Projekt II 1

TEHNIKI FAKULTET U RIJECISveuilini diplomski studij elektrotehnike Smjer elektroenergetika

PRIJENOS I DISTRIBUCIJA ELEKTRINE ENERGIJE PROJEKT 2: POPIS NORMA ELEKTRINIH INSTALACIJA ZGRADA S OSVRTOM NA ZATITU OD INDIREKTOG NAPONA DODIRA ISKLAPANJEM ZATITNIM UREAJEM DIFERENCIJALNE STRUJE

Predava:

Doc.dr.sc. Vitomir Komen, dipl.ing.el

Student:

MIHAEL KRABALO 0009019589

U Rijeci, 26.01.2010.

Projekt: Norme elektrinih instalacija zgrada I zatita od indirektog napona dodira isklapanjem ZUDS

SADRAJSADRAJ...................................................................................................................................2 2. PREGLED NORMI................................................................................................................2 3.ZATITA OD INDIREKTNOG NAPONA DODIRA ISKLAPANJEM ZATITNIM UREAJEM DIFERENCIJALNE STRUJE..............................................................................143.1. DOPUTENI NAPONI DODIRA.................................................................................................15 3.2. SUSTAVI RAZDIOBE ELEKTRINIH NN MREA S OBZIROM NA UZEMLJENJE...................16 3.3.ZATITNI UREAJ DIFERENCIJALNE STRUJE (ZUDS)...........................................................19

2.

PREGLED NORMI

Str. 2 / 25


HRN R064001:1999

Izvjee CENELEC-a o trajno podnosivim strujama u vodiima i kabelima (R064-001:1991) CENELEC report on current carrying capacities in conductors and cables (R064-001:1991) Upute za elektrinu instalaciju -- 52. dio: Odabir i ugradba elektrine opreme -- Sustavi razvoenja (Razvoenje vodova i kabela) -Ogranienje porasta temperature spojnih suelja (R064-002:1994) Electrical installation guide -- Part 52: Selection and erection of electrical equipment -- Wiring systems -- Limitation of temperature rise of connecting interfaces (R064-002:1994) Upute za odreivanje presjeka vodia i odabir zatitnih naprava (R064003:1998) Guide for determination of cross-sectional area of conductors and selection of protective devices (R064-003:1998) Elektrine instalacije zgrada -- Zatita od elektromagnetskih smetnja (EMI) u instalacijama zgrada (R064-004:1999) Electrical installations of buildings -- Protection against electromagnetic interferences (EMI) in installations of buildings (R064-004:1999) Naponska podruja za elektrine instalacije zgrada (IEC 60449:1973+A1:1979; HD 193 S2:1982) Voltage bands for electrical installations of buildings (IEC 60449:1973+A1:1979; HD 193 S2:1982) Prepoznavanje ila u kabelima i prikljunim gipkim vodovima (HD 308 S2:2001) Identification of cores in cables and flexible cords (HD 308 S2:2001) Elektrine instalacije zgrada -- 1. dio: Podruje primjene, predmet i osnovna naela (IEC 60364-1:1992, MOD; HD 384.1 S2:2001) Electrical installations of buildings -- Part 1: Scope, object and fundamental principles (IEC 60364-1:1992, MOD; HD 384.1 S2:2001) Elektrine instalacije zgrada -- 3. dio: Odreivanje opih znaajki (IEC 60364-3:1993, preinaeno; HD 384.3 S2:1995) Electrical installations of buildings -- Part 3: Assessment of general characteristics (IEC 60364-3:1993, modified; HD 384.3 S2:1995) Elektrine instalacije zgrada -- 4. dio: Sigurnosna zatita -- 41. poglavlje: Zatita od elektrinog udara (IEC 60364-4-41:1992, preinaeno; HD 384.4.41 S2:1996) Electrical installations of buildings -- Part 4: Protection for safety -Chapter 41: Protection against electric shock (IEC 60364-4-41:1992, modified; HD 384.4.41 S2:1996)

HRN R064002:1999

HRN R064003:1999

HRN CLC/R064004:2003

HRN HD 193 S2:2001

HRN HD 308 S2:2002 HRN HD 384.1 S2:2008

HRN HD 384.3 S2:1999

HRN HD 384.4.41 S2:1999

HRN HD 384.4.41 S2/A1:2004

Elektrine instalacije zgrada -- 4. dio: Sigurnosna zatita -- 41. poglavlje: Zatita od elektrinog udara (IEC 60364-441:1992/A2:1999, preinaena; HD 384.4.41 S2:1996/A1:2002) Electrical installations of buildings -- Part 4: Protection for safety -Chapter 41: Protection against electric shock (IEC 60364-4-

Str. 3 / 25


41:1992/A2:1999, modified; HD 384.4.41 S2:1996/A1:2002) HRN HD 384.4.42 S1:1999 Elektrine instalacije zgrada -- 4. dio: Sigurnosna zatita -- 42. poglavlje: Zatita od toplinskih uinaka (IEC 60364-4-42:1980, preinaeno; HD 384.4.42 S1:1985+A1:1992+A2:1994) Electrical installations of buildings -- Part 4: Protection for safety -Chapter 42: Protection against thermal effects (IEC 60364-4-42:1980, modified; HD 384.4.42 S1:1985+A1:1992+A2:1994) Elektrine instalacije zgrade -- 4.dio: Sigurnosna zatita -- 43. poglavlje: Nadstrujna zatita (IEC 60364-4-43:1977+am1:1997, preinaeno; HD 384.4.43 S2:2001) Electrical installations of buildings -- Part 4: Protection for safety -Chapter 43: Protection against overcurrent (IEC 60364-443:1977+am1:1997, modified; HD 384.4.43 S2:2001) Elektrine instalacije zgrada -- 4. dio: Sigurnosna zatita -- 44. poglavlje: Prenaponska zatita -- 442. odjeljak: Zatita niskonaponskih instalacija od zemljospoja u visokonaponskim mreama (HD 384.4.442 S1:1997) Electrical installations of buildings -- Part 4: Protection for safety -Chapter 44: Protection against overvoltages -- Section 442: Protection of low-voltage installations against faults between high-voltage systems and earth (HD 384.4.442 S1:1997) Elektrine instalacije zgrada -- 4. dio: Sigurnosna zatita -- 44. poglavlje: Prenaponska zatita -- 443. odjeljak: Zatita od atmosferskih ili sklopnih prenapona (IEC 60364-4-443:1995, modified; HD 384.4.443 S1:2000) Electrical installations of buildings -- Part 4: Protection for safety -Chapter 44: Protection against overvoltages -- Section 443: Protection against overvoltages of atmospheric origin or due to switching (IEC 60364-4-443:1995, modified; HD 384.4.443 S1:2000) Elektrine instalacije zgrada -- 4. dio: Sigurnosna zatita -- 45. poglavlje: Podnaponska zatita (IEC 60364-4-45:1984; HD 384.4.45 S1:1989) Electrical installations of buildings -- Part 4: Protection for safety -Chapter 45: Protection against undervoltage (IEC 60364-4-45:1984; HD 384.4.45 S1:1989) Elektrine instalacije zgrada -- 4.dio: Sigurnosna zatita -- 46. poglavlje -- Odvajanje i sklapanje (IEC 60364-4-46:1981, preinaena; HD 384.4.46 S2:2001) Electrical installations of buildings -- Part 4: Protection for safety -Chapter 46: Isolation and switching (IEC 60364-4-46:1981, modified; HD 384.4.46 S2:2001)

HRN HD 384.4.43 S2:2002

HRN HD 384.4.442 S1:1999

HRN HD 384.4.443 S1:2001

HRN HD 384.4.45 S1:1999

HRN HD 384.4.46 S2:2002

HRN HD 384.4.47 S2:1999

Elektrine instalacije zgrada -- 4. dio: Sigurnosna zatita -- 47. poglavlje: Primjena mjera za sigurnosnu zatitu -- 470. odjeljak: Openito -- 471. odjeljak: Mjere zatite od elektrinog udara (IEC 60364-4-47:1981+am1:1993, preinaeno; HD 384.4.47 S2:1995) Electrical installations of buildings -- Part 4: Protection for safety --

Str. 4 / 25


Chapter 47: Application of protective measures for safety -- Section 470: General -- Section 471: Measures of protection against electric shock (IEC 60364-4-47:1981+am1:1993, modified; HD 384.4.47 S2:1995) HRN HD 384.4.473 S1:1999 Elektrine instalacije zgrada -- 4. dio: Sigurnosna zatita -- 47. poglavlje: Primjena mjera za sigurnosnu zatitu -- 473. odjeljak: Nadstrujna zatita (IEC 60364-4-473:1977, preinaeno; HD 384.4.473 S1:1980) Electrical installations of buildings -- Part 4: Protection for safety -Chapter 47: Application of protective measures for safety -- Section 473: Protection against overcurrent (IEC 60364-4-473:1977, modified; HD 384.4.473 S1:1980) Elektrine instalacije zgrada -- 4. dio: Sigurnosna zatita -- 48. poglavlje: Odabir zatitnih mjera ovisno o vanjskim utjecajima -- 482. odjeljak: Zatita od poara gdje postoje posebne opasnosti ili pogibelj (HD 384.4.482 S1:1997+Corr.:1997) Electrical installations of buildings -- Part 4: Protection for safety -Chapter 48: Choice of protective measures as a function of external influences -- Section 482: Protection against fire where particular risks or danger exist (HD 384.4.482 S1:1997+Corr.:1997) Elektrine instalacije zgrada -- 5. dio: Odabir i ugradba elektrine opreme -- 51. poglavlje: Zajednika (opa) pravila (IEC 60364-551:1994, preinaeno; HD 384.5.51 S2:1996) Electrical installations of buildings -- Part 5: Selection and erection of electrical equipment -- Chapter 51: Common rules (IEC 60364-551:1994, modified; HD 384.5.51 S2:1996) Elektrine instalacije zgrada -- 5. dio: Odabir i ugradba elektrine opreme -- 52. poglavlje: Sustavi razvoenja (Razvoenje vodova i kabela) (IEC 60364-5-52:1993, preinaeno; HD 384.5.52 S1:1995+A1:1998+Corr.:1998) Electrical installations of buildings -- Part 5: Selection and erection of electrical equipment -- Chapter 52: Wirings systems (IEC 60364-552:1993, modified; HD 384.5.52 S1:1995+A1:1998+Corr.:1998) Elektrine instalacije zgrada -- 5.dio: Odabir i ugradba elektrine opreme -- 523. odjeljak: Trajno podnosive struje u sustavima razvoenja (IEC 60364-5-523:1999; HD 384.5.523 S2:2001) Electrical installations of buildings -- 55: Part 5: Selection and erection of electrical equipment -- Section 523: Current carrying capacities in wiring systems (IEC 60364-5-523:1999; HD 384.5.523 S2:2001) Elektrine instalacije zgrada -- 5. dio: Odabir i ugradba elektrine opreme -- 53. poglavlje: Sklopni i upravljaki ureaji -- 537. odjeljak: Naprave za odvajanje i sklapanje (IEC 60364-5-537:1981+am1:1989; HD 384.5.537 S2:1998) Electrical installations of buildings -- Part 5: Selection and erection of electrical equipment -- Chapter 53: Switchgear and controlgear -Section 537: Devices for insolation and switching (IEC 60364-5537:1981+am1:1989; HD 384.5.537 S2:1998) Elektrine instalacije zgrada -- 5. dio: Odabir i ugradba elektrine opreme -- 54. poglavlje: Uzemljenje i zatitni vodii (IEC 60364-5-

HRN HD 384.4.482 S1:1999

HRN HD 384.5.51 S2:1999

HRN HD 384.5.52 S1:1999

HRN HD 384.5.523 S2:2002

HRN HD 384.5.537 S2:1999

HRN HD 384.5.54

Str. 5 / 25


S1:1999

54:1980, preinaeno+am1:1982; HD 384.5.54 S1:1988) Electrical installations of buildings -- Part 5: Selection and erection of electrical equipment -- Chapter 54: Earthing arrangements and protective conductors (IEC 60364-5-54:1980, modified+am1:1982; HD 384.5.54 S1:1988) Elektrine instalacije zgrada -- 5. dio: Odabir i ugradba elektrine opreme -- 55. poglavlje: Druga oprema -- 551. odjeljak: Niskonaponski elektrini izvori (IEC 60364-5-551:1994; HD 384.5.551 S1:1997) Electrical installation of buildings -- Part 5: Selection and erection of electrical equipment -- Chapter 55: Other equipment -- Section 551: Low-voltage generating sets (IEC 60364-5-551:1994; HD 384.5.551 S1:1997)

HRN HD 384.5.551 S1:1999

HRN HD 384.5.56 S1:1999

Elektrine instalacije zgrada -- 5. dio: Odabir i ugradba elektrine opreme -- 56. poglavlje: Napajanja za sigurnosne svrhe (IEC 60364-556:1980, preinaeno; HD 384.5.56 S1:1985) Electrical installations of buildings -- Part 5: Selection and erection of electrical equipment -- Chapter 56: Supplies for safety services (IEC 60364-5-56:1980, modified; HD 384.5.56 S1:1985) Elektrine instalacije zgrada -- 6-61. dio: Provjera -- Prva provjera (IEC 60364-6-61:1986+A1:1993+A2:1997, preinaena; HD 384.6.61 S2:2003) Electrical installations of buildings -- Part 6-61: Verification -- Initial verification (IEC 60364-6-61:1986+A1:1993+A2:1997, modified; HD 384.6.61 S2:2003) Elektrine instalacije zgrada -- 7. dio: Zahtjevi za posebne instalacije ili prostore -- 702. poglavlje: Bazeni za plivanje i drugi bazeni (IEC 60364-7-702:1997, preinaena; HD 384.7.702 S2:2002) Electrical installations of buildings -- Part 7: Requirements for special installations or locations -- Section 702: Swimming pools and other basins (IEC 60364-7-702:1997, modified; HD 384.7.702 S2:2002) Elektrine instalacije zgrada -- 7. dio: Zahtjevi za posebne instalacije ili prostore -- 703. odjeljak: Prostori sa sauna grijaima (IEC 60364-7703:1984, preinaeno; HD 384.7.703 S1:1991) Electrical installations of buildings -- Part 7: Requirement of special installations or locations -- Section 703: Locations containing sauna heaters (IEC 60364-7-703:1984, modified; HD 384.7.703 S1:1991) Elektrine instalacije zgrada -- 7. dio: Zahtjevi za posebne instalacije ili prostore -- 704. odjeljak: Instalacije gradilita i ruilita (IEC 60364-7704:1989, preinaena; HD 384.7.704 S1:2000) Electrical installations of buildings -- Part 7: Requirements for special installations or locations -- Section 704: Construction and demolition site installations (IEC 60364-7-704:1989, modified; HD 384.7.704 S1:2000)

HRN HD 384.6.61 S2:2004

HRN HD 384.7.702 S2:2004

HRN HD 384.7.703 S1:1999

HRN HD 384.7.704 S1:2001

HRN HD 384.7.704 S1:2001

Elektrine instalacije zgrada -- 7. dio: Zahtjevi za posebne instalacije ili prostore -- 704. odjeljak: Instalacije gradilita i ruilita (IEC 60364-7-704:1989, preinaena; HD 384.7.704

Str. 6 / 25


S1:2000) Electrical installations of buildings -- Part 7: Requirements for special installations or locations -- Section 704: Construction and demolition site installations (IEC 60364-7-704:1989, modified; HD 384.7.704 S1:2000) HRN HD 384.7.705 S1:1999 Elektrine instalacije zgrada -- 7. dio: Zahtjevi za posebne instalacije ili prostore -- 705. odjeljak: Elektrine instalacije u poljodjelskim i vrtlarskim zgradama (IEC 60364-7-705:1984, preinaeno; HD 384.7.705 S1:1991) Electrical installations of buildings -- Part 7: Requirements of special installations or locations -- Section 705: Electrical installations of agricultural and horticultural premises (IEC 60364-7-705:1984, modified; HD 384.7.705 S1:1991) Elektrine instalacije zgrada -- 7. dio: Zahtjevi za posebne instalacije ili prostore -- 706. odjeljak: Skueni vodljivi prostori (IEC 60364-7-706:1983, preinaeno; HD 384.7.706 S1:1991) Electrical installations of buildings -- Part 7: Requirements for special installations or locations -- Section 706: Restrictive conducting locations (IEC 60364-7-706:1983, modified; HD 384.7.706 S1:1991) Elektrine instalacije zgrada -- 7. dio: Zahtjevi za posebne instalacije ili prostore -- 708. odjeljak: Elektrine instalacije u kampovima i kamp prikolicama (IEC 60364-7-708:1988, preinaeno; HD 384.7.708 S1:1992) Electrical installations of buildings -- Part 7: Requirements for special installations or locations -- Section 708: Electrical installations in caravan parks and caravans (IEC 60364-7708:1988, modified; HD 384.7.708 S1:1992) Elektrine instalacije zgrada -- 7.dio: Zahtjevi za posebne instalacije ili prostore -- 708. odjeljak: Elektrine instalacije u kampovima za stambene auto prikolice (IEC 60364-7-708:1988+A1:1993, MOD; HD 384.7.708 S2:2005) Electrical installations of buildings -- Part 7: Requirements for special installations or locations -- Section 708: Electrical installations in caravan parks (IEC 60364-7-708:1988+A1:1993, MOD; HD 384.7.708 S2:2005)

HRN HD 384.7.706 S1:1999

HRN HD 384.7.708 S1:1999

HRN HD 384.7.708 S2:2007

HRN HD 384.7.711 S1:2004

Elektrine instalacije zgrada -- 7-711.dio: Zahtjevi za posebne instalacije ili prostore -- Izlobe, predstave i tandovi (IEC 60364-7711:1998, preinaena; HD 384.7.711 S1:2003) Electrical installations of buildings -- Part 7-711: Requirements for special installations or locations -- Exhibitions, shows and stands (IEC 60364-7-711:1998, modified; HD 384.7.711 S1:2003) Elektrine instalacije zgrada -- 7. dio: Zahtjevi za posebne instalacije ili prostore -- 714. odjeljak: Instalacije vanjske rasvjete

HRN HD 384.7.714

Str. 7 / 25


S1:2001

(IEC 60364-7-714:1996, preinaena; HD 384.7.714 S1:2000) Electrical installations of buildings -- Part 7: Requirements for special installations or locations -- Section 714: Outdoor lighting installations (IEC 60364-7-714:1996, modified; HD 384.7.714 S1:2000) Elektrine instalacije zgrada -- 7. dio: Zahtjevi za posebne instalacije ili prostore -- 753. odjeljak: Podni i stropni sustavi grijanja (HD 384.7.753 S1:2002) Electrical installations of buildings -- Part 7: Requirements for special installations or locations -- Section 753: Floor and ceiling heating systems (HD 384.7.753 S1:2002) Elektrine instalacije zgrada -- 7.dio: Zahtjevi za posebne instalacije ili prostore -- 754. odjeljak: Elektrine instalacije u stambenim prikolicama i motornim stambenim prikolicama (IEC 60364-7708:1988+am1:1993, MOD; HD 384.7.754 S1:2005) Electrical installations of buildings -- Part 7: Requirements for special installations or locations -- Section 754: Electrical installations in caravans and motor caravans (IEC 60364-7708:1988+am1:1993, MOD; HD 384.7.754 S1:2005) Pogon elektrinih postrojenja (EN 50110-1:2004) Operation of electrical installations (EN 50110-1:2004) Pogon elektrinih postrojenja (nacionalni dodaci) (EN 501102:1996) Operation of electrical installations (national annexes) (EN 501102:1996) Upute za elektrinu instalaciju -- Odabir i ugradba elektrine opreme -- Sustavi razvoenja -- Ograniivanje zagrijavanja (porasta temperature) spojnih suelja (CLC/TR 50479:2007) Electrical installation guide -- Selection and erection of electrical equipment -- Wiring systems -- Limitation of temperature rise of connecting interfaces (CLC/TR 50479:2007) Pregled i ispitivanje elektrinih instalacija u obiteljskim vlasnitvima (domainstvima) (ES 59009:2000) Inspection and testing of electrical installations in domestic properties (ES 59009:2000) Meunarodni elektrotehniki rjenik -- 826. poglavlje: Elektrine instalacije zgrada (IEC 60050-826:1982+A1:1990+A2:1995) International Electrotechnical Vocabulary -- Chapter 826: Electrical installations of buildings (IEC 60050-826:1982+A1:1990+A2:1995) Elektrine instalacije zgrada -- 1. dio: Podruje primjene, predmet i osnovna naela (IEC 60364-1:1992) Electrical installations of buildings -- Part 1: Scope, object and fundamental principles (IEC 60364-1:1992) Niskonaponske elektrine instalacije -- 1. dio: Osnovna naela,

HRN HD 384.7.753 S1:2004

HRN HD 384.7.754 S1:2007

HRN EN 50110-1:2008 HRN EN 50110-2:2008

HRN CLC/TR 50479:2007

HRN ES 59009:2003

HRN IEC 60050-826:1999

HRN IEC 60364-1:1999

HRN HD

Str. 8 / 25


60364-1:2008

odreivanje opih znaajka, definicije (IEC 60364-1:2005, MOD; HD 60364-1:2008) Low-voltage electrical installations -- Part 1: Fundamental principles, assessment of general characteristics, definitions (IEC 60364-1:2005, MOD; HD 60364-1:2008) Elektrine instalacije zgrada -- 2. dio: Definicije -- 21. poglavlje: Vodi opeg nazivlja (IEC 60364-2-21:1993) Electrical installations of buildings -- Part 2: Definitions -- Chapter 21: Guide to general terms (IEC 60364-2-21:1993) Niskonaponske elektrine instalacije -- Dio 4-41: Sigurnosna zatita -- Zatita od elektrinog udara (IEC 60364-4-41:2005, MOD; HD 60364-4-41:2007) Low-voltage electrical installations -- Part 4-41: Protection for safety -- Protection against electric shock (IEC 60364-4-41:2005, MOD; HD 60364-4-41:2007) Elektrine instalacije zgrada -- Dio 4-44: Sigurnosna zatita -Zatita od naponskih i elektromagnetskih smetnji -- 443.odjeljak: Prenaponska zatita od atmosferskih ili sklopnih prenapona (IEC 60364-4-44:2001/am1:2003, MOD; HD 60364-4-443:2006) Electrical installations of buildings -- Part 4-44: Protection for safety -- Protection against voltage disturbances and electromagnetic disturbances -- Clause 443: Protection against overvoltages of atmosferic origin or due the switching (IEC 60364-444:2001/am1:2003, MOD; HD 60364-4-443:2006) Elektrine instalacije zgrada -- 4. dio: Sigurnosna zatita -- 48. poglavlje: Odabir zatitnih mjera ovisno o vanjskim utjecajima -481. odjeljak: Odabir zatitnih mjera od elektrinog udara u odnosu na vanjske utjecaje (IEC 60364-4-481:1993) Electrical installations of buildings -- Part 4: Protection for safety -Chapter 48: Choice of protective measures as a function of external influences -- Section 481: Selection of measures for protection against electric shock in relation to external influences (IEC 603644-481:1993) Elektrine instalacije zgrada -- Dio 5-51: Odabir i ugradba elektrine opreme -- Zajednika pravila (IEC 60364-5-51:2001, MOD; HD 60364-5-51:2006) Electrical installations of buildings -- Part 5-51: Selection and erection of electrical equipment -- Common rules (IEC 60364-551:2001, MOD; HD 60364-5-51:2006) Elektrine instalacije zgrada -- 5. dio: Odabir i ugradba elektrine opreme -- 53. poglavlje: Sklopni i upravljaki ureaji (IEC 60364-553:1994+Corr.1:1996) Electrical installations of buildings -- Part 5: Selection and erection of electrical equipment -- Chapter 53: Switchgear and controlgear (IEC 60364-5-53:1994+Corr.1:1996)

HRN IEC 60364-221:1999 HRN HD 60364-441:2007

HRN HD 60364-4443:2007

HRN IEC 60364-4481:1999

HRN HD 60364-551:2007

HRN IEC 60364-553:1999

Str. 9 / 25


HRN IEC 60364-5534:1999

Elektrine instalacije zgrada -- 5. dio: Odabir i ugradba elektrine opreme -- 534. odjeljak: Prenaponske zatitne naprave (IEC 603645-534:1997) Electrical installations of buildings -- Part 5: Selection and erection of electrical equipment -- Section 534: Devices for protection against overvoltages (IEC 60364-5-534:1997) Niskonaponske elektrine instalacije -- Dio 5-53: Odabir i ugradba elektrine opreme -- Odvajanje, sklapanje i upravljanje -- Toka 534: Naprave za zatitu od prenapona (IEC 60364-553:2001/am1:2002, MOD; HD 60364-5-534:2008) Low-voltage electrical installations -- Part 5-53: Selection and erection of electrical equipment -- Isolation, switching and control -Clause 534: Devices for protection against overvoltages (IEC 60364-5-53:2001/am1:2002, MOD; HD 60364-5-534:2008) Niskonaponske elektrine instalacije -- Dio 5-54: Odabir i ugradba elektrine opreme -- Instalacije uzemljenja, zatitni vodii i zatitni vodii izjednaivanja potencijala (IEC 60364-5-54:2002, MOD; HD 60364-5-54:2007) Low-voltage electrical installations -- Part 5-54: Selection and erection of electrical equipment -- Earthing arrangements, protective conductors and protective bonding conductors (IEC 60364-5-54:2002, MOD; HD 60364-5-54:2007) Elektrine instalacije zgrada -- 5. dio: Odabir i ugradba elektrine opreme -- 548. odjeljak: Uzemljenje i izjednaivanje potencijala u instalacijama informacijske tehnologije (IEC 60364-5548:1996+am1:1998) Electrical installation of buildings -- Part 5: Selection and erection of electrical equipment -- Section 548: Earthing arrangements and equipotential bonding for information technology installations (IEC 60364-5-548:1996+am1:1998) Elektrine instalacije zgrada -- 5. dio: Odabir i ugradba elektrine opreme -- 55. poglavlje: Druga oprema -- 559. odjeljak: Svjetiljke i instalacije rasvjete (IEC 60364-5-559:1999) Electrical installations of buildings -- Part 5: Selection and erection of electrical equipment -- Chapter 55: Other equipment -- Section 559: Luminaires and lighting installations (IEC 60364-5-559:1999) Elektrine instalacije zgrada -- Dio 5-55: Odabir i ugradba elektrine opreme -- Druga oprema -- 559. odjeljak: Svjetiljke i instalacije rasvjete (IEC 60364-5-55:2001, MOD; HD 60364-5-559:2005) Electrical installations of buildings -- Part 5-55: Selection and erection of electrical equipment -- Other equipment -- Clause 559: Luminaires and lighting installations (IEC 60364-5-55:2001, MOD; HD 60364-5-559:2005) Niskonaponske elektrine instalacije -- 6.dio: Provjeravanje (IEC 60364-6:2006, MOD; HD 60364-6:2007) Low-voltage electrical installations -- Part 6: Verification (IEC

HRN HD 60364-5534:2008

HRN HD 60364-554:2007

HRN IEC 60364-5548:1999

HRN IEC 60364-5559:1999

HRN HD 60364-5559:2007

HRN HD 60364-6:2007

Str. 10 / 25


60364-6:2006, MOD; HD 60364-6:2007) HRN IEC 60364-7701:1999 Elektrine instalacije zgrada -- 7. dio: Zahtjevi za posebne instalacije ili prostore -- 701. odjeljak: Prostori s kadom i tu kadom (IEC 60364-7-701:1984) Electrical installations of buildings -- Part 7: Requirements for special installations or locations -- Section 701: Locations containing a bath or shower basin (IEC 60364-7-701:1984) Elektrine instalacije zgrada -- 7. dio: Zahtjevi za posebne instalacije ili prostore -- 701. odjeljak: Prostori s kadom i tu kadom (IEC 60364-7-701:1984) Electrical installations of buildings -- Part 7: Requirements for special installations or locations -- Section 701: Locations containing a bath or shower basin (IEC 60364-7-701:1984) Niskonaponske elektrine instalacije -- Dio 7-701: Zahtjevi za posebne instalacije ili prostore -- Prostori s kadom ili tuem (IEC 60364-7-701:2006, MOD; HD 60364-7-701:2007) Low-voltage electrical installations -- Part 7-701: Requirements for special installations or locations -- Locations containing a bath or shower (IEC 60364-7-701:2006, MOD; HD 60364-7-701:2007) Elektrine instalacije zgrada -- Dio 7-703: Zahtjevi za posebne instalacije ili prostore -- Sobe i kabine sa sauna grijaima (IEC 60364-7-703:2004; HD 60364-7-703:2005) Electrical installations of buildings -- Part 7-703: Requirements for special installations or locations -- Rooms and cabins containing sauna heaters (IEC 60364-7-703:2004; HD 60364-7-703:2005) Niskonaponske elektrine instalacije -- Dio 7-704: Zahtjevi za posebne instalacije ili prostore -- Instalacije gradilita i ruilita (IEC 60364-7-704:2005, MOD; HD 60364-7-704:2007) Low-voltage electrical installations -- Part 7-704: Requirements for special installations or locations -- Construction and demolition site installations (IEC 60364-7-704:2005, MOD; HD 60364-7-704:2007) Niskonaponske elektrine instalacije -- Dio 7-705: Zahtjevi za posebne instalacije ili prostore -- Poljodjelske i vrtlarske prostorije (IEC 60364-7-705:2006, MOD; HD 60364-7-705:2007) Low-voltage electrical installations -- Part 7-705: Requirements for special installations or locations -- Agricultural and horticultural premises (IEC 60364-7-705:2006, MOD; HD 60364-7-705:2007) Niskonaponske elektrine instalacije -- Dio 7-706: Zahtjevi za posebne instalacije ili prostore -- Vodljivi prostori s ogranienom slobodom kretanja (IEC 60364-7-706:2005, MOD; HD 60364-7706:2007) Low-voltage electrical installations -- Part 7-706: Requirements for special installations or locations -- Conducting locations with restricted movement (IEC 60364-7-706:2005, MOD; HD 60364-7706:2007)

HRN IEC 60364-7701:1999

HRN HD 60364-7701:2007

HRN HD 60364-7703:2007

HRN HD 60364-7704:2007

HRN HD 60364-7705:2007

HRN HD 60364-7706:2007

Str. 11 / 25


HRN IEC 60364-7707:1999

Elektrine instalacije zgrada -- 7. dio: Zahtjevi za posebne instalacije ili prostore -- 707. odjeljak: Zahtjevi za uzemljenje u instalacijama opreme za obradu podataka (IEC 60364-7-707:1984) Electrical installations of buildings -- Part 7: Requirements for special installations or locations -- Section 707: Earthing requirements for the installation of data processing equipment (IEC 60364-7-707:1984) Elektrine instalacije zgrada -- 7. dio: Zahtjevi za posebne instalacije ili prostore -- 709. odjeljak: Marine i brodovi za razonodu (IEC 60364-7-709:1994) Electrical installations of buildings -- Part 7: Requirements for special installations or locations -- Section 709: Marinas and pleasure craft (IEC 60364-7-709:1994) Elektrine instalacije zgrada -- 7-710. dio: Zahtjevi za posebne instalacije ili prostore -- Prostori za medicinsku uporabu (IEC 60364-7-710:2002) Electrical installations of buildings -- Part 7-710: Requirements for special installations or locations -- Medical locations (IEC 60364-7710:2002) Elektrine instalacije zgrada -- Dio 7-712: Zahtjevi za posebne instalacije ili prostore -- Sustavi za sunanu fotonaponsku (PV) energetsku opskrbu (IEC 60364-7-712:2002, MOD; HD 60364-7712:2005) Electrical installations of buildings -- Part 7-712: Requirements of special installations or locations -- Solar photovoltaic (PV) power supply systems (IEC 60364-7-712:2002, MOD; HD 60364-7712:2005) Elektrine instalacije zgrada -- 7. dio: Zahtjevi za posebne instalacije ili prostore -- 713. odjeljak: Namjetaj (IEC 60364-7713:1996) Electrical installations of buildings -- Part 7: Requirements for special installations or locations -- Section 713: Furniture (IEC 60364-7-713:1996) Elektrine instalacije zgrada -- Dio 7-715: Zahtjevi za posebne instalacije ili prostore -- Instalacije rasvjete malog napona (IEC 60364-7-715:1999, MOD; HD 60364-7-715:2005) Electrical installations of buildings -- Part 7-715: Requirements of special installations or locations -- Extra-low voltage lighting installations (IEC 60364-7-715:1999, MOD; HD 60364-7-715:2005) Elektrine instalacije zgrada -- Dio 7-717: Zahtjevi za posebne instalacije ili prostore -- Pokretne i prevozive jedinice (IEC 60364-7717:2001, MOD; HD 60364-7-717:2004) Electrical installations of buildings -- Part 7-717: Requirements for special installations or locations -- Mobile or transportable units (IEC 60364-7-717:2001, MOD; HD 60364-7-717:2004)

HRN IEC 60364-7709:1999

HRN IEC 60364-7710:2004

HRN HD 60364-7712:2007

HRN IEC 60364-7713:1999

HRN HD 60364-7715:2007

HRN HD 60364-7717:2007

Str. 12 / 25


HRN HD 60364-7740:2007

Elektrine instalacije zgrada -- Dio 7-740: Zahtjevi za posebne instalacije ili prostore -- Privremene elektrine instalacije za graevine, zabavne naprave i paviljone na sajmitima, zabavnim parkovima i cirkusima (IEC 60364-7-740:2000, MOD; HD 60364-7740:2006) Electrical installations of buildings -- Part 7-740: Requirements of special installations or locations -- Temporary electrical installations for structures, amusement devices and booths at fairgrounds, amusement parks and circuses (IEC 60364-7-740:2000, MOD; HD 60364-7-740:2006) Uinci struje na ljude i domae ivotinje -- 1. dio: Opa gledita (IEC/TS 60479-1:2005) Effects of current on human beings and livestock -- Part 1: General aspects (IEC/TS 60479-1:2005) Uinci struje na ljude i domae ivotinje -- 2. dio: Posebna gledita (IEC/TS 60479-2:2007) Effects of current on human beings and livestock -- Part 2: Special aspects (IEC/TS 60479-2:2007) Uinci struje na ljude i domae ivotinje -- 3. dio: Uinci struja koje prolaze kroz tijelo domae ivotinje (IEC/TS 60479-3:1998) Effects of current on human beings and livestock -- Part 3: Effects of current passing trough the body of livestock (IEC/TS 604793:1998) Uinci struje na ljude i domae ivotinje -- 4. dio: Uinci udara munje na ljude i domae ivotinje (IEC/TR 60479-4:2004) Effects of current on human beings and livestock -- Part 4: Effects of lightning strokes on human beings and livestock (IEC/TR 604794:2004) Uinci struje na ljude i domae ivotinje -- 5. dio: Vrijednosti praga dodirnog napona za fizioloke uinke (IEC/TR 60479-5:2007) Effects of current on human beings and livestock -- Part 5: Touch voltage threshold values for physiological effects (IEC/TR 604795:2007) Zatita od elektrinog udara -- Zajednika gledita na instalaciju i opremu (IEC 61140:2001, EN 61140:2002) Protection against electric shock -- Common aspects for installation and equipment (IEC 61140:2001; EN 61140:2002) Zatita od elektrinog udara -- Zajednika gledita na instalaciju i opremu (IEC 61140:2001/am1:2004, MOD; EN 61140:2002/A1:2006) Protection against electric shock -- Common aspects for installation and equipment (IEC 61140:2001/am1:2004, MOD; EN 61140:2002/A1:2006) Upute za elektrinu instalaciju -- 52. dio: Odabir i ugradba elektrine opreme -- Sklopni i upravljaki ureaji (IEC/TR2 61200-

HRN IEC/TS 60479-1:2007

HRN IEC/TS 60479-2:2007

HRN IEC/TR2 60479-3:1999

HRN IEC/TR 60479-4:2007

HRI IEC/TR 60479-5:2008

HRN EN 61140:2002

HRN EN 61140/A1:2007

HRN IEC/TR2 61200-53:1999

Str. 13 / 25


53:1994+Corr.1:1995) Electrical installation guide -- Part 53: Selection and erection of electrical equipment -- Switchgear and controlgear (IEC/TR2 6120053:1994+Corr.1:1995) HRN IEC/TR3 61200-413:1999 Upute za elektrinu instalaciju -- 413. dio: Zatita od neizravnog dodira -- Samoisklapanje napajanja (IEC/TR3 61200-413:1996) Electrical installation guide -- Part 413: Protection against indirect contact -- Automatic disconnection of supply (IEC/TR3 61200413:1996) Upute za elektrinu instalaciju -- 704. dio: Instalacije gradilita i ruilita (IEC/TR3 61200-704:1996) Electrical installation guide -- Part 704: Construction and demolition site installations (IEC/TR3 61200-704:1996) Uporaba dogovorenih granica dodirnog napona -- Uputa za primjenu (IEC/TS 61201:2007) Use of conventional touch voltage limits -- Application guide (IEC/TS 61201:2007) Valni prenaponi i zatita od valnih prenapona u niskonaponskim energetskim a.c. mreama -- Opi temeljni podatak (IEC/TR 62066:2002) Surge overvoltages and surge protection in low-voltage a.c. power systems -- General basic information (IEC/TR 62066:2002) Valni prenaponi i zatita od valnih prenapona u niskonaponskim energetskim a.c. mreama -- Opi temeljni podatak (IEC/TR 62066:2002) Surge overvoltages and surge protection in low-voltage a.c. power systems -- General basic information (IEC/TR 62066:2002)

HRN IEC/TR3 61200-704:1999

HRN IEC/TS 61201:2007

HRN IEC/TR 62066:2007

HRN IEC/TR 62066:2007

3. ZATITA OD INDIREKTNOG NAPONA DODIRA ISKLAPANJEM ZATITNIM UREAJEM DIFERENCIJALNE STRUJE

Tema je obraena prema naputcima iz slijedeih normi:HRN IEC/TR2 61200-53:1999 Upute za elektrinu instalaciju -- 52. dio: Odabir i ugradba elektrine opreme -- Sklopni i upravljaki ureaji (IEC/TR2 6120053:1994+Corr.1:1995)

Str. 14 / 25


HRN IEC/TR3 61200-413:1999

Upute za elektrinu instalaciju -- 413. dio: Zatita od neizravnog dodira -Samoisklapanje napajanja (IEC/TR3 61200-413:1996

HRN IEC/TS 61201:2007

Uporaba dogovorenih granica dodirnog napona -- Uputa za primjenu (IEC/TS 61201:2007)

HRN HD 384.4.41 S2/A1:2004

Elektrine instalacije zgrada -- 4. dio: Sigurnosna zatita -- 41. poglavlje: Zatita od elektrinog udara (IEC 60364-4-41:1992/A2:1999, preinaena; HD 384.4.41 S2:1996/A1:2002) Niskonaponske elektrine instalacije -- Dio 4-41: Sigurnosna zatita -Zatita od elektrinog udara (IEC 60364-4-41:2005, MOD; HD 60364-441:2007)

HRN HD 60364-441:2007

3.1.

DOPUTENI NAPONI DODIRA

Za normalne uvjete okolia i uporabe trajno doputeni naponi dodira su manji od 50 V za izmjeninu struju, a naponi manji od 120 V za istosmjernu struju. Za tee uvjete rada i okolia (trajni dodir ovjeka s potencijalom zemlje i znatne promjene impedancije tijela ovjeka u ovisnosti o vlanosti koe,) granini napon dodira iznosi 25 V za izmjeninu struju, a 60 V za istosmjernu struju.

Str. 15 / 25


Tablica 1

3.2. SUSTAVI RAZDIOBE ELEKTRINIH NN MREA S OBZIROM NA UZEMLJENJE Uslijed kvara na izolaciji vodia, kuita troila i opreme te ostale metalne mase, koje u redovnom pogonu nisu pod naponom, mogu doi pod napon i predstavljati opasnost za ljude koji dodiruju ovu opremu.

Str. 16 / 25


slika 1. Ug je napon kvara koji predstavlja potencijal kuita troila prema zemlji. Napon koji se pojavljuje izmeu istodobno dostupnih dijelova za vrijeme kvara zove se napon dodira, Ud (dodirni napon). Napon dodira moe poprimiti najvie vrijednost faznog napona ako je kvar zanemarive impedancije nastao na prikljunoj stezaljci jednog troila, a drugi istodobno dostupni pristupani vodljivi dio ima direktan spoj sa zemljom. Takav najvii napon dodira koji se moe pojaviti u elektrinoj instalaciji prilikom kvara sa zanemarivom impedancijom zovemo oekivani napon dodira.

-

Zatitu od indirektnog odnosno oekivanog napona dodira provodimo nizom mjera, a jedna od njiha je zatita automatskim isklapanjem odnosno : Isklapanje s ureajima nadstrujne zatite Isklapanje sa zatitnim ureajima diferencijalne struje

Izbor mjera odnosno ureaja za isklapanje ovisi o primjenjenom sustavu razdiobe elektrinih mrea

3.2.1

TN sustav

Str. 17 / 25


ima jednu toku sustava (neutralnu toku) izravno spojenu sa zemljom, dok su dohvatljivi dijelovi (kuita) spojeni preko zatitnog vodia na izravno uzemljenu neutralnu toku Razlikujemo tri podsustava s obzirom na razdvajanje zatitnog u nultog vodia

-

TN-S sustav kod kojeg je u cijeloj mrei zatitni vodi (PE) odvojen od neutralnog vodia (N), to znai da pogonska struja ne tee kroz zatitni vodi TN-C-S sustav kod kojeg u dijelu mree PEN vodi ima funkciju i zatitnog

i

neutralnog vodia, a u drugom dijelu mree blizu troila od zadnje razvodne ploe, zatitni vodie je odvojen od neutralnog vodia TN-C sustav u cijeloj mrei ima sjedinjen zatitni i neutralni vodi u jedan PEN vodi

U elektrinim instalacijama zgrada najee se primjenjuje TN-C-S sustav

Slika 2: TN-C-S sustav

3.2.2

TT sustav

Str. 18 / 25


neutralna toka sustava uzemljena je posredstvom jednog uzemljivaa, a kuita troila uzemljena su preko drugih uzemljivaa, elektriki neovisnih o uzemljenju neutralne toke sustava u ovaj sustav se ubraja zatitno uzemljenje s pojedinanim uzemljivaem

Slika 3: TT sustav

3.2.3

IT sustav

svi aktivni vodii su izolirani od zemlje ili su u jednoj toki spojeni sa zemljom preko velike impedancije kuita troila se uzemljuju

prema prijanjim tehnikim normativima ovaj sustav je bio nazivan sustavom zatitnog voda, koji je poznat i pod nazivom zatitno uzemljenje izoliranih sustava

Slika 4: IT sustav

3.3.

ZATITNI UREAJ DIFERENCIJALNE STRUJE (ZUDS)

Str. 19 / 25


ZUDS ili RCD (residual current device) u anglosaksonskoj terminologiji ima iroku primjenu u zatiti elektroinstalacija zgrada. Povijesno, ZUDS se koristio u sluajevima kada se ne mogu ispuniti uvjeti za zatitu s pomou nadstrujnoga zatitnog ureaja i u posebnim instalacijama i prostorima, gdje se oekuju loiji uvjeti (kupaone, bazeni itd.) Takvi uvjeti mogu postojati u krugovima napajanja utinica ija je duljina nepoznata, u krugovima vee duljine i manjega poprenog presjeka i ija je impedancija prevelika U suvremenim elektroinstalacijama zgrada ZUDS postaje standarni ureaj u smislu zatite od indirektnog napona dodira i spreavanja poara.

3.3.1

NAIN DJELOVANJA ZUDS

Rad ZUDS se zasniva na injenici da struje koje prolaze vodiima obuhvaenim feromagnetskim prstenom (slika 5), u normalnom radu ne stvaraju magnetsku indukciju odnosno tok u jezgri. Dozemnim spojem jedne faze i strane mase koja je na potencijalu zemlje ili zvjezdita transformatora, nastaje poremeaj, odnosno struja kvara koja uzrokuje neravnoteu struja unutar ZUDS (H0), nastali magnetski tok inducira napon u svitku feromagneta koji je dovoljan za protjecanje struje kojom se okida sklopka.

Slika 5: Nain rada ZUDS

3.3.2

PRIMJENA ZUDS U ELEKTROINSTALACIJAMA

Str. 20 / 25


Prikazati emo rad zatitne sklopke u TNC-S sustavu i TT sustavu. Da bi odrali najvii napon dodira pri kvaru ispod granica prikazanim u tablici 1. potrebno je zadovoljiti uvjet:

U L Z A I ......................................................(1)gdje je:

U L - najvii dozvoljeni napon dodira Z A - zbroj impedancija zatitnog vodia od mjesta kvara do zvijezdita transformatora I - struja kvara pri kojoj sklopka sigurno isklapa

Za TNC-S sustav imamo slijedeu situaciju

Slika 6: ZUDS u TNC-S sustavu

Str. 21 / 25


Moramo zadovoljiti uvjet:

U L R pe I ............................................................................(2)struja prorade mora biti:

I I K ..............................................................(3)gdje je:

Ik =

U0 Z S + R pe

..(4)

U L - najvii dozvoljeni napon dodira U 0 - fazni napon izmeu aktivnog vodia (faze) i neutralnog vodia Z S - zbroj impedancija koja obuhvaa izvor i aktivni vodi do mjesta kvara Rpe - impedancija PE vodia od mjesta kvara do zvijezdita transformatora I k - struja kvara koja se moe pojaviti u instalaciji I - struja kvara pri kojoj sklopka sigurno isklapa (diferencijalna struja prorade ZUDS)

Iz izraza (2) slijedi za diferencijalnu struju prorade od npr. 30mA i U L od 50V, otpor zatitnog vodia ne smije biti vei od 1666 , to je u praksi gotovo uvijek ostvarivo Iz izraza (4) izraunavamo struju kvara koja mora biti vea od zadane diferencijalne struje ZDUS Za presjeke vodia manje od 35m2 moemo zanemariti reaktanciju u impedanciji petlje kvara to nam u praksi olakava izraun struje kvara.

Str. 22 / 25


Za TT sustav imamo slijedeu situaciju:

Slika 7: ZUDS u TT sustavu

Moramo zadovoljiti uvjet:

U L R pe + RZ 2 I k ............................................(5)gdje je:

Ik =

U0 Z S + R pe + RZ 2

..(6)

RZ 2 - otpor zatitnog uzemljenja troilaIz izraza (4) vidimo da je uvjet sada tee zadovoljiti u odnosu na TNC-S sustav jer imamo dodatni otpor uzemljenja, ali u pravilu otpor rasprostiranja uzemljenja zgrade trebao bi biti manji od 10 to nam omoguuje zadovoljenje uvjeta Iz izraza (5) vidimo da e u pravilu, struja kvara biti manja u odnosu na TNC-S sustav, te na osnovi te struje moramo odabrati veliinu diferencijalne struje ZUDS

Str. 23 / 25


Kada u elektrnim instalacijama imamo vie RCD razliitih struja prorade u serijskom spoju, moramo voditi rauna o diskriminaciji odnosno selektivnosti

Slika 8: Primjer krugova s tri razine diskriminacije Na slici 8. vidimo pravilnu diskriminaciju zatite, gdje je prva sklopka u mrei odabrana s mogunosu regulacije vremena isklapanja, druga u nizu ima odgodu tipa S to odgovara odgodi isklapanja od 40ms Vaan faktor pri projektiranju zatite ZUDS je spreavanje neeljenih prorada zatite, stoga je potrebno uz pravilnu diskriminaciju, odabrati pravilnu struju prorade, a da se pri tome zadovolji uvjet najvieg napona dodira. Standardne vrijednosti diferencijalne struje prorade su 0,01A / 0,03A / 0,1A / 0,3A / 0,5A / 1A Kako bi sprijeili neeljenu proradu moramo uzeti u obzir struje u PE vodiu pri normalnom radu, koje nastaju zbog nesavrenosti izolacije, kapaciteta kruga (filtri u isparavljaima), EM indukcije u PE vodiu, itd. Za troila prikljuena preko utinice vrijedi: Naznaena struja troila 4A 4A

Documents

Projekt II 1