Programmaplan Oldebroek voor Mekaar › OV_Oldebroek › download › ProgrammaplanOvM.pdf · De aanpak van Oldebroek heeft elders de aandacht getrokken en is al in verschillende

1

Programmaplan Oldebroek voor Mekaar, definitief juni 2015

Programmaplan Oldebroek voor Mekaar

2015-2018

Gemeente Oldebroek

2


Datum 23 juni 2015

Versie college B&W, definitief

3


Inhoud

1. Inleiding 4

2. Missie en waarden Oldebroek voor Mekaar 5

3. Programma OvM en veranderaanpak 6

4. Doelen en activiteiten 9

5. Programmaorganisatie 11

6. Communicatiebenadering 13

7. Middelen 13

8. Planning 14

Bijlage A: Communicatieplan 15

Bijlage B: Overzicht waarden, doelen en acties 19

Bijlage C: Methode dialoog en samenwerking (‘Restorative practice’) 20

Bijlage D: Begroting 2015 21

Bijlage E: Publicaties en documenten 21

4


1. Inleiding

Oldebroek voor Mekaar

Veel gemeenten werken aan thema’s als burgerparticipatie en overheidsparticipatie, burgerregie en zelfsturing. Vanaf het najaar van 2012 heeft de gemeente Oldebroek de ontwikkeling naar nieuwe verhoudingen krachtig ingezet onder het motto “Oldebroek voor mekaar”. Dit motto is inmiddels breed bekend en omarmd; binnen het college en de raad van Oldebroek, binnen de gemeentelijke organisatie, in de samenleving van Oldebroek. Oldebroek voor Mekaar gaat niet om een paar losse projecten maar om een fundamentele gemeente-brede aanpak, in de gehele lokale samenleving en

in de gemeente. De aanpak van Oldebroek heeft elders de aandacht getrokken en is al in verschillende publicaties en tijdens diverse bijeenkomsten genoemd. Toch zijn we eigenlijk nog maar relatief kort hiermee bezig en we menen dat er nog een flink ontwikkelproces en leerproces te gaan is.

Veranderende samenleving Met Oldebroek voor Mekaar spelen we in op veranderingen in de samenleving. Er zijn twee drijvende krachten zichtbaar. Allereerst: alles wordt groter en internationaler. Maar tegelijkertijd geldt het motto: klein en lokaal. Dat lijkt misschien tegengesteld, maar die twee krachten gaan

juist ook samen op, in die zin dat de eerste kracht de tweede uitlokt. Door schaalvergroting en door de informatietechnologie raken we op nieuwe manieren verbonden in de wereld. We merken echter dat mensen ook lokaal nieuwe verbanden zoeken; die verbinding gewoon ook nodig hebben. Het is niet per se de overheid die daarin leidend moet of kan zijn. Er is sprake van toenemende individualisering en zelfstandigheid van mensen. Het opleidingsniveau is in Nederland in de laatste decennia flink gestegen en mensen hebben ook veel meer toegang tot informatie. Daardoor is de zelfredzaamheid toegenomen.

‘Samen verantwoordelijk’, de Oldebroekse bestuursovereenkomst 2014-2018 geeft aan hoe we willen omgaan met die veranderende samenleving. Mensen in de dorpen, of het nu gaat om Hattemerbroek, ’t Loo, Noordeinde, Oldebroek, Oosterwolde of Wezep, willen minder afhankelijk zijn van de overheid en veel meer zelf hun koers bepalen. Dat betekent een andere rol voor de gemeente: inwoners ruimte bieden om zelf invulling te geven aan de gezamenlijke verantwoordelijkheid, om initiatieven te nemen en met elkaar de koers te bepalen in hun dorpen.

De rol van de gemeente wordt veel meer faciliterend: inwoners daarbij ondersteunen en aansluiten bij de agenda die de dorpen zelf opstellen.

De overheid Intussen is, als gevolg van de economische recessie en door demografische ontwikkeling, ingrijpend bezuinigen en snijden in het takenpakket onontkoombaar; landelijk en lokaal. De

gemeente Oldebroek heeft in het najaar 2012 ook hiertoe besloten. Pijnlijk, maar tegelijk helpt het ook bij het heroverwegen van verantwoordelijkheden. Wie is waarvoor verantwoordelijk? De regering heeft in 2013 in de Kabinetsnota ter stimulering van een vitale samenleving (‘De doe-democratie’ of de ‘participatiesamenleving’) op basis van diverse adviesrapporten het volgende geschreven: “Kort samengevat zijn er drie hoofdoorzaken waarom de doe-democratie actueel en manifest is: a. Toegenomen mondigheid van burgers en organiserend vermogen in de samenleving (mede met

behulp van ICT): burgers kunnen en willen meer dan voorheen in een netwerksamenleving. Dit vraagt om een nieuwe rolverdeling tussen overheid en samenleving.

b. Terugtredende verzorgingsstaat, omdat deze tegen budgettaire en stuurbaarheidsgrenzen oploopt (onvermijdbare bezuinigingen en compacte overheid): de overheid kan minder dan voorheen. Dit vraagt om een nieuwe taakverdeling tussen overheid en samenleving.

c. Gebrek aan sociale samenhang in een steeds meer gefragmenteerde samenleving geeft

voeding aan een diepgevoelde behoefte in de samenleving om vertrouwen - onderling tussen burgers en met de overheid - te vergroten. Dit vraagt overheid en samenleving om meer saamhorigheid en gezamenlijkheid te creëren.”

Programmaplan Om voldoende slagkracht te creëren voor een succesvolle ontwikkeling is Oldebroek voor Mekaar opgezet als een veranderprogramma: een samenhangend geheel van activiteiten en projecten. Dit

is uitgewerkt in dit programmaplan.

5


2. De missie en waarden van Oldebroek voor Mekaar

De missie van OvM is als volgt omschreven:

Oldebroek voor Mekaar is samen werken aan een sterke en leefbare samenleving. Inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties stimuleren elkaar om zelf verantwoordelijkheid te nemen waar dat kan en actief bij te dragen aan de samenleving, met bestaande en nieuwe manieren. Dat vraagt om samenwerking, vertrouwen en betrokkenheid, maar ook open staan voor elkaar, actief zijn en lef hebben. Oldebroek voor Mekaar is samen leren en ontwikkelen; spannend en uitdagend. Kort gezegd: ‘Leven en werken met en voor elkaar, dan krijgen we het voor mekaar.’

Daarbij passen de volgende waarden:

Aan de horizon zien we een sterke en leefbare Oldebroekse samenleving, waarin inwoners gezamenlijk en individueel zo veel mogelijk zelf de regie hebben en ook zelf doen wat ze samen kunnen. De gemeente is er op gericht om dit te stimuleren, te faciliteren en te ondersteunen waar nodig. Nodig betekent: daar waar aanvulling nodig is omdat mensen door beperkingen of

noodzakelijke zorg niet alles zelf aan kunnen. Nodig is ook: daar waar met beperkte stimulans en

steun de eigen regie en inzet bevorderd kan worden. Het is een motto dat onder andere geënt is op wat al lang bestaat: de gemeenschapszin in onze gemeente, in de kernen, in allerlei verbanden en verenigingen. Daarop willen we voortbouwen. De gemeente gaat anders werken. We gaan meer samen doen met inwoners en we gaan inwoners vooral ook meer ruimte geven om zelf initiatieven te ontplooien en verantwoordelijkheid te nemen en te dragen. Dat betekent dat we aansluiten bij ideeën uit de samenleving. Inwoners van de

gemeente komen meer zelf, samen aan het roer en waar nodig kunnen we als gemeente ondersteunen. Voor de gemeente betekent dit een omslag in denken en werken, een ommezwaai. Het betekent loslaten, niet automatisch zelf gaan ontwerpen, niet altijd beleid gaan maken, minder regels stellen en meer overlaten aan de samenleving. Oldebroek voor Mekaar is de paraplu boven alle onderwerpen; het werkt verschillend uit per terrein, maar geeft wel de koers aan. De gemeente

maakt niet zomaar beleid, maar ‘haalt de agenda op’ bij inwoners, overlegt wat mensen zelf kunnen doen en bekijkt de mogelijkheden om te faciliteren. De gemeente is niet dé ‘eigenaar’ of

probleemoplosser van allerlei zaken en kwesties. Samen met (een koersgroep van) inwoners zoeken we naar nieuwe vormen van sturing en regie. De samenleving bouwt aan zichzelf en de gemeente is één van de partijen.

Gemeenschap:

Zelf initiatief en verantwoordelijkheid

nemen

Onafhankelijk opstellen

Elkaar aanspreken

Gemeente:

Luisteren

Loslaten

Stimuleren

Faciliteren

Minder regels

Samen:

Samenwerken

Vertrouwen

Betrokkenheid

Open, actief met lef

6


3. Programma en veranderaanpak

Ontwikkelproces Oldebroek voor Mekaar staat voor een grote verandering in de samenleving en in de gemeentelijke organisatie. In cultuur, rollen, werkwijze en activiteiten. Het is een ontwikkeling naar een andere

gerichtheid voor iedereen. Inwoners redeneren niet meer vanuit afhankelijkheid van de overheid. De gemeente benadert zaken niet meer als dé probleemoplosser en beslisser. Dergelijke grote veranderingen gaan niet zonder slag of stoot en niet in korte tijd. We praten over een ontwikkelproces van jaren; maar niet van een traag proces. Een proces waarin we per jaar flinke stappen vooruit willen maken. 2013 was het eerste jaar van OvM en daarin zijn al bijzondere resultaten bereikt. Het eindbeeld, de horizon, kunnen we niet exact beschrijven: de ontwikkeling zal niet voorspelbaar verlopen. Dat moet en kan ook niet omdat iedereen in de samenleving daarin

een rol kan spelen. Het is een proces van samen bouwen en leren. De aanpak is die van stap voor stap ontwikkeling; aansluitend bij goede zaken die er al zijn en bij energie die aanwezig is of ontstaat. ‘Big thinking, small steps, lokale logica’, of te wel: we denken groot, maar handelen stapsgewijze en op basis van energie die plaatselijk aanwezig is of ontstaat. Om voldoende slagkracht te creëren om de veranderingen succesvol te realiseren is het nodig om

OvM organisatorisch aan te pakken als een samenhangend geheel van activiteiten en projecten: als een programma. De definitie daarvan luidt: “Een Programma is een tijdelijke en complexe verzameling van doelen en inspanningen gericht op strategische ontwikkeling en verandering”. Een programma bestaat dus uit een scala aan activiteiten en projecten en wordt aangestuurd door een stuurgroep en een programmamanager in de organisatie. Veranderaanpak

Met Oldebroek voor Mekaar heeft de gemeente een koers omarmd waarmee het een fundamentele vraag in de samenleving heeft neergelegd: de vraag naar het eigenaarschap over collectieve zaken. Eigenaarschap in brede zin. Eigenaarschap bijvoorbeeld in de zin van praktische voorzieningen: dorpshuizen, speelplekken, bomen, maar ook op sociaal gebied. Wie bepaalt waarover de koers: kan er sprake zijn van een gezamenlijke agenda? Er is een koersgroep van

inwoners en professionals gevormd die naast en met de gemeente verantwoordelijkheid neemt op het proces. In 2013 hebben we een richting bepaald, namelijk dat waar het kan de samenleving beter eigenaar

kan zijn. Of dat kan, wanneer dat kan en in welke mate dat kan is onderwerp van het gesprek in dorpen, buurten, bij verenigingen en stichtingen, in de raad, bij het college en in de organisatie. In de onderstaande afbeelding zijn vier types van eigenaarschap geïllustreerd (ontleend aan de

gemeente Peel en Maas; in aangepaste Oldebroekse vorm.)

7


Onder de discussie over eigenaarschap ligt een vertrouwen in de kracht van burgers. Het besef dat

de overheid niet onnodig invloed moet hebben op inhoudelijke oplossingen, wanneer burgers zelf

zeer goed in staat zijn het met elkaar op te pakken. Zij vergaren kennis via allerlei nieuwe media en kunnen zich snel organiseren met die media. De richting van Oldebroek is om dat zelf-organiserend vermogen te faciliteren en stimuleren. Dat betekent dat we de zaken anders aanpakken. Niet de inhoud vanuit het gemeentehuis moet leidend zijn. We willen aansluiten bij de energie in de samenleving om initiatieven te nemen,

verantwoordelijkheid te dragen en zaken op te pakken. Onderscheid maken tussen dorpen is dan niet langer uit de boze, maar het is aansluiten bij lokale logica. Het gaat daarbij overigens in eerste instantie om burger-burger relaties. Mensen uit buurten gaan met elkaar in gesprek. Daar hoeft de gemeente in principe niet tussen te zitten. Het vraagt om burgers die daar een rol in willen nemen, of het nou om een speeltuintje, een nieuwe sporthal of een dorpsplan gaat. Waar die verantwoordelijkheid niet wordt genomen, zoekt de gemeente

middels gesprekken en het inzetten van contacten gericht naar mensen die dat wel willen, die nieuwe kansen zien. Dit betekent een grote verschuiving in de rolneming van de gemeente. In de volgende illustratie over cultuuromslag van de overheid wordt zichtbaar waar we vandaan komen (1.0) en naar toe gaan (3.0). (Uit: Vertrouwen in burgers, pag.192 : WRR. Het 1.0 - klassieke - overheidsmodel is ooit beschreven door Max Weber. De derde kolom is Oldebroekse

OvM toevoeging)

Cultuuromslag Weber 1.0 Weber 3.0 Weber 3.O1

Strategie Efficiëntie Zelfverantwoordelijk Zelfregie

Structuur Verticaal Horizontaal Niet hiërarchisch

Systemen Top down Bottom up Buiten naar binnen

Sleutelvaardigheden Uitvoerders Verbinders Verbinders

Staf Specialisten Oplossingsmakelaars Mogelijkmakers

Stijl Geen fouten Correctie achteraf Open werken

Samenbindende waarde

Vertrouwen in elite Vertrouwen in burger Elkaar op waarden vertrouwen: burger en instituties

Vanuit de ervaringen in onze ‘verkenning’ in 2013 is meer besef ontstaan dat we bezig zijn met een fundamentele verandering. We hebben het over nieuwe rollen en rolverdeling voor

samenleving - inwoners, verenigingen, instellingen - en gemeente. Dat gaat over bestaande gemeentelijke taken, maar geldt ook bij de nieuwe taken in het sociale domein. We kunnen nu explicieter keuzes maken in de veranderstrategie. Wat is de aard van de opgave? Men kan onderscheid maken in ‘routine kwesties’, verbeteropgaven en vernieuwingen. Routineproblemen in het geplande gemeentelijke onderhoud kunnen we bijvoorbeeld als vanouds resultaatgericht oppakken. Bij verbetering komt meer kijken. Als we bijvoorbeeld onze

dienstverlening via digitaal en procesmatig werken in een KCC willen verbeteren, dan heeft dat meer voeten in de aarde. Het vraagt ook om nieuwe processen, nieuwe rolneming en een andere attitude van medewerkers. Via een aanpak van methodisch veranderen en verbeteren kan worden gewerkt aan inhoud, organisatie en cultuur. Maar een vernieuwing als Oldebroek Voor Mekaar gaat nog verder. Daarbij is het een gegeven dat

de opgave door verschillende partijen (inwoners, instellingen, gemeente) anders beleefd zal

worden. Om tot gezamenlijke beeldvorming te komen, zal daarom geïnvesteerd moeten worden in een veranderaanpak die als eerste gericht is op het verbinden van betrokken partijen. Zij worden uitgenodigd om te expliciteren wat nodig is vanuit hun perspectief. Vanuit die bijdragen kan, aan het begin, begrip ontstaan voor de verscheidenheid. We kiezen voor een proces met betrokkenheid van ieder om tot gemeenschappelijke beeldvorming te komen, die zoveel als mogelijk recht doet

1 O van Oldebroek. Lichtvoetige uitwerking, een doorontwikkeling van een organisatiebenadering naar een samenwerkingsbenadering

8


aan ieders inbreng, mogelijkheden en onmogelijkheden. Op die wijze kan, wat begint met een

overleg tussen partijen, zo mogelijk eindigen in een traject met partners.

De veranderstrategie is daarmee een aanpak van verbinden, vooral gebaseerd op strategisch-communicatief handelen. Dat is noodzakelijk om elkaars perspectieven te leren kennen, met elkaar te kijken wat nodig is en daarin van elkaar te leren. In onderstaande figuur zijn de drie onderscheiden veranderaanpakken geïllustreerd.

Samengevat: Oldebroek voor Mekaar is een grote verandering, een proces van meerdere jaren; samen leren en ontwikkelen staat centraal. Het ‘eindbeeld’ zal geleidelijk vorm krijgen. De veranderaanpak is strategisch-communicatief: gericht op dialoog, onderzoeken en verbinden. Het is ook een aanpak van beperkte, concrete stappen en resultaten. Aansluiten bij goede zaken die er al zijn en bij energie die aanwezig is of ontstaat: lokale logica.

9


4. Doelen en activiteiten

Vanuit de missie en de veranderaanpak ligt vervolgens bij de doelen de focus op de begrippen: zelfregie, eigenaarschap, rolneming, ruimte geven en verbinding.

De hoofddoelen van Oldebroek voor Mekaar zijn: A. Een grotere betrokkenheid en samenhang in de samenleving. Verbinding tussen inwoners

onderling en maatschappelijke organisaties en gemeente;

B. Een grote mate van eigen en gezamenlijke regie (zelfsturing) en inzet van inwoners

(burgerkracht);

C. Verschuiving van het eigenaarschap van taken en aandachtsvelden van de gemeente naar groepen van burgers / burgerorganisaties (nieuwe coalities);

Voor de gemeente vloeien hier de volgende doelen uit voort ;

D. Het aansluiten bij de agenda en de initiatieven (‘productiekracht’) van inwoners;

E. Het bieden van ruimte aan inwoners door beperking van overheidsregels;

F. Het veranderen van de gerichtheid en de rollen van de gemeenteraad, het college en de gemeentelijke organisatie: van eigenaar, beleidsontwikkelaar, oplosser, beslisser, voorlichter

en beheerder naar overlegpartner, samenwerkingspartner, co-creator, stimulator, communicator, ondersteuner (facilitator, ruimte bieder) en ‘loslater’.

Oldebroek voor Mekaar is de missie - de paraplu, de rode draad - voor al het gemeentelijk beleid en werk (portfolio): op beleidsniveau, maar ook in beheer en uitvoering en in organisatieontwik-keling en bedrijfsvoering. Per werkproces of product is de uitwerking en de impact overigens wel verschillend. De missie Oldebroek voor Mekaar vindt overal doorwerking, maar niet alles valt onder

het programma OvM. Wat zijn, aansluitend bij de doelen, de activiteiten en projecten (inspanningen) die behoren bij het programma OvM?

De acties / inspanningen

Doel A: Betrokkenheid en verbinding 1. Ontwikkeling van overlegvormen in en met de samenleving: dorpsgroepen, buurtgroepen,

verenigingen, nieuwe initiatieven (bijvoorbeeld coöperaties e.d.), wijkteams, maatschappelijke organisaties (de overlegvormen zijn de ‘knooppunten / verbindingspunten’).

2. Ontwikkelen van de communicatieaanpak met de samenleving: samen communiceren, stimuleren en verbinden van communicatie in de samenleving. Communicatiemiddelen

uitwerken voor het onderling uitwisselen en verbinden tussen burgers (specials in de krant, een digitaal platform, sociale media, verbeelding).

3. Ontwikkelen van de toekomstige aanspreekpunten / contactfuncties in de gemeentelijke organisatie: van de huidige drie dorpscontactambtenaren naar meerdere contactfunctionarissen / relatiemedewerkers / verbinders.

Doel B: Zelfsturing

4. Samen de koers bepalen met de samenleving; overleg met Koersgroep OvM (2013-2014) en het vervolg daarna.

5. Dorpsgericht werken met dorpsgroepen; ruimte bieden en faciliteren bij de ontwikkeling van

zelfsturing en zelfbeheer. 6. Burgerbegroting dorpsgericht ontwikkelen. Pilots in 2014-2015 in ’t Loo en Oosterwolde 7. Koppeling met de stimulering van persoonlijke zelfregie en kracht van het eigen netwerk in het

programma Sociaal Domein

Doel C: Verschuiven eigenaarschap 8. Verschuiving eigenaarschap en rollen: dit analyseren en ontwikkelen via workshops in diverse

groepen in dorpen, de koersgroep en verenigingen. De uiteindelijke inhoudelijke keuzes over gemeentelijke taken worden binnen teams voorbereid voor besluitvorming door college en raad.

10


9. Het ontwikkelen van instrumenten zoals maatschappelijk aanbesteden, waaronder bijvoorbeeld

Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) bij woningbouw. (Concrete projecten in dit kader kunnen in een team in de lijnorganisatie of in het programma OvM of in een ander programma zijn ondergebracht).

(De onder B.6 genoemde burgerbegroting gaat ook over verschuiving eigenaarschap) Doel D: Aansluiten bij de agenda van inwoners

10. Inspelen op nieuwe initiatieven / ontwikkeling van pilots (o.a. door flexibel budget). 11. De agenda ‘ophalen’ via dorpsgroepen en dorpsgesprekken. De dorpsgroepen waar nodig

faciliteren / ondersteunen bij het proces om de agenda in het dorp gezamenlijk met inwoners op te stellen (pilots).

Doel E: Beperken van regels

12. Vermindering regelgeving (2014): minder welstandadvies, vereenvoudiging procedure omgevings(bouw)vergunningen, minder kapvergunningen, reclamebeleid

13. Een projectaanpak opstellen voor verdere vermindering regels op diverse domeinen in 2015. (Hier is overigens sprake van een samenhang met verantwoordelijkheid van de burgers zelf en het ´elkaar aanspreken´, waardoor minder accent zal liggen op gemeentelijke handhaving.)

Doel F: Cultuurverandering organisatie

14. Cultuurverandering in houding, rolneming, focus en gedrag. Onder andere via het leerplatform OvM. En in uitwisselingsplatforms met andere gemeenten (CoP secretarissen en CoP Productiekracht burgers) en via het regionale project Leefbare kernen (RNV+).

15. Een traject van gezamenlijk leren opzetten; van gemeente en samenleving. 16. Het verbinden van de methode van dialoog en samenwerking van de ‘Restorative Practice’ (uit

Engeland) met OvM 17. Monitoren, onderzoek doen (o.a. door Instituut Publieke Waarden), rapporteren en evalueren

van de voortgang van OvM.

Deze punten zijn verder uitgewerkt in een zogenaamde doelen- en inspanningen matrix (DIM). Dit is bijlage B: overzicht van waarden, doelen en projecten / acties / inspanningen. Methoden van de veranderaanpak.

Hoe werken we naar strategische vernieuwing, (vanuit de strategie en het model zoals genoemd in hoofdstuk 3.? Methodische middelen zijn:

Het gebruik van het model openbaar/publieke domein (over eigenaarschap - zie hoofdstuk 3) in workshops en dialoogsessies

Gezamenlijk leren. Het werken van(uit) gemeentelijke leerkringen naar gezamenlijke leerprocessen met inwoners en organisaties. (Lokaal en regionaal)

Van dorpscontactambtenaren ontwikkelen naar relatiemedewerkers

De gespreksmethode van Restorative Practice, zoals het werken in kringen volgens bepaalde stappen (zie toelichting in bijlage C)

De aanpak hiervan wordt in de uitvoering van het programma OvM verder uitgewerkt.

Foto: leden van koersgroep en dorpsgroepen en medewerkers gemeente

11


5. Programmaorganisatie en sturing

Stuurgroep Het college van B&W is opdrachtgever. De sturing van het programma vindt plaats door de Stuurgroep Oldebroek voor Mekaar bestaande uit burgemeester A. Hoogendoorn

(portefeuillehouder) als gemandateerd bestuurlijk opdrachtgever, de algemeen directeur Bert Brand als ambtelijk opdrachtgever en de programmamanager Marten Muller. Verder ad hoc een communicatieadviseur en extern adviseur burgerkracht, Joop Hofman van Rode Wouw. De stuurgroep stelt de opdrachten vast voor de (deel)projecten. De stuurgroep komt ongeveer maandelijks bijeen. Tussen de bijeenkomsten van de stuurgroep hebben de bestuurlijk opdrachtgever en de programmamanager waar nodig contact over de voortgang en de afstemming daarin. Op onderdelen worden daarbij ad hoc andere deelnemers in het programma betrokken,

zoals projectleiders. Dit regelmatige contact is nodig vanwege de vele externe, burgercontacten van dit programma, op bestuurlijk en ambtelijk niveau en vanwege de ontwikkeling van nieuwe werkmethoden zoals burgerbegroting en maatschappelijk aanbesteden. Koersgroep en dorpsgroepen

De gemeente bepaalt niet alleen de koers maar doet dit samen met de Koersgroep Oldebroek voor Mekaar, bestaande uit inwoners en professionals van maatschappelijke organisaties (op persoonlijke titel). Via enkele medewerkers is ook de gemeente deelnemer in de koersgroep. De koersgroep geeft adviezen over de ontwikkeling van OvM en draagt OvM uit in de gemeenschap van Oldebroek. In een aantal werkgroepen volgt men ontwikkelingen over overheids- en burgerparticipatie en deregulering binnen en buiten de gemeente. Adviezen en tips geeft men aan elkaar, aan andere groepen en aan de gemeente. De groep

faciliteert het onderling gesprek over OvM via bredere bijeenkomsten en het werken aan een virtueel platform en is ook ‘spiegelgroep’ voor de gemeente op bestuurlijk niveau; er is overleg tussen de portefeuillehouder en de koersgroep. In OvM ligt een sterke oriëntatie op de dorpen. De dorpsgroepen zijn bij uitstek de dragers van de zelfsturing per dorp. Zij werken aan hun eigen agenda en activiteiten, waar de gemeente zo veel mogelijk op aansluit. De dorpscontactambtenaren zijn de overleg- en samenwerkingspartner voor de dorpsgroepen en zijn aanspreekpunten voor de dorpsbewoners. De dynamiek per dorp kan en

mag verschillen; we gaan uit van ‘lokale logica’.

Afstemming programma’s en projecten (portfolio) De gemeente heeft 3 veranderprogramma’s: OvM, Sociaal Domein en Dienstverlening. Een

goede afstemming is nodig op ambtelijk en bestuurlijk niveau, tussen deze programma’s en de

projecten daarin en met het reguliere werk en de projecten daarin. Dit vindt plaats in het portfolio-overleg over de programma’s- en alle projecten. Dit is een overleg van het MT en vervolgens het college van B&W; (tenminste) 1 x per half jaar. De tussentijdse bestuurlijke afstemming tussen de portefeuillehouders voor OvM en voor het Sociaal Domein wordt ondersteund door de programmamanagers (overleg per kwartaal). De programmamanager OvM heeft tevens tussentijds afstemmingscontact met de andere programmamanagers en met de teamleiders van de eenheid Beleid en Ontwikkeling e.a..

Binnen het sociaal domein is eveneens gekozen voor een dorpsgerichte benadering. Dit vindt plaats in afstemming met de aanpak binnen OvM: dus in overleg met de dorpscontactambtenaren en de dorpsgroepen.

De programmaorganisatie is verder uitgewerkt op basis van de volgende uitgangspunten:

De Raad bepaalt kaders voor OvM door het vaststellen van de gemeentelijke taken of het

loslaten van taken (plaatsing in het eigenaarsmodel in type 1 t/m 4) en het besluiten over vermindering van regels (ruimte bieden).

Het college van B&W is verantwoordelijk voor de sturing van de koers op hoofdlijnen van OvM

en afstemming tussen de diverse portefeuilles. Tevens het bepalen van de aanpak van

communicatie (strategie). De collegeleden dragen OvM uit in externe overleggen. De

burgemeester is portefeuillehouder OvM. Via themabijeenkomsten wordt het college bij de

ontwikkeling van OvM betrokken.

12


De programmamanager is de opdrachtgever voor de projectleiders en de activiteiten in het

programma en stuurt op de overlappende, samenhangende activiteiten en de voortgang van de

uitvoering van het programma.

Een project of onderwerp (zijnde een samenstel van activiteiten) kent één verantwoordelijke

(veelal een projectleider); deze zorgt voor de voorbereiding en uitvoering van de activiteiten

die daarbij horen.

De programmastructuur bevat de volgende organen en deelnemers (zie ook de bijgevoegde afbeelding):

Stuurgroep Oldebroek voor Mekaar (zie boven)

De stuurgroep komt circa 1 x per 2 maanden bijeen.

Koersgroep OvM: bestaat uit (circa 15) inwoners, professionals en daarnaast enkele

gemeentemedewerkers om gezamenlijk het proces OvM te ontwikkelen, verbindingen te

faciliteren en OvM te stimuleren in de samenleving. Vanuit de gemeente zijn de

programmamanager, een communicatiemedewerker en een lid van het (interne) gemeentelijke

platform de samenwerkingspartners in de koersgroep.

Dorpsgroepen. In elk van de 6 dorpen bestaat een dorpsgroep van actieve inwoners. Zij

onderhouden contact met verenigingen in het dorp en met de dorpsbewoners. De benaming

verschil per dorp (dorpsbelangen, belangengemeenschap, klankbordgroep, buurtenoverleg). Er

bestaat ruimte voor wijk- of buurtgroepen, vooral in grotere dorpen Wezep en Oldebroek.

Programmateam met programmamanager, communicatieadviseur, beleidsmedewerker

organisatieontwikkeling, extern adviseur burgerkracht en de projectleiders (zoals voor

burgerbegroting, deregulering, maatschappelijk aanbesteden). De programmagroep draagt

zorg voor uitvoering, ontwikkeling en samenhang. Het team vergadert circa 1x per 6 weken.

Ontwikkelgroep: een intern platform OvM met ruim 10 ‘voorhoede’ medewerkers die veel burgercontacten hebben, waaronder de dorpscontactfunctionarissen (in de toekomst ‘relatiemedewerkers’). Dit is een leer-/ en ontwikkelgroep (Community of Practice). Zij organiseren ook, in afstemming met de stuurgroep, ontwikkelactiviteiten gezamenlijk met inwonersorganisaties, zoals de koersgroep en dorpsgroepen. De ontwikkelgroep heeft circa 1 x

per 6 weken een activiteit. De leden hebben een stimulerende functie (ambassadeurschap) in de ontwikkeling van de nieuwe rolneming in de gemeentelijke organisatie (Doel F).

Project dorpsgericht werken met de programmamanager als projectleider en de

dorpscontactambtenaren als deelnemer. Voor de ontwikkeling van een integraal concept voor dorpsgericht werken met schaalgrootte dorpsgroepen en wijkgroepen, contactfuncties gemeente, agendavorming in de dorpen / dorpsplannen, afstemming/ integratie van fysieke en

sociale aspecten. De drie dorpscontactambtenaren (dca’s) zijn overlegpartner voor de dorpsgroepen; de functie ontwikkelt naar relatiemedewerkers, die gericht zijn op bredere netwerkvorming en verbindingen.

Het leefbaarheidsoverleg is ook onderdeel van het dorpsgericht werken; het is een uitwisselen afstemmingsoverleg op uitvoerend niveau van gemeente (dca’s) met wijkagenten, consulenten

woningcorporaties, straathoekwerk en sociaal cultureel werk.

Project burgerbegroting, met projectleider en medewerkers. Overlegt met betrokken dorpsgroepen (pilots Oosterwolde en ’t Loo). Ook dit project maakt onderdeel uit van ‘dorpsgericht werken‘.

Project-/leergroep maatschappelijk aanbesteden (MA); dezse ontwikkelt vormen van MA aan de hand van concrete pilots zoals Collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO)voor woningbouw, overdracht gymzalen naar zelfbeheer e.d.

Projectgroep minder regels;. In 2013 en 2014 zijn de regels beperkt voor 5 onderwerpen. Een

projectopdracht zal worden opgesteld om in 2015 opnieuw een aantal nader te bepalen regelingen te vereenvoudigen of af te schaffen.

13


Aansluitend bij en van belang voor het programma OvM moeten verder genoemd worden:

De samenleving. Naast de dorpsgroepen en de koersgroep: verenigingen, kerken, bedrijven, inwoners al dan niet in groepen.

Bedrijfsleven / ondernemersorganisaties De gemeente wil het bedrijfsleven graag betrekken bij OvM. Lokale ondernemers staan ín de

samenleving en kunnen een goede rol vervullen in het ontwikkelen en stimuleren van OvM.

Naast een ambassadeursrol OVM kan dit ook gestalte krijgen in de activiteiten van het eigen

bedrijf (maatschappelijk – verantwoord ondernemen en sociaal werkgeverschap).

Maatschappelijke instellingen: professionele partners in de uitvoering. Te denken valt aan woningcorporaties, politie, straathoekwerk- en jeugdwerk, sociaal cultureel werk, zorgorganisaties, etc..

De gehele ambtelijke organisatie; werken vanuit de OvM-waarden met een externe oriëntatie.

6. Communicatiebenadering Dit programmaplan beschrijft enerzijds het proces van Oldebroek voor Mekaar over de verandering binnen de samenleving van Oldebroek in brede zin. Anderzijds gaat het over de verandering die nodig is binnen de gemeente (zowel bij het bestuur als de gemeentelijke organisatie). De

veranderstrategie is een aanpak van verbinden door het betrekken van mensen en door dialoog. Hierbij wordt communicatie ingezet met als doel ruimte te bieden aan dialoog en het gezamenlijke leerproces van gemeente en inwoners. Spelers in de samenleving (waaronder de gemeente) kunnen elkaars perspectieven leren kennen, samen vraagstukken interpreteren, nieuwe kaders creëren en tot gezamenlijke oplossingen komen. De communicatie ondersteunt dit veranderproces. De communicatieaanpak is gericht op het stimuleren van betrokkenheid en verbinding. Daarbij wordt onderscheid gemaakt in de

samenleving en de gemeente. De communicatie binnen de gemeente heeft een nadrukkelijke link met de organisatieontwikkeling naar een ‘participatieorganisatie’ en heeft een daarbij behorend communicatieplan. Betrokkenheid en verbinding komen niet vanzelf … Dialoog en gedeelde ervaringen vormen de basis van betrokkenheid en verbinding. Gezamenlijke

ervaringen, het delen en benutten van elkaars kennis, samen leren en ontwikkelen vormen de kern

van de verandering. Dit vraagt om een gezamenlijke OvM communicatie aanpak van de gemeente met groepen / organisaties in de samenleving. En het vraagt om werken vanuit vertrouwen en openheid en met een flinke dosis lef en creativiteit. Voor de gemeente is het een kwestie van blijven ‘luisteren’ vanuit een externe oriëntatie waarmee we ‘van buiten naar binnen werken’. Door actief te verbinden in zowel fysieke als online platforms kunnen we de samenwerking in de communicatie aangaan. Daarbij geldt dat emotie in de verhalen en contacten bijdraagt aan de

verbinding. Het communicatieplan is uitgewerkt in bijlage A.

7. Middelen

De benodigde middelen zijn: Capaciteit in uren; binnen het programma OvM, maar ook in participatie trajecten per taakveld

die op OvM wijze gestalte krijgen. In het programma OvM: uren van de programmamanager, communicatieadviseur, secretariële ondersteuning en uren voor deelnemers in stuurgroep, programmateam en platform/ leergroep(en). Daarnaast uren voor dorpscontactambtenaren /

relatiemedewerkers. Middelen voor leren: tijd en geld. Intern en met de samenleving

Budget voor faciliteren koersgroep en dorpsgroepen (bijv. voor workshops, dorpsgesprekken of dorpsplan maken)

Budget voor communicatiemiddelen (bijv. katerns in de krant en faciliteren digitaal platform) Flexibel budget voor steun aan inwoners initiatieven Dit is uitgewerkt in bijlage D. en opgenomen in de gemeentebegroting voor 2015.

14


8. Planning

Oldebroek voor Mekaar is een ontwikkeltraject. Dit betekent dat acties niet ver van te voren precies gepland kunnen worden. Leren betekent ook: gedurende de rit bijsturen. Een globale planning 2014 – 2015 is opgesteld; zie bijlage 1. Voor de meerjarenontwikkeling geven we als globale fasen aan:

2013: Verkenning en verbinding met samenleving (dorpsgroepen, koersgroep, contacten speelterreinen etc.; ontdekkingstocht) VERKENNEN 2014: Experimenteren, pilots van uitvoering, koersen met Koersgroep ONTWIKKELEN 2015: Tussenevaluatie en deels realiseren / uitvoeren ONTWERPEN

2016: Verbreding realisatie ERVAREN 2017: Evalueren en bijstellen / structureren BORGEN Er is hierbij echter zeker geen sprake van een eendimensionale opvolging van fasen.

Het realiseren loopt bijvoorbeeld gedeeltelijk ook in 2014 al.

Het gaat om een opbouwproces van groei: van leren, doen, verdiepen en verbreden.

15


Bijlage A Communicatieplan Tekst van hoofdstuk 6 : “Dit programmaplan beschrijft enerzijds het proces van Oldebroek voor Mekaar over de

verandering binnen de samenleving van Oldebroek in brede zin. Anderzijds gaat het over de verandering die nodig is binnen de gemeente (zowel bij het bestuur als de gemeentelijke organisatie). De veranderstrategie is een aanpak van verbinden door het betrekken van mensen en door dialoog. Hierbij wordt communicatie ingezet met als doel ruimte te bieden aan dialoog en het gezamenlijke leerproces van gemeente en inwoners. Spelers in de samenleving (waaronder de gemeente) kunnen elkaars perspectieven leren kennen, samen vraagstukken interpreteren, nieuwe kaders creëren en tot gezamenlijke oplossingen komen.

De communicatie ondersteunt dit veranderproces. De communicatieaanpak is gericht op het stimuleren van betrokkenheid en verbinding. Daarbij wordt onderscheid gemaakt in de samenleving en de gemeente. (De communicatie binnen de gemeente heeft een nadrukkelijke link met de organisatieontwikkeling naar een participatieorganisatie en heeft een daarbij behorend communicatieplan.)

Betrokkenheid en verbinding komen niet vanzelf … Dialoog en gedeelde ervaringen vormen de basis van betrokkenheid en verbinding. Gezamenlijke ervaringen, het delen en benutten van elkaars kennis, samen leren en ontwikkelen vormen de kern van de verandering. Dit vraagt om een gezamenlijke OvM communicatie aanpak van de gemeente met groepen / organisaties in de samenleving. En het vraagt om werken vanuit vertrouwen en openheid en met een flinke dosis lef en creativiteit. Voor de gemeente is het een kwestie van blijven ‘luisteren’ vanuit een externe oriëntatie waarmee we ‘van buiten naar binnen werken’. Door

actief te verbinden in zowel fysieke als online platforms kunnen we de samenwerking in de communicatie aangaan. Daarbij geldt dat emotie in de verhalen en contacten bijdraagt aan de verbinding.”

6.1 Communicatieterugblik In de verkenningsfase van Oldebroek voor Mekaar heeft in de communicatie het samenbrengen en

informeren van de samenleving centraal gestaan. Hierbij had de gemeente een duidelijke rol als initiatiefnemer. In deze fase hebben excursies (naar voorbeeldgemeenten) en startbijeenkomsten een belangrijke rol gespeeld. Daarnaast zijn reguliere communicatiekanalen gebruikt (denk aan de

website, gemeentenieuws in de huis-aan-huiskrant e.d.). Oldebroek voor Mekaar is nu de fase van de verkenning en de ontdekkingstocht voorbij. De eerste stappen zijn gezet om de gemeenschap te stimuleren en ruimte te geven. We zijn nu in de

ontwikkelfase en komen in de ontwerpfase. Ook de communicatie komt daarmee in een volgende fase. We werken aan een gezamenlijke OvM communicatie-aanpak van de gemeente met groepen en organisaties in de samenleving.

6.2 Uitgangspunten De uitgangspunten voor de communicatie staan verwoord in de volgende hoofddoelen van dit

programma: Extern/samenleving:

Eigen inbreng en verbinding (onderling en met de gemeente) stimuleren Verschuiving van eigenaarschap Grote mate van gezamenlijke en zelf regie van inwoners Aansluiten bij de agenda en initiatieven van de inwoners

Intern/gemeente:

Verandering in de organisatie; ontwikkeling van de rollen van medewerkers naar samenwerkingspartner, communicator en ´relatiemedewerker´

6.3 Communicatiestrategie

Het gemeentebestuur en de gemeentelijke organisatie nemen een andere rol. De communicatie van de gemeente draagt bij aan de situatie waarin burgers steeds vaker eigenaar zijn van hun eigen processen. Er is steeds meer sprake van een wisselwerking. In de communicatie tussen

16


overheid en burger is het niet langer de overheid die ‘zendt’ en de inwoner die ‘ontvangt’. De

gemeente luistert en gaat in dialoog met inwoners. Aan de zijde van de inwoners ontstaat een

nieuwe vorm van burgerschap waarbij inwoners zich betrokken voelen bij elkaar en bij de gang van zaken in hun leefomgeving. Het ‘denken van buiten naar binnen’ wordt een grondhouding binnen de gemeentelijke organisatie. Effectief communiceren bestaat voor een belangrijk deel uit luisteren en uit interactie en uitwisseling met de ander.

Hierbij zijn de sleutelwoorden: Veel en andere communicatie Externe oriëntatie (van buiten naar binnen)

Luisteren Variatie in diverse overlegvormen Flexibel communiceren via uiteenlopende kanalen

Externe oriëntatie

Niet de inhoud en middelen vanuit de gemeente zijn leidend, maar vanuit de gemeente verdiepen we ons in de andere spelers in de samenleving en de onderwerpen die binnen onze gemeente actueel zijn. De gemeente zet de communicatie in vanuit een externe oriëntatie.

Gericht op de ontvangers van de communicatie; niet wat willen we overbrengen, maar aansluiten bij de behoeften van de doelgroepen. Het gaat hierbij om omgevingsbewustzijn (wat gebeurt op een onderwerp/beleidsterrein/project in onze/mijn omgeving en wie spelen daarbij welke rol?) naast zelfbewustzijn (vanuit de gemeentelijke organisatie én haar medewerkers –

welke rol heb ik?)

Luisteren is niet alleen horen wat iemand te vertellen heeft, maar ook vragen stellen om te

kunnen begrijpen, het hebben van een kritisch houding, het observeren van gedrag en het verplaatsen in de doelgroep. Doorgaans blijft het luisteren op het niveau van inhoud (waar gaat het over) maar daarbij vergeten we het luisteren op relatieniveau (hoe verhouden wij ons tot elkaar) en het proces (hoe voeren we het gesprek).

6.4 Communicatiesporen en activiteiten

In de vertaling van programmadoelen en communicatiestrategie naar de communicatieaanpak en activiteiten gebruiken we 4 sporen.

Spoor 1. Gezamenlijke regie op het proces betekent gezamenlijk communiceren In OvM voeren we de regie op het proces samen met de koersgroep (en dorpsgroepen). Ook in de communicatie streven we naar gezamenlijke regie. Door gezamenlijk de communicatie op te pakken met spelers in de samenleving wordt Oldebroek voor Mekaar vanuit meerdere invalshoeken en in verschillende netwerken zichtbaar.

We doen dit o.a. via:

Koersgroep (werkgroep communicatie) en dorpsgroepen Actieve contacten met lokale en regionale media (met name Locomedia) Het vormen van een communicatiedenktank met de lokale omroep en

communicatieprofessionals /partners …. In overleg met de werkgroep Communicatie van

de koersgroep laten ontstaan. Persoonlijk uitnodigen van creatieve denkers binnen de samenleving. Vormgevers, media (loco, huis-aan-huis, filmers, fotografen, communicatiebureau/zzp-ers, extra aandacht voor werving van ondernemers. )

Spoor 2. Eigen inbreng, verantwoordelijkheid en verbinding stimuleren

Vanuit de doelen betrokkenheid, verbinding en zelfsturing stimuleren we het gezamenlijk

optrekken bij de (ontwikkeling van) communicatie(vormen). Acties:

a. Faciliteren in het proces om gezamenlijk te komen tot een (digitaal) platform. Dit platform is van en voor de samenleving zelf om onderling uitwisseling en verbinding mogelijk te maken.

Het platform wordt ontwikkeld met de gebruikers zelf. In eerste instantie met vijf initiatieven die in

de praktijk van zo’n platform gebruik willen maken om te communiceren met inwoners. Doel van

17


het samen ontwikkelen van een platform is juist om functie en vorm samen met gebruikers te

bepalen. Deelname staat open voor maatschappelijke initiatieven, waarin één of meer inwoners,

personen verenigingen, stichtingen en/of bedrijven initiatief nemen voor anderen of de

samenleving. Hierbij werken we samen met de Technische Universiteit Eindhoven en adviesbureau

Necker van Naem in het kader van hun onderzoek naar samenwerking in de samenleving .

b. Overleggen meer (samen) insteken vanuit eigenaarsmodel Overleg/werkvormen gebruiken die passen bij het doel van de externe oriëntatie en luisteren > nader uit te werken.

c. Samenleving stimuleren zelf te communiceren (bijvoorbeeld: maak je eigen filmpje)

Spoor 3. Het uitdragen van Oldebroek voor Mekaar Doel is dat dit door meerdere deelnemers / spelers gebeurt en meer interactief. Acties:

Ambassadeurs / storytelling

Interne en externe ‘ambassadeurs/verbinders’ vertellen de OvM verhalen en ervaringen,

delen daarmee hun opgedane kennis en laten zo inspiratie en samenwerking ontstaan. De ambassadeurs leggen actief verbinding tussen de spelers in de samenleving. Enerzijds is dit spelers in de samenleving stimuleren hun verhaal te vertellen. Anderzijds zijn dit medewerkers en bestuurders van de gemeente die hun verhaal laten vertellen. Denk aan de leden van de Koersgroep, maar ook het college van de gemeente Oldebroek en de collega’s van het interne platform OvM.

Website gemeente, info upgraden

o Nieuws / Oldebroek voor Mekaar nadrukkelijker op de homepagina o Via een aparte ‘knop/banner ’Oldebroek voor Mekaar op de homepagina. Qua opzet

volgt deze de insteek die inmiddels ook voor het sociaal domein is gekozen met Samen voor Mekaar. OvM komt boven deze knop en zal ook werken met een hoofdstructuur; algemeen, koersgroep, dorpsgroepen/dorpsgericht werken (evt gecombineerd met

burgerbegroting), minder regels, maatschappelijke aanbesteding (ander woord?) > max 6 thema’s

o Met overige communicatiemiddelen traffic genereren naar deze website pagina’s

Sociale media actiever inzetten

De inzet van sociale media bevordert interactie als er ook daadwerkelijk communicatie

mogelijk is. Dus niet alleen zenden van informatie maar ook uitnodigen tot (re)actie. We zullen per project moeten afwegen of sociale media een rol kunnen spelen. (Dit moet eerst gemeentebreed worden geborgd.)

Vooruitlopend op het digitaal platform wil de werkgroep communicatie vanuit de

koersgroep een startpagina www.oldebroekvoormekaar.nl opstarten . Deze zullen we laten aansluiten op het online platform dat we ontwikkelen.

(De url www.oldebroekvoormekaar.nl is geregistreerd door de gemeente. Het mailadres [email protected] is in beheer bij de werkgroep communicatie van de

koersgroep.) Enkele keren per jaar een speciaal OvM katern in de huis-aan-huis krant Regelmatig redactioneel artikel inclusief beeldmateriaal in Huis aan Huis

Spoor 4: Verandering in de organisatie Acties:

Naar relatiemedewerker: notitie hierover is in voorbereiding Naar samen leren: activiteiten georganiseerd o.a. van(uit) platform en koersgroep Trainingen /workshops met externe begeleiding Restorative Practice (zie bijlage): aanpak volgt in organisatieontwikkeling

http://www.oldebroekvoormekaar.nl/

http://www.oldebroekvoormekaar.nl/

mailto:[email protected]

18


6.5 Communicatieboodschap

Missie “Oldebroek voor Mekaar is samen werken aan een sterke en leefbare samenleving. Inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties stimuleren elkaar om zelf verantwoordelijkheid te nemen waar dat kan en actief bij te dragen aan de samenleving, met bestaande en nieuwe manieren. Dat vraagt om samenwerking, vertrouwen en betrokkenheid, maar ook open staan voor

elkaar, actief zijn en lef hebben. Oldebroek voor Mekaar is samen leren en ontwikkelen; spannend en uitdagend.” Kort gezegd: ‘Leven en werken met en voor elkaar, dan krijgen we het voor mekaar.’ Steekwoorden over de boodschap Vertrouwen in de kracht van de burger

Uitnodigen mee te doen; uitnodigend communiceren, bewoners stimuleren mee te doen. Gezamenlijk: vanuit OvM kernwaarden (zie hoofdstuk 2) Vanuit eigen rol en situatie maar wel met een gezamenlijk beeld van de aanpak Beelden gebruiken in de boodschap! Verwachtingen managen: duidelijk zijn, ook aangeven dat het soms een zoektocht is

6.6 Doelgroepen

De tijd van het in vaststaande ‘hokjes’ passen van spelers in de samenleving is voorbij. Waar iemand enerzijds betrokken kan zijn vanuit zijn ondernemerschap kan deze ook aansluiten bij een nieuwe netwerkgroep maar net zo snel weer een individuele rol aannemen. De kracht van de samenleving zit in individuele burgers maar vooral ook in groepen. Daarnaast gaat het niet alleen om de relatie tussen gemeente en inwoners maar ook tussen meerdere spelers

in de samenleving; burger – bedrijfsleven, burger – burger, maatschappelijke instelling – burger of juist netwerkgroep (denk aan koersgroep of dorpsgroep) - burger etc. Een nuancering van de volgende (externe) doelgroepen is daarmee op zijn plek. Oldebroek voor Mekaar en de spelers in de samenleving

Individuele burgers

Groepen: Koersgroep, dorpsgroepen, werkgroepen Bedrijfsleven

Verenigingen/ stichtingen en kerken Maatschappelijke instellingen Media Externe partners van buiten de gemeente / Oldebroekse samenleving

Oldebroek voor Mekaar binnen de gemeente Raad College Leidinggevenden Medewerkers Groepen: leerkringen (maatschappelijk aanbesteden, intern platform OvM) en

programmateams OvM, Sociaal Domein, Dienstverlening

6.7 Organisatie van communicatie De verantwoordelijkheid voor verzorgen van de (gemeentelijke) communicatie ligt in eerste instantie bij de inhoudelijk verantwoordelijke, bijvoorbeeld een projectleider, wat betreft de

inhoud en de uitvoering. De communicatieadviseur is adviserend naar de inhoud en de vorm en faciliterend bij de uitvoering. De projectleider stemt af met programmamanager en met de portefeuillehouder, die eindverantwoordelijk is voor de communicatie.

19


Bijlage B: Overzicht Waarden , doelen en activiteiten / projecten

Bijgevoegd op A3 formaat

20


Bijlage C: Restorative Practice in het kort

Restorative Practice (we gaan er nog een Nederlands naam voor verzinnen) staat eigenlijk voor een manier van doen, een manier van omgaan met elkaar. ‘Restorative’ betekent zoiets als herstellend en versterkend. In de basis gaat het om het herstellen of versterken van onderlinge relaties. Van oorsprong komt het begrip uit de zogenaamde Restorative justice die niet is gericht op het bestraffen na fouten / overtredingen, maar op het besef wat een handeling heeft teweeggebracht en op het herstel van de schadelijke effecten en van de relaties.

1. De WITH benadering De filosofie achter ‘Restorative practice’ is dat “mensen blijer zijn, meer coöperatief en productief zijn en meer genegen om positieve veranderingen in hun gedrag aan te brengen, wanneer de mensen die boven hun staan (die autoriteit over hen hebben) dingen doen met hen (WITH), in plaats van hen iets op te leggen (TO) of iets voor hen te doen (FOR). Die WITH-benadering staat behalve voor ‘Samen’ (zoals ook bij OvM) ook voor: Steun (support) en Ambitie / Uitdaging (Challenge). Kortom : steun mensen (steun elkaar) bij het zelf doen en stimuleer om daadwerkelijk wat te bereiken of op te lossen. Dit geldt in de samenleving maar ook in de werksituatie.

2. Dialoog in de cirkel (circle meeting) Oplossingen ontstaan dan uit dialoog; open gesprekken. Een hele goede methode daarvoor is het gesprek in een cirkel. De kenmerken van deze methode:

- Iedereen heeft inbreng - Die inbreng is gelijkwaardig; alle inbreng telt - Samen in een kring straalt al gelijkwaardigheid uit - In een kring kijk je elkaar makkelijk aan; oogcontact - Geen afstand door achter een tafel te zitten - Informeel

3. Gespreksregels (taal, language)

Daarbij horen goede gespreksregels om te zorgen dat iedereen aan bod komt en de aandacht gericht wordt op de juiste aspecten. Wat bedoelen we?

- Bespreek eerst de feitelijkheden (situatie, gebeurtenis) en ieders beeld daarvan (Facts) - Dan gevoelens; hoe is iets ervaren (Feelings) - Daarna de ideeën over het vervolg: hoe nu verder, wat kunnen we zo nodig anders doen? - Aandacht voor onderlinge steun (Support)

Begin niet direct met het geven van meningen. En stel ook niet direct de vraag waarom iets gedaan is (Waarom/why gaat in de richting van het zoeken van schuld / blame.) Van belang voor samenwerking is om goed contact op te bouwen: connections, verbindingen. Een hulpmiddel daarvoor is om elke bijeenkomst te beginnen met een ‘check-in vraag’ aan iedereen. Daarbij vertel je elkaar kort iets over jezelf. Dat bevordert het onderlinge persoonlijke contact. De vragen gaan over gewone, simpele dingen; bijvoorbeeld wat is je favoriete stad of noem iets wat je het weekend gaat doen. Deze aanpak is geoefend tijdens de Leeds-sessie. Het sprak de deelnemers zodanig aan dat een aantal collega’s al begonnen is dit toe te passen. We willen graag de ruimte bieden om op deze manier te werken.

4. Eerlijke procesgang (fair process)

Een ander kenmerk van de RP is het hanteren van een eerlijk proces. Dit is intern van belang maar vooral ook in de contacten met onze inwoners. Wat betekent dit bij RP?

Betrokkenheid: alle deelnemers / belanghebbenden betrekken

Uitleg: een gezamenlijk begrip over het te lopen proces

Helderheid over het vervolg: duidelijke gezamenlijke verwachtingen / afspraken Belangrijke waarden hierbij: respectvol, duidelijk, eerlijk

Zie de Engelse poster over een Restorative Meeting

21


Bijlage D. Begroting 2015

Faciliteren dorpsgroepen en koersgroep, diverse overleggen € 7.500 Budget voor dorpszaken, besteding i.o.m. dorpsgroepen € 15.000 Katerns in de krant en andere publiciteit € 9.500 Extern advies / ondersteuning koersgroep, dorpsgroepen en gemeente € 14.000 Online samenlevingsplatform € 10.000 Budget voor samenlevingsinitiatieven € 25.000 Buurtbemiddeling € 8.000

Bijlage E: Publicaties en documenten

Vertrouwen in burgers; Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (2012) Loslaten in vertrouwen; Raad voor het openbaar bestuur (december 2012) Van eerste overheid naar eerst de Burger; jaarbericht van VNG denktank (november 2013). Sociale media, nieuwe wegen naar sociale innovatie (2013) Een kijkje in de keuken van zelfsturing Peel en Maas, artikel MO, najaar 2012 Burgermacht op eigen kracht? Sociaal en Cultureel Planbureau, maart 2014 Routekaart naar een Burgerbegroting, Joop Hofman, Rode Wouw, 2012 Kantelkracht, Gras groeit boven 7 graden, VNG, 2013 In actie met burgers, VNG, Actieprogramma lokaal bestuur

Documents

Programmaplan Oldebroek voor Mekaar › OV_Oldebroek › download › ProgrammaplanOvM.pdf · De aanpak van Oldebroek heeft elders de aandacht getrokken en is al in verschillende