Proqramlaşdırmaya

GİRİŞ

İnsanlar bir-birilərini anlamaları üçün ortaq dildən istifadə edirlər.İnsanlar arasında ünsiyyətin yaranması üçün dil əsas amildir.

İnsanların texnologiya ilə ünsiyyətinin yaranması üçün başqa ünsiyyət formasına- proqramlaşdırma dillərinə ehtiyac yaranır.

Kompyuter Azərbaycan, İngilis və ya başqa bir dildən anlamır. Kompyuterin funksional beyni olmadığı üçün əmrlər (komandalar) yazılmalıdır. Bu xüsusi dilə «proqramlaşdırma dili» deyilir.

Komandalar bir araya gələrək «proqramı» meydana gətirir. Məlumdil ilə yazılmış komandalara «proqramın kodu» deyilir.

Proqramları hazırlayanlar proqramçı adlanır. Proqramdan istifadə edənlər kompyuter istifadəçiləri adlanır.

Proqramlaşdırma nədir ?

Kompyuterlərin əsasını 0 və 1-dən ibarət olan 2-lik say sistemi təşkil edir.

1010 0101 0101 10111001 1101 1111 00110010 1010 1001 1011

Kompyuterin başa düşdüyü yeganə dil maşın dilidir

Maşın dili Maşın dili dövrədən elektrikin keçib-keçməməsini əsas alan

dildir. Əgər dövrədə elektrik varsa 1, yoxsa 0 olaraq ifadə edilir.

1 1 0 0 0 0 1 1

Elektrik

A hərfi maşın dilində 01000001 ilə ifadə edilir, onluq say sistemində qarşılığı 65`dir. Hər bir simvolun bu şəkildə ifadə edildiyini düşünsək bunun anlaşılması çox çətin olan ifadə yaranır. Proqramı belə kodlarlayazmaq çox çətindir.

Bunun üçün proqramlaşdırma dilinə ehtiyac duyulur.

01000001 = 65 = A

A hərfinin necə yazıdığına baxaq.

Proqramlaşdırma dillərinin müxtəlifliyi

Maşın dili çətin olduğu üçün fərqli proqramlaşdırma dilləri yaranıb. Hər bir dil müəyyən bir məqsədə xidmət edir.

Dillərin səviyyəsi maşın dilinə yaxın olub-olmaması ilə ölçülür.

Ən alt səviyyəli dil – Assembler dilidir.

Yüksək səviyyəli dillər – Pascal, Basic, Fortran, C, C++və s.

Yüksək səviyyəli dillər dedikdə insan dilinə nə qədər yaxın olması başa düşülür.

Dillərin səviyyəsi

Cihaz

Maşın dili

Assembler

Yüksək səviyyəli dillər

Pascal C

1. Söz yazılışı (Sintaksis)

2. Qrammatik quruluşu

3. Anlamı (Semantika)

Hər bir dilin özünə məxsus kəlmələri var. Bu həmin dilin açar sözləri adlanır.

Açar sözlər məntiqə uyğun bir şəkildə yan-yana yazılmırsa onda bu kəlimələr heç bir şey ifadə etmir.

Açar sözlər məntiqi cəhətdən düzgün yazılsada, yazılan sözlərin nə üçün yazıdığıda bilinməlidir. Dilin sözlərinin necə və nə üçün istifadə edildiyi həmin dilin semantikasıdır.

Dillərin quruluşu

Dillərin təkamülü

1957_ Fortran1959_ Cobol

1968_ Pascal

1972_ C1983_ C++

2000_ C#

1995_ Java

Qısa baxış

Maşın dilinə yaxın olmaqla bərabər, həm də məntiqi ifadələrdən istifadə edilməyə başlandı.

Fortranın xüsusiyyətlərini alıb və giriş-çıxış işlərini yerinə yetirməyə başladı.

Fortran və Cobolun ən yaxşı xüsusiyyətlərini özündə cəmlədi.

Pascaldakı xatalardan dolayı ortaya çıxdı

İlk obyekt yönlü dildir

Obyekt yönlü dilləri zənginləşdirdi

NET platformadan istifadə edilməyə başlandı

Dillərdən istifadə göstəricisi

TəşəkkürlərEtibar Süleymanov

Ordubad rayon Dırnıs kənd tam orta məktəbi