1

Quản lý hoạt động chuyên môn của hiệu trưởng

tại các trường trung học phổ thông huyện

Chương Mỹ, thành phố Hà Nội : Luận văn

ThS. Giáo dục học: 60 14 05 / Nguyễn Hồng

Quang ; Nghd. : PGS.TS. Trần Quốc Thành

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Trong hoạt động quản lý của nhà trường thì quản lý chuyên môn là nhiệm

vụ vô cùng quan trọng và được đặt lên hàng đầu trong công tác quản lý của Hiệu

trưởng. Biện pháp quản lý chuyên môn của Hiệu trưởng có vai trò đặc biệt vì nó

tác động trực tiếp đến đội ngũ giáo viên, yếu tố quyết định chất lượng giáo dục

của mỗi nhà trường.

Thực tế ở huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội hiệu trưởng các trường

THPT đã có những đổi mới nhất định về công tác quản lý hoạt động chuyên

môn, song kết quả đạt được chưa cao. Những biện pháp quản lý chuyên môn mà

Hiệu trưởng đã áp dụng vào công tác quản lý của mình hầu hết là do kinh

nghiệm bản thân hoặc kinh nghiệm của người đi trước truyền lại cho người đi

sau hoặc thông qua tự học là chính.

Vì vậy, việc nghiên cứu thực trạng công tác quản lý chuyên môn của

Hiệu trưởng các trường THPT huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội nhằm

đưa ra các biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn phù hợp với phát triển

nền giáo dục trong thời kỳ đổi mới của đất nước là vấn đề cấp thiết.

Xuất phát từ những lý do nêu trên tôi chọn nghiên cứu đề tài: "Quản lý

hoạt động chuyên môn của Hiệu trưởng tại các Trường trung học phổ thông

huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội".

2. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng quản lý chuyên môn của Hiệu

trưởng ở các trường THPT huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội, đề xuất các

biện pháp tăng cường quản lý hoạt động chuyên môn của Hiệu trưởng tại các

trường đó, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục của Nhà trường.

3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu

2

2.1. Khách thể nghiên cứu

Hoạt động quản lý của Hiệu trưởng ở trường THPT.

2.2. Đối tượng nghiên cứu

Các biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn của Hiệu trưởng trường

THPT.

2.3. Khách thể điều tra

Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng: 15 đồng chí; Giáo viên 04 trường THPT

huyện Chương Mỹ: 300 đồng chí; chuyên viên Sở GD-ĐT: 30 đồng chí.

4. Giả thuyết khoa học

Hiệu trưởng các trường THPT huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội rất

quan tâm và đưa ra nhiều biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn tại các

trường do mình quản lý, bước đầu đã thu được những kết quả tốt. Tuy nhiên vẫn

còn có những bất cập, vướng mắc trong quá trình quản lý hoạt động này, do

nhiều nguyên nhân khác nhau. Nếu đề xuất được các biện pháp quản lý hoạt

động chuyên môn phù hợp thì sẽ nâng cao được chất lượng giáo dục của Nhà

trường.

5. Nhiệm vụ nghiên cứu

5.1. Nghiên cứu các vấn đề lý luận liên quan đến quản lý hoạt động chuyên môn

của Hiệu trưởng trường THPT.

5.2. Tìm hiểu, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động chuyên môn của Hiệu

trưởng Trường THPT huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội.

5.3. Đề xuất một số biện pháp tăng cường quản lý hoạt động chuyên môn của

Hiệu trưởng ở các trường THPT của huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội.

6. Phạm vi nghiên cứu

6.1. Nghiên cứu về quản lý hoạt động chuyên môn của Hiệu trưởng ở các

Trường THPT trong huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội.

6.2. Nghiên cứu 4 trường THPT huyện Chương Mỹ đó là các trường: THPT

Chương Mỹ A; THPT Chương Mỹ B; THPT Xuân Mai; THPT Chúc Động, các

số liệu điều tra được lấy từ năm học 2007-2008 đến năm 2010-2011.

7. Phương pháp nghiên cứu

7.1. Phương pháp nghiên cứu lý thuyết

7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp quan sát; Phương pháp

điều tra; Phương pháp phỏng vấn; Phương pháp toán thống kê.

8. Đóng góp mới của đề tài

Hệ thống cơ sở lý luận về quản lý hoạt động chuyên môn của Hiệu trưởng

trường THPT.

3

Nghiên cứu thực trạng và đánh giá về quản lý hoạt động chuyên môn ở

các trường THPT huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội. Đề xuất một số biện

pháp tăng cường quản lý hoạt động chuyên môn cho người Hiệu trưởng trường

THPT trên địa bàn huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội.

9. Cấu trúc luận văn

Ngoài các phần mở đầu; kết luận; khuyến nghị; tài liệu tham khảo; phụ

lục, luận văn được trình bày như sau:

Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động chuyên môn của Hiệu trưởng

trường THPT

Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động chuyên môn của Hiệu trưởng các

trường THPT huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội

Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn của Hiệu trưởng các

trường THPT huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội

Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG

CHUYÊN MÔN CỦA HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG THPT

1.1. Vài nét về lịch sử vấn đề nghiên cứu

Việc nâng cao chất lượng hoạt động chuyên môn trong các nhà trường nói

chung và nhà trường THPT nói riêng từ lâu đã trở thành vấn đề được nhiều nhà

khoa học trên thế giới, trong đó có Việt Nam quan tâm, nghiên cứu. Các tác giả

đã dành nhiều công sức tìm hiểu, nghiên cứu, qua hoạt động thực tiễn tại các cơ

sở giáo dục, tìm ra nhiều biện pháp quản lý trong đó có quản lý hoạt động

chuyên môn, sao cho hiệu quả nhất, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục của nhà

trường.

Ở Việt Nam đã có nhiều công trình nghiên cứu, chủ yếu về mặt lý luận

như quản lý và chức năng quản lý, về tiêu chuẩn và các phẩm chất cần có của

người quản lý, về vai trò của Hiệu trưởng trường THPT, về sự liên hệ giữa khoa

học quản lý và khoa học khác, cũng có những công trình nghiên cứu riêng về

chân dung người Hiệu trưởng trường học, có thể kể đến là các công trình của các

tác giả như: Đặng Quốc Bảo, Lê Thị Mỹ Lộc, Nguyễn Ngọc Quang, Hà Sỹ Hồ,

Nguyễn Văn Lê, Lê Tuấn ...trong các công trình đó các tác giả đã nhấn mạnh vai

trò của quản lý trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục.

Gần đây một số luận văn Thạc sỹ khoa học giáo dục, chuyên ngành quản

lý giáo dục bước đầu tổ chức nghiên cứu thực trạng và hệ thống được một số

vấn đề về quản lý cũng như đề xuất một số biện pháp quản lý trường học, các tả

giả như: Trần Ngọc Chi; Nguyễn Khắc Tâm; Đinh Tuyết Mai...

4

Với giáo dục phổ thông thành phố Hà Nội, còn ít chuyên đề, bài viết,

tham luận về các vấn đề: quản lý hoạt động chuyên môn như thế nào; vấn đề

quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên ở trường THPT; Biện pháp thực

hiện ra sao.

1.2. Lý luận về quản lý và quản lý giáo dục

1.2.1. Quản lý

1.2.1.1. Khái niện quản lý

Có nhiều quan điểm khác nhau về khái niệm quản lý, nhưng theo tác giả

nhận thấy: quản lý là một quá trình tác động gây ảnh hưởng của chủ thể quản lý

đến khách thể quản lý nhằm đạt được mục tiêu chung. Bản chất của quản lý là

một loại lao động để điều khiển lao động, các loại hình lao động phong phú,

phức tạp thì hoạt động quản lý càng có vai trò quan trọng.

1.2.1.2. Chức năng quản lý

Chức năng quản lý là một thể thống nhất những hoạt động tất yếu của chủ

thể quản lý nảy sinh từ sự phân công, chuyên môn hoá trong hoạt động quản lý

nhằm thực hiện mục tiêu chung của quản lý. Quản lý có bốn chức năng cơ bản,

là bốn khâu có liên quan mật thiết với nhau gồm: kế hoạch hoá, tổ chức, chỉ đạo

thực hiện và kiểm tra.

Trong quá trình quản lý, hệ thống các chức năng quản lý được thực hiện

liên tiếp, đan xen, phối hợp, bổ sung cho nhau một cách logic tạo thành chu trình

quản lý.

1.2.2. Quản lý giáo dục

Quản lý giáo dục là một khoa học quản lý chuyên ngành, người ta nghiên

cứu trên nền tảng của khoa học quản lý nói chung.

Quản lý giáo dục là sự tác động có tổ chức, có định hướng phù hợp với

quy luật khách quan của chủ thể quản lý ở các cấp, lên đối tượng quản lý nhằm

đưa hoạt động giáo dục của từng cơ sở và của toàn bộ hệ thống giáo dục đạt tới

mục tiêu đã định.

1.3. Quản lý nhà trường và quản lý trường THPT

1.3.1. Quản lý nhà trường

Trường học là đơn vị cơ sở nằm trong hệ thống giáo dục, nhà trường là

một thiết chế đặc biệt của xã hội, thực hiện chức năng đào tạo nguồn nhân lực

theo yêu cầu của xã hội, đào tạo các công dân cho tương lai.

Có thể phân tích quá trình giáo dục của nhà trường như một hệ thống gồm

6 thành tố: Mục đích yêu cầu; Nội dung giáo dục; Phương pháp giáo dục; Thầy

giáo; Học sinh; Cơ sở vật chất và các phương tiện, thiết bị phục vụ giáo dục.

5

Hoạt động quản lý của người quản lý là phải làm sao cho hệ thống các

thành tố vận hành liên kết chặt chẽ với nhau đưa đến kết quả mong muốn, trong

đó người quản lý trường học là Hiệu trưởng các trường.

1.3.2. Quản lý trường THPT

Quản lý trường THPT là tập hợp các tác động tối ưu sự công tác, tham gia

hỗ trợ, phối hợp, huy động, can thiệp của chủ thể quản lý đến tập thể giáo viên,

học sinh và cán bộ công nhân viên nhằm tận dụng các nguồn lực sẵn có, do nhà

nước đầu tư, lực lượng xã hội đóng góp nhằm đạt được mục tiêu.

1.4. Hiệu trưởng trường THPT trong quản lý hoạt động chuyên môn

1.4.1. Đặc điểm chung của trường THPT

Trường THPT là bậc học cuối cùng của giáo dục phổ thông, gồm 3 năm.

Đây là bậc học hoàn thiện kiến thức phổ thông cho học sinh, là bậc học tạo nguồn

nhân lực cho yêu cầu của xã hội, đồng thời chuẩn bị tích cực, trực tiếp cho thế hệ

trẻ chuẩn bị hành trang vào đời, đi vào cuộc sống lao động sản xuất làm nghĩa vụ

công dân và có điều kiện để tiếp tục học lên bậc học cao hơn.

Giáo dục THPT phải có "Mục tiêu kép" vừa chuẩn bị cho học sinh vào

Đại học- Cao đẳng, vừa chuẩn bị cho học sinh vào đời. Trường THPT ngoài

trang bị kiến thức, cần phải hình thành cho học sinh, năng lực thích ứng với sự

thay đổi của thực tiễn để chủ động, tự chủ trong lao động, trong cuộc sống và

hoà nhập với môi trường lao động.

1.4.2. Vai trò, vị trí của Hiệu trưởng trong trường THPT

Hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm quản lý các hoạt động của nhà

trường do cơ quan nhà nước có thẩm quyền bổ nhiệm, công nhận.

Tiêu chuẩn, nhiệm vụ và quyền hạn của hiệu trưởng THPT được quy

định rõ trong các văn bản Luật giáo dục năm 2005 và luật sửa đổi, bổ sung

một số điều của luật giáo dục, ngày 25/11/2009; Điều lệ trường trường

THCS, trường THPT và trường phổ thông có nhiều cấp học, ban hành kèm

theo thông tư số: 12/2011/TT-BGD ĐT ngày 28/3/2011 của Bộ trưởng bộ

GD-ĐT.

1.4.3. Nội dung quản lý hoạt động chuyên môn của Hiệu trưởng trường

THPT

Quản lý hoạt động chuyên môn là công tác chỉ đạo việc xây dựng kế

hoạch, tổ chức thực hiện chuyên môn của các tổ bộ môn, chỉ đạo hoạt động

chuyên môn của giáo viên.

6

Biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn của hiệu trưởng: là những cách

thức cụ thể của người Hiệu trưởng tiến hành để tác động đến đội ngũ giáo viên

nhằm mục tiêu quản lý hoạt động chuyên môn của nhà trường đề ra.

Quản lý hoạt động chuyên môn của hiệu trưởng trường THPT tập trung

vào những nội dung quản lý sau:

1.4.3.1. Xây dựng kế hoạch hoạt động chuyên môn

Trên cơ sở phương hướng nhiệm vụ năm học của ngành, tình hình cụ thể

của nhà trường, hiệu trưởng hướng dẫn họ biết cách xác định mục tiêu, nhiệm vụ

đúng đắn, đề ra biện pháp rõ ràng, hợp lý. Giúp giáo viên xây dựng hoạt động

của cá nhân, của tổ chuyên môn, của lớp chủ nhiệm, để họ có các điều kiện đạt

được mục tiêu.

Kết quả của Hoạt động giáo dục nhà trường phụ thuộc rất nhiều vào khả

năng của Hiệu trưởng biết bố trí cán bộ, biết phân phối chức năng của họ, tổ

chức sự liên hệ, tác động qua lại của họ với nhau được đúng đắn và hợp lý.

1.4.3.2. Tổ chức hoạt động dạy và học

Chỉ đạo việc thực hiện chương trình là nhiệm vụ trọng tâm trong hoạt

động quản lý hoạt động chuyên môn của Hiệu trưởng, cần quản lý:

* Quản lý giáo viên thực hiện chương trình dạy học;

* Quản lý giáo viên soạn bài trước khi lên lớp;

* Quản lý giờ lên lớp của giáo viên;

* Xây dựng tiêu chuẩn giờ lên lớp để quản lý giờ lên lớp;

* Quản lý giáo viên kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh;

* Quản lý hồ sơ chuyên môn.

1.4.3.3. Quản lý hoạt động của tổ chuyên môn

* Chỉ đạo hoạt động của các tổ chuyên môn thực hiện:

Xây dựng kế hoạch chi tiết các hoạt động trong cả năm học; Kiểm tra việc

soạn bài, các hồ sơ chuyên môn khác, kí duyệt trước khi thực hiện; dự giờ, kiểm

tra việc thực hiện chương trình, tiến độ thực hiện chương trình. kiểm tra việc

thực hiện đồ dung dạy học, thiết bị thực hành, thí nghiệm của giáo viên khi

giảng dạy; Xây dựng chương trình bồi dưỡng học sinh giỏi, khá, trung bình, yếu,

kém, ôn thi tốt nghiệp, ôn thi đại học, bồi dưỡng đội tuyển thi học sinh giỏi

thành phố; thống nhất nội dung ôn tập sau mỗi chương, mỗi kì, xây dựng ngân

hành đề để phục vụ việc kiểm tra đánh giá học sinh.

* Chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học

Tổ chức và chỉ đạo có hiệu quả quá trình đổi mới phương pháp dạy học

của GV theo hướng phù hợp từng nhóm đối tượng HS, tránh lối dạy rặp khuôn,

7

áp đặt; chỉ đạo việc tăng cường quản lý, khai thác và sử dụng có hiệu quả thiết

bị dạy học; chỉ đạo việc cải tiến phương pháp kiểm tra, đánh giá và kiểm định

chất lượng đối với HS, qua đó để thấy rõ được ưu điểm và hạn chế của quá trình

dạy học, từ đó đề ra các biện pháp cải thiện thực trạng, nâng cao chất lượng và

hiệu quả dạy học.

* Chỉ đạo bồi dưỡng giáo viên, các nội dung bồi dưỡng:

Bồi dưỡng về tư tưởng chính trị; bồi dưỡng về trình độ chuyên môn; bồi

dưỡng về nghiệp vụ; bồi dưỡng về hình thức tổ chức; bồi dưỡng thông qua thực

hiện chuyên đề.

1.4.3.4. Quản lý hoạt độnghọc tập và rèn luyện của học sinh

Hoạt động học tập của học sinh là hoạt động song song tồn tại cùng với

hoạt dạy của thầy giáo. Phải làm cho học sinh có động cơ và thái độ đúng đắn

trong học tập, rèn luyện, ham thích đến trường, đến lớp, ham muốn được học

tập, tìm hiểu. Tự giác tìm tòi phát hiện vấn đề, chủ động lĩnh hội kiến thức, biến

quá trình giáo dục thành tự giáo dục. Tổ chức hướng dẫn học sinh học tập, giúp

học sinh học tập có phương pháp, nắm được phương pháp học tập của bộ môn,

giúp học sinh hình thành nề nếp, thói quen học tập, chủ yếu tập trung quản lý

các vấn đề sau:

* Quản lý việc giáo dục phương pháp học tập của học sinh giúp cho học

sinh:

Nắm được kĩ năng chung của hoạt động học tập; có kĩ năng học tập phù

hợp với từng bộ môn; có phương pháp học tập đúng đắn ở trên lớp và ở nhà.

* Quản lý nề nếp học tập của học sinh:

Hình thành tinh thần, thái độ trong học tập, chuyên cần, trung thực; nề

nếp tổ chức các hoạt động ở trường cũng như ở nhà, những nơi hoạt động văn

hóa khác; nề nếp và bảo quản, sử dụng đồng dung học tập của cá nhân cũng như

của tập thể, của bạn bè, thầy cô; nề nếp trong khen thưởng kỉ luật, chấp hành nề

nếp nội quy học tập.

* Quản lý học tập, vui chơi, giải trí:

Hoạt động học tập, vui chơi, giải trí của học sinh phải được tổ chức hợp

lý, phù hợp với tâm lý và sức khỏe của học sinh, cần tính toán, cân nhắc để điều

khiển các hoạt động, tránh tình trạng lôi kéo học sinh quá sâu vào những hoạt

động này gây ảnh hưởng đến việc học tập của học sinh.

* Quản lý việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh:

Việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh là một trong các

khâu của quá trình dạy học. Kiểm tra, đánh giá phải đảm khách quan, phản ánh

8

đúng thực trạng của học sinh, qua đó giúp học sinh khác phục những thiếu sót,

lỗ hổng kiến thức để tự hoàn thiện của mình.

1.4.3.5. Chỉ đạo công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động chuyên môn

Việc kiểm tra, đánh giá trong nội bộ nhà trường là việc hết sức quan

trọng, thông qua việc kiểm tra Hiệu trưởng sẽ nhận định được những mặt mạnh,

mặt yếu để phát huy và khắc phục. Thông qua quá trình kiểm tra sẽ góp phần

hình thành ý thức, năng lực tự kiểm tra của mỗi cá nhân, việc kiểm tra bao gồm

những nội dung sau:

* Kiểm tra hoạt động của giáo viên

Cần kiểm tra: Kế hoạch giảng dạy; Kế hoạch chủ nhiệm; kế hoạch tự bồi

dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ; kế hoạch triển khai thực hiện các nhiệm vụ giáo

dục.

* Kiểm tra hoạt động của tổ chuyên môn:

Kiểm tra tổ trưởng về nề nếp quản lý của tổ, nhận định của tổ trưởng về

từng thành viên trong tổ, uy tín của tổ trưởng; kiểm tra hồ sơ chuyên môn như

kế hoạch tổ, kế hoạch cá nhân, biên bản sinh hoạt tổ, các sáng kiến kinh nghiệm;

kiểm tra công tác bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ của tổ, thực hiện các chuyên

đề, hội giảng, hội thi; kiểm tra việc ứng dụng công nghệ thông tin vào quá trình

dạy học, vào quản lý.

1.4.3.6. Chỉ đạo các hoạt động giáo dục khác

* Tổ chức khai giảng năm học, tổng kết năm học; hội thao, hội khỏe phù

đổng, hội diễn văn nghệ; tổ chức tham quan ngoại khóa; công tác xã hội hóa

giáo dục; công tác phối hợp với các lực lượng giáo dục; phổ biến giáo dục pháp

luật, giáo dục bảo vệ môi trường, giáo dục an toàn giao thông; giáo dục phòng,

chống ma túy; giáo dục quốc phòng, an ninh; công tác hướng nghiệp; tổ chức

hoạt động ngoài giờ, lên lớp.

1.4.4. Các yếu tố ảnh hưởng tới hoạt động chuyên môn của hiệu trưởng

1.4.4.1 Các văn bản pháp quy của nhà nước về công tác quản lý của Hiệu

trưởng.

1.4.5.2 Các yếu tố ảnh hưởng trong nhà trường

Năng lực của hiệu trưởng; năng lực của các tổ trưởng chuyên môn; năng

lực thực hiện của giáo viên; sự hỗ trợ của các tổ chức, các nhân viên khác

trong trường.

1.4.5.3. Các yếu tố ảnh hưởng bên ngoài

Điều kiện văn hóa (trình độ dân trí, phong tục tập quán, truyền thống hiếu

học...); điều kiện xã hội (thành thị - nông thôn...); điều kiện kinh tế (các nhà

9

cung cấp, thu nhập dân cư...); điều kiện tự nhiên (miền núi, đồng bằng); tiến bộ

khoa học và công nghệ (công nghệ thông tin, công nghệ dạy học...); điều kiện

quốc tế (hội nhập, toàn cầu hóa, kinh tế tri thức...); chủ trương chính sách quản

lý giáo dục các cấp; mối quan hệ giữa các tổ chức trong và ngoài nhà trường;

môi trường xã hội và gia đình học sinh; điều kiện cơ sở vật chất.

Kết luận chương 1

Quản lý nhà trường vừa là khoa học vừa là nghệ thuật. Trong quản lý nhà

trường thì quản lý hoạt động chuyên môn đối với Hiệu trưởng là một việc làm

hết sức quan trọng góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. Quản

lý hoạt động chuyên môn ở trường THPT gồm các vấn đề sau:

Quản lý việc xây dựng kế hoạch hoạt động chuyên môn của nhà trường,

của tổ chuyên môn, của giáo viên; quản lý hoạt động dạy và học; quản lý hoạt

động của tổ chuyên môn; quản lý hoạt động học tập và rèn luyện của học sinh;

quản lý các hoạt động giáo dục khác

Đây là những vấn đề cơ bản, cần thiết để Hiệu trưởng thực hiện công tác

quản lý hoạt động chuyên môn trong nhà trường.

Chương 2

THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHUYÊN MÔN

CỦA HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

HUYỆN CHƯƠNG MỸ, THÀNH PHỐ HÀ NỘI

2.1. Khái quát về giáo dục của huyện Chương Mỹ

2.1.1. Vị trí tự nhiên

Huyện Chương Mỹ nằm trên trục đường quốc lộ số 6 có thể xuôi xuống thị

xã Hà Đông, Hà Nội và ngược lên Hoà Bình rồi qua Sơn La, Lai Châu, Thị trấn

Xuân Mai vừa là giao điểm của quốc lộ số 6 vừa có thể nối với quốc lộ 21 ở

Việt Trì về phía bắc và với Tam Điệp (Ninh Bình) ở phía nam ngoài ra có thể

nối với đường cao tốc Láng - Hoà Lạc, trục giao thông mới rất quan trọng của

Hà Nội.

2.1.2. Kinh tế xã hội

- Về kinh tế

Cơ cấu kinh tế chủ yếu của Chương Mỹ là công nghiệp, tiểu thủ công

nghiệp, xây dựng cơ bản, nông-lâm -ngư nghiệp, dịch vụ, thương mại. Những

năm gần đây, kinh tế -xã hội huyện Chương Mỹ có nhiều chuyển biến tích cực.

Tỷ trọng cơ cấu kinh tế ở mức 29-38-33.

- Về văn hoá xã hội, giáo dục

10

Cũng như các địa phương khác của Hà Nội đất Chương Mỹ có truyền thống

cần cù lao động và hiếu học, có lòng yêu nước nồng nàn cùng nhau đoàn kết đấu

tranh chống ngoại xâm và thiên tai. Trong lịch sử dựng nước và giữ nước

Chương Mỹ là quê hương của nhiều nhân tài xuất chúng từng lưu truyền sử

sách.

2.2. Thực trạng quản lí hoạt động chuyên môn của Hiệu trưởng trường

THPT huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội

2.2.1. Khái quát về các trường THPT huyện Chương Mỹ

Cấp học THPT của huyện Chương Mỹ qua thống kê, có các loại hình

trường sau: Công lập; Dân lập; GD thường Xuyên, với khoảng 9000 học sinh

theo học hành năm. Đội ngũ giáo viên được đào tạo đạt chuẩn trên 95%, trên

chuẩn 2% số ít còn lại Sở GD-ĐT Hà Nội đã có kế hoạch cho đi đào tạo tiếp, số

này tập trung chủ yếu vào giáo viên giáo dục thể chất. Trong năm học 2010-

2011: 100% giáo viên hoàn thành tốt nhiệm vụ; 80% có chuyên môn khá, giỏi;

không có giáo viên có chuyên môn yếu kém đứng lớp. Kết quả toàn Huyện khối

12: 100% học sinh đủ điều kiện dự thi tốt nhiệp, thi tốt nghiệp đạt kết quả 98,6

%; khối 10-11 lên lớp thẳng đạt tỷ lệ 99,1 %.

Tác giả đã nghiên cứu thực trạng và đánh giá những biện pháp quản lý

hoạt động chuyên môn của Hiệu trưởng ở 4 trường THPT trong huyện Chương

Mỹ, gồm các trường sau: Trường THPT Chương MỹA; Trường THPT Chương

Mỹ B; Trường THPT Xuân Mai; Trường THPT Chúc Động.

Về cán bộ quản lý đều là người có năng lực về chuyên môn, nghiệp vụ, có

năng lực quản lý và đã đào tạo qua các lớp về quản lý nhà nước. 100% Hiệu

trưởng, Phó hiệu trưởng là Đảng viên; các Hiệu trưởng đều có tinh thần trách

nhiệm cao trong công tác quản lý, lãnh đạo nhà trường, luôn chủ động, sáng tạo

trong mọi công việc lãnh đạo đơn vị hoàn thành tốt nhiệm vụ năm học.

Về ngũ giáo viên tương đối ổn định về số lượng, đạt chuẩn về đào tạo

Trường THPT Chương Mỹ A, Trường THPT Xuân Mai phần lớn giáo viên tuổi

đời trên 45 có bề dày kinh nghiệm, nhiệt tình trong công việc, yêu ngành, yêu

nghề. Các trường THPT Chương Mỹ B, Trường THPT Chúc Động lực lượng

giáo viên trẻ chiếm tỷ lệ cao có trình độ năng lực, chuyên môn khá được đào tạo

cơ bản dễ thích ứng với cái mới, tiếp cận nhanh với vấn đề đổi mới phương pháp

dạy học.

Về học sinh: Do đặc điểm địa bàn dân cư khác nhau, 4 trường được

nghiên cứu 2 trường Chương Mỹ A và Xuân Mai thuộc 2 thị trấn, còn 2 trường

11

Chương Mỹ B và Chúc Động thuộc vùng sâu, vùng xa của huyện Chương Mỹ

nên chất lượng giáo dục không đồng đều, có sự chênh lệch.

2.2.2. Thực trạng quản lý hoạt động chuyên môn của Hiệu trưởng Trường

THPT huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội.

Để nghiên cứu thực trạng về công tác quản lý hoạt động chuyên môn của

hiệu trưởng các trường THPT huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội, tác giả đã

đi khảo sát thực và tiến hành điều tra qua phiếu trên 300 cán bộ quản lý và giáo

viên của 4 trường THPT trong huyện Chương Mỹ. Để có số liệu đánh giá các

biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn của Hiệu trưởng đang được thực hiện,

tác giả dùng phiếu điều tra, khảo sát về 2 mức độ là: mức độ nhận thức và mức

độ thực hiện.

Đánh giá mức độ nhận thức về các biện pháp quản lý hoạt động chuyên

môn của Hiệu trưởng, tác giả điều tra qua 3 mức độ: Quan trọng, bình thường,

không quan trọng, ở mỗi mức độ tác giả quy ước số điểm chấm như sau: quan

trọng: 3 điểm; bình thường: 2 điểm; không quan trọng: 1 điểm.

Đánh giá mức độ thực hiện các biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn

của Hiệu trưởng với cách tiến hành tính điểm như trên ở 3 mức độ: thường

xuyên: 3 điểm; thỉnh thoảng: 2 điểm; không thực hiện: 1 điểm.

Sau đó tổng hợp số phiếu tán thành của từng biện pháp ở từng mức khác

nhau với mức điểm từng loại rồi tính điểm trung bình cộng X . Từ đó đánh giá

được mức nhận thức, thực hiện của cán bộ quản lý và giáo viên về tầm quan

trọng của từng biện pháp.

Qua khảo sát, điều tra tại các trường THPT huyện Chương Mỹ, tác giả

nhận thấy, Hiệu trưởng các trường có quan tâm và đã đưa ra 5 biện pháp quản lý

hoạt động chuyên môn sau:

2.2.2.1. Quản lý phân công giảng dạy cho giáo viên

Sau đây là tổng hợp ý kiến của 152 giáo viên về nội dung biện pháp phân

công giảng dạy của Hiệu trưởng:

Bảng 2.3: Thực trạng quản lý việc phân công giảng dạy của Hiệu trưởng

TT Biện pháp quản lý

Nhận thức Thực hiện

Tổng điểm

X Thứ bậc

Tổng điểm

X Thứ bậc

12

1

Căn cứ phân công giảng dạy: - Năng lực chuyên môn

- Điều kiện hoàn cảnh

- Nguyện vọng cá nhân

- Dự kiến của tổ chuyên môn

- Rút kinh nghiệm qua giảng

dạy ở các năm học trước

454

336

275

413

376

2,98

2,21

1,80

2,71

2,47

1

4

5

2

3

432

357

325

411

369

2,84

2,34

2,13

2,70

2,42

1

4

5

2

3

2

Một số hình thức phân công: - Dạy cuốn chiếu từ lớp 10 đến lớp 11 và lớp 12

- Dạy cả 3 khối 10-11-12 - Dạy cùng buổi một khối nhiều năm - Dạy 5/7 buổi một tuần cả sáng cả chiều

398 414

213 339

2,61 2,72 1,40 2,23

2 1 4 3

411 419 332

350

2,70 2,75 2,18 2,30

2 1 4 3

2.2.2.2. Quản lý giáo viên soạn bài, chuẩn bị bài trước khi lên lớp

Bảng 2.4: Tổng hợp kết quả khảo sát thực trạng, mức độ thực hiện biện

pháp chỉ đạo giáo viên soạn bài của Hiệu trưởng: (Qua phiếu trưng cầu của

103 giáo viên và Hiệu trưởng)

TT Nội dung chỉ đạo của Hiệu trưởng

Mức độ thực hiện

Tốt Bình thường Chưa tốt Tổng điểm X

Thứ

Bậc Số lượng

% Số

lượng %

Số lượng

%

1 Soạn bài phải đúng phương pháp chương trình môn học

99

96 3 2,9 1 0,97 304 2,95 1

2

Nghiên cứu kỹ nội dung bài dạy và những kiến thức có liên quan, tham khảo thêm tài liệu để bài dạy thêm sinh động, hiệu quả, thiết thực

61

59

28

27

14

13,5

253

2,45

3

3

Bài soạn phải nêu rõ vấn đề kiến thức trọng tâm và rèn luyện các kỹ năng cần thiết

66

64

21

20,3

16

15.5

256

2,48

2

4

Bài soạn phải nêu rõ vấn đề kiến thức trọng tâm và rèn luyện các kỹ năng cần thiết

42

40,7

35 33,9 26 25 222 2,15 4

5 Lựa chọn phương pháp giảng dạy phù hợp với bài và đối tượng học sinh

40

38,8

30

29

33

32

213

2,06

5

6 Chuẩn bị tốt phương tiện và đồ dùng dạy

25

24

27

26

51

49,5

180

1,74

6

13

học cần thiết

Biểu đồ 2.1: Một số biện pháp quản lý giáo viên soạn bài, chuẩn bị bài:

2.2.2.3. Quản lý việc thực hiện chương trình giảng dạy

Bảng 2.6: Thực trạng biện pháp quản lý thực hiện chương trình giảng dạy

T T

Các biện pháp quản lý Giáo viên thực hiện

chương trình giảng dạy

Thực hiện

Thường Xuyên

Thỉnh thoảng

Không thực hiện Tổng

điểm X Thứ

bậc Số lượng

% Số

lượng %

Số lượng

%

1

Yêu cầu giáo viên tìm hiểu nghiên cứu để nắm vững chương trình toàn cấp

69

69

31

31

0

269

2,69

5

2 Yêu cầu giáo viên nắm vững chương trình khối mình dạy

100

100

0

0

300

3,00

1

3

Tổ chức cho giáo viên học tập, nghiên cứu các văn bản mới bổ sung thay đổi

82

82

18

18

0

282

2,82

3

4 Kiểm tra kế hoạch hồ sơ giảng dạy của từng giáo viên

93

93

7

7

0

286

2,86

2

5 Kiểm tra hồ sơ theo dõi đánh giá của nhóm tổ chuyên môn

80

80

20

20

0

280

2,80

4

Biểu đồ 2.2: Mức độ thực hiện của biện pháp quản lý về việc thực hiện

chương trình giảng dạy ở các trường THPT huyện Chương Mỹ được thể hiện ở

biểu đồ sau:

150160170180190200210220230240250260270280290300

BP1 BP2 BP3 BP4 BP5 BP6

290

295

300

14

2.2.2.4. Quản lý bồi dưỡng giáo viên

Bảng 2.7: Thực trạng biện pháp quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên

TT Các biện pháp quản lý công tác bồi dưỡng giáo

viên

Thực hiện Tổng điểm X

Thứ bậc

1 Bồi dưỡng về chuyên môn theo chuyên đề 433 2,35 7

2 Bồi dưỡng phương pháp giảng dạy 52 2,45 6

3 Bồi dưỡng các năng lực sư phạm khác 65 2,52 5

4 Bồi dưỡng dài hạn 481 2,61 4

5 Bồi dưỡng ngắn hạn trong hè 510 2,77 3

6 Qua dự giờ rút kinh nghiệm phân tích bài giảng 530 2,88 1

7 Tự học tự bồi dưỡng có thu hoạch 515 2,79 2

8 Tham gia học hỏi kinh nghiệm các trường khác 418 2,27 8

Biểu đồ 2.3: Kết quả đánh giá công tác bồi dưỡng giáo viên.

200

210

220

230

240

250

260

270

280

290

300

BP1 BP2 BP3 BP4 BP5 BP6 BP7 BP8

2,45

2,52 2,61

2,77 2,8

2,79

2,27

2,35

15

2.2.2.5. Quản lý kiểm tra đánh giá giáo viên

Bảng 2.8: Thực trạng biện pháp kiểm tra đánh giá giáo viên

TT Một số biện pháp Nhận thức Thực hiện

Tổng điểm X

Thứ bậc

Tổng điểm X

Thứ bậc

1 Kiểm tra việc xây dựng kế hoạch và thực hiện kế hoạch

263 2,89 1 259 2,84 1

2 Kiểm tra thực hiện nền nếp, giờ công, ngày công

257 2,82 5 29 2,73 3

3 Kiểm tra việc chuẩn bị bài dạy của giáo viên thông qua giáo án

251 2,76 7 240 2,63 7

4 Kiểm tra giờ dạy trên lớp thông qua dự giờ, phản ánh của học sinh

260

2,85

4

248

2,72

4

5 Kiểm tra việc bồi dưỡng chuyên môn qua dự giờ đồng nghiệp, sinh hoạt chuyên đề, viết sáng kiến kinh nghiệm

248

2,72

8

237

2,60

8

6 Kiểm tra các loại hồ sơ sổ sách hàng tuần, hàng tháng..

253 2,78 6 245 2,69 5

7 Đánh giá giáo viên qua kết quả kiểm tra trên

261 2,86 3 244 2,68 6

8

Đánh giá giáo viên thông qua kết quả học tập của học sinh (tỷ lệ phần trăm học sinh giỏi, học sinh tốt nghiệp, xếp loại văn hoá)

243

2,67

9

229

2,56

9

9 Đánh giá giáo viên thông qua việc tham gia hoạt động của tổ của trường

242

2,65

10

221

2,42

10

10 Đánh giá giáo viên qua tín nhiệm của hội đồng giáo dục và học sinh

262

2,87

2

251

2,81

2

Bảng 2.9: Tổng hợp thực trạng các biện pháp quản lý chuyên môn đang

tiến hành

TT Thực trạng các biện pháp quản lý

Chuyên môn của Hiệu trưởng

Thực hiện

Tổng điểm X Thứ bậc

1 Phân công giảng dạy cho giáo viên 3.406 2,48 4

2 Quản lý giáo viên soạn bài 1.428 2,30 5

3 Quản lý giáo viên việc thực hiện chương trình giảng dạy

1.417 2,83 1

4 Bồi dưỡng giáo viên 3.493 2,57 3

5 Kiểm tra đánh giá 2.558 2,77 2

16

Biểu đồ 2.4 : Tổng hợp thực trạng các biện pháp quản lý đang tiến hành

Ở mỗi biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn của Hiệu trưởng nêu trên,

ngoài việc đánh giá thực trạng chung, tác giả còn tiến hành điều tra thông qua

phát phiếu điều tra, sau đó tổng hợp các phiếu điều tra, tính điểm tổng, điểm

trung bình cộng X ở 2 mức độ: nhận thức và thực hiện. Dựa vào kết quả tính

điểm đó đưa ra nhận xét, đánh giá đối với từng biện pháp.

2.3. Đánh giá chung về quản lý hoạt động chuyên môn của Hiệu trưởng các

Trường THPT huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội

2.3.1. Nguyên nhân dẫn đến thành công

Hiệu trưởng các trường THPT trong huyện đã quan tâm đến công tác

triển khai cho giáo viên nắm vững các chỉ thị, thông tư, văn bản pháp quy

chuyên môn của bậc học; đề ra kế hoạch chung, kế hoạch quản lý giảng dạy phù

hợp với thực tế nhà trường.

Việc quản lý chương trình dạy học ở các trường được thực hiện nghiêm

túc, có kiểm tra thường xuyên không dạy dồn ép, cắt xén chương trình.

Hiệu trưởng ở các trường, đã chỉ đạo phát huy vai trò của tổ chuyên môn,

trong việc hoạt động giảng dạy của giáo viên. Duy trì chế độ kiểm tra, thanh tra,

phối hợp chặt chẽ với các tổ chức, đoàn thể trong đơn vị

Xây dựng được chế độ khen thưởng, tổ chức tuyên dương khen thưởng

kịp thời đúng mức, có tác dụng đẩy mạnh phong trào thi đua.

2.3.2. Nguyên nhân dẫn đến tồn tại

Việc chỉ đạo dự giờ thăm lớp, trao đổi rút kinh nghiệm, tổ chức bồi dưỡng

giáo viên theo chuyên đề chưa được duy trì thường xuyên. Việc bồi dưỡng nâng

200

210

220

230

240

250

260

270

280

290

300

BP1 BP2 BP3 BP4 BP5

2,48 2,30

2,83

2,57 2,77

17

cao tay nghề cho giáo viên, chưa được chú trọng đúng mức. Một số giáo viên trẻ

ý thức tự bồi dưỡng chưa cao.

Việc xây dựng tiêu chuẩn giờ học, quy chế nhà trường, chất lượng giờ lên

lớp chưa chú trọng, chỉ đạo phong trào viết sáng kiến kinh nghiệm, xét duyệt

sáng kiến kinh nghiệm còn mang tính hình thức.

Công tác chỉ đạo tổ chuyên môn, phát động phong trào làm đồ dùng dạy

học và việc sử dụng thiết bị đồ dùng day học chưa mạnh

Hàng năm mua bổ sung sách tham khảo cho giáo viên vẫn còn bị động, tủ

sách thư viện của nhà trường còn nghèo.

* Về khách quan

Hệ thống pháp luật của nhà nước chưa đồng bộ, quy chế giáo dục chưa

hoàn chỉnh đặc biệt trong giai đoạn cách mạng hiện nay.

Nguồn ngân sách đầu tư cho giáo dục còn hạn chế, việc huy động đóng

góp của phụ huynh, học sinh, của cơ quan đoàn thể còn gặp nhiều khó khăn nên

cơ sở vật chất còn nhiều bất cập so với yêu cầu đổi mới.

* Về chủ quan

Đội ngũ giáo viên đủ về số lượng, đã được chuẩn hoá song về thực chất

năng lực chuyên môn cần thiết chưa đáp ứng.

Đội ngũ cán bộ quản lý: 100% Hiệu trưởng, trưởng thành từ giáo viên

trực tiếp đứng lớp, mới qua các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý từ 6-9 tháng.

Một số cán bộ quản lý còn hạn chế về năng lực, nghiệp vụ quản lý, chưa

quan tâm đúng mức đến công tác quản lý hoạt động chuyên môn, ít dự giờ giáo

viên, chỉ đạo sinh hoạt tổ chuyên môn còn hạn chế.

Một số trường chưa xây dựng được cơ chế phân cấp quản lý con người

với quản lý công việc một cách đồng bộ. Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào

quản lý còn chậm, một số cán bộ quản lý còn trì trệ trong suy nghĩ, chậm đổi

mới, thiếu năng động sáng tạo và quyết liệt.

Kết luận chương 2

Hiệu trưởng các trường có quan tâm và đã đưa ra một số biện pháp quản lý

hoạt động chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng hoạt động chuyên môn của

nhà trường, bước đầu đã có kết quả tốt. Tuy nhiên bên cạnh đó một số cán bộ

quản lý còn hạn chế về năng lực, nghiệp vụ quản lý, chưa coi trọng đúng mức

công tác quản lý hoạt động chuyên môn, thiếu các biện pháp quản lý phù hợp do

đó kết quả công tác quản lý và chất lượng giáo dục nhà trường chưa cao.

Mức độ nhận thức về sự cần thiết sử dụng các biện pháp quản lý hoạt động

chuyên môn của hiệu trưởng là khá cao, nhưng mức độ thực hiện các biện pháp

18

đó còn hạn chế, nhất là để đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục trong giai

đoạn hiện nay.

Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý còn chậm, một số cán bộ

quản lý còn trì trệ trong suy nghĩ, chậm đổi mới, thiếu năng động sáng tạo và

quyết liệt.

Từ thực trạng, qua việc đánh giá, phân tích tìm ra các nguyên nhân, tác

giả đề xuất một số biện pháp tăng cường quản lý hoạt động chuyên môn của

Hiệu trưởng giúp Hiệu trưởng quản lý tốt hoạt động chuyên môn, nhằm nâng

cao chất lượng hoạt động chuyên môn trong các trường THPT huyện Chương

Mỹ.

Chương 3

BIỆN PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ

CHUYÊN MÔN CỦA HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG THPT

HUYỆN CHƯƠNG MỸ, THÀNH PHỐ HÀ NỘI

3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ

Mỗi biện pháp đưa ra đều có thế mạnh, vị trí cần thiết trong quá trình

quản lý hoạt động chuyên môn trong nhà trường. Chúng có mối quan hệ biện

chứng chặt chẽ với nhau, gắn kết ràng buộc nhau, muốn đạt hiệu quả cao nhất

trong quản lý hoạt động chuyên môn thì không thể xem nhẹ biện pháp nào,

không thể thực hiện riêng biệt, tách rời các biên pháp mà phải thực hiện đồng bộ

các biên pháp, tạo điều kiện và bổ sung cho nhau trong quá trình quản lý.

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả

Các biện pháp được đề xuất là công cụ giúp Hiệu trưởng, Phó hiệu

trưởng, Tổ trưởng, Nhóm trưởng chuyên môn quản lý tốt hoạt động chuyên môn

của nhà trường. Thực hiện tốt các biện pháp đề xuất, mang lại hiệu quả thiết

thực trong việc nâng cao quản lý hoạt động chuyên môn.

3.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi

Muốn đảm bảo tính khả thi thì trước hết phải nhận thức đúng đắn về ý

nghĩa tác dụng từng biện pháp đã nêu ra, biết vận dụng sáng tạo từng biện pháp

cũng như kết hợp hài hòa, hợp lý các biện pháp nêu ra phải phù hợp với điều

kiện cụ thể của địa phương cũng như xu thế phát triển giáo dục của thánh phố và

của toàn quốc.

3.2.4. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn

19

Thực tiễn là hoạt động vật chất và tinh thần của con người nhằm tác động

và cải tạo thực tế khách quan vì lợi ích của con người. Các biện pháp quản lý

phải bám sát thực tiễn kinh tế xã hội và giáo dục của địa phương. Có như vậy

mới đảm bảo sát thực tiễn, đảm bảo tính thiết thực và mang lại hiệu quả trong

quản lý, tạo ra sự phát triển của từng trường THPT nói riêng và sự phát triển

giáo dục phổ thông của huyện nói chung.

3.2.5. Nguyên tắc đảm bảo tính bền vững

Tính bền vững đòi hỏi phải đảm bảo sự liên tục, ăn khớp nhau trong việc

thực hiện các biện pháp. Các biện pháp không chỉ giải quyết các vướng mắc

trước mắt mà có tính định hướng lâu dài. Đồng thời các kết quả đạt được sẽ

được duy trì và phát huy, không phải chạy theo phong trào. Yêu cầu cơ bản của

tính bền vững khi đề xuất biện pháp là sự nối tiếp thông suốt giữa các biện pháp,

từ quan niệm về biện pháp đến quá trình tổ chức thực hiện đồng bộ các biện

pháp, đảm bảo tính hiệu quả và tình thực tiễn của chúng.

3.2. Các biện pháp cụ thể

Tác giả đưa ra 5 biện pháp tăng cường quản lý hoạt động chuyên môn của

Hiệu trưởng ở các trường THPT huyện Chương Mỹ, Hà Nội. Ở mỗi biện pháp

tác giả tập trung vào 3 vấn đề: định hướng đề xuất; mục đích, ý nghĩa; tổ chức,

chỉ đạo thực hiện. Trong 3 vấn đề đó tác giả tập trung sâu vào vấn đề thứ 3 “tổ

chức, chỉ đạo thực hiện”.

3.2.1. Biện pháp 1: Cụ thể hoá và vận dụng các pháp quy GD-ĐT trong hoạt

động giảng dạy của giáo viên

3.2.1.1 Định hướng đề xuất biện pháp

3.2.1.2 Mục đích, ý nghĩa

3.2.1.3. Tổ chức chỉ đạo thực hiện

3.2.2 Biện pháp 2: Tổ chức phân loại, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho

giáo viên THPT

3.2.2.1. Định hướng đề xuất biện pháp

3.2.2.2. Mục đích, ý nghĩa

3.2.2.3. Tổ chức chỉ đạo thực hiện

3.2.3. Biện pháp 3: Khai thác và sử dụng có hiệu quả cơ sơ vật chất, phục vụ

cho hoạt động chuyên môn

3.2.3.1. Định hướng đề xuất biện pháp

3.2.3.2. Mục đich và ý nghĩa

3.2.3.3. Tổ chức chỉ đạo thực hiện

20

3.2.4. Biện pháp 4: Điều hành tốt các bộ phận chức năng trong nhà trường

phục vụ hoạt động chuyên môn của giáo viên

3.2.4.1. Định hướng đề xuất biện pháp

3.2.4.2. Mục đích và ý nghĩa

3.2.4.3. Tổ chức, chỉ đạo thực hiện

3.2.5. Biện pháp 5: Tổ chức tốt các hoạt động ngoại khoá, dự giờ, thăm lớp,

đối với giáo viên THPT

3.2.5.1. Định hướng đề xuất biện pháp

3.2.5.2. Mục đích và ý nghĩa

3.2.5.3. Tổ chức chỉ đạo thực hiện

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp

Mỗi biện pháp đều có thế mạnh, vị trí cần thiết trong quá trình quản lý

hoạt động chuyên môn trong nhà trường. Chúng có mối quan hệ biện chứng,

chặt chẽ với nhau, gắn kết ràng buộc nhau, muốn đạt hiệu quả cao nhất trong

quản lý hoạt động chuyên môn thì không thể xem nhẹ biện pháp nào.

Sơ đồ 3.1: Mối quan hệ giữa 5 biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn

3.4. Khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất

Qua nghiên cứu cơ sở lý luận và phân tích thực trạng các biện pháp quản

lý chuyên môn của Hiệu trưởng nhằm nâng cao chất lượng dạy học của giáo

viên THPT huyện Chương Mỹ. Tác giả đưa ra 5 biện pháp quản lý hoạt động

chuyên môn cho hiệu trưởng, nhằm góp phần nâng cao chất lượng hoạt động

chuyên môn cho giáo viên THPT.

Do thời gian nghiên cứu có hạn, chưa có điều kiện thực nghiệm để kiểm

chứng tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp nêu trên. Tác giả sử dụng

ChÊt l−îng hoạt động chuyên môn

BP 1

BP 2

BP 3

BP 4

BP 5

21

phương pháp chuyên gia lấy ý kiến trưng cầu của lãnh đạo ngành, lãnh đạo các

phòng ban của Sở GD-ĐT, các chuyên viên Sở GD-ĐT, các Hiệu trưởng các

trường THPT huyện Chương Mỹ và một số chuyên gia... Quá trình lấy ý kiến

chuyên gia được tiến hành theo các bước như sau

3.4.1. Các bước tiến hành khảo nghiệm

Bước 1: Lập phiếu điều tra

Với các biện pháp đã nêu tác giả tiến hành điều tra trên 2 nội dung:

Điều tra về tính cấp thiết của các biện pháp quản lý theo 3 mức: rất cần;

cần; không cần.

Điều tra về tính khả thi của các biện pháp theo 3 mức: rất khả thi; khả thi;

không khả thi.

Bước 2: Chọn đối tượng điều tra

Tác giả tiến hành điều tra 40 cán bộ quản lý giáo dục và 260 giáo viên.

Đối với cán bộ quản lý: Ban giám đốc; Trưởng, Phó phòng ban của Sở GD-ĐT;

Hiệu trưởng các trường THPT huyện Chương Mỹ; Chuyên viên Sở GD-ĐT và

Trưởng phòng, Phó trưởng phòng GD-ĐT Quận, Huyện, Thị xã. Đối với giáo

viên: Giáo viên của các trường THPT huyện Chương Mỹ đã có biên chế dạy từ 5

năm trở lên.

Bước 3: Phát phiếu điều tra

Bước 4: Thu phiếu điều tra, xử lý số liệu

3.4.2. Kết quả khảo nghiệm, tính khả thi của các biện pháp quản lý chuyên

môn của Hiệu trưởng

Đánh giá tính khả thi và tính cấp thiết của các biện pháp quản lý chuyên

môn của Hiệu trưởng các trường THPT huyện Chương Mỹ. Tác giả quy ước số

điểm chấm như sau:

Đánh giá tính cấp thiết: rất cấp thiết: 3 điểm; cấp thiết: 2 điểm; không cấp

thiết: 1 điểm

Đánh giá tính khả thi: rất khả thi: 3 điểm; khả thi: 2 điểm; không khả thi:

1 điểm

Bảng 3.1: Kết quả đánh giá của chuyên gia về các biện pháp quản lý hoạt

động chuyên môn của HT các trường THPT huyện Chương Mỹ

Số TT

Biện pháp quản lý

Cấp thiết Khả thi

Tổng điểm X

Thứ bậc

Tổng điểm X

Thứ bậc

22

1 Cụ thể hoá và vận dụng các pháp quy giáo dục trong hoạt động chuyên môn của giáo viên THPT

98

2,88

1

96

2,85

1

2 Tổ chức phân loại bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên THPT

96 2,82 2 95 2,79 2

3 Khai thác và sử dụng hiệu quả cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động chuyên môn

95 2,79 3 93 2,73 3

4 Điều hành tốt các bộ phận chức năng của nhà trường phục vụ hoạt động chuyên môn của giáo viên

92

2,7

4

89

2,61

5

5 Tổ chức tốt các hoạt động ngoại khoá, dự giờ thăm lớp đối với giáo viên THPT

88 2,58 5 92 2,7 4

Kết luận chương 3

Muốn quản lý có hiệu quả hoạt động chuyên môn trong các trường THPT

huyện Chương mỹ, thành phố Hà Nội, Hiệu trưởng cần thực hiện tốt 5 biện pháp

quản lý đã nêu trên.

Các biện pháp trên có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, hỗ trợ nhau, biện

pháp này là cơ sở, tiền đề của biện pháp kia. Các chuyên gia đánh giá cả 5 biện

pháp đưa ra đều cần thiết và khả thi.

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

1. Kết luận

Từ kết quả nghiên cứu của đề tài tác giả rút ra một số kết luận sau

1.1. Quản lý nhà trường là tập hợp các tác động tối ưu sự hợp tác, tham gia hỗ

trợ, phối hợp, huy động, can thiệp của chủ thể quản lý đến tập thể giáo viên, học

sinh và cán bộ công nhân viên nhằm tận dụng các nguồn dự trữ do nhà nước đầu

tư, lực lượng xã hội đóng góp để xây dựng, hướng vào việc đẩy mạnh hoạt động

của nhà trường, thực hiện nhiệm vụ trọng tâm của nhà trường mà hoạt động cơ

bản nhất là quản lý chuyên môn, cũng chính vì thế mà nội dung cơ bản nhất

trong nhà trường của Hiệu trưởng là quản lý hoạt động chuyên môn.

1.2. Quản lý hoạt động chuyên môn là công tác quản lý hoạt động dạy, học;

quản lý các hoạt động giáo dục hỗ trợ hoạt động dạy; chỉ đạo việc xây dựng

kế hoạch; tổ chức thực hiện sinh hoạt chuyên môn của các tổ bộ môn; chỉ đạo

hoạt động chuyên môn của giáo viên.

23

1.3. Kết quả khảo sát tại các trường THPT trong huyện Chương Mỹ, thành phố

Hà Nội cho thấy:

Hiệu trưởng các trường có quan tâm và đã đưa ra một số biện pháp quản

lý hoạt động chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng hoạt động chuyên môn của

nhà trường, bước đầu đã có kết quả tốt. Tuy nhiên bên cạnh đó một số cán bộ

quản lý còn hạn chế về năng lực, nghiệp vụ quản lý, chưa tích cực tự học, tự bồi

dưỡng nâng cao trình độ quản lý, thậm chí chưa coi trọng đúng mức công tác

quản lý hoạt động chuyên môn, thiếu các biện pháp quản lý phù hợp do đó kết

quả công tác quản lý và chất lượng giáo dục nhà trường chưa cao.

Mặt mạnh: Hiệu trưởng các trường THPT trong huyện Chương Mỹ, đã

thực hiện tốt các biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn, vận dụng lý luận vào

thực tiễn quản lý phù hợp với từng trường để nâng cao chất lượng hoạt động

chuyên môn.

Mặt yếu: Công tác học tập nâng cao trình độ quản lý, bồi dưỡng chuyên

môn nghiệp vụ và tự bồi dưỡng chưa được thực hiện một cách nghiêm túc và có

hiệu quả. Điều đó đã có ảnh hưởng nhất định đến quản lý HĐCM tại đơn vị, hạn

chế đến hiệu quả của việc nâng cao chất lượng HĐCM của nhà trường.

Nguyên nhân: Đội ngũ hiệu trưởng chưa ý thức đầy đủ về việc bồi dưỡng

và tự bồi dưỡng để nâng cao năng lực quản lý của mình. Ngoài ra còn có những

nguyên nhân khách quan khác như CSVC trường lớp còn khó khăn, GV còn

thiếu ở một số môn, trình độ đội ngũ chưa đồng đều.

1.4. Muốn quản lý có hiệu quả hoạt động chuyên môn ở các trường THPT của

huyện Chương Mỹ, thành Phố Hà Nội, các hiệu trưởng cần tăng cường quản lý

để thực hiện tốt 5 biện pháp quản lý sau:

Biện pháp 1: Cụ thể hoá và vận dụng các pháp quy giáo dục đào tạo trong

hoạt động chuyên môn của giáo viên;

Biện pháp 2: Tổ chức phân loại, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho

giáp viên THPT;

Biện pháp 3: Khai thác, sử dụng hiệu quả cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt

động chuyên môn;

Biện pháp 4: Điều hành các bộ phận chức năng trong nhà trường phục vụ

hoạt động chuyên môn của giáo viên;

Biện pháp 5: Tổ chức các hoạt động ngoại khoá, dự giờ thăm lớp đối với

giáo viên THPT.

24

1.5. Cả 5 biện pháp quản lý chuyên môn của Hiệu trưởng nhằm nâng cao chất

lượng hoạt động chuyên môn ở các trường THPT của huyện Chương Mỹ, thành

phố Hà Nội mà tác giả đưa ra trong luận văn đều được các chuyên gia đánh giá

có tính cấp thiết và khả thi cao, có thể triển khai thực hiện trong thực tiễn giáo

dục THPT của huyện.

2. Khuyến nghị

2.1. Đối với Sở GD&ĐT Hà Nội và cơ quan liên quan

- Tăng cường mối quan hệ với các Sở ban ngành, thành phố để hoàn thành

tốt hơn nữa sự nghiệp giáo dục đào tạo.

- Tăng cường tổ chức hội thảo theo các chuyên đề về quản lý chuyên môn,

quản lý trường học để cho Cán bộ quản lý, Giáo viên giao lưu, trao đổi kinh

nghiệm quản lý của các trường bạn.

- Tăng cường tổ chức bồi dưỡng chuyên đề nhất là chuyên đề đổi mới

phương pháp dạy học, sử dụng đồ dùng và thiết bị dạy học.

- Phổ biến rộng rãi các sáng kiến kinh nghiệm, đề tài quản lý giáo dục

được xếp loại qua hình thức sinh hoạt câu lạc bộ Hiệu trưởng.

- Tổ chức cho cán bộ quản lý được đi tham quan học hỏi kinh nghiệm các

trường tiên tiến, các tỉnh và các nước trong khu vực.

- Sớm trao quyền tự chủ thực sự cho các trường như: Tài chính, tổ chức…

2.2. Đối với các trường THPT huyện Chương Mỹ

- Cán bộ quản lý, giáo viên phải không ngừng học tập, nâng cao trình độ

chuyên môn, trình độ quản lý.

- Nâng cao nhận thức về quản lý hoạt động chuyên môn trong trường

THPT trong thời kì đổi mới, phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hóa- hiện đại

hóa đất nước, đầu tư nghiên cứu để có các biện pháp quản lý phù hợp hơn nữa,

hiệu quả hơn nữa.

- Hiệu trưởng nhà trường phải không ngừng học tập, rèn luyện để nâng

cao tầm quản lý, xứng đáng là người dẫn dắt tập thể nhà trường.

25