Proizvodni sistemi I

7/16/2019 Proizvodni sistemi I

1/49

riiilliiI'!il:i,t:

1!!!ilitljilliili:il

t,ilirr;ii;lt

lli illrli:lll:iltl


2/49

i,I

i: irill

?sc


3/49

,#,,-)r :l

=.-Aeey{gffi!i---llil,:,1-s,.3 /A-J ) -ra-zin- ia-i,ai; -- --i_--/__::;_Z;__;::- - _12 _:,_: --_--__l_-_jo 8-rA dr.oZ- -Ef_Zc-e-s_ a . *12 4 * a S G dZvZft- pzo e.:_s p,4l. _ g_ __ _ _,, i .- ^ :-Z- 4--i-:-;- - -; - -'-:;- ;; - - --_---=-I,


4/49


5/49

T. -:- ,--' ll .]-r'h' Ji ir'#i,di Il.es Imoterijolo

Pojam obradnog sisitema je vezan za pojam obradnog procesa.pod obradnim procesomn::ir"::I::: :i.i:r" rmacija mate rija la, energije i informacija u o b ra de n i predmet.'J o!-ac n i sistem i MrHH*gf :f i$ii Vprqvtja nih a tatn ih masina.

Slika. Model obradnog sistema sa numeridkimObradnisisitem sa NC i CNC upravljanjem na slicise sastojiUlaz u taj sistem su:./ Energija U1(t)./ Materijal U2(t),/ Alat U3(t)lzlaz iz sistema su:,/ Obradeni prredmet y1,/ Kvalitet obraclene poririine y3 , : ,,/Ekonomsk';'"k.'i''.",.'-:.{:.-..l':.:.'.::TEHNOLOSKI SISTEMrg-hr-o-!.p-sri {iocg-:. jg diq pfo-izvadnog procesa.. Tehnoroski proces gbuhvatq pl0pisani redosrijedff$iJ;Tj,*:i;lH:::;,j::"'.' da bi se oonio g";,;i,ji,k, on,,r, ;uou"ir, "J#.,,ij,. ;;d;;,,;;Tehnoloski pioceii mo-gu biti jednostavni i slozeni. Jednostavni proce5i p1elvgraju pripremak uroizvod u hodovima *o1i se "o"ii.i, "J,.;;,; ;;;;;,#;ilosrijedom.

i izlaznih proizvodo

komponenti dobiva manji broj

':aJq i.irq

l--.-rx*t fi:.ql'i mil;rsistem so odredenim brojem ulaznihliko 2. Proizvodni

./ Tip 3.'Proizvodni sistemi u dijim se procesima od verikog broja uraznihpi'oizvoda. Karakteristidan primjer su montaini sisterii tsrir,a :J.

Sliko 3. Proizvodni sfstem so vetikim7. ',"1'-:..."..,'.) .l1:tJiq:rl ,, .. ..,i :.:

3. OBRADNI, TEHNOLOSKI, PROIZVODNI I POSLOVNI SISTEM.OBRADNI

i kompjuterskim upravl;an;emimaiinskog sistema.

u obradi


6/49

SloZeni tehnoloiki procesi se izvode sa viie rednih ili paralelnih zahvata, koji mogu biti diferencirani iiili koncentrirani. Kada se u jednom zahvatu istovremeno nalazi viSe alata, dija se vremena obradepreklapaju ili slijede govori se o simultanim procesima obradel (automati, specijalne maiine,automatske linije i sl.).

Slika. Model tehnoloSkog sistema,:'ll.iqtWflTP)se-projektirajui.prirnijenjujuzaobrad*jednogoc1redenogr.;roir,toda,itratka, uzimajuii u obzir velidinu serije, r'aspoloiivu proizvodnu opremu i zahtijeveodredene crteiom.Grupni tehnoloiki procesi (GTP) se projektiraju za folmiranu grupu tehnoloski slidnih izradaka. Da bise po Srupnom tehnol_oikom procesu mogli obraditi svi dijelovi iz grupe, GTP mora obuhvatiti sveoperacije i zahvate pomoiu kojih ie biti obradene sve povriine dijelova iz grupe. Zbog toga se priprojektiranju GTP projektiranje izvodi za kompleksni dio, koji je reprezentant grupe i ujednonajsloZeniji dio grupe. !Tipski tehnoloiki pr:ocesi (TTPI projektiraju- se- za tipove izradaka, bitno veie sljlno,sti ,qgg.o GTp,jedinstvenih konstrukcijskih i -tghnoloSkih obiljeija. Dakle osnovna osobina TTp je jedinstvotelr19loikog procesa pri obradi svitog dijetq lstog lipa] qg3lpoya-dljelsva se3-olazi !e_g919,yu r,1itq1i;uda dijelovi istog tipa ll9lajq nqtlc]e_9hrqd_e_t !li!gl_f999:tij9d, odns5ro, istq operJii;"- liahvateprocesa pbrade- ,ttta .q5nqvu. navederog ryoi-e s1zlSutf diti -da is!i_ tlg _sadinjavaju dijelovi istoggeometrijskog oblika.i d?log I o,psgga dimenz'rja, dok su razlike male i odnoselJna m-aterijal, t;dnostPrema tehnoloskom nivgg_t*ef'ryjg_i!-i pto,qef_i mo.gu b"it-|.ksnvetrsionaini "(kl-a-s-ii-ni). i nekonvencionalni(aNC; Aad;l.r-cl, t iJutLiul, tu*pt"i-"4"i* sistenrima kojjlnogq biti kruti (obitno konvencionalni), ilifleksibilni(obidno CNC i FMI), iti kombinirani.\PROIZVODNI SISTEM; Proizvodni sistem je namijenjen izradi proizvoda u okviru kojeg se vr5i pretvorba informacija,j energije, materijala u gotov proizvod. Svoje funkcije PS ostvaruju pomoiu skupa podsistema kojiteZe

I ostvarivanju zajednidkih ciljeva.\ Ti podsistemisu:I ./ Obradnisistem (oprema, alati, izradak)I { Transportni sistemi (transport, skladiStenje)'i / Prostorni sistem(proizvodni,skladi5ni,saobracajni)t.t '/ Energetski (izvori, mreZe) .: ,/ lnformacioni sistem (oprema, poddka)i / Sistem radnog osoblja : !''1 't sistem organizacije\ Cilj proizvodnog procesa je proizvodnja definiranog proizvoda uz zahtijevani kvalitet,vrijeme izrade i\najniie moguie troikove. n


7/49

, : .iiin\l i .._.,...__i.'

Slika. Model proizvodnog procesaP(I6L(N'NI SISTEMFosbvni sistem obuhvata sve resurse i aktivnosti nuine da se realizira odredeni poslovni cilj.Osnorne grupe poslova nazivamo funkcijama poslovnog sistema.FunkaJe poslovnog sistema su:{ Komercijalna funkc'rja{ Tehnidka

/r:v rlndncusKa{ Kadrovska'/ Specjalne funkcije (marketing)

UNU'ARNJE_ vtuitN:-t6hnologi;a irade

r:il:trTffii;"Slika. Poslovni sisteme s relativnim grupama varijabli

Svaki proizvodni sistem se sastoji iz 7 elemntarnih procesa:t. Rad na proizvodnom RM2. Kontrola kvaliteta3. Unutrainji transport . ' .4. SkladiSte5- Zaitita radnika na radu - ' .6. Odriavanje sredstava za rad7. Snadbijevanje energijom i tehnoloikim fluidima

UL,AZI'IIviLri!tr


8/49

vo1),/v / /)nc,c s sfn,.=s 7d os;a.-wc s-a,4e ,;zJrts/r7,,'-Ae Trot"zuo /r7"e- , freJsQ"/aTlroces .aJa ,ps-., iA ziEit 4 p.J/o=r.n7.wct ,et, 2U;)"{lf.-/uu.|re uta.=n,,1 ,.-TeJnosl u fr.7e2/orJn" tz/azoe ,u,/irre.,'rsor *.-n/-1. / ,!'=.L/e //a /"/)"^ s ,u sr /.12% sc '--s-d..J ,//aa1"s/a "At.$ .r^/*.izo,1 fa J ={,/r:'Jx/.71r,217-*ase p.JVe//, na ! ,prar'z'o ti"r. =r-/,r4 4'a/.-^,, ,' ,.4o1/t ='r. ' // /,- / ' ./ / /7e Ps-s '.S,,.. 1, ,/^tZnoh, ,f-ccs s. sas/yz; o./ .y7 ,e/emf.,c-"a.f'f'u ** n*J., /^n'f'. /^, * 1A J' */*7a' Ar/"A, . n/;u'7o,sna L{e7 a -J'7/;/ / // /

/'/a/erVa/_trneV7e_.,/r,Irr"ct/--/*

o7'e-" foJiorVtni?'ac/a- S/'e* a/"/., p.,ltz/

/Draces aA1/.r" froB,,"oA.7


9/49

F,

-F^o-' fr-"*frte& /*'*/'rmac/e'to' , o /f*,-,,,g'e, ,e/7 7*;*"J* se.

r>'toie.,f*-t/tn/r

'/"' "/f . --f:;;-i' r = "*'u ryfJ''adn'|, -' --!f::. (r*' Ln -h')- 7'"c,ose "*f#"'rf" ;' ; J{/r"ut -'' c/b 7nt3'd frn+;/ou'et'n>

/,f 'v'/ /Prdczs" f *'z"'Jrf' s oAzrn*rn na oLt"fi &/e>rr/', t.- Pt/eJtnac o >/ / ./ po/ed//);* /*J.,i t/.c- -",J"'rn/7nrz'"tFn

'dvrt/ e-CC- u./,1. seniTs/a-^ A-^\, ^ / o^,


10/49

Adaptivno upravljanjetL :lesl-!Ier-ug$t-l? !.9-i1li9--,1-,-.-,li y - e riFg-991Y3ti1-.t-9im. gllolnqSttma,. Rijed "adaptivni sistem"; "adaptivna kontrola" podela se koristiti radnih SO-tifr god-ffia.Q.qiyl' ygtyji9g_q_:l:l-qjn :9g9ig.g"e"U1191i"f3"?";llg[*yp:qy]jqlja sa povratnom spresom kojije@od e si v I a stiie lG itlite;Eti'k$ re rna p ro mje n a m ilTFruS;jl'ffi t. o ffi-niffi e -operirati na optimalanla8ili- =,-*--L"-:I Radu*ar

fulehanizamadaplaciie

Unrfi{nq$F tb{zl) pc{rarF.r epte0s

S li ko. Ado ptiv n i siste m u p rav lj o nj o bi odgo-vorio napromjene u d reii aOJptivni upravljadli sistemmstigli veliki uspieh u aviatici, ypravlianiu projektilime,le !1!g!:!]Il]--$f_qyli-g_l|jl]_Ifjlll!.g_lEtr-?iptivno upr i proces ima za podlogu NC sistem proiiren dodatnim modifikacijam koje

I Zeiieriit rzlaz

i :t 1!:

iu variiaciiu Darametara tokom obrade.&hgtr pbrede'"ovni zahtjevi koje trebaju ispuniti ASU :

slstematabrzina adaotaciie ASUzahtjev da ASU savlada sve smsfjejnuqlljqg j :p_q-lj.deg*KercI_tergda ASU guii iumoveda posieduie visol! sle.pen .i!y?I.Uanl|j':Ii_ry9-_pro_lt-ti.e--n,e-,pargn-gtgra, s-trg.klqr_e.-vpJ_qylE.Lqggprocesa6rlaptiivliiEGm upravliania sa granidnim vrUednstima parametqara f oZS Llti kglgipiran La pri[jeni!e h n o I o 5 k i h p a ra m et a ra k.a q k rile*l.ljg "V p rqyugljq,l jSJg Jm{elu''/ brzina rezania/ --PoggL*/ i-&rna-rs&-Die*/ilggg fgggg-/ o,bsnhqlrcr!i I i pa k n a ba zi ge o m etri iskih,p_ar:"a,metarakaoito-su :./ dimenzijska tadnost/m :/ kvaliGi;64'dile povisine

ie uefailh rqlie-Lsilplin_qlllotnq"gr-eg":lrgtlgr_qgg_lgi-p.o__rgr_qc jiirc,kao i zahteve u.pogledr: Zeljetqg"_pqlE5anja_glg,qqs.31 11*g:[o,yl_pi!--. ir=1*-l"ava vrednostipara metara upravljEEkog sistema.tivn i siste m sa d d i dva_tipg*4qlygig n!1:p1gge.,/ Unutrainjei sprega je klasidna upravljacka sprega u okviru koje upravljadki sistem prima i-r 4 _ " - __r-':j;:'

_obrtfiu1i--mToffiaclielzprocesa i na osnqyu Ul -1iu1ryq qrcylpryJ._Urul1g1ua perlja je

Relererrtni


11/49

" tacije koji-_p_qg:u:x*p:reryFllu__ylr_pJlag.oeAJ^ &:. -g ylejr_ql.La_p*c_elgla9. OSNOVN I KONCEPT A DAPTIVN OG U PRAVUANJA (OBRADA R EZANJEM)

l0.osNovNtKarakteristike iobjasnitina prim

KONCEPT ADAPTIVNOG UPRAVUANJA (OBRADA AUSTruITVIIprincip funkcionisanja adaptivnog ssistema sa granicnim upravrjanjem moguce**HgF oko, nut"njet prikazanog na stici. Je

Slika. Obrodisistem r" ;A-Sistem funkcioniie na sljedeii nadin:U procesni radunar se uvode programi sa vrijednostima tehnoroikih parametaara (NC-program),rogrami za optimiranje' upravljanje isl. Vrijednosti parametara upravrjanja se preko upravrjackogistema saopstavaju izvrsnim organima maiine, u ovom srudaju motorima za gravno i pomoinoretanje ' preko broja obrtaja (n), brzine pomoinog kretanja(v,) i snage ,otoru1e1.io su velidine koje

Osnovni koneept "A;


12/49

12. KONVENCIONALNI PROIZVODNI SISTEMI.Klasidna teorija proizvodnih sistema bazirase na poveianju udinka na radnom mjestu u radionici.poayloru se rad treba rastaviti na sastavne elemente t


13/49

g j-pj--"-q9-:lg,prq!*p*fu j:lergjrvsdt=le:le ju..kasrs,zurat4{*ee*4+,*+e{!**g:, 1_g'oii"94, (t-i,e ;""avlja isti ili uliyl gpiUg g_g o [o-1sp i t j n. i p ri p ru, rl" n u.oprema u proizvodnom procesu je specijiiliirjna I uskiaOena-_p-13"T trilg-Ig-.*F.p-1911*gEie.ta-Trfrad.r.iiea{fiefi}ijan a p6.i_ b " ;" ;;", ;f , m. ri i a r i d pri n i re n iIl!9.WpaZn'atatunap.r"i1ed{gtiqiranq.P-q[epnesirovinei-.t'^eJ!i.9]i..il9ji"drc.ni:s--receprrrrpr[.p_ep:_ern-J_ .;iigyi'i;*- i .materijJra-ia'fift,i;iiiri "uitil- at"',ii;;; iri spremnika sd O Z a t o r i m a, Miu-nvnm,-U{q+ n*FrH-mdo.L==.r-=t *-=.-- -= ^ *- -- * -.- --.@. KStXlrillengp1ola.ienjlyl .-.--Karakteristike kontinuirane ponavljaju6e proizvodnje su:.,.. Proizvo{niA isiqg-Ugrzvsda

\-l'|l!ye,$.i*l:!-qs-pre.Lz-!edgl=,u-ql!-?.n-ta1_q1-z.119dpi-[ -Unapriied planir"ana :godiki-La- p1-qi-av-e!.nia---gvjs-.ng o u&9,r1*o.&.9,,11QJ.--p.r-q-d.ejj,,.j.ti+rg"+pglgj!,vjp..,,1 ,, sirovinaffiS ,';;.- r '.r.',t,;;:ti..'',,.11. ll':" i ir'i$t-: ?- ''-'i '- " " .::.:-::.r_iq*:_ -,.- "- " ."U .:,L:,]:i i:r:.sr,r,:. r..rilrd _,I lskoriiJe':nje liapaciteta uglavnor]l qyiglrq. g-.t.np.g-uqngsrtne---plasma-na'=ili. r-asp-pj-p-ziv.im-sJgYrLeM*- ' !:r ":(rl.Vel-lilnaqeiq4Eqv_uie.leesjq-l-o-iiy_o*:Usapssileja-o llanirXlje.i upfavtjlnieltqil-v,o4!j!ry:q_!e-_m_s[e-!a.dpVqlinq nonglip utqfnim p_-arametrimakapacitivni! moguinosti,i siryJ]citivrih mosuinosti,i sil'iyin.*e- lgdg[9!i19*g9:lqun-g!""1 *,!rgi_i"'g,_tirffirst;'l osiguranie potrebnih resursa(sirovina kao nalznJda;ni.;eg uiirnog resursJl je moguie s

Jtil*

2 Potrebna ie. direktnave-La=pqd"- takela-b*grqLpiii*jh-$pitrv*cnj-a -lg-oj4y--oqrq-g-p,io_cq:9 ucitjueve ntua I ne kgCIS:tSggIg.S:U_,^t ?rqgglje !Lql3J9glt9,---L-q.:!qj3,_-pJ!pl_erq__!""J9*tl$Iig_ :["g-yit-e potrebno je i moguie..-a-ylslralizjreIu.dirsktno-unodtiulnfpr:m"esu:,Kisjll9!01

Sontinuirano prom --Plgliygdnja TggL pored karakteristika lontinuira[p -p_o-navJlajuiellgilyg-qiJ.e j m.ogpi1ost Oe,tinirpn;9-_ 3nadi sa prematoT" tu,hlj"uq t"9i q9tgq1f.gptuc-i probni qf.ojrzvoq t9-i*glJ_"_gJj"lJllo:qg.pl-9iry_9!e.te=lr.!letlgg!{1gJggli4ya nqrudiba kupca.U ovu sxupifrf pffi.;g i_"p, U-p-s#; koji imaju 5irokiasoliman, a ploi4yg-9-{=p..la!sylse-nilettielu-lr-nq,lgrsd.ibqu,a ili p.otisFJ'n{. 9n'm.;;9_4--q';ki,"n!9'r9u.,I1!Yp3J"

je su glavne skupine u ovom tipu proizvodnje:

r Pojedinainu--%r Maloseriiskuo leriLsku proizvodnju%-.


14/49

l4.ODREDIVANJ E TI PA PROIZVODNJ E

rip proizdovnje j: -.lg:g19ru-!i.ll,9l-l*9"11".i:!9-l-!-",i"Uq u-!"ehno-!-q"5.!o. n- pp-q,q:u-.i"lrro..njegovej1_:r1qe; qlgiz_Ygq:i roces razlikuje se s o_EfuJLc*!p-p"rsjzve-qtjg-ls..l-e-!*p-rp-c99g.Itl- ili_ti-"">R -radi se o velikoserijskoj proizvodnji'/ K,u,=1 ili ft, =qtnu-'daseradi omasovnojproizvodnji neprekidnogtipastimdanamjestimaduiih operacija moraju biti uvedena dva iliviie radna mjesta.

-t- = -.;ii


15/49

15. ODREDIVANJE VELIdINE SERIJE

rjesgvaju na nacin 9l .s.: ":lfl {gj,r'l9r"dava onoj t


16/49

P.J.Norton:

I ''-'=6dje je: !: Et -p pl tlr\g:g1G lls :9 r u9-

e = ''.-o o.,) 'cV * 2-{t - 5)2D-P "

Jr _fjlqiltqi19_li1_91glisni o br"oju izrcdoko ! sqrtL!o - lroikoy_i_oS,ggrgljo _izra2eni u postoiku vnilednosti zolihok - godiSnjo kcmctno stopc nc sredslvo ulo2ena u gotove izratkeC;u - Irolkovi proizvodnSe (cijeno koitonjo) po jedinici proizvodoS - Ifo!{qyt !$lsdiitgljo pr jedinici proizvodo u godini dono,Q - smlensko reolizocijo proizvodnp u komodima izrodokoP - dnevna proizvodn.lo u komcdimo ( potrebo zc cijeli dcn )D - broj rodnih dono u godiniDeVallere:' '"I \ r.,,. = i'i,i: I6dje je: f :#*:: il::ffi j:"'n','":H"p - ukupna gqdiinjo komcfnq trop_a nq motqrjjol

II+:iIi!.

l.6.ODREDIVANJE OPTIMALNE VELIEINE SERIJE

Troikoviserijske proizvodnje_lnou s.e svrstati u dvije grupe:,/ Troikovi pripreme sffi'v"an, 2,tg,.f"5trukciona itehnoloika dokumentacija, izrada i priprema alata i pribora, priprema..sredstavara,ra.dipJlpr{rna.1.a,gnik.?i:..../ Troikovi skladiitenja proizvodaI$-kamate, kvar i tor,oti;lrtirija, sttaAiStenja itd.Kod proudavanja ovog problema moramo imati u vidu sljedeie pretpostavke: optimalan programproizvodnje nekog proizvoda P koji treba da se ostvari u odredenemo vremenskom intervalu, moZese ostvariti serijskom proizvodnjom u n serija. Broj serije n moie biti 1,,2,.....,.n, ito znadi bilo kojipozitivan cijeli broj veii od nule. Velitina se serije se ravnomjerno poveiava, odnosno ovisno izmeduproizvede kolidine i vremena je linearna.

Sfiko. einioci koji odreduju vetitinu i Ar.oi iiiile


17/49

('\ tr.To*'s*, ro*o u*rrr*Teoretski ftp".'l8l&Iptgg{gf"ltg:Efl-eJtsluzraienu maksimalnu kolidinu rada kojisredstvo za radodnosnoloffif rnoze Oati u ptotnatrunom vremenskom razdoblju, bez obzira na nuine prekide uradu:

K,=YnrPr5 (VJ/VR)VJ- vremenska jedinica {npr. Sat)VR- vremensko razdoblje (npr. Godina)

\(.\--* , \--!l\J i-

I Z n=cJ1o-]1e4o t ''l-''13t t_ _ I5 ,': 6 -t:j/,"r'ir2- - 1er::i>)4 L r ,-l',{^,'

,f lr fizr.*i.1s

,/ Za sredstva za rad: {; - r''3 '/-- - t l}'': - ,; -'r. !rfim=365(dana/eod)- ukupni broj dana u godini L-tr--. ": =;:jn=8(sati/smjeni) -broj radnih sati sredstava za proizriodnju u smjeni .tIs=3(smjene/danu)- brojradnih:flg:r u toku dana ---.{d-__jfrt] ,r,*:!'/ Za radnike:

m=365(dana/eod) - ukupni broj dana u godinin=8(sati/smjeni)-broj radnih sati radnika u smjenis=1(smjene/danu)- broj radnih smjena u toku danaNa osnovu navedenog moie se odrediti teoretski kapacitet:

'/ Sredstva za rad: Kg,,=l$$o$o3 = 8760 (sati/god9'/ Za radnike: K,.,=365 . 8. L -2920 (sati/god)

j,rl" -l #n.i c- -lv /-- 2j,ntl.,9.rtt L?'t'lrl, c! nn


18/49

Efektivni kapacitet lK") predstavlja vremenskiGlotlrnJldiitenFi pri zadanom reiimu radakapacitet moie se izacunati na osnovu izraza:izraienu efektivnu kolicinu rada koju u zadanimdaju sredstva za rad, odnosno radnici. Efektivni

: ..\! r = [*." ./-',"=.,.i.?*):'o' ,*'-

n"-'.is"'hu (VJ/VR),/ Za sredstva za rad.ffi"=fft - 124 (dana / god)_broj radnih dana u godini (tabela)n" =7,5 (sati/smjeni)-broj radnih sati sredstava za proizvodnju u smjeni, pri demu se0'5 sati predvida za prekid rada zbog dnevnoj odroru radnikasu=2 (smjene/danu)-broj radnih smjena sredstava za proizivodnl, i&",n'0"".'/ Za radnike:fi":m - 124 (dana / god)_broj radnih dana u godini (tabela)he =7'5 (sati /smjeni)-broj raclnilr sati radnika u smjeni, pri iernu se 0.5 isati/smjeni)predvicla za prekid racla zbog dnevnug orJmora radnika

su=1 (smjene/da nu)_oroj raci nih smjena tokom da na

Tobels. Nerodni dani u toku godine:$:ilf-::::::i:,::T^"r?",*l"o.in::,ll,g'o:jn" f.i' i{!3i, u p,o.",, proizvodnje zbog triisnih,:::H|[f:?il','"":,'*.';],"::,!::l:"1,: T 'u:l v"riri,,i..; ;;";il";1ffiil#:iJ:':"1ilprostorne strukture' stepen iskori5tenja vremena moie se izradunati na osonovu obrasca:n-=k.PtGdje je : f-faktor iskoriitenja vremena ,r"or,uu. .1oo?o,ruoonju, odnosno radnika (prosjednavrijednost standardnih gubitaka iznosi L5%a ostarih 7 %.pn _ ostvarenje norme

iznosi:Ku=rn"r tt". su.rl" = 241_. 7,5. 2 . O,7g = 2g1t9{h/god)Prosiedni efektivni kapacitet za radnike iznosi:l(6=m6!,p;,i{s4u = 241

Kapacitet tehnoloikog sistema predstavlja ukupni efektivni kapacitet svih radnihmaterijala proizvodnog sistema. Kapacitet proizvodnnog sistema dobije se tako datehnoloikog sistema i kapacitet svih ostarih eremenata p-roizvodnog sistema.

.:mjesta u tokovimase zbroji kapacitet


19/49

2o.REDNo pLANtRAN:r fiel"*ti"L" ? f.Plnaina 1ro?2"' ef)

ffiT*=n Ttr-T-") t4tT- __Ir lzlsl Jnl Tcm=n'T2III

I

T.Druga operacija podinje tek kad su prve operacije gotove na cjelokupnoj kolidini obradaka.Treiaoperacija ooiinje kad je gotova cjelokupna koliiina obradaka na drugoj operaciji itd.Proizvodni ciklus najdulje traje ali je jednostavnije planiranje proizvodnje te osiguranje materijala,alata idokumentacije.Trajanja tehnoloskog ciklusa jednako je zbroju svih operacijskih ciklusa:

tft- n.Zr, Vt iser.li:1Gdje su:

* T*-irajan-!e iehneloik*g ciklusa, lTjl\er"lr T"o1-trajanfe cperacijskog ciklusa :a i-tu cpen:ciju,i=f 2,.-.-.m* n:-kolidina pbradaka u s,erijir T;-trajanie i-te opererijeProizvodni ciklus jednak je zbroju trajanja tehnoloikih ciklusa i trajanja meduoperaciiskihgubitaka:

mT,o :ZT*o,.lt:I

?- _- {" i_E-,u' ' fs t"ur".J . .,. '. .-...' I -.' t -t. , t-. ars ^: _ 1:. cp_ {i - .__,L_t_. . cGdjesu: ' i:ii:I . ''' : ' .i j": :. i r';:,4:r, ":I-:,- -.' ' :;; ::i :.-:: ::::': . ,:::'...: i:::-. T.--tr*ianje iproizvodnog ciklusa ili'protoino vrijpme, iTilser.l. T"r-lrsjanje tehnclcikog ciklusa, lTilser.l* Mopi-i-tc meduaperecijsko vrifenre ITJ/ser.l+2// I /@j4537, ,-,oJ,-ola, o' ;,0 aJy "a7 e-r*4,? "-fe;}e ' ,' , \- -ln{s.n( l""l^A /""trL/e

*Ne-Jas/ag.1': , ,,- pnianJo, c,lfu' /'*7e J'ze- :; J,,4n, ' ''J/*' "f'J "eie1'lao ,e'Jou?n'| 7i2"" Je* /bJ*/svr" ',pdrr" 7/aciaoP


20/49

2l.PARALELNO PLANTRAN JE (,,

Kod paralelnog prijelaza,Proizvodnja se organizira tako da svaki obradak prelazi sa i-te operacije na(i+L) operaciju nakon 5to Je ita operacija gotova, a neovisno o velidini serije.Mogu se javiti dva sludaja:'/ Ti*r


21/49

22.KOMBINIRANO PLAN IRANJ E.Kod kombiniranog(redno-paralelnog) prijelaza sa operacije na operaciju, preijelaz se izvodi uovisnosti o duZini trajanja (i+1) operacije u odnosu na /-tu operaciju pri demu se mogu javiti dvasl udaja:./ Trajanje{ i+1) operacije je jednako ili duTe od vremenskog trajanja l-te operacije./ Trajanje ( i+1) operacije je kraie od vremenskog trajanja i-te operacije.U prvom sludaju operacija T3 je duia od prethodne operacije T2 pa se prijelaz organizira poparalelnom nadinu prijelaza.U drugom sludaju s obzirom da je operacija T2 kraia od prethodne operacije Tl doilo bido zastoja.Dabi izbjegli ovaj zastoj, obrada serije po operaciji T2 podinje poslije zavr5etka n-tog obratka u serijiprethodne operacije Tt.Na taj nadin je pomjeren poietak operacije Tr u odnosu na Tr za vrijeme r koje sadrii zbroj zastoja.

-|*1prt

--E.t i

-:b

'.i t T2L,,fu pTm*A

t'!II1

t

1",awVriieme t se ratuna,. ". ,;

T

-f i'1 - {r+*'1ffi-4}'/ 'I1-3 -,.,rqeme iekanja na prij*lazu cper;cije 1 na operariju ?/ n-koliiine obradaka u :eriliI Ti-,:rijemp irajanj; pr,'e oper;r-rj*1 Tz-vrijeme ir,rjanja prre oper.:rije

TL


22/49

Karakteristike kombiniranog(redno-paralelnog) nadina priieraza sa operacije na operacijuproizvodnji su:'/ Krade trajanje tehnoroikog cikrusa u odnosu na redni nadin prijeraza'/ Poveianje stupnja iskoriStenja kapaciteta u odnosu na paralelni nadin prijelazaNajdeite se primjenjuje u svim diskontinuiranim proizvodnim procesima.Tehnoloiki cikusa se raduna:

Gdja le:

Proizvodni ciklus se raduna:. Tt-, -a.rrijeme iekanjaj=1,2 .--"..X {TJ i ser-l

+ (rr - i) .4" * I r, V; lser,Jj=1

sef--

m edu o p era cijs ki h gu b it a ka, i = t, 2,... -... ". rF.!.

Tr,:Zr,t=1

Gdie jP:ff"p; - vrrjerr* trsjanja

l0 i


23/49

23.NABAVA MATERIJALA /Pomanikan zaliha materiiala u=tot;uu igubitke. __

CZ d5lya koja saPrtre. bi qg qtvarili minimalni_J--nupni troikovi po jedinici proizvoda.! {od izraiunavanja optimalne velidine ta;iTi6e tr*ffiIiralma!51tje u.4e!!;./@kojiobuvhvatajUtro5kovekamatanaobrtnasredstvaulo7enauzalihematerijala; troikove skladiinog prostora; troikove inventarizacije irukovanja materijalom uskladiitu; troskove odrZavanja skladi(nog prostora., a iine ih transportni troikovi,

I lostc,

troikovi carine, osiguranja, operativni

Troircrisiladii:rnja [T:,r

ijhupnit:o-ikovi iFl

l/-\/ Tr oikorinaruAvanja iTil) l, . -,. ---Optimrlnararudita

Slika 1. Odredivanje optimalen velidine narudZbeTroikovi poqjedqva nj_a su pro po rcio na I n i n_a ruie noj kol idi ni m ate.rija la.flq5&avtniJS.d_Zbg-511 1lgo,visni o narudenooj kolidinimaterijala injih.ovjznoq po jediniciproi_zvoda se_r nfaUi : p._qye-ianjem n a rude n e ko lidi n_e.sebe velu i niske tro(kove, ponekad_se plgi!-z-qc,nq{g-':v*an@ temTimilti;Eos hifi,h narudzbi-iri ibogrelllh llgovora s naruditeljem .mogu nastati dodqJni loikqvi po pred bog hitnih na!,r_qbi,

iit:

id-=---=:

A'/)itFt.|fi;'{'/l'' .'' i' l -''tl', /l r'

'!tEliii:r inlrudibe

.\-tt .\,'

\

,cIIIIi

/1 i ,t (;; I ",i, ,.,,) 7r .: ( 7,- s.. ;, .. f t' L4rl ' a7:1 tt| {?,,^ 'o,, !-ll,t; /r:;1: Ili Q..,+- fr:/,. I'l,e,'., ntzf 'i C ^ f ;','l'' i'',^- '""'"'''u' :: 'l' l(; it 7;'';7'1N. '.- (.;J;- r,-* /;,'' i ,' ,'' ^ I't'7 '' ('O - +.r.j i : ,: .:., t .i7 l''e-

te, . iq.::,rr; i./,{.. -. *'oa .,, ,r J,r i:f i,


24/49

lirypoJi 1a slici oz.rlqdavajq;Q - zalihe materijalaQ,.,- maksimalna zalihaQ.in - minimalna zaliha koja pokriva potrebe proizvodnje kroz vremenskomaterijal ne stigne u predvidenom roku isporukeQ,ir- sigurnosna zaliha kod koje se naruduje materijalvo- utroiak materijala u jedinici vremena (u jednoj teminskoj jedinici T1)q - naruiena kolidina materijalaTi- razdoblje isporukeT. - vrijeme eventualnog prekoradenja termina isporukeT,n- razdoblje utroika narudene kolidine

t'Ja temelju slika proizilazi sljedeii obrasci:Qt,;n= Tt'Yd

razdoblje T z, ako

9= Tu*' Y,?9lrl1= Qga+ 4: { 4* Tun)'veJ4ullnqha kolidina je ona kolidina materijala na skladiitu r,o;" ;" s obzir'm na moguie vrijeme

}]a:.9.]l^q :o::i:".i:,"rijaia.oci.oobivljaca, potiebna,j nusmlt"no odvijanje oro."r" proizvodnje.**=5:f T1,"1,i19, na sktadistu oo1!e1e vrijednost signatne kotidine p",r"u""-E"r;;;;#;gbzir vrijeme isporuke i moguie vr'rjeme r


25/49

gLo-LoLl-mat-e{jala rijeieno je pitanjelllta nabaviti", planiranje materijala rjeiava "koliko ikada1g,pav!till, a nabava treba rijeiiti "gdje i uz kakve q5Jove kupiii" i ,' kolko piatlti;;.[pyedelih .zadatqka slijede i glavne aktivnostisluZbe nabave:'/ lspitivanje triiSta,/ fvldqncija zahtjeva za nalgdiyanje i formiranje upitar' Evidencija ponuda i izbor najpovoljnije porlude'/ Nqr u(ir4qnje mgtelljq!_a'/ Kontrola lqk,oya i igp_g*rUke/ rvide nci ia re \lgryqclja i ljihsvp de-i.a-va nje/ Ko_1t1q!a fakture@ a v rrla-t-erij ala ll n -o ci-rc e ! ircsii e-! a I u d eb e. evi t ro 5k p, vi ob,u hva-qaju :"' . Tro_!k.oy,q transpa|ta/ Troikove cq1!ire/ Tlo5kove osiguranja,/ Operativne troikover Ar r!cr u. rvrcuuLillt, Ndu pu5ueulLd E,tuudillduue IrzlSIadobavliada, izbor postaje viiekriterijalni. Umjesto cijene materijala kojakriterij, preduzeia koja materijal nabavljaju prednoit oalu kvailitetipouzdanost isporuke i vremenu isporuke, dok je udaljenost dobavljada,,i _!1iierij, danas izgubila na znadaju.

24. KOLIEINA ZALIHA MATERIJALA

urencuniti sada nijei ivojltviimakoja je ranijezanemanvmateriiali,bila bitin

Wn''lt-9. "r'giTiau"rn?!lq'j9-kr[sreditava, Da bi se laj ng{g-s_1gtak anulirao zalihe se spanjuju na nidin deiieg oiiguran.la{9ogfJ-a.ce, nabave kupovine) ttn;irt kolidina materijala. trto iime ;" ;""i*.'ur"i rrll'.,-..--.

dopreme, skladiitenja, lqlipulagUe-, a postoji i moguinost zastoja. stoga je nuino optimiranje visinezatiha i-nroja Oonava na nadin da ukupnitroikovitih aktivnosti budu S,o-niii. Velidina zaliha materiiala";@tdi ocesa proizvodnjealt uz stoprosto-1a i manipulacije.

STUFJt'JJ


26/49

Da bi oba zahtieva bila r.dololj"ry_lq11gbno je U-q[l[jjreli rIe!_jIE faktora kao ito su:roizvodnie. ritam F:Uu+pgle-z'l_oi_U ; iprostorna uda|ierlost -A-Q!q.VUe._t) i pioiioiria itpiiimiiiarop?ggyg9:U$Eu-ke odredene kvalit6-te robe islidno. ovi fakiori utl'ec, inu irnot sistema nabave,pt'l-!er;u-[ pojedin'r--iak-ioil m-io7a][]-rTl-Lrnurarqd'.gyj! gsniqa.E9lg!uene-5!-atre-?el$e-!!olg fg9-o-ygljgy-aju \91tingi1qnu potroinju na nadin da materijal pristiie utrazenim kolidinamS-,-..a.loyg isporuka od dobavljalj u istoi t


27/49

25.POVRSINA RADNOG MJESTAsg$-ekti sris5leni la !**U:l .:.y:til::::f: i -odnosima koji-omosuiavaiu tg! .ry:gl9rldlPJgy9lka_p.gvriina zahtjeva veli[e iioffiiili{ffiffi iodriavania, a premala povriina -.].re o-tprocqsa.Normativ povriine predstavlja skup povrSina radnih mjesta potrebnih za smjeitajtehnoloikih sistema(obradnih, montaZnih, mjernih..). u okviru prostorne strukture sistema.

U opitem sludaju na povriini rad[9g mjcsta-euo-r--o,dggaarajudeg toka u sistemu su razmjeiteni:. _9q!gytti-e!-1,.]_q5]!i sistem i-m a 5i ne. Pomoina sredstva za ql.agqnje i odlaganje_o 9! rig yalj e .i -n.s.c,i qei i qf o rma c_jj-qProces rada na radnom mjestu uslovljava velidinu istrukturu povrSina na radnom mjestu na nadin kojije za sludaj obradnog radnog mjesta dat na slici, na kojoj vidimo da se date povriine medusobnopreklapaju 5to nema posebnog znaiaja.

*Tr. T_- ^*\ t TP(

Fos-osnovna povrSina koja zauzima obradni sistem i koja predstavlja povriinu odredenuprojekcijom granidnih polozaja mehanizama maSine na horizontalnu ravanFod-povriina odriavanja, predstavlja povriinu potrebu za odriavanje, podmazivanje iodstra njivanje strugotine' Fpo-povriina posluZivanja je predvidena za kretanje pri obavljanju poslova postavljanja

obrade ikontrole predmeta u toku rada. FOp-povriina opasnosti je zona ugroiena od ispadanja predmeta rada iz izvora zaudvr5divanje, strugotine, alata povriine i sl.Fpr-povriina za 'ulaganjelodlaganje predmeta rada i predvidene su za uredaje zaodlaganje predmeta prije i poslije obradeFal-povriina za smjeitaj alata iormariia za alat.Za potrebe projektovanja i razmjeitaja radnih mjesta u sistemu pogodno je izraditi u odredenojrazmjeri modele standardnih tehnoloikih sistema u 2 ili 3 dimenz'rje 5to omoguiava lakokomponovanje razliciti h varija nti.

-J- F=.,.I \/"".


28/49

25. tzBoR ENERGENATA : W1 ( rQ a-f s'.. -t ofc.r''Energetika nijevi5e podruddje kojim se nurlruroHergetiiari. U svakodnevnom iivotu energija svedeiie izbija u prvi plan, najdeiie zbog poskupljenja, nestaSice iuticaja na okoliS. ryg:r!e_lil-,g-[gfglj*el!r._

+!:Ir9!9Ta.j1""\9j_qily_aTo:g!_etg_glline_.,Postoje :-*-7* irimarni (komprirnirani zrak, para)LrPrimarni enereenti su oni. ko_ji 1q,-t1:o_g_g.Ilg-ng_c] ! pli1gt_u-_Uf! ,y pfv_o-T_ rgdg_gplgta.p9 fo{f1eglqlge$-e--.i grylg-gn.g -zq algm:k -e.!eig_iju.:_.?g1as glavnu ulogu ima nafra, i njen uto!'a a; ia"ujgll$l|?0--gg-d 9,?qo malo lmanjiti,.g smanjenje nadoknadit ce zemni gas, prednoii'iemn6e gaii'J-15l1osu na naftu je manje zagadenje o\9]11e, mg_d-qlllL11-q-nlpgr1.plina do potroiada je dosta st up.jer

r i no-uqa a.- U ei1 "1, !


29/49

2T.TRANSPORTN I TOKOVITransportni sistem u okviru proizvodnog sistema obezbjeduje kretanje imanipulaciju materijala, radne snage indfiava-za-rnfi zajqdn-q_1g.1e,b-!_ol95lr$ llilamom-i"dil5oiiibm; tioje m"ouibnno boveiuie, iinil'-ednu c;elinu r,rlnre se-*;ii1.1119!egt"rJe-qrp;-:!:"Gd_U"llif9; b-ii;;;mie{iJniu m*in; iTieaJ.F:.Em-7a=-TuRovane mransffi t m;i;rijala obuhvatJ- jf


30/49

Na na srici 3., prikazan je pravorinijski - paralerni obrik toka materijara {srudaj ,,b,,).

Sliko i. pravolinijski_ parolelni obtik toko moterijolalah^'t1-ey9 da utaz itransprtnog ioka lrl_er y?1:ype{les

si5y-Y:ltrTtJgg?qr_?*[{gpjgLna,: l J q t e.tl,o_g-r{_q_y-aiu p r.a,yp tinjii k i

> oblik

_vrseg stepena tehnoloike i

@"AryiI srtt;:te:;rcrteu,-0.**J

Slika. Tronsportni tok moterijolo obtiko L"ffi H#YtX#;f **:*=njerryl*e-lxeeq(gvq-vi1o.K--s.repe!!im za proizvodne pr"gi"rJ ,:-^--:':'-i - ..':P"q"o q'*a"ir;ii CrS po:ledrJu irrrznioperacUa obrade ili montaie.

9bli k ( s )) t ra n s po rtn gg !grlqjg!9{r!ir nglgr-lprgr4ygt e p rog ra m e,

aoc6:=


31/49

Transportni tokovi u vertikalnoj E-y11LJreryq+"i t"t""i " el-l3yt-:9-g!-oJlrs!l Bl'-tj:u,ync !exn-o*!-o-5L s-s!-c-9:_a=1_llg:ip-tnurosranidenjima. Primjenjuju se-lakq up{zerymqllelsr-g lgv-qd-QeLq qhjglgli.\-qd Kqii!j_sil9!z_y..qd,[iproces postavljen , u5e_n,ygq.{!pratova, pla!_fq1.pi i !,), ProcellqjiS.o_gyptg-vgjg --o-v_AkA,y_1,-ai111gde'

;-pl"_iii, ra . i s a m.qg o_h j -e_ k-t_g,, - frr g I e -o- 0, !l V e d.b,rtokova u vertikalnoj ravni prikazane su na slici 1.

,*.-J l-*,.,n,.i\:Ji/llUltz .'r lzla.z

Na slijedeiim slikama prikazane su razlidite izvedbe transportnih sredstava za vertikalni transport. V-nrimieni su sredstva za tr.anspgrl11tgMtg na viSe i niie etaie (dlilgg i-tgu:!gllS), k_1o i llg$_pgrtnue1gl,:Jva kojima:"="b'"l;.i, Iq;" I@lssffi, feq{1rEI9yelg31lgraggl;i-ejl{&*etaZe (spu5tanje), desto se primjenjuju sredstva bez motornog pogona (giavl6;ione-liiilfiCattrla sliledeiim slikama prikazana su neke \rrsia-ireGdvaierti[Anoe fr;-nsb-ort;l----

' ' ' - ""T:: :": 'l :*s-e!+Et'fe'. vv'ov.}:::l:..1'=1Y,:--:'J.:::--./ *tiftsvl*"

SlikoL'. oblici tronsportnih tokovo u vertikolnoj rovni

Sliko. Liftovi za outomotizironi transport teretaKonyBier

'/ Elevatori

n-- \LlenJnrzam za

r-////'

t'::

Slika. Elevatori za tronsport komandnih tereto


32/49

> teriiala/ Kliznice___*

Slika . Spiralna kliznica sa-=gl t7zVt=?V- Slika. Spiralna kliznica saravnom podlogom

Kombinirani*oblici*tEr:pqrtdir- !_oig;ya najdeiie su primijenjeni kod sistema sa 5!ts-!in cstlltan-=om!rj[Liiqt:pe'*_"_sle.f;-Elr;;q_r"dr1s:_iGr]r*"*;ombiniranogtransportnog toka.

Slikol. Kombinirani obtik tronsportog tokoNeka od transportnih-lrqdstayg--(qiirna -is---o-p-oy-i9.r.o- ..!g :e9:$r.1ll1.T3l_gli{?- -q.gl,os_!9-I-ui._zgvakav nadin transporta pogodne su razne vrste

w!!e$!-3-o-!vcicIl- {.{. alisredstva koi? qmq n-ep_reltdao.=.ko_nlinlt1y.. ,,p/ Vi:Sg lgnvg-jeri _; -- Yq ! j.Iell t3:uejer- ---.!-.e-qeilllgnllvtyrgrlLd-ile*!lats-B-e-r!rl-em-at-erijala.

'/ (ombinirani transportni _sj9!emi


33/49

28. INFORMACIONI TOKOVIInformacioni tokovi , kao informacine_n i ! o k ov i, k qo i1 f o_r 1a c rI g :[glgtlglLgr_,]gpllilJgjl9lsrar@ j u

-s.e-- -p-g!e-p, o d gnv a r:aj oees-*m+l@ B-ezv qi tii a n a-li7ii p rop t


34/49

,'E,.brr',tad,.ra p'pu tz- "''oo'^'t1"a -

";;;;#;;;;;;"-' a:'/:'", {:,'*/'"'r'/-"/,']c/' 7-'i/ / ,;;"-r" ,,,J.;r- "'ErdJe "Za "';*l'f"";"/sebrtr 'f:::,i,''/: ;,;::4: sc ,/,,,/b,r "/.,,x =o o //-yT;,-7;+ 7 7-==/"1 f'" /'A 4?a /'J-^',se fu,A" , /^J=o''o , *Jtosrso =4c"7a 'tv''6/3 ') -:v)4o/ .h oc,s/tVak ,,J =/.5,ru o u,/*iknr/ //orz2drtd. k t/nA 7urL / .// t ' / : nefDoc)csCtlos/'' u/D-'uJ"*7( un'/;'/n*7 7/'*'Az3na 7bo7 , / J.; U pp_u,' - - prz7=/ ./,J|!:* ":',fl:',=,1:;,' 7'ei ; ;: [- ::/;{1.\/,s-,,ro,t , ^ t /ul ,""/, /. rp e- (Nc'^7:ii('=ri(!i,"/a " i /^/-ln 7's/'''7a. se /tP- 'oz'(-'Jye' " P'i;;;''='''","'vS S - veorn; ma /7 f "Tfe r)a

,v2 3 dt.e S t-z ;'v:t v r^7 3 /'' * t'c: f: f b /'' ,"/ 'a /* /a^ t m;itnJ /e ":o/r3 riz:;k

' '/ - oA'm ""Jno/';/n'/'( /, , ,, ,...o/..a :!to:!fr':,9/:/- ,nr;i 3.= t; L,::/- 7 a /rr'r't'l'a'a lle t'"- ':' /r'7'7/ /,nd/,',,',"

,n 17,rtr ,,-;,ra, z ,.d; /. u' so Aa iiiiS:;7'f';t9j':/ / ' ' /":Jo,,(t d ne"J5'fflnl''tt'(J''|8vr//Arne ,'S7to rJkA Z ?vt St od/=/.t1a/,,/ne- - neprV.eth(/e4o


35/49

za s,lra n1bn7i* /roi/') 77eJz'2"C7i"t se'7a,') a /e /itcbt- : - - /-. 1/-,, /'o/-. - /nn,,


36/49

r-r*-e ,,;-:;=;:"=: :::::7"*l!-=I,, a m, zavr,,,/{a/. Se, A. /L, T*.-c't va/a '3/ororntc-no=/ ,,f"&rf"naivqqi",n L^1 , s/udaye"a fo*e Lrce' 4"^/ ,se'7skb /e,lh" p,"/*o /q llo'o /- ful"o /'4 sul: Jou,"n-' ze//. pJol- ''+1" i.a.fa"^qng frofzv"k^"f ':/"fu {'7' *'/;tf /fBe pbnrra 4.", oJ,.A, /r/ J7"A",o 7'/'eLnh' *- nlqi- ney'"q d.n"y /*L"oJo / 'o Je/)"tsQr'o"ru-/.11"; J-'f.,T.iF. /"J hsptv.J- l oT^n;zcJilz "f.ralrvns f.f..- ,2,.J7'-n," v.s1; fJ" /.ua (f ^ r atoJt:* t /. f"ft/t" zs /.YSP. =\-o _ZO(J

K-.{ 4 oJno=no ftrrrQt,t,e,{rd}o

(nnn/)a-,l/ H=F/"/ *^/-.7nh -rasp>rsJ

Szsf6,'^, / oL''al'e- - 7"f i?re'n a '"=/''.'::7,-:;:/'?wa.a 7'/reAn" 7b */" ueit" a7"f "tr socz


37/49

- SpEi,',/uJ'esFRlf,SK^. PeotzvoDN/"A-Sre J.ie=-.7'ska ie nap*":.n;iniT nu"J ,floh"'J7b f" c-emu_ArrhJ , kaJruua ,'/ n/^ /a zta/,\," oJ ^7: ,:Z:rn ,/-of *iz*oJa ,' " .f-f no au/' "n'/'" =^t '/''- '.J.JJ,,,a.ia, r^fr"i/" r.,,zu'J7e /orr{/, s ='e4)'

=f"/nt=/. nl-=1,' ,=', g: *^i/ ff;'/,fn=r,/

",""=7" !:, (::::' r f'Jn /' lo za ="Jt7'*'71'tu 7mr?"f"t[^r^]{ . {"-bt{''L;-no=1;(1"Lr-c

t:f{;-+

IK


38/49

1:tusq)itrt4r

* Cirl;,n , ii:1 ;r., : /i: ? ire, uJ. 71eV3ni.r,[1:-;, Ar,, ! =u {,orz- s rerri,/rl:sa rtfslt,-r4;7u*' f ,o, uu,J,ye, - I


39/49

- Vrt,l4o -sE"


40/49

/ 4t isor, .)u ./D/-c/'vvo * " *u.ak/'e*r, ,1:rn/reurr-an, A,/ou,

f//)a/- I$/, (i\, r


41/49

33.KARAKTER|S|TKA MASOVN E pROtZVOD NJ E Uy'Ovaj tip proi1y,g_dnje^ s9 J


42/49

Na sadainjem stepenu razvoja u savremenim preduzeiima zastupljena su i klasidna i automatiziranaskladiSta, kao iprelaznioblici sa razliditim nivoom automatizacije. Razlika izmedu neautomatiziranih iautomatiziranih skladiSta je u tome 5to su neautomatizirana skladiita koncipirana kao spremiitamaterijala, dok se automatizirana skladiSta koriste kao privremena odlagaliita. AutomatiziranaskladiSta u stvari predstavljaju skladiSno - transportne sisteme u kojima su dominantni podprocesipretovara, komisioniranja i skladiitenja.Govoreii o udincima automatizacije, potrebno je naglasiti da su glavni razlozi za njeno uvodenjepovezani sa brzim promjenama na trZistu (sve viSe novih proizvoda u sve veiem broju izvedbi, svekrate vrijeme do pojave novih proizvoda, 5to niZe cijene, proizvodi odlaze na triiite kao jedinidnitereti isl') iu preduzeiu (nastojanje za veiim profitom, kraie vrijeme usvajanja proizvodnje novihproizvoda veia raznovrsnost proizvoda, prihvatanje novih tehnologija itd.). Efekti koji s postiiuautomatizacijom skladiSta u cilju ispunjavanja zahtjeva Fps su slijedeii:'/ smanjenje zaliha,./ smanjenje skladi5nih povriina,.'/ smanjenje broja radnika,

./ poveianje fleksibilnosti itd.3s.VRSTE RADNIH MJESTA?(- OE&ov{,4 c r' 0 A fRo,3r)!>f-t Ji:l->A ..u n :!n./-PcCe s7 7'f,) c t' S,tQ!Radno mi lor;^J^^ !-X-^ ^J-^J^- l:- --- rJrudt t t dLt tu uut tsueil utu l dunoq, olocesa.Redno mjesto se sastoii od 5 odredenih dinilaca

/=,+_-r prosTrrriaFad -.,e-1 - ",t1 .

'/ pledmeta rada - 'F a I3"a': a/./ rieortaua ra...-.-- r.o _,4 =. r, (,,,r e d?t l^1=::,,y**,.,a", *,," trtjERl-;tj"ainijicinilan radnogmjesta -7r'c -i ' ,7"'{ poslovi radnog mlesta - 4 c; c-o ,2;'; di ".-- -cl ' 'r c d\ bo",?i\1.,.: i {"*t'hc i'c c i'li6fi"tfa.rc,-rt7ni.

I Ii -lJ^'--, -,, 1l^2Yi'^ t'0-^ . ,.J c>r^u:/G'-r,- t


43/49

Sra u k r uQ A Ftsg|z'z'frNo6 s rsr rs(z QQ,tort' o slr'"//"'"faiu Ps-a ,rttJt''z"rn//:'n't se

l


44/49

*/z raJkne- */p"ice*n1s =/"r2i,',i* s:/aotr.,z le- =/ri,l^, f "r/o/i /" n''.,/' o1'rt&'lc, #:l*,,a;/r*J' /^l/o =/r,//,,'r= ' t,/, :;s ,y:ri =/.r,tr.ot ,L) ,"71,',f* '"77*,*,;; /1(u .,;{' 7::j.,,: ,:' jj:::r,,'-,4,rr't/=/-"r'' /roJ',("-J'':' J;' g'r6uf,/-)'" d t /-/, */'/- .,/", ;/, v''toJnt: 7'o"= '#J1"'-'n'7"^ ry "4-'1":'Jo oynrr=/.7"k:;';::1"''' ti

scj oJ'=*+:''3 fn P''tc--c;/enr"'/"',';K; :-fr"Ul*;a'l re- v//'/n/''' /'i /r-'-i.sA::i: i// la 7n7/ern-s/ 7,,":


45/49

- lctp


46/49

stvaranjem osjeiaja osobitosti, izvrsnosti -eskluzivnosti.. Jedan od najprepoznatljivih emocionalnih utjecaja odnosise na prepoznatljivost ivrednovanje proizvoda na osnovi marke ilitriisnog imena.Za suvremene potroSade nije dovoljno imatidobar proizvod s privladnim cijenama idostupan - "nadohvat ruke" potroiadima.. Suvremeni potroiat traii vi5e, tra i proizvode s markom, poznatog proizvodada prilagodenog pokarakteristikama, kvaliteti, stilu, pakiranju, veliiini, dodatnim uslugama i garancijama, traUi proizvodekojima je komunikacijska "tehnologija"dala nova obiljeija - nove, ve6e vrijednosti, zato sto tiproizvodi pruiaju veEa zadovoljstva i postaju vi3e traieni.


47/49

PROCES RAZVOJA NOVOG PROIZVODAZA RAZYOJ NOVOG PROIZVODA U PRAKSI SE KORISTIRAZVOJA NOVOG PROIZVODA KOJI JE PRIKAZAN NA SLICIRAZVOJA PROIZVODA ODVIJA U SEST USTALJENIH KORAKA:

1. STVARANJEIDEJA2. IZBOR IDEJNOG RESENJA PROIZVODA3. PREDHODNO OBLIKOVANJE PROIZVODA4. IZRADA PROTOTIPA5. TESTIRANJE PROTOTIPA6, KONAdNO OBLIKOVANJE PROIZVODA

MODEL PROCESAKOJIM SE PROCES

Predhodnooblikovanje procesa

ZavrSnooblikovanje procesa

Predhodno obliko-vanje proizvoda

Testiranje (ispiti-vanje) prototipa

Zavr5no oblikova-nje proizvoda

Slika 9: Model procesa razvojanovog proizvoda


48/49

1. STVARANJE IDEJA. Do ideja se moZe do6i na osnomr poznavanja potreba i Lelja kupaca. Identifikacija trZi5nih poheba predstavlja uvod u generisanje novih ideja za proizvodom' Svaka ideja ne moZe da vodi u razvoj novih novih proizvoda,' Ideje mogu poticati i od kori5denja i poznavanja mogu6nosti raspoloZive ili nove tehnologije

2. IZBOR IDEJNOG NESMITA PROIZVODA- Sve generisane ideje ne mogu se razviti u nove proizvode. Da bi se ideje ruzvlle u novi proizvod potrebno je da zadovolje bar tri testa provere u vezi sa:o potencijalom za zadovoljenje hZi5nih zahtevao finansijskom izvodljivoS6u io stepenomtehnologidnosti. Pre konadne odluke o izboru idejnog reienja za proizvod moZe se izvriiti detaljna analizaalternativnih idejnih re3enja putem ispitivanja trliSta i probne proizvodnje. Za objektivnu ocenu ponudenih idejnih re5enja za analizu se koriste odredene metode najde5de

metoda kontrolne bodovne liste, dija je primena prikazanana slici 10.. Primena ove metode za izbor najboljeg idejnog re5enja ukljuduje listu faktora, koji su presudniza zadovoljstvo postignutim kvalitetom budu6eg proizvoda, kojima dodeljeni odredeni ponderikako bi se naglasili njihovi razllfiti uticaji na ukupan planirani kvalitet proizvoda.

3. PRETHODNO OBLIKOVANJE PROIZVODA. Odre


49/49

r VaZno je u konadni oblik ugraditi sve konstruktivne i tehnolo5ke promene koje su impliciranedobij enim rezultatima ispitivanj a prototipa

6. KONACNO OBLIKOVANJE PROIZVODATokom ove faze izradaje se konstruktivna i tehnolo5ka dokumentacija. Izmenom odredenih karakteristika kvaliteta na prototipu dobija se zavr5ni oblik proizvoda. U ovoj fazitellSte treba staviti na kompletiranje ukupne dokumentacije (specifikacija) kako bimogle da se izrade planirane kolidine proizvoda

Documents

Proizvodni sistemi I