Projekt wspó - KOWEZiUpliki.koweziu.edu.pl/programy/programy/technik.poligraf_311[28].pdf · Wykonywanie introligatorskich operacji jednostkowych 101 Wykończanie produktów introligatorskich

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Autorzy:mgr inż. Wojciech Pilc

mgr Elżbieta Gonciarz

mgr inż. Paweł Pierzchalski

Recenzenci:mgr Krystyna Nowak-Wawszczak

dr inż. Henryk Godlewski

Opracowanie redakcyjne:mgr Edyta Kozieł

Korekta merytoryczna:dr Grzegorz Rycharski

Korekta techniczna:mgr Anna Jaworska


2

Spis treściWprowadzenie 4

I. Założenia programowo-organizacyjne kształceniaw zawodzie 61. Opis pracy w zawodzie 62. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktyczno-

wychowawczego 7II. Plany nauczania 14III. Moduły kształcenia w zawodzie 17

1. Podstawy technik informacyjnych 17Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska 21Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiiw działalności informacyjnej 25Organizowanie procesu pracy 28Wykorzystywanie informacyjnych technik biurowych 32Stosowanie technik graficznych i multimedialnych 37

2. Podstawy zawodu 42Charakteryzowanie procesów poligraficznych 45Charakteryzowanie maszyn i urządzeń poligraficznych 49Charakteryzowanie oraz zastosowanie materiałówpoligraficznych 53Posługiwanie się dokumentacją technicznąi technologiczną 57

3. Poligraficzne procesy przygotowawcze 61Planowanie technologiczne i techniczne publikacji 64Przygotowanie materiałów tekstowych 69Przygotowanie materiałów ilustracyjnych 74Wykonanie impozycji i proofingu 79

4. Procesy drukowania 83Przygotowanie form oraz drukowanie technikamiwypukłymi 85Przygotowanie form oraz drukowanie technikamipłaskimi 88Przygotowanie form oraz drukowanie technikamiwklęsłymi 92Kontrolowanie procesów drukowania 96


3

5. Procesy introligatorskie 99Wykonywanie introligatorskich operacji jednostkowych 101Wykończanie produktów introligatorskich 105Wykonywanie opraw 108

6. Praktyka zawodowa 113Realizowanie procesów przygotowawczych 114Realizowanie procesów drukowania 117Realizowanie procesów introligatorskich 120

7. Rynek pracy 123Rozpoznawanie rynku usług poligraficznych 127Podejmowanie działalności gospodarczej w zakresieusług poligraficznych 130Posługiwanie się językiem obcym w realizacji zadańzawodowych 133

8. Drukowanie offsetowe arkuszowe 137Wykonywanie form offsetowych 139Drukowanie na maszynach offsetowych arkuszowych 143Kontrolowanie jakości odbitek 147


4

Wprowadzenie

Celem kształcenia w zawodzie technik poligraf jest przygotowanieaktywnego, mobilnego i skutecznie działającego pracownika. Efektywnefunkcjonowanie na rynku pracy wymaga przygotowania ogólnego,opanowania podstawowych umiejętności zawodowych oraz kształceniaustawicznego. Absolwent szkoły powinien charakteryzować sięotwartością, komunikatywnością, wyobraźnią, zdolnością dodoskonalenia umiejętności i kwalifikacji zawodowych.Kształcenie modułowe charakteryzuje się tym, że:– preferowane są aktywizujące metody nauczania,– proces nauczania-uczenia się jest ukierunkowany na opanowanie

przez uczniów umiejętności intelektualnych i praktycznych,– wykorzystywana jest w szerokim zakresie zasada transferu wiedzy

i umiejętności,– poszczególne jednostki modułowe można modyfikować, uzupełniać

oraz dostosowywać do potrzeb gospodarki i rynku pracy.Wprowadzenie do praktyki szkolnej modułowego programu

nauczania umożliwia:− opanowanie podstawowych umiejętności zawodowych,− przygotowanie do pracy w warunkach zbliżonych do rzeczywistości

zawodowej,− korelację i integrację treści kształcenia z różnych zakresów wiedzy.

Układ treści kształcenia w programie umożliwia kształtowanieumiejętności zawodowych różnymi drogami w zależności od potrzeb,możliwości i zainteresowań uczniów.W strukturze programu wyróżnia się:– założenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie,– plany nauczania,– programy modułów i jednostek modułowych.Moduł kształcenia w zawodzie zawiera:– cele kształcenia,– wykaz jednostek modułowych,– schemat układu jednostek modułowych,– literaturę.Program jednostki modułowej zawiera:– szczegółowe cele kształcenia,– materiał nauczania,– ćwiczenia,– środki dydaktyczne,– wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki,


5

– propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnychucznia.Dydaktyczna mapa programu zamieszczona w założeniach

programowo-organizacyjnych kształcenia w zawodzie przedstawiaschemat powiązań między modułami i jednostkami modułowymioraz określa kolejność ich realizacji. Analiza mapy powinna ułatwićplanowanie i organizację procesu dydaktycznego.

W programie przyjęto system kodowania modułów i jednostekmodułowych zawierający następujące elementy:– symbol cyfrowy zawodu zgodnie z obowiązującą klasyfikacją

zawodów szkolnictwa zawodowego;– symbol literowy oznaczający grupę modułów: O – dla modułu ogólnozawodowego, Z – dla modułów zawodowych, S – dla modułu specjalizacyjnego;– cyfrę arabską dla kolejnego modułu w grupie i dla kolejnej

wyodrębnionej w module jednostki modułowej.

Przykładowy zapis kodowania modułu:311[28].O1311[28] – symbol cyfrowy zawodu: technik poligraf,O1 – pierwszy moduł ogólnozawodowy: Podstawy technik

informacyjnych.

Przykładowy zapis kodowania jednostki modułowej:311[28]. O1.01311[28] – symbol cyfrowy zawodu: technik poligraf,O1 – pierwszy moduł ogólnozawodowy: Podstawy technik

informacyjnych.01 – pierwsza jednostka modułowa wyodrębniona w module O1:

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochronyprzeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.


6

I. Założenia programowo-organizacyjne kształceniaw zawodzie

1. Opis pracy w zawodzie

Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik poligraf możepodejmować pracę w:– zakładach poligraficznych jako maszynista we wszystkich technikach

drukowania, pomocnik maszynisty, kopista, introligator przemysłowy,technolog,

– wydawnictwach jako redaktor techniczny, operator DTP, korektor,grafik komputerowy,

– firmach typu Prepress jako operator CtF i CtP, skanerzysta, operatorurządzeń druku cyfrowego i szerokoformatowego, technolog,

– firmach rzemieślniczych jako pracownik punktu ksero i pieczątki,introligator rzemieślniczy,

– agencjach reklamowych jako grafik komputerowy, operator DTP,projektant stron www, technolog, przedstawiciel handlowy,

– zakładach prowadzących usługi poligraficzne i reklamowe.Absolwent może prowadzić działalność gospodarczą.

Zadania zawodowe– planowanie i realizacja poligraficznego procesu technologicznego,– dobieranie materiałów do wykonania produktów poligraficznych,– użytkowanie maszyn i urządzeń poligraficznych,– prowadzenie kontroli jakości produktów poligraficznych.

Umiejętności zawodoweW wyniku kształcenia w zawodzie absolwent szkoły powinien umieć:– posługiwać się terminologią poligraficzną,– posługiwać się dokumentacją techniczną i technologiczną,– organizować i nadzorować przebieg procesu technologicznego,– dobierać technologię do wykonania określonego produktu

poligraficznego,– oceniać przydatność materiałów do produkcji wyrobów

poligraficznych,– organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,– wykonywać podstawowe operacje technologiczne,– użytkować maszyny i urządzenia poligraficzne oraz urządzenia

kontrolno-pomiarowe,– dokonywać oceny jakości półproduktów i produktów poligraficznych,– gospodarować racjonalnie materiałami, energią i urządzeniami,


7

– posługiwać się językiem obcym w zakresie wspomagającymwykonywanie zadań zawodowych,

– przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochronyprzeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,

– udzielać pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadkachprzy pracy,

– przestrzegać przepisów prawa dotyczących działalnościgospodarczej,

– przestrzegać przepisów prawa dotyczących wykonywanych zadańzawodowych,

– korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwaspecjalistycznego,

– współpracować z zespołem pracowników,– prowadzić działalność gospodarczą.

2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktyczno-wychowawczegoProces kształcenia zawodowego według modułowego programu

nauczania dla zawodu technik poligraf może być realizowanyw czteroletnim technikum oraz w dwuletniej i półtorarocznej szkolepolicealnej.

Program nauczania obejmuje kształcenie ogólnozawodowe,zawodowe i specjalizacyjne. Kształcenie ogólnozawodowe zapewniaorientację w zawodzie i ułatwia ewentualną zmianę zawodu. Kształceniezawodowe ma na celu przygotowanie absolwentów szkoły do realizacjizadań na typowych dla zawodu stanowiskach pracy. Kształceniespecjalizacyjne ma na celu ukierunkowanie oraz pogłębianie wiedzyi umiejętności dotyczących określonego zakresu pracy w zawodzie.

Treści programowe modułów i jednostek modułowychwyodrębnionych w poszczególnych modułach opracowano zgodniez obowiązującą metodologią konstruowania modułowych programównauczania.

Program zawiera jeden moduł ogólnozawodowy, sześć modułówzawodowych, jeden moduł specjalizacyjny.

Moduł 311[28].O1: Podstawy technik informacyjnych składa sięz pięciu jednostek modułowych. Treści programowe jednostek dotycząprzepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowejoraz ochrony środowiska, stosowania przepisów prawa i zasad ekonomiiw działalności informacyjnej, organizacji procesu pracy, informacyjnychtechnik biurowych, technik graficznych i multimedialnych.

Moduł jest wspólny dla zawodów przyporządkowanych do profiluliceum Zarządzanie informacją.


8

Moduł 311[28].Z1: Podstawy zawodu składa się z czterech jednostekmodułowych. Treści programowe jednostek dotyczą charakterystykiprocesów poligraficznych, maszyn i urządzeń poligraficznych,posługiwania się dokumentacją techniczną i technologiczną,charakterystyki oraz zastosowania materiałów poligraficznych.

Moduł 311[28].Z2: Poligraficzne procesy przygotowawcze składa sięz czterech jednostek modułowych. Treści programowe jednostek dotyczątechnologicznego i technicznego planowania publikacji, przygotowaniamateriałów tekstowych i ilustracyjnych, wykonywania impozycjii proofingu.

Moduł 311[28].Z3: Procesy drukowania składa się z czterechjednostek modułowych. Treści programowe jednostek dotycząprzygotowania form oraz drukowania technikami wypukłymi, płaskimii wklęsłymi, kontrolowania procesów drukowania.

Moduł 311[28].Z4: Procesy introligatorskie składa się z trzechjednostek modułowych. Treści programowe jednostek dotycząwykonywania introligatorskich operacji jednostkowych, wykończaniaproduktów introligatorskich, wykonywania opraw.

Moduł 311[28].Z5: Praktyka zawodowa składa się z trzech jednostekmodułowych. Treści programowe jednostek dotyczą realizacji procesówprzygotowawczych, procesów drukowania oraz procesówintroligatorskich.

Moduł 311[28].Z6: Rynek pracy składa się z trzech jednostekmodułowych. Treści programowe jednostek dotyczą rozpoznawaniarynku usług poligraficznych, podejmowania działalności gospodarczejw zakresie usług poligraficznych, posługiwania się językiem obcymw realizacji zadań zawodowych.

Moduł 311[28].S1: Drukowanie offsetowe arkuszowe składa sięz trzech jednostek modułowych. Treści programowe jednostek dotycząwykonywania form offsetowych, drukowania offsetowego arkuszowego,kontrolowania jakości odbitek.


9

Wykaz modułów i jednostek modułowych

Symbol modułui jednostkimodułowej

Nazwa modułui jednostki modułowej

Orientacyjna liczbagodzin na realizację

311[28].O1 Podstawy technik informacyjnych 468311[28].O1.01 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa

i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowejoraz ochrony środowiska

24

311[28].O1.02 Stosowanie przepisów prawa i zasadekonomii w działalności informacyjnej 45

311[28].O1.03 Organizowanie procesu pracy 70

311[28].O1.04 Wykorzystanie informacyjnych technikbiurowych 170

311[28].O1.05 Stosowanie technik graficznychi multimedialnych 159

311[28].Z1 Podstawy zawodu 216

311[28].Z1.01 Charakteryzowanie procesówpoligraficznych 82

311[28].Z1.02 Charakteryzowanie maszyn i urządzeńpoligraficznych 56

311[28].Z1.03 Charakteryzowanie oraz zastosowaniemateriałów poligraficznych 36

311[28].Z1.04 Posługiwanie się dokumentacją technicznąi technologiczną 42

311[28].Z2 Poligraficzne procesy przygotowawcze 288

311[28].Z2.01 Planowanie technologiczne i technicznepublikacji 68

311[28].Z2.02 Przygotowanie materiałów tekstowych 112311[28].Z2.03 Przygotowanie materiałów ilustracyjnych 66311[28].Z2.04 Wykonanie impozycji i proofingu 42

311[28].Z3 Procesy drukowania 252

311[28].Z3.01 Przygotowanie form oraz drukowanietechnikami wypukłymi 50

311[28].Z3.02 Przygotowanie form oraz drukowanietechnikami płaskimi 92

311[28].Z3.03 Przygotowanie form oraz drukowanietechnikami wklęsłymi 74

311[28].Z3.04 Kontrolowanie procesów drukowania 36311[28].Z4 Procesy introligatorskie 180

311[28].Z4.01 Wykonywanie introligatorskich operacjijednostkowych 68

311[28].Z4.02 Wykończanie produktów introligatorskich 42311[28].Z4.03 Wykonywanie opraw 70


10

311[28].Z5 Praktyka zawodowa 160311[28].Z5.01 Realizowanie procesów przygotowawczych 60311[28].Z5.02 Realizowanie procesów drukowania 60311[28].Z5.03 Realizowanie procesów introligatorskich 40

311[28].Z6 Rynek pracy 96

311[28].Z6.01 Rozpoznawanie rynku usługpoligraficznych 16

311[28].Z6.02 Podejmowanie działalności gospodarczejw zakresie usług poligraficznych 32

311[28].Z6.03 Posługiwanie się językiem obcymw realizacji zadań zawodowych 48

311[28].S1 Drukowanie offsetowe arkuszowe 120311[28].S1.01 Wykonywanie form offsetowych 20

311[28].S1.02 Drukowanie na maszynach offsetowycharkuszowych 88

311[28].S1.03 Kontrolowanie jakości odbitek 12Razem 1780

Orientacyjna liczba godzin na realizację programu, w tym narealizację programów jednostek modułowych, dotyczy kształceniamłodzieży w czteroletnim technikum.

Na podstawie zamieszczonego wykazu oraz układu jednostekmodułowych w poszczególnych modułach sporządzono dydaktycznąmapę programu.


11

Dydaktyczna mapa programu

311[28].Z1

311[28].Z1.01

311[28].Z2.03

311[28].Z1.03

311[28].Z2.02

311[28].Z2.04

311[28].Z5.01

311[28].O1.05

311[28].Z1.04

311[28].Z3.02

311[28].Z5.02

311[28].Z1.02

311[28].Z3.01 311[28].Z3.03

311[28].O1.01

311[28].O1.02

311[28].O1.03 311[28].O1.04

311[28].O1

311[28].Z3

311[28].Z2

311[28].Z5.03

311[28].Z4

311[28].Z4.02

311[28].Z4.03

311[28].Z4.01

311[28].Z5

311[28].Z6 311[28].S1

311[28].S1.01 311[28].S1.02

311[28].Z6.01

311[28].Z6.03

311[28].Z6.02

311[28].Z2.01

311[28].Z3.04

311[28].S1.03


12

Dydaktyczna mapa programu stanowi schemat powiązań międzymodułami i jednostkami modułowymi oraz określa kolejność ichrealizacji. Z mapy należy korzystać podczas planowania zajęćdydaktycznych. Zmiana kolejności realizacji modułów i programówjednostek modułowych powinna być poprzedzona analizą dydaktycznejmapy programu oraz treści programowych jednostek modułowych.

Nauczyciele realizujący modułowy program nauczania powinniposiadać umiejętności dotyczące: kształcenia modułowego, prowadzeniazajęć z zastosowaniem aktywizujących metod nauczania, pomiarudydaktycznego. Powinni również posiadać umiejętności projektowaniai opracowywania pakietów edukacyjnych stanowiących dydaktycznąobudowę programów jednostek modułowych. Podana w tabeliorientacyjna liczba godzin na realizację programów jednostekmodułowych może ulegać zmianie w zależności od stosowanych metodnauczania, środków dydaktycznych oraz aktualnych potrzebedukacyjnych.

Nauczyciel powinien kształtować zainteresowania uczniów zawodem,wskazywać możliwości dalszego kształcenia oraz nabywania nowychumiejętności zawodowych. Powinien również kształtować pożądanepostawy uczniów, jak: odpowiedzialność, dbałość o jakość pracy,poszanowanie dla pracy innych osób, dbałość o racjonalne stosowaniemateriałów, poszanowanie prawa, dbałość o kształtowanie wizerunkuzakładu pracy. Nauczyciele realizujący modułowy program nauczaniapowinni uwzględniać zmiany, jakie zachodzą w poligrafii i na rynku usługpoligraficznych.

Realizacja programu nauczania powinna odbywać sięz zastosowaniem aktywizujących metod nauczania. Do takich metodpracy zalicza się: metodę przypadków, inscenizacji, dyskusjidydaktycznej, projektów, tekstu przewodniego, ćwiczeń praktycznych.Wskazane jest stosowanie filmów dydaktycznych, organizowaniewycieczek do zakładów poligraficznych, na targi i wystawy. Należyzwracać uwagę na samodzielną pracę uczniów pod kierunkiemnauczyciela, korzystanie z różnych źródeł informacji, jak: podręczniki,poradniki, literatura, Internet, katalogi, foldery, instrukcje, pozatekstoweźródła informacji. Treści kształcenia należy aktualizować, uwzględniaćwspółczesne technologie, materiały, narzędzia i sprzęt.

Istotnym elementem procesu dydaktycznego jest sprawdzaniei ocenianie osiągnięć uczniów. Wskazane jest prowadzenie badańdiagnostycznych, kształtujących i sumatywnych.

Celem badań diagnostycznych prowadzonych na początku procesukształcenia jest określenie poziomu oraz zakresu wiedzy i umiejętności


13

uczniów. Wyniki badań należy wykorzystywać w trakcie realizacjiprogramu nauczania.

Celem badań kształtujących prowadzonych w trakcie realizacjiprogramu jest dostarczanie bieżących informacji dotyczącychefektywności procesu nauczania-uczenia się. Uzyskiwane informacjepozwalają na dokonywanie korekty organizacji i realizacji procesukształcenia.

Celem badań sumatywnych prowadzonych na zakończenie realizacjiprogramów jednostek modułowych jest ocena stopnia realizacji celówkształcenia.

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się napoczątku, w trakcie i na zakończenie realizacji programu. Sprawdzaniei ocenianie osiągnięć uczniów może być dokonywane z zastosowaniem:– sprawdzianów ustnych i pisemnych,– testów osiągnięć szkolnych,– obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadań,– sprawdzianów praktycznych i testów z zadaniami typu próba pracy.

Prowadzenie pomiaru dydaktycznego wymaga od nauczycielaopracowania kryteriów oceniania, testów osiągnięć, arkuszy obserwacjioraz arkuszy oceny postępów.

Poprzez proces oceniania uświadamia się uczniom poziom ichosiągnięć w stosunku do wymagań edukacyjnych, wdraża siędo systematycznej pracy, samokontroli i samooceny.

W szkole kształcącej w zawodzie technik poligraf należyzorganizować:– pracownię projektowania,– pracownię materiałoznawstwa,– pracownię maszynoznawstwa,– pracownię technologiczną,– pracownię komputerową,– warsztaty szkolne.


14

II. Plany nauczania

PLAN NAUCZANIACzteroletnie technikumZawód: technik poligraf 311[28]Podbudowa programowa: gimnazjum

Dla młodzieży Dla dorosłychLiczba godzintygodniowo

w czteroletnimokresie

nauczania

Liczba godzintygodniowo

w czteroletnimokresie

nauczania

Liczba godzinw czteroletnim

okresienauczania

Semestry I - VIII

Lp. Moduły kształcenia w zawodzie

Klasy I - IV Formastacjonarna

Formazaoczna

1. Podstawy technik informacyjnych 13 9 164

2. Podstawy zawodu 6 4 76

3. Poligraficzne procesy

przygotowawcze 8 6 101

4. Procesy drukowania 7 5 88

5. Procesy introligatorskie 7 5 88

6. Rynek pracy 4 3 50

7. Drukowanie offsetowe arkuszowe 5 3 63

Razem 50 35 630

Praktyka zawodowa: 4 tygodnie


15

PLAN NAUCZANIASzkoła policealnaZawód: technik poligraf 311[28]Podbudowa programowa: szkoła dająca wykształcenie średnie

Dla młodzieży Dla dorosłychLiczba godzintygodniowow dwuletnim

okresienauczania

Liczba godzintygodniowow dwuletnim

okresienauczania

Liczba godzinw dwuletnim

okresienauczania

Semestry I - IV


Klasy I - II Formastacjonarna

Formazaoczna

1. Podstawy technik informacyjnych 13 10 177



przygotowawcze 8 6 110





Razem 50 37 682



16

PLAN NAUCZANIASzkoła policealnaZawód: technik poligraf 311[28]Podbudowa programowa: liceum profilowane – profil Zarządzanie

informacją

Dla młodzieży Dla dorosłychLiczba godzintygodniowo

wpółtorarocznym

okresienauczania

Liczba godzintygodniowo

wpółtorarocznym

okresienauczania

Liczba godzinw

półtorarocznymokresie

nauczania

Semestry I - III


SemestryI - III Forma

stacjonarnaForma zaoczna



przygotowawcze11 9 149





Razem 48 36 648



17

III. Moduły kształcenia w zawodzie

Moduł 311[28].O1Postawy technik informacyjnych

1. Cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,– posługiwać się narzędziami pracy i dokonywać ich konserwacji,– dbać o estetykę stanowiska pracy,– przewidywać zagrożenia dla środowiska związane z procesem pracy,– posługiwać się podstawową terminologią dotyczącą prawa pracy,– identyfikować przepisy prawa dotyczące ochrony własności

intelektualnej,– interpretować informacje ekonomiczne dotyczące pracy w zawodzie,– stosować narzędzia informatyczne w trakcie prac biurowych,– wykorzystywać techniki graficzne i multimedialne podczas realizacji

zadań,– przygotowywać plan rozwoju zawodowego,– stosować aktywne metody poszukiwania pracy,– stosować racjonalne zasady postępowania w trakcie realizacji zadań,– posługiwać się i zarządzać informacją,– posługiwać się terminologią zawodową w języku angielskim.

2. Wykaz jednostek modułowychSymbol jednostki

modułowej Nazwa jednostki modułowejOrientacyjnaliczba godzinna realizację

311[28].O1.01 Stosowanie przepisów bezpieczeństwai higieny pracy, ochrony przeciwpożarowejoraz ochrony środowiska

24

311[28].O1.02 Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiiw działalności informacyjnej 45

311[28].O1.03 Organizowanie procesu pracy 70311[28].O1.04 Wykorzystywanie informacyjnych technik

biurowych 170

311[28].O1.05 Stosowanie technik graficznychi multimedialnych 159

Razem 468


18

3. Schemat układu jednostek modułowych

4. LiteraturaAaland M.: Photoshop 5.5. Zastosowanie w Internecie. Helion, Gliwice2002Bain S.: CoreIDRAW 10. Vademecum profesjonalisty. Helion, Gliwice2002Białecki K.: Podstawy marketingu. Wyższa Szkoła Handlu i Prawaim. Ryszarda Łazarskiego. Warszawa 2002Brown T., Scrimger R., Miller R.: Windows 2000 Server. Helion, Gliwice2001Danowski B.: FrontPage 2000. Ćwiczenia praktyczne. Helion, Gliwice2001

311[28].O1.03Organizowanie procesu pracy

311[28].O1Podstawy technikinformacyjnych

311[28].O1.01Stosowanie przepisów bezpieczeństwa

i higieny pracy, ochronyprzeciwpożarowej oraz ochrony

środowiska

311[28].O1.02Stosowanie przepisów prawa i zasadekonomii w działalności informacyjnej

311[28].O1.04Wykorzystywanie informacyjnych

technik biurowych

311[28].O1.05Stosowanie technik graficznych

i multimedialnych


19

Danowski B.: Nero Burining ROM. Nagrywanie płyt CD. Ćwiczeniapraktyczne. Helion, Gliwice 2002Dołęgowski B.: Bezpieczeństwo pracy przy obsłudze komputerów.ODDK, Gdańsk1999Fedderna H.: Microsoft Access wersja 2002 dla ekspertów.Wydawnictwo RM, Warszawa 2003Florek L., Zieliński T.: Prawo pracy. C. H. Beck, Warszawa 2003Flynn D.: Tworzenie cyfrowego wideo. Helion, Gliwice 2002Forte S.: Access 2000. Helion, Gliwice 2001France S.C.: Ekonomia: angielsko-polski słownik tematyczny.Wydawnictwo Naukowe PWM, Warszawa 2002Georges G.: Techniki obróbki zdjęć cyfrowych. Praktyczne projekty.Helion, Gliwice 2001Ivens K., Carlberg, C.: Excel 2002 PL. Helion, Gliwice 2002Jaślan H., Jaślan J.: Słownik terminologii prawniczej i ekonomicznejangielsko-polski. WP, Warszawa 2001Kaczmarczyk S.: Badania marketingowe: metody i techniki. PWE,Warszawa 2002Kalina-Prasznic U.: Encyklopedia prawa, (red.). C. H. Beck, Warszawa2000Korbecki M.: Komputerowe przetwarzanie dźwięku: MIKOM,Warszawa 1999Kowalczyk G.: Excel 2000 PL. Ćwiczenia praktyczne. Helion, Gliwice2000Kowalczyk G.: MS Word 2002/XP. Ćwiczenia praktyczne. Helion, Gliwice2001Kowalczyk G.: Word 2002/XP. Ćwiczenia zaawansowane. Helion,Gliwice 2003Kwaśny A.: Od skanera do drukarki. Helion, Gliwice 2002London S., London D.: Flash 5. MIKOM, Warszawa 2001Margulis D.: Photoshop 6. Korekcja i separacja. Vademecumprofesjonalisty. Helion, Gliwice 2003Miller D.: CorelDRAW 9. Zaawansowane techniki. Biblia. Helion, Gliwice2001Minasi M., Christiansen E., Shapar K.: Windows 98 PL. Helion, Gliwice1999Nałęcz M., Porzecka B.: Kodeks pracy wraz z indeksem rzeczowym.(red.) C. H. Beck. Warszawa 2003Oberlan Ł.: Fotografia cyfrowa. Ćwiczenia praktyczne. Helion, Gliwice2002Oberlan Ł.: Photoshop 6. Ćwiczenia praktyczne. Helion, Gliwice 2002Ogletree T.W.: Windows XP PL. Księga eksperta. Helion, Gliwice 2002


20

Ogórek B.: Corel PHOTO-PAINT 10. Ćwiczenia praktyczne. Helion,Gliwice 2002Ożga E.: Słownik terminologii prawniczej. Cz. 1-2. Branta, Bydgoszcz1997-1998Pasek J.: Flash 5. Ćwiczenia praktyczne. Helion, Gliwice 2000Pociecha J.: Metody statystyczne w badaniach marketingowych. PWN,Warszawa 1996Prawo autorskie. Praca zbiorowa Barta J. (red.) C.H. Beck, Instytut NaukPrawnych PAN, Warszawa 2003Rószkiewicz M.: Narzędzia statystyczne w analizach marketingowych.C.H. Beck, Warszawa 2002Rybicki Z. (red.): Mała encyklopedia prawa. PWN, Warszawa 1980Steinbrink B.: Multimedia u progu technologii XXI wieku. Robornatic,Wrocław 1993Stinson C., Dodge M.: Microsoft Excel wersja 2002 dla ekspertów.Wydawnictwo RM, Warszawa 2003Szeliga M.: MS Office 2002/XP. Ćwiczenia zaawansowane. Helion,Gliwice 2002Szeliga M.: Windows XP Professional PL. Ćwiczenia praktyczne. Helion,Gliwice 2002Ulrich K.: Po prostu Flesh MX. . Helion, Gliwice 2003Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji: komentarz. Pracazbiorowa. Szwaja J. (red.). C.H. Beck, Warszawa 2000

Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowychpozycji wydawniczych.


21

Jednostka modułowa 311[28].O1.01Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higienypracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochronyśrodowiska

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony

przeciwpożarowej,– określić podstawowe obowiązki pracodawcy i pracownika dotyczące

zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy,– określić konsekwencje naruszenia przepisów i zasad bezpieczeństwa

i higieny pracy podczas wykonywania zadań zawodowych,– posłużyć się wewnętrznymi zaleceniami i regulaminami dotyczącymi

pracy na określonych stanowiskach,– zidentyfikować czynniki niebezpieczne i szkodliwe występujące

w pracy oraz określić sposoby ich ograniczania i eliminacji,– ocenić zagrożenia wynikające z niewłaściwego użytkowania

urządzeń elektrycznych,– zareagować w przypadku zaistnienia pożaru zgodnie z instrukcją

przeciwpożarową,– poinformować służby ratownicze zgodnie z przyjętymi procedurami

postępowania,– udzielić pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,– zastosować zasady ochrony środowiska,– określić rodzaj materiałów przeznaczonych do ponownego

przetwarzania.

2. Materiał nauczaniaPrawna ochrona pracy.Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne występującew procesie pracy.Zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej.Zagrożenia pożarowe, zasady ochrony przeciwpożarowej.Zasady wykorzystywania środków gaśniczych.Zasady ochrony środowiska na stanowisku pracy.Organizacja pierwszej pomocy w wypadkach przy pracy.Selekcja i utylizacja odpadów.


22

3. Ćwiczenia• Określanie praw i obowiązków pracownika i pracodawcy dotyczących

bezpieczeństwa i higieny pracy na podstawie Kodeksu pracy.• Rozpoznawanie znaków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.• Rozpoznawanie zagrożeń wypadkowych związanych z procesem

pracy.• Udzielanie pierwszej pomocy osobie porażonej prądem elektrycznym

(w warunkach symulacyjnych).• Udzielanie pierwszej pomocy osobie ze złamaną kończyną.• Informowanie służb ratowniczych o zaistniałym zdarzeniu

(w warunkach symulacyjnych).• Dobieranie środków gaśniczych odpowiednio do źródła pożaru.• Wykonywanie sztucznego oddychania z zastosowaniem fantomu.• Segregowanie odpadów oraz określanie ich przydatności

do ponownego przetwarzania.

4. Środki dydaktyczneTeksty przewodnie.Kodeks pracy.Polskie Normy dotyczące bhp i zasad ergonomii.Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowejoraz ochrony środowiska.Regulaminy i instrukcje dotyczące obsługi urządzeń stwarzającychzagrożenia.Sprzęt gaśniczy.Filmy dydaktyczne.Programy komputerowe.Foliogramy.Dokumentacja dotycząca bezpieczeństwa i higieny pracy.Fantom do nauki udzielania pierwszej pomocy.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiProgram jednostki modułowej obejmuje podstawową terminologię

dotyczącą bezpieczeństwa i higieny pracy, zasady kształtowaniabezpiecznych warunków pracy oraz ogólne zasady dotyczącebezpieczeństwa pracy. Podczas realizacji programu należy zwracaćuwagę na obowiązki pracownika i pracodawcy dotyczącebezpieczeństwa i higieny pracy, ochronę zdrowia w procesie pracy,skutki nieprzestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.


23

Ważne jest kształtowanie przekonania uczniów, że ochrona zdrowiai życia człowieka w środowisku pracy jest wartością nadrzędną.

W wyniku realizacji programu jednostki uczniowie powinni umiećdostrzegać zagrożenia dla zdrowia lub życia, a także ograniczać jelub eliminować. Dotyczy to w szczególności pracy z urządzeniamielektrycznymi.

Wskazane jest, aby w procesie kształcenia stosować aktywizującemetody nauczania: inscenizacji, przypadków, dyskusji dydaktycznej,przewodniego tekstu, ćwiczeń praktycznych, gier symulacyjnych.

Program jednostki modułowej należy realizować w pracowniwyposażonej w niezbędne środki dydaktyczne.

Zajęcia powinny odbywać się w grupie liczącej 15 uczniów, a w miarępotrzeb z podziałem na zespoły 2-3 osobowe.

Podczas realizacji ćwiczeń uczniowie powinni opanować umiejętnościrozpoznawania i stosowania sprzętu gaśniczego, wykonywaniaczynności związanych z udzielaniem pomocy osobom poszkodowanym.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięćedukacyjnych uczniaSprawdzanie i ocenianie postępów uczniów powinno odbywać się

w sposób systematyczny na podstawie określonych kryteriów.Sprawdzanie wiedzy i umiejętności uczniów może odbywać się za

pomocą sprawdzianów ustnych i pisemnych, testów osiągnięćszkolnych. Zadania w teście mogą być otwarte (krótkiej odpowiedzi,z luką), zamknięte (wyboru wielokrotnego, na dobieranie, typu prawda-fałsz).

Umiejętności praktyczne mogą być sprawdzane poprzez obserwacjęczynności wykonywanych przez uczniów podczas realizacji ćwiczeńw warunkach symulacyjnych.

W procesie sprawdzania i oceniania pracy uczniów należy zwracaćuwagę na wykonywanie pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwai higieny pracy, udzielanie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,dobieranie i stosowanie sprzętu przeciwpożarowego oraz środkówgaśniczych.

Umiejętności praktyczne można sprawdzać podczas wykonywaniaćwiczeń i zadań zleconych przez nauczyciela. Należy zwracać uwagę naorganizację stanowiska pracy, sposób wykonania ćwiczeń, dokładność,sprawność wykonania, przestrzeganie zasad bezpiecznej pracy.

Umiejętności intelektualne można sprawdzać poprzez dyskusjękierowaną, indywidualne wypowiedzi uczniów, ustne i pisemnesprawdziany wiedzy. W trakcie sprawdzianów ustnych należy zwracać


24

uwagę na merytoryczną jakość wypowiedzi, stosowanie właściwejterminologii oraz poprawność wnioskowania.

Podstawą do uzyskania przez uczniów pozytywnych ocen jest międzyinnymi poprawne i samodzielne wykonanie ćwiczeń oraz rozwiązanietestu osiągnięć.

Po zakończeniu realizacji programu jednostki wskazane jestzastosowanie testu osiągnięć.

Wskazane jest systematyczne prowadzenie kontroli i oceny postępówuczniów. Umożliwi to korygowanie stosowanych metod nauczania orazform organizacyjnych pracy uczniów.

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być dokonywanez uwzględnieniem obowiązującej skali ocen.


25

Jednostka modułowa 311[28].O1.02Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiiw działalności informacyjnej

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– posłużyć się podstawową terminologią ekonomiczną,– zdefiniować pojęcia: marketing, strategia marketingowa,– zastosować metody marketingowe w działalności informacyjnej,– podjąć współpracę ze środkami masowego przekazu w trakcie

organizowania działalności informacyjnej,– określić podstawy prawne oraz źródła finansowania działalności

informacyjnej,– sporządzić kalkulację usług informacyjnych,– zastosować metody badań rynkowych podczas działalności

informacyjnej,– posłużyć się materiałami statystycznymi,– zinterpretować wpływ błędu danych na wynik działań informacyjnych,– zastosować podstawową terminologię dotyczącą prawa i etyki,– zastosować przepisy prawa w procesie organizacji i prowadzenia

działalności informacyjnej,– posłużyć się Kodeksem pracy w realizacji zadań zawodowych,– zastosować przepisy prawa dotyczące ochrony własności

intelektualnej.

2. Materiał nauczaniaPodstawowe pojęcia ekonomiczne i prawne.Marketing i reklama.Badania rynkowe.Elementy statystyki opisowej.Przepisy prawa pracy.Prawo o ochronie własności intelektualnej.Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

3. Ćwiczenia• Określanie zasad promocji ośrodka informacji i usług informacyjnych.• Opracowanie projektu promocji ośrodka informacji.• Dobieranie metod badań rynkowych do potrzeb użytkowników

informacji.• Przygotowanie kwestionariusza wywiadu i ankiety.• Wyszukiwanie i interpretowanie informacji w roczniku statystycznym.


26

• Wyszukiwanie aktów prawnych w Dzienniku Ustaw w wersjipapierowej i elektronicznej.

• Sporządzanie kalkulacji kopiowania dokumentów w ośrodkuinformacji.

4. Środki dydaktyczneKatalogi i materiały reklamowe dotyczące działalności informacyjnej.Kwestionariusze badań rynkowych.Roczniki statystyczne.Kodeks pracy.Ustawa o ochronie własności intelektualnej.Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.Dziennik Ustaw w formie elektronicznej.Encyklopedie i słowniki specjalistyczne.Foliogramy.Komputerowe bazy danych.Internet.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiProgram jednostki dotyczy wybranych zagadnień prawnych

i ekonomicznych oraz zagadnień związanych z działalnościąinformacyjną. Podczas realizacji programu jednostki wskazane jestzwracanie uwagi na zapoznanie uczniów z podstawowymi przepisamiregulującymi działalność informacyjną. Należy również zwracać uwagęna zastosowanie metod marketingowych i zasad prowadzenia reklamypodczas działalności informacyjnej.

Do osiągnięcia celów kształcenia wskazane jest zastosowaniewykładu informacyjnego, dyskusji dydaktycznej i metod problemowych.

W trakcie realizacji treści programowych wskazane jestprezentowanie foliogramów, przeglądanie witryn internetowych ośrodkówinformacji.

Zajęcia powinny być prowadzone w pracowni komputerowej.Wskazane jest organizowanie wycieczek do ośrodków informacji,bibliotek, agencji reklamowych, instytucji zajmujących się badaniamirynku.

Podczas realizacji programu jednostki wskazane jest stosowanieindywidualnej i grupowej formy pracy uczniów. Praca w grupach, główniepodczas wykonywania ćwiczeń powinna prowadzić do nabywania przezuczniów umiejętności niezbędnych do prowadzenia działalnościzawodowej, jak: komunikowanie się, prezentowanie wyników,współpraca z zespołem.


27

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięćedukacyjnych uczniaSprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się

systematycznie podczas realizacji programu jednostki na podstawieokreślonych kryteriów.

Oceniając osiągnięcia uczniów należy zwracać uwagę na poprawneposługiwanie się terminologią prawno-ekonomiczną, określanieprzepisów regulujących działalność informacyjną, dobór metodmarketingowych do działalności informacyjnej.Oceny osiągnięć uczniów można dokonywać na podstawie:– sprawdzianów ustnych i pisemnych,– testów osiągnięć szkolnych,– obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadań w warunkach

rzeczywistych i symulacyjnych.Na zakończenie realizacji programu jednostki wskazane jest

przeprowadzenie testu osiągnięć z zadaniami otwartymi i zamkniętymi.Podstawą do uzyskania przez uczniów pozytywnych ocen jest między

innymi poprawne i samodzielne wykonanie ćwiczeń.Umiejętności intelektualne można sprawdzać poprzez dyskusję

kierowaną oraz indywidualne wypowiedzi uczniów. Podczas ocenydokonywanej w formie ustnej należy zwracać uwagę na merytorycznąjakość wypowiedzi, posługiwanie się właściwą terminologią, poprawnośćwnioskowania.

Umiejętności praktyczne można sprawdzać podczas wykonywaniaćwiczeń. Należy zwracać uwagę na organizację stanowiska pracy,sposób wykonania zadań, dokładność i sprawność wykonania,przestrzeganie zasad bezpiecznej pracy.

Wskazane jest systematyczne prowadzenie kontroli i oceny postępówuczniów. Umożliwi to korygowanie stosowanych metod nauczania orazorganizacyjnych form pracy uczniów.

Proces oceniania powinien być realizowany zgodnie z obowiązującąskalą ocen.


28

Jednostka modułowa 311[28].O1.03Organizowanie procesu pracy

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,– zastosować normy społeczne: prawne, etyczne, estetyczne, językowe

i zwyczajowe,– określić wpływ organizacji pracy na efektywność działalności,– zastosować zasady racjonalnego działania,– ocenić merytoryczną i estetyczną wartość przygotowanych informacji,– wykorzystać różne źródła informacji dotyczące organizacji procesu

pracy,– określić czynniki optymalizujące współdziałanie jednostki z grupą,– wykorzystać aktualne informacje techniczne i technologiczne

w działalności informacyjnej,– określić działania niezbędne do organizacji wystaw, targów

i konferencji,– zastosować aktywne metody poszukiwania pracy,– określić mechanizmy rządzące zachowaniami ludzi,– zastosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków

pracownika i pracodawcy,– określić podstawowe zasady etyki zawodowej.

2. Materiał nauczaniaOrganizacja stanowiska pracy.Normy społeczne.Organizacja procesu pracy.Organizacja i efektywność pracy.Wartość i źródła informacji.Konferencje, warsztaty, sympozja.Elektroniczne czasopisma zawodowe jako forma komunikowania siępracowników informacji.Aktywne poszukiwanie pracy.Zasady komunikowania się.Umiejętności komunikacyjne.Problematyka dotycząca zatrudnienia.Zarządzanie zasobami ludzkimi.Etyka zawodowa, rodzaje zachowań, współpraca z zespołem.


29

3. Ćwiczenia• Prezentowanie własnych umiejętności podczas rozmowy

kwalifikacyjnej (w warunkach symulacyjnych).• Określanie sposobów aktywnego poszukiwania pracy.• Sporządzanie listu motywacyjnego i CV.• Określanie zasad współpracy z zespołem.

4. Środki dydaktyczneFoliogramy.Wzory listów motywacyjnych i CV.Artykuły z czasopism drukowanych i elektronicznych dotyczącychkomunikowania się w środowisku pracowników informacji.Oprogramowanie systemowe.Filmy dydaktyczne.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiProgram jednostki obejmuje tematykę dotyczącą aktywnego

poszukiwania pracy, organizacji procesu pracy oraz komunikowania sięw środowisku pracowników informacji. Program jednostki powinien byćrealizowany z wykorzystaniem aktywizujących metod nauczania.Wskazane jest, aby ćwiczenia praktyczne były wykonywane przezuczniów indywidualnie lub w małych grupach.

Intensywny rozwój nauki i techniki oraz napływ różnorodnychinformacji wymagają ciągłego podnoszenia kwalifikacji zawodowych lubprzekwalifikowywania się. Zajęcia dotyczące aktywnego poszukiwaniapracy, planowania rozwoju zawodowego, komunikacji interpersonalnejmają duże znaczenie w procesie kształcenia. Zajęcia tego typu mogąbyć realizowane w warunkach symulacyjnych z zastosowaniem metodydramy oraz studium przypadku. Umiejętności interpersonalne należykształtować poprzez prezentację filmów dydaktycznych. Wskazane jeststosownie metody ćwiczeń praktycznych dotyczących autoprezentacjipodczas rozmowy kwalifikacyjnej w warunkach symulacyjnych,rozwiązywania określonych problemów, planowania rozwojuzawodowego, sporządzania listu motywacyjnego i CV.

Podstawowa tematyka programu jednostki dotyczy organizacjiprocesu pracy. W trakcie zajęć należy zwracać uwagę na organizacjęstanowiska pracy, elementy etyki zawodowej, współpracę z zespołem,zarządzanie zasobami ludzkimi, zarządzanie jakością, umiejętnościkomunikacyjne, metody badań usług informacyjnych, podejmowaniedecyzji dotyczących organizacji procesu pracy, rozwiązywanieproblemów. Tematyka programowa może być realizowanaz zastosowaniem wykładu informacyjnego i problemowego, studium


30

przypadków oraz ćwiczeń praktycznych z wykorzystaniemoprogramowania komputerowego.

Tematyka dotycząca sporządzania dokumentów związanychz poszukiwaniem pracy powinna być realizowana w pracownikomputerowej. Uczniowie powinni mieć zapewniony dostęp dokomputerów z odpowiednim oprogramowaniem.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięćedukacyjnych uczniaSprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być dokonywane

w trakcie realizacji programu jednostki modułowej zgodnie z określonymikryteriami. Ocena osiągnięć powinna dostarczać informacji dotyczącychzakresu i poziomu opanowania przez uczniów umiejętności określonychw szczegółowych celach kształcenia. Wskazane jest stosowaniesprawdzianów ustnych i pisemnych, sprawdzianów praktycznych, testówosiągnięć szkolnych oraz obserwacji pracy uczniów.Do podstawowych kryteriów oceniania należy zaliczyć:– posługiwanie się poprawną terminologią,– dokładność wykonania zadań,– dobór języków informacyjnych do realizacji określonych zadań,– organizację stanowiska pracy,– poprawność porozumiewania się,– umiejętność korzystania z literatury zawodowej,– poprawność organizowania działalności informacyjnej.

Podstawą do uzyskania przez uczniów pozytywnych ocen jest międzyinnymi poprawne i samodzielne wykonanie ćwiczeń.

Umiejętności intelektualne można sprawdzać poprzez dyskusjękierowaną, indywidualne wypowiedzi uczniów i ustne sprawdzianywiedzy. Należy zwracać uwagę na merytoryczną jakość wypowiedzi,stosowanie właściwej terminologii, poprawność wnioskowania.Umiejętność komunikowania się można sprawdzać poprzez obserwacjęczynności uczniów.

Umiejętności praktyczne mogą być sprawdzane podczaswykonywania ćwiczeń. Należy zwracać uwagę na organizacjęstanowiska pracy, sposób wykonania ćwiczeń, dokładność, sprawnośćwykonania, przestrzeganie zasad bezpiecznej pracy.

Testy osiągnięć powinny być stosowane w trakcie i po zakończeniurealizacji programu jednostki. Zadania w teście mogą być otwarte(krótkiej odpowiedzi, z luką, rozszerzonej odpowiedzi) i zamknięte(wielokrotnego wyboru, na dobieranie, typu prawda-fałsz).


31

Wskazane jest systematyczne prowadzenie kontroli i oceny postępówuczniów. Umożliwi to korygowanie stosowanych metod nauczania orazorganizacyjnych form pracy uczniów.

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być dokonywanez uwzględnieniem obowiązującej skali ocen.


32

Jednostka modułowa 311[28].O1.04Wykorzystywanie informacyjnych technik biurowych

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– rozróżnić urządzenia i części zestawu komputerowego,– zdefiniować pojęcia: pamięć masowa, pamięć operacyjna,– wyjaśnić funkcje urządzeń wejścia-wyjścia,– określić wpływ typu procesora, jego szybkości, rodzaju płyty głównej

i pojemności pamięci operacyjnej na pracę komputera,– określić podstawowe zadania systemu operacyjnego,– posłużyć się systemem Windows do wykonania określonych zadań,– dokonać konfiguracji środowiska pracy w systemie Windows,– zastosować wybrane urządzenia peryferyjne,– zainstalować i skonfigurować określony sprzęt i oprogramowanie

w systemie Windows,– scharakteryzować typowe usługi sieciowe,– zastosować sieć komputerową do wykonania określonych zadań,– posłużyć się drukarką lokalną i sieciową,– wykorzystać Internet do wyszukiwania informacji,– posłużyć się pocztą elektroniczną do przesyłania listów i załączników,– przetworzyć i sformatować zadane dokumenty,– skomponować tekst z grafiką i tabelami z zastosowaniem techniki

OLE,– posłużyć się technikami pracy grupowej w czasie pracy

z dokumentami,– zastosować korespondencję seryjną do tworzenia etykiet adresowych,– posłużyć się wybranymi programami do korekty błędów,– zaplanować prezentacje,– posłużyć się arkuszem kalkulacyjnym,– zastosować wybrane funkcje arkusza kalkulacyjnego,– zaprojektować wykresy do prezentacji danych z arkusza,– zastosować sortowanie, filtrowanie oraz podsumować dane na listach

w arkuszu kalkulacyjnym,– skonstruować tabelę i wykres,– zaproponować makropolecenia do automatyzacji pracy z arkuszem

kalkulacyjnym,– zaprojektować relacyjną bazę danych,– skonstruować tabele z danymi,– zaprojektować klucze i określić relacje między tabelami,– zastosować podstawowe operacje na danych w tabelach,– zaprojektować zapytania i transakcje,


33

– zastosować instrukcje języka SQL,– dobrać formularze do filtrowania danych,– zaplanować i wydrukować raporty z baz danych,– utworzyć makropolecenia do automatyzacji pracy z bazą,– posłużyć się terminologią zawodową w języku angielskim.

2. Materiał nauczaniaPłyty główne mikrokomputerów.Pamięci operacyjne.Procesory.Gniazda rozszerzeń – standardy: ISA, EISA, PCI, AGP, SCSI.Pamięci masowe.Karty graficzne, wideo, akceleratory.Urządzenia peryferyjne.Zasilacze awaryjne.Obiekty w systemie Windows.Aplikacje i programy dla środowiska Windows.Sieci: Microsoft Network, Internet.Usługi: WWW, FTP, poczta elektroniczna, współdzielenie zasobów.Organizer osobisty.Wprowadzanie, edycja i formatowanie treści dokumentu.Tabele, wykresy i grafika w dokumentach.Dokumenty korespondencji seryjnej.Korekta pisowni, gramatyki i stylu dokumentu.Drukowanie dokumentu.Planowanie prezentacji.Projektowanie prezentacji z tekstem, tabelami, wykresami i grafiką.Praca z szablonami prezentacji.Drukowanie treści prezentacji.Arkusz kalkulacyjny – wprowadzanie danych, formuł i funkcji.Zasady pracy z danymi w arkuszu kalkulacyjnym.Listy danych w arkuszu kalkulacyjnym.Wykresy w arkuszach.Makropolecenia w automatyzacji pracy z arkuszem.Drukowanie arkusza kalkulacyjnego.Wymiana danych między programami, technika ODBC.Projektowanie relacyjnych baz danych.Struktury rekordów i tabel.Zasady operowania na danych w bazie.Klucze i relacje w bazach danych.Wymiana danych z bazami innych dostawców.Zapytania i transakcje.


34

Wybrane instrukcje języka SQL.Formularze i raporty w bazach danych.Makropolecenia w pracy z bazą danych.

3. Ćwiczenia• Rozpoznawanie i określanie funkcji poszczególnych części i urządzeń

zestawu komputerowego.• Instalowanie wybranych urządzeń zestawu komputerowego.• Konfigurowanie zestawu komputerowego.• Instalowanie oprogramowania w środowisku Windows.• Zastosowanie oprogramowania narzędziowego i systemowego.• Formatowanie dokumentów według określonego wzorca.• Osadzanie grafiki w dokumencie.• Tworzenie dokumentów zawierających tabele i wykresy.• Tworzenie list adresowych korespondencji seryjnej.• Wykonywanie prezentacji według zadanego wzoru.• Wykorzystywanie szablonów do tworzenia prezentacji.• Projektowanie arkusza zawierającego kwartalny bilans wydatków.• Projektowanie arkusza kalkulacyjnego do obliczania odsetek od lokat

bankowych.• Projektowanie arkusza kalkulacyjnego do obliczania rat kredytu.• Przeprowadzanie analizy statystycznej danych z list i tabel w arkuszu.• Opracowywanie i prezentowanie danych w formie graficznej.• Projektowanie makropoleceń w automatyzacji działania arkusza.• Tworzenie bazy danych z wykorzystaniem kreatora.• Analizowanie wydajności bazy danych.• Eksportowanie i importowanie danych do i z arkuszy kalkulacyjnych,

plików tekstowych i baz danych innych producentów.• Określanie relacji między tabelami w różnych bazach.

4. Środki dydaktyczneElementy zestawów komputerowych.Płyty główne, procesory, karty rozszerzeń.Urządzenia peryferyjne.System operacyjny Windows.Pakiet oprogramowania biurowego: edytor tekstów, programdo tworzenia prezentacji, arkusz kalkulacyjny, baza danych.


35

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiProgram jednostki zawiera podstawowe treści związane

z użytkowaniem i wykorzystaniem komputerów, stanowiące punktwyjścia do dalszego kształcenia.

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni komputerowej wyposażonejw odpowiednie środki techniczne. Na jednego ucznia powinienprzypadać jeden komputer z niezbędnym oprogramowaniemumożliwiającym realizację programu jednostki. Grupa powinna liczyć 15uczniów.

Podczas realizacji programu jednostki wskazane jest korzystaniez oprogramowania Microsoft Windows i Office oraz pakietu OPENOFFICE. Można zamiennie stosować system LlNUX. Nauczycielpowinien prowadzić zajęcia głównie w formie ćwiczeń, co pozwoli nakształtowanie umiejętności związanych z posługiwaniem się nowymoprogramowaniem.

Na początku realizacji nowej tematyki nauczyciel powinien dokonaćprzeglądu oprogramowania danego typu oraz przedstawić możliwościjego zastosowania. Zajęcia z poszczególnych grup tematycznychpowinny kończyć się wykonaniem przez każdego z uczniów złożonegoćwiczenia o wysokim stopniu zaawansowania. W trakcie realizacji treścikształcenia należy zwracać uwagę na praktyczne zastosowanie ćwiczeń,ograniczać zajęcia teoretyczne do zaprezentowania podstawowejterminologii.W procesie kształcenia szczególną uwagę należy zwracać na:– posługiwanie się terminologią dotyczącą budowy urządzeń

komputerowych,– korzystanie z literatury specjalistycznej,– posługiwanie się systemem operacyjnym i siecią komputerową,

w szczególności Internetem,– uruchamianie i korzystanie z oprogramowania systemowego

i narzędziowego,– korzystanie z wybranych urządzeń peryferyjnych,– planowanie i organizację pracy,– dokładne wykonywanie ćwiczeń,– korzystanie z narzędzi do kontroli pisowni i gramatyki,– korzystanie z szablonów,– rozmieszczanie informacji w sposób czytelny dla odbiorcy,– korzystanie z formuł w arkuszach kalkulacyjnych, dokonywanie

analizy danych,– relacyjność i normalizację baz danych podczas ich projektowania.


36


przez cały okres realizacji programu jednostki modułowej. Wiedzaniezbędna do realizacji ćwiczeń praktycznych może być sprawdzana zapomocą testów osiągnięć szkolnych. Zadania w teście mogą być otwarte(krótkiej odpowiedzi, z luką) i zamknięte (wielokrotnego wyboru, nadobieranie, typu prawda-fałsz),

W procesie sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów możnazastosować sprawdziany ustne i pisemne, testy osiągnięć orazobserwację pracy uczniów podczas wykonywania zadań.

Umiejętności intelektualne uczniów można sprawdzać poprzezdyskusję kierowaną, indywidualne wypowiedzi uczniów oraz ustnesprawdziany wiedzy. Należy zwracać uwagę na merytoryczną jakośćwypowiedzi, właściwe stosowanie pojęć technicznych, poprawnośćwnioskowania. Umiejętność komunikowania się i prezentacji możnasprawdzać poprzez obserwację czynności wykonywanych przezuczniów.

Umiejętności praktyczne można sprawdzać podczas wykonywaniaćwiczeń. Należy zwracać uwagę na organizację stanowiska pracy,sposób wykonania ćwiczeń, dokładność, sprawność wykonania,przestrzeganie zasad bezpiecznej pracy.

Po zakończeniu realizacji programu wskazane jest zastosowanietestów osiągnięć.

Kontrolę poprawności wykonania zadań należy przeprowadzaćw trakcie i po realizacji ćwiczeń. Uczeń powinien sprawdzać wynikiswojej pracy na podstawie przygotowanego przez nauczyciela arkuszaocen. Następnie, według tego samego arkusza, kontroli osiągnięćdokonuje nauczyciel.

Podstawą do uzyskania przez uczniów pozytywnych ocen jest międzyinnymi samodzielne i poprawne wykonanie ćwiczeń.


Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno byćdokonywane z uwzględnieniem obowiązującej skali ocen.


37

Jednostka modułowa 311[28].O1.05Stosowanie technik graficznych i multimedialnych

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– dobrać jakość grafiki do realizowanego zadania,– określić parametry map bitowych,– dobrać format plików graficznych zgodnie z przeznaczeniem,– wykonać przekształcenia izometryczne obrazu,– dobrać odpowiedni typ skanera,– zeskanować oraz pozyskać obraz cyfrowy i zachować go w różnych

formatach,– przetworzyć obraz oraz dokonać zaawansowanego montażu,– stworzyć grafikę przeznaczoną do serwerów internetowych,– rozróżnić pliki multimedialne,– dokonać zapisu dźwięku,– odtworzyć pliki dźwiękowe,– wykorzystać bazy gotowych efektów dźwiękowych,– posłużyć się programami do tworzenia grafiki komputerowej,– zapisać obraz wideo,– dokonać edycji, konwersji, kompresji oraz montażu sekwencji obrazu

wideo,– skorzystać z publikacji elektronicznych zamieszczanych w sieci

Internet,– skorzystać z oprogramowania multimedialnego,– posłużyć się terminologią zawodową w języku angielskim.

2. Materiał nauczaniaGrafika rastrowa i wektorowa.Formaty plików graficznych.Oprogramowanie do tworzenia grafiki wektorowej i rastrowej: narzędziadostępne w programie, retusz fotografii, kolaż, komponowanie tekstuz obiektami graficznymi, wykorzystanie bitmapy, transformacja obiektóworaz efekty specjalne, rozdzielczość i zmiana systemów barw,stosowanie filtrów i masek, drukowanie gotowych obiektów graficznych.Przetwarzanie obrazu: skalowanie i zachowywanie obrazu w różnychformatach, przekształcanie obrazu, zmiana palety barw, montaż obrazu,przekształcenia w grafice wektorowej.Skanowanie i montaż obrazu: pozyskiwanie obrazu cyfrowegoi zachowywanie go w różnych formatach.Programy OCR.


38

Przetwarzanie obrazu: wycinanie nieregularnych fragmentów obrazu,tworzenie montażu.Tworzenie grafiki do serwerów internetowych: projekt kompozycjigraficznej – wielkość pliku, optymalizacja grafiki.Projektowanie grafiki na stronę WWW.Banery reklamowe.Formaty plików multimedialnych.Cyfrowa obróbka dźwięku.Programy multimedialne do wspomagania procesu nauczania.Publikacje elektroniczne.Zapis i odtwarzanie cyfrowego obrazu wideo z wykorzystaniem technikkomputerowych. Obróbka obrazu wideo przy zastosowaniu technikkomputerowych.

3. Ćwiczenia• Analizowanie obrazu zapisanego w grafice rastrowej i wektorowej.• Zastosowanie map bitowych i grafiki wektorowej.• Dokonywanie zmiany pliku graficznego na inny format, porównywanie

rozmiarów pliku.• Dobieranie dpi, ppi w zależności od rozmiaru pliku, rozdzielczości

monitora.• Określanie wpływu rozmiaru pliku na wartość parametru dpi.• Dobieranie parametrów pozwalających osiągnąć jak najlepszą jakość

map bitowych.• Zmniejszanie i powiększanie rozmiarów obrazu, porównywanie ich

jakości z obrazem wyjściowym.• Dokonywanie zamiany podstawowych obiektów graficznych i tekstu

na krzywe, edycja krzywych.• Dokonywanie połączenia dwóch obrazów przy pomocy dostępnych

narzędzi, skalowanie, obracanie obrazu o dowolny kąt, zapisywaniepliku w wersji 24-bitowego koloru RGB i w palecie 256 kolorów.

• Tworzenie własnej palety kolorów w oddzielnym pliku i wykorzystaniejej do innych obrazów graficznych.

• Dokładne odwzorowywanie rysunku.• Projektowanie karty okolicznościowej o zadanych atrybutach.• Drukowanie grafiki na określonym nośniku na przykład folia, koperta.• Wykonywanie cyfrowego retuszu fotografii.• Wykonywanie kolażu na bazie trzech zdjęć.• Dobieranie formatu pliku i rozdzielczości do skanowanego obrazu.• Dokonywanie obróbki zeskanowanej fotografii za pomocą technik

komputerowych.


39

• Odczytywanie tekstu z kartki (tekstu niewyraźnego, z tabelami,szpaltami lub innymi utrudnieniami) za pomocą programu typu OCRoraz analizowanie odczytu.

• Montaż obrazów cyfrowych według wskazań prowadzącego.• Kadrowanie, filtrowanie i retusz obrazu w standardzie RGB.• Wykonywanie korekty tonalnej oraz korekty barwy w standardzie

CMYK.• Analizowanie plików graficznych oraz określanie ich wykorzystania

w serwisach WWW.• Ocenianie strony WWW pod względem układu graficznego.• Wykonywanie statycznego baneru reklamowego w formacie jpg, który

będzie można wystawić na stronach internetowych.• Zapisywanie utworu z płyty CD w formacie wav na mp3.• Zapisywanie dźwięku w pliku mp3.• Likwidowanie przerw w sekwencji dźwiękowej.• Montaż dwóch plików dźwiękowych, w tym jednego nagranego

za pomocą mikrofonu.• Wykonywanie zapisu komentarza słownego.• Instalowanie i obsługiwanie programów multimedialnych.• Wyszukiwanie w sieci Internet publikacji elektronicznych.• Zapisywanie obrazu wideo z magnetowidu do pliku przy pomocy

technik komputerowych.• Montowanie obrazu i ścieżki dźwiękowej z określonych źródeł

sygnału.

4. Środki dydaktyczneFoliogramy.Obrazy zapisane w grafice wektorowej i rastrowej.Programy multimedialne: słowniki, encyklopedie.Programy komputerowe umożliwiające zapis i edycję dźwięku.Programy komputerowe do tworzenia grafiki wektorowej i rastrowej.Programy umożliwiające zapis i edycję wideo.Literatura specjalistyczna.Aparat cyfrowy.Skaner.Drukarka.Magnetowid.Mikrofon.Komputer.Odtwarzacz DVD.


40

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiProgram jednostki zawiera podstawowe treści dotyczące

przetwarzania plików graficznych i multimedialnych.Zajęcia powinny odbywać się w pracowni komputerowej wyposażonej

w odpowiednie środki techniczne, z dostępem do sieci Internet. Najednego ucznia powinien przypadać jeden zestaw komputerowy. Grupauczniów powinna liczyć do 15 osób.

Podczas realizacji programu jednostki należy kształtować przedewszystkim umiejętności przetwarzania plików graficznych orazwykonywania prostych operacji dotyczących obrazu i dźwięku.

Metody nauczania należy tak dobierać, aby uczniowie sprawnieposługiwali się narzędziami aplikacji i wykorzystywali nabyteumiejętności do realizacji określonych zadań.

Do osiągnięcia określonych celów kształcenia wskazane jestzastosowanie podających i aktywizujących metod nauczania: wykładuinformacyjnego, ćwiczeń praktycznych, tekstu przewodniego, dyskusjidydaktycznej. Stosowanie metody tekstu przewodniego wymaga odprowadzącego zajęcia przygotowania materiałów do wykonaniaćwiczenia: pytań prowadzących i formularzy.

Szczególną uwagę należy zwracać na wykonywanie ćwiczeńpraktycznych, począwszy od prostych do bardziej złożonych.

Należy stosować zarówno indywidualną, jak i grupową formę pracyuczniów. Grupowa forma pracy sprzyja nabywaniu umiejętności ponad-zawodowych, jak: komunikowanie się, współpraca z zespołem,prezentowanie wyników.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięćedukacyjnych uczniaSprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się na

początku, w trakcie i na zakończenie realizacji programu jednostkimodułowej na podstawie określonych kryteriów.

Osiągnięcia uczniów mogą być sprawdzane i oceniane za pomocąsprawdzianów ustnych i pisemnych, testów osiągnięć oraz obserwacjipracy uczniów w trakcie wykonywania zadań.Podczas obserwacji pracy uczniów należy zwracać uwagę na:– dobór typu grafiki komputerowej do procesu przetwarzania obrazu,– rozróżnianie formatów plików map bitowych i grafiki wektorowej,– dobór jakości parametrów grafiki do wydruku komputerowego lub

elementu serwisu internetowego,– ustawianie rozmiaru obrazu oraz parametrów dpi dla uzyskania jak

najlepszego efektu,


41

– skanowanie, dokonywanie prostych przekształceń, montaż obrazów,– wykonywanie prostego montażu zdjęć,– dobór plików graficznych do strony internetowej,– ustalanie rozmiaru baneru reklamowego,– rozróżnianie najważniejszych formatów plików multimedialnych,– określanie ustawień systemu dotyczących konfiguracji nagrania

i odtwarzania,– wykonywanie prostego montażu plików multimedialnych z różnych

źródeł,– instalowanie i obsługiwanie programów,– podstawowe czynności montażowe przy obróbce sekwencji wideo.

Umiejętności praktyczne uczniów można sprawdzać podczaswykonywania ćwiczeń. Należy zwracać uwagę na organizacjęstanowiska pracy, dokładność i sprawność wykonania ćwiczeń,przestrzeganie zasad bezpiecznej pracy.

Podstawą do uzyskania przez uczniów pozytywnych ocen jest międzyinnymi samodzielne i poprawne wykonanie ćwiczeń.

Umiejętności intelektualne można sprawdzać poprzez dyskusjękierowaną, indywidualne wypowiedzi uczniów oraz sprawdziany wiedzy.Należy zwracać uwagę na merytoryczną jakość wypowiedzi, właściwestosowanie pojęć, poprawność wnioskowania.

Po zakończeniu realizacji treści programowych jednostki wskazanejest zastosowanie testu osiągnięć. Zadania w teście mogą być otwarte(krótkiej odpowiedzi, z luką, rozszerzonej odpowiedzi), zamknięte(wielokrotnego wyboru, na dobieranie, typu prawda-fałsz).

W końcowej ocenie osiągnięć uczniów po zakończeniu realizacjiprogramu jednostki modułowej, należy uwzględniać wyniki wszystkichsprawdzianów i testów osiągnięć.


Proces oceniania powinien być realizowany zgodnie z obowiązującąskalą ocen.


42

Moduł 311[28].Z1Podstawy zawodu1. Cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– posługiwać się terminologią poligraficzną,– posługiwać się podstawowymi miarami poligraficznymi,– odczytywać i sporządzać schematy technologiczne,– klasyfikować produkty poligraficzne,– charakteryzować poligraficzne procesy przygotowawcze,– charakteryzować procesy reprodukcji poligraficznej,– klasyfikować i charakteryzować formy drukowe,– rozróżniać podstawowe i pochodne techniki drukowania,– charakteryzować procesy drukowania cyfrowego,– klasyfikować i charakteryzować maszyny drukujące,– charakteryzować procesy introligatorskie,– klasyfikować i charakteryzować maszyny i urządzenia introligatorskie,– odczytywać rysunki techniczne,– określać przebieg procesu wydawniczego,– charakteryzować kroje pisma,– dokonywać analizy elementów tekstu,– projektować formy graficzne łączone z tekstem,– projektować grafikę i typografię,– dokonywać redakcji i korekty technicznej,– oceniać estetykę druku,– klasyfikować i identyfikować materiały poligraficzne,– kwalifikować materiały poligraficzne do produkcji,– przestrzegać przepisów prawa dotyczących wykonywania zadań

zawodowych,– organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,– przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.


43

2. Wykaz jednostek modułowychSymbol

jednostkimodułowej

Nazwa jednostki modułowejOrientacyjnaliczba godzinna realizację

311[28].Z1.01 Charakteryzowanie procesów poligraficznych 82

311[28].Z1.02 Charakteryzowanie maszyn i urządzeńpoligraficznych 56

311[28].Z1.03 Charakteryzowanie oraz zastosowanie materiałówpoligraficznych 36

311[28].Z1.04 Posługiwanie się dokumentacją technicznąi technologiczną 42

Razem 216


4. LiteraturaBlatner D.: Skanowanie i półtony. Letra Graghic, Kraków 1995Buksiński T., Szpecht A.: Rysunek Techniczny.WSiP, Warszawa 1996Chwałkowski R.: Typografia typowej książki. Helion, Gliwice 2002Cichocki L., Pawlicki T., Ruczka I.: Poligraficzny słownik terminologiczny.Polska Izba druku, Warszawa 1999Czichon H., Magdzik S., Jakucewicz S.: Formy drukowe. WSiP,Warszawa 1996

311[28].Z1.01Charakteryzowanie

procesówpoligraficznych

311[28].Z1.02Charakteryzowanie maszyn i urządzeń

poligraficznych

311[28].Z1.04Posługiwanie się

dokumentacją technicznąi technologiczną

311[28].Z1.03Charakteryzowanieoraz zastosowanie

materiałówpoligraficznych

311[28].Z1Podstawy zawodu


44

Druździel M., Fijałkowski T.: Zecerstwo. Tom 1. W: Inwentarium wiedzyo poligrafii. Zakład Narodowy imienia Ossolińskich. Wrocław - Warszawa- Gdańsk - Łódź. Wydawnictwo 1988Gruszczyński Cz.: Farby graficzne. WSiP, Warszawa 1990Jakubicka M. (red. pr. zb.).: Katalog krojów pism wraz z poradnikiemwydawcy. Agencja Wydawnicza M. M. Jakubiccy. Warszawa 1993Jakucewicz S.: Materiałoznawstwo poligraficzne. Wydawnictwa PW.Warszawa 1993Jakucewicz S., Czichon M., Czichon H.: Materiałoznawstwopoligraficzne. Wydawnictwa PW. Warszawa 1992Kirszke R.: Fotoskład. WSiP, Warszawa 1979Malinowska T., Syta L.: Redagowanie techniczne książki. WydawnictwaNaukowo-Techniczne. Warszawa 1981Praca zbiorowa. ABC poligraficzno-komputerowo-wydawnicze. Kraków1994Praca zbiorowa. Poligrafia ogólna. WSiP, Warszawa 1982Praca zbiorowa. Poligrafia procesy i technika. Tłumaczenieze słowackiego. COBRPP, Warszawa 2002Trzaska F.: Podstawy techniki wydawniczej. IWZZ. Warszawa 1987

Polskie i branżowe normy poligraficzne.Czasopisma: Poligrafika, Świat druku, Print Publishing



45

Jednostka modułowa 311[28].Z1.01Charakteryzowanie procesów poligraficznych

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– posłużyć się podstawowymi pojęciami z zakresu poligrafii,– scharakteryzować podstawowe działy poligrafii,– zaprojektować produkt poligraficzny,– ocenić estetykę wyrobu poligraficznego,– odczytać proste schematy procesów poligraficznych,– sklasyfikować produkty poligraficzne,– określić podstawowe szeregi i formaty wyrobów papierniczych,– zastosować podstawowe systemy miar wykorzystywane w poligrafii,– posłużyć się podstawowym sprzętem pomiarowym,– scharakteryzować procesy składu klasycznego,– scharakteryzować procesy składu komputerowego,– sklasyfikować oryginały przeznaczone do reprodukcji,– scharakteryzować procesy fotoreprodukcji klasycznej,– scharakteryzować etapy obróbki materiałów światłoczułych „na

mokro”,– scharakteryzować proces reprodukcji elektronicznej,– rozróżnić graficzne elementy publikacji,– zaprojektować układy graficzno-tekstowe,– posłużyć się podstawowymi pojęciami z zakresu sensytometrii

i densytometrii,– określić sposoby wykonania form kopiowych,– scharakteryzować sposoby wykonania barwnych odbitek próbnych,– sklasyfikować i scharakteryzować formy drukowe,– scharakteryzować procesy drukowania,– scharakteryzować odbitki wykonane różnymi technikami drukowania,– określić różne sposoby wykończania druków,– scharakteryzować introligatorskie operacje jednostkowe,– sklasyfikować oprawy introligatorskie,– scharakteryzować procesy wykonywania opraw,– scharakteryzować procesy wykonywania opakowań.

2. Materiał nauczaniaPodstawowe pojęcia poligraficzne. Operacje jednostkowe. Procestechnologiczny. Podział procesów technologicznych. Klasyfikacjawydawnicza produktów poligraficznych. Druki periodyczne, dziełowei akcydensowe. Klasyfikacja poligraficzna druków. Miary typograficznei zależności między nimi. Procesy składania tekstów. Komputerowe


46

składanie tekstów. Oryginały. Fotoreprodukcja. Procesy naświetlaniai obróbki materiałów światłoczułych. Reprodukcja elektroniczna. Obróbkazeskanowanych oryginałów. Systemy DTP. Konfiguracja systemów DTP.Układy graficzno-tekstowe. Przygotowanie do naświetlania i drukowania.Produkcja form kopiowych. Montaż klasyczny i elektroniczny. Barwneodbitki próbne cyfrowe i analogowe. Formy drukowe w technikachwypukłych. Formy drukowe w technikach płaskich. Formy drukowew technikach wklęsłych. Formy do drukowania sitowego i riso.Klasyfikacja technik drukowania. Charakterystyka techniki typograficznej,offsetowej, rotograwiurowej, sitowej, fleksograficznej, tamponoweji typooffsetowej. Narząd drukarski. Wykonywanie odbitek próbnych.Drukowanie wielokolorowe i wielobarwne. Introligatorskie procesyjednostkowe. Cięcie, krojenie, wykrawanie. Wykonywanie wkładówksiążkowych. Wykonywanie okładek. Procesy oprawiania. Wykonywanieopakowań. Uszlachetnianie druków.

3. Ćwiczenia• Przeliczanie miar stosowanych w poligrafii.• Klasyfikowanie wyrobów poligraficznych.• Planowanie podstawowych procesów technologicznych w poligrafii.• Rozpoznawanie i ocenianie oryginałów.• Rozpoznawanie i klasyfikowanie form kopiowych.• Rozpoznawanie i klasyfikowanie form drukowych.• Rozpoznawanie druków wykonanych różnymi technikami drukowania.• Analizowanie budowy wkładu książkowego.• Klasyfikowanie opraw.• Projektowanie i klasyfikowanie opakowań.

4. Środki dydaktyczneStanowiska komputerowe do składania tekstów i reprodukcjipoligraficznej z odpowiednim oprogramowaniem.Tablice graficzne przedstawiające: klasyfikacje materiałówpoligraficznych, budowę podstawowych maszyn i urządzeńpoligraficznych, zasady drukowania.Zbiór form kopiowych.Zbiór form drukowych.Katalog różnych gatunków papieru.Wzornik farb drukowych.Oryginały różnych typów.Wzorniki kolorów CMYK i Pantone.Próbne odbitki barwne.Zestaw materiałów światłoczułych.


47

Katalog odbitek drukarskich wykonanych różnymi sposobami.Zbiór okładek i opraw.Wzory opakowań.Filmy wideo obrazujące poszczególne procesy poligraficzne.Zbiór PN i BN z zakresu poligrafii.Przymiary metryczne, miarka typograficzna, lupy mikroskopy.Densytometr refleksyjny i transmisyjny.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiProgram jednostki modułowej zawiera treści dotyczące

charakterystyki procesów poligraficznych.Program jednostki powinien być realizowany w ścisłej korelacji

z tematyką określoną w programach kolejnych jednostek modułowychwyodrębnionych w module Podstawy zawodu. Umiejętności opanowaneprzez uczniów w wyniku realizacji programu jednostki są niezbędnew dalszym procesie kształcenia.

Program jednostki powinien być realizowany z uwzględnieniemaktywizujących metod nauczania.

Podczas realizacji treści programowych trudnych do opanowaniaprzez uczniów należy stosować metodę pokazu w połączeniuz instruktażem oraz metodę ćwiczeń praktycznych. Do takich treścinależy zaliczyć:– klasyfikowanie produktów poligraficznych,– planowanie podstawowych procesów poligraficznych,– rozróżnianie oraz klasyfikowanie materiałów i półproduktów

poligraficznych: form kopiowych i drukowych, druków, opraw,– projektowanie opakowań.

Kształtowanie umiejętności praktycznych w trakcie realizacji ćwiczeńi innych zadań zleconych przez nauczyciela może odbywać sięw warunkach rzeczywistych i symulacyjnych.

Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń należy zapoznaćuczniów z zakresem i rodzajem wykonywanych zadań, z obowiązującymiprzepisami bezpieczeństwa i higieny pracy. Zajęcia należy prowadzićw pracowni technologicznej wyposażonej w odpowiednie środkidydaktyczne. Zajęcia powinny być prowadzone w grupie liczącej do15 uczniów, a w miarę potrzeb z podziałem na zespoły 3-4 osobowe.

Przed przystąpieniem do zajęć nauczyciel powinien przygotowaćmateriały, jak: teksty przewodnie do ćwiczeń, instrukcje, normy, aktyprawne, katalogi. Wskazane jest wykorzystywanie specjalistycznychprogramów komputerowych wspomagających planowanie produkcjipoligraficznej, przeliczanie miar.


48

Wskazane jest organizowanie wycieczek dydaktycznych do zakładówprodukcyjnych i innych potencjalnych miejsc zatrudnienia celempoznania przez uczniów rzeczywistych warunków pracy.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięćedukacyjnych uczniaProces sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów powinien

dostarczać informacji dotyczących zakresu i poziomu opanowaniaumiejętności określonych w szczegółowych celach kształcenia programujednostki modułowej.

Podstawowym kryterium oceniania osiągnięć uczniów jest stopieńrealizacji celów kształcenia. Inne kryteria, to między innymi:– stosowanie poprawnej terminologii,– klasyfikowanie, dokonywanie analizy oraz charakterystyki produktów i

procesów poligraficznych.Do podstawowych umiejętności podlegających ocenie należy zaliczyć:– rozróżnianie i projektowanie produktów poligraficznych,– dobieranie materiałów do określonej technologii wykonania,– określanie właściwości półproduktów i produktów poligraficznych,– posługiwanie się miarami poligraficznymi.

Wiedza i umiejętności uczniów mogą być sprawdzane i oceniane zapomocą:– sprawdzianów ustnych i pisemnych,– testów osiągnięć, z zadaniami zamkniętymi i otwartymi,– obserwacji pracy uczniów podczas realizacji zadań,– projektów opracowanych przez uczniów.

W trakcie obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadańnależy zwracać uwagę na:– korzystanie z norm, instrukcji i katalogów,– poprawność wykonania schematów i rysunków,– organizację pracy związanej z realizacją zadań,– jakość i trafność projektów,– przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.W końcowej ocenie osiągnięć uczniów po zakończeniu realizacji

programu jednostki modułowej należy uwzględnić wyniki sprawdzianówi testów osiągnięć. Proces oceniania powinien być realizowany zgodniez ustalonymi kryteriami i obowiązującą skalą ocen.


49

Jednostka modułowa 311[28].Z1.02Charakteryzowanie maszyn i urządzeńpoligraficznych

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– sklasyfikować maszyny i urządzenia stosowane w poligrafii,– scharakteryzować urządzenia tradycyjnej i współczesnej

przygotowalni poligraficznej,– sporządzić schemat blokowy systemu DTP w różnych konfiguracjach,– scharakteryzować pojedyncze stanowiska komputerowe DTP oraz

stanowiska pracujące w sieci komputerowej,– zaprojektować system DTP zgodnie z wymaganiami

technologicznymi,– scharakteryzować naświetlarki CtF oraz CtP,– scharakteryzować skanery poligraficzne,– scharakteryzować drukarki komputerowe stosowane w DTP,– scharakteryzować urządzenia do proofingu,– dobrać urządzenia do przenoszenia i archiwizowania danych,– scharakteryzować urządzenia do produkcji form drukowych,– scharakteryzować budowę, parametry techniczne oraz zasady

działania maszyn i urządzeń do drukowania wypukłego,– scharakteryzować budowę, parametry techniczne oraz zasady

działania maszyn i urządzeń do drukowania płaskiego,– scharakteryzować budowę, parametry techniczne oraz zasady

działania maszyn i urządzeń do drukowania wklęsłego,– zidentyfikować podstawowe zespoły i części maszyn drukujących,– scharakteryzować zabezpieczenia stosowane w maszynach

i urządzeniach drukujących,– scharakteryzować budowę, parametry techniczne oraz zasady

działania maszyn i urządzeń introligatorskich,– scharakteryzować urządzenia do wykonywania różnego rodzaju

opakowań,– scharakteryzować zabezpieczenia stosowane w maszynach

i urządzeniach introligatorskich.

2. Materiał nauczaniaKlasyfikacja maszyn i urządzeń poligraficznych. Maszyny stosowanew procesach przygotowawczych. Systemy DTP. Pojedyncze stanowiskakomputerowe DTP oraz sieci komputerowe. Urządzenia peryferyjne –drukarki, skanery, naświetlarki CtF oraz CtP, urządzenia do proofingu


50

analogowego i cyfrowego. Urządzenia do przenoszenia i archiwizowaniadanych. Maszyny i urządzenia do wykonywania form drukowych –kopioramy, wywoływarki do płyt. Maszyny i urządzenia drukującew technologii wypukłej, płaskiej, wklęsłej. Urządzenia do drukowaniacyfrowego. Maszyny i urządzenia introligatorskie. Maszyny dowykonywania operacji jednostkowych. Maszyny do wykonywaniaokładek i opraw. Maszyny do wykończania i uszlachetniania wyrobówpoligraficznych. Maszyny do produkcji opakowań. Zabezpieczeniastosowane w maszynach i urządzeniach poligraficznych.

3. Ćwiczenia• Klasyfikowanie maszyn i urządzeń poligraficznych.• Projektowanie systemów DTP zgodnie z potrzebami technologicznymi

i organizacyjnymi.• Sporządzanie schematów urządzeń systemu DTP.• Sporządzanie rysunków technicznych części maszyn drukujących.• Sporządzanie rysunków złożeniowych maszyn drukujących.• Sporządzanie rysunków technicznych części maszyn introligatorskich.• Sporządzanie rysunków złożeniowych maszyn introligatorskich.• Dobieranie zabezpieczeń stosowanych w maszynach poligraficznych.

4. Środki dydaktycznePlansze, foliogramy obrazujące budowę systemów DTP.System DTP z urządzeniami peryferyjnymi.Plansze, foliogramy obrazujące budowę urządzeń do wykonywania formdrukowych.Kopiorama offsetowa.Automatyczna wywoływarka do płyt.Plansze, foliogramy obrazujące budowę maszyn drukujących.Filmy obrazujące pracę maszyn i urządzeń drukujących.Schematy kinematyczne maszyn i urządzeń drukujących.Części maszyn drukujących.Dokumentacje techniczne maszyn drukujących różnymi technikami.Plansze, foliogramy obrazujące budowę maszyn introligatorskich.Filmy obrazujące pracę maszyn i urządzeń drukujących.Schematy kinematyczne maszyn i urządzeń introligatorskich.Części maszyn introligatorskich.Dokumentacje techniczne maszyn introligatorskich.Instrukcje bhp dotyczące stosowanych zabezpieczeń.


51


charakterystyki maszyn i urządzeń poligraficznych. W związku z tymtreści programowe jednostki powinny być realizowane w korelacjiz tematyką programową odpowiednich jednostek wyodrębnionychw modułach zawodowych.

W trakcie realizacji treści programowych trudnych do opanowaniaprzez uczniów należy stosować metodę pokazu w połączeniuz instruktażem oraz metodę ćwiczeń praktycznych. Do takich treścinależy zaliczyć:– projektowanie systemów DTP,– sporządzanie rysunków technicznych maszyn i ich części,– dobieranie zabezpieczeń stosowanych w maszynach poligraficznych.

Realizacja ćwiczeń i innych zadań zleconych przez nauczyciela możeodbywać się w warunkach rzeczywistych i symulacyjnych.

Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń należy zapoznaćuczniów z zakresem i rodzajem wykonywanych zadań, z obsługąaparatury, maszyn i urządzeń oraz z obowiązującymi przepisamibezpieczeństwa i higieny pracy. Zajęcia należy prowadzić w pracownitechnologicznej i maszynoznawstwa wyposażonych w odpowiednieśrodki dydaktyczne. Zajęcia mogą być prowadzone w grupie liczącej do15 uczniów, a w miarę potrzeb z podziałem na zespoły 3-4 osobowe.

Przed przystąpieniem do zajęć należy przygotować odpowiedniemateriały, jak: teksty przewodnie do ćwiczeń, instrukcje, normy, katalogi,części maszyn, rysunki części maszyn, plansze, foliogramy. Stanowiskaćwiczeniowe powinny być wyposażone w niezbędne przyrządy,aparaturę i narzędzia.

Wskazane jest organizowanie wycieczek dydaktycznych do zakładówprodukcyjnych i innych potencjalnych miejsc zatrudnienia. Celemorganizacji wycieczek jest poznanie rzeczywistych warunków pracyz wykorzystaniem maszyn i urządzeń poligraficznych.



Podstawowym kryterium oceniania osiągnięć uczniów jest stopieńrealizacji celów kształcenia. Inne kryteria, to między innymi:– stosowanie poprawnej terminologii,– organizacja stanowiska pracy,


52

– poprawność i sprawność wykonania rysunków.Do podstawowych umiejętności podlegających ocenie należy zaliczyć:− klasyfikowanie maszyn i urządzeń poligraficznych,− sporządzanie schematów urządzeń przygotowalni poligraficznej,− sporządzanie rysunków maszyn poligraficznych oraz ich części,− dobieranie zabezpieczeń stosowanych w maszynach poligraficznych.

Wiedza i umiejętności uczniów mogą być sprawdzane i oceniane zapomocą:– sprawdzianów ustnych i pisemnych,– testu osiągnięć z zadaniami zamkniętymi i otwartymi,– obserwacji pracy uczniów podczas realizacji ćwiczeń i innych zadań

zleconych przez nauczyciela,– projektów opracowanych przez uczniów.

W trakcie obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadańnależy zwracać uwagę na:– odczytywanie i posługiwanie się dokumentacją techniczną

i technologiczną,– korzystanie z norm, instrukcji i katalogów,– dobieranie narzędzi i sprzętu do określonej technologii wykonania,– poprawność oraz staranność wykonania schematów i rysunków,– organizację pracy związanej z realizacją zadań,– systematyczność oraz terminowość wykonanych prac,– przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony


programu jednostki modułowej należy uwzględnić wyniki sprawdzianówi testów osiągnięć. Proces oceniania powinien być realizowany wedługokreślonych kryteriów oraz zgodnie z obowiązującą skalą ocen.


53

Jednostka modułowa 311[28].Z1.03Charakteryzowanie oraz zastosowanie materiałówpoligraficznych

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– sklasyfikować i zidentyfikować materiały poligraficzne,– scharakteryzować sposoby oczyszczania i neutralizacji

zanieczyszczeń wody,– określić właściwości oraz dobrać materiały smarne,– porównać właściwości oraz dokonać charakterystyki płyt offsetowych,– sklasyfikować wyroby papiernicze,– określić warunki klimatyzacji papieru,– scharakteryzować papiery drukowe, papiery tzw. nowej generacji,

papiery syntetyczne,– sklasyfikować oraz określić skład farb drukowych,– określić mechanizmy utrwalania farb,– określić drukowe i użytkowe właściwości farb,– dobrać środki pomocnicze stosowane do farb wykazujących

nieodpowiednie właściwości,– scharakteryzować warstwy kopiowe stosowane w płytach

presensybilizowanych,– scharakteryzować warstwy kopiowe form CTP,– scharakteryzować budowę obciągów offsetowych,– scharakteryzować materiały introligatorskie,– sklasyfikować kleje oraz wyjaśnić zjawisko sklejania różnych

materiałów,– określić zastosowanie poszczególnych rodzajów klejów na podstawie

ich właściwości,– scharakteryzować lakiery stosowane w produkcji poligraficznej,– scharakteryzować folie introligatorskie stosowane do tłoczeń,– scharakteryzować materiały stosowane w oprawie złożonej,– sklasyfikować i scharakteryzować materiały pokryciowe,– określić elementy łączące części oprawy prostej, złożonej

i specjalnej,– sklasyfikować tworzywa sztuczne stosowane w procesach

poligraficznych,– określić właściwości formy fotopolimerowej stałej i ciekłej.


54

2. Materiał nauczaniaPodstawowe terminy dotyczące materiałoznawstwa. Klasyfikacjai charakterystyka materiałów poligraficznych. Woda w przemyślepoligraficznym. Uzdatnianie i oczyszczanie wody. Metale i stopystosowane w poligrafii. Formy drukowe cynkowe, aluminiowe i stalowe.Klasyfikacja wytworów papierniczych. Surowce i produkcja wytworówpapierniczych. Wykończanie wytworów papierniczych. Właściwościwytworów papierniczych. Papiery i tektury stosowane w poligrafii.Klasyfikacja farb drukowych. Podstawowe składniki farb drukowych.Sposoby utrwalania farb. Farby stosowane do różnych techniki sposobów drukowania. Środki pomocnicze stosowane do farb.Klasyfikacja materiałów światłoczułych. Skład i budowa materiałówświatłoczułych. Materiały kopiowe. Podział i podstawowe składnikiwarstw kopiowych. Warstwy kopiowe w różnych technikach drukowania.Podział i charakterystyka materiałów introligatorskich. Skład,właściwości i zastosowanie klejów. Skład, właściwości i zastosowanielakierów. Utrwalanie lakierów. Folie do laminowania. Folie do tłoczeń.Materiały pokryciowe. Materiały do wzmacniania wkładów. Okładkiz tworzyw sztucznych. Elementy opraw specjalnych. Klasyfikacja,budowa i charakterystyka tworzyw sztucznych. Formy drukowe z gumy.Obciągi offsetowe. Formy fotopolimerowe. Związki wielocząsteczkowe.Procesy zachodzące podczas wykonywania form fotopolimerowych.Folie i laminaty.

3. Ćwiczenia• Klasyfikowanie form drukowych w zależności od zastosowanego

materiału.• Rozpoznawanie wytworów papierniczych.• Badanie podstawowych właściwości wytworów papierniczych.• Dobieranie farb drukowych do procesów drukarskich.• Dobieranie materiałów do uszlachetniania druków.• Sporządzanie warstwy kopiowej w technice sitodrukowej.• Dobieranie materiałów do produkcji różnego rodzaju opraw.• Badanie form fotopolimerowych.

4. Środki dydaktyczneKatalogi: papierów czerpanych, papierów syntetycznych, materiałówpokryciowych, folii, folii introligatorskich do tłoczenia, farb graficznych,tworzyw sztucznych, kauczuków i gum stosowanych w poligrafii.Zestaw podstawowych materiałów smarnych, płyt stosowanychw poligrafii, form drukowych odlewanych z różnych stopów, form


55

offsetowych z różnych metali, obciągów offsetowych, składnikówwarstw kopiowych.Twardościomierz.Wiskozymetr.Grubościomierz.Mikroskop.Lupy.pH-metr.


charakterystyki oraz zastosowania materiałów poligraficznych. Treściprogramowe jednostki powinny być realizowane w korelacji z tematykąjednostek modułowych wyodrębnionych w modułach zawodowych.

W trakcie realizacji treści programowych trudnych do opanowaniaprzez uczniów należy stosować metodę pokazu w połączeniuz instruktażem oraz metodę ćwiczeń laboratoryjnych w warunkachrzeczywistych i symulacyjnych. Do takich treści należy zaliczyć:– rozpoznawanie wyrobów papierniczych– określanie właściwości wytworów papierniczych,– dobieranie farb do procesu drukowania.

Realizacja ćwiczeń oraz innych zadań zleconych przez nauczycielamoże odbywać się w warunkach rzeczywistych i symulacyjnych.

Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń należy zapoznaćuczniów z rodzajem i zakresem wykonywanych zadań, z obsługąaparatury i urządzeń oraz z obowiązującymi przepisami bezpieczeństwai higieny pracy. Zajęcia należy prowadzić w pracowni materiałoznawstwawyposażonej w odpowiednie środki dydaktyczne. Zajęcia mogą byćprowadzone w grupie liczącej do 15 uczniów, a w miarę potrzebz podziałem na zespoły 3-4 osobowe.

Przed przystąpieniem do zajęć należy przygotować materiały, jak:teksty przewodnie do ćwiczeń, instrukcje, katalogi, modele, plansze,foliogramy. Stanowiska ćwiczeniowe powinny być wyposażonew niezbędne przyrządy, aparaturę i narzędzia.



56



Podstawowym kryterium oceniania osiągnięć uczniów jest stopieńrealizacji celów kształcenia. Inne kryteria, to między innymi:– stosowanie poprawnej terminologii,– organizacja stanowiska pracy,– poprawność i sprawność wykonania zadań.Do podstawowych umiejętności podlegających ocenie należy zaliczyć:– określanie właściwości materiałów poligraficznych,– dobieranie materiałów do określonych operacji technologicznych,– badanie i określanie właściwości wyrobów papierniczych,– ocenianie form drukowych.

Wiedza i umiejętności uczniów mogą być sprawdzane i oceniane zapomocą:– sprawdzianów ustnych i pisemnych,– testu osiągnięć z zadaniami zamkniętymi i otwartymi,– obserwacji pracy uczniów podczas realizacji zadań.

W trakcie obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadańnależy zwracać uwagę na:– dobieranie narzędzi i sprzętu do określonego ćwiczenia,– organizację prac związanych z wykonaniem badań,– systematyczność oraz terminowość realizacji zadań,– przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony


programu jednostki należy uwzględnić wyniki sprawdzianów i testówosiągnięć. Proces oceniania powinien być realizowany wedługokreślonych kryteriów oraz zgodnie z obowiązującą skalą ocen.


57

Jednostka modułowa 311[28].Z1.04Posługiwanie się dokumentacją technicznąi technologiczną

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– sporządzić schemat obiegu dokumentów w określonych warunkach

technologicznych i organizacyjnych,– skorzystać z poligraficznych norm polskich i branżowych w postaci

papierowej i elektronicznej,– przyjąć zamówienia klientów na wykonanie określonych wyrobów

poligraficznych,– opracować kartę technologiczną dla określonego wyrobu

poligraficznego,– określić koszt wytwarzania określonego wyrobu poligraficznego,– wypełnić zlecenie naświetlenia filmów CtF,– wypełnić zlecenie naświetlenia form CtP,– wypełnić zlecenie skanowania oryginałów,– wypełnić zlecenie wykonania druku cyfrowego lub wielkoformatowego,– posłużyć się instrukcją obsługi urządzenia i maszyny poligraficznej,– posłużyć się instrukcją bhp dotyczącą obsługi maszyn i urządzeń

poligraficznych,– skorzystać z dokumentacji techniczno-ruchowej (DTR) określonego

urządzenia i maszyny poligraficznej,– opracować plan smarowania i remontów maszyn poligraficznych na

podstawie instrukcji,– wypełnić druki pobrania i przekazania materiałów, urządzeń,

półproduktów oraz wyrobów gotowych do magazynu.

2. Materiał nauczaniaSchemat obiegu dokumentów w firmie poligraficznej. Polskie i branżowenormy dotyczące poligrafii. Zamówienie klienta. Karta technologiczna.Kalkulacje wyrobów poligraficznych. Zlecenie do naświetlania filmówCtF. Zlecenie do naświetlania form drukowych CtP. Zlecenie doskanowania. Zlecenie wykonania proofingu. Zlecenie wykonaniawydruków cyfrowych i wielkoformatowych. Instrukcje obsługi maszynpoligraficznych. Instrukcje bhp dotyczące obsługi maszynpoligraficznych. Dokumentacje techniczno-ruchowe maszynpoligraficznych. Instrukcje smarowania i remontów maszyn i urządzeńpoligraficznych. Druki pobrania i zdania materiałów, przyrządów,półproduktów i gotowych wyrobów do magazynu.


58

3. Ćwiczenia• Sporządzanie schematu blokowego obiegu dokumentów

w określonych warunkach technologicznych i organizacyjnych.• Korzystanie z norm poligraficznych w formie papierowej

i elektronicznej.• Wypełnianie zamówienia klienta dla różnego rodzaju wyrobów.• Wypełnianie karty technologicznej dla różnego rodzaju wyrobów

poligraficznych.• Określanie kosztów wytwarzania wyrobów poligraficznych metodą

tradycyjną i komputerową.• Wypełnianie zamówień do naświetlania CtF, CtP, skanowania,

proofingu, druku cyfrowego.• Opracowanie planu smarowania i remontów określonych maszyn.• Wypełnianie druków magazynowych.

4. Środki dydaktyczneSchematy obiegu dokumentów w firmach poligraficznych.PN oraz BN dotyczące poligrafii w formie papierowej oraz elektronicznej.Druki zamówień.Druki kart technologicznych.Przykłady kalkulacji wyrobów poligraficznych.Programy do sporządzania kalkulacji wyrobów poligraficznych.Druki zamówień do naświetlania CtF, CtP, skanowania, proofingu, drukucyfrowego i wielkoformatowego.Instrukcje obsługi maszyn poligraficznych.Instrukcje bhp dotyczące maszyn poligraficznych.Druki magazynowe.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiProgram jednostki modułowej zawiera treści dotyczące posługiwania

się dokumentacją techniczną i technologiczną w ramach poligraficznegoprocesu produkcyjnego. Treści programowe jednostki powinny byćrealizowane w korelacji z tematyką odpowiednich jednostek modułowychwyodrębnionych w modułach zawodowych.

Podczas realizacji treści programowych trudnych do opanowaniaprzez uczniów należy stosować metodę pokazu w połączeniuz instruktażem oraz metodę ćwiczeń praktycznych. Do takich treścinależy zaliczyć:– wypełnianie druku zamówienia,– wypełnianie karty technologicznej,– wypełnianie druków naświetlenia, druku cyfrowego, proofingu.


59

Realizacja ćwiczeń oraz kształtowanie umiejętności praktycznychpowinna może odbywać się w warunkach rzeczywistych i symulacyjnych.

Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń należy zapoznaćuczniów z zakresem i rodzajem wykonywanych zadań. Zajęcia należyprowadzić w pracowni technologicznej wyposażonej w odpowiednieśrodki dydaktyczne. Zajęcia powinny być prowadzone w grupie liczącejdo 15 uczniów, a w miarę potrzeb z podziałem na zespoły 3-4 osobowe.

Przed przystąpieniem do zajęć nauczyciel powinien przygotowaćmateriały, jak: teksty przewodnie do ćwiczeń, instrukcje, normy, aktyprawne, katalogi, druki, przykładowe wyroby poligraficzne, przykładydokumentacji technicznej i technologicznej. Wskazane jestwykorzystywanie specjalistycznych programów komputerowych dosporządzania dokumentacji poligraficznej.

Wskazane jest organizowanie wycieczek dydaktycznych do zakładówprodukcyjnych i innych potencjalnych miejsc zatrudnienia. Celemorganizacji wycieczek jest poznanie przez uczniów metod posługiwaniasię dokumentacją techniczną i technologiczną w rzeczywistychwarunkach pracy.



Podstawowym kryterium oceniania osiągnięć uczniów jest stopieńrealizacji celów kształcenia. Inne kryteria, to między innymi:– stosowanie poprawnej terminologii,– poprawność i sprawność sporządzania dokumentacji,– organizacja stanowiska pracy.Do podstawowych umiejętności podlegających ocenie należy zaliczyć:– sporządzanie schematu obiegu dokumentów w firmie poligraficznej,– posługiwanie się drukami zamówień,– określanie kosztu wykonania wyrobu poligraficznego,– sporządzanie planu smarowań i remontów maszyn.

Wiedza i umiejętności uczniów mogą być sprawdzane i oceniane zapomocą:– sprawdzianów ustnych i pisemnych,– testów osiągnięć z zadaniami zamkniętymi i otwartymi,– obserwacji pracy uczniów podczas realizacji zadań,– projektów opracowanych przez uczniów.


60

W trakcie obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeńi innych zadań należy zwracać uwagę na:– odczytywanie oraz posługiwanie się dokumentacją techniczną

i technologiczną,– korzystanie z norm, instrukcji i katalogów,– poprawność wykonania schematów i rysunków,– organizację prac związanych z realizacją zadań,– przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.W ocenie końcowej osiągnięć uczniów po zakończeniu realizacji



61

Moduł 311[28].Z2Poligraficzne procesy przygotowawcze1. Cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– planować i realizować procesy poligraficzne,– projektować oraz określać przebieg kolejnych etapów

technologicznych,– sporządzać oraz posługiwać się dokumentacją technologiczną,– ustalać parametry wykonania produktów poligraficznych,– dobierać materiały do produkcji oraz obliczać ich zapotrzebowanie,– obsługiwać urządzenia kontrolno-pomiarowe,– wykonywać reprodukcję poligraficzną różnymi sposobami,– składać teksty gładkie i utrudnione zgodnie z zasadami składu,– projektować formy graficzne łączone z tekstem,– przetwarzać tekst i grafikę,– przygotowywać materiał do naświetlania i drukowania,– wykonywać formy kopiowe i drukowe,– dokonywać oceny, korekty i odbioru półproduktów oraz produktów

poligraficznych,– obsługiwać urządzenia przygotowalni poligraficznej,– dobierać materiały stosowane w przygotowalni poligraficznej,– planować poligraficzne procesy technologiczne,– organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,– przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony



jednostkimodułowej


311[28].Z2.01 Planowanie technologiczne i techniczne publikacji 68311[28].Z2.02 Przygotowanie materiałów tekstowych 112311[28].Z2.03 Przygotowanie materiałów ilustracyjnych 66311[28].Z2.04 Wykonanie impozycji i proofingu 42

Razem 288


62


4. LiteraturaBlatner D.: Skanowanie i półtony. Letra Graghic, Kraków 1995Chwałkowski R.: Typografia typowej książki. Helion, Gliwice 2002Cichocki L., Pawlicki T., Ruczka I.: Poligraficzny słownik terminologiczny.Polska Izba druku, Warszawa 1999Czichon H., Magdzik S., Jakucewicz S.: Formy drukowe. WSiP,Warszawa 1996Instrukcje obsługi urządzeń - naświetlarek, drukarek, skanerów i inne.Katalog krojów czcionekKirszke R.: Fotoskład. WSiP, Warszawa 1979Malinowska T., Syta L.: Redagowanie techniczne książki. WydawnictwaNaukowo-Techniczne, Warszawa 1981Marszałek L.: Edytorstwo publikacji naukowych, PWN, Warszawa 1986Parker Roger C.: Skład komputerowy w minutę. Intersoftland-PrenticeHall International, Polska-Anglia 1994Polskie i branżowe normy poligraficznePraca zbiorowa. ABC poligraficzno-komputerowo-wydawnicze. Kraków1994Praca zbiorowa. Poligrafia ogólna. WSiP, Warszawa 1982Praca zbiorowa. Poligrafia procesy i technika. Tłumaczenieze słowackiego. COBRPP, Warszawa 2002Trzaska F.: Podstawy techniki wydawniczej. IWZZ, Warszawa 1987

311[28].Z2Poligraficzne procesy przygotowawcze

311[28].Z2.02Przygotowanie materiałów

tekstowych

311[28].Z2.03Przygotowanie materiałów

ilustracyjnych

311[28].Z2.01Planowanie technologiczne

i techniczne publikacji

311[28].Z2.04Wykonanie impozycji i proofingu


63

Trzaska F.: Redakcja techniczna książki. Poradnik dla pracownikówwydawnictw. Policealne Studium Poligraficzne. Warszawa 1977Trzynadlowski J.: Edytorstwo. Tekst, język, opracowanie. Warszawa1976Wojeński J.: Technika liternicza. PWE, Warszawa 1990Zachrisson B.: Studia nad czytelnością druku, WN-T, Warszawa 1970

Czasopisma: Poligrafika, Świat druku, Print Publishing i inneOpisy wybranych programów komputerowych



64

Jednostka modułowa 311[28].Z2.01Planowanie technologiczne i techniczne publikacji

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– zaplanować proces wytwarzania produktu poligraficznego,– sporządzić blokowy schemat obrazujący kolejne etapy produkcji

wyrobu poligraficznego,– określić zakres stosowania różnych sposobów produkcji danego

wyrobu,– posłużyć się dokumentacją techniczną na etapie planowania

produkcji,– ustalić technologiczne parametry wyrobu,– dobrać podłoże drukowe oraz inne materiały do procesu produkcji,– obliczyć zapotrzebowanie materiałowe,– określić przyczyny powstawania strat w materiałach,– dobrać optymalną technikę drukowania na podstawie analizy

jakościowej produktu,– określić zakres stosowania różnych technik drukowania,– dokonać optymalnego doboru maszyn drukujących,– określić szacunkowo czas produkcji wyrobu,– wykonać wstępną i końcową kalkulację kosztów wytwarzania

wyrobów poligraficznych,– zaplanować etapy kontroli technicznej,– sklasyfikować i rozróżnić typy i rodzaje publikacji,– określić i scharakteryzować budowę publikacji zwartych,– scharakteryzować przebieg procesu wydawniczego,– zinterpretować terminy: maszynopis wydawniczy, arkusz autorski,

wydawniczy, drukarski, introligatorski,– obliczyć objętość publikacji,– umiejscowić elementy graficzne na stronach oraz określić ich

proporcje,– określić i scharakteryzować elementy układu typograficznego,– wykonać adiustację materiałów wydawniczych,– sporządzić szkic wydawniczy,– zaprojektować wydanie publikacji z uwzględnieniem podstawowych

zasad typograficznych, estetyki i czytelności druku.

2. Materiał nauczaniaPlanowanie produkcji poligraficznej. Schematy blokowe dotyczącewytwarzania wyrobów poligraficznych. Projektowanie podstawowychi alternatywnych sposobów produkcji. Planowanie produkcji na


65

podstawie dokumentacji technologicznej. Ustalanie parametrówproduktów poligraficznych. Dobieranie materiałów do produkcjipoligraficznej. Dobieranie i przygotowanie podłoży drukowych.Obliczanie zapotrzebowania materiałowego. Dobieranie technikidrukowania. Dobieranie maszyny drukującej. Określanie możliwościtechnicznych maszyn i urządzeń poligraficznych. Szacowanie czasuprodukcji. Wykonanie kalkulacji wstępnej i końcowej. Cykl wydawniczy.Redakcja merytoryczna i techniczna. Przygotowanie materiałówwydawniczych do składania. Maszynopis wydawniczy. Jednostkii zasady obliczania objętości publikacji. Czynniki wpływające na sposóbwydania publikacji. Środki wyrazu plastycznego. Budowa elementówgraficznych, rodzaje, układy. Zasady kompozycji tekstowej i graficznej napłaszczyźnie. Podstawowe elementy kształtu oraz układu graficznegopublikacji: format publikacji, stopień i krój pisma, wymiary kolumny,rodzaj składu, technika drukowania, rodzaj papieru, sposób oprawy.Podstawowe parametry elementów układu typograficznego.Zastosowanie zasady złotego podziału odcinka w projektowaniupublikacji. Zasady doboru elementów tekstowych i graficznych, formytekstu i grafiki do określonych treści, kolorów, światła, rozwiązańkompozycyjnych. Znaki adiustacyjne. Adiustacja maszynopisuwydawniczego. Szkic wydawniczy. Znaki korektorskie. Zasady i etapykorekty merytorycznej, typograficznej i graficznej.

3. Ćwiczenia• Dobieranie techniki drukowania do określonego wyrobu.• Dobieranie podłoża drukowego do potrzeb technologicznych.• Dobieranie parametrów maszyny drukującej na podstawie analizy

technologicznej.• Obliczanie zapotrzebowania materiałowego.• Określanie strat materiałowych związanych z prowadzeniem

procesów technologicznych.• Kalkulowanie kosztów wytwarzania wyrobów poligraficznych.• Określanie zasad tworzenia formatów znormalizowanych.• Rozmieszczanie tekstu na kolumnie.• Rozpoznawanie krojów i odmian pisma.• Rozróżnianie rodzajów publikacji.• Określanie wymagań stawianych maszynopisowi wydawniczemu.• Obliczanie objętości publikacji.• Charakteryzowanie środków wyrazu plastycznego stosowanych

w publikacjach.• Projektowanie różnego rodzaju druków akcydensowych.


66

• Projektowanie kształtu i graficznego układu publikacji.• Adiustowanie materiałów wydawniczych.• Sporządzanie szkiców wydawniczych.• Przygotowanie projektu publikacji nieperiodycznej z zachowaniem

podstawowych zasad typograficznych.• Wykonywanie korekty technicznej.

4. Środki dydaktycznePrzymiar metryczny, miarka typograficzna.Przykłady szkiców i makiet wydawniczych.Przykłady różnych rodzajów wyrobów poligraficznych.Wzorniki podłoży drukowych.Wzorniki farb.Wzorniki materiałów introligatorskich i uszlachetniających.Wzorniki kolorów CMYK i Pantone.Schematy technologiczne i dane techniczne maszyn drukujących.Prezentacje multimedialne projektów graficznych, układówtypograficznych, wydawniczej kompozycji publikacji.Wzorniki pism.Oryginały i reprodukcje.Przykłady różnego rodzaju publikacji.Próbki materiałów poligraficznych.Zestaw norm.Tablice: kroje czcionek, zasady składu i podziału tekstu, kompozycjawydawnicza książki, zasady łączenia tekstu i grafiki, elementy układutypograficznego publikacji; sposoby rozmieszczania tekstu i ilustracji,znaki adiustacyjne i korektorskie.Teksty przewodnie do ćwiczeń.Sprzęt komputerowy z dostępem do Internetu.Czasopisma specjalistyczne: Świat druku, Poligrafika, PrePress.


technologicznego i technicznego planowania publikacji. Programjednostki powinien być realizowany w korelacji z tematyką jednostekmodułowych wyodrębnionych w modułach zawodowych.

W trakcie realizacji treści programowych trudnych do opanowaniaprzez uczniów należy stosować metodę pokazu w połączeniuz instruktażem, metodę ćwiczeń praktycznych oraz metodę projektów.Do takich treści należy zaliczyć:– dobieranie maszyn oraz technik drukowania,– obliczanie zapotrzebowania i strat materiałowych,


67

– określanie kosztów wytwarzania wyrobów poligraficznych,– obliczanie objętości publikacji,– przygotowanie materiałów wydawniczych do składania.


Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń należy zapoznaćuczniów z zakresem i rodzajem wykonywanych zadań. Zajęcia należyprowadzić w pracowni technologicznej wyposażonej w odpowiednieśrodki dydaktyczne. Zajęcia powinny być prowadzone w grupie liczącejdo 15 uczniów, a w miarę potrzeb z podziałem na zespoły 3-4 osobowe.

Przed przystąpieniem do zajęć należy przygotować materiały, jak:teksty przewodnie do ćwiczeń, instrukcje, normy, akty prawne, katalogi,plansze, foliogramy, przykłady druków i dokumentacji techniczno-technologicznych. Stanowiska ćwiczeniowe powinny być wyposażonew niezbędne przyrządy, aparaturę i narzędzia. Wskazane jestwykorzystywanie specjalistycznych programów komputerowych doplanowania produkcji poligraficznej, kalkulacji kosztów wytwarzaniaproduktu.

Wskazane jest organizowanie wycieczek dydaktycznych do zakładówprodukcyjnych i innych potencjalnych miejsc zatrudnienia celemzapoznania się z procedurami planowania produkcji poligraficznejw warunkach rzeczywistych.



Podstawowym kryterium oceniania osiągnięć uczniów jest stopieńrealizacji celów kształcenia. Inne kryteria, to między innymi:– stosowanie poprawnej terminologii,– organizacja stanowiska pracy,– poprawność i sprawność wykonania zadań.Do podstawowych umiejętności podlegających ocenie należy zaliczyć:– dobieranie techniki drukowania, maszyny i podłoża drukowego,– obliczanie zapotrzebowania materiałowego,– kalkulowanie kosztu wytwarzania wyrobu poligraficznego,– wykonanie technicznej redakcji publikacji.


68

Wiedza i umiejętności uczniów mogą być sprawdzane i oceniane zapomocą:– testu osiągnięć z zadaniami otwartymi i zamkniętymi,– testu praktycznego z zadaniami typu próba pracy,– obserwacji pracy uczniów podczas realizacji zadań,– projektów opracowanych przez uczniów.

W trakcie obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadańnależy zwracać uwagę na:– posługiwanie się dokumentacją techniczną i technologiczną,– korzystanie z norm, instrukcji i katalogów,– poprawność wykonywania schematów i rysunków,– organizację pracy związanej z wykonaniem zadań,– systematyczność oraz terminowość realizacji zadań,– przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony




69

Jednostka modułowa 311[28].Z2.02Przygotowanie materiałów tekstowych

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– ustalić wielkości charakterystyczne składu gładkiego przy pomocy

miarki typograficznej,– określić cechy składu gładkiego,– określić rolę akapitu w składzie gładkim,– ustalić wielkość wcięć, odstępów międzyliterowych,

międzywyrazowych oraz interlinii,– określić wymagania dotyczące dzielenia i przenoszenia wyrazów,– określić sposób wyróżniania tekstu lub jego fragmentów,– zastosować znaki interpunkcyjne zgodnie z ortografią, gramatyką

oraz zasadami składu obowiązującymi w języku polskim,– zastosować zasady składu spisu treści, bibliografii oraz skorowidzów,

przypisów i objaśnień,– zastosować podstawowe zasady składu obowiązujące

w języku angielskim, niemieckim i francuskim,– określić charakterystyczne cechy składu utworów poetyckich

i scenicznych,– dokonać podziału tabel oraz charakterystyki ich podstawowych

elementów,– zastosować zasady składu tabel,– określić znaki charakterystyczne dla składu tekstu matematycznego,– scharakteryzować programy komputerowe lub ich elementy

umożliwiające skład wzorów matematycznych,– zastosować zasady formatowania składu wzorów matematycznych,– zastosować zasady formatowania składu wzorów chemicznych

sumarycznych i strukturalnych,– dokonać połączenia tekstu i grafiki na podstawie szkiców i makiet,– złożyć wyroby o charakterze akcydensowym,– utworzyć layout do składania gazet,– złamać gazetę i zdecydować o sposobie rozmieszczenia materiału,– utworzyć makietę elektroniczną (layout) do składania książki,– złamać książkę i zdecydować o sposobie rozmieszczenia materiału,– skonfigurować systemy DTP zgodnie z profilem produkcji,– dobrać urządzenia do zaprojektowanego systemu DTP,– zainstalować programy stosowane w systemach DTP,– sklasyfikować programy komputerowe stosowane w DTP,– dobrać program komputerowy do wykonania określonego produktu,


70

– scharakteryzować wektorowe i bitmapowe programy graficzne,– scharakteryzować poligraficzne programy DTP.

2. Materiał nauczaniaPodział i charakterystyka tekstów przeznaczonych do składu. Akapit orazwcięcie akapitowe w tekście gładkim. Odstępy międzyliterowe,międzywyrazowe oraz interlinia w składzie gładkim. Dzieleniei przenoszenie wyrazów. Wyróżnienia w tekście gładkim. Znakiinterpunkcyjne w składzie gładkim. Zasady składu przypisów i objaśnień.Ustalanie hierarchii tytułów. Zasady składu spisów treści. Zasady składubibliografii. Zasady składu skorowidzów. Zasady składania słownikówi katalogów. Podstawowe zasady składu w językach obcych. Zasadyskładania skrótów, dat, w języku angielskim, niemieckim i francuskim.Wykorzystanie cyrylicy w składzie. Dzielenie wyrazów w językachobcych. Graficzne i typograficzne cechy utworów poetyckich. Zasadyskładu utworów poetyckich. Tytuły w utworach poetyckich.Charakterystyczne cechy utworów scenicznych. Różne rodzaje układówgraficzno-typograficznych w składzie utworów scenicznych. Zasadyskładu utworów scenicznych. Składanie utworów poetyckichi dramatycznych z zastosowaniem różnego rodzaju oprogramowania.Podział tabel. Budowa i formaty tabel. Dobór pisma do tabeli.Włamywanie i obłamywanie tabel. Zasady składu główek tabel. Zasadyskładu boczków tabeli. Zasady wypełniania pola rubrykowego. Tabelez liniami i bez linii. Tabele rozkładowe podłużne i poprzeczne. Tabelebilansowe. Zasady składu zestawień tabelarycznych. Formatowanietabel z zastosowaniem różnego rodzaju oprogramowania. Zasadyskładania wzorów matematycznych i chemicznych. Podstawowe typyukładów graficznych gazety i książki. Rozmieszczenie materiałuw gazecie. Tworzenie makiety odręcznej i technicznej Zasady łamaniaksiążek w zależności od rodzajów tekstu. Wykonywanie makietelektronicznych dla akcydensów, gazet i książek. Łączenie tekstui grafiki. Systemy DTP. Konfigurowanie systemów DTP. Komputerystosowane w systemach DTP. Urządzenia wchodzące w skład systemówDTP. Charakterystyka i dobór urządzeń w DTP. Klasyfikacjaoprogramowania w DTP. Programy edycyjne, graficzne wektorowe,graficzne rastrowe i poligraficzne DTP. Obsługa programów w DTP.

3. Ćwiczenia• Rozpoznawanie różnego rodzaju składów.• Obliczanie wcięcia akapitowego.• Składanie prac tekstowych bez wyróżnień.• Składanie fragmentu utworu scenicznego.


71

• Składanie tabeli dziełowej.• Składanie pracy z zastosowaniem wzorów matematycznych.• Składanie pracy z zastosowaniem wzorów chemicznych.• Wykonywanie layoutu gazety i czasopisma.• Wykonywanie layoutu książki i broszury.• Tworzenie elementów grafiki w programie wektorowym.• Tworzenie elementów grafiki w programie bitmapowym.• Łączenie tekstu i grafiki w różnych typach publikacji.• Wyszukiwanie i wykorzystywanie danych z Internetu.• Archiwizowanie na różnych nośnikach.

4. Środki dydaktycznePrzymiar metryczny, miarka typograficzna.Stanowiska do składu testów.Stanowiska komputerowe połączone w system DTP.Oprogramowanie edycyjne.Oprogramowanie do grafiki wektorowej.Oprogramowanie do grafiki rastrowej.Oprogramowanie poligraficzne DTP.Drukarki komputerowe monochromatyczne i kolorowe.Przykłady różnego typu publikacji.Przykłady różnych typów składów.Przykłady różnego rodzaju szkiców i makiet wydawniczych.Tablice ilustrujące zasady składu.Rożne rodzaje nośników pamięci.Wzorniki kolorów: CMYK, Pantone.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiProgram jednostki modułowej zawiera treści dotyczące przygotowania

do druku materiałów tekstowych, tworzenia grafiki wektoroweji bitmapowej, podstaw pracy w systemie DTP.

Treści programowe jednostki powinny być realizowane w korelacjiz tematyką jednostek modułowych: Przygotowanie materiałówilustracyjnych, Wykonanie impozycji i proofingu wyodrębnionychw module Poligraficzne procesy przygotowawcze oraz z tematykąjednostki Realizowanie procesów przygotowawczych wyodrębnionejw module Praktyka zawodowa. Umiejętności opanowane przez ucznióww wyniku realizacji programu jednostki są niezbędne do opanowaniatreści programowych dotyczących przygotowalni poligraficznej.

Program jednostki powinien być realizowany z uwzględnieniemaktywizujących metod nauczania: projektów, sytuacyjnej, ćwiczeńpraktycznych.


72

Podczas realizacji treści programowych trudnych do opanowaniaprzez uczniów należy stosować metodę pokazu w połączeniuz instruktażem, metodę ćwiczeń praktycznych oraz metodę projektów.Do takich treści należy zaliczyć:– przygotowanie utrudnionych składów tekstów,– wykonywanie layoutu,– łączenie tekstu i grafiki.


Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń należy zapoznaćuczniów z zakresem i rodzajem wykonywanych zadań, z obsługąaparatury, maszyn i urządzeń oraz z obowiązującymi przepisamibezpieczeństwa i higieny pracy. Zajęcia należy prowadzić w pracowniprojektowania graficznego wyposażonej w odpowiednie środkidydaktyczne. Zajęcia mogą być prowadzone w grupie liczącej do15 uczniów, a w miarę potrzeb z podziałem na zespoły 3-4 osobowe.

Przed przystąpieniem do zajęć należy przygotować materiały, jak:teksty przewodnie do ćwiczeń, instrukcje, normy, przykłady różnegorodzaju składów. Stanowiska ćwiczeniowe powinny być wyposażonew niezbędne przyrządy, aparaturę i narzędzia. Wskazane jestwykorzystywanie specjalistycznych programów komputerowych.W przypadku przygotowalni poligraficznej sprowadza się to dozapoznania z programami do łamania publikacji.

Wskazane jest organizowanie wycieczek dydaktycznych do zakładówprodukcyjnych i innych potencjalnych miejsc zatrudnienia celempoznania przez uczniów rzeczywistych warunków pracy przygotowalnipoligraficznej.



Podstawowym kryterium oceniania osiągnięć uczniów jest stopieńrealizacji celów kształcenia. Inne kryteria, to między innymi:– stosowanie poprawnej terminologii,– organizowanie stanowiska pracy,– sprawność wykonania zadań.Do podstawowych umiejętności podlegających ocenie należy zaliczyć:– wykonywanie składów tekstów o charakterze gładkim,– wykonywanie składów tekstów o charakterze utrudnionym,


73

– tworzenie layoutu publikacji,– tworzenie grafiki o charakterze wektorowym i bitmapowym,– łączenie tekstu z grafiką.

Wiedza i umiejętności uczniów mogą być sprawdzane i oceniane zapomocą:– testu osiągnięć z zadaniami zamkniętymi i otwartymi,– testu praktycznego z zadaniami typu próba pracy,– obserwacji pracy uczniów podczas realizacji zadań,– projektów opracowanych przez uczniów.

W trakcie obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadańnależy zwracać uwagę na:– posługiwanie się dokumentacją techniczną i technologiczną,– korzystanie z norm, instrukcji i katalogów,– poprawność i staranność wykonania schematów i rysunków,– organizację prac związanych z wykonaniem zadań,– systematyczność oraz terminowość realizacji zadań,– trafność koncepcji projektu oraz prezentację projektów pracy,– przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony




74

Jednostka modułowa 311[28].Z2.03Przygotowanie materiałów ilustracyjnych

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– zastosować teoretyczne podstawy reprodukcji poligraficznej,– określić cele sensytometrii i densytometrii w procesach reprodukcji,– określić zasady działania filtrów selekcyjnych,– zmierzyć gęstość optyczną w świetle przepuszczonym i odbitym,– dobrać kształt krzywej charakterystycznej na podstawie analizy

technologicznej,– rozpoznać oryginał oraz zadecydować o sposobie jego reprodukcji,– scharakteryzować technologiczne etapy reprodukcji klasycznej,– dokonać podziału skanerów oraz ocenić ich jakość,– określić parametry technologiczne poszczególnych skanerów,– określić zastosowanie skanera do wykonania określonego rodzaju

prac,– określić parametry i jednostki skanowania,– dobrać parametry skanowania w typowych i nietypowych sytuacjach

technologicznych,– zeskanować różnego typu oryginały,– scharakteryzować powstawanie zjawiska mory,– określić sposoby unikania oraz eliminowania zjawiska mory,– scharakteryzować narzędzia retuszu elektronicznego,– wyjaśnić zasady działania podstawowych narzędzi retuszu

elektronicznego,– dobrać parametry retuszu elektronicznego podczas korekty liniowej

i nieliniowej,– dokonać modyfikacji skanu zgodnie z oryginałem,– scharakteryzować parametry technologiczne aparatów cyfrowych,– dobrać aparat cyfrowy i wyposażenie do wykonania zdjęcia

w określonych warunkach,– dobrać ustawienia i parametry wykonania zdjęcia cyfrowego,– wykonać zdjęcie cyfrowe,– zmodyfikować zdjęcia wykonane aparatem cyfrowym zgodnie

z wymaganiami przygotowalni poligraficznej.

2. Materiał nauczaniaNatura światła, zakres promieniowania widzialnego. Teoretycznepodstawy działania filtrów selekcyjnych. Sensytometria. Krzywacharakterystyczna. Densytometria. Gęstość densytometry. Gęstość


75

optyczna. Pomiar gęstości optycznej w świetle odbitymi przepuszczonym. Rodzaje oryginałów. Rozpoznawanie oryginałów.Cechy oryginałów. Kadrowanie oryginałów. Retusz oryginałów. Gęstośćoptyczna oryginałów. Aparaty fotoreprodukcyjne. Technologiareprodukcji klasycznej jedno- i wielotonalnej. Rastrowanie projekcyjne.Kopiarki stykowe. Technologia kopiowania i rastrowania stykowego.Obróbka chemiczna filmów. Wywoływanie. Utrwalanie. Płukanie.Suszenie. Technologia retuszu fotomechanicznego. Podział skanerów.Skanery płaskie i bębnowe. Cechy techniczno-technologiczne skanerówstosowanych w reprodukcji. Dobór skanera do systemu DTP. Parametryskanowania. Dobór parametrów skanu. Reprodukcja oryginałówrefleksyjnych i transparentowych. Technologia skanowania różnegorodzaju oryginałów. Mocowanie oryginałów w skanerze. Korekta tonalnai barwna zeskanowanego oryginału. Retusz elektroniczny. Narzędziaretuszu elektronicznego. Poziomy szarości. Przejścia tonalne. Zjawiskomory, zapobieganie i usuwanie. Dobór koloru skanu do koloróworyginału różnymi metodami. Kąty rastra dla kolorów składowych. Efektyspecjalne uzyskiwane przez zastosowanie programów do obróbkirastrowej. Aparaty cyfrowe i ich dodatkowe wyposażenie. Wykonywaniei obróbka zdjęć cyfrowych. Przenoszenie skanów do urządzeńzewnętrznych. Dobór nośnika pamięci.

3. Ćwiczenia• Rozpoznawanie oraz ocena jakości oryginałów.• Dokonywanie pomiarów densytometrycznych w świetle odbitym

i przepuszczonym.• Wykonywanie reprodukcji oryginału metodami klasycznymi.• Skanowanie oryginałów refleksyjnych.• Skanowanie oryginałów transparentowych.• Wykonywanie tonalnej korekty skanów.• Wykonywanie barwnej korekcji skanów.• Usuwanie i minimalizowanie zjawiska mory.• Selekcjonowanie i modyfikowanie określonego obszaru skanu.• Uzyskiwanie efektów specjalnych przez zastosowanie filtrów.• Wykonanie i obróbka zdjęcia cyfrowego w systemie DTP.

4. Środki dydaktycznePrzymiar metryczny i miarka typograficzna.Densytometr refleksyjny i transmisyjny.Tablice obrazujące naturę światła.Tablice obrazujące proces rozbarwienia.Stacja dydaktyczna do fotografii reprodukcyjnej.


76

Stacja do chemicznej obróbki filmów „na mokro”.Kopiarka stykowa.Rastry, filtry projekcyjne i stykowe.Filmy do reprodukcji, odczynniki chemiczne.Skanery płaskie i bębnowe.Stanowisko od reprodukcji elektronicznej i obróbki skanów.Sterowniki skanerów.Oprogramowanie do obróbki rastrowej skanów.Aparaty cyfrowe wraz z wyposażeniem.Oryginały różnych typów.Wzorniki kolorów CMYK i Pantone.Próbne odbitki barwne.Różnego rodzaju komputerowe nośniki pamięci.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiProgram jednostki modułowej zawiera treści dotyczące reprodukcji,

obróbki oraz przygotowania do druku oryginałów. Tematyka programowajednostki dotyczy również fotografii cyfrowej jako podstawowej metodyprzetwarzania i zastosowania oryginałów w poligrafii.

Treści programowe jednostki powinny być realizowane w korelacjiz tematyką określoną w programach jednostek wyodrębnionychw modułach zawodowych. Umiejętności opanowane przez ucznióww wyniku realizacji programu są niezbędne do opanowania problematykidotyczącej przygotowalni poligraficznej.

Podczas realizacji treści programowych trudnych do opanowaniaprzez uczniów należy stosować metodę pokazu w połączeniuz instruktażem, metodę ćwiczeń praktycznych oraz metodę sytuacyjną.Do takich treści należy zaliczyć:– pomiary densytometryczne oryginałów,– korekta tonalna i barwna oryginałów,– obróbka skanów, zastosowanie efektów specjalnych.


Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń należy zapoznaćuczniów z zakresem i rodzajem wykonywanych zadań, z obsługąaparatury, maszyn i urządzeń oraz z obowiązującymi przepisamibezpieczeństwa i higieny pracy. Zajęcia należy prowadzić w pracowniprojektowania graficznego wyposażonej w odpowiednie środkidydaktyczne. Zajęcia mogą być prowadzone w grupie liczącej do 15uczniów, a w miarę potrzeb z podziałem na zespoły 3-4 osobowe.

Przed przystąpieniem do zajęć należy przygotować materiały, jak:teksty przewodnie do ćwiczeń, instrukcje, normy, katalogi, oryginały,


77

próbniki. Stanowiska ćwiczeniowe powinny być wyposażonew niezbędne przyrządy, aparaturę i narzędzia. Wskazane jestwykorzystywanie różnych programów komputerowych w ramach jednejgrupy zadań, np. różnych programów do skanowania i obróbki skanu.

Wskazane jest organizowanie wycieczek dydaktycznych do zakładówprodukcyjnych i innych potencjalnych miejsc zatrudnienia celempoznania przez uczniów rzeczywistych warunków pracy w dzialereprodukcji poligraficznej.



Podstawowym kryterium oceniania osiągnięć uczniów jest stopieńrealizacji celów kształcenia. Inne kryteria, to między innymi:– stosowanie poprawnej terminologii,– organizacja stanowiska pracy,– poprawność i sprawność wykonania zadań.Do podstawowych umiejętności podlegających ocenie należy zaliczyć:– określanie właściwości oryginałów przeznaczonych do reprodukcji,– wykonywanie pomiarów densytometrycznych,– reprodukowanie elektroniczne różnych oryginałów,– wykonywanie tonalnej i barwnej korekty skanów,– wykonywanie i obróbka zdjęć cyfrowych.

Wiedza i umiejętności uczniów mogą być sprawdzane i oceniane zapomocą:– testu osiągnięć,– testu praktycznego z zadaniami typu próba pracy,– obserwacji pracy uczniów podczas realizacji zadań,– projektów opracowanych przez uczniów.

W trakcie obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadańnależy zwracać uwagę na:– trafność koncepcji projektu oraz umiejętność prezentacji efektów

pracy,– posługiwanie się dokumentacją techniczną i technologiczną,– korzystanie z norm, instrukcji i katalogów,– organizację pracy związanej z wykonaniem zadań,– jakość wykonywanej pracy,– systematyczność oraz terminowość wykonania zadań,


78

– przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochronyprzeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.W końcowej ocenie osiągnięć uczniów po zakończeniu realizacji



79

Jednostka modułowa 311[28].Z2.04Wykonanie impozycji i proofingu

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– wykonać wydruki próbne z zastosowaniem drukarek komputerowych,– wykonać korektę tekstów z zastosowaniem znaków korekcyjnych,– sprawdzić zgodność założeń typograficznych i graficznych

z wydrukami próbnymi,– zweryfikować jakość i parametry technologiczne skanów,– dobrać kolory oraz zweryfikować elementy kolorystyczne zastosowane

w pracy,– zadecydować o miejscu i wielkości nadlewek,– zadecydować o położeniu oraz wielkości elementów „na spad”,– wyszukać i zaznaczyć elementy wykonywane nadrukiem,– zadecydować o sposobie rozmieszczenia użytków,– zadecydować o położeniu i wielkości „wycinek”,– dokonać montażu elektronicznego różnego typu produktów

poligraficznych,– zadecydować o potrzebie i sposobie wykonania montażu klasycznego,– wykonać pliki postscriptowe na określone urządzenie zewnętrzne,– dobrać liniaturę rastra zgodnie z potrzebami technologicznymi,– umieścić elementy dodatkowe na formie kopiowej w sposób

automatyczny,– umieścić elementy dodatkowe na montażu klasycznym w sposób

ręczny,– wykonać pliki typu .pdf przeznaczone do impozycji,– przenieść plik postscriptowy do urządzenia zewnętrznego,– zrastrować plik postscriptowy w programie RIP,– wykonać automatyczną impozycję plików .pdf,– obsłużyć i zakonserwować naświetlarkę do filmów CtF oraz CtP,– skontrolować przebieg automatycznego wywoływania filmów i płyt,– obsłużyć i zakonserwować wywoływarkę automatyczną,– zweryfikować wizualnie jakość naświetleń na filmach i płytach CtP,– zmierzyć gęstość optyczną naświetlonych filmów CtF oraz płyt CtP,– zadecydować o sposobie wykonania odbitek próbnych,– wykonać próbne odbitki barwne metodami cyfrowymi i analogowymi,– zweryfikować jakość przygotowalni poligraficznej,– zabezpieczyć wykonane formy kopiowe i drukowe.


80

2. Materiał nauczaniaDrukarki komputerowe stosowane w systemach DTP: igłowe,atramentowe, laserowe, sublimacyjne. Wydruki przeznaczone dokorekty. Korekta merytoryczna. Korekta typograficzna. Korekta graficzna.Kontrola prawidłowości skanów. Kontrola elementów barwnych.Wykonywanie nadlewek. Wykonywanie elementów „na spad”.Wykonywanie elementów nadrukiem. Rozkładanie użytków na formacie.Rozliczanie użytków. Wykonywanie „wycinek”. Dobór formatudrukowania i naświetlania. Wykonywanie montaży elektronicznych.Wykonywanie montaży klasycznych jedno- i wielostopniowych. Plikipostscriptowe. Dobieranie parametrów naświetlania. Rozbarwianieautomatyczne. Elementy dodatkowe: pasery, punktury, skale szarości,skale barwne, elementy kontrolne, metryczki. Liniatura rastra. Parametryprzejść tonalnych. Wykonywanie plików postscriptowych. Wykonywanieplików typu .pdf. Impozycja elektroniczna. Naświetlarki do filmów CtF.Naświetlarki do płyt CtP. Programy do rastrowania typu RIP.Wywoływarki automatyczne do filmów i płyt. Kalibracja naświetlarek.Kontrola jakości filmów i form drukowych. Barwne odbitki próbnewykonywane metodami cyfrowymi. Barwne odbitki próbne wykonywanemetodami analogowymi. Archiwizacja prac.

3. Ćwiczenia• Wykonywanie wydruków komputerowych z zastosowaniem drukarek

komputerowych.• Wykonywanie merytorycznej korekty tekstów.• Wykonywanie nadlewek, spadów oraz nadruków.• Wykonywanie elektronicznego montażu użytków.• Wykonywanie montażu klasycznego wielowarstwowego.• Dobór parametrów oraz wykonywanie pliku postscriptowego.• Tworzenie plików typu .pdf.• Naświetlanie filmów, rastrowanie pracy w programie typu RIP.• Wykonywanie impozycji plików .pdf.• Wykonywanie barwnych odbitek cyfrowych i porównywanie ich

z oryginałem.• Wywoływanie filmów w wywoływarce automatycznej.

4. Środki dydaktycznePrzymiar metryczny, miarka typograficzna.Densytometr refleksyjny i transmisyjny.Stanowiska do składu i reprodukcji poligraficznej DTP.Oprogramowanie DTP.


81

Stanowiska do montażu klasycznego.Naświetlarka do filmów CtF.Naświetlarka do płyt offsetowych CtP.Oprogramowanie typu RIP.Wywoływarka automatyczna.Urządzenie i oprogramowanie do kalibracji naświetlarki.Urządzenie cyfrowe do barwnych odbitek.Urządzenie analogowe do barwnych odbitek.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiProgram jednostki modułowej zawiera treści dotyczące przygotowania

materiałów tekstowych oraz ilustracyjnych do naświetlania i drukowania.Program obejmuje również tematykę dotyczącą wykonywania montażu,impozycji oraz proofingu.

Treści programowe jednostki powinny być realizowane w korelacjiz tematyką określoną w programach jednostek modułowychwyodrębnionych w modułach zawodowych. Umiejętności opanowanew wyniku realizacji programu są niezbędne do wykonywania formdrukowych dla różnych technik drukowania oraz do realizacji programujednostki Kontrolowanie procesów drukowania.

Podczas realizacji treści programowych trudnych do opanowaniaprzez uczniów należy stosować metody: sytacyjną, pokazuz instruktażem, ćwiczeń praktycznych. Do takich treści należy zaliczyć:– przygotowanie publikacji do naświetlania i drukowania,– wykonywanie pliku postscriptowego,– wykonywanie impozycji,– wykonywanie proofingu.

Realizacja ćwiczeń i innych zadań zleconych może odbywać sięw warunkach rzeczywistych i symulacyjnych.

Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń należy zapoznaćuczniów z zakresem i rodzajem wykonywanych zadań, z obsługąaparatury, maszyn i urządzeń oraz z obowiązującymi przepisamibezpieczeństwa i higieny pracy. Zajęcia należy prowadzić w pracowniprojektowania graficznego wyposażonej w odpowiednie środkidydaktyczne. Zajęcia mogą być prowadzone w grupie liczącej do 15uczniów, a w miarę potrzeb z podziałem na zespoły 3-4 osobowe.

Przed przystąpieniem do zajęć wskazane jest przygotowaniemateriałów, jak: teksty przewodnie do ćwiczeń, instrukcje, normy, aktyprawne, katalogi. Stanowiska ćwiczeniowe powinny być wyposażonew niezbędne przyrządy, aparaturę i narzędzia. Wskazane jestwykorzystywanie specjalistycznych programów komputerowych.


82

Wskazane jest również organizowanie wycieczek dydaktycznych dozakładów produkcyjnych i innych potencjalnych miejsc zatrudnieniacelem poznania przez uczniów rzeczywistych warunków pracy.



Podstawowym kryterium oceniania osiągnięć uczniów jest stopieńrealizacji celów kształcenia. Inne kryteria, to między innymi:– stosowanie poprawnej terminologii,– organizacja stanowiska pracy,– sprawność wykonania zadań.Do podstawowych umiejętności podlegających ocenie należy zaliczyć:– wykonywanie wydruków komputerowych do korekty,– przygotowanie prac do naświetlania,– naświetlanie filmów CtF oraz form drukowych CtP,– wykonywanie impozycji,– wykonywanie proofingu.


W trakcie obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadańnależy zwracać uwagę na:– trafność koncepcji projektu oraz umiejętność prezentacji efektów

pracy,– posługiwanie się dokumentacją techniczną i technologiczną,– korzystanie z norm, instrukcji i katalogów,– poprawność i staranność wykonania prac,– organizację pracy związanej z realizacją zadań,– systematyczność oraz terminowość wykonania zadań,– przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony




83

Moduł 311[28].Z3Procesy drukowania1. Cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– wyjaśniać zasady działania maszyn drukujących w poszczególnych

technikach drukowania,– charakteryzować proces powstawania odbitki w różnych technikach

drukarskich,– drukować na maszynach w różnych technikach drukarskich,– stosować terminologię dotyczącą procesów drukowania

i wykonywania form drukowych,– charakteryzować procesy wykonywania form drukowych dla

poszczególnych technik drukowania,– wykonywać formy drukowe dla różnych technik drukowania,– identyfikować zagrożenia związane z obsługą maszyn i urządzeń

do wykonywania form drukowych oraz maszyn drukujących,– kontrolować procesy drukowania z zastosowaniem różnych technik,– określać sposoby ograniczania zagrożeń związanych z obsługą

maszyn i urządzeń do wykonywania form drukowych oraz maszyndrukujących.


jednostkimodułowej


311[28].Z3.01 Przygotowanie form oraz drukowanie technikamiwypukłymi 50

311[28].Z3.02 Przygotowanie form oraz drukowanie technikamipłaskimi 92

311[28].Z3.03 Przygotowanie form oraz drukowanie technikamiwklęsłymi 74

311[28].Z3.04 Kontrolowanie procesów drukowania 36 Razem 252


84


4. LiteraturaCichocki L., Pawlicki T., Ruczka I.: Poligraficzny słownik terminologiczny.Polska Izba Druku, Warszawa 1999Ciupalski S.: Maszynoznawstwo poligraficzne. WNT, Warszawa 1978Ciupalski S.: Maszyny offsetowe zwojowe. Oficyna WydawniczaPolitechniki Warszawskiej, Warszawa 2000Ciupalski S.: Maszyny drukujące konwencjonalne. Oficyna WydawniczaPolitechniki Warszawskiej, Warszawa 2001Czichon H., Magdzik S., Jakucewicz S., Mudrak E.: Formy drukowe.WSiP, Warszawa 1996Druździel M., Fijałkowski T.: Maszyny i urządzenia typograficzne. WSiP,Warszawa 1987Druździel M., Fijałkowski T.: Przygotowanie typograficznych formdrukowych. WSiP, Warszawa 1989Kołak J., Ostrowski J.: Maszyny drukujące. WSiP, Warszawa 1987Magdzik S., Jakucewicz S.: Podstawy poligrafii. WSiP, Warszawa 1997Polskie i branżowe normy poligraficznePraca zbiorowa: Poligrafia ogólna. WSiP, Warszawa 1982Rydel J., Sobczyk W.: Maszynoznawstwo poligraficzne. PWSZ,Warszawa 1976Czasopisma: Poligrafika, Świat drukuDokumentacje techniczne maszyn i urządzeń do wykonywania formi maszyn drukujących


311[28].Z3.02Przygotowanie form

oraz drukowanietechnikami płaskimi

311[28].Z3Procesy drukowania


oraz drukowanietechnikami wypukłymi


oraz drukowanietechnikami wklęsłymi

311[28].Z3.04Kontrolowanie procesów

drukowania


85

Jednostka modułowa 311[28].Z3.01Przygotowanie form oraz drukowanie technikamiwypukłymi

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– sklasyfikować formy typograficzne,– scharakteryzować proces powstawania form typograficznych ze

składu ręcznego i maszynowego,– dokonać klasyfikacji typograficznych maszyn drukujących,– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasadę działania maszyny

typooffsetowej,– scharakteryzować proces powstawania formy drukowej

typooffsetowej,– scharakteryzować technikę drukowania fleksograficznego,– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasadę działania zespołów

maszyny fleksograficznej,– dokonać charakterystyki form fleksograficznych,– scharakteryzować procesy powstawania form fleksograficznych,– wykonać formę fleksograficzną,– wykonać montaż formy fleksograficznej na cylindrze lub tulei

formowej,– określić zastosowanie techniki fleksograficznej,– określić zagrożenia związane z obsługą maszyn drukujących

technikami wypukłymi,– zastosować terminologię dotyczącą technik wykonania form oraz

drukowania technikami wypukłymi,– zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,– zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony


2. Materiał nauczaniaDrukowanie typograficzne. Maszyny typograficzne arkuszowei zwojowe. Drukowanie typooffsetowe. Maszyny typooffsetowe.Wykonywanie form typooffsetowych. Drukowanie fleksograficzne.Wykonywanie form fleksograficznych. Maszyny fleksograficzne.

3. Ćwiczenia• Wykonywanie formy fleksograficznej.• Charakteryzowanie budowy maszyn drukujących technikami

wypukłymi.


86

• Wykonywanie montażu formy fleksograficznej na cylindrze lub tuleiformowej.

• Wykonywanie drukowania fleksograficznego.

4. Środki dydaktycznePlansze, foliogramy przedstawiające schematy różnych rodzajówtypograficznych maszyn drukujących.Plansze, foliogramy ilustrujące schematy maszyn typooffsetowych.Stanowisko do wykonywania form flexo oraz drukowaniafleksograficznego.Plansze, foliogramy obrazujące schemat typowej maszynyfleksograficznej i poszczególnych zespołów.Filmy dydaktyczne dotyczące drukowania techniką typooffsetowąi techniką fleksograficzną.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiProgram jednostki modułowej zawiera treści dotyczące wykonywania

form oraz drukowania z zastosowaniem technik druku wypukłego. Treściprogramowe jednostki powinny być realizowane w korelacji z tematykąokreśloną w programach jednostek modułowych wyodrębnionychw modułach zawodowych. Umiejętności opanowane w wyniku realizacjiprogramu są niezbędne do realizacji treści programowych dotyczącychkontrolowania procesów drukowania oraz jakości odbitek.

Podczas realizacji treści programowych trudnych do opanowaniaprzez uczniów należy stosować metody: sytuacyjną, pokazuz instruktażem, ćwiczeń praktycznych. Do takich treści należy zaliczyć:– wykonywanie formy fleksograficznej,– montaż formy fleksograficznej na cylindrze lub tulei,– drukowanie techniką fleksograficzną.

Realizacja ćwiczeń i innych zadań zaleconych przez nauczycielamoże odbywać się w warunkach rzeczywistych i symulacyjnych.

Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń należy zapoznaćuczniów z zakresem i rodzajem wykonywanych zadań, z obsługąaparatury, maszyn i urządzeń oraz z obowiązującymi przepisamibezpieczeństwa i higieny pracy. Zajęcia należy prowadzićw odpowiednio wyposażonych warsztatach szkolnych oraz w zakładachpoligraficznych. Zajęcia można prowadzić w grupie liczącej do 15uczniów, a w miarę potrzeb z podziałem na grupy 3-4 osobowe.

Przed przystąpieniem do zajęć wskazane jest przygotowaniemateriałów, jak: teksty przewodnie do ćwiczeń, instrukcje, normy,katalogi, plansze, foliogramy, próbniki, przykłady druków. Stanowiskaćwiczeniowe powinny być wyposażone w niezbędne przyrządy,aparaturę i narzędzia. Wskazana jest prezentacja filmów dydaktycznych


87

o tematyce dotyczącej drukowania techniką: typooffsetowąi fleksograficzną oraz organizacją wycieczek dydaktycznych do zakładówprodukcyjnych i innych potencjalnych miejsc zatrudnienia celempoznania przez uczniów rzeczywistych warunków pracy.



Podstawowym kryterium oceniania osiągnięć uczniów jest stopieńrealizacji celów kształcenia. Inne kryteria, to między innymi:– organizacja stanowiska pracy,– stosowanie poprawnej terminologii,– sprawność wykonania zadań,– trafność koncepcji projektu oraz umiejętność prezentacji efektów

pracy.Do podstawowych umiejętności podlegających ocenie należy zaliczyć:– określanie właściwości form typograficznych i fleksograficznych,– dobieranie materiałów do określonej technologii wykonania form

typograficznych i fleksograficznych,– wykonywanie form fleksograficznych.


W trakcie obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadańnależy zwracać uwagę na:– posługiwanie się dokumentacją techniczną i technologiczną,– korzystanie z norm, instrukcji i katalogów,– poprawność i staranność wykonania zadań,– organizację pracy w trakcie realizacji zadań,– systematyczność oraz terminowość wykonania zadań,– przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony




88

Jednostka modułowa 311[28].Z3.02Przygotowanie form oraz drukowanie technikamipłaskimi

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– scharakteryzować proces wykonywania offsetowych form drukowych

technologią bezpośrednią pozytywową z płyt presensybilizowanych,– scharakteryzować zjawiska zachodzące w warstwie kopiowej

fotorozpuszczalnej płyty presensybilizowanej,– naświetlić płytę presensybilizowaną przez diapozytyw oraz dobrać

czas naświetlania,– wywołać płytę presensybilizowaną odpowiednim wywoływaczem,– określić budowę kopioramy,– scharakteryzować metody zwiększania wytrzymałości form

offsetowych z płyt presensybilizowanych oraz sposoby ichzabezpieczania,

– scharakteryzować proces wykonywania form offsetowych w systemieCtP,

– określić przydatność technologii CtP,– scharakteryzować proces drukowania techniką offsetową,– scharakteryzować budowę i zasadę działania poszczególnych

zespołów offsetowej maszyny drukującej,– scharakteryzować zjawiska zachodzące na powierzchni formy

offsetowej podczas drukowania,– określić rolę oraz właściwe parametry roztworu zwilżającego,– dobrać parametry drukowania na offsetowej maszynie arkuszowej,– wykonać druk nakładu z zastosowaniem offsetowej arkuszowej

maszyny drukującej,– scharakteryzować proces drukowania wielokolorowego na

arkuszowych i zwojowych maszynach offsetowych,– scharakteryzować technikę drukowania offsetowego bezwodnego

oraz określić wymagania technologiczne dotyczące przebieguprocesu drukowania,

– zorganizować stanowisko pracy na maszynie offsetowej,– zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,– scharakteryzować techniki drukowania litograficznego

i światłodrukowego,– określić zakres stosowania techniki litograficznej i światłodrukowej.


89

2. Materiał nauczaniaProces wykonywania form offsetowych z płyt presensybilizowanychtechnologią bezpośrednią pozytywową. Wykonywanie form offsetowychw systemie CTP. Parametry procesów wykonywania form offsetowychz płyt presensybilizowanych. Urządzenia i materiały do wykonywaniaform offsetowych z płyt presensybilizowanych. Proces drukowaniaoffsetowego. Parametry druku offsetowego. Maszyny offsetowearkuszowe i zwojowe. Proces drukowania litograficznegoi światłodrukowego.

3. Ćwiczenia• Wykonywanie offsetowej formy drukowej z płyty presensybilizowanej.• Określanie zasad działania poszczególnych zespołów jednokolorowej

offsetowej maszyny arkuszowej.• Drukowanie nakładu na jednokolorowej arkuszowej maszynie

offsetowej.

4. Środki dydaktycznePlansze, foliogramy przedstawiające poszczególne zespoły maszynyoffsetowej arkuszowej i zwojowej.Stanowisko z wyposażeniem w skład, którego wchodzą: kopioramai inne urządzenia, materiały, przyrządy, odczynniki do wykonania formdrukowych z płyt presensybilizowanych metodą kopii bezpośredniejpozytywowej, arkuszowa jednokolorowa małoformatowa maszynaoffsetowa, farby, arkusze papieru, środki i narzędzia niezbędnew procesie drukowania techniką offsetową.Dokumentacje techniczne maszyn offsetowych arkuszowych.Filmy dydaktyczne dotyczące: drukowania offsetowego wielokolorowego,arkuszowego i zwojowego rolowego na maszynach pełnoformatowychw warunkach przemysłowych, wykonywania form offsetowychw systemie CTP.Instrukcje do ćwiczeń.


form i drukowania technikami druku płaskiego, ze szczególnymuwzględnieniem techniki offsetowej. Treści programowe jednostkipowinny być realizowane w korelacji z tematyką określonąw programach jednostek modułowych: Charakteryzowanie procesówpoligraficznych, Posługiwanie się dokumentacją technicznąi technologiczną, Charakteryzowanie maszyn i urządzeń poligraficznych,wyodrębnionych w module Podstawy zawodu. Umiejętności opanowane


90

w wyniku realizacji programu jednostki są niezbędne w dalszym procesiekształcenia, a w szczególności do kontrolowania procesów drukowaniai jakości odbitek.

Podczas realizacji treści programowych trudnych do opanowaniaprzez uczniów należy stosować metody: projektów, pokazu w połączeniuz instruktażem, ćwiczeń praktycznych. Do takich treści należy zaliczyć:– wykonywanie form offsetowych z płyt presensybilizowanych metodą

bezpośrednią pozytywową oraz w systemie CtP,– drukowanie techniką offsetową.


Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń należy zapoznaćuczniów z zakresem i rodzajem wykonywanych zadań, z obsługąaparatury, maszyn i urządzeń oraz z obowiązującymi przepisamibezpieczeństwa i higieny pracy. Zajęcia należy prowadzićw odpowiednio wyposażonych warsztatach szkolnych lub w zakładachpoligraficznych. Zajęcia mogą być prowadzone w grupie liczącej do 15uczniów, a w miarę potrzeb z podziałem na zespoły 3-4 osobowe.

Przed przystąpieniem do zajęć wskazane jest przygotowaniemateriałów, jak: teksty przewodnie do ćwiczeń, instrukcje, normy,katalogi, plansze, foliogramy, próbniki, przykłady druków. Stanowiskaćwiczeniowe powinny być wyposażone w niezbędne przyrządy,aparaturę i narzędzia. Wskazana jest prezentacja filmów dydaktycznycho tematyce dotyczącej drukowania techniką offsetową na maszynachwielokolorowych pełnoformatowych, arkuszowych i zwojowychw warunkach przemysłowych oraz organizacja wycieczek dydaktycznychdo zakładów produkcyjnych i innych potencjalnych miejsc zatrudnieniacelem poznania przez uczniów rzeczywistych warunków pracy.



Podstawowym kryterium oceniania osiągnięć uczniów jest stopieńrealizacji celów kształcenia. Inne kryteria, to między innymi:– organizacja stanowiska pracy,– stosowanie poprawnej terminologii,– sprawność wykonania zadań.


91

Do podstawowych umiejętności podlegających ocenie należy zaliczyć:– określanie właściwości form offsetowych wykonanych z płyt

presensybilizowanych,– dobieranie materiałów do określonej technologii wykonania form

offsetowych,– wykonywanie form offsetowych.


W trakcie obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadańnależy zwracać uwagę na:– posługiwanie się dokumentacją techniczną i technologiczną,– korzystanie z norm, instrukcji i katalogów,– poprawność i staranność wykonania schematów i rysunków,– organizację pracy związanej z realizacją zadań,– systematyczność oraz terminowość wykonania zadań,– przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony




92

Jednostka modułowa 311[28].Z3.03Przygotowanie form oraz drukowanie technikamiwklęsłymi

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– scharakteryzować proces drukowania rotograwiurowego,– scharakteryzować rodzaje form wklęsłodrukowych,– określić metody wykonywania form wklęsłodrukowych głębokościowo

zmiennych,– scharakteryzować metody wykonywania form wklęsłodrukowych,– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasadę działania maszyn

rotograwiurowych,– określić zakres stosowania techniki rotograwiurowej,– określić zagrożenia związane z obsługą maszyn rotograwiurowych

oraz sposoby ich eliminowania,– scharakteryzować rodzaje zespołów farbowych stosowanych

w maszynach rotograwiurowych,– scharakteryzować proces drukowania tamponowego,– scharakteryzować rodzaje form do drukowania tamponowego,– określić sposoby wykonywania form do druku tamponowego,– określić zakres stosowania techniki tamponowej,– dokonać charakterystyki tamponów do drukowania,– scharakteryzować rodzaje maszyn do drukowania tamponowego,– wykonać fotopolimerową formę do drukowania tamponowego,– wykonać drukowanie techniką tamponową,– zastosować terminologię dotyczącą technik wklęsłodrukowych,– zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,– przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony


2. Materiał nauczaniaProcesy drukowania technikami wklęsłymi – drukowanie rotograwiurowei tamponowe. Maszyny rotograwiurowe. Maszyny do drukowaniatamponowego. Wykonywanie rotograwiurowych form głębokościowozmiennych metodami: pośrednimi, pośrednio-bezpośrednimii bezpośrednimi. Wykonywanie rotograwiurowych form powierzchniowozmiennych metodami pośrednimi i bezpośrednimi. Wykonywanierotograwiurowych form głębokościowo i powierzchniowo zmiennychmetodami pośrednimi i bezpośrednimi. Wykonywanie form dodrukowania tamponowego.


93

3. Ćwiczenia• Wykonywanie fotopolimerowej formy do drukowania tamponowego

z danej formy kopiowej.• Drukowanie na kształtkach z zastosowaniem ręcznej maszyny do

drukowania tamponowego.• Wyjaśniane zasad działania zespołów drukujących maszyn

rotograwiurowych.• Analizowanie działania zespołów farbowych do farb ciekłych

stosowanych w maszynach rotograwiurowych.

4. Środki dydaktycznePlansze, foliogramy przedstawiające schematy rotograwiurowychmaszyn drukujących.Plansze, foliogramy obrazujące metody wykonywania form. Stanowiskodo wykonywania fotopolimerowej formy do drukowania tamponowego.Stanowisko w skład którego wchodzi ręczna maszyna do drukowaniatamponowego wraz z oprzyrządowaniem niezbędnym do wykonaniadrukowania na kształtkach.Dokumentacje techniczne rotograwiurowych maszyn drukujących.Filmy dydaktyczne dotyczące wykonywania form rotograwiurowychróżnymi metodami w warunkach przemysłowych, drukowania technikąrotograwiurową.Instrukcje do ćwiczeń.


form oraz drukowania technikami druku wklęsłego. Treści programowejednostki powinny być realizowane w korelacji z tematyką określonąw programach jednostek modułowych Charakteryzowanie procesówpoligraficznych, Posługiwanie się dokumentacją technicznąi technologiczną, Charakteryzowanie maszyn i urządzeń poligraficznychwyodrębnionych w module Podstawy zawodu. Umiejętności opanowanew wyniku realizacji programu jednostki są niezbędne w dalszym procesiekształcenia, a w szczególności do kontrolowania procesów drukowaniai jakości odbitek.

Podczas realizacji treści programowych trudnych do opanowaniaprzez uczniów należy stosować metody: projektów, pokazu w połączeniuz instruktażem, ćwiczeń praktycznych. Do takich treści należy zaliczyć:– wykonywanie fotopolimerowych form tampodrukowych,– drukowanie techniką tamponową.



94

Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń należy zapoznaćuczniów z zakresem i rodzajem wykonywanych zadań, z obsługąaparatury, maszyn i urządzeń oraz z obowiązującymi przepisamibezpieczeństwa i higieny pracy. Zajęcia należy prowadzićw odpowiednio wyposażonych warsztatach szkolnych lub w zakładachpoligraficznych. Zajęcia mogą być prowadzone w grupie liczącej do 15uczniów, a w miarę potrzeb z podziałem na zespoły 3-4 osobowe.

Przed przystąpieniem do zajęć wskazane jest przygotowaniemateriałów, jak: teksty przewodnie do ćwiczeń, instrukcje, normy,katalogi, plansze, foliogramy, próbniki, przykłady druków. Stanowiskaćwiczeniowe powinny być wyposażone w niezbędne przyrządy,aparaturę i narzędzia. Wskazana jest prezentacja filmów dydaktycznycho tematyce dotyczącej drukowania techniką rotograwiurową,wykonywania form rotograwiurowych w warunkach przemysłowych orazorganizacja wycieczek dydaktycznych do zakładów produkcyjnychi innych potencjalnych miejsc zatrudnienia celem poznania przezuczniów rzeczywistych warunków pracy.



Podstawowym kryterium oceniania osiągnięć uczniów jest stopieńrealizacji celów kształcenia. Inne kryteria, to między innymi:– organizacja stanowiska pracy,– stosowanie poprawnej terminologii,– sprawność wykonania zadań.Do podstawowych umiejętności podlegających ocenie należy zaliczyć:– określanie właściwości różnych rodzajów form rotograwiurowych,– dobieranie materiałów wykonania form rotograwiurowych

w określonej technologii,– dobieranie materiałów do wykonania fotopolimerowej formy

tamponowej,– wykonywanie fotopolimerowych form tamponowych.



95

W trakcie obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadańnależy zwracać uwagę na:– posługiwanie się dokumentacją techniczną i technologiczną,– korzystanie z norm, instrukcji i katalogów,– poprawność i staranność wykonania schematów i rysunków,– organizację pracy związanej z realizacją zadań,– systematyczność oraz terminowość wykonania prac,– przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony




96

Jednostka modułowa 311[28].Z3.04Kontrolowanie procesów drukowania

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– określić typowe błędy powstające podczas drukowania techniką

fleksograficzną oraz sposoby ich unikania,– dokonać jakościowej oceny formy fleksograficznej,– dobrać parametry drukowania techniką fleksograficzną,– dokonać oceny jakościowej odbitek wykonanych techniką

fleksograficzną,– określić czynniki wpływające na jakość wykonania formy offsetowej

z płyty presensybilizowanej,– dobrać parametry drukowania techniką offsetową,– określić przyczyny i sposoby eliminowania trudności i problemów

występujących w procesie drukowania techniką offsetową,– scharakteryzować typowe błędy powstające podczas drukowania

techniką rotograwiurową i tamponową oraz określić sposoby icheliminacji,

– dobrać parametry drukowania techniką rotograwiurowąi tamponową,

– ocenić jakość wykonanych odbitek za pomocą przyrządów kontrolno-pomiarowych,

– dokonać korekty barwy uzyskanych odbitek na podstawie barwnychodbitek próbnych.

2. Materiał nauczaniaCzynniki wpływające na jakość procesów drukowania z zastosowaniemróżnych technik drukowania. Zastosowanie densytometrii do ocenyjakości odbitek drukarskich. Wizualna ocena odbitek drukarskich.

3. Ćwiczenia• Określanie przydatności form drukowych do drukowania w różnych

technikach.• Wizualne ocenianie jakości odbitek dotyczące korekty barwy

na podstawie odbitek próbnych.• Wykonywanie densytometrycznych pomiarów wykonanych odbitek.• Charakteryzowanie błędów powstających w procesie drukowania oraz

określanie sposobów unikania i eliminacji błędów.


97

4. Środki dydaktycznePrzyrządy kontrolno-pomiarowe do badania jakości odbitek:densytometr, lupa poligraficzna.Przykładowe odbitki wykonane różnymi technikami drukarskimi.Różne rodzaje barwnych odbitek próbnych wraz z odpowiadającymi imodbitkami nakładowymi.Instrukcje do ćwiczeń.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiProgram jednostki modułowej zawiera treści dotyczące kontrolowania

procesów drukowania w kontekście jakości uzyskiwanych odbitek. Treściprogramowe jednostki powinny być realizowane w korelacji z tematykąokreśloną w programach jednostek modułowych wyodrębnionychw module Procesy drukowania.

Podczas realizacji treści programowych trudnych do opanowaniaprzez uczniów należy stosować metody: sytuacyjną, projektów, pokazuz instruktażem, ćwiczeń praktycznych. Do takich treści należy zaliczyć:– wykonywanie pomiarów densytometrycznych,– wizualne ocenianie jakości odbitek.


Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń należy zapoznaćuczniów z zakresem i rodzajem wykonywanych zadań, z obsługąaparatury, maszyn i urządzeń oraz z obowiązującymi przepisamibezpieczeństwa i higieny pracy. Zajęcia należy prowadzićw odpowiednio wyposażonych warsztatach szkolnych. Zajęcia mogą byćprowadzone w grupie liczącej do 15 uczniów, a w miarę potrzebz podziałem na zespoły 3-4 osobowe.

Przed przystąpieniem do zajęć wskazane jest przygotowaniemateriałów, jak: teksty przewodnie do ćwiczeń, instrukcje, normy,katalogi, plansze, foliogramy, próbniki, przykłady druków. Stanowiskaćwiczeniowe powinny być wyposażone w niezbędne przyrządy,aparaturę i narzędzia.



Podstawowym kryterium oceniania osiągnięć uczniów jest stopieńrealizacji celów kształcenia. Inne kryteria, to między innymi:


98

– organizacja stanowiska pracy,– stosowanie poprawnej terminologii,– sprawność wykonania zadań.Do podstawowych umiejętności podlegających ocenie należy zaliczyć:– określanie jakości odbitek drukarskich,– dobieranie parametrów drukowania,– określanie jakości oraz przydatności form drukowych dla różnych

technik drukowania.Wiedza i umiejętności uczniów mogą być sprawdzane i oceniane za

pomocą:– testu osiągnięć z zadaniami otwartymi i zamkniętymi,– testu praktycznego z zadaniami typu próba pracy,– obserwacji pracy uczniów podczas realizacji zadań,– projektów opracowanych przez uczniów.

W trakcie obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadańnależy zwracać uwagę na:– posługiwanie się dokumentacją techniczną i technologiczną,– korzystanie z norm, instrukcji i katalogów,– organizację pracy związanej z realizacją zadań,– systematyczność oraz terminowość wykonania zadań,– przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony




99

Moduł 311[28].Z4Procesy introligatorskie1. Cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– charakteryzować introligatorskie operacje jednostkowe,– dokonywać analizy działania maszyn i urządzeń introligatorskich,– charakteryzować procesy obróbki wkładu książkowego,– stosować terminologię dotyczącą procesów introligatorskich,– charakteryzować procesy uszlachetniania produkcji poligraficznej,– charakteryzować rodzaje opraw introligatorskich,– charakteryzować procesy produkcji opakowań,– określać sposoby obróbki końcowej produktów poligraficznych,– dokonywać oceny półproduktów i produktów poligraficznych

na poszczególnych etapach procesu technologicznego,– określać zagrożenia związane z obsługą maszyn i urządzeń

introligatorskich,– określać sposoby ograniczania zagrożeń związanych z obsługą

maszyn i urządzeń introligatorskich,– obsługiwać podstawowe maszyny i urządzenia stosowane do

wykonywania introligatorskich operacji jednostkowych,– organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,– przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony



jednostkimodułowej

Nazwa jednostki modułowejOrientacyjna liczba godzinna realizację

311[28].Z4.01 Wykonywanie introligatorskich operacjijednostkowych 68

311[28].Z4.02 Wykończanie produktów introligatorskich 42311[28].Z4.03 Wykonywanie opraw 70

Razem 180


100


4. LiteraturaCiupalski S.: Maszynoznawstwo poligraficzne. PWSZ, Warszawa 1978Magdzik S., Jakucewicz S.: Podstawy poligrafii. WSiP, Warszawa 1997Magdzik S.: Introligatorstwo przemysłowe. WSiP, Warszawa 1988Pietruczuk I., Godlewski H., Jędrych W.: Technika i technologiaintroligatorstwa przemysłowego. WNT, Warszawa 1985Praca zbiorowa: Poligrafia ogólna. WSiP, Warszawa 1982Rydel J., Sobczyk W.: Maszynoznawstwo poligraficzne. PWSZ,Warszawa 1976

Czasopisma: Poligrafika, Świat drukuDokumentacje techniczne maszyn i urządzeń introligatorskichPolskie i branżowe normy poligraficzne


311[28].Z4.03Wykonywanie opraw

311[28].Z4Procesy introligatorskie

311[28].Z4.01Wykonywanie introligatorskich

operacji jednostkowych

311[28].Z4.02Wykończanie produktów

introligatorskich


101

Jednostka modułowa 311[28].Z4.01Wykonywanie introligatorskich operacjijednostkowych

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– scharakteryzować proces wyrównywania arkuszy w stosie,– określić różnicę między „cięciem” i „krojeniem” papieru,– scharakteryzować proces krojenia arkuszy w stosie

z wykorzystaniem krajarki jednonożowej,– obsłużyć krajarkę jednonożową,– określić czynniki wpływające na jakość krojenia arkuszy

w stosie,– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasadę działania

mechanizmów krajarki jednonożowej,– określić zagrożenia oraz sposoby zabezpieczeń stosowanych

podczas pracy na krajarce jednonożowej,– scharakteryzować siły występujące w procesie krojenia arkuszy,– dokonać analizy procesu wykrawania,– scharakteryzować rodzaje oraz określić przeznaczenie różnych typów

wykrojników,– zaprojektować różnego typu opakowania,– określić przebieg operacji perforowania i nadkrawania wyrobu

papierniczego,– scharakteryzować operację wiercenia oraz budowę wiertła

stosowanego w introligatorstwie,– określić przebieg procesu złamywania arkuszy i wstęgi papieru,– wyjaśnić zasadę działania różnych rodzajów złamywarek,– obsłużyć złamywarkę nożową i kasetową,– określić różne warianty złamywania oraz czynniki wpływające

na wybór określonego wariantu,– scharakteryzować proces prasowania składek,– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasadę działania

introligatorskich pras do składek,– określić kryteria oceny jakości procesu złamywania,– określić zasady obsługi maszyn do wykonywania introligatorskich

operacji jednostkowych,– zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony



102

2. Materiał nauczaniaWyrównywanie arkuszy w stosie. Maszyny do wyrównywania. Krojeniei cięcie wytworów papierniczych. Krajarki jednonożowe. Czynnikiwpływające na jakość krojenia. Inne maszyny do krojenia i cięciapapieru. Proces wykrawania. Wykrojniki przelotowe i płytowe.Perforowanie i nadkrawanie. Wykonywanie opakowań. Wierceniew wytworach papierniczych. Wiertła do papieru. Złamywanie arkuszyi wstęgi papieru. Złamywarki nożowe, kasetowe i kombinowane.Złamywarki lejowe i nożowe rotacyjne. Warianty złamywania.Prasowanie składek. Prasy do składek. Czynniki technologicznewpływające na jakość złamywania i prasowania składek. Kontrolai ocena procesu złamywania. Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy,ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

3. Ćwiczenia• Analizowanie działania poszczególnych zespołów krajarek

jednonożowych.• Określanie zagrożeń związanych z obsługą maszyn do krojenia

i złamywania arkuszy.• Krojenie stosu papieru na krajarce jednonożowej według zadanych

parametrów.• Ocenianie jakości procesu krojenia oraz określanie sposobów

eliminacji ewentualnych błędów.• Projektowanie opakowań zgodnie z założeniami technologicznymi.• Wykonywanie opakowań dowolną metodą introligatorską.• Złamywanie arkuszy papieru na złamywarkach nożowych

i kasetowych według zadanych parametrów procesu.• Ocenianie prawidłowości procesu złamywania arkuszy na podstawie

ustalonych kryteriów oraz określanie przyczyn powstawaniai sposobów eliminacji błędów.

4. Środki dydaktycznePlansze i schematy przedstawiające różne typy utrząsarek.Plansze, foliogramy ilustrujące schematy krajarek jednonożowych orazposzczególnych zespołów i mechanizmów.Dokumentacja techniczna różnych typów krajarek jednonożowychstosowanych w zakładach poligraficznych.Foldery krajarek jednonożowych.Przykłady stosów papieru o różnej jakości.Przykłady wykrojników przelotowych i płytowych.Stanowisko, w skład którego wychodzą: krajarka jednonożowa,złamywarka nożowa i kasetowa.


103

Wykrawarka do produkcji opakowań.Wiertła do papieru. Noże perforujące.Plansze, foliogramy ilustrujące schematy złamujących zespołówzłamywarek.Dokumentacje techniczne różnych typów złamywarek.Przykłady różnej jakości składek.Plansze, foliogramy ilustrujące schematy różnych rodzajów prasintroligatorskich do składek.Filmy dydaktyczne dotyczące złamywania lejowego i nożowegorotacyjnego na maszynach drukujących rolowych.Instrukcje do ćwiczeń.


jednostkowych procesów introligatorskich. Treści programowe jednostkipowinny być realizowane w korelacji z tematyką określonąw programach jednostek modułowych: Wykończanie produktówintroligatorskich, Wykonywanie opraw wyodrębnionych w moduleProcesy introligatorskie. Treści programowe jednostki stanowią bazę dorealizacji programu jednostki modułowej Realizowanie procesówintroligatorskich wyodrębnionej w module Praktyka zawodowa.

Podczas realizacji treści programowych trudnych do opanowaniaprzez uczniów należy stosować metody: sytuacyjną, projektów, pokazuw połączeniu z instruktażem, ćwiczeń praktycznych. Do takich treścinależy zaliczyć:– krojenie i formatowanie wyrobów papierniczych z zastosowaniem

krajarki jednonożowej,– złamywanie arkuszy z zastosowaniem różnych metod i układów,– wykonywanie opakowań różnymi sposobami.



Przed przystąpieniem do zajęć należy przygotować materiały, jak:teksty przewodnie do ćwiczeń, instrukcje, normy, katalogi, plansze,foliogramy, próbniki, przykłady wyrobów introligatorskich. Stanowiska


104

ćwiczeniowe powinny być wyposażone w niezbędne przyrządy,aparaturę i narzędzia.



Podstawowym kryterium oceniania osiągnięć uczniów jest stopieńrealizacji celów kształcenia. Inne kryteria, to między innymi:– organizacja stanowiska pracy,– stosowanie poprawnej terminologii,– sprawność wykonania zadań,– dokładność i sprawność wykonania zadań.Do podstawowych umiejętności podlegających ocenie należy zaliczyć:– krojenie, cięcie oraz wykrawanie wyrobów papierniczych,– złamywanie arkuszy,– projektowanie oraz wykonywanie opakowań.


W trakcie obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadańnależy zwracać uwagę na:– posługiwanie się dokumentacją techniczną i technologiczną,– korzystanie z norm, instrukcji i katalogów,– poprawność i staranność wykonania schematów i rysunków,– organizację pracy związanej z realizacją zadań,– systematyczność oraz terminowość wykonania prac,– przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony




105

Jednostka modułowa 311[28].Z4.02Wykończanie produktów introligatorskich1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– scharakteryzować metody wykończania produktów introligatorskich,– scharakteryzować proces lakierowania wyrobów introligatorskich,– scharakteryzować sposoby lakierowania wyrobów introligatorskich,– scharakteryzować rodzaje foliowania,– wykonać foliowanie produktu introligatorskiego,– dokonać analizy parametrów procesu foliowania,– ocenić jakość procesu foliowania,– scharakteryzować proces tłoczenia na okładkach introligatorskich,– określić rodzaje tłoczenia na okładkach introligatorskich,– scharakteryzować budowę pras do tłoczenia na okładkach,– określić czynniki wpływające na jakość procesu tłoczenia,– scharakteryzować proces impregnowania wyrobów poligraficznych,– scharakteryzować proces brązowania wyrobów poligraficznych.

2. Materiał nauczaniaWykończanie produktów introligatorskich. Proces lakierowania wyrobówpoligraficznych. Lakierowanie dyspersyjne oraz lakierowanie UV.Lakierowanie wybiórcze. Foliowanie wyrobów i półproduktówpoligraficznych. Tłoczenie na okładkach introligatorskich. Parametryjakościowe procesu tłoczenia na okładkach. Impregnowanie wyrobówpoligraficznych. Brązowanie wyrobów poligraficznych.

3. Ćwiczenia• Lakierowanie druków lakierem UV.• Foliowanie druków metodą bezklejową.• Tłoczenie reliefowe na okładkach.• Analizowanie czynników wpływających na jakość tłoczenia na

okładkach.

4. Środki dydaktycznePlansze, foliogramy przedstawiające schematy procesów lakierowaniai laminowania produktów poligraficznych.Plansze, foliogramy przedstawiające maszyny do lakierowaniai foliowania produktów poligraficznych.Stanowisko, w skład którego wchodzą: maszyna do foliowania metodąbezklejową, prasa do tłoczenia na okładkach oraz materiały niezbędnedo realizacji procesów.Instrukcje do ćwiczeń.


106

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiProgram jednostki modułowej zawiera treści dotyczące obróbki

wykończeniowej produkcji introligatorskiej. Treści programowe jednostkipowinny być realizowane w korelacji z tematyką określonąw programach jednostek modułowych wyodrębnionych w moduleProcesy introligatorskie.

Podczas realizacji treści programowych trudnych do opanowaniaprzez uczniów należy stosować metody: sytuacyjną, projektów, pokazuw połączeniu z instruktażem, ćwiczeń praktycznych. Do takich treścinależy zaliczyć:– lakierowanie powierzchniowe oraz wybiórcze UV,– foliowanie produktów poligraficznych,– tłoczenie na okładkach introligatorskich.



Przed przystąpieniem do zajęć należy przygotować materiały, jak:teksty przewodnie do ćwiczeń, instrukcje, normy, katalogi, plansze,foliogramy, próbniki, przykłady wyrobów introligatorskich. Stanowiskaćwiczeniowe powinny być wyposażone w niezbędne przyrządy,aparaturę i narzędzia.



Podstawowym kryterium oceniania osiągnięć uczniów jest stopieńrealizacji celów kształcenia. Inne kryteria, to między innymi:– organizacja stanowiska pracy,– stosowanie poprawnej terminologii,– poprawność i sprawność wykonania zadań,– dokładność i rzetelność realizacji zadań.Do podstawowych umiejętności podlegających ocenie należy zaliczyć:– lakierowanie wyrobów poligraficznych,


107

– foliowanie wyrobów poligraficznych,– zdobienie wyrobów poligraficznych.


W trakcie obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadańnależy zwracać uwagę na:– posługiwanie się dokumentacją techniczną i technologiczną,– korzystanie z norm, instrukcji i katalogów,– organizację pracy związanej z realizacją zadań,– systematyczność oraz terminowość wykonania prac,– przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony


programu jednostki modułowej należy uwzględnić wyniki wszystkichsprawdzianów i testów osiągnięć. Proces oceniania powinien byćrealizowany według określonych kryteriów oraz zgodnie z obowiązującąskalą ocen.


108

Jednostka modułowa 311[28].Z4.03Wykonywanie opraw

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– scharakteryzować metody kompletowania wkładów,– określić zakres stosowania metody kompletowania „składka

na składkę” oraz metody „składka w składkę”,– scharakteryzować proces kontroli kompletowania wkładu,– zastosować metody ręcznego i maszynowego kompletowania

wkładów,– scharakteryzować proces szycia drutem oraz określić uwarunkowania

technologiczne procesu,– wykonać szycie wkładu na maszynach do szycia drutem,– scharakteryzować introligatorskie procesy szycia nićmi,– scharakteryzować czynniki wpływające na wytrzymałość wkładów

szytych nićmi,– scharakteryzować proces klejowego łączenia wkładu,– wykonać ręcznie klejowe łączenie wkładu,– scharakteryzować proces łączenia składek nićmi termoplastycznymi,– scharakteryzować specjalne połączenia stosowane do łączenia

wkładów,– scharakteryzować proces kształtowania grzbietu wkładu,– scharakteryzować sposoby wzmacniania grzbietu wkładu,– scharakteryzować proces okrawania z wykorzystaniem krajarki

trójnożowej,– określić czynniki wpływające na jakość okrawania,– scharakteryzować typy opraw,– scharakteryzować budowę okładki oraz dokonać podziału okładek,– wykonać okładkę jednolitą i łączoną,– scharakteryzować proces tłoczenia z folią na okładkach,– zastosować terminologię dotyczącą typów opraw,– scharakteryzować oprawy proste oraz określić ich zastosowanie,– wykonać ręcznie oprawę prostą,– scharakteryzować oprawy złożone i określić zakres ich stosowania,– scharakteryzować oprawy specjalne oraz określić ich zastosowanie,– scharakteryzować procesy wykonywania opraw zeszytowych,

prostych przylegających i zakrywających oraz złożonych,– wykonać ręcznie oprawę złożoną,– scharakteryzować dodatkowe elementy opraw,– określić sposoby pakowania produktów poligraficznych,


109

– zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochronyprzeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

2. Materiał nauczaniaKompletowanie wkładów. Kontrolowanie procesu kompletowania.Maszyny kompletujące. Samonakładaki maszyn kompletujących.Procesy introligatorskie szycia drutem. Zszywka i jej elementy. Rodzajeszycia drutem. Budowa i zasady działania aparatów szyjących drutem.Procesy introligatorskie szycia nićmi. Rodzaje ściegów i ichzastosowanie. Czynniki wpływające na wytrzymałość wkładów szytychnićmi. Łączenie klejowe wkładu. Łączenie wkładu nićmitermoplastycznymi. Połączenia specjalne. Kształtowanie grzbietuwkładu. Wzmacnianie grzbietu wkładu. Proces prasowania i kalibrowaniagrzbietów wkładów. Krajarki trójnożowe. Czynniki wpływające na jakośćokrawania. Przepisy bezpieczeństwa i higieny dotyczące pracy namaszynach do obróbki wkładu książkowego. Typy oprawintroligatorskich. Rodzaje okładek. Charakterystyka okładek jednolitych.Charakterystyka okładek łączonych. Proces wypukłego i wgłębnegotłoczenia okładek. Charakterystyki opraw introligatorskich. Oprawyproste. Oprawy złożone. Oprawy specjalne. Wykonywanie oprawzeszytowych. Wykonywanie opraw prostych przylegającychi zakrywających. Wykonywanie opraw złożonych. Dodatkowe elementyopraw. Pakowanie produktów poligraficznych. Przepisy bezpieczeństwai higieny pracy na maszynach do wykonywania opraw introligatorskich.

3. Ćwiczenia• Ocena prawidłowości procesu kompletowania składek wykonanego

metodą „składka na składkę” i metodą „składka w składkę”.• Zastosowanie różnych metod ręcznego kompletowania wkładu oraz

grzbietowego i przygrzbietowego szycia drutem.• Ocenianie prawidłowości szycia drutem, określanie i eliminowanie

powstałych błędów.• Łączenie ręczne klejowe wkładu książkowego.• Określanie oraz rozpoznawanie elementów wzmacniających grzbiet

wkładu.• Wykonywanie ręczne okładek jednolitych i łączonych według

zadanych parametrów oprawy.• Wykonywanie ręczne oprawy prostej z półproduktów według

zadanych parametrów.• Wykonywanie ręczne oprawy złożonej z półproduktów według

zadanych parametrów.


110

4. Środki dydaktycznePlansze, foliogramy ilustrujące schematy maszyn kompletującychoraz samonakładaki maszyn.Przykłady wkładów skompletowanych różnymi metodami.Przykłady opraw i wkładów szytych drutem różnymi metodami.Plansze, foliogramy przedstawiające różne rodzaje ściegówstosowanych w procesie szycia nićmi.Plansze, foliogramy obrazujące metodę szycia nićmi termoplastycznymi.Plansze, foliogramy ilustrujące metody obróbki grzbietu wkładułączonego klejowo.Przykłady wkładów z elementami wzmacniającymi grzbiet.Dokumentacje techniczne maszyn do kompletowania wkładu, do szyciadrutem, nićmi oraz do obróbki grzbietu wkładu.Plansze, foliogramy ilustrujące budowę poszczególnych rodzajówokładek introligatorskich.Stanowisko wyposażone w półprodukty niezbędne do wykonaniaróżnych typów okładek oraz oprawy prostej i złożonej.Stanowisko wyposażone w maszynę do szycia drutem, półproduktyw postaci gotowych składek, klej introligatorski oraz oprzyrządowanieniezbędne do łączenia ręcznego klejowego wkładu książkowego.Przykłady różnych rodzajów okładek.Przykłady różnych rodzajów opraw.Formy i folie do tłoczenia okładek.Przykłady okładek tłoczonych różnymi metodami.Plansze, foliogramy ilustrujące budowę agregatów do wykonywaniaopraw prostych i złożonych.Plansze, foliogramy przedstawiające schematy linii potokowych dowykonywania opraw prostych i złożonych.Dokumentacje techniczne maszyn do wykonywania oprawintroligatorskich.Foldery maszyn do wykonywania opraw introligatorskich.Filmy dydaktyczne dotyczące maszynowego kompletowania składek,szycia wkładu nićmi, okrawania na krajarkach trójnożowych, klejowegołączenia wkładu książkowego, obróbki grzbietu wkładu książkowego.Filmy dydaktyczne dotyczące procesów wykonywania oprawintroligatorskich w warunkach przemysłowych.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiProgram jednostki modułowej zawiera treści dotyczące obróbki

wkładów oraz wykonywania opraw introligatorskich. Treści programowejednostki powinny być realizowane w korelacji z tematyką określonąw programach jednostek modułowych wyodrębnionych w modulePodstawy zawodu.


111

Podczas realizacji treści programowych trudnych do opanowaniaprzez uczniów należy stosować metody: sytuacyjną, projektów, pokazuw połączeniu z instruktażem, ćwiczeń praktycznych. Do takich treścinależy zaliczyć:– dokonywanie obróbki wkładów książkowych,– wykonywanie opraw prostych,– wykonywanie opraw złożonych.



Przed przystąpieniem do zajęć należy przygotować odpowiedniemateriały, jak: teksty przewodnie do wykonania ćwiczeń, instrukcje,normy, katalogi, plansze, foliogramy, próbniki, przykłady wyrobówintroligatorskich. Stanowiska ćwiczeniowe powinny być wyposażonew niezbędne przyrządy, aparaturę i narzędzia.

Wskazane jest organizowanie wycieczek dydaktycznych do zakładówprodukcyjnych i innych potencjalnych miejsc zatrudnienia celempoznania przez uczniów rzeczywistych warunków pracy. Wskazane jestrównież wykorzystywanie filmów dydaktycznych o tematyce związanejz wykonywaniem opraw w warunkach przemysłowych.



Podstawowym kryterium oceniania osiągnięć uczniów jest stopieńrealizacji celów kształcenia. Inne kryteria, to między innymi:– organizacja stanowiska pracy,– stosowanie poprawnej terminologii,– sprawność wykonania zadań,– dokładność i rzetelność wykonania pracy.Do podstawowych umiejętności podlegających ocenie należy zaliczyć:– kompletowanie składek różnymi sposobami,– łączenie składek we wkład różnymi sposobami,


112

– wykonywanie opraw prostych oraz złożonych.Wiedza i umiejętności uczniów mogą być sprawdzane i oceniane za

pomocą:– testu osiągnięć z zadaniami otwartymi i zamkniętymi,– testu praktycznego z zadaniami typu próba pracy,– obserwacji pracy uczniów podczas realizacji zadań,– projektów opracowanych przez uczniów.

W trakcie obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadańnależy zwracać uwagę na:– posługiwanie się dokumentacją techniczną i technologiczną,– korzystanie z norm, instrukcji i katalogów,– organizację pracy związanej z realizacją zadań,– systematyczność oraz terminowość wykonania zadań,– przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony




113

Moduł 311[28].Z5Praktyka zawodowa1. Cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– stosować terminologię zawodową,– obsługiwać urządzenia kontrolno-pomiarowe,– redagować materiały wydawnicze,– przetwarzać tekst i grafikę,– przygotowywać materiał do naświetlania i drukowania,– wykonywać formy drukowe,– wykonywać podstawowe operacje w zakresie drukowania,– wykonywać podstawowe operacje introligatorskie,– obsługiwać oraz dokonywać konserwacji maszyn i urządzeń

poligraficznych,– dokonywać oceny, korekty oraz odbioru półproduktów i produktów

poligraficznych,– organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,– przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony



jednostkimodułowej


311[28].Z5.01 Realizowanie procesów przygotowawczych 60311[28].Z5.02 Realizowanie procesów drukowania 60311[28].Z5.03 Realizowanie procesów introligatorskich 40

Razem 160


311[28].Z5.02Realizowanie procesów

drukowania

311[28].Z5Praktyka zawodowa


przygotowawczych


introligatorskich


114

Jednostka modułowa 311[28].Z5.01Realizowanie procesów przygotowawczych

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– przygotować komplet materiałów wydawniczych,– złożyć testy gładkie oraz utrudnione,– wykonać layout,– rozpoznać, sklasyfikować oraz dokonać retuszu oryginałów,– dobrać parametry skanowania,– obsłużyć, skalibrować oraz dokonać konserwacji skanerów

poligraficznych,– zeskanować oraz dokonać obróbki oryginałów,– dokonać połączenia elementów tekstowych i graficznych,– wykonać korektę merytoryczną, typograficzną i graficzną,– wykonać nadlewki, nadruki oraz elementy na spad,– wykonać kompozyt i rozbarwienie w technologii PDF,– dokonać oceny i korekty prac wykonanych w technologii PDF,– wykonać impozycję oraz rozbarwienie prac,– skorzystać z urządzeń wchodzących w skład systemu DTP,– dobrać parametry naświetlania oraz przygotować plik postscriptowy,– dobrać parametry naświetlania i naświetlić formę kopiową,– dokonać pomiaru optycznej gęstości formy kopiowej,– obsłużyć i zakonserwować naświetlarkę poligraficzną,– obsłużyć i zakonserwować wywoływarkę automatyczną,– dobrać materiały eksploatacyjne do naświetlania i wywoływania,– przeprowadzić kontrolę formy kopiowej,– wykonać i ocenić barwne odbitki próbne,– wykonać naświetlenie płyty offsetowej w technologii CtP,– zarchiwizować dane na różnych nośnikach pamięci,– zorganizować pracę przygotowalni poligraficznej,– zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony


2. Materiał nauczaniaOrganizacja zakładu poligraficznego. Adiustacja maszynopisuwydawniczego. Wykonanie szkicu wydawniczego. Przygotowanieoryginałów do reprodukcji. Składanie tekstów gładkich, tabel, poezji,utworów scenicznych, wzorów matematycznych i chemicznych.Wykonanie makiet elektronicznych na podstawie materiałówwydawniczych. Reprodukcja oryginałów. Obsługa i kalibracja różnegotypu skanerów. Skanowanie różnego rodzaju oryginałów. Obróbka


115

zeskanowanych oryginałów. Tonalna i barwna korekta skanu.Wykonywanie makiet elektronicznych. Łączenie elementów tekstowychi graficznych. Budowa i konfiguracja systemów DTP. Korektamerytoryczna, typograficzna i graficzna. Montaż elektronicznyi klasyczny. Impozycja. Przygotowanie prac do naświetlaniai drukowania. Przygotowanie plików PDF. Kontrola i korekta plików PDF.Wykonywanie plików postscriptowych. Przenoszenie plikówpostscriptowych. Obsługa naświetlarek. Obsługa wywoływarekautomatycznych. Filmy oraz materiały eksploatacyjne w DTP.Naświetlanie form kopiowych. Wywoływanie filmów. Wykonywaniepróbnych odbitek barwnych analogowych i cyfrowych. Naświetlanie płytoffsetowych w technologii CtP. Archiwizowanie prac poligraficznych.Zasady eksploatacji sprzętu DTP. Przepisy bezpieczeństwa i higienypracy oraz ochrony przeciwpożarowej.

3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiRealizacja programu jednostki modułowej w ramach praktyki

zawodowej powinna odbywać się w zakładzie produkcyjnymwyposażonym w odpowiedni sprzęt z zakresu przygotowalnipoligraficznej. Należy zapewnić uczniom możliwość wykonywaniaoperacji technologicznych obowiązujących w dziale przygotowalni.Zakład, w którym odbywa się praktyka powinien charakteryzować sięsprawną organizacją pracy i współczesnym wyposażeniem. Zajęciapowinny odbywać się w małych grupach pod nadzorem instruktorów –opiekunów praktyki.

Realizacja programu jednostki powinna odbywać się w warunkachtypowego procesu technologicznego. W trakcie realizacji programunależy ograniczyć lub pominąć technologie nietypowe i rzadkostosowane, jak: typografia, montaż ręczny, fotoreprodukcja.W trakcie realizacji treści programowych należy zwracać uwagę na:– zastosowanie wiedzy w praktyce,– kształtowanie umiejętnościpraktycznych,– kształtowanie umiejętności pracy w zespole,– poszanowanie mienia i pracy innych osób,– doskonalenie wiedzy umiejętności zawodowych,– korzystanie z różnych źródeł informacji.

W programie pominięto technologie rzadko stosowane, jak:fotoreprodukcja klasyczna, wprowadzono technologie współczesne np.CtP, wykonywanie impozycji z plików .pdf, fotografię cyfrową.

Nauczyciel - opiekun praktyki powinien czuwać nad bezpieczeństwemuczniów podczas wykonywania praktycznych zadań.

W trakcie realizacji programu należy stosować przede wszystkimmetodę ćwiczeń praktycznych oraz metodę projektów.


116

4. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięćedukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać sięw trakcie i na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej napodstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć.

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów może odbywać się napodstawie:– testu praktycznego z zadaniami typu próba pracy,– obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania powierzonych

zadań,– wykonanych projektów.

Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej, należyzwracać uwagę na operowanie zdobytą wiedzą, merytoryczną jakośćwypowiedzi, właściwe stosowanie pojęć technicznych, poprawnośćwnioskowania.

Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać poprzezobserwację czynności wykonywanych przez uczniów w trakcie realizacjićwiczeń.

W procesie sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów na podstawieobserwacji wykonania zadań należy zwracać uwagę na:– sprawność i dokładność wykonania praktycznych zadań,– poprawność wykonania prac dotyczących przygotowalni

poligraficznej,– trafność koncepcji projektu oraz umiejętność prezentacji efektów

pracy,– systematyczność oraz terminowość wykonania zadań.

W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki wszystkichzastosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiągnięćuczniów.


117

Jednostka modułowa 311[28].Z5.02Realizowanie procesów drukowania

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– rozróżnić formy drukowe dla poszczególnych technik drukowania,– zmierzyć podstawowe parametry form drukowych,– wykonać formy drukowe dla wypukłych technik drukowania,– skontrolować jakość form wypukłodrukowych,– wykonać formy drukowe dla płaskich technik drukowania,– skontrolować jakość form płaskich,– wykonać formy drukowe dla wklęsłych technik drukowania,– skontrolować jakość form wklęsłych,– dobrać farby odpowiednio do systemu drukowania,– przygotować farbę na podstawie wzoru lub wzornika Pantone,– wykonać narząd i odbitkę próbną na maszynie do drukowania

wypukłego,– wykonać narząd i odbitkę próbną na maszynie do drukowania

płaskiego,– wykonać narząd i odbitkę próbną na maszynie do drukowania

wklęsłego,– wydrukować nakład z zastosowaniem maszyny wypukłodrukowej,– wydrukować nakład z zastosowaniem maszyny płaskiej,– wydrukować nakład z zastosowaniem maszyny wklęsłodrukowejj,– skontrolować pracę różnych zespołów maszyn drukujących,– skorzystać z densytometru, wzornika kolorów, skal barwnych

i szarości oraz innych urządzeń podczas procesu drukowania,– dokonać konserwacji maszyn drukujących oraz zapobiec awariom

poprzez eksploatację zgodnie z instrukcjami obsługi i smarowania,– zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,– dobrać podłoża drukowe, farby, bufory zmywacze,– określić czas drukowania nakładu,– zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony


2. Materiał nauczaniaOrganizacja zakładu poligraficznego. Przepisy bezpieczeństwa i higienypracy oraz ochrony przeciwpożarowej. Formy wypukłe wytwarzanemetodami tradycyjnymi. Formy wypukłe fotoreliefowe. Ustalanieparametrów naświetlania form fotoreliefowych. Naświetlanie, wymywaniei doświetlanie form fotoreliefowych. Formy sitowe. Wykonywanie formpłaskich. Płyty offsetowe wielometalowe. Płyty presensybilizowane. Płyty


118

offsetowe negatywowe i pozytywowe. Formy wklęsłe klasyczne,półautotypijne i autotypijne. Formy wklęsłe wymywane i grawerowane.Wykonywanie form rotograwiurowychi tamponowych. Drukowanie namaszynach wypukłodrukowych, płaskich, wklęsłodrukowych. Nakładaniepapieru do samonakładaka. Umieszczanie i mocowanie form drukowych.Sprawdzanie i nakładanie obciągu. Ustawianie i regulacja marek,mierzycy i samonakładaka. Przygotowanie farby, regulacja zespołufarbowego. Uzupełnianie i regulacja zespołu nawilżającego. Regulacjazespołu odbierającego. Regulacja zespołu utrwalającego. Drukowaniearkuszowe prac jedno, dwu- i wielokolorowych. Drukowanie namaszynach o różnym formacie. Drukowanie prac kreskowychi wielotonalnych. Drukowanie farbami specjalnymi. Korekta obrazu naformie podczas drukowania. Konserwacja maszyn drukujących. Przepisybezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochronyśrodowiska.

3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiRealizacja programu jednostki powinna odbywać się w firmie

wyposażonej we współczesny sprzęt drukujący. Uczniowie powinnipoznać produkcję form drukowych i proces drukowania z zastosowaniemtechniki wypukłej, płaskiej i wklęsłej. Zakład, w którym odbywa siępraktyka powinien charakteryzować się nowoczesną organizacją pracy.Zajęcia powinny być organizowane w małych grupach pod nadzoreminstruktorów – opiekunów praktyki.

Podstawowym celem realizacji programu jednostki modułowejw ramach praktyki zawodowej jest opanowanie umiejętnościpraktycznych w warunkach typowego procesu technologicznego.W trakcie realizacji zadań należy zwracać uwagę na:– zastosowanie wiedzy w praktyce,– kształtowanie umiejętności praktycznych,– umiejętność pracy w zespole,– poszanowanie mienia i pracy innych osób,– korzystanie z różnych źródeł informacji,– przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

W trakcie realizacji treści programowych dotyczących procesówdrukowania należy zwracać uwagę przede wszystkim na technikęoffsetową, stosowaną aktualnie w warunkach przemysłowych.

Nauczyciel - opiekun praktyki powinien czuwać nad bezpieczeństwemuczniów podczas praktycznego wykonywania zadań. W trakcie realizacjiprogramu wskazane jest stosowanie metody ćwiczeń praktycznych orazmetody projektów.


119


w trakcie i na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej. napodstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Processprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów powinien być realizowany zapomocą:– testu praktycznego z zadaniami typu próba pracy,– obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania powierzonych zadań,– wykonanych projektów.

W trakcie sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów należy zwracaćuwagę na:– poprawność, sprawność i dokładność wykonania zadań,– trafność koncepcji projektu oraz umiejętność prezentacji efektów

pracy,– systematyczność oraz terminowość wykonania prac,– wykonanie zadania praktycznego typu: drukowanie określonego

nakładu na maszynie arkuszowej.W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki wszystkich

zastosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiągnięćuczniów.


120

Jednostka modułowa 311[28].Z5.03Realizowanie procesów introligatorskich

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– sformatować papier, inne podłoża oraz gotowe wyroby drukowe przy

pomocy krajarki jednonożowej i trójnożowej,– ustawić format na maszynach do krojenia i cięcia,– wykonać składki metodą ręczną i za pomocą złamywarki,– skompletować składki z zastosowaniem odpowiedniej metody,– połączyć składki różnymi sposobami,– dokonać obróbki oraz przygotować wkład książkowy do oprawy,– wykonać różnego typu okładki,– wykonać oprawę zeszytową, przylegającą i zakrywającą,– wykonać oprawę prostą i złożoną,– uszlachetnić wyrób poligraficzny przez lakierowanie lub laminowanie,– zapakować wyrób poligraficzny,– obsłużyć maszyny introligatorskie do wykonywania operacji

jednostkowych,– skontrolować jakość półproduktów i produktów introligatorskich,– dobrać materiały introligatorskie do realizacji określonych zadań,– dokonać konserwacji maszyn introligatorskich oraz zapobiec awariom

poprzez eksploatację zgodnie z instrukcjami obsługi i smarowania,– zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,– zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony


2. Materiał nauczaniaRęczne i maszynowe liczenie arkuszy. Wyrównywanie arkuszy w stosie.Krojenie, cięcie i wykonywanie otworów. Ręczne i maszynowezłamywanie arkuszy. Wykonywanie i kompletowanie składek. Zszywaniedrutem. Zszywanie nićmi. Łączenie klejowe i specjalne. Wykonywanie,kształtowanie i zdobienie wkładu książkowego. Wykonywanie i zdobienieokładek. Wykonywanie oprawy prostej i złożonej. Wykonywaniegalanterii introligatorskiej. Uszlachetnianie druków. Pakowanie wyrobówpoligraficznych. Kontrolowanie jakości wyrobów. Konserwacja maszynintroligatorskich. Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higienypracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.


121

3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiPodstawowym celem realizacji programu jednostki modułowej

w ramach praktyki zawodowej jest kształtowanie i doskonalenieumiejętności uczniów w warunkach typowego procesu technologicznego.Treści programowe dotyczące technologii nietypowych lub rzadkostosowanych należy ograniczać lub pomijać.

Warunkiem prawidłowej realizacji programu jest organizacja praktykiw firmie wyposażonej we współczesny sprzęt introligatorski. Uczniowiepowinni poznać produkcję różnego rodzaju opraw introligatorskichi operacje jednostkowe wykonywane w dziale introligatorni. Zakład,w którym odbywa się praktyka powinien charakteryzować sięnowoczesną organizacją pracy. Zajęcia powinny być organizowanew małych grupach i prowadzone pod kierunkiem instruktorów.

W trakcie realizacji programu oraz wykonywania powierzonych zadańnależy zwracać uwagę na:– zastosowanie wiedzy w praktyce,– opanowanie i doskonalenie umiejętności praktycznych,– umiejętność pracy w zespole,– poszanowanie mienia i pracy innych osób,– korzystanie z różnych źródeł informacji.

Nauczyciel - opiekun praktyki powinien czuwać nad bezpieczeństwemuczniów podczas wykonywania zadań praktycznych.

W trakcie realizacji programu wskazane jest stosowanie metodyćwiczeń praktycznych oraz metody projektów.


w trakcie i na zakończenie realizacji programu jednostki modułowejzgodnie z ustalonymi kryteriami.

Proces sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów może byćrealizowany za pomocą:– testu praktycznego z zadaniami typu próba pracy,– wykonanych projektów,– obserwacji pracy uczniów podczas realizacji powierzonych zadań.

Umiejętności praktyczne mogą być sprawdzane i oceniane za pomocąobserwacji pracy uczniów w trakcie wykonywania powierzonych zadań.

W trakcie sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów wskazane jestzwracanie uwagi na:– poprawność, sprawność i dokładność wykonania zadań

praktycznych,


122

– systematyczność oraz terminowość wykonania powierzonych prac,– trafność koncepcji projektu oraz umiejętność prezentacji efektów

pracy.W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki zastosowanych

sprawdzianów i testów osiągnięć.


123

Moduł 311[28].Z6Rynek pracy

1. Cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– dokonywać analizy rynku usług poligraficznych,– określać możliwości zatrudnienia oraz prowadzenia działalności

gospodarczej,– określać mechanizmy funkcjonowania przedsiębiorstwa w warunkach

gospodarki rynkowej i lokalnego rynku pracy,– planować działalność gospodarczą w zakresie usług poligraficznych,– posługiwać się językiem obcym w realizacji poligraficznych zadań

zawodowych.


jednostkimodułowej


311[28].Z6.01 Rozpoznawanie rynku usługpoligraficznych 18

311[28].Z6.02 Podejmowanie działalności gospodarczejw zakresie usług poligraficznych 46

311[28].Z6.03 Posługiwanie się językiem obcymw realizacji zadań zawodowych 70

Razem 134


124


4. LiteraturaBielecka M.: Podstawy przedsiębiorczości, Podręcznik dla liceumi technikum, Wydawnictwo Edukacyjne Zofii Dobkowskiej, Warszawa2005Dziewięcka-Bokum L., Milecki J.: Wybrane problemy polityki społecznej.Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1997Kożusznik B. (red.): Psychologia w pracy menadżera. WydawnictwoUniwersytetu Śląskiego, Katowice 1993Laszczak M.: Kierowanie małą firmą – tajniki przedsiębiorczości. Poltext,Warszawa 2004Mikina A., Sienna M.: Przedsiębiorczość, Klucz do sukcesu. Podstawyprzedsiębiorczości dla Liceum Ogólnokształcącego, LiceumProfilowanego i Technikum. Wydawnictwo REA, Warszawa 2002Mikina A., Sepkowska Z., Sienna M.: Funkcjonowanie przedsiębiorstwaw warunkach gospodarki rynkowej, cz. 1. Wydawnictwo REA, Warszawa2003Sepkowska Z., Rzeźnik B.: Funkcjonowanie przedsiębiorstwaw warunkach gospodarki rynkowej, cz. 2. Wydawnictwo REA, Warszawa2004

311[28].Z6Rynek pracy

311[28].Z6.01Rozpoznawanie rynku usług

poligraficznych

311[28].Z6.03Posługiwanie się językiem obcymw realizacji zadań zawodowych

311[28].Z6.02Podejmowanie działalności

gospodarczej w zakresie usługpoligraficznych


125

Colin P.H., Słupski J.: Słownik biznesu angielsko-polski z indeksempolsko-angielskim, Wydawnictwo Wilga, Warszawa 1999Corbeil J.-C.: Wielojęzyczny słownik wizualny. Polski. Angielski.Niemiecki. Francuski. Leksykon tematyczny. Wydawnictwo Wilga,Warszawa 1996Keinzler I.: Słownik terminologii komputerowej angielsko-polskii polsko-angielski, Ivax, Gdynia 2003Puławski M., Kozierkiewicz R.: Słownik handlowy angielsko-polski,Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1991Śmird W.: Słownik terminów angielsko-polski, Wydawnictwo NaukowePWN, Warszawa 2002Tittenbrun M.: Duży słownik polsko-angielski i angielsko-polski, Kastor,Warszawa 2001

Bruchet-Collins: Objectif enterprise, Hachette, Paris 2002CD-Rom Français Professionnel:Vivez les affaires,Hachette,Paris 2002Danilo M., Lincoln M., Penfornis J.-L.: Le français de la communicationprofessionnelle, CLE Int., Paris 2002Dany, Noé: Les employés: service, commerce, industrie, Hachette, Paris2002Eurin, Henao: Practiques du français scientifique, Hachette, Paris 2002Gruneberg, Tauzin: Comment vont les affaires. Hachette, Paris 2002Janicka S., Szaraki J.: Słownik naukowo-techniczny francusko-polski i polsko-francuski, WNT, Warszawa 2002Pieńkom E., Pieńkom J.: Wielki słownik francusko-polski i polsko-francuski, tom 1 i 2, Wiedza Powszechna, Warszawa 2001

Alisch i in.: Ekonomia. Niemiecko-polski słownik tematyczny,Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999Piprek J.: Wielki słownik niemiecko-polski i polsko-niemiecki, t. 1i 2., Wiedza Powszechna, Warszawa 2002Praca zbiorowa: Słownik biznesmena polsko-niemiecki, Kanion,Seidel K.-H.: Słownik techniczny niemiecko-polski, polsko-niemiecki,Wydawnictwo REA, Warszawa 2003Skibicki W.: Słownik terminologii prawniczej i ekonomicznej niemiecko-polski, Wiedza Powszechna, Warszawa 2000Wiązek A.: Słownik techniczny niemiecko-polski, polsko-niemiecki,Aneks, Wałbrzych 2003


126

Adamowicz R., Kędziorek A.: Rosyjsko-polski słownik tematyczny,Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa 1998Grzybowska W.: Polsko-rosyjski słownik tematyczny, Harald GDictionaries, Warszawa 1998Hessen D., Stypuła R.: Wielki słownik polsko-rosyjski, WiedzaPowszechna, Warszawa 1998. Wyd. VMirowicz A., Dulewiczowa I., Grek-Pabisowa I., Maryniakowa I.: Wielkisłownik rosyjsko-polski, Wiedza Powszechna, Warszawa 1999. Wyd. VIMroczek T.: Русская коммерческая корреспонденция. DolnośląskieWydawnictwo Edukacyjne, Wrocław 2002Praca zbiorowa: Słownik naukowo-techniczny rosyjsko-polski,Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1998. Wyd. VIIIŚwirepo L.: Rosyjska korespondencja handlowa, Polskie WydawnictwoEkonomiczne, Warszawa 2001Синклер А.: Большой толковый словарь компьютерных терминов.Русско-английский, англо-русский, Вече, АСТ, Москва 1999

W procesie kształcenia należy wykorzystywać aktualną obcojęzycznąprasę zawodową. Wskazane jest korzystanie ze stron internetowych.Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowychpozycji wydawniczych.


127

Jednostka modułowa 311[28].Z6.01Rozpoznawanie rynku usług poligraficznych

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– rozróżnić rodzaje rynku ze względu na kierunek oraz zakres

działalności gospodarczej,– scharakteryzować oraz dokonać analizy rynku usług poligraficznych,– przeprowadzić marketingową analizę rynku poligraficznego,– określić zadania dokonać charakterystyki stanowisk pracy technika

poligrafa,– wykorzystać informacje techniczne i technologiczne dotyczące

poligrafii i rynku poligraficznego,– rozpoznać perspektywy rozwoju rynku poligraficznego,– dokonać analizy lokalnego rynku pracy,– rozpoznać możliwości zatrudnienia oraz prowadzenia działalności

gospodarczej.

2. Materiał nauczaniaPoligraficzny rynek pracy. Rodzaje rynku.Charakterystyka rynku poligraficznego.Potrzeby poligraficznego rynku pracy.Marketingowa analiza potrzeb na usługi poligraficzne na lokalnym rynkupracy z uwzględnieniem obrotu artykułami poligraficznymi.Zadania zawodowe.Charakterystyka stanowisk pracy technika poligrafa.Informacje techniczne i technologiczne dotyczące poligrafii i rynku usługpoligraficznych.Perspektywy rozwoju poligrafii.Formy i potrzeby doskonalenia zawodowego w zakresie poligrafii.

3. Ćwiczenia• Rozpoznawanie rodzajów rynku.• Identyfikowanie rodzaju usług poligraficznych na lokalnym rynku oraz

w skali ogólnokrajowej.• Wyszukiwanie stron internetowych, na których zamieszcza się oferty

dotyczące usług poligraficznych.• Identyfikowanie działalności handlowej dotyczącej obrotu artykułami

poligraficznymi.• Określanie mocnych i słabych stron rynku poligraficznego.• Określanie podstawowych zadań realizowanych przez technika

poligrafa.


128

• Określanie i charakteryzowanie stanowisk pracy, na których może byćzatrudniany technik poligraf.

• Pozyskiwanie technicznych i technologicznych informacji dotyczącychpoligrafii.

• Konstruowanie narzędzi do rozpoznawania potrzeb na usługipoligraficzne na lokalnym rynku z uwzględnieniem obrotu artykułamipoligraficznymi.

• Analizowanie lokalnego rynku pracy, określanie możliwościzatrudnienia i prowadzenia poligraficznej działalności gospodarczej.

4. Środki dydaktyczneFoliogramy, fazogramy, filmy dydaktyczne dotyczące funkcjonowaniarynku poligraficznego.Sprzęt komputerowy z oprogramowaniem umożliwiającym korzystaniez Internetu.Czasopisma o tematyce poligraficznej.Biuletyny i inne formy promocji poligrafii.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiW trakcie realizacji programu jednostki modułowej należy

nawiązywać do treści programowych jednostek modułowych Stosowanieprzepisów prawa i zasad ekonomii w działalności informacyjnej,Organizowanie procesu pracy wyodrębnionych w module Podstawytechnik informacyjnych.

Szczególną uwagę należy zwracać na kształtowanie umiejętnościrozpoznawania lokalnego i regionalnego rynku poligraficznego oraznowe technologie poligraficzne.

W wyniku realizacji programu jednostki uczniowie powinni opanowaćumiejętności określania możliwości zatrudnienia na lokalnym rynkupracy oraz prowadzenia działalności gospodarczej.

W trakcie realizacji programu wskazane jest stosowanieaktywizujących metod nauczania: sytuacyjnej, przypadków, dyskusji,przewodniego tekstu, gier dydaktycznych, ćwiczeń praktycznych,projektów.

Szkoła powinna zapewnić uczniom możliwość korzystania z różnychźródeł informacji, jak: Internet, literatura, czasopisma, biuletyny,specjalistyczne programy komputerowe.


129


w trakcie i na zakończenie realizacji programu jednostki modułowejzgodnie z ustalonymi kryteriami i obowiązującą skalą ocen.

W trakcie sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów należy zwracaćuwagę na:– poprawne posługiwanie się terminologią dotyczącą rynku pracy,– rozpoznanie i charakteryzowanie rynku usług poligraficznych,– aktywność uczniów w trakcie wykonywania ćwiczeń i innych zadań,– dokonywanie analizy rynku pracy– określanie możliwości zatrudnienia oraz prowadzenia działalności

gospodarczej,– pozyskiwanie informacji o zawodzie i nowościach techniczno-

technologicznych z zakresu poligrafii.Ocenianie osiągnięć uczniów może być dokonywane na podstawie:– sprawdzianów ustnych i pisemnych, jak: referaty, raporty,

sprawozdania,– testów osiągnięć z zadaniami otwartymi i zamkniętymi,– obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń i innych

zadań zleconych przez nauczyciela.


130

Jednostka modułowa 311[28].Z6.02Podejmowanie działalności gospodarczej w zakresieusług poligraficznych

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– scharakteryzować rodzaje działalności gospodarczej dotyczące

poligrafii,– określić cele i zadania działalności przedsiębiorstwa funkcjonującego

na rynku poligraficznym,– wyszukać niszę rynkową w regionie dla prowadzenia poligraficznej

działalności gospodarczej,– zaplanować i określić zakres działalności gospodarczej,– przyporządkować organizacyjno-prawną formę działalności do

planowanego przedsięwzięcia,– opracować plan marketingowy działalności gospodarczej,– określić zasoby rzeczowe i finansowe niezbędne do uruchomienia

działalności gospodarczej,– określić wydatki związane z podejmowaniem działalności

gospodarczej oraz źródła finansowania działalności,– przygotować dokumenty dotyczące uruchamiania działalności zgodnie

z obowiązującymi procedurami,– ustalić tryb postępowania dotyczącego uruchamiania działalności

gospodarczej,– określić zadania i obowiązki pracodawcy i pracowników związane

z prowadzeniem działalności,– określić zasady etycznego postępowania pracodawcy świadczącego

usługi poligraficzne.

2. Materiał nauczaniaRodzaje działalności gospodarczej.Przedsiębiorstwo na rynku pracy, cele i zadania.Kryteria wyboru organizacyjno-prawnej formy działalnościprzedsiębiorstwa.Miejsce i zakres działalności gospodarczej.Plan marketingowy planowanej działalności gospodarczej.Koszty uruchomienia działalności gospodarczej, źródła finansowania.Programy Unii Europejskiej oraz fundusze społeczne skierowane narozwój mikroprzedsiębiorstw.Struktura biznesplanu.Procedury uruchamiania działalności gospodarczej.


131

Dokumenty niezbędne do podejmowania działalności gospodarczej.Rozliczenia finansowe przedsiębiorstwa prowadzonego przez osobyfizyczne.Instytucje wspierające rozwój mikroprzedsiębiorstw i ich agendyw regionie.Zasady etyczne obowiązujące w przedsiębiorstwie świadczącym usługipoligraficzne.

3. Ćwiczenia• Określanie celów i zadań przedsiębiorstwa funkcjonującego na rynku

poligraficznym.• Określanie możliwości uruchomienia działalności poligraficznej.• Określanie zasobów rzeczowych niezbędnych do uruchomienia

działalności.• Określanie źródeł finansowania działalności gospodarczej.• Rozpoznanie możliwości korzystania z funduszy obcych: kredytów,

funduszy społecznych.• Opracowanie biznesplanu dotyczącego określonej działalności.• Wypełnianie dokumentów niezbędnych do podejmowania działalności

gospodarczej.• Określanie zadań oraz obowiązków pracodawcy i pracowników

z tytułu prowadzenia działalności.

4. Środki dydaktyczneUstawa dotycząca działalności gospodarczej.Ustawa: Prawo działalności gospodarczej.Źródła prawa: Kodeks postępowania administracyjnego, Kodeks cywilny,Kodeks pracy, Kodeks spółek handlowych, Ustawa o rzemiośle, Ustawao spółdzielczości.Teksty przewodnie wykonania ćwiczeń.Zestaw foliogramów, prezentacje multimedialne do wspomaganiarealizacji programu.Oferty usług kredytowych.Przykłady biznesplanów.Filmy dydaktyczne o tematyce dotyczącej prowadzenia poligraficznejdziałalności gospodarczej.Druki pism i dokumentów niezbędnych do podejmowania działalnościgospodarczej.


132

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiPodstawowym celem realizacji programu jednostki modułowej jest

przygotowanie uczniów do podejmowania działalności gospodarczej.Realizacja treści kształcenia jednostki modułowej powinna odbywać sięw korelacji z wiedzą i umiejętnościami opanowanymi przez ucznióww wyniku realizacji programów jednostek modułowych wyodrębnionychw modułach zawodowych.

W procesie realizacji programu wskazane jest stosowanie metodyprojektów oraz ćwiczeń praktycznych.

Metoda projektów może być zastosowana, np. do opracowaniabiznesplanu dla:– punktu małej poligrafii,– usług poligraficznych dotyczących reklamy,– usług introligatorskich,– małej drukarni,– działalności handlowej dotyczącej obrotu artykułami poligraficznymi.

Projekty biznesplanu mogą być sporządzane w formie papieroweji elektronicznej do ewentualnego wykorzystania w przyszłości.


w trakcie i na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej.Wskazane jest stosowanie różnych metod sprawdzania i oceniania

osiągnięć uczniów. Ocena osiągnięć uczniów może być dokonywana napodstawie obserwacji pracy podczas wykonywania ćwiczeń i innychzadań zleconych przez nauczyciela.

Proces sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów może byćrealizowany za pomocą sprawdzianów ustnych i pisemnych oraz testówosiągnięć.

Umiejętności praktyczne można sprawdzać podczas wykonywaniaćwiczeń i innych zadań zleconych przez nauczyciela. Szczególną uwagęnależy zwracać na:– organizację stanowiska pracy,– posługiwanie się materiałami źródłowymi,– sposób wykonania ćwiczeń i innych zadań,– dokładność i sprawność wykonania pracy,– poprawność koncepcji projektów oraz umiejętność prezentacji efektów.

W końcowej ocenie osiągnięć uczniów należy uwzględnić wynikizastosowanych sprawdzianów i testów osiągnięć. Proces sprawdzaniai oceniania osiągnięć uczniów powinien być realizowany zgodniez obowiązującą skalą ocen.


133

Jednostka modułowa 311[28].Z6.03Posługiwanie się językiem obcym w realizacji zadańzawodowych

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– nawiązać i podtrzymać kontakty w sprawach zawodowych,– określić właściwości techniczne poligraficznych środków pracy,– porozumieć się w sprawach dotyczących wykonywanych zadań,– określić sens wypowiedzi zawierających elementy, których znaczenia

można domyślić się z kontekstu,– wyszukać informacje niezbędne do realizacji zadań zawodowych,– udzielić informacji dotyczących pracy w poligrafii,– skorzystać z dwujęzycznego słownika ogólnego i technicznego oraz

z obcojęzycznych słowników specjalistycznych,– skorzystać z norm, katalogów i poradników opracowanych w języku

obcym,– przeczytać i przetłumaczyć dokumentację techniczną maszyn

i urządzeń poligraficznych opracowaną w języku obcym,– przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczną korespondencję, literaturę

i prasę z zakresu poligrafii,– posłużyć się instrukcjami i oprogramowaniem w języku obcym,– przetłumaczyć na język obcy teksty zawodowe sporządzone w języku

polskim,– opracować instrukcje i polecenia w języku obcym,– posłużyć się terminologią dotyczącą prowadzenia działalności

gospodarczej,– przeczytać ze zrozumieniem obcojęzyczną korespondencję

otrzymywaną pocztą tradycyjną i elektroniczną,– nawiązać kontakty oraz poprowadzić korespondencję z firmami,

instytucjami i osobami fizycznymi w sprawach zawodowychz zastosowaniem poczty tradycyjnej i elektronicznej,

– opracować życiorys zawodowy oraz list motywacyjny w języku obcym,– skorzystać z różnych źródeł informacji o zawodzie,– zaprezentować umiejętności i doświadczenie zawodowe podczas

rozmowy kwalifikacyjnej o przyjęcie do pracy.

2. Materiał nauczaniaCzasy i tryby w języku obcym.Zdania warunkowe, następstwo czasu.Strona bierna czasownika.


134

Mowa zależna.Informowanie.Zasady porozumiewania się.Nawiązywanie i podtrzymywanie kontaktu.Prowadzenie rozmowy bezpośredniej i telefonicznej.Wyrażanie opinii i postaw wobec rozmówcy i tematu rozmowy.Oddziaływanie na zachowanie innych osób.Określanie miary, wagi, ilości oraz innych danych liczbowych.Podstawowy słowniczek komputerowy.Podstawowe komendy komputerowe.Terminologia dotycząca projektowania, montażu, użytkowania oraznapraw maszyn i urządzeń poligraficznych, prowadzenia procesutechnologicznego.Czytanie tekstu ze zrozumieniem.Rola kontekstu w rozumieniu tekstu i wypowiedzi.Terminologia zawodowa.Internetowe zasoby zawodowe.Korespondencja w sprawach zawodowych.Styl formalny i nieformalny.Życiorys, list motywacyjny.Formalno-prawne podstawy działalności gospodarczej.Źródła informacji o zawodzie.

3. Ćwiczenia• Sygnalizowanie nieporozumienia, wyrażanie prośby o powtórzenie

wypowiedzi i wolniejsze mówienie.• Wyrażanie pewności i niepewności, prawdopodobieństwa,

konieczności, zamiaru i intencji, zadowolenia i niezadowolenia,zainteresowania, aprobaty i dezaprobaty, zdziwienia i zaskoczenia.

• Wydawanie poleceń, instruowanie.• Określanie technicznych właściwości przedmiotów.• Wyszukiwanie i pozyskiwanie informacji.• Relacjonowanie wypowiedzi innych osób.• Sporządzanie streszczeń, notatek i krótkich informacji z artykułów

oraz materiałów źródłowych.• Korzystanie z różnych źródeł informacji, jak: słowniki, specjalistyczne

opracowania, Internet.• Tłumaczenie tekstu sporządzonego w języku polskim na obcy

i w języku obcym na polski.• Sporządzanie specyfikacji maszyn i urządzeń poligraficznych

w języku obcym.• Prowadzenie korespondencji zawodowej.


135

• Sporządzanie dokumentów związanych z zatrudnieniem, jak: życiorys,list motywacyjny.

• Prowadzenie rozmowy kwalifikacyjnej o przyjęcie do pracy(w warunkach symulacyjnych).

4. Środki dydaktyczneZestaw ćwiczeń gramatycznych i leksykalnych.Dwujęzyczne słowniczki poligraficzne.Specjalistyczne materiały audiowizualne.Filmy dydaktyczne dotyczące tematyki zawodowej w wersjiobcojęzycznej.Nagrania tekstów w języku obcym: ogólnym, technicznymi specjalistycznym.Sprzęt audiowizualny.Dokumentacja techniczna urządzeń i systemów poligraficznych.Słowniki dwujęzyczne, ogólne, techniczne, specjalistyczne.Prasa specjalistyczna, normy, katalogi, poradniki w języku polskimi obcym.Podręczniki w języku polskim i obcym.Zestaw plansz z obcojęzyczną terminologią maszyn i urządzeńpoligraficznych.Sprzęt komputerowy z dostępem do Internetu.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiCelem realizacji programu jednostki modułowej jest wyrównywanie

braków i poziomu kompetencji językowych uczniów. Warunkiemprzystąpienia do realizacji programu jednostki jest znajomość językaobcego przynajmniej w stopniu podstawowym.

W procesie nauczania-uczenia się istotne jest kształtowaniestosunków interpersonalnych. Uczniowie powinni opanować zarównopodstawowe słownictwo ogólnotechniczne i poligraficzne jak i dotyczącezasad i technik porozumiewania się.

Nabywaniu umiejętności językowych służy bezpośredni kontaktz autentycznymi językiem obcym.

W wyniku realizacji programu jednostki uczniowie powinniporozumiewać się w sytuacjach typowych i problemowych w sprawachdotyczących wykonywania zadań zawodowych. Należy zwracać uwagęna kształtowanie umiejętności uczestniczenia w dyskusji,argumentowania, wyrażania opinii, uzasadniania i obrony własnychsądów.


136

Efektywna realizacja programu jednostki powinna ułatwić uczniomnawiązanie kontaktów i współpracę z firmami oraz specjalistamiz zakresu poligrafii.

Należy zwracać uwagę na poprawne sporządzanie życiorysu, listumotywacyjnego oraz prowadzenie korespondencji w języku obcymi wypełnianie typowych formularzy związanych z działalnościągospodarczą.

W trakcie realizacji treści programowych wskazane jest stosowanieaktywizujących metod nauczania: dyskusji dydaktycznej, inscenizacji,gier językowych, ćwiczeń praktycznych.


w trakcie i na zakończenie realizacji programu jednostki na podstawieustalonych kryteriów.

Sprawność słuchania i zrozumienie wypowiedzi można kształtować napodstawie materiału dźwiękowego nagranego na taśmie. Wskazane jeststosowanie następujących technik:– określanie kontekstu wypowiedzi, czasu, miejsca, intencji,– kończenie rozpoczętej wypowiedzi zgodnie z usłyszanymi

informacjami,– referowanie treści wysłuchanego tekstu.

Celem uniknięcia zakłóceń w wypowiedziach niewskazane jestpoprawianie drobnych błędów i usterek językowych.

Ocenie powinno podlegać zastosowanie w tekstach mówionychi pisanych poprawnych form leksykalnych i gramatycznych.W trakcie wypowiedzi ustnych należy zwracać uwagę na:– poprawność leksykalną i gramatyczną,– poprawność i płynność wymowy,– prezentację tematyki.

W trakcie realizacji programu jednostki należy zwracać uwagę naposzerzanie zakresu słownictwa obcojęzycznego związanegoz wykonywaniem zawodu i prowadzeniem działalności gospodarczej.


137

Moduł 311[28].S1Drukowanie offsetowe arkuszowe1. Cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– wykonywać formy offsetowe z płyt presensybilizowanych,– określać jakość i przydatność form offsetowych z płyt presensy-

bilizowanych do procesów drukowania,– wykonywać "narząd drukarski" łącznie z odbitkami próbnymi,– dokonywać drukowania nakładu techniką offsetową,– kontrolować wizualnie jakość wykonania odbitek,– dokonywać densytometrycznych pomiarów odbitek,– porównywać odbitki drukarskie z barwnymi odbitkami próbnymi,– przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywaniaform z płyt presensybilizowanych oraz drukowania z zastosowaniemmaszyny offsetowej.


jednostkimodułowej

Nazwa jednostki modułowejOrientacyjna liczba godzinna realizację

311[28].S1.01 Wykonywanie form offsetowych 20

311[28].S1.02 Drukowanie na maszynach offsetowycharkuszowych 88

311[28].S1.03 Kontrolowanie jakości odbitek 12Razem 120


138


4. LiteraturaCichocki L., Pawlicki T., Ruczka I.: Poligraficzny słownik terminologiczny.Polska Izba Druku, Warszawa 1999Ciupalski S.: Maszynoznawstwo poligraficzne. WNT, Warszawa 1978Ciupalski S.: Maszyny drukujące konwencjonalne. Oficyna WydawniczaPolitechniki Warszawskiej, Warszawa 2001Czichon H., Magdzik S., Jakucewicz S., Mudrak E.: Formy drukowe.WSiP, Warszawa 1996Kołak J., Ostrowski J.: Maszyny drukujące. WSiP, Warszawa 1987Magdzik S., Jakucewicz S.: Podstawy poligrafii. WSiP, Warszawa 1997Praca zbiorowa: Poligrafia ogólna. WSiP, Warszawa 1982Rydel J., Sobczyk W.: Maszynoznawstwo poligraficzne. PWSZ,Warszawa 1976

Czasopisma: Poligrafika, Świat drukuDokumentacje techniczne maszyn i urządzeń do wykonywania formoffsetowychDokumentacje techniczne maszyn drukującychPolskie i branżowe normy poligraficzne


311[28].S1.01Wykonywanie form

offsetowych

311[28].S1Drukowanie offsetowe

arkuszowe

311[28].S1.02Drukowanie na maszynachoffsetowych arkuszowych

311[28].S1.03Kontrolowanie jakości

odbitek


139

Jednostka modułowa 311[28].S1.01Wykonywanie form offsetowych

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– scharakteryzować zjawiska zachodzące w warstwie kopiowej płyty

presensybilizowanej podczas procesu naświetlania,– scharakteryzować proces otrzymywania formy offsetowej technologią

bezpośrednią pozytywową z płyty presensybilizowanej,– określić metody zwiększania wytrzymałości form offsetowych z płyt

presensybilizowanych,– określić czynniki wpływające na trwałość przechowywanych płyt

presensybilizowanych,– umocować diapozytyw na płycie presensybilizowanej,– dobrać parametry naświetlania płyty presensybilizowanej z formą

kopiową,– określić sposoby naświetlania płyt presensybilizowanych,– wywołać i spłukać kopie po naświetlaniu,– scharakteryzować proces hydrofilizacji powierzchni niedrukujących

płyty presensybilizowanej,– ocenić jakość uzyskanej formy drukowej,– dokonać korekty formy drukowej z płyty presensybilizowanej,– scharakteryzować narzędzia i środki do korekty form drukowych z płyt

presensybilizowanych– scharakteryzować proces wygrzewania kopii oraz określić jego wpływ

na wytrzymałość formy offsetowej,– zabezpieczyć formę offsetową przez gumowanie,– określić zasady przechowywania form offsetowych wykonanych z płyt

presensybilizowanych,– scharakteryzować urządzenia do wykonywania form offsetowych

z płyt presensybilizowanych,– zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,– zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

środowiska oraz ochrony przeciwpożarowej.

2. Materiał nauczaniaWykonywanie form offsetowych technologią kopii bezpośredniejpozytywowej. Zjawiska zachodzące w warstwie kopiowej podczasnaświetlania. Czynniki wpływające na jakość uzyskanych formoffsetowych z płyt presensybilizowanych. Urządzenia do wykonywaniaform offsetowych z płyt presensybilizowanych. Przyrządy kontrolno-pomiarowe do badania jakości form drukowych z płyt


140

presensybilizowanych. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochronyprzeciwpożarowej oraz ochrony środowiska dotyczące wykonywaniaform offsetowych. Udzielanie pierwszej pomocy osobomposzkodowanym.

3. Ćwiczenia• Wykonywanie formy offsetowej z płyty presensybilizowanej

technologią kopii bezpośredniej pozytywowej z wykorzystaniemróżnych form kopiowych diapozytywowych.

• Określanie jakości wykonanych form offsetowych za pomocąprzyrządów kontrolno-pomiarowych.

• Dokonywanie korekty formy offsetowej z zastosowaniem korektorówplusowych i minusowych.

• Zabezpieczanie form offsetowych.

4. Środki dydaktyczneStanowisko z dostępem do bieżącej wody, wyposażone w sprzęti materiały, jak:– kopiorama,– suszarka do form offsetowych,– kuwety do wywoływania płyt presensybilizowanych,– tampony z waty, gąbki lub pluszu,– wywoływacz do płyt pozytywowych bezpośrednich,– korektory plusowe i minusowe,– przyrządy kontrolno-pomiarowe do form offsetowych,– roztwór gumy arabskiej,– instrukcje do ćwiczeń.


form drukowych przeznaczonych do drukowania techniką offsetową.Treści programowe jednostki powinny być realizowane w korelacjiz tematyką określoną w jednostkach modułowych wyodrębnionychw module Drukowanie offsetowe arkuszowe oraz w jednostce modułowejPrzygotowanie form oraz drukowanie technikami płaskimi wyodrębnionejw module Procesy drukowania.

Program jednostki powinien być realizowany z uwzględnieniem metodnauczania opartych na działaniu, głównie metody ćwiczeń praktycznych.

Podczas realizacji treści programowych trudnych do opanowaniaprzez uczniów należy stosować metody: pokazu w połączeniuz instruktażem, ćwiczeń praktycznych. Do takich treści należy zaliczyć:


141

– wykonanie płyty offsetowej zgodnie z wymaganiami jakościowymi,– określanie jakości wykonanej płyty offsetowej,– zabezpieczanie i przechowywanie płyt offsetowych.



Przed przystąpieniem do zajęć wskazane jest przygotowaniemateriałów, jak: teksty przewodnie do ćwiczeń, instrukcje, normy,katalogi, próbniki, przykłady wydruków, przykłady podłoży, farb.Stanowiska ćwiczeniowe powinny być wyposażone w niezbędneprzyrządy, aparaturę i narzędzia.




Podstawowym kryterium oceniania osiągnięć uczniów jest stopieńrealizacji celów kształcenia. Inne kryteria, to między innymi:– organizacja stanowiska pracy,– stosowanie poprawnej terminologii,– sprawność wykonania zadań,– poprawność i dokładność wykonania zadań.Do podstawowych umiejętności podlegających ocenie należy zaliczyć:– określanie właściwości płyt offsetowych presensybilizowanych,– dobieranie optymalnych parametrów naświetlania i wywoływania

płyty,– wykonywanie form offsetowych zgodnie z wymaganiami

technologicznymi,– zabezpieczanie i przechowywanie płyt.


142


W trakcie obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadańnależy zwracać uwagę na:– posługiwanie się dokumentacją techniczną i technologiczną,– korzystanie z norm, instrukcji i katalogów,– dobieranie narzędzi i sprzętu do określonej technologii wykonania,– organizację pracy związanej z wykonaniem zadań,– przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony


programu jednostki modułowej należy uwzględnić wyniki sprawdzianówi testów osiągnięć.

Proces oceniania powinien być realizowany według określonychkryteriów oraz zgodnie z obowiązującą skalą ocen.


143

Jednostka modułowa 311[28].S1.02Drukowanie na maszynach offsetowycharkuszowych1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– zaplanować prace związane z drukowaniem nakładu,– skompletować narzędzia i sprzęt niezbędny do drukowania nakładu,– przygotować materiały niezbędne do wydrukowania nakładu,– przygotować, rozmieścić oraz zabezpieczyć formy drukowe przed

uszkodzeniem,– przygotować maszynę offsetową arkuszową do drukowania nakładu,– dobrać papier o zadanych parametrach,– ustawić odległość między cylindrami zespołu drukującego,– nałożyć papier na stół samonakładaka maszyny drukującej,– wyregulować marki czołowe i boczne stołu spływowego,– dokonać regulacji ustawienia czujnika podawania papieru,– ustawić wykładający zespół maszyny na odpowiedni format papieru,– zamocować formę drukową na cylindrze formowym maszyny,– napełnić kałamarz farbowy farbą bez zabrudzeń maszyny,– napełnić kałamarze wodne maszyny roztworem zwilżającym,– dokonać regulacji zespołu farbowego maszyny,– dokonać regulacji ilości podawanego roztworu zwilżającego,– wyczyścić gumę na cylindrze pośrednim maszyny i przemyć formę

drukową na cylindrze formowym,– wykonać odbitki kontrolne z wykorzystaniem makulatury,– dokonać regulacji parametrów pracy maszyny celem uzyskania

zgodności barw i właściwego położenia obrazu,– skontrolować przebieg procesu drukowania z zastosowaniem

przyrządów kontrolno-pomiarowych,– dokonać korekty parametrów procesu drukowania w trakcie pracy

maszyny,– wydrukować odpowiednią ilość odbitek nakładowych zgodnie

z odbitką wzorcową,– odstawić walce zespołu drukującego i zmyć obciąg gumowy,– zdjąć i zabezpieczyć formę drukową,– uporządkować stanowisko pracy, odłączyć zasilanie maszyny,

oczyścić narzędzia i zagospodarować odpady,– dokonać analizy problemów i błędów występujących w procesie

drukowania oraz określić sposoby ich unikania,– zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony



144

2. Materiał nauczaniaProces drukowania w technice offsetowej. Budowa i zasada działaniazespołów offsetowej maszyny arkuszowej. Parametry drukowaniaw technice offsetowej. Wyposażenie maszynowni offsetowej.Charakterystyka narzędzi i materiałów stosowanych w procesiedrukowania w technice offsetowej. Przepisy bezpieczeństwai higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.Zasady udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym.

3. Ćwiczenia• Charakteryzowanie budowy i zasady obsługi określonej maszyny

offsetowej.• Wykonanie narządu drukarskiego wraz z odbitka próbną.• Drukowanie zadanego nakładu o stałych parametrach

technologicznych.

4. Środki dydaktyczneStanowisko drukowania wyposażone w sprzęt i materiały.Maszyna offsetowa jednokolorowa.Zestaw narzędzi do regulacji zespołów maszyny drukującej.Densytometr, mikrometr, lupa, przymiar liniowy.Szpachle, suwmiarka, naczynie z podziałką, wiadro na wodę, gąbkiwiskozowe.Farby offsetowe triadowe.Papier offsetowy w formacie A3 o gramaturze 80-100 g/m2.Korektor plusowy i minusowy.Mleczko do przemywania form.Roztwór zwilżający do maszyny offsetowej.Zmywacz do obciągów.Zmywacz do zespołów farbowych.Czyściwo do czyszczenia obciągów i maszyny.Roztwór do zabezpieczania form drukowych.Papier makulaturowy o tych samych parametrach jak papier nakładowy.Instrukcje do ćwiczeń.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiProgram jednostki modułowej zawiera treści dotyczące drukowania

offsetowego na maszynie arkuszowej. Treści programowe jednostkipowinny być realizowane w korelacji z tematyką określonąw jednostkach modułowych wyodrębnionych w module Drukowanieoffsetowe arkuszowe oraz w jednostce modułowej Przygotowanie form


145

oraz drukowanie technikami płaskimi wyodrębnionej w module Procesydrukowania.


Podczas realizacji treści programowych trudnych do opanowaniaprzez uczniów należy stosować metody: pokazu w połączeniuz instruktażem, ćwiczeń praktycznych. Do takich treści należy zaliczyć:– przygotowanie stanowiska pracy,– wykonanie narządu drukarskiego wraz z odbitkami próbnymi,– drukowanie nakładu z zachowaniem odpowiednich parametrów.



Przed przystąpieniem do zajęć należy przygotować odpowiedniemateriały, jak: teksty przewodnie do ćwiczeń, instrukcje, normy, katalogi,próbniki, przykłady wydruków, podłoży, farb. Stanowiska ćwiczeniowepowinny być wyposażone w niezbędne przyrządy, aparaturę i narzędzia.




Podstawowym kryterium oceniania osiągnięć uczniów jest stopieńrealizacji celów kształcenia. Inne kryteria, to między innymi:– organizacja stanowiska pracy,– stosowanie poprawnej terminologii,– sprawność wykonania zadań,– poprawność i dokładność wykonania zadań.Do podstawowych umiejętności podlegających ocenie należy zaliczyć:– przygotowanie maszyny offsetowej arkuszowej do pracy,– wykonanie kompletnego narządu drukarskiego,


146

– drukowanie nakładu,– uporządkowanie stanowiska pracy, zagospodarowanie odpadów.







147

Jednostka modułowa 311[28].S1.03Kontrolowanie jakości odbitek

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:– zaplanować prace związane z kontrolowaniem jakości odbitek,– zorganizować stanowisko kontroli odbitek offsetowych,– skompletować narzędzia, sprzęt i urządzenia niezbędne do kontroli

jakości odbitek,– rozpoznać podstawowe błędy odbitek offsetowych powstające

podczas drukowania offsetowego,– dokonać wizualnej oceny jakości odbitek,– scharakteryzować skale szarości, skale barwne oraz inne elementy

podlegające pomiarom densytometrycznym,– dokonać densytometrycznych pomiarów odbitek,– porównać odbitki drukarskie z barwnymi odbitkami próbnymi,– dokonać analizy wyników obserwacji i pomiarów oraz skorygować

błędy,– zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas kontroli odbitek.

2. Materiał nauczaniaStanowiska kontroli odbitek. Narzędzia, sprzęt i urządzenia do kontroliodbitek offsetowych. Podstawowe błędy odbitek offsetowych. Wizualnakontrola odbitek drukarskich. Skale szarości, skale barwne i inneelementy podlegające pomiarom densytometrycznym. Pomiarydensytometryczne odbitek drukarskich. Porównywanie odbitekdrukarskich z barwnymi odbitkami próbnymi. Analiza wyników obserwacjioraz pomiarów odbitek drukarskich. Korygowanie błędów na odbitkachdrukarskich. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochronyprzeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

3. Ćwiczenia• Dokonywanie kontroli offsetowych odbitek drukarskich

z zastosowaniem obserwacji oraz urządzeń optycznych.• Dokonywanie densytometrycznych pomiarów odbitek w świetle

odbitym.• Określanie zgodności odbitki drukarskiej z barwną odbitką próbną.


148

4. Środki dydaktyczneStanowisko laboratoryjne do kontroli odbitek offsetowych.Offsetowe odbitki drukarskie.Densytometr refleksyjny.Lupka poligraficzna.Przymiar liniowy.Barwne odbitki kontrolne – proofing.Przykładowe skale kontrolne stosowane w drukarstwie.Instrukcje do ćwiczeń.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiProgram jednostki modułowej zawiera treści dotyczące kontroli

wykonanych odbitek offsetowych. Treści programowe jednostki powinnybyć realizowane w korelacji z tematyką określoną w programach dwóchpoprzednich jednostek modułowych. Umiejętności opanowane przezuczniów w wyniku realizacji programu jednostki stanowią podstawędrukowania offsetowego arkuszowego.


Podczas realizacji treści programowych trudnych do opanowaniaprzez uczniów należy stosować metody: pokazu w połączeniuz instruktażem, ćwiczeń praktycznych. Do takich treści należy zaliczyć:– wizualno-optyczne kontrolowanie odbitek,– wykonywanie densytometrycznych pomiarów odbitek drukarskich

w świetle odbitym,– porównywanie oraz określanie jakości odbitek i barwnych odbitek

próbnych.Realizacja ćwiczeń oraz innych zadań zleconych przez nauczyciela

może odbywać się w warunkach rzeczywistych i symulacyjnych.Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń należy zapoznać

uczniów z zakresem i rodzajem wykonywanych zadań, z obsługąaparatury, maszyn i urządzeń oraz z obowiązującymi przepisamibezpieczeństwa i higieny pracy. Zajęcia należy prowadzićw odpowiednio wyposażonych warsztatach szkolnych. Zajęcia mogą byćprowadzone w grupie liczącej do 15 uczniów, a w miarę potrzebz podziałem na zespoły 3-4 osobowe.

Przed przystąpieniem do zajęć wskazane jest przygotowaniemateriałów, jak: teksty przewodnie do ćwiczeń, instrukcje, normy,katalogi, próbniki, przykłady wydruków, podłoży, farb. Stanowiskaćwiczeniowe powinny być wyposażone w niezbędne przyrządy,aparaturę i narzędzia.


149




Podstawowym kryterium oceniania osiągnięć uczniów jest stopieńrealizacji celów kształcenia. Inne kryteria, to między innymi:– organizacja stanowiska pracy,– poprawność stosowanej terminologii,– poprawność, sprawność i dokładność wykonania zadań.

Do podstawowych umiejętności podlegających ocenie należyzaliczyć:– ocenianie wizualne odbitki drukarskiej,– mierzenie gęstości optycznej odpowiednich fragmentów odbitki przy

pomocy densytometru,– porównywanie odbitki drukarskiej z barwną odbitką próbną.






Documents

Projekt wspó - KOWEZiUpliki.koweziu.edu.pl/programy/programy/technik.poligraf_311[28].pdf · Wykonywanie introligatorskich operacji jednostkowych 101 Wykończanie produktów introligatorskich