P.S. Sterkenburg: Bartiméus & VU 1 · Schnall, S., Harber, K.D., Stafanucci, J.K., & Proffitt, D.R. (2008). Social support and the perception of geographical slant. Journal of Experimental

EMB Congres 6 maart 2014 'In contact!' 8-3-2014

P.S. Sterkenburg: Bartiméus & VU 1

HET OPBOUWEN VAN EEN VERTROUWENSRELATIE MET KINDEREN EN VOLWASSENEN MET EMB

PAULA STERKENBURG

‘ECHT IN CONTACT’

Faculteit der Psychologie en Pedagogiek

‘ECHT CONTACT ‘

Band

Connectie

Verbinding

Vertrouwensrelatie


WAT BETEKENT ‘ECHT IN CONTACT’ ZIJN?

Het creëren van een

situatie waarin kinderen

en volwassenen met

EMB, in contact (binnen

de relatie) met de

opvoeder of verzorger,

een actieve en sturende

rol kunnen hebben.

Hierdoor kunnen zij zich

optimaal ontplooien.


WANNEER BEN JE ‘ECHT IN CONTACT’?

Affect

Empa-thie

Denken

Mindfulness

Bewust

Onbewust

& Bewust

Mentalization: Ontogeny, Assessment, and Application in the Treatment of Borderline

Personality Disorder. Lois W. Choi-Kain, M.D., M.Ed., and John G. Gunderson, M.D.

Mentaliseren

Zelf Ander


EMPATHIE, SENSITIVITEIT EN RESPONSIVITEIT?

Sensitiviteit Gedrag

signaleren Adequaat

interpreteren

Empathie Ander

begrijpen Meevoelen

Responsiviteit Betekenis

geven Adequaat reageren




WAAROM IS ‘ECHT CONTACT’ BELANGRIJK?



Schnall, S., Harber, K.D., Stafanucci, J.K., & Proffitt, D.R. (2008).

Social support and the perception of geographical slant. Journal of

Experimental Social Psychology, 44: 1246-1255



Vrouwen met goede

partnerrelatie:

bij vasthouden van de

hand van de partner,

bij toedienen van

elektrische shocks:

< angst-gerelateerde

hersenactiviteit

Coan, J. (2011). Adult attachment and the brain. Journal

of Social and Personal Relationships, 27(2), 210-217


RELATIE VS. GEHECHTHEIDSRELATIE?

Gehechtheid:

De neiging om de

nabijheid te zoeken van

een specifieke

persoon, met name bij

angst, vermoeidheid of

ziekte.

(John Bowlby 1907-

1990)



Gehechtheid:

De gehechtheidsfiguur

stimuleert het

exploratiegedrag van het

kind en het kind gaat

exploreren.

(Ainsworth 1973)



Gehechtheidsontwikkeling

• Onderscheiden bekenden en vreemden

• Separatie-angst

• Objectconstantie en

• Vrijmoedigheid om omgeving te exploreren

• Interne representaties

• Persoonspermanentie

• Individuatie





Sterkenburg, P.S., Schuengel, C. & Janssen, C.G.C. (2008)

Disability and Rehabilitation. 30(17), 1318-1327.

Integratieve therapie voor gehechtheid en gedrag (ITGG)

http://www.nji.nl/nl/Kennis/Databanken/Integratieve-Therapie-voor-

Gehechtheid-en-Gedrag-(ITGG)

Sterkenburg, P.S. & Schuengel, C. (2008). Behandelprotocol ‘Integratieve

Therapie voor Gehechtheid en Gedrag’. In C. Braet & S. Bögels (Eds.),

Protocollaire behandelingen voor kinderen met psychische klachten. (pp.

409-424). Amsterdam: Boom.


HOE ONTWIKKELT DE VERTROUWENSRELATIE?

Onderlinge

afhankelijkheid is een

fundamentele wet bij

mensen:

een persoon is een

persoon door de ander.

Nobelprijs winnaar

Desmond Tutu


Ѷ

Ѷ

Ѷ

Ѷ

Ѷ


HOE ONTWIKKELT DE VERTROUWENSRELATIE ZICH?


– Signalen waarnemen

– Signalen accuraat interpreteren (empathie – zich verplaatsen in de ander)

– Adequaat reageren op signalen

– Prompt reageren op signalen




Samenvatting (1) : Spiegelen / nadoen van de

initiatieven van de cliënt

• Tijd maken voor het aangaan van de

vertrouwensrelatie

• Rekening houden met de ander

• Medische problemen en het opbouwen van een

vertrouwensrelatie

Filmfragment





Samenvatting (2) : Spiegelen / nadoen van de

initiatieven van de cliënt

• Aandacht richten op de ander

• Observeren

• Laten merken dat je

het gedrag van het

kind / de cliënt

spiegelt

Filmfragment



Samenvatting (3) : Je bewust zijn van en

adequaat reageren op initiatieven van de cliënt

• Voelen wat de ander voelt

• Benoemen van emotie

Filmfragment



Samenvatting (4) : Bieden van de mogelijkheid

van beurtwisseling

• Ontwikkelen van het besef van actie – reactie

• Ontwikkelen van zelfbesef

• Ontwikkelen van objectpermanentie

Cliënten met ernstig meervoudige beperkingen

leren om invloed uit te oefenen op hun omgeving

en daarin te participeren.

Filmfragment



Samenvatting (5) : Tijdens het opbouwen van

een vertrouwensrelatie:

• Samen plezier hebben, genieten

• Je op je gemak voelen

• Afwisselen van momenten van plezier met

momenten van rust

• Veel en gericht praten tijdens verzorging (én

goed “luisteren” hoe je cliënt dit vindt…)

• Herhalen

Filmfragment



• We zijn nooit volledig

autonoom

• Onze identiteit wordt

gevormd in een

context van sociale

interacties

• Interpersoonlijke

relaties vormen het

kernaspect van alle

menselijk leven

Hostijn & Daelman (2011)


Samenwerking:

M. Croes : Technisch Universiteit Eindhoven

M. Bremmer : ouder van een kind met PWS

P. Sterkenburg : VU & Bartiméus

Financiering : Prader-Willi Fonds




www.prader-willi-fonds.nl


Technology

Textile Electrodes Specially Designed

App

www.prader-willi-fonds.nl


Passief

Tevreden

Ontspannen

Onrustig

Gespannen

Zeer gespannen

BIOFEEDBACK VOOR OUDERS EN BEGELEIDERS VAN KINDEREN EN VOLWASSENEN MET EMB


Ѷ

Ѷ

Ѷ

Ѷ

Ѷ

Ѷ


IS ‘CONTACT’ PERSOONSGEBONDEN?



12 cliënten x circa 7 begeleiders; N = 91





Multivariate F within (total) =

8.61; p = .000

within-subjects contrast

between obs 2 and 3, F =

16.32; p = .000

baseline

intervention

***



Niet autonome gehechtheidsrepresentatie sterkere

voorspeller voor effect van training op onderdeel

responsiviteit Intervention effect: F(4, 26) =

8.07, p < .001, within-person

contrasts sessions:

F(1,29)=14.03, p <.001)

Time by AAI effect F(8,52) = 2.18,

p < .04


Ѷ

Ѷ

Ѷ

Ѷ

Ѷ

Ѷ

Ѷ


WAT IS BELANGRIJK VOOR ‘ECHT CONTACT’?

Attention please! Alertness in individuals with profound

intellectual and multiple disabilities

Vera Munde: Han Nakkenprijs 2012 wetenschappelijke

publicatie

Vera Munde over alertheid.wmv



me beschermen me troosten plezier in me beleven mijn gevoelens in goede banen leiden

Voor mij moet je

Mijn exploratie ondersteunen

Mij welkom heten als ik me tot je wend

Voor mij moet je

op me letten me helpen plezier delen

Voor mij moet je

Cirkel van veiligheid: Ouder gaat in op behoeften van kind © Cooper, Hoffman, Marvin & Powell, 1999



Folder: http://www.bartimeus.nl/kennisbank/gehechtheid_3








Ѷ

Ѷ

Ѷ

Ѷ

Ѷ

Ѷ

Ѷ

Ѷ


EMB APP HI SENSE

www.EMBinBeeld.nl

Faculteit der Psychologie en Pedagogiek Faculteit der Psychologie en Pedagogiek

Faculteit der Psychologie en Pedagogiek Faculteit der Psychologie en Pedagogiek




E-learning module voor professionals: Gehechtheid

E-learning Gehechtheid – Module @

Gehechtheid

Gehechtheid kan ontstaan

wanneer een ouder/verzorger

met het kind/cliënt dagelijkse

situaties beleeft.

44

Waar ligt volgens jou de oorzaak als

een gehechtheidsrelatie tussen

verzorger en kind niet optimaal

verloopt?

Bij de verzorger: die heeft niet

genoeg geknuffeld

• Eens

• Oneens

Gehechtheid

45

Waar ligt volgens jou de oorzaak als een

gehechtheidsrelatie tussen verzorger en

kind niet optimaal verloopt?

Bij de verzorger: die heeft niet genoeg

geknuffeld

• Eens

Ѷ Oneens

Knuffelen is enorm belangrijk, maar niet

het enige waar het om gaat in een

gehechtheidsrelatie. Het is ook

belangrijk om troost te bieden als dat

nodig is en om het kind te stimuleren tot

nieuwe dingen doen en ondernemen.

Gehechtheid

46



ouder en kind niet optimaal

verloopt?

Bij de verzorger: die heeft het kind

onvoldoende complimenten

gegeven

• Eens

• Oneens

Gehechtheid

47




Bij de verzorger: die heeft het kind

onvoldoende complimenten gegeven

• Eens

Ѷ Oneens

Complimenten geven is belangrijk, maar

het is nog belangrijker om troost te

bieden als dat nodig is en om het kind te

stimuleren tot nieuwe dingen doen en

ondernemen.

Gehechtheid

48





ouder en kind niet optimaal

verloopt?

Bij de verzorger: die heeft

onvoldoende getroost.

• Eens

• Oneens

• Eens en oneens

Gehechtheid

49




Bij de verzorger: die heeft onvoldoende

getroost

• Eens

• Oneens

Ѷ Eens en oneens

Dat klopt; Troosten is heel belangrijk, maar

te veel troosten en te weinig het kind

stimuleren om weer een en ander te gaan

ondernemen is geen optimale situatie. Als

dat het geval is, is er geen veilige

gehechtheidsrelatie.

Gehechtheid

50

LEREN DOOR TE DOEN

www.dewereldvanempa.nl (gratis)

Gehechtheidstheorie: vertaling naar de praktijk

Openen via Firefox of Chrome

LEREN DOOR TE DOEN

Thema’s in ‘De wereld van EMPA’

LEREN DOOR TE DOEN

www.dewereldvanEMPA.nl - Openen via Firefox of Chrome


Ѷ

Ѷ

Ѷ

Ѷ

Ѷ

Ѷ

Ѷ

Ѷ

Ѷ




MEER WETEN?

• DVD Opbouwen van een vertrouwensrelatie

• DVD Gehechtheid: een

psychotherapeutische

behandeling

• www.bartiméus.nl/publicaties

• www.bartiméus.nl/gehechtheid

• Basiscursus gehechtheidstherapie RINO

cursus nummer F0763

www.rinogroep.nl/opleidingen

• Lee, M. & McWilliam, L. 2009. Learning

Together. Doorn: Bartiméus (Nederlandse

vertaling)

Sterkenburg, P.S. & Schuengel, C. (2008). Behandelprotocol ‘Integratieve Therapie voor

Gehechtheid en Gedrag’. In C. Braet & S. Bögels (Eds.), Protocollaire behandelingen voor

kinderen met psychische klachten. (pp. 409-424). Amsterdam: Boom.

DANK: ROXANNE ANGENENT, RAFAELLA VAN DER HOEVEN MARLOU DE JONG, NELLEKE DE JONG DIONDRA LOPEZ, SJOERD POSTMA MARJAN VAN VULPEN, THOMAS VAN ZWIETEN JAN IJZERMAN, TRUUS VAN DUIJVENBODEN MARLOU DE JONG, JANTINA DE VRIES

[email protected] @PaulaSSt

Documents

P.S. Sterkenburg: Bartiméus & VU 1 · Schnall, S., Harber, K.D., Stafanucci, J.K., & Proffitt, D.R. (2008). Social support and the perception of geographical slant. Journal of Experimental