da se re~e deka evropskataregionalna politika, niz godinite, pominuvaj}i niz nekolkuzna~ajni modifikacii (koi su{tinski gi restruktuiraa


raspredelbata i upravuvaweto na fondovite), evoluira odredistributiven tip na politika, vo pove}e dinami~en iaktiventipnapolitikanaso~enakonzasiluvawenafizi~kioti~ove~kiotkapitalvoposiroma{niteregioninaUnijata.

Sepak, pove}e transformacii se vo tek. Odnosno, nekolkutekovni slu~uvawa vo Unijata gi oblikuvaat pove}eto odnejzinitepolitikiiregionalnatapolitika(vtorapogolemina,sporedbuxetot,poCAP)eme|univ.Dvatanajzna~ajniprocesikoivlijaatvrzregionalnatapolitikasegasepro{iruvawetoiimplementacijatanaLisabonskatastrategija.

Pro{iruvawe

Kako {to e navedeno vo Tretiot koheziski izve{taj naKomisijata,pro{iruvaweto gozgolemiBDPnaEUzaedvaj 5%,dodekapopulacijatasezgolemizare~isi20%.Kakoposledicanaova,prose~niotBDPpoglavanaìtelvoEU25eza12,5%ponizokza razlika od prose~niot BDP vo EU15. Zatoa, pro{iruvawetone samo {to gi zgolemi regionalnite dispariteti vnatre voUnijata, tuku, isto taka, napravi nekoi slabi regioni, koiprethodno dobivaa fondovi od EU, sega da se nepodobni zatiefondovi,iako,zaovieregioni,dokrajotna 2006godinadostapnaetranziciskapoddr{ka.

Lisabonska strategija

Lisabonskatastrategija,usvoenavomart2000godinaodstrananaVladitenazemjite~lenkinaEU,edokumentzapostignuvaweuspe{naikonkurentnaevropskaekonomijabazirananaznaewedo2010godina.SporedKomisijata,znaewetoipristapotdoznaewepretstavuva vode~ka raste~ka sila na modernite i napredniekonomii. Isto taka, vo fevruari 2005 godina Komisijata japrezentirarevidiranatastrategijasokojaEUtrebadasozdadepove}erastirabotnimestasoceldagipostignelisabonskiteceli i celite od Gotenburg (odr`liv razvoj). Ottuka, sitedimenziinaevropskatakoheziskapolitikamoradasevidatkakointegralendelodLisabonskatastrategija.U{tepove}e,zadabideefektivnaidajamaksimiziradodadenatavrednost,koheziskata politika mora da gi koncentrira investiciite


vo nekolku prioriteti na Zaednicata19. Od novite predlog-programi o~igledno e deka ovie prioriteti proizleguvaatneposrednoodlisabonskiteceli.

Preoblikuvawe na koheziskata politika na EU

Razvojot na ovie dve su{tinski procesi nametnuva zna~ajnorestruktuirawe i preoblikuvawe na evropskata koheziskapolitika,kojavoidnina}etrebadapostigneramnoteàme|unovite razvojni predizvici i, vo isto vreme, namaluvawena fondovite. Kako {to e navedeno vo glava 1, so ogled nareste~kitepotrebinapro{irenataEU,predlogotnaKomisijatazafinansiskiteperspektivi2007-2013gizadràtro{ocitenaKomisijatapodmaksimumotod1,24%odBDP.Vonekolkunavratislu`beniciodKomisijata(osobenokomisionerite)janaglasijazna~ajnostanaodrùvawenatojmaksimum,socelEvropadamoè da gi postigne nekolkute nejzini celi. Edna od niv e ipokoheziska Evropa. Sepak, Sovetot vo dekemvri 2005 godinase soglasi za finansiskite perrspektivi 2007-2013 (kako {tosepostavenivoDokumentot15915/05)igonamalimaksimumotna samo 1,045%. Od druga strana, evropskiot parlamentpobaradasedodadat 12milijardievranaddogovorenite,odstrananaSovetot,862,4milijardievra.Me|utoapregovoriteme|upregovara~kiottimnaParlamentot,Komisijataipret-stavnicitenaSovetot(04.04.2006)dovedoadosoglasuvawenaParlamentotzazgolemuvaweodsamo4milijardievra.Ovie4milijardievraglavno}eseraspredelatnaaktivnostikoisepovrzanisoLisabonskatastrategija,kako{toeistraùvawe,inovaciiiprekuevropskimreì.Sporedtoa,raspredelbatanastrukturnitefondoviiKoheziskiotfondzaperiodot2007-2013godina}edostigne307,6milijardievra(DogovornaSovetot),plus dodatni 0,3 milijardi evra kako {to e pregovarano soParlamentot,zna~i,vkupno307,9milijardievraodvkupniotbuxet od 866,4. Ovaa suma e pomala od 336,1 milijardi evrakolku{tobe{epredloènoodstrananaKomisijata.

19 Vidi str. xxvii i 50 od Tretiot koheziski izve{taj, Evropska komisija, „ANewPartnershipforCohesions:convergence,competitivenessandcoop-eration“, fevruari 2004. Izve{tajot moè da se simne od slednata Veb-stranica: http://europa.eu.int/comm/regional_policy/sources/docoffic/of-ficial/reports/cohesion3/cohesion3_en.htm


Regulativata za Strukturnite fondovi }e bide usvoena kakorezultat na pregovorite za novite finansiski perspektivi(CoM (2004) 487 kone~na). I pokraj sè, rezultatite od oviepregovori sè u{te ne se jasni. Od prakti~na gledna to~ka,vo sekoj slu~aj, novite finansiski maksimumi }e zna~atnamaluvawe na izvorite dostapni za skoja zemja i za sekojregion, bidej}i ne samo {to ima pomalku dostapni pari, no,isto taka, so pro{iruvaweto se zgolemi brojot na regionitena koi im se potrebni strukturni intervencii i se zgolemibrojotnasocijalniiekonomskiproblemi.Ottukaproizleguvai potrebata za pove}e decentralizirana, transparentna iefikasnaimplementacija.

4.1.2 PROGRAMIRAWE I OSNOVNI PRINCIPI

Momentalnoarhitekturatanastrukturnitefondoviebaziranana nekolku osnovni na~ela postavaveni so Regulativata naKomisijata,br.1260/1999.Vofevruari2004godinaKomisijatagousvoiTretiotkoheziskiizve{taj [CoM(2004)107],dokumentnapraven vrz osnova na minatoto iskustvo i predlozite zaidnina. Vo vrska so ovoj izve{taj i slednata finansiskaperspektiva(2007-2013),Komisijatapredloìnovaregulativaza strukturnite fondovi (CoM(2004) 492 kone~na), kojavoveduva nekolku promeni i poednostavuvawa. Otkako }ese odobri od Sovetot i od Parlamantetot, regulativata }estane zakon. Za razlika od porano, po predlog-regulativataza periodot 2007-2013, sleduva{e predlog -prira~nik naZaednicata [CoM(2005)0299], kade se postaveni generalnitecelinastrukturnitefondovizanoviotperiod.Tro{eweto na strukturnite fondovi od strana na zemjite~lenkisepravivoramkitenapolitikiteicelitepostavenivooviedokumenti.Zaperiodot2000-2006,sekojazemja~lenkanapravinacionalenrazvoenplaniliednakovdokumentnanego,kadesenapi{aninivnitenameri zatoakako}e gipotro{atsredstvataraspredelenizaniv.Poova,sevodeapregovorime|uzemjite~lenkiiKomisijata,koidovedoadoformalenidetalendokumentsospecifi~niupatstvazatoakako}ebidatpotro{enifondovite (Ramkovna poddr{ka na Zaednicata ili Edinstvenprogramskidokument).Sepak,zaperiodot2007-2013procesotenapravenpodirekten,sledej}ijapotrebatazapoednostavuvawe


na razli~nite aspekti od planiraweto i upravuvaweto. Segasekoja zemja ~lenka }e definira sopstvena strategija zasproveduvawenastukturnitefondovi,koe}ebidepreto~enovo politi~ki dokument (nacionalna strate{ka ramka). Ovieramki}ebidatpodgotveniodsekojazemja~lenkanaEUvrzbazana Strate{kiot prira~nik na Zaednicata, spored nejzinatainstitucionalnastrukturaivotesnasorabotkasopartnerite(kako {to e definirano vo na~elata za partnerstvo). Za dagi sprovedat celite definirani vo Nacionalnata strate{karamka, zemjite ~lenki na EU }e gi prezentiraat regionalniteinacionalniteoperativniprogramipredKomisijata,koja}etrebadagiodobri.Sporedtoa,brojotnaprogramski~ekori}esenamaliiodgovornostite}ebidatpodecentralizirani,bidej}isamatakomisija}ebidepomalkuvklu~enavofazatanasproveduvawe.

Istotaka,voovaafazatrebadasespomnedekaodnositeme|uKomisijataizemjite~lenkivoimplementacijatanakoheziskatapolitika se predmet na na~eloto na pomagawe (subsidiarity ).Ovana~eloevovedenosoDogovorotodMastrihtipodrazbiradeka „vo oblastite koi ne se pod nadle`nost na Komisijata,taa }e dejstvuva vo soglasnost so na~eloto za pomagawe samoakocelitenapredloènataprogramanemoàtdovolnodasepostignatodstrananazemjite~lenkiizatoa,poradiefektitenapredloènataprograma,podobro}esepostignatodstrananaZaednicata“.Ednadirektnaposledicaetoa{to}ezavisiodupravuva~kitevlastiodredeniodzemjite~lenkidaizbiraatkoiproekti}esefinansiraatinabquduvaatiocenuvaatzavremenasproveduvaweto.

Upravuva~kiorganesekoejavnoiliprivatnotelonanacionalno,regionalno ili lokalno nivo, postaven od zemjite ~lenki socel da upravuva so pomo{ta obezbedena preku strukturnitefondovi. Odgovornostite na ovoj organ se informirawe namo`niteklienti,nabquduvawe,obezbeduvawetransparentnainavremenafinansiskaimplementacija,ocenkaipridrùvawekon site primenlivi obvrski koi se odnesuvaat na zakonitena zaednicata. Programite se sproveduvaat od postaveninacionalni/regionalni/lokalni organi i postojano senabquduvaat od strana na komitetite za nabquduvawe. Ne epotrebnodasespomnedekaovieorganipretstavuvaatzna~aen


izvor na informacii za detalnite regionalni programi iliprogrami specifi~ni za konkretni zemji i im pomagaat naGO koi se zainteresirani da se vklu~at vo ovie programi. Vemolimeproveretena:http://europa.eu.int/comm/regional_policy/

manage/authority/authority_en.cfm za da dobiete informaciizakontaktzasitenacionalniupravuva~kiorgani.

Komitetizanabquduvawesepostavuvaatodsekojazemja~lenkana EU vo dogovor so upravuva~kite organi, po konsultacii sopartnerite. Tie se sostaveni od pretstavnici od regionite,zemjite ~lenki, drugi odgovorni tela i od Komisijata.Komitetitegonadgleduvaatsproveduvaweto,iakoepotrebno,gipotvrduvaatiliprilagoduvaatstrategiitenaprogramite,gi odobruvaat kriteriumite za izbor na aktivnostite koi sekofinansiraniigiprou~uvaatrezultatiteipostignuvawataodsproveduvawetonaaktivnostite.20

Osnovni principi 2007-2013

Ovieprincipipoteknuvaatodosnovniteprincipiod2000/2006godina,me|utoabidej}ipredloènataregulativazasledniotprogramski period dava nekolku modifikacii, isto taka, }eimapromeniivostariteosnovniprincipi.Iakonetrebadase zaboravi deka za ovie novi pravila sè u{te se pregovara,interesnoedasezabeleàtbaremnajzna~ajnitepredloènipromeni:

Koncentracija: Ova zna~i koncetracija na merkite vrz pri-oritetnite celi, {to nametnuva geografska koncentracija spored podobnosta na sekoja merka i koja gi zema predvid nacionalnite i regionalnite potrebi, kako i prioritetite na Zaednicata. Ova treba da ohrabri integriran pristap na razvojot namesto fragmentacija na aktivnostite. Iako su{tinata na ovie principi vo osnova }e ostane nepromene-ta (geografska koncentracija na najsiroma{nite regioni vo

20 Reg. na Komisijata br. 1260/1999, ~len 34 - vidi isto Reg. na Komisijata br. 438/2001 od 2 mart 2001 g. kade se izneseni detalnite pravila za sprovedu-vawe na Reg. na Komisijata br. 1260/1999 vo odnos na uprvuva~kite i kontrolnite sistemi za pomo{ obezbedena od strukturnite fondovi, dostapna na: http://europa.eu.int/eur-lex/pri/en/oj/dat/2001/l_063/l_06320010303en00210043.pdf

•


zemjite ~lenki), Komisijata predviduva da stavi poseben na-glasok na novite zemji ~lenki i, isto taka, predviduva deka fondovite treba ponatamu da se koncentriraat na lisab-onskite prioriteti i prioritetite od Gotenbur, „konver-gentni regioni“ (cel 1-regioni) i na gradewe na instituci-onalniot kapacitet. Pokraj toa, so napu{taweto na mikro-zonite na smetka na odreduvawe geografski i drugi formi na koncentracija pri pi{uvawe na regionalnite programi }e se ovozmoì zna~ajna fleksibilnost i prilagodlivost na fondovite.

Programirawe: Organiziraweto, donesuvaweto na odlukite i finansiskiot proces pominuvaat niz nekolku fazi za da se sprovede zaedni~kata aktivnost na Zaednicata i zemjite ~lenki (so vklu~uvawe na supnacionalnite geografski nivoa za koi zemjite ~lenki veruvaat deka se najsoodvetni). Za ovoj specifi~en princip, Komisijata predviduva zna~itelno poednostavuvawe na politi~ko i opertivno nivo so pomala vme{anost na nivoto na EU vo detalite na sega{noto upravuvawe.

Partnerstvo: Ovoj princip ima za cel postignuvawe najbliska mo`na sorabotka vo sekoja od zemjite ~lenki me|u Komisijata i soodvetniot organ na nacionalno, regionalno ili lokalno nivo, vklu~uvaj}i gi ekonomskite i socijalnite partneri odredeni od sekoja zemja ~lenka, i toa od podgotvitelnata faza, do fazata na sproveduvawe. Partnerskiot pristap e su{tinski del na strukturnite fondovi. Progresivnata rasprostranetost na partnerstvata zapo~na vo 1989 godina koga se vklu~ija regionalnite i lokalnite vlasti. Ponatamo{en napredok se napravi za vreme na programskiot period 1994-1999 godina, koga socijalnite partneri otvoreno bea povikani da u~estvuvat. Kone~no, vo 1999 godina partnerstvoto se pro{iri i so drugi relevantni organizacii, vklu~uvaj}i gi i tie koi rabotat na za{tita na okolinata i unapreduvawe na ednakvosta me|u maìte i ènite. Ovaa promena ja otovora vratata za tretiot sektor, osobeno za gra|anskite organizacii, koi sega imaat mo`nost da u~estvuvaat vo programiraweto i sproveduvaweto na strukturnite fondovi vo postojnite zemji ~lenki na EU

•

•


i, isto taka, da imaat golemo zna~ewe za organizaciite vo novite zemji ~lenki.

Moàt da se dadat nekolku objasnuvawa za toa zo{to Evropskata komisija go poddrùva partnerskiot pristap. Pred sè, Komisijata ima za cel da go obnovi evropskoto vladeewe na pove}e nivoa so {to }e postigne po{iroko vklu~uvawe akteri vo oblikuvaweto na politikite i pogolema otvorenost i transparentnost na site nivoa. Po{irokiot dijalog me|u Komisijata, zemjite ~lenki i regionalnite/lokalnite vlasti }e obezbedi op{ta povrzanost na site nivoa na politikite i legislativata, kako {to se energijata, transportot, okolinata itn. Silno i posveteno lokalno ili regionalno partnerstvo pomaga vo mobilizacijata na nematerijalni i materijalni resursi i pomaga pri kroeweto na politikite i aktivnostite so cel podobro da se odgovori na teritorijalnite potrebi. Spored toa, raboteweto vo partnerstva }e pridonese za pogolema demokratija pri kreiraweto na politikite i sproveduvaweto na programite. Zatoa principot na partnerstvo e od golema vrednost za poimot na upravuvawe na pove}e nivoa vo planiraweto, sproveduvaweto i nabquduvaweto na programite. Od druga strana, treba da se naglasi deka sledej}i go principot na pomagawe (subvencionirawe), sekoja zemja ~lenka e odgovorna za sproveduvawe na principot na partnerstvo na nacionalno nivo. Taka, nivoto na otvorenost kon gra|anskoto op{testvo i nivoto na u~estvo na GO zna~itelno varira vo zemjite ~lenki, isto taka, i spored predmetot na proektite. Na primer, principot na partnerstvo generalno e porazvien koga se raboti za programi za ruralen razvoj za razlika od urbanite proekti.

Predloènite promeni vo principot na partnerstvo sig-urno e deka se najva`nite noviteti, barem koga se raboti za gra|anskite organizaciii. Tretiot koheziski izve{taj po-vikuva na pogolemo vklu~uvawe na gra|anskoto op{testvo vo oblikuvaweto i sproveduvaweto na aktivnostite predv-ideni so strukturnite fondovi. Osven toa, Strate{kiot prira~nik ja naglasuva ulogata na partnerstvoto vo for-mulacijata i sproveduvaweto na razvojnite strategii i

»

»


eksplicitno ja spomnuva ulogata na gra|anskite organ-izacii vo partnerstvata. U{te pova`no e deka GO se, isto taka, vklu~eni vo definiraweto na partnerite vo nacrt-op{tata regulativa (~len 10). Odnosno, ova e prvpat GO da bidat prifateni kako partneri vo odnos na strukturnite fondovi, ~ekor koj{to sigurno e pozdraven od strana na GO i gra|anskoto op{testvo po{iroko. Me|utoa, ~lenot 10 od nacrt-regulativata sega se soo~uva so pote{kotii otkako Sovetot na 21.12.2005 g. postigna kompromisen tekst spored koj partnerstvata se izborni namesto, kako {to be{e dosega, zadolìtelni. So toa se namaluvaat {ansite za vistinsko u~estvo na GO so otsranuvawe na listata na partneri kako {to be{e dogovoreno vo prvi~niot predlog na Komisijata. Principot na partnerstvo ne samo {to e klu~niot element za uspe{no sproveduvawe na koheziska-ta politika (kako {to e naglaseno od strana na Komisi-jata vo ocenkata na principite vo 2005 godina), tuku, isto taka, ~esto e edinstveniot na~in gra|anskite organiza-cii da u~estvuvaat na ovie proekti. Ova e me|u pra{awata zo{to EKAS gi soedini razli~nite socijalni i drugi GO vo {iroka koalicija so cel da izlezat so zaedni~ka izjava, koja se odnesuva za op{tata regulativa i na strukturni-te i koheziskite fondovi i so koja se dava poddr{ka na prvi~niot predlog na Komisijata.

Principot na partnerstvo e od su{tinsko zna~ewe za GO koi sakaat da se vklu~at vo proektite finansirani od strukturnite fondovi, osobeno proektite koi se odnesu-vaat na tranzicijata. Va`no e da se nau~i da se raboti za-edno so partneri od razli~ni sektori na razli~ni nivoa. Odnosno, mnogu proekti finansirani od ovie fondovi ~esto se od takva tehni~ka i finansiska dimenzija {to e te{ko da se sprovedat od edna edinstvena gra|anski organizacija poradi nedostigot na resursi i instituci-onalna poddr{ka. Ve molime videte ja glava 1 za op{ti soveti koi se odnesuvaat na gradewe partnerstva.

Dodatnost: So cel da se postigne su{tinsko ekonomsko vlijanie, ne e dozvoleno fondovite da gi zamenat javnite ili drugi strukturni tro{oci ednakvi na niv od zemjite ~lenki na EU. Zaradi ova, kako op{to pravilo, zemjite ~lenki mora da odrùvaat nivno nivo na tro{oci za sekoja cel, koe nivo ne

»

•


treba da bide pomalo od nivoto postignato vo prethodniot programski period i ova nivo treba da se odredi vo ramkite na op{tite makroekonomski okolnosti kade se pravi finansiraweto. Ovoj princip ne e modoficiran.

4.2 STRUKTURNI FONDOVI I KOHEZISKIOT FOND

4.2.1 STRUKTURNITE FONDOVI I KOHEZISKIOT FOND VO PERIODOT 2000-2006 GODINA

Strukturnite fondovi se raspredeleni preku razli~niinstrumenti spored razli~ni celi. Momentalno postojat~etiristrukturnifondovi:

Evropski regionalen razvoen fond (ERDF); Evropski socijalen fond (ESF);Finansiski instrument za pomo{ na ribarstvoto (FIFG);Upravuva~ki oddel na Evropskiot fond za upravuvawe i garancii vo zemjodelstvoto (EAGGF-Upravuva~ki oddel).

PettiotinstrumentnakoheziskatapolitikanaEUeKoheziskiotfond.

Za definirawe na podobnite oblasti za intervencija voZaednicata se koristi Nomenklaturata na teritorijalniteedinicizastatistika(NUTS).Zadasevidivokojapodobnaoblastspa|atvojatateritorijaidasenajdatpove}einformaciizadostapnitefondoviobezbedeniodZaednicatavoramkitenastrukturnitefondovii(akoeprimenlivo)Koheziskiotfond,moète da ja posetite slednata veb-stranica: http://europa.eu.int/comm/regional_policy/index_en.htm.

4.2.1.1 Instrumentite

Evropski regionalen razvoen fond (ERDF)21

FondotERDFseadministriraodstrananaGDzaregionalnatapolitika i pridonesuva za unapreduvawe na ekonomskata

21 Reg. br.1783/1999 od Evropskiot parlament i od Sovet.ot

••••


i socijalnata kohezija, popravaj}i gi glavnite regionalnidebalansi i u~estvuvaj}i vo razvojot i preobrazuvaweto naregionite. Vo ovaa nasoka, ERDF, isto taka, pridonesuva vopostignuvawetoodr`livrazvojisozdavaweodr`livirabotnimesta.ERDFosobenopoddrùva:

Produktivni investicii koi }e sozdadat i za~uvuvaat posto-jani rabotni mesta;Investicii vo infrastrukturata;Endogen razvoj (lokalen razvoj, inicijativi za vrabotuvawe i aktivnosti na MSP;Investicii povrzani so sozdavawe konkurentna i odr`liva sredina za MSP;Istraùvawe i tehnolo{ki razvoj,Razvoj na informati~ko op{testvo;Razvoj na turizmot i investicii vo kulturata;Tehni~ka pomo{ pod cel I i cel II.

Evropski socijalen fond (ESF)22

FondotESFseadministriraodGDzavrabotuvaweisocijalnirabotiigipoddrùvamerkitezaspre~uvaweiborbaprotivnevrabotenosta i razvojot na ~ove~kite resursi i socijalnaintegracija vo pazarot na trudot so cel da se promoviravisokonivonavrabotenost,ednakvostme|umaìteiènite,odr`livrazvojiekonomskaisocijalnakohezija.ESFosobenopridonesuva za aktivnostite prezemeni vo soglasnost soEvropskata strategija za vrabotuvawe i Godi{niot vodi~ zavrabotuvawe. Merkite koi se finansiraat so fondot ESF sekomplementarni so nacionalnite politiki za vrabotuvawe izemjite ~lenki samite gi identifikuvaat najdobrite na~inisporedkoifondotESF}egipodobrinacionalnitepolitikizavrabotuvawei~ove~kiresursikoi,istotaka,trebadabidatvolinijasoevropskitestrategiizavrabotuvawe23

Zemjite ~lenki moàt samite da odlu~uvaat za svoiteprioriteti.Edinstvenoograni~uvaweetoa{totietrebada

22 Reg. br.1784/1999 od Evropskiot parlament i od Sovetot.

23 Zemjite ~lenki prodolùvaat da prezemaat polna odgovornost za nevrabo-tenosta.

•

••

•

••••


promoviraataktivnostikoi}egisledatslednite5poliwanadejstvuvawe:

Razvoj i promocija na aktivni politiki na pazarot na tru-dot so cel borba protiv nevrabotenosta i spre~uvawe na nevrabotneosta i poddr{ka za integracija na mladite lu|e i licata pri vra}aweto na pazarot na trudot po period na otsustvo;Promocija na socijalnata vklu~enost i ednakvite mo`nosti za site vo pristapot na pazarot na trudot;24Razvoj na obrazovanieto, obukite i sovetodavnite sistemi kako del od doìvotnoto u~ewe so cel da se zajakne i odrì vrabotenosta, mobilnosta i integracijata; Podobruvawe na sistemite za da se promovira obu~ena i prilagodliva rabotna sila so {to }e se iniciraat inovaci-ite i prilagodlivosta vo rabotnite organizacii, poddr{ka na pretpriemni{tvoto i sozdavweto rabotni mesta, in-icirawe na ~ove~kiot potencijal za istraùvawe, nauka i tehnologija;Promovirawe pogolem pristap i u~estvo na ènite vo pa-zarot na trudot.

Evropskifondzaupravuvaweigaranciivozemjodelstvoto(Upravuva~kioddelnaEAGGF)25

Upravuva~kioddelnaEAGGFseadministriraodGDzazemjodelskapolitika i ovoj fond go promovira prilagoduvaweto nazemjodelskitestrukturi imerkitezareuralenrazvoj.EAGGFgipromoviraslednivemerki:

Poddr{ka na prihodite od zemjodelstvoto i odrùvawe na potencijalno uspe{nite zemjodelski zaednici; Po~etna poddr{ka za mladite zemjodelci;Podobruvawe na stukturnata efikasnost na posedite;Ohrabruvawe na osnovaweto zdruènija na proizvodite-lite;Konverzija, diverzifikacija, prenaso~uvawe i podobruvawe na kvalitetot na zemjodelskoto proizvodstvo;Razvoj na ruralnata infrastruktura;

24 Razvojot na lokalnata vrabotenost e podràn preku razli~ni programi na nivo na Zaednicata i zemjite ~lenki.

25 Reg. na Komisijata br.1257/1999.

•

•

•

•

•

•

•••

•

•


Poddr{ka na investiciite vo turizmot;Drugi merki, kako {to se spre~uvawe na prirodnite katastrofi, renovirawe na selata, za{tita na ruralnoto nasledstvo, razvoj i eksploatacija na {umite, za{tita na sredinata i selata i finansiski inènering.

Finansiski instrument za pomo{ na ribarstvoto (FIFG)26

FondotFIFGseadministriraodGDzapolitikazaribarstvoinegovitestrukturnimerkisenamenetizaribarskiotsektoriindustrijatakoja{togiobrabotuvaribarskiteproizvodi.Po-dobnitemerkivklu~uvaatstrukturnimerkiglavnonaso~enikon:

Obnovuvawe i modernizacija na ribarskite brodovi;Prilagoduvawe na ribarstovoto;Socio-ekonomski merki;Za{tita na morskite resursi vo krajbre`nite vodi;Zkvakultura (proizvodstvo na morski proizvodi);Prerabotka i marketing na ribni i drugi morski proizvo-di;Privremeno miruvawe na aktivnostite i drugite finan-siski kompenzacii.

Koheziski fond

Koheziskiot fond e poseben od strukturnite fondovi, ipokraj nivnite sli~ni celi.27 Fondot finansira proekti koise odnesuvaat na okolinata i panevropskite transportnimreìvozemjite~lenki~ijbrutodoma{enproizvodpoglavanaìtelepod90%odprosekotnaZaednicata.Po~nivaj}iod01.01.2000 godina, [panija, Grcija, Portugalija i Irska beapodobnizakoristewesredstvaodKoheziskiotfond,me|utoaIrska (soBDPod 101%)stananepodobnazakoristewenaoviesredstva po~nuvaj}i od 01.01.2004 g. Sepak, so pro{iruvawetood2004godinasitenovizemji~lenkistanaakorisnicinaovojfond. Od strana na Evropskata komisija specifi~ni oblasti

26 Reg. na Komisijata br.1263/1999c.

27 Reg. na Komisijata br. 1264/1999.

••

••••••

•


icelibeadefiniranizaperiodotod2004do2006godinazasekoja nova zemja ~lenka. Mnogu e bitno za GO da imaat jasnisoznanijazaovieprioritetikoga}eapliciraaatzafondovite.Istovremeno ovie informacii }e bidat korisni za GO vostarite zemji ~lenki koi sakaat da sozdadat partnerstva soGOvonovitezemji~lenkivoramkitenaoblastitezakoiimadostapnifondovi.Zaprogramskiotperiod 2004-2006 godinabeaalocirani 15.9milijardievra,odkoipove}eodpolovinaserezerviranizanovitezemji~lenkinaEU.

4.2.1.2 Celi

Za programskiot period 2000-2006 godina bea potro{eni 195milionievraprekustrukturnitefondoviopi{anipogorezadasepostignatslednitetriprioritetniceli:28

Cel 1: Promocija na razvojot i strukturnite prilagoduvawa na regionite ~ii razvoj zaostanuva. Cel 1 dobiva 69,7 % od strukturnite fondovi (135,9 milijardi evra) i go finan-sira razvojot i prilagoduvaweto na regionite NUTS II ~ij prose~en BDP po glava na ìtel e pomal od 75% od prosekot na EU. Me|utoa, isto taka, se pokrivaat i oblasti so mnogu niska gustina na populacija. Po pro{iruvaweto, site tie re-gioni koi poradi statisti~kiot efekt nema pove}e da bidat kvalifikuvani za strukturnite fondovi, }e dobijat privre-mena “izlezna faza” za poddr{ka za vreme na sledniot pro-gramski period. ERDF e primarniot donator za ovaa cel.

Cel 2: Poddr{ka na ekonomskite i socijalnite promeni vo oblastite koi se soo~uvaat so strukturni pote{kotii. Cel 2 dobiva 11,5% od izvorite na strukturnite fondovi (22,5 milijardi evra) i se finansira preku ERDF, ESF i EAGGF - Oddelot za garancii. Podobni oblasti se tie koi imaat strukturni problemi ~ii socio-ekonomski transformacii (industriski i uslu`ni sektori, namaluvawe na ruralnite

28 Reg. na Komisijata br.1260/1999, ~len 1 - vidi isto: Reg. na Komisijata br. 438/2001 od 2 mart 2001 g. kade se izneseni detalnite pravila za sprovedu-vawe na Reg. na Komisijata br. 1260/1999 vo odnos na uprvuva~kite i kontrolnite sistemi za pomo{ obezbedena od strukturnite fondovi, dostapna na: http://europa.eu.int/eur-lex/pri/en/oj/dat/2001/l_063/l_06320010303en00210043.pdf

•

•


oblasti, urbanite oblasti se nao|aat vo te{ki i nerazvieni oblasti zavisni od ribarstvoto) i naseluvawe na oblastite se nedovolni. Pove}eto zemji ~lenki, vklu~uvaj}i gi i na-jbogatite, se kvalifikuvani za cel 2.29 Oblastite koi ne se pove}e podobni za pomo{ od Zaednicata vo odnos na ovaa cel postepeno }e pominat niz izlezna faza od ~etirigodi{en vremenski period. ERDF e primarniot donator za ovaa cel.Cel 3: Poddr{ka na prilagoduvaweto i modernizacijata na politikite i sistemite na obrazovanie, obuka i vrabotuvawe. Cel 3 dobiva 12,3% od strukturnite fondovi (24,05 milijardi evra). Celta gi opfa}a site oblasti koi ne se pokrieni so celta 1 ili 2 i se finansira samo od fondot ns ESF. Obezbeduva politi~ka ramka za da se obezbedi konzistentnost so site operacii za ~ove~ki resursi vo zemjite ~lenki i gi identifikuva odnosite so prioritetite postaveni vo Nacionalniot akciski plan za vrabotuvawe.30 Treba da se naglasi deka imaj}i gi predvid tipovite pra{awa koi se pokrivat, ovaa cel e od osobeno zna~ewe za GO. Fondot na ESF e edinstveniot donator na programite pokrieni so celta 3.

4.2.1.3 Programi za inicijativi na Zaednicata i inovativni akcii

INTERREG: Op{tata cel na ovaa programa e da ja podobri transnacionalnata, me|ugrani~nata i vnatreregionalnata sorabotka so cel da pridonese kon haromoni~en, balansiran i odr`liv razvoj na celata zaednica. Promoviranite akcii vklu~uvaat: razvojni strategii na transnacionalno nivo so promovirawe policentri~en i odr`liv razvoj; promovirawe efikasni i odr`livi transportni sistemi i podobren pristap na informati~koto op{testvo; i, promovirawe

29 Reg. na Komisijata br.1260/1999, ~len 4 - vidi isto: Reg. na Komisijata br. 438/2001 od 2 mart 2001 g. kade se izneseni detalnite pravila za sprovedu-vawe na Reg. na Komisijata br. 1260/1999 vo odnos na uprvuva~kite i kontrolnite sistemi za pomo{ obezbedena od strukturnite fondovi, dostapna na: http://europa.eu.int/eur-lex/pri/en/oj/dat/2001/l_063/l_06320010303en00210043.pdf

30 Plan koj go podgotvuva sekoja zemja ~lenka sekoja godina vo ramkite na Evropskata strategija za vrabotuvawe koja gi postavuva kvalitativnite i kvantitativnite celi za vrabotuvawe.

•

•


na za{titata na okolinata i kontrolirano upravuvawe so prirodnite resursi. Ovaa programa se sostoi od tri dela: Del A (me|ugrani~na sorabotka): Promovirawe integriran

regionalen razvoj me|u sosedskite grani~ni regioni - vklu~uvaj}i gi tuka nadvore{nite granici i odredeni pomorski granici, promoviraj}i zaedni~ki strategii za odr`liv teritorijalen razvoj (ohrabruvaj}i go delovniot duh i razvojot na MSP, promoviraj}i integracija na pazarot na trudot i socijalna vklu~enost, za{tita na okolinata, razvoj na ~ove~kite resursi, podobruvawe na transportot itn.).

Del B: (transnacionalna sorabotka): Postignuvawe transnacionalna sorabotka i pridones za harmoni~no teritorijalno integrirawe inz EU, promoviraj}i {iroki grupirawa na evropskite regioni koi moàt da postignat odr`liv, harmoni~en i balansiran razvoj na Evropskata Unija.

Del C: Podobruvawe na regionalnite razvojni i koheziski politiki i tehniki preku vnatreregionalna sorabotka vo oblasti kako {to se istraùvawe, tehnolo{ki razvoj, pretpriemni{tvo, informati~ko op{testvo, turizam, kultura, okolina i razmena na iskustva i dobri primeri.

LEADER: Promovira ruralen razvoj preku inicijativi na lokalni akciski grupi i celi kon stimulirawe inovativni merki na privatni ili javni subjekti koi se vklu~eni na lokalno nivo vo site sektori na ruralnite aktivnosti. Silen naglasok e staven na vnatreregionalnite i transnacionalnite sorabotki i vmreùvaweto me|u ruralnite oblasti. Prioritetni temi se: ruralnite proizvodi i uslugi da stanat pove}e konkurentni, koristej}i tehnologija; podobruvawe na kvalitetot na ivotot vo ruralnite oblasti; da se ovozmoì najdobro mo`no koristewe na prirodnite i kulturnite resursi; i, sozdavawe ednakvi mo`nosti za enite i mladite lu|e vo ruralnite oblasti. LEADER promovira aktivnosti kako {to se integrirani razvojni strategii i vmreùvawe na ruralnite oblasti.

EKUAL: Celi kon testirawe novi pristapi so cel da gi zado-voli potrebite na tie {to se isklu~eni ili diskriminirani

»

»

»

•

•


vrz osnova na rodova pripadnost, rasno ili etni~ko poteklo, religiozna orientacija, vozrast ili seksualna orientacija vo ramkite na pazarot na trudot. Ima za cel da go otvori pazarot na trudot kon site i se obiduva da gi identifikuva dobrite primeri i da obezbedi vidlivost na rezultatite. EKUAL, isto taka, bara vklu~uvawe na biznisite, bidej}i vo minatoto proektite ne vodele kon vistinski mo`nosti za vrabotuvawe. ]e se koristat specifi~ni aktivnosti so cel da se promovira rodova ednakvost i da se otstranat dis-kriminaciite vrz osnova na rasa, religija i seksualna ori-entacija. Se poddrùvaat slednite tipovi aktivnosti: vos-postavuvawe razvojni partnerstva i transnacionalni sor-abotki; sproveduvawe na rabotnite programi na razvojnite partnerstva; tematski vmreùvawa, objavuvawe na dobrite primeri i vr{ewe vlijanie vrz nacionalnite politiki; i, tehni~ka pomo{. Za pove}e detalni informacii, posetete ja veb-stranicata: http://europa.eu.int/comm/employment_so-cial/equal/index.cfm.

URBAN: Inicijativata URBAN za periodot 2000-2006 godina se zanimava so ekonomskoto i socijalnoto obnovuvawe na gradovite i urbanite oblasti koi odat po nadolna linija vo razvojot i poddrùva formulacija i sproveduvawe inova-tivni strategii za odr`liv razvoj i socijalno obnovuvawe, promoviraj}i vidlivi promeni vo ograni~en broj urbani oblasti niz Evropa. Ovaa programa ima dve generalni celi:

1. Daohrabridizajniraweisproveduvawevisokoinovativnistrategiinaekonomskoisocijalnoobnovuvawevomaliteisrednitegradovipogoleminaioblasti;

2. Razmena na iskustva i znaewe koi se odnesuvaat naobnovuvawetoiodr`livioturbanrazvojvoEvropskataUnija.

Aktivnostite treba da bidat povrzani so oblasti kako {tose razvoj na prijatelska okolina, prtetpriemni~ki paktovii paktovi za vrabotuvawe, podobruvawe na obrazovanieto iobukite za isklu~enite lica, javnite transportni sistemi,minimizacijanazagubiteitretiraweirazvojnapotenicijalitenainformati~kotoop{testvoitehnologijata.

•


Inovativni akcii: Ovie aktivnosti se naso~eni kon fin-ansirawe inovativni merki, koi opfa}aat studii, pilot-proekti i razmena na iskustva ~ija cel e da se pridonese vo podgotovkata na inovativni metodi i iskustva dizajnirani za podobruvaewe na kvalitetot na obezbedenata pomo{ vo ram-kite na 3 prioritetni celi. Finansiraweto obezbedeno preku ERDF ima za cel zgolemuvawe na regionalnata konkurentnost preku zgolemuvawe na regionalnite tehnolo{ki nivoa na nadle`nosti i preku sozdavawe visokokvalifikuvani rab-otni mesta. Fondot na ESF poddrùva aktivnosti naso~eni kon sproveduvawe na Evropskata strategija za vrabotuvawe za da se spre~i nevrabotenosta, razvoj na ~ove~kite resursi i poddr{ka na socijalnata integracija vo pazarite na tru-dot. EAGGF - Oddelot za garancii finansira studii povrzani so ruralniot razvoj i FIFG pridonesuva kon inovativni ak-cii, vklu~uvaj}i transnacionalni operacii i vospostavu-vawe mreì za tie koi dejstvuvaat vo sektorot i oblastite koi se zavisni od ribarstvoto.

KakodelodprocesotnapoednostavuvaweikoncentracijavrzLisabonskata strategija, Komisijata predlaga, vo nejziniotTret koheziski izve{taj, razli~nite teritorijalni problemidasere{atprekuintegriranire{enija,namestosorazli~niprogramiiinstrumenti.Zatoare{enijatanavakviteproblemitreba da se najdat vo ramkite na glavnite instrumenti nastrukturnitefondoviisporedtoavoperiodot2007-2013nemada ima programi za inicijativi na Zaednicata. Pra{awatakoi prethodno se pokrivaa so ovie inicijativi sega }e bidattretiraninasledniotna~in:

INTERREG }e stane treta nova cel - Evropska teritorijalna sorabotka (vidi pogore), i toa zna~i poln strate{ki prioritet vo sledniot programski period so zgolemeni resursi od ERDF i mo`nost da se integriraat negovite fondovi so noviot Evropski sosedski i partnerski instrument (ENPI) za nadovre{ni me|ugrani~ni proekti.Aktivnostite pod programata URBAN }e bidat celosno integrirani vo regionalni programi. Osobeno regulativata ERDF }e vklu~i specifi~ni podgotovki za urbanata dimenzija i sli~no na EKUAL, sega{nite poliwa na dejstvuvawe na URBAN }e bidat me|u prioritetite na novite regionalni i nacionalni programi. Zemjite ~lenki imaat mo`nost da

•

•

•


predloàt specifi~ni aktivnosti vo specifi~ni oblasti vo ramkite na ovie programi.LEADER, kako takov, isto taka }e bide integriran vo drugite programi. Me|utoa, isto kako i EAGGF, }e prodolì da dejstvuva i odvoeno od strukturnite fondovi pod noviot Evropski zemjodelski fond za ruralen razvoj.EKUAL, isto taka }e is~ezne, me|utoa negovite principi }e se integriraat vo programite vo ramkite na novite tri celi.Aktivnostite vo ramkite na Inovativnite akcii }e stanat del od prioritetite na regionalnite i nacionalnite operativni programi.

4.2.2 STRUKTURNITE FONDOVI I KOHEZISKIOT FOND VO PERIODOT 2007-2013 GODINA

Kako rezultat na restruktuiraweto na fondovite, brojot nainstrumentitevo2007godina}esenamaliodpetnatri,dodekasodrìnatanacelite,istotaka,}esemodificira.Ottuka,zanoviotprogramskiperiod,dostapnistrukturnifondovise:

Evropskiot regionalen fond (ERDF);Evropskiot socijalen Fond (ESF).

TretiotfinansiskiinstrumentzakoheziskatapolitikanaEUeKoheziskiotfond.

4.2.2.1 Instrumenti

Evropski regionalen razvoen fond (ERDF)31

Sledej}i ja Lisabonskata i Gotenburgksata strategija zakonkurentnostiodr`livrazvojiznaej}idekaeneophodnodasenapraviracionalizacijairestruktuirawenakoheziskatapolitika,EvropskatakomisijavosvojotTretkoheziskiizve{tajgipredviduvasledniteglavniaktivnostikoi}ebidatsledeniprekupoddr{katanaERDFvoperiodot2007-2013godina:

Modernizacija i diverzifikacija na ekonomskite strukturi na zemjite ~lenki i regionite. Ova bara da se posveti posebno

31 Reg. br.1783/1999 na Evropskiot parlament i na Sovetot.

•

•

•

••

•


vnimanie na inovaciite, ekonomijata bazirana na znaewe i pretprijatijata i ja naglasuva neophodnosta od sozdavawe vrski me|u istraùva~kite instituti i industrijata, promoviraj}i go pristapot kon i koristeweto na ICT i podobruvawe na pristapot do finansii i znaewe;Pro{iruvawe i dogradba na osnovnata infrastruktura (transport, telekomunikacii, energetski mreì itn.);Za{tita na okolinata, osobeno pomagaj}i im na zemjite ~lenki vo usoglasuvaweto so zakonite na EU, poddr{ka na razvojot na ekoindustriite, rehabilitacija na industriskite zoni, spre~uvawe na rizicite, investirawe vo infrastruktura, pridones kon odr`liv ekonomski razvoj i promovirawe po~isti metodi na transport i obnovliva energija;Zajaknuvawe na nacionalnite i regionalnite kapaciteti, osobeno tie koi se odnesuvaat na upravuvaweto so fondovi.

Evropski socijalen fond (ESF)32

Tretiot koheziski izve{taj na Komisijata, isto taka,predviduva nova uloga za fondot na ESF, koj treba da staneglavniot finansiski instrument na Evropskata strategija zavrabotuvaweidaobezbedipoddr{kaza:

Podobruvawe na kvalitetot i dejstvuvaweto na instituciite na pazarot na trudot, obrazovanieto i sistemite za obuka, kako i na socijalnite uslugi;Pottiknuvawe na investiciite vo ~ove~ki kapital, podobruvawe na nivoata na obrazovanie, adaptirawe na ve{tinite na rabotnata sila i podobruvawe na ednakviot pristap do pazarot na trudot;Gradewe kapacitet na javnata administracija i so toa da se ohrabrat prilagoduvawata i promenite;Va`no e, isto taka, da se naglasi deka programite vo ramkite na ESF }e treba da gi imaat predvid i pra{awata okolu vrabotuvaweto koi sega se pokrivaat so programata EKUAL (inovacii, ovlastuvawa, partnerstva i transnacionalna sorabotka).

32 Reg. br.1784/1999 na Evropskiot parlament i Sovetot.

•

•

•

•

•

•

•


Upravuva~kioddelnaEvropskiotfondzaupravuvaweigaranciivozemjodelstvoto(EAGGF-Upravuva~kioddel)33iFinansiskiinstrumentzapomo{naribarstvoto(FIFG)34

Ovde e va`no da se naglasi deka ovie dva instrumenti nemave}e direktno da finansiraat niedna programa. EAGGF }estane Evropski zemjodelski fond za ruralen razvoj (EAFRD),instrumentcelosnooddelenodstrukturnitefondovi.

Koheziski fond

Komisijatavonejzinitepredlozizanovipravilazaperiodot2007-2013 godina planira pove}e da go integrira Koheziskiotfond vo strukturnite fondovi, dodeka kriteriumot zapodobnost(90%BNP)}eostaneiponatamu.Ottuka,poddr{kata}e bide pove}e bazirana na programi, ostavaj}i im pove}eodgovornostinaupravuva~kiteorganii}esepokrijatpove}eoblasti.

Op{togledano,voodnosnaodr`liviotrazvoj,pove}enaglasoksestavanagotenburgoviteprioriteti.Transevropskitemreìi ponatamu }e ostanat prioritetni, osobeno koga se rabotizaproektiodevropskiinteresiokolinskainfrastruktura.Drugi proekti koi }e se poddràt se: transportni programivo èlezni~kiot, pomorskiot i re~niot soobra}aj; odr`livgradski transport; i, investicii vo klu~nite poliwa naenergetskaefikasnostiobnovlivaenergija.

4.2.2.2 Celi

Imaj}i japredvidpotrebataodpove}enaso~eniintervenciiiposvetuvawekonlisabonskiteigotenburgskiteprioriteti,Komisijata, vo nejziniot Tret koheziski izve{taj, predloìpromeni vo celite na stukturnite fondovi, so cel da gopoednostavi sistemot i da go napravi potransparentet iefektiven. Za razlika od porano, sega celite se bazirani naprioritetnitemiigrupiranisevotrigrupi:

33 Reg. na Komisijata br.1257/1999.

34 Reg. na Komisijata br.1263/1999c.


Konvergencija - Poddr{ka na rastot i sozdavaweto rabotni mesta vo najmalku razvienite zemji ~lenki i regioni. Vo ramkite na ovaa cel, koheziskata politika }e celi kon promovirawe raste~ki uslovi i faktori koi }e vodat kon vistinska konvergencija. Strategiite treba da celat kon dolgoro~na konkurentnost i vrabotuvawe. Op{to gledano, ovaa cel }e soodvetstvuva so sega{nata cel 1 i so koheziskata cel i }e gi zadrì site nivni glavni karakteristiki, vklu~uvaj}i go i kreiteriumot za podobnost. Ottuka, pomalku razvienite zemji ~lenki i oblasti }e bidat podobni za koristewe na fondovite i novata cel }e gi opfati pove}eto novi ~lenki i nekoi drugi oblasti pod starata cel 1. Sepak, ovaa nova cel }e bide finansirana edinstveno preku ERDF, ESF i Koheziskiot fond, dodeka EAGGF i FIFG nema da postojat. Vo odnos na sredstvata koi }e bidat alocirani za ovaa cel, Komisijta predlaga alocirawe na 78,54% od vkupnite sredstva nameneti za strukturnite fondovi.

Ovde ERDF finansira aktivnosti povrzani so inovaciite i ekonomijata bazirana na znaewe. Ova opfa}a produktivni investicii i razvoj na potencijalot vo oblasti kako {to se uslugi za pretprijatijata, inovacii i I&R, pretpriemni{tvo, lokalna infrastruktura, informati~ko op{testvo i turizam. Isto taka, preku ERDF se poddrùvaat uslugi od op{t ekonomski interes koi se odnesuvaat na transportot, telekomunikaciite i energetskite mreì, kako i socijalnite mreì. Za{titata na okolinata i za{titata od rizici se, isto taka, prioritetni temi, imaj}i gi predvid pra{awata koi se odnesuvaat na zakonite vo EU, razvojot, rehabilitacijata, za{titata od rizici, ~istiot transport i efektivna energija. Od druga strana, fondot na ESF finansira aktivnosti povrzani so sistemite koi go poddrùvaat obrazovanieto, vrabotuvaweto i socijlata, na primer, jaknewe na instituciite na pazarot na trudot i razvoj na obrazovni sistemi i socijalni uslugi. Druga prioritetna oblast za ESF e ~ove~kiot kapital i snabduvaweto so rabotna sila. Ovde fokusot e na merki za obuka, pristap do pazarot na trudot i socijalnata vklu~enost.


Na krajot, so dvata instrumenti se obezbeduva poddr{ka za gradewe na institucionalen i administrativen kapacitet.

Regionalna konkurentnost i vrabotuvawe - Predviduvawe i promocija na promenite. Ovaa nova cel }e gi soedini sega{nite cel 2 i cel 3, no sè u{te }e se finansira i preku ESF i preku ERDF (spored predlogot na Komisijata, vkupnite sredstva za ovaa cel treba da dostignat 17,22% od vkupniot buxet). Site regioni koi ne spa|aat pod Konvergencijata, se podobni za finansirawe poradi faktot {to, iako tuka moè da spa|aat i bogati regioni, globalizacijata i dvièweto kon op{testvo bazirano na znaewe }e vlijae i vrz niv. Ova povtorno se reflektira na posvetuvaweto na Komisijata kon lisabonskite celi. Ovaa nova cel }e se bazira na dva vida programi:

Regionalni programi (finansirani preku ERDF), koi }e im pomognat na regionalnite vlasti da gi predvidat i pro-moviraat ekonomskite promeni vo industriskite, urban-ite i ruralnite oblasti, zajaknuvaj}i ja konkurentnosta. So ovaa programa osobeno se poddrùva sektorot na MSP, kako {to e pretpriemni{tvoto. Vo delot na pristapnosta, ERDF gi poddrùva sekundarnite mreì i pristapot do informati~ko op{testvo. Isto taka, se promoviraat i pra{awa povrzani so okolinata i spre~uvaweto rizici na sli~en na~in kako i vo prvata cel;

Operativni programi (finansirani preku ESF), koi }e im pomognat na lu|eto da gi predvidat i da se prilagodat na ekonomskite promeni vo linija so prioritetite na EES (Evropska strategija za vrabotuvawe), poddrùvaj}i gi politikite naso~eni kon potpolna vrabotenost, kvalitet i produktivnost na raobota i socijalna vklu~enost. Ottuka, glaven prioritet e prilagodlivosta na rabotnicite, koja se promovira preku strategii, kako {to se doìvotnoto u~ewe i obuka vo samata kompanija. Potoa, se poddrùvaat marginaliziranite lu|e preku merki za sodavawe aktivni strategii za rabotniot sta`, zgolemuvawe na u~estvoto na ènite, zgolemuvawe na potencijalot za vrabotuvawe, pristap i vklu~uvawe na hendikepiranite, emigrantite i etni~kite malcinstva.

•

»

»


Evropska teritorijalna sorabotka - Promovirawe harmoni-~en i balansiran razvoj na Unijata. Ovaa nova cel glavno }e se gradi na iskustvoto od sega{nata inicijativa INTERREG, so cel da ja poddrì harmoni~nata i ednakvata integracija na teritorijata na Unijata preku sorabotka na pra{awa koi se zna~ajni za Zaednicata na me|ugrani~no, transnacionalno i vnatreregionalno nivo. Ovaa cel }e se finansira isklu~ivo preku ERDF. Aktivnostite vo ramkite na ovaa cel }e se foku-siraat na integrirani programi naso~eni kon sprovedu-vawe na prioritetite na Zaednicata povrzani so lisabon-skata agenda i agendata od Gotenburg. Sredstvata nameneti za ovaa cel }e dostignat do 3,94% od vkupniot buxet. Podobni regioni, vo princip, se site regioni pokraj nadvore{nite i vnatre{nite granici (kontinentalni i pomorski) i celta e da se najdat zaedni~ki re{enija za zaedni~kite problemi me|u sosednite vlasti vo oblasti kako {to se gradskiot, ruralniot i krajbre`niot razvoj, ekonomski teodnosi i vmreùvaweto na MSP.

Trebadasespomnedekastaratacel3kakotakvanemadapostoi,me|utoanekoiodprincipitepromoviranivoramkitenataacel}esereflektiraatinanoviteceliprekuaktivnostitenaESF.Isto taka, pri pi{uvaweto na nacionalnite strategii zaprogramskiot period 2007-2013 godina treba da se imapredvid Strate{kiot prira~nik na Zaednicata. Isto taka,postoi korisen pokazatel za GO koi baraat da identifikuvatpospecifi~ni prioritetni oblasti vo noviot programskiperiod.Vopredlog-dokumentot[CoM(2005)0299],Komisijatagiidentifikuvasledniteupatstva:

Evropa i nejzinite regioni da se napravat poprivle~ni mes-ta za investirawe i rabota (transportna infrastruktura; za{tita na okolinata i rast; upotreba na tradicionalnite izvori na energija);Podobruvawe na znaeweto i inovaciite za rast (inves-ticii vo R&D; inovacii i pretpriemni{tvo; informati~ko op{testvo; pristap do finansii);Pove}e i podobri rabotni mesta (pove}e vraboteni lu|e; sistemi za socijalna za{tita; prilagodlivost na vrabotenite i pazartot na trudot; ~ove~ki kapital; administrativen kapacitet; zdrava rabotna sila).

•

•

•

•


4.2.3 EVOLUCIJA NA INSTRUMENTITE I CELITE

Slednatatabela jasumiraevolucijatanarazli~niteinstru-mentiiceli,kako{tosepredvideniodKomisijata.

EVOLUCIJA NA INSTRUMENTITE I CELITE

2000-2006 2007-20013

CELI FINANSISKI INSTRUMENTI

CELI FINANSISKI INSTRUMENTI

Koheziski fond Koheziski fond Konvergencija i konkurentnost

Koheziski fond, ERDF

Cel 1 ERDF, ESF, EAGGF-Upravu-vawe, FIFG

Regionalna konkurentnost i vrabotuvawe

ERDF, ESF

Cel 2 ERDF, ESF Evropska terito-rijalna sorabotka

ERDF

Cel 3 ESF

INTERREG ERDF

URBAN ERDF

EKUAL ESF

LEADER + EAGGF-Upravu-vawe

Ruralen razvoj i restruktuirawe

EAGGF-Upravu-vawe, FIFG

9 celi 6 instrumenti 3 celi 3 instrumenti

Izvor: Evropska komisija “Tret koheziski izve{taj: Novo partnerstvo za kohezija”, mart 2004 g.


Nadvore{ni buxetski stavki

Evropskata komisija alocira sredstva za razli~ni oblasti izasekojaodnivdavaspecifi~nabuxetskastavka.Podsekojabuxetskastavka}eimaposebnibarawaiuslovizapodobnitekandidati.Ovieusloviibarawasenapi{anivosekojpovikzapodnesuvawepredlozi.Informaciizapovicitezapodnesuvawepredlozi moàt da se dobijat od veb-stranicata na Evropai od delegaciite na Evropskata komisija vo tvojata zemja iliregion. Ve molime posetete ja veb-stranicata: http://europa.eu.int/comm/external_relations/delegations/intro/web.htm za dadoibetespisoknadelegacii.

Za da se dade pregled na dostapnite fondovi vo sekojaoblast, podolu e spisokot so buxetski stavki za nadvore{nofinansirawesosumitealociranizasekojabuxetskastavka.

5.1 LISTA NA BUXETSKI STAVKI

NADVORE[NI ODNOSI (OBLAST 19)

Programa za tehni~ka i finansiska pomo{ za treti zemji vo oblasta na emigracijata i azilot (19 02 03) 44,35 mil. evra

GLAVA 5


U~estvo na Zaednicata vo aktivnosti koi se odnesuvaat na protivpe{adiski mini (19 02 04) 16,80 mil. evraBrz mehanizam na dejstvuvawe (19 02 05) 32,06 mil. evraPoddr{ka za `rtvite od zloupotreba na ~ovekovite prava (19 04 02) 7,00 mil. evraRazvoj i konsolidacija na demokratijata i vladeewe na pravoto - Po~ituvawe na ~ovekovite prava i osnovnite slobodi (19 04 03) 105,41 mil. evraPoddr{ka na aktivnostite na me|unarodnite krivi~ni tribunali i Me|unarodniot krivi~en sud (19 04 04) 7,00 mil. evraPodgotvitelna aktivnost za vospostavuvawe mreà za spre~uvawe konflikti (19 04 05) 1,50 mil. evraPomo{ za rehabilitacija i rekonstrukcija na Irak (19 08 07) 200,00 mil. evraRehabilitacija i rekonstrukcija vo Mediteranot i na Sredniot Istok (19 08 05) n.o.Finansiska i tehni~ka sorabotka so zemjite vo razvoj od Latinska Amerika(19 09 01) 213,11 mil. evraPoliti~ka, ekonomska i kulturna sorabotka so zemjite vo razvoj od Latinska Amerika (19 09 02) 84,00 mil. evraPomo{ za isteranite lu|e vo zemjite od Latinska Amerika (19 09 03) 21,00 mil. evraOperacii za rehabilitacija i rekonstrukcija vo zemjite vo razvoj na Latinska Amerika (19 09 04) n.o.Finansiska i tehni~ka sorabotka so aziskite zemji vo razvoj (19 10 01) 331,87 mil. evraPoliti~ka, ekonomska i kulturna sorabotka so aziskite zemji vo razvoj (19 10 02) 91,00 mil. evraPomo{ za isteranite lu|e vo aziskite zemji (19 10 03) 28,00 mil. evra


Operacii za rehabilitacija i rekonstrukcija vo aziskite zemji vo razvoj (19 10 04) 180,00 mil. evraPomo{ za rehabilitacija i rekonstrukcija na Avganistan (19 10 06) 183,00 mil. evraPridones za me|unarodnite aktivnosti za za{tita na okolinata - zemjite vo razvoj, UNFCCC i Protokolot od Kjoto (07 02 01) 8,09 mil. evra

RAZVOJ I ODNOSI SO ZEMJITE NA ACP (Oblast 21)

Pridones na Zaednicata kon {emi koi se odesuvaat na zemjite vo razvoj realizirani od GO (21 02 03) 210,00 mil. evraOkolinata vo zemjite vo razvoj (21 02 05) 56,61 mil. evraPromovirawe rodova ednakovst vo zemjite vo razvoj (21 02 06) 2,83 mil. evraDecentralizirana sorabotka (21 02 13) n.o.Pomo{ za bolestite povrzani so siroma{tija (HIV/SIDA, malarija i tuberkuloza) vo zemjite vo razvoj (21 02 07 02) 76,06 mil. evraPomo{ za reproduktivnata zdravstvena grià (21 02 07 03) 19,49 mil. evraPodgotvitelna aktivnost za pomo{ za bolesti povrzani so siroma{tija vo zemjite vo razvoj, kade ne spa|aat HIV/SIDA, malarija i tuberkuloza (21 02 07 04) 10,00 mil. evraItna pomo{ -dràvi na ACP (21 03 07) n.o.Pomo{ za begalcite - dràvi na ACP (21 03 08) n.o.Evropska programa za rekonstrukcija i razvoj (EPRD) vo Ju`na Afrika (21 03 17) 132,76 mil. evraProizvodi sobrani pod Konvencijata za pomo{ vo hrana (21 02 01) 128,47 mil. evra


Druga pomo{ vo forma na proizvodi, poddrùvaj}i operacii i transport, distribucija i merki za nabquduvawe na sproveduvaweto (21 02 02) 285,35 mil. evraRehabilitacija i rekonstrukcija vo zemjite vo razvoj, osobeno vo dràvite na ACP (21 03 20) n.o.

HUMANITARNA POMO[ (Oblast 23)

Pomo{, vklu~uvaj}i itna pomo{ vo hrana za da im se pomogne na lu|eto vo zemjite vo razvoj i drugi treti zemji pogodeni od katastrofi ili seriozni krizi (23 02 01) 470,42 mil. evraOoperativna poddr{ka i podgotvenost za katastrofi (23 02 02) 19,00 mil. evra

5.2 FINANSIRAWE NA PROGRAMITE

5.2.1 OP[TI INFORMACII ZA FINANSIRAWETO NA PROGRAMITE

So cel da se vklu~ite vo programite finansirani od strananaEvropskatakomisijapotrebnoedasenabquduvaatpoviciteza podnesuvawe predlozi koi se objavuvaat od Komisijata.PovicitezapredlozisepokaniodstrananaEvropskatakomisijado zainteresiranite podobni strani da napravat predlog-proekti koi se vo linija so barawata i uslovite izneseni vooviepokani.

Povicite za podnesuvawe predlozi za grantovi i tenderi zanadvore{ni programi moàt da se najdat na veb-stranicatana EuropeAid: http://www.europa.eu.int/comm/europeaid/cgi/frame12.pl

Tie,istotaka,seobjavuvaatvoSlu`beniotvesniknaEvropskatazaednica(OJ),kojedostapennainternetna:http://www.europa.eu.int/eur-lex/en/index.html


Isto taka korisen e prakti~niot vodi~ za procedurite zadogovori finansirani od generalniot buxet na evropskitezaednicivokontekstnanadvore{niteaktivnosti,kojedostapenna: http://europa.eu.int/comm/europeaid/tender/gestion/pg/npg_en.doc(delotzagrantovipo~nuvanastranicata155)

Vemolimeimajtenaumdekapove}etoodnadvore{nitebuxetskistavki vklu~uvaat samo kontakt-informacii od EuropeAid.Me|utoa,akosakateinformaciizaceliteprogrami,kontaktitemoètedaginajdetevoGDzarazvojilizanadvore{niodnosi.Lu|eto vo EuropeAid }e bidat vo mo`nost da ve naso~at konbaranitekontakti.

5.2.2 PROGRAMI VO TEMATSKI KATEGORII

5.2.2.1 Pomo{ vo hrana i operaciii za poddr{ka

21 02 01 - Proizvodi mobilizirani so Konvencijata za pomo{ vo hrana21 02 02 - Druga pomo{ vo forma na proizvodi, operacii za poddr{ka, sistemi za rano predupreduvawe, distribucija, transport i merki za nabquduvawe na sproveduvaweto

Alociran buxet:128,47i285,35milioni

So Regulativata (1292/96) od 1996 godina, koja gi integrirapomo{ta vo hrana i bezbednosta na hranata vo globalniterazvojnisorabotki,sestavaposebennaglasoknaaktivnostitekoipromoviraatdolgoro~nabezbednostnahranata.Pove}eodpolovinaodsredstvataobezbedeniodKomisijatavoovaaoblastsedavaatdirektnonanacionalnitevladi.Me|utoa,Komisijataisto taka poddrùva specifi~ni organizacii i programipreku indirektna pomo{. [to se odnesuva na distribucijatanapomo{tavohrana,SvetskataprogramazahranaVFP(WFP)e privilegiran partner na Komisijata. Drugi organizaciikoi imaat korist od indirektnata pomo{ na Zaednicata seOrganizacijatazahranaizemjodelstvonaObedinetitenacii


FAO (FAo) i Agencijata za pomo{ i rabota pri ObedinetitenaciiUNRVA(UNRWA),kakoievropskiteGO.

EuronAid e evropska mreà na GO i zaedni~ki partner naKomisijata i taa upravuva so raspredelbata na pomo{tavo hrana dodelena od Komisijata na GO so proekti prekuProgramata za pomo{ vo hrana i bezbednost na hranata.Osven {to go facilitira sproveduvaweto na proektite, ovaamreà,istotaka,gopromoviradijalogotzapomo{vohranai poddrùva politiki se relevantni u~esnici. Uslugite naEuronAiddostapniseizaGO{tose~lenkiizatie{tonese.Dopolnitelno, finansiski sredstva vo priblièn iznos od60milionievragodi{nosealociraatzaproektinaGOkoigitretiraatproblemitenanebezbednatahrana.

Programata za pomo{ vo hrana i bezbednost na hranata celikonsozdavawepodobrenaiodr`livabezbednostnahranatananacionalnoiregionalnonivo,posvetuvaj}iposebnovnimanienaranlivitegrupi.Drugiglavnicelisedasepodobripristapotdosnabduvawetsohranavosituaciinapostojandeficitivoitnislu~aiigeneralnodogopoddrìbalansiraniotsocijaleniekonomskirazvojnaovapole.

Sredstvasedostapnizaproektivosledniteoblasti:Hrana @ito ili ìtni proizvodi vo forma na seme tamu kade

{to e soodvetno; Mleko vo prav; rastitelno maslo i {e}er; Drugi proizvodi, kako {to se zelen~uk, riba, proteinski

pe~iva, seme itn.Operacii za poddr{ka na bezbednosta na hranata;Sistemi za rano predupreduvawe i programi za skladi-rawe.

Fleksibilnosta pri godi{niot proces na izbor ostanuvagolema.Preddasedostavipredlog,strogoseprepora~uvadakontaktirate so lokalnata delegacija na EK, da diskutiratezava{iotproektsosovetnikotzapra{awaokolubezbednostana hranata so cel da doznaete dali va{iot proekt e podobenza finansirawe. Lokalnata delegacija }e bide vklu~ena vo

•»

»»

••


procesotnaizbor.Zakontkakt-detalizalokalnitedelegacii,proveretena:http://www.europa.eu.int/comm/external_relations/delegations/intro/web.htm.

Kontakt: EuronAid P.o.Box12 NL-2501CA,TheHague,Netherlands Tel.+31703305757 Faks+31703641701 E-po{[email protected]

Veb-stranica:http://www.euronaid.net

5.2.2.2 Itna humanitarna pomo{

19 02 05 - Mehanizam za brzo deluvawe

Alociran buxet:32,06milioni

Finansiraweto preku Mehanizmot za brzo dejstvuvawe PPM(RRM)eenaso~enokonbrzidejstvuvawavosituaciinakriziili krizi vo razvoj, situacii koi pretstavuvaat zakana zazakonot ili bezbednosta na lu|eto i situacii kade postoizakana da eskaliraat vo vooruèn konflikt ili moàt da jadestabiliziraatzemjata.Celtaeza{titailivospostavuvaweuslovivokoipomo{taipolitikitezasorabotkaiprogramitemoàtsoodvetnodasesprovedatinivnitecelisoodvetnodasepostignat.

Ovaa buxetska stavka posebno e nameneta za pokrivaweaktivnosti od gra|anska priroda naso~eni kon re{avawekriznisituaciivorazvojiserioznizakaniilimo`nostizazapo~nuvawekonflikti.PPMnefinansirahumanitarnapomo{ili operacii tamu kade se dostapni drugite instrumenti naEK.Vremetraewetonacelitenetrebadabidepodolgood{estmeseci.


Partnerite vo sproveduvaweto moàt da gi vklu~at vlastiteodzemjite~lenkiiliodzemjitekorisniciinivniteagencii,regionalni ili me|unarodni organizacii i nivnite agencii,GO, javni ili privatni operatori i indivdualni organizaciiilioperatorikoiimaatsoodvetnaspecijaliziranaekspertizaiiskustvo.

Kontakt: MsChristinegRAU(FinanceandContractsofficer/ProjectManager)

Directorate-generalExternalRelations CFSPandRRM:ProgrammeManagement-A3 B-1049Brussels Tel.+3222955716 Faks+3222950580 E-po{[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/external_relations/cpcm/rrm/index.htm

23 02 01 - Pomo{, vklu~uvaj}i itna pomo{ vo hrana, da im se pomogne na ìtelite na zemjite vo razvoj i drugi treti zemji pogodeni od katastrofi i seriozni krizi


Ovaa buxetska stavka se administrira od Direkcijata -Generalna humanitarna pomo{ (ECHO). Sredstvata od ovaaprogramasekoristatzapomo{,za{titanahranataioperaciizaitnapomo{vohranazalu|etovozemjitevorazvoj.Vodatae nov horizontalen prioritet - drugite prioriteni oblastiserazlikuvaatsporedgeografskataoblast(zaova,proveretejastrategijatazapomo{naECHO ,dostapnana:http://europa.eu.int/comm/echo/pdf_files/strategy/2006/strat_2006_en.pdf).Zemjitevorazvoj,vklu~uvaj}igitukaizemjitenaACP(Afrika,KaribiteiPacifikot),Azija,LatinskaAmerikaidrugitretizemjikoisesoo~uvaatsoprirodnikatastrofiilikatastrofipri~ineti od ~ovekot. Pomo{ta }e se obezbedi kolku {to }etrae kriznata situacija i ECHO }e prodolì da posvetuva


posebnovnimanienazaboravenitekriziipotrebi.Istotaka,finansiski sredstva se dostapni i za oprema ili proizvodikoimoèdabidatpotrebnizadaseobezbeditakvapomo{,naprimer, gradewe domovi ili za{titni centri za zasegnatitegrupiirekonstrukcijanainfrastrukturataiobjketite.Istotaka, moè da pokrie i drugi tro{oci direktno povrzani sosproveduvawetonaitnitehumanitarnioperacii.

Operacijazaitnapomo{moèdaseotpo~nenanekolkuna~ini:odstrananaGOkojaimapartnerskidogovorsoECHO,odzemja~lenkailizemja{tonee~lenkailiodsamataECHO.Preddasepodnesepredlog,GOmoradapotpi{eramkovenpartnerskidogovorsoECHO(vidihttp://europa.eu.int/comm/echo/partners/fpa_ngos_en.htm). Imaj}i ja predvid prirodata na rabotatakoja se finansira, vremeto na sproveduvawe na proektot odpodnesuvawe predlog do kompletirawe na proektot moè dabide mnogu kratko. Generalno, proektite ne treba da traatpove}e od {est meseci. Voobi~aeno ECHO obezbeduva 100% odfinansiskitesredstva.

Kontakt: Kontaktirajtesolicetoodgovornozazemjata/regionot.Detalizakontaktmoèdasenajdatna:http://europa.eu.int/comm/echo/presentation/staff_echo1_en.htm

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/echo/(op{to)http://europa.eu.int/comm/echo/partners/index_en.htm(upatstva)

21 03 07 - Itna pomo{ - dràvi na AKP ( Itna pomo{ spored Dogovorot od Kotonua - ~len 72)

Alociran buxet:n.o.

Ovaabuxetskastavkapokrivaitnapomo{zadràvitenaAKPkoisesoo~uvaatsoseriozniekonomskiisocijalnikrizikakorezultatnaprirodnikatastrofiilivonrednisituaciikoiimaatsli~enefekt.Pomo{tatrebadabidefleksibilna (naprimer, snabduvawe so razli~ni vidovi pomo{ni dobra i


uslugi zavisno od uslovite) i bidej}i celta na itnata pomo{edagiispolniitnitepotrebi,taatrebadabidebrzailesnodostapna.Istotaka,moèdaseupotrebisocelstrukturiteioprematadabidatoperativniividlivi.

^lenot72voDogovorotodKotonuaeodgovornostnaECHO,kojae nadle`na za site itni operacii na Evropskata komisija vozemjitevorazvoj.Predloziteserazlgeduvatvosoglasnostsogodi{nata strategija ne ECHO i kako odgovor na nekoja itnasituacija.

Soceldaobezbedidekaaktivnostitesesproveduvaatbezdolgizadocnuvawa, Komisijata gi postavila slednite pravila: (1)sredstvataobezbednipoditnatapomo{morapotpolnodabidatposveteni i isplateni i aktivnosta da bide zavr{ena vo rokod 180denaodpotpi{uvawetonadogovoritezasproveduvawe(osven ako ne e dogovoreno poinaku); (2) ako isplatata ne ecelosnonapravenavorokotpredvidensozaedni~kidogovor,razlikatatrebadasevrativospecijalnaalociranabuxetskastavka; (3) detalnite pravila za sproveduvawe i alokacijatreba da bidat predmet na itni i ednostavni proceduri; (4)sredstvatamoàtdasekoristatzaretroaktivnofinansirawenaitniaktivnostiprezemenioddràviteodAKP.

Kontakt: MrSimonHoRNER(HeadofUnit) Directorate-generalHumanitarianAid InformationandCommunication-Unit7 B-1049Brussels Tel.+3222992996

E-po{[email protected],[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/echo/index_en.htm(op{to)http://europa.eu.int/comm/echo/partners/index_en.htm(upatstva)


23 02 02 - Operativna poddr{ka i podgotvenost za katastrofi


Programata DIPECHO (ECHO - Podgotvenost za katastrofi) ebazirananaidejatakojaseodnesuvanaefektot{togoimaatprirodnite katastrofi vrz zemjite vo razvoj od ekonomskiaspekt i zagubata na ìvoti. Podgotvenosta za katastrofi iprevencijataseintegralnidelovinahumanitarnatapomo{.

Merkite, kako {to se vospostavuvawe sistemi za rano pred-upreduvawe, organizirawe spasuva~ki sili preku obuka nainstruktori i jaknewe na instituciite i organizaciite sefinansiraat preku DIPECHO. Glavnata cel e da se izgradilokalenkapacitetzadejstvuvawesocelzasegnatitezaednicida se podgotvat za idni katastrofi. [to se odnesuva napreventivata,ECHOfinansiramaliinfrastrukturniproektiso namera ova da se sledi od lokalnite zaednici i vladi soproekti od pogolemi razmeri. Od geografski aspekt, ECHOpoddrùvaproektivoregioninajmnogupogodeniodkatastrofi:Ju`naiJugoisto~naAzija,CentralnaAzija,CentralnaAmerika,andskiotregioniKaribite.SekojregionpokriensoprogramataDIPECHO ima sopstveni povici za predlozi. Evropskite GO,me|unarodnite organizacii i specijaliziranite agencii nazemjite~lenkimoàtdapodnesatpredlozivoramkitenaovaabuxetskastavka.

Kontakt: MrHermannSPITZ(DeputeHeadofUnitandDesk)ECHo1-African,CaribbeanandPacific,DIPECHo

Tel.+3222959932E-po{[email protected](op{tiinformacii),[email protected]

MissBeatriceMIEgEECHo3-Asia,CentralandSouthAmerica(TeamLeader),DIPECHo

Tel.+3222962241E-po{[email protected](op{tiinformacii),[email protected]


Veb-stranica: http://europa.eu.int/comm/echo/field/dipecho/index_en.htm(op{to)http://europa.eu.int/comm/echo/whatsnew/calls_en.htm(povicizatenderi)

5.2.2.3 Begalci

19 10 03 - Pomo{ za raselenite lu|e vo aziskite dràvi19 09 03 - Pomo{ za raselenite lu|e vo zemjite od Latinska Amerika


GlavnatacelnaRegulativata2130/2001naSovetot(prodolènado31.12.2006g.soRegulativata 107/2005)edaobezbedipomo{zaraselenitelica,begalciteidrugiteproteranilu|esoceltiedastanatnezavisni.Pomo{tazaproteranitelu|e(AUP)impomaga na niv da se naselat povtorno ili integriraat prekuzemjodelstvo, odgleduvawe stoka, ribarstvo, postavuvawekreditensystemiobezbeduvaweosnovnoobrazovanie,pristojnozdravstvoiinfrastrukturazaodrùvawehigiena.

Korisnicinaovaabuxetskastavkase:Begalcite, raselenite lica, povratnici i demobilizirani vojnici i drugi grupi na lu|e koi ja ostavile nivnata dràva ili ìveali{ta poradi vojni, nedostig na sigurnost ili poradi drugi krizi i konflikti pri~ineti od ~ovekot; Lokalnata populacija vo nivnite zemji, dokolku resursite na nivnata zaednica se koristat za pomagawe i prifa}awe na raselenite lica.

Stavkata, isto taka, pokriva merki koi go pravat opstanokotvozmoèn, vra}awe na begalcite i obrazovanie za decatapogodeni od vojni ili prirodni katastrofi. Isto takasredstvatamoàtdaseiskoristatzapomo{prispre~uvawenapremestuvawetonapopulacijata.

•

•


Partnerite koi se podobni za koristewe na sredstvata odovaa programa se regionalni ili me|unarodni organizacii,kako {to se agenciite na ON, GO, lokalni vlasti i slu`benitela,primarniorganizacii, javniiprivatniinstituciiilioperatori.Intervneciitetrebadasefinansiraatzaedni~kiso GO i so me|unarodni organizacii. Pridonesot od stranana organizaciite se razlikuva spored nivnite finansiskimo`nosti i prirodata na proektot. Pod odredeni uslovi,na primer ako partner e GO ili organizacija od zaednicata,kofinansiraweto moè da bide i vo natura. Finansirawetoevoformanagrant.Prose~nopridonesotnaEKeme|u75%i100%.

Maksimalnotovremetraewenaproektote24meseci.Poviciteza tenderi se otvoreni so ednakvi uslovi za site pravni ifizi~kilicaodzemjite~lenkiizemjitekorisnici.

Kontakt: MissValerieRAMET(InternationalAid/CooperationAssistant)geographicalcoordinationandsupervision-Asia;CentralAsia

AIDCoUnitD1-DeskUprootedPeople Tel.+3222987517 Faks+3222998184 E-po{[email protected]

MissM.SANCHEZgIL-CEPEDA(ProgrammeManager)geographicalcoordinationandsupervision-LatinAmerica

AIDCoUnitB1 Tel.+3222986712 Faks+3222999837 E-po{[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/external_relations/upp/intro/index.htm


21 03 08 - Pomo{ za begalcite za dràvite od AKP (~len 72 - Dogovorot od Kotonua)

Alociran buxet:n.o.

^lenot72obezbeduvapomo{zazemjiteodAKPkoitrebadagizadovolatitnitepotrebinabegalciteilipovratnicite,akojanesepokrivaoditnatapomo{.Ottukaovoj~lenseodnesuvakoga,naprimer,imamereintegracijapokonfliktiliprirodnakatastrofa.Pomo{takojaseobezbeduvapokrivasproveduvawedolgoro~niproektiiprogramikoipoddrùvaatreintegracijana begalci i raseleni lica. Sepak, pred da se sprovedeprogramata neophodno e da se zemat predvid site faktorikoivodatdopreselbanalu|etoiosobenoebitnodesezematpredvid èlbite na zasegnatata populacija i odgovornostitenavladatavozadovoluvawenapotrebitenasvoitelu|e.

Ako proektite ja naglasuvaat razvojnata komponenta,vozmo`noedasekoristiovaapomo{zaednosonacionalniteindikativni programi na zasegnatite zemji. Ovoj vid pomo{trebadaseadministriraisproveduvaprekuprocedurikoiostavaat prostor za fleksibilnost i brzo dejstvuvawe kogatoa e potrebno. Treba da se posveti posebno vnimanie nanajefektivnitena~ininaobezbeduvawepomo{zazasegnatatapopulacija.Uslovitenapla}aweisproveduvaweserazlikuvaatodslu~ajvoslu~aj.Istotaka,postoimo`nostapomo{tadasesproveduvasodrugispecijaliziraniorganizacii,kako{toseObedinetitenaciiiliKomisijatadirektno.

Kontakt: MrJoseLuisTRIMINoPEREZgeographicalcoordinationandsupervisionforACPs

AIDCo-C1 Tel.+3222990823 Faks+3222996191

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/external_relations/delegations/intro/web.htm


5.2.2.4 Migracija

19 02 03 - Programa za tehni~ka i finansiska pomo{ na tretite zemji vo oblastite na migracija i azil


Preku ovaa programa se finansiraat proekti povrzani somigracijataiazilotvopartnerstvosozemjiteodkadepoteknuvaatitranzitnitezemjisoceldagipoddrìnaporitenaoviezemjidaupravuvaatsomigracijatanapoefektivenna~in.Prioritetprifinansiraweto}eimaattiezemjiiregionizakoiSovetotusvoilakciskiplanovinapraveniodRabotnatagrupazaazilimigracija,poduslovoviezemjiiregionidaimaatodredenonivonagarantiranastabilnost.Voramkitenaovaaprogramapostojat specifi~ni merki za ograni~uvawe na migracijata(borba protiv ilegalnata migracija, informativni kampawiokoluposlediciteodilegalnotovleguvaweirabotewevoEU),koi}ebidatkombiniranisomerkizajaknewenademokratijataivladeewetonazakonot.

Kontakt: MsNicolaANNECCHINo(HeadofUnit) Directorate-generalJusticeandHomeAffairs ImmigrationandAsylum-B2 Tel.+3222961870 Faks+3222998053 E-po{[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/europeaid/projects/migrations/index_en.htm


5.2.2.5 Rehabilitacija i rekonstrukcija

Generalno, slednite zemji/regioni moàt da gi iskoristat sredstvata od rehabilitacija i rekonstrukcija spored Regulativata 2258/96 na Sovetot: afrikanskite, karipskite i pacifi~kite zemji, mediteranskite zemji, zemjite od Latinska Amerika i Azija i zemjite vo razvoj od Kavkaz i Centralna Azija.

19 09 04 - Rehabilitacija i rekonstrukcija vo zemjite vo razvoj vo Latinska Amerika19 10 04 - Rehabilitacija i rekonstrukcija vo zemjite vo razvoj vo Azija

Alociran buxet:n.o.i180,00milioni

Ovie buxetski stavki se naso~eni kon rehabilitacija irekonstrukcija vo zemjite vo razvoj vo Latinska Amerika ivo Azija, koi pretrpele seriozni {teti od vojni, gra|anskikonflikti ili prirodni katastrofi. Rekonstrukcijata naregionitepogodeniodcunamitoimaposebenstatus.Generalno,operaciite celat kon povtornoto vospostavuvawe rabotnaekonomija i institucionalni kapaciteti i zadovoluvawe napotrebite na pogodenata populacija kako celina. Operaciitetrebadaimaatmaksimalnovremetraeeweod24meseci,me|utoaprednostimsedavanakratkoro~niteproekti.Aktivnostitekoisepokrivaatvklu~uvaat:

Povtorno zapo~nuvawe dolgoro~no proizvodstvo i rehabil-itacija na osnovnata infrastruktura;Restavracija na institucionalnite kapaciteti potrebni vo rehabilitaciskiot period;Socijalna integracija, osobeno na begalcite, raselenite lica i demobiliziranite sili;Zadovoluvawe na potrebite na decata, osobeno rehabilitac-ija na decata pogodeni od vojnite, vklu~uvaj}i gi tuka i de-cata vojnici;Poddr{ka na ènite i organizaciite na ènite vo namalu-vaweto na rodovite razliki vo op{testvoto.

•

•

•

•

•


Podobni partneri za sorabotka i finansiska poddr{kase regionalni i me|unarodni organizacii, GO, nacionalnii lokalni vlasti i agencii, organizacii na zaednicite,institutiijavniiprivatnioperatori.Aktivnostitetrebadagopoddràtu~estvotonalokalnitekorisnicinasekoenivonadonesuvaweodlukiizavremenasproveduvawetonaproektite.Pri ocenka na proektite }e se ima rpedvid: efektivnostana operaciite; kulturnite, socijalnite, rodovite aspekti iaspektite na okolinata; institucionalniot razvoj neophodenza postignuvawe na proektnite celi; i, iskustvoto zdobienovosli~niaktivnosti.SporedRegulativata2258/96naSovetot,pridonesotnapartneritezavisiodnivniotfinansiskistatusiprirodatanaproektot.

Kontakt: MrFernandoCARDESAgARCIA(Director) EuropeAid-DirectorateB,LatinAmerica Tel.+3222992329 Faks+3222961868

MrErichWilhelmMULLER(Director) EuropeAid-DirectorateD,AsiaandCentralAsia Tel.+3222990775 Faks+3222961430

19 08 05 - Rehabilitacija i rekonstrukcija vo Mediteranot i na Sredniot Istok

Alociran buxet:n.o.

Ovieproektipokrivaatsli~niaktivnostisotieodLatinskaAmerika i od Azija i sproveduvaat merki za inicirawe zavra}awevonormalenìvotnalu|etovomediteranskitezemjiivopartnerskitezemjinaIsto~naEvropainaCentralnaAzijapokriznitesituaciinastanatiodvojni,gra|anskikonfliktiiliprirodnikatastrofi.

Kontakt: MrAngeloBAgLIogeographicalcoordinationandsupervisionfortheMediterraneanandMiddleEast

EuropeAid-A2


Tel.+3222957276 Faks+3222965336 E-po{[email protected]

21 03 20 - Rehabilitacija i rekonstrukcija vo zemjite vo razvoj, osobeno vo zemjite od AKP

Alociran buxet:n.o.

Ovaa buxetska stavka celi kon inicirawe na vra}awe vonormalenìvotnalu|etovozemjitevorazvoj,osobenozemjiteodAKP,ponastanatiprirodnikatastrofi,nasilnikonfliktiilidrugikrizi.Aktivnostitekoisepokrivaatvklu~uvaat:

Povtorno zapo~nuvawe so dolgoro~no proizvodstvo;Rehabilitcija na osnovnata infrastruktura, vklu~uvaj}i otstranuvawe postaveni mini;Gra|ansko pomiruvawe vo op{testvata kade se slu~ile nasilni konflikti;Socijalna reintegrazija, osobeno na begalcite, raselenite lica i demobiliziranite sili;Obnovuvawe na institucionalnite kapaciteti potrebni vo rehabilitaciskiot proces;Zadovoluvawe na potrebite na decata, osobeno rehabilitacija na decata pogodeni od vojni, opfa}aj}i gi i decata vojnici (isto taka pokriva i obrazovanie za decata pogodeni od vojni ili prirodni katastrofi);Podigawe na svesta okolu opasnostite nastanati od prirodni katastrofi;Poddr{ka za hendikepiranite lica i nivnite organizacii.

Ovie aktivnosti posebno pokrivaat programi i proektisprovedeniodgra|anskirazvojniorganizaciiiorganizaciinagra|anskotoop{testvoiseohrabruvau~estvotonalokalnotonaselenie vo sekoe nivo na donesuvawe odluki i za vreme nasproveduvaweto.

Kontakt: MsLuanaCATTARUZZAgeographicalcoordinationandsupervisionforACPs

EuropeAid-C2

••

•

•

•

•

•

•


Tel.+3222959075 Faks+3222987200 E-po{[email protected]

19 08 07 - Pomo{ za rehabilitacija i rekonstrukcija na Irak


Oviefondovisenaso~enikonprocesotnarekonstrukcijanaIrakzapoddr{kanaoblastikako{tosegradewekapacitetiiinstitucii,sozdavawesocijalnoobezbedenamreà,zdravstvo,voda i sanitacija, obrazovanie, vrabotuvawe, kako i jaknewenagra|anskotoop{testvoiza{titaipromocijana~ovekovitepravaidemokratijata.Proektitemoàtdasepoddràtisosredstva od drugite stavki, kade spa|aat 23 02 (humanitarnapomo{),210201i210202(pomo{vohranaioperaciizapoddr{ka),1904(~ovekovipravaidemokratizacija)i190205(mehanizamza brzo dejstvuvawe). Parite glavno se distribuiraat prekuFondotzame|unarodnarekonstrukcijanaIrak,upravuvanodObedinetitenaciiiodSvetskatabanka.

Kontakt: MsPatriciaLLoMBARTCUSSAC(DeputyHeadofUnit) Directorate-generalExternalRelations-F2 gulfcountries,Iran,IraqandYemen Tel.+3222990964 Faks+3222966611

19 10 06 - Pomo{ za rehabilitacija i rekonstrukcija na Avganistan

Alociran buxet:183,00miloni

Oviefondovisenaso~enikonprocesotnarekonstrukcijanaAvganistan za operacii sli~ni na buxetskata stavka opi{anapogore.Istotakasepoddrùvaisosredstvaoddrugitestavkikade spa|aat 23 02 (humanitarna pomo{), 21 02 01 i 21 02 02(pomo{vohranaioperaciizapoddr{ka)i190205(mehanizamzabrzodejstvuvawe).


Istotakasepoddrùvavra}awetonaavganistanskitebegalcivo nivnata zemja i regionite na poteklo i NacionalnatastrategijanaAvganistanzakontrolanadrogata.

Kontakt: MrEricWilhemMULLER(Director) EuropeAid-DirectorateD AsiaandCentralAsia Tel.+3222990775 Faks+3222963912

21 03 17 - Evropska programa za rekonstrukcija i razvoj (EPRD) vo Ju`na Afrika


EPRD,programatazarazvojnasorabotkame|uEUiJu`naAfrika,esozdadenavo1995godinasoceldajaublaìsiroma{tijata,dajastimuliraekonomijata,dageneriravrabotuvaweipromocijana rast i demokratsko op{testvo. Proektite i programitefinansirani so ovaa buxetska stavka treba da ja poddràtvladinata strategija na Ju`na Afrika, osobeno Programataza rast, vrabotuvawe i redistribucija (GEAR). Tie treba dase baziraat na ekonomski reformi, poddr{ka za privatniotsektor i isporaka na osnovni socijalni uslugi. Prioritet }eimaataktivnostitekoigipoddrùvaatnajsiroma{nitesloevinapopulacijataipravatanadecata,posebnovnimanie}eseposveti na jeknewe na institucionalnite kapaciteti. Istotaka,programata}epridonesekonkonsolidacijanadijalogoti partnerstvata me|u javnite vlasti i gra|anskite razvojnipartneriiakteri.

Sepak, ovaa buxetska stavka ne e otvorena direktno zaevropskiteGO,samoGOodJu`naAfrikamoàtdagikoristatfondovite. Podobni partneri za finansiska pomo{ se:nacionalni, provinciski i lokalni vlasti, javni tela, GO iorganizacii na zaednicata, regionalni, kako i me|unarodniorganizacii,instituciiijavniiprivatnioperatori.Najmalku25%odvkupnatapomo{}ebiderapsredelenaprekugra|anskiorganizacii.Finansirawetomoèdabidedo100%zaproektikoi se sproveduvaat od GO. Vremetraeweto na proektite


zavisiodnivnatapriroda,novoobi~aenoeod3do5godini.Sega{nicelnioblastiseosnovnitesocijalniuslugi,razvojnaprivatniotsektor,regionalnaintegracija,dobrovladeeweidemokratizacija.

Predlog-proektitetrebadasevosoglasnostsoprioritetitenaMultigodi{nataindikativnaprograma,kojamoèdasenajdena:http://europa.eu.int/comm/development/body/csp_rsp/csp_en.cfm.

Kontakt: MsS.WILLEMS(geographicalCoordinator)geographicalcoordinationandsupervisionforACPs

SouthAfrica,AIDCo-C1 Tel.+3222994658 Faks+3222996191

EUDelegationinSouthAfrica 1-2greenParkEstate,27georgeStorrerDrive,

groenkloof0181,Pretoria,RepublicofSouthAfrica E-po{[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/scadplus/leg/en/lvb/r12202.htmhttp://www.eusa.org.za/development/Recon&Dev.htm

5.2.2.6 Sorabotka so GO

21 02 03 - Pridones na Zaednicata kon vospostavuvawe {emi koi se odnesuvaat na zemjite vo razvoj realizirani od gra|anskite organizacii


OvaabuxetskastavkagifinansiraevropskiteGOzasledniteaktivnosti,kako{tosepostaveniodregulativatanaSovetot(EK)1658/98od17juli1998godina:

Aktivnosti za socijalne i ekonomski razvoj od koi korist }e imaat najsiroma{nite lu|e vo zemjite vo razvoj, osobeno ranlivite grupi;

•


[emi za podigawe na evropskata javna svest za razvojni pra{awa vo zemjite vo razvoj, osobeno odnosite me|u zemjite vo razvoj i tie razvienite;Merki za jaknewe na sorabotkata me|u evropski GO i nivnite partneri vo zemjite vo razvoj.

Glavenakcentsestavanaublaùvawenasiroma{tijataprekupoddr{kana margilaniziranitelicavozemjitevorazvojsocel da se zadovolat nivnite osnovni potrebi, podobruvawenakvalitetotnaìvototi jaknewenarazvojnitekapaciteti.Posebnovnimaniesedavana:aktivnostitepovrzanisojaknewenagra|anskotoop{testvoipromovirawena~ovekovitepravaidemokratijata;ulogatanaènitevorazvojot;odr`livrazvoj;za{titanakulturitekoisepodzakana;i,pravanadecata.

Podobnite evropski GO mora da gi zadovolat barawata zatransparentnostismetkovodstvenitebarawaidagiograni~atnivnite administrativni tro{oci na minimalen procent voodnosnavkupnitetro{oci.Prioritet}eimaataktivnostitezaedni~ki sprovedeni od GO od EU-15 i GO od novite zemji~lenki.

Kontakt: MrArisotelisBoURATSIS(HeadofUnit) EuropeAid/F2-Co-financingwithNgos Tel.+3222999244 Faks+3222992914 E-po{[email protected]

MrCarlosCARDAo(ACP) E-po{[email protected]

MsIlseTEUFEL(Azija,SredenIstokiMediteran,novinezavisnidràvi)

E-po{[email protected]

MrPauloCAMPILHo(Ju`naiCentralnaAmerika) E-po{[email protected] Zemji vo razvoj i razvoj na obrazovanieto (zemji ~lenki,kontaktizaGO)- Ms Marie-Claire BRENARD (Belgija, Italija, Portugalija,

Holandija),[email protected]

•

•


- MrSandroD’ANgELo(Grcija,[panija,VelikaBritanija),[email protected]

- Ms Simone-Michèle PIERRARD (Avstrija, Danska, Finska,Francija, Germanija, Irska, [vedska) [email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/europeaid/projects/ong_cd/ed_page_en.htm

5.2.2.7 Podigawe na svesta

21 02 06 - Promovirawe rodova ednakvost vo razvoj-nata sorabotka


Celitekoitrebadasepostignatsoovaaprograma,vosoglasnostsoceltazapromovirawerodovaednakvostiemancipacijanaènitekako{toespecificiranovoMileniumskiterazvojnicelinaObedinetitenacii,seslednite:

Da se poddrì integracijata na rodovata ednakvost vo site oblasti na razvojna sorabotka, vo kombinacija so specifi~ni merki, so cel da se promovira rodovata ednakvost kako zna~aen pridones vo namaluvaweto na siroma{tijata;Da se poddràt endogenite javni i privatni kapaciteti vo zemjite vo razvoj koi moàt da ja prezemat odgovornosta i inicijativata so promovirawe na rodovata ednakvost.

Aktivnostitepodobnizafinansiraweopfa}aat:

Poddr{ka na specifi~ni merki povrzani so pristapot kon i kontrola na resursite i uslugite za ènite, na primer, vo obrazovnite oblasti, mo`nosti za vrabotuvawe i donesu-vawe politi~ki odluki;Poddr{ka na analizata i podobruvawe na statisti~kite po-datoci vo odnos na rod i starost, razvoj i desiminacija na metodologii, prira~nici, procenki na rodovot vlijanie, te-matski studii, pokazateli i drugi operativni instrumenti;Poddr{ka na rabotata za podigawe na svesta i lobiraweto;

•

•

•

•

•


Poddr{ka na kapacitetite na klu~nite igra~i vo razvojnite procesi, kako {to se specijalistite za rodovi pra{awa, obu-ka i tehni~ka pomo{.

Podobniorganizaciiikorisnicise:administrativnivlastiiagenciinanacionalno,regionalnoilokalnonivo;lokalnivlasti i drugi decentralizirani tela; lokalni zaednici,GO, organizacii na zaednicite, trgovski asocijacii i drugineprofitni fizi~ki i pravni lica; regionalni organizacii;me|unarodni organizacii, kako {to se Obedinetite nacii inejziniteagencii,fondoviiprogrami,kakoirazvojnibanki,finansiski institucii, globalni inicijativi, me|unarodnijavni/privatnipartnerstva,istraùva~kiirazvojniinstitutiiuniverziteti.

Predpodnesuvawepredlozi,mnogukorisnoedasekontaktirasolokalnatadelegacijanaEK(http://www.europa.eu.int/comm/external_relations/repdel/) i da se diksutira okolu proektot.Lokalnatadelegacija}ebidevklu~enavoprocesotnaizboriovamoèdapridonesedanesepodnesenepodobenpredlog.

Kontakt: MsDanielaRoFI(Coordinator)governance,humanrights,democracyandgender

EuropeAid-E4 Tel.+3222994081 Faks+3222958051 E-po{[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/development/body/theme/human_social/pol_gender2_en.htm

•


5.2.2.8 Okolina

21 02 05 - Okolinata vo zemjite vo razvoj


Prvo,ovaabuxetskastavkafinansirarabotakojapridonesuvakonodr`livrazvojsointegrirawenaokolinskiteaspektivorazvojniot proces. Ottuka aktivnostite koi se poddrùvaatse povrzani so pra{awa, kako {to se: klimatskite promeni,biolo{kite razli~nosti, transgrani~ni pra{awa okoluokolinata;za{tita;pomorskiekosistemiikrajbre`nioblasti;vodni resursi; modeli na proizvodstvo i potro{uva~ka iupotrebanaresursi;energetskiihemiskiproizvodi;urbaniproblemisookolinata;i,vlijanietonaokolinatavoodnosnaintegracijatanazemjitevorazvojvosvetskataekonomija.

Vtoro, se poddrùva, isto taka, za{titata na tropskitei drugite {umi vo zemjite vo razvoj za da se zadovolatekonomskiteisocijalnitepotrebiipotrebitenaokolinata.Tuka aktivnostite opfa}aat: razvoj na ramkovna politika za{umite;za{titaiobnovuvawena{umitesovisokaekolo{kavrednost;odr`livokoristewena{umite;ekonomskaprimenana odr`livo upravuvawe so {umite preku poefikasnokoristewena{umskiteproizvodiitehni~kipodobruvawanaaktivnostitepovrzaniso{umskiotsektor;i,podobruvawenaznaeweto i informaciite okolu upravuvaweto so {umskiteuslugi.Vidotnaproektotpodobenzafinansirawezavisiodsekojpovikzapredloziposebno.MaksimalniotpridonesnaEKe80%.

Organizaciitekoirabotatvoovaaoblastmoàtdaobezbedatkorisni informacii od Institutot za prekumorski razvoj(ODI). ODI obezbeduva informacii za proektite za tropski{umi preku svojot informativen sistem za proekti zatropski {umi (TROPIKS). Za pove}e informacii, postete javeb-stranicata: http://www.odi.org.uk/tropics/ ili za pove}einformacii,kontaktirajtenatel.+44(0)2079220300.


Kontakt: MrFrankJACoBS(ProgrammeManager) Centralmanagementofthematicbudgetlines Directorate-generalEnvironment-DgA04 Tel.+3222965050 Faks+3222957482 E-po{[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/europeaid/projects/forests/index_en.htm

07 02 01 - Pridones za me|unarodnite aktivnosti za okolinata - Zemjite vo razvoj, UNFCCC i Protokolot od Kjoto


Edendelodbuxetskatastavka070201enamenetzajaknewenakapacitetotnaklu~nitezemjivorazvojsoceldasepodgotvatidau~estvuvaatvopregovoritezaidniteaktivnostivoramkitenaUNFCCCiProtokolotodKjoto.Celta e da se zajaknat analiti~kite kapaciteti vo zemjitevo razvoj, osobeno sposobnosta da se razberat postoe~kiteaktivnosti i razvoj na novi predlozi za idni aktivnosti voramkitenaKonvencijatazaklimatskipromeninaObedinetitenacii(UNFCCC)iProtokolotodKjotoidagianaliziraatnivniteklimatski promeni i vlijanieto vrz odr`liviot razvoj, istotaka,prekukoristeweekonomskimodeli.Istotaka,proektottreba da pridonese vo jaknewe na kapacitetite za pregovorinazemjitevorazvoj,osobenoprekujaknewenarazbirawetonaprocesot na pregovarawe, sposobnosta da se dejstvuva so celpredlozitedaserealiziraatoddrugistraniisposobnostadase iznesat i odbranat sopstvenite predlozi. Proektot treba,istotaka,dapridonesekongradewedoverba,prekusozdavaweneformalni platformi za razmena na idei me|u zemjite vorazvojime|uzemjitevorazvojirazvienitezemji.Proektitetreba da se povrzat so postoe~kite inicijativi i procesi iprednost }e imaat predlozi koi gi opfa}aat slednite zemji:Kina,Brazil,Indija,Ju`naAfrika,Ju`naKorejaiMeksiko.Korisnik moè da bide mreà na instituti i organizaciikoi imaat iskustvo vo gradeweto kapaciteti vo zemjite vorazvoj. Mreàta mora da demonstrira silno prisustvo ili


vospostaveni vrski so organizacii vo zemjite vo razvoj. EKu~estvuvasomaksimum80%.

Kontakt: MrJürgenLEFEVERE(Policyofficer) Climate,ozoneandEnergy Directorate-generalEnvironment-C2 Tel.+3222966525 Faks+3222969970 E-po{[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/environment/funding/intro_en.htm

5.2.2.9 Zdravstvo i obrazovanie

21 02 07 02 - Pomo{ za bolesti povrzani so siroma{tijata (HIV/SIDA, malarija i tuberkuloza) vo zemjite vo razvoj


Ovaaprogramaenaso~enakontriglavniprenoslivibolesti,HIV/SIDA,malarijaituberkluoza,vozemjitevorazvoj,kako{to e navedeno vo regulativite na Sovetot (EK) 550/97 i (EK)1568/2003. Prioritet se dava na najmalku razvienite zemjii na najmarginaliziranite sloevi na populacija, osobenoènite i decata. Osobeno se poddrùvaat aktivnosti koi ginadopolnuvaatpolitikiteikapacitetitenazemjitevorazvoji pomo{ obezbedena preku drugi razvojni instrumenti zasorabotka.

Celta na aktivnostite e: da se optimizira vlijanieto napostoe~kite intervencii, uslugi i dobra naso~eni konspre~uvawe i borba protiv prenoslivite bolesti koi japogoduvaat najsiroma{nata populacija; zgolemuvawe nadostapnostanaklu~nitelekovi;zgolemuvawenaistraùvawetoirazvojot;zgolemuvawenaaktivnostitevooblastanaprevencijana bolestite, vklu~uvaj}i i testirawe VCCT, informativnikampawi i sovetuvawa me|u visokorizi~nite grupi; kampawiza podigawe na svesta, kampawi za obrazovanie, informacii


i komunikacii; integrirawe na rodovata senzitivnost voprogramite za HIV/SIDA; i, promovirawe obuki za svest zaliderstvo.Istotaka,}esefinansiraatiproektikoiosvengoresponetatiteceli, imaat i globalni inicijati, posebno Globalniotfond. Partneri podobni za finansirawe moàt da bidatadministrativni vlasti/agencii na nacionalno, regionalnoi lokalno nivo; lokalni vlasti i drugi decentraliziranitela;lokalnizaednici;GO,organizaciinazaedniciteidrugineprofitni fizi~ki ili pravni lica od privatniot sektor;regionalni organizacii; me|unarodni organizicii, kako {toseObedinetitenaciiinejziniteagencii,fondoviiprogrami,kako i razvojni banki, finansiski institucii, globalniinicijativi, me|unarodni javno-privatni partnerstva; i,istraùva~ki instituti i univerzitetiti. Maksimalnotou~estvonaEKe90%.

Kontakt: MrMartynPENNINgToN(HeadofUnit)RelationswithEUinstitutions,internationalorganisationsanddonors

EuropeAid-F4 Tel.+3222992597 Faks+3222967368 E-po{[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/europeaid/projects/health/index_en.htm

21 02 07 03 - Pomo{ za naseluvawe i reproduktivna zdravstvena grià


Ovvabuxetskastavkaimazacelpromovirawenaprepoznavawetona reproduktivnite i polovite prava, bezbedno maj~instvoi univerzalen pristap do bezbedni reproduktivni i polovizdravstveni uslugi vo zemjite vo razvoj vrz osnova naregulativitenaSovetot(EK)1484/97i(EK)1567/2003.Prioritetse dava na proekti koi se naso~eni kon najsiroma{nite i


najmalkurazvienitedràviinajmarginaliziranitesloevinapoulacijatavooviedràvi.Finansiska poddr{ka }e se obezbedi za {irok spektaraktivnosti,osobenotiekoisenaso~nikon:obezbeduvawenapravatanaènite,maìteimladitevodobroreproduktivnoi polovo zdravstvo; ovozmoùvawe pristap kon seopfatni,bezbedni reproduktivni i polovi zdravstveni uslugi iproizvodi;namaluvawenaprocentotnamortalitetkajmajkitesoposebenakcentvozemjiteipopulaciitekadeovieprocentisenajvisoki;i,borbaprotivènskotoobreùvawe.Finansiraweto preku ovaa buxetska linija e otvoreno zaadministrativnitevlastinanacionalno,regionalnoilokalnonivo;lokalnitezaednici;gra|anskiorganizacii;regionalniorganizacii, istraùva~ki instituti i univerziteti; drugidonatori,kako{toseObedinetitenacii.Maksimalniotiznosnasekojgrante90%odvkupnitepodobnitro{oci.




21 02 07 04 - Pomo{ za bolestite povrzani so siroma{tijata vo razvojnite zemji vo koi ne spa|aat HIV/SIDA, malarija i tuberkuloza i potesna sorabotka i koordinacija me|u javno-privatnite me|unarodni partnerstva na EU i zemjite ~lenki


Soovaabuxetskastavkasefinansiraatpodgotvitelniaktiv-nosti za borba protiv bolestite, kade ne spa|aat HIV/SIDA,malarijaituberkuloza,sonadopolnuvaweipoddrùvawena


naporitenadrugiteorganizaciiidràvi.Posebnovnimaniesedavanaprogramitezavakcinacijaprotivbolestikako{tosesipanici,difterija,tetanus,golemaka{lica,hepatitisB,òltatreska,meningitisipnevmolo{kibolesti.Celtanaovaapodgotvitelnaaktivnostedasepodobrikoor-dinacijatame|uEU,zemjite~lenkiiglavnite javno-privatnipartnerstva vo oblasta na javnoto zdravstvo i vakcinacija idaseobezbedatpove}einvesticiivozdravstvenitesistemivozemjitevorazvoj.Partneritepodobnizafinansiskapomo{se:administrativnivlasti/agencii na nacionalno, regionalno i lokalno nivo;lokalnivlastiidrugidecentraliziranitela;lokalnizaednici,GO,organizaciinazaednicataidrugineprofitnifizi~kiipravni lica od privatniot sektor; regionalni organizacii;me|unarodni organizacii, kako {to se Obednietite nacii inejziniteagencii,fondoviiprogrami,kakoirazvojnibanki,finansiski institucii, globalni inicijativi, me|unarodnijavno-prirodni partnerstva; i, istraùva~ki instituti iuniverziteti.




5.2.2.10 Decentralizirana sorabotka

21 02 13 - Decentralizirana sorabotka vo zemjite vo razvoj

Alociran buxet:n.o.Ovaa buxetska stavka naso~ena e kon jaknewe na gra|anskotoop{testvo, demokratizacija i u~estvo so zgolemuvawe na


sposobnosta na gra|anskoto op{testvo i lokalnite vlastida dejstvuvaat unapreduvaj}i go dijalogot me|u vladite igra|anskiteakteri.Programatavklu~uvagrantovizaaktivnostizasocijaleniekonomskirazvojvokoristnanajsiroma{nitesloevinapopulacijatavozemjitevorazvoj,osobenoranlivitegrupi.Istotakaseopfa}aatiinicijativizaodr`livrazvojprezemeniodlokalnitejavnivlasti,organizaciinazaednicataigrupivozemjitevorazvoj.

Aktivnostitekoisepokrivaatpovrzaniseglavnosoinformacii,obrazovanie,{emizakapitalizaciiikomunikacii,aglavnatacelnaovaaprogramaepotencijalniteakterivoovapoledagorazberatpodobropristapotnadecentraliziranasorabotkai da stanat poaktivni vo konsultaciite koi se odnesuvaatna programite na Zaednicata i vo sproveduvaweto na decen-traliziranatasorabotka.Partnerite podobni za finansirawe preku ovaa buxetskastavkase:lokalnitevlasti,GO,organizaciitenadomorodcite,lokalni zdruènija na trgovci i lokalni grupi na gra|ani;zadrugi,trgovskiasocijacii,organizaciina eniteimladite,kultruni i istraùva~ki instituti i crkvite. Evropskiteorganizacii se podobni za finansirawe dokolku rabotat vopartnerstvo so lokalni organizacii vo zemjite korisnici napomo{ta.Prose~no,GOtrebadau~estvuvaatso20%odvkupnitetro{ocinaproektot.

Povicitezapredloziseupravuvaatlokalnoidatumiteiuslovitese razli~ni za razli~ni zemji. Spored toa, kontaktirajte solokalnatadelegacijanaEKpreddapodnesetepredlog,soceldarazgovaratezaproektot(zakontakt-detali,vidiwww.europa.eu.int/comm/external_relations/repdel).

Kontakt: MrAristotelisBoURATSIS(HeadofUnit) Relationswithcivilsocietyandnon-stateactors EuropeAid-F5 Tel.+3222999244 Faks+3222992914 E-po{[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/europeaid/projects/ong_cd/cdc_page_en.htm


5.2.2.11 ôvekovi prva i demokratija

EVROPSKA INICIJATIVA ZA DEMOKRATIJA I ÔVEKOVI PRAVA - EIDHR19 04 02 - Poddr{ka za `rtvite od zloupotreba na ~ovekovite prava19 04 03 - Razvoj i konsolidacija na demokratijata i vladeeweto na pravoto - Po~ituvawe na ~ovekovite prava i fundamentalnite slobodi19 04 04 - Poddr{ka na aktivnostite na me|unarodnite krivi~ni tribunali i Me|unarodniot krivi~en sud19 04 05 - Poddr{ka na mreàta za spre~uvawe konflikti

Alociran buxet:7,00/105,41/7,00/1,50milioni

Kako {to e navedeno vo regulativite na Komisijata (EK)975/99 i (EK) 976/99, celta na programata EIDHR e da gipromovira ~ovekovite prava, demokratijata i spre~uvawetokonflikti vo tretite zemji. Programata za 2005-2006 godinaimapofokusiranpristapzarazlikaodporano,isporedtoa,sredstvatasegasenaso~enikonpo{irokageografskaoblastsopove}ekoncentracijaokolutematskitesodrìni.Generalno, EIDHR celi kon: jaknewe na demokratizacijata,dobroto vladeewe i vladeeweto na pravoto; poddr{ka zaotstranuvawenasmrtnatakazna,kakoiborbaprotivma~ewetoi nekaznuvaweto; poddr{ka na me|unarodnite krivi~ni tri-bunaliiMe|unarodniotkrivi~ensud;i,borbaprotivrasizmotiksenofobijataidiskriminacijatanaetni~kitemalcinstvaidomorodcite.Zadabidatcelitepojasniipokoherentni,postavenise~etiritematskikampawi,atiese:

Kampawa1:Promocijanapravotoivladeewetonapravoto;Kampawa2:Inicirawekulturana~ovekoviprava;Kampawa3:Unapreduvawenaprocesotnademokratizacija;Kampawa4:Podobruvawenaednakvostita,tolerancijataimirot.

••••


Sitekampawi}esesproveduvaatnaglobalnonivo,nanivonaselektiraniregioniinanivonaodredenizemjivoramkitenaovieregioni.Nakratko,}egoopi{emepoliti~kiotkontkekstifokusotnasekojakampawavosledniteregioni:

Centralna Azija: Ovoj region }e bide pokrien so kampawite 2 i 3, na regionalno i, kolku {to e mo`no, na dràvno nivo. Kampawata 2, zastapuvawe na ~ovekovite i gra|anskite prava, }e bide naso~ena kon jaknewe na gra|anskoto op{testvo za-edno so poddr{ka na branitelite na ~ovekovite prava. Kam-pawata 3 }e celi kon jaknewe na sposobnosta na gra|anskoto op{testvo za u~estvo vo politi~kite procesi i podobruvawe na sostojbata na pe~atenite i elektronskite mediumi.

Azija: Kampawite 2 i 4 se glavnite fokusi na ovoj region. Pod kampawata 2, osven obuka za ~ovekovite prava na klu~nite slu`benici, poseben napor }e se napravi vo kontekst na spre~uvawe na ma~eweto. Ova, isto taka, }e bara da se vklu~at aktivnosti naso~eni kon spre~uvawe na koristew-eto na decata za rabota i kako vojnici. Pod kampawata 4, osnovnite pra{awa }e opfatat kastna diskriminacija. Isto taka, kampawata 1 }e bide prioritet so cel da se ohrabrat ponatamo{nite ratifikacii vo regionot na Rimskiot sta-tus za Me|unarodniot krivi~en sud i otstranuvawe na pri-menata na smrtnata kazna.

Supsaharska Afrika: Programata EIDHR za 2004-2006 godina }e go pokrie ovoj region so site kampawi, osobeno so kam-pawite 3 i 4. Preku kapmawata 3 }e se poddràt aktivnos-ti povrzani so nabquduvawe na pred i poizborniot period zaedno so zna~ajni sredstva od EDF. Dopolnitelno }e se poddràt aktivnosti povrzani so jakneweto na u~estvoto na gra|anskoto op{testvo vo demokratskoto vladeewe, obuka za novinari i razvoj na mediumi. Vo ramkite na kampawata 4 }e se adresiraat pra{awa okolu me|uetni~koto razbirawe i diskriminacija, osobeno od aspekt na promovirawe na postkonfliktno pomiruvawe. Za delovi od regionot, kade postojat problemi povrzani so deca i vooruèni konflik-ti, trgovija so deca i èni i ma~ewe, primenliva }e bide kampawata 2. Isto taka, pra{awa koi }e bidat adresirani vo odredeni zemji se ènskoto obreùvawe i poddr{ka na

•

•

•


branitelite na pravata. Na regionalno nivo, kampawata 1 moè da poddrì pridrùvawe kon Rimskiot status za Me|unarodniot krivi~en sud. Latinska Amerika, Karibite: Kampawite 2 i 4 }e bidat glavnite fokusi za ovoj region. Vo ramkite na kampawata 2, }e se poddràt aktivnosti vo nasoka na zastapuvawe na pravata na decata, podigawe na svesta okolu iskustvata so nelegalnata trgovija i obrazovanie za ~ovekovite prava, vklu~uvaj}i i vospostavuvawe regionalna programa za ~ove-kovite prava. Kampawata 4 }e celi kon promocija na pravata na domorodcite povrzani so etni~ki konflikti. Vo odnos na indivivualni dràvi, Haiti i Kuba }e bidat pokrieni so kampawata 3, so cel da se promoviraat demokratskite tekovi i dostapna e postojana poddr{ka za gradeweto demokratija vo Gvatemala.

Programite razlikuvaat makroproekti i mikroproekti.Makroproektite seproektisominimalnapoddr{kavosumaod300.000evrazaaplikantiodEUi 150.000evrazaorganizaciiod gra|anskoto op{testvo vo podobnite regioni ili zemjitekade }e se realiziraat proektite. Vo osnova, globalnite iregionalnite proekti }e bidat makroproekti i aplikantite}e bidat tretirani vrz ista osnova, bez razlika dali seod EU ili od regionite podobni za finansirawe. Od drugastrana, mikroproekti se proekti so finansiska poddr{kame|u 10.000 i 100.000 evra dostapni isklu~ivo za lokalnigra|anskiorganizaciivoramkitenazemjitekoisepodobnizafinansirawe.Sepak,lokalniteaplikantimoàtdarabotatvopartnerstvosoGOodEU.

Voodnosnasiteproekti,prednost}eimaat,akoevozmo`no,proektite koi vklu~uvaat organizacii {to gi pretstavuvaatdomorodcite ili koi se fokusirani na domorodcite iproekti koi opfa}aat aspekti na promovirawe na celite naspre~uvawetokonfliktiire{avawetokonflikti.Istotaka,posebno vnimanie }e se posveti na toa rodovata ednakvost ipravatanadecatadasereflektiraatvositeaktivnosti.

Korisnicite na aktivnostite mora da bidat neprofitni,gra|anski organizacii ili visokoobrazovni institucii i

•


normalno nivnoto sedi{te da bide vo EU ili vo zemjite kadese realiziraat proektite. Tie moè da vklu~at regionalni ime|unarodniorganizacii,gra|anskiorganizacii,nacionalni,regionalniililokalnivlastiislu`beniagencii,organizaciina zaednicata i javni ili privatni instituti i operatori iobezbeduva~i na uslugi. Kriteriumite za podobnost jasno }ebidatnavedenivopovicitezapodnesuvawepredlozi.

Kontakt: Ms.MalinSTAWE(HeadofSection) Centralmanagementofthematicbudgetlines EuropeAid-DgA4 Tel.+3222987017 Faks+3222957482 E-po{[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/europeaid/projects/eidhr/index_en.htm(general)http://europa.eu.int/comm/europeaid/cgi/frame12.pl(callsforproposals)

5.2.2.12 Protivpe{adiski mini

19 02 04 - U~estvo na Zaednicata vo aktivnostite koi se odnesuvaat na protivpe{adiskite mini


Pravnaosnovazafinansirawenaovaaprogramaseregulativite(EK)1724/2001i(EK)1725/2001,koigopokrivaatperiodot2002-2009godina.Generalno,ovaaprograma,kojaekomplementarnaso minskite {emi vo ramkite na progamite za sorabotka,opfa}apridonesnaZaednicatavoproektikoiseodnesuvaatnaantipe{adiskiteminskipoliwaiaktivnostizarehabilitcijana`rtvite,otstranuvawenaminiteiedukacijazarizikotodminite.IstotakasepoddrùvaatiaktivnostitenaGOkoigopokrenuvaatpra{awetonaproblemotsominskitepoliwakadeseopfateniigra|anskitevooruènigrupi.Op{tatacelnaMultigodi{natastrategijazaperiodot 2005-2007 godina e da se stigne blisku do nula `rtvi od mini.


Tematskiprioritetizaovojperiodse:namaluvawenazakaniteod minskite poliwa; ublaùvawe na pateweto na `rtvite ipomo{ za socio-ekonomska reintegracija i zajaknuvawe nalokalnotoiregionalnotovlijanievonasokanaaktivnostizaotstranuvawenaminite.

Fokus-zemjivo2006godinaseBosnaiHercegovina,Kolumbija,Kamboxa,Gruzija,Jemen,Sudan,DemokratskaRepublikaKongo,Burundi,AvganistaniKosovo.Zadamoàtdapodnesatpred-lozi,aplikantitemoradabidat:neprofitnipravnilica;me-|unarodni javni organizacii i specijalizirani agencii i GO;nivnotosedi{tedabidevoramkitenaEvropskataUnijailivozemjitekorisni~kinapomo{ta(soisklu~okname|unarodniteorganizacii i agencii). Vo isklu~itelni slu~ai, sedi{tetomoèdabideivodrugizemji.Maksimalnotou~estvonaEKe90%.

Kontakt: MrLars-ErikLUNDIN(HeadofUnit) SecurityPolicy DirectorategeneralExternalRelations-A4 Tel.+3222965081 Faks+3222950580 E-po{[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/external_relations/mine/intro/index.htm

5.2.2.13 Sorabotka vo ramkite na specifi~ni geografski oblasti

Afrika, Karibite i zemjite od Pacifikot (zemji na AKP)Dogovorot od Kotonua

DogovorotodKotonua,nasledniknaposkromnataKonvencijaodLome,givodiodnositeme|uEUizemjiteodAKP.Ovojdogovorevalidendvaesetgodini,odmart2000dofevruari2020godina,i vlegol vo sila vo april 2003 godina. Celiot region na AKPvklu~uva 79 dràvi, od koi 77 go potpi{ale dogovorot. Kubane e potpisnik na dogovorot, dodeka Ju`na Afrika ostanuvaso asocijativno ~lenstvo i zatoa ne e podobna za koristewe


sredstva od EDF, iako moè da u~estvuva vo instituciitena Kotonou, i ju`noafrikanskite firmi imaat pristap dotenderiteEDF idogovoritevositedrugizemjiodregionotnaAKP.

Dogovorot od Kotonou e baziran vrz pet nezavisni stolbovi,kadenamaluvawetonasiroma{tijataeosnovnatemanasiteniv:

Seopfatna politi~ka dimenzija - vklu~uvaj}i su{tinsko po~ituvawe na ~ovekovite prava, demokratskite principi i vladeeweto na zakonot;Pristapi na u~estvo - da se obezbedi vklu~uvawe na gra|anskoto op{testvo vo facilitacijata na gra|anskite akteri vo sproveduvaweto na programite i proektite;Zajaknat fokus vo namaluvaweto na siroma{tijata - vklu~uvaj}i globalna strategija za razvoj i tri horizontalni temi za rodova ednakvost, odr`livost na okolinata i institucionalen razvoj i gradewe kapaciteti;Nova ramka za ekonomska i trgovska sorabotka - da se promovira integracijata na dràvite od AKP vo svetskata ekonomija i zajaknuvawe na nivnite kapacitetit;Reforma na finansiskata sorabotka - novi principi }e bidat fleksibilnite i efikasnite vrski. Partnerskite zemji mora da bidat odgovorni za nivnite politiki i raspredelbite ne se ve}e avtomatski. Gra|anskite akteri }e imaat direkten pristap do finansiskite sredstva.

Dogovorot moè da bide razgleduvan na sekoi pet godinikogatrebadaimadogovoizafinansiskiotprotokol.Prvitepregovoriokolurevizijatazavr{ijavofevruari2005godinaso preporaki da se zajakne efektivnosta i kvalitetot napartnerstvoto me|u AKP i EU. Prilagoduvawata namerno beaograni~eniiglavnopovrzanisooblastitekadeEUimaprezemenoobvrski, kako na primer vo sferata na me|unarodnatasorabotka.Istotakaidrugipra{awabilenaglaseni,me|univiMileniumskiterazvojniceliipofleksibilenipoefektivenpristapkoninvesticiiteisproveduvaweto.Generalnitena~elanaDogovorotsenaso~enikonunapreduvawena vklu~enosta na gra|anskoto op{testvo, ekonomskite isocijalnite akteri i privatniot sektor vo partnerstvata.

•

•

•

•

•


Gra|anskite akteri se ohrabruvaat aktivno da u~estvuvaatvo site aspekti od sorabotkata (formulacija, sproveduvawei ocenka). Spored Dogovorot, 15% od sredstvata trebada bidat nameneti za gra|anskoto op{testvo i predlog-indikativnata programa prezentirana pred Komisijata moradagiidentifikuvapodobnitegra|anskiakterivoresursitealociranizaniv.

Postoi i Strategija za poddr{ka na zemjata (CSP) za sekojadràva.Ovaealatkakojasekoristizaanalizirawenasostojbatanazemjataiprioritetiteiottukaseidentifikuvaatmerkiteza poddr{ka od strana na EK. Nacionalnata indikativnaprograma(NIP)edelodCSPitaagiodreduvasektoritekoi}e dobijat pomo{, dava opis za vremenskoto sproveduvawe i,akoerelevantno,odreduvakakogra|anskiteakteri}ebidatvklu~enivosorabotkata.IdentifikacijataipodgotovkatanaproektiteiprogramiteeodgovornostnadràviteodAKPilidrugipodobnikorisnici.Regionalnataindikativnaprograma(RIP)imasli~naulogavoodnosnaresursiteraspredelenina{esteregioniodAKP.

SekojazemjaodAKPodreduvanacionalenovlastensorabotnik(NAO)koj japretstavuvazemjatavositeprogramipoddràniod EK. NAO e odgovoren za podgotovka na dogovorite zatenderite,ovlastuvawenatro{ocite,daobezbedisoodvetnosproveduvawe na proektite i programite i da upravuva soodnositesogra|anskiteakteri.

InformaciizaNIPidrugiinformaciizasekojazemjamoàtdasenajdatna:http://europe.eu.int/comm/development/body/country/country_en.cfm.

CeliottekstnaDogovorotodKotonoumoèdaenajdena:http://europa.eu.int/comm/development/body/cotonou/agree-ment_en.htm.

9-ti Evropski razvoen fond (EDF):

Razvojnata pomo{ od EK za zemjite od AKP, spored Dogovorotod Kotonou, doa|a od EDF, koj se finansira direktno odpridonesite na zemjite ~lenki. Sumite odobreni od zemjite


~lenki zavisat, me|u drugoto, od nivnite BNP i istoriskitevrskisozemjiteodAKPP.Op{tozemeno,dostapnaezna~itelnasuma pari vo fondot na EDF. Vo sega{niot 9-ti EDF (2000-)dostapnise13,50milijardievraplusokolu2,5milijardievraostanatiodminatitefondovinaEDF.10-tiotEDF}eobezbedi22,7milijardievrazaperiodot2008-20013godina.

Dogovorot od Kotonou poddrùva nacionalni razvojnistrategii so sektorski politiki, toa zna~i deka postojatnekolkuindividualniproektiidekapomo{taekoncentrirananaograni~enbrojsektori.VoDogovorotaktivnosepromovirakoristeweto na „buxetskata poddr{ka“ kako alatka zaobezbeduvawe lokalna sopstvenost, pogolemo vlijanie iodr`livost na pomo{ta. Buxetskata poddr{ka zna~i deka EK}e gi uplati parite direktno vo buxetot na zemjite od AKP.Finansiskite resursi na EDF se raspredeluvaat preku dvainstrumenti: Fondot za dolgoro~na poddr{ka na razvojot iFondotzainvesticii.

Fondotzadolgoro~napoddr{kanarazvojotdozvoluvazemjiteodAKPdafinansiraat{irokspektarnaaktivnosti,opfa}aj}iindustriskiproekti,namaluvawenadolgoviteihumanitarnapomo{.Raspredelbatanaresursite}esepravivrzosnovanakvantitativniikvalitativnikriteriumiisoprethodnaocenkana potrebite i postignuvawata na zainteresiranite dràvi.Nivoto na postignuvawa se meri so cel da se osigura dekadràvitepravilno}egiiskoristatresursite.Finansirawetona proektite sega e zameneto so poddr{ka na sektorskistrategii. Zatoa, sega, na primer, vo poleto na zdravstvotonema da se obezbedi pomo{ samo za gradewe bolnici, tukupomo{ta }e bide dostapna i za poddr{ka na zdravstvenitepolitiki.Fondotzainvesticiifinansirarazvojniaktivnostinaprivatniotsektor.

EDF i gra|anskite akteri:Postojat3na~inigra|anskiteakteridabidatdelodresursitenaEDFalociranizaodredenazemjaodAKPiliodregion,no,vo princip, sredstvata ne moàt da se dadat na gra|anskiakteri bez prethodno odobruvawe od NAO. Ottkako programaza poddr{ka na gra|anskite akteri e vklu~ena vo NIP nazemjata i ottkako se identifikuvani kriteriumite za izbor


iprioritetite,povikotzapredloziseobjavuvavolokalnitevesnici.

Programi za gradewe kapacitet na gra|anskite akteri: Aktivnostite moè da opfatat napori za podobruvawe na organizacijata i pretstavuvaweto na gra|anskite akteri; za vospostavuvawe sovetodaven mehanizam me|u organizaciite na gra|anskite akteri; da se facilitira vmreùvaweto; ili da se gradat nivnite kapaciteti za zastapuvawe.Mikroproekti i programi za decentralizirana sorabotka vo koi postoi silen fokus na direktni akcii koi vodat kon ublaùvawe na siroma{tijata (~len 70 i 71 od Dogovorot od Kotonou).U~estvo vo sproveduvaweto na standardnite programi na EDF, na primer, sektorski programi ili razvojni proekti promovirani od nivnite vladi (i vklu~eni vo nacionalnite indikativni programi).

EDF u~estvuva vo finasirawe mikroproekti po barawe nadràvite od AKP. Programite za mikroproekti pokrivaatmali proekti koi }e imaat ekonomsko ili socijalno vlijanievrzìvotitenalu|etoilokalnitezaednici,gizadovoluvaatdokaàniteprioritetnipotrebiiseprezemenipoinicijativaisoaktivnou~estvonalokalnitezaednicikoi}eimaatkoristodtieproekti.

U~estvotonaEDFnemadabidepove}eod75%iostatokottrebadaseobezbediodzasegnatitelokalnizaednici(vonaturailivoformanauslugiiligotovinakojatrebadasoodvetstvuvaso sposobnosta za pridones). Vo odredeni uslovi, zemjite odAKP moàt da pridonesat so finansiski sredstva ili prekukoristewe dràvna oprema ili uslugi. Maksimumot od 75%odEDFneseodnesuvazatehni~kapomo{,kojavoobi~aenoseobezbeduvaodindividualniekspertiilievropskiGO.Prioritetsedavanaproektitekoivodatkonzaedni~kakoristsosocio-ekonomsko vlijanie vrz lokalnite zaednici i aktivnostitetrebadaseiniciratiupravuvaatodkorisnicite.

U~esnicitevomikroproektitemoàtdabidat:lokalnivlasti,grupiilizdruènija;institutiilikompaniikoisluàtnazaednicata; grupi ili zdruènija koi promoviraat razvoj;federaciiimreì;i,privatnisubjekti,osobenoMSP.

•

•

•


GO zainteresirani za direktno ili indirektno u~estvo(na primer, preku lokalni partneri) vo programata zamikroproektitrebadakontaktiraatsolokalnatadelegacijanaEKinadle`niotNAOiliEuropeAid-C1geographicalcoordinationandsupervisionforACPsMrJoseLuisTriminoPeres,Tel:+3222990823,Faks:+3222996191,E-po{ta:[email protected].

Buxetski stavki na EU koristeni za proekti predloèni od gra|anski akteri od AKP i od regionite vo razvoj:

Detalizaovieprogrami}enajdetevoramkitenabuxetskitestavki. Samo evropski partneri moè da apliciraat zabuxetskata stavka 21 02 03; proektite vo ramkite na drugitebuxetski stavki moàt da bidat predloèni od gra|anskiakterivozemjiteodAKP.

Pridones na Zaednicata kon {emi koi se odnesuvaat na zemjite vo razvoj sprovedeni od gra|anski organizacii (buxetska stavka: 21 02 03);Proizvodi mobilizirani preku Konvencijata za pomo{ vo hrana (buxetska stavka: 21 02 01);Druga pomo{ vo forma na proizvodi, operacii za poddr{ka, sistemi za rano predupreduvawe i transport, distribucija i merki za nabquduvawe na sproveduvaweto (buxetska stavka: 21 02 02);Demokratija i ~ovekovi prava (buxetska stavka 19.04.02, 19.04.04, 19.04.05);Pomo{ za naseluvawe i reproduktivna zdravstvena grià (buxetska stavka: 21 02 07 03);Borba protiv bolesti (HIV/SIDA, malarija, tuberkuloza) (buxetska stavka: 21 02 07 02);Decentralizirana sorabotka (buxetska stavka: 21 02 13);Okolinata vo zemjite vo razvoj (buxetska stavka 21 02 05);Integrirawe na rodovite pra{awa vo razvojnata sorabotka (buxetska stavka: 21 02 06);Rehabilitacija i rekonstrukcija vo zemjite vo razvoj, osbeno vo zemjite od AKP (buxetska stavka: 21 03 20).

•

•

•

•

•

•

•••

•


Sledniteprogramise,istotaka,poddrànisobuxetotnaEK:

Itna pomo{ - AKP zemji (Dogovorot od Kotonou - ~len 72), (buxetska stavka 21 03 07);Pomo{ za begalcite - zemji na AKP, (Dogovorot od Kotonou - ~len 72), (bixetska stavka 21 03 09).

Za op{ti informacii za EDF i Kotonou, kontaktirajte soEuropeAid,UnitC-ACP.MomentalnorakovoditelnaoddeloteMrgaryQuince,Tel.+3222954859,Faks+3222992902,e-po{[email protected]..

Isto taka postoi i Sekretarijat na AKP vo Brisel, koj ekorisen izvor na informacii: general Secretariat of the ACPgroup of States, 451 Avenue georges Henri, B-1200 Brussels,email: [email protected],Tel:+3227430600,Faks:+3227355573,Veb-stranica:http://www.acpsec.org/

Sekretarijatot na AKP i Evropskiot centar za upravuvawe sorazvojnipolitiki (ECDPM)zaedni~kigopodgotvijaDogovorotodKotonou:Prira~nikotzagra|anskiteakteriedostapennaveb-stranicatanaECDPM:http://www.ecdpm.org/

Latinska Amerika i Azija

19 10 01 - Finansiska i tehni~ka sorabotka so aziskite zemji vo razvoj19 10 02 - Politi~ka, ekonomska i kulturna sorabotka so aziskite zemji vo razvoj


19 09 01 - Finansiska i tehni~ka sorabotka so zemjite vo razvoj od Latinska Amerika19 09 02 - Politi~ka, ekonomska i kulturna sorabotka so zemjite vo razvoj od Latinska Amerika


•

•


Slednite zemji na ALA se podobni za finansirawe preku ovie buxetski stavki: Avganistan, Argentina, Banglade{, Burma, Butan, Bolivija, Brazil, Kamboxa, île, Kina, Kolumbija, Kosta Rika, Kuba, El Salvador, Ekvador, Gvatemala, Honduras, Indija, Indonezija, Laos, Malezija, Maldivi, Meksiko, Mongolija, Mjanmar, Nepal, Severna Koreja, Nikaragva, Pakistan, Panama, Paragvaj, Peru, Filipini, [ri Lanka, Tajland, Urugvaj, Venecuela, Vietnam i Jemen.

Finansiska i tehni~ka sorabotka:

Buxetska stavka 19 10 01 (so aziskite dràvi) e nameenetaza razvojni {emi vo aziskite zemji vo razvoj, osobeno vonajsiroma{nite. Celta e da se re{at makroekonomskite isektorskite problemi i da se promovira institucionalennapredokzaednosoekonomskaorganizacija.Istotaka,va`nacel e jakneweto na gra|anskoto op{testvo vo zasegnatitedràvi.

Poliwa na interes spored ovaa programa se: operacii zademokratizacija,pristapdoobrazovaniezadecataiènite;okolinata, vklu~uvaj}i gi tropskite {umi; kampawi protivdrogaiSIDA;regionalnasorabotka;merkizarekonstrukcija;diskriminacijanaèniteieksploatacijanadecata;politikaza za{tita na potro{uva~ite; pravata na ranlivite grupi;spre~uvawe katastrofi; i, ~ovekovi prava, demokratija ivladeewenapravoto.

Sepoddrùvaatiaktivnostizainformiraweiobuki,kako{toe pogolemata upotreba na informaciite i komunikaciskitetehnologiivoproektite.VoovojkonteksttrebadasezabeleìdekamerkitezapodigawenasvestaokolusorabotkatanaEUsoaziskitezemjivorazvojse,istotaka,dobredojdenivoramkitena ovaa buxetska stavka. Bidej}i razvojot na gra|anskotooop{testvo e va`na cel, posebno vnimanie se posvetuva naaktivnostitenagra|anskiteorganizaciikoipromoviraatigibranatpravatanaranlivitegrupi,kako{tose enite,decata,etni~kitemalcinstvaihendikepiranitelica.Nakrajot,delodoviesredstvasenaso~uvaatkonoperaciikoiimpomagaatnalu|etoodIsto~enTimor.


Koristewetonaovaabuxetskastavkazavisiodnabquduvawetonaprincipitekoimoàtdaspre~atdejstvuvawenaEvropskataUnija.Nedostatokotodakcijazadasespre~ite{kotonasilstvovrz ènite (kamenuvawe, zapaluvawe, siluvawe, javnokaznuvawe) }e pretstavuva pri~ina da se prekine pomo{taobezbedenaodEU.

Buxetskatastavka 190901 (sozemjiteodLatinskaAmerika)enamenetazapokrivawerazvojni{emivozemjitevorazvojvoLatinska Amerika, osobeno najsiroma{nite. Finansiskatapomo{ e nameneta glavno za najmarginaliziranite sloevi napopulacijatazaproekti,kako{tose:okolina,tropski{umi;obrazovanie za ènite i decata; polova ednakvost; uli~nideca; potro{uva~ka politika; demokratizacija; regionalnasorabotka;spre~uvawekatastrofi;merkizarekonstrucija;imirovniotprocesvoKolumbijaiprocesotnademokratizacijanaKuba.Genralno,celtaedasepomognevoinstitucionalnatasorabotkaipomo{prikonsolidacijanademokratijataivladeewetonapravoto. Vo ovoj kontekst, akcent se stava na operaciite zapodobruvawenapravniteiekonomskitestrukturiioperaciikoi opfa}aat institucionalen razvoj i sorabotka so EU.Isto taka, se pokrivaat i merki za podigawe na svesta okolusorabotkata na EU so zemjite vo razvoj od Latinska Amerika.Drugi op{ti celi vklu~uvaat borba protiv siroma{tijata isocijalnata isklu~enost, podobreni obrazovni standardi,zdravstvena i transportna infrastruktura i poddr{ka naregionalnataintegracijaiintegriranipristapi(povrzuvawena ekonomskiot napredok so socijalniot razvoj i za{titatanaokolinataipotro{uva~ite).Sepoddrùvaatiaktivnostiza informacii i obuka, kako {to e pogolema upotreba nainformaciite i komunikaciskite tehnologii vo site oblastinadejstvuvawe.Nakrajot,ovaaprogramapoddrùvaaktivnostinaGOkoipromoviraatibranatpravanaranlivitegrupi,kako{toseènite,decataietni~kimalcinstva,naprimer,akciinaso~enikonpomagawenaèniteiorganizaciitenaènitezanamaluvawenarodoviteneednakvostivoop{testvotoiborbaprotivdiskriminacijatanaènitevoop{testvoto.Sepak, investiciite vo zemji tradicionalno naseleni sodomorodci ili drugi lokalni zaednici i drugi proekti koizna~ajnovlijaatnanivniotìvotisocijalnaorganizacija,ne


trebadaserealiziraatbezprethodnakonsultacijasoniv.Isto taka, koristeweto na ovie sredstva zavisi od pridrù-vaweto kon demokratskite na~ela navedeni vo dogovorite zasorabotka.Nedostatokotodakcijazadasespre~ite{kotonasilstvovrzènite (kamenuvawe,zapaluvawe,siluvawe, javnokaznuvawe)}epretstavuvapri~inadaseprekinepomo{taobezbedenaodEU.Najmalku 10% od ovie sredstva }e se koristat za politikiza okolinata koi proizleguvaat od Agendata 21, dogovor odKonferencijata na Obedintetite nacii za okolina i razvoj,odr`[email protected]|atproektizaobnovlivaenergija,facilitacijanatransferotnaobnovlivataenergijanaEUidrugitehnologiipovrzanisotoa.Vlijanieto na razvojnite {emi vrz okolinata se nabquduva iocenuvairezultatiteseobjavuvaatvogodi{niotizve{tajzaprocenka.

Ekonomska sorabotka:

Buxetskata stavka 19 10 02 (so aziskite zemji) e nameneta zapokrivawe razli~ni operacii vo forma na tehni~ka pomo{,obuka, transfer na tehnologija i institucionalna poddr{kavooblastite,kako{tosepromocijanatrgovijata,energijata,okolinataiupravuvaweto.Podobruvaweto na ekonomskiot, socijalniot, kulturniot,pravniot i regulatorniot kontekst i facilitacijtata naekonomskiteodnosiitrgovijatame|uEvropskataUnijaiAzijase od poseben interes za ovaa programa, kako {to se i drugipra{awa povrzani so ekonomijata, a toa se: integrirawe nanajmalku razvienite zemji vo multilateralniot trgovskisistem,vklu~uvaj}iginivnitesposobnostidau~estvuvaatvoSTO;gradewenakapacitetite,osobenovoodnosnatransferna znaewe i sorabotka me|u delovnite igra~i; promocijana klima na ekonomska ekspanzija; zgolemena upotreba nainformati~ki i komunikaciski tehnologii; i, promocija nasocijalno odgovorni biznisi i regionalna integracija. Istotaka, vo ramkite na poddr{kata na transferot na tehni~koznaewesefinansiratransferotnaobnovlivaenergijaodEUitehnologiipovrzanisotoa.


Delodprogramataenamenetzapromocijana~ovekoviteprava,demokratija i vladeewe na pravoto. Koristeweto na oviesredtsvazavisiodnabquduvawetonaprincipitepostaveniodEvropskataUnija.

Na krajot, nabquduvaweto na vlijanieto na regionalnataintegracija vo relevantnite oblasti isto spa|a pod ovaaprograma.Oviefondovisedostapnizagra|anskiorganizacii,priznaeni politi~ki fondacii i ekonomski i socijalnigrupi, kako {to se zdruènija na rabotnici, mali i srednipretprijatija, zemjodelstvo i potro{uva~i i organizacii zaza{titanaokolinata,trgovskiasocijaciiiorganizaciisli~ninatrgovskiteasocijacii.

Buxetskatastavka 190902enamenetazapokrivawerazli~nimerki,kako{tosetehni~kapomo{,transfernatehnologijavozemjitevorazvojodLatinskaAmerika.Poddr{kaseobezbeduvazaregionalnaintegracija,kulturnasorabotka,obrazovanie,obuka,delovnasorabotka(osobenovoodnosnainstitucionalnapoddr{ka vo poleto na trgovskata promocija), energija(obnovlivaenergijaitehnologijapovrzanasotoa),okolinaiupravuvawe.

Glavnata cel e da se podobri ekonomskiot, socijalniot, kul-turniot, pravniot i regulatorniot kontekst i facilita-cijtata na ekonomskite odnosi i trgovijata me|u EvropskataUnija i Latinska Amerika. Drugi celi se: integrirawe nanajmalku razvienite zemji vo multilateralniot trgovskisistem, vklu~uvaj}i gi nivnite sposobnosti da u~estvuvaatvoSTO;transfernaznaeweipromocijanasorabotkatame|udelovniteakteri;promocijanaklimanaekonomskaekspanzija;poddr{kazatrgovskiteasocijacii,GOilokalniteinicijativiso cel da se nabquduva vlijanieto na evropskite investiciivrz nacionalnata ekonomija (osobeno kodeksi na odnesuvawei sektorkski dogovori koi vklu~uvaat po~ituvawe na trudot,okolinata, socijalnite i ~ovekovite prava); i, promocija nasocijalnoodgovornibiznisi,vklu~uvaj}itransfernatehni~koznaeweza~istitehnologii.

Osven ovie buxetski stavki, finansirawe se obezbeduva za sorabotka me|u EU i ALA i preku slednite programi:


Azija pro eko II: Ovaa programa e naso~ena kon za{tita naurbanata okolina preku sozdavawe partnerstva i mreì.Sredstva se dostapni za partnerstva me|u EU i Azija,partnerstva za promocija na zaedni~ki tehnologii, najdobriprimeri,politiki,merkiigradewekapacitetivokoristnaaziskataurbanapopulacija.Voodnosnapodnesuvawepredloziima samo eden kraen rok za podnesuvawe predlog-proekti vo2006godina,atoae1juni2006godina.Programataedostapnaza javniineprofitniorganizaciiodAzijaiodEU.Zapove}einforamcii, videte na:http://europa.eu.int/comm/europeaid/projects/asia-pro-eco2/index_en.htm.

Urb-AL: Ova e programa za sorabotka za poddr{ka navospostavuvaweto partnerstva me|u lokalnite vlasti vogradovite,urbaniteoblastiidrugiregionivoEUiLatinskaAmerika. Od 1995 g. Urb-AL soedinil pove}e od 450 lokalnivlastiokoluproektikoiimaatvlijanievrzrazli~nipra{awa,kako{tosedroga,okolina,gra|anskou~estvo,namaluvawenasiroma{tijata, transport, bezbednost, gradsko planirawe,ekonomski razvoj, informati~ko op{testvo i demokratija.Mreìte dejstvuvaat kako postojani ramki za sorabotka odsekakov vid, osobeno vo zaedni~ki proekti kade se vklu~enizdruènija,univerziteti,kulturni,nau~niitehni~kicentri,firmi i GO. Za podetalni informacii za ovaa programa: E-po{ta: [email protected]; Veb-stranica: http://euro-pa.eu.int/comm/europeaid/projects/urbal/index_en.htm.

ProgramaAzijaITC(IIfaza):AzijaITCeprogramazapovrzuvawenaEvropaiAzijavoodnosnabarawetoinovaciiikompatibilnire{enijavoITC.Ovaaprogramasegaezatvorena.Sepak,od2005godinaproekti,koiposvetuvaatposebnovnimanienamaliteisrednitepretprijatija(MSP)ijaprepoznavaatklu~natauloganainformati~kiotitehnolo{kiotsektorvopromovirawenatrgovijataiinvesticiiteizaedni~kotorazbiraweme|uEUiAzija,}ebidatfinansiraniprekuprogramataAizija-invest.Zadopolnitelniinformacii,poseteteja:http://europa.eu.int/comm/europeaid/projects/asia-invest/html2002/main.htm.

Azija-link:Ovaaprogramaimazacelpromoviraweregionalnii multilateralni vmreùvawa me|u visokoobrazovniteinstituciivoEUiAzijasostavaweakcentnapoddr{katana


novi i postoe~ki partnerstva i vrski me|u visokobrazovniteinstitucii na EU i Azija. Za pove}e informacii, E-po{ta:[email protected], Veb-stranica: http://europa.eu.int/comm/europeaid/projects/asia-link/index_en.htm.

Povicite za predlozi za grantovi i tenderi za proektite naALAseobjavuvaatnaveb-stranicatanaEuropeAid:http://www.europa.eu.int/comm/europeaid/cgi/frame12.pl.

Kontakt: MrVincentPIKET(HeadofUnit) EuropeAid-D2,Asia Tel.+3222990430 Faks+3222984863

E-po{[email protected],[email protected]

MrRiccardogAMBINI(HeadofUnit) EuropeAid-B2,LatinAmerica Tel.+3222991760 Faks+3222991080 E-po{[email protected] Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/europeaid/projects/asia/index_en.htm(Asia)http://europa.eu.int/comm/europeaid/projects/amlat/index_fr.htm(LatinAmerica)


GLAVA 6

Programite pod FARE, KARDS, SAPARD i ISPA, kako i pomo{ta za Turcija, }e bidat operativni do krajot na 2006 godina, koga tie site zaedno }e bidat soedineti vo noviot Instrument za pretpristapna pomo{ (IPA).

Pretpristapna pomo{, Pomo{ za Zapaden Balkan, Evropska sosedska politika

6.1 PRETPRISTAPNA POMO[

ProgramitepodFARE,KARDS,SAPARDiISPA,kakoipomo{tazaTurcija,}ebidatoperativnidokrajotna2006godina,kogatie site zaedno }e bidat soedineti vo noviot Instrument zapretpristapnapomo{(IPA).

6.1.1 INSTRUMENT ZA PRETPRISTAPNA POMO[ IPA (IPA)

Kako del od podgotovkata za novata finansiska ramka 2007-2013,voseptemvri2004godina,odstrananaKomisijata,predEvropskiotparlamentipredSovetotbe{eprezentirannoviotInstrument za pretpristapna pomo{ (IPA). Regulativata naSovetot(EK)1085/2006zaIPAseusvoina17juli2006godina.

Vo ramkite na IPA, zemjite korisni~ki }e bidat podeleni vodvekategorii:

Potencijalni zemji kandidati (Albanija, Bosna i Hercegovina, Crna Gora i Srbija, vklu~uvaj}i go i Kosovo) koi }e prodolàt da dobivaat pomo{ spored sega{nite celi i prioriteti na KARDS.Zemji kandidati (Hrvatska, Turcija i Republika Makedonija) koi }e dobivaat sli~na pomo{ i ponatamo{na pomo{ vo

•

•


Vo ramkite na IPA, zemjite korisni~ki }e bidat podeleni vo dve

kategorii:

• Potencijalni zemji kandidati (Albanija, Bosna i Hercegovina,

Crna Gora i Srbija, vklu~uvaj}i go i Kosovo)

• Zemji kandidati (Hrvatska, Turcija i

Republika Makedonija)

odnos na implementacijata i podgotovkata za strukturni, ruralni i razvojni fondovi po pristapot vo EU.

Oblasti koi }e se poddràt so IPA

Pomo{ta}ebidenamenetazazemjitekandidatiipotencijalnikandidatizapoddr{kavosledniteoblasti:

Jaknewe na demokratskite institucii, kako i vladeewe na pravoto, vklu~uvaj}i i nejzina primena;Promocija i za{tita na ~ovekovite i osnovnite slobodi i po~ituvawe na pravata na malcinstvata, promocija na rodo-vata ednakvost i nediskriminacija;Reformi vo javnata administracija, vklu~uvaj}i vosposta-vuvawe sistem koj }e ovozmoì decentralizacija na upravu-vaweto so pomo{ta nameneta za zemjite korisnici;Ekonomski reformi;Razvoj na gra|anskoto op{testvo;Socijalna vklu~enost;Pomiruvawe, merki za gradewe doverba i rekonstrukcija;Regionalna i me|ugrani~na sorabotka.

Za zemjite kandidati dopolnitelno }e se poddràt sledniteoblasti:

Usvojuvawe i sproveduvawe na acquiscommunautaire;Poddr{ka za razvojnite politiki, kako i podgotovka za sproveduvawe i upravuvawe so zaedni~kite politiki na Za-ednicata za zemjodelstvo i kohezija.

Za potencijalnite zemji kandidati dopolnitelno }e sepoddrùvaatsledniteoblasti:

Progresivno usoglasuvawe acquis communautaire;Socijalen, ekonomski i teritorijalen razvoj, vklu~uvaj}i i aktivnosti povrzani so infrastruktura i investicii, osobeno vo oblastite od regionalen karakter, razvoj na ~ove~kite resursi i ruralen razvoj.

•

•

•

•••••

••

••


5 Komponenti na IPA

Sonamerananajefikasenna~indasepostignatcelitenasekojazemja,IPAsesostoiodpetrazli~nikomponenti:

1. Tranziciska pomo{ i gradewe institucii2. Me|ugrani~na sorabotka

Prvite dve komponenti }e bidat dostapni za site zemjikorisni~ki(kandidatiipotencijalnikandidati),soceldaimsepomognevoprocesotnatranzicijaipribliùvawetokonEU,kakoidaseohrabriregionalnatasorabotkame|univ.

3. Regionalen razvoj4. Razvoj na ~ove~ki resursi 5. Ruralen razvoj

Komponentata za regionalen razvoj, komponentata za razvojna ~ove~ki resursi i komponentata za ruralen razvoj }ebidat dostapni samo za zemjite kandidati. Ovie komponentise napraveni za da im pomognat na zemjite kandidati vosproveduvawetonazemjodelskataikoheziskatapolitikanaEUpo~lenstvotovoEU.Ovabaraodzemjitedaimaatadministrativenkapacitetisturukturizaprezemaweodgovornostzaupravuvaweso pomo{ta. Vo slu~ajot so potencijalnite zemji kandidativakvimerki}esesproveduvaatprekutranziciskatapomo{ikomponentatazagradewenainstituciite.

Politi~ka i strate{ka ramka za pomo{Op{tite politi~ki prioriteti za pretpristapnata fazase postaveni vo evropskoto i pristapnoto partnerstvo, vogodi{nite izve{tai na zemjite i vo strate{kiot dokumentza pro{iruvawe koi se prezentiraat pred Sovetot i predEvropskiotparlamentsekojagodina.

Finansiski iznos

Vo odnos na finansiskata raspredelba, IPA }e obezbedi vkupno 11,468 milijardi evra za periodot 2007 -2013 godina.

5 Komponenti na IPA

1. Tranziciska pomo{ i gradewe institucii

2. Me|ugrani~na sorabotka

3. Regionalen razvoj4. Razvoj na ~ove~ki

resursi 5. Ruralen razvoj


Vo odnos na finansiskata

raspredelba, IPA }e obezbedi vkupno 11,468

milijardi evra za periodot 2007 -2013

godina.

SekojagodinaKomisijatagiinformiraEvropskiotparlamentiSovetotzanejzinitenamerivoodnosnapodelbatanavkupnatafinansiskapomo{.Zaovaacel,zasekojazemjaikomponentanapraveni se multigodi{ni indikativni finansiski ramki,koisetrigodi{niramki.

Multigodi{na indikativna finansiska ramka (MIFF)Multigodi{nata indikativna finansiska ramka (MIFF)za Instrumentot za pretpristapna pomo{ e napravena zaobezbeduvaweinformaciizaindikativnapodelbanavkupniotpaket na IPA predloèn od Komisijata spored ~lenot 5 odregulativata IPA (EK) 1085/20006. Ovaa ramka dejstvuva kakovrska me|u politi~kata ramka vo odnos na pro{iruvaweto ibuxetskiotproces.

Prezentacija na brojkite

Tabelata podolu gi dava brojkite opi{ani pogore vo sega{niceni i vo milioni evra. Tabelata ja pokaùva raspredelbatapozemjiikomponenti,kakoiregionalniteimultidràvniteprogramiitro{ocizapoddr{ka.

Paket za regionalni i horizontalni programi

Regionalnataimultidràvnataprograma}eopfatiaktivnostisli~ninaregionalnataprogramanaKARDSimultidràvniotpaket na FARE i pretpristapnite instrumenti za Turcija.Nivotonafinansiraweetakvo{todvatavidanadejstvuvawese mo`ni. Od 2006 godina zgolemeno e vklu~uvaweto name|unarodnitefinansiskiinstituciivopretristapnatafaza,vklu~uvaj}itukainoviinstrumentizaenergetskaefikasnost.Brojkitejapokaùvaatzgolemenatapotrebaodvakviprogrami.Programitefinansiranisoovojpaket}ebidatkomplementarnisonacionalniteprogramiiedinstveno}ebidatpodobniakoobezbedatdodadenavrednostnapretpristapniotproces.


Multigodi{na indikativna finansiska ramka:podelba na Instrumentot za pretpristapna pomo{za periodot �00�-�0�0 alociran po zemji i komponenti

Zemja Komponenta 2007 2008 2009 2010

TURCIJA Tranziciona pomo{ i gradewe institucii 252,2 250,2 233,2 211,3

Me|ugrani~na sorabotka 6,6 8,8 9,4 9,6

Regionalen razvoj 167,5 173,8 182,7 238,1

Razvoj na ~ove~ki resursi 50,2 52,9 55,6 63,4

Ruralen razvoj 20,7 53,0 85,5 131,3

Vkupno 497,2 538,7 566,4 653,7

HRVATSKA Tranziciska pomo{ i gradewe institucii 47,6 45,4 45,6 39,5




Ruralen razvoj 25,5 25,6 25,8 26,0

Vkupno 138,5 146,0 151,2 154,2

Republika Makedonija

Tranziciska pomo{ i Gradewe institucii 41,6 39,9 38,1 36,3




Ruralen razvoj 2,1 6,7 10,2 12,5

Vkupno 58,5 70,2 81,8 92,3

SRBIJA Tranziciska pomo{ i gradewe institucii 178,5 179,4 182,6 186,2


Vkupno 186,7 190,9 194,8 198,7

CRNA GORA Tranziciska pomo{ i gradewe institucii 27,5 28,1 28,6 29,2


Vkupno 31,4 32,6 33,3 34,0

KOSOVO Tranziciska pomo{ i gradewe institucii 60,7 62,0 63,3 64,5


Vkupno 63,3 64,7 66,1 67,3

BOSNA i HER-CEGOVINA

Tranziciska pomo{ i gradewe institucii 58,1 69,9 83,9 100,7


Vkupno 62,1 74,8 89,1 106,0


ALBANIJA Tranziciska pomo{ i gradewe institucii 54,3 61,1 70,9 82,7


Vkupno 61,0 70,7 81,2 93,2

Vkupno programi po zemji 1098,7 1188,6 1263,9 1399,4

Regionalni i horizontalni programi 100,7 140,7 160,0 157,7

ADMINISTRATIVNI TRO[OCI 55,8 54,0 56,5 64,6

VKUPNO 1255,2 1383,3 1480,4 1621,7

Kontakt:

Anne-Marie MASKAY – WALLEZIPAcoordinationDgEnlargementUnitD1-FinancialinstrumentcoordinationTel.+3222992350E-po{ta:[email protected]

Rainer EMSCHERMANNKontakt-to~kaIPA,Pra{awaokoluZapadenBalkanifinansikakontrolavoodnosnaglava32GDPro{iruvaweUnitD1-FinancialinstrumentcoordinationTel.+3222981707E-po{ta:[email protected]

Veb-stranica : ttp://ec.europa.eu/enlargement/financial_assistance/ipa/index_en.htm

6.1.2 CENTRALNA I ISTO^NA EVROPA

Pretpristapna pomo{ za Romanija (22 02 01 01)Pretpristapna pomo{ za Bugarija (22 02 01 02)Pretpristapna pomo{ za Hrvatska (22 02 01 03)Me|ugrani~na sorabotka za centralna i isto~na Evropa (22 02 02)

Alociran buxet: 447,42/247,3 /60,1 /100,00 milioni


Programata FARE e eden od trite pretpristapni instrumenti finansirani od Evropskata komisija so cel da im se pomogne na zemjite kandidati vo nivnite podgotovki za ~lenstvo vo Evropskata Unija.

6.1.2.1 Programa FARE

ProgramataFAREeedenodtritepretpristapniinstrumentifinansiraniodEvropskatakomisijasoceldaimsepomognena zemjite kandidati vo nivnite podgotovki za ~lenstvo voEvropskata Unija. Po pro{iruvaweto vo 2004 godina, osumod deset podobni zemji sega se zemji ~lenki na EU i, sporedtoa, Bugarija i Romanija ostanuvaat edinstvenite korisnicina programata FARE za novite proekti od ovie zemji. Pozapo~nuvaweto na pregovorite za ~lenstvo me|u EU, Hrvatskai Turcija na 3.10.2005 godina i Hrvatska stana podobna zakoristewenasitetripretpristapnifinansiskiinstrumenti(FARE,IPAiSAPARD).Turcijasefinansirasoposebnabuxetskastavka220204(podoleimadetalenopis).

Sega{nata finansiska ramka 2000-2006 dostignuva suma od1,56milijardievragodi{enbuxet (sporedcenitevo 1999g.).Razli~ni merki se koristat za pomo{ pri distribucijata nasredstvata vo oblasti kade e potrebna najgolema poddr{ka:pretpristapni prioriteti se postaveni vo pristapnitepartnerstva, koi gi adresiraat glavnite problemi na sekojazemjakandidatidostapniteresursi.Dopolnitelno,vremenskatabela za podgotovka na za~lenuvaweto e postavena vonacionalniteprogramizausvojuvawenaAcquis.Finansiskatapoddr{ka e bazirana vrz principot na ednakov tretman,nezavisno od predvidenoto vreme na ~lenstvo, so posebnovnimanie posveteno na zemjite so najgolemi potrebi. Zatoapodgotvenite patokazi za Bugarija i Romanija vo 2002 godinavklu~uvaatzgolemenapretpristapnapomo{soceldasezabrzaprocesotza~lenstvovoEUnaoviezemji.Dogovorotza~lenstvobe{epotpi{anodzemjite~lenkinaEU,BugarijaiRomanijana25april2005godinaiseo~ekuvazemjitedapristapatvoEUvo2007godina.

Postojat dva vida prioriteti za aktivnostite predvideni soprogramataFARE:

FARE I – Gradewe na instituciite (okolu 30% od resursite)Jakneweto na institucionalnite i administrativnitekapaciteti na zemjite kandidati e klu~noto barawe za


pro{iruvaweto, so cel zemjite da go usvojat, sprovedat i dase pridràt kon acquis. Ova bara modernizacija na nivniteadministrativniisudskii,vonekoislu~ai,kompletnonoviadministrativnistrukturi.Gradewetonainstituciiteglavnoserealiziraprekusledniteprogrami,soposbenakcentstavenvrztransferotnaznaewe(know-how):

Spogodbi za zbratimuvawe na ministerstva, institucii, profesionalni organizacii (na primer, sudski i socijalni partneri), agencii, evropski i regionalni tela i lokalni vlasti, osobeno preku delegirawe slu`benici od zemjite ~lenki, dopolnuvani, po potreba, so kratkoro~ni zada~i i obuki;Tehni~ka poddr{ka za acquis preku TAIEKS (Kancelarija za tehni~ka poddr{ka i razmena na informacii);Pomo{ za razvoj na kapacitetite za obuka na javnata admin-istracija na centralno i regionalno nivo.

FARE, isto taka, poddrùva gradewe na instituciite prekuinvesticii, odnosno poddr{ka na klu~nite regulativniinstitucii.

Sevkupno,celtaedasesprovedeza~lenuvawetoidasepodgotviu~estvotovopolitikitenaEUidaseispolnatkriteriumiteod Kopenhagen, odnosno stabilnost na instiuciite koi jagarantiraatdemokratijata,vladeewetonapravoto,~ovekoviteprava i po~ituvawe na malcinstvata. Osven pomo{ta koja imseobezbeduvanavladitezaovaacel,istotaka,finansiskaitehni~ka pomo{ se obezbeduva za gra|anskite organizacii socel da se: poddrì demokratijata i vladeeweto na pravoto,zajaknat institucionalnite kapaciteti na GO i socijalnitepartneri i da se poddrì vklu~uvaweto i u~estvoto na sitepoedinciigrupi.

FARE II – Investirawe vo ekonomskata i socijalnata kohezija (okolu 70% od resursite)EkonomskataisocijalnatakohezijasepromovirasoceldaimsepomognenazemjitekandidatidagradatfunkcionalnapazarnaekonomijaidasespravatsopazarnitesilinaEUipritisokotod konkurencijata. Ottuka FARE II bara od pretprijatijatai infrastrukturata na zemjite kandidati da gi zadovolat

•

•

•


standardite na Zaednicata i da vospostavat funkcionalni,institucionalniiregulativniramki.

Nacionalniteprioritetiiprograminasekojazemjapostavenise vo Nacionalniot razvoen plan, koj pretstavuva seopfatnastrategijazapodobruvawenakonkurentnostai,oddrugastrana,dasenamalatvnatre{nitenekonzistentnosti.Ovieplanovigipravatsamitezemjikandidatiiseo~ekuvaprogramitedasesprovedatnesamoodnacionalnitevlasti,tuku,istotaka,iodlokalniteiodregionalnitevlasti.Relevantnigra|anskiorganizaciimoàt,istotaka,dau~estvuvaatvoovojproces.FARE ne poddrùva investiciski proekti vo oblastite kako{tosetransport,okolinailizemjodelstvo,osvenregulatornainfrastrukturakojaneepodobnazaISPAiSAPARD.

Multidràvni programi FARE: Pomo{tavoramkitenamultidràvniteprogramiseintegriravonacionalniteprogramiizatoatiesedostapnisamoakosedokaè nivnata soodvetnost ili koga tie se najefektivniotna~in za postignuvawe odreden rezultat. Ottuka nekoiprogrami prodolùvaat da se sproveduvaat, pogolemite setie{togipromoviraatMSP.OvieuslugizaMSPbearazvienizaednosome|unarodnitefinansiskiinstituciisoceldaseohrabratposredni~kitebankivoobezbeduvawetofinansiskisredstva za MSP vo partnerskite zemji. Isto taka, postojati drugi multidràvni programi, osobeno vo oblastite naop{tinskata infrastruktura i borbata protiv izmamite. Zapove}einformacii,posetetejaveb-stranicata:http://europa.eu.int/comm/enlargement/pas/phare/program-mes/index.htm.

Me|ugrani~na sorabotka (CBC): FARECBCimpomaganapograni~niteregionivonadminuvawetonanivnitespecifi~niproblemisocelpobliskaintegracijanazemjitekandidatiiEU.Popro{iruvawetood 2004godinakorisnicinaprogramataCBCstanaaigranicatanaBugarijaso Turcija i bugarskata i romanskata granica so sosednitezemjiodTACISiKARDS(Ukraina,Moldavija,Srbija,CrnaGorai Republika Makedonija). Pro{iruvaweto kon regionite naBugarijaiRomanijakoisegrani~atsoZapadenBalkandobijau{tepove}epoddr{kasokomunikacijata–otovrawetonapatot


zanovitesosedskiinstrumenti,informacijakojamoèdasenajdevopoglavjetozastrukturnitefondovi(glava3).

Sproveduvawe na programite FARE IIKomisijata }e prodolì da go nadgleduva sproveduvawetona programite FARE preku decentraliziraniot sistem zasproveduvawe, odnosno delegaciite na EU vo sekoja zemja.KontaktizadelegaciitenaEU:

Bugarija: DimitrisKoURKoULAS,HeadofDelegation9,MoskovskaSt.,1000SofiaTel.+35929335252Faks:+35929335233E-mail:[email protected]:http://www.evropa.bg

Romanija: JonathanSCHEELE,HeadofDelegation18JulesMicheletStreet,1stDistrict010463BucharestTel.+40212035400Faks:+40212302453E-po{ta:[email protected]:http://www.infoeuropa.ro/jsp/default.jsp

Hrvatska: JacquesWUNENBURgER,HeadofDelegationMasarykova1,10000Zagreb

Tel.+38514896500 Faks:+38514896555 E-po{ta:[email protected] Veb-stranica:http://www.delhrv.cec.eu.int

Slednite strukturi se baraat od sekoja zemja kandidat zasproveduvawenaprogramataFARE:

1. Nacionalen fond (NF), pod nadle`nost na Nacionalniotovlasten sorabotnik (NAO), lociran vo ramkite naMinisterstvotozafinansiiiupravuvasoraspredelenitefondovi.

2.Brojot na sproveduva~ki agencii preku koi se sproveduvaprogramataFAREvosekoja zemjamoraiponatamudabidestriktnoograni~en.


3.Edinicitezacentralnofinansiraweidogovarawe(CFCU)}e prodolàt i ponatamu da se upotrebat za tenderitei dogovorite za specifi~ni programi koi se odnesuvaatna pove}ekratnite sektori, kako {to se gradewe nainstituciiteizbratimuvawe.Selekcijatainabquduvawetona proektite ostanuva vo nadle`nost na ministerstvata/administraciitekoisedirektnikorisnicinapomo{ta.

Zapomo{taiponatamu}esedogovaravrzosnovanapostoe~kiteproceduri vo soglasnost so finansiskite regulativi naEvropskata zaednica i nejzinite Sproveduva~ki pravila, koimoàt da se vidat na: http://europa.eu.int/comm/europeaid/tender/gestion/index_en.htm.

Dvièj}isenapredkonprogramskiotpristapnastrukturnitefondovi,golemi{emisenapravenivoramkitenainvesticiitevoekonomskataisocijalnatakohezija.[emitesekoristattamukade{toproektitesepremnogumalizadaseidentifikuvaatprethodno ili se premnogu mali za da bidat efektivni votro{oci.Golemite{emimoradaadresiraatjasniprioritetivo ramkite na nacionalnite razvojni planovi vo edna odsledniteoblasti:razvojna~ove~kiteresursi,investiciivoproduktivnisektoriilidelovnainfrastruktura.

Pridrùvaj}isekonprincipitenakoncentracijaivlijanie,celitenagolemite{emisedefiniranivoMemorandumotzafinansirawe,kadesenapi{anikriteriumitezapodobnostiselekcija,proceduritezaocenkaispogodbitezasproveduvawe.Poedine~niteproektiseselektiraatpoodlukatanaKomisijata,popovikotzapredlozi.Golemite{emimoàtdakofinansiraatproektivokoiFAREu~estvuvasopomalkuod2milionievra.Jasnoto i efikasno upravuvawe bara brojot na mnogu maliteproektidabideminimalen.Zatoa,minimalnatavrednostnapoednie~nite proekti, vo princip, ne treba da bide pomalaod 50.000 evra (u~estvo na FARE). Ovaa dolna granica moèda se promeni, me|u drugoto, koga relevantni sproveduva~kiagenciisedokaànidekamoàtdaobezbedattransparentnofinansisko upravuvawe. Dolnata granica ne se primenuvakogaserabotizaGO.Akoproektotneedelodgolemata{ema,minimalnata vrednost na proektot treba da bide 2 milionievra.


ISPA be{e zamislen da im pomogne na

zemjite kandidati vo pribliuùvawe kon infrastrukturnite standardi na EU vo dve glavni poliwa:

transport i okolina

VoodnosnaprogramiteFARECBCseprimenuvaatgorespomenatitegolemi {emi. Proekti vo vrednost pomali od 50.000 evra(u~estvonaFARE)moèdasefinansiraatodfondotzamaliproekti vo soglasnost so ~lenot 5(2) na Regulativata 2760/98na Komisijata. Primenata na drugiot potreben minimum naproekti(u~estvonaFAREod2milionievra)dozvoluvapromenanadolnatagranicasamovrzosnovanaprocenkanaslu~ajzaslu~aj i pod uslov su{tinskata me|ugrani~na sorabotka dabide me|u prioritetnite merki definirani vo zaedni~kiotprogramskidokument.

ZainformaciiokoluFARE,nejziniteprogramiikontakt-informacii,posetetejaveb-stranicata:http://europa.eu.int/comm/enlargement/pas/phare.Vo2007godinaedinstveniotInstrumentzapretpristapnapomo{(IPA)}egizamenisega{niteinstrumentiFARE,ISPA,SAPARD,KARDSiTurskiotpretpristapeninstrument.

6.1.2.2 ISPA (Instrument za strukturni politiki za pretpristapuvaweto)

ISPA be{e zamislen da im pomogne na zemjite kandidati vopribliuùvawe kon infrastrukturnite standardi na EU vodve glavni poliwa: transport i okolina. Za periodot 2000-2006 godinavkupno 1.040milionievra godi{nobeadostapnizaproektivozemjitekandidati.VoodnosnaISPA,moèdaseidentifikuvaatsledniteceli:

Pomo{ za zemjite kandidati vo pribliùvaweto kon standardite na EU za okolina;Pro{iruvawe i povrzuvawe na transportnite sistemi so transevropskite transportni mreì;Zapoznavawe na zemjite kandidati so politikite i procedurite na Strukturniot i Koheziskiot fond na EU.

Programata ISPA e otvorena za Bugarija i za Romanija i odjanuari2005godinaizaHrvatska.

Tri sektori se pokrivaat od programata ISPA - okolinata,transportot i tehni~kata pomo{. ISPA finansira golemiproekti za okolinata, osobeno vo odnos na zagaduvaweto navodata,upravuvawetosootpadotizagaduvawetonavozduhot.

•

•

•


Voodnosnatransportot,sredstvataodISPAsenaso~enikongradewe i obnovuvawe na transportnata infrastruktura vozemjitekandidatiisozdavawevrskisotransportnitemreìnaUnijata.

VoodnosnaGO,tie{tosezanimavaatsookolinskipra{awamoàtdaobezbedattehni~kapomo{ipodgotvitelnistudiivoramkitenaproektitenaISPA.Tehni~katapomo{imasu{tinskaulogavogarantirawetovisokkvalitetnaproektitevoodnosnaupravuvaweivlijanie.Vladitenazemjitekandidatiseprimatelinapomo{taodISPA.SamoaplikaciitedobieniprekunacionalniotkoordinatornaISPAserazgleduvaatodstrananaslu`bitenaKomisijataiproektitemoradabidatdelodplanotnaISPAzasektorskiinvesticiiusvoenodzemjitekandidati.Aplikacijata}ebiderazgledana od slu`bite na Komisijata i (ako e potrebno)}e se razgovara so zemjata aplikant. Ako Komisijata goprifati proektot, toj }e bide podnesen do Upravuva~kiotkomitet, sostaven od pretstavnici na zemjite ~lenki, za dase dobie mislewe. Otkako }e se dobie pozitivno mislewe odUpravuva~kiotkomitet,Komisijata}egoodobriproektoti}epodnese finansiski memorandum koj treba da se potpi{e odzemjataaplikant.

SoceldaapliciraatzasredstvaodprogramataISPA,GOtrebada gi razgledaat glavnite dokumenti i informacii za ISPA,soceldaidentifikuvaatkoisektorigipokrivaISPAidalitiesesovpa|aatsonivniteaktivnosti.Glavnitedokumentivoodnosnaprocedurite naISPAseprira~nikotnaISPA,DIS(Decentraliziraniot sistem na sproveduvawe), Prira~nikoti Prakti~niot vodi~ za procedurite okolu dogovorite. Siteoviedokumenti,zaednosodrugiinformacii,sedostapnina:http://europa.eu.int/comm/regional_policy/funds/ispa/docum_en.htm#manuals.

Dopolnitelniinformaciizamo`nostitenaISPAmoàtdasedobijatoddirekcijatanaISPAvoGDzaregionalnapolitikavoEK,delegaciitenaEUvozemjitekandidatiiodnacionalnitekoordinatori na ISPA vo zemjite kandidati. Adresite sedostapni na internet: http://europa.eu.int/comm/regional_policy/funds/ispa/contacts_en.htm#2.


Direkcija H: ProgramiiproektivoFrancija,voPolska,voPortugalija,voSlovenijaiISPALuisRIERAFIgUERAS-DirectorTel.+3222965068Faks+3222954397E-po{ta:[email protected]

ErichUNTERWURZACHER(UnitH4)–HeadofUnitISPATel.+3222993964Faks+3222953614E-po{ta:[email protected]:http://www.europa.eu.int/comm/dgs/regional_policy/index_en.htm

Nacionalni koordinatori:

Bulgariac/oBorianaPENCHEVAMinistryofFinance,ManagementofEUFundsDirectorate102RakovskiStreet-1040SofiaTel.(+359)298592900//2901or(+359)29806401Faks:(+359)2-9879888or(+359)298592928E-po{ta:[email protected]/oDavorCILIC,MinistryofEuropeanIntegrationPetreticevtrg2,ZagrebTel.38514599360Faks:38514599-460E-po{ta:[email protected]/oEugenTEoDoRoVICIMinistryofPublicFinanceBvd.Libertatii12,Bucuresti5Tel.(+40)213359877Faks:(+40)213359888E-po{ta:[email protected]


6.1.2.3 SAPARD (Specijalna pretpristapna programa za zemjodelstvo i ruralen razvoj)

SAPARD,delodpretpristapnatapomo{zazemjitekandidati,obezbeduva pomo{ za zemjodelstvoto i ruralniot razvoj.ProgramataeotvorenazaBugarija,zaRomanijaizaHrvatska.

SAPARDimadvaglavniprioriteti:daimpomognenazemjitekandidati da go sproveduvaat „acquis communautaire“ ida re{avaat prioritetni i specifi~ni problemi vo odnosna razvojot na odr`livoto zemjodelstvo i ruralen razvoj.Za razlika od drugite merki, SAPARD celosno se upravuvana nacionalno nivo i Komisijata ne e vklu~ena vo niednafaza. SAPARD pretstavuva poddr{ka za postignuvawe naklu~nite prioriteti odredeni vo Pristapnoto partnerstvoi vo nacionalnite programi za Usvojuvawe na „acquis“. Vozemjodelskiotsektorsepokrivaat:

Usoglasuvawe so „acquis“ za zemjodelstvo;Realizacija na veterinarnite i fitosanitarnite potrebi i potrebite za marketing;Nadogradba na standardite za proizvodstvo na hrana;Restruktuirawe na zemjodelskiot sektor so cel da se podobri konkurentnosta;Sproveduvawe koherentni strukturni politiki i politiki za ruralen razvoj.

VkupniotbuxetnaSAPARDiznesuva529milionievragodi{noza sedumgodi{na programa (2000-2006). Raspredelbite pozemji se pravat spored slednite kriteriumi: goleminata nazemjodelskata populacija, vkupnata zemjodelska oblast, BDPpo glava na ìtel i specifi~nata situacija na ruralniteregioni.VofinansirawetonaprogramiteZaednicatamoèdau~estvuvado75%odvkupnitejavnitro{oci,iakoovamoèdadostigneido100%zaproektitezatehni~kapomo{.

GOkoigledaatmo`nostvoSAPARDtrebadagiprezematsamotiemerkikoispa|aatpodnivnotopolenadejstvuvawe.Merki,kako {to se ekonomska diverzifikacija, postavuvawe grupinaproizvoditeli,obnovairazvojnaselata,podobruvawenastru~niteobukiitehni~kapomo{seaktivnostikoimoàtdagirealiziraatGO.

••

••

•

SAPARD, del od pretpristapnata pomo{ za zemjite kandidati, obezbeduva pomo{ za zemjodelstvoto i ruralniot razvoj. Programata e otvorena za Bugarija, za Romanija i za Hrvatska.


Sledej}i go principot na decentralizirano upravuvawe sopretpristapnata pomo{, nacionalno telo, odenosno agencijanaSAPARD,enadle`nazaupravuvawesoproektitevoramkitenaprogramataSAPARD.ZatoaaplikaciitemoradasepodnesatdonacionalnataagencijanaSAPARD.Prakti~nataodgovornostzaproektite}ebideprenesenanazemjitekandidati,dodekasproveduvawetonaProgramata}ebidepredmetnakontrolairevizijaodstrananaKomisijata.

Imaj}ipredviddekaSAPARDesosemadecentralizirana,sitepovici za tenderi se objavuaat od Agencijata na SAPARD nanacionalnonivo.Zadopolnitelniinfomracii,trebailidasekontaktirasodelegacijatanaKomisijatavozemjitekandidatiilisoagenciitenasekojazemja:

DG Agriculture:AgRIB2–EnlargementMrRudyVANDERSTAPPEN(HeadofUnit)Tel.+3222954509

AgRIB3–NeighbourhoodPolicy,EFTAMrNicolasVERLET(HeadofUnit)Tel.+3222961508

SAPARD–E4(ProgrammeManager)MrJorgeCASQUILHoTel.+3222960304Faks+3222951746

InfromaciizaagenciitenaSAPARDvozemjitekandidati}enajdetena:http://europa.eu.int/comm/agriculture/external/en-large/countries/index_en.htm.

6.1.3 TURCIJA

Pretpristapna pomo{ za Turcija (22 02 04 01)


Ovaabuxetskastavkapokrivarazli~nioperacii,nivnaceleda&pomognanaTurcijadagizadovolikriteriumiteza~lenstvovoEU.PretpristapnatastrategijazaTurcijanapravenaevo1999


godinaodHelsin{kiotevropskisovetkojpotoanekolkupatierevidirana. Sè na sè, pretpristapnata strategija poddrùvagradewe na instituciite, jaknewe na strukturite potrebnidasoodvetstuvaatsoacquisisocijalnaiekonomskakohezija.Pospecifi~no, operaciite finansirani so ovaa programamoàtdasegrupiraatvodvadela:

Gradewe na instituciite za da se ovozmoì sproveduvawe na acquis communautaire, so poseben naglasok staven na pribliùvawe na legislativata; strukturni reformi i re-gionalni politiki; promocija na demokratijata, socijalen dijalog i gra|ansko op{testvo; aktivna sorabotka vo oblasta na pravoto i vnatre{ni raboti; i, otvorawe na programite na Zaednicata vo oblasta na socijalnata vklu~enost;Finansirawe na investiciite so cel da & se pomogne na Turcija da gi ispolni legislativnite standardi na Zaed-nicata i usvojuvawe na acquis communautaire vo oblasta na ekonomskata i socijalnata kohezija. Pomo{ta tuka }e go ima predvid napredokot postignat kon usvojuvaweto na acquis i posebno vnimanie se posvetuva na u~estvoto na posebni proekti (zajaknuvawe na administrativnite i sudskite ka-paciteti i proekti vo oblasta na pravoto), kako i upotrebata na tehni~kata pomo{ obezbedena od TAIEKS (Kancelarija za tehni~ka pomo{ i razmena na informacii). Isto taka, se meri i stepenot na me|ugrani~na sorabotka i obrazovni merki koi{to go promoviraat gra|anskoto op{testvo i ja ja-knat ~ove~kata dimenzija vo Turcija.

Delodprogramata}eseupotrebizapodobruvawenapolo`batanaèniteitrebadasenapomenedekasitemerkisepredmetnarodovaintegracija.

Kontakt: MrMartinHARVEY Directorate-generalEnlargement–B1 Tel.+3222995681 Faks+3222991044 E-po{[email protected]

Veb-stranica: http://europa.eu.int/comm/enlargement/turkey/index.htm#financial

•

•


Ovaa programa za pomo{ gi pokriva zemjite od Zapaden Balkan so cel

da sozdade pogolema stabilnost vo regionot

i dobliùvawe na regionot so EU, glavno

preku Procesot za stabilizacija i

asocijacija (SAP), koj pretstavuva ramkovna politika na EU za ovoj

region

6.2 POMO[ ZA ZAPADEN BALKAN - KARDS

Pomo{ za zemjite od Zapaden Balkan (22 05 01)

Alociran buxet:180,00/198,00/59,50milioni

Ovaaprogramazapomo{gipokrivazemjiteodZapadenBalkansoceldasozdadepogolemastabilnostvoregionotidobliùvawena regionot so EU, glavno preku Procesot za stabilizacija iasocijacija(SAP),kojpretstavuvaramkovnapolitikanaEUzaovojregion.SAPgisledisledniteceli:stabilizacijaipreminkonpazarnaekonomija;regionalnasorabotka;i,pribliùvawekon ~lenstvo vo EU. Zemjite koi postignale dovolen napredokvoSAPmoàtdavlezatvoformalnidogovorniodnosisoEUvo forma na Dogovor za stabilizacija i asocijacija, koj impomaganazemjitesamidanapreduvaatkonpogolemaevropskaintegracij. Isto taka, na samitot odràn vo Zagreb vo 2000godina be{e potvrdeno deka SAP e instrument so krajna cel~lenstvovoEU.Zemji korisni~ki na programata KARDS se Albanija, Bosna iHercegovina, Hrvatska (do krajot na 2006 godina), RepublikaMakedonija,CrnaGoraiSrbijazaednosoKosovo.

Pospecifi~ni aktivnosti vo ovaa programa se: stabilizacijana regionot; vra}awe na begalcite i raselenite lica;rekonstrukcija i pomo{; vospostavuvawe institucionalnalegislativailegislativnaramkazapoddr{kanademokratijata,vladeewenapravoto,~ovekovipravaipravanamalcinstvata;pomiruvawe i konsolidacija na gra|anskoto op{testvo inezavisnost na mediumite; borba protiv organiziraniotkriminal;odr`livekonomskirazvojireformiorientiranikon pazarna ekonomija; regionalna, transnacionalna,me|ugrani~na i vnatreregionalna sorabotka; i, socijalenrazvoj, osobeno vo namaluvawe na siroma{tijata, rodovaednakvost,obrazovanie,obukairehabilitacijanaokolinata.Posebnovnimanieseposvetuvanapromocijatana~ovekoviteprava, demokratijata i vladeeweto na pravoto. Ovaa stavka,istotaka,enamenetazapokrivawenaoperativniteprogramidovereni na Evropskata agencija za rekonstrukcija (EAR) inejziniteoperativnitro{oci.

Isto taka, na samitot odràn vo Zagreb

vo 2000 godina be{e potvrdeno deka SAP e instrument so krajna

cel ~lenstvo vo EU


Spored Regulativata na Sovetot 2666/2000 (pravna osnova zaKARDS),slednitetelatrebadabidatpodobnizafinansirawe:regionalni i lokalni tela, javni i polujavni tela, socijalnipartneri,organizaciikoiobezbeduvaatpoddr{kazabiznisite,zadrugite, zaedni~ki op{testva, zdruènija, fondacii igra|anski organizacii. Pomo{ta od Zaednicata }e bide voformanagrantoviikofinansirawe}eseprimenitamukade{toemo`no.

Bilateralna sorabotka:Pomo{ta na EK e skroena spored potrebite i reformite nasekoja zemja. Taa go poddrùva SAP i sproveduvaweto nadogovoritezastabilizacijaiasocijacija(SAA)igipostavuvazaedni~kite vrednosti i principi koi{to gi vodat odnositeme|uEUizasegnatitezemji.Nekoiodnajva`niteprioritetinazemjitese:

Albanija: borba protiv kriminalot, izmamata i korupcijata; jaknewe na javnata administracija; poddr{ka za trgovijata, obrazovanieto i transportot; nabquduvawe na zagadenosta i urbanoto planirawe; i, reforma na izborniot sistem.Bosna i Hercegovina: vra}awe na begalcite; poddr{ka za instituciite (dano~ni i carinski); lokalen razvoj i socijalna kohezija; policija, azil i emigracija; integrirano upravuvawe so granicite; i, okolina i prirodni resursi.Hrvatska: vra}awe na begalcite; trgovija, klima za investicii i socijalna kohezija; policija i organiziran kriminal; integrirano upravuvawe so granicite; i, okolina i prirodni resursi.Republika Makedonija: demokratska stabilizacija; reformi na javnata administracija; pravda i vnatre{ni raboti; investicii, trgovija i infrastruktura; obrazovanie i vrabotuvawe; i, okolina. Srbija: me|uetni~ki odnosi i gra|ansko op{testvo; trgovija i razvoj na privatniot sektor; razvoj na infrastrukturata; reforma na sudstvoto; integrirano upravuvawe so granicite; emigracija i azil; borba protiv kriminalot.

Za dopolnitelni informacii, proverete na http://europa.eu.int/comm/enlargement/cards/bilateral_en.htm.

•

•

•

•

•

Pomo{ta na EK e skroena spored potrebite i reformite na sekoja zemja


Regionalna sorabotka:EdenodglavniteelementinaSAPeregionalnatasorabotkame|u5zemjiodZapadenBalkan,bazirananamodelotnaintegracijaisorabotkanaEU.Glavnioblastinaintervenirawese:

Promovirawe na integriranoto upravuvawe so granicite: Pra{awata okolu upravuvaweto so granicite se adresiraat so snabduva~ite, programite za investirawe i gradewe na instituciite, vrz osnova na jasni nacionalni strategii. Poddr{kata }e se koristi za facilitirawe na protokot na trgovijata i lu|eto me|u granicite, podobruvawe na kontrolata na granicite, razvoj na pograni~nite regioni i aktivno promovirawe na sorabotkata me|u vklu~enite agencii.Unapreduvawe na demokratskata stabilizacija: Bidej}i potrebite za demokratska stabilizacija vo regionot se golemi, fondovi, osven od nacionalnite programi na KARDS i EIDHR, }e se obezbedat i od Regionalnata programa na KARDS za poddr{ka na rabotata na postoe~kite fondacii i me|unarodni organizacii vo programite kade se vklu~eni pove}e od edna zemja, osobeno vo slednite poliwa - upravuvawe i vladeewe na pravoto; sloboda na misleweto i na mediumite; po~ituvawe na malcinstvata i razli~nostite; borba protiv rasizmot i ksenofobijata; spre~uvawe konflikti i nivno re{avawe; i, odr`liv razvoj.Gradewe na instituciite: Vo ovaa oblast primarniot fokus e staven na reformite na gra|anskite slu`bi i jakneweto na kapacitetite na javnata administracija za fiskalen i finansiski menaxment, pravda i vnatre{ni raboti, trgovski dogovori i aktivnosti povrzani so trgovijata i zapoznavawe so acquiscommunautaire.Razvoj na regionalnite infrastrukturni pristapi: Ovaa programa go poddrùva razvojot na koherentni strategii za infrastruktura (transport, energija i okolina) so me|unarodna dimenzija. Edna od glavnite aktivnosti e razvojot na studii za pro{iruvawe na Panevropskiot mreèn sistem vo Zapaden Balkan. Vtorata glavna oblast na intervencija e jakneweto na kapacitetot na instituciite vklu~eni vo bezbednosta i kontrolata na vozdu{niot soobra}aj.TEMPUS: Ovaa programa se odnesuva na visokoto obrazovanie i stru~nite obuki. Za pove}e informacii za programata,

•

•

•

•

•

Eden od glavnite elementi na SAP e

regionalnata sorabotka me|u 5 zemji od Zapaden

Balkan, bazirana na modelot na integracija

i sorabotka na EU


videte ja programata TEMPUS vo delot kade se opi{uva TACIS.SIGMA (Poddr{ka za podobruvawe na rakovodeweto i upravuvaweto): Ovaa programa se fokusira na poddr{ka na administrativnite reformi vo zemjite vo tranzicija, vospostavuvaj}i efektivni pravni i institucionalni ramki za javnite institucii vodeni od demokratsko izbranite vlasti koi dejstvuvaat spored zakonot i se soodvetni so pazarnata ekonomija.Zbratimuvawe: Programata ne e regionalna, samata za sebe, tuku pove}e e instrument ponuden na site zemji od regionot, koj se finansira preku nacionalnite sredstva na KARDS. Poddrùva delegirawe gra|anski volonteri od zemjite na EU za da rabotat kako sovetnici vo instituciite na zemjite korisnci so cel da se realiziraat programite za gradewe na instituciite.

Povicite za predlozi za grantovi i tenderi za proektitena KARDS se objavuvaat na veb-stranicata: http://www.europa.eu.int/comm/europeaid/cgi/frame12.pl. Od 2007 godinaedinstveniotInstrumentzapretpristapnapomo{(IPA)}egizameni sega{nite instrumenti KARDS, FARE, ISPA, SAPARD iInstrumentotzapretpristapniotperiodzaTurcija.

Kontakt: MsSofiaPAPANToNIADoU(proekt-menaxer)Directorate-generalEnlargement–D4Tel.+3222998916E-po{[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/enlargement/cards/index_en.htm

Pomo{ za rekonstrukcija na Kosovo (22 05 03)


KosovoepodprogramataKARDS,zaednosoSrbijaiCrnaGora.Spored toa, ovaa buxetska stavka go poddrùva u~estvotona Kosovo vo Procesot na stabilizacija i asocijacija,naso~eno glavno kon gradewe na kapacitite vo odnos naadministrativnitereformiiacquisipoliti~kaiekonomska

•

•


stabilizacija.Istotaka,vklu~eniseisledniteceli:vra}awena begalcite; socijalen i ekonomski razvoj i reformiorientirani kon pazarnata ekonomija; obrazovanie i obuka;okolina;infrastruktura;i,vospostavuvaweinstitucionalnailegislativnaramkazapoddr{kanademokratijata,vladeewetona pravoto, ~ovekovite prava i pravata na malcinstvata(osobenonaRomite).

OperativniteprogramiseglavnovodeniodEvropskataagencijaza rekonstrukcija. Agencijata e odgovorna za upravuvawe sodolgoro~nata,odr`livarekonstrukcijairazvojniteprogramivoovojdelodBalkanot.SproveduvawetonaproektitesepravivotesnasorabotkasoUNMIK,sodrugime|unarodniagenciiidonatoriisoKFOR(silitenaKosovo).Idniteproektimoàtdasenajdatna:http://www.europa.eu.int/comm/europeaid/cgi/frame12.pl.

Kontakt: MsThereseSoBIESKI(HeadofUnit)Directorate-generalEnlargement–C2Tel.+3222990225Faks+3222962890

MrNurtenDEMIRI(EARKosovo)P.o.Box200Pristina,KosovoUNMIKTel.+381385131200Faks+38138249963E-po{[email protected]

Veb-stranica: http://www.ear.eu.int/kosovo/kosovo.htmhttp://europa.eu.int/comm/enlargement/cards/bilateral_sr_en.htmhttp://www.seerecon.org/Kosovo

Pomo{ za Srbija i Crna Gora (22 05 02)


Kako i buxetskata stavka za Kosovo, i ovaa go poddrùvau~estvotonaSrbijaiCrnaGoravoProcesotnastabilizacijaiasocijacija.Celitenaprogramataseistisotieodprethodnatabuxetskastavka,zatoavidetegoopisotpogorezapospecif~nite


programski celi. Operativnite programi pod ovaa buxetskastavkase,istotaka, glavnovodeniodEvropskataagencijazarekonstrukcijaiidniteproektimoàtdasenajdatna:http://www.europa.eu.int/comm/europeaid/cgi/frame12.pl.

Kontakt: MsThereseSoBIESKI(HeadofUnit)Directorate-generalEnlargement–C2Tel.+3222990225Faks+3222962890

MrJohnWHITE(EARSerbia)Vasina2-4,Belgrade11000SerbiaTel.+381113023400Faks+381113023455E-po{[email protected](EARMontenegro)Atinska5,goricaC,Podgorica81000MontenegroTel.+38181406600Faks+38181231742E-po{[email protected]

Veb-stranica: http://www.ear.eu.int/yugo/yugo.htmhttp://europa.eu.int/comm/enlargement/cards/bilateral_sr_en.htm

6.3. EVROPSKATA SOSEDSKA POLITIKA (ENP)

ENP,razvienavokontekstnapro{iruvawetood2004godina,imazacelspre~uvawenoviliniinarazdelbime|upro{irenataEUisosednitezemji.

SporedkomunikacijatanaKomisijata„Po{irokaEvropa–sosed:Novaramkazaodnositesona{iteisto~nii ju`nisosedi“,35,Evropskata Unija „treba da razvie zona na prosperitetni iprijatelski sosedi (…) so koi Evropskata Unija ima bliski imirniodnosiiodnosinasorabotka“.36Odnositesososednite

35 Ovaa komunikacija, isto taka, se vika i “Komunikacija za po{iroka Ev-ropa”.

2 Raboten dokument na Slu`bite na Evropskata komisija, Prira~nik za podgotvuvawe na Sosedskite programi vo nadvore{nite granici na

ENP, razviena vo kontekst na pro{iruvaweto od 2004 godina, ima za cel spre~uvawe novi linii na razdelbi me|u pro{irenata EU i sosednite zemji.


zemji}esebaziraatnazaedni~koposvetuvawekonzaedni~kitevrednosti, kako {to se vladeeweto na zakonot, dobrotoupravuvawe, po~ituvaweto na ~ovekovite prava, pravata namalcinstvata, principite na pazarna ekonomija i odr`livrazvoj.37

ZemjitepokrienisoovaapolitikasesoseditenaEUnaistok(Belorusija,38 Ukraina i Moldavija), ju`nokavkaskite zemji(Gruzija,ErmenijaiAzerbejxan)izemjiteisto~noi ju`noodMediteranot (Maroko, Alìr, Tunis, Libija, Egipet, Izrael,Jordan, Liban, Sirija i palestinskite vlasti). Isto taka,strate{ko partnerstvo }e se razvie so Rusija, vrz osnova nasozdavawezaedni~kiprostori,dodekaidnite~lenki(RomanijaiBugarija),zemjitekandidati(Hrvatska,RepublikaMakedonijaiTurcija)idrugitemo`nikandidativoZapadenBalkan,segazasega,nemadasepokrijatsoovaapolitika.Vredidasespomnedeka predlozite na ENP celat kon ne{to porazli~no otkolkuprethodnata tradicionalna razvojna pomo{ ili politikitezanamaluvawenasiroma{tijata.Sporedtoa,ovaapolitikaeintegrira~kapolitika,znaej}idekanejzinitecelisezemjitenadvor od EU da spodelat sè so Unijata, osven instituciite,duri i vnatre{niot pazar na EU. Sepak, bidej}i realnostana sosednite zemji e razli~na edna od druga, vo odnos nageografskatalokacija,potrebite,resursiteitn.,pristapotnaEU}esebaziravrzdiferncijacija.Istotaka,ENPneepovrzanasopro{iruvawetoinenudipretpristapnapomo{.

Odfinansiskaglednato~ka,konceptotnaovaanovapolitikalogi~noedeka}evodikonekstenzivnaracionalizacijai,voidnina, kon podobra integracija na postoe~kite finansiskiinstrumentikoidejstvuvaatvoinadvorodgranicitenaEUpo2006godina.Zatoa,MEDAiTACIS}esezamenatsonoviotEvropskisosedskiipartnerskiinstrument(ENPI),kojepofleksibileninstrument,pove}ekoncentrirannaformulacijanapolitikinaso~enikonodr`livrazvojipribliùvawekonpolitikiteistandarditenaEU.

zemjite ~lenki i idnite ~lenki, 23.10.2003

3 Komunikacija od Komisijata, Evropska sosedska politika - Strate{ki do-kument, CoM (2004) 373 kone~en, 12 maj 2004 godina.

4 Komisijata predlaga EU pomo{ta za Belorusija da se zajakne so jasen fokus na gra|anskoto op{testvo.


Akciski planovi:Akciskite planovi se glavni instrumenti za sproveduvawena celite na Evropskata sosedska politika i tie moè da sesporedatso3-5godi{nirabotniprogrami.Tienudatkorisniupatstva kako }e se potro{at parite vo zemjite korisnici izatoamoèdaseupotrebatkakokorisnipokazateliodstrananaGOkoisakaatdasevklu~atvoprocesot.Sepak,korisnoe,istotaka,prvodasevidiop{tiotkontekstidaseimaatpredvidslu~uvawataipolitikitenadvorodakciskiteplanovi.MetodotkoristenodKomisijataedasedefiniraatnekolkuprioritetizaedno so partnerskite zemji. Akciskite planovi treba da ginaglasatzaedni~kitevrednostiiprincipinadvetestraniodgranicata,vosledniteoblasti:

Podobrena politi~ka sorabotka vo adresiraweto na zaedni~kite bezbednosni zakani i spre~uvawe konflikti;Ekonomska reforma i razvoj i funkcionalna pazarna ekonomija;Vnatre{ni pazari, vklu~uvaj}i trgovska liberalizacija, sor-abotka vo oblastite, kako {to se energijata i transportot;Sorabotka vo poleto na pravdata i vnatre{nite raboti;Razvoj na infrastrukturni mreì i energetski pazari, transport i telekomunikacii i sorabotka za okolinata;Politiki za unapreduvawe na kontaktite me|u lu|eto, obra-zovanie, istraùvawe i razvoj i kultura i preku postepeno otvorawe na odredeni programi i agencii na Zaednicata.

Nabquduvawetonaprocesotnasproveduvawe}esepraviprekutelapostavenisporeddogovoritezapartnerstvoisorabotkailidogovoritezaasocijacija,koi}egiobedinatpretstavnicitena zemjite~lenki,Evropskatakomisijaipartnerskite zemji.Koristenite proceduri }e bidat sli~ni so tie od redovniteizve{tai za idnite ~lenki. Komisijata }e pravi periodi~niizve{tai za napredokot i oblastite koi baraat ponatamo{ninaporiiinvesticii.Vrzosnovananaoditevoovieperiodi~niizve{tai, akciskite planovi moàt da se revidiraat socel podobro da gi adresiraat problemite i da gi zadovolatpotrebite.

Dogovortzaprvitesedumakciskiplanovibe{enapo~etokotna 2005 godina (Ukraina, Moldavija, Izrael, palestinskite

•

•

•

••

•

Akciskite planovi se glavni instrumenti za sproveduvawe na celite na Evropskata sosedska politika i tie moè da se sporedat so 3-5 godi{ni rabotni programi


vlasti,Maroko,Tunis),aizadrugiteplanovi}ezerazgovarazadogovarsoLibanisoEgipetisotriteju`nokavkaskizemji- Gruzija, Ermenija i Azerbejxan. Dopolnitelno }e zapo~nerabotatanaizve{tajotzaAlìr.

Podetalni informacii za tekovnite programi, vklu~uvaj}i iadresizaregionalniteupravuva~kivlasti,moàtdasenajdatna http://europa.eu.int/comm/regional_policy/country/prordn/index_en.cfm.

Kako{toespomnatopogore,od2007godinaENPI}egizameniTACIS, MEDA i drugite tematski programi. Vo ENPI, istotaka, se vklu~eni i programite za me|ugrani~na sorabotkafinansirani od TACIS, MEDA i Interreg. Pomo{ta za ovaapolitika }e se zgolemi od 8,5 milijardi evra (2000-2006) na14,9milijardievrazasledniotfinansiranperiodod2007do2013godina.Sitezemjivklu~enivoprogramataENPI}ebidatpodobnizapoddr{kasoovojnovinstrument.Idejatasoovojnovinstrumentedasepoednostaviisporakatanapomo{,dasefacilitirakoherentnostaikonzistentnostananadovre{niteakciiidasepodobratrezultatitesodostapniteresursi.ENPIeinstrumentkojdozvoluvapogolemafleksibilnostzarazlikaodsega{niteprogrami.

Oblastite koi se finansiraat pridonesuvaat za jaknewe nasorabotkataiekonomskataintegracijame|uEUipartnerskitezemjiprekuaktivnostivooblastitenagradewenainstituciite,dobroupravuvawe,odr`livsocio-ekonomskirazvojisloboda,bezbednostivnatre{niraboti.

Osnovnite principi na ENPI se zemeni od iskustvoto nastrukturnitefondovi,itieseslednite:

1.Partnerstvo;2.Multigodi{niprogrami;3.Kofinansirawe.

Generalno,pomo{ta}ebidevoformanatrividaprogrami:

1. Nacionalni,multinacionalni,regionalniilisupregionalniprogramizasorabotkame|uEUiednapartnerskazemja,ili


Pomo{ta za ovaa politika }e se zgolemi od 8,5 milijardi evra (2000-2006) na 14,9 milijardi evra za sledniot finansiran period od 2007 do 2013 godina

me|uEUigrupapartnerskizemji;2.Tematski programi (bilateralni ili multilateralni koi

adresiraatzaedni~kiprogrami;3.Zaedni~kiprogramizame|ugrani~nasorabotka,bilateralni

ilimultilateralni.

Vo odnos na prvite dva tipa programi, ostanuva da se vidikolkudlabokaikonzistentna}ebideprimenatanaprincipotna partnerstvo. Od druga strana, tretiot tip programa,aktivno u~estvo na supnacionalnite akteri, opfa}aj}i gi iGO,najverojatno}estanerealnost.Me|ugrani~natasorabotkaod strana na Komisijata se gleda kako strate{ka alatka zanamaluvawe na strani~nite efekti od zajaknatata kontrolavo novite granici i percepcijata „Tvrdinata Evropa“. Prekuprogramite za me|ugrani~na sorabotka, Komisijata saka dapromovirasu{tinskasorabotkame|uregionalniteilokalnitevlastiiGOodEUiodpartnerskitezemji,zadaimaatkoristodzadni~kiotrazvojnapograni~niteoblasti,kakoidasezajaknelokalnatademokratija.

Zaedni~kite programi za me|ugrani~na sorabotka }e imaaatrazli~na forma i tie moè da bidat bilateralni ilimultilateralni ako opfa}aat kontinentalni granici ilibitni pomorski ruti ili multilateralni, ako se vklu~eniMediteranot,balti~kiotregioniliCrnotoMore.

Za zaedni~kite programi za sorabotka moàt da apliciraatme|unarodni institucii i nivnite agencii, regionalni ilokalnivlasti,regionalniiinterregionalniorganizacii,GO,mreìnaGO,univerziteti,fondacii,mediumiitn.Tiemoàtda apliciraat spored detalni pravila koi }e se postavat odEvropskatakomisijazaednosoEUipartnerskitezemji.

GD Nadvore{ni odnosi:ENP-PolicyandprocessaspectsMrRutgerWISSELS,DirectorDirectorateDTel.+3222993482Faks.+322987525

ENP–EasternEurope,SouthernCaucasusandCentralAsia

Me|ugrani~nata sorabotka od strana na Komisijata se gleda kako strate{ka alatka za namaluvawe na strani~nite efekti od zajaknatata kontrola vo novite granici i percepcijata “Tvrdinata Evropa”


MrHuguesMINgARELLI,DirectorDirectorateETel.+3222999180

ENP–MiddleEastandSouthernMediterraneanMrChristianLEFFLER,DirectorDirectorateFTel.+3222950502Faks.+3222966612

Zadopolnitelniinformacii,posetetejaslednata Veb-strani-ca: http://europa.eu.int/comm/world/enp/index_en.htm.

6.3.1 MEDITERANSKITE I ZEMJITE NE^LENKI

MEDA- merki za poddr{ka na reformite na ekonomskite i socijalnite strukturi vo zemjite od Mediteranot koi ne se ~lenki na EU (19 08 02 01)


Imaj}ipredviddekaju`niotiisto~niotMediteraniSredniotIstokseklu~niiprioritetniregionizanadvore{niteodnosinaEU,programataMEDAeosnovniotinstrumentzasproveduvawenaevromediteranskotopartnerstvokojeimazaceldaizgradidolgoro~ni vrski me|u EU i Alìr, Egipet, Izrael, Jordan,Liban,Maroko,palestinskitevlasti (GazaiZapadniotbreg),Sirija,TunisiTurcija.Aktuelnata programa MEDA II }e zavr{i na krajot na 2006godina,koga}ebideprezemenaodENPI.Generalno,celtaedasepoddrìekonomskatatranzicijaireformitenasocijalnitei ekonomskite strukturi i, do 2010 godina, da se vospostavislobodna trgovska zona. Dopolnitelno, poddr{ka se davana merkite koi promoviraat me|unacionalen i me|uetni~kidijalog. Pospecifi~no, aktivnostite finansirani so ovaaprogramaopfa}aat:

Studii i analizi za podobruvawe na znaeweto za socio-ekonomskite trendovi;

•


Aktuelnata programa MEDA II }e zavr{i na krajot na 2006 godina, koga }e bide prezemena od ENPI

Aktivnosti za informirawe i obuki vo poleto na rodovata ednakvost, diskriminacija na decata, okolina, droga i kon-trola na SIDA i pra{awa okolu naselenieto;Merki za unapreduvawe na u~estovto na gra|anskoto op{testvo vo socio-ekonomskite razvojni programi na lokalno nivo; [emi za promovirawe socijalno odgovorni biznisi; Procenka na vlijanieto na razvojnite {emi vrz okolinata; Sorabotka na poleto na okolinata; Lokalen i regionalen razvoj na biznisi; Merki za podigawe na svesta za EU; Aktivnosti za podobruvawe na pravata na decata i ènite i slobodata na mediumite;Razli~ni aktivnosti, osobeno vo industrijata, naukata i tehnologijata, energijata, rudarstvoto, transportot, komunikaciite, turizamot, zemjodelstvoto i ribarstvoto, koi proizleguvaat od dogovorite za sorabotka so tretite zemji od Sreden Istok, kade ovie sektori ne se pokrieni so specifi~ni programi.

Istotaka,zna~aenprocentodoviesredstva}eseiskoristizaunpareduvawena~ovekoviteprava,demokratijataivladeewetonapravoto.

Nacionalnite i regionalnite programi gi imaat predvidprioritetiteodredenisomediteranskitepartneri,osobenozaklu~ociteodekonomskiotdijalogidefinirawetonaglavniteceli,upatstvataiprioritetnitesektorikadeZaednicatadavapoddr{ka.

Finansiraweto od programata MEDA e otvorena ne samo zadràviteiregionite,tuku,istotaka,izalokalnitevlasti,regionalniteorganizacii,javniteagencii,lokalnitezaednici,organizacii koi poddrùvaat biznisi, privatni operatori,zadrugi,zaedni~kiop{testva,zdruènija,fondaciiiGO.VoramkitenaMEDAimadvavidaprogrami:Bilateralna sorabotka: Okolu 90% od fondovite na MEDAse alocirani za ovie programi koi poddrùvaat ekonomskitranziciiipodobruvawenasocio-ekonomskataramnoteà;Regionalna sorabotka: Okolu 10% od fondovite na MEDA sealociraninasledniteprogrami,koiginadopolnuvaatijaknatbilateralniteprogrami.

•

•

••••••

•


1. Politi~ki i bezbednosni partnerstva koi imaat za cel dadonesatmirvoregionot;

2.Ekonomski i finansiski partnerstva koi imaat za cel darazvijatdijalogzaprilagoduvawenaekonomskitepolitiki,zajaknuvawenasorabotkatame|ugra|anskitesubjekti,kako{tosestopanskitekomori,ekonomskiteinstitutiitelatakoi japromoviraattrgovijatairealizacijanaregionalniproektikoiginadopolnuvaatbilateralnitemerki;

3.Socijalni,kulturnii~ove~kipartnerstvakoiimaatzacelda go podobrat me|usebnoto razbirawe na lu|eto. GlavniregionalniaktivnostinaMEDA,koivodatkondijalogme|ukulturiteicivilizaciite,se:EuromedNasledstvo,naso~enokon za~uvuvawe i razvivawe na kulturnoto nasledstvo naevromediteranskiot region (Za pove}e informacii, vidihttp://europa.eu.int/comm/europeaid/projects/med/regional/heritage_en.htm) i Euromed Mladina, koja ja facilitiraintagracijatanamladitevosocijalniotiprofesionalniotìvot i ja stimulira demokratizacijata na gra|anskotoop{testvo na mediteranskite partneri. Pospecifi~niceli se podobruvawe na razbiraweto me|u mladite odMediteranot,zgolemuvawenarelevantnostanamladinskiteorganizaciiirazvivaweaktivnogra|anstvonamladite.Zadopolnitelniinformaciizaovaaprograma,kontaktirajteso:Evropskakomisija,GDzaobrazovanieikultura,Oddelzamladi,B-1049Brussels,E-po{ta:[email protected],ividetenahttp://europa.eu.int/comm/europeaid/projects/med/regional/youth_en.htm i http://europa.eu.int/comm/youth/program/index_en.html.

Kontakt: MsCarlaMoNTESI(HeadofUnit)EuropeAid–A3Tel.+3222961453Faks+3222966217E-po{[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/external_relations/euromed/meda.htmhttp://europa.eu.int/comm/europeaid/projects/med/index_en.htm


6.3.2 DRUGI BUXETSKI STAVKI KOI NE SE POKRIVAAT SO MEDA

Drugi operacii vo zemjite vo razvoj od Sreden Istok (19 08 06)

Alociran buxet:10.57milioni

Ovaa buxetska stavka e nameneta da gi pokrie operaciitevo zemjite koi ne se opfateni so MEDA regulativata (Jemen,{estte zemji od zalivot koi sorabotuvaat so Sovetot, Iran ipotencijalno Irak). Merkite koi se poddrùvaat opfa}aatûnapreduvawenaekonomijata,socijalniipoliti~kipromenii razvoj~ ekonomska sorabotka~ jaknewe na demokratskotoi gra|anskoto op{testvo; pomo{ za begalcite; i kontrola nadrogata.

Kontakt: MsLauraBAEZA(HeadofUnit) Directorate-generalExternalRelations–F1 Tel+3222961339 E-po{[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/external_relations/gr/index.htm

6.3.3 ISTO^NA EVROPA I CENTRALNA AZIJA - TACIS

Pomo{ za partnerskite zemji vo Isto~na Evropa i Centralna Azija (19 06 01)Me|u-grani~na sorabotka i strukturni raboti (19 06 02)Rehabilitacija i rekonstrukcija vo partnerskite zemji vo Isto~na Evropa i Centralna Azija (19 06 04)Pomo{ za nuklearniot sektor (19 06 05)

Alokacija na buxet:371.61/53.00/p.m./66.23milioniponavedeniotredosled


Ovie buxetski stavki pokrivaat finansirawe na tehni~kapomo{ nameneta za poddr{ka na tranzicijata vo pazarnaekonomija i jaknewe na demokratijata i vladeeweto napravoto vo partnerskite zemji. Merkite opfa}aat poddr{kaza institucionalna, pravna i administrativna reforma,privaten sektor i ekonomski razvoj, adresirawe naposledicite od promenite vo op{testvoto, infrastrukturnimreìipromocijanaza{titatanaokolinataiupravuvawesoprirodniteresursiirazvojnaruralnataekonomija.Istotaka,proektitecelatkonunapreduvawenapoddr{katazanuklearnabezbednost,vnatre-dràvna,vnatre–regionalanaime|u-grani~napoddr{ka,ednakvimo`nostizaènitekakoi zemawe vo predvid socijalnoto vlijanie na reformskitemerki.Zemjikorisni~kiseArmenija,Azerbexan,Belorusija,Gruzija,Kazakstan, Kirgistan, Moldavija, Rusija, Turkmenistan,Taxikistan, Ukraina i Izbekistan. Od 2003 godina Mongolijasevklu~ivooperaciitekoiseodnesuvaatnazemjiteodAzijai Latinska Amerika. Kako {to spomnavme prethodno TACIS}ebidezamenetodENPIod2007godina.PostojattritipanaTACISprogrami:

Nacionalni programi: Ovie se indikativni programi, so va`nost 3-4 godini, koi gi identifikuvaat priritetite i oblastite na sorabotka kako i godi{nite i dvegodi{nite programi koi gi utvrduvaat proektite koi }e se poddràt i fondovite koi se dostapni, vo ramkite na upatstvoto defin-irani so indikativnata programa.Regionalni programi: Multi-dràvni programi koi se ko-ristat za oblasti kako {to se za{tita na okolinata i un-apreduvawe na transportnite mreì. Me|u-grani~nite pro-grami, isto taka, se nameneti za unapreduvawe na sorabotka-ta i razvojot na vrskite me|u sosedskite zemji i zaednici vo razli~ni zemji. Ovie regionalni programi se baznirani na indikativnite i akciskite programi.Mali proekti: Ograni~en broj ne mali proekti se koristat za adresirawe na mnogu specifi~ni pra{awa, kako {to soveti za vladite osobeno vo oblastite: trgovska regulativa, sorabotka vo visokoto obrazovanie ili pottiknuvawe na EU investiciite vo partnerskite zemji. Bidej}i nivnite zeli ne se postaveni so napred definirani partneri, tie se organ-izirani na razli~en an~in so specifi~ni prioriteti sekoja godina.

•

•

•


Koga }e se usoglasat od stana na Zemjite ~lenki proektite zatehni~kapomo{sestavaatnaEuropeAidvebstranicata:http://europa.eu.int/comm/europeaid/cgi/frame12.pl.OrganizaciiteodEUseselektiraatzaimplementacijanaproektite,prenesuvawenanivniteznaewanakorisnicitevopartnerskitezemji.

TACIS Regionalna akciska programa:Regionalnataprogramaadresiraproblemikoiseregionalnipo priroda i se odnesuvaat na specifi~ni pra{awa. Zatoa,prekuprogramiisub-programirazvienisezadagizadovolatspecifi~nitepotrebikoisetretiraat.Ovaaprogramaopfa}aProgramata partnerstvo za gradewe na institucii (IBPP),TEMPUSime|u-grani~nasorabotka.Siteovieprogrami}eseopi{atpodole.

Programa partnerstvo za gradewe na institucii (IBPP): Spodeluvaj}i gi op{tite celi na TACIS, ovaa programa japoddrùvatranzicijatavopazarnaekonomijaidemokratijaivladeewenapravotoprekurazvojnaneprofitniorganizaciiodgra|anskotoop{testvo,lokalniiregionalnivlastiijavniinstitucii. IBPP e bazirana na me|unarodno partnerstvo irazmena me|u organizaciite i instituciite. Se poddrùvaatdvatipanapartnerstvo:

Partnerstva me|u instituciite koi igraat klu~na uloga vo procesot na tranzicija, kako {to se izvr{ni (Ministerstva, nacionalni agencii), legislativni ili regulatorni tela.Partnerstva me|u organizaciite na gra|anskoto op{testvo (Gra|anski organizacii ili profesionalni zdruènija) ili lokalni i regionalni vlasti. Ova opfa}a realizacija na proekti zaedno so partnerskite organizacii od EU so cel ja-knewe na lokalnite partneri i postignuvawe na oddr|livi rezultati.

Zapove}einformaciiproveretenahttp://europa.eu.int/comm/europeaid/projects/ibpp/index_en.htm ili kontaktirajte soEuropeAid–A3MsCarlaMontesi,Email:[email protected]@cec.eu.int.

TEMPUSprograma:Ovaaprogramapoddrùvapartnerstvame|uvisokooobrazovniteinstituciiizemjite~lenkiipartnerskite

•

•


zemji i ottuka promovira reformi i rekonstrukcija navisoko obrazovnite sistemi na partnerskite zemji i nivnoprilagoduvawesonovitesocio-ekonomskipotrebi.Programtapokriva:razvojnanastavniplanovi,reformanastrukturiteiinstituciite,obukizave{tinizazadovoluvawenaspecifi~nipotrebiipridonesizaobrazovaniteiobuka.Tipovite na aktivnosti finansirani od Tempus se Zaednii~ievropski proekti (JEP), Proekti za vmreùvawe (NP) iIndividualnimobilnigrantovi(IMG).JEPiNPsefinansiraatzaperiofoddvailitrigodinisoceldagirestuktuiraatimoderniziraat visoko obrazovnite sistemi i nivnata ulogavo op{testvoto obezbeduvaj}i ramki za partnerstva me|uuniverzitetitevopartnerskite zemjii zemjite~lenkinaEU.OddrugastranaIMGproektitesekomplementarnisodrugitedvatipanaaktivnostiiimaatzaceldaobezbedatpomo{zapoedincite(naprimernastavnici,obu~uva~i,univerzitetskiadministratori, slu`benici od ministerstva, obrazovniplaneriidrugieksperti)darabotatnaodredenispecifi~niaktivnostivodrugizemji.

Tempus programata e otvorena za site zemji podobni sporedTACISprogramataisitepriznativisokoobrazovniinstituciimoàt da aplicirat. Se upravuva od Evropskata komisija,GeneralnataDirekcijaObrazovanieiKultura–B6,Mr.Augustogonzalez Hernandez (Head of Unit), E-po{ta [email protected],Tel:+3222966319.Zapove}einformaciiposetete ja veb stranicata http://www.europa.eu.int/comm/education/tempus/home.html

TACIS me|u-grani~na poddr{ka (CBC): CBC programata imaza cel da gi podobri ekonomskite i socijalnite vrski me|uregionite, so naglasok staven na me|u-grani~nata sorabotkai dolgotrajna sorabotka. Pomo{ta e dostapna za sledniteoblasti:administrativnareforma,lokalenekonomskirazvoj,socijlani raboti i okolina i energetska efikasnost. Celta edasepoddràtovieprioritetnioblastiovozmoùvaj}iimnarazli~nitepartneridarabotatzaednonazaedni~kiproblemioddvetestraninagranicatailirazvivawenanadle`nostitenapartneritevoprioritetniteoblasti.MaliteimikroproektisedelodCBCprogramata.Ovaaprogramapoddrùva mali proekti za sorabotka me|u regionalnite,


gradskite i lokalnite vlasti vo NIS (Ruska Federacija,Belorusija, Ukraina i Moldavija), zemjite kandidati iEvropskataunija.

Zapove}einformaciiproveretenahttp://europa.eu.int/comm/europeaid/projects/tacis/cbc_en.htm ili kontakirajte ja EKdelegacijata vo relevantnata zemja. Linkovi za delegaciitemoàt da se najdat na http://europa.eu.int/comm/europeaid/projects/tacis/links_del_en.htm.SitepovicizapredlozizagrantoviitenderivoramkitenaTACIS se objavuvaat na veb stranicata na EuropeAid: http://www.europa.eu.int/comm/europeaid/cgi/frame12.pl.Kontakt: MsBarbaraLUECKE(HeadofUnit)

EuropeAid–A1Tel+3222963223Faks+3222967482

E-po{[email protected]

Veb-stranica:http://europa.eu.int/comm/europeaid/projects/tacis/index_en.htm

6.3.4 KORISNI VEB-STRANICI

Veb-stranica na IPAhttp://ec.europa.eu/enlargement/financial_assistance/ipa/index_en.htm

Veb-stranica na FAREhttp://europa.eu.int/comm/enlargement/pas/phare/index.htm

ISPA(Instrumentzastrukturnitepolitikizapretpristapniotperiod)http://europa.eu.int/comm/regional_policy/funds/ispa/ispa_en.htm


SAPARD(Programazaspecijalnapomo{vozemjodelstvotoiruralniotrazvoj)http://europa.eu.int/comm/agriculture/external/enlarge/index_en.htm

Povici za tender za nadvore{nata pomo{ i pretpristapnata pomo{ na EUhttp://europa.eu.int/comm/europeaid/cgi/frame12.pl

Elektronski dneven informator za tenderihttp://ted.publications.eu.int/official

Prakti~en vodi~ za FARE, ISPAi SAPARD - proceduri za dogovorihttp://europa.eu.int/comm/europeaid/tender/gestion/index_en.htm

Publikacii na FAREhttp://europa.eu.int/comm/enlargement/pas/phare/publist.htm

Programi za me|ugrani~na sorabotkahttp://europa.eu.int/comm/enlargement/pas/phare/programmes/index.htm

MEDAhttp://ec.europa.eu/comm/external_relations/euromed/meda.htm

TACIShttp://ec.europa.eu/comm/external_relations/ceeca/tacis/index.htm

ENPhttp://europa.eu.int/comm/world/enp/index_en.htm


GLAVA 7

Korisni linkovi i kontakti

Za dopolnitelni informazii za finansirawe i grantovi

Buxet na EUhttp://www.europa.eu.int/comm/budget/index_en.htm

Grantovi i kreditihttp://www.europa.eu.int/grants/info/introduction_en.htm

Finansirawe i aplicirawe/proceduri za dogovorihttp://europa.eu.int/comm/europeaid/tender/index_en.htm

Proceduri i standardni dokumenti (prira~nici)http://europa.eu.int/comm/europeaid/tender/gestion/index_en.htm

Proekti i programi (podeleni po geografska i sektorska oblast)http://europa.eu.int/comm/europeaid/projects/index_en.htm

Finansiski regulativi primenlivi za op{tiot buxet na evropskite zaednicihttp://www.europa.eu.int/comm/budget/publications/other_en.htm#financial_regulation


Metodi na ocenkahttp://www.europa.eu.int/comm/europeaid/evaluation/methods/index.htm

Nadvore{no pretstavuvawe na Komisijatahttp://europa.eu.int/comm/external_relations/repdel

Delegaciite na Evropskata komisija vo treti zemjihttp://europa.eu.int/comm/external_relations/delegations/intro/web.htm

Op{ti informacii za strukturnite fondovi

Evropskiot regionalen razvoen fondhttp://europa.eu.int/comm/regional_policy/funds/prord/prord_en.htm

Evropskiot socijalen fondhttp://europa.eu.int/comm/regional_policy/funds/prord/prords/prdsb_en.htm

Evropskifondzaupravuvaweigaranciivozemjodelstvotohttp://europa.eu.int/comm/regional_policy/funds/prord/prords/prdsc_en.htm

Finansiski instrument za pomo{ na ribarstvotohttp://europa.eu.int/comm/regional_policy/funds/prord/prords/prdsd_en.htm

Koheziskifondhttp://europa.eu.int/comm/regional_policy/funds/procf/cf_en.htm

Instrument za strukturnite politiki za pretpristapniot periodhttp://europa.eu.int/comm/regional_policy/funds/ispa/ispa_en.htm

Inicijativi na Zaednicatahttp://europa.eu.int/comm/regional_policy/intro/regions5_en.htm#3


Inovativni akciihttp://europa.eu.int/comm/regional_policy/intro/regions5_en.htm#5

Regulativi koi se odnesuvaat na strukturnitefondovi i na Koheziskiot fond

Regulativi na Strukturniot fond 2000-2006http://europa.eu.int/comm/regional_policy/sources/docoffic/official/regulation/regul_en.htm

RegulativinaKoheziskiotfond2000-2006http://europa.eu.int/comm/regional_policy/sources/docoffic/official/regulation/cf_en.htm

Predlozi za novi regulativi za strukturnite fondovi za periodot 2007-2013http://europa.eu.int/comm/regional_policy/sources/docoffic/official/regulation/intronewregl0713_en.htmRegulativi koi se odnesuvaat na pretpristapniot period (ISPA)http://europa.eu.int/comm/regional_policy/sources/docoffic/official/regulation/ispa_en.htm

Regulativi koi se odnesuvaat na pretpristapniot period (SAPARD)http://europa.eu.int/comm/agriculture/external/enlarge/leg/index_en.htm

Proekti vo razli~ni zemji ~lenki i regioni

Informacii za evropskata regionalna politika (inicijativi,proektiifondovi)vosekojazemja~lenkahttp://europa.eu.int/comm/regional_policy/country/prordn/index_en.cfm

Primeri na uspe{ni prikazni od Evropskiot regionalen razvoen fond i od Koheziskiot fond.http://europa.eu.int/comm/regional_policy/projects/stories/index_en.cfm


Aktivnostite na Evropskiot socijalen fond vo zemjite ~lenkihttp://europa.eu.int/comm/employment_social/esf2000/member_states-en.htm

Interreg IIIhttp://europa.eu.int/comm/regional_policy/interreg3/index_en.htm

Korisni kontakti vo Komisijata

GD za regionalna politikaRueduPèredeDeken23,1040Brussels,BelgiumAdresa:RuedelaLoi/Wetstraat200,1049Brussels,BelgiumVeb-stranica:http://europa.eu.int/comm/regional_policy/index_en.htmE-po{ta:[email protected]

DirekcijaA–Upravuvawesoresursi,buxetifinansiiMrJean-MarieSEYLERTel.+3222954681

DirekcijaB–Konceptotireformitenakoheziskatapolitika,koordinacija,pravnipra{awa,solidarenfondMrRonaldHALLTel.+3222954401,Faks+3222992430

DirekcijaC-Tematskirazvoj,vlijanie,ocenkaiinovativniakciiMsNatalijaKAZLAUSKIENETel.+3222959387

DirekcijaD–Teritorijalnasorabotka,urbaniakcii

MsElisabethHELANDERTel.+3222950354,Faks+3222992430

DirekcijaE–ProgramiiproektivoAvstrija,Danska,Germanija,Litvanija,Letonija,Slova~ka,[vedskaiObedinetotoKralstvoMrJosePALMAANDRESTel.+3222951531,Faks+3222962372


DirekcijaF–ProgramiiproektivoBelgija,ê{ka,Estonija,Finska,Irska,Luksemburgi[panijaMsKatarinaMATHERNoVATel.+3222969508

DirekcijaG–ProgramiiproektivoKipar,Grcija,Hungarija,Italija,MaltaiHolandijaMrAlejandroCECCHILANgTel+3222956838

DirekcijaH–ProgramiiproektivoFrancija,Polska,Portugalija,SlovenijaiISPAMrLuisRIERAFIgUERASTel.+3222965068,Faks+3222954397

GD za vrabotuvawe i socijalni raboti RueJosephII27&37,10000Brussels,BelgiumAdresa:RuedelaLoi/Wetstraat200,1049Brussels,BelgiumVeb-stranica:http://www.europa.eu.int/comm/employment_social/index_en.htmlE-po{ta:[email protected]

DirekcijaA/4–koordinacijaESFMsMarieDoNNELLYTel.+3222960332,Faks+3222969778

DirekcijaB/4–InicijativinaZaednicataMrJean-FrançoisLEBRUNTel.+3222992274,Faks+3222969770

DirekcijaD–Adaptacija,socijalendijalogisocijalnipravaMrBernardJANSENTel.+3222957604,Faks+3222956073

DirekcijaI–Me|unarodniihorizontalnirabotiMrJean-PaulTRICARTTel.+3222990511


DirekcijaI/1–Me|unarodnirabotiipro{iruvaweMrJean-PaulTRICARTTel.+3222990511

DirekcijaI/2-KomunikaciiMsBarbaraNoLANTel.+3222960755

GD za zemjodelstvoRuedelaLoi130,1040Brussels,BelgiumAdresa:RuedelaLoi/Wetstraat200,1049Brussels,BelgiumVeb-stranica:http://www.europa.eu.int/comm/agriculture/index_en.htmE-po{ta:[email protected]

DirekcijaK/3–OdnosisozemjodelskiteGOMrgerardKIELYTel.+3222987427,Faks+3222999304

DirekcijaB/2-Pro{iruvaweMrRudyVANDERSTAPPENTel.+3222954509

GD za ribarstvo:RuedelaLoi170,1040Brussels,BelgiumAdresa:RuedelaLoi/Wetstraat200,1049Brussels,BelgiumVeb-stranica:http://www.europa.eu.int/comm/fisheries/policy_en.htmE-po{ta:[email protected]

DirekcijaE/2–KomunikaciiiinformaciiMsChiaragARIAZZoTel.+3222999255,Faks+3222993040

Korisni veb-straniciTretizve{tajzaekonomskaisocijalnatakohezijahttp://europa.eu.int/comm/regional_policy/sources/docoffic/official/reports/cohesion3/cohesion3_en.htm


RegionalnapolitikaiLisabonskatastrategijahttp://europa.eu.int/comm/regional_policy/themes/lisbon/lisbon_en.htm

Strate{kiprira~nicinaZaednicata2007-2013http://europa.eu.int/comm/regional_policy/sources/docof-fic/2007/osc/index_en.htm

Linkovidonacionalniteveb-stranicinaEU15koiobezbeduvaatinformaciizaevropskiteiregionalniterazvojniprogramihttp://europa.eu.int/comm/regional_policy/country/gateway/index_en.cfm

Linkovidonacionalniteupravuva~kivlastihttp://europa.eu.int/comm/regional_policy/manage/authority/authority_en.cfm?pay=other

Linkovi da nacionalnite veb-stranici na zemjite kandidatizaEUkoisodràtdokumentizastrukturniteizakoheziskitefondovihttp://europa.eu.int/comm/regional_policy/themes/doc/progdoc.doc


KOI SME NIE?

EKAS (ECAS) e formirana vo 1990 g. kako me|unarodna, neprofitabilna organizacija, nezavisna od politi~kite partii, komercijalnata dobivka i instituciite na EU. Misijata na asocijacijata e da im ovozmoì na GO i na poedinci da im se slu{ne glasot vo EU.

^lenovite na EKAS pokrivaat razni oblasti na aktivnosti vo EU i vo zemjite aplikanti: gra|anski slobodi, kultura, razvoj, zdravje i socijalna blagosostojba.

EKAS se nao|a na adresata “83 rue du Prince Royal“, 1050 Brisel. Me|utoa, na{iot centar na dokumentacija se nao|a na adresata „rue de la Concorde“ 53, kade {to gi deli delovnite prostorii so Evropskiot centar na fondacii (EFC). Bibliotekite na obete organizacii sodràt edinstvena kolekcija na informacii za EU i finansirawe fondacii.

NA[I CELI

1. Zacvrstuvawe na Evropskata strategija na GO vo zemjite ~lenki na EU i zemjite aplikanti;

2. Za{titata na pravata na slobodno dvièwe i unapreduvaweto na poseopfatno Evropsko dràvjanstvo;

ZA SERVISOT ZA EVROPSKA GRA\ANSKA

AKCIJA EKAS (ECAS)


3. Agitirawe za transparentnost i reforma na instituciite na EU.

Za pove}e detali, posetete ja na{ata veb-stranica

Kontakt:

ECAS83rueduPrinceRoyalB-1050BrusselsE-po{ta: [email protected]: www.ecas.orgTel. : +32 2 548 04 90Faks : +32 2 548 04 99


Balkanskata mreà za razvoj na gra|anskoto op{testvo e mreà od 11 gra|anski i ekumenski organizacii od 7 zemji i teritorii regionot na Balkanot (Albanija, Bugarija, Hrvatska, Makedonija, Romanija, Srbija i Crna Gora i Kosovo). ^lenovi na Balkanskata mreà se: Albanskata fondacija za gra|ansko op{testvo, Diakonia Agapes, Makedonskiot centar za me|unarodna sorabotka, @enskata alijansa za razvoj, Fondacijata Pokrov, Sorabotnici za mo`nosti Romanija, AIDRom, Ekumenskata humanitarna organizacija, NIT, EOS i Nie sme so vas.

PozadinaBalkanskata mreà be{e inicirana vo 2001 godina kako Programa za jaknewe na kapacitetite, kako del od po{irokata inicijativa nare~ena Ekumensko partnerstvo za Jugoisto~na Evropa. So zdruùvawe na crkvite, ekumenskite i gra|anskite organizacii, ovaa inicijativa ima{e za cel da ja unapredi nivnata koordinacija i sorabotka. Programata za jaknewe na kapacitetite se fokusira{e na zajaknuvawe na poedincite/ personalot i organizaciskite kapaciteti i ve{tini na agen-ciite koi bea vklu~eni vo programata.Inicijalnata pilot programa trae{e od 2001 do 2003 godina, period vo koj bea realizirani 5 poseti na dràvi i propratni izve{tai, 3 partnerski sostanoci, 5 obuki, 7 poseti za razmena i konsultacii, be{e izraboten internet direktorium za obuka, a be{e objaven i adresar. Balkanskata mreà za razvoj na

BALKANSKAMRE@A ZA RAZVOJ

NA GRA\ANSKOTO OP[TESTVO (BCSDN)


gra|anskoto op{testvo be{e promovirana vo dekemvri 2003 kako rezultat na uspe{nata sorabotka vo zajaknuvaweto na kapacitetite na parterskite organizacii.

VizijaOddr`liv mir, harmonija i prosperitet na op{testvata vo Balkanskiot region.

MisijaZajaknuvawe na gra|anskoto op{testvo preku spodeluvawe i razvoj na lokalni praktiki, koncepti i osposobuvawe na akte-rite vo gra|anskoto op{testvo.

Celi i zada~ida se zgolemi komunikacijata so akterite na gra|anskoto op{testvo vo regionot, kako osnova za bi/multilateralna sorabotka;da se zgolemi mobilizacijata na resursi i poddr{ka;da se zgolemi znaeweto i ve{tinite kako osnova za povi-sok kvalitet na na{ata rabota;da se promovira interkulturna razmena i kultura na spodelu-vawe na resursite kako osnova za efikasna / efektivna mreà.

AktivnostiVo periodot 2003-2004 godina aktivnostite bea naso~eni kon zajaknuvawe na poedincite/ personalot i organizaciskite ka-paciteti i ve{tini na partnerskite organizacii preku skroeni obuki, razmena i konsultacii. Kako rezultat od niv, be{e soz-daden rasadnik od obu~uva~i i kursevi i kapacitetite na site partneri bea zajaknati preku razmena na najdobrite praktiki i informacii.Zadrùvaj}i go fokusot na zajaknuvawe na poedincite/ person-alot i organizaciite, aktivnostite na mreàta, aktivnostite na mreàta vo periodot 2004-2006 se sosredoto~ija na temats-ka sorabotka preku 3 zaedni~ki prioritetni temi (EU finansi-rawe, lobirawe i zastapuvawe, standardi za obuka i konsulta-cii i etika, mobilizacija na sredstva) i specifi~ni temi (pr. èni i nedozvolena trgovija; korporativna socijalna odgovor-nost i antikorupcija; decentralizacija; sve{tenski praktiki). Ovaa sorabotka isto taka vklu~uva obuki, razmena/ izloùvawe,

1.

2.3.

4.


rabotilnici, publikacii i rabotni grupi kako namenski sili za obrabotka na specifi~ni pra{awa so cel za zajaknuvawe na kapacitetite i ve{tinite kako i sorabotka, razmena na in-formacii i platforma za akcija vo ovie oblasti. Isto taka, }e bidat realizirani aktivnosti, za promovirawe na interkul-turnata sorabotka i spodeluvawe rezursi kako {to se re~nik na gra|anskoto op{testvo, razmena na studii na slu~aj, region-alni poseti.

StrukturaBalkanskata mreà se sostoi od partnerski organizacii, koi imaat ednakvi prava i dol`nosti kako ~lenovi na mreàta. Glavni rabotni principi vo mreàta se principot na sor-abotka, partnerstvo, tolerancija, dijalog i po~ituvawe na drugite. Mreàta se sostoi od Upravuva~ka grupa, Centralna grupa, Rabotni grupi i Sekretarijat.

Upravuva~kata grupa e sostavena od direktori ili postari prestavnici na partnerskite organizacii i se sostanuva edna{ godi{no (sekoja prolet) za da prodiskutira za upravuvaweto i strategijata za rabota. Na sekoj sostanok se primenuva prin-cipot na rotira~ko pretsedatelstvo.

Centralnata grupa se sostoi od lica za kontakt od partner-skite organizacii i se sre}ava edna{ godi{no (sekoja esen) za da gi koordinira konkretnite aktivnosti.

Rabotnite grupi se tematski mehanizmi za sorabotka na specifi~ni pra{awa i temi. Sekoj partner moè da inicira, predvodi ili da i se priklu~i na bilo koja Rabotna grupa.

Sekretarijatot, {to vo momentov e smesten vo Makedonskiot centar za me|unarodna sorabotka vo Skopje, Makedonija, up-ravuva so dnevnite aktivnosti i koordinacija na mreàta.


MISIJA

Makedonskiot centar za me|unarodna sorabotka (MCMS) e or-ganizacija na gra|anskoto op{testvo {to raboti vo oblasta na odr`liviot razvoj, gradewe na svesta i na socijalno-humani-tarnata (osnovna) pomo{.

Celta na MCMS e pottiknuvawe, poddr{ka i razvoj na lokalni, nacionalni i me|unarodni inicijativi za unapreduvawe na odr`liviot razvoj na ~ove~kite resursi vo Makedonija i nad-vor od nea.

Za ostvaruvawe na celite i zada~ite MCMS gi mobilizira i gi organizira ~ove~kite resursi, finansiskite i materijalnite sredstva, kako vo zemjata, taka i vo stranstvo.

MCMS za aktivnostite obezbeduva sredstva od pove}e agencii na Svetskiot sovet na crkvite i od vladini i me|unarodni orga-nizacii.

CELI, SEKTORI I METODI Strate{ki celi na MCMS se:

promocija na mirot;ponatamo{en razvoj na gra|anskoto op{testvo;pomo{ na grupi {to imaat potreba za nea.

•••

MAKEDONSKI CENTAR ZA ME\UNARODNA SORABOTKA(MCMS)


MCMS e aktiven vo slednive sektori:vodosnabduvawe i sanitacija;obrazovanie; ruralen razvoj;vrabotuvawe i generirawe prihodi;gra|ansko op{testvo i demokratizacija;itna pomo{.

MCMS aktivnostite gi ostvaruva preku: poddr{ka na proekti; obuka i soveti; informacii; zastapuvawe i lobirawe; rakovodewe.

Adresa Ul. "Nikola Parapunov" bb, Skopje Po{t. fah 55, 1060 Skopje Tel. +389 (2) 3065-381 Faks +389 (2) 3065-298 E-po{ta:[email protected] Veb stranica:www.mcms.org.mk www.graganskisvet.org.mk

•••••••

•••••

Documents

Prira~nik za gra|anski organizacii - izvori na finansirawe od