PROGRAMACIÓN DIDÁCTICAFísica y Química 4º ESO. Proyecto Saber Hacer. Serie Investiga. Ed. Santillana 2016 (Castelán) ISBN: 978-84-680-3790-5 Ciencias Aplicadas a la Actividad

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA

FÍSICA E QUÍMICA

CURSO 2020-21

Departamento de Física e Química ASPECTOS XERAIS DA PROGRAMACIÓN curso 2020-21. IES Francisco Aguiar ÍNDICE

ASPECTOS XERAIS DA PROGRAMACIÓN

1.-Membros do Departamento e distribución de grupos ……………………………….……........... 3

2.-Libros de texto ……………………………………………………………………..….…............................. 4

3.-Continuidade de materias de bacharelato …………………………………………...................... 5

4.-Procedemento de cualificación das materias pendentes (E.S.O. e Bacharelato)......… 5

5.-Actividades complementarias e extraescolares ……………………………………….…............… 10

6.-Criterios para avaliar a programación …………………………………….................………………… 11

7.-Accións de contribución ao plan de convivencia ………………………………….................…… 13

8.-Procedemento de información ao alumnado ... .....……………………………….................… 14

Anexo I. Programación de Física e Química 2º E.S.O.

Anexo II. Programación de Física e Química 3º E.S.O.

Anexo III. Programación de Física e Química 4º E.S.O.

Anexo IV. Programación de Física e Química 1º Bacharelato

Anexo V. Programación de Química 2º Bacharelato

Anexo VI. Programación de Física 2º Bacharelato

Anexo VII. Programación de Ciencias Aplicadas á Actividade Profesional 4º E.S.O.

2Voltar ao índice xeral

Departamento de Física e Química ASPECTOS XERAIS DA PROGRAMACIÓN curso 2020-21. IES Francisco Aguiar 1.-MEMBROS DO DEPARTAMENTO E DISTRIBUCIÓN DE GRUPOS

PROFESOR GRUPOS SESIÓNS

Mª Luisa Muiño Rey

1 grupo Física 2º BACH

2 grupos Física e Química 1º BACH

1 grupo Física e Química 4º ESO

4

8

3

Jorge Blanco Aller

2 grupos Química 2º BACH

4 grupos Física e Química 3º ESO

2 laboratorios de Física e Quimica 1º BACH

8

8

2

Héctor Valiño Río


1 grupo Ciencias Aplicadas á Actividade Profesional 4º ESO


4 grupos Física e Química 2º ESO

3

3

2

12

Beatriz Macho Eiras

(Dpto de Matemáticas)1 grupo Física e Química 2º ESO 3

56


Departamento de Física e Química ASPECTOS XERAIS DA PROGRAMACIÓN curso 2020-21. IES Francisco Aguiar 2.-LIBROS DE TEXTO

CURSO LIBRO

2º E.S.O. FQ2.1 e FQ2.2 Física y Química / A. Fontanet e Mª J. Martínez

Vicens Vives 2016 (Castelán) ISBN: 9788468240268

3º E.S.O. FQ3 Física y Química / A. Fontanet e Mª J. Martínez

Vicens Vives 2015 (Castelán) ISBN: 978-84-682-3046-7

4º E.S.O.

Física y Química 4º ESO. Proyecto Saber Hacer. Serie Investiga.Ed. Santillana 2016 (Castelán) ISBN: 978-84-680-3790-5

Ciencias Aplicadas a la Actividad Profesional. Ed. Santillana 2016(Castelán) ISBN: 978-84-680-3793-6

1º BACH Física y química 1 BACHILLERATO / A. Fontanet e Mª J. Martínez

Vicens Vives 2015 (Castelán) ISBN: 978-84-682-3054-2


Departamento de Física e Química ASPECTOS XERAIS DA PROGRAMACIÓN curso 2020-21. IES Francisco Aguiar

3.-CONTINUIDADE DE MATERIAS DE BACHARELATO

O Decreto 86/2015, do 25 de xuño, polo que se establece o currículo de Bacharelato na Comunidade Autónoma de Galiciadispón no artigo 36, que a superación dalgunhas materias de segundo curso está condicionada á superación dascorrespondentes materias de primeiro curso, por implicar continuidade:

Física de 2º Bach. precisa de Física e Química de 1º Bach.

Química de 2º Bach. precisa de Física e Química de 1º Bach.

Non obstante, o alumnado poderá matricularse da materia de segundo curso sen cursar a correspondente materia deprimeiro curso, sempre que o profesorado que a imparta considere que o alumno ou a alumna reúnen as condiciónsnecesarias para poder seguir con aproveitamento a materia de segundo. En caso contrario, deberase cursar a materia deprimeiro curso, que terá a consideración de materia pendente

Así, de acordo co anterior, o alumnado que queira matricularse en Física e Química de 2º de Bacharelato sen terpreviamente cursada e aprobada a Física e Química de 1º de Bacharelato, deberá seguir o mesmo procedemento que oalumnado con materias pendentes do curso anterior.

4.-PROCEDEMENTO DE CUALIFICACIÓN DAS MATERIAS PENDENTES (ESO E BACHARELATO)

Exames

Tódolos exames serán elaborados e corrixidos polo departamento.

As cualificacións de ditos exames poderán ser expostas no taboleiro de anuncios ou ben dadas a coñecer a través docorrespondente titor.


Departamento de Física e Química ASPECTOS XERAIS DA PROGRAMACIÓN curso 2020-21. IES Francisco Aguiar Poderanse usar calculadoras, agás aquelas que teñan posibilidade de adquisición de texto en calquera das súas

modalidades.

A orde de contestación ás preguntas pode ser calquera, pero a resposta a cada unha das preguntas non pode estarpartida. No suposto de que a resposta a unha pregunta non se faga toda xunta, poderase ter en conta a hora decualificala soamente o primeiro que apareza exposto.

Os exames poderán contemplar:

Preguntas de desenrolo teórico

Cuestións relativas a teoría e prácticas.

Resolución de problemas.

Nelas valorarase:

Exposición ordenada e razoada de calquera tipo de resposta.

Uso correcto das unidades que sexa preciso empregar.

Expresión correcta na forma de dar os resultados (cifras significativas, unidades, etc)

Os alumnos deberán acudir aos exames provistos do carné escolar, DNI ou calquera outro documento deidentificación.

Distribución dos exames e contidos. Cualificación

Haberá dúas probas parciais escritas e un exame final, nas datas que fixe a Xefatura de Estudos.

Na Aula Virtual haberá unha colección de exercicios tipo de cada un dos temas para cada proba parcial, que os alumnos

deberán entregar en formato pdf en dita AV, na data límite que se indica.


Departamento de Física e Química ASPECTOS XERAIS DA PROGRAMACIÓN curso 2020-21. IES Francisco Aguiar Na ESO a cualificación de cada parcial obterase ponderando un 85 % a nota da proba escrita e o 15 % a nota dos exercicios

propostos.

En 1º de Bacharelato a cualificación de cada parcial obterase ponderando un 90 % a nota da proba escrita e o 10 % a nota dosexercicios propostos.

A cualificación final será a media aritmética dos dous parciais e comunicarase a cada alumno individualmente.

O exame final de recuperación será realizado polos alumnos que non aprobaron a materia a través dos parciais e a cualificaciónfinal será só a nota de dito exame.

A materia aprobarase se a nota final é igual ou superior a 5,0.

Na convocatoria extraordinaria de setembro a materia aprobarase se a nota é igual ou superior a 5,0 en dito exame.

CONTIDOS DE 2º DE ESO

1ª PROBA

Bloque 1. A actividade científica✔ B1.1. Método científico: etapas.

✔ B1.2. Utilización das tecnoloxías da información e da comunicación.

✔ B1.3. Aplicacións da ciencia á vida cotiá e á sociedade.

✔ B1.4. Medida de magnitudes. Sistema Internacional de Unidades.

✔ B1.5. Traballo no laboratorio.

✔ B1.6. Procura e tratamento da información.

Bloque 2. A materia✔ B2.1. Propiedades da materia.

✔ B2.2. Aplicacións dos materiais.

✔ B2.3. Estados de agregación. Cambios de estado. Modelo cinético-molecular.


Departamento de Física e Química ASPECTOS XERAIS DA PROGRAMACIÓN curso 2020-21. IES Francisco Aguiar ✔ B2.4. Leis dos gases.

✔ B2.5. Substancias puras e mesturas.

✔ B2.6. Mesturas de especial interese: disolucións acuosas, aliaxes e coloides.

✔ B2.7. Métodos de separación de mesturas.

2ª PROBA

Bloque 3. Os cambios ✔ B3.1. Cambios físicos e cambios químicos.

✔ B3.2. Reacción química.

✔ B3.3. A química na sociedade e o ambiente.

CONTIDOS DE 3º DE ESO

1ª PROBA

Bloque 1. A actividade científica B1.1. Método científico: etapas. B1.2. Utilización das tecnoloxías da información e da comunicación. B1.3. Aplicacións da ciencia á vida cotiá e á sociedade. B1.4. Medida de magnitudes. Sistema Internacional de Unidades. Notación científica. B1.5. Erros. B1.6. Traballo no laboratorio. B1.7. Procura e tratamento de información. B1.8. Proxecto de investigación.

Bloque 2. A materia B2.1. Estrutura atómica. Modelos atómicos.

B2.2. Isótopos.

B2.3. Aplicacións dos isótopos.


Departamento de Física e Química ASPECTOS XERAIS DA PROGRAMACIÓN curso 2020-21. IES Francisco Aguiar B2.4. Sistema periódico dos elementos.

2ª PROBA

Bloque 2. A materia B2.5. Unións entre átomos: moléculas e cristais.

B2.6. Masas atómicas e moleculares.

B2.7. Elementos e compostos de especial interese con aplicacións industriais, tecnolóxicas e biomédicas.

B2.8. Formulación e nomenclatura de compostos binarios seguindo as normas IUPAC.

CONTIDOS DE 1º DE BACHARELATO

1ª PROBA

Bloque 1. A actividade científica✔ B1.1. Estratexias necesarias na actividade científica.

✔ B1.2. Tecnoloxías da información e da comunicación no traballo científico.

✔ B1.3. Proxecto de investigación.

Bloque 2. Aspectos cuantitativos da química✔ B2.1. Revisión da teoría atómica de Dalton.

✔ B2.2. Leis dos gases. Ecuación de estado dos gases ideais.

✔ B2.3. Determinación de fórmulas empíricas e moleculares.

✔ B2.4. Disolucións: formas de expresar a concentración, preparación e propiedades coligativas.

✔ B2.6. Métodos actuais para a análise de substancias: espectroscopia e e spectrometría.

2ª PROBA

Bloque 3. Reaccións químicas


Departamento de Física e Química ASPECTOS XERAIS DA PROGRAMACIÓN curso 2020-21. IES Francisco Aguiar ✔ B3.1. Estequiometría das reaccións. Reactivo limitante e rendemento dunha reacción.

✔ B3.2. Química e industria.

Bloque 4. Transformacións enerxéticas e espontaneidade das reaccións químicas ✔ B4.1. Sistemas termodinámicos.

✔ B4.2. Primeiro principio da termodinámica. Enerxía interna.

✔ B4.3. Entalpía. Ecuacións termoquímicas.

✔ B4.4. Lei de Hess.

✔ B4.5. Segundo principio da termodinámica. Entropía.

✔ B4.6. Factores que interveñen na espontaneidade dunha reacción química. Enerxía de Gibbs.

✔ B4.7. Consecuencias sociais e ambientais das reaccións químicas de combustión.

Bloque 5. Química do carbono ✔ B5.1. Enlaces do átomo de carbono.

✔ B5.2. Compostos de carbono: hidrocarburos.

✔ B5.3. Formulación e nomenclatura IUPAC dos compostos do carbono.

✔ B5.4. Compostos de carbono nitroxenados e osixenados.

5.-ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES

• Participación no Club de Ciencia.

• Participación na Semana da Ciencia e da Tecnoloxía.

• Organización ao longo do curso de de actividades que se consideren interesantes relacionadas con aspectoscientíficos e ambientais tales como participación en conferencias, exposicións e obradoiros.

• Incorporación a actividades doutros departamentos didácticos que poidan ser de interese.



6.-CRITERIOS PARA AVALIAR A PROGRAMACIÓN

Redáctase esta programación ao comezo do curso despois de revisar os contidos e distribución do curso anterior e tendoen conta os resultados acadados.

Durante o ano revisarase a marcha e cumprimento do programado nas reunións de departamento nas que, polo menosunha vez ao mes, se incluirá este apartado. Realizaranse todas as modificacións que se consideren necesarias.

Ao finalizar o curso farase unha última avaliación que se recollerá na memoria final que se entrega á Xefatura de Estudose na que se sinala o grao de cumprimento que se acadou dos distintos obxectivos formulados inicialmente.

Terase en conta principalmente:

1. Grao de cumprimento dos obxectivos, contidos e temporalización.

• Comprobarase se a selección e secuenciación de contidos é operativa e a forma de presentar os obxectivos é clara eeficaz.

Considerarase conforme a programación se se cumpre polo menos un 75% dos contidos programados ao principiodo curso e se non hai unha desviación na programación por avaliación máis aló dun 20% do programado.

Sería igualmente conforme ou válida a programación, aínda que non se acadase o 75% antedito, se as razóns oumotivos son de carácter externo: perdas de horas de clase por razóns de diversa índole, se polos niveis iniciais dosalumnos non se cumpren os ritmos de adquisición dos contidos previstos ou se o seu baixo nivel de cumprimento éatribuíbel claramente a unha falta de implicación e traballo do alumnado.

Sería conforme aínda que non se levaran a cabo as actividades extraescolares programadas no caso de que non serealizasen por razóns alleas a nós, ou pola baixa participación do alumnado nas mesmas ou o excesivo custoeconómico que implicasen.


Departamento de Física e Química ASPECTOS XERAIS DA PROGRAMACIÓN curso 2020-21. IES Francisco Aguiar 2. Adecuación dos materiais didácticos e as actividades propostas.

Comprobarase se as actividades están en función das características do alumnado e os recursos son variados easequibles.

3. Adecuación dos instrumentos e procedementos de avaliación.

4. Adecuación dos criterios de cualificación.

➢ Indicadores

Escala

1 2 3 4

1. Adecuación do deseño das unidades didácticas, temas ou proxectos a partir dos elementos do currículo.

2. Adecuación da secuenciación e da temporalización das unidades didácticas / temas / proxectos.

3. O desenvolvemento da programación respondeu á secuenciación e a temporalización previstas.

4. Adecuación da secuenciación dos estándares para cada unha das unidades, temas ou proxectos.

5. Adecuación do grao mínimo de consecución fixado para cada estándar.

6. Vinculación de cada estándar a un ou varios instrumentos para a súa avaliación.

7. Adecuación da secuencia de traballo na aula.

8. Adecuación dos materiais didácticos utilizados.

9. Adecuación do libro de texto (no caso de que se use).

10. Adecuación do plan de avaliación inicial deseñado, incluídas as consecuencias da proba.

11. Adecuación da proba de avaliación inicial.

12. Adecuación do procedemento de acreditación de coñecementos previos [Só para Física e Química de 2º de bacharelato].

13. Adecuación das pautas xerais establecidas para a avaliación continua: probas, traballos, etc.

14. Adecuación dos criterios establecidos para a recuperación dun exame e dunha avaliación.

15. Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación final. [Só para ESO e bacharelato].

16. Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación extraordinaria.

17. Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación das materias pendentes.

18. Adecuación dos exames.

19. Adecuación dos programas de apoio, recuperación, etc. vinculados aos estándares.

20. Adecuación das medidas específicas de atención ao alumnado con NEAE.


Departamento de Física e Química ASPECTOS XERAIS DA PROGRAMACIÓN curso 2020-21. IES Francisco Aguiar 21. Grao de desenvolvemento das actividades complementarias e extraescolares previstas.

22. Adecuación dos mecanismos para informar ás familias sobre criterios de avaliación, estándares e instrumentos.

23. Adecuación do seguimento e da revisión da programación ao longo do curso.

24. Contribución desde a materia ao plan de lectura do centro.

25. Grao de integración das TIC no desenvolvemento da materia.

7.-ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE CONVIVENCIA

Partindo do decreto 8/2015 do 8 de xaneiro polo que se desenvolve o plan de convivencia, este departamento tentará:

1. Fomentar un clima de respecto na aula, tanto entre alumnos como profesor-alumno, como aspecto fundamentalpara un bo desenvolvemento das clases.

2. Crear un clima de traballo na aula incidindo na importancia da actitude como base para facilitar unha boa formaciónque permita ao alumno a adquisición de coñecemento e habilidades persoais para o seu desenvolvemento comopersoa.

3. Fomentar o traballo en grupo incidindo no respecto entre os membros do equipo así como un reparto equitativo dotraballo.

4. Garantir un ambiente educativo de respecto mutuo, aproveitando os traballos en grupo para fomentar odesenvolvemento das habilidades de cooperación entre iguais.

5. Concienciar ao alumno no respecto ao entorno, tanto material como ao medio ambiente.

6. Axudar a mediación dos conflitos que poidan xurdir entre alumnos ou alumno-profesor mediante o fomento dacomunicación e o rexeitamento das actitudes violentas.

7. Facer un uso axeitado da Aula de Convivencia recollido no Plan de Convivencia do centro.



8.-PROCEDEMENTO DE INFORMACIÓN AO ALUMNADO

As programacións didácticas deste Departamento están a disposición da comunidade educativa no lugar que determinea Dirección deste Instituto e na páxina web do IES: http://www.edu.xunta.gal/centros/iesfranciscoaguiar/taxonomy/term/17

Asemade, cada profesor desta materia explicará os aspectos básicos da programación en cada aula ao comezo do curso,facendo especial referencia aos procedementos e instrumentos de avaliación e aos criterios de cualificación.

A XEFA DO DEPARTAMENTO DE

FÍSICA E QUÍMICA

María Luísa Muíño Rey


http://www.edu.xunta.gal/centros/iesfranciscoaguiar/taxonomy/term/17

ANEXO I


FÍSICA E QUÍMICA2º ESO

CURSO 2020-21

Departamento de Física e Química FÍSICA E QUÍMICA 2º ESO curso 2020-21. IES Francisco Aguiar

ÍNDICE:

1. Introdución e contextualización. 2. Contribución da materia ao desenvolvemento das competencias clave. 3. Obxectivos.

3.1. Obxectivos xerais da etapa. ESO . 3.2. Obxectivos da materia. Física e química 2 º ESO .

4. Contidos. Temporalización. 5. E stándares de aprendizaxe: obxectivos, c ontidos, criterios de avaliación e competencias clave. Concreción

para cada estándar de: 1) Temporalización. 2) Procedementos e instrumentos de avaliación. 3) Grao mínimo de consecución para superar a materia.

6. Criterios de cualificación do alumnado. 7. Metodoloxía didáctica. 8. M ateriais e recursos didácticos. 9. Indicadores de logro para avaliar o proceso do ensino e a práctica docente. 10. Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes. 11. Avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dos

seus resultados. 12. Medidas de atención á diversidade. 13. Elementos transversais.

13.1. Accións de contribución ao plan TIC. 13.2. Accións de contribución ao proxecto lector.

14. Actividades complementarias e extraescolares. 15. Me canismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos

resultados académicos e procesos de mellora. 16. Modificacións ante unha alteración na actividade lectiva.

Voltar ao índice 1


1. INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN

A aprendizaxe da física e da química resulta imprescindible, xunto coas demais ciencias experimentais e a tecnoloxía, parapermitir aos alumnos e ás alumnas analizar con coñecemento de causa os problemas de orixe científica e tecnolóxica que seformulan na nosa sociedade, así como participar no debate que suscitan e dar a resposta que corresponda como cidadaníaresponsable. Ademais, compártese co resto das disciplinas a responsabilidade de promover no alumnado a adquisición dascompetencias necesarias para que poida integrarse na sociedade de xeito activo. Como materia científica, Física e Química teno compromiso engadido de dotar o alumnado de ferramentas específicas que lle permitan afrontar o futuro con garantías,participando no desenvolvemento económico e social ao que está ligada a capacidade científica, tecnolóxica e innovadora dapropia sociedade. Para que estas expectativas se concreten, o ensino desta materia debe incentivar unha aprendizaxecontextualizada que relacione os principios en vigor coa evolución histórica do coñecemento científico; que estableza a relaciónentre ciencia, tecnoloxía e sociedade; que potencie a argumentación verbal, a capacidade de establecer relacións cuantitativas eespaciais, así como a de resolver problemas con precisión e rigor.Na materia de Física e Química no primeiro ciclo de ESO débense afianzar e ampliar os coñecementos que sobre as ciencias danatureza foron adquiridos polo alumnado na etapa de educación primaria. O enfoque co que se procura introducir os conceptos debeser fundamentalmente fenomenolóxico; deste xeito, a materia preséntase como a explicación lóxica de todo aquilo ao que oalumnado está afeito e coñece. É importante sinalar que neste ciclo a materia de Física e Química pode ter carácter terminal, poloque o seu obxectivo prioritario será o de contribuír á cimentación dunha cultura científica básica.No segundo ciclo de ESO e en primeiro de bacharelato esta materia ten, pola contra, un carácter esencialmente formal, e estáenfocada a dotar o alumnado de capacidades específicas asociadas a esta disciplina. Cun esquema de bloques similar, en cuarto deESO aséntanse as bases dos contidos que en primeiro de bacharelato recibirán un enfoque máis educativo.Os contidos que se recollen no currículo están ao servizo do logro dos distintos criterios. Estes elementos, en unión coascompetencias clave e cos obxectivos, estrutúranse en bloques. O primeiro bloque, común a todos os niveis, está dedicado adesenvolver as capacidades inherentes ao traballo científico, partindo da observación e a experimentación como base docoñecemento. Os elementos propios deste bloque deben desenvolverse de xeito transversal ao longo de todo o curso, utilizando aelaboración de hipóteses e a toma de datos como pasos imprescindibles para a resolución de calquera tipo de problema. Hansedesenvolver destrezas no manexo do aparato científico, pois o traballo experimental é unha das pedras angulares de Física eQuímica. Traballarase, así mesmo, a presentación dos resultados obtidos mediante gráficos e táboas, a extracción de conclusións ea súa confrontación con fontes bibliográficas. Os estándares deste bloque, de carácter transversal como xa se indicou, cobransentido ao combinalos cos doutros bloques. É como resultado desta combinación e das características das actividades deaprendizaxe deseñadas polo profesorado que se poderá avaliar o grao de desenvolvemento dunhas competencias ou das outras.Na ESO, a materia e os seus cambios trátanse nos bloques segundo e terceiro, respectivamente, abordando os aspectos de formasecuencial. No primeiro ciclo realízase unha progresión do macroscópico ao microscópico. O enfoque macroscópico permiteintroducir o concepto de materia a partir da experimentación directa, mediante exemplos e situacións cotiás, en tanto que se

Voltar ao índice 2


procura un enfoque descritivo para o estudo microscópico. No segundo ciclo introdúcese secuencialmente o concepto moderno doátomo, a ligazón química e a nomenclatura dos compostos químicos, así como o concepto de mol e o cálculo estequiométrico; asímesmo, iníciase unha aproximación á química orgánica incluíndo unha descrición dos grupos funcionais presentes nasbiomoléculas. A distinción entre os enfoques fenomenolóxico e formal vólvese presentar claramente no estudo da física, que abarca tanto omovemento e as forzas como a enerxía, bloques cuarto e quinto respectivamente. No primeiro ciclo, o concepto de forzaintrodúcese, empiricamente, a través da observación, e o movemento dedúcese pola súa relación coa presenza ou ausencia deforzas. No segundo ciclo, o estudo da física, organizado atendendo aos mesmos bloques anteriores, introduce de xeito progresivo aestrutura formal desta materia. No presente curso hai cinco grupos de 2º de ESO de 24, 23, 24, 21 e 23 alumnos. Se se toman como referencia os resultados deanos anteriores, haberá un grupo importante de alumnos que teñen pouco hábito de traballo e bastantes carencias relacionadascoa competencia científica (uso de ferramentas matemáticas) e coa competencia lingüística (compresión lectora e expresiónescrita). Sobre estas dúas competencias haberá que centrar o traballo do curso. A programación reflicte os contidos oficiais, pero tendo en conta o alumnado ao cal se dirixe. Aténdese aos diferentes niveis dedesenvolvemento das súas capacidades, aos seus intereses e ás súas expectativas.

2. CONTRIBUCIÓN DA MATERIA AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE

Para a achega á competencia propiamente científica, competencia matemática e competencias básicas en ciencia etecnoloxía (CMCCT), a materia de Física e Química debe capacitar os alumnos e as alumnas para extraeren e comunicarenconclusións a partir de probas científicas, formularen preguntas que a ciencia poida responder e explicaren cientificamentefenómenos físicos e naturais.A competencia en conciencia e expresións culturais (CCEC) tamén está directamente relacionada con esta materia xa que haique salientar os logros da ciencia que modificaron o noso modo de entender o mundo e os moitos científicos que contribuíron áconstrución da nosa cultura.

A física e a química non son alleas ao desenvolvemento das competencias sociais e cívicas(CSC), xa que promoven actitudese valores relacionados coa asunción de criterios éticos fronte a problemas relacionados co impacto das ciencias e da tecnoloxía nonoso contorno: conservación de recursos, cuestións ambientais, etc. A mesma competencia tamén está relacionada co traballoen equipo que caracteriza a actividade científica.Non debemos esquecer que o emprego das tecnoloxías da información e da comunicación e, consecuentemente, acompetencia dixital(CD) merece un tratamento específico no estudo desta materia. O uso de aplicacións virtuaisinteractivas permite realizar experiencias prácticas que por razóns de infraestrutura non serían viables noutras circunstancias.Por outra banda, a posibilidade de acceder a unha grande cantidade de información implica a necesidade de clasificalasegundo criterios de relevancia, o que permite desenvolver o espírito crítico do alumnado.

Voltar ao índice 3


A elaboración e a defensa de traballos de investigación sobre temas propostos ou de libre elección, que permite afondar eampliar contidos relacionados co currículo e mellorar as destrezas tecnolóxicas e comunicativas nos alumnos e nas alumnas, tencomo obxectivo desenvolver a aprendizaxe autónoma destes. Tanto o traballo en equipo como a creatividade na resolución deproblemas ou o deseño de experiencias e pequenas investigacións, tarefas todas elas propias da actividade científica, propician,nos contextos adecuados, o desenvolvemento da competencia de sentido da iniciativa e espíritoemprendedor(CSIEE), sen a que non se entendería o progreso da ciencia.En relación á competencia de aprender a aprender (CAA), cómpre indicar que se algo caracteriza a actividade científicaé a curiosidade, o interese por aprender propio da ciencia. En unión a procesos tales como a reflexión sobre si mesmo/a comoestudante, sobre a tarefa para desenvolver ou sobre as estratexias para aprender, que propician todas as disciplinas, Física eQuímica achega unha estratexia, o método científico, nomeadamente relevante no proceso de adquisición de coñecementos.Para finalizar a análise xeral da participación da materia que nos ocupa no desenvolvemento das competencias clave, haberáque referirse á competencia en comunicación lingüística (CCL). Das múltiples achegas a esta competencia clave (defensade traballos de investigación, selección e interpretación da información, comunicación dos traballos realizados, etc.) podemossalientar dúas: a relacionada coa linguaxe propia das ciencias (interpretación de gráficas, táboas, etiquetaxes, símbolos,formulación, etc.) e, moi importante, a relacionada co proceso de argumentación, entendido como o proceso de avaliacióndos enunciados de coñecemento, á luz das probas dispoñibles.

3. OBXECTIVOS

3.1. OBXECTIVOS XERAIS DA ETAPA. ESO

a) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto ás demais persoas, practicar atolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e os grupos, exercitarse no diálogo, afianzando os dereitoshumanos e a igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural, eprepararse para o exercicio da cidadanía democrática.

b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo, como condición necesaria para unharealización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.

c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar a discriminación daspersoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos quesupoñan discriminación entre homes e mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller.

d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións coas demais persoas, asícomo rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera tipo e os comportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflitos.

e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir novos coñecementos con sentido crítico.Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación.

Voltar ao índice 4


f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en materias, así como coñecer e aplicar osmétodos para identificar os problemas en diversos campos do coñecemento e da experiencia.

g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e acapacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades.

h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na lingua castelá, textos e mensaxescomplexas, e iniciarse no coñecemento, na lectura e no estudo da literatura.

i) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de maneira apropiada.l) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias e das outras persoas, así como o patrimonio

artístico e cultural. Coñecer mulleres e homes que realizaran achegas importantes á cultura e á sociedade galega, ou a outrasculturas do mundo.

m) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos decoidado e saúde corporais, e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal esocial. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitossociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á súa conservación e ásúa mellora.

n) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das manifestacións artísticas, utilizando diversos medios de expresión erepresentación.

ñ) Coñecer e valorar os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural, histórico e artístico de Galicia, participar na súaconservación e na súa mellora, e respectar a diversidade lingüística e cultural como dereito dos pobos e das persoas,desenvolvendo actitudes de interese e respecto cara ao exercicio deste dereito.

o) Coñecer e valorar a importancia do uso da lingua galega como elemento fundamental para o mantemento da identidade deGalicia, e como medio de relación interpersoal e expresión de riqueza cultural nun contexto plurilingüe, que permite acomunicación con outras linguas, en especial coas pertencentes á comunidade lusófona.

3.2. OBXECTIVOS DA MATERIA. FÍSICA E QUÍMICA 2º ESO

• Comprender e utilizar estratexias e conceptos básicos da física e a química para interpretar os fenómenos naturais e paraanalizar e valorar o impacto do desenvolvemento científico e as aplicacións tecnolóxicas.

• Aplicar as estratexias científicas na resolución de problemas e investigacións sinxelas, así como a discusión sobre o interesedos problemas propostos, a formulación hipóteses, o desenvolvemento de estratexias de resolución e proxectos experimentaise a análise dos resultados.

• Comprender e expresar mensaxes con contido científico utilizando diferentes linguaxes oral, escrita, gráfica, multimedia, etc.adecuadamente e comunicar argumentos e explicacións empregando coñecemento científico.

• Buscar e seleccionar información sobre temas científicos utilizando diferentes fontes e medios e usalo, avaliando o seu contido,para informar e orientar os traballos sobre cuestións científicas e ambientais, así como para contrastar opinións persoais.

Voltar ao índice 5


• Comprender a importancia do uso do coñecemento das ciencias naturais para satisfacer as necesidades humanas e participar natoma de decisións necesarias sobre os problemas locais e globais que enfrontamos.

• Adoptar actitudes críticas baseadas no coñecemento científico para analizar, individualmente ou en grupos, cuestiónsrelacionadas coa ciencia, tecnoloxía e sociedade. Coñecer e apreciar os problemas que a humanidade se enfronta hoxe enrelación á sobreexplotación dos recursos, as diferenzas entre países desenvolvidos e en desenvolvemento, e a necesidade deatopar e aplicar medidas para avanzar no sentido da realización dun futuro sostible.

• Valorar o carácter experimental e creativo das ciencias e as súas contribucións ao pensamento humano ao longo da historia, eapreciar os grandes debates superadores do dogmatismo e as revolucións científicas que marcaron a evolución cultural dahumanidade e as condicións vida.

• Ser capaz de buscar e empregar o seu propio coñecemento científico, planificando de forma autónoma a acción e posta enmarcha de actividades de aprendizaxe e de avaliación para a ultracorrección no caso de que sexa necesario.

4. CONTIDOS. TEMPORALIZACIÓN

1º TRIMESTRE

Bloque 1. A actividade científica✔ B1.1. Método científico: etapas.✔ B1.2. Utilización das tecnoloxías da información e da comunicación.✔ B1.3. Aplicacións da ciencia á vida cotiá e á sociedade.✔ B1.4. Medida de magnitudes. Sistema Internacional de Unidades.✔ B1.5. Traballo no laboratorio.✔ B1.6. Procura e tratamento de información.

Bloque 2. A materia✔ B2.1. Propiedades da materia.✔ B2.2. Aplicacións dos materiais.✔ B2.3. Estados de agregación. Cambios de estado. Modelo cinético-molecular.✔ B2.4. Leis dos gases.✔ B2.5. Substancias puras e mesturas.✔ B2.6. Mesturas de especial interese: disolucións acuosas, aliaxes e coloides.✔ B2.7. Métodos de separación de mesturas.

Voltar ao índice 6


Bloque 3. Os cambios ✔ B3.1. Cambios físicos e cambios químicos.✔ B3.2. Reacción química. ✔ B3.3. A química na sociedade e o ambiente.

2º TRIMESTRE

Bloque 4. O movemento e as forzas ✔ B4.1. Forzas: efectos.✔ B4.2. Medida das forzas.✔ B4.3. Velocidade media.✔ B4.4. Velocidade media.✔ B4.5. Velocidade instantánea e aceleración.✔ B4.6. Máquinas simples.✔ B4.7. O rozamento e os seus efectos.✔ B4.8. Forza gravitatoria.✔ B4.9. Estrutura do Universo.✔ B4.10. Velocidade da luz.

3º TRIMESTRE

Bloque 5. Enerxía ✔ B5.1. Enerxía: unidades.✔ B5.2. Tipos de enerxía.✔ B5.3. Transformacións da enerxía.✔ B5.4. Conservación da enerxía.✔ B5.5. Enerxía térmica. Calor e temperatura.✔ B5.6. Escalas de temperatura.✔ B5.7. Uso racional da enerxía.✔ B5.8. Efectos da enerxía térmica.✔ B5.9. Fontes de enerxía. ✔ B5.10. Aspectos industriais da enerxía.

Voltar ao índice 7


5. ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE. OBXECTIVOS, CONTIDOS, CRITERIOS DE AVALIACIÓN E COMPETENCIAS CLAVE.CONCRECIÓN PARA CADA ESTÁNDAR DE APRENDIZAXE DE:

1) TEMPORALIZACIÓN

1º T 1º TRIMESTRE

2º T 2º TRIMESTRE

3º T 3º TRIMESTRE

2) PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN

• (PE) PROBAS ESPECÍFICAS: A parte principal da cualificación. Correspóndense cos exames escritos.

✔ Serán fixadas cunha antelación aproximada mínima duns 15 días, dentro do posible.✔ A puntuación correspondente a cada pregunta irá exposta ao lado do seu enunciado.✔ Procurarase que os exames sexan corrixidos nun prazo máximo aproximado dunhas dúas semanas.✔ Unha vez corrixidos serán entregados aos alumnos/as para comentalos e revisalos se fora preciso, e posteriormente

devoltos ao profesor.✔ A orde de resposta ás preguntas pode ser calquera, pero a resposta a unha pregunta non pode estar partida. No

suposto de que a resposta a unha pregunta non se faga toda xunta, poderase ter en conta a hora de cualificala a parteque apareza primeiramente exposta.

✔ Na resolución de exercicios de cálculo poderase usar calculadora, sempre e cando non teña posibilidade de adquisiciónde texto.

Poderán constar de:

✔ Preguntas e cuestión teóricas.✔ Resolución de problemas numéricos.✔ Preguntas e cuestións sobre o traballo de laboratorio.✔ Preguntas e cuestións sobre os traballos de investigación.

Nas probas valorarase:

Voltar ao índice 8


✔ A exposición ordenada e razoada das respostas, que poña de manifesto unha aprendizaxe feita de forma comprensiva enon rutinaria nin memorística.

✔ Que os procedementos de resolución das preguntas se axusten ao explicado na clase, coma un indicador doaproveitamento da mesma polo alumno.

✔ O uso correcto das unidades que sexa preciso empregar e a expresión correcta na forma de dar os resultados nosexercicios de cálculo (cifras significativas e unidades).

Penalizarase:

✔ Os erros de cálculo, os fallos nas notacións e en cifras significativas, nunha cantidade proporcional ao valor da pregunta(ata un valor do 25 % por cada erro).

✔ A falta ou os erros na xustificación teórica necesaria para abordar un problema de cálculo numérico. A valoración faraseen función da importancia e da magnitude do contido teórico necesario.

• (TI) TRABALLOS DE INVESTIGACIÓN: Correspóndese con traballos monográficos, resumes, exposicións orais, arealizar sobre un determinado tema, empregando as TIC’s como ferramenta fundamental.

Valorarase que:

✔ O traballo este ordenado e ben estruturado, con todos os apartados desenvolvidos. A información este ben presentada eproceda de varias fontes de fiabilidade contrastada.

✔ Na exposición oral haxa un dominio básico do tema, falando con claridade e sen ler un guión. ✔ A exposición sexa comprensible e o tempo de exposición o adecuado.✔ O soporte visual (vídeos, imaxes) sexa axeitado, non presente defectos, como son deficiente, fondo non axeitado para ler o

texto ou tamaño das imaxes inadecuado.✔ A postura mantida durante a exposición sexa correcta, sen moverse excesivamente, dirixíndose ao auditorio e vocalizando

correctamente.

• (CA) CADERNO: Rexistro no caderno das tarefas realizadas. O alumno deberá ter anotado e organizado todo aquilo que seexplique na clase, facendo fincapé nas referencias correspondentes aos conceptos desenvolvidos no libro de texto.

Aqueles estándares de aprendizaxe nos que se indican varios instrumentos e procedementos de avaliación, poderán seravaliados por todos ou so por algún deles, dependendo do que se considere mais axeitado no momento do curso que llecorresponda.

Voltar ao índice 9


3) GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN PARA SUPERAR A MATERIA

Física e Química. 2º de ESO

Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Temporalización Procedementos einstrumentos de avaliación

Grao mínimo de consecución.Indicadores de logro

Competenciasclave

Bloque 1. A actividade científica

▪ f

▪ h

▪ B1.1. Método científico:etapas.

▪ B1.2. Utilización dastecnoloxías dainformación e dacomunicación.

▪ B1.1. Recoñecer e identificaras características do métodocientífico.

▪ FQB1.1.1. Formula, de formaguiada, hipóteses para explicarfenómenos cotiáns, utilizandoteorías e modelos científicossinxelos.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ PE ▪ Identifica as características do método científico e diferencia hipóteses, leis e teorías.

▪ CAA

▪ CCL

▪ CMCCT

▪ FQB1.1.2. Rexistra observacións edatos de maneira organizada erigorosa, e comunícaos oralmentee por escrito utilizando esquemas,gráficos e táboas.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ PE ▪ Interpreta e traballa cosdatos recollidos en táboas,gráficas ou esquemas.

▪ CCL

▪ CMCCT

▪ f

▪ m

▪ B1.3. Aplicacións daciencia á vida cotiá e ásociedade.

▪ B1.2. Valorar a investigacióncientífica e o seu impacto naindustria e nodesenvolvemento dasociedade.

▪ FQB1.2.1. Relaciona ainvestigación científica conalgunha aplicación tecnolóxicasinxela na vida cotiá.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ TI ▪ CMCCT

▪ CCEC

▪ b

▪ f

▪ B1.4. Medida demagnitudes. SistemaInternacional deUnidades.

▪ B1.3. Aplicar osprocedementos científicos paradeterminar magnitudes.

▪ FQB1.3.1. Establece relaciónsentre magnitudes e unidadesutilizando, preferentemente, oSistema Internacional de Unidadespara expresar os resultados.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ PE ▪ Establece relacións entremagnitudes e unidadesutilizando, preferentemente, oSistema Internacional deUnidades para expresar osresultados.

▪ CMCCT

▪ FQB1.3.2. Realiza mediciónsprácticas de magnitudes físicas davida cotiá empregando o material eos instrumentos apropiados, eexpresa os resultadoscorrectamente no SistemaInternacional de Unidades.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ PE ▪ Realiza medicións prácticasde algunha magnitude físicaempregando o materialapropiado, e expresa osresultados correctamente noSistema Internacional deUnidades.

▪ CMCCT

▪ CSIEE

Voltar ao índice 10





Competenciasclave

▪ f ▪ B1.5. Traballo nolaboratorio.

▪ B1.4. Recoñecer os materiais eos instrumentos básicospresentes no laboratorio defísica e de química, e coñecere respectar as normas deseguridade e de eliminación deresiduos para a protecciónambiental.

▪ FQB1.4.1. Recoñece e identificaos símbolos máis frecuentesutilizados na etiquetaxe deprodutos químicos e instalacións,interpretando o seu significado.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ PE ▪ CCL

▪ CMCCT

▪ FQB1.4.2. Identifica material einstrumentos básicos delaboratorio e coñece a súa formade utilización para a realización deexperiencias, respectando asnormas de seguridade eidentificando actitudes e medidasde actuación preventivas.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ PE ▪ Identifica material einstrumentos básicos delaboratorio, coñece asnormas de seguridadebásicas e sabe enuncialas deforma oral e escrita.

▪ CMCCT

▪ e

▪ f

▪ h

▪ i

▪ B1.6.Procura etratamento deinformación.


▪ B1.5. Extraer de forma guiadaa información sobre temascientíficos de carácterdivulgativo que aparece enpublicacións e medios decomunicación.

▪ FQB1.5.1. Selecciona ecomprende de forma guiadainformación relevante nun texto dedivulgación científica, e transmiteas conclusións obtidas utilizando alinguaxe oral e escrita conpropiedade.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ PE/TI ▪ Selecciona de forma guiadainformación relevante nuntexto de divulgacióncientífica e transmiteconclusións utilizando alinguaxe científica conpropiedade.

▪ CAA

▪ CCL

▪ CMCCT

▪ FQB1.5.2. Identifica as principaiscaracterísticas ligadas á fiabilidadee á obxectividade do fluxo deinformación existente en internet eoutros medios dixitais.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ TI ▪ Identifica que unhainformación obtida eninternet non é sempre fiable eobxectiva.

▪ CAA

▪ CD

▪ CSC

▪ b

▪ e

▪ f

▪ g

▪ h

▪ i



▪ B1.4. Medida de

▪ B1.6. Desenvolver pequenostraballos de investigación nosque se poña en práctica aaplicación do método científicoe a utilización das TIC.

▪ FQB1.6.1. Realiza pequenostraballos de investigación sobrealgún tema obxecto de estudo,aplicando o método científico eutilizando as TIC para a procura ea selección de información epresentación de conclusións.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ TI ▪ Realiza pequenos traballossobre algún tema estudado ea proposta do profesorutilizando as TIC.

▪ CAA

▪ CCEC

▪ CCL

▪ CD

▪ CMCCT

▪ CSIEE






Competenciasclave

magnitudes. SistemaInternacional deUnidades.

▪ B1.5. Traballo nolaboratorio.

▪ B1.6. Proxecto deinvestigación.

▪ FQB1.6.2. Participa, valora,xestiona e respecta o traballoindividual e en equipo.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ TI ▪ Participa, valora, xestiona erespecta o traballo individuale en equipo.

▪ CAA

▪ CSC

▪ CSIEE

Bloque 2. A materia

▪ b

▪ f

▪ B2.1. Propiedades damateria.

▪ B2.2. Aplicacións dosmateriais.

▪ B2.1. Recoñecer aspropiedades xerais e ascaracterísticas específicas damateria, e relacionalas coa súanatureza e as súas aplicacións.

▪ FQB2.1.1. Distingue entrepropiedades xerais e propiedadescaracterísticas da materia, e utilizaestas últimas para acaracterización de substancias.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Distingue entre propiedadesxerais e características damateria.

▪ CMCCT

▪ FQB2.1.2. Relaciona propiedadesdos materiais do contorno co usoque se fai deles.

▪ 1ºT ▪ TI ▪ Relaciona propiedades dosmateriais do contorno co usoque se fai deles.

▪ CMCCT

▪ FQB2.1.3. Describe adeterminación experimental dovolume e da masa dun sólido,realiza as medidascorrespondentes e calcula a súadensidade.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Mide masas e volumes dossólidos e calcula a súadensidade.

▪ CMCCT

▪ b

▪ f

▪ B2.3. Estados deagregación. Cambios deestado. Modelo cinético-molecular.

▪ B2.2. Xustificar aspropiedades dos estados deagregación da materia e osseus cambios de estado, através do modelo cinético-molecular.

▪ FQB2.2.1. Xustifica que unhasubstancia pode presentarse endistintos estados de agregacióndependendo das condicións depresión e temperatura en que seache.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Coñece os distintos estadosde agregación e os seuscambios en relación coapresión e a temperatura.

▪ CMCCT

▪ FQB2.2.2. Explica as propiedadesdos gases, os líquidos e ossólidos.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Explica as propiedades dosgases, os líquidos e ossólidos.

▪ CMCCT






Competenciasclave

▪ FQB2.2.3. Describe os cambios deestado da materia e aplícaos áinterpretación de fenómenoscotiáns.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Describe e nomea oscambios de estado damateria.

▪ CMCCT

▪ FQB2.2.4. Deduce a partir dasgráficas de quecemento dunhasubstancia os seus puntos defusión e ebulición, e identifícaautilizando as táboas de datosnecesarias.

▪ 1ºT ▪ TI ▪ Deduce a partir das gráficasde quecemento dunhasubstancia os seus puntosde fusión e ebulición.

▪ CMCCT

▪ f ▪ B2.4. Lei dos gases. ▪ B2.3. Establecer as relaciónsentre as variables das quedepende o estado dun gas apartir de representaciónsgráficas ou táboas deresultados obtidas enexperiencias de laboratorio ousimulacións dixitais.

▪ FQB2.3.1. Xustifica ocomportamento dos gases ensituacións cotiás, en relación comodelo cinético-molecular.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Xustifica o comportamentodos gases en situaciónscotiás, en relación co modelocinético-molecular.

▪ CMCCT

▪ FQB2.3.2. Interpreta gráficas,táboas de resultados eexperiencias que relacionan apresión, o volume e a temperaturadun gas, utilizando o modelocinético-molecular e as leis dosgases.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Interpreta gráficas e táboasque relacionan a presión, ovolume e a temperatura dungas, usando as leis dosgases.

▪ CAA

▪ CMCCT

▪ f ▪ B2.5. Substanciaspuras e mesturas.

▪ B2.6. Mesturas deespecial interese:disolucións acuosas,aliaxes e coloides.

▪ B2.4. Identificar sistemasmateriais como substanciaspuras ou mesturas, e valorar aimportancia e as aplicacións demesturas de especial interese.

▪ FQB2.4.1. Distingue e clasificasistemas materiais de uso cotiánen substancias puras e mesturas,e especifica neste último caso sese trata de mesturas homoxéneas,heteroxéneas ou coloides.

▪ 1ºT ▪ PE/TI ▪ Clasifica os sistemasmateriais en substanciaspuras e mesturas tantohomoxéneas comoheteroxéneas ou coloides.

▪ CMCCT

▪ FQB2.4.2. Identifica o disolvente eo soluto ao analizar a composiciónde mesturas homoxéneas deespecial interese.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Distingue e Identifica odisolvente e o soluto nasdisolucións.

▪ CMCCT






Competenciasclave

▪ FQB2.4.3. Realiza experienciassinxelas de preparación dedisolucións, describe oprocedemento seguido e omaterial utilizado, determina aconcentración e exprésaa engramos/litro.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Coñece o procedemento paraa preparación de disoluciónse expresa a concentración enporcentaxe e g/L.

▪ CCL

▪ CMCCT

▪ f ▪ B2.7. Métodos deseparación de mesturas.

▪ B2.5. Propor métodos deseparación dos compoñentesdunha mestura e aplicalos nolaboratorio.

▪ FQB2.5.1. Deseña métodos deseparación de mesturas segundoas propiedades características dassubstancias que as compoñen,describe o material de laboratorioadecuado e leva a cabo o proceso.

▪ 1ºT ▪ PE/TI ▪ Coñece métodos deseparación de mesturassegundo as propiedadescaracterísticas dassubstancias que ascompoñen. Explica o materialde laboratorio que se utilizade forma adecuada.

▪ CAA

▪ CMCCT

▪ CSIEE

Bloque 3. Os cambios

▪ f

▪ h

▪ B3.1. Cambios físicos ecambios químicos.

▪ B3.2. Reacción química.

▪ B3.1. Distinguir entre cambiosfísicos e químicos mediante arealización de experienciassinxelas que poñan demanifesto se se forman ou nonnovas substancias.

▪ FQB3.1.1. Distingue entre cambiosfísicos e químicos en accións davida cotiá en función de que haxaou non formación de novassubstancias.

▪ 1ºT ▪ PE/TI ▪ Distingue entre cambiosfísicos e químicos.

▪ CMCCT

▪ FQB3.1.2. Describe oprocedemento de realización deexperimentos sinxelos nos que sepoña de manifesto a formación denovas substancias e recoñece quese trata de cambios químicos.

▪ 1ºT ▪ TI ▪ Recoñece os cambiosquímicos como procesos nosque se forman novassubstancias.

▪ CCL

▪ CMCCT

▪ FQB3.1.3. Leva a cabo nolaboratorio reaccións químicassinxelas.

▪ 1ºT ▪ TI ▪ CMCCT






Competenciasclave

▪ f ▪ B3.2. Reacción química. ▪ B3.2. Caracterizar as reacciónsquímicas como cambiosdunhas substancias noutras.

▪ FQB3.2.1. Identifica os reactivos eos produtos de reaccións químicassinxelas interpretando arepresentación esquemática dunhareacción química.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Identifica reactivos eprodutos na reacción químicae coñece a súarepresentación medianteunha ecuación.

▪ CMCCT

▪ f

▪ m

▪ B3.3. A química nasociedade e o ambiente.

▪ B3.3. Recoñecer a importanciada química na obtención denovas substancias e a súaimportancia na mellora dacalidade de vida das persoas.

▪ FQB3.3.1. Clasifica algúnsprodutos de uso cotián en funciónda súa procedencia natural ousintética.

▪ 1ºT ▪ TI ▪ Clasifica algúns produtoscomo naturais ou sintéticos.

▪ CMCCT

▪ FQB3.3.2. Identifica e asociaprodutos procedentes da industriaquímica coa súa contribución ámellora da calidade de vida daspersoas.

▪ 1ºT ▪ TI ▪ Identifica a influencia daquímica na calidade de vidadas persoas.

▪ CMCCT

▪ CSC

▪ f

▪ m


▪ B3.4. Valorar a importancia daindustria química na sociedadee a súa influencia no ambiente.

▪ FQB3.4.1. Propón medidas eactitudes, a nivel individual ecolectivo, para mitigar osproblemas ambientais deimportancia global.

▪ 1ºT ▪ TI ▪ Plantexa medidas paramellorar os problemasmedioambientaisrelacionados coa química, deforma individual e colectiva.

▪ CSIEE

▪ CMCCT

▪ CSC

Bloque 4. O movemento e as forzas

▪ f ▪ B4.1. Forzas: efectos.

▪ B4.2. Medida das forzas.

▪ B4.1. Recoñecer o papel dasforzas como causa doscambios no estado demovemento e dasdeformacións.

▪ FQB4.1.1. En situacións da vidacotiá, identifica as forzas queinterveñen e relaciónaas cos seuscorrespondentes efectos nadeformación ou na alteración doestado de movemento dun corpo.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Identifica as forzas queinterveñen en situaciónssinxelas.

▪ CMCCT






Competenciasclave

▪ FQB4.1.2. Establece a relaciónentre o alongamento producidonun resorte e as forzas queproduciron eses alongamentos, edescribe o material para empregare o procedemento para a súacomprobación experimental.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Relaciona o alongamento dunresorte coas forzas que oproducen.

▪ CMCCT

▪ FQB4.1.3. Establece a relaciónentre unha forza e o seucorrespondente efecto nadeformación ou na alteración doestado de movemento dun corpo.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Establece a relación entreunha forza e o seucorrespondente efecto nadeformación ou na alteracióndo estado de movemento duncorpo.

▪ CMCCT

▪ FQB4.1.4. Describe a utilidade dodinamómetro para medir a forzaelástica e rexistra os resultados entáboas e representacións gráficas,expresando o resultadoexperimental en unidades doSistema Internacional.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Coñece o dinamómetro emide forzas rexistrando osresultados en táboas egráficas e expresando oresultado en unidades do S.I.

▪ CMCCT

▪ b

▪ f

▪ B4.3. Velocidade media. ▪ B4.2. Establecer a velocidadedun corpo como a relaciónentre o espazo percorrido e otempo investido en percorrelo.

▪ FQB4.2.1. Determina,experimentalmente ou a través deaplicacións informáticas, avelocidade media dun corpo,interpretando o resultado.

▪ 2ºT ▪ TI ▪ Coñece o significado doconcepto de velocidademedia.

▪ CMCCT

▪ CAA

▪ CD

▪ FQB4.2.2. Realiza cálculos pararesolver problemas cotiánsutilizando o concepto develocidade media.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Realiza cálculos e resolveproblemas utilizando avelocidade media.

▪ CMCCT






Competenciasclave

▪ f ▪ B4.4. Velocidade media.

▪ B4.5. Velocidadeinstantánea eaceleración.

▪ B4.3. Diferenciar entrevelocidade media e instantáneaa partir de gráficasespazo/tempo evelocidade/tempo, e deducir ovalor da aceleración utilizandoestas últimas.

▪ FQB4.3.1. Deduce a velocidademedia e instantánea a partir dasrepresentacións gráficas doespazo e da velocidade en funcióndo tempo.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Calcula velocidades a partirdas gráficas espazo-tempo evelocidade-tempo.

▪ CMCCT

▪ FQB4.3.2. Xustifica se unmovemento é acelerado ou non apartir das representacións gráficasdo espazo e da velocidade enfunción do tempo.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Xustifica se un movemento éacelerado a partir dasgráficas s-t e v-t.

▪ CMCCT

▪ f ▪ B4.6. Máquinas simples. ▪ B4.4. Valorar a utilidade dasmáquinas simples natransformación dun movementonoutro diferente, e a reduciónda forza aplicada necesaria.

▪ FQB4.4.1. Interpreta ofuncionamento de máquinasmecánicas simples considerando aforza e a distancia ao eixe de xiro,e realiza cálculos sinxelos sobre oefecto multiplicador da forzaproducido por estas máquinas.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Interpreta o funcionamento erealiza cálculos sinxelos conmáquinas simples.

▪ CMCCT

▪ f ▪ B4.7. O rozamento e osseus efectos.

▪ B4.5. Comprender o papel quexoga o rozamento na vidacotiá.

▪ FQB4.5.1. Analiza os efectos dasforzas de rozamento e a súainfluencia no movemento dosseres vivos e os vehículos.

▪ 2º T ▪ PE ▪ Analiza os efectos das forzasde rozamento e a súainfluencia no movemento.

▪ CMCCT

▪ f ▪ B4.8. Forza gravitatoria. ▪ B4.6. Considerar a forzagravitatoria como aresponsable do peso doscorpos, dos movementosorbitais e dos niveis deagrupación no Universo, eanalizar os factores dos quedepende.

▪ FQB4.6.1. Relacionacualitativamente a forza degravidade que existe entre douscorpos coas súas masas e adistancia que os separa.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Relaciona cualitativamente aforza de gravidade que existeentre dous corpos coas súasmasas e a distancia que ossepara.

▪ CMCCT

▪ FQB4.6.2. Distingue entre masa epeso calculando o valor daaceleración da gravidade a partirda relación entre esas dúasmagnitudes.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Diferencia entre masa e pesocalculando o valor daaceleración da gravidade apartir da relación entre esasdúas magnitudes.

▪ CMCCT






Competenciasclave

▪ FQB4.6.3. Recoñece que a forzade gravidade mantén os planetasxirando arredor do Sol, e á Lúaarredor do noso planeta, e xustificao motivo polo que esta atracciónnon leva á colisión dos douscorpos.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Recoñece a gravidade comoa forza que mantén osplanetas xirando arredor doSol, e á Lúa arredor do nosoplaneta.

▪ CMCCT

▪ f ▪ B4.9. Estrutura doUniverso.

▪ B4.10. Velocidade daluz.

▪ B4.7. Identificar os niveis deagrupación entre corposcelestes, desde os cúmulos degalaxias aos sistemasplanetarios, e analizar a ordede magnitude das distanciasimplicadas.

▪ FQB4.7.1. Relacionacuantitativamente a velocidade daluz co tempo que tarda en chegará Terra desde obxectos celestesafastados e coa distancia á que seatopan eses obxectos,interpretando os valores obtidos.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Relaciona cuantitativamentea velocidade da luz co tempoque tarda en chegar á Terradesde obxectos celestesafastados e coa distancia áque se atopan eses obxectos.

▪ CMCCT

▪ b

▪ e

▪ f

▪ g

▪ h

▪ B4.1. Forzas: efectos.

▪ B4.8. Forza gravitatoria.

▪ B4.8. Recoñecer os fenómenosda natureza asociados á forzagravitatoria.

▪ FQB4.8.1. Realiza un informe,empregando as tecnoloxías dainformación e da comunicación, apartir de observacións ou daprocura guiada de informaciónsobre a forza gravitatoria e osfenómenos asociados a ela.

▪ 2ºT ▪ TI ▪ Realiza, de xeito guiado, unpequeno traballo sobre asforzas gravitatorias oualgúns fenómenosrelacionados empregando asTIC.

▪ CCL

▪ CMCCT

▪ CD

▪ CSIEE

Bloque 5. Enerxía

▪ f ▪ B5.1. Enerxía: unidades. ▪ B5.1. Recoñecer que a enerxíaé a capacidade de producirtransformacións ou cambios.

▪ FQB5.1.1. Argumenta que aenerxía pode transferirse,almacenarse ou disiparse, peronon crearse nin destruírse,utilizando exemplos.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Razoa que a enerxía podetransferirse, almacenarse oudisiparse, pero non crearsenin destruírse.

▪ CMCCT

▪ FQB5.1.2. Recoñece e define aenerxía como unha magnitude eexprésaa na unidadecorrespondente do S.I.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Define a enerxía comomagnitude e exprésaa no S.I.

▪ CMCCT






Competenciasclave

▪ f ▪ B5.2. Tipos de enerxía.

▪ B5.3. Transformaciónsda enerxía.

▪ B5.4. Conservación daenerxía.

▪ B5.2. Identificar os tipos deenerxía postos de manifesto enfenómenos cotiáns e enexperiencias sinxelasrealizadas no laboratorio.

▪ FQB5.2.1. Relaciona o conceptode enerxía coa capacidade deproducir cambios, e identifica ostipos de enerxía que se poñen demanifesto en situacións cotiás,explicando as transformaciónsdunhas formas noutras.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Relaciona o concepto deenerxía coa capacidade deproducir cambios, e identificae clasifica os tipos de enerxíaque se poñen de manifestoen situacións cotiás,explicando astransformacións dunhasformas noutras.

▪ CMCCT

▪ f

▪ h

▪ B5.5. Enerxía térmica.Calor e temperatura.

▪ B5.6. Escalas detemperatura.

▪ B5.7. Uso racional daenerxía.

▪ B5.3. Relacionar os conceptosde enerxía, calor e temperaturaen termos da teoría cinético-molecular, e describir osmecanismos polos que setransfire a enerxía térmica ensituacións cotiás.

▪ FQB5.3.1. Explica o concepto detemperatura en termos do modelocinético-molecular, e diferenciaentre temperatura, enerxía e calor.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Explica o concepto detemperatura en termos domodelo cinético-molecular, ediferencia entre temperatura,enerxía e calor.

▪ CMCCT

▪ FQB5.3.2. Recoñece a existenciadunha escala absoluta detemperatura e relaciona as escalascelsius e kelvin.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Recoñece a existencia dunhaescala absoluta detemperatura e relaciona asescalas celsius e kelvin.

▪ CMCCT

▪ FQB5.3.3. Identifica osmecanismos de transferencia deenerxía recoñecéndoos ensituacións cotiás e fenómenosatmosféricos, e xustifica aselección de materiais paraedificios e no deseño de sistemasde quecemento.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Identifica mecanismos detransferencia de enerxía eestablece relación coaselección de materiais paraedificios e sistemas dequecemento.

▪ CMCCT

▪ CAA

▪ CSC

▪ f

▪ h

▪ B5.8. Efectos da enerxíatérmica.

▪ B5.4. Interpretar os efectos daenerxía térmica sobre oscorpos en situacións cotiás een experiencias de laboratorio.

▪ FQB5.4.1. Explica o fenómeno dadilatación a partir dalgunha dassúas aplicacións como ostermómetros de líquido, xuntas dedilatación en estruturas, etc.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Explica o fenómeno dadilatación e coñece algunhaaplicación práctica.

▪ CMCCT






Competenciasclave

▪ FQB5.4.2. Explica a escala celsiusestablecendo os puntos fixos duntermómetro baseado na dilatacióndun líquido volátil.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Explica a escala celsiusestablecendo os puntos fixosdun termómetro baseado nadilatación dun líquido volátil.

▪ CMCCT

▪ FQB5.4.3. Interpretacualitativamente fenómenoscotiáns e experiencias nos que sepoña de manifesto o equilibriotérmico asociándoo coa igualaciónde temperaturas.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Asocia o equilibrio térmicocoa igualación detemperaturas en experienciassinxelas.

▪ CMCCT

▪ f

▪ h

▪ m

▪ B5.9. Fontes de enerxía.

▪ B5.10. Aspectosindustriais da enerxía.

▪ B5.5. Valorar o papel daenerxía nas nosas vidas,identificar as fontes, compararo seu impacto ambiental erecoñecer a importancia doaforro enerxético para undesenvolvemento sustentable.

▪ FQB5.5.1. Recoñece, describe ecompara as fontes renovables enon renovables de enerxía,analizando con sentido crítico oseu impacto ambiental.

▪ 3ºT ▪ TI ▪ Recoñece e compara fontesrenovables e non renovablese analiza o seu impactoambiental.

▪ CCL

▪ CMCCT

▪ CSC



6. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN DO ALUMNADO

1) Por cada avaliación poderá haber ata dúas probas específicas.2) A nota das probas específicas obterase facendo, no seu caso, a media da nota dos exames realizados. A ponderación dos

exames virá determinada polo número de sesións adicadas a impartir os contidos correspondentes a cada proba, e será fixadapolo profesor.

3) A nota da avaliación obterase ponderando un 15% o traballo de investigación, un 10% o caderno e a porcentaxe restante, 75%, a nota das probas específicas obtida no apartado 2. A avaliación considérase superada se a nota ten un valor de 5 ousuperior.

4) Os alumnos que suspendan algunha avaliación realizarán a correspondente recuperación que se considerará superada se anota é igual ou superior a 5.

5) A nota final do curso será a media aritmética das 3 notas obtidas en cada avaliación, despois de realizar a correspondenterecuperación. Se a valoración do caderno é positiva e o profesor o considera axeitado, poderá realizarse algunha proba derecuperación adicional.

6) En setembro farase unha proba escrita que versará sobre os mínimos correspondentes aos estándares de aprendizaxe impartidosdurante o curso. A proba considerase superada se a nota é igual ou superior a 5.

7. METODOLOXÍA DIDÁCTICA

A metodoloxía a empregar pode estruturarse de acordo cos seguintes puntos:

Exploración dos coñecementos previos do/a alumno/a. Motivación do/a alumno/a polo tema en cuestión. Desenvolvemento dos contidos, que podemos subdividir nas seguintes fases:

1. Plantexamento de interrogantes.2. Resolución dos mesmos ou fase interrogativa.3. Reflexión final ou de concreción.

Motivación do alumno/a cara ao tema.

Este punto é de moita importancia na práctica docente, á fin de introducir ao alumno/a no tema obxecto de estudio e espertar ointerese por el. Para elo é recomendable tratar de relacionar o tema co entorno real do alumno/a, o que lle facilitará a interpretacióndos feitos a través dos contidos conceptuais do tema.A motivación do alumnado pode abordarse tamén dende diferentes perspectivas: mediante o plantexamento de interrogantes, conartigos periodísticos ou de revistas científicas, películas de vídeo, etc, ou con feitos da realidade da vida actual. Non hai que esquecer



ademais que, dentro dos propios contidos da área, hai tamén varios deles que exercen unha grande atracción sobre o alumno/a, epara os que este mostra unha excelente disposición, xa que representan parte das súas vivencias ou pola utilidade que poidanreportarlle na práctica.

Desenvolvemento dos contidos.

Plantexamento de interrogantes.

Este é o punto de arrinque para que o alumno comece a elaborar os seus coñecementos. É aquí onde o profesor xoga un papel moiimportante, xa que da forma máis ou menos precisa con que sexan plantexados vai depender fundamentalmente o enfoque eelaboración do proceso construtivo por parte do alumno/a.As preguntas poden ser plantexadas directamente, despois da lectura dalgunha noticia relacionada co tema ou a partir duns feitosobservados, xa sexa na natureza ou durante a realización de certa experiencia no laboratorio.

Resolución dos interrogantes plantexados.

Esta etapa do proceso constitúe o que poderíamos chamar a fase investigadora, para a realización da cal poden empregarse diferentestécnicas de ensino e aprendizaxe, entre as cales poden citarse as seguintes a modo orientativo, sen descartar calquera outra que oprofesor considere oportuna e conveniente en cada caso concreto:

A observación sistemática dos fenómenos. Realización de experimentos. Técnicas de manexo de instrumental sinxelo. Recollida de mostras. Uso de gráficos e outros medios de representación. Consulta de material bibliográfico. Traballo individual ou en equipo.

Naturalmente, todo este conxunto de actividades debe estar directamente supervisado polo profesor, xa que en moitos casos seríaimposible que os alumnos/as chegasen aos resultados desexados partindo unicamente dos seus coñecementos e vivencia previos e doseu labor investigador.

Reflexión final.

Trátase aquí de deducir os conceptos máis importantes de todo o estudado e adquirir unha visión global dos mesmos, que logo lle



permita ao alumno/a trasladalos a outros contextos.Desempeñan neste senso un papel moi importante as actividades de síntese, elaboración de conclusións e exposición das mesmas.

Avaliación do proceso da aprendizaxe.

Finalmente, chégase á avaliación do proceso de aprendizaxe, que se trata máis detidamente noutro apartado.Non debe esquecerse tampouco que a metodoloxía propia da área está esencialmente na introdución ao método científico, de formaque debe procurarse en todo momento que o alumnado sexa consciente de que no proceso investigador hai que seguirnecesariamente uns determinados pasos, para que os resultados e conclusións poidan considerarse válidos.

8. MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS

Libro de texto:FQ2.1 e FQ2.2 Física y Química / A. Fontanet e Mª J. Martínez / Vicens Vives 2016 (Castelán) ISBN: 9789788468240268

Aula virtual:Nela recóllense aquelas páxinas web e materiais que serven de base para a realización dos traballos de investigación e para repasar, reforzar e ampliar a materia.

Espazos: Clase: Traballo sobre o texto, actividades escritas, exposicións orais... Aula de informática. Varios (casa, biblioteca...): Participación en proxectos cooperativos, exercicios de aplicación, consolidación e estudo autónomo.

9. INDICADORES DE LOGRO PARA AVALIAR O PROCESO DO ENSINO E A PRÁCTICA DOCENTE

Terase en conta: Adecuación dos obxectivos. Grao de cumprimento dos obxectivos propostos. Adecuación da secuenciación e da temporalización dos contidos. Grao de cumprimento da temporalización. Adecuación dos materiais didácticos. Adecuación das actividades.



Adecuación dos instrumentos e procedementos de avaliación. Adecuación dos criterios de cualificación.

➢ Indicadores de logro do proceso de ensino

Escala1 2 3 4

1. O nivel de dificultade foi adecuado ás características do alumnado.

2. Conseguiuse crear un conflito cognitivo que favoreceu a aprendizaxe.

3. Conseguiuse motivar para lograr a actividade intelectual e física do alumnado.

4. Conseguiuse a participación activa de todo o alumnado.

5. Contouse co apoio e coa implicación das familias no traballo do alumnado.

6. Adoptáronse as medidas curriculares adecuadas para atender ao alumnado con NEAE.

7. Adoptáronse as medidas organizativas adecuadas para atender ao alumnado con NEAE.

8. Atendeuse adecuadamente á diversidade do alumnado.

9. Usáronse distintos instrumentos de avaliación.

10. Dáse un peso real á observación do traballo na aula.

11. Valorouse adecuadamente o traballo colaborativo do alumnado dentro do grupo.

➢ Indicadores de logro da práctica docente

Escala

1 2 3 4

1. Como norma xeral, fanse explicacións xerais para todo o alumnado.

2. Ofrécense a cada alumno/a as explicacións individualizadas que precisa.

3. Elabóranse actividades atendendo á diversidade.

4. Elabóranse probas de avaliación adaptadas ás necesidades do alumnado con NEAE.

5. Utilízanse distintas estratexias metodolóxicas en función dos temas a tratar.

6. Combínase o traballo individual e en equipo.



7. Poténcianse estratexias de animación á lectura.

8. Poténcianse estratexias tanto de expresión como de comprensión oral e escrita.

9. Incorpóranse as TIC aos procesos de ensino – aprendizaxe.

10. Préstase atención aos elementos transversais.

11. Ofrécense ao alumnado de forma rápida os resultados das probas / traballos, etc.

12. Analízanse e coméntanse co alumnado os aspectos máis significativos derivados da corrección das probas, traballos, etc.

13. Dáselle ao alumnado a posibilidade de visualizar e comentar os seus acertos e erros.

14. Adecuación, logo da súa aplicación, das ACS propostas e aprobadas.

15. As medidas de apoio, reforzo, etc. están claramente vinculadas aos estándares.

16. Avalíase a eficacia dos programas de apoio, reforzo, recuperación, ampliación…

10. ORGANIZACIÓN DAS ACTIVIDADES DE SEGUIMENTO, RECUPERACIÓN E AVALIACIÓN DAS MATERIAS PENDENTES

Non hai alumnos que teñan pendente a materia porque esta non se imparte en cursos inferiores.

11. AVALIACIÓN INICIAL E MEDIDAS INDIVIDUAIS OU COLECTIVAS QUE SE POIDAN ADOPTAR COMO CONSECUENCIADOS SEUS RESULTADOS

Durante os primeiros días do curso levarase a cabo unha avaliación inicial que nos ilustre sobre os coñecementos previos doalumnado. Esta avaliación inicial pode facerse de moi diversas formas:

a.-Mediante un coloquio na clase.b.-Mediante unha enquisa.c.-Mediante unha proba escrita que ser de tipo test.

En todos os casos, analizarase se o alumno coñece concepto e procedementos sinxelos respecto a Química (elemento, composto,átomo, procesos físicos e químicos, ) e Física (carga eléctrica, corrente, resistencia, forza), e se domina as ferramentas matemáticassinxelas necesarias para o desenvolvemento da materiaEn virtude dos resultados desta avaliación inicial, tomaranse as medidas necesarias de carácter individual e/ou grupal que sexannecesarias para que o alumnado acade os obxectivos previstos (actividades de reforzo, adaptación dos contidos, modificación datemporalización, ou calquera outra medida que se considere precisa)



12. MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

Estableceranse medidas de reforzo educativo para aqueles alumnos que o precisen. O seu desenvolvemento levarase a cabo nocontexto escolar ordinario e suporá a modificación de elementos do currículo. Deste xeito, prestarase especial atención aosdevanditos alumnos proporcionándolles actividades de reforzo, resolvendo todas as dúbidas e dificultades que lles poidan irxurdindo, cun maior seguimento do seu traballo, esforzo e evolución ao longo do curso.Para o alumnado que requira unha atención educativa diferente á ordinaria, por presentar necesidades educativas especiais,dificultades específicas de aprendizaxe, trastorno por déficit de atención e hiperactividade (TDAH), estableceranse as medidascurriculares necesarias co fin de que poida alcanzar o máximo desenvolvemento das súas capacidades persoais e os obxectivos ecompetencias marcados na presente programación.No caso de alumnado con altas capacidades, poderanse tomar medidas como a ampliación de contidos e competencias deste cursoou incluso a impartición de contidos e a adquisición de competencias propias de cursos superiores.

13. ELEMENTOS TRANSVERSAIS

• A comprensión lectora, a expresión oral e escrita, a comunicación audiovisual, as tecnoloxías da información e da comunicaciónserán traballadas de xeito continuo na materia ao longo de todo o curso.

• O emprendemento, e a educación cívica e constitucional traballaranse na realización de traballos en grupo e nas actividadesprácticas así como nas partes nas que a física e a química resultan importantes no desenrolo da sociedade.

• O desenvolvemento da igualdade efectiva entre homes e mulleres, a prevención da violencia de xénero ou contra persoas condiscapacidade, e os valores inherentes ao principio de igualdade de trato e non discriminación por calquera condición oucircunstancia persoal ou social abordarase nos contidos desta programación referidos á vida cotiá, sempre desde acomparación co mundo actual. Evitaranse os comportamentos e os contidos sexistas e os estereotipos que supoñandiscriminación por razón da orientación sexual ou da identidade de xénero.

13.1. ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN TIC

Trátase de que o alumnado acade unha certa competencia dixital que consiste en dispoñer de habilidades para buscar, obter,procesar e comunicar información para transformala en coñecemento e inclúe tanto o acceso á información ata a súa transmisiónen distintos soportes unha vez tratada.Traballarase con información procedente de fontes diferentes como os buscadores por Internet, documentos dixitais, foros,revistas divulgativas na web, presentacións electrónicas e simulacións interactivas. Para conseguilo dispoñen na aula de unordenador para cada alumno.Tamén usaran a aula virtual, onde poderán dispor de material auxiliar: textos, boletíns de problemas, problemas resoltos, modelos



de exames, recursos web, etc.

As actividades e procesos a realizar no marco das TIC’s son:

• Actividades de educación documental.• Coñecemento das ferramentas básicas de presentación da información.• Emprego de actividades interactivas.• Emprego de Animacións.• Enlaces a Internet.• Realización de presentacións, consultando fontes en internet, usando, polo menos, un procesador de textos e convertendo o

texto a pdf.

O que se pretende ao fomentar o uso das tecnoloxías de información e comunicación é:

1. Potenciar a capacidade de razoamento do alumnado, a súa motivación e o seu afán de coñecemento.2. Fornecer ao alumnado de estratexias para obter e xestionar a información conseguida mediante o uso das TIC.3. Localizar e utilizar programas e páxinas web que faciliten a consecución dos obxectivos da materia.4. Utilizar o ordenador como medio de creación, integración, cooperación e expresión das propias ideas.5. Empregar as TIC para o traballo cotián e nas actividades de aula: proxectos, explicacións, actividades, etc.6. Favorecer a superación das limitacións de acceso ás TIC derivadas das desigualdades sociais.

13.2. ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PROXECTO LECTOR

En relación co Proxecto Lector, as actividades que se desenvolverán son:

• Lectura de contidos (explicacións, enunciados de problemas, etc) incluídos nos materiais de uso diario na aula.• Análise do vocabulario descoñecido dos textos anteriores. Interpretación dos mesmos.• Lectura de textos específicos relacionados con temas de actualidade, da ciencia, especialmente da Física e Química, e

resolución de cuestións sobre eles para facilitar a súa comprensión.• Busca de información en distintos soportes para a elaboración de traballos.

14. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES

• Participación no “Club de Ciencia” e na “Semana da Ciencia e da Tecnoloxía”.



• Organización ao longo do curso de actividades que se consideren interesantes relacionadas con aspectos científicos e ambientaistales como participación en conferencias, exposicións e obradoiros e incorporación a actividades e saídas doutros departamentosdidácticos que poidan ser de interese.

15. MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DAS PROGRAMACIÓNS DIDÁCTICAS EN RELACIÓN COSRESULTADOS ACADÉMICOS E PROCESOS DE MELLORA

Terase en conta: Observación na práctica diaria na aula. Resultados acadados nas probas periódicas. Seguimento mensual da programación.

➢ Indicadores

Escala

1 2 3 4























21. Grao de desenvolvemento das actividades complementarias e extraescolares previstas.





16. MODIFICACIÓNS ANTE UNHA ALTERACIÓN NA ACTIVIDADE LECTIVA

Ante unha suspensión das clases presenciais os contidos traballaranse de xeito telemático modificándose a metodoloxía e oscriterios de cualificación do alumnado.

Metodoloxía:• Para suplir as explicacións presenciais de encerado, imprescindibles nesta materia, elaboraranse vídeos titoriais para

presentar os novos contidos.• Na aula virtual colgaranse os vídeos, cada un acompañado dunha serie de tarefas para practicar as ideas presentadas. O

alumnado deberá entregar as tarefas feitas nun prazo dado, rematado o cal colgaranse na Aula Virtual os exerciciosresoltos.

• Resolveranse as dúbidas mediante o correo electrónico e o sistema de videoconferencia Webex.

Criterios de cualificación do alumnado:• Na etapa de confinamento valoraranse as tarefas enviadas á Aula Virtual, tendo en conta a entrega en prazo e a súa

calidade, así como a actividade desenvolvida en dita aula.• As probas realizaranse de forma telemática se non poden ser presenciais.

A XEFA DO DEPARTAMENTO DEFÍSICA E QUÍMICA



ANEXO II



CURSO 2020-21


ÍNDICE:










Voltar ao índice 1



A aprendizaxe da física e da química resulta imprescindible, xunto coas demais ciencias experimentais e a tecnoloxía, parapermitir aos alumnos e ás alumnas analizar con coñecemento de causa os problemas de orixe científica e tecnolóxica que seformulan na nosa sociedade, así como participar no debate que suscitan e dar a resposta que corresponda como cidadaníaresponsable. Ademais, compártese co resto das disciplinas a responsabilidade de promover no alumnado a adquisición dascompetencias necesarias para que poida integrarse na sociedade de xeito activo. Como materia científica, Física e Química teno compromiso engadido de dotar o alumnado de ferramentas específicas que lle permitan afrontar o futuro con garantías,participando no desenvolvemento económico e social ao que está ligada a capacidade científica, tecnolóxica e innovadora dapropia sociedade. Para que estas expectativas se concreten, o ensino desta materia debe incentivar unha aprendizaxecontextualizada que relacione os principios en vigor coa evolución histórica do coñecemento científico; que estableza a relaciónentre ciencia, tecnoloxía e sociedade; que potencie a argumentación verbal, a capacidade de establecer relacións cuantitativas eespaciais, así como a de resolver problemas con precisión e rigor.Na materia de Física e Química no primeiro ciclo de ESO débense afianzar e ampliar os coñecementos que sobre as ciencias danatureza foron adquiridos polo alumnado na etapa de educación primaria. O enfoque co que se procura introducir os conceptos debeser fundamentalmente fenomenolóxico; deste xeito, a materia preséntase como a explicación lóxica de todo aquilo ao que oalumnado está afeito e coñece. É importante sinalar que neste ciclo a materia de Física e Química pode ter carácter terminal, poloque o seu obxectivo prioritario será o de contribuír á cimentación dunha cultura científica básica.No segundo ciclo de ESO e en primeiro de bacharelato esta materia ten, pola contra, un carácter esencialmente formal, e estáenfocada a dotar o alumnado de capacidades específicas asociadas a esta disciplina. Cun esquema de bloques similar, en cuarto deESO aséntanse as bases dos contidos que en primeiro de bacharelato recibirán un enfoque máis educativo.Os contidos que se recollen no currículo están ao servizo do logro dos distintos criterios. Estes elementos, en unión coascompetencias clave e cos obxectivos, estrutúranse en bloques. O primeiro bloque, común a todos os niveis, está dedicado adesenvolver as capacidades inherentes ao traballo científico, partindo da observación e a experimentación como base docoñecemento. Os elementos propios deste bloque deben desenvolverse de xeito transversal ao longo de todo o curso, utilizando aelaboración de hipóteses e a toma de datos como pasos imprescindibles para a resolución de calquera tipo de problema. Hansedesenvolver destrezas no manexo do aparato científico, pois o traballo experimental é unha das pedras angulares de Física eQuímica. Traballarase, así mesmo, a presentación dos resultados obtidos mediante gráficos e táboas, a extracción de conclusións ea súa confrontación con fontes bibliográficas. Os estándares deste bloque, de carácter transversal como xa se indicou, cobransentido ao combinalos cos doutros bloques. É como resultado desta combinación e das características das actividades deaprendizaxe deseñadas polo profesorado que se poderá avaliar o grao de desenvolvemento dunhas competencias ou das outras.Na ESO, a materia e os seus cambios trátanse nos bloques segundo e terceiro, respectivamente, abordando os aspectos de formasecuencial. No primeiro ciclo realízase unha progresión do macroscópico ao microscópico. O enfoque macroscópico permiteintroducir o concepto de materia a partir da experimentación directa, mediante exemplos e situacións cotiás, en tanto que se

Voltar ao índice 2


procura un enfoque descritivo para o estudo microscópico. No segundo ciclo introdúcese secuencialmente o concepto moderno doátomo, a ligazón química e a nomenclatura dos compostos químicos, así como o concepto de mol e o cálculo estequiométrico; asímesmo, iníciase unha aproximación á química orgánica incluíndo unha descrición dos grupos funcionais presentes nasbiomoléculas. A distinción entre os enfoques fenomenolóxico e formal vólvese presentar claramente no estudo da física, que abarca tanto omovemento e as forzas como a enerxía, bloques cuarto e quinto respectivamente. No primeiro ciclo, o concepto de forzaintrodúcese, empiricamente, a través da observación, e o movemento dedúcese pola súa relación coa presenza ou ausencia deforzas. No segundo ciclo, o estudo da física, organizado atendendo aos mesmos bloques anteriores, introduce de xeito progresivo aestrutura formal desta materia. No presente curso hai cinco grupos de 3º de ESO de 21, 21, 24, 19 e 24 alumnos que son bastante heteroxéneos, con alumnosmoi bos academicamente pero tamén outros cun nivel baixo e coa materia pendente de 2º de ESO. O nivel de coñecemento sobrea materia do que parten estes alumnos é medio, a suspensión das clases presenciais xusto ao comezo da 3ª avaliación trouxoconsigo a interrupción do traballo presencial dos contidos de 2º ESO que estaban previstos para o terceiro trimestre, con todo,aínda que avanzando de forma máis lenta, o grao de competencias acadado foi axeitado. En xeral, os estudantes teñen moi poucohábito de traballo e bastantes carencias relacionadas coa competencia científica (uso de ferramentas matemáticas) e coacompetencia lingüística (compresión lectora e expresión escrita). Sobre estas dúas competencias haberá que centrar o traballo docurso. A programación reflicte os contidos oficiais, pero tendo en conta o alumnado ao cal se dirixe. Aténdese aos diferentes niveis dedesenvolvemento das súas capacidades, aos seus intereses e ás súas expectativas.



A física e a química non son alleas ao desenvolvemento das competencias sociais e cívicas(CSC), xa que promoven actitudese valores relacionados coa asunción de criterios éticos fronte a problemas relacionados co impacto das ciencias e da tecnoloxía nonoso contorno: conservación de recursos, cuestións ambientais, etc. A mesma competencia tamén está relacionada co traballoen equipo que caracteriza a actividade científica.

Voltar ao índice 3


Non debemos esquecer que o emprego das tecnoloxías da información e da comunicación e, consecuentemente, acompetencia dixital(CD) merece un tratamento específico no estudo desta materia. O uso de aplicacións virtuaisinteractivas permite realizar experiencias prácticas que por razóns de infraestrutura non serían viables noutras circunstancias.Por outra banda, a posibilidade de acceder a unha grande cantidade de información implica a necesidade de clasificalasegundo criterios de relevancia, o que permite desenvolver o espírito crítico do alumnado.A elaboración e a defensa de traballos de investigación sobre temas propostos ou de libre elección, que permite afondar eampliar contidos relacionados co currículo e mellorar as destrezas tecnolóxicas e comunicativas nos alumnos e nas alumnas, tencomo obxectivo desenvolver a aprendizaxe autónoma destes. Tanto o traballo en equipo como a creatividade na resolución deproblemas ou o deseño de experiencias e pequenas investigacións, tarefas todas elas propias da actividade científica, propician,nos contextos adecuados, o desenvolvemento da competencia de sentido da iniciativa e espíritoemprendedor(CSIEE), sen a que non se entendería o progreso da ciencia.En relación á competencia de aprender a aprender (CAA), cómpre indicar que se algo caracteriza a actividade científicaé a curiosidade, o interese por aprender propio da ciencia. En unión a procesos tales como a reflexión sobre si mesmo/a comoestudante, sobre a tarefa para desenvolver ou sobre as estratexias para aprender, que propician todas as disciplinas, Física eQuímica achega unha estratexia, o método científico, nomeadamente relevante no proceso de adquisición de coñecementos.Para finalizar a análise xeral da participación da materia que nos ocupa no desenvolvemento das competencias clave, haberáque referirse á competencia en comunicación lingüística (CCL). Das múltiples achegas a esta competencia clave (defensade traballos de investigación, selección e interpretación da información, comunicación dos traballos realizados, etc.) podemossalientar dúas: a relacionada coa linguaxe propia das ciencias (interpretación de gráficas, táboas, etiquetaxes, símbolos,formulación, etc.) e, moi importante, a relacionada co proceso de argumentación, entendido como o proceso de avaliacióndos enunciados de coñecemento, á luz das probas dispoñibles.

3. OBXECTIVOS




c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar a discriminación daspersoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que

Voltar ao índice 4


supoñan discriminación entre homes e mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller.d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións coas demais persoas, así

como rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera tipo e os comportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflitos.e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir novos coñecementos con sentido crítico.

Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación.f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en materias, así como coñecer e aplicar os

métodos para identificar os problemas en diversos campos do coñecemento e da experiencia.g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e a

capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades.h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na lingua castelá, textos e mensaxes

complexas, e iniciarse no coñecemento, na lectura e no estudo da literatura.i) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de maneira apropiada.l) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias e das outras persoas, así como o patrimonio


m) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais, e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á súa conservación e ásúa mellora.

n) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das manifestacións artísticas, utilizando diversos medios de expresión e representación.


o) Coñecer e valorar a importancia do uso da lingua galega como elemento fundamental para o mantemento da identidade de Galicia, e como medio de relación interpersoal e expresión de riqueza cultural nun contexto plurilingüe, que permite a comunicación con outras linguas, en especial coas pertencentes á comunidade lusófona.



• Aplicar as estratexias científicas na resolución de problemas e investigacións sinxelas, así como a discusión sobre o interese

Voltar ao índice 5


dos problemas propostos, a formulación hipóteses, o desenvolvemento de estratexias de resolución e proxectos experimentaise a análise dos resultados.

• Comprender e expresar mensaxes con contido científico utilizando diferentes linguaxes oral, escrita, gráfica, multimedia, etc.adecuadamente e comunicar argumentos e explicacións empregando coñecemento científico.

• Buscar e seleccionar información sobre temas científicos utilizando diferentes fontes e medios e usalo, avaliando o seu contido,para informar e orientar os traballos sobre cuestións científicas e ambientais, así como para contrastar opinións persoais.

• Comprender a importancia do uso do coñecemento das ciencias naturais para satisfacer as necesidades humanas e participar natoma de decisións necesarias sobre os problemas locais e globais que enfrontamos.

• Adoptar actitudes críticas baseadas no coñecemento científico para analizar, individualmente ou en grupos, cuestiónsrelacionadas coa ciencia, tecnoloxía e sociedade. Coñecer e apreciar os problemas que a humanidade se enfronta hoxe enrelación á sobreexplotación dos recursos, as diferenzas entre países desenvolvidos e en desenvolvemento, e a necesidade deatopar e aplicar medidas para avanzar no sentido da realización dun futuro sostible.


• Ser capaz de buscar e empregar o seu propio coñecemento científico, planificando de forma autónoma a acción e posta enmarcha de actividades de aprendizaxe e de avaliación para a autocorrección no caso de que sexa necesario.

4. CONTIDOS. TEMPORALIZACIÓN

1º TRIMESTRE

Bloque 1. A actividade científica✔ B1.1. Método científico: etapas.✔ B1.2. Utilización das tecnoloxías da información e da comunicación.✔ B1.3. Aplicacións da ciencia á vida cotiá e á sociedade.✔ B1.4. Medida de magnitudes. Sistema Internacional de Unidades. Notación científica.✔ B1.5. Erros.✔ B1.6. Traballo no laboratorio.✔ B1.7. Procura e tratamento de información.✔ B1.8. Proxecto de investigación.

1º TRIMESTRE/2º TRIMESTRE

Voltar ao índice 6


Bloque 2. A materia✔ B2.1. Estrutura atómica. Modelos atómicos.✔ B2.2. Isótopos.✔ B2.3. Aplicacións dos isótopos.✔ B2.4. Sistema periódico dos elementos. ✔ B2.5. Unións entre átomos: moléculas e cristais.✔ B2.6. Masas atómicas e moleculares.✔ B2.7. Elementos e compostos de especial interese con aplicacións industriais, tecnolóxicas e biomédicas.✔ B2.8. Formulación e nomenclatura de compostos binarios seguindo as normas IUPAC.

2º TRIMESTRE

Bloque 3. Os cambios ✔ B3.1. Reacción química. ✔ B3.2. Cálculos estequiométricos sinxelos.✔ B3.3. Lei de conservación da masa. ✔ B3.4. Velocidade de reacción.✔ B3.5. A química na sociedade e o ambiente.

3º TRIMESTRE

Bloque 4. O movemento e as forzas ✔ B4.1. Carga eléctrica.✔ B4.2. Forza eléctrica.✔ B4.3. Imáns. Forza magnética.✔ B4.4. Electroimán.✔ B4.5. Experimentos de Oersted e Faraday.✔ B4.6. Forzas da natureza.

Bloque 5. Enerxía ✔ B5.1. Fontes de enerxía. ✔ B5.2. Uso racional da enerxía.

Voltar ao índice 7


✔ B5.3. Electricidade e circuítos eléctricos. Lei de Ohm.✔ B5.4. Transformacións da enerxía.✔ B5.5. Dispositivos electrónicos de uso frecuente.✔ B5.6. Tipos de enerxía.✔ B5.7. Aspectos industriais da enerxía.


1) TEMPORALIZACIÓN

1º T 1º TRIMESTRE

2º T 2º TRIMESTRE

3º T 3º TRIMESTRE







Voltar ao índice 8








Penalizarase:




Valorarase que:



texto ou tamaño das imaxes inadecuado.

Voltar ao índice 9


✔ A postura mantida durante a exposición sexa correcta, sen moverse excesivamente, dirixíndose ao auditorio e vocalizandocorrectamente.






Grao mínimo de consecución.

Indicadores de logro

Competenciasclave


▪ f

▪ h



▪ B1.1. Recoñecer e identificaras características do métodocientífico.

▪ FQB1.1.1. Formula hipóteses paraexplicar fenómenos cotiáns,utilizando teorías e modeloscientíficos.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ PE/TI ▪ Coñece as características do método científico e formula hipóteses para explicar algúnfenómeno cotián.

▪ CAA

▪ CMCCT

▪ FQB1.1.2. Rexistra observacións,datos e resultados de maneiraorganizada e rigorosa, ecomunícaos oralmente e porescrito utilizando esquemas,gráficos, táboas e expresiónsmatemáticas.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ TI ▪ Rexistra datos e resultadosde maneira organizada, eutiliza esquemas, gráficas,táboas e expresiónsmatemáticas paracomunicalos.

▪ CCL

▪ CMCCT

▪ f

▪ m

▪ B1.3. Aplicacións daciencia á vida cotiá e ásociedade.

▪ B1.2. Valorar a investigacióncientífica e o seu impacto naindustria e nodesenvolvemento dasociedade.

▪ FQB1.2.1. Relaciona ainvestigación científica conalgunha aplicación tecnolóxicasinxela na vida cotiá.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ PE/TI ▪ Establece relacións sinxelasentre ciencia e tecnoloxía.

▪ CMCCT

▪ CCEC

▪ CAA







Competenciasclave

▪ f ▪ B1.4. Medida demagnitudes. SistemaInternacional deUnidades. Notacióncientífica.

▪ B1.5. Erros.


▪ B1.3. Aplicar osprocedementos científicos paradeterminar magnitudes eexpresar os resultados co errocorrespondente.

▪ FQB1.3.1. Establece relaciónsentre magnitudes e unidadesutilizando, preferentemente, oSistema Internacional de Unidadese a notación científica paraexpresar os resultadoscorrectamente.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ PE ▪ Coñece as relacións entreunidades, cambia ao SI esabe usar a notacióncientífica para expresarresultados.

▪ CMCCT

▪ FQB1.3.2. Realiza mediciónsprácticas de magnitudes físicas davida cotiá empregando o material eos instrumentos apropiados, eexpresa os resultadoscorrectamente no SistemaInternacional de Unidades.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ CMCCT

▪ CAA

▪ f ▪ B1.6. Traballo nolaboratorio.

▪ B1.4. Recoñecer os materiais eos instrumentos básicospresentes no laboratorio defísica e de química, e describire respectar as normas deseguridade e de eliminación deresiduos para a protecciónambiental.

▪ FQB1.4.1. Identifica material einstrumentos básicos delaboratorio e coñece a súa formade utilización para a realización deexperiencias, respectando asnormas de seguridade eidentificando actitudes e medidasde actuación preventivas.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ PE ▪ Identifica material básico delaboratorio e realizaexperiencias sinxelasatendendo ás indicacións doprofesor e respectando asnormas de seguridade.

▪ CMCCT

▪ e

▪ f

▪ h

▪ i

▪ B1.7.Procura etratamento deinformación.


▪ B1.5. Interpretar a informaciónsobre temas científicos decarácter divulgativo queaparece en publicacións emedios de comunicación.

▪ FQB1.5.1. Selecciona, comprendee interpreta información salientablenun texto de divulgación científica,e transmite as conclusións obtidasutilizando a linguaxe oral e escritacon propiedade.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ PE/TI ▪ Selecciona, comprende einterpreta información nuntexto de divulgacióncientífica, e utiliza a linguaxeoral e escrita con propiedadepara transmitir conclusión.

▪ CAA

▪ CCL

▪ CMCCT

▪ FQB1.5.2. Identifica as principaiscaracterísticas ligadas á fiabilidadee á obxectividade do fluxo deinformación existente en internet enoutros medios dixitais.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ TI ▪ Identifica que unhainformación obtida eninternet non é sempre fiable eobxectiva.

▪ CD

▪ CSC







Competenciasclave

▪ b

▪ e

▪ f

▪ g

▪ h

▪ i



▪ B1.4. Medida demagnitudes. SistemaInternacional deUnidades. Notacióncientífica.

▪ B1.5. Erros.



▪ B1.6. Desenvolver pequenostraballos de investigación nosque se poña en práctica aaplicación do método científicoe a utilización das TIC.

▪ FQB1.6.1. Realiza pequenostraballos de investigación sobrealgún tema obxecto de estudo,aplicando o método científico eutilizando as TIC para a procura ea selección de información epresentación de conclusións.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ TI ▪ Realiza pequenos traballos aproposta do profesorutilizando as TIC.

▪ CAA

▪ CCL

▪ CD

▪ CMCCT

▪ CSIEE

▪ FQB1.6.2. Participa, valora,xestiona e respecta o traballoindividual e en equipo.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ CSC

▪ CSIEE

Bloque 2. A materia

▪ f ▪ B2.1. Estrutura atómica.Modelos atómicos.

▪ B2.1. Recoñecer que osmodelos atómicos soninstrumentos interpretativos dediferentes teorías e anecesidade da súa utilizaciónpara a interpretación e acomprensión da estruturainterna da materia.

▪ FQB2.1.1. Representa o átomo, apartir do número atómico e onúmero másico, utilizando omodelo planetario.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Coñece a representación doátomo a partir do númeroatómico e másico e o modeloplanetario.

▪ CMCCT

▪ CCEC

▪ FQB2.1.2. Describe ascaracterísticas das partículassubatómicas básicas e a súalocalización no átomo.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Coñece as característicasdas partículas subatómicas ea súa localización no átomo.

▪ CMCCT

▪ FQB2.1.3. Relaciona a notaciónXAZ co número atómico e o

número másico, determinando onúmero de cada tipo de partículassubatómicas básicas.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Relaciona a notación XAZ

co número atómico e onúmero másico,determinando o número decada tipo de partículassubatómicas básicas.

▪ CMCCT







Competenciasclave

▪ f

▪ m

▪ B2.2. Isótopos.

▪ B2.3. Aplicacións dosisótopos.

▪ B2.2. Analizar a utilidadecientífica e tecnolóxica dosisótopos radioactivos.

▪ FQB2.2.1. Explica en que consisteun isótopo e comenta aplicaciónsdos isótopos radioactivos, aproblemática dos residuosorixinados e as solucións para asúa xestión.

▪ 1ºT ▪ PE/TI ▪ Explica en que consiste unisótopo e comentaaplicacións dos isótoposradioactivos, a problemáticados residuos orixinados e assolucións para a súa xestión.

▪ CMCCT

▪ CSC

▪ f

▪ l

▪ B2.4. Sistema periódicodos elementos.

▪ B2.3. Interpretar a ordenacióndos elementos na táboaperiódica e recoñecer os máisrelevantes a partir dos seussímbolos.

▪ FQB2.3.1. Xustifica a actualordenación dos elementos engrupos e períodos na táboaperiódica.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Coñece a táboa periódica, asúa ordenación e sabeutilizala para obterinformación.

▪ CMCCT

▪ FQB2.3.2. Relaciona as principaispropiedades de metais, non metaise gases nobres coa súa posiciónna táboa periódica e coa súatendencia a formar ións, tomandocomo referencia o gas nobre máispróximo.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Relaciona as principaispropiedades de metais, nonmetais e gases nobres coasúa posición na táboa e coasúa tendencia a formar ións,tomando como referencia aregra do octeto.

▪ CMCCT

▪ f ▪ B2.5. Unións entreátomos: moléculas ecristais.

▪ B2.6. Masas atómicas emoleculares.

▪ B2.4. Describir como se unenos átomos para formarestruturas máis complexas eexplicar as propiedades dasagrupacións resultantes.

▪ FQB2.4.1. Explica o proceso deformación dun ión a partir doátomo correspondente, utilizando anotación adecuada para a súarepresentación.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Explica a formación dos iónsa partir do átomo neutro eutiliza a notación adecuadapara a súa representación.

▪ CMCCT

▪ FQB2.4.2. Explica como algúnsátomos tenden a agruparse paraformar moléculas interpretandoeste feito en substancias de usofrecuente, e calcula as súas masasmoleculares.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Explica a formación demoléculas e cristais porenlace químico.

▪ Calcula masas moleculares.

▪ CMCCT







Competenciasclave

▪ e

▪ f

▪ m

▪ o

▪ B2.7. Elementos ecompostos de especialinterese con aplicaciónsindustriais, tecnolóxicas ebiomédicas.

▪ B2.5. Diferenciar entre átomose moléculas, e entre elementose compostos en substancias deuso frecuente e coñecido.

▪ FQB2.5.1. Recoñece os átomos eas moléculas que compoñensubstancias de uso frecuente, eclasifícaas en elementos oucompostos, baseándose na súafórmula química.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Clasifica as substancias enelementos e compostosbaseándose na súa fórmulaquímica.

▪ CMCCT

▪ FQB2.5.2. Presenta, utilizando asTIC, as propiedades e aplicaciónsdalgún elemento ou compostoquímico de especial interese apartir dunha procura guiada deinformación bibliográfica e dixital.

▪ 2ºT ▪ TI ▪ Sabe utilizar a bibliografía eas TIC para buscarinformación sobre elementosou compostos químicos.

▪ CAA

▪ CCL

▪ CD

▪ CMCCT

▪ CSIEE

▪ f ▪ B2.8. Formulación enomenclatura decompostos binariosseguindo as normasIUPAC.

▪ B2.6. Formular e nomearcompostos binarios seguindoas normas IUPAC.

▪ FQB2.6.1. Utiliza a linguaxequímica para nomear e formularcompostos binarios seguindo asnormas IUPAC.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Nomea e formula compostosbinarios seguindo as normasIUPAC.

▪ CCL

▪ CMCCT


▪ f ▪ B3.1. Reacción química. ▪ B3.1. Describir a nivelmolecular o proceso polo queos reactivos se transforman enprodutos, en termos da teoríade colisións.

▪ FQB3.1.1. Representa e interpretaunha reacción química a partir dateoría atómico-molecular e a teoríade colisións.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Representa e interpreta unhareacción química e coñece ateoría atómico-molecular e ateoría das colisións..

▪ CMCCT

▪ b

▪ f

▪ B3.2. Cálculosestequiométricossinxelos.

▪ B3.3. Lei deconservación da masa.

▪ B3.2. Deducir a lei deconservación da masa erecoñecer reactivos e produtosa través de experienciassinxelas no laboratorio ou desimulacións dixitais.

▪ FQB3.2.1. Recoñece os reactivose os produtos a partir darepresentación de reacciónsquímicas sinxelas, e comprobaexperimentalmente que se cumprea lei de conservación da masa.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Recoñece os reactivos e osprodutos a partir darepresentación de reacciónsquímicas sinxelas.

▪ CMCCT







Competenciasclave

▪ FQB3.2.2. Realiza os cálculosestequiométricos necesarios paraa verificación da lei deconservación da masa enreaccións químicas sinxelas.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Realiza os cálculosestequiométricos necesariospara a verificación da lei deconservación da masa enreaccións químicas sinxelas.

▪ CMCCT

▪ f ▪ B3.4. Velocidade dereacción.

▪ B3.3. Comprobar medianteexperiencias sinxelas delaboratorio a influencia dedeterminados factores navelocidade das reacciónsquímicas.

▪ FQB3.3.1. Propón odesenvolvemento dun experimentosinxelo que permita comprobar oefecto da concentración dosreactivos na velocidade deformación dos produtos dunhareacción química, e xustifica esteefecto en termos da teoría decolisións.

▪ 2ºT ▪ TI ▪ Coñece o efecto daconcentración dos reactivosna velocidade de formacióndos produtos dunha reacciónquímica, e xustifícao polateoría das colisións.

▪ CMCCT

▪ FQB3.3.2. Interpreta situaciónscotiás en que a temperatura inflúasignificativamente na velocidadeda reacción.

▪ 2ºT ▪ TI ▪ Coñece a influencia datemperatura na velocidadedas reaccións.

▪ CMCCT

▪ e

▪ f

▪ h

▪ m


▪ B3.4. Valorar a importancia daindustria química na sociedadee a súa influencia no ambiente.

▪ FQB3.4.1. Describe o impactoambiental do dióxido de carbono,os óxidos de xofre, os óxidos denitróxeno e os CFC e outros gasesde efecto invernadoiro, en relacióncos problemas ambientais deámbito global.

▪ 2ºT ▪ TI ▪ Describe o impacto ambientaldo dióxido de carbono, osóxidos de xofre, os óxidos denitróxeno e os CFC e outrosgases de efecto invernadoiro,en relación cos problemasambientais de ámbito global.

▪ CMCCT

▪ CSC







Competenciasclave

▪ FQB3.4.2. Defende razoadamentea influencia que odesenvolvemento da industriaquímica tivo no progreso dasociedade, a partir de fontescientíficas de distinta procedencia.

▪ 2ºT ▪ TI ▪ Coñece e valorarazoadamente a influenciaque o desenvolvemento daindustria química tivo noprogreso da sociedade.

▪ CMCCT

▪ CSC


▪ f ▪ B4.1. Carga eléctrica.

▪ B4.2. Forza eléctrica.

▪ B4.1. Coñecer os tipos decargas eléctricas, o seu papelna constitución da materia e ascaracterísticas das forzas quese manifestan entre elas.

▪ FQB4.1.1. Explica a relación entreas cargas eléctricas e aconstitución da materia, e asocia acarga eléctrica dos corpos cunexceso ou defecto de electróns.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Relaciona as cargaseléctricas coa constituciónda materia e co exceso oudefecto de electróns.

▪ CMCCT

▪ FQB4.1.2. Relacionacualitativamente a forza eléctricaque existe entre dous corpos coasúa carga e a distancia que ossepara, e establece analoxías ediferenzas entre as forzasgravitatoria e eléctrica.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Relaciona a forza eléctricacoas cargas e a distancia queas separa. Compara as forzaseléctricas e gravitatorias.

▪ CCEC

▪ CMCCT

▪ f ▪ B4.1. Carga eléctrica. ▪ B4.2. Interpretar fenómenoseléctricos mediante o modelode carga eléctrica e valorar aimportancia da electricidade navida cotiá.

▪ FQB4.2.1. Xustifica razoadamentesituacións cotiás nas que se poñande manifesto fenómenosrelacionados coa electricidadeestática.

▪ 3ºT ▪ TI ▪ Recoñece situacións nas quese poñan de manifestofenómenos de electricidadeestática.

▪ CMCCT

▪ b

▪ f

▪ g

▪ B4.3. Imáns. Forzamagnética.

▪ B4.3. Xustificarcualitativamente fenómenosmagnéticos e valorar acontribución do magnetismo nodesenvolvemento tecnolóxico.

▪ FQB4.3.1. Recoñece fenómenosmagnéticos identificando o imáncomo fonte natural domagnetismo, e describe a súaacción sobre distintos tipos desubstancias magnéticas.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Identifica o imán como fontenatural de magnetismo edescribe as accións deatracción ou repulsión.

▪ CMCCT







Competenciasclave

▪ FQB4.3.2. Constrúe un compáselemental para localizar o norteempregando o campo magnéticoterrestre, e describe oprocedemento seguido parafacelo.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Coñece o uso do compás enrelación co campo magnéticoterrestre.

▪ CMCCT

▪ CSIEE

▪ f ▪ B4.4. Electroimán.

▪ B4.5. Experimentos deOersted e Faraday.

▪ B4.4. Comparar os tipos deimáns, analizar o seucomportamento e deducirmediante experiencias ascaracterísticas das forzasmagnéticas postas demanifesto, así como a súarelación coa corrente eléctrica.

▪ FQB4.4.1. Comproba e establecea relación entre o paso de correnteeléctrica e o magnetismo,construíndo un electroimán.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Establece a relación entre opaso de corrente eléctrica e omagnetismo.

▪ CMCCT

▪ FQB4.4.2. Reproduce osexperimentos de Oersted e deFaraday no laboratorio oumediante simuladores virtuais,deducindo que a electricidade e omagnetismo son dúasmanifestacións dun mesmofenómeno.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Coñece os experimentos deOersted e de Faraday.

▪ CD

▪ CMCCT

▪ b

▪ e

▪ f

▪ g

▪ h

▪ B4.6. Forzas danatureza.

▪ B4.5. Recoñecer as forzas queaparecen na natureza e osfenómenos asociados a elas.

▪ FQB4.5.1. Realiza un informe,empregando as TIC, a partir deobservacións ou busca guiada deinformación que relacione asforzas que aparecen na natureza eos fenómenos asociados a elas.

▪ 3ºT ▪ TI ▪ Relaciona algunhas forzasque aparecen na naturezacos fenómenos asociados aelas.

▪ CCL

▪ CMCCT

▪ CD

▪ CSIEE







Competenciasclave

Bloque 5. Enerxía

▪ e

▪ f

▪ g

▪ h

▪ m

▪ B5.1. Fontes de enerxía. ▪ B5.1. Identificar e comparar asfontes de enerxía empregadasna vida diaria nun contextoglobal que implique aspectoseconómicos e ambientais.

▪ FQB5.1.1. Compara as principaisfontes de enerxía de consumohumano a partir da distribuciónxeográfica dos seus recursos e osefectos ambientais.

▪ 3ºT ▪ TI ▪ Coñece as principais fontesde enerxía de consumohumano e os seus efectosambientais.

▪ CMCCT

▪ CSC

▪ FQB5.1.2. Analiza o predominiodas fontes de enerxíaconvencionais frontes ásalternativas, e argumenta osmotivos polos que estas últimasaínda non están suficientementeexplotadas.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Compara fontes de enerxíatradicionais e alternativas eas dificultades para a súaexplotación.

▪ CCL

▪ CMCCT

▪ f

▪ m

▪ B5.2. Uso racional daenerxía.

▪ B5.2. Valorar a importancia derealizar un consumoresponsable das fontesenerxéticas.

▪ FQB5.2.1. Interpreta datoscomparativos sobre a evolución doconsumo de enerxía mundial, epropón medidas que poidancontribuír ao aforro individual ecolectivo.

▪ 3ºT ▪ TI ▪ Sinala medidas paracontribuír ao aforro deenerxía.

▪ CMCCT

▪ CSIEE

▪ f

▪ h

▪ B5.3. Electricidade ecircuítos eléctricos. Leide Ohm.

▪ B5.3. Explicar o fenómenofísico da corrente eléctrica einterpretar o significado dasmagnitudes de intensidade decorrente, diferenza de potenciale resistencia, así como asrelacións entre elas.

▪ FQB5.3.1. Explica a correnteeléctrica como cargas enmovemento a través dun condutor.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Explica a corrente eléctricacomo cargas en movementoa través dun condutor.

▪ CMCCT

▪ FQB5.3.2. Comprende osignificado das magnitudeseléctricas de intensidade decorrente, diferenza de potencial eresistencia, e relaciónaas entre siempregando a lei de Ohm.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Coñece e emprega a lei deOhm para relacionarintensidade, potencial eresistencia.

▪ CMCCT

▪ FQB5.3.3. Distingue entrecondutores e illantes, e recoñeceos principais materiais usadoscomo tales.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Distingue entre condutores eillantes.

▪ CMCCT







Competenciasclave

▪ b

▪ e

▪ f

▪ g


▪ B5.3. Electricidade ecircuítos eléctricos. Leide Ohm.

▪ B5.4. Comprobar os efectos daelectricidade e as relaciónsentre as magnitudes eléctricasmediante o deseño e aconstrución de circuítoseléctricos e electrónicossinxelos, no laboratorio oumediante aplicacións virtuaisinteractivas.

▪ FQB5.4.1. Describe o fundamentodunha máquina eléctrica na que aelectricidade se transforma enmovemento, luz, son, calor, etc.,mediante exemplos da vida cotiá,e identifica os seus elementosprincipais.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Describe o fundamento dealgunha máquina eléctrica.

▪ CMCCT

▪ FQB5.4.2. Constrúe circuítoseléctricos con diferentes tipos deconexións entre os seuselementos, deducindo de formaexperimental as consecuencias daconexión de xeradores ereceptores en serie ou en paralelo.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Coñece o funcionamento doscircuítos eléctricos e asconsecuencias de conectaros seus elementos en serieou en paralelo.

▪ CAA

▪ CMCCT

▪ FQB5.4.3. Aplica a lei de Ohm acircuítos sinxelos para calcularunha das magnitudes involucradasa partir das outras dúas, e expresao resultado en unidades doSistema Internacional.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Aplica a lei de Ohm acircuítos sinxelos paracalcular unha dasmagnitudes involucradas apartir das outras dúas, eexpresa o resultado enunidades do SistemaInternacional.

▪ CMCCT

▪ FQB5.4.4. Utiliza aplicaciónsvirtuais interactivas para simularcircuítos e medir as magnitudeseléctricas.

▪ 3ºT ▪ TI ▪ Representa circuítos ecalcula magnitudeseléctricas.

▪ CD

▪ CMCCT

▪ f ▪ B5.3. Electricidade ecircuítos eléctricos. Leide Ohm.

▪ B5.5. Dispositivos

▪ B5.5. Valorar a importancia doscircuítos eléctricos eelectrónicos nas instalaciónseléctricas e instrumentos deuso cotián, describir a súa

▪ FQB5.5.1. Asocia os elementosprincipais que forman a instalacióneléctrica típica dunha vivenda coscompoñentes básicos dun circuítoeléctrico.

▪ 3ºT ▪ TI ▪ Asocia algúns elementos dainstalación eléctrica dunhavivenda cos compoñentesdun circuíto.

▪ CMCCT







Competenciasclave

electrónicos de usofrecuente.

función básica e identificar osseus compoñentes.

▪ FQB5.5.2. Comprende osignificado dos símbolos e dasabreviaturas que aparecen nasetiquetas de dispositivoseléctricos.

▪ 3ºT ▪ TI ▪ Recoñece o significadodalgúns símbolos queaparecen en dispositivoseléctricos.

▪ CMCCT

▪ FQB5.5.3. Identifica e representaos compoñentes máis habituaisnun circuíto eléctrico (condutores,xeradores, receptores e elementosde control) e describe a súacorrespondente función.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Identifica e representa oscompoñentes máis habituaisnun circuíto eléctrico(condutores, xeradores,receptores e elementos decontrol)

▪ CMCCT

▪ FQB5.5.4. Recoñece oscompoñentes electrónicos básicose describe as súas aplicaciónsprácticas e a repercusión daminiaturización do microchip notamaño e no prezo dosdispositivos.

▪ 3ºT ▪ TI ▪ Recoñece algúnscompoñentes electrónicosbásicos.

▪ CMCCT

▪ f

▪ h

▪ B5.6. Tipos de enerxía.


▪ B5.7. Aspectosindustriais da enerxía.

▪ B5.6. Describir a forma en quese xera a electricidade nosdistintos tipos de centraiseléctricas, así como o seutransporte aos lugares deconsumo.

▪ FQB5.6.1. Describe o proceso poloque distintas fontes de enerxía setransforman en enerxía eléctricanas centrais eléctricas, así comoos métodos de transporte ealmacenaxe desta.

▪ 3ºT ▪ PE/TI ▪ Describe o proceso polo quedistintas fontes de enerxía setransforman en enerxíaeléctrica nas centraiseléctricas, así como osmétodos de transporte ealmacenaxe desta.

▪ CMCCT






3) A nota da avaliación obterase ponderando un 10% o traballo de investigación, un 5% o caderno e a porcentaxe restante, 85%, a nota das probas específicas obtida no apartado 2. A avaliación considérase superada se a nota ten un valor de 5 ousuperior.









Este punto é de moita importancia na práctica docente, á fin de introducir ao alumno/a no tema obxecto de estudio e espertar ointerese por el. Para elo é recomendable tratar de relacionar o tema co entorno real do alumno/a, o que lle facilitará a interpretacióndos feitos a través dos contidos conceptuais do tema.



A motivación do alumnado pode abordarse tamén dende diferentes perspectivas: mediante o plantexamento de interrogantes, conartigos periodísticos ou de revistas científicas, películas de vídeo, etc, ou con feitos da realidade da vida actual. Non hai que esquecerademais que, dentro dos propios contidos da área, hai tamén varios deles que exercen unha grande atracción sobre o alumno/a, epara os que este mostra unha excelente disposición, xa que representan parte das súas vivencias ou pola utilidade que poidanreportarlle na práctica.








Reflexión final.



Trátase aquí de deducir os conceptos máis importantes de todo o estudado e adquirir unha visión global dos mesmos, que logo llepermita ao alumno/a trasladalos a outros contextos.Desempeñan neste senso un papel moi importante as actividades de síntese, elaboración de conclusións e exposición das mesmas.




Libro de texto:

FQ3 Física y Química / A. Fontanet e Mª J. Martínez / Vicens Vives 2015 (Castelán) ISBN: 978-84-682-3046-7

Aula virtual:

Nela recóllense aquelas páxinas web e materiais que serven de base para a realización dos traballos de investigación e para repasar, reforzar e ampliar a materia.

Espazos:

Clase: Traballo sobre o texto, actividades escritas, exposicións orais... Aula de informática. Varios (casa, biblioteca...): Participación en proxectos cooperativos, exercicios de aplicación, consolidación e estudo autónomo.


Terase en conta: Adecuación dos obxectivos. Grao de cumprimento dos obxectivos propostos.



Adecuación da secuenciación e da temporalización dos contidos. Grao de cumprimento da temporalización. Adecuación dos materiais didácticos. Adecuación das actividades. Adecuación dos instrumentos e procedementos de avaliación. Adecuación dos criterios de cualificación.


Escala1 2 3 4













Escala

1 2 3 4




















Para aqueles alumnos que teñen pendente a Física e Química de 2º ESO:

• Haberá dúas probas parciais escritas e un exame final, nas datas que fixe a Xefatura de Estudos.

• Na Aula Virtual haberá unha colección de exercicios tipo de cada un dos temas para cada proba parcial, que os alumnosdeberán entregar en formato pdf en dita AV, na data límite que se indica.

• A cualificación de cada parcial obterase ponderando un 85 % a nota da proba escrita e o 15 % a nota dos exerciciospropostos.

• A cualificación final será a media aritmética dos dous parciais e comunicarase a cada alumno individualmente.

• O exame final de recuperación será realizado polos alumnos que non aprobaron a materia a través dos parciais e acualificación final será só a nota de dito exame.

• A materia aprobarase se a nota final é igual ou superior a 5,0.

• Na convocatoria extraordinaria de setembro a materia aprobarase se a nota é igual ou superior a 5,0 en dito exame.



1ª PROBA

Bloque 1. A actividade científica✔ B1.1. Método científico: etapas.✔ B1.2. Utilización das tecnoloxías da información e da comunicación.✔ B1.3. Aplicacións da ciencia á vida cotiá e á sociedade.✔ B1.4. Medida de magnitudes. Sistema Internacional de Unidades.✔ B1.5. Traballo no laboratorio.✔ B1.6. Procura e tratamento da información.

Bloque 2. A materia✔ B2.1. Propiedades da materia.✔ B2.2. Aplicacións dos materiais.✔ B2.3. Estados de agregación. Cambios de estado. Modelo cinético-molecular.✔ B2.4. Leis dos gases.✔ B2.5. Substancias puras e mesturas.✔ B2.6. Mesturas de especial interese: disolucións acuosas, aliaxes e coloides.✔ B2.7. Métodos de separación de mesturas.

2ª PROBA

Bloque 3. Os cambios ✔ B3.1. Cambios físicos e cambios químicos.✔ B3.2. Reacción química. ✔ B3.3. A química na sociedade e o ambiente.




En todos os casos, analizarase se o alumno coñece concepto e procedementos sinxelos respecto a Química (elemento, composto,átomo, procesos físicos e químicos, ) e Física (carga eléctrica, corrente, resistencia, forza), e se domina as ferramentas matemáticas



sinxelas necesarias para o desenvolvemento da materia.En virtude dos resultados desta avaliación inicial, tomaranse as medidas necesarias de carácter individual e/ou grupal que sexannecesarias para que o alumnado acade os obxectivos previstos (actividades de reforzo, adaptación dos contidos, modificación datemporalización, ou calquera outra medida que se considere precisa)








Trátase de que o alumnado acade unha certa competencia dixital que consiste en dispoñer de habilidades para buscar, obter,procesar e comunicar información para transformala en coñecemento e inclúe tanto o acceso á información ata a súa transmisiónen distintos soportes unha vez tratada.



Traballarase con información procedente de fontes diferentes como os buscadores por Internet, documentos dixitais, foros,revistas divulgativas na web, presentacións electrónicas e simulacións interactivas. Para conseguilo dispoñen de dúas aulas deInformática. Tamén usaran a aula virtual, onde poderán dispor de material auxiliar: textos, boletíns de problemas, problemas resoltos, modelosde exames, recursos web, etc.



texto a pdf.








• Participación no “Club de Ciencia” e na “Semana da Ciencia e da Tecnoloxía”.Voltar ao índice 28


• Organización ao longo do curso de actividades que se consideren interesantes relacionadas con aspectos científicos e ambientaistales como participación en conferencias, exposicións e obradoiros e incorporación a actividades e saídas doutros departamentosdidácticos que poidan ser de interese.


Terase en conta: Observación na práctica diaria na aula. Análise dos resultados acadados nas probas periódicas. Seguimento mensual da programación.

➢ Indicadores

Escala

1 2 3 4







































ANEXO III



CURSO 2020-21


ÍNDICE:










Voltar ao índice 1



A aprendizaxe da física e da química resulta imprescindible, xunto coas demais ciencias experimentais e a tecnoloxía, parapermitir aos alumnos e ás alumnas analizar con coñecemento de causa os problemas de orixe científica e tecnolóxica que seformulan na nosa sociedade, así como participar no debate que suscitan e dar a resposta que corresponda como cidadaníaresponsable. Ademais, compártese co resto das disciplinas a responsabilidade de promover no alumnado a adquisición dascompetencias necesarias para que poida integrarse na sociedade de xeito activo. Como materia científica, Física e Química teno compromiso engadido de dotar o alumnado de ferramentas específicas que lle permitan afrontar o futuro con garantías,participando no desenvolvemento económico e social ao que está ligada a capacidade científica, tecnolóxica e innovadora dapropia sociedade. Para que estas expectativas se concreten, o ensino desta materia debe incentivar unha aprendizaxecontextualizada que relacione os principios en vigor coa evolución histórica do coñecemento científico; que estableza a relaciónentre ciencia, tecnoloxía e sociedade; que potencie a argumentación verbal, a capacidade de establecer relacións cuantitativas eespaciais, así como a de resolver problemas con precisión e rigor.Na materia de Física e Química no primeiro ciclo de ESO débense afianzar e ampliar os coñecementos que sobre as ciencias danatureza foron adquiridos polo alumnado na etapa de educación primaria. O enfoque co que se procura introducir os conceptos debeser fundamentalmente fenomenolóxico; deste xeito, a materia preséntase como a explicación lóxica de todo aquilo ao que oalumnado está afeito e coñece. É importante sinalar que neste ciclo a materia de Física e Química pode ter carácter terminal, poloque o seu obxectivo prioritario será o de contribuír á cimentación dunha cultura científica básica.No segundo ciclo de ESO e en primeiro de bacharelato esta materia ten, pola contra, un carácter esencialmente formal, e estáenfocada a dotar o alumnado de capacidades específicas asociadas a esta disciplina. Cun esquema de bloques similar, en cuarto deESO aséntanse as bases dos contidos que en primeiro de bacharelato recibirán un enfoque máis educativo.Os contidos que se recollen no currículo están ao servizo do logro dos distintos criterios. Estes elementos, en unión coascompetencias clave e cos obxectivos, estrutúranse en bloques. O primeiro bloque, común a todos os niveis, está dedicado adesenvolver as capacidades inherentes ao traballo científico, partindo da observación e a experimentación como base docoñecemento. Os elementos propios deste bloque deben desenvolverse de xeito transversal ao longo de todo o curso, utilizando aelaboración de hipóteses e a toma de datos como pasos imprescindibles para a resolución de calquera tipo de problema. Hansedesenvolver destrezas no manexo do aparato científico, pois o traballo experimental é unha das pedras angulares de Física eQuímica. Traballarase, así mesmo, a presentación dos resultados obtidos mediante gráficos e táboas, a extracción de conclusións ea súa confrontación con fontes bibliográficas. Os estándares deste bloque, de carácter transversal como xa se indicou, cobransentido ao combinalos cos doutros bloques. É como resultado desta combinación e das características das actividades deaprendizaxe deseñadas polo profesorado que se poderá avaliar o grao de desenvolvemento dunhas competencias ou das outras.Na ESO, a materia e os seus cambios trátanse nos bloques segundo e terceiro, respectivamente, abordando os aspectos de formasecuencial. No primeiro ciclo realízase unha progresión do macroscópico ao microscópico. O enfoque macroscópico permiteintroducir o concepto de materia a partir da experimentación directa, mediante exemplos e situacións cotiás, entanto que se

Voltar ao índice 2


procura un enfoque descritivo para o estudo microscópico. No segundo ciclo introdúcese secuencialmente o concepto moderno doátomo, a ligazón química e a nomenclatura dos compostos químicos, así como o concepto de mol e o cálculo estequiométrico; asímesmo, iníciase unha aproximación á química orgánica incluíndo unha descrición dos grupos funcionais presentes nasbiomoléculas. A distinción entre os enfoques fenomenolóxico e formal vólvese presentar claramente no estudo da física, que abarca tanto omovemento e as forzas como a enerxía, bloques cuarto e quinto respectivamente. No primeiro ciclo, o concepto de forzaintrodúcese, empiricamente, a través da observación, e o movemento dedúcese pola súa relación coa presenza ou ausencia deforzas. No segundo ciclo, o estudo da física, organizado atendendo aos mesmos bloques anteriores, introduce de xeito progresivo aestrutura formal desta materia. Dado que a materia de Física e Química neste curso é optativa, o número de alumnos é menor que en terceiro, hai dous grupos de4º de ESO de 30 e 21 alumnos. En xeral, son alumnos aos que lles gusta a asignatura aínda que algúns non teñen hábito detraballo e cústalles moito cambiar o método co que se enfrontan á materia e dedicarlle o tempo que sería necesario.O nivel de coñecemento sobre a materia do que parten estes alumnos é baixo, a suspensión das clases presenciais xusto aocomezo da 3ª avaliación trouxo consigo a interrupción do traballo presencial dos contidos de 3º ESO que estaban previstos para oterceiro trimestre e só se cumpriu o 50 % da programación. Sobre a competencia científica (uso de ferramentas matemáticas) e acompetencia lingüística (compresión lectora e expresión escrita) haberá que centrar o traballo do curso. A programación reflicte os contidos oficiais, pero tendo en conta o alumnado ao cal se dirixe. Aténdese aos diferentes niveis dedesenvolvemento das súas capacidades, aos seus intereses e ás súas expectativas.



A física e a química non son alleas ao desenvolvemento das competencias sociais e cívicas(CSC), xa que promoven actitudese valores relacionados coa asunción de criterios éticos fronte a problemas relacionados co impacto das ciencias e da tecnoloxía nonoso contorno: conservación de recursos, cuestións ambientais, etc. A mesma competencia tamén está relacionada co traballoen equipo que caracteriza a actividade científica.Non debemos esquecer que o emprego das tecnoloxías da información e da comunicación e, consecuentemente, acompetencia dixital(CD) merece un tratamento específico no estudo desta materia. O uso de aplicacións virtuais

Voltar ao índice 3


interactivas permite realizar experiencias prácticas que por razóns de infraestrutura non serían viables noutras circunstancias.Por outra banda, a posibilidade de acceder a unha grande cantidade de información implica a necesidade de clasificalasegundo criterios de relevancia, o que permite desenvolver o espírito crítico do alumnado.A elaboración e a defensa de traballos de investigación sobre temas propostos ou de libre elección, que permite afondar eampliar contidos relacionados co currículo e mellorar as destrezas tecnolóxicas e comunicativas nos alumnos e nas alumnas, tencomo obxectivo desenvolver a aprendizaxe autónoma destes. Tanto o traballo en equipo como a creatividade na resolución deproblemas ou o deseño de experiencias e pequenas investigacións, tarefas todas elas propias da actividade científica, propician,nos contextos adecuados, o desenvolvemento da competencia de sentido da iniciativa e espíritoemprendedor(CSIEE), sen a que non se entendería o progreso da ciencia.En relación á competencia de aprender a aprender (CAA), cómpre indicar que se algo caracteriza a actividade científicaé a curiosidade, o interese por aprender propio da ciencia. En unión a procesos tales como a reflexión sobre si mesmo/a comoestudante, sobre a tarefa para desenvolver ou sobre as estratexias para aprender, que propician todas as disciplinas, Física eQuímica achega unha estratexia, o método científico, nomeadamente relevante no proceso de adquisición de coñecementos.Para finalizar a análise xeral da participación da materia que nos ocupa no desenvolvemento das competencias clave, haberáque referirse á competencia en comunicación lingüística (CCL). Das múltiples achegas a esta competencia clave (defensade traballos de investigación, selección e interpretación da información, comunicación dos traballos realizados, etc.) podemossalientar dúas: a relacionada coa linguaxe propia das ciencias (interpretación de gráficas, táboas, etiquetaxes, símbolos,formulación, etc.) e, moi importante, a relacionada co proceso de argumentación, entendido como o proceso de avaliacióndos enunciados de coñecemento, á luz das probas dispoñibles.

3. OBXECTIVOS






Voltar ao índice 4








m) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais, e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á súa conservación e ásúa mellora.

n) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das manifestacións artísticas, utilizando diversos medios de expresión e representación.


o) Coñecer e valorar a importancia do uso da lingua galega como elemento fundamental para o mantemento da identidade de Galicia, e como medio de relación interpersoal e expresión de riqueza cultural nun contexto plurilingüe, que permite a comunicación con outras linguas, en especial coas pertencentes á comunidade lusófona.



• Aplicar as estratexias científicas na resolución de problemas e investigacións sinxelas, así como a discusión sobre o interesedos problemas propostos, a formulación hipóteses, o desenvolvemento de estratexias de resolución e proxectos experimentaise a análise dos resultados.

• Comprender e expresar mensaxes con contido científico utilizando diferentes linguaxes oral, escrita, gráfica, multimedia, etc.

Voltar ao índice 5


adecuadamente e comunicar argumentos e explicacións empregando coñecemento científico.• Buscar e seleccionar información sobre temas científicos utilizando diferentes fontes e medios e usalo, avaliando o seu contido,

para informar e orientar os traballos sobre cuestións científicas e ambientais, así como para contrastar opinións persoais.• Comprender a importancia do uso do coñecemento das ciencias naturais para satisfacer as necesidades humanas e participar na

toma de decisións necesarias sobre os problemas locais e globais que enfrontamos.• Adoptar actitudes críticas baseadas no coñecemento científico para analizar, individualmente ou en grupos, cuestións

relacionadas coa ciencia, tecnoloxía e sociedade. Coñecer e apreciar os problemas que a humanidade se enfronta hoxe enrelación á sobreexplotación dos recursos, as diferenzas entre países desenvolvidos e en desenvolvemento, e a necesidade deatopar e aplicar medidas para avanzar no sentido da realización dun futuro sostible.


• Ser capaz de buscar e empregar o seu propio coñecemento científico, planificando de forma autónoma a acción e posta enmarcha de actividades de aprendizaxe e de avaliación para a autocorrección no caso de que sexa necesario.

4. CONTIDOS. TEMPORALIZACIÓN.

1º TRIMESTRE

Bloque 1. A actividade científica✔ B1.1. Investigación científica.✔ B1.2. Magnitudes escalares e vectoriais.✔ B1.3. Magnitudes fundamentais e derivadas. Ecuación de dimensións.✔ B1.4. Erros na medida.✔ B1.5. Expresión de resultados.✔ B1.6. Análise dos datos experimentais.✔ B1.7. Tecnoloxías da información e da comunicación no traballo científico.✔ B1.8. Proxecto de investigación.

Bloque 2. A materia✔ B2.1. Modelos atómicos.✔ B2.2. Sistema periódico e configuración electrónica.

Voltar ao índice 6


✔ B2.3. Enlace químico: iónico, covalente e metálico.✔ B2.4. Formulación e nomenclatura de compostos inorgánicos segundo as normas da IUPAC.✔ B2.5. Forzas intermoleculares.✔ B2.6. Introdución á química orgánica.

2º TRIMESTRE

Bloque 3. Os cambios ✔ B3.1. Reaccións e ecuacións químicas. ✔ B3.2. Mecanismo, velocidade e enerxía das reaccións.✔ B3.3. Cantidade de substancia: mol. ✔ B3.4. Concentración molar.✔ B3.5. Cálculos estequiométricos.✔ B3.6. Reaccións de especial interese.

2º TRIMESTRE/3º TRIMESTRE

Bloque 4. O movemento e as forzas ✔ B4.1. Movemento. Movementos rectilíneo uniforme, rectilíneo uniformemente acelerado e circular uniforme.✔ B4.2. Natureza vectorial das forzas.✔ B4.3. Leis de Newton.✔ B4.4. Forzas de especial interese: peso, normal, rozamento e centrípeta.✔ B4.5. Lei da gravitación universal.✔ B4.6. Presión.✔ B4.7. Principio da hidrostática.✔ B4.8. Física da atmosfera

3º TRIMESTRE

Bloque 5. Enerxía ✔ B5.1. Enerxías cinética e potencial. Enerxía mecánica. Principio de conservación. ✔ B5.2. Formas de intercambio de enerxía: traballo e calor.

Voltar ao índice 7


✔ B5.3. Traballo e potencia.✔ B5.4. Efecto de calor sobre os corpos.✔ B5.5. Máquinas térmicas.


1) TEMPORALIZACIÓN

1º T 1º TRIMESTRE

2º T 2º TRIMESTRE

3º T 3º TRIMESTRE







Voltar ao índice 8








Penalizarase:




Valorarase que:



texto ou tamaño das imaxes inadecuado.

Voltar ao índice 9


✔ A postura mantida durante a exposición sexa correcta, sen moverse excesivamente, dirixíndose ao auditorio e vocalizandocorrectamente.








Competenciasclave


▪ a

▪ f

▪ h

▪ l

▪ ñ

▪ B1.1. Investigacióncientífica.

▪ B1.1. Recoñecer que ainvestigación en ciencia é unlabor colectivo einterdisciplinario en constanteevolución e influído polocontexto económico e político.

▪ FQB1.1.1. Describe feitoshistóricos relevantes nos que foidefinitiva a colaboración decientíficos/as de diferentes áreasde coñecemento.


▪ CCL

▪ CCEC

▪ CSC

▪ FQB1.1.2. Argumenta con espíritocrítico o grao de rigor científico dunartigo ou dunha noticia, analizandoo método de traballo eidentificando as características dotraballo científico.


▪ CCL

▪ CAA

▪ CD

▪ CSIEE

▪ f ▪ B1.1. Investigacióncientífica.

▪ B1.2. Analizar o proceso quedebe seguir unha hipótesedesde que se formula ata que éaprobada pola comunidadecientífica.

▪ FQB1.2.1. Distingue entrehipóteses, leis e teorías, e explicaos procesos que corroboran unhahipótese e a dotan de valorcientífico.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ PE ▪ Distingue entre hipóteses,leis e teorías.

▪ CMCCT

▪ CAA







Competenciasclave

▪ f ▪ B1.2. Magnitudesescalares e vectoriais.

▪ B1.3. Comprobar a necesidadede usar vectores para adefinición de determinadasmagnitudes.

▪ FQB1.3.1. Identifica unhadeterminada magnitude comoescalar ou vectorial e describe oselementos que definen esta última.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ PE ▪ Define e identificamagnitudes escalares evectoriais.

▪ CMCCT

▪ f ▪ B1.3. Magnitudesfundamentais ederivadas. Ecuación dedimensións.

▪ B1.4. Relacionar asmagnitudes fundamentais coasderivadas a través deecuacións de magnitudes.

▪ FQB1.4.1. Comproba ahomoxeneidade dunha fórmulaaplicando a ecuación dedimensións aos dous membros.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Realiza análise dimensional. ▪ CMCCT

▪ f ▪ B1.4. Erros na medida. ▪ B1.5. Xustificar que non éposible realizar medidas sencometer erros, e distinguirentre erro absoluto e relativo.

▪ FQB1.5.1. Calcula e interpreta oerro absoluto e o erro relativodunha medida coñecido o valorreal.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Calcula erros absolutos erelativos.

▪ CMCCT

▪ f ▪ B1.4. Erros na medida.

▪ B1.5. Expresión deresultados.

▪ B1.6. Expresar o valor dunhamedida usando o redondeo e onúmero de cifras significativascorrectas.

▪ FQB1.6.1. Calcula e expresacorrectamente o valor da medida,partindo dun conxunto de valoresresultantes da medida dunhamesma magnitude, utilizando ascifras significativas adecuadas.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Calcula e expresacorrectamente o valor dunhamedida.

▪ CMCCT

▪ f ▪ B1.5. Expresión deresultados.

▪ B1.6. Análise dos datosexperimentais.

▪ B1.7. Realizar e interpretarrepresentacións gráficas deprocesos físicos ou químicos, apartir de táboas de datos e dasleis ou os principiosinvolucrados.

▪ FQB1.7.1. Representagraficamente os resultados obtidosda medida de dúas magnitudesrelacionadas inferindo, de ser ocaso, se se trata dunha relaciónlineal, cuadrática ou deproporcionalidade inversa, ededucindo a fórmula.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ PE ▪ Representa e interpretagráficas de dúas magnitudespara relacións lineais,cuadráticas e inversas.

▪ CMCCT







Competenciasclave

▪ b

▪ e

▪ f

▪ g

▪ h

▪ l

▪ ñ

▪ o

▪ B1.7. Tecnoloxías dainformación e dacomunicación no traballocientífico.


▪ B1.8. Elaborar e defender unproxecto de investigación,aplicando as TIC.

▪ FQB1.8.1. Elabora e defende unproxecto de investigación sobre untema de interese científico,empregando as TIC.


▪ CAA

▪ CCL

▪ CD

▪ CSIEE

▪ CSC

▪ CCEC

▪ a

▪ b

▪ c

▪ d

▪ e

▪ f

▪ g

▪ B1.1. Investigacióncientífica.

▪ B1.9. Realizar en equipotarefas propias da investigacióncientífica.

▪ FQB1.9.1. Realiza de xeitocooperativo ou colaborativoalgunhas tarefas propias dainvestigación científica: procura deinformación, prácticas delaboratorio ou pequenos proxectosde investigación.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ TI ▪ Realiza de xeito colaborativotarefas como prácticas delaboratorio.

▪ CMCCT

▪ CAA

▪ CCL

▪ CD

▪ CSIEE

▪ CSC

▪ CCEC

▪ FQB1.9.2. Realiza de xeitocooperativo ou colaborativoalgunhas tarefas propias dainvestigación científica utilizandoas TIC.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ TI ▪ Realiza de xeito cooperativotarefas de investigaciónusando as TIC.

▪ CMCCT

▪ CAA

▪ CCL

▪ CD

▪ CSIEE

▪ CSC

▪ CCEC

Bloque 2. A materia







Competenciasclave

▪ f

▪ l

▪ B2.1. Modelos atómicos. ▪ B2.1. Recoñecer a necesidadede usar modelos parainterpretar a estrutura damateria utilizando aplicaciónsvirtuais interactivas.

▪ FQB2.1.1. Compara os modelosatómicos propostos ao longo dahistoria para interpretar a naturezaíntima da materia, interpretando asevidencias que fixeron necesaria aevolución destes.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Coñece os modelos atómicosao longo da historia eestablece relación coasevidencias que os fixeronnecesarios.

▪ CMCCT

▪ CCEC

▪ FQB2.1.2. Utiliza as TIC ouaplicacións interactivas paravisualizar a representación daestrutura da materia nos diferentesmodelos atómicos.

▪ 1ºT ▪ CMCCT

▪ CD

▪ f ▪ B2.2. Sistema periódicoe configuraciónelectrónica.

▪ B2.2. Relacionar aspropiedades dun elemento coasúa posición na táboa periódicae a súa configuraciónelectrónica.

▪ FQB2.2.1. Establece aconfiguración electrónica doselementos representativos a partirdo seu número atómico paradeducir a súa posición na táboaperiódica, os seus electróns devalencia e o seu comportamentoquímico.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Establece a configuraciónelectrónica dos elementosrepresentativos a partir doseu número atómico paradeducir a súa posición natáboa periódica, os seuselectróns de valencia e o seucomportamento químico.

▪ CMCCT

▪ FQB2.2.2. Distingue entre metais,non metais, semimetais e gasesnobres, e xustifica estaclasificación en función da súaconfiguración electrónica.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Distingue entre metais, nonmetais e gases nobres, exustifica esta clasificación enfunción da súa configuraciónelectrónica.

▪ CMCCT


▪ B2.3. Agrupar por familias oselementos representativos e oselementos de transiciónsegundo as recomendaciónsda IUPAC.

▪ FQB2.3.1. Escribe o nome e osímbolo dos elementos químicos,e sitúaos na táboa periódica.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Escribe o nome e o símbolodos elementos químicosmáis utilizados, e sitúaos natáboa periódica.

▪ CMCCT







Competenciasclave


▪ B2.3. Enlace químico:iónico, covalente emetálico.

▪ B2.4. Interpretar os tipos deenlace químico a partir daconfiguración electrónica doselementos implicados e a súaposición na táboa periódica.

▪ FQB2.4.1. Utiliza a regra do octetoe diagramas de Lewis para predicira estrutura e a fórmula doscompostos iónicos e covalentes.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Utiliza a regra do octeto ediagramas de Lewis parapredicir a estrutura e afórmula dos compostosiónicos e covalentes.

▪ CMCCT

▪ FQB2.4.2. Interpreta a informaciónque ofrecen os subíndices dafórmula dun composto segundo setrate de moléculas ou redescristalinas.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Distingue o significado dafórmula en moléculas ecristais.

▪ CMCCT

▪ f ▪ B2.3. Enlace químico:iónico, covalente emetálico.

▪ B2.4. Forzasintermoleculares.

▪ B2.5. Xustificar as propiedadesdunha substancia a partir danatureza do seu enlacequímico.

▪ FQB2.5.1. Explica as propiedadesde substancias covalentes, iónicase metálicas en función dasinteraccións entre os seus átomosou as moléculas.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Explica as propiedades desubstancias covalentes,iónicas e metálicas.

▪ CMCCT

▪ FQB2.5.2. Explica a natureza doenlace metálico utilizando a teoríados electróns libres, e relaciónaacoas propiedades característicasdos metais.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Explica a natureza do enlacemetálico utilizando a teoríada nube de electróns, erelaciónaa con algunhaspropiedades característicasdos metais.

▪ CMCCT

▪ FQB2.5.3. Deseña e realizaensaios de laboratorio quepermitan deducir o tipo de enlacepresente nunha substanciadescoñecida.

▪ 1ºT ▪ CAA

▪ CMCCT

▪ CSIEE

▪ f ▪ B2.4. Formulación enomenclatura decompostos inorgánicossegundo as normas daIUPAC.

▪ B2.6. Nomear e formularcompostos inorgánicosternarios segundo as normasda IUPAC.

▪ FQB2.6.1. Nomea e formulacompostos inorgánicos ternarios,seguindo as normas da IUPAC.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Nomea e formula compostosinorgánicos binarios eternarios, seguindo asnormas da IUPAC.

▪ CCL

▪ CMCCT







Competenciasclave

▪ f ▪ B2.5. Forzasintermoleculares.

▪ B2.7. Recoñecer a influenciadas forzas intermoleculares noestado de agregación e naspropiedades de substancias deinterese.

▪ FQB2.7.1. Xustifica a importanciadas forzas intermoleculares ensubstancias de interese biolóxico.

▪ 1ºT ▪ CMCCT

▪ FQB2.7.2. Relaciona a intensidadee o tipo das forzasintermoleculares co estado físico eos puntos de fusión e ebulición dassubstancias covalentesmoleculares, interpretando gráficosou táboas que conteñan os datosnecesarios.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Relaciona a intensidade e otipo das forzasintermoleculares co estadofísico e os puntos de fusión eebulición das substanciascovalentes moleculares.

▪ CMCCT

▪ f ▪ B2.6. Introdución áquímica orgánica.

▪ B2.8. Establecer as razóns dasingularidade do carbono evalorar a súa importancia naconstitución dun elevadonúmero de compostos naturaise sintéticos.

▪ FQB2.8.1. Explica os motivospolos que o carbono é o elementoque forma maior número decompostos.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Explica o tipo de enlaces doátomo de carbono.

▪ CMCCT

▪ FQB2.8.2. Analiza as formasalotrópicas do carbono,relacionando a estrutura coaspropiedades.

▪ 1ºT ▪ CMCCT


▪ B2.9. Identificar e representarhidrocarburos sinxelosmediante distintas fórmulas,relacionalas con modelosmoleculares físicos ou xeradospor computador, e coñeceralgunhas aplicacións deespecial interese.

▪ FQB2.9.1. Identifica e representahidrocarburos sinxelos mediante asúa fórmula molecular,semidesenvolvida e desenvolvida.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Identifica e representahidrocarburos sinxelosmediante a súa fórmulamolecular semidesenvolvida

▪ CMCCT

▪ FQB2.9.2. Deduce, a partir demodelos moleculares, as fórmulasusadas na representación dehidrocarburos.

▪ 1ºT ▪ CMCCT

▪ FQB2.9.3. Describe as aplicaciónsde hidrocarburos sinxelos deespecial interese.

▪ 1ºT ▪ TI/PE ▪ Coñece algunha aplicaciónde hidrocarburos sinxelos.

▪ CMCCT







Competenciasclave


▪ B2.10. Recoñecer os gruposfuncionais presentes enmoléculas de especial interese.

▪ FQB2.10.1. Recoñece o grupofuncional e a familia orgánica apartir da fórmula de alcohois,aldehidos, cetonas, ácidoscarboxílicos, ésteres e aminas.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Recoñece o grupo funcionala partir da fórmula dealcohois, aldehidos, cetonas,ácidos carboxílicos, ésteres eaminas.

▪ CMCCT


▪ f ▪ B3.1. Reaccións eecuacións químicas.

▪ B3.2. Mecanismo,velocidade e enerxía dasreaccións.

▪ B3.1. Explicar o mecanismodunha reacción química ededucir a lei de conservaciónda masa a partir do conceptoda reorganización atómica queten lugar.

▪ FQB3.1.1. Interpreta reacciónsquímicas sinxelas utilizando ateoría de colisións, e deduce a leide conservación da masa.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Interpreta reaccións químicassinxelas utilizando a teoría decolisións.

▪ CMCCT

▪ f ▪ B3.2. Mecanismo,velocidade e enerxía dasreaccións.

▪ B3.2. Razoar como se altera avelocidade dunha reacción aomodificar algún dos factoresque inflúen sobre ela, utilizandoo modelo cinético-molecular ea teoría de colisións paraxustificar esta predición.

▪ FQB3.2.1. Predí o efecto quesobre a velocidade de reacciónteñen a concentración dosreactivos, a temperatura, o grao dedivisión dos reactivos sólidos e oscatalizadores.

▪ 2ºT ▪ TI ▪ Predí o efecto que sobre avelocidade de reacción teñena concentración dosreactivos, a temperatura, ograo de división dosreactivos sólidos e oscatalizadores.

▪ CMCCT

▪ FQB3.2.2. Analiza o efecto dosfactores que afectan a velocidadedunha reacción química, sexa através de experiencias delaboratorio ou medianteaplicacións virtuais interactivas nasque a manipulación das variablespermita extraer conclusións.

▪ 2ºT ▪ CMCCT

▪ CD

▪ f ▪ B3.2. Mecanismo,velocidade e enerxía dasreaccións.

▪ B3.3. Interpretar ecuaciónstermoquímicas e distinguirentre reaccións endotérmicas eexotérmicas.

▪ FQB3.3.1. Determina o carácterendotérmico ou exotérmico dunhareacción química analizando osigno da calor de reacciónasociada.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Diferencia reaccionesexotérmicas e endotérmicase o signo da calor asociada.

▪ CMCCT







Competenciasclave

▪ f ▪ B3.3. Cantidade desubstancia: mol.

▪ B3.4. Recoñecer a cantidadede substancia como magnitudefundamental e o mol como asúa unidade no SistemaInternacional de Unidades.

▪ FQB3.4.1. Realiza cálculos querelacionen a cantidade desubstancia, a masa atómica oumolecular e a constante donúmero de Avogadro.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Realiza cálculos querelacionen a cantidade desubstancia, a masa atómicaou molecular e a constantedo número de Avogadro.

▪ CMCCT

▪ f ▪ B3.4. Concentraciónmolar.

▪ B3.5. Cálculosestequiométricos.

▪ B3.5. Realizar cálculosestequiométricos con reactivospuros supondo un rendementocompleto da reacción, partindodo axuste da ecuación químicacorrespondente.

▪ FQB3.5.1. Interpreta oscoeficientes dunha ecuaciónquímica en termos de partículas emoles e, no caso de reacciónsentre gases, en termos devolumes.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Interpreta os coeficientesdunha ecuación química entermos de partículas e molese, no caso de reaccións entregases, en termos devolumes.

▪ CMCCT

▪ FQB3.5.2. Resolve problemas,realizando cálculosestequiométricos, con reactivospuros e supondo un rendementocompleto da reacción, tanto se osreactivos están en estado sólidocomo se están en disolución.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Resolve problemas,realizando cálculosestequiométricos, conreactivos puros e supondoun rendemento completo dareacción, tanto se osreactivos están en estadosólido como se están endisolución.

▪ CMCCT

▪ f ▪ B3.6. Reaccións deespecial interese.

▪ B3.6. Identificar ácidos ebases, coñecer o seucomportamento químico emedir a súa fortaleza utilizandoindicadores e o pHmetro dixital.

▪ FQB3.6.1. Utiliza a teoría deArrhenius para describir ocomportamento químico de ácidose bases.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Describe o comportamentoquímico de ácidos e bases.

▪ CMCCT

▪ FQB3.6.2. Establece o carácterácido, básico ou neutro dunhadisolución utilizando a escala depH.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Coñece o significado daescala de pH.

▪ CMCCT

▪ b

▪ f

▪ h

▪ B3.6. Reaccións deespecial interese.

▪ B3.7. Realizar experiencias delaboratorio nas que teñan lugarreaccións de síntese,combustión e neutralización,interpretando os fenómenos

▪ FQB3.7.1. Deseña e describe oprocedemento de realizacióndunha volumetría de neutralizaciónentre un ácido forte e unha baseforte, e interpreta os resultados.

▪ 2ºT ▪ CMCCT

▪ CSIEE







Competenciasclave

▪ g observados. ▪ FQB3.7.2. Planifica unhaexperiencia e describe oprocedemento para seguir nolaboratorio que demostre que nasreaccións de combustión seproduce dióxido de carbonomediante a detección deste gas.

▪ 2ºT ▪ CMCCT

▪ CSIEE

▪ FQB3.7.3. Realiza algunhasexperiencias de laboratorio nasque teñan lugar reaccións desíntese, combustión ouneutralización.

▪ 2ºT ▪ CMCCT

▪ CAA

▪ f ▪ B3.6. Reaccións deespecial interese.

▪ B3.8. Valorar a importancia dasreaccións de síntese,combustión e neutralización enprocesos biolóxicos, enaplicacións cotiás e naindustria, así como a súarepercusión ambiental.

▪ FQB3.8.1. Describe as reacciónsde síntese industrial do amoníacoe do ácido sulfúrico, así como osusos destas substancias naindustria química.

▪ 2ºT ▪ CMCCT

▪ FQB3.8.2. Valora a importanciadas reaccións de combustión naxeración de electricidade encentrais térmicas, na automoción ena respiración celular.

▪ 2ºT ▪ TI/PE ▪ Relaciona as reaccións decombustión coa produciónde electricidade e arespiración celular.

▪ CMCCT

▪ CSC

▪ FQB3.8.3. Describe casosconcretos de reaccións deneutralización de importanciabiolóxica e industrial.

▪ 2ºT ▪ CMCCT








Competenciasclave

▪ f ▪ B4.1. Movemento.Movementos rectilíneouniforme, rectilíneouniformementeacelerado e circularuniforme.

▪ B4.1. Xustificar o carácterrelativo do movemento e anecesidade dun sistema dereferencia e de vectores, parao describir adecuadamente,aplicando o anterior árepresentación de distintostipos de desprazamento.

▪ FQB4.1.1. Representa atraxectoria e os vectores deposición, desprazamento evelocidade en distintos tipos demovemento, utilizando un sistemade referencia.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Representa a traxectoria e osvectores de posición,desprazamento e velocidadeen distintos tipos demovemento, utilizando unsistema de referencia.

▪ CMCCT


▪ B4.2. Distinguir os conceptosde velocidade media evelocidade instantánea, exustificar a súa necesidadesegundo o tipo de movemento.

▪ FQB4.2.1. Clasifica tipos demovementos en función da súatraxectoria e a súa velocidade.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Clasifica tipos demovementos en función dasúa traxectoria e a súavelocidade.

▪ CMCCT

▪ FQB4.2.2. Xustifica a insuficienciado valor medio da velocidade nunestudo cualitativo do movementorectilíneo uniformementeacelerado (MRUA), e razoa oconcepto de velocidadeinstantánea.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Coñece a diferenza entrevelocidades media einstantánea.

▪ CMCCT


▪ B4.3. Expresar correctamenteas relacións matemáticas queexisten entre as magnitudesque definen os movementosrectilíneos e circulares.

▪ FQB4.3.1. Deduce as expresiónsmatemáticas que relacionan asvariables nos movementosrectilíneo uniforme (MRU),rectilíneo uniformementeacelerado (MRUA) e circularuniforme (MCU), así como asrelacións entre as magnitudeslineais e angulares.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Coñece e utiliza asexpresións matemáticas querelacionan as variables nosmovementos rectilíneouniforme (MRU), rectilíneouniformemente acelerado(MRUA) e circular uniforme(MCU), así como as relaciónsentre as magnitudes lineais eangulares.

▪ CMCCT







Competenciasclave


▪ B4.4. Resolver problemas demovementos rectilíneos ecirculares, utilizando unharepresentación esquemáticacoas magnitudes vectoriaisimplicadas, e expresar oresultado nas unidades doSistema Internacional.

▪ FQB4.4.1. Resolve problemas demovemento rectilíneo uniforme(MRU), rectilíneo uniformementeacelerado (MRUA) e circularuniforme (MCU), incluíndomovemento de graves, tendo enconta valores positivos e negativosdas magnitudes, e expresar oresultado en unidades do SistemaInternacional.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Resolve problemas demovemento rectilíneouniforme (MRU), rectilíneouniformemente acelerado(MRUA) e circular uniforme(MCU), incluíndo movementode graves, tendo en contavalores positivos e negativosdas magnitudes, e expresa oresultado en unidades doSistema Internacional.

▪ CMCCT

▪ FQB4.4.2. Determina tempos edistancias de freada de vehículose xustifica, a partir dos resultados,a importancia de manter adistancia de seguridade naestrada.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Determina tempos edistancias de freada devehículos.

▪ CMCCT

▪ CSC

▪ FQB4.4.3. Argumenta a existenciado vector aceleración en calqueramovemento curvilíneo e calcula oseu valor no caso do movementocircular uniforme.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Calcula o valor daaceleración no MCU.

▪ CMCCT

▪ f ▪ B4.1. Movemento.Movementos rectilíneouniforme, rectilíneouniformementeacelerado e circular

▪ B4.5. Elaborar e interpretargráficas que relacionen asvariables do movementopartindo de experiencias delaboratorio ou de aplicacións

▪ FQB4.5.1. Determina o valor davelocidade e a aceleración a partirde gráficas posición-tempo evelocidade-tempo en movementosrectilíneos.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Determina o valor davelocidade e a aceleración apartir de gráficas posición-tempo e velocidade-tempo enmovementos rectilíneos.

▪ CMCCT







Competenciasclave

uniforme. virtuais interactivas e relacionaros resultados obtidos coasecuacións matemáticas quevinculan estas variables.

▪ FQB4.5.2. Deseña, describe erealiza individualmente ou enequipo experiencias no laboratorioou empregando aplicaciónsvirtuais interactivas, paradeterminar a variación da posicióne a velocidade dun corpo enfunción do tempo, e representa einterpreta os resultados obtidos.

▪ 2ºT ▪ CD

▪ CMCCT

▪ CSIEE

▪ CCL

▪ CAA

▪ CSC

▪ f ▪ B4.2. Natureza vectorialdas forzas.

▪ B4.3. Leis de Newton.

▪ B4.4. Forzas de especialinterese: peso, normal,rozamento e centrípeta.

▪ B4.6. Recoñecer o papel dasforzas como causa doscambios na velocidade doscorpos e representalasvectorialmente.

▪ FQB4.6.1. Identifica as forzasimplicadas en fenómenos cotiánsnos que hai cambios na velocidadedun corpo.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Identifica a relación entreforzas e cambios navelocidade.

▪ CMCCT

▪ FQB4.6.2. Representavectorialmente o peso, a forzanormal, a forza de rozamento e aforza centrípeta en casos demovementos rectilíneos ecirculares.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Representa vectorialmente opeso, a forza de rozamento ea forza centrípeta en casosde movementos rectilíneos ecirculares.

▪ CMCCT

▪ f ▪ B4.3. Leis de Newton.


▪ B4.7. Utilizar o principiofundamental da dinámica naresolución de problemas nosque interveñen varias forzas.

▪ FQB4.7.1. Identifica e representaas forzas que actúan sobre uncorpo en movemento nun planotanto horizontal como inclinado,calculando a forza resultante e aaceleración.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Identifica e representa asforzas que actúan sobre uncorpo en movemento nunplano horizontal ou vertical,calculando a forza resultantee a aceleración.

▪ CMCCT

▪ f ▪ B4.3. Leis de Newton.


▪ B4.8. Aplicar as leis de Newtonpara a interpretación defenómenos cotiáns.

▪ FQB4.8.1. Interpreta fenómenoscotiáns en termos das leis deNewton.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Coñece as leis de Newton. ▪ CMCCT

▪ FQB4.8.2. Deduce a primeira leide Newton como consecuencia doenunciado da segunda lei.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Deduce a primeira lei deNewton como consecuenciado enunciado da segunda lei.

▪ CMCCT







Competenciasclave

▪ FQB4.8.3. Representa e interpretaas forzas de acción e reacción ensituacións de interacción entreobxectos.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Interpreta as forzas de accióne reacción.

▪ CMCCT

▪ f ▪ B4.4. Forzas de especialinterese: peso, normal,rozamento e centrípeta.

▪ B4.5. Lei da gravitaciónuniversal.

▪ B4.9. Valorar a relevanciahistórica e científica que a leida gravitación universal supuxopara a unificación dasmecánicas terrestre e celeste,e interpretar a súa expresiónmatemática.

▪ FQB4.9.1. Xustifica o motivo poloque as forzas de atraccióngravitatoria só se poñen demanifesto para obxectos moimasivos, comparando osresultados obtidos de aplicar a leida gravitación universal ao cálculode forzas entre distintos pares deobxectos.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Calcula as forzas deatracción gravitatoria exustifica que só se poñan demanifesto para corposmasivos.

▪ CMCCT

▪ FQB4.9.2. Obtén a expresión daaceleración da gravidade a partirda lei da gravitación universalrelacionando as expresiónsmatemáticas do peso dun corpo ea forza de atracción gravitatoria.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Obtén a expresión daaceleración da gravidade apartir da lei da gravitaciónuniversal relacionando asexpresións matemáticas dopeso dun corpo e a forza deatracción gravitatoria.

▪ CMCCT

▪ f ▪ B4.5. Lei da gravitaciónuniversal.

▪ B4.10. Comprender que acaída libre dos corpos e omovemento orbital son dúasmanifestacións da lei dagravitación universal.

▪ FQB4.10.1. Razoa o motivo poloque as forzas gravitatoriasproducen nalgúns casosmovementos de caída libre enoutros casos movementosorbitais.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Relaciona a presenza deforzas gravitatorias coa caídalibre e cos movementosorbitais.

▪ CMCCT

▪ f ▪ B4.5. Lei da gravitaciónuniversal.

▪ B4.11. Identificar as aplicaciónsprácticas dos satélites artificiaise a problemática xurdida pololixo espacial que xeran.

▪ FQB4.11.1. Describe asaplicacións dos satélites artificiaisen telecomunicacións, prediciónmeteorolóxica, posicionamentoglobal, astronomía e cartografía,así como os riscos derivados dolixo espacial que xeran.

▪ 3ºT ▪ TI/PE ▪ Coñece algunhas aplicaciónsdos satélites artificiais e osseus riscos.

▪ CMCCT

▪ CSC







Competenciasclave

▪ f ▪ B4.6. Presión. ▪ B4.12. Recoñecer que o efectodunha forza non só dependeda súa intensidade, senóntamén da superficie sobre aque actúa.

▪ FQB4.12.1. Interpreta fenómenose aplicacións prácticas nas que sepon de manifesto a relación entrea superficie de aplicación dunhaforza e o efecto resultante.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Relaciona a superficie deaplicación dunha forza coefecto resultante.

▪ CMCCT

▪ FQB4.12.2. Calcula a presiónexercida polo peso dun obxectoregular en distintas situacións nasque varía a superficie en que seapoia; compara os resultados eextrae conclusións.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Calcula a presión exercidapolo peso dun obxectoregular en distintassituacións nas que varía asuperficie en que se apoia.

▪ CMCCT

▪ f ▪ B4.7. Principios dahidrostática.

▪ B4.8. Física daatmosfera.

▪ B4.13. Interpretar fenómenosnaturais e aplicaciónstecnolóxicas en relación cosprincipios da hidrostática, eresolver problemas aplicandoas expresións matemáticasdestes.

▪ FQB4.13.1. Xustificarazoadamente fenómenos en quese poña de manifesto a relaciónentre a presión e a profundidadeno seo da hidrosfera e aatmosfera.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Relaciona a presión coaprofundidade na hidrosfera eatmosfera.

▪ CMCCT

▪ FQB4.13.2. Explica oabastecemento de auga potable, odeseño dunha presa e asaplicacións do sifón, utilizando oprincipio fundamental dahidrostática.

▪ 3ºT ▪ TI ▪ Coñece o principiofundamental da hidrostática ealgunha das súasaplicacións.

▪ CMCCT

▪ FQB4.13.3. Resolve problemasrelacionados coa presión nointerior dun fluído aplicando oprincipio fundamental dahidrostática.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Resolve problemasrelacionados coa presión nointerior dun fluído aplicandoo principio fundamental dahidrostática.

▪ CMCCT







Competenciasclave

▪ FQB4.13.4. Analiza aplicaciónsprácticas baseadas no principio dePascal, como a prensa hidráulica,o elevador, ou a dirección e osfreos hidráulicos, aplicando aexpresión matemática desteprincipio á resolución deproblemas en contextos prácticos.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Resolve problemas deprensas, elevadores ou freoshidráulicos mediante oprincipio de Pascal.

▪ CMCCT

▪ FQB4.13.5. Predí a maior oumenor flotabilidade de obxectosutilizando a expresión matemáticado principio de Arquímedes, everifícaa experimentalmentenalgún caso.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Predí a flotabilidade dosobxectos co principio deArquímedes.

▪ CMCCT

▪ b

▪ f

▪ g

▪ B4.7. Principios dahidrostática.

▪ B4.8. Física daatmosfera.

▪ B4.14. Deseñar e presentarexperiencias ou dispositivosque ilustren o comportamentodos fluídos e que poñan demanifesto os coñecementosadquiridos, así como ainiciativa e a imaxinación.

▪ FQB4.14.1. Comprobaexperimentalmente ou utilizandoaplicacións virtuais interactivas arelación entre presión hidrostáticae profundidade en fenómenoscomo o paradoxo hidrostático, otonel de Arquímedes e o principiodos vasos comunicantes.

▪ 3ºT ▪ PE/TI ▪ Comproba experimental ouvirtualmente a relación entrepresión hidrostática eprofundidade.

▪ CMCCT

▪ CD

▪ FQB4.14.2. Interpreta o papel dapresión atmosférica enexperiencias como o experimentode Torricelli, os hemisferios deMagdeburgo, recipientes invertidosonde non se derrama o contido,etc., inferindo o seu elevado valor.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Interpreta a existencia eelevado valor da presiónatmosférica.

▪ CCEC

▪ CMCCT

▪ FQB4.14.3. Describe ofuncionamento básico debarómetros e manómetros, exustifica a súa utilidade endiversas aplicacións prácticas.

▪ 3ºT ▪ TI ▪ Coñece os aparatosutilizados para a medida dapresión.

▪ CMCCT







Competenciasclave

▪ f ▪ B4.8. Física daatmosfera.

▪ B4.15. Aplicar oscoñecementos sobre a presiónatmosférica á descrición defenómenos meteorolóxicos e áinterpretación de mapas dotempo, recoñecendo termos esímbolos específicos dameteoroloxía.

▪ FQB4.15.1. Relaciona osfenómenos atmosféricos do ventoe a formación de frontes coadiferenza de presións atmosféricasentre distintas zonas.

▪ 3ºT ▪ CMCCT

▪ FQB4.15.2. Interpreta os mapasde isóbaras que se amosan noprognóstico do tempo, indicando osignificado da simboloxía e osdatos que aparecen nestes.

▪ 3ºT ▪ CMCCT

Bloque 5. Enerxía

▪ f ▪ B5.1. Enerxías cinética epotencial. Enerxíamecánica. Principio deconservación.

▪ B5.2. Formas deintercambio de enerxía:traballo e calor.

▪ B5.1. Analizar astransformacións entre enerxíacinética e enerxía potencial,aplicando o principio deconservación da enerxíamecánica cando se despreza aforza de rozamento, e oprincipio xeral de conservaciónda enerxía cando existedisipación desta por mor dorozamento.

▪ FQB5.1.1. Resolve problemas detransformacións entre enerxíacinética e potencial gravitatoria,aplicando o principio deconservación da enerxíamecánica.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Resolve problemas detransformacións entreenerxía cinética e potencialgravitatoria, aplicando oprincipio de conservación daenerxía mecánica.

▪ CMCCT

▪ FQB5.1.2. Determina a enerxíadisipada en forma de calor ensituacións onde diminúe a enerxíamecánica.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Determina a enerxía disipadaen forma de calor ensituacións onde diminúe aenerxía mecánica.

▪ CMCCT

▪ f ▪ B5.2. Formas deintercambio de enerxía:traballo e calor.

▪ B5.2. Recoñecer que a calor eo traballo son dúas formas detransferencia de enerxía, eidentificar as situacións en quese producen.

▪ FQB5.2.1. Identifica a calor e otraballo como formas deintercambio de enerxía,distinguindo as acepciónscoloquiais destes termos do seusignificado científico.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Distingue o significadocientífico de calor e traballocomo formas de intercambiode enerxía.

▪ CMCCT

▪ FQB5.2.2. Recoñece en quecondicións un sistema intercambiaenerxía en forma de calor ou enforma de traballo.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Recoñece intercambios deenerxía en forma de calor outraballo.

▪ CMCCT







Competenciasclave

▪ f ▪ B5.3. Traballo epotencia.

▪ B5.3. Relacionar os conceptosde traballo e potencia naresolución de problemas,expresando os resultados enunidades do SistemaInternacional ou noutras de usocomún.

▪ FQB5.3.1. Acha o traballo e apotencia asociados a unha forza,incluíndo situacións en que a forzaforma un ángulo distinto de cero codesprazamento, e expresar oresultado nas unidades do SistemaInternacional ou noutras de usocomún, como a caloría, o kWh e oCV.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Acha o traballo e a potenciaasociados a unha forza, eexpresa o resultado nasunidades do SistemaInternacional ou noutras deuso común, como a caloría, okWh e o CV.

▪ CMCCT

▪ f ▪ B5.2. Formas deintercambio de enerxía:traballo e calor.

▪ B5.4. Efectos da calorsobre os corpos.

▪ B5.4. Relacionar cualitativa ecuantitativamente a calor cosefectos que produce noscorpos: variación detemperatura, cambios deestado e dilatación.

▪ FQB5.4.1. Describe astransformacións que experimentaun corpo ao gañar ou perderenerxía, determinar a calornecesaria para que se produzaunha variación de temperaturadada e para un cambio de estado,e representar graficamente estastransformacións.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Determina a calor necesariapara que se produza unhavariación de temperaturadada e para un cambio deestado, e representagraficamente estastransformacións.

▪ CMCCT

▪ FQB5.4.2. Calcula a enerxíatransferida entre corpos a distintatemperatura e o valor datemperatura final aplicando oconcepto de equilibrio térmico.

▪ 3ºT ▪ PE Calcula a enerxía transferidaentre corpos a distintatemperatura e o valor datemperatura final aplicando oconcepto de equilibriotérmico.

▪ CMCCT

▪ FQB5.4.3. Relaciona a variaciónda lonxitude dun obxecto coavariación da súa temperaturautilizando o coeficiente dedilatación lineal correspondente.

▪ 3ºT ▪ PE Coñece o fenómeno dadilatación lineal.

▪ CMCCT







Competenciasclave

▪ FQB5.4.4. Determinaexperimentalmente caloresespecíficas e calores latentes desubstancias mediante uncalorímetro, realizando os cálculosnecesarios a partir dos datosempíricos obtidos.

▪ 3ºT ▪ CMCCT

▪ CAA

▪ l

▪ ñ

▪ o

▪ B5.3. Traballo epotencia.

▪ B5.5. Máquinastérmicas.

▪ B5.5. Valorar a relevanciahistórica das máquinastérmicas comodesencadeadores daRevolución Industrial, así comoa súa importancia actual naindustria e no transporte.

▪ FQB5.5.1. Explica ou interpreta,mediante ilustracións ou a partirdelas, o fundamento dofuncionamento do motor deexplosión.

▪ 3ºT ▪ CMCCT

▪ FQB5.5.2. Realiza un traballosobre a importancia histórica domotor de explosión e preséntaoempregando as TIC.

▪ 3ºT ▪ CAA

▪ CMCCT

▪ CD

▪ CCL

▪ CSC

▪ CCEC

▪ f ▪ B5.5. Máquinastérmicas.

▪ B5.6. Comprender a limitaciónque o fenómeno dadegradación da enerxía supónpara a optimización dosprocesos de obtención deenerxía útil nas máquinastérmicas, e o reto tecnolóxicoque supón a mellora dorendemento destas para ainvestigación, a innovación e aempresa.

▪ FQB5.6.1. Utiliza o concepto dadegradación da enerxía pararelacionar a enerxía absorbida e otraballo realizado por unhamáquina térmica.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Coñece o concepto dadegradación da enerxía.

▪ CMCCT

▪ FQB5.6.2. Emprega simulaciónsvirtuais interactivas paradeterminar a degradación daenerxía en diferentes máquinas, eexpón os resultados empregandoas TIC.

▪ 3ºT ▪ CMCCT

▪ CD

▪ CCL






3) A nota da avaliación obterase ponderando un 10 % o traballo de investigación, un 5 % o caderno e a porcentaxe restante, 85%, a nota das probas específicas obtida no apartado 2. A avaliación considérase superada se a nota ten un valor de 5 ousuperior.




















Reflexión final.Voltar ao índice 29






Libro de texto:

4º ESO Física y Química / Serie Investiga/Santillana. ISBN: 978-84-680-3790-5

Aula virtual:


Espazos:

Clase: Traballo sobre o texto, actividades escritas, exposicións orais... Aula de informática. Varios (casa, biblioteca...): Participación en proxectos cooperativos, exercicios de aplicación, consolidación e estudo autónomo.


Terase en conta: Adecuación dos obxectivos.



Grao de cumprimento dos obxectivos propostos. Adecuación da secuenciación e da temporalización dos contidos. Grao de cumprimento da temporalización. Adecuación dos materiais didácticos. Adecuación das actividades. Adecuación dos instrumentos e procedementos de avaliación. Adecuación dos criterios de cualificación.


Escala1 2 3 4













Escala

1 2 3 4




















Para aqueles alumnos que teñen pendente a Física e Química de 3º ESO:

• Haberá dúas probas parciais escritas e un exame final, nas datas que fixe a Xefatura de Estudos.

• Na Aula Virtual haberá unha colección de exercicios tipo de cada un dos temas para cada proba parcial, que os alumnosdeberán entregar en formato pdf en dita AV, na data límite que se indica.

• A cualificación de cada parcial obterase ponderando un 85 % a nota da proba escrita e o 15 % a nota dos exerciciospropostos.

• A cualificación final será a media aritmética dos dous parciais e comunicarase a cada alumno individualmente.

• O exame final de recuperación será realizado polos alumnos que non aprobaron a materia a través dos parciais e acualificación final será só a nota de dito exame.



• A materia aprobarase se a nota final é igual ou superior a 5,0.

• Na convocatoria extraordinaria de setembro a materia aprobarase se a nota é igual ou superior a 5,0 en dito exame.

1ª PROBA


B1.1. Método científico: etapas.

B1.2. Utilización das tecnoloxías da información e da comunicación.

B1.3. Aplicacións da ciencia á vida cotiá e á sociedade.

B1.4. Medida de magnitudes. Sistema Internacional de Unidades. Notación científica.

B1.5. Erros.

B1.6. Traballo no laboratorio.

B1.7. Procura e tratamento de información.

B1.8. Proxecto de investigación.

Bloque 2. A materia

B2.1. Estrutura atómica. Modelos atómicos.

B2.2. Isótopos.

B2.3. Aplicacións dos isótopos.

B2.4. Sistema periódico dos elementos.

2ª PROBA

Bloque 2. A materia

B2.5. Unións entre átomos: moléculas e cristais.

B2.6. Masas atómicas e moleculares.

B2.7. Elementos e compostos de especial interese con aplicacións industriais, tecnolóxicas e biomédicas.

B2.8. Formulación e nomenclatura de compostos binarios seguindo as normas IUPAC.






En todos os casos, analizarase se o alumno coñece concepto e procedementos sinxelos respecto a Química (elemento, composto,átomo, procesos físicos e químicos, ) e Física (carga eléctrica, corrente, resistencia, forza), e se domina as ferramentas matemáticassinxelas necesarias para o desenvolvemento da materiaEn virtude dos resultados desta avaliación inicial, tomaranse as medidas necesarias de carácter individual e/ou grupal que sexannecesarias para que o alumnado acade os obxectivos previstos (actividades de reforzo, adaptación dos contidos, modificación datemporalización, ou calquera outra medida que se considere precisa)




• A comprensión lectora, a expresión oral e escrita, a comunicación audiovisual, as tecnoloxías da información e da comunicaciónVoltar ao índice 34


serán traballadas de xeito continuo na materia ao longo de todo o curso.• O emprendemento, e a educación cívica e constitucional traballaranse na realización de traballos en grupo e nas actividades

prácticas así como nas partes nas que a física e a química resultan importantes no desenrolo da sociedade.• O desenvolvemento da igualdade efectiva entre homes e mulleres, a prevención da violencia de xénero ou contra persoas con

discapacidade, e os valores inherentes ao principio de igualdade de trato e non discriminación por calquera condición oucircunstancia persoal ou social abordarase nos contidos desta programación referidos á vida cotiá, sempre desde acomparación co mundo actual. Evitaranse os comportamentos e os contidos sexistas e os estereotipos que supoñandiscriminación por razón da orientación sexual ou da identidade de xénero.


Trátase de que o alumnado acade unha certa competencia dixital que consiste en dispoñer de habilidades para buscar, obter,procesar e comunicar información para transformala en coñecemento e inclúe tanto o acceso á información ata a súa transmisiónen distintos soportes unha vez tratada.Traballarase con información procedente de fontes diferentes como os buscadores por Internet, documentos dixitais, foros,revistas divulgativas na web, presentacións electrónicas e simulacións interactivas. Para conseguilo dispoñen de dúas aulas deInformática. Tamén usaran a aula virtual, onde poderán dispor de material auxiliar: textos, boletíns de problemas, problemas resoltos, modelosde exames, recursos web, etc.



texto a pdf.


1. Potenciar a capacidade de razoamento do alumnado, a súa motivación e o seu afán de coñecemento.2. Fornecer ao alumnado de estratexias para obter e xestionar a información conseguida mediante o uso das TIC.



3. Localizar e utilizar programas e páxinas web que faciliten a consecución dos obxectivos da materia.4. Utilizar o ordenador como medio de creación, integración, cooperación e expresión das propias ideas.5. Empregar as TIC para o traballo cotián e nas actividades de aula: proxectos, explicacións, actividades, etc.6. Favorecer a superación das limitacións de acceso ás TIC derivadas das desigualdades sociais.







• Participación na Semana da Ciencia e da Tecnoloxía.

• Organización ao longo do curso de de actividades que se consideren interesantes relacionadas con aspectos científicos eambientais tales como participación en conferencias, exposicións e obradoiros.




➢ Indicadores



Escala

1 2 3 4















15. Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación final.
























ANEXO IV


FÍSICA E QUÍMICA1º BACHARELATO

CURSO 2020-21

Departamento de Física e Química FÍSICA E QUÍMICA 1º BACH curso 2020-21. IES Francisco Aguiar

ÍNDICE:


3.1. Obxectivos xerais da etapa. Bacharelato. 3.2. Obxectivos da materia. Física e química 1º BACH .








Voltar ao índice 1



A aprendizaxe da física e da química resulta imprescindible, xunto coas demais ciencias experimentais e a tecnoloxía, parapermitir aos alumnos e ás alumnas analizar con coñecemento de causa os problemas de orixe científica e tecnolóxica que seformulan na nosa sociedade, así como participar no debate que suscitan e dar a resposta que corresponda como cidadaníaresponsable. Ademais, compártese co resto das disciplinas a responsabilidade de promover no alumnado a adquisición dascompetencias necesarias para que poida integrarse na sociedade de xeito activo. Como materia científica, Física e Química teno compromiso engadido de dotar o alumnado de ferramentas específicas que lle permitan afrontar o futuro con garantías,participando no desenvolvemento económico e social ao que está ligada a capacidade científica, tecnolóxica e innovadora dapropia sociedade. Para que estas expectativas se concreten, o ensino desta materia debe incentivar unha aprendizaxecontextualizada que relacione os principios en vigor coa evolución histórica do coñecemento científico; que estableza a relaciónentre ciencia, tecnoloxía e sociedade; que potencie a argumentación verbal, a capacidade de establecer relacións cuantitativas eespaciais, así como a de resolver problemas con precisión e rigor.A materia de Física e Química debe capacitar os alumnos e as alumnas para extraeren e comunicaren conclusións a partir deprobas científicas, formularen preguntas que a ciencia poida responder e explicaren cientificamente fenómenos físicos enaturais. Á achega á competencia propiamente científica cumprirá engadir a correspondente ao resto das competencias clave.É preciso o afondamento nunha verdadeira cultura científica, baseada na concepción da ciencia como cultura e non só como unconxunto de coñecementos que, estruturados en teorías, poidan ter algunha aplicación máis ou menos útil. Neste sentido, resultasalientable a achega de Física e Química á competencia en conciencia e expresións culturais, por ser moitos os logros daciencia que modificaron o noso modo de entender o mundo e moitos os científicos e as científicas que influíron na nosa forma decomprender a realidade; consecuentemente, personaxes como Newton, Lavoisier, Boyle, Marie Curie, Lise Meitner, no planointernacional, ou Antonio Casares Rodríguez, Ramón María Aller Ulloa e tantos outros, na nosa comunidade, deben serrecoñecidos e valorados como actores principais da construción da nosa cultura.En primeiro de bacharelato, o estudo da química secuenciouse en catro bloques: aspectos cuantitativos de química, reacciónsquímicas, transformacións enerxéticas e espontaneidade das reaccións, e química do carbono. Este último adquire especialimportancia pola súa relación con outras disciplinas, que tamén son obxecto de estudo no bacharelato. O estudo da físicaconsolida o enfoque secuencial (cinemática, dinámica e enerxía) esbozado no segundo ciclo de ESO. O aparato matemático dafísica cobra, á súa vez, unha maior relevancia neste nivel, polo que convén comezar o estudo polos bloques de química, co finde que o alumnado poida adquirir as ferramentas necesarias proporcionadas pola materia de Matemáticas.No presente curso hai dous grupos de 1º de bacharelato da modalidade de Ciencias de 28 e 30 alumnos cada un.Cunha asignación horaria de catro sesións semanais é máis fácil abarcar todos os estándares previstos, pero faranse todas asmodificacións que se consideren precisas ao longo do curso, atendendo aos diferentes niveis de desenvolvemento das capacidadesdo alumnado, os seus intereses e as súas expectativas.

Voltar ao índice 2


Dado que o bacharelato é unha ensinanza non obrigatoria, as dificultades son menores que na ESO. De todos os xeitos, en xeral oalumnado non ten hábito de traballo e cústalles moito cambiar o método co que se enfrontan á materia e dedicarlle o tempo quesería necesario. Hai que engadir que a suspensión das clases presenciais xusto ao comezo da 3ª avaliación do curso pasado, trouxoconsigo a interrupción do traballo presencial dos contidos que estaban previstos para o terceiro trimestre, con todo, aínda queavanzando de forma máis lenta, o grao de competencias que acadaron estes alumnos foi axeitado.



A física e a química non son alleas ao desenvolvemento das competencias sociais e cívicas(CSC), xa que promoven actitudese valores relacionados coa asunción de criterios éticos fronte a problemas relacionados co impacto das ciencias e da tecnoloxía nonoso contorno: conservación de recursos, cuestións ambientais, etc. A mesma competencia tamén está relacionada co traballoen equipo que caracteriza a actividade científica.Non debemos esquecer que o emprego das tecnoloxías da información e da comunicación e, consecuentemente, acompetencia dixital(CD) merece un tratamento específico no estudo desta materia. O uso de aplicacións virtuaisinteractivas permite realizar experiencias prácticas que por razóns de infraestrutura non serían viables noutras circunstancias.Por outra banda, a posibilidade de acceder a unha grande cantidade de información implica a necesidade de clasificalasegundo criterios de relevancia, o que permite desenvolver o espírito crítico do alumnado.A elaboración e a defensa de traballos de investigación sobre temas propostos ou de libre elección, que permite afondar eampliar contidos relacionados co currículo e mellorar as destrezas tecnolóxicas e comunicativas nos alumnos e nas alumnas, tencomo obxectivo desenvolver a aprendizaxe autónoma destes. Tanto o traballo en equipo como a creatividade na resolución deproblemas ou o deseño de experiencias e pequenas investigacións, tarefas todas elas propias da actividade científica, propician,nos contextos adecuados, o desenvolvemento da competencia de sentido da iniciativa e espíritoemprendedor(CSIEE), sen a que non se entendería o progreso da ciencia.En relación á competencia de aprender a aprender (CAA), cómpre indicar que se algo caracteriza a actividade científicaé a curiosidade, o interese por aprender propio da ciencia. En unión a procesos tales como a reflexión sobre si mesmo/a comoestudante, sobre a tarefa para desenvolver ou sobre as estratexias para aprender, que propician todas as disciplinas, Física eQuímica achega unha estratexia, o método científico, nomeadamente relevante no proceso de adquisición de coñecementos.

Voltar ao índice 3


Para finalizar a análise xeral da participación da materia que nos ocupa no desenvolvemento das competencias clave, haberáque referirse á competencia en comunicación lingüística (CCL). Das múltiples achegas a esta competencia clave (defensade traballos de investigación, selección e interpretación da información, comunicación dos traballos realizados, etc.) podemossalientar dúas: a relacionada coa linguaxe propia das ciencias (interpretación de gráficas, táboas, etiquetaxes, símbolos,formulación, etc.) e, moi importante, a relacionada co proceso de argumentación, entendido como o proceso de avaliacióndos enunciados de coñecemento, á luz das probas dispoñibles.

3. OBXECTIVOS

3.1. OBXECTIVOS XERAIS DA ETAPA. BACHARELATO

a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspiradapolos valores da Constitución española e do Estatuto de autonomía de Galicia, así como polos dereitos humanos, quefomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa e favoreza a sustentabilidade.

b) Consolidar unha madureza persoal e social que lle permita actuar de forma responsable e autónoma e desenvolver o seuespírito crítico. Ser quen de prever e resolver pacificamente os conflitos persoais, familiares e sociais.

c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar criticamente asdesigualdades e discriminacións existentes e, en particular, a violencia contra a muller, e impulsar a igualdade real e a nondiscriminación das persoas por calquera condición ou circunstancia persoal ou social, con atención especial ás persoas condiscapacidade.

d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe ecomo medio de desenvolvemento persoal.

e) Dominar, tanto na súa expresión oral como na escrita, a lingua galega e a lingua castelá.f) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras.g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e da comunicación.h) Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os principais

factores da súa evolución. Participar de xeito solidario no desenvolvemento e na mellora do seu contorno social.i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais, e dominar as habilidades básicas propias da modalidade

elixida.l) Comprender os elementos e os procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorar de

forma crítica a contribución da ciencia e da tecnoloxía ao cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e orespecto cara ao medio ambiente e a ordenación sustentable do territorio, con especial referencia ao territorio galego.

m) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nunmesmo e sentido crítico.

Voltar ao índice 4


n) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enriquecementocultural.

ñ) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social, e impulsar condutas e hábitossaudables.

o) Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade viaria.p) Valorar, respectar e afianzar o patrimonio material e inmaterial de Galicia, e contribuír á súa conservación e mellora no

contexto dun mundo globalizado.

3.2. OBXECTIVOS DA MATERIA. FÍSICA E QUÍMICA 1º BACH

• Utilizar, con autonomía crecente, estratexias de investigación propias das ciencias (formulación de problemas, emisión dehipóteses fundamentadas, procura de información, elaboración de estratexias de resolución e de deseños experimentais,realización de experimentos en condicións controladas e reproducibles, análise de resultados, elaboración e comunicaciónde conclusións) relacionando os coñecementos aprendidos con outros xa coñecidos e considerando a súa contribución áconstrución de corpos coherentes de coñecemento.

• Coñecer os conceptos, leis, teorías e modelos máis importantes e xerais da física e da química co fin de ter unha visiónglobal do desenvolvemento destas ramas da ciencia e do seu papel social.

• Obter unha formación científica básica que contribúa a xerar interese para desenvolver estudos posteriores máisespecíficos.

• Apreciar a dimensión cultural da física e da química para a formación integral das persoas, así como saber valorar as súasrepercusións na sociedade e no medio natural e contribuír a construír un futuro sustentable, participando na conservación,protección e mellora do medio natural e social.

• Comprender a importancia da física e da química para abordar numerosas situacións cotiás, así como para participar nanecesaria toma de decisións fundamentadas arredor de problemas locais e globais a que se enfronta a humanidade.

• Manexar a terminoloxía científica ao expresarse en ámbitos relacionados coa física e a química, así como na explicación defenómenos da vida cotiá que requiran dela.

• Empregar as tecnoloxías da información e da comunicación (TIC) na interpretación e simulación de conceptos, modelos, leis outeorías para obter e tratar datos, extraer e utilizar información de diferentes fontes, avaliar o seu contido, adoptar decisiónse comunicar as conclusións, fomentando no alumnado a formación dunha opinión propia e dunha actitude crítica fronte aoobxecto de estudo.

• Recoñecer o carácter empírico e creativo do traballo científico como actividade en permanente proceso de construción,analizando e comparando hipóteses e teorías contrapostas a fin de desenvolver un pensamento crítico, así como valorar asachegas dos grandes debates científicos ao desenvolvemento do pensamento humano.

• Planificar e realizar experimentos físicos e químicos tendo en conta a utilización correcta do instrumental básico do

Voltar ao índice 5


laboratorio, cunha atención particular ás normas de seguridade das instalacións e ao tratamento de residuos.• Recoñecer os principais retos da investigación deste campo da ciencia na actualidade e o carácter científico das

informacións aparecidas nos medios de comunicación.• Aplicar os coñecementos da física e da química para afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da educación viaria

e da saúde individual e social.• Valorar o carácter colectivo e cooperativo da ciencia, fomentando actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa persoal,

autoconfianza e sentido crítico a través do traballo en equipo.


1º TRIMESTRE

Bloque 1. A actividade científica✔ B1.1. Estratexias necesarias na actividade científica.

✔ B1.2. Tecnoloxías da información e da comunicación no traballo científico.

✔ B1.3. Proxecto de investigación.

Bloque 2. Aspectos cuantitativos da química✔ B2.1. Revisión da teoría atómica de Dalton.✔ B2.2. Leis dos gases. Ecuación de estado dos gases ideais.✔ B2.3. Determinación de fórmulas empíricas e moleculares.✔ B2.4. Disolucións: formas de expresar a concentración, preparación e propiedades coligativas.✔ B2.6. Métodos actuais para a análise de substancias: espectroscopia e espectrometría.

Bloque 3. Reaccións químicas ✔ B3.1. Estequiometría das reaccións. Reactivo limítante e rendemento dunha reacción.✔ B3.2. Química e industria.

2º TRIMESTRE

Voltar ao índice 6


Bloque 4. Transformacións enerxéticas e espontaneidade das reaccións químicas ✔ B4.1. Sistemas termodinámicos.✔ B4.2. Primeiro principio da termodinámica. Enerxía interna.✔ B4.3. Entalpía. Ecuacións termoquímicas.✔ B4.4. Lei de Hess.✔ B4.5. Segundo principio da termodinámica. Entropía.✔ B4.6. Factores que interveñen na espontaneidade dunha reacción química. Enerxía de Gibbs.✔ B4.7. Consecuencias sociais e ambientais das reaccións químicas de combustión.

Bloque 5. Química do carbono ✔ B5.1. Enlaces do átomo de carbono.✔ B5.2. Compostos de carbono: hidrocarburos.✔ B5.3. Formulación e nomenclatura IUPAC dos compostos do carbono.✔ B5.4. Compostos de carbono nitroxenados e osixenados.✔ B5.5. Isomería estrutural.✔ B5.6. Petróleo e novos materiais.✔ B5.7. Aplicacións e propiedades dos compostos do carbono.

Bloque 6. Cinemática ✔ B6.1. Sistemas de referencia inerciais. Principio de relatividade de Galileo.✔ B6.2. Movementos rectilíneo e circular.✔ B6.3. Movemento circular uniformemente acelerado.✔ B6.4. Composición dos movementos rectilíneo uniforme e rectilíneo uniformemente acelerado.✔ B6.5. Descrición do movemento harmónico simple (MHS).

3º TRIMESTRE

Bloque 7. Dinámica ✔ B7.1. A forza como interacción.✔ B7.2. Leis de Newton.✔ B7.3. Forzas de contacto. Dinámica de corpos ligados.✔ B7.4. Forzas elásticas. Dinámica do MHS.✔ B7.5. Sistema de dúas partículas.

Voltar ao índice 7


✔ B7.6. Conservación do momento lineal e impulso mecánico.✔ B7.7. Dinámica do movemento circular uniforme.✔ B7.8. Leis de Kepler.✔ B7.9. Forzas centrais. Momento dunha forza e momento angular. Conservación do momento angular.✔ B7.10. Lei de gravitación universal.✔ B7.11. Interacción electrostática: lei de Coulomb.

Bloque 8. Enerxía ✔ B8.1. Enerxía mecánica e traballo.✔ B8.2. Teorema das forzas vivas.✔ B8.3. Sistemas conservativos.✔ B8.4. Enerxía cinética e potencial do movemento harmónico simple.✔ B8.5. Diferenza de potencial eléctrico.


1) TEMPORALIZACIÓN

1º T 1º TRIMESTRE

2º T 2º TRIMESTRE

3º T 3º TRIMESTRE



✔ Serán fixadas cunha antelación aproximada mínima duns 15 días, dentro do posible.✔ A puntuación correspondente a cada pregunta irá exposta ao lado do seu enunciado.

Voltar ao índice 8


✔ Procurarase que os exames sexan corrixidos nun prazo máximo aproximado dunhas dúas semanas.✔ Unha vez corrixidos serán entregados aos alumnos/as para comentalos e revisalos se fora preciso, e posteriormente










Penalizarase:

✔ Os erros de cálculo e os fallos nas notacións, nunha cantidade proporcional ao valor da pregunta.✔ As solucións numéricas non acompañadas de unidades ou con unidades incorrectas (-0,25) e as mal redondeadas (-0,15).✔ A falta ou os erros na xustificación teórica necesaria para abordar un problema de cálculo numérico. A valoración farase

en función da importancia e da magnitude do contido teórico necesario.

• (LB) LABORATORIO: Realización das prácticas de laboratorio. Nelas valorarase:

Voltar ao índice 9


✔ O coñecemento e a destreza na realización dos procesos correspondentes á practica en cuestión.✔ O axeitado seguimento das normas de seguridade no laboratorio.✔ O interese e a actitude mostrada no proceso.

• (IP) INFORME DE PRÁCTICAS: Acompaña de forma obrigatoria a cada práctica de laboratorio. Poderá facerse de formaindividual ou en grupo. É obrigatorio presentalo en tempo e forma.

Valorarase que:

✔ O informe amose un coñecemento básico da actividade realizada. Este ordenado e ben estruturado.✔ Os datos estean recollidos adecuadamente, sen erros ao expresar cifras e medidas. ✔ Presente os datos en táboas sinxelas e, de ser o caso, represente as gráficas de xeito comprensible.✔ Realice os cálculos pertinentes sen erros, nin omisión dalgún paso.✔ Presente conclusións sinxelas ligadas ao experimento realizado. ✔ En conxunto, o informe sexa comprensible, cos apartados ben desenvolvidos.


Valorarase que:




correctamente.

• (IM_PA) INTERESE POLA MATERIA E PARTICIPACIÓN ACTIVA: Rexistro no caderno das tarefas realizadas eparticipación na clase facendo comentarios e razoamentos.

Aqueles estándares de aprendizaxe nos que se indican varios instrumentos e procedementos de avaliación, poderán serVoltar ao índice 10


avaliados por todos ou so por algún deles, dependendo do que se considere mais axeitado no momento do curso que llecorresponda.


Física e Química. 1º de bacharelato




Competenciasclave


▪ d

▪ e

▪ g

▪ i

▪ l

▪ m

▪ B1.1. Estratexiasnecesarias na actividadecientífica.

▪ B1.1. Recoñecer e utilizar asestratexias básicas daactividade científica: formularproblemas e emitir hipóteses,propor modelos, elaborarestratexias de resolución deproblemas e deseñosexperimentais, analizar osresultados e realizarexperiencias

▪ FQB1.1.1. Aplica habilidadesnecesarias para a investigacióncientífica: fai preguntas, identificaproblemas, recolle datos, realizaexperiencias, deseña e argumentaestratexias de resolución deproblemas, utiliza modelos e leis,revisa o proceso e obténconclusións.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ LB/IP/TI/PE ▪ Presenta as destrezasnecesarias para ainvestigación científica:identifica problemas, recolledatos, realiza experiencias,deseña estratexias deresolución de problemas,utiliza modelos e leis, revisao proceso e obténconclusións válidas.

▪ CAA

▪ CCL

▪ CMCCT

▪ CSIEE

▪ FQB1.1.2. Resolve exerciciosnuméricos e expresa o valor dasmagnitudes empregando anotación científica, estima os errosabsoluto e relativo asociados econtextualiza os resultados.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ PE ▪ Resolve exerciciosnuméricos e expresa o valordas magnitudes en notacióncientífica, calculacorrectamente os errosabsoluto e relativo.

▪ CAA

▪ CMCCT

▪ CSIEE

▪ FQB1.1.3. Efectúa a análisedimensional das ecuacións querelacionan as magnitudes nunproceso físico ou químico.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ PE ▪ Comprende a análisedimensional de ecuacións.

▪ CMCCT

▪ FQB1.1.4. Distingue magnitudesescalares e vectoriais, e operaadecuadamente con elas.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ PE ▪ Distingue e opera coasmagnitudes escalares evectoriais estudadas.

▪ CMCCT







Competenciasclave

▪ FQB1.1.5. Elabora e interpretarepresentacións gráficas deprocesos físicos e químicos apartir dos datos obtidos enexperiencias de laboratorio ouvirtuais, e relaciona os resultadosobtidos coas ecuacións querepresentan as leis e os principiossubxacentes.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ LB/IP/TI/PE ▪ Traballa con representaciónsgráficas a partir de datossubministrados e relacionaos resultados coascorrespondentes ecuaciónsque representan as leis.

▪ CAA

▪ CCL

▪ CD

▪ CMCCT

▪ FQB1.1.6. A partir dun textocientífico, extrae e interpreta ainformación, e argumenta con rigore precisión, utilizando aterminoloxía adecuada.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ TI ▪ Interpreta con claridade ainformación extraida duntexto científico e argumentacon rigor utilizando aterminoloxía adecuada.

▪ CAA

▪ CCL

▪ CMCCT

▪ d

▪ e

▪ g

▪ i

▪ l

▪ m

▪ B1.2. Tecnoloxías dainformación e dacomunicación no traballocientífico.


▪ B1.2. Utilizar e aplicar astecnoloxías da información eda comunicación no estudo dosfenómenos físicos e químicos.

▪ FQB1.2.1. Emprega aplicaciónsvirtuais interactivas para simularexperimentos físicos de difícilrealización no laboratorio.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ LB/IP ▪ Coñece a existencia deaplicación virtuais parasimular experimentos.

▪ CD

▪ CMCCT

▪ FQB1.2.2. Establece os elementosesenciais para o deseño, aelaboración e a defensa dunproxecto de investigación, sobreun tema de actualidade científica,vinculado coa física ou a química,utilizando preferentemente as TIC.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ TI ▪ Utiliza as TIC para realizar unpequeno proxecto deinvestigación científica.

▪ CAA

▪ CCL

▪ CD

▪ CMCCT

▪ CSIEE







Competenciasclave

▪ b

▪ d

▪ e

▪ g

▪ i

▪ l

▪ m


▪ B1.3. Realizar en equipotarefas propias da investigacióncientífica.

▪ FQB1.3.1. Realiza de xeitocooperativo ou colaborativoalgunhas tarefas propias dainvestigación científica: procura deinformación, prácticas delaboratorio ou pequenos proxectosde investigación.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ LB/IP/TI ▪ Realiza de xeito cooperativoprácticas de laboratorio.

▪ CAA

▪ CCL

▪ CD

▪ CMCCT

▪ CSC

▪ CSIEE

Bloque 2. Aspectos cuantitativos da química

▪ i ▪ B2.1. Revisión da teoríaatómica de Dalton.

▪ B2.1. Explicar a teoría atómicade Dalton e as leis básicasasociadas ao seuestablecemento.

▪ FQB2.1.1. Xustifica a teoríaatómica de Dalton e adescontinuidade da materia apartir das leis fundamentais daquímica, e exemplifícao conreaccións.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Xustifica a teoría atómica deDalton e a descontinuidadeda materia a partir das leisfundamentais da química.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B2.2. Leis dos gases.Ecuación de estado dosgases ideais.

▪ B2.2. Utilizar a ecuación deestado dos gases ideais paraestablecer relacións entre apresión, o volume e atemperatura.

▪ FQB2.2.1. Determina asmagnitudes que definen o estadodun gas aplicando a ecuación deestado dos gases ideais.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Aplica a ecuación de estadodos gases ideaisrelacionando as magnitudesque definen o seu estado.

▪ CMCCT

▪ FQB2.2.2. Explica razoadamente autilidade e as limitacións dahipótese do gas ideal.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Coñece as limitacións dahipótese do gas ideal.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B2.3. Determinación defórmulas empíricas emoleculares.

▪ B2.3. Aplicar a ecuación dosgases ideais para calcularmasas moleculares edeterminar fórmulasmoleculares.

▪ FQB2.3.1. Determina presiónstotais e parciais dos gases dunhamestura, relacionando a presióntotal dun sistema coa fracciónmolar e a ecuación de estado dosgases ideais.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Determina presións totais eparciais dos gases dunhamestura, relacionando apresión total dun sistema coafracción molar e a ecuaciónde estado dos gases ideais.

▪ CMCCT







Competenciasclave

▪ FQB2.3.2. Relaciona a fórmulaempírica e molecular duncomposto coa súa composicióncentesimal, aplicando a ecuaciónde estado dos gases ideais.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Relaciona matematicamentee de forma razoada a fórmulaempírica e molecular duncomposto coa súacomposición centesimal.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B2.4. Disolucións:formas de expresar aconcentración,preparación epropiedades coligativas.

▪ B2.4. Realizar os cálculosnecesarios para a preparaciónde disolucións dunhaconcentración dada, expresalaen calquera das formasestablecidas, e levar a cabo asúa preparación.

▪ FQB2.4.1.Expresa a concentracióndunha disolución en g/L, mol/L,porcentaxe en peso e en volume;leva a cabo e describe oprocedemento de preparación nolaboratorio de disolucións dunhaconcentración determinada erealiza os cálculos necesarios,tanto para o caso de solutos enestado sólido como a partir doutrade concentración coñecida.

▪ 1ºT ▪ PE/LB/IP ▪ Expresa a concentracióndunha disolución en g/L,mol/L, porcentaxe en peso een volume; leva a cabo edescribe o procedemento depreparación no laboratorio dedisolucións dunhaconcentración determinada erealiza os cálculosnecesarios, tanto para o casode solutos en estado sólidocomo a partir doutra deconcentración coñecida.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B2.4. Disolucións:formas de expresar aconcentración,preparación epropiedades coligativas.

▪ B2.5. Explicar a variación daspropiedades coligativas entreunha disolución e o disolventepuro, e comprobaloexperimentalmente.

▪ FQB2.5.1. Experimenta einterpreta a variación dastemperaturas de fusión e ebulicióndun líquido ao que se lle engadeun soluto, relacionándoo con algúnproceso de interese no contorno.

▪ 1ºT ▪ PE/TI ▪ Interpreta e calcula avariación nas temperaturasde fusión e ebulición dunlíquido ao que se lle engadeun soluto.

▪ CMCCT

▪ FQB2.5.2. Utiliza o concepto depresión osmótica para describir opaso de ións a través dunhamembrana semipermeable.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Coñece e utiliza o conceptode presión osmótica.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B2.6. Métodos actuaispara a análise desubstancias:espectroscopía eespectrometría.

▪ B2.6. Utilizar os datos obtidosmediante técnicasespectrométricas para calcularmasas atómicas.

▪ FQB2.6.1. Calcula a masa atómicadun elemento a partir dos datosespectrométricos obtidos para osdiferentes isótopos deste.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Calcula e expresa conprecisión a masa atómicadun elemento a partir dasmasas e porcentaxes dosseus isótopos.

▪ CMCCT







Competenciasclave

▪ i ▪ B2.6. Métodos actuaispara a análise desubstancias:espectroscopía eespectrometría.

▪ B2.7. Recoñecer a importanciadas técnicas espectroscópicasque permiten a análise desubstancias e as súasaplicacións para a deteccióndestas en cantidades moipequenas de mostras.

▪ FQB2.7.1. Describe as aplicaciónsda espectroscopía na identificaciónde elementos e compostos.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Coñece algunha aplicaciónda espectroscopía.

▪ CMCCT


▪ i ▪ B3.1. Estequiometría dasreaccións. Reactivolimitante e rendementodunha reacción.

▪ B3.1. Formular e nomearcorrectamente as substanciasque interveñen nunha reacciónquímica dada, e levar a cabono laboratorio reacciónsquímicas sinxelas.

▪ FQB3.1.1. Escribe e axusta erealiza ecuacións químicassinxelas de distinto tipo(neutralización, oxidación, síntese)e de interese bioquímico ouindustrial.

▪ 1ºT ▪ PE/TI ▪ Escribe e axustacorrectamente ecuaciónsquímicas de distinto tipo.

▪ CMCCT

▪ CSIEE

▪ i ▪ B3.1. Estequiometría dasreaccións. Reactivolimitante e rendementodunha reacción.

▪ B3.2. Interpretar as reacciónsquímicas e resolver problemasnos que interveñan reactivoslimitantes e reactivos impuros,e cuxo rendemento non sexacompleto.

▪ FQB3.2.1. Interpreta unhaecuación química en termos decantidade de materia, masa,número de partículas ou volume,para realizar cálculosestequiométricos nela.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Comprende e interpreta unhaecuación química en termosde cantidade de materia,masa, número de partículasou volume.

▪ CMCCT

▪ FQB3.2.2. Realiza os cálculosestequiométricos aplicando a lei deconservación da masa a distintasreaccións.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Realiza cálculosestequiómetricos aplicandoa lei de conservación damasa.

▪ CMCCT

▪ FQB3.2.3. Efectúa cálculosestequiométricos nos queinterveñan compostos en estadosólido, líquido ou gasoso, ou endisolución en presenza dunreactivo limitante ou un reactivoimpuro.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Efectúa correctamentecálculos estequiométricoscon compostos en estadosólido, líquido, gasoso ou endisolución en presenza dereactivo limitante ou impuro.

▪ CMCCT







Competenciasclave

▪ FQB3.2.4. Aplica o rendementodunha reacción na realización decálculos estequiométricos.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Coñece con exactitude candodebe ter en conta orendemento dunha reacciónna realización de cálculosestequiométricos e sabeaplicalo.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B3.3. Química eindustria.

▪ B3.3. Identificar as reacciónsquímicas implicadas naobtención de compostosinorgánicos relacionados conprocesos industriais.

▪ FQB3.3.1. Describe o proceso deobtención de produtos inorgánicosde alto valor engadido, analizandoo seu interese industrial.

▪ 1ºT ▪ TI ▪ Describe con claridade, apartir dun texto informativo, oproceso de obtención dalgúnproduto inorgánico deinterese industrial.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B3.3. Química eindustria.

▪ B3.4. Identificar os procesosbásicos da siderurxia e asaplicacións dos produtosresultantes.

▪ FQB3.4.1. Explica os procesosque teñen lugar nun alto forno, eescribe e xustifica as reacciónsquímicas que se producen nel.

▪ 1ºT ▪ TI ▪ Interpreta textos nos que sefale dos procesos ereaccións que teñen lugarnun alto forno.

▪ CMCCT

▪ FQB3.4.2. Argumenta anecesidade de transformar o ferrode fundición en aceiro,distinguindo entre ambos osprodutos segundo a porcentaxe decarbono que conteñan.

▪ 1ºT ▪ PE/TI ▪ Distingue entre ferro defundición e aceiro.

▪ CMCCT

▪ FQB3.4.3. Relaciona acomposición dos tipos de aceirocoas súas aplicacións.

▪ 1ºT ▪ TI ▪ Coñece distintas aplicaciónsdo aceiro.

▪ CMCCT

▪ a

▪ e

▪ i

▪ p

▪ B3.3. Química eindustria.

▪ B3.5. Valorar a importancia dainvestigación científica nodesenvolvemento de novosmateriais con aplicacións quemelloren a calidade de vida.

▪ FQB3.5.1. Analiza a importancia ea necesidade da investigacióncientífica aplicada aodesenvolvemento de novosmateriais, e a súa repercusión nacalidade de vida, a partir de fontesde información científica.

▪ 1ºT ▪ TI ▪ Analiza a importancia e anecesidade da investigacióncientífica aplicada aodesenvolvemento de novosmateriais de uso enbiomedicina, aeronáutica,etc.

▪ CCEC

▪ CMCCT

▪ CSC







Competenciasclave

Bloque 4. Transformacións enerxéticas e espontaneidade das reaccións químicas

▪ i ▪ B4.1. Sistemastermodinámicos.

▪ B4.1. Interpretar o primeiroprincipio da termodinámicacomo o principio deconservación da enerxía ensistemas nos que se producenintercambios de calor etraballo.

▪ FQB4.1.1. Relaciona a variaciónda enerxía interna nun procesotermodinámico coa calor absorbidaou desprendida e o traballorealizado no proceso.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Relaciona correctamente avariación da enerxía internanun proceso termodinámicocoa calor absorbida oudesprendida e o traballorealizado no proceso.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B4.2. Primeiro principioda termodinámica.Enerxía interna.

▪ B4.2. Recoñecer a unidade dacalor no Sistema Internacionale o seu equivalente mecánico.

▪ FQB4.2.1. Explica razoadamente oprocedemento para determinar oequivalente mecánico da calortomando como referenteaplicacións virtuais interactivasasociadas ao experimento deJoule.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Coñece o equivalentemecánico da calor.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B4.3. Entalpía.Ecuaciónstermoquímicas.

▪ B4.3. Interpretar ecuaciónstermoquímicas e distinguirentre reaccións endotérmicas eexotérmicas.

▪ FQB4.3.1. Expresa as reacciónsmediante ecuaciónstermoquímicas debuxando einterpretando os diagramasentálpicos asociados.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Expresa as reacciónsmediante ecuaciónstermoquímicas interpretandodiagramas entálpicos.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B4.4. Lei de Hess. ▪ B4.4. Describir as posiblesformas de calcular a entalpíadunha reacción química.

▪ FQB4.4.1. Calcula a variación deentalpía dunha reacción aplicandoa lei de Hess, coñecendo asentalpías de formación ou asenerxías de ligazón asociadas aunha transformación químicadada, e interpreta o seu signo.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Calcula a variación deentalpía dunha reacciónaplicando a lei de Hess ecoñecendo as entalpías deformación e interpretarazoadamente o resultadoobtido.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B4.5. Segundo principioda termodinámica.Entropía.

▪ B4.5. Dar resposta a cuestiónsconceptuais sinxelas sobre osegundo principio datermodinámica en relación aosprocesos espontáneos.

▪ FQB4.5.1. Predí a variación deentropía nunha reacción químicadependendo da molecularidade edo estado dos compostos queinterveñen.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Razoa como será a variaciónde entropía nunha reacciónquímica sinxela dependendodo estado dos compostosque interveñen.

▪ CMCCT







Competenciasclave

▪ i ▪ B4.6. Factores queinterveñen naespontaneidade dunhareacción química.Enerxía de Gibbs.

▪ B4.6. Predicir, de formacualitativa e cuantitativa, aespontaneidade dun procesoquímico en determinadascondicións a partir da enerxíade Gibbs.

▪ FQB4.6.1. Identifica a enerxía deGibbs coa magnitude que informasobre a espontaneidade dunhareacción química.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Identifica a enerxía de Gibbscoa magnitude que informasobre a espontaneidadedunha reacción química.

▪ CMCCT

▪ FQB4.6.2. Xustifica aespontaneidade dunha reacciónquímica en función dos factoresentálpicos, antrópicos e datemperatura.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Xustifica de forma razoada aespontaneidade dunhareacción química en funcióndos factores entálpicos,entrópicos e da temperatura,expresándose de forma clara.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B4.6. Factores queinterveñen naespontaneidade dunhareacción química.Enerxía de Gibbs.

▪ B4.7. Distinguir os procesosreversibles e irreversibles, e asúa relación coa entropía e osegundo principio datermodinámica.

▪ FQB4.7.1. Expón situacións reaisou figuradas en que se poña demanifesto o segundo principio datermodinámica, asociando oconcepto de entropía coairreversibilidade dun proceso.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Coñece o segundo principioda termodinámica e oconcepto de entropía.

▪ CMCCT

▪ FQB4.7.2. Relaciona o conceptode entropía coa espontaneidadedos procesos irreversibles.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Relaciona a entropía coaespontaneidade.

▪ CMCCT

▪ a

▪ e

▪ g

▪ h

▪ i

▪ l

▪ B4.7. Consecuenciassociais e ambientais dasreaccións químicas decombustión.

▪ B4.8. Analizar a influencia dasreaccións de combustión anivel social, industrial eambiental, e as súasaplicacións.

▪ FQB4.8.1. Analiza asconsecuencias do uso decombustibles fósiles, relacionandoas emisións de CO2 co seu efectona calidade de vida, o efectoinvernadoiro, o quecemento global,a redución dos recursos naturais eoutros, a partir de distintas fontesde información, e propón actitudessustentables para reducir estesefectos.

▪ 2ºT ▪ TI ▪ Analiza as consecuencias douso de combustibles fósiles,relacionando as emisións deCO2 co efecto invernadoiro eo quecemento global epropón actitudessustentables para reducirestes efectos.

▪ CCL

▪ CMCCT

▪ CSC

▪ CSIEE







Competenciasclave

Bloque 5. Química do carbono

▪ i ▪ B5.1. Enlaces do átomode carbono.

▪ B5.2. Compostos decarbono: hidrocarburos.

▪ B5.3. Formulación enomenclatura IUPAC doscompostos do carbono.

▪ B5.1. Recoñecer hidrocarburossaturados e insaturados earomáticos, relacionándooscon compostos de interesebiolóxico e industrial.

▪ FQB5.1.1. Formula e nomeasegundo as normas da IUPAChidrocarburos de cadea aberta epechada, e derivados aromáticos.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Formula e nomeacorrectamente, segundo asnormas da IUPAChidrocarburos de cadeaaberta e pechada, ederivados aromáticos.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B5.3. Formulación enomenclatura IUPAC doscompostos do carbono.

▪ B5.4. Compostos decarbono nitroxenados eosixenados.

▪ B5.2. Identificar compostosorgánicos que conteñanfuncións osixenadas enitroxenadas.

▪ FQB5.2.1. Formula e nomeasegundo as normas da IUPACcompostos orgánicos sinxeloscunha función osixenada ounitroxenada.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Formula e nomeacorrectamente, segundo asnormas da IUPAC compostosorgánicos sinxelos cunhafunción osixenada ounitroxenada.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B5.5. Isomería estrutural. ▪ B5.3. Representar os tipos deisomería.

▪ FQB5.3.1. Representa osisómeros dun composto orgánico.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Coñece o concepto deisomería e representa osdiferentes isómeros duncomposto orgánico.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B5.6. Petróleo e novosmateriais.

▪ B5.4. Explicar os fundamentosquímicos relacionados coaindustria do petróleo e do gasnatural.

▪ FQB5.4.1. Describe o proceso deobtención do gas natural e dosderivados do petróleo a nivelindustrial, e a súa repercusiónambiental.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Obtén información sobre otratamento industrial dopetróleo.

▪ CMCCT

▪ CSC

▪ FQB5.4.2. Explica a utilidade dasfraccións do petróleo.

▪ 2ºT ▪ TI ▪ Coñece algunha utilidade defraccións do petróleo.

▪ CMCCT







Competenciasclave

▪ i

▪ e

▪ B5.7. Aplicacións epropiedades doscompostos do carbono.

▪ B5.5. Diferenciar as estruturasque presenta o carbono nografito, no diamante, nografeno, no fullereno e nosnanotubos, e relacionalo coassúas aplicacións.

▪ FQB5.5.1. Identifica as formasalotrópicas do carbonorelacionándoas coas propiedadesfisicoquímicas e as súas posiblesaplicacións.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Identifica con claridade asformas alotrópicas docarbono.

▪ CMCCT

▪ a

▪ d

▪ e

▪ h

▪ i

▪ l

▪ B5.7. Aplicacións epropiedades doscompostos do carbono.

▪ B5.6. Valorar o papel daquímica do carbono nas nosasvidas e recoñecer anecesidade de adoptaractitudes e medidasambientalmente sustentables.

▪ FQB5.6.1. A partir dunha fonte deinformación, elabora un informe noque se analice e xustifique aimportancia da química do carbonoe a súa incidencia na calidade devida

▪ 2ºT ▪ TI ▪ Extrae información de textossobre a importancia daquímica do carbono.

▪ CCL

▪ CMCCT

▪ CSC

▪ FQB5.6.2. Relaciona as reacciónsde condensación e combustióncon procesos que ocorren a nivelbiolóxico.

▪ 2ºT ▪ TI ▪ Relaciona as reacciónsquímicas con procesosbiolóxicos.

▪ CMCCT

Bloque 6. Cinemática

▪ i

▪ h

▪ B6.1. Sistemas dereferencia inerciais.Principio de relatividadede Galileo.

▪ B6.1. Distinguir entre sistemasde referencia inerciais e noninerciais.

▪ FQB6.1.1. Analiza o movementodun corpo en situacións cotiásrazoando se o sistema dereferencia elixido é inercial ou noninercial.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Distingue sistemas dereferencia inerciais e noninerciais.

▪ CMCCT

▪ FQB6.1.2. Xustifica a viabilidadedun experimento que distinga seun sistema de referencia se achaen repouso ou se move convelocidade constante.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Xustifica a posibilidade dedistinguir se un sistema dereferencia está en repousoou se move con v constante.

▪ CMCCT







Competenciasclave

▪ i ▪ B6.1. Sistemas dereferencia inerciais.Principio de relatividadede Galileo.

▪ B6.2. Representargraficamente as magnitudesvectoriais que describen omovementos nun sistema dereferencia adecuado.

▪ FQB6.2.1. Describe o movementodun corpo a partir dos seusvectores de posición, velocidade eaceleración nun sistema dereferencia dado.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Describe o movemento duncorpo a partir dos seusvectores de posición,velocidade e aceleración nunsistema de referencia dado.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B6.2. Movementosrectilíneo e circular.

▪ B6.3. Recoñecer as ecuaciónsdos movementos rectilíneo ecircular, e aplicalas a situaciónsconcretas.

▪ FQB6.3.1. Obtén as ecuacións quedescriben a velocidade e aaceleración dun corpo a partir daexpresión do vector de posición enfunción do tempo.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Coñece e utiliza as ecuaciónsque describen a velocidade ea aceleración dun corpo.

▪ CMCCT

▪ FQB6.3.2. Resolve exerciciosprácticos de cinemática en dúasdimensións (movemento dun corponun plano) aplicando as ecuaciónsdos movementos rectilíneouniforme (MRU) e movementorectilíneo uniformementeacelerado (MRUA).

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Resolve exercicios prácticosde cinemática en dúasdimensións (movemento duncorpo nun plano) aplicandoas ecuacións dosmovementos rectilíneouniforme (MRU) e movementorectilíneo uniformementeacelerado (MRUA).

▪ CMCCT

▪ FQB6.3.3. Realiza e describeexperiencias que permitan analizaros movementos rectilíneo oucircular, e determina asmagnitudes involucradas.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Describe experiencias quepermitan analizar osmovementos rectilíneo oucircular.

▪ CMCCT


▪ B6.4. Interpretarrepresentacións gráficas dosmovementos rectilíneo ecircular.

▪ FQB6.4.1. Interpreta as gráficasque relacionan as variablesimplicadas nos movementos MRU,MRUA e circular uniforme (MCU)aplicando as ecuacións adecuadaspara obter os valores do espazopercorrido, a velocidade e aaceleración.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Interpreta as gráficas querelacionan as variablesimplicadas nos movementosMRU, MRUA e circularuniforme (MCU) aplicando asecuacións adecuadas paraobter os valores do espazopercorrido, a velocidade e aaceleración.

▪ CMCCT







Competenciasclave


▪ B6.5. Determinar velocidades eaceleracións instantáneas apartir da expresión do vector deposición en función do tempo.

▪ FQB6.5.1. Formulado un suposto,identifica o tipo ou os tipos demovementos implicados, e aplicaas ecuacións da cinemática pararealizar predicións acerca daposición e a velocidade do móbil.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Aplica as ecuacións dacinemática para realizarpredicións acerca daposición e a velocidade dunmóbil.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B6.3. Movementocircular uniformementeacelerado.

▪ B6.6. Describir o movementocircular uniformementeacelerado e expresar aaceleración en función dassúas compoñentes intrínsecas.

▪ FQB6.6.1. Identifica ascompoñentes intrínsecas daaceleración en casos prácticos eaplica as ecuacións que permitendeterminar o seu valor.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Identifica as compoñentesintrínsecas da aceleración edetermina o seu valor.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B6.3. Movementocircular uniformementeacelerado.

▪ B6.7. Relacionar nunmovemento circular asmagnitudes angulares coaslineais.

▪ FQB6.7.1. Relaciona asmagnitudes lineais e angularespara un móbil que describe unhatraxectoria circular, establecendoas ecuacións correspondentes.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Relaciona magnitudes lineaise angulares mediante ascorrespondentes ecuacións

▪ CMCCT

▪ g

▪ i

▪ B6.4. Composición dosmovementos rectilíneouniforme e rectilíneouniformementeacelerado.

▪ B6.8. Identificar o movementonon circular dun móbil nunplano como a composición dedous movementosunidimensionais rectilíneouniforme (MRU) e/ou rectilíneouniformemente acelerado(MRUA).

▪ FQB6.8.1. Recoñece movementoscompostos, establece asecuacións que os describen, ecalcula o valor de magnitudes talescomo alcance e altura máxima, asícomo valores instantáneos deposición, velocidade e aceleración.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Recoñece o tiro parabólico,as súas ecuacións e calculamagnitudes como o alcancee altura máxima, así comovalores instantáneos deposición, velocidade eaceleración.

▪ CMCCT

▪ FQB6.8.2. Resolve problemasrelativos á composición demovementos descompoñéndoosen dous movementos rectilíneos.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Resolve problemas relativosá composición demovementosdescompoñéndoos en dousmovementos rectilíneos.

▪ CMCCT







Competenciasclave

▪ FQB6.8.3. Emprega simulaciónsvirtuais interactivas para resolversupostos prácticos reais,determinando condicións iniciais,traxectorias e puntos de encontrodos corpos implicados.

▪ 2ºT ▪ LB/IP ▪ Resolve supostos prácticos,determinando traxectorias epuntos de encontro doscorpos implicados.

▪ CD

▪ CMCCT

▪ i ▪ B6.5. Descrición domovemento harmónicosimple (MHS).

▪ B6.9. Interpretar o significadofísico dos parámetros quedescriben o movementoharmónico simple (MHS) easocialo ao movemento duncorpo que oscile.

▪ FQB6.9.1. Deseña, realiza edescribe experiencias que poñande manifesto o movementoharmónico simple (MHS) edetermina as magnitudesinvolucradas.

▪ 2ºT ▪ LB/IP ▪ Identifica o movementoharmónico simple (MHS) edetermina as magnitudesinvolucradas.

▪ CCL

▪ CMCCT

▪ CSIEE

▪ FQB6.9.2. Interpreta o significadofísico dos parámetros queaparecen na ecuación domovemento harmónico simple.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Interpreta o significado físicodos parámetros queaparecen na ecuación domovemento harmónicosimple.

▪ CMCCT

▪ FQB6.9.3. Predí a posición dunoscilador harmónico simplecoñecendo a amplitude, afrecuencia, o período e a faseinicial.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Calcula a posición dunoscilador harmónico simplecoñecendo a amplitude, afrecuencia, o período e a faseinicial.

▪ CMCCT

▪ FQB6.9.4. Obtén a posición,velocidade e aceleración nunmovemento harmónico simpleaplicando as ecuacións que odescriben.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Obtén a posición, velocidadee aceleración nun MHSaplicando as ecuacións que odescriben.

▪ CMCCT

▪ FQB6.9.5. Analiza ocomportamento da velocidade e daaceleración dun movementoharmónico simple en función daelongación.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Analiza os valores máximos emínimos da velocidade e daaceleración dun MHS enfunción da elongación.

▪ CMCCT







Competenciasclave

▪ FQB6.9.6. Representagraficamente a posición, avelocidade e a aceleración domovemento harmónico simple(MHS) en función do tempo,comprobando a súa periodicidade.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Interpreta as gráficas doMHS.

▪ CMCCT

Bloque 7. Dinámica

▪ i ▪ B7.1. A forza comointeracción.

▪ B7.2. Leis de Newton.

▪ B7.1. Identificar todas as forzasque actúan sobre un corpo.

▪ FQB7.1.1. Representa todas asforzas que actúan sobre un corpo,obtendo a resultante e extraendoconsecuencias sobre o seu estadode movemento.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Representa con claridade ecalcula a resultante dasforzas que actúan sobre uncorpo.

▪ CMCCT

▪ FQB7.1.2. Debuxa o diagrama deforzas dun corpo situado nointerior dun ascensor en diferentessituacións de movemento,calculando a súa aceleración apartir das leis da dinámica.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Estuda e representa as forzasque actúan sobre un corpono interior dun ascensor.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B7.2. Leis de Newton.

▪ B7.3. Forzas decontacto. Dinámica decorpos ligados.

▪ B7.2. Resolver situaciónsdesde un punto de vistadinámico que involucran planosinclinados e/ou poleas.

▪ FQB7.2.1. Calcula o módulo domomento dunha forza en casosprácticos sinxelos.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Calcula o momento dunhaforza en casos sinxelos.

▪ CMCCT

▪ FQB7.2.2. Resolve supostos nosque aparezan forzas de rozamentoen planos horizontais ouinclinados, aplicando as leis deNewton.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Resolve supostos nos queaparezan forzas derozamento en planoshorizontais ou inclinados,aplicando as leis de Newton.

▪ CMCCT

▪ FQB7.2.3. Relaciona o movementode varios corpos unidos mediantecordas tensas e poleas coasforzas que actúan sobre cadacorpo.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Relaciona o movemento dedous corpos unidos mediantecordas tensas e poleas coasforzas que actúan sobre cadacorpo.

▪ CMCCT







Competenciasclave

▪ i ▪ B7.4. Forzas elásticas.Dinámica do MHS.

▪ B7.3. Recoñecer as forzaselásticas en situacións cotiás edescribir os seus efectos.

▪ FQB7.3.1. Determinaexperimentalmente a constanteelástica dun resorte aplicando a leide Hooke e calcula a frecuenciacoa que oscila unha masacoñecida unida a un extremo docitado resorte.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Determina a constanteelástica dun resorteaplicando a lei de Hooke.

▪ CMCCT

▪ FQB7.3.2. Demostra que aaceleración dun movementoharmónico simple (MHS) éproporcional ao desprazamentoempregando a ecuaciónfundamental da dinámica.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Demostra que a aceleracióndun MHS é proporcional aodesprazamento.

▪ CMCCT

▪ FQB7.3.3. Estima o valor dagravidade facendo un estudo domovemento do péndulo simple.

▪ 3ºT ▪ LB/IP/PE ▪ Relaciona o valor dagravidade co movemento dunpéndulo simple.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B7.5. Sistema de dúaspartículas.

▪ B7.6. Conservación domomento lineal eimpulso mecánico.

▪ B7.4. Aplicar o principio deconservación do momentolineal a sistemas de douscorpos e predicir o movementodestes a partir das condiciónsiniciais.

▪ FQB7.4.1. Establece a relaciónentre impulso mecánico emomento lineal aplicando asegunda lei de Newton.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ . Establece a relación entreimpulso mecánico emomento lineal.

▪ CMCCT

▪ FQB7.4.2. Explica o movementode dous corpos en casos prácticoscomo colisións e sistemas depropulsión mediante o principio deconservación do momento lineal.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Utiliza o principio deconservación do momentolineal para explicar casoscomo colisións e sistemas depropulsión.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B7.7. Dinámica domovemento circularuniforme.

▪ B7.5. Xustificar a necesidadede que existan forzas para quese produza un movementocircular.

▪ FQB7.5.1. Aplica o concepto deforza centrípeta para resolver einterpretar casos de móbiles encurvas e en traxectorias circulares.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Aplica o concepto de forzacentrípeta para resolvercasos de móbiles entraxectorias circulares.

▪ CMCCT







Competenciasclave

▪ i ▪ B7.8. Leis de Kepler. ▪ B7.6. Contextualizar as leis deKepler no estudo domovemento planetario.

▪ FQB7.6.1. Comproba as leis deKepler a partir de táboas de datosastronómicos correspondentes aomovemento dalgúns planetas.

▪ 3ºT ▪ PE/TI ▪ Coñece as leis de Kepler. ▪ CMCCT

▪ FQB7.6.2. Describe o movementoorbital dos planetas do SistemaSolar aplicando as leis de Kepler eextrae conclusións acerca doperíodo orbital destes.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Describe o movementoorbital dos planetas doSistema Solar aplicando asleis de Kepler.

▪ CCEC

▪ CMCCT

▪ i ▪ B7.9. Forzas centrais.Momento dunha forza emomento angular.Conservación domomento angular.

▪ B7.7. Asociar o movementoorbital coa actuación de forzascentrais e a conservación domomento angular.

▪ FQB7.7.1. Aplica a lei deconservación do momento angularao movemento elíptico dosplanetas, relacionando valores doraio orbital e da velocidade endiferentes puntos da órbita.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Aplica a lei de conservacióndo momento angular aomovemento dos planetas,calculando valores do raioorbital e da velocidade.

▪ CMCCT

▪ FQB7.7.2. Utiliza a lei fundamentalda dinámica para explicar omovemento orbital de corpos comosatélites, planetas e galaxias,relacionando o raio e a velocidadeorbital coa masa do corpo central.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Utiliza a lei fundamental dadinámica para explicar omovemento orbital de corposcomo satélites, planetas egalaxias.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B7.10. Lei de gravitaciónuniversal.

▪ B7.8. Determinar e aplicar a leide gravitación universal áestimación do peso dos corpose á interacción entre corposcelestes, tendo en conta o seucarácter vectorial.

▪ FQB7.8.1. Expresa a forza daatracción gravitatoria entre douscorpos calquera, coñecidas asvariables das que depende,establecendo como inciden oscambios nestas sobre aquela.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Expresa a forza da atraccióngravitatoria entre douscorpos calquera a partir dasvariables de que depende.

▪ CMCCT

▪ FQB7.8.2. Compara o valor daatracción gravitatoria da Terrasobre un corpo na súa superficiecoa acción de corpos afastadossobre o mesmo corpo.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Compara o valor da atraccióngravitatoria da Terra sobre uncorpo na súa superficie coaacción sobre corposafastados desta.

▪ CMCCT







Competenciasclave

▪ i ▪ B7.11. Interacciónelectrostática: lei deCoulomb.

▪ B7.9. Enunciar a lei deCoulomb e caracterizar ainteracción entre dúas cargaseléctricas puntuais.

▪ FQB7.9.1. Compara a lei deNewton da gravitación universal ea de Coulomb, e establecediferenzas e semellanzas entreelas.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Compara a lei de Newton dagravitación universal e a deCoulomb, e establecediferenzas e semellanzasentre elas.

▪ CCEC

▪ CMCCT

▪ FQB7.9.2. Acha a forza neta queun conxunto de cargas exercesobre unha carga problemautilizando a lei de Coulomb.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Acha a forza neta que unhadistribución sinxela decargas exerce sobre unhacarga problema utilizando alei de Coulomb.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B7.10. Lei de gravitaciónuniversal.

▪ B7.11. Interacciónelectrostática: lei deCoulomb.

▪ B7.10. Valorar as diferenzas eas semellanzas entre ainteracción eléctrica e agravitatoria.

▪ FQB7.10.1. Determina as forzaselectrostática e gravitatoria entredúas partículas de carga e masacoñecidas e compara os valoresobtidos, extrapolando conclusiónsao caso dos electróns e o núcleodun átomo.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Compara os valores obtidospara as forzas electrostáticae gravitatoria entre dúaspartículas cargadas.

▪ CMCCT

Bloque 8. Enerxía

▪ i ▪ B8.1. Enerxía mecánicae traballo.

▪ B8.2. Teorema dasforzas vivas.

▪ B8.1. Establecer a lei deconservación da enerxíamecánica e aplicala áresolución de casos prácticos.

▪ FQB8.1.1. Aplica o principio deconservación da enerxía pararesolver problemas mecánicos,determinando valores develocidade e posición, así como deenerxía cinética e potencial.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Aplica o principio deconservación da enerxía pararesolver problemas,determinando valores develocidade e posición, asícomo de enerxía cinética epotencial.

▪ CMCCT

▪ FQB8.1.2. Relaciona o traballo querealiza unha forza sobre un corpocoa variación da súa enerxíacinética, e determina algunha dasmagnitudes implicadas.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Comprende e resolveproblemas numéricos sobrea relación entre o traballoque realiza unha forza sobreun corpo coa variación dasúa enerxía cinética.

▪ CMCCT







Competenciasclave

▪ i ▪ B8.3. Sistemasconservativos.

▪ B8.2. Recoñecer sistemasconservativos como aquelespara os que é posible asociarunha enerxía potencial erepresentar a relación entretraballo e enerxía.

▪ FQB8.2.1. Clasifica enconservativas e non conservativas,as forzas que interveñen nunsuposto teórico xustificando astransformacións enerxéticas quese producen e a súa relación cotraballo.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Xustifica as transformaciónsenerxéticas nun supostoteórico con ou sen rozamentoe a súa relación co traballo.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B8.4. Enerxía cinética epotencial do movementoharmónico simple.

▪ B8.3. Describir astransformacións enerxéticasque teñen lugar nun osciladorharmónico.

▪ FQB8.3.1. Estima a enerxíaalmacenada nun resorte enfunción da elongación, coñecida asúa constante elástica.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Calcula a enerxía dun resorteen función da elongación.

▪ CMCCT

▪ FQB8.3.2. Calcula as enerxíascinética, potencial e mecánica dunoscilador harmónico aplicando oprincipio de conservación daenerxía e realiza a representacióngráfica correspondente.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Calcula as enerxías cinética,potencial e mecánica dunoscilador harmónicoaplicando o principio deconservación da enerxía .

▪ CMCCT

▪ i ▪ B8.5. Diferenza depotencial eléctrico.

▪ B8.4. Vincular a diferenza depotencial eléctrico co traballonecesario para transportarunha carga entre dous puntosdun campo eléctrico e coñecera súa unidade no SistemaInternacional.

▪ FQB8.4.1. Asocia o traballonecesario para trasladar unhacarga entre dous puntos duncampo eléctrico coa diferenza depotencial existente entre elespermitindo a determinación daenerxía implicada no proceso.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Asocia o traballo necesariopara trasladar unha cargaentre dous puntos duncampo eléctrico coadiferenza de potencialexistente entre elespermitindo a determinaciónda enerxía implicada noproceso.

▪ CMCCT


1) Por cada avaliación poderá haber ata dúas probas específicas.Voltar ao índice 28


2) A nota das probas específicas obterase facendo, no seu caso, a media da nota dos exames realizados. A ponderación dosexames virá determinada polo número de sesións adicadas a impartir os contidos correspondentes a cada proba, e será fixadapolo profesor.

3) É obrigatoria a realización das prácticas e a elaboración dos informes correspondentes.4) A nota da avaliación obterase ponderando un 5 % o interese pola materia e participación activa, un 10% laboratorio e informe

de prácticas, un 10 % o traballo de investigación e o 75 % restante, a nota das probas específicas obtida no apartado 2. Aavaliación considérase superada se a nota ten un valor de 5 ou superior.

5) Os alumnos que suspendan algunha avaliación realizarán a correspondente recuperación e considerase superada se a nota tenun valor igual ou superior a 5.

6) A nota final do curso será a media aritmética das 3 notas obtidas en cada avaliación, despois de realizar a correspondenterecuperación. Se a valoración do interese pola materia e a participación activa é positiva e o profesor o considera axeitado,poderá realizarse algunha proba de recuperación adicional.

7) En setembro farase unha proba escrita que versará sobre os mínimos correspondentes aos estándares de aprendizaxeimpartidos durante o curso. A proba considerase superada se a nota é igual ou superior a 5.


Calquera situación de aprendizaxe parte duns contidos, xa sexan conceptuais, procedimentais ou actitudinais, e da experienciado alumno e da alumna, é dicir, do que constitúe o seu esquema previo de coñecementos. Os novos contidos que conformana aprendizaxe han de formularse de maneira que o estudante poida relacionalos con algún elemento da súa estruturacognoscitiva e, por elo, a miúdo facemos que relacione os novos coñecementos con feitos ou experiencias do mundo que o rodea,xa sexa a través dunha pregunta, dun exercicio, dunha información ou dun documento. En resume, a aprendizaxe debe sersignificativa para a súa mellor asimilación.Para a construción dos novos coñecementos o alumnado deberá ter adquirido, ao longo da ESO, unha serie de nocións e feitossobre os que poderá construír os novos conceptos.Así pois, a organización dos novos coñecementos require un esforzo de adaptación aos coñecementos básicos de Física e Químicados alumnos/as, para que a aprendizaxe poida ser significativa.A aprendizaxe das ciencias experimentais require o uso do método indutivo – dedutivo. Para que a indución sexa produtiva haique educar unhas determinadas estruturas mentais, e utilizala, a miúdo, na práctica para facelo habitual como método detraballo científico. O proceso de dedución, aínda que poida parecer máis fácil que o de indución, require moita práctica e ungrao elevado de espírito crítico.A aprendizaxe significativa debe basearse nuns principios fundamentais con implicacións metodolóxicas importantes no traballodo profesorado cos alumnos e as alumnas. Os aspectos básicos son os seguintes:



Asimilación activa dos contidos

Isto significa que os estudantes deben levar a cabo unha intensa actividade, necesaria para establecer relacións entre os novoscontidos e a súa propia estrutura cognoscitiva. Para axudar neste proxecto, o profesor terá que:

Propor a o alumnado coñecementos e experiencias relevantes respecto a o s novos coñecementos. Ter en conta os coñecementos previos dos alumnos e a conexión que poida establecer cos coñecementos novos. Fixar os contidos e predispor favorablemente ao alumnado. Seleccionar actividades variadas, con diferente grao de complexidade, de maneira que se recollan actividades de

introdución, de estruturación de conceptos, de síntese e de aplicación. Partir, sempre que sexa posible, de situacións problemáticas abertas para recoñecer que cuestións son “cientificamente

investigables”, decidir como precisalas e reflexionar sobre o seu posible interese como facilitadoras da aprendizaxe.

Construción, organización e modificación dos coñecementos

Isto supón:

O deseño da presentación previa, tanto xeral como concreta, dos conceptos e as relacións fundamentais. A activación dos conceptos que teñen os alumnos, ou a súa formación a través de actividades e exemplos.

O resultado debe ser a modificación da estrutura cognoscitiva dos alumnos. Estes non só aprenden conceptos novos,senón que sobre todo "aprenden a aprender".

Potenciar a dimensión colectiva da actividade científica, organizando equipos de traballo, creando un ambientesemellante ao que podería ser unha investigación cooperativa na que conten as opinións de cada persoa, facendo vercomo os resultados dunha soa persoa ou equipo non bastan para verificar ou falsear unha hipótese.

A comunicación é un aspecto esencial da actividade científica e debe ser traballada, por exemplo, na recollida e análise dediversas informacións orais e escritas en relación cos temas tratados, a través da elaboración e exposición dememorias científicas do traballo realizado ou da lectura e comentario crítico de textos científicos.

Fomentar a autonomía, a iniciativa persoal, a creatividade e a competencia de aprender a aprender a través da

planificación, realización e avaliación de deseños experimentais por parte do alumnado, incluíndo a incorporación dastecnoloxías da información e da comunicación co obxectivo de favorecer unha visión máis actual da actividade tecnolóxica ecientífica contemporánea.

Fomentar a incorporación das Tecnoloxías da Información e da Comunicación co obxectivo de favorecer unha visión máis

actual da actividade tecnolóxica e científica contemporánea.



Considerar as implicacións CIENCIA – TECNOLOXÍA – SOCIEDADE – MEDIO NATURAL dos problemas e as posiblesrelacións con outros campos do coñecemento.

Diferenciación progresiva dos contidos

Implica a aplicación progresiva de conceptos mediante o enriquecemento dos que xa tiña antes da aprendizaxe en cuestión:análise-síntese, clasificación e ordenación. Tamén supón a organización previa do material para o profesorado.

Propiciar a construción de aprendizaxes significativas a través de actividades que permitan analizar e contrastar as propiasideas coas cientificamente aceptadas para propiciar o cambio conceptual, metodolóxico e actitudinal.

Propoñer análises cualitativas que axuden a formular preguntas operativas presentadas como hipóteses, que orienten o tratamento dos problemas como investigacións e contribúan a facer explícitas as preconcepcións.


Laboratorios de Física e química. Libro de texto: Física e química 1 BACHILLERATO/ A. Fontanet e Mª J. Martínez

Vicens Vives 2015. ISBN: 978-84-682-3054-2 Boletíns de problemas e cuestións elaborados polo profesor. Reforzo e ampliación. Aula virtual: recursos web, material audiovisual de reforzo e ampliación.


Terase en conta: Adecuación dos obxectivos. Grao de cumprimento dos obxectivos propostos. Adecuación da secuenciación e da temporalización dos contidos. Grao de cumprimento da temporalización. Adecuación dos materiais didácticos. Adecuación das actividades. Adecuación dos instrumentos e procedementos de avaliación. Adecuación dos criterios de cualificación.




Escala1 2 3 4













Escala

1 2 3 4




















Non hai alumnos de 1º de Bacharelato coa materia pendente de cursos anteriores.

11. AVALIACIÓN INICIAL E MEDIDAS INDIVIDUAIS OU COLECTIVAS QUE SE POIDAN ADOPTAR COMO CONSECUENCIA DOS SEUS RESULTADOS


a.-Mediante unha enquisa.b.-Mediante unha proba escrita que ser de tipo test.

En todos os casos, analizarase se o alumno coñece concepto e procedementos sinxelos respecto a Química (elemento, composto,átomo, procesos físicos e químicos, ) e Física (carga eléctrica, corrente, resistencia, forza), e se domina as ferramentas matemáticassinxelas necesarias para o desenvolvemento da materia.En virtude dos resultados desta avaliación inicial, tomaranse as medidas necesarias de carácter individual e/ou grupal que sexannecesarias para que o alumnado acade os obxectivos previstos (actividades de reforzo, adaptación dos contidos, modificación datemporalización, ou calquera outra medida que se considere precisa).




• Resolución de dúbidas na aula.• Plantexamento de cuestións e problemas que axuden a resolver as dificultades.• Subministro de material adicional que permita acadar o nivel necesario.• Uso da aula virtual como elemento de ampliación e reforzo.






Trátase de que o alumnado acade unha certa competencia dixital que consiste en dispoñer de habilidades para buscar, obter,procesar e comunicar información para transformala en coñecemento e inclúe tanto o acceso á información ata a súa transmisiónen distintos soportes unha vez tratada.Traballarase con información procedente de fontes diferentes como os buscadores por Internet, documentos dixitais, foros, revistasdivulgativas na web, presentacións electrónicas e simulacións interactivas. Para conseguilo dispoñen de dúas aulas de Informática.amén usaran a aula virtual, onde poderán dispor de material auxiliar: textos, boletíns de problemas, problemas resoltos, modelosde exames, recursos web, etc.


• Actividades de educación documental.• Coñecemento das ferramentas básicas de presentación da información.• Emprego de actividades interactivas.



• Emprego de Animacións.• Enlaces a Internet.• Realización de presentacións, consultando fontes en internet, usando, polo menos, un procesador de textos e convertendo o

texto a pdf.




Considérase que os alumnos de 1º de Bacharelato teñen acadada a suficiente comprensión lectora para afrontar con éxito aadquisición dos coñecementos necesarios para superar o curso. Non obstante, as actividades que se desenvolverán no cursoinciden na capacidade de comprensión lectora:

• Lectura de contidos (explicacións, enunciados de problemas, etc) incluídos nos materiais de uso diario na aula.• Lectura de textos específicos relacionados con temas de actualidade, da ciencia, especialmente da Física e Química, e









➢ Indicadores

Escala

1 2 3 4






























Metodoloxía:• Para suplir as explicacións presenciais de encerado, na Aula virtual colgaranse apuntes de elaboración propia e vídeos

titoriais da rede, dos novos contidos, acompañados dunha serie de tarefas para practicar as ideas presentadas.• O alumnado deberá entregar as tarefas feitas nun prazo dado, rematado o cal corrixiranse e devolveranse a través da Aula

Virtual para que o alumno se fixe nos erros e non os volva a cometer. • Resolveranse as dúbidas mediante o correo electrónico, a Aula virtual e o sistema de videoconferencia Webex.

Criterios de cualificación do alumnado:• Na etapa de confinamento valoraranse as tarefas enviadas á Aula virtual, tendo en conta a entrega en prazo e a súa





ANEXO V


QUÍMICA2º BACHARELATO

CURSO 2020-21

Departamento de Física e Química QUÍMICA 2º BACH curso 2020-21. IES Francisco Aguiar

ÍNDICE:


3.1. Obxectivos xerais da etapa. Bacharelato. 3.2. Obxectivos da materia. Química 2 º BACH .



6. Criterios cualificación do alumnado. 7. Metodoloxía didáctica . 8. M ateriais e recursos didácticos. 9. Indicadores de logro para avaliar o proceso do ensino e a práctica docente. 10. Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes. 11. Procedementos para acreditar os coñecementos necesarios (Bacharelato). 12. Avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dos





Voltar ao índice 1



A materia de Química no bacharelato debe contribuír a afondar no coñecemento do mundo que rodea o alumnado, á familiarizacióncoa actividade científica e tecnolóxica, e ao desenvolvemento das competencias clave. Desde esta disciplina débese seguir atendendoás relacións entre ciencia, tecnoloxía, sociedade e ambiente, en particular ás aplicacións da química, á súa presenza na vida cotiá eás súas repercusións directas en numerosos ámbitos da sociedade actual. A súa relación con outros campos de coñecemento, como abioloxía, a medicina, a enxeñaría, a xeoloxía, a astronomía, a farmacia ou a ciencia dos materiais, por citar algúns, fai que contribúaa unha formación crítica en relación co papel que a química desenvolve na sociedade, tanto como elemento de progreso como polosposibles efectos negativos dalgúns dos seus desenvolvementos.

A materia de Química apóiase nas matemáticas e na física e, á súa vez, serve de base para as ciencias da vida. Desde esta posición,esta materia amplía a formación científica do alumnado e proporciona unha ferramenta para a comprensión da natureza das cienciasen xeral, polo que é unha axuda importante na toma de decisións ben fundamentadas e responsables en relación coa súa propia vidae coa comunidade onde vive, co obxectivo final de construír unha sociedade mellor, dada a capacidade da química para resolver pro-blemas humanos e responder a diferentes necesidades sociais.

Esta materia estrutúrase en catro bloques, nos que aparecen interrelacionados todos os elementos do currículo.

• O primeiro bloque, "A actividade científica", constitúe o eixe metodolóxico da área, e é necesario traballalo de xeito simultáneocon cada un dos tres bloques restantes. O ensino e a aprendizaxe de Química implica a realización de pequenos proxectos deinvestigación, así como a procura, a análise e a elaboración de información, e é de interese o emprego das tecnoloxías da in-formación e da comunicación, tanto como ferramenta para a obtención de datos, o tratamento da información, a análise dosresultados e a presentación de conclusións, como para o emprego de aplicacións informáticas de simulación de prácticas quesería difícil desenvolver no laboratorio real. Tanto os criterios de avaliación como os estándares de aprendizaxe deste bloquecobran sentido ao relacionalos cos doutros bloques. Deste xeito, o QUB1.2.1. terá que referirse ás diversas experiencias quími -cas desenvolvidas ao longo do curso.

• O segundo bloque, "Orixe e evolución dos compoñentes do Universo", aborda a estrutura atómica dos elementos e a súarepercusión nas propiedades periódicas destes. A visión actual do concepto do átomo e as subpartículas que o conformancontrasta coas nocións da teoría atómico-molecular coñecidas previamente polo alumnado. Entre as características propias decada elemento destaca a reactividade dos seus átomos e os tipos de enlaces e forzas que aparecen entre eles e, comoconsecuencia, as propiedades fisicoquímicas dos compostos que poden formar.

• No terceiro bloque, "Reaccións químicas", trátanse tanto o aspecto dinámico (cinética) como o estático (equilibrio químico) dasreaccións químicas, os factores que modifican a velocidade de reacción, o desprazamento do seu equilibrio, as reaccións ácido-base e de oxidación-redución, e as súas implicacións sociais e industriais.

Voltar ao índice 2


• Finalmente, o derradeiro bloque, "Síntese orgánica e novos materiais", con contidos de química orgánica, está destinado ao es-tudo dalgunhas funcións orgánicas e aos polímeros, e aborda as súas características, como se producen e a grande importanciaque teñen na actualidade por causa das numerosas aplicacións que presentan: química médica, química dos alimentos e quími-ca ambiental.

No presente curso hai 23 alumnos matriculados na materia de Química. Se demostran interese e boa capacidade de traballopoderanse abarcar todos os estándares de aprendizaxe.A programación reflicte os contidos oficiais, pero tendo en conta o alumnado ao cal se dirixe. Aténdese aos diferentes niveis dedesenvolvemento das súas capacidades, os seus intereses e as súas expectativas.


A competencia matemática e as competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT), están presentes en todos osestándares desta materia pero tamén se contribúe, de xeito importante, ao desenvolvemento do resto das competencias clave. A química non é allea ao desenvolvemento das competencias sociais e cívicas (CSC), xa que promove actitudes e valoresrelacionados coa asunción de criterios éticos fronte a problemas relacionados co impacto das ciencias e da tecnoloxía no nosocontorno: conservación de recursos, cuestións ambientais, etc. A mesma competencia tamén está relacionada co traballo enequipo que caracteriza a actividade científica.A competencia en conciencia e expresións culturais (CCEC) tamén está directamente relacionada con esta materia xa que haique salientar os logros da ciencia que modificaron o noso modo de entender o mundo e os moitos científicos que contribuíron áconstrución da nosa cultura. Non debemos esquecer que o emprego das tecnoloxías da información e da comunicación e, consecuentemente, acompetencia dixital(CD) merece un tratamento específico no estudo desta materia. O uso de aplicacións virtuaisinteractivas permite realizar experiencias prácticas que por razóns de infraestrutura non serían viables noutras circunstancias.Por outra banda, a posibilidade de acceder a unha grande cantidade de información implica a necesidade de clasificalasegundo criterios de relevancia, o que permite desenvolver o espírito crítico do alumnado.Fomentarase a competencia de aprender a aprender (CAA) e a de sentido da iniciativa e espíritoemprendedor(CSIEE) a través da planificación, realización, presentación e avaliación de deseños experimentais e tamén daelaboración e a defensa de traballos de investigación dobre temas propostos ou de libre elección.A análise dos textos científicos, a argumentación e a defensa de proxectos, ou a interpretación da información afianzarán oshábitos de lectura e, por suposto, a argumentación, a interpretación da información e a exposición de resultados desenvolven acompetencia en comunicación lingüística (CCL) e tamén das múltiples achegas a esta competencia clave (defensa detraballos de investigación, selección e interpretación da información, comunicación dos traballos realizados, etc.) podemossalientar a relacionada coa linguaxe propia das ciencias (interpretación de gráficas, táboas, etiquetaxes , símbolos, formulación,etc.)

Voltar ao índice 3


3. OBXECTIVOS















Voltar ao índice 4


3.2. OBXECTIVOS DA MATERIA. QUÍMICA 2º BACHARELATO

• Utilizar correctamente estratexias de investigación propias das ciencias (formulación de problemas, emisión de hipótesesfundamentadas, procura de información, elaboración de estratexias de resolución e de deseños experimentais, realizaciónde experimentos en condicións controladas e reproducibles, análise de resultados, elaboración e comunicación deconclusións) relacionando os coñecementos aprendidos con outros xa coñecidos.

• Comprender os principais conceptos, leis, modelos e teorías da física para poder articulalos en corpos coherentes docoñecemento.


• Recoñecer a importancia do coñecemento científico para a formación integral das persoas, así como para participar, comointegrantes da cidadanía e, se é o caso, futuras científicas e futuros científicos, na necesaria toma de decisións fundamentadassobre problemas tanto locais como globais.

• Comprender o papel da química na vida cotiá e a súa contribución á mellora da calidade de vida das persoas, valorando, dexeito fundamentado, os problemas derivados dalgunhas aplicacións e como pode contribuír á consecución da sustentabilidade edun estilo de vida saudable.

• Utilizar correctamente a terminoloxía científica e empregala de xeito habitual ao expresarse no ámbito da química, aplicandodiferentes modelos de representación: gráficas, táboas, diagramas, expresións matemáticas, etc.

• Empregar correctamente as tecnoloxías da información e da comunicación (TIC) na interpretación e simulación de conceptos,modelos, leis ou teorías; na obtención e tratamento de datos; na procura de información de diferentes fontes; na avaliación doseu contido e na elaboración e comunicación de conclusións, fomentando no alumnado a formación dunha opinión propia edunha actitude crítica fronte ao obxecto de estudo.

• Comprender e valorar o carácter complexo e dinámico da física e as súas achegas ao desenvolvemento do pensamentohumano, evitando posicións dogmáticas e considerando unha visión global da historia desta ciencia que permita identificar esituar no seu contexto os personaxes máis relevantes.

• Familiarizarse co deseño e realización de experimentos químicos e co traballo en equipo, así coma no uso do instrumentalbásico dun laboratorio, e coñecer algunhas técnicas específicas, sempre considerando as normas de seguranza das súasinstalacións e o tratamento de residuos.

• Recoñecer os principais retos que ten que abordar a investigación neste campo da ciencia na actualidade, apreciando as súasperspectivas de desenvolvemento.

• Comprender o carácter integrador da química a través da súa relación con outras ciencias, como a física, a bioloxía ou axeoloxía.

Voltar ao índice 5


• Valorar as achegas das mulleres ao desenvolvemento científico e tecnolóxico, desde unha perspectiva de xénero ao longo dotempo.

• Comprender o carácter fundamental da física no desenvolvemento doutras ciencias e tecnoloxías.

• Valorar o carácter colectivo e cooperativo da ciencia, fomentando actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa persoal,autoestima e sentido crítico a través do traballo en equipo.


Os contidos establecidos por bloques no currículo desenvólvense mediante as unidades didácticas que se indican a continuación.Considérase necesaria introducir unha primeira unidade referida aos cálculos químicos, que sirva como repaso.

1º TRIMESTRE

Unidade 0. Cálculos numéricos elementais en Química✔ Substancias químicas: Puras (elementos e compostos) e Mesturas (homoxéneas e heteroxéneas).✔ Número atómico. Número másico. Carga eléctrica. Representación de elementos e ións.✔ Mol. Número de Avogadro.✔ Masa atómica, masa fórmula, masa molar, masa molecular.✔ Composición centesimal dun composto.✔ Determinación da fórmula dun composto por análise elemental. Determinación de fórmulas empíricas e moleculares. ✔ Mesturas homoxéneas: mesturas de gases e disolucións líquidas. Formas de expresar a concentración das disolucións:

porcentaxe en peso e volume, masa/volume, molaridade, molalidade, fracción molar. ✔ Comportamento dos gases en condicións ideais. Ecuación de estado. Condicións normais. Determinación da masa molecular

dun gas a partir dos valores de magnitudes relacionadas coa ecuación de estado. Lei de Dalton das presións parciais.✔ Reacción química. Ecuación química. Cálculos estequiométricos: reactivo limitante e reactivo en exceso, reaccións nas que

participan gases e/ou substancias en disolución, reactivos cun determinado grao de pureza, rendemento dunha reacción. ✔ Preparación de disolucións de ácidos, bases e sales, partindo de produtos comerciais. Dilución de disolucións.✔ Formulación de química orgánica.

Unidade 1. A investigación científica ✔ Utilización de estratexias básicas da actividade científica. ✔ Importancia da investigación científica na industria e na empresa.

Voltar ao índice 6


✔ Prevención de riscos no laboratorio.✔ Investigación científica: documentación, elaboración de informes, comunicación e difusión de resultados.

Unidade 2. Estrutura atómica✔ Estrutura da materia. Hipótese de Planck.✔ Modelo atómico de Bohr.✔ Orbitais atómicos. Números cuánticos e a súa interpretación.✔ Mecánica cuántica: hipótese de De Broglie, principio de indeterminación de Heisenberg.✔ Partículas subatómicas: orixe do Universo. ✔ Clasificación dos elementos segundo a súa estrutura electrónica: sistema periódico.✔ Propiedades dos elementos segundo a súa posición no sistema periódico: enerxía de ionización, afinidade electrónica,

electronegatividade e raio atómico.

2º TRIMESTRE

Unidade 3. Enlace químico✔ Enlace químico.✔ Enlace iónico.✔ Propiedades das substancias con enlace iónico.✔ Enlace covalente.✔ Xeometría e polaridade das moléculas.✔ Teoría do enlace de valencia (TEV) e hibridación.✔ Teoría de repulsión de pares electrónicos da capa de valencia (TRPECV).✔ Propiedades das substancias con enlace covalente.✔ Enlaces presentes en substancias de interese biolóxico.✔ Enlace metálico. ✔ Propiedades dos metais. Aplicacións de supercondutores e semicondutores.✔ Modelo do gas electrónico e teoría de bandas.✔ Natureza das forzas intermoleculares.

Unidade 4. Cinética química✔ Concepto de velocidade de reacción.

Voltar ao índice 7


✔ Teoría de colisións e do estado de transición.✔ Factores que inflúen na velocidade das reaccións químicas. ✔ Utilización de catalizadores en procesos industriais.✔ Mecanismos de reacción.

Unidade 5. Equilibrio químico✔ Equilibrio químico. Lei de acción de masas.✔ Constante de equilibrio: formas de expresala.✔ Equilibrios con gases.✔ Equilibrios heteroxéneos: reaccións de precipitación. ✔ Factores que afectan o estado de equilibrio: principio de Le Chatelier.✔ Aplicacións e importancia do equilibrio químico en procesos industriais e en situacións da vida cotiá.

3º TRIMESTRE

Unidade 6. Reaccións de transferencia de protóns. Equilibrio Ácido-Base✔ Concepto de ácido-base. ✔ Teoría de Brönsted-Lowry. ✔ Forza relativa dos ácidos e bases; grao de ionización.✔ Equilibrio iónico da auga.✔ Concepto de pH. Importancia do pH a nivel biolóxico.✔ Estudo cualitativo das disolucións reguladoras de pH.✔ Equilibrio ácido-base.✔ Volumetrías de neutralización ácido-base.✔ Estudo cualitativo da hidrólise de sales.✔ Ácidos e bases relevantes a nivel industrial e de consumo. Problemas ambientais.

Unidade 7. Reacción de tranferencia de electróns. Equilibrio redox✔ Equilibrio redox.✔ Concepto de oxidación-redución. Oxidantes e redutores. Número de oxidación.✔ Axuste redox polo método do ión-electrón. Estequiometría das reaccións redox.✔ Potencial de redución estándar.

Voltar ao índice 8


✔ Volumetrías redox.✔ Leis de Faraday da electrólise.✔ Aplicacións e repercusións das reaccións de oxidación redución: baterías eléctricas, pilas de combustible e prevención da

corrosión de metais.

Unidade 8. Química do carbono.✔ Estudo de funcións orgánicas.✔ Nomenclatura e formulación orgánica segundo as normas da IUPAC.✔ Funcións orgánicas de interese: osixenadas e nitroxenadas, derivados haloxenados, tiois e perácidos. Compostos orgánicos

polifuncionais.✔ Tipos de isomería.✔ Tipos de reaccións orgánicas.✔ Importancia da química do carbono no desenvolvemento da sociedade do benestar.✔ Principais compostos orgánicos de interese biolóxico e industrial: materiais polímeros e medicamentos.✔ Macromoléculas.✔ Polímeros.✔ Reaccións de polimerización.✔ Polímeros de orixe natural e sintética: propiedades.✔ Principais compostos orgánicos de interese biolóxico e industrial: materiais polímeros e medicamentos.✔ Fabricación de materiais plásticos e as súas transformacións: impacto ambiental.✔ Importancia da química do carbono no desenvolvemento da sociedade do benestar.


1) TEMPORALIZACIÓN

1º T 1º TRIMESTRE

2º T 2º TRIMESTRE

3º T 3º TRIMESTRE

Voltar ao índice 9



• (PE) PROBAS ESPECÍFICAS: A parte principal da cualificación. Correspóndense cos exames escritos.✔ Serán fixadas cunha antelación aproximada mínima duns 15 días, dentro do posible.✔ A puntuación correspondente a cada pregunta irá exposta ao lado do seu enunciado.✔ Procurarase que os exames sexan corrixidos nun prazo máximo aproximado dunhas dúas semanas.✔ Unha vez corrixidos serán entregados aos alumnos/as para comentalos e revisalos se fora preciso, e posteriormente




Poderán constar de: ✔ Preguntas e cuestión teóricas.✔ Resolución de problemas numéricos.✔ Preguntas e cuestións sobre o traballo de laboratorio.✔ Preguntas e cuestións sobre os traballos de investigación.

Nas probas valorarase:✔ A exposición ordenada e razoada das respostas, que poña de manifesto unha aprendizaxe feita de forma comprensiva e

non rutinaria nin memorística. Terase en conta a claridade da exposición dos conceptos, procesos, os pasos seguidos, ashipóteses, a orde lóxica e a utilización adecuada da linguaxe química.



Penalizarase:✔ Os erros de cálculo, os fallos nas notacións e en cifras significativas, nunha cantidade proporcional ao valor da pregunta

(ata un valor do 25 % por cada erro).✔ A falta ou os erros na xustificación teórica necesaria para abordar un problema de cálculo numérico. A valoración farase



en función da importancia e da magnitude do contido teórico necesario.✔ Cando a resposta deba ser razoada ou xustificada, non facelo supoñerá unha puntuación de cero no apartado correspondente.

Un resultado erróneo pero cun razoamento correcto valorarase.

• (TI) TRABALLOS DE INVESTIGACIÓN: Correspóndese co traballo de preparación das prácticas e a súa realización nolaboratorio, empregando como ferramentas as TICs. O aproveitamento de dito traballo porase de manifesto mediante uncuestionario a realizar no período correspondente á práctica.




Química. 2º de bacharelato


Grao mínimo de consecución Competenciasclave


▪ b

▪ e

▪ i

▪ l

▪ m

▪ B1.1. Utilización deestratexias básicas daactividade científica.

▪ B1.1. Realizar interpretacións,predicións e representación defenómenos químicos a partirdos datos dunha investigacióncientífica, e obter conclusións.

▪ QUB1.1.1. Aplica habilidadesnecesarias para a investigacióncientífica traballando tantoindividualmente como en grupo,formulando preguntas,identificando problemas,recollendo datos mediante aobservación ou a experimentación,analizando e comunicando osresultados, e desenvolvendoexplicacións mediante arealización dun informe final.

▪ 1ºT2ºT/3ºT ▪ CAA

▪ CSC

▪ CCL

▪ CMCCT

▪ CSIEE






▪ b

▪ i

▪ B1.2. Importancia dainvestigación científicana industria e naempresa.

▪ B1.3. Prevención deriscos no laboratorio

▪ B1.2. Aplicar a prevención deriscos no laboratorio dequímica e coñecer aimportancia dos fenómenosquímicos e as súas aplicaciónsaos individuos e á sociedade.

▪ QUB1.2.1.Utiliza o material e osinstrumentos de laboratorioempregando as normas deseguridade adecuadas para arealización de experienciasquímicas.

▪ 1ºT2ºT/3ºT ▪ TI/PE ▪ Utiliza o material delaboratorio empregando asnormas de seguridadeadecuada para a realizaciónde experiencias químicas.

▪ CMCCT

▪ CSC

▪ d

▪ e

▪ g

▪ i

▪ l

▪ B1.4. Investigacióncientífica:documentación,elaboración de informes,comunicación e difusiónde resultados.

▪ B1.3. Empregar axeitadamenteas tecnoloxías da información eda comunicación para aprocura de información, omanexo de aplicacións desimulación de probas delaboratorio, a obtención dedatos e a elaboración deinformes.

▪ QUB1.3.1. Elabora información erelaciona os coñecementosquímicos aprendidos confenómenos da natureza, e asposibles aplicacións econsecuencias na sociedadeactual.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ CCL

▪ CD

▪ CMCCT

▪ CSC

▪ QUB1.3.2. Localiza e utilizaaplicacións e programas desimulación de prácticas delaboratorio.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ CD

▪ CMCCT

▪ QUB1.3.3. Realiza e defende untraballo de investigación utilizandoas tecnoloxías da información e dacomunicación.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ CCL

▪ CD

▪ CMCCT

▪ CSIEE

▪ b

▪ e

▪ i

▪ l

▪ B1.4. Investigacióncientífica:documentación,elaboración de informes,comunicación e difusiónde resultados.

▪ B1.4. Deseñar, elaborar,comunicar e defender informesde carácter científico,realizando unha investigaciónbaseada na prácticaexperimental.

▪ QUB1.4.1. Analiza a informaciónobtida principalmente a través deinternet, identificando as principaiscaracterísticas ligadas á fiabilidadee á obxectividade do fluxo deinformación científica.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ CAA

▪ CD

▪ CMCCT






▪ QUB1.4.2. Selecciona, comprendee interpreta información relevantenunha fonte de información dedivulgación científica e transmiteas conclusións obtidas utilizando alinguaxe oral e escrita conpropiedade.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ CAA

▪ CCL

▪ CMCCT

Bloque 2. Orixe e evolución dos compoñentes do Universo

▪ b

▪ i

▪ l

▪ B2.1. Estrutura damateria. Hipótese dePlanck.

▪ B2.2. Modelo atómico deBohr.

▪ B2.1. Analizarcronoloxicamente os modelosatómicos ata chegar ao modeloactual, discutindo as súaslimitacións e a necesidade dunnovo.

▪ QUB2.1.1. Explica as limitaciónsdos distintos modelos atómicos enrelación cos feitos experimentaisque levan asociados.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Coñece os modelos atómicose as súas limitacións.

▪ CCEE

▪ CMCCT

▪ QUB2.1.2. Calcula o valorenerxético correspondente a unhatransición electrónica entre dousniveis dados, en relación coainterpretación dos espectrosatómicos.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Coñece o significado dosespectros atómicos e calculaa enerxía dunha transiciónentre niveis.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B2.2. Modelo atómico deBohr.

▪ B2.3. Orbitais atómicos.Números cuánticos e asúa interpretación.

▪ B2.2. Recoñecer a importanciada teoría mecanocuántica parao coñecemento do átomo.

▪ QUB2.2.1. Diferencia o significadodos números cuánticos segundoBohr e a teoría mecanocuánticaque define o modelo atómicoactual, en relación co concepto deórbita e orbital.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Comprende o significado dosnúmeros cuánticos ediferencia os conceptos deórbita e orbital.

▪ CMCCT

▪ e

▪ i

▪ B2.4. Mecánica cuántica:hipótese de De Broglie,principio deindeterminación deHeisenberg.

▪ B2.3. Explicar os conceptosbásicos da mecánica cuántica:dualidade onda-corpúsculo eincerteza.

▪ QUB2.3.1. Determina lonxitudesde onda asociadas a partículas enmovemento para xustificar ocomportamento ondulatorio doselectróns.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Determina lonxitudes deonda asociadas a partículasen movemento.

▪ CMCCT






▪ QUB2.3.2. Xustifica o carácterprobabilístico do estudo departículas atómicas a partir doprincipio de indeterminación deHeisenberg.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Coñece o enunciado doprincipio de indeterminaciónde Heisenberg.

▪ CMCCT

▪ e

▪ i

▪ B2.5. Partículassubatómicas: orixe doUniverso.

▪ B2.4. Describir ascaracterísticas fundamentaisdas partículas subatómicas,diferenciando os tipos.

▪ QUB2.4.1. Coñece as partículassubatómicas e os tipos de quarkspresentes na natureza íntima damateria e na orixe primixenia doUniverso, explicando ascaracterísticas e a clasificacióndestes.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Coñece as partículassubatómicas fundamentais ea existencia dos quarks.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B2.6. Clasificación doselementos segundo asúa estrutura electrónica:sistema periódico.

▪ B2.5. Establecer aconfiguración electrónica dunátomo en relación coa súaposición na táboa periódica.

▪ QUB2.5.1. Determina aconfiguración electrónica dunátomo, coñecida a súa posición natáboa periódica e os númeroscuánticos posibles do electróndiferenciador.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Determina a configuraciónelectrónica dun átomo,coñecida a súa posición natáboa e os númeroscuánticos posibles doelectrón diferenciador.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B2.6. Clasificación doselementos segundo asúa estrutura electrónica:sistema periódico.

▪ B2.6. Identificar os númeroscuánticos para un electrónsegundo no orbital en que seatope.

▪ QUB2.6.1. Xustifica a reactividadedun elemento a partir da estruturaelectrónica ou a súa posición natáboa periódica.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Xustifica a reactividade dunelemento a partir da estruturaelectrónica ou a súa posiciónna táboa periódica.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B2.7. Propiedades doselementos segundo asúa posición no sistemaperiódico: enerxía deionización, afinidadeelectrónica,electronegatividade eraio atómico.

▪ B2.7. Coñecer a estruturabásica do sistema periódicoactual, definir as propiedadesperiódicas estudadas edescribir a súa variación aolongo dun grupo ou período.

▪ QUB2.7.1. Argumenta a variacióndo raio atómico, potencial deionización, afinidade electrónica eelectronegatividade en grupos eperíodos, comparando asdevanditas propiedades paraelementos diferentes.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Argumenta a variación doraio atómico, potencial deionización, afinidadeelectrónica eelectronegatividade engrupos e períodos

▪ CMCCT






▪ i

▪ l

▪ B2.8. Enlace químico. ▪ B2.8. Utilizar o modelo deenlace correspondente paraexplicar a formación demoléculas, de cristais e deestruturas macroscópicas, ededucir as súas propiedades.

QUB2.8.1. Xustifica a estabilidadedas moléculas ou dos cristaisformados empregando a regra doocteto ou baseándose nasinteraccións dos electróns da capa devalencia para a formación dosenlaces.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Explica a formación demoléculas ou cristaisempregando a regra doocteto ou baseándose nasinteraccións dos electróns dacapa de valencia.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B2.9. Enlace iónico.

▪ B2.10. Propiedades dassubstancias con enlaceiónico.

▪ B2.9. Construír ciclosenerxéticos do tipo Born-Haberpara calcular a enerxía derede, analizando de formacualitativa a variación deenerxía de rede en diferentescompostos

▪ QUB2.9.1. Aplica o ciclo de Born-Haber para o cálculo da enerxíareticular de cristais iónicos.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Aplica o ciclo de Born-Haberpara o cálculo de enerxías encristais iónicos sinxelos.

▪ CMCCT

▪ QUB2.9.2. Compara a fortaleza doenlace en distintos compostosiónicos aplicando a fórmula deBorn-Landé para considerar osfactores dos que depende aenerxía reticular.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Compara a fortaleza doenlace en distintoscompostos iónicos tendo enconta os factores dos quedepende a enerxía reticular

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B2.11. Enlace covalente.

▪ B2.12. Xeometría epolaridade dasmoléculas.

▪ B2.13. Teoría do enlacede valencia (TEV) ehibridación.

▪ B2.14. Teoría derepulsión de pareselectrónicos da capa devalencia (TRPECV).

▪ B2.10. Describir ascaracterísticas básicas doenlace covalente empregandodiagramas de Lewis e utilizar aTEV para a súa descriciónmáis complexa.

▪ QUB2.10.1. Determina apolaridade dunha moléculautilizando o modelo ou a teoríamáis axeitados para explicar a súaxeometría.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Determina a polaridadedunha molécula a partir dasúa xeometría

▪ CMCCT

▪ QUB2.10.2. Representa axeometría molecular de distintassubstancias covalentes aplicandoa TEV e a TRPECV.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Representa a xeometríamolecular de distintassubstancias covalentesaplicando a TEV e a TRPECV.

▪ CMCCT






▪ i

▪ l

▪ B2.15. Propiedades dassubstancias con enlacecovalente.

▪ B2.16. Enlacespresentes ensubstancias de interesebiolóxico

▪ B2.11. Empregar a teoría dahibridación para explicar oenlace covalente e a xeometríade distintas moléculas.

▪ QUB2.11.1. Dálles sentido aosparámetros moleculares encompostos covalentes utilizando ateoría de hibridación paracompostos inorgánicos eorgánicos.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Emprega a teoría dehibridación para explicar axeometría de distintasmoléculas

▪ CMCCT

▪ d

▪ h

▪ i

▪ l

▪ B2.17. Enlace metálico.

▪ B2.18. Propiedades dosmetais. Aplicacións desupercondutores esemicondutores.

▪ B2.12. Coñecer as propiedadesdos metais empregando asdiferentes teorías estudadaspara a formación do enlacemetálico.

▪ QUB2.12.1. Explica acondutividade eléctrica e térmicamediante o modelo do gaselectrónico, aplicándoo tamén asubstancias semicondutoras esupercondutoras.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Coñece o modelo do gaselectrónico e úsao paraexplicar a condutividade nosmetais.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B2.18. Propiedades dosmetais. Aplicacións desupercondutores esemicondutores.

▪ B2.19. Modelo do gaselectrónico e teoría debandas.

▪ B2.13. Explicar a posiblecondutividade eléctrica dunmetal empregando a teoría debandas.

▪ QUB2.13.1. Describe ocomportamento dun elementocomo illante, condutor ousemicondutor eléctrico, utilizando ateoría de bandas.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Utiliza a teoría de bandaspara explicar a condutividadedos metais

▪ CMCCT

▪ QUB2.13.2. Coñece e explicaalgunhas aplicacións dossemicondutores esupercondutores, e analiza a súarepercusión no avance tecnolóxicoda sociedade.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Coñece algunha aplicaciónde semicondutores esupercondutores.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B2.20. Natureza dasforzas intermoleculares.

▪ B2.14. Recoñecer os tipos deforzas intermoleculares eexplicar como afectan aspropiedades de determinadoscompostos en casos concretos.

▪ QUB2.14.1. Xustifica a influenciadas forzas intermoleculares paraexplicar como varían aspropiedades específicas dediversas substancias en funcióndas devanditas interaccións.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Xustifica a influencia dasforzas intermoleculares paraexplicar como varían aspropiedades específicas dediversas substancias enfunción das devanditasinteraccións.

▪ CMCCT






▪ i ▪ B2.9. Enlace iónico.

▪ B2.11. Enlace covalente.

▪ B2.20. Natureza dasforzas intermoleculares.

▪ B2.15. Diferenciar as forzasintramoleculares dasintermoleculares en compostosiónicos ou covalentes.

▪ QUB2.15.1. Compara a enerxíados enlaces intramoleculares enrelación coa enerxíacorrespondente ás forzasintermoleculares, xustificando ocomportamento fisicoquímico dasmoléculas.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Diferencia a enerxía dasforzas intermoleculares dados enlacesintramoleculares.

▪ CMCCT


▪ i ▪ B3.1. Concepto develocidade de reacción.

▪ B3.2. Teoría de colisiónse do estado detransición.

▪ B3.1. Definir velocidade dunhareacción e aplicar a teoría dascolisións e do estado detransición utilizando o conceptode enerxía de activación.

▪ QUB3.1.1. Obtén ecuaciónscinéticas reflectindo as unidadesdas magnitudes que interveñen.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Utiliza ecuacións cinéticas eas unidades das magnitudescorrespondentes.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B3.3. Factores queinflúen na velocidade dasreaccións químicas.

▪ B3.4. Utilización decatalizadores enprocesos industriais.

▪ B3.2. Xustificar como anatureza e a concentración dosreactivos, a temperatura e apresenza de catalizadoresmodifican a velocidade dereacción.

▪ QUB3.2.1. Predí a influencia dosfactores que modifican avelocidade dunha reacción.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Predí a influencia dosfactores que modifican avelocidade dunha reacción.

▪ CMCCT

▪ QUB3.2.2. Explica ofuncionamento dos catalizadoresen relación con procesosindustriais e a catálise encimática,analizando a súa repercusión nomedio e na saúde.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Xustifica o funcionamentodos catalizadores.

▪ CMCCT

▪ CSC

▪ i ▪ B3.5. Mecanismos dereacción.

▪ B3.3. Coñecer que avelocidade dunha reacciónquímica depende da etapalimitante segundo o seumecanismo de reacciónestablecido.

▪ QUB3.3.1. Deduce o proceso decontrol da velocidade dunhareacción química identificando aetapa limitante correspondente aoseu mecanismo de reacción.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Coñece o significado daetapa limitante nomecanismo dunha reacciónquímica.

▪ CMCCT






▪ i ▪ B3.6. Equilibrio químico.Lei de acción de masas.

▪ B3.7. Constante deequilibrio: formas deexpresala.

▪ B3.4. Aplicar o concepto deequilibrio químico para predicira evolución dun sistema.

▪ QUB3.4.1. Interpreta o valor docociente de reacción comparándoocoa constante de equilibrio,prevendo a evolución dunhareacción para alcanzar o equilibrio.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Aplica o concepto daconstante de equilibrio paraprever a evolución dunhareacción.

▪ CMCCT

▪ QUB3.4.2. Comproba e interpretaexperiencias de laboratorio ondese poñen de manifesto os factoresque inflúen no desprazamento doequilibrio químico, en equilibrioshomoxéneos e heteroxéneos.

▪ 2ºT ▪ PE/TI ▪ Coñece os factores queinflúen no desprazamento doequilibrio químico tantohomoxéneo comoheteroxéneo.

▪ CAA

▪ CMCCT

▪ i ▪ B3.7. Constante deequilibrio: formas deexpresala.

▪ B3.5. Expresarmatematicamente a constantede equilibrio dun proceso noque interveñen gases, enfunción da concentración e daspresións parciais.

▪ QUB3.5.1. Acha o valor dasconstantes de equilibrio, Kc e Kp,para un equilibrio en diferentessituacións de presión, volume ouconcentración.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Calcula o valor dasconstantes Kc e Kp paradiferentes situacións depresión, volume econcentración.

▪ CMCCT

▪ QUB3.5.2. Calcula asconcentracións ou presiónsparciais das substancias presentesnun equilibrio químico empregandoa lei de acción de masas, ededuce como evoluciona oequilibrio ao variar a cantidade deproduto ou reactivo.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Calcula as concentracións oupresións parciais dassubstancias presentes nunequilibrio químico, e deducecomo evoluciona o equilibrioao variar a cantidade deproduto ou reactivo.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B3.8. Equilibrios congases.

▪ B3.6. Relacionar Kc e Kp enequilibrios con gases,interpretando o seu significado,e resolver problemas deequilibrios homoxéneos enreaccións gasosas.

▪ QUB3.6.1. Utiliza o grao dedisociación aplicándoo ao cálculode concentracións e constantes deequilibrio Kc e Kp.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Utiliza o grao de disociaciónaplicándoo ao cálculo deconcentracións e constantesde equilibrio Kc e Kp.

▪ CMCCT






▪ i ▪ B3.9. Equilibriosheteroxéneos: reacciónsde precipitación.

▪ B3.7. Resolver problemas deequilibrios heteroxéneos, conespecial atención aos dedisolución-precipitación.

▪ QUB3.7.1. Relaciona asolubilidade e o produto desolubilidade aplicando a lei deGuldberg e Waage en equilibriosheteroxéneos sólido-líquido, eaplícao experimentalmente comométodo de separación eidentificación de mesturas de salesdisolvidos.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Relaciona solubilidade eproduto de solubilidade enequilibrios sólido – líquido eaplícao experimentalmenteen separacións eidentificación de sales.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B3.10. Factores queafectan o estado deequilibrio: principio de LeChatelier.

▪ B3.8. Aplicar o principio de LeChatelier a distintos tipos dereaccións tendo en conta oefecto da temperatura, apresión, o volume e aconcentración das substanciaspresentes, predicindo aevolución do sistema.

▪ QUB3.8.1. Aplica o principio de LeChatelier para predicir a evolucióndun sistema en equilibrio aomodificar a temperatura, a presión,o volume ou a concentración que odefinen, utilizando como exemploa obtención industrial doamoníaco.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Aplica o principio de LeChatelier para predicir aevolución dun sistema enequilibrio ao modificar atemperatura, a presión, ovolume ou a concentración.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B3.3. Factores queinflúen na velocidade dasreaccións químicas.

▪ B3.4. Utilización decatalizadores enprocesos industriais.


▪ B3.11. Aplicacións eimportancia do equilibrioquímico en procesosindustriais e ensituacións da vida cotiá.

▪ B3.9. Valorar a importancia doprincipio de Le Chatelier endiversos procesos industriais.

▪ QUB3.9.1. Analiza os factorescinéticos e termodinámicos queinflúen nas velocidades dereacción e na evolución dosequilibrios para optimizar aobtención de compostos deinterese industrial, como porexemplo o amoníaco.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Analiza a importancia dosfactores que inflúen nasvelocidades e evolución dosequilibrios para a súaaplicación na obtención decompostos de intereseindustrial.

▪ CMCCT






▪ i ▪ B3.9. Equilibriosheteroxéneos: reacciónsde precipitación.


▪ B3.10. Explicar como varía asolubilidade dun sal polo efectodun ión común.

▪ QUB3.10.1. Calcula a solubilidadedun sal interpretando como semodifica ao engadir un ión común,e verifícao experimentalmentenalgúns casos concretos.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Calcula a solubilidade dunsal interpretando como semodifica ao engadir un ióncomún, e verifícaoexperimentalmente.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B3.12. Concepto deácido-base.

▪ B313. Teoría deBrönsted-Lowry.

▪ B3.11. Aplicar a teoría deBrönsted para recoñecer assubstancias que poden actuarcomo ácidos ou bases.

▪ QUB3.11.1. Xustifica ocomportamento ácido ou básicodun composto aplicando a teoríade Brönsted-Lowry dos pares deácido-base conxugados.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Xustifica o comportamentoácido ou básico duncomposto aplicando a teoríade Brönsted-Lowry dos paresde ácido-base conxugados.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B3.14. Forza relativa dosácidos e bases; grao deionización.

▪ B3.15. Equilibrio iónicoda auga.

▪ B3.16. Concepto de pH.Importancia do pH anivel biolóxico.

▪ B3.17. Estudo cualitativodas disoluciónsreguladoras de pH.

▪ B3.12. Determinar o valor dopH de distintos tipos de ácidose bases.

▪ QUB3.12.1. Identifica o carácterácido, básico ou neutro, e afortaleza ácido-base de distintasdisolucións segundo o tipo decomposto disolvido nelas, edetermina teoricamente eexperimentalmente o valor do pHdestas.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Identifica o carácter ácido,básico ou neutro, e afortaleza ácido-base dedistintas disoluciónssegundo o tipo de compostodisolvido nelas, e determinateoricamente eexperimentalmente o valor dopH destas.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B3.18. Equilibrio ácido-base

▪ B3.19. Volumetrías deneutralización ácido-base.

▪ B3.13. Explicar as reacciónsácido-base e a importanciadalgunha delas, así como assúas aplicacións prácticas.

▪ QUB3.13.1. Describe oprocedemento para realizar unhavolumetría ácido-base dunhadisolución de concentracióndescoñecida, realizando oscálculos necesarios.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Describe o procedementopara unha volumetría ácido-base dunha disolución deconcentración descoñecida,realizando os cálculosnecesarios.

▪ CMCCT






▪ i ▪ B3.20. Estudo cualitativoda hidrólise de sales.

▪ B3.14. Xustificar o pHresultante na hidrólise dun sal.

▪ QUB3.14.1. Predí ocomportamento ácido-base dun saldisolvido en auga aplicando oconcepto de hidrólise, e escribr osprocesos intermedios e osequilibrios que teñen lugar.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Predí o comportamentoácido-base dun sal disolvidoen auga aplicando oconcepto de hidrólise, exustificándoo coscorrespondentes equilibrios.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B3.19. Volumetrías deneutralización ácido-base.

▪ B3.15. Utilizar os cálculosestequiométricos necesariospara levar a cabo unhareacción de neutralización ouvolumetría ácido-base.

▪ QUB3.15.1. Determina aconcentración dun ácido ou unhabase valorándoa con outra deconcentración coñecida,establecendo o punto deequivalencia da neutralizaciónmediante o emprego deindicadores ácido-base (faino nolaboratorio no caso de ácidos ebases fortes).

▪ 3ºT ▪ PE/TI ▪ Realiza no laboratorio unhavaloración dun ácido ou baseforte.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B3.21. Ácidos e basesrelevantes a nivelindustrial e de consumo.Problemas ambientais.

▪ B3.16. Coñecer as aplicaciónsdos ácidos e das bases na vidacotiá (produtos de limpeza,cosmética, etc.).

▪ QUB3.16.1. Recoñece a accióndalgúns produtos de uso cotiáncomo consecuencia do seucomportamento químico ácido-base.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Recoñece as aplicaciónsdalgún ácido ou base na vidacotiá.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B3.22. Equilibrio redox.

▪ B3.23. Concepto deoxidación-redución.Oxidantes e redutores.Número de oxidación.

▪ B3.17. Determinar o número deoxidación dun elementoquímico identificando se seoxida ou reduce nunhareacción química.

▪ QUB3.17.1. Define oxidación eredución en relación coa variacióndo número de oxidación dunátomo en substancias oxidantes eredutoras.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Define oxidación e reduciónen relación coa variación donúmero de oxidación dunátomo.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B3.24. Axuste redox polométodo do ión-electrón.Estequiometría dasreaccións redox.

▪ B3.18. Axustar reaccións deoxidación-redución utilizando ométodo do ión-electrón e faceros cálculos estequiométricoscorrespondentes.

▪ QUB3.18.1. Identifica reaccións deoxidación-redución empregando ométodo do ión-electrón paraaxustalas.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Identifica reaccións deoxidación-reduciónempregando o método doión-electrón para axustalas.

▪ CMCCT






▪ i ▪ B3.25. Potencial deredución estándar.

▪ B3.19. Comprender osignificado de potencialestándar de redución dun parredox, utilizándoo para predicira espontaneidade dun procesoentre dous pares redox.

▪ QUB3.19.1. Relaciona aespontaneidade dun procesoredox coa variación de enerxía deGibbs, considerando o valor daforza electromotriz obtida.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Relaciona a espontaneidadedun proceso redox coavariación de enerxía deGibbs, considerando o valorda forza electromotriz obtida.

▪ CMCCT

▪ QUB3.19.2. Deseña unha pilacoñecendo os potenciais estándarde redución, utilizándoos paracalcular o potencial xeradoformulando as semirreacións redoxcorrespondentes, e constrúe unhapila Daniell.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Coñece o concepto de pila,calcula o seu potencial eescribe as semirreacciónsredox. Constrúe unha pilaDaniell.

▪ CMCCT

▪ QUB3.19.3. Analiza un proceso deoxidación-redución coa xeraciónde corrente eléctricarepresentando unha célulagalvánica.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Analiza a obtención decorrente a partir dunha célulagalvánica.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B3.26. Volumetríasredox.

▪ B3.20. Realizar cálculosestequiométricos necesariospara aplicar ás volumetríasredox.

▪ QUB3.20.1. Describe oprocedemento para realizar unhavolumetría redox, realizando oscálculos estequiométricoscorrespondentes.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Describe e realiza os cálculosnunha volumetría redox.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B3.27. Leis de Faradayda electrólise.

▪ B3.21. Determinar a cantidadede substancia depositada noseléctrodos dunha cubaelectrolítica empregando as leisde Faraday.

▪ QUB3.21.1. Aplica as leis deFaraday a un proceso electrolíticodeterminando a cantidade demateria depositada nun eléctrodoou o tempo que tarda en facelo, ecompróbao experimentalmentenalgún proceso dado.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Aplica as leis de Faraday nunproceso de electrolisisdeterminando cantidade demateria depositada e tempo.

▪ CMCCT






▪ i

▪ l

▪ B3.28. Aplicacións erepercusións dasreaccións de oxidaciónredución: bateríaseléctricas, pilas decombustible eprevención da corrosiónde metais.

▪ B3.22. Coñecer algunhas dasaplicacións da electrólisescomo a prevención dacorrosión, a fabricación de pilasde distintos tipos (galvánicas,alcalinas e de combustible) e aobtención de elementos puros.

▪ QUB3.22.1. Representa osprocesos que teñen lugar nunhapila de combustible, escribindo assemirreaccións redox e indicandoas vantaxes e os inconvenientesdo uso destas pilas fronte ásconvencionais.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Coñece o uso das pilas decombustible.

▪ CMCCT

▪ CSC

▪ QUB3.22.2. Xustifica as vantaxesda anodización e a galvanoplastiana protección de obxectosmetálicos.

▪ 3ºT ▪ PE/TI ▪ Coñece o significado deanodización e galvanoplastia.

▪ CMCCT

Bloque 4.Síntese orgánica e novos materiais

▪ i ▪ B4.1. Estudo de funciónsorgánicas.

▪ B4.1. Recoñecer os compostosorgánicos, segundo a funciónque os caracteriza.

▪ QUB4.1.1. Relaciona a forma dehibridación do átomo de carbonoco tipo de enlace en diferentescompostos representandograficamente moléculas orgánicassinxelas.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Relaciona a forma dehibridación do átomo decarbono co tipo de enlace eestrutura en diferentescompostos orgánicos.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B4.2. Nomenclatura eformulación orgánicasegundo as normas daIUPAC.

▪ B4.3. Funcións orgánicasde interese: osixenadase nitroxenadas,derivados haloxenados,tiois e perácidos.Compostos orgánicospolifuncionais.

▪ B4.2. Formular compostosorgánicos sinxelos con variasfuncións.

▪ QUB4.2.1. Diferencia, nomea eformula hidrocarburos ecompostos orgánicos que posúenvarios grupos funcionais.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Diferencia, nomea e formulahidrocarburos e compostosorgánicos que posúen variosgrupos funcionais.

▪ CMCCT






▪ i ▪ B4.4. Tipos de isomería. ▪ B4.3. Representar isómeros apartir dunha fórmula moleculardada.

▪ QUB4.3.1. Distingue os tipos deisomería representando,formulando e nomeando osposibles isómeros, dada unhafórmula molecular.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Distingue os tipos deisomería representando,formulando e nomeando osposibles isómeros, dadaunha fórmula molecular.

▪ CMCCT

▪ i ▪ B4.5. Tipos de reacciónsorgánicas.

▪ B4.4. Identificar os principaistipos de reaccións orgánicas:substitución, adición,eliminación, condensación eredox.

▪ QUB4.4.1. Identifica e explica osprincipais tipos de reacciónsorgánicas (substitución, adición,eliminación, condensación eredox), predicindo os produtos, seé necesario.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Identifica e explica osprincipais tipos de reacciónsorgánicas

▪ CMCCT

▪ i ▪ B4.5. Tipos de reacciónsorgánicas.

▪ B4.5. Escribir e axustarreaccións de obtención outransformación de compostosorgánicos en función do grupofuncional presente.

▪ QUB4.5.1. Desenvolve asecuencia de reaccións necesariaspara obter un composto orgánicodeterminado a partir de outro condistinto grupo funcional, aplicandoa regra de Markovnikov ou deSaytzeff para a formación dedistintos isómeros.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Desenvolve a secuencia dereaccións necesarias paraobter algún compostoorgánico determinado a partirde outro con distinto grupofuncional.

▪ CMCCT

▪ b

▪ i

▪ l

▪ B4.6. Importancia daquímica do carbono nodesenvolvemento dasociedade do benestar.

▪ B4.7. Principaiscompostos orgánicos deinterese biolóxico eindustrial: materiaispolímeros emedicamentos.

▪ B4.6. Valorar a importancia daquímica orgánica vinculada aoutras áreas de coñecemento eao interese social.

▪ QUB4.6.1. Relaciona os gruposfuncionais e as estruturasprincipais con compostos sinxelosde interese biolóxico.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Relaciona os gruposfuncionais e as estruturasprincipais con compostossinxelos de interesebiolóxico.

▪ CMCCT

▪ CSC

▪ i ▪ B4.8. Macromoléculas. ▪ B4.7. Determinar ascaracterísticas máisimportantes dasmacromoléculas.

▪ QUB4.7.1. Recoñecemacromoléculas de orixe natural esintética.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Recoñece algunhasmacromoléculas de orixenatural e sintética.

▪ CMCCT






▪ i ▪ B4.9. Polímeros. ▪ B4.8. Representar a fórmuladun polímero a partir dos seusmonómeros, e viceversa.

▪ QUB4.8.1. A partir dun monómero,deseña o polímero correspondentee explica o proceso que tivo lugar.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Explica o proceso deformación dun polímero apartir dun monómero.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B4.10. Reaccións depolimerización.

▪ B4.11. Polímeros deorixe natural e sintética:propiedades.

▪ B4.9. Describir os mecanismosmáis sinxelos de polimerizacióne as propiedades dalgúns dosprincipais polímeros deinterese industrial.

▪ QUB4.9.1. Utiliza as reaccións depolimerización para a obtención decompostos de interese industrialcomo polietileno, PVC,poliestireno, caucho, poliamidas epoliésteres, poliuretanos ebaquelita.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Coñece algún exemplo douso da polimerización paraobter compostos de intereseindustrial.

▪ CMCCT

▪ b

▪ i

▪ l

▪ B4.7. Principaiscompostos orgánicos deinterese biolóxico eindustrial: materiaispolímeros emedicamentos.

▪ B4.10. Coñecer as propiedadese a obtención dalgúnscompostos de interese enbiomedicina e, en xeral, nasramas da industria.

▪ QUB4.10.1. Identifica substanciase derivados orgánicos que seutilizan como principios activos demedicamentos, cosméticos ebiomateriais, e valora arepercusión na calidade de vida.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Identifica algunha substanciaorgánica utilizada enmedicamentos, cosméticos,etc…

▪ CMCCT

▪ CSC

▪ b

▪ i

▪ l

▪ B4.12. Fabricación demateriais plásticos e assúas transformacións:impacto ambiental.

▪ B4.11. Distinguir as principaisaplicacións dos materiaispolímeros, segundo a súautilización en distintos ámbitos.

▪ QUB4.11.1. Describe as principaisaplicacións dos materiaispolímeros de alto interesetecnolóxico e biolóxico (adhesivose revestimentos, resinas, tecidos,pinturas, próteses, lentes, etc.), enrelación coas vantaxes e asdesvantaxes do seu uso segundoas propiedades que o caracterizan.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Describe algunha aplicaciónde polímeros en tecnoloxíaou bioloxía e comentavantaxes e desvantaxes.

▪ CMCCT

▪ CSC

▪ b

▪ i

▪ l

▪ B4.6. Importancia daquímica do carbono nodesenvolvemento dasociedade do benestar.

▪ B4.12. Valorar a utilización dassubstancias orgánicas nodesenvolvemento da sociedadeactual e os problemasambientais que se podenderivar.

▪ QUB4.12.1. Recoñece asutilidades que os compostosorgánicos teñen en sectores comoa alimentación, a agricultura, abiomedicina, a enxeñaría demateriais e a enerxía, fronte ásposibles desvantaxes que levaconsigo o seu desenvolvemento.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Valora a utilización decompostos orgánicos nasociedade e os problemasque se poden derivar do seuuso.

▪ CCEC

▪ CMCCT

▪ CSC




A materia divídese en tres bloques avaliativos nos que se realizaran as seguintes probas:

BLOQUE 1: 1ª proba: Unidade 0 (valoración 30%)2ª proba: Unidade 2 (valoración 35%)3ª proba: Unidade 3 (valoración 35%)

BLOQUE 2:1ª proba: Unidade 4 (valoración 50%)2ª proba: Unidade 5 (valoración 50%)

BLOQUE 3:1ª proba: Unidade 6 (valoración 33%)2ª proba: Unidade 7 (valoración 33%)3ª proba: Unidade 8 (valoración 33%)

A unidade 1 non terá proba escrita debido a que o seu desenvolvemento e cualificación terá lugar ao longo do curso en todas asunidades impartidas.O proceso avaliativo realizarase da seguinte forma:

1) A nota da avaliación obterase ponderando un 10 % o traballo de investigación (preparación e realización das prácticas delaboratorio), un 5 % o caderno e un 85 % a nota das probas escritas. A avaliación considérase superada se a nota ten un valorde 5 ou superior.

2) Cada bloque da materia terá unha cualificación obtida pola media ponderada das probas correspondentes a cada un segundo avaloración correspondente.

3) A nota final da materia virá dada pola media das notas obtidas nos tres bloques programados, que teñen a mesma valoración.O alumno superará a materia si obtén un valor de 5 ou superior en dita nota final.

4) Se o alumno non obtén a nota suficiente deberá recuperar os bloques suspensos nunha proba que se realizará a final do curso.Se os tres bloques están suspensos, realizará unha proba final sobre toda a materia.Si ten un ou dous bloques cunha cualificación que non lle permite facer a media, fará unha proba sobre os contidos de un oudous bloques respectivamente.

5) Se o profesor o considera axeitado, poderá realizarse algunha proba de recuperación adicional ou que permita subir a nota.Ditas probas serán deseñadas, en cada caso, polo profesor dentro dos instrumentos e procedementos de avaliacióncorrespondentes.



6) En xuño farase unha proba escrita que versará sobre os mínimos correspondentes aos estándares de aprendizaxe impartidosdurante o curso. A proba considerase superada se a nota é igual ou superior a 5.


A aprendizaxe das ciencias experimentais require o uso do método inductivo-deductivo. Para que a indicción sexa produtiva haique educar unhas determinadas estruturas mentais, e utilizala, a miúdo, na práctica para facelo habitual como método de traballocientífico. O proceso de dedución, aínda que poida parecer máis fácil que o de indución, require moita práctica e un grao elevadode espírito crítico.Os alumnos de Química posúen uns coñecementos e estratexias básicas adquiridas no curso anterior e que deben servirlle de basepara a profundizar no coñecemento da Química. As estratexias metodolóxicas que se propoñen para desenvolver o currículo destamateria son as seguintes:

• Fomentar a competencia de aprender a aprender, e a de sentido de iniciativa e espírito emprendedor, a través daplanificación, a realización, a presentación e a avaliación de deseños experimentais por parte do alumnado, incluíndo aincorporación das tecnoloxías da información e da comunicación para o desenvolvemento da competencia dixital, coobxectivo de favorecer unha visión máis actual da actividade tecnolóxica e científica contemporánea.

• Partir, sempre que sexa posible, de enfrontar o alumnado a situacións problemáticas que deba resolver pondo en xogo ossaberes dos que dispón.

• Potenciar a dimensión colectiva da actividade científica, organizando equipos de traballo e propiciando o traballo cooperativona investigación.

• Considerar as implicacións entre ciencia, tecnoloxía, sociedade e medio natural dos problemas (posibles aplicacións,repercusións negativas, toma de decisións, ciencia e pseudociencia, etc.), e as posibles relacións con outros campos docoñecemento.

Para que a aprendizaxe desta ciencia sea significativa, debe basearse nuns principios fundamentais con implicacións metodolóxicasimportantes no traballo do profesorado cos alumnos e as alumnas. Os aspectos básicos son os seguintes:

➢ Asimilación activa dos contidos

Isto significa que os estudantes deben levar a cabo unha intensa actividade, necesaria para establecer relacións entre os novoscontidos e a súa propia estrutura cognoscitiva. Para axudar neste proxecto, o profesor/a terá que:

• Propor ó alumnado coñecementos e experiencias relevantes respecto ós novos coñecementos.• Ter en conta os coñecementos previos dos alumnos/as e a conexión que poida establecer cos coñecementos novos.• Fixar os contidos e predispor favorablemente aos alumnos e ás alumnas.• Seleccionar actividades variadas, con diferente grao de complexidade,de maneira que se recollan actividades de introdución,



de estruturación de conceptos, de síntese e de aplicación.• Partir, sempre que sexa posible, de situacións problemáticas abertas para recoñecer que cuestións son “cientificamente

investigables”, decidir como precisalas e reflexionar sobre o seu posible interese como facilitadoras da aprendizaxe.

➢ Construción, organización e modificación dos coñecementos

Isto supón:• O deseño da presentación previa, tanto xeral como concreta, dos conceptos e as relacións fundamentais.• A activación dos conceptos que teñen os alumnos e as alumnas, ou a súa formación a través de actividades e exemplos.• O resultado debe ser a modificación da estrutura cognoscitiva dos alumnos e das alumnas. Estes non só aprenden conceptos

novos, senón que sobre todo "aprenden a aprender".• Potenciar a dimensión colectiva da actividade científica, organizando equipos de traballo, creando un ambiente semellante

ao que podería ser unha investigación cooperativa na que conten as opinións de cada persoa, facendo ver como osresultados dunha soa persoa ou equipo non bastan para verificar ou falsear unha hipótese.

• A comunicación é un aspecto esencial da actividade científica e debe ser traballada, por exemplo, na recollida e análise dediversas informacións orais e escritas en relación cos temas tratados, a través da elaboración e exposición de memoriascientíficas do traballo realizado ou da lectura e comentario crítico de textos científicos.

• Fomentar a autonomía, a iniciativa persoal, a creatividade e a competencia de aprender a aprender a través da planificación,realización e avaliación de deseños experimentais por parte do alumnado, incluíndo a incorporación das tecnoloxías dainformación e da comunicación co obxectivo de favorecer unha visión máis actual da actividade tecnolóxica e científicacontemporánea.

• Fomentar a incorporación das Tecnoloxías da Información e da Comunicación co obxectivo de favorecer unha visión máisactual da actividade tecnolóxica e científica contemporánea.

• Considerar as implicacións CIENCIA – TECNOLOXÍA – SOCIEDADE – MEDIO NATURAL dos problemas e as posibles relaciónscon outros campos do coñecemento.

➢ Diferenciación progresiva dos contidos

Implica a aplicación progresiva de conceptos mediante o enriquecemento dos que xa tiña antes da aprendizaxe en cuestión:análise-síntese, clasificación e ordenación. Tamén supón a organización previa do material para o profesorado.

• Propiciar a construción de aprendizaxes significativas a través de actividades que permitan analizar e contrastar as propiasideas coas cientificamente aceptadas para propiciar o cambio conceptual, metodolóxico e actitudinal.

• Propoñer análises cualitativas que axuden a formular preguntas operativas presentadas como hipóteses, que orienten otratamento dos problemas como investigacións e contribúan a facer explícitas as preconcepcións.




• Laboratorio de Química.• Apuntes elaborados polo profesor.• Boletíns de problemas e cuestións elaborados polo profesor. Reforzo e ampliación.• Aula virtual: recursos web, material audiovisual de reforzo e ampliación.




Escala1 2 3 4









9. Usáronse distintos instrumentos de avaliación.Voltar ao índice 29





Escala

1 2 3 4




















Para aqueles alumnos que teñen pendente a Física e Química de 1º de BACHARELATO:

• Haberá dúas probas parciais escritas e un exame final, nas datas que fixe a Xefatura de Estudos.• Na Aula Virtual haberá unha colección de exercicios tipo de cada un dos temas para cada proba parcial, que os alumnos

deberán entregar en formato pdf en dita AV, na data limite que se indica.• A cualificación de cada parcial obterase ponderando un 90 % a nota da proba escrita e o 10 % a nota dos exercicios

propostos.• A cualificación final será a media aritmética dos dous parciais e comunicarase a cada alumno individualmente.• O exame final de recuperación será realizado polos alumnos que non aprobaron a materia a través dos parciais e a

cualificación final será só a nota de dito exame.• A materia aprobarase se a nota final é igual ou superior a 5,0.• Na convocatoria extraordinaria de xuño a materia aprobarase se a nota é igual ou superior a 5,0 en dito exame.

1ª PROBA

Bloque 1. A actividade científica✔ B1.1. Estratexias necesarias na actividade científica.✔ B1.2. Tecnoloxías da información e da comunicación no traballo científico.✔ B1.3. Proxecto de investigación.

Bloque 2. Aspectos cuantitativos da química✔ B2.1. Revisión da teoría atómica de Dalton.✔ B2.2. Leis dos gases. Ecuación de estado dos gases ideais.✔ B2.3. Determinación de fórmulas empíricas e moleculares.✔ B2.4. Disolucións: formas de expresar a concentración, preparación e propiedades coligativas.✔ B2.6. Métodos actuais para a análise de substancias: espectroscopia e e s pectrometría. Formulación e nomenclatura de química

inorgánica.

2ª PROBA

Bloque 3. Reaccións químicas ✔ B3.1. Estequiometría das reaccións. Reactivo limitante e rendemento dunha reacción.



✔ B3.2. Química e industria.Bloque 4. Transformacións enerxéticas e espontaneidade das reaccións químicas ✔ B4.1. Sistemas termodinámicos.✔ B4.2. Primeiro principio da termodinámica. Enerxía interna.✔ B4.3. Entalpía. Ecuacións termoquímicas.✔ B4.4. Lei de Hess.✔ B4.5. Segundo principio da termodinámica. Entropía.✔ B4.6. Factores que interveñen na espontaneidade dunha reacción química. Enerxía de Gibbs.✔ B4.7. Consecuencias sociais e ambientais das reaccións químicas de combustión.Bloque 5. Química do carbono ✔ B5.1. Enlaces do átomo de carbono.✔ B5.2. Compostos de carbono: hidrocarburos.✔ B5.3. Formulación e nomenclatura IUPAC dos compostos do carbono.✔ B5.4. Compostos de carbono nitroxenados e osixenados.

11. PROCEDEMENTOS PARA ACREDITAR OS COÑECEMENTOS NECESARIOS (BACHARELATO)

Non hai alumnos matriculados en Química de 2º de Bacharelato sen ter previamente cursada a Física e Química de 1º de Bacharelato.


Durante os primeiros días do curso levarase a cabo unha avaliación inicial que nos ilustre sobre os coñecementos previos doalumnado en aspectos referidos á Química, así como as estratexias matemáticas necesarias na materia.Esta avaliación inicial pode facerse de moi diversas formas:


En virtude dos resultados desta avaliación inicial, tomaranse as medidas necesarias de carácter individual e/ou grupal que sexannecesarias para que o alumnado acade os obxectivos previstos (actividades de reforzo, adaptación dos contidos, modificación datemporalización, ou calquera outra medida que se considere precisa)







• O emprendemento, e a educación cívica e constitucional traballaranse na realización de traballos en grupo e nas actividadesprácticas así como nas partes nas que a química resulta importante no desenrolo da sociedade.



As TICs son unha ferramenta de uso frecuente nesta asignatura, poñéndose de manifesto en distintos aspectos coma:

• Uso da aula virtual tanto na aula coma en casa, onde o alumnado poderá dispor de material auxiliar: textos, boletíns deproblemas, problemas resoltos, modelos de exames, recursos web (modelizacións, simulacións interactivas, etc). Este recursoutilizarase na propia aula cando esta dispoña de proxector e conexión a internet. En caso contrario, tratarase de utilizalas enaulas específicas.

• Realización de traballos en grupo: Os alumnos terán que consultar fontes en internet e usar, polo menos, un procesador detextos e converter o texto a pdf para a súa presentación .


• Actividades de educación documental.



• Coñecemento das ferramentas básicas de presentación da información.• Emprego de actividades interactivas.• Emprego de Animacións.• Enlaces a Internet.• Realización de presentacións.

O uso das TIC's tamén será fundamental na preparación e realización do traballo de laboratorio, así como na presentación doscorrespondentes informes de prácticas.



• Lectura de contidos (explicacións, enunciados de problemas, etc) incluídos nos materiais de uso diario na aula.• Lectura de textos específicos relacionados con temas de actualidade, da ciencia, especialmente da Química, e resolución de

cuestións sobre eles para facilitar a súa comprensión.• Busca de información en distintos soportes para a elaboración de traballos.





Terase en conta: Observación na práctica diaria na aula. Análise dos resultados acadados nas probas periódicas.



Seguimento mensual da programación.

➢ Indicadores

Escala

1 2 3 4






































ANEXO VI


FÍSICA2º BACHARELATO

CURSO 2020-21

Departamento de Física e Química FÍSICA 2º BACH curso 2020-21. IES Francisco Aguiar

ÍNDICE:


3.1. Obxectivos xerais da etapa. Bacharelato. 3.2. Obxectivos da materia. Física 2 º BACH .



6. Criterios cualificación do alumnado. 7. Metodoloxía didáctica . 8. M ateriais e recursos didácticos. 9. Indicadores de logro para avaliar o proceso do ensino e a práctica docente. 10. Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes. 11. P rocedementos para acreditar os coñecementos necesarios (Bacharelato) . 12. Avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dos





Voltar ao índice 1



A Física está presente en todas as nosas actividades diarias; é parte de todos os sucesos naturais e daqueles inventos queaxudaron as persoas a conseguiren progreso tecnolóxico e a melloraren as súas condicións de vida. Aproveitando os coñecementosfísicos modernos facilitouse a elaboración dos produtos necesarios para a humanidade: chegouse á Lúa, colocáronse satélites decomunicacións en órbita, mellorouse o desenvolvemento dos automóbiles, coñécese con anticipación a formación de furacáns e, enxeral, o estado do tempo, fabrícanse mellores electrodomésticos, barcos, avións, maquinarias pesadas e todos aqueles artefactosque as persoas puxeron ao seu servizo na industria.

Polo seu carácter altamente formal, a materia de Física proporciónalle ao alumnado unha eficaz ferramenta de análise erecoñecemento, cuxo ámbito de aplicación transcende os seus obxectivos. A Física no segundo curso de bacharelato éesencialmente educativa e debe abranguer todo o espectro de coñecemento da física con rigor, de forma que se asenten as basesmetodolóxicas introducidas nos cursos anteriores. Á súa vez, debe dotar o/a alumno/a de novas aptitudes que o capaciten para asúa seguinte etapa de formación, con independencia da relación que esta poida ter coa Física.

A materia estrutúrase en seis bloques de contidos nos que aparecen interrelacionados todos os elementos do currículo.

• O primeiro bloque está dedicado á actividade científica e constitúe o eixe metodolóxico da área, e é necesario que se traballede forma simultánea con cada un dos bloques restantes. O ensino e a aprendizaxe da física implica a identificación e aanálise de problemas, emitindo hipóteses fundamentadas, recollendo datos que inclúan a elaboración e a interpretación derepresentacións gráficas a partir de datos experimentais e relacionándoas coas ecuacións matemáticas que representan asleis e os principios físicos subxacentes, así como a procura, a análise e a elaboración de información, polo que é de intereseo emprego das TIC tanto como ferramenta para a obtención de datos, o tratamento da información, a análise dos resultadose a presentación de conclusións, como para o emprego de aplicacións informáticas de simulación de experimentos físicosque sería difícil desenvolver no laboratorio real.

• O segundo bloque trata a interacción gravitatoria, facendo especial énfase no concepto de campo, co fin de poderdesenvolver no bloque 3 os campos eléctrico e magnético.

• O bloque 4 céntrase no estudo dos fenómenos ondulatorios. O concepto de onda non se estuda en cursos anteriores enecesita, xa que logo, un enfoque secuencial. En primeiro lugar, trátase desde un punto de vista descritivo e, acontinuación, desde un punto de vista funcional. Como casos prácticos concretos estúdanse o son e, de xeito máis amplo, aluz como onda electromagnética.

• No bloque 5 trátase a óptica xeométrica, restrinxida ao marco da aproximación paraxial. As ecuacións dos sistemas ópticospreséntanse desde un punto de vista operativo, con obxecto de proporcionarlles aos alumnos e ás alumnas unha ferramentade análise de sistemas ópticos complexos.

Voltar ao índice 2


A secuencia de bloques anterior permite introducir a gran unificación da física do século XIX e xustificar a denominación de ondaselectromagnéticas.

• O derradeiro bloque dedícase á física do século XX. Os principais conceptos introdúcense empiricamente, propoñendosituacións que requiren unicamente as ferramentas matemáticas básicas, sen perder por iso rigor. A teoría especial darelatividade e a física cuántica preséntanse como alternativas necesarias á insuficiencia da denominada física clásica pararesolver determinados feitos experimentais. Neste apartado introdúcense, tamén, os rudimentos do láser, unha ferramentacotiá na actualidade.

En todos os bloques, a complexidade matemática de determinados aspectos non debe ser obstáculo para a comprensiónconceptual de postulados e leis que xa pertencen ao século pasado. Por outro lado, o uso de aplicacións virtuais interactivas suplesatisfactoriamente a posibilidade de comprobar experimentalmente os fenómenos físicos estudados.

Os estándares de aprendizaxe avaliables desta materia deseñáronse tendo en conta o grao de madurez cognitiva e académica dunestudante na etapa previa aos estudos superiores, de xeito que a resolución dos supostos formulados require o coñecemento doscontidos avaliados, así como un emprego consciente, controlado e eficaz das capacidades adquiridas nos cursos anteriores. No presente curso hai 10 alumnos matriculados na materia de Física e todos eles cursaron Física e Química de 1º de bacharelato. Sendo un grupo tan pequeno, a atención pode ser moito máis individualizada o que permitirá seguir os distintos ritmos deaprendizaxe e acadar mellores resultados no grao de consecución dos estándares propostos. Se o grupo demostra interese e boacapacidade de traballo poderemos abarcar todos os estándares de aprendizaxe. Ao longo do curso e segundo as dificultades que sevaian detectando, repasaranse contidos matemáticos ou físicos que sexan necesarios para o desenvolvemento dos bloques. Aprogramación reflicte os contidos oficiais, pero tendo en conta o alumnado ao cal se dirixe. Aténdese aos diferentes niveis dedesenvolvemento das súas capacidades, os seus intereses e as súas expectativas.


A competencia matemática e as competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT), están presentes en todos osestándares desta materia pero tamén se contribúe, de xeito importante, ao desenvolvemento do resto das competencias clave. O traballo en equipo no laboratorio axudará ao alumnado a alcanzar as competencias sociais e cívicas(CSC) e tamén sepromoven actitudes e valores éticos fronte a problemas relacionados co impacto das ciencias e da tecnoloxía no noso contorno:conservación de recursos, cuestións ambientais, etc.A análise dos textos científicos, a argumentación e a defensa de proxectos, ou a interpretación da información afianzarán oshábitos de lectura e, por suposto, a argumentación, a interpretación da información e a exposición de resultados desenvolven acompetencia en comunicación lingüística (CCL) e tamén Das múltiples achegas a esta competencia clave (defensa detraballos de investigación, selección e interpretación da información, comunicación dos traballos realizados, etc.) podemos

Voltar ao índice 3


salientar a relacionada coa linguaxe propia das ciencias (interpretación de gráficas, táboas, etiquetaxes, símbolos, formulación,etc.).A competencia en conciencia e expresións culturais (CCEC) tamén está directamente relacionada con esta materia xa que haique salientar os logros da ciencia que modificaron o noso modo de entender o mundo e os moitos científicos que contribuíron áconstrución da nosa cultura. Non debemos esquecer que o emprego das tecnoloxías da información e da comunicación e, consecuentemente, acompetencia dixital(CD) merece un tratamento específico no estudo desta materia. O uso de aplicacións virtuaisinteractivas permite realizar experiencias prácticas que por razóns de infraestrutura non serían viables noutras circunstancias.Por outra banda, a posibilidade de acceder a unha grande cantidade de información implica a necesidade de clasificalasegundo criterios de relevancia, o que permite desenvolver o espírito crítico do alumnado.Fomentarase a competencia de aprender a aprender (CAA) e a de sentido da iniciativa e espíritoemprendedor(CSIEE) a través da planificación, realización, presentación e avaliación de deseños experimentais e tamén daelaboración e a defensa de traballos de investigación dobre temas propostos ou de libre elección.

3. OBXECTIVOS







Voltar ao índice 4










3.2. OBXECTIVOS DA MATERIA. FÍSICA 2º BACHARELATO

• Utilizar, con autonomía crecente, estratexias de investigación propias das ciencias (formulación de problemas, emisión dehipóteses fundamentadas, procura de información, elaboración de estratexias de resolución e de deseños experimentais,realización de experimentos en condicións controladas e reproducibles, análise de resultados, elaboración e comunicaciónde conclusións) relacionando os coñecementos aprendidos con outros xa coñecidos e considerando a súa contribución áconstrución de corpos coherentes de coñecemento.

• Comprender os principais conceptos, leis, modelos e teorías da física para poder articulalos en corpos coherentes docoñecemento.


• Recoñecer a importancia do coñecemento científico para a formación integral das persoas, así como para participar, comointegrantes da cidadanía e, se é o caso, futuras científicas e futuros científicos, na necesaria toma de decisións fundamentadassobre problemas tanto locais como globais.

• Comprender as complexas interaccións actuais da física coa sociedade, o desenvolvemento tecnolóxico e o medio natural(ciencia-tecnoloxía-sociedade- medio natural), valorando a necesidade de traballar para lograr un desenvolvementosustentable e satisfactorio para o conxunto da humanidade.

Voltar ao índice 5


• Utilizar correctamente a terminoloxía científica e empregala de xeito habitual ao expresarse no ámbito da física, aplicandodiferentes modelos de representación: gráficas, táboas, diagramas, expresións matemáticas, etc.

• Empregar as tecnoloxías da información e da comunicación (TIC) na interpretación e simulación de conceptos, modelos, leis outeorías; na obtención e tratamento de datos; na procura de información de diferentes fontes; na avaliación do seu contido e naelaboración e comunicación de conclusións, fomentando no alumnado a formación dunha opinión propia e dunha actitudecrítica fronte ao obxecto de estudo.

• Comprender e valorar o carácter complexo e dinámico da física e as súas achegas ao desenvolvemento do pensamentohumano, evitando posicións dogmáticas e considerando unha visión global da historia desta ciencia que permita identificar esituar no seu contexto os personaxes máis relevantes.

• Deseñar e realizar experimentos físicos, utilizando correctamente o instrumental básico do laboratorio, respectando as normasde seguridade das instalacións e aplicando un tratamento de residuos axeitado.

• Coñecer os principais retos que ten que abordar a investigación neste campo da ciencia na actualidade, apreciando as súasperspectivas de desenvolvemento.

• Valorar as achegas das mulleres ao desenvolvemento científico e tecnolóxico, desde unha perspectiva de xénero ao longo dotempo.

• Comprender o carácter fundamental da física no desenvolvemento doutras ciencias e tecnoloxías.

• Valorar o carácter colectivo e cooperativo da ciencia, fomentando actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa persoal,autoestima e sentido crítico a través do traballo en equipo.


1º TRIMESTRE

Non se cumpriu o 100 % da programación do curso anterior, nin en Física e Química nin en Matemáticas, dada a situaciónde confinamento do coronavirus no terceiro trimestre.

Durante as primeiras semanas, haberá que traballar as aprendizaxes non adquiridas e as que non quedaronsuficientemente afianzadas, necesarias para lograr neste curso unha aprendizaxe satisfactoria.

Ademais, como xa é habitual, haberá que repasar os conceptos matemáticos precisos para desenvolver os bloques daprogramación: operacións con vectores (produto escalar, produto vectorial, momento dun vector), derivadas, introduciónao cálculo integral (integrais inmediatas), algúns dos cales non se impartiron.

Voltar ao índice 6



Bloque 2. Interacción gravitatoria

2º TRIMESTRE

Bloque 3. Interacción electromagnética

Bloque 4. Ondas

3º TRIMESTRE

Bloque 5. Óptica xeométrica

Bloque 6. Física do século XX


1) TEMPORALIZACIÓN

1º T 1º TRIMESTRE

2º T 2º TRIMESTRE

3º T 3º TRIMESTRE

Voltar ao índice 7














Penalizarase:

✔ Os erros de cálculo e os fallos nas notacións, nunha cantidade proporcional ao valor da pregunta.

Voltar ao índice 8


✔ As solucións numéricas non acompañadas de unidades ou con unidades incorrectas (-0,25) e as mal redondeadas (-0,15).✔ A falta ou os erros na xustificación teórica necesaria para abordar un problema de cálculo numérico. A valoración farase

en función da importancia e da magnitude do contido teórico necesario.



Se non se pode ir ao laboratorio usaranse simulacións interactivas que permitan unha axeitada asimilación e profundización dos contidos.


Valorarase que:

✔ O informe amose un coñecemento básico da actividade realizada. Este ordenado e ben estruturado.✔ Os datos estean recollidos adecuadamente, sen erros ao expresar cifras e medidas. ✔ Presente os datos en táboas sinxelas e, de ser o caso, represente as gráficas de xeito comprensible.✔ Realice os cálculos pertinentes sen erros, nin omisión dalgún paso.✔ Presente conclusións sinxelas ligadas ao experimento realizado. ✔ En conxunto, o informe sexa comprensible, cos apartados ben desenvolvidos.


Valorarase que:



Voltar ao índice 9



correctamente.

• (IM_PA) INTERESE POLA MATERIA E PARTICIPACIÓN ACTIVA: Rexistro no caderno das tarefas realizadas eparticipación na clase facendo comentarios e razoamentos.



Física. 2º de bacharelato




▪ b

▪ d

▪ g

▪ i

▪ l

▪ B1.1. Estratexias propiasna actividade científica.

▪ B1.1. Recoñecer e utilizar asestratexias básicas daactividade científica.

▪ FSB1.1.1. Aplica habilidadesnecesarias para a investigacióncientífica, propondo preguntas,identificando e analizandoproblemas, emitindo hipótesesfundamentadas, recollendo datos,analizando tendencias a partir demodelos, e deseñando e propondoestratexias de actuación.

▪ 1ºT2ºT/3ºT ▪ TI/PE ▪ Identifica e analizaproblemas, emite hipótesesfundamentadas, recolle datose deseña estratexias deactuación.

▪ CSC

▪ CCL

▪ CMCCT

▪ CSIEE

▪ FSB1.1.2. Efectúa a análisedimensional das ecuacións querelacionan as magnitudes nunproceso físico.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ PE ▪ Efectúa a análisedimensional dalgunhasecuacións en procesosfísicos.

▪ CAA

▪ CMCCT






▪ FSB1.1.3. Resolve exercicios nosque a información debe deducirsea partir dos datos proporcionadose das ecuacións que rexen ofenómeno, e contextualiza osresultados.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ PE ▪ Resolve exercicios a partirdos datos proporcionados edas ecuacións que rexen ofenómeno e interpreta osresultados.

▪ CAA

▪ CMCCT

▪ FSB1.1.4. Elabora e interpretarepresentacións gráficas de dúas etres variables a partir de datosexperimentais, e relaciónaas coasecuacións matemáticas querepresentan as leis e os principiosfísicos subxacentes.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ PE/TI/IP/LB ▪ Elabora e interpretarepresentacións gráficas dedúas variables a partir dedatos experimentais, erelaciónaas coas ecuaciónsmatemáticas que representanas leis implicadas.

▪ CAA

▪ CMCCT

▪ g

▪ i

▪ l

▪ B1.2. Tecnoloxías dainformación e dacomunicación.

▪ B1.2. Coñecer, utilizar e aplicaras tecnoloxías da información eda comunicación no estudo dosfenómenos físicos.

▪ FSB1.2.1. Utiliza aplicaciónsvirtuais interactivas para simularexperimentos físicos de difícilimplantación no laboratorio.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ PE ▪ Coñece aplicacións virtuaisinteractivas para simularexperimentos físicos.

▪ CD

▪ CMCCT

▪ FSB1.2.2. Analiza a validez dosresultados obtidos e elabora uninforme final facendo uso das TIC,no que se comunique tanto oproceso como as conclusiónsobtidas.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ PE/TI ▪ Analiza os resultados obtidose elabora informes cosresultados facendo uso dasTIC.

▪ CD

▪ CCL

▪ CMCCT

▪ CSIEE

▪ FSB1.2.3. Identifica as principaiscaracterísticas ligadas á fiabilidadee á obxectividade do fluxo deinformación científica existente eninternet e noutros medios dixitais.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ PE/TI ▪ Identifica as principaiscaracterísticas que fan fiablee obxectiva a informacióncientífica nos medios dixitais.

▪ CD

▪ CMCCT






▪ FSB1.2.4. Selecciona, comprendee interpreta información relevantenun texto de divulgación científica,e transmite as conclusións obtidasutilizando a linguaxe oral e escritacon propiedade.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ PE/TI ▪ Selecciona, comprende einterpreta informaciónrelevante nun texto dedivulgación científica, etransmite as conclusiónsobtidas utilizando a linguaxeoral e escrita con propiedade.

▪ CAA

▪ CCL

▪ CD

▪ CMCCT

▪ b

▪ g

▪ i

▪ l

▪ m


▪ B1.3. Realizar de xeitocooperativo tarefas propias dainvestigación científica.

▪ FSB1.3.1. Realiza de xeitocooperativo algunhas tarefaspropias da investigación científica:procura de información, prácticasde laboratorio ou pequenosproxectos de investigación.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ PE/LB/IP ▪ Realiza de xeito cooperativoprácticas de laboratorio.

▪ CAA

▪ CCL

▪ CD

▪ CMCCT

▪ CSC

▪ CSIEE

Bloque 2. Interacción gravitatoria

▪ i

▪ l

▪ B2.1. Campogravitatorio.

▪ B2.2. Campos de forzaconservativos.

▪ B2.3. Intensidade docampo gravitatorio.

▪ B2.4. Potencialgravitatorio.

▪ B2.1. Asociar o campogravitatorio á existencia demasa, e caracterizalo polaintensidade do campo e opotencial.

▪ FSB2.1.1. Diferencia os conceptosde forza e campo, establecendounha relación entre a intensidadedo campo gravitatorio e aaceleración da gravidade.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Diferencia os conceptos deforza e campo, establecendounha relación entre aintensidade do campogravitatorio e a aceleraciónda gravidade.

▪ CMCCT

▪ FSB2.1.2. Representa o campogravitatorio mediante as liñas decampo e as superficies de enerxíaequipotencial.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Coñece o concepto de liñasde campo e superficiesequipotenciais.

▪ CCEC

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B2.4. Potencialgravitatorio.

▪ B2.2. Recoñecer o carácterconservativo do campogravitatorio pola súa relacióncunha forza central easociarlle, en consecuencia, unpotencial gravitatorio.

▪ FSB2.2.1. Xustifica o carácterconservativo do campo gravitatorioe determina o traballo realizadopolo campo a partir das variaciónsde enerxía potencial.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Xustifica o carácterconservativo do campogravitatorio e determina otraballo realizado polo campoa partir das variacións deenerxía potencial.

▪ CMCCT






▪ i

▪ l

▪ B2.5. Enerxía potencialgravitatoria.

▪ B2.6. Lei deconservación da enerxía.

▪ B2.3. Interpretar as variaciónsde enerxía potencial e o signodesta en función da orixe decoordenadas enerxéticaselixida.

▪ FSB2.3.1. Calcula a velocidade deescape dun corpo aplicando oprincipio de conservación daenerxía mecánica.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Calcula a velocidade deescape dun corpo.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B2.6. Lei deconservación da enerxía.

▪ B2.4. Xustificar as variaciónsenerxéticas dun corpo enmovemento no seo de camposgravitatorios.

▪ FSB2.4.1. Aplica a lei deconservación da enerxía aomovemento orbital de corpos comosatélites, planetas e galaxias.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Aplica a lei de conservaciónda enerxía ao movementoorbital de corpos comosatélites, planetas e galaxias.

▪ CMCCT

▪ g

▪ I

▪ l

▪ B2.7. Relación entreenerxía e movementoorbital.

▪ B2.5. Relacionar o movementoorbital dun corpo co raio daórbita e a masa xeradora docampo.

▪ FSB2.5.1. Deduce a velocidadeorbital dun corpo, a partir da leifundamental da dinámica, erelaciónaa co raio da órbita e amasa do corpo.

▪ 1ºT ▪ PE ▪ Calcula a velocidade orbital ea súa relación co raio daórbita e a masa do corpo.

▪ CMCCT

▪ FSB2.5.2. Identifica a hipótese daexistencia de materia escura apartir dos datos de rotación degalaxias e a masa do burato negrocentral.

▪ 1ºT ▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B2.8. Satélites: tipos. ▪ B2.6. Coñecer a importanciados satélites artificiais decomunicacións, GPS emeteorolóxicos, e ascaracterísticas das súasórbitas.

▪ FSB2.6.1. Utiliza aplicaciónsvirtuais interactivas para o estudode satélites de órbita media(MEO), órbita baixa (LEO) e deórbita xeoestacionaria (GEO), eextrae conclusións.

▪ 1ºT ▪ PE/LB/IP ▪ Coñece a existencia dedistintos tipos de satélites eo uso de aplicacións virtuaispara o seu estudo.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B2.9. Caos determinista. ▪ B2.7. Interpretar o caosdeterminista no contexto dainteracción gravitatoria.

▪ FSB2.7.1. Describe a dificultadede resolver o movemento de trescorpos sometidos á interaccióngravitatoria mutua utilizando oconcepto de caos.

▪ 1ºT ▪ CMCCT






Bloque 3. Interacción electromagnética

▪ i

▪ l

▪ B3.1. Campo eléctrico.

▪ B3.2. Intensidade docampo.

▪ B3.1.Asociar o campo eléctricoá existencia de carga ecaracterizalo pola intensidadede campo e o potencial.

▪ FSB3.1.1. Relaciona os conceptosde forza e campo, establecendo arelación entre intensidade docampo eléctrico e carga eléctrica.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Relaciona os conceptos deforza e campo, establecendoa relación entre intensidadedo campo eléctrico e cargaeléctrica.

▪ CMCCT

▪ FSB3.1.2. Utiliza o principio desuperposición para o cálculo decampos e potenciais eléctricoscreados por unha distribución decargas puntuais.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Utiliza o principio desuperposición para o cálculode campos e potenciaiseléctricos creados por unhadistribución de cargaspuntuais.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B3.3. Potencial eléctrico. ▪ B3.2. Recoñecer o carácterconservativo do campoeléctrico pola súa relacióncunha forza central, easociarlle, en consecuencia, unpotencial eléctrico.

▪ FSB3.2.1. Representagraficamente o campo creado porunha carga puntual, incluíndo asliñas de campo e as superficies deenerxía equipotencial.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Coñece a representación doscampos a partir de liñas decampo e superficiesequipotenciais.

▪ CCEC

▪ CMCCT

▪ FSB3.2.2. Compara os camposeléctrico e gravitatorio, e estableceanaloxías e diferenzas entre eles.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Compara os camposeléctrico e gravitatorio, eestablece analoxías ediferenzas entre eles.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B3.4. Diferenza depotencial.

▪ B3.3. Caracterizar o potencialeléctrico en diferentes puntosdun campo xerado por unhadistribución de cargas puntuais,e describir o movemento dunhacarga cando se deixa libre nocampo.

▪ FSB3.3.1. Analiza cualitativamentea traxectoria dunha carga situadano seo dun campo xerado porunha distribución de cargas, apartir da forza neta que se exercesobre ela.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Calcula a forza neta queactúa sobre unha cargasituada nun campo xeradopor unha ou máis cargaspuntuais. Calcula o valordese campo eléctrico.

▪ CMCCT






▪ i

▪ l

▪ m

▪ B3.5. Enerxía potencialeléctrica.

▪ B3.4. Interpretar as variaciónsde enerxía potencial dunhacarga en movemento no seo decampos electrostáticos enfunción da orixe decoordenadas enerxéticaselixida.

▪ FSB3.4.1. Calcula o traballonecesario para transportar unhacarga entre dous puntos duncampo eléctrico creado por unhaou máis cargas puntuais a partir dadiferenza de potencial.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Calcula o traballo necesariopara transportar unha cargaentre dous puntos duncampo eléctrico creado porunha ou máis cargaspuntuais a partir da diferenzade potencial.

▪ CMCCT

▪ FSB3.4.2. Predí o traballo que serealizará sobre unha carga que semove nunha superficie de enerxíaequipotencial e discúteo nocontexto de campos conservativos.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Predí o traballo que serealizará sobre unha cargaque se move nunhasuperficie de enerxíaequipotencial e discúteo nocontexto de camposconservativos.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B3.6. Fluxo eléctrico e leide Gauss.

▪ B3.5. Asociar as liñas decampo eléctrico co fluxo através dunha superficiepechada e establecer oteorema de Gauss paradeterminar o campo eléctricocreado por unha esferacargada.

▪ FSB3.5.1. Calcula o fluxo docampo eléctrico a partir da cargaque o crea e a superficie queatravesan as liñas do campo.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Calcula o fluxo do campoeléctrico a partir da cargaque o crea e a superficie queatravesan as liñas do campo.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B3.7. Aplicacións doteorema de Gauss.

▪ B3.6. Valorar o teorema deGauss como método de cálculode campos electrostáticos.

▪ FSB3.6.1. Determina o campoeléctrico creado por unha esferacargada aplicando o teorema deGauss.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Coñece o significado eaplicacións do teorema deGauss.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B3.8. Equilibrioelectrostático.

▪ B3.9. Gaiola de Faraday.

▪ B3.7. Aplicar o principio deequilibrio electrostático paraexplicar a ausencia de campoeléctrico no interior doscondutores e asóciao a casosconcretos da vida cotiá.

▪ FSB3.7.1. Explica o efecto dagaiola de Faraday utilizando oprincipio de equilibrio electrostáticoe recoñéceo en situacións cotiás,como o mal funcionamento dosmóbiles en certos edificios ou oefecto dos raios eléctricos nosavións.

▪ 2ºT ▪ PE/TI ▪ Coñece o efecto da gaiola deFaraday e algunhas das súasconsecuencias.

▪ CMCCT






▪ i

▪ l

▪ B3.10. Campomagnético.

▪ B3.11. Efecto doscampos magnéticossobre cargas enmovemento.

▪ B3.8. Predicir o movementodunha partícula cargada no seodun campo magnético.

FSB3.8.1. Describe o movementoque realiza unha carga candopenetra nunha rexión onde existeun campo magnético e analizacasos prácticos concretos, comoos espectrómetros de masas e osaceleradores de partículas.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Describe o movemento querealiza unha carga candopenetra nunha rexión ondeexiste un campo magnético.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B3.12. Campo creadopor distintos elementosde corrente.

▪ B3.9. Comprender e comprobarque as correntes eléctricasxeran campos magnéticos.

▪ FSB3.9.1. Relaciona as cargas enmovemento coa creación decampos magnéticos e describe asliñas do campo magnético quecrea unha corrente eléctricarectilínea.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Relaciona as cargas enmovemento coa creación decampos magnéticos edescribe as liñas do campomagnético que crea unhacorrente eléctrica rectilínea.

▪ CMCCT

▪ g

▪ i

▪ l

▪ B3.10. Campomagnético.

▪ B3.11. Efecto doscampos magnéticossobre cargas enmovemento.

▪ B3.10. Recoñecer a forza deLorentz como a forza que seexerce sobre unha partículacargada que se move nunharexión do espazo onde actúanun campo eléctrico e un campomagnético.

▪ FSB3.10.1. Calcula o raio da órbitaque describe unha partículacargada cando penetra cunhavelocidade determinada nuncampo magnético coñecidoaplicando a forza de Lorentz.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Calcula o raio da órbita quedescribe unha partículacargada cando penetra cunhavelocidade determinada nuncampo magnético coñecidoaplicando a forza de Lorentz.

▪ CMCCT

▪ FSB3.10.2. Utiliza aplicaciónsvirtuais interactivas paracomprender o funcionamento dunciclotrón e calcula a frecuenciapropia da carga cando se move noseu interior.

▪ 2ºT ▪ CD

▪ CMCCT

▪ FSB3.10.3. Establece a relaciónque debe existir entre o campomagnético e o campo eléctricopara que unha partícula cargadase mova con movemento rectilíneouniforme aplicando a leifundamental da dinámica e a lei deLorentz.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Establece a relación quedebe existir entre o campomagnético e o campoeléctrico para que unhapartícula cargada se movacon movemento rectilíneouniforme aplicando a leifundamental da dinámica e alei de Lorentz.

▪ CMCCT






▪ i

▪ l

▪ B3.13. O campomagnético como camponon conservativo.

▪ B3.11. Interpretar o campomagnético como campo nonconservativo e a imposibilidadede asociarlle unha enerxíapotencial.

▪ FSB3.11.1. Analiza o campoeléctrico e o campo magnéticodesde o punto de vista enerxético,tendo en conta os conceptos deforza central e campoconservativo.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Analiza o campo eléctrico e ocampo magnético desde opunto de vista enerxético,tendo en conta os conceptosde forza central e campoconservativo.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B3.14. Induciónelectromagnética.

▪ B3.12. Describir o campomagnético orixinado por unhacorrente rectilínea, por unhaespira de corrente ou por unsolenoide nun puntodeterminado.

▪ FSB3.12.1. Establece, nun puntodado do espazo, o campomagnético resultante debido adous ou máis condutoresrectilíneos polos que circulancorrentes eléctricas.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Establece, nun punto dadodo espazo, o campomagnético resultante debidoa dous ou máis condutoresrectilíneos polos que circulancorrentes eléctricas.

▪ CMCCT

▪ FSB3.12.2. Caracteriza o campomagnético creado por unha espirae por un conxunto de espiras.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Caracteriza o campomagnético creado por unhaespira e por un conxunto deespiras.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B3.15. Forza magnéticaentre condutoresparalelos.

▪ B3.13. Identificar e xustificar aforza de interacción entre douscondutores rectilíneos eparalelos.

▪ FSB3.13.1. Analiza e calcula aforza que se establece entre douscondutores paralelos, segundo osentido da corrente que ospercorra, realizando o diagramacorrespondente.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Analiza e calcula a forza quese establece entre douscondutores paralelos,segundo o sentido dacorrente que os percorra,realizando o diagramacorrespondente.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B3.16. Lei de Ampère. ▪ B3.14. Coñecer que o ampereé unha unidade fundamental doSistema Internacional.

▪ FSB3.14.1. Xustifica a definiciónde ampere a partir da forza que seestablece entre dous condutoresrectilíneos e paralelos.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Coñece a definición deampere.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B3.16. Lei de Ampère. ▪ B3.15. Valorar a lei de Ampèrecomo método de cálculo decampos magnéticos.

▪ FSB3.15.1. Determina o campoque crea unha corrente rectilíneade carga aplicando a lei deAmpère e exprésao en unidadesdo Sistema Internacional.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Coñece o campo creado porunha corrente rectilínea eexprésao en unidades do SI.

▪ CMCCT






▪ i

▪ l

▪ B3.17. Fluxo magnético. B3.16. Relacionar as variaciónsdo fluxo magnético coacreación de correnteseléctricas e determinar osentido destas.

FSB3.16.1. Establece o fluxomagnético que atravesa unhaespira que se atopa no seo duncampo magnético e exprésao enunidades do Sistema Internacional.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Establece o fluxo magnéticoque atravesa unha espira quese atopa no seo dun campomagnético e exprésao enunidades do SistemaInternacional.

▪ CMCCT

▪ g

▪ i

▪ l

▪ B3.18. Leis de Faraday-Henry e Lenz.

▪ B3.19. Forzaelectromotriz.

▪ B3.17. Explicar as experienciasde Faraday e de Henry quelevaron a establecer as leis deFaraday e Lenz.

▪ FSB3.17.1. Calcula a forzaelectromotriz inducida nun circuítoe estima a dirección da correnteeléctrica aplicando as leis deFaraday e Lenz.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Calcula a forza electromotrizinducida nun circuíto eestima a dirección dacorrente eléctrica aplicandoas leis de Faraday e Lenz.

▪ CMCCT

▪ FSB3.17.2. Emprega aplicaciónsvirtuais interactivas para reproduciras experiencias de Faraday eHenry e deduceexperimentalmente as leis deFaraday e Lenz.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Coñece as experiencias deFaraday e Lenz.

▪ CD

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B3.20. Xerador decorrente alterna:elementos.

▪ B3.21. Corrente alterna:magnitudes que acaracterizan.

▪ B3.18. Identificar os elementosfundamentais de que consta unxerador de corrente alterna e asúa función.

▪ FSB3.18.1. Demostra o carácterperiódico da corrente alterna nunalternador a partir darepresentación gráfica da forzaelectromotriz inducida en funcióndo tempo.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Demostra o carácterperiódico da corrente alterna.

▪ CMCCT

▪ FSB3.18.2. Infire a produción decorrente alterna nun alternador,tendo en conta as leis da indución.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Infire a produción de correntealterna nun alternador, tendoen conta as leis da indución.

▪ CMCCT

Bloque 4.Ondas

▪ i

▪ l

▪ B4.1. Ecuación dasondas harmónicas.

▪ B4.1. Asociar o movementoondulatorio co movementoharmónico simple.

▪ FSB4.1.1. Determina a velocidadede propagación dunha onda e a devibración das partículas que aforman, interpretando ambos osresultados.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Determina a velocidade depropagación dunha onda e ade vibración das partículasque a forman.

▪ CMCCT

▪ CSIEE






▪ h

▪ I

▪ l

▪ B4.2. Clasificación dasondas.

▪ B4.2. Identificar enexperiencias cotiás oucoñecidas os principais tiposde ondas e as súascaracterísticas.

▪ FSB4.2.1. Explica as diferenzasentre ondas lonxitudinais etransversais a partir da orientaciónrelativa da oscilación e dapropagación.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Explica as diferenzas entreondas lonxitudinais etransversais.

▪ CMCCT

▪ FSB4.2.2. Recoñece exemplos deondas mecánicas na vida cotiá.

▪ 2ºT ▪ PE/TI ▪ Recoñece exemplos deondas mecánicas na vidacotiá.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B4.3. Magnitudes quecaracterizan as ondas.

▪ B4.3. Expresar a ecuacióndunha onda nunha cordaindicando o significado físicodos seus parámetroscaracterísticos.

▪ FSB4.3.1. Obtén as magnitudescaracterísticas dunha onda a partirda súa expresión matemática.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Obtén as magnitudescaracterísticas dunha onda apartir da súa expresiónmatemática.

▪ CMCCT

▪ FSB4.3.2. Escribe e interpreta aexpresión matemática dunha ondaharmónica transversal dadas assúas magnitudes características.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Escribe e interpreta aexpresión matemática dunhaonda harmónica transversaldadas as súas magnitudescaracterísticas.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B4.4. Ondas transversaisnunha corda.

▪ B4.4. Interpretar a dobreperiodicidade dunha onda apartir da súa frecuencia e o seunúmero de onda.

▪ FSB4.4.1. Dada a expresiónmatemática dunha onda, xustificaa dobre periodicidade con respectoá posición e ao tempo.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Xustifica a dobreperiodicidade das ondas conrespecto á posición e aotempo.

▪ CAA

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B4.5. Enerxía eintensidade.

▪ B4.5. Valorar as ondas comoun medio de transporte deenerxía pero non de masa.

▪ FSB4.5.1. Relaciona a enerxíamecánica dunha onda coa súaamplitude.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Relaciona a enerxía mecánicadunha onda coa súaamplitude.

▪ CMCCT

▪ FSB4.5.2. Calcula a intensidadedunha onda a certa distancia dofoco emisor, empregando aecuación que relaciona ambas asmagnitudes.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Emprega a ecuación querelaciona a intensidade daonda coa distancia ao foco.

▪ CMCCT






▪ i

▪ l

▪ B4.6. Principio deHuygens.

▪ B4.6. Utilizar o principio deHuygens para comprender einterpretar a propagación dasondas e os fenómenosondulatorios.

▪ FSB4.6.1. Explica a propagacióndas ondas utilizando o principioHuygens.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Coñece o principio deHuygens.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B4.7. Fenómenosondulatorios:interferencia e difracción,reflexión e refracción.

▪ B4.7. Recoñecer a difracción eas interferencias comofenómenos propios domovemento ondulatorio.

▪ FSB4.7.1. Interpreta os fenómenosde interferencia e a difracción apartir do principio de Huygens.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Explica os fenómenos deinterferencia e difracción.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l


▪ B4.8. Leis de Snell.

▪ B4.9. Índice derefracción.

▪ B4.8. Empregar as leis de Snellpara explicar os fenómenos dereflexión e refracción.

▪ FSB4.8.1. Experimenta e xustificao comportamento da luz aocambiar de medio, aplicando a leide Snell, coñecidos os índices derefracción.

▪ 2ºT ▪ PE/LB/IP ▪ Xustifica o comportamentoda luz ao cambiar de medio,aplicando a lei de Snell.

▪ CAA

▪ CMCCT

▪ h

▪ i

▪ l


▪ B4.9. Índice derefracción.

▪ B4.9. Relacionar os índices derefracción de dous materiais cocaso concreto de reflexióntotal.

▪ FSB4.9.1. Obtén o coeficiente derefracción dun medio a partir doángulo formado pola ondareflectida e refractada.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Obtén o coeficiente derefracción dun medio a partirdo ángulo formado pola ondareflectida e refractada.

▪ CMCCT

▪ FSB4.9.2. Considera o fenómenode reflexión total como o principiofísico subxacente á propagaciónda luz nas fibras ópticas e a súarelevancia nas telecomunicacións.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Coñece o fenómeno dereflexión total e a súaaplicación nas fibras ópticase nas telecomunicacións.

▪ CMCCT

▪ h

▪ i

▪ l

▪ B4.10. Ondaslonxitudinais. O son.

▪ B4.11. Efecto Doppler.

▪ B4.10. Explicar e recoñecer oefecto Doppler en sons.

▪ FSB4.10.1. Recoñece situaciónscotiás nas que se produce o efectoDoppler, e xustifícaas de formacualitativa.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Identifica o efecto Doppler através de situacións cotiás.

▪ CMCCT






▪ h

▪ i

▪ l

▪ B4.12. Enerxía eintensidade das ondassonoras.

▪ B4.11. Coñecer a escala demedición da intensidadesonora e a súa unidade.

▪ FSB4.11.1. Identifica a relaciónlogarítmica entre o nivel deintensidade sonora en decibeles ea intensidade do son, aplicándoa acasos sinxelos.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Identifica a relaciónlogarítmica entre o nivel deintensidade sonora endecibeles e a intensidade doson, aplicándoa a casossinxelos.

▪ CMCCT

▪ h

▪ i

▪ l

▪ B4.12. Enerxía eintensidade das ondassonoras.

▪ B4.13. Contaminaciónacústica.

▪ B4.12. Identificar os efectos daresonancia na vida cotiá: ruído,vibracións, etc.

▪ FSB4.12.1. Relaciona a velocidadede propagación do son coascaracterísticas do medio en que sepropaga.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Sabe que a velocidade doson depende do medio depropagación.

▪ CMCCT

▪ FSB4.12.2. Analiza a intensidadedas fontes de son da vida cotiá eclasifícaas como contaminantes enon contaminantes.

▪ 2ºT ▪ PE/TI ▪ Analiza a intensidade defontes de son contaminantes.

▪ CMCCT

▪ h

▪ i

▪ l

▪ B4.14. Aplicaciónstecnolóxicas do son.

▪ B4.13. Recoñecerdeterminadas aplicaciónstecnolóxicas do son como aecografía, o radar, o sonar, etc.

▪ FSB4.13.1. Coñece e explicaalgunhas aplicacións tecnolóxicasdas ondas sonoras, como aecografía, o radar, o sonar, etc.

▪ 2ºT ▪ PE/TI ▪ Coñece e explica algunhasaplicacións tecnolóxicas dasondas sonoras, como aecografía, o radar, o sonar,etc.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B4.15. Ondaselectromagnéticas.

▪ B4.14. Establecer aspropiedades da radiaciónelectromagnética comoconsecuencia da unificación daelectricidade, o magnetismo ea óptica nunha única teoría.

▪ FSB4.14.1. Representaesquematicamente a propagacióndunha onda electromagnéticaincluíndo os vectores do campoeléctrico e magnético.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Representa a propagacióndunha onda electromagnéticaincluíndo os vectores docampo eléctrico e magnético.

▪ CMCCT

▪ FSB4.14.2. Interpreta unharepresentación gráfica dapropagación dunha ondaelectromagnética en termos doscampos eléctrico e magnético e dasúa polarización.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Interpreta unharepresentación gráfica dapropagación dunha ondaelectromagnética.

▪ CMCCT






▪ h

▪ i

▪ l

▪ B4.16. Natureza epropiedades das ondaselectromagnéticas.

▪ B4.15. Comprender ascaracterísticas e aspropiedades das ondaselectromagnéticas, como a súalonxitude de onda, polarizaciónou enerxía, en fenómenos davida cotiá.

▪ FSB4.15.1. Determinaexperimentalmente a polarizacióndas ondas electromagnéticas apartir de experiencias sinxelas,utilizando obxectos empregadosna vida cotiá.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Explica de xeito xeral ofenómeno de polarizacióndas ondas.

▪ CMCCT

▪ FSB4.15.2. Clasifica casosconcretos de ondaselectromagnéticas presentes navida cotiá en función da súalonxitude de onda e a súa enerxía.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Clasifica casos concretos deondas electromagnéticaspresentes na vida cotiá enfunción da súa lonxitude deonda e a súa enerxía.

▪ CMCCT

▪ h

▪ i

▪ l


▪ B4.17. Dispersión. A cor.

▪ B4.16. Identificar a cor doscorpos como a interacción daluz con eles.

▪ FSB4.16.1. Xustifica a cor dunobxecto en función da luzabsorbida e reflectida.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Xustifica de xeito xeral a cordun obxecto en función daluz absorbida e reflectida.

▪ CMCCT

▪ h

▪ i

▪ l


▪ B4.17. Recoñecer osfenómenos ondulatoriosestudados en fenómenosrelacionados coa luz.

▪ FSB4.17.1. Analiza os efectos derefracción, difracción einterferencia en casos prácticossinxelos.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Analiza os efectos derefracción, difracción einterferencia.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l


▪ B4.18. Espectroelectromagnético.

▪ B4.18. Determinar as principaiscaracterísticas da radiación apartir da súa situación noespectro electromagnético.

▪ FSB4.18.1. Establece a natureza eas características dunha ondaelectromagnética dada a súasituación no espectro.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Relaciona as característicasdunha onda electromagnéticadada a súa situación noespectro.

▪ CMCCT

▪ FSB4.18.2. Relaciona a enerxíadunha onda electromagnética coasúa frecuencia, a lonxitude deonda e a velocidade da luz nobaleiro.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Relaciona a enerxía dunhaonda electromagnética coasúa frecuencia, a lonxitudede onda e a velocidade da luzno baleiro.

▪ CMCCT






▪ h

▪ i

▪ l

▪ m

▪ B4.19. Aplicacións dasondas electromagnéticasno espectro non visible.

▪ B4.19. Coñecer as aplicaciónsdas ondas electromagnéticasdo espectro non visible.

▪ FSB4.19.1. Recoñece aplicaciónstecnolóxicas de diferentes tipos deradiacións, nomeadamenteinfravermella, ultravioleta emicroondas.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Recoñece algunhasaplicacións tecnolóxicas dediferentes tipos deradiacións.

▪ CD

▪ CCEC

▪ CMCCT

▪ FSB4.19.2. Analiza o efecto dostipos de radiación sobre a biosferaen xeral, e sobre a vida humanaen particular.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Analiza o efecto dos tipos deradiación sobre a biosfera enxeral, e sobre a vida humanaen particular.

▪ CMCCT

▪ CSC

▪ FSB4.19.3. Deseña un circuítoeléctrico sinxelo capaz de xerarondas electromagnéticas, formadopor un xerador, unha bobina e uncondensador, e describe o seufuncionamento.

▪ 2ºT ▪ CMCCT

▪ CSIEE

▪ g

▪ h

▪ i

▪ l

▪ B4.20. Transmisión dacomunicación.

▪ B4.20. Recoñecer que ainformación se transmitemediante ondas, a través dediferentes soportes.

▪ FSB4.20.1. Explicaesquematicamente ofuncionamento de dispositivos dealmacenamento e transmisión dainformación.

▪ 2ºT ▪ PE/TI ▪ Coñece a existencia dedispositivos dealmacenamento etransmisión da información.

▪ CD

▪ CMCCT

Bloque 5. Óptica xeométrica

▪ i

▪ l

▪ B5.1. Leis da ópticaxeométrica.

▪ B5.1. Formular e interpretar asleis da óptica xeométrica.

▪ FSB5.1.1. Explica procesoscotiáns a través das leis da ópticaxeométrica.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Define as leis da ópticaxeométrica.

▪ CMCCT

▪ h

▪ i

▪ l

▪ B5.2. Sistemas ópticos:lentes e espellos.

▪ B5.2. Valorar os diagramas deraios luminosos e as ecuaciónsasociadas como medio quepermite predicir ascaracterísticas das imaxesformadas en sistemas ópticos.

▪ FSB5.2.1. Demostraexperimentalmente e graficamentea propagación rectilínea da luzmediante un xogo de prismas queconduzan un feixe de luz desde oemisor ata unha pantalla.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Recoñece o feito dapropagación rectilínea da luz.

▪ CMCCT






▪ FSB5.2.2. Obtén o tamaño, aposición e a natureza da imaxedun obxecto producida por unespello plano e unha lentedelgada, realizando o trazado deraios e aplicando as ecuaciónscorrespondentes.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Obtén o tamaño, a posición ea natureza da imaxe dunobxecto producida por unespello plano e unha lentedelgada, realizando o trazadode raios e aplicando asecuacións correspondentes.

▪ CMCCT

▪ h

▪ i

▪ l

▪ B5.3. Ollo humano.Defectos visuais.

▪ B5.3. Coñecer o funcionamentoóptico do ollo humano e osseus defectos, e comprender oefecto das lentes na correccióndeses efectos.

▪ FSB5.3.1. Xustifica os principaisdefectos ópticos do ollo humano(miopía, hipermetropía, presbicia eastigmatismo), empregando paraiso un diagrama de raios.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Coñece os principaisdefectos ópticos do ollohumano.

▪ CMCCT

▪ h

▪ i

▪ l

▪ m

▪ B5.4. Aplicaciónstecnolóxicas:instrumentos ópticos e afibra óptica.

▪ B5.4. Aplicar as leis das lentesdelgadas e espellos planos aoestudo dos instrumentosópticos.

▪ FSB5.4.1. Establece o tipo edisposición dos elementosempregados nos principaisinstrumentos ópticos, tales comolupa, microscopio, telescopio ecámara fotográfica, realizando ocorrespondente trazado de raios.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Explica o funcionamentodalgúns instrumentosópticos como lupa,microscopio, telescopio.

▪ CMCCT

▪ FSB5.4.2. Analiza as aplicaciónsda lupa, o microscopio, otelescopio e a cámara fotográfica,considerando as variacións queexperimenta a imaxe respecto aoobxecto.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Analiza as aplicacións dosinstrumentos ópticos citadosanteriormente.

▪ CMCCT

▪ CSC

Bloque 6. Física do século XX

▪ i

▪ l

▪ B6.1. Introdución á teoríaespecial da relatividade.

▪ B6.1. Valorar a motivación quelevou a Michelson e Morley arealizar o seu experimento e

▪ FSB6.1.1. Explica o papel do éterno desenvolvemento da teoríaespecial da relatividade.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Coñece o papel do éter nodesenvolvemento da teoríaespecial da relatividade.

▪ CMCCT






discutir as implicacións que delse derivaron.

▪ FSB6.1.2. Reproduceesquematicamente o experimentode Michelson-Morley, así como oscálculos asociados sobre avelocidade da luz, e analiza asconsecuencias que se derivaron.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Analiza consecuencias doexperimento de Michelson-Morley.

▪ CAA

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B6.2. Orixes da físicacuántica. Problemasprecursores.

▪ B6.2. Aplicar astransformacións de Lorentz aocálculo da dilatación temporal eá contracción espacial quesofre un sistema cando sedespraza a velocidadespróximas ás da luz respecto aoutro dado.

▪ FSB6.2.1. Calcula a dilatación dotempo que experimenta unobservador cando se despraza avelocidades próximas ás da luzcon respecto a un sistema dereferencia dado, aplicando astransformacións de Lorentz.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Calcula a dilatación do tempoque experimenta unobservador cando sedespraza a velocidadespróximas ás da luz conrespecto a un sistema dereferencia dado, aplicando astransformacións de Lorentz.

▪ CMCCT

▪ FSB6.2.2. Determina a contracciónque experimenta un obxecto candose atopa nun sistema que sedespraza a velocidades próximasás da luz con respecto a unsistema de referencia dado,aplicando as transformacións deLorentz.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Determina a contracción queexperimenta un obxectocando se atopa nun sistemaque se despraza avelocidades próximas ás daluz con respecto a unsistema de referencia dado,aplicando as transformaciónsde Lorentz.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B6.3. Física cuántica. ▪ B6.3. Coñecer e explicar ospostulados e os aparentesparadoxos da física relativista.

▪ FSB6.3.1. Discute os postulados eos aparentes paradoxos asociadosá teoría especial da relatividade ea súa evidencia experimental.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Coñece os postulados dateoría especial darelatividade.

▪ CCL

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B6.4. Enerxía relativista.Enerxía total e enerxíaen repouso.

▪ B6.4. Establecer a equivalenciaentre masa e enerxía, e assúas consecuencias na enerxíanuclear.

▪ FSB6.4.1. Expresa a relación entrea masa en repouso dun corpo e asúa velocidade coa enerxía destea partir da masa relativista.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Expresa a relación entremasa e enerxía dun corpo.

▪ CMCCT






▪ h

▪ i

▪ l

▪ B6.5. Insuficiencia dafísica clásica.

▪ B6.5. Analizar as fronteiras dafísica a finais do século XIX eprincipios do século XX, e pórde manifesto a incapacidadeda física clásica para explicardeterminados procesos.

▪ FSB6.5.1.Explica as limitacións dafísica clásica ao enfrontarse adeterminados feitos físicos, comoa radiación do corpo negro, oefecto fotoeléctrico ou osespectros atómicos.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Explica as limitacións dafísica clásica ao enfrontarsea determinados feitos físicos,como a radiación do corponegro, o efecto fotoeléctricoou os espectros atómicos.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B6.6. Hipótese dePlanck.

▪ B6.6. Coñecer a hipótese dePlanck e relacionar a enerxíadun fotón coa súa frecuencia ea súa lonxitude de onda.

▪ FSB6.6.1. Relaciona a lonxitudede onda e a frecuencia daradiación absorbida ou emitida porun átomo coa enerxía dos niveisatómicos involucrados.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Relaciona a lonxitude deonda e a frecuencia daradiación absorbida ouemitida por un átomo coaenerxía dos niveis atómicosinvolucrados.

▪ CMCCT

▪ h

▪ i

▪ l

▪ B6.7. Efectofotoeléctrico.

▪ B6.7. Valorar a hipótese dePlanck no marco do efectofotoeléctrico.

▪ FSB6.7.1. Compara a prediciónclásica do efecto fotoeléctrico coaexplicación cuántica postulada porEinstein, e realiza cálculosrelacionados co traballo deextracción e a enerxía cinética dosfotoelectróns.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Realiza cálculos relacionadosco traballo de extracción e aenerxía cinética dosfotoelectróns no efectofotoeléctrico.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B6.8. Espectrosatómicos. Modelocuántico do átomo deBohr.

▪ B6.8. Aplicar a cuantización daenerxía ao estudo dosespectros atómicos e inferir anecesidade do modelo atómicode Bohr.

▪ FSB6.8.1. Interpreta espectrossinxelos, relacionándoos coacomposición da materia.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Coñece a relación entreespectros e composición demateria.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ m

▪ B6.9. Interpretaciónprobabilística da físicacuántica.

▪ B6.9. Presentar a dualidadeonda-corpúsculo como un dosgrandes paradoxos da físicacuántica.

▪ FSB6.9.1. Determina as lonxitudesde onda asociadas a partículas enmovemento a diferentes escalas,extraendo conclusións acerca dosefectos cuánticos a escalasmacroscópicas.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Determina as lonxitudes deonda asociadas a partículasen movemento.

▪ CMCCT






▪ i

▪ l

▪ B6.9. Interpretaciónprobabilística da físicacuántica.

▪ B6.10. Principio deindeterminación deHeisenberg.

▪ B6.10. Recoñecer o carácterprobabilístico da mecánicacuántica en contraposición cocarácter determinista damecánica clásica.

▪ FSB6.10.1. Formula de xeitosinxelo o principio deindeterminación de Heisenberg eaplícao a casos concretos, comoos orbitais atómicos.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Formula de xeito sinxelo oprincipio de indeterminaciónde Heisenberg.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B6.11. Aplicacións dafísica cuántica. O láser.

▪ B6.11. Describir ascaracterísticas fundamentaisda radiación láser, os principaistipos de láseres, o seufuncionamento básico e assúas principais aplicacións.

▪ FSB6.11.1. Describe as principaiscaracterísticas da radiación láseren comparación coa radiacióntérmica.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Describe as principaiscaracterísticas da radiaciónláser.

▪ CMCCT

▪ FSB6.11.2. Asocia o láser coanatureza cuántica da materia e daluz, xustifica o seu funcionamentode xeito sinxelo e recoñece o seupapel na sociedade actual.

▪ 3ºT ▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B6.12. Radioactividade:tipos.

▪ B6.12. Distinguir os tipos deradiacións e o seu efecto sobreos seres vivos.

▪ FSB6.12.1. Describe os principaistipos de radioactividade incidindonos seus efectos sobre o serhumano, así como as súasaplicacións médicas.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Describe os principais tiposde radioactividade incidindonos seus efectos sobre o serhumano, así como as súasaplicacións médicas.

▪ CMCCT

▪ CSC

▪ i

▪ l

▪ B6.13. Física nuclear. ▪ B6.13. Establecer a relación dacomposición nuclear e a masanuclear cos procesos nuclearesde desintegración.

▪ FSB6.13.1. Obtén a actividadedunha mostra radioactivaaplicando a lei de desintegración evalora a utilidade dos datosobtidos para a datación de restosarqueolóxicos.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Obtén a actividade dunhamostra radioactiva aplicandoa lei de desintegración

▪ CAA

▪ CMCCT

▪ FSB6.13.2. Realiza cálculossinxelos relacionados coasmagnitudes que interveñen nasdesintegracións radioactivas.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Realiza cálculos sinxelosrelacionados coasmagnitudes que interveñennas desintegraciónsradioactivas.

▪ CMCCT






▪ h

▪ i

▪ l

▪ B6.14. Núcleo atómico.Leis da desintegraciónradioactiva.

▪ B6.14. Valorar as aplicaciónsda enerxía nuclear naprodución de enerxía eléctrica,radioterapia, datación enarqueoloxía e a fabricación dearmas nucleares.

▪ FSB6.14.1. Explica a secuencia deprocesos dunha reacción encadea, e extrae conclusiónsacerca da enerxía liberada.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ . Explica a secuencia deprocesos dunha reacción encadea.

▪ CCL

▪ CMCCT

▪ FSB6.14.2. Describe asaplicacións máis frecuentes daenerxía nuclear: produción deenerxía eléctrica, datación enarqueoloxía, radiacións ionizantesen medicina e fabricación dearmas.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Describe as aplicacións máisfrecuentes da enerxíanuclear: produción deenerxía eléctrica, datación enarqueoloxía, radiaciónsionizantes en medicina efabricación de armas.

▪ CMCCT

▪ h

▪ i

▪ l

▪ B6.15. Fusión e fisiónnucleares.

▪ B6.15. Xustificar as vantaxes,as desvantaxes e as limitaciónsda fisión e a fusión nuclear.

▪ FSB6.15.1. Analiza as vantaxes eos inconvenientes da fisión e afusión nuclear, e xustifica aconveniencia do seu uso.

▪ 3ºT ▪ PE/TI ▪ Analiza as vantaxes e osinconvenientes da fisión e afusión nuclear, e xustifica aconveniencia do seu uso.

▪ CMCCT

▪ h

▪ i

▪ l

▪ B6.16. As catrointeracciónsfundamentais danatureza: gravitatoria,electromagnética,nuclear forte e nucleardébil.

▪ B6.16. Distinguir as catrointeraccións fundamentais danatureza e os principaisprocesos en que interveñen.

▪ B6.16.1. Compara as principaisteorías de unificaciónestablecendo as súas limitacións eo estado en que se atopan.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Coñece a existencia dasteorías de unificación.

▪ CMCCT

▪ h

▪ i

▪ l

▪ B6.16. As catrointeracciónsfundamentais danatureza: gravitatoria,electromagnética,nuclear forte e nucleardébil.

▪ B6.17. Recoñecer anecesidade de atopar unformalismo único que permitadescribir todos os procesos danatureza.

▪ B6.17.1. Establece unhacomparación cuantitativa entre ascatro interaccións fundamentais danatureza en función das enerxíasinvolucradas.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Recoñece as catrointeraccións fundamentais danatureza.

▪ CMCCT






▪ h

▪ i

▪ l

▪ B6.17. Interacciónsfundamentais danatureza e partículasfundamentais.

▪ B6.18. Coñecer as teorías máisrelevantes sobre a unificacióndas interaccións fundamentaisda natureza.

▪ FSB6.18.1. Compara as principaiscaracterísticas das catrointeraccións fundamentais danatureza a partir dos procesos nosque estas se manifestan.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Compara as principaiscaracterísticas das catrointeraccións fundamentais danatureza a partir dosprocesos nos que estas semanifestan.

▪ CMCCT

▪ FSB6.18.2. Xustifica a necesidadeda existencia de novas partículaselementais no marco daunificación das interaccións.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Recoñece a existencia denovas partículas elementais.

▪ CMCCT

▪ i

▪ l

▪ B6.18. Partículasfundamentaisconstitutivas do átomo:electróns e quarks.

▪ B6.19. Utilizar o vocabulariobásico da física de partículas ecoñecer as partículaselementais que constitúen amateria.

▪ FSB6.19.1. Describe a estruturaatómica e nuclear a partir da súacomposición en quarks eelectróns, empregando ovocabulario específico da física dequarks.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Coñece a existencia dosquarks.

▪ CMCCT

▪ FSB6.19.2. Caracteriza algunhaspartículas fundamentais deespecial interese, como osneutrinos e o bosón de Higgs, apartir dos procesos en que sepresentan.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Coñece algunhas daspartículas fundamentaiscomo neutrinos ou bosón deHiggs.

▪ CMCCT

▪ h

▪ i

▪ l

▪ B6.19. Historia ecomposición doUniverso.

▪ B6.20. Describir a composicióndo universo ao longo da súahistoria en termos daspartículas que o constitúen eestablecer unha cronoloxíadeste a partir do Big Bang.

▪ FSB6.20.1. Relaciona aspropiedades da materia e daantimateria coa teoría do BigBang.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Relaciona as propiedades damateria e da antimateria coateoría do Big Bang.

▪ CMCCT

▪ FSB6.20.2. Explica a teoría do BigBang e discute as evidenciasexperimentais en que se apoia,como son a radiación de fondo e oefecto Doppler relativista.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Explica a teoría do Big Bang. ▪ CCL

▪ CMCCT






▪ FSB6.20.3. Presenta unhacronoloxía do universo en funciónda temperatura e das partículasque o formaban en cada período,discutindo a asimetría entremateria e antimateria.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Interpreta unha cronoloxía douniverso en función datemperatura e das partículasque o formaban.

▪ CCL

▪ CMCCT

▪ h

▪ i

▪ l

▪ m

▪ B6.20. Fronteiras dafísica.

▪ B6.21. Analizar osinterrogantes aos que seenfrontan os/as físicos/as hoxeen día.

▪ FSB6.21.1. Realiza e defende unestudo sobre as fronteiras da físicado século XXI.

▪ 3ºT ▪ PE/TI ▪ Realiza un estudo sobre asfronteiras da física nesteséculo.

▪ CCEC

▪ CMCCT

▪ CSC

▪ CSIEE




Da materia correspondente a cada período avaliativo haberá polo menos unha proba escrita. O proceso avaliativo será o seguinte:

1) De resultas das notas obtidas ao longo do primeiro período avaliativo obterase a nota da primeira avaliación. Un 5 %corresponderá ao interese pola materia e participación activa, un 10 % laboratorio e informe de prácticas e o 85 % restante, ánota das probas específicas.

2) Os alumnos que a suspenderan realizarán, entre a primeira e a segunda avaliación, a recuperación da primeira.

3) De resultas das notas obtidas ao longo do segundo período avaliativo obterase a nota da segunda avaliación. Un 5 %corresponderá ao interese pola materia e participación activa, un 10 % laboratorio e informe de prácticas, un 10 % ao traballode investigación e o 75 %, á nota das probas específicas.

4) Os alumnos que suspenderan esta segunda avaliación, realizarán entre a segunda e a terceira avaliación a recuperacióncorrespondente ao segundo período avaliativo.

5) Durante o terceiro período avaliativo os alumnos realizarán as probas da materia de dito período. Un 5 % corresponderá aointerese pola materia e participación activa, un 10 % laboratorio e informe de prácticas, un 10 % ao traballo de investigación eo 75 %, á nota das probas específicas. Aqueles alumnos que non tiveran unha cualificación positiva, poderán facer unha proba global do terceiro período avaliativoque tería lugar antes da terceira (e final) avaliación.

6) Finalmente acharase a nota promedio dos tres períodos avaliativos que será a nota da terceira (e final) avaliación. Se avaloración do interese pola materia e a participación activa é positiva e o profesor o considera axeitado, poderá realizarsealgunha proba de recuperación adicional.

7) A cualificación de cada avaliación irá dende 0 ata 10 puntos, sendo a nota mínima necesaria para aprobar de 5 puntos.

8) En xuño farase unha proba escrita que versará sobre os mínimos correspondentes aos estándares de aprendizaxe impartidosdurante o curso. A proba considerase superada se a nota é igual ou superior a 5.




A metodoloxía didáctica no Bacharelato debe favorecer a capacidade do alumnado para aprender por si mesmo, para traballar enequipo e para aplicar os métodos apropiados de investigación.A finalidade propedéutica e orientadora da etapa esixe o traballo con metodoloxías específicas e que estas comporten unimportante grao de rigor científico e de desenvolvemento de capacidades intelectuais de certo nivel (analíticas, explicativas einterpretativas).As estratexias metodolóxicas que se propoñen para desenvolver o currículo desta materia son as seguintes:

• Presentar os contidos conceptuais de forma progresiva partindo de conceptos fundamentais. Seleccionar actividadesvariadas, con diferente grao de complexidade, establecendo unha secuencia axeitada, de tal maneira que se recollanactividades de introdución, de estruturación de conceptos, de síntese e de aplicación. A explicación teórica complementarasecon abundantes exercicios, problemas e cuestións que se corrixiran na aula.

• Partir, sempre que sexa posible, de situacións problemáticas abertas para recoñecer que cuestións son cientificamenteinvestigables, decidir como precisalas e reflexionar sobre o seu posible interese como facilitadoras da aprendizaxe.

• Potenciar a dimensión colectiva da actividade científica organizando equipos de traballo, creando un ambiente semellante aoque podería ser unha investigación cooperativa en que conten as opinións de cada persoa, facendo ver como os resultadosindividuais ou dun equipo non abondan para verificar ou falsear unha hipótese e evitando toda discriminación por razónséticas, sociais, sexuais, etc.

• Propiciar a construción de aprendizaxes significativas a través de actividades que permitan analizar e contrastar as propiasideas coas cientificamente aceptadas para propiciar o cambio conceptual, metodolóxico e actitudinal.

• Facilitar a interacción entre a estrutura da disciplina e a estrutura cognitiva do alumnado aplicando estratexias propias dasciencias na resolución de situacións-problema relevantes para influír na reestruturación e enriquecemento dos esquemas decoñecemento do alumnado, contribuíndo así a incrementar as súas capacidades.

• Propoñer análises cualitativas, que axuden a formular preguntas operativas presentadas como hipóteses, que orienten otratamento dos problemas como investigacións e contribúan a facer explícitas as preconcepcións.

• Fomentar a autonomía, a iniciativa persoal, a creatividade e a competencia de aprender a aprender a través daplanificación, realización e avaliación de deseños experimentais por parte do alumnado, incluíndo a incorporación dastecnoloxías da información e da comunicación co obxecto de favorecer unha visión máis actual da actividade tecnolóxica ecientífica contemporánea.

• A comunicación é un aspecto esencial da actividade científica e debe ser traballada, por exemplo, na recollida e análise dediversas informacións orais e escritas en relación cos temas tratados, a través da elaboración e exposición de memoriascientíficas do traballo realizado ou da lectura e comentario crítico de textos científicos. En concreto, a verbalización(rexeitando o operativismo mudo en relación co uso das ferramentas matemáticas) require unha atención preferente.

• Considerar as implicacións ciencia-tecnoloxía-sociedade-medio natural dos problemas (posibles aplicacións, repercusiónsnegativas, toma de decisións, ciencia e pseudociencia, etc.) e as posibles relacións con outros campos do coñecemento.



• Facer visibles as achegas das mulleres á ciencia e á tecnoloxía, así como examinar aspectos androcéntricos nelas.


• Laboratorio de Física.• Apuntes elaborados polo profesor.• Boletíns de problemas e cuestións elaborados polo profesor. Reforzo e ampliación.• Aula virtual: recursos web, material audiovisual de reforzo e ampliación.




Escala1 2 3 4















Escala

1 2 3 4




















Para aqueles alumnos que teñen pendente a Física e Química de 1º de BACHARELATO:

• Haberá dúas probas parciais escritas e un exame final, nas datas que fixe a Xefatura de Estudos.• Na Aula Virtual haberá unha colección de exercicios tipo de cada un dos temas para cada proba parcial, que os alumnos

deberán entregar en formato pdf en dita AV, na data limite que se indica.• A cualificación de cada parcial obterase ponderando un 90 % a nota da proba escrita e o 10 % a nota dos exercicios

propostos.• A cualificación final será a media aritmética dos dous parciais e comunicarase a cada alumno individualmente.• O exame final de recuperación será realizado polos alumnos que non aprobaron a materia a través dos parciais e a

cualificación final será só a nota de dito exame.• A materia aprobarase se a nota final é igual ou superior a 5,0.• Na convocatoria extraordinaria de xuño a materia aprobarase se a nota é igual ou superior a 5,0 en dito exame.

1ª PROBA

Bloque 1. A actividade científica✔ B1.1. Estratexias necesarias na actividade científica.✔ B1.2. Tecnoloxías da información e da comunicación no traballo científico.✔ B1.3. Proxecto de investigación.

Bloque 2. Aspectos cuantitativos da química✔ B2.1. Revisión da teoría atómica de Dalton.✔ B2.2. Leis dos gases. Ecuación de estado dos gases ideais.✔ B2.3. Determinación de fórmulas empíricas e moleculares.✔ B2.4. Disolucións: formas de expresar a concentración, preparación e propiedades coligativas.✔ B2.6. Métodos actuais para a análise de substancias: espectroscopia e e s pectrometría. Formulación e nomenclatura de química

inorgánica.

2ª PROBA



Bloque 3. Reaccións químicas ✔ B3.1. Estequiometría das reaccións. Reactivo limitante e rendemento dunha reacción.✔ B3.2. Química e industria.

Bloque 4. Transformacións enerxéticas e espontaneidade das reaccións químicas ✔ B4.1. Sistemas termodinámicos.✔ B4.2. Primeiro principio da termodinámica. Enerxía interna.✔ B4.3. Entalpía. Ecuacións termoquímicas.✔ B4.4. Lei de Hess.✔ B4.5. Segundo principio da termodinámica. Entropía.✔ B4.6. Factores que interveñen na espontaneidade dunha reacción química. Enerxía de Gibbs.✔ B4.7. Consecuencias sociais e ambientais das reaccións químicas de combustión.Bloque 5. Química do carbono ✔ B5.1. Enlaces do átomo de carbono.✔ B5.2. Compostos de carbono: hidrocarburos.✔ B5.3. Formulación e nomenclatura IUPAC dos compostos do carbono.✔ B5.4. Compostos de carbono nitroxenados e osixenados.

11. PROCEDEMENTOS PARA ACREDITAR OS COÑECEMENTOS NECESARIOS (BACHARELATO)

Non hai alumnos matriculados en Física de 2º de Bacharelato sen ter previamente cursada a Física e Química de 1º de Bacharelato.



a.-Mediante unha enquisa.b.-Mediante unha proba escrita que ser de tipo test.

En todos os casos, analizarase se o alumno coñece concepto e procedementos sinxelos respecto a Física (carga eléctrica, corrente,resistencia, forza), e se domina as ferramentas matemáticas sinxelas necesarias para o desenvolvemento da materia.En virtude dos resultados desta avaliación inicial, tomaranse as medidas necesarias de carácter individual e/ou grupal que sexan



necesarias para que o alumnado acade os obxectivos previstos (actividades de reforzo, adaptación dos contidos, modificación datemporalización, ou calquera outra medida que se considere precisa)





• O emprendemento, e a educación cívica e constitucional traballaranse na realización de traballos en grupo e nas actividadesprácticas así como nas partes nas que a física resulta importante no desenrolo da sociedade.



Trátase de que o alumnado acade unha certa competencia dixital que consiste en dispoñer de habilidades para buscar, obter,procesar e comunicar información para transformala en coñecemento e inclúe tanto o acceso á información ata a súa transmisiónen distintos soportes unha vez tratada.Traballarase con información procedente de fontes diferentes como os buscadores por Internet, documentos dixitais, foros, revistasdivulgativas na web, presentacións electrónicas e simulacións interactivas. Para conseguilo dispoñen de dúas aulas de Informática.Tamén usaran a aula virtual, onde poderán dispor de material auxiliar: textos, boletíns de problemas, problemas resoltos, modelosde exames, recursos web, etc.





texto a pdf.





• Lectura de contidos (explicacións, enunciados de problemas, etc) incluídos nos materiais de uso diario na aula.• Lectura de textos específicos relacionados con temas de actualidade, da ciencia, especialmente da Física, e resolución de

cuestións sobre eles para facilitar a súa comprensión.• Busca de información en distintos soportes para a elaboración de traballos.



• Organización ao longo do curso de de actividades que se consideren interesantes relacionadas con aspectos científicos e



ambientais tales como participación en conferencias, exposicións e obradoiros.




➢ Indicadores

Escala

1 2 3 4




































María Luísa Muíño ReyVoltar ao índice 40

ANEXO VII


CIENCIAS APLICADAS Á ACTIVIDADE PROFESIONAL4º ESO

CURSO 2020-21

Departamento de Física e Química CIENCIAS APLICADAS Á ACTIVIDADE PROFESIONAL 4º ESO curso 2020-21. IES Francisco Aguiar

ÍNDICE:


3.1. Obxectivos xerais da etapa. ESO . 3.2. Obxectivos da materia. Ciencias aplicadas á actividade profesional 4 º ESO .








Voltar ao índice 1



O coñecemento científico permítelles ás persoas comprenderen e valoraren a súa realidade e a do seu contorno. Para chegar a estenivel de comprensión cómpre coñecer e aplicar os métodos da ciencia para identificar os problemas nos diversos campos docoñecemento e da experiencia, e valorar criticamente os hábitos sociais en distintos ámbitos.

Como un saber integrado que é, o coñecemento científico estrutúrase en distintas disciplinas e, neste contexto, a materia deCiencias Aplicadas á Actividade Profesional ten como obxectivo ofrecerlle ao alumnado a oportunidade de aplicar en cuestiónsprácticas, cotiás e próximas os coñecementos adquiridos ao longo dos cursos anteriores en disciplinas como Química, Bioloxía ouXeoloxía.

É importante que, ao finalizar ESO, o alumnado teña adquiridos coñecementos procedementais na área científica, sobre todo entécnicas experimentais. Esta materia vaille achegar unha formación experimental básica e vai contribuír á adquisición dunhadisciplina de traballo no laboratorio, respectando as normas de seguridade e hixiene, e valorando a importancia de utilizar osequipamentos de protección persoal necesarios en cada caso. Asemade, esta materia proporciona unha orientación xeral aos/ásestudantes sobre os métodos prácticos da ciencia, as súas aplicacións á actividade profesional, os impactos ambientais que levaconsigo, así como operacións básicas de laboratorio relacionadas. Esta formación achegaralles unha base moi importante paraabordaren en mellores condicións os estudos de formación profesional nas familias profesionais Agraria, de Industrias Alimentarias,de Química, de Sanidade, de Vidro e Cerámica, etc.

Os contidos preséntanse en catro bloques. O bloque 1 está dedicado ao traballo no laboratorio; é importante que os/as estudantescoñezan a organización dun laboratorio, os materiais e as substancias que van usar durante as prácticas, facendo moito fincapé nocoñecemento e no cumprimento das normas de seguridade e hixiene, así como na correcta utilización de materiais e substancias. Éimportante que manipulen e utilicen os materiais e reactivos con total seguridade. O obxectivo é que o alumnado realice ensaiosde laboratorio que lle permitan coñecer as técnicas instrumentais básicas.

Procurarase que os/as estudantes poidan obter no laboratorio substancias con interese industrial, de xeito que establezan unharelación entre a necesidade de investigar no laboratorio e a posterior aplicación dos resultados á industria. Logo de finalizado oproceso anterior, é interesante que coñezan o impacto ambiental que provoca a industria durante a obtención dos referidosprodutos, valorando as achegas que á súa vez fai a ciencia para mitigar o impacto e incorporando ferramentas de prevención ecorrección que fundamenten un uso e unha xestión sustentables dos recursos.

O bloque 2 dedícase á ciencia e á súa relación co ambiente. A súa finalidade é que os/as estudantes coñezan os tipos decontaminantes, as súas orixes e os seus efectos, así como o tratamento para reducir os seus impactos e eliminar os residuosxerados. A parte teórica debe ir combinada coa realización de prácticas de laboratorio que lle permitan ao alumnado coñecer comose poden tratar estes contaminantes e como utilizar as técnicas aprendidas. O uso das tecnoloxías da información e dacomunicación neste bloque está especialmente recomendado para realizar actividades de indagación e de procura de solucións aoproblema ambiental, do mesmo xeito que o traballo en grupo e a exposición e defensa das conclusións das investigacións por partedos/das estudantes.

Voltar ao índice 2


O bloque 3 é o que máis novidades achega para os/as estudantes e debería traballarse combinando os aspectos teóricos cos deindagación, utilizando as tecnoloxías da información e da comunicación, que constituirán unha ferramenta moi útil para que oalumnado poida coñecer os últimos avances neste campo a nivel mundial e local.

O bloque 4 ten como obxectivo a realización de proxectos de investigación en grupo seguindo os métodos da ciencia aplicados acoñecementos adquiridos en cursos anteriores. Os/as estudantes deberán apoiarse nas tecnoloxías da información e dacomunicación para a elaboración e a presentación das súas investigacións, e ao mesmo tempo coidarán a expresión oral e escritanas conclusións finais dos seus proxectos.

Os/as estudantes deben estar perfectamente informados/as acerca das posibilidades que se lles poden abrir nun futuro próximo e,do mesmo xeito, deben posuír unhas ferramentas procedementais, actitudinais e cognitivas que lles permitan emprender con éxitoas rutas profesionais que se lles ofrezan. Dado que a materia de Ciencias Aplicadas á Actividade Profesional é optativa e está encamiñada á actividade profesional o gruponon é moi numeroso, 13 alumnos. A programación reflicte os contidos oficiais, pero tendo en conta o alumnado ao cal se dirixe. Aténdese aos diferentes niveis dedesenvolvemento das súas capacidades, aos seus intereses e ás súas expectativas.


O ensino das Ciencias Aplicadas á Actividade Profesional contribúe á adquisición das competencias necesarias por parte dosalumnos para alcanzar un pleno desenvolvemento persoal e a súa integración activa na sociedade. Para a achega á competencia propiamente científica, competencia matemática e competencias básicas en ciencia etecnoloxía (CMCCT), esta materia debe capacitar os alumnos e as alumnas para extraeren e comunicaren conclusións a partirde probas científicas, formularen preguntas que a ciencia poida responder e explicaren cientificamente fenómenos físicos enaturais. É importante que contidos xa vistos en cursos anteriores, como as unidades de medida, as magnitudes físicas e químicas,a notación científica, os cambios físicos e químicos, as biomoléculas, etc. sexan o punto de partida para poder pór en práctica asdiferentes técnicas experimentais que require esta materia. O alumnado debe traballar no laboratorio comprendendo o obxectivoda técnica que está a aplicar, decidindo o procedemento a seguir e xustificando a razón de cada un dos pasos que realice, deforma que todas as súas tarefas teñan un sentido conxunto. A competencia en conciencia e expresións culturais (CCEC) tamén está directamente relacionada con esta materia xa que haique salientar os logros da ciencia que modificaron o noso modo de entender o mundo e os moitos científicos que contribuíron áconstrución da nosa cultura. O alumnado coñecerá e valorará o patrimonio do centro educativo e o patrimonio medioambiental doseu contorno máis próximo, buscando soluciones para o desenvolvemento sostible da sociedade. É importante desenvolver boasprácticas ambientais como medida de preservar o noso patrimonio natural.

Voltar ao índice 3


As ciencias aplicadas á actividade profesional non son alleas ao desenvolvemento das competencias sociais e cívicas(CSC), xaque promoven actitudes e valores relacionados coa asunción de criterios éticos fronte a problemas relacionados co impacto dasciencias e da tecnoloxía no noso contorno: conservación de recursos, cuestións ambientais, etc. A mesma competencia taménestá relacionada co traballo en equipo que caracteriza a actividade científica. O traballo do alumno se desenvolverá en equipo eparticipará en campañas de sensibilización no centro educativo ou local sobre diferentes temas como a reciclaxe de residuos, oaforro de enerxía e de auga, etc., implicando ao propio centro e á súa contorna máis próxima na protección do medio ambiente. Non debemos esquecer que o emprego das tecnoloxías da información e da comunicación e, consecuentemente, acompetencia dixital(CD) debe ser desenvolvida desde todos os bloques, principalmente en relación coa procura de información,así como para a presentación dos resultados, elaboración de gráficos e conclusións e valoracións dos proxectos de investigación ouexperimentais. Por outra banda, a posibilidade de acceder a unha grande cantidade de información implica a necesidade de clasificalasegundo criterios de relevancia, o que permite desenvolver o espírito crítico do alumnado.O traballo no laboratorio e no bloque de contidos dedicado á Investigación, Desenvolvemento e Innovación (I+D+i) permitefomentar a creatividade, o interese, o esforzo e o sentido crítico como capacidades básicas para poder innovar e contribuír nofuturo ao desenvolvemento de novas aplicacións ou tecnoloxías. A elaboración e a defensa de traballos de investigación sobre temas propostos ou de libre elección, que permite afondar eampliar contidos relacionados co currículo e mellorar as destrezas tecnolóxicas e comunicativas nos alumnos e nas alumnas, tencomo obxectivo desenvolver a aprendizaxe autónoma destes. Tanto o traballo en equipo como a creatividade na resolución deproblemas ou o deseño de experiencias e pequenas investigacións, tarefas todas elas propias da actividade científica, propician,nos contextos adecuados, o desenvolvemento da competencia de sentido da iniciativa e espíritoemprendedor(CSIEE), sen a que non se entendería o progreso da ciencia.En relación á competencia de aprender a aprender (CAA), t endo en conta a metodoloxía práctica que se vai a utilizar, oalumno pasa de ser un receptor pasivo a construír os seus coñecementos nun contexto interactivo, adquirindo as ferramentasnecesarias para aprender por si mesmo dunha maneira cada vez máis autónoma. O carácter práctico da materia permite, a travésdo traballo experimental e da elaboración de proxectos de investigación, despertar a curiosidade do alumno pola ciencia eaprender a partir de erros propios e alleos. Coñecer as estratexias de planificación e implementación dun proxecto aumentaráas posibilidades de éxito en futuros proxectos laborais e persoais.Para finalizar a análise xeral da participación da materia que nos ocupa no desenvolvemento das competencias clave, haberáque referirse á competencia en comunicación lingüística (CCL) que é un obxectivo de aprendizaxe permanente durante todaa vida. As actividades de ensino-aprendizaxe fomentan os hábitos de lectura e traballan tanto a comprensión oral e escrita como aexpresión, desde o uso de diversos textos científicos e formatos de presentación e coa transmisión de información recompiladatanto no traballo experimental como nos proxectos de investigación. Con todo isto, o alumnado consegue adquirir un vocabulariocientífico que contribúe ao desenvolvemento dunha cultura científica básica na sociedade actual, ao mesmo tempo que o respectoás normas de convivencia coas quendas de palabra e a importancia do diálogo como ferramenta fundamental na convivencia.

Voltar ao índice 4


3. OBXECTIVOS












m) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos decoidado e saúde corporais, e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal esocial. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitossociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á súa conservación e ásúa mellora.

n) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das manifestacións artísticas, utilizando diversos medios de expresión erepresentación.

ñ) Coñecer e valorar os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural, histórico e artístico de Galicia, participar na súa

Voltar ao índice 5


conservación e na súa mellora, e respectar a diversidade lingüística e cultural como dereito dos pobos e das persoas,desenvolvendo actitudes de interese e respecto cara ao exercicio deste dereito.

o) Coñecer e valorar a importancia do uso da lingua galega como elemento fundamental para o mantemento da identidade deGalicia, e como medio de relación interpersoal e expresión de riqueza cultural nun contexto plurilingüe, que permite acomunicación con outras linguas, en especial coas pertencentes á comunidade lusófona.

3.2. OBXECTIVOS DA MATERIA. CIENCIAS APLICADAS Á ACTIVIDADE PROFESIONAL 4º ESO

• Aplicar os coñecementos adquiridos sobre Química, Bioloxía e Xeoloxía para analizar e valorar as repercusións nodesenvolvemento científico e tecnolóxico.

• Comprender e expresar mensaxes con contido científico utilizando a linguaxe oral e escrita con propiedade, así como comunicarargumentacións e explicacións no ámbito da ciencia.

• Desenvolver actitudes críticas fundamentadas no coñecemento científico para analizar, individualmente ou en grupo, cuestiónsrelacionadas coas ciencias e a tecnoloxía.

• Proporcionar ao alumnado a formación experimental básica, disciplina de traballo no laboratorio e respecto ás normas deseguridade e hixiene necesarios para o acceso a familias profesionais relacionadas coa industria, a saúde e o medio ambiente.

• Utilizar as Tecnoloxías da Información e a Comunicación para obter e ampliar información procedente de diferentes fontes eavaliar o seu contido con sentido crítico, así como para rexistrar e procesar os datos experimentais obtidos.

• Coñecer os distintos tipos de procesos de I+D+i e a súa incidencia na mellora da produtividade e da competitividade. • Valorar a contribución desta materia á conservación, mellora e sustentabilidade do medio ambiente.


1º TRIMESTRE

Bloque 1. Técnicas instrumentais básicas✔ B1.1. Organización do laboratorio: materiais e normas de seguridade e hixiene.✔ B1.2. Aplicación do método científico aos traballos de laboratorio.✔ B1.3. Utilización de ferramentas das tecnoloxías da información e da comunicación para o traballo experimental do laboratorio.✔ B1.4. Técnicas de experimentación en física, química, bioloxía e xeoloxía.✔ B1.5. Técnicas e procedementos de desinfección de materiais en distintos sectores.✔ B1.6. Análise da aplicación da ciencia en campos profesionais directamente relacionadas con Galicia.

Voltar ao índice 6


Bloque 4. Proxecto de investigación ✔ B4.1. Método científico. Elaboración de hipóteses, e a súa comprobación e argumentación a partir da experimentación ou a observación.

2º TRIMESTRE

Bloque 2. Aplicacións da ciencia na conservación ambiental ✔ B2.1. Contaminación: concepto e tipos. ✔ B2.2. Contaminación atmosférica: orixe, tipos e efectos.✔ B2.3. Contaminación do solo.✔ B2.4. Contaminación da auga.✔ B2.5. Calidade da auga: técnicas de tratamento e depuración.✔ B2.6. Contaminación nuclear. ✔ B2.7. Análise sobre o uso da enerxía nuclear.✔ B2.8. Xestión dos residuos.✔ B2.9. Normas básicas e experimentais sobre química ambiental.✔ B2.10. Xestión do planeta e desenvolvemento sustentable.✔ B2.11. Importancia das campañas de sensibilización sobre o ambiente. Aplicación no contorno máis próximo.

3º TRIMESTRE

Bloque 3. Investigación, desenvolvemento e innovación (I+D+i) ✔ B3.1. Concepto de investigación, desenvolvemento e innovación, e etapas do ciclo I+D+i.✔ B3.2. Tipos de innovación. Importancia para a sociedade.✔ B3.3. Papel das administracións e dos organismos estatais e autonómicos no fomento da I+D+i.✔ B3.4. Principias liñas de I+D+i actuais para o sector industrial.✔ B3.5. Utilización de ferramentas das tecnoloxías da información e da comunicación no ciclo de investigación e

desenvolvemento.

Bloque 4. Proxecto de investigación

Voltar ao índice 7


✔ B4.1. Método científico. Elaboración de hipóteses, e a súa comprobación e argumentación a partir da experimentación ou a observación.

✔ B4.2. Artigo científico. Fontes de divulgación científica.✔ B4.3. Proxecto de investigación: organización. Participación e colaboración respectuosa no traballo individual e en equipo.

Presentación de conclusións.


1) TEMPORALIZACIÓN

1º T 1º TRIMESTRE

2º T 2º TRIMESTRE

3º T 3º TRIMESTRE







Voltar ao índice 8








Penalizarase:






• (TI) TRABALLOS DE INVESTIGACIÓN: Correspóndese con traballos monográficos, resumes, exposicións orais, a

Voltar ao índice 9


realizar sobre un determinado tema, empregando as TIC’s como ferramenta fundamental.




Ciencias aplicadas á actividade profesional. 4º de ESO




Competenciasclave

Bloque 1. Técnicas instrumentais básicas

▪ a

▪ b

▪ f

▪ B1.1. Organización dolaboratorio: materiais enormas de seguridade ehixiene.

▪ B1.1. Utilizar correctamente osmateriais e os produtos dolaboratorio.

▪ CAAB1.1.1. Determina o tipo deinstrumental de laboratorionecesario segundo o tipo detraballo que vaia realizar.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ LB ▪ Elixe o instrumental delaboratorio aínda que tenalgún erro acerca dasensibilidade que debe ter.

▪ CAA

▪ CMCCT

▪ a

▪ b

▪ f

▪ m


▪ B1.2. Cumprir e respectar asnormas de seguridade ehixiene do laboratorio.

▪ CAAB1.2.1. Recoñece e cumpreas normas de seguridade e hixieneque rexen nos traballos delaboratorio.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ LB ▪ Comprende e aplica asnormas de seguridade ehixiene no laboratorio.

▪ CSC

▪ CMCCT







Competenciasclave

▪ e

▪ f

▪ g

▪ h

▪ B1.2. Aplicación dométodo científico aostraballos de laboratorio.

▪ B1.3. Utilización deferramentas dastecnoloxías dainformación e dacomunicación para otraballo experimental dolaboratorio.

▪ B1.3. Contrastar algunhashipóteses baseándose naexperimentación, nacompilación de datos e naanálise de resultados.

▪ CAAB1.3.1. Recolle e relacionadatos obtidos por diversos medios,incluídas as tecnoloxías dainformación e da comunicación,para transferir información decarácter científico.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ LB/IP ▪ Expón de maneira sintética oproceso seguido nun informecompleto, seguindosistematicamente indicaciónsxerais de organización,presentación, etc., co apoiode diversos medios esoportes (presentacións,vídeos, procesadores detextos, etc. ) , mostrando confrecuencia perseveranza narealización, revisión ecorrección das tarefas.

▪ CAA

▪ CSIEE

▪ CD

▪ e

▪ f

▪ B1.4. Técnicas deexperimentación enfísica, química, bioloxía exeoloxía.

▪ B1.4. Aplicar as técnicas e oinstrumental axeitado paraidentificar magnitudes.

▪ CAAB1.4.1. Determina e identificamedidas de volume, masa outemperatura utilizando ensaios detipo físico ou químico.

▪ 1ºT/2ºT/3ºT ▪ LB/IP ▪ Utiliza con soltura e coidado,a balanza granataria, apipeta, a bureta, a probeta omatraz aforado e otermómetro e expresa oresultado adecuadamente.

▪ CAA

▪ CMCCT

▪ e

▪ f

▪ g


▪ B1.5. Preparar disolucións dediversa índole, utilizandoestratexias prácticas.

▪ CAAB1.5.1. Decide que tipo deestratexia práctica cómpre aplicarpara a preparación dunhadisolución concreta.

▪ 1ºT ▪ PE/LB/IP ▪ Sabe realizar cálculossinxelos coa concentracióndunha disolución expresadaen g/L ou M e elixe aestratexia a utilizar parapreparar a disolución.

▪ CMCCT

▪ CAA

▪ e

▪ f

▪ g


▪ B1.6. Separar os compoñentesdunha mestura utilizando astécnicas instrumentaisadecuadas.

▪ CAAB1.6.1. Establece que tipo detécnicas de separación epurificación de substancias sedebe utilizar nalgún caso concreto.

▪ 1ºT ▪ LB/IP ▪ Utiliza as técnicas de:filtración, separaciónmagnética, destilación,peneirado, cristalización epresenta o informe delaboratorio segundo se lleindicou en tempo e forma.

▪ CMCCT

▪ CAA







Competenciasclave

▪ e

▪ f

▪ g


▪ B1.7. Predicir que tipo debiomoléculas están presentesen distintos tipos de alimentos.

▪ CAAB1.7.1. Discrimina que tiposde alimentos conteñen diferentesbiomoléculas.

▪ 1ºT ▪ PE/LB/IP ▪ Predí correctamente asbiomoléculas presentes endiferentes alimentos.

▪ CMCCT

▪ CAA

▪ e

▪ f

▪ g


▪ B1.8. Determinar que técnicashabituais de desinfección haique utilizar segundo o uso quese faga do materialinstrumental.

▪ CAAB1.8.1. Describe técnicas edetermina o instrumental axeitadopara os procesos cotiáns dedesinfección.

▪ 1ºT ▪ PE/LB/IP ▪ Elixe e utiliza o instrumentalpara desinfección.

▪ CMCCT

▪ CAA

▪ e

▪ f

▪ g


▪ B1.5.Técnicas eprocedementos dedesinfección de materiaisen distintos sectores.

▪ B1.9. Precisar as fases e osprocedementos habituais dedesinfección de materiais deuso cotián nosestablecementos sanitarios, deimaxe persoal e de tratamentosde benestar, e nas industrias eos locais relacionados cosector alimentario e as súasaplicacións.

▪ CAAB1.9.1. Resolve acerca demedidas de desinfección demateriais de uso cotián en distintostipos de industrias ou de mediosprofesionais.

▪ 1ºT ▪ CMCCT

▪ CAA

▪ CSIEE

▪ e

▪ f

▪ g

▪ B1.5. Técnicas eprocedementos dedesinfección de materiaisen distintos sectores.

▪ B1.10. Analizar osprocedementos instrumentaisque se utilizan en diversasindustrias como a alimentaria,a agraria, a farmacéutica, asanitaria e a de imaxe persoal,e outros sectores da industria.

▪ CAAB1.10.1. Relacionaprocedementos instrumentais coasúa aplicación no campo industrialou no de servizos.

▪ 1º T ▪ CMCCT

▪ CAA

▪ e

▪ f

▪ l

▪ ñ

B1.6. Análise da aplicaciónda ciencia en camposprofesionais directamenterelacionadas con Galicia.

▪ B1.11. Contrastar as posiblesaplicacións científicas noscampos profesionaisdirectamente relacionados coseu contorno.

▪ CAAB1.11.1. Sinala aplicaciónscientíficas con campos daactividade profesional do seucontorno.

▪ 1º T ▪ PE ▪ Sinala aplicacións científicascon campos da actividadeprofesional do seu contorno.

▪ CMCCT

▪ CCEC







Competenciasclave

Bloque 2. Aplicacións da ciencia na conservación ambiental

▪ f

▪ g

▪ B2.1. Contaminación:concepto e tipos.

▪ B2.1. Precisar en que consistea contaminación, e categorizare identificar os tipos máisrepresentativos.

▪ CAAB2.1.1. Utiliza o concepto decontaminación aplicado a casosconcretos.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Utiliza o concepto decontaminación aplicado áauga, aire e solos.

▪ CMCCT

▪ CSC

▪ f

▪ g

▪ h

▪ m

▪ B2.2. Contaminaciónatmosférica: orixe, tipos eefectos.

▪ B2.2. Contrastar en queconsisten os efectosambientais da contaminaciónatmosférica, tales como achuvia ácida, o efectoinvernadoiro, a destrución dacapa de ozono e o cambioclimático.

▪ CAAB2.2.1. Discrimina os tipos decontaminación da atmosfera, a súaorixe e os seus efectos.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Coñece algún tipo decontaminación atmosférica, aorixe e algúns dos efectos.

▪ CMCCT

▪ CSC

▪ CAAB2.2.2. Categoriza, recoñecee distingue os efectos ambientaisda contaminación atmosféricamáis coñecidos, como a chuviaácida, o efecto invernadoiro, adestrución da capa de ozono ou ocambio global a nivel climático, evalora os seus efectos negativospara o equilibrio do planeta.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Amosa un coñecementobásico dos efectosambientais da choiva ácida,efecto invernadoiro edestrución da capa de ozonoe do cambio climático e dáseconta nalgúns casos dasimplicacións negativas noequilibrio do planeta.

▪ CMCCT

▪ CSC

▪ f

▪ g

▪ m

▪ B2.3. Contaminación dosolo.

▪ B2.3. Precisar os efectoscontaminantes que se derivanda actividade industrial eagrícola, especialmente sobreo solo.

▪ CAAB2.3.1. Relaciona os efectoscontaminantes da actividadeindustrial e agrícola sobre o solo.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Coñece os efectos dalgunhaactividade industrial eagrícola sobre os solos.

▪ CMCCT

▪ CSC

▪ e

▪ f

▪ g

▪ h

▪ m

▪ B2.4. Contaminación daauga.

▪ B2.5. Calidade da auga:técnicas de tratamento edepuración.

▪ B2.4. Identificar os axentescontaminantes da auga,informar sobre o tratamento dedepuración desta e compilardatos de observación eexperimentación para detectarcontaminantes nela.

▪ CAAB2.4.1. Discrimina e identificaos axentes contaminantes daauga, coñece o seu tratamento edeseña algún ensaio sinxelo delaboratorio para a súa detección.

▪ 2ºT ▪ PE/LB/IP ▪ Identifica axentescontaminantes das augas e otratamento dalgúns. Realizaseguindo un protocoloescrito algún ensaio paradetectalos.

▪ CMCCT

▪ CSIEE

▪ CAA

▪ CSC







Competenciasclave

▪ e

▪ f

▪ g

▪ h

▪ m

▪ B2.6. Contaminaciónnuclear.

▪ B2.7. Análise sobre o usoda enerxía nuclear.

▪ B2.7. Xestión dosresiduos.

▪ B2.5. Precisar en que consistea contaminación nuclear,reflexionar sobre a xestión dosresiduos nucleares e valorarcriticamente a utilización daenerxía nuclear.

▪ CAAB2.5.1. Establece en queconsiste a contaminación nuclear,analiza a xestión dos residuosnucleares e argumenta sobre osfactores a favor e en contra do usoda enerxía nuclear.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Coñece a que é debida acontaminación nuclear ecomo se xestionan osresiduos nucleares. É capazde debater, argumentandocon sentido crítico a súapostura, a favor ou en contrada enerxía nuclear.

▪ CMCCT

▪ CSC

▪ e

▪ f

▪ g

▪ h

▪ m

▪ B2.6. Contaminaciónnuclear.

▪ B2.7. Análise sobre o usoda enerxía nuclear.


▪ B2.6. Identificar os efectos daradioactividade sobre oambiente e a súa repercusiónsobre o futuro da humanidade.

▪ CAAB2.6.1. Recoñece e distingueos efectos da contaminaciónradioactiva sobre o ambiente e avida en xeral.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Recoñece e distingue algúnsdos efectos dacontaminación radioactivasobre o ambiente e a vida enxeral. Coñece as principaisvantaxes e inconvenientes douso da enerxía nuclear e daradioactividade.

▪ CMCCT

▪ CSC

▪ e

▪ f

▪ h

▪ m


▪ B2.7. Precisar e identificar asfases procedementais queinterveñen no tratamento deresiduos e investiga sobre asúa recollida selectiva.

▪ CAAB2.7.1. Determina osprocesos de tratamento deresiduos e valora criticamente asúa recollida selectiva.

▪ 2ºT ▪ PE ▪ Coñece a xerarquía dexestión de residuos e en queconsiste a recollida selectiva.

▪ CMCCT

▪ CSC

▪ a

▪ e

▪ h

▪ m


▪ B2.8. Contrastar argumentos afavor da recollida selectiva deresiduos e a súa repercusión anivel familiar e social.

▪ CAAB2.8.1. Argumenta os proles eos contras da recollida, dareciclaxe e da reutilización deresiduos.

▪ 2ºT ▪ TI ▪ Participa con autonomía nundebate sobre a regra das treserres (3R)

▪ CMCCT

▪ CSC

▪ e

▪ f

▪ B2.9. Normas básicas eexperimentais sobrequímica ambiental.

▪ B2.9. Utilizar ensaios delaboratorio relacionados coaquímica ambiental, e coñecer oque é unha medida de pH e oseu manexo para controlar oambiente.

▪ CAAB2.9.1. Formula ensaios delaboratorio para coñecer aspectosrelacionados coa conservaciónambiental.

▪ 2ºT ▪ LB/IP ▪ Realiza medidas dediferentes parámetrosrelacionados coacontaminación como pH,temperatura, etc.

▪ CMCCT

▪ CSIEE







Competenciasclave

▪ b

▪ e

▪ f

▪ h

▪ m

▪ ñ

▪ B2.10. Xestión do planetae desenvolvementosustentable.

▪ B2.10. Analizar e contrastaropinións sobre o concepto dedesenvolvemento sustentable eas súas repercusións para oequilibrio ambiental.

▪ CAAB2.10.1. Identifica e describeo concepto de desenvolvementosustentable, e enumera posiblessolucións ao problema dadegradación ambiental.

▪ 2ºT ▪ TI ▪ Busca seguindo un guióndetallado información básicaen textos, materialaudiovisual, informático,medios de comunicación,etc., para identificar eclasificar sen errosimportantes, os recursossustentables ou nonsustentables procedentesdos diferentes sistemas dacontorna máis próxima:hídricos, forestais, minerais,agrícolas, gandeiros,pesqueiros e especialmente,enerxéticos.

▪ CMCCT

▪ CSC

▪ CAA

▪ a

▪ b

▪ d

▪ e

▪ g

▪ m

▪ ñ

▪ o

▪ B2.11. Importancia dascampañas desensibilización sobre oambiente. Aplicación nocontorno máis próximo.

▪ B2.11. Participar en campañasde sensibilización, a nivel docentro docente, sobre anecesidade de controlar autilización dos recursosenerxéticos ou doutro tipo.

▪ CAAB2.11.1. Aplica, xuntocos/coas compañeiros/as, medidasde control da utilización dosrecursos, e implica niso o propiocentro docente.

▪ 2ºT ▪ TI ▪ Organiza xunto cos seuscompañeiros unha campañade sensibilización sobre anecesidade de aforrar papel eenerxía e elabora materialgráfico ou audiovisual paradar a coñecela.

▪ CSC

▪ CCL

▪ CD

▪ CAA







Competenciasclave

▪ a

▪ b

▪ e

▪ g

▪ h

▪ m

▪ ñ

▪ o

▪ B2.11. Importancia dascampañas desensibilización sobre oambiente. Aplicación nocontorno máis próximo.

▪ B2.12. Deseñar estratexiaspara dar a coñecer aos/áscompañeiros/as e ás persoaspróximas a necesidade demanter o ambiente.

▪ CAAB2.12.1. Formula estratexiasde sustentabilidade no contorno docentro docente.

▪ 2ºT ▪ TI ▪ Organiza algunha actividadepara dar a coñecer ao restodo alumnado un recursonatural e propoñer algún tipode mellora.

▪ CSC

▪ CCL

▪ CD

▪ CAA

Bloque 3. Investigación, desenvolvemento e innovación (I+D+i)

▪ a

▪ e

▪ f

▪ g

▪ B3.1. Concepto deinvestigación,desenvolvemento einnovación, e etapas dociclo I+D+i.

▪ B3.1. Analizar a incidencia daI+D+i na mellora daprodutividade e no aumento dacompetitividade no marcoglobalizador actual.

▪ CAAB3.1.1. Relaciona osconceptos de investigación,desenvolvemento e innovación.Contrasta as tres etapas do cicloI+D+i.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Identifica as etapas de I+D+ina elaboración dun produto.

▪ CSIEE

▪ CSC

▪ b

▪ e

▪ g

▪ ñ

▪ B3.2. Tipos deinnovación. Importanciapara a sociedade.

▪ B3.3. Papel dasadministracións e dosorganismos estatais eautonómicos no fomentoda I+D+i.

▪ B3.2. Investigar e argumentaracerca dos tipos de innovaciónen produtos ou en procesos, evalorar criticamente todas asachegas a eles por parte deorganismos estatais ouautonómicos, e deorganizacións de diversaíndole.

▪ CAAB3.2.1. Recoñece tipos deinnovación de produtos baseadana utilización de novos materiais,novas tecnoloxías, etc., quexorden para dar resposta a novasnecesidades da sociedade.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Recoñece algún tipo deinnovación de produtosbaseada na utilización denovos materiais, novastecnoloxías.

▪ CSIEE

▪ CSC

▪ CAAB3.2.2. Enumera osorganismos e as administraciónsque fomentan a I+D+i a nivelestatal e autonómico.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Enumera algún dosorganismos e asadministracións quefomentan a I+D+i a nivelestatal e autonómico.

▪ CSIEE

▪ CSC







Competenciasclave

▪ b

▪ e

▪ f

▪ g

▪ ñ

▪ B3.2. Tipos deinnovación. Importanciapara a sociedade.

▪ B3.4. Principias liñas deI+D+i actuais para osector industrial.

▪ B3.3. Compilar, analizar ediscriminar información sobretipos de innovación enprodutos e procesos, a partirde exemplos de empresaspunteiras en innovación.

▪ CAAB3.3.1. Precisa, analiza eargumenta como a innovación é oupode ser un factor de recuperacióneconómica dun país.CAAB3.3.1.Precisa, analiza e argumentacomo a innovación é ou pode serun factor de recuperacióneconómica dun país.

▪ 3ºT ▪ TI ▪ Participa nun debate coscompañeiros sobre aimportancia da innovación naeconomía do país.

▪ CSIEE

▪ CSC

▪ CCL

▪ CAAB3.3.2. Enumera algunhasliñas de I+D+i actuais para asindustrias químicas, farmacéuticas,alimentarias e enerxéticas.

▪ 3ºT ▪ PE ▪ Enumera varias liñas deinvestigación I+D+i actuais.

▪ CSIEE

▪ b

▪ e

▪ f

▪ g

▪ B3.5. Utilización deferramentas dastecnoloxías dainformación e dacomunicación no ciclo deinvestigación edesenvolvemento.

▪ B3.4. Utilizar axeitadamente astecnoloxías da información deda comunicación na procura,na selección e no proceso dainformación encamiñadas áinvestigación ou ao estudo querelacione o coñecementocientífico aplicado á actividadeprofesional.

▪ CAAB3.4.1. Recoñece aimportancia das tecnoloxías dainformación e da comunicación nociclo de investigación edesenvolvemento.

▪ 3ºT ▪ TI ▪ Utiliza as TIC para seguiralgún proxecto deinvestigación como oProxecto Xenoma humano.

▪ CAA

▪ CSIEE

▪ CSC

▪ CD

Bloque 4. Proxecto de investigación

▪ b

▪ c

▪ e

▪ f

▪ g

▪ B4.1. Método científico.Elaboración de hipóteses,e a súa comprobación eargumentación a partir daexperimentación ou aobservación.

▪ B4.1. Planear, aplicar e integraras destrezas e as habilidadespropias do traballo científico.

▪ CAAB4.1.1. Integra e aplica asdestrezas propias dos métodos daciencia.

▪ 1ºT/3ºT ▪ TI ▪ Realiza investigaciónsguiadas nas que aplicaalgunhas das fases dotraballo científico.

▪ CAA

▪ CMCCT

▪ CSIEE







Competenciasclave

▪ b

▪ e

▪ f

▪ g

▪ h

▪ B4.1. Método científico.Elaboración de hipóteses,e a súa comprobación eargumentación a partir daexperimentación ou aobservación.

▪ B4.2. Elaborar hipóteses econtrastalas a través daexperimentación ou aobservación e aargumentación.

▪ CAAB4.2.1. Utiliza argumentosque xustifiquen as hipóteses quepropón.

▪ 1ºT/3ºT ▪ TI ▪ Argumenta as hipóteses quepropón.

▪ CAA

▪ CCL

▪ CMCCT

▪ b

▪ e

▪ f

▪ h

▪ o

▪ B4.2. Artigo científico.Fontes de divulgacióncientífica.

▪ B4.3. Discriminar e decidirsobre as fontes de informacióne os métodos empregadospara a súa obtención.

▪ CAAB4.3.1. Utiliza fontes deinformación apoiándose nastecnoloxías da información e dacomunicación, para a elaboracióne a presentación das súasinvestigacións.

▪ 3ºT ▪ TI ▪ Recolle e extrae informacióncientífica relevante decarácter elemental, dediferentes fontes, usando deforma guiada ferramentasdixitais para presentar assúas investigacións.

▪ CAA

▪ CCL

▪ CMCCT

▪ CD

▪ a

▪ b

▪ c

▪ d

▪ g

▪ B4.3. Proxecto deinvestigación:organización.Participación ecolaboración respectuosano traballo individual e enequipo. Presentación deconclusións.

▪ B4.4. Participar, valorar erespectar o traballo individual een grupo.

▪ CAAB4.4.1. Participa, valora erespecta o traballo individual e engrupo.

▪ 3ºT ▪ TI ▪ Mostra interese polo traballoben feito e organizado tantode forma individual como engrupo, desenvolvendo coninterese a función asignadano equipo.

▪ CAA

▪ CSC

▪ CSIEE

▪ a

▪ b

▪ d

▪ e

▪ g

▪ h

B4.3. Proxecto deinvestigación: organización.Participación e colaboraciónrespectuosa no traballoindividual e en equipo.Presentación deconclusións.

▪ B4.5. Presentar e defender enpúblico o proxecto deinvestigación realizado.

▪ CAAB4.5.1. Deseña pequenostraballos de investigación sobre untema de interese científico-tecnolóxico ou relativo a animaise/ou plantas, os ecosistemas doseu contorno ou a alimentación e anutrición humanas, para a súapresentación e defensa na aula.

▪ 3ºT ▪ TI ▪ Deseña unha investigaciónguiada onde segue, aspautas do método científico.

▪ CCL

▪ CSIEE

▪ CD

▪ CMCCT







Competenciasclave

▪ o ▪ CAAB4.5.2. Expresa con precisióne coherencia as conclusións dassúas investigacións, tantoverbalmente como por escrito.

▪ 3ºT ▪ TI ▪ Presenta de xeito curto asconclusións do traballorealizado e as expresa cunhacerta corrección, facendo unuso básico da linguaxecientífica.

▪ CCL






3) A nota da avaliación obterase ponderando un 5 % o caderno, un 30 % o laboratorio e informe de prácticas e o traballo deinvestigación e a porcentaxe restante, 65 %, a nota das probas específicas obtida no apartado 2. A avaliación considérasesuperada se a nota ten un valor de 5 ou superior.

4) Os alumnos que suspendan algunha avaliación realizarán a correspondente recuperación. Farase unha proba escrita econsiderase superada se a nota é igual ou superior a 5.

5) A nota final do curso será a media aritmética das 3 notas obtidas en cada avaliación, despois de realizar a correspondenterecuperación. Se a valoración no apartado de participación activa é positiva e o profesor o considera axeitado, poderárealizarse algunha proba de recuperación adicional.


















Reflexión final.







Libro de texto:

4º ESO Ciencias Aplicadas a la Actividad Profesional. Ed. Santillana 2016 (Castelán) ISBN: 978-84-680-3793-6

Aula virtual:


Espazos:

Clase: Traballo sobre o texto, actividades escritas, exposicións orais... Laboratorio. Aula de informática. Varios (casa, biblioteca...): Participación en proxectos cooperativos, exercicios de aplicación, consolidación e estudo autónomo.


Terase en conta: Adecuación dos obxectivos. Grao de cumprimento dos obxectivos propostos.



Adecuación da secuenciación e da temporalización dos contidos. Grao de cumprimento da temporalización. Adecuación dos materiais didácticos. Adecuación das actividades. Adecuación dos instrumentos e procedementos de avaliación. Adecuación dos criterios de cualificación.


Escala1 2 3 4













Escala

1 2 3 4




















Non hai alumnos que teñan pendente a materia porque esta non se imparte en cursos inferiores.




En virtude dos resultados desta avaliación inicial, tomaranse as medidas necesarias de carácter individual e/ou grupal que sexannecesarias para que o alumnado acade os obxectivos previstos (actividades de reforzo, adaptación dos contidos, modificación datemporalización, ou calquera outra medida que se considere precisa)










Trátase de que o alumnado acade unha certa competencia dixital que consiste en dispoñer de habilidades para buscar, obter,procesar e comunicar información para transformala en coñecemento e inclúe tanto o acceso á información ata a súa transmisiónen distintos soportes unha vez tratada.Traballarase con información procedente de fontes diferentes como os buscadores por Internet, documentos dixitais, foros,revistas divulgativas na web, presentacións electrónicas e simulacións interactivas. Para conseguilo dispoñen de dúas aulas deInformática.



Tamén usaran a aula virtual, onde poderán dispor de material auxiliar: textos, boletíns de problemas, problemas resoltos, modelosde exames, recursos web, etc.



texto a pdf.

O que se pretende ao fomentar o uso das tecnoloxías de información e comunicación é:1. Potenciar a capacidade de razoamento do alumnado, a súa motivación e o seu afán de coñecemento.2. Fornecer ao alumnado de estratexias para obter e xestionar a información conseguida mediante o uso das TIC.3. Localizar e utilizar programas e páxinas web que faciliten a consecución dos obxectivos da materia.4. Utilizar o ordenador como medio de creación, integración, cooperación e expresión das propias ideas.5. Empregar as TIC para o traballo cotián e nas actividades de aula: proxectos, explicacións, actividades, etc.6. Favorecer a superación das limitacións de acceso ás TIC derivadas das desigualdades sociais.



• Lectura de contidos (explicacións, enunciados de problemas, etc) incluídos nos materiais de uso diario na aula.• Análise do vocabulario descoñecido dos textos anteriores. Interpretación dos mesmos.• Lectura de textos específicos relacionados con temas de actualidade, da ciencia, e resolución de cuestións sobre eles para

facilitar a súa comprensión.• Busca de información en distintos soportes para a elaboración de traballos.


• Participación no Club de Ciencia e na Semana da Ciencia e da Tecnoloxía.







➢ Indicadores

Escala

1 2 3 4

















17. Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación das materias pendentes.Voltar ao índice 27




















Documents

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICAFísica y Química 4º ESO. Proyecto Saber Hacer. Serie Investiga. Ed. Santillana 2016 (Castelán) ISBN: 978-84-680-3790-5 Ciencias Aplicadas a la Actividad