Proje Tabanlı Öğrenme Modeli "

Fulya Sarı!

Sürüm1 (2000)!Sürüm2 (2007)!Sürüm3 (2012)!

Nedir? Ne Değildir?

Proje Tabanlı Öğrenme Modeli (PTÖM)"

Proje Tabanlı Öğrenme !

ʻTemalarʼ etrafında ve daima, yanıtlanmayı bekleyen bir üst soru ya da çözüm bekleyen bir tasarım problemi ile başlayan öğrenme ortamlarıdır.!

! Örnek: !! ! Temalar: ʻSuʼ, ʻEkolojik dengeʼ, ʻSosyal Yaşamʼ !! ! Problem: ʻArtık Boğazʼda neden yüzemiyoruz?ʼ! ! ! !

Bu ortama uygun müfredat, ʻçok-disiplinliʼ olmalı ve öğrencilerin uygulamalı olarak birlikte çalışmalarına ve üretmelerine imkan vermelidir.!

PTÖM ile öğrenim nedir?!  Öğretmenlerin, öğrencilerin gerçek hayat ʻkonularınıʼ

derinlemesine ʻöğrenmelerineʼ destek olacak öğretim stratejilerini yönettikleri.. !

  Yapılandırılmış (karmaşık ama esnek)..!

  Hem okul içinde hem okul dışında öğrenmeyi mümkün kılan etkileşimli öğrenme ortamıdır!

Proje Tabanlı Öğrenme Modeli!

  Öğretimde birbirinden bağımsız bilgiler yığınına karşı geliştirilmiş!

  Aynı ders içinde bir ya da daha fazla alanın temel kavramları ve prensiplerine odaklanılan!

  Ders senaryosu içinde mümkünse birden fazla dersin öğrenme hedeflerini kapsayan..!

bir öğrenim modelidir!

Geleneksel öğretimle karşılaştırıldığında !

Proje Tabanlı Öğrenme modelinde..  Öğretmen!

  Yardımcı ve yönlendiricidir, öğrenme ortamını tasarlar!

  Öğrenci!  Özerk ve kurgulayıcıdır, kendi kendine öğrenir!

  Her senaryonun sonunda !  Gerçekçi ve öğrenci tarafından geliştirilmiş bir çözüm

ya da ürün ortaya çıkar!

Modelin ana ögeleri!  Problem/senaryo ya da örnek vakʼa!

  Öğrenci merkezli öğrenme!

  Küçük gruplarda birlikte öğrenme!

  Hem bireysel hem ekip çalışması!

  Düşünme, problem çözme, yaratıcılık, bilgiye erişim, işleme, yeniden harmanlama, sorgulama, uzlaşma BECERİLERİ !

Modelin olmazsa olmaz ögesi:!

Esnek bir yapısı olan bir örnek vakʼa ya da birden fazla konu ile ilişkili bir problem/senaryo (çözümü birden fazla alan bilgisi gerektiren bir problem) olmalıdır!

  öğrenme sonuçları ve beklentileri senaryonun içine yerleştirilir!

  çözüme varabilmek için sebep-sonuç ilişkilerinin anlaşılabilmesi gerekir!

  senaryo ya da problemin kendisi aslında öğrenme hedefine bizi götürecek taşıt, araç, otobüs, araba gibidir!

  öğrenilmesi gereken ʻiçerik + problem çözme becerileri + kazanımlarʼ ise varılacak yerdir!

Problem ya da senaryo nasıl kurgulanır? !

Proje Tabanlı Öğrenme Modeliʼnde sözü edilen ʻProjeʼ nedir?!

  Öğrencilerin dikkatini çeken ve üzerinde çabalarını yoğunlaştıracakları ..!

  bir ʻgerçek hayatʼ konusu ya da probleminin .. !

  derinlemesine ele alınması, araştırılması, incelenmesi, tasarımlanması ve çözümlenmesi ortamıdır (ders anlatımı ya da ders işleme bittikten sonra değil.. ders ilk başladığı andan itibaren öğretmen ve öğrenci gibi aktörlerin bütün eylemleri proje kapsamındadır)!

ʻProjeʼ ne değildir?!

  Yıl sonu ödevi ya da ödüllendirme metodu değildir!

  Performans ödevi değildir!

  Ders programı ve eğitim hedeflerine yönelik sadece öğrenciye aktarılanların uygulamaya konduğu etkinlik değildir!

  Zenginleştirme değil temel yapıdır!

“ürün değerlendirme ve süreç değerlendirme”!

“rubrik”!“öğrenci kendini”, “öğretmen öğrenciyi”, öğretmen grubu”, “öğrenci öğrenciyi” değerlendirir!

“bütünsel”!“akıldefteri” “raporlama” “portfolyo”!“alternatif değerlendirme yöntemleri”

Proje Tabanlı Öğrenme ve Ölçme Değerlendirme!

Proje Tabanlı Öğrenme Modeli Nasıl Uygulanır?

Dersi Planlama ve HazırlıkSenaryonun İşleyişi

Dersi Planlama ve Hazırlık!

Burada yer alan temel ögelerin bir ders planına nasıl yansıdığı bir sonraki diada görülebilir:!

Gerçek bir durum ya da probleme bütünsel yaklaşım ve odaklanma!

Çok çeşitli becerilerin kullanılması!

Problemin çözümüne ulaşma!

Müfredattaki kazanımlar!

Belirlenmiş öğrenci ve öğretmen rolleri!

Beceriler uygulanır, geliştirilir ya da sıfırdan kazanılır"

Her öğrenci ya da grup kendi bilgi tabanını ve deneyimlerini getirir !

Esneklik, yaratıcılık, israr!

1"2"

3"

4"

5"

6"

7"8"

Ders Planı şablonu:!

-Davet!-Soru/sorunsal/problem/vakʼa!-Kazanımlar ve müfredat hedefleri ile ilişkilendirme!

-Yapılacaklar!-Roller!

-Kaynaklar!-Ölçme değerlendirme!-Ürün paylaşımı!

PTÖM Senaryosunun anatomisi!

-Davet!

-Soru/sorunsal/problem/vakʼa!

-Kazanımlar ve müfredat hedefleri!

-Yapılacaklar!

-Roller!

-Kaynaklar!

-Ölçme değerlendirme!

-Ürün paylaşımı!

öğrencileri öğrenme ortamına çekebilecek güçte, toplum yaşamından gelen, çözülmesi gereken bir problem barındıran durumu betimleyen bir senaryoya giriş !

ortaya konan problemin iyi anlaşılması, çerçevelenmesi, çözülebilmesi için yanıtlanması gerekecek soruların itici güçte olan ilk birkaç tanesi (diğer sorular öğrencilerle birlikte oluşturulur)!

öğrencilerin, soruların oluşturulmasından başlayarak yanıtlara giden yollardaki bütün edinimlerinin müfredat kazanımları ve ek/üst kazanımlar olarak detaylı listelenmesi !

belirlenmiş senaryo uygulama süresi içinde (2 saat de olabilir 2 hafta da) öğrenme sürecinin altyapısını destekleyecek biçimde planlanmış sıralı etkinliklerin öğrencinin kendisinin anlamlandıracağı ve yorumlayabileceği yönergeler biçiminde yazılması !

öğrenme sürecinde yer alan bütün ʻaktörlerinʼ senaryonun işleyişinde yapacakları bütün işler ʻrollerʼ olarak ifade edilir. Roller, kazanım türlerine ve düzeylerine dikkat edilerek yazılır. Aktörler, öğrenci, öğretmen, konuyla ilgili kaynak kişiler, uzmanlar, problemin çözümünden yararlanacak olan profildeki bireyler, kurumlar ya da sorunu doğrudan yaşayan veya ona neden olan kişiler olabilir!

yazılı, görsel, basılı kaynak, obje, arkeolojik buluntu ya da bölge, dijital bilgi, oyun, sosyal paylaşım sitesi, kişi, kurum, fiziki ortam, donanım, yazılım vb. !

Hedeflenen kazanımların tür ve düzeyleriyle uygun biçimde değerlendirilmesi için kullanılması planlanan bütün ölçme değerlendirme enstrümanları ve uygulama şartları, rubrikler, sonuç değerlendirme, süreç değerlendirme, öğrencinin kendi kendini değerlendirmesi vb.!

bazen ʻzirve etkinliğiʼ olarak da anılan, birlikte üretilen ürün ya da ʻsonuç kaynaklarıʼ nın duyurulması, dağıtılması, kullanıma konulması!

Bir PTÖM ders senaryosunun yazımına ʻanatomikʼ parçaların hangisinden başlamak gerekir?!

Doğal başlama noktası ʻDavetʼ olarak görünse de bu şart değildir.!

Alternatif başlama noktaları olabilir. Önemli olan başlama noktası olan parçanın yol göstericiliğinde tutarlı diğer parçaların tasarlanması ve ders planının tamamlanmasıdır.!

Alternatif başlama noktaları:!

! Güncel olduğu için ilgi çekecek olan problem/sorunsaldan başlama örneği:!! “Van depreminde bu kadar çok insan kaybı ve maddi hasar olması nasıl önlenebilirdi?!

! Mutlaka kazandırılmak istenilen yeni kazanımlardan başlama örneği:!! “Taksim meydanıʼnın yeniden düzenlenmesine talip olacak bir ! grupsunuz. İhale dosyası hazırlayacaksınız..”!

! Elinizde bulunan çok beğendiğiniz bir kaynak setini öğrenme sürecinde ! kullandırmak istiyorsunuz. Buna örnek: !! “2. Dünya Savaşı ile ilgili Kaynak Listenizde bulunan 1949, 1960 ve ! 1981 yıllarında yapılmış 3 belgeseli inceledikten sonra, bugün ! yapılacak olan bir belgeselin senaryosunu oluşturunuz.”!

! !! !

bu senaryoyla"

Ders planı ve senaryo hazırlanırken aşağıdaki sorulardan yararlanılabilir:!

Senaryonun işleyişi!

Temel Aşamalar!

  1. Aşama: Başlama!  Davetin paylaşımı!  Konunun zihin haritasının çıkarılması!  Sorular listesi hazırlama!

  2. Aşama: Geliştirme!  Saha çalışması için hazırlık!  Saha çalışması!  Saha çalışması derleme!

  3. Aşama: Sonuçlandırma"  Zirve etkinliği"  İçselleştirme!

1. Aşama Başlama"

2. Aşama Geliştirme"

3. Aşama Sonuçlandırma"

Tartışma" -önceki deneyimleri ve konuya ilişkin şu anki bilgileri paylaşma!

-saha çalısmasına hazırlık -ikincil kaynaklardan öğrenme!

-paylaşıma hazırlık!-proje değerlendirme!

Saha çalışması"

-öğrencilerin velileriyle paylaşımı!

-saha çalışması!-mülakatlar, bilgi toplama!

-projeyi dış grup gözüyle değerlendirme!

Bilgi işleme, derleme, çerçeveleme"

-önceki deneyimi paylaşmak için yazı, çizim, drama, inşa!

-kısa saha notları tutma!-öğrenilenleri kayda geçirmek Için harita, grafik, çizim vb.!

projenin öyküsünü başkalarıyla paylaşım için derleme, özetleme, !

Araştırma, inceleme"

-sahip olunan bilgiyi temel alarak sorular üretme!

-ilk soruları araştırma!-saha çalışması ve kaynak araştırması!-ek sorular üretme!

-yeni sorular oluşturma!

Sunu, paylaşım"

-kişisel deneyimleri sunma! -proje çalışmalarının bilgilerinin düzenlenmesi!-yeni öğrenilenleri paylaşma!

-projedeki öğrenme sürecini derleme, sunma!

Aşağıdaki beceriler her 3 aşamada da kullanılmaktadır!

Artılar Eksiler!

  Farklı öğrenenlere duyarlıdır!  Kimlik gelişimi ve kendine

güveni destekler!  Gerçekçi hedeflere yöneliktir !  İçerik işlevsel hale gelir!  Öğrenci deneyimlerine

dayanır!  Eşitleyici ve demokratiktir!

Neden uygulayalım?

Öğretmenlerin seslendirdiği avantajlar!

Öğrencilerin seslendirdiği avantajlar!

  Öğrenci heyecanı artıyor!  Özerk öğrenci, sorumluluk,

öz denetim!  Kamu nezdinde yarara

yönelik işler, değerlendirme ile ilintili, gerçekçi!

  Zor öğrencileri içine çekiyor!  Başkalarının fikirlerine

saygı!  Gerçek sorunların

çözümüne ilgi artıyor!

  Ne öğrenebileceğimizi seçebilmek!

  Etkim ve yararım olabildiğini görebilmek!

  Net hedefe yönelik öğrenme!  Ürünümüzü bekleyen var!  Yanlışlardan korkmamak,

akıllı deneyler yapmak!  Herkesi kapsıyor, kimse

dışarda kalmıyor!  Gerçek hayat becerilerini

kullanmak!

Öğretmenlere göre riskler!  Her konuda aynı düzeyde bilgili

olmayabilirsiniz!  Açık uçlu problem çözümü korkutucu olabilir!  Veliler ve toplumdan gelebilecek tepki!  Müfredatı kapsama gereği!  Öğrencilerin adaptasyon süreci!

Öğretmenlere göre engeller..!

  Uzun hazırlık süreleri!  Kaynak kıtlığı!  Yönetici ve diğer öğretmenlerin desteği zor!  Müfredatı kapsama!  Temel beceriler ve sınavlara hazırlık!  Velileri aydınlatabilme!  Büyük sınıflar ve genç öğrenciler!  Değerlendirme zorlukları!

Bazı örnekler!

Yağmur Projesi!

Çocuklar tek başlarına ya da gruplar halinde sınıfın farklı yerlerinde ve bahçede çalışıyorlar.. Sınıfın bir köşesinde bir dükkan yaratılmış. “Yağmur Dükkanıʼ. İki öğrenci yağmurluk, şapka, şemsiye, çizme gibi satılık eşyaları düzenliyorlar. Başka bir öğrenci kasada para ödüyor.!

Biraz önce yağmur yağdı. Bir öğrenci pencerenin yanında şiir yazıyor. Önce bazı sözcüklerden bir liste yaptı: damla, ip, su birikintisi, çamur, ıslak, gri.. Üç öğrenci resim yapıyor.!İki öğrenci dışarda su birikintilerinin etrafını tebeşirle çiziyor ve ölçüyorlar. Su buharlaştıkça yeniden çiziyorlar. Kağıda da geçiriyorlar.!Öğretmen sınıfta bir masada altı öğrenci ile çalışıyor. Kavanoza farklı kumaşları batırıp ʻgeçirgenliğiʼ inceliyorlar. Hipotezler üretip bunları test ediyorlar.!Kütüphaneden alınmış kaynaklar var. Çocuklar etkinliklerde öğrendiklerini paylaşıyorlar. Öğretmen ormanda piknik yaparken yağmura tutulan ailenin öyküsünü okumaya hazırlanıyor..!

Davet ve sorular!

Okul/sınıf dışına taşma!

“Benim başıma gelse ne yapardım?”!

Okul politikası, uygulanabilirlik!

Hangi düzeylerde uygulanabilir?!

Sınıf dışı ortamlarda öğrenme!

ʻDavetʼ motive edici!

Gerçek ihtiyaca yönelik!

Konu zihin haritası!