111

ความรทวไปเกยวกบ PRTR

พรพมล เจรญสงสานกจดการกากของเสยและสารอนตราย

กรมควบคมมลพษ

I

222

ความรทวไปเกยวกบ PRTR

ความหมาย /ศพททควรรเกยวกบ PRTRทมาของบญชรายชอมลพษ และแหลงกาเนดในระบบ PRTRเกณฑการรายงานขอมลรปแบบของ PRTR ทเหมอน/แตกตางในประเทศตางๆวตถประสงคของการจดทา PRTRประโยชนจากการจดทา PRTRขอควรทราบเกยวกบขอมล PRTR

หวขอ

33

รวมทงขอมลเกยวกบการเคลอนยายของเสยและนาเสยจากโรงงาน/สถานประกอบการเพอบาบด/กาจด นา

อากาศ

ดน

แหลงกาเนด

ชมชน ยานพาหนะ

สถานประกอบการทไมเขาขายตามเกณฑ

สถานประกอบการตามเกณฑ PRTR

ระบบขอมลซงเผยแพรสสาธารณชน เกยวกบชนดและปรมาณของมลพษ/สารเคม ซงมการปลดปลอยจากแหลงกาเนด ประเภทตางๆสสงแวดลอม ทงอากาศ/ ดน/ นา

ความหมาย : ทาเนยบการปลดปลอยและเคลอนยายมลพษ(Pollutant Release and Transfer Registers: PRTR)

444

ความหมาย : ทาเนยบการปลดปลอยและเคลอนยายมลพษ(Pollutant Release and Transfer Registers: PRTR)

รวมทงขอมลเกยวกบการเคลอนยายของเสยและนาเสยจากโรงงาน/สถานประกอบการเพอบาบด/กาจด

ระบบขอมลซงเผยแพรสสาธารณชน เกยวกบชนดและปรมาณของมลพษ/สารเคม ซงมการปลดปลอยจากแหลงกาเนด ประเภทตางๆสสงแวดลอม ทงอากาศ/ ดน/ นา

รายงานขอมลเปนปรมาณตอระยะเวลาปลดปลอย (เชน กก./ป)ไมใช ความเขมขน (มก./ล. มก./ลบ.ม.)

มลพษ/ ปรมาณการปลดปลอยสสงแวดลอม (กก./ป)สารเคม อากาศ นา ดน รวม

As 5 20 - 25NOx 50 - - 50

Toluene 20 10 5 35รวม 75 30 5 110

ตวอยางการรายงานขอมลการปลดปลอยมลพษ

ประเดนทควรทาความเขาใจ

5

Release = C x Q x T

ปลดปลอย = มก/ล. x ลบ.ม./วน x วน/ป = กก/ป

รง ก 20 x 100 x 30 = 60

รง ข 10 x 100 x 300 = 300

รง ค 10 x 500 x 100 = 500

รง ง 5 x 500 x 300 = 750

ขอมลการตรวจวด/ตดตามตรวจสอบสามารถบอกวามลพษ

ทโรงงานระบายออกจากโรงงานเปนไปตามมาตรฐานการระบายมลพษหรอไม

แตไมไดบอกปรมาณของของมลพษทโรงงานระบายออกมา

การรายงานขอมลการตรวจวด & ขอมล PRTR

6

Release = C x Q x T

ปลดปลอย = มก/ล. x ลบ.ม./วน x วน/ป = ก.ก./ป

รง ก 20 x 100 x 30 = 60รง ข 10 x 100 x 300 = 300รง ค 10 x 500 x 100 = 500รง ง 5 x 500 x 300 = 750

การรายงานขอมลการตรวจวด & ขอมลPRTR

ตรวจวด PRTR

777

ความหมาย : ทาเนยบการปลดปลอยและเคลอนยายมลพษ(Pollutant Release and Transfer Registers: PRTR)

มลพษ/ ปรมาณการปลดปลอยสสงแวดลอม (กก./ป)สารเคม อากาศ นา ดน รวม

As 5 20 - 25NOx 50 - - 50

Toluene 20 10 5 35รวม 75 30 5 110

ตวอยางการรายงานขอมลการปลดปลอยมลพษ

บอกภาพรวมของปรมาณมลพษทงหมดทมการปลดปลอย

- บอกลาดบของมลพษทเปนปญหา อาท อากาศ > นา >ดน- บอกชนดของมลพษหลก/รอง แตละดานอาท อากาศ คอ NOx , นา คอ As

888

ความหมาย : ทาเนยบการปลดปลอยและเคลอนยายมลพษ(Pollutant Release and Transfer Registers: PRTR)

รวมทงขอมลเกยวกบการเคลอนยายของเสยและนาเสยจากโรงงาน/สถานประกอบการเพอบาบด/กาจด

ระบบขอมลซงเผยแพรสสาธารณชน เกยวกบชนดและปรมาณของมลพษ/สารเคม ซงมการปลดปลอยจากแหลงกาเนด ประเภทตางๆสสงแวดลอม ทงอากาศ/ ดน/ นา

9

ความหมาย : แหลงกาเนดแหลงกาเนดตามเกณฑท กาหนด (Point source)

แหลงกาเนดทไมเขาขายตามเกณฑ PRTR (Non point source)

สถานประกอบการรายงานขอมลการปลดปลอย/คลอนยายใหหนวยงานราชการ

- ตรวจวด- มวลสมดล- emission factor- หลกทางวศวกรรม

หนวยงานราชการเปนผคาดประมาณการปลดปลอยมลพษ

emission factor

ตวอยางเกณฑ (สมมต)

- โรงงานประเภทท 3+ใชสารเคม ≥ 1t/y

- โรงพยาบาลชนาดตงแต 30 เตยง + ใชสารเคม ≥ 1t/y

101010

ความหมาย : มลพษ (Pollutant)รายชอมลพษตามท PRTR กาหนด มลพษ เชน NOx, SOx, total Nสารเคม เชน benzene, tolueneกลมสารเคม เชน Hg compound, CFC

หมายเหตมลพษ เชน NOx, SOx บางประเทศไมกาหนดใหตองมการรายงานสารมลพษอยใน PRTR เนองจากมการรายงานอยแลวภายใตกฎหมายอนมลพษ/ สารเคม นอกเหนอจากท PRTR กาหนดไมตองมการรายงานขอมล

111111

ความหมาย : ปลดปลอย (Release)

ทง ระบาย รวไหล ทงในรปของแขง ของเหลว กาซ จากแหลงกาเนดสตวกลางสงแวดลอม อากาศ/ แหลงนา /ดน

อากาศ

ดนนา

แหลงกาเนด

ปลดปลอย(Release)

อากาศ นา ดน

121212

ตวอยางการปลดปลอยจากแหลงกาเนดประเภทโรงงาน

นา

อากาศ

ดน

ปลองขอตอ/ของอกระบวนการผลต

นาเสย

การรวซมจากเสนทอ การรวซมจากหลมฝงกลบการรวไหลจากทเกบสารเคมลงสพนดน

131313

ตวอยางการปลดปลอยจากแหลงกาเนดทไมใชโรงงาน

นา

อากาศ

ดน

การคมนาคมขนสง/ยานพาหนะ การหงตมอาหาร/การฉดพนสารเคม

การฉดพนสารเคมปองกนกาจดศตรพชและสตว

เคมภณฑทางการเกษตรผลตภณฑทาความสะอาดตามบานเรอน

141414

ความหมาย:เคลอนยาย (Transfer/ Off-site Transfer)

เคลอนยาย/ ขนสง นาเสย & ของเสยเพอบาบด/กาจด

เคลอนยาย(Transfer)

นาเสย ของเสย

151515

ขอมลทมการนามาใชประกอบการพจารณา

กฏระเบยบในประเทศอาท มาตรฐานการระบายมลพษอาชวอนามย/ความปลอดภย

รายชอวตถอนตราย• อนสญญา/ขอตกลง

ระหวางประเทศ

- ใช- ผลต - นาเขา - สงออก

- ความเปนพษ- สารกอมะเรง- ตกคางยาวนาน - สะสมใน

สงมชวตฯลฯ

ทมาของรายชอมลพษทตองรายงานขอมล

- ปญหาจากมลพษ- ปรมาณทตรวจพบในสงแวดลอม

รายชอมลพษจะไดรบการทบทวน อาจเปลยนแปลงโดยมการเพม/ลดจานวนลงได ในแตละป หรอ ชวงเวลาหนงๆ

กฎหมาย คณสมบตของสารเคม

ปญหาสถต

161616

benzene

ทมาของการกาหนดแหลงกาเนดมลพษในระบบ PRTR

บญชรายชอมลพษทมการจดลาดบความสาคญ

แหลงกาเนดมลพษ

ยานพาหนะ

โรงงาน

ชมชน

การเกษตร

ตรวจสอบทมา

ตรวจสอบทมาของมลพษ

171717

ตวอยางมลพษและแหลงกาเนดมลพษในระบบ PRTRมลพษ อตสาหกรรม เกษตร สถาน

ประกอบการยานพาหนะ บานเรอน

benzene กลนนามน,สารเคม,ยางสงเคราะห, รองเทา เสนใยสงเคราะห เชอเพลง

สารชวยเพม

ประสทธภาพการออกฤทธของสารเคมปองกนกาจดศตรพชและ

สตว

ปมนามน รถยนต จกรยานยนต

การสบบหรกาว ผลตภณฑทาความสะอาดนายาลอกส

181818

เกณฑการรายงานขอมล(ตวอยาง-โรงงาน)จากคาจากดความ/นยามความหมายของ point sourceแตกตางกนไปแตละประเทศ เกณฑทนามาใชประกอบการพจารณากาหนดใหโรงงานรายงานขอมล PRTR ไดแก• จานวนคนงาน• ปรมาณการใชสารเคม • ปรมาณมลพษทปลดปลอย• ประเภทของโรงงาน• กาลงการผลต• อนๆ อาท ปรมาณการใชเชอเพลง

191919

ตวอยางเกณฑการรายงานขอมลในประเทศตางๆเกณฑ ญปน อเมรกา อย ออสเตรเลย

ประเภทโรงงาน / / / /

จานวนคนงาน ≥ 21 คน ≥ 10 คน - -

ปรมาณการผลต/ใชสารเคม

- ≥ 1 ตน/ป -CMR ≥ 0.5 ตน/ป-C: สารกอมะเรง,M: กอใหเกดการกลายพนธ,R: ผลตอระบบสบพนธ

0.1 g 10 / 100/ 1,000/ 2,500 ปอนด/ป(ขนกบชนด/ประเภทของสารเคม/การใช)

- - 5 กก./ป - 10 / 25 ตน/ป(ขนกบชนด/ประเภทของสารเคม)

อย : สหภาพยโรป 202020

ตวอยางเกณฑการรายงานขอมลในประเทศตางๆ (ตอ)

เกณฑ ญปน อเมรกา อย ออสเตรเสยปรมาณการปลดปลอย - - กาหนดปรมาณการ

ปลดปลอยสอากาศ นา ดนแตกตางกนแลวแตชนดของมลพษ และสงแวดลอมทรองรบมลพษ

Total N 15 t/yTotal P 3 t/y

กาลงการผลต - - แลวแตประเภทโรงงาน

-

อนๆ - - - ปรมาณการใชเชอเพลง

อย : สหภาพยโรป N: ไนโตรเจน P :ฟอสฟอรส

2121

ตวอยางเกณฑการรายงานของสหภาพยโรป

CAS มลพษ เกณฑการรายงานขอมลการปลดปลอย เคลอนยาย

อากาศ นา ดน

87 86 5 Pentachlorophenol (PCP)

10 1 1 5

อตสาหกรรมผลตสารอนทรยทกขนาด

โรงงาน X จะรายงานเฉพาะปรมาณ PCP ทมการปลดปลอยส อากาศ และ นา เทานน

ดน ไมตองรายงาน

โรงงาน X PCP 15 2 0.5 -

+

222222

ตวอยางเกณฑการรายงานขอมล: USA

ประเภทโรงงาน/กจกรรม คนงาน การใชสาร K รายชอมลพษ รายงาน

เกณฑ ผลต AAA 10 + ตงแต 2,500 lb/y Kรง I ผลต AAA 15 100 lb/y K ไมรายงานรง II ผลต AAA 50 K = 15,000 lb/y K ตองรายงาน

มคนงาน 10 คนขนไป

เปนโรงงานตามท กฎหมาย TRI กาหนด

ปรมาณการใชสารเคมตงแต 2,500 lb/y

ตองครบ 3 ขอเทานนจงจะรายงานขอมล

++

232323

ชอ&ทอยโรงงานขอมลการปลดปลอย/ เคลอนยาย

ลกษณะขอมลทแผยแพร/การสบคนขอมล (TRI : USA)

242424

ลกษณะขอมลทเผยแพร/การสบคนขอมล : NPI (Australia)

ชอโรงงานชอมลพษ ชอตวกลาง

ปรมาณการปลดปลอย

ขอมลทใหสบคน

252525

ลกษณะขอมลทแผยแพร/การสบคนขอมล: TRI (USA)

ขอมลการปลดปลอยมลพษวธจดการของเสย/นาเสย

ชอสารเคมทปลดปลอย

ปทปลดปลอย262626

ลกษณะขอมลทเผยแพร/การสบคนขอมล :SWISS PRTR

2727

ตวอยาง website PRTR ของไทยซงอยระหวางการพฒนา

2828

ตวอยางการใหคาอธบายถงความหมายตางๆ ทควรทราบเกยวกบ PRTR ใน website PRTR ของไทย

2929

ตวอยางการนาเสนอภาพรวมของขอมลมลพษทมการปลดปลอยจากโรงงานอตสาหกรรมประเภทตางๆ

3030

ตวอยางการนาเสนอขอมลมลพษทมการปลดปลอยสสงแวดลอม

313131

รปแบบของ PRTR ทแตกตางกนในประเทศตางๆ

ประเภทของแหลงกาเนด (เฉพาะโรงงานอตสาหกรรม หรอรวม แหลงกาเนดอน ดวย เชน สถาบนการศกษา ปมนามน การเกษตร ยานพาหนะ)

ประเภทของโรงงานอตสาหกรรม

ชนด ประเภทของมลพษ สารเคม กลมสารเคม

ตวกลางสงแวดลอมทรองรบมลพษ (อากาศ ดน นา นาใตดน)

เกณฑการรายงานขอมล (จานวนคนงาน กาลงการผลต การใชสารเคม ฯลฯ)

วธการนาเสนอขอมล : GIS, เสนอขอมลในภาพรวม, เสนอขอมลเปนรายโรงงาน, สามารถเลอก/สบคนขอมลทตองการไดเอง (interactive), ไมสามารถเลอกสบคนขอมลทตองการได (static) 323232

รปแบบของ PRTR ทเหมอนกนในประเทศตางๆ

มลพษ(Pollutant)

ปลดปลอย(Release)

อากาศ

เคลอนยาย(Transfer)

นาเสย ของเสยนา ดน

แหลงกาเนดมลพษ1.ระบแหลงกาเนด/ทมาของมลพษ/สารเคม

2.ระบชอสารเคม/ มลพษ3.ระบปรมาณการปลดปลอย

4.ระบสงแวดลอม ทรองรบมลพษ

5.ระบปรมาณการเคลอนยายของเสย/นาเสย(เฉพาะสถานประกอบการ)

(ภาพรวมหรอเปนรายสถานประกอบการ)

333333

6. รอบการรายงานขอมลสมาเสมอ (สวนใหญกาหนด 1 ป)7. มการเผยแพรขอมลสสาธารณชน

รปแบบของ PRTR ทเหมอนกนในประเทศตางๆ (ตอ)

3434

สรปขนตอนการจดทารายงาน & เผยแพรขอมล

เผยแพรขอมล

รฐ

สถานประกอบการ

ผจดทาขอมลตรวจสอบ&นาเขา

ขอมล

ผตรวจสอบ

Point Source

Non Point Source

แหลงกาเนด(source)

ทตง & ปรมาณปลอย/ เคลอนยายของเสย

ตามเกณฑ/กฎหมายกาหนด

Point SourcePoint S.ทไมเขาขายตองรายงานตาม เกณฑ

- ตรวจวด- มวลสมดล- emission factor- หลกทางวศวกรรม

emission factor

353535

วตถประสงคการจดทา PRTR ในประเทศ1. เพอเผยแพรขอมลการจดการมลพษจากแหลงกาเนดประเภทตางๆสสาธารณชน2. เพอลดและแกไขปญหาการปลดปลอยมลพษจากโรงงานอตสาหกรรม3. เพอใหเปนไปตามแผนการดาเนนงานภายใตยทธศาสตร เกยวกบการจดการสารเคมและ

มลพษทงในและระหวางประเทศ- แผนปฏบตการ 21 (Agenda 21) - อนสญญาสตอกโฮลมวาดวยสารมลพษทตกคางยาวนาน - แผนยทธศาสตรการจดการสารเคมแหงชาต ฉบบท 3 (50-54) และฉบบท 4 (55-64)- ยทธศาสตรการดาเนนงานระหวางประเทศวาดวยการจดการสารเคม ( SAICM:

Strategic Approach to International Chemicals Management ) 4. เพอตรวจตดตาม/ ตรวจสอบมลพษจากแหลงกาเนดประเภทตางๆ รวมทงการกาหนด

นโยบายการจดการสารเคมและมลพษของหนวยงานราชการ363636

ประโยชนจากการจดทา PRTRภาครฐทราบสถานภาพ/แนวโนมการปลดปลอยสสงแวดลอมรวมทงการเคลอนยาย/การจดการ สารมลพษเฉพาะประเภท และ/หรอเฉพาะพนททาใหมองเหนภาพวงจรการเกดมลพษในสงแวดลอมและสามารถนาไปสแนวทาง-วางแผนปองกน/แกไขปญหาการเกดมลพษได เปนขอมลพนฐานในการกาหนดนโยบายดานสงแวดลอม เปนการตดตามตรวจสอบผลการบงคบใชของกฎหมาย/ความกาวหนาของการนาเนนนโยบายดานสงแวดลอมเปนไปตามขอกาหนด/ขอตกลงภายใตสญญา/อนสญญาระหวางประเทศตางๆ

373737

ประโยชน (ตอ)ภาคอตสาหกรรม

สงเสรมใหมการใชสารเคมอยางมประสทธภาพ เพมประสทธภาพในการผลต สงเสรมใหมการนาของเสยกลบมาใชใหม ลดการสญเสยวตถดบในกระบวนการผลต ลดการปลดปลอยสารมลพษสรางภาพลกษณทดกบชมชน

ภาคประชาชน สงเสรมการมสวนรวมในการตดสนใจดานสงแวดลอมเขาถงและรบรขอมลดานสงแวดลอมและสารเคม

383838

ขอควรทราบเกยวกบขอมล PRTR

ไมครอบคลมทกประเภทของ • แหลงกาเนด • โรงงาน • มลพษ /สารเคม

โรงงาน คนงาน การใชสารเคม มลพษ รายงาน

/ / / / yes

393939

ขอควรทราบเกยวกบขอมล PRTRปรมาณการปลดปลอย มาก/นอย ไมไดบงบอกถง

• ความเปนอนตราย ( สารแตละชนดมคณสมบตความเปนอนตราย/เปนพษไมเทากน)

• ปรมาณ/ระดบของสารมลพษทจะไดรบเขาสรางกาย(ปรมาณนอยอาจมฤทธตกคางยาวนานมากกวา โอกาสทคนจะไดรบอนตรายจงอาจมากกวาสารมลพษทปลดปลอยปรมาณมาก แตสลายตวไดงายกวา)

• ความเสยงตอสขภาพอนามยของมนษยและสงแวดลอม(ขนกบ อาย เพศ นาหนก ระยะเวลาการไดรบสาร อาชพ เสนทางของ

การไดรบสาร ฯลฯ & ตองอาศยขอมลอนประกอบ)

40

ความคบหนาการดาเนนโครงการDevelopment of Basic Schemes for PRTR

System in the Kingdom of Thailand

41

ภาพรวมของโครงการ JICA

ผรวมดาเนนโครงการ :• กรมควบคมมลพษ กรมโรงงานอตสาหกรรม• การนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย , JICAระยะเวลา : 4 ป , มนาคม 54-กมภาพนธ 58เปาหมาย : รปแบบ (Model) PRTR สาหรบประเทศไทย การกากบดแลโครงการ• คณะกรรมการรวมกากบดแลโครงการความชวยเหลอจากรฐบาลญปนในการ

พฒนาระบบ PRTR (Joint Coordinating Committee : JCC)ฝายไทย คพ. กรอ. กนอ. สนข. กรมทางหลวง กรมวชาการเกษตร TICAฝายญปน JICA Thailand Office, JICA expert 42

6 กจกรรมหลกภายใตโครงการ ตวอยางกจกรรมกจกรรมหลก

6.การสอสารความเสยง

5. การนาขอมลไปใชประโยชน และการประเมนความเสยงเบองตน

4. การคาดประมาณการปลดปลอยมลพษประเภท non point source

3. การคาดประมาณการปลดปลอยจากแหลงกาเนดประเภท point source

2. รปแบบการรายงานขอมลจากแหลงกาเนดประเภทโรงงานอตสาหกรรม

1. การออกแบบระบบ PRTR

จดทาหลกสตรการฝกอบรมจดฝกอบรมการสอสารความเสยง

โมเดลสาหรบใชในการจดทาขอมล PRTR

รวบรวมขอมลประกอบการคาดประมาณการปลดปลอย การจดทาคมอ & คาดประมาณการปลดปลอย

การจดทาคมอคาดประมาณการปลดปลอยมลพษจากโรงงานเฉพาะประเภท

การกาหนดวธหรอรปแบบการรายงานขอมล การจดทาแบบฟอรมการรายงานขอมล

การคดเลอกสารเคม/การจดทาเกณฑการรายงานขอมล การกาหนดประเภทโรงงานอตสาหกรรมสาหรบดาเนนโครงการนารอง

43

ความคบหนาการดาเนนโครงการ

— จดทารางแบบฟอรมการรายงานขอมล2. รปแบบการรายงานขอมลจากแหลงกาเนดประเภทโรงงานอตสาหกรรม

1. การออกแบบระบบ PRTR — จดทาเกณฑคดเลอกสารเคม— รางบญชรายชอสารเคม— กาหนดขอบเขตการจดทา PRTR จากแหลงกาเนด Point

source & non point source— กาหนดคาจากดความแหลงกาเนดประเภท point source

(จดทาเกณฑการรายงานขอมล PRTR)— กาหนดประเภทโรงงานอตสาหกรรมและแหลงกาเนดอน

สาหรบดาเนนโครงการนารอง— กาหนดประเภทแหลงกาเนด — เตรยมการสาหรบดาเนนโครงการนารอง

44

ความคบหนาการดาเนนโครงการ (ตอ)— การจดทาคมอคาดประมาณการปลดปลอยมลพษ

จากโรงกลนนามน, เคม/ปโตรเคม, ยานยนตและชนสวน

3. การคาดประมาณการปลดปลอยจากแหลงกาเนดประเภท point source

6.การสอสารความเสยง

5. การนาขอมลไปใชประโยชน และการประเมนความเสยงเบองตน

4. การคาดประมาณการปลดปลอยมลพษประเภท non point source

— จดทาหลกสตรการฝกอบรม— จดฝกอบรมการสอสารความเสยง

— ศกษาวเคราะหโมเดลสาหรบนามาใชในการวเคราะห/นาเสนอขอมล PRTR

— รวบรวมขอมลประกอบการคาดประมาณการปลดปลอย อาท จากแหลงกาเนดจากภาคการเกษตร สถตขอมล

— การจดทาคมอ & คาดประมาณการปลดปลอย

454545

ขอมลเพมเตมสวนสารอนตรายโทร & แฟกซ 0 2298 2442email: dbase.c@pcd.go.th

website: http://pops.pcd.go.th, http://www.pcd.go.th

โปรดศกษาเพมเตมจาก

4646

Download เอกสารเผยแพร PRTR1

23

4

- เขา website www.pcd.go.th1. เลอก menu ประชาสมพนธ2. เลอก menu สงพมพ3. เลอกรายการ หนงสอ ดานการจดการสารเคมและของเสยอนตราย4. เลอกเอกสารทตองการ download

4747

ขอบคณคะ

Q & A ?