Punime të Kuvendit Legjislatura e 16-të Viti 2005, nr.1- 2 · Maksim Begeja – Së pari, dua të sqaroj zotin Sherifi që unë nuk jam magjistar që ta marr me mend e ta di se

Punime të KuvenditLegjislatura e 16-të

Viti 2005, nr.1- 2

Libri 1, fq. 3 - fq. 302Libri 2, fq. 305 - fq. 756Ribotim, 2009Botimi i parë: libri 1-2, viti 2007

PUNIME TË KUVENDIT

Seancat plenareViti 2005

1

Tiranë, 2009

Përgatiti për botimDrejtoria e Shërbimit të Botimeve Parlamentare

5

REPUBLIKA E SHQIPËRISËPunime të Kuvendit

Seancat plenare

LEGJISLATURA E 16-tëSesioni i tetë

E hënë, 10.01.2005Seanca e paradites, ora 10:00

Drejton seancën Kryetari i Kuvendit,zoti Servet Pëllumbi

Servet Pëllumbi – Zotërinj deputetë, hapimseancën.

Mbështetur në nenin 74, pika 2 dhe 3 të Kushtetutëssë Republikës të Shqipërisë, me propozimin e mëshumë se një të pestës së deputetëve, vendosa thirrjene sesionit të jashtëzakonshëm të Kuvendit tëShqipërisë, me këtë rend dite:

1. Shqyrtimi i projektligjit “Për disa shtesa dhendryshime në ligjin nr. 9087, datë 19.6.2003 “KodiZgjedhor i Republikës së Shqipërisë”, ndryshuar meligjin nr. 9297, datë 21.10.2004".

2. Miratimi i grupit të ekspertëve që do të merrenme ndarjen e zonave zgjedhore.

Zotërinj deputetë, në nderim të viktimave tësunamit në Azinë Jugore, ju ftoj të mbajmë njëminutë heshtje. (Deputetët ngrihen në këmbë dheqëndrojnë një minutë në heshtje.)

I paharruar qoftë kujtimi i tyre!Zotërinj deputetë, siç njoftova vendimin për

thirrjen e sesionit të jashtëzakonshëm, me rendin editës përkatës, fillojmë me shqyrtimin e pikës sëparë: “Kodi Zgjedhor i Republikës së Shqipërisë”,

ndryshuar me ligjin nr. 9297, datë 21.10.2004".Zoti Sherifi e ka fjalën në emër të Komisionit të

Ligjeve.Elmaz Sherifi – Falemnderit, zoti Kryetar!Ne kemi paraqitur relacionin për Kodin Zgjedhor

në seancën e mëparshme, kurse ato që kemi sjellësot, janë disa amendamente të përgatitura, në bazëtë protokoll-marrëveshjes së arritur midis dy grupeveparlamentare, për të bërë disa ndryshime tënevojshme në Kodin Zgjedhor. Pikërisht për këtëçështje, Komisioni i Ligjeve u mblodh, diskutoi dheparaqet sot para deputetëve këto amendamente, përtë bërë ndryshimet e nevojshme shtesë në KodinZgjedhor, çka i jep formën juridike të nevojshmemarrëveshjes politike për të votuar sot ndryshimete paraqitura. Ndryshimet i ka secili deputet mbitryezë. Ftojmë deputetët t’i votojnë ato në seancënplenare.

Ju falemnderit!Servet Pëllumbi – Falemnderit, zoti Sherifi!Atëherë, zotërinj deptutetë, kush ka pyetje për

projektligjin?Po, zoti Begeja.

Viti 2005

6

Legjislatura e 16-të

Maksim Begeja – Zoti Kryetar, unë e morafjalën vetëm për procedurë. Grupi Parlamentar iLëvizjes për Zhvillim Kombëtar ka paraqitur disaamendamente, të cilat unë nuk i shoh në tryezat edeputetëve. Do të kërkoja nga sektori i përgatitjessë seancave plenare që t’ua paraqesë deputetëvenë sallë dhe pastaj të fillojë diskutimi i KoditZgjedhor.

Falemnderit!Servet Pëllumbi – Po, zoti Sherifi.Elmaz Sherifi – Komisioni i Ligjeve diskutoi

edhe propozimet e bëra nga dy grupet e tjeraparlametnare, Grupi i Lëvizjes Socialiste për Integrimdhe Grupi i Lëvizjes për Zhvillim Kombëtar, pikërishtnë këtë mbledhje, ku u bë edhe diskutimi indryshimeve të tjera në Kodin Zgjedhor dhe u vendospër çfarë mund të pranohej ose jo nga këtoamendamente. Aty zoti Begeja nuk kishte ardhurpër të mbrojtur projektin e paraqitur. Megjithatë,komisioni i pa ato me vëmendje dhe gjeti me vendnjë amendament, të cilin e ka reflektuar në relacioninqë i paraqitet sot Kuvendit në seancë. Zoti Mediukërkoi në mbledhjen e komisionjit që ta shikonimkëtë projektamendament të paraqitur, i cili u diskutuadhe ajo çfarë qe racionale, është miratuar. Pra, janëezauruar edhe si procedurë amendamentet eparaqitura nga zoti Begeja.

Servet Pëllumbi – Zoti Begeja, amendamentettuaja janë shpërndarë që kur filloi diskutimi në datën23 dhjetor dhe duhet të jenë mbi tryezat edeputetëve. Mbi këtë bazë ka vepruar edheKomisioni i Ligjeve.

Po, zoti Begeja.Maksim Begeja – Së pari, dua të sqaroj zotin

Sherifi që unë nuk jam magjistar që ta marr me mende ta di se kur është mbledhja e Komisionit të Ligjevedhe se kur do të shqyrtohen amendamentet eparaqitura. Grupi ynë Parlamentar nuk pati asnjënjoftim nga ana e Komisionit të Ligjeve për këtëproblem.

Së dyti, zoti Sherifi harron që unë kam paraqiturzyrtarisht, nëpërmjet sekretarisë së Kuvendit, paratre ditësh, disa amendamente të tjera, që i ka sektorii përgatitjes së seancave qysh në datën 6 janar.Sigurisht që Komisioni Ligjeve ato nuk i ka parë.

Së fundi, dua të shtroj edhe një problem. Nuk edi se kur ky Kuvend është kthyer në gjendjen që,nëse një komision shqyrton një amendament tëparaqitur, qoftë edhe nga një deputet i vetëm, ështëky komision që vendos nëse amendamenti do tëshqyrtohet apo jo në seancë plenare. Më duket se

këtu zoti Sherifi e shtron problemin gabim. Deputetika të drejtë edhe në këtë moment që ne podiskutojmë projektligjin, të paraqesë amendamentinpërkatës, dhe jo po iu mbush mendja Komisionit tëLigjeve, ta miratojë dhe, po s’e miratoi ai, nuk ka tëdrejtë Kuvendi ta diskutojë. Më duket se jemi jashtëçdo lloj procedure parlamentare. Prandaj unë kërkojqë të ndërpritet seanca, të shumëfishohet kopja eamendamenteve të paraqitura nga ana jonë dhepastaj të fillojë të diskutohet në seancë projektligji.

Falemnderit!Servet Pëllumbi – Zoti Begeja, amendamentet,

siç thashë, janë shpërndarë që në datën 22 dhjetordhe ato do të shqyrtohen sipas të gjitha procedurave,pavarësisht se çfarë ka shprehur Komisioni Ligjeve.Unë i kam ato në dosje.

Po, zoti Sherifi.Elmaz Sherifi – Më duhet të saktësoj

pasaktësinë e zotit Begeja. Grupi i Lëvizjes përZhvillim Kombëtar ka qenë prezent, ështëpërfaqësuar, megjithëse ju nuk ishit prezent. Mekërkesë të zotit Mediu, kemi diskutuar edheamendamentet e paraqitura nga ju. Pra, komisionie ka ezauruar në mënyrën më korrekte përgjegjësinëqë ka për këtë çështje. Është seanca ajo që vendos,nuk e ka këtë fuqi Komisioni i Ligjeve, që t’i pranojëose të mos i pranojë ato amendamente, të cilat nenuk i vlerësuam, i quajtëm të papërshtatshme përt’u miratuar. Kjo ka rëndësi të kuptohet.

Servet Pëllumbi - Po, zoti Mediu përprocedurë.

Fatmir Mediu – Zoti Kryetar, unë mendoj senjë zgjidhje ka dhe të mos hyjmë në debate tëpaqena. Amendamentet e paraqitura dhe që nukjanë pasqyruar në relacionet përkatëse, mund tëshpërndahen nga punonjësit e përgatitjes sëseancave në të gjitha tryezat e deputetëve, ndërkohëqë ne vazhdojmë me diskutimin dhe shqyrtimin eKodit Zgjedhor. Them se nuk është ndonjë procedurëe vështirë për t’i shpërndarë edhe ato amendamentetë datës 6 janar nëpër tryezat e deputetëve.

Servet Pëllumbi – Falemnderit, zoti Mediu!Ashtu do të veprojmë. Ndërkohë, ne do të vazhdojmëme pyetjet dhe me debatin parlamentar.

Zoti Braho për procedurë.Spartak Braho – Grupi Parlamentar i Lëvizjes

Socialiste për Integrim ka paraqitur disaamendamente në Komisionin e Ligjeve, por këtunuk dëgjuam ndonjë argument lidhur me refuziminqë u është bërë atyre nga Komisioni i Ligjeve.Prandaj unë për këtë çështje kam disa pyetje për

7

Viti 2005 Legjislatura e 16-të

zotin Sherifi:Së pari, përse është refuzuar amendamenti për

pjesëmarrjen e emigrantëve në procesin zgjedhor?Së dyti, cilat janë argumentet që s’bëjnë të

mundur pjesëmarrjen e tërë partive politike që kanëgrupe parlamentare në Kuvend, me anëtarë nëkomisionet e votimit?

Së treti, përse nuk është pranuar amendamentipër dërgimin e materialeve të votimit me furgonë, jome furgonë ku të jenë partitë e mëdha dhe partitë etjera satelite, por tërë përfaqësuesit e spektrit politikose sipas amendamentit që kemi paraqitur ne?

Dhe e fundit, përse nuk janë pranuar vëzhguesnga çdo subjekt politik në grupet e numërimit? Cilatjanë arguementet ligjore për këtë?

Këto çështje nuk janë zbërthyer në relacioninpërkatës, prandaj duhet sqaruar seanca.

Servet Pëllumbi – Atëherë, zotërinj deputetë,vazhdojmë me pyetjet.

Po, zoti Spahia.Eqerem Spahia – Zoti Kryetar, para se të filloj

me pyetjet, do t’ju kërkoj të mos mërziteni, sepsereforma zgjedhore është pika kryesore e politikësshqiptare dhe e tërë legjislaturës së Kuvendit tëShqipërisë dhe mos kërkoni t’i kaloni nenet e këtijprojektligji shpejt e shpejt, me një seancë tëjashtëzakonshme, sikurse janë kaluar edhe nëKomisionin e Ligjeve.

Zoti Kryetar, ju duhet ta dini, dhe e dini shumëmirë, që janë paraqitur amendamente nga GrupiParlamentar i Lëvizjes për Zhvillim Kombëtar, me tëcilat jam plotësisht dakord. Por edhe unë si deputetkam paraqitur amendamente, në cilësinë e anëtarittë Komisionit të Posaçëm Parlamentar për ReformënZgjedhore, dhe të gjitha këto amendamente duhettë merren në shqyrtim nen pas neni, të shikohenme kujdes, sepse nuk janë thjesht sa për të kaluarradhën, por janë amendamente që kanë të bëjnëme çështjet kryesore të sistemit zgjedhor nëShqipëri.

Zoti Kryetar, ne duhet të dimë, para se të bëjmëpyetjet, se kush e mbron këtë projektligj dhe ciliështë personi që do të japë përgjigjet.

Servet Pëllumbi – Projektligjin e mbrojnë dybashkëkryetarët e Komisionit të Posaçëm përReformën Zgjedhore, nga pikëpamja politike, ndërsanga pikëpamja e teknikës legjislative e mbron drejtorii Departamentit Juridik të Kuvendi, zoti Viktor Gumi.

Eqerem Spahia – Që në leximin e relacionitnga kryetari i Komisionit të Ligjeve duket seshqyrtimi i kësaj çështjeje ka filluar gabim, sepse

nuk mund të miratohet një projektligj vetëm dukethënë që ai është hartuar mbi bazën e marrëveshjessë dy partive: Partisë Socialiste dhe PartisëDemokratike, se këtu nuk janë vetëm dy partiparlamentare, por janë 13 parti parlamentare dhegjithsecila ka të drejtën e vet për të paraqituramendamente dhe për të marrë pjesë në shqyrtimine tyre.

Pyetja ime e parë është kjo: Pse nuk ështëmarrë parasysh sugjerimi i ndërkombëtarëve përndryshimin e sistemit zgjedhor në Shqipëri, për tëkaluar nga sistemi aktual, maxhoritar i korrektuar,në sistemin proporcional të pastër ose rajonal, sipasrekomandimeve të ndërkombëtarëve dhe mbi bazëne sugjerimeve të shumicës së partive parlamentare?

Pyetja e dytë: Pse nuk është marrë parasyshpika 14 e rekomandimeve të OSBE-ODIHR-it dhetë Komisionit të Venecias, ku në mënyrë taksativeshkruhet: “Autoritetet në Shqipëri duhet të marrinnë konsideratë ndryshimin e nenit 154 të Kushtetutës,që ka të bëjë me KQZ-në”? Pse nuk është marrëparasysh ky sugjerim i ndërkombëtarëve?

Pyetja e tretë: Pse nuk janë marrë parasyshsugjerimet e kreut të shtetit, zotit Alfred Moisiu, përsa i përket kontrollit të votës nga partitë parlamentare?

Unë rezervoj të drejtën që në çdo kalim të nenevepër shqyrtim të bëj pyetje dhe të marr pjesë nëdiskutim.

Falemnderit!Servet Pëllumbi – Falemnderit, zoti Spahia!Desha të sqaroj në lidhje me pjesën e parë të

diskutimit tuaj se vërtet sesioni i sotëm i Kuvenditështë i jashtëzakonshëm, por puna që do të bëjëkjo seancë, është e zakonshme, pasi do tëshqyrtohet projektligji sipas tërë procedurave dhesecili amendament do të diskutohet e do të votohet.Pra, nuk do të ketë, siç thoni ju, miratim shpejt eshpejt, por do të respektohen të gjitha procedurat enjohura tashmë për çdo projektligj.

Po, zoti Dule.Vangjel Dule – Zoti Kryetar, unë do të

dëshiroja, së pari, të shtroja një pyetje për kryetarëte grupeve parlamentare të Partisë Socialiste dhe tëPartisë Demokratike: A marrin përgjegjësinë politikePartia Socialiste dhe Partia Demokratike, krerët egrupeve parlamentare të të cilave na kanë prezantuarkëtë dokument, për t’u mbështetur përfundimishtnë të dhënat e regjistrimit të përgjithshëm tëpopullsisë të vitit 2001, kur dihet botërisht seminoriteti grek e ka bojkotuar, nuk ka marrë pjesënë të, për arsyet e veta politike, ka kërkesa

Viti 2005

8


permanente, kërkon një regjistrim të ri të popullsisësi ndaj nesh, Kuvendit, ashtu dhe ndaj Qeverisë,kur ka edhe mbështetjen e organizmavendërkombëtarë për një gjë të tillë? Rrjedhimisht,Partia Socialiste dhe Partia Demokratike a marrinpërgjegjësinë për të lënë përfundimisht jashtë listaveelektorale minoritetin etnik grek? Do të doja njëpërgjigje prej tyre.

Së dyti, do të doja të mbështesja kërkesën eGrupit Parlamentar të Lëvizjes Socialiste për Integrimpër çështjen e emigrantëve. Pyes sërish: A marrinpërsipër Partia Socialiste dhe Partia Demokratikepërgjegjësinë politike të lënë mbi një të tretën epopullsisë aktive, më dinamike dhe krijuese, jashtëproceseve vendimmarrëse në shoqërinë tonë,domethënë moskrijimin e mundësive elementare përkontributin e tyre në zgjedhjet parlamentare?

Së treti, fryma e këtij dokumenti është kryekëputkundër frymës së vendimit të Gjykatës Kushtetuese.Partia Socialiste dhe Partia Demokratike a marrinpërsipër, me shumicën e tyre, nëpërkëmbjen evendimit të Gjykatës Kushtetuese me vendime tëKuvendit?

Do të dëshiroja një përgjigje të thjeshtë për këtotri çështje, që besoj se janë të një rëndësie tëveçantë.

Servet Pëllumbi – Falemnderit!Po, zoti Shehi.Dashamir Shehi – Zoti Kryetar, do të desha të

thosha disa fjalë për procedurë, meqenëse jemi nëprocesin e procedurës.

E para, këtu mungojnë të gjitha amendamentete grupeve të tjera.

E dyta, ky komision është mbledhur gjysmëilegalisht.

E treta, kjo lloj marrëveshjeje që në fillim fareështë pothuajse e paligjshme, sepse nuk ka nëndonjë parlament të botës që grupe të caktuarapartiake të bëjnë marrëveshje dhe t’i sjellin ato nëParlament me të drejtë juridike, madje fatkeqësishtedhe me dëshmitarë.

E katra, ky projektligj, që në formulën e principit,në vetvete përmban një vjedhje të madhe të votavetë shqiptarëve. Domethënë, me këtë ligj që kemisot, automatikisht 5-6 deputetë kalojnë te grupi ipartisë më të madhe, kur marrin qoftë edhe vetëm 1% të votave, me këtë lloj formule elektorale, e cilafatkeqësisht shtrihet që nga viti ’96 e deri më sotdhe nuk ka ndryshuar esencën e vet.

Në qoftë se ju doni ta miratoni këtë llojmarrëveshjeje që është paraqitur këtu, unë gjykoj

që ky Parlament duhej të ishte mbledhur për tërregulluar ligjin elektoral, jo për të miratuar njëmarrëveshje. Si kjo marrëveshje mund të bëhenprapë nesër sa të duash. Në qoftë se do tëvazhdojmë praktikën që për çdo vit që bëhenzgjedhje, të bëhen nga një palë marrëveshje dhe tëketë nga një ambasador për ta mbyllur këtë punë,kjo çështje s’ka për t’u mbyllur kurrë në Shqipëri.

Unë do të gjykoja që Kuvendi duhet të rishikojëtë gjithë këtë paketë ligjore, sepse kjo marrëveshjenuk është gjë tjetër, vetëm një paçavure, që nëprincip, siç thashë, është vjedhje e 6 deputetëve,sipas kësaj formule. Ata që kanë një çikë më shumëtru se të tjerët këtu, e kuptojnë fare mirë këtë punë.Kjo është një histori e vjetër, që vjen vërdallë prejshumë vjetësh, që ka paragjykuar të gjitha partitë etjera dhe grupet elektorale që duhet të hyjnë në garëdhe, në fund të fundit, marrëveshja ka një bazëjokushtetuese. Me ç’të drejtë grupet rivale do tëkontrollojnë votat e njëri tjetrit, duke lënëkonkurrentët jashtë sistemit të kontrollit të votave?

Ky nuk është ligj absolutisht, nuk ka të bëjëfare me atë nëse do të shkojnë mirë apo jo zgjedhjetnë Shqipëri. Këtu një pjesë e shqiptarëve, bashkëedhe me disa të huaj, që s’e kanë kuptuar kurrëShqipërinë, vrasin mendjen se kush mund të bëjërrëmujë mbasi të mbarojnë zgjedhjet dhe mendojnëqë ta mbyllin me këtë lloj marrëveshjeje. Si kjomarrëveshje kemi bërë edhe herë të tjera dhe rrëmujëe kontestim ka pasur prapë.

E vetmja formulë, për t’u dalë ballazi dhendershmërisht shqiptarëve, është që të gjithë ataqë përfaqësohen këtu dhe të gjithë ata që do tëkenë të drejtë të kandidojnë, të kenë mundësi tëruajnë votën e vet. Ky është principi më elementar,më i pranueshëm për demokracinë. Në qoftë se dot’u hyjmë këtyre gjërave: jo komisioni ligjor, jomarrëveshje, nga kjo punë s’ka për të dalë gjë tjetër,vetëm se një ligj si ai i vjetri, i arnuar në disa pika,asgjë më tepër.

Prandaj unë do t’ju ftoja që, meqenëse nuk kandonjë urgjencë kaq të madhe dhe Kuvendi duhejtë mblidhej normalisht në datën 17 janar, kjo javëështë plotësisht e mjaftueshme për t’i riparë të gjithaamendamentet e paraqitura. Ndryshe, keni për tëmiratuar një copë letër, që s’ka për të pasur ndonjëvlerë dhe problemet e zgjedhjeve do të mbeten atyku kanë qenë përjetësisht.

Falemnderit!Servet Pëllumbi – Falemnderit, zoti Shehi!Desha të thosha vetëm kaq që ne nuk jemi

9


mbledhur sot për të shqyrtuar një marrëveshje midisdy partive, por për të miratuar amendamentet që ibëhen Kodit Zgjedhor. Dhe këto amendamente, siçjeni në dijeni, kanë më se 6 muaj që diskutohendhe punohet mbi to. Fakti që ne kemi thirrur sot njësesion të jashtëzakonshëm të Kuvendit, flet pikërishtpër atë që nuk kemi shumë kohë në dispozicion,gjithashtu ka edhe një emergjencë miratimi iamendamenteve për Kodin Zgjedhor.

Pyetje të tjera nuk ka. Do t’i lutesha zotit Sherifitë përgjigjej për ato pyetje që iu drejtuan drejtpërdrejtatij dhe, sipas rastit, edhe bashkëkryetarëve tëkomisionit dhe drejtorit të Departamentit Juridik tëKuvendit për aspektet teknike dhe për ndonjë pyetje.Pastaj do të fillojë debati parlamentar për këtëprojektligj.

Po, zoti Braho për procedurëSpartak Braho – Në emër të Grupit Parlamentar

të Lëvizjes Socialiste për Integrim, për t’i dhënë kohëedhe zotit Sherifi që të përgatitet, kërkojmë gjysmëore pushim.

Servet Pëllumbi – Atëherë, bëjmë gjysmë orepushim, me kërkesën e Grupit Parlamentar të LSI-së.

* * *

Servet Pëllumbi – Zotërinj deputetë, rihapimseancën me përgjigjen e pyetjeve. Zoti Sherifi e kafjalën.

Elmaz Sherifi – Zoti Braho ka bërë disa pyetje.Përgjigjet e mia janë këto:

Për pyetjen e parë, që pse Komisioni i Ligjevenuk ka marrë në konsideratë amendamentin përregjistrimin e emigrantëve, më duhet të sqaroj qëka një mungesë korrektësie nga pyetësi, për faktinse në amendamentin që ka paraqitur ky grup nëKomisionin e Ligjeve, nuk ka asnjë formulim përçështjen e emigrantëve. Amendamentet e tyre janëpikërisht këto që kam këtu dhe nuk mund të jepejnjë përgjigje ligjore nga Komisioni i Ligjeve përçështje të cilat nuk janë të formatuara nëprojektamendamente. Është e vërtetë qëpërfaqësuesi i saj, zoti Muçi, në Komisionin e Ligjevee ngriti problemin e regjistrimit të emigrantëve dheka marrë përgjigjen që po jap edhe këtu: Emigrantëtshqiptarë, në bazë të Kodit Zgjedhor, janë të lirë tëvotojnë aty ku bëhet regjistrimi i tyre. Pra, nuk kaasnjë pengesë ligjore për të votuar të gjithëemigrantët shqiptarë që dëshirojnë me votën e tyretë kontribuojnë dhe të votojnë për forcën politike qëdëshirojnë.

Lidhur me pyetjen e dytë, që pse nuk ështëpranuar që grupet parlamentare të kenë anëtarëpranë komisioneve zgjedhore, më duhet të sqarojqë Komisioni i Posaçëm Parlamentar për ReformënZgjedhore ka ecur në bazë të disa kritereve përngritjen e komisioneve të qendrave të votimit dhe tëkomisioneve zonale të zgjedhjeve. Në qoftë se dotë ecej me logjikën që të kishte anëtarë tëkomisioneve për të gjitha grupet parlamentare, dotë thotë që duhej të rishikonim edhe ato forca politikeqë janë certifikuar si parti parlamentare në zgjedhjetparlamentare paraardhëse dhe që nuk kanë anëtarëpranë komisioneve të qendrave të votimit dhe nëkomisionet zonale të zgjedhjeve. Pra, nuk mund tëishte ky kriteri. Por, gjithsesi, është ecur me logjikënqë nuk mund të shtohet numri i anëtarëve tëkomisioneve, për arsye që tashmë janë bërë tëditura publikisht.

Më duhet të theksoj që, në bazë tërekomandimeve të OSBE-ODIHR-it dhe tëKomisionit të Venecias, është bërë një ndryshim irëndësishëm në përbërjen e komisioneve zgjedhore,duke reflektuar në kritikën që dy forcat politike, PartiaSocialiste dhe Partia Demokratike të mos kenëmazhoritetin në këto komisione. Prandaj tani këtody forca politike nuk kanë më mazhoritetin nëkomisione. Është shtuar numri i partive politike nëkomisione, nga 4 në 6 parti të tilla, duke pasur njëanëtar Partia Socialiste, një anëtar PartiaDemokratike; janë shtuar në komisione edhe dyparti politike të spektrit të majtë dhe dy parti politiketë spektrit të djathtë, pra është shtuar numri i partivepolitike në përbërjen e komisioneve zgjedhore, dukeqenë korrekt edhe me rekomandimet.

Për pyetjen e tretë, që pse nuk është pranuaramendamenti që policia, me një makinë të veçantë,të shoqërojë tërë dokumentacionin e procesitzgjedhor të qendrave të votimit dhe të mos jenë nëkëtë makinë edhe anëtarët e komisioneve tëqendrave të votimit, më duhet të them që kyamendament nuk u pranua për faktin se, në bazë tëKodit Zgjedhor, përgjegjësinë ligjore për tërëprocesin zgjedhor e kanë anëtarët e komisionevetë qendrave të votimit, të cilët, në bazë edhe tëdispozitave të Kodit të Procedurës Penale, kanëpërgjegjësi penale. Pra, nuk mund të lihej vetëmnjë punonjës policie, i cili mund të krijonte problemeshumë të mëdha, mund të ndryshonte, mund tëprishte një vulë etj. Prandaj Komisioni i PosaçëmParlamentar dhe Komisioni i Ligjeve mendojnë semënyra e formuluar në Kodin Zgjedhor që anëtarët

Viti 2005

10


e komisioneve të qendrave të votimit, në prezencëedhe të punonjësit të policisë, bëjnë transportimine bazës materiale, është zgjidhja më e mirë, për tëhequr çdo dyshim për procesin zgjedhor dhe përadministrimin e dokumentacionit.

Për pyetjen e katërt, që pse të mos ketëvëzhgues në çdo tavolinë të numërimit, më duhet tësqaroj se vëzhguesit e forcave politike janë vëzhguespranë komisioneve zonale zgjedhore ose, sipasrastit, për komisionet e qendrave të votimit, pra nukjanë të shkëputur vëzhguesit në këto komisione dhetë quhet që ka vetëm vëzhgues për administrimin eprocesit në qendrat e numërimit, të shkëputur ngakomisionet zonale të zgjedhjeve.

Duhet kuptuar formula dhe procedura e re enumërimit të votave, që është një element shumë iavancuar, mbi bazën e përvojës angleze. Tashmëjanë dy vende europiane, Anglia dhe Shqipëria, qëbëjnë numërimin e votave në mënyrë të përqendruar.Kjo rrit në mënyrën maksimale të mundshmetransparencën dhe besueshmërinë. Çdo forcëpolitike që nuk ka anëtar komisioni, ka të drejtë tëketë vëzhguesin e saj. Por kjo nuk do të thotë qëçdo tavolinë numërimi duhet të ketë vëzhgues,sepse në këtë mënyrë kuptohet se ç’mund tëndodhë në procesin e administrimit të votave, kurmund të jenë rreth 40 parti politike që marrin pjesënë procesin zgjedhor, plus komisionerët, plusgazetarët e të tjerë. Mënyra e formuluar në KodinZgjedhor, për mendimin tonë, është mënyra më esaktë dhe krijon mundësi për të realizuar një procesnumërimi transparent.

Për pyetjet që bën zoti Spahia, do të thosha qëproblemet e sistemit zgjedhor nuk janë problemeqë mund të vendosen nga Komisioni i Ligjeve osenga grupe parlamentare të veçanta, por më duhett’ju kujtoj që ne kemi bërë më parë një ndryshim, icili tashmë është bërë ligj, sipas të cilit 45 ditë pasmiratimit të Kodit Zgjedhor, një komision i riparlamentar, me përbërjen e të gjitha forcavepolitike, do të punojë për të bërë reformën e plotëzgjedhore në Shqipëri, çka do të thotë se do tëshikojë edhe ndryshimin e Kushtetutës dhendryshimin e të gjitha atyre ligjeve që realizojnë njëproces zgjedhor krejt ndryshe nga ai që kemi sot.

Sugjerimet për KQZ-në janë marrë nëkonsideratë dhe është quajtur një arritje politike erëndësishme ndryshimi i përbërjes së KQZ-së, çkakënaqi edhe interesat e shumicës së partiveparlamentare në Kuvendin e Shqipërisë. Ne kemiqenë korrektë me të gjitha sugjerimet që kanë dhënë

ndërkombëtarët, OSBE-ja dhe ODIHR-i, edhe përpërbërjen e KQZ-së.

Për pyetjen e tretë të zotit Spahia, që pse nukjanë marrë në konsideratë sugjerimet e PresidentitMoisiu, unë mendoj që të mos spekulojmë shumëme këtë çështje. Kompetencat e Presidentit janëtë përcaktuara me Kushtetutë. Presidenti bëri njësugjerim, siç mund të bëjë çdo individ, siç mund tëbëjë çdo forcë politike, por kjo nuk do të thotë seështë një obligim dhe detyrim që, meqë e bëriPresidenti këtë propozim, ajo duhet të marrë formënjuridike sipas propozimit. Ne kemi vlerësuar çdopropozim të bërë, aq më tepër kur e ka bërëPresidenti i Republikës, për të parë nëse janë tëmundshme për t’u realizuar apo jo. Fakti që nuk gjetimbështetje, do të thotë se mënyra si i zgjidh KodiZgjedhor përbërjen e komisioneve dhe vendimmarrjenbën të mundur që ne të kemi përfundimisht një proceszgjedhor nga më transparentët, më të besueshmitdhe unë i ftoj deputetët të miratojnë amendamentetdhe ndryshimet e paraqitura.

Falemnderit!Servet Pëllumbi – Falemnderit, zoti Sherifi!Zoti Muçi për replikë.Mustafa Muçi – Falemnderit, zoti Kryetar!Mua më vjen keq që kryetari i Komisionit të

Ligjeve nuk e ka mendjen fare kur shqyrtohenamendamentet në komision. Ne e kemi thënë edhemë parë që drejtimi i komisionit ka problemeserioze, por shpresojmë që me Rregulloren e re dotë rregullohet edhe kjo gjë.

Për dijeni të kryetarit të komisionit, por edhe tëtë gjithë seancës, më lejoni t’ju rilexoj atë çfarë kamdeklaruar në komision si amendament të GrupitParlamentar të LSI-së lidhur me problemin eemigrantëve, ku kemi kërkuar që neni 65 tëformulohet në këtë mënyrë: “Shteti garantonpjesëmarrjen në procesin zgjedhor të shtetasveshqiptarë që banojnë jashtë shtetit. Këshilli iMinistrave nxjerr vendime që rregullojnë mënyrën eorganizimit të votimit dhe miraton fondin enevojshëm.”

Ky është amendamenti i propozuar nëKomisionin e Ligjeve. Nëse këtë nuk e mban mendkryetari i komisionit, është çështje e kujtesës dhendërgjegjes së vet.

Falemnderit!Servet Pëllumbi – Po, zoti Sherifi.Elmaz Sherifi – Unë nuk kam ndër mend t’i

përgjigjem zotit Muçi me të njëjtën mënyrë, por, mesa duket, Grupi Parlamentar i LSI-së e kërkoi

11


pushimin për të bërë formulimin që ka paraqiturvetëm tani në seancën e Kuvendit. Kjo është njëmungesë e theksuar serioziteti dhe tregonpersonalitetin e tyre.

Falemnderit!Servet Pëllumbi – Falemnderit!Atëherë, zotërinj deputetë, hapim debatin për

projektligjin. Çdo deputet ka të drejtë të flasë derinë pesë minuta për thelbn e problemit.

Po, zoti Dule për procedurë.Vangjel Dule – Zoti Kryetar, unë drejtova tri

pyetje dhe më duket se po mbeten jetime, të cilatjo vetëm për ne si parti, por edhe për vetë thelbin edemokracisë në një moment të tilla janë të njërëndësie të veçantë. Prandaj do t’ju lutesha siKryetar i Kuvendit dhe si kryesues i seancës tëmerrnit përsipër përgjegjësinë për të na dhënë njëpërgjigje, sepse nuk janë nga ato çështje që mundtë anashkalohen ose të lihen në harresë. Askush,qoftë kryetari i Partisë Socialiste dhe kryetari i GrupitParlamentar të kësaj partie, qoftë kryetari i PartisëDemokratike dhe kryetari i Grupit Parlamentar tëkësaj partie, nuk mund të marrë përsipër çështje tëtilla.

Servet Pëllumbi – Zoti Sherifi për pyetjet ezotit Dule lidhur me regjistrimin e minoritetit.

Elmaz Sherifi – Zoti Dule, në pyetjet e tij, iudrejtua dy kryetarëve të grupeve parlamentare përprotokoll-marrëveshjen e nënshkruar mes këtyre dypartive, prandaj unë nuk u dhashë përgjigje. Nëprotokoll-marrëveshje janë fiksuar edhe kriteret përtë bërë ndarjen e re të zonave zgjedhore.

Lidhur me çështjen për të cilën ka pasur dhe kadiskutim, më lejoni të lexoj një pjesë të saj, kuthuhet që shmangia e lejueshme nga norma nukduhet të jetë më e madhe se 10 % dhe patjetër nukduhet të tejkalojë masën prej 15 %, me përjashtimtë rrethanave të veçanta. Rrethanë e veçantë quhetmbrojtja e minoriteteve të përqendruara në njësitëadministrative me popullsi të shpërbërë. Kjo do tëthotë që do të ketë reflektim në bazë të tëraargumenteve, fakteve dhe të dhënave që do tëdepozitohen, kur të fillojë punën komisioni përproblemet që kanë të bëjnë me zonat ku kaminoritet.

Falemnderit!Servet Pëllumbi – Falemnderit!Hapim debatin. Zoti Spahia e ka fjalën.Eqerem Spahia – Falemnderit, zoti Kryetar!Ndoshta ju mund të na e kufizoni kohën e

diskutimit, por duhet pasur parasysh se kemi të

bëjmë me ligjin kryesor të kësaj legjislature.Zoti Kryetar,Nëse do të ecim mbi bazë marrëveshjesh, të

jeni të bindur që nuk do t’u japim shqiptarëve njëKod Zgjedhor të tillë që zgjedhjet në Shqipëri të jenëtë lira, të ndershme, me shanse të barabarta për tëgjitha partitë politike dhe të pranuara nga të gjithapalët.

Zoti Kryetar,Komisioni i Posaçëm Parlamentar për Reformën

Zgjedhore u ngrit mbi bazën e rekomandimeve tëOSBE-së, ODIHR-it dhe Komisionit të Venecias.Ky është drafti origjinal dhe mban datën 23 prill 2004.Nuk mjaftuan 8 muaj për të bërë reformën zgjedhore,sepse nuk kishin vullnetin politik as PartiaSocialiste, as Partia Demokratike për të bërë njëreformë konform rekomandimeve, por mbi bazën einteresave partiake, po të kemi parasysh që pushtetingjatë këtyre 14 vjetëve e kanë pasur këto dy parti,po të kemi parasysh se që nga viti 1997 as një palëzgjedhjesh nuk janë zhvilluar të lira dhe të pranuaranga palët, aq më tepër edhe nga faktorindërkombëtar, që na monitoron tërësisht.

Një problem shumë i madh me zgjedhjet nëShqipëri është sistemi zgjedhor, sepse nga sistemizgjedhor aktual, me 100 zona në maxhoritar dhe 40deputetë në proporcional, jemi të gjithë dëshmitarëqë fenomeni i Dushkut ka tjetërsuar realitetinelektoral, që sot ka përfaqësimin në këtë Parlament.Mbi bazën e manipulimeve dhe rekomandimeve ungrit ky komision dhe çuditërisht nuk merretparasysh pika 14 e rekomandimeve të OSBE-ODIHR-it, që ka të bëjë me Komisionin Qendror tëZgjedhjeve dhe me administratën zgjedhore, që tëmos ketë komisione politike, por ato të jenëkomisione teknike. Por ju këtë rekomandim nuk emerrni fare parasysh.

Zoti Kryetar,Në këtë sallë është arritur “suksesi” më i madh

historik, që nëpërmjet marrëveshjes së PartisëSocialiste dhe Partisë Demokratike u zgjodhPresidenti i vendit, zoti Alfred Moisiu, dhe jehona ekësaj marrëveshjeje të suksesshme kaloi edhekufijtë e Europës dhe u bë një fenomen botëror. Mbibazën e kësaj marrëveshjeje doli Presidenti, që nenuk e kemi votuar, e keni votuar ju, dhe sot nuk vlenasnjë sugjerim i kryetarit të shtetit, zoti Moisiu, icili, sipas dispozitave kushtetuese, ka të drejtën eplotë për të sugjeruar në lidhje me reformënzgjedhore, se kemi të bëjmë me zgjedhjet eardhshme, nga të cilat me të drejtë shqiptarët presin

Viti 2005

12


një ndryshim të madh. Por edhe të gjitha procesetintegruese të Shqipërisë me strukturat euroatlantikejanë të lidhura me zhvillimin e zgjedhjeve tëardhshme parlamentare.

Ky Kod Zgjedhor bëhet pikërisht për zgjedhjet eardhshme dhe të gjitha partitë parlamentare duhettë jenë me shanse të barabarta në konkurrim. Kykod ka mangësi të theksuara, sidomos në procesine kontrollit të votës, si në procesin e votimit, ashtuedhe në procesin e transportimit të kutive të votimitnga qendrat e votimit në KZZ dhe aq më tepër nëprocesin e numërimit të votave në KZZ.

Me një këmbëngulje të madhe, në këtë KodZgjedhor është futur një element i ri që votat tënumërohen nga grupet e numërimit. Rekomandimete OSBE-së dhe të ODIHR-it kanë qenë që në grupete numërimit të jenë jo militantët e partive, por njerëzqë vijnë nga fusha e drejtësisë, bankierë etj. dhe qënuk kanë lidhje të drejtpërdrejtë me partitë politike.Çuditërisht, Partisë Socialiste dhe PartisëDemokratike nuk u mjaftuan 7 anëtarët në KZZ, porngritën edhe 5 grupe të tjera numërimi me nga 7anëtarë, që bëjnë 35 veta, plus 7 anëtarë të tjerë tëKZZ-së, bëhen gjithsej 42 veta. Zonat zgjedhorekontrollohen totalisht nga dy partitë kryesore,ndërsa partitë e tjera parlamentare kanë vetëm tëdrejtën e një vëzhguesi.

Zoti Kryetar,Si ka mundësi që një vëzhgues i një force politike

parlamentare, aq më tepër i një koalicioni me partiparlamentare dhe joparlamentare, të qëndrojë nonstop mbi 24 orë, pa lëvizur fare nga KZZ-ja dhe tëkontrollojë fletët e votimit në 5 grupet e numërimit,ku çdo grup numërimi përbëhet nga 7 veta? Këtojanë absurditete, që ne duhet t’i shikojmë megjakftohtësi dhe të mos na kapë ndjenja që “o duampushtet, o vdiqëm”, sepse ne kemi një mision qëshqiptarëve t’u japim shansin që me votën e tyre tëlirë të zgjedhin në qeveri ata që duan dhe të mos uimponojmë një qeveri që nuk është produkt i votëssë lirë, por është produkt i një manipulimi, që fillonqë këtu me Kodin Zgjedhor e shkon deri te shpalljae rezultatit.

Servet Pëllumbi – Mbaroi koha, zoti Spahia.Zoti Meta e ka fjalën.Ilir Meta – I nderuar zoti Kryetar, të nderuar

kolegë deputetë,Besoj se kjo është një seancë shumë e

rëndësishme, pavarësisht nga ajo çfarë duket deritani, që dy partitë kryesore aktualisht në Kuvendkanë vendosur të respektojnë marrëveshjen e tyre,

e cila nuk sjell aspak më shumë transparencë,besim dhe klimë më të mirë për zgjedhjet eardhshme, nuk siguron aspak standarde më të lartatë zgjedhjeve të lira e të ndershme në vend, porthjesht realizon interesat e tyre të ngushtaelektorale. Ndaj propozimet e Lëvizjes Socialistepër Integrim dhe amendamentet që ajo ka paraqitur,synojnë për të garantuar integritetin e zgjedhjeve tëardhshme, jo thjesht në interes të kësaj Lëvizjeje,por në interes të të gjithë procesit dhe të integrimiteuropian të vendit.

Ne kemi kërkuar që të gjitha forcat politikeparlamentare të kenë përfaqësues në komisionetzgjedhore. Në qoftë se bëhet kjo reformë zgjedhore,e cila kryhet gjithmonë në prag të zgjedhjeve, ajobëhet për të reflektuar realitetin e ri politik në vend.Këmbëngulja e dy partive aktualisht të mëdha nëkëtë Kuvend për të barazuar forcat e reja politikeparlamentare me parti të cilat vetëm janë regjistruarnë gjykatë, tregon përpjekjen e tyre për të mos njohurkëtë realitet politik dhe për të diskriminuarkonkurrencën e lirë e të ndershme në zgjedhjet eardhshme dhe për të cenuar vullnetin e zgjedhësveshqiptarë.

Po kështu, ne kemi bërë disa propozime qësynojnë të sjellin disa masa sigurie, që do t’u heqëmundësinë komisionerëve të administrojnë nëmënyrë të kundërligjshme procesin zgjedhor në tëgjitha frazat e tij: në votim, në transport dhe nënumërim. Këtu përfshihen kërkesa që kanë të bëjnëme firmosjen e fletëve të votimit nga të gjithëanëtarët dhe vëzhguesit në qendrën e votimit, memënyrën që fleta të ketë elemente sigurie shtesëdhe të kontrollueshme, gjë që garanton mbërritjene tyre në qendrën e numërimit pa rrezikuar ndërrimine tyre gjatë transportimit.

Gjithashtu, ne kemi kërkuar që transportimi ikutisë së votimit të jetë i sigurt, nën mbikëqyrjen ekomisionerëve dhe të vëzhguesve të komisionevetë qendrave të votimit, por jashtë kontrollit të tyre. SipasKodit Zgjedhor, kutia dhe rezultati i zgjedhjeve mbetennë ndërgjegjen e 7 komisionerëve, të cilët kanë tëdrejtën e transportimit të saj. Një propozim i tillë vë nërrezik të gjithë procesin, pasi janë vetëm këta 7persona që do të kenë kontroll të plotë mbi kutinë evotimit dhe në këtë mënyrë do të jenë edhe në qendërtë përpjekjeve për të manipuluar rezultatin zgjedhornëpërmjet ndërrimit të fletëve të votimit në kuti.

Një propozim tjetër yni ka qenë që dorëzimi ikopjeve të perocesverbaleve edhe për vëzhguesit etë gjitha niveleve të jetë një e drejtë themelore, për

13


t’u kontrolluar formalisht procesi zgjedhor nga tëgjithë pjesëmarrësit në të. Dhe kjo është pranuarnga Komisioni i Ligjeve.

Ne mendojmë se është tërësisht absurde dhenjë element që vë në diskutim tërë procesin enumërimit të votave që një parti të ketë vetëm njëvëzhgues për 5 tryezat ku do të bëhet numërimi ifletëve të votimit njëkohësisht. Kjo është gjëja mëabsurde dhe absolutisht është një hap prapa nëraport me Kodin Zgjedhor ekzistues dhe me të gjithaproceset zgjedhore që janë bërë më përpara në vend.Në këtë mënyrë, këto vetëm zgjedhje të lira e tëndershme nuk mund të jenë

Ne kemi kërkuar dhe kërkojmë, edhe nëpërmjetamendamentit të paraqitur sot, të paraqiturnjëkohësisht edhe në Komisionin e Ligjeve para dsaditësh, realizimin e të drejtës së votës për të gjithëqytetarët shqiptarë që nuk jetojnë në Shqipëri, nëmënyrë që ata ta ushtrojnë këtë të drejtëkushtetuese kudo që banojnë.

Së fundi, unë dua t’ju siguroj të gjithëve se këtokërkesa që ne kemi bërë, nuk kanë të bëjnë thjeshtme LSI-në. Dua t’u bëj të qartë të dy palëve këtu sene nuk kemi dalë në jetën politike dhe as nuk hyjmënë zgjedhjet e ardhshme me shpresën dhe meiluzionin se ju do të numëroni votat tona. Do t’ju ftojta merrni në konsideratë faktin që po shkatërroniprocesin zgjedhor në Shqipëri, që këtë lloj kodiaskush nuk mund ta pranojë si një hap përpara përzgjedhje të lira e të ndershme në Shqipëri, që potensiononi e do të tensiononi klimën politike në vend,kur i kemi të gjitha mundësitë të bëjmë zgjedhje tëlira e të ndershme. Votat e qytetarëve shqiptarë qëdo të jenë për Lëvizjen Socialiste për Integrim, jusiguroj juve dhe të gjithëve që do t’i numërojë dhedo t’i mbrojë vetë Lëvizja Socialiste për Integrim.Do ta mbani përgjegjësinë ju, në qoftë se nuk do tëmerrni në konsideratë propozimet që bëjmë ne.

Falemnderit!Servet Pëllumbi – Falemnderit, zoti Meta!Zoti Xhuveli e ka fjalën.Lufter Xhuveli – I nderuar zoti Kryetar,Të nderuar deputetë,Siç dihet, zgjedhjet në Shqipëri kanë qenë

vazhdimisht problematike, dhe kjo ka rrjedhur, nganjëra anë, për defektet e kodeve elektorale që kemimiratuar e jemi përpjekur t’i zbatojmë, dhe nga anatjetër, për shkeljen e atyre kodeve, mbi bazën e tëcilave është ndërtuar procesi i votimit.

Tani jemi sërish në një fazë të re, kur poshqyrtojmë përmirësimet e Kodit Zgjedhor, mbi

bazën e vërejtjeve dhe rekomandimeve të OSBE-ODIHR-it, si dhe të zgjedhësve shqiptarë e tëpërfaqësuesve të tyre politikë.

Tashmë është një fakt i njohur që zgjedhjet nëShqipëri janë deformuar në përfundim, kryesisht gjatëprocesit të numërimit të votave, gjatë procesit tëregjistrimit të tyre dhe të hedhjes në tabelatpërfundimtare. Po ashtu, një pjesë e shkeljeve kanërrjedhur për faktin se jo të gjitha partitë pjesëmarrësenë zgjedhje kanë pasur përfaqësuesit e tyre nëkomisionet zgjedhore. Këto kanë qenë çështjetthemelore, të cilat ky kod do të duhej t’i përmirësonte,dhe këto kanë qenë edhe dy çështjet për të cilat nekemi këmbëngulur në mënyrë të vazhdueshme qëtë përmirësohen, si para se të fillonte nga punakomisioni bipartizan, ashtu edhe në procesin epunës të tij.

Tani del problemi: a janë përmirësuar këto?Mendoj që nuk janë përmirësuar plotësisht. Kanjëfarë reflektimi për faktin që numërimi i votave nukdo të bëhet më në qendrat e votimit, pra mundësiae manipulimit të votave zvogëlohet. Konkretisht, ngarreth 5 mijë qendra votimi që janë në Shqipëri, do tëjenë rreth 100 qendra numërimi. Por, nga ana tjetër,nuk është zgjidhur problemi i përfaqësuesve që dotë kontrollojnë procesin e numërimit. Dhe kjo mëduket se bie ndesh me atë parim demokratik qësecila parti duhet t’i numërojë votat me përfaqësuesite vet. Nuk është normale që votat e një partie t’inumërojë konkurrenti tjetër. Dhe kjo ka qenë njëçështje, për të cilën ne kemi debatuar, por që nukështë pranuar deri tani.

Unë mendoj që nuk është normale të ruajmënjë statukuo, e cila mund të konsiderohet e dështuar.Nuk është normale që zgjedhësit dhe qytetarëtshqiptarë të dëgjojnë vazhdimisht të njëjtën muzikë,por do të duhet që të jemi më realistë dhe neni 34të përmirësohet, duke parashikuar në të që të gjithapartitë që marrin pjesë në procesin e votimit melista shumemërore në të 100 zonat ose në zona tëcaktuara, të kenë përfaqësuesit e tyre për tënumëruar votat e për të marrë përgjegjësinë enumërimit të tyre.

Në përfundim, unë do të doja edhe një herë t’ubëja thirrje deputetëve të pranishëm këtu që tëreflektojnë mbi këtë çështje thelbësore dhe të mosta injorojnë, sepse do të jetë me pasoja përdemokracinë në Shqipëri, do të jetë me pasoja përpasqyrimin e procesit të integrimit në këtë fazë tërëndësishme që jemi, do të jetë me pasoja edhepër qeverisjen pas këtyre zgjedhjeve, nga ku do të

Viti 2005

14


dalin edhe strukturat qeverisëse dhe drejtuese tëKuvendit dhe të Qeverisë shqiptare.

Falemnderit!Servet Pëllumbi – Falemnderit, zoti Xhuveli!Zoti Shehi e ka fjalën.Dashamir Shehi – Zoti Kryetar,Të nderuar kolegë,Ndejtëm me shpresë dy-tre muaj me radhë që

ky debat kaq i gjatë për Kodin Zgjedhor do tëpërfundonte në një rezultat normal e logjik, ku tëgjitha palët të ishin të përfaqësuara dhe ku për herëtë parë, fatkeqësisht, pas shumë vjetësh, procesizgjedhor të konsiderohej i besueshëm. Në fakt, nukkemi asgjë më tepër, vetëm se një arnim të Kodit tëvjetër Zgjedhor për hir të interesave të dy partive tëmëdha. Këtu, përveç një elementi të numërimit tëvotave në qendrat e numërimit, nuk ka absolutishtasnjë gjë të re. Dhe jo vetëm që s’ka ndonjë gjë tëre, por këtu ka një kthim prapa shumë tërrezikshëm, siç e thanë edhe disa parafolës, qëpartitë parlamentare, por edhe atyre që mund të mosjenë, sepse çdo zgjedhje elektorale është një historimë vete, që fillon nga e para, nuk kanë anëtarë jovetëm në komisionet e votimit në zona dhe nëqendrat e votimit, por tashmë nuk kanë më asvëzhgues. Dhe unë nuk e di se si mund të quhetpërparim kjo gjë, kur një njeri i vetëm do t’i duhet tëbëjë luftë me 35 të tjerë, që janë nga krahu tjetër.

E dyta, këtij lloj kodi i mungon një esencëmorale. Si do t’i numërojë votat e mia një njeri qëështë kundërshtari im, rivali im? Do të mjaftontevetëm kjo për ta bërë të pamoralshëm këtë kod.

Të nderuar deputetë që jeni në këtë sallë dheqë pas 6 muajve mund të mos jetë gjysma juaj,

Mos merrni përsipër këtë lloj aventure të kotë,këto arnime pa asnjë lloj vlere, pa asnjë lloj moralidhe që edhe nga ana praktike do të jenë të vështirapër t’u zbatuar! Mos mendoni që ky kod shpëtonndonjë cep xhakete deputeti këtu! Kryetarët e partivetuaja e kanë bërë gati listën se kush do të iki ekush do të qëndrojë në këtë mes. Edhe ky kod nukbën gjë tjetër, vetëm se u jep kryetarëve tuaj edhenjë pushtet tjetër.

Zoti Kryetar,Ne këtu nuk bëjmë marrëveshje mbi partitë, këtu

duhet të jemi të barabartë, se kam dëgjuar një kolegopozitar të thotë që nuk mund të barazohet një partie madhe me një të vogël. Përpara votës së lirëqytetarët janë të gjithë njëlloj. Qytetarët janë tëbarabartë para Kushtetutës dhe ligjit, nuk ka rëndësitë jenë të barabartë përpara partive. Partitë sot janë

të mëdha, nesër bëhen të vogla, historia e ka treguarkëtë punë.

Në qoftë se ju këtë e quani Kod Zgjedhor, unëpo ju them që kjo është principi i vjedhjeve që nëfillim. Dhe më vjen keq edhe për ata të komunitetitndërkombëtar, që hiqen si ekspertë, se nuk marrkanfare vesh nga kjo punë dhe aq më pak marrkan veshnga Shqipëria! Ky ishte një lloj sebepi, që tëarnoheshin ose të rregulloheshin disa gjëra në këtëkod dhe ai të bëhej i pranueshëm minimalisht 90%. Dhe kjo nevojë urgjente për të rregulluar gjëratështë kaq e dukshme, sa këtu, para një muaji,ngritëm një komision ad-hoc dhe u tha që, kur tëbëhen zgjedhjet e reja, të rishikohet i gjithë sistemizgjedhor. Ndërsa këtu nuk marrim përsipër tërregullojmë absolutisht asgjë, edhe ato që janë gjëratmë elementare fare.

Prandaj e vetmja gjë që mund të bëhet sot nëkëtë kod, kështu siç e kanë bërë, është që t’ushtohet partive parlamentare ose partive që mundtë vënë deputetë në 70-80 zona, mundësinë ekomisionerit. Ka gjë më të thjeshtë, më elementare,më të moralshme sesa kjo? Domethënë, unë tëkërkoj një njeri që të ruajë, të numërojë votën time,kaq, asgjë më tepër. E ç’ju prish kjo juve? Se këtupo na dalin lloj-lloj elementesh teknike: jo po do tëbëhen 70 veta në tryezat e numërimit e të tjera, e tëtjera. Në qoftë se bëhen 70 veta, le ta bëjnë sallënpak më të madhe. Ka më të thjeshtë sesa kaq, njëminimum, që po kërkohet?

Pse s’doni ta bëni këtë? Sepse që në princip,që në kokë jeni duke bërë hesapet se si mund takontrolloni procesin zgjedhor. Më duken qesharakëdisa këtu që i hyjnë një pazari të pistë, për interestë ca të tjerëve, që mund të mos jenë fare në këtësallë. Prandaj ju bëj thirrje që të mos bëheni pis menjë diçka që nuk keni as për ta futur në xhep, gjysmajuaj që jeni këtu.

Falemnderit!Servet Pëllumbi – Falemnderit, zoti Shehi!Zoti Apostoli e ka fjalën.Gaqo Apostoli – I nderuar zoti Kryetar,Të nderuar kolegë,Unë do ta trajtoja problemin sidomos në

këndvështrimin e moralit dhe të vullnetit politik tëbinomit PS-PD për të realizuar standardedemokratike për zgjedhje të lira e të ndershme.Them ta trajtoj në këtë këndvështrim, sepse përçështjet teknike është folur mjaft këto kohë.Shkurtimisht do të përmendja që, pavarësisht sesocialdemokratët e kanë një anëtar në komisionet

15


zgjedhore, nuk është e drejtë që, minimalisht, partitëparlamentare të përjashtohen nga e drejta për tëpasur anëtarë në këto komisione. Madje do të thoshaqë në tërësi komisionet duhet të jenë të paanshme,të kenë njerëz të papolitizuar, njerëz jopartiakë emilitantë, sepse janë burime konflikti, dhe kjo do tagarantonte paanësinë e zgjedhjeve.

Së dyti, unë do të thosha që ka disa elementeanarkike dhe antikushtetuese sidomos në hartimine listës së kandidatëve për deputetë nga ana epartive, ku lihet një voluntarizëm a subjektivizëm,gjë që çon në degjenerim politik.

Së treti, për sa i përket ndarjes së zonaveelektorale, në fakt këtu duhej të kishim një paketë.Aty thuhet 10 % deri 15 %, kur dikur ka qenë, mesa më kujtohet, 3 %, nuk e di nga doli, pasi unë s’ekam lexuar te materiali i OSBE-së atë 15përqindëshin. Por s’duhet të harroni që me formulënqë ka Kodi Zgjedhor, në qoftë se manipulohet mezonat elektorale, pra te kjo ndarja 10 % deri 15 %(diferenca), të gjitha këto deformojnë bazënproporcionale të Kodit.

Unë do të thosha se sot është një moment irëndësishëm i politikës shqiptare për të vlerësuarsfidën e madhe të zgjedhjeve parlamentare të vitit2005, që është garantimi i standardeve demokratike;është një moment që politika e sotme t’u hapë rrugënshqiptarëve dhe Shqipërisë për një proces madhordhe të shpejtë të vendit drejt integrimit europian;është një moment jetik, që duhet ta kuptojë jo vetëmpolitika, por e gjithë shoqëria, se hapja e rrugës përkëtë progres madhor kërkon reformimin dheristrukturimin e plotë të të gjitha politikave qeverisësedhe opozitare, kërkon seriozitet dhe vizion të lartëtë këtyre politikave, që në themel kanë edheristrukturimin e partive politike.

Për mendimin tim, për të përballuar këtë sfidëtë madhe për garantimin e standardeve demokratikepër zgjedhje të lira e të ndershme, që janë alfa edemokracisë (pra, jemi ende në alfën edemokracisë), duhet të ndërtohet një moral i ri ipolitikës dhe të shfaqet një vullnet i ri, që do të thotëtë hiqet dorë nga mbajtja me çdo kusht e pushtetitqeverisës, do të thotë të hiqet dorë nga marrja meçdo kusht e pushtetit qeverisës, do të thotë të hiqetdorë nga mbajtja apo marrja me çdo kusht epushtetit edhe brenda vetë partive politike ose ngamania për të siguruar, siç thuhet, fitore të thella emë të thella, që të kujtojnë kohën e shkuar dhe nukreflektojnë realitetin.

I them këto, sepse fjala “me çdo kusht” nuk

përmban thjesht konkurrencë politike elektorale, pormbi të gjitha përmban konflikt, manipulim apo vjedhjevotash, pra përmban evazion elektoral të papërmbajtur.E them këtë, sepse, kur e kërkon pushtetin me çdokusht, do të thotë se e kërkon për qëllime tëdyshimta, domethënë për të shkaktuar evazionelektoral të votave, të cilat më vonë programojnëedhe evazionin fiskal të të ardhurave. Por, gjithsesi,marrja ose mbajtja e pushtetit me çdo kusht nukshërben për të prodhuar politikë qeverisëse të mirë,që u hap dyert Shqipërisë dhe shqiptarëve për njëprogres madhor drejt integrimit europian.

I them këto, sepse sot më e rëndësishme seasnjëherë tjetër është që, përmes zgjedhjeve të lira,të ndershme e të pakontestuara, të fitojë Shqipëria.Në të kundërt, Shqipëria do të humbasë, është ehumbur. Çdo fitore e pushtetit qeverisës nga secilaprej partive, kushdo qoftë, çdo fitore që do të kalontepërmes humbjes së Shqipërisë në zgjedhjeparlamentare të kontestuara, do të merrte vulën enjë ndëshkimi historik.

E them këtë, se mënyra si u ndërtua komisionibipartizan, që hartoi këto amendamente, ku e drejtae votës së binomit PS-PD, me atë vendim që u bë,tregon paranojën për pushtet politik me çdo kusht,që vazhdon pastaj me ndërtimin e politikavekonfliktuale të komisioneve dhe të elementeve tëtjera teknike, por që kanë nga mbrapa pasojapolitike, çon në rregulla loje të bazuara në forcën epartive të sotme dhe jo në barazinë që garantonzgjedhje të lira e të ndershme dhe standardedemokratike.

E them këtë, sepse, nisur nga morali i derisotëmi politikës dhe nga vullneti real i shfaqur për tërealizuar zgjedhje të pakontestuara, nisur edhe ngapiramida e demagogjisë së dyfishtë, shoqëriashqiptare duhet të jetë e vëmendshme ndaj njëevazioni elektoral tepër të mundshëm në zgjedhjetparlamentare të vitit 2005, i cili, siç thashë edhe mëlart, krijon edhe bazën e një evazioni të lartë të tëardhurave, pavarësisht nga drejtimi i ditur apo ipaditur në të cilin ato shkojnë.

Shoqëria shqiptare duhet të jetë e vëmendshme,në të gjithë dimensionin e saj social, për këtëkorelacion të plotë të evazionit elektoral meevazionin fiskal, që mban gati të palëvizshën bazëne nivelit të ulët të jetesës për shtresa të gjera tëshoqërisë, pavarësisht nga rritja me pikatore e këtijniveli hap pas hapi ose dhe nga shpërblimet masivetë dhëna në fund të vitit. Si shpërblim të dëmit qëpolitika shqiptare i ka shkaktuar deri më sot integrimit

Viti 2005

16


të Shqipërisë në Bashkimin Europian, le t’u japimshqiptarëve standarde demokratike për zgjedhje tëlira e të ndershme.

Falemnderit!Servet Pëllumbi – Falemnderit, zoti Apostoli!Zoti Goçi e ka fjalën.Kristo Goci – Falemderit, zoti Kryetar!Të nderuar zotërinj kolegë deputetë,Unë falënderoj zotin Topi që gjendet këtu në sallë,

por s’mund të bëj të njëjtën gjë për zotin Ruçi, i cili,fatkeqësisht, nuk ndodhet këtu. Si duket, dy partitëe mëdha “na kanë varur teneqen” për sa i përketkëtij drafti dhe mua s’më vjen mirë që ndodh kjo.Por një gjë të kenë parasysh të gjithë kolegët,ndoshta edhe dy gjigantët e politikës shqiptare, qëshqiptarët kanë 15 vjet që kanë fituar betejën mekomunizmin, tani janë të lirë për të votuar dhes’mundet askush t’ua mohojë këtë të drejtë.

Shkelja e Kushtetutës është evidente, në qoftëse nuk merret parasysh e drejta e votës e çdoshtetasi shqiptar. Në disa zgjedhje rresht, ne, menjë të rënë të lapsit, kemi përjashtuar afro 1,2 milionëshqiptarë nga e drejta e votës, pra afro një të dytëne shqiptarëve e bëjmë që të privohet nga e drejta ezgjedhjes së deputetëve të tyre dhe nga e drejtapër të zgjedhur qeverisësit vendorë, duke i nxjerrëata si mall skarco ose si subjekte fizike shqiptarepër të cilët mëma nuk paska më nevojë për ta, qoftëpër mendjen, qoftë dhe për shpirtin e tyre. Në qoftëse ka vullnet të mirë dhe përgjegjësi politikeqeverisëse, madje edhe patriotike, por në radhë tëparë dhe kryesisht përgjegjësi kushtetuese, kyvakuum mund të zgjidhet shumë lehtë, në dymënyra:

E para, votimi të bëhet edhe jashtë shtetit, ashtusiç është propozuar dhe që nuk është ndonjë rrufenë mot të kthjellët, sepse është një përvojë tashmëe provuar nga shumë të tjerë para nesh.

E dyta, kthimi në atdhe dhe mospërjashtimi ngalistat e zgjedhësve i të gjithë shtetasve shqiptarë.

Me draftin që paraqitet sot në Kuvend, janë tëdëmtuara pothuajse të gjitha partitë shqiptare. Pordy partive të mëdha shqiptare ndoshta u ështëfukarepsur pak mendja dhe nuk po e kuptojnë këtëqë edhe vetë ato dëmtohen.

Partia e Bashkimit për të Drejtat e Njeriut ështënjë nga viktimat e para të këtij drafti që paraqitet,prandaj ne kemi të drejtën të bëjmë propozimet emëposhtme dhe madje edhe të këmbëngulim për to:

1. Partia e Bashkimit për të Drejtat e Njeriut tëketë pjesëmarrje në nivel ekspertësh në komisionin

për hartimin e draftit të plotë të projektligjit “Përndarjen e zonave zgjedhore”.

2. Pretendimet e zotit Sherifi që në zonat eminoriteteve merren parasysh listat reale tëzgjedhësve, të mbeten në letër të shkruar, pra nëligj, dhe jo në sirtarin e të harruarve.

3. Mbështetim plotësisht propozimin e GrupitParlamentar të LSI-së për mundësinë e votimit tëshqiptarëve jashtë shtetit.

Falemnderit!Servet Pëllumbi – Falemnderit, zoti Goci!Zoti Begeja e ka fjalën.Maksim Begeja – Falemnderit, zoti Kryetar!Të nderuar kolegë deputetë,I gjithë debati i zhvilluar në sesionin e kaluar të

Kuvendit për Kodin Zgjedhor ishte një farsë që dyforcat e mëdha politike në vend, në bashkëpunimme njëra-tjetrën, luajtën në kurriz të elektoratitshqiptar dhe të partive të tjera, të ashtuquajtura tëvogla, por që në fakt së bashku përfaqësojnë mëshumë se 40 % të zgjedhësve, kuotë kjo që nukështë arritur dhe që nuk do të arrihet nga asnjëraprej këtyre dy forcave të mëdha politike.

Qëllimi i shtyrjes së shqyrtimit të Kodit Zgjedhordhe miratimit të tij ishte që dy forcat e mëdha, nëmarrëveshje midis tyre, të mënjanojnë GrupinParlamentar të Lëvizjes për Zhvillim Kombëtar. Kjobëhet që t’u hapet përfundimisht rruga këtyre dypartive të realizojnë vjedhjen e votave në zgjedhjet eardhshme parlamentare, duke siguruar kështurrotacionin e pushtetit midis tyre.

Të nderuar kolegë deputetë,Ishte po ky Kuvend, ishin po këto dy parti, Partia

Demokratike dhe Partia Socialiste, që fenomenin eDushkut e kanë “kritikuar me shumë ashpërsi” dhekanë argumentuar që duhet të mënjanohet nëzgjedhjet e ardhshme parlamentare. Kodi Zgjedhorqë keni ndryshuar, kolegë deputetë, mbart në vetvetenjë fenomen shumë më të rëndë sesa fenomeni iDushkut. Ai, që në tryezë, pa filluar zgjedhjet, i jepjo më pak se 7 deputetë asaj force politike që merrqoftë edhe 1 % më shumë vota se partia tjetër. Bënillogaritjet në bazë të neneve të këtij kodi dhe do tëbindeni për këtë. Ne i kemi bërë dhe rezultati ianalizës së të gjitha zgjedhjeve parlamentare na çonnë përfundimin që në zgjedhjet e ardhshme gabimi,i bërë me qëllim, do të jetë mbi 29 %, çka është ebarabartë pikërisht me 7 deputetë të marrë në tryezëdhe jo të fituar nga vota e zgjedhësve shqiptarë.

Amendamentet e paraqitura nga ana jonë nëkëtë seancë krijojnë mundësinë që procesi zgjedhor

17


të kontrollohet e të monitorohet nga të gjitha forcatpolitike parlamentare. Por hedhja poshtë e tyre nëKomisionin e Ligjeve, mospranimi i tyre pa asnjëargument, por vetëm me forcën e kartonit, tregonse marrëveshja PD-PS, pavarësisht nga dhëmbëtqë i tregojnë njëra-tjetrës sa për sy e faqe, vazhdontë funksionojë. Kjo marrëveshje ka qenë dhe mbetetrealisht në fuqi.

LZHK-ja nuk pret lëmoshë nga asnjëra forcëpolitike. Ajo forcën e saj e ka tek elektorati, i cili evlerëson si një forcë politike e re, e aftë për të çuarvendin përpara dhe për të ndryshuar këtë realitet tëmjerë, në të cilin është zhytur. Të pranosh që LZHK-ja të ketë vetëm vëzhgues dhe jo anëtarë komisioni,do të thotë të vjedhësh votën e kësaj Lëvizjeje, dotë thotë të mos garantosh start të barabartë nëzgjedhje, do të thotë të mos pranosh një demokracireale për të gjithë. Kjo, në fund të fundit, është nëkundërshtim edhe me orientimet e komunitetitndërkombëtar për gjithëpërfshirjen e forcave politikenë kontrollin e votës.

Prandaj, të nderuar kolegë deputetë, ju ftoj tëgjykoni me gjakftohtësi dhe të miratojmëamendamentet e paraqitura nga ana jonë. Në tëkundërt, ju i hapni rrugën vjedhjes së votës të qytetarëvedhe si i tillë, ky kod do të jetë i papranueshëm përGrupin tonë Parlamentar.

Ju falemnderit!Servet Pëllumbi – Falemnderit, zoti Begeja!Zoti Lakrori e ka fjalën.Maqo Lakrori – Zonja dhe zotërinj,Ndryshimet dhe plotësimet e propozuara në

projektligjin “Për Kodin Zgjedhor”, në tërësinë e tyre,së pari, mbajnë parasysh përvojën pozitive, progresine arritur nga një zgjedhje në tjetrën, por edheproblemet e konstatuara.

Së dyti, ndryshimet dhe plotësimet e propozuararespektojnë rekomandimet e OSBE-ODIHR-it dhetë Komisionit të Venecias.

Së treti, ato i përgjigjen pozitivisht interesit tëposaçëm, të dëshmuar nga Uashingtoni dheBrukseli, nga Komisioni dhe Parlamenti Europian,si dhe nga trupi diplomatik i akredituar në Tiranë.

Së katërti, ato respektojnë edhe mjaft ngamendimet e shprehura gjatë kësaj periudhe ngainstitucionet e tjera të vendit, nga shoqëria civile dhenga intelektualë të fushave të ndryshme, të gjithë tëinteresuar për një proces zgjedhor të pamanipulueshëmdhe me rezultate të pakundërshtueshme.

Këto ndryshime dhe plotësime, përmes saktësimittë procedurave, shtimit të transparencës, shtimit edhe

të përgjegjësisë ligjore personale të çdo anëtari tëKQV-ve, KZZ-ve, grupeve të numërimit dhe të çdostrukture tjetër, që shkojnë madje deri në dënim meburgim, kur ka shkelje, shtojnë garancitë ligjore përnjë proces zgjedhor të hapur, të rregullt, të qetë, tëpavonueshëm, të papengueshëm, të pabllokueshëmdhe të kontrollueshëm, ngushtojnë hapësirat përmanipulime dhe grabitje të votës, sjellin si elementtë rëndësishëm garancinë për mosmashtrim dhe përpranim të rezultatit në numërimin e përqendruar.

Falë pasqyrimit praktikisht e të pandërprerë qëmediat i bënë të gjithë procesit përgatitor të këtyrendryshimeve, është realizuar transparenca edomosdoshme për opinionin publik. Ky kontribut imediave meriton vlerësim të posaçëm.

Socialistët, gjatë procesit përgatitor të këtijprojekti, dëshmuan vullnetin, tolerancën dheseriozitetin e partisë së vet, si forca politike kryesoree vendit dhe kryesuese e koalicionit qeverisës përintegrim, për të përmbushur angazhimin e PartisëSocialiste për zgjedhje të lira e të ndershme nëvitin 2005.

Megjithatë, sado i përsosur të jetë Kodi Zgjedhor,kryesore mbetet zbatimi i tij, zbatimi në kuptiminorganizativ, ku kam parasysh veprimin organizuestë administratës, para së gjithash të KQZ-së dhe tëMinistrisë së Pushtetit Vendor, kam parasysh,gjithashtu, kontrollin e vazhdueshëm të zbatimit tëkërkesave të Kodit, përfshirë logjistikën e kompletuarnë kohën e duhur dhe trajtimin e anëtarëve të KQV-ve dhe të komisioneve të tjera, përfshirë edhe ata tëgrupeve të numërimit.

Zbatimi i Kodit Zgjedhor ka edhe një dimensiontjetër të domosdoshëm: respektimin e rezultatit. Ekam fjalën për vullnetin politik të çdo partiekonkurruese që të njohë fitoren e tjetrit, ose e thënëndryshe, të respektojë humbjen e vet në garënelektorale. Shembujt e pranimit të ligjëruar dhe tëmospranimit abuziv nuk na mungojnë.

Kolegë të Kuvendit,Miratimi i projektligjit “Për Kodin Zgjedhor” do ta

pajisë vendin me instrumentin e domosdoshëm ligjor,që shton garancitë për mbarëvajtjen e procesitzgjedhor të vitit 2005. Gjithashtu, ky miratim do tëjepte një mesazh pozitiv të Kuvendit dhe të partivepolitike për zgjedhësit shqiptarë dhe njëkohësishtnjë mesazh gjithashtu pozitiv të Shqipërisë përaleatët dhe miqtë e saj. Ju ftoj që ta votoniprojektligjin përkatës.

Servet Pëllumbi – Falemnderit, zoti Lakrori!Zoti Braho e ka fjalën.

Viti 2005

18


Spartak Braho - Unë e kam thënë edhe nëopinion që kjo marrëveshje PD-PS ështëmarrëveshje banditësh politikë dhe këtu kamparasysh sherr Berishën dhe sheikun e Dubait.

Këtu diskutuan paraprakisht mjaft zotërinj, tëcilët paraqitën edhe mendimet dhe amendamentete tyre. Rastësisht tani më vjen parasysh që forcat etjera politike janë të rrezikuara edhe për sa i përketparaqitjes në televizion. Ja çfarë thotë neni 137, pika1, e Kodit Zgjedhor:

“Në minutazhin politik të edicioneve informative,Radiotelevizioni Publik është i detyruar të aplikojëraportet kohore të barabarta për të gjitha partitëparlamentare që në zgjedhjet e fundit parlamentarekanë marrë deri në 20 % të vendeve në Parlament”.

Kjo do të thotë që partitë e tjera, sipas shpjegimittim (nuk jam shumë i sigurt për këtë, prandaj kërkojedhe mendimin e drejtorit juridik të Kuvendit), të moskenë të drejtë të afishohen gjatë propagandëstelevizive për zgjedhjet. Domethënë, pasi napërjashtuan nga procesi i përfaqësimit gjatënumërimit të votave, nga procesi i i përfaqësimit mekomisionerë, nga përfaqësimi gjatë transportimit tëkutive të votimit, na mbyllin tani edhe gojën nëtelevizion. Ky është Kodi i ri Zgjedhor. Kjo ështëreforma zgjedhore që kanë bërë dy gjigantët epolitikës shqiptare.

Servet Pëllumbi – Falemnderit, zoti Braho!Zoti Koçi e ka fjalën.Petro Koçi – Falemnderit, zoti Kryetar!Të nderuar kolegë deputetë prezent në sallë,Fatkeqësisht, pas institucionalizimit të

pluralizmit në fund të vitit 1990 dhe me zgjedhjet epara pluraliste të 31 marsit të vitit 1991, sot që jeminë vitin 2005, Shqipëria ende nuk ka përmbushurstandardet universale ose ato ndërkombëtare përtë zhvilluar zgjedhje të lira e të ndershme.Fatkeqësisht, të vetmet zgjedhje që mund të kenëqenë të rregullta nga pikëpamja procedurale, janëato të 31 marsit të vitit 1991. Zgjedhjet e vetme qëjanë pranuar nga opozita, janë ato të marsit të vitit1992. Pastaj, të gjitha proceset e tjera zgjedhorekanë qenë vazhdimisht të kontestuara, kryesishtpër motive të qarta politike, sesa për marrëdhënietë drejtpërdrejta me standardet e zhvillimit tëzgjedhjeve, dhe për të justifikuar humbjet e radhës.

Çuditërisht, këtu është duke u anatemuarkonsensusi, po them, i detyruar, sepse nuk ka qenëndonjë konsensus i pjekur më vete politik për tëhartuar dhe miratuar këtë projektligj për ndryshimenë Kodin Zgjedhor aktual, por kjo është e vetmja

zgjidhje. Dihet që ligji i zgjedhjeve nuk është një ligji zakonshëm, por është një kod, që kërkon të paktënnjë dysheme të detyrueshme pjesëmarrjeje pohuesetë këtij ligji. Dhe kjo ka detyruar edhe marrëveshjene dy palëve kryesore për të arritur në këtë projekt tëpërbashkët ligjor.

Unë mendoj se problemi më i madh i zgjedhjevetë deritanishme është padënueshmëria e krimitelektoral. Asnjëherë institucionet që dënojnë kriminnë përgjithësi, nuk kanë guxuar, për arsye politike,të ndërhyjnë për të dënuar krimin elektoral. Besojqë presioni i deritanishëm, edhe i institucionevendërkombëtare, dhe një lloj rizgjimi, do të thosha, idisa institucioneve, siç është edhe Prokuroria ePërgjithshme, për të ndërhyrë për këto çështje, nabëjnë me shpresë që në të ardhmen do të kemizhvillime ligjore në këtë fushë.

Gjithashtu, është për të vënë në dukje që frontii atyre aktorëve politikë që e nxijnë paraprakishtprocesin, për të justifikuar humbjen e ardhmeelektorale, është zgjeruar, madje ka deklarime edhenga ky podium, të cilat bien në kundërshtim të plotëme vlerësimet që bëjnë institucionet e rëndësishmendërkombëtare, ose aktorët më të mëdhenj apogjigantët e vërtetë të politikës ndërkombëtare lidhurme këtë proces në Shqipëri, siç janë SHBA dheBashkimi Europian. Natyrisht, ky front i këtyre qënxijnë paraprakisht procesin zgjedhor, është një fronti përbashkët, i cili ka edhe një të ardhme tëpërbashkët.

Propozimi i bërë lidhur me pjesëmarrjen eemigrantëve në procesin zgjedhor nuk ështëpropozim i ri, ne e kemi shqyrtuar në komisioninad-hoc, që u ngrit për përmirësimin e Kodit Zgjedhor,por vlerësimi pothuajse i përgjithshëm se Shqipëriaështë e papërgatitur për ta përballuar këtë proces,na bëri të mendojmë se kjo duhet të realizohetpatjetër jo në zgjedhjet e kësaj radhe, por për herëtë tjera. Është e detyrueshme, është një standardqë emigrantët të marrin pjesë në zgjedhje, por vetëmduke ardhur në Shqipëri, që do të thotë se ka edhenjë detyrim e kosto financiare dhe se nuk garantonpjesëmarrjen e tyre të plotë. Shqipëria ësht edetyruar që në të ardhmen ta garantojë edhe këtëstandard. Por, duke parë konfliktualitetin aktual dhemospërgatitjen e infrastrukturës përkatësezgjedhore, ka qenë e pamundur për ta zbatuar kësajradhe.

Gjithashtu, për dy çështje të tjera, siç ështështimi i numrit të komisionerëve, që vjen si propozim,kemi të bëjmë me shkeljen e një standardi, por

19


përgjithësisht udhëzohet që komisionet të kenë njëpërbërje me një numër të logjikshëm dhe jo me njënumër të rrëmujshëm komisionerësh.

Është për të theksuar, gjithashtu, në këtëseancë që vendimi i Gjykatës Kushtetuese lidhurme kriterin e ndarjes së zonave zgjedhore ështëvendim dhe Kuvendi është i detyruar ta zbatojë.

Falemnderit!Servet Pëllumbi – Falemnderit, zoti Koçi!Atëherë, zotërinj deputetë, debatin për këtë

çështje e mbyllim. Pas një çerek ore do të fillojëprocesi i votimit, pra votimi do të bëhet në orën 12.45.

* * *

Servet Pëllumbi – Zotërinj deputetë, rifillojmëseancën

Bëjmë votimin për prezencën. Hapet votimi meelektronikë për prezencën..

Mbyllet votimi. Prezenca në sallë është 115deputetë.

Atëherë, votojmë në parim projektligjin “Për disashtesa dhe ndryshime në ligjin nr. 9087, datë19.6.2003 “Kodi Zgjedhor i Republikës sëShqipërisë”, ndryshuar me ligjin nr. 9297, datë21.10.2004".

Hapet votimi në parim me elektronikë.Mbyllet votimi. Me 99 vota pro, asnjë kundër, 9

abstenime, miratohet në parim projektligji.Kalojmë në votimin nen për nen, duke mbajtur

parasysh vërejtjet e Komisionit të Ligjeve dhe, sipasrastit, amendamentet që janë paraqitur.

Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka.Abstenim? Nuk ka. Miratohet.

Neni 2. Po, zoti Spahia.Eqerem Spahia – Falemnderit, zoti Kryetar!Në këtë nen duhet të kemi parasysh datën e

zhvillimit të zgjedhjeve dhe të shfrytëzojmë të gjithahapësirat e mundshme që zgjedhjet parlamentaretë mos zhvillohen në periudhën korrik-gusht, por tëzhvillohen para datës 1 korrik.

Falemnderit!Servet Pëllumbi – Falemnderit!Atëherë, kush është dakord me nenin 2?

Kundër? Nuk ka Abstenim? Nuk ka. Miratohet.Neni 3. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka.

Abstenim? Nuk ka. Miratohet.Neni 4. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka.

Abstenim? Nuk ka. Miratohet.Neni 5. Po, zoti Spahia.Eqerem Spahia – Ky nen ka të bëjë me të

drejtën për të caktuar vëzhgues. Konkretisht, nëparagrafin e dytë të këtij neni unë kam paraqituramendamentin që “të drejtën për të caktuarvëzhgues e kanë të gjitha partitë e koalicionit”.

Servet Pëllumbi – Hedhim në votëamendamentin e propozuar nga zoti Spahia. Kushështë dakord? Hapim votimin me elektronikë.

Mbyllet votimi. Me 15 vota pro, 63 kundër dhe 19abstenime nuk miratohet amendamenti i propozuar ngazoti Spahia.

Atëherë, kush është dakord me nenin 5 siç ështënë projekt? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka.Miratohet.



Neni 8, me vërejtjet dhe sugjerimet e Komisionittë Ligjeve.

Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim?Nuk ka. Miratohet.



(Kështu miratohen edhe nenet 11, 12, 13, 14,15, 16, 17.)

Neni 18. Ka një propozim nga Grupi i LSI-së që“KZZ-ja përbëhet nga përfaqësues të partive politikeqë kanë në Kuvendin e Shqipërisë grupeparlamentare dhe sekretari”

Po, zoti Braho.Spartak Braho – Ky amendament merr

parasysh edhe një sugjerim të OSBE-ODIHR-it, icili kërkon që të tëra partitë parlamentare të kenëpërfaqësues në komisionet e qendrave të votimit,që të mos ketë më dominancë të të dyja partivepolitike, por të ketë një shpërdarje më të drejtë dhenjë përfaqësim të barabartë të të gjitha partive politikeqë kanë grupe parlamentare në Kuvend. Kjo e çlironnga çdo ndjenjë dyshimi procesin zgjedhor dhe nedo të dëshironim që të dyja forcat politike ta merrninparasysh këtë propozim.

Servet Pëllumbi – Falemnderit!Atëherë, hedhim në votë amendamentin e

propozuar nga Grupi i LSI-së. Hapet votimi meelektronikë.

Mbyllet votimi. Me 23 vota pro, 60 kundër, 16abstenime nuk miratohet.

Atëherë, votojmë nenin 18 siç është në projekt.Po, zoti Begeja.

Viti 2005

20


Maksim Begeja – Zoti Kryetar, kemi paraqituredhe ne një amendament për këtë nen. Nepropozojmë që në pikën 4 të neni 34 të KoditZgjedhor të hiqet paragrafi i dytë: “Në rast se dy amë shumë parti kanë marrë pjesë në zgjedhjet efundit për Kuvendin si koalicion zgjedhor me listëshumemërore të përbashkët, për efekt të ngritjessë KZZ-së renditja e tyre bëhet mbi bazën e numrittë votave që ato kanë marrë në shkallë vendi nëzgjedhjet që i paraprijnë ngritjes së KZZ-së,pavarësisht nga lloji i tyre.”

Ky paragraf të hiqet, pasi të gjitha kriteret përpërcaktimin e partive pjesëmarrëse në KZZ janë tëpërfshira në të njëjtin nen, por në pikën 1 të këtijkodi. Prandaj ne propozojmë të hiqet ky paragrafnë materialin e paraqitur nga dy bashkëkryetarët ekomisionit bipartizan.

Servet Pëllumbi – Zoti Sherifi.Elmaz Sherifi – Zoti Kryetar, ne i kemi diskutuar

këto amendamente dhe nuk jemi dakord që tëmiratohen.

Servet Pëllumbi – Falemnderit!Atëherë, hedhim në votë propozimin e zotit

Begeja për të hequr paragrafin e dytë të pikës 4 tënenit 34 të Kodit Zgjedhor.

Mbyllet votimi. Me 16 vota pro, 79 kundër, 4abstenime nuk miratohet amendamenti i propozuar.

Po, zoti Spahia.Eqerem Spahia – Zoti Kryetar, unë kam

mbështetur plotësisht variantin e Grupit të LSI-sëpër përbëjen e KZZ-së, mbështes plotësisht edhevariantin e Grupit të LZHK-së për ndërtimin e KZZ-së, por ju jeni më se i ndërgjegjshëm që në KZZ dotë gatuhet vjedhja e votës. KZZ-ja ngrihet mbi bazëne rezultateve të zgjedhjeve të fundit parlamentare,pra të vitit 2001, dhe, sipas variantit të OSBE-së,marrin pjesë në ndërtimin e saj: partia e parë, edytë dhe e tretë nga shumica parlamentare dhe partiae parë, e dytë dhe e tretë nga opozita parlamentare.

Në bazë të rezultateve të zgjedhjeveparlamentare të vitit 2001, të shpallura nga KQZ-ja,Partia Lëvizja e Legalitetit renditet partia e tretë,pas Partisë Demokratike dhe Partisë Demokrate,ndërsa në zgjedhjet vendore të tetorit të vitit 2003renditet e treta, pas Partisë Demokratike dhe PartisëRepublikane. Pra, në të dyja palët e zgjedhjeve, pikëreference ngelet rezultati i shpallur nga KQZ-ja. Nësedo të merrni parasysh zgjedhjet parlamentare të vitit1997, Partia Lëvizja e Legalitetit është partia e dytënë renditje.

Prandaj unë kërkoj që amendamenti të ndryshojë

dhe neni të formulohet me 2 pika. Nëse do tëpranojmë variantin: partia e parë, e dytë dhe e tretënga shumica parlamentare dhe partia e parë dhe edytë nga opozita parlamentare, sugjeroj që anëtari ishtatë i komisionit të propozohet në gjysmën e KZZ-ve nga partia e renditur e katërta te partitë e spektritqeverisës, kurse në gjysmën tjetër të KZZ-ve tëpropozohet nga partia e katërt në spektrin e partiveopozitare. Pra, bëhet fjalë për anëtarin e shtatë tëkomisionit. Propozoj të hidhet në votim ky variant,pastaj është varianti tjetër.

Servet Pëllumbi – Të tëra këto i keni te neni34, ndërsa në të vërtetë ne kemi në shqyrtim nenin18, pra i ke bërë së prapthi, e kam fjalën.

Megjithatë, hedhim në votim propozimet e zotitSpahia për të ndryshuar në nenin 18 përmbajtjen enenit 34 të Kodit Zgjedhor lidhur me përbërjen e KZZ-së. Hapet votimi me elektronikë.

Mbyllet votimi. Me 10 vota pro, 79 vota kundër,14 abstenime nuk miratohet amendamenti.

Tani hedhim në votim ndryshimin që propozohetpo nga zoti Spahia për nenin 34/1, në nenin 18,pika “c”.

Urdhëroni, zoti Spahia!Eqerem Spahia – Zoti Kryetar, edhe një herë

ju kërkoj të keni durim, sepse që nga 24 prilli, kurka dalë raporti përfundimtar i OSBE-ODIHR-it, sot,me një seancë të jashtëzakonshme, nuk mund t’ikalojmë shpejt e shpejt nenet e këtij projektligji, tëcilat edhe në formulim i keni ngatërruar posaçërisht.Në nenin 18, pika 4, është një fragment i çuditshëm(nuk e di si mund të vihet në një ligj), në të cilinthuhet:

“Në rast se dy a më shumë parti kanë marrëpjesë në zgjedhjet e fundit për Kuvendin si koalicionzgjedhor në listë shumemërore të përbashkët, përefekt të ngritjes së KZZ-së, renditja e këtyre partivebëhet mbi bazën e numrt të votave që ato kanë marrënë shkallë vendi në zgjedhjet që i paraprijnë ngritjessë KZZ-së.” Kjo do të thotë që ngritja e KZZ-së dotë bëhet mbi bazën e rezultateve të zgjedhjevevendore.

E kam drejtpërdrejt me Partinë Demokratike.Në zgjedhjet parlamentare të vitit 2001 kafunksionuar marrëveshja e koalicionit “Bashkimi përFitore”, e nënshkruar nga të gjithë kryetarët e partivealeate të këtij koalicioni dhe, mbi bazën e kësajmarrëveshjeje, jemi sot në Kuvendin e Shqipërisëtë gjithë deputetët e këtij koalicioni. Kjo marrrëveshjeështë depozituar pa asnjë vërejtje në KomisioninQendror të Zgjedhjeve, është miratuar me vendim

21


të veçantë dhe ky vendim i KQZ-së nuk ështëapeluar në gjykatë. Pra, marrëveshja është e plotë,e ligjshme juridikisht për t’u zbatuar. Tani, si kamundësi të paragjykohet një parti që nuk bën pjesënë aleancën për zgjedhjet e ardhshme dhe të bëhetnjë kombinacion i çuditshëm e të nxirret jashtëkontrollit të votës?

Prandaj, kolegë deputetë, ju ftoj të votoniamendamentin e paraqitur, sepse është edhevarianti i OSBE-së, i cili thotë në mënyrë të prerë:“Renditja e partive për efekt të ndarjes së vendevenë KZZ bëhet mbi bazën e përqindjes që ato kanëmarrë në zgjedhjet e fundit parlamentare.” Këtumbaron neni dhe s’ke pse ta paragjykosh në ligj,duke thënë “nëse ekziston një marrëveshjekoalicioni”. Ku është parë kjo “nëse ekziston”?Marrëveshja e koalicionit “Bashkimi për Fitore” nukka tjetërsuar rezultatin e zgjedhjeve parlamentaretë vitit 2001, por ishte i gjithë koalicioni që ka pasurhumbje. Prandaj kolegët e Partisë Demokratike simund ta pranojnë një maskarallëk të tillë, që tëhidhet poshtë marrëveshja, që e kanë nënshkruaredhe ata? Kjo marrëveshje është e plotfuqishme.

Kërkoj mirëkuptimin e kolegëve deputetë që tamiratojmë nenin ashtu siç duhet, të mos lëmëklauzola.

Falemnderit!Servet Pëllumbi – Atëherë, zotërinj deputetë,

do të votojmë nenin 34/1, pika “c”, propozuar ngazoti Spahia, që thotë: “Sekretari i KZZ-së duhet tëjetë jurist dhe zgjidhet nga kolegji i avokatëve tërrethit ku ndodhet KZZ-ja.”

Kush është dakord me këtë amendament?Hapet votimi me elektronikë.Mbyllet votimi. Me 14 vota pro, 73 kundër, 5

abstenime nuk miratohet amendamenti.Hedhim në votë amendimin 34/4, që është në

nenin 18, të cilin e lexoi zoti Spahia. Hapet votimime elektronikë.

Mbyllet votimi. Me 17 vota pro, 72 kundër, 17abstenime nuk miratohet amendamenti.

Po këtu, zoti Spahia propozon që paragrafi i dytëi nenit 34/4 të hiqet.

Hapet votimi me elektronikë.Mbyllet votimi. Me 14 vota pro, 66 kundër, 12

abstenime nuk miratohet amendamenti.Votojmë nenin 18 siç është në projekt. Hapet

votimi me elektronikë.Mbyllet votimi. Me 98 vota pro, 15 kundër, asnjë

abstenim miratohet neni 18.Neni 19. Kush është dakord (votim me kartona)?

Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka. Miratohet.Neni 20. Kush është dakord? Kundër? 1 kundër.

Abstenim? Nuk ka. Miratohet.Neni 21. Kush është dakord? Kundër? 1 kundër.



Abstenim? Nuk ka Miratohet.Neni 24, që shfuqizon nenin 39 të Kodit Zgjedhor.

Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim?Nuk ka. Mratohet.




Neni 28, që ndryshon nenin 42 të Kodit Zgjedhor.Kush është dakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim?Nuk ka. Miratohet.

Neni 29, që ndryshon nenin 43. Kush ështëdakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka.Miratohet.

Neni 30, që ndryshon nenin 44. Kush ështëdakord? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk ka.Miratohet.

Neni 31, që ndryshon nenin 45 të Kodit Zgjedhor.Zoti Spahia dhe zoti Begeja kanë paraqitur një

amendament, sipas të cilit “në nenin 45, pika 1, tëhiqet fjalia e parë dhe të zëvendësohet me fjalinë“në zgjedhjet për Kuvendin e Shqipërisë, KQZ-jaformohet sipas mënyrës dhe kritereve të nenit 34,të ndryshuar, të këtij kodi.”

Po, zoti Begeja.Maksim Begeja – Zoti Kryetar, për nenin 31,

që parashikon ndryshime në nenin 45 të KoditZgjedhor, pikërisht për pikën 1 të nenit 45 unë kampropozuar një amendament që kjo pikë të formulohetnë këtë mënyrë: “Për zgjedhjet parlamentare KQV-ja përbëhet nga anëtarë të propozuar nga të gjithapartitë parlamentare. Në zgjedhjet e qeverisjesvendore KQV-ja formohet sipas kritereve të nenit 40të këtij kodi.”

Kjo mendoj se është e domodoshme, me qëllimqë të kemi stad të barabartë në zgjedhje dhedemokraci reale. Kontrolli i votës duhet të bëhet ngatë gjitha partitë parlamentare. Është pikërisht ajopikë, për të cilën u bënë kaq shumë debate në këtëseancë. Mendoj se është diçka që mund tëndryshohet dhe nuk prish asnjë raport midis dy

Viti 2005

22


forcave të mëdha politike, përkundrazi, e ruan atëaleancë që kanë, prandaj ju ftoj që ta miratojmëkëtë ndryshim të këtij neni.

Kurse në rreshtin e tretë të pikës 2 ka një gabim,ndoshta mund të jetë gabim shtypi, ku thuhet: “KZZ-ja apo, sipas rastit, KZQV-ja emëron anëtarët eKQZ-ve”. Anëtarët e KQZ-së janë të tjerë. Mund tëjetë gabim shtypi dhe duhet korrigjuar.

Servet Pëllumbi – Dakord. Falemnderit!Atëherë, zotërinj deputetë, hedhim në votë dy

amendamentet, që janë të përafërta, por ndryshojnëdiçka në formulim.

Votojmë, së pari, amendamentin e propozuarnga zoti Spahia për ndryshimin e pikës 1 të nenit45. Hapet votimi me elektronikë.

Mbyllet votimi. Me 22 vota pro, 73 kundër, 11abstenime nuk miratohet.

Hedhim në votë amendamentin e propozuar ngazoti Begeja po për këtë pikë. Zoti Begeja e tërheq,kështu që nuk e hedhim në votë.

Atëherë, hedhim në votë nenin 31 siç është nëprojekt.

Kush është dakord? Kundër? 2 kundër.Abstenim? Nuk ka. Miratohet.

Neni 32. Kush është dakord? Kundër? 2 kundër.Abstenim? Nuk ka. Miratohet.





Neni 37. Po, zoti Selimaj.Nezir Selimaj – Unë mendoj që të bëhet një

shtesë në këtë nen, e cila nuk e cenon përmbajtjene nenit. Është fjala për përcaktimin e hartimit tëlistave të zgjedhësve, të cilat mendoj se, duke upërcaktuar nga KQZ-ja, bëhet një trajtim i unifikuari këtij elementi të rëndësishëm të procesit zgjedhor.Formulimi është si më poshtë:

“Hartimi i listave të zgjedhësve nga kryetarët enjësive të qeverisjes vendore bëhet në përputhje memodelin e dërguar nga Komisioni Qendror iZgjedhjeve”.

Ky formulim sugjeroj të vendoset në pikën 3 tëkëtij neni. Besoj se kjo është e domosdoshme.

Servet Pëllumbi – Në qoftë se do të ketënevojë për ndonjë redaktim për të gjitha këtoelemente që janë këtu, edhe mund të bëhet, meqë

nuk e cenon përmbajtjen, por ju s’e keni paraqiturnë kohën e duhur amendamentin, prandaj nuk merretnë konsideratë.

Votojmë nenin 37, siç është në projekt. Kushështë dakord? Kundër? Nuk ka.Abstenim? Nuk ka.Miratohet.

(Kështu miratohen edhe nenet 38, 39, 40, 41,42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53.)

Po, zoti Apostoli për procedurë.Gaqo Apostoli – E mora fjalën tani, sepse pas

nenit 53, kishim një propozim, bashkë me GrupinParlamentar të Partisë Demokrate të Re, për ndarjene mandateve plotësuese. Është një nen tepër irëndësishëm, sidomos për raste të veçata, sepsezbatimi siç është në Kodin Zgjedhor krijon deformimnë ndarjen e këtyre mandateve. Çështja e zonës 60e vërteton këtë gjë. Ky propozim është paraqituredhe në komisionin e mëparshëm bipartizan,paraqitet edhe tani. Në emër të grupit do të kërkojanjë gjysmë ore pushim për ta konsultuar edhe njëherë këtë gjë.

Falemnderit!Servet Pëllumbi – Zoti Apostoli, do të desha

të sqaroja që ai nen për të cilin flisni ju, nukamendohet, se nuk ka amendim, as nga komisioni.Duhej ta kishit paraqitur amendamentin në kohën eduhur.

Gaqo Apostoli – U paraqit aty dhe u tha qënuk pranohet. Atëherë, kërkojmë një çerek orepushim.

Servet Pëllumbi – Në bazë të Rregullores sëKuvendit, amendamentet, kur jemi duke diskutuarnë proces, nuk pranohen. Ato duhet të paraqiten qënë fillim të votimit. Nuk është faji ynë që kujtoheninë fund, megjithëse kanë kaluar kaq kohë.

Vazhdojmë votimin. Neni 54. Po, zoti Braho.Spartak Braho – Pas nenit 53 propozojmë të

shtohet një nen, neni 54, për nenin 65 tek i vjetri,me këtë përmbajtje:

“Shteti garanton pjesëmarrjen në procesinzgjedhor të shtetasve shqiptarë që banojnë jashtështetit, në përputhje me udhëzimet që nxjerr KQZ-ja për këtë qëllim. Këshilli i Ministrave nxjerr aktetnënligjore përkatëse, që rregullojnë këtë proces, dhemiraton fondet e nevojshme.”

Çdo shtetas ka të drejtë të votojë, dhe kjo ndodhnë tërë botën, por ajo që ndodh në Shqipëri, nukndodh në tërë botën, sepse për shtetasit e tërëvendeve të Europës, edhe kur janë jashtë shtetit,në emigracion ose të punësuar, ka procedura që ugarantojnë të drejtën e votimit. Ne kemi rreth një

23


milion shqiptarë që janë jashtë shtetit dhe nuk ugarantojmë atyre të drejtën e votimit realisht. Atamund të vijnë këtu, por 600 mijë shqiptarë që janënë Greqi, me ato dokumente që kanë, nuk mund tëvijnë të votojnë. Prandaj ne duam që të rregullohetkjo procedurë, me qëllim që tërë shtetasit shqiptarëqë janë jashtë shtetit, të votojnë, të kenë mundësitë shprehin vullnetin e tyre.

Servet Pëllumbi – Atëherë, hedhim në votëamendamentin e propozuar nga deputetët Braho,Brokaj, Muçi. Hapet votimi me elektronikë.

Mbyllet votimi. Me 28 vota pro amendamentit,69 kundër, 5 abstenime nuk miratohet.

Zoti Çukaj për procedurë.Lekë Çukaj – Zoti Kryetar, është e

patolerueshme ajo që sapo vendosët, që një grupparlamentar kërkon pushim dhe ju nuk ia jepni. Ekemi në Rregulloren e Kuvendit këtë të drejtë. Julutem, zbatoni Rregulloren, sepse është në nderine Kuvendit.

Falemnderit!Servet Pëllumbi – Ai nuk është pushim i

kërkuar sipas grupeve. Për të njëjtën çësh

Documents

Punime të Kuvendit Legjislatura e 16-të Viti 2005, nr.1- 2 · Maksim Begeja – Së pari, dua të sqaroj zotin Sherifi që unë nuk jam magjistar që ta marr me mend e ta di se