Mushuq Testamento

El Nuevo Testamentode nuestro Señor Jesucristo

en el idiomaQuechua de Lambayeque

Inkawasi—KañarisPerú

El Nuevo Testamentode nuestro Señor JesucristoQuechua de Lambayeque

Inkawasi—KañarisPerú

Primera edición, 2004Segunda eidicón, 2008

Publicado por© La Liga Bíblica 2008

Usted es libre de copiar, distribuir y comunicar públicamente la obra bajo las condicionessiguientes:

· Reconocimiento. Debe reconocer los créditos de la Liga Bíblica (pero no de unamanera que sugiera que tiene su apoyo o apoyan el uso que hace de su obra).

· No comercial. No puede utilizar esta obra para nes comerciales.· Sin obras derivadas. No se puede alterar, transformar o generar una obra

derivada a partir de esta obra.

Contenido

Al lector · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 5San Mateo · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · (Mt) · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 7San Marcos · · · · · · · · · · · · · · · · · · · (Mr) · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 41San Lucas · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · (Lc) · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 62San Juan · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · (Jn) · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 95Hechos · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · (Hch) · · · · · · · · · · · · · · · · · · 120Romanos · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 1501 Corintios · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · (1Co) · · · · · · · · · · · · · · · · · · 1662 Corintios · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · (2Co) · · · · · · · · · · · · · · · · · · 182Gálatas · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 191Efesios · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 197Filipenses · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 203Colosenses · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 2071 Tesalonicenses · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 2112 Tesalonicenses · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 2141 Timoteo · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 2162 Timoteo · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 221Tito · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 225Filemón · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 228Hebreos · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 229Santiago · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 2401 Pedro · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 2442 Pedro · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 2491 Juan · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 2522 Juan · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 2573 Juan · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 258Judas · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 259Apocalipsis · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 261Mana intrakaypaq rimaykunapaq kaypi intrakayta puytinchik · · · · · · · · · · · · · 279

Al lector

Para los traductores es un gozo y un privilegio haber traducido el Nuevo Testamentopara ponerlo al alcance de la población quechuahablante. Este libro se ha traducido paralos quechuahablantes del departamento de Lambayeque, provincia de Ferreñafe, distritosde Inkawasi, Kañaris y otros distritos cercanos.

Esta traducción servirá para que toda persona, sea católica, evangélica o de otro credo,descubra la revelación de Dios por medio de su hijo Jesucristo y encuentre el perdón y lasalvación que Él nos ofrece. Por eso, la principal preocupación ha sido producir unatraducción que sea el al mensaje original. Para ello, se han tomado en cuenta las trescaracterísticas de una traducción el: una traducción el es exacta, clara y natural.

1. Una traducción el es exacta, es decir que comunica el signi cado del mensajeoriginal. No podemos cambiar ni agregar ni omitir nada del signi cado. Para que latraducción sea exacta buscamos el signi cado mediante un estudio profundo del textooriginal en griego.

2. Una traducción el es clara y comprensible, es decir que debe poderse entender. Loque se entiende debe ser lo que el autor quiso expresar originalmente.

3. Una traducción el es natural, es decir que respeta las características del idiomaquechua y usa el vocabulario común de los lectores. Su lectura debe ser fácil yagradable.

Pensando en las tres características de una traducción el, no se ha seguido ningunaversión castellana palabra por palabra, sino que según el estudio del original en griego, sehan traducido las palabras, frases y oraciones para mantener el signi cado exacto delmensaje de una manera clara y natural en quechua.

Sin embargo, no siempre es posible poner en la traducción toda la información necesariapara que el lector comprenda el signi cado. En esos casos, hemos puesto notas al pie depágina. Por ejemplo, hay una nota en San Mateo 9.27 que explica que el título “Hijo deDavid” se re ere al Mesías, el Cristo. Hay también notas que re eren al lector a otro pasajebíblico como en San Juan 1.21 donde hay una nota de referencia a Deuteronomio 18.15,18que ayuda a entender el signi cado del “profeta esperado”.

Aunque se ha hecho un esfuerzo para traducir todo el signi cado del original, haypalabras y conceptos desconocidos en el idioma y la cultura quechuas, como las palabrasSiñal kustumri, Faraón, Ismuyaq kwirpuyjun, Fariseo y otras. Esos términos aparecenen un glosario al nal del libro. El glosario se titula Mana intrakaypaq rimaykunapaqkaypi intrakayta puytinchik. Recomendamos el uso del glosario como una ayuda para lacomprensión del texto.

A veces hay diferencias entre los manuscritos en griego que tenemos del NuevoTestamento. Aunque esas diferencias no tienen ninguna in uencia en la doctrina, eltraductor tiene que escoger una de las posibilidades para traducir. Por lo general, se haescogido lo que dicen los manuscritos griegos más antiguos, recomendados por lasSociedades Bíblicas Unidas en la cuarta edición del Nuevo Testamento en griego. Laspalabras que en el texto quechua están entre corchetes ([…]) son las que no se encuentranen los manuscritos griegos más antiguos, sino que se encuentran en la versión Reina-Valera.Véase, por ejemplo, San Lucas 23.17, 34 y 38.

Esta traducción se ofrece a los lectores con el profundo deseo de que los que la lean yescuchen puedan encontrarse con su creador Dios y experimentar una vida cambiada que lohonre en todo aspecto, para luego experimentar el gozo de Dios eternamente en supresencia.

7

Kaykunami Jesucristupa ayllunkunaqa karan(Lc 3.23-38)

1 1Abrahampa, Davidpa ayllunmantami Dyuspa AkrashanCristun Jesusqa karan. Chaymi kaypi rikachimanchik

tukuynin unay rukunkunapaq, mayqankunami karan nirmapis.Kaynumi kaq:

2 Abrahammi Isaacpa taytan karan.Isaac-shuypaqa Jacobupa taytan karan.Nataq Jacobuqa Judapa, chaynulla ukninkunapa taytan

karan.3 Judaqa, Farespa chaynulla Zarapa taytan karan.

Nataq maman-shuypaqami Tamar karan.Faresqa Esrompa taytan karan.Esrom-shuypaqa Arampa taytan karan.

4 Aramqa Aminadabpa taytan karan.Aminadabqa Naasonpa taytan karan.Naasón-shuypaqa Salmonpa taytan karan.

5 Salmonqa Boozpa taytan karan.Boozpa maman-shuypaqa Rahab karan.Boozqa Obedpa taytan karan.Nataq Obedpa mamanqa karan Rut.Obedqa Isaipa taytan karan.

6 Isaí-shuypaqa mantakuq Davidpa taytan karan.Davidqa Salomonpa taytan karan.Salomonpa mamanqami wanuq Uriaspa warmin kasha

karanpis.7 Salomonqa Roboampa taytan karan.Roboamqa Abiaspa taytan karan.Nataq Abiasqa Asapa taytan karan.

8 Asaqa Josafatpa taytan karan.Josafatqa Jorampa taytan karan.Joramqa Uziaspa taytan karan.

9 Uziasqa Jotampa taytan karan.Jotamqa Acazpa taytan karan.Acazqa Ezequiaspa taytan karan.

10 Ezequiasqa Manasespa taytan karan.Manasesqa Amonpa taytan karan.Amonqa Josiaspa taytan karan.

11Nataq Israelmanta kaqkunata Babiloniamanta runakunaprisur apayan chay tyimpuqa Josiasqa Jeconiaspa, chaynullaukninkunapa taytan karan.

12Chaymanta chaynu chay Babiloniaman prisur apayan chaytyimpu pasatinnaqa,

Jeconias Salatielpa taytan karan.

Salatielqa Zorobabelpa taytan karan.13 Zorobabelqa Abiudpa taytan karan.

Abiudqa Eliaquimpa taytan karan.Eliaquimqa Azorpa taytan karan.

14 Azorqa Sadocpa taytan karan.Sadocqa Aquimpa taytan karan.Aquimqa Eliudpa taytan karan.

15 Eliudqa Eleazarpa taytan karan.Eleazarqa Matanpa taytan karan.Matanqa Jacobupa taytan karan.

16 Jacobuqa Josipa taytan karan.Josiqami Mariapa runan karan.

Kay Mariamantami Jesusqa nasiran. Jesustaqa, kanannuqanchikkunaqa riqsinchikllapa Dyuspa Akrashan Cristunnir.

17Abrahammanta-pachami paynin paynin kriyakaranllapataytanmanta uk wamran, qashan chay wamranmanta ukwamran ima. Chaynumi katursi rukunllapakuna karanDavidkamanqa. Davidmanta-pacha chay Israelmantakaqkunata Babiloniamanta runakuna prisu apashankaman,qashan karan uk katursi. Chaymanta-pachami qashan karanuk katursi Dyuspa Akrashan Cristun nasishankamanqa.

Jesucristumi nasiranna(Lc 2.1-7)

18Kaynumi Dyuspa Akrashan Cristun Jesusqa nasiran.

paq. Piru manaraq pulla punusha ima katinmi, Mariaqaruriyjun rikariran Santu Ispiritupa pudirninrayku. 19Chayrunan Josiqami kusa allinla kar, Mariata ima pasashanpaq

. Chaymiashwan uyarala Mariamantaqa chiqanchakayta yarpuran.20Chaynu chiqanchakananpaq yarpusha katinmi, Dyuspa ukangelnin musquyninpi rikarir niran: “Davidpa ayllun José,ama manchakurchu Mariawanqa kasaray. Chaqa payqamiSantu Ispiritupa pudirninrayku wamrakustuyanmapis. 21Piruchay wamritu nasikutinqami shutichinki Jesús. Chaqapayqami chaynuqa shutiyan Dyuspa kaqninkunatauchanmanta washananpaq kashanrayku”. 22Piru tukuykaykunaqami pasaran Dyusninchik paypa rimaqninkunataintrachitin nishankuna kumplikananpaq. Chaqa kaynuminisha kayaq:

23 “Manaraq runawan punushauk warmisitami ruriyjun rikarinqa.

Chaymanta wamrakurqami

San MateoIskribin Jesucristo Shumaq Rimashanta

San Mateumi Amitunchik Jesucristupa apustulnin kar, , chaynulla milagrukunatarurashanta rikar ima. Mateuqami manaraq Jesucristupa apustulnin karqa, Roma pwiblupaq impwistuta kubrakuq karan.Mateupaq masta intrakanarqa liyishunllapa San Mateo 9.9-13.

Kay librutami Mateuqa iskribiran Israel kaq runakunata intrachinanpaq Jesucristumi washamaqninchikllapa nir. Chaynullamiiskribiranpis intrachikunanpaq Dyuspa shumaq rimayninqami tukuypaq nir (San Mateo 28.19-20).

Chaymi kay libruta liyir intrakayta puytinchik Jesucristo nasishanpaq (1.1–2.23), rimayninpaq (5.1–7.29; 13.1-52;16.13–20.28), chaynulla tukuyta munamanchikllapa nir ima (8.1–9.38). Chaynullami intrakaytapis puytinchik imanu kruspiwanushanpaq (26.1–27.66), chaynulla wanur kawsamushanpaq (28.1-20), kay pachaman qashan shamuyanqa nir ima(24.1–25.46).

8

a 1.23 Isaías 7.14

wamrituntaqa shutichinqa Emanuel”.aEmanuel nirqami intrachimayanchik:

“Dyusninchikmi nuqanchikkunawan” nir.24Chaymanta José punuyashanmanta rik ,

Dyusninchikpa angelnin willashanta ruraran. Chaymi ashwanMariawanqa kasararanna. 25Piru chaynu kasarashanakarmapismi Josiqa Mariawan mana pullaqa punuranchu chaypunta wamritunllapa nasinankaman. Chaymantami Mariaqawamrakusturanna. Chaymi Josiqa wamritutaqa shutichiranJesús.

2 1Jesucristuqami Judea lugarpi uk pwiblitu Belén shutiqpinasiran. Chay tyimpupiqami Herodes gubyirnuqa karan

Israel pwiblukunapiqa..

Paykunami qullarkunata rikar riqsiq runakuna kaqllapa.2Chaymi kaynu nir tapukuranllapa: “¿Maypitaq chay Israelrunakunapa gubyirnun nasisha chayqa? Chaqa chay rupayiqamunanlawpimi rikasha kanillapa uk qullar paypaqintrachimaqllapata. Chaymi shamusha kanillapa paytaaduraq”.

3Chaynu nitinllapa uyaparmi chay gubyirnu Herodeschaynulla tukuyla Jerusalén pwiblupi taqkunapis kusalatamanchakur yarpupakuranllapa. 4Chaymi chay gubyirnuqaniran tantakamunanllapapaq tukuy chay kurakunapamantakuqninkuna,

. Chaymantaqa tapuran:—¿May lugarpitaq Dyuspa Akrashan Cristunqa nasiyanqa?

nir.5Chaymi paykunaqa niranllapa:—Judea lugarpa pwiblun Belenpi. Chaqa Dyuspa

rimaqninmi kaynu niq Belén pwiblupaqqa:6 ‘Belén pwiblu, qammi chay Judea lugarpiqa,

takshala pwiblitu kasha karmapis,kananqa kusala mas riqsikashana kankichay Judea lugarpi wakin pwiblukunamantaqa.

Chaqa qammantami uk mantakuq rikarinqa.Chaymi payna kusala shumaqta kuytanqa chay Israel

pwibluytaqa’ nir.7Chaynu nitinllapaqa, Herodesqa mana mayqanpis

,runakunata.tyimpupimi chay qullar rikariran nirmapis. 8Chaymantami

:—Wakman rir puytishaykillapata tapukuyllapa chay

wamritupaqqa. Chaymanta tarir-shuypaqa willamankillapa,nuqapis rir aduranaypaq nir.

9Chaynu gubyirnu willatinllapami,runakunaqa riranllapa. Piru chay qullar rupay iqamunanlawpirikashanllapaqa, . Chaynu rirmichay maypi . 10Chaynuqullar qasillaqta rikarmi, kusalata aligriyaranllapa.11Chaymantami chay wasiman yaykur, rikaranllapa chaywamrituta chaynulla maman Mariata ima. Chaynamipaykunaqa qunqurikur aduraranllapa. Chaynulla

, uruta, insinsyuta, mutkiypaqla mirrataima quranllapa. 12Chaymanta punutinllapami Dyusqamusquyninllapapi willaran Herodes kayashanman amatikrakananllapapaqchu nir. Chaymi paykunaqa Dyus nishantakasur pwiblunllapamanqa riran uklaw nantana.

Egiptumanmi Josiqa Mariawan wamranta alsakachiran13 ,

Josipa musquyninpi Dyuspa uk angelnin rikarir kaynu niran:

“Sharir, wamrituta mamantinta apar utqar riy Egiptopwibluman.man. Chaqa Herodesmi wamrata maskanqa wanuchinanpaq”nir.

14Chaymi chaynu nitinqa Josiqa sharir, wamritutamamantinta apar,nan riqta. 15

man. Chaynuqami pasaran Dyuspa rimaqnin unay nishankumplikananpaq. Chaqa nishami kayaq: “Egiptopwiblumantami qayamuray wamrayta” nir.

Herodesmi mantakuran wamrakunata wanuchinanllapapaq

16

ingañamasha nir kwintata qukarqa, kusalata piñakuran.Chaymi mantakuran tukuyla ullqu wamritukuna ishkayañuyjun, chaynulla manaraq ishkay añuyjun kaqkunata imawanuchinanllapapaq tukuyla Belén pwiblumantakaqkunataqa.runakuna ima tyimpupimi Dyuspa qullarnin rikarisha karan

. 17Chaynuqami pasaran Dyusparimaqnin Jeremías iskribishannu kumplikananpaq. Chaqaniqmi:

18 “Ramá pwiblumantami kusala llakiyta,kusala waqayta ima uyapakaran.

Chaynuqami waqayaran Raquel, wamrankunapaq.Chaymi mana kunsulakaymatapis munaranchu,tukuynin wanushana kashanrayku” nir.

Josimi Mariawan ima Nazaretman tikrakaranllapa19Piru Herodesqami wanuranna. Chaymi ashwan Dyuspa uk

angelnin, José Egiptullapi katin, musquyninpi payman rikarirkaynu niran: 20“Sharir, wamrituta mamantinta apar, qashanriyllapa Israel pwibluman. Chaqa chay wamritutawanuchinaqkunaqami wanushallapana” nir.

21Chaymi Josiqa sharir wamrata mamantinta apar riranIsrael pwibluman. 22

lugarpiqa Herodespa lugarninqa wamran Arquelaomantakuyan nir. Chaymi kusalata manchakuran chay Judealugarllaman tikrakaytaqa. Piru Tayta Dyusmi musquyninpiJositaqa intrachiran Judea lugarman ama rirchu, ashwanGalilea lugarmanna rinanpaq nir. 23Chaymi chayman rir

, riran taq Nazaret pwiblumanna. Tukuy kayqamipasaran Dyuspa unay rimaqninkuna kaynu nishankumplikananpaq. Chaqa Jesuspaqmi nisha kayaq: “Payqaminazareno shutinqa” nir.

(Mr 1.1-8; Lc 3.1-9, 15-17; Jn 1.19-28)

3 1Chaymanta uk tyimpu pasatinmi Shutichikuq Juanrikariran chay Judea lugarpa chunllaqlla lugarninkunapi.

2 : “Uchaykillapatadijar Dyusmanna tikrakayllapa. Chaqa syilumanta kaqmantakuq qallarinanpaqqami shipchamunna” nir.

3Kay Juanpaqmi Dyuspa unay rimaqnin Isaías iskribishakayaq kaynu nirqa:

“Uk runami kusa jwirtita rimar chunllaqpi nin:‘Amitunchikpa nanninta kamakachiyllapa

uchaykillapata dijar, Dyusta kasurllapana.

kankillapa kanqa’ nir”.4

millwanmanta. Nataq sinchun-shuypaqami qaramanta karan.Payqami mikuq atun shurkukunata, chumpakapa mishkintaima. 5

1–3

9

b 4.1 Chaynu nirqami mana intrachimanchikchu Santu Ispirituqa Jesusta uchakuchiyta munaran nirqa. Ashwanmi chaynuqa aparan rikarkwintata qukanallapapaq, Jesusta dyablu michka uchakuchinatinmapis mana payqa uchakurchu shachinakuran nir. c 4.16 Chay rupayllipyaraqqami Jesús karan. .

riqllapa Jerusalén pwiblumanta, Judea lugarmanta, chaynullachay riyu Jordanpa shipchankunamanta ima. 6Chaymi Juan

, TaytaDyus llakipamayllapa nitin, Shutichikuq Juanqa chay riyuJordanpi shutichiran.

7Chaymantami Juanqa, achka fariseo, saduceo runakuna,:

“¡Largu kurukunapa ayllunkuna! ¿Pitaq qamkunatanishushallapa: ‘Shutikurla chay kusala saqra manchaypaq

killapa kanqa’ nirqa? 8Chaymi ashwan kriyishaykillaparaykukusala shumaqta kawsar Dyuspi kriyinkillapa nir uk qirupuquq yupay intrachikuyllapa. 9Imanupiqakishyarpuyatkillapa, Abrahampa ayllun kar washakayanchikllapanir. ¡Manami chaynuchu! Chaqa allita nishaykillapa: Dyusmunarqami, tukuy kay rumikunamatapis Abrahampaayllunpaq tikranarqa tikranman. 10Achapismi listuna

. Chaqa tukuy qirumana allita puquqtaqa kuchur itanqa ninaman.

11“Chiqaptami nishaykillapa: Dyuspi kriyir uchaykillapatadijashaykillaparaykuqa yakulawan nuqaqa shutichishunillapa.Piru nuqamanta kusala mas pudirniyjun shamuqchay-shuypaqami shutichishunqallapa Dyuspa SantuIspiritunwan, ninawan ima. Chaymi nuqaqa paypaqqa manasirbinichu llanqinta urqur apanaylapaqmapis. 12Chaqapayqami palanta charikusha shamuyan. Chaymi trigunta

. Nataqpajanta-shuypaqami mana maydiyapis wanuq ninawan limpurupachinqa”.

Jesusmi shutikuran(Mr 1.9-11; Lc 3.21-22)

13Chaymantaqa Jesuspis Galileamanta riran riyu JordanpiJuan shutichikuyashanman paytapis shutichinanpaq. 14Pirupuntataqami Juanqa mana shutichinarchu kaynu niran:

—Qammi shutichimanaykipaq kusala allinqa. ¿Ashwanchunuqa shutichishunaypaq shamunki? nir.

15Chaynu nitinmapis Jesusqa niran:—Amami mana nirchu kananlla shutichimay. Chaqa

chaynuqami Dyus tukuy munashanlata ruranapaqnimashanchiktaqa kumpliyashun nir.

Chaynu nir, Juanta allinta yarpuchitinmi, 16shutichiranJesustaqa. Chaynu shutikur yakumanta yarqamuyatinlami

. Chaymi Jesusqa rikaran Dyuspa SantuIspiritun payman uk palumitanu ishkimuqta. 17Chaymantamisyilumanta-pacha, Dyus kaynu niqta uyaparan.

“Kaymi kusa munashay Wamrayqa.Paywanmi kusalata aligriyani” nir.

Jesusta dyablu uchakuchinaran(Mr 1.12-13; Lc 4.1-13)

4 1Chaymantaqami Dyuspa Santu Ispiritunqa Jesustaaparan chunllaq lugarkunaman dyablu uchakuchiyta

kamananpaq.b 2Jesusqami kwarinta unaq, kwarinta tutataayunaran. Chaymantami mallaqnaran. 3Chaymi dyabluqauchakuchiyta yarpur, Jesusman qimikar niran:

—Chiqapta Dyuspa Wamran karqa, kay rumikunata willaytantakunapaq tikrakananpaq nir.

4Piru Jesusqa niran:—Dyus nitin iskribikashakunapimi nin:

‘Manami tantalamantachurunaqa kawsayta puytin.

Ashwanmi Dyuspa shiminmanta

tukuy rimaynin lluqshiqta kasur kawsanqa’ nir.5Chaymantami dyabluqa Jesustaqa aparan Dyus akrashan

pwiblu Jerusalenman. Chaypiqami Dyusta adurananllapawasipa kusa unaqninman iqachir, 6niran:

—Chiqapta Dyuspa Wamran karqa, kaymanta uraman. Chaqa Dyus nitin iskribikashakunapimi, nin:

‘Dyusshi,kuytashunanpaq.

Chaynulla aypashuyanqashi

mapis’ nir.7Chaynu nitinmi, Jesusqa niran:—Dyus nitin iskribikashakunapimi ninpis:

‘Amami Amituyki Dyus nishanllata rurachir pukllaychu’nir.

8Chaymanta-shuypaqami dyabluqa aparan uk kusala unaqmay atun sirkaman. Chaymantami kay pachapa tukuypwiblunkunata iman kaqnintinta rikachir, 9niran:

—Qam qunqurir aduramatkiqami tukuy kayrikashaykikunata qushayki nir.

10Jesusqa niran:—¡Ashuy, dyablu! Chaqa Dyus nitin iskribikashakunapimi

ninpis:‘Adurar sirbiy

Amituyki Dyuslata’ nir.11Chaynu nitinmi dyabluqa Jesusmantaqa ashuranna.

Chayna chay kutilla, Dyuspa angelninkunana shamurministishanpi yanaparan.

(Mr 1.14-15; Lc 4.14-15; 5.1-11; 6.17-19)12

itashallapa nir. Chaymi riran Galilea lugarlawman.13Chaypimi Nazaret pwiblupi kayarqa, ashwan riranCapernaúm pwiblumanna taq.qichqankuna Zabulonpa, chaynulla Neftalipa unayayllunkunapa pachankuna kaq chay lugarkunapi. 14Tukuykaykunaqami pasaran Dyuspa rimaqnin Isaías iskribishankumplikananpaq. Chaqa niqmi:

15 “Zabulonpa, Neftalipa lugarninkunapi taqkuna,chaynulla mar yaku manyanpi,chay riyu Jordanpa qichqanpi taqkuna,

16 chay Galilea lugarpi mana kriyishanrayku tutaparaqpiyupay taqkuna

rikaranllapa imanutaq rupaymaqa kusalata llipyarancchaynuta.

Paykunaqami tutaparaqllapi kar wanunanpaqnakatinmapis,

imanumi Tayta Dyusqa paykunatapis washayta munannir rikachiran”.

17Chaymi Capernaúm pwiblupi taq qallarishanmanta-pacha:

“Uchaykillapata dijar Dyusmanna tikrakayllapa. Chaqasyilumanta kaq mantakuq qallarinanpaqqami shipchamunna”nir.

Jesusmi kwatru piskadukuqkunata qayaran(Mr 1.16-20; Lc 5.1-11)

18 ,rikaran ishkay piskadukuq runakuna atun shikranllapatayakuman itaqta. Paykunaqami karan, Simón ukninAndreswan. Kay Simonmi Pedro shutiqpis. 19Chaymi Jesusqaniran:

3 4

10

—Shamuyllapa nuqawanna rinallapapaq. Chaqa nuqaqami

.20Chaynu nitinqami, chay runakunaqa chay kutilla atun

shikrankunata dijar, paywanna riranllapa. 21Piru masnaypaqman riyarqami Jesusqa qashan rikaran ishkayrunakunata. Paykunaqami Zebedeupa wamrankuna, Santiago,Juan ima karan. Chaymi paykunaqa taytanwan uk yakukarrunpi atun shikrankunata kamkachiyaranllapa. ChaynaJesusqa qayamuran paykunatapis. 22Chaymi, chay kutillapaykunapis yaku karrunta, taytanta ima chaypi dijar,Jesuswanna riranllapa.

(Lc 6.17-19)23Chaynumi Jesusqa Galileapa tukuy lugarninkunapi Israel

runakuna tantakananllapa wasikunaman yaykur Dyuspa, washakarna paypa

mantakuyninpi kawsananllapapaq. Chaynullami runakunataallicharan tukuy qishayninmanta, nanayninkunamanta ima.24Chaymi Jesuspaqqa chay Siriapa tukuyla lugarninkunapi

. , kusa riqchaqnanaywan, qishayninllapawan qischakaqkunataapamuranllapa. Chaynullami apamuranllapapis dyablupayarpuyninwan kar qischakaqkunata, atakiwan kaqkunata,chaynulla chay mana kuyuyta puytiq kwirpuyjun kaqkunataima. Piru Jesusqami tukuylata allicharan. 25Chaymi kusaachka runakuna Galileamanta,manta, Jerusalenmanta, Judeamanta, Jordanpa rupayiqamunanlaw lugarmanta ima, Jesusta kusata uyakuytamunar ikinpi puriqllapa.

(Lc 6.20-23)

5 1Chaynu achka runakunata rikarmi, Jesusqa sirkamaniqar taran.

qimikatin, 2 :3 “Kusa shumaqmi kanqa, mayqanpis uchakushami kani nir

masta Dyusninchikta maskaqkunaqa.Chaqa syilumanta kaq mantakuqwannami kanqallapa.

4 Kusa shumaqmi kanqa, waqaqkunaqa.Chaqa Dyusmi kunsulanqa llakishanmantaqa.

5 Kusa shumaqmi kanqa, chay mana kusa kani niryarpuqkunaqa.

Chaqa paykunami Dyus arnishan pachamatapisaypanqallapa.

6 Kusa shumaqmi kanqa, imuraspis Dyus munashanlatamallaqnaq, yakunaq yupay chiqap allinlataruranaqkunaqa.

llapataqa.7 Kusa shumaqmi kanqa, chay mayqanpis ima katinpis

llakipakuqqa.Chaqa Dyusmi paytapis llakipanqa.

8 Kusa shumaqmi kanqa, chay mayqanpis kusa allinlayarpuyniyjun kaqkunaqa.

Chaqa paykunami Dyusta rikanqallapa.9 Kusa shumaqmi kanqa, chay mayqanpis amana

.Chaqa Dyusmi paykunatapis chiqap wamranpaqna

riqsinqa.10 Kusa shumaqmi kanqa, chay mayqanpis Dyus

kunaqa.Chaqa syilumanta kaq mantakuqwannami kanqallapa.

11“Kusa shumaqmi kankillapa nuqapi kriyishaykillaparaykurunakuna qaryapar, riqchaq llullakunata willar ima

qischashutinllapaqa. 12Chayraykumi ima katinpis kusalataaligriyar ima kuntintu kayllapa, unaq syilupi kusala shumaq

. Chaqa imanutaq kananqamkunapa ikikillapapi purir qischashuyanllapa, chaynumiDyuspa unay rimaqninkunatapis ruraranllapa”.

(Mr 9.50; Lc 14.34-35)13Jesusqami niran:

kankillapa kay pachapiqa.mananami qashan shumaqchakayta puytinnachu. Chaynumana sirbitinnaqami ashwan waqtaman itakushana puriqkunasaru .

14“Chaynullami imanutaq bilamaqa achkirachikun chaynuqamkunapis kankillapa kay pachapiqa. Chaqa uk pwiblu unaqsirkapi katinmaqa tukuylari rikanllapa. 15Chaynulla uk bilata

achkirachikunanpaqqa. ,tukuy chay wasipi kaqkunata achkirachinanpaq.16Chayraykumi qamkunapis imanutaq uk bilamaqaachkirachikun chaynu tukuylawan kusa allinla ima kayllapa.Chaynu allinlata rurar kawsatkillapaqami, tukuyrikashuqkuna imanumi kawsanllapa nir kwintata qukar, unaqsyilupi Taytaykillapa Dyustana alabanqallapa.

17“Amami qamkunaqa nuqapaq yarpunkillapachu, Moisésmantakushankunata, Dyuspa rimaqninkuna nishantachinqachinanpaq shamusha kanqa nirqa. Chaqa manamichaykunata chinqachinaypaqchu shamusha kani. Ashwanmitukuy chaykunataqa chiqapta kumplinaypaqna shamushakani. 18Nishaykillapa: Syiluwan pacha kayatinllaqami, Dyusmantakushanmantaqa manami uk puntituta, uk litralamatapiskitanqallapachu chay tukuy nishankuna kumplikanankaman.19Chayraykumi, Dyus mantakushanta mayqanpis mana kasur

syilumanta kaq mushuqmanta mantakutinqa, manakwintachakashanachu kanqa. Nataq chay mayqanpis Dyusmantakushanta allita kasur, wakinkunapis kasunanpaq

-shuypaqami syilumanta kaq mantakutinqakusala shumaqta riqsikashana kanqa. 20Chaymi nishaykillapa:

, chaynullafariseo runakunaqami Dyuspaq intrakarmapis mana tukuyshunqunwan kasunllapachu. Piru kuytawkish qamkunapispaykuna yupayma tukuyatkillapa. Ashwanmi syilumanta kaqmantakuyashanman yaykunaykillapapaqqa tukuyshunquykillapawan Dyus munashanlata ruraytaministinkillapa”.

(Lc 12.57-59)21Chaynullami niranpis:“Qamkunaqami uyapashaykillapa rukuykillapakunata

Moisés unaylla kaynu nishanta:chu. Chaqa mayqanpis wanuchikuqqami, kusalamanchaypaqta kastigakashana kanqa’ nir. 22Piru ashwannuqa-shuypaqa nishaykillapa: Mayqanpis ukninkunawanpiñakuqqami kastigakashana kanqa. Chaynulla mayqanpisukninta ima nir jurapaqta-shuypaqami kusa mas karguyjun

. Nataq chay ukninta manaallinpaq riqsir qaryapaqta-shuypaqami Tayta Dyusna rikarinfyirnupi tukuy tyimpupaqna kastiganqa nir.

23 ,yarpunkiman mayqan ukniki qamwan piñakusha nir.24Chaynu katinqami chay ufrindaykita chay altarpanaypanlapi dijar, rinkiraq chay uknikiwan, shumaqchanakuq.

4 5

11

Chaymanta chaynu uknikiwan shumaqchanakushakar-

.25“Chaynulla imanupi mayqan ima mana allinta rurashayki

nir uchachashuyatinqa,tin parlar shumaqchanakuyllapa. Chaqa mana chaynu ruratkijwisman qayachishutinqami, chay jwisqa gwardyakunamanqukushutin karsilmanna apashunmanllapa. 26Chaqachiqaptami nishayki: Chay karsilpina karqami mana dasqalluqshimunkichu, tukuy imata rurashaykipaq limpupagrakunaykikaman nir”.

ukwan ukwan pununanllapapaq27Jesusqami niranpis:“Qamkunaqami allita uyapashaykillapa Moisés unay kaynu

nishantaqa: ‘Runa kar, manaqa warmi karmapis masayjunnakarqa, amami ukwan ukwan pununkillapachu’ nir. 28Pirunuqa-shuypaqami nishaykillapa: Mayqanpis uk warmita rikarpaywan kayta munarqami yarpuyninpiqa uchakushana nir.

29“Chayraykumi, allilaw nawiki imata rikachiruchakuchishutinqa urqur itakuy karukaq qammantaqa. Chaqaallinmi kanqa kwirpuykipa uk partin kaqta itakunaykipaq

mantaqa. 30Chaynulla allilaw makiki uchakuchishutinpis, pitiritakuy karukaq qammantaqa. Chaqa allinmi kanqakwirpuykipa uk partin kaqta itakunaykipaq tukuyla kwirpuykitukuy tyimpupaq infyirnupi qischakananmantaqa.

(Mt 19.9; Mr 10.11-12; Lc 16.18)31“Chaynullami Moisesqa niqpis: ‘Mayqan warmiyjun kayar,

manana warminwan kanarqa karguyjunkunapi uk kartatarurar warminta qurqashi dijayta puytin’ nir. 32Piru kananqaminishaykillapa: Uk runa, warmin mana mayqanwan punushaima katin yanqallamanta dijarqami, uchakunanta munaqyupayna dijayan. Chaynulla mayqanpis chay yanqallamantaitakukasha warmiwan kasaraqpismi kusala saqratauchakuyan”.

33Chaynullami Jesusqa niranpis:

kunata kaynu nishanta: ‘Imata ruranaykipaq Dyusninchikpashutinpi jurarqa kumpliyllapa’ nir. 34Piru kananqaminishaykillapa: Amami imalapaqpis jurankillapachu nir.Chaynulla amami syilupaq rimar imaqa jurayllapachu. Chaqasyiluqami Dyusninchik tar mantakunan. 35Chaynulla amamipachapaq rimarmapis jurayllapachu. Chaqa pachaqami

. Amami Jerusalén pwiblupaqrimarmapis jurayllapachu. Chaqa Jerusalén pwibluqamimantamaqninchik Dyuspa pwiblun-ari. 36Amamijurayllapapischu umaykillapapaq rimarpis. Chaqa manamipuytinkichu uk aqchaykillapalamatapis yuraqpaq, manaqayanapaq tikraytaqa. 37Ashwanmi juranaykillapamantaqaimapaqpis ‘Chiqap’ nitkillapaqa, chiqap kanqa. ‘Mana’nitkillapapis, mana kanqa. Chaqa mayqanpis jurar imataarnikuqqami dyablu munashannuna rimar arnikuyan.

Mayqan imata ruramashapisamami chayllata rurashunchu

(Lc 6.29-30)38“Qamkunaqami uyapashaykillapapis Moisés unay kaynu

nishantaqa: ‘Nawipaqqa kanqa uk nawi. Kirupaqpis uk kiru’nir. 39Piru nuqaqami nishaykillapa: Mayqan ima mana allintarurashutinqa, amami qampis ima mana allintaqa rurankichu.Ashwanmi mayqan allilaw qaqllaykipi takashutinqa

uklawtapis rikachiy nir. 40Chaynulla mayqan qayachishurkamsaykita kitashunatinqa, dijay punchuykitapis apanqa.41Chaynulla mayqan ‘Apay kargayta kaymanta wakkaman’nir, amalas apachishunatinqa, ashwan chaynishushanmantaqa mas larguta apay. 42Chaymi mayqanpisimalata mañashutinqa, quy. Chaynullami mayqan imalatapristanaykipaq mañashutinpis amami das tikrakar rinkichu.

(Lc 6.27-28, 32-36)43“Chaynullami uyapashaykillapapis Moisés unay kaynu

nishantaqa: ‘Qamkunawan shumaq kaqkunata llakipar,- . 44Piru nuqaqa

nishaykillapa:rikayllapa. Chaynulla Tayta Dyusman mañakuyllapa manaallinta rurashunanllapapaq ikikillapapi puriqkunapaq ima nir.45Chaynu rurarqami qamkunaqa unaq syilumantaTaytaykillapa Dyuspa chiqap wamrankunana kankillapa.Chaqa pay nitinmi rupaymapis achkirachikamun allinkaqkunapaq, chaynulla mana allin kaqkunapaqmapis.Chaynulla pay nitinmi tamyamapis ishkimun allintaruraqkunapaq, mana allinta ruraqkunapaqmapis. 46Chaqaqamkunata llakipashuqkunalata llakiparqa ¿imatanariDyusmantaqa aypankillapa? Chaqa Dyusta mana kasuq, Romapwiblupaq impwistuta kubrakuqkunapismi mayqan paykunatallakipaqtaqa llakipanllapa. 47Chaynulla chay mayqanpisqamwan allin kaqlata saludarpis ¿imatataq shumaqtaqarurayankillapa? Chaqa Dyusta mana kasuq runakunapismichaynu ruranllapa. 48Ashwanmi qamkunaqa imapipis allinlakayllapa imanuallinla chaynu”.

Limusnawan yanapakurqa amami parlakunkillapachu

6 1Jesusqami niranpis:“Tukuy ima allin kaqtaqami imuraspis rurayllapa. Amami

runakuna rikamananpaq nir paykunapa naypanlapichururankillapa. Chaynu runakunala alabashunanllapapaq

maqa chay shumaq imata qushunanllapapaq karan chaytaqaqushunqallapa.

2“Chayraykumi mayqan ministiqkunata yanaparpis amamiimanutaq Dyusta yanqa kasuq tukuqkuna kusalata alabakarparlakunllapa chaynuqa puriyllapachu. Chaqa paykunaqami chayIsrael runakuna tantakananllapa wasikunapi, waqtakunapi imaparlakur purinllapa, runakuna paykunapaq shumaqtarimananllapalapaq. Chaymi nishunillapa: Paykunaqami chay runamasinkuna alabashanlawanna kidanqallapa nir. 3Chayraykumiqamkuna mayqanta ima ministishanpi yanaparqa amami chaykusala riqsinaykimatapis parlankichu. 4Chaynu imata yanapakurmana imatapis rimatkiqami, Taytayki Dyus rikashurqa kusalashumaq imatana qur yanapashunqa.

(Lc 11.2-4)5“Qamkuna Dyusman mañakurqa, amami Dyusta yanqa

kasuq tukuq runakuna yupayqa kayllapachu. Chaqa,paykunaqami chay tantakananllapa wasikunapi, chay mayiskinakunapi ima sharla Dyusman mañakuyta kusalatamunanllapa. Chaynuqami paykunaqa ruranllapa runakunarikar alabananllapalapaq. Chaymi nishunillapa: Paykunaqamichay runa masinkuna alabashanlawanna kidanqallapa nir.6Piru qam mañakurqami wasikiman yaykur, punkuykitakirpakur Taytayki Dyus chaypi qamlawan kaqmanmañakunki. Chaynu ruratki chay qamlawan kaq Dyusnikirikashurqami kusala shumaq imata qur yanapashunqa.

7“Chaynulla qamkuna Dyusninchikman mañakurqa amamikutir kutir chayllata rimarqa mañakuyllapachu, imanutaq

5 6

12

d 6.27 Kaynupismi intrakayta puytinchik: ¿kawsayankillapa kanqa? ¡Manami!

Dyusninchikta mana riqsiq runakunamaqa tukun chaynuqa.Chaqa paykunaqami yarpunllapa chaynu kusalatarimapakutinqashi Dyusqa mas uyapayanqa nir. 8Chaymiqamkunaqa ama chay runakuna yupayqa kayllapachu. ChaqaTaytaykillapa Dyusqami ima ministiyashaykillapatapis

. 9Chaymi ashwanqamkunaqa kaynu mañakunkimanllapa:

Unaq syilupi Taytayllapa,qammi kusa allinpaq riqsikanki.

10 Shamuy-ari qamla kay pachapiqa mantamanaykillapapaq.Qam munashaykinullami kay pachapi rurakanqa

imanu .11 Kananllami chay ministiyashayllapa mikuytaqa qumayllapa.12 Mana allinta rurashayllapamantapis pirdunamayllapa,

imanupirdunanillapa chaynulla.

13 Amami uchakunayllapapaqqa dijamankillapachu.Ashwanmi chay riqchaq mana allinkunamantaqa

washamayllapa.[Chaqa qammi tukuy imata puytinki;

kusala shumaqpaq riqsikanki;chaynulla tukuy tyimpupaq mantakunki ima nir.

¡Chaynumi kanqa!]14“Chaqa qamkunata ukkuna ima mana allinta

rurashutinllapa pirdunatkillapaqami, unaq syilupiTaytaykillapa Dyuspis pirdunashunqallapa. 15Piru qamkunamana ukkunata pirdunatkillapaqa manami TaytaykillapaDyuspis uchakushaykillapamantaqa pirdunashunqallapachu.

16“Chaynulla qamkuna ayunarqa, amami kusa kwashallatikrakarchu purinkillapa imanutaq Dyusta yanqa kasuq tukuqrunakuna, tukunllapa chaynuqa. Chaqa paykunami chaynukwashalla tukunllapa runakuna rikar,paq. Chaymi nishunillapa: Paykunaqami chay runa masinkunaalabashanlawanna kidanqallapa nir. 17Chaymi ashwanayunarqa, alli qaqllitaykillapata paqakur, shumaq ñaqsakurkamakayllapa. 18Chaynu ruratkillapaqami mana mayqanpiskwintata qukanqallapachu ayunayankillapa nirqa. NataqTaytaykillapa Dyus qamkunalawan chaypi kaqmi,chay ayunayashaykillapapaqqa. Chaynami ashwan kusalashumaq imata qur yanapashunqallapa.

Syilumanta imanchikkunapaq yarpushunllapa(Lc 12.32-34; 11.34-36; 16.13)

19“Amami kay pachapi kaq imaykillapataqatantakunkillapachu. Chaqa kay pachapi kaq imaykillapaqamipumpir, muqusyar ima, limpu tukukan. Chaynullasuwakuqkunamapis wasikunaman yaykur suwakunllapa ima.20

llapamantaqa unaq syilumanta kaq imaykillapapaq yarpurDyus munashanlatana rurar kawsayllapa. Chaqa syilumantakaq imaykillapaqa manami pumpir, muqusyar imatukukanlamapischu. Chaynulla manami chaymanqasuwakuqkunalamapis yaykunchu. 21Chaymi nishaykillapa:Qamkuna kay pachamanta kaq imaykikunalata chaparyarpuyatkillapaqa kay pachamanta kaq imakunalapi kanqayarpuynikillapaqa. Nataq unaq syilumanta mana tukukaqimaykillapapaq chapakur yarpuyatkillapa-shuypaqasyilumanta kaq imaykillapalapi kanqa yarpuynikillapaqa.

22“Allita yarpuyllapa: Nawikillapa imanutaq bilamaqakusala shumaq allinta achkirachikun chaynu kwirpuykillapapikatinqa, tukuyla kwirpuykillapaqa kusala shumaqtaachkirachikuq yupaylana kanqa. 23Piru nawikillapa kusala

mana allin kashanrayku kay pachamanta kaq imakunalapaqyarpuchishutin-shuypaqami kwirpuykillapapis tutaparaqintirupina kayanqa.mantaqa ashwan tutaparachikuyankillapana kanqa. Chaymiashwan chaynu karqa mana imalatapis Dyusninchikpaqmaqaintrakayankillapachu kanqa.

24“Nishaykillapapis: Manami mayqan sirbikuqpis ishkayrunata chay kutilla sirbiytaqa puytinchu. Chaqa uknintamimunayanqa, nataq ukninta- . Manaqauknintaqa allinta rikayanqa, nataq ukninta-shuypaqamusyayanqa. Chaynulla manami allinchu Dyusninchiktasirbiyar chay kutilla qillayninchiklapaq chaynulla wakinimanchikkunalapaq yarpur kawsanapaqqa.

(Lc 12.22-31)25“Chayraykumi nishunillapa: Amami qamkunaqa

yarpupakunkillapachu, imataraq mikur, upyar kawsashaqnirqa. Chaynulla amami yarpupakunkillapapischu imataraqmudakushaq nirmapis. ¿kawsanaykillapa, chaynulla kwirpuykillapaqa masta sirbinmikuymanta, ? 26Rikayllapa pariqkuritukunata.mapischu.lamapischu. Piru, imanutaq ashwan unaq syilupiTaytaykillapa Dyusqa paykunataqa qaran ima. ¡Allitayarpuyllapa, qamkunaqami chay kurukunamanta ashwan kusamasta sirbinkillapa! 27Chayraykumi tapushaykillapa: ¿Chaynukusalata yarpupakurqachu, imanu kashaykillapamantaqamidyu mitrullataqa winayta puytinkimanllapa? ¡Manami!d

28“Chaynu katinqa, ¿imapaqtaq qamkunaqa kusalatayarpupakunkillapa mudanaykillapapaq imaqa? Allita kwintataqukayllapa, imanutaq liryukunamaqa muntipi winar, manatrabajanchu chaynulla mana puchkakunlamapischu.

29“Piru paykunaqami kusala shumaqta tuktukustunmapis.Chaymi nishaykillapa: Mantakuq Salomonmapis kusala

tuktitukuna yupayqa lusiranchu. 30Chaqa Dyus kanankunachay tuktitukunata winachir kusa shumaqta lusichitinmapis,allaqkunaqa rupar imana tukukanqallapa. Chaynu karmi

yanqallapa. , ¿imapaqtaq Dyusninchikpimanaraq allita kriyinkillapa? 31Chayrayku ama llakiyllapachu‘¿Imatana mikushun? ¿Imatana upyashun? ¿Imanunamudakushun?’ nir imaqa. 32Chaqa tukuy chaykunapaqqamiDyuspi mana kriyiqkuna chaynuqa yarpupakur kawsanllapa.Piru qamkunapaqqami unaq syilupi Taytaykillapa

, imatami ministinkillapa nirmapis.33Chayraykumi,mantaqa,rayku, paylata maskar munashannula allinta rurarkawsayllapa. Chaynu kawsatkillapaqami TaytaykillapaDyusqa tukuy ministishaykillapapi yanapashunqallapa.34Nishaykillapapis: Amami allaqmantaqa imaraq pasamanqanirqa yarpupakunkillapachu. Chaqa chay allaqmanta

llapapaqqa. , diyakunami shamunimanuraq kashaq nir chay diyallapi yarpunapaq.

(Lc 6.37-38, 41-42)

7 1 , Dyus. 2Chaqa

, chaynullami qamkunatapis

6 7

13

. Chaynulla imanu ukkunatarikatkipis, chay rikashaykinullami Dyusqa qamkunatapis rikar

. 3¿Chaqa imapaqtaq uknikipa nawinpi, qampa nawikipi atun

qiru tayan chayta naypaqta mana lluqshichirqa? 4Chaymiqampa nawikipi uk atun qiru tayatinqa, ¿imanutaq uknikitaninkiman: ‘Nawikipi usulsitu tayan chayta lluqshichishaq’nirqa? 5¡Kusa allin tukuq runa! Puntataqa chay nawikipi atunqiru tayan chaytaraq lluqshichiy. Chaymantaraqmi chayuknikipa nawinpi tayan chay usulsitutaqa allita rikarlluqshichimuyta puytinki.

6“Chaynulla nishunillapapis: Amami Dyusninchikpa shumaqrimayninta willankillapachu chay kusala marraju allqu yupayrunakunataqa. Chaqa imanupiqakish piñakurmana llakiypaqtaqischashunmanllapa. Chaynulla chay kuchi yupayrunakunataqa amami willankillapapischu. Chaqapaykunaqami mana kwintachar limpu sarudijanman.

Mañakushun maskakushun punkuta takashun ima(Lc 11.9-13; 6.31)

7“Dyusman mana shaykuq mañakuyllapa; paymiqushunqallapa. Tukuy ministishaykillapata maskayllapa;Dyusmi tarichishunqallapa. Chaynulla punkumanta manashaykuq qayakuyllapa.yanapashunqallapa. 8Chaqa mayqan mañakuqpismi tarikunmañakuyashantaqa. Chaynulla mayqan maskakuqpismi, tarinmaskayashantaqa. Punkupi mayqan kusalata shachinakurqayakutinpismi, .

9“¡Ma nimayllapa! ¿chu rumita qunkimanllapa? 10¿Manaqa wamrayki piskadutamañashutinllapaqa, largu kurutachu qunkimanllapa?¡Manami! 11Chaqa qamkuna kusala malu runakunakarmapismi, wamraykillapataqa allin imakunata qunkillapa.Chaymi ashwan ¡unaq syilupi Taytaykillapamaqa kusalashumaq imakunata qushunqallapa payman mañakutkillapaqa!

12“Chaynullami nishaykillapapis: Wakinkuna qamkunawanshumaq kananta munarqa, qamkunapis shumaqta rurayllapapaykunawanqa. Chaynu rurarqami kusala allintana rurayanki,Moisés mantakushannulla, chaynulla Dyuspa unayrimaqninkuna iskribishannulla ima.

(Lc 13.24)13“Allita yarpurmi,

rinkillapa Dyusninchikman rinarqa. Chaqa chay tukuytyimpupaqna rir qischakanapaq kaq punkuqami kusala atunchaynulla chay nanpismi, kusala anchu ima. Chaynu katinmikusala achka rinqallapa chaylawtaqa. 14

punkitu, . Chaynu katinmiaykala chaylawtaqa yaykur rinllapa.

Qirukunatami puquyninmanta riqsinchik(Lc 6.43-44)

15“Allitami kuytakankillapa chay llullakur Dyusninchikpaqparlakuq tukuq runakunamantaqa. Chaqa paykunaqamiqamkunamanqa shamunqa imanutaq uyshitakunamaqa kusalamansitu chaynu.manchaypaq atun surrukuna kanqallapa. 16Chaymiqamkunaqa tukuy imata rurayashanlamanta das riqsiytapuytinkillapa imanu nirmapis. Chaqa ubapa puquynintaqamanami kashakunamantachu pallanchik. Chaynulla Iguspapuquynintapis manami shankakunamantachu pallanchik.17Piru tukuy allin qirukunaqami shumaqta puqun. Nataq chaymana allin qirukuna-shuypaqami mana allintachu puqun.18Chaqa allin qiruqami mana puytinchu mana allinta

puquytaqa. Chaynulla mana allin qirupis manami shumaqtaqapuquyta puytinchu. 19Chaymi, tukuy qirukuna mana allintapuquqtaqa kuchur ninaman itar rupachinchik. 20Chayraykumiqashan nishaykillapa: Tukuytami ima rurashankunalamantaallita rikar riqsinkillapa nir.

(Lc 13.25-27)21“Manami tukuyla ‘Amituy, Amituy’ nimaqkunaqa, Dyus

unaq syilupi mantakuyashanmanqa yaykunqachu. Ashwanmi,unaq syilupi Taytay munashanlata ruraqkuna yaykunqallapa.22Chaqa chay diyapiqami nimayanqallapa: ‘Amituy, Amituy,nuqakunami qamlapaq kusata parlakurayllapa. Chaynullaqampa shutikiwanmi runakunamanta dyablupa yarpuynintaitakurayllapa. Shutikiwanmi achka milagrukunatarurarayllapa’ nir ima. 23Piru nuqaqami paykunataqa nishaq:‘Manami maydiyapis riqsishushachu kani. ¡Ashuyllapanuqamanta, mana allinta ruraqkuna!’ nir.

Ishkay wasipa simintun(Lc 6.46-49; Mr 1.22)

24“Chayraykumi, chay mayqanpis nuqa nishayta uyakurkasuqtaqa kumparashaq uk runa kusa allinlata yarpuqmaqawasinta shachinanpaqqa allita yarpur, rumipa ananmantashachiran chaywan. 25Chaymi tamya shamutin, riyukunaachkayar, wayramapis wakmanta, kaymanta wasilamanpukakamurmapis mana ratachiranchu. Chaqa alliri shachishakaran rumipa ananmanta. 26Piru nuqa nishayta uyakur manakasuqta-shuypaqami kumparashaq imanutaq uk yarurunamaqa mana allita yarpur wasinta shachiran ushya aqupaananlamanta chaywan. 27Chaymi tamya shamutin, riyukunaachkayamuran. Chaynulla wayra wakmanta kaymanta chaywasiman pukakamutinmi chay wasiqa limpu limpu pampallarataran”.

28Chaymi chaynu Jesús rimar tukchitinnaqa, tukuyla chaypi

rayku. 29Chaqa Jesusqami paylla kusata mantakur ima,

.

Jesusmi allicharan uk ismuyaq runata(Mr 1.40-45; Lc 5.12-16)

8 1Jesús chay sirkamanta ishkimutinqami, kusala achkarunakuna ikinta riranllapa. 2Chaymantaqami uk runa

ismuyaq kwirpuyjun payman qimikar naypanpi qunqurikurniran:

—Taytituy, llakipamayarqa allichamay-ari kayqishayniymantaqa nir.

3Chaynu nitinqa, Jesusqa makinwan kamar niran:—Munanimi alliyanaykita. Kananlla alliyay nir.Chaymi chay kutilla chay ismuyaq kwirpuyjun runaqa,

alliyaran qishayninmantaqa. 4Jesusqami niranpis:—Amami mayqantapis willankichu. Ashwanmi rir qimikay

kuraman.nulla.alliyashaykina nir.

Jesusmi allicharan suldadukunapamantaqninpa sirbikuqninta

(Lc 7.1-10; Jn 4.43-54)5Chaymanta Capernaúm pwibluman Jesús yaykutin,

Romamanta suldadukunapa uk mantaqnin, qimikaran paytarugaq. 6Chaymi niran:

—Taytituy, sirbikuqniymi wasiypi qishaq. Manamikwirpunqa kuyuylamatapis puytiyanchu. Ashwanmi kusalasaqra nanaywan qischakayan nir.

7Jesusqa niran:

7 8

14

—Rishaqmi allichaq nir.8Chaynu nitin, chay suldadukunapa mantaqninqa niran:—Taytituy, nuqa mana kwintachaypaqla kashayraykumi

mana allinchu wasiymanraq rir yaykunaykipaqqa. Ashwanmikayllamanta ‘Alliyanqa’ niy, chay sirbikuqniyqa alliyananpaq.9Chaqa nuqallatami mantamaqniykuna mantaman. Chaynullanuqapis wakin suldadukunata mantani.pis ‘Riy’ nitiyqa, rin. Ukta ‘Shamuy’ nitiypis, shamun.

.10Chaynu nitin uyaparmi Jesusqa kusa dispantakashalla

aligriyaran. Chaymi chay wakin ikinta riqkunataqa niran:—Chiqaptami nishaykillapa: Tukuyla Israel pwiblupiqa

manami mayqantapis kay runa yupay allita kriyiqtaqatarishachu kani. 11Chaymi nishaykillapapis: Achka jwirarunakunami shamunqallapa rupay iqamunanlawmanta, rupayiqananlawmanta ima. Chaymi paykunana tayanqa pullamikuq Abrahamwan, Isaacwan, Jacobuwan syilumanta kaqmantakuyashanpiqa. 12Piru Dyus mantakuyashan luryanpikananpaq karan chaykunaqami, itakukayanqa waqtatutaparaqlla infyirnumanna. Chaymi chaypina kusala manaagwantaypaqta qischakar qayrichyachinqallapa.

13Chaymantami Jesusqa chay suldadukunapamantaqnintaqa niran:

—Riyna wasikiman. Qam kriyishaykinullami wasikipiqarurakanqa nir.

Chaynu Jesús nitinlami, chay kutilla sirbikuqninqaalliyaranna.

Jesusmi allicharan Pedrupa swigranta(Mr 1.29-31; Lc 4.38-39)

14Jesusqami riran Pedrupa wasinman. Chaypimi Pedrupaswigranta tariran, mantanpi qishaq usuraqta. Kusalarupawanmi karan. 15Chaymi Jesusqa, chay warmisitataqamakinmanta kamaran. Chayna chay rupaqa dijaranna.Chaymantami ashwan chay warmisitaqa sharikur paykunataqaraqna qallariran.

Jesusmi achka qishaqkunata allicharan(Mr 1.32-34; Lc 4.40-41)

16Tutapatinnaqa Jesusman achka runakuna dyablupayarpuyninwan kaqkunata apamuranllapa. Piru Jesusqamirimarla chay dyablupa yarpuynin runakunapi kaqtaqaitakuran. Chaynullami allicharanpis tukuyla qishaqkaqkunataqa. 17Tukuy kaykunaqami chaynuqa pasaranDyuspa rimaqnin Isaías kaynu nishan kumplikananpaq. Chaqakaynumi nisha kayaq:

“Paylla nanayninchikkunata urquran.Chaynulla paymi qishayninchikkunatapis aparan” nir.

Jesusmi paywan rinaqkunata kaynu nin(Lc 9.57-62)

18Uk diyapimi Jesusqa achka runakunapa rurinpi rikariran.: Pasashunllapa

. 19Chaymantaqa Moisés

qimikar niran:— , mayta ritkipismi pullayki rinayani

nir.20Chaynu nitinmi Jesusqa niran:— . Chaynulla

pariq kurukunapis qushayjun ima. Piru Dyusmanta ShamuqRunapaq-shuypaqami mana kanchu maylapipis umantasintikuchinanlapaqmapis nir.

21 :—Taytituy, dijamay rishaq taytay wanutin pampaqraq.

Chaymantanami rishun nir.

22Chaynu nitinmi Jesusqa niran:—Kusa allinmi kananlla nuqawan rinaykipaq. Chaqa nuqapi

mana kriyiqkunaqami imanutaq wanushakunamaqa chaynu.Chaymi dijay wanushakunaqa paykunapurana pampanakunqanir.

Jesusmi wayrawan yaku maqchikayatin qasillachiran(Mr 4.35-41; Lc 8.22-25)

23

karruman iqar riranllapana. 24Chaynu riyatinllapami chay.

Chaymi chay yaku karrutaqa pampanayaranna. Piruchaykamanqami Jesusqa punuyaran. 25

kunaqa rik :—¡Taytituy, washamayllapari! ¡Yaku rurimanmi

chinqayanchikllapana! nir.26Chaynu rik :—¿Imapaqtaq kusalata manchakunkillapa? ¡Qamkunaqami

manaraq allitaqa kriyimankillaparaqchu! nir.Chaynu nirnaqami, sharir wayrawan yakutaqa willatinla

limpu limpu qasillaran. 27Chaynu rurashanraykumi kusadispantakashalla paykunapura tapunakuyaqllapa:

—¿Kayqa, imanu runa katintaq wayrawan yakumapiskasunqa? nir.

Gadaramanta dyablupa yarpuyninwan ishkay runakuna(Mr 5.1-20; Lc 8.26-39)

28

. Chaymi chay lugarmantaqa dyablupayarpuyninwan kaq ishkay runakuna, pantyunmanta lluqshir,payman qimikaran. Chay runakunaqami kusala saqramanchaypaqta tukuqllapa. Chaymi chay lugartaqa manamayqanpis pasayta puytiqllapachu. 29Piru Jesusta rikarqami,kaynu nir qay :

—¡Dyuspa Wamran Jesús, amami nuqakunamanqayakapakamuychu! ¿Chaqa qamqachu manapis jwisyu diya

? nir.30Piru chay kayashanllapamanta largukaqpimi achka

kuchikuna shitqakuyaranllapa. 31Chaymi chay dyablupayarpuyninqa, Jesustaqa kaynu nir rugaranllapa:

—Kay runakunamanta lluqshichir itakumarllapaqa,dijamayllapa chay achka kuchikuna kan chaymanyaykunayllapapaq nir.

32Chaynu nitinmi Jesusqa niran:—Riyllapa nir.Chaynami chay dyablupa yarpuyninqa runakunamanta

lluqshir kuchikunamanna yaykuran. Chaymi kuchikunaqachay kutilla kusalata kallpar,

. 33

qami alsakar riranllapa.chay dyablupa yarpuyninwan kaq runakuna pasashantaqatukuyta parlaranllapa. 34Chaymi chay kutilla pwiblumantakaq runakunaqa lluqshir riranllapa Jesús kayashanmanqa.Chaynu Jesusta chaypi rikarllapami kusalata rugaranllapa kaylugarniyllapamantaqa wakaq tukuy nir.

Jesusmi mana kuyuyta puytiq runata allicharan(Mr 2.1-12; Lc 5.17-26)

9 1Chaymantaqami Jesusqa uk yaku karruman iqar,. 2Chaypina

katinqami uk mana kuyuyta puytiq kwirpuyjun runata, uk parapi. Chaymi Jesusqa paypi

kusalata kriyiqllapata rikar, chay qishaqtaqa niran:—Shachinakuy wamrituy.

mantami pirdunashushana kani nir.3

runakunaqa kaynu nir yarpuranllapa: ¿Wakqachu

8 9

15

e 9.5 Chaqa mayqanpismi “Uchaykimanta pirdunashuni” niyta puytinman yanqallamapis. f 9.17Jesús ruraran kay kimsa kumparasyunta, . Chaynuqami intrachimanchik

. g 9.27 Davidpa ayllun nirqami Dyuspa Akrashan Cristun nir intrachimanchik.

Dyusninchiknulla tukunayan? Manami allinchu chaynuqa.Chaqa Dyuslami uchakunamanta pirdunakuytaqa puytin nir.4Piru Jesusqami kwintata qukaran imatami yarpuyanllapanirmapis. Chaymi paykunataqa kaynu nir tapuran:

—¿Imapaqtaq qamkunaqa kusala mana allinyarpuyniyjunqa kankillapa? 5¿Imataq mas trabajusu ninaypaq,‘Uchaykikunamantami pirdunashuni’ ninaypaq, manaqachu‘Sharir puriy’ ninaypaq?e ‘Uchaykikunamanta pirdunashuni’nitiyqa qamkunaqa mana kriyinkillapachu. 6Piru kananllamiintrachishaykillapa Dyusmanta Shamuq Runaqami kay

taqa nir.Chaynu nirnaqami chay mana kuyuyta puytiq kwirpuyjun

runataqa niran:—Sharir paraykita apar, riy wasikiman nir.7Chaymi chaynu nitinqa, chay mana kuyuyta puytiq

kwirpuyjun kayaq runaqa sharir, riranna wasinman. 8Tukuychaykunata rikarmi chaypi kaq runakunaqa kusalatadispantakaranllapa. Chaymi ashwan Dyusta alabaq

nir.

Jesusmi Mateuta qayaran(Mr 2.13-17; Lc 5.27-32)

9Chaymantami Jesusqa chay kayashanmantaqa riranna.Chaynu riyarmi rikaran uk runa Mateo shutiqta. Payqamichay Roma pwiblupaq impwistuta kubrakunanpi tayaran.Chaymi Jesusqa niran:

—Shamuy nuqawan rishun nir.Chaynu nitinqa Mateuqa sharir paywanna riran.10Chaymantami Jesusqa Mateupa wasinpi mikuyaranna.

Chaymi chay kutilla Romapaq impwistuta kubrakuqkuna,. Chaynami ashwan

paykunapis Jesuswan,. 11Chayta rikarmi chay fariseo runakunaqa

:—¿

kubrakuqkunawan chaynulla uchasapakunawan pullaqamikun? nir.

12Chaynu nitinllapa uyaparmi, Jesusqa niran:—Allilan kar mana qishaq kaqkunaqami mana ministinchu

rimidyakuqtaqa. Chaymi ashwan chay qishaq kaqkunalaministin rimidyakuqtaqa. 13Rir allita intrakayllapa Dyus nitinunaylla iskribishanllapata. Chaqa ninmi:

‘Nuqaqa manami munanichu animalkunata wanuchirufrindita nir

nuqaman apamunanllapataqa.Ashwanmi munani wakinkunata llakipar ima

ministishanpipis yanapananllapapaq’ nir.Chaynulla nuqaqa manami chay kusa allinla kani niqkunatawillaqchu shamusha kani. Ashwanmi shamusha kani, chayuchayjunkunata willatiy kriyir washakananllapapaq.

Ayunupaqmi tapuranllapa(Mr 2.18-22; Lc 5.33-39)

14 ,Jesusman qimikar kaynu nir tapuranllapa:

—Nuqakuna, chaynulla chay fariseo runakunapismikusalata ayunanillapa.¿imapaqtaq mana ayunanllapa? nir.

15Jesusqa niran:—¿Uk runa kasaraq, chayllapiraq katinqachu, wakinkunaqa

llakishala kanmanllapa? ¡Manami! Chaymi chay kasarasha

, ritinllapanamiayunanqallapa.

16“Nishaykillapapis: Manami mayqanpis uk makwa. Chaqa chay

. Chaynuchapukarmi, . Chaynuqamiashwan masna llikikayanqa. 17Chaynulla, chay ubapa yakunbinutaqa manami itanchikchu makwa qara kapachumanqa.Chaqa chay ubapa yakun binumi byijuyar makwa qarataqallikinman. Chaymi ashwan ubapa yakun binu chaynulla chayqara kapachupis yanqallana tukukanman. Chayraykumi,ubapa mushuq yakun binutaqa mushuq qara kapachumanitaypaq amana mayqanninpis imanananpaqqa”.f

Jesusmi allicharan uk warmita, Jairupa wamranta ima(Mr 5.21-43; Lc 8.40-56)

18Chaynu Jesús rimayatinllami, Israel runakunapa uk

niran:—Chayraqmi warmi wamray wanusha. Piru qam rir

, payqa qashankawsamuyanqa nir.

19Chaynu nitinmi Jesusqa sharir,riranllapa. 20Piru chaynu riyatinmi chay lugarlawpi karan ukqishaq warmi. Chay warmipa yawarninmi dusi añupaqnakusalata shamuq. Chaymi Jesuspa ikinlawta qimikar

. 21Chaqa chay warmiqamiyarpuq, . 22Piru chaynururatin Jesusqa ikiman chapakur warmita rikarqa niran:

—Shachinakunkimi mamitay. Chaqa kriyishaykiraykumialliyashaykina.

Chaymi ashwan chaymanta-pacha allinna kidaran chaywarmisitaqa.

23Chaymanta Jesusqa chay Israel runakunapa mantaqninpa, rikaran dulsaynata waqachiq runakunata.

Chaynullami rikaranpis chaypi kaqkuna kusalata waqarlaqyaqllapata ima. 24Chaymi Jesusqa niran:

—Lluqshiyllapa kaymanta. Chay warmi wamraqami manawanushachu. Punuyanlami nir.

Chaynu nitin, chaypi kaqkunaqa kusalata asiparanllapaJesustaqa. 25Piru payqami ruripi kaqkunata limpulluqshichimuran. Chaymantami chay wasiman yaykur, chaywarmi wamrataqa makinmanta aypatin, sharimuran.26

warmi wamraqa kawsamusha nirmapis.

Jesusmi allicharan ishkay syigukunata27Chaymanta lluqshir ritinnaqami Jesuspa ikintaqa ishkay

syigu runakuna riran kaynu nir qayakur:—¡Davidpa ayllung llakipamastuyllapari! nir.28Chaymanta Jesús wasi ruriman yaykutinqa, chay syigu

runakunaqa qimikatin, Jesusqa kaynu nir tapuran:—¿Qamkunaqachu kriyinkillapa alliyachishuyashaqllapa nirqa?Chaynu nitin, paykunaqa niranllapa:—Arí taytituy nir.29Chaymantami Jesusqa, nawinkunata kamar niran:—Qamkuna imanutaq kriyishaykillapanullami rurakanqa nir.30Chaymi chay kutilla rikakuranllapana. Piru Jesusqami

kaynu nir kusalata willaran:— .31Piru ashwan chay runakunaqa wasimanta

lluqshishanmanta-pacha imanu Jesús paykunataalliyachishanpaq ima tukuylata parlaranllapa.

9

16

h 9.38 Kusichananpaq chaykunaqami, tukuy manaraq Dyuspi kriyiqkuna. Kusichapa amunqami Tayta Dyus. Nataq chay trabajaqkunaqa,.

Jesusmi allicharan uk muduta32Chaymanta chay syigukuna alliyashana lluqshimuyatinqa,

wakin runakunapis Jesusman aparanllapa uk mudu dyablupayarpuyninwan qishaq runata. 33Chaymi Jesús chay dyablupayarpuyninta chay mudu runamanta itakutinqa, rimaqnaqallariran chay runaqa. Chaymi chaypi kaqkunaqa kusadispantakashalla niyaqllapa: “¡Kay Israel pwiblupiqamimaydiyapis mana rikashanchikchu waknu mayqanpisallichakuqtaqa!” nir.

34Piru chaypi kaq chay fariseo runakuna-shuypaqaminiyaranllapa: “Waktaqami dyablukunapa mantaqninpudirninta qusha, chaynu dyablupa yarpuynintaitakunanpaqqa” nir.

Kusichakunapaq kaqqami kusala achka35Piru Jesusqami tukuy pwiblukunapi, taksha

. Tukuytantakananllapa wasikunapimi Dyuspa shumaq rimayninta

, washakarna paypa mantakuyninpikawsananllapapaq. Chaynullami allichakuqpis tukuyqishaykunamanta, nanaykunamanta ima. 36Chaymirunakunata rikar, kusalata llakiran paykunapaq. Chaqa chayrunakunaqami kusata shaykur kwashayasha, chinqasha manawashakananpaq yupayna karanllapa, imanutaq uyshakunamana michikuqniyjunmaqa chaynu.

37 : “Chiqaptamikusichaqa kusala achka. Piru aykalami trabajaqkunaqa.38Chayraykumi chay kusichapa amunta mañayllapa, pay

, paykunana tantananllapapaq”nir.h

(Mr 3.13-19; Lc 6.12-16)

10 1 ,pudirninta quran, dyablupa yarpuyninkunata

runakunamanta itakunanllapapaq. Chaynulla tukuyqishaykunamanta, nanayninllapakunamanta imamapisallichakunanllapapaq ima. 2Kaykunami chay dusi

:Puntataqa, Simón (kay Simonmi shutiqpis Pedro),Simonpa uknin Andrés;Zebedeupa ishkay wamrankuna, Santiago,Juan ima.

3 Chaynulla Felipe,Bartolomé,Tomás,Mateo. Kay Mateumi Roma pwiblupaq impwistuta

kubrakuq karan.Chaynullami karanpis Alfeupa wamran Santiago,Tadeo ima.

4 Ukqami karan Simón. Payqami Cananeo partidumantakaran.

Uk-shuypaqa karan Judas Iscariote. Kaymi Jesustaqakuntrankunaman qukuran wanuchinanllapapaqqa.

(Mr 6.7-13; Lc 9.1-6)5

:“Amami rinkillapachu chay mana Israel runakunamanqa.

Chaynulla amami yaykunkillapapischu chay Samariapwiblumanqa nir. 6Ashwanmi chay Israel pwiblumanta kaq

runakuna imanutaq uysha chinqasha purin chaynupuriqkunaman riyllapa. 7Chaynami paykunata willayllapa,syilumanta kaq mantakuq shamunanpaqqami shipchana nir.8Chaynullami tukuy qishaqkunata allichankillapa,wanushakunata kawsachimunkillapa, ismuyaq kwirpuyjunkaqkunata allichankillapa, itakunkillapapismi dyablupayarpuyninta runakunamanta ima. Chaqa tukuy chaykunataruranaykillapapaqqami mana imawan pagrakur imachudibaldila chay pudirtaqa ayparaykillapa. Chaymi imata ruraryanapakurpis ama kubrakunkillapachu.

9“Piru amami apankillapachu urumanta, platamanta,kubrimanta kaq qillay imamatapis. 10Chaynulla amamiapankillapachu alburjata, ,llanqita, bastunta imamapis. Chaqa uk trabajaqtaqamitrabajashanrayku qarayta puytinllapa.

11“Chaymi qamkuna uk pwibluman manaqa uk taksha, uk kusa allin runata maskar, chaypa

wasinpi kidankillapa chay ima diya .12Piru chay wasiman yaykurqa chaypi kaqkunata kusashumaqta saludankillapa. 13Chaymi chay wasipi kaqkunashumaqta samachishutinllapaqa Dyusmi shumaqta yanapanqapaykunataqa. Piru mana chaynu samachishutinllapa-shuypaqamanami imapis kanqachu. 14Chaymi uk wasipi manaqa uk

munashutinllapaqa,. 15Chiqaptami nishaykillapa:

, chay pwibluqakusala mas manchaypaqta kastigakasha kanqa chay pwibluSodomawan Gomorra kastigakashanmanmatapis nir”.

16 :“¡Kwintata qukayllapa! Nuqami qamkunata

. Chaymi qamkunaqa ima katinpisimanutaq largu kurumaqa dasla tantyan chaynu kankillapa.Piru chaynu tantyarmapismi imanutaq uk palumitamaqamana ima mana allintapis ruranchu chaynu kankillapa.17Allita kuytakankillapa. Chaqa qamkunataqamikarguyjunkunaman qukushunqallapa. Chaynulla chaytantakananllapa wasikunapimi wipyashunqallapa ima.18Chaynulla nuqaraykuqami chay karguyjunkunaman,gubyirnukunaman ima apashunqallapa. Piru qamkunaqapaykunapa naypanpi chaynulla chay mana Israel runakunapanaypanpimapis nuqallapaq rimankillapa. 19Chaynupaykunapa naypanpi karnaqa, amami yarpupakunkillapachu,imatami rimashaq, manaqa imanumi rimashaq nirmapis.

qallapa imata ninaykillapapaqmapis. 20Chaynuqami manaqamkunallachu rimayankillapa kanqa. AshwanmiTaytaykillapa Dyuspa Ispiritunmi rimachishunqallapa.

21“Chaymi nishaykillapapis: Mayqanpismi uknintaqukuyanqa wanuchinanllapapaq. Nataq taytanllapa-shuypaqawamrankunata qukuyanqa wanuchinanllapapaq. Chaynullawamrakuna-llapa. 22Chaymi tukuyla kay pachapiqa nuqapi

. Piru chaynuqischakar imamapis maydiya shamunaykaman shachinakuqkaqkunalami washakanqallapa. 23Chayraykumi uk pwiblupikatkillapa mana allinta rurashunanllapapaq ikikillapapipuritinqa, uklaw pwiblukunaman alsakayllapa. Chaqachiqaptami nishaykillapa: Manaraq chay Israel pwiblukunapi

shamunqana nir.

9 10

17

i 11.11 Dyuspa tukuy rimaqninkunamantaqa Shutichikuq Juanqa, Amitunchik Jesucristupaqqa masta intrakaran nirqami intrachimanchikJuanqa Amitunchikta rikar paypaq parlakushanrayku nir. Piru Jesucristupi tukuy kriyiqkuna-shuypaqa Juanmantaqa masta Jesucristupaqintrakan nir-shuypaqa intrachimanchik paykunaqami imanu milagrukunata rurashanta, wanur kawsamushanta ima rikashanllaparayku nir.

24

. Chaynulla mayqan sirbikuqpis manamimaschu patrunninmantaqa. 25Chaymi chay mayqan

maschu. Chaynulla chay sirbikuqpis imanutaq patrunninmaqachaynula kayta puytin. Chaqa nuqatami nimanllapa dyablupamantaqnin Beelzebú nir. Chaymi qamkuna nuqapa

nishuyanqallapa.

Amami runakunataqa manchashunchu(Lc 12.2-7)

26“Piru chaynu katinmapis amami chay runakunataqamanchankillapachu. Chaqa tukuy imapis pakaplla kaqkunaqamanami pakapllaqa kidayta puytinchu. Chaymi tukuy

. 27Chayraykumi nuqaqamkunata uyarala willashushayllapataqa, tukuylataparlayllapa. Chaynulla chay pakaqnula willashushayllapatapisintrachikunkillapa, tukuypa naypanpi. 28Chaymi chay mayqanwanuchishunatinllapapis ama manchankillapachu. Chaqa

llapa. Ashwanmi manchankillapa chay kwirpuykillapawanalmaykillapata tukuy tyimpupaq ninapi qischakananpaq

.29“Piru qamkunataqami Taytanchik Dyusqa kusalata munar

kuytashunllapa. Ma willamayllapa: ¿Manachu ishkay pariqkuritukunata uk qillaysitulapaqmapis rantikunllapa? Chaynupaykuna yanqa mana sirbiq katinmapismi, Taytaykillapa Dyuspachaman ratar wanunqa nitin, ratar wanuymatapis puytin,manaqa mana. 30-31Chaynu kuritukuna yanqa mana sirbiqkatinmapis kusa allita kuytarqa, qamkuna chaykuritukunamanta mas sirbiq kashaykillaparaykuqa¿imanunari mana kuytashunqallapa? Chaqa payqamiaqchaykillapamatapis uklapi uklapi allita yupasha purichiyan.Chaynu katinmi ama imalapaqpis manchakunkillapachu.

Runakunapa naypanpimapis Jesuspaq rimankillapa(Lc 12.8-9)

32“Chayraykumi mayqanpis tukuypa naypanpi, nuqapaqmana pinqakur faburniy rimatinqa, nuqapis paykunapaqqaallinta rimashaq, unaq syilupi Taytaypa naypanpiqa. 33Pirumayqanpis tukuypa naypanpi, nuqata manakwintachamatin-shuypaqa, nuqapis paykunataqa manakwintachashaqchu unaq syilupi Taytaypa naypanpiqa.

(Lc 12.51-53; 14.26-27)34“Amami yarpunkillapachu: Jesucristo shamushanraykumi

mana qischakashunllapanachu nirqa. Chaqa nuqashamushayraykumi mana shumaqnachu kawsankillapa.

, maqanakuy imanakanqa. 35Chaymi uk ullqu wamramaqa taytanpa kuntrantikrakanqa. Chaynulla uk warmi wamrapis mamanpakuntranna tikrakanqa. Nataq uk llunchu-shuypaqa swigranpakuntranna tikrakanqa. 36Chaynumi nuqaraykuqa mayqanpapisayllunkunalla kuntranqa tikrakanqa. 37Piru mayqanpisnuqamanta masta taytanta, manaqa mamanta munaqqa,manami nuqapa kananpaqqa allinchu. Chaynulla mayqanpisuk ullqu wamranta, manaqa uk warmi wamranta mastanuqamanta munaqqa, manami nuqapa kananpaqqa allinchu.38Chayraykumi mayqantapis nuqapi kriyishanrayku kruspiwanuchinar qischatinllapa manchakur mana nuqallawanpurinaqkunaqami manana nuqapa kananpaqqa allinchu.

39Chaymi mayqanpis bidanpaq llakir washayta kamaqkunaqalimpu chinqanqallapa. Piru chay mayqanpis nuqapikriyishanrayku wanuq chayqami washakashana rikarinqa.

(Mr 9.41)40“Chayraykumi mayqanpis qamkunata shumaqta

samachishurllapaqa, nuqata samachimayan. Nataq mayqanpisnuqata samachimaq-shuypaqa, chay mayqanchayta samachiyan. 41Chaymi mayqanpis ukta Dyusparimaqnin kashanrayku samachiqqa, Dyus paypa rimaqnintaimata . Chaynulla uk allinrunata allin kashanrayku samachiq-shuypaqa, chay allinrunata imakunata Tayta Dyus quyan allin kashanrayku,chayllatami aypanqa paypis. 42Chaymi mayqanpis chaysirbimaqniy kashanrayku mana kwintachaypaqla kaqkunatauk jarru qasaq yakituta upyachiq chayqami, kusa shumaqallin imakunata aypanqa Dyusmantaqa”.

(Lc 7.18-35)

11 1

tukchirnaqa, chay kayashanmanta lluqshir riran, chaypwiblupa uklaw lugarninkunaman Dyus nishankunata

.2Piru Shutichikuq Juan, karsilpi karqami,

Cristo rurar puriyan nir. , wakin3Jesusta tapunanpaq:

—¿Qamchu Dyusmanta shamunanpaq karan chay kanki,manaqachu uktaraq yarayashaqllapa? nir.

4Chaymi Jesusqa niran:—Rir Juantaqa willayllapa, kay rikayashaykillapata,

uyapayashaykillapata ima. 5Willankillapapismi:pis rikakuchin, kujukunatapis alliyachitin purinllapa, ismuyaqaychayjunkunatapis alliyachin nir. Chaynulla upakunatapisuyakuchin, wanushakunatapis kawsachimun, chay manaimayjun kaqkunatapis willan imanu washakananllapapaq’ nirima. 6Chaynulla willankillapapis: ‘¡Kusa shumaqmi kanqallapanuqapi kriyishanrayku imakuna rikarir trumpisachinatinmana maydiyapis qunqamaqkunaqa nin!’ nir.

7 , Jesusqachaypi kaq runakunata qallariran Shutichikuq Juanpaq parlaq,kaynu nir:

“¿Imata rikakuqtaq qamkunaqa riraykillapa chay chunllaqlugarmanqa? Imanutaq uk runa mana uklapi yarpuqmaqa uk yurashukchata wayra wakman kayman kuyuchiq yupay ¿chaytarikakuqchu riraykillapa? 8¿Manaqachu,mudanata, mudakushata rikakuq riraykillapa? Qamkunaqami

, chay gubyirnupawasinkunalapi tanllapa nir. 9Chaqa, ¿imata rikakuqtaqriraykillapa? ¿Dyuspa rimaq runata rikaq? Chiqaptami qamkunaqaDyuspa rimaqninkunamantaqa nuqapaq kusa mas intrachikuqtarikaq riraykillapa. 10Chaqa Shutichikuq Juanpaqmi, Dyus nitiniskribikashakunapiqa kaynu niq:

,

.11Chiqaptami nishaykillapapis: Kay pachapi runakunaqamiShutichikuq Juanmanta masqa mana kashachu uklamapis.Piru chaynu katinmapis syilumanta kaq mantakuqpikriyiqkunaqa mana kwintachaypaqla karmapis Juanmantaqakusala masna kanqallapa.i

10 11

18

j 11.14 Syilumanta mantakuqpa naypanta shamuyan Elías nir mas intrakanarqa rikashun Malaquías 4.5-6. k 12.1 Murin nirqamiintrakaytapis puytinchik: Puquynin nir.

12

kanankamanmi syilumanta kaq mantakuqpi kriyiqkunapa ikinpikusala achka marraju runakuna purinllapa limpu imanachiytayarpur. 13Chaynullami nishaykillapapis: Dyusninchikparimaqninkuna chaynulla Dyus nitin Moisés mantakushankunaimaqami syilumanta kaq shamur mantakunanpaqqa ShutichikuqJuan shamunankalaman intrachimaranchikllapa. 14Chaymiqamkuna Shutichikuq Juanpaq, Dyuspa rimaqnin Elíasjshamunanpaq karan nir kriyinarqa kriyiyllapari. 15Chayraykumitukuy rinriyjun kaqkuna, allita intrakanarqa uyakur intrakayllapa.

16“¿Imawantaq kumparayman kay tyimpupi kaqrunakunataqa? Kay runakunaqami, wamritukuna plasapi tarkaynu qayapanakunllapa chay yupay: 17‘Kinakunatamiwaqachirayllapa.chu. Chaynulla llakiypaq takikunata takitiyllapapis, manawaqaraykillapachu’ ninakun chaykuna yupay. 18Chaymiqamkunapis wamritukuna yupay, Shutichikuq Juan shamurkusata ayunatin, chaynulla mana binuta upyatinqaniraykillapa: ‘Juanqami dyablupa yarpuyninwan’ nir.19Chaymanta nuqa Dyusmanta Shamuq Runa kar, mikutiyupyatiy-shuypaqa qamkunaqa ninkillapa: ‘Kusala amryintu,upyalun’ ima nir. Chaynulla ninkillapapis: ‘Payqa chayRomapaq impwistuta kubrakuqkunapa amigun chaynullauchasapa runakunapa amigun’ nir ima. Piru nuqapikriyishanllaparayku Dyus munashanta rurar kawsaqkunamiintrachikunllapa nuqaqami chiqapta Dyusmanta shamushakani nirqa”.

Wakinkunaqami Jesuspiqa mana kriyinllapachu(Lc 10.13-15)

20Jesús chay pwiblukunapi achka milagruta rurashakatinmapis manami kriyinaranllapachu. Chaymi chayrunakunataqa anyaqnulla kaynu nir willayaq:

21“¡Ay Corazín pwiblu! ¡Ay Betsaida pwiblu! Kaymilagrukunata qamkuna rikanaykillapapaq rurasha kani, chaymilagrukunata Tiro shutiq pwiblupi, Sidón pwiblupi rurashakatiymaqa, paykunaqa aykapina uchankunata dijar, saqalla

,kriyishana kanmanllapa Dyuspiqa.

22 , chay Tiropwiblumanta, chaynulla chay Sidón pwiblumantaqa kusalamas manchaypaq kastigu kanqa qamkunapaqqa nir.23Qamkuna Capernaúm pwiblupi taqkuna, ¿yarpunkillapachuwashakar syiluman riyankillapa kanqa nir? Ashwanmiqamkunaqa chay tukuy tyimpupaq kastigakanaykillapapaqnaitakukankillapa. Chaqa chay Sodoma pwiblupi imanutaq kayCapernaúm pwiblupi yupay rurar rikachisha katiyqami, chaypwibluqa kanankaman kayanmanraq. 24Piru nishaykillapa:

, qamkunapaqqa kusala masmanchaypaq kastigu kanqa chay Sodoma pwiblupi kayaqchaymantaqa nir”.

Jesuslami qayamanchik samachimanapaq(Lc 10.21-22)

25Chaymanta Jesusqa niran:“¡Taytay! Qammi kay pachapa, unaq syilupa amun kanki.

Chayraykumi alabashuni. Chaqa qamqami kananqa chaymana kwintachaypaqla kaq runakunata intrachishayki unay

, kusa intrakaq runakunata pakar manaintrachishaykitaqa. 26Chaynumiri Taytituy. Chaqa qammunashaykinumi kananpaq kasha”.

27Chaynullami wakinninkunatapis niran:“Taytaymi tukuy imata qumasha rikanaypaq. Chaqa

manami mayqanpis allita nuqataqa riqsimanchu. Ashwan

Taytaylami riqsiman. Chaynulla, manami mayqanpis allitaqaTaytaytapis riqsinllapachu. Nataq nuqa Wamranlami riqsini.

taqa riqsichiyta puytini. 28

raykuqa imanutaq trabajarmaqa shaykunkillapa, chaynullaimanutaq shipuykillapata aprikurmaqa shaykunkillapa chaynukaqkuna, shamuyllapa nuqaman. Nuqami samachishaykillapa.29

yupayna. . Chaqanuqaqami ima katinpis mana das piñakur imachu, ashwankusa shumaqlata ima intrachikuni. Chaynu nuqawan karqamikusala shumaqta tukuy tyimpupaq almaykillapapisamankillapa. 30Piru chay tukuy imata ruranaykillapapaqnishuyanillapa chayqa manami kusala llashaq imachu.Ashwanmi imanutaq uk yugumaqa kusa ankishla chaynu”.

Samana diyapimi ispigakunata pitiranllapa(Mr 2.23-28; Lc 6.1-5)

12 1Chaymi chay tyimpukunapiqa, uk samana diyapiJesusqa trigu tarpukashapa rurinta riyaran

. Chaymantami chay,kunaqa mallaqnar, trigupa ispiganta pitir murintakmikuranllapa. 2Chaynu mikuyatinllapa chay fariseo runakunarikarqa, Jesusta niranllapa:

—Rikay,ruraypaq kaqkunata rurayanllapa nir.

3Chaynu nitinllapaqa, Jesusqa niran:—¿Manachu qamkunaqa liyishaykillapa, uk kuti gubyirnu

David wakinninkunawan mallaqnar imanu tukuran niriskribikashantaqa? 4Chaqa Dyusta adurananllapa tulduwasiman yaykurmi Dyuspa kaq turtillankunata mikuranllapa.

, chay turtillakunaqami, manaallinchu karan pay David chaynulla wakinninkunamapismikunanpaqqa. Chaqa chay turtillakunataqami chaykurakunala mikunanllapapaq kaq. 5Chaynulla, ¿manachuMoisés mantakushanta liyirqa intrakashaykillapa, Dyustaadurananllapa wasipi kurakuna samana diyapi, manasamarmapis mana uchakuranllapachu nirqa? 6Piru nuqaqamiDyusta adurananllapa wasimantaqa kusala mas allin kani.7Chaynuqami qamkunaqa Dyus nitin iskribikashankunataqamana intrakashaykillapachu. Chaqa ninmi:

‘Nuqaqa manami munanichu animalkunata wanuchirufrindita nir

nuqaman apamunanllapataqa.Ashwanmi munani wakinkunata llakipar ima

ministishanpipis yanapananllapapaq’ nir.Chaqa chayta allita intrakasha karllapaqa manami yanqallaqachay wakin runakunataqa uchachanaykillapatanachu. 8ChaqaDyusmanta Shamuq Runami chay samana diyapiqa imataruraypaq chaynulla mana ruraypaqchu niytaqa puytin.

Jesusmi uk runata samana diyapi allicharan(Mr 3.1-6; Lc 6.6-11)

9Jesusqami chaymanta rirqa, chay tantakananllapa wasimanyaykuran. 10Chaypimi uk runa wiqru makiyjun karan. Chaymichay fariseo runakunaqa imanullapis uchachayta yarpurkaynu nir Jesustaqa tapuranllapa:

—¿Allinchu kanqa uk qishaqta samana diyapiallichanapaqqa? nir.

11Chaynu taputinllapami Jesusqa niran:—Qamkunamanta uknikillapapa kanman uk uysha.

ratanman. ¿Samana diya kashanraykuchu mana rinmanlluqshichimuqqa? 12Chaqa, ¡uyshamantaqami uk runaqa

11 12

19

l 12.29 Chaynu nirqami intrachimanchik, Jesusqa dyablupa yarpuyninta runakunamanta itakunanpaqqa Santu Ispirituwan wataq yupay ruraritakun nir. m 12.31 Jesusqami chaynuqa niran, chay fariseo runakuna pay Santu Ispiriturayku imata ruratinpis mana kwintachar, dyablupapudirninwan rurayan nishanllaparayku.

kusala masta sirbin! Chayraykumi samana diyapimapisshumaq kaqta rurananpaq kusala allin.

13Chaynu nirnaqami, chay wiqru makiyjun runataqaJesusqa niran:

—Chutarachiy makikita nir.Chaynu nitin, chutarachitinqa makinqa uklaw makin yupay

kusa allilanna kidaran. 14Piru, chaynu ruratinmapis, chayfariseo runakunaqa waqtaman lluqshimurqa parlaranllapaJesustaqa imanullapis wanuchinanllapapaq.

Isaías nishanmi kumplikaran15

kayashanmantaqa riranna. Chaynu ritinmi kusala achkarunakuna ikinta riranllapa. Chaqa Jesusqami paykunapatukuy qishaqninllapata allichaq. 16Chaynu allicharqami, chayrunakunataqa willaran, ama mayqantapis parlananllapapaqmayqanmi allichamasha nirmapis. 17Tukuy kaykunaqamichaynuqa pasaran Dyuspa rimaqnin Isaías kaynu nishankumplikananpaq. Chaqa niqmi:

18 “Kaypimi sirbimaqniyqa.Paytami kusata munar akrasha kani.Paywanmi kusata aligriyani.

Chaymi paytaqa Ispirituyta qushaq,

kunata rurar kawsananllapapaq.19 Chaqa manami imapaq mayqanwanpis willanakunqachu.

Chaynulla manami rimapakunqapischu nublirukunayupayqa.

Manami mayqanpis uyapanqachu waqtakunapialabakaqtaqa.

20 Chaynulla kaña qiwikasha yupay kaq runakunataqamishumaqlata kuytanqa.

Chaynulla chay wanuqnula lamparita ratakuq yupayrunakunatapis shumaqlata kuytanqa,

Dyus tukuy munashankuna kumplikanankaman.21 Chaymi tukuyla pwiblukuna, paylapi kusata kunfyakar

yarakunqallapa”.

Jesustami uchacharanllapa dyablupa pudirninwan nir(Mr 3.20-30; Lc 11.14-23; 12.10; 6.43-45)

22Chaymantaqami ukkunapis Jesusman aparanllapa uksyigu mudu runata. Chaqa chay runaqami dyablupayarpuyninwan karan. Piru Jesusqami chay runataqarikakuchiran, chaynulla rimachiran ima. 23Chaymi chayrurashanta rikarllapaqa tukuy chaypi kaqkunaqadispantakashalla kaynu nir tapunakuyaqllapa: “¿Kaychu unaygubyirnu Davidpa ayllunmanta shamur washamanallapapaqkaran chay kanqa?” nir.

24Chaynu niqta uyaparllapami chay fariseo runakunaqaniranllapa: “Chay dyablupa mantaqnin Beelzebú shutiqmi,wak runataqa pudirninta qusha runakunamanta dyablupayarpuyninkunata itakunanpaqqa” nir.

25Piru Jesusqami, paykuna imatami yarpuyan nir:

kayman limpu chiqanchakar tukukanllapa. Chaynulla uktaksha pwiblitu, manaqa uk ayllupis paykunapura

.26Chaynullami dyablupis, uk dyablu masinta itakurqa, uknintaitakushanrayku manami allinchu. Chaynu rurarqa, ¿imanunakusata mantakuytaqa puytinmanllapa?

27“Qamkunaqami ninkillapa nuqapaq, ‘Beelzebú pudirnintaqusha katin dyablupa yarpuyninta runakunamanta itakun’ nir.

Chaynu katinqa, ¿qamkunamanta wakinnikillapaqa mayqanpapudirninwantaq dyablupa yarpuynintaqa itakun? Chaqapaykunallami intrachimanchik qamkunaqashi limpu pantashapuriyankillapa nir.

28“Allita kwintata qukayllapa: Nuqaqami dyablupayarpuynintaqa runakunamanta itakuni Dyuspa Ispiritunpapudirninwan. Chaynuqami intrachimanchik, Dyuspa

. 29Chaqaallita yarpuyllapa: Uk kusala pulsuyjun runapa wasinmanmayqanpis suwakuq yaykunarqami, chay wasipa amuntapuntataqa wataytaraq ministiyan. Chaynu wataraqmisuwaytaqa puytiyan, manaqa mana.l

30“Chaymi nishaykillapa: Nuqapaq mana allinta rimaqqaminuqapaqa kuntray. Chaynulla nuqawan mana tantakuqpismiashwan shikwakun.

31“Chayraykumi nishaykillapa: Tukuy runa uchakushantachaynulla Dyuspaq mana allinta rimashantaqa Dyusmipirdunanqa. Piru Santu Ispiritupaq mana allintarimashanllapata-shuypaqamim mana pirdunanqachu.32Chaynullami Dyusqa pirdunanqa paymanta ShamuqRunapaq mana allinta rimatinllapamapis. Piru SantuIspiritupaq mana allinta rimaqta-shuypaqami manapirdunanqachu kanan tyimpukuna chaynulla maydiyapis.

33“Chaqa uk qiru allin kaqqami shumaqta puqun. Nataqchay mana allin qiru kaq-shuypaqami mana allintachu puqun.Chaynumi mayqan qirutapis puquyninmanta riqsinchik allinqiru, manaqa mana allin qiruchu nirmapis. 34¡Largukurukunapa ayllun! ¿Imanunari allin kaqtaqa rimaytapuytinkillapa? Chaqa qamkunallami kusala mana allinrunakuna kankillapa. Chaymi ashwan shunquykillapapi kusalamana allin kaqllata shimikillapapis riman.

35“Chayraykumi uk allin runaqa allinlata riman, allinkaqkunala shunqunpi kashanrayku. Piru chay mana allinrunaqami mana allin kaqkunalata riman, tukuy manaallinkunala shunqunpi kashanrayku. 36Chaqa nuqaqaminishaykillapa:

kankillapa nir. 37Chaymi chay diyaqa,kuqa allinpaqna riqsikanki. Nataq mana allintarimashaykirayku-shuypaqa kastigakaqna rinkillapa”.

Jesustami mañaranllapa qashan uk milagruta rurananpaq(Mr 8.11-12; Lc 11.29-32; 11.24-26)

38Chaynu nitin wakin fariseo runakuna, chaynulla Moisés, Jesusta

niranllapa:— , Dyusmanta shamushayki nir allita

killapata munanillapa nir.39Chaynu nitinllapami, Jesusqa niran:“Kay kusala mana allin yarpuyniyjun kaq, chaynulla mana

allita kriyimaq runakunaqami uk milagruta ruranaypaqmañamanllapa. Piru Dyus, unay rimaqnin Jonaswan milagrutarurashannu nuqawan ruratinmi, munarqa intrakanqallapa.40Chaqa Jonasmaqami kimsa unaqta, kimsa tutata kusala atunpiskadupa rurinpi katin,ran, chaynullami Dyusmanta Shamuq Runapis kimsa unaqta,kimsa tutata kay pachapa rurinpi kanqa. ChaymantamiDyusqa milagruta rurar lluqshichimunqa.

41

Nínive pwiblumanta kaqkunaqa sharimunqallapa. Chaymiashwan qamkuna Dyuspi mana kriyishaykillaparayku rimanqakastigakanaykillapapaq. Chaqa chay Nínive pwiblumanta

12

20

runakunaqami, Jonás Dyuspaq parlakutinqa, uchanllapatadijar kriyiranllapana. Piru kanan kay naypaykillapapikaqqami Jonasmantaqa mas ima kar, qamkunatawillashutinllapapis mana kriyinkillapachu.

42“Chaynulla chay surlawmanta gubyirnapis chay jwisyudiyapiqa sharimur, qamkuna kanan tyimpupi manakriyinaqkunapaqpis rimanqa, kastigakashana kayankillapakanqa nir. Chaqa chay gubyirnaqami largu maymantashamuran,uyakuq. Piru kay naypaykillapapi kaqqami kusa mas

, manakasunkillapachu.

43“Chaynullami nishaykillapapis: Uk runamanta dyablupayarpuynin lluqshirqami, chunllaq chaki pachakunapi purin,maylapipis samananpaq maskakur. Piru mana maypipissamananpaq tarirqami, kaynuta yarpun: 44Tikrakashaq chaymaymanta . Chaynutikrakamurqami, chay runataqa uk shinalla wasi kusalatapichakar kamakashata yupay tarin. 45Chaynu tarirqamitikrakar rin tarimuq syiti paymanta kusala mana allin ispiritumasinkunata. Chaymantami tukuynin pulla chay runapakwirpunmanqa yaykunllapa taq. Chaynu katinmi chay runaqakusala llallinna tikran, punta kashanmantaqa. Chaynullamikanan, kusala mana allin yarpuyniyjun runakunatapispasanqa”.

Jesuspa mamanwan ukninkuna(Mr 3.31-35; Lc 8.19-21)

46Chaynu nir ima Jesús runakunata willayatinraqmi, paypamamanwan, . Piruwaqtalapimi kidaranllapa. 47Chaymi mayqanwillaran, kaynu nir:

—Mamaykiwan, uknikikunami chay waqtapi. Qamwanmiparlanayanllapa nir.

48Piru Jesusqami chay willaq chaytaqa niran:—¿Mayqantaq mamayqa? ¿Mayqankunataq ukniykunaqa?

nir.49

kaynu niran:—Kaykunami mamaywan, ukniykunaqa. 50Chaqa

mayqanpis unaq syilupi Taytay Dyus munashanlata ruraqkaqkunami, ullqu kaq, warmi kaq ukniykunaqa, chaynullamamaymapis nir.

Jesusmi kumparasyunta ruran tarpukuqwan(Mr 4.1-9; Lc 8.4-8)

13 1Chaymantami chay diyaqa Jesusqa chay wasimanta.

2Chaynu kusa achka runakuna tantakayatinmi, Jesusqa ukyaku karruman iqar taran.manyanlapi kidaranllapa. 3Chaymantami Jesusqa kusa achka

, kaynuniran paykunataqa:

. 4Chaymantamishikwakutinqa wakin simillaqa nanman rataran. Chaymi pariqkurukuna shamur mikuran chay simillataqa.

5“Nataq wakin similla-shuypaqa rumipa ananpi yaqqa manaallpa kaqman rataran. Piru chay simillaqami daskaqla winaqqallariran, mana ruri maypi pampakashanrayku.6

rayku, daskaqla ñutukur chakiran.7“Nataq wakin simillakunaqami kasha rurikunaman rataran.

.8“Piru wakin similla-shuypaqami rataran kusa shumaq

pachaman. Chaymi kusa shumaqta winatin, kusala shumaqtakusichakuranllapa. Chaqa, wakin ispigaqami syinmurisituyjun karan. Nataq wakin ispigaqa sisinta

murisituyjun. Wakin-shuypaqa, trinta murisituyjun ima karan.9Chaymi nishaykillapa: Rinriyjun kaqkunaqa uyakurintrakayllapa nir”.

(Mr 4.10-12; Lc 8.9-10)10

tapuran:—¿Imapaqtaq kumparasyunkunalawan runakunataqa

? nir.11Chaymi Jesusqa niran:“Qamkunatami Dyusqa imanumi mantakun nirqa paylla

intrachishuyanllapa, michka unay mana intrakashakatinllapamapis. Piru wakin runakunata-shuypaqa mana.12Chayraykumi nini: Dyuspi intrakaqkunataqa mastaintrachinqa, kusa intrakaq kananllapapaq. Piru manaintrakanaqkunata-shuypaqa,pis tantar qunqachinqa. 13

. Chaqa, paykunaqami chapakurpismana rikakunchu.chu. 14Chaymi paykuna chaynu katin ima, Dyuspa rimaqninIsaías nishanqa kumplikan. Chaqa niqmi:

‘Michka kusata uyakurmapis, mana intrakanqallapachu.Chaynulla michka chapakurmapis,

llapachu nir.15 Chaqa kay pwiblumanta runakunapa yarpuyninqami

mana intrakaqpaq tikrakasha.Chaymi rinrinllapamapis limpu kirpakasha amana

uyakunanllapapaq.Chaynulla nawinllapamapis limpu kirpakasha amana

rikakunanllapapaqnachu.Chaynuqami tukushallapa ama nuqapi kriyinanllapapaq.

Mana nuqapaq intrakar kriyitinllapaqami, manaallichashaqmapischu’.

16“Nataq qamkuna-shuypaqa kusala shumaqmi kankillapa.Chaqa nawikillapamapis allita rikakun.mapis allita uyakun ima. 17Nishaykillapapismi: ChiqaptamiDyuspa rimaqninkuna, wakin kusa allin runakunapis, kananrikayankillapa chayta, chaynulla uyapayankillapa imachaytaqa, rikayta uyapayta ima munaqllapa. Pirupaykunaqami michka chaynu munarmapis mana rikaranchaynulla uyaparanllapalamapischu.

(Mr 4.13-20; Lc 8.11-15)18“Allita intrakayllapa, chay kumparasyun tarpukuqpaq

rimarqa imatami intrachimanchikllapa nir: 19ChaymiDyusmanta shamur mantakuqpaq uyapar mana intrakaqqa,chay similla nanman ishkiran chay yupay. Chaymantamidyablu shamurqa, chay uyakur shunqunpi tarpusha yupaypurichiyashantaqa ashuchin.

20“Nataq chay similla rumikunapa ananman rataranchaykunaqami, intrachimanchik runakuna Dyus rimashantakusa aligrila uyakuqpaq. 21

karmi, mana shachinakuytaqa puytinchu. ChayraykumiDyuspi kriyishanrayku imallapiqa qischakar, manaqaimanachinanllapapaq ikinllapapi puritinqa chay uyakushantadijarna qunqanllapa.

22“Nataq chay simillakuna kashapa rurinmanishkishakuna-shuypaqa, intrachimanchik Dyuspa rimaynintauyapaqkunapaq. Piru kay pachapi imanupis kusa imayjun kanar,imakunapi yarpupakur imaqa, Dyusmanta ashunllapa.Chayraykumi, chay munashankuna, yarpupakushankuna ima,

.Mana dijanchu puquq yupay kusa allin kananpaqqa.

23“Piru chay similla kusa shumaq pachamanishkisha-shuypaqa intrachimanchik, Dyuspa rimayninta

12 13

21

n 13.35 Salmo 78.2

intrakar kasuqkunapaq. Chaykunaqami, kusa achkata puqurkusichakaq yupay ima shumaqta kawsanllapa. Imanutaqwakin ispigakunamaqa, syin murisituyjun karan,wakin-shuypaqa sisinta murisituyjun, wakinqami trintamurisituyjun karan kada ispigitaqa”.

Trigupa rurinpi balliku kaqpaq kumparasyunta ruraran24Jesusqami kaynu nir kay kumparasyunta parlakuranpis:“Syilumanta kaqpa mantakuyninqami, uk tarpukuq runa

shumaq simillanta tarpuran chay yupay. 25Piru tukuypunuyatinllapa,balliku simillata chay trigupa rurinpiqa. Chaynushikwakurqami upallala riranna.

26“Chaymanta trigu winar ispigakutin imanaqa, chayballikukunapis rikariranna. 27Chaymi chay trabajaqkunaqariran amunta willaq, kaynu nir: ‘Taytituy, qam tarpushaykisimillaqami kusa allin karan. ¿Maymantataq chay ballikuqawinamushaqa?’ nir.

28 :chaytaqa rurasha kanqa’ nir. Chaynu nitinqa chaytrabajaqkunaqa kaynu nir tapuranllapa. ‘¿Allinchu kanqa rirchay ballikuta pilar itakunayllapapaqqa?’ nir.

29“Piru chay amunqa niran: ‘Ama chaytaqa rurayllapachu.Chaqa chay ballikukunata pilashaq nirqami,pis pilayankillapa kanqa. 30Ashwanmi dijayllapa pulla

. Chaymi

paq. Chaynu akrarqami manuju manujula watar dijanqallaparupachikananpaq. Nataq chay trigu kaqta-shuypaqami

.

Mustasa qirupa simillanwan kumparasyunta ruraran(Mr 4.30-32; Lc 13.18-19)

31Jesusqami kay kumparasyuntapis parlakuran:“Syilumanta kaqpa mantakuyninqami uk mustasa qirupa

simillanta, runakuna tarpun chaynu. 32Chaqa, mustasa qirupasimillanqami kusala llampitu tukuy qirupa simillanmantaqa.Piru winarqami, kusala atunpaqna tikrakan, wakin mallkikuna

. Chaymi ashwan pariqkuritukunamapis, chaymanna rir qushakun”.

Libadurawan kumparasyunta ruraran(Lc 13.20-21)

33Chaynullami kay kumparasyuntapis parlakuran, kaynu nir:“Syilumanta kaqpa mantakuyninqami imanutaq uk warmi

tantata ruraqmaqa, achkalla arinaman pitila libadurata itardijatin saksachin chaynu”.

(Mr 4.33-34)34Tukuy kaykunatami, Jesusqa runakunataqa willaran

kumparasyunkunalawan. Manami imatapis manakumparasyunkunawanqa willaranchu. 35Piru tukuykaykunaqami chaynuqa pasaran Dyuspa rimaqnin unayllanishankuna kumplikananpaq. Chaqa kaynumi nisha kayaq:

“Tukuytami kumparasyunkunawan willashaq.Chaynullami willashaqpis kumparasyunwan,Dyus kay pachata rurashanmanta-pacha imakuna

pakaplla katin mana intrakayashanllapapaq ima”.n

36Chaymantaqami Jesusqa chay runakunata chaypi dijar riryaykuran uk wasiman.

kayaq chaypaq. 37Chaymi Jesusqa niran paykunataqa:

“Chay kusala shumaq simillata tarpukuq chayqamiDyusmanta Shamuq Runa. 38

chay-shuypaqami kay pacha. Chaymi chay shumaq simillaqaintrachimanchik Dyus munashanta rurar mantakuyninpi kaqchaykunapaq. Nataq balliku-shuypaqami intrachimanchikdyablu munashanlata ruraqkunapaq. 39

kar, ballikuta tarpusha chay-shuypaqami dyablullapaqintrachimanchik. Nataq chay kusicha tyimpu-shuypaqaintrachimanchik chay jwisyu diyapaq. Chay kusichakuqkunanir-shuypaqami intrachimanchik Dyuspa angelninkunapaq.

40“Chaymi nishaykillapa: Imanutaq chay ballikukunatachiqanchanchik rupachinapaq, chaynumi chay jwisyudiyapipis wakinqa chiqanchakanqa. 41Chayraykumi

,chay mantakuyashanmanta chay ukkunata uchakuchiqkunata,

paq. 42Chaynu chiqancharmi apar kusala miraq ninamanitakunqallapa. Chaymi chaypiraq kusala mana agwantaypaqtaqischakar qayllapa. 43Piru mayqanpis Dyus munashannururaqkuna-shuypaqa,llapa Taytanllapa mantakuyashanpina. Chaymi nishaykillapa:Rinriyjun kaqkunaqami, uyakur intrakayllapa nir.

44“Syilumanta kaqpa mantakuyninqami imanutaq uk

rikanchikchu chaynu. Chaqa nishaykillapa: Mayqan runapis

munanchu. Ashwanmi chayllapi pampar dijar kusala aligrillarin tukuy iman kaqkunata rantikur tikrakamur, chay pachakusa imayjun kaqta rantin chaynu.

45“Chaynulla syilumanta kaqpa mantakuyninqami,

rumisituta maskar purin rantinanpaq, chay yupay. 46Chaynu, rir iman

kaqkunatapis limpu rantikur, imanupis chay pirla shutiqrumisitutaqa rantin-ari.

Piskadukunapaq shikrawan kumparasyunta ruraran47“Syilumanta kaqpa mantakuyninqami imanutaq

piskadukuqkunamaqa chay shikranta mar yakuman itakurqakusala achka ukman ukman piskadukunata aypamun chayyupay. 48Chayna chay piskadukuna shikranpi untatinqa chaypiskadukuqkunaqa waqtaman urqumunllapa. Chaymantaqatar akraq qallarinllapa. Chaynami chay kusala shumaq

. Nataq chay manashumaq kaqta-shuypaqami itakunllapa. 49Chaynullami

. Chaymi chayangelkunaqa rir chay mana allin kaqkunataqa chiqanchanqaallin kaqkunamantaqa. 50Chaynu chiqancharmi chay manaallin kaqkunataqa kusalata nina ratakuqmanna itakunqa.Chaymi chaypiraq kusala mana agwantaypaqta qischakarqay .

51Chaynu nirqa, Jesusqa tapukuran:—¿Qamkunaqachu intrakankillapa, tukuy kay

nishushayllapataqa?—Intrakanillapami Taytituy— niran paykunaqa.52Chaymantaqami Jesusqa niran:—

, uk wasipa

13

22

o 13.55 Santiagutami niqllapapis “Jacobo” nir. Payqami Jerusalenpi kriyiqkunapa punta rikaqnin karan. Rikashun Hechos 12.17; Gálatas 1.19.

amun yupay tukun., unay

kaqkunata ima.

Jesusmi Nazaret pwiblupi(Mr 6.1-6; Lc 4.16-30)

53Chaynu nir ima kay kumparasyunkunata parlakurnaqamiriranna chay kayashanmantaqa. 54Chaynu rirmi chay

. Chaymi chay tantakananllapa wasipi.

limpu dispantakasha kaynu ninakuqllapa:“¿

taqa? ¿Imanutaq chay milagrukunata rurayta puytin?55¿Manachu kayqa, ? ¿Chaynullamanachu wakpa mamanqa María? ¿Manachu Santiagupa,oJosipa, Simonpa, Judaspa uknin ima? 56¿Manachu paypawarmi ukninkunamapis kaypi nuqanchikkunawan tanllapa?¿Piru chaynu katinqa, imanu kartaq tukuy wakkunata ruraytapuytinqa?” nir.

57Chaynu nir ima piñakur mana kasunatinllapami, Jesusqapaykunataqa niran:

“Tukuy uklaw pachapimi kusa shumaqta rikanllapa uk runaDyuspaq rimaqtaqa. Piru chay pwiblunllapi chaynullawasinllapi imaqami mana kasunllapachu” nir.

58Piru chay pwiblunllapiqami Jesusqa mana achkamilagrukunataqa ruraranchu. Chaqa chaymanta kaqrunakunaqami mana paypiqa kriyiqllapachu.

Shutichikuq Juantami wanuchiranllapana(Mr 6.14-29; Lc 9.7-9)

14 1Chaymantaqami chay tyimpukunapiqa Galileapwiblupa mantaqnin, Herodesqa uyaparan Jesuspaq

kusata rimaqllapata. 2Chaymi chay sirbiqninkunataqa niran:“Chay Jesusqami, Shutichikuq Juanlla kanqa. Chaqawanushanmanta kawsamushanraykumi milagrukunamatapisrurayta puytiyanqa” nir.

3-4Chaqa Shutichikuq Juanmi naypaqllata Herodestaqakaynu nisha kayaq: “Chay ukniki Felipipa warmin Herodiastawarmikita yupay purichiyashaykiqami mana allinchu”.Chaynu nishanraykushi Herodesqa kusalata piñakur

itananllapapaq.5Herodesqashi, Shutichikuq Juantaqa kusalata wanuchiyta

munaq. Piru runakunata mancharshi mana wanuchiytaqapuytiqchu. Chaqa tukuylashi kriyiqllapa Juanqa Dyusparimaqnin nir. 6Piru uk diyapishi Herodespa kumpliyañunkaran. Chayshi fyistata ruratinllapa, chay Herodiaspa warmiwamranqa tukuyla chaypi kaqkunapa naypanpi lluqshirbayliran. Chaynu baylishanshi Herodestaqa kusalata gustaran.7Chayshi ashwan Herodesqa chay intinadantaqa jurar arniranimata mañamatkipis qushayki nir. 8Chaymantaqashi mamanchay warmi wamranta animachitin Herodestaqa kaynu niran:“Shutichikuq Juanpa umanta uk platupi qumay” nir.

9Chaynu nirqashi gubyirnu Herodestaqa kusalatallakichiran. Piru chaynu llakiyarmapisshi, chaypi

chaynu rurananllapapaq. 10

paq. 11Chaymantaqashi uk platupi apar, chay warmiwamrataqa quranllapana. Nataq chay wamraqashimamantana ashwan quran.

12Chaymantanashi,, Juanpa kwirpunlatana aparanllapa pampaq.

Chaymanta-shuypaqa riranllapa Jesusta willaq chaypasashanpaqqa.

Jesusmi sinku mil runakunata qararan(Mr 6.30-44; Lc 9.10-17; Jn 6.1-14)

13

chunllaq lugarman riran. Piru achka runakunami.

.14 ,yaku karrumanta ishkiran. Chaynu ishkirmi kusala achkarunakunata rikaran. Chaymi paykunata llakipar tukuyqishaqninkunata apashanllapataqa limpu allicharan. 15Piru

kaynu niranllapa:—Kay lugarpiqami mana imapis kanchu. Chaynulla kusa

tardinami. Chayraykumi runakunataqa willay chaypwiblukunaman rir mikunanllapata rantinanllapapaq nir.

16Chaynu nitinllapami Jesusqa niran:—Manami allinchu rinanllapapaqqa. Ashwan qamkuna

paykunataqa qarayllapa nir.17Chaynu nitinqa, paykunaqa niranllapa:—Kaypiqami kay sinku tantitawan, ishkay

piskaditumantaqa mana masqa imapis kanchu, nir.18Jesusqa niran:—Apamuyllapa kayman.19Chaymantami chay achka runakunataqa chay

qiwakunalapi tananllapapaq niran. Chaynu nisha karnaqami,chay sinku tantitawan, ishkay piskadituta aypar unaqsyiluman chapakur payji nir, Taytan Dyusman mañakuran.Chaymantami chay tantakunata pidasu pidasu pakir

aypachinanllapapaq. 20Chaynumi tukuyla mikuranllapatiqllananllapakaman.mikuypa subrankunataqa ashwan dusi kanasta untatatantaranllapa. 21

qami ullqukunala sinku mil (5,000) karanllapa. Nataqwarmikunawan wamrakunataqami mana yuparanllapanachu.

Jesusmi yakupa ananta puriran(Mr 6.45-52; Jn 6.16-21)

22Chaymanta,

paymantaqa naypaqta. Nataq payqa chaylapi kidaran tukuyladispidikur rinanllapakaman. 23Chaynu dispidikurritinllapanaqa, Jesusqa uk sirkaman payla iqaran, Taytanmanmañakuq. Chaymi limpu amsayatinnamapis payla chaypiqakaran. 24Nataq chay yaku karru-shuypaqa kusa largutanarisha karan yaku anantaqa. Piru naypanllapalawmanta kusalajwirti wayra shamuyashanraykumi yaku karrutaqa, yakukusalata maqchiyaran. 25Limpu achkiyaqpinaqa, Jesusqa yaku

. 26Chaynu yakupa

“¡Wakqami aya!” nir kusata qay .27Piru Jesusqami paykunataqa kaynu niran:—¡Shachinakur ama manchakuyllapachu! ¡Nuqami kani!

nir.28Chaymantami, Pedruqa kaynu niran:—Taytituy, qam karqa mantakuy nuqa yakupa ananllata

qamman shamunaypaq nir.29Chaymi Jesusqa niran:—Shamuy-ari nir.Chaynu nitinmi Pedruqa yaku karrumanta ishkir yakupa

. 30Pirukusala jwirti wayra shamur yakuta maqchiyashanraykumikusalata manchakuran. Chaymi ashwan chay kutilla limpuchinqaq qallarir, kaynu nir qay :

13 14

23

p 15.22 Davidpa ayllun nirqami Dyuspa Akrashan Cristun nir intrachimanchik.

—¡Yanapamay Taytituy! nir.31Chaymi chay kutilla Jesusqa makinmanta aypamur niran:—¡Manami qamqa allitaqa kriyinkiraqchu! ¿Imapaqtaq

mana allita kriyirayki? nir.32Chaynu nir chay yaku karruman ishkantin iqatinllapaqa,

wayraqa qasillaranna. 33Chaymi, chay yaku karrupikaqkunaqa, Jesuspa naypalanpi qunqurikur kaynu niranllapa:

—¡Chiqaptami qamqa Dyuspa Wamran kanki! nir.

Jesusmi Genesaret lugarpi, qishaqkunata allicharan(Mr 6.53-56)

34

, .35

Jesustaqa riqsiranllapa. Chaymi, tukuy chay lugarpiparlakutinllapa, . Chaynu

. 36Chaymi

kamananllapapaq.kamaqkunaqa allinna kidaqllapa.

Mana allin yarpuyninchikmi uchakuchimanchik(Mr 7.1-23)

15 1Chaymantami Jesusman qimikaranllapa Moisés, fariseo

runakuna ima.karanllapa. Chaymi kaynu nir tapuranllapa:

2—¿kustumrinta mana kasunllapa? ¿Imapaqtaq mikunanllapapaqkarqa, naypaqtaqa mana makinllapataqa paqan? nir.

3Jesuspismi tapuran:—¿Imapaqtaq qamkunapis chay kustumrikillapalata rurar

Dyus munashantaqa mana rurankillapa? 4Chaqa Dyusqaminiran: ‘Taytaykita mamaykita kusa rispituwan kasuyllapa.

wanuchikasha kanqallapa’ nir. 5Piru qamkunaqami ninkillapa,uk runaqa niyta puytin taytanta mamanta: ‘Manamiyanapashuyta puytinichu. Chaqa tukuy imay kaqkunatamiarnisha kani Dyusta’ nir. 6Mayqanpis chaynu niqqa, manamitaytanta mamantaqa rispitayanllapanachu. Chayminishaykillapa: Qamkunaqami Dyus nishanta manakasunkillapanachu, qamkunapa kustumrikillapalata rurarkawsanaykillapapaq. 7¡Dyusta yanqa kasuq tukuq kuchirunakuna! Waknupaq ,qamkunapaq rimaran. Chaqa niqmi:

8 ‘Kay pwiblumanta runakunaqami shiminllapalawankasumanllapa.

Piru yarpuyninllapapiqami mana chiqaptaqakasumanllapachu.

9 Chayraykumi yanqalla aduramaqllapa yupaytukunllapamapis.

.10Chaymantami Jesusqa runakunata qayamur kaynu niran:—Allita uyakur intrakayllapa. 11Chaqa nishaykillapa:

Mayqanpis ima mikuyta mikushanraykuqa manami uchayjunkaytaqa puytinchu. Ashwanmi mayqanpis yarpuyninllapapimana allinta yarpur rimar uchakuytaqa puytin.

12

nir willaranllapa:—¡Taytituy! Chay fariseo runakunaqami qam chaynu nitki

uyaparqa kusata piñakuranllapa nir.13Piru Jesusqami paykunataqa niran:—Ima qirutapis, syilumanta Taytay, mana tarpusha

katinqami, . 14Chaynu

piñakutinllapamapis ama kwintachayllapachu. Chaqapaykunaqami imanutaq uk syigumaqa, mana rikakuq masintakaylata kaylata rishun nin mana rikakurmapis, chaynupaykunapis. , uk syigu manarikakuq masinta kaylawta ima rishun niyarmapis, ashwan

.15Chaynu nitinmi, Pedruqa Jesusta niran:—Intrachimayllapari chay mayqanpis mikushanraykuqa

mana uchakuyta puytinchu nishaykitaqa nir.16Chaymi Jesusqa niran:—¿Qamkunamapischu manaraq intrakankillapa? 17Allita

kwintata qukayllapa. Tukuy imata mikushallapaqami tukuyla. Chaymantami qashan kwirpunchikqa

itakamun. 18Piru chay kusala mana allin rimaykunatarimanllapa chay-shuypaqami yarpuyninllapamantalluqshimun. Chaynu karmi mana allinkunata rimar imauchakushana rikarinllapa. 19Chaqa, uk runapayarpuyninmantaqami mana allin yarpuykuna lluqshimun.Chaymi wanuchikuyta yarpun. Ukwan ukwan kayta yarpun.Musu kar, manaqa shipash karpis pakaplla tayta yarpun.Chaynulla suwakunanpaq, llullakunanpaq, musyakunanpaqima yarpunllapa. 20Tukuy chaykunata yarpur rurarmiuchakunllapa. Piru mayqanpis chay maki paqana kustumritamana rurar mikurqa ¿imanunari uchakunqallapa?

Mana Israelmanta warmimi Jesuspi kusalata kriyiran(Mr 7.24-30)

21Chaymantami Jesusqa riran chay Tiro chaynulla Sidónpwiblupa lugarninkunaman. 22Chay lugarkunapimi ukcananea warmisita taq. Paymi Jesusman kaynu nir kusalataqay :

—¡Taytituy, Davidpa ayllun,p llakipamastuy-ari! ¡Chaqawarmi wamraymi dyablupa yarpuyninwan kar kusalataqischakayan! nir.

23Chaynu nitinmi, Jesusqa mana imatapis niranchu.

rugaranllapa:—Willay wak warmitaqa rinanpaq. Chaqa nuqanchikkunapa

ikinchiktami qay .24Chaynu nitinllapami, Jesusqa kaynu niran:—

kaqkuna uysha chinqasha yupay runakunalaman.25Chaynu nitinmapismi chay warmisitaqa rir Jesuspa

naypanpi qunqurikur kaynu niran:—¡Taytituy, ama chaynu nirchu yanapamay-ari! nir.26Jesusqa niran:—Manami allinchu wamranchikpa mikunanta kitar

allqitukunata qaranapaqqa.27Chaymi chay warmisitaqa niran:—Chiqaptami chaynu Taytituy. Piru allqitukunamapismi,

amun misapi mikuyatin, chay mikuysitu ishkishanlamatapismikun nir.

28Chaynu nitinmi Jesusqa niran:—¡Mamitay, kusalatari qamqa nuqapi kriyinki! Chaymi

imanutaq kriyishaykinulla wamraykipiqa rurakanqa nir.Chaynu nitinmi chay kutilla, chay warmipa warmi

wamranqa alliyaranna.

Jesusmi achka qishaqkunata allicharan29Jesusqami chay kayashanmanta lluqshir rirqa,

. Chaymantami unaqsirkaman iqar taran. 30Chaykamanqami kusa achka runakunatantakaranllapa pay kayashanmanqa. Kujukunata,syigukunata, mana allin rikrayjunkunata, mudukunatachaynulla ukman qishaywan kaqkunata imami apar Jesuspa

14 15

24

q 15.39 Magdalaqami chaylla Magadanwanqa. Chay lugarllamantami karan María Magdalenaqa.

. Piru Jesusqami tukuynintaallicharan. 31Chaynu chay mudukuna rimatin, mana allinrikrayjunkuna alliyatin, kujukuna puritin, syigukuna chapakurrikakutin ima rikarmi chay runakunaqa limpu dispantakashakidaranllapa. Chaymi ashwan Israel runakunapa Dyusnintanatukuyla alabaranllapa.

Jesusmi kwatru mil runakunata qararan(Mr 8.1-10)

32Chaymantami,kaynu niran:

—Kusatami llakini kay runakunapaqqa. Chaqa kimsadiyanari nuqawan kaypi.pis kannachu. Chaymi mana qarasha karqa, mana

. Chaqa imanupiqamimallaqpaq riyar nanpi imananmanllapa nir.

33Chaymi, :—Piru, ¿imanunari waknu kusala achka runakunapaqqa kay

chunllaq mana mayqanpis tayashanllapa lugarpiqa mikuytaqatarishunllapa? nir.

34Chaymi Jesusqa tapuran paykunataqa:—¿Aykataq kan tantitaykillapaqa? nir.Paykunaqa niranllapa:—Syiti tantitawan aykala piskadukunalami kan nir.35Chaymantami payqa willaran runakunata, pachalapimapis

tananllapapaq. 36Chaymi, chay syiti tantitawan, chaypiskadutaqa, aypar payji nir ima Taytan Dyusman mañakuran.Chaymantami,kunata. Chaymi paykunana runakunataqa aypachiran.37Chaynumi tukuynin tiqllanankaman mikuranllapa.Ashwanmi subrankunata tantarqa, syiti kanastatanauntachiranllapa. 38Piru chay mikusha chaykunaqami kwatrumilqa (4,000) ullqukunala karanllapa. Nataq warmikunawanwamrakunataqami mana yuparanllapanachu. 39

qami Jesusqa runakunataqa, “Rishaqna” nir, yaku karrumaniqar riran uk lugar Magdalaq shutiqmanna.

Jesustami mañaranllapa qashan uk milagruta rurananpaq(Mr 8.11-13; Lc 12.54-56)

16 1Chaymantaqami wakin fariseukuna, chaynullasaduceo runakuna riranllapa Jesusta rikaq. Chaymi

paykunaqa mabir ima ninqashi nir, kaynu niranllapa:—

paqqa uk milagruta ruray nir.2Piru Jesusqami niran:—Qamkunaqami tardikuna unaq syiluman chapakur, syiluta

chupikallata rikarqa ninkillapa: ‘Kusa shumaq tyimpumikanqa’ nir. 3Piru allaqmantakuna unaq syiluman chapakursyiluta chupikalla tultyawta rikarqa ninkillapa: ‘Kananqamimana allin tyimpuchu kanqa’ nir. Chaynu qamkuna syiluta

, ¿imapaqtaq mana

tiyqa? 4Kay kusala mana allin yarpuyniyjun kaq, chaynullamana allita kriyimaq runakunaqami uk milagruta ruranaypaqmañamanllapa. Piru kay mana kriyimaq runakunaqamiTaytay Dyus imanutaq Jonaswan ruraran chaynulla nuqawanruratinla, munarqa intrakanqallapa.

Chaynu nirqa chay kutilla, riranna chay runakunamantaqa.

Fariseukunapa, saduceupa mana allin

(Mr 8.14-21)5

pasasha karqa yarpuranllapa, tantakunata qunqar rishallapanir. 6Chaymantami Jesusqa niran:

—Allita kwintata qukar, kuytakankillapa chay fariseo,chaynulla saduceo runakunapa libaduranllapamanta nir.

7

ninakuranllapa: “¡Mana tantata apamusha kashallapami,chaynu nimashanchikllapa kanqa!” nir. 8Chaynu

, Jesusqa kaynu niran:—¿Imapaqtaq ninkillapa, tanta mana kanchu nirqa? ¡Ima

manaraqchu allita nuqapi kriyinkillapa! 9¿Manaraqchuintrakankillapa, chaynulla mananachu yarpunkillapapis, chaysinku tantitamanta sinku mil runakunata qarashaytaqa?Chaqa achka kanastataraqmi subratinpis tantaraykillapa.10Chaynulla manachu yarpunkillapa chay syiti tantitamantakwatru mil runakunata qaratiypis, achka kanastata subrantatantashaykillapataqa. 11¿Ima manachu kwintataqukaraykillapa, nuqaqa manami tantapaqchu rimayaraynirqa? Ashwanmi nishuyarayllapa kuytakanaykillapapaq chayfariseo, chaynulla chay saduceo runakunapa libaduranmanta.

12Chaymantami paykunaqa intrakaranllapana mana tantapalibaduranpaqchu willamayashanchikllapa nir. Ashwanmiintrakaranllapa chay fariseo, chaynulla saduceo runakuna

.

(Mr 8.27-30; Lc 9.18-21)13 , tapuran chay

:—Nuqa Dyusmanta Shamuq Runapaqqa ¿mayqanshi kani

ninllapataq runakunaqa? nir.14Chaynu nitinqa paykunaqa niranllapa:—Wakinqami ninllapa, Shutichikuq Juan nir. Nataq

wakin-shuypaqa ninllapa Elías nir. Chaynulla wakinkunaqaninllapa Jeremías, manaqapis Dyuspa uk rimaqnin kanqa nir.

15—Qamkunapaq-shuypaqa ¿mayqantaq kani? —nir tapuran.

16Chaymi Simón Pedruqa niran:—Qamqami Dyuspa Akrashan Cristun, tukuy tyimpupaq

kawsaq Dyuspa Wamran kanki, nir.17Chaymi Jesusqa niran:—Kusa shumaqmi kanki Jonaspa wamran Simón. Chaqa

intrachishusha, manami mayqan runa imachu. 18Chaymikananqa kusalata kriyir, jwirti rumi yupay kashaykiraykuPedro shutichishayki. Chaynuqami wakin kriyiqkunapaqqaatun rumi yupayna kayanqa kriyishaykiqa. Chaymi chay

kashaq chay wakin nuqapi kriyiqkunawanqa. Chaynuqamichay mana allinta rurachikuq dyabluqa mana binsiytapuytinqanachu. 19Piru kananqami Pedro, Taytay Dyus syilupimantakuyashanman yaykuqkunata rikanaykipaqnanumrashayki. Chaymi kay pachapi mayqanpis manakriyishanrayku, Dyus mantakuyashanman mana yaykunqachunitkiqa, unaq syilupi Taytaypis mana yaykuchinqachu.Chaynulla kay pachapi mayqanpis kriyishanrayku TaytayDyus mantakuyashanman yaykunqa nitki-shuypaqa, Taytaypisyaykuchinqa mantakuyashanmanqa.

20

kunataqa willaran, ama mayqantapis willananllapapaqchu,payqa Dyuspa Akrashan Cristun nirqa.

Mananami maychu wanunaypaq niran Jesusqa(Mr 8.31–9.1; Lc 9.22-27)

21Chaymanta-nir intrachiq qallariran:

“Nuqaqami Jerusalén pwiblumanna riyashaq. Chaymi chay, chaypi ruku kaq mantakuqkuna,

15 16

25

r 16.23 Chaynuqami Jesusqa niran, Pedro dyablu munashanta rimashanrayku.

kurakunapa mantaqninkuna,.

Chaynu qischamarmi wanuchimanqallapa. Piru chaynuwanuchimatinllapamapismi kimsa diyamantaqakawsamushaq” nir.

22Chaynu nitinmi, Pedruqa uklawman Jesusta paylata aparanyaqnulla kaynu nir willaran:

—¡paqqa Taytituy! ¡paqqa! nir.

23Chaynu nitinmi Jesusqa Pedrulawman tikrakamur niran:—¡Ashuy naypaymantaqa dyablu!r Chaqa qamqami Dyus

munashanta mana intrakar, yanqa runakuna yarpushannulayarpur, Dyus munashanta mana ruranayta munardisanimachimayanki nir.

24Chaymanta-kaynu niran:

bidanllapapaqqa llakinqallapanachu. Ashwanmi kruspiwanuchinatinllapamapis ama manchakurchu nuqalapi yarpurshachinakunqallapa. 25Chaqa mayqanpis paykunamunashannulla bidanta washayta kamaqkunaqami tukuytyimpupaqna qischakanqallapa. Piru mayqanpis nuqapikriyishanrayku qischakar wanuqkunaqami tukuytyimpupaqna kawsanqallapa. 26Chaqa nishaykillapa:Mayqanpis kay pachapi kaq ima munashanta tantakur manawashakatinqa, ¿imapaqtaq sirbiyan chay tantakushanqa?¿Manaqa uk runachu achka imata pagrakur washakaytapuytinman? ¡Manami! 27Chaqa nuqa Dyusmanta ShamuqRunaqami shamushaq Taytay Dyuspa llipyalla pudirninwan,angelniykunawan ima. Chaynu shamurmi tukuyta allita rikar

nishaq. 28Chiqaptami nishaykillapapis: Kaypi kaqmantawakinllaqami mana wanunkillaparaqchu Dyusmanta ShamuqRunata mantakuqta rikanaykillapakaman nir”.

Jesusmi kusa llipya intirupaq tikrakaran(Mr 9.2-13; Lc 9.28-36)

17 1Chaymanta saysi diya pasatinnaqami Jesusqa,Pedruta Santiaguta apar riran. Chaynullami aparanpis

Santiagupa uknin Juanta ima. Chaynumi paykunala ririqaranllapa kusa unaq sirkaman. 2Chaypi katinllapanami,

shumaqpaq tikrakaran. Chaqa qaqllanqami rupay yupaykusata llipyarayaran. -shuypaqami kusa yuraqintiruta achkirayaran. 3Chaynu Jesusta rikakuyarllapami,chay kutilla rikaranllapapis Dyuspa unay rimaqninkunaMoiseswan, Elías ima Jesuswan parlaqta. 4Chaymi PedruqaJesusta niran:

—Taytituy ¡kaypiqami kusala allin kanchikllapa! Qammunatkiqa, rurashaq kimsa chukllitakunata, ukta qampaq,ukta Moisespaq, ukta-shuypaqa Eliaspaq nir.

5Chaynu Pedro niyatinqami, kusa llipya intiru puktay limpupaykunata pampar pasayaran. Piru chay puktay rurimantamiDyus kaynu niyaran:

“Kaymi kusa munashay Wamrayqa.Paylawanmi kusa shumaqta yarpuni.¡Paylatami uyakur kasunkillapa!” nir.

6

kusalata manchakur piratap rataran pachaman.7Chaymantami Jesusqa paykunaman qimikar, kamar kaynuniran:

—Ama manchakurchu shariyllapa nir.8

nachu. Ashwanmi Jesusqa paylana kasha karan.

9Chaymanta chay unaq sirkamanta ishkimuyatinllapanaqa:

—Amami mayqantapis parlankillapachu chayrikashaykillapataqa, Dyusmanta Shamuq Runa wanurkawsamunankaman nir.

10

tapuranllapa:—Chaynu katinqa, ¿imapaqtaq Moisés mantakushanta

, Eliasraqshi Dyuspa AkrashanCristunmanta naypaqta shamuyanqa ninllapa? nir.

11Jesusqa paykunata niran:—Chiqaptami Elías naypaqtaqa shamuyanqa. Chaynu

shamurmi tukuy imata Dyus munashanulla shumaqchayanqa.12Piru nuqaqa nishaykillapa: Eliasqami nuqamanta naypaqtashamushana karan. Chaynu shamutinmapismi, Dyusparimaqninpaq mana kwintacharchu paykuna munashantaruraranllapa. Chaynullami kananpis Dyusmanta ShamuqRunatapis qischanqallapa paykunaqa.

13 ,Jesusqami Shutichikuq Juanpaq rimayan nir.

Jesusmi allicharan dyablupa yarpuyninwan kaq wamrata(Mr 9.14-29; Lc 9.37-43)

14Chaymanta, unaq sirkamanta tikrakamurqa achka. Chaymi chay kutilla,

Jesusman uk runa qimikar naypalanpi qunqurikur, kaynuniran:

15—Wamraymi atakiwan kusalata qischakan. Chaynuatakiwan qischakarmi kusalata ninakunaman, yakukunamanima ratan. ¡Imaraq Taytituy, wamrayta llakipar alliyachiy-ari!16

apamuray allichananpaq. Piru paykunaqami manapuytishallapachu nir.

17Chaynu nitinmi, Jesusqa niran:—¡Ay qamkuna Dyuspi mana allita kriyiqkuna, chaynulla

mana allinta ruraqkuna! ¿Maydiyakamantaq allitaintrachishunayllapapaq qamkunawan kashaq? ¿Imamaydiyakamantaq qamkunawan shachinakushaq? Ma,kayman apamuyllapa nir.

18Chaynu chay wamrata apamutinllapami Jesusqa chaydyablupa yarpuyninta chay wamramantaqa anyar itakuranna.Chaymi wamraqa chay kutilla, allinna kidaran. 19Chaynu chaywamra alliyatinnaqa,Jesuswan parlar, kaynu nir tapuranllapa:

—¿Imaraykutaq chay dyablupa yarpuynintaqa manaitakuyta puytisha kashaqllapaqa? nir.

20Jesusqami niran paykunataqa:—Qamkunaqa manami allita Dyuspiqa kriyinkillapachu.

Chaqa chiqaptami nishaykillapa: Imanutaq chay mustasaqirupa simillitanmaqa kusa llampitu chaynu pitilamatapisallita Dyuspi kriyir, kay qaqata ‘Ashur kaymanta, riyuklawman’ nitkillapaqa, chay qaqaqa ashunman. Chaqa allitaDyuspi kriyirllapaqami tukuy imatapis ruraytapuytiyankillapana kanqa nir. 21[Waknu riqchaq dyablupayarpuyninqa mana chaynulaqa runamantaqa lluqshinchu.Ashwan chaynu dyablupa yarpuyninta itakunarqa ayunarkusalata Dyusman mañakurla itakuyta puytinchik.]

Ishkay kutipaqnami Jesusqa wanushaqna niran(Mr 9.30-32; Lc 9.43-45)

22

pulla puriyarmi, Jesusqa kaynu niran:“Dyusmanta Shamuq Runatami kuntrankunaman

qukuyanqallapa. 23Chaynu qukutinllapami wanuchinqallapa.Piru kimsa diyamantaqami, qashan kawsamunqa”.

16 17

26

s 18.9 , makinchik, manaqa nawinchik uchakuchimaqninchikqa kaynu intrachimanchik yarpuyninchikla, munayninchiklauchakuchimanashaqa ama kwintachashunchu nir. t 18.16 Rikashun Deuteronomio 19.15. u 18.17 Roma pwiblupaq impwistuta kubrakuqrunata yupayna riqsiyllapa nirqami intrachimanchikllapa amana paykunawan pulla kanallapapaq nir.

Chaynu nir willatinmi,llakiranllapa.

impwistuta pagrakuqllapa24

Capernaúm pwibluman., Dyusta adurananllapa wasipaq

impwistuta kubrakuqkuna Pedruman qimikar, kaynu nirtapuran:

—¿adurananllapa wasipaqqa? nir.

25Pedruqa niran:—Pagrakunmi taytituy.Chaymanta Pedro wasiman yaykur mana imatapis

niyatinraqmi, Jesusqa kaynu niran Pedrutaqa:—Ima ninkitaq Simón Pedro, ¿mayqankunatataq

kubranllapa impwistutaqa kay pachapi mantakuqkunaqa?¿Chay pwiblunllapamanta kaqkunata, manaqachu jwira kaqrunakunata? nir.

26Pedruqami niran:—Jwiramanta kaq runakunalatami kubranllapa nir.Chaymantami Jesusqa niran:—Chiqaptami, chay mantakuqkunaqa pwiblunllamanta

kaqkunataqa mana impwistutaqa kubranllapachu. 27Piru chayimpwistuta kubrakuq kaqkunata mana pagrar amapiñachinallapapaqqa,itakuy. Chaymanta chay punta kaq piskaduta aypamurqa,

. Chaymi chayqillayqa aypanqa, rir nuqapaq kaq impwistuyta chaynullaqampa kaqta pagrakutkimapis nir.

¿ ?(Mr 9.33-37; Lc 9.46-48)

18 1

payman qimikar kaynu nir tapuranllapa:—Syilumanta kaq mantakuyashanpiqa ¿

tataq Dyusqa kusa mas allinpaq rikamayanqallapaqa? nir.2Chaynu nitinllapami Jesusqa uk wamrituta qayamur

, 3kaynu niran:—Chiqaptami nishaykillapa:

llapa,paqla chay yupay kawsarqami, syilumanta kaqmantakuyashanmanqa mana yaykunkillapachu. 4Chaqa kaywamritu yupay mana kusa kani nirchu ashwan manakwintachaypaqla kaqkunalami, syilumanta kaqmantakuyashanpiqa kusa mas allinpaqqa riqsikasha kanqa.5Chaymi mayqanpis nuqapi kriyishanrayku kay wamrituyupay kaqta, shumaqta samachiqqami, ashwan nuqallatanasamachimayan nir.

Kuytawkish uchakutkillapa(Mr 9.42-48; Lc 17.1-2)

6“Piru nuqapi kriyishanrayku mana kwintachaypaqla kay

qami, kusala allin kanman kunkanpi uk marayta watar, maryakupa mas ruri kaqninman itakunanllapapaq. 7Piru kaypachapiqami kusala saqra mana allinkunala untarayan.Chaymi mana imanupis shumaqta kawsayllapataqapuytinllapachu. Piru, chay mayqanpis uknin mana allintarurar uchakunanpaq animachiq-shuypaqa imananqaraq.

8

mana allinta rurar uchakushana rikarichishutinqa, pitir itakuy

wakaq qammantaqa. Chaqa mas allinmi kanqa chulla makila,.

Manami allinchu kanqa chay makiki,uchakuchishushanrayku tukuy tyimpupaqna mana wanuqninapi qischakanaykipaqqa. 9Chaynulla nawiki ima manaallinta rikachir uchakuchishutinqa, urqur itakuy karu maymanqammantaqa. Chaqa kusa allinmi kanqa uk nawiyjunla tukuytyimpupaq kawsanaykipaqqa. Manami allinchu kanqa nawikiuchakuchishushanrayku, tukuy tyimpupaqna infyirnupikastigakasha kanaykipaqqa nir.s

Jesusmi kumparasyunta ruraran uysha chinqashawan(Lc 15.3-7)

10“Chaymi nishaykillapa: Amami nuqapi kriyiqkuna yanqataksha wamritukuna yupay kaqkunataqa ukmantarikankillapachu. Chaqa paykunata kuytaq angelmaqamiwaran waran maydiyapis Tayta Dyuspa naypalanpi kayan.11[Chaqa Dyusmanta Shamuq Runaqami shamusha tukuychay chinqasha kaqkunata washananlapaq.]

12“¡Ma nimayllapa! Uk runa syin uyshayjun kanman.Chaymanta chay syin uyshankunamantaqa uksituchinqanman. Chaynu chay uksitu chinqashanraykuchu ¿chaywakin nubintay-nwibita (99) chaylapi dijar, mana rinmanchay chinqasha chayta maskaq? nir. 13Chaynu rir maskakur,tarirqami chay nubintay-nwibi kaqkunamantaqa mastaaligriyanqa chay chinqasha chayta tarishanraykuqa.14Chaynullami unaq syilupi Taytaykillapapis mana munanchuuklamapis paypi kriyishanrayku mana kwintachaypaqlawamritu yupay kaqkunapis chinqanantaqa.

Ima katinmapismi pirdunanakushunllapa15“Imanupi uknikillapa ima mana allinta rurashutinllapaqa,

rir, ‘Kaynumi mana allinta ruramashayki’ nir shumaqlapaylawan parlayllapa.kurqami, kusa shumaqtana kawsankillapa. 16Piru imanupimana kasushutin-shuypaqa, qayamuy ukta manaqa ishkaykriyiqkunata. Chayna chay paykunapis rikananpaq ima manaallinta rurashantaqa, imanutaq Dyus nitin unayiskribishankunapimaqa, ima katinpis ishkay manaqa kimsa

.t 17Chaynururatkillapa paykunatapis mana kasutinqa, wakinkriyiqkunatapis willayllapa. Piru chay wakin kriyiqkunatamana kasutinllapa-shuypaqa, uk mana kriyiqta, manaqa Romapwiblupaq impwistuta kubrakuq runata yupaynariqsinkillapa.u

18“Chaymi nishaykillapapis: Kay pachapi kaqkunata manaallinta tukushanrayku chiqanchatkillapaqa, ¿imanunari syilupiTaytay kayashanmanmaqa yaykunqallapa? Nataq mayqanpiskriyishanrayku kusala allinpaq ima riqsitkillapaqami, ashwansyilupi Taytay kayashanmanpis yaykunqallapa.

19“Chaynullami nishaykillapapis: Kay pachapi qamkunamantaishkay runa chayllata yarpur imata mañakutkillapaqami, unaqsyilupi Taytayqa qushuyanqallapa chay mañakushaykillapataqa.20Chaqa ishkayla, manaqa kimsalamapis nuqapi kriyishanraykutantakatinllapaqami, nuqaqa pullanllapa kashaq”.

21Chaynu nitinmi Pedruqa riran Jesusta kaynu nir tapuq:—Taytituy ¿ukniykuna ima mana allinta ruramatinqa ayka

kutitaq pirdunayta puytiyashaq? ¿paq allin kanqa?

22Chaymi Jesusqa niran:—Nuqaqa manami syiti kutila pirdunanki nishaykichu.

Ashwanmi sitinta kuti syiti katinmapis michkatapispirdunanki nir.

17 18

27

v 18.24 Dyis mil talintuqa kusala achka qillay karan. Chaqa uk trabajaqmaqami uk talintuta ganananpaqqa 15 añuta trabajayta ministiran.w 19.9 Wakin iskribikashakunapi kaynu nin: “Uk warmi, runan dijasha katin, qashan uk runa paywan kasararqa, uchakuyan” nir.x 19.17 Wakin iskribikashakunapimi kaynu nin: “¿Imaraykutaq allinla kanki nimanki?” nir.

Jesusmi kumparasyunta ruraran uk mana pirdunakuqwan23“Chayraykumi syilumanta kaqpa mantakuyninqa,

imanutaq uk mantakuqmaqa trabajaqninkunata imankaqkunatapis rikananpaq dijasha karan chay yupay.24Chaymanta imankunata rikaq qallaritinllapanaqa payman

v dibikuqta.25Chaymi chay trabajaqqa chay dibikuyashanpaq manaimanupis pagrakuyta puytiranchu. Chaynami chay

yupay uklawman. Piru rantikunanpaqmi niran warmintinta,wamrantinta, chaynulla tukuy iman kaqnintinta ima chaydibikuyashanta pagrakunanpaqqa. 26Chaynu chay mantakuqniyatinmapismi, chay trabajaqqa paypa naypalanpiqunqurikur rugaran kaynu nir: ‘Taytituy llakiparyaramaskiy-ari. Nuqaqami imanupis chay dibishuyashaytaqatukuyninta pagrashayki’ nir. 27Chaymi chay mantakuqqachaynu rugatinqa llakiparan paytaqa. Chaynulla ashwan chaydibiyashanmatapis manana kubrananpaqnachu niran. Chaymiashwan dijatinna riran.

28“Piru chay mantakuq chaynu llakipatin rirqami, chaytrabajaqqa tariran uk trabajaq masin pitilata dibiyaq chayta.Chaymi ashwan mana llakiparchu kunkanmanta aypar urkaqqallarir, kaynu niran: ‘¡Pagramay chay dibimayashaykita!’ nir.29Chaymi chay trabajaq masinqa naypanpi qunqurikurrugaran kaynu nir: ‘Llakipar yaramaskiy-ari taytituy.Chaymantami tukuyninta pagrashayki’ nir. 30Piru chayukninqami, mana llakipar yaraytaqa munaranchu. Chaymiashwan karsilachikuran tukuy dibiyashanta limpupagranankaman. 31Chaynu rurashanraykumi chay wakintrabajaq masinkunaqa kusalata llakiran. Chaymi rir chaymantakuqtaqa tukuy ima pasashantaqa parlaranllapa.32 ,llapapaq. : ‘¡Kusala mana allinyarpuyniyjun runa!, nuqamaqami rugamashaykirayku chaytukuy dibimayashaykitaqa llakipashuray. 33Chaymi imanutaqnuqa qamta llakipashuray chaynullami qampis chayuknikitaqa llakipanaykita’ nir. 34Chaymi chay mantakuqqa

paq, tukuy dibiyashanta limpu pagranankaman”.35Chaynu nirnaqami, Jesusqa niranpis: “Qamkuna

qami, syilumanta Taytaypis chaynulla qamkunawanpisruranqa” nir.

(Mr 10.1-12; Lc 16.18)

19 1

pwiblumantaqa. Chaynu rirmi riyu Jordanpa chimpan. 2Piru paypa ikintaqa kusala achka

runakuna riranllapa. Chaymi ashwan tukuyla qishaqkaqkunataqa allicharan.

3Chaymantaqami wakin fariseo runakuna Jesusmanqimikaranllapa. Chaymi mabir imanimashunllapashi nir,kaynu tapuranllapa:

—¿Allinchu kanqa uk runa kasarashan warmintaimallapaqqa dijananpaq? nir.

4Chaymi Jesusqa niran:—¿Manachu qamkunaqa liyishaykillapa Dyus nitin

iskribikashakunataqa? Chaqa chaypiqami nin: ‘Dyusqashipuntamanta-pacha runata, warmita ruraran’. 5Chaqachaypaqmi Dyusqa niqpis: ‘Uk runaqami warminwankasararqa, taytanta mamanta dijanqa. Chaymi ashwan

warminwanqa uk kwirpu yupaylana kawsanqallapa’ nir.6Chaynu katinmi runaqa warminwanqa manana ishkaynachu.Ashwanmi uk kwirpulana kayanqallapa. Chayminishaykillapa: Uk runa warminwan uk kwirpulana kananpaqDyus nishanraykumi mana mayqanpis, paykunaqadijanakunqa niyta puytinchu nir.

7Chaymanta chay fariseo runakunaqa qashan kaynuniranllapa:

—Chaynu katinqa, ¿imapaqta Moisés mantakushanpiqakaynu nin? Uk runa warminta dijanarqashi, karguyjunkunapikartata rurar warminta qurqashi chiqanchakayta puytin nir.

8Chaynu nitinmi Jesusqa niran:—

kumi Moisesqa chaynu dijanakunqa nirmapis mantakuran.Piru Tayta Dyusqami unaymanta-pacha runata warminwanpullacharqa mana imalapaqpis dijanakunanpaqqamunaranchu. 9Piru nuqaqami nishaykillapa: Uk runa, warminmana mayqanwan punusha ima katin yanqallamanta dijar,ukwan kasararqami kusala saqrata uchakuyan nir.w

10Chaynu nitinmi, :—Chaynu katinqa, manami allinchu mayqanpis warmiyjun

kanapaqqa nir.11Jesusqa paykunata niran:—

chu. Ashwanmi chay mayqantawarmiyjun kananpaq nisha, chaykunalami chaynu kaytaqapuytinllapa. 12Chaqa chiqaptami wakin runakunaqa manawarmiyjunchu maydiyapis kananpaq nasinllapa. Nataq wakinrunakunataqami ama warmikunanpaq runa masinkunakaparanllapa. Nataq wakinkuna-shuypaqa manawarmikunllapachu kusala mas shumaqta Tayta Dyustasirbiyta munar ima. Chaymi kay nishayta mayqannikillapapisintrakanarqa imanupis intrakayllapa.

Jesusmi wamrakunata bindisiran(Mr 10.13-16; Lc 18.15-17)

13Chaymantami Jesusmanqa wamrakunata apamuranllapa,. Piru

anyaran. 14Chaymi Jesusqa kaynu niran paykunataqa:“¡Ama arkarchu, dijay nuqaman shamunqa wamritukunaqa!

Chaqa syilumanta kaq mantakuyashanqami kay wamritukunayupay kaqkunalapaq”.

15Chaynu nir, makinkunata chay wamrakunapa ananman, chay lugarmantaqa riranna.

Kusala imayjun musu runami Jesuswan parlaran(Mr 10.17-31; Lc 18.18-30)

16Chaymantami uk musulla runa shamur Jesusta kaynu nirtapuran:

—[Kusa allinla] , ¿ima allin kaqlatataqrurayman, tukuy tyimpupaqna kawsanaypaqqa? nir.

17Chaynu nitinmi Jesusqa niran:—¿Imapaqtaq tapumanki allin kaqpaqqa?x Allinla kaqqami kan

ukla. Payqami Taytay Dyus. Piru tukuy tyimpupaqna kawsaytamunarqami, Dyus mantakushankunata kasur kawsay nir.

18Chaynu Jesús nitinmi, chay musuqa qashan tapuran:—¿Mayqan mantakuykunatana? nir.Chaymi Jesusqa kaynu niran:—Ama wanuchikuychu; ama uk uk warmiwan kaychu; ama

suwakuychu; ama uknikipaq llullakur rimaychu; 19taytaykita,mamaykita kasuy. Chaynulla ukkunata llakipay, imanutaqqampa kwirpuykillapaq llakinki chaynulla, nir.

18 19

28

y 20.22 Castellanupi “Ser bautizado con el bautismo con que yo soy bautizado” nirqami intrachimanchik qischakaytachu puytinki nuqaqischakayashaq chay yupay nir.

20Chaynu nitinmi, chay musuqa niran:—Tukuy chaykunataqami [takshaymanta-pacha] rurashana

kani. ¿Imataq mas kanqa ruranaypaqqa? nir.21Jesusqa niran:—Kusa mas allin kayta munarqa, rir tukuy imayki kaqta

rantikur, qillaynikitaqa mana imayjun kaqkunata quy. Chaynuqamiunaq syilupiqa mana tukukaq imaykitana tarikunki. Piru chaynishushayta rurarnaqami, shamutki nuqawanna rishun nir.

22Chayta uyarmi, chay musuqa kusalata llakir riran. Chaqakusala imayjun-ari karan. 23

kunata kaynu niran:—Allipla trabajusuraq kanqa chay kusala imayjun kaqkuna,

syilumanta kaq mantakuyashanman yaykunanpaqqa. 24Chaymiqashan nishaykillapa: Mayqanpis kusala imayjunkuna, Dyusmantakuyashanman dasla yaykunanmantaqami, ashwan uk

, nir.25

yarpupakur kaynu niranllapa:—Chaynu katinqa ¿pitaq washakayta puytiyanqa? nir.26Chaynu nitinmi Jesusqa paykunata chapar kaynu niran:—Runakunapaqqami kayqa mana ruraypaqchu. Piru

Dyuspaq-shuypaqami tukuy imapis ruraypaq nir.27Chaynu nitinqa, Pedruqa niran:—Nuqakunamaqami tukuy imayllapakunata dijashana,

qamwanna purinillapa. Chaynu kashayllaparaykuqa,¿imatataq aypayashaqllapaqa? nir.

28Jesusqa niran paykunataqa:—Chiqaptami nishaykillapa: Maydiya nuqa, Dyusmanta Shamuq

Runa kusala shumaq mantakuyniypi mantakuq qallaritiyqami,qamkunapis dusikillapa mantakunaykillapapi tar pullaymantakunkillapa. Chaynami qamkunana Israelpa chay dusi kaqayllunkunamatapis allinta mana allinta rurasha katinmapis allita

. 29Chayraykumi chay tyimpuqa nuqaraykuwasinta, ullqu ukninkunata, warmi ukninkunata, taytanta,mamanta, manaqa [warminta,] wamrankunata,dijar nuqa munashayta ruraqkunaqa, chay dijashanmantaqa syinkuti mas imanllapakunata aypanqallapa. Chaynulla tukuytyimpupaqnami kawsanqallapa. 30Piru kanan tyimpukunapi achkarunakuna kusana kaqkunaqami, chay tyimpuqa mana imapaqpissirbinqachu. Chaynulla kanan tyimpukuna achka manakwintachaypaq kaqkunaqami, ashwan chay tyimpuqa kusanishapaqna riqsikanqallapa.

Jesusmi kumparasyunta ruraran trabajaqkunawan

20 1Jesusqami niranpis:“Syilumanta kaqpa mantakuyninqami imanutaq uk

,. 2Chaymi, chay

.3“Chaymanta qashan unakaqna lluqshirqa rikaran plasapi

ayka mana imatapis rurar taqkunata. 4Chaynu rikarmipaykunataqa niran:trabajaq.llapa’ nir. Chaymi paykunapis riranllapana.

5

las dusi yupay, chaynulla tardikaqpis. Chaymi wakinrunakunata tarirpis chaynullata niran paykunatapis.

6“Qashan tardikaqna chay plasallaman lluqshirqa, qashanrunakunata tariran. Chaymi chay tarishankunatapis niran:‘¿Imapaqtaq qamkunaqa kaypiqa tukuy unaq mana trabajarqatashaykillapa?’ nir. 7Paykunaqa niranllapa: ‘Manamirimayqanpis rugamashallapachu trabajanayllapapaqqa’ nir.

: ‘Riyllapa

. [Nuqami imanutrabajashaykillapanulla pagrashaykillapa]’ nir.

8“Chaymanta amsatinna-shuypaqa,niran chay trabajachikuqnintaqa:taqa pagrayna. Piru chay ikita trabajaq qallarishakunata pagraqqallarir, tukchinki chay naypaqta trabajaq qallarishakunawan’ nir.

9“Chaymi,naypaqta pagrakaqqa. Piru tukuy unaq trabajasha yupaymipagrakaranllapa. 10Chaymantami chay naypaqta trabajaqqallarisha chaykunata pagrananpaq qayatinqa, paykunaqayarpuranllapa: Nuqanchikkunataqami masta pagramayashunllapanir. Piru paykunatapismi chay uk diyata trabajashannullapagraranllapa. 11Chaynu pagrakashana karqami kusalata piñakur,

, 12kaynu nir: ‘Kay ikita. Nataq

nuqakunamaqami tukuy unaq kusala rupaypi ima shachinakurtrabajasha kanillapa. Piru qamqami nuqakunawanqa chayllatapagrashayki. Chaynuqami mana allinchu’ nir.

13“Chaynu nitinllapaqa,niran chay rimapakuqkunapa uknintaqa: ‘¿Amiguy, ima manaallintataq qamwanqa rurasha kani? ¿Manachu tukuy unaqtrabajatkillapa chaynuta pagrashunayllapapaq parlaranchikllapa?14Kaypimi trabajashaykipaq qillaynikiqa. Ashwanmi rikuyna. Mawillamay, ¿ima mana allintataq rurashusha kani, chay ikita

? 15Chaqanuqapa qillayniywanqami munashayta rurayta puytini.¿Manaqachu kusala bwinu kashayrayku, chay wakinkunataqamwan chayllata pagrashayrayku inbidyakayanki?’ nir”.

16Jesusqami kaynu niranpis: “Kanan ikilapi kaqkunaqaminaypaqpina kanqallapa. Nataq chay kanan naypaqllapikaqkuna-shuypaqa maydiyaqa ikipina rikarinqallapa.[Chaynulla kusala achkami qayakasha kanqallapa. Piruaykalami akrakasha kanqa]” nir.

Qashanmi Jesusqa wanushaqna niran(Mr 10.32-34; Lc 18.31-34)

17

kunata, uklawman qayar kaynu niran paykunataqa:18“Qamkuna rikayashaykillapanumi kananqa

riyanchikllapana Jerusalén pwiblumanqa. ChaypimiDyusmanta Shamuq Runataqa qukunqallapa, kurakunapamantakuqninkunaman,

. Chaymi ashwan paykunaqawanuchinanllapapaq nir mantakunqallapa. 19Chaynullamimana Israel runakunaman qukunqallapa. Chaymi paykunaqakusalata burlakar wipyar ima kruspi klabar wanuchinqallapa.Piru kimsa diyamantaqami qashan kawsamunqa” nir.

Santiaguwan Juanpa maman, Jesusta mañakuran(Mr 10.35-45)

20Chaymantaqami Zebedeupa warmin, wamranSantiaguwan chaynulla Juanwan rir, Jesusman qimikarnaypalanpi qunqurikur, wamranta llakipananpaq mañakuran.21Chaymi Jesusqa kaynu nir tapuran chay warmitaqa:

—¿Imatataq munayanki? nir.Payqami niran:—Chay kusala shumaq mantakuynikipi mantakurqami, qam

nitki, uk wamrayqa allilaw qichqaykipi tanqa. Nataquknin-shuypaqa ichuqlaw qichqaykipi tanqa nir.

22Chaynu nitinmi, Jesusqa kaynu niran:—Manami qamkunaqa imata mañakuyankillapa nirmapis

. Tapushaykillapa: ¿Kusala saqra ayaqyakuta upyaq yupaymi qischakar wanuyashaq,y chaynuqischakaytachu puytiyankillapa kanqa? nir.

19 20

29

z 20.30 Davidpa ayllun nirqami, intrachimanchik Dyuspa Akrashan Cristun nir. a 21.15 Kaypaq masta intrakanarqa rikashun Salmo 8.2.

Chaymi paykunaqa niran:—Arí Taytituy nir.23Chaymi Jesusqa qashan niran:—Chiqaptami qamkunapis kusalata qischakankillapa, nuqa

qischakashaynulla. Piru mantakunaypi tar allilawpi manaqachay ichuqlaw qichqaypi tachishunayllapapaqqami, mana

. Ashwanmi Taytay Dyus mayqantapis paymunashannulla tachinarqa tachiyanqa nir.

24

nir mañakuqta uyaparqa, chay ishkaykunawanqapiñakuranllapa. 25Chaymi Jesusqa paykunata qayamur niran:

,qami, chay pwiblumanta kaq runakunataqa paykunamunashanlata rurachin. Chaynu katinmi ashwan chaypwiblupi kusa runa nisha kaqmaqa, wakinkunata mantarlaima kawsanllapa. 26Piru qamkunapiqami ama chaynuqapasanmanchu.llapa kusa runa nisha kaqqa, uk sirbikuq yupay karwakinnikillapata yanapankimanllapa. 27Chaynullaqamkunamanta uknikillapa kusa mas kayta munarqa,ukkunapa sirbiqninna kayllapa. 28ImanuShamuq Runamaqami mana payta sirbinanllapapaqchushamusha. Ashwanmi pay sirbikuq shamushamapis. Chaynamiashwan payqa kusala achka runakuna tukuy tyimpupaqnawanunanllapapaqna kaqkunata washar tukuy tyimpupaqkawsachinanpaq shamusha”.

Jesusmi ishkay syigukunata allicharan(Mr 10.46-52; Lc 18.35-43)

29Chaymantami Jesús,kunawan lluqshir ritinmi, kusala achka runakuna ikintariranllapa. 30Chaynu riyatinllapami nan qichqalanpi ishkaysyigu runakuna tayasha karan. Chaymi Jesús pasaqtauyaparqa, kaynu nir qay :

—¡Taytituy, Davidpa ayllun,z llakipamastuyllapari! nir.31Chaynu nitinllapami, runakunaqa anyaranllapa

upallananllapapaq. Piru paykunaqami llallin kaynu nirqay :

—¡Taytituy, Davidpa ayllun, llakipamastuyllapari! nir.32Chaymi Jesusqa chaypi yarar, chay syigukunataqa qayar,

kaynu nir tapuran:—¿Imatataq qamkunapaq ruranayta munayankillapa? nir.33Paykunaqami niranllapa:—Taytituy, nawiyllapa rikakunantami munanillapa nir.34Chaymi Jesusqa paykunapaq kusalata llakir,

taqa kamar chay kutilla allicharan. Chaymi ashwan chayrunakunaqa allinna, Jesuspa pullan riranllapa.

(Mr 11.1-11; Lc 19.28-40; Jn 12.12-19)

21 1

pwibluman riyar, , Betfagé. Kay Betfagé pwibluqami chay Olivos

sirkapaqa shipchanlapi karan. Chaymi chaypi karnaqa Jesusqa, 2 :

“Riyllapa wak naypanchikpi pwiblitu chayman. Chayman. Chaymi

. 3Piru mayqan imallatawillashutinllapaqa ninkillapa: ‘Taytitunchikmi ministiyan,

.4Chaynuqami Dyuspa unay rimaqnin nisha kayaq chaynulla

kumplikanqa. Chaqa kaynumi nisha kayaq:5 “Jerusalén pwiblumanta runakunata niyllapa:

‘Chapayllapa, chaytami shamuyan mantakuqnikillapa.Payqami shamuyan mana kwintachaypaqla yupay,

uk burrupa wawitunpa anan tasha’ nir”.6Chaynu nitinqami,

Jesús nishannulla ruraranllapa. 7Chaymi burrataqawawantinta aparanllapa.

. 8Piru chaypiqami karan kusalaachka runakuna. Chaymi Jesús riyashanlawmanqa wakinqa

. Nataq wakin-shuypaqami, chaypa

ananlata Jesusqa pasananpaq. 9Chaymi ashwan naypaqta ikitariqkunamapis kusa aligrila kaynu nir laqyayaqllapa:

“¡Biba biba! ¡Kusa alabakashami kanqa Davidpaayllunmanta gubyirnunchik,

Taytanchik Dyuspa shutinpi shamuqqa!Chaymi ashwan unaq syilupipis kusa alabakashana

kanqa” nir.10Chaymanta Jesús, Jerusalén pwibluman yaykutinqa,

tukuyla chay pwiblumanta kaq runakuna kusalatalaqyaranllapa. Chaymi achka runakuna kaynu nirtapunakuyaqllapa:

—¿Mayqantaq kayqa? nir.11Wakinkunaqami niyaqllapa:—Nazaret pwiblu Galileapa lugarninmanta Dyuspaq

rimaqnin Jesusmi nir.

rantikuqkunata itakuran(Mr 11.15-19; Lc 19.45-48; Jn 2.13-22)

12Chaymantami Jesusqa, Dyusta adurananllapa wasimanyaykur tariran rantikuqkunata, rantiqkunata ima. Chaymilimpu waqtaman itakuran. Chaynumi chay uklawmanta kaqqillayta kambyaqkunapa misanta, chaynulla palumatarantikuqkunapa misanmatapis limpu tikrar itakuran.13Chaymi chay runakunataqa kaynu niran:

“Dyus nitin iskribikashakunapiqami nin: ‘Wasiyqaminuqaman mañakunanllapalapaq wasi shutinqa’ nir. Piru

tikrashaykillapa” nir.14Chaymantami Dyusta adurananllapa wasillapi Jesusmanqa

qimikaranllapa syigukuna, kujukuna ima. Piru Jesusqamipaykunataqa allicharan. 15Piru kurapa mantakuqninkuna,

rurashanta rikaranllapa. Chaynullami uyaparanllapapiswamritukuna Dyusta adurananllapa wasipi kaynu nirlaqyaqllapata “¡Biba biba Davidpa ayllun!” niqta.a Chaymikusalata piñakur, 16Jesustaqa kaynu niranllapa:

—¿Uyapankichu chay wamrakuna rimayashantaqa? nir.Jesusqami niran:—Arí, uyapayanimi. Piru ¿manachu liyishaykillapa

qamkunaqa Dyus nitin iskribikashakunapi kaykunapaqnishantaqa? Chaqa kaynumi nin:

‘Taksha wamritukuna,chaynulla ñuñuq wamritukunamapis

kusa shumaqta alabamayanqallapa’ nir.17Chaynu nirnaqami paykunata chaypi dijar, Jesusqa riranna

Betania pwibluman. Chaymi chay tutaqa chaypi yurqaran.

Jesusmi igus qiruta chakinanpaqna niran(Mr 11.12-14, 20-26)

18Allaqmanta allaq allaqla Jerusalén pwibluman qashanriyarmi Jesusqa mallaqnaran. 19Piru chay nan qichqalanpimirikaran uk igus qiruta. Chaymi puquyninta maskaq rirqayuranlata tariran. Chayraykumi, chay igus qirutaqa kaynuniran: “¡Mananami kaymantaqa puqunkinachu!” nir.

Chaynu nitinmi chay kutilla, igus qiruqa chakiranna.20Chaynu chay igus qiru chakishata rikarmi, Jesuspa

20 21

30

tapuranllapa:—¿Ima nitkitaq chay igus qiruqa das chay kutillaqa

chakiran? nir.21-22Jesusqami kaynu niran paykunataqa:—Chiqaptami nishaykillapa: Qamkuna imata

ruranaykillapapaq kar Tayta Dyuspi kusalata kunfyakar amaukmanta yarpurchu mañakutkillapaqami, tukuy imapisrurakanqa. Chaymi ashwan chay igus qiruta imanururashaymanmatapis masta rurayta puytinkillapa. Chaynullaashwan Tayta Dyuspi kusalata kunfyakar, kay qaqata ‘Ashur,rir mar yakuman yaykuy’ nitkillapapis kasushunmanllapa nir.

Jesustami tapuranllapa pipa pudirninwanshi nir(Mr 11.27-33; Lc 20.1-8)

23Chaymantami Jesusqa Dyusta adurananllapa wasiman. ,

kurakunapa mantaqninkuna, Israel pwiblupa rukumantakuqninkuna ima qimikar, Jesustaqa kaynu nirtapuranllapa:

—¿Mayqan mantashutintaq tukuy chaykunata rurankiqa?nir.

24-25Chaymi, Jesusqa paykunata niran:—Nuqapis tapushaykillapa: ¿Mayqantaq Shutichikuq

? ¿Dyuschu? Qamkuna chay

tapushushayta willamatkillapami, nuqapis willashaykillapamayqan mantamatinmi kayta rurani nirmapis.

Chaynu nitinmi, paynin paynin willanakur kaynuninakuyaqllapa:puytinchikllapachu. Chaqa, chaynu nishallapaqa ‘¿Imapaqtaqmana kriyiraykillapa?’ nimashunllapa. 26Chaynulla, manami

,runakunata manchashanchikllaparayku. Chaqa tukuylamikriyinllapa ‘Juanqashi Dyuspa rimaqnin karan’ nir”. 27Chaynuninakuyarmi, Jesustaqa niranllapa:

— .Chaymi, Jesuspis paykunataqa niran:—Chayqa nuqapis manami willashaykillapachu, mayqan

mantamatinmi tukuy kaykunata rurani nirmapis.

Jesusmi kumparasyunta ruraran ishkay wamrakunawan28Chaynullami Jesusqa chay mantakuq runakunataqa

tapuranpis:—¿Imatataq yarpunkillapa qamkunaqa kaypaqqa? Karanmi

uk runa ishkay wamrayjun. Chaymi uk wamrantaqa niran:‘Wamray,trabajaq’ nir. 29Piru wamranqami kaynu niran: ‘¡Manamikananqa trabajanayanichu!’ nir. Chaymanta, chay wamraqamanami allintachu tukuyani taytayta mana kasurqa nirkwintata qukar, ashwan riran trabajaqqa. 30Chaymantaqashan taytanqa riran uknin wamranta willaq rinanpaqtrabajaq. Chay wamraqami niran: ‘Arí, taytituy rishaq’ nir.Piru chaynu nirmapismi mana riranchu. 31Mabirwillamayllapa: ¿Kay ishkantinmantaqa mayqannintaq taytanmunayashantaqa rurasha kanqa?

Paykunaqa niranllapa:—Punta chaymi nir.Chaymi Jesusqa niran paykunataqa:—Chiqaptami nishaykillapa: Chay Roma pwiblupaq

impwistuta kubrakuqkuna, chay warmikuna uk uk runawantasha kaqkunaqami, syilumanta kaq mantakuyashanmanqaqamkunamantaqa naypaqta yaykunqallapa nir. 32Chaqa

, qamkunaqa mana kasuraykillapachu.Piru chay Roma pwiblupaq impwistuta kubrakuqkuna,chaynulla chay warmikuna uk uk runawan tasha

kaqkunaqami, intrakar kriyiranllapa. Nataqqamkuna-shuypaqami tukuy chayta rikarmapis karanlla kar,mana imanupis kriyiraykillapachu.

Jesusmi kumparasyunta ruraran mana allin trabajaqkunawan(Mr 12.1-12; Lc 20.9-19)

33“¡Allita uyakuyllapa!llapa: , ridurninta limpupatyuta ruraran.binuta lluqshichinanpaq. Chaynulla uk shuytulla kusala atunwasita yupay ruraran,chapananpaq.arrintar riran largu mayta.

34 ,,

manta paypaq kaq partintaqa qunanllapapaq. 35Piru ashwan, chay sirbikuqninkunataqa aypar

wakinkunataqa maqaranllapa. Nataq uktaqa wanuchiranllapa.Chaynulla uktaqa rumillawan sitaranllapa ima.36

.punta kaqkunata ruraran chaynulla ruraran.

37“Chaymanta tukukananta-shuypaqami wamrantana, kaynuta yarpur: ‘Wamrayta-shuypaqami

kusalata rispitar kasunqallapa’ nir. 38Chayna wamranta, , ninakuranllapa:

‘Wakmi kay pachataqa irinsyanpaq aypayanqa. ¡Ashwanwanuchishunllapa nuqanchikkunana kay pachanwanqakidanallapapaq!’ nir. 39

urqumur wanuchiranllapa”.40Chaynu nirqa kaynu tapuran paykunataqa:—¿ ,

kaqkunawanqa imatataq rurayanqa nir yarpunkillapa qamkunaqa?41Paykunaqa niranllapa:—Chay kusala mana allin runakunataqami mana llakiparchu

limpu wanuchir tukchiyanqa. Chaynami ashwan ukkunatanaarrintar dijayanqa, chay paykunaqa kusicha tyimpu

.42Chaymantami Jesusqa niran paykunataqa:—¿Manachu qamkunaqa liyishaykillapa, Dyus nitin

iskribikashakunataqa? Chaqa chaypiqa kaynu nin:‘Chay llutakuqkuna kay rumiqa mana sirbinchu nir

itakushanllapami,ashwan kusala shumaq rumipaq tikrakasha.

Piru tukuy chaynu kananpaqqa Dyusmi chaynuqa ruraran.Chaymi ashwan paylata alabashunllapa’ nir.

43Chayraykumi nishaykillapa: Qamkunaqami chay rumi manasirbiqta yupay nuqata disprisyamashaykillaparayku Dyusmantakuyashanmanqa mana yaykunkillapachu. Ashwanmichay mayqanrurayan chaykunami tukuy tyimpupaq kawsaqqa rinqallapanir. 44Chaymi nini, chay rumipa ananman mayqanpis rataqqa,limpu limpu llampunqa. Nataq, runapa ananman rumiratar-shuypaqa, limpu limpu pulbupaq tikranqa nir.

45Chaynu nir Jesús kumparasyunta parlakutin, chay kurakunapamantakuqninkuna, fariseo runakuna ima uyaparqa, kwintataqukaranllapa paykunapaq rimayan nir. 46Chaymi Jesusta ayparwanuchiyta yarpurllapamapis, manchakuranllapa. Chaqa tukuyrunakunami kriyiranllapa Jesusqa, Dyuspa uk rimaqnin nir.

Jesusmi kumparasyunta ruraran uk kidamyintuwan(Lc 14.15-24)

22 1Jesusqami qashan kumparasyunkunawan willaqqallariran. Chaymi kaynu niran:

2“Syilumanta kaqpa mantakuyninqami, imanutaq ukmantakuqmaqa fyistata ruraran wamranta kidachinanpaq

21 22

31

chaynu. 3Chaymi chay fyistaman shamunanllapapaq

kunachikasha kaqkunataqa. Piru chay kunachikashakaqkunaqami mana rinaranllapachu. 4Chaymanta qashan

kaynu ninanllapapaq: ‘Mikuykunatami kamakachishana kani.

shumaqta kamkachishallapana. Chaynumi tukuy listunakidamyintuman shamunaykillapapaqqa’ nir.

5“Piru chaynu nitinllapamapismi chay kunachikashakaqkunaqa mana shamunaranllapachu. Chaymi ashwan

. Nataqukkuna-shuypaqa riran nigusyunkunaman. 6Piruukkuna-shuypaqami chay mantakuqpa sirbikuqninkunataaypar qischaranllapa wanuchinanllapakaman.

7“Chaymi chay mantakuqqa kusalata piñakur

kaq wanuchikushakunataqa. Chaynulla pwiblunllapata.

8Chaymantami chay mantakuqqa sirbikuqninkunata kaynuniran: ‘Tukuymi listuna kidamyintupaqqa. Piru chaykunachisha karay chaykunaqami manana allinnachushamunanpaqqa. 9Chaymi kananlla qamkunaqa riyllapa chaywaqta kallikunaman. Chaynami chaypi tukuytarishaykillapata kunachiyllapa shamunanllapapaq kaykidamyintumanqa’ nir.

10“Chaymi chay sirbiqninkunaqa lluqshiranllapakallikunaman. Chaypimi tukuy allin, mana allin yarpuyniyjunkaqkunata tarishantaqa kunachiran. Chaynumi chaymantakuqpa wasinmanqa kusala achka runakunatauntachiranllapa.

11“Chaymanta chay mantakuqqa kunachishankunata rikaqwasinman yaykurqa, uk runata rikaran chay fyistapaq manashumaq mudakur kamakashatachu. 12Chaymi kaynu niran:‘Taytituy, waknu mana shumaq kamakasha karqa ¿imanutaqyaykamushayki kay fyistapi kanaykipaqqa?’ nir.

“Piru chaynu nitinmapismi chay runaqa mana imatapisniranchu. 13Chaymantami mantakuqqa chay misapisirbikuqkunataqa kaynu niran: ‘Wak runataqa makinta,

, waqta tutaparaqllamanna itakuyllapa. Chaymichaypina kusala mana agwantaypaqta qischakarqay .

14“Chaynu nirqami intrachimanchikllapa, Tayta Dyusqamikusala achkata qayamun. Piru payqami aykalata akran nir”.

Jesusta tapuranllapa impwistupaq(Mr 12.13-17; Lc 20.20-26)

15Chaymantami, chay fariseo runakunaqa rir paykunapurakusalata parlaranllapa, rir Jesusta tapur mana allinta rimachirchaylapaqna uchachananllapapaq. 16Chaymi chay fariseorunakunaqa wakinninta, chaynulla chay gubyirnu Herodespa

ninanllapapaq:— ,

.

. Chaqa qamqami mana runakunawan. 17Chaymi qam

yarpushaykinulla willamayllapa: ¿Allinchu kanqa impwistutachay Roma pwiblupi mantakuq Cesarta, pagranayllapapaq,manaqachu mana? nir.

18Chaynu nitinllapami Jesusqa kwintata qukaran, manaallinta paypaq yarpurllapami chaynuqa tapuyanllapa nir.Chaymi kaynu niran paykunataqa:

—Dyusta yanqa kasuq tukuq, kuchi runakuna ¿imapaqtaqmana allinta rimachir uchachamanayankillapa? 19

llapa chay impwistuta pagrakunaykillapa qillayta nir.

Chaynu nitinmi apamuranllapa uk qillay dinaryu shutiqta.20Chayna Jesusqa paykunata tapuran:

—¿Mayqanpa ritratuntaq kay qillaypiqa? ¿Mayqanpashutintaq kay qillaypiqa iskribikasha? nir.

21Paykunaqa niranllapa:—Mantakuq Cesarpa nir.Chaymi Jesusqa niran:—Chaynu katinqa, gubyirnu Cesarpa kaqnintaqa payta

quyllapa. Nataq Dyuspa kaqninta-shuypaqa Dyusta quyllapanir.

22Chaynu nitin, uyaparllapami kusa dispantakashallakidaranllapa. Chaymi ashwan Jesusta chaypi dijarriranllapana.

Jesusta tapuranllapa wanuqkunapaq(Mr 12.18-27; Lc 20.27-40)

23Chay diyallami, wakin saduceo runakuna riranllapaJesusta rikaq. Chaqa chay saduceo runakunaqami niqllapa:“Manashi wanuqkunaqa qashanqa kawsamunllapachu” nir.Chayraykumi Jesustaqa, mabir ima ninqashi nir kaynutapuranllapa:

24— , Moisesmi kaynu nir mantakuran:‘Mayqan warmiyjun kayar, manaraq wamrayjun karwanutinqa, chay wanushapa ukninnashi kasarayanqa chaybyuda warmiwanqa. Chayna chay wanusha ukninpaqqawamrayjun kananpaq’ nir.

25“Chaynu katinmi tapushaykillapa: Uk kutimi syitiirmanukuna karanllapa. Kulakanllapami, warmikur manaraqwamrayjun kayar wanuran. Chaynu mana wamrayjunkashanraykumi chay ishkay kaq ukninna kasararan.26Chaynullami chay ishkay kaqta, kimsa kaqta pasaran, chaysyiti kaq ukninllapa kasarar wanunankaman. 27Chaymantamichay warmipis wanuranna.

28“Chayna chiqapta wanushakuna kawsamuyatinqa,¿mayqanninpa warmintaq kanqa chay warmiqa? Chaqatukuynin-ari kasarasha karan chay warmillawan”.

29Chaynu nitinllapami, Jesusqa niran:—Qamkunaqami limpu pantasha puriyankillapa, Dyus nitin

iskribikashanpaq, chaynulla paypa pudirninpaq manaintrakashaykillaparayku. 30Chaqa maydiya chay wanushakunakawsamurqami, manana kasaranqallapanachu, chaynullamanana kasarachikunqallapalamapischu. Chaymi ashwanimanutaq Dyuspa angelninkunamaqa mana kasaranllapachuchaynuna kawsanqallapa. 31Nataq chay wanushakunakawsamuqpaq-shuypaqa, ¿manachu qamkunaqaliyishaykillapa Dyus paylla kaynu nitin iskribikashantaqa?Chaqa kaynumi niq: 32‘Nuqaqami Abrahampa, Isaacpa,Jacobupa Dyusnin kani’ nir. Chayraykumi Tayta Dyusqa manawanushakunapa Dyusninchu, ashwanmi tukuy kawsaqkunapaDyusninla. Chaynu nirqami intrachimanchik, paypaqqamitukuy wanusha kaqkunamapis kawsayanllapa nir.

33 , chay runakuna uyakurqakusa dispantakashalla kidaranllapa.

(Mr 12.28-34)34Chaymantami chay fariseo runakunaqa, Jesusqashi chay

,tantakaranllapa. 35Piru paykunamanta ukqami Moisés

. ChaymiJesusqa ima ninqashi nir, kaynu tapuran:

36— , ¿Dyus nitin Moisésmantakushanmantaqa mayqannintaq kusa mas allinqa? nir.

37Jesusqa niran:—‘Taytayki Dyusta munay tukuy shunquykiwan,

bidaykiwan, yarpuynikiwan’ nir. 38Kaymi chay puntapi kaqkusa mas allin mantakuyqa. 39Piru kanmi ukpis chay punta

22

32

chay yupay kusala mas allin mantakuyqa. Chayqami kaynunin: ‘Llakiy runa masikikunapaq, imanutaq qampakwirpuykillapaq llakinki chaynulla’ nir. 40Chaymi nishaykipis:Kay ishkay mantakuykunata karanta rurarqami, Dyus tukuymantakushantaqa kumpliyanchikna nir.

¿maymantataq shamun?(Mr 12.35-37; Lc 20.41-44)

41Piru chay fariseo runakuna chaypi tantakashakatinllaparaqmi, 42Jesusqa kaynu tapuran:

—¿Imatataq yarpunkillapa Dyuspa Akrashan Cristunpaqqa?¿Mayqanpa ayllunmantataq kanqa? nir.

Chaymi niranllapa:—Davidpa ayllunmantami nir.43Chaymantami Jesusqa niran:—Chaynu katinqa, ¿imapaqtaq Davidqa, ‘Amituy’ niran

Cristupaqqa, Dyuspa Ispiritun yanapatinqa? Chaqa Davidqarikaynu niran:

44 ‘Tayta Dyusmi, Amituytaqa kaynu niran:Tay allilaw qichqaypi,

.45Mabir willamayllapa: Davidpa ayllunmanta DyuspaAkrashan Cristun katinqa, ¿imapaqtaq Davidqa ‘Amituy’niran?

46Chaynu nitinmi mana mayqanninpis imata willaytapispuytiranllapachu. Chaymi chaymanta-pachaqa, manana imatatapunanllapapaqpis yarpuranllapanachu.

Jesusmi fariseukunata ima anyaqnulla willaran(Mr 12.38-40; Lc 11.37-54; 20.45-47)

23 1Chaymanta Jesusqa chaypi kaq runakunata,:

2 ,chaynulla fariseo runakunaqami kaynu yarpunllapa:‘Nuqanchikkunaqami Moisés mantakushanta kusa allitaintrakashanchikllaparayku,kumplinanllapapaq’ nir. 3Chayraykumi, paykuna imatanitinpis kasur rurayllapa. Piru amami chay paykunarurayashantaqa rurankillapachu. Chaqa paykunaqami chaynu

, ashwan uktana rurasha rikarinllapa.4Chaynumiri ashwan paykunaqa uk kusala llashaq kargataaprichiq yupay runa masinkunata imata rurananpaq nirmantanllapa. Piru chay niyashanllapataqa mana pitilamatapiskumplinanpaqqa yarpunllapalamapischu.

5“Chaymi paykunaqa imata rurarllapapis runakunarikananllapalapaq ruranllapa. Chaynullami allita Dyuspikriyin ninanllapapaqpis Dyus nishankunata takshapapilsitukunapi iskribir urkunkunapi,purinllapa. Chaynullami Dyus mantakushankunapi kusatayarpur kawsanllapa ninanllapapaqpismi mudananllapa

.6Chaymi, chay tantakananllapa wasikunapi, manaqamikunanpaq apatinllapamapis, kusa runapaq riqsir chaykusala shumaq samanakunapi samachinanllapata munanllapa.7Chaynullami plasakunapimapis kusala shumaqta saludar,

.8“Piru qamkuna-

. Chaqaqamkunaqami uk ayllulamanta kaq yupay tukuynikillapachaylla kankillapa.killapaqa. 9Chaynullami kay pachapiqa ama mayqantapis,‘Taytay’ ninkillapachu. Chaqa unaq syilumanta kaq uklamiTaytaykillapaqa. 10Amami ‘Kusa intrachikuq tayta’nishunanllapataqa munankillapachu. Chaqa uklami kanintrachishuqnikillapaqa. Payqami Dyuspa Akrashan Cristun.11

kaqqa, ashwan wakinkunatana sirbinqa. 12Chaqa mayqanpispay yarpuyninllamanta ‘Kusana kani’ niqkunataqami TaytaDyusqa mana kwintachanqachu. Nataq mayqanpis kusakarmapis mana kwintachaypaqla tikrakaqtaqami kusanishapaqna Dyusqa riqsinqa”.

13Jesusqami kaynu niranpis:“¡ ,

chaynulla fariseo runakuna, qamkunaqami Dyusta yanqakasuq tukuq kuchi runakunala kankillapa! Chaynu karmi

llapataqa mana munankillapachu. Chaynulla qamkunapismimana munashaykillaparayku mana washakankillapachu.

paqmapis mana dijankillapachu.[14“¡ ,

chaynulla fariseo runakuna, qamkunaqami Dyusta yanqakasuq tukuq kuchi runakunala kankillapa! Chaymi chaywakcha warmikunata kitankillapa wasinkunata ima. Piru allinruna nishunanllapapaqqami kusala unayta Dyusman mañakuqyupay tukunkillapa. Chayraykumi kusala manchaypaqtanakastigakankillapa.]

15“¡ ,chaynulla fariseo runakuna, qamkunaqami Dyusta yanqakasuq tukuq kuchi runakunala kankillapa! Chaynu karmiqamkunaqa tukuy pachata ima rinkillapa uk runallataqa

. Pirumayqan runatapis qamkuna yupay kananpaq kriyichirqami,qamkunamanta ishkay kuti mas uchayjunpaqnatikrayankillapa. Chaymi ashwan kusala manchaypaqta tukuytyimpupaq kastigakashana kanqa.

16“¡Akaw imanankillaparaq qamkuna syigu mana allitaintrakaq karmapis intrachikuyta munaqkunaqa! Chaqaqamkunaqami, : ‘Mayqan imatarurananpaq nir Dyusta adurananllapa wasipaq rimar jurar,mana rurarmapisshi mana uchayjunchu kanqa. Nataq Dyustaadurananllapa wasipi uru kaqpaq rimar imata rurananpaqjurar mana rurar-shuypaqashi uchakuyan’ nir. 17¡Akaw yarusyigukuna! Tapushaykillapa: ¿Mayqannintaq mas allinqa,Dyusta adurananllapa wasi, manaqachu chaypi kaq uru?Chaqa chay uruqami Dyusta adurananllapa wasipikashanrayku Dyuspaqqa kusala allin.

18“Qamkunaqami ninkillapapis: ‘Mayqanpis imatarurananpaq altarpaq rimar jurarpisshi mana chiqapta arnikuqyupaychu. Nataq chay ufrindita altarpi tayan chaypaq rimarjurarshi, chiqapta imata rurananpaqpis arnikuyan’ nir.19¡Akaw syigu kaqkuna! ¿Imataq mas allinqa: Chay altarpiufrindita, manaqachu altar? ¿Manachu chay ufrinditaqaashwan altarpi kashanrayku kusala mas allinpaq tikrakan?20Chaymi nishaykillapa: Mayqanpis, altarpaq jurarqa, manamialtarlapaqchu jurayan. Ashwanmi tukuy imankuna chaypikaqkunapaq ima jurayan. 21Chaynulla mayqanpis Dyustaadurananllapa wasipaq rimar jurarqa, manami chaywasilapaqchu jurayan. Ashwanmi Dyusllapaq rimar jurayan.Chaqa payqami chaypi kawsan-ari. 22Chaymi syilupaq rimarjuraq-shuypaqa, Dyus tar mantakuyashanpaq jurayan.Chaynullami jurayanpis Dyusllapaq rimar. Chaqa payqachaypiri tan.

23“¡ ,chaynulla fariseo runakuna, qamkunaqami Dyusta yanqakasuq tukuq kuchi runakunala kankillapa! Chaynu karmiqamkunaqa mintamanta, anismanta, kuminumanta ima dyisparti kaqmanta uksituta qunkillapa Dyuspaq nir. Piru Dyusmantakushanpi nin: Ukninchikkunawan imatapis karantaruranapaq, llakipakunapaq, paylapi kriyinapaq niyanchaytaqami mana rurankillapachu. Ashwanmi kayyarpuchishushayllapata rurankimanllapa naypaqtaqa, chayrurayashaykillapatapis ama dijarchu.

22 23

33

b 23.24 Kay intrachimanchik imanumi kusala ruraypaq kaqkunata mana ruranllapachu nir. Nataq chay mana yaqqa ruraypaqkaqkunata-shuypaqa ruranllapa nir.

24“¡Akaw imanankillaparaq qamkuna syigu kusala mana! Chaqa qamkunaqami Moisés

, imanutaqyakuta mayqanpis upyananpaq katin, chay yakupi ukchuspisitu katinmaqa shuyshur upyan, chaynu yupaytukunkillapa. Piru manami kwintata qukankillapachu, chaynutukurqami ashwan uk kamilluta iqachiq yupayna kusala manaallita tukuyankillapa.b

25-26“¡ ,chaynulla fariseo runakuna, qamkunaqami Dyusta yanqa kasuqtukuq kuchi runakunala kankillapa! Chaynu karmi qamkunaqakusala bwinu yupay tukunkillapa.llapamantaqa ashwan kusalata munapakur suwankillapa. ¡Imakabal yaru ! Chiqaptari wakinkunawan bwinukankimanllapa. Chaqa mana chaynu karqami, imanutaq uk kupa,manaqa uk platumataqa waqtanlawlata pichashaqa, rurinqa tiqtillakidan, chaynu kankillapa qamkunapis. Piru uk kupata manaqa ukplatuta rurintinta pichashaqami, intirulana kusa chiqap shumaqkidan.

27-28“¡ ,chaynulla fariseo runakuna, qamkunaqami Dyusta yanqa kasuqtukuq kuchi runakunala kankillapa! Chaqa chaynu karmiqamkunaqa kusala bwinu, karanlata imatapis ruraq yupaytukunkillapa. Piru chiqaptaqami mana chaynuchu kankillapa.Ashwanmi yanqa illaqta chaynu tukuqkuna, kusala manaallinkuna ima kankillapa. Chayraykumi qamkunaqa imanutaq ukbubidamataqa waqtanlawta yuraqta pintatinllapamaqa kusalashumaq. Piru rurinpiqami tullukuna, kusala saqra asyaq ima kan,chay yupaymi qamkunapis kankillapa.

29“¡ ,chaynulla fariseo runakuna, qamkunaqami Dyusta yanqa kasuqtukuq kuchi runakunala kankillapa! Chaqa chaynu karmiqamkunaqa Dyuspa unay rimaqninkuna pampakashankunata kusashumaq wasikunata yupay kamakachinkillapa, kusala allinkashanrayku. 30Chaynullami ninkillapapis: ‘Nuqanchikkuna unayrukunchikkunapa pullan kawsasha karqa, Dyuspa rimaqninkunatawanuchinanllapapaqqa manami dijanallapatachu’ nir. 31Piruchaynu unay rukunchikkuna nirqami, qamkunalla niyankillapa:‘Dyuspa unay rimaqninkunata wanuchiqkunapa ayllunkanchikllapa’ nir. 32¡Chaynu karqa, unay rukuykillapakuna imataruraq qallarishanllapataqa rurar tukchiyllapari!

33-34

,, . Chaymi

qamkunaqa wakintaqa wanuchinkillapa, kruspi klabankillapaima. Nataq wakinkunata-shuypaqa wipyankillapa imatantakananllapa wasikunapi. Wakinta-shuypaqa pwiblunpwiblun ikinpi purinkillapa qischanaykillaparayku. Chaynukarmi ¡largu kurukuna, largu kurupa ayllunkuna kankillapa!¿killapamantaqa? 35Chayraykumi qamkunapaqqa tukuylamana allinkunata rurashaykillaparaykuqa kusala manchaypaqkastigu shamunqa. Chay kusa allin runa Abel shutiqtawanuchishaykillapamanta-pacha Berequiaspa wamranZacariaskaman. Chaqa pay Zacariastaqami qamkunaparukuykillapakuna wanuchiran Dyusta adurananllapa wasipa,altarninpa naypanpi. 36Chaymi nishaykillapa: Chaynu chaykusala allin runakuna wanushanraykuqami, kanan tyimpukawsaq runakunapaqna kastiguqa kanqa nir.

Jesusmi Jerusalenpaq waqaran(Lc 13.34-35)

37“¡Akaw Jerusalén, Jerusalenmanta runakuna! Dyusparimaqninkunatami wanuchinkillapa. Chaynulla Dyus

wanuchinkillapa. Kwichkaraq tantashuyllapata munaray,imanutaq uk pishqumaqa wawitunta tantala uqllakun chaynu.Piru manami munashaykillapachu. 38Chaqa rikayllapari,qamkunalanami kidankillapa. 39Chaymi nishaykillapa:Mananami rikamankillapanachu qamkuna kaynu

:‘¡Alabashunllapa Taytanchik Dyuspa shutinpi

shamuqtaqa!’ nir”.

(Mr 13.1-2; Lc 21.5-6)

24 1Chaynu rimar tukchirna, Jesusqa Dyustaadurananllapa wasimanta lluqshir riranna. Chaynu

riyatinmi, , Dyustaadurananllapa wasita kusala shumaqta ima rurashanllapapaqparlayaranllapa. 2Piru Jesusqami niran:

“Kanan kayta rikayankillapa chaytaqami, limpuratachinqallapa. Chiqaptami nishaykillapa: Mananami ukrumilamapis anapura llutakashaqa kidanqanachu nir”.

Jwisyu diya shipchamuyatinqami kaynu pasanqa(Mr 13.3-23; Lc 21.7-24; 17.22-24)

3

sirkaman riranllapa. Chaymi chaypi Jesús tatin, chay:

—Willamayllapa: ¿Maydiyataq chaynuqa pasayanqa?Chaynulla ¿tikrakamuyankina nir, chaynulla kay pacha tukukanan tyimpu

?4Chaymi, Jesusqa niran:—Allitami kuytakankillapa, ama mayqanpis ingañar

pantachishunanllapapaq. 5Chaqa kusala achkami nuqa yupaytukur shamunqallapa. Chaymi, ‘Dyuspa Akrashan Cristunmi kani’nir, kusa achka runakunata ingañanqallapa. 6Qamkunaqami chaytyimpukunaqa uyapankillapa wakpi kaypi guerrata rurayanllapanir. Piru chaynu katinmapis amami manchakunkillapachu. Chaqachaynumiri pasanqa. Piru chaynu pasatinmapis manaraqmi pachatukukanan tyimpuraqchu kanqa. 7Chaqa uk nasyunmantakaqkunami maqanakunqallapa uklaw nasyunmanta kaqkunawan.Chaynulla uk gubyirnupa kaqninkunapis maqanakunqallapa uklawgubyirnupa kaqninkunawan. Kusala qishay, mallaq tyimpu imakanqa. Chaynulla pachamapis kusalata kuyunqa achkalugarkunapi. 8Piru chaynu pasatinqami yarpunkillapa, chayraqmiqischakay tyimpuqa qallariyan nir.

9“Chaymi ashwan chay tyimpuqa qamkunataqa

paq.kriyishaykillaparayku. 10

qami chay tyimpukunapiqa manana kriyinanqallapanachu.

mana allinta rimapanakunqallapa. 11Chaynulla Dyuspaqkusala achka rimaq tukuqkuna rikarimunqallapa. Chaynumiashwan kusala achka runakunata ingañanqallapa. 12Chaymichay tyimpukunaqa kusala mana allin ruraykunalana kanqa.Chaynu katinmi, tukuyla mayqanpis manana ukninkunapaqqallakinqallapa imanachu. 13Piru chaynu qischakar imamapis

lami washakanqallapa. 14Nataq tukuy intirupi Dyuspa shumaq

katinllapami, .15“Chayraykumi Dyuspa rimaqnin Danielmaqa kaynu nir

iskribiran: ‘Uk kusala mana allinta rurachikuqmi rir yaykunqa,Dyusta adurananllapa wasipa Kusala Santu Lugarman’ nir.

23 24

34

c 24.15 Kaypaq masta intrakanarqa rikashun Daniel 9.27; 11.31; 12.11. d 24.31 Tukuyla pachata rir nirqami intrachimanchik Nortilawta,Surlawta, Estilawta, Oestilawta ima nir.

Chaymi qamkuna chaynu pasaqta rikarqa, Danieliskribishanmi kumplikayan nir yarpunkillapa.c 16Chaymi chayJudea lugarpi kaqkunaqa sirkakunaman alsakanqallapa.17Nataq mayqanpis wasinpa ananpi karpis, amamiishkimunqachu, imanta lluqshichinanpaq nirqa. 18Chaynulla,

. 19¡Akakaw chay diyakunapiwarmikuna ruriyjun, manaqa ñuñuq wamrayjun kaqkunaqaimananqallaparaq! 20Chaymi ashwan qamkunaqa TaytayDyusman alliplata mañakuyllapa, chay alsakanaykipaqtyimpuqa ama qasay tyimpu, manaqa samana diyapichukananpaq nir. 21Chaqa, chay diyaqami kusala saqramanchaypaq qischakay kanqa. Chaynu qischakayqami pacharurakashanmanta-pacha mana kashachu. Chaynullamananami kanqanapischu chaynu qischakayqa maydiyapis.22Piru Taytay Dyus chay qischakaykuna achka tyimputakanqa nitinqami, mana mayqanlapis washakanmanchu.

paq llakir washananrayku, mana kusala achka tyimputachukanqa niyanqa.

23“Piru imanupi mayqan kaynu nishunmanllapa: ‘Rikayllapakaypimi Dyuspa Akrashan Cristunqa’, manaqa ‘Rikayllapachaypi’ nishutinllapaqa, amami kriyinkillapachu. 24ChaqaDyuspa Akrashan Cristun yupay tukuqkuna, chaynulla Dyuspaunay rimaqninkuna yupay tukuqkunami rikarimunqallapa.Chaymi paykunaqa mana ruraypaq imakunata, milagrukunataima kusalata ruranqallapa. Chaynumi ashwan kusala achkarunakunata ingañanqallapa.tapis imanullapis ingañayta kamanqallapa. 25Piru qamkunaama ingañakanaykillapapaqqami willashunillapana.26Chayraykumi mayqan ‘Rikayllapa wak chunllaq lugarpiwashakuqqa’ nishutinllapaqa, ama rinkillapachu rikaqqa.Manaqa ‘Rikayllapa kaypimi pakakusha washakuqqa’nishutinllapapis, amami pitilamatapis kriyinkillapachu.27Chaqa Dyusmanta Shamuq Runa tikrakamurqami, kusashutilla shamunqa, imanuuklawkaman intirula llipyalla achkirachikun chaynu.28Allitami nishaykillapa: Maypitantakaqta rikarqami ninkillapa, ima wanusha kanqa nir

. Chaynumi nuqa Dyusmanta Shamuq.

(Mr 13.24-37; Lc 21.25-36; 17.26-36; 12.40)29“Chaynu limpu qischakay tyimpukuna pasatinnaqami,

rupayqa limpu tutaparaq intiru kidanqa. Killapismi manaachkirachikunqanachu. Chaynulla qullarkunapismi limpusyilumantaqa ratamutin ima tukuy syilupi kaqkunamapiskusalata kuyunqallapa. 30Chaymantami unaq syilupiqarikankillapa Dyusmanta Shamuq Runapaq uk siñalta. Chaytarikarmi tukuyla pachapi kaqkunaqa kusala ukmantamanchakur waqanqallapa. Chaqa chayllapimi DyusmantaShamuq Runataqa rikanqallapa, puktay rurita kusapudirninwan, llipya intiru syilumanta shamuqtana. 31Chaynu

jwirtita waqachir tukuyla pachata rir,d paypa akrashankaqkunata tantamunanllapapaq.

32“Allita uyakur intrakayllapa kay igus qirupaq willarintrachishutiyllapa. Chaqa qamkunaqa igus qirumushuqmanta qawamuqta rikarqa kwintata qukankillapa,tamya tyimpuqa shipchana nir. 33Chaynullami chaynishushayllapanulla pasaqta rikarqa yarpunkillapanaDyusmanta Shamuq Runaqami shamunanlapina nir. 34Chaymichiqapta nishaykillapa: Chay tyimpupi kaq runakunaqa

manaraq wanuyatinraqmi tukuyla kay nishushayllapaqapasanqa nir. 35Chaqa syilu chaynulla kay pachamapismitukukanqa. Piru nuqa nishaykuna-shuypaqami manamaydiyalapis tukukanqachu. 36Piru Dyusmanta Shamuq Runashamunanpaq diyapaq, urapaq-shuypaqami, mana

. Chaynulla syilumanta angelkuna,. Nataq

.37“Nishaykillapapis: Imanu

pis. 38Chaqa chay kusala manchaypaq tamya manaraqishkiyatin,manmi, runakunaqa kusalata mikuqllapa, upyaqllapa,kidachinakuqllapa ima. 39Piru manapis yarpuyatinllapaalliplata tamya ishkitinmi limpu tukukaranllapa. ChaynumiDyusmanta Shamuq Runa tikrakamutinpis pasanqa. 40Chaymi

, uknintaapar, ukninta-shuypaqa dijanqa. 41Chaynullami ishkaywarmikuna kutakuyatinpis, ukninta apar, nataqukninta-shuypaqa dijanqa.

42“Chayraykumi qamkunaqa imuraspis rikkamakashalana kankillapa.ima diyami Amituykillapa shamuyanqa nirmapis. 43Chaqaallita yarpuyllapa: Uk wasipa amun imurasmi uk suwakuq

, imuraspis rikkar, mana dijanmanchu mayqanpis wasinman yaykursuwananllapataqa. 44Chaynullami qamkunapis, imuraspisalamirala kayllapa. Chaqa Dyusmanta Shamuq Runaqami,manapis yarpuyatkillapa shamunqa.

Jesusmi kumparasyunta ruraran allin, mana allin sirbikuqwan(Lc 12.41-48)

45“Nishaykillapapis: Uk runami sirbikuqninta wasinpi kaqwakin sirbikuqninkunata imuraslapi qarananpaq nirinkarganman. Chaymi chay sirbikuqqa chay patrunninnishannula rurar, kusa alamirala kaqta tarinman. 46Chaynutachay sirbikuqta patrunnin taritinqami, kusala allinsirbikuqpaqna riqsikasha kanqa. 47Chiqaptami nishaykillapa:Chay patrun chay sirbikuqta pay nishanlata ruraqta tarirqami,ashwan tukuy iman kaqtapis pay rikananpaqna quyanqa nir.48Piru imanupi chay sirbikuq mana allin yarpuyniyjun kar,

, 49chaysirbikuq masinkunata qischar,tantanakur upyar mikur ima tar, 50mana imuras ima diya

,ruraqta tarirqami, 51kusala saqra manchakuypaqtakastigayanqa Dyusta yanqa kasuq tukuq kuchi runakunatayupaylla. Chaynami payqa kusala mana agwantaypaqtaqischakar qay .

Jesusmi kumparasyunta ruraran dyis shipashkunawan

25 1Chaynullami Jesusqa niranpis:“Syilumanta mantakuq shamunanpaqqami imanutaq uk

kuti dyis shipashkuna kidamyintuman riran chay yupay kanqa.Piru chay dyis shipashkunaqa lamparanllapata asaytiyjuntacharikur riranllapa chay kidaq runata tariq. 2Piru chay dyisshipashkunamantami sinkuqa askwintalla puriqllapa. Nataq sinkukaqkuna-shuypaqa allita kamakashala puriqllapa. 3Chaymi chayaskwintalla puriqkunaqa lamparanta aparanllapa asaytiyjunta. Piru

paqqa. 4Nataq chay kusa kamakashalla puriqkunami asaytitachaynulla lamparanllapatapis aparanllapa. 5Piru chay kidananpaq

, kusalata pununar tukuyninpunuranllapa.

24 25

35

e 25.15 Talintuqa kusala achka qillay karan. Chaqa uk trabajaqmaqami uk talintuta ganananpaqqa 15 añuta trabajayta ministiran.

6

qayakuqta uyaparanllapa: ‘¡Kidaq runaqami shamuyanna!¡Lluqshimuyllapa samachinaykillapapaq!’ nir. 7Chaynu niqtauyaparmi, chay shipashkunaqa tukuynin sharir

. 8Chaymantaqachay sinku shipashkuna askwintalla puriqkunaqa chay sinkushipashkuna kusa kamakashala puriqkunataqa kaynuniranllapa: ‘Imaraq pitilamatapis asaytisituykillapataapamushaykillapamanta qumastuyllapa. Chaqalamparayllapami wanuyanna asaytin tukukayashanrayku’ nir.9Piru chay kamakashala puriq shipashkunaqa kaynuniranllapa: ‘¡Mana puytinillapachu! Chaqa chaynuqushutiyllapaqami, mana aypanqachu nuqakunapaq chaynullaqamkunapaqmapis. Ashwanmi mas allin kanqa qamkunalla rirchay maypirantinaykillapapaq’ nir. 10Chaynu nitinllapami chayaskwintalla puriq shipashkunaqa riranllapa rantiq asaytitaqa.

, chay sinkukusa kamakashala puriq shipashkunaqa chay kidaqwan pullaruriman yaykur kirpakamuranllapana. 11Chaymanta chay

:‘¡Taytituy, Taytituy, !’ nir. 12Piru chaykidaq runaqami rurimanta kaynu niran: ‘Chiqaptaminishaykillapa: Manami riqsishunillapachu’ nir”.

13Chaynu nir tukchirmi, Jesusqa paykunataqa kaynu niran:“Qamkunaqami rik .

, ima uramishamuyanqa Dyusmanta Shamuq Runaqa nir”.

Jesusmi kumparasyunta ruraran sirbikuqkunawan14“Syilumanta kaqpa mantakuyninqami, imanutaq uk

runamaqa uklaw pwibluman rinanpaqna karqa,sirbiqninkunata qayamur uk tratuta rurar qillayninta qurantrabajachinanpaq, chay yupay. 15

qami quran paykuna imanu trabajayta puytishannulla.Chaymi chay punta chaytaqa sinku talintu qillayta quran.eUkninta-shuypaqa ishkay talintu qillayta quran. Nataqukta-shuypaqa uk talintu qillayta quran. Chaynu qillaynintatrabajachinanpaq qurqami riranna chay runaqa.

16“Chaymantami, chay uk sirbikuq sinku talintu qillaytaayparan chayqami, kusalata nigusyuta rurar trabajachirqillaytaqa ganachiran uk sinku talintu masta. 17Chaynullami,chay ishkay talintuta aypaqpis trabajarqa ganachiran ishkaytalintu masta. 18Nataq, chay uk talintu qillaytaaypaq-shuypaqa mantaqninpa qillaynintaqa apar pachapi

.19“Chaymanta kusa unay tyimpumantami chay

mantaqninllapaqa tikrakamuranna. , mabirmichkatashi ganachisha kanqallapa qillayniytaqa nir

. 20Chaymi puntataqa riran chay sinku talintuqillayta aypasha karan chay. Chaymi kaynu niran: ‘Taytituyqamqami sinku talintuta qumarayki. Kaypimi qillaynikiqa. Uksinku talintu mastami ganachisha kani’ nir. 21Chaynu nitinmi,mantaqninqa kaynu niran: ‘Allinpi. Qamqami kusa allin,imatapis karanta ruraq sirbikuq kanki. Chaynu chay pitilakaqpi kusa allin karanta rurashaykiraykumi kusa achkaimaykunata rikanaykipaqna qushayki. Chaymi ashwanyaykamur nuqawan pulla aligriyay’ nir.

22

karan chayna. Chaymi paypis kaynu niran: ‘Taytituy qamqamiqumarayki ishkay talintu qillaynikitaqa. Kaypimi ishkaytalintu masta ganachisha kani’ nir. 23Mantaqninqami kaynuniran: ‘Allinpi. Qamqami kusa allin, imatapis karanta ruraqsirbikuq kanki. Chaynu chay pitila kaqpi kusa allin karantarurashaykiraykumi kusa achka imaykunata rikanaykipaqna

qushayki. Chaymi ashwan yaykamur nuqawan pulla aligriyay’nir.

24“Piru chay uk talintuta aypasha karan chay-shuypaqami, mantaqnintaqa kaynu niran: ‘Taytituy,

, manatarpukushaykikunamanta kusichakunki,kikunamanta tantakunki nir. 25Chayraykumi, ashwan kusalata

. Pirukaypimi qampa kaq qillaynikiqa’ nir. 26Mantaqninqami kaynuniran: ‘Qamqami kusala mana allin qilla sirbikuq kanki.Chaqa nuqa mana tarpukushaymanta kusichakuni, chaynulla

,27 .Chayna tikrakamurqa qillayniytaqa ganashanwannaaypanaypaq’ nir. 28Chaymi chaypi kaq runakunataqa, kaynuniran: ‘Chay uk talintu qillayniyta purichiqtaqa kitar, chaydyis talintu qillayniyjun kaqta quyllapa. 29Chaqa chaymayqan , imayjun kaqtaqami mastaqushaq. Chaymi manana imanpis faltanqanachu. Piru chaymana allinta rurashanrayku mana imayjun kaqtaqami, pitilakaqninmatapis limpula kitashaq. 30Piru kay mana yarpuyta

, mana allin sirbikuqta-shuypaqami, aypar chaytutaparaqlla waqtaman itakuyllapa. Chaypinami payqa kusalamana agwantaypaqta qischakar qaykirunmatapis richyachinqa’ nir”.

31Jesusqami niranpis:“Dyusmanta Shamuq Runa angelninkunawan, kusa llipya

intiru shamurmi, chay llipyalla mantakunanpina tanqa.32Chaymi tukuyla nasyunmanta kaqkuna, paypa naypanmanqimikatinna, payqa wakman kayman chiqanchanqa, imanutaquk michikuqmaqa uyshankunata kabrakunamanta rakichinchaynu. 33Chaynu chiqancharmi chay uyshitakuna yupay kusa

. Nataq chaykabrakuna yupay mana allin kaqkunata-shuypaqa ichuqlaw

. 34Chaymi mantakuqqa chay allilawqichqanpi kaqkunataqa kaynu ninqa: ‘Qamkunatami Taytayqaakrar shumaqchashushallapana. Chaymi kayman shamuyllapa.Kananqami aypayllapana Taytay kay pachatarurashanmanta-pacha qamkunapaq kusa shumaq mantakuytakamkachishanta. 35Chaqa mallaqnatiypismi qamkunaqaqaramaraykillapa. Yakunatiypis upyachimaraykillapa. Ukfurastiru yupay puritiypis samachimaraykillapa. 36

faltamatinpis qamkunami qumaraykillapa. Qishaq katiypiswatukumaraykillapa. Chaynulla karsilpi katiypismiwatukumaraykillapa’.

37“Piru chaynu nitiyqami chay kusa allinla kaqkunaqakaynu nir tapumayanqallapa: ‘Taytituy ¿maydiyataqmallaqnatki qarashurayllapa? ¿Maydiyataq yakunatki, yakutaupyachishurayllapa? 38¿Maydiyataq furastiru yupay puritkisamachishurayllapa? ¿faltatin qushurayllapa? 39¿Maydiyataq qishaq katki manaqapiskarsilpi katkiqa rir watukushurayllapa?’ nir. 40Piru chaymantakuqqami kaynu ninqa: ‘Chiqaptami nishaykillapa:Qamkunaqami chay ukniykuna mana kwintachaypaqlakaqkunata ima ministishanpipis yanaparqami, nuqallapaqrurashaykillapa yupayna kanqa’ nir.

41“Chaymantami mantakuqqa chay ichuqlaw qichqanpikaqkunata-shuypaqa kaynu ninqa: ‘Mana allinta ruraqkuna,

killapapaq kasha kaqkunaqa. Chaynami ashwan riyllapa chaytukuy tyimpu ratakur mana wanuq nina kamakasha chaydyablu, chaynulla angelninkuna chaypi kananpaq chaymannanir. 42Chaqa nuqa mallaqnatiypis, qamkunaqa mana

25

36

qaramaraykillapachu.llapachu. 43

llapachu. .Qishaq katiy,chu’ nir.

44

qallapa: ‘Taytituy, ¿maydiyataq mallaqnaqta, yakunaqta,furastiru yupay puriqta rikashur, , qishaqkatki, karsilpi katki ima rikashur, mana yanapashurayllapa?’nir. 45Chaynu nitinllapami mantakuqqa kaynu ninqa:‘Chiqaptami nishaykillapa: Kay mana kwintachaypaqla kaqrunakunata mana ima ministishanpi yanaparqami, nuqallata

.46Chaymi Jesusqa niranpis: “Paykunaqami tukuy tyimpupaq

kastigakaqna rinqallapa. Nataq chay kusa allinlata rurashachaykuna-shuypaqami tukuy tyimpupaq kawsaqna rinqallapa”nir.

Jesustami wanuchiyta yarpuranllapa(Mr 14.1-2; Lc 22.1-2; Jn 11.45-53)

26 1 , kaynu niran:

2 , kaymanta ishkaydiyamanta Pascua fyistata ruranllapa nir. Chay fyistallapimi

llapa kruspi klabar wanuchinanllapapaq”.3Chaymi ashwan chay diyakunapiqa, kurakunapa

mantaqninkuna,kuna ima, chay kurakunapa mantaqnin Caifás shutiq runapamantakunan wasinman tantakaranllapa. 4Chaynutantakarllapami yarpuranllapa, imanullapis llullakuypi imaJesustaqa aypar wanuchinanllapapaq. 5Piru wakinkunaqakaynu niranllapa: “Amami chay fyista diyakunapiqa chaynururashunllapachu.llapa alsakamunmanllapa” nir.

(Mr 14.3-9; Jn 12.1-8)6 ,

uk runa Simón shutiqpa wasinman riranllapa. Kay Simonmiunayqa chay ismuyaq qishaywan karan. 7Piru Jesús chaySimonpa wasinpi kayatinmi, uk warmi payman qimikaran uk

yakituta charikur. Chaymi ashwan Jesús misapikanankamanqa, chay warmiqa Jesuspa umanman chay mishki

. 8

:—¿ ?

9

karu rantikur, chay mana imayjun kaqkunata yanapanallapata nir.10Chaynu nitinllapa uyaparmi Jesusqa kaynu niran:—¿Imapaqtaq qillakachinkillapa kay warmisitataqa?

Payqami kusala allinta rurasha nuqawanqa. 11Chaqa chaymana imayjun kaqkunawanqami maydiyapis pulla kankillapa.Piru nuqa-shuypaqami manana pullaykillapanachu kashaq.12Kay warmisita nuqapa anayman mishki mutkiypaqla

, kamakachimashana, kusa shumaqtapampakanaypaq. 13Chiqaptami nishaykillapa: Tukuymaylawpipis imanu kriyir washakananllapapaq nir

, kay warmisita rurashantaqa yarpurrimanqallapa. Chaymi mana qunqanqallapachu.

Judasmi Jesusta qillayrayku arnikuran(Mr 14.10-11; Lc 22.3-6)

14 , JudasIscariote. Chay paymi, kurakunapa mantaqninkunamanna rir,15kaynu niran:

—¿Michkatataq pagramayankillapa kanqa nuqa, Jesustaqushutiyllapaqa? nir.

Paykunaqami trinta suqu qillayta arniran pagrananllapapaq.16Chaymi chaymanta-pacha, Judasqa yarpuran maylapina,imurasna Jesustaqa qukushaq nir.

Pascua mikunata kamakachiranllapa(Mr 14.12-25; Lc 22.7-23; Jn 13.21-30; 1Co 11.23-26)

17Chay Pascua fyistapa punta diyanpi, tantata manalibadurayjuntachu mikuqllapa chay diyami Jesuspa

:—Pascua mikunataqa, ¿maypitaq kamakachinayllapata

munayanki? nir.18Payqa niran:— . Chaymi

chay wasipa amuntaqa kaynu ninkillapa:llapami nin: Wanunaypaq uraqami shipchana. Chaymi

Pascua fyistata chaypi pasaq niyan nir’.19

ruraranllapa. Chaynami kamakachiranllapa Pascuamikunataqa.

20Chaymanta tutapatinnaqa,wan misapi taranllapana. 21Chaynu tar mikuqnumi Jesusqaniran paykunataqa:

—Chiqaptami nishaykillapa: Qamkunamanta uknikillapamikuntraykunaman qukumayanqa nir.

22Chaynu nitinmi,llakiranllapa. Chaymi uknin uknin kaynu nir Jesusta tapuq

:—Taytituy ¿nuqachu kashaq? nir.23Jesusqa niran:—Qamkunamanta uknikillapa nuqawan chay platullapi

tantata nuyuchir mikuqmi, kuntraykunamanqa qukumayan.24Chaynuqami Dyus nitin iskribikashannulla, DyusmantaShamuq Runawanqa pasanqa. ¡Piru imananqaraq, chaykuntraykunaman qukumaqqa! Kusala allinrunaqa ama nasinanpaqchu.

25Chaymantami Judas, chay kuntrankunaman qukuqchayqa, kaynu nir tapuran:

— ¿nuqachu kashaq? nir.Jesusqa niran:—Qamllami ninki.26Mikuyatinllapanaqa, Jesusqa uk tantata aypar Taytanta

payji nir, :“Kaypi mikuyllapa. Kayqami nuqapa kwirpuy” nir.27Chaymanta uk kupata aypar Taytanta payji nir ima, quran

:“Kaypi upyayllapa tukuy qamkuna kay kupamanta. 28Chaqa,

kayqami yawarniy.Dyuswan uk tratuta rurani, kusa achka runakunatauchankunamanta washanaypaq. 29Piru nishaykillapa:Mananami qashanqa upyashaqnachu kay ubapa yakuntaqaqamkunawanqa, maydiya Taytay mantakuyashanpi pullamushuq ubapa yakunta pulla upyanallapakaman” nir.

Pedrumi Jesusta arniran mana dijananpaqchu(Mr 14.26-31; Lc 22.31-34; Jn 13.36-38)

30Chaymantami salmukunata takir Dyusta alabarnaqa,riranllapana Olivos sirkaman.

31Chaypina karqami Jesusqa niran:—Tukuy qamkunami,

rayku nuqalatana dijamankillapa. Chaqa Dyus nitiniskribikashakunapimi nin:

‘Chay michikuqta wanuchitiymi,tantala kashanmanta uyshakunaqa wakta kayta limpu

shikwakanqallapa’ nir.

25 26

37

32Piru nuqa kawsamurqami, qamkunamantaqa naypaqtarishaq Galilea pwiblumanqa.

33Chaynu nitinmi, Pedruqa niran:—Tukuy wakinkuna manchakur dijashutinllapapis, nuqaqa

manami dijashaykichu nir.34Chaymi Jesusqa niran:—Chiqaptami nishayki: Kanan tutallami manaraq gallu

kantayatin qamqa kimsa kuti ninki: ‘Manami paytaqariqsinichu’ nir.

35Piru Pedruqa niran:—Qamwan pullata wanuchimanallapapaq katinmapismi,

pullayki shachinakushaq nir..

Jesusmi Getsemaní wirtapi mañakuran(Mr 14.32-42; Lc 22.39-46)

36

lugar Getsemaní shutiqman.kaynu niran:

“Wakmanmi riyani Taytayman mañakuq. Qamkunaqamikaylapi taskinkillapa” nir.

37Chaynu nirmi Pedruta, Zebedeupa ishkay wamrankunataima apar riran pullanqa. Chaymantami alliplata llakirkwashala tikrakaran Jesusqa. 38Chaynu kayarmi kaynu niranpaykunataqa:

“Kusalataraq llakir wanuq yupayna yarpuni. Qamkunaqakaylapi kidar rik .

39Chaynu nirqa, chay kayashanmanta ashlila wakaq riran.Chaypimi qunqurikur pachakaman pukTaytantaqa mañakuran:

“Taytay, puytiypaq katinqa yanapamay-ari kay kusa ayaqyaku yupay qischakaymantaqa. Piru manami nuqamunashaynuchu kanqa. Ashwanmi qam munashaykirurakanqa” nir.

40

tikrakamurqa, paykunataqa punuqta tariran. ChaymiPedrutaqa niran:

“¿Manachu puytishaykillapa uk uralamatapis riknuqawan kaytaqa? 41Rik , ama uchapiratanaykillapapaq. Qamkunaqami allinkunalata ruraytayarpunkillapa. Piru kwirpuykillapa litala kashanraykumimana shachinakuyta puytinkillapachu”.

42Chaynu nir qashan ishkay kutipaqna rir, Taytantaqakaynu nir mañakuran:

“Taytay, chaynu qischakanaypaq dijamasha karqa, qammunashaykinumi ruray” nir.

43Chaymanta tikrakamurqa,kunataqa punuqta tariran. Chaqa nawinllapamapis kusalataqipchirayaran punuypaq. 44Chaymi chaypi dijar qashan kimsakutipaqna riran mañakuq Taytantaqa, ima nirtaq mañakushakaran chaynulla. 45

man tikrakamurqa niran:“¿Qamkunaqachu punur samayankillaparaq? Dyusmanta

Shamuq Runata uchakuqkunaman qukunanllapapaq uraqami. 46Shariyllapa, rishunllapana, shipchamunnami

nuqata qukumaqqa” nir.

Jesustami prisuranllapana(Mr 14.43-50; Lc 22.47-53; Jn 18.2-11)

47Chaynu nir Jesús rimayatinllami,kunamanta uknin Judasqa,ispadakunawan, qirukunawan ima. Paykunaqami riranllapakurakunapa mantaqninkuna, Israel runakunapa ruku

. 48Judasqami, Jesuspakuntraqninkunataqa, kaynu nisha karan: “Nuqa saludarmuchayani chaytami aypar prisunkillapa” nir. 49ChaymiJesusman qimikarqa Judasqa,

—¡Chaynupalachu, Taytituy!— nir mucharan.50Jesusqami niran:—Amiguy, imata ruraq

kananlla rurayna nir.Chaymi chay wakinkunaqa Jesusman qimikar aypar

prisuranllapana.51

kurakunapa mantaqninta sirbiq runapa rinrinta ¡saq! pitiran.52Chaymi Jesusqa niran:

— . Chaqa ispadawantukuy maqanakuqqami, ispadallawan wanunqa nir.53¿ ,

angelninkunata washamananpaq nirqa? 54Piru chaynupasananpaq mañatiyqami, Dyus nitin iskribikashankunapi,

mannachu.55Chaymantami Jesusqa chay runakunataqa kaynu nir

tapuran:—¿Imapaqtaq qamkunaqa shamushaykillapa qirukunawan

ispadakunawan imaqa, uk suwakuqta yupay ayparapamaqllapaqa? Nuqaqami imuraspis Dyusta adurananllapa

. Piru manamiri chaypiqa ayparapamaraykillapa imachu. 56Kayqami chaynuqa pasayanDyuspa unay rimaqninkuna iskribishannulla kumplikananpaq.

Chaynu Jesús nitinqami,dijar alsakaranllapa.

Jesustami karguyjunkunaman aparanllapa(Mr 14.53-65; Lc 22.54-55, 63-71; Jn 18.12-14, 19-24)

57Chaymantami Jesusta aypasha karan chaykunaqa, chaykurakunapa mantaqnin Caifaspa wasinman aparanllapa.Chaypimi tantakasha karanllapa Moisés mantakushanta

, ruku mantakuqkuna ima. 58PiruPedruqami largukaqllamanta chapar ikinllapata riyaran, chaykurakunapa mantaqninpa wasinpa pampankaman.Chaymantami ruriman yaykurqa, chay yaykushanlapi kidaranDyusta adurananllapa wasita kuytaqkunawan, rikakunanpaqimanushi Jesustaqa ruranqallapa nir.

59Chay kurakunapa mantaqninkuna, tukuy chay kusa mas

imalata mana allinta rurasha katinqa,llapapaq. 60Piru chaynumapis manami tariranllapachu manaallinta rurashantaqa. Kusala achka runakunami, mana

chu. Chaymantami ishkay runakuna qimikar, 61tukuy chaypikaqkunapa naypanpi kaynu niran:

“Kay runaqami kaynu niran: ‘Nuqaqami Dyustaadurananllapa wasita ratachir, qashan kimsa diyalapaqshachiyta puytini niran’ nir”.

62Chaynu nitinllapami chay kurakunapa mantaqninqa sharirJesustaqa kaynu nir tapuran:

—¿Qam-shuypaqachu mana imatapis ninki? ¿Ima nishaqnirtaq waknu qampaqqa rimayanllapaqa? nir.

63Chaynu nitinmapismi Jesusqa mana imatapis niranchu.Chaymi chay kurakunapa mantaqninqa qashan niran:

—Kawsaq Dyuspa shutinpi, nishayki chiqapta rimanaykipaq.Willamayllapa: ¿Chiqaptachu qamqa Dyuspa AkrashanCristun, Dyuspa Wamran kanki? nir.

64Jesusqa niran:—Qamllami chaynu ninki. Piru, nuqapis nishaykillapa:

Kananmanta-pachami rikankillapa Dyusmanta ShamuqRunataqa kusala puytiq Dyuspa allilaw qichqanpi taqta,chaymanta puktaypa rurinta syilumanta shamuqta ima nir.

65Chaynu Jesús nitinmi, chay kurakunapa mantaqninqa, Jesusqa mana

allintachu tukuyan nir. Chaymi niran:

26

38

—¡Kay runa rimashanqami mana allinchu Dyuspaqqa! ¿Imamas tistigutataq ministinchikllapa? Paypa shiminllami rimanqamkuna uyapashaykillapanu. 66¿Imatataq yarpunkillapa?

Chaymi, chaypi kaq runakunaqa niranllapa:—Kusala uchayjunmi wakqa; wanunanpaqmi allin nir.67Chaymi ashwan qaqllitanpi tuqapar, maqaranllapa.

Chaynullami wakinkunapis qaqllanllapi maqar, 68kaynuniyaqllapa:

—¡Qam chiqapta Dyuspa Akrashan Cristun karqa, tantyaypitaq maqashuran! nirmapis.

Pedrumi Jesustaqa mana riqsinichu niran(Mr 14.66-72; Lc 22.55-62; Jn 18.15-18, 25-27)

69Chaykamanqa Pedruqa tayaran waqta punkulapi. Chaypikanankamanmi uk sirbikuq warmi qimikar niran:

—Qampismi Galileamanta Jesuswan puriq kanki nir.70Piru Pedruqami tukuypa naypanpi kaynu niran:— .71Chaynu nirqa, riranna punkuman. Chaymi, qashan uk

sirbikuq warmisita rikar, kaynu nir wakinkunataqa willaran:—Wakqami pulla puriq chay Nazaretmanta Jesuswan nir.72Qashanmi Pedruqa jurar kaynu niran:—¡Manami riqsinichu wak runataqa! nir.73Chaymantami uk ratulamantaqa chaypi kaqkunapis

Pedruman qimikar kaynu niranllapa:—Chiqaptami qampis paykunamanta kanki. Chaqa,

rimanaykimapis paykunapa yupayllari nir.74Chaymantami Pedruqa kutir kutir jurar niran:—¡Mana riqsinichu wak runataqa nishuyanillapa wakmaqa!

¡Mana chiqapta rimayatiyqami Dyus kastigamanqa! nir.Chaynu niyatinlami galluqa kantaran. 75Chaymantami

Pedruqa yarpuran Jesús kaynu nishanta: “Manaraq gallukantayatinmi kimsa kuti nuqapaqqa ninki, manami riqsinichunir”. Chaymi Pedruqa, chaymanta lluqshirqa kusalata llakir,piñakur ima waqaran.

Jesustami Pilatuman aparanllapa(Mr 15.1; Lc 23.1-2; Jn 18.28-32)

27 1Chaymanta achkiyatinnaqa, chay kurakunapa tukuymantaqninkuna, chay Israel runakunapa ruku

llapapaq. 2Chaymi alli watar apar quranllapa Romapwiblumanta numrakasha gubyirnu Pilatuta.

Judasmi wanuran(Hechos 1.18-19)

3Chay Judas, Jesusta kuntrankunaman qukusha karanchayqa,kusalata llakiran. Chaqa manari allintachu tukusha karan.Chaymi chay mana allinta tukushanpaq kwintata qukarqa,chay kurakunapa mantaqninta, Israel runakunapa rukumantaqninta imaqa qillayninta rir tikrar kaynu niran:

4—Uchakushami kani uk allin mana uchayjun runataqukushayrayku nir.

Piru chay runakunaqa niranllapa:—¿Nuqakunapaqqa ima kwintayllapataq? ¡Chayqami

qampa kwintaykina! nir.5Chaymi Judasqa chay qillaytaqa Dyusta adurananllapa

wasipi itakur riran. Chaynu rirmi mana allinta tukushanpaqpaylla urkakar wanuran. 6Chaymanta chay kurakunapamantaqninkunaqa chay qillayta aypar kaynu niranllapa:

“Kay qillayraykumi uk runata qukuran wanuchinanllapapaq.Chayraykumi mana allinchu Dyuspaq ufrindita nir

.7Chaymi paykunaqa yarpuranllapa, chay qillaywanqa uk

manka ruraqpa pachanta rantinanllapapaq. Chayna chaypitukuy uklawmanta runakuna wanutinqa pampananllapapaq.

8Chayraykumi chay pachaqa kanankaman shutin “YawarPacha”. 9Chaynumi kumplikaran Dyuspa unay rimaqninJeremías nishanqa. Chaqa kaynumi nisha kayaq:

“Ayparanllapa trinta suqu qillaysituta,chay Israel pwiblumanta runakuna

chaykunata.10 Chaywanmi rantiranllapa manka ruraqpa pachanta,

imanu .

Jesusmi Pilatupa naypanpi(Mr 15.2-5; Lc 23.3-5; Jn 18.33-38)

11Chaymantami Jesustaqa gubyirnu Pilatupa naypanmanapatinllapa, kaynu nir tapuran:

—¿Qamchu Israel runakunapa mantaqnin kanki? nir.Jesusqa niran:—Qamllami ninki.12Chaykamanmi chay kurakunapa mantaqninkuna, Israel

runakunapa ruku mantaqninkuna imaqa, kusalatauchachayaranllapa. Piru Jesusqami mana imatapisrimaranchu. 13Chayraykumi Pilatuqa qashan kaynu nirtapuran:

—¿Manachu uyapanki tukuy imakunata qampaqrimatinllapaqa? nir.

14Piru Jesusqami mana imalatapis rimaranchu. Chaymi chaygubyirnuqa kusalata yarpupakuyar kidaran.

Jesustami wanuchinanpaqna niranllapa(Mr 15.6-20; Lc 23.13-25; Jn 18.38–19.16)

15Kada fyistapimi chay gubyirnu Pilatuqa uk runatalluqshichiq chay prisu kashanmanta, runakuna mayqantalluqshichiy nishannulla. 16Chay tyimpupimi karan uk runamana allinta rurashanrayku kusala riqsikasha Barrabás shutiq,prisuqa. 17Chaymi tukuy runakuna tantakasha katinllapa,Pilatuqa tapuran kaynu nir: “¿Mayqantataq munankillapalluqshichinapaq, Barrabasta, manaqachu Jesusta, DyusAkrashan Cristun ninllapa chayta?” nir.

18Chaqa Pilatuqa kwintata qukasha karan,Jesustaqa yanqallamanta payman apashallapa nir. 19Nataq

kunachinanllapapaq kaynu nir: “Amami chay kusa allinlarunawanqa willanakunkichu. Chaqa naqa tutami kusalamanchaypaq llakiypaqta musqupakusha kani paytaaypashaykillaparaykuqa” nir. 20Piru chay kurakunapamantaqninkuna, chay Israel runakunapa ruku mantaqninkunaimaqa, ,Jesusta wanuchiy nir mañakunanllapapaq. 21Chaymi chaygubyirnuqa qashan kaynu nir tapuran paykunataqa:

—¿Mayqannintataq kay ishkaymantaqa dijatiy rinantamunankillapa qamkunaqa? nir.

Paykunaqa niranllapa:—¡Barrabasta! nir.22Pilatuqa qashallan paykunataqa tapuran:—¿Imatataq rurayashaq kay Jesusta, Dyuspa Akrashan

Cristun ninllapa chaywan-shuypaqa? nir.Ashwanmi tukuyla kaynu niranllapa:—¡Kruspi klabay! nir.23Qashanmi Pilatuqa niran:—Chaqa, ¿ima mana allintataq rurasha?Piru chay runakunaqami qashan kusala jwirtita kaynu nir

lanyaranllapa:—¡Kruspi klabay! nir.24Piru Pilato imata nitinpis chay runakunaqa mana

kasuranllapanachu. Chaymi ashwan Pilatuqa yarpuran mana

man nir. ,tukuypa naypanpi makinta paqakuqnu kaynu niran:

26 27

39

f 27.35 Kaypaq masta intrakanarqa rikayllapa Salmo 22.18.

—Kay runata wanuchirllapaqa amami nuqataqauchachamankillapachu. Qamkunapa kwintaykillapanamikanqa nir.

25Chaymi ashwan tukuyla chaypi kaqkunaqa kaynu niranllapa:—¡Nuqakuna, tukuy wamrayllapakunawan imami mana

allinta rurayarqa, kay runapaqqa imanashaqllapapis! nir.26Chaymi Pilatuqa Barrabasta prisu kashanmanta

lluqshichir, ,chaymanta-shuypaqa kruspi klabananllapapaq.

27Chaymantami chay gubyirnupa suldadunkunaqa manaraqkrusman klabaq apayarqa, chay gubyirnupa dispachunmanaparanllapa Jesustaqa. Chaypimi tukuy suldadu masinkunatatantaranllapa Jesuspa naypanmanqa. 28Chaypimi ashwan

.29Chaynullami umachiranllapapis uk kuruna kashamantarurakashata. Nataq allilaw makinpi-shuypaqa uk baratacharichiranllapa. Chaymantami kushipananrayku Jesuspanaypanpi qunqurir, kaynu niqllapa: “¡Biba Israel pwiblupagubyirnun!” nir.

30Chaynullami tuqaparllapa chay barallawan umitanpikusalata maqaranllapa ima. 31Chaymanta chaynu paymantakusata burlakarllapa imanaqa,

yakachiranllapa. Chaynu munashanllapata rurarnaqamiaparanllapa kruspi klabananllapapaqna.

Jesustami kruspi klabaranllapana(Mr 15.21-32; Lc 23.26-43; Jn 19.17-27)

32Chaymanta lluqshirllapaqa, uk runa Simón shutiqtatariranllapa. Payqami Cirene pwiblumanta karan. Chaymi ashwanpaytaqa Jesuspa krusninta amalas rikrachir aparanllapa. 33Chaynu

. Kay lugartamininllapapis Calavera nir. 34Chaypiqami upyachiyta kamaranllapabinuwan, uk rimidyu kusala ayaqta, ama nanachikunanpaq nir.Piru Jesusqa pitilata kamarqa mana munaranchu upyaytaqa.35Chaymantami Jesustaqa kruspi klabaranllapana. Chaymi chay

.[Chaynuqami ruraranllapa Dyus nitin iskribikashannullakumplikananpaq. Chaqa niqmi:ayparanllapa nir].f 36Chaynu surtyakur imanaqami, chaylapi tayarkidaranllapa Jesusta chapananllapapaq. 37Nataq umanpaananpiqami,wanuchishallapa nir. Chaqa kaynumi niyaq: “KAY JESUSMI ISRAEL RUNAKUNAPA MANTAQNIN” nir.

38Chaynullami paypa pullanqa ishkay suwakuqkunatakrusllapi klabaranllapa, ukninta Jesuspa ichuqlaw qichqanpi,ukninta-shuypaqa allilaw qichqanpi. 39Piru tukuy chaytapasaqkunaqami, umanllapata kuyuchiqnulla kusalata musyarkaynu niyaqllapa:

40“¡Qammi, Dyusta adurananllapa wasita ratachir qashankimsa diyalapaq shachishaq nirayki! ¡Chaqa chiqapta DyuspaWamran karqa, qamlla washakar krusmanta ishkimuy!” nir.

41Chaynu nirllami kusalata burlakaranllapa tukuy chaykurakunapa mantaqninkuna,

, Israel runakunapa rukumantaqninkunawan pulla. Chaymi kaynu niyaqllapa:

42“Ukkunatami washaran. Piru payllaqami manawashakayta puytinchu. Wakqashi Israel runakunapamantaqnin-ari. ¡Chaynu karqa chay krusmanta ishkimunqari!¡Chaynami chaypiraq paypi kriyishunllapa! 43Chaqa payqashiDyuspi kusalata kunfyakan. Chaynu katinqa Dyus kananllawashanqari. ¡Chiqapta Dyus payta munayarqa! ¿Manachunimaranchikllapa payqa: ‘Dyuspa Wamran kani’ nir?”

44Chaynullami chay suwakuq runakuna paywan pulla kruspikaqkunamapis ashwan kusalata musyaranllapa.

Jesusmi wanuranna(Mr 15.33-41; Lc 23.44-49; Jn 19.28-30)

45Chaymantami a las dusimanta-pacha tardi a las triskamantukuy pacha tutaparaq intiru kidaran. 46Piru yaqqa a lastrispaqna katinqami Jesusqa kusa jwirtita kaynu nirqay : “Elí, Elí, ¿lama sabactani?” nir. (Chaynu nirqamiintrachimanchik: “Dyusniy, Dyusniy ¿imapaqtaq nuqalatadijamashayki?” nir.)

47Chaymi wakin chaypi kaqkunaqa chaynu nitin uyaparqakaynu niranllapa: “Wakqami qayayan Dyuspa unay rimaqninEliasta” nir.

48Chaymi chay kutilla chaypi kaqkunamanta ukninqa, puchqu binupi

. 49Piruchay wakinkunaqami niranllapa: “Dijay, mabir Eliaschushamur washanqa” nir.

50Chaymantami Jesusqa qashan kusala jwirtita qaywanuranna. 51Piru chay kutillami Dyusta adurananllapa wasi

unaqmanta urakaman. Chaynullami pachamapis kusalatakuyutin atun rumikunamapis limpu rajakaran. 52Chaynullami

. Chaymi

llapana. 53Chaynu wanushanmanta kawsamurqa chaypampakashanmanta lluqshimuranllapana. Chaymi Jesúswanushanmanta kawsamutinqa, yaykuranllapana Dyusakrashan pwiblu Jerusalenmanna. Chaypimi kusala achkarunakuna rikaranllapa paykunataqa. 54Chaymanta chayRomamanta suldadukunapa mantaqnin chaypi wakinkunawankar rikakuranllapa pacha kuyutin, tukuy ima pasaqtapis.Chaymi kusalata manchakur kaynu niyaranllapa:“¡Chiqaptami kay runaqa Dyuspa Wamran kasha!” nir.

55Piru chaypiqami achka warmisitakuna Galileapwiblumanta Jesuswan pulla risha kaqkuna karukaqlamantarikakuyaranllapa. Chaqa chay warmisitakunami Jesustaqayanapasha karan imata rurashanpipis. 56Chay warmikunaqamikaykuna karanllapa: María Magdalena, Santiaguwan Josipamaman María, Zebedeupa warmin ima.

Jesustami pamparanllapana(Mr 15.42-47; Lc 23.50-56; Jn 19.38-42)

57Chaymanta limpu tardiyayatinnaqami Arimatealugarmanta uk kusa imayjun runa José shutiq Pilatuman

. . 58Chaymi, Jesuspa kwirpunta mañaran. Chaynu

. 59JosiqamiJesuspa kwirpuntaqa aypar pilluran kusa shumaq yuraq

. 60

pampakananpaq rurachikusha karan, chaypi pamparanJesustaqa.rumiwan kirpar riranna. 61Piru María Magdalenawan, chay ukMariaqami Jesús pampakashan naypanlapi tar kidaranllapa.

Jesús pampakashantami suldadukuna kuytaranllapa62Samana diyapa quyapachan pasatinqa, kurakunapa

mantaqninkuna, fariseo runakuna ima, riranllapa Pilatutarikaq. 63Chaymi kaynu niranllapa:

—Tayta gubyirnu, yarpunillapami chay llullakuqqakawsayarllaqa niranpis, ‘Wanurqashi kimsa diyamantaqaqashan kawsamuyanqa’ nir. 64Chayrayku suldadukunata

, kimsa diya pasanankamanchaypi kuytakunanllapapaq. Imanupiqakish chay

, tukuylarunakunata ‘Kawsamushana’ nir, kriyichitinllapa. Chaynu

27

40

katinqa qashan chaynu llullakutinqa llallin mana allinchukanman naypaq llullakushanmantaqa nir.

65Chaymi Pilatuqa kaynu niran paykunataqa:—Chaypimi kan suldadukuna kuytakunanpaqqa.

Paykunawan rir-kaman alli kirpayllapa.

66Chaymi rir alli kirpar, chay atun rumipa ananpi uk siñata. Piru chaynu kirparmapismi suldadukuna

chaypi kuytakunanpaq dijaranllapa.

Jesusmi kawsamuranna(Mr 16.1-8; Lc 24.1-12; Jn 20.1-10)

28 1Samana diya pasatin, simanapa punta diyanachkiyatinnaqa María Magdalenaqa, chay uk

Mariawan riranllapa Jesús pampakashanman chapakuq. 2Piruchay urasllami kusata pacha kuyuran. Chaqa unaqsyilumantami Dyuspa angelnin ishkimuran. Chaymantami

taran. 3Chay angelqami uk rilampa yupay kusatallipyarayaran. -shuypaqa puktay yupay kusayuraq intiru karan. 4Chaynuta rikarmi chay suldadukuytakuqkunaqa kusalata manchakur, wanusha yupaykidaranllapa. 5Chaymantami angelqa chay warmikunataqakaynu niran:

“Amami manchakuyllapachu.qamkunaqa Jesusta kruspi klabaranllapa chaytamimaskayankillapa nir. 6Piru payqami manana kaypinachu.Ashwanmi imanutaq pay nisha kayaq, chaynullamikawsamushana.llapamatapis. 7

willayllapa kaynu nir: ‘Kawsamushanami, riyan ashwanGalilea pwibluman, qamkunamantaqa naypaqta. Chaypimirikankillapa’ nir. Kaylatami nuqaqa willashunayllapapaqkaran”.

8Chaynu nitinqa chay warmikunaqa kallpaylla riranllapaJesús pampakashanmantaqa, kusalata manchakur, aligriyar,

. 9Piru chaynuriyatinllapaqami Jesusqa paykunaman rikarir, saludaran.Chaymi chay warmikunaqa Jesusman qimikar aduraranllapa,

. 10Chaymi Jesusqa paykunataqakaynu niran:

“Amami manchakuyllapachu. Ashwanmi rir ukniykunatawillayllapa Galilea pwibluman rinanllapapaq. Chaymi ashwanwakpina rikamanqallapa” nir.

Suldadukunami llullakur rimaranllapa11Warmikuna rinankamanqa, wakin suldadu

mantaqninkunata parlaranllapa tukuy ima pasashantaqa.12Chaymi chay kurakunapa mantaqninkunaqa riranllapaparlaq chay Israel runakunapa ruku mantaqninkunata. Chaysuldadu willaqkunataqami kusa achka qillayta quranllapachay kurakunapa mantakuqninkunaqa kaynu nir:

13“Qamkunaqa kaynu ninkillapa: ‘Tuta punuyatiyllapa,

kwirpuntaqa’ nir. 14

yupay katinqa nuqakuna imanupis parlashaqllapa.Qamkunapaq ama ukmanta yarpunanllapapaqqa”.

15Chaymi chay suldadukunaqa qillayta ayparqa imanuchay kurakunapa mantaqninkuna willashanllapanullarimaranllapa. Piru chay suldadukuna chaynu rimarllullakushanmanta-pachami, kanankaman chay tukuyla Israelrunakunaqa chiqapta chaynu kasha kanqa nir parlanllapa.

(Mr 16.14-18; Lc 24.36-49; Jn 20.19-23)16

willashannulla riranllapa Galilea pwiblupi atun sirka kaqchayman. 17Chaymi chaypi Jesusta rikarqa, kusataaduraranllapa,mapis. 18Jesusqami paykunaman qimikar kaynu niran:

“Dyusmi tukuyta mantanaypaq nisha, unaq syilupichaynulla kay pachapi ima. 19Chaymi qamkunapis tukuy

.kunana kananllapapaq. Piru paykunataqami shutichinkiTaytaypa, Wamranpa, chaynulla Santu Ispiritupashutinpina. 20

paq, tukuy qamkunata nishushayllapataqa. Chaqanuqaqami, qamkunapaqa pullaykillapa kashaqmaydiyapis,man” nir.

Chaynumi kanqa.

27 28

41

(Mt 3.1-12; Lc 3.1-9, 15-17; Jn 1.19-28)

1 1Kaynumi qallarin Dyuspa Wamran Jesucristupaq shumaqrimashanqa.

2Manaraq Jesucristo nasiyatinmi karanna Dyusninchikparimaqnin Isaiasqa. Paymi Dyus nitin kaynu nir iskribiran chaywashakuqpaqqa:

.Chaymi rinqa tukuyta willaq shunqunllapapi shumaqta

yarpunanllapapaq.Chaynuqami qam ritkiqa shumaqtana risibishunqallapa.

3 Chay runami kusa jwirtita rimar chunllaqpi nin:‘Amitunchikpa nanninta kamakachiyllapa,

uchaykillapata dijar Dyusta kasurllapana.Chaynuqami kusa dirichula nanta

.4Chaynumi Isaías iskribishannu Shutichikuq Juanqa,

chunllaqkunapi runakunata niran: “Uchaykillapata dijarDyusmanna tikrakayllapa pirdunashunanllapapaq.Chaymantami shutichishaykillapa” nir.

5Chaymi tukuy Judea pwiblukunamanta, Jerusalenmantaima, kusa achka runakuna riqllapa Juan kayashanman paytauyakuqqa. Chaynu uyakurmi uchanllapapaq kwintata qukarTayta Dyus llakipamay nitinllapa, Juanqa riyu Jordanpitukuyta shutichiran.

6

millwanmanta. Nataq sinchun-shuypaqami qaramanta karan.Payqami mikuq atun shurkukunata, chumpakapa mishkinkunataima. 7 :

“Nuqamantaqami uk kusala mas pudirniyjun shamuyan.Paypaqqami nuqaqa mana sirbinichu llanqinpa watunta

. 8Chaqa nuqaqami qamkunataqayakulawan shutichishushallapa kani. Piru nuqamanta chay ukshamuq-shuypaqami Dyuspa Santu Ispiritunwannashutichishunqallapa”.

Jesusmi shutikuran(Mt 3.13-17; Lc 3.21-22)

9Chay tyimpukunapimi prubinsya Galileapa uk pwiblunNazaretmanta Jesusqa lluqshir rir,

Juanqa chaypi shutichiran. 10Chaynu shutikur yakumanta. Chaynullami

rikaranpis Dyuspa Santu Ispiritun payman uk palumitanuishkimuqta. 11Chaymantami syilumanta-pacha Dyus kaynuniqta uyaparan:

“Qammi kusa munashay Wamrayqa kanki.Qamwanmi kusalata aligriyani” nir.

Jesusta dyablu uchakuchinaran(Mt 4.1-11; Lc 4.1-13)

12Chaymantaqami Dyuspa Santu Ispiritunqa Jesusta aparanchunllaq lugarman. 13Chaypimi Jesusqa kwarinta diyata,kusala saqra animalkunapa rurinpi karan. Chaynu Jesús paylachaypi katinmi dyabluqa uchakuchiyta kamaran. Piru Dyuspaangelninkunami paytaqa tukuy ministishanpipis yanaparan.

(Mt 4.12-17; Lc 4.14-15)14Chaymanta Shutichikuq Juanta, gubyirnu Herodes karsilashana

katinqa, Jesusqa riran Galilea pwiblukunaman Dyuspa shumaq, washakarna Dyuspa mantakuyninpi

kawsananllapapaq. 15Chaynullami niyaqpis:“Kananqami Tayta Dyuspa tyimpunqa kumplikashana.

Chaymi Dyusmanta shamuq mantakuq qallarinanpaqqashipchamushana. Chayraykumi uchaykillapata dijar TaytaDyusmanna tikrakayllapa. Chaynulla chay kusala shumaqtawillashushayllapapi kriyirna kawsayllapa”.

Jesusmi kwatru piskadukuqkunata qayaran(Mt 4.18-22; Lc 5.1-11)

16 ,rikaran Simonta uknin Andreswan chaypi kaqta. Paykunaqamipiskadukuq kashanrayku atun shikranllapata yakumanitayaranllapa. 17Chaymi Jesusqa paykunataqa kaynu niran:

—Shamuyllapa nuqawanna rinallapapaq. Chaqa nuqaqami

.18Chaynu nitinqami, chay runakunaqa chay kutilla atun

shikrankunata dijar, paywanna riranllapa.19Piru mas naypaqman riyarqa, Jesusqa qashan rikaran

Santiaguta uknin Juanwan chaypi kaqta. Paykunaqami

San MarcosIskribin Jesucristo Shumaq Rimashanta

. Marcosqa, apustul Pabluwan Bernabiwan. Marcospaq masta intrakanarqa liyishun Hechos 12.12; 12.25; 13.4-5;

13.13; 15.36-39; Colosenses 4.10; 2 Timoteo 4.11; 1 Pedro 5.13.Kay librupimi Marcos intrachimanchik kusa achka runakuna Jesusta uyakuq rishankunapaq (1.45; 2.1-2; 2.13; 2.15; 3.7-8;

4.1; 5.21; 6.32-34; 8.1; 10.1). Chaynullami intrachimanchikpis Jesucristo kusa pudirniyjun kar, runakunapa uchankunatapirdunan nir (2.1-12), (2.18-22), samana diyapi imata ruranapaq nishanpaq(2.23-28), chaynulla tukuy mikuy allin mikunanpaq nishanpaq ima (7.1-23).

Chaynullami intrachimanchik Jesucristo kusa pudirniyjun kar dyablupa yarpuyninkunata runakunamanta itakushanpaq(1.21-28; 5.1-20; 7.24-30; 9.14-29), achka runakunata qishayninllapamanta alliyachishanpaq (1.31; 1.32-34; 1.40-45; 2.1-12;3.1-6; 3.7-12; 5.24-34; 6.5; 6.53-56; 10.52), wanushakunata kawsachimushanpaq ima (5.35-43).

Chaynullami intrachimanchikpis Jesucristo kusa pudirniyjun kar wayrata yakuta qasillachishanpaq (4.35-41), achkarunakunapaq milagruta rurar mikuyta qarashanpaq (6.34-44), yakupa ananpi purishanpaq (6.45-52), kruspi wanushanpaq(capítulo 15), chaynulla wanushanmanta kawsamushanpaq ima (capítulo 16).

42

Zebedeupa wamrankuna karanllapa. Chaymi paykunaqa ukyaku karrupi atun shikrankunata kamakachiyaranllapa.20Chayna Jesusqa qayamuran paykunatapis. Chaymi chaykutilla, Juanqa Santiaguwan ishkantin Jesuswanna riranllapa,chay yaku karrullapi taytanta trabajaqninkunawan dijarna.

Jesusmi runamanta dyablupa yarpuyninta itakuran(Lc 4.31-37)

21 .Chaymantami samana diya katin Jesusqa chay Israel

qallariran.22

kusalata dispantakaranllapa., manami Moisés mantakushanta

. 23Chay tantakananllapawasi ruripiqami kayaq uk runa dyablupa yarpuyninwan.Chayqami kusala jwirtita kaynu nir qay :

24—¡Ay! Nazaretmanta Jesús, ¿imapaqtaq nuqakunamanyakapakanki? ¿Ima, chinqachimaqllapachu shamushayki?¡Nuqami riqsishuni! ¡Qamqami Dyuspa Santu Wamran kanki!nir.

25Chaynu nitinmi, Jesusqa anyaran dyablupa yarpuynintaqakaynu nir:

—¡Upallalla yarquy kay runamantaqa! nir.26Chaynu nitinqami, chay dyablupa yarpuyninqa chay

runataqa atakita qur, kusala jwirtita qay .27Chayta rikarmi,

llapa. Chaymi ukninllapa ukninllapa kaynu ninakuyaqllapa:“¿Imataq kayqa kanqa? ¡Kusata paylla mantakur imami

! ¡Chaynulla dyablupayarpuyninmapis imata nitinpis kasun!” nir.

28Chaymanta-pachami tukuyla Galilea lugarkunapi

rurayta puytin nir.

Jesusmi allicharan Simón Pedrupa swigranta(Mt 8.14-15; Lc 4.38-39)

29Chaymanta chay Israel runakunapa tantakananllapawasimanta lluqshirqa, Jesusqa Santiaguwan, Juanta apar riranSimonpa, Andrespa wasinman. 30Chaypimi Simonpaswigranqa kusala rupawan qishaq mantanpi usurayaran.Chaynu chaypi qishaq nir Jesusta willatinllapami, 31Jesusqarir qimikar, chay warmisitataqa makinmanta chutarsharichimuran mantanmantaqa. Chaymi chay kutilla chayrupaqa dijaranna. Chaymantami ashwan chay warmisitaqasharikur paykunata qaraqna qallariran.

Jesusmi achka qishaqkunata allicharan(Mt 8.16-17; Lc 4.40-41)

32Rupay chinqatin limpu tutapashana katinqa, Jesusmanqatukuy qishaqkunata, dyablupa yarpuyninwan kaqkunata imaapamuranllapa. 33Piru chay wasipa punkunmanqami chaypwiblumanta tukuyla runakuna limpu untaranllapa Jesustarikakunanllapapaq. 34

kunamanta kusala achka runakunata allichar, dyablupayarpuyninkunamatapis achkata itakuran. Chaynu itakutinmidyablupa yarpuyninkunaqa,Dyuspa Wamran” nir. Piru Jesusqami mana dijaranchupaypaq rimananllapapaqqa.

(Lc 4.42-44)35Chaymanta allaqnin achkiyayatinnaqa amsaqla Jesusqa sharir,

chay pwiblumanta lluqshir riran chunllaq lugarkunamanTaytanman mañakuq. 36Chaymantaqami,wan Jesusta maskaq rir, 37tarirqa niranllapa:

—Tukuymi maskashuyanllapa nir.38Jesusqa niran:—Ashwan rishunllapa uklaw shipchakaq pwiblukunaman,

.Chaqa chaypaqmi shamusha kani.

39Chaynumi Jesusqa Galilea pwiblupa tukuylugarninkunapi, Israel runakuna tantakananllapa

chaynullami dyablupa yarpuyninkunata itakur ima puriran.

Jesusmi allicharan uk ismuyaq runata(Mt 8.1-4; Lc 5.12-16)

40Chaymantaqami uk runa ismuyaq kwirpuyjun Jesusmanqimikar, naypanpi qunqurikur kaynu niran:

—¡Taytituy! llakipamayarqa allichamay-ari kayqishayniymantaqa nir.

41Jesusqami llakipar makinwan kamar niran:—Munanimi alliyanaykita. Kananlla alliyay, nir.42Chaynu nitinlami, chay ismuyaq kwirpuyjun runaqa,

alliyaranna qishayninmantaqa. 43-44Chaymantami Jesusqachay runataqa kaynu niran:

—¡Allita uyamay! Amami mayqantapis willankichu.Ashwanmi rir qimikay kuraman. Chaymi apankiufrinditaykita Moisés mantakushannulla. Chayna tukuy

.45Piru chay runaqami chaymanta lluqshirqa tukuylata

parlaran Jesús, paypaq rurashantaqa. Chaymanta-pachamiJesusqa manana pwiblukunamanqa yaqqa yaykuqnachu.Ashwanmi chay maypichaylapina kidaq. Piru chaynumapis tukuy lugarmantamirunakunaqa riqllapa payta rikaqqa.

Jesusmi mana kuyuyta puytiq runata allicharan(Mt 9.1-8; Lc 5.17-26)

2 1Chaymanta, ayka diyamantami Jesusqa Capernaúmpwibluman tikrakar riran.

chay wasiman, . 2

kayashanman chaynulla waqta punkumanmapis kusalatauntaranllapa. Chaymi manana maylawta yaykunapaqmapiskarannachu. Chaynumapis Jesusqa Dyuspa shumaq rimananta

.3Chaykamanmi kwatru runakuna, mana kuyuyta puytiq

. 4Piru Jesús

kusala achka runakuna kashanrayku. Chaymi iqaranllapawasipa ananman. Chaymantaqa chay wasipa qatananta

, chaylata chay qishaqtaqa uk paritapi Jesuspanaypanmanqa ishkichiranllapa. 5Chaymanta Jesusqa nuqapi

, chay qishaqtaqa kaynu niran:—Wamrituy,

shana kani nir.6Chaypimi,

wakin runakuna tayaranllapa. Chaymi kaynu niryarpuranllapa: 7Kayqami yanqa runala. ¿Imaraykutaqwaknuqa ninqa? Wakqachu Dyusninchiknulla tukunayan.Manami allinchu chaynuqa. Chaqa Dyuslari uchakunamantapirdunakuytaqa puytin nir.

8Piru Jesusqami kwintata qukaran imatami yarpuyanllapanirmapis. Chaymi paykunataqa kaynu nir tapuran:

—¿Imapaqtaq qamkunaqa chaynuta yarpunkillapa?9¿Qamkunapa yarpuynikillapamantaqa ima ninaypaqtaq mastrabajusu kanqa kay runataqa ‘Uchaykikunamantami pirdunashuni’ninaypaq, manaqachu ‘Sharir paraykita apar riy’ ninaypaq? 10Pirukananllami intrachishaykillapa Dyusmanta Shamuq Runaqami kaypachapiqa paylla puytin uchanllapakunamanta pirdunakuytaqa nir.

Chaynu nirnaqami chay mana kuyuyta puytiq kwirpuyjunrunataqa niran:

1 2

43

a 2.22 , mana chayllachu nir.

11—Qamtami nishuni: Sharir paraykita apar, riy wasikimannir.

12Chaynu nitinqami, chay qishaq karan chay runaqa dassharir, paranta charikur lluqshimuran tukuyla rikayatin.Chayta rikarmi tukuy chaypi kaqkunaqa kusalatadispantakaranllapa. Chaymi ashwan Dyusta alabaq

:“¡

llapachu!” nir.

Jesusmi Levita qayaran(Mt 9.9-13; Lc 5.27-32)

13

manyanman. Piru chaymanpismi kusa achka runakuna. 14Chaymanta riyarqami

Alfeupa wamran Levita rikaran. Payqami chay Romapwiblupaq impwistuta kubrakunanpi tayaran. Chaymi Jesusqaniran:

—Shamuy nuqawan rishun nir.Chaynu nitinqami Leviqa sharir paywanna riran.15Chaymantami Jesusqa Levipa wasinpi mikuyaranna.

Chaymi chay kutilla Romapaq impwistuta kubrakuqkuna,

kunawan ima misapina tayaranllapa. Chaqa kusalatariJesuswan pulla puriyta munaqllapa. 16Chaynu Jesústukuywan mikuqta rikarmi chay fariseo runakuna chaynulla

, Jesuspa:

—¿kubrakuqkunawan chaynulla uchasapakunawan pullaqamikun? nir.

17Chaynu nitinllapa uyaparmi Jesusqa niran:—Allilan kar mana qishaq kaqkunaqami mana ministinchu

rimidyakuqtaqa. Chaymi ashwan chay qishaq kaqkunalaministin rimidyakuqtaqa. Chaqa nuqaqami mana, chay allinlakani niqkunapaqchu shamusha kani. Ashwanmi shamusha

paq.

Ayunupaqmi tapuranllapa(Mt 9.14-17; Lc 5.33-39)

18 ,chaynulla wakin fariseukunaqa ayunayaranllapa.Chaymantami wakin runakuna rir, Jesustaqa kaynu nirtapuranllapa:

— , chaynulla. Qampa

-shuypaqa, ¿imapaqtaq manaayunanllapaqa? nir.

19Jesusqa paykunataqa niran:—Uk runa kasaraq, chayllapiraq katinqachu chay pullan

kaqkunaqa ¿ayunayta puytinman? Manami ayunaytaqapuytinmanchu. 20Piru chay kasarasha rinanpaq urami

. Chaynu ritinna-shuypaqa ayunanqallapana.21“Nishaykillapapis: Manami mayqanpis uk makwa

. Chaqa chay. Chaynu

chapukarmi, . Chaynuqamiashwan masna llikikayanqa. 22Chaynulla, chay ubapa yakunmushuq binutaqa manami itanchikchu makwa qarakapachumanqa. Chaqa chay ubapa yakun binuqami byijuyarmakwa qarataqa llikinman. Chaynuqami ashwan ubapa yakunbinu chaynulla chay qara kapachupis yanqallana tukukanman.Chayraykumi, ubapa mushuq yakun binutaqa mushuq qarakapachumanna itaypaq”.a

Samana diyapimi ispigakunata pitiranllapa(Mt 12.1-8; Lc 6.1-5)

23Uk samana diyapi Jesusqa trigu tarpukashapa rurinta.

trigupa ispiganta pitikuqnu riyaranllapa. 24Chayta rikarmifariseukunaqa Jesusta kaynu niran:

—¡Ay! ¿diyapi mana ruraypaq kaqtaqa rurayan? nir. 25Chaynunitinllapami Jesusqa niran:

—¿Manachu qamkunaqa liyishaykillapa, gubyirnu David ukkuti wakinninkunawan mallaqnar imanu tukuran niriskribikashantaqa? 26Chaqa chay tyimpukunapimi kurakunapamantaqninqa Abiatar karan. Piru Davidmi wakinninkunawanDyusta adurananllapa tuldu wasiman yaykur, Dyuspa kaqturtillakunata mikuranllapa. ,chay turtillakunataqami, kurakunala mikunanllapapaqqa kaq.

27Jesusqami niranpis:—Dyusqami samana diyataqa ruraran runakuna mana

qischakananpaqchu. Ashwanmi ruraran chay diyapimapisaligriyananllapapaq. 28Chaymi Dyusmanta Shamuq Runa kar,chay samana diyapiqa imata ruraypaq chaynulla manaruraypaqchu niyta puytini.

Jesusmi uk runata samana diyapi allicharan(Mt 12.9-14; Lc 6.6-11)

3 1Chaymantami uk samana diyapi Jesusqa chay Israelrunakuna tantakananllapa wasiman qashan yaykuran.

Chaypimi uk runa wiqru makiyjun karan. 2Piru chaypiqamiriparakuqkuna, mana shaykuq kusalata Jesustaqa chapar,ninakuyaranllapa: “¿Ima kay samana diyapichualliyachiyanqa wak runataqa? Chayta ruratinqami,chaylapaqna uchachashunllapa” nir. 3Piru Jesusqami chaywiqru makiyjun runataqa niran:

—Sharir, .4Chaymantami chay runakunataqa kaynu nir tapuran:—Samana diyapiqa, ¿allin kaqtachu ruranchik manaqachu

mana allin kaqta? Chaynulla ¿allinchu kanqa allicharwashakunapaq manaqachu dijasha wanunanpaq?

Chaynu nir tapukutinmi, chay runakunaqa mana imatapisrimarchu uyaralla kidaranllapa. 5Piru Jesusqami chayrunakuna pay nishanta mana intrakanayashanllaparaykukusata piñakur, llakir ima chay qishaq runataqa kaynu niran:

—Chutarachiy makikita nir.Chaynu nitin, chutarachitinqami makinqa allinna kidaran.

6Piru chaynu ruratinmapis, chay fariseo runakunaqawaqtaman lluqshimurqa, Herodespa wakinninkunawanparlaranllapa Jesustaqa wanuchinanllapapaq.

Jesusta kamarla alliyayta munaranllapa7

ritinmi chay Galileapa pwiblunkunamanta kusala achka runakunaikinta riranllapa. 8Piru chaypi Jesús kusa shumaq mana ruraypaq

,Jerusalenmanta, Idumeamanta, Tirumanta, Sidónpwiblukunamanta ima kusala achka runakuna Jesús kayashanmanshamuranllapa. Chaynullami Jordán riyupa uklaw chimpanmantaima shamuranllapa Jesusta rikayta munar, .9-10Chaynumiri kusata untamuranllapa. Chaypimi Jesusqa achkaqishaqkunata allicharan. Chaymi tukuy chay qishaqkunaalliyananllaparaykuqa kumsanakuypa, sarukaymanta untaranllapa Jesusta kamarla alliyananllapapaq.

karruta listatinllapa,llapapaq.

2 3

44

b 3.17 Kunyapa Wamran nirqami intrachimanchik kusala jwirtita rimaq, das piñakuq runakuna kashanllaparayku nir. c 3.27 Chaynu nirqamiintrachimanchik, Jesusqa dyablupa yarpuyninta runakunamanta itakunanpaqqa Santu Ispirituwan wataq yupay rurar itakun nir.

11Chaynullami chay dyablupa yarpuyninwan kaqrunakunapis Jesusta rikarqa, paypa naypanpi qunqurir,qay :

“¡Qamqami Dyuspa Wamran kanki!” nir.12

taqa, amana chaynu paypaq rimananllapapaq.

(Mt 10.1-4; Lc 6.12-16)13Chaymantami Jesusqa uk sirkaman iqar, kusa allinta

yarpuchishan runakunata qayaran. Chaynu qayatintantakatinllapanaqa, 14paykunamanta dusi runakunataakraran paywanna purinanllapapaq. Chaynulla rir

. 15Chaynullamipaykunataqa Jesusqa pudirninta quran qishaqkunataallichananpaq, dyablupa yarpuyninkunata runakunamantaitakunanllapapaq ima.

16Kaykunami chay dusi akrashankunaqa karan:Ukqami Simón karan. Payllatami shutichiranpis Pedro nir.

17Chaymantaqami karan Zebedeupa ishkay wamrankunaSantiago,Juan ima. Kay paykunatami shutichiran “Boanerges”.

Rimayninchikpiqa “Kunyapa Wamrankuna”b nirintrachimanchik.

18Wakinkunaqami karan:Andrés,Felipe,Bartolomé,Mateo,Tomás.

Chaynullami karanpis Alfeupa wamranSantiago,Tadeo ima.Ukqami karan Simón. Payqami Cananeo partidumanta

karan.19 Uk-shuypaqa karan Judas Iscariote. Kaymi Jesustaqa

kuntrankunaman qukuran wanuchinanllapapaqqa.

Jesustami uchacharanllapa dyablupa pudirninwan nir(Mt 12.22-32; Lc 11.14-23; 12.10)

20

uk wasiman. Piru chaymanpismi kusa achka runakunauntaranllapa. Chaymi Jesús,pis mana mikuylamatapis puytiqllapachu. 21Chaynu

, Jesuspa ayllunkunaqariranllapa wasinman apananllapapaq. Chaqa wakinkunaqami“Jesusqa yaruyasha” niyaqllapa. 22Chaynulla Moisés

: “Chay dyablupamantaqnin Beelzebú shutiqmi, wak runataqa pudirninta qusharunakunamanta dyablupa yarpuyninkunata itakunanpaqqa”nir.

23Chaynu niqta uyaparmi Jesusqa paykunata qayamuran.Chaymantami uk kumparasyunta rurar kaynu niran:

“¿Imanuna dyabluqa uk dyablu masinta itakuyta puytinqa?24

mana maydiyapis pulla kaytaqa puytinchu. 25Chaynulla uk, mana shumaqta

kawsaytaqa puytinllapachu. 26Chaynullami dyablupis, ukdyablu masinta itakurqa ukninta itakushanrayku manamiallinchu. Chaymi manana pulla kaytaqa puytiyanqanachu.Ashwanmi chaynu ruranakurqa limpu tukukayanqallapana.

27“Chaqa allita yarpuyllapa: Uk kusala pulsuyjun runapawasinman mayqanpis suwakuq yaykunarqami, chay wasipa

amunta puntataqa wataytaraq ministiyan. Chaynu wataraqmisuwaytaqa puytiyan, manaqa mana”.c

28-30Chaymantami Jesusqa chay runakuna wakqamidyablupa pudirninwan nishanllaparayku, kaynu niran:

“Chiqaptami nishaykillapa: Runa tukuy uchakushantachaynulla mana allinta rimashantami Dyusqa pirdunanqa.Piru Santu Ispiritupaq mana allinta rimashanllapata-shuypaqamana maydiyapis pirdunanqachu”.

Jesuspa mamanwan ukninkuna(Mt 12.46-50; Lc 8.19-21)

31Chaymantaqami Jesuspa mamanwan, ukninkuna.

qayamunanllapapaq. 32Chaymi Jesuspa ridurninpi taqkunaqakaynu niranllapa:

—Mamaykiwan, uknikikunami chay waqtapi. Qamtamimaskashuyanllapa nir.

33Jesusqa niran:—¿Mayqantaq mamayqa? ¿Mayqantaq ukniykunaqa?34Chaymi chay ridurninpi taqkunata chapar niranpis:—Kaykunami mamaywan, ukniykunaqa. 35Chaqa

mayqanpis Dyus munashanta ruraqkunalami ullqu kaq, warmikaq ukniykunaqa, chaynulla mamaymapis nir.

Jesusmi kumparasyunta ruran uk tarpukuqwan(Mt 13.1-9; Lc 8.4-8)

4 1

. Piru kusaachka runakuna tantakayatinmi,karru karan chayman iqar taran. Nataq runakunaqami chay

.2Chaymi kumparasyunkunawan kusa achka imakunata

. Chaymi kaynu niyaran paykunataqa:3“Allita uyakuyllapa. Uk runami tarpukuq riran

. 4Chaymanta shikwakutinqa wakin simillaqananman rataran. Chaymi pariq kurukuna shamur mikuranchay simillataqa.

5“Nataq wakin similla-shuypaqa rumipa ananpi yaqqa manaallpa kaqman rataran. Piru chay simillaqami daskaqla winaqqallariran, mana ruri maypi pampakashanrayku.6Chaymantami,rayku, daskaqla ñutukur chakiran.

7“Nataq wakin simillakunaqami kasha rurikunaman rataran., mana

puqurannachu.8“Piru wakin similla-shuypaqami rataran kusa shumaq

pachaman. Chaymi kusa shumaqta winatin, kusala shumaqtakusichakuranllapa. Chaqa, wakin ispigaqami trintamurisituyjun karan. Nataq wakin ispigaqa sisintamurisituyjun. Wakin-shuypaqa, syin murisituyjun ima karan”.

9Chaynu nishana karmi Jesusqa niranpis: “Rinriyjunkaqkunaqa uyakur intrakayllapa” nir.

¿Imapaqmi Jesusqa kumparasyunkunawanqa ?

(Mt 13.10-17; Lc 8.9-10)10Chaymanta achka runakuna ritinnaqa Jesusqa paylana

kidaran. Piru chaypiqami karanraq Jesuspa pullan puriqkuna. Chaymi

paykunaqa kaynu nir Jesustaqa tapuranllapa:—Chay kumparasyunqa, ¿imatataq intrachimanchikqa? nir.11Jesusqa niran:“Qamkunatami Dyusqa imanumi mantakun nirqa paylla

intrachishuyanllapa, unay michka mana intrakasha

3 4

45

d 4.29 Jesucristupi kriyiqkunaqa chaynu achkayanqallapa Dyusninchik pallaq shamunankaman. e 4.32 Chaynumi Dyusta uyaqkunaqaachkayanqallapa chay mustasa qirunu. f 5.1 Wakin iskribikashakunami “Gerasa” nin.

katinllapamapis. Piru tukuy mana kriyishanrayku waqtapiyupay kaqkunata-shuypaqami kumparasyunkunalawan willan,12michka chapakurmapis mana rikananllapapaqchu.Chaynulla michka uyakurmapis mana intrakananllapapaqchu.Chaynu tukur Dyuspi mana qashan kriyirqami,uchanllapamantaqa manana pirdunakanqallapanachu”.

(Mt 13.18-23; Lc 8.11-15)13Jesusqami chay tapuqkunataqa niran:“¿Ima qamkunapischu mana intrakashaykillapa chay

kumparasyuntaqa? Chaynu kay kumparasyunta manaintrakarqa, ¿imanuna wakin kumparasyunkunata ruratiymaqaintrakankillapa?

14“Allita uyakuyllapa: Uk tarpukuq nirqami intrachimanchikDyuspa rimayninta parlakuqpaq. 15Wakin simillakuna nanmanratasha nirqami intrachimanchik Dyus nishanta uyapar manaintrakaqpaq. Chaymi dyablu shamurqa, chay yarpuyninpipurichiyashantaqa limpu qunqachin.

16“Nataq chay similla rumikunapa rurinman ishkiranchaykunaqami, intrachimanchik chay runakuna Dyusrimashanta kusa aligrila uyakuqpaq. 17Piru mana allita

, mana shachinakuytaqa puytinchu.Chayraykumi Dyuspi kriyishanrayku imallapiqa qischakar,manaqa imanachinanllapapaq ikinllapapi puritinqa chayuyakushanta dijarna qunqanllapa.

18-19“Nataq chay simillakuna kashapa rurinmanratashakunaqa,paq. Piru kay pachapi imanupis kusa imayjun kanar tukuyimata munar, imakunapi yarpupakur imaqa, Dyusmantaashunllapa. Chayraykumi, chay munashankuna,yarpupakushankuna ima,Dyuspa rimaynintaqa qunqachir, manana dijanchupuqunanpaqqa.

20“Piru wakinkunaqami Dyus nishanta allita uyakur kasurkusa shumaqtana kawsanllapa. Chaymi paykunaqa imanutaqsimillamaqa kusa shumaq pachapi tarpukar kusala achkatapuqun chay yupay. Chaymi paykunamanta wakinqa imanutaquk ispigamaqa trinta murisituyjun karan, wakin-shuypaqasisinta murisituyjun, wakinqami syin murisituyjun karan kadaispiga chay yupay”.

Jesusmi kumparasyunta ruraran uk lamparawan(Lc 8.16-18)

21Chaynullami Jesusqa paykunataqa niran:“Uk lamparata achkirachikunanpaq apamurqachu ¿kajunpa

? ¡Manami!.

22Chaynullami kanan qamkunata willashutiyllapa wakinkunapaqpakaplla yupay kaqkunaqa, maydiyaqa uk lampara achkirachikuqyupay shutillamanna rikaritin allita intrakanqallapa.

23“Chayraykumi, rinriyjun kaqkuna uyakur intrakayllapa”.24Jesusqami niranpis:“Allita uyakur kasumayllapa. Chaqa kanan imanu ukkunata

yanapatkillapaqami, chay yanapashaykinullana Dyusqaqamkunatapis mastana yanapashunqallapa. 25Chaqamayqanpis intrakar kasukuqtaqami masta qushaq. Piru chaymayqanpis mana intrakanaqta-shuypaqami pitilataintrakashanmatapis limpula qunqachishaq” nir.

Jesusmi kumparasyunta ruran winaq simillawan26Jesusqami niranpis:“Dyuspa mantakuyninqami imanutaq uk runamaqa

. 27Chaqa chay

tarpukuqqami rirqa punun, rik . Piru payqamimana kwintata qukatinchu nasimur winan chay simillaqaunaq katin, tuta katinmapis. 28Chaqa pachaqami payllawinachitin, puntataqa yurakunraq. Chaymantami ispigakurpuqurna untachikun. 29Chaynu puqur qarwatinmi, amunqakusichakun. Chaynu yupaymi Dyuspa mantakuyninqa”.d

Mustasa qirupa simillanwan kumparasyunta ruraran(Mt 13.31-32; Lc 13.18-19)

30Jesusqami niranpis:“¿Imanu yupaytaq Dyuspa mantakuyninqa manaqa

imawantaq kumparayman Dyuspa mantakuynintaqa?31Dyuspa mantakuyninqami uk mustasa qirupa simillantapachapi tarpunllapa chay yupay. Chay simillaqami kusalallampitu tukuy qirupa simillanmantaqa. 32Piru tarputinllapaatunta winarmi, kusala achka rikrayjunpaqna tikrakan, wakin

. Chaymi ashwan pariqkuritukunamapis chay rikrankunapina llantukur tanllapaima”.e

(Mt 13.34-35)33

. 34Chaqa

chu. -shuypaqa chaymantanapaykunalata intrachiq ima niyanmi chay kumparasyunqanirmapis.

Jesusmi wayrawan yaku maqchikayatin qasillachiran(Mt 8.23-27; Lc 8.22-25)

35Chay diyallapi limpu amsayatinnaqa Jesusqa:

manyanman” nir.36Chaymi paykunaqa, runakunata dijar, chay yaku

karrullapi Jesusta apar riranllapa. Wakin yaku karrukunapispullan riranllapa. 37Chaynu riyatinllapami kusala jwirti wayrashamushanrayku yakuqa kusata wakman kayman maqchikaqqallariran. Chaymi chay yaku karrutaqa pampanayaranna.38Piru chaykamanqami Jesusqa ikikaqlawpi uk almadapiumanta sintikuchisha punuyaran.kunaqa rik :

—¡Taytituy! ¿Manachu kwintata qukanki yakumanmichinqayanchikllapana nirqa?

39Chaymantami Jesusqa sharir, wayrawan yakutaqa kaynuniran:

—¡Uyarar, qasillay! nir.Chaynu nitinqami wayrawan yakuqa limpu limpu qasillaran.

40 :—¿Imapaqtaq kusalata manchakunkillapa? ¿Qamkunaqachu

manaraq allitaqa kriyimankillapa? nir.41Piru paykunaqami kusalata manchakushanllaparayku

dispantakashalla kaynu nir tapunakuyaqllapa: “¿Kayqa, imanuruna katintaq wayrawan yakumapis kasunqa?” nir.

Gadaramanta dyablupa yarpuyninwan runa(Mt 8.28-34; Lc 8.26-39)

5 1 f

. 2Chaymanta Jesús yakukarrumanta ishkitinqa, dyablupa yarpuyninwan kaq uk runaqimikaran. 3Chay runaqami pantyunkunapi taq. Chaynullakusala jwirsayjun ima kaq. Chaymi michka kadinakunawanwatarmapis mana qasillachiytaqa puytiqllapachu. 4Chaqaqasillachinanllapapaq nirmi kutir kutir makinkunata,

4 5

46

g 5.9 Legión nirqami intrachimanchik kusala achka suldadukuna nir.

. Piru chaynukadinakunawan watatinllapamapis manami sirbichiqchu.Ashwanmi imanupis pidasu pidasu pitiq. Chaymi mayqanpismana imanupis binsiyta puytiqllapachu. 5Chay runaqamiunaqpis, tutapis, sirkakunapi, pantyunkunapi kusalataqay , rumikunawan paylla takakar ima puriq. 6PiruJesusta rikar-shuypaqami kusalata kallpar rir naypalanpiqunquriran. 7-8Chaymi Jesusqa chapar niran:

—Qam, dyablu mana sirbiq, lluqshiy kay runamanta nir.Chaynu niyatinmi dyabluqa qay :—¡Unaq syilumanta Dyuspa Wamran Jesús, ama

nuqamanqa yakapakamuychu! ¡Tayta Dyuspa shutinpimirugashayki ama qischamanaykipaqchu! nir.

9Chaynu qay :—¿Imataq shutinki? nir.Chay runaqa niran:—Nuqaqami shutini ‘Legión’.g Chaqa kusa achkami

kanillapa nir.10Chaymantami chay dyablupa yarpuyninqa Jesustaqa

kusalata rugaran ama chay lugarmantaqa itakunanpaqchu.11Piru chay kayashanllapamanta yatanllapa sirkakunapimikusa achka kuchikuna shitqakuyaran. 12Chaymi chaydyablupa yarpuyninkunaqa, Jesustaqa kaynu nir rugaranllapa:

—Dijamayllapa chay achka kuchikuna kan chaymanyaykunayllapapaq nir.

13Chaynu nitinmi Jesusqa niran:—Riyllapa nir.Chaynami chay dyablupa yarpuyninkunaqa runamanta

lluqshir kuchikunamanna yaykuranllapa. Chaymikuchikunaqa chay kutilla kusalata kallpar, qaqata rishannu

. Chay kuchikunaqami dusmil (2,000) yupay karan.

14Nataq chay kuchikunata michiqkunaqami alsakarriranllapa.chaynulla pwiblupi kaqkunata ima willaranllapa. Chaymitukuyla runakuna lluqshir riranllapa rikaq. 15Chaymanta Jesús

, chay kusala achka dyablupayarpuyninwan kasha runataqa, rikaranllapa yarpuyninpinamudakusha taqta ima. Chaqa dyablupa yarpuyninqalluqshishana karan paymantaqa. Chaymi runakunaqa kusalatamanchakuranllapa. 16Nataq chay runakuna imanu chaydyablupa yarpuyninwan kaq runa alliyashanta, chaynullaimanu chay kuchikunawan pasashanta ima wakinkunataparlaranllapa. 17Chaymantami tukuyla runakuna kusalataJesustaqa rugaranllapa, chay lugarninllapamantaqarinanpaqna.

18Chaymi Jesús yaku karrupi rinanpaqna katinqa chaydyablupa yarpuyninmanta alliyasha runaqa Jesustaqarugayaran paywan rinanpaq nir. 19Piru Jesusqami manamunarchu niran:

—Ashwanmi riyna wasikiman. Chaymi aylluykikunata imaparlanki imanumi Dyusqa kusalata llakipashur allichashushanir.

20Chaymi chay runaqa rir tukuyla chay Decapolispapwiblunkunaman parlakuran, imatami Jesusqa paywanrurasha nir.llapa.

Jesusmi allicharan uk warmita, Jairupa wamranta ima(Mt 9.18-26; Lc 8.40-56)

21

karrupi qashan tikrakamuranna. Piru chaymanpismi kusalaachka runakuna tantakaranllapa. Chaymi Jesusqa

.22Chaykamanqami Israel runakunapa tantakananllapa wasipi

. Payqami Jesustarikarqa, rir naypanpi qunqurikur kaynu nir kusalata rugaran:

23—Taytituy, wamraymi wanuyanna. Imaraq rir, alliyarna

kawsananpaq nir.24Chaymi Jesusqa riran paywan. Piru kusala achka runakunami

pullanqa riran. .25Piru chay runakunapa rurintami riyaran uk warmisita. Chay

warmimi dusi añupaqna yawarnin shamutin qishaq karan.26Chaymi rimidyakuqkunapi, kusalata gastaran imankaqninkunalamatapis. Piru manami mayqanpis allicharanchu.Ashwanmi masna binsikayaran. 27-28Chaymanta Jesuspaq rimaqtauyaparqa yarpuran: .Chaymi payqa runakunapa rurinlata rir, ikinmanta Jesuspa

. 29Chaynu kamatinlami, chay kutilla yawarninshamuqqa qasillaranna. Chayna kwirpuntaqa alliyaqtana syintiran.30Piru Jesusqami kwintata qukaran pudirnin yarqusha nir. Chaymiikiman tikrakar runakunata kaynu nir tapuran:

—¿ ? nir.31 :—¿Manachu rikanki kusala achka runakuna wakmaqa

? Piru chaynumapis tapukuyanki: ‘¿Pitaqkamamasha?’ nir.

32Piru Jesusqami kusalata chapayaran tukuy ridurninpikaqkunata,

. 33

nuqapaqmi chapakuyan nir. Chaymi kusalata manchakurchukchukyaqnulla rir Jesuspa naypalanpi qunqurikur, imanukashantapis karanlata willaran. 34Jesusqa niran:

—Mamitay, kriyishaykiraykumi alliyashaykina. Chayraykumialigrilana rikuy. Chaqa tukuy qishaynikimantami alliyashaykina.

35Chaynu nir Jesús rimayatinllami, chay tantakananllapa wasipi:

—Wamraykiqami wanushana..

36Piru Jesusqami chay nishanllapata mana kasurchu,Jairutaqa niran:

—Ama manchakuychu. Nuqalapi kriyiy nir.37Chaynu nirqa, chay ikinta riqkunataqa Jesusqa manana

munaranchu pullan rinantaqa. Chaymi Jairuta, Pedruta,Santiaguta uknin Juanlawan ima aparan. 38Jairupa wasinman

, uyaparan kusata llakir waqaqllapata ima. 39ChaymiJesusqa wasi ruriman yaykurqa niran:

—¿Imapaqtaq kusata waqar imaqa laqyayankillapa?Wamraqami mana wanushachu. Punuyanlami nir.

40Chaynu nitinmi kusalata asiparanllapa. Piru payqa tukuyruripi kaqkunata waqtaman urquran. Chayna wamrapataytanta, mamanta apar, chay kimsa pullan riqkunalawanyaykuran ruriman, chay wamra usurayashanmanqa.41Chaymanta makinmanta aypar wamrataqa niran:

—Talita cumi.(Rimayninchikpiqa munan niyta: “Mamitay, qamtami

nishuni: ¡Sharimuy!” nir).42Chaynu nitinlami, chay dusi añuyjun wamraqa sharir

puriq qallariran. Chayta rikarmi tukuy runakuna kusalatadispantakaranllapa. 43Piru Jesusqami paykunataqa niran:

—chu nir.

.

Jesusmi Nazaret pwiblupi(Mt 13.53-58; Lc 4.16-30)

6 1Chaymantaqa chay Jairupa pwiblunmanta lluqshir

pwiblullamanna. 2Chaymi uk samana diyapi Jesusqa chay

5 6

47

. Chaynu

dispantakashalla kaynu nir tapunakuyaqllapa:“¿

taqa? ¿ ? Chaynulla¿imanutaq milagrukunata kusalata ruranqa? 3¿Manachukayqa Mariapa, ? Chaynulla ¿manachuSantiagupa, Josipa, Judaspa, Simonpa uknin kay runaqa?¿Manachu paypa warmi ukninkunamapis kaypinuqanchikkunawan tanllapa?”

Chaynu nir imami, mana kasunaranllapachu. 4ChaymiJesusqa niran:

—Tukuy uklaw pachapimi kusa shumaqta rikanllapa ukruna Dyuspaq rimaqtaqa. Piru chay pwiblunllamantakaqkuna, ayllunkuna chaynulla wasinllapi imaqami manakasunllapachu nir.

5Chaymi payqa chay Nazaret pwiblunllapiqa mana imamilagrutapis ruraranchu. Ashwanmi wakin qishaqkunapa

. 6Piru Jesusqamikusalata yarpupakuran, chay runakuna paypi manakriyinashanrayku.

(Mt 10.5-15; Lc 9.1-6)

puriran. 7

pudirninta quran,paq.llapapaq. 8 :

“Nanpaqqami ama imatapis aparchu, bastunnikillapatacharikurla rinkillapa. Chaynulla amami alburjata, jyamrita,qillayta imamapis apankillapachu. 9Chaynullamillanqikillapata llanqikur,mudanantinqa aparchu rinkillapa. 10Chaynullami, uk kusa

, chay wasilapinakidankillapa chay ima diya . 11Piru may

llapa mana uyakushunatinllapaqa, chaymantaqa. Chaynu

rurarqami intrachinkillapa: ‘Manami nuqakunapakwintayllapanachu. Ashwanmi qamkunapina kanqa’ nir.[Chiqaptami nishaykillapa:pwibluqa kusala manchaypaqtana kastigakasha kanqa chaySodomawan, Gomorra pwiblu kastigakashanmantaqa nir.]”

12

llapa: Uchaykillapata dijarna Dyusman tikrakayllapa nir.13Chaynulla dyablupa yarpuyninmatapis kusala achkataitakuranllapa. Qishaqkunatapismi allicharanllapa asaytiwansalar ima.

Shutichikuq Juantami wanuchiranllapana(Mt 14.1-12; Lc 9.7-9)

14Gubyirnu Herodesmi Jesuspaq kusalata rimaqllapatauyaparan. Chaqa chaynu rimatinllapami tukuy intirupi

. Chaymi Herodesqa kaynu niran: “ChayJesusqami, Shutichikuq Juanlla kanqa. Chaqawanushanmanta kawsamushanraykumi milagrukunamatapisrurayta puytiyanqa” nir.

15Nataq ukkunaqa Jesuspaqqa niqllapa: “Dyuspa rimaqninEliasmi” nir. Wakinkuna-shuypaqa niqllapa: “Dyuspa ukrimaqninmi kanqa, imanutaq unay rimaqkuna kaq chaynulla”nir. 16Chaynu nitinllapa uyaparmi Herodesqa, kaynu niran:“Chayqami Shutichikuq Juan. Nuqami umanta pitichikutiywanuran. Piru kananqami kawsamusha” nir.

17-18Chaqa Shutichikuq Juan kawsayatinmi, Herodesqauknin Felipipa warmin Herodias shutiqta warmikur mana

allintachu tukusha karan. Chaypaqmi Shutichikuq JuanqaHerodestaqa kaynu nisha kayaq: “Chay ukniki Felipipawarmin Herodiasta warmikita yupay purichiyashaykiqamimana allinchu” nir.

Chayta nishanraykushi,aypar kadinakunawan watar karsilananllapapaq. 19-20

llashi chay Herodias warmipis Shutichikuq Juan, runanta, kusalata wanuchiyta

munarmapis mana puytiranchu. Chaqa Herodesqashiwarmintaqa mana dijaranchu chayta rurananpaqqa. Chaqa

chaynulla mana uchayjunlamapischu nir. Chayshi kusalatamanchakuran. Chayraykushi Juan imata nitinpis Herodesqakusa aligrila uyakur, .

21Piru uk diyapishi chay Herodiasqa imanullapisShutichikuq Juantaqa wanuchichiran. Chay diyapishiHerodespa kumpliyañun karan. Chayshi paypamantaqninkunawan, suldadukunapa mantaqninkunawan,chaynulla chay Galileamanta kusa runa nishakunawan imafyistata ruraranllapa. 22Chaypi katinllapashi Herodiaspawarmi wamranqa tukuyla chaypi kaqkunapa naypanpilluqshir bayliran. Chayshi chay baylishanqa tukuy chaypikaqkunata chaynulla Herodestapis kusalata gustaran. ChayshiHerodesqa intinadanta niran:

—Mamitay, ima munashaykitapis mañamay, nuqamiqushayki nir.

23Chaymi qashan qashan jurar kaynu niran:—Ima munashaykitapis mañamay, nuqami qushayki,

michka tukuy nuqa mantakushaymanta lamtar partinkaqmanmatapis nir.

24Chaynu nitinshi, chay wamraqa lluqshir rir, mamanHerodiasta tapuran:

—¿Imatataq mañayman? nir.Mamanqa niran:—Shutichikuq Juanpa umanta mañay nir.25Chayshi wamraqa kallpaylla ruriman yaykur, Herodestaqa

kaynu niran:—Kananllami Shutichikuq Juanpa umanta uk platupi

qumanaykita munani nir.26Chaynu nirqashi mantakuq Herodestaqa kusalata

llakichiran. Piru chaynu llakiyarmapisshi, chaypi kaqkunapa

rurananllapapaq. 27

karsilman rir Juanpa umanta apamunanpaq. 28Chayshi chaysuldaduqa karsilman rir, Juanpa umanta pitir uk platupiapamur, chay warmi wamratana quran. Nataq chaywamraqashi mamantana ashwan quran.

29

, karsilmantaqa kwirpunlatana aparpamparanllapa.

Jesusmi sinku mil runakunata qararan(Mt 14.13-21; Lc 9.10-17; Jn 6.1-14)

30 ,tikrakamuranna. Chaynu tikrakamurmi Jesusta parlaranllapaimakunata rurashanllapata, . 31Piruchay diyakunapiqami Jesús kayashanmanqa kusala achkarunakuna tantakaranllapa. Chaymi chay runakunata yanapar

samar mikuylamatapis.kunata niran:

—Rishunllapa chay chunllaq lugarkunaman, ratulaqa samaqnir.

32Chaymi yaku karrupi paykunalana riranllapa chaychunllaq lugarkunamanna. 33Piru chaynu ritinllapami kusaachka runakuna rikar riqsiranllapa.maymanmi riyanllapa nir.

6

48

manta runakunaqa kusalata kallpar rir, ashwan.

34Chaymanta Jesús yaku karrumanta ishkirqa chay kusaachka runakunata rikar kusalata llakiran. Chaqa paytaqamiyarpuchiran, uyshitakuna mana michikuqniyjun kanmanyupay. Chaymi payqa kusa achka shumaq imakunata

. 35Piru limpu tardiyayatinnaqami chay:

—Kay lugarpiqami mana imapis kanchu. Chaynulla kusatardinami. 36Chayraykumi runakunataqa willay chaylugarkunaman, pwiblukunaman rir mikunanllapatarantinanllapapaq nir.

37Piru Jesusqami niran paykunataqa:—Qamkuna qarayllapa nir.Chaynu nitinqa niranllapa:—¿Munayankichu kwichka achka dusyintus dinaryu

qillaywan tantata rantir qaranayllapapaq? nir.38Jesusqa niran:—¡Rir, rikayllapa! ¿Aykataq tantitaykillapaqa?Chaymanta paykuna rir rikarqa niranllapa:—Sinku tantitawan, ishkay piskaditulami kan nir.39Chaynami Jesusqa tukuy chay runakunataqa wakpi kaypi

muntun muntun tananllapapaq willaran chay qiwakunapina.40Chaymi paykunaqa kada muntunpi syin, syin; chaynullasinkwinta, sinkwinta ima taranllapa. 41Chaynu tashallapanakatinqami, Jesusqa chay sinku tantitawan, ishkay piskaditutaaypar unaq syiluman chapakur payji nir, Taytan Dyusmanmañakuran. Chaymantami chay tantakunata pidasu pidasu

runakunata aypachinanllapapaq. Chaynumi chay ishkaypiskaditutapis tukuylata aypachiranllapa. 42Chaynumi tukuylamikuranllapa tiqllananllapakaman. 43Chaymantaqami chaytantapa chaynulla piskadupa subrantaqa dusi kanastauntataraq tantaranllapa. 44Piru chay mikusha chaykunatayupatinllapaqami ullqukunala sinku mil (5,000) karanllapa.

Jesusmi yakupa ananta puriran(Mt 14.22-27; Jn 6.15-21)

45

iqachiran,pwibluman paymantaqa naypaqta. Nataq payqa chaylapikidaran tukuyla dispidikur rinanllapakaman. 46Chaynudispidikur ritinllapanaqa, Jesusqa uk sirkaman payla iqaranTaytanman mañakuq. 47Limpu amsayatinnaqa yaku karruqa

. Piru Jesús payla pachapi karmi,48rikaran chay yaku karruqa mana yaqqa riyta puytiqtachu.Chaqa naypanllapalawmantami kusala jwirti wayrashamuyaran. Limpu achkiyaqpinaqa, Jesusqa yaku ananllata

. Piru chaynu paykunamanriyarmapis, dirichu pasar rinaq yupay tukuran. 49-50Chaynu

, kusalatamanchakur “¡Wakqami aya!” nir kusata qay .Chaymantami Jesusqa paykunataqa kaynu niran:

—¡Shachinakur ama manchakuyllapachu! ¡Nuqami kani!nir.

51Chaynu nirmi, payqa chay yaku karruman iqaran. Chaymiashwan wayraqa limpu qasillaran. Chayta rikarmi paykunaqalimpu dispantakaranllapa. 52Chaqa manari intrakashallapachukaran Jesús chay tantitakunawan milagruta ruratinrikarmapis, mana allita paypi kriyishanllaparayku.

Jesusmi Genesaretpi qishaqkunata allicharan(Mt 14.34-36)

53 , Genesaret. Chaymi ashwan chay yaku manyapina

yaku karrutaqa watar dijaranllapa. 54Piru chaypi taqkunaqamiyaku karrumanta ishkiqlata Jesustaqa riqsiranllapa. 55Chaymi

chay rikaqkunaqa rir tukuyla may lugarkunapi parlakuranJesuspaqqa. Chayraykumi kusala achka qishaqkunata wintur

. 56Chaymi Jesusqa maylawpi, chay may riyashan nankunapi ima

qishaqninllapakunataqa apar yarachiqllapa. Michkapwiblukunapi, , nankunapi ima katinmapis,qishaqninllapataqa yarachiqllapa. Chaymi kusalata Jesustaqa

.

allinna kidaqllapa.

Mana allin yarpuyninchikmi uchakuchimanchik(Mt 15.1-20)

7 1Chaymantami Jesusman qimikaranllapa fariseorunakuna,

. Paykunaqami Jerusalenmanta.

2Chaymi paykuna rikayatin,kunaqa mana makinta paqakurchu mikuranllapa. Chaynuqamimana ruraranllapachu chay paqakuna kustumritaqa. Chaymikusala mana allinta yarpuchiran paykunataqa. 3Chaqa chayfariseukuna, chaynulla tukuy Israelmanta kaqkunaqami unayrukunllapakunapa kustumrinllawan kar, chay paqakunakustumrita mana rurarqa mana mikuyta puytiqllapachu.4Chaynulla rantiq rir, tikrakamurmaqa chay paqakunakustumrita rurar, kusalata paqakur mikuqllapa. Chaynullachay kustumrinraykuqami kaykunata kusalata paqaqllapa:Basu upyananllapata; jarrankunata, jyirru mankankunata,mantankunata ima. 5Chayraykumi chay fariseo runakuna

,Jesustaqa kaynu nir tapuranllapa:

—¿kustumrin nishannulla mana rurar, makinllapata manapaqakur mikunllapaqa? nir.

6Chaynu nitinmi Jesusqa paykunataqa niran:—¡Dyusta yanqa kasuq tukuq kuchi runakuna!

Waknupaq , qamkunapaqrimaran. Chaqa niqmi:

Kay pwiblumanta runakunaqami shiminllapalawankasumanllapa.

Piru yarpuyninllapapiqami mana chiqaptaqakasumanllapachu.

7 Chayraykumi yanqalla aduramaqllapa yupaytukunllapamapis.

.8Chaqa qamkunaqami Dyus mantakushanta mana kasurchu,runakunapa kustumrinlata rurar kawsankillapa. [Chaynullabasu upyanaykillapata, jarraykillapata, uk kusa achkaimakunata paqankillapa ima.]

9Jesusqami niranpis:“Qamkunaqami chay kustumrikillapata ruranaykillaparaykula,

Dyus mantakushantaqa mana kasunkillapachu. 10ChaqaMoisesqami Dyus nitin kaynu nir mantakuran: ‘Taytaykitamamaykita kusa rispituwan kasuyllapa. Chay mayqanpis taytanta

. 11Piruqamkunaqami ninkillapa, uk runaqa niyta puytin taytantamamanta: ‘Manami yanapashuyta puytinichu. Chaqa tukuy imaykaqkunatami arnisha kani Dyusta’ nir. 12Chaynu nirmi ninkillapa:‘Mayqanpis chaynu niqqami manana taytanta, mamantaqayanapayta puytinnachu’ nir. 13Chaynuqami ninkillapa, Dyusmantakushanta mana kasurnachu, ashwan qamkunapa kusala

.14Chaymantami Jesusqa runakunata qayamur kaynu niran:“Allita uyakumarmi, intrakayllapa. Chaqa nishaykillapa:

15Mayqanpis ima mikuyta mikushanraykuqa manamiuchakunchu. Ashwanmi mayqantapis yarpuyninllamanta

6 7

49

kusala mana allin yarpuynin lluqshimuq uchakuchin.[16Chaymi nishunillapa: Rinriyjun kaqkunaqa uyakurintrakayllapa nir]”.

17Chaymanta Jesusqa chay achka runakunata chaypi dijarrirnaqa, uk wasiman yaykuran.kunaqa kaynu niranllapa: “Allita intrachimayllapa, chay naqa

.18Chaymi paykunataqa niran:“¿Ima qamkunapischu mana intrakankillapa? Chaqa

kaynumi niray: Mayqanpis ima mikuyta mikushanraykuqamanami uchakunchu nir. 19Chaqa chay mikuyqa manamiyarpuyninmanchu rin mikutinqa. ,chaymantana kwirpunqa qashan itakamun”.

Chaynu nirqami Jesusqa intrachikuyaran tukuy mikuyqashiallin mikunapaqqa nir. 20Chaynullami niranpis:

“Uk runapa yarpuyninmanta kusala mana allin yarpuyninlluqshimuqmi uchakuchin. 21Chaqa uk runapayarpuyninmantaqami mana allin yarpuykuna lluqshimun.Chaymi musu kar, manaqa shipash karpis pakaplla kaytayarpun. Chaynulla suwakuyta, wanuchikuyta imayarpunllapa. 22Chaynullami ukwan ukwan kayta, ukpaimankunata munapakuyta, mana allinta rurakuyta,llullachikuyta, yanqalla imantapis tukchiyta, ,ukpa washanta rimayta, kusa kani niyta ima yarpunllapa.Chaynullami mana yarpuyniyjun yupay purinllapa. 23Chaymitukuy kay riqchaq mana allin yarpuykunaqa runapayarpuyninllamanta lluqshimun. Chaynu karmi, ashwanrunataqa uchakuchin”.

Mana Israelmanta warmimi Jesuspi kusalata kriyiran(Mt 15.21-28)

24Chaymantami Jesusqa riran chay Tiro pwibluman[chaynulla Sidón pwibluman ima]. , mana

. Piru

. 25-26Chaymi uk warmisita shamuranpayman. Paypa warmi wamranmi dyablupa yarpuyninwankaq. Chaymi shamur Jesuspa naypanpi qunqurikur, kusalatarugaran wamranmanta chay dyablupa yarpuynintaitakunanpaq. Chay warmisitaqami mana Israelmantachukaran. Ashwanmi Sirofenicia lugarmanta karan.

27Piru Jesusqa niran:—Dijay wamraykunataraq puntataqa qarashaq. Chaqa

manami allinchu wamranchikpa mikunanta kitarallqitukunata qaranapaqqa nir.

28Chaymi chay warmisitaqa niran:—Chiqaptami chaynu Taytituy. Piru allqitukunamapismi,

pis mikun nir.29Chaynu nitinmi Jesusqa niran:—¡Mamitay, chiqaptami ninki! Rikuynari. Chaqa chay

dyablupa yarpuyninqami wamraykimantaqa lluqshishana nir.30 , wamrantaqa

mantanpi usuraqta tariran. Piru chay dyablupayarpuyninqami lluqshishana karan.

Jesusmi upa gaguta allicharan31Chaymantami Jesusqa chay Tiro pwiblumanta lluqshir rir

Sidón pwibluta, Decapolispa pwiblitunkunata pasar imana,. 32

apamuranllapa uk upa gagu runata. Chaymi rugaranllapa makinta. 33Chaymantami Jesusqa chay

runataqa tukuy chaypi kaqkunamantaqa uklawman apar,rinrinkunaman didunta itaran. Chaynulla tuqayninwan diduntanuyuchir chay runapa qallunta nuyuchiran. 34Chaymantami unaqsyiluman chapakur, kusala jwirtita amayninta urqur, niran:“¡Efata!” (Rimayninpiqa niyaran: “¡ !” nir).

35 .Qallunpis alliyatin, rimayta puytiranna.

36Chaymantami Jesusqa chaypi kaqkunata willaran amamayqantapis willananllapapaqchu chayta rurashanpaqqa. Piruchaynu mayqantapis mana willananpaqchu kutir kutirnitinmapis, ashwan kusalata parlakuranllapa. 37Chaymirunakunaqa kusa dispantakashalla niyaqllapa: “Kusa allintamiimatapis rurayan. ¡Chaqa upakunatapis uyakuchiyan!Chaynulla mudukunatapis rimachiyan ima” nir.

Jesusmi kwatru mil runakunata qararan(Mt 15.32-39)

8 1Chaymantami qashan uk diyapi Jesusman kusa achkarunakuna tantakaran.

paq karanchu.niran:

2—Kusatami llakini kay runakunapaqqa. Chaqa kimsadiyanari nuqawan kaypi.pis kannachu. 3Chaymi mana qarar wasinllapaman

, imanupiqa riyar mallaqpaq imananmanllapa.Chaqa wakinkunaqami kusala largu maymantashamushallapa.

4Chaynu nitinmi, :—Piru, ¿imanunari waknu kusala achka runakunapaqqa kay

chunllaq mana mayqanpis tayashanllapa lugarpiqa mikuytaqatarishunllapa? nir.

5Jesusqa tapuran paykunataqa:—¿Aykataq kan tantitaykillapaqa? nir.Paykunaqa niranllapa:—Syiti tantitalami kan nir.6Chaymantami payqa willaran runakunata, pachalapimapis

tananllapapaq. Chaymi, chay syiti tantitata aypar payji nir,Taytan Dyusman mañakuran. Chaymantami, tantakunata

. Chaymi paykunanarunakunataqa aypachiranllapa. 7Chaynullami karanpis aykapiskaditukuna. Chaymi aypar Dyusta payji nirqa,

. 8Chaynumitukuynin tiqllanankaman mikuranllapa. Ashwanmisubrankunata tantarqa, syiti kanastatana untachiranllapa.9Piru chay mikusha chaykunaqami kwatru mil (4,000) yupaykaranllapa. Chaymantami Jesusqa tukuyta dispidirna,10

lugar Dalmanuta shutiqmanna.

Jesustami mañaranllapa qashan uk milagruta rurananpaq(Mt 16.1-4; Lc 12.54-56)

11

willanakuq qallariranllapa. Chaymi mabir ima ninqashi nir,kaynu niranllapa: “Chiqapta Dyusmanta shamushayki nir

.12Chaymi Jesusqa kusa jwirtita amayninta urqur, niran:

“¿Imaraykutaq kay runakunaqa milagrukunataraq ruranaypaqmañamanqa? Chiqaptami nishaykillapa: Manami imamilagrulamatapis qamkunapaqqa rurashaqchu nir”.

13Chaynu nirnaqami, paykunalatana chaypi dijar qashan yaku.

(Mt 16.5-12)14

apashallapachu karan mikunanllapapaqqa. Piru yakukarrupina karqa kwintata qukaranllapa, uk tantitalataapayanllapa nir. 15Chaymi Jesusqa niran paykunataqa:

—Allita kwintata qukar, kuytakankillapa chay fariseorunakunapa, chaynulla Herodespa libaduranllapamanta nir.

16Chaynu nitinmi, , tanta manakashanraykumi chaynuqa nimayashunllapa ninakuranllapa.

7 8

50

h 8.21 Jesusqa libadurapaq rimarqa manami tantapaqchu niyaran.rimayaran. i 8.33 Chaynuqami Jesusqa niran, Pedro dyablu munashanta rimashanrayku.

17 , Jesusqakaynu niran:

—¿Imapaqtaq ninkillapa, tanta mana kanchu? nirqa. ¿Imamanaraqchu intrakankillapa? ¿Manaraqchu kwintataqukankillapa? ¿Ima kwichkachu yarpuynikillapaqa manaintrakan? 18¿Ima nawiyjun karmapischu mana rikashaykillaparurashayta? ¿Ima rinrikillapa karmapischu mana uyaman?Chaynulla ¿mananachu yarpunkillapa chay, 19sinkutantitamanta sinku mil runakunata qarashaytaqa? Chaynuqarakutiyqa, mabir ¿ayka kanasta untatataq subrantaqatantaraykillapa?

Paykunaqa niran:—Dusi kanastata nir.20—Ma, chay syiti tantitamanta kwatru mil runakunata

qaratiyqa, ¿ayka kanasta untatataq subrantaqatantaraykillapa?

Paykunaqa niran:—Syiti kanastata nir.21Piru Jesusqa paykunataqa niran:—¿Ima manaraqchu intrakankillapa? nir.h

Jesusmi uk syiguta allicharan22 .

Chaypiqami apamuranllapa uk syigu runata Jesusmankamarla allichananpaq. 23Chaymi Jesusqa chay syigutaqamakinmanta aysakur, pwiblumanta waqtalawman aparan.Chaymantami tuqayninwan runapa nawinkunata nuyuchir,

, tapuran:—¿Imallataqachu rikayta puytinkina? nir.24Chaymi chay runaqa chapakuq qallarirna, niran:—Rikaninami runakunataqa qirukunata yupay. Piru

puriqtami rikayani nir. 25Chaymi Jesusqa makinwan chayrunapa nawinta qashan kamatin, kusalata chapakuyarqa,allinna kidaran. Chaymi tukuy imatapis rikayta puytiranna.26Chaymantami Jesusqa chay runataqa wasikiman riynanirqa, kaynu niranpis:

—Amami chay pwibluman yaykunkichu. [Chaynulla kayrurashaytaqa amami mayqantapis willankichu] nir.

(Mt 16.13-20; Lc 9.18-21)27

Filipo pwibluman riranllapa. Chaynu riyarmi Jesusqa:

—¿Nuqapaqqa mayqanshi kani ninllapataq runakunaqa?nir.

28Chaynu nitinqa paykunaqa niranllapa:—Wakinqami ninllapa, Shutichikuq Juan nir. Nataq

wakin-shuypaqa ninllapa Elías nir. Chaynulla wakinkunaqaninllapa Dyuspa uk rimaqnin kanqa nir.

29—Qamkunapaq-shuypaqa, ¿mayqantaq kani? —nir.

Chaymi Pedruqa niran:—Qamqami Dyuspa Akrashan Cristun kanki nir.30Chaynu nitinmi, Jesusqa paykunata willaran ama

mayqantapis paypaqqa parlananllapapaqchu nir.

Mananami maychu wanunaypaq niran Jesusqa(Mt 16.21-28; Lc 9.22-27)

31

: Dyusmanta Shamuq Runataqami chayruku kaq mantakuqkuna, kurakunapa mantaqninkuna,

. Chaynu qischarmi

wanuchinqallapa. Piru kimsa diyamantaqami qashankawsamunqa nir.

32Chaynu nirmi, kusalata willar intrachiran paykunataqa.Chaymi, Pedruqa uklawman Jesusta paylata apar, anyaqnullawillaran ama chaynu rimananpaqnachu.

33 ,Pedrutaqa kaynu nir anyaran:

—¡Ashuy naypaymantaqa dyablu!i Qamqami Dyusmunashantaqa mana intrakar, yanqa runakuna yarpushannularurachimanayanki nir.

34

kaqkunata qayamur kaynu niran:

bidanllapapaqqa llakinqallapanachu. Ashwanmi kruspiwanuchinatinllapamapis ama manchakurchu nuqalapi yarpurshachinakunqallapa. 35Chaqa mayqanpis paykunamunashannulla bidanta washayta kamaqkunaqami tukuytyimpupaqna qischakanqallapa. Piru mayqanpis nuqapi

shanrayku qischakar wanuqkunaqami tukuy tyimpupaqnakawsanqallapa. 36Chaymi nishaykillapa: Mayqanpis kaypachapi kaq iman munashanta tantakur mana washakatinqa,¿imapaqtaq sirbiyan chay tantakushanqa? 37¿Uk runachuachka imata pagrakur washakayta puytinman? ¡Manami!38Piru mayqanpis nuqamanta chaynulla rimayniymanta imakay mana kriyishanrayku kusala uchasapa runakunapanaypanpi pinqakutinqami, Dyusmanta Shamuq RunapisTaytanpa kusa llipyalla pudirninwan shamurqa, kusa allinlaangelkunapa naypanpimapis pinqakunqa”.

9 1Chaynullami Jesusqa niranpis:—Chiqaptami nishaykillapa: Kaypi kawsaqkunaqa

wakinllaqa Dyus kusa pudirninwan mantakuqtaqarikanqallapa manaraq wanuyarchu nir.

Jesusmi llipya intirupaq tikrakaran(Mt 17.1-13; Lc 9.28-36)

2Chaymanta saysi diyakuna pasashana katinqa, Jesusqakusa unaq sirkaman riran, Pedruta, Santiaguta, Juanta ima,paykunalata apar.naypanpi Jesuspa qaqllanqa, kusala ukman shumaqpaqtikrakaran. 3

intirupaq tikrakaran.kusalata paqarmapis chaynu yuraqchayanqachu. 4Chaymi

, Eliaswan,Moiseswan ima parlaqta. 5-6Chaynu rikarqami paykunaqakusalata manchakuranllapa. Chaymi Pedruqa kusa

, kaynuniran Jesustaqa:

— , ¡kaypiqami kusala allinkanchikllapa! Rurashaqllapa kimsa chukllitakunata, uktaqampaq, ukta Moisespaq, ukta-shuypaqa Eliaspaq nir.

7Chaykamanqami, puktay limpu paykunata pamparpasayaran. Piru chay puktay rurimantami Dyus kaynuniyaran:

“Kaymi kusa munashay Wamrayqa.¡Paylatami kasunkillapa!” nir.

8Chaymi chay kutilla tukuy ladunman chapakurqa, mananamayqantapis rikaranllapanachu. Ashwanmi Jesusta paylatanarikaranllapa.

9Chaymanta chay unaq sirkamanta ishkimuyatinllapanaqa:

—Amami mayqantapis parlankillapachu chayrikashaykillapataqa, Dyusmanta Shamuq Runa wanurkawsamunankaman nir.

8 9

51

j 9.13 Kaypiqami Eliaspa shutinwan Shutichikuq Juanpaq rimayan. Payqari Eliasnu karan. Rikay San Mateo 17.13. k 9.23 Wakiniskribikashakunapimi nin: “Kriyitkiqami imapis rurakanqa. Chaqa tukuy kriyiqkunapaqqami imapis ruraypaq” nir.

10Chaymi paykunaqa mana mayqantapis parlaranllapachu,michka paykuna chay “Wanur kawsamushaq” nishanpaqmana intrakasha karmapis.kumi kusalata tapunakuyaqllapa.

11Chaymi Jesustaqa kaynu nir tapuranllapa:—Chaynu katinqa, ¿imapaqtaq Moisés mantakushanta

, Eliasraqshi Dyuspa AkrashanCristunmanta naypaqtaqa shamuyanqa ninllapa? nir.

12Jesusqa paykunataqa niran:—Chiqaptami Elías naypaqtaqa shamuyanqa. Chaynu

shamurmi tukuy imata Dyus munashanulla shumaqchayanqa.Chaqa, ¿imapaqtaq Dyus nitin iskribikashakunapiqa nin:

qischayanqallapa?’ nirqa. 13Chaymi nishaykillapa: Eliasqamishamushana. Chaynu shamutinmi,lla mana kwintacharchu paykuna munashannulla ruraranllapanir.j

Jesusmi allicharan dyablupa yarpuyninwan kaq wamrata(Mt 17.14-21; Lc 9.37-43)

14

tikrakamurqa,runakunawan tariran. Chaypiqami karan Moisés

.

willanakuyashallapa karan. .15

kusa dispantakashalla kallparanllapa Jesusta saludaq.16 :

—¿Imapaqtaq paykunawan kusalata willanakuyaraykillapa?nir.

17Chaypi kaqkunamanta ukqami niran:— , wamraytami apamusha kani

qamman. Chaqa dyablupa yarpuyninmi limpu muduchardijasha. 18Chaymi maypi katinpis dyablupa yarpuyninqawamraytaqa atakita qur usuraqtana dijan. Chaynullashiminmanta kusalata pusquta itakuchir, kirunmatapiskusalata richyachir ima wanushata yupayna dijan. Chaymi

itakunanpaq. Piru manami puytishallapachu nir.19Jesusqa niran:—¡Ay qamkuna Dyuspi mana allita kriyiqkuna!

¿Maydiyakamantaq allita intrachishunayllapapaqqischakashaq? ¿Ima maydiyakamantaq qamkunawanshachinakushaq? Ma, kayman apamuyllapa nir.

20Chaymi chay wamrataqa Jesusman aparanllapa. Chaynuapatinllapaqa, chay dyablupa yarpuyninqa Jesusta rikarqa,wamrata atakita qur pachaman ratachir ribulkachiran,shiminmanta pusquta itakuchiran ima. 21Chaymi Jesusqawamrapa taytantaqa kaynu nir tapuran:

—¿Ima tyimpumanta-pachataq wamraykiqa waknuqischakan? nir.

Taytanqa niran:—Takshitunmanta-pacha. 22Chaymi wak dyablupa

yarpuyninqa kutir kutir ninaman, yakuman ima itashawanuchinanpaq. Chayraykumi puytiq yupay karqa, llakiparyanapamayllapari nir.

23Chaynu nitinmi Jesusqa niran:—¿Imaraykutaq puytiq yupay karqa yanapamayllapari nimanki?

Chaqa tukuy kriyiqkunapaqqami imapis ruraypaqk nir.24Chaynu nitinmi chay wamrapa taytanqa kusala jwirtita

kaynu nir qay :—Nuqaqami kriyini, Taytituy. Ashwan ¡yanapamay-ari

masna kriyinaypaq! nir.

25Chaymantami Jesusqa kusala achka runakunatantakamuqta rikarqa, chay dyablupa yarpuyninta kaynu niranyaranna:

—Muduchakuq chaynulla upachakuq dyablupa yarpuynin,nuqami mantashuni kay wamramantaqa lluqshir, amanaqashanqa yaykunkinachu nir.

26Chaynu nitinmi, chay dyablupa yarpuyninqa wamrataqaqashan atakita qur, pachaman ratachir wanushata yupay dijarlluqshiranna. Chaymi rikaqkunaqa niyaranllapa: “Ashwanmiwamraqa wanunna” nir. 27Piru Jesusqami wamrataqamakinmanta chutar sharichimuran. Chaymi ashwan wamraqasharanna.

28Chaymantami Jesusqa uk wasiman yaykuran. Chaypimi:

—¿Imaraykutaq chay dyablupa yarpuynintaqa manaitakuyta puytisha kashaqllapaqa? nir.

29Jesusqami niran paykunataqa:—Waknu riqchaq dyablupa yarpuynintaqami mana

chaynulaqa uk runamantaqa itakunchikchu. Ashwanmi[ayunar] Dyusman kusalata mañakur ima itakuyta puytinchiknir.

Ishkay kutipaqnami Jesusqa wanushaqna niran(Mt 17.22-23; Lc 9.43-45)

30-31Chaymanta,pasaran Galilea pwiblupa lugarninkunata. Piru payqami mana

.:

“Dyusmanta Shamuq Runatami kuntrankunamanqukuyanqallapa. Chaynu qukutinllapami wanuchinqallapa.Piru kimsa diyamantaqami qashan kawsamunqa” nir.

32

intrakaranllapachu. Chaynulla tapunanllapapaqmapiskusalatari manchakuyaranllapa.

¿ ?(Mt 18.1-5; Lc 9.46-48)

33 , ukwasiman yaykuranllapa.kaynu nir tapuran:

—¿Imanirtaq qamkunaqa nanpi willanakuyaraykillapa? nir.34Piru paykunaqami pinqakur mana imatapis nirchu uyarala

kidaranllapa. Chaqa nanpiqami willanakusha karanllapa,mayqanninllapashi kusa mas allin kanqa nir. 35ChaymantamiJesusqa taran. , kaynuniran:

—paqla tikrakar, uk sirbikuq yupay kar wakinninllapatanayanapanmanllapa.

36Chaynu nirmi, ,marqakur kaynu niran:

37—Mayqanpis nuqapi kriyishanrayku kay wamritu yupaykaqta, shumaqta samachiqqami, ashwan nuqallatanasamachimayan. Piru manami nuqalatachu samachimayan,ashwanmi chay mayqannir.

Mana kuntramaqninchikqami ashwan faburninchik(Lc 9.49-50; Mt 10.42)

38 :—

qampa shutikiwan dyablupa yarpuyninkunata runakunamantaitakuqta. Chaymi paytaqa nirayllapa ama chayta ruraychu nir.Chaqa chay runaqa mana nuqanchikkunawanqa purinchu.

9

52

l 10.21 Wakin iskribikashakunapimi nin: “Ashwanmi nuqapi kriyishaykirayku kruspi wanuchishunatinllapamapis ama manchakurchu shamutkinuqawanna rishun” nir.

39Chaynu nitinmi Jesusqa niran:—Ama ‘Mana’ niyllapachu. Chaqa mayqanpis nuqapa

shutiywan milagruta rurayarqa, manami chay kutilla kuntrayrimayta puytiyanqachu. 40Ashwanmi nuqanchikpa manakuntranchik karqa, nuqanchikpa faburninchik kanqa.41Chiqaptami nishaykillapa: Mayqanpis qamkunata nuqapi

qami, kusa shumaq allin imakunatana aypanqallapaDyusmantaqa nir.

Kuytawkish uchakutkillapa(Mt 18.6-9; Lc 17.1-2)

42Piru nuqapi kriyishanrayku mana kwintachaypaqla kay

qami, kusala allin kanman kunkanpi uk marayta watar, maryakupa mas ruri kaqninman itakunanllapapaq. 43Imanupimakiki uchakuchishutinmaqa, pitir itakuy. Chaqa allinmikanqa kwirpuykipa uk partin kaqta itakunaykipaq tukuylakwirpuyki tukuy tyimpupaq chay infyirnupi nina maydiyapismana wanuqpi qischakanaykimantaqa. 44-48

uchakuchishutinqa, pitir itakuy. Chaqa allinmi kanqa kuju,tukuy tyimpupaqna kawsanaykipaq,infyirnumanna itakukanaykimantaqa. Chaynullami nawikiuchakuchishutinpis, urqur itakuy. Chaqa allinmi kanqa uknawiyjunla, Dyus mantakuyashanman yaykunaykipaq,ishkantin nawikiwan infyirnuman itakukanaykimantaqa.Chaqa chaypiqami ñushi chaynulla ninamapis maydiyapismana wanunchu.

49

salanchik chaynu ninawan kusalata qischakankillapa.50Chayraykumi qamkunapis kay pachapiqa imanutaq

kusa shumaqta kawsayllapa. ,¿imanunari qamkunaqa qashan shumaqchankillapa?

(Mt 19.1-12; Lc 16.18)

10 1Jesusqami chay Capernaúm pwiblumanta lluqshir rir,. Chaymanta rirmi,

. Chaymi chaymanpis

. 2Chaymantami wakinfariseo runakuna Jesusman qimikaranllapa. Chaymi mabirimanimashunllapashi nir, kaynu tapuranllapa:

—¿Allinchu kanqa uk runa warminta dijananpaqqa? nir.3Chaymi Jesusqa niran:—¿Ima nirtaq Moisesqa mantashuranllapa?4Paykunaqa niran:—Moisesmi niran, uk runa warminta dijanarqashi

karguyjunkunapi kartata rurar warminta qurqashichiqanchakayta puytin nir.

5Chaynu nitinllapaqa Jesusqa paykunata niran:—Qamkuna kusala kuchi mana intrakaq kashaykillaparaykumi

Moisesqa chaynuqa mantakuran. 6Piru Dyusqamipuntamanta-pacha runata, warmita ruraran. 7Chayraykumi, ‘Ukruna warminwan kasararqa, taytanta mamanta dijanqa. 8Chaymiashwan warminwanqa uk kwirpu yupaylana kawsanqallapa’ nir.Chaynuqami mana ishkaynachu, ashwan uklana. 9Chayraykumi ukruna warminwan uk kwirpulana kananpaq Dyus nishanrayku,mana mayqanpis, paykunaqa dijanakunqa niyta puytinchu.

10Chaymanta Jesusqa wasipina katinqa,. 11Jesusqa niran:

“Mayqanpis warminta dijar qashan ukwan kasararqamikusala saqratana uchakuyan. 12Chaynulla warmipis runanta

dijar, ukwan kasararqa kusala saqratana uchakuyan, puntarunanta dijashanrayku” nir.

Jesusmi wamrakunata bindisiran(Mt 19.13-15; Lc 18.15-17)

13Chaymantami Jesusmanqa wamrakunata apamuranllapa,bindisinanpaq.wamrakunata apamuqkunataqa anyaranllapa. 14Chaytarikarmi, :

“¡Ama arkarchu, dijay nuqaman shamunqa wamritukunaqa!Chaqa Dyus mantakuyashanqami kay wamritukuna yupaykaqkunalapaq. 15Chiqaptami nishaykillapa: Dyusmantakuyashanman yaykunaqkunaqami kay wamritukunayupay kanqallapa. Chaqa mana chaynu karqami Dyusmantakuyashanmanqa mana yaykunqallapachu”.

16Chaynu nirnaqami wamritukunata, marqakur.

Kusala imayjun runami Jesuswan parlaran(Mt 19.16-30; Lc 18.18-30)

17Chaymanta Jesús riyatinnaqa uk runa kallpar shamurnaypalanpi qunqurikur kaynu nir tapuran:

— , ¿imatataq rurayman,tukuy tyimpupaqna kawsanaypaqqa? nir.

18Chaymi Jesusqa niran:—¿Imapaqtaq kusa allin nimanki? Allinla kaqqami kan ukla.

Payqami Taytay Dyus. 19

. Chaypiqami nin: ‘Ama uk uk warmiwankaychu; ama wanuchikuychu; ama suwakuychu; amauknikipaq llullakur rimaychu; ama uknikita imapipisllullachiychu chaynulla taytaykita, mamaykita kasuy’ nir.

20Chaynu nitinmi, chay runaqa niran:— , tukuy chaykunataqami

takshaymanta-pacha rurashana kani nir.21Chaymi Jesusqa chapar kusalata llakipar, niran:—Uksitumi faltashuyan ruranaykipaqqa: Rir, tukuy imayki

kaqta rantikur qillaynikitaqa mana imayjun kaqkunata quy.Chaynuqami unaq syilupiqa mana tukukaq imaykitanatarikunki. Piru chay nishushayta rurarnaqami, shamutkinuqawanna rishun nir.l

22Chaynu Jesús nitinmi, chay runaqa kusalata llakir riran.Chaqa kusala imayjun-ari karan. 23Chaymi Jesusqa,

:—Kusa trabajusuraq kanqa chay kusala imayjun kaqkuna,

Dyus mantakuyashanman yaykunanpaqqa.24Chaynu nitin uyaparmi,

yarpupakuranllapa: “¿Imanutaq chaynuqa kanqa?” nir.Chaymi Jesusqa qashan niran:—Wamrituykuna ¡kusala trabajusumi Dyus mantakuyashanman

mayqanpis yaykunanpaqqa! 25Chaymi chay kusala imayjunkuna,Dyus mantakuyashanman dasla yaykunanmantaqami, ashwan uk

.26Chaynu nitin uyaparmi kusala masta yarpupakuranllapa.

Chaymi ukninllapa ukninllapa kaynu nir tapunakuyaqllapa:—Chaynu katinqa ¿pitaq washakayta puytiyanqa? nir.27Chaynu nitinmi Jesusqa paykunata chapar kaynu niran:—Runakunapaqqami kayqa mana ruraypaqchu. Piru

Dyuspaq-shuypaqami tukuy imapis ruraypaq nir.28Chaynu nitinqa, Pedruqa kaynu niq qallariran:—Nuqakunamaqami tukuy imayllapakunata dijashana,

qamwanna purinillapa.29Jesusqa niran:—Chiqaptami nishaykillapa: Mayqanpis nuqarayku,

,

9 10

53

m 10.38 Castillanupi “Ser bautizado con el bautismo con que yo soy bautizado” nirqami intrachimanchik qischakaytachu puytinki nuqaqischakayashaq chay yupay nir.

ullqu ukninkunata, warmi ukninkunata, taytanta, mamanta,[warminta,] wamrankunata,munashayta ruraqkunaqami, 30kay pachapiqa syin kuti masachkatana, wasikunata, ullqu ukninkunata, warmiukninkunata, taytanta, mamanta, wamrankunata,

imamapis. Nataq maydiya-shuypaqa ashwan tukuy tyimpupaqkawsaytana aypanqallapa. 31Piru kanan tyimpukunapi achkarunakuna kusana kaqkunaqami, chay tyimpuqa manaimapaqpis sirbinqachu. Chaynulla achka kanan tyimpukunamana kwintachaypaq kaqkunami, ashwan chay tyimpuqa kusanishapaqna riqsikanqallapa.

Qashanmi Jesusqa wanushaqna niran(Mt 20.17-19; Lc 18.31-34)

32

Jerusalenman riq qallaritinllapa,naypanta riyaran.dispantakashalla riyaranllapa. Nataq chay wakinkuna ikitariqkuna-shuypaqa kusalata manchakur ima riyaranllapa.

apar, qashan kaynu nir willayaran:33“Qamkuna rikayashaykillapanumi kananqa

riyanchikllapana Jerusalenman. Chaypimi DyusmantaShamuq Runataqa qukunqallapa,kunaman,man ima. Chaymi ashwan paykunaqa wanuchinanllapapaq nirmantakur, mana Israelmanta runakunamanna qukunqallapa.34Chaymi paykunaqa kusalata burlakar, tuqapar, wipyarimanaqa wanuchinqallapa. Piru kimsa diyamantaqami qashankawsamunqa” nir.

Santiaguwan, Juanmi Jesusta mañakuranllapa(Mt 20.20-28)

35Chaymantami Zebedeupa wamrankuna SantiaguwanJuanqa, Jesusman qimikar kaynu niranllapa:

— ,killapapaq.

36Jesusqa niran:—¿Imatataq qamkunapaq ruranayta munayankillapa? nir.37Paykunaqa niran:—Imaraq taytituy, qam chay kusala shumaq mantakuynikipi

mantakurqami, qam nitki ukniyllapaqa allilaw qichqaykipitanqa; nataq ukniyllapa-shuypaqa ichuqlaw qichqaykipina nir.

38Chaynu nitinmi Jesusqa paykunataqa niran:—Manami qamkunaqa imata mañakuyankillapa nirmapis

. Tapushaykillapa: ¿Kusala saqra ayaqyakuta upyaq yupay qischakar wanuyashaq, chaynuqischakaytachu puytiyankillapa kanqa? nir.m

39Chaymi paykunaqa niran:—Arí Taytituy nir.Chaymi Jesusqa niran:—Chiqaptami qamkunapis kusalata qischakankillapa, nuqa

qischakashaynulla. 40Piru chay mantakunaypi tar allilawpimanaqa chay ichuqlaw qichqaypi tachishunayllapapaqqami

. Ashwanmi chay mayqanpaqchaykunaqa kamakasha chaykunanami chaypiqa tayanqallapanir.

41 , chaynunir mañakuqta uyaparqa piñakuranllapa SantiaguwanJuanwan imaqa. 42Chaymi Jesusqa paykunata qayamur niran:

— , chay mana Israelrunakunapa mantakuqninkunaqami, chay pwiblunmanta kaqrunakunataqa paykuna munashanlata rurachin. Chaynu

katinmi ashwan chay pwiblupi kusa runa nisha kaqmaqa,wakinkunata mantarla ima kawsanllapa. 43

qami ama chaynuqa pasanmanchu. Ashwanmi chayqamkunamanta mayqannikillapa kusa runa nisha kaqqa, uksirbikuq yupay kar wakinnikillapata yanapankimanllapa.44Chayraykumi qamkunamanta uknikillapa kusa kaytamunarqa, tukuypa sirbiqninna kayllapa. 45Chaqa DyusmantaShamuq Runamaqami sirbikuq shamuran mana paytasirbinanllapapaqchu. Chaymi ashwan kusala achkarunakunata uchanmanta washananrayku, wanunqa.

Jesusmi syigu Bartimeuta allicharan(Mt 20.29-34; Lc 18.35-43)

46 .

chaynulla kusala achka runakunawan ima riyatinllapami nanqichqalanpi uk syigu runa Bartimeo shutiq tayasha karan,limusnata mañakur. Payqami Timeupa wamran karan.47Chaymi Nazaretmanta Jesús pasaqta uyaparqa chay syiguqa,kaynu nir qay :

—¡Davidpa ayllun Jesús! ¡Llakipamastuy-ari! nir.48Chaynu nitinmi, runakunaqa anyaranllapa upallananpaq.

Piru payqami llallin kaynu nir qay :—¡Davidpa ayllun Jesús! ¡Llakipamastuy-ari! nir.49Chaymi Jesusqa chaypi shar, kaynu niran:—Qayamuyllapa chay runataqa nir.Chaymi kaynu nir qayamuranllapa:—Aligriyakur, sharir shamuy. Jesusmi qayashuyan nir.50Chaynu nitinllapami,

urqur itakur, piryar rir Jesusman qimikaran. 51ChaymiJesusqa tapuran:

—¿Imatataq qampaq ruranayta munayanki? nir.Payqa niran:— , nawiy rikakunantami munayani

nir.52Jesusqa niran:—Rikuyna. Chaqa kriyishaykiraykumi alliyashaykina.Chaynu nitinmi chay kutilla rikakuranna. Chaymi ashwan

kusalata aligriyar Jesuspa pullanna riran.

Jesusmi Jerusalenman yaykuranna(Mt 21.1-11; Lc 19.28-40; Jn 12.12-19)

11 1 ,, Betfagé chaynulla Betania

. Kay pwiblukunaqamichay Olivos sirkapaqa shipchanlapi karan. Chaymi chaypi

, 2kaynu:

—Riyllapa wak naypanchikpi pwiblitu chayman. Chayman. Chay burrupiqami

mana mayqanpis tasharaqchu. .3Piru mayqan imallata willashutinllapaqa ninkillapa:‘Taytitunchikmi ministiyan, .

4Chaynu nitin, rirqami kallipi punku yatankaqpi wataraqtaburrutaqa tariranllapa. .5Piru wakin chaypi kaqkunami kaynu nir tapuranllapa:

—¿ ? nir.6Chaymi paykunaqa Jesús willashannulla nitinllapa,

dijatinna aparanllapa. 7Chaymi burrutaqa Jesusman apar.

8Piru chaypiqami karan kusala achka runakuna. Chaymi Jesús.

Nataq wakin-shuypaqami qirupa raprankunata kuchumur, chaypa ananlata Jesusqa pasananpaq. 9Chaymi

10 11

54

n 11.14 Chay igus qiruqami intrachimanchik chay Israelmanta runakunapaq. Chaqa paykunaqami Dyusta kasuq tukur kusala raprayjun yupaykaranllapa. Piru ukman mana allinkunata rurar imaqa, chay yura igus qiru mana puquyniyjunchu yupay karanllapa. Chaymi yanqa raprayjunyupayla paykunapis karan.

ashwan naypaqta ikita riqkunamapis kusa aligrila kaynu nirlaqyayaqllapa:

“¡Biba biba! ¡Kusa alabakashami kanqaTaytanchik Dyuspa shutinpi shamuqqa!

10 ¡Chaynulla kusa alabakashami kanqaDavidpa ayllunmanta shamuq gubyirnunchikllapaqa!

¡Payqami unaq syilupipis kusa alabakashana kanqa!” nir.11 . Chaymanta

rir yaykuran Dyusta adurananllapa wasiman. Chaynuyaykurmi tukuy chay ruripi kaqkunata alli rikaran.

pwibluman. Chaqa kusa tardinari karan.

Jesusmi igus qiruta amana puqunanpaqchu niran(Mt 21.18-19)

12Allaqninqami Betania pwiblumanta riyarqa Jesusqamallaqnaran. 13Piru largukaqpimi rikaran uk igus qiru kusaraprayjunta. , puquyninpismi kanqa niryarpur. Piru ashwanmi rapranlata tariran,tachu. Chaqa manari puqunan tyimpuraqchu karan.14Chayraykumi, chay igus qirutaqan kaynu niran: “¡qami manana mayqanpis puquynikitaqa mikunqallapanachu!”nir. .

wasimanta rantikuqkunata itakuran(Mt 21.12-17; Lc 19.45-48; Jn 2.13-22)

15 , Jesusqa,Dyusta adurananllapa wasiman yaykur, chaypirantikuqkunata, rantiqkunata ima limpu waqtaman itakuq

. Chaynumi chay uklawmanta kaq qillaytakambyaqkunapa misanta, chaynulla palumata rantikuqkunapamisanmatapis limpu tikrar itakuran. 16Chaymi payqa manamunaranchu mayqanpis imankunata charikur ima Dyustaadurananllapa wasiman yaykur pasananllapataqa. 17Chaymi

:“Dyus nitin iskribikashakunapiqami nin: ‘Wasiyqami tukuy

nasyunmanta runakuna nuqaman mañakunanllapalapaq wasishutinqa’ nir. Piru qamkunaqami suwakuqkunapa

.18Chaynu nitin uyaparmi chay kurakunapa mantaqninkuna,

imaqa,paq.llaparayku.dispantakashalla uyakuyaqllapa.

19

wan chay Jerusalenmanta lluqshir riranllapana.

Mana puquq igus qirumi chakiran(Mt 21.19-22)

20Allaqmanta qashan riyarmi, chay igus qirupa yatanlatapasayar, -pacha chakishatana.21Chaymi Pedruqa, Jesús chay igus qiruta willashanpaqyarpur kaynu niran:

— , rikay chay igus qiruta amanamaydiyapis puqunanpaq nishaykiqami chakishana nir.

22Chaynu nitinmi Jesusqa paykunata niran:—Allita Dyuspi kriyiyllapa. 23Chiqaptami nishaykillapa:

Mayqanpis Tayta Dyuspi tukuy shunqunwan kusalatakunfyakar ama ukmanta yarpurchu, kay qaqata ‘Kaymantaashur rir mar yakuman yaykuy’ nitinllapaqa, chaynupasayanqa nir. 24Chayraykumi nishaykillapa: Qamkuna Tayta

Dyusman mañakurqa kusalata kunfyakar, chay imatamañakuyashaytaqa qumayanqa nir mañakuyllapa. 25PiruDyusman mañakurqa, pirdunayllapa mana allinkunatarurashuqkunata. Chaynuqami syilumanta TaytaykillapaDyusqa uchaykillapamantaqa pirdunashunqallapa. [26Piruqamkuna ukkunata mana pirdunatkillapaqa, syilumantaTaytaykillapa Dyuspis uchakushaykillapamantaqa manapirdunashunqallapachu.]

Jesustami tapuranllapa pipa pudirninwanshi nir(Mt 21.23-27; Lc 20.1-8)

27 , JesusqaDyusta adurananllapa wasi ruripi puriyatin, chay kurakunapamantaqninkuna,kuna, Israel pwiblupa ruku mantaqninkuna ima paymanqimikaranllapa. 28Chaymi kaynu nir tapuranllapa:

—¿Mayqan mantashutintaq tukuy chaykunata rurankiqa?nir.

29-30Chaymi, Jesusqa niran:—¡Ma nuqapis tapushutiyllapa willamayllapa! ¿Mayqantaq

?¿Dyus, manaqachu runakunala? Qamkuna chay tapushushaytawillamatkillapami, nuqapis willashaykillapa mayqanmantamatinmi kayta rurani nirmapis.

31Chaynu nitinmi, paynin paynin willanakur kaynuninakuyaqllapa:puytinchikllapachu. Chaqa, chaynu nishallapaqa ‘¿Imapaqtaqmana kriyiraykillapa?’ nimashunllapa. 32Nataq ‘Runakunalami

, ¿imataq pasanqa?”Piru manami chaynu niytaqa puytiranllapachu, runakunata

manchashanllaparayku. Chaqa tukuylari kriyiqllapa JuanqashiDyuspa chiqap rimaqnin karan nir. 33Chaymi, Jesustaqaniranllapa:

— .Jesuspis paykunataqa niran:—Chayqa nuqapis manami willashaykillapachu, mayqan

mantamatinmi tukuy kaykunata rurani nirmapis.

Jesusmi kumparasyunta ruraranmana allin trabajaqkunawan

(Mt 21.33-46; Lc 20.9-19)

12 1Chaymantami Jesusqa kumparasyunkunawan, kaynu nir:

, ridurninta limpupatyuta ruraran.binuta lluqshichinanpaq. Chaynulla uk shuytulla kusala atunwasita yupay ruraran,chapananpaq.arrintar riran largu mayta. 2Chaymanta kusicha tyimpu

,sirbikuqninta, chay kusichakushanmanta paypaq kaqpartintaqa qunanllapapaq. 3

chay sirbikuqtaqa aypar kusalata maqar ima, mana imatapisqurchu qati . 4

. Piruchayta-shuypaqami kusalata jurapar, [rumillawan sitar]umanmatapis lisyaranllapa. 5Chaymantami qashan

. Nataq chayta-shuypaqami ayparwanuchiranllapa. ,wakintaqa kusalata maqar qischaranllapa. Nataqwakinta-shuypaqa wanuchiranllapa.

6“Piru tukukananta-shuypaqami kusala munashan. Chaqa payqami kaynu yarpuran:

11 12

55

o 12.12 : .wamran, chay itakusha rumiwan, .kurakunapa mantaqninkunapaq. -shuypaqa, .p 12.19 Deuteronomio 25.5

‘Wamrayta-shuypaqami kusalata rispitar kasunqallapa’ nir.7 , ,ninakuranllapa: ‘Wakmi kay pachataqa irinsyanpaqaypayanqa. ¡Ashwan wanuchishunllapa nuqanchikkunana kaypachapa amunkunaqa kanallapapaq!’ nir. 8Chaynu ninakurmiaypar wanuchir, .

9Chaynu nirqa kaynu nir tapukuran paykunataqa:“¿ ,

kaqkunawanqa imatataq rurayanqa nir yarpunkillapaqamkunaqa?ukkunatana quyanqa chay pachantaqa. 10¿Manachuqamkunaqa liyishaykillapa, Dyus nitin iskribikashantaqa?Chaqa ninmi:

‘Chay llutakuqkuna kay rumiqa mana sirbinchu niritakushanllapami,

ashwan kusala shumaq rumipaq tikrakasha.11 Piru tukuy chaynu kananpaqqa Dyusmi chaynuqa ruraran.

Chaymi ashwan paylata alabashunllapa’ nir”.12Chaynu nir Jesús kumparasyunta parlakutin chaypi kaq

runakuna uyaparqa, kwintata qukaranllapa paykunapaqrimayan nir.o Chaymi Jesusta aypar prisunaranllapa. Pirumana puytiranllapachu runakunata manchashanllaparayku.Chaymi ashwan dijatinllapana riran.

Jesusta tapuranllapa impwistupaq(Mt 22.15-22; Lc 20.20-26)

13Chaymantami chay fariseo runakunaqa wakinninta,

Jesusta tapur mana allinta rimachir, chaylapaqnauchachananllapapaq. 14Chaymi paykunaqa Jesusman rirkaynu nir tapuranllapa:

— ,.

. Chaqa qamqami mana runakunawan. Piru, ¿allinchu

kanqa impwistuta chay Roma pwiblupi mantakuq Cesarta,pagranayllapapaq, manaqachu mana? Ima nimankillapataq,¿pagrashaqllapachu manaqachu mana? nir.

15Piru Jesusqami kaykunaqa Dyusta yanqa kasuq tukuq,, kaynu niran:

—¿llapaqa? Ma, apamuyllapa uk qillayta rikanaypaq nir.

16Chaymi apamuranllapa uk qillayta. Chayna Jesusqapaykunata tapuran:

—¿Mayqanpa ritratuntaq kay qillaypiqa? ¿Mayqanpashutintaq iskribikasha? nir.

Paykunaqa niranllapa:—Gubyirnu Cesarpa nir.17Chaymi Jesusqa niran:—Chaynu katinqa, gubyirnu Cesarpa kaqnintaqa payta quyllapa.

Nataq Dyuspa kaqninta-shuypaqa Dyusta quyllapa nir.Chaynu nitinmi kusa dispantakashalla kidaranllapa.

Jesusta tapuranllapa wanuqkunapaq(Mt 22.23-33; Lc 20.27-40)

18Chaymantami wakin saduceo runakuna riranllapa Jesustarikaq. Chaqa chay runakunaqami ninllapa: “Manashiwanuqkunaqa qashanqa kawsamunllapachu” nir. ChayraykumiJesustaqa kaynu tapuranllapa:

19— , Moisesmi kaynu nir iskribiran:‘Mayqan warmiyjun kayar, manaraq wamrayjun kar

wanutinqa, chay wanushapa ukninnashi kasarayanqa chaybyuda warmiwanqa. Chayna chay wanusha ukninpaqqawamrayjun kananpaq’p nir. 20Chaynu katinmitapushaykillapa, uk kutimi syiti irmanukuna karanllapa.Kulakanllapami, warmikur manaraq wamrayjunchu kayarwanuran. 21Chaymantami chay ishkay kaq ukninna kasararanbyudawanqa. Piru paypismi manaraq wamrayjunchu kayarwanuran. Chaynullami chay ishkay kaqwan, kimsa kaqwanpasaran, 22chay syiti kaq ukninllapa kasarar wanunankaman.Piru mayqanninllapapis manami wamrayjunchu karan.Chaymantaqami chay warmipis wanuranna. 23Chayna chaywanushakuna maydiya kawsamutinqa, ¿mayqanninpawarmintaq kanqa chay warmiqa? Chaqa tukuynin-arikasarasha karan chay warmillawan.

24Chaynu nitinllapami, Jesusqa niran:—Qamkunaqami limpu pantasha puriyankillapa, Dyus nitin

iskribikashanpaq, chaynulla paypa pudirninpaq manaintrakashaykillaparayku. 25Chaqa maydiya chay wanushakunakawsamurqami, manana kasaranqallapanachu, chaynullamanana kasarachikunqallapalamapischu. Chaymi ashwanimanutaq Dyuspa angelninkunamaqa mana kasaranllapachuchaynuna kawsanqallapa. 26Nataq chay wanushakunakawsamuqpaq-shuypaqa, ¿manachu qamkunaqaliyishaykillapa Dyus nitin Moisés iskribishantaqa? Chaqa chaysarsapi nina kusalata ratakuq rurimanta Dyusqa kaynu niq:‘Nuqaqami Abrahampa, Isaacpa, Jacobupa Dyusnin kani’ nir.27Chayraykumi Tayta Dyusqa mana wanushakunapaDyusninchu; ashwanmi tukuy kawsaqkunapa Dyusninla.Chaymi nishaykillapa: Qamkunaqami limpu limpu pantashapuriyankillapa nir.

(Mt 22.34-40)28

, saduceo runakunata karantawillar uyarachiqta. Chaymi Jesusqa ima ninqashi nir, kaynutapuran:

— , ¿tukuy mantakuykunamantaqamayqannintaq kusa mas allinqa? nir.

29Jesusqa niran:—¡UYAKUYLLAPA ISRAEL RUNAKUNA! AMITUNCHIK

TAYTA DYUSQAMI, PAYLA DYUSQA. Chaymi chay puntapikaq kusala mas allin mantakuyqami nin: 30‘Taytayki Dyustamunay tukuy shunquykiwan, bidaykiwan, yarpuynikiwan,jwirsaykiwan’ nir. 31Nataq chay ishkay kaqmantakuy-shuypaqami nin: ‘Llakiy runa masikikunapaq,imanutaq qampa kwirpuykillapaq llakinki chaynulla’ nir.Chaymi nishaykillapa: Tukuy wakin mantakuykunamantaqamikay ishkaykuna, kusala mas allinqa nir.

32Chaynu Jesús nitinmi, , niran:— , tukuytami karanta nimashayki.

Chaqa Dyusninchikqami payla. Manami uk masqa kanchupaymantaqa. 33Chaymi ashwan Dyusninchikta tukuyshunqunchikwan, yarpuyninchikwan, jwirsanchikwan munarchaynulla runa masinchikkunatapis imanukwirpunchikta munanchik chaynulla munashanchikmi kusalamas allin, animalkunata chay altarman apar ufrindapaq nirrupachinallapamantaqa nir.

34Chaynu chay runa kusala allinta rimashanraykumiJesusqa kaynu niran:

—Pitilanami faltashuyan Dyus nishankunata allita intrakarpaywanna kawsanaykipaqqa nir.

12

56

Chaymanta-pachami mana mayqanpis tapunanpaqqayarpuranlamapischu.

¿maymantataq shamun?(Mt 22.41-46; Lc 20.41-44)

35Chaymantami Jesusqa Dyusta adurananllapa wasipi:

“¿runakunaqa ninllapa ‘Dyuspa Akrashan Cristunqami Davidpaayllunmanta’ nirqa? 36Chaqa, Davidqami paylla Dyuspa SantuIspiritun yanapatin, kaynu nisha karan:

‘Tayta Dyusmi, Amituytaqa kaynu niran:Tay allilaw qichqaypi,

.37Piru willamayllapa: Davidpa ayllunmanta Dyuspa AkrashanCristun katinqa, ¿imapaqtaq Davidqa ‘Amituy’ niran?”

, chay achka runakunaqakusa aligrila uyakuqllapa.

(Mt 23.1-36; Lc 11.37-54; 20.45-47)38 :“Allita kwintata qukarmi, kuytakankillapa Moisés

. Chaqa,

chaynulla plasakunapimapis kusala shumaqtasaludananllapata ima. 39Chaymi chay tantakananllapawasikunapi manaqa mikunanpaq apatinllapamapis, kusarunapaq riqsir chay kusala shumaq samanakunapisamachinanllapata munan. 40Chaynullami chay wakchawarmikunata kitanllapa wasinkunata ima. Piru allin runaninanllapapaqqami kusala unayta Dyusman mañakuq yupaytukunllapa.llapa”.

Byudapa ufrinditan(Lc 21.1-4)

41Uk diyapimi Jesusqa Dyusta adurananllapa wasipi kar,chay ufrindata tantananllapa kajunkunapa naypanpi taran.Chaymi payqa rikakutin, achka runakuna ufrindankunataitaqllapa chay kajunkunamanqa. Chaynullami achka kusaqillayniyjun runakunapis qillayninllapata itaqllapachaymanqa. 42 ,

kajunkunamanqa itaran. 43

kunata qayamur kaynu niran:—Chiqaptami nishaykillapa: Kay mana imayjun byudaqami

itasha kajunkunamanqa. 44Chaqa ukkunaqami qillayninsubrashanlata itanllapa. Piru kay mana imayjunbyuda-shuypaqami, chaylawanna kawsananpaq kasha

, nir.

wasita ratachinqallapa niran(Mt 24.1-2; Lc 21.5-6)

13 1Chaymanta Dyusta adurananllapa wasimanta

niran:— , rikay Dyusta adurananllapa

wasitaqami kusa shumaq rumikunawan ima kusala atuntarurashallapa nir.

2Chaymi Jesusqa niran:—Kanan kayta rikayankillapa chaytaqami limpu

ratachinqallapa. Mananami uk rumilamapis anapurallutakashaqa kidanqanachu nir.

Jwisyu diya shipchamuyatinqami kaynu pasanqa(Mt 24.3-28; Lc 21.7-24; 17.22-24)

3Chaymantami paykunaqa Olivos sirkaman riranllapa.Chayqami karan Dyusta adurananllapa wasipa naypanlawpi.Chaymi chaypi Jesusqa tatin, Pedro, Santiago, Juan, Andrésimaqa paylata kaynu nir tapuranllapa:

4—Willamayllapa: ¿Maydiyataq chaynuqa pasayanqa?Chaynulla ¿ , tukuychaykuna pasananpaq diyaqa shipchana? nirqa.

5Chaymi, Jesusqa niran:—Allitami kuytakankillapa, ama mayqanpis ingañar

pantachishunanllapapaq. 6Chaqa kusala achkami nuqa yupaytukur shamunqallapa. Chaymi, ‘Dyuspa Akrashan Cristunmikani’ nir, kusala achka runakunata ingañanqallapa.

7“Qamkunaqami chay tyimpukunaqa uyapankillapa wakpikaypi guerrata rurayanllapa nir. Piru chaynu katinmapisamami manchakunkillapachu. Chaqa chaynumiri pasanqa.Piru chaynu pasatinmapis manaraqmi pacha tukukanantyimpuraqchu kanqa. 8Chaqa uk nasyunmanta kaqkunamimaqanakunqallapa uklaw nasyunmanta kaqkunawan.Chaynulla uk gubyirnupa kaqninkunapis maqanakunqallapauklaw gubyirnupa kaqninkunawan. Kusala achkalugarkunapimi pachamapis kusalata kuyunqa, [runakunapiskusala ukmanta tukunqa]. Chaynulla kusala mallaq tyimpu,imami kanqa. Piru chaynu pasatinqami yarpunkillapa,chayraqmi qischakay tyimpuqa qallariyan nir.

9“Qamkunallami kusalata kuytakankillapa. Chaqa chaytyimpukunapiqami qukushunqallapa karguyjunkunaman.Chaymi kusalata qischashunqallapa chay tantakananllapawasikunapiqa.kunapa, gubyirnukunapa naypanman ima nuqapikriyishaykillaparayku. Chaymi qamkunaqa paykunapanaypanpimapis nuqallapaq rimankillapa. 10Chaqa tukuyintirupi Dyuspa shumaq rimayninta washakananllapapaq

, kay pacha. 11Piru chaynu

karguyjunkunaman apashutinllapaqa,llapachu imatana rimashaq nirqa. Chaymi ashwan Dyus imatarimanaykipaq yanapashushannulla rimankillapa. Chaqachaypiqami mana qamkunallachu rimayankillapa kanqa.Ashwanmi Dyuspa Santu Ispiritun rimachishunqallapa.

12“Chaynullami nishaykillapapis: Mayqanpismi uknintaqukuyanqa wanuchinanllapapaq. Nataq taytanllapa-shuypaqawamrankunata qukuyanqa wanuchinanllapapaq. Chaynullawamrakuna-llapa. 13Chaymi tukuyla kay pachapiqa nuqapi

. Piru chaynu

kunalami washakanqallapa.14“Chaqa Dyuspa rimaqnin Danielmaqa kaynu nir iskribiran:

‘Uk kusala mana allinta rurachikuqmi rir yaykunqa, Dyustaadurananllapa wasiman’ nir. Chaymi qamkuna chaynupasaqta rikarqa, Daniel iskribishanmi kumplikayan niryarpunkillapa. Chayraykumi mayqanpis Judea lugarpikaqkunaqa sirkakunaman alsakanqallapa. 15Nataq mayqanpisuk wasipa ananpi karmapis amami ishkimunqachu, imantalluqshichinanpaq nirqa. 16Chaynulla,

.17¡Akaw chay diyakunapi warmikuna ruriyjun, manaqa ñuñuqwamrayjun kaqkunaqa imananqallaparaq! 18Chaymi ashwanqamkunaqa Taytay Dyusman alliplata mañakuyllapa, chayalsakanaykipaq tyimpuqa ama chay qasay tyimpuchukananpaq nir. 19Chaqa, chay diyaqami kusala saqramanchaypaq qischakay kanqa. Chaynu qischakayqami tukuyima rurakashanmanta-pacha mana kashachu. Chaynullamananami kanqanapischu chaynu qischakayqa maydiyapis.

12 13

57

q 13.27 Tukuyla pachamanta nirqami intrachimanchik Nortilawta, Surlawta, Estilawta, Oestilawta ima nir. r 14.1 Dyusninchikmi unayqaEgipto lugarmanta Israel runakunapa agwilunkunata urqusha karan. Chay lluqshishanllapata ama qunqananpaqmi añu añu uk fyistataruraqllapa. Chay fyistaqami shutiq Pascua. s 14.5 Trisyintus dinaryuta uk trabajaq ganananpaqqami trisyintus diyata trabajayta ministiq.

20Piru Taytay Dyus chay qischakaykuna achka tyimputakanqa nitinqami, mana mayqanlapis washakanmanchu.

paq llakir washananrayku, mana kusala achka tyimputachukanqa nisha.

21“Piru imanupi mayqan kaynu nishunmanllapa: ‘Rikayllapakaypimi Dyuspa Akrashan Cristunqa’, manaqa ‘Rikayllapachaypi’ nishutinllapaqa, amami kriyinkillapachu. 22ChaqaDyuspa Akrashan Cristun yupay tukuqkuna, chaynulla Dyuspaunay rimaqninkuna yupay tukuqkunami rikarimunqallapa.Chaymi paykunaqa mana ruraypaq imakunata, milagrukunataima, kusalata ruranqallapa. Chaynumi ashwan kusala achkarunakunata ingañanqallapa.tapis imanullapis ingañayta kamanqallapa. 23¡Piruqamkunaqami allita kuytakankillapa! Ama ingallapapaqqami willashunillapana.

(Mt 24.29-35, 42-44; Lc 21.25-36)24“Piru limpu chay qischakay tyimpukuna pasatinnaqami,

rupayqa limpu tutaparaq intiru kidanqa. Killapismi manaachkirachikunqanachu. 25Chaynulla qullarkunapismi limpusyilumantaqa ratamutin ima, tukuy syilupi kaqkunamapiskusalata kuyunqallapa. 26Chaymantami Dyusmanta ShamuqRunataqa rikanqallapa kusa llipyalla pudirninwan puktayparurinta shamuqtana. 27Chaynu shamurmi payqa

,q syilumanta,paypa akrashan kaqkunata tantamunanllapapaq.

28“Allita uyakur intrakayllapa kay igus qirupaq willarintrachishutiyllapa. Chaqa qamkunaqa igus qirumushuqmanta qawamuqta rikarqa kwintata qukankillapa,tamya tyimpuqa shipchana nir. 29Chaynullami chaynishushayllapanulla pasaqta rikarqa yarpunkillapanaDyusmanta Shamuq Runaqami shamunanlapina nir. 30Chaymichiqapta nishaykillapa: Chay tyimpupi kaq runakunaqamanaraq wanuyatinraqmi tukuyla kay nishushayllapaqapasanqa nir. 31Chaqa syilu chaynulla kay pachamapismitukukanqa. Piru nuqa nishaykuna-shuypaqami manamaydiyalapis tukukanqachu.

32“Piru Dyusmanta Shamuq Runa shamunanpaq diyapaq,uraspaq-shuypaqami, .Chaynulla syilumanta angelkuna, Dyusmanta Shamuq

. .33Chayraykumi qamkunaqa imuraspis rik [Dyusmanmañakur] alli kamakashalana kankillapa. Chaqa manamiri

.34“Tukuy kayqami imanutaq uk runamaqa largu mayta

rinanpaq karqa, sirbiqninkunata wasinta kuytananpaq dijaranchay yupay. Chaymi ukninta ukninta imata rurananpaq nirmantar, .35Chaynumi qamkunapis imuraspis rikkamakashalana kankillapa. Chaqa chay wasipa amun imaamsaqpi, , gallu kantaypi manaqa allaqmanta

. 36Kuytawkish,imanupi shamurqa punuqmatana tarishutinllapa. 37Tukuy kaynishushayllapallatami wakinkunatapis willani, rikkamakashalana kananllapapaq”.

Jesustami wanuchiyta yarpuranllapa(Mt 26.1-5; Lc 22.1-2; Jn 11.45-53)

14 1Ishkay diyalanami chay Pascua fyistapir tantatamana libadurawanchu mikuqllapa chayqa faltayaran.

Chaymi chay kurakunapa mantaqninkuna, Moisés

paq. 2Piru wakinkunaqami niranllapa:“Amami chay fyista diyakunapiqa chaynu rurashunllapachu.

llapa” nir.

(Mt 26.6-13; Jn 12.1-8)3 , riran

Simonpa wasinman. Kay Simonmi unayqa chay ismuyaqqishaywan karan. Piru chaynu misapi tayatinmi uk warmi

mishkila mutkiypaq yakituta charikur. Chaymi ashwan chaywarmiqa chay butillitata pakir Jesuspa umanman chay mishki

. 4Piru chaypi wakin kaqkuna chaytarikarmi piñakur, ukninllapa ukninllapa kaynu ninakuranllapa:

“¿ ?5

trisyintus dinaryus qillaymanmatapis mas rantikur, chay manaimayjun kaqkunata yanapanallapata” nir.

Chaynu ninakurmi,ranllapa. 6Chaynu nitinllapa uyaparmi Jesusqa kaynu niran:

“Ama qillakachirchu dijayllapa. Payqami kusala allinta rurashanuqawanqa. 7Chaqa chay mana imayjun kaqkunawanqamimaydiyapis pulla kankillapa,llapapaqqa. Piru nuqa-shuypaqami manana pullaykillapanachukashaq. 8Kay warmisitaqami puytishanta rurasha nuqapa anayman

. Chaymi ashwankamakachimashana, kusa shumaqta pampakanaypaq. 9Chiqaptaminishaykillapa:

, kay warmisita rurashantaqa yarpurrimanqallapa. Chaymi mana qunqanqallapachu”.

Judasmi Jesusta qillayrayku arnikuran(Mt 26.14-16; Lc 22.3-6)

10 , JudasIscariote. Chay paymi, kurakunapa mantaqninkunaman riranwillaq, Jesustaqa qushaykillapa nir. 11Chaynu nitin uyaparmichay kurakunapa mantaqninkunaqa kusalata aligriyar,Judasta qillayta qunanpaq arniranllapa. Chaymi Judasqayarpuran, maylapina, imurasna Jesustaqa qukushaq nir.

Pascua mikunata kamakachiranllapa(Mt 26.17-29; Lc 22.7-23; Jn 13.21-30; 1 Co 11.23-26)

12Chay Pascua fyistapa punta diyanpi tantata manalibadurayjuntachu mikuqllapa chaynulla chay uyshitataufrindapaq nir wanuchiqllapa chay diyami Jesuspa

:—Pascua mikunataqa, ¿maypitaq kamakachinayllapata

munayanki? nir.13

:—Riyllapa Jerusalén pwibluman. Chaypimi uk runa

kantarunpi yakunta apaqta tarinkillapa. Chaymi paypa ikintarinkillapa. 14Chaynu rir, wasinman yaykutinqa ninkillapa:

: ¿Maylaw kwartuykipitaq? niyan’ nir.

15Chaynu nitkillapami payqa rikachishunqallapa wasinpaunaqninpi uk atun kwartu kusala kamakashatana. Chaymichaypi kamkachinkillapa mikunallapapaqqa.

16

nishannulla tariranllapa. Chaymi chaypina kamakachiranllapa

13 14

58

t 14.36 Abba nirqami rimayninchikpiqa munan niyta Papasituy nir.

Pascua mikunataqa. 17Chaymanta tutapatinnaqa, Jesusqa.

18Chaymanta misapi tasha mikuyarnaqa, Jesusqa niranpaykunataqa:

—Chiqaptami nishaykillapa: Qamkunamanta uknikillapapullay mikuqmi kuntraykunaman qukumayanqa nir.

19Chaynu nitinmi, paykunaqa kusalata llakiranllapa.:

—¿Nuqachu kashaq? nir.20Chaymi Jesusqa paykunataqa niran:—Qamkunamanta uknikillapa nuqawan chay platullapi

tantata nuyuchir mikuqmi, nir. 21Chaynuqami Dyus nitiniskribikashannulla, Dyusmanta Shamuq Runawanqa pasanqa.¡Piru imananqaraq, chay kuntrankunaman qukuqqa! Kusalaallin .

22Mikuyatinllapanaqa, Jesusqa tantata aypar Taytanta payjinir, :

“Kaypi. Kayqami nuqapa kwirpuy” nir.23Chaymanta kupata aypar Taytanta payji nir,

kunata qutin, tukuynin upyaranllapa. 24Jesusqami niran:“Kayqami yawarniy.

Dyuswan uk tratuta rurani, kusa achka runakunatallakipashayrayku. 25Chiqaptami nishaykillapa: Mananamiqashanqa upyashaqnachu kay ubapa yakuntaqa, maydiyaDyus mantakuyashanpi mushuq ubapa yakuntaupyanaykaman” nir.

Pedrumi Jesusta arniran mana dijananpaqchu(Mt 26.30-35; Lc 22.31-34; Jn 13.36-38)

26Chaymantami salmukunata takir Dyusta alabarnaqa,riranllapana Olivos sirkaman. 27Chaypimi Jesusqa paykunataniran:

—Tukuy qamkunami [kanan tutalla]rayku nuqalatana dijamankillapa. Chaqa, Dyus nitiniskribikashakunapimi nin:

‘Chay michikuqta wanuchitiymi,uyshakunaqa wakta kayta limpu shikwakanqallapa’ nir.

28Piru nuqa kawsamurqami, qamkunamantaqa naypaqtarishaq Galilea pwiblumanqa.

29Chaynu nitinmi, Pedruqa niran:—Tukuy wakinkuna manchakur dijashutinllapapismi,

nuqaqa mana dijashaykichu nir.30Chaymi Jesusqa niran:—Chiqaptami nishayki: Kanan tutallami gallu ishkay

kutipaqna kantananpaq katin qamqa kimsa kuti ninki:‘Manami paytaqa riqsinichu’ nir.

31Piru Pedruqa qashan niran:—Qamwan pullata wanuchimanallapapaq katinmapismi,

pullayki shachinakushaq nir.Chaynullatami wakinkunapis niyaranllapa.

Jesusmi Getsemaní wirtapi mañakuran(Mt 26.36-46; Lc 22.39-46)

32

lugar Getsemaní shutiqman.kaynu niran:

—Riyanimi Taytayman mañakuq. Qamkunaqami kaylapitaskinkillapa nir.

33Chaynu nirmi, Pedruta, Santiaguta, Juanta ima apar riranpullanqa. Chaymantami kusata llakir kwashala tikrakaranJesusqa. 34Chaynu kayarmi kaynu niran paykunataqa:

—Kusalataraq llakir wanuq yupayna yarpuni. Qamkunaqakaylapi kidar rik .

35Chaynu nirqa, chay kayashanmanta ashlila wakaq riran.Chaypimi qunqurikur pachakaman puk

mañakuran puytiypaq katinmaqa chay kusala saqra. 36Chaymi kaynu nir

mañakuran:“Abba, t Taytay, qampaqqami tukuy imapis ruraypaq.

Chaymi puytiypaq katinqa yanapamay-ari kay kusa ayaq yakuyupay qischakaymantaqa. Piru manami nuqa munashaynuchukanqa. Ashwanmi qam munashayki rurakanqa” nir.

37Chaymanta paykuna kayashanman tikrakamurqa, punuqtatariran. Chaymi Pedrutaqa niran:

—Simón, ¿ima punuyankinachu? ¿Manachu puytishayki ukuralamatapis rik ?

38Rik , ama uchapi ratanaykillapapaq.Qamkunaqami allinkunalata rurayta yarpunkillapa. Pirukwirpuykillapa litala kashanraykumi mana shachinakuytapuytinkillapachu.

39Chaynu nirmi qashan riran mañakuq puntata ima nirtaqmañakusha karan chaynulla. 40Chaymanta tikrakamurqa,

. Chaqanawinllapamapis kusalata qipchirayaran punuypaq. Chaymi

.41Chaymanta kimsa kutipaqna shamur punuqta tarirqa niran:

—¿Qamkunaqachu punur samayankillaparaq? ¡Rikshariyllapana! Chaqa Dyusmanta Shamuq Runata

.42Shariyllapa, rishunllapana, shipchamunnami nuqataqukumaqqa nir.

Jesustami prisuranllapana(Mt 26.47-56; Lc 22.47-53; Jn 18.2-11)

43Chaynu nir Jesús rimayatinllami,kunamanta uknin Judasqa,ispadakunawan, qirukunawan ima. Paykunaqami riranllapakurakunapa mantaqninkuna,

, Israel runakunapa ruku mantakuqninkuna. 44Judasqami, Jesuspa kuntraqninkunataqa,

kaynu nisha karan: “Nuqa saludar muchayani chaytami ayparalli prisunkillapa” nir.

45Chaymi Jesusman, Judas qimikarqa,—¡ !— nir mucharan.46Chaymi Jesustaqa aypar prisuranllapana. 47Piru chaypi

kaqkunamanta ukmi ispadanta lluqshichimur, kurakunapamantaqninta sirbiq runapa rinrinta ¡saq! pitiran. 48NataqJesusqami chay runakunataqa kaynu nir tapuran:

—¿Imapaqtaq qamkunaqa shamushaykillapa qirukunawanispadakunawan ima, uk suwakuqta yupay aypar apamaqllapaqa?49Nuqaqami imuraspis qamkunawan pulla kar Dyusta

. Piru manamiri chaypiqaaypar apamaraykillapa imachu. Kayqami chaynuqa pasayan Dyusnitin iskribikashannulla kumplikananpaq.

50Chaynu Jesús nitinqami,dijarna alsakaranllapa. 51Nataq uk musu runami Jesuspaikintaqa riyaran, . Chaymichay runakunaqa ayparan apananpaq. 52Piru payqami chay

, lirila alsakar riran.

Jesustami karguyjunkunaman aparanllapa(Mt 26.57-68; Lc 22.54-55, 63-71; Jn 18.12-14, 19-24)

53Chaymantami Jesustaqa, kurakunapa mantaqninmannaaparanllapa. Chaymanmi tantakaranllapa kurakunapamantaqninkuna, ruku mantakuqkuna, Moisés mantakushanta

, ima. 54Nataq Pedruqamilargukaqllamanta chapar ikinllapata riyaran, chay kurakunapamantaqninpa wasin ruripi pampankaman. Chaymantami chayyaykushanlapi kidaran Dyusta adurananllapa wasitakuytaqkunawan pulla, ninapi quñukuqnu.

14

59

u 15.1 Chay tyimpukunapi Roma pwiblumanta kaqkuna binsisha karan Israel runakunata. Chaymi uk romano gubyirnuna Israel runakunataqamantaq. Chay gubyirnuqa shutiq Poncio Pilato.

55Piru kurakunapa mantaqninkuna, tukuy chay kusa mas

munaranllapa imalata mana allinta rurasha katinqa,chayraykulana wanuchinanllapapaq. Piru chaynumapismanami tariranllapachu. 56Chaqa kusala achka runakunamimana kashanmanta uchachananpaq qimikaranllapa. Pirumana puytiranllapachu. Chaqa rimayashanllapaqami manachayllachu karan. 57Chaynullami wakinkunapis yanqallullakurla kaynu niranllapa:

58—Nuqakunaqami kaynu niqta uyasha kanillapa:‘Nuqaqami Dyusta adurananllapa wasita runakunarurashantaqa ratachir, qashan kimsa diyalapaqna shachishaq,mana runakuna rurashannutanachu’ nir.

59Piru chaynu rimarmapismi mana chayllatachurimayaranllapa. 60Chaynu nitinllapami chay kurakunapamantaqninqa sharir tukuypa naypanpi Jesustaqa kaynu nirtapuran:

—¿Qam-shuypaqachu mana imatapis ninki? ¿Ima nishaqnirtaq waknu qampaqqa rimayanllapaqa? nir.

61Chaynu nitinmapismi Jesusqa mana imatapis niranchu.Chaymi chay kurakunapa mantaqninqa qashan niran:

—¿Qamchu Dyuspa Akrashan Cristun, allin Dyuspa Wamrankanki? nir.

62Jesusqa niran:—Nuqami kani. Chaqa qamkunami rikankillapa Dyusmanta

Shamuq Runataqa kusala puytiq Dyuspa allilaw qichqanpitaqta, chaymanta puktaypa rurinta syilumanta shamuqta imanir.

63Chaynu Jesús nitinmi chay kurakunapa mantaqninqa, Jesusqa mana

allintachu tukuyan nir. Chaymi niran:—¿Ima mas tistigutataq ministinchikllapa? 64Qamkuna

uyapashaykillapanu, kusala mana allintami Dyuspaq riman.¿Imatataq yarpunkillapa?

Chaymi, chaypi kaq runakunaqa niranllapa:—Kusala uchayjunmi wakqa; wanunanpaqmi allin nir.65Chaymi ashwan wakinqa tuqapar, nawinta bindar maqar

ima kaynu niranllapa:—¡Mabir tantyay!, ¿pitaq maqashuran? nir.Chaynullami Dyusta adurananllapa wasipi kuytakuqkunapis

maqaranllapa.

Pedrumi Jesustaqa mana riqsinichu niran(Mt 26.69-75; Lc 22.55-62; Jn 18.15-18, 25-27)

66Chaykamanqami Pedruqa tayaran ruri pampalapi. Chaypi.

67Chaymantami Pedruta rikaran ninapa yatalanpi quñukurtaqta. Chaymi chay warmiqa kusalata chapar kaynu niran:

—Qampismi Nazaretmanta Jesuswan puriq kanki nir.68Piru Pedruqami kaynu niran:—Manami riqsinichu paytaqa. Chaynulla manami

.Chaynu nir, punkulawman risha katinmi kantaranna

galluqa.69Chaymantami chay sirbikuq warmiqa qashan Pedruta

rikar, wakinkunata kaynu niran:—Kay runapismi Jesuswan puriq nir.70Piru payqami qashan niran:—Manami paytaqa riqsinichu nir.Chaymanta uk ratulamantaqa chaypi kaqkunapis Pedruman

qimikar kaynu niranllapa:—Chiqaptami paykunapa uknin kanki. Chaqa qampis

Galilea pwiblumanta kanki. [Rimanaykimapismi paykunanu].71Chaymantami Pedruqa kutir kutir jurar niran:

—¡Mana riqsinichu chay rimayashaykillapa runataqanishuyanillapa wakmaqa! ¡Mana chiqapta rimayatiyqamiDyus kastigamanqa! nir.

72Chaynu niyatinlami ishkay kutipaqna gallu kantaran.Chaymantami Pedruqa yarpuran Jesús kaynu nishanta:“Manaraq gallu ishkay kutipaqna kantayatinmi kimsa kutinuqapaqqa ninki: ‘Manami riqsinichu’ nir” nishanta. Chaymillakir kusalata waqaran.

Jesustami Pilatuman aparanllapa(Mt 27.1-2, 11-14; Lc 23.1-5; Jn 18.28-38)

15 1Chaymanta achkiyatinnaqa chay kurakunapamantaqninkuna, ruku mantakuqkuna, Moisés

, chaynulla chaywakin kusa mas karguyjunkunawan ima tantanakurparlaranllapa. Chaymi Jesustaqa alli watar apar Pilatutanaquranllapa.u 2Chaymi Pilatuqa kaynu nir tapuran:

—¿Qamchu Israel runakunapa mantaqnin kanki? nir.Jesusqa niran:—Qamllami ninki.3

llaparaykumi, 4Pilatuqa qashan kaynu nir tapuran:—Waknu kusalata uchachashutinllapaqachu,

¿qam-shuypaqa mana imatapis ninki?5Piru Jesusqami mana rimaranchu. Chaymi Pilatuqa

kusalata yarpupakuyar kidaran.

Jesustami wanuchinanpaqna niranllapa(Mt 27.15-31; Lc 23.13-25; Jn 18.38-19.16)

6Kada Pascua fyistapimi chay gubyirnu Pilatuqa uk runatalluqshichiq chay prisu kashanmanta, runakuna mayqantalluqshichiy nishannulla. 7Chay tyimpupimi uk runa Barrabásshutiq prisu karan wakinninkunawan. Chaqa paykunamigubyirnupa kuntran tikrakar wanuchikusha karanllapa.8 ,imanutaq kada fyistapi uk prisuta lluqshichiq chaynullarurananpaq nir. 9Piru Pilatuqa paykunataqa kaynu niran:

—¿Qamkunaqachu munayankillapa, Israel runakunapamantakuqninta dijatiy rinanpaq? nir.

10Chaynuqami Pilatuqa niran, chay kurakunapa

karan nir kwintata qukashanrayku. 11Piru chay kurakunapamantaqninkunaqami tukuy runakunata animachiran,

.12Chaymi Pilatuqa tapukuran:—Chayqa ¿imatataq ruranayta munayankillapa Israel

runakunapa mantakuqnin niyashaykillapawanqa?13Paykunaqami kusala jwirtita kaynu nir lanyaranllapa:—¡Kruspi klabay! nir.14Qashanmi Pilatuqa niran:—Chaqa, ¿ima mana allintataq rurasha?Piru chay runakunaqami qashan kusala jwirtita kaynu nir

lanyaranllapa:—¡Kruspi klabay! nir.15Chaymi Pilatuqa tukuy runakunawan allinpi kidanar,

Barrabasta prisu kashanmanta lluqshichir, suldadunkunata, chaymanta-shuypaqa kruspi

klabananllapapaq. 16Chaynami suldadukunaqa Jesustaaparanllapa gubyirnu Pilatupa dispachunpa pampanman.Chaypimi paykunaqa tukuy suldadu masinkunatatantaranllapa. 17

yakachiranllapa. Chaynullami umachiranllapa uk kurunakashamanta rurakashata. 18Chaymanta-shuypaqa kusalatakushikur kaynu nir qay :

14 15

60

v 15.23 Chay mirraqami uk rimidyu karan ama manchaychu nanachikunanpaq. w 15.28 Isaías 53.12

—¡Biba Israel pwiblupa gubyirnun! nir.19Chaynu nirnaqa umitanpi uk barawan maqaranllapa,

qaqllitanpi tuqaparanllapa ima. Chaynulla paymanta burlakarnaypanpi qunqurir, aduraq yupay tukuranllapa. 20Chaymantachaynu paymanta kusata burlakarllapa imanaqa, chay

. Chaynu munashanllapatarurarnaqami aparanllapana kruspi klabananllapapaq.

Jesustami kruspi klabaranllapana(Mt 27.32-44; Lc 23.26-43; Jn 19.17-27)

21Chaymantami Cirene pwiblumanta uk runa Simón shutiq,. Payqami Alejandro

chaynulla Rufo shutiq runakunapa taytan karan. Chaynutarirmi Jesuspa krusninta amalas rikrachir aparanllapa.

22 .Kay lugartami ninllapapis Calavera nir. 23Chaymi chaypiqabinuwan mirratav . Pirupayqami mana munaranchu. 24Chaymantami Jesustaqa kruspiklabaranllapana. Chaymi chay suldadukunaqa Jesuspa

.25Jesustaqami alas nwibi unaqna kruspiqa klabaranllapa.

26

llapa nir. Chaqa kaynumi niyaq: “KAYMI ISRAEL RUNAKUNAPA MANTAQNIN” nir. 27Chaynullami paypapullanqa ishkay suwakuqkunata krusllapi klabaranllapa,ukninta Jesuspa ichuqlaw qichqanpi, ukninta-shuypaqaallilaw qichqanpi. [28Chaynuqami ruraranllapa Dyus nitiniskribikashannulla kumplikananpaq. Chaqa niqmi: “Uchasaparunakunawan pullatami mana allinpaq riqsishallapa”w nir.]

29Piru tukuy chayta pasaqkunaqami, umanllapatakuyuchiqnulla, kusalata musyar kaynu niyaqllapa:

—¡Jajay! ¡Qammi, Dyusta adurananllapa wasita ratachirqashan kimsa diyalapaq shachishaq nirayki! 30¡Chaymiashwan qamlla washakar krusmanta ishkimuy! nir.

31Chaynullami chay kurakunapa mantaqninkuna, Moisés,

kaynu ninakuyaqllapa:—Ukkunatami washaran. Piru payllaqami mana washakayta

puytinchu. 32Wakqashi Dyuspa Akrashan Cristun, Israelrunakunapa mantaqnin-ari. ¡Chaynu karqa chay krusmantaishkimunqari! ¡Chaynami chaypiraq paypi kriyishunllapa!

Chaynullami paywan pulla kruspi kaqkunamapis ashwankusa mana allinkunata ima willaranllapa.

Jesusmi wanuranna(Mt 27.45-56; Lc 23.44-49; Jn 19.28-30)

33Chaymantami a las dusimanta-pacha tardi a las triskamantukuy pacha tutaparaq intiru kidaran. 34Chay urasllamiJesusqa kusa jwirtita kaynu nir qay :

“Eloi, Eloi, ¿lama sabactani?”(Chaynu nirqami intrachimanchik: “Dyusniy, Dyusniy,

¿imapaqtaq nuqalata dijamashayki?” nir).35Chaymi wakin chaypi kaqkuna chaynu nitin uyaparqa

kaynu niranllapa:—¡Uyakuyllapa! Wakqami Dyuspa rimaqnin Eliasta qayayan

nir.36Chaymantami chaypi kaqkunamanta ukninllapa kallpar rir

:—Dijayllapa, mabir Eliaschu shamur ishkichimunqa nir.37Piru Jesusqami kusala jwirtita qay .

38Chaymi chay kutilla Dyusta adurananllapa wasi ruripi uk

urakaman. 39Jesuspa naypanpimi Romamanta suldadukunapamantaqnin karan. Chaymi payqa rikaran imanu Jesúswanutinmapis. Chayraykumi niran:

—Chiqaptami kay runaqa Dyuspa Wamran kasha nir.40Chaypiqami wakin warmisitakuna karukaqlamanta

rikakuyaranllapa. Paykunaqami kaykuna karanllapa: MaríaMagdalena, Salomé, chaynulla Josipa, wamrakaq Santiagupamaman María ima. 41Kay warmisitakunami Jesuspaqa pullan purir,yanapasha karan pay Galilea pwiblupi katinqa. Chaynullamichaypiqa wakin warmisitakunapis achka karanllapa. PaykunamiJesuspa pullan risha karanllapa Jerusalén pwiblumanqa.

Jesustami pamparanllapana(Mt 27.57-61; Lc 23.50-56; Jn 19.38-42)

42Chaymanta chay samana diyapaq kamkachikunanllapa diyalimpu tardiyayatinnaqami, 43Arimatea lugarmanta uk kusa imayjunruna José shutiq, riran mana manchakurchu Pilatuta, Jesuspakwirpunta mañaq. Payqami Dyus maydiyaqa shamur qashanmantakuyanqa nir yarpurla kawsaq. Chaynulla payqami chayIsraelmanta kusa mas karguyjunkunapa masin karan.

44

kusalata manchakur yarpupakuran. Chaymi suldadukunapamantaqninta qayachimuran Jesusqachu wanushana nir

. 45Chaymi suldadukunapa mantaqninqa rir“Wanushanami” nir willaran. Chaynami Pilatuqa Jesuspakwirpuntaqa Jositana quran apananpaq.

46 ,Jesuspa kwirpuntaqa rir krusmanta ishkichimur chay

.karan, , yaykunantaqa kusala atun rumiwannakirparan. 47Chaynu kirpatinmi, María Magdalenawan, Josipamaman Mariaqa rikakuyaranllapa.

Jesusmi kawsamuranna(Mt 28.1-10; Lc 24.1-12, Jn 20.1-10)

16 1Chaymanta chay samana diya pasatinnaqa MaríaMagdalena, Salomé chaynulla Santiagupa maman Mariaqa

kusala mishki mutkiypaq rimidyukunata rantir aparanllapa,Jesuspa kwirpunta kamkachinanllapapaq. 2Chaymi chay simanapapunta diyanpiqa, allaq allaqla chayraq rupay iqamuyatin riranllapaJesús pampakashanmanqa. 3Kaynu ninakurmi riyaranllapa:“¿yaykunallapapaq?” nir.

4 ,kirpashanllapaqa uklawpina taqta rikaranllapa. 5Chaymanta

musu runa, .Chaymi chay warmikunaqa kusalata manchakuranllapa. 6Piru chaymusu runa rikashanllapaqami kaynu niran:

“Ama manchakuyllapachu. Qamkunaqami maskayankillapaNazaretmanta Jesusta kruspi klabaranllapa chayta. Payqamikawsamur rishana; mananami kaypinachu. Shamur rikayllapapampashanllapata. 7 ,Pedruta ima willayllapa: Payqashi Galilea pwibluman riyanpaykunamanta naypaqta; ashwanshi wakpina rikanqallapa,imanutaq willasha karan chaynulla”.

8

kusalata alsakar lluqshir riranllapa. Chaqa kusalatarimanchakur chukchukyayaranllapa. Piru manami mayqantapiswillaranllapachu chaynu manchakushanllaparayku.

Jesusmi María Magdalenaman rikariran(Jn 20.11-18)

9Jesusqami chay simanapa punta diyanpi kawsamurqa,puntataqa rikariran María Magdalenaman. Kay Mariamantami

15 16

61

Jesusqa, unaylla syiti dyablupa yarpuyninta itakusha karan.10Chaymi payqa rir willaran Jesuspi kriyir pullan purishakaqkunata. Chaqa paykunaqami kusalata llakir waqayaqllapaima. 11Piru Jesustami kawsamushata nuqa rikasha kani nirwillatin uyaparqa, mana kriyiranllapachu.

(Lc 24.13-35)12Chaymantaqami Jesusqa mana riqsiypaqla tikrakar ishkay

. 13Chaymiriqsirna paykunapis rir wakinninkunata willaranllapa. Pirumanami kriyiranllapachu.

(Mt 28.16-20; Lc 24.36-49; Jn 20.19-23)14Chaymanta mas tardikaqqami Jesusqa chay unsi

, paykunaman rikariran.Chaymi paykunataqa anyaq anyaq willaran mana allitakriyishanpaq, mana intrakashanllaparayku ima. Chaqawakinkuna, Jesús kawsamushata rikar, willatinllapami manakriyishallapachu karan.

15Chaymi paykunataqa niran:

“Riyllapa tukuy pachata. Chaynami Dyuspa shumaq. 16Chaymi mayqanpis

kriyir shutikurnaqa, washakanqallapa. Nataq chay manakriyiqkuna-shuypaqami tukuy tyimpupaq kastigakananpaqnakanqa. 17Tukuy kriyiqkunata yanapatiymi kaynu kanqallapa:Nuqapa shutiywanmi dyablupa yarpuyninta runakunamantaitakunqallapa; mushuq rimaykunata rimanqallapa ima.18Largu kurukunata ayparllapa, manaqa bininutaupyarllapamapis mana imananqallapachu. Chaynulla tukuy

,alliyanqallapa ima”.

Jesusmi syiluman riranna(Lc 24.50-53)

19Chaynu nir imanaqami Jesusqa syiluman apakaranna.Chaymantami ashwan Dyuspa allilaw qichqanpina taran.20 -shuypaqa tukuy pachata riranllapa

. PiruJesusqami kusalata yanapatin kusa mana ruraypaqmilagrukunata ima ruraranllapa. Chaymi tukuy rikaqkuna,uyakuqkunaqa chiqapta chayqa chaynu kanqa niranllapa.

Chaynumi kanqa.

16

62

Lucasmi Teo luman iskribin

1 1Amitunchik Jesucristo tukuy imata rurashantami kusalaachka runakuna manyaq iskribiyta kamaranllapa. 2Chaqa

paykunaqami imanupuntamanta-pacha pullan kar, tukuy imata rurashankunatarikasha kar willamaranchikllapa chaynulla iskribiranllapa.3Chaynullami nuqapis kusala munashay Tayta Teó lo tukuychaykunapaq manyaq tapukur allita intrakashayraykumanyaq iskribishuyta yarpusha kani. 4Chaynuqami kusala

kriyishaykipaqqa.

Uk ángel rimaran Shutichikuq Juan nasinqa nir5Herodes Judea pwiblupi mantakuyashan tyimpupimi,

chaypi taran uk kura Zacarías shutiq. Payqami, Abíaskurakunapa ayllunmanta karan. Nataq, warminElisabet-shuypaqa punta kura Aaronpa ayllunmanta karan.6Paykunaqami ishkantinllapa kusa allin karanllapaDyuspaqqa. Chaynu karmi, Dyus nishanta, mantakushanta

chu. 7Piru manami wamrayjun kayta puytiqllapachu, Elisabetmana wamrakuq katin. Chaynulla ishkantin rukullanakaranllapapis.

8Uk diyapimi, Zacariasqa wakin kura masinkunawan Dyustaadurananllapa wasipi rurananllapata ruraranllapa.9Paykunapa chaynu kustumrin katinmi, Zacariastaakraranllapa Dyusta adurananllapa wasipa Santu Kwartunmanyaykur, insinsyuta quntachikunanpaq. 10Chaymi, SantuKwartupi insinsyuta quntachikunankamanqa, tukuy chaywaqtapi kaqkunaqa Dyusman mañakuyaranllapa.11Chaykamanmi Zacariasmanqa, Tayta Dyuspa uk angelninrikarir, chay insinsyuta rupachiyashan altarpa allilawqichqanpi sharan. 12Chayta rikarmi Zacariasqa kusalatadispantakar manchakuran. 13Piru chay angelqa niran:

—Zacarías, ama manchakuychu. Chaqa Dyusqami uyapashamañakutkiqa. Chaymi, warmiki Elisabetqa wamrakustunqa.Chay wamritutaqami shutichinki Juan. 14Qamqami alliptaaligriyanki, chay wamrituyki nasitinqa. Chaynulla kusa achkarunakunapis aligriyanqallapa. 15Chaqa wamraykiqami, kusa

. Manami upyanqachu ubapayakunta kar, . Ashwanmanaraq nasiyashanmanta-pacha, Dyuspa SantuIspiritunwanmi kanqa. 16 ,Israelmanta kusa achka runakuna Dyusta kasunqallapa,uchankunata dijar imana. 17Juanqami, Dyuspa rimaqnin Elíasyupaylla, kusa shumaq yarpuyniyjun, pudirniyjun ima kanqa.

Chaymi, Amitunchikmantaqa naypaqta shamur, tukuy runakuna wamrankunawan

shumaqchakananpaq, chaynulla chay mana intrakanaqkunapisintrakananllapapaq ima. Kaykunatami, tukuy runakunata

, Amitunchikmaydiya shamutinqa.

18Chaymanta Zacariasqa, angeltaqa kaynu nir tapuran:—¿Imanutaq kriyishuyta puytiyman kay nimashaykipaqqa?

Chaqa nuqaqami kusa rukunari kani, chaynulla warmiypisnuqa yupay kusa rukuna.

19Chaynu nitinqa, angelqa niran:—Nuqaqami Gabriel kani. Dyuspa naypanpimi kani pay

nimashanta ruranaypaq.parlashunaypaq kay shumaq willashushayta. 20Piru kananqa,nuqa willashutiy mana kriyishaykirayku, mudupaqnatikrakanki. Chaymi manana rimayta puytinkichu, kay tukuynishushaykunaqa allip chay nishaynulla kanankaman.

21Chaykamanqami, Santu Kwartuman mana yaykusha karanchaykunaqa, yarayaranllapa Zacariastaqa. Chaymi paykunallatapunakuranllapa: “¿Imakurtaq chay rurimantaqa mana daslluqshimun?” nir. 22Chaynu niyatinllapapismi, lluqshimuran.Lluqshimurqa, mana imatapis wakinninkunataqa willaytapuytiranchu. Chaymi chay waqtapi kaqkunaqa yarpuranllapa,imata rikapakusha kanqa chay ruripiqa nir. Chaqamakinkunalawan rikachikurla parlakuyaran. Chaymi,chaynuna puriran mana rimakurnachu.

23Chaynumapis, Dyusta adurananllapa wasipi rurananpaqkaran chaykunataqa rurar tukchirna, riran wasinmanqa.24Chaymantaqa, warmin Elisabetqa ruriyjun rikariran.Chayraykumi, manana lluqshiranchu wasinmantaqa sinkumisista, kaynuta yarpur: 25“Amituymi munasha wamrayjunkanaypaq, amana runakunaqa, mana wamrakuq warmichu nirima pinqamananllapapaqnachu”.

Uk ángel rimaran Jesús nasinqa nir26Saysi misismantaqa,

Gabrielta, Galileapa uk pwiblun Nazaret shutiqman, 27rirwatukunanpaq, uk warmi María shutiqta. Chay warmisitamimanaraq mayqan runawanpis punushachu karan. Pirupayqami, parlashana karan kasarananpaq, gubyirnu Davidpauk ayllun José shutiqwan. 28Chayna, chay angelqa Maríakayashan wasiman yaykurqa, kaynu niran:

—Saludashunimi, Dyuspa munashan warmisita, payTaytituykiqami pullayki kar kuytashun.

29Chaynu nitinmi, María rikarqa kusata manchakur kaynutayarpuyaq: ¿Ima nishaq nirtaq waknuqa willamayanqa? nir.30Chaymanta angelqa niran:

San LucasIskribin Jesucristo Shumaq Rimashanta

San Lucasmi kay libruta iskribiran Amitunchik Jesús rurashankunata, rimashankunata intrachimanallapapaq. Lucasqamirimidyakuq runa karan. Jesucristuwan mana pulla purisha karmi, Jesucristo rimashanta, rurashanta imaqa, payqa manarikaranchu. Piru apustul Pablo Jesuspa shumaq rimayninta parlakur puritinmi, paywan puriran.

Chaymi Lucas kay libruta iskribiran Jesucristupaq manyaqmanta shumaqta tapukur ima, tayta Teó lo allita intrakananpaq.Chaynu katinmapis Lucasqami mana Teo lulapaqchu iskribiran. Ashwanmi tukuy runakuna maylawmanta karpis, AmitunchikJesucristupaq allita intrakananllapapaq iskribiran. Chaynullami Hechos librutapis iskribiran. Lucaspaq masta intrakanarqaliyishun Hechos 16.11-16; 20.5-16; 21.1-18; 27.1-44; 28.1-16; Colosenses 4.14; 2 Timoteo 4.11; Filemón 24.

63

—María, ama manchakuychu. Chaqa qamqami TaytaDyuspaqqa kusa munashan kanki. 31Chaymi, ruriyjunrikarinki. Chayna wamrakusturqa, chay wamritutaqashutichinki Jesús. 32Payqami kusa runa nisha kanqa. Chaymirunakunamapis Unaqmanta Dyuspa Wamran ninqallapa.Chaqa Dyusqami, paytaqa ruranqa unay rukunllapa gubyirnuDavid yupaylla kusa mantakuq kananpaq. 33Chayna paymantakunqa tukuy tyimpupaq Israel shutiq pwiblupiqa.Chaynulla chay mantakunanqa, mana tukukanqachu.

34Chaynu nitinmi, Mariaqa kaynu nir tapuran angeltaqa:—¿Imanutaq kayanqa chay willamashaykiqa? Chaqa,

nuqaqa manaraq runayjunlamapischu kani.35Chaynu nir María taputinmi, angelqa niran:—Dyuspa Santu Ispiritunmi, qamman Dyuspa pudirninwan

uk puktaysitu yupayla shamur, rurikipi samanqa.Chayraykumi, chay wamran nasiqqa kusa allinla kar, shutinqaDyuspa Wamran. 36Chaynulla, chay aylluyki Elisabetpismi,wamrakustunqa rukulana kayarmapis. Paytami mananawamrakunqachu nisha katinllapamapis, payqa saysimisispaqna ruriyjun. 37Dyuspaqqami mana imapis, manaruraypaqqa kanchu.

38Chaynu nitinmiri, Mariaqa kaynu niran:—Nuqaqari Dyuspa sirbiqnin kani. Chaymi, Tayta

Dyusniyqa chay nimashaykinullata ruranqa nuqawanqa.María chaynu nitinqami, angelqa riranna.

María, Elisabetta watukuran39Chay diyakunapimi, Mariaqa utqaylla riran, Judeapa uk

pwiblun sirkalla lugarninman, Elisabetta watukuq.40 , Zacariaspa wasinman yaykur Elisabettasaludaran. 41María saludaqta uyapatinqa, Elisabetpawamritunqa kuyukuran rurinpiqa. Chaymi, Elisabetqa kusashumaq Dyuspa Santu Ispiritunwanna kidaran. 42Chayrayku,jwirtita rimar, kaynu niran:

—Dyusmi masta shumaqchashusha tukuy warmikunamanta.Chaynulla, wamraykitapis shumaqchasha. 43¿Pitaq nuqaqakani, Amituypa maman shamur watukumananpaqqa?44Chaqa, saludamaqta uyapashutiyla, chay kutilla wamrituyqaaligriyar kuyuran ruriypiqa. 45Kusa shumaqnami qamqakanki, Dyus imatami rurayanqa nir willashutinkriyishaykirayku.

46Chaymi, Mariaqa niran:“Tukuy shunquywanmi alabani kusa puytiq Tayta

Dyustaqa.47 Yarpuyniypimapis aligriyani Washamaqniy Dyuspaqqa.48 Llakipaypaqla warmisita katiymapismi,

Tayta Dyusqa kusa shumaq allinpaq rikaman.Chaymi, kananmantaqa kusa shumaq warmi nishapaqna

riqsimanqallapa.49 Chaqa, kusa puytiq karmi, nuqapiqa chay mana

ruraypaqta kusa shumaqta rurasha.Payqa kusala shumaq allinla.

50 Dyusqami payta kasuqkunataqa,tukuy tyimpupaq llakipan.

51 Dyusmi, tukuy pudirninwan imatapis ruraran.Chaymi kusa kani niqkunapa yarpuyashanllapamatapis

limpu chinqachiran.52 Ashuchiranpismi kargunkunamanta, chay kusa puytiq

karguyjunkunata.Ashwan, chay mana runa nishakunatami, kusa runa

nishapaqna tikraran.53 Chay mana imayjun kaqkunatami, tukuy imakunata

quran.Nataq chay kusala imayjunkunata-shuypaqa, shinalata

.54 Yanaparanmi Israel pwiblunmanta payta sirbiqkunata.

Chaymi mana qunqarchu, shumaqta llakipar munaran.

55 Chaynu kananpaqmi nisha karan unay rukunchikkunata,Abrahamta tukuy aylluntinta”.

56Tukuy kaykunata nir imami, Mariaqa Elisabetwanqakimsa misista yupay pulla kidaran. Chaymantanamitikrakaran wasinmanqa.

Shutichikuq Juanmi nasiranna57Chaymanta, Elisabetpa wamrakustunan tyimpu

, wamrakusturanna ullqituta. 58Chaymi, chayyatanlapi riqsinan taqkuna, chaynulla wakin ayllunkunapis,riranllapa watukuq, Tayta Dyusqa paywan kusala bwinu

. 59Chaymi uchu diyayjunna wamritukatin, chay watukuq risha karan chaykunaqa, aparanllapasiñal kustumrita rurananllapapaq. Chaynu rurarnaqa,wamritutaqa taytanpa shutinllawan Zacarías,llapa.

60Piru mamanqa niran:—¡Mana! Wamrayqami shutinqa Juan.61Chaymantaqa, chaypi kaqkunaqa niran:—Manami mayqanpis aylluykipiqa, chaynu shutiyjunqa

kanchu.62Chaymantaqa, wamrapa taytanta siñalawan tapuranllapa,

imanushi shutichinayan nir. 63Chaymi, taytanqa siñalawanmañaran uk tablitata, chaypi iskribinanpaq wamrapashutintaqa. Chaymi kaynuta iskribiran: “Shutinqami, Juan”nir. Chayta rikarmi tukuy dispantakar kidaranllapa.64Chaymantaqami, chay kutilla qashan Zacariasqa rimaqqallarir Dyustaqa kusata alabaran. 65Tukuy chay wasinyatanlapi taqkunami, dispantakashalla karanllapa. Chaynulla,Judeapa chay sirkalla lugarninkunamanta runakunapis,parlaqllapa tukuy chay pasashankunapaqqa. 66Chaynulla,tukuy chay uyapaqkunapis paykunalla yarpupakuqllapa:“¿Imanuraq kay wamraqa maydiyaqa kanqa?” nir. Chaqaalliptari Tayta Dyusqa tukuy pudirninwan yanapaq chaywamritutaqa.

67Chay, wamrapa taytan Zacariasqa, Dyuspa kusa shumaqSantu Ispiritunwan kar, Dyuspaq rimarmi kaynu niran:

68 “Kusa shumaqmi Israelmanta runakunapa Dyusnin,Amitunchikqa.

Chaqa, shamushamiri pwiblunta washaq.69 Paymi, sirbikuqnin Davidpa ayllunllamanta,

uk kusala puytiq runata nuqanchikkunamanqa.

70 Kaypaqmi unaykuna pay nishannullata,chay kusa allin rimaqninkuna kaynu nisha karan:

71 Payqashi washamashunllapa,manta,

.72 Unay rukunchikkunatapis, llakipayanqa.

Chaynulla, manashi qunqayanqachu chay tratuta rurararnikushanmatapis.

73 Nataq, kaynumi jurar arnisha karan, agwilunchikAbrahamta-shuypaqa.

74 Washamayashunllapashi, chay kuntranchikkunamanta,payta sirbinallapapaq ama imatapis mancharchu.

75 Chayna paypa naypanpiqa, pay munashannullatarurarqa,

kusala allin runana kanallapapaq, maydiyapiskawsayarllaqa.

76 Nataq qam-shuypaqa, wamrituy, shutinkimi unaq Dyuspashumaq rimaqnin.

Chaqa, qamqami Amituykimantaqa naypaqta rinki,nanninta kamkachiq yupay pay shamunankaman

.77 , paypa pwiblunmanta runakunata

1

64

a 2.22 Masta intrakanarqa rikashunllapa Levítico 12.2-8; 5.11. b 2.23 Masta intrakanarqa rikashunllapa Éxodo 13.2,12-13.

Dyusmi uchankunamanta pirdunar washanqa nir.78 Chaqa Taytanchik Dyusqami, llakipamanchik

kuytamanchik ima.Chaymi unaq syilumanta-pacha washamaqninchikqa

shamunqa, uk achkirachikuq yupay.Paymi nuqanchikkunapaqqa, imanutaq uk mushuq

diyamaqa kusa llipyalla, chaynu kanqa.79 Chaynu shamurmi,

wanqa tutaparaqpi yupay mana allinta rurarkawsaqkunata,

shumaq nanninpi puriq yupay tanallapapaq” nir.80Chay wamrituqamiri winayaq, kusala yarpuyniyjun ima.

Chaynulla,man, chunllaq lugarkunapi taran.

Jesucristumi nasiranna(Mt 1.18-25)

2 1Chay tyimpukunapimi, Romapa punta mantakuqninAugustuqa,

tukuy pachapi. 2Kay sinsuqami rurakaran Cirenio shutiq runa,Siria pwiblupa gubyirnun katin. 3Tukuy runakunami uklawpwiblukunapi tayarmapis, riqllapa pwiblunllapaman chaypinapadrunakananllapapaq.

4Chayraykumi, Josiqa chay Galileapa pwiblunNazaretmanta lluqshir, riran paypa pwiblun Belenman, chayJudea pwiblupa gubyirnu David nasishanman. Chaqa Josiqa,Davidpa ayllunmanta karan. 5Josiqami, Mariawankasarananpaq kasha kar, rurisituyjun katinmapis, pullanariranllapa wakman padrunakananllapapaq. 6Chaymi chayBelenpi kayatinllapaqa, Mariataqa itikustunanpaq nanayninayparan. 7Chayna, chaylapi punta wamranqa nasikuran.Nasikutinqami, mantillitakunawan liyar usurachiran,animalkuna mikunanpaq uk batyanula parita kaq chaylapi.Chaqa, manari paykunapaqqa samananllapapaq lugarkaranchu, chay samananllapa wasipiqa.

Angelkuna rikariran michikuqkunaman8Belenpa yatanlapimi, karanllapa ayka michikuqkuna.

Paykunami chaypiqa tukuy tuta uknin uknin turnanakuruyshankunata kuytar taqllapa. 9

manqa, illaqmanta Dyuspa uk angelnin paykunaman rikariran.Chaynulla,muran paykuna kayashanmanqa. Chaymi paykunaqa kusalatamanchakuranllapa. 10Chaynu manchakutinllapamapis,angelqa niran:

“Ama manchakuyllapachu. Ashwan kusa shumaqtawillashuyanillapa chayta uyarmi aligriyankillapa. Chaynullatukuymi kusata aligriyanqallapapis. 11Kananmi Davidpapwiblunpi, uk washakuq nasisha. Payqami Dyuspa AkrashanCristun, Amitunchikllapa. 12Kay nishuyanillapa chaytachiqapta kriyinaykillapapaqqami, uk wamrituta, animalmikunanpa batyanula paritanlapi mantillitawan liyakashausuraqta tarinkillapa” nir.

13Chaynu parlayatinllaparaqqami, syilumanta achkaangelkuna chay uk ángel kayashanman rikaritin, Dyustaalabaranllapa kaynu nir:

14 “¡Kusa shumaqmi unaq syilupi Dyusninchikqa!¡Kay pachapi kaqkunataqa,

Tayta Dyusqa tukuyta llakipar yanapanqa!¡Chayna, paykunaqa shumaq allintana kawsanqallapa!”

15Chaymanta chay angelkuna syiluman tikrakatinnaqa, chaymichikuqkunaqa paynin paynin ninakuqllapa: “RishunllapariBelenman rikaq. Chaqa Dyusninchikmapis angelninkunata

, willamashanchikllapana chaypi imami pasashanirmapis”.

16Chaynu ninakur utqaylla rirmi, tariranllapa MariawanJositaqa wamritunta batyanula paritapi usurachishataqllapata. 17Rikarnaqami,chay ángel wamritupaq willashanllapapaqqa. 18Chaymi chaymichikuqkuna parlakutinllapaqa, tukuy uyapaqkunaqa,dispantakashalla kidaqllapa. 19Chaynu katinmapis, Mariaqamiuyarala uyakuran imanu rimatinllapamapis. Chaymi imata

, mana qunqaranchu. 20Nataq, chaymichikuqkunaqa tikrakaranllapa Dyusninchikta alabaqnu,payji niqnu, tukuy chay rikashanllaparayku,rayku ima. Chaqa, tukuy chaykunamiri,nulla pasasha karan.

21Uchu diyamantami, chay siñal kustumrita rurarnaqa, chaywamritutaqa Jesús shutichiranllapa, imanutaq María manaraqruriyjun katin, ángel nisha karan chaynulla.

22Chaymanta Moisés mantakushannu María itikushanmantapaqakutinnaqa,a chay wamritutaqa aparanllapa Jerusalenman.Chayna Dyusta adurananllapa wasiman apar, kay wamrituyqaDyuspaqna kanqa ninanllapapaq.

23(Chaqa, Dyus nitin iskribikashakunapiqami kaynu niq:“Tukuy kulaka ullqu wamrituqashi Dyuspaqna kanqa”b nir).24 , Tayta Dyusta payjininanllapapaqqa, ishkay turtulitakunatapalumapa ishkay wawitunta , Dyus nishantakumplinanllapapaqqa.

25Chay tyimpukunapimi, Dyuspa Santu Ispiritunwan karkusala allin runa, Dyusta aduraq Jerusalenpi taq. Paymishutiq Simeón. Paymi yarakuyaran Dyuspa Akrashan Cristunshamur Israelmanta runakunata washananpaq. 26Chaqa SantuIspiritumi paytaqa kaynu nir willasha karan: Manaraqwanuyarchu Dyuspa Akrashan Cristunta rikanki nir. 27Chayna,Santu Ispiritu willatin, Simeonqa riran Dyusta adurananllapawasiman. Chaynulla chay wamrapa taytankunapis wamrituntaaparanllapa Dyus mantakushannulla kumplinanllapapaq.28Chaymi, Simeonqa chay wamritutaqa marqakustur, TaytaDyusta alabar kaynu niran:

29 “Tayta Dyusniy, kanan-shuypaqa arnimashaykiqakumplikashana.

paq.30

Washakuqtaqa.31 Qamqami tukuy chaykunataqa ruraq qallarishayki

.32 Paymi imanutaq uk achkirachikuq yanapamanchik, chay

yupay tukuy runakunata yanapar qampaqintrachinqa.

shamusha Washakuqqa nir”.33Chaynu Simeón chay wamritupaq nitin Josiwan, maman

María uyaparmi kusalata dispantakar kidaranllapa. 34

qami Simeonqa Dyusman mañakuran, paykunata shumaqtarikananpaq. Chaymi Jesuspa maman Mariataqa niran:

“Tukuy imata, kay wamritu winar Israel pwiblupi ruratinmi,wakinqa paypi kriyir washakanqa. Nataqwakinkuna-shuypaqa, payta mana kriyishanllaparayku,manana Dyuspaqqa allinnachu kanqallapa. Ashwanchaykunata ruratin imami, kuntranqallapa paytaqa.35Chaynulla achka runakunapa yarpuyashan,mapis, shutiman rikarinqa. Piru tukuy chaykunapaqmi qamqakusalata llakinki. Chaqa, tukuy chaykunami qampaqqa, ukkuchillu shunquykillaman yaykuq yupay kanqa”.

1 2

65

36Chaynullami Dyus nishankunata rimaq uk ruku warmiAna shutiqpismi chaypi karan. Payqami, Aserpa ayllunmantauk runa Fanuelpa wamran kaq. Chaqa kasarasha kayaq kusashipashlla kar. Piru runawanqami kawsaran syiti añulata.37Chaymi chay runanmanta wakchayasha warmisitaqauchintay kwatru añuyjunna karan. Payqami Dyustaadurananllapa wasimantaqa mana ashurchu Dyusmanmañakuq tuta katin, unaq katinmapis. Chaynullami ayunaqima. 38Chaymi, paypis chay kutilla qimikamur qallariranDyusta payji niq. Chaynullami, tukuy chaypi Jerusalénwashakananta munar yarakuqkunatapis willaran: “Jesusmichay yarayashanllapa Washakuqqa” nir.

Josiwan María Nazaretman tikrakaran39Chaymanta Tayta Dyus mantakushanta tukuyta

rurarllapanaqa, tikrakaranllapana Galileaman, chay paypapwiblun Nazaretman. 40Nataq, chay wamraqami winayaran.Chaymi mas jwirti, . ChaynullaDyusqa kusa shumaqta yanaparan.

41Jesuspa taytankunaqa añu añu Jerusalenman riqllapaPascua fyistaman. 42Chaymi Jesús dusi añuyjunna katinqapaykunaqa tantakar riranllapa fyistamanqa, chaynu riqllapakar. 43Chaymanta chay fyista pasashana katin, wasinmantikrar riyatinllapanaqa, wamra Jesusqa kidasha karanJerusalenllapi, taytankunaqa mana kwintata qukatinchu.44Chaymi, paykunaqa Jesusqashi runakunapa rurinta riyanqanir yarpur, riranllapa nantaqa uk diyatana. Chaymanta manarikaritin, riqsinankunata ayllunkunata tapukur ima, mana

. 45Chaynamana tarirmi, tikrakaranllapa qashan Jerusalenman, chaypimaskakunanllapapaq Jesuspaqqa.

46Chaymanta maskakur puriyarllapaqa, kimsa diyamantatariranllapa Dyusta adurananllapa wasipi taqta. Ashwan chay

. Chaypaykunaqa, Jesusta tapur uyakur ima tayasha karanllapa.47Chaymi tukuy uyapaqkunaqa dispantakashalla kidaqllapa,

,paq ima. 48Chaymanta taytankuna rikarqa,llapa. Chaymi mamanqa niran Jesustaqa:

—Wamrituy, ¿imapaqtaq kaytaqa ruramashaykillapa?Kusata llakirmi taytaykiwan nuqaqa purisha kanillapamaskashur.

49Chaymantaqa Jesusqa niran:—¿Imapaqtaq maskamayankillapa? ¿Manachu

, pay munashankunataruranaypaq kani nirqa?

50Piru paykunaqa mana intrakaranllapachu imapaqmichaynu niyan nirmapis.

51Chaymantami Jesusqa tikrakamuran taytankunawanNazaret pwibluman. Chaypimi payqa taytankuna imatanitinpis kasur rurar ima kawsaran. Mamanqami tukuy

, mana imalatapis qunqaqchu.52Jesusqami winayaran. Chaynulla kusa yarpuyniyjuntikrakayaran. Chaymi paytaqa kusa shumaqta rikayaranDyusqa. Chaynulla wakin runakunamapis, kusa shumaqtarikaqllapa.

(Mt 3.1-12; Mr 1.1-8; Jn 1.19-28)

3 1-2Kinsi añupaqna Tiberio César mantakuq katin,Zacariaspa wamran Juanta, Dyusqa uk chunllaq lugarpi

. Chaymi chay tyimpukunallapiPoncio Pilato Judeapa gubyirnun karan. NataqHerodes-shuypaqa Galileapi mantakuq. Chay uknin Felipiqamantakuq Iturea pachapi, chaynulla Traconite pachapipis

mantakuq paylla. Nataq Lisaniaqa mantakuq Abiliniapi.Anaswan Caifás-shuypaqa kurakunapa mantaqnin karanllapa.3Chay tyimpukunapimi Juanqa tukuy chay riyu Jordanpa

, runakunaqauchanllapata dijarna, Dyusta kasur shutikunanllapapaq.Chayna, Dyusqa uchanllapakunamanta pirdunarwashananpaq. 4 ,imanu :

“Uk runami kusa jwirtita rimar chunllaqpi nin:‘Amitunchik Dyuspa nanninta kamakachiyllapa,

uchaykillapata dijar Dyusta kasurllapana.

kankillapa kanqa.5 Tukuy pukrukuna pampalla kidanqa.

Tukuy qaqakuna, sirkakunapis shumaq pampalla kanqa.Qinqulla nankuna kaqkunapis dirichakanqa.

.6 Tukuy pachapi runakunami rikanqallapa

.7Isaías nishannulla runakuna Juan shutichinanpaq

lluqshimutinqa, payqa niyaq:“¡Largu kurukunapa ayllunkuna! ¿Chay manchaypaq

kastigumanta washakayashunllapa nirchu yarpuyankillapa?8Chaynu yarpuyarqa Dyusninchikpinari chiqapta kriyiyllapa,

,Dyusninchikta kasunkillapana nir. Ama qamkunallaqa

llapa’ nirqa. Chaqa allita nishaykillapa: Dyus munarqami kayrumikunamatapis, Abrahampa ayllunpaq tikranarqa,tikranman. 9

kuchunanpaqqa. Chaqa tukuy qiru mana allita puquqtaqa,kuchur itakunqa ninaman”.

10Chaynu Juan rimatinqa, chay runakunaqa niranllapa:— Chaqa, ¿

paqqa?11Juanqa paykunata niran:— , mikunayjun

kaqpis, quyllapa uk mana kaqniyjunta.12Chay Romapaq wakin impwistuta kubrakuqkunapismi

qimikaranllapa, shutikunanllapapaqqa. Chaymi Juantaqakaynu nir tapuranllapa:

— , ¿imatataq rurashaq nuqakunaqa?13Chaymi Juanqa chaykunatapis niran:—Ama kubrakuyllapachu mastaqa,

llapamantaqa.14Chaymantaqa chaynulla wakin suldadukunapis

tapuranllapa Juantaqa:—Nuqakuna-shuypaqa, ¿imatataq rurashaqllapa? nir.Chaymi Juanqa paykunataqa niran:—Ama mayqantapis yanqallamanta imanta kitayllapachu.

Chaynulla ama yanqallamantaqa uchachayllapachu. Chaymichkata .

15Runakunaqami kusalata rikakuyaranllapa tapunakurllapa,imanupiqa Juan kanman Dyuspa Akrashan Cristunqa nir.16Piru Juanqa paykunataqa niran:

“Chiqaptami nishaykillapa: Nuqaqami shutichikuniyakulawan. Nataq uk shamur-shuypaqami shutichikunqaSantu Ispirituwan, ninawan ima. Payqami kusa mas puytiqnuqamantaqa. Nuqaqa paypa naypanpiqa mana sirbinichu

. 17Chay payqamiriapamuyan urkitanta makinpi charikur triguta akrananpaqpajanmanta. Chaynu shumaqcharqami chay trigutaqa

. Nataq pajanta-shuypaqa rupachinqa.Chay ninaqami ratakurqa mana wanunqachu”.

18Chaynumiri shumaqta willar,imanumi Washakuq shamuq chayqa kanqa nirmapis.19Chaynullami chay gubyirnu Herodesta-shuypaqa anyaran,

2 3

66

uknin Felipipa warmin Herodiaswan kayashanrayku,chaynulla tukuy wakin mana allin rurayninkunapaqpis. 20Piruashwan Herodesqa, chay tukuy mana allinkunata rurashanpaqanyatinqa, ukmanta yarpur Juantaqa karsilachiran.

Jesusmi shutikuran(Mt 3.13-17; Mr 1.9-11)

21Piru manaraq karsilpi kayar Juan kusa achka runakunatashutichiyatinqa, Jesuspis riran shutikuq. Chaynu shutikur

. 22ChaymiDyuspa Santu Ispiritunqa Jesusman ishkimuran kusarikaypaqla, uk palumitanu. Chaymi syilumanta-pacha Dyuskaynu niqta uyaparan:

“Qammi kusa munashay Wamray kanki.Qamwanmi kusalata aligriyani” nir.

Kaykunami Jesucristupa unay ayllunkunaqa karan(Mt 1.1-17)

23

añuyjunmana kasha kanqa.shi Josipa wamran nir.

José-shuypaqa, Elipa wamran nir.24 Eliqa, Matatpa wamran.

Matatqa, Levipa wamran.Leviqa, Melquipa wamran.Melquí-shuypaqa, Janapa wamran karan.Nataq Janaqa, Josipa wamran.

25 Josiqa, Matatiaspa wamran.Matatiasqa, Amospa wamran.Amosqa, Nahumpa wamran.Nahumqa, Eslipa wamran.Esliqa, Nagaipa wamran.

26 Nagaiqa, Maatpa wamran.Maatqa, Matatiaspa wamran.Matatiasqa, Semeipa wamran.Semeiqa, Josipa wamran.Josiqa, Judapa wamran.

27 Judaqa, Joanapa wamran.Joanaqa, Resapa wamran.Resaqa, Zorobabelpa wamran.Zorobabelqa, Salatielpa wamran.Salatielqa, Neripa wamran.

28 Neri-shuypaqa, Melquipa wamran karan.Melquiqa, Adipa wamran.Adiqa, Cosampa wamran.Cosamqa, Elmodampa wamran.Elmodamqa, Erpa wamran.

29 Erqa, Josuepa wamran.Josueqa, Eliezerpa wamran.Eliezerqa, Jorimpa wamran.Jorimqa, Matatpa wamran.

30 Matatqa, Levipa wamran.Leviqa, Simeonpa wamran.Simeonqa, Judapa wamran.Judaqa, Josipa wamran.Josiqa, Jonanpa wamran.Jonanqa, Eliaquimpa wamran.

31 Eliaquimqa, Meleapa wamran.Meleaqa, Mainanpa wamran.Mainanqa, Matatapa wamran.Matataqa, Natanpa wamran.

32 Natán-shuypaqa, Davidpa wamran karan.Davidqa, Isaipa wamran.Isaiqa, Obedpa wamran.Obedqa, Boozpa wamran.Boozqa, Salmonpa wamran.Salmonqa, Naasonpa wamran.

33 Naasonqa, Aminadabpa wamran.Aminadabqa, Adminpa wamran.Adminqa, Arnipa wamran.Arniqa, Esrompa wamran.Esromqa, Farespa wamran.Faresqa, Judapa wamran.

34 Judaqa, Jacobpa wamran.Jacobqa, Isaacpa wamran.Isaacqa, Abrahampa wamran.Abraham-shuypaqa, Taripa wamran karan.Tariqa, Nacorpa wamran.

35 Nacorqa Serugpa wamran.Serugqa, Ragaupa wamran.Ragauqa, Pelegpa wamran.Pelegqa, Heberpa wamran.Heberqa, Salapa wamran.

36 Salaqa Cainanpa wamran.Cainanqa, Arfaxadpa wamran.Arfaxadqa, Sempa wamran.Sem-shuypaqa, Noepa wamran karan.Noeqa, Lamecpa wamran.

37 Lamecqa, Matusalenpa wamran.Matusalenqa, Enocpa wamran.Enocqa, Jaredpa wamran.Jaredqa, Mahalaleelpa wamran.Mahalaleelqa, Cainanpa wamran.

38 Cainán-shuypaqa, Enospa wamran karan.Enosqa, Setpa wamran.Setqa, Adanpa wamran.Nataq Adanta-shuypaqa Tayta Dyusmi ruraran.

Jesusta dyablu uchakuchinaran(Mt 4.1-11; Mr 1.12-13)

4 1Jesusqa Santu Ispirituwan kar tikrakamuran riyuJordanmantaqa. Chaynu Santu Ispiritu yapatinmi,

Jesusqa riran chunllaq lugarman. 2Chaypiqami kwarintadiyata karan. Chaymi chay diyakunaqa ayunar manaimalatapis mikushanrayku kusalata mallaqnaran. Chaynumallaqnatin, dyabluqa imanullapis Jesustaqa uchakuchinaran.3Chaymi niran:

—Chiqapta Dyuspa Wamran karqa, kay rumita willaytantapaq tikrakananpaq nir.

4Piru Jesusqa niran:—Dyus nitin iskribikashakunapimi nin:

‘Manami tantalamantachu runaqa kawsayta puytin.[Ashwanmi Dyuspa tukuy rimayninta kasur kawsanqa]’

nir.5Chaymanta-shuypaqami dyabluqa Jesustaqa aparan kusala

unaq sirkaman. Chaymantami dasla kay pachapa tukuypwiblunkunata rikachir niran:

6—Nuqaqami qushayki tukuy kay imakuna kay pachapikaqtaqa, qamna mantakunaykipaq. Chaqa, nuqapami tukuykaykunaqa. Chay-ari mayqantapis qushaq qunashaytaqa.7Chayrayku, qunqurir nuqata aduramatkiqami tukuy chayrikayashaykikunaqa qampaq kanqa nir.

8Jesusqa niran:—[¡Ashuy dyablu!] Chaqa Dyus nitin iskribikashakunapimi

nin:‘Adurar sirbiy Amituyki Dyuslata’ nir.

9Chaymantami dyabluqa Jesustaqa aparan Jerusalénpwibluman. Chaypiqami Dyusta adurananllapa wasipa kusaunaqninman iqachir niran:

—Chiqapta Dyuspa Wamran karqa, kaymanta uraman. 10Chaqa Dyus nitin iskribikashakunapimi, nin:

kuytashur washashunanpaq.11 Chaynulla aypashuyanqashi

3 4

67

pis’ nir.12Chaynu nitinmi, Jesusqa niran:—Dyus nitin iskribikashakunapimi ninpis:

‘Amami Amituyki Dyus nishanllata rurachir pukllaychu’nir.

13Chaymanta-shuypaqami dyabluqa manana imanupisJesusta uchakuchiyta puytirnaqa, ashuranna paymantaqaayka diyallataqa.

(Mt 4.12-17; Mr 1.14-15)14Jesusqami qashan Galileaman tikrakaran Santu Ispiritupa

pudirninwan karna.. 15Chaqa payqami

. Chaymitukuyla paytaqa alabaqllapa.

Jesusmi Nazaret pwiblupi(Mt 13.53-58; Mr 6.1-6)

16Chaymantami Jesusqa chay maypi ,pwiblun Nazaretllaman riran. Chaymi samana diyapiqa chaytantakananllapa wasiman yaykuran paypa kustumrinkashanrayku.kunata liyinanpaq. 17Chaymi Dyuspa rimaqnin Isaías

, kaynu niqta tarirliyiran:

18 “Nuqapimiri Dyuspa Ispiritunqa.

chay mana imayjunkunata Dyuspa shumaq rimayninta.

[paq].

dyablupa makinpi kaqkunata washanaypaq,syigukunata rikakuchinaypaq,qischakaqkunata washanaypaq ima.

19

.20Chaynu nirnaqa Jesusqa chay iskribikashataqa pillur, chay

tantakananllapa wasipi yanapakuqta qur payqa taran. Nataqtukuy chaypi kaqkunaqami kusalata paytaqa chapayaranllapa.21Chaymi payqa rimaq qallariran kaynu nir:

—Dyus nitin iskribikashanta liyishayqami kananllaqamkunapa naypaykillapapi nuqawan kumplikashana.

22Chaynu nir kusa shumaqta rimashanraykumi, chayuyakuqkunaqa dispantakashalla Jesuspaqqa kusa allintarimayaranllapa. Piru chaynu rimarmapis yaqqa mana kriyinarpaykunapura kaynu nir tapunakuyaqllapa:

—¿Manachu kayqa Josipa wamran? nir.23Chaynu yarpuyatinllapamiri, Jesusqa paykunataqa niran:—‘Rimidyakuq tayta,

llami nimayankillapa kanqa. Chaynullami nimayankillapapiskanqa: Capernaumpi kwichka achka imakunata rurashayki niruyapashayllapatami kay pachaykipipis ruray kriyinayllapapaq,nir.

24“Chiqaptami nishaykillapa: Mayqanpis Dyuspa rimaqninkatinqa, manami pwiblunllapiqa shumaqta rikanllapachu nir.25Alliptami nishaykillapapis: Dyuspa rimaqnin Eliaspatyimpunpimi kimsa añu-y-midyuta tamya mana karanchu.Chaymi tukuy Israel pwiblupiqa kusala mallaq tyimpu karan.Chaynullami chaypiqa achka byuda warmikuna karanllapa.26Piru chaynu katinmapis Dyusqa Eliastaqa mana Israelmanta

. Ashwanmi paytaqa.

Chayqami Sidón pwiblupa shipchanlapi kaq. 27Chaynullami

Israel pwiblukunapipis karan achka qishaq ismuyaq runakuna,Dyuspa rimaqnin Eliseupa tyimpunpiqa. Chaynu katinmapis,mana mayqantapis allicharanchu. Ashwan Siria pwiblumantaNaamán shutiq runalata allicharan” nir.

28Chaynu chaykunata uyarllapami, chay tantakananllapawasipi kaq runakunaqa tukuyla kusata piñakuranllapa.29Chaymi sharir Jesustaqa chay pwiblumantaqa aparanllapachay pwiblu rurakashapa qichqalanpi pata karan chayman,chay patamantana itakunanllapapaq. 30Piru ashwan Jesusqa

.

Jesusmi runamanta dyablupa yarpuyninta itakuran(Mr 1.21-28)

31Jesusqami riran Galileapa pwiblun Capernaumman..

32 ..

33Chay tantakananllapa wasipiqami, kayaq uk runadyablupa yarpuyninwan. Chayqami kusa jwirtita kaynuqay :

34—¡Ay! Nazaretmanta Jesús, ¿imapaqtaq nuqakunamanyakapakanki? ¿Ima, chinqachimaqllapachu shamushayki?Nuqaqami riqsishuni. ¡Qamqami Dyuspa Santu Wamrankanki! nir.

35Chaynu nitinmi, Jesusqa anyaran dyablupa yarpuynintaqakaynu nir:

—¡Upallalla yarquy kay runamantaqa!Chaynu Jesús nitinqami, chay dyablupa yarpuyninqa

yarquranna runamantaqa. Tukuy runakunapa naypanpimichay runataqa ratachir mana imanachirlapischu yarquran.36Chayta rikarmi, tukuyla runakuna kusa dispantakashallaukninllapa ukninllapa kaynu ninakuyaqllapa: “¿Imarimaykunataq kaykunaqa? Chaqa pudirninwan kusata payllamantakur, imami willan dyablu chay runamantayarqunanpaqqa. ¡Chaynu willatinmi paykunaqa yarqun!”

37Chaynu nir rimatinllapami tukuyla chay lugarpapwiblitunkunapi Jesuspaqqa kusalata rimaqllapa.

Jesusmi allicharan Simón Pedrupa swigranta(Mt 8.14-15; Mr 1.29-31)

38Jesusqa tantakananllapa wasimanta yarqurqa, riryaykuran Simonpa wasinman. Chaypimi Simonpa swigranqishaq kusa rupapi karan. Chaymi Jesusta rugaranllapaalliyachinanpaq. 39Jesusqami payman qimikar chay rupataqawakaq tukuy niran. Chaynu nitinmi chay rupaqa dijaranna.Chaymantami ashwan chay kutilla, warmisitaqa sharikurpaykunata qaraqna qallariran.

Jesusmi achka qishaqkunata allicharan(Mt 8.16-17; Mr 1.32-34)

40Rupay chinqatinnaqa, tukuy riqchaq qishaywankaqninkunata Jesusman apamuranllapa. Chaymi makinkunata

. 41Chaynullamiachka runakunamanta dyablupa yarpuyninkunapis yarquran,kaynu qay :

—¡Qamqami Dyuspa Wamran kanki! nirlla.Chaynu nitinllapami Jesusqa anyar, mana dijaranchu

rimananllapapaqqa..

(Mr 1.35-39)42Chaymanta allaqnin achkiyayatinnaqa Jesusqa sharir,

chay pwiblumanta lluqshir riran chunllaq lugarmanna. Pirurunakunami kusalata maskar rir,kayashanmanqa. Chaymi Jesustaqa chaylapi kidanantamunaranllapa, ama rirnachu. 43Chaymi Jesusqa niran:

4

68

—Ashwanmi Dyusqa imanumi mantakun nir shumaq.

Chaqa chaypaqmi shamusha kani nir.44Chaynumi Jesusqa chay Israel runakuna tantakananllapa

wasikunapi, Galilea lugarkunapi ima Dyuspa shumaq.

Kusa achka piskaduta ayparanllapa(Mt 4.18-22; Mr 1.16-20)

5 1Uk diyapimi,karan. Chaymanmi kusala achka runakuna, Dyus nishanta

. 2Chaymantami Jesusqa rikaran ishkay yaku. Chay yaku

karrukunaqami shinala karan, piskadukuqkuna atunshikranllapata paqaq ishkishanrayku. 3Chaymi Jesusqa iqaranuk yaku karruman. Chayqami Simonpa karan. ChaymiSimontaqa mañaran, yaku karrunta ashlila yakukaqsikpachinanpaq. Chaypinami Jesusqa tar, tukuy chaypi

. 4Chaymanta rimar tukchirnaqaSimonta niran:

—apar, chaymanta chay atun shikraykillapata itakuyllapapiskaduta aypanaykillapapaqqa, nir.

5Simonqa niran:— , tukuy tuta piskadukurmapis,

manami uklamatapis aypashachu kanillapa. Piru qamnimashaykinullami atun shikrayllapakunataqa yakumanitashaq. 6Chaynu Jesús nishannulla rurarqami, allipla achkatapiskadutaqa ayparanllapa. Chaymi atun shikrankunamapisllikikayaranna. 7Chaymantami chay uk yaku karrupipiskadukuq masinkunata qayaran shamur yanapananllapapaq.Chaymi ishkantin yaku karruman untachitinllapami, ashwanishkantin yakumanqa chinqayaranllapana kusala achkapiskadu kashanrayku. 8Chaynu milagruta rikarqami SimónPedruqa, Jesuspa naypanlapi qunqurikur, kaynu niran:

—Taytituy, ¡nuqami kusala uchasapa kani! ¡Chaymirugashayki rikunaykipaqna naypaymantaqa! nir.

9Chaynuqami Simonqa niran, wakinninkunawan kusalaachka piskaduta aypashanrayku manchakusha kar.10Chaynullami Zebedeupa wamrankuna Santiaguwan Juanpiskusalata manchakusha karanllapa. Paykunami Simonpakumpañirun karanllapa. Piru Jesusqa Simontaqa niran:

—Ama manchakuychu. Ashwanmi kananmantaqa piskaduta.

11Chaynu Jesús nitinqami,, tukuy imanllapata dijar,

utqaylla riranllapa Jesuswanna.

Jesusmi allicharan uk ismuyaq runata(Mt 8.1-4; Mr 1.40-45)

12Uk diyapi Jesús uk pwiblupi katin,ismuyaq kwirpuyjun runa. Chaypimi Jesusta rikarqa,pachakaman puk :

—¡Taytituy! llakipamayarqa allichamay-ari kayqishayniymantaqa nir.

13Chaymantami Jesusqa makinwan kamar, kaynu niran:—Munayanimi alliyanaykita. ¡Kananlla alliyay! nir.Chaynu nitinlami, chay runaqa alliyaran qishayninmantaqa.

14Chaymi Jesusqa niran:—Amami mayqantapis willankichu. Ashwanmi rir qimikay

kurakunaman. Chaymi apanki ufrinditaykita Moisésmantakushannulla.qishaynikimantaqa alliyashaykina nir.

15Chaynu upallala kananta munatinmapis, Jesuspaqqa kusa, payqa imatapis rurayta

puytin nir. Chaymi kusa achka runakuna Jesusmanqa

tantakaqllapa, qishayninkunamanta alliyananllapapaq. 16PiruJesusqa paykunamanta ashur chunllaq lugarkunaman riqTaytanman mañakuq.

Jesusmi mana kuyuyta puytiq runata allicharan(Mt 9.1-8; Mr 2.1-12)

17 , chaykunapiqatayaranllapa wakin fariseo runakuna, Moisés mantakushanta

. Paykunaqa shamushakaranllapa, Galileapa, Judeapa, Jerusalenpa tukuypwiblunkunamanta. Dyuspa pudirnintaqami rikayaranllapa,Jesús qishaqkunata alliyachitin ima.

18

kuyuyta puytiq runata apar. Wasipa rurinman yaykuchirmi,Jesuspa naypanpi usurachinayaranllapa. 19Piru manamaytapis yaykuchiyta puytiqllapachu, kusa unta runakunakatinllapa. Chaymi iqaranllapa wasipa ananman.

, chaylatachay mana kuyuyta puytiq runataqa ishkichiranllapa Jesuspanaypanmanqa. 20Chaymantaqa Jesusqa nuqapi kusata

, kaynu niran:—Taytituy,

shana kani nir.21Chaynu Jesús nitinqa,

, chaynulla fariseukunaqa yarpupakuqqallariranllapa: ¿Imataq payqa chaynu rimananpaqqa?Wakqachu Dyusninchiknulla tukunayan. Manami allinchuchaynuqa. Chaqa Dyuslari uchakunamanta pirdunakuytaqapuytin nir.

22 , imatami chay runakunaqayarpuyan nirmapis. Chaymi kaynu nir tapuran:

—¿Imapaqtaq qamkunaqa chaynuta yarpunkillapa?23¿Imataq mas trabajusu ruranaypaq, ‘Uchaykikunamantamipirdunashuni’ ninaypaq, manaqachu ‘Sharir puriy’, ninaypaq?‘Uchaykikunamanta pirdunashuni’ nitiyqa, qamkunaqa manakriyinkillapachu. 24Piru kananllami intrachishaykillapaDyusmanta Shamuq Runaqami kay pachapiqa paylla puytinuchanllapakunamanta pirdunakuytaqa nir.

Chaynu nirnaqami chay mana kuyuyta puytiq kwirpuyjunrunataqa niran:

—Qamtami nishuni: Sharir paraykita apar, riy wasikimannir.

25Chaynu Jesús nitinlami tukuypa naypanpi das sharir, chayusurayashan paritanta apar riran wasinman, Dyusta alabaqnu.26Chaynu chay milagruta rikarmi chaypi kaqkunaqa kusadispantakashalla kidar, Dyusninchiktaqa alabaranllapa kaynunir:llapa” nir.

Jesusmi Levita qayaran(Mt 9.9-13; Mr 2.13-17)

27Chaymanta Jesusqa waqtaman lluqshirqa, rikaranRomapaq impwistuta kubrakuq runata. Payqami shutiq Leví.Payqami chay impwistuta kubrakunanpi tayaran. ChaymiJesús rikarqa niran:

—Shamuy nuqawan rishun nir.28Chaynu nitinqa Leviqa sharir, tukuy iman kaqkunata

chaypi dijarna, Jesuspa pullan riran.29Chaymantaqami Leviqa wasinpi ruraran uk fyistata,

Jesusrayku. Chaymi achka wakinnin Romapaq impwistutakubrakuqkunapis wakin runakunawan pulla misapitayaranllapana. 30Piru chay fariseukuna, chaynulla Moisés

, Jesuspa, kaynu niran:

—¿Imapaqtaq mikunkillapa, upyankillapa, chay impwistutakubrakuqkunawan chaynulla uchasapakunawan pullaqa? nir.

31Chaynu nitinllapami, Jesusqa paykunataqa niran:

4 5

69

c 5.39nir.munanllapachu. d 6.16 Kaynupismi intrakayta puytinchik: Santiagupa wamran Judas nir.

—Allilan kar mana qishaq kaqkunaqami mana ministinchurimidyakuqtaqa. Chaymi ashwan chay qishaq kaqkunalaministin rimidyakuqtaqa. 32Chaqa nuqaqami mana, chayallinla kani niqkunapaqchu shamusha kani. Ashwanmishamusha kani, chay uchayjunkunata willatiy kriyir,uchanllapata dijarna washakananllapapaq.

Ayunupaqmi tapuranllapa(Mt 9.14-17; Mr 2.18-22)

33Kaynumi Jesustaqa niranllapa:— ,

kunapis kusata ayunar, Dyusman mañakunllapa. Piru qampa-shuypaqa maydiyapis mikunllapa,

upyanllapa ima.34Jesusqa paykunataqa niran:—Qamkunaqachu uk kasaraq runa chayllapiraq katinqa

chay pullan kaqkunata, ¿‘Ayunay’ ninkimanllapa? 35Piru chay. Chaynu

ritinna-shuypaqa ayunanqallapana.36Chaynullami Jesusqa kay kumparasyunkunatapis

parlaran:, makwa

mudananta rimindanchu. Chaqa chaynu rurarqami yanqallana. Chaynullami chay mushuq

,shumaqnachu kidan. 37Chaynulla, chay ubapa yakun mushuqbinutaqa manami itanchikchu makwa qara kapachumanqa.Chaqa chay ubapa yakun binuqami byijuyar makwa qarakapachutaqa llikinman. Chaynuqami ashwan ubapa yakunbinu chaynulla chay qara kapachupis yanqallana tukukanman.38Chayraykumi, ubapa yakun mushuq binutaqa mushuq qarakapachumanna itaypaq. 39Nishaykillapapis: Mayqan runapisubapa yakun binu byijuyashata upyayarqa, mananami chayubapa yakun mushuq binutaqa upyaytaqa munannachu.Chaqa ninmi: Chay byijuyasha chaymi, kusala mishki nir”.c

Samana diyapimi ispigakunata pitiranllapa(Mt 12.1-8; Mr 2.23-28)

6 1Uk diyami samana diya katin, Jesusqa riyarantarpukashakunapa rurinta. Chaymi,

riqnuqa trigupa ispigankunata pitir qaqur murintaqamikuyaqllapa. 2Chaymi chaymantaqa, wakin fariseorunakunaqa kaynu nir tapuranllapa:

—¿Imapaqtaq chay samana diyapi mana ruraypaqkunataqa,rurankillapa? nir.

3Chaynu nitinllapami, Jesusqa niran:—¿Manachu qamkunaqa liyishaykillapa, uk kuti gubyirnu

David wakinninkunawan mallaqnar imanu tukuran niriskribikashantaqa? 4Chaqa Davidmi wakinninkunawan Dyustaadurananllapa tuldu wasiman yaykur, Dyuspa kaqturtillankunata aypar mikuranllapa.llapanu, chay turtillakunataqami,paqqa kaq.

5Jesusqami niranpis:—Dyusmanta Shamuq Runami, chay samana diyapiqa imata

ruraypaq chaynulla mana ruraypaqchu niytaqa puytin.

Jesusmi uk runata samana diyapi allicharan(Mt 12.9-14; Mr 3.1-6)

6Qashanmi uk samana diyapi, Jesusqa tantakananllapa. Chaypimi karan uk

runa allilaw makin wiqru. 7Piru chaypiqami Moisés, chay fariseo

runakunaqa kusalata Jesustaqa chapar ninakuyaranllapa:“¿Ima kay samana diyapichu alliyachiyanqa wak wiqrumakiyjun runataqa? Chayta ruratinqami, chaylapaqnauchachashunllapa” nir. 8

yarpuyanllapa nirmapis. Chaymi, chay wiqru makiyjunrunataqa niran:

—Sharir, .Chaynu nitinqa chay runaqa das sharan. 9Chaymi Jesusqa

chay runakunataqa niran:—Ma tapushaykillapa, samana diyapiqa, ¿allin kaqtachu

ruranchik manaqachu mana allin kaqta? Chaynulla ¿allinchukanqa allichar washakunapaq manaqachu dijashawanunanpaq?

10Chaynu nirnaqa, tukuy chay ridurninpi kaqkunata chapar,chay wiqru makiyjun runataqa, niran:

—Makikita chutarachiy.Chaynu nitinmi, chay runaqa nishannullata ruraran. Chaymi

makinqa allinna kidaran. 11Piru chay runakunaqami ashwankusalata piñakur ninakuranllapa: “¿Imatataq Jesustaqarurashunllapa?” nir.

(Mt 10.1-4; Mr 3.13-19)12Chay diyakunapimi, Jesusqa riran uk sirkaman mañakuq.

Chaymi tukuy tuta Dyusman mañakuyar yurqaran.13Chaymanta achkiyatinnaqa,qayamur dusilata akraran. Chaymi paykunataqa niran:“Apustulniykunana kankillapa” nir. 14Kaykunami karanllapa:

Ukqami Simón karan. Payllatami shutichiranpis Pedro nir.Ukqa karan Simonpa uknin Andrés.

Wakinkunaqa karanllapa:Santiago,Juan,Felipe,Bartolomé,

15 Mateo,Tomás,Alfeupa wamran Santiago,Simón Zelote,

16 Santiagupa uknin Judasd ima.Uk-shuypaqa karan Judas Iscariote. Kaymi Jesustaqa

kuntrankunaman qukuran wanuchinanllapapaqqa.

(Mt 4.23-25)17Chaymanta Jesusqa chay sirkamanta paykunawan

ishkimurqa, uk pampapi kidaranllapa. Chaqa chaypiri tukuy

karanllapa. Paykunaqami shamusha karanllapa, Judeamanta,Jerusalenmanta, mar manyan Tirumanta, Sidonmanta imaJesusta uyakuq, chaynulla qishayninllapamantaalliyananllapapaq ima. 18Chaymi chay dyablupayarpuyninwan kaqkunapis alliyaqllapa. 19Chaynumi Jesustaqatukuyla kamanayaqllapa alliyananllapapaq. Chaqa tukuypayta kamaqkunataqari pudirninwan alliyachiq.

, llakiypaq kaqkuna(Mt 5.1-12)

20

niran:“Kusa shumaqmi kankillapa qamkuna mana imayjun

kaqkunaqa.Chaqa qamkunapaqnami Dyuspa mantakuyninqa.

5 6

70

21 Kusa shumaqmi kankillapa qamkuna kananmallaqnaqkunaqa.

Chaqa maydiyaqami untana mikunkillapa.Kusa shumaqmi kankillapa, kanan waqaqkunaqa.

Chaqa maydiyaqami aligriyar asikunkillapana.22 Kusa shumaqmi kankillapa Dyusmanta Shamuq

Runaraykumana allinpaq riqsishutinllapa, ,mana munar mana pullakushutinllapa,musyashutinllapa imaqa.

23“Chaynu rurashutinllapamapis, unaq syilupi Tayta Dyuspa, kusata

aligriyankillapa. Chaqa imanutaq qamkunata qischashunllapa,chaynullami chay runakunapa rukunkunapis Dyuspa unayrimaqninkunatapis qischaranllapa.

24 Piru akaw qamkuna kanan kusa imayjun kaqkuna.Chaqa kananllami kusata aligriyashaykillapana.

25 Akaw qamkuna kanan kusa unta mikuqkuna.Chaqa maydiyaqami mallaqnankillapa.

Akaw qamkuna kanan kusata asikuqkuna.Chaqa maydiyaqami kusalata llakir waqankillapana.

26 Akaw qamkuna kanan tukuypaq kusa alabakashakaqkuna.

Chaqa chaynullami unay rukuykillapakunapis, Dyuspamana chiqap rimaqninkunatachu alabaranllapa.

(Mt 5.38-48; 7.12)27“Piru qamkuna uyakumaqkunatami nishaykillapa:

. Chaynulla chayqischashuqkunawanpis allinlata rurayllapa. 28Mayqanqamkunapaq mana allinta rimatinllapapis, shumaqtawillayllapa. Chaynulla imapaq uchachar qischashutinllapapisDyusman mañakuyllapa llakipananpaq. 29Mayqan uklawqaqllaykipi takashutinllapaqa, uklawtapis rikachiyllapa.Mayqan punchuykita kitashutinmapis, dijay kamsaykitapisapanqa. 30Mayqanpis imalata mañakushutinpis, quy.Chaynulla mayqan imaykita kitashutinpis, amamimañankillapachu tikrashunanllapapaqqa. 31Chaynumiriukkuna qamkunawan shumaq kananta munarqa, qamkunapischaynulla paykunawanpis kayllapa.

32“Chaqa qamkunata llakipashuqkunalata llakiparqa¿imanuri Dyuspaqqa shumaq kankillapa? Chaqa Dyusta manakasuqkunapismi, payta llakipaqkunalataqa llakipanllapa.33Chaynulla qamkunata allinta rurashuqkunalawan allintarurarllapaqa, ¿imanuri Dyuspaqqa shumaq kankillapa? ChaqaDyusta mana kasuqkunamapis chaynuqa ruranllapa.34Qamkuna, mayqanta imalata pristatiyqami kutichimayanqanir yarpur pristarqa, ¿imanuri Dyuspaqqa shumaq kankillapa?Chaqa Dyusta mana kasuqkunamapismi pristanakunllapa,imalawan kutichinakunanllapapaqqa. 35Chayrayku ashwan

. Chaynullaallinlata paykunawanqa rurayllapa. Chaymi imata pristarpis,ama yarpunkillapachu: Imalawan kutichimayanqa nirqa.Chaynu rurarllapaqami mana tukukaq imaykillapatanatarikunkillapa. Chaynulla unaqpi kawsaq Dyusninchikpawamrankunana kankillapa. Chaqa Dyusqami, mana paytayarpuqkunata, chaynulla mana allin kaqkunamatapis kusatallakipan. 36Chaymi qamkunapis llakipakuyllapa, imanutaqTaytanchikllapa Dyuspis kusata llakipakun chaynu.

(Mt 7.1-5)37 , Dyus

. Chaynullaama ukkunata uchachayllapachu, Dyus qamkunatapis amauchachashunanllapapaq. Ashwanmi pirdunanakuyllapa, Dyus

qamkunatapis pirdunashunanllapapaq. 38Ukkunatamiquyllapa, Dyus qamkunatapis qushunanllapapaq. Payqamikustalnikillapapi qushunqallapa imakunatapis allitamidikashatana.kustalnikillapamanqa. Chaynu qamkuna ukkunataimakunawan yanapashaykillapanullami, Dyusqaqamkunatapis yanapashunqallapa”.

39Jesusmi kay kumparasyuntapis niran:“¿Puytinmanchu syigu runa, uk syigu masinta kaylata

kaylata rishun niyta? ¿Manachu ishkantinllapa ima? 40

. Chaymi maydiya allita, .

41“¿Imapaqtaq uknikipa nawinpi usulsitu tayan chayta rikaq, qampa nawikipi atun qiru tayan chayta naypaqta

mana lluqshichirqa? 42Qampa nawikipi atun qirupaq manakwintachakarqa, ¿imapaqtaq uknikita ninki: ‘Ukniy, dijamaynawikipi kaq usulta lluqshichishaq’ nirqa? Kusa allin tukuqruna, qampa nawikipi atun qirutaraq puntataqa lluqshichiy.Chaynuqami allita rikarna, uknikipa nawinpi usul kaqtaqalluqshichinki.

Qirukunatami puquyninmanta riqsinchik(Mt 7.17-20; 12.34-35)

43“Allin qiruqami mana puytinchu mana allinta puquytaqa.Chaynulla mana allin qirupis manami allintaqa puquytapuytinchu. 44Chaymi tukuy qirukunata puquyninmantariqsinchik. Chaqa iguspa puquynintaqami manakashakunamantachu pallanchik.pis manami sarsakunamantachu pallanchik. 45Chaynumi allinrunakunapis allin kaqkunalata riman allinkunala shunqunpikashanrayku. Piru chay mana allin runaqami mana allinkaqkunalata riman, tukuy mana allinkunala shunqunpikashanrayku. Chaqa mayqanpis shunqunpi kashanllatami,rimanllapa.

Ishkay wasipa simintun(Mt 7.24-27)

46“¿Imapaqtaq qamkunaqa ‘Amituy Amituy’ nimankillapa,nuqa nishaykunata mana kasurqa? 47Chiqaptaminishaykillapa: Mayqanpis uyamar nuqa nishayta kasurruraqkunaqami kaynu yupay. 48Uk runami wasintashachinanpaq puntataqa kusa rurita simintuta rajar, rumipaananmanta shachiran. Chaymanta riyu untamur, chay wasipiwipyakarpis mana kuychiylamatapis puytiranchu. Chaqa kusaalliri shasha karan. 49Piru mayqanpis uyamar chaynishaykunata mana kasuqqami, uk runa mana simintutarajarchu allpa analanpi wasinta shachiran. Chaymanta riyuuntamur chay wasipi wipyakatinqa, chay wasiqa limpu limpupampalla rataran chay yupay”.

Jesusmi allicharan suldadukunapamantaqninpa uk sirbikuqninta

(Mt 8.5-13; Jn 4.43-54)

7 1Chaymanta chay runakunata willar tukchirnaqa, Jesusqariran Capernaúm pwibluman. 2Chaypimi Romamanta

suldadukunapa uk mantaqnin karan. Paypa kusala munashansirbiqninmi allipla qishaq karan wanuypaqna. 3Chaymi chayrunaqa Jesuspaq rimaqllapata uyaparan. Chaymantami, Israel

, Jesustarir willatinllapa shamur sirbiqninta allichananpaq. 4Chaymipaykunaqa Jesusman rir qimikarqa, kusalata rugaranllapakaynu nir:

—Taytituy, allinmi kanqa chay suldadukunapamantaqnintaqa llakipanaykipaq. 5Chaqa payqaminasyunninchikta kusalata munan. Chaynullami chaytantakanayllapa wasimatapis rurachikuran nir.

6 7

71

6Chaynu nitinmi Jesusqa riran paykunawan. Piru wasimanshipchayatinllapanaqa, chay suldadukunapa mantaqninqa

paq:“Taytituy, amami piñakunkichu. Chaqa nuqa mana

kwintachaypaqla kashayraykumi, mana allinchu rir wasiymanyaykunaykipaqqa. 7Chayraykumi mana nuqallaqa riytapuytiraychu rugashuqqa. Chaymi kaylamanta niy,sirbikuqniyqa alliyananpaq. 8Chaqa nuqallatamimantamaqniykuna mantaman. Chaynulla nuqapis wakinsuldadukunata mantani. Chaymi mayqannintapis ‘Riy’ nitiyqa,rin. Ukta ‘Shamuy’ nitiypis, shamun. Chaynulla sirbiqniytapis,

.9Chaynu nishanta uyaparmi Jesusqa kusa dispantakashalla

kidaran. Chaymi chay runakuna ikinta riqkunaman tikrakar,niran:

—Nishaykillapa: Tukuyla Israel pwiblupiqa manamimayqantapis kay runa yupay allita kriyiqtaqa tarishachu kani.

10Chaymanta chay mandadu rishakuna wasiman tikrakarqa,chay sirbikuqta allintana tariranllapa.

Byudapa wamranta Jesús kawsachimuran11Chaymantaqa Jesusqa riran uk pwiblu Naín shutiqman.

, chaynulla kusa achkarunakuna ima riranllapa. 12Chaynu rir pwibluman

wanushata chay pwiblumanta kusala achka runakunaapaqllapata. 13Chayta rikarmi Jesusqa, chay warmisitapaqkusalata llakir kaynu niran:

—Ama waqaychu mamitay nir.14Chaynu nir wanushaman qimikar kamatinmi, chay

apaqkunaqa yarachiranllapa. Chaymi Jesusqa chaywanushataqa niran:

—Wamra, qamtami nishuni ¡kawsamuy! nir.15Chaynu nitinqami chay wanushaqa kawsamur tar rimaqna

qallariran. Chaymantami Jesusqa chay wamrataqamamanwanna dijaran. 16Chayta rikarmi, tukuyla chaypikaqkunaqa alliplata dispantakar Dyusta alabaranllapa, kaynunir: “Dyusninchikpa kusa shumaq rimaqninmi rikarishanuqanchikkunaman”. Chaynulla “Dyusninchikmi shamushapwiblunta yanapaq” nir ima.

17Chaynu Jesús rurashankunataqami, tukuy chay Judeapa.

(Mt 11.2-19)18 ,

. Chaymi ishkay, 19

paq: “Qamchu Dyusmanta shamunanpaq karan chay kanki,manaqachu uktaraq yarayashaqllapa” nir.

20 , chay mandadu rishakunaqaJesusman qimikar tapuranllapa kaynu nir:

—paq qamchu kanki Dyusmanta shamunanpaq karan chayqa,manaqachu uktaraq yarayashaqllapa nir.

21Chaynu nitinllapami, Jesusqa chay kutilla achkaqishaqkunata allicharan,pis. Chaynulla dyablupa yarpuyninwan kaqkunata allicharan,syigukunatapis nawinkunata allichatin rikakuranna. 22Chaynuchaykunata rurarnaqa, Jesusqa niran chay tapuqkunataqa:

—Rir Juantaqa willayllapa tukuy rikashaykillapata,uyapashaykillapata ima. Willayllapa:

Syigukunatapis rikakuchin,kujukunatapis alliyachitin purinllapa,ismuyaq aychayjunkunatapis allichan nir.

Chaynulla upakunatapis uyakuchin,wanushakunatapis kawsachimun,chay mana imayjun kaqkunatapis willan imanu

washakananllapapaqpis, nir ima.23Chaynulla willankillapapis: ¡Kusa shumaqmi kanqallapanuqapi kriyishanrayku imakuna rikarir trumpisachinatinmana maydiyapis qunqamaqkunaqa nin! nir.

24 , Jesusqachaypi kaq runakunata qallariran Shutichikuq Juanpaq parlaq,kaynu nir:

“¿Imata rikakuqtaq qamkunaqa riraykillapa chay chunllaqlugarmanqa? Imanutaq uk runa mana uklapi yarpuqmaqa ukyura shukchata wayra wakman kayman kuyuchiq yupay,¿chayta rikakuqchu riraykillapa? 25¿Manaqachu uk runa

, mudakushata rikakuqriraykillapa?paykuna munashanllapakunalata rurar taqkunaqami, chaygubyirnupa wasinkunalapi tanllapa nir. 26Chaqa, ¿imatarikakuqtaq riraykillapa? ¿Dyuspaq rimaq runata rikaq?Chiqaptami qamkunaqa Dyuspa rimaqninkunamantaqanuqapaq kusa mas intrachikuqta rikaq riraykillapa. 27ChaqaShutichikuq Juanpaqmi, Dyus nitin iskribikashakunapiqakaynu niq:

,

.28-29Nishaykillapapis: Tukuy runakunamanta manami Juanyupay kusa allinla runaqa kashachu uklamapis. Chaqa tukuyrunakuna, wakin impwistuta kubrakuqkunamapis, Juanrimatin uyakurqa, kwintata qukaranllapa paykunata Dyusqachiqapta yanapayanqallapa nir. Chaymi paykunaqa Juanshutichikutinqa, kasur shutikuranllapa. Ashwan kananqaDyusninchikpa mantakuyninpina mana kwintachaypaqlachaykunaqa, mastana intrakanllapa Juanmantaqa. 30Piru chayfariseukuna,

-shuypaqa, mana kriyinaranllapachuimanumi Dyus chiqapta yanapayanqa nirmapis. Chaymipaykunaqa Juan shutichikutinpis mana kasur manashutikuranllapachu”.

31Chaymi Jesusqa niranpis:“¿Imawantaq kumparayman kay tyimpupi runakunataqa?

¿Imakuna yupaytaq paykunaqa? 32Kay runakunaqami,wamritukuna plasapi tar kaynu qayapanakunllapa chayyupay: ‘Kinakunatami waqachirayllapa. Piru qamkunaqamimana bayliraykillapachu. Chaynulla llakiypaq takikunatatakitiyllapapis, mana waqaraykillapachu’ ninakun chaykunayupay. 33Chaymi qamkunapis wamritukuna yupay,Shutichikuq Juan shamur kusata ayunatin, chaynulla manabinuta upyatinqa niraykillapa: ‘Juanqami dyablupayarpuyninwan’ nir. 34Chaymanta nuqa Dyusmanta ShamuqRuna kar, mikutiy upyatiy-shuypaqa qamkunaqa ninkillapa:‘Kusala amryintu, upyalun, chaynulla Romapaq impwistutakubrakuqkunapa, uchasapa runakunapa amigun’ nir ima.35Piru nuqapi kriyishanllaparayku Dyus munashanta rurarkawsaqkunami intrachikunllapa nuqaqami chiqaptaDyusmanta shamusha kani nirqa”.

Jesusmi, fariseo runa Simonpa wasinpi36Chaymantaqa uk fariseo runami Jesustaqa kunachiran,

wasinman rir mikunanpaq. Chaymi Jesusqa chay fariseupawasinman yaykur misaman taran. 37Nataq chay pwiblullapimikaq uk kusa uchayjun warmi.

. Chaymialabastru butillitapi kusa mishki mutkiypaqla yakituta

. 38 ,yatanlaman tar,qallariran.

7

72

muchar salaran chay mishki mutkiypaqla yakituwanqa.39Chaymi chay fariseo, Jesusta qaraq apasha karan chayqa,kaynuta yarpuran: Chiqapta kay runa Dyuspa rimaqnin karqakwintata qukanman, imanu warmi karmi chaynu rurayannirmapis. .40Chaymi Jesusqa niran:

—Simón, kayta willashayki.Chaynu nitinqa, chay fariseuqa niran:— .41Chaynu nitinqa, Jesusqa niran:—Ishkay runami dibiyaran uk runa pristasha karan chayta.

Ukqa kinyintus dinaryuta dibiyaran. Nataq uknin-shuypaqasinkwinta dinaryulata dibiyaran. 42Chaymi mana pagraytapuytitinllapaqa, chay pristasha karan chayqa llakipar manakubrarannachu ishkantinta. Ma willamay Simón: ¿Chayishkay runakunaqa mayqaynintaq chay qillayta pristashakaran chay runataqa mastaqa munayanqa?

43Chaynu Jesús taputinqa, Simonqa niran:—Nuqataqa yarpuchiman, chay masta dibiyatin llakipar

mana kubraranchu chay paymi mastaqa munayanqa nir.Chaynu nitinqa, Jesuspis niran:—Chiqapta ninki.44Chaynu Simón nitinqa, warmiman Jesusqa tikrakar

Simontaqa niran:—¿Rikayankichu kay warmitaqa? Simón, nuqa wasikiman

yaykamutiyqa,qumaraykichu. Piru kay warmisita-shuypaqa, ashwan

.45Qamqami mana saludar muchamaraykichu. Piru kaywarmisita-shuypaqa, yaykushaymanta-pacha mana shaykuq

. 46Chaynulla qamqa asaytiwan manaumaylamatapis salashaykichu. Piru kay warmisitaqami,

.47Chayrayku nishuni, kay warmisitatami kusa achkauchankunamanmatapis llakipar pirdunani. Chaymi payqakusata munaman. Piru mayqantapis ashlilata pirdunashaqa,mana yanqa munamanchikchu.

48Chaymantaqa chay warmita niran:—Uchaykikunamantaqami llakipar pirdunashuni nir.49Chaynu Jesús nitinqa, chay wakin chaypi kaqkunaqa

paykunapura tapunakuq qallariranllapa kaynu nir: “¿Imataq

paqqa?”50Chaynu ninakuyatinllapaqa, Jesusqa chay warmisitataqa niran:—Mamitay, chiqapta kriyimashaykiraykumi washakashayki.

Qamnami rikunki nir.

Kay warmikunami yanaparan Jesusta

8 1Chaymantami, Jesusqa puriran achka pwiblukunata,chaynulla taksha pwiblitukunata,

shumaq rimayninta washakarna paypa mantakuyninpikawsananllapapaq. .2Chaynullami pullanqa karanpis chay warmikuna, dyablupayarpuyninwan,pis. Paykunaqami kaykuna karan: María. Paytami MaríaMagdalena niqllapapis, Magdalamanta kashanrayku. KayMariamantami, syiti dyablupa yarpuyninkuna lluqshishakaran. 3Chaynullami karanpis Chuza shutiq runapa warminJuana. Kay Chuzami, Herodespa imankunata rikaq karan.Ukqami karan Susana;pis. Paykunami iman kaqlawanmapis yanapaq Jesustaqa.

Jesusmi kumparasyunta ruran uk tarpukuqwan(Mt 13.1-9; Mr 4.1-9)

4Tukuy pwiblukunamantami kusala achka runakuna Jesúskayashanman tantakaranllapa. Chaymi Jesusqa kaykumparasyunta paykunataqa parlaran:

5 . Chaymantashikwakutinqa wakin simillanqa nanman rataran. Chaymisaru , chaynulla pariq kurukuna mikuran ima.6Wakin simillakunaqa rataran rumipa ananman. Chaymantanasirnaqa, das chakiran yakurayku. 7Nataq wakinsimillakunaqami kasha rurikunaman rataran. Chaymantamikashakuna pullan winar, . 8Piru wakinsimillakunaqami kusala shumaq pachaman ratar, nasimurpuquran. Chaymi kada similla syinllata puqutin kusalaachkata kusichakuran”.

Chaynu nirnaqami, kusa jwirtita kaynu niranpis: “Rinriyjunkaqkunaqa uyakur intrakayllapa” nir.

¿ ?(Mt 13.10-17; Mr 4.10-12)

9 :—¿Ima nishaq niyantaq kay kumparasyunqa? nir.10Chaymi Jesusqa niran:—Qamkunatami unay mana intrakaypaq kasha katinmapis,

kananqa Dyusqa intrachishuyanllapa imanumi payqamantakun nirmapis. Piru wakin runakunata-shuypaqamiwillani kumparasyunkunalawan.pis ama rikakunanpaq, chaynulla michka uyakurpis amaintrakananllapapaq.

(Mt 13.18-23; Mr 4.13-20)11“Kaynutami munan niyta chay kumparasyunqa: Chay

simillaqami, Dyuspa rimaynin.12“Chay similla nanman ratasha nirqami intrachimanchik,

Dyus rimashanta uyakutin chaymanta dyablu shamurqayarpuyninpi purichiyashanta das qunqachin, amana kriyirwashakananllapapaq nir.

13“Nataq chay similla rumipa ananman rataranchaykunaqami, intrachimanchik chay runakuna Dyusrimashanta kusa aligrila uyakuqpaq. Chaymanta chay

kriyir qischakarqa das paymanta ashun nir.14“Wakin simillakuna kasha ruriman ratashakunaqa,

intrachimanchik Dyus rimashanta uyapaqkunapaq. Piru chayyarpupakushankuna, kusata imakunata munapashankuna,chaynulla munashanta rurashankuna imaqa, allmanta

puqunanpaqqa.15“Piru simillakuna chay kusa shumaq pachaman rataran

chaykunaqami intrachimanchik, chay allinla shunquyjun karDyus rimashanta uyakur imuraslapis allita kasur, kusalatapuquq yupay kawsaqkunapaq nir.

Jesusmi kumparasyunta ruraran uk lamparawan(Mr 4.21-25)

16“Manami mayqanpis uk lamparataqa kachkanchu imawan.

achkirachinanpaq. 17Chaynullami kanan qamkunatawillashutiyllapa wakinkunapaq pakaplla yupay kaqkunaqami,maydiyaqa uk lampara achkirachikuq yupay shutillamannarikaritin allita intrakanqallapa.

18“Chayraykumi allita uyakuyllapa: Chaqa mayqanpisintrakar kasukuqkunataqami masta intrachishaq. Piru chaymana intrakaqkunata-tapis limpula qunqachishaq”.

Jesuspa mamanwan ukninkuna(Mt 12.46-50; Mr 3.31-35)

19Chaymantami Jesuspa mamanwan ukninkunaqa,. Piru

7 8

73

e 8.26 Wakin iskribikashakunapimi “Gerasa” nin. f 8.30 Legión nirqami intrachimanchik kusala achka suldadukuna nir.

kusala achka runakuna kashanrayku naypanman manaqimikayta puytiranllapachu. 20Chaymi mayqankaynu nir willaran:

—Mamaykiwan uknikikunami chay waqtapi ministishuyannir.

21Jesusqa niran:—Mayqanpis Dyus rimashankunata uyakur, chay

nishannullata ruraqkunami, mamaywan ukniykunaqa nir.

Jesusmi wayrawan yaku maqchikayatin qasillachiran(Mt 8.23-27; Mr 4.35-41)

22Uk diyapi, Jesusqa uk yaku karruman yaykuran. Chaymi paykunata niran:

— .Chaymi riranllapana. 23

pasayatinllapaqa, Jesusqa punuran. Chaykamanqami, kusalatawayra rikarimuran.kaymanta maqchikaq qallariran. Chayna, chay yakukarrumanqa yaku untaq qallaritin,paqna karanllapa. 24Chaynu tukuyatinqa, Jesusta rikkaynu niranllapa:

—¡ ! ¡ !¡Yakumanmi chinqayanchikllapana! nir.

Chaymi Jesusqa sharir, wayrawan yaku maqchikaqtaqawillatinla, limpu qasillaran. 25

niran:—Ima, ¿manaraqchu allita kriyinkillapa? nir.

shalla, tapunakuyaqllapa: “¿Imanu runataq kayqa? Chaqawayrawan yakumatapis willatinla, kasun-ari” nir.

Gadaramanta dyablupa yarpuyninwan runa(Mt 8.28-34; Mr 5.1-20)

26 ,Gadarae shutiq lugarman. 27Chaymi, Jesús yaku karrumantaishkitinqa, chay lugarmantaqa dyablupa yarpuyninwan kaquk runa yarqamur Jesusman qimikaran. Chay runaqami

, chaynulla manawasipinachu taqpis. Ashwanmi pantyunkunapina taq.28Chaymanta Jesusta rikarqa, kusala jwirtita qaynaypanpi qunqurir kaynu niran:

—¡Unaq syilumanta Dyuspa Wamran Jesús, amanuqamanqa yakapakamuychu! ¡Rugashaykimi amaqischamanaykipaq! nir.

29Chaynuqami chay dyablupa yarpuyninqa niran,runamanta lluqshinanpaq Jesús anyashanrayku. Chaqa kutirkutirmi chay dyablupa yarpuyninqa chay runataqa aypaq.Chaymi runakuna michka makinkunata,kadinakunawan watatinllapamapis chay runaqa pitiq.Chaynumi ashwan chay dyablupa yarpuyninqa chunllaqlugarkunaman apaq chay runataqa. 30Chaymi Jesusqa chayrunataqa kaynu nir tapuran:

—¿Imataq shutinki?Chay runaqa niran:—Shutinimi ‘Legión’.fChaynuqami niran, dyablupa yarpuyninkuna paypi kusa

achka kashanrayku. 31Chaymi chay dyablukunaqa, Jesusta

. 32Chay sirkakunapimi achka kuchikunashitqakuyatin, chay dyablupa yarpuyninkunaqa Jesustarugaran, chay kuchikunaman yaykunanllapapaq. ChaymiJesusqa yaykuyllapa niran. 33Chay dyablupa yarpuyninkunachay runamanta yarqurqa, chay kuchikunaman yaykuranllapa.Chaymi chay kuchikunaqa kallpaq qallariran qaqata uray.

.

34Chaymi chay kuchita michiqkuna, tukuy chay pasashantarikarqa, kallpar riranllapa chay pwiblupi runakunata,

. 35Parlakutinllapaqarunakunaqa lluqshiranllapa rikaq chay pasashankunataqa.

, chay runataqaJesuspa naypanpi yarpuyninpina, mudakusha taqta rikarmanchakuranllapa. 36Piru chay tukuy ima pasashakunatarikaqkunaqa, manyaqlla parlakuranllapa imanumi alliyaranchay runaqa nirmapis. 37Chaymi chay Gadara shutiqlugarmantaqa, tukuyla runakunaqa Jesusta rugaranllapa,chaymantaqa rinanpaq uklawta.ranllapa. Chaymi Jesusqa yaku karruman yaykur riran.38Chay dyablupa yarpuyninmanta alliyasha chay runaqa,Jesusta rugayaran paywan rinanpaq. Piru Jesusqami chayrunataqa kidananpaq kaynu niran:

39—Riy wasikiman. Chayna parlakuy Dyus imanumi llakiparyanapashusha nirmapis.

Chaymi chay runaqa rir parlakuran tukuyta chaypwiblupiqa, imatami Jesús paypaq rurasha nirmapis.

Jesusmi allicharan uk warmita, Jairupa wamranta ima(Mt 9.18-26; Mr 5.21-43)

40

shamutinqa, chaypi kaq runakunaqa kusalata aligriyaranllapayarayashanllaparayku. 41Chaymi, .Chay Jairumi tantakananllapa wasipi uk mantakuq kaq.Paymi Jesuspa naypanpi qunqurikur rugaran wasinmanrinanpaq. 42Chaqa wanuypaqna karan chay runapa uklaylawarmi wamran kaqqa. Wamranqami dusi añuyjunna kashakanqa.

Piru Jesusqami kusa achka runakunapa rurintariyashanrayku, . 43Chayrunakunapa rurintami riyaran uk warmipis. Chay warmimidusi añupaqna yawarnin shamutin qishaq karan. Chaymirimidyakuqkunapi,pis. Piru manami mayqanpis allicharanchu. 44Kay

kamaran. Chaynu kamatinlami, chay kutilla yawarninshamuqqa qasillaranna. 45Chaymantaqa Jesusqa tapukuran:

—¿Pitaq kamamasha? nir.Chaymanta tukuy “Mana mana” niyatinqa, Pedruqa niran:— , kusala achka runakuna

kashanraykumi, .46Piru Jesusqami niran:—Mayqan . Chaqa nuqami kwintata qukasha

kani, pudirniy yarqusha nir.47Chaymanta chay warmiqa imanupis mana niyta puytirqa,

chukchukyaqnulla rir Jesuspa naypanpi qunqurikuran.Chaymi tukuypa naypanpi rimaran imanumi Jesuspa

. 48Chaymi Jesusqa niran:—Mamitay, kriyishaykiraykumi alliyashaykina.

Chayraykumi aligrilana rikuy.49Chaynu nir Jesús rimayatinllami, chay tantakananllapa wasipi

:—Wamraykiqami wanushana.

.50Piru Jesusqa chaynu niqta uyarqa, niran:—Ama manchakurchu, nuqalapi kriyiy. Chaymi

wamraykiqa alliyanqa nir.51 , Pedruta, Santiaguta,

Juanta, chay wamrapa taytanta, mamanta imala rurimanqayaykuchiran. 52Tukuymi waqayaranllapa chay wanushapaqllakir. Piru Jesusqa niran:

—Ama waqayllapachu. Kay wamraqami mana wanushachu,punuyanlami nir.

8

74

53Chaynu nitinmi, tukuyla asiparanllapa paytaqa. Chaqa. 54Chaymantami Jesusqa

makinmanta aypar kusala jwirtita rimar niran:—¡Mamitay sharimuy! nir.55Chaynu nitinmi kawsamur, sharimuran. Chaymantami

. 56Chaymitaytankunaqa, kusa dispantakashalla kidaranllapa. PiruJesusqa niran, ama mayqantapis parlananllapapaqchu, chayrurashankunapaqqa nir.

(Mt 10.5-15; Mr 6.7-13)

9 1 ., pudirninta ima quran, tukuy

dyablupa yarpuyninkunata itakunanllapapaq chaynullaqishaykunamanta allichakunanllapapaq ima. 2Chaynumiri

, qishaqkunata allichananllapapaqima. 3 :

“Nanpaqqami ama imalatapis aparchu rinkillapa: Bastunta,alburjata, tantata, chaynulla qillayta, mudakunaykipaq

. 4 ,chaymantaqa ama lluqshinkillapachu, chay lugarmantarinaykillapakaman. 5Imanupi mayqan pwiblupi manasamachishunatinllapaqa,

. Chaynu rurarqami intrachinkillapa:‘Manami nuqakunapa kwintaynachu. Ashwanmi qamkunapinakanqa’ nir”.

6Chaynu nitinmi, paykunaqa riranllapana tukuy

chaynulla qishaqkunata allichaqnu ima.

(Mt 14.1-12; Mr 6.14-29)7Chaymantami tukuy chay pasashankunapaq gubyirnu

Herodesqa uyaparanna.kanqa nirmapis. Chaqa Jesuspaqqa ukkunaqa niqllapa: “Juanwanushanmanta kawsamusha” nir. 8Ukkuna-shuypaqaniqllapa: “Dyuspa rimaqnin Elías shamunanpaq karan, chayshamusha” nir. Chaynulla wakinkunapis niqllapa: “Dyuspaunay uk rimaqninkuna kawsamusha kanqa” nir. 9Chaynuniyatinllapamapis, Herodesqa paylla niran: “Chaqa nuqallaniray, Juanpa umanta pitinanllapapaqqa. Chaynu katinqa¿mayqantaq kanqaqa chay runapaq kusata rimayanllapachayqa?” nir.

tariyta yarpuran.

Jesusmi sinku mil runakunata qararan(Mt 14.13-21; Mr 6.30-44; Jn 6.1-14)

10Chaymanta chay apustulninkuna tikrakamurqa Jesustaqaparlaranllapa tukuy imakunata rurashanllapata. ChaymiJesusqa paykunalata apar riran Betsaida pwibluman. 11Pirurunakunaqa, .

. Samachirqa runakunataqawillaran imanumi Dyus mantakun nir, chaynulla paykunapanaypanpi qishaqkunata allicharan, ima. 12Chaymanta limputardiyatinnaqa,qimikar, kaynu niranllapa:

—Taytituy, runakunata willay rir chay shipchakaqpwiblitukunaman, lugarkunaman ima mikunanllapata rantirmikur samananllapapaq. Chaqa kay lugarpiqami mana imapiskanchu nir.

13Chaymi Jesusqa paykunataqa, niran:—Qamkuna qarayllapa, nir.Chaynu Jesús nitinqa paykunaqa niranllapa:

—Chaqa sinku tantitawan ishkay piskaditula kan.¿Maymantashi kay kwichka achka runakunapaqqamikuymatapis rantishunllapaqa?

14Chaqa tukuyninqa chaypi kaqkunaqa ullqukunala sinkumil (5,000) kasha kanqallapa.taqa niran:

—Willayllapa chay runakunaqa tanqallapa sinkwinta,sinkwinta nir.

15Chaynu nitinqa,samachiranllapa. 16Chaymanta Jesusqa chay sinku tantitawan,ishkay piskadituta aypar unaq syiluman chapakur,chaykunapaq payji nir, Taytan Dyusman mañakuran.Chaymantami chaykunataqa pidasu pidasu pakir

aypachinanllapapaq. 17Chaynumi tukuyla mikuranllapatiqllananllapakaman. Chaymantaqami chay tantapa chaynullapiskadupa subrantaqa dusi kanastata tantaranllapa.

(Mt 16.13-19; Mr 8.27-29)18Uk diyapimi Jesusqa payla Taytanman mañakuyar,

, paykunataqa tapuran kaynu:—¿Nuqapaqqa mayqanshi kani ninllapataq runakunaqa?

nir.19Chaynu nitinqa paykunaqa niranllapa:—Wakinqami ninllapa, Shutichikuq Juan nir. Nataq

wakin-shuypaqa ninllapa Elías nir. Chaynulla wakinkunaqaninllapa Dyuspa unay rimaqnin kawsamusha kanqa nir.

20—Qamkunapaq-shuypaqa ¿mayqantaq kani? —nir.

Chaymi Pedruqa niran:—Qamqami Dyuspa Akrashan Cristun kanki nir.

Mananami maychu wanunaypaq niran Jesusqa(Mt 16.20-28; Mr 8.30–9.1)

21Chaynu nitinllapaqami Jesusqa paykunataqa niran, amamayqantapis willananllapapaqchu,taqa. :

22“Dyusmanta Shamuq Runataqami ruku mantakuqkuna,kurakunapa mantaqninkuna, chaynulla Moisés mantakushanta

.Chaynu qischarmi wanuchinqallapa. Piru kimsadiyamantaqami qashan kawsamunqa” nir.

23Chaymantaqa tukuyta Jesusqa niran:

bidanllapapaqqa llakinqallapanachu. Ashwanmi kruspiwanuchinatinllapamapis ama manchakurchu waran warannuqalapi yarpur shachinakunqallapa. 24Chaqa mayqanpispaykuna munashannulla bidanta washayta kamaqkunaqamitukuy tyimpupaqna qischakanqallapa. Piru mayqanpis nuqapikriyishanrayku qischakar wanuqkunaqami tukuytyimpupaqna kawsanqallapa. 25Piru mayqanpis kay pachapikaq iman munashanta tantakur mana washakatinqa,¿imapaqtaq sirbiyan chay tantakushanqa? 26Chaymi nuqaqanini, nuqamanta pinqakuqkuna, chaynulla chayrimashaykunamanta pinqakuqkunamantaqa, nuqapis llipyallapudirniywan shamurqa pinqakushaq paykunamantaqa. Chaqachay diyaqa shamushaq Taytaypa kusala llipyallapudirninwan, kusa allinla angelkunawan ima. 27Chiqaptaminishaykillapa: Kaypi kawsaqkunaqa wakinllaqa Dyusmantakuqtaqa rikanqallapa manaraq wanuyarchu”.

Jesusmi kusa llipya intirupaq tikrakaran(Mt 17.1-8; Mr 9.2-8)

28Chay parlashanmanta uchu diyamana pasasha katinqaJesusqa Pedruta, Santiaguta, Juanta ima apar rir iqaran uksirkaman, chaypi Dyusman mañakunanpaq. 29Chaynu

8 9

75

g 9.35 Wakin iskribikashakunapimi nin: “Kaymi akrashay Wamrayqa” nir. h 9.54 Masta intrakanarqa rikashunllapa 2 Reyes 1.10.

mañakuyatinqami Jesuspa qaqllanqa kusa ukman shumaqpaqtikrakaran.intirupaq tikrakaran. 30Chaykamanmi ishkay runakunarikarimusha Jesuswan parlayaran. Chay ishkay runakunaqamiMoiseswan Elías karanllapa. 31Chay paykunaqami kusallipyaypa rurinpi shasha parlayaranllapa, imanumi Jesúsqischakar Jerusalenpi wanuyanqa nir. 32Pedruqawakinninwan allipla punuypaq karmapis, allipta shachinakurJesuspa chay llipyaynintaqa rikakuranllapa. ChaynullaJesuswan ishkay runa parlaqtapis rikaranllapa. 33Chaymantachay ishkay runakuna Jesusmanta ashuyatinnaqa, PedruqaJesusman qimikar, kaynu niran:

— , ¡kaypiqami kusala allinkanchikllapa! Rurashaqllapa kimsa chukllitakunata, uktaqampaq, ukta Moisespaq, ukta Eliaspaq nir.

Piru chaynu nirmapis Pedruqa mana yarpuyninpichuchaynuqa rimayaran. 34Chaynu rimanankamanqa puktaylimpu pamparanllapa. Chaynu puktay pampatinllapaqaalliplata manchakuranllapa. 35Chaymantaqa chay puktayparurinmantaqa Dyus kaynu niran:

“Kaymi kusa munashay Wamrayqa.g

¡Paylatami kasunkillapa!” nir.36Chaynu chay rimayta uyapatinllapala Jesusqa payla kasha

karan chaypiqa. Piru chaynu katinmapis, chay tyimpuqa,uyasha chaykunaqa mana imalatapis pitapis willaranllapachu,chay rikashanllapataqa.

Jesusmi allicharan dyablupa yarpuyninwan kaq wamrata(Mt 17.14-21; Mr 9.14-29)

37Chaymanta allaqnin diya unaq sirkamantaishkimutinllapaqa, Jesusta tariqqa kusala achka runakunariranllapa. 38Chaymi chay kusa achka runakunapa rurinmantauk runa, kusa jwirtita kaynu niran:

— , kusalatami rugashaykirikanaykipaq kay uklayla wamrayta. 39Chaqa paytamidyablupa yarpuynin aypar kusata qay ,shiminmantapis pusquta itakuchin. Chaynulla kusataqischarmi kusa llakiypaqta dijan. 40

kikunata mañakuray dyablupa yarpuynintaqa itakunanpaq.Piru manami puytishallapachu nir. 41Chaynu nitinqa, Jesusqaniran:

—¡Ay qamkuna Dyuspi mana allita kriyiqkuna, chaynullamana allinta ruraqkuna! ¿Maydiyakamantaq allitaintrachishunayllapapaq qischakashaq? ¿taq qamkunawan shachinakushaq? Ma, kayman apamuywamraykitaqa nir. 42Chaymi chay wamrata Jesusmanqimitinnaqa, chay dyablupa yarpuyninqa wamrataqapachaman ratachir atakita quran. Chaynu ruratinqa Jesusqa,chay dyablupa yarpuynintaqa anyarlla itakur, chaywamrataqa allintana taytanwan dijaran. 43Chayta tukuylarikaqkunami kusa dispantakashalla kidaranllapa, imanumiDyusqa rurayta puytin nir.

Ishkay kutipaqnami Jesusqa wanushaqna niran(Mt 17.22-23; Mr 9.30-32)

Chaynu Jesús tukuy imata rurashanrayku runakuna kusadispantakashalla kanankamanmi,niran:

44—Kay nishuyanillapa chayta allita uyakur amaqunqayllapachu,man qukuyanqallapa nir.

45Chaynu nitinmapis,intrakaranllapachu. Chaqa Dyusmi nisha karan amaraqintrakananllapapaqchu. Chaynullami manchakur Jesustaqamana tapuranllapachu, imapaqmi chaynu rimasha nirmapis.

¿ ?(Mt 18.1-5; Mr 9.33-37)

46

willanakuq qallariranllapa, mayqanninllapashi kusa mas allinkanqa nir. 47Chaymi Jesusqa imatami yarpuyanllapa nirkwintata qukar, uk wamrituta paypa pullan shachir,48 :

“Mayqanpis nuqapa shutiypi kay wamrituta shumaqtasamachiqqami, nuqallatana samachimayan. Chaynulla nuqatasamachimaq-shuypaqa, mayqansamachiyan.paqla kaqmi, Dyuspaqqa kusa mas allinpaq riqsikasha kanqa”.

Mana kuntramaqninchikqami ashwan faburninchik(Mr 9.38-40)

49 :— , rikashami kanillapa uk runata

qampa shutikiwan dyablupa yarpuyninkunata runakunamantaitakuqta. Chaymi paytaqa nirayllapa ama chayta ruraychu nir.Chaqa chay runaqa mana nuqanchikkunawanchu purin nir.

50Chaynu nitinmi Jesusqa niran:—Ama ‘Mana’ niyllapachu. Chaqa mayqanpis nuqanchikpa

mana kuntranchik karqami, faburninchik kanqa nir.

Jesusmi Santiaguwan Juanta anyaran51 , kusata

animakur riran Jerusalén pwiblumanqa. 52Chaymi wakinta, Samaria lugarpa uk pwiblitunpi wasita

tarir kamakachitinllapa chaylapi samananllapapaq. 53Piruchay Samariamanta kaqkunaqa mana samachinaranllapachu,

.

Jerusalenman riyan nir. 54

Santiaguwan Juan chayta rikarqa, kaynu niranllapa Jesustaqa:—Taytituy, ¿munayankichu [Dyuspa unay rimaqnin Elías

rurashannulla]h nuqakunapis syilumanta nina shamunqanitiyllapa, shamur paykunata rupachir tukchinanta?

55Chaynu nitinllapami Jesusqa paykunalawman tikrakaranyaran [kaynu nir:

—

nirmapis. 56Chaqa Dyusmanta Shamuq Runaqami, manarunakunata chinqachinanpaqchu shamusha. Ashwanmishamusha runakunata washananpaq].

Chaymantaqa riranllapa uk pwiblitumanna.

Jesusmi paywan rinaqkunata kaynu nin(Mt 8.19-22)

57Nanta riyatinllapaqami, uk runa kaynu niranJesustaqa:

—Taytituy, mayta ritkipismi pullayki rinayani nir. 58Chaynunitinmi Jesusqa niran:

— . Chaynullapariq kurukunapis qushayjun ima. Piru Dyusmanta ShamuqRunapaq-shuypaqami mana kanchu maylapipis umantasintikuchinanlapaqmapis nir.

59Chaymantaqa ukta niran:—Shamuy nuqawan rishun nir.Chaynu nitinmi chay runaqa niran:—Taytituy, dijamay rishaq taytay wanutin pampaqraq.

Chaymantanami rishun nir.60Jesusqa niran:—Chaqa mana nuqapi kriyiqkunaqami imanutaq

wanushakunamaqa chaynu. Chaymi dijay wanushakunaqa

9

76

i 10.1,17 Wakin iskribikashakunapimi “Sitintay-dus” nin. j 10.2 Kusichananpaq chaykunaqami, Jesuspi tukuy manaraq kriyiqkuna.Kusichapa amunqami Tayta Dyus. Nataq chay trabajaqkunaqa, . k 10.27 Masta intrakanarqa rikashunllapaDeuteronomio 6.5; Levítico 19.18.

paykunapurana pampanakunqa. Ashwan qamqa rir.

61Qashan ukqa niran:—Taytituy, nuqami pullayki rinayani. Piru puntataqa

dijamay rishaq wasiypi kaqkunata ‘Rishaqna’ ninaypaq.62Chaynu nitinmi Jesusqa niran:—Mayqanpis aradunpi aypakusha yapukuyar, ikiman

chapakuqnu riqqami, Dyuspa mantakuyninpaqqa manasirbinchu nir.

10 1Chaymantami Amitunchik Jesusqa akraran sitintairunakunata. Chaynu akrarmi,

paypa naypantaqa, chay tukuy pwiblukunaman,lugarkunaman rinanpaq karan chaykunaman. 2Chaymi

:“Chiqaptami kusichaqa kusala achka. Piru aykalami

trabajaqkunaqa. Chayraykumi chay kusichapa amuntamañayllapa, , paykunanatantananllapapaq nir.j 3Riyllapana. Piru allita kwintataqukarmi rinkillapa.

.4“Amami apankillapachu qillayta purichina talqitata,

alburjata, chaynulla uk llanqikunamatapis. Chaynullanankunapi mayqanta saludarqa, amami maykaman parlarshankillapachu. 5Uk wasiman yaykurqa, naypaqtaqasaludakunkillapa kaynu nir: ‘Dyus yanapashutinllapami kusashumaq kankillapa kay wasipiqa’. 6Chaynu nitkillapa, chaypikaqkuna kusa shumaqta uyakur intrakatinllapaqa, TaytanchikDyusmi shumaqta yanapanqa. Piru manakasushutinllapa-shuypaqami mana imapis kanqachu. 7Chaynuchay wasipi kusa shumaqta uyakur intrakatinllapaqa,chayllapi kidankillapa. Chaymi chaypi mikunkillapa,upyankillapa imalatapis qushutinllapaqa. Chaqa uktrabajaqqami pagrakayta puytin.

8

samachishutinllapaqa, mikuyllapa imalatapisqarashutinllapaqa. 9Chaypi qishaqkuna katinqa, allichar,kaynu ninkillapa: ‘Dyuspa mantakuyninmi, shipchanaqamkunapaqqa’ nir. 10

kasushutinllapaqa, waqta kallikunaman yarqunkillapa, kaynunir: 11‘¡

shaqllapa mana kasumashaykillaparayku! Piru Dyuspamantakuyninqami shipchana qamkunapaqqa’ nir.12Nishaykillapa:pwiblupaq kastiguqa kusala mas manchaypaq kanqa,Sodomamanta runakunamanmatapis nir.

Wakinkunaqami Jesuspiqa mana kriyinllapachu(Mt 11.20-24)

13“¡Ay Corazín pwiblu! ¡Ay Betsaida pwiblu! Kaymilagrukunata qamkuna rikanaykillapapaq rurasha kani, chaymilagrukunata Tiro shutiq pwiblupi, Sidón pwiblupi rurashakatiymaqa, paykunaqa aykapina Dyuspi kriyir uchankunatadijar, ,kanmanllapa.

14 , qamkunapaq kastiguqa maskanqa, chay Tiro pwiblumanta, Sidón pwiblumanmatapis.15Qamkuna Capernaúm pwiblupi taqkuna, ¿yarpunkillapachuwashakar syiluman riyankillapa kanqa? nir. Ashwanmi

qamkunaqa tukuy tyimpupaq kastigakanaykillapapaqnaitakukankillapa.

16“Chaqa mayqanpis qamkunata uyakushuqkunaqa,nuqatapis uyakumayan.llapaqa, nuqatapis disprisyamayan. Nataq nuqatadisprisyamar-llapa”.

17Chay sitinta runakuna rishakunaqa, tikrakamuranllapakusa aligrila, kaynu nir:

—¡Taytituy, tukuy dyablukunapa yarpuyninkunata qampashutikipi anyatiyllapaqami kasumanllapa! nir.

18Jesusqa niran:—Chiqaptami chaynu. Chaqa nuqami rikaray Dyus unaq

syilumanta Satanasta itakamutin, uk rilampa yupay ratamuqta.19Chaynu dyablupa pudirnin kasushunanllapapaqmi pudirtaqushurayllapa. Chaymi kulibrakunapa, alakrankunapa rurinpipuritkillapamapis mana imanachishunqallapachu. 20Piru amami

laqa aligriyayllapachu. Ashwanmi masta aligriyayllapa unaq syilupishutikillapa iskribikashanrayku.

Jesusmi aligriyaran(Mt 11.25-27; 13.16-17)

21Chay kutillami, Jesusqa Santu Ispiriturayku kusalataaligriyar niran:

“¡Taytay! Qammi kay pachapa, unaq syilupa amun kanki.Chayraykumi alabashuni. Chaqa qamqami kananqa chaymana kwintachaypaqla kaq runakunata intrachishayki unay

, kusa intrakaq runakunata pakar manaintrachishaykitaqa. Chaynumiri Taytituy. Chaqa qammichaynu kananpaqqa munashayki kasha” nir.

22Chaynullami Jesusqa niranpis:“Taytaymi tukuy imata qumasha rikanaypaq. Piru manami

mayqanpis riqsimanchu Dyuspa Wamran kani nirqa. AshwanTaytaylami riqsiman. Chaynulla manami mayqanpisTaytaytaqa riqsinllapachu. Ashwan nuqa Wamranlami riqsini.

taqa riqsichiyta puytini”.23Chaynu nirqa,

niran:“Kusa shumaqmi kanqallapa,

llapata rikaqkunaqa. 24Chaqa nishaykillapapis: Dyuspa achkarimaqninkuna, mantakuq runakuna ima, kanan rikayankillapachayta, chaynulla uyapayankillapa ima chaytaqa, rikaytauyapayta ima munaqllapa. Piru paykunaqami michka chaynumunarmapis mana rikaranllapachu chaynulla manauyaparanllapalamapischu” nir.

Samariamanta runapaqmi Jesús kumparasyunta ruraran25

, ima ninqashi nir, kaynu Jesusta tapuran:— , ¿imatana rurayman tukuy

tyimpupaqna kawsanaypaqqa? nir.26Jesusqa niran:—¿Imatataq nin Dyus nitin Moisés mantakushanpiqa?

¿Imatataq liyiyanki?27 :—Taytayki Dyusta munay tukuy shunquykiwan,

bidaykiwan, jwirsaykiwan, yarpuynikiwan ima.k Chaynullallakiy runa masikikunapaq, imanutaq qampa kwirpuykillapaqllakinki chaynulla nir.

9 10

77

28Chaynu nitinmi Jesusqa niran:—Allintami nishayki. Chayta rurarqami, tukuy tyimpupaqna

kawsanki nir.29 , chay tapukushanpaq

kwintata qukar mana pinqaypi kidanar kaynu niran Jesustaqa:—¿Pitaq runa masiyqa?30Chaynu taputinmi, Jesusqa Israelmanta uk runata ima

pasashanta kaynu nir parlaran:“Israelmanta uk runami nanta riyaran Jerusalenmanta

Jericuman. Chaymantami suwakuqkuna rikarimur payta arkar. Chaynu rurarmi kusata

qischar, wanushata yupay dijar riranllapa.31“Piru imanupi . Chayna

chay qischakasha runa usuraqta rikarqa, uklawllamanchapakur mana rikaq tukur, pasar riran. 32Chaynullami levipaayllunmanta Dyusta adurananllapa wasipi sirbikuqpis, chaytapasayaran. Piru paypis chay qischakasha usuraq runatarikarqa, uklawllaman chapakur mana rikaq tukur, pasar riran.

33“Piru Israel runakunapaq uk mana kwintachaypaqlaSamariamanta runami, chay nanllata pasayarqa chay runaqischakasha usuraqta rikarqa, chay pay-shuypaqa kusatallakiparan. 34Chaymi, chay runaman qimikar, lisyakashankunatarimidyaran asaytiwan, ubapa yakun binuwan ima. Chaymanta

. Chaynu rimidyarmi, burritunpa anantachir samananllapa uk wasiman apar kuytaran.

35“Chayna allaqninqa, chay Samariamanta runaqa ishkayqillaysituta urqur chay wasipa amunta qur, kaynu niran: ‘Kayrunitutami kuytapamay. Imanupi masta gastatkiqa tikrakamurpagrashayki’ nir”.

Chaymanta Jesusqa niranpis:36—Chaynu kay kimsakuna qischakasha runata rikashanpaq

parlashushaymantaqa, ¿mayqannintaq paypa kwirpunllatayupay runa masinta kuytaran?

37Chaynu Jesús nitinmi, :—Chay kusalata llakipar yanaparan chaymi, nir.Jesusqa niran:—Chaynu katinqa qampis rir chayllata ruray nir.

Jesusmi Martawan Mariapa wasinpi38Chaymantami Jesusqa chay mayman

riyarqa, . Chaypimi, uk warmi Martashutiq, wasinpi samachiran. 39Kay Martami uk irmanayjunkaq. Paymi shutiq María.taran uyakunanpaq Jesús nishanta. 40Piru Martaqa, imankunarurananpaq kusa achka katin Jesusman qimikar kaynu niran:

—Taytituy, ¿manachu qamqa yarpunki irmanay pullaykikatin nuqala imatapis rurani nirqa? Willay yanapamanqa nir.

41Piru Jesusqa, niran:—Marta, Marta, kusatami yarpunki, chaynulla llakinki

tukuy imaykikunalapaq. 42Piru uklami allinqa; Mariaqamishumaq kaqninta akrasha paypaqqa. Chaymi mayqanpisakrashan chaytaqa mana kitanqachu nir.

(Mt 6.9-15; 7.7-11)

11 1Uk kutimi, Jesusqa uk lugarpi mañakuyaran.

ukninqa kaynu niran:— ,

mañakuyta,chaynulla.

2Chaynu nitinmi, Jesusqa niran:—Qamkunaqa kaynu nir mañakuyllapa:

‘[Unaq syilupi] Taytayllapa,qammi kusa allinpaq riqsikanki.

Shamuy-ari qamla kay pachapiqa mantamanaykillapapaq.

[Qam munashaykinullami kay pachapi rurakanqaimanu ].

3 Kananllami chay ministiyashayllapa mikuyta qumayllapa.4 Mana allinta rurashayllapamantapis pirdunamayllapa,

imanupirdunanillapa chaynulla.

Amami uchakunayllapapaqqa dijamankillapachu.[Ashwanmi chay riqchaq mana allinkunamantaqa

washamayllapa]’.

5Chaynullami Jesusqa niranpis:, kaynu

ninkimanllapa: ‘Amiguy kimsa tantitata pristamay. 6Chaqa uk. Chaymi mana imalapis

kanchu qaranaypaq’ nir.7“Chaynu nitkillapaqami,

llapa: ‘Ama qillakachimaychu, punkuqami kirparayanna.Chaymi nuqa, chaynulla wamraykunapis mantapina kanillapa.Manami sharimuyta puytinichu imata qushunaypaqpis’ nir.8Chaymi nishaykillapa: Amiguykillapa kar, mana dassharimur qushurllapamapis, kusata mañayatkillapaqaqushuyanqallapa tukuy ministishaykillapataqa.

9“Chaynullami nishaykillapapis: Dyusman mana shaykuqmañakuyllapa; paymi qushunqallapa.llapata maskayllapa; Dyusmi tarichishunqallapa. Chaynullapunkumanta mana shaykuq qayakuyllapa; chaymi payqa

. 10Chaqa mayqanmañakuqpismi tarikun mañakuyashantaqa. Chaynulla mayqanmaskakuqpismi, tarin maskayashantaqa. Punkupi mayqanmana shaykuq qayakutinpismi,ima.

11“¿Mayqannikillapataq, wamraykillapa [tantatamañashutinllapaqa rumita qunkimanllapa, manaqa] piskadutamañashutinllapaqa, largu kuruta qunkimanllapa?12¿Manaqachu runtuta mañashutinllapaqa, alakrantaqunkimanllapa? ¡Manami! 13Chaqa qamkuna kusala malurunakuna karmapismi, wamraykillapataqa allin imakunataqunkillapa. Chaymi ashwan ¡unaq syilupi Taytaykillapamaqa,Santu Ispiritunta mañatkillapamapis qushunqallapa!”

Jesustami uchacharanllapa dyablupa pudirninwan nir(Mt 12.22-30; Mr 3.20-27)

14Uk kutimi Jesusqa, uk runata dyablupa yarpuynin mududijasha katin, chay runamantaqa itakuyaran. Chaymanta chaydyablupa yarpuynin lluqshitinqa, chay runaqa rimaqqallariranna. Chaymi runakunaqa kusa dispantakashakidaranllapa. 15Piru wakinkunaqami niranllapa: “Chaydyablupa mantaqnin Beelzebú shutiqmi, wak runataqapudirninta qusha runakunamanta dyablupa yarpuyninkunataitakunanpaqqa” nir.

16Chaymi ukkunaqa mabir ima ninqashi nir, kaynuniranllapa: “Chiqapta syilumanta shamushayki nir

. 17PiruJesusqami,kaynu niran:

kayman limpu chiqanchakar tukukanllapa. Chaynulla uk

shikwakanllapa. 18Chaynullami, chay dyablukunapis¿imanuna kusata mantakuytaqa

puytinmanllapa? Kaytaqami chaynu nishunillapa, qamkunachay Beelzebú pudirta qumasha katinshi chay dyablupayarpuyninta itakuyta puytini nimashaykillaparayku. 19Piruqamkunaqami ninkillapa nuqapaq: ‘Beelzebú pudirninta qushakatin dyablupa yarpuyninta runakunamanta itakun’ nir.Chaynu katinqa, ¿qamkunamanta wakinnikillapaqa mayqanpapudirninwantaq dyablupa yarpuynintaqa itakun? Chaqa

10 11

78

paykunallami intrachimanchik qamkunaqashi limpu pantashapuriyankillapa nir. 20Allita kwintata qukayllapa: Nuqaqamidyablupa yarpuynintaqa runakunamanta itakuni Dyuspapudirninwan. Chaynuqami intrachimanchik, Dyuspa

.21“Chaqa uk runa kusala pulsuyjun alli kamakashala

wasinta kuytatinqami, mayqanpis mana iman kaqtapissuwayta puytinllapachu. 22Piru paymanta uk kusa pulsuyjunmas allita kamakasha shamurmi chay runataqa binsiytapuytin.tapis kitar, chay wasinpi iman kaqkunamatapis limpulatantakun. Chaynuqami ashwan payna tukuy imapa amunqakidan.

23“Chaymi nishaykillapa: Nuqapaq mana allinta rimaqqaminuqapaqa kuntray. Chaynulla nuqawan mana tantakuqpismiashwan shikwakun nir”.

dyablupa yarpuynin qashan tikrakamun(Mt 12.43-45)

24Jesusqami niranpis:“Uk runamanta dyablupa yarpuynin lluqshirqami, chunllaq

chaki pachakunapi purin, maylapipis samananpaq maskakur.Piru maypipis samananpaq mana tarirqami kaynuta yarpun:Tikrakashaq chay maymanta .25Chaynu tikrakamurqami, chay runataqa uk shinalla wasikusalata pichakar kamakashata yupay tarin. 26Chaynutarirqami tikrakar rin tarimuq syiti paymanta kusala manaallin ispiritu masinkunata. Chaymantami tukuynin pulla chayrunapa kwirpunmanqa yaykunllapa taq. Chaynu katinmi chayrunaqa kusala llallinna tikrakan, punta kashanmantaqa” nir.

Mayqankunami kusa shumaqqa kanqallapa27Kaykunata Jesús ninankamanqa, uk warmi chay

runakunapa rurinmanta kusa jwirtita niran:—¡Kusa shumaqmi kanqa chay warmi qamta wamrakur

winachishusha chayqa!28Chaynu nitinmi Jesusqa niran:—¡Ashwanmi kusa shumaqqa kanqallapa, Dyus rimashanta

uyakur, kasuqkunala! nir.

Jesustami mañaranllapa qashan uk milagruta rurananpaq(Mt 12.38-42; Mr 8.12; Mt 5.15, 6.22-23)

29Chaykamanmi, kusa achka runakuna tantakayaranllapaJesuspa ridurninmanqa. Chaymi payqa qallariran rimaq kaynunir:

“Kananmanta runakunaqami kusala mana allinyarpuyniyjun. Chaynu karmi mañamanllapa uk milagruta

kani nir. Piru manami milagrutaqa rurashaqchu. AshwanmiDyusmanta shamusha kani nirqa Jonasta yupayllapasamatinraq munarqa intrakankillapa. 30Chaqa Dyusimanutaq Jonaswan uk milagruta ruratin Ninivimantarunakuna kriyiranllapa, chaynullami Dyusmanta ShamuqRunapis wanur kimsa diyamanta kawsamutinraq kay tyimpupirunakunapis munarqa intrakanqallapa.

31“Chaynulla chay surlawmanta gubyirnapis chay jwisyudiyapiqa sharimur, qamkuna kanan tyimpupi manakriyinaqkunapaqpis rimanqa kastigakashana kayankillapakanqa nir. Chaqa chay gubyirnaqami largu maymantashamuran,

. Piru kay naypaykillapapi kaqqami

mana kasunkillapachu.32 nive

pwiblumanta kaqkunaqa sharimunqallapa. Chaymi ashwanqamkuna Dyuspi mana kriyishaykillaparayku rimanqa

kastigakanaykillapapaq. Chaqa Nínive pwiblumantarunakunaqami Jonás, Dyuspaq parlakutinqa uchanllapatadijar kriyiranllapana. Piru kanan kay naypaykillapapikaqqami Jonasmantaqa mas ima kar, qamkunatawillashutinllapapis mana kriyinkillapachu.

33“Chaynulla manami mayqanpis uk lamparata kachkarqapakapaylapi, .

, tukuy chayman yaykuqkunaachkiraqlapi kananllapapaq. 34Piru nawikillapakuna imanutaqlamparamaqa kusala shumaq allinta achkirachikun chaynukwirpuykillapapi katinqa, tukuy kwirpuykillapaqa kusalashumaqta achkirachikuq yupaylana kanqa.kuna kusala mana allin katinqa, kwirpuykillapapistutaparaqllapi yupay kanqa. 35Chayraykumi allitakuytakankillapa.qakish tutaparaqpaqmana tikrakatin. 36Chaqa tukuylakwirpuykillapa achkila katinqami, manana tutaparaqllapiyupaynachu kankillapa. Chaynuqami uk lampara kusalashumaqta tukuypaq achkirachikuq yupayna kankillapa”.

Jesusmi fariseukunata ima anyaqnulla willaran(Mt 23.1-36; Mr 12.38-40; Lc 20.45-47)

37Chaymanta Jesús rimar tukchitinnaqa uk fariseo runa,Jesustaqa aparan wasinman mikunanllapapaq. ChaymiJesusqa chay wasiman yaykur, misaman taranna. 38Piru chayfariseo runaqami kusalata yarpupakuran, Jesús manaraqmikuyar chay paqakuna kustumrita mana rurashanrayku.39Chaymi Amitunchik Jesusqa niran:

—Qamkuna fariseo runakunaqami, imanutaq uk kupata,manaqa platuta waqtanlawlata pichashamaqa rurinqa tiqtillakidan chaynu, kusala bwinu yupay tukunkillapa. Piruukkunata yanapanaykillapamantaqa kusalata munapakur,mana allinta rurankillapa. 40¡Runa yarukuna! ¿Manachu

, Tayta Dyusmi waqtalawta, rurilawtapisrurasha nirqa? 41Chayraykumi chay wakchakunapaq tukuylashunquykillapawan llakir, yanapayllapa. ChaynuqamiDyuspaqqa intirulana kusa allin kankillapa.

42“¡Akaw fariseo runakuna! Qamkunami mintamanta,rudamanta, chaynulla tukuy ima mallkikunamantapis, dyispartin kaqmanta uksituta qunkillapa Dyuspaq nir. Piru Dyusmantakushanpi nin: Ukninchikkunawan imatapis karantaruranapaq, llakipakunapaq, paylapi kriyinapaq niyanchaytaqami mana rurankillapachu. Ashwanmi kayyarpuchishushayllapata rurankimanllapa naypaqtaqa, chayrurayashaykillapatapis ama dijarchu.

43“¡Akaw qamkuna fariseo runakuna! Qamkunami chaytantakananllapa wasikunapiqa, munankillapa kusa shumaqsamanakunapi samachishunanllapata,mapis kusala shumaqta saludashunanllapata ima.

44“¡Akaw [ ,chaynulla] fariseo runakuna, [qamkunaqami Dyusta yanqakasuq tukuq kuchi runakunala kankillapa]! Imanutaq ukpampakashamaqa mana rikaypaqlla katin runakunaqa mana

, chay yupaymikankillapa”.

45Chaynu Jesús nitinqa,:

— , chaynu nirqami nuqakunatapisuyachimayankillapa nir.

46Piru Jesusqa niran:—¡

kunapis, imanankillaparaq! Qamkunami kusa llashaq kargataaprichiq yupay runa masikikunata imata rurananpaq nirmantankillapa. Piru chay niyashaykillapataqa mana pitilamatapiskumplinaykillapapaqqa yarpunkillapalamapischu.

47“¡Akaw qamkuna, Dyuspa unay rimaqninkunata wanuchirpampashanllapapa ananpi wasikunata yupay ruraqkuna!

11

79

Chaqa paykunataqami qamkunapa unay rukuykillapakunawanuchiranllapa. 48Chaynuqami intrachimanchikllapa,qamkunapis chay unay rukuykillapakuna rurashannullarurankillapa nir. Chaqa paykunami Dyuspa unayrimaqninkunata wanuchiranllapa. Chaymi ashwan chay

mapis.49 :

, apustulkunata ima.Chaymi wakinkunataqa wanuchinqallapa. Nataqukkunapata-shuypaqa ikinkunapi purinqallapaqischananllapapaq’ nir. 50Chaymi Tayta Dyus tukuy imatarurashanmanta-pacha paypa rimaqninkunata, ukkunawanuchisha katinllapamapis, kay tyimpupi runakunatanaallita rikar kastiganqa. 51

Abelta wanuchishanmanta-pacha Zacariaskaman. ChaqaZacariastami, Dyusta adurananllapa altarpa yatalanpiwanuchiranllapa. Chayraykumi nishunillapa: Dyusqamikastiganqa tukuy chaykunapaqqa, kanan tyimpupirunakunatana nir.

52“¡Akaw,! Qamkunami Tayta Dyuspaq allita intrakar

washakananllapataqa mana munankillapachu. Chaynullaqamkunapismi mana munashaykillaparayku manawashakankillapachu. Chaymi ashwan wakinkuna intrakar imawashakananllapapaqmapis mana dijankillapachu”.

53Chaymanta Jesús chaynu nitinqa, Moisés mantakushanta, chay fariseukuna imaqa, kusata

piñakuranllapa. Chaymi Jesustaqa ukmanta ukmanta tapur,kusalata qillakachiranllapa. 54Chaynuqami tapuranllapaimalatapis mana allinta nitinqa,paq nir yarpur.

(Mt 10.26-27)

12 1Chaykamanqami, allipla achka runakuna Jesúskashanmanqa, kumsanakuypa, saru

tantakaranllapa. Chaymi, ,kaynu niran:

manta. Chaqa paykunaqami Dyuspaq yanqa illaqta. 2Piru tukuy imapis pakaplla

kaqkunaqa manami pakapllaqa kidayta puytinchu. Chaymi. 3Chayraykumi

tukuy imata qamkuna pakakuqnula rimatkillapamapis,tukuyla uyapanqallapa. Chaynulla punkuykillapata kirpakurupallala rimashaykillapamatapismi, uk wasipa ananman iqarrimasha kankimanllapa yupayna, .

Amami runakunataqa manchashunchu(Mt 10.28-31)

4“Amiguykuna nishaykillapapis:naqkunataqa ama manchankillapachu. Chaqakwirpuykillapata wanuchirqami manana mas imatarurashuyllapatapis puytinqanachu. 5Chaymi willashaykillapa:Mayqan , kusala pudirniyjun

paq itakushuyllapata puytiqta manchayllapa nir. Chaynishushayllapataqa, chiqapta manchayllapa.

6“Ma willamayllapa: ¿Manachu sinku pariq kuritukunataishkay qillaysitulapaqmapis rantikunllapa? Chaynu paykunayanqa mana sirbiq katinmapismi Taytaykillapa Dyusqakusalata kuytan. 7Piru qamkuna chay achka kuritukunamantamas sirbiq kashaykillaparaykuqa, ¿imanunari manakuytashunqallapa? Chaqa payqami aqchaykillapamatapisuklapi uklapi allita yupasha purichiyan. Chaynu katinmi amaimalapaqpis manchakunkillapachu.

Runakunapa naypanpimapis Jesuspaq rimankillapa(Mt 10.32-33; 12.32; 10.19-20)

8“Nishaykillapa: Mayqanpis runakunapa naypanpi nuqapaqmana pinqakur faburniy rimatinqa, nuqa Dyusmanta ShamuqRunapis, paykunapaqqa faburnin rimashaq, Dyuspaangelninkunapa naypanpiqa. 9Nataq mayqanpis tukuypanaypanpi, nuqata mana kwintachamatinqa, nuqapispaykunataqa mana kwintachashaqchu Dyuspaangelninkunapa naypanpiqa.

10“Piru Dyusmanta Shamuq Runapaq tukuy kuntranrimatinllapamapis, Dyusqami pirdunanqa. Piru Dyuspa SantuIspiritunpaq kuntran rimatinllapa-shuypaqa manapirdunanqachu.

11“Imanupi qamkunata chay tantakananllapa wasikunaman,manaqa jwiskunaman, wakin karguyjunkunamanapashutinllapaqa amami yarpupakunkillapachu, imata nirmiwashakashaq, manaqa imatana nishaq nirqa. 12Chaqatapushutinllapa rimanaykillapapaqqami Dyuspa Santu

pis”.

Tantyakar, ama imanchiklapi kunfyakashunllapachu13Chaymantaqa, chay tantakasha runakunamanta, uk

runami Jesustaqa niran:— , ukniyta willapamay qumananpaq

nuqapa partiy irinsyayta nir.14Chaynu nitinqa, Jesusqa niran:—Amiguy, ¿pitaq nuqataqa nimasha qamkunapaq

jwisnikillapa kar irinsyaykillapata partishunayllapapaqqa?nir.

15Jesusqa niranpis:—Kuytakar, ama kusa imayjunla kaytaqa munayllapachu.

Chaqa manami kusa imayjun karlachu, kawsaytaqapuytinchik.

16Chaynu nirqa, uk kumparasyunta kaynu nir paykunataqaparlaran:

“Karanmi uk kusa imayjun runa.tarpukashakuna allipta winatin kusalata kusichakuran.17Chaymantami, chay kusa imayjun runaqa kaynuta yarpuran:¿Imatana rurashaq? Chaqa manami kanchu maypi mikunayta

. 18Chaynu yarpuyarqa, niran: ,

atunta shachishaq, ,chaynulla tukuy imaykunata ima’ nir. 19Chaynu nirnaqa,niranpis: ‘Chaymantaqa nuqalla nikashaq: Taytituy, kusalaachka mikunayjun achka añupaq kanki. Samar mikuy, upyay,kusa aligrilla kawsay nir’. Chaynu nir ima, chay runaqa kusatayarpuyaran.

20“Piru Dyusqami chay runataqa niran: ‘¡Runa yaru! Kanantutallami wanunki. Wanutkiqa, ¿pipaqtaq kidanqa chayimaykikunaqa?’ nir.

21“Chaynumi pasanqa chay runakuna kusalataimanllapakunata payllapaq tantakuqkunataqa. Chaqa kaypikusa imayjun kaqqami, Dyuspaqqa mana imayjunlamapischukanqa”.

(Mt 6.25-34)22 :“Kayta nishaykillapa: Amami imatana mikushaq kawsanaypaq

nirqa yarpupakunkillapachu.kwirpuyta mudachishaq nirqa yarpupakunkillapachu. 23Chaqakawsananchikmi masta sirbin mikuymantaqa. Chaynulla

.24“Rikayllapa pariq kurukunata. Paykunaqa manami

tarpukur urqukunllapamapischu. Chaynulla manami maypi

11 12

80

l 12.25 Kaynupismi intrakayta puytinchik: ¿kawsayankillapa kanqa? ¡Manami!

. Piru, imanutaq ashwanDyusqa paykunataqa qaran ima. ¡Allita yarpuyllapa,qamkunaqami chay kurukunamantaqa ashwan kusa mastasirbinkillapa!

25“Chayraykumi tapushaykillapa: ¿Chaynu kusalatayarpupakurqachu, imanu kashaykillapamantaqa midyumitrullataqa winayta puytinkimanllapa? ¡Manami!l 26Chaynuyarpupakur mana mas winayta ima puytirqa, ¿imapaqtaq‘Imanuraq kawsashaq’ nirqa yarpupakunkillapa?

27“Allita kwintata qukayllapa imanutaq liryukunamaqa winar,mana trabajanchu chaynulla mana puchkakunlamapischu. Pirupaykunaqami kusala shumaqta tuktukustunmapis. Chayminishaykillapa:

lusiranchu. 28Chaqa Dyus kanankuna chay tuktitukunata winachirkusa shumaqta lusichitinmapis, allaqkunaqa rupar imanatukukanqallapa. Chaynu karmi qamkunataqa ashwan kusala masshumaqta ima mudachishunqallapa. ,¿imapaqtaq Dyusninchikpi manaraq allita kriyinkillapa?

29“Chayraykumi ama llakir yarpupakuyllapachu ¿imatanamikushun? ¿imatana upyashun? nir imaqa. 30Chaqa tukuychaykunapaqqami Dyuspi mana kriyiqkuna chaynuqayarpupakur kawsanllapa. Piru qamkunapaqqami

, imatami ministinkillapa nirmapis.31

lapina yarpur kawsayllapa. Chaynuqami payqa imaministishaykillapapipis yanapashunqallapa.

Syilumanta imanchikkunapaq yarpushunllapa(Mt 6.19-21)

32“Qamkunaqami nuqapa uyshitaykuna kashaykillaparayku amamanchakuyllapachu. Chaqa qamkuna aykala katkillapamapismiTaytaykillapaqa kusalata llakipashurllapa, paypa mantakuyninpinakanaykillapapaq nisha. 33Chaymi nishaykillapa: Tukuyimaykillapakunata rantikur, ministiqkunata yanapayllapa. Chaynuyanapakurqami syilupi mana tukukaq imaykillapatanatantakuyankillapa. Chaqa syilumanqami suwakuqkunaqa manayaykunchu, chaynulla manami imakunapis pumpinlamapischu.34Chaymi unaq syilumanta mana tukukaq imaykillapapaqchapakur yarpuyatkillapaqa syilumanta kaq imaykillapalapinakanqa yarpuynikillapaqa.

Allita kamakashalanami kayllapa35 ,

lamparitaykillapata kachkar charikusha. 36Listuna kayllapa,imanu , wasinman

, chaykunayupay. 37Chaymi chaynu alamirala kaqkunaqa kusa shumaqnakanqallapa. Nishaykillapami: Chaynu sirbikuqkunataqa patrunnin

, payna ashwan misaman samachir mikuymatapissirbiyanqa. 38Chaynulla kusa shumaqmi kanqallapa, chaynu

, , rikalamirala kaqkunaqa. 39Chaqa allita yarpuyllapa: Uk wasipa amun

, imuraspisrik , mana dijanmanchu mayqanpis wasinmanyaykur suwananllapataqa. 40Chaynullami qamkunapis, imuraspisalamirala kayllapa. Chaqa manapis yarpuyatkillapami, DyusmantaShamuq Runaqa shamunqa”.

Jesusmi kumparasyunta ruraran allin, mana allin sirbikuqwan(Mt 24.45-51)

41Chaymantami Pedruqa Jesusta tapuran:—Taytituy, ¿kay kumparasyuntaqachu nuqakunalapaq

rurashayki, manaqachu tukuypaq?

42Chaymi Jesusqa niran:“Uk runami sirbikuqninta,

kunata uranlapi qarananpaq nir inkarganman. Chaymi chaysirbikuqqa patrunnin nishannula rurar, kusa alamirala kaqtatarinman. 43Chaynuta chay sirbikuqta patrunnin taritinqami,chay sirbikuqqa kusala allinpaqna riqsikasha kanqa.44Chiqaptami nishaykillapa: Chay patrun chay sirbikuqta paynishanlata ruraqta tarirqami, ashwan tukuy iman kaqtapis payrikananpaqna quyanqa nir. 45Piru imanupi chay sirbikuqmana allin yarpuyniyjun kar, chay patrunnin mana das

, chay ullqu kaq, warmi sirbikuqmasinkunata qischar, , 46mana

, patrunnin,

paqta kastigayanqa Dyusta mana kasuq runakunata yupaylla.47“Chayraykumi uk sirbikuq imatami rurananta munayan

, mana listu kashanrayku manarurarqami kusala llakiypaqtana kastigakanqa. 48Piru imanupi,

ruraqta-shuypaqa tantyarkaqta kastigakanqa. Chaymi ninichay mayqanta , mastamañanchikpis. Chaynulla chay mayqantakunfyanchik, chaytapis masta rurachishun.

Jesusraykumi chiqanchanakunqallapa(Mt 10.34-36)

49“Nuqaqami kay pachamanqa shamusha kani ninatakachkaq. ¡Chaymi nuqaqa, nina kachkakashana kanman niryarpuni! 50Piru manaraq kaykuna katinqami, naypaqtaqaallipta qischamanqallapa. ¡Rikamashaykillapanuyarpuyniypimi allipta qischakayani, chay saqra qischakanay

! 51

chu:llapanachu nirqa. Chaqa nuqa shamushayraykumi mananapulla ima shumaqnachu kawsankillapa. 52Chaqakananmantami uk runa sinku aylluyjunmanta nuqaraykulimpu chiqanchanakunqallapa. Chaymi chay kimsa kaqkunaqachay ishkaykuna nuqapi kriyiqkunata kuntrayanqa. Manaqachay ishkaykuna chay kimsa kaqkuna nuqapi kriyishakunatakuntrayanqa. 53Chaynullami nuqapi kriyishanrayku, ukrunapis wamranpa kuntran tikrakanqa. Nataq ullqu wamraqataytanpa kuntran tikrakanqa. Chaynulla uk warmipis warmiwamranpa kuntran tikrakanqa. Nataq warmi wamranpismamanpa kuntranna tikrakanqa. Chaynulla uk swigrapisllunchuyninpa kuntranna tikrakanqa. Nataq ukllunchu-shuypaqa swigranpa kuntranna tikrakanqa”.

(Mt 16.1-4; Mr 8.11-13; Mt 5.25-26)54Jesusqa niranpis runakunataqa:“Qamkuna rupay chinqananlawmanta puktay shamuqta

rikarqa, , nir. Chayqamirichiqapta chaynu. 55Chaynulla surlawmanta wayrashamutinqa, , nir.Chay nishaykillapanumi kaluryan chiqapta. 56¡Dyusta yanqakasuq tukuq runakuna! Chaynu syiluta, pachata ima chapar

, syilumanta shamuq kay tyimpukunapi imataruratin rikarmapis, ¿imapaqtaq mana intrakankillapa?

57“¿ , imataq allin imataqmana allin nirqa? Allita rikayllapa chay allinkunata. 58Chaynakarguyjunkunaman mayqan qayachishutin rirqa, ashwan chayqayachishusha chay runawanqa shumaq parlayllapa. Chaynu

12

81

m 13.26 Upyashanchikllapa nirqa manami intrachimanchikllapachu traguta upyaranllapa nirchu.

nachu. Chaqa jwisman apashutinqa, jwisqa qukushunqagwardyakunaman. Chaymi paykunaqa ashwan karsilmanitashunqallapa. 59Chaymantaqa tukuy dibikushaykitapagrakur lluqshimunki. Manaqa mana lluqshimunkichu”.

13 1Chay tyimpukunallapimi, wakinkuna riranllapaJesusta rikaq. Chaymi parlaranllapa imanumi Pilato

mantakutin Galileamanta ayka runakunata wanuchishanpaq.Chaynulla imanumi chay wanushakunapa yawarninta, chayufrindapaq animalkunata wanuchishanllapakunapa

.2Chaynu nitinllapami, Jesusqa niran paykunataqa:“¿Qamkunaqachu yarpunkillapa chay wanusha runakunaqa

Galileamanta wakin runa masinkunamantaqa mas uchayjunkashanrayku wanusha nir? 3Nishaykillapa: Manami chayqachaynuchu. Qamkunapismi Dyusman mana tikrakarqa,chaynu kastigakar wanunkillapa. 4¿Manaqachu chaydyisi-uchu runakunata Siloé lugarpi atun turri ratarwanuchiran chaykunapaqpis yarpunkillapa, chay wakinJerusalenpi taq runakunamantaqa mas uchayjun kar wanushakanqallapa, nir? 5Nishushayllapanu manami chaynuchu.Qamkunapismi Dyusman mana tikrakarqa, chaynu kastigakarwanunkillapa”.

Igus qiru mana puqushapaq kumparasyunta Jesús niran6Jesusmi kay kumparasyunta parlakuran:“Uk runami, .

Chaymantaqa chay runaqa riran rikaq puquyanqachu nir. Pirumanami ima puquyninlamatapis tariranchu. 7Chaymi chay

: ‘Rikay, kimsa añutanamishamusha kani rikaq puqushana kanqa nir. Piru manamimaydiyapis tarishachu kani puquyniyjuntaqa. Chayraykukuchuy. ¿ ?’8Chaynu nitinmi, :‘Taytituy, dijayraq kay añulaqa.ushyachir, wanuta itashaq. 9Chaynuqa imanupiqa puqunman.Piru chaynu ruratiy mana puqutinnaqa, .

Jesusmi samana diyapi uk kurpala warmita allicharan10Uk kutimi samana diyapi Jesusqa uk tantakananllapa

. 11Chaypimi uk warmi karan.Chay warmimi dyisi-uchu (18) añupaqna qishaq karan,dyablupa yarpuynin limpu kurpala dijashanrayku. Chaymimana imanupis dirichakaylamatapis puytiyaranchu.12Chaymanta Jesús rikarqa, qayamur niran:

—Mamitay, qishaynikimantami alliyashaykina nir.13Chaynu nirmi, .

Chaymi chay kutilla dirichakar, Dyusta alabaq qallariran. 14Piruchay tantakananllapa wasipi kuytakuqkunapa mantaqninqa kusatapiñakuran. Chaqa Jesusqa samana diyapi allicharan. Chaymirunakunataqa niran:

—Saysi diyami kan trabajanapaq. Chaymi chay diyakunapishamuyllapa alliyanaykillapapaqqa. Ama samana diyapiqashamuyllapachu.

15Chaynu nitinmi Amitunchik Jesusqa niran:—Dyusta yanqa kasuq tukuq, kuchi runakuna, ¿manachu

mayqannikillapapis turuta manaqa burruta samanadiyapimapis, apar yakuta upyachinkillapa? 16Kay warmisitaAbrahampa ayllunmanta katinmapis, Satanás kay qishaywanwatasha yupay qischasha dyisi-uchu añupaqna. Chaynu katin,¿samana diyachu mana alliyachikunapaq kasha?

17Chaynu Jesús nitinqa,kidaranllapa. Piru wakin runakunami kusata aligriyaranllapamana rikashanllapakunata Jesús ruratinqa.

Mustasa qirupa simillanwan kumparasyunta ruraran(Mt 13.31-32; Mr 4.30-32)

18Jesusqa niranpismi:“¿Ima yupaytaq Dyuspa mantakuyninqa? ¿Imawantaq

kumparayman? 19Dyuspa mantakuyninqami, uk qiru mustasashutiqpa llampula simillitan yupayla. Chay mustasa

. Chaymantami kusalaatunta winan. Chaymi ashwan pariq kurukunamapisrikrankunapina qushakun”.

Libadurapaq rimarmi Jesús kumparasyunta ruraran(Mt 13.33)

20Jesusqa niranpismi:“¿Imawantaq Dyuspa mantakuynintaqa kumparayman?

21Dyuspa mantakuyninqami imanutaq uk warmi tantataruraqmaqa achkalla arinaman pitila libadurata itar dijatinsaksachin chaynu”.

(Mt 7.13-14, 21-23)22Jerusalenman riqnuqami,

pwiblukunapi, chaynulla taksha pwiblitukunapi chaykunatapasaqnuqa. 23Chaymi ukqa tapuran kaynu nir:

—Taytituy, ¿aykakaqlachu washakanllapa? nir.Chaynu nitinmi, payqa niran:24 . Chaqa achkami

yaykuyta kamanqallapa.chu. 25Chaymanta wasipa amun sharimur punkuta kirpatinqa,qamkuna waqtapi kaqkunaqa, qayakur ninkillapa: ‘Taytituy

-ari’ nir. Piru payqami nishunqallapa:

nirmapis’. 26Chaymantami qamkunaqa qallarinkillapa rimaq kaynunir: ‘Qamwanmi mikushanchikllapa, upyashanchikllapa.m

.27Piru payqami nishunqallapa:kankillapa nirmapis. ¡Wakaq tukuyllapa nuqamantaqa manaallinta ruraqkuna!’ nir.

28

rayku kusala mana agwantaypaqta qischakar, qaykiruykillapamatapis richyachinkillapa, Abrahamta, Isaacta,Jacobuta chaynulla Dyuspa tukuy rimaqninkunata paypamantakuyninpi kaqta rikar. 29Chaqa nortilawmanta runakunashamunqa, chaynulla surlawmanta,manta, rupay chinqananlawmanta ima, Dyuspamantakuyninpi tar mikunanllapapaqqa. 30Piru kanantyimpukunapi achka runakuna kusana kaqkunaqami, chaytyimpuqa mana imapaqpis sirbinqachu. Chaynulla achkakanan tyimpukuna mana kwintachaypaq kaqkunami, ashwanchay tyimpuqa kusa nishapaqna riqsikanqallapa”.

Jesusmi Jerusalenpaq waqaran(Mt 23.37-39)

31 :—Kaymanta lluqshir, riy uklawman. Chaqa gubyirnu

Herodesmi wanuchishunayan nir.32Chaynu nitinllapami, payqa niran:—Rir kaynu nir chay surrutaqa willayllapa: ‘Rikay.

Kananpis, allaqpis dyablupa yarpuyninkunata runakunamantaitakuyani. Chaynulla qishaqkunata allichashaq chaymantaallaq uk diyaqa chaykunata rurar tukchishaqna’ niyan nir.33Chaynulla ninkillapapis: ‘Jerusalenman nanta riqnumapischay rurashaytaqa ruraqnu rishaq kanan, allaq, allaq ukdiyakaman. Chaqa manari allinchu Dyuspa uk rimaqninqaJerusalenmanta uklawpi wanunanpaqqa’ niyan nir.

12 13

82

n 14.5 Wakin iskribikashakunapimi nin: “Wamraykillapa kar, manaqa turuykillapa kar” nir.

34“¡Akaw Jerusalén, Jerusalenmanta runakuna! Dyusparimaqninkunatami wanuchinkillapa. Chaynulla Dyus

wanuchinkillapa. Kwichkaraq tantashuyllapata munaray,imanutaq uk pishqumaqa wawitunta tantala uqllakun chaynu.Piru manami munashaykillapachu. 35Chaqa rikayllapari,qamkunalanami kidankillapa. Chaymi nishaykillapa:Mananami rikamankillapanachu qamkuna kaynu

: ‘¡AlabashunllapaTaytanchik Dyuspa shutinpi shamuqtaqa!’ nir”.

Jesusmi fariseo runapa wasinpi

14 1Uk kutimi samana diyapi Jesusqa riran mikuq,mantakuq fariseupa wasinman. Piru wakin

fariseukunaqami mananula riparayaqllapa paytaqa. 2Yapninashwan paypa naypanpi uk saksawan qishaq runa karan.3Chaymi Jesusqa,kunata, chaynulla fariseukunataqa tapuran kaynu nir:

—¿Allinchu kanqa samana diyapi uk qishaqta allichanapaq,manaqachu mana?

4Chaynu nitinmi, paykunaqa uyarala kidaranllapa. Chaymipayqa chay qishaqtaqa das kamarla allichar willaranrinanpaqna. 5Chaymanta fariseukunataqa niran:

—¿Mayqannikillapataq burruykillapa kar, manaqaturuykillapa karn , samana diyakashanrayku mana das lluqshichinkimanllapa?

6Chaynu taputinllapami mana mayqanninlapis imatapiswillaranllapachu.

Amami shumaq samanakunalapisamayta munankillapachu

7Chaymanta chay inbitakashakuna shumaq samanakunataakrar samaqta rikarqa, Jesusqa kaynu nir willaran:

8“Mayqan imanupi wasinpi kidamyintu katin, rinaykipaqinbitashutinqa, amami chay kusa shumaq samanakunapiraqsamayta yarpuyllapachu. Chaqa imanupiqa qammanta uk mas

, 9chay inbitashushallapa chayqashamur nishunman: ‘Qam tayashaykimanta ashuy, kay uksamananpaq’ nir. Chiqapta chaynu rurashutinqa riyanki kanqapinqaypaqtana chay mana shumaq samanapina samaq.10Chayrayku ashwan ama chaynuchu kayllapa. Mayqaninbitashutinllapaqa, mana shumaq samanapi samaskiyllapa,chay inbitashusha chay shamurqa nishunanpaq: ‘Amiguy ukmas kusa shumaq samanaman samay’ nir. Chayrayku chaywakinkuna misapi taqkunaqa alabashunqallapa. 11Chaqamayqanpis pay yarpuyninllamanta ‘Kusana kani’niqkunataqami Tayta Dyusqa mana kwintachanqachu. Nataqmayqanpis kusa karmapis mana kwintachaypaqlatikrakaqtaqami kusa nishapaqna Dyusqa riqsinqa”.

12Chaynullami niranpis chay inbitasha karan chaytaqa:“Imanupi qarakunaykipaq kar, ama amiguykikunata,

uknikikunata, aylluykikunata, kusala imayjun riqsinaykikunalataimaqa, inbitaychu. Chaqa paykunapis-ari qam yupayllainbitashunqallapa wasinman rinaykipaq. Chaynuqami pagrakashayupayna kankillapa. 13Ashwan, uk fyistata rurarqa, inbitay manaimayjunkunata, mankukunata, kujukunata, syigukunata ima.14Chaynuqami, kusa aligrina kanki kanqa. Chaqa paykunaqarimana qam yupaylla inbitashuyta puytinqallapachu. Piruqamtaqami Dyus kusa allin runapaqna riqsishunqa, Dyustakasuqkuna maydiya kawsamutinqa”.

Mikunanllapapaq inbitakashakuna(Mt 22.1-10)

15Chaynu nitinmi, chay misapi samaqkunamanta ukqakaynu niran Jesustaqa:

—¡Kusa shumaqmi kanqa mayqan, Dyuspa mantakuyninpipaywan pulla mikuqqa! nir.

16Chaynu nitinmi, Jesusqa niran:“Uk kutimi uk runa achka runakunata inbitaran

mikunanllapapaq. 17Chaymi mikunanllapapaq ura, chay inbitakusha chayqa, uk sirbikuqninta

:‘Shamuyllapa. Tukuymi listuna’ nir.

18“Piru tukuymi ‘Diskulpamayllapa’ niran. Punta chayqaminiran: ‘Chayraqmi uk pachata rantisha kani. Chaymi riyanirikaq. Rugashayki diskulpamay-ari’ nir.

19“Ukqa niran: ‘Sinku yunta turukunatami rantisha kani.Chaymi riyani yuntakur rikaq. Rugashayki diskulpamay-ari’nir.

20“Ukqa niran: ‘Chayraqmi kasarasha kani. Chaymi manariyta puytinichu’ nir.

21“Chaynu nitinqa chay sirbikuq tikrakarqa parlaran chaymantaqnintaqa, chay inbitakashakuna nishantaqa. Chaymanta

taqa: ‘Kananlla waqta kallikunaman, chaynulla chay pwiblupaplasankunaman rir, apamuy kayman mana imayjunkunata,mankukunata, syigukunata, kujukunata ima’ nir.

22“Chaymanta tardikaqnaqa chay sirbikuqqa niran:‘Taytituy, qam nimashaykinullatami rurashana kani. Pirukanraqmi lugar samananllapapaqqa’ nir.

23“Chaynu nitinmi, chay mantaqninqa niran: ‘Riy chayyatanchikllapa nankunaman. Chaymi tukuyta willay shamuryaykamunqallapa wasiy untanankaman. 24Chaqa nishamikani,chu wasiypiqa’ nir”.

Michka qischakarmapis kriyishanchiknula shachinakushunllapa

(Mt 10.37-38)25Chaymantaqa achka runakunami Jesuspa ikinpiqa

puriranllapa. Chaymi payqa tikrakar chay runakunataqaniran:

26“Mayqan nuqaman shamunar piru ashwan taytantaraq,mamantaraq, warmintaraq, wamrantaraq, uknintaraq, paypakwirpuntaraq munarqa,puytinllapachu. 27Chaynulla mayqantapis nuqapikriyishanrayku kruspi wanuchinar qischatinllapa manchakurmana nuqallawan purinaqkunaqami,mana puytinllapachu.

28“Nishushayllapanu, mayqannikillapapis uk atun wasitaruranarqa, ¿manachu puntataqa alli tantyankillaparaqmichkatami wasipiqa gastashaq nir? 29Chaynu mana tantyar,simintuta rajar chaymanta shachiq qallarir manatukchitkillapaqa, tukuy asipashunqallapa kushikur. 30Kaynuminiyanqallapa: ‘Kay runami ruraq qallariran, piru manamitukchiyta puytishachu’ nir.

31“Manaqa uk mantakuq, uk mantakuqwan maqanakuqrirqa, ¿manachu naypaqtaqa yarpuyanqa: Dyis milsuldaduykunawanqachu binsiyashaq chay binti milsuldaduyjun chaytaqa, nir? 32Mana binsiyta puytiq yupaykarqa, chay uk mantakuqqa karullapiraq katin,rugakutin shumaqchakananllapapaq. 33Chaynullamiqamkunamanta mayqannikillapapis naypaqta imaykillapakaqkunata mana dijarqa,puytinkillapachu.

(Mt 5.13; Mr 9.50)34 . Piru imanupi lampaqyarqa,

¿imanuna qashanqa sirbinqa? 35

13 14

83

nanpaq, chaynulla wanulapaqmapis sirbinnachu. Ashwanmichaynu mana sirbitinqa itakunchikna. Chaymi rinriyjunkaqkunaqa uyakur intrakayllapa”.

Jesusmi kumparasyunta ruraran uysha chinqashawan(Mt 18.10-14)

15 1Romapaq tukuy impwistuta kubrakuqkuna,uchasapakuna ima qimikaranllapa, Jesusta uyakuq.

2Kay runakunaraykumi fariseukuna, Moisés mantakushanta, jurapar kaynu rimaqllapa

Jesuspaqqa: “Kayqami tukuy uchayjun runakunawan tantakarpulla mikunllapa” nir. 3Chaynu niyatinllapami Jesusqa kaykumparasyunta parlaran chay rimaqkunataqa kaynu nir:

4“Qamkunapa mayqannikillapapis kanman syinuyshaykillapa. Chaymanta chay syin uyshaykillapamantaqauksitu chinqanman. Chaynu chinqatinqa, ¿manachu chaywakinkunataqa chaylapi dijar rinkimanllapa chay chinqashachaypaq maskakuq tarinaykillapakaman? 5Chayminishaykillapa: Ashwan tarirnaqa kusa aligrina riyankillapakanqa uyshitaykitaqa matanqakurna. 6

tukuy aylluykikunata, amiguykikunata tantar niyankillapakanqa: ‘Aligriyashunllapa kananqa, chay uyshaytachinqachisha karay, chaytaqa tarishana kani’ nir.

7“Chaymi nishaykillapa: Chaynumi unaq syilupiDyusninchikpis aligriyan, uk runa uchanta dijar paymantikrakatinqa. Chay wakin achka mana uchayjunchu kaniniqkunapaqqa mana yaqqa kwintachakanchu. Chaqapaykunaqa ninllapa manari uchayjunnachu kanchikllapa nir.

Jesusmi kumparasyunta ruraran qillay chinqashawan8“Uk warmi dyis qillayniyjun kayar, imanupi ukta

chinqachinman. Chaynu chinqachirqa, ¿manachu lamparantakachkar, wasinta pichar ima manyaqla maskakunmantarinankaman? 9Chaymi chay warmiqa, qillayninta tarirnaqaamigankunata, riqsinankunata tantar ninman:llapa, tarishanami kani chay qillayniyta chinqachishaytaqa’nir.

10“Chaymi nishaykillapa: Imanutaq kay warmisitaqillayninta tarir aligriyan, chaynumi Dyusninchikpaangelninkunapis kusata aligriyan, uk runa uchanta dijarDyusmanna tikrakatinqa nir”.

Jesusmi kumparasyunta ruraranuk runa wamranta pirdunaqwan

11Jesusqami kay kumparasyuntapis parlakuran:“Uk runami ishkay wamrayjun karan. 12Chaymi uk kutiqa

chay wamrakaq chayqa taytanta niran: ‘Taytay nuqapa partiykaq irinsyayta qumay’ nir. Chaynu nitinqa taytanqairinsyantaqa ishkantinta wamrankunataqa quran.

13“Chaymanta ayka diyakaqmantaqa chay wamrakaqwamranqa, taytan irinsyanta qushanta limpula rantikur,qillaywan riran uklaw nasyunta. Chaynu rirmi chaypiqamunashannulla tar, riqchaq imakunata rantir ima tukchiranqillaynintaqa.

14“Chaymanta limpu qillayninta gastar tukchishana katinqa,chay nasyunpiqa allipla mallaq tyimpu karan. Chaymi payqaallipla mallaqpaqna puriran. 15Chaynu mallaqnarmi, chaynasyunllamanta uk runaman qimikaran trabajachinanpaq.

.16Piru chay wamraqami kusalata mallaqnashanrayku kuchipamikunanta mikunatinmapis, mana mayqanpis qararanllapachuimalatapis.

17“Chaynu mallaqpaq qischakarmi kaynu nir yarpuran:Taytaypa wasinpimaqami kusa achka sirbikuqkuna untamikur ima tanllapa. ¡Nataq nuqa-shuypaqa kaypi mallaqpaqwanuyanina! 18Dijur taytaypa wasinman tikrakar, taytaytaqanishaq: ‘Taytay, uchakushami kani Dyusmanta, qammantapis.

19Chaymi, manana wamraykipaq riqsimanaykipaqqa allinchukani. Ashwan riqsimay trabajadurnikikunata yupay’ nir.20Chaynu nirmi, tikrakaranna taytanmanqa.

, taytanqalargukaqllapi rikar, kusalata llakir kallparan wamrantaqatariq. Tarirnaqa abrasar muchar saludaran. 21Chaymiwamranqa niran: ‘Taytay, nuqaqami uchakusha kaniDyusmanta, qammantapis. Chaymi manana wamraykipaqriqsimanaykipaqqa allinchu kani’ nir.

22“Chaynu nitinmapis, taytanqa sirbikuqninkunatamantaran kaynu nir:yakachipamayllapa; didunpi surtijata yakachiyllapa,chaynulla llanqichiyllapa ima’ niran. 23Chaynullami chayrunaqa sirbikuqninkunataqa niranpis: ‘Kusa mas gurduanimalta apamur wanuchiyllapa, fyistata rurarmikunallapapaq. 24Chaqa kay wamraymi wanusha yupaynakaran. Nataq kanan-shuypaqa kawsamusha yupayna.Chinqashami karan, tarishanchikllapana kananqa’. Chaynunirmi fyistata ruraq qallariranllapana.

25“Chaykamanmi,karan. , uyaparantakiqllapata. 26Chaymi chay sirbikuqkunamanta uktaqayamur, imatataq chay wasinpiqa rurayanllapa, nir tapuran.27Chaynu taputinmi chay sirbikuqqa niran: ‘Wamrakaq ukniki

, taytaykiqa animaltawanuchichimashallapa, fyistata rurananpaq’ nir.

28“Chaynu willatinqami, chay wamraqa alliplata piñakurwasi rurimanqa mana yaykunaranchu. Chaymi taytanlluqshimur rugaran ruriman yaykunanpaq. 29Piru chaywamranqami niran: ‘Taytay, nuqamaqa michka añutataqsirbishusha kani. Piru chaynu sirbishur, qam munashaykilata

chu, amiguykunawan fyistakunaypaqqa. 30Nataq kaywamrayki qillayninmatapis yanqa warmikunawan tar tukchir,

-shuypaqa, ashwan paypaqqa fyistamatapisrurayanki mas gurdulla animalnikita wanuchir ima’.

31“Chaynu wamran nitinqa, taytanqa niran: ‘Wamray, chaqaqamqa nuqapaqa maydiyapis pullay kankiri. Chaymi tukuyimay kaqkunaqa qampaqna. 32Piru kay ukniki tikrakamushachaypaqqami allin fyistata ruranapaq. Chaqa payqa wanushayupay chinqasha karan. Piru ashwan kananqa allintatarishanchik. Chayrayku fyistakuyanchik’ nir”.

Jesusmi kumparasyunta ruraran,uk runapa kaqninkunata rikaqwan

16 1 :“Karanmi uk kusala imayjun runa. Paypami kayaq uk

runa tukuy imankunata rikaq. Chaymi ukkuna riranllapaamunta willaq, chay kuytakuq runaqa, imaykikunata gastayannir. 2Chaymi chay kusala imayjun runaqa kuytakuqnintaqaqayamur kaynu niran: ‘¿Imanutaq qampaq willamayanllapachayqa? Willamay, ima imatataq rurashayki. Chaqa mananari

nulla chiqapta imaykunata gastakuyatkiqa’.3“Chaynu nitinqa, :

¿Imatana kananqa rurashaq mantamaqniy trabajuymantaitakumatinqa? Chaqa manari jwirsaylamapis kanchu

. Chaynulla kusatami pinqakunilimusnakunata mañakunaypaqpis. 4Chaynu yarpupakuyarmichaymantaqa niran: ,

paqqa’.5“Chaynu yarpurmi patrunninta wakin dibiq runakunata

qayamuran. :‘¿Michkatataq patrunniytaqa dibiyanki?’. 6Chay runaqa niran:‘Syin butija asaytitami dibiyani’. Chaynu nitinqa, chaykuytakuqqa niran: ‘Kaypimi risibuyki.

14–16

84

paqna ruray risibuykitaqa’. 7Chaynu nirnaqa chaymantauktana tapuran kaynu nir: ‘Qamqa, ¿michkatataq dibiyanki?’Kayqami niran: ‘Syin kustal trigutami dibiyani’ nir. Chaymichaytapis niran: ‘Kaypi risibuykiqa. Samar ruray uchintakustalpaqlana risibuykitaqa’.

8“Chaynu tukutinmi,imankunata kuytaq runaqashi kusala bibu karan imatarurananpaqpis nir. Chaymi nishaykillapa: Chiqapta Dyuspimana kriyiqkunaqa, paykunapalla imankunata rurananpaqqa

, Dyuspi kriyiqkuna imankunatarurananllapamantaqa.

9“Piru kay pachapi, chay tukukaq qillaynikillapata yanqallagastanaykillapamantaqa, ashwan ukkunata yanapayllapa,paykunapis amiguykillapana kar Dyusta kasunanllapapaq.Chayna maydiya chay qillaynikillapa tukukatinqaDyusninchikna pullakushutinllapa pay kayashanpi, tukuytyimpu kawsanaykillapapaq.

10“Chaynulla nishaykillapapis: Mayqanpis mana imanutukur, tantyarkaqlapi allinta imatapis rikarqa, achkakaqpimapis chaynulla kanqa. Nataq tantyarkaqlapi imanutukur, imatapis mana allinta rikarqa, achka kaqpipischaynulla kanqa. 11Chayrayku kay pachapi yanqa imankunatamana shumaq allinta rikatkillapaqa, ¿mayqannari

maqa? 12Ukkunapata mana allinta imankunatapisrikatkillapaqa, ¿mayqanna kunfyar qushunqallapa qamkunapaimaykikuna kananpaq kaqtaqa?

13“Chaymi nini, manami mayqan sirbikuqpis ishkay runatachay kutilla sirbiytaqa puytinchu. Chaqa uknintamimunayanqa, nataq ukninta- . Manaqaukninta allinta rikayanqa, nataq ukninta-shuypaqamusyayanqa. Chaynulla manami allinchu Dyusninchiktasirbiyar chay kutilla qillayninchiklapaq chaynulla wakinimanchikkunalapaq yarpur kawsanapaqqa”.

14Fariseukunami qillayta kusalata munapakuq karan.Chaymi Jesús chaynu rimatin uyakurllapaqa, burlakarasiparanllapa. 15Piru Jesusqami niran:

“Qamkunami runakunapa naypanpiqa kusa runanishunanllapalapaq imatapis rurankillapa. Nataq Dyusqamiriqsishunllapa shunquykillapapi imanu kankillapa nirmapis.Chaqa runakuna kusa ima kani nitinllapaqa, Dyusqa manaallinpaqchu riqsin nir.

16“Dyusninchikpa rimaqninkuna chaynulla Dyus nitinMoisés mantakushankuna imaqa, Juan shamunankamanDyuspaqqa intrachikuranllapa. Nataq chaymanta-pachaqaimanumi Dyus mantakuyashanman yaykuyta puytinchik nir

. Chaymi Dyus mantakuyashanmanqatukuyla imanullapis yaykuyta kamanllapa.

17“Piru chaynu nishutiyllapaqa amami yarpunkillapachu,Dyus nitin Moisés mantakushankunaqami mananakumplikayanqanachu nirqa. Ashwanmi syiluwan, pachatukukatinmapis, Dyus nitin Moisés mantakushanqa tukuylakumplikanqa.

18“Chaqa nishaynumiri mayqan runapis warminta dijarukwan kasararqa, kusala saqratana uchakuyan. Chaynullamayqanpis chay itakukasha warmiwan kasaraqpis kusalasaqratana uchakuyan.

Lazaruwan kusala imayjun runa19“Karanmi uk runa kusala imayjun. Paymi kusala

, chaynulla waran warankusala shumaq fyistakunata rurar, kusalata mikuqllapa ima.20Chaynullami karanpis uk runa mana imayjun Lázaro shutiq.Paypa kwirpunmi qiri intiru karan. Chaymi, chay kusalaimayjunpa punkunlapi takuq. 21Kay mana imayjun runitumi,

kusalata mallaqnashanrayku, chay kusala imayjunpa mikunanratashanlawanmapis untachikunayaran. Chaynullaallqukunamapismi chay runapa qirintaqa qimikar llaqwaq.

22“Chaymantami chay mana imayjun runituqa wanuranna.Chaymi angelkunaqa aparan Abrahamwan pulla kananpaqDyuspa luryanpina. Chaynullami chay kusa imayjun kaqpiswanuranna. Chaymanta pamparanllapa. 23Chayna chay kusaimayjun runa infyirnupi qischakayarqa, syiluman chapakur,unaq maypi rikaran Abraham Lazaruta qichqakusha taqta.24Chaymi kaynu nir qay : ‘¡Taytay Abraham,llakipamastuy-ari!yakupi nuyuchir, qalluyta nuyuchinanpaq. Chaqa kayninapimi kusata qischakayani’ nir.

25“Piru Abrahamqa niran: ‘Wamrituy yarpuy-ari qamkawsayatkillaqa mana imaykipis faltashuranchu. NataqLázaro-shuypaqa qischakaq. Kananqami payta kaypikunsulanllapa. Nataq qamqa qischakayankina. 26Chaynullaminuqanchikkunataqa uk kusala manchaypaq raqrachiqanchamayanchikllapa. Chaynu katinmi kaymanta,qamkuna kayashaykillapaman pasanarmapis manapuytinllapachu. Chaynulla qamkuna kayashaykillapamantakaymanpis mana pasamuyta puytinllapachu’ nir.

27“Chaymi chay kusa imayjunqa niran: ‘Chaynu katinqarugashaykiri Taytay Abraham,taytaypa wasinman. 28Chaqa chaypimi kan sinkuirmanuykuna.chu kay lugarman qischakaqqa’ nir.

29“Abrahamqa niran:kunata, chaynulla Dyuspa rimaqninkuna iskribishankunataima liyirna intrakar kasunqallapa’.

30“Nataq chay kusa imayjun runaqa niran: ‘Chiqaptamininki Taytituy Abraham. Piru uk wanusha kawsamur,paykunaman rikaritinqami paykunaqa Dyuspinakriyiyanqallapa’ nir.

31“Piru Abrahamqa niran: ‘Moisés iskribishanta, chaynullaDyuspa rimaqninkuna iskribishanta mana kasurqa, manamikriyinqallapachu michka uk wanusha kawsamur paykunamanrikaritinmapis’ nir”.

Kuytawkish uchakutkillapa(Mt 18.6-7, 21-22; Mr 9.42)

17 1 :“Maydiyapismi chay uchakuchikuqqa kayanqalla. Piru

¡imananqaraq, runa masinta uchakuchiqqa! 2Chaynu tukuqrunataqami kusala allin kanqa kunkanpi marayta watar maryakuman itakunanllapapaq, chay nuqapi chayraqkriyiqkunata uchakuchinanmantaqa. 3Chayraykuqamkunamaqa kuytakayllapa. Imanupi ukniki uchakutinqa,anyay. Chaynu willatki, shamur pirdunamay nishutinqa,pirdunay. 4Chaymi ukniki qamta mana allinta rurashur ukdiyalapi michka syiti kuti uchakur, chaymanta syiti kutishamur qammantami uchakusha kani nishutinqa, pirdunay”.

Apustulkunami masta kriyiyta munaranllapa5 , kaynu nir mañakuranllapa:—Taytituy, yanapamayllapa masta qampi kriyinayllapapaq.6Chaynu nitinllapami, Jesusqa niran paykunataqa:—Imanutaq chay mustasa qirupa simillitanmaqa kusa

llampitu, chaynu pitilamatapis allita Dyuspi kriyir, kaypi qirushayan chayta ‘Rir mar yakupi shay’ nitkillapaqa, rinman.

Uk sirbikuqpa rurayninkuna7“Qamkunapa kanman uk sirbikuqnikillapa. Chaymanta

chay sirbikuqqa rinman michikuq manaqa yapukuq.¿mayqannikillapataq

ninkimanllapa: ‘Yaykamur taytituy mikuy’ nirqa? 8¡Manami!Ashwan niyankillapa kanqa: ‘Yaykamur mikunayta rurar

16 17

85

qaramay, upyachimay nuqataraq. Chaymantana qamqamikunki upyankimapis’ nir. 9Chaynu imata ruratinpis,sirbikuqnikillapataqa mana ‘Payji’ niyankillapalamapischukanqa imapaqpis.

10“Chaynu chay sirbikuq yupay qamkunapis, Dyusnishushanllapata rurar tukchishana karmapis, ashwanniyllapa Dyustaqa: ‘Nuqakunaqami,chu kanillapa. Chaqa mastaqachu imatapis rurashamakatiyllapa, chay ruranayllapapaq karan chaymantaqa’ nir”.

Jesusmi allicharan dyis ismuyaq runakunata11Jerusalenman riqnuqa Jesusqa pasaran Samariapa,

Galileapa lugarninkunata. 12Chaynu riyarqa uk pwiblituman. Chaypimi, dyis ismuyaq runakuna Jesustaqa tariq

shamuranllapa. Piru wakaqllapi kidaranllapa Jesusmantaqa.13Chaymi kaynu nir qay :

—¡ , llakipamastuyllapari! nir.14Chaynu nitinllapa, Jesús paykunata rikarqa, niran:— ,

alliyashaykillapana nir.Chaynu Jesús nitinqa, nanta riqnula alliyaranllapana.

15Chaynu alliyatinllapanaqa, chay paykunamanta uk runaqa,chay riyashanlamanta ashwan tikrakamuran kusa jwirtitarimar Dyusta alabaqnuna. 16 , naypanlapiqunqurikur pachaman puk . Kay runaqamiSamariamanta karan.

17Chaymi Jesusqa niran:—¿Manachu chay dyis qishaqkunaqa tukuynikillapa

alliyaraykillapa? ¿Chaqa maypitaq chay wakin nwibirunakunaqa? 18¿Kay furastiru runalachu, Dyusta payjininanpaqqa, intrakasha?

19Chaynu nirnaqa, chay alliyasha runataqa niran:—Sharir riyna. Kriyishaykiraykumi alliyashaykina, nir.

(Mt 24.23-28, 36-41)20Chay fariseo runakunaqami Jesustaqa tapuran,

, nir. Chaymitaputinllapaqa, payqa niran:

—Dyuspa mantakuyninqami mana kwintata qukayatkillapa. 21Chaymi mana mayqanpis ninqachu: ‘Kaypina

mantakuqqa’, manaqa ‘Wakpina’ nirqa. Chaqa mana kwintataqukayankillapachu. Ashwanmi, Dyuspa mantakuyninqaqamkunawanna.

22Chaynu nirqa, , niran:. Chaymi qamkunaqa

chay diyakunapiqa Dyusmanta Shamuq Runata alliplatarikanankillapa uk kutilamapis. Piru manami rikankillapachu.23Chaymi wakin runakunaqa ninqallapa: ‘Kaypimi DyusmantaShamuq Runaqa’ nir. Ukkuna-shuypaqa ninqallapa: ‘Wakpimi’nir. Piru qamkunaqa chaynu nishutinllapamapis, amakriyinkillapachu. 24Chaqa Dyusmanta Shamuq Runatikrakamurqami, kusa shutilla rikarimunqa, imanurilampamaqa uklawmanta uklawkaman intirula llipyallaachkirachikun, chay yupaymi kanqa. 25Piru naypaqtaqamialliplata qischanqallaparaq.kanqa.

26“Chaynu rurayatinllapamapis chaymantaqa, imanuNoepa tyimpunpi pasaran, chaynumi pasanqa DyusmantaShamuq Runa tikrakamutinqa. 27Chay Noepa tyimpunpiqamirunakunaqa mikuqllapa, upyaqllapa, kasaraqllapa chaynullakasarachikuqllapa ima. Piru chaymanta Noé wampuqwasiman yaykutin, allipla saqra tamya shamur untaran tukuypachapi. Chaymi yaku untatinqa, tukuyla runakuna wanurtukukaranllapa. 28Chaynulla Lotpa tyimpunpipis pasaran.Runakunaqa mikuqllapa, upyaqllapa, rantiqllapa,rantikuqllapa, tarpukuqllapa, wasikunatapis rurar taqllapa

ima. 29Piru chaymanta Lot chay Sodoma pwiblumantalluqshitinqa, unaq syilumanta ninawan asufri ishkimutin,tukuy wakin runakunaqa wanur tukukaranllapa. 30ChaynumiDyusmanta Shamuq Runa tikrakamutinpis pasanqa.

31“Chaymi nishaykillapa: Mayqanpis uk wasipa ananpikarmapis amami ishkimunqachu, imanta lluqshichinanpaqnirqa. Chaynulla,wasinman rinqachu. 32Chaqa yarpuyllapari, Lotpa warminpaq.33Chaymi nini, imanupis bidanta washanaqqa, ashwanwanunqa tukuy tyimpupaqna. Nataq kay bidapi Dyusraykuwanuqkuna-shuypaqa, ashwan tukuy tyimpu kawsananpaqnakayanqa.

34“Nishaykillapapis: Uk tuta ishkay uqllanakushapunuyatinllapamapis, ukninta apar, ukninta-shuypaqadijanqa. 35Chaynullami ishkay warmikuna kutakuyatinpis,ukninta apar, ukninta-shuypaqa dijanqa. 36[Ishkay runakuna

, ukta apar, uktaqa dijayanqa]”.37Chaynu nitinqa, paykunaqa tapuranllapa Jesustaqa:—¿Maypitaq Taytituy chaynuqa kanqa? nir.Jesusqa paykunataqa, niran:—Maypi , chaypimi tantakanqa

shinkukuna.nirmapis.

Jesusmi kumparasyunta ruraran manashaykuq mañakunapaq

18 1Jesusmi kay kumparasyuntapis parlar intrachikuran,paykuna maydiyapis ama disanimakurchu Dyusman

mañakunanllapapaq. 2Niranmi:“Uk pwiblupimi karan uk jwis. Paymi Dyusta mana

manchar, runakunamatapis mana rispitaqchu. 3Chaynullamichay pwiblupiqa kaqpis uk byuda warmi. Paymi ukprublimayjun kaq. Chaymi jwisman rir mañakuran, chaykuntraqninwan arriglachinanpaq. 4Piru chay jwisqami waranwaran ritinmapis mana kasuqchu chay warmitaqa.Chaymantaqami yarpur niran: Nuqa, Dyusta mana kasunichu.Chaynulla runakunatapis mana rispitanichu. 5Piru chaynukatiymapis kay warmisita qillakachimayan. Chayraykumi

nachu nir”.6Chaynullami Amitunchikqa niranpis:“Mana allin jwis chaynuta ruratinqa, 7ashwan

¿Dyusninchikmaqachu mana kasuyanqa chay paypakaqninkunata unaqpis, tutapis paypaq llakir mañakutinqa?¿Yarakuchiyanqaraqchu? 8Nishaykillapapis: Manamiyarakuchirchu yanapar washayanqa. ¿Piru DyusmantaShamuq Runa shamurqachu, mayqanllataqa tariyanqaraqkriyiqta? nir”.

Jesusmi kumparasyunta ruraran fariseuwan,impwistuta kubrakuqwan

9Chaymantami Jesusqa uk kumparasyunta rurar tukuychaypi kaqkunataqa intrachiran. Chaqa chaypi kaqkunamantawakinqami, mana uchayjun yupay tukur ukkunataqa manakwintachaqchu. 10Chaymi niran:

“Ishkay runami riranllapa Dyusta adurananllapa wasimanmañakuq. Ukqami karan fariseo; nataq ukqa Romapaqimpwistuta kubrakuq. 11Chay fariseuqami shasha kaynuniyaran paylla alabakar: ‘Tayta Dyus, nuqaqami payji nishunimana chay wakinkuna yupay kashayrayku. Chaqawakinkunami suwakuqkuna, malukuna, ukwan ukwanpunuqkuna ima. Chaynulla nuqaqa manami kay impwistutakubrakuq runa yupaychu kanipis. 12Nuqami ayunanisimanapaq ishkay kuti. Chaynulla dyis parti ganashaymantaukta qushuni’ nir ima.

13“Piru chay impwistuta kubrakuq-shuypaqa karukaqlapisharan. Chaymi mana syilumanmapis chapakunayaqchu.

17 18

86

Ashwanmi malay nir yarpur qasqunta takar niyaran: ‘¡TaytaDyus llakipamay-ari! ¡Nuqami chiqap uchayjun kani!’ nir.

14“Chaymi nuqaqa nishaykillapa: Kay impwistutakubrakuqqami, wasinmanqa tikrakaran, Dyusuchankunamanta pirdunar llakipashana katin. Nataqfariseo-shuypaqa mana. Chaqa mayqan kusa kani niqtaqa,mana kusapaqchu Dyusqa riqsin. Ashwan mana kusa kaniniqtaqa, maydiyaqa kusa nishapaqna riqsinqa”.

Jesusmi wamrakunata bindisiran(Mt 19.13-15; Mr 10.13-16)

15Chaymantami Jesusmanqa wamritukunata aparanllapabindisinanpaq.wamritukunata apaqta rikarqa, chay apaqkunataqa anyaq

. 16Chaymi Jesusqa paykunata qayar, kaynuniran:

—¡Ama arkarchu, dijay nuqaman shamunqawamritukunaqa! Chaqa Dyus mantakuyashanqami kaywamritukuna yupay mana kwintachaypaq kaqkunalapaq.17Chiqaptami nishaykillapa: Dyus mantakuyashanmanyaykunaqkunaqami kay wamritukuna yupay kanqallapa.Chaqa mana chaynu karqami Dyus mantakuyashanmanqamana yaykunqallapachu nir.

Kusala imayjun runami Jesuswan parlaran(Mt 19.16-30; Mr 10.17-31)

18Uk mantakuqmi Jesusta tapuran kaynu nir:— , ¿imatataq rurayman,

tukuy tyimpupaqna kawsanaypaqqa? nir. 19Chaymi Jesusqaniran:

—¿Imapaqtaq kusa allin nimanki? Allinla kaqqami kan ukla.Payqami Taytay Dyus. 20 , Dyustukuy mantakushankunataqa. Chaypiqami nin: ‘Ama uk ukwarmiwan punuychu; ama wanuchikuychu; ama suwakuychu;ama uknikipaq llullakur rimaychu chaynulla taytaykita,mamaykita kasuy’ nir.

21Chaynu nitinmi, chay runaqa niran:—Tukuy chaykunataqami takshaymanta-pacha rurashana

kani nir.22Chaynu nitin uyarmi, Jesusqa niran:—Uksitumi faltashuyanraq ruranaykipaqqa: Rir, tukuy

imayki kaqta rantikur qillaynikitaqa mana imayjun kaqkunataquy. Chaynuqami unaq syilupiqa mana tukukaq imaykitanatarikunki. Piru chay nishushayta rurarnaqami, shamutkinuqawanna rishun nir.

23Piru chaynu Jesús nitin uyaparqami, kusalata llakiran.Chaqa kusala imayjun-ari karan. 24Chaynuta rikarmi, Jesusqaniran:

—¡Kusa trabajusuraq kanqa chay kusala imayjun kaqkuna,Dyus mantakuyashanman yaykunanpaqqa! 25Ashwanmi chaykusala imayjunkuna, Dyus mantakuyashanman daslayaykunanmantaqa, uk kamillu dasla pasayta puytinman uk

.26Chaymi uyakuqkunaqa, tapuran Jesustaqa:—Chaynu katinqa ¿pitaq washakayta puytiyanqa? nir.27Chaynu nitinmi Jesusqa niran:—Runakunapaq mana ruraypaq kaqkunamapismi,

Dyuspaqqa imapis ruraypaq nir.28Chaynu nitinmi Pedruqa niran:—Taytituy, nuqakunamaqami tantar imayllapakunata

dijashana, qamwanna purinillapa.29Chaynu nitinmi, payqa niran:—Chiqaptami nishaykillapa:

rayku, wasinta, warminta, ukninkunata, taytankunata,wamrankunata dijaqkunaqami, 30kay pachapiqa kusala achkatanaaypanqallapa chay dijashanllapamantaqa. Nataqmaydiya-shuypaqa tukuy tyimpupaq kawsaytana aypanqallapa.

Qashanmi Jesusqa wanushaqna niran(Mt 20.17-19; Mr 10.32-34)

31

kaynu niran:“Kananqami rishunllapana Jerusalenman. Chaynuqami

Dyuspa unay rimaqninkuna, Dyusmanta Shamuq Runapaqiskribishanllapakunaqa, kumplikanqa. 32Chaqa paytaqamimana Israelmanta runakunamanna qukunqallapa. Chaymipaykunaqa kusalata burlakanqallapa, jurapanqallapa,tuqapanqallapa ima. 33Chaymanta-shuypaqa wipyasha imanakarqa wanuchinqallapa. Piru kimsa diyamantaqami qashankawsamunqa”.

34Chaynu Jesús nitinmapis,intrakaranllapachu.imapaqmi willayan nirmapis. Chaqa paykunapaqqami manaintrakaypaqchu karan.

Jesusmi allicharan uk syigu runata(Mt 20.29-34; Mr 10.46-52)

35Jericó pwiblupa shipchanpina Jesús katinqa, uk syiguruna limusnata mañakur nanpa yatalanpi tayaran.36Chaymanta kusa achka runa pasaqta syintirqa, tapukuranimataq pasayan nir. 37Chaymi willaranllapa NazaretmantaJesús chayta pasayan nir. 38Chayraykumi chay syigu runaqajwirtita kaynu niran:

—¡Davidpa ayllun Jesús, llakipamastuy-ari! nir.39Chaynu nitinmi naypaqta riqkunaqa anyaranllapa

uyarananpaq. Piru payqami, ashwan mas jwirtitaqay :

—¡Davidpa ayllun, llakipamastuy-ari! nir.40Chaymi Jesusqa,

apananllapapaq. , Jesusqa tapuran:41—¿Imatataq qampaq ruranayta munayanki? nir.Chay syigu runaqa niran:—Taytituy, rikakuytami munayani nir.42Jesusqa niran:—¡Rikakuynari! Chaqa kriyishaykiraykumi alliyashaykina nir.43Chaynu nitinmi, chay kutilla rikakuranna. Chaymi Jesuspa

pullanna riran Dyusta alabaqnu. Chayta rikarmi Dyustaqatukuyla alabaranllapa.

Jesuswan Zaqueo

19 1 ,pasayaranna. 2Chaypiqami taq uk kusala imayjun runa

Zaqueo shutiq. Paymi Romapaq impwistuta kubrakuqkunapaqamantaqnin karan. 3Kay Zaqueuqami kusalata Jesusta riqsiytamunayaran. Piru payqami kusa takshala kar, chaynulla kusalaachka runakuna kashanrayku mana rikaytaqa puytiyaranchu.4Chaymi, rikananpaqqa Jesús riyashanlawman kusata kallpar rir,unaq qiruman iqaran. 5

pasayarqa, unaqman chapakur Zaqueuta rikarqa, niran:—Zaqueo, utqar ishkimuy. Chaqa kananmi wasikipi

samayani nir.6Chaynu nitinqa, Zaqueuqa chay kutilla ishkimur, kusa

aligrila Jesustaqa wasinman aparan. 7Chayta rikarmi,Jesuspaqqa kusata runakunaqa rimapakuq qallariranllapa:“Uchasapa runapa wasinman risha samaq” nir. 8Chaynuniyatinllapaqa, Zaqueuqa sharir Jesustaqa niran:

—¡Taytituy!, mana imayjunkunataqa tukuy imay kaqmantalamtarta qushaq. Chaynulla mayqanta ingañar imantasuwasha karpis, kwatru kuti masta qushaq nir.

9Jesusqa niran:—Kay runapismi Abrahampa ayllunmanta kashanrayku, kay

. 10ChaqaDyusmanta Shamuq Runaqami shamusha uchanllaparaykuchinqasha kaqkunata maskar washananpaqna.

18 19

87

Jesusmi kumparasyunta ruraran qillaywan(Mt 25.14-30)

11Chaynu Jesús nitin runakuna uyaparmi yarpuranllapa,Dyus mantakunanpaqqami manana maychu nir. ChaymiJerusalenman shipchayarnaqa payqa uk kumparasyuntaparlaran, 12kaynu nir:

“Uk kusa riqsikasha ayllumantami karan uk runa. Chaymipayqa uk kutiqa kusa karu may nasyunman rirannumratinllapa tikrakamurqa pwiblunpina mantakunanpaq.13Piru manaraq riyarqami, dyis sirbikuqninkunata qayamur,tukuyninta achka qillayta qur, niran:manqa kay qillayniykunawanqa nigusyuta ruraskinkillapa’nir.

14“Nataq chay pwiblunmanta runakunaqami paytaqa. :

‘Kay runataqa mana munayanillapachu mantaqniyllapakananpaqqa’ nir.

15 , paytaqanumraranllapana mantakuq kananpaq. Chaymantapwibluman tikrakamurnaqa,kunata qayamunanllapapaq. Chayna tapunanpaq, chayqillayninta qushushayllapataqa, kada runa michkatataqganachishaykillapa nir.

16“Chayna punta chayta taputinqa, niran: ‘Taytituy,qillaynikiqami dyis kuti masta ganasha’ nir. 17Chaynu nitinqa,chay mantakuqninqa niran: ‘Allinpi. Qamqami kusa allinsirbikuq kanki. Chaynu chay pitila kaqpi kusa allin karanta

paqna numrashayki’ nir.18“Chaymantaqa uk sirbikuqpis qimikarqa kaynu niran:

‘Taytituy, qillaynikiqami ganasha sinku kuti masta’ nir.19Chaymi mantaqninqa paytapis niran: ‘Qamtapis sinkupwiblukunata mantanaykipaqna numrashayki’ nir.

20“Piru uk qimikar-shuypaqa kaynu niran: ‘Taytituy,kaypimi qillaynikiqa. . 21Chaqamanchakuraymi, kusala marraju kashaykirayku manatarpukushaykimanta kusichakunki, chaynulla manashikwakushaykikunamanta tantakunki nir, .22Chaynu nitinqa, mantaqninqa niran: ‘Mana allin sirbikuq,

, imanumi kankinirmapis. Chaqa chaynu nuqa marraju kani nir, chaynullamana tarpukushaymanta kusichakuni,

, 23¿Imapaqtaq bankuman manaaparayki qillayniyqa ganaskinanpaq? Chaynuqami ashwantikrakamurqa ganashanwanna aypanayta’.

24“Chaynu nirqa, wakin runakuna chaypi kaqkunataqaniran: ‘Chay runataqa qillayniyta kitar quyllapa, chay dyiskuti masta ganachisha chayta’ nir. 25Chaymi paykunaqaniranllapa: ‘¡Piru Taytituy, payqa dyis kuti masqillayniyjunna!’

26“Chaynu nitinllapami mantakuqqa niran: ‘Nishaykillapa:Chay mayqan , imayjun kaqtaqamimasta qushaq. Piru chay mana allinta rurashanrayku manaimayjun kaqtaqami, pitila kaqninmatapis limpula kitashaq.27Chaynulla mana mantakunayta munar

-shuypaqa, kayman apamur naypaypiwanuchiyllapa’ nir”.

Jesusmi Jerusalenman yaykuranna(Mt 21.1-11; Mr 11.1-11; Jn 12.12-19)

28Kaykunata nirqami, Jesusqa riranna Jerusalenmanqa.29Chaymanta, chay Olivos sirkapa yatan Betfagiman,

,, 30kaynu nir:

—Riyllapa, wak naypanchikpi pwiblitu kan chayman., tarinkillapa uk burru wataraqta. Chay

burrupiqami manaraq mayqanpis tasharaqchu.apamuyllapa. 31Nataq, mayqan ‘¿Imapaqtaq burruta

?’ nishutinllapaqa, niyllapa ‘Taytanchikmiministiyan’ nir.

32Chaynu nitinqa, . Chaynurirllapaqa, imanuwataraqta tariranllapa. 33

amunkunaqa rikarimur kaynu nir tapuranllapa:—¿ ? nir.34Chaynu nitinqa paykunaqa niranllapa:—Taytitunchikmi ministiyan nir.35Chaynu nirnaqami,

. , chay burritupaananpina tachiranllapa. 36Chaymi chaynu Jesús burrupa ananritinqa,

. Chaylatami burruqa riran. 37Chaynu riyar chayOlivos sirkapa urayninman shipchayatinllapanaqa, tukuylakriyiqkunaqa kusalata aligriyaranllapa. Chaymi kusa jwirtitarimaq qallariranllapa tukuy milagrukunata rurashanpaqyarpur ima. 38Kaynumiri niyaqllapa:

“¡Biba biba! ¡Kusa alabakashami kanqa gubyirnunchik,Taytanchik Dyuspa shutinpi shamuqqa!

¡Unaq syilupipis aligriyanqallapa!¡Kusa shumaqtami alabanqallapa Dyusninchiktaqa!” nir.

39Chaymi wakin fariseo runakuna chaypi uyakuqkunaqa,kaynu niranllapa Jesustaqa:

— ,uyarachiy nir.

40Chaynu nitinqa, Jesusqa niran:—Qamkunata willashaykillapa, kay runakuna upallatinllapaqami

ashwan rumikunamapis qay .41

rikarnaqa, Jesusqa chay pwiblurayku waqaq qallariran42kaynu nir:

“¡Jerusalenmanta runakuna! Kusa allindiyapi kwintata qukanaykipaq, nuqami shamusha kaniyanapashuq, shumaqta kawsanaykillapapaq nir. Piru chaypaqqamimana kwintata qukankillapachu. 43Ay, qamkunapaqqami kanqaallipla saqra diyakuna. Chaymi kuntraykikunaqa shamur,wakmanta kaymanta arkar kurralashurllapa ima, limpu wanuchirtukchishunqallapa. 44Tukuyla Jerusalén pwiblupi kaqkunaqa,tukukanqallapa. Chaypiqami, mana uk rumi, uk rumipaananlapimapis llutakashaqa kidanqachu. Chaqa qamkunaqa, Dyuswashashuqllapa shamutinpis, mana kasushaykillapachu”.

rantikuqkunata itakuran(Mt 21.12-17; Mr 11.15-19; Jn 2.13-22)

45Chaymanta Jesusqa, Dyusta adurananllapa wasimanyaykur, chay ruripi rantikuqkunata, [rantiqkunata] itakuq

, 46kaynu nir:“Dyus nitin iskribikashakunapiqami nin: ‘Wasiyqami nuqaman

mañakunanllapalapaq wasi kanqa’ nir. Piru qamkunaqami.

47Jesusqami waran waran, Dyusta adurananllapa wasipi. Piru chay kurakunapa mantaqninkuna, Moisés

, chaynulla wakinkarguyjun runakunapis, yarpuranllapa imanullapis Jesustaqawanuchinanllapapaq. 48Piru manami imanupis wanuchiytapuytiranllapachu. Chaqa tukuyla runakunami Jesús

.

Jesustami tapuranllapa pipa pudirninwanshi nir(Mt 21.23-27; Mr 11.27-33)

20 1Uk diyapimi, Jesusqa Dyusta adurananllapa wasipi

. Chaymantami,

19 20

88

, Moisés, ruku mantakuqkuna

ima. 2Chaymi kaynu nir tapuranllapa:—¡Willamayllapa! ¿Mayqan mantashutintaq tukuy

chaykunata rurankiqa?3Chaymi Jesusqa niran:—¡Ma nuqapis tapushutiyllapa, willamayllapa!

4¿shutichikunanpaqqa? ¿Dyus, manaqachu runakunala?

5Chaynu nitinmi, paynin paynin willanakur kaynuninakuyaqllapa:puytinchikllapachu. Chaqa, chaynu nishallapaqa ‘¿Imapaqtaqmana kriyiraykillapa?’ nimashunllapa. 6Chaynulla manami‘Runakunala’ niytapis puytinchikllapachu. Chaynunishallapaqami,wanllapa. Chaqa chiqaptari yarpunllapa: Juanqa Dyusparimaqnin karan nir”. 7Chaymi paykunaqa niranllapa:

— .8Jesuspis paykunataqa niran:—Chayqa nuqapis manami willashaykillapachu, mayqan

mantamatinmi tukuy kaykunata rurani nirmapis.

Jesusmi kumparasyunta ruraran mana allin trabajaqkunawan(Mt 21.33-44; Mr 12.1-11)

9Chaymantaqa tukuy runakunata kay kumparasyunta parlaqqallariran:

. Chaymantaqa aykarunakunata trabajananpaq arrintar riran largu mayta, mana dastikrakamuqchu. 10 , chay

, chaykusichakushanmanta paypaq kaq partinta qunanllapapaq. Piru

kusalata maqar ima mana imatapis qurchu qati .11 . Piru

chaytapis, , jurapar imamana imatapis qurchu qati . 12Qashan uk

. Piru chaytapis chaynullata rurar.

13“Chaynu chay sirbikuqninkunata rurar mana kasutinqa,: ‘¿Imanashaqna kananqa?

. Ichapisrispitar kasunmanllapa’ nir.

14 ,rikarqa, ninakuranllapa: ‘Wakmi kay pachataqa irinsyanpaqaypayanqa. ¡Ashwan wanuchishunllapa nuqanchikkunana kay

!’ nir. 15Chaynu nirllapa, wanuchiranllapa”.

Chaynu kumparasyunta rurarqa Jesusqa kaynu niran:— ,

kaqkunawanqa, ¿imatataq rurayanqa nir yarpunkillapaqamkunaqa? 16

wanuchir ukkunatana quyanqa chay pachantaqa.Chaynu Jesús nitinmi niranllapa:—¡Manami chaynuqa kanqachu! nir.17Chaynu nitinllapaqa, kusata paykunataqa chapar Jesusqa

niran:—Mana chaynu katinqa, ¿ima nishaq nirtaq, Dyus nitin

iskribikashakunapiqa nin?:‘Chay llutakuqkuna kay rumiqa mana sirbinchu nir

itakushanllapami,ashwan kusala shumaq rumipaq tikrakasha’ nirqa.

18Chaymi, chay rumipa ananman mayqanpis rataqqa, limpu limpullampunqa. Nataq, rumi runapa ananman ratar-shuypaqa, limpulimpu pulbupaq tikranqa nir.

19Chaynu nitinmi, kurapa mantaqninkuna, Moisés,

kwintata qukaranllapa paykunapaq rimayan nir. Chaymi chay

kutilla, Jesusta aypar prisunaranllapa. Piru manapuytiranllapachu runakunata manchashanllaparayku.

Jesusta tapuranllapa impwistupaq(Mt 22.15-22; Mr 12.13-17)

20Chaymantami ashwan,mananula Dyuspi kriyiq tukur, Jesusta uyakunanllapapaq.Chayna imanullapis mana allinkunata rimachir, chaylapaqnaaypar apananllapapaq Romapa gubirnadurninman.21Chaynuta yarpurllapami, kaynu nir Jesustaqa tapuranllapa:

— ,yashayki, rimayashaykiqa chiqap nir. Chaynu karmi, manarunakunata riparayta yarpunkichu imanu katinmapis. Ashwan

. 22Chayminishunillapa: ¿Allinchu kanqa Romapa punta gubyirnunCesarta impwistuta pagranayllapapaqqa?

23Jesusqa chay mana allinta yarpuyashanllapapaq kwintataqukarmi, niran:

—[¿llapa?] 24Ma, rikachimayllapa uk qillayta. ¿Mayqanparitratuntaq kay qillaypiqa? ¿Mayqanpa shutintaq iskribikasha?nir.

Chaynu taputinqa, paykunaqa niranllapa:—Gubyirnu Cesarpami nir.25Chaymantami Jesusqa niran:—Chaynu katinqa, gubyirnu Cesarpa kaqnintaqa payta

quyllapa. Nataq Dyuspa kaqnintaqa Dyusta quyllapa.26Chaynu Jesús tukuy runakunapa naypanpi rimatinqami,

mana imanupis uchachayta puytiranllapachu. Ashwandispantakar uyaralana kidaranllapa.

Jesustami tapuranllapa wanuqkunapaq(Mt 22.23-33; Mr 12.18-27)

27Chaymantaqa ayka Saduceo runakuna riranllapaJesustaqa rikaq. Paykunaqami ninllapa: “Wanuqkunaqashimanana kawsamunnachu” nir. Chaymi tapuranllapaJesustaqa:

28— , Moisesmi kaynu nir iskribishakaran: ‘Mayqan warmiyjun kayar, manaraq wamrayjun karwanutinqa, chay wanushapa ukninnashi kasarayanqa chaybyuda warmiwanqa. Chayna chay wanusha ukninpaqqawamrayjun kananpaq’ nir. 29Chaqa, uk kutimi syitiirmanukuna karanllapa. Kulakanllapaqa, warmikur manaraqwamrayjunchu kayar wanuran. 30Chaymi chay ishkay kaquknin, 31chaynulla kimsa kaq ukninpis chay warmillawankasararan. Chaynumi syitinllapa chay warmillawan kasarar,manaraq wamrayjun kayar tukuynin wanuranllapa.32Chaymantami chay warmipis wanuranna. 33Nataq chaywanushakuna maydiya kawsamutinqa ¿mayqanninpawarmintaq kanqa chay warmiqa? Chaqa tukuynin-arikasarasha karan chay warmillawan.

34Chaynu nitinllapami, Jesusqa niran:—Kananmi kay bidapiqa kasaranllapa,

llapa ima. 35Piru, Dyus munashannullata shumaqta rurartaqkunaqami, wanushanmanta kawsamur uk bidapiqa, mananakasaranqallapanachu. Chaynulla mananami kasarachikunqallapaimamapischu. 36Chaqa paykunaqa manana wanurchu angelkunayupayna kanqallapa. Chaynulla,llaparayku, Dyuspa Wamranna kanqallapa. 37Chaynumi, ashwanDyus nitin Moisés chay sarsa rupayashanpaq iskribishanllapi,intrachimanchik, wanushakunaqashi kawsamuyanqa nir. Chaqaninmi: Dyusqashi, Abrahampa, Isaacpa, Jacobupa, Dyusnin nir.38Chaymi, Tayta Dyusqa mana wanushakunapa Dyusninchu,ashwan payqami tukuy kawsaqkunapa Dyusninla. Chaynu katinmi,¡paypaqqa tukuy mayqanpis kawsayan! nir.

39

niranllapa:

20

89

— .40Chaymi chaymanta-pacha, manana mayqanninlapis

tapuyta yarpuranllapalamanapischu.

¿maymantataq shamun?(Mt 22.41-46; Mr 12.35-37)

41Chaymantami Jesusqa paykunataqa tapuran kaynu nir:—¿Imapaqtaq Dyuspa Akrashan Cristuntaqa Davidpa

ayllunmanta ninllapa? 42Chaqa Davidqami paylla Salmoslibrunpiqa nin:

‘Tayta Dyusmi Amituytaqa kaynu niran:Tay allilaw qichqayman,

43

.44Chaynu Davidpa ayllunmanta Dyuspa Akrashan Cristunkatinqa, ¿imapaqtaq Davidqa ‘Amituy’ niran?

(Mt 23.1-36; Mr 12.38-40; Lc 11.37-54)45

Jesusqa kaynu niran:46“Allita kwintata qukarmi, kuytakankillapa Moisés

. Chaqa,

chaynulla plasakunapimapis kusala shumaqtasaludananllapata ima. Chaymi chay tantakananllapawasikunapi manaqa mikunanpaq apatinllapamapis, kusarunapaq riqsir chay kusala shumaq samanakunapisamachinanllapata munan. 47Chaynullami chay wakchawarmikunata kitanllapa wasinkunata ima. Piru allin runaninanllapapaqqami kusala unayta Dyusman mañakuq yupaytukunllapa.llapa” nir.

Byudapa ufrinditan(Mr 12.41-44)

21 1Jesusmi, Dyusta adurananllapa wasipi, rikakuyarankusa imayjun runakuna, ufrindanta kajunkunaman

itatinllapa. 2Chaynullami rikaranpis uk mana imayjun byudaishkay qillaysituta kajunkunaman itaqta. 3Chaymi Jesusqaniran:

—Chiqaptami nishaykillapa: Kay mana imayjun byudaqami,. 4Chaqa,

tukuy wakin runakunaqami qillaynin subraqlataufrindakunllapa. Nataq chay mana imayjunbyuda-shuypaqami, mana mas qillaynin mikunanpaqkatinmapis, limpula ufrindakusha nir.

(Mt 24.1-2; Mr 13.1-2)5Chayllapimi, wakinkunaqa kusata parlayaqllapa Dyusta

adurananllapa wasipaq, chay kusa shumaq rumikunawanshasha karan chaykunapaq,kunapaq ima. Chaymi Jesusqa niran:

6 . Chaymi chay diyapiqa kanan kayrikayashaykillapataqa limpu ratachitinllapa, manana ukrumilamapis anapura llutakashaqa kidanqanachu” nir.

Jwisyu diya shipchamuyatinnaqami kaynu pasanqa(Mt 24.3-28; Mr 13.3-23)

7Chaymantaqa Jesustaqa kaynu nir tapuranllapa:— , ¿maydiyataq chaynuqa

pasayanqa? ¿ , tukuychaykuna pasananpaq diyaqa shipchana? nirqa.

8Chaynu nir taputinllapaqa Jesusqa niran:“Allitami kuytakankillapa ama ingañakanaykillapapaq.

Chaqa kusala achkami nuqa yupay tukur shamunqallapa.

Chaymi ninqallapa: ‘Nuqami kani Dyuspa Akrashan Cristun’.. Chaynu

nishutinllapamapis, qamkunaqa ama kriyinkillapachu.9Chayna, wakpi kaypi guerrata rurayanllapa nir, gubyirnupakuntran tikrakayanllapa nir ima uyaparmapis, amamanchakunkillapachu. Chaqa chaynumiri pasanqa. Piruchaynu pasatinmapis manaraqmi kay pacha tukukanantyimpuraqchu kanqa”.

10Niranpismi:“Uk nasyunmanta kaqkunami maqanakunqallapa uklaw

nasyunmanta kaqkunawan. Chaynulla uk gubyirnupakaqninkunapis maqanakunqallapa uklaw gubyirnupakaqninkunawan. 11Kusala achka lugarkunapimi pachamapiskusalata kuyunqa. Chaynulla kusala mallaq tyimpu imamikanqa.kuna kanqa, tukuy pachapi. Syilupipis rikankillapadispantaypaq allipla mana rikashaykillapakunata ima.

12“Piru kaykuna manaraq chaynu kayatinqami,qamkunataqa aypashunqallapa, kusata qischashunqallapachay tantakananllapa wasikunapi. Apashunqallapapiskarsilkunaman itashuqllapa. Chaynulla qukushunqallapagubirnadurkunapa, gubyirnukunapa naypanman ima nuqapikriyishaykillaparayku. 13Chaynu apashutinllapamapis ashwanqamkunaqa nuqallapaq rimankillapa. 14Qamkunaqa, amami

llapa nirqa. 15Chaqa, nuqami chay urasqa yanapashaykillapaallipla shumaqta rimanaykillapapaq.kunaqa mana imata nishuyllapatapis puytinqallapachu, allitarimashaykillaparayku.

16“Chaynulla nishaykillapapis: Qamkunataqamitaytaykillapa, uknikillapakuna, primuykillapa, chaynulla

llapa. Nataq wakinnikillapallataqa wanuchishunqallapa ima.17

. 18Piru qamkunapaqami, manaumaykillapamanta uk aqchaykillapalamapis chinqanqachunuqapaqqa. 19Chayraykumi nuqalapi allita kriyirshachinakurqa tukuy tyimpupaqna kawsankillapa.

20“Chayna, Jerusalén pwiblupa ridurninman kusa achka,

maychu chay pwiblu tukukananpaq kanqa nir. 21Chaymi chayJudea lugarpi kaqkunaqa, sirkakunaman alsakankillapa.Chaynulla, Jerusalenpi kaqkunapis lluqshinkillapa chaypwiblumantaqa. Nataq, -shuypaqaamallana tikrakankillapachu chay pwiblumanqa. 22Chaqachay diyakunapimi, Dyuspa librun mantakushanpi kastigupaqiskribikashanqa kumplikayan. 23¡Akakaw chay diyakunapiwarmikuna ruriyjun, manaqa ñuñuq wamrayjun kaqkunaqaimananqallaparaq!kuna chaynulla kusala saqra manchaypaq kastigumi chaypwiblupiqa kanqa. 24Wakinkunaqami wanunqallapakuchilluwan lisyakar, chaynulla wakinkunataqa aypar prisurpurichinqallapa tukuy nasyunkunapi. Nataq, Dyuspi manakriyiq runakunaqa, Jerusalén pwiblutaqa limpu sarullapa, paykunapaq Dyus imanu kananpaq nishan tyimpukumplikanankaman.

(Mt 24.29-35, 42-44; Mr 13.24-37)25“Chaymi siñalkuna kanqa rupaypi, killapi, qullarkunapi

ima. Nataq pachapi-lla kidanqallapa. Chaynulla alliplata manchakunqallapa, maryaku kusalata maqchikar waqamutin. 26Runakunami kusatamanchakur, imana kay pachapiqa kanan-shuypaqa pasayanqanir yarpur, limpu dismayanqallapa. Chaqa syilupi tukuykaqkunamapis kusalata kuyunqa. 27Chaymantami DyusmantaShamuq Runataqa rikanqallapa kusa llipyalla pudirninwan

20 21

90

puktaypa rurinta shamuqtana. 28Qamkuna nuqapi kriyiqkuna,kaynu tukuq qallaritinqa, animuta aypar umaykillapataunaqman alsar nuqapaq chapakunkillapa. Chaqa mananamimaychu kanqa washakanaykillapapaqqa”.

29Chaynupaqmi, kay kumparasyuntapis ruraran: “Allitarikayllapa igus qiruta, manaqa wakin qirukunatapis. 30Chaqachay qiru mushuqmanta qawamuqta rikarqa,tamya tyimpuqa shipchana nir. 31Chaynulla chaynishushaykunata pasaqta rikarqa,mushuqmanta mantakunanpaq tyimpuqa shipchana nir.

32“Chaymi chiqapta nishaykillapa: Chay tyimpupi kaqrunakunaqa manaraq wanuyatinraqmi tukuyla kaynishushayllapaqa pasanqa nir. 33Chaqa syilu chaynulla kaypachamapismi tukukanqa. Piru nuqa nishaykuna-shuypaqamimana maydiyalapis tukukanqachu. 34Kuytakankillapa, amamidijankillapachu yarpuynikillapa chay mana allin ruraykunatarurachishunanllapapaqqa. ,

paqqa. Ama chay jwisyu diyapiqa qamkunata, chay manaallin ruraykuna daskaqla ratachishunanllapapaqchu. 35Chaqachay shamuq diyaqami shamunqa kay pachapi tukuyrunakuna kawsaqkunaman. 36Chayrayku, qamkunaqarik , paymanmañakuyllapa chay saqra kastigukunamantaqa washakarna,

.37Chaynumiri Jesusqa,

adurananllapa wasipi. Nataq, tutaman-shuypaqa chay Olivossirkapi kidaq. 38Chaymi, tukuy runakunaqa allaq allaqlariqllapa Dyusta adurananllapa wasimanqa, Jesusta uyakuq.

Jesustami wanuchiyta yarpuranllapana(Mt 26.1-5, 14-16; Mr 14.1-2, 10-11; Jn 11.45-53)

22 1Shipchamuyarannami Pascua fyistapi mana libadurayjuntantata mikuqllapa chay diyaqa. 2Nataq chay kurakunapa

mantakuqninkuna,kunaqa, yarpuranllapa imanullapis Jesustaqa wanuchinanllapapaq.Piru runakunata manchashanllaparaykumi mana aypaytapuytiranllapachu. 3Chaynu katinmiri,kunapa uknin Judas Iscariotimanqa Satanás yaykuran. 4Paymiriran kurakunapa mantakuqninkunata, Dyusta adurananllapawasipi kuytakuqkunapa mantakuqninkunawan parlaq, “ImanumiJesustaqa qushaykillapa” nir. 5Chaynu nitinmi, kusata aligriyarqillayta arniranllapa. 6Chaymi Judasqa “Arí” nir, imanulapis allitarikar maykaqlapipis runakuna mana yaqqa kaq yupay katin,“Rikachishutiyllapa aypankillapa” niran.

Pascua mikunata kamakachiranllapa(Mt 26.17-29; Mr 14.12-25; Jn 13.21-30; 1 Co 11.23-26)

7Pascua fyistapi mana libadurayjun tantata mikuqllapa chaydiyapinami karanllapa. Chaynulla chay diyapimiuyshitakunata ufrindapaq nir wanuchiqllapapis. 8ChaymiPedruwan Juantaqa, :

—Rir kamakachiyllapa Pascua fyistapi mikunanchikllapata.9Chaynu nitinqa paykunaqa tapuranllapa:—¿Maypitaq kamakachinayllapata munayanki? nir.10Jesusqa niran:— , uk runa kantarunpi yakuta

apaqta tarinkillapa. Chaymi paypa ikinta rinkillapa wasinmanyaykunankaman. 11Chaymantami chay wasipa amuntaqaninkillapa: : ¿Maylaw kwartuykipitaq

? niyan’ nir.12Chaynu nitkillapami payqa rikachishunqallapa wasinpaunaqninpi uk atun kwartu kusala kamakashatana. Chaymi chaypikamkachinkillapa mikunallapapaqqa.

13Chaynu nitinmi paykunaqa rir, Jesús nishannullatariranllapa. Chaymi chaypina kamakachiranllapa Pascuamikunataqa.

14 , Jesusqaapustulninkunawan samaranna misamanqa. 15Chaymi Jesusqapaykunataqa niran:

“Kanan manaraq qischakar wanuyashayllami, ¡alliplatamunasha kani qamkunawan pulla tantanakur mikunallapapaq!16Chaqa kanan mikushallapaqami manana qashanqa pullaqamikushunllapanachu, Dyus qashan mushuqmanta mantakutin,chaypi mikunallapakaman”.

17Chaynu nirqa uk kupata aypar, Dyusta payji nishana karniran:

“Kayta aypar, aypachinakur upyayllapa. 18Allitamiwillashaykillapa, mananami qashanqa kay ubapa yakuntaqaupyashaqnachu, Dyus qashan mushuqmanta mantakuqqallarinankaman”.

19Chaynu nirmi, Jesusqa uk tantata aypar Taytanta payjinir, :

“Kaymi nuqapa kwirpuy. Qamkunata washashunayllapapaqwanuyani chay. Kaytami ama qunqarchu rurankillapayarpumanaykillapapaq” nir.

20Chaynu mikutinllapanaqami, kupata aypar kaynu niran:

mushuq tratuta rurani,llaparayku. 21Piru, mayqanqukumayan chayqa, kay misapi nuqawan pulla. 22ChaymiDyusmanta Shamuq Runataqa, imanutaq kananpaq karanchaynuta ruranqallapa kuntrankunaqa. ¡Piru imananqaraq,chay kuntrankunaman qukuqqa!”

23 , paynin payninniqllapa: “¿Mayqanninchikllapataq kuntrankunamanqukuyanchikllapaqa?” nir.

24

llapa, mabir mayqanninllapashi Dyuspaqqa kusa mas allin nir.25Chaymanta Jesusqa paykunataqa niran:

“Uk nasyunkunata mantaqkunami munashannulata runamasinkunatapis mantakur purichinllapa. Chaynu karmapis,‘Ukkunatami kusalata yanapanillapa’ nir alabakanllapa. 26Piruqamkunaqami ama chaynuchu kankimanllapa. Ashwan

,paqla kayllapa. Chaynulla chay mantakuqpis uk sirbikuqyupay kanqa. 27Mabir willamayllapa: ¿Mayqantaq kusa masallinqa? ¿Chay misaman mikuq tan chay runa, manaqachuchay mikuyta aypachikamun chay? Misapi samayan chayrunami kusa mas allinqa. Nataq nuqaqa chay sirbikuq yupaykani qamkunapaqqa.

28 ,qamkunaqa pullay kashaykillapa. 29Chayraykumi nuqaqamantakunaykillapapaq nishaykillapa imanunuqatapis mantakunaypaq nimaran, chaynulla. 30Chaynu karqami,maydiyaqa qamkunaqa mantakunaypiqa mikunkillapa,upyankillapa nuqa tashay misapi pullay. Chaynulla,llapa samanapi tar, Israel pwiblumanta dusi ayllukunata rikar

, allin mana allin nirmapis”.

Pedrumi Jesusta arniran mana dijananpaqchu(Mt 26.31-35; Mr 14.27-31; Jn 13.36-38)

31Chaynullami niranpis Amitunchik Jesusqa:—Simón, Simón, ,

chay yupaymi Satanás, nuqamanta chiqanchashunayanllapa. 32PiruSimón, nuqaqami qampaq mañakusha kani, maydiyapis nuqallapikriyinaykipaq. Chaymi qashan nuqallawan karqa, yanapayuknikikunata nuqalapi allita kriyinanllapapaq.

33Chaynu Jesús nitinqa, Simonqa niran:—Taytituy,

pis yarpushana kani. Chaynulla wanutkimapis pullaykiwanushaq.

21 22

91

34Piru Jesusqa niran:—Pedro, nishaykimi: Kananllami manaraq gallumapis

kantayatinchu, kimsa kuti nuqapaqqa ninki ‘Manamiriqsinichu’ nir.

35 :—Nuqami mana alfurjayjunta,

llapapaq talqitayjunta,llapa. , ¿imaykillapallaqachufaltashuranllapa?

Chaynu nitinqa paykunaqa niranllapa:—¡Manami!36Chaymanta Jesusqa niran:—Kanan-shuypaqa alfurjayjun kaqqa apayllapa. Chaynulla

qillayta purichinaykillapa talqitatapis apayllapa. Nataqmayqannikillapa mana ispadayjun karqa,tapis rantikur rantiyllapa. 37Imapaqmi chaynutaqanishuyanillapa.kunaqa kumplikanqa. Chaqa niqmi: ‘Mana allin runakunawanpullata, mana allinpaq riqsimanqallapa’ nir. Chaynumiri Dyusnitin nuqapaq tukuy iskribikashakunaqa, kumplikayanqa chaynishannulla.

38Chaynu Jesús nitinqa, paykunaqa niranllapa:—Taytituy, kaypimi ishkay ispadakunaqa nir.Chaymi Amitunchik Jesusqa niran:—Chaykaqllana nir.

Jesusmi Getsemaní wirtapi mañakuran(Mt 26.36-46; Mr 14.32-42)

39Chaymantaqa Jesusqa lluqshir riran Olivos sirkaman,chaynu kustumrin kashanrayku.ikinta riran. 40 ,taqa niran:

—Dyusman mañakuyllapa ama uchapi ratanaykillapapaq.41Chaynu nirqa paykunamantaqa karukaqllaman rir, chaypi

qunqurikur Taytanman mañakuran, kaynu nir:42“Taytay, puytiypaq katinqa yanapamay-ari kay kusa ayaq

yaku yupay qischakaymantaqa. Piru amami nuqamunashaynuchu rurakanqa. Ashwanmi qam munashaykikanqa” nir.

43Chaynu niyatinqami, unaq syilumanta uk ángel chaypirikarir yanaparan. 44Jesusqa chay kusalata qischakananpaqkaran, chaypaq yarpur kusalata mañakuyaran Dyusmanqa.Chaynu mañakutinqami,shutuyaran yawar yupay. 45Chaynu nir, Dyusman

kayashanman.tariran paykunataqa. 46Chaymi kaynu niran:

—¿Imapaqtaq punuyankillapa? Sharir Dyusmanmañakuyllapa, ama uchapi ratanaykillapapaq nir.

Jesustami prisuranllapana(Mt 26.47-56; Mr 14.43-50; Jn 18.2-11)

47Chaynu nir Jesús rimayatinllami,kunamanta uknin Judasqa, achka runakunapa naypanta

. Chaymi qimikaran Jesustaqa muchar saludananpaq.48Piru Jesusqa niran:

—Judas, ¿mucharlachu Dyusmanta Shamuq Runataqakuntrankunaman qukunki? nir.

49Chaymi chaypi Jesuswan kaqkunaqa, imami pasayan nirkwintata qukar, niranllapa:

—Taytituy, ¿ispadakunawanchu washakashunllapa? nir.50Chaynu nitinqa, chaypi kaqkunamanta ukninqa,

kurakunapa mantaqninta sirbiq runapa allilaw rinrinta ¡saq!pitiran. 51Jesusqa niran:

—¡Amana mas imatapis rurayllapachu! nir.

Chaynu nirmi chay sirbikuqpa rinrintaqa kamarla,allicharan. 52Chaynu rurarnaqa chay kurakunapamantakuqninkunata, Dyusta adurananllapa wasipikuytakuqkunapa mantakuqninkunata, chaynulla tukuy rukumantakuqkunawan payta apaq shamushakunataqa, niran:

—¿Imapaqtaq ispadakunawan, qirukunawan ima, uksuwakuqman yupay shamushaykillapa nuqamanqa?53Nuqaqami imuraspis Dyusta adurananllapa wasipiqaqamkunawan pulla katiyqa,chu. Piru qamkuna tutaparaqmanta kar, kanan tutapashanakatinqa, imatapis rurayashaq nir yarpunkillapana. Chaqa

.

Pedrumi Jesustaqa mana riqsinichu niran(Mt 26.57-58, 69-75; Mr 14.53-54, 66-72; Jn 18.12-18, 25-27)

54Chaymanta Jesustaqa aypar aparanllapana kurakunapapunta mantaqninpa wasinman.manta chapar, ikinllapata riyaran. 55Chaymi chay wasipa

tukuy taranllapa. Pedrupis chaypi paykunawan pulla tayaran.56Chaynu tayatinllapaqa, uk sirbikuq warmi Pedrutaqa rikar,kusalata chapayaran. Chaymi kaynu niran:

—Kay runapismi paywanqa pulla karan nir.57Piru Pedruqa niran:—Mamitay, manami riqsinichu chay runataqa nir.58Chaymanta qashan uk ratukaqlamanta ukpis Pedrutaqa

rikar, kaynu niran:—Qampis paypa uknin kanki nir.Pedruqa niran:—¡Manami! Mana nishuyanillapa wakmaqari.59Chaymanta uk ura pasashana yupay katinqa, qashan ukpis

niran:—Alliptamiri kay paypis Jesuswanqa pulla karan. Chaynulla

payqa Galileamanta wakmaqari.60Qashanmi Pedruqa niran:—¡Taytituy,

rimayanki nirmapis!Chaynu Pedro niyatinlami chay kutilla, gallu kantaran.

61Chaymantaqa Amitunchik Jesusqa das tikrakar Pedrutachaparan. Chaynu chapatinqa, Pedruqa yarpuran, Amitunchikkaynu nishanta: “Kananllami manaraq gallu kantayatin kimsakuti nuqapaqqa ninki: ‘Manami riqsinichu’ nir” nishanta.62Chaymi Pedruqa chaymanta lluqshirqa kusalata llakir,piñakur ima waqaran.

Jesustami kusata asipar ima qischaranllapa(Mt 26.67-68; Mr 14.65)

63Chay runakuna Jesusta chaypi kuytar shaqkunaqa kusataasipar ima maqaranllapa. 64Nawinkunata bindar ima kaynutapuqllapa:

—Mabir tantyay ¿pitaq maqashusha? nir ima.65Chaynulla, allip ukmankunata tapur allipla saqra

pinqaypaqta willaqllapamapis.

Jesustami karguyjunkunaman aparanllapa(Mt 26.59-66; Mr 14.55-64; Jn 18.19-24)

66Unaqna katinqa tantakaranllapa, chay Israel runakunaparuku mantakuqninkuna, kurakunapa mantaqninkuna,

ima. Tantakarqa Jesustaqa aparan kusa mas karguyjunkunapanaypanman. Chaypiqami, kaynu nir tapuranllapa:

67—Willamayllapa: ¿Qamchu Dyuspa Akrashan Cristunkanki? nir.

Chaynu taputinllapaqa, payqa niran:—Nuqa, kananlla ‘Dyuspa Akrashan Cristun kani’

nishutiyllapaqa, mana kriyimankillapachu. 68Chaynulla, nuqatapushutiyllapapis mana imatapis willamayankillapachu

22

92

o 23.31 Qirupaq rimarqami, payllapaq riman Jesusqa. Pay kaypi katin chaynuta rurarqa, ashwan pay mana kaypi katinmaqa, imatapisruranqallapa.

[ ] kanqa.69Piru kananmanta-pachami, Dyusmanta Shamuq Runaqakusa puytiq Dyuspa allilaw qichqanpi tayanqa.

70Chaynu nitinqa tukuy tapuranllapa:—Chaynu katinqa, ¿qamchu Dyuspa Wamran kanki? nir.Jesusqa niran:—Qamkunallami ninkillapa.71Chaymantaqa paykunaqa niranllapa:—¿Ima tistigutataq masqa munanchikllapa? Chaqa

nuqanchikkunalla uyapashanchikllapa paylla rimatin nir.

Jesusta Pilatuman aparanllapa(Mt 27.1-2, 11-14; Mr 15.1-5; Jn 18.28-38)

23 1Tukuy chaypi kaqkunaqa, sharir aparanllapaJesustaqa gubyirnu Pilatupa naypanman. 2Chay

Pilatupa naypanpiqa, yanqa illaqmanta llullakur Jesuspaqqawillakuq qallariranllapa kaynu nir:

—Kay runataqami tarisha kanillapa pwibluyllapamanta. Chaqa,

paymi nin manashi impwistuta gubyirnu Cesartaqapagrashaqllapachu. Chaynulla ninpis payshi Dyuspa AkrashanCristun tukuyta mantakuqqa nir.

3Chaymi Pilatuqa Jesustaqa kaynu nir tapuran:—¿Qamchu chay Israel runakunapa mantaqnin kanki? nir.Jesusqa niran:—Qamllami ninki.4Chaynu Jesús nitinqa, Pilatuqa chay kurakunapa

mantaqninta, tukuy runakunatapis niran:—Nuqapaqqami kay runaqa mana ima uchayjunchu nir.5Chaynu nitinqa, chay runakunaqa llallin kusalata lanyar

niranllapa:— , chay

pwibluyllapamanta runakunataqa limpu pantachiyan. Chaynu.

Kanan-shuypaqa kay Judeapina puriyan nir.

Jesustami Herodesman aparanllapa6Chaynu nitinllapa uyaparqa, Pilatuqa tapukuran ¿kay

runaqachu Galileamanta? nir. 7Chaymanta runakuna,Galileamantami nitinllapaqa, .Chaqa, paypis chay diyakunapiqa Jerusalenpi karan.

8 , Herodes rikarqa kusala aligritayarpuran. Chaqa kusa unaynami paypaqqa rimaqllapatauyapasha kar, Herodesqa riqsiyta munaran. Chaynullamimilagrukunata ruratin ima rikanaran. 9Chaymi kusatatapuran. Piru, Jesusqa mana imalatapis willaranchu.

10Chaypiqa karanllapapis kurakunapa mantaqninkuna,. Chay

paykunaqami chaypiqa alliplata uchachayaranllapa. 11Chayna,Jesús mana imatapis rimatinqa, Herodesqa wakinsuldadukunawan kusalata kushiparanllapa. Chaymi Jesustaasipananllaparaykuqa,

. Chaynu rurayar imaqa, Herodespis.

12Chay diyaqamiri Pilatuwan Herodesqa kusala amigunatikrakaranllapa, .

Jesustami wanuchinanpaqna niranllapa(Mt 27.15-26; Mr 15.6-15; Jn 18.39–19.16)

13Chaymantami Pilatuqa kurakunapa mantaqninkunata, wakinkarguyjunkunata, chaynulla tukuyla runakunata ima tantamuran.14Chaymi kaynu niran:

—Qamkunaqa kay runata nuqaman apamuraykillapa,‘Pwibluymanta runakunata limpu pantachiyan’ nir. Nuqami

qamkunapa naypaykillapapi tapusha kani. Piru paypa

nuqa. 15Chaynulla Herodespis mana paypiqa ima uchatapistarishachu. .

, manami ima mana allintapiskay runaqa rurashachu nir. Chaymi wanuchinapaqqa manaallinchu. 16 .17[Chaynuqami Pilatuqa niran, kada Pascua fyistapi uk prisutalluqshichiq kar].

18Chaynu Pilato nitinqami, allipta chay runakunaqatukuynin pullalla lanyaranllapa kaynu nir:

—¡Wanuchiy chaytaqa! ¡Ashwan Barrabasta karsilmanta! nir.

19Chaqa, kay Barrabastaqami karsilmanqa itasha karanllapa,Romapa gubyirnunpa kuntran kar uk runata wanuchishanpaq.20Piru Pilatuqa, Jesusta mana wanuchiyta munarqa, qashanpischayllata chay runakunataqa niran. 21Ashwan paykunaqakusala jwirtita lanyaranllapa kaynu nir:

—¡Kruspi klabay! ¡Kruspi klabay! nir.22Chaynu niyatinllapamapis, qashan kimsa kutipaqna

Pilatuqa niran:—Chaqa ¿ima mana allintataq kayqa rurasha?

Nuqapaqqami kay runaqa mana ima uchayjunpischuwanuchichikunaypaqqa. Chaymi nuqaqa kastigachikurla

.23Piru chay runakunaqami qashan kusala jwirtita kaynu nir

lanyaranllapa:—¡Kruspi klabay! nir.Chaynu allipta lanyayatinllapaqami, 24Pilatuqa, paykuna

munashanllapanullata ruraran. 25Chaymi chay Barrabás,Romapa gubyirnunpa kuntran kar uk runata wanuchishakatinmapis, karsilmanta lluqshichir, Jesusta-shuypaqapaykunatana quran.

Jesustami kruspi klabaranllapana(Mt 27.32-44; Mr 15.21-32; Jn 19.17-27)

26Jesusta krusman klabaq apayarllapanaqa, Cirenemanta ukruna Simón shutiq, .Chaymi Jesuspa krusninta rikrachir, paypa ikinllataaparanllapa. 27Kusala achka runakunami Jesuspa ikintaqariranllapa. Chaynullami warmikunapis kusalata llakir, waqarima riranllapa. 28Piru Jesusqami paykunata chapar kaynuniran:

“Jerusalenmanta warmisitakuna, ama nuqapaqqawaqayllapachu. Ashwan qamkunallapaq, wamraykikunapaqima waqayllapa. 29

pimi ninqallapa: ‘Allinmi kasha chay warmisitakuna manawamrakuq chaykunapaq, chay warmi mana ruriyjunchukaqkunapaq, chaynulla chay warmikuna mana wamran katinmana ñuñuchikuqkunapaqmapis’ nir. 30Chaymi, chaynuqischakarnaqa runakunaqa qaqakunata ninqallapa:‘¡Nuqakunapa anayllapaman ratamuyllapa!’ Chaynullalumakunatapis ninqallapa: ‘Pakakuchimayllapa ima’ nir.31Chaqa llullu qiruwan tukuy kaykunata rurarqa, ¿imanunakanqa qiru chakishana katinqa?”o

32Chaynullami Jesuswan pullataqa apaqllapapis ishkay

paq. 33Chaymanta chay uk lugar Calavera shutiqman, Jesustaqa klabaranllapana kruspiqa. Chaynulla

chay ishkay wanuchikuq runakunatapis kadalaw qichqanpikrusllapi klabaranllapa. Ukninta allilaw qichqanpi, uknintaichuqlaw qichqanpi. 34[Klabatinllapanaqa Jesusqa niran:

“Taytay, pirdunay kay runakunataqa. Paykunaqami mana.]

22 23

93

surtyakur ayparanllapa. 35

llapa, chay karguyjun runakunamapis alliplata kushikurasiparanllapa kaynu nir:

—Ukkunata-shuypaqa washaran. Mabir kananqa payllawashakanqari, chiqapta Dyuspa Akrashan Cristun karqa.

36Chaynulla chay suldadukunapis Jesusmantaqaburlakaqllapa. Chaymi qimikar upyachiqllapa allipla puchqubinuta, kaynu nir:

37—¡Chiqapta, Israelmanta runakunapa mantaqnin karqa,qamlla washakay-ari! nir.

38Chaynulla, Jesuspa umanpa ananpiqami uk litriruta[griego rimaypi, latinpi, hebreo rimaypi ima]

Chaqa kaynu niyaq: “KAYMI ISRAEL RUNAKUNAPAMANTAQNIN” nir. 39Chay ishkay wanuchikuqkuna Jesuswanpulla kruspi klabaraqkunapa ukninqa, musyar kaynu niyaq:

—¡Chiqapta qam Dyuspa Akrashan Cristun karqa, qamllawashakar, nuqakunatapis washamayllapari! nir.

40Chaynu nitinqami, ukninqa kaynu nir anyaran:—¿Manachu qamqa manchanki Taytanchik Dyustaqa, qam

wanunaykipaqna qischakayarmapis? 41Nuqanchikqa imanumana allinta rurashanchikraykumi qischakayanchikmapis,pagrakuq yupayna, chay mana allinkunata tukushanchikpaq.Piru kay runa-shuypaqa mana imata uchakusha karmapis,qischakayan.

42Chaymantaqa niranpis chay runaqa:—Tayta Jesús, yarpumankiri qashan mushuqmanta

mantakuq qallarirqa.43Chaynu nitinqa, Jesusqa niran:—Allitami nishayki: Qamqa kananllami nuqawan pulla

kanki Taytay Dyuspa luryanpi nir.

Jesusmi wanuranna(Mt 27.45-56; Mr 15.33-41; Jn 19.28-30)

44A las dusimanta-pacha alas tris di la tardikaman tukuypacha allipla tutaparaq intiru kidaran. 45Rupayqami mananaachkirachikamurannachu. Dyusta adurananllapa wasipa

wakman kayman limpu llikikaran. 46Chay kutillami, Jesusqakusala jwirtita qay :

“¡Taytay, ! ¡Qamnarikapamanki!”

Chaynu nirqa Jesusqa wanukuranna. 47Chaymanta chayromano suldadukunapa kapitannin, tukuy chaykunata rikaruyapar imaqa, Dyusta alabaran, kaynu nir:

—Chiqaptami kay runaqa mana ima uchayjunlamapischukasha nir.

48Tukuy chaypi kaqkunaqa, tukuy ima pasashanta rikarqa,kusala mana allitachu yarpur riranllapa, qasqunllapatatakaqnu. 49Piru, Jesusta tukuy riqsiqkuna,Galileamanta-pacha pullan warmisitakuna rishakunapis,chayllapiraq kidaranllapa. Chaymi tukuy ima pasaqkunatapiskarukaqlapi shasha rikakuyaranllapa.

Jesustami pamparanllapana(Mt 27.57-61; Mr 15.42-47; Jn 19.38-42)

50-51Karanmi uk allip allinla runa José shutiq, chay Judealugarpa pwiblun Arimatea shutiqmanta. Payqami Israelmantakusa mas karguyjunkunapa masin karan. Piru chaykarguyjunkuna yarpushankunawanqa mana chayllatachuyarpuq. Ashwan, Dyus mushuqmanta mantakunanpaq niryarpur, kawsaq-ari. 52

kwirpunta mañaran. 53Chayna, Pilatuqa apay nitinqa, payqakrusmanta shumaqla ishkichimur,

chayman.chu karan.

54Chay pampayan diyapiqami, samana diyapaqnakamakachikuyaqllapa, chaqa qallariyaqnari. 55Chaywarmikuna Galileamanta-pacha Jesuswan pulla riqkunaqa,

. Chaymi, chaypi imanupampatinllapamapis allita rikaranllapa. 56Chaymantawasinllapaman tikrakamurllapanaqa, kusala mishkimutkiypaq rimidyitukunata kamakachiranllapa, chaykunawanJesustaqa salar kamakachinanllapapaq. Piru chay samanadiyapi-shuypaqa imanutaq kananllapapaq karan, chaynullatakumpliranllapa.

Jesusmi kawsamuranna(Mt 28.1-10; Mr 16.1-8; Jn 20.1-10)

24 1Chaymantami simanapa punta diyanpiqa, chaywarmisitakunaqa allaq allaqla riranllapa Jesús

pampakashanmanqa, chay mishki mutkiypaqlarimidyitukunata kamkachishanllapata apar. Chaynullamiwakin warmikunapis paykunawan riranllapa. 2Chayman

,manana tayashanpinachu kasha karan. 3Chaymi chaymanyaykurqa manana tariranllapanachu Amitunchik Jesuspakwirpuntaqa. 4Chayna chayta rikarqa,llapa. Chaykamanmi ishkay runakuna kusa llipyalla yuraqmudanayjun paykunapa pullan shaqta rikaranllapa. Chaymialliplata manchakuranllapa. 5

kumi, tukuynin qunqurikur pachaman puk . Piruchay llipyaraqlla runakunaqa niranllapa paykunataqa:

—¿Imapaqtaq kawsaq runapaqqa, maskakunkillapawanushakunapa pampakashanpiqa? 6Manami kaypinachu.Kawsamushanami. Yarpuyllapa qamkunawan pulla karGalileapi willashushanllapata. 7¿Manachu nishuranllapa:Dyusmanta Shamuq Runataqashi uchasapakunapa makinmanqukutinllapa wanuchiyanqallapa; chaymanta kimsadiyamantaqa kawsamuyanqa nir?

8Chaymi, chaynu nitinqa, chay warmikunaqa yarpuranllapaJesús willashanllapata. 9Chaymanta Jesús pampakashanmantatikrakarllapaqa, unsi apustulninkunata, chaynullawakinkunatapis willaranllapa. 10Chaynu Jesuspaapustulninkunata willaqkunaqami kaykuna karanllapa: MaríaMagdalena, Juana, Santiagupa maman María, wakinwarmikuna ima. 11Piru chay apustulkunata willatinllapaqa,mana kriyiranllapachu. Ashwan wak warmikunaqa yaruyashakanqa nir yarpuranllapa.

12Chaynu niyatinllapamapis, Pedruqa wasimantaqalluqshimur riran kallpaylla Jesús pampakashanmanqa.

, mana imatapisrikaranchu.usurayasha karan. Chaynuta rikarqami kusa dispantakashallaqashan wasinman tikrakamuran.

Jesusmi Emausman nan riqpi rikariran(Mr 16.12-13)

13

riranllapa Emaus pwibluman. Chay pwibluqami,Jerusalenmantaqa yaqqa ishkay urasma kasha kanqa. 14Chaypaykunaqa, tukuy ima pasashanta parlaqnu riyaranllapa.15Chaynu parlar ima riyatinllapaqa, Jesusqa pay payllapaykunamanqa qimikar pullanllapa riq qallariran. 16Chayna,rikarmapis paykunaqa mana riqsiranllapachu, nawinllapabindakasha yupay kashanrayku. 17Chaymantaqa Jesusqapaykunataqa tapuran:

—¿Imatataq qamkunaqa kusata parlaqnu riyankillapa nantaqa?Chaynu nitinqa, paykunaqa sharanllapa llakishala.

18Chaymantaqa uknin Cleofas shutiqqa niran:—

pasashanta. ¿ ,furastiru kashaykirayku?

23 24

94

19Chaynu taputinqa, paypis kaynu nir paykunataqa tapuran:—¿Imataq pasasha?Paykunaqa niranllapa:—Nazaretmanta Jesuspaqmi parlayanillapa. Chay runaqami

Dyusninchikpaqqa uk puytiq rimaqnin kaq, rimayninpi, imaruraykunapimapis.pis kusa allin kaq. 20Chay paytaqami kurakunapamantaqninkuna, nuqakunamanta karguyjun runa masiyllapa,paytaqa uchachar qukuran kruspi klabar wanuchinanllapapaq.21Nuqakunaqami alliplata paypi yarpur yarakuyarayllapa, paywashayanqa nasyunniyllapata nir. Piru, kimsa diyapaqnamiripayta wanuchishanllapaqa.

22“Piru wakin warmikuna, nuqakunawan pullakaqkunaqami manchachimashallapa, paykuna amsaqlla Jesúspampakashanman risha kar. 23Chayshi paykunaqa Jesuspakwirpunta mana rikarchu tikrakamuranllapa wasinmanqa.Chaymi paykunaqa parlamashallapa, paykunamanqashiangelkuna rikarir, Jesusqashi kawsayan nisha nir. 24Chaynunimatinllapa, wakin kriyiq masiyllapakunaqa riranllapa Jesúspampakashanmanqa.warmisitakuna nishannulla, Jesustaqa mana rikaranllapachu”.

25Chaynu chay runakuna nitinqa, Jesusqa niran:—¡Qamkunaqa mana das intrakaq runachu kankillapa!

Chaynu karmi Dyuspa tukuy rimaqninkuna nishankunataqa,mana dasqa kriyinkillapachu. 26¿ ,Dyuspa Akrashan Cristunqa manaraq mantakuyarqa,chaynuraqmi qischakananpaq karan nirqa?

27Chaynu nirqa kusa shumaqta intrachiq qallariran chayrunakunataqa, Dyus nitin iskribikashakunapi paypaqnishankunata. Chaynumiri Moisés iskribishanmanta qallarir,Dyuspa tukuy rimaqninkuna iskribishankunata willaranpaykunataqa.

28 ,Jesusqa naypaqman riq yupay tukuran. 29Chaynu tukutinmi,paykunaqa Jesustaqa kusata rugaranllapa, kaynu nir ima:

—Nuqakunawan kaylapi kiday. Chaqa tardina,tutapayannami.

Chaynu niyatinllapaqa, Jesusqa yaykuran ruriman,paykunawanna chaypi kidananllapapaq. 30Chaymantamisapina tayatinllapaqa, Jesusqa makinpi tantata ayparDyusta payji nirqa, .31Chaynu qutinqa, chay kutilla chay runakuna chiqaptakwintachakarnaqa, Jesusta riqsiranllapa. Piru Jesustariqsitinllapaqa, payqa das chinqaran. 32Chaymi paykunapuraninakuqllapa: “¿Manachu Dyus nitin iskribikashapi tukuynishanta intrachimarninchik nanta shamutinqa,pimapis allipla shumaq aligrita yarpuranchik?”

33Chaynu nirllapami, chay kutilla ishkantin sharirtikrakaranllapa Jerusalenman.unsi apustulninkunata,pis. 34Chaypi tantanakusha taqta taritinllapaqa, chay wasipitaqkunaqa niranllapa:

—Alliptamiri Amitunchik Jesusqa wanushanmantaqakawsamusha. Simonmanmi rikarisha payqa nir.

35Chaynu nitinllapami chay ishkaykunapis imanu nantariyatinllapa pasashanta, chaynulla imanu tantata

parlaranllapa.

(Mt 28.16-20; Mr 16.14-18; Jn 20.19-23)36Paykunaqami chayllapaq alliplata parlayaranllapa.

Chaynu parlayatinllapaqa ashwan Jesusqa illaqmanta:

—Kusa shumaqmi kankillapa nir.37Chaynu nitinqa, paykunaqa alliplata manchakuranllapa,

ayata rikayanchikllapa nir yarpur. 38

mapis Jesusqa niran:—¿Imapaqtaq qamkunaqa manchakushaykillapa?

¿Imapaqtaq manaraq allita nuqapiqa kriyinllapa? 39Rikayllapamakiykunata, . Nuqallami kani. Kanan

: Uk ayaqa mana aychayjunchu,mana tulluyjunchu. Qamkuna rikamashaykillapanumi nuqaqaaychayjun, tulluyjun ima kani.

40Chaynu nirqa chay kutilla,paykunataqa. 41Piru paykunaqa kusala aligri karmapis manakriyiranllapachu kusa dispantakashalla kashanllaparayku.Chaymi Jesusqa niran:

—¿Mikunaykillapaqachu imalaqa kan kaypiqa? nir.42Chaynu nitinqa paykunaqa quranllapa piskadu

kankakashata, [panalwan]. 43Qutinllapaqa payqa ayparmikuran, paykunapa naypanpi. 44Chaymantaqa paykunataqaniran:

“Nuqataqami kaynu pasamasha, imanutaq qamkunawan karwillashurayllapa chaynullata. Nuqami nishurayllapa, imanumiMoisés iskribishankunapi, Dyuspa rimaqninkunaiskribishankunapi, Salmos librupipis nuqapaq nishankunaqakumplikayanqa nir. Chaymi chay nishanllapanullapasamasha”.

45Chaynu nirmi paykunataqa allita intrachiran, chayiskribikashakunapi nishantaqa. 46Kaynumi niran:

“Iskribikashakunapimi nin: Dyuspa Akrashan Cristunqashikusata qischakar wanuyanqa. Chaymanta kimsa diyamantaqakawsamuyanqa nir”.

47Niranpismi:“Jerusalenmanta qallarirshi tukuy pachapi paypa shutinpi

.kriyir uchanllapakunata dijatin Dyusqa pirdunanqa.48Qamkunaqami tukuy kaykunapaqqa uk tistigu kankillapa.49

arnishushanllapata. Piru qamkunaqa kay Jerusalén pwiblupikidaskiyllapa, unaq syilumanta arnishushanllapa pudirqamkunaman shamunankaman” nir.

Jesusmi syiluman riranna(Mr 16.19-20)

50Chaynu nir imaqa, Jesusqa chay Jerusalénpwiblumantaqa, paykunata lluqshichir aparan Betaniapwiblukaman. Chaypiqami makinta unaqman alsar bindisiranpaykunataqa. 51Chaynu bindisiqnumi, paykunamantaqa unaqsyiluman apakaranna.

52Chaymantami paykunaqa Jesusta kusata adurar imaqa,tikrakaranllapana Jerusalenman kusa aligrila. 53Chaymirimaydiyapis, Dyusta adurananllapa wasipiqa, Dyusta alabarima taranllapa.

Chaynumi kanqa.

24

95

Juan iskribiran pimi Jesucristo nir

1 1Manaraq imapis kayatinmi uk RIMAY a karanllana. KayRIMAYQAMI Dyuswan kar, Dyuslla karan. 2Chaynu

mana imapis katinraqmi Dyuswan pulla kawsaran. 3TaytaDyus nitinmi, payqa tukuy imata ruraran. Chaqa manarurasha katinqa, mana imapis kanmanchu. 4Payllami tukuytakawsachimanchikllapa. Chaynu kawsachikuq karmi, kaypachaman shamuran tukuyta achkirachinanpaq. 5Chaynuachkirachikuq karmi, tutaparaqpi kaqkunataqa Dyuspaq

. Piru chay tutaparaqpi kaqkunaqami manaimanachiytapis puytinchu.

6-7Tayta Dyusmi,.

chay achkirachikuqlapina kriyinanllapapaq. 8Chaqa Juanqamimana chay achkirachikuqchu karan. Paytaqami Tayta Dyus

nir. 9Kay chiqap achkirachikuqqami, kay pachaman shamuranachkirachikuq yupayna,paq.

10Tayta Dyus paywan tukuy imata rurasha katinmapis, kaypachaman shamutinqa, runakunaqa mana riqsiranllapachuDyus nirqa. 11Chaynu tukuyta rurashanraykumi, paypakaqninkunaman shamuran. Piru chaynu shamutinmapis,wakinqa mana kasuranllapachu. 12

wan kriyir kasuqkunata-shuypaqa, Tayta Dyuspa chiqapwamrankunana kananllapapaq nisha. 13Chaynuqami niranmana taytanmanta, mamanmanta nasir paykunamunashanllaparaykuchu. Ashwanmi Tayta Dyus munarchaynu chiqap wamrankunapaqqa nisha.

14Chay RIMAYQAMI runapaq tikrakar tukuynuqanchikkunawan kawsaran. Payqami kusalatamunamarninchik, chiqap kaqlata rurar ima kawsaran.Nuqakuna rikasha kar,Wamranqa Taytan Dyusnu kusa allinla nir. 15PaypaqmiJuanqa achka runakunata willaran kaynu nir:

“Kaypaqmi unaylla kaynu nishushallapa karay: ‘Nuqamantashamuyan chayqami kusala mas puytiq ima. Chaqa payqamimanapis kayatiy karanllana’ nir”.

16Chaqa pay kusalata llakipamarninchikllapami kutir kutiryanapamaranchikllapa. 17Tayta Dyusmi unayqa Moisestamantakuykunata quran, intrachimanallapapaq. Pirukanan-shuypaqami Jesucristurayku intrachimanchikllapaimanumi munamanchikllapa, chaynulla imatapis karanlataruran nir. 18Tayta Dyustaqami mana mayqanlapis rikashachu.Piru Tayta Dyuspa uklayla Wamran Jesucristo paypa pullan

kashanrayku, Dyuslla karmi riqsichimanchikllapa Taytanqaimanu nirmapis.

Shutichikuq Juan Jesucristupaq parlakuran(Mt 3.11-12; Mr 1.7-8; Lc 3.15-17)

19Israel pwiblupa mantakuqninkunami, Jerusalenmantakurakunata chaynulla Levipa ayllumanta runakunata ima,

nir. 20Chaynu rir taputinllapami payqa karanlata rimar kaynuniran:

—Manami Dyuspa Akrashan Cristunchu kani nir.21Qashanmi tapuranllapa:—Chayqa, ¿mayqantaq kanki? ¿Dyuspa rimaqnin Elías

shamunanpaq karan, chaychu kanki? nir.Juanqa niran:—Manami paychu kani.Piru qashan tapuranllapa:—Chayqa, ¿

karanb chay kanki? nir.Juanqa niran:—Manami nir.22Chay tapuqkunaqa niran:—Chayqa, ¿mayqantaq kanki? Willamayllapari. Chaqa allita

kunata willanayllapapaq.23Juanqa niran:—Nuqaqami chunllaq lugarkunapi kusa jwirtita rimar

kaynu niq chay kani:bidaykillapata shumaqchar, Taytanchik Dyuslatanayarayllapa’ nir, imanutaq Dyuspa rimaqnin Isaías nisha karanchaynulla.

24Chaynu Juan nitinqami, chay fariseo runakunamantamandadu risha karan chaykunaqa, 25kaynu nir tapuranllapa:

—Chaqa, Dyuspa mana Akrashan Cristun, mana Elías,

mana karqa, ¿imapaqtaq runakunata shutichinkiqa?26Juanqa niran:—Nuqaqami yakulawan shutichikuni. Qamkuna

tapukuyashaykillapaqami pullaykillapana. Piru manamiriqsiyankillapachu. 27Paymi nuqamanta ikitaraqshamuyan. Chaynu ikita shamutinmapismi nuqaqa

paqmapis.28Tukuy kaykunaqami riyu Jordanpa chimpan Betania

pwiblupi chaynuqa karan, chay maypishutichikuyaran chaypi.

San JuanIskribin Jesucristo Shumaq Rimashanta

Apustul Juanmi kay libruta iskribiran. (1.37-39). Jesuswan purirmi rurashankunatarikaran, . Chaynu purirmi intrakaran, Tayta Dyusmi Amitunchik Jesucristuta

.Juanqa kay libruta iskribiran, nuqanchikkunapis intrakanallapapaq Jesucristo shamusha washamanallapapaq nir.

Chaynullami iskribiran intrakanallapapaq, Jesucristupi kriyir, tukuy tyimpupaq luryanpi aligrila kawsanallapapaq nir (20.31).

a 1.1 Uk RIMAY nirqami intrachimanchik Amitunchik Jesucristupaq nir. b 1.21intrakanarqa rikashunllapa Deuteronomio 18.15,18.

96

c 1.42 Wakin iskribikashakunapiqa “Juanpa wamran” nin. d 1.51 Kayta nirmi Jesús yarpuchiran, imanutaq unay Jacobupa musquyninpiDyuspa angelninkuna uk iskalirata pachaman ishkimuq iqaq chayta. Nataq kananqami Jesusna chay iskalira yupayqa. Chaymi JesusraykuDyusqa, runakunata kusata yanapan.

29Allaqnin diyami Shutichikuq Juanqa, Jesús paymanqimikaqta rikaran. Chaymi niran:

“¡Rikayllapa kaymi Dyusmanta Shamuq chayqa! Paymi ukmusu uyshita yupay, tukuy nuqanchikkunarayku wanunanpaqshamusha chayqa. Chaymi payrayku Taytanchik Dyusqauchanchikkunamanta washamanchikllapa. 30Paypaqmirimaray kaynu nirqa: ‘Nuqamanta uk ikita shamuyan.Chayqami, , puytiq ima. Chaqamanapis kayatiy, payqa karanllana’ nir. 31Nuqamapis mana

. Chaynumapisnuqaqa yakuwan shutichikuray, Israelmanta runakunachiqapta payta riqsinanllapapaq”.

32Juanqa niranpis:“Dyuspa Santu Ispiritunta rikaray, syilumanta uk

palumitanu payman ishkimur taqta. 33Piru nuqaqami manaraq. Piru Tayta Dyus, nimaran: ‘Chay

mayqanpa ananmanishkimur tayan chay paymi, Santu Ispirituwan shutichikunqa’nir. 34Dyus nimashannumi, nuqaqa rikashana kani. Chaymichiqapta nini: Payqa Dyuspa Wamran nir”.

35Chaymanta allaqnin diyapismi, chay kayashanllapallapi.

36Chaymi Jesusta pasaqta rikarqa, Juanqa niran:—Rikayllapa, wakmi Dyusmanta Shamuqqa. Paymi uk musu

uyshita yupay nuqanchikrayku wanunanpaq shamushachayqa.

37Chaynu nitinqa, ,Jesuspa ikinta chay kutilla riranllapa. 38Chaymanta, ikintariqta rikarqa, Jesusqa tapuran:

—¿Imatataq maskayankillapa?Paykunaqa niranllapa:— , ¿maypitaq tanki?39Jesusqa niran:—Shamur rikayllapa.Chaymi rir rikaranllapa maypimi tan nirmapis. Chay

diyaqami, pullan kidaranllapa, tardi alas kwatru yupaynakatin.

40Juan rimaqta uyar Jesuspa ikinta riqkunamanta ukqa,karan Andrés, Simón Pedrupa uknin. 41Andresqami Jesustatarirqa, chay kutilla riran uknin Simonta tarir willaq kaynunir:

—Tarisha kanillapa Mesiasta. (Rimayninchikpiqa munanniyta Dyuspa Akrashan Cristun).

42Chaymanta chaynu nirnaqa, Andresqa aparan Simonta,Jesús kayashanman. Chayna Jesús, Simonta rikarqa niran:

—Qamqami Jonaspa wamranc Simón kanki. Pirukananmantaqami shutinki Cefas. (Rimayninchikpiqa munanniyta Pedro).

Jesusmi Felipiwan Natanaelta qayaran43Qashan allaqninpismi, Jesusqa Galilea lugarman rinanpaq

yarpuran. Chaymi, Felipita tarirqa niran:—Shamuy nuqawan rishun nir.44Felipiqa Betsaida pwiblumanta kaq, Andrespa, Pedrupa

pwiblunllamanta. 45Chaymantami Felipiqa riran Natanaeltatarir, kaynu niq:

—Tarishami kanillapa Dyuspa Akrashan Cristunta, chaymayqanpaq . Chaqa

paypaqmi Dyuspa wakin rimaqninkunapis iskribisha karan.Payqami Nazaretmanta Josipa Wamran Jesús.

46Chaynu nitinqa, Natanaelqa niran:—¿Nazaretmantachu kusa runa nisha kayta puytin?Felipiqa niran:— .47Chaymanta Natanael qimikaqta rikarqa, Jesusqa niran:—Kaytami shamun Israelmanta uk chiqap Dyuspi kriyiq

runa. .48Chaymanta, Natanaelqa niran:—¿Imanutaq riqsimanki? nir.Jesusqa niran:—Manapis Felipe nuqaman shamunaykipaq

willashuyatinmi, riqsishuyarayllana, chay igus qirupa.

49Natanaelqa niran:— , ¡chiqaptami Dyuspa Wamran

kanki! ¡Qammi Israel pwiblupa gubyirnun kanki! nir.50Jesusqa niran:—¿

nishushayraykula? Ashwan kusa mana rikashaykikunataraqmirikanki.

51Niranpismi:—Chiqaptami nishaykillapa: Qamkunaqami rikankillapa

. Chaynulla rikankillapapis, DyusmantaShamuq Runaman angelninkuna ishkimuqta, iqaqta ima.d

Jesusmi punta milagruta ruraran uk kidamyintupi

2 1Natanaelwan parlashanmanta allaqnin uk diyaqa,Galilea lugarpa pwiblun Caná shutiqpi, karan uk

kidamyintu. Jesuspa mamanpis chay kidamyintupi karan.2 ,chaypi karanllapa. 3Chay kidamyintupina kayatinllapaqa,ubapa yakun binu tukukaran. Chaymi Jesustaqa, mamanqaniran:

—Manana ubapa yakun binu kannachu nir.4Jesusqa niran:—Mamitay, ¿imapaqtaq kayta willamanki? ¡Yarayraq!

Milagrukunata ruranaypaq uraqami,nir.

5Chaynu Jesús nitinmi, mamanqa chay kidamyintupiikimanta aypachikuqkunataqa niran:

—Tukuy imata pay nishutinllapaqa, rurayllapa nir.6Chaypiqami karan, rumimanta saysi atunlla butijakuna.

,paqakuna kustumrinta rurananllapapaq. Kada butijakunamikwatru lata yakuta aypaq. 7Chaymanta Jesusqa ikimantaaypachikuq chaykunataqa niran:

—Kay atun butijakunaman yakuta untachiyllapa, nir.Chaynu nitinqa, chay ikimanta aypachikuqkunaqa,

untachiranllapa. 8Chaymantaqa, Jesusqa niran:— , apar quyllapa chay naypaqpi

aypachikuqqa kamananpaq nir.Chaynu nitinqa, chay ikimanta aypachikuqkunaqa, chaynu

ruraranllapa. 9Chay naypaqpi aypachikuq chayqa yaku,,

imanumi chay binuqa rikarisha nirmapis. Nataq, ikimantaaypachikuqkunaqa, . Chaqa

butijakunamanqa. 10Chaymantaqa naypaqpi aypachikuqchayqa, chay kidaq runata qayamur, niran:

—Tukuy kidaqkunami puntataqa shumaq binutaraqupyachikunllapa. Chaymanta tukuy kusata upyashana katinqa,

1 2

97

e 2.17 Salmo 69.9 f 3.5 Yakumanta nasin nirqami intrachimayninchiktapis puytin mamanchikmanta nasishanchikpaq nir. g 3.14 Kaypaqmasta intrakanarqa rikashunllapa Números 21.9.

mana shumaq binutanachu upyachikunllapa. Piruqam-kasha upyachikunaykipaqqa nir.

11Chayta chay kidamyintupi rurashanmi, Jesuspa puntamilagrunqa karan. Chay milagrutaqami ruraran Galileapapwiblun Caná shutiqpi. Chaywanmi intrachikuran payqa Dyuskar, puytin chaykunata rurayta nir.kunaqa paypi kriyiranllapa.

12Chaymantaqa riranllapana uran Capernaúm pwiblumanmamanwan, ukninkunawan, .Chaypimi ayka diyata karanllapa.

wasimanta rantikuqkunata itakuran(Mt 21.12-13; Mr 11.15-18; Lc 19.45-46)

13Israel runakunapa Pascua fyistan shipchana katinmi, Jesuspisriran Jerusalenman. 14 , Dyusta adurananllapawasipiqa, rantikuqkunata tariran. Chaypiqami ufrindapaq nirrantikuyaranllapa turukunata, uyshakunata, palumakunata ima.Chaynulla uklawmanta kaq qillayta kambyaq runakuna imakaranllapa. 15Chaykunata tarirmi, Jesusqa waskakunata aypar uklatiguta rurar, tukuy chaypi kaqkunataqa waqtaman itakuran,uyshantinta, turuntinta ima. Nataq chay qillaykunatakambyaqkunapata-shuypaqa, qillayninmatapis pachamanchaqchukuran. Chaynulla misanllapamatapis ratachiran ima.16Palumakunata rantikuqkunata-shuypaqa niran:

—¡Qamkunapis, kaykunataqa urquyllapa! ¡Chaqa TaytayDyuspa wasinqami mana imakunata rantikunanllapapaqchu!

17Chaynu nitinmi,qukaranllapa uk iskribikashakunapi nishanpaq. Chaqa niqmi:“Wasikipi mana allinkunata ruratinllapami, kusatapiñakushaq”e nir.

18Chaymantaqa, Israelmanta karguyjunkunaqa, kaynu nirtapuran:

—¿Ima milagruwantaq intrachimankillapa, Dyusmantashamusha kar chayta rurayanki nir,llapapaqqa?

19Jesusqa niran:—Kay wasita ratachiyllapa. Chaymanta kimsa diyalapaq

qashan shachishaq nir.20Chaynu Jesús nitinmi, chay Israelmanta karguyjunkunaqa

niran:—¡Aja jay! ¡Kwarintay-saysi (46) añupaqmi, shachirayllapa

Dyusta adurananllapa wasitaqa! ¡Piru qamqa ninki, kimsadiyalapaq shachishaq! nir.

21Piru Jesús “Kay wasita shachishaq” nirqami, kwirpunllapaqniran. 22Chaymi Jesús wanur kawsamutinqa,yarpuranllapa, wanur qashan kimsa diyamanta kawsamushaqnishanta. Chaynami kriyiranllapa, iskribikashakuna nishanpi,chaynulla Jesús tukuy nishanpi imamapis.

Jesusmi tukuyta riqsin imanu katinpis23Jesusqa Jerusalenllapi kayar Pascua fyistapiqa achka

milagrukunata ruraran. Chaymi kusala achka runakunakriyiranllapa paypiqa. 24Piru Jesusqa mana paykunapiqakunfyakaranchu, chaynu kriyitinllapamapis. Chaqa tukuytaririqsiq imanumi nirmapis. 25Chaynu karmi, runa uk runamasinpaq payta willanantaqa mana ministiqchu. Chaqa payllatukuyta riqsiq, yarpuyninllapapiqa imanumi nirmapis.

Jesuswan Nicodemo

3 1Jerusalenpimi taq uk fariseo runa Nicodemo shutiq.Payqami Israelmanta karguyjun runakunapa masin karan.

2Kay runami uk tuta, Jesusta watukuq rir, kaynu niran:

— ,. Chaqa,

qamlami chay milagrukunata rurashaykitaqa rurayta puytinki.Dyus mana qamwan katinqa, mana rurayankimanchu chaymilagrukunataqa nir.

3Chaynu Nicodemo nitinmi, Jesusqa niran:—Piru chiqaptami nishayki: Mayqanpis mana mushuqmanta

nasiqqa, Dyus mantakushanpi mana kayta puytinqachu nir.4Chaynu Jesús nitinmi, Nicodemuqa, kaynu nir tapuran:—Chayqa, ¿imanutaq uk runa rukuna karqa qashan

nasiyanqaqa? ¿Ima mamanpa shunqunman yaykurchu, qashanmushuqmanta nasimuyanqa?

5Chaynu taputinmi, Jesusqa niran:—Chiqaptami nishayki: Uk runa yakumantaf chaynulla

Dyuspa Santu Ispiritunmanta manaraq nasiyarqa, Dyusmantakuyashanmanqa mana yaykuyta puytinqachu nir.6Chaqa mayqanpis taytanllapakunalamanta nasiqqamipaykuna munashanlata rurar kawsanllapa. Nataq TaytaDyuspa Santu Ispiritunmanta nasiqkuna-shuypaqami TaytaDyus munashanlata rurar kawsanllapa. 7Piru ‘Tukuymimushuqmantaraq nasiyta ministin’ nishutiyqa, amamikusalata chaypaqqa yarpupakunkichu. 8Chaqa imanutaqwayramaqa pay munashannulla maymantapis shamun.

maymanta shamun chaynulla mayman rin nirmapis.Chaynumi pasan Dyuspa Santu Ispiritunwan yarpuyninpinasiqkunawanpis.

9Chaynu nitinqa, qashan Nicodemuqa tapuran:—¿Imanutaq kayqa kanqa? nir.10Jesusqa niran:—¿ ,

? 11Chiqaptami nishayki:

ima willashunillapa. Piru qamkunaqa mana kriyinkillapachu.12Chaynu kay pachapi rikaypaqkunapaq willashutiyllapamana kriyirqa, ¿imanuna kriyinkillapa unaq syilupi manarikaypaqkunapaq willashutiyllapamaqa?

13“Chaqa manami mayqanpis unaq syilumanqa iqashachu.

Runala.14“Unaymi chunllaq lugarpi runakunata largu kuru kanisha

katin, Dyuspa rimaqnin Moisés, jyirrumanta largu kurutarurar unaqman qirupi alsatin, kanikasha kaqkunaqa rikarla,alliyaranllapa.g Chaynullami Dyusmanta Shamuq Runatapisqirupi klabar alsanqallapa unaqman. 15Chaynami tukuylapaypi kriyiqkunaqa washakar tukuy tyimpupaqnakawsanqallapa.

16“Tayta Dyusqami tukuy runakunata kusalata.

Chayna tukuyla paypi kriyiqkunaqa amana wanurchu tukuytyimpupaqna washakar kawsananllapapaq. 17Chaqa TaytaDyusqa Wamrantaqa manami mayqanta uchachar

, ashwanmi tukuytawashananpaqna.

18“Chaymi mayqanpis, Tayta Dyuspa uklayla Wamranpikriyiqqa, mana imapaqpis uchachakar kastigakanqanachu.Piru chay mana kriyiq-shuypaqa may tyimpu uchachakashana.Chaymi tukuy tyimpupaqna kastigakanqa. 19Chay manakriyiqkunaqami uchachakashana. Chaqa mana allinkunatarurar tutaparaqlapi kayta munar, Dyuspa Wamranachkirachikuq shamutinqa,paywanqa. 20Tukuy mana allinta ruraqkunaqa, chay

2 3

98

. Chaymi paypa naypanmanqamana qimikayta munanllapachu,kunaqa shutiman mana rikarinanta munar. 21Piru chay allintaruraqkuna-shuypaqa chay achkirachikuqpa naypanman masqimikanllapa. Chayna tukuyta intrachinanpaq Tayta Dyusmunashannulla rurar kawsanllapa nir”.

Shutichikuq Juanmi Jesuspaq qashan rimaran22

lugarman. Chaypimi paykunawan ayka diyallataqa karanllapashutichikur ima. 23Chaynullami Juanpis, Salim shutiqpwiblupa shipchanlapi Enón shutiq pwiblu karan, chaypishutichikuyaran. Chaqa chaypiri achka yaku karan. Chaymichayman tukuy riqkunaqa shutikuqllapana. 24Tukuykaykunaqami pasaran Shutichikuq Juanta manaraq karsilmanitayatinllapa.

25Piru, , Israelmanta ukrunawan,chik niyashanllapapaq kusalata willanakuranllapa. 26Chaymi

:— , qammi parlamaraykillapa riyu

Jordanpa chimpanpi pullayki karan, chay runapaq. Paymikananqa shutichikutin, tukuy kriyir paymanna riyanllapa.

27Chaynu nitinllapami, Juanqa niran:—Manami mayqanpis pudirniyjunchu kanman, Dyus mana

pudirta qutinqa. 28Piru uk kuti qamkunata ‘Manami DyuspaAkrashan Cristunchu kar, uk paypa naypanta shamuqla kani’nir willashutiyllapa uyakurmapischu ¿llapa? 29Chaqa allita intrakayllapa: Uk kidamyintupimaqamikidaq chay, nubyawan pulla kaytaqa puytin, manaamigunkunachu. Ashwanmi chay kidaqpa amigunkunaqachaynu kidaqta uyaparqa kusalata aligriyan. Chaynuminuqapis chay kidaqpa amigun kashayrayku kusalataaligriyani. .30Chaymi ashwan paylatana kusata kasur kawsanqallapa.Nataq nuqata-qallapanachu.

31“Chaqa syilumanta shamuqqami, tukuyla imapaqpis. Nataq kay pachamanta kaq-shuypaqami pachapi

. Piru unaq syilumantashamuq-shuypaqami, , 32tukuyimata rikashanta, uyapashantaqa karanlata riman. Piruchaynu rimatinmapis, manami mayqanpis kriyinllapachu.33Nataq mayqanpis chay nishanta kriyiq-shuypaqami Dyusqachiqapta riman nir parlakun. 34Chaqa Dyusmanta shamushachayqami Taytan, Santu Ispiritunta qushanrayku imatapiskaranlata riman. 35Taytanmi, Wamranta kusalatamunashanrayku pudirta qusha tukuy imatapis paynamantananpaq. 36Chayraykumi mayqanpis chay Wamranpikriyiqkunaqa, tukuy tyimpupaqna washakar kawsanqallapa.Nataq chay mana kriyinaqkuna-shuypaqami manawashakarnachu, tukuy tyimpupaq kastigutana Dyusmantaaypanqallapa”.

Jesusmi Samariamanta warmiwan parlaran

4 1Wakinkuna rimatinllapami fariseo runakunapis, Jesusqashi Juanmantaqa achka

runakunata shutichitin, paywanna riyanllapa nir. 2Piruchiqaptaqami mana Jesuschu shutichikuyaran. Ashwanmi

llapa.3

imatami paypaq yarpuyan nir. Chaymi Jesusqa Judeamantalluqshir Galileamanna riran. 4Piru Galileaman rinanpaqqami,Samaria lugarllata pasayta ministiran. 5Chaynu riyarqami,

. Chaypwibluqa Jacobo, wamran Josita irinsyanpaq nir pachata

qusha kayaq chaypa yatalanpi karan. 6Chay pachapi Jacobupa. ,

Jesusqa kusata shaykushanrayku samaran, alas dusi yupayna.7-8Chaykamanqa,karanllapa mikuyta rantimuq. Chaypi Jesús payla katinmi,

.Chaymi Jesusqa niran:

—Mamitay, yakituta upyachimay nir.9Israelmanta kaqkuna, Samariamanta kaqkunawan mana

, warmiqa niran:—¿Imanutaq qam Israelmanta runa karqa, nuqa

Samariamanta warmitaqa yakuta mañakumayankiqa? nir.10Jesusqa niran:—

yanapakun chaynulla mayqanmi yakuta mañashuyannirmapis.tyimpu nasimuq yakutana upyachishuyman nir.

11Chaynu Jesús nitinqa, warmiqa niran:—Taytituy, yakuqami kusala ruri maypi. ¿Manami

imaykipis kanchu yakuta lluqshichimunaykipaqqa?¿Maymantana tukuy tyimpu nasimuq yakutaqaupyachimanki? 12¿Qamqachu rukunchikllapa Jacobumantaqamas runa nisha kanki?rukunchikllapa Jacobo qumaranllapa, pay chaynullawamrankuna, animalninkuna ima upyanan yakuta nir.

13Jesusqa niran:— , qashan

yakunanqallapa. 14Piru nuqa qutiy yakutaupyaqkuna-shuypaqa,chu. Chaqa nuqa mayqantapis yakuta upyachiyani chayqami,yaku nasimuq yupay tukuy tyimpupaqna kawsanqa.

15Warmiqa niran:—Taytituy, chay yakituta upyachimay. Chaynuqa manana

qashan yakunar imaqa,nachu nir.

16Chaymi Jesusqa niran:—Rir, runaykita qayamur, shamuyllapa kayman nir.17Chaynu nitin, warmiqa niran:—Manami runayjunchu kani nir.Jesusqa niran:—Chiqaptami ninki mana runayjunchu kani nirqa.

18Runaykimi, sinku kaytaqa kasha, piru kanan chay ukwankanki chaypaqa shipashninla kanki, mana chiqap kasarashanwarminchu. Chiqaptami nimashayki nir.

19Chaynu nitinmi, warmiqa niran:—Taytituy, , qamqa chiqapta

Dyuspa uk rimaqnin kanki nir. 20Chaqa Samariamanta unayrukuyllapakunapismi kay sirkapi Dyustaqa aduraqllapa. Piruqamkuna Israelmanta kaqkunaqami ninkillapa:pimi Dyusta aduranapaqqa allin nir.

21Chaymi Jesuspis niran:—Kriyimay mamitay,

Dyusta maylapipis aduranaykillapapaqqa. Chaynuqami TaytaDyusta aduranaykillapapaqqa mana ministinkillapanachu kaysirkaman shamuyta, chaynulla Jerusalenman riymatapis.22

adurayankillapa nirmapis. Piru nuqakuna-shuypaqami allita. Chaqa

tukuyta Washakuqqami Israel runakunallamanta shamusha.23 .Chaymi kananqa chay chiqapta aduraqkunaqa Tayta DyuspaSantu Ispiritun munashannullana chiqapta tukuyshunqunllapawan aduranqallapana. Chaqa Tayta Dyusqamichaynu adurananllapata ministin. 24Tayta Dyusqami wayrayupayla. Chaynu karmi payqa Ispiritu. Chayraykumi paytaaduraqkunaqa Santu Ispiritu munashannullana tukuyshunqunllapawan chiqapta aduranqallapa.

3 4

99

25Chaynu Jesús nitinmi, chay warmiqa niran:— , Dyus Akrashan Cristo

ninllapa chayqa, shamuyan nir. Pay shamurmi, manyaqtukuyta intrachimashunllapa nir.

26Chaynu nitinmi, Jesusqa niran:—Chay mayqanpaq , nuqa kani.

Payllawanmi parlayanki nir.27Chaynu chaypi warmiwan parlayatinllapami, Jesuspa

.dispantakaranllapa Jesús uk warmiwan parlayashanrayku.Piru manami mayqanninlapis tapuyta puytiranchu imatamichay warmiqa ministiyan, imatami parlayanllapa nirmapis.

28Chaymantaqa chay warmiqa kantarunta chaylapi dijar,kallpaylla riran pwibluman tukuy runakunata willaq. ,niran:

29—Shamur rikayllapa uk runa tukuy imata nuqarurashaykunata willamashanta. ¿Manachu payqa DyuspaAkrashan Cristun kanqa? nir.

30Chaynu nitinmi, tukuy runakuna chay kutilla riranllapaJesús kayashanmanqa. 31Chaykamanqami, Jesustaqa

:— , imalataqa mikuy nir.32Piru payqa, niran:—Nuqapa mikunayqami kan. Chaypaqqami mana

.33 ,

ukninllapa kaynu nir tapunakuranllapa: “¿Mayqantaqmikunanta apamusha katin waknuqa nimayanchikllapa?” nir.

34Chaynu nitinllapami, Jesusqa niran:—Taytay Dyus imata ruranaypaq ,

mikunay yupayqa. Chaymi rurar tukchishaqna nir.35“Tarpukurnaqami qamkunaqa ninkillapa: ‘Kwatru

misisraqmi faltan kusichakunapaqqa’ nir. Piru nuqaqaminishaykillapa: Rikayllapa,kusichakunaykillapapaqqa. 36

llapanu uk kusichakuqqami partinta aypan. Chaymimayqanpis uk kusichakuq yupay runakunata willatin kriyirqatukuy tyimpupaqna kawsanqa. Chaymi chay tarpukuqwan,kusichakuqqa pullana kusalata aligriyanqallapa.37Chaynuqami unay nishanllapakunaqa chiqap. Chaqakaynumi niqllapa: ‘Ukmi tarpukun, chaymantami uknakusichakun’ nir. 38Nuqami qamkunataqa kusichaq yupay

.Chaqa paykunataqami mana qamkunachu puntata Dyuspaqintrachishaykillapa karan. Nataq kanan qamkuna paykunataDyuspaq masta intrachirqami uk tarpukushanta kusichakuqyupayna kankillapa”.

39“Tukuy nuqa rurashayta karanta willamasha” nir, chaywarmisita tukuyla Samaria pwiblupi parlakushanraykumikusala achka runakuna kriyiranllapa Jesuspiqa. 40Chaymanta

,kusalata rugaran paykunawan kidananpaq. Chaymi Jesusqa,ishkay diyata paykunawanqa kidaran. 41Chaymanta Jesús

llapa. 42Chaymi chay warmisitataqa niranllapa:—Kanan-

lanachu kriyinillapa. Ashwanmi nuqakunalla uyapar imanamas kriyinillapa. , payqamitukuypa chiqap Washakuqnin nir.

Jesusmi uk wamrata allicharan(Mt 8.5-13; Lc 7.1-10)

43Chaymanta, ishkay diya pasashana katinqa, JesusqaSamariamanta lluqshir riran Galileaman. 44Chaqa payllamikaynu niran: “Dyuspa uk rimaqnintaqami paypapwiblunllapiqa mana kasunllapachu” nir. 45Chaymanta

, kusa shumaqta samachiranllapa.

Chaqa chay runakunaqami Jerusalén pwiblupi Pascua fyistakatin, rir rikasha karanllapa, tukuy imata Jesús ruratinmapis.

46Chaymantami qashan Galilea lugarpa uk pwiblun Canáshutiqpi yakuta binupaq tikrasha karan chayllamantikrakaran. Chaypimi karan uk mantakuqpa ikillan kaqmantakuq. Chay paypa wamranmi, Capernaumpi qishaqkaran. 47Chaymantami chay runaqa, Jesús Judeamanta

, riran rikaq.rugaran wasinman rir wamran wanuypaqna karan chaytaallichananpaq. 48Chaymi Jesusqa niran:

—Qamkunaqami kusa dispantakaypaq milagrukunata manaruratiyqa mana kriyinkillapachu.

49Chaynu nitinmi, chay mantakuqpa ikillan kaqqa, niran:—Taytituy, utqar ripamashun, wamraykish wanutinmana

nir.50Chaynu nitinmi, Jesusqa niran:—Riyna wasikiman. Wamraykiqami alliyashana nir.Chaynu nitinmi, Jesús nishanpi kriyir chay runaqa riranna

wasinman. 51 , sirbikuqninkunaqananllapi tarir niranllapa:

—¡Wamraykiqami alliyashana! nir.52Chaynu nitinllapami, payqa tapuran sirbikuqninkunataqa:—¿ ?

nir.Paykunaqa niranllapa:—Quya, a la una di la tardimi rupamantaqa qasakaran nir.53Chaymi taytanqa yarpuran, Jesús chay uras “Wamraykiqa

alliyashana” nisha karan chayta. Chaymi pay, tukuyayllunkunamapis kriyiranllapa Jesuspiqa.

54Judeamanta Galileaman tikrakamur chay wamrataallichashanwanqami, Jesusqa ishkay milagrutana ruraran.

Jesusmi mana kuyuyta puytiq runata allicharan

5 1Chaymantaqami Jesusqa qashan riran Jerusalénpwibluman. Chaqa chay diyakunapimi Israelmanta kaq

runakunaqa fyistata rurayaranllapa Jerusalenpiqa.2Jerusalenpi, Uyshapa Punkun niqllapa chaypa yatanlapimi

. Hebreo rimaypiqaniqllapa Betesda. 3Chay kurridurpimi, achka qishaqkunapachalapi usurasha llantukuyaqllapa, kujukuna, syigukuna,mana kuyuyta puytiq kwirpuyjunkuna ima. [Paykunaqayarakuyaranllapa yaku kuyutin, yaykunanllapapaq. 4Chaqa

, Dyuspaangelnin shamur yakuta kuyuchiq. Chaynu ángel ruratinmi,mayqan qishaqpis naypaqta yaykuqqa alliyaqna, imaqishayninmanmatapis.] 5Piru chay qishaqkunapa rurinpimi,karan uk runa trintay-uchu añupaqna qishaq. 6Chaypi chaynuusuraqta rikar, unaymanta- ,Jesusqa tapuran:

—¿Alliyakuytachu munayanki? nir.7Chaymi chay qishaqqa niran:—Taytituy, manami mayqanlapis kanchu chay yaku kuyuq

qallaritin itamananpaq. Chaqa yaku kuyutin, yaykuytakamanaykamanmi ashwan ukna das naypaqta yaykun.

8Chaynu nitinmi, Jesusqa niran:—Sharir, paraykita apar riyna nir.9Chaynu nitinlami, chay runaqa alliyarna das sharir,

paranta apar riran. Piru samana diya katinmi, 10Israelmantakarguyjunkunaqa, chay alliyasha runataqa kaynu niranllapa:

—Kananqami samana diya. Mantakushanllapanu, manamiallinchu paraykita apanaykipaqqa.

11Chaynu nitinllapaqa, chay alliyasha runaqa niran:—Chay allichamasha runami nimaran: ‘Sharir, paraykita

apar riyna’ nir.12Chaynu nitinqa, chay karguyjunkunaqa niranllapa:—¿Mayqantaq chay runa ‘Sharir paraykita apar riyna’

nishuran chayqa?

4 5

100

13Chaynu nitinllapaqa, ,mayqanmi allichasha nirmapis. Chaqa Jesusqami, kusalaachka runakunapa rurinta rishana karan. 14ChaymantamiJesusqa chay runataqa, Dyusta adurananllapa wasipi tarir,niran:

—Kananqami allinna kanki.chu. Kuytawkish uchakurmana chay qischakayashaykimantaqatukuy tyimpupaqmana qischakatki nir.

15Piru chay runaqami rir willaran Israelmantakarguyjunkunataqa, “Jesusmi kasha chay allichamaqqa” nir.16 ,samana diyapi chaykunata rurarqa mana allintachu tukuyannir, Jesusta aypananllapapaqna ikinpi puriranllapa. 17ChaymiJesusqa, paykunataqa niran:

—Taytaymi chay diyakunapimapis yanapakun. Chayminuqapis chayllata rurani.

18Chaynu nitinmi, ashwan llallin tukur Jesustaqawanuchinayaranllapa Israelmanta karguyjunkunaqa. ChaqaJesusqa paykunapaqqa samana diyata mana rispitaq yupayshitukuyaran. Chaynulla Dyus yupayshi tukuyaran, “Dyusqanuqapa Taytay” nirqa.

19 ,Jesusqa niranpis:

“Chiqaptami nishaykillapa: Dyuspa Wamranqami mana paymunashannullatachu ruran. Ashwanmi Taytan imatarurayashanta rikarqa, chayllata ruran. Chayraykumi Taytan tukuyimata ruratinqa Wamranpis chayllata ruran. 20Chaqa TaytanWamranta kusata munashanraykumi, tukuy imata rurashantapisrikachin. Chaymi ashwan mas imakunata Wamranwan ruratinrikarmi, qamkunaqa kusalata dispantakankillapa. 21Chaynullaimanu , wanushakunata kawsachimur bidanta qun,chaynullami Wamranpis wanushakunata kawsachimur bidanta qunmayqantapis munashantaqa. 22Chaqa manami Taytanqa

. Ashwanmi

kastigananpaqqa. 23Chaynuqami rurasha Taytanta yupayllanaWamrantapis rispitar kasunanllapapaq. Chaqa mayqanpis DyuspaWamranta mana kasurqami,kasuyanllapachu.

24“Chiqaptami nishaykillapapis: Mayqanpis nuqa nishayta kasur,chay mayqan , tukuy tyimpupaqnakawsanqa.chu. Chaqa tukuy tyimpupaq kastigakar wanunanmantaqami,nuqata kasumashanrayku, tukuy tyimpupaq kawsananpaq nikasha.25Chiqapta nishaykillapapis: , DyuspaWamranta tukuyla kasunanllapapaq. Piru chay uraqami

. Chayraykumi mayqanpis kananlla Dyuspa Wamrannishanta uyakur, kriyiqkunaqa wanushanmanta kawsamuqyupayna tukuy tyimpupaq kawsanqallapa. 26Chaqa imanuTaytanmaqa paylla kawsan chaynullami Wamrantapis nisha payllakawsananpaq. 27Chaynulla Dyusmanta Shamuq Runakashanraykumi,mapis.

28

killapachu. , chiqaptawanushakunapis tukuy nishanta uyapar, 29

manta kawsamunqallapa. Chaymi allinkunalata rurasha karqa,kawsamunqallapa tukuy tyimpupaq kawsananpaqna. Nataqmana allinkunata rurasha kar-shuypaqa tukuy tyimpupaqDyusmanta kastiguta aypananllapapaqna kawsamunqallapa”.

30Jesusqami niranpis:“Nuqa munashayllamantaqami mana imatapis ruranichu.

Ashwanmi Taytay Dyus nimasha katin, mayqan imanu

. Manami munashaynullataruraytachu munani,pay munashannulata rurani imatapis. 31Chaqa nuqamunashaylamanta imatapis rimatiyqa, rimashayqa manasirbiyanmanchu. 32Piru kanmi uk, nuqa imanu kani nirchiqapta rimaqqa. , payqa chiqaptariman nuqapaq, qamkuna allita intrakanaykillapapaq nirqa.

33 ,nuqapaq tapunanllapapaq. Piru Juanta taputinllapa tukuynishanqami chiqap karan. 34Nishaykillapapis: NuqaqamiDyusmanta kani pay chaynu munasha katin, mana runakunamunashanraykuchu. Piru chaynuqami nishunillapa: Juanrimashankunaqami kriyir washakanaykillapapaq karan nir

. 35

lampara ratakuq yupay karan. Chaymi, qamkunaqa chaynu,

llapa.36

qami, Juan nishanmanmatapis kan uk. Chayqami Taytayimakunata . Chaymi ashwanTaytay munashannulla rurashaykuna ima allita intrachikun,nuqaqa chiqapta Dyusmanta shamusha kani nirqa.37

ima. Piru qamkunaqami rimatinmapis mana uyapashaykillapachaynulla nuqa yupayqa mana rikashaykillapalamapischu.38Chaynulla qamkunaqami Dyus nishankunamatapis manaintrakankillapachu, chay mayqanWamranpi mana kriyishaykillaparayku.

39“Qamkunaqami, kutir kutir Tayta Dyus nitiniskribikashankunata liyinkillapa, chaynuqa tukuytyimpupaqna kawsashaqllapa nir yarpur. Piru chaynuiskribikashakuna nuqapaq rimatin liyirmapis, 40nuqapiqamana kriyinayankillapachu,paqqa.

41“Piru, manami runakunaraq nuqata alabamanantachuministini. 42Chaqa, , Dyustamana munankillapachu nirmapis. 43Nuqata Taytay Dyus

,llapachu. Nataq ashwan uk runa paypa yarpuyninllamantashamusha katin-shuypaqa alabar kasuyankimanllapana.44Qamkunaqa, ¿imanunari kriyimankillapa? Chaqaqamkunaqami uknikillapa alabashunanllapalatamunankillapa. Chaynu karmi Taytay Dyus qamkunataalabashunanllapataqa mana munankillapachu.

45“Qamkunaqa amami yarpunkillapachu Taytaypanaypanpiqa nuqa uchachashuyashaqllapa nirqa. AshwanmiMoisespi, kusalata kunfyakayankillapa chay paymiuchachashuyanqallapa. 46Piru chiqapta Moisespi kriyirqa,nuqapipis kriyinkimanllapa. Chaqa Moisesqami iskribirqanuqapaq intrachikuran. 47Chaynu Moisés iskribishankunapimana kriyirqa, ¿imanunari kriyinkillapa nuqawillashutiyllapamaqa?” nir.

Jesusmi sinku mil runakunata qararan(Mt 14.13-21; Mr 6.30-44; Lc 9.10-17)

6 1

manyanman. , .2Chaynu ritinmi, kusala achka runakuna pullanqa riranllapa.Chaqa paykunaqa rikasha karanllapa, Jesús qishaqkunataallichar ima achka milagrukunata rurashanta. 3Chaymantaqa

.4Piru chay diyamantaqa manami maychu karan Israelmantarunakunapa Pascua fyistanpis. 5Chaymanta Jesusqa sirkapitayar chapakurqa, kusala achka runakuna paypa ikintashamushata rikar, :

—¿Maypitaq kay kwichka achka runakunapaqqa,rantiyanchikllapa mikuytaqa?

5 6

101

6Piru chaynuqami Jesusqa Felipitaqa tapuran, mabirimaninqashi nir.chay runakunata qarananpaq nirmapis. 7Chaynu taputinmi,Felipiqa niran:

—pis, manami piti pitila mikunanllapapaqmapis aypayanqachunir.

8Chaymantaqa,Andresqa, niran:

9—Kaypimi uk wamritu purichiyan sibadamanta sinkutantitawan ishkay piskadituta. Piru chaysituqa, ¿imanunariaypanqa kwichka achka runakunapaqqa? nir.

10Chaynu nitinmi, :—Willayllapa, tukuyla tanqallapa nir.Chaymi chaypi kusala qiwa katin, tukuyla chaypi

samaranllapa. Chaqa chaypi kaqkunaqami, ullqukunala sinkumilma (5,000) kasha kanqallapa.

11Chaymanta Jesusqa, chay tantitakunata aypar payji nir,Taytan Dyusman mañakurqa, ,paykunana tukuyla chaypi taqkunataqa aypachiranllapa.Chaynullami chay piskaditukunatapis aypachikutinllapamunashanllapata mikuranllapa. 12

naqa, :—Mikuy subrashankunataqa tantayllapa ama yanqalla

qischakananpaqchu nir.13Chaymi paykuna tantarqa dusi kanastata untachiranllapa,

chay sibadamanta sinku tantita pakikar subrashankunataqa.14Chaynu Jesús milagruta ruratin rikarmi, runakunaqaniyaranllapa:

—Chiqaptami kay runaqa, Dyuspa rimaqnin kay pachamanshamunanpaq karan chay nir.

15Piru Jesusqami kwintata qukaran, chay runakunaqashiamalas apar mantaqninllapapaqna numranayan nir. Chayta

, qashan riran uk kusala atun sirkapa ananman,paylana kananpaq.

Jesusmi yakupa ananta puriran(Mt 14.22-27; Mr 6.45-52)

16Chaymanta limpu amsayatinnaqa,

. 17Chaymi uk yaku karruman iqaranllapa,chay yakullata rir waklaw chimpa Capernaumman

. Piru chay uras limpu limpu tutapashanakatinmapis, manaraqmi Jesusqa unaq sirkamantaqatikrakamushachu karan. 18Chaynu riyatinllapami, chay atun

,kusala jwirti wayra shamushanrayku. 19Chaymantaimanullapis sinkuta, manaqachu saysi kilumitrutana rishakarllapaqa, Jesusta rikaranllapa yakupa ananllata rirpaykunaman shipchaqtana. Chaymi paykunaqa kusalatamanchakuranllapa. 20Jesusqami niran:

—¡Nuqami kani! ¡Amami manchakuyllapachu! nir.21Chaynu nitinmi,

aligrila iqachiranllapa. Chaymi ashwan daslana chay.

Jesustami runakuna maskaranllapa22Chaymanta allaqninqa,

manyanpi runakuna kidasha kaqkunaqa kusalata Jesuspaqchapakuranllapa. Chaqa quya-kunataqa rikayatinllapa chay uklayla yaku karru chaypi kaqpipaykunala riranllapa.

. 23Piru chaynuchapakunanllapakamanqami, wakin yaku karrukunapis

, Jesús TaytanDyusta payji nir, tantitata runakunata qarasha karan, chaylugarpa yatanman. 24Chaymi runakunaqa, Jesusta chaynulla

, chay yakukarrukunaman iqar riranllapa Capernaumman, Jesustamaskaq.

Jesusmi tantita kawsachikuqqa25Chaynu rir, ,

Jesusta tarirqa tapuranllapa:— , ¿imurastaq kaymanqa

? nir.26Jesusqa niran:—Chiqaptami nishaykillapa: Qamkunaqami chay

killapa.killaparaykuchu maskamayankillapa. 27Amami chay tukukaqmikuylapaq yarpurchu puriyllapa. Ashwanmi chay mikuymana tukukaq, tukuy tyimpu kawsachikuqlapina yarpuyllapa.Chaymi Dyusmanta Shamuq Runaqa, mana tukukaqmikunaykillapatana qushunqallapa. Chaqa Taytan Dyusmichaynu kananpaqqa nisha.

28Chaymi, Jesustaqa tapuranllapa:—Chaynu katinqa, ¿imatataq rurayashaqllapa, Dyus

munashanta ruranayllapapaqqa? nir.29Jesusqa, niran:—Dyusqami munayan chay mayqanta

chay paylapi kriyinaykillapalata nir.30Chaynu nitinpis, qashan tapuranllapa:—¿Ima milagruta ruratki rikartaq, kriyishuymanllapa,

chiqapta Dyusmanta shamushayki nirqa? ¿Chaqaimakunatataq ruranki? 31Unay rukunchikllapakunamaqamichunllaq lugarpi ‘maná’ shutiq mikuyta mikur kawsaranllapa,imanu . Chaqaniqmi:paq’ nir.

32Chaynu nitinllapami, Jesusqa niran:—Chiqaptami nishaykillapa: Chay mikuytaqami unaq

syilumanta chiqap kawsaq tantitata qarakuq Taytay Dyusqushuranllapa, mana Moiseschu. 33Chaqa Dyus chay tantitataqarakuyashanmi, syilumanta shamushana. Chaymi mayqanpischay tantitata mikuqqa tukuy tyimpupaqna kawsanqa nir.

34Chaynu Jesús nitinmi, paykunaqa niranllapa:—Taytituy,

llapari, nir.35Jesusqa niran:—Nuqami, kawsachikuq tantitaqa kani. Chaymi mayqanpis

nuqapi kriyir nuqalapina kunfyakaqqa, manana mallaqnanqachaynulla yakunanqalamapischu. 36

llami, qamkunaqa imata ruratiy rikarmapis manakriyimankillapachu. 37Chaqa Taytay Dyus akrashankunaqaminuqaman shamunllapa. Chaymi mayqanpis nuqamanshamuqtaqa mana itakurchu pullakushaq.

38“Nuqaqami syilumanta,kani, mana munashayllata ruranaypaqchu. Ashwan shamusha kani,Taytay Dyus munashankunalata ruranaypaq. 39Chaqa Taytay Dyus,pay akrar qumashankunataqa mana chinqachinaytachu munan.

, wanushakunamatapiskawsachimushaq tukuy tyimpupaqna kawsananllapapaq. 40ChaqaTaytay Dyusqami munan, mayqanpis nuqata rikamar kriyiqkunaqatukuy tyimpupaqna kawsananllapata. Chaymi tukuy nuqapi kriyirwanutinmapis,tukuy tyimpupaqna” nir.

41Chaynu Jesús nitinmi, chay Israelmanta karguyjun runakunaqapiñakur rimapakuq qallariranllapa. Chaqa Jesusqa kaynu nishakaran: “Nuqami chay chiqap tantita unaq syilumanta shamushachayqa” kani nir. 42Chaymi paykunaqa niranllapa:

—¿Manachu kay runaqa, Josipa Wamran Jesús?kunami riqsinchikllapa taytanta mamanmatapis. Piru¿imapaqtaq, unaq syilumanta shamusha kani, niyan?

6

102

h 7.2 Enramada fyistataqami chay Israelmanta kaqkuna ruraqllapa kusichankunata tukchishana kar. Chaymi chay diyakunapiqa achkachukllitakunata qirupa yurankunawan ruraqllapa, unay rukunllapakuna Egiptumanta lluqshimushanta yarpunanllapapaq nir. Kaypaq mastaintrakanarqa rikashunllapa Levítico 23.33-43.

43Chaymi Jesusqa paykunataqa, niran:—Amana yanqalla piñakur rimapakuyllapanachu. 44Taytay

mana akrashankunaqami, mana nuqamanqa imanupisshamunqallapachu. Mayqanpis nuqapi kriyiqkunataqamijwisyu diyapiqa kawsachishaq tukuy tyimpupaqna. 45ChaqaDyuspa rimaqninkuna iskribishankunapimi nin: ‘Dyusmitukuyta allita intrachinqa’ nir. Chayraykumi, Taytay Dyusnishankunata uyakur kasuqkunaqa, nuqamannashamunqallapa.

46“Manami mayqanpis Taytay Dyustaqa rikashachu. NataqDyusmanta shamusha chaylami allita riqsin. 47Chiqaptaminishaykillapa: Mayqanpis nuqapi allita kriyiqkunaqami tukuytyimpupaqna kawsanqallapa. 48Chaqa nuqami kawsachikuqtantitaqa kani. 49Chay unay rukuykillapakuna chunllaqlugarpi ‘maná’ shutiq mikuyta mikurmapis, wanuranllapa.50Piru nuqaqami willashuyanillapa chay tantita syilumantashamusha chaypaq. Chaymi mayqanpis chayta mikuqqamanana maydiyapis wanunqanachu. 51Nuqami chay kawsaqtantita syilumanta shamusha chayqa kani. Chaymi mayqanpischay tantitata mikuqqa tukuy tyimpupaqna kawsanqa. Piruchay tantitaqami nuqapa kwirpuylla. Chaymi kwirpuytaqaqukuyani tukuyla runakunata washarna, tukuy tyimpukawsachinaypaq” nir.

52Chaynu Jesús nitinmi Israelmanta karguyjunkunaqapaykunapura kusata willanakuq qallariranllapa:

“¿Imanutaq paypa kwirpunllataqa qaramayashunllapaqa?”nir.

53Chaymi Jesusqa paykunata niran:—Chiqaptami nishaykillapa: Qamkuna, Dyusmanta Shamuq

Runapa kwirpunta mana mikur chaynulla yawarninta manaupyarqa, Dyuspaqqa wanusha yupayna kankillapa. 54Nataqnuqapi kriyir chay kwirpuyta mikuq, yawarniytaupyaqkuna-shuypaqa tukuy tyimpupaqna kawsanqa. Chaymijwisyu diyapiqa, kawsachishaq wanusha katinmapis. 55Chaqakwirpuywan yawarniymi chiqapta kawsachikun. Chayna,manana mallaqnanqallapa, yakunanqallapalamanapischu.56Chaymi kwirpuyta mikuq, yawarniyta upyaqkunaqa, nuqapapullay katin, nuqapis pullan kashaq.

57 . Chaymikawsani Taytay munashanta ruranaypaq. Chaynullamimayqanpis mikumaqqa, nuqarayku kawsanqallapa. 58Kananmiwillashuyanillapa unaq syilumanta shamusha tantitapaq.Chay tantitaqami, mana unay rukuykillapakuna chunllaqlugarpi ‘maná’ shutiq mikuyta mikuranllapa chaynuchu.Chaqa paykunaqa chay ‘maná’ shutiq mikuyta mikurmapis,wanuranllapa. Piru syilumanta chay tantitata mikuqkunaqamitukuy tyimpupaqna kawsanqallapa” nir.

59

.

Jesús nishankunami tukuy tyimpupaq kawsachikun60

kriyiqkunaqa, kaynu niranllapa:—Kay niyashankunataqa manakish rurayashunllapachuqa.

¿Pitaq chaqa kasuyanqaqa? nir.61Chaynu yarpupakuyanllapa nir kwintata qukarmi, Jesusqa

kaynu nir tapuran:—¿ ,

llapa? 62Piru Dyusmanta Shamuq Runa rikayatkillapa, unaykashanllaman tikrakatinqa, ¿imaniyankillapataq kanqa?63Tayta Dyuspa Ispiritunmi tukuy tyimpupaq kawsachikuqqa.Chaqa mayqan runapismi mana chaynu kawsachikuytaqapuytinchu. Chayraykumi nuqa nishushayllapaqa kawsachikuq

kar, kriyitkillapaqa tukuy tyimpupaqna kawsachishunqallapa.64Piru chaynu katinmapis qamkunamanta wakinnikillapaqamimana kriyimanllaparaqchu.

Jesusqami chaynuqa niran, chaqa payqamiunaymanta-pacha, mayqankunami mana kriyinqallapachu,chaynulla mayqanmi kuntrankunaman qukuyanqa nir

. 65Jesusqami niranpis:—Chayraykumi nishurayllapapis: Mayqanta Taytay mana

akrasha katinqa, manami nuqapi kriyiytaqa puytinchu nir.66Chaynu Jesús nitinmi, chaymanta-pacha achka runakuna

ashur, manana paywanchu puriranllapa. 67Chaymantami,:

—¿Qamkunapischu nuqamanta ashur rinayankillapana? nir.68Chaymi Simón Pedruqa niran:—Piru Taytituy, ¿mayqanmannari rishaqllapa? Chaqa qam

nishaykikunaqami chiqapta tukuy tyimpupaq kawsachikun.69Nuqakunaqami qampi kriyishana kanillapa. Chaymi

, qamqa Dyuspa Akrashan kusala Allin Wamrankanki, nir.

70Chaynu Pedro nitinmi, Jesusqa niran:—¿Manachu qamkunataqa dusikillapata akrashurayllapa?

Piru qamkunamanta ukqami, dyablupa yarpuyninwankashanrayku, dyablu.

71Chaynu nirqami, Jesusqa chay Simón Iscariotipa wamranJudaspaq, niran.karmapis, Jesustaqa kuntrankunaman qukunanpaq karan.

Jesuspa ukninkunami paypi mana kriyiranllapachu

7 1

lugarninkunapi puriran. Chaqa, payqami mana Judeapikaytaqa munaranchu, Israelmanta karguyjunkunawanuchinanllapapaq maskashanllaparayku. 2Piru chay Israelrunakunapa uk fyistan Enramadahtinnaqa, 3Jesuspa ukninkunaqa kaynu niran:

—Ama kaypi kidarchu, riy Judeaman. Wakpi, kriyiqkunapisrikananpaq qam tukuy ima rurashaykikunata. 4Chaqa,mayqanpis riqsikayta munaqqami imatapis mana pakapllaqaruranchu. Chayraykumi kay rurashaykikunataqa tukuypanaypanpina ruray nir.

5Chaynumi paykunaqa niranllapa, ukninkuna karmapismana kriyishanllaparayku. 6Chaymi Jesusqa niran:

— .Piru qamkunapaq-shuypaqami, ima uraspis kusala allin. 7Kaypachamanta kaqkunaqa,qamkunataqa. Piru nuqata- , kusalamana allin rurashanllapakunata willar rikachishayrayku.8Riyllapa qamkunala fyistamanqa. Nuqa-shuypaqa manaraqrishaqchu. Chaqa manaraqmi tukuy imata ruranaypaq uraqa

.9Chaynu nirmi, payqa Galileallapi kidaran.

Jesusmi Enramada fyistapi10Chaymanta ukninkuna ritinnaqa, Jesuspis riran

fyistamanqa. Piru, , uyaralariran. 11Nataq chay Israelmanta karguyjunkunaqa, fyistapiqakusata maskayaranllapa Jesustaqa. Chaymi niyaranllapa:

—¿Maypitaq kanqa chay runaqa? nir.12Chay runakunamanta wakinkunami kusalata rimayaqllapa

Jesuspaqqa. Ukkunami niyaqllapa: “Kusa allin runami” nir.Nataq ukkuna-shuypaqa niyaqllapa: “Manami, ashwanrunakunata llullachin” nir.

13Piru pakakuqnulami rimaqllapa paypaqqa, Israelmantakarguyjunkunata manchashanllaparayku.

6 7

103

i 7.37 Chay fyista tukukay diyapi kustumrinllapa katin, . Chayta ruraran yarpunanllapapaq Dyus rumimantayakuta unay rukunkunata upyachir kawsachisha kaq chayta. Chaymi Jesusqa niran “Mayqan yakunaqqa nuqaman shamur upyanqa” nirqa,payna chay yaku kawsachikuq yupay kar.

14Fyista qallarishanmanta lamtarpina katinqa, Dyustaadurananllapa wasiman Jesusqa yaykur, qallariran

. 15Chaymi, chay Israelmanta karguyjunkunaqakusa dispantakashalla ninakuyaqllapa: “¿Imanutaq kayqa

?” nir.16Jesusqami paykunataqa niran:— , ashwanmi chay

mayqan . 17Chaymi mayqanpis Dyusmunashanta ruranaqqa,shayqa, Dyusmanta manaqachu nuqallamanta nirmapis.18Chaqa mayqanpismi payllamanta rimaqqa, runakunaalabananlapaq rimanllapa. Piru,alabananllapapaq rimaqqami, karanlata riman. Chaynulla,paypiqa mana ima mana allinkunaqa kanchu.

19“¿Manachu Moisés, Dyus mantakushanta qushuranllapa?Piru manami mayqannikillapalapis kumplinkillapachu.Chayraykumi wanuchimanayankillapa”.

20Piru, runakunaqami niranllapa:—¡Qamqami dyablupa yarpuyninwan kanki! ¿Pitaq

wanuchishunayan? nir.21Jesusqa niran:—Tukuyla qamkunaqami chay samana diyapi uk milagruta

rurashaylapaq kusalata yarpupakur dispantakankillapa. 22PiruMoisesmi, qamkunata nishuranllapa chay siñal kustumritaruraskinaykillapapaq, michka mana paypa mantakuyninkatinmapis. Chaqa chay siñal kustumriqami unayrukuykillapakunamanta karan. Chaymi qamkunamaqa michkasamana diyapimapis chay kustumritaqa rurankillapa.23

llapapaq nir samana diyapimapis uk ullqu wamrituwan chaysiñal kustumrita rurarqa, ¿imapaqtaq nuqa uk runapa tukuykwirpunta samana diyapi allichashaypaq piñakunkillapa?24

uchachayllaparaqchu. , ima niytapispuytinkillapa nir.

Jesusmi riman maymantami payqa nir25Jerusalén pwiblupi taqkunamanta wakinmi kaynu nir

tapukayaqllapa:“¿Manachu kayta maskayanllapa wanuchinanllapapaq?

26Chaypi wakmaqa tukuypa naypanpi rimayan. Piru manamimayqanpis willayanchu. Wak karguyjunkunapis ¿DyuspaAkrashan Cristun wak runaqa nir kriyishanllaparayku manawillanllapachu? 27Nataq nuqanchikkuna-shuypaqami

. Chaqachiqap Dyuspa Akrashan Cristun shamutinqa, mana

.28Chaynu nitinllapa uyaparmi Jesusqa Dyusta

, kusa jwirtita kaynuniran:

“¡Chayqakani nirmapis! Piru manami nuqa munashaynullachushamusha kani.kani. Payqami kusa allinla, chaynulla imatapis karanta imaruran. Chaynu katinmi qamkunaqa mana riqsinkillapachu.29Nataq nuqa-shuypaqami allita riqsini paymantashamushayrayku.nir.

30Chaynu nitinmi, aypar wanuchinaranllapa. Piru manamimayqanlapis puytiranllapachu. Chaqa manaraqmiwanunanpaq urachu karan. 31Nataq kusala achkamiwakinkunaqa kriyiranllapa paypiqa. Chaymi kaynuniyaranllapa:

—¿Dyuspa Akrashan Cristun shamurqachu, kay runa manaruraypaq imakunata, milagrukunata rurayashanmantaqamasta rurayanqa? nir.

32Fariseukunami, wakin runakuna Jesuspaq rimaqtauyaparanllapa. Chaymi, paykunaqa kurakunapamantaqninkunata, Dyusta adurananllapa wasipi wakin

, Jesusta aypananllapapaq.33Piru Jesusqa niran:

—Qamkunawanqami mana unaylatanachu kashaq. Chaymiashwan tikrakashaqna chay mayqan .34Chaynami qamkunaqa kusalata maskamarpis manatarimankillapachu. Chaqa manami chay kayashaymanqa riytapuytinkillapachu nir.

35Chaynu nitinmi, Israelmanta karguyjunkunaqa, payninpaynin kaynu ninakuqllapa: “¿Maymantaq kayqa riyanqa,nuqanchikkuna mana tarinapaqqa? ¿Manaqachu riyanqaIsraelmanta runakuna uklaw pachakunapi shikwakasha tanchaykunaman, chaypina mana Israelmanta kaqkunata

? 36¿Ima nishaq nirtaq niyanqa: ‘Qamkunaqamimaskamarpis mana tarimankillapachu’, ‘Chaqa nuqakayashaymanqa mana puytinkillapachu riyta’ nirqa?”

Mayqan yakunaqqa, nuqaman shamur upyanqa37Chay fyista tukukanan diyamii kusala mas allin karan.

Chaymi Jesusqa chay diyapi sharir kusa jwirtita kaynu niran:“Mayqan yakunaqqa, nuqaman shamunqa. Chaymi kriyirqa

yakuta upyaq yupayna kanqa, 38Dyus nitin iskribikashanpinishannulla. Chaqa ninmi: Mayqanpis nuqapi kriyiqpayarpuyninpiqami riyu yaku riq yupay kanqa nir”.

39 , paypikriyiqkunaqashi Dyuspa Santu Ispiritunwanna kanqallapa nir.Piru Jesús manaraq wanur kawsamusha katinmi, TaytaDyuspa Santu Ispiritunqa manaraq kriyiqkunawanchu karan.

Runakunami ukmanta ukmanta yarpur chiqanchanakuranllapa

40Chaymantami wakin runakuna Jesús nishanta uyaparqa,kaynu niyaranllapa:

—Chiqaptami kay runaqa Dyuspa uk rimaqninshamunanpaq karan chay, nir.

41Ukkunaqa niqllapa:—Kaymi Dyuspa Akrashan Cristun nir.Piru ukkunaqa niqllapa:—¡Manami! Chaqa Dyuspa Akrashan Cristunqami mana

Galileamantachu kayta puytin. 42Chaqa Dyus nitiniskribikashakunapimi nin: ‘Dyuspa Akrashan Cristunqashiunay gubyirnu Davidpa ayllunmanta kanqa. Chayshi Davidyupaylla Belén pwiblumanta kanqa’ nir.

43Chaynu nir Jesuspaq ukmanta ukmanta yarpurmi tukuylarunakuna limpu chiqanchanakuranllapa. 44ChaynullamiDyusta adurananllapa wasipi wakin kuytakuqkunaqa, ayparprisunayaqllapa. Piru manami mayqanpis chaynuqaruraranllapachu.

Karguyjunkunami Jesuspi mana kriyiranllapachu45Chaymantami Dyusta adurananllapa wasipi

kuytakuqkunaqa, tikrakar riranllapa fariseo runakuna,kurakunapa mantaqninkuna kayashanllapaman. Chaymitapuranllapa:

—¿Imapaqtaq mana apamushaykillapa? nir.46Paykunaqa niranllapa:

7

104

j 7.53 Wakin iskribikashakunapimi 7.53 - 8.11 mana rikarinchu.

—Mana mayqanpis chay runa yupay kusa shumaqtaqarimashachu nir.

47Chaymi, chay fariseo runakunaqa, niranllapa:—¿Qamkunapischu dijakatkillapa llullachishushallapa?

48Manaqachu ¿paypi mayqannin mantaqninchikllapa, manaqawakin fariseo masinchikkunapis ‘Dyuspa Akrashan Cristun’ nirkriyishallapa? 49Piru, chay runakuna Dyus nitin Moisésmantakushankunata mana intrakarmi, Jesustaqa ‘DyuspaAkrashan Cristun’ ninllapa. Chayraykumi Dyus paykunataqakastiganqa.

50Chaymi fariseo runakunamanta Nicodemo, uk tuta Jesustarikaq risha karan chayqa, niran:

51—Nuqanchikkunapaq Dyus unay mantakushanpimi nin:Manashi mayqan runatapis ima niytapis puytinchikchu,

, uyapasha imakarqa.

52Chaynu nitinmi, wakinkunaqa niranllapa:—¿Qampischu Galileamanta kanki?

kunatami allita liyiy.Dyuspa uk rimaqninqa mana kayta puytinchu nir.53Chaymantami wasinman riranllapana.j

Jesusta uchachanaranllapa

8 1Nataq Jesusqami Olivos sirkaman riran. 2Allaqmantaachkiyatinnaqa qashan riran Dyusta adurananllapa

wasiman. Chaypimi runakuna payman qimikatin, chaylapi tar.

3Chaymi chaymanqa,, fariseo runakunaqa uk warmi ukwan

ukwan punuqta tarishanllapata aparanllapa. Chaymantami, 4Jesustaqa

niranllapa:— , kay warmimi runan kaqta ingañar,

uk runawan punuqta tarisha kanillapa. 5Chaqa Dyus nitinMoisés iskribishanpimi nin: Waknu tukuq warmitaqashirumillawan sitar wanuchiypaq. ¿Qam-shuypaqa ima ninkitaq?nir.

6Paykunaqami chaynuqa tapuranllapa Jesús ima manaallinta rimatinqa, chaylapaqna uchachananllapapaq. Piru

.7Chaymanta mas tapuyatinllapami, Jesusqa das sharir niran:

—Qamkunamanta mayqannikillapa mana uchayjun kaqminaypaqtaqa sitanqa nir.

8Chaynu nirqami,pachapiqa. 9Chaynu nitin uyaparmi, kusa uchayjunkashanllaparayku pinqakur ukninpis ukninpis chayrunakunaqa riq qallariranllapa. Ashwanmi chay puntatariqkunaqa mas rukukaqkuna karan. Chaynumi tukuylaritinnaqa chay warmiqa paylana kidasha karan. ChaymiJesusqa, 10piratayashanmanta alsakamur tapuran:

—Mamitay, ¿maypitaq chay runakuna uchachashuqkunaqa?¿Manachu mayqanninpis sitashuran? nir.

11Warmisitaqa niran:—Manami Taytituy.Chaymi Jesusqa niran:—Nuqapismi mana sitashaykichu. Ashwanmi kananqa

rikuyna. Piru amanami uchakunkinachu nir.

Jesusmi tukuypa achkirachikuqnin12Chaymantami Jesusqa qashanpis runakunata willaq

qallariran kaynu nir:—Nuqami tukuypa achkirachikuqnin kani. Chaymi

mayqanpis nuqata kasumaqqa, achkiraqlapina kawsanqa.Chaynuqami manana maydiyapis tutaparaqpinachukawsanqallapa.

13Chaynu Jesús nitinmi, fariseo runakunaqa niran:—Qamqami chaynuqa qamllapaq rimayanki. Chaymi chay

rimashaykiqa mana imapaqpis sirbinchu nir.14Chaynu nitinllapami, Jesusqa niran:—Nuqa rimashayqami chiqap, michka nuqallapaq

rimatiymapis. Chaqa,kani, maymanmi riyani nirmapis. Nataq qamkuna-shuypaqa

, maymantami kani,maymanmi riyani nirmapis. 15Qamkunami runakunamunashannulla rikar uchachamankillapa. Nataqnuqa-shuypaqami mana mayqantapis uchachanichu yanqaillaqmantaqa. 16 , Dyus

. Chaqa manarinuqalachu chaytaqa rurashaq. Ashwanmi Taytay Dyus nuqata

.17Chaqa Moisés qamkunapaq mantakushanpimi kaynu nin:‘Imapaqpis ishkay tistigukuna chayllata rimatinshi imanishanllapapis sirbin’ nir. 18Chaynu katinmi, nuqapisnuqallapaq rimarqa, uk tistigu kani. Chaynulla Taytay

, nuqapaq rimarqa paypis uk tistigu.Chaymi chay rimashaykunapaqqa, ishkay tistigukunanakanillapa Taytaywanqa nir.

19Chaynu nitinmi tapuranllapa:—¿Maypitaq Taytaykiqa? nir.Jesusqa niran:—Qamkunaqami mana riqsimankillapachu. Chaynulla

Taytaytapis mana riqsinkillapachu. Chaqa nuqatariqsimayarllapaqa, Taytaytapis riqsiyankimanllapa nir.

20Tukuy kaykunataqami Jesusqa Dyusta adurananllapa,

kajunkuna tanan kwartupi. Piru, manami mayqanpis paytaqaayparanllapachu. Chaqa manaraqmi chaynu kananpaq uraqa

.

Nuqa rishaymanqa mana riyta puytinkillapachu21Chaymantami Jesusqa qashan paykunataqa niran:—Nuqaqami riyanina. Chaynu ritiymi qamkunaqa

maskamankillapa. Piru manami tarimankillapanachu. Chaymichay uchaykillapallawanna tukuy tyimpupaq wanunkillapa.Chaqa nuqa rishaymanqami qamkunaqa mana riytapuytinkillapachu nir.

22Chaymi Israelmanta karguyjunkunaqa niranllapa:—¿

llapa pay riyashanmanqa mana riyta puytishunllapachu,nirqa? nir.

23Chaymi Jesusqa niranpis:—Qamkunaqami kaymanta kankillapa. Nataq nuqaqami

unaq syilumanta kani. Chaynulla qamkunaqami kay pachapi,Dyusta mana riqsiqkunamanta kankillapa. Nataq nuqaqamana kay pachamantachu kani. 24Chayraykumi nishurayllapauchaykillaparayku wanunkillapa nirqa. Chaqa nuqata ‘Pimikani’ nir, mana kriyimarllapaqa, uchaykillaparaykuwanunkillapa tukuy tyimpupaqna nir.

25Chaynu nitinmi, tapuranllapa:—¿Pitaq qamqa kanki? nir.Jesusqa niran:—Nuqaqami puntamanta-pacha willashushallapana kani.

26Nuqapami kan achka qamkunapaq rimanaypaq, imanumi. Nuqa

willashushayllapaqami chiqap.chayqami, chiqapta riman. Chaymi nuqa willashushayllapaqa,

.27Piru paykunaqami, mana intrakaranllapachu Taytan

Dyuspaq chaynu parlatinllapamapis. 28Chayraykumi Jesusqaniran:

7 8

105

—Qamkunaqa, Dyusmanta Shamuq Runata unaqmanalsaraq, riqsinkillapa Dyusmanta shamusha kasha nirqa.

ruranichu nir.shanlata. 29 , nuqawan.Chaymi, mana nuqalataqa dijamashachu. Chaqa nuqaqamipay munashannulata rurani nir.

30Chaynu Jesús nitinmi, kusa achka runakuna kriyiranllapapaypiqa.

Kriyiqkunaqami manana dyablupa sirbiqninnachu31

taqa kaynu niran:—Qamkuna, nuqa nishaykunapi kriyishaykillapanulla

kawsarqami, .32Chaynulla chay chiqap kaqtana riqsinkillapa. Chaymi

llapa.33Chaynu Jesús nitinmi, paykunaqa niranllapa:—Nuqakunaqami unay rukuyllapa Abrahampa ayllunmanta

kanillapa.chu kasha kanillapa. Piru, ¿imapaqtaq qamqa ninki tukuyimamanta washakankillapa nirqa?

34Jesusqa niran:—Chiqaptami nishaykillapa: Tukuy uchakuqkunaqami chay

uchapaqa sirbikuqninna. 35Chaqa uk sirbikuqmaqa ukwasipiqa mana tukuy tyimpupaqqa kidayta puytinchu. Piruchay wasimanta kaqpa wamran-shuypaqami, tukuytyimpupaqna wasinpiqa kidan. 36Chaynullami DyuspaWamran tukuy imamanta washashutinllapaqa, chiqaptanawashakasha kankillapa. 37

Abrahampa ayllunmanta kankillapa nirmapis. Piru,

rayku wanuchimanayankillapa. 38Chaqa nuqami, Taytaywillamashanta, rikachimashanta qamkunataqawillashunillapa. Piru qamkuna-shuypaqami chay uktaytaykillapa nishanta uyar, munashanlata rurankillapa nir.

39Chaymi, paykunaqa niranllapa:—¡Taytayllapaqami rukuyllapa Abraham karan!Chaynu nitinllapami Jesusqa niran:—Qamkuna chiqapta Abrahampa wamrankuna karqa, pay

rurashankunallata rurayankimanllapa. 40Piru qamkunaqamimanana imanutaq Abraham allinlata ruraq chaynunachukawsankillapa. Chaymi ashwan nuqa, Dyus willamashanta

killapa. 41Chaynuqami qamkunaqa chay uk taytaykillapamunashannullata rurayankillapa nir.

Chaynu Jesús nitinmi, paykunaqa niranllapa:—Manami mayqanpa jwira wamranchu kanillapa.

Nuqakunaqami uk Taytayjunla kanillapa. ¡PayqamiTaytayllapa Dyus! nir.

42Chaynu nitinllapaqa, Jesusqa niran:—Chiqapta Taytay Dyus, taytaykillapa katinqa, nuqata

munamayankimanllapa. Chaqa nuqaqami kaypi kani Dyusmantashamushayrayku. Manami munashayllamantachu shamusha kani.

shamunaypaqqa. 43¿Imapaqtaq qamkunaqa mana intrakaytapuytinkillapa nuqa willashutiyllapaqa? Piru qamkunaqamirimashayta mana uyakunashaykillaparayku,chu. 44Qamkunapa taytaykillapaqami dyablu. Chaymi, paypakaqninkuna kar munashanlata rurankillapa. Chaqa dyabluqamiqallarishanmanta-pacha wanuchikuq karan. Chaynulla chay chiqapkaqpi kayta mana puytishanrayku, mana imalatapis karantaqarimanchu. Chaymi imata rimarpis tukuyta llullakurla riman.Chaynu kashanraykumi tukuy llulla rimaqpaqa taytan.

45“Piru nuqa karanta rimatiymapis, qamkunaqa manakriyimankillapachu. 46Mabir ¿mayqannikillapataq nuqata

qamqa uchayjun kanki nimayta puytinkillapa? Nuqa karanlatarimatiyqa, ¿imapaqtaq mana kriyimankillapa? 47ChaqaDyusmanta kaqkunaqami, Dyus rimashankunata uyakurkasunllapa. Piru qamkunaqami mana Dyusmantakashaykillaparayku, mana uyakunankillapalamapischu”.

Cristuqami Abrahammantaqa naypaqllata karanna48Chaymantaqa chay Israelmanta karguyjunkunaqa

niranllapa:—Qamqami chay Samariamanta runa, chaynulla dyablupa

yarpuyninwan kanki nirqa, manami pantarchu karantawillashuyanillapa.

49Jesusqa niran:—Manami ima dyablupa yarpuyninwanmapischu kani.

Ashwanmi tukuy imatapis rurani Taytayta rispitarkasushayrayku. Nataq qamkuna-shuypaqami manakasumankillapachu. 50

llapataqa ministinichu. Ashwan Taytaymi chaynu kanantaqamunan. .51Chiqaptami nishaykillapa: Mayqanpis nuqa rimashaytachiqapta kasur kawsaqkunaqami mana wanurchu tukuytyimpupaqna kawsanqallapa nir.

52Chaynu nitinmi, Israelmanta karguyjunkunaqa niranllapa:—Kanan-

chiqapta dyablupa yarpuyninwan kanki nirqa. ChaqaAbraham, chaynulla Dyuspa wakin rimaqninkunapismiwanuranllapa. Nataq qam-shuypaqa ninki: ‘Nuqa rimashaytakasuqkunaqami mana wanurchu tukuy tyimpupaqnakawsanqallapa’ nir. 53¿Manaqachu qamqa taytayllapaAbrahammanta mas kanki? Paymi wanuran. ChaynullaDyuspa rimaqninkunapismi wanuranllapa. ¿Imanu runakaytataq qamqa munanki? nir.

54Jesusqa niran:—Nuqalla alabakanaypaq rimayatiyqami, chay rimashayqa

mana imapaqpis sirbinmanchu. Nataq chay alabamaqchayqami Taytay, chay mayqantaniyashaykillapalla. 55Piru qamkunaqami mana paytaqariqsinkillapachu. Nataq nuqa-shuypaqa allita riqsini. Piruimanupi paytaqa mana riqsinichu niyar-shuypaqami, nuqapiskusala llulla kayman qamkuna yupaylla. Chaqa chaynuchiqapta riqsiq karmi, pay rimashankunata intrakar kasur imakawsani. 56Nataq unay rukuykillapa Abrahamqami nuqaimanu shamunaypaq nir rikananpaq kar, rikashanraykukusalata aligriyaran nir.

57Chaynu nitinmi, Israelmanta karguyjunkunaqa, Jesustaqakaynu niranllapa:

—Manami sinkwinta añuyjunlamapischu kanki. ¿Piru ninkiAbrahamta rikasha kani nir?

58Chaynu nitinllapami, Jesusqa niran:—Chiqaptami nishaykillapa: Nuqaqami Abraham manaraq

kayatin, karayllana nir.59Chaynu nitinqa, Israelmanta karguyjunkunaqa rumikunata

ayparanllapa Jesusta sitananllapapaq. Piru payqamirunakunapa rurinta pakakuqnulla Dyusta adurananllapawasimantaqa lluqshiran.

Jesusmi syigu nasisha runata allicharan

9 1Chaymanta uk lugarta pasayarnaqa, Jesusqa rikaran ukruna nasishanmanta-pacha syigu kaqta. 2Chaymi

:— , ¿imaraykutaq kay runaqa syigu

nasisha kasha kanqa, taytankunapa uchanraykuchu,manaqachu paypa uchanrayku?

3Chaynu taputinllapami, Jesusqa niran:—Manami paypa uchanrayku, chaynulla taytankunapa

uchanraykuchu chaynuqa nasisha. Ashwanmi chaynuqanasisha karan pay alliyatin rikar, Tayta Dyuspaq allita

8 9

106

k 9.35 Wakin iskribikashakunapimi nin “¿Qamqachu Dyuspa Wamranpiqa kriyinki?” nir.

. 4Chayraykumi achkilla katinraq chay. Chaqa

. Chaynu tutapatinqamimanana mayqanpis trabajanqanachu. 5Chaqa nuqa kaypachapi karllaraqmi, tukuypa achkirachikuqnin kani nir.

6Chaynu nirnaqami Jesusqa pachaman tuqakur,tuqayninwan lluchkitata rurar, chay syigupa nawinta 7salarkaynu niran:

— . (Siloimi,).

Chaymi chay syiguqa rir paqakurqa, rikakurnatikrakamuran. 8Piru paytaqami chay yatanpi taqkuna,chaynulla wakinkunapis unaylla rikasha karanllapa limusnatamañakur taqta. Chaymi chay runakunaqa kaynu ninakuqllapa:“¿Manachu kay runaqa limusnata mañakur taq chay?” nir.

9Ukkunaqa niyaqllapa: “Chiqaptami pay” nir.Ukkuna-shuypaqa niyaqllapa: “Manami paychu. Michka

kusa paynu karmapis” nir.Piru chay alliyasha runaqami niyaq: “Arí, nuqami kani” nir.10Chaymi tapuranllapa:—¿Imanutaq kananqa rikakuyta puytinki? nir.11Chay alliyasha chayqa, niran:—Chay runa Jesús shutiqmi pachalapi tuqayninwan

lluchkitata rurar, nawiyta salar nimaran:shutiqpi paqakuy’ nir. Chaynu nimatin paqakurmi, rikakuytapuytirayna.

12Chaymi qashan tapuranllapa kaynu nir:—¿Maypitaq chay runaqa?Payqami niran:— .

Fariseukunami syigu alliyashata tapuranllapa13-14Jesusqami samana diyapi lluchkitata rurar, chay syigu

runata allichashanqa karan. Chaymi, unay syigu kasharunataqa aparanllapa fariseukunaman. 15Chaymantami,paykunaqa tapuranllapa:

—¿Imanutaq kananqa rikakuyta puytinkina? nir.Payqami niran:—Nawiyta lluchkitawan salatin, rir

paqakushaymanta-pachami kananqa rikakunina.16Wakin fariseo runakunaqami niranllapa:—Chayta rurashaqami mana Dyusmanta Shamuq Runachu

kanqa. Chaqa manari samana diyamatapis kwintachayanchunir.

Piru ukkunaqami niyaqllapa:—¿Uk runa uchayjunqami chay mana ruraypaq

milagrukunataqa mana rurayta puytinmanchu?Chaynu ukmanta ukmanta rimarmi, mana chayllatanachu

yarpuyaqllapa. 17Chaymi qashan kaynu nir tapuranllapa chayunay syigu karan chay runataqa:

—Kanan rikakunaykipaq allichashushanraykuqa,¿imaninkitaq paypaqqa?

Payqa niran:—Nuqami nini, Dyuspa uk rimaqnin kanqa nir.18Piru Israelmanta karguyjunkunaqami mana

kriyinaranllapachu chiqap syigu kasha kanqa nirqa. Chaymi,taytankunata qayachimuranllapa. 19Chaymi kaynu nirtapuranllapa:

—¿Kayqachu wamraykillapa? ¿Manachu qamkunaqaniraykillapa syigu nasiran nir? ¿Imanutaq kananqa rikakuytapuytin? nir.

20Chaynu taputinllapami, taytankunaqa niranllapa:—

chay nir. 21

rikakuyta puytinna, chaynulla mayqanmi allichasha nirmapis.

Dijur payta tapuyllapa willashunqallapa. Chaqa paypismibyiju runana nir.

22

llaparayku. Chaqa Israelmanta karguyjunkunaqami parlashakaranllapa, mayqanpis Jesusta Dyuspa Akrashan Cristun nirkriyiqtaqa chay tantakananllapa wasimanta itakunanllapapaqnir. 23Chayraykumi, taytankunaqa kaynu niranllapa: “Dijurpayta tapuyllapa. Chaqa payqami byiju runana” nirqa.

24Chaymantami chay Israelmanta karguyjunkunaqa, qashanchay syigu alliyashataqa, qayamur tapuranllapa:

—Chiqapta Dyuspa naypanpi jurar willamayllapa. Chaqa

kusala uchayjun nir.25Chaynu taputinllapami, payqa niran:—

nirmapis. , pirukananqami rikakunina nir.

26Chaynu nitinmi, qashan tapuranllapa:—¿Imanutaq rurashuran? ¿

paqqa? nir.27Payqa niran:—Willashurayllapanami, ¿manachu intrakankillapa?

¿Imapaqtaq qashan willashunayta munankillapa? ¿Manaqachu? nir.

28Chaynu nitinmi, kusata musyar niranllapa:— . Nataq

nuqakuna- .29 , Dyusmi Moisestaqa willarannir. Piru chay runapaq-maymantami rikarimusha nirmapis.

30Chaynu nitinllapami, chay runaqa niran:—¡Imanutaq kayqa kanqa! Qamkunaqa mana

. Pirunuqata-shuypaqami syigu kashaymanta allichamashana.31 , uk uchasapataqami Dyusqamichka mañakutinmapis mana uyapanchu. Ashwanmi paylatasirbir, munashanta ruraqkunalatami uyapan. 32Manamimaydiyapis uyashanchikllapachu, uk runanasishanmanta-pacha syigu kaqta uk runa allichasha nirqa.33Chaqa chay runa, Dyusmanta mana shamusha karqa,manami imatapis rurayta puytiyanmanchu nir.

34Chaynu nitinmi, niranllapa:—Qam kusala uchayjun nasisha karmapischu, ¿nuqakunata

? nir.Chaynu nirmi, chay tantakananllapa wasimantaqa

itakuranllapana.

Mana kriyiqkunaqami syigu yarpuyninpiqa35

wasimanta itakushallapa chay syigu kayar alliyasha runataqanir. Chaymi, payta tarirqa Jesusqa kaynu nir tapuran:

—¿Qamqachu kriyinki Dyusmanta Shamuq Runapiqa?k nir.36Chaymi chay runituqa niran:—Taytituy, mayqantaq payqa willamay, nuqa kriyinaypaq

nir.37Jesusqa niran:—Rikashaykinami. Nuqami kani. Nuqallawanmi parlayanki

nir.38Chaymantami chay runaqa, Jesuspa naypanpi qunqurikur

kaynu niran:—Kriyinimi qampi Taytituy nir.39Chaymantami Jesusqa niran:—Nuqami kay pachaman shamusha kani tukuyta allita rikar

. Chaynulla syigukunaqa rikakunanpaq. Nataqchay rikakuqkuna-shuypaqa amana rikakunanpaqnachu nir.

9

107

40Chaynu Jesús nitinmi, wakin fariseo runakuna chaypi kar,uyakuqkunaqa niranllapa:

—¿Nuqakunapischu syigukuna kanillapa? nir.41Jesusqa niran:—Qamkuna syigukuna karllapaqa, manami uchayjunchu

kankimanllapa. Piru rikakuni nishaykillaparayku, ashwanuchayjun kankillapa nir.

Uk michikuqmi uyshankunawan

10 1Jesusqami niranpis:“Chiqaptami nishaykillapa: Mayqanpis uyshakunapa

chikrunman mana punkunta yaykur uklawta yaykuqqami,upallala suwakuqkuna, imanullapis amalas suwakuqkuna ima.2Piru chikruman chay punkunlata yaykuq-shuypaqami, chayuyshakunapaqa michikuqnin kar kuytan. 3Chaymi, punkupi

,taqa shutinllapi qayatin, rimayninlamanta riqsin. Chaynumiuyshankunataqa chikrunmanta lluqshichinna. 4Chaymantatukuynin uyshankuna lluqshitinnaqa, michikuqninqanaypanta rin. Nataq chay uyshankuna-shuypaqa ikinlata rin.Chaqa rimayninlamantari riqsin michikuqnintaqa. 5Piru,mayqan mana riqsishanpa ikintaqami mana rinchu. Ashwanmipaymantaqa alsakan.tapis”.

6Chaynu nir Jesús kay kumparasyunwan willatinmapismi,chay uyakuqkunaqa mana intrakaranllapachu ima nishaqnirmi chaynu niyan nirmapis.

Jesusmi chiqap michikuqqa7Chaymantami Jesusqa qashan kaynu niran:“Chiqaptami nishaykillapa: Nuqami chay uyshakuna

chikrunman yaykunan punku kani. 8Piru tukuy nuqamantanaypaqta shamuqkunaqami upallala suwakuqkuna, chaynullaimanullapis amalas suwakuqkuna ima karanllapa. Chaymi,chay uyshitaykunaqa mana kasuranllapachu paykunataqa.9Nishushayllapanu, nuqami chay chikrunpa punkunqa kani.Chaymi mayqanpis nuqapi kriyishanrayku chay punkutayaykuqqa washakashana kanqa. Chaynuqami, imanutaq ukuyshamaqa chikrunman yaykur, lluqshimur, rir kusalashumaq qiwata tarin, chaynuna kanqa.

10“Suwakuqkunaqami shamun suwakuq, wanuchikuq,pantachikuq ima. Piru nuqa-shuypaqami shamusha kani, nuqapikriyiqkunata bidanta qutiy kusa achkata kusichakuq yupay kusaaligrila tukuy tyimpupaqna kawsananllapapaq. 11Nuqamiuyshakunapa chiqap michiqninqa kani. Chaqa chay chiqapmichikuqqami uyshankunata washananrayku wanunmapis. 12Piruwakin michikuqkunaqami qillayta ganananlapaq michikunllapa.Chaynu karmi kusala atun surru shamuqta rikarqa,tapis dijar alsakan mana washarlamapischu. Chaqa chiqaptaqarichay uyshakunapaqa mana chiqap michikuqninchu. Chaynullachay uyshakunapis mana paypachu. Chaymi chay atun surru,uyshakunata aypaq shamutinqa, uyshakunaqa wakta kaytashikwakar rinllapa. 13Chaynumi chay michikuq qillaylapaq yarpurmichikuqqa alsakan. Chaqa qillaylapaqri yarpur,uyshakunata-shuypaqa mana kwintachanchu.

14-15“Piru nuqa-shuypaqami uyshakunapa chiqap michikuqninkani. Chaymi, imanutaq Taytayqa nuqata riqsiman chaynullaminuqapis paytaqa riqsini. Chaynulla uyshaykunatapis riqsitiy,paykunapis riqsimanllapa. Chayraykumi uyshaykunatawashanayraykuqa wanushaq ima. 16Uklawpipismi kanuyshaykunaqa. Piru paykunaqami mana chay chikrullamantachu.Chaymi paykunatapis kaymanna apamushaq. Chaynuqamipaykunapis nuqatana kasumatinqa tukuyla uk chikrulamantayupayna kanqallapa. Chaymi ashwan uk michikuqniyjunlanakanqallapa tukuyla.

17“Taytaymi nuqataqa kusalata munaman. Chaqauyshaykunaraykumi wanur, chaymanta kawsamushaq. 18Piru

manami mayqan runa wanunaypaq nishanraykuchuwanuyani. Ashwanmi nuqalla chaynu pasananpaqqa yarpushakani. Chaqa nuqaqami wanur chaymanta qashankawsamunaypaqna kani. Chaynu ruranaypaqmi Taytayqanimasha” nir.

19Tukuy chaykunata Jesús rimatinmi, chay Israelmantakarguyjunkunaqa, qashan ukmanta ukmanta yarpupakurchiqanchanakuranllapa. 20Piru paykunamanta achkaminiyaranllapa:

—¿Imapaqta waktaqa kasuyankillapa? Wakqami dyablupayarpuyninwan kar yaruyasha, nir.

21Nataq ukkunaqa niyaqllapa:—Mayqanpis dyablupa yarpuyninwan karqa, manami

waknuqa rimayanmanchu. ¿Manaqachu uk dyablupisallichayta puytinman syigukunata? nir.

Israelmanta karguyjunkunami Jesusta musyaranllapa22Jerusalén pwiblupimi unayqa, Israel runakuna Dyusta

adurananllapa wasita kamkachir, qasay tyimpupi Dyusmanmañakuranllapa paypaqna kananpaq nir. Chaymi chaytayarpur añu añu chay qasay tyimpullapi fyistata ruraqllapa.23Chay diyakunami Jesusqa Dyusta adurananllapa wasipi,Salomonpa kurridurnin niqllapa chaypi puriyatin,24Israelmanta karguyjunkunaqa paypa ridurninman qimikarkaynu nir tapuranllapa:

—¿Maydiyakamantaq willamayankillapaqa mayqanmikanki nirqa? Chiqapta Dyuspa Akrashan Cristun karqa,kananlla willamayllapana nir.

25Jesusqa niran:—Willashurayllapami qamkunataqa. Piru manami

kriyimaraykillapachu. Chaqa Taytay nimashannulla imatapisrurarqami, allitana intrachishunillapa mayqanmi kaninirmapis. 26Piru qamkunaqami mana kriyinkillapachu, manauyshaykunapa wakinnin kashaykillaparayku. 27Chaqauyshaykunaqami rimanaylamanta riqsimar, pullayna rinllapa.Chaynullami nuqapis paykunata riqsini. 28Chaymipaykunataqa mana tukukaq tukuy tyimpu kawsaytana qushaq.Chaynuqami manana mayqanpis kitamanqachu. 29ChaqaTaytay tukuymanta kusalata puytiqmi uyshitaykunataqaqumasha. Chaymi Taytay akrashantaqa mana mayqanpiskitayta puytinqachu. 30Taytaywan nuqaqami, ukla kanillapanir.

31Chaynu Jesús nitinmi, Israelmanta karguyjunkunaqaqashan rumikunata ayparanllapa sitananllapapaq. 32PiruJesusqa niran:

—Taytaypa pudirninwanmi kusala achka allin imakunatanaypaykillapapi rurasha kani. ¿Chay mayqayninpaqtaqsitamanayankillapa? nir.

33Chaynu Jesús nitinmi, Israelmanta karguyjunkunaqaniranllapa:

—Manami allinkunata rurashaykipaqchu sitashuyanillapa.Ashwanmi sitashuyanillapa Tayta Dyuspaq kusala manaallinta rimashaykirayku. Chaqa runala karmapismi ‘NuqaqaDyuswanqa chaylla kani’ nirqa Dyusnu tukuyanki nir.

34Jesusqa paykunata niran:—Dyus nitinmi, qamkunapaq kaynu nir iskribiran: ‘Nuqami nini

dyuskuna kankillapa’ nir. 35

iskribikashakunaqami chiqap. Chaqa Tayta Dyusqami paylla,paypa rimayninta intrakaqkunataqa, ‘dyuskuna kankillapa’ niran.36Piru nuqamataqami Taytay Dyusqa paylla akrar kay pachaman

. Chaynu kar nuqaqa Dyuspa Wamran kaninishushayllapapaqqa, ¿imapaqtaq Dyuspaqqa mana allintachurimanki ninkillapaqa? 37Taytay rurashankunata mana rurayatiyqa,amari kriyimayllapachu. 38Piru Taytaypa ruranankunata ruratiymana nuqata kriyimarllapamapis, chay rurashaykunalapimapiskriyiyllapa,kanillapa nir.

9 10

108

39Chaynu Jesús nitinmi, qashan paykunaqa aypanaranllapa.Piru Jesusqami alsakar riran.

40Chaymantami Jesús tikrakar rir, riyu Jordanpa, chay maypi

Juan unay shutichikuq chaypi. 41Piru chaymanpismi, kusaachka runakuna rikaq rirllapa, kaynu niyaqllapa:

—Shutichikuq Juan mana milagruta rurar imapis, kayrunapaq nishanqami, chiqap kasha nir.

42Chaymi chay lugarkunapiqa, achka kriyiranllapaJesuspiqa.

Lazarumi wanuranna

11 1Karanmi uk qishaq runa Lázaro shutiq. PayqamiMariapa, Martapa pwiblun Betaniamanta karan. Piru

kay ishkay warmikunaqami Lazarupaqa ukninkuna karan.2

, aqchanwan chakichisha karan.3Kay ishkay warmikunami, uknin Lázaro qishaq katin,

:—Taytituy, kusala munashayki amiguykimi qishaq nir.4Chaynu nitinllapa uyaparmi, Jesusqa niran:—Manami chay nanaywanqa wanunqachu. Ashwanmi

chayqa chaynuqa pasayan imanumi Taytay Dyus, chaynulla.

5Piru Jesusqa, Martawan Mariata chaynulla Lazarutamichka kusata munaq karmapismi, mana chay diyaqariranchu. 6Chaymi ashwan Lázaro qishaq nitinllapamapis,ishkay diya mastaraq kidaran chay maypilugarpiqa. 7

niran:—Rishunllapa qashan Judea lugarman nir.8Chaynu nitinmi, :— , manami maychu chay Israelmanta

karguyjunkuna rumikunawan sitar wanuchishuytakamashanllapaqa. Chaynumapischu, ¿qashan chay lugarmanrinayanki?

9Piru Jesusqa niran:—¿Manachu dusi urayjun uk diyaqa? Chaynu katinqa,

mayqanpis unaq purirqa mana trumpisanchu, kay pachapitukuypa achkirachikuqninchikllapa kashanrayku. 10Nataqmayqanpis tuta puriqkunaqa trumpisan, achkirachikuqninmana kashanrayku.

11Chaynullami niranpis:—Amigunchik Lazarumi punusha. Chaymi rishaq rik

nir.12Chaynu nitinmi, :—Taytituy, punusha karqami intrachimanchik

alliyayanqana nir.13Piru Jesusqami, Lazaruqa punusha niyaran,

wanushanrayku.Lázaro punusha katin waknuqa niyan nir. 14Chaynuyarpuyatinllapami, Jesusqa allitana willar niran:

—Lazaruqami wanusha. 15Piru nuqa mana chaypi katiywanushanraykumi kusalata aligriyani. Chaqa chaypiraq imataruratiypis rikar allitana nuqapi kriyinkillapa. Chaymi ashwanrishunllapa rikaq.

16Chaymantami, Tomasta milli niqllapa chayqa, wakin:

—Rishunllapa nuqanchikkunapis, paywan pullawanunallapapaq, nir.

Jesusmi wanushamatapis kawsachimun17

kwatru diyana nir. 18Betania pwibluqami Jerusalenmantayaqqa kimsa kilumitrupi yupay kashanrayku shipchanlapikaran. 19Chaymi Israelmanta kusa achka runakunaqa rishakaranllapa Martawan Mariata, watukur kunsulananllapapaq

uknin wanushanrayku. 20 ,Jesús shamuyan nir. Chaymi lluqshir riran tariq. NataqMaría-shuypaqa wasinlapi kidaran. 21Marta, Jesusta tarirnaqaniran:

—Taytituy, qam kaypi kasha katkiqa, ukniyqa manawanunantachu. 22 , kananmapis imatamañakutkiqa Dyusqa yanapashunqa nir.

23Jesusqa niran:—Uknikiqami kawsamunqa nir.24Martaqa niran:—Arí, ,

.25Chaymi Jesusqa niran:—Nuqami tukuypa kawsachiqnin kani. Chaymi mayqanpis

nuqapi kriyiqqa michka wanusha karmapis kawsamunqa.26Nataq mayqanpis kawsayarlla nuqapi kriyiqkuna-shuypaqa,manana tukuy tyimpupaqnaqa wanunqallapanachu.¿Kriyinkichu chaynu nishutiyqa? nir.

27Martaqa niran:—Arí Taytituy. Nuqaqami kriyini qamqa Dyuspa Akrashan

Cristun kanki, Dyuspa Wamran kay pachaman shamunanpaqkaran chay, nir.

Jesusmi Lázaro pampakashanpi waqaran28Chaynu nirnaqami, Martaqa riran uknin Mariata

qayamuq. Chaymi uknintaqa uyarala kaynu nir willaran:— .29Chaynu nitinmi, Mariaqa chay kutilla sharir riran

Jesustaqa rikaq. 30Piru Jesusqami, manaraq chaypwiblumanqa yaykusharaqchu karan. Ashwanmi chaymaypi , chayllapiraq karan.31Chaynu María sharir utqaylla ritinqa, Israelmanta wakin

uknin pampakashanman riyanqa chaypi waqaq nir yarpur.32Chaymanta María, , naypanpi

qunqurikur kaynu niran:—Taytituy, qam kaypi kasha katkiqa, ukniyqa mana

wanunantachu nir.33Chaymantami Jesusqa Mariata, chaynulla Israelmanta

runakuna Mariata kunsulaq rishakunapis waqaqta rikarqakusala ukmanta llakiran. 34Chaymi kaynu nir tapuran:

—¿Maypitaq pamparaykillapa?Paykunaqa,—Shamur rikay Taytituy— nitinllapa, 35Jesusqa waqaran.

36Chaymi Israelmanta runakunaqa niranllapa:—¡Rikayllapa alliplatari munayasha!37Piru paykunamanta wakinqa, niyaranllapa:—Kay runa, chay syiguta allichashaqachu ¿mana imallataqa

rurayta puytisha kanman, Lázaro ama wanunanpaqqa? nir.

Jesusmi Lazaruta kawsachimuran38Chaymantami Jesusqa qashan kusa llakishala, Lázaro

pampakashanman qimikaran. Chay Lázaro pampakashanqami. Nataq chay yaykuna punkunqami

kirparayaran uk paltalla rumiwan. 39Chaymi Jesusqa niran:—Ashuchiyllapa kay rumitaqa, nir.Chaymi wanushapa uknin Martaqa, niran:—Taytituy, kusatanami asyayanqa. Chaqa kwatru diyanari

wanushanqa nir.40Piru Jesusqa niran:—¿Manachu nishuray, nuqapi kriyitkiqami Tayta Dyuspa

pudirnin mana ruraypaqkunata ruratin rikanki? nir.41Chaynu nitinmi, rumita ashuchiranllapa. Chaymi Jesusqa

unaq syiluman chapakur, kaynu niran:“Taytay, payji nishuni. Chaqa qamqami uyapamashayki.

42 , qamta mañakushutiyqaimuraspis uyapamanki nir. Chaynuqami nishuni: Kay

10 11

109

, qammi.

43Chaynu nirqami, kusala jwirtita qayakuran:—¡Lázaro, lluqshimuy! nir.44Chaynu nitinmi wanusha karan chayqa lluqshimuran,

, . Chaynulla. Chaymi Jesusqa

niran:— , nir.

Jesustami wanuchiyta yarpuranllapa(Mt 26.1-5; Mr 14.1-2; Lc 22.1-2)

45Tukuy Israelmanta runakuna Mariata yapar rishakuna,Jesús Lazaruta kawsachimutin rikarqa, achka kriyiranllapa.46Piru wakinkuna-shuypaqami riranllapa fariseo runakunatawillaq, Jesús tukuy imata rurashantaqa. 47Chaynuwillatinllapami chay fariseukuna, kurakunapa

man. Chaymi kaynu niranllapa:—¿Imatataq rurashunllapa? Chay runaqami ashwan mas

milagrukunata rurarna puriyan. 48Chaqa dijashallapaqamitukuylana paypi kriyinqallapa. Chaymi ashwan chay Roma

llapa wasita, chaynulla tukuyta limpu tukchimachuwanllapanir.

49Piru paykunamanta uk runa Caifás shutiqmi, chayañukunapiqa kurakunapa punta mantaqnin karan. Chaymikaynu niran:

— .50Chaynulla manami kwintata qukankillapachu. Chaqa chaypwiblunchikllapa tukukananmanta chaynulla tukuylarunakuna wanunanmantaqami uk runa wanunanpaqqa kusalaallin nir.

51Nataq Caifasqami mana pay munashanllamantachuchaynuqa rimaran. Chaqa chay añukunapi kurakunapamantaqnin katin, Dyus rimachitin, rimaran Jesusqashiwanuyanqa tukuy Israel runakunata washananpaq nir. 52Pirumanami Israel runakunalapaqchu wanunanpaq karan.Ashwanmi payqa Dyuspa tukuy wakin wamrankunakaqkunapaqpis wanunanpaq karan. Chaynuqami maymantakarmapis uklana kananllapapaq. 53Chaymi chaydiyamanta-pacha, Israelmanta karguyjunkunaqa Jesustawanuchinanllapapaqna yarpuranllapa.

54Chayraykumi Israelmanta karguyjunkunapa shutinpiqa,Jesusqa manana puriqchu. Chaynami chay Judeapapwiblunkunamantaqa lluqshir riran uk chunllaq lugarpashipchanpi uk pwiblu Efraín shutiqmanna. Chaymi chaypina

.55Manami maychu karan Israelmanta runakunapa Pascua

fyistanqa. Chaymi chay diyakunapiqa tukuyla Israelpwiblukunamanta kusala achka runakuna riyaqllapaJerusalenman chay shumaqchakananllapa kustumrintaruraqllapa manaraq fyista qallariyatin. 56ChaynuJerusalenpina karqami, kusalata Jesusta maskayaranllapa.Chaymi Dyusta adurananllapa wasipiqa ukninllapa ukninllapakaynu nir tapunakuyaqllapa: “¿Imatataq yarpunkillapa?¿Shamuyanqachu fyistamanqa, manaqachu mana?” nir.

57Nataq, chay fariseukuna, kurakunapamantaqninkuna-shuypaqa mantakusha karanllapa, mayqanpis

, paykunata willatinllapaaypananllapapaq nir.

(Mt 26.6-13; Mr 14.3-9)

12 1Saysi diya, Pascua fyistapaq faltayatinmi, Jesusqachay kawsachimushan Lázaro tayashan Betaniaman

riran. 2Chaypiqami Jesusrayku mikuyta kamkachir,

kunachikuranllapa mikunanllapapaq. Chaymi, Martaqamikuyta misaman aypachikamuyaq. Nataq Lázaro-shuypaqamisapina Jesuswan pulla mikuyaqllapa. 3Chaykamanqami,

shutiq yakituta, Lazarupa uknin Mariaqa apamuran. Chaymi, aqchanwan

chakichiran. Chaymi, chay wasi kayashanllapamapis kusalashumaq mishkita asyayarna kidaran. 4Chaymantami,

[Simonpa wamran] Judas Iscariote,Jesusta kuntrankunaman qukunanpaq karan chayqa, kaynuniran:

5—trisyintus dinaryu qillaypaq rantikur, mana imayjunkaqkunata yanapanallapata nir.

6Piru Judasqami chaynuqa niran, mana chiqapta manaimayjunkunapaq llakishanraykuchu. Ashwanmi chaynuqaniran suwakuq kashanrayku. Chaqa pay chay ufrindatatantananllapa talqitata purichiq karmi,munashanta aypakuq. 7Chaymi Jesusqa niran:

—Dijay, payqami kusa shumaqtana kwirpuyta kamkachishawanur pampakanaypaq. 8

qami maydiyapis pulla kankillapa, munashaykillapa urayanapanaykillapapaqqa. Piru nuqa-shuypaqami mananapullaykillapanachu kashaq nir.

Lazaruta wanuchiyta yarpuranllapa9 , Jesusqa

Betaniapi nir. Chaymi riranllapa wakmanqa, Jesustachaynulla pay kawsachimushan Lazaruta rikaq ima.10-11Chaymantami chay kurakunapa mantaqninkunaqaLazarutapis wanuchinanpaq yarpuranllapa. Chaqa Lázarokawsamushanta rikarmi Israelmanta kusala achka runakunaJesuspina kriyiqllapa.

Jesusmi Jerusalenman yaykuranna(Mt 21.1-11; Mr 11.1-11; Lc 19.28-40)

12Kusala achka runakunami risha karanllapa Jerusalenman,Pascua fyistapaqqa. Chaymantami allaqnin diyaqa

. 13Chaymipaykunaqa palmira qirukunata kuchumur, kusa aligrila kaynunir laqyar riranllapa Jesustaqa tariq:

“¡Biba biba!¡Kusa alabakashami kanqa

Taytanchik Dyuspa shutinpi shamuqqa!Chaynulla ¡kusa alabakashami kanqa Israel pwiblupa

gubyirnunqa!” nir.14Chaymantaqami Jesusqa uk burruta tarir anan taran,

imanu . Chaqa niqmi:15 “Amami manchakuychu, Sión pwiblu.

Chaqa rikay, mantakuqnikimi shamuyanuk burritupa anan tasha” nir.

16

intrakaranllaparaqchu.raqmi, , pay imanukananpaqqami, unaylla iskribikasha kasha nir.

17Nataq runakuna, Jesús Lazaruta pampakashanmatakawsachimushanta rikashakunaqa, tukuylata parlaranllapa.18Chayraykumi runakunaqa riranllapa Jesustaqa tariq. Chaqa

. 19Piru chayfariseo runakuna-llapa: “Rikashaykillapanu kananqami manana imatapisrurayta puytinchikllapanachu. Chaqa tukuymi paylapikriyirna, rinllapa paywanna” nir.

Greciamanta runakunami Jesusta maskaranllapa20Jerusalén fyistaman adurakuq rishakunapa rurinpiqami,

Greciamanta runakuna karanllapa. 21Chaymi paykunaqa,

11 12

110

Galileapa uk pwiblun Betsaida shutiqmanta kaq, Felipimanqimikar kaynu nir rugaranllapa:

—Taytituy, Jesustami rikanayanillapa nir.22Chaynu nitinllapami, Felipiqa rir Andresta willar,

ishkantinllapa riran Jesusta parlaqqa. 23Chaymi Jesusqa niran:— , Dyusmanta Shamuq Runa wanutin,

Taytay Dyus kawsachimutin, tukuy runakuna rikar. 24Chiqaptami nishaykillapa: Trigupa uk

murisitun pachaman ratar mana pampakarqami manapuqunqachu. Ashwanmi maydiyapis chay uk murisitulakayanqa. Nataq pampakar-shuypaqa, ashwan winar kusalaachkatana puquyanqa. 25Chaymi nini, mayqanpis bidanpaqllakir washayta kamaqkunaqa limpu chinqanqallapa. Piruchay mayqanpis kay bidapi nuqapi kriyishanraykuwanuq-shuypaqami, tukuy tyimpupaqna kawsanqa.26Chayraykumi mayqanpis sirbimanaqqa, maypi katiypispullay kar sirbimanqa. Chaynu mayqanpis sirbimatinqami,Taytayqa kusa allinpaqna riqsinqa.

Mananami maychu wanunaypaq niran Jesusqa27Chaymantaqami Jesusqa niran:“¡Kananllami kusalata llakini! ¿Imatanari nishaq? ¿Taytay

kay qischakanay uramanta washamay, nir? ¡Manami! Chaqachaypaq-ari shamusha kani. 28Taytay, runakunata rikachiy,imatapis rurayta puytinki nir alabashunanllapapaq”.

Chaynu Jesús nitinqami, unaq syilumanta uk rimay kaynuniyaran:

“Qamwanmi rikachishana kani.Piru qashanmi rikachikushaq,

paq”.29Chaymi runakuna chaypi uyakuqkunaqa, niyaranllapa:

“Kunya karan” nir. Nataq wakin-shuypaqa niyaranllapa: “Ukangelmi payta willasha” nir.

30Chaynu niyatinllapami, Jesusqa niran:—Manami nuqaraykuchu chay rimaytaqa uyapashaykillapa.

Ashwanmi chaytaqa uyapashaykillapa qamkuna allitaintrakanaykillapapaq, nuqatami Taytayqa willamayaran nir.31 , tukuy kay pachapi

. Chaymantami TaytayDyusqa, kay pachapi mantakuqtaqa itakunqa amanamantakunanpaqchu. 32Piru, nuqata kruspi unaqmanalsamatinllapanaqa, kay pachapi kaqkunaqa nuqapi tukuylakriyir, tukuy tyimpupaqna kawsanqallapa.

33Chaynu nirqami Jesusqa intrachikuyaran imanumiwanuyanqa nir. 34Chaynu nitinmi, chay runakunaqaniranllapa:

—kanillapa, Dyuspa Akrashan Cristunqashi tukuy tyimpupaqkawsayanqa nir. Piru ¿imapaqta ninki, Dyusmanta ShamuqRunataqa kruspi unaqman alsakayanqallapa nirqa? Chaynukatinqa, ¿pitaq Dyusmanta Shamuq Runaqa? nir.

35Chaymi Jesusqa paykunata niran:—Pullaykillaparaqmi kanqa chay achkirachikuqqa. Piru

mananami unaytanachu pullaykillapaqa kanqa. Chayraykumikay achkirachikuq kaypi kayashanlla, ama tutaparaqpiqapuriyllapachu. Chaqa mayqanpis tutaparaqpi puriqqami,

. 36Chaymi chayachkirachikuq kaypi kashanlla kriyiyllapa paypi. Chaynuqamiqamkunapis chay achkirachikuqpaqna kankillapa.

Chaynu nirqami, Jesusqa chay kayashanmantaqa rirpakakuranna paykunamantaqa.

Israelmanta runakunami Jesuspi mana kriyinaranllapachu37Jesús, Israel runakunapa naypanpi michka mana ruraypaq

shumaq imakunata, chaynulla milagrukunata rurashakatinmapis, paykunaqa mana kriyiranllapachu. 38Piru

chaynuqami pasaran, Dyuspa rimaqnin Isaías iskribishannullakumplinanpaq. Chaqa kaynu nirmi iskribisha kayaq:

“Taytituy, ¿pitaq shumaq rimashanchikpiqa kriyisha?¿Pitaq intrakasha tukuy imata rurayta puytinki nirqa?”

39Chaynumi, mana imanupis kriyiyta puytiqllapachu. ChaqaIsaiaspismi kaynu nir iskribisha karan:

40 “Dyusmi kay runakunapa nawintaqa limpu kirpasha.Chaynulla mana intrakaqpaq tikrasha.

Chaynuqami rurasha chapakurpis amana rikakunanpaq.Chaynulla manana intrakananllapapaq.Chaynu nuqapaq mana intrakar mana kriyitinllapaqami,

nuqapis mana allichashaqchu” nir.41Chaynu nirqami Isaiasqa iskribiran, Jesucristo imanu kusa

pudirninwan mantakuqta rikashanrayku. 42ChaymiIsraelmanta kusa achka runakuna, chaynulla wakinkarguyjunkunamapis Jesuspiqa kriyiranllapa. Piru chaynukriyirllapamapis, manami tukuypa naypanpiqa Jesuspaqqarimaqllapachu, chay fariseo runakunata tantakananllapawasimanta itakumanmanllapa nir manchakushanllaparayku.43Chaynuqami paykunaqa tukuyaranllapa runakunaalabananllapalata munar. Nataq Dyus kusa allinpaqriqsinanta-shuypaqami mana yaqqa kwintachaqllapachu.

Jesús rimashankunata manakasuqkunaqami kastigakanqallapa

44Chaymantami Jesusqa kusa jwirtita rimar kaynu niran:“Mayqanpis nuqapi kriyiqqa, manami nuqalapichu kriyiyan.

.45Chaynulla mayqan rikamaqkunapismi,chaytapis rikanqallapa. 46Nuqami achkirachikuq chay kani.Chaymi kay pachamanqa shamusha kani, nuqapikriyiqkunaqa ama tutaparaqpi kidananllapapaqnachu.

47“Piru mayqanpis nuqa rimashayta uyakur, manakasukuqkunataqa, manami nuqachu kastigashaq. Chaqamanami kay pachamanqa runakunata kastiganaypaqchushamusha kani. Ashwanmi shamusha kani, tukuytawashanaypaq. 48Chaymi disprisyamar, rimashaykunata manakasuqkunataqami,rimashaykunawan rikar kastiganqa. 49Chaqa manami nuqamunashayllamantachu rimani. , imatarimanaypaq, . 50Chaymi nuqaqa

, Taytay mantakushankunata kasur imaqa tukuytyimpupaqna kawsanqallapa nir. Chaynumi nuqaqa, tukuy

.

13 1Mananami maychu karan Pascua fyistapaqqa., wanur kawsamur syiluman

nir. Piru Jesusqami tukuyla paypi kriyiqkunataqa kusalatamunaran. Chaymi wanunanpaqna karmapis ashwan mastapaykunataqa munaran.

2Chaymanta Pascua mikunata mikunanllapapaqnakatinllapaqami, Simonpa wamran Judas Iscariotita dyabluqayarpuchishana karan, Jesusta kuntrankunamanqukunanpaqqa. 3 , TaytanDyusmanta shamushanrayku qashan payllaman tikrayan nir.

mantananpaqna nisha nir. 4Chaynu mikuyatinllapami dassharir,watakuran. 5Chaymantami yakuta batyaman itar,

, chay sinturanpiwatakushan twayawan chakichiran.

6 ,Pedruqa niran:

—Taytituy, ¿ ?7Jesusqa niran:

12 13

111

—Kanan kayta ruratiyqami mana intrakankiraqchu. Piruchaymantaqami intrakankina nir.

8Pedruqa niran:—¡Taytituy,

chu! nir.Jesusqa niran:— , mana nuqapa kaqniychu

kayanki kanqa, nir.9Chaynu nitinmi Simón Pedruqa niran:—¡Chaynu katinqa, !

¡Ashwanmi makiywan umaytapis paqapamay! nir.10Piru Jesusqami niran:—

paqanchik. Chaqa kwirpunqami kusala shumaqnari.Chaynumi qamkunapis shumaqna kankillapa. Piru chaynushumaqqami mana tukuynikillapachu kankillapa.

11Chaynu, “Manami tukuynikillapachu shumaq kankillapa”nirqami niyaran, mayqanmi kuntrankunaman qukuyanqa nir

.12

, kaynu niran:“¿Intrakankillapachu,

paqashaypaqqa? 13Qamkunaqami nimankillapa:Mantamaqniy, . Chaynu nirqamichiqapta niyankillapa. Chaqa chaynumiri kani. 14-15Nuqamantashuqnikillapa,

. Chaymi, nuqa rurashaynulla,

sirbinakunkimanllapa.16“Chiqaptami nishaykillapa: Uk sirbikuqqami mana maschu

patrunninmantaqa.. 17Tukuy kay

nishushayllapata intrakasha kar, kasur kawsarllapaqami, kusashumaqna kayankillapa kanqa.

18“Chaynu nirqami, mana tukuynikillapapaqchu rimayani.

kani nirmapis. Piru Dyus nitin iskribikashanqami kumplikaytaministiyan. Chaqa niqmi: ‘Nuqawan pulla mikuqmi, kuntraynatikrakasha’ nir. 19

paqna, maydiya chaynu pasatinqa, kriyinaykillapapaqmayqanmi nuqaqa kani nirmapis. 20

pis: , nuqatasamachimayanqa. Chaynulla, nuqata samachimaq-shuypaqa,

.

Judasmi kuntraykunaman qukumayanqa niran Jesusqa(Mt 26.20-25; Mr 14.17-21; Lc 22.21-23)

21Chaynu nir tukchirnaqa, Jesusqa kusalata llakir kaynuniran:

—Chiqaptami nishaykillapa: Qamkunamanta uknikillapamikuntraykunaman qukumayanqa nir.

22

chapanakuyaranllapa, mayqanpaqmi rimayan nirmapis mana. 23

ukta kusalata munaq. Chaymi mikuyatinllapaqa Jesuspaqichqanlapi tayaran. 24Chayraykumi chaytaqa, Simón Pedruqasiñalawan willaran Jesusta tapunanpaq, pipaqshi rimayan nir.25

nir tapuran:—Taytituy, ¿pitaq chayqa? nir.26Jesusqa niran:—Mayqanta , tantata pitir nuyuchir aypachiyani chay

paymi nir.Chaynu nirnaqami tantata pitir nuyuchir, Simonpa wamran

Judas Iscariotita aypachiran. 27Chaynu tantata Judasaypatinla, yarpuyninman Satanaspa yarpuyninqa yaykuran.Chaymi Jesusqa niran:

—Imata , utqarrurayna, nir.

28Piru chaynu Jesús nitinmapismi, chay misapimikuqkunaqa mana intrakaranllapachu, imapaqmi chaynunisha nirmapis. 29Ashwanmi wakinqa Judas qillaytatantananpaq talqitata purichiq katin kaynuta yarpuranllapa:Pascua fyistapaq imallataqa rantinanpaq, manaqapis manaimayjunkunata imallataqa qunanpaq kanqa nir.

30Chaymanta Judas tantata mikurnaqa, waqtamanlluqshiranna. Chaqa chay urasqami, tutana karan.

31Judas waqtaman lluqshishana katinqa, Jesusqa niran:—

wanur kawsamutin, tukuyla rikar alabananllapapaq. Chaynupasatinmi Taytay Dyuspis alliplata riqsikar alabakanqa.32Chaymi, payrayku Tayta Dyus allipta alabakarqa, dasnapaypis riqsichikur alabachinqa, paymanta Shamuq Runaqachiqap paynu nir. 33Kusala munashay wamrituykuna,pullaykillapaqa mananami unaylatanachu kashaq. Chaymiqamkunaqa maskamankillapa. Piru imanukarguyjunkunata willaray, chaynulla qamkunatapis kananqawillashaykillapa: Nuqa rishaymanqami manaraq riytapuytinkillapachu. 34Chaymi ashwan kay mushuq mantakuytawillashaykillapa ruranaykillapapaq: Uknikillapa uknikillapamillakipanakunkillapa, imanuchaynulla. 35

llapaqami, tukuy kwintata qukanqallapa, chiqaptami, nir.

Pedrumi Jesusta arniran mana dijananpaqchu(Mt 26.31-35; Mr 14.27-31; Lc 22.31-34)

36Chaymantami Simón Pedruqa Jesustaqa kaynu nirtapuran:

—Taytituy, ¿maymantaq riyanki?Jesusqa niran:—Imanu

nuqa rishaymanqa riyta puytinkichu. Piru chaymantanamirinki nuqa kayashaymanqa nir.

37Chaymi Pedruqa niran:—Taytituy, ¿imapaqtaq mana kananlla qamwan riyta

puytini? ¡mapis wanunaypaqqa listuna kani! nir.

38Chaynu Pedro nitinmi, Jesusqa niran:—¿Nuqaraykuchu wanunaykipaqmapis listuna kanki? Piru

chiqaptami nishayki: Manaraq gallu kantayatinmi, qamqakimsa kuti ninki: ‘Manami paytaqa riqsinichu’ nir.

14 1

niran:“Qamkunaqa amami yarpupakuyllapachu. Ashwanmi Dyuspi

chaynulla nuqalapi kriyir kawsayllapa. 2Chaqa Taytaypawasinpiqami tanapaqqa kusala achka lugarqa kan. Chaymi nuqaqawillashurayllapa, riyani uk lugarta qamkunapaq kamakachiq nirqa.Manaqa mana imatapis willashunayllapatachu. 3Chaynu rir lugartakamkachirnaqa, qashan tikrakamushaq Taytaypa wasinmannaapashunayllapapaq. Chaynuqami chay maypikayashaypina qamkunapis kankillapa. 4Chaqa qamkunaqami

riqsinkillapana”.5Chaynu Jesús nitinmi, Tomasqa niran:—Taytituy, , maymanmi riyanki

nirqa. ¿Imanunari chay nantaqa riqsishaqllapa? nir.6Chaynu Tomás nitinmi, Jesusqa niran:—Nuqami chay nanqa kani. Chaynullami nuqa chay chiqap

kaq, chaynulla kawsachikuqpis kani. Chaymi nuqapi

13 14

112

.7Nuqata riqsimarqami, Taytaytapis riqsinkillapa. Pirukananmanta-pachami riqsinkillapana.nari nir.

8Chaynu Jesús nitinmi, Felipipis niran:—Taytituy, rikachimayllapa Taytaykitaqa. Chaqa chaynu

rikaylatanami ministiyanillapa nir.9Jesusqa niran:—Felipe, kwichka achka tyimpunami pullaykillapa kani.

Ima, ¿manaraqchu riqsimanki? Chaqa mayqanpis nuqatarikamaqqami Taytaytapis rikayanna. ¿Imapaqtaq mañamanki,‘Taytaykita rikachimay’ nirqa? 10¿Manachu kriyinki nuqaTaytaywan chaylla kani, Taytaypis nuqawan chaylla nirqa?Chaymi, tukuy willashushayllapataqa, mana nuqamunashaymantachu willashunillapa. Ashwanmi Taytaynuqawan kar, imatapis pay rurachiman. 11KriyimayllapariTaytaywanqa chaylla kani, chaynulla Taytaypis nuqawanchaylla nir. Chaynu mana kriyinarqa,mapis kriyiyllapa.

12“Chiqaptami nishaykillapa: Mayqanpis nuqapi kriyiqqaminuqa rurashaykunamatapis ruranqa. Chaynullami ashwan masukman shumaqkunata ruranqallapa. Chaqa nuqaqami riyaninaTaytay kayashanman. 13Chaymi tukuy imatapis shutiypimañakutkillapaqa, rurashaq. Chaynuqami, nuqaraykuTaytayqa alabakashana kanqa. 14Nishushayllapanumi,shutiypi mañakutkillapaqa imatapis rurashaq nir.

15“Chaymi qamkuna munamayarqa, mantakushaykunataintrakar kasunkillapa. 16-17Chaynami nuqaqa Taytay Dyusta

. ChayqamiChiqap Ispiritu kar, maydiyapis pullaykillapa kananpaq. Piru

chu. Chaqa manari rikasha chaynulla riqsinllapalamapischu.Nataq qamkuna-shuypaqami riqsinkillapa, qamkunapapullaykillapa maydiyapis kashanrayku. Chaymipullaykillapana kanqa.

18“Manami askwintallaqa dijashaykillapachu. Ashwanmitikrakamushaq qamkunawan pulla kanaypaq. 19Mananamimaychu, chay mana kriyiqkuna,paqqa. Nataq qamkuna-shuypaqami rikamankillapa.Chaynulla nuqa kawsashayraykumi, qamkunapiskawsankillapa. 20Chaynu Taytayman ritiynaqa, kwintataqukankillapa, Taytaywanna kani nir. Chaynullaqamkuna-shuypaqa nuqawan kankillapa nir, chaynullanuqapis qamkunawan kani nir ima. 21Chaymi mayqanpismantakushaykunata intrakar kasuqkunaqa, chiqapta nuqatamunaman nir intrachikun. Chaynu nuqata munamaqtaqamiTaytaypis munanqa. Chaynulla nuqapis munar chiqaptaintrachishaq imanumi kani nirmapis”.

22Jesús chaynu nitinqa Judas (mana chay JudasIscariotichu), tapuran kaynu nir:

—Taytituy, ¿imapaqtaq nuqakunalata rikachimarllapa,mana tukuy runakunata rikachinkiqa?

23Jesusqa niran:—Mayqanpis munamaqqami, rimashaykunata allita intrakar

kasun. Chaymi Taytayqa munanqa paytaqa. Chaynu katinmi,ishkantiyllapa shamur pullana kawsashaqllapa. 24Pirumayqanpis mana munamaqqami, mana kasunchurimashaykunataqa. Piru willashuyanillapa chayqami mananuqamantachu. Ashwanmi Taytay willashunayllapapaqnimashanta willashunillapa.

25“Tukuy kaykunatami qamkunawan karllaraq willashunillapa.26Piru Taytay,

, payna allita intrachishunqallapa, TaytanchikDyusta chiqapta riqsinaykillapapaqqa. Chaynullami tukuywillashushayllapatapis yarpuchishunqallapa ima.

27“Nuqami kusa shumaq kawsaytana dijashunillapa,shumaqtana kawsanaykillapapaq. Piru manami kay pachapimana allinta yarpuqkuna shumaqta tanillapa nin, chaynuchunishunillapa. Chaymi ashwan nuqawan kashaykillaparaykuqaama yarpupakuyllapa chaynulla manchakuyllapalamapischu.28Chaqa uyapamashaykillapanami, ‘Riyashaqna, piruqashanmi tikrakamushaq qamkunawan kanaypaq’ nitiyqa.Chayrayku, chiqapta munamayarllapaqa,

. Chaqanuqamantaqami tukuy imapi payqa mas. 29Tukuy kaytaqamiwillashunillapa, maydiya nishushayllapanulla ima pasatinqa,kriyinaykillapapaqna.

30“Mananami qamkunawanqa unaytanachu parlashaq.Chaqa kay pachapi mantakuq nuqamanta mana maskarmapismi, imakunata ruraq qallariyanna. 31Chaynupasatinmi, tukuyla runakuna kwintata qukanqallapa Taytaytachiqapta munarmi, pay nimashanta imatapis rurani nirqa.

“Shariyllapa. Rishunllapana kaymantaqa”.

Jesusmi chiqap uba tarpukashaqa

15 1Jesusqami kaynu niran:“Nuqami chiqap uba tarpukashaqa kani. Nataq

Taytaymi kuytaq chayqa. 2Chaynu chiqap uba katiymi tukuynuqapi kriyiqkunaqa nuqapa rikraykunana. Chaymi chayrikraykuna mana puquqtaqa, Taytayqa kuchur itakunqa.Nataq chay puquqkunata-shuypaqa mana shumaqninkunatakuchupar ima kamkachinqa, mastana puqunanpaq. 3Nataq

rayku kusa shumaqna kankillapa Dyuspaqqa. 4Chaynu karmiimanutaq nuqa qamkunamanta mana chiqanchakanichu,chaynulla ama nuqamantapis chiqanchakayllapachu. Chaqauk ubapa rikrankunamaqa tullunmanta pakikasha karqa,mana puquyta puytinchu. Chaynullami qamkunapis mananuqallawan karqa, mana puquq yupayna mana shumaqnachukankillapa Dyuspaqqa.

5“Nuqami chay chiqap uba tarpukashaqa kani. Nataqqamkuna-shuypaqami rikraykuna kankillapa. Chaymimayqanpis nuqamanta mana chiqanchakatinqa, nuqapispaykunamanta mana chiqanchakatiychu puquq yupayna kusashumaqta kawsanqallapa. Chaqa mana nuqawan kaqkunaqamimana imatapis rurayta puytinqallapachu. 6Chaymi mayqanpismana nuqallawan kaqtaqa,taqa kuchur itakusha chakitin rupachinchik, chaynuninamanna itakukanqa.

7“Piru qamkuna tukuy rimashaykunata kasur, nuqamanta

pismi Taytayqa qushunqallapa. 8Chaynulla, chaynu puquqyupay kusa shumaqta kawsatkillapaqami Taytayqa kusaalabakashana kanqa. Chaynuqami nuqapa chiqap

. 9Chaqa nuqamiqamkunataqa kusata munashunillapa, Taytay imanutaqnuqata munamashannulla. Chayraykumi qamkunapisuknikillapa uknikillapa munanakur kawsayllapa, nuqamunashushayllapanulla. 10Chaymi chiqapta nuqatamunamarllapaqa, mantakushaykunata intrakar kasuyllapa.Chaqa imanutaq nuqamaqa Taytayta kusata munashayraykutukuy mantamashanta kasur kawsani chaynulla.

11“Chaynuqami nishunillapa kusa shumaqta yarpurna,nuqawan chiqapta aligriyanaykillapapaq. 12Chaynullamimantashaykillapa: Imanutaq nuqa munashushallapa kani,

llapa nir.13“Chayraykumi mayqanpis ukninta munashanrayku

amigunta washananraykuqa wanuymatapis puytin. 14Chaymiqamkunapis tukuy mantashushayllapata rurarqa kusamunashay amiguykunana kankillapa. 15Chaynu katkillapamimanana kananmantaqa sirbimaqniypaqnachu riqsir,

14 15

113

amiguykunapaqna riqsishaykillapa. Chaqa uk sirbikuqqami. Piru

qamkunataqami Taytay tukuy imata willamashantapis tantarwillashushallapana kani. 16Chaynulla manami qamkunachunuqataqa akramashaykillapa. Ashwanmi nuqa qamkunata

kawsanaykillapapaq. Chaynu kar, tukuy imata ministirshutiypi Taytayta mañatkillapaqa qushunqallapa. 17Chaymiqashan mantashaykillapa: Uknikillapa uknikillapamunanakuyllapa nir.

18“Nishaykillapapis:.

19Chaqa qamkuna kay pachamanta kaqkunallawankatkillapaqa, kusalata munashuyanmanllapa, imanutaqpaykuna munanakunllapa chaynulla. Piru qamkunata

.Chaqa manami paykunapanachu kankillapa. 20Chaymi uk kutinishushayllapata yarpuyllapa. Chaqa kaynumi nishurayllapa:Uk sirbikuqqami mana maschu patrunninmantaqa nir. Chaymiimanutaq nuqapa ikiypi puriranllapa mana allintaruramananllapapaq,llapa. Chaqa nuqa rimashaykunata kasuyarllapaqa, qamkunanishaykillapatapis kasunmanllapa. 21

llapa nuqarayku. Chaqa paykunaqami mana riqsinllapachu.

22“Paykunaqami nuqa mana shamur willasha katiyqa manauchayjunchu kanmanllapa. Piru shamur willatiy manakasukushanllaparaykumi kusala uchayjunna. Chaymi mananapirdunakanqalamapischu. 23Chaqa mayqanpis nuqata

. 24Chaynulla nuqapaykunapa naypanpi mana mayqanpis rurashanllapatarurasha katiyqami mana ima uchayjunlamapischukanmanllapa. Piru tukuy imakunata paykunapa naypanpirurasha katiymapis, , chaynulla Taytaytapis

. 25Tukuy kaykunaqami chaynuqa pasayan,Dyus nitin Moisés iskribikashankuna kumplikananpaq. Chaqaniqmi: .

26“Piru Taytaymanta Chiqap Ispiritu Yanapakuqta

mayqanmi kani nirmapis. 27Chaynullami qamkunapisnuqapaqqa tistiguykuna kankillapa. Chaqa qamkunaqamipuntamanta-pacha pullay kashaykillapa.

16 1“Tukuy kaykunatami willashunillapa, nuqapi

paq. 2Chaqa chay tantakananllapa wasikunamantamiitakushunqallapa. . Chaymichay tyimpupiqa wanuchishurllapa, yarpunqallapaDyuspaqqami kusa allinta rurayanchikllapa nir. 3Chaynuqamitukunqallapa Taytayta chaynulla nuqatapis manariqsimashanllaparayku. 4Tukuy kaykunataqami chaynuqanishunillapa, , tukuy chaywillashushayllapata yarpunaykillapapaq.

“Piru tukuy kaykunataqami qamkunallawan kashayraykumana naypaqllataqa willashurayllapachu.

Santu Ispiritumi yanapamanchik5“Nataq kananqami riyanina mayqan

paywan pullana kanaypaq. Piru chaynu nishutiyllapaqamanami mayqannikillapapis tapumankillapachu ¿maymantaqriyanki? nirmapis. 6Ashwanmi, chay willashushayllapapaqyarpur, kusa llakishalana tikrakashaykillapa. 7Piru chiqaptaminishaykillapa: Chaynu rinaypaqna katiymapis aligriyayllapa.Chaqa nuqa ritiymi Yanapakuq Ispirituqa shamunqa manaqamana. . 8Chaynu YanapakuqIspiritu shamurmi, tukuy mana kriyiqkunata allita rikachinqa

uchayjunmi kankillapa nir. Chaynulla intrachikunqaDyusqami mana ima uchayjunlamapischu nir. Chaynu karmi

.9 , tukuy nuqapi mana kriyiqkunaqamikusala uchayjun nir. 10

mana ima uchayjunlamapischu kani nir. Chaymi ashwanriyanina Taytayman,chu. 11 , kay pachapi mantakuqdyablutaqa, Tayta Dyus kastigakananpaq nishantaqami, allita

.12“Chaynu nir ima willashunayllapapaqmi kusa achka kan.

Piru kananlla willashutiyllapaqami mana intrakankillapachu.13Chaymi Chiqapta intrachikuq Ispiritu shamur tukuyimatapis karanlata intrachishunqallapa. Chaqa payqa manamimunashanllamantachu willashunqallapa. Ashwanmi tukuyimata Dyusmanta uyapashanta ima willar intrachishunqallapa.Chaynullami willashunqallapapis, imakunami maydiyaqapasanqa nir ima. 14Payqami nuqamanta uyashantana allitaintrachishutinllapa, alabamanqallapa. 15Chaqa Taytay Dyus

. Chayraykumi nishurayllapa:Ispirituqami nuqamanta uyashanta allita qamkunataqaintrachishunqallapa nirqa”.

Kanan llakiyarmapis maydiyaqa aligriyankillapana16Jesusqami niranpis:“Mananami maychu manana rikamanaykillapapaqqa.

[Chaqa Taytaymanmi riyanina.] Piru unaykaqmantaqamirikamankillapana” nir.

17Chaynu nitinmi,kaynu tapunakuqllapa: “¿Ima nishaq nirtaq, chaynuqanimanchikllapa? Chaqa nimanchikllapami, mananashimaychu Taytanman ritin manana rikanallapapaqqa.Chaymanta unaykaqmantashi rikayashunllapana nir.18Chaynulla, ¿ima nishaq nirtaq nin, ‘Mananami maychu’nirqa? Manami intrakanchikllapachu imata rimayannirmapis”.

19Piru Jesusqami kwintata qukaran, tapunayanllapa nir.Chaymi niran:

—Qamkunatami nishaykillapa: Manana maychu qamkunamanana rikamanaykillapapaqqa. Piru unaykaqmantamirikamankillapana nir. ¿llapa? 20Piru chiqapta nishaykillapa: Qamkunaqami llakirwaqankillapa ima nuqa dijashutiyllapaqa. Nataq nuqapi manakriyiqkuna-shuypaqami kusalata aligriyanqallapa. Piruqamkuna chaynu llakishaykillapamantaqa ashwan mastanaaligriyankillapa. 21Imanutaq uk warmimaqa, kusatananachikun wamrakustunanpaq nanaynin aypatinqa. Piruwamritun nasikutinnaqami nanachikushanmatapis qunqanna.Chaymi ashwan kusata aligriyan, wamrakushanrayku.22Chaynumi qamkunapis kananqa kusata llakinkillapa. Pirunuqa tikrakamur rikashutiyllapami, shunquykillapapi kusashumaqta yarpurna aligriyankillapa. Chaymi chay

qallapanachu.23“Chaqa chay diyakunapiqami manana imatapis

tapumankillapanachu. Piru chiqaptami nishaykillapa: Imaministishaykillapatapis shutiypi, Taytayta mañakutkillapapayqa qushunqallapa. 24Kanankamanmi manaraq imatapisshutiypiqa Taytaymanqa mañakushaykillapachu.Mañakuyllapa,wan aligriyanaykillapapaq.

Jesusmi tukuy mana allin kaqkunataqa binsishana25“Tukuy kaykunatami,

llapa kani.kunawannachu willashunayllapapaq. Ashwanmi Taytaypaqqaimatapis kusa intrakaypaqtana willashaykillapa. 26Chaymi

15 16

114

chay diyapiqa, imakunatapis shutiypina Taytaytaqamañakunkillapa. Chaypiqami mana nuqanachuqamkunapaqqa Taytaymanqa mañakushaq. 27Chaqa Taytaymikusalata munashunllapa,llaparayku, chaynulla paymanta nuqaqa shamusha kani nirkriyishaykillaparayku ima. 28Taytaypa naypanmantamishamuray kay pachaman. Nataq kanan-shuypaqa kay pachatadijanina, Taytay kayashanman tikrakanaypaq”.

29Chaynu Jesús nitinqa, :—Kanan-shuypaqami kusa intrakaypaqtana rimayanki,

mana kumparasyunkunawannachu. 30Chaymi kananqa. Chayraykumi

manana tapushunayllapamatapis ministinkinachu. Chaynukatkimi, kriyinillapana chiqaptami Dyusmanta shamushaykinir.

31Jesusqa niran:—¿Chayqachu kananqa kriyimankillapana? 32Chaqa ura

. Chaymiqamkunaqa wakta kayta shikwakar rir, nuqalatanadijamankillapa. Piru manami nuqalachu kashaq, Taytaypullay kashanrayku. 33Tukuy kaykunatami willashunillapa,

llapapaq. Chaqa,llapa. Piru kusata animakurmi shachinakunkillapa. Chaqanuqami tukuy mana allin kaqkunataqa binsishana kani.

17 1Tukuy kaykunata nirnaqami, Jesusqa syilumanchapakur kaynu nir mañakuran:

“Taytay, .Chaymi, runakunata intrachiy, imaraykumi wanuyani nirintrakar alabamananllapapaq. Chaynuqami ashwan qamtapisalabashunqallapana. 2Chaqa qammi Wamraykitaqa nishayki,tukuylata mantar qampa kaqkunataqa washar, tukuytyimpupaq kawsachinanpaq. 3Chaymi mayqanpis qamtauklayla chiqap Dyus kanki nir riqsishuqkuna, chaynulla

tyimpupaqqa kawsanqallapa.4“Tukuy imata ruranaypaq nimashaykita kay pachapi rurar

tukchishayraykumi, runakuna qamtaqa kusata alabashunllapa.5Chayraykumi Taytituy kanan-shuypaqa kay pachamapismanaraq kayatinchu kusa shumaq pudirninchikwanmantakuqninchik, chaynulla kanaypaqna tikramay.

6“Chaqa qampa shutikitami, chay mana kriyiqkunamantaakrar qumashaykikunata riqsichisha kani. Paykunataqami,qampa kashanrayku qumarayki. Chaymi rimanaykitaintrachishayrayku kasurna kawsanllapa. 7Chaymi kananqapaykunaqa intrakanllapana, tukuy imatapis qamrayku ruraninir. 8

, kasushallapa. Chaynullamipaykunaqa kriyishallapa,shamusha kani nir ima.

9

paq mañakuni. Chaqa qammi paykunataqa qumarayki. Piruchay mana kriyiq kaqkunapaq-shuypaqa manamimañakunichu. 10Tukuy nuqapa kaqkunaqami qampa.Chaynulla tukuy qampa kaqkunapis nuqapa. Chaymi tukuynuqapa kaqniykunaqa, rikar imanumi kusala pudirniyjun imakani nir alabamanllapa.

11“Nuqami kay pachamantaqa, qammanna shamuyaniTaytay. Nataq paykunaqami kay pachallapiraq kidanqallapa.Chayraykumi kusa allinla Taytay, shutikipi mañakushayki,

paq. Chaynuqami nuqawanqa pullalana kanqallapa, imanutaqqamwan nuqamaqa pullala kanchik chaynu. 12Chaqa nuqakay pachallapi paykunawan karqami, qam pudirnikitaqumashaykiwan kuytaray ima tukuy mana allinkunamanta.

Nataq iskribikashannulla kumplikananpaqmi, dyablumunashannu rurar ukla chinqaran. Piru paymantaqami manamasqa chinqashallapanachu.

13“Kanan-shuypaqami shamuyanina Taytay chay maypikayashaykiman. Piru paykunataqami kay pachapi manakriyiqkunawan karlla intrachini nuqa aligriyashaynullakusalata aligriyananllapapaq. 14

kasushanllaparaykumi, mana kriyiqkunaqa paykunata. Chaqa rimaynikita kasuqkunaqami nuqa

yupayna, mana chay mana kriyiqkuna yupaynachu. 15Piruchaynu nishurqa, manami mañashuyanichu, kay pachapimana kriyiqkunamanta chiqanchanaykipaq nirchu. Ashwanmañashuni kuytanaykipaq tukuy mana allin kaqkunamanta.16Chaqa imanutaq nuqamaqa mana, kay pachapi manakriyiqkunapa kaqninchu kani, chaynullami paykunapis.17Chayraykumi paykunataqa chiqap kaqlawan shumaqchay.Chaqa rimaynikiqami kusala chiqap. 18Paykunatami mana

, imanutaq nuqata qam. 19Nuqami qam munashaykinulla

paykunapaq wanushayrayku kusala shumaqpaqna riqsimanki.Chaynullami paykunapis chiqap rimayniki nishannularurarna, shumaqchakanqallapa.

20“Manami paykunalapaqchu mañashuni. Ashwanmi

mañashuni. 21Chaynullami Taytay mañashunipis tukuy nuqapikriyiqkunaqa uklana kananllapapaq. Chaqa imanutaq qamnuqawanmaqa ukla kanchik chaynu, nuqanchikwan tantalanakananllapapaq. Chaynu katin, mana kriyiqkuna rikarqamiallitana kriyinqallapa, .22Chaqa imanullapapaq nimarayki, chaynu kananpaqmi paykunatapis nishakani, uklana kananllapapaq. Imanutaq qamwan, nuqamaqauklana kanchik chaynulla. 23Chaynu qam nuqawan karmikusata yanapamanki. Chaynullami nuqapis paykunataqayanapashaq, ukninllapa ukninllapa yanapanakur, uklanakawsananllapapaq. Chaynu katinllapami chay manakriyiqkunaqa kwintata qukanqallapa, qammi nuqataqa

, chaynulla paykunataqa kusata munankinuqata yupaylla nir.

24“Taytay, qammi qumarayki akrashaykikunataqa. Chaymimunani paykunapis chay maypikananllapata. Chaynu pullay karmi qamrayku kusa

. Chaqa qammi,pachamapis manaraq kayatinchu munamashaykillana kasha.25Imatapis karanlata rikaq Taytay, mana kriyiqkunaqamimana riqsishunllapachu. Piru nuqa-shuypaqami riqsishuni.

, qam nuqataqa. 26Chaymi paykunataqa riqsichisha kani,

imanu kanki nirmapis. Chaynullami masta qampaqintrachishaq munanakur kawsananllapapaq imanumunamanki chaynulla. Chaynu katinllapami nuqaqapaykunapina kashaq maydiyapis”.

Jesustami prisuranllapana(Mt 26.47-56; Mr 14.43-50; Lc 22.47-53)

18 1Chaymanta chaynu nirnaqa, Jesusqa riran.

Chaypi wirta katinmi, chayman Jesusqa yaykuran. 2Chaynullami chay Judas, Jesusta

kuntrankunaman qukunanpaq karan chaypis, riqsiq chaywirtataqa. Chaqa Jesusqami achka kuti chaymanqa

. 3Chaynu chay lugartariqsiq karmi, Judasqa achka suldadukunawan, Dyustaadurananllapa wasita wakin kuytaqkunawan ima, .Paykunataqami kurakunapa mantaqninkuna, fariseukuna ima

, ,wan, chaynulla ispadakunawan ima alli kamakasha. 4Piru

16–18

115

, lluqshir rirkaynu nir tapuran:

—¿Mayqantataq maskayankillapa? nir.5-6Paykunaqa niran:—Nazaretmanta Jesusta nir.Jesusqa niran:—Nuqami kani.Chaynu Jesús “Nuqami kani” nitinqa, ikiman tukushaq nir

tukuynin pachaman rataranllapa. Judaspismi chaypipullanllapa karan. 7Chaymantaqa qashan Jesusqa tapurankaynu nir:

—¿Mayqantataq maskayankillapa? nir.Paykunaqa qashan niran:—Nazaretmanta Jesusta nir.8Chaynu nitinllapaqa, qashan Jesusqa niran:—Nuqami kani nir willashushallapana kani. Nuqata

maskamayarllapaqa, .9

qami, mana uklamapis nuqamantaqa chiqanchakashachu”nishan kumplikananpaq. 10

Simón Pedruqa, uk ispadata lluqshichimur, kurakunapamantaqninta sirbiq runapa allilaw rinrinta ¡saq! pitiran. Chaysirbikuqqami Malco shutiq. 11Chayta Pedro ruratin rikarmi,Jesusqa niran:

— . Chaqa ¿manachu chayayaq yaku yupay qischakanaypaq Taytay nishantaqapuytiyashaq rurayta? nir.

Jesustami Anasman aparanllapa(Mt 26.57-58; Mr 14.53-54; Lc 22.54)

12Chaymantaqa chay suldadukuna, mantaqninwan,chaynulla Dyusta adurananllapa wasita kuytaqkuna imaJesustaqa aypar wataranllapana. 13Chaymi puntataqaaparanllapa Caifaspa swigrun Anaspa wasinman. Chayañupiqami Caifasqa kurakunapa punta mantaqnin karan.14Kay Caifasmi Israelmanta runakunataqa kaynu nisha kayaq:“Uk runalami wanunanpaq allin kanqa tukuypaq” nir.

Pedrumi Jesustaqa mana riqsinichu niran(Mt 26.69-70; Mr 14.66-68; Lc 22.55-57)

15Simón Pedrumi,riyaranllapa. , kurakunapamantakuqninpaqa riqsinan karan. Chaymi Jesuswan pullayaykuran chay wasipa pampankaman. 16NataqPedro-shuypaqa waqta punkulapi kidaran. Chaymi Jesuspa

,punkupi warmi kuytakuqtaqa willar Pedrutapis rurimanyaykuchiran. 17Chaymantaqa chay punkupi kuytakuqwarmiqa, Pedrutaqa kaynu nir tapuran:

—¿ ?nir.

Pedruqa niran:—Manami nir.18Piru kusata qasayatinmi, chay sirbikuqkuna, Dyusta

adurananllapa wasita kuytakuqkunaqa ninata kachkashaquñukur shayaranllapa. Pedrupismi paykunawan pulla chaypiquñukur shayaran.

Anasmi Jesusta tapuran(Mt 26.59-66; Mr 14.55-64; Lc 22.66-71)

19Kurakunapa mantaqninqa qallariranna Jesusta tapuq, .

20Taputinqa, Jesusqa niran:—Nuqaqa tukuypa naypanpi rimasha kani. Maydiyapismi

tantakananllapa wasikunapi, chaynulla Dyusta adurananllapawasipi, chay maypi

. Chaynuqami

. 21Chaynukatinqa, ¿imapaqtaq tapumayanki? Tapuy uyakumashachaykunata.nir.

22Chaynu Jesús nitinmi, Dyusta adurananllapa wasitakuytaqkunamanta ukqa qaqllanpi maqaran Jesustaqa, kaynunir:

—¿Kurakunapa mantaqnintachu waknu willanki? nir.23Chaymi Jesusqa niran:—Mana allinta rimasha katiyqa willamay-ari imatami mana

allinta rimasha kani nirmapis. Piru allinta rimasha katiyqa¿imapaqtaq maqamanki? nir.

24 ,kurakunapa punta mantaqnin Caifasmanna.

Pedrumi qashan Jesustaqa mana riqsinichu niran(Mt 26.71-75; Mr 14.69-72; Lc 22.58-62)

25Chaykamanqa, Pedruqa ninapa yatalanpi shashaquñukuyaran. Chaymi tapuranllapa:

—¿ ?nir.

Pedruqa niran:—Manami nir.26

pis. Payqami, Pedro uk sirbikuqpa rinrinta pitisha karanchaypaqa ayllun karan. Chaymi paypis tapuran Pedrutaqakaynu nir:

—¿Manachu paywan rikashuray wak wirtapi?27Chaynu nir taputinmapis, Pedruqa qashan, “Manami

riqsinichu” nitinlami galluqa kantaranna.

Jesusmi Pilatupa naypanpi(Mt 27.1-2, 11-14; Mr 15.1-5; Lc 23.1-5)

28Piru limpu achkiyayatinnaqami, Jesustaqa Caifaspawasinmantaqa, aparanllapa Romamanta mantakuq Pilatupamantakuna wasinman. Piru Israelmanta karguyjunkunaqamana yaykuranllapachu chay wasimanqa. Chaqapaykunaqami yarpuqllapa: Chayman yaykurqashimantakuykuna nishannulla manana Dyuspaqqa shumaqnachukayanqallapa nir.pis mikuyta puytiyanqallapanachu nir. 29Chaynu Jesusta

, Pilatuqa waqtaman lluqshimur niran:—¿Imamantataq kay runataqa uchachayankillapa? nir.30Paykunaqa niranllapa:—Kay runa allin katinqa,

tachu nir.31Pilatuqa niran:—Chaynu katinqa, apar liynikillapa nishannulla kay

.Chaynu nitinmi, Israelmanta karguyjunkunaqa niran:—Nuqakunaqami mana dirichuyjunchu kanillapa

mayqantapis wanuchinayllapapaqqa nir.32Chaynumiri kumplikaran, Jesús imanumi wanushaq nir

payllapaq rimashanqa. 33Chaymantami Pilatuqa qashanmantakunan wasinman yaykur, Jesustaqa qayar kaynu nir tapuran:

—¿Qamchu Israel runakunapa mantaqnin kanki? nir.34Jesusqa niran:—¿Qampa yarpuynikillamantachu tapumanki, manaqachu

ukkuna willashusha katin? nir.35Jesús chaynu nitinqa, Pilatuqa niran:—¿Nuqachu Israelmanta runa kani? Chaqa qampa

nasyunnikimanta runakuna, chaynulla kurakunapamantaqninkunami qamtaqa nuqamanqa apamushushallapa.Ma willamay, ¿imatataq rurashayki? nir.

36Jesusqa niran:—Nuqapa mantakunayqami mana kay pachamantachu.

Chaqa chaynu katinqami,

18

116

llapapaq. Piru mantakuyniyqami mana kaymantachu nir.37Chaymantaqa Pilatuqa tapuran:—Chaynu karqa, ¿chiqaptachu qamqa uk mantakuq kanki?

nir.Jesusqa niran:—Qamllami nimanki, mantakuq kani nirqa. Nuqami kay

pachaman shamur nasiray tukuy runakunata willanaypaqchay chiqap kaqpaq. Chaymi chiqap kaqpaq rimatiyintrakaqkunaqa, uyamanllapa nir.

38Chaynu nitinqa, Pilatuqa niran:—¿Imataq chay chiqap kaqqa? nir.

Jesustami wanuchinanpaqna niranllapa(Mt 27.15-31; Mr 15.6-20; Lc 23.13-25)

Chaynu Jesusta tapurnaqa, Pilatuqa qashan lluqshimuran,chay Israelmanta karguyjunkunata kaynu nir willaq:

—Nuqapaqqami kay runaqa mana ima uchayjunlamapischu.39Piru qamkunapa kustumrikillapami kan, kada Pascua

.Chaynu katinmi, ¿munankillapachu kay Israel runakunapa

? nir.40Chaynu Pilato nitinqa, tukuyninllapa qashan kaynu

niranllapa:—¡ , !

nir.Kay Barrabasqami kusala suwakuq runa karan.

19 1Chaymantaqami, , Jesusta kusatallibachinanllapapaq. 2Chaymi suldadukunaqa kashamanta

rurakasha kurunata Jesustaqa umachiranllapa. Chaynulla uk. 3Chaymantami

kushipananllaparayku tukuynin qimikar kaynu niranllapa:—¡Biba Israel pwiblupa gubyirnun! nir.Chaynu nir imaqami, qaqllitanpi maqaqllapa. 4Chaynami,

Pilatuqa qashanpis mantakunanmanta yarqamur niran:—Rikayllapa. Nuqaqami paytaqa yarqachimusha kani rikar

kwintata qukanaykillapapaq, nuqapaqqa kay runaqa manaima uchayjunlamapischu nir.

5Chaymantaqami Jesusqa yarqamuran, kashamantarurakasha kurunata umakusha,yakakusha ima. Chaymi Pilatuqa niran:

—¡Kaypimi kay runaqa! nir.6Chaynu nitinqa, kurakunapa mantaqninkuna, Dyusta

adurananllapa wasita kuytaqkunaqa niranllapa:—¡Kruspi klabay! ¡Kruspi klabay! nir.Piru Pilatuqa paykunataqa niran:—Chaqa, qamkuna apar kruspiqa klabayllapamapis.

Nuqapaq-shuypaqa,chu nir.

7Chaynu Pilato nitinqa, Israelmanta karguyjunkunaqaniranllapa:

—Nuqakunapaqami uk liyniyllapa kan. Chaymi, chayliyniyllapa nishannuqa, kay runaqa allin wanunanpaq. Chaqapayqa ‘Dyuspa Wamran kani’ nisha.

8Chaynu nitinllapaqa llallin Pilatuqa kusata manchakuran.9Chaymi qashan mantakunanman yaykur, tapuran Jesustaqakaynu nir:

—¿Maymantataq qamqa kanki? nir.Piru Jesusqami, mana imatapis willaranchu. 10Chaymi

Pilatuqa qashan niran:—¿Manachu imatapis willamayanki? ¿ ,

nuqa washashuyta puytini? nir. Manaqapis ¿mantakutiykruspi klabashuyta puytinllapa nirqa?

11Jesusqa niran:—Tayta Dyus, mana munasha katinqa, manami imatapis

ruramayta puytinkimanchu. Piru mayqanqukumasha chaymi mas uchayjunqa qammantaqa.

12Chaynu Jesús nitinmi,yarpuran imanullapis. Piru chay Israelmantakarguyjunkunaqa kusata lanyaranllapa, kaynu nir:

—¡ , Romapa punta mantaqninCesarpaqa mana amigunchu kanki! ¡Mayqanpis mantakuqpaylla tikrakarqa, mantakuq Cesarpaqa kuntran! nir.

13Chaynu nitinllapa Pilato uyaparqa, Jesustaqa tukuypanaypanman lluqshichimur, payqa mantakunanpina taran.Chay mantakunan lugarqami shutiq “Rumi LlutakashaPampa”. Nataq hebreo rimaypi-shuypaqa “Gabata” nir.14Chaypimi uk diyalana Pascua fyistapaq faltayatin, alas dusiyupayna karan. Chaymi Pilatuqa niran:

—¡Kaypimi mantakuqnikillapaqa! nir.15Piru paykunaqami ashwan kusata laqyaranllapa kaynu

nir:—¡Wanunqa! ¡Wanunqa! ¡Kruspi klabay! nir ima.Chaynu nitinllapa, Pilatuqa tapuran paykunataqa kaynu nir:—¿Mantakuqnikillapatachu nuqaqa kruspi klabayashaq?Chaynu nitinqami, chay kurakunapa mantaqninkunaqa

niranllapa:—¡Nuqakunapaqa, Cesarla mantakuqniyllapaqa! ¡Manami

chiqan mantakuqniyjunchu kanillapa! nir.16Chaynu nitinllapami, Pilatuqa Jesustaqa paykunatana

quran. Chaymi Jesustaqa aparanllapana kruspi klabaq.

Jesustami kruspi klabaranllapana(Mt 27.32-44; Mr 15.21-32; Lc 23.26-43)

17Jesusqa kayashanmantaqa krusninta rikrakur riran,Calavera shutiq lugarmanqa. (Hebreo rimaypiqa chaylugartaqa ninllapa Gólgota nir.) 18Chay lugarpimi Jesustaqaklabaranllapa ishkay runawan pullata krusllapi, uknintaJesuspa allilaw qichqanpi, ukninta ichuqlaw qichqanpi.19 , uk litriru

: “NAZARETMANTA JESÚS,ISRAEL RUNAKUNAPA MANTAQNIN” nir. 20Chaymi chaylitrirutaqa Israelmanta achka runakuna liyiranllapa. ChaqaJerusalén pwiblupaqa shipchanlapi karan. Chay litriruqamiiskribikasha karan hebreo rimaypi, latin rimaypi, griegorimaypi ima. 21Chaymi Israelmanta kurakunapamantaqninkunaqa niranllapa Pilatutaqa.

—Ama iskribiychu ‘Israel runakunapa mantaqnin’ niqtaqa.Ashwan iskribiy kaynuta: ‘Israel runakunapa mantaqnintukuq’ niqta.

22Piru Pilatuqa niran:—¡Chaynu iskribirqami, iskribishana kani! nir.23Chaymanta suldadukuna Jesusta kruspi klabarllapanaqa

, uk parti kada unuaypakuranllapa.siranayjun katinmi, mana imanupis partinakuytapuytiranllapachu. Chaqa uk kwirpuyjunlami karan. 24Chaynukatinmi suldadukunaqa, kaynu niranllapa:

—Ama llikirchu surtyakushunllapa,llapashi aypashunllapa nir.

Chaynu ruratinllapami Dyus nitin iskribikashanqa kumplikaran.Chaqa niqmi: . Nataq

-shuypaqa surtyakur ayparanllapa” nir. Chaymichaynulla suldadukunaqa ruraranllapa.

25Jesús klabakashanpa yatanpiqa karanllapa Jesuspamaman María, Jesuspa mamanpa irmanan, Cleofaspa warminMaría, chaynulla María Magdalena ima. 26Chaymanta Jesúsmamanta rikar,pullan shaqta rikarqa, mamantaqa niran:

—Mamitay, chaypimi wamraykiqa nir.27Chaynu mamanta nirqa, :—Chaypimi mamayki nir.Jesús chaynu nishanmanta-pachami,

Jesuspa mamantaqa payna rikaran, kuytaran imamapis.

18 19

117

Jesusmi wanuranna(Mt 27.45-56; Mr 15.33-41; Lc 23.44-49)

28Chaymantami, Jesusqa tukuy imapis kumplikashana nir:

—Yakunayani nir.Chaynuqami niran, Dyus nitin iskribikashapi nishan

kumplikananpaq.29Chaynu nitinmi, ,

puchqu binu uk jarrupi tayatin nuyuchir, Jesuspashiminmanqa qimiranllapa. 30Chaymi Jesusqa puchqu binutakamarnaqa niran:

—Tukuymi kumplikashana nir.Chaynu nirqa, puk .

31Samana diyapi Pascua fyista qallarinanpaq katinqami,chay Israelmanta karguyjunkunaqa mana munaranllapachu,chay kruspi klabaraqkunapa kwirpun krusllapi kanantaqa.Chaqa Pascua fyistaqami kusala shumaq fyista karan.

,kwirpunta ashuchinanllapapaq nir. 32 ,suldadukunaqa rir, Jesuspa qichqanpi uk klabaraqpa

. Chaynulla chay uk qichqanpikaqpatapis. 33

qimikayatinllapa-shuypaqa, wanushana karan. Chaymi.

34Piru ashwan chay suldadukunapa ukninqa rir atun. Chaymi

chay kutilla, yawarwan yaku Jesuspa kwirpunmantaqayarqamuran. 35Kaytaqami uk rikasha chay parlakun. Chaymichiqapta riman. .Chaynu rimatinmi, qamkunapis kriyinaykillapapaq. 36Chaqatukuy kaykunaqami chaynuqa pasaran Dyus nitiniskribikashankuna kumplikananpaq. Chaqa niqmi: “Manamiuk tullunlamatapis pakinqallapachu” nir. 37Chaynullami ukiskribikashakunapipis niq: “Rikakunqallapami

.

Jesustami pamparanllapana(Mt 27.57-61; Mr 15.42-47; Lc 23.50-56)

38Chaymantaqami Arimateamanta Josiqa, Pilatuta rugaranJesuspa kwirpunta qutin apar pampananpaq. Josiqami,

. Piru chay Israelmantakarguyjunkunata manchashanraykumi, upallala puriq, manaimatapis rimarchu. Chaymi Pilato apar pampay nitinqa,Josiqa rir, Jesuspa kwirpuntaqa aparanna pampaq.39 , trinta kiluta yupaykusa mishki mutkiypaqla rimidyitukuna mirrawan, aluwitaapar. Paymi unaylla uk tuta risha kayaq Jesuswan parlaq.40Chaynumi, Josiwan Nicodemuqa Jesuspa kwirpuntaqaaypar,alli salar, pilluranllapa. Chaynuqami ruraranllapa, Israelmantarunakunapa chaynu pampakunanllapapaq kustumrinkashanrayku.

41Chay lugar kruspi klabashanllapapiqa kayaq uk wirta.

paq. Piru chaypiqami manaraq mayqanpis pampakashachu kayaq.42Chaymi chaylapi pamparanllapa, chay yatanlapi katin. ChaqaIsraelmanta runakunapa samanan diyamapis qallariyarannari.

Jesusmi kawsamuranna(Mt 28.1-10; Mr 16.1-8; Lc 24.1-12)

20 1Chaymantami simanapa punta diyanpiqa MaríaMagdalenaqa amsaq amsaqla riran Jesús

pampakashanmanqa. ,

atun rumiqa uklawpina kaqta rikaran. 2Chaymi kallpar riran,Simón Pedruta, chaynulla Jesuspa chay kusa munashan

. , kaynu niran:—¡Amitunchikllapataqa pampakashanmanta urqur

apashallapa! ¡!

3Chaynu nitinmi,riranllapa Jesús pampakashanmanqa. 4Ishkantinmi kusatakallparanllapa.

. 5

. Pirumanami yaykuranchu rurimanqa. 6Chaymanta Simón Pedro

, . Piru paypis,.

7 , kwirpunta. Ashwanmi

, chiqanla pillukashausurayaran. 8Chaymantaqa,

, yaykuran. Yaykur tukuy chaypasashanta rikarqa, chaypiraq kriyiran Jesús kawsamushananirqa. 9Chaqa paykunaqa manaraq intrakashachu karanllapa,Dyus nitin iskribikashakunapi Jesusqa wanur kawsamuyanqanishanpaqqa. 10

tikrakaranllapa wasinllapaman.

Jesusmi María Magdalenaman rikariran(Mr 16.9-11)

11Nataq María-shuypaqa Jesús pampakashan punkulapiwaqar kidaran. Chaynu waqayarqa,rurimanqa. 12Chaymi ishkay angelkuna kusa yuraq intiru

. Paykunaqami Jesús pampakashanpi,, ukninqa uman kashanpi

tayaranllapa. 13Chaymantaqa chay angelkunaqa tapuranllapaMariataqa kaynu nir:

—Mamitay, ¿imapaqtaq waqayanki? nir.Chaynu taputinllapaqa, payqa niran:—Amituyta apasha katinllapami waqayani. Manami

.14Chaynu nir uklawman chapakuq tikrakayarlami, Jesusta

naypanpi shaqta rikaran Mariaqa. Piru payqa mana. 15Chaymantami Jesusqa

payta tapuran kaynu nir:—Mamitay, ¿imapaqtaq waqayanki? ¿Pitataq maskayanki?Chaynu taputinqa, María Magdalenaqa, wirtata kuytaq

kanqa nir yarpur, niran:—Taytituy qam apasha karqa willamay, ¿maypitaq

? nir.16Chaynu nitinqa, Jesusqa niran:—¡María! nirMariaqa tikrakamur niran hebreo rimaypi:—¡Raboni! nir. (

Taytituy”).17Chaynu nitinmi chaymantaqa, Jesusqa niran:—Ama aypamaychu mamitay. Chaqa manaraqmi rishachu

kani Taytaywan pulla kanaypaqqa. Piru rir, tukuyukniykunata willapamay, riyaninami Taytaywan,Taytaykillapawan, Dyusniywan, Dyusnikillapawan tarinakuqnir.

18Chaymi Mariaqa rir,taqa: “Amitunchikllapatami rikasha kani” nir ima. ChaynullamiJesús willashantaqa tukuyta parlakuran manyaqmanta.

(Mt 28.16-20; Mr 16.14-18; Lc 24.36-49)19Chay simanapa punta diyanllapi, limpu amsayatinnaqa

kirpakusha ima tayaranllapa, Israelmanta karguyjunkunata

19 20

118

l 21.15 Wakin iskribikashakunami “Juanpa wamran” nin.

manchashanllaparayku. Chaynu kayatinllapami, Jesusqaillaqmanta yaykur, , kaynu nirsaludaran:

—¡Kusa shumaqmi kankillapa! nir.20Chaynu nirnaqa,

makinkunata, kustillanta ima. Chaymi paykunaqa Jesustarikar riqsirqa, allipta aligriyaranllapa. 21Chaymantaqa qashanJesusqa paykunataqa niran:

—¡Kusa shumaqmi kankillapa! Chaqa imanu,

.22Chaynu nirqa, Jesusqa paykunaman pukakur, niran:—Santu Ispiritu qamkunawan kanqa. 23Chaymi

mayqantapis uchanmanta pirdunatkillapaqa pirdunakashanakanqallapa. Chaynulla mayqantapis uchanmanta manapirdunatkillapaqa, mana pirdunakanqachu nir.

Tomasmi Jesús kawsamushata rikaran24 , dusi

, chay Milli niqllapa chayqa,mana chaypichu karan. 25Chaymi chaymantaraq Tomastaqawillaranllapa:

—Amitunchikllapatami rikasha kanillapa, nir.Piru Tomasqa niran:—Makinkunata klabu chuqrishanta mana rikar, chaynulla

chay chuqrikashanman mana diduyta itar, mana makiywankustillanta kamar imaqa, mana kriyishaqchu nir.

26Chaymanta uchu diya pasatinnaqa,kunaqa qashan tantakaranllapa chay wasillaman. Tomaspismichaypina karan. Paykunaqami punkuta kirpakushatayaranllapa. Piru Jesusqami illaqmanta yaykur paykunapa

:—¡Kusa shumaqmi kankillapa! nir.27Chaynu nirqa, Tomastaqa niran:—Diduykita kayman itay, makiykunata rikay, makikita

apamur kustillayman itay. Ama mana kriyiq runachu kar,¡kriyiy! nir.

28Chaynu nitinmi, Tomasqa kusata aligriyar kaynu niran:—¡Amituymi kanki; Dyusniymi kanki! nir.29Chaymi Jesusqa niran:—¿Kanan rikamarqachu kriyimankina? ¡Kusa shumaqmi

kanqa manaraq rikamayar, kriyimaqkunaqa! nir.

Imapaqmi kay iskribikashaqa30

milagrukunata ruraran. Piru wakin milagrukunaqami kaylibrupiqa mana iskribikashachu. 31

kuna-shuypaqami, Jesusqa Taytanchik Dyuspa Wamranchaynulla Akrashan Cristun nir, qamkuna kriyinaykillapapaqiskribikasha. Chaynu kriyirnaqami tukuy tyimpupaqnakawsankillapa payrayku.

21 1Chaymantami, Jesusqa qashan rikariran wakin, .

Kaykunami karan tarinakutinllapaqa: 2Simón Pedruqa chay Milliniqllapa Tomaswan, chay Caná Galilea pwiblumanta kaqNatanaelwan, Zebedeupa ishkay wamrankunawan, chaynulla

. 3Chaypipulla kayatinllapaqa, Simón Pedruqa niran:

—Riyani piskadukuq, nir.Chaymi chay wakinkunapis niranllapa:—Chaynu katinqa nuqakunapis pullayki rishaqllapa nir.Chaynu ninakur chaymantaqa riranllapanari uk yaku

karruman iqar. Piru chay tutaqa mana uklamatapis

piskadutaqa ayparanllapachu. 4Limpu achkiyayatinnami,. Piru, Jesús kanqa

nirqa. 5Chaynu yarpupakuyatinllapaqa, ashwan Jesusqa niranpaykunataqa:

—Wamrituykuna, ¿manachu piskaduta aypashaykillapamikunallapapaq? nir.

Paykunaqa niranllapa:—Manami nir.6Chaynu nitinllapaqa, Jesusqa qashan niran paykunataqa:—Yaku karruykillapapa allilaw qichqanman atun

shikraykillapataqa itakuyllapa. Chaypiqami aypankillapa nir.Chaynu nitinmi, paykunaqa chaynu ruraranllapa. Piru

chaymantaqa manana chay atun shikrataqa lluqshichimuytapuytiranllapachu, kusala unta piskadu kashanrayku.7 ,Pedrutaqa niran:

—¡Wakqami Amitunchikllapa! nir.

yakakuran. Chaqa lirila karan.yaykuran. 8Nataq chay wakinkuna-shuypaqa, syin mitrulana

, yaku karrunpiqa, atun shikrapi piskaduta untalla aysa .

9

ratakuqta tariranllapa. Chay nina ratakuqpa ananpiqapiskaduwan, tantita kasha karan. 10Chaymi Jesusqapaykunataqa niran:

—Apamuyllapa chayraqla lluqshichimushaykillapa wakinpiskadukunata nir.

11Chaynu Jesús nitinqa, Simón Pedruqa iqar chay atunshikrataqa waqta pachakaman chutamuran. 153 piskadu kusaatunlla karan, chay atun shikrapiqa. Piru chaynumapis manallikikaranchu chay shikraqa. 12Chaymantami Jesusqa,paykunataqa niran:

—Shamur mikuyllapa nir.

mana tapuyaqllapachu, mayqantaq kanki nirlamapis. Chaqa. 13Chaymantami

,piskadukunata ima aypachiran.

14Chay rikarishanwanqami kawsashanmantaqa Jesusqa.

Jesusmi parlaran Simón Pedruwan15Mikur tukchitinllapanaqa, Jesusqa niran Simón Pedrutaqa:—Jonaspa wamranl Simón. ¿Qamqachu chiqapta

kaykunamantaqa masta munamanki?Pedruqa niran:—Arí Taytituy.

nir.Chaymi Jesusqa niran:—Uyshitaykunatami qaranki nir.16Chaynu nirqa, qashan tapuran:—Jonaspa wamran Simón, ¿chiqaptachu munamanki? nir.Pedruqa niran:—Arí Taytituy.

nir.Chaymi qashanpis Jesusqa niran:—Uyshitaykunatami michinki nir.17Chaynu nirqa qashan kimsa kutipaqna kaynu nir tapuran:—Jonaspa wamran Simón ¿munamankichu? nir.Chaynu Jesús kimsa kuti tapushanrayku, Pedruqa kusa

llakishala niran:—Taytituy, . Qamqami

.

20 21

119

Jesusqa qashan niran:—Uyshitaykunatami qaranki nir. 18Chiqaptami

nishayki: Musu karqami maytapis rinashaykita riq kanki,qamlla mudakur ima. Piru kanan-shuypaqa nishayki:Rukuna katkiqami, ukna mudachishunqa, qamqarikraykikunata chutarachitki.yakachishurqa, maytapis apashunqa mana qamrinashaykimanmapis.

19Jesús chaynu nirqa, Pedrutaqa intrachinayaran imanumiwanuyanqa nir. Chaynulla intrachinayaranpis chaywanushanrayku, runakunaqa Dyuspi mastana kriyiralabanqallapa nir. Chaynu nirnaqa chaymantaqa niran:

—¡Shamuy nuqawan rishun! nir.

20Chaynu ninakurqa riranllapana. Riyarllapa Pedruqadas ikinman chapakurqa, rikaran Jesuspa kusa

. Kay kusa

paykunawan mikuyatinqa, tapusha karan “¿llapashi kuntrankunamanqa qukuyanqa?” nir. Paymi

ikinllapataqa riyaran. 21Ikinllapata riqta rikarqa, PedruqaJesustaqa tapuran:

—Taytituy, kayta-shuypaqa, ¿imataq pasayanqaqa? nir.22Jesusqa Pedrutaqa niran:—Nuqa munar, qashan shamunaykaman kawsachitiymapis,

¿ima kwintaykitaq qampaqqa? Qamqa shamuy nuqawanrishun nir.

23Chaynu Jesús nisha katinmi, tukuy paypi kriyiqkunaqakusata ninakuqllapa:manana wanuyanqanachu” nir. Piru Jesusqa manami, manachiqapta wanunanpaqchu niran. Chaqa payqa, niran: “Nuqamunarqa, qashan shamunaykaman kawsachitiymapis, ¿imakwintaykitaq qampaqa?” nirla.

24Jesusqami nuqapaq rimaran chaynuqa. Chaynu karminuqalla rimani tukuy chaykunapaqqa. Chaynullami tukuykaypi iskribikashakunatapis nuqalla iskribisha kanimapis.Chaymi nishayqa chiqap.

25Jesusqami achka milagrukunata ruraran. Tukuy chayrurashankunata manyaqmanta iskribishaqami kay pachamapistukuy librukunataqa mana aypayanmanchu.

Chaynumi kanqa.

21

120

Lucasmi Teo luman iskribiran

1 1Tayta Teó lo, punta iskribishushay libruypimi nishurayJesús imata rurashanpaq, ,

qallarishan diyamanta-pacha, 2syiluman rishankaman.Manaraq syiluman riyarqami, Santu Ispiritunlawan

, tukuy akrashan apustulninkunataqa, imatamiruranqallapa nirmapis.

Jesusmi syiluman riran3Chaymantaqami, wanusha karmapis kawsamurqa rikariran

apustulninkunapa naypanman. Chaqa, chaynumi paykunataqaintrachiran “Chiqapta kawsayan” nir. Chaymi, kwarintadiyakunata pullanllapa kar,mantakuyninpaq. 4Apustulninkunawan pulla karllaraqmi,Jesusqa allita willaran, kaynu nir:

—Amaraqmi maytapis rinkillapachu Jerusalénpwiblumantaqa. Ashwan yarayllapa Taytay tukuy chayarnishushanllapata kumplishunanllapakaman. Manachunishurayllapa Santu Ispiritunwan shutichishuyanqallapa nir.5Chiqaptamiri Shutichikuq Juanqa yakulawan shutichikuran.Nataq allaqkamanqa Santu Ispirituwanna shutikunkillapa.

6Chaynu nitin Jesuswan pulla kaqkunaqa kaynu nir,tapuranllapa:

—Taytituy, ¿qamchu,llapamantaqa washar, kay Israel pwiblumanta kaqkunataqakananlla mantamanaykillapapaq kanki? nir.

7Chaymi Jesusqa niran:— ,

maydiyami, ima urasmi Tayta Dyus imata rurayanqa nirmapis., tukuypa amun kar, maydiyami,

ima urasmi imata rurayanqa nirmapis. 8Chaynu katinmapis,Taytanchik Dyuspa Santu Ispiritunmi qamkunaman shamutin,paypa pudirninwanna kankillapa. Chaymantanami rinkillapa

, tukuy Judeapapwiblunkunapi, Samariapa pwiblunkunapi, chaynulla tukuypacha intiruta ima.

9Chaynu nirmi, tukuy chaypi kaqkuna rikayatin, Jesusqaapakaq qallariran syiluman. Chaymantaqa unaqpina katin,puktay rikarimur limpu pampatin, mana rikaranllapanachu.10Chaymanta chay runakuna,llapaqa, ishkay runakuna yuraq mudanayjun rikariranpaykunamanqa. 11Chaymi niranllapa:

—Galilea pwiblumanta runakuna, ¿imapaqtaq qamkunaqachapakuyankillapa syilumanqa? Jesús, qamkunawan karanchayqami rishana syiluman. Chaymantaqami imanutaqqamkuna rikayatkillapa riran, chaynulla qashan shamunqamaydiyaqa.

Matiasta akraranllapa Judaspa lugarnin apustul kananpaq12Olivos shutiq sirkamanta-pachami apustulkunaqa

tikrakaranllapa Jerusalén pwiblukaman, shipcha kashanrayku.Chaqa samana diyapiqami chaynulata purinanllapapaq karan.13 , chay samashanllapawasipa mas unaq altuman iqaranllapa. Paykunaqami kaykunakaranllapa: Pedro, Juan, Santiago, Andrés, Felipe, Tomás,Bartolomé, Mateo, Alfeupa wamran Santiago, Simón (paymiCelote shutiranpis), chaynulla Santiagupa uknin Judasa ima.14Paykunaqami tukuyninllapa waran waran Jesuspaukninkunawan, maman Mariawan, wakin warmikunawan imatantakaqllapa Dyusman pulla mañakunanllapapaq.

15Chay diyakunapimi syintu binti (120) yupay kriyiqkunaqatantakaranllapa. , kaynu

:16-17“Ukniykuna, Davidmi Santu Ispiritu yanapatin

iskribiran Judaspaq. Chaymi tukuy iskribishanqakumplikaranna. Chaqa Judasqami nuqanchikkunapaukninchikllapa kar, imata rurashallapapis ruraq. Piru chaynukarmapis Jesuspa kuntrankunata apatin, ayparanllapa.18Chaynu Jesusta kuntrankunaman qukur mana allintarurashanpaqqami pagraranllapa. Chaymi chay qillaywanqa riruk pachata rantiran.b ,limpu chunchulinmapis qutukamutin wanuran. 19Chayta

, chay pachataqa‘Acéldama’ shutichiranllapa. Rimayninllapapi-shuypaqamunan niyta ‘Yawar Pacha’ nir. 20Chaqa Judaspaq David,Salmos librupi iskribishanqami chiqapta kumplikaran. Chaqaniqmi:

‘Wasinqami chunllaq lugarpaq tikrakanqa.Chaymi manana mayqanpis chaypiqa tanqanachu’ nir.

Chaynullami niqpis:‘Uknami paypa lugarninqa kanqa’ nir.

21“Chayraykumi, allin kanqa tukuy kriyiqkunamanta, ukrunata akrasha yanapamanallapapaq. Chaqa kaynuqanchikkunapimi kanllapa Amitunchik Jesucristonuqanchikkunawan katin, maydiyapis pullanchikllapa kasha

HechosApustulkuna Rurashankuna

Lucasmi Bibliapi ishkay librukunata iskribiran. Punta kaq librumi karan San Lucas. Chay uk libru iskribishanqami karanHechos. San Lucas librupimi iskribiran Jesucristo rurashankunata, rimashankunata ima intrakanallapapaq. Hechos librupimiiskribiran Jesucristo syiluman tikrakashana katin, apustulninkuna Santu Ispiritupa pudirninwan rimashankunata,rurashankunata ima intrakanallapapaq.

Chaymi kay libruta liyir intrakanchik apustulkunata imanu Santu Ispiritu yanapatin, Jesucristupa shumaq rimayninta.

Teo lupaqmi Lucasqa kay libruta iskribiran, Jesucristupa apustulninkuna rimashanta, rurashanta ima. Piru manamiTeo lulapaqchu iskribiran, ashwanmi tukuy runakuna intrakananllapapaq.

a 1.13 Kaynupismi intrakayta puytinchik: Santiagupa wamran Judas nir. b 1.18 Chaynullami intrakaytapis puytinchik: Pachataqa Judaspaqshutinpi rantiranllapa nir. Masta intrakanarqa rikashunllapa San Mateo 27.3-10.

121

kaqkunaqa. 22Paykunaqami Shutichikuq Juan, Jesustashutichishanmanta-pacha, syiluman rinankaman,pullanchikllapa kasha. Chaymi paykunamanta uknin allinkanqa, pullanchikllapana kar intrachikunanpaq, Jesusqamiwanushanmantaqa kawsamuran nir ima”.

23Chaynu nirqami ishkay runakunata akraranllapa:Ukninqami shutiq José. Paytami niqllapapis: Barsabás, Justoima nir. Nataq, uk-shuypaqa Matías karan. 24ChaymantamiDyusman kaynu nir mañakuranllapa:

“Taytituy, . Chaymirikachimayllapa, kay ishkaykunamantaqa mayqannintataqakrashayki. 25Chaynuqami payna chay Judas uchanraykuchinqaran chaypa lugarninqa apustul kananpaqqa. ChaqaJudasqami rishana maymannir.

26Chaynu nir mañakutinllapami swirtikunaqa Matiaspaqishkiran. Chaymi chaymanta-pachaqa chay unsi apustulkuna,Matiaswan tantakarqa dusina qashan karanllapa.

2 1 , Jesucristupitukuy kriyiqkunaqa uk wasilaman tantakasha karanllapa.

2Chaynu chaypi katinllapami, illaqmanta jwirti wayra yupaykusata waqar syilumanta shamur,kashanllapamatapis. 3Chaymi, paykunamanqa rikariranninapa llipyaynin yupay tukuyninpa ananman.4Chaymantami, tukuy chaypi kaqkunaqa Dyuspa SantuIspiritunwanna kidaranllapa. Chaymi Santu Ispiriturimachishannulla uk rimaykunatana rimar parlaranllapa.

5Chay diyakunapimi Jerusalén pwiblumanqa, Dyuspi kusa.

Paykunaqami tukuy may nasyunkunamanta shamushakaranllapa. 6Chaymi, chay wayra yupay waqaqtauyaparllapaqa, tukuy runakuna qimikaranllapa chaywasimanqa. Chaynumi paykunapa rimananllapapi rimaqtauyaparanllapa, chay wasipi tantakashakunataqa. 7Chaymimana allitachu yarpur, paykunapura kaynu ninakuqllapa:

“¿Manachu kay rimaqkunaqa tukuynin, Galileapwiblulamanta? 8¿llapapi rimayanllapaqa? 9Kaypiqami kanchikllapa achkanasyunkunamanta: Partia pwiblumanta, Mediamanta,Elammanta, Mesopotamia pwiblumanta ima. Wakinqa Judeapwiblumanta, Capadociamanta, Pontumanta, chaynullaprubinsya Asiamanta ima. 10Kanchikllapapismi Frigiapwiblumanta, Pan liamanta, Egiptumanta, chay Cirenepwiblupa qichqan Africapa pwiblunkunamanta ima.Chaynulla wakinkuna-shuypaqa shamushanchikllapa Romapwiblumanta. Ukkunaqa chiqap Israel runakuna kanchikllapa.Nataq wakin-shuypaqa, Israel runakunapa kustumrikunataruraqkunana kanchikllapa. 11Kanchikllapapismi Cretapapwiblunkunamanta, Arabiamanta ima. Chaynu tukuy riqchaqpwiblukunamanta karmapismi, kusa allita intrakanchikllaparimayninchikkunapi Dyusninchikpaq, tukuy shumaq

.12Tukuy paykunami kusata dispantakarllapa, mana allita

yarpuranllapachu. Chaymi kaynu ninakuqllapa:“¿Imatataq munan niyta, tukuy kayqa?” nir.13Nataq wakinkuna-shuypaqami burlakar, niqllapa:

.

14Chaymantami Pedruqa shariran, wakin unsi apustulmasinkunawan pulla. Chaymi payqa jwirtita rimaq qallariran,kaynu nir:

“Israel runa masiykuna, tukuy kay Jerusalén pwiblupitaqkuna,llapa chayta. 15 . Manami

chay nishaykillapanuchu. Chayraqmi allaqllaraq, imanuna. 16Ashwan kayqami chaynu pasayan,

Dyuspa unay rimaqnin Joel nisha karan chaynulla. ChaqaJoelmi kaynu niran:

17 ‘Dyusninchikmi nin: Maydiya pacha tukukananpaqkatinnaqami

.Chaymi runakunapa wamrankuna, ullqupis, warmipis

rimanqallapa nuqa munashayta.

llapa.Nataq rukukuna-shuypaqa musqupanqallapa.

18

manpis,

paykunapis rimananllapapaq nuqa munashayta.19 Unaq syilupimi mana rikashanllapakunata rikachishaq,

rikar dispantakananllapapaq.Nataq kay pachapi-shuypaqa yawarta, ninata, quntayta

ima rikachishaq,runakuna rikar dispantakananllapapaq.

20 Chayna, ,rupayqa yanalla tutaparaqpaq tikrakanqa.Nataq killa-shuypaqa yawarpaq yupay tikrakanqa.

21 Piru mayqanpis Amitunchikpi kriyirshutinpi mañakuqqami washakanqa’ nir”.

22Chaymi Pedruqa niranpis:“Uyakuyllapa, Israel runakuna, kaynu nishutiyllapa:

Nazaretmanta Jesustami, Dyus yanapatin naypaykillapapimana ruraypaq shumaq imakunata, milagrukunata, kusadispantakaypaqkunata ima ruraran. Chaynuqami ruraran

, Jesusqami chiqaptaDyusmanta shamusha karan nir. 23Piru ukkunaqushutinllapami ashwan chay mana allin runakunawan kruspiklabar wanuchiraykillapa, imanutaq Dyus unaylla chaynukananpaqqa nishallana karan chaynulla. 24Chaynuwanuchitkillapapismi, Tayta Dyusqa wanushanmantakawsachimuran. Manari dijaranchu ismunanpaqqa. 25ChaqaDavidmi unaylla iskribiran, Jesús kaynu nishanta:

‘Nuqami maydiyapis Dyusniytaqa naypaypi rikani.Chaynu pay allilaw qichqaypi katinqami,mana mayqantapis manchayta puytinichu.

26 Chayraykumi tukuy shunquywan kusata aligriyar takini.Chaymi ashwan Dyusniylapi kunfyakarna kawsashaq.

27 Chaymi Taytay, wanur pampakatiymapis mana dijankichualmay chaypi kidananpaqqa.

Chaynulla kusa munashayki Wamraykipa kwirpunismunanpaqpis mana dijankichu.

28 Chaqa qammi intrachimarayki, munashaykita rurar tukuytyimpupaqna kawsanaypaq.

Chaymi naypaykipiqa, kusata aligriyanimapis’ nir”.29Chaynu nirnaqami Pedruqa niranpis:“Ukniykuna, chiqaptami nishaykillapa: Unay rukunchikllapa

Davidmi wanutin, pamparanllapa. Chaymi chaypampakashantaqa kanankaman rikanchikllapa. 30ChaqaDavidmi Dyuspa rimaqnin kashanrayku Dyusqa jurar arnishakatin, , paypa ayllunmantashi uk mantakuqkayanqa nir. 31Chaynu katinmi Davidqa,paq kashanta rikasha yupayna kaynu niran: Dyus AkrashanCristun wanur pampakatinqashi, almanqa mana chaypiqakidayanqachu, chaynulla kwirpunmapis manashiismuyanqachu nir. 32Chaqa chay nishannullami Dyusqa,Jesustaqa kawsachimuran. Chaymi tukuy chaykunapaqqa

. 33ChaymantamiDyusqa, Jesucristuta syiluman apar, allilaw qichqanpinatachiran. Chaynullami Taytanqa quran Santu Ispiritunta.Chaymi paypis chay arnimashanchikllapa Santu Ispiritutaqa

1 2

122

c 2.38 Amitunchik Jesuspa shutinpina shutikuyllapa nirqami intrachimanchik, paymi uchanchikmanta washamanchik nir kriyir shutikunchiknir.

. Tukuy chaytamiqamkunaqa rikashaykillapa, uyapashaykillapa ima. 34Mabir,¿imapaqtaq Davidqa syilumanqa mana riran? Chaqapayllamiri kaynu niran:

‘Tayta Dyusmi, Amituytaqa kaynu niran:Tay allilaw qichqaypi,

35

.36“Israel pwiblumanta runakuna allita uyakur intrakayllapa,

Jesusta kruspi klabar wanuchishaykillapatami, Dyusqakananqa nisha, tukuypa Washakuqnin Amitunchikllapanakananpaq” nir.

37Chaynu Pedro nitinmi, chaypi tantakasha kaqkunauyaparqa, tukuy shunqunwan kusalata llakiranllapa. ChaymiPedruta, chaynulla wakin apustulkunamatapis kaynu nirtapuranllapa:

—¡Ukniykuna! ¿Imatataq rurashaqllapa? nir.38Pedruqa niran:—Tukuy mana allinta rurashaykillapata dijar, Dyusman

tikrakar, uknikillapa uknikillapa Jesucristupa shutinpinashutikuyllapa.c Chaynuqami Dyusqa uchaykillapamantapirdunar, Santu Ispiritunta qushunqallapa. 39Tukuy kaynishushayllapaqami qamkunapaq, wamraykillapapaq,chaynulla tukuy uklawmanta kaqkunata Amitunchik TaytaDyus akranashankunapaq imami kanqa nir.

40Chaynu nir imami, Pedruqa allita willar, kaynu niranpis:—¡Wakaq tukuyllapa chay mana allin tukuq

runakunamanta! nir.41Pedro chaynu nitinmi, intrakar kriyiqkunaqa chay diyalla

shutikuranllapa. Chaymi kriyiqkunaqa tris mil (3,000)yupayna karanllapa.

Kaynumi kawsaqllapa puntata kriyiqkunaqa42

kriyishanllaparayku yanapanakur ima kawsaqllapa. ChaynullaDyusman mañakuqllapa; Santa Mikunata mikuqllapa ima.

43Tukuy kriyiqkunaqami kusalata dispantakaqllapa, Dyusyanapatin apustulkuna achka milagrukunata, mana ruraypaqshumaq imakunata ruratinllapa rikarqa. 44Chaynumikriyiqkunaqa tantala kusa shumaqta kawsaqllapa, imankaqkunawan ukninllapa ukninllapa yanapanakur ima.45Chaymi imanllapata rantikurmapis chay qillaywan imanupaykunamanta ministishanllapanulla yanapanakuqmapis.46Chaynulla waran waranmi Dyusta adurananllapa wasipitantakar, Dyusta alabaqllapa. Nataq wasinllapapi-shuypaqatantakaqllapa Santa Mikunata mikunanllapapaq. Chaynumitukuy shunqunllapawan kusata aligriyar ima tantalamikuqllapamapis. 47Dyusta tantala alabatinllapa rikarmi,tukuyla kusa shumaqta yarpuqllapa. Chaymi Dyus yanapatin

llapa.

Uk kujumi alliyaran

3 1Uk diyami, alas tris di la tardina, Pedruwan JuanqaDyusta adurananllapa wasiman riran. Chay urasmi

tantakar Dyusman mañakuqllapa. 2Piru Dyusta adurananllapawasipiqami, nasishanmanta-pacha uk kuju runitu karan.Paytami waran waran apar dijaqllapa chay wasipa punkun“Shumaq Punku” shutiqpi. Chayna chay wasiman tukuyyaykuqkunata limusnata mañakunanpaq. 3Chaymanta chaykujuqa, Pedruwan Juanta Dyusta adurananllapa wasimanyaykuqta rikarqa, limusnata mañakuran.

4Chaymi Pedruwan Juanqa kusata chaparan. Chaynuchaparllapami, Pedruqa kaynu niran chay kujitutaqa:

—Allita chapamayllapa nir.5Chaymi chay runituqa kusata chaparan, imalataqa

qumayanqallapa nir yarpur. 6Ashwanmi, Pedruqa niran:—Manami qillayniyjun, uruyjunpischu kani. Piru kaytami

qushuyta puytini, Nazaretmanta Jesucristupa shutinpi nishuni:Sharir puriy nir.

7Chaynu nirqami Pedruqa allilaw makinmanta chutarsharichitin, , muqunkunamapisjwirtina tikrakaran. 8Chaymi, chay kujuqa das piryar sharirpuriqna qallariran. Chaymantaqa paykunawan pullana,Dyusta adurananllapa wasiman yaykuran, piryar piryarDyusta alabaqnuna.

9Chaymi tukuy chaypi kaqkuna, Dyusta alabar puriqtarikarqa, 10kusalata manchakur dispantakaranllapa. Chaqapayqa mananari kujunachu karan.llapa, chay kujitu unaymanta-pacha limusnata, Dyustaadurananllapa wasipa punkun “Shumaq Punku” shutiqpi,mañakur taqta rikashanllaparayku.

11Chay kuju alliyashaqami, Pedruwan Juanmantaqa manachiqanchakarannachu. Chaymi tukuy runakuna kusatadispantakar kallpar riranllapa, Dyusta adurananllapa wasipi,“Salomonpa Kurridurnin” shutiqpi kayashanllapaman.12Chaymanta, Pedruqa chayta rikarmi, runakunataqa kaynuniran:

“Israel pwiblumanta runakuna, ¿imaraykutaq kusatadispantakar, chapamankillapa? ¿Qamkunachu yarpunkillapa,nuqakunalla pudirniyjun kar, chaynulla kusa allinkashayllaparayku allichatiyllapa purisha chay runaqa? nir.¡Manami chaynuchu! 13Unay rukunchik Abrahampa, Isaacpa,Jacobupa Dyusninmi, Wamran Jesucristuta, munashankunataqusha.man qukuraykillapa. Chaymanta chay gubyirnu Pilato

, qamkunaqa mana munaraykillapachu.14Ashwanmi washanaykillapamantaqa, allin mana uchayjunkatinmapis, qamkunaqa mañaraykillapa uk wanuchikuq

, allinla Amitunchikta-shuypaqa mana.15Chaynumi qamkunaqa wanuchiraykillapa bidanchiktaqumanchik chaytaqa. Chaynu katinmapis, Dyusmikawsachimuran. Chaytaqami nuqakuna rikasha kar,

. 16Chaymi, Jesuspa shutinpi allita kriyitiyllapa,Amitunchik allichasha kay runitutaqa. Qamkuna kay runitutariqsinkillapa, paypismi allita Jesuspi kriyir alliyasha.Chaytami tukuy qamkuna rikankillapa.

17 , qamkuna mantaqnikikunawan,

imatami rurayanchikllapa kaynu tukurqa nirmapis. 18Chaytaruratkillapaqami kumplikasha Dyus unay nishanqa, imanupaypa rimaqninkuna nisha kayaq, ‘Paypa Cristunqashiqischakar wanuyanqa’ nir, chaynulla. 19Chayraykumiqamkunaqa uchaykillapata dijar, Dyusman tikrakar paymunashannu kawsayllapa. Chaynuqami payqa, tukuyuchaykillapamanta shumaqchashunqallapana. 20Chaynullami

,paq. Imanutaq unaymanta-pacha arnikusha chaynulla.21Kananllaqami manaraq shamunqachu. Syilullapiraqmikanqa,man. , Taytanchik Dyusqa

nanpaq, imanu .22Chaqa rimaqnin Moisesmi niran rukunchikkunata:

‘Dyus Amitunchikmi akranqa qamkunamantauk rimaqninta nuqa yupaylla kananpaq.

2 3

123

d 4.11 Salmo 118.22.

Chayrayku tukuy imata pay nishushanllapataqa,kasur rurayllapa.

23 Chaqa tukuy payta mana kasuqkunataqa,Dyusqa kriyiqninkunamantaqa akrar chinqachinqa’ nir.

24“Chaynumi Samuelmanta-pacha, Dyuspa tukuyrimaqninkunaqa, Jesús shamunan tyimpullapaq rimaranllapa.25Chaymi Dyusninchik rimaqninkunata arnishanqa,qamkunapaqna kasha. Chaynulla, chay tratuta DyusAmitunchikqa rukunchikkunawan ruraran, chaypisqamkunapaq kasha. Chay tratuta rurarmi Amitunchikqa,Abrahamtaqa niran: ‘Aylluykimanta uk runawanmi tukuy kaypachapi kaqkunata shumaqchashaq’ nir. 26Tayta Dyusmi,Wamran Jesucristuta wanushanmanta kawsachimurqa,

paq. Chaynuqa Dyusmanna tikrakanaykillapapaq, tukuy manaallin ruranaykillapataqa dijarna”.

Pedruwan Juanmi karguyjunkunapa naypanpi

4 1 ,, Dyusta adurananllapa wasipa

kuytakuqninkunawan, saduceo runakunawan ima.2Paykunami piñakusha karanllapa, Pedruwan Juan, kaynu

: “Tayta Dyus, Jesustawanushanmanta kawsachimushanraykumi runakunapiswanurqa qashan kawsamuyanqa” nir. 3Chaypaqmi aypar, aparkarsilaranllapa allaqninkaman, chay diyaqa tardina katin.4Chaynumapis,runakuna uyakurqa kriyishallapana karan. Chaymi chaykriyiqkunaqa ullqukunala yaqqa sinku milna (5,000) kashakanqa.

5Allaqnin diyaqa Jerusalenpi tantakaranllapa, Israelrunakunapa mantaqninkuna,

. 6Chaypiqami karanpis, kurakunapamantaqnin Anas shutiq runa. Chaynulla pullanqa karanpisCaifás, Juan, Alejandro ima. Tukuylla chay kurakunapa ayllunkaqkunapismi, chaypi karanllapa. 7

llapa, Pedruwan Juantaqa paykunaman apananllapapaq., kaynu nir:

—¿Mayqan mantashutinllapataq, pipa shutinwantaq,kaykunata rurayankillapa qamkunaqa? nir.

8Pedruqa Santu Ispirituwan karmi, niran:—Pwiblukunapa rukunkuna, mantaqninkuna ima.

9

lapaq, , nir.10Chaynu katinqa, qamkunata willashaykillapa, tukuy Israel

. Kay runa alliyashanaypaykillapapi shaqqami, alliyasha NazaretmantaJesucristupi kriyishanrayku, chay mayqantakruspi klabaraykillapa, payrayku. Chaynu klabatkillapamapisDyusmi paytaqa kawsachimuran. 11Jesucristutami qamllutakuqkuna,mapis, ashwan kusa shumaq rumipaqna tikrakasha.d12Manami ukkunapiqa washakayta puytinchikchu. ChaqaTayta Dyusqa kay pachapi, maypipis mana qumashanchikchuuk runata payrayku washakanallapapaqqa nir.

13Chaynu nir, Pedruwan Juan mana istudyasha karmapis,mana manchakur imachu kusata rimaqta uyaparllapamikarguyjunkunaqa kusata dispantakaranllapa. Chaynullamikwintata qukaranllapa, kay runakunaqami Jesuspa

. 14Chay alliyasha runapis chaypipaykunawan katin, mana mayqanpis imatapis willaytapuytiranllapachu.

15Chaymi paykunaqa, Pedruwan Juanta waqtamanlluqshichir, ukninllapa ukninllapa tapunakur parlaqllapa.16Chaymi kaynu ninakuqllapa:

“¿Imatataq rurashunllapa kay runakunawanqa? Tukuy kay

milagruta rurashanllapapaqqa, manami mana niytaqapuytinchikllapachu. 17Chayraykumi, Jesuspaq rimar

, ama achkayananllapapaqqa, alli

purinanllapapaqnachu”.18Chaymi Pedruwan Juantaqa, qayamur willaranllapa, ama

nachu. 19Chaynu nitinllapamapis, Pedruwan Juanqaniranllapa:

—Qamkunalla yarpuyllapa. ¿Allinchu kanqa Dyusta mananakasur qamkunatana kasushunayllapapaq? ¿Manaqachu TaytaDyustaraq naypaqtaqa kasunayllapapaq allin kanqa?20Manami nuqakunaqa uyarayta puytinillapachurikashayllapamanta, uyapashayllapamantaqa.

21Piru chay karguyjunkunaqami amana chaytarurananllapapaq alli abisar, dijatinllapana riran. Manamiimanupis kastigayta puytiranllapachu. Chaqa tukuy runakunaalabaranllapa Dyusta, 22chay kuju runa kwarinta añuyjunkarmapis alliyashanrayku.

Kriyiqkunami mañakuran shachinakunanllapapaq23Pedruwan Juanqa, prisu kashanmanta lluqshishana

karllapaqa, rir tantanakuranllapana tukuy kriyiqmasinkunawan. Chaymi chay kurapa mantaqninkuna, tukuyruku mantakuqkuna, imanu willashanllapatapis, parlaranllapawakinninkunataqa.

24Chaymanta uyakurllapaqa, tukuyninllapa tantalamañakuranllapa Dyusman, kaynu nir:

“Taytayllapa qammi rurarayki syiluta, pachata, mar yakuta,tukuy chaykunapi kaqkunata ima. 25-26Chaynu karmi SantuIspirituykiwan rimachirayki unay rimaqniki Davidta, kaynuninanpaq:

‘¿Imapaqtaq rimapakunllapa pwiblukuna?¿ , mana allin

ruraykunapaqqa?Kay pachapiqa mantakuqkuna piñakunllapa,

chaymanta- ..

27“Tayta Dyus, chiqaptami David nishannulla kasha.Gubyirnu Herodes, mantakuq Poncio Pilato kay pwiblupitantakaranllapa, uklawmanta runakunawan, chaynulla kayIsrael pwiblumanta runakunawan ima, chay akrashayki kusa

. 28Chaynu katinmi,ruraranllapa qam imanukarayki chaynulla. 29Kananqa Taytituy rikay-ari imanu abisardijashallapa nirmapis.kunata yanapamayllapa shachinakur qampa rimanaykita

. 30

llapa, mana ruraypaqkunata, kusa shumaq milagrutaruranayllapapaq. Chaynulla qishaqkunata allichanayllapapaqima, kusa allinla Wamrayki Jesuspa shutinwan” nir.

31Chaynu nir mañakur tukchitinllapaqa,llapa wasiqa kuyuq qallariran. Chaymi chay kutilla,tukuyninta Santu Ispiritu balurta qur yanaparan. Chaymichaymanta-pacha ashwan mana manchakur imanachu masanimakur ima rimaq qallariranllapa Dyus nishanlatana.

Tukuy imanllapakunami tukuypaq karan32Tukuy kriyiqkunami achka karllapamapis, chayllata

yarpuqllapa. Manami mayqanpis niqchu, chay imankunaqapaylapaqna kanqa nirqa. Tukuyninllapami niq tukuyimanllapaqashi tukuypaq kanqa nir. 33Chaynu katinmapis,

3 4

124

raq, Amitunchik Jesucristo imanumi wanushanmantakawsamuran nir. Chaymi Tayta Dyusqa tukuyninta yanapatinshumaqta kawsaranllapa. 34Manami paykunamantaqa,mayqanlapis imakunata ministiqkunaqa karanllapachu. Chaqaachka pachayjun, mas wasiyjun ima kaqkunaqa, chayimankunata rantikur, qillayninllapataqa, 35apustulkunataquqllapa, paykunana ministiqkunataqa qutinllapa imaministishanllapamatapis rantinanllapapaq.

36Karanmi Chipre shutiq pwiblumanta uk Levita, Joséshutiq runa. Paytami apustulkunaqa niqllapapis Bernabé(rimayninchikpi munan niyta “Kunsulakuq”) nir. 37Paymipachayjun kar, chay pachanta rantikur apustulkunata quranqillaytaqa.

Ananiasmi warmin Sa rawan uchakuran

5 1Piru karanmi uk runa Ananías shutiq. Paymi warminSa rawan pulla rantikuranllapa uk pachata. 2Kay runami

warminwan pulla parlaran pachanta rantikur wakin qillaytaaypar wakinlata apustulkunataqa qur ninanllapapaq: “Kaylamirantikushayllapa qillayqa” nir. Chay parlashanllapanullamiruraranllapa. 3Chaynu llullakushanpaqmi Pedruqa niran:

—Ananías ¿imapaqtaq Satanaspa yarpuyninta, shunquykipiratakuchir Santu Ispirituta llullachiyta kamashayki, chaypachapaq pagrashushanmanta wakin qillayta ayparwakinlatana ‘Kaymi tukuynin’ nir qumashaykillapa? 4¿Chaqamanachu qampa karan chay pachaqa? Chaytaqamirantikushayki. ¿Manachu qampa karan chay qillayqa? ¿Imatayarpurtaq kaytaqa rurashayki? Manami runakunatachullullachishayki. Dyustami llullachiyta kamashayki nir.

5Chaynu Pedro nitin, uyaparmi Ananiasqa das ratarwanuran. Chaymi tukuy chaypi uyakuqkunaqa kusatamanchakuranllapa. 6Chaymantaqa musu runakuna shamur,

.7Ananías wanushana katin, kimsa uramanta yupayqa, chay

kayashanllapamanqa yaykuran Ananiaspa warmin, mana. 8Chaymi Pedro tapuran kaynu nir:

—Nimay ¿chiqaptachu qamkunaqa rantikuraykillapa chaypachataqa, qamkuna niyashaykillapanula? nir.

Payqa niran:—Arí, chaynu nishushayllapanumi rantikurayllapa.9Chaynu nitinmi, Pedruqa chay warmita niran:—¿Imapaqtaq qamkunaqa parlashaykillapa chayllata rimar,

Amitunchikpa Ispiritunta llullachiyta kamanaykillapapaq?Chaytami runaykita pampaqkunaqa shamuyanllapa.Kananqami qamtana apashunqallapa pampaqqa nir.

10Chaynu Pedro nitinmi Sa rapis,wanuran. Chaymanta chay musu runakuna yaykurqa,wanushatana tarir, aparanllapa runan pampakashanllamanpampaqqa. 11Chaymi Jesucristupi tukuy kriyiqkuna, chaynullawakin runakunamapis,manchakuranllapa.

Achka milagrukunata ima ruraranllapa12Tayta Dyusmi, apustulkunata yanapatin ruraranllapa kusa

shumaq mana ruraypaqkunata chaynulla kusa achkamilagrukunata runakunapa naypanpiqa. Chaymi tukuykriyiqkuna tantakaqllapa Salomón rurashan kurridurpi.13Nataq mana kriyiqkunaqami paykunawanqa mana pullakayta munaqllapachu manchakushanllaparayku. Piruchaynumapis kusalata paykunataqa alabachiqllapa.

14Chaymi Amitunchikpi kriyiqkunaqa ullquraq, warmiraqkusalata achkayayaranllapa. 15Chaqa, achka runakunaqishaqninllapakunata wasinmanta urquqllapa kallikunamanpununakunapi, parakunapi ima. Chaynumi Pedro pasatinqa,qishaqkunapa ananta llantunlamapis pasanman nir yarpuqllapa.

16Chaymi Jerusalén pwiblupa shipchankunamanmatapis,runakunaqa apamuran qishaqninkunata, tukuy chay dyablupa

yarpuyninrayku yaruyashakunamatapis. Chaynumi tukuyshamuqkunaqa alliyaqllapa qishayninllapamantaqa.

Apustulkunatami qischaranllapa17Chaymantami chay kurakunapa mantaqninwan, chay

.18Chaymi paykunataqa aypar, karsilman itaranllapa. 19PiruAmitunchikpa uk angelnin tuta chaypi rikarirmi, karsilpa

:20“Riyllapa, Dyusta adurananllapa wasiman. Chaypimi shar

, imatamiruranqallapa nir”.

21Chaynu ángel nishannullami, allaqmantaqa amsaqamsaqla Dyusta adurananllapa wasiman yaykur,qallariranllapa. Piru chaykamanqami, kurakunapamantaqninqa, paywan pulla kaqkunawan, qayamuranllapakusa mas karguyjunkunata, chaynulla Israel runakunapa rukumantaqninkunata ima, tantakar parlananllapapaq. Chaymi

apamunanllapapaq. 22Piru kuytakuqkuna karsilman rirqa,apustulkunataqa mana tariranllapachu. Chaymi tikrakamurqakaynu niranllapa:

23—Karsilpa punkuntaqami alli kirpakashata tarinillapa.Chaynulla chay kuytakuq suldadukunatapis, karsilpapunkunpi allita chapar kuytakur shaqta tarinillapa. Piru

, mana mayqantapis tarinillapachu ruripiqanir.

24Chaynu nitinllapa, chay kurakunapa mantaqnin, Dyustaadurananllapa wasipa kuytakuqninkunapa mantaqnin,chaynulla kurakunapa wakin mantaqninkuna ima uyaparqa,ninakuqllapa: “¿Imanutaq lluqshisha kanqaqa?¿Kanan-shuypaqa imanuraq tukushunllapa?” nir.

25Chaymi chay kutilla, :—Qamkuna runakunata karsilman itaraykillapa,

chaykunaqami achka runakunata Dyusta adurananllapa.

26Chaymi chay kuytakuqkunapa mantaqnin wakinkuytakuqkunawan rir maskar tariranllapa. Piru chaynu tarirmapis,manami qischaranllapachu. Chaqa manchakuyaranllapari“Runakuna rumillawan sitamachuwanllapa” nir. 27Chaymantaqaaparanllapa kusa mas karguyjunkuna tantakasha karanllapachayman. Chaymi chay kurakunapa mantaqninqa kaynu niran:

28—Nuqakunaqami allita willashurayllapa, amana Jesuspa. Chaynu

katinqa ¿imatataq qamkunaqa rurashaykillapa? Chaqa chaynu, tukuyla Jerusalén pwibluta

shikwakasha. Chaynullami anallan uchachamanayankillapachay runa wanushanpaqmapis nir.

29Chaymi Pedro chay wakin apustulkunawanqa niranllapa:—Nuqakunaqami runakunata naypaqta kasunayllapamantaqa,

Dyustaraq kasunillapa. 30Chaqa unay rukunchikkunapa Dyusninmi,Jesusta qamkuna kruspi klabar wanuchitkillapamapis qashankawsachimuran. 31Chaynu kawsachimurmi syilupiqa allilawqichqanpi tachisha. Chaymi nisha puytiq Mantakuq, Washakuqima katin tukuy Israel runakuna Dyusmanna tikrakatin,uchanllapamanta pirdunananpaq. 32Chaymi nuqakuna, chaynullaSantu Ispiritu ima tistigu kanillapa tukuy chaykunapaqqa. ChaqaDyusmi payta kasuqkunataqa Santu Ispiritunta qusha nir.

33Chaynu apustulkuna niqta uyaparqa, karguyjunkunaqakusalata piñakur, apustulkunataqa wanuchiyta yarpuranllapa.34Piru chay kusa mas karguyjunkunamantami kaq uk fariseoruna Gamaliel shutiq. Paymi Moisés mantakushanta kusata

, kusalata rispitaqllapa wakinrunakunaqa. Chaymi sharir,ratituta waqtaman lluqshichinanllapapaq. 35Chaymantamiwakin karguyjunkunataqa niran:

4 5

125

e 7.8 Kay tratupaq mas intrakanarqa rikashun Génesis 17.1-14.

—Israel runakuna, allita intrakankillapa. Kuytakankillapachay runakunamantaqa imata ruranayarllapamapis.36Yarpuyllapa qamkuna. Uk tyimpupi Teudas shutiq runakusa puytiq kayta munatin, kwatru-syintus runakuna yupaypaypi kriyir ikinpi puriranllapa. Piru chaymantaqa chayrunata wanuchitinllapaqa chay ikinpi puriqkunaqa waktakayta shikwakar tukukaranllapa. 37Chaymanta qashan uktyimpupi, sinsuta ruratinllapaqa, Galileamanta uk runaJudasna rikariran. Chaymi paypi kriyir puriqkunapiskaranllapa. Piru chaytapis wanuchiranllapa. Chaynullami,chay ikinpi puriqkunaqa wakta kayta shikwakaranllapa.

38“Chayraykumi nishunillapa, chay runakunataqa ama imatapisrurarchu, dijanaykillapapaq. Chaqa chay runakuna yanqarunakunapa rimayninkunalata rimayarqa, chinqanqallapa. 39NataqDyuspa rimayninwan katin-shuypaqa manami imanu tukurpisbinsiyta puytinkillapachu. ¡Kuytakankillapami! ¡ImanupiqakishDyuspa kuntranmana, shachinakuq qallaritkillapa!” nir.

40Chaynu Gamaliel nitinmi, chay karguyjunkunaqa “Allinmichayqa” niranllapa. Chaymantaqa apustulkunata qayamurkusata llibachir ima, willaranllapa, amana Jesuspa shutinpi

. Chaynu allita willarimaqa, . 41Piru chaynu ruratinllapamapis,apustulkunaqa chay karguyjunkunapa naypanmantaqa kusalaaligrina lluqshiranllapa. Chaqa Dyusmi paykunataqa akraranJesucristurayku chaynu qischakananllapapaq.

42Chaymi ashwan waran waran Dyusta aduranllapawasikunapi,

,Jesusmi Dyus Akrashan Cristun nir ima.

Sirbikuqkunatami akraranllapa

6 1Chay tyimpuqa Dyuspi kriyiqkuna mastana achkayaqqallarisha katinllapanaqa, chay griego rimaypi

rimaqkunaqa rimapakuqllapa chay hebreo rimaypirimaqkunapaqqa, kaynu nir:qashi, chay hebreo byuda warmikuna yupayqa mana

mantaqa” nir.2Chaymi chay dusi akrakasha apustulkunaqa, tukuy

kriyiqkunata tantar niranllapa:—Manami allinchu nuqakuna Dyuspa rimananta

, mikuy tantashanchikllapataqukunayllapapaqqa. 3Chayrayku kriyiq masiykuna,qamkunallamanta akrayllapa syiti runakuna, kusa allinyarpuyniyjun, kusa intrakaq, Dyuspa Santu Ispiritunwankaqkunata ima. Paykunatana willatiyllapa, kayruraykunataqa rurananllapapaq. 4Nuqakunaqami Dyusmanmañakur ima,maydiyapis nir.

5Chaymi Jesucristupi kriyiqkunaqa tukuynin “Allinmi chaynishaykillapaqa” nir, akraranllapa Estebanta. PaymiAmitunchikpi kusata kriyiq, chaynulla Dyusninchikpa SantuIspiritunwan karan. Akraranllapapismi: Felipita, Procuruta,Nicanorta, Timonta, Parmenasta, Nicolasta ima. PayNicolasmi Antioquía pwiblumanta karan.karan Israel runakunapa kustumrinkunata.

6Chaymantaqa aparanllapa paykunataqa chayapustulkunapa naypanman. ,chay syiti akrakashan runakunata, allitana Dyusta sirbinanpaqnir, , Dyusmanmañakuranllapa.

7Chaynulla, Dyus rimashantaqami tukuy parlakutinllapa,kriyiqkunamapis achkana karanllapa Jerusalenpiqa.Chaynullami, Jesucristupiqa chay Israelmanta kurakunamapiskusala achkana kriyiranllapa.

Estebantami prisuranllapa8Dyus yanapatinmi, Estebanqa ashwan kusala pudirniyjun

kar, milagrukunata, mana ruraypaq shumaq imakunata imaruraran tukuypa naypanpi. 9Chaymantami tantakananllapawasi Libertos shutiqmanta wakin runakuna, chaynulla Cirene,Alejandría pwiblumanta kaqkuna, chaynulla chay Cilicia, Asialugarmanta kaqkuna ima tantanakur, Estebanwan willanakuqqallariranllapa. 10Piru chay runakunaqa mana upallachiytaqapuytiranllapachu. Chaqa Estebanqa, Dyuspa Santu Ispiritunyanapatin, kusa shumaqta rimayaran.

11Chaymi Estebanta kuntraq runakunaqa mana imanupisbinsiyta puytirqa,paq Estebanpa kuntran kaynu nir: “Estebantami, Moisespa,chaynulla Dyusninchikpa kuntranta rimaqta uyapashakanillapa” nir.

12Chaynu llullakutinllapami, runakunaqa kriyir tukuy rukumantakuqkunawan,

.Chaynu piñakurllapami Estebantaqa aypar aparanllapa kusamas karguyjunkunapa naypanman. 13

pis, Estebanpa kuntran rimar llullakunanllapapaqmaskaranllapa. Chaymi kaynu niranllapa:

—Kay runaqami kusa saqra mana rimaypaqkunata waranriman Dyuspa wasinpaq,paqmapis. 14Chaynullami uyapasha kanillapapis kaynu niqta:‘Nazaretmanta Jesusshi, Dyuspa wasinta ratachiyanqa.Chaynullashi Moisés kustumrinta qumashanchikllapatapisukmanpaqna tikrayanqa’ nir.

15Chaynu nitinllapami, tukuy kusa mas karguyjunkuna,Estebanta chaparqa, rikaranllapa kusa angelnulaqaqllitayjunta.

Estebanmi allita rimaran

7 1Chay kurakunapa mantaqninmi Estebantaqa kaynu nirtapuran:

—Qampaq chaynu rimayashanllapaqa, ¿chiqapchu,manaqachu mana? nir.

2Chaymi Estebanqa niran:“Ukniykuna, taytituykuna allita uyapamayllapa: Kusa puytiq

Taytanchik Dyusmi, unay rukunchik Abraham Mesopotamiapwiblullapi kar, manaraq Harán pwibluman taq riyatin,payman rikariran. 3Abrahamtaqa niran: ‘Pachaykita,aylluykikunata dijar, riy chay pachata nuqa rikachishuyanichayman’ nir. 4Chaynu nitinmi, Abrahamqa chay tayashanCaldea pwiblumantaqa lluqshir rir, ,chaypina taran. Chaymanta taytan wanutinqa, AbrahamtaqaTayta Dyus apamuran, kay tayashanchikllapa Israelpachamanqa. 5Piru kaypiqami Abrahamtaqa manairinsyantaqa quranchu,pis. Piru mana kaypi qurmapis, arniranmi pay wanutinqawamrankunana kay pachapiqa tananllapapaq. Chaynumiriarniran manaraq wamranmapis kayatinraqchu.

6“Chaynullami Dyusqa niranpis: ‘Aylluykikunaqami kaytayashanllapamantaqa lluqshir rir uklaw pachakunapikwatru-syintus (400) añuta tanqallapa furastirukuna yupay,kusata sirbikur, qischakar ima. 7Piru chay nasyunaylluykikunata sirbikuchir qischaqkunataqami nuqakastigashaq. Chaymantami paykunaqa lluqshir shamur, kaylugarpina sirbimanqallapa’ nir.

8“Chaynu nirmi Dyusqa Abrahamwan uk tratuta ruraran,

paqe nir. Chaymi Abrahamqa wamran Isaac nasishanmantauchu diyayjunna katinqa siñal kustumrita ruraran.Chaynullami Isaacpis wamran Jacobo nasitinqa ruraran.

5–7

126

f 7.21 Taytankuna mana wanunanta munarmi, . Mas allintaqamiintrachimanchik Exodupi 2.2-10. g 7.30,35 Ángel nirqami intrachimanchik Dyus angelpaq tikrakar rikariran Moisesman nir. Mastaintrakanarqa rikashun Éxodo 3.1-5.

Chaymi Jacobupis wamrankunawan chay Israel runakunapadusi pwiblunkunapa rukunkunawanqa ruraran.

9“Chay dusi rukunchikllapamantami uknin shutiq José.. 10Piru

Tayta Dyusmi, Josiwan kar, qischakatinmapis kusata llakipar

naypanpiqa. Chaymi ashwan Faraonqa, Josita numraran paymantakuna wasinpi, chaynulla chay pwiblupa mantakuqninnakananpaq.

11“Piru chaymantami chay Egipto pachapi chaynulla Canaánpachapiqa kusala mallaq tyimpu katin,llapa. Chaqa manari imapis karanchu rukunchikllapakunamikunanllapapaqqa. 12Chaymantami, Jacobuqa Egiptupishi

, , chayrukunchikkuna karan chaykunata. Chaymi paykunaqariranllapa puntataqa. 13Qashan ishkay kutipaqna ritinllapaqa,Josiqa ukninkunata niran, payqashi ukninllapa nir. ChaynuJosé ukninkunata nitinmi,ayllumantami Josiqa nirmapis.

14 , tukuyaylluntinta apananllapapaq. Tukuy ayllunkunaqami sitintaysinku (75) kasha kanqallapa. 15Chaynu rirmi JacobuqaEgiptupi tayar, chaypina wanuranmapis. Chaynullami unayrukunchikllapakunamapis chaypi wanuran. 16ChaymantaqaJacobupa kwirpunta aparanllapa Abrahampa unay tashanpwiblu Siquempi pantyunninman pampaq. Chaqa chaytaqamiAbraham rantisha karan, uk runa Hamor shutiqpawamrankunamanta.

17“Taytanchik Dyusmi, Abrahamta tukuy ima pasayanqa nirarnishan tyimpu shipchamuyatinnaqa, Israel runakunaqakusala achkana karan Egiptupiqa. 18Chay tyimpumiEgiptupiqa mantakuran uk gubyirnuna. Payqami Jositaqamana riqsishachu karan. 19Chaymi chay gubyirnuqa ingañarima kusalata qischaranllapa unay rukunchikkunataqa.Chaynullami mantakuranpis ullqu wamritukuna chayraqnasitinqa, dijatinllapa wanur amana achkayananllapapaq.

20“Piru chay tyimpupimi Moisés nasiran. Paymi kusalashumaq wamritu karan Dyuspaqqa. Chaymi Dyus yanapatintaytankunaqa wasinpi pakaqnula kimsa misistapurichiranllapa. 21Chaymanta wasinpi manana pakayta puytirwaqtalapi dijasha katin,f Faraonpa warmi wamran tarir apar,kusa shumaqta kriyakuran wamranta yupay. 22Chaynumi

. Chaymi Moisesqa kusa puytiq karan rimananpaq,chaynulla imata rurananpaqmapis.

23“Kwarinta añuyjunna karqa, Moisesqa watukuran Israelmasin runakunata, paypa chiqap ayllunkuna katin. 24ChaymiEgiptumanta runa, paypa ayllu masinta maqaqta rikarqa,washananrayku chay Egiptumanta chaytaqa wanuchiran.25Chaqa payqari yarpuran, Israel aylluykunakwintata qukar ninqallapa: ‘Dyusmi, Moisesrayku Egiptorunakunamanta washamashunllapa’ nir. Piru paykunaqa manakwintata qukaranllapachu. 26Chaymanta, allaqnin ishkayIsrael runakunata maqanakuqta tariran. Chaymi payqawashanachiyta yarpur niran: ‘Qamkunaqami chay ayllullakankillapa, ¿imapaqtaq uknikillapa uknikillapaqa maqanakurima qischanakunkillapa?’ nir.

27“Piru ukninta masta qischaq chayqa, Moisesta kumsarniran: ‘¿Pitaq qamtaqa uk mantakuq jwista yupayqa

? 28¿Manaqachu qamqa,quya imanu ,chaynulla nuqatapis wanuchimanayanki?’ nir. 29Chaynunitinmi, Moisesqa alsakar riran Madián shutiq pachaman.

Chaypimi furastiru yupay tayatin, ishkay wamrankunanasiran.

30“Kwarinta añuna pasasha katin Moisés chunllaq lugarSinaí sirkapi kayatinmi, sarsapi nina ratakuq rurimanta ukángelg payman rikariran. 31Chaymi Moisés chayta rikarqakusalata dispantakaran. Chaymanta mas qimikar rikashaqniyarqa, uyaparan Amitunchik kaynu niqta: 32‘Nuqami unayrukuykikuna Abrahampa, Isaacpa, Jacobupa Dyusnin kani’nir. Piru Moisesqa kusalata manchakur chukchukyashanrayku,mana chapanaranlamapischu. 33Chaymi Amitunchikqa kaynuniran: ‘Llanqikita urquy. Chaqa kay lugar kayashaykiqami,kusa santu lugar. 34Nuqami allita rikasha kani pwibluymantarunakuna imanu Egiptupi qischakatinmapis. Paykunatamiuyapasha kani kusata llakir qay . Chayraykumiishkimusha kani paykunata washanaypaq. Chaymi shamuyna.

.35“Unaymi paykuna, Moisesta disprisyar ‘¿Pitaq

?’ niranllapa.,

imanutaq angelnin chay sarsa rurinpi rikar intrachishannulla.36Chaymi Moisesqa, milagrukunata, chaynulla mana ruraypaqshumaq imakunata rurar ima Egiptumantaqa lluqshichir unayrukunchikkunataqa apar pasachiran chay chupika mar yakuparurinta. Chaynumi milagrukunata rurar ima, chay chunllaqlugarkunapi kwarinta añuta puriran. 37Chaqa MoisesllamiIsrael runakunatapis niran: ‘Dyus Amitunchikmiqamkunamanta ukta akranqa nuqa yupay rimaqnin kananpaq.Chayna qamkunaqa kasunaykillapapaq’ nir.

38“Israel runakuna chunllaq lugarpi tantakasha katinmi,Moisesta, angelqa Sinaí sirkapi shumaq imakunata willaran.Payna rukunchikkunata imanu kawsananllapapaq nirintrachitin, nuqanchikkunatapis intrachimashallapa kasurnakawsanallapapaq.

39

llaparayku ashwan Egiptuman tikrakanaranllapa. 40ChaymiAaronta niranllapa: ‘Moisés Egiptumanta urqumaranllapachayqa, mana rikarinnachu. Chayraykumi dyuskunata ruratki,yanapar Egiptuman apamananllapata munanillapa’ nir.41Chaynu nitinllapami, Aaronqa ruraran uk dyus bisirrunuta.Chaynami animalkunata wanuchir, rupachir imana fyistatarurar aduraranllapa chay paykunalla rurashan dyustaqa.42Chayraykumi Dyusqa paykunamanta ashur, dijaran syilupitukuy ima kaqkunata adurananllapapaq. Chaqa chaypaqmiDyus nitin, rimaqninkunaqa kaynu nir iskribisha kayaq:

‘Israel runakuna, ¿qamkunachu chay kwarinta añukunatachunllaq lugarpi karqa,

animalkunata wanuchir,aduramaraykillapa?

43 Ashwanmi qamkunaqa chay yanqa dyus Moloctaandasninpi purichiraykillapa.

Chaynullami Refán qullarpa ritratunta ima rurar dyusnir aduraraykillapa.

Chaykunata adurashaykillaparaykumi,nuqaqa pwibluykimanta urqur,

matapis mas wakaqman itakushaykillapa’ nir.44“Unay rukunchikkunami chay chunllaq lugarkunapiqa

ruraran Dyusta adurananllapa tuldu wasita, imanutaq Dyus,Moisesta rikachir willaran chaynulla. Chaytaqami

paq. 45Chay tuldu wasitaqami ayka añukunata purichiyarqa,Josuewan apar rir uk pwiblumanta kaqkunata binsir taran,Tayta Dyus arnishan pachapi. Chay tuldu wasiqami chaypiqakaran Davidpa tyimpunkaman.

7

127

46“Davidtaqami Tayta Dyusqa shumaqta rikar, kusatayanaparan. Chaymi Davidqa mañakuran Dyustaadurananllapa wasita ruratin, chaypina Jacobupa Dyusnintananpaq. 47Chaynu mañakusha katinmapismi, wamranSalomón ruraran Dyusta adurananllapa wasitaqa. 48Piru allita

,mana runakuna rurashan wasikunapichu tan. ChaypaqmiDyuspa rimaqninqa kaynu nisha kayaq:

49 ‘Unaq syilumi, tar mantakunay.Nataq pacha- .

¿Imanu wasitataq rurayanqallapa nuqapaqqa?¿Mayqantaq tanay wasiqa kanqaqa?

50 Nuqami tukuy imata rurasha kani’ nir”.51Chaynu Dyuspa rimaqnin nishanta willarmi, Estebanqa

niranpis:“Qamkunaqami unaymanta kusala mana intrakaq, anku

shunqukuna kankillapa. Chaynullami chay mana kriyiqkunayupay mana kasukuq, mana shumaqta yarpuqkuna imakankillapa. Chaynu karmi maydiyapis Dyuspa SantuIspiritunpa kuntranla kankillapa. Chaynuqami unayrukuykillapa yupaylla kankillapa. 52Chaymi nimayllapa,¿Dyuspa mayqan rimaqnintataq mana qischaranchu chayunay rukuykillapaqa? Paykunami, wanuchiranllapa Dyuspa

. Piruchaynumapis Dyuspa Akrashan Cristun shamutinqa,kuntrankunaman qukur ima wanuchiraykillapa.53Chaynullami Dyus mantakushanta angelkuna, Moisestawillatin, intrachishutinllapapis mana kasukuraykillapachu”nir.

Estebantami wanuchiranllapa54Chaynu Esteban nitinmi, payta kuntrashanllaparayku chay

karguyjunkunaqa kusata piñakur kirunllapamatapisrichyachiranllapa ima. 55Piru Estebanqami, Dyuspa SantuIspiritunwan kar, unaq syiluman chapakur, Dyusninchiktakusa llipyaraqta rikaran. Chaynulla rikaranpis Jesús, Dyuspaallilaw qichqanpi shaqta. 56Chaymi Estebanqa niran:

—¡Rikayllapa! ¡ ! RikanipismiDyusmanta Shamuq Runata paypa allilaw qichqanpi shaqtanir.

57Piru chaynu nitinqa, chay runakunaqa mana uyapanarrinrinllapata kirpar, qay , tukuynin kallparanllapaEstebantaqa aypaq. 58Chaymanta ayparqa, chay pwiblumantalluqshichir, rumikunawan sitaranllapa. Chaymi chay llullakuq

runa Saulo shutiqta.59Chaynu sitayatinllaparaqmi, Estebanqa mañakuran kaynu

nir: “Amituy Jesucristo, ispirituyta rikapamanki”.60Chaynu nirqa, qunqurikur kusala jwirtita rimar niran:

“Taytituy, amami kay uchakushanllapataqa kwintachankichu”nir.

Chaynu nirqami, wanuranna.

Saulumi kriyiqkunata kusata qischaran

8 1-2Chayta rikarmi, Sauluqa yarpuran: Estebantawanuchirqami allinta tukuyanllapa nir. Nataq chay

kusala allin llakipakuq runakunalami Estebantaqapamparanllapa kusata paypaq waqar ima. Chaymanta chaydiyallami Jerusalenpiqa, Jesucristupi kriyiqkunapa ikinpipuriq qallariranllapa qischananllapapaq. Chaymi tukuykriyiqkunaqa shikwakar, riranllapa Judeapa, Samariapapwiblunkunaman. Piru apustulkuna-shuypaqa manalluqshiranllapachu Jerusalenmantaqa.

3Chaykamanqami Sauluqa kusalata qischaq Jesucristupikriyiqkunataqa. Chaymi wasin wasin yaykur, ullqutaraqwarmitaraq aysaapananllapapaq.

4Nataq Jerusalenmanta wakta kayta shikwakaqkunaqa, may

llapa kriyirna washakananllapapaq. 5Paykunamanta ukninFelipimi, , Dyuspa Akrashan

. 6

tukuyla tantakashakunaqa kusalata uyakuqllapa, Felipe imatanitinpis. Chaynullami rikaqllapapis Felipe, Dyuspapudirninwan milagrukunata ruratin ima. 7Kusa achkarunakuna dyablupa yarpuyninwan kaqkuna alliyaqllapa.Felipita uyar, dyablukunapa yarpuynin runakunataqay , lluqshiqllapa. Chaynullami achka mana kuyuytapuytiq kwirpuyjunkuna, chaynulla kujukunamapisalliyaranllapa. 8Chaynu katinmi, chay pwiblupiqa tukuylakusata aligriyaqllapa.

9Piru chaypiqami karan uk runa, Simón shutiq. Paymiunaymanta-pacha Samaria pwiblumanta runakunatawasqakur, kriyichisha karan: Payqashi kusa puytiq runa nir.10Chaymi tukuy wamrantin, rukuntin paytaqa kusatauyakuqllapa. Paykunami niqllapa: “Kay runa, Dyuspapudirninwan. Chayrayku tukuy riqchaq milagrukunatarurayta puytin” nir. 11Chaynu nir imami, paytaqa kusatakasuqllapa unaymanta-pacha wasqakur kriyichishakashanrayku.

12Piru Felipe, Dyuspa shumaq rimayninta Jesucristupashutinpi kriyirmi, Dyuspa mantakuyninpi kawsananllapapaq

, warmipis ullqupis kriyirna tukuylashutikuranllapa. 13Chaynulla chay wasqakuq Simonpismi,Felipe nishanta kriyir, shutikuran. Chayna Felipipa pullanpuriqna qallariran. Achka milagrukunata Felipe ruratin rikar,Simonqa kusalata dispantakaran.

14Chaymanta Jerusalenpi apustulkunaqa “Samaria pwiblupirunakunaqashi Dyuspa rimayninpi kriyishallapana” nir

, . 15Paykunaqa, Dyusman mañakuranllapa Santu

Ispiritunwanna mushuq kriyiqkunaqa kananllapapaq.16Chaqa, manaraqmi kriyiqkunamanqa shamushachu karan,Dyuspa Santu Ispiritunqa. Piru paykunaqamishutikushallapana karan Amitunchik Jesucristupashutinwanqa. 17Chaymi Pedruwan Juanqa, kriyiqkunapa

, Dyuspa SantuIspiritunwanna paykunaqa kidaranllapa.

18-19Chaynu apustulkuna kriyiq runakunapa ananman, Dyuspa Ispiritun paykunawan

kidatin rikaran, chay Simonqa. Chaymi apustulkunata qillaytaarnir, kaynu niran:

—Chay pudirta qumayllapa, nuqapis makiykunata, Dyuspa Santu Ispiritunwanna

paykunaqa kananpaq nir.20Chaynu nitinmi, Pedruqa niran:—

rayku, qillaynikiwan pulla chinqankillapa. 21Qamqa mana imadirichuyjunchu kanki nuqakuna rurashayllapataruranaykipaqqa. Chaqa qampa shunquykiqami Dyuspaqqamana allinchu. 22Chaymi ashwan uchaykita dijar, TaytaDyusman tikrakar mañakuy ichapis pirdunashunman chaymana allinta yarpushaykimantaqa. 23

shunquykipiqa kusata inbidyakayanki nir. Chaymi uchaykiqaprisu yupayna purichishuyan nir.

24Chaynu Pedro nitinmi, Simonqa niran:—Amitunchikman mañakupamayllapari. Chaqa manami

munanichu chay nimashaykillapanulla imapis pasamanantaqanir.

25Chaymanta Pedruwan Juan,llapanaqa, tikrakaranllapana Jerusalenman, Samariapa

.

7 8

128

Felipimi parlaran Etiopiamanta runawan26Chaymantaqami Dyuspa uk angelnin Felipiman rikarir

niran:—Sharir riy surlawman, Jerusalenman nanta rishaykinu

Gaza pwiblukaman. Chay nanqami chunllaq lugarta pasan.27Chaymi Felipiqa sharir, riran. Riyarmi, nanpiqa rikaran

Etiopía pwiblumanta uk runata. Payqami uk kusa karguyjuneunuco karan. Chay payllami gubyirna Candace shutiqpaimankunata rikaq. Chay runami risha karan JerusalenmanTayta Dyusta aduraq. 28Chaymanta qashan pwiblunmantikrakar, uk karritapi tasha riyaran, Dyuspa rimaqnin Isaíasiskribishan libruta liyiqnu. 29Chaymi Dyuspa IspiritunFelipitaqa niran:

—Rir qimikay wak karritaman nir.30Chaymanta Felipe chay karritaman qimikar chay runa,

Isaiaspa librunta liyiqta uyaparqa, kaynu nir tapuran:—¿Intrakankichu kay liyiyashaykitaqa? nir.31Chaynu taputinqa chay runaqa niran:—¿Imanunari intrakashaq,

tinqa? nir.Chaymi Felipitaqa rugaran kaynu nir:—Karritayman iqamur qichqaypi tay nir.32Nataq chay librupi liyiyashanqami kaynu niyaran:

“Imanutaq Uyshata wanuchitin,millwanta rututinllapamapis uyarala,chay yupaymi paypis mana imatapis rimaranchu.

33 Pinqaypaqta ruraranllapa.Chaynulla mana llakiparchu, allin runa katinmapis

uchacharanllapa.Piru mayqanpis mana yarpuranchu ¿imanumi payqa

maydiyaqa kanqa? nirqa.Chaqa wanuchirna kay pachamanta ashuchiranllapa”

nir.34Chaymi chay karguyjun runaqa tapuran Felipitaqa kaynu

nir:—Willamay-ari, ¿pipaqtaq rimayan kay Dyuspa

rimaqninqa? ¿Payllapaqchu, manaqachu ukpaq?35Chaymanta Felipiqa chay runa liyiyashanpaq willar,

intrachiran Jesuspaq: “Imanumi washamanchikllapa” nir.36Chayna parlar riyarllapaqa, uk lugar yakuyjun kaqtapasayarqa, chay karguyjun runaqa niran:

—Kaypi kan yaku. ¿Manachu nuqapis shutikuyman? nir.[37Felipiqa niran:—Tukuy shunquykiwan kriyitkiqami, puytini

shutichishuyta.Chaymi chay runaqa niran:—Kriyinimi, Jesucristuqa Dyuspa Wamran nir.]38Chaymi karritanta yarachir, ishkantin ishkir,

yaykuranllapa yakuman. Chaymi chaypina Felipiqashutichiran eunucutaqa. 39Chaymanta yakumantalluqshitinllapaqa, Amitunchikpa Ispiritun Felipitaqaillaqmanta apatin, chay runaqa mana rikarannachu. Piruchaynumapis ashwan kusa aligrina riran. 40Nataq FelipiqaAzoto pwiblupi rikariran. Chaymi pwiblun pwiblun riran,

, Cesarea.

Saulumi Amitunchikpina kriyiran

9 1-2Chaykamanqa Saulo-shuypaqa mana shaykuq,rimapakur puriran, Amitunchikpi kriyiqkunata

wanuchiyta yarpur. Chaymi kurakunapa mantaqninkunamanrir mañakuran uk urdinta. Chaywanna Damasco pwiblumanrir, tantakananllapa wasikunaman yaykur Jesuspikriyiqkunataqa tarir ullquta, warmita ima prisur Jerusalénpwibluman apamunanpaq. 3-4Chaymanta, Damasco

, nanpi illaqmanta kusala

llipya intiru, syilumanta achkirachikamuran Saulokayashanmanqa. Chaynu achkirachikamutinqa, pachamanratar, uk rimayta uyaparan kaynu niqta: “¡Saulo, Saulo!¿Imapaqtaq ikiypi puriyanki qischamanaykipaq?” nir.

5Chaymi Sauluqa niran: “¿Mayqantaq kanki, Taytituy?”Chay rimaqqami niran: “Nuqami Jesús kani, mayqanpa

ikinpi . [Chaynu purirqamiqamlla mana allintachu rurakayanki, imanuyapukuyar, ikiman matqakur,nanachikun chay yupay”.

6Chaymi Sauluqa manchaysalla chukchukyayar, kaynu nirtapuran: “Taytituy, ¿imatataq ruranaypaq allin kanqa?” nir

Amitunchikqa niran:] “Sharir, riy Damasco pwibluman.Wakpimi willashunqallapa imatami ruranki nirmapis”.

7Chaynulla Sauluwan riqkunapis uyaparan chay rimaytaqa.Piru manami mayqantapis rikaranllapachu. Chaymi kusalatadispantakaranllapa. 8Chaymanta, Sauluqa ratashanmantasharir, manana rikakuyta puytiranchu. Chaymi pullankaqkunaqa, makinmanta aysakurna, aparanllapa Damascopwiblumanqa. 9Chaypiqami kimsa diyatana karan manachapakur; mana mikur, mana imatapis upyar imalamapischu.

10Damasco pwiblupiqami taq Amitunchikpi kriyiq uk runaAnanías. Chaymi Amitunchikqa, rikapakuyninpi paymanrikarir, kaynu niran: “¡Ananías!”

Payqa niran: “Kaypimi kani, Taytituy” nir.11Chaymi, Amitunchikqa niran: “Sharir, riy chay kalli

Dirichu shutiqman. Chaypimi Judaspa wasinpi tapukuy ukruna Saulo shutiqpaq. Payqami Tarso pwiblumanta. PaymiDyusman kusata mañakuyan. 12Chaymi, rikapakuyninpi

, makikikunata ananpi.

13Chaynu Amitunchik nitinmi, Ananiasqa niran: “Taytituy,kusa achka runakunami parlamashallapa paypaqqa, tukuymana allinkunata Jerusalenpi qampi kriyiqkunatarurashanpaq. 14Kananqami chay runaqa kay Damascopwiblumanna shamusha, kurakunapa mantaqninkuna

, qampi kriyiqkunata apar prisunanpaq” nir.15Chaynu nitinmapis, :

“Riy. Chaqa paytami akrasha kani nuqapaq rimar, chaynulla mana

Israel runakunata, gubyirnunkunata ima. 16Nuqami paytaqaintrachishaq,qischakayanqa” nir.

17Chaynu Amitunchik nitinqa, Ananiasqa riran, chaymaypi . , wasiman

, niran:—Kriyiq masiy Saulo, nanta shamuyatki Amitunchik Jesús

rikakutinna, Santu Ispiritu qamwanna kananpaq nir.18Chayta nitinmi chay kutilla, Saulupa nawinmantaqa pispa

yupaylla wiqtikuna rataran. Chaymi qashan rikakurna sharirshutikuran. 19Chaymantaqa mikur kusa jwirsayjunnatikrakaran. Chayna Jesucristupi kriyiqkunawanqa pullanataran Damasco pwiblupiqa, ayka diyallataqa.

20Chaymantami Sauluqa, Damasco pwiblupiqa Israel,

“Jesucristuqa, Tayta Dyuspa Wamranmi” nir. 21Chaynu, tukuy chay uyakuqkunaqa dispantakashalla

ninakuqllapa: “¿Manachu kay runa Jerusalenpiqa, Jesuspikriyiqkunapa ikinpi puriq prisur ima qischananpaq?¿Manachu chaynu kar, kaymanpis shamuran Jesuspikriyiqkunata prisur, kurakunapa mantaqninmanqukunanpaq?” nir.

Chaynu nir imami, paykunapura parlaqllapa. 22Piru chaynuninakutinllapamapis, Sauluqa mana mayqantapis mancharchu,

8 9

129

h 10.16 Dyus, Pedruta kay rikachishanpaqmi intrachinayaran, mayqan runapis Dyuspi kriyiq kar, maylawmanta karpis, chaylla Dyuspaqqa.Mana ukman ukmanchu nir.

: “Jesusmi, Dyus AkrashanCristun chiqap washamaqninchikllapaqa” nir. Chaynu nir

, Damasco pwiblupi taq Israel runakunaqaalliplata yarpupakuranllapa.

23Chaymanta, ayka diyakuna pasatinnaqa, chay runakunaqatantakar parlaranllapa Saulutaqa wanuchinanllapapaq. 24Piru

, tukuy unaq, tukuy tutashi chay, chay pwiblumanta lluqshina

punkupi, pay yarquqta wanuchinanllapapaq nir. 25ChaymiJesucristupi kriyiqkunaqa Saulutaqa uk kanastaman itar, chaypwiblupa ridurninpi rumiwan llutakasha pata kaq chaypaananman iqachir, chaylata tuta waqtalawmanishkichiranllapa.

Saulumi Jerusalenpi26Chaymanta Saulo, ,

Jesucristupi kriyiqkunaman pullachakayta munaran. Pirupayta kusata manchashanllaparayku mana kriyiranllapachu,“Jesucristupi kriyiyanqa” nirqa. 27Nataq Bernabimi Saulutaqaaparan apustulkunaman. Chaymi apustulkunataqa parlaran,imanumi Sauluqa nanpi Amitunchikta rikatin, payqa parlaran,

Damasco pwiblupi, mana mayqantapis manchar imachu nir.28Chaynami Sauluqa Jerusalenpi kidar, paykunawanna

puriran. 29

, chay griego rimaq Israel runakunawanparlar, willanakur ima. Piru chay runakunaqami Saulutaqawanuchiyta yarpuranllapa. 30Chaymanta kriyiq masinkuna

, Saulutaqa Cesarea pwibluman apar, paypa.

31Chaynami Judeapa, Galileapa, Samariapa pwiblunkunapiJesucristupi kriyiqkunaqa kusa shumaqtana kawsaqllapa,mana qischakarnachu. Chaymi ashwan Amitunchikmunashannulana kawsaqllapapis. Chaynulla Dyuspa SantuIspiritun yanapatinmi, masna achkayaranllapapis.

Pedrumi Eneasta allicharan32Chay tyimpukunapimi Pedruqa, Jesucristupi kriyiqkunata

watukur puriq. Chaymi Lida shutiq pwiblupi taqkunatapisriran watukuq. 33 , tarinakuran uk runaEneas shutiqwan. Paymi mana kuyuyta puytiq kwirpuyjunkar, uchu añupaqna mantanlapi karan. 34Paytami Pedruqaniran:

—Eneas, kananqami Jesucristo alliyachishunna. Chaymisharir, mantaykita tantay nir.

Chaynu nitinmi, Eneasqa chay kutilla allinna shariran.35Chaymi, chay Lida pwiblupi, Sarón pwiblupi taqkunaqa,rikaran imanumi Eneas sharitinmapis. Chayta rikarmi,uchanllapakunata dijar, Jesucristupina kriyiranllapa.

36Lida pwiblupa shipchanpimi kaq uk pwiblu Jope shutiq.Chaypimi karan uk warmi, Amitunchikpi kusata kriyiq. Paymishutiq Tabita. Nataq, griego rimaypi-shuypaqa “Dorcas” nir.Chay warmisitaqami kusa allinkunata rurar, manaimayjunkunata yanapar ima kawsaq. 37Chaymantami chaydiyakunapiqa qishar wanuran. Chaymi kwirpuntaqa paqachirima aparanllapa wasipa altun unakaqnin kwartumanchutarachiq. 38Chaymi chay Lida pwiblupi Pedro katin,

,Pedruta kaynu willananllapapaq: “Dorcas wanusha katin,kananllashi rinki Jopiman, ama tardarchu” nir.

39Chaymi Pedruqa paykunawan riran. ,aparanllapa Dorcas chutarayashanman. Chaypimi achka

byuda warmikuna, Dorcaspa ridurninman tantakasha, kusatawaqayaranllapa. Chaynu waqarllapami, Pedrutaqa ukninuknin rikachiranllapa,rurashankunata ima.

40Chayna Pedruqa, chay ruripi kaqkunataqa tukuytawaqtaman urqur, payqa qunqurikur Dyusman mañakuran.Chaymantaqa chay wanushata chapar, niran:

—Tabita, shariy, nir.Chaynu nitinmi, chay warmisitaqa chay kutilla,

nawinkunata chapakuchiran. Chayna Pedruta rikarqa, dastaran. 41Chaymanta, Pedruqa makinmanta chutar sharichir,kriyiq masinkunata, byuda warmikunata qayar, Dorcastaqakawsaqtana paykunapa naypanman apamuran.

42 , kusala achkakriyiranllapa Amitunchikpiqa. 43Pedrupismi, achkadiyakunata Jope pwiblupiqa kidaran, uk runa Simón shutiqpawasinpi. Simonqami qarata blanduchar trabajaq.

Pedrumi Corneliuwan

10 1Nataq Cesarea pwiblupimi taq uk runa Cornelioshutiq. Paymi uk kwartil Italiano shutiqmanta

suldadukunapa uk mantaqnin karan. 2Payqami mana Israelruna karmapis tukuy chay wasinpi ayllun taqkunawan Dyustaallipta kasur, aduraqllapa. Chaynu karmi, qillayninkaqkunamatapis, Israel runa ministiqkunata qur yanapaq.Chaynulla waran waran Taytanchik Dyusman mañakuq.

3Chaymi uk diyaqa tardi, alas tris yupayna katin,Corneliuqa rikapakuyninpi Dyuspa angelninta rikaran.Chaymi Dyuspa angelninqa pay kashanman yaykur, kaynuniqta uyaparan: “¡Cornelio!” nir.

4Chaymi, Corneliuqa angelta kusata chapar manchakur,tapuran: “¿Imatataq munanki, Taytituy?” nir.

Angelqa niran: “Tayta Dyusmi uyashusha, payman mañakutki.Chaynulla, mana imayjunkunata yanapatkipis, shumaqtarikashusha. 5

paq uk runa Simón shutiqta. Paytami ninllapapis Pedro nir.6Payqami tukayun Simón, qarata blanduchar trabajan chaypawasin, mar yakupa manyanlapi, chaypi tayan. [Chaymi shamurqaimata ruranaykipaqpis willashunqa]”.

7Chaynu ángel parlar ritinnaqa, Corneliuqa uk suldadunta,chaynulla ishkay sirbikuqninta qayamuran. Chaysuldadunqami Dyuspi kusata kriyiq. Chaynulla payCorneliutapis kusata kasuq. Chaynu katinmi Corneliuqa chaysuldadunpaq kusata yarpuq. 8Qayamur paykunata chayrikashanta manyaqla parlarqa, .

9 , alas dusiyupaynaqa Pedruqa iqaran wasipa ananman, Dyusmanmañakunanpaq. 10Payqari kusata mallaqnar, mikunayaran.Chaymanta mikunanta kamakachinanllapakamanqa,

. 11Chaynu syilu

manyankunamanta watakasha. 12Chay pullu watakashaparurinpiqa karan tukuy riqchaq mana mikuypaq animalkuna,

, largu kurukuna, pariqkurukuna ima. 13Chay rikapakuyninpi uyaparanpis syilumantakaynu niqta: “Pedro, sharir wanuchir, mikuy” nir.

14Piru Pedruqa niran: “Mana Taytituy. Chaqa chay riqchaqmana mikuypaq animalkunataqa mana mikushachu kanimaydiyapis” nir.

15Chaynu nitinqa, qashan chay rimaqqa niran: “Tayta Dyustukuy imatapis ‘Allin’ nishantaqa, ama ‘Mana allin’ niychuqamqa” nir.

16Chaynullamiri kimsa kuti willaran. Chaymantaqa qashantikrakaranna syiluman chay pulluqa.h 17

9 10

130

i 10.48 Amitunchik Jesuspa shutinpina shutikuranllapa nirqami intrachimanchik, paymi uchanchikmanta washamanchik nir kriyirshutikunchik nir.

munaran chay riqchaq rikapakushanpaq, ¿imataq kanqa chayqa?nir. Chaypaq kusata yarpupakunankaman,

, Pedrupaq tapukur.18 :

—¿Kaypichu Pedro ninllapa Simón shutiq runa tan? nir.19Pedruqari chay riqchaq rikapakuyninpaq yarpuyatinlla,

Dyuspa Santu Ispiritunqa niran: “Chapay. Kimsa runakunamaskashuyan. 20Sharir, ishkir paykunawan riy ama imapaqpisyarpupakurchu.qamman shamunanllapapaq” nir.

21Chaymi Pedruqa wasipa ananmanta ishkimur, Cornelio:

—Nuqami kani Simón Pedruqa. ¿llapa? nir.

22Paykunaqa niranllapa:—Nuqakunami shamunillapa suldadukunapa kapitannin

. Paymi allipta Dyuspi kriyin. ChaymiIsrael runakunapis paytaqa kusata rispitanllapa, munanllapa ima.

uyakushunanpaq. Chaqa payqa nimaranllapa Dyuspa angelninshiwillasha, qam rir wasinpi willatki uyakushunanpaq nir.

23Chaynu nitinllapaqami, Pedruqa samachiran wasin ruriman.Chaypimi pullana chay tutaqa kidaranllapa. Chaymanta allaqninqapaykunawan pullalla riranllapa. Chaynulla wakin chay Jopepwiblupi, Dyuspi kriyiqkunapis pullan yapar riran Pedrutaqa.

24Jope pwiblumanta lluqshirqa, allaqninraq Cesarea. , Corneliuqa

ayllunkunawan amigunkunawan tantakasha, Pedrutaqayarayasha karanllapa. 25 , Corneliuqa lluqshirantariq, naypanpi qunqurikur adurananpaq. 26Piru mana chaytamunarchu kaynu nir sharichiran:

—Shariy taytituy. Nuqapismi qam yupay runala kani nir.27Chaynu paywan parlaqnu riyar wasinman yaykurqa, chay

wasi ruripiqa achka runa tantakashata tariran.28Chaymantami Pedruqa tukuyta chaypi kaqkunataqa niran:

— .Israel runakuna katiyllapa kustumriyllapaqami intrachimanllapa:Ama uklawmanta runakunawanqa tantakanayllapapaqchu, amawasinmanmapis yaykunayllapapaq imachu. Piru Tayta Dyusmi

: ‘Mana watukuypaqchu,mana allinchu ima’ nirqa. 29Chayraykumi qayachimatkillapaqa,utqaylla shamusha kani, mana imapaqpis ukmanta yarpur imachu.

¿imalapaqtaq qayachimashaykillapakanqa? nirmapis.

30Chaymi Corneliuqa niran:—Kananwanqa kwatru diyana, kay uras yupay nuqaqa kay

wasiypi ayunar, Dyusman mañakuyaray. Chaykamanmi, naypaypi. Chaymi nimaran:

31‘Cornelio, Dyusman mañakutkimi, payqa uyapashusha.Chaynulla, mana imayjunkunata yanapatkipis payqa shumaqtarikashusha. 32 , Pedroninllapa chayta apamunanllapapaq. Mar yakupa manyanpimi chaytukayun qarata blanduchar trabajaqpa wasinpi tayan’ nir.

33“Chaynu nimatinmi, .Qamqami mana ima mana allinkunataqa yarpurchu, ashwanutqaylla shamushayki. Kanan-shuypaqari tukuyla, kaypikanchikllapa, Dyuspa naypanpi. Chaymi kusata uyakushuytamunanillapa, tukuy imata Amitunchik willashushanuqakunata willamanaykillapapaq chayta rimatki” nir.

Pedrumi Corneliupa wasinpi rimaran34Chaymantami Pedruqa paykunata niran:—Kananqami allita intrakanina, chiqaptami Dyusqa mana

ukmanta ukmantachu rikamanchik maylawmanta kashamapis

nir. 35Ashwanmi maylaw nasyunmanta, ima ayllumantakarmapis payta kasusha, allinkunata rurashaqa, kusamunashan wamranpaqna riqsimanchik. 36Nuqakuna Israelrunakunatami willamashallapa, tukuypa Amun Jesusrayku,imanumi Dyuswanqa shumaqta kawsanayllapapaq nir.

37

pasashantaqa. Naypaqtaqami Dyusninchikqa akraranShutichikuq Juanta, Amitunchik Jesuspaq allita

. 38 , TaytanchikDyus Nazaretmanta Jesusta Santu Ispiritunta, pudirnintaqushanpaqmapis. Chaynu karmi Jesusqa allinkunalata rurar,runakunata dyablu qischatinmapis washaran, Dyus pullan

. 39Chaqa nuqakunami rikashakanillapa Jesús tukuy imata Jerusalenpi, Judeapapwiblunkunapi ima rurashanta, chaynulla kruspi klabarwanuchishanllapamatapis. Chaymi nuqakunaqa tukuychaykunapaqqa tistigu kanillapa. 40Piru Dyus, kimsadiyamanta kawsachimutinmi, nuqakunaman rikariran.41Manami tukuyla runakunamanchu rikarimuran. Ashwanmi

llapakunalaman rikariran. Chaqa kawsamutinqami, paywanmikurayllapa, upyarayllapa ima.

42 , rir tukuytaintrachinayllapapaq: ‘Dyusmi,wanuqkunata, .43Chaqa Dyuspa tukuy rimaqninkunami Jesuspaq kaynu nishakayaq: ‘Tukuy paypi kriyitinllapashi tukuy uchankunamantapayqa pirdunayanqa’ nir”.

Mana Israel runakunamanmi Santu Ispiritu shamuran44 , tukuy chay

uyakuqkunamanqa Dyuspa Santu Ispiritun shamuran.45-46Chaymi Santu Ispiritu uyakuqkunaman shamutinqa,

chaykunaqa, alliplata dispantakaranllapa. Chaqa chayuyakuqkunaqa ukman rimaykunapi Dyusta alabaqtauyaparanllapa. Chaymi yarpuranllapa: ¿ImanutaqDyusninchikqa mana Israel runakunatapis Santu Ispirituntaqun? nir. 47Chaymi Pedruqa niran:

—Nuqanchikkunata yupaylla kay runakunatapisDyusninchik Santu Ispiritunta qusha katinqa, ¿amashutikuychu niytachu puytinchik? nir.

48

shutikunanllapapaq.i Chaymanta shutikurnaqa, Pedruta kusatarugaranllapa ayka diyallataqa paykunawan kidananllapapaq nir.

Pedrumi kriyiqkunata willaran imata rurashanpaq

11 1Apustulkuna, chaynulla Judea pwiblukunapi Jesuspikriyiq runakunapis uyaparanllapana, “Chay mana Israel

runa kaqkunapis, Dyusninchikpa shumaq rimayninpikriyishallapana” nir. 2Chaymi Jerusalén pwibluman qashan Pedro

,llapa. Chaqa paykunaqa yarpuqllapa, mayqanpis Jesuspi kriyiqkarmapis, paykunapa kustumrintapis rurananllapapaq nir. 3ChaymiPedrutaqa tapuranllapa kaynu nir:

—¿Imapaqtaq rirayki chay kustumrinchikta manaruranllapachu chaykunapa wasinmanqa? Chaynulla¿imapaqtaq paykunawan pulla mikushayki ima? nir.

4Chaynu taputinllapami, Pedruqa manyaqmanta parlarantukuy ima pasashankunata, kaynu nir:

5—Nuqaqa Jope pwiblupi karay. Chaypi kar Dyusmanmañakuyarmi, rikapakuyniypi rikaray syilumanta uk atunpullu kada manyankunamanta watakasha nuqamanishkimuqta. 6Chaymi, chaypa rurinman chapakurqa rikaray

10 11

131

, utiqkurukunata, largu kurukunata, pariq kurukunata ima.7Chaynullami uyaparaypis syilumanta kaynu nimaqta: ‘Pedrosharir wanuchir mikuy’ nir.

8“Chaynu nimatinqa nuqaqa niray: ‘Mana Taytituy. Chaqachay riqchaq mana mikuypaq animalkunataqa manamikushachu kani maydiyapis’ nir.

9“Chaynu nitiyqa, chay syilumanta willamaqqa qashannimaran: ‘Tayta Dyus tukuy imatapis “Allin” nishantaqa, ama“Mana allin” niychu qamqa’ nir. 10Chaynullamiri kimsa kutiwillamaran. Chaymantaqa chay pulluqa qashan tikrakarannasyiluman.

11“Chay kutillami,mana Israel runakuna. Paykunataqami, Cesarea pwiblumanta

. 12Chaymi,Dyusninchikpa Santu Ispiritun nimaran paykunawan rinaypaq,ama ukmanta yarpurlamapischu. Pullaymi riran kay saysiukninchikkunapis. Tukuy paykunawanmi yaykurayllapa chayrunapa wasinmanqa. 13Chaymi chay runaqa parlamaranllapaimanushi uk ángel wasinman yaykur kaynu willaran nir: ‘Jope

,chay Pedro ninllapa chayta. 14Pay shamurmi willashunqa,imanumi qam, chaynulla tukuy aylluykikunamapiswashakankillapa’ nir.

15“Chaymi, , Dyuspa SantuIspiritunqa paykunaman shamuran, imanutaq uk kutishamuran nuqanchikkunaman chaynulla. 16Chaymichaymantaqa yarpuray Amitunchik nishanta. Chaqa niqmi:‘Chiqaptami Shutichikuq Juanqa yakulawan shutichikuran.

qallapa’ nir. 17Chaymi paykunatapis, Amitunchik Jesucristupikriyishanrayku, Taytanchik Dyus nuqanchikkunata yupay,Santu Ispiritunta qutinqa, ¿pitaq nuqaqa kani Dyusninchiktawillanaypaq ‘Ama paykunataqa Santu Ispirituykitaqa quychu’nirqa?”

18Chaynu Pedro nitin, Jerusalenmanta kriyiqkuna uyaparqauyarala kidar, ashwan Dyusninchikta alabaran kaynu nir:

“Dyusninchikqami chay mana Israel runakunatapisyanapashana,paq. ¡Chaynuqami paykunapis tukuy tyimpupaqnakawsanqallapa!”

Antioquiapi punta kriyiqkuna19Estebanta wanuchishallapana karqa, wakin kriyiqkunapa

ikinpi puriran qischananpaq chay kuntraqninkunaqa. Chaymiwakin kriyiqkunaqa alsakar riranllapa, Fenicia, Chiprepwiblukunaman, chaynulla Antioquía pwiblumanpis. Chay

runa masinkunalata. Nataq, wakinkunata-shuypaqa mana. 20Chaymantaqa ashwan, Chiprimanta,

Cirene pwiblumanta shamuranllapa Antioquía pwibluman.Chaypiqami paykunaqa Jesuspa shumaq rimayninta

.21 ,achka runakuna unay mana allin rurayninkunata dijar,Amitunchikpina kriyiranllapa.

22Jerusalenpi kriyiqkuna “Antioquiapi mana Israelrunakuna kusata kriyinllapa” nir uyaparqa, Bernabita

, rir rikananpaq. 23Chaymi,rikaran,matapis. Chaymi payqa alliplata aligriyaran. Chaynullapaykunataqa kusata kunsijaran, ama imatapis yarpurchu,tukuy shunqunwan shumaqta Amitunchikta kasunanllapapaq.24Chaqa payqami kusala bwinu, chaynulla Amitunchikpikusalata kriyiq karmi, Dyuspa Santu Ispiritunwan karanpis.

, achka runakuna Amitunchikpi kriyirmasna achkayaranllapa.

25Chaymantami Bernabiqa riran Tarso shutiq pwibluman,Sauluta maskaq. 26Chaymi tarirqa, aparan Antioquiaman.Chaypiqami paykunaqa uk añuta, Jesucristupi kriyiqkunawantaran, . Chay Antioquiapi

-pachami Jesucristupi kriyiqkunataqacristianukuna nir riqsiranllapa.

27Chay tyimpukunapimi Dyuspa wakin rimaqninkuna,Jerusalenmanta riran Antioquiaman. 28Paykunapa ukninmishutiran Agabo. ,Santu Ispiritu rimachitin, niran: “Tukuy intirupimi mallaqtyimpu kanqa” nir. Chay nishanqami chiqapta karan, chayRomapa gubyirnun Claudio mantakuyashan tyimpunpi.

29-30Chaynu mallaq tyimpu katinmi, Antioquiamantakriyiqkunaqa,chay Judea pwiblukunapi kriyiqkunamanqa. Chaytantashanllapataqa Bernabiwan Saulo aparanllapa chayJudeapi kriyiqkunapa rikaqninkunata qutin, chay paykunanaqunanllapapaq chay ministiqkunataqa.

Santiaguta wanuchir Pedruta karsilaranllapa

12 1Chay tyimpukunapi gubyirnu Herodesqa, qallariranJesucristupi wakin kriyiqkunataqa kusata qischaq.

2

wanuchinanllapapaq. 3Chaynu Santiaguta wanuchishanpaqmiIsrael runakunaqa kusa shumaqta yarpuranllapa.

karsilananllapapaq. Chaykunataqami Herodesqa ruraranPascua fyistapi tantakunata mana libadurayjuntachumikunchik chay diyakunapi. 4Chaqa payqari yarpuran, Pascuafyista pasatin, Pedrutaqa tukuy runakunapa naypanmanapatin, . Pedro karsilpikatinqami kuytayaranllapa dyisi-saysi (16) suldadukuna,kwatru kwatru turnanakur ima. 5Chaynumiri Pedrutaqakarsilpiqa suldadukuna allita kuytayaranllapa amalluqshinanpaq. Piru kriyiq masinkunaqami mana shaykuqmañakuyaranllapa Dyusman, Pedrupaqqa.

Pedrutami uk ángel karsilmanta lluqshichiran6Herodes, runakunapa naypanman apananpaq diya

quyapachanqa, Pedruqa punuyaran ishkay suldadukunapa, ishkay kadinakunawan alli watakasha. Nataq

wakin suldadukuna-shuypaqa karsilpa punkunpikuytakuyaranllapa. 7Chaymantami illaqmanta Amitunchikpauk angelnin chaypi rikaritin, kusa llipya intiru karsilqatikrakaran. Chaymi angelqa Pedrutaqa qichqanmanta kumsarrik :

—Utqar shariy, kananlla nir.Chaynu nitinqa chay kutilla, Pedrupa makinmanta

kadinakunaqa rataran pachaman. 8Chaymi angelqa Pedrutaqaniran:

— , llanqikita llanqikuy nir.Chaynumiri Pedruqa ruraran. Chaymi angelqa qashan niran:—Qataykita qatakur, nuqapa ikiyta shamuy nir.9Chaynu nitinqami Pedruqa angelpa ikinta riran, ángel

rurayashanqachu chiqap kanqa, manaqachu mana nirmapis,. Ashwan paytaqa yarpuchiyaran yanqa

musquyninlapi rikaq yupay. 10Chaynu yarpuyarmapis Pedruqa

pasaran. Chaynulla mas riyarqa uk suldadukunatapispasaranna. Chaymanta mas naypaqman riyarllapaqa ashwan

.. Chaynami, lluqshir

ishkantin riyatinllapaqa, wakaqpina karqa, angelqa paylatanadijaran Pedrutaqa. 11Chaymi Pedruqa chaypiraq kwintataqukar niran: “Kanan-shuypaqa Amituyqa chiqapta, angelninta

, chaynulla Israelrunakuna tukuy imata ruramananpaq kashanmanmatapis” nir.

11 12

132

j 12.17 Kay Santiagutami “Jacobo” niqllapapis. k 13.5,13 Kay Juantami “Marcos” niqllapapis. Rikashun Hechos 12.12; 15.37,39.

12Chaynu kwintata qukarnaqa, Pedruqa riran Juanpamaman Mariapa wasinman. Kay Juantami Marcos niqllapapis.Chaypimi kusa achka kriyiq masinkuna tantakasha, Dyusmanmañakuyaranllapa. 13 , waqtayaykuna punkumanta takakur qayakuran. Chaymi, uk warmiwamra Rode shutiq, punkumanta qayakuqta uyaparqakallparan rikaq. 14Chaymanta, rimayninmanta Pedrutaqariqsiran. Chaymi chay warmi wamraqa kusata aligriyar,

willaq, Pedrumi chay punkupi qayakuyan nir. 15Chaymipaykunaqa niranllapa:

—Yaruyashayki kanqa nir.Chaynu nitinllapamapis, wamraqa niran:—Chiqaptami pay nir.Chaynu nitinmapis, paykunaqa niranllapa:—Manami Pedruchu kanqa. Ashwanmi angelnin kanqa nir.16Chaynu ninanllapakamanqa, qayakuyaran Pedruqa.

, Pedruta rikarqa alliplatadispantakaranllapa. 17Piru, Pedruqa makinlawan willaranuyarananllapapaq. Chayna paykunataqa parlaran imanushi,Tayta Dyusqa karsilmanta urquran nirmapis. Chaynullaminiranpis:

—Kay nishushayllapatami, parlankillapa Santiaguta,jchaynulla kriyiq ukninchikkunatapis nir.

Chaynu nirqa, chay kayashanmanta yarqur riran uklawtana.18Achkiyatinnaqa, chay suldadukuna-shuypaqa mana imanu

. Chaqa paykunaqari mana. 19Chaymanta,

. Piru manatariyta puytitinllapanaqa, chay kuytakuqkunata uchachar,Herodesqa mantakuran wanuchinanllapapaq.

Chaymantami Herodesqa Judeamanta lluqshir, riranCesareamanna taq.

Herodesmi wanuranna20Chaypi katinmi Tiro, Sidón pwiblukunapi taqkunaqa

Herodesmanqa rinanpaq yarpuranllapa: Herodesqa, alliplatapiñakusha nuqanchikkunawanqa.llapa paywan. Chaqa paypa pwiblunmanta mikunanchiktarantimunchik nir. Chaynu rinanllapapaqqa, naypaqtaqaamiguta ayparanllapa, Herodespa uk kusa yanapaqnin Blastoshutiq runawan. Payraykumi,ranllapa. 21Chaymi, Herodesqa uk diyapi paywan pullatantakar parlananllapapaq niran. ,payqa kusa shumaqta mudakur mantakunan samananpi tar,kusa shumaqta rimaran. 22Chaymantami chay uyakuqkunaqa,kusa jwirtita rimar, niqllapa:

—¡Kay rimaqqami dyus, mana yanqa runalachu! nir.23Chayta nitinllapaqa, Herodesqa Dyusta mana alabarchu,

ashwan payna dyusnu kusa puytiq tukuran. ChaymiAmitunchikpa angelninqa kusa saqra nanayta Herodesman

, limpu kurur tukukar wanuran.24Piru ashwan kriyiqkuna-shuypaqa Amitunchikpaq

rimatinllapa, shikwakaran chay rimashankunaqa. Chaymi,

rimayninpaqqa.25Chaymanta Bernabiwan Saulo Jerusalenpi qillayta

apustulkunata qushana karqa tikrakamuranllapanaAntioquiaman. Piru Marcos ninllapa chay Juanta aparmishamuranllapa.

13 1Antioquía pwiblupi kriyiqkunamantaqami karanDyuspa rimaqninkuna,

ima. Paykunaqami karan Bernabé, Simón, Lucio, Manaén,

Saulo ima. Chay Simontami niqllapapis, “Yana Runa” nir.Lucio-shuypaqa Cirene pwiblumanta karan. NataqManaén-shuypaqa, Galileapa gubyirnun Herodespa pullankriyakasha karan. 2Uk diyapimi paykunaqa ayunupi karDyusta adurayatinllapaqa, Dyuspa Santu Ispiritun kaynuniran: “Bernabiwan Sauluta, akrayllapa. Chaqa nuqami

.3Chaymi chaypi kaqkunaqa ayunar, Dyusman mañakushana

karqa, Bernabipa, ,.

4Bernabiwan Sauluta, Dyuspa Santu Ispiritun apatinmi,riranllapa Seleucia pwibluman. Chaymantaqa, yaku karrupina

.5 ,Israel runakunapa tantakananllapa wasikunapi,ranllapa Dyuspa shumaq rimaynintaqa. Juanpisk paykunatayanapar pullanllapa riyaran.

6Chay Chipripa tukuy pwiblunkunapimi puriranllapa. Chaynu rirmi Pafos shutiq pwiblukaman

. Chay pwiblupimi tariranllapa Israelmanta ukbruju Barjesús shutiqta. Chay brujuqami Dyusninchikpaqrimaq tukuqla. 7Chay brujuqami, Sergio Paulo shutiqgubirnadurwan amigu karan. Chaqa chay gubirnadurmi

.Bernabiwan Sauluta qayamunanllapapaq. Chaqa paymi kusatauyakunaran Dyuspa shumaq rimaynintaqa. 8Piru chay brujuBarjesús, griego rimaypi Elimas shutiqqami, apustulkunapa

, gubirnadurqa ama kriyinanpaq Dyuspaq. 9Chaymi Saulo, griego rimaypi Pablo

shutiqqa, Dyuspa Santu Ispiritunwan kar, chay brujutaqakusata chapar niran:

10—¡Kusa llulla, mana allinkunata yarpuq runa, dyablupawamran, tukuy allin kaqkunapa kuntran! ¿Imapaqtaq Dyus

? 11

raykumi Dyusqa kananqa kastigashuyan. Chaymikananmanta-pacha syigu kidarna, ayka diyallataqa rupayachkirachikuqlamatapis mana rikankinachu nir.

Chaynu nitinlami chay brujupa nawinqa tutaparaq intirunakidaran. Chaymi manana rikakuyta puytir, uk runatamaskayaran aysakur purichinanpaq.

12Tukuy chayta rikar,uyakur kusalata dispantakarmi gubirnadurqa Amitunchikpashumaq rimayninpi kriyiranna.

Pabluwan Bernabimi Pisidiaman riranllapa13Pafos pwiblumantami Pabluqa, pullan puriqkunawan

riranllapa uk yaku karrupi Perge pwibluman. Chay pwiblumi,Pan lia shutiq lugarpi kaq. Piru Juanqami chaypiwakinninkunata dijar, Jerusalenman tikrakamuran. 14Nataqwakinninkuna-shuypaqa, chay Pergimanta lluqshir, riranllapaPisidiapa yatan Antioquía pwibluman. Chaypimi samanadiyapi Israel runakunapa tantakananllapa wasiman yaykur,samaranllapa. 15Chaymanta, Dyus nitin Moisés iskribishanta,chaynulla Dyuspa rimaqninkuna iskribishanta liyitinllapaimaqa, chay wasipa mantakuqninkunaqa kaynu niran:

—Ukniy masiykuna, runakunata animachinaykillapapaqimata rimanayarllapaqa, kananlla rimayllapa nir.

16Chaynu nitinllapami, Pablo sharir makinlawanrunakunataqa upallachir, kaynu niran:

—Pwibluymanta runa masiykuna, chaynulla uklawmantaqamkuna, Dyusta manchar kasuqkunapis, uyakumayllapakayta willashutiyllapa: 17Dyusninchikllapami, unayrukunchikkunata akraran paypaqna kananllapapaq. Chay

12 13

133

rukunchikkunapaqqa kaynu karan: Egipto pwiblupi furastiruyupay tayarllapamapis, alliplata achkayaranllapa Dyusninchikakrashan katin. Piru chaymantami chay pwiblumantaqalluqshichimuran paypa pudirninwan. 18Chaynulluqshichimurmi, chunllaq lugarkunaman apar kwarinta añutakuytaran imanu tukur tatinllapamapis. 19Chaynulla, Canaánshutiq lugarpi, syiti atun pwiblupi taqkunata limpu wanuchirtukchiran,tana qunanpaq. 20Tukuy kay pasashankunaqa kwatru-syintussinkwinta (450) añumata kaq kasha kanqa.

“Chaymantami, rukunchikkunataqa quranllapa puytiqrunakuna rikananllapapaq, Dyusninchikpa rimaqnin Samuelpatyimpunkaman. 21Piru rukunchikkunaqami Dyustamañaranllapa gubyirnunllapata numrananpaq. ChaymiDyusqa munashanllapata rurar,paq. Saulqami, Benjaminpa ayllunmanta, Cispa wamrankaran.

“Chaymantami kwarinta añuta yupay mantakushanakatinqa, 22Dyusqa, Saulta kargunmanta urqur, Davidtananumraran, gubyirnu kananpaqqa. Paypaqmi Dyusqa niran: Ukallipla allin runatami tarisha kani. Paymi imata ruray nitiypis,ruran. Payqami Isaipa wamran David. 23Chaqa Davidpaayllunllamantami karan Jesuspis. Paytami Tayta Dyusqa

,llapa karan chay kumplikananpaqqa. 24Chaymi manaraq Jesússhamuyatinqa, Shutichikuq Juanqa tukuy Israel runakunataqakaynu niq: Uchaykillapata dijar, Dyusmanna tikrakarshutikuyllapa nir. 25Chaymanta Juanpa wanunan tyimpushipchamuyatinnaqa, kaynu niran: ‘Nuqaqa manami Dyusarnishushanllapa runapaq yarpuyankillapa chay paychu kani.Payqami chaymantaraq shamunqa. Chaymi paypaqqa nuqaqamana sirbinichu uk sirbikuq yupay llanqinpa watunta

.26Chaynullami Pabluqa niranpis:“Abrahampa ayllunmanta ukniykuna, qamkuna uklaw

nasyunkunamanta Dyusta kasuqkunatapis nishunillapa: Dyuspashumaq rimaynin washamanallapapaq chayqami tukuynuqanchikkunapaq. 27Chaqa, Jerusalenpi taqkuna, chaymantakuqkuna imaqa, Jesusta mana riqsir,llapachu. Chaynullami Dyuspa rimaqninkuna Jesuspaqiskribishanllapata, samana diyakunapi liyirmapis, manaintrakaranllapachu. Chaymi ashwan Jesustaqa kuntrarqukuranllapa wanuchinanllapapaq. Chayta rurarmi Dyusparimaqnin iskribishannulla kumpliranllapa. 28Chaqa mana imauchayjun katinmapis wanuchinanllapapaq, Pilatuta mañaranllapa.29Chaynumiri Dyus nitin iskribikashannulla rurarllapanaqa,Jesustaqa krusmanta ishkichimur pamparanllapana. 30PiruDyusqami Jesustaqa kawsachimuran. 31Chaymi Jesusqa, achkadiyakunata pullanllapa karan, Galileamanta Jerusalenman yaparpullan riranllapa chaykunawanqa. Chaymi kananqa paykunaqatukuypaq uk tistigu yupayna chay pasashankunapaqqa.

32-33“Chaymi Bernabiwan nuqaqa willashunillapa Dyuspashumaq rimaynintaqa: Taytanchik Dyusmi kawsachimuranJesustaqa kusa munashan Wamran kashanrayku. Chayta rurarmirukunchikkunata arnishantaqa kumpliran, nuqanchikkunawan,imanu . Chaqa niqmi:

‘Qammi Wamray kanki.Nuqami kananqa Taytaykipaq riqsikani’ nir.

34Dyusqami rimashallana karan, Jesús wanushanmantakawsamuyanqa kwirpun ama ismunanpaq nir. Kaynutami,iskribishanpipis nin:

‘Qushaqmi kusa allinkunata Davidta arnishaytaqa’ nir.35Chaymi Salmosllapi ninpis:

‘Ama kusa munashayki Wamraykipa kwirpuntaqadijankichu ismunanpaqqa’ nir.

36“Piru Davidmi, paypa tyimpun runakunataqa Dyusmunashannulla yanaparmapis, wanurqa rukunkunawan pulla

pampakaran. Chaypimi kwirpunpis ismur tukukaran. 37Nataq,Dyus kawsachimushan Cristupa kwirpunqa mana ismuranchu.

38-39“Chayraykumi ukniykuna allita intrakayllapa, kaynu: Jesusraykulami uchanchikmanta

pirdunakanchikllapa, mana Moisés mantakushantakasushanchikllaparaykuchu. Chaymi ashwan Dyusqa, Jesuspikriyiqkunataqa tukuylata pirdunar, mana uchayjunpaqnachuriqsin nir.

40“Chaymi kuytakankillapa Dyuspa rimaqninkunaiskribishankuna nishannulla, ama mana kriyiqkuna yupaypasashunanllapapaq. Chaqa chay iskribishankunapiqa nin:

41 ‘¡Qamkuna mana kriyinaqkuna,dispantakar chinqayllapa!

Chaqa qamkunapa tyimpuykikunapimi rurashaq ukmanshumaq ruraykunata.

Chaymi mayqan parlashutinllapamapis,mana kriyinkimanllapachu’ nir”.

42 ,lluqshimuranna Israel runakunapa tantakananllapawasimantaqa. Chaymi chay mana Israel runakunaqa,paykunataqa rugaranllapa qashan uk samana diyapipischayllapaq mas intrachinanllapapaq. 43Piru PabluwanBernabé, tukuymanta dispidikur, ritinllapanaqa, kusa achkaIsrael runakuna, chaynulla Israel runakunapa kriyinanpikriyiqkuna ima paykunawan riranllapa. Chaymi PabluwanBernabiqa, chay tantakaqkunataqa kaynu nir willaran: “Amaukmanta yarpur imachu Dyuslapi allita kriyiyllapa, Dyusllakipar akrashushanllaparayku” nir.

44Chaymanta uk simanapina, samana diyapiqa yaqqatukuyla chay pwiblumanta runakunaqa tantakaranllapa,Dyuspa shumaq rimayninta uyakunanllapapaqqa. 45ChaymiIsraelmanta kaq karguyjunkunaqa, achka runakuna tantakaqtarikarqa, kusata inbidyakaranllapa. Chayraykumi Pablutaqakuntrar allipla saqrata willaranllapa. 46Chaymi PabluwanBernabiqa mana imatapis mancharchu kaynu niranllapa:

—Nuqakunaqami naypaqtaqa qamkunataraq Dyuspa

karayllapa.chu. , manatukuy tyimpu kawsayta munankillapachu. Chaymi kananqa

, 47imanu:

runakunapa uk achkirachikuqnin yupay kanaykipaq.Chayna qamqa nuqapa shumaq rimayniyta

nir.48Chayta uyaparllapami, chay mana Israel kaq runakunaqa,

kusata aligriyar, niranllapa: “Amitunchik nishanqami kusala allin”nir. Chaymi ashwan Dyuspi kriyir tukuy tyimpupaqnakawsananllapapaq kaqkunaqa, tukuyla kriyiranllapa. 49Chaynumiri

llapa. 50Piru chay Israelmanta kaq karguyjunkunaqa Dyuspi kriyininiq wakin warmikunawan, tukuy puytiq runakunawan ima parlaranimachiranllapa, Pabluwan Bernabitaqa aypar chay lugarmantaqalluqshichinanllapapaq. 51Chaynu ruratinllapaqa Pabluwan

, kay pwiblupirunakunaqa mana kriyiyta munanllapachu nishaq nir. Chaytarurarllapanaqa riranllapana Iconio pwiblumanna. 52Piru Cristupikriyiqkuna-shuypaqa, Dyuspa Santu Ispiritunwan kar, alliplaaligrina karanllapa.

Pabluwan Bernabimi Iconio pwiblupi

14 1Iconio pwiblupimi, Pabluwan Bernabiqa pullayaykuranllapa Israel runakunapa tantakananllapa

wasiman. Chaymi,Jesucristupaq.

13 14

134

l 14.12 Griego rimaypimi Jupiterpaq ninqallapa “Zeus”. Nataq Mercuriupaq-shuypaqa ninllapa “Hermes” nir.

kriyiranllapa, Israel runakuna, mana Israel runakunamapis.2Piru Israel runakuna Jesucristupi mana kriyiqkunaqa ukmanshumaqta rimar ingañaranllapa chay mana Israelrunakunataqa, Jesucristupi tukuy kriyiqkunapaqa kuntrankananllapapaq.

3Chaynu katinmapismi, Pabluwan Bernabiqa manamayqantapis mancharchu, ashwan Amitunchikpi kusatakunfyakar, achka diyakunata chaypiqa kidaranllapa

. Chaymi Amitunchikqa paykunataqa yanapar,pudirninta quran, milagrukunata, mana ruraypaq shumaqimakunata rurananllapapaq. Chaymi yanaparan runakunarikar ninanllapapaq,nir.

4Piru, chay pwiblupi runakunaqa ukmanta ukmantayarpupakuranllapa. Chaymi wakinqa Israel runakunapafaburnin kaqllapa. Nataq wakinkuna-shuypaqa Apustulkunapafaburnin kaqllapa. 5Chaymantaqa, Israel runakuna, chaynullamana Israel runakunapis karguyjunkunawan parlaranllapa,Pabluwan Bernabitaqa kusata qischar, rumikunawan sitar imawanuchinanllapapaq. 6

Bernabiqa alsakar riranllapa prubinsya Licaoniapapwiblunkunaman. Paykunaqa alsakar riranllapa Listraman,Derbiman, chaynulla chay shipchan pwiblukunamanpis.7Chaymi chaykunapina Dyuspa shumaq rimaynintaqa

.

Pablutami sitaranllapa Listra pwiblupi8Chay Listra pwiblupimi, karan uk kuju runa. Paymi mana

puriyta puytiqchu. Chaqa payqari nasishanmanta-pacha manamaydiyapis purishachu kaq. 9

uyakur tayaran. , Pabluqa chayrunataqa chapar yarpuran, payqami alliyanqa allita Dyuspikriyishanrayku nir. 10Chaymantami, Pabluqa jwirtita rimarniran:

—¡Sharir shay! nir.Chaynu nitinqa chay runaqa das piryar sharir, puriq

qallariranna. 11Chaynu Pablo rurashanta rikarllapaqa,runakunaqa qallariranllapa kusalata rimaq chay Licaoniaparimayninpi, kaynu nir:

—¡Runa yupay dyusninchikkunami shamushanuqanchikkunamanqa! nir.

12-13Chay Listra pwiblupi taqkunapaqqami Jupiterqa ukdyusninllapa kaq. Iglisyan-shuypaqa, pwiblunpa yaykunanlapikaq. Chaynu dyusninchik nirllapami,llapa Jupiter.l Nataq Pabluta-shuypaqa shutichiran Mercurio,pay rimaq chay katin. Chayna chay Jupiterpa kuranqaapamuran turukunata, tuktitukunata ima, tukuy chaypirunakunawan pullana,paq. 14Piru Bernabiwan Pablo,chik nir kwintata qukarqa,llikiranllapa. Chaymantaqa, chay runakuna riyashanmankallpar rir yaykuranllapa, jwirtita kaynu nir:

15—Piru taytituykuna, ¿llapa? Chaqa, nuqakunapis qamkuna yupay runakunalakanillapa.llapata dijanaykillapapaqna shamusha kanillapa Dyuspa

. Chaynuqami chiqapkawsaq Dyus, syiluta, pachata, mar yakuta, tukuy ima kaqtarurasha, chay paypina kriyinaykillapapaq. 16Unayllaqami,Dyusqa tukuy runakunata dijamashanchik karanmunashanchikllata rurar kawsanallapapaq. 17Chaynudijamarninchikmapis, allinkunata rurar rikachimashanchik,‘Pimi kani’ nirmapis. Chaynulla kananpis, paymi

,kunamanta shumaqta urqukunallapapaq. Chaynulla, paylla

chay mikunanchikllapamatapis qumayanchikllapa unta mikurima aligri kawsanallapapaqmapis.

18Chaynu Pabluwan Bernabé nitinllapamapis paykunaqamana intrakanaranllapachu. Chaymi yaqqa mana imanupiswillayta puytiranllapachu turunllapakunataqa wanuchirpaykunata aduranatinllapaqa.

19Chaypi chaynu kayatinllapaqa,runakuna. Paykunaqa karanllapa Antioquiamanta,Iconiumanta ima.runakunataqa ukmanta yarpuchiranllapa. Chaymi runakunaqaPablutaqa sitaran rumikunawan wanuchinanllapapaq. Chaynuqischarllapaqa, wanushana kanqa nir yarpurllapa pwibluwaqtalawman aysa . 20Chayna,chaypi itakur ritinllapaqa, Jesucristupi kriyiqkunaqa Pablousurayashan ridurninman tantakaranllapa. Chaymantamipayqa allinna sharir qashan tikrakaran chay pwiblullaman.Chaymanta, allaqninqa Bernabiwan chay pwiblumantalluqshir, riran Derbe shutiq pwiblumanna.

21Chayna chay Derbipi, Amitunchikpa shumaq, achka runakuna

kriyiranllapa. Chaymantaqa qashan tikrakaranllapa Listraman,Iconiuman, prubinsya Pisidiapa pwiblun Antioquiakaman ima.22Chaymi, chay pwiblukunapiqa Jesuspi kriyiqkunata willaranimachiranllapa Amitunchikta allita kasur, paypi allita kriyirkawsananllapapaq. Chaynulla paykunataqa niranpis:“Syiluman Dyusninchikwanna kawsaq rinapaqqa, kaybidapiqa kusataraq qischakanchik” nir. 23Chaynulla, chaypurishanllapa pwiblukunapiqa, kriyiqkunapa rikaqninkunatapaykunallamanta numraranllapa. Chaymantami Dyusmanmañakur, ayunasha imana karqa, Amitunchikpikriyishanllaparayku, paypa makinpina dijaranllapa.

Pablumi Bernabiwan tikrakaranSiriapa pwiblun Antioquiaman

24Chayna, prubinsya Pisidiamanta rirnaqa,Pan lialawman. 25Chay Pan lia lugarpi Perge pwiblupi,

, chaymantaqariranllapa Atalia pwibluman. 26Chaymantaqa, yaku karrupi

., Dyusta kusata

mañakur, ., qashan tikrakaranllapa

Antioquiallamanna. 27 , Jesucristupikriyiqkunata tantar parlaran manyaqla, Dyus tukuy imatapaykunawan rurashanta. Chaynulla parlaranllapapis imanumiDyus, chay mana Israel kaq runakunatapis yanapasha paypikriyinanllapapaq nir ima. 28Chaymantaqa PabluwanBernabiqa, chay Antioquiapina Dyuspi kriyiqkunawankidaranllapa unaytana taq.

Jerusalenpimi kriyiqkunaqa tantakaranllapa

15 1Chay tyimpukunapimi wakin Judeamantarunakunaqa Antioquiaman riran, Jesucristupi

. Chaymi kaynu niranllapa: “Moisésmantakushannulla chay siñal kustumrita mana rurarqashi,mana washakashunllapachu” nir. 2Chaymi, PabluwanBernabiqa alliplata paykunawanqa,llapa: “Manami chaynuchu washakanapaqqa” nir ima. Chaynuwillanakuyatinllapaqa, Pabluta, Bernabita, ayka wakinkriyiqkunatapis, Antioquiamanta kriyiqkunaqa numraranllapaJerusalenman rinanllapapaq.paq, Amitunchikpa apustulninkunawan, chaynulla wakinkriyiqkunapa rikaqninkunawanpis parlananllapapaq.

3 , paykunaqa riranllapaJerusalenmanqa. Chayman riqnuqa, Feniciapa, Samariapa

14 15

135

m 15.13 Santiagutami niqllapapis “Jacobo” nir. Payqami Jerusalenpi kriyiqkunapa punta rikaqnin karan. Rikashun Hechos 12.17; Gálatas1.19. n 15.16 Rikashunllapa Amós 9.11-12. Nuqa shamur qashan mushuqmanta alli shachir kamkachishaq nirqami intrachimanchik Jesússhamur tukuy tyimpupaqna mantakunanpaq nir. o 15.20-21 Kaykunatami willaranllapa Israelmanta kaqkuna Moisés mantakushanlatakasuqkunawan Jesuspi kriyiq mana Israel runakunaqa pulla kananllapapaq nir.

pwiblunkunapi kriyiqkunataqa parlaranllapa tukuy manaIsrael runakunapaq: “Unay kriyinanllapataqa dijar ashwankananqa, Dyuspina kriyinllapa” nir. Chaynu parlakutinmi,chaypi kriyiqkunaqa alliplata aligriyaranllapa.

4

. Chaypiqa samachiranllapaJesuspi kriyiqkuna, wakin apustulkuna, chaynulla

. Samachitinllapaqa,Dyus tukuy imata paykunawan rurashanllapataqaparlakuranllapa.

5Piru Jesuspi wakin kriyiq fariseo runakunaqa das sharir,kaynu niranllapa: “Kriyiq mana Israel runakunaqa, chay siñalkustumrita, chaynulla Moisés tukuy mantakushakunatapisrurananllapapaq” niqllapa.

6Chaynu nitinllapaqa, apustulkuna, Jesuspi kriyiqkunata

nishanpaq parlananllapapaqqa. 7Chaynu kusata uknin ukninunaytana parlayatinllapaqami, Pedruqa sharir paykunataqaniran:

“Kriyiq masiykuna, , pullakashallapa Dyusninchikqa nuqata akramaran chay mana Israelrunakunata, Dyusninchikpa shumaq rimayninkunata

, paykunapis kriyirna washakananllapapaq.8Dyusninchikmi tukuypa yarpuyninchikllapata riqsin chaypaymi, mana Israel runakunatapis allita riqsir wamranpaqnanisha. Chaymi Santu Ispirituntapis qusha, imanunuqanchikkunata qumaranchikllapa chaynulla. 9

kunatami paykunawanqa mana ukmanta ukmantaqarikamaranchikllapachu.taqa shumaqchasha, paypi kriyishanllaparayku. 10Chaynukatinqa kanan-shuypaqa ¿imapaqtaq Dyusta mana munaqyupaychu tukunkillapa, kay mana Israel runakunata, Moisésmantakushanta rurachirqa? Moisés mantakushankunaqamikusala llashaq karga yupay, mana puytiypaqchu.Chaykunataqa manami chiqapta rurashanchikllapachunuqanchikkuna, unay rukunchikkunamapis. 11Ashwan

chikllapa dibaldila, nir.pis washasha nuqanchikkunata yupaylla”.

12Pedro parlakutinnaqa, Pabluwan Bernabipis parlakuqqallariranllapa. Paykunaqa parlakuranllapa Tayta Dyusyanapatin, mana Israel kaq runakunapi tukuy milagrukunatamana ruraypaq shumaq imakunata rurashanllapata. Chaynuparlakuyatinllapami tukuy chaypi kaqkunaqa uyaralauyakuranllapa. 13Chaynu parlakur tukchitinnaqa, Santiaguqamniran:

“Kriyiq masiykuna uyakumayllapa. 14Simonqamiwillamayanchikllapa, imanutaq kananqa Tayta Dyus, manaIsrael runakunatapis yanapar, paypa wamrankunanakananpaq nisha nir ima. 15Kayqa Dyuspa rimaqnin nishannu,allip chaynu kasha. Chaqa chay iskribikashapiqami kaynu nin:

16 ‘Davidpa ayllunkunaqami wasi limpu ratasha yupayunayna mana mantakunnachu.

Chaymi nuqa shamur qashan mushuqmanta alli shachirkamkachishaq,

amana qashanqa ratananpaqnachu.n17 Chaynu ruratiymi mana Israelmanta kaqkunata

akrashaykunapis maskamanqallapa.18 Kaytaqami nuqa Tayta Dyus nini.

Chaqa unaymanta-pacha chaynu kananpaq nishallanakaray’ nir.

19“Tayta Dyus nisha katinmi nuqapis nini: Chay mana Israelkaq runakuna unay kriyinanllapakunata dijar, Dyuspinakriyisha katinqa, ama piñachishunllapachu ‘Moisés tukuymantakushankunata ruray’ nirqa. 20Ashwan paykunamanqaiskribishunllapa kaykunalata rurananpaq: Chay runa rurashan

mikunanllapapaq. Chaynulla nishunllapapis runa kar, warmikarmapis ama ukwan ukwan pununanpaqchu. Nishunllapapis,animalpa yawarninta,wanushapa aychantaqa ama mikunanllapapaqchu. 21ChaqaMoisés mantakushanllata unaymanta-pacha tukuy

. Chaymi tukuy samana diyapiIsrael runakunapa tantakananllapa wasinkunapiqa liyir

.o

22Santiago chaynu nitinqa, Jesuspa apustulninkuna, Dyuspikriyiqkunapa rikaqninkuna, tukuy kriyiqkunawanyarpuranllapa:rinanllapapaq Pabluwan Bernabiwan pulla Antioquiaman nir.Chay akrashanllapaqa karan Judas Barsabás ninllapa chaywanSilas. Paykunaqami kusa rispitakasha runakuna karanllapakriyiqkunapaqqa. 23Chaymi,kartataqa, kaynu nir:

Mana Israelmanta kriyiq masiykuna, qamkunaAntioquiapi, Siriapi, Ciliciapi taqkunata saludashunillapanuqakuna apustulkuna,wan, chaynulla tukuy kriyiqkunawan ima.

24 , kay Jerusalenmanta wakinkriyiqkunashi, ,

, nir.Chayshi alliplata piñachir ukmanta yarpuchishushallapaima. 25Chayraykumi nuqakunaqa tukuyniyllapa yarpurparlasha kanillapa, nuqakunamanta runakunata akrar

.llapa chaykunaqami kusa munashayllapa BernabiwanPabluwan pulla shamuyanllapa. 26Bernabiwan Pabluqamiwanuchinatinllapamapis mana manchakurchu Amitunchik

.27Chay ishkay qamkunaman shamuqqami Judaswan Silas.Paykunanami manyaqmanta parlashunqallapa kayiskribishunillapa chaypaqqa. 28Chaqa Dyuspa SantuIspiritunmi mana munanchu, Moisés tukuy mantakushantarurar mas qischakanaykillapataqa. Chaynulla nuqakunapismana munanillapachu kay nishuyanillapa chaymanta masqischakanaykillapataqa.

Chaymi nishunillapa kaylata ruranaykillapapaq: 29Amamikuyllapachu runakuna rurashan yanqa dyuskunapaq

.chu animalpa yawarninta,wanushapa aychantapis. Chaynulla runa kar manaqa warmikarpis ama ukwan ukwanqa pununkillapachu. Chiqapta kaynishushayllapata kasurqami, Dyus munashantakumpliyankillapa.

Chaylatanami willashunillapa.

30Chaymanta chay kartata qutin, paykunaqa dispidikurriranllapana Antioquiamanqa.kriyiq runakunataqa tantamur, chaypi quranllapa kartataqa.31Chaymanta chay kartata Dyuspi kriyiqkuna liyirqa alliptaaligriyaranllapa, chay kartapi paykunapaq uk kunswilu

15

136

p 16.10 Macedoniaman rinayllapapaq listakarayllapa nirqami, intrachimanchik kay libruta iskribisha Lucas chaynuqa niyan nir.

kashanrayku. 32Chaynulla Judaswan Silaspis Dyusparimaqninkuna kar, paykunata kusata kunsular ima,animachiranllapa, Amitunchikta allita kasunanllapapaq.

33Chaymanta uk diyapinaqa, Judaswan Silastaqa, Jesuspi kriyiqkunaqa “Kusa allin

rinkillapa” nir.chaykunatapis shumaqta saluduta qupamankillapa” nir ima.[34Piru Silasqami Antioquialapi kidanar, chaylapina kidaran.]35Chaynulla Pabluwan Bernabipis Antioquiallapi kidaranllapa.

Amitunchikpa shumaq rimaynintaqa.

Pablumi Bernabimanta chiqanchakaran36Chaymanta uk tyimpu pasatinnaqa, Pabluqa niran

Bernabitaqa:—Rishun qashan kriyiq masinchikkunata watukuq, chay

mayqan pwiblukunapi, imanushi

paykunaqa puriyan nir.37Piru Bernabiqa, Juan Marcos niqllapa chayta

pullanllapaqa apanaran. 38Piru Pablutaqa mana allintachuchayqa yarpuchiran. Chaqa Juan Marcosqa Pan lia pwiblupi

puriran. Chaymi Pabluqa mana munaranchu pullanllaparinantaqa. 39Chaypaqmi Pabluwan Bernabiqa allipta ukninuknin willanakuyarqa, chiqanchanakuranllapa. ChaymiBernabiqa Marcosta apar riran Chipriman.

40Nataq Pablo-shuypaqa Silasta akraran pullanapananpaqqa. Chaymanta Pablo rinanpaqna katinqa, tukuychaypi kriyiqkunaqa Dyusman mañakuranllapa paykunatayanapananllapapaq. 41Chaymi riqnuqa pasaranllapa Cilicia,Siria pwiblukunapi kriyiqkunata kusata animachir ima.

Timoteumi Pabluwan Silaswan riran

16 1 ,chaynulla Listra pwiblumanpis. Listrapiqa tarinakuran

Jesuspi kriyiq Timoteo shutiqwan. Paypa mamanmiunaymanta-pacha Jesuspi kriyiq. Payqami, Israel warmi kaq.Nataq taytan-shuypaqa griego runa karan. 2Chay Listra, Iconiopwiblukunapi kriyiqkunaqami Timoteupaqqa kusa allintarimaqllapa. 3Chaymi Pabluqa munaran Timoteuqa yapananta.Piru naypaqtaqa siñal kustumrita rurachiran. Chaytaqamiruraran Israel runakuna chay lugarpi taqkuna amapiñakunanllapapaq, chay kustumrinta mana rurashanrayku.

griego runa nir.4Tukuy pwiblukunata pasashanllapapiqa, kriyiqkunata

intrachir riranllapa, chay apustulkuna, Jerusalenpi

ima. 5Chaymi chay pwiblupi kaqkunaqa kriyishanllapapimasta animakur, kusatana waran waranqa achkayaranllapa.

Pablumi musqupakuran6Pabluqami, Silaswan Timoteuwan riyta yarpuran prubinsya

. Piru Dyuspa Santu Ispiritun “Amawakmanqa riychu” nitinmi, manana Asiaman rirchu, pasaranllapaprubinsya Frigiata, prubinsya Galaciata, Misia pwiblupa

. 7Chay pwiblumantaqa paykunaqa,riyta yarpuranllapa Bitiniapa lugarninkunaman. Piru AmitunchikJesuspa Ispiritun “Ama riychu” nitinmi, mana riranllapachu chaylugarkunamanqa. 8Chaymi paykunaqa chay prubinsya Misiataqapasashannu riranllapa Troas pwibluman. 9Chaypimi Pabluqamusquyninpi, Macedoniamanta uk runata rikaran. Chayshi chayrunaqa shasha rugakuyaran kaynu nir: “Shamuy-ari kay chimpaMacedonia pwibluman yanapamanaykillapapaq” nir.

10Chaynu Pablo musqupakutinqa,manqa rinayllapapaq listakarayllapa,p Dyusninchikqayamayanchikllapa, shumaq rimayninta rimanallapapaq nir

.

Pabluwan Silasmi Filiposman riranllapa11Troas pwiblumantaqa yaku karrupina mar yakuta

pasarayllapa Samotracia shutiq pachakaman. Nataq, allaqninpolis pwiblukaman.

12Chaymantaqa rirayllapa Filiposman. Chayqami romanorunakunapa pwiblun. Chay pwibluqami kusa mas mantakuqkaq,pis. Chaymi, chay pwiblupi ayka diyakunata tarayllapa. 13Ukdiyapimi, samana diya katin, chay pwiblumanta lluqshir,rirayllapa uk riyupa yatankaqman, chaypi Israel runakunaTayta Dyusman mañakunanpaq lugar kanqa nir yarpur. Piruchaypiqa warmikunalata tantakashata tarir, nuqakunaqachaylapi tar, .14Chay warmikunamanta ukninmi shutiran Lidia. PayqamiTiatira shutiq pwiblumanta karan. Rantikuqmi chupika

. Chay Lidiaqami aduraqTaytanchik Dyuslata. Pay Dyusninchik intrachitin uyakur

. 15Chaymi chaymantaqanuqakunaqa shutichirayllapa tukuy aylluntinta “Jesusnawashamayan” nir kriyitinllapa. Shutichishana katiyllapaqa,kaynu nir rugamaranllapa:

—Qamkuna, alliptana Dyusta kasunki nir yarpuyatkillapaqa,rishunllapari wasiypi samanaykillapapaq.

Chaynu kutir kutir “Rishunllapa wasiyman”nimayatinllapaqa, rir chay wasinpina samarayllapa.

16Chaymanta qashan, Dyusman mañakunanllapa lugarmanriyatiyllapanaqa, uk surtyakuq shipash tarimaranllapa.Chaymi qillayta tarisha apamuyaran mantaqninkunaman.Chay shipashpa rurinpimi dyablupa yarpuynin katin, payqachaynu surtyakuq ima kaq.kunataqa, surtyakurla kusa achka qillayta quq. 17Chayshipashqa Pablupa, nuqapa ikiyllapata shamuq qallarirankaynu nir jwirtita rimar:

—kuna.washakankillapa nir.

18Chaynu rimarlla puriran ayka diyatana. Chaymi Pablutaqakusata piñachitin, kaynu nir yarpuran, wakqami Dyuspi manakriyiq kar yanqa illaqta chaynu niyan, nir. Chaymantami chayshipashpi dyablupa yarpuynin kaqtaqa kaynu niran:

—Jesucristupa shutinwan mantashuni: ¡Lluqshiy kayshipashmantaqa! nir.

Chaynu nitinmi, das dyablupa yarpuyninqa lluqshiranna.19Piru chay shipashpa mantaqninkunaqa “Manana qillaytatariyta puytishunnachu” nirqa, Pabluwan Silastaqa ayparaparanllapa tukuy karguyjunkunapa naypanman. 20Kaynu

:—Kay Israel runakunami pwiblunchikmanta runakunata

pantachiyan. 21Kusa ukman saqra kustumrikunata. Chay kustumrikunataqa nuqanchikkunaqa mana

rurayta puytinchikllapalamapischu, Roma pwiblumantakashanchikllaparayku nir.

22Chaypi wakin runakuna kayaq chaykunaqa PabluwanSilastaqa musyaq qallariranllapa.

.23Chaynu wipyarllapanaqa, karsilman itar, chay punkupikuytakuqtaqa mantaran, allita kuytar ama safachinanllapapaq nir.24Chaynu nir willatinllapami, chay kuytakuqqa, chay karsilpa masruri kaqman itaran.itar apirtar dijaranllapa.

15 16

137

25 , Pabluwan Silas Dyusmanmañakur himnukunata takitinllapa imaqa, wakin prisukaqkunaqa uyakuyaranllapa. 26Chaymantami illaqmanta kusajwirtita pacha kuyuran. Chaymi wasipa patankunamapiskusata kuyutin, .Chaynulla kadinakunawan wakin prisu wataraqkunapis,

. 27Chaymanta chay kuytakuq rik ,, ispadanta lluqshichir paylla

wanuchikanaran, prisukunaqa safashallapa kanqa nir yarpur.28Piru Pabluqa jwirtita kaynu niran:

—¡Ama imatapis rurakaychu, tukuyniyllapami kaypikanillapa! nir.

29Chaymi, chay kuytakuqqa Pabluta uyarqa, “Bilataapamuyllapa” nir, kallpaqlla yaykuran kusalata manchakurchukchukyaqnulla. Chaymi Pablupa,qimikar puk . 30Chayna paykunataqa ruri karsilmantawaqtaman urqur, tapuran kaynu nir:

—Taytituykuna, ¿imatataq rurashaq washakanaypaqqa? nir.31Paykunaqa niran:—Amitunchik Jesucristupi kriyiy, washakanaykipaq tukuy

aylluykikunawanna nir.32Chaymantaqa willaranllapa Amitunchik Jesuspa shumaq

rimayninta, tukuy chay wasinpi kaqkunatapis. 33Chaymi chaytutalla chay kuytakuqqa, Pablupa,kunata paqashana karqa, tukuy ayllunkunawan tantakarshutikuranllapana. 34Chaymantaqa Silaswan Pablutawasinman apar, qararan. Piru payqa tukuy aylluntin kusalaaligri karanllapa, Taytanchik Dyuspi kriyishanllaparayku.

35Allaqmanta achkiyatinnaqa,suldadukunata, chay kuytakuqta willatin, Pabluwan Silasta

. 36Chaymi chay kuytakuqqa,Pabluta niran:

— ,llapapaqna. Chaymi, shumaqna rikunkillapa nir.

37Piru Pabluqa chay suldadukunata niran:—Nuqakunatami tukuypa naypanllapapi alliplata llibachir

karsilman itamaranllapa romano runakuna katiyllapamapis., chay mana

allinkunataqa ruramaranllapa. Nuqakunapismi alli. ¿Kananqachu

?¡Manami lluqshishaqllapachu kaymantaqa! Paykunallashamur, lluqshichimanqallapa nir.

38Chaynu nitin, chay suldadukunaqa rir Pablo nishanllatajwiskunata willatinllapaqa, kusata manchakuranllapa,paykunaqa romano kashallapa nir. 39Chaymi jwiskunaqakarsilman rir, Pabluwan Silastaqa kusata rugaranllapa:“Pirdunamayllapari” nir. Chayna, karsilmanta urqur,shumaqta willar, rugaranllapa chay pwiblumanta lluqshirrinanllapapaq. 40Chaymi Pabluwan Silasqa, karsilmantalluqshirqa, Lidiapa wasinmanraq riranllapa. Chaymanta,Jesucristupi kriyiq masinkunata watukur, animachirllapaimanaqa, chay pwiblumantaqa riranllapana.

Tesalonicapimi kusa ukmanta tukuranllapa

17 1Pabluwan Silasqa, Anfípolis Apolonia pwiblukunata pasarrir, nica pwibluman. Chaypiqami, Israel

runakunapa tantakananllapa wasi kaq. 2Chaymi Pabluqa,kustumrin katin, Israel runakunapa tantakananllapa wasiman rir,kimsa simanata kada samana diyakunapi chay runakunawanqaparlaranllapa. 3Pabluqami, Dyuspa rimananmanta paykunataqakaynu parlaran: “Dyus Akrashan Cristunqashi qischakar wanunqa.Chaymanta, qashan kawsamuyanqa” nir. Chaynulla niqpis:“Jesuspaq parlashuyanillapa chaymi, Dyuspa Akrashan Cristunqa”nir ima.

4Chaynu Pablo nitinqami Israel wakin runakunaqakriyiranllapa. Chaynulla Dyuspi kriyiq achka griego runakuna,

Jesuspiqa kriyir pullachanakuranllapa Pabluwan, Silaswanqa.5Piru chaynu kriyitinllapami, wakin mana kriyiq Israelrunakunaqa alliplata piñakuranllapa “Jesuspi kriyiqkunaqashipaykunapa yarpuyninmantaqa mana allintachu tukuyan” nir.Chaymi kallikunamanta mana allin qilla runakunawantantanakur, yarpuranllapa Jesuspi kriyiqkunataqaqati . Chaymi kusa ukmanta tukur, laqyar imarir,maskaranllapa Silaswan Pablutaqa, chaypi tarirqawakinninllapaman qukunanllapapaq. 6Piru Pabluwan Silastamana tarirnaqa, chay wasipa amun Jasonta, chaynulla wakinkriyiqkunatapis aysakarguyjunkunaman.rimar qukuranllapa:

—¡Pabluwan Silasmi tukuy intirupi runakunata kusa! Chaynullami kaymanpis

. 7¡Piru chaynukatinmapis, kay Jasón samachisha paykunataqa! ¡Chaymitukuy paykunaqa, mantakuqninchik César nishantaqa manakasuyanllapachu! Ashwan paykunapa mantaqninllapaqashikan uk. Payqashi shutin Jesús nir.

8Chayta uyaparllapami tukuy runakuna, karguyjunrunakunamapis kusa ukmanta tukuranllapa. 9Chaymi chaykarguyjunkunaqa, Jasonta wakin kriyiqkunatapis pagrakuchirdijatin, riranllapa.

Pabluwan Silasmi Bereaman riranllapa10Chay diyalla tutanaqa, chay Tesalonicamanta Dyuspi

pwibluman. ,riranllapa Israel runakunapa tantakananllapa wasiman.11Chay Berea pwiblupi taq Israel runakunaqa, TesalonicapiIsrael runakunamantaqa mas das intrakar kasukuq runakunakaranllapa. Chaynu karmi Pabluwan Silas, Jesuspaq

, kusata uyakuqllapa. Chaymi Dyus nitiniskribikashakunataqa waran waran kusata liyiqllapa,

.12 , chaypi Israelrunakunaqa kusa achka kriyiranllapa. Chaynulla griegorunakuna, kusa nisha warmikunamapis, kusata kriyiranllapa.

13Piru chaymanta, Jesuspi mana kriyiq Israel runakunaTesalonicapi taqkunaqa, Pabluqa Berea pwiblupipis

, chaymanpis riranllapa. Chaymirunakunataqa kusa ukmanta willaran, amami PabluwanSilastaqa kasunkillapachu nir. 14Piru chaynu nitinllapamapis,Jesuspi kriyiqkunaqa utqaylla Pablutaqa chay pwiblumantaqa

. Nataq Silaswan Timoteo-shuypaqaBereallapi kidaranllapa. 15Pablupa pullan riqkunaqa, Atenaspwiblukaman riranllapa yaparqa. Chaymantami Pabluqa

: “Rir willapamayllapaSilaswan Timoteo utqar shamutin, kaypi tarinakunayllapapaq”nir.

Pablumi Atenas pwiblupi16-17Chaynu nir Pabluqa Atenas pwiblupi Silaswan

Timoteupaq yarakur tayaran. Chaynu yarakuyarqa riran Israelrunakunapa tantakananllapa wasiman. Chayman rirmi Israelrunakunawan,pis kusata Jesuspaq parlaranllapa. Chaynu parlakur puriyarqachay pwiblupi runakuna rurashan kusa achka yanqadyuskunata rikar mana allintachu yarpuran. Chaynuta rikarmitukuy diya plasapi tantakaq runakunawanpis parlaqllapaJesuspaqqa.

18Chaynu parlakuyarmi Pabluqa tarinakuran wakin kusa. Paykunaqami shutiran Epicureukuna

Estoicukuna. Chaymantaqa paykunapis Pabluwan willanakuq

16 17

138

qallariranllapa. Chaymi Pablo, “Jesús nuqanchikrayku wanur,piru qashan kawsamuran” nitin, paykunamanta wakinqaniyaqllapa:

—¿Mayqanpaqtaq rimayan, kay yanqa illaqta rimaralabakaqqa? nir.

Ukkuna-shuypaqa niqllapa:—Kay runaqa riqchaq dyuskunapaq willamayanchik nir.19Chayraykumi, Pablutaqa aparanllapa uk lugar Areópago

shutiqman.tantakaqllapa. Chaymi,niranllapa:

— .20Chaqa qamqa mana riqsishayllapakunapaq willamankillapa.

, ima niyanmi chayrimashaykiqa nirmapis.

21Chaynuqa tapukuyaranllapa yanqa illaqta, chaynullamushuq rimaykunalata uyakur parlakur ima taq karllapa.

22Chaynu nitinqa, chay Areópago lugarpiqa Pabluqa tukuy, kaynu niran:

“Atenasmanta runakuna, nuqapa rikayniymantaqamiqamkunaqa chay dyusnikillapapiqa kusata kriyinkillapa.23

llapata. Piru puriyarqami tarisha kani uk lugarpi kaynuiskribikashata: ‘KAY ALTARMI UK DYUSTA MANARAQRIQSIYANCHIKCHU CHAYPAQ’ niqta. Nishaykillapa: Nuqami

yanillapa.24“Chay Dyusmi, kay pachata, tukuy ima kaqkunatapis

rurasha. Chaymi pay, unaq syilupa, kay pachapa Amun.Manami runakuna wasita shachishanpichu tan. 25Chaynullapayqa mana mayqantapis ministinchu imata ruraryanapananllapamatapis. Chaqa pay, ashwan tukuytakawsachimanchik, amayninchikta qumanchik, chaynullatukuy imakunatapis qumanchik. 26-27Paymi uk runalamantatukuy intirupi runakunata ruraran, tukuy pachapikawsananllapapaq. Chaynulla paymi nisha runakuna maypitar ima tyimpukaman kawsananllapapaqmapis. Chaqamunanmi runakuna paypi chiqapta kriyir, munashanlatarurananllapata.kriyinashamapis, Dyusqa nuqanchikkunapaqa pullanchikllapa.28Payraykumi kanchikllapa, kawsanchikllapa, purinchikllapa,imamapis.runakunapis niqllapa: ‘Tukuy runakuna Dyusmantakanchikllapa’ nir.

29“Chaynu Dyusmanta tukuyla karqa, ama chay urumanta,platamanta, rumimanta yanqa rurakashakunataqa dyusniynishunllapachu. Chaqa chaykunataqami runakunayarpuyninllamanta rurasha. 30

pantasha kar michkata uchakusha kashallapamapisDyusninchikqa chay uchakushanchikpaqqa manakwintachakaranchu. Piru kanan-shuypaqa chay mana allinrurayninchikkunata amana rurarchu,paq nisha. 31Chaqa uk diyatami jwisyu diyapaq akrashana.

allin kanchikllapa’ nirmapis.paqqa uk runata akrashanrayku wanushanmanmatapiskawsachimuran. Chayna rikar kwintata qukanallapapaq chaypaymi rikamaqninchikqa nir”.

32

ran” nir Pablo parlakutinmi, wakinkunaqa kusataasiparanllapa. Piru ukkunaqa kaynu niranllapa:

—Qashan kaykunata parlamatkillapapis uyakushaykillapa nir.33Chaynu nitinllapami, Pabluqa paykunata chaypi dijar riranna.

34

llapa. Chay kriyiqkunaqami ukqa karan Dionisio. PaymiAreopagupa uk mantaqnin kaq. Chaynulla uk warmi Dámarisshutiqpis wakinkunawanpis pullachanakuranllapa.

Pablumi Corinto pwiblupi

18 1Chaymantami Pabluqa chay Atenas pwiblumantaqalluqshir, riran Corinto pwiblumanna. 2Chaypiqa

tarinakuran uk Israel runa Aquila shutiqwan. Payqa Pontolugarmanta karan. Chay tyimpumi, payqa warmin Priscilawan

., chay

nasyunpa mantakuqnin Claudio, Romamanta tukuy Israelrunakuna lluqshinqa nisha katin. Chaymi Pabluqa paykunatawatukuq rir, 3chaypina kidaran, pulla trabajananllapapaq.Chaqa paykunapismi Pablo yupay tulduta siraypitrabajaqllapa. 4Samana diyakunapi-shuypaqami PabluqaIsrael runakunapa tantakananllapa wasiman riq. Chaypiqatukuy Israel runakunata, mana Israel runakunamatapis, kusatawillaq intrakananllapapaq, Jesús tukuypa Washakuqnin nir.

5

. Chaymi Pabluqa chaypiraq kusa masta

Akrashan Cristunqa” nir ima. 6Piru ashwan Israel runakunaqa,Pablupaqa kuntran tikrakar kusata qaryaparanllapa. Chaymi

:—Dyusninchikpa Cristunpaq willashutiyllapa, mana

kriyishaykillapapaqqa qamkunana kulpayjunqa kankillapa,mana nuqachu. Ashwanmi kananmantaqa riyani chay mana

.7Chaynu nir, Israel runakunapa tantakananllapa wasimanta

lluqshir, Pabluqa riran uk runa Justo shutiqpa wasinman. Payqamitantakananllapa wasipa qichqanlapi taq. Paypismi Dyusta aduraq.8Chaynulla chaypi uk runa Crispo shutiqpis, tukuy aylluntin kriyiqAmitunchik Jesuspi. Payqa Israel runakunapa chaytantakananllapa wasipaqa mantakuqnin kaq. ChaynullaCorintumanta kusa achka runakunapis Dyuspa shumaq rimaynintauyakurllapaqa, kriyirna rir shutikuranllapa.

9Chaymanta uk tutaqa, Amitunchik Jesusqa Pablutamusquyninpi niran: “Ama manchakurchu, ama upallala kidar

. 10Chaqa kaypwiblupiqa kusa achka runakuna nuqapi kriyinaqkunaqa.Nuqaqami qamwanqa pulla kani, manami mayqanpis imamana allinkunataqa rurashuyta puytinqachu” nir. 11Chaynunitinmi, Pabluqa uk añu-y-midyuta chay Corintupiqa taran,

.12Piru uk tyimpupi, Acaya prubinsyapa gubirnadurnin Galión

katinqa, Israel runakunaqa Pablupa kuntran tikrakar, aparanllapagubirnadurman. 13 , kaynu niranllapa:

—puriyan.nishannullachu nir.

14Chaynu nitinllapami Pabluqa rimananlapaqna katin,Galionqa chay Israel runakunataqa niran:

—Ima kusa mana allinkunata rurasha katin, manaqawanuchikusha ima katinqa,katinpis. 15Piru yanqa illaq qamkunapa liynikillapalapaqkatinqa imapaqnari chaymanqa nuqaqa yakapakashaq.Chaytaqa qamkunalla imanupis parlayllapa nir.

16Chaynu nirmi chay dispachunmantaqa lluqshichiran,Israel runakunataqa. 17Chaynu lluqshichitinqa, chay piñakuqrunakunaqa waqtapiqa ashwan Sóstenes shutiq runatanaayparanllapa. Payqami Israel runakunapaqa uk mantakuqninkaran. Ayparllapaqa chaylata kusata wipyaranllapa, chaygubirnadurpa naypanpi. Piru wipyatinllapamapis Galionqa,mana chaypaqqa kwintachakaranchu.

Pablumi kimsa kutipaqna

18Pabluqami Corintupiqa achka diyataraq taran.Chaymantaqa Jesuspi kriyiqkunata dispidir, payqa

17 18

139

Priscilawan, Aquilawan pulla riq qallariranllapa Siriapa uklugarninman. Chayman riqnuqa, ashwan Cencrea pwibluman

, , Dyustaarnishanta kumpliyan nir. 19-21Chay Siriaman riqnullami yaku

. Chaypi karnaqa,Pabluqa riran Israel runakuna tantakananllapa wasiman.Chaypiqami Pabluqa, Jesuspaq parlaran Israel runakunataqa.

kidananpaq. Piru payqa, [“Imanupis Jerusalén fyistapikanaypaq karay” nir] “Mana puytinichu” niran. Chaymi “Dyusmunatinqa may diyalapis,llapaqa” nir dispidikurmi, Priscilawan Aquilataqa Efesupidijar paylana riran yaku karrupi.

22

Jerusalenman tukuy kriyiqkunata saludaq. Chaypisaludakurnaqa, chaymanta riranna ura Antioquía pwibluman.23Chaymantami uk tyimpumantaqa, unay purishankunamanqashan lluqshiran puriq pwiblun pwiblun, Galaciapa, Frigiapapwiblitunkunapi Jesuspi kriyiqkunata animachiqnu ima.

24Chay tyimpumi Priscilawan Aquila Efesupi taqllapa.Chaymanmi, Alejandriamanta uk Israel runa Apolos shutiq

. Paymi Dyus nitin iskribikashakunata kusa allitaintrakaq kar, runakunatapis alliplata intrachiq. 25Chaynulla

, Amitunchik. Chaymiri Amitunchikpaq

, .26Chayraykumi, Apolosqa mana manchakur imachu,

. Chaynu, Priscilawan Aquilaqa, Apolostaqa

wakaqla apar kusa masta intrachiranllapa Dyuspaqqa,imanumi washamanchik nir ima.

27Chaymanta Apolos uk lugar Acaya shutiqman rinatinqa,Jesuspi kriyiqkunaqa, kusata animachir uk kartata rurar

,shumaqta samachinanllapapaq. , Dyusakrashan kriyiqkunataqa, kusata yanaparan. 28Chaqa tukuyIsrael runakunataqa intrachiran Jesuspaq, payqa DyuspaAkrashan Cristun nir. Chaynulla Dyus nitin iskribikashakunataliyir chaypaq intrachikutinmi, mana mayqanpis manachaynuchu niytaqa puytiranllapachu.

19 1Corinto pwiblupi, Apolos kanankamanqa, PabluqaAntioquía pwiblumanta lluqshir rir, chay achka

shallqakaq pwiblukunata watukurnaqa,pwibluman. Chaypimi tariran ayka kriyiqkunata. 2Chaymipaykunataqa kaynu nir tapuran:

—¿Kriyitkillapaqachu, Dyuspa Santu Ispiritunqa,qamkunaman shamuran? nir.

Paykunaqa niranllapa:—Manami Santu Ispiritu kan nirlamapis uyapashachu

kanillapa nir.3Chaynu nitinllapaqa, qashan Pabluqa tapuran:—¿Chaqa, Santu Ispiritunta mana riqsirqa, imanutaq

shutikushaykillapaqa? nir.Chayna, paykunapis qashan niranllapa:— ,

shutikurayllapa nir.4Chaynu nitinqa, Pabluqa paykunataqa niran:—Alliptamiri Juanqa, uchanllapata dijar Dyusman

tikrakaqkunataqa shutichiq. Piru shutichirqami niq: Kaynuqamantaqami uk runa shamuyan. Chay paypimikriyinkillapa. Chaynu nirqami Jesucristupaq niyaq.

5Chaynu Pablo nitin uyaparqa, Amitunchik Jesucristupashutinpi shutikuranllapana. 6Chaymantami Pabluqa

, Dyuspa Santu Ispiritunpaykunamanqa shamuran. Chaymi ukman ukmanrimaykunapina Dyusllapaq rimaranllapa. 7Tukuyninqamipaykunaqa dusi runakuna kasha kanqallapa.

8Chay Éfeso pwiblupi kayarllaraqmi, kimsa misistanaPabluqa risha karan Israel runakunapa tantakananllapawasiman.mayqantapis mancharchu, “Dyusninchikqami mushuqmantanuqanchikkunata mantamayashunllapa” nir ima. 9Piruchaynumapis, wakinqa kusa mana intrakaq runa kar, manakriyinaranllapachu. Ashwanmi Jesuspi kriyiqkunata tukuyrunakunapa naypanpi kusa ukmanta juraparanllapa. ChaymiPabluqa kriyiqkunataqa akrar, aparan uk runa Tiranno

. 10Chaypinami Pabluqa, ishkay añuta. Chaynumi, tukuy

Israel runakuna, mana Israel runakunamapis prubinsya Asiapitaqkunaqa, uyakuranllapa Amitunchik Jesuspa shumaqrimaynintaqa.

11Dyus pudirninwan Pabluta yanapatinmi, kusa shumaqmana ruraypaq milagrukunata ruraran. 12Chayraykumi

,qishaqninkunaman apaqllapa. Chaynu apatinllapami,qishaqkunaqa dasla alliyaq. Chaynulla dyablupayarpuyninmapis lluqshiq qishaqkunamantaqa.

13-14Karanpismi Israelmanta wakin runakuna dyablupayarpuyninkunata runakunamanta lluqshichiq. Kaypaykunamanta karanllapa kurakunapa mantaqnin Escevapasyiti wamrankuna. Paykunami Pablo rurayashanta rikar,Jesuspa shutinwanna uk runamanta dyablupa yarpuynintalluqshichinarqa niqllapa:Jesuspa shutinpi nishunillapa: ¡Kay runapa rurinmantalluqshiy! nir”.

15Chaynu niyatinllapami dyablupa yarpuyninqa niran:“Nuqaqami Jesustaqa riqsini. ,mayqanmi payqa nirmapis. Piru ¿qamkunaqa pitaq kankillapamantamanaykillapapaqqa?” nir.

16Chaynu nirqami, chay kutilla chay dyablupayarpuyninwan runaqa, kuntran tikrakar kusa jwirsayjun kar,chay Escevapa syiti wamrankunataqa binsir kusata qischaran.Chaynu qischatinllapami, chay wasimantaqa lirila limpulisyakasha alsakar riranllapa.

17Tukuy Éfeso pwiblupi taqkunaqa, Israel mana Israelrunakunamapis chay syiti runakunata pasashantauyaparllapaqa, alliplata manchakuranllapa. Chaymi,Amitunchik Jesuspa shutinta kusa allinpaq riqsirna, ashwankusata alabaranllapa ima. 18Chaynulla tukuy kriyiqkunaqa,unay ima mana allin rurashanllapapaqqa, tukuypa naypanpirimaranllapa: “Mana allintachu tukusha karayllapa” nir.19Chayrayku unay wasqakuqkuna, surtyakuqkunamapis,Amitunchik Jesuspi kriyirna chay sirbiq papilninllapamatapisapamur rupachiranllapa tukuypa naypanpi. Chay papilnin

, karan sinkwinta mil (50,000)qillay yupay. 20Chaynumiri Amitunchik Jesuspa shumaqrimaynintaqa uyakur, pudirninta rikar ima, mastana kriyirachkayaranllapa.

21Tukuy chaykuna pasatinnaqa, Pabluqa riyta yarpuranMacedoniaman, Acayaman, chaynulla Jerusalenman

. Chaymi niqpis: ,Romamanpis rishaq” nir. 22

Macedoniaman ishkay yanapaqninkunata, TimoteuwanErastuta. Nataq pay-shuypaqa kidaranraq prubinsya Asiallapiuk tyimpu masta.

Efesupimi kusa ukmanta tukuranllapa23Chay tyimpukunapiqami, kusala ukmanta tukuranllapa

Jesuspi kriyiqkunata kuntrashanrayku. 24Chaytaqami uk runaDemetrio shutiq ruraran wakin runakunawan. Demetriuqami

18 19

140

q 19.24 Kay Dianatami “Artemisa” niqllapapis.

platamanta ruraq, dyusnin Dianaq niqllapa chaypa wasinparitratunkunata. Chaynulla paywan trabajaqkunatapis kusaachkata pagraq.

25Chaymi chay trabajaqninkunata, wakin chaynukaqllapitrabajaqkunawan tantar, kaynu niran:

“Taytituykuna,trabajashanchikwan imanchikta tarikur kusa shumaqtakawsanchikllapa nir. 26Piru qamkuna rikashaykillapanu,uyapashaykillapanu, chay Pablo shutiq runaqa, purin

mana chiqap dyuschu nir ima. Chaynu purirqami yaqqa tukuyintirupina runakunataqa intrachisha, mana kay Efesulapichu.Ashwan tukuy kay prubinsya Asiapimapis tukuykaqtanakriyichisha. 27Kayqami allip manchakuypaq. Chaqa mananaganayta puytichuwanllapanachu. Chaynulla chay mamanchikDianapa iglisyanmatapis manana shumaqtanachuriqsinmanllapa. Chaynu ruratinllapaqami, chay mamanchikDianataqa manana pipis kriyinqallapanachu tukuy Asiamantarunakuna, chaynulla tukuy may pachamanta runakuna kriyiqchaykunamapis”.

28Chaynu nitin, uyaparmi kusata piñakur kaynu niranllapa:“¡Biba biba mamanchik Dianaqa! ¡Chayqa paymi nuqanchikEfesumanta runakunapa dyusninchikqa!” nir.

29Chaynumiri chay pwiblupi kaqkunaqa tukuyla kusaukman dispantakaypaqta tukuranllapa. Chaymi kallpar rirayparanllapa Macedoniamanta ishkay runakuna, Pablutayapar puriqkunata. Ukninqa shutiq Gayo, uknin-shuypaqaAristarco. Chay paykunataqa aysakusa atun tantakananllapa wasiman. 30Chay wasi rurimanyaykuchitinllapaqa, Pabluqa yaykunaran runakunawanparlaq. Piru wakin kriyiq masinkuna mana yaykunantaqamunaranllapachu. 31Chaynulla chay prubinsyamantakarguyjunkuna Pablupa riqsinan karan chaykunapis,niranllapa:manqa” nir.

32Chaykamanqami ruripiqa tantakasha runakunaqa,wakinqa ukmanta niyaqllapa. Chaynulla wakinkunapisukmanta niyaqllapa. Nataq wakinkuna-shuypaqa mana

nirmapis. Piru chaynumapis kusata lanyaranllapa. 33Piruchaypi Israel runa kaqkunaqami, uknin Alejandrutaqa

.Chaymi naypaqman lluqshir, Alejandruqa makinlawan siñatarurar runakunata uyarachir intrachiyta yarpuran. 34Piruchaynu tukutinmi, kwintata qukaranllapa paypis Israel runanir. Chaymi, ashwan qaykaynu nir: “¡Biba biba mamanchik Dianaqa! ¡Chay paymitukuy Efesumanta runakunapa dyusninchikqa!” nir.

35Nataq, Éfeso pwiblupa sikritaryun-shuypaqa runakunataupallachir niran:

“Taytituykuna, ,kay pwiblumanta runakunaqa inkargakasha syilumantaishkimusha mamanchik Dianata kuytananllapapaq, chaynullaiglisyantapis rikananllapapaq. 36 , manami

taqa. Chaymi ashwan ama imatapis rurayta yarpuyllapachu,manaraq allita yarpurqa. 37

llapaqami, mana imatapis mana allintaqa rurashachumamanchik Dianapa iglisyantaqa.taqa manami jurapashalamapischu. 38Chay Demetriotrabajadurninkunawan, chaynulla mayqanwan dimandaytayarpuyatinllapaqa, chaypi wakmaqa jwiskuna chaykunapaqparlananllapapaqqa.imanu parlashaq nirmapis. 39

munarqa tukuy mantakuqkunawan tantanakur parlayllapa.

40Piru kay pasashanrayku karguyjunkunaqa nimachuwanllapamana allintachu tukushaykillapa nir. Chaynu nimashallapaqamana imanu washakayta puytishunllapachu, imapaqmi kaynupurichinakuyanillapa nirmapis”.

41Tukuy chaykunata willarqami, runakunataqa riyllapananitin riranllapana.

Pablumi riran Macedoniaman Greciamanpis

20 1Chaynu kusa ukmanta tukuyar qasillatinllapanaqami,Pabluqa Jesuspi kriyiqkunata qayamur, kusata

animachir abrasar ima dispidirnaqa riran Macedonialugarman. 2Chaymi, chaypa lugarninkunapiqa tukuykriyiqkunata watukur animachir shumaqta willar imanaqa,riran prubinsya Greciaman. 3Chaypiqami kimsa misista tayar,Siria lugarman riyta yarpuran. Chaymanta, Siria lugarmanrinanpaq yaqqana yaku karruman iqayarqa, Pabluqa

, Israel runakunashi wanuchinanpaq yarpusha nir.

lugarllata tikrakar riyta. 4Chaymanta Pablo ritinqa, yaparriranllapa Berea pwiblumanta Pirro shutiq runapa wamranSópater, chaynulla Aristarcuwan Segundo ima. Paykunaqamiishkantin Tesalónica pwiblumanta kaqllapa. Chaynullariranllapapis Derbe pwiblumanta Gayuwan Timoteo. Wakinriqkunaqami prubinsya Asiamanta Tíquico, Tró mo imakaqllapa. 5Tukuy kay ukninchikkunami naypaqta rir, Troaspwiblupi yaramaranllapa.

6Nataq, nuqakunaqa Pascua fyista pasatinna, Filipospwiblumantaqa rirayllapa yaku karrupi. Chaymantami, sinku

. Chayna, wakpiqasyiti diyata karayllapa.

Pablumi Troas pwiblupi kriyiqkunata watukuran7Piru chay simanapa punta diya qallarinanpiqa,

llapa Santa Mikunata mikunayllapapaq. Nataq Pabluqaallaqnin rinanpaqna kar,

. 8Tukuymi uk wasipaunaq kimsa altunpi tantakasha karayllapa. Chaynullachaypiqami achka bilakuna achkirachikuyaran. 9Chaypi Pablo

, uk musu wamra Eutico shutiq bintanalapiuyakur tayaq. Chaynu kusa unaytana uyakur tayatinqa chaymusutaqa punuy binsiran. Chaymi wasipa unaq kimsaaltunmanta ratamuran pachaman. Chaynu ratamutinqa,wanushatana tariranllapa. 10Piru Pabluqa pachaman ishkimur,chay wanushataqa piratar abrasar chaypi kaqkunataqa niran:

—Ama manchakuyllapachu. Kawsayanmi kay musuqa nir.11Chayna, Pabluwan tukuy chaypi kaqkunaqa qashan chay

wasipa unaq altun kayashanllapaman iqar, Santa Mikunatatantakar mikutinllapanaqa, .Chaymantaqami riranna. 12Nataq chay Euticutaqa kawsaqtanaaparanllapa wasinmanqa. Chaymi chay llakiqkunaqa kusalataaligriyaranllapa.

Troasmanta Mileto pwibluman riranllapa13Riyatiyllapanaqa, nimaranllapa: “Qamkunaqa yaku

karrupi naypaskiyllapa Asón pwibluman. Nataq nuqami.

Chaynu Pablo nimatinllapami, rirayllapa yaku karrupinaypaqta payta wakpi yaraq. 14 ,yaku karrupina rirayllapa Mitilene shutiq pwibluman.15Chaynulla chay pwiblumantapis lluqshir, allaqninraq

naypanlawta. Chay pachitaqami shutiq Quío. Nataq. Chaymanta

chay pwiblumanta rirna, allaqnin [ ]. 16Chaqa Pabluqari

19 20

141

r 20.22 Dyuspa Santu Ispiritun apamatin riyani nirqami intrachimayninchiktapis puytin, ispirituy kusalata animachimatin riray nir.s 21.8 Rikayllapa Hechos 6.1-6.

mana yaykunaranchu chay Éfeso shutiq pwiblumanqa, chayprubinsya Asiapi mana kidanar. Chaqa payqami daskaqlla

, ashwan chay Pentecostésfyista Jerusalenpi kaq chaypi kayta munar.

Pablumi Efesumanta kriyiqkunawan17Piru Miletupina karqa,

pwibluman, , paykayashanman shamunanllapapaq. 18-19Chaymi,naqa paykunataqa niran:

karay naypaqta chay prubinsya Asiamanshamushaymanta-pacha nirmapis. Chaqa, tukuy tyimpumiqamkunawan kar, Amitunchikta sirbisha kani. Manami kusalapuytiqkuna yupayqa tukuraychu. Ashwanmi qamkunapaqwaqasha, qischakasha imamapis kani, Israel runakunaimanachimayta munatinllapamapis. 20Chaynu qischakarpis,manami uyararchu ashwan yanapashunayllapapaq tukuy

,chaynulla wasikillapapi ima. 21Chaynulla Israel runakunata,mana Israel runakunamatapis willashana kani, chayuchakushankunata dijarna kriyinanllapapaq TaytanchikDyuspi, chaynulla Amitunchik Jesucristupipis.

22“Nataq, kananqami Jerusalén pwibluman riyani, DyuspaSantu Ispiritunr apamatin. Chaypiqa ima pasamayanqa

. 23 , kadapwibluman rishaypi Dyuspa Santu Ispiritun willamayan,karsilman itamar qischamayanqallapa Jerusalenpi nir.24 , manami llakir manchakunichuwanunaypaqqa. Chaqa kay bidayqa mana imachu nuqapaqqa.Chaymi aligriyar, allita Amitunchik Jesús munashantaruranani wanunaykaman. Chaqa paymi akramasha

: ‘Dyus llakipamarninchiknuqanchikkunata washamayninchikta munan’ nir.

25“Kanan-shuypaqa qamkunata nishunillapa: Manamikananmantaqa rikamankillapanachu mayqannikillapapis,

qamkunaqa. 26-27Chaymi kananqa willashunillapa:Dyusninchik tukuy munashanlata willashushallapa kani manaimalatapis pakarchu.llapapaqpis uchayjun yupaynachu yarpuni. Chayqaqamkunapinari kanqa. 28Chayna qamkunana kuytakar, Dyuspitukuy kriyiqkunataqa shumaqta rikar kuytayllapa. DyuspaSantu Ispiritunqa, uk michikuqkunata yupay akrashushallaparikanaykillapapaq paypi kriyiqkunataqa. Chaqa paypikriyiqkunaraykumi Amitunchik Jesusqa kruspi wanuryawarninwan rantishana.

29“Chaymi nini: Maydiya nuqa ritiynaqami rikarimunqa uk. Paykunami, atun surrukuna uyshata

mikuqkuna yupay kanqallapa. Chaymi kriyiqkunataqa.

30Chaynulla qamkunamanta wakinnikillapami Dyuspakuntran tikrakar,kriyiqkunaqa chaypina kriyinqallapa. 31Chaymi qamkunaqakusata kuytakar alamirala kawsankillapa. Yarpunkillapakimsa añutami, tuta, unaq katinmapis, waqaypi ima, mana

.32“Kanan-shuypaqa kriyiq masiykuna, Dyusninchikman

mañakusha kani payna qamkunata llakipashurllapa kusashumaqtana kuytashunanllapapaq. Ashwan payna kananqa

llapa. Chayna chay arnishushannu washashunqallapa tukuykriyiqkunataqa. 33 , uruta,qillaymatapis munashachu kani, mayqanpatapis. 34Ashwan

, makiywan trabajaray, nuqapaqchaynulla wakin pullay kaqkunapaqpis. 35Chaqa AmitunchikJesusmi nisha: ‘Mas allinmi kanqa ministiqkunataqunallapapaq, ashwan paykuna qumanallapamantaqa’ nir.Chaynu pullaykillapa karqami,kani ‘Trabajar ministiq runakunata yanapankillapa’ nir”.

36Chaymanta chaynu nirqa Pabluqa tukuy paykunawanqunqurikur Dyusman mañakuranllapa. 37Chaymi tukuyninllapawaqar Pablutaqa abrasar mucharanllapa ima. 38Chaqapaykunaqami alliplata llakisha karanllapa, Pablo “Mananamirikamankillapachu” nisha karan chayrayku. ChaymantamiPablutaqa yapar aparanllapa yaku karru kayashankaman.

Pablumi qashan riran Jerusalenman

21 1Chaymanta Jesuspi kriyiq masiyllapata dijarna rirayllapayaku karrupi uk pwiblu Cos shutiqman. Chaymanta

allaqninqa, rirayllapa Rodas pwibluman. Chaymantami rirayllapaPátara pwiblumanpis. 2Chay Patarapimi, tarirayllapa uk yakukarruta. Chayqami riyaran uk pwiblu Fenicia shutiqman. Chaymi,chayman iqar rirayllapa wakmanqa. 3Chayna chay yakupa anantariqnuqa,shutiqta. Chay pwiblumi, ichuqlawniyllapapi karan. Chaytapasarmi rirayllapa uk prubinsya Siria shutiqkaman. Piru chay yakukarrumanta kargakunata chay Tiro pwiblupi ishkichinanpaqkatinmi, nuqakunapis chay yaku karrumanta ishkir chaypwiblumanqa yaykurayllaparaq. 4Chayman yaykurqa, Jesuspikriyiqkunata tarir chaypi paykunawan kidarayllapa syiti diyata.Piru paykunatami, Dyuspa Santu Ispiritun willasha katin,Pablutaqa willaranllapa ama rinanpaqchu Jerusalenmanqa.5Chaynu niyatinllapamapis, syiti diya pasatinnaqa Pabluwanrirayllapana. Chayna tukuy runakuna, warmikuna wamrituntinima yapamaranllapa pwiblumanta lluqshinayllapakaman. Chaymi,mar yakupa manyanlapi qunqurikur Dyusman mañakurayllapa.6Chaymanta dispidikur yaku karruman iqatiyllapanaqa,paykunapis tikrakaranllapa wasinllapamanna.

7Chaynu Tiro pwiblumanta rirmi, Tolemaida pwibluman. , Jesuspi kriyiq masiyllapata tarir

saludarayllapa. Chayna chaypi kidarayllapa paykunawanqa ukdiyataraq. 8Chaymanta allaqnin chay pwiblumanta rirqa,

. , rirayllapakriyiq masiyllapa Felipipa wasinman samaq. Paymi apustulkunapasyiti akrashanmanta uknin kaq.s Paymi mana kriyiqkunataintrachiq Jesuspi kriyir washakananllapapaq. 9Kay Felipipami,kwatru shipash wamrankuna mana runayjunchu kaq.Paykunaqami Dyuspaq rimaqninkuna karanllapa. 10Chayna, chaypaykunapa wasinpi ayka diyatana kayatiyllapaqa, Judea

.11Paymi, ,makinta watakur niran:

—Dyuspa Santu Ispiritunmi nin, Jerusalenpiqa Israel, kaynu watar

uklawmanta jwira kaq runakunata quyanqa nir.12Chayta uyarmi, nuqakuna, chaynulla Cesarea

pwiblumanta kaqkunapis, Pablutaqa rugarayllapa amaJerusalenmanqa rinanpaq. 13Piru Pabluqa nimaranllapa:

—¿Imapaqtaq waqankillapa? Kusataraq llakichimankillapa.Nuqaqami listuna kani mana watakanaylapaqchu. AshwanmiAmitunchik Jesucristurayku Jerusalenpi wanuypaq karmapis,wanushaq.

14Chayna mana imanupis kidanatinmi, mana imatapiswillarllapanachu, “Amitunchik Jesús munashanmi kanqa”nirayllapa.

15Chaymantaqa nuqakunapis alli kamkachikur imanaqa,rirayllapana Jerusalenmanqa. 16Pullayllapaqami Cesarea

20 21

142

t 21.24 Masta intrakanarqa rikashunllapa Números 6.1-12. u 21.25 Rikayllapa Hechos 15.29.

pwiblumanta ayka kriyiq masiyllapakuna riranllapa.Paykunami apamaranllapa Chiprimanta uk runa Mnasónshutiqpa wasinman. Chaymi payqa Jesuspi unaymanta-pachakriyiq kar samachimaranllapa.

Pablumi Santiaguta watukuq riran17Chayna, , Jesuspi

kriyiqkunaqa kusa aligrila samachimaranllapa. 18Chaymantaallaqninqa, Pabluwan nuqakunaqa rirayllapa chay punta

. Chayman

. 19Chaymi, Pabluqa tukuynintasaludar manyaqmanta parlaq qallariran, Tayta Dyuspudirninwan yanapatin chay jwira mana Israel runakunawanrurashanta ima. 20Chaynu parlatinmi, Dyusta kusataalabaranllapa. Chayna, Pablutaqa niranllapa:

“Allitami ninki kriyiq masiy. Qam rikashaykinumi tukuyIsrael runakunamanta, Jesucristupi kusala achkanakriyinllapa. Piru ninllapami Moisés mantakushanllatashirurashaqllapa nir. 21Chaynulla nishapismi, qamshi Israelrunakuna uklaw pachakunapi taqtaqa ninki: ‘Moisésmantakushantaqa ama kasunkichu’ nir. Chaynullashi ninkipis:‘Chay siñal kustumrita, chay wakin kustumrikillapatapis amakasunkillapachu’ nir. 22¿Imanutaq tukushaqllapa? Chaqa

. 23Kaytamiruranaykipaq allin kanqa: Kay nuqakunamantami kan kwatrurunakuna. Paykunami kumpliyanqallapa Dyustaarnishanllapataqa. 24Paykunawan pulla rir, rurayllapa chaypaqakuna kustumritaqa.t Chaymanta, chay gastashanllapatapagray, paykunapis aqchanta rutunanllapapaq. Chaynuqami

chikllapa’ nir. Ashwan nishunqallapa ‘Payqa Moisésmantakushantaqa chiqapta kasun’ nir.

25“Piru chay jwira mana Israel runakuna kriyiqkunatami,mana kay nuqakuna rurani chaytaraq ruray ima ninillapachu.Ashwan kaykunalata rurananpaq iskribiru willasha kanillapakaynu nir: ‘Ama mikuyllapachu runakuna rurashan yanqa

. Chaynulla amamikuyllapapischu animalpa yawarninta, animal ratar, manaqa

. Chaynulla runa kar, manaqawarmi karpis, ama ukwan ukwanqa pununkillapachu’ nir”.

26Chaynu willatinllapami, allaqmantaqa Pabluqa chaykwatru runakunawan riran, chay paqakuna kustumritaqapulla rurananllapapaq. Chaymanta chay kustumrita rurartukchinanllapapaqnaqa, Pabluqa Dyusta aduranan wasimanrir yaykur, willaran ima diyami chay ufrinditanllapata

.27Chayna chay willashan syiti diya kumplikayatinnaqa,

Asiamanta shamuq Israel runakunaqa, Dyusta adurananwasipi Pablutaqa rikaranllapa. Chaymi runakunata willatin,kusa ukmanta piñakur, Pabluta kuntrar ayparanllapa.28Chaynu ayparllapami, kusa jwirtita kaynu niranllapa:

“Israel pwibluymanta kaq runakuna, ¡yanapamayllapa! Kayrunami, .Chaynuqami nuqanchikkunata, Moisés mantakushanta,chaynulla Dyusta adurananchikllapa wasimatapis kuntrarpurin. Chaynu kuntramayarninchikllapamapis, ashwankananqa Dyuspa kusa allin adurana wasimanpis, apamushayanqa jwira mana kriyiq runakunata. Chayta rurarmi manaallintachu rurayan” nir.

29Chaynuqami niyaqllapa, Tró mo shutiq runawan pullapwiblupi puriqta rikashanllaparayku. Chay Tro muqamiEfesumanta, mana Israel runachu kaq. Chaymi yarpuqllapa,

Pabluqa chay Tro mutapis apamusha kanqa Dyustaadurananllapa wasiman nir.

30Chaymi chay pwiblumanta tukuyla runakuna kusalaukmanta piñakur,adurananllapa wasimanqa. Chaymantami Pablutaqa ayparaysa , punkukunamatapis chay kutillakirparanllapa. 31

paqna katinqa, Romamanta suldadukunapa mantaqnintakunachiranllapa, kay pwiblumanta runakuna kusa ukmantatukuq qallarishallapa nir. 32Chaymi payqa suldadunkunata,suldadukunapa mantaqninkunata ima tantar, kallparriranllapa chay runakuna kayashanmanqa. Chayna paykunatarikarqa,mantaqa. 33Chaymi chay suldadukunapa mantaqninqaqimikar,ishkay kadinakunawan. Chaymanta chay runakunataqatapuran: “¿Pitaq payqa, imatataq rurasha?” nir.

34Chaynu taputinllapami wakinqa ukmanta niyaq. Nataqukkunaqami ukmanta niyaqllapa, mana chayllatachu.Chayraykumi mana imapaq rimayanllapa nirpisintrakaranchu. Chaymi,paq Pablutaqa. 35 , alsarPablutaqa ruriman yaykuchiq qallariranllapa, chay achkarunakuna qillakachir ikinta riyashanllaparayku. 36Chaqatukuy runakunamiri ikinta riyaranllapa, kusa jwirtita kaynunir: “¡Wanuchiyllapa!”

Pablumi tukuypa naypanpi rimaran washakananpaq37Chaymanta, chay kwartilman itananllapapaqna katinqa,

Pabluqa kaynu nir tapuran chay mantakuqtaqa:—¿Qamwanchu uk ratituta parlayta puytini? nir.Chaymi, chay mantakuqqa niran:—¿ ? 38¿Manachu qamqa

kayanki kanqa Egiptumanta runa uk kuti kusata tukuqqallarir, chunllaq lugarman kwatru mil wanuchikuqrunakunawan riran chay? nir.

39Chaymi, Pabluqa niran:—Manami. Nuqaqami Israel runa kani, Ciliciapa pwiblun

Tarsumanta. Chay pwiblumi kusala riqsikasha pwiblu. Piru ukratituta yaray, tukuy runakunawan parlanaypaq.

40Chaymi, chay suldadukunapa mantaqninqa uk ratitutadijaran rimananpaq. Chaynu dijatinqa Pabluqa chayiqayashanllapalapi shar, makinlawan runakunata willaruyarachirqa, hebreo rimaypi kaynu nir willaran chayrunakunataqa.

22 1“Pwibluymanta taytituykuna uyakuyllapa, kaytamiwillashaykillapa intrakanaykillapapaq”.

2Chaynu nir hebreo rimaypi rimaqta uyaparllapa, ashwanmasta uyakuranllapa. Chaymi, Pabluqa rimaran kaynu nir:

3“Nuqaqami chiqap Israel runa kani. Ciliciapa pwiblunTarsupimi nasisha kani. Piru kay Jerusalén pwiblupimikriyakasha kani. Chaynulla Gamaliel shutiq runami

, unay rukunchikkunapa kustumrinllawan.Nuqaqami maydiyapis allita Dyuslata sirbiyani nir yarpuqkani, imanutaq qamkuna Dyuslata sirbiyani nir yarpunkillapachaynulla. 4Yarpuqpismi kani Jesuspi kriyiqkunapa ikinpiwanuchinaypaq purirqa, allinta rurayashaq nir. Chaymi aparitaq kani karsilman ullqutaraq warmitaraq. 5

, chaynulla rukumantakuqkunapis. Chaqa paykunami urdinta qumaran, chayDamascupi Israel masinchikllapata qunaypaq. Wakman chayurdinwan riray maskanaypaq Jesuspi tukuy kriyiqkunata kayJerusalenman apamur qischachikunaypaq.

6“Damascuman nanta riyar yaqqana chay pwibluman, alas dusi yupayqa, unaq syilumanta kusa

21 22

143

llipya intiru nuqa kayashayman achkirachikamuran. 7Chaynuachkirachimatinqa, rataray pachaman. Chaymi syilumanta ukrimayta uyaparay, kaynu niqta: ‘Saulo, Saulo. ¿Imapaqtaqikiypi puriyanki qischamanaykipaq?’ nir. 8Chaynu niqtauyaparmi nuqaqa tapuray: ‘¿Mayqantaq kanki taytituy?’ nir.Chaymi chay rimaqqa nimaran: ‘Nuqaqami NazaretmantaJesús kani, chay mayqanpa ikinpipuriyanki chay’ nir.

9“Chaymi nuqawan riyaq chaykunaqa, chay llipyaraqchaytaqa rikaranllapa. Nataq chay rimayta-shuypaqa manaintrakaranllapachu. 10Chaymi nuqaqa qashan tapuray:‘¿Imatataq rurashaq, Taytituy?’ nir. Chaymi payqa nimaran:‘Sharir, riy chay riyashayki Damascuman.willashunqallapa imatami ruranki’ nirmapis. 11Piru chayachkirachikamuqpa llipyayninmi syigu dijamasha katin, chaypullay riqkunana aysakur apamaranllapa Damascumanqa.

12“Chay Damascupiqami uk runa Ananías shutiq shamuranrikamaq. Chay paymi kusa llakipakuq runa kaq. Chaynullaallitami kumpliq Moisés mantakushankunataqa. Chaymi tukuyIsrael runakuna chaypi taqkunaqa kusala allinta rimaqpaypaqqa. 13 : ‘Kriyiqmasiy Saulo, qashan allitana chapakuy’ nir. Chaynu nirwillamatinqa, paytaqa chay kutilla rikarayna. 14Chaynullanimaranpis: ‘Unay rukunchikkunapa Dyusninmi akrashushapay munashanta riqsinaykipaq. Chayna kusala allinAmitunchikta rikar, pay willashutin uyanaykipaq. 15Chaqaqammi tukuy kay rikashaykipaq, uyapashaykipaq uk tistigukarna, tukuy intirupi parlakunki. 16Chayraykumi, amayararchu ashwan chay uchaykikunamanta shumaqnakanaykipaq, Amitunchik washamaqninchik nir kriyir sharirkananlla shutikuy’ nir.

17“Chaymanta Jerusalenman tikrakaray. Chaymi chaypiqaDyusta adurananllapa wasiman rir mañakuyarqa, rikapakuray18Amitunchik kaynu nimaqta: ‘Kay Jerusalenpimi nuqapaqrimar parlakutkiqa, mana kriyishunqallapachu. Chayraykukaymantaqa utqar lluqshir riy’ nir.

19“Chaynu nimatinqa nuqaqa niray: ‘Piru Taytituy,

, qampi kriyiqkunata prisur qischaq kaninirmapis. 20Chaynulla qampaq rimaq Estebanta yawarninta

, nuqami chaypi kar allinmiwanuchiyllapa niq kani.kuytaq kani chay wanuchikuqkunapataqa’ nir. 21PiruAmitunchikqa nimaran: ‘Utqar riyna.

paq’ nir”.

Pablumi suldadukunapa mantaqninpa naypanpi22Tukuy chaykunata rimatinmi kaykamanqa Pablutaqa

uyakuranllaparaq. Piru “Jwira mana Israel runakunaman Dyus-shuypaqa, kusa jwirtita kaynu niranllapa:

“Wak runaqami mana allinchu kawsananpaqqa, ¡wanuchiy!”nir.

23 ,allpata unaqman ima itakuyatinllapaqa, 24suldadukunapa

., imapaqshi chay

runakunaqa paypaq chaynu rimapakunllapa nir. 25Piruwipyananllapapaq watashallapana katinqa, Pabluqa tapuranchay suldadukunapa kapitanninta kaynu nir:

—¿Qamkunataqachu mantashushallapa romano runatawipyanaykipaq, ?nir.

26Chaynu nitin, uyaparqami chay suldadukunapa kapitanninqarir kaynu nir willaran chay suldadukunapa mantaqnintaqa:

—¿Imatataq rurayanki kanqa kay runawanqa? Chaqapayqami romano runa nir.

27Chaynu nitinqa, chay suldadukunapa mantaqninqaPabluman qimikar kaynu nir tapuran:

—¿Chiqaptachu qamqa romano kanki? nir.Pabluqa niran:—Arí. Romanumi kani nir.28Chaymi chay suldadukunapa mantaqninqa Pablutaqa

niran:—Nuqaqami achka qillaykunata gastaray romano

kanaypaqqa nir.Nataq Pabluqa niran:—Nuqaqami romano kani taytayrayku.29Chaynu Pablo nitinmi chay wipyar rimachinanpaq karan

chaykunaqa paymanta wakaq tukuranllapa. Chaynulla chaysuldadukunapa mantaqninmapis romano nir kwintataqukarqa, kusata manchakuran kadinakunawanwatashanpaqqa.

Pablumi kusa karguyjunkunapa naypanpi30Chaymanta allaqninqa, chay suldadukunapa mantaqninqa,

¿imapaqtaq Israel runakunaqa Pablutaqa uchachayanllapa?. Chaymi kadinakunawan watashanta

,mantaqninkuna, chaynulla kusa mas karguyjunkunapis.Chaymanta Pabluta urqur paykunapa naypanman qimiran.

23 1Chaymi Pabluqa tukuy chay tantakasha kusa maskarguyjunkunata chapar kaynu niran:

—Ukniykuna, nuqaqami kanankaman Dyuspa naypanpiqatasha kani allinkunata yarpur, rurar ima.

2Chaynu nitinmi, kurakunapa mantaqnin Ananiasqawillaran, chay yatankaqlapi kaq runakunata, Pabluta shiminpimaqananllapapaq. 3Chaymi Pabluqa niran:

—¡Allin tukuq runa, Dyusmi qamtapis maqashunqa! Chaqaqam, liy nishannullata nuqawan ruranaykipaq chaypi tayarqa,¿imapaqtaq liyta mana kasurqa maqachimanki? nir.

4Chaynu nitinqa, chaypi kaqkunaqa niranllapa:—¿Waknuchu Dyus akrashan kurakunapa mantaqnintaqa

musyanki? nir.5Pabluqa niran:—Ukniykuna,

mantaqnin kanqa nirqa.pimi nin: ‘Amami pwibluykipi mantakuqtaqa mana allintawillankichu’ nir.

6Chaymantami Pabluqa chaypi tantakashakunaqa fariseo,saduceo runakuna nir kwintata qukaran. Chaymi jwirtitarimar niran:

—Ukniykuna, nuqaqami fariseo runa kani, fariseukunapaayllun. Chayraykumi, wanushakunaqa qashan kawsamun nirkriyiq katiy, .

7Chaynu Pablo nitinmi, chay fariseukuna, chaynulla saduceorunakunapis, paynin paynin willanakur, chiqanchanakuranllapa.Chaqa fariseo runakuna yupayllami Pablupis kriyiq. 8Piru saduceorunakunaqa ninllapa, wanuqkunaqashi mana kawsamunnachu nir.Chaynulla ninpis, angelkuna, ispiritupis, mana kanchu nir. Nataqfariseo runakuna-shuypaqa kriyinllapa chay saduceukuna manakriyishankunapiqa. 9Chaynu piñachinakurmi, paynin payninanyanakuranllapa. Chayna,kar, sharir kaynu niranllapa Pablupaqqa:

—Kay runaqa mana ima mana allintapis rurashachu.Imanupiqa , manaqachu uk ángel willatinrimasha kanqa nir.

10Piru chaynu mana qasillaq anyanakuyatinllapaqa, chaysuldadukunapa mantaqninqa yarpuran: Wak Pablutapiti tukchinqallapa nir.Pabluta dasla apananpaq chay kwartil kayashanllaman.

11Chaymanta chay tuta yurqaypimi Amitunchikqa Pablumanrikarir niran: “Shachinakuy Pablo. Chaqa nuqapaq kayJerusalenpi rimashaykinumi, Romapipis rimanki” nir.

22 23

144

Pabluta wanuchinanpaqmi parlaranllapa12Chaymanta achkiyatinnaqa, wakin Israel runakunaqa

parlaranllapa imanu Pabluta wanuchinanllapapaq nirmapis.Chaymi juraranllapamapis, manashi mikuyanqallapachu,chaynulla manashi upyayanqalamapischu Pabluta manaraqwanuchisha karqa nir. 13Chaynu tratuta rurashachaykunaqami, kwarintamantapis mas runakuna karanllapa.14Chaymi kurakunapa mantaqninkunaman, chaynulla rukumantakuqkunaman rir kaynu niran:

—chu, manaraq Pabluta wanuchiyarqa. 15Kananqami qamkunachay wakin kusa mas karguyjunkunawan mañayllapa chaysuldadukunapa mantaqninta qamkunaman allaqmantaPabluta apamunanllapapaq, ‘Imanullapis allita tapushaqllapa’nirla. Chaypaqqami, nuqakunaqa listuna yarakuyashaqllapa,

.16Piru chaynu parlashanllapapaqmi, Pablupa irmananpa

. , riran chaysuldadukunapa kwartilninman Pabluta willaq. 17Chaymi,Pabluqa suldadukunapa uk kapitanninta qayar niran:

—Kay wamrata apay mantaqnikiman. Paymi imalataqawillanayan nir.

18Chaymi, chay kapitanqa mantaqninman apar niran:—Chay prisu kaq Pablumi qayamar nimasha, kay wamrata

qamman apamunaypaq. Chaqa payqashi imalataqawillashunayan nir.

19Chaymi, chay suldadukunapa mantaqninqa, makinmantaaysakur wakaqla apar chay wamrataqa kaynuta tapuran:

—¿Imatataq willamanayanki? nir.20Chaynu nitinmi, chay wamraqa niran:—Israel runakunami parlasha, qamta willashutinllapa

allaqmanta apanaykipaq Pabluta chay kusa maskarguyjunkunaman, ‘Imalataqa tapushaqllapa’ niqnula. 21Piruamami kriyinkichu. Chaqa, paykunamanta kwarintamantapismas runakuna yarakuyanqallapa pakakusha wanuchinanpaq.Chaqa paykunami jurashallapa manashi mikuyanqallapachu,chaynulla manashi upyayanqallapapischu Pablutawanuchinankaman nir. Kananqami, paykunaqa ‘Apashaq’ninaykilatana yarayanllapa.

22Chaymi, chay suldadukunapa mantaqninqa chay wamrata:

—taqa.

23Chayna chay suldadukunapa mantaqninqa, ishkaykapitanta qayamur willaran:

—Suldadukunata willay listakanqallapa kanan tutatukuynin, a las nwibi rinanllapapaq Cesarea pwibluman.Kaynumi listakanqallapa:rinanpaq, sitintaqa bistyapi rinanpaq, nataqdusyintus-shuypaqa lansawan rinanllapapaq. 24ChaynullaPablupaqpis listankillapa uk bistyata chaypa anan ritin,

naypanmanqa.25 :

26Nuqa Claudio Lisiasmi,qam kusa mantakuq gubirnadur Felixta saludashuni.

27Nishunimi: Israel runakunami, kay runataqaaypashallapa kasha wanuchinanllapapaq. Chaymi “Nuqa

, suldaduykunawan rir washashakanillapa. 28 , aparay Israelrunakunapa kusa mas karguyjunkunaman. 29Chaymanapatiymi,kasha karanllapa. Chaynu katinmi, wanuchinanllapapaq,

karsilman itananllapapaqmapis mana allinchu. 30Chaymi,

. Chaynullagubirnadur Félix, Israel runakunatapismi willasha kani

,imapaqmi uchachayan nirmapis.

Kaylatami willashunaray.

31Chay suldadukunaqami, chay mantaqnin nishannullaPablutaqa tuta aparanllapa. Chaynu tukuy tuta rirllapami,

patris shutiq kwartilkaman. 32Chaymantaachkiyatinnaqa,tikrakamuranllapana chay kwartilninllapaman. Nataq chaybistyapi risha chaykuna-shuypaqa, riranllaparaq chay Cesarea

. 33Chaymanta Cesarea pwibluman, chay kartata apashanllapataqa gubirnadurta

quranllapa. Chaynulla Pablutapis qukuranllapa. 34Chaykartata qutinllapa liyirqa, chay gubirnadurqa Pablutaqatapuran:

—¿Maymantataq kanki? nir.,

35niran:— .Chaymantami, ,

gubyirnu Herodespa mantakuna wasinpi tatin.

Pablumi Felixpa naypanpi rimaran

24 1Chaymanta sinku diyamantaqa, chay kurakunapa

runakunawan, chaynulla paykunapa uk abugadun Tértuloshutiqwan. Tukuy kaykunami, chay gubirnadurpa naypanpitaranllapa Pablupaq willananllapapaq. 2-3Chaymanta, Pablutaapamutinllapanaqa, washaqninllapa Tertuluqa willaqqallariran chay gubirnadur Felixtaqa kaynu nir:

—Kusa allin tayta gubirnadur Félix, qamrayku kusashumaqta tanchikllapa.shumaqkunata rurashanchikllapa kay nasyunninchikpiqa.Tukuy chaykunapaqqami maydiyapis,shunquyllapawan payji nir agradisishunillapa. 4Piru amamasyadu tardachishunaypaqmi, qamta rugashunillapa ukratulataqa rimatiyllapa uyakunaykipaq. 5Kay runatami,lan . Chaqatukuy pachapimi,manana pullanachu kar, piñachinakur kawsanllapa. Chaynullapayqa Nazaretmanta Jesús ninllapa chay paypi kriyiqkunapamantaqnin. 6Payqami, Dyusta adurananchikllapa wasipipisukmanta tukunaran. [Chayraykumi, runakunawanayparayllapa nuqakunapa liyniyllapawan rikarkastiganayllapapaq. 7Chaypi aypasha katiyllapa, chaysuldadukunapa mantaqnin Lisiasmi suldadunkunawan shamurbinsimarllapa aparan. 8Chaynu aparnaqa ashwan

.] Chaymi kananqa qamlla tapukur.

9Chaynu nitinmi, wakin Israel runakunapis chaynullata nirkaynu niqllapa: “Chiqaptami chaynu tukusha” nir.10Chaymanta chay gubirnadurqa, makinwan siñalta ruraranPablo rimananpaq. Chaymi Pabluqa niran:

—Tayta gubirnadur. Nuqaqami rimashaq kaynuta qampanaypaykipi washakanaypaq.pachapa rikaqnin kanki unaymanta-pacha nir. Chaymi

, mana allin nirmapis. 11Qamllami allitatapukuyta puytinki,kani chayraq Dyusninchikta aduraqqa. Chayraq dusi

. 12Piru nuqataqami, manamayqanwan anyanakuqlamatapis tarimashallapachu.Chaynulla Dyusta adurananllapa wasipipis runakunataqamana imanishalamapischu kani. Chay wakin tantakananllapa

23 24

145

wasikunapimapis, chaynulla kay pwiblupa lugarninkunapiqamana imatapis rurashachu kani. 13Kay runakunaqami, manaimanupis uchachamayta puytinllapachu, chayrimashankunaqa mana chiqap kashanrayku.

14“Piru nuqaqami allita willashaykillapa: Paykuna yupaymitukuy unay rukunchikkunapa Dyusninta sirbini, Moisésmantakushankunata rurani, Dyuspaq unay rimaqninkunaiskribishankunapi kriyini ima. Chaynulla AmitunchikJesuspipis kriyini. Piru Amitunchik Jesuspi kriyiqkunaqashi,chay uchachamaqkunapaqqa mana allinchu nin. 15

llapanulla nuqapis, Dyus nishanta kriyiq kar, paykuna yupayyarakuyani wanuqkunaqa qashanpis kawsamun, allin kar,

. 16

Tayta Dyuspa naypanpi, chaynulla runakunapa naypanpipis,kusa allinlata rurayta yarpuni tukuy tyimpu mana shaykuq.

17 ,tikrakamuray pwibluy Jerusalenman qillaysitukunata tantarima, chay mana imayjunkunata yanapanaypaq. Chaynulla

.18-19Kayllatami rurayaray, chay paqakuna kustumritarurashana kar, mana mayqantapis qillakachirchu. Chaypichaynu kayatiy, piru Asia pwiblumantami, Israel runakunashamur tarimaranllapa Dyusta adurananllapa wasipi. Chaypaykunami kay naypaykiman shamur willashunmanllapa,imanu nuqa mana allinta tukusha katiymapis. 20Imatataq kayuchachamaq runakunaqa yarayanllapa. Willashunmannarichay kusa mas karguyjunkunapa naypanpi nuqapa uchaytatarisha karqa. 21Manaqachu nuqataqa uchachamayanllapachay kusa mas karguyjunkunapa naypanpi jwirtita rimarkaynu nisha kayaq kani chaypaq: ‘Qamkunamiwanushakunaqa qashan kawsamun nir kriyiq katiy, rikar

.22Chay Felixqa allita, ,

Pablo rimatin uyakurmi chaylapi qasillaran, “Chay

, kay runata uchachayashaykillapapaq” nir.23Chaymi Felixqa, chay kapitanta niran:

—Pablutaqa apar chay kwartil kayashanman itarkuytayllapa. Piru mayqan amigunkuna ayllunkuna ima

, dijatkillapa lluqshirparlanqa.

24Chaymanta ayka diyamantanaqa,warmin Drusilawan pulla. Chay warminqami Israel warmi kaq.

.Chaymi Amitunchik Jesuspi chiqapta kriyishanpaq parlatin, payqauyakuran. 25Pabluqami niran: “Allinkunata rurar,pis tantyakar ima tashunllapa.

.Chaynu nitin uyaparqami, kusata manchakur niran:

—Riy kananqa. Qashan yanqalla karmi qayashayki nir.26Piru Felixqami yarpuyaran: Pabluqami lluqshichinaypaqqa

qillayta qumayanqa nir. Chayraykumi kutir, kutirqayayaranlla Pablutaqa, paywan parlananpaq. 27Chaynuqamiishkay añuta karanllapa. Chaymanta Felixqa gubirnadurkashanmanta yarqunanpaqna karqa, Israel runakunawanallinpi kidanar, Pablutaqa prisu dijaran. Felixpa lugarninqa,uk runa Porcio Festo shutiqna kidaran.

Pablumi Festupa naypanpi

25 1Chaymantami, Cesarea pwiblupi Festuqa gubirnadurkargunta ayparna, kimsa diyamantaqa Jerusalén

pwibluman riran. 2Chaypimi, kurakunapa mantaqninkuna,Israel runakunapa wakin karguyjunkunawan tantakar, Pablutakuntrar chay uchachayaqllapa chaypaq willaranllapa.3Chaynullami kusalata mañaranllapapis Pablutaqa,Jerusalenman apamunanllapapaq. Chaynuqami munaranllapananllapi wanuchiyta yarpur. 4Piru Festuqami niran:

—Pabluqami Cesarea pwiblupi prisu. Ayka diyamantaminuqa riyani wakman. 5Qamkunamanta kay karguyjunkunanuqawan pulla Cesareaman rinayarllapaqa riyllapa. Chaynawakpi chay runa ima mana allinta rurasha katinqa, naypaypi

.6-7Chay Festuqami, uchu diya manaqa dyis diyataraq kasha

kanqa Jerusalenpiqa. Chaymantaraqmi Cesareamanqatikrakaran. , chay

, Festuqa chay mantakunan.

Chayna Pabluta yaykuchitinllapanaqa, Israel runakuna, kusa mana allin

ukmankunata willar uchacharan. Piru chay rimashanllapaqa,mana chiqapchu karan. 8Chaynu nitinllapanaqa Pablupiswashakananpaqqa, kaynu niran:

—Nuqaqa manami paykunapa liyninmanta, Dyustaadurananllapa wasimanta, chaynulla Romapa mantakuqninCesarpaqpis ukman mana allintaqa tukushachu kani nir.

9Chaynu nitinmi, Festuqa Israel runakunawan allinpikidanar qashan Pablutaqa tapuran:

—¿Rinayankichu Jerusalenman, wakpi nuqaqa rikar?

10Pabluqa niran:—Nuqaqami qampa naypaykipi kani romano kashayrayku

chay punta mantashuqniki Romamanta numrashusha katin.

nirmapis. , nuqaqami mana imamana allinkunataqa tukushachu kani, Israel runakunawanqanirmapis. 11Mana allinta tukusha katiyqa, kastigarwanuchimanqallapa.chu. Piru mana imanu tukusha katiyqa, manami mayqanpispaykunaman qukumaytaqa puytinllapachu. Chaynu

, ashwan mañashaq chayRomapa punta mantakuqnin Cesarta, payna rikar

.12Chaymi Festuqa wakinnin karguyjun kaqkunawan parlar

niran:—Qamllami mañamanki, chay mantakuq César rikar

. Chaynami paymanna rinki nir.

Pablumi gubyirnu Agripapa naypanpi13Ayka diya pasatinnaqa, gubyirnu Agripaqa irmanan

Berniciwan riranllapa Cesarea pwibluman Festuta watukuq.14 , Festuqa parlaranAgripata kaynu nir:

—Kaypimi dijasha chay gubirnadur Félix uk prisuta. Paymishutin Pablo. 15Jerusalenpi katiymi, kurakunapa mantaqnin, Israelrunakunapa ruku mantakuqninkunawan payta uchacharwanuchichinaypaq nimaran. 16Piru nuqaqa niray: ‘Romamantakarguyjunkunaqami mana wanuchikuyta puytinchikchu, manaraqchay uchachakuq chaywan, chay uchachakaq chayta allita tapur

. 17Chayraykumi paykunawan Jerusalenmanta kayCesareaman shamurayllapa. , manami tardarchuallaqnin chay mantakunay samanaypi tar,naypayman apamunanllapapaq. 18Piru chay naypayman shamuruchachaqkuna qimikarqa, mana ukman imata rurashankunapaquchachayanqa nir yarpuyashaynutachu willaranllapa. 19Chayuchachaqkunaqami, uchachayanllapa uk runa, Jesús shutiqwanusha katinshi, Pabluqa chay runaqa kawsayan nirkriyishanlapaq. Chay paykunamanta ukmanta kriyiq katin,

. 20Chayna nuqaqa mana, tapuray Pablutaqa

kaykunapaqqa nir. 21Piru payqami mañamaran: ‘Romapa. Chaymi nuqaqa

prisullaraq dijasha kani, .22Chaymi Agripaqa niran Festutaqa:

24 25

146

—Nuqapismi chay runataqa uyakuyta munani nir.Chayna Festuqa niran:—Allaqmantami uyakunki nir.23Chayna allaqmantaqa Agripawan Berniciqa kusata

, chay wasipi tantakasha karanllapa chaymanyaykuran. Pullanqami yaykuran suldadukunapamantaqninkuna, chaynulla chay pwiblumanta kusa runanishakunapis.Pablutaqa. 24 :

—Gubyirnu Agripa, wakin kaypi kaqkuna, chaypimi wakrunaqa. Tukuy Israel runakunami Jerusalenpi chaynulla kayCesareapipis, nuqaman shamur payta uchachar, mana uyaraq‘¡Wanuchiy, wanuchiy!’ nimaranllapa. 25Piru nuqapaqqamanami imatapis mana allintaqa rurasha yupaychuwanuchinapaqqa. Chaynu katinmapismi paylla mañamasha,chay Romapa mantaqnin César ninllapa pay tapunanpaq.

. 26-27Piru, mana imatapis

iskribiyta puytinichu chay mantaqninchik Cesarmanqa. Chaqamanami allintachu yarpuchiman,payman ima uchayjun nir mana iskribirqa. Chaymi apamuniqamkunapa naypaykillapaman qam gubyirnu Agripa taputki,uyakurna iskribinaypaq.

Pablumi gubyirnu Agripapa naypanpi rimaran

26 1Chaymantami Agripaqa niran Pablutaqa:—

purinki nirmapis.Chaymi, Pabluqa makinta alsar kaynu niran:2—Gubyirnu Agripa, kusala aligrimi kani, qampa

naypaykipi rimanaypaq kashayrayku. Nuqami Israel runakuna. 3Qamqami

..

Chayraykumi mañashuni allita uyakumanaykipaq.4 ,

takshaymanta-pacha chay pachaypi, Jerusalenpimapis,imanumi paykunawan tasha kani nirmapis. 5

pismi, rimayta munarqa rimanqallapa, nuqaqa fariseo runakasha kani nir. Chaqa chay fariseo runakunaqami tukuy Israelrunakuna kriyishanchikllapataqa kusa allita rurarkumplinllapa. 6Nuqaqami kriyini unay rukunchikkunata, Dyus

. Chaypikriyishayraykumi uchachamarllapa kanan-shuypaqa kaymanapamashallapa tapumananllapapaq. 7Chaynu kay Israel dusiayllukunamanta, Dyus chay arnishanta rikayta yarpur,unaqpis tutapis Dyusta allita kasur sirbir ima kawsanllapa.Gubyirnu Agripa, nuqapis chaynu paykuna yupay katiymi,yanqa illaqta uchachamayanllapa. 8¿Manachu qamkunaqakriyinkillapa, Tayta Dyusqa wanushakunata qashankawsachimun nirqa?

9“Paykuna yupay nuqapis unayqa Nazaretmanta Jesuspa, kusa saqra ukmanta rurayta yarpuq kani.

10Chay yarpushaynumi ruraray Jerusalenpiqa, chaykurakunapa mantaqninkuna urdinta qumatinllapa. ChaymiJesuspi kriyiqkunataqa prisuq kani.llapapis nuqapis chay yarpuylla kar ‘Wanuchiyllapa’ niq kani.11Kutir kutirmi qischaq kani,chu’ ninankaman. Chaynullatami ruraq kani tukuytantakananllapa wasikunapi. Paykuna kusata piñachimatinmi,uklaw pwiblukunapi katinmapis ikinta riq kani.

12“Chaynu chay kriyiqkunapa ikinllapapi puriq karmi,riyaray Damasco pwibluman, chay kurakunapamantaqninkuna urdinta qumasha katin. 13Piru, gubyirnuAgripa, alas dusi yupayna nanpi karqami, rikaray unaqsyilumanta kusa llipya intiru, rupaymanmatapis mastaachkirachikamuqta. Chayqami tukuy nuqawan riqkunamanpis

achkiramuran. 14Chaynu achkirachimatinllapamitukuyniyllapa pachaman ratarayllapa. Chaymanta uk hebreorimaypi, kaynu nimaqta uyaparay: ‘Saulo Saulo ¿imapaqtaqikiypi purinki qischamanaykipaq? Chaynu purirqami qamllamana allintachu rurakayanki, imanu ,ikiman matqakur,yupay’.

15“Chaymantaqa niray: ‘¿Mayqantaq kanki, Taytituy?’“Chaynu nitiymi Amitunchikqa nimaran: ‘Nuqami kani

Jesús, chay mayqanpa ikinpichay. 16Sharir shay. Chaqa nuqaqami qamman rikarisha kaninuqatana sirbimar, kay kanan rikashaykikunapaq uk tistiguyupay parlakunaykipaq. Chaynullami kaymanta naypaqmanrikachishuyani, chaykunapaqpis qam parlakunki nuqapaqqa.17Chaynu parlakutki, Israel pwibluykimanta kaqkuna,

nuqami washashayki. Chaqa mana Israel runakunamannami. 18

intrakar manana tutaparaqpi yupay dyabluwannachupurinqallapa. Ashwan nuqapi kriyirna, achkiraqlapina kusashumaqta kawsanqallapa. Chaynuqami uchankunamantapirdunar wamraypaqna riqsishaq, chay wakinkuna nuqapikriyishakunata yupayna’ nir.

19“Chaymi gubyirnu Agripa, syilumanta willamashanta,kasurmi kriyirayna. 20Chayraykumi ashwan naypaqtaqa Dyus

., chaynulla Judea

pwiblukunapi, mana Israel runakunata, Dyuspina kriyir,

paq. 21Chayta rurashayraykumi Israel runakunaqa Dyustaadurananllapa wasipi aypamar wanuchimanaranllapa. 22PiruTayta Dyus yanapamatinmi, kanankaman mana manchakur

, tukuy runakunata –taksha kaqkunata, chaynulla atun kaqkunamatapis. ManamiDyuspa rimaqninkuna, chaynulla Moisés rimashanmantaukmantachu rimasha kani. Chaqa paykunata Dyus rimachitin,imami pasayanqa nir kaynu niqllapa: 23‘Dyus AkrashanCristunshi wanuyanqa. Piru wanushana karmapisshi, qashantukuymanta naypaqta kawsamuyanqa. Chaynullashi paywanur kawsamushanwanqa, intrachimanchik paypi kriyishakar wanurmapis washakayashun, kay pwiblunchikpi taqkuna,chaynulla uklaw pwiblukunapi kaqkunamapis’ nir”.

Pablumi gubyirnu Agripata willaran Jesuspi kriyinanpaq24Pablo, Jesús wanur qashan kawsamusha nir rimatinmi,

Festuqa jwirtita rimar kaynu niran:—¡Pablo kusa yarumi kanki! ¡Kusata istudyasha karmi

yaruyashayki! nir.25Piru Pabluqa niran:—Manami yaruyashachu kani. Kusa allin tayta Festo,

ashwan kay rimashaykunami chiqap mana llullachuintrakaqkunapaqqa. 26Mana kriyimatkillapapismi, kay taytagubyirnu Agripa, . Chayminuqaqa paypa naypanpimapis mana manchakurchu rimani.Chaqa nuqaqa yarpuni payqami chiqapta intrakashakaykunapaqqa nir. Chaqa kaykunapaqqami tukuy runakuna

. 27¿Kriyinkichu gubyirnu Agripa, Dyuspa unayrimaqninkuna nishantaqa? , qamqa kriyinkinir.

28Chaynu nitinqa, chay gubyirnu Agripaqa niran:—¿Kananllachu Jesucristupi dasla kriyiq tikrakanayta

munayanki? nir.29Chaymi Pabluqa niran:—Tayta Dyus munatinqami kanan, manaqa maydiyapis

kanman. Piru mana qamlachu, ashwanmi tukuy kaypiuyamaqkunaqa kriyinmanllapa. Maydiyaqakanmanllapa, mana prisukasha karllapa imamapis.

25 26

147

v 27.9 Israel runakuna ayunu fyistanta silibranan tyimpu pasatinnaqami, tamya tyimpu qallariqna. Chaymi mar yakupi purinanllapapaqqamana allinnachu kaq. w 27.19 Wakin iskribikashakunapimi nin: “Makiyllapawan itakuq qallarirayllapa” nir.

30Chaymantaqa,pis, Berniciwan pulla, wakin chaypi taqkunawanpis,31riranllapa wakaqla parlaq, Pablo nishankunapaq. Chaymipaykunapura ninakuyaqllapa: “Kay runaqa manami ima manaallintapis rurashachu wanuchinallapapaqqa. Chaynullamanami karsilpi kananlapaqmapis allinchu”.

32Chaymi chay gubyirnu Agripaqa, Festuta niran:—Mana pay,

nimasha kashallapaqa,kachuwanllapa nir.

27 1Chaymanta,parlaranllapa. Chaymi Pabluwan wakin prisukunataqa

quranllapa suldadukunapa mantaqnin uk kapitan Julioshutiqta. Payqami Romapa mantaqnin Augustupa chay wakinsuldadunkunata mantaq kaq. 2Nuqakunaqami riq kanillapayaku karrupa shananman, Italiaman rinayllapapaq. Chayman

.

man. Chaymi chayman iqar rirayllapa. Pullayllapaqami riyaqMacedoniapa pwiblun Tesalonicamanta Aristarco.

3

manyan uk pwiblu Sidón shutiqman. Chaypiqami chayJuliuqa, Pabluwan kusa shumaqta yarpur Pablutaqa dijaranamigunkunata rir watukutin, paykunana samachirqarananllapapaq ima. 4Chaymanta Sidón pwiblumantalluqshitiyllapanaqa, naypayllapalawmanta kusa jwirti wayrashamuq qallariran. Chaymi mana naypaqman rinayllapapaqdijamatinllapaqa,pachapa allilaw qichqanta pasar rirayllapa. 5Chaynu maryakullata riyar, pasarayllapa Ciliciapa, Pan liapapwiblunkunapa naypanta.uk pwiblun Mira shutiqman.

6 , chay suldadukunapakapitanninqa, uk yaku karru Alejandría pwiblumantaItaliaman riqta tarir chayman iqachimaranllapa chaypina

. 7Chaymi aykadiyata wayrarayku allmanta rirayllapa. Chaynu rirmi uk

. Piruwayra naypaqman mana rinayllapapaq dijamatinllapami,

pasar rir, Salmona pwiblupa naypanlawta pasar rirayllapa.8Chaynu chay pachapa naypanlawta riyar wayrarayku

shutiqman. Chayqami Lasea shutiq pwiblupaqa yatalanpi kaq.9Kusa unaytanami yakullapi karayllapa. Chaymi mar

yakullata rinayllapapaq kusa manchakuypaqna kayaq. Chaqatamya tyimpu shipchanamiriv karan. Chaymi Pabluqa tukuytakaynu nir willaran:

10—Taytituykuna kay riyashanchikllapaqami kusamanchakuypaqta rikani.llapa. Chaymi yaku karrumapis tukuy imantinchik limpuchinqanqa. Piru manami yaku karrulachu chinqanqa,ashwanmi nuqanchikkunamapis chinqachuwanllapa nir.

11Chaynu nitinmapis, chay suldadukunapa mantaqninqa,masqa chay yaku karrupa amunta, chaynulla chay yakukarruta purichiqta kasuran. Nataq Pabluta-shuypaqa manakasuranchu. 12Chay pwiblumi yaqqa mana allinchu kaq tamyatyimputa pasanayllapapaq. Chaqa kusatari wayra kallpaq.Chayrayku yaqqa tukuyla yarpurayllapa Cretapa pwiblun

. Chaqa chaylawtaqari wayraqa manakallpaqchu. Chaymi chaylapi tamya tyimputaqa pasaytayarpurayllapa.

Kusa manchaypaq wayra, yaku karruta kallpachiran13Rinayashayllapalawman wayra kusa shumaqta qallaritin,

anklata tantar chay mar yakullata riq qallarirayllapa. Chaymichay Creta pachapa qichqanllata riyaq kanillapa.14Chaymanta wakaqpina katiyllapaqa illaqmanta kusala jwirtiwayra Euroclidón shutiq shamuq qallariran chay allilawqichqayllapamanta. 15Chaymi chay yaku karrutaqa kusalataawikuq qallarir, chay riyashayllapamanqa wayra manadijamaranllapachu rinayllapapaqqa. Chayraykumidijatiyllapana apamaranllapa pay riyashanman. 16Chaynuwayra apamatinllapa riyarqa pasayarayllapana yakupa

. Chaytariyatiyllapanaqa chay pachita ashlila wayrata arkashanrayku,kusata qischakar ima chay ikilawpi watakasha kayaq yakukarritutaqa iqachirayllapa. 17Chaymanta-shuypaqawaskakunawan allita watarayllapa chay atun yaku karruqaama pakikananpaq. Chaynu kusa jwirti wayra katinmi,kallpachir apar chay achka aqu tantakasha Sirte shutiqmanwaqrachimachuwanllapa nir yarpur, chay yaku karrupa

. Chaynururatiyllapaqami wayraqa munashannuna apamaranllapa.18Nataq allaqninqa, chay wayraqa kusala jwirtillaraq karan.Chaymi chay yaku karru ankishyananpaqqa, kargataapayashanllapatapis yakuman itakuqna qallariranllapa.19Chaymanta kimsa diyamantanaqa, ashwan makinllapawanwitakuq qallariranllapa chay yaku karrupi yaqqa manaministikaypaq kaqkunataqa. 20Chaynulla rupayta,

chu. Chaqa, chay wayraqa kusala puktay intiru karan. Chayminuqakunaqa kusalata qischakar mana imanupiswashakayashunllapachu nir yarpuyarayllapa.

21Chaynu qischakar imami, unaytana mana mikushachukarayllapa. :

—Taytituykuna,killapapaq. Kasumar chay Creta pachamanta mana shamushakashallapamaqa, mana tukuy kay pasamayashanchikkunaqapasamayachuwanllapachu. 22Chaynu katinmapis, kananqaama kwashallaqa tikrakayllapachu. Kay yaku karruchinqatinmapis, nataq tukuy nuqanchikkuna-shuypaqa manauklamapis wanushunllapachu. 23Chaqa nuqa Dyuspa kar,payta sirbini chaymi naqa tuta nuqaman uk angelninta

. 24Chaymi payqa nimaran: ‘Pablo, amamanchakuychu. Chaqa Roma pwiblupa punta mantakuqnin

. Chaynullaqamraykumi wakin pullayki chay yaku karrupi kaqkunapiswashakanqa’ nir. 25Chayraykumi nuqa nishunillapa:Animakuyllapa. Chaqa nuqaqami Dyusniypi kunfyakar kriyini.Chaymi nini chay nimashanqa chaynu kanqa nir. 26Piru

waqrachir itakumashunllapa.27Chay tuta riyashayllapawanqa ishkay simanapaqna

yakullata rirayllapa. Chaymi karayllapa chay yaku Adriáticoshutiqpi. Chay lugarpimi wakman kayman wayraqa yakururillapi purichimaranllapa.yaku karruta purichiqkunaqa tantyaran pachamanshipchayanchikllapana nir. 28Chayna miditinllapanaqa yakururimanqa karan binti brasa. Chaymanta ashlila naypakaqriyar qashan miditinllapaqa kinsi brasalana kayaq. 29Chayruripi rumikuna katin waqrakachuwanllapa nir, chay yakukarrumanta waskakunawan watar ikilawman itakuran kwatruanklakunata. Chaykamanqa paykunaqa kusalatayarpuyaqllapa achkiyanmanna nir. 30Nataq chay yaku karrutapurichiqkunaqa alsakar washakayta yarpuranllapa. Chaymi

26 27

148

naypaqlawmanpis anklata itakuq tukuqnula chay takshalayaku karrituta yakuman ishkichiyta yarpuranllapa. 31PiruPabluqami, chay mantaqninta chaynulla suldadunkunatapisniran:

—Kaykuna mana kay yaku karrupi kidatinqa,nuqanchikkunaqa mana washakashunllapachu nir.

32Chaymi chay suldadukunaqa, chay taksha yaku karrutaayka waskakunawan watasha karan chaytaqa pititin, yakumanrataran. 33Nataq achkiyayatinnaqa, Pabluqa tukuymikunanllapapaq kaynu niran:

—Ishkay simananami kay yaku ruripi yarakushanchikllapaimashi pasanqa nir.chu imanu . 34Chaymirugashaykillapa imalataqa mikuyllapa nir.paqmi allin kanqa kawsanaykillapapaq. Chaqa manamimayqanninchikllapapis uk aqchanchiklamapis chinqanqachunir.

35Kaykunata nirmi Pabluqa tantata aypar tukuypa naypanpiDyusta payji nir, pakir mikuq qallariran. 36Chaymi, tukuyanimakur mikuq qallariranllapa. 37Chay yaku karrupiqamidusyintus sitintay-saysi (276) runakuna karayllapatukuyniyllapaqa. 38Chaymanta munashanllapata mikurnaqa,trigukunataqa mar yakuman itakuranllapa, yaku karrutaankishyachinanllapapaq.

Yaku karrumi marman chinqaran39Chaymanta limpu achkiyatinnaqa, chay yaku karruta

purichiqkunaqa karu maypi pachata rikaran. Piru mana. Chaymi

chaypi rikaranllapa uk kusa shumaq laduyjun aqulla pachata.Chaymi chaykaman yaku karrutaqa qimiyta yarpuranllapa.40Chayraykumi chay anklakunataqa, pitir chaypinadijaranllapa.paq sirbin chaytaqa, watashanmanta sarpicharanllapachaywanna apananllapapaq. Chaymantaqa chay naypaqlaw

,wayra pukatin yaku karru rinanpaq. Chaymi chay yaku

qimikaq qallariranna. 41Piru chay yaku karruqami, yakururipiqa aqulla uk pacha karan chaypi waqrakaran. Chayminaypaqlawunqa chay aquman yaykutin, mananakuyuranlamapischu. Nataq chay ikilawun chayta-shuypaqayaku limpu pakiq qallariran.

42Chaymi suldadukunaqa, chay prisukunata wanuchiytayarpuranllapa kanan nuqanchikkunamanta naypaqtalluqshirqa alsakanqa nir. 43Piru, chay suldadukunapamantaqnin, Pabluta washanar mana wanuchinanllapataqamunaranchu. , mayqanninpis nadayta

.44Nataq wakin-shuypaqa tablakunapi, chay yaku karrupa

.Chaynumiri tukuyniyllapa allilan mana imapispasamatinllapachu, .

Pablumi Malta shutiq pwiblupi

28 1Chaymanta tukuyniyllapa washakashana karqa,

pachaqa Malta shutin nir. 2Chaymi chay pachapi taqkunaqa,tukuyniyllapata kusata kuytamaranllapa. Chayna kusalatatamya ishkiyatin kusata qasatin, ninata ratachirqayamaranllapa qimikar quñukunayllapapaq. 3Pablupismishapshu yamtata tantakusha kar, chay ninamanqa itayaran.Chaymi, kusata nina miratin chay shapshuta ninamanitayashanmanta uk largu kuru lluqshimur Pabluta makinpikanir warkurakuran. 4Chayna, chaypi taq runakunaqa chaylargu kuruta, Pablupa makinpi warkuraqta rikarqapaykunapura ninakuranllapa: “Kay runaqami uk wanuchikuq

kanqa. Chaymi mar yakumanta michka washakasha karmapis,kastigakar wanuyanqa” nir.

5

imapis pasaranchu. 6Chaymi tukuy chaypi kaqkuna chaytarikar yarpuyaranllapa: Saksarchu wanunqa, manaqachu daswanunqa nir. Chaynu nirmi kusata chapayaranllapa.Unaytana chapayatinllapaqa mana imapis pasaq yupaykatinqa, ukmantana yarpur ninakuqllapa: “Pabluqami ukamitu” nir.

7Chay kayashayllapamanta yatayllapakaqlapi karan. Chayqami chay lugarmanta uk runa punta

mantakuq Publio shutiqpa kaq.llapa kimsa diyata. 8Chaymi chay Publiupa taytan kusalaqishaq mantalapi kayaq. Allipla rupapi chaynulla kusatawaqtallata apaq. Chaymi Pabluqa riran watukuq. Chayman

, Dyusman mañakur chay qishaqpa ananman, alliyaran. 9Chayta rikarllapami,

ukkunapis qishaqninkunata apamuqllapa. Chaymichaykunatapis Pabluqa allicharan tukuyta. 10Chayraykumi,ashwan kusa masta kuytamaranllapa. Chaymi rinayllapapaqqatukuy ima ministishayllapata qumaranllapa.

11Piru kimsa misismantaraqmi rirayllapa, Alejandriamantauk yaku karru tamya tyimputa chaypi pasasha kayaq chaypi.Chay yaku karruqami dyusninkuna Castorwan Pólux niqllapa

.Chayman iqarmi rirayllapa. 12Chaynu rirllapaqami, yakupa

, chaypinakidaq kanillapa kimsa diyata.

13Chaymantaqa rirayllapa yakullata, Regio shutiq. Nataq allaqninqami, wayra

surlawmanta shamuyatin,uk pwiblu Puteoli shutiqman. 14Chaypiqami tarirayllapa,Jesuspi ayka kriyiqkunata. Chaymi paykuna chaypikidachimatinllapa kidarayllapa uk simanata. Chaymantaqarirayllapana Roma pwibluman. 15Chaynu rir largullaraq

.Chaymi shamur tarimaqllapa uk pwiblu Foro Apio shutiqpi.Chaynulla wakinkuna-shuypaqa tarimaranllapa chay uk lugar“Tres Tabernas” niqllapa chaypi. Chaymi paykunata rikarqa,Pabluqa kusata aligriyar Dyusta payji niran. 16Chaymanta

mana itaranllapachu.wasipi tatin uk suldaduna rikar kuytananpaq.

17 ,

qayamunanllapapaq. Chaymi tantakashana katinllapaqa,Pabluqa niran:

—Ukniykuna manami ima mana allintapis rurashachu kani chayIsrael runakunataqa. Chaynulla chay unay rukunchikkunapakustumrinkunamatapis mana ukmantaqa rurashachu kani. Piruchaynu katiymapis, Jerusalenpimi, Romamanta karguyjunkunamanqukumaranllapa. 18Paykunaqami limpu tapumarllapanaqadijamanaranllapa. Chaqa manari ima uchaytaqa tariranllapachuwanuchimananllapapaqqa. 19Piru Israel runakunaqa manadijamayta munatinllapa, nuqalla mañaray kaypi Romapa punta

.kunamataqa, nuqa-shuypaqa mana ima mana allinta ruraytayarpusha imachu kani. Chaqa paykunaqa pwibluyllamantari.20Chayraykumi qamkunaman qayachimusha kani shumaqtaparlanallapapaq tantakar. Chaqa tukuy nuqanchikkuna Israelrunakunaqami kriyinchikllapa Dyusmanta washamaqninchikqashamun nir. , nuqataqakadinakunawan watar imamapis prisumashallapa.

21Chaynu nitinmi paykunaqa niranllapa:

27 28

149

—Nuqakunamanqami, Judea pwiblumantaqa mana ima. Manami

chay pwiblunchikmanta runa masinchikkuna wakmanta

mana allinta tukushayki nirmapis. 22Piru nuqakunami qamtauyakushunayanillapa imatataq yarpunki chay kriyishaykipaqnir. Chaqa kay mushuq kriyishanllapapaqmi, tukuy pwiblupiukmanta rimanllapa.

23Chaymi uk diyapi parlashunllapa nitin, chay diya

Pablo samasha karan chay wasimanqa. Chaymi Pabluqaallaqmanta-pacha tardikaman parlaran tukuy runakunata,Dyus imanumi mantakun nir. Chaynulla Dyuspa rimaqninMoisés, wakin rimaqninkuna iskribishankunata liyir Jesuspaqintrachiyta kamaran. 24Chaymi Pablo chaynu rimatinqa,wakin runakunaqa kriyiranllapa. Nataq wakinkuna-shuypaqamana kriyiranllapachu. 25Chayna paynin paynin manaintrachinakuyta puytirqa, riq qallariranllapa chayrunakunaqa. Chaymi Pabluqa niran:

—Santu Ispiritu Dyuspa rimaqnin Isaiaswan kar unayrukunchikkunata willashanqami chiqap kasha kaynu nirqa:

26 ‘Rir willay kay runakunata:Qamkunaqami michka kusata uyakurmapis, mana

intrakankillapachu.

Chaynulla michka chapakurmapis, mana rikakunkillapachu.27 Chaqa kay pwiblumanta runakunapa yarpuyninqami

mana intrakaqpaq tikrakasha.Chaymi rinrinllapamapis limpu kirpakasha amana

uyakunanllapapaq.Chaynulla nawinllapamapis limpu kirpakasha amana

rikakunanllapapaqnachu.Chaynuqami tukushallapa ama nuqapi kriyinanllapapaq.

Mana nuqapaq intrakar kriyitinllapaqami, manaallichashaqmapischu nir’.

28Imanu , Dyus nishanta manaintrakasha karqa, qamkuna Israel kaqkunaqa mananaintrakankillapachu. Chaynu katin kananqa Dyuswashashunanllapapaq willashushayllapaqa chay jwira manaIsrael runakunapaqna kanqa. Chaqa paykunaqami uyakurintrakanqallapa kay nishaytaqa.

[29Chaymi kaykunata Pablo nitinqa, Israel runakunaqariranllapana paykunapura willanakur.]

30Chaymanta Pabluqa, ishkay añuta kidaran chaypwiblullapi chay wasita alkilashanllapi. Chaynulla chaypimi

. 31Manamimayqantapis manchar, mana mayqanpis willatin imachu,Pabluqa Dyuspa mantakuyninpaq, chaynulla Amitunchik

.

28

150

Pablumi saludakun

1 1Munashay ukniykuna, nuqa Pablutami Tayta Dyus akrar, chaynulla

apustulnin kar, .2Chaqa Tayta Dyusqami unay tyimpullapi paypa kaqrimaqninkunata willaran chay shumaq rimayninpaq kaynu niriskribinanpaq: 3“Washakuq Wamranshi kay pachamanshamuyanqa washamaqninchik” nir. Chaymantaqami Dyusnishannu, Jesucristuqa nuqanchiknu aychayjunpaq tikrakarDavidpa ayllunkuna kaqmanta nasiran. 4

pis, Santu Ispirituqa pudirninwan kawsachimuran.

Wamran nir, michka Davidpa ayllunmanta kasha karmapis.5Chaynu karmi Amitunchik Jesucristo kusata llakiparakramaran apustulnin kanaypaq.

kasunanllapapaq. Chaynuqami payqa kusa riqsikashanakanqa.

6

llapa, Amitunchik Jesucristupi kriyir paypa wamrankunanakanaykillapapaq. 7

Roma pwiblupi taqkunaman. Chaqa Taytanchik Dyusmiqamkunataqa kusata munar akrashushallapa, allinkaqninkunalana kanaykillapapaq. Chaymi TaytanchikDyusman, chaynulla Amitunchik Jesucristumanpis mañakuni,llakipar tukuy imapi yanapashunanllapapaq, shumaqtakawsachishunanllapapaq ima nir.

Pablumi Roma pwibluman riyta yarpuran8Puntataqami kayta willashaykillapa: Uklaw pachakunaman

rirmapismi uyapasha kani, qamkunaqashi allita, AmitunchikJesucristupi kriyinkillapa nir. Chaymi nuqaqa payrayku, TaytaDyusta kusata payji nini qamkunapaq. 9Chaynulla Amitunchik

, tukuy shunquywan Tayta Dyustasirbini.imanumi qamkunapaq mana shaykuq waran waranmañakuyani nirmapis. 10Chaynumi imuraspis mañakunilla

Tayta Dyus munatinqa, mana imapis pasatin imachu shamurwatukushunayllapapaq. 11Chaqa kusatami rikashuyllapatamunani,kriyishaykillapamantaqa mas allita kriyiqkunanakanaykillapapaq. 12Kaynuqami nishunillapa: Qamkunamanshamutiy,

llapapaq.13Ukniykuna, : Kutir

kutirmi qamkunaman shamuyta munasha kani nir. Pirukanankamanmi manaraq shamuytaqa puytishachu kani.Chaynumapis, Amitunchik Jesucristupaq tukuy intirupi mana

, paypi kriyishallapa. Chaymikananqa qamkunamanpis shamunayani, chaypipis

. 14Chaqa tukuyta, griego mana griego runakunata, chay

. 15Chayraykumi kusatashamuyta munani qamkuna Romapi taqkunamanpis, Dyuspa

.

16Manami nuqaqa pinqakunichu Amitunchik Jesucristupa. Chaqa Dyusqami

pudirninwan mayqantapis, shumaq rimayninpikriyiqkunataqa washanqa, puntataqa Israelmanta kaqkunata,chaymanta-shuypaqa mana Israelmanta kaqkunatapis.17Chaqa Amitunchik Jesucristupa shumaq rimayninpikriyishalami, Dyusqa uchanchikmanta pirdunar, kusaallinpaqna riqsimanchikllapa nir intrachimanchikllapa.Chaypaqmi Dyus nitin iskribikashakunapiqa nin: “Mayqanpisallita kriyishanraykulami, kusa allinpaq riqsikar kawsanqa”nir.

Tukuymi uchayjun kanchik18Tukuy runakunami kusala mana allinkunata rurar ima,

paq. Chaymi Taytanchik Dyusqa piñakur, syilumanta-pachapaykunataqa kastiganqa. 19-20Chaqa Taytanchik Dyusllami

Romanos

Apustul Pablo Corinto pwiblupi kimsa misista karmi, . Kay kartata57pi yupay.

Romaqami kusala atun pwiblu karan. Chay pwiblupi mantakuqqami shutiq Nerón. Payqami achka pwiblukunata mantaq.Piru, . Chaymi chay pwiblupi taq kriyiq masinkunaman Pabluqa kay kartata

, Dyuspa rimayninta shumaqta intrakananllapapaq.Kay kartapimi Pabluqa niran: Tayta Dyuspa rimananta tukuyla intrakar washakashunllapa. Chaqa tukuylami uchayjun

kanchikllapa. Piru chaynu karmapismi, Amitunchik Jesucristupi kriyishalami, Tayta Dyusqa mana uchayjunpaqnachuriqsimanchikllapa nir, niran (1.1–8.39).

Chaynullami Pabluqa willaranllapapis: Tayta Dyusmi Israel runakunawan tratuta ruraranllapa nir. Piru chaynu paykunawantratuta rurasha katinllapamapis, Amitunchik Jesucristupi mana kriyinaranllapachu. Chayraykumi kastigakashana karanllapaniran. Piru maydiya, Amitunchik Jesucristupi kriyirllapaqami, paywan kanqallapa nir imami willaran paykunataqa (9.1–11.36).

Chaynullami Pabluqa willaranpis: Amitunchik Jesucristupi kriyiqkunaqami, Tayta Dyus munashanlata rurar imakawsanqallapa nir (12.1–15.13).

Kay kartallapimi paykunata niranpis: Kusalatami watukushuyllapata munayani nir. Chaymi Españaman riqnu,watukushaykillapa niran (15.14-33).

Chaynullami kay kartanpiqa kusalata saludaran ima paykunataqa (16.1-27).

151

paykunata intrachiran, nuqami kusa allin, kusa puytiqDyusnikillapa kani nir. Chaynuqami intrachikuran, kaypachata, chaynulla tukuy ima rurashankunawan. Chaymipayllata mana rikarpis, chay tukuy ima rurashanta rikarqa,

nirmapis. ,wakinkunaqa mana paypi kriyiytaqa munanllapachu. Chaymi,

, paykunaqamana washakayta puytinqallapachu. 21Chaqa chay runakuna

, imanuadurananpaq kaq chaynutaqa adurayta, payjichikuymatapismana munashallapachu.qami mana allinkunata yarpur kawsashallapa. Chaymishunqunpi mana allin yarpuyninkunarayku, yarpuyninllapaqatutaparaqpi yupayna kidasha. 22Chaymi paykunaqa “Kusa

, ashwan kusa manaintrakaqkunapaq tikrakashallapa. 23Chaqa Taytanchik Dyuskusa puytiq, chaynulla tukuy tyimpupaq ima katinmapis,aduraytaqa mana munashallapachu. Ashwanmi aduraytamunashallapa kay pachapi kaq tukukaq imakunataamituyllapa nirqa. Chaymi adurashallapa runapa, pariqkurukunapa, ,aysa .

24Chayraykumi Tayta Dyusta mana kasushanllaparayku,chay runakunataqa dijasha munashanllapakunatanarurananllapapaq. Chaymi paykunaqa ukwan ukwan punur,kusa millanaypaq imakunata rurar imana kawsanllapa.25Chaynulla chay runakunaqami, chiqap Dyuspi manakriyinar, payta adurayta mana munar, ashwan chay llullakaqkunalapina kriyishallapa. Chaynu karmi, TaytanchikDyustaqa mana adurananllapanachu. Ashwanmi Tayta Dyusrurashankunatana adurayanllapa. Piru Taytanchik Dyusqamimunan, chay rurashankunataqa mana adurarchu, ashwan paypayllatana alabanallapapaq. Chaynumi kanqa.

26Chaymi chay runakuna, Tayta Dyusta adurayta manamunatinllapaqa, payqa dijashana kusa pinqaypaqkunatarurananllapapaq. Chaymi warmikunapis runanwan punuqyupayna warmipurana punur mana allinta ruranakunllapa.27Chaynullami ullqukunamapis warminwan punuq yupayullqupurana punur, mana allin pinqaypaqkunataruranakunllapa. Chaynu tukurllapami, kusata qischakanllapamunashanllapalata rurashanllaparayku.

28

munanllapachu Dyuspaqqa. Chaymi Tayta Dyusqapaykunamanta akrakaq yupay, paykunalatana dijashayarpuyninkunapiqa kusa mana allinkunalatana yarpunanpaq.Chaymi kusa saqrakunatana yarpur, paykuna munashanllataruranllapa. 29Chaynu karmi tukuy riqchaq pinqaypaquchakunata rurar kawsanllapa. [Chaymi ukwan ukwanpununllapa.] Runa masinkunatami mana allinkunataruranllapa. . Iman katinpismi, .Runa masinta inbidyanllapa. Wanuchikunllapa. Kusatapiñakurmi anyanakunllapa. Llullachinakunllapa. Kusa manaallinkunalata rurayta yarpunllapa. Kusa kwintastiru ima.30Runa masinta yanqallamanta uchachanllapa. Tayta

. Kusa nubliru tukurmi, ukkunatadisprisyanllapa. Paykunalla kusata alabakanllapa. Ukkunatamana allinpaq tikrayta yarpunllapa. Taytanllapakunata manakasunllapachu. 31Chaqa paykunaqami mana intrakanar kusalakuchi yupay. Imata arnikurpismi, mana kumplinllapachu.Paykunalapaq imanpipis yarpur, mana ukkunapaqqayarpunllapachu. Mana ukkunata pirdunanllapachu. Chaynullamana llakipakunllapa imalamapischu. 32Piru paykunaqami

uchayjunkunataqa tukuy tyimpu wanunapaq kastigamanchiknir.uchakur kawsanllapa. Chay runa masinkuna paykuna yupay

mana allinkunata rurar uchakutinllapamaqami, ashwankusata aligriyanllapa.

2 1Piru qamkunamanta uknikillapa mana uchayjun yupaytukur, ukninta uchachar niyanman: “Payqami kusala

uchayjun” nir. Chaynu nirqami, ashwan paylla kusa uchayjunkanqa. Chaqa ¿imatana ukninta willanqa paypis chaynuuchakurlla kawsarqa? 2 ,taqami Dyusninchik karanlata rikar “Qamqa uchayjun kanki”nimayninchikmatapis puytin, pay allinla kar tukuyta rikar

. 3Piru qam, uknikita uchachar“Qamqa kusa uchayjun kanki” niqqami, mana imanupiswashakayta puytinkichu, Dyusninchikpa kastigunmantaqa.4Imanupiqakish qamqa mana manchakur uchakurllakawsarqa, Dyuspaqqa kaynuta yarpuyatki: “Dyusninchikqamikusala allin kar, mana das piñakur imaqa kastigamanchikchu”nir. ¡Manami chaynuchu! Ashwanmi uchakuqkunataqakastigan. Piru payqami kusa llakipakuq kashanraykuyarashuyan, uchaykikunata dijar payman tikrakatkipirdunashunanpaq.

5Piru qamqami, kusa kuchi kar, Dyusman mana tikrakanarbidaykitaqa mana kambyayta munankichu. Chaymi ashwanmas uchayjunpaqna tikrakayanki. Chaymi Tayta Dyusqa

,tana kastigashunqa. 6Chaqa tukuyninchiktami rikar

, allinta mana allinta rurashakashallapamapis. 7Piru wakin runakunaqami mana shaykuqallinlata rurar, Dyusta sirbisha pullakumanchik nir, paywantukuy tyimpupaq luryanpi kayta yarpunllapa. Chaymipaykunataqa Tayta Dyusqa yanapar tukuy tyimpupaqkawsachinqa. 8

qami, Tayta Dyusqa kusata piñakur kastiganqa. Chaqapaykunaqami chay tukuy allin kaqmantaqa, Dyus nishantaqamana imalatapis kasuyta munanllapachu. Ashwanmimunashanllata rurar kawsanllapa. 9

kumi michka Israel runakuna, mana Israel runakuna karmapisqischakanqallapa. Chaymi tukuy chay mana allintaruraqkunapaqqa kusala qischakaykuna, yarpupakuykunakanqa. 10Piru Tayta Dyusqami chay allin ruraqkunataqaallinmi kanki nir, kusata aligriyachir shumaqta kawsachinqa,Israelmanta kaqkunata, chaynulla mana Israelmantakaqkunamatapis. 11Chaqa Tayta Dyusqa manami ukmanta,ukmantachu rikamanchikllapa.

12Chaymi mayqanpis Moisés mantakushanta mana, imami allin,

uchakushanraykumi Tayta Dyusqa allita rikar kastiganqa.

uchakuqkunata-shuypaqa chay mantakuykunallawan Tayta, kastiganqa. 13Chaqa Tayta

Dyusqami mana chay mantakuykunata uyakuqkunalatachuallinpaqqa riqsin. Ashwanmi uyakusha karmapis chaymantakuykuna nishankunata kasuqkunatami, Tayta Dyusqaallinpaqqa riqsin. Chaymi chaynu karnaqa, Dyuswan pullanakanqallapa. 14Piru mana Israel runakunamantaqami,

,allinta rurar kawsanllapa. Chaqa paykunaqami

, imami manaallin nirmapis. 15Chaymi chaynu allinta rurarkawsatinllapaqa,shunqunllapapi Dyus munashankunata allita intrakanllapa nir.Chaqa yarpunllapami, allintachu rurayani manaqachu mananir. 16Chay nishushayllapanumi, jwisyu diyapiqa kanqa.

,payqa yarpuyashanchikkunata rikayanqa. Chaymi ukkunatawashayanqa. Nataq ukkunataqa uchakushanllaparaykukastigayanqa.

1 2

152

a 2.25 Siñal kustumriqa chay Israel pwiblumanta runakunapaqqa kaynu kaq: Uk ullqu wamritu nasishanmanta-pacha uchu diyayjunna katinqa,uk siñalsituta ruraqllapa chay wamritupa kwirpunpi, payqa Dyuswanna kananpaq nir.

mantakushanta mana kasushallapachu17Israelmanta kaq runa masiy, qamqami ninki: “Nuqaqami

Israel runa kar,rayku Dyusqa masta munaman” nir. Piru chaynuqami ninkikusata alabakarla. 18Chaynulla Moisés mantakushanta

, “Tayta Dyus munashantaqamiallita intrakanina” nir.

,yarpunki Tayta Dyus munashankunalata intrakarmi, kwintataqukani imataq allin nir. 19Chaynullami ninkipis: “Chay mana

,puytini, amana tutaparaqllapi yupay purinanllapapaq” nir.20Ninkipismi:karmi, Dyus munashanta allita intrakayani. Chaymi chaywamritukuna yupay kar,puytini: ‘Imataq allin, imataq mana allin’ nir. Chaqa Moisés

munashantaqa”. 21 ,¿ ?

: “Ama suwakuyllapachu” nir.Piru ¿imaraykutaq suwakunkiqa? 22 :“Ukpa warminwanqa manami allinchu pununapaq” nir. Piru,¿imaraykutaq ukpa warminwan pununkiqa? Runakuna

. Chaynu, ¿imaraykutaq chay amitunllapapa

wasinkunaman yaykunki iman kaqkunata suwakuqqa?23 , kusataalabakanki. Piru chay mantakuykunata mana kasurqami,Dyusmanta burlakayanki. 24Chayraykumi Dyus nitiniskribikashakunapi nin:

“Qamkuna Israelmanta kaqkuna mana allinkunatarurashaykillaparaykumi,

chay uklawmanta kaq runakunaqa, Dyusninchikpaqmana allinta rimanllapachu” nir.

25Qammi Dyuswan kanaypaq nir chay siñal kustumritaruranki. Chaynu chay siñal kustumrita rurar, Moisésmantakushanta mana chiqapta kasurqami, yanqallana chaysiñaltaqaa rurashayki kanqa. 26Chay mana Israelmantarunakunaqami chay siñal kustumritaqa mana ruranllapachu.Piru allita Dyus munashanta rurarllapaqa, ¿manachuDyuspaqqa chay siñal kustumrita rurasha yupaynakanqallapa? 27Chay paykunaqami, Dyus munashanta rurashakar, Dyuswanna kanqallapa. Chaymi Dyuspaqqa mas allinnakanqa qammantaqa. Chaqa qamqami, chay siñal kustumritarurasha karmapis, Moisés mantakushantaqa chiqaptaqa manakasunkichu.

28Ma chaynu katinqa ¿mayqankunataq Dyuspa chiqapwamrankunaqa kanqa? Manami kwirpunchikpi siñalkustumrita rurashanchikraykuchu chiqap wamrankunaqakanchikllapa. 29Chaqa Moisés tukuy mantakushankunatakasunasha kashamapis, manami chayqa washamayninchiktapuytiranchu. Ashwan Dyuspi allita kriyishalami, Santu Ispirituyarpuyninchikpi siñalamaqninchik yupay intrachimanchikDyuspa wamrankunana kanchikllapa nir. Chaynu Dyuspaqkashallapaqami, runakunaqa mana alabamashunllapachu,ashwan Taytanchik Dyusmi kusa allinna kankillapanimashunllapa.

3 1Piru chaynu nishutiyqakish qamqa yarpuyatki, chaqa¿imatataq sirbiman Israel runa kar, chay siñal kustumrita

rurashayqa? nir. 2Amami chaynutaqa yarpuychu. Chaqa TaytaDyus munar akrashushanllaparaykumi, rimaynintaqa puntataunay rukuykillapakunata intrachiran, wakinkunata

intrachinanllapapaq. 3Piru chaynu katinmapismi, wakin Israelmasikikunaqa Dyusninchik washananllapapaq nir tratutarurashantaqa mana kwintacharanllapachu. Chaynu manakwintachatinllapamapismi, Dyusninchikqa chay tratutarurashantaqa allita kumpliyanqa. 4¡Chaqa tukuy runakunaima nishanta mana kumplitinmapismi, Tayta Dyusqa imanuyanapamanallapapaq, chaynulla imanu ruramanallapapaq nirarnimashanchikllapataqa, allita tukuyta kumpliyanqa! ChaqaDyus nitin iskribikashakunapimi kaynu nin:

¡Tayta Dyus, qam rimatkimi, chiqaptami rimanki!

¡Chaymi tukuy musyashuqkunata binsir, uyarachinki! nir.5Piru Tayta Dyus llakipakuq kashanraykumi, ukkunaqa

yarpuyninllamanta kaynu ninllapa: Uchakurlla kawsatiymapisTayta Dyus llakipamaqta wakinkuna rikarmi, ninllapa:Dyusqami kusala allin llakipakuq nir.rayku ukkunaqa Dyusqa llakipakuq nir intrakatinqa, manamiallinchu kanqa Dyus kastigamananpaqqa michkauchakutiymapis nir. 6¡Piru manami chaynuchu! Chaqa Dyustukuy nishanta mana kumplirqa, ¿imanunari jwisyu diyapiqa

? 7Piru uk uchakusha karmapis,washakayta munar niyanmanllaraq: “LlullakushayraykumiDyusta masta alabar ninllapa: ‘Dyusqa mana llullachu’ nir.Chaymi chay llullakushaypaqqa,paqqa” nir. 8Nishaykillapa: Chaynu rimarqami, payllallullachikayan. Chaqa ashwan chaynu rimaqkunaqami,llullakur ukkunata ninpis: “Kusata uchakushamapismi, Dyusqakusala llakipakuq kar, mana kastigamanchikchu” nir.Chaynulla ninllapapis: “Pablupis nuqakuna yupaylla

.taqa, Dyusqa kusa manchaypaqta kastiganqa.

Tukuymi uchayjun kanchikllapa9¡Ma yarpushunllapa! ¿Nuqanchikkuna Israelmanta

kashanchikllaparaykuchu, wakinkunamantaqa kusa mas allinkashunllapa? ¡Manami!Israelmanta kaqkuna, chaynulla chay mana Israelmantakaqkunamapismi tukuy uchayjun kanchikllapa. 10Chaqa Dyusnitin iskribikashakunapimi kaynu nin:

“Dyuspaqqa manami uklamapis kanchu allinta ruraqqa.11 Manami uklamapis kanchu Dyuspaq yarpuqqa.

Chaynulla Dyuspaq intrakayta munaqqa manamikanchu uklamapis.

12 Chaqa tukuymi Tayta Dyusmanta chiqanchakar,mana allinpaqna tikrakashallapa.

Chaymi mana uklamapis kanchu allinta ruraqqa.13 Chay mana allinta ruraq runakunapa kunkanqami,

asyan, chay yupay.Chaymi das imatapis saqrata riman.

Chaynullami qallunllapapis kusala llulla katin,shiminllapapi largu kurupa bininunta pakaq yupay.

14 Aqrunllapapismi kusa saqrata ayaq yupay katin,runa masinllapakunamatapis kusalata musyanllapa ima.

15

ukkunata mana allinta rurar wanuchinanllapapaq.16 Chaynullami mayta rirllapapis

achka runakunata qischar ima llakichinllapa.17 Chaqa manami mayqanwanpis shumaqta kawsaytaqa

.18 Chaymi Tayta Dyusta manchar kasuylamatapis mana

yarpunllapachu” nir.19

chik Israelmanta kaqkunapis uchayjun kanchikllapa nir.

2 3

153

b 4.3 Génesis 15.6 c 4.7-8 Salmo 32.1-2 d 4.13 Rikaypaq Génesis 17.4-6; 22.17-18.

Chaqa manami mayqanpis tukuy mantakuytaqa kumpliytapuytishachu. Chaymi jwisyu diyapiqa, Dyusta mana ima

, chaynullamana Israelmanta kaqkunamapis kastigakasha kanqallapa.20Chaymi Moisés mantakushankunata michka kumplishaqnisha katinllapamapis, Dyusqa mana mayqantapis ninqachu:“Mananami uchayjunnachu kanki” nirqa. Chaqa chaymantakuykunaqami intrachimanalapaq karan: “Kusa uchayjunkanchikllapa” nir.

pirdunamanchikllapa21-22Piru kananqami Tayta Dyusqa intrachimanchikllapa,

mananashi chay unay mantakuykunata kasurnachuwashakayta puytinchik nir. Ashwanmi Jesucristupikriyishalana mana uchayjunpaqnachu riqsir, tukuyIsraelmanta kaqkunata chaynulla mana Israelmantakaqkunamatapis washamanchikllapa. Chaqa chaypaqmiDyuspa rimaqnin Moisés, chaynulla wakin rimaqninkunapisDyus nitin iskribiran. Chay iskribishankunaqami niyaq: “Ukwashakuq shamurshi, tukuyla paypi kriyiqkunataqa washar,Dyuswan pullachamayashunllapa” nir.

23Chaymi nishaykillapapis: Tukuylami uchakushakaranchikllapa nir. Chaynu karmi kusa allinla llakipakuqDyusninchikpa naypanmantaqa karupllapi karanchikllapa.24Piru chaynu kashallapamapismi,

llapapaq. Chaymi kananqa Taytanchik Dyusqa dibaldila manaimawan pagrashalamapischu llakipar uchanchikllapamantaqapirdunamanchikllapa. 25Chaqa Tayta Dyus munatinmi

. Chaynu wanurmi chayuchanchikllapawanqa payna kidaran. ChaynuqamiJesucristupi kriyiqkunataqa Tayta Dyusqa mananakastigamanallapapaqnachu. Chaynuqa kwintataqukanchikllapa, Tayta Dyusqa tukuyla uchata manachaynulaqa dijanchu nir. Chaynu katinmi chay unayrunakuna, manaraq Jesucristo shamuyatin uchakurmapisTayta Dyuspi kriyitinllapalami payqa llakiparan.26Chaynullami kanan tyimpukunapis Tayta Dyusqauchanchikkunamanta pirdunamanchikllapa, Wamranwanushanrayku. Chaymi Jesucristupi tukuy kriyiqkunatapirdunatinqa, kwintata qukanchikllapa: Tayta Dyusqamimaydiyapis kusa allinla kar,uchayjunpaqnachu riqsimanchikllapa nir.

27Chaynu Tayta Dyus rurasha katinqa, ¿imapaqtaq sirbinalabakanallapapaqqa? ¿Alabakaytachu puytinchik Moisésmantakushanta kasushanchikrayku? ¡Manami! ChaqaJesucristupi kriyishallapalami,manta pirdunamanchikllapa. Chaynu katinmi manasirbinnachu imapaqpis alabakanallapapaqqa. 28Chayraykumi

uchanchikmanta pirdunamanchikllapa, mana Moisésmantakushankunata kasushanchikraykuchu nir. 29ChaqaTayta Dyusqami mana, Israelmanta kaqkunapa Dyusninlachu.Ashwanmi Wamran Jesucristupi tukuy kriyiqkunapaqa,Israelmanta kaqkunapa, chaynulla mana Israelmantakaqkunapamapis Dyusnin. 30Uk Dyusla kashanraykumiJesucristupi tukuy kriyiqkunataqa uchanchikmantapirdunamanchik, chay siñal kustumrita rurasha kasha,chaynulla mana rurasha kashallapamapis. 31Piru chaynupirdunamashallapaqa, imanupi yarpuchuwanllapa Dyus nitinMoisés mantakushankunaqami manana sirbinnachu nir.¡Manami allinchu chaynu yarpunallapapaqqa! AshwanmiJesucristupi kriyirqa,kunataqa kumplisha yupayna kanchikllapa.

4 1Ma yarpushunllapa, nuqakuna Israel runakunapa unayrukuyllapa Abrahamta, Dyus allinpaq riqsishanpaq.

2Tayta Dyusqami Abrahamtaqa kriyishanraykula allinpaqqariqsiran. Chaqa Abrahamqa trabajaq yupay, Dyuspaq allinlatarurasha karqami paylla alabakayta puytinanta. Piru manaallinlata rurayta puytishanraykumi mana paylla alabakaytaqapuytiranchu.

3Chaynu katinmi Dyus nitin iskribikashakunapiqa nin:“Abrahamqami Tayta Dyuspi allita kriyishanraykula manauchayjunpaqnachu riqsikaran”b nir. 4-5Ma allitayarpushunllapa: ¿Uk runa mana trabajarqachu pagrakaytapuytin? ¡Manami! Chaynullami nuqanchikkunapis TaytaDyuspi mana kriyirqa, mana niyta puytishunchu “Tayta Dyuswashamay” nirqa. Ashwanmi Tayta Dyusqa mayqan kusauchayjun katinmapis washanarqa, llakipar dibaldila washan.Chaymi ashwan, Jesucristo washamaqninchik nir kriyishala,Tayta Dyusqa mana uchayjunpaqnachu riqsimanchikllapa.6Chayraykumi runakuna uchakusha kar, kriyishanraykulaDyusqa, dibaldila llakipatin kusata aligriyanqa nir, chay unaygubyirnu Davidpis 7kaynu niran:

“Kusa shumaqmi kanqamayqan uchakusha katinmapisTayta Dyus uchankunamanta pirdunatinqa.

8 Chaynulla kusa shumaqmi kanqa chay runaqa,Tayta Dyus uchankunata mana kwintachatinqa”c nir.

9¿Chaynuqachu kusa shumaqqa kanqa chay siñal kustumritarurasha kaqkunala? ¡Manami! Ashwan Tayta Dyuspi kriyirmishumaqqa kanqallapa, mana chay siñal kustumrita rurashakaqkunapis. , Abrahamtami TaytaDyusqa mana uchayjunpaq riqsiran, paypi kriyishanraykula.10Chaynuqa ¿ima tyimpupitaq Tayta Dyusqa chaynuta riqsiranAbrahamtaqa? ¿Siñal kustumrita rurashana katin, manaqachumanaraq rurayatin? Ashwanmi manaraq chay siñal kustumritarurayatinraq, allinpaqqa riqsiran. 11Chaymi chay siñalkustumrita manaraq rurayatinmapis, Tayta DyusqaAbrahamta kusa allinpaq riqsir kaynu niran: “Siñal kustumritaruray” nir. Chaynu nitinraqmi, Abrahamqa chay siñalkustumrita ruraran, ama maydiyapis qunqananpaq, Dyusmiallinpaq riqsimasha paypi kriyishayraykula nir. ChaymiAbrahamqa intrachimanchik, Tayta Dyuspi kriyirlamiDyuspaqqa allin kanchik nir. Chaynu Abrahampaq yarpurqa,

mana rurasha kaqkunatapis allinpaq riqsin paypi kriyitinqanir. 12Abrahamqami siñal kustumrita rurasha kaqkunamatapisintrachimanchikllapa, Dyuswanqami allin kanchik paypikriyirla, mana siñal kustumrita rurarlachu nir. Chaqaimanutaq Abrahammaqa manaraq siñal kustumritarurayatinraqchu Tayta Dyuspi kriyishanraykula, allinpaqriqsiran.

13Abrahamqami kusata kriyiran. Chaymi Dyusninchikqaaylluntinta arniran tukuyla kay pachaqa paykunapamakinpina kananpaq nir.d Piru manami,kunata kasushanraykuchu chaynuqa arniran. Ashwanmiarniran, allita Dyuspi kriyishanraykula. Chaynu kriyitinmi,Tayta Dyusqa uchankunamanta llakipar kusa allinpaqnariqsiran. 14Chayraykumi mayqanpis Tayta Dyuspi allitakriyirlami, tukuy arnishankunamatapis aypayta puytinllapa.Chaqa Moisés mantakushankunata kasur washakananllapapaqkatinqa,llapaqa yanqalla kayanman. 15Piru Tayta Dyus, Moisestamantakuykunata qushanta kasushaq nir yarpurmi mas

3 4

154

uchakushana rikarinllapa. Chayraykumi Tayta Dyusqakusalata piñakurna kastiganqa paykunataqa.

16Chaymi Tayta Dyusqa Abrahamta arnir yanaparan, paypikriyishanrayku. Chaynullami nuqanchikkunatapis arnirdibaldila yanapamanchikllapa kriyishanchikraykula.Chaynuqami Abrahamqa tukuy kriyiqkunapaqataytanchikllapa yupayna kar intrachimanchikllapa, imanumiTayta Dyuspi kriyishala allinpaq riqsimanchik nir. ChaqaDyusninchikqa manami yanapanchu Moisés mantakushantakasuqkunalataqa. Ashwanmi yanapan Abraham yupay Dyuspiallita tukuy kriyiqkunalata. 17Chaqa Abrahamqami allitakriyiran: Tayta Dyus rimayninlawan mana imapiskayashanmanta tukuy imata rurayta puytin nir. Chaynullakriyiranpis: Wanushakunamatapis kawsachimun nir. Chaynukriyishanpaqmi Tayta Dyusqa niran: “Qammantami achkaayllukuna kanqa. Chaymi taytan yupay kanki” nir. Chaynunitinmi Abrahamqa kriyiran.

18-19Chaqa Tayta Dyusqami Abrahamta nisha karan:“Warmiki Sararaykumi uk wamrayjun kanki” nir. PiruSaraqami mana wamrakuq warmichu karan. Chaynu Abrahammana wamrayjun karpismi, Tayta Dyus nishanta kriyiran. Pirumanami dasqa wamrayjunchu karan. Ashwanmi kusa achkaañuta yararan, Tayta Dyus nishannu kumplikananpaqqa.Chaymi ashwan Abrahamqa warmin Sarawan yaqqana syinañuyjun karanllapa. Chaynu kusa rukuna karllapawanunanllapapaqna kar, Sara mana wamrakuq katinpismi,Tayta Dyus nishanlapi mana shaykuq kriyiran. Chaymi rukunakatinllapamapis Tayta Dyus nishannu,ranna. Chaynumi achka pwiblukunapa taytanllapa yupaynakaran. 20Chaqa Abrahamqa kusa allita kriyisha karan: TaytaDyusmi chay arnimashanta chiqapta qumanqa nir. Chaymitukuy nishanpi mana shaykuq kriyir, Dyusta kusata alabaran.21Chaqa kusatami yarpukusha karan: Tayta Dyusmi kusapudirniyjun kar, tukuy chay arnimashantaqa rurayta puytinnir. 22Chaynu kriyishanpaqmi Tayta Dyusqa Abrahamta kusaallinpaqna riqsiran.

23Piru Abraham, Tayta Dyuspi kriyishanrayku allinpaqriqsisha nirqami, mana Abrahamlapaqchu chaynuqa niyan.24Ashwanmi chaynuqa nin, kanan nuqanchikkuna tukuy paypikriyiqkunapaqpis. Chaqa nuqanchikkunapismi, Tayta Dyus,Amitunchik Jesucristuta wanushanmanta kawsachimushachay paypi kriyinchikllapa. 25Chaqa Jesucristumi wanuranuchanchikllaparayku. Chaymantaqami chay wanushanmantakawsachimuran, mana uchayjunpaqna riqsimanallapapaq.

Jesucristuraykumi mana uchayjunnachu kanchik

5 1Jesucristupi kriyishalami,nachu riqsimanchikllapa. Chaqa Amitunchik Jesucristo

shumaqchamashanchikrayku, Dyuswanqa kusa shumaqnakanchikllapa. 2Chaynu kriyishallapami, Tayta Dyus kusa allin kar,mana imawan pagrasha imachu dibaldila uchanchikllapamantallakipar kusa allinpaq riqsimanchik. Chaymi paylapi kunfyakarkusata aligriyanchikllapa, maydiyaqa kusa shumaqna kashunllapapay kayashanpi nir. 3Chaynu karqami, chay qischakaykunakatinpis aligriyashunllapa. , chay

kriyishanchiknulla shachinakunallapapaq nir. 4Chaymi chaykriyishanchiknulla waran waran shachinakushaqami, Dyusqanimashunllapa allinmi kankillapa nir. Chaynu nimashallapaminuqanchikkunaqa chiqapta kunfyakanchikllapa maydiyaqa kusashumaqna paywan kashunllapa nir. 5Chaymi chay

,Tayta Dyusqa Santu Ispiritunta qumashanchik. Chaqa payqamiintrachimanchik tukuyta kusata munamanchikllapa nir.

6Unaymantami nuqanchikkunaqa mana imanupiswashakayta puytiranchikllapachu, chay mana allintarurashanchikrayku. Chaymi Tayta Dyusqa munashan

tyimpupi,rayku wanuran, michka payta mana kasur uchakushakashallapamapis. 7

runapis, runa masinpaq wanuyta yarpunmanlamapischu.¿Piru imanupi uk runapa kusa allin, kusa munashan runamasin katinmaqa, nuqa qampaq wanushaq niytachupuytiyanman? 8Piru imanutaq ashwan AmitunchikJesucristumaqa wanuran nuqanchikkuna manaraq kriyiruchayjun kashanchikmanta washamanallapapaq. Chaynuqamiwanuran, Tayta Dyus allita intrachimanallapapaq kusatamunamanchikllapa nir. 9

wanushanraykumi, Tayta Dyusqa uchanchikkunamantapirdunar mana uchayjunpaqna riqsimashanchik. Chaymi

, jwisyu diyapiqa Tayta Dyusqamanana tukuy tyimpupaq kastigamashunllapanachu nir.10Chaqa nuqanchikkunaqami uchanchikllaparayku TaytaDyuspaqa kuntran kar,pis,pullachamanallapapaq. ,Jesucristo kawsamushanrayku washamashunllapa tukuytyimpupaq kawsanallapapaq nir. 11Chayraykumi amaaligriyashunllapachu tukuy tyimpupaq washamashanchikllapachaylapaqqa. Ashwanmi aligriyashunllapa AmitunchikJesucristo wanur kananmanta-pacha Tayta Dyuswan kusashumaqtana pullachamashanchikllapa nir.

Adanraykumi wanunchik Jesucristuraykumi kawsanchik12Kusa unay tyimpupimi, Taytanchik Dyus punta runata

rurashan Adán shutiqqa, pay willashanta mana kasurchuuchakur, rukuyarna wanuran. Chaymi Adánuchakushanmanta-pacha, tukuy nuqanchikkuna uchayjunllanakar wanunchikllapa. 13-14Chaqa Adanqami Dyus willashantaqamana kasuranchu. Chaymi paypa ayllunkunamapis uchakurllawanuranllapa manaraq Moisés mantakushankuna katinmapis.Chaynumi Adanmanta-pacha Moiseskaman uchakurllakawsaranllapa. Piru paykunaqa manami Adán yupay, Dyuswillashanta mana kasurchu uchakur wanuranllapa. ChaynumiAdán uchakushanraykuqa uk washakuq shamuyanqa nir

.paqna mana uchakuqnachu.

Adanqami Jesucristuwanqa mana chayllachu15Chaqa Adán uchakushanraykumi, tukuyla mana

puytiranchikllapachu chay wanuymanta washakaytaqa.Ashwan Tayta Dyuslami kusata munamarninchikllapawanunallapamantaqa mana imawan pagrasha imachudibaldila washamashanchikllapa. Chaqa Jesucristowanushanraykumi,manta llakipamanchikllapa tukuyla paywan kusa shumaqtanakawsanallapapaq. 16Adán uchakushanmanta-pachami tukuyrunakuna uchakurlla kawsaranchikllapa. Chaymi TaytaDyusqa kastigamanallapapaqna karan. Chaymantami ashwanJesucristo wanushanrayku, Tayta Dyusqa tukuy mana allintarurar uchakushanchikmanta llakipar, mana uchayjunpaqnariqsimashanchikllapa. 17Adán uchakushanraykumi tukuytyimpupaq wanunallapapaq karan. Piru ashwan Jesucristowanushanraykumi, Tayta Dyus uchanchikmanta manaimawan pagrasha imachu, dibaldila pirdunamashanchikraykutukuy tyimpupaq paywan pullana kawsashunllapa.

18Adán uchakushanraykumi, wanur tukuy tyimpupaqkastigakanallapapaq karan. Piru ashwan Jesucristo allintarurar wanushanraykumi, Tayta Dyusqa uchanchikmantapirdunar, mana uchayjunpaqna riqsimarninchik tukuytyimpupaqna kawsanallapapaq niran. 19Chaynulla Adán,Tayta Dyusta mana kasushanraykumi, tukuyla uchakurllakawsaranchikllapa. Piru Jesucristo, Tayta Dyusta allita kasurwanushanraykumi, kusa allinpaq riqsimanchikllapa.

4 5

155

20Tayta Dyus, Moisesta mantakuykunata qushanqami, manawashamanapaqchu karan. Ashwanmi intrachimanalapaqkaran tukuymi uchayjun kanchikllapa nir. Piru chaynuintrakarmapismi, uchakurlla kawsaranchikllapa. Chaynukashallapamapismi, Tayta Dyusqa kusa allinla kar

llapa. 21Chaynumi tukuyla uchakushanchikraykuwanunallapapaqna karanchikllapa. Piru Jesucristowanushanraykumi, Tayta Dyusqa kusala llakipakuq kar, tukuyuchanchikkunamanta pirdunamaranchikllapa. ChaymiAmitunchik Jesucristupi allita kriyishaqa tukuy tyimpupaqnapaywan kawsanapaq nimaranchikllapa.

Jesucristupi kriyirnaqa ama uchakushunllapachu

6 1Ma, ¿allinchu kanqa kaynuta yarpunapaq: Tayta Dyusmikusa allin kar uchanchikmanta llakipamashanchiknulla,

uchakurlla kawsashapis qashan masta llakipamayashunllapanir? 2¡Manami chaynuchu! ¡Ashwan imanutaq uk runawanushana karqa manana uchakuyta puytinnachu, chaynumimana uchakur kawsanapaqnachu kanchikllapa!

3¿ , Jesucristupi kriyirshutikurqa paywan pulla uchapaqqa wanusha yupaynakanchik nir? 4Chaynullami Jesucristupi kriyir shutikuyarnaqa,paywan pulla pampakaq yupayna karanchikllapa.Shutikurna-shuypaqami, mushuqmanta kawsamuq yupaynakaranchikllapa. Chaqa imanutaq Jesucristuta, Tayta Dyusqakusa pudirninwan kawsachimuran, chaynullaminuqanchikkunatapis uchanchikpaq wanusha yupaykashallapamapis yanapamashanchikllapa, mushuq bidapinakawsanallapapaq.

5Jesucristuwan pulla uchanchikpaq wanusha yupayna karqa,mana uchakur kawsanapaqnachu kanchikllapa. Chaynu paywanpulla wanushanchikmanta kawsamusha karnaqami, pay yupaynakusa allinkunata rurar kawsanapaqna kanchikllapa. 6Chaqa

, ukkruspi klabatinllapa. Chaymi pay wanushannu, nuqanchikkunapisuchanchikpaqqa wanusha yupayna kar, chay unay manaallinkunata rurayashanchikkunataqa amana rurashunllapanachu.Chaynuqami manana uchapa sirbiqninna kar, allinkunalatanarurayta puytishunllapa. 7 , uk runawanushana karqami manana imatapis rurayta puytinnachu.8Chaymi nuqanchikkuna, uchanchikkunapaq AmitunchikJesucristuwan pulla wanusha yupayna karqa,kunfyakanchikllapa, paywan pullanami maydiyapiskawsashunllapa nir. 9

wanushanmanta kawsamuran tukuy tyimpupaqna kawsananpaqnir. Chaymi chay wanuyqa manana qashanqa tarinqanachu.10Chaqa payqami uk kutilana uchanchikkunarayku wanuran.Chaymanta wanushanmantaqa tukuy tyimpupaqna kawsamuranTaytan Dyuswan pullana kawsananllapapaq. 11Chaynumiriqamkunapis uchapaqqa wanusha yupayna yarpuyllapa.Chaynuqami, ashwan Amitunchik Jesucristuwan pullana kar, TaytaDyuslapaqna kawsar allinkunalatana rurar payta sirbiyllapa.

12-13Chayrayku chay mana allin yarpuynikillapakunata dijar,kwirpuykillapata tantyakachir, amana ima mana allintaqarurayllapanachu. Ashwan-ari tukuy kwirpuykillapata,

, paymunashannula imatapis karanlata rurar kawsanaykillapapaq.Chaqa uchapaqqami wanur kawsamusha yupayna kankillapa.14Chaynu katkillapaqami, chay uchakuchishuqllapaqa, manaimanupis uchakuchishuyllapata puytinqanachu. Chaqa TaytaDyus kusalata llakipashushanllaparaykumi, manana Moisésmantakushanta kasur kawsanaykillapapaqnachu kankillapa.

15

washamayninchikta puytiqchu. Piru kananqami Amitunchikpi

kriyisha, payqa uchakushamapis llakipamanchik. ¿Chaynukatinqachu, uchakurlla kawsashunllapa? ¡Manami! 16Chaqa

, uk runa patrunpi trabajaqqami chaypay nishannulla imatapis ruran. Chaynu qamkunapis TaytaDyuslata patrunnikillapata yupay kasutkillapaqami, payqauchaykillapamanta llakipashunqallapa, allinlatana rurarkawsanaykillapapaq. Nataq dyabluta kasur, uchakurllakawsarqami tukuy tyimpupaq Dyusmanta chiqanchakarwanunkillapa.

17Piru qamkuna,shunquykillapawan allita kriyirqami, manana chayuchakunapa sirbiqninnachu kankillapa. Chayraykumi,qamkunapaq kananqa Tayta Dyusta kusata payji nini. 18Chaqa

llapa katinmi, manana uchakur imachu pay munashannuallinlatana rurar kawsayankillapa. 19Chaymi kaykunatawillashunillapa allita intrakar amana uchakurllachukawsanaykillapapaq.llapaqami,manllapa. Chaqa imanutaq unaymaqa kusa mana allinimakunataqa dasla ruraq kankillapa, chaynullami ashwankananqa Tayta Dyuslatana kasur imatapis kusa allinlatanarurar kawsayllapa.

20Chaqa unay uchakurlla kawsarqami, chay uchakunapaqasirbiqnin kar, mana shumaq allinta kawsaytaqapuytiraykillapachu. 21Piru chaynu uchakutkillapaqachu,¿imallapaqqa sirbishuranllapa? ¡Manami! Ashwan tukuytyimpupaq wanunaykillapapaqna karaykillapa. Chaymikananqa chay rurashaykillapata yarpur,llapa. 22Piru kananqa qamkunaqa manana uchapasirbiqninnachu kar, ashwan kananqa Tayta Dyuspasirbiqninkunana tikrakashaykillapa. Chaqa chayqami kusalashumaq kar, yanapamanchik kusa allinlana kanallapapaq.Chaymi Tayta Dyusqa tukuy tyimpupaq kawsaytanaqumashunllapa.

23Piru uchakurlla kawsarllapaqami tukuy tyimpupaqwanushunllapa.qami, Tayta Dyusqa llakipamashunllapa dibaldila, paywanpulla tukuy tyimpupaqna kawsanallapapaq.

Jesucristupi kriyiqkunaqami mananaministinnachu unay mantakuykunataqa

7 1Ukniykuna,mantakushankunataqa wanunakalaman kasunapaq karan

nir. Chaymi mayqanpis wanushana karqa manana kasuytaministinnachu chaytaqa. 2Chay mantakuykunamanta ukqamikaynu nin: Uk warmi runayjun karqashi, chay runanllawankawsanqa maydiya wanunankaman nir. Piru maydiya runanwanutinqashi, chay warmiqa paylana kashanrayku ukwankasaraytapis puytinqa. 3Chaqa chay warmipa runankawsayatinlla, uk runawan karqa Dyusmantaqa uchakuyan.Piru chay warmipa runan wanushana katin, uk runawankasararqami, Dyusmantaqa manana uchakuyannachu nir.

4Ukniykuna, yarpushunllapa: Uk runa wanushana karqami,manana kasuyta ministinnachu Moisés mantakushantaqa.Chaynullami nuqanchikkunapis, uchanchikpaq Jesucristuwanpulla wanusha yupayna karmi, washakanapaqqa manaministinchiknachu Moisés mantakushankunataqa. AshwanmiJesucristo wanur kawsamushanrayku paypana kanchikllapa,Tayta Dyus munashanlata rurar kawsanallapapaq. 5Pirumanaraq Jesucristupi kriyirqami, Moisés mantakushankunata

, mana kumpliyta puytir uchakurlla kawsaqkanchikllapa. Chaymi chaynu uchakurlla kawsarqa tukuytyimpupaq wanunallapapaqna karanchikllapa. 6NataqJesucristupi kanan kriyirqami, Moisés mantakushanpaqqawanusha yupayna kanchikllapa. Chaymi chay mantakuykunanishannuqa manana rurarchu, ashwan Jesucristupi

5–7

156

e 8.1 Wakin iskribikashakunapimi nin: “Santu Ispiritu munashannulana rurar mana paykuna munashannulla kawsaqkunataqami” Tayta Dyusyanapar manana tukuy tyimpupaq kastiganqanachu nir.

kriyishanchikrayku, kananqa Dyuspa Santu Ispiritunyanapamanchik, mushuq kawsaypina kawsar Dyuslatanasirbinallapapaq.

uchakurlla kawsanchik7Chaynu katinqa, ¿imatataq nishun? ¿

kunaqami mana allin kar uchakuchimanchik nir? ¡Manami!Ashwanmi chay mantakuykunaqa intrachimanapaq karankusa uchayjunmi kanchikllapa nir. Chaqa chay mantakuykunamana katinqami,masiypa imankunata munapakurqami uchakuyani nirqa. 8PiruMoisés mantakushankunamanta ukmi, kaynu nin: Amamiruna masikipa imankunata munapakur uchakunkillapachunimasha katinmapismi, ashwan chay mantakuyqa, chaykunatamunapakuy nimasha kanman yupay, ukpa imankunata munarima uchakuray. Piru chay mantakuykuna mana katinqami,

uchakuyanimi nirqa. 9Chaqa unay manaraq chay, uchakurmapis yarpuq kani,

¡kusa allinmi kani! nir. Piru chay mantakuykunata, mana kwintachar masta uchakuyta munaray.

Chaymi yarpuray uchakushayraykumi tukuy tyimpupaqnawanuyashaq nir. 10Chaqa Tayta Dyusqami chaymantakuykunataqa qumaranchik allita kasur washakar,paywan tukuy tyimpupaq kawsanallapapaq. Piru nuqaqamimana kasuyta puytiraychu chay mantakuykunataqa. Chaymitukuy tyimpupaq wanunaypaqna karay. 11Piru nuqaqamipuntata yarpuray, tukuy mantakuykunatami kasuyta puytiniwashakanaypaq nir. Chaynu yarpurqami nuqalla ingaray. Chaqa chay mantakuykunata mana allita kasuytapuytishayraykumi tukuy tyimpupaq wanunaypaqna karay.

12Chaymi nishaykillapa:qami kusa allin, kusa shumaq ima, Tayta Dyusmantakashanrayku.ninchikta puytinchu. 13¿Piru chaynu allin kashanraykuchutukuy tyimpupaq wanunaypaqqa karay? ¡Manami! Ashwanminuqa munashaynullata rurar uchakushaypaq tukuy tyimpupaqwanunaypaqqa karay. Piru chay allin mantakuykunaqami

, kusa mana allinta rurarmi uchakuyani nir.,

uchaykunaraykumi tukuy tyimpupaq wanuyashaq nir. Chaymi, kusala mana allinnachu Tayta

Dyuspaqqa kanchikllapa nir.14 , chay mantakuykunataqami, Tayta

Dyus qumashanchikllapa allinlatana ruranallapapaq nir. Piru nuqa,Jesucristupi manaraq kriyiq karmi, mana allintachu ruraq kani.Chaymi chay munashay uchapaqa sirbiqnin yupay karna,munashayllata imatapis ruraq kani. 15Piru nuqaqami manaintrakaqchu kani, imaraykumi uchakuni nirmapis. Chaqaallinkunata rurayta munarmapismi, mana puytiraychu. Chaynumana uchakunarmapismi uchakuqlla kani. 16Chaymi mananauchakuyta munar kwintata qukaq kani, Tayta Dyuspamantakuyninkunaqa kusala allin nir. Piru chaynumapis imanupiqauchakurlla kawsaq kani. 17Chaymi chaynu uchakurlla kawsarqakwintata qukaq kani, yarpuyniypi mana allin kaq yarpuyniymichay mana allinkunataqa rurar uchakuchimayan nir. 18Chaymiallinlata rurayta munarmapis mana puytiqchu kani. Chayraykumi

. 19Chaqa allinta ruraytamunayani chaytaqami, mana ruraqchu kani. Ashwanmi chay manamunayashayta ruraq kani. 20Chaynu mana allinta rurarmapis,manami munashaymantachu ruraq kani. Ashwanmiyarpuyniymanta chay mana allin munayniykuna, chaynutaqarurachimaq.

21Chaymi allita kwintata qukaq kani, allinkunalata ruraytamunarmapismi, ashwan mana allinkunata rurar uchakushanarikariyani nir. 22Piru tukuy shunquypimi, kusa shumaqtayarpuchimaq Tayta Dyuspa mantakuyninkunaqa. 23Chaynukusa shumaqta yarpuchimatinmapismi, uchayjunkashayrayku, ishkay yarpuyniyjun yupay kaq kani. Chaymichay mantakuykunata mana kasushayrayku, allinkunatarurayta mana puytitiyqa, chay uchaqa uk prisuta yupaypurichimaq mana allinkunata rurachimar. 24-25Chaqa ukyarpuyniyqami, Tayta Dyus mantakushankunata kusatakasuyta munaq. Piru uk yarpuyniy-shuypaqami uchakurllakawsayta munaq. Chaymi kusata llakir yarpukuq kani: ¿Piraqyanapamanqa,taqa dijar, amana tukuy tyimpupaq wanunaypaqnachu? nir.¡Amituy Jesucristumi yanapamasha! Chaymi nuqaqa Tayta

yanapamashanrayku.

8 1Chaymi kananqa mayqanpis, Jesucristupikriyiqkunataqa Tayta Dyus yanapar manana tukuy

tyimpupaqqa kastiganqanachu.e 2Chaqa Jesucristouchanchikllaparayku wanusha nir kriyishallapami, TaytaDyuspa Santu Ispiritunqa yanapar washamashanchikna,amana uchallapi kawsar tukuy tyimpupaq wanunallapapaq.Ashwanmi chaynuqa yanapamashanchik uk mushuqkawsaypina kawsanallapapaq. 3Chaqa unayqa kusa uchayjunkashanchikrayku, mana puytiranchikllapachu kumpliyta Dyusnitin Moisés mantakushankunataqa. Chaymi manawashakaytaqa puytiranchikllapachu. Piru Tayta Dyusqamikusala llakipakuq kar,washamanallapapaqqa. Chaymi Jesucristuqa kay pachamanqashamuran uk runapaq tikrakar. Piru chaynu tukuyuchayjunkunaman shamurmapismi payqa mana imalapimapisuchakuranchu. Chaqa chaynu karmapis uchanchikllaparaykuuk kruspi wanuran, Tayta Dyus kastigamanallapapaq karanchaymanta washamanallapapaq. 4Chaynuqami Jesucristuqawanuran, chay unay mantakuy kaqkunataqa allita kumplishayupayna kanallapapaq Tayta Dyuspaqqa. Chayna manananuqanchik munashanchiknullata rurarchu, ashwan SantuIspiritun yanapamashallapa allinkunalata rurarnakawsanallapapaq.

5Chaqa uk runa munashanllapi kawsaqqami, paymunashanlapaq yarpur kawsan. Piru mayqanpis Santu Ispiritumunashannulla kawsaqkunaqami, Santu Ispiritumunashannula yarpur kawsan. 6Chaqa chaynu nuqanchikmunashanchiklapaq yarpurqami, tukuy tyimpupaqwanunapaqna kayashunllapa.paq yarpuqqami, paywan pulla shumaqtana tukuy tyimpupaqkawsashunllapa. 7Nataq mayqanpis munashanlapaqyarpuqkunaqami, . Chaymi manamantakushanlamatapis kasuyta munanllapachu. Chaynullamanami kumpliyta puytinllapalamapischu. 8Chaymimayqanpis pay munashanllata ruraqqa, Tayta Dyuspaq allintaruraytaqa mana puytinllapachu.

9Piru qamkunaqami manana munashaykillapata rurarnachukawsayankillapa. Ashwanmi Tayta Dyuspa Ispiritunqamkunapi katinmi, payta kasur munashanlata rurarnakawsayankillapa. Piru Jesucristupa Ispiritun manaqamkunawan katinqami, mana Jesucristuwanchukankimanllapa. 10Ashwan Jesucristupa Ispiritun qamkunawankashanraykumi tukuy tyimpupaq kawsankillapa,kwirpuykillapa uchaykillaparayku michka wanunanpaq kashakatinmapis. Chaqa Tayta Dyusmi mana uchayjunpaqna

7 8

157

f 8.15 Abba nirqami rimayninchikpiqa munan niyta Papasituy nir.

riqsishunllapa,rayku. 11Chaqa Jesucristutami, Tayta Dyus wanushanmantakawsachimuran. Chay paypa Ispiritun qamkunapikawsashanraykumi, chay kwirpuykillapa uchaykillaparaykuwanutinmapis, maydiyaqa qashan kawsachimunqa.

12 ,Tayta Dyuspa Ispiritun munashanllatana rurar kawsar, amanamunashanchikllata rurar uchakurnaqa kawsashunllapachu.13Chaqa qamkuna munashaykillapanulla kawsarqami, tukuytyimpupaqna wanunkillapa.llapami, tukuy chay mana allin munayashaykillapakunataqawanuchiq yupay dijarqa, tukuy tyimpupaqna kawsankillapa.14Chaynulla Dyuspa Ispiritun kaynu rurar kawsayllapanimashanchiknulla ruraqkunaqami, chiqap Tayta Dyuspaqawamrankunana kanchikllapa.

15Chaynu karmi manana, imanutaq uk sirbikuq mantaqninpayta qischashanrayku manchakun chay yupayqa TaytaDyusmantaqa manchakuyta puytinchiknachu. AshwanmiSantu Ispiriturayku, Tayta Dyuspa chiqap wamrankunana karpayman qimikar “Abba, f Taytaymi kanki” niytapuytinchikllapa. 16

llapapi kar intrachimanchikllapa, Tayta Dyuspaqawamrankunanami kanchikllapa nir. 17Chaynu Tayta Dyuspawamrankuna karnaqa, imanutaq Jesucristumaqa TaytaDyuswanna, chaynullami maydiyaqa nuqanchikkunapiskashunllapa. Chayraykumi kananqa kriyishanchikraykumichka qischakar imamapis shachinakushunllapa, maydiyaqa

.

18Kanankuna kay pachapi kusata qischakanchikllapa. Piruchaynu qischakarmapismi ama llakishunllapachu. Chaqa chayqischakaykunamantaqami, kusala mas shumaqtaaypashunllapa Tayta Dyus arnimashanchikllapataqa. 19-21Pirukay tyimpukunapiqami Tayta Dyus kay pachapi, syilupi tukuyimata rurashankunata rikayashanchikkunaqa, nuqanchikkunauchakushanchikllaparayku, Tayta Dyusqa dijaran kusataqischakar wanunanllapapaq ima. Chaymi yarakuyanllapa,

llapakaman. Chaqa chay diyaqami,kashana kanqa. Chaymi nuqanchikkunaqa, Dyus tukuy imatarurashankunawanqa, pullana kar kusa shumaqtakawsashunllapa.

22Chay nishanchikllapanumi, Tayta Dyus rurashankunapistukuylla kanankaman kusalata qischakar yarakuyan,imanutaq uk warmisitamaqa itikunanpaq qischakan chaynu.23Piru chaynuqami mana paykunalachu qischakayanllapa.Ashwan nuqanchikkunapis Tayta Dyus rurashankunawanqa,pullana qischakayanchikllapa. Piru Tayta Dyusqami SantuIspiritunta qumashanchik intrachimanallapapaq, tukuyarnimashanchikkunataqa kumplimayashunllapa nir. Chaymikusata qischakarmapis, yarakuyanchikllapa Tayta Dyusarnimashanchikllapakunata aypanallapapaq. Chaqa chaydiyapimi wanushanchikmanta kawsachimarninchikllapa, ukmushuq kwirputana qumashunllapa, chiqap wamrankunanakar, paywan pullana tukuy tyimpupaq kawsanallapapaq.24Chaqa Tayta Dyuspi allita kriyishallapalami, payqawashamasha unaq syilupi tukuy tyimpupaqna kawsanapaqkanchikllapa. Piru manaraqmi tukuy chaykunataqarikayanchikraqchu. Chaqa chay tukuy arnimashanchikkunataaypashana karqami, mana yarpuyachuwanllapanachu TaytaDyuswan unaq syilupi pullana kashaq nirqa. 25Chayraykumikanankaman mana shaykuq yarakuyanchikllapa, unaqsyiluman rir chay manaraq rikayashanchikllapa chaykunatarikanallapakaman.

26Piru nuqanchikkunaqami,llapachu, Tayta Dyusman imanu mañakuymatapis. Chaynukatinmapismi, Santu Ispirituqa nuqanchik rimarmañakuyashanchikmantaqa, kusala llakiywan mañakurintrachin Tayta Dyustaqa. Chaynullami Santu Ispirituqayanapamanchikpis qischakar yarpupakushamapis. 27PiruTayta Dyusqami tukuy imata yarpuyashanchikkunamatapis

. Chaymi Santu Ispiritu mañakutinqa kusaallita intrakan. Chaqa pay munashannullami, Santu Ispirituqamañakun Dyuspa allin kaqninkunapaqqa.

Manami imapis Jesucristumantaqa chiqanchamashunllapachu

28 ,chikllapa pay munashannulla, imanu kanallapapaqmapis nir

. Chaymi tukuy paypana kar,qami imapi rikarishallapamapis allinpaqna tikramanchikllapa.29Chaqa unaymanta-pacha manaraq nasiyashallapami, TaytaDyusqa riqsimarninchik akramaranchikllapa imanutaqWamran Jesucristo allinlata rurar kawsaran chaynukanallapapaq. Chaynu kashallapami, Jesucristuqa tukuynuqanchikkunapa kulaka ukninchikllapana. 30Chaynuakramarninchikllapami, Tayta Dyusqa paypa wamrankunanakanallapapaq nimashanchikllapa.kunamanta llakipar,chikllapa.chikllaparaykumi, maydiyaqa Jesucristo mantakuyashanpina,kusa shumaqta kawsanallapapaq nisha.

31 , ¡amana imapaqpisyarpupakushunllapachu! Chaqa Tayta Dyus kusa pudirninwankuytamashaqa,ninchiktaqa puytinqallapachu. 32Chaqa Tayta Dyusqamikusata munamarninchikllapa, Wamran Jesucristumatapis

, paylla kay pachaman. Chaynu

,¿manachu Tayta Dyusqa tukuy chay arnimashanchikkunataqaqumayashun Wamranwan pullatana? 33Chaynu Tayta Dyusakrashan wamrankunata mana uchayjunpaqnariqsimashallapaqa, ¿mayqantaq uchachar, qamqa uchayjunkanki nimayninchikta puytiyanqa? 34Chaqa Jesucristumiwanuran, uchanchikkunamanta washamanallapapaq.Chaymantami chay wanushanmanta kawsamur, Tayta Dyuspaallilaw qichqanpi tasha nuqanchikkunapaq mañakuyan.Chaymi mana mayqanpis nimayninchikta puytinchu:“Uchayjun kashaykiraykumi qamqa kastigakanki” nirqa.35Chaqa Jesucristo kusata munamashanchikmantaqami, mana

chu. ¿Kaykunachu chiqanchamayninchikta puytiyanqa? ¿Chayqischakaykuna, llakiykuna, qischamaqninchikkuna, mallaqtyimpu, mudananchik mana kar, saqra imakuna, chaynullawanuykuna ima? ¡Manami! 36Chaqa chaypaqmi Dyus nitiniskribikashakunapiqa nin:

“Tayta Dyus, qamta kasushushayllaparaykumi,

paq yarpunllapa.Chaqa uyshata imanutaq wanuchiq apanllapa,

chaynumi ruramananllapa” nir.37Piru tukuy chaykunamapismi, mana binsimashunllapachu.Ashwanmi Jesucristo munar yanapamashanchikwanmichaykunataqa binsinchikllapa.

38Chaymi nuqaqa kusata kunfyakar nini: Chay wanuykuna,kawsaykuna, angelkuna, dyablukuna, chaynulla kanan,

chu Tayta Dyus kusata munamashanchikmantaqa. Chaynulla

8

158

g 9.9 , mana Ismaelmantachu nir. Rikashun Génesis 18.10-14, 21.8-12.h 9.21 Masta intrakanarqa rikashun Jeremías 18.4-6.

kusa puytiq mantakuqkuna, 39unaq syilupi, kay pachapikaqkuna, chaynulla tukuy imakunata Tayta Dyusrurashankunamapismi, pay munamashanchikmantaqa manachiqanchamayninchiktaqa puytinqallapachu. Chaqa paykusata munamarninchikllapami, Amitunchik Jesucristutaqa

.

Pablumi llakin Israel runakuna mana kriyishanllaparayku

9 1Kriyiq masiykuna, Jesucristupi kriyiq kashayraykumi,Tayta Dyuspa Santu Ispirituwan kar, mana llullakur

imachu chiqapta nishaykillapa: 2Chay pwibluyllamanta Israelruna masiykuna, Jesucristupi mana kriyishanllaparaykumishunquypi kusalata llakichiman. 3Chaymi pwibluyllamantakatinllapa paykunata kusata munashayraykuqa, puytiypaqkatinmaqa Amituy Jesucristumanta ashur paykunawashakashana kananllapapaqqa lugarninllapa nuqa tukuytyimpupaq kastigakayman. 4¿Piru imapaqtaq manakriyinayanqallapaqa? Chaqa unaymanta-pachami Israelayllulla kanillapa. Tayta Dyusmi akramaranllapa, paypawamrankuna kanayllapapaqqa. Chaynulla unayrukuyllapakunawanpis tratukunata ruraran. Chaymirukuyllapakunaqa Tayta Dyus paykunawan kashanrayku chaykusa shumaq llipyayninmatapis rikaranllapa. Chaynullamimantakuykunamatapis Moisestaqa qur, intrachiranpis,imanumi allita payta aduranqallapa nir. Chaynulla niranpis,paykunallamantashi uk washakuq shamuyanqa nir. 5Chaqachay unay rukuyllapa Abrahampa, Isaacpa, Jacobupaayllunkunallami kanillapa. Chay aylluyllapakunamantamiTayta Dyuspa Wamran Jesucristupis nasiran. Payqami Dyusllakar, tukuy imatapis rikar mantan. Chayraykumi payqa tukuytyimpupaq alabakashana kanqa. ¡Chaynumi kanqa!

Manami Israelmanta kaqkunalachu

6Chaymi ama yarpushunllapachu, Dyusqa arnikushantaqamana kumplinchu nirqa. Ashwanmi Tayta Dyusqa tukuyarnikushantaqa mana qunqarchu kumpliran. Piru chaynuIsraelmanta kaqkunata Tayta Dyus kumplimatinllamapis,manami tukuyniyllapachu Tayta Dyuspa wamrankunaqakanillapa. 7Chaynulla Abrahampa ayllunllamanta karmapismi,mana tukuyniyllapachu Tayta Dyuspa chiqap wamrankunaqakanillapa. Chayraykumi Tayta Dyusqa Abrahamta nishakayaq: “Wamrayki Isaacmanta kaq ayllunkunalami, chiqapakrashay wamraykunaqa kanqa” nir. 8Chaynu nirmi, TaytaDyusqa intrachimanchikllapa, michka Abrahampa ayllunkunakarmapismi, mana tukuychu paypa wamrankunaqa kanillapanir. Chaqa Tayta Dyusqami Abrahamta arnisha kayaq wamranIsaacraykushi aylluyjun kayanqa nir. Abrahamtaayllunkunapaq arnisha kayaq chaykunalatami Tayta Dyusqachiqap wamrankunapaqqa riqsisha.

9Chaqa Tayta Dyusqami Abrahamta kaynu nir arnishakayaq: “Uk añumanta tikrakamutiyqami, warmiki Saraqa ukwamrituyjun kanqa” nir.g 10Manami kaykunalawanchutukukaran. Ashwanmi Tayta Dyusqa qashan ukkunatapisakraranraq. Chay akrashan chaykunaqami unay rukuyllapaIsaacllamanta kaq, Rebecapa milli wamrankuna. 11-13Piru kaywamritukuna manaraq nasiyar manaraq uchayjun katinmiTayta Dyus, Rebecataqa niran:

“Chay puntata nasiq chaymi,chay ikita nasiq chayta sirbinqa” nir.

Chaynulla Tayta Dyus nitin iskribikashankunapipismi kaynu nin:“Esauta yanapanaymantaqami,

Jacobo kusa shumaqta yarpuchimatin akrar yanaparay”nir.

Chaynu nirqami Tayta Dyusqa intrachimanchik, runakunatapaypaq kananpaq akranarqashi, allinta mana allintarurashanmatapis mana kwintacharchu akrar yanapan, paymunashanlatana rurananllapapaq nir.

14Chaynu Tayta Dyus pay munashankunalata akratinqami,ama nishunllapachu: “Tayta Dyusqami mana allin kar chaynururayan” nirqa. 15Chaqa chaypaqmi Tayta Dyusqa, Moisestakaynu niran:

“Mayqanta llakipar yanapayta munarqami,llakipar yanapashaq” nir.

16Chaynu katinqa ¿nuqanchik allinta rurashanchikraykuchaynulla nuqanchiklla llakipakayta munashanchikraykuchuTayta Dyusqa llakipamanchik? ¡Manami! Ashwanmi TaytaDyusqa paylla munamarninchik llakipamanchikllapa. 17ChaqaTayta Dyus nitin iskribikashakunapimi, chay EgiptupiFaraonta niran:

“Qamtami kusa puytiq mantakuq kanaykipaq nishuray.Piru chaynu kusa puytiq katkimapismi binsishuray.

Chaynuqami ruraray kwintata qukanaykipaq,imanumi kusa pudirniyjun kani nir.

, riqsimanqallapaimanumi kusa pudirniyjun Dyus kani” nir.

18

runakunata llakipan, ashwan mana munarqa dijan manaintrakaqkunana tikrakananllapapaq nir.

19Piru imanupiqa .“Tayta Dyusmi tukuyta ruramashanchik, paypi kriyiqkunata,chaynulla mana kriyiqkunamatapis. Chaynu katinqa manaintrakaqkunapaq tikramashallapa uchakushallapaqa¿imaraykutaq kastigamayashunllapaqa?” nir. 20Chaynu nirqa,¿pitaq qamqa kanki Taytanchik Dyusta chaynu ninaykipaqqa?Ma kayta yarpuyllapa, ¿uk runa, allpa mankata ruratinqachu,chay rurashanqa niyanqa, imapaqtaq kaynuta ruramashayki?nir. ¡Manami! Chaynulla, Tayta Dyus, allpa mankata yupayrurashusha katinqachu ninkiman, ¿imapaqtaq kaynutaruramashayki? nir. ¡Manami!

21Chaqa Taytanchik Dyus mankata ruraq yupay karmi,dirichuyjun imatapis pay munashanta rurananpaqqa. Chaymichay napa allpallamanta rurayta puytin, kusa shumaqlapurichir fyistakunalapi yanukunanpaq kusa shumaqmankakunata. Chaynulla ruraytapis puytin, waran waranyanukunanpaq ima. Chaynullami Tayta Dyusqanuqanchikkunawanpis ruran.h

22Chaymi payqa tukuypa rikaqnin kashanrayku, pudirninllawanchay uchayjunkunamatapis kastigananpaq karan. Piru payqamiintrachimanchik, imanumi kusa allin kar llakipakun nir. Chaynukarmi, tukuy tyimpupaq kastigakananllapapaq karan chaykunataqallakipar, mana kastigarchu kusalata yararan. 23Chaynuunaymanta-pacha llakipakunanpaq nisha karmi, paykunatallakipar nuqanchikkunawanpis chaynullata ruraran kwintataqukanallapapaq Taytanchik Dyusqami kusa llakipakuq, kusa puytiqnir. Chaynuqami Tayta Dyusqa ruraran,llapana paywan kusala shumaq luryanpina kawsanallapapaq.24Chaqa Tayta Dyusqami akramashanchikllapa wakintaIsraelmanta kaqkunata, wakinta-shuypaqa mana Israelmantakaqkunata, paypa wamrankuna kanallapapaqqa. 25ChaypaqmiDyus nitin, Oseasqa kaynu nir iskribiran:

“Mana munashay runakunatami,kusa munashay wamraykuna kankillapa nishaq.

26 Chay lugarllapimi qamkunata nishurayllapa:‘Manami nuqapa wamraykunachu kankillapa’ nir.

Piru kananqami chay lugarllapi qashan nishaykillapapis:‘Chiqap kawsaq Dyus kashayrayku nuqapa

wamraykunanami kankillapa’ nir”.

8 9

159

i 10.6-8 Rikashun Deuteronomio 30.12-14. j 10.13 Amitunchik nirqami, niyanchik Jesucristupaq. Rikashunpis Joel 2.32.

27-28Piru Israelpa ayllunkunapaq-shuypaqami, Isaiasqa kaynuniran:

“Tayta Dyusmi nishantaqa kumplir,

kastiganqa.Chaymi Israelpa ayllunkuna kusala achka mar manyapi

aqu yupay karmapis,, wakinkunalami

washakanqallapa” nir.29Chaynullami Isaiasqa, unayllana Israel runakunapaqqakaynu nisha karanpis:

“Kusa puytiq Taytanchik Dyusmana llakipamaqninchikllapa karqami,mana wakinkunalamatapis washarchutukuyninchikllapata tukchimanallapata,

imanutaq chay Sodomata, chaynulla Gomorra pwiblutalimpulla chinqachiran chaynulla” nir.

Israel runakunami wakinqa mana kriyinaranllapachu30Chaymi mana Israelmanta runakunaqa Moisés

chu. Ashwanmi Jesucristupi kriyitinla Dyusqa llakipar manauchayjunpaqnachu riqsiran. 31Nataq Israelrunakuna-shuypaqa, Moisés mantakushanta kumplirwashakayta kamarmapis mana puytiranllapachu. 32Chaqapaykunaqami Jesucristupi kriyir washakaytaqa manayarpuranllapachu. Ashwanmi Moisés mantakushanta tukuytakumplirla washakayta yarpuranllapa. Chaynu Jesucristupimana kriyinashanllaparaykumi, paypi trumpisar rataqyupayna karanllapa. 33Chaymi Jesucristupaq Dyus nitiniskribikashakunapiqa, kaynu nin:

.Chay rumipimi trumpisanqallapa.

Piru paypi kriyiqkunataqami kusata yanapatin,mana pinqaypiqa kidanqallapachu” nir.

Pablumi Israel masinkuna Jesucristupi kriyinanllapata munan

10 1Ukniykuna, nuqaqami tukuy shunquywan kusatamunani Israel kaq masiykuna washakananta. Chaymi

mañakurmapis, kusata Tayta Dyusta mañani paykunatawashananpaq. 2 , paykunaqami kusataTayta Dyusta sirbiytaqa munanllapa nir. Piru chaynumunarmapismi, mana intrakanllapachu Tayta Dyusmunashanta rurananllapapaqqa. 3Chaynulla manamiintrakashallapachu Tayta Dyus imanu uchanchikkunamantapirdunamanchikllapa nirqa. Ashwanmi paykunaqayarpushanta karanlata rurar washakayta yarpunllapa. ChaymiDyus nishannu Wamran Jesucristupi kriyiytaqa manamunanllapachu. 4Piru Jesucristuqami,kunataqa tukuyta kumplir wanuran, uchanchikkunapaqpagrakunanpaqqa. Chaymi manana chay mantakuykunataqaministinchikllapanachu washakanallapapaqqa. AshwanmiJesucristupi allita kriyishala, Tayta Dyusqa manauchayjunpaqnachu riqsir washamanchikllapa.

5Piru Dyus nitinmi Moisesqa kaynu nir iskribiranpis: “Tukuychay mantakushaykunata kasur kawsaqkunalami kusa allinqakanqallapa” nir.

6Piru tukuy chay mantakuykunata mana kumpliytapuytishanllaparaykumi, Tayta Dyusqa kaynu niran: “WamrayJesucristupi kriyitinllapalami, mana uchayjunpaqnachu riqsirwashashaq” nir. Chaynu Tayta Dyus nishanpaqwillashutiyllapaqa : ¿Mayqantaqsyiluman rir Dyuspa Akrashan Cristunta kay pachaman

apamuyanqa, payta rikar kriyinallapapaq? nir. 7Chaynullakaynuta ¿Mayqantaq chay kusa

, Dyuspa AkrashanCristunta kawsachimur nuqanchikkunaman apamuyanqa?”nir. ¡Piru manami chaynuchu! Ashwanmi Tayta Dyusqa,Wamran Jesucristutaqa wanushanmanta kawsachimushana.

8Mana chaynu kawsachimusha katinqa ¿ima nishaq nirtaqiskribikashakunapiqa nin: “Washakanaykipaq kaq kusa shumaqrimayqami pullayki, shimikipi, chaynulla tukuy shunquykipi”nirqa? ¿Manachu intrakankillapa? Chaynuqami niyan

killapapaq.i 9Chaymi qamkuna, shimikillapawan “JesucristuqamiAmituy” nir, chaynulla tukuy shunquykillapawan “Tayta DyusmiJesucristuta wanushanmanta kawsachimushana” nirkriyirllapaqami, washakankillapa. 10Chaqa tukuy shunqunchikwanallita kriyishallapaqami, Tayta Dyusqa manana uchayjunpaqnachuriqsimanchikllapa. Chaynu kriyirmi, shiminchikwanpis“Jesucristumi Amituyqa” nirlami washakanchikllapa. 11ChaypaqmiDyus nitin iskribikashakunapiqa nin:

“Paypi kriyiqkunataqami, kusata yanapatinmana pinqaypiqa kidanqallapachu” nirqa.

12Chaynuqami tukuypaq nin. Chaqa Tayta Dyusqami tukuypaamun kar, tukuylata chayllata rikamanchik, michkaIsraelmanta runakuna kashallapa, chaynulla mana Israelmantakaq runakunamatapis. Chaymi mayqanpis payta mañakushaqayanapamanchikllapa. 13

pimi kaynu ninpis:“Mayqanpis Amitunchikpij kriyir

shutinpi mañakuqqami, washakanqa” nir.14-15Piru Tayta Dyusta manaraq riqsir, mana mañakutinqa,¿imanunari washanqa? Chaqa manaraq mayqantapis paykunata

. Chaynulla chay, ¿

puytinqallapa Jesuspaqqa? ,¿imanunari Jesuspiqa kriyiyta puytinqallapa? Chaqa manaraq-ari

. Chaymi mana

llapapaqqa.piqa kaynu nin: “Kusa shumaqmi kanqa, Dyuspa shumaq

. Chaqa chaynu, achka runakuna kusa aligrila kanqallapa”

nir. 16Piru kusa shumaq washakananllapapaq karan chayta, Israelmanta kaqkunaqa tukuyqa mana

kriyishachu kanillapa. Chaypaqmi Isaías kaynu nir iskribiran:“Tayta Dyus, , manami tukuychukriyimashallapa” nir. 17Piru Dyuspa shumaq rimayninta

. Chaynu uyakurmiJesucristupiqa kriyinchikllapa.

18Mabir tapushaykillapa: ¿Manachu Israelmanta kaqkunaqatukuy uyakurayllapa chay shumaqta washakanayllapapaq

? Tukuymi uyakurayllapa. Chaymi Dyusnitin iskribikashakunapiqa chaypaq kaynu nin:

“Tayta Dyus unaq syilupi rurashankunami,maylawpi kaq runakunatapis uk rimaq yupay qampaq

intrachin” nir.19Ma, qashan tapushaykillapa: ¿mapischu, Israelmanta kaqkuna kwintata qukanayllapapaqkaran chaykunaqa, mana kwintata qukarayllapa? ¡Kwintatamiqukarayllapa! Chaypaqmi Moisespis Dyus nitiniskribishanpiqa kaynu niran:

“Israel runakunami piñakunqa, mana Israelmantakaqkunata munar akrar washashayrayku.

Chaqa chay mana intrakaq runakunata munatiyrikamarllapami,llapa” nir.

9 10

160

k 11.18 , imanumi unaymanta-pacha Tayta Dyusqa Abrahamta arniran paymanta kaqayllunkunatashi, tukuy Israelmanta kaqkunataqa washayanqa nir.

20Chaynullami Dyus nitin Isaiaspis mana manchakurchu,kaynu nir iskribiran:

“Mana maskamaq runakunami tarimaranllapa.Nuqapaq mana tapukuq runakunatami dijasha kani

riqsimananllapapaq” nir.21Piru Israel runakunapaq-shuypaqa, Dyus nitinmi Isaiasqakaynuta iskribiran:

“Chay runakunata mana shaykuq qayatiymapismi,paykunaqa mana intrakaqkuna kar, mana uyamayta

munaranllapachu” nir.

11 1Ma tapushaykillapa: ¿Tayta Dyusqachu Israel

nirqa, tukuy tyimpupaqna ashusha kanqa paykunamantaqa?¡Manami! Chaqa imanutaq nuqamaqa unay rukuy Abrahampaayllun, Benjaminpa ayllunllamanta kar, Israel runallakatiymapis, Tayta Dyusqa mana nuqamantaqa ashushachu.2Chaqa Tayta Dyusqami, unaymanta-pacha Israelmanta kaqrunakunataqa akrar paypa wamrankunana kananpaq niran.Chaynu katinmi, Tayta Dyusqa paykunataqa akrashana kar,mana paykunalataqa dijashachu. Nishaykillapapis: Uk kutimiEliasqa, Israel kaqkunamanta kriyiqqa paylana kanqa niryarpur, kaynu niran:

3 “Tayta Dyusniy, kay pwiblu masiykunamirimaqnikikunata wanuchishallapa.

Chaynulla altarnikikunatapismi ratachishallapa ima.Nuqalatami kawsaqtaqa dijamashallapa.

Piru kusatami wanuchimayta munanllapa” nir.4Chaynu Elías nitinmi, Tayta Dyusqa dibaldila llakipakuqkashanrayku, kaynu niran:

“Manami qamlachu nuqapi kriyiqqa kanki.Ashwanmi akrashana kani syiti mil (7,000) Israel

runakunata, nuqalatana kasumananllapapaq.Chaynulla chay akrashaykunaqami mana qunqurir

adurashallapalamapischu,chay Baal shutiq amituy niyashanllapamatapis” nir.

5Chaynullami Eliaspa tyimpunpi yupay kananpis Israel runa

kumi payqa dibaldila llakipar akrashana paypawamrankunana kananllapapaq. 6Chaynu dibaldilallakipashanraykumi, kananqa washakashallapana. Piruchaynuqami akrarqa washasha Tayta Dyusqa kusala chiqapllakipakuq kashanrayku, manami paykuna imakunata kusaallinta rurashanllaparaykuchu washakashallapa. Chaqa allintarurashanllaparayku washakashallapa katinqa, Tayta Dyus

chu.7 , ¿imatataq intrakanchikllapa?

Chaqa pwibluymanta achka runakunami Jesuspi manakriyirmapis washakayashaqllapa nir yarpuranllapa. Chaymimana washakaytaqa puytiranllapachu. Piru wakin Israelmantakaqkunataqami Taytanchik Dyus akramaranllapa, Jesucristupikriyir washakanayllapapaq. Piru paykuna munashantaruraqkunataqami, Tayta Dyusqa dijaran, kusa mas manaintrakaqkuna tikrakananllapapaq. 8Chaymi Dyus nitiniskribikashakunapiqa nin:

“Tayta Dyusmi paykunataqa dijaran, pay nishanta amaintrakananllapapaq.

Chaynu dijatinmi, nawiyjun karmapis, syigu yupaynakidaranllapa.

Rinriyjun karmapismi, upa yupayna kidaranllapa.Chaymi chay munashanta ruraqkunaqa

kanankaman chaynu kidashallapa” nir.

9Chaymi Davidpis niran:“Chay munashanta rurar tantanakur mikur kusala allinmi

kanchikllapa nir yarpuyashanllapamapismi,imanutaq uk runata pata ñitin chaynu tikrar kastigay

Tayta Dyus.10 Chaymi qamta mana kriyishur munashanta

ruraqkunapaqa,nawinmapis syigu yupayna kidanqa.

Chaynulla waqtanllapamapis limpu kurpalla tikrakanqa.Chaynumi tukuy tyimpu qischakanqallapa” nir.

11Qashan tapushaykillapa: ¿Israel runakunaqachu, Dyuspi manakriyinarqa tukuy tyimpupaqna ashushallapa? ¡Manami! Chaqapaykuna Jesucristupi mana kriyiyta munatinllapamapis, ashwanTayta Dyusqa yanapasha mana Israel runakunata, Jesucristupikriyir washakananllapapaq. Chaymi chay Israel runakunaqainbidyakar piñakunqallapa mana Israelmanta kaqkunayanapakashanrayku. Chaynu inbidyakarmi, imanupiqa qashananimakunmanllapa, Jesucristupi kriyir washakananllapapaqqa.12Chaymi, Israel runakuna Jesucristupi mana kriyitinllapaqa, TaytaDyusqa mana Israel kaqkunata kusata yanapar washasha. PiruIsrael runakuna Jesucristupi kriyitinllapaqami, Tayta Dyusqatukuyta ashwan masta yanapar washanqa.

13Piru wakinnikikunaqami mana Israelmantachu kankillapa.Chayraykumi nishaykillapa:

kanaypaq. Chaymi kusata aligriyar, puytishaykaman kusa allita. 14

kriyitkillapami, chay pwiblumanta Israel kaq masiykunapisrikashurllapaqa, Jesucristupi kriyir washakanmanllapa. 15ChaqaIsraelmanta kaq masiykunaqami Jesucristupi manakriyinashanrayku, Tayta Dyuswanqa mana shumaqta kawsaytaqapuytiranllapachu. Chaymi ashwan qamkuna mana Israelmanta

paqna riqsikanaykillapapaq. Piru kanan pwibluymanta Israelmasiykuna, Jesucristupi kriyitinllapaqami tukuypaq kusala shumaqkanman. Chaynuqami Israelmanta masiykunaqa wanushanmantakawsamusha yupayna kanmanllapa. 16Israelmanta unayrukunchikllapakuna Tayta Dyuspi kriyirqami, Dyuspaqawamrankuna karanllapa. Chaynulla kananpis Israelmanta kaqmasiykuna Jesucristupi kriyirpismi,lla. Yarpushunllapa kay ishkay kumparasyunpaq: Dyuspaq tantanishankunamanta chay punta kaq kusa shumaq katinqa, chaywakin tantakunapis kusa shumaq kanqa. Chaynulla uk qirupa

, Dyuspaq kusa shumaq kasha katinqami, chayrikrankunapis shumaq kanqa Dyuspaqqa.

17Chay wakin Israelmanta kaq masiykuna tarpuy ulibu qiruparikran yupay katinmapismi, mana paypi kriyishanrayku TaytaDyusqa pitir itakuran. Chaymi ashwan qamkuna mana Israelmantakaqkuna, mana tarpuy ulibumanta kar, munti ulibu qirukunaparikran yupay katkillapamapismi, Jesucristupi kriyishaykillaparayku,

llapa. Chaymi qamkuna mana Israelmanta karmapis, chay tarpuyulibu qirupa chiqap rikrankunapaqna tikrakashaykillapa.

18Piru chaynu chay tarpuy ulibupa rikranpi tullmakashanakarqami, ama yarpunkillapachu kusala allinna kani nirqa. Chaqaqamkunaqami yanqa rikranpi tullmakashala kankillapa. Mayarpushunllapa, , manarikranraykuchu. Chaymi qamkuna mana Israelmanta kaqkunataqa

. Manamiqamkunaraykuchu paykunaqa shar allinqa.k

19Chaynu nitiyqa : “Chiqaptamichaynu. Piru Tayta Dyusmi, Israel runakunata itakur, nuqakunata

10 11

161

l 11.26 Sión nirqami niyanchik Jerusalén pwiblupaq.

washamaranllapa” nir. 20Piru Israel masiykunataqami manayanqallachu itakuran. Ashwanmi Tayta Dyusqa itakuranJesucristupi mana kriyinashanrayku. Piru qamkunataqami TaytaDyusqa washashushallapa, Jesucristupi kriyishaykillaparaykula.Chayraykumi ama yarpuyllapachu Israel runakunamantaqami kusamas allinna kanchikllapa nirqa. Ashwanmi ama kusa kani nirchuTayta Dyuslata manchar, allin kaqlata rurar kawsayllapa. 21Chaqachaynu kusa allinna kani nir alabakatkillapaqami, imanutaq Israelrunakuna tarpuy ulibupa rikran katinmapis, Jesucristupi manakriyishanrayku Tayta Dyusqa mana llakiparchu itakuran,chaynullami qamkunatapis mana llakiparchu itakushunmanllapa.

22Piru ¡allita yarpuyllapa! Tayta Dyusqami kusa allinlatukuywan. Piru chay uchakuqkunataqami allita rikar kastigan.Chaymi imanutaq Jesucristupi mana kriyinaqkunataqaitakuran. Chaynu itakurmi,manta dibaldila pirdunashurllapa, chay tarpuy ulibuparikranman tullmashushallapa. Chayraykumi Tayta Dyusdibaldila washashushanllapapi yarpur pay munashanlata rurarkawsankillapa. Mana chaynu ruratkillapaqami chaytullmashushanllapamanta itakushunqallapa.

23

qami, Tayta Dyusqa qashan paykunataqa tullmanqa chaypitishanllaman. Chaqa Tayta Dyusqami kusala pudirniyjunchaynu qashan tullmar wamrankunapaqna riqsinanpaqqa.24Chaynu tarpuy ulibupa rikrankuna kashanllaparayku, masdas tullmar wamrankunapaqna riqsiyanqa. Chaymi qamkuna,Jesucristupi kriyitkillapa,pis, tarpuy ulibupa rikranman tullmashuqllapa yupaywashashushallapa. Chaymi ashwan mas das washayta puytinIsraelmanta kaq masiykuna, Jesucristupi kriyitinllapamaqa.Chaqa paykunaqami chay tarpuy ulibupa chiqap rikrankuna.

25Ukniykuna, Tayta Dyus yarpuyashankunataqami, mana. Chaymi kananqa qamkuna

mana Israelmanta kaqkunapis,llapata munani. Piru amami ninkillapachu: “Tayta Dyus, Israelrunakunata mana intrakaqkuna kananpaq dijarqami,nuqanchikkunatana masta munamanchikllapa” nirqa. ChaqaIsraelmanta kaqkunaqami chaynu mana intrakaqkunapaqqatikrakasha, qamkuna chay mana Israelmanta kaqkuna, Jesuspikriyinaykillapakalaman. 26Chayna Jesucristupikriyinaykillapapaq karan chaykuna kriyitkillapanaqami, TaytaDyusqa tukuy Israel runakunatapis washanqa. ChaypaqmiDyus nitin iskribikashakunapiqa kaynu nin:

“Siónl pwiblumantami uk washakuq shamunqa,Jacobupa ayllunkunata uchankunamanta llakipananpaq.

27 Chaynumi kumplishaqchay paykunata uchanllapamanta maydiyaqa

washayashaq niruk tratuta rurashaytaqa”.

28Piru kananqami Israelmanta kaq masiykunaqa,Jesucristupi kriyir washakaytaqa mana munanllapachu.Chaymi Tayta Dyuspaqa kuntran tikrakashallapa. Chaynutukutinllapaqami ashwan qamkuna mana Israelmantakaqkunapaq kusala allin kasha. Chaqa Tayta Dyusqami

llapa. Piru chaynu katinmapis, Israel runakunataqa TaytaDyusqa munayanraq, chay unay rukuyllapakunataakrashanrayku. 29Chaqa chay unay rukuyllapakunata akrarmi,arniran paymanta kaq ayllunkunata yanapananpaq.Chayraykumi Tayta Dyusqa, Israel runakunataqa manaqunqarchu tukuyta kumplinqa.

30Piru Israelmanta kaq masiykuna Tayta Dyusta manakasutinllapami, payqa qamkuna mana Israelmanta kaqkunata

llakipar yanapashuyanllapa. Piru unay tyimpuqamiqamkunapis mana kasuraykillapachu Tayta Dyustaqa.31Chaynullami kanan, Israelmanta kaq masiykunapis TaytaDyustaqa mana kasushallapachu. Nataq Jesucristupikriyitinllapaqami, Tayta Dyusqa llakipar yanapanqa,qamkunata yanapashuyanllapa chaynulla. 32Piru tukuylamiunayqa Tayta Dyusta mana kasuranchikllapachu. Chaymiuchanchikllaparayku Tayta Dyusqa uchapa makinpi wataqyupay dijamaranchikllapa. Chaynuqami Tayta Dyusqadijamaranchikllapa, maydiyaqa tukuylata chayllatana llakiparyanapamanallapapaq nir.

¡ !33 ¡Tukuy shunqunchikwan Taytanchik Dyusta

alabashunllapa!Payqa kusala allin,

,tukuy imata intrakan nir.

Chaynulla alabashunllapapispay yarpushantaqa mana mayqanpis intrakayta

puytinchikllapachu nir,chaynulla imanutaq

imanula kashallapamapispayqa kusalata llakipar washamanchikllapa nir

alabashunllapa.34 Chaqa manami mayqanpis

.Chaymi mayqanpis mana

paytaqa imatapis kaynu kaynu ruray nir.

35 Chaynulla manami nuqanchikkunaqapayta imalatapis qushanchikllapachu,chay qushushaymanta imallataqa qumay

ninallapapaqqa.36 Chaqa Taytanchik Dyusraykumi imapis kan.

Chaymi tukuy ima kaqpis Dyusninchikllapaq.¡Chaynu katinmi

tukuyla paylata alabashunllapa tukuy tyimpupaq!Chaynumi kanqa.

12 1Ukniykuna, chaynu Tayta Dyus munarllakipamashanchikllaparayku, kusata rugashunillapa

tukuy shunquykillapawan paypi allita kriyinaykillapapaq.Chaynu karqami, ufrindapaq lugarnin uk kusa allin kawsaqufrindita yupayna qimikayllapa Tayta Dyusmanqa.Chaynuqami,llapa. 2Chayraykumi kay pachapi runakuna mana allinkunatarurar kawsanllapa chaykunataqa, amana rurarnachukawsankillapa. Chaynu karnaqami chay unay kaqyarpuynikillapamatapis dijarna, mushuq yarpuyniyjunnakayllapa. Chaymi chaynu kawsarllapaqa, Tayta Dyus

. Chaqa payqamimunan allinlata rurar payta aligriyachir, kusala shumaqkawsanallapata.

3Tayta Dyusmi kusa allin kar, ,. Chaymi tukuy qamkunata

nishunillapa: Amami yarpuyllapachu ukkunamantaqami kusaallin kani, nirqa. Ashwanmi chaynu yarpunaykillapamantaqa

pis Tayta Dyus yanapamashallapa nir yarpuyllapa. 4Chaqaimanutaq kwirpunchikmaqa ukla karmapis kusala achkapartiyjun. Piru chaynu achka karmapismi kwirpunchikpiqamayqanninpis mana chayllata ruraytaqa puytinchu.5Chaynumi nuqanchikkunapis Jesucristupi kriyirqa, michka

11 12

162

achka karmapis, uk kwirpulana kanchikllapa. Chaynuqami,tukuy imapipis yanapanakur, shumaqta kawsanapaqnakanchikllapa.

6Tayta Dyusqami pay munashannulla pudirninwanyanapamanchikllapa ukta ukmanta, ukta-shuypaqa ukmantaimana ruranallapapaq. Chaymi paypaq rimanapaqnimashallapaqa, kriyishanchiknu karanlata rimashunllapa.7

paq nimashallapaqa, aligrila sirbishunllapa. Chaynulla,

llapana. 8Ukkunata animachinapaq Tayta Dyusnimashallapaqa, animachishunllapa. Chaynulla ukkunata imaministishanpi yanapanapaq nimashallapaqa, tukuy imapipisyanapashunllapa. Mayqanninchikllapata wakinkunatarikanapaq nimashallapaqa, chaylapi yarpur rikashunllapa.Ukninchikkunata llakipanapaq nimashallapaqa, kusa aligrilallakipashunllapa.

Kriyiqkunaqami shumaqtana kawsashunllapa9Uknikillapa uknikillapa tukuy shunquykillapawan

llakinakuyllapa. Chaynulla chay mana allin kaqtapis dijar,chay allin kaqlatana rurar kawsayllapa. 10Jesucristupikriyishaykillaparayku, uk ayllula yupay uknikillapauknikillapa kusata llakinakuyllapa. Chaynulla ama kusa kaninirchu, qammanta uknikillapataqa masta rispitar, tukuyllachaynu kayllapa. 11Amami qillakuna karchu, AmitunchikJesucristupaq ima ruraykuna katinpis,wan aligrila rurar sirbiyllapa. 12Chaymi, Dyus syilumanrinaykipaq arnishushanpi yarpur, aligrila kawsayllapa.Chaynu karqami michka qischakarpis, ama disanimakurchushachinakunkillapa. Chaynulla amami qunqarchu TaytaDyusman mañakunkillapa. 13Jesucristupi kriyiqmasinchikkunapa iman faltatinpis yanapayllapa. Chaynulla

, shumaqtasamachiyllapa.

14Mayqan mana allinta rurashunanllapapaq ikikillapapipuritinllapamapis, Tayta Dyusman mañakuyllapa, paykunatabindisir yanapananpaq. Piru amami mañakunkillapachukastigananpaqqa. 15Chaynulla ukkuna aligriyatinllapaqa,pullan aligriyayllapa. Ukkuna llakir waqatinllapapis,paykunawan waqayllapa. 16Chaymi uknikillapa uknikillapa ukyarpuyla kar, kusa shumaqta kawsayllapa. Amami kusa kaninir imachu, chay mana imayjun,chaykunawanmapis, chaylla yupayna kawsayllapa.

17Mayqan ima mana allinta rurashutinllapapis, amamipaykunata mana allinta rurayta yarpunkillapachu. Ashwanmitukuypa naypanpi kusala allin kaqkunalata ruraytakamayllapa. 18Chaymi imanullapis tukuywan shumaqtakawsayllapa. 19Ukniykuna, mayqan ima mana allintarurashutinllapaqa,imanachiytapis yarpunkillapachu. Ashwanmi dijayllapa Tayta

. Chaqa Dyus nitiniskribikashakunapimi kaynu nin:

“Nuqami chay mana allinta rurar uchakuqkunataqa.

Chaynumi nin Amitunchikqa.20Chaynullami ninpis:

“Chay mana allinta rurashunaqkuna mallaqnatinpis,qaray.

Chaynulla yakunatinllapapis, upyachiyllapa.Chaynu chay mana allinkunata rurashuqkunawan

ruratkillapaqami,paykunaqa pinqakutin qaqllanllapamapis kusa chupika

intirupaq tikrakanqa” nir.21Piru amami dijankichu, chay mana allin kaqkunabinsishunanpaqqa. Ashwanmi allinkunalata rurar, mana allinkaqtaqa binsinkillapa.

Mantakuqninchikkunatami allita kasushunllapa

13 1Kay pachapi kaq tukuy mantakuqninchikkunataallita kasushunllapa. Chaqa Tayta Dyusmi tukuy

.Manami uk mantakuqqa payllamantachu mantakuyan.Ashwanmi Taytanchik Dyus chaynu nisha katin mantakuyan.2Chaymi mayqanpis chay mantakuqkunata mana kasur,kuntran tikrakarllapaqa Tayta Dyusta mana kasuyanllapachu.Chaymi chaynu tukuqqa saqrata kastigakanqa. 3Chaqa chay

, mana allinruraqkunata kastigatin, manchakur ama mana allinkunatarurananllapapaq. Chayrayku qamkuna allinlatanaruraqkunaqa, amana manchakuyllapachu chaymantakuqkunaqa nuqakunatapis kastigamanqallapa nirqa.Chaymi mantakuqkuna kastigashunanllapata mana munarqaallinlata rurar kawsayllapa. Chaynuqami kusala allin runa niralabashunqallapa. 4Chaqa chay mantakuqkunaqami chaynutukuyta allita rikarqa qamkunapaq byinnikillapapaq rurayan,Tayta Dyus munashannulla. Chay-ari qamkuna ima manaallinta rurasha karqa, chay mantakuqkunataqa manchayllapa.Chaqa manami yanqallachu paykunaqa Tayta Dyusta sirbiqyupay mantakuyanllapa. Chayraykumi mana allintaruraqkunataqa, dirichuyjun kastigananpaqqa. 5Piru chaymantakuqkunataqami, ama kastigakayta mancharlachukasushunllapa. Ashwanmi chaynu kasunapaq allin nir yarpurkasushunllapa.

6Chaymi chaynu allita rikamashanchikllaparayku, chayimpwistuta pagrakunapaq kaqmatapis pagrakushunllapa.Chaqa paykunaqami pwiblunchikkunata allita rikar, TaytaDyus munashanta rurayanllapa. 7Chayraykumi imatapaykunata pagranapaq kaqtaqa pagrashunllapa. Chaymiimpwistukunata pagrakunapaq kaqtapis pagrakushunllapa.Chaynulla tukuy rispitanapaq kaqmatapis rispitarkasushunllapa.

Tukuywan shumaqta kawsashunllapa8Amami mayqanta pitilamatapis dibinkillapachu. Ashwanmi

uknikillapa uknikillapa dibinakuq yupay imuraspis kusalatallakinakunkillapa. Chaynu rurarqami, Dyus nitin Moisésmantakushankunataqa tukuyta kumpliyankillapana. 9Chaqachaypiqami nin: “Warmiyjun manaqa runayjun kaqkunaqa,ukkunawanqa ama punuyllapachu. Ama wanuchikuyllapachu;ama suwakuyllapachu; ama uknikipaq llullakurrimayllapachu.llapachu” nir. Piru “Llakiy runa masikikunapaq, imanutaqqampa kwirpuykillapaq llakinki chaynulla” nishanlatarurarnaqami Dyus tukuy chay mantakushankunataqakumpliyankillapana. 10Chaqa uk runa ukninpaq chiqaptallakirqami, mana ima mana allintapis ruranchu. Chaymiukninkunata llakipar allinta rurar imanaqa Dyus tukuymantakushankunataqa allitana kumplinllapa.

11Chaynu uknikillapakunapaq llakir imaqa, allita kwintataqukankillapa: Jesucristo shamunan diyaqami shipchamuyannanir. Chaqa paypi chayraq kriyishaqami, kusa mas achkatyimpuraq karan shamunanpaqqa. Piru kananqami manaachka tyimpunachu kidan. Chayraykumi ama qillakurnachuTayta Dyustaqa sirbiyllapa. Chaqa qillakur Dyusta manasirbirqami, punuq yupay kayankillapa.manta kananqa rik :Imanumi kawsayani nir. 12Chaqa chay uchayjunkunakawsayashan tyimpuqami tutaparaqlla yupay karmapis,achkillapaqna tikrakayan. Chaqa Jesucristo shamunandiyaqami shipchamuyanna. Chayraykumi, tutaparaqpi yupaymana allinkunata rurayashanchikkunataqa dijarna, ashwanachkila yupayna Tayta Dyus munashanlata rurarkawsashunllapa. Chaynuqami, chay tutaparaqpi mana allin

12 13

163

m 14.2 . Piru aychataqami wakinta chay fyistapimikuqllapa, wakinta-shuypaqa rantikuqllapa. Chaymi Israelmanta wakin kriyiqkunaqa mana mikunaqchu. Chaqa niqllapami, chay aychatamikurqashi uchakuyanllapa nir. Piru wakin mana Israelmanta kaq kriyiqkunaqami, mikuranllapa. Chaqa paykunaqami kwintata qukaran, chayaychata mikurqami, mana uchakuyanllapachu nir.

ruraykunataqa binsishunllapa. 13Chaynu achkiraqlapinakawsarqami, amana chay fyistakunapi sunsunulla tukunllapachaykunaman rishunllapachu. .Tantyakar ama munashanchiklata rurashunllapachu. Amamiruna kar, manaqa warmi karmapis ukwan ukwanpunushunllapachu. Amami anyanakushunllapachu. Chaynullaamami inbidyanakushunllapachu. 14Chaymi mananakwirpunchik munashannullata rurarnachu kawsashunllapa.Ashwanmi Amitunchik Jesucristo imanu kanatataq munayan,chaynulami kawsashunllapa.

Amami kriyiqpuraqa ukmanta rikanakushunllapachu

14 1Wakin kriyiq masinchikkunaqami Amitunchik

intrakanllapachu. Piru chaynu katinllapamapismi ama kaynuninkillapachu: “Qamqa manaraqmi allitaqa intrakankichu”nirqa. Ashwanmi shumaqta samachir pulla paykunawankayllapa.

2Chaqa wakin kriyiqkunaqami ninllapa:tashi mikuyta puytinllapa nir. Piru chay manaraq allitaintrakaqkunaqami ninllapa: Chay tarpukushankunalatashimikur, mana aychakunamataqa mikuyta puytinllapachu nir.m3Chayraykumi qamkuna tukuy mikuykunata mikuqkunaqa,ama ukmanta rikankillapachu aychata mana mikuqkunataqa.Chaynulla qamkuna aychata mana mikuqkunapis, amami

taqa. Chaqa Tayta Dyusqami chayllata rikan wamrankuna nir.4Chaynu Taytanchik Dyus tukuyta shumaqta rikatinqa, ¿pitaqkanki Dyuspa sirbiqninta mana allinta rikanaykipaqqa? Chaqa

, sirbiqninkunataqa,allinta rurasha katin, chaynulla mana allinta rurashakatinmapis. Piru, chay tukuy mikuyta mikuqkunata, chaynullachay aychata mana mikuqkunamatapismi, Tayta Dyusqapudirninwan allinpaq tikrar, wamranpaqna riqsinqa.

5Chaynullami wakin kriyiq masinchikkunapis ninllapa:Tukuy diyakunamantami uk diyala kusa mas shumaq, TaytaDyusta aduranallapapaqqa nir. Piru ukkunaqami kriyinllapa,tukuy diyakunashi chaylla Tayta Dyusta aduranallapapaqqanir. Chaymi ima diyapipis Dyusninchikta aduranarqa,adurashunllapa. Chayqami nuqanchikkunapina kanqa. 6Chaqatukuy diyamanta uk diyalapi, Tayta Dyusta adurananpaqnirmapismi ruranqa. Chaynulla tukuy diyami Tayta Dyustaadurananllapapaq nirmapis rurayta puytinqa. Chay tukuymikuyta mikuqkunapismi mikunqa. Chaynulla aychata manamikuqkunapis ama mikunqachu. Chaqa, mayqanninllapapismiTayta Dyusta payji ninanllapapaq tukuy chaykunataqarurayanllapa.

7

nuqanchikkuna munashanchiknullachu kawsayanchikllapa.Chaynulla wanurpis,nullachu wanuyanchikllapa. 8Chaymi kawsayarqaAmitunchikta sirbinapaq kawsayanchikllapa. Chaynullawanurmapis, payllapaq wanuyanchikllapa. Chayraykumikawsayar, manaqa wanurmapis, Amitunchikllapaqkanchikllapa. 9Chayraykumi wanushakuna, kawsaqkunamapispaypalla kanallapapaqqa, Amitunchik Jesucristuqa wanurkawsamuran. Chaymi tukuyla payllapaq kanchikllapa.

10Chaynu katinqa, ¿imapaqtaq kriyiq masikikunataqa manaallinta rikankillapa? Chaynulla ¿imaraykutaq kriyiqmasikikunataqa ukmanta rikankillapa? ¿Manaqachu

?¡Manami! Ashwanmi uk diya kayanqa tukuy nuqanchikkuna

llapapaqqa. 11Chaypaqmi Dyus nitin iskribikashakunapiqakaynu nin:

“Nuqallapaq jurarmi nishunillapa:‘Tukuy riqsimarllapami, naypaypi qunqurir

chiqap Dyus kanki nir alabamanqallapa’ ninmiAmitunchikqa”.

12 , uk diyami

pis willashallapa, .

Kriyiq masinchikkunata ama disanimachishunllapachu13 , amana ukninchikllapa

ukninchikllapaqa ukmanta rikanakurnachu kawsashunllapa.Ashwanmi allita yarpushunllapa: Chaynu ukniykunawan ukmantaukmanta rikanakutiyllapaqa, imanupiqa chay kriyishanmantadisanimakur uchakunman nir. 14Nuqa Pablumi, AmitunchikJesucristupi allita kriyiq kar,mikurqami mana uchakuyanchikchu nir. Piru wakin kriyiqmasinchikkunaqa mana chaynutachu yarpunllapa. Ashwanmichaynu mikurqashi, uchakuyanchik ninllapa. Chaynutayarpuchitinqami, paykunalapaq mana allinchu kanqa. 15Chayminuqanchikkuna tukuy mikuykunata mikuq karmapis, chay wakinmikuylata mikuqkunapa naypanpiqa, ama mikushunllapachu.Chaqa imanupi chaynu mikushallapa, munar mikurqami, uchakurJesucristupi kriyishanmanta chiqanchakanmanllapa. Allitayarpuyllapa Jesucristuqami, paykunatapis washananpaq wanuran.Chaymi chaynu uchakuchir imaqa, manana chiqapta munanakurkawsaq yupaynachu kachuwanllapa. 16Kuytawkish qamkunapaq

,llapa, wakin rikashuqkunaqa, “Imanutaq waknuqa kawsan”nitinllapa. 17Chaqa manami mikushanchikrayku,rayku imachu Tayta Dyuspa mantakuyninpiqa kawsayanchikllapa.Ashwanmi Santu Ispiritu yanapamashallapa kusa aligrila, imatapisallinlata rurar tukuywan shumaqta kawsanallapapaqnakanchikllapa. 18Chaynu kawsarmi, Jesucristuta allita sirbir, TaytaDyus munashanlatana rurayanchik. Chaynuqami, wakinrikamaqninchikkunaqa ninqallapa: “Paykunaqami kusa shumaqtakawsanllapa” nir.

19Chayraykumi imanupis kusa shumaqta ukninchikllapaukninchikllapa kawsashunllapa.llapa allitana Jesucristupi kriyinallapapaq. 20 ,tukuy mikuykunami allin. Nataq chay mana allin kaqqami, chayukninchikkuna tukuy mikuyta mana mikuqkunapa naypanpimikur uchakuchiyanchik chay. Chayraykumi mikuyraykulaqa amaukninchikkuna kriyishanmanta chiqanchashunllapachu. 21Chaymiukniypa naypanpi tukuy mikuyta mikur, imata upyar, chaynullaimata rurarpis, chay kriyiq masinchikkunata uchakuchiyanchik nir

,chu.

22Chayraykumi tukuy mikuykuna allin mikunapaq nir kriyirqa,qamla allita yarpunkiman Tayta Dyuspa naypanpiqa. Chaymimayqanpis allin kaqlata rurayani nir kriyirqa, payllapaq kusashumaq kanqa. 23Piru uk kriyiq masinchik manaraq allita

, kay mikuytami mana mikuyta puytinichu nir chaymantamikurqa, uchakuyan. Chaqa kriyishanta mana rurar, chaynulla imamana allinta rurarpis uchakuyan.

Amami munashaykilata rurarchu ukkunata yanapay

15 1Jesucristupi allita kriyiq kaqkunaqami, amanuqanchikkuna munashanchiklata rurarnachu

kawsashunllapa. Ashwanmi chay manaraq allita kriyiqkunata

13–15

164

n 15.12 Isaiqami unay gubyirnu Davidpa taytan karan.

shumaqta yanapashunllapa, mas allita Jesucristupikriyinanllapapaq. 2Chaynu ukninchikkunata yanaparanimachishallapami waran waranqa mas allitanakriyinqallapa. 3Chaqa Jesucristumaqami, mana paymunashanllatachu ruraran. Ashwanmi runakunapaq llakirqischakarmapis, Taytan Dyus munashanlata ruraran.Chaypaqmi Dyus nitin iskribikashakunapiqa kaynu nin:“Taytay, qamta musyashuqkunaqami nuqatapismusyamanllapa” nir. 4Chaynuqami Tayta Dyus nitin unay

paq. Chaymi chaynu intrakarnaqa, mana shaykuq paylapinayarpukur, aligriyashunllapa maydiyapis paywan kanchikllapa

.5Chaynu animachimaqninchik Taytanchik Dyus kusata

yanapamanchikllapa, mana shaykuq paypi yarpukurkawsanallapapaq. Chaymi nuqaqa mañakuni Tayta Dyusyanapashutinllapa, Jesucristo yupay uk yarpuyla kar,qamkunapis uknikillapa uknikillapa yanapanakur shumaqtakawsanaykillapapaq. 6Chaynuqami, tukuy uk yarpuylana kar,tantalana alabankillapa Amitunchik Jesucristupa Taytan,Taytanchikllapa Dyustaqa.

Kriyiqkunaqa shumaqta rikanakushunllapa7Imanutaq Jesucristo kusa shumaqta rikamashanchikllapa

Dyuswanna kanallapapaq, chaynullami tukuy kriyiqkunaqa,maylawmanta karmapis ukninchikllapa ukninchikllapa kusashumaqta rikanakushunllapa. Chaymi chayta rikarqaTaytanchik Dyusta alabanqallapa. 8Chaqa allitaminishaykillapa: Jesucristuqami, shamuran Israel runakunata,chaynulla mana Israel runakunatapis washananpaq. Pirunuqakuna Israelmanta kaqkunataqami,paqqa unayllana rukuyllapakunata arniran, uktashi

. Chayraykumi allita

llullakurchu, tukuy arnikushantaqa kumplin nir.9Jesucristuqami shamuranpis, mana Israelmanta kaqrunakunata yanapar washatin, paykunapis Dyusta alabarninanllapapaq: “Tayta Dyusmi kusata llakipamashanchikllapa”nir. Chaypaqmi Dyus nitin iskribikashakunapiqa kaynu nin:

“Nuqami mana Israel runa kaqkunawan adurashayki.Chaynulla takir ima alabashaq kusala shumaq

shutikitaqa” nir.10Chaynullami ninpis:

“Qamkuna mana Israelmanta kaqkuna, Dyus akrashantukuy Israel runakunawan aligriyayllapa” nir.

11Qashanmi ninpis:“Qamkuna mana Israel kaqkunapis tukuynikillapa Tayta

Dyuslata alabayllapa” nir.12Dyuspa rimaqnin Isaiaspismi kaynu iskribiran:

“Imanutaq uk qiruta kuchusha qawamun,chaynumi Isaipan ayllunmanta uk mantakuq rikarinqa.

Paymi tukuy mana Israel runakunataqa shumaqta rikarmantanqa.

Chaymi paylapi kusata yarpunqallapa” nir.13Tayta Dyus animachimaqninchiktami kusata mañakuni,qamkunata yanapashutinllapa maydiyaqa paywan kawsashaq nir

. Chaynullami mañakunipistukuy kriyiqkunataqa Santu Ispiritu yanapashutinllapa, paypiyarpuyashaykillapata ama maydiyapis qunqarchu, kusashumaqtana kawsanaykillapapaq.

14Ukniykuna,allita intrakashaykillaparayku, kusa llakipakuq kar,

qamkunapura kusa shumaqtana kunsijanakuyta puytinkillapanir. 15 ,llapata ama qunqanaykillapapaq. Chaymi mana imatapispakarchu, tukuy yarpushaykunata nishunillapa. Chaqa TaytaDyusqami kusala allin kar akramasha, 16mana Israel

. Chaymi nuqaqa

washakanaykillapapaqpis. Chaynu paypi kriyitkillapaqamiSantu Ispirituqa qamkunata shumaqchashunqallapa. Chaymiimanutaq kuramaqa ufrindapaq nir imalatapis qiminDyusman, chay yupaymi nuqapis qamkunata qimishunillapa,uk kusala allin ufrinditata yupayna Tayta Dyusqarikashunanllapapaq.

17Nuqa, Jesucristupi kriyiq katiymi, Tayta Dyus

shayllaparayku, Dyuspa naypanpi kusala aligri kani. 18Chaqa

llapa. Ashwanmi willashaykillapa, Jesucristo yanapamatinmi,allita rimar, rurar ima chay mana Israel runakunataqa allita

, Dyusta imanu kasunanllapapaq nir.19Chaqa Dyuspa Santu Ispiritun pudirninwan yanapamatinmi,milagrukunata, mana ruraypaq shumaq imakunata ruratiy,chay rikamaqkunaqa kwintata qukaranllapa Tayta Dyusmi

. Chaymi Jerusalén pwiblumanta-pacha wakIlí , Jesucristupashumaq rimaynintaqa. 20Chaqa, Jesucristupi kriyir

, tukuymay lugarkunapi manaraq uyapashanllapakunapi. Chaynu

, mana ukkuna.

21 , imanutaq Dyus nitiniskribikashakunapi kaynu nin chaynulla:

“Chay mayqanpis mana uk kutilamapis paypaq uyakushakaqkunami uyapanqallapa.

llapa paypaqqa” nishannulla.

Pablumi Roma pwibluman riyta yarpuran22Kusatami qamkunaman shamur watukushuyllapata

munasha kani. Piru kanankamanmi manaraq shamuytapuytishachu kani, kaypi achka pwiblukunaman rir

. 23Piru kananqami kay

chaytaqa. Chaymi kananqa kusata rikashuyllapata munar,24chay España pwibluman pasaqnula, watukushuqllapaqashamuyta munani. Chaynu chaypi qamkunawanaligriyashallapa imanaqa,llapa Españaman rinaypaq nir. 25Piru manaraq qamkunamanshamuyarqami, Jerusalén pwiblumanraq rishaq, chaypi kaqkriyiq masinchikkuna ima ministiyashankunata apar. 26Chaqakay Macedoniamanta, chaynulla kay Acaya pwiblumantakriyiq masinchikkunami, chay Jerusalén pwiblumanta Israelkriyiq masinchikkuna mana imayjun kaqkunatayanapananpaq imalataqa tantashallapana. 27Chaynupaykunalla ukninkunata yanapayta yarpurqami, kusa allintarurashallapa. Chaqa imanutaq Israelmanta kriyiqmasinchikkunamaqa paykuna mana Israel runakunatayanaparan Jesucristupi kriyinanllapapaq. Chaynulla kananchay mana Israelmanta kaqkuna, Israelmanta kriyiqmasinkunata ima ministishanpi yanapashanqami, kusala allin.28Chaymi chay tantashanllapataqa nuqalla apashaq chaymana imayjun Israel runakunamanqa. ChaymantaraqmiEspaña pwibluman riqnu watukushurllapa pasashaq.29Chaymi allita yarpukuni,tiypismi, chaypipis Jesucristuqa kusata yanapamanqa nir.

15

165

o 16.3,5 Wakin iskribikashakunapimi “Prisca” nin. p 16.16 Kusa rispituwan shumaqta saludanakuyllapa nirqami niyan, unaykunamuchanakur saludanakuq kashanrayku.

30Ukniykuna, Amitunchik Jesucristupa shutinpi, chaynullaDyuspa Santu Ispiritun munamaqninchikpimi mañashunillapa,nuqawan pulla mañakutkillapa Tayta Dyus nuqatayanapamananpaq. 31Tayta Dyustami mañayllapawashamananpaq chay Judea pwiblupi kaq mana kriyiqrunakunamanta. Mañakuyllapapis chay tantashanllapataapatiy, Jerusalenpi kriyiq masinchikkunaqa kusa aligrilaaypananllapapaq. 32Chaynulla mañakuyllapapis, Dyus

, kusataanimachinakunallapapaq. 33Nuqapismi mañakuni, Taytanchik

paq. ¡Chaynumi kanqa!

Tukukanantami Pablo saludakun

16 1Ukniykuna, kaytami nishaykillapa: Qamkunamanmi

llapa. Payqami, Cencrea pwiblupi kriyiq masinchikkunataallita rikar yanapan. 2Chaymi Amitunchik Jesucristupashutinpi nishunillapa:imanutaq Dyuspa allin kaqninkunamaqa samachinakun,chaynu samachinkillapa.pismi yanapankillapa. Chaqa payqami kusa achkakriyiqkunata, chaynulla nuqatapis yanapamasha.

3Imaraq saludapamankillapa kriyiq masinchik Priscilata,ochaynulla runan Aquilatapis. Chaqa paykunaqami nuqawanpulla kar, tukuy imapi yanapamashallapa, Jesucristupaq allita

. 4Paykunaqami, chay tukuy saqraimakunamanta washamananrayku mana imatapismancharchu, listu karanllapa wanunanllapapaqmapis. Chaymipaykunataqa kusata payji nini. Piru manami nuqalachu payjinini. Ashwanmi tukuy chay mana Israel kaq kriyiqmasinchikkunapis, paykunataqa kusata payji ninllapa.5Saludapamankillapapis Priscilapa, Aquilapa wasinpi kriyiqmasinchikkuna tantanakuqtapis. Chaynulla munashay masiyEpenetutapismi imaraq saludayllapa.piqami Jesucristupi kriyiqqa, pay puntataqa karan.6Saludapamankillapa ukniy Mariatapis. Chaqa payqamikusata yanapashushallapa. 7SaludapamankillapapisIsraelmanta kaq masiy Andronicuta, Juniastapis. Chaqapaykunaqami nuqamantaqa mas puntata Jesucristupi kriyiqkaran. Chaynullami, nuqawan pulla karsilpipis karanllapa.Chaynu kusa allita kriyishanllaparaykumi, wakin kriyiqkunata

, paykunaqa kusa mas allitariqsikasha kaq apustulkunapaqqa.

8Saludapamankillapapis munashay ukniy Ampliastapis.9 ,chaynulla munashay masiy Estaquista, 10chaynullaApelestapis. Chaqa payqami qischakarmapis, Jesucristupiallita kriyishanmantaqa mana ashunchu.pismi Aristobuluta tukuy aylluntinta. 11Chaynullasaludapamayllapapismi Israelmanta kaq masiy Herodionta,chaynulla Narcisupa tukuy ayllunkuna AmitunchikJesucristupi kriyiqkunatapis, 12chaynulla ukninchik Trifenata,Trifosatapis ima. Chaqa kay warmisitakunaqami AmitunchikJesucristo munashannulla ukninkunata kusata yanapanllapa.Saludapamayllapapismi munashay ukniy Persidatapis. Chaqapaypismi Amitunchik Jesucristo munashannullata rurarkusata yanapakusha. 13Saludapamankillapapis kusa allitakriyiq masinchik Rufutapis, mamantinta. Chaqa mamitanqami

mamay yupay munamar, kusata yanapamasha.14Saludapamankillapapis Asincrituta, Flegontita, Hermasta,Patrobasta, Hermesta. Chaynulla saludayllapapis tukuy kriyiqmasinchik paykunawan tantakaqkunatapis. 15

llapapis Filologuta, Juliata, Nereuta irmanantinta, chayOlimpasta, paykunawan tantakaq kriyiq masinchikkunatapis.

16Chaynumi uknikillapa uknikillapa kusala rispituwanshumaqta saludanakunkillapa.p Chaynullami tukuy

qamkunaman.17Ukniykuna,

paq, . Chay,

chik. Chaqa chay runakunaqami,taqa kuntrar, .

.18Chaqa paykunaqami Amitunchik Jesucristo munashantamana rurarchu, munashanlata rurar kawsanllapa.Paykunaqami kusala shumaqta rimaq tukurla, chay manaraqallita intrakaqkunataqa dasna ingañanllapa. 19Ukniykuna,

kasuq runakuna kankillapa nir. Chaymi kusata aligriyani. Pirumunanimi allin kaqkunalata rurar, ama chay mana allinkaqkunataqa ruranaykillapapaqchu. 20Chaynu allinlataruratkillapaqami, kusa shumaqta kawsachimaqninchik TaytaDyusqa dasna yanapashunqallapa, dyablupa mantaqninSatanasta binsir saru .

Amitunchik Jesucristo kusata llakipar yanapashunqallapa.21 , ,

chaynulla Israelmanta kaq masiykuna Lucio, Jasón, Sosípaterima.

22Nuqa willatiy, Tercio kay kartata iskribiqpismi,Amitunchik Jesucristupa shutinpi saludashunllapa.

23Ukninchik Gayupismi saludashunllapa. Chaqa paypawasinpimi, nuqa Pabluqa tayani. Chaynulla payqami kriyiqmasinchikkunatapis wasinpi samachin. Chaynulla kaypwiblupa tisurirun Erasto, chaynulla ukninchik Cuartupismisaludashunllapa.

24Jesucristumi tukuy qamkunata llakipar,llapa. ¡Chaynumi kanqa!

25Kananqa Taytanchik Dyusta alabashunllapa. Chaqapayqami allita Jesucristupi kriyir kawsanallapapaqyanapamanchikllapa. Payqami kusa unaymanta-pacha Israelrunakunata chaynulla mana Israel runakunatapis imanuwashananpaq yarpuran. Piru chaynu yarpurmapismi, achkatyimputaraq mana mayqantapis intrachiranchu tukuyrunakunata washayanqa nirqa. 26Piru kananqamiintrachimashanchikna imanu washakananpaq nirmapis.Chaymi nuqakunaqa, unay rimaqninkuna iskribishannullatukuy tyimpupaq kawsaq Dyusninchik munashannulla allitaintrachishuyanillapa, mana Israel runakunata, chaynullaIsrael runakunamatapis Jesucristupi imanu kriyirwashakanaykillapapaq nir. 27Chaymi Jesucristurayku, tukuy

alabashunllapa.Chaynumi kanqa.

15 16

166

Pablumi saludakun

1 1Taytanchik Dyus munasha katinmi, Jesucristo akramashaapustulnin kanaypaq. Chaymi nuqa Pablo kriyiq

masinchikllapa Sosteneswan pulla kar, 2kay kartataiskribimuni qamkuna Corinto pwiblupi, Taytanchik Dyuspikriyiqkunaman. Chaqa qamkunata, chaynulla uklawlugarkunapi Jesucristupi allita kriyiqkunawan pullatami,

paqna riqsishushallapa. Chaynuqami ruraran tukuyla paymunashanlatana rurar kawsanaykillapapaq. Chaqa tukuylakriyiqkunapami Amitunchik Jesucristuqa Amitunchikllapalla.3Chaqa nuqaqami Taytanchikllapa Dyusman, chaynullaAmitunchik Jesucristumanpis mañakuni llakipar tukuy imapiyanapashutinllapa shumaqta kawsanaykillapapaq.

4Taytanchik Dyustami nuqaqa waran waran mana shaykuqqamkunapaq kusata payji nini. Chaqa Jesucristuraykumi,kusata llakipar yanapashushallapa. 5ChaynullamiJesucristurayku, Tayta Dyusqa kusata yanapashushallapakusala intrakaqkuna kar, paypaq imanu rimar ima

. 6Kaykunaqami chaynuqa kasha

. 7Chaymi Tayta Dyusqa uknikillapataimata ruranaykillapapaq, chaynulla uknikillapata-shuypaqauktana rurar yanapanakunaykillapapaq nishushanllapanumirurayankillapa. Chaynu karmi, mana mayqannikillapapisyanqalla yupaychu kankillapa. Ashwanmi tukuynikillapaimata ruranaykillapapaq nishushanllapanulla rurar ima,kusata yarakunkillapa maydiya Amitunchik Jesucristoshamunankaman. 8Taytanchik Dyus yanapashutinllapami,maydiyapis shachinakunkillapa tukuy mana allinimakunamanta, maydiya Amitunchik Jesucristo shamunandiyakaman. Chaynuqami, mana mayqanpis uchayjun kanki

nishunqallapanachu. 9Taytanchik Dyusmi tukuy imataarnikushantapis kumplin.llapa, Wamran Amitunchik Jesucristuwan pullana kusashumaqta kawsanallapapaq.

10Kriyiq masiykuna, Amitunchik Jesucristupa shutinpimiqamkunata kusalata rugar nishunillapa: Imata rurarpis amachiqanchanakur imachu mayqannikillapapis chayllata yarpur,llakipanakur ima kawsayllapa. 11Kaytaqami ukniykunachaynu nishunillapa, ukninchik Cloepa wasinmanta kaqkunawillamashallapa katin. Chaqa nimashallapami, qamkunaqashimana shumaqtachu tar anyanakur ima kawsankillapa nir.12Chayshi qamkunamanta wakinnikikunaqa kaynu ninakurtankillapa: .Ukkuna-shuypaqashi ninllapa:shanpi kriyini” nir. Chaynulla ukkunapisshi ninllapa: “Nuqami

. Qashan wakinkunapisshininllapa: .13¿Imapaqta chaynuqa ninkillapa? Amami chaynuqatukuyllapachu. Chaqa ¿Jesucristuchu ukla karmapis wakmankayman shikwakasha? ¿Manaqachu, nuqa Pablo qamkunatawashashunayllapapaqqa wanuray? ¿Mayqannikillapallaqachunuqapa shutiypi shutikuraykillapa? ¡Manami!

14Chaynu katinqa, ¿imapaqtaq wakinnikillapaqachiqanchanakur, nuqalapi kunfyakankillapa? Chaqawakinnikillapata shutichirmapismi, mana nuqapa shutiypichushutichikushallapa kani. Ashwanmi Crispuwan Gayulatashutichishaypaq Tayta Dyusta kusalata payji nini. 15Chaymimana mayqanpis qampa shutikipimi shutikuray nir, nuqalapikunfyakaytaqa puytinqallapachu. 16Piru qunqashami kashakani. Allita yarputiyqami Estefanaspa ayllunkunatapisshutichiray. Paykunamanta mas shutichishaytaqami manayarpunichu. 17Chaqa allita nishaykillapa: Jesucristuqamiakrarqa mana nimaranchu rir shutichikuy nirqa. Ashwanmi

1 Corintios

Corinto pwibluqami Grecia nasyunpi, prubinsya Acayapi kaq. Corintuqami kusala atun pwiblu karan. Apustul Pablo manaraq, mana mayqanpis Jesucristupa shumaq rimaynintaqa chaypiqa

. .Chayraykumi Pabluqa uk añu-y- . Corintupi Pablo katin imakunapasashanta mas intrakanarqa, liyishun Hechos 18.1-17.

, mana Dyus munashannuchu kawsaranllapa. Chaymi(1.10-17; 3.1-4); (3.18-23); Pabluta juraparanllapa: “Mana

allinta rurayan” nir (4.1-21); kusa saqra uchapi taq kriyiq masinllapawan mana imatapis rimar ima kawsaranllapa (5.1-13);mana kriyiq karguyjunkunapa naypanman dinunsyanakuqllapa (6.1-11); warmi kar, runa karpis ukwan ukwan punuytamunaqllapa ima (7.1-7). (8.1-13;10.14–11.1). Chaynullami Pablo apustul katinmapis mana kwintacharanllapachu (9.1-27). Chaynumi warmikunapis runantamana kasuranllapachu (11.2-16). Chaynullami uchayjun karllapamapis Santa Mikunanta mikuqllapa ima (11.17-34).Chaynullami Santu Ispiritu yanapatinmapis mana kwintacharanllapachu (12.1-31); manami imanu llakipanakuymatapis

(13.1-13).(14.1-40). Chaymi ashwan chay wanushakuna kawsamunanpaq kaqmatapis, mana kriyiranllapachu (15.1-58).

Chaynu kawsashanllaparaykumi, , Amitunchik Jesucristupaq allita intrakananllapapaq.Chaynu Jesucristupa shumaq rimayninta wakinkuna mana allita intrakanatinllapamapismi, Pabluqa intrachiran mayqanpisallita kriyitinllapa Tayta Dyusqa washanqa tukuy uchanllapamanta nir (1.18–2.16). Chaynullami intrachiranpis masayjunkaqkunapaq, mana masayjun kaqkunapaq (7.8-40), (16.1-4).

167

a 1.31 Rikashun Jeremías 9.24.

washakananllapapaq.. Chaqa

, nuqalapi kunfyakar manaintrakanaykillapatachu, Jesucristo kruspi wanushanpikriyirlami washakanchikllapa nirqa.

Jesusmi intrachimanchik

18Piru Jesucristumi kruspi wanuran washamanallapapaq nir, chay mana washakananpaq kaq

runakunataqa yarpuchin yanqa yaruyasha rimayachuwanyupay. Piru tukuy nuqanchikkuna washakanapaqkaqkunapaqqami,llapa. 19Chaqa Dyus nitin iskribikashakunapimi, chay kusakani niqkunapaqqa kaynu nin:

.Chaynulla chay paykunallamanta intrakanan kaqkunatami

nuqaqa mana munashaqchu” nir.20¿ , chaynulla

, chaynullapis kay pachapi kaq?

qami, Tayta Dyusqa tikrasha yanqa illaqllata rimaqrunakunapaq. 21 , tukuy kay pachapikawsaqkunaqa, , yarpuq intrakaq ima karmapis,amana payta riqsinanllapapaq niran. Piru ashwanmi

kriyiqkunalami washakananpaq niran,runakuna chayta mana kwintachatinllapamapis.

22Chaqa Israel runakunaqami milagrukunalata rikaytamunanllapa. Nataq mana Israel runakuna-shuypaqa, kusala

. 23Piru nuqakunaqami

kawsamushanpi kriyirla washakananllapapaq. Chaynu,

¿imanutaq Dyus Akrashan Cristun karqa askwintalla wanushakanqa? nir. Chaynulla mana Israelmanta kaqrunakunata-manllapa yupay yarpuchin. 24

qami, Israel runakunata,tapis washamashanchikllapa. Chaynuqami,llapa imanumi Dyusqa kusala pudirniyjun, .25Chaynu katinmapismi wakinqa mana intrakananllapachu

llapapaq nirqa. Piru mana kwintachatinllapamapismi TaytaDyusqa kusala pudirniyjun,pachapi kaq runakunamantaqa.

26Kriyiq masiykuna, allita kwintata qukayllapa imanukatkillapami Dyus akrashushanllapapaq. Piru yaqqatukuynikillapami, wakin runakunapa rikayninpiqa manakwintachaypaqla, , chaynulla manariqsikasha katkillapamapismi Tayta Dyusqa akrashuranllapa.27Nishaykillapapis: ,chaynulla kusala puytiq kani niqkunata pinqaypi dijananpaq,kay pachapi mana kwintachayashanllapata, chaynulla mana

, mana puytiqpaq riqsiyashanllapakunata akrasha.28Chaynullami Dyusqa, , kusapuytiq runakunata dijar, chay mana kwintachashanllaparunakunata akrasha, paypa wamrankuna kananpaqqa.29Chaynuqami, Tayta Dyuspa naypanpiqa manana mayqanpispayllapaq alabakaytaqa puytinqanachu. 30Piru TaytaDyusqami llakipakuq kar, kusala uchayjun kashallapamapis,Jesucristurayku llakipamarninchik mana uchayjunpaqnachuriqsir, pullakumashanchikllapa. Chaymi Jesucristurayku

intrakayta puytinchik imanumi Taytanchik Dyusqawashamanchik nirmapis. 31Chaymi Tayta Dyus kusatayanapamashanchikrayku, paylata alabashunllapa.Chayraykumi Dyus nitin iskribikashakunapiqa nin:

“Taytanchik Dyusqami kusala pudirniyjun nirpaylata alabayllapa, ama qamkunalla alabakarchu” nir.a

Jesucristumi kruspi wanuran uchanchikllaparayku

2 1Piru kriyiq masiykuna, Taytanchik Dyus imanumi

shamurqa,. 2Ashwan qamkunawan

karqami Jesucristo uchanchikmanta washamanallapapaq

karay. 3

yupay kusata manchakur ima, imanupiqa. 4Chayrayku

, manami

llapa. Ashwan Santu Ispiritu pudirninwan yanapamatin, kwintata qukar kriyiraykillapa. 5Chaynu

kriyirqami kwintata qukaraykillapa Dyus pudirninwanyanapamashalami washakayta puytinchik, mana runakunapa

.

6Piru chay allitana kriyiqkunataqami, Dyuspaqqa allitana, Dyuspaq kusa intrakaqkunana

kananllapapaq. , manami. Chaynulla manami kay

pachapi mantakuqkuna maydiyaqa tukukayanqa chaykunapa. 7Ashwanmi chay washakanaykillapapaq

, , TaytaDyus payla yarpushankuna. Chaqa payqami manaraq kaypachamatapis rurayaraqchu yarpushana karan, maydiyaqawashakar paywan pulla kayashunllapa nir. 8Dyus tukuytawashamanallapapaq yarpushankunataqami, kay pachapimantakuqkunaqa mana mayqanninpis intrakaranllapachu.Chaqa paykuna chay washakananllapapaq chaytaintrakashallapa karqami, kusala shumaq allinla AmitunchikJesucristutaqa mana wanuchinanllapatachu kruspi klabarqa.9Chayraykumi Dyus nitin iskribikashakunapiqa nin:

“Tayta Dyusqami, payta munaq wamrankunapaqqa,kamkachishana uk kusala shumaq lugarta,washakaqkunaqa chaypi kananllapapaq.

Piru chaytaqami mana mayqanpis rikashachu,uyapashallapalamapischu.

Chaynulla manami intrakashallapalamapischu” nir.10

qami, Tayta Dyusqa,llapana. ,

,ruranayashanta ima tukuyta.

11¡Ma, tapushaykillapa! ¿Uk runachu, uk runa masin ima? ¡Manami! Uk runaqami

.

payqa yarpun nirmapis. 12Chaymi Taytanchikllapa Dyusqa,Santu Ispiritunta qumashanchikllapa, allita intrakanallapapaqimanutaq payqa kusalata llakipar tukuyta dibaldilawashamanchikllapa nir.kumi, nuqanchikkunaqa manana yarpuyta puytinchiknachuchay mana kriyiqkuna yarpuyan chaynuqa. 13Tukuy

, Dyuspa Santu Ispiritun. Manami nuqakuna

1 1 2

168

llapa. Ashwanmi Santu Ispiritu, Tayta Dyuspaqintrachimashanllapata, intrachikunillapa chay allita kriyir,Santu Ispirituwan kaqkunataqa.

14Piru Santu Ispiritu intrachikunashantaqa, mana SantuIspirituwan kaqkunaqa mana kriyinanllapachu. Chaqapaykunataqami yarpuchinllapa yanqa uk yaruyasharimayanman yupay.taqa, paywan kaqkunala intrakayta puytin. 15Chaymi SantuIspirituwan kaqkunaqa, .Piru mana Santu Ispirituwan kaqqa mana imatapis rikar

, allinpichu kanchikmanaqachu mana nir. 16

qami nin:“Manami mayqanpis,

puytinchikllapachu.Chaymi mayqanpis paytaqa mana imatapis kaynu kaynu

Piru ashwan nuqanchikkunaqami Santu Ispiriturayku,Amitunchik Jesucristo imanutaq yarpun, chaynu yarpurintrakayta puytinchik Taytanchik Dyuspaqqa.

3 1Kriyiq masiykuna, Jesucristupi allita kriyinaykillapapaq, manami Jesucristupi kriyiqta

yupaychu willashurayllapa. Ashwanmi imanutaq takshawamritumataqa kusa shumaqlata willar ima intrachinchik,

intrakanaykillapapaqqa. 2Chaynumi qamkunataqa kusa, imanutaq uk ñuñuq

wamritumataqa, lichilata upyachir mana jwirti mikuytaqaranchikchu chaynu. Chaqa qamkunaqari, jwirti mikuytamana mikuyta puytiq yupay, manaraq allita intrakaytaqapuytiraykillapachu. ¡Chaynullami kananmapis manaraqpuytinkillapachu! 3¡Chaqa qamkunaqa imanutaq chay manakriyiq runakuna kawsan, chaynullaraq kawsankillapa! Chaymiqamkunapura inbidyanakur, ukmanta willanakur ima tarqa¿manachu unay kashaykillapanulla kawsayankillapa?4Chaymi kaynu ninakunkillapa:shanpi kriyini” nir. Nataq uknikillapaqa nin: “Nuqa-shuypaqa

. Chaynu ninakurkawsarqami, imanutaq unay kawsayashaykillapanullakawsayankillapa.

5Ma tapushaykillapa: ¿Apoloswan, nuqa Pabluqa imataq

llapapaqqa? Chaqa nuqakunaqami Dyuspa sirbikuqninkunalakar,paq. Chaymi Amitunchik imatami ruranayllapapaqnimashanllapanullami ruranillapa. 6Chaymi Tayta Dyusqa

.Chaynuqami, uk simillitata tarpukuq yupayna karay. NataqApolosta-shuypaqa Tayta Dyusqa niran,

. Chaynu mas

yupayna karan. Piru chay simillitata winachiqchay-shuypaqami Tayta Dyus karan. 7Chaynu katinmi, tarpuqchay, chaynulla parqukuq chaymapis yanqa rikar imaruranayllapalapaq kanillapa. Piru tukuyta rikar winachiqchayqami Taytanchik Dyus payla. 8Chaymi chay tarpukuq

, chaynulla chay parqukuq yupay, chaylla kanillapa Tayta Dyuspaqqa. Piru

chaynu katinmapis Tayta Dyusmi maydiyaqa imatarurashayllapanulla, allinta rurasha katiyllapaqa, allintamirurashaykillapa nimanqallapa. Piru mana allinta rurashakatiyllapaqami, mana allintachu rurashaykillapanimanqallapa. 9Piru nuqakunaqami Dyuspaqqa chayllasirbikuqninla kanillapa. Chaymi qamkunapis Dyusllapaq kar,

, chaynulla chay wasillutakaq qallarisha chay yupay kankillapa.

10Nuqatami, Tayta Dyusqa uk kusa allita llutakuqta yupay,

llapapaq. Chaymi nuqaqa imanutaq wasita shachinapaqqapuntataqa simintuta itanchik, chaynumi simintuta itaq yupay

. Chaymi chay simintuitashaypa ananpina ukkunaqa llutakuyan. Piru chaynullutakurqami, allita yarpur llutakunqa, allintachu llutakuyanmanaqachu mana nir. 11Chaqa uk llutakuq karmapismi,llutakunanpaqqa manana kambyayta puytinnachu chaysimintu itakashataqa. Chaqa chay simintu itakasha chayqami,Jesucristo. 12Chaymi kay llutakuq qallarishanpa ananpiqa,

,platawan, kusala shumaq rumikunawan ima. Chaynullami

qirulawan, shukchalawan, pajakunalawan ima. 13Piru chay, jwisyu

. Chaymi chay ninaqa chay.

-shuypaqa limpurupachir chinqachinqa. 14Chaymi chay mayqan kusa allinta

, ninamapis mana imanachitinqa, TaytaDyusqa allintami rurashayki ninqa. 15Piru mayqanpis mana

,nina rupachitin-shuypaqa,limpu tukukanqa.kriyishanraykula washakanqa nina rurimanta alsakaqyupaylana.

16¿kankillapa nirqa? Chaynulla ¿Dyuspa Santu Ispiritun qamkunapi kawsan nirqa? 17Dyuspawasin kaqkunaqami, kusala shumaq, kusala allin ima. Piruchaynu, Dyuspa wasin yupay katkillapa, mayqan mana allitakriyiq shamur,qami, chayta rurashanllaparayku Tayta Dyusqa kusala manaallinta rurar tukchinqa. Chaqa Dyuspaqqami qamkunaqakusala shumaq allinla wasin kankillapa.

18

ingañakankillapachu. Qamkunamanta mayqannikillapa chay, ama chay

, Tayta Dyuslapaqyarpunkimanllapa.

. 19Chaqa mayqanpis

kanman yupay. Chayraykumi Dyus nitin iskribikashakunapiqanin:

, mas imakunatapis rurayta puytininiqkunatami,

Dyusqa mana chay yarpuyashannu rurananpaqqadijanchu”.

20Chaynullami ninpis:,

yarpuyninqayanqa mana kanman yupay” nir.

21Chayraykumi, ,ama ninkillapachu, .Chaqa Tayta Dyus tukuy imapa amunwanna karqa, ¿imapaqtayanqa runakunapi yarpupakunkillapa? 22Chaqa

, Apolosta, chaynulla

. Chaymi sirbishuqnikillapa kanillapa.Chaynullami tukuy kay pachapi kaqta, kawsayta, wanuyta,kanan diyata, maydiyatapis pay qumashanchikllapa. ChaymiCristuwanna karqa ama mas imakunapaq yarpupakurnachukawsashunllapa. 23Chaqa qamkunaqami Cristupanakankillapa. Nataq Cristo-shuypaqa Tayta Dyuspana.

1 2 3

169

4 1Qamkunami riqsimankimanllapa Jesucristupa.

llapapis nuqakunataqami akramashallapa, Tayta Dyusunaymanta-pacha imanu washamanallapapaq payla

, nir. 2Piru nishaykillapa:Mayqantapis uk mantaqnin imata rurananpaq nir akratinqa,chay akrakasha chayqa imatapis karanlata ruran. 3Chayminuqamataqa, Tayta Dyus mantamaqniy kar, akramaran

. Chaymi nuqaqa karanlata rurashakatiy, qamkuna, chaynulla chay mantakuqkunamapis mananimayta puytinqallapachu mana allinta rurashayki nirqa.Chaynulla manami nuqallamapis allintami rurayani, manaqamana allintachu rurayani nikayta puytinichu 4Piruyarpuyniypiqami mana uchayjunchu kani. Chaynu nirqami,mana nishunayanillapachu Dyuspaqqa kusala allin kar manauchayjunnachu kani nirqa. Chaqa imanu katiymapismi,

. 5Chayraykumi,chay tukuy imamanta rikamaqninchik manaraq

, amaraq nuqanchikkunalla rikar. Ashwanmi yaraskishunllapa

Amitunchik Jesucristo shamur, chay tutaparaqllapi karpakaplla tukuy rurashanchikkunata,tapis shutiman rikarichinankaman. Chaymi chaypiraq TaytaDyusqa imanu imanu kanallapapaq nir, pay munashanlatarurashakunataqa kusata alabamashunllapa.

6Kriyiq masiykuna, tukuy kaykunataqami byinnikillapapaqwillashunillapa Apolospaq, nuqallapaq willashurllapaqa.

llapa imanutaq nuqakuna Dyus nitin iskribikashanta allitanaintrakar kawsanillapa chaynu kanaykillapapaq. Chaynukarqami, allitana intrakar, manana ukpaq allinta rimar,ukpaq-shuypaqa mana allintaqa rimayankillapanachu kanqa.7¡Ma nimayllapa! ¿Mayqanllaqachu yanapar wakinkunamanta

? ¿Manachu?

¡Dyusmantami aypashaykillapa! Chaynu katin-ari ama

chu.8Chaynullami manana nuqakunata ministimarllapanachu,

, kusala mantakuqkuna yupaynatukunkillapa. Piru manami chaynuchu kankillapa.Chiqapmata chaynu mantakuqkuna kankimanllapa,nuqakunapis pullaykillapa mantakunayllapapaq. 9Chaqanuqakuna apustulkunataqami yarpuchimanllapa, TaytaDyusqa tukuylamanta ikikaqpi dijamashallapa,uchayllaparayku wanunayllapapaq yupay. Chaynullamikusata qischakar imaqa tukuylapaq, angelkunapaq, chaynullarunakunapaq imaqa, kusala rikakuypaq yupay katiyllaparikakumanllapa. 10Nuqakunaqami,llapaqa, yaruyashapaq yupay rikamanllapa. Nataqqamkuna-shuypaqa, ,kusala intrakaqkunapaq riqsikankillapa. Chaynullanuqakunaqa kusala litalla kaymanllapa yupay riqsikanillapa.Nataq qamkuna-shuypaqa kusala jwirti kayankillapa kanmanyupay kankillapa. Nuqakunaqami kusala disprisyadukanillapa, qamkunata-shuypaqa kusalata rispitarmunashunllapa ima. 11Kanankamanmi nuqakunaqamallaqpaq, yakupaq, chaynulla mudanayllapa mana katin imakusalata qischakanillapa. Runakunamapismi qischamanllapa,chaynulla manami nuqakunallapaq wasiyjun imachukanillapa. 12Kusalata trabajarmi imanulapis kawsanillapa.Runakuna kusalata jurapamatinllapamapismi, paykunataqakusala allinta rikanillapa. Chaynullami mana allintaruramananllapapaq ikiyllapapi puritinllapapis allinlata rurarshachinakunillapa. 13

pismi nuqakunaqa allinlata paykunataqa willanillapa.Chaynulla kanankamanmi imanutaq uk runamaqa wasintapichar, chay pichakushanta itakun, chay picha itakukashatayupaymi rikamanllapa.

14Kriyiq masiykuna, tukuy kaykunataqami iskribimuniqamkunata intrachishunayllapapaq. Manami kusa manaallinta rurayashaykillaparayku pinqashunaypaqchuwillashunillapa. Chaqa kusalatari munashunillapa chiqapwamraykunata yupay. 15Chaymi nishaykillapa: Michka dyismil (10,000)pis, manami kusa achka taytayjun yupayqa kaytapuytinkillapachu. Chaqa nuqami taytaykillapa yupay kani,

shayllaparayku. 16Chaymi kusalata rugashunillapa, imanutaqnuqa kani chaynula kanaykillapapaq. 17ChayraykumiAmitunchik Jesucristupi allita kriyiq masiy, kusala munashay

. Chaqa paytami Jesucristupaq willatiypuntata kriyishanrayku, wamray. Paymi intrachishunqallapaJesucristupi imanu kriyiq kar, mayta kriyiqkunaman

, .18Qamkunamanta wakinnikikunaqami, nuqaqa mana

shamuyashaqnachu rikashuqllapa nirqa, kusalata alabakarninkillapa: “Pablumantaqami nuqanchikkunaqa kusa mas

. 19Piru Amitunchikmunatinqami, mana tardarchu shamushaq rikashuqllapa.Chaymi chaypiraq rikashaq chay nuqamanta kusa mas niryarpuqkunataqa, mabir chiqaptachush Dyus munashannururayan, manaqachu rimayanla kusa kani nirqa. 20Chaqamayqanpis Dyus munashanta ruranarqa,wan allita kriyisha kar, rurayta puytinchik. Manami yanqarimarlachu Dyus munashantaqa rurayta puytinchik.21¿Imanutataq munankillapa: Rikashuqllapa shamurqaqiruwan maqaq yupay anyashuqnulla willashunayllapata,manaqachu munashurllapa kusala shumaqta willarintrachishunayllapata ima?

Kriyiq masinchik uchakurlla kawsatinqaama pullaqa kashunllapachu

5 1 , qamkunamanta ukqashi, mamantukuqta warmikusha nir. Chaynuqami kusala pinqaypaq

mana allinta rurar uchakusha. Chaqa chay manakriyiqkunamapis, manami chaytaqa ruranllapalamapischu.2¡Piru uknikillapa chaynu uchakusha katinmapismi, manaimapis pasasha kanman yupay, qamkunaqa kusana kani imanir tankillapa! Ashwanmi chay runa uchakushanpaq yarpurkusata kwashayar ima, chay mayqanqamkunamanta itakushana kankimanllapa.

3Chaymi nishaykillapa: Nuqa qamkunawan mana pullakarmapis, yarpuyniypiqa qamkunawan pulla kani, michkamana nuqa nuqalla chaypi karmapis. Chayraykumi, chayqamkunamanta uknikillapa uchakusha chaypaqqa,Amitunchik Jesucristupa shutinpi nishana kanikastigakashana kananpaq. 4Chaymi chay runa uchakushanpaqparlanaykillapapaq tantakatkillapaqami, nuqa mana chaypikarmapis yarpuyniypiqa pullaykillapa kashaq. ChaynullamiAmitunchik Jesucristo pudirninwan yanapashunqallapashumaqta parlanaykillapapaq. 5Chaynu allita parlarllapa,chay runataqa qamkunamanta itakur, Satanaspa makinpinadijankillapa. Chaynuqami, kusata qischakar imaqa, kwintataqukanqa. Chaymi imapaqraq chaynu uchakuray nir, chayuchakushanta dijatinqami, maydiya Amitunchik Jesucristoshamutinqa, chay runaqa washakashana kanqa.

6Chayraykumi nishaykillapa: Manami allinchuwakinninchikkuna uchakutin, chay uchakushanta manakwintachar, kusami kanillapa ima ninallapapaqqa. Chaqa

, imanutaq tantata ruranapaqmaqapitila libadurata itashamaqa, chay tantapaq chaytaqa limpula

1 4 5

170

saksachin. 7Chaynu katinmi, chay libadura byijuyasha yupay,uchakuchishunaqllapa chaytaqa qamkunamanta itakur,ashwan chay mana libadurawan rurakasha turtilla yupaynakidayllapa. Chaqa chiqaptaqami Dyuspaqqa chaynukankillapa. Chaynu karmi, imanutaq Pascua fyistapimikunchik mana libadurayjun turtilla yupayna kayllapa.Chaqa Jesucristumi uchanchikllaparayku wanushana, Pascuafyistapi uk uyshitata wanuchir mikunchik chay yupay.8Chayraykumi, Pascua fyistapi mana libadurayjun turtillatamikuqllapa, chay yupayna kashunllapa. Chaynu karmiimatapis allinta, chiqap kaqlata rurashunllapa, mana chaylibadura byijuyasha yupay mana allinkunata imachu.

9Ukniykuna, nuqaqami chay uk kartaypi iskribishurllapaqa,nishurayllapa, amami chay ukwan ukwan punur, mana allintaruraqkunawanqa tantanakunkillapachu nir. 10Chaynunishurllapaqa, manami nishunarayllapachu, chay manakriyiqkunamanta tukuy tyimpupaq chiqanchakankillapa nirqa.Chaqa paykunaqami, ukwan ukwan pununllapa, kusalataimakunata munanllapa, suwakunllapa, chay yanqa dyusnishanllapakunata aduranllapa ima. Chaqa kawsayarllaqami,mana tukuy tyimpupaq chiqanchakayta puytinchikchu chaymana kriyiqkunamantaqa. 11

llapa, chay kriyiq masinchikllapa yupay tukur, chaymantaukwan ukwan punur, kusalata imakunata munayan, yanqadyus nishanllapakunata adurayan, kusala kwintastiru,

, suwakuqkuna ima, chaykunawan ama. Chaynu runakunawanqami, ama

imata ruranaykillapapaqmapis parlankillapa, chaynullaamami pullaqa mikunkillapalamapischu.

12-13Chaqa manami nuqaqa chay mana kriyiqkunata rikar, mana allinta rurashaykiraykumi kastigakashana kanki

niyta puytinichu. Ashwanmi tukuy paykunataqa Tayta Dyusla. Piru qamkunaqami

kriyiqkuna kashaykillaparayku qamkunapura allita rikanakur. Chaymi chay uchakuqlla chaytaqa

itakuyta puytinkillapa qamkunamantaqa.

Kriyiqpuraqa ama dinunsyanakushunllapachu

6 1Qamkunamanta, uknikillapa kriyiq masinwanpiñachinakutin imaqa, ¿imapaqtaq rinkillapa chay mana

kriyiq jwiskunata willaq, ? Chaymana kriyiq jwiskunaman rinaykillapamantaqa, ¿manachuqamkuna kriyiqpuralla, ima katinpis parlar shumaqchaytapuytinkillapa? 2¿kriyiqkunaqami maydiyaqa,katinllapapis nirqa?karqa, ¿ima manachu puytinkillapa, chay qamkunapi imapasashanta parlar shumaqchaytaqa? 3¿Manachu

? ¡Chaynukatinmi, ashwan kay nuqanchikkunapi ima pasatinmaqa daslarikar shumaqchayta puytinchikllapa! 4Chayraykumiqamkunallapi ima pasasha katinmapis, ¿imapaqna chay manakriyiq, ?5Kaytaqami kaynuqa willashunillapa pinqakur amanachaynuta ruranaykillapapaq. ¿Chaqa manachu uklamapisqamkunamanta kan, uk kriyiq masin imanu katinpis shumaqparlar shumaqchananpaqqa? 6Piru kriyiqpurallapiñachinakurqa, ¿imaraykutaq chay mana kriyiq jwiskunaraq

?7¡Nishaykillapa! qamkunamanta kriyiqpuralla imalapaq

piñachinakur mana kriyiq jwiskunaman qayachinakur imaqa,kusala pinqaypaqta kawsankillapa. Ashwan uknikillapapiñachishutinllapa, manaqa ingañashutinllapamapis, kriyiqkashaykillaparayku, uyarala kankimanllapa. 8Piru ashwanqamkuna uyarala kanaykillapamantaqa, uknikillapata manaallinta rurayankillapa, chaynulla ingañayankillapa ima.

9-10¿ ,Dyus mantakuyashanmanqa mana yaykuyta puytinqallapachunirqa? Chaqa chay ukwan ukwan punuqkuna, yanqa dyusnishanllapakunata aduraqkuna, warmi, manaqa runakarmapis kasarashana kar, chaymanta ukwan punuqkuna, ukruna warmi yupay tukuqkuna, runapuralla punuqkuna,suwakuqkuna, imakunata munapakuqkuna, ,chaynulla chay kwintastirukuna, llullakurla imantatarikuqkuna imaqa, Tayta Dyus mantakuyashanmanqa manayaykuyta puytinqachu. Chayraykumi ama ingachu maydiyaqa Tayta Dyuswan pulla kashaq nirqa.11Qamkunamanta wakinqami, unayqa chaynu kaq kankillapa.Piru kananqami, Amitunchik Jesucristo uchaykillapapaqwanushanrayku Tayta Dyusqa llakipar,chu riqsishushallapa. Chaymi kananqa Santu Ispirituyanapashutinllapa allinkunalata rurar, Tayta Dyuswan pullanakayta puytinkillapa.

12Imanupiqami wakinqa ninllapa: Nuqaqami Jesucristupikriyishayllaparayku tukuy imatapis ruranayllapapaq kani nir.Chaynu katinqa tapushaykillapa: ¿llapanulla rurashaykillapaqachu imallapiqa yanapashunllapa?¡Manami! Chaqa manami allinchu chay mana allin kaqkunaqa,pay munashannullata rurar uchakuchimanapaqqa.13Chaynulla ninllapapis: .

-shuypaqa mikuywan untananlapaq nir.¡Chiqaptami chaynu! Piru nishaykillapa maydiyaqami Dyusqaishkantinta chinqachinqa. Chaynullami ninllapapis,kwirpunchikpis yanqalla kashanrayku, allin ukwan ukwanima pununapaq nir. Piru manami chaynuchu, ashwanmikwirpunchikqa Amitunchik Jesucristulata sirbisha ima, paypiskwirpunchikpi kawsananpaq. 14Chaynu Amitunchikkwirpunchikpi kawsashanraykumi, imanutaq Tayta Dyus,Amitunchik Jesucristuta wanushanmanta kawsachimuran,chaynullami nuqanchikkunatapis wanushallapamapispudirninwan kawsachimashunllapa.

15¿nirqa? ¿Chaynu Cristupa kwirpun katinqachu, allin kanqa chaykwirpunchikllawan rir uk warmi waynasapawan pununapaqqa?¡Manami! 16Chaypaqmi Dyus nitin iskribikashakunapiqa nin:“Runawan warmi pullachakarqami, ishkantinqa uk kwirpulanayupay kidanllapa” nir. Chaymi qamkunamanta mayqanpis ukwarmi waynasapawan punurqa, chaynu mana allinta rurarmapis,uklapaqna tikrakayanllapa. 17Nataq nuqanchikkuna-shuypaqa,Amitunchik Jesucristupi kriyishanchikrayku, paywanqa ukyarpuylapaqna tikrakanchikllapa.

18Chaynu katinqa, chay ukwan ukwan punur kusa saqratauchakunaykillapamanta chiqanchakayllapa. Chaqa chaynuuchakuymi kwirpunchikpaqqa kusala mana allinchu, wakinuchakunamantaqa. Chayrayku mayqan ukwan ukwan punuruchakuqqami, paypa kwirpunllapaq kusala saqratauchakuyan. 19¿kwirpuykillapaqa, Dyus Santu Ispiritunta qushushanllapapawasin nirqa? ¿Chaynulla manachu kwintata qukankillapaDyuspa Santu Ispiritunqa qamkunapi kawsan nir? Chaqaqamkunaqa, manami kwirpuykillapapaqa amunchukankillapa. 20Ashwanmi Dyuspana kankillapa, WamranJesucristuwan rantishushanllaparayku. Chaynu paypanakarqa, tukuy kwirpuykillapawan allinlata rurar Dyuslatanaaligriyachiyllapa.

mana masayjun kaqkunapaq

7 1Qamkunami uk kartata iskribimar tapumaraykillapa.¿Allinchu kanqa uk runa warmikunanpaqqa? nir.

Chaypaqmi kananqa willashaykillapa. Allinmi kanman uk

1 5–7

171

runa ama warmikunanpaqqa. 2Piru ama ukwan ukwan punuruchakunanllapapaqqami warmipis, ullqupis masayjunkananpaq allin. Chaynu karmi runaqa warminlawannakawsanqa, chaynulla warmipis runanlawanna kawsanqallapa.3Chaynu karmi, warmi chay, ullqu chaypis masayjun kashantayarpur,kawsanqallapa. 4Chaqa uk warmi masayjunna karqa, manamipayqa kwirpunpa amunnachu, ashwan kwirpunqarunanpaqna. Chaynullami runapis masayjunna karqa, mananakwirpunpa amunnachu, ashwanmi kwirpunqa warminpaqna.5Chaynu katinmi, chay warmi chay, chaynulla chay ullqu

paqqa. Piru imanupiqa pulla punuyashanllapamantaqa, allitaparlar ayka diyallataqa mana pulla punur gwardakar imaDyusman mañakunayarqa, rurayta puytinqallapa.Chaymantami qashan pullachanakunqallapa. ImanupiqakishDyusman mañakunaykillapapaq gwardakasha kanillapa niyar,mana kwirpuykita tantyakachiyta puytitkillapa, Satanasqadasla imakunapi ukwan uchakuchishunmanllapa.

6Tukuy kaykunata willashurllapaqa,llapa yupay nishuyanillapachu warmikunkillapa ima nirqa.Ashwanmi tukuy kaykunaqa qamkunapina kanqa. 7Chaqanuqapa yarpuyniymantaqami, kusala allin kanman nuqayupay mana warmiyjun kar,paq. Piru Tayta Dyusmi tukuyta yanapamashanchikllapawakinqa warmiyjun kanapaq, nataq wakinta-shuypaqa manawarmiyjunchu kanallapapaq.

8Chaymi chay musukuna manaraq warmiyjun kaqkunata,chay warmi shipashkuna manaraq runayjun kaqkunata,chaynulla chay byuda kaqkunataqa nini, ama masayjunnachukar, nuqa yupay kananllapapaq. 9Piru imanupi masayjunkanayarllapaqa, kasarayllapa. Chaqa manami allinchumayqanpis masayjun kanayar, mana masakur uchakunanpaqyarpurla kawsananpaqqa.

10Piru tukuy chay warmiyjun, runayjun kaqkunatami kaynunishaykillapa: Mayqan warmipis masayjunna karqa,runanlawanna kawsar amana dijanqanachu. Kaytaqami kaynunishunillapa mana nuqapa yarpuyniymantachu. Ashwanmiwillashunillapa Amitunchik Jesucristo chaynu nirmantakushankunamanta. 11Chayrayku, imanupi uk warmirunanta dijarqa, mananami ukta runakuyta puytinqanachu.Piru imanupi runayjun kayta munarqa, runanllawanshumaqchanakur, purinqallapa. Chaynullami runapiswarmintaqa ama dijanqanachu.

12Kananqa willashuyllapata munani nuqa intrakashaymanta,Amitunchik Jesucristo kay pachapi kar mana chaynu

. Chaymi nishaykillapa: Uk runawarmiyjun kanman, chaymanta chay runaqa, Jesucristupikriyiq tikrakatin, chay warminqa mana kriyinanmanchu. Piruchay warminqa mana kriyinarmapis runanta munar ima manadijanatinqami, chay kriyiq runanqa mana dijarchu payllawankanqa. 13Chaynullami uk warmipis runayjun kanman,chaymanta chay warmiqa, Jesucristupi kriyinman. Piru chayrunan-shuypaqa mana kriyiyta munarmapis, warminta munarmana dijanatinqa, chay warminqa ama dijarchu payllawankawsanqa. 14Chaynuqami chay runa mana kriyiqtapis TaytaDyusqa llakipar yanapanqa, warmin kriyiq tikrakashanrayku.Chaynullami uk warmi mana kriyiqtapis Tayta Dyusqallakipar yanapanqa runan, kriyiq kashanrayku. Chaynushumaqta mana dijanakur ima kawsatinllapaqami, TaytaDyusqa wamranllapakunatapis llakipar shumaqchanqa. Pirudijanakur ima kawsatinllapa-shuypaqa wamranllapamapismana shumaqchakashachu kanqa Dyusmantaqa.

15Piru imanupi chay kriyiqkunamanta, warmi mana kriyiqkar runanta dijanayanman, chaynullapis imanupi ullqu chaymana kriyiq kar, warminta dijanayanman. Chaynutaruranarqami mayqanninpis ruranqa. Chaynuqami, chay

kriyiqqa warmi kar, manaqa ullqu chaymapis paylana kidarshumaqtana kawsanqa.llapa, shumaqlana kawsanaykillapapaq, amana maqanakurimanachu. 16Chaqa qam kriyiq masiy, runayki dijashurrinatin, mana dijanarqa ¿runayki washakayanqa nirqa? Chaynulla kriyiq masiy,warmiki dijashur rinatin mana dijanarqa, ¿qamrayku warmiki washakayanqa nirqa? Chayraykumirinatinqa dijayllapa rinqa.

17Chaymi kananqa nishaykillapa: Mayqannikillapapismi

llapa chaynullami kawsankillapa. Chaynulla imanutaq TaytaDyus chayraq paypaq akrashutinllapa karaykillapa, chaynullakar kuntintakayllapa. Kaynu nir tukuy maylawpi kaqkriyiqkunatapis willani. 18Chaymi mayqan Israelmanta kar,chay siñal kustumrita rurashana katin, Tayta Dyus qayashakatinqa, chaynullana kanqa. Chaynulla mayqan manaIsraelmanta kar, manaraq chay siñal kustumrita rurasha katinTayta Dyus qayasha katinqa, chaynullana kar amanaruranqanachu. 19Chaqa manami chay siñal kustumrita rurashakar, manaqa mana chay siñal kustumrita rurasha karlachuTayta Dyuspaqqa allinqa kanchik. Ashwanmi imanukashanchiknulla Tayta Dyustaqa chiqapta kasur,llaqa kawsayta puytinchik. 20Chaymi mayqanpis, imanulakatinpis Tayta Dyus qayar imanu kananpaq niran,chaynullana kar kuntintakanmanllapa.

21Imanupi qam uk runapa sirbikuqnin katki, Jesucristoqayashutinqa, amami yarpupakunkichu sirbikuqmi kani nirqa.Ashwanmi chayllapi kidanaykipaq karqa, kidanki. Piruimanupi chay sirbikuyashaykimanta lluqshinaykipaq yupaykatinqa, ama tardarchu lluqshinki, amana sirbikuqkanaykipaq. 22Chaymi mayqanpis uk runata sirbiq katin,Amitunchik Jesucristo paypi kriyinanpaq qayasha katinqa,manana runapa sirbiqnin yupaynachu kar, ashwan Cristupasirbiqninlana kanqa. Chaynullami uk runa mana mayqantapissirbiyatin, Jesucristo qayatinqa, chay runaqa kananqaAmitunchik Jesucristo munashanlatana ruranqa, uk sirbiqyupayna. 23Chaqa Tayta Dyusmi qamkunataqa, WamranJesucristo wanushanwan rantishushallapana. Chayraykumimanana uk runa yarpuyashankunata kasurnachu, ashwanJesucristupa sirbiqninlana kankillapa. 24Chaynuqami kriyiqmasiykuna, qamkunaqa imanutaq karaykillapa chayraq TaytaDyus qayashutinllapa chaynullana kar kuntintakar,Taytanchik Dyustaqa, paylatana sirbinkillapa.

25Kananqa willashaykillapa, chay shipash manaraqrunayjun kaqkunapaq. Piru kayqami mana AmitunchikJesucristo mantakushanmantachu, ashwanmi nuqayarpushayllamanta. Chaynu karmapis allin, AmitunchikJesucristupi kriyiq katiy pay llakipar yanapamatinrimashayrayku. 26Chaymi allin kanqa, runa karpis amawarmikur, chaynulla warmi karpis mana runakurchu paylakashannullana kidananllapapaq. Chaqa kusala qischakaytyimpupinami kanchikllapa. 27Chaymi, qamkuna warmiyjunkarnaqa, ama warmikitaqa dijaynachu. Chaynulla chaymanaraq warmiyjun kaqkunapis, ama warmikuyllapanachu.28Chaqa nishaykillapa: Qamkuna kasararqami manauchakuyankillapachu Dyusmantaqa. Chaynullami uk shipashkasararpis, mana uchakuyanchu. Piru chay qischakaytyimpukunapi kasarashakuna mana qischakananllapatamunarmi, nini: Ama kasaranmanllapachu nirqa.

29Kriyiq masiykuna, nuqa chaynuta willashurllapaqami,kaynu intrakanaykillapata munani:qami, manana achka tyimpunachu kidan nir. Chayraykumiwarmiyjun kaqkuna, chaynulla runayjun kaqkunamapis,manana masayjun yupaynachu kar, Amitunchiklapaqna

1 7

172

b 7.36-38 Kaynupismi intrakayta puytinchik: Piru uk runa uk shipashwan parlashana kanman kasarananpaq. Piru chay runaqa paywan kaytakusalata munatin, chay shipash allinna warmin kananpaq katinqa, kasaranqa. Chaqa chayta rurarqami mana uchakuyanchu. 37 Chaynulla ukruna warmikunanpaq kayar, chaymanta paylla allita yarpur, mana warmikushaqchu, Dyusta mas allinta sirbinaypaq ninman. Chaynururarqami chay warmin kananpaq karan chay shipashtaqa paylana kananpaq dijar, kusala allintana rurayanqa. 38 Chaymi nini, uk runa ukshipashwan kasarananpaq parlashanwan kasararqa allinta rurayan. Chaynulla uk runa chay parlashan shipashwan mana kasararqami, ashwankusala allinta rurayan.

yarpur kawsanmanllapa. 30-31Chaymi mayqan llakirpis amachaylapaqqa yarpunmanllapachu; kusa aligrila kaqkunapisama chaylapaqqa yarpunmanchu; chaynulla kay pachapikaqkunata rantir, kusala imayjun ima tikrakasha kaqkunaimamapis amami tukuy chaykunalapaq yarpurchu; ashwanAmitunchiklapaq yarpur kawsanmanllapa. Chaqa chaykusalata llakishanllapakuna, aligriyashanllapakuna, chaynullatukuy iman tarishankunaqami, maydiyaqa limpu tukukanqa.

32Piru chaynu nishutiyllapaqakish ¿chaqa imanutaqmaydiyaqa kayashaqllapaqa nir, yarpupakuyatkillapa? Amamichaykunapaq yarpupakurchu, ashwan Amitunchiklapiyarpukur kawsayllapa. Chaqa imanutaq uk manaraqwarmiyjun runamaqa, Amitunchiklapaqna yarpur, ashwanimanupis mas shumaqta ima paywan kayta munan, chaynukayllapa. 33Piru nataq runa warmiyjun karqami, kay pachapikaq imakunapaq, warminta aligriyachinanpaq ima yarpur,Amitunchiklapaqqa manana yarpunnachu. 34Chaynullamirunayjun warmiwan, mana runayjun warmikunaqa manachayllatanachu yarpunllapa. Chaqa imanutaq chay byudamana runayjun kaqkuna, chaynulla chay shipash manaraqrunayjun kaqkunamaqa, Amitunchiklapaq yarpukunllapa.Paykunaqami Dyuswan kusala mas shumaq kayta munanllapakwirpunpi, chaynulla yarpuyninpimapis. Nataq runayjunwarmikuna-shuypaqa kay pachapi imakunapaq, chaynullarunanta aligriyachinanpaq ima yarpunllapa. 35Tukuykaykunata willashurllapaqa, manami nishunayanillapachuwarmiqa amana runakunqanachu, chaynulla runa karmapisamana warmikunkillapachu nirqa.llapa byinnikillapapaq, allita intrakar kusala shumaqtaAmitunchiklapi yarpukurna kawsanaykillapapaq.

36Chayraykumi mayqan runapa, uk warmi wamrankasarananpaq allinna katinqa, allita yarpunman taytanqa:Allinchu kasarananpaq, manaqachu mana nir. Chaymantaallita yarpur: Allinmi kasarananpaq nirqa, kasarananpaqdijanqa. Chaqa chaynu wamranta kasarachirqami, manauchakuyanchu. 37Piru uk runa payllamanta allita yarpur,warmi wamranpaq ninman: Manami allinchu kasarananpaqqanir. Chaynu rurarqami kusala allinta rurayan chay runaqa.38Chaynu nirqami nishunayanillapa: Mayqanpis warmiwamranta qukunar, qukurqa allita rurayan. Piru mayqan,wamranta mana qukurqami, kusala mas allinta rurayan nir.b

39Nishaykillapa: Uk warmi kasarasha karqami, chayrunanllawan kawsanqa maydiya runan wanunankaman. Nataqmaydiya runan wanutin-shuypaqa, chay warmiqa paylanakashanrayku, Amitunchikpi kriyiq, mayqan runawanpiskasarayta puytinqa. 40Piru Dyuspa Santu Ispiritunyanapamatin, :Kusala shumaqmi kanman, chay warmiqa amanarunakunanpaqchu nir.

Amami uchakuchishunchu ukninchiktaqa

8 1Kananqami willashaykillapa chay yanqa dyus.

Wakinqami ninllapa: Chay mikuykunataqami, mikunapaqkusala allin ima nir. , imanupiqa kusanakani ima ninkillapa.mantaqa, chay ukninchikkunata llakipar masta kriyinanpaqyanapanchik chay, kusala shumaqqa. 2Piru imanupi ukqakusalata alabakananrayku ninman:kani nir. Chaynu payllamanta alabakarqami, Dyus

munashankunataqa manaraq riqsiyanchu. 3Piru mayqanpischiqapta Dyusta munatinqami, Dyusqa paytapis wamranpaqnariqsinqa.

4Piru chay yanqa dyus nishanllapakunapaq mikuykunata,

chikllapata puytinchu. ,chay dyus nishanllapakunaqa, manami chiqap Dyuschu nir.Piru chiqap Dyusqami ukla, paymi Taytanchik Dyus. 5Chaqawakinkunaqami ninllapa, unaq syilupi, chaynulla kaypachapishi kan achka dyuskuna, chaynulla kusala achkapaykunata mantar rikaqkunapis nir. 6

paqmi kan uk Dyusla. Paymi tukuypa Taytanchikllapa.Payraykumi imapis kan. Chaynu katinmi nuqanchikkunapispayrayku kawsanchikllapa. Chaynulla uklami AmitunchikJesucristupis. Payraykumi tukuy imapis rurakaran. Chaynullapayraykumi nuqanchikkunapis kawsanchikllapa.

7 .Chaymi wakin kriyiq masinchikkuna manaraq allitaintrakaqkuna katin, kriyishanqa litalla yupay. Chaynukashanraykumi, chay yanqa dyus nishanllapakunaman chay

yarpunllapa. 8

raykuchu, shumaqpaqqa rikamashun. Chaymi chay yanqadyus nishanllapakunapaq mikuykunata mikur, chaynullamana mikurmapismi, paypaqqa chaylla kanchikllapa.

9Nishushayllapanu: Qamkuna allita kriyiqkunami. Piru

yupay mana allita kriyiq ukninchikkunamanta. Chaqa

allinchu nir. 10 , chay

sunsunulla paykunapa naypanpi mikuyatki rikashurllapaqa,paykunapis munar mikurqa uchakunmanllapa. 11Chaynuqamiqam uchakuchiyanki chay kriyiq masikitaqa chaykriyishanmanta chiqanchakananpaq. ¡chu! Chaqa Jesucristuqami paytapis washananpaq wanuran.12Chaymi chay manaraq allita kriyiq masiki, chaykunataqa

rayku uchakuyan. Chaymi qamrayku uchakushanrayku,Jesucristupa naypanpiqa qamqa kusala uchayjunna kayankikanqa. 13Chaymi nishaykillapa: Chay manaraq allita kriyiqmasiy, mana mikuyashan mikuyta naypanpi mikuruchakuchiyayman. Chaynu mikur uchakuchiyani nir

, mananari allinchu kanqa qashan naypanpiaychata mikur uchakuchinaypaqqa.

chiqap apustulnin kani nir

9 1¡Ma tapushaykillapa! ¿Nuqa, Jesucristupa apustulninkarqa, manachu tukuy allin kaqtaqa rurayta puytiyashaq?

Chaqa nuqaqami Amitunchik Jesucristuta pay payllata rikashakar, paypaq chiqap apustulnin, chaynulla sirbiqnin ima kani.Chaymi paypa apustulnin kar,kriyishaykillapa Amitunchik Jesucristupiqa. 2Imanupiqawakinkunaqa mana riqsimananllapachu nuqa apustul kaninirqa. Piru qamkunami riqsimankillapa nuqaqa chiqap apustulkani nir,rayku.

1 7–9

173

3-4Piru chaynu chiqap apustul karmapis, manamimaydiyapis mañashushallapachu kani ima ministishaypiyanapamanaykillapapaqqa. Ashwanmi mana kubrarchu

, ama yarpunaykillapapaq. Piru

chay nuqapaq mana allinta rimaqkunataqa kaynu nini:Jesucristupa chiqap apustulnin karmi,raykuqa dirichuyjun kanillapa qaramanaykillapapaq, yakitutaupyachimanaykillapapaq nir nishuymanllapa nuqapis.5Chaynullami nuqa munarqa puytiyman, uk kriyiq

.Imanutaq Pedro, wakin apustulkuna, chaynulla Jesucristupaukninkuna ruran chaynulla. 6¿Manaqachu nuqa Bernabiwanishkantiyllapaqa, tukuy ministishayllapataqa nuqakunallatrabajar tarinayllapapaq kanillapa? 7¿Mayqan suldadutaqsirbikuyarqa, ima ministishantaqa paypa qillayninllata gastarrantinman? ¿Mayqan runataq achka ubata tarpurqa, chaytarpushanmantaqa uk murinlamatapis mana mikuyanqa?Chaynulla ¿mayqantaq animalkunata purichiyar mana chaylichinta upyanman?

8Kuytawkish chaynu nishutiyllapaqa, yarpuyashaytawillashuyashaqllapa nir yarputkillapa. Chaqa chaypaqqamiDyus nitin, Moisespis mantakuyninpi iskribiran. 9Moisésmantakur iskribishanqami kaynu niyaq:paq karqami,chu, ama mikunanpaq” nirqa. Tukuy kaykunataqami, Dyusqamana animalkunalapaq yarpurchu niran. 10Ashwanmichaynuqa niran nuqanchikkunapaqpis kusalata llakir imaintrachimanallapapaq. Chaqa Moisés mantakuriskribishankunaqami niyaq: Mayqanpis uk pachata yapur,chaynulla chay trillakuqpismi mana yanqallachu chaytaqaruran. Ashwanmi chay yapukushanmanta, chaynulla chaytrillakushanmantapismi imalataqa tarikur kawsananpaqruranllapa. 11Chaynu katinmi, nuqakunamaqa qamkunata

, uk simillata tarpukuqyupayna kashayllaparayku, tukuy ministishayllapataqaqamkunamanta aypanayllapapaq kanillapa. 12Nishaykillapa:

aypatinqami, nuqakunamaqa ashwan kusa mas dirichuyjunkanillapa qamkunamanta ima ministishayllapataaypanayllapapaqqa. Piru manami imata ministishayllapalapaqyarpurchu,llapa. ,wakinkuna rikar nimananllapata: Wakkunaqami

.13

adurananllapa wasipi mayqanpis trabajaqqami, chaymanapashanllapakunawan kawsayta puytin nir. Chaymi altarmanufrindapaq nir animalkunata apar wanuchitinllapamapis,mayqan ,pis mikuyta puytin. 14Chaynullami Amitunchikqa nishapis:

qami,yanapatinllapa kawsanqa” nir. 15

shayllaparayku, qamkunamanta ima ministishaytaaypanaypaq kasha karmapis,llapachu kani. Chaynullami kanan kay kartataiskribishurllapamapis, manami qamkuna imalataqaqumanaykillapapaq nirchu iskribishuyanillapa. ¡Ashwanmiqamkunamanta ima ministiyashayta aypanaypaqchaymantaqa,karmapis wanuyman!

16Piru chaynu,, manami kusala

mas allin kani wakinkunamantaqa niyta puytinichu. Chaqa, Jesucristuqa akramasha. ¡Piru

-shuypaqa, imaraq

pasamanman! 17Chayraykumi,,

tukuy ima ministishaytapis qumanaykillapapaq kankillapanishuyaymanllapa. Piru ashwanmi Tayta Dyus chaynu

. Chaymi chaynu

yarpuyta puytinichu. 18Chaynu apustul kashayraykumi

ministishayta qumanaykillapamantaqami,.

19Piru nuqa, michka mana mayqanpa sirbiqnin karmapismi,ashwan kananqa tukuyta sirbiq yupayna tikrakasha kani.Chaynuqami tukusha kani, imanupis achka runakunata

. 20Chaynullaminuqa Israel runakuna, Moisés mantakushankunata kasurkawsanllapa chaykunawan karqa, nuqapis paykuna yupay kar,chay mantakuykunata kasuq yupayna tikrakani. Piruchiqaptaqami mana chay mantakuykunawanchu kani.Nuqaqami chay mantakuykunata kasuq yupayqa karay, chayachka runakuna chay mantakuykunata kasur kawsaqkunata

. 21

pis: Mana Israelmanta kaqkuna, Moisés mantakushankunatamana kasuqkunawan kar, paykunapa kustumrinllapawankatinllapamapismi, nuqaqa paykuna yupaylla karay.

, Jesucristupinakriyinanllapapaq. Piru chiqaptaqami nuqaqa, Jesucristonimashanta kasur, Dyus munashankunalata rurar kawsani.22Chaynullapismi, nuqa chay kriyiq masinchikkuna litallaraqyupay kar, manaraq allita Amitunchikpaq intrakaqkunawankarmapis nuqaqa, paykuna yupay tikrakani. Nuqaqamichaynuqa ruraray, , allitakriyiqkunana kananllapapaq. Chaynumi tukuy imanukatinllapapis, paykuna yupay tukuray, imanullapis

.23Tukuy kaykunataqami rurani, imanullapis Jesucristupa

, paykunapis kriyirwashakatinllapa, Dyuspaqqa paykunawan pullanakanayllapapaq.

24 ,mantami ganakur imalata aypananpaqqa tukuyninkallpanllapa. Piru tukuy kallpaqkunamantaqami uklaganakun.rayku, chay kallpaqkuna yupay naypaqman riyllapa, TaytaDyus arnishushanllapata aypanaykillapapaq. 25¿Manachu

, mayqanpis pukllananpaq kamakarqa, tukuyarkaqkunataqa dijar pukllaq qallarin? nir. Chaymi pukllarqaganakur, imalataqa aypan ganakushanrayku. Chay ganakuraypashanqami, lawril rapramanta uk kuruna kusala shumaqrurakasha, dasla ñutukuq.paq chayqami, mana tukukaqchu. 26Chaymi nuqaqa, mana

, mana yanqallakallpaq yupay, chaynulla yanqalla maqanakuq yupaychu,

. 27Ashwanmi kusalataqischakarmapis shachinakur, Dyus munashanlata rurani.

pis, mana kwintachar tantyachini. Chaqa manami munanichu, chaymanta nuqa mana allinta

rurashayrayku, Tayta Dyusqa manami allintachu rurashaykinimanantaqa.

Yanqa dyus nishanllapakunata ama adurashunllapachu

10 1Kriyiq masiykuna, manami nuqaqa munanichu, chayunay rukunchikllapakuna imanu, puktaypa rurinpi

kashanllapata qunqanaykillapataqa. Chaynulla amamiqunqankillapachu imanumi rukunchikllapakuna chay chupika

, chaki pachata yupay nir.2Chaynu puktaypa rurinta, chaynulla chay chupika mar

1 9 10

174

yakupa rurinta pasashanqami, intrachimanchikllapapaykunaqa shutikusha yupayna karanllapa nir. Chaynuqamipaykunaqa Moiseswan karanllapa. 3Chaynullami chay unayrukunchikllapakunaqa, Tayta Dyus syilumanta mikuyta

. 4Chaynulla Tayta, upyaranllapapis. Chaqa Dyus,

chay qaqamanta yakuta lluqshichimutinmi upyaqllapa. Chayqaqaqami Jesucristo kar, mayta ritinllapapis pullanllapakaran. 5Piru chaynu rukunchikllapakunata Tayta Dyuskusalata yanapatinmapismi, yaqqa tukuynin mana allintarurar, Dyustaqa mana allintachu yarpuchiran. Chaymi TaytaDyus nitin chay runakuna wanutinllapa, kwirpunkunamapischay chunllaq lugarpi chutarar kidaran.

6

nallapapaq. Chaynu intrakarna, chay tukuy manaallinkunataqa amana munar rurananllapapaq, imanutaq chayunay rukunchikllapakunamaqa mana allinkunata munapakurruraranllapa chaynuqa. 7Chayraykumi, ama qamkunaqaadurankillapachu chay yanqa dyuskuna nishanllapakunata,imanutaq unay rukunchikllapakuna aduraran chay yanqa dyusnishanllapakunata chaynuqa. Chaqa chaypaqmi Dyus nitiniskribikashakunapiqa kaynu nin:

“Runakunami taranllapa mikunanpaq, upyananpaq ima.Chaymanta mikushana, upyashana ima karqa,

rayku, kusata aligriyar shariranllapakusa mana allinkunata rurananllapapaq” nir.

8Chaynulla amami ukwan ukwan punushunllapachu,imanutaq unay rukunchikllapakunamanta wakin ruraranchaynuqa. Chaqa chaynuta rurashanllaparaykumi, uk diyalapibinti-tris mil (23,000) wanuranllapamapis. 9AmamiAmitunchiktaqa nuqanchikkuna munashanchikllatarurachinar pukllashunllapachu, imanutaq chay paykunaruraranllapa chaynuqa. Chaqa chaynuta, Dyustarurachinashanllaparaykumi,mapis. 10Chaynulla imanula karpis kuntintakayllapa.Qamkunaqakish Dyus yanapashushanllapawan manakuntintakar, Dyuspaq mana allinta rimatkillapa. Chaqa unayrukunchikllapakunamaqami, Dyus imanu yanapatinmapis,mana kuntintakar paypaq mana allinta rimashanrayku,

tukchiran.11Intrakashunllapa: Tukuy chay mana allinkuna unay

rukunchikkunata pasashanqami, iskribikasha karan allitakwintata qukanallapapaq. Chaynuqa, allinlatana rurar

. 12Chayminishaykillapa: Mayqanpis Jesucristupi kriyiqkunakuytakankillapa, imanupiqakish allita kriyini niyarmapisuchakushamana rikaritkillapa. 13

numi, tukuyla kawsayashanchikpi imanullapis chay manaallinta rurachikuqqa uchakuchimanayanchikllapa nir. PiruTayta Dyusmi nimaranchikllapa, payqashi tukuy imamantakuytamayashunllapa nir. Chaymi chay nishanpi allitakunfyakashallapaqa, pay yanapamashun, tukuy mana allinkaqkunapimapis shachinakunallapapaq.

14Chayraykumi munashay kriyiq masiykuna, chay yanqadyus nishanllapakunataqa ama imapaqpis adurayllapachu.15Chaymi kananqa willashaykillapa kusala intrakaqrunakunata yupay. Chaymi kay willashuyashayllapata allitaintrakar, kwintata qukankillapa allinmi nir. 16Nishaykillapa:Dyuspaq Santa Mikunata mikunanchikpaqqami, tantakarDyusta payji nir chay ubapa yakituntaqa upyanchik. Chaymichay ubapa yakitunta upyarqa yarpunchik: Amitunchik

.Chaymi Amitunchikwanqa uklana kanchikllapa. Chaynullamichay turtillitata mikurpis Jesucristuwanqa uk kwirpula yupaykar, pullana kanchikllapa. 17Chaynumi chay uk turtillalata

tukuyninchikllapa mikusha karmi, michka achka karmapis, ukkwirpulana kanchikllapa.

18Allita yarpuyllapa Israel pwibluymanta chiqap Dyuspikriyiqkunapaq. Paykunaqami Taytanchik Dyuspaq ufrinditanir uk animalta wanuchir mikurllapaqa, chay tantakarmikushanllaparayku ukla yupayna kidanllapa, TaytanchikDyuspa naypanpiqa. 19Piru kaynu nishurllaqa manaminishuyanillapachu, chay uklawkunapi chay yanqa dyuskunataadurayanllapa chayqa chiqap dyus nirqa. Chaqa chayadurayashanllapaqami, mana chiqap dyuschu kar, chay

, mana imanachinchumana mikuyta puytinapaqqa. 20Piru nishaykillapa: Chay manakriyiq runakuna animalkunata chay yanqa dyuskunaman

, , mana Dyuspaqchu. Chayminuqaqa mana munanichu qamkunaqa chay dyablupaq

, paykunawanpis pulla kar, uklayupayna kanaykillapataqa. 21Chaqa manami puytinkillapachu,Amitunchikta payji nir Santa Mikunata mikur, chaynullaubapa yakitunta upyayarqa, chaymanta qashan chay

,upyanaykillapapaqmapis. 22¿ ,Amitunchikqa mana paylata kasushaqa kusalata piñakun? nir.¿Chaymi mana paylata kasur piñachisha, imanachimaqninchikqallaritinqachu paywanqa shachinakuyta puytiyashunllapa?¡Manami!

23Piru wakinqami ninchikllapa: Amituypi kriyishayraykuminuqata imapis allinta yarpuchimashantaqa rurayta puytini nir.Chiqaptami chaynu. Piru chay wakin imakuna allintayarpuchimasha rurashanchikqami, mana yanapanchuukninchikkunataqa mas allita Amitunchikpi kriyinanpaqqa.24Chaymi nishaykillapa: Ukninchikkunata llakipar shumaqtayanapashunllapa allita Amitunchikpi kriyinanpaq. Chaynukatinqa,lata rurar imachu kawsashunllapa.

25Qamkuna mikunaykillapapaq aychata rantiq rirqa, rantirmikuyllapa. Amami yarpunkillapachu, tapur mikushaqimanupiqa yanqa dyus nishanllapakunapaq katinmaqa mikuruchakuyman nirqa. 26Chaqa,

“Tukuy kay pachapi imapis kaqkunaqami,Amitunchikpaqqa paylapaq kar shumaq”.

27Imanupi uk mana kriyiq kar, wasiyman rishun mikuqnishutinllapaqa, qamkuna rinarqa riyllapa. Chaymi imalatapisqarashutinllapaqa tantar mikunkillapa. Piru amami chayyanqa dyuskunapaqmakish kay mikuyqa kasha katin nirtapukurlamapischu mikunkillapa. 28Piru mikunaykillapapaqkatin, ukqa nishunmanllapa: Chay aychataqami chay yanqadyusninllapapaq nir kamkachishallapa nir. Chaynunishutinllapaqami, ama mikunkillapachu, chay ukwillashushanllaparayku. Chaqa chaynu willashutinllapamikutkillapaqami, chay willashuqllapa runaqa yarpunmanpayqami chaynu mikushanrayku uchakuyan nir. 29Piru chayuk willashushanrayku ama mikunkichu nirqami, mananishuyanichu, qam yarpur uchakuyanki nirqa. Ashwanmichaynuqa nishuni, chay willashuq chay uchakuyan niryarpuyashanpaq. Piru qamkuna allita kriyiqkunaqami kaynutapumanayankillapa kanqa: ¿Imapaqtaq nuqa tukuy allin nirkriyishaypaq, chay manaraq allita kriyiq kar, manaruranayashanpaqqa willamanqa? nir. 30Chaynullaminiyankillapapis kanqa: Nuqami mikunaypaqmapis Dyustapayji nir mikuni. Chaynu katinqa, ¿imapaqtaq wakinqa manaallinta rimayanqa nuqapaqqa? nir.

31Chayraykumi nishaykillapa: Michka mikur, upyar, imatarurarpis, tukuyta rurayllapa Dyusta payji nir. Chayna Dyusqaaligriyananpaq. 32Kuytawkish qamkuna uknikillapata manakwintachar tukuy imata mikutkillapa, chaynulla imata

1 10

175

ruratkillapaqa, Israelmanta kaqkuna, chaynulla manaIsraelmanta kaqkunapis Dyuspi kriyinayashanmantadisanimakutinllapa.mapis disanimakur Dyuspi manana kriyinatinllapanachu.33Chaymi imanutaq nuqamaqa imatapis allinlata rurar,imanupis tukuylata aligriyachiyta kamani. Chaqa manaminuqalapaq imapipis yarpurchu rurani, ashwan chay

paq.

11 1Chaymi nishaykillapa: Qamkunaqami nuqa yupaykawsayllapa, imanutaq nuqamaqa Cristo kawsashannu

maydiyapis kawsayta munani chaynu.

2Kriyiq masiykuna,llapa nuqata mana qunqamar,shayllapata mana qunqar ima chayllapi yarpur, rurar imakawsashaykillaparayku. Chaymi qamkuna kusa allintarurashaykillaparayku kusalata payji nishunillapa. 3Piru

. Uk warmirunayjun karnaqa, chay runan imata rurananpaq nitinpisruran, chaynullami mayqanpis kriyiq karqa, Jesucristonishannullata rurar kawsan. Chaynullami Jesucristupis TaytanDyus munashanlata imatapis ruran.

4Chaymi nishaykillapa: Uk runa umanta pampakur,Dyusman mañakuyani,niyanman. Chaynu umanta limpu pampakur mañakur,

, kasuyashan Jesucristupaqqamana allintanachu rurayan. 5Nataq warmikuna, Dyusmanmañakunanpaq,paq kar, , chaymantaqnin kaq runanpaq mana allintachu rurayan. Chaqachaynu mana umanta pampar, Dyuspaq rurarqami, chaywarmikunaqa limpu lirilla aqchanta rutusha kanmanyupayllapana. 6Chaqa uk warmi umanta mana pampar,Dyuspaq ruranatinqa, mas allinmi kanman chay warmiqalimpu lirilla aqchanta rutunanpaq. Piru lirilla rutukasha,warmi masinkunapaq pinqaypaq katinqa, ama ruturchuaqchayjunlla kar, Dyuspaq allinta ruranqa.

7Piru uk runa-shuypaqami mana allinchu imalawanpisumanta pampananpaqqa. Chaqa Dyus, runata rurarqami kusapaynu rik .chik Dyusqa imanumi kusa mantakuq nir. Piru ukwarmi-shuypaqami intrachimanchik, imanumi runaqamantakuyta puytin nir. 8Chaqa Tayta Dyusqa manamiwarmimantachu ruraran runataqa. Ashwanmi warmitaruraran runapa tullunllamanta. 9Chaynullami Dyusqa,warmitaqa runa payla kashanrayku ruraran. Chay runaqawarmiwanna kawsananpaq. Manami warmi paylakashanraykuchu Dyusqa ruraran runataqa. 10Chayraykumi,chay warmiqa umanta pampananpaq allin, angelkuna chaynuumanta pampashata rikarqa,allita runanta kasuyan nir.

11Piru Jesucristupi tukuy kriyiqkunaqa Tayta Dyuspanaypanpiqa warmi kar, chaynulla runa karmapis chayllakanchikllapa. Chaqa mayqan warmipis, Jesucristupi allitakriyiqqami, runanta yanapan allita kriyinanpaq. Chaynullamayqan runapis, Jesucristupi allita kriyiqqami, warmintayanapan mas allita kriyinanpaq. 12

llapanu, puntataqami Tayta Dyusqa uk warmita runamantaruraran. Piru chaynu kasha katinmapismi, kananqa ashwantukuyla warmimanta nasinchikllapa. Nataq chaynu karmapis,tukuylami Tayta Dyuspa rurashankuna kanchikllapa.

13Kay nishushayllapamantami qamkunalla kwintataqukankillapa: Manami allinchu uk warmi umanta manapampar, Dyusman mañakunanpaqqa nir. 14Chaqa

, warmi

yupay aqchanta winachiqqami, mana allin kar kusalapinqaypaq nir. 15Nataq uk warmi-shuypaqa aqchanta atuntawinachirqami, kusala shumaq. Chaqa Dyus-ari warmitaqaatun aqchanta qusha, umanta pampananpaq. 16Piru kaynunishutiyllapaqami, wakinqa nimayankillapa kanqa, manamichaynuchu nir. Chaymi nishaykillapa: Jesucristupikriyiqkunaqami, tukuyla kay nishushayllapalata ruranillapanir.

17Kanan kayta nishurllapaqa, manami kusala allintamirurayankillapa nishuyllapata puytinichu.llapami qamkunaqashi Dyusta aduranaykillapapaq tantakarqa,allinta ruranaykillapamantaqa, ashwan kusa mana allinkunatarurayankillapa nir. 18Puntataqami nimaranllapa: Qamkuna,Dyusta aduranaykillapapaq tantakarllapaqashi, qamkunapuraanyanakur chiqanchanakunkillapa nir. Chaymi chaynimashanllapataqa, wakinllataqa kriyini, chiqapta chaynutukuyankillapa kanqa nir. 19¡Piru chay chiqanchanakuyqami,imanupiqa wakin kriyiqkunapiqa pasayan, wakinrikashuqkuna kwintata qukananllapapaq mayqankunami,Dyuspi chiqap kriyiqkunaqa! nir. 20Chaymi qamkuna, Dyustapayji nir Santa Mikunata mikunaykillapapaq tantakarmapis,manana Amitunchik Jesucristupaqnachu rurayankillapa.Ashwanmi chaynu chiqanchanakusha kar, mana allinkunatarurayankillapa. 21Chaqa Santa Mikunata mikunaykillapapaqkarqashi, uknikillapa naypaqta mikunkillapa. Nataqwakinkunaqashi mallaqlla kidanllapa, chaynulla

. 22Chaynu sunsunullamikunaykillapapaq, upyanaykillapapaqqa, ¿manachuwasikillapa kan, chaypi mikunaykillapapaq,paqqa? ¿Imapaqtaq Dyuspa wamrankuna mana imayjunkaqkunata disprisyar ima pinqaypi dijankillapa? Chayraykuminishunillapa: ¡Manami allintachu rurayankillapa! nir.

Kaynumi Santa Mikunata mikushunllapa(Mt 26.26-29; Mr 14.22-25; Lc 22.14-20)

23Chaqa nuqa,mantami, : AmitunchikJesucristuta kuntrankunaman qukuyan, chay tutami payqatantata ayparan. 24Chaymi Dyusta payji nirnaqa,

:“Kaymi nuqapa kwirpuy.

Qamkunata washashunayllapapaq wanuyani chay.

llapapaq” nir.25Mikutinllapanaqami, uk kupata aypar kaynu niran:

“Kay ubapa yakitunwanmi uk mushuq tratuta rurani.

Chaymi maydiyapis kay kupamanta upyarqa nuqatayarpumar upyankillapa” nir.

26Chaymi Santa Mikuna tantitata mikur, chaynulla ubapayakitunta upyar imaqa, Jesucristo shamunan diyakamanchaynulla rurarqami intrachinakuyankillapa: KaynumiAmitunchik Jesucristuqa washamanallapapaq wanuran nir.

Allita yarpur Santa Mikunata mikushunllapa27Chaymi nishaykillapa: Mayqanpis uchakuyarlla,

Amitunchik Jesucristupa kwirpun yupay Santa Mikunatamikur, chaynulla paypa yawarnin yupay ubapa yakituntaupyarqami, uchanllaparayku Amitunchik Jesucristowanushantaqa mana kwintachayanllapanachu.28Chayraykumi mayqanpis Santa Mikuna tantitatamikunanpaq, chaynulla ubapa yakitunta upyananpaqqa, allitayarpunman, imapaqmi kayta rurayani nir. 29Chaqamayqanpis, Amitunchikpa kwirpunta mana kwintachar, SantaMikunata mikur, chaynulla ubapa yakitunta upyarqami, pay

1 10 11

176

c 12.13 Rikashun San Juan 7.37-39.

kastigakananpaq mikuyanqa, upyayanqamapis. 30Chayrayku

kumi, wakinqa qishaqla, wakin-shuypaqa mana jwirsayjunimachu kankillapa. Chaynulla qamkunamanta wakinkunaqamichaynu mana allinta rurashanllaparayku wanushallapana ima.

31Piru Santa Mikunata mikunapaqqami allitayarpushunllapa allintachu kawsayani manaqachu mana nir.Chaynu allita yarpur, allinpimi kani mikunaypaqqa nirmikushallapami,chu. 32Piru imanupi mana allita yarpur munashanchiknullaSanta Mikunata mikushallapa Amitunchik kastigarqami,kastigamanchikllapa intrakar pay munashanlatanaruranallapapaq. Chaynuqami Amitunchikqa mananakastigamashunnachu chay mana kriyiqkunawan pullataqa.

33Chayraykumi kriyiq masiykuna, Santa Mikunatamikunaykillapapaq tantakarqa, uknikillapa uknikillapayaranakuyllapa. Pullala tukuynikillapa mikunaykillapapaq,upyanaykillapapaq ima. 34Piru mayqanpis mallaqnarqawasikillapi mikuyllapa.paq, chay tantakashana kar, mallaqnar naypaqta dasmikushaykillaparaykuqa. Piru mas imakunapaq parlanayanichaykunapaqqami, shamutiyna parlashunllapa.

Santu Ispiritu yanapamashanchiknulla

12 1Kriyiq masiykuna, nuqami allita intrakanaykillapatamunayani, imanumi Dyuspa Santu Ispiritunqa

yanapamanchik uktaqa ukmanta, ukta-shuypaqa ukmantarurar, payllata sirbir kawsanallapapaq nir.

2 , Dyuspi manaraqkriyiqkuna karllaparaqqami, mana rimaq yanqa dyusnishanllapakunata aduraq kankillapa nir. Chaynuqami,syiguyasha yupay mana intrakaq karaykillapa. 3Chaymikananqa nishaykillapa: Mayqanpis, Dyuspa Santu Ispiritunyanapatin rimaqqami, mana niyta puytinchu, ¡Jesusqa kusalamana allinchu! nirqa. Chaynulla mayqanpis DyuspaIspiritunwan mana karqami, mana niyta puytinqachu,¡Jesusqami kusala shumaq Amitunchik! nirqa.

4Piru Dyuspa Santu Ispiritunmi tukuy kriyiqkunata uktaukmanta, ukta-shuypaqa ukkunata ruranapaq,chikllapa. Chaynu ukta ukta ruranapaq Santu Ispiritullayanapamashallapami, Dyusllata sirbir kawsanchikllapa.5Chaymi ukta ukmanta, nataq ukta-shuypaqa ukkunataruranapaq yanapamashanchikllapa katinmi chaynullata rurar,Amitunchik Jesucristullata sirbiyanchikllapa. 6ChaynullamiDyusqa yanapamanchik ukman ukman allin imakunatarurayta puytinapaq. Piru chay tukuy imakunataqami,Taytanchik Dyusqa pay paylla tukuyninchikllapata yanaparrurachimayanchikllapa. 7Piru chaynu Santu Ispiritutukuyninchikllapata yanapamarninchikllapaqami,intrachimanchikllapa imanumi chay wakin kriyiqmasinchikkunata yanapanallapapaq nir. 8Chaymi SantuIspiritullawan Dyusqa ukkunataqa yanapasha, imami allin,imami mana allin nir intrachikunanllapapaq. Chaynullaukkunatapis Santu Ispiritullawan yanapasha kusala

. 9Ukkunaqami,Santu Ispiritu yanapatin Dyuspi kusalata kriyinllapa, payqamiimatapis rurayta puytin nir. Chaynulla ukkuna-shuypaqa,Santu Ispiritu yanapatin qishaqkunata alliyachinllapa ima.10Ukkunaqami, Santu Ispiritu yanapashanraykumilagrukunata ruranllapa, ukkunaqa Dyuspaq rimaqninkunakar, . Ukkunataqami, Santu Ispirituyanapatin, riqsinllapa chay mana allin ispirituwan kaqkunata,chaynulla allin Ispirituwan kaqkunamatapis. Ukkunataqami,Santu Ispiritulla yanapatin illaqmanta ukman mana

. Ashwanukkunataqami, Santu Ispiritu yanapan chay ukman

.11Piru tukuy kaykunataqami, Santu Ispiritulla yanaparrurachimayanchik, pay imanutataq ruranata munayanchaynulla.

Kriyishanchikraykumi uk kwirpulana kanchikllapa12Nishaykillapa: Kay kwirpunchikllapa ukla karmapismi,

kusala achka partiyjun. Chaynullami nuqanchikkunapis kusalaachka karllapamapis, Jesucristupi kriyishanchikllaparaykuqa,paywanqa uklana kanchikllapa.

13Chaynullami, tukuy Israelmanta kaqkuna, chaynulla manaIsraelmanta kaqkuna, sirbikuqkuna,pismi, Jesucristupi kriyirllapanaqa uk kwirpulapaqnatikrakashanchikllapa. Chaqa Dyusmi Santu Ispiritunta

llapa, tukuyta uklapaqna tikramashanchikllapa. Chaynuqamitukuyla, Santu Ispiritullawanna kawsanallapapaq.c

14 , uk kwirpunchikqa manami ukpartiyjunlachu, ashwanmi kusala achka partiyjun. 15Chayminishaykillapa: :Nuqaqami mana maki kashayrayku mana kwirpumantachukani nir. Piru chaynu nirmapismi kwirpullamanta.16Imanupiqa rinrinchikpis niyanman: Nuqaqami mana nawikashayrayku, mana kwirpumantachu kani nir. Piru chaynunirmapismi, kwirpullamanta. 17Chaqa tukuy kwirpunchiknawilla katinqa, mana uyakuyta puytiyachuwanllapachu.Chaynulla kwirpunchik, rinrilla katinqa, manana mutkikuytapuytiyachuwanllapachu. 18Piru Taytanchik Dyusqami, pay

kwirpunchikllapapiqa. 19Chaqa tukuy rinrilla, manaqa nawillakatinqa, mana kwirpuyjunchu kachuwanllapa.20Chiqaptaqami, kwirpunchikqa kusala achka partiyjunkatinmapis Dyus nisha ukla kananpaq.

21Chaqa nawinchikqami, mana kaynu niyta puytinchumakinchiktaqa: Manami ministishunichu nirqa. Chaynullamiumanchikpis, :Manami ministishunichu nirqa. 22¡Manami chaynuchu!

paqla chaykunaqa, ashwan kusa mas ministikaypaq.23Imanupiqami chay kwirpunchikpa uk partinpaq, “Kayqamimana imata ruranaypaqpis yanapamayanchu” niyarmapis,ashwan kusala shumaqta kuytar, mana shutilapimapispurichinchikchu. 24Ashwanmi chay kwirpunchikpa partinkunashutillapi kaqkunata kusa shumaqta kuytachuwan. Piru TaytaDyusqami, kwirpunchikta rurarqa niran, chay yaqqa manakwintachaypaqla chayta kusata kuytanapaq. 25Chaymi chaynururashaqa kwirpunchikpi kaq partinkunaqa amachiqanchakanqachu. Ashwanmi kada partikuna wakin partikaqkunawan yanapanakunanllapapaq. 26Chaqa kwirpunchikpikaq uk partin nanatinqami, wakin partikunapis nanachikun.Chaynulla kwirpunchikpa uk partinpaq kusala shumaqnitinllapaqa, tukuy kwirpunchik kusalata aligriyan.

27Chaynullami nuqanchikkunapis Jesucristupikriyishanchikllaparaykuqa, paypa kwirpunna kanchikllapa.Chaynu karmi tukuy kriyiqkunaqa Jesucristupa kwirpunpapartinkunana kanchikllapa. 28Chaymi chay kriyiqkunamantawakinkunataqa Dyusqa kaynu kananllapapaq niran:

Puntataqa apustulkuna kananllapapaq,paypaq rimaqninkuna,

,milagrukunata ruraqkuna,qishaqkunata alliyachiqkuna,yanapakuqkuna,

1 11 12

177

kriyiqkunapa rikaqninkuna,illaqmanta ukman rimaykunata rimar paypaq

.29Chaqa allita yarpuyllapa. Manami tukuychu apustulkunaqa.Manami tukuychu Dyuspa rimaqninkunaqa. Chaynulla

. Chaynullamanami tukuychu milagrukunata ruraqkunapis. 30Manamitukuyqa pudirniyjunchu qishaqkunata alliyachinanpaqqa.Chaynulla manami tukuychu ukman rimaykunapi rimar

. Manami tukuyqa, chay ukman.

31Piru nishaykillapa: Dyusman mañakuyllapa, uknikikunatakusa masta yanapaqkunana kanaykillapapaq.

kusala shumaq kaqpaq willashunayanillapa, uknikillapawanllakipanakur imana kawsanaykillapapaq.

Llakipakushanchikmi kusala mas allinqa

13 1Nishaykillapa: Nuqa illaqmanta uklawmantarunakunapa rimayninta, chaynulla angelkunapa

rimayninta kusalata rimayayman. Piru chaynu kusata rimar, mana chiqapta ukniykunata llakiparqami,

yanqa uk kampana waqar qillakachikuq yupayla kayashaq.2

kayman, intrakaymanpis imanu payla yarpuyashanta.Chaynulla tukuy imata intrakaq, chaynulla kusalatakriyiymanpis uk qaqamatapis willatiyla ashunanpaq nir. Pirumichka chaykunata ruranaypaq karmapis, mana ukniykunatallakiparqami, Dyuspaqqa yanqalla yupay kar manasirbiyanichu. 3Chaynulla mana imayjun kaqkunata manachiqapta llakipar, yanqa alabamananllapalapaq nirimaykunata qukuyman, chaynulla wakqa ukninkunata

nanllapapaq dijakayman. Piru tukuy kaykunata rurar manachiqap ukniykunata llakiparqami, mana imapaqpissirbiyanichu.

4Ukninchikkunata llakiparqami, ima katinpis mana daspiñakunchikchu. Ashwanmi shumaq imakunata rurar, manainbidyanakunchikchu. Manami kusa kani ima niralabakanchikchu. 5Chaynulla ukninchikta llakiparqa, manamisunsunulla imatapis rimanchikchu, mana imatapisnuqanchiklapaq ruranchikchu,chu, imanupi ukninchikwan piñachinakurpis daslashumaqchanakunchik ima. 6Chaynulla ukninchiktallakiparqami, pay mana allinta tukusha katinmapis, manamialigriyanchikchu. Ashwanmi imatapis allin kaqkunalatarurasha katinllapa aligriyaymatapis puytinchik. 7Chaymiukninchik mana allinta ruramanashamapis,chikrayku shachinakunchik. Chaynulla ukninchikkuna imatanitinpis mana diskunfyakarchu kriyinchik. Imata ukninchikruratinpis, rurayashanqami allinla kanqa nir yarpunchik.Chaynulla ima katinpis, ukninchikta llakipashanchikraykumana disanimakurchu shachinakunchik ima.

8Chaymi nishaykillapa: Chay llakinakuyqami, manamaydiyapis tukukanqachu. Piru uk diyapimi Dyuspa rimaqnin

, .

. Chaynulla chay kusala. 9Chay kanan

, kusala amsaqlla yupayraq.Chaynu katinmi, Jesucristupaqmapis, manaraq allitaqaintrakanchikllaparaqchu. 10Piru Jesucristo shamutinqami,

.Chaymi chay tyimpuqa manana ministishunllapachu

.11Chaqa nuqa wamra karllaraqqami, rimar yarpurmapis, uk

taksha wamritu yarpushannu yarpur rimaq ima kani. Piru

byijullana karqami, tukuy chay wamra kar yarpurrimayashaytaqa, dijashana kani. 12Chaynumi, kananpis takshawamra yupay, Dyusninchikpaqqa manaraq allitaqa

. ¿Manachu uk ispiju dañakasha karsuqulla katinmaqa, qaqllanchikta chaparmapis mana allitarikanchik? Chaynumi kananpis, Jesucristutaqa manaraqallitaqa riqsinchikllapachu. Piru maydiya shamutinqami, paypaywanna kar, tukuyninchikllapa rikar allitana riqsishunllapa,imanutaq pay riqsimayanchikllapa chaynulla.

13Chaymi Dyus yanapamashanchik mana tukukanchuchayqami, ukqa Amitunchikpi kriyinapaq, ukqa maydiyaqapaywan kashunllapa nir yarpunapaq, chaynulla uk-shuypaqaukninchikta llakipanapaq ima. Piru kay kimsakunamantaqami,kusala mas allinqa ukninchikta llakipanchik chay.

14 1Willashushayllapanu, allita uknikillapata llakipaytakamayllapa. Chaynu uknikillapawan llakipanakur

imaqami, Dyusta kusalata mañayllapa Santu Ispirituyanapashutinllapa uknikillapaqa ukmanta,uknikillapa-shuypaqa ukmanta rurar Dyuslata sirbirkawsanaykillapapaq.llapa paypaq rimaqninkunalana kar, paypaq chay

paq. 2Mayqanpis illaqmanta ukman rimaykunapi rimaqqami,Dyuslawan parlaq yupay. Chaqa chaynu ukman rimaypirimatinllapami, mana mayqanpis intrakayanllapachu.Chaynuqami, Santu Ispiritu rimachitin mana mayqanpisintrakatinchu rimayan. 3Piru Dyuspa rimaqninkuna-shuypaqa

,wakinkunataqa yanapayan, Dyuspi masta kriyinanllapapaq.Chaymi animachir kunsulayanllapa ima. 4Piru mayqanpisukman rimaykuna mana intrakashanllapapi rimaqqami, payllaallita Dyuspi kriyinanpaq rurayan. Nataq Dyusparimaqninkuna-

, chay kriyiqkunata yanapayan, masallita Dyuspi kriyinanllapapaq.

5Kusa allinmi kanman tukuynikillapa chay ukmanrimaykunapi rimarqa, wasikillapalapi Dyuslawanparlanaykillapapaq. Piru nuqaqami munani chay ukmanrimaykunapi rimayashaykillapamantaqa, ashwan chayintrakayashaykillapa rimayninllapallapi Dyus nishankunata

.qami kusala shumaq kar, kriyiqkunataqa yanapayanqa mastaAmitunchikpi kriyinanllapapaq. Piru tantakashallapa kar chay

, kusa allinkanman chay rimashaykillapata ima niraymi nirintrachikunaykillapapaq. 6Allita yarpuyllapa kriyiqmasiykuna. Nuqa qamkunaman shamuyman. Chaymanta

llapa ukman rimaykunapi.llapaqami mana imalapimapis yanapashuyanillapachu. Pirunuqa qamkunaman shamur, Dyus munashannu, chay chiqapkaqlata qamkunapa rimaynikillapallapi willashurllapaqami,yanapashuyashaqllapa ashwan masta kriyinaykillapapaq.

7Chaymi nishaykillapapis: Mayqanpis uk kinata, manaqa ukarpata waqachir, mana shumaqta waqachitinqami, manaintrakayashunchu, imatami waqachiyan nirmapis.8Chaynullami guerrapipis, chay maqanakuq rinanllapapaqtrumpitata waqachiq chay, mana kusala klaruta waqachitinqa,manami wakin suldadukunaqa listakayanmanchu maqanakuqrinanllapapaqqa. 9Chaynumi qamkuna uk rimaykunapirimaqkunawanpis pasan. Chaqa rimatki mana intrakarqa,¿imanunari intrakanqallapa niyashaykitaqa? Chaynu manaintrakatinllapaqami, uk rimaqqa wayra apananpaq yupaylarimayan. 10Chiqaptami kay pachapiqa, kan achka ukmanrimaykuna. Piru chay rimaykunaqami,

1 12–14

178

paqqa kusala shumaq. 11Piru mayqanpis rimatin, chayrimashanta mana intrakarqami, uklawmanta runa yupaykashaq chay willamaqpaqqa. Chaynulla nuqapaqpis chaywillamaqqa uklawmanta runa yupay kanqa. 12Chaynumi chayuk rimaykunapi rimatinllapaqa, qamkunawanpis pasan.

llapa uknikillapa ukmanta, uknikillapa-shuypaqa ukmantarurar, Dyusta sirbiyta munankillapa. Piru ashwanmi Dyustakusalata mañankimanllapa yanapashutinllapa, kriyiqmasikikunata yanapatkillapa Amitunchikpi mastakriyinanllapapaq.

13Nishaykillapa:rimaykunata rimaqqa, Dyusta mañakuyllapa payyanapashutinllapa, chay rimashaykitaqa uyakushuqkunaparimayninpina rimar intrachikunaykillapapaq. 14Chaqamayqanpis ukman rimaykunapi Dyusman mañakurqa,chiqaptami tukuy shunqunwan mañakuyan. Piru chaynuDyusman chiqapta mañakurmapismi, mana intrakayanchuima nir mañakusha kani nirmapis. 15Chaynu katinqa,¿imatana rurayman? Chay-ari Santu Ispiritu yanapamashaukman rimaykunapi rimar mana intrakarmapis, mañakur,chaynulla kantarmapis Dyusllata alabayani. Piru wakinkunapanaypanpi mañakur, chaynulla kantarqami, allita intrakarnarurashunllapa, uyakuqkunapis intrakananllapapaq. 16Chaqaqam ukman rimaykunapi rimar Dyusta alabar, payjiniyankiman. Piru uk runa mana chay rimayashaykitaintrakarqa, mana pullayki Dyusta alabar, payji niytapuytiyanqachu. Chaqa manari intrakayanchu imatami niralabayanki, chaynulla payjichikuyanki nirmapis.17Chiqaptaqami Dyusta payji niyashayki chayqa kusala allinima kayanqa. Piru kriyiqkuna mana intrakashanllaparaykumi,mana paykunataqa yanapayanchu, Dyuspi mastakriyinanllapapaqqa.

18Nuqaqami, Tayta Dyusta payji nini. Chaqa chay ukmanrimaykunata rimankillapa chaymatapismi illaqmanta mastarimani qamkunamantaqa. 19Piru chaynu ukman rimaytapuytirmapismi, ashwan chay kriyiqkuna tantakashakunawankarqa, .

pis mana imanupis intrachishuyllapata puytinichu. Piruashwan chay qamkunapa rimaynikillapapiqami aykakaqlatawillashutiyllapa dasla intrakayankillapa kanqa.

20Kriyiq masiykuna, amami chay wamritukuna mana dasintrakanllapa chaykuna yupaychu kayllapa. Ashwanmibyijulla runakunana kar,intrakayllapa.ruranaykillapapaqlana kanqa. 21Chaqa Dyus nitiniskribikashakunapiqami, kaynu nin:

“Kay pwibluta rimayniyta willananpaqmi,

willananpaq.Piru chaynu ukman rimaykunapi willatinllapamapismi

mana kasumanqallapachu” nir.22Chaynu katinmi, kriyiqkunata Tayta Dyusqa yanapar ukmanrimaykunapi ima rimachir, chay mana kriyiqkunataqarikachin kriyinanllapapaq.pismi, mana kriyinanllapachu. Nataq ashwan mayqanpis chaykriyiqkunata paykunapa rimayninllapi rimar ima Dyus

, yanapanllapa mas allitakriyinanllapapaq. 23Chaqa yarpuyllapa: Qamkuna tukuykriyiqkuna tantakasha kar, tukuyla ukman rimaykunapi manaintrakaypaqta rimayankimanllapa. Chaymantaqa chaynurimayatkillapa, ,rimayashaykillapata mana intrakarqa niyanqa: Wakkunaqayaruyasha waknuqa rimapakuyan nir. 24Piru tukuynikillapachay rimaynikillapapi rimar Dyus munashannullata

. Chaymanta uk mana kriyiq uyakuq

yaykur, . Chaymi, paylla

kwintata qukar niyanqa: Kusala uchayjunmi kani nir.25Chaynuqami chay uyakuqkunaqa kwintata qukanqa imamana allinkunata tukuy shunqunwan yarpushankunamatapis.Chaymi kusala uchayjunmi kani nir, Dyuspa naypanpiqunqurir paylatana aduranqa. Chaynuqami kwintata qukanqachiqaptami Dyusqa qamkunawan kasha nir.

Tantanakurqami imatapis karanlata

26Kriyiq masiykuna, chay willashushayllapapaqqami kaynunishaykillapa: Tantakasha katkillapaqami, wakinkunaqasalmukunata takinqallapa.qallapa, manaqa wakinkunaqa Dyus willashanta ukkunatawillanqallapa. Ukkunaqa ukman rimaykunapi rimar ima

.. Piru

tukuy chay rurashaykillapaqami Amitunchikpi mastakriyinaykillapapaq kanqa, ama yanqallachu. 27Piru ukmanrimaykunapi rimanarqa, ishkay, manaqa kimsalarimanqallapa. Piru amami ishkantinllapa, manaqakimsallapaqa sunsunullaqa rimanqallapachu. Ashwanmi ukninuk ratu, chaynulla uknin uk ratu ima rimanqallapa. Chaynurimatinllapaqami, mayqantapis Santu Ispiritu yanapatin allitaintrakaq chayqa, .28Piru mana mayqanpis,paq katinqa, amami chay ukman rimaykunapi rimarqa

. Ashwanmi mayqanpis chay ukmanrimaykunallapi rimanarqa, Dyusllawan parlanqallapa uyarala.

29Nishaykillapa: Mayqantapis Dyus yanapanman imatarimananpaq. Chaynu yanapatinqami, Dyus munashannullata

.qami, ishkayla manaqa kimsala chay rimaynikillapallapi

. Nataq wakin kriyiqkunaqami uyaralauyakur kwintata qukanqallapa, Dyus rimashantachuwillamayanchik manaqachu mana nir. 30Piru chaynu

, Dyus imanupi uk runata chaypi tayatinimata rimananpaq intrachitinqa,qasillanqa. Chayna chay uk rimananpaq. 31Chaynuuknikillapa uk ratu uk ratu,

,killapa. Chaymi chaynuqa ashwan tukuy kusa allita intrakar

llapa. 32Chaymi Santu Ispiritu,. Piru shumaqta

,karmapis, .33Chaqa Tayta Dyusqami kusa shumaqta imatapis ruranatamunan, manami imatapis sunsunulla ruranataqa munanchu.

34Chaymi nishaykillapa: Imanutaq tukuy kriyiqkunapiwarmisitakunaqa uyarala uyakunllapa, chaynullamiqamkunapis Dyusta aduranaykillapapaq tantakashakatkillapaqa,uyakunqallapa. Chaqa manami allinchu warmikuna chaytantakashaykillapakunapi laqyananllapapaqqa. Chaymi Dyusnitin mantakushankunapipis nin, warmikunaqashi chaytantakasha katinllapaqa, uyarala kanqa runantakasushanrayku nir. 35

uk warmi intrakasha karqa, runanta tapunqa wasinpi karna.

llapa tapukur laqyananllapapaqqa.36Allitami intrakankillapa,

qallarirllapaqa, manami qamkunamantachu qallariranllapa.Chaynulla manami qamkunalachu Dyuspa rimanantaqa

. 37Mayqanpis Santu Ispiritu yanapatinDyuspa rimaqnin kar, manaqa imata ruranarqa, allita

1 14

179

kwintata qukanqa, kay iskribir willashuyashayllapaqamimana nuqamantachu, ashwanmi Dyus mantakushankuna nir.38Piru mayqan kay willashuyashayllapapaq mana chaynuchunitinqa, ama paytaqa kasunkillapachu.

39Chayrayku kriyiq masiykuna, kusata animakurmunayllapa Dyus yanapashutinllapa nishankunata

. Chaynulla ukman rimaykunapirimatinllapapis, . 40Pirutukuy imata rurarmapismi kusa shumaqta imatapis rurar, amasunsunullaqa rurankillapachu.

15 1Kriyiq masiykuna, kananqami nuqaqa munaniyarpunaykillapapaq imanu washakanaykillapapaq nir

. Chaqa Jesucristupi kriyir, qamkunaqa

kusala allita kriyiraykillapa. Chaynullami kanankaman allitakriyinkillapa. 2

kriyiraykillapa, chaynulla kanankaman allita kriyirllapamiwashakankillapa.kriyir, ukkunapi kriyirqami mana washakankillapachu.Chaynu katinmi chay kriyishaykiqa yanqalla kasha kanqa.

3 .

washamanapaq wanuran nir, imanutaq Dyus nitiniskribikashakuna nin chaynulla. 4Chaqa Dyus nitiniskribikashakunapiqami nin, wanuchitinllapashipamparanllapa. Chaymantashi kimsa diyamanta kawsamurannir. 5Chaymi puntataqa Pedruman rikariran. Chaymantaraqmirikariran chay dusi apustulninkunamanqa. 6Chaymantaqarikariranpis kinyintusmanmatapis (500) mas kriyiqmasinchikkunaman. Jesucristuta rikashakunaqami,wakinkunaqa wanushallapana. Piru yaqqa tukuyninmikawsayanllaparaq. 7Chaymantaraqmi rikariran Santiaguman,chaynulla tukuy apustulkunamanpis.

8Tukuy chay wakinkunaman rikarir-raqmi, chaymantaraqnuqamanqa rikariran. Chaynu katinmi nuqaqawakinkunamantaqa, uk wamra manaraq tyimpunpichunasisha yupay kani. 9Chaynu kasha karmi nuqaqa wakinapustulkunamantaqa mana kwintachaypaqla kani. Chaynullamanami apustulpaq riqsimananllapalapaqmapis allinchu.Chaqa nuqaqami Dyuspaq mana allinta yarpur, kriyiqkunapaikinpi puriq kani qischanaypaq. 10Chaynu kashakatiymapismi, Tayta Dyusqa kusalata munamar akramaran

. Chaymi chayllakipamashanqa manami yanqallachu kasha. Ashwanmi

trabajasha kani. Piru manami nuqalachu chaynuqa, ashwanmi Tayta Dyus munar

yanapamasha katin chaykunataqa rurasha kani. 11Chaymiama yarpushunllapachu, nuqa, manaqachu chay wakin

. Ashwanmi kusala

tiyllapa kriyishaykillapa chay.

12 , Jesucristumiwanushanmantaqa kawsamuran nir.llapaqa, ¿imapaqtaq qamkunamanta wakinkunaqa,wanushakunaqa mana kawsamunnachu ninllapa? 13Chaqawanushakuna manana kawsamuyatinqa, Jesucristupis manakawsamushachu kanman. 14Chaynu Jesucristowanushanmanta mana kawsamusha katinqa, imanu

imalapaqpis sirbiyanqachu. Chaynu katinqa chaykriyishaykillapamapis yanqalla kar, mana sirbiyanqachu.15Kay chaynu katinqa, nuqakunaqami Dyuspaqqa mana

chiqap rimaqninkunachu kayashaqllapa. Chaqa, Dyusmi Jesucristutaqa

wanushanmanta kawsachimuran nir. Chaynu chiqapta manawanuqkuna kawsamuyatinqa, Cristupis dijurqa manakawsamushachu kanqa. 16Chaqa wanuqkuna manakawsamuyatinqa, Jesucristupis manami kawsamushachukanqa. 17Chaynu Jesucristo mana kawsamusha katinqa,Jesucristumi washamayanchikllapa nir kriyishaykillapapis,yanqalla kar mana sirbiyanqachu. Chaymi ashwanqamkunaqa uchayjunllaraq kawsayankillapa kanqa.18Chaynulla, Jesucristupi kriyir washakashaq nirwanushakunamapis, mana washakashachu kar ashwan limpuchinqasha kanqallapa. 19Chaynulla nuqanchikkunapis, kaykawsayashanchiklapi Jesucristupi kriyirlami washakayanchiknir kriyisha, mana washamashaqa nuqanchikkunaqa kusalapinqaypaq kashunllapa.

20Piru chiqaptami Jesucristuqa kawsamusha. Chaymi payqatukuymanta puntata wanushanmanta kawsamushanrayku, ukmallkipa punta puquynin yupay intrachimanchikllapa.21Chaqa imanutaq uk runa uchakushanrayku tukuyla kaypachapiqa wanunallapapaq karan. Chaynullami Jesucristoallinta rurar uchanchikpaq wanur kawsamushanraykulami,michka wanusha karmapis, paypi kriyiqkunaqa maydiyaqatukuyla kay pachapiqa kawsamunallapapaq nisha.22Nishaykillapa: Imanutaq Adán uchakusharaykulami tukuylawanunallapapaq karan. Chaynullami Jesucristo wanurkawsamushanraykula, qashan maydiyaqa tukuylakawsamushunllapa.

23Piru Dyusmi kaynu kawsamunallapapaq niran:Puntataqami Jesucristo kawsamunanpaq niran.raqshi maydiya Jesucristo shamur, paypi kriyiqkunapakwirpuntaqa kawsachimuyanqa nir. 24ChaymantamiJesucristuqa tukuy chay rikaypaq, chaynulla chay manarikaypaq mantakuq dyablukunata, karguyjunkunata,chaynulla chay kusala puytiq kani niqkunata binsitinraqmi,kay pachaqa tukukanqa. Chaymanta chay tukuy imatabinsisha karnami, Jesucristuqa Taytanchik Dyustaqa qunqatukuy imata rikar mantananpaqqa. 25Chaqa Jesucristuqami

saru . 26Chaynu tukuy imata binsishanakarqami, tukukanantaqa binsir saru ,amana maydiyapis wanunallapapaq. 27Chaqa Dyusmi WamranJesucristutaqa pudirta qur nisha tukuy mana allinkaqkunataqa saru . Piru tukuy imata sarupaq nirqa, manami niyanchu Dyustapis Wamran Jesucristuqasaru . Chaqa ashwan pay-ari chaynu tukuyimata Wamranqa saru . 28ChaymantaJesucristo tukuy mana allin kaqkunata binsishana karqami,ashwan paylla Dyuspa Wamran karmapis chaymanta-pacha,

. Chaynami Dyusqatukuy imatapis payna rikar mantanqa.

29

kawsamuyanqa nir. Chaqa mana wanushakuna kawsamuyatinqa,¿imapaqtaq yanqallaqa wanushakunapa shutinpi shutikunllapaqa?30Chaynulla Jesucristo wanushanmanta mana kawsamusha katinqa¿qischakanillapaqa? 31Kriyiq masiyllapakuna, nuqataqami chay

yarpunllapa. Piru chaynu katinmapismi nuqaqa kusalata aligriyani,qamkuna imanumi Amitunchik Jesucristupi kriyishaykillapanulla

. 32Nuqami Éfeso pwiblupiqa kusalasaqra mana allinkunata ruramanatinllapamapis kusalatashachinakusha kani. Piru chiqapta mana wanuqkunakawsamuyatinqa, ¿imatataq ganasha kani chaynu shachinakurqa?Ashwan nishanllapanuqa dijarma ninayta: Unta mikushaq,upyashaq, chaqa allaqmantami wanuyani nir. Piruwanuqkunaqami chiqapta kawsamuyanllapa.

1 14 15

180

33Chay-ari amami ingañakankillapachu chay mana allintarimaqkunamantaqa. Chaqa chay llullakur mana allintarimaqkunawan pulla kashallapaqami das llullachir imapantachimanchikllapa. 34Chayraykumi chay llullakuqkunaama ingañashunanllapapaqqa rikrurar, ama uchakunkillapanachu. Chaqa qamkunamantawakinqami, Dyusta mana riqsishanrayku, paykunawan kar,kusala pinqaypaqta ingañakar ima kawsanllapa.

Wanur kawsamuqkunaqami kaynu kwirpuyjun kanqallapa35Imanupiqa :

¿Imanutaq wanushakunaqa kawsamuyanqa? ¿Imanukwirpuyjuntaq kawsamuyanqa? nir. 36¡Kabal yarutaraqtapukunkillapaqa! ¿ , imanutaqsimillata tarpurmaqa wanunanpaq yupay pampanchik? nir.Chaynu pampashami chaymanta mushuqmanta ukmannanasimun chay tarpukushanchikqa. 37Chaynumi trigutamanaqa uk simillata tarpurpis, manami chay mallkipatulluntachu tarpunchik. Ashwanmi uk simillitata tarpunchikwinananpaqqa. 38Chaymantanami Dyusqa pay munashannumayqannintapis winachin. Chaynu winachirmi,yurayjunpaqna tikran. Piru chaynu yurayjunpaq

paq winachin. 39Manami kwirpunchikllapaqa tukuyimakunapa kwirpunwanqa chayllachu. Chaqa runakunaqamiukman kwirpuyjun kanchikllapa. Animalkunapismi ukmankwirpuyjun. Chaynulla pariq kurukunapis ukman kwirpuyjun.Piskadukunapismi ukman kwirpuyjun ima. 40Chaynullamisyilupi kaqkunapa kwirpunwan, kay pachapi kawsaqkunapakwirpunchikllapapis mana chayllachu. Chaqa syilupikaqkunapa kwirpunqami kusala ukman shumaq, chaynullakay pachapi kaqkunapa kwirpunchikllapapismi shumaq ima.41Chaynullami rupaypa llipyayninqa, mana chayllachu killapallipyayninwanqa. Chaynulla wakin qullarkunapallipyayninqami, michka chaylla katinpis, mana chayllachullipyayninqa wakin qullarkunawanqa.

42Chaynullami nuqanchikkunawanpis pasan. Chaymi kaykwirpunchik wanutin pampashaqa, limpu ismur allpapaqtikrakan. Piru kay kwirpunchik maydiya wanushanmantakawsamurqami, tukuy tyimpupaqna kanqa. 43Chaynumi chaykwirpunchik wanurqa mana sirbiq katin, askwintalla kidan.Piru maydiya kawsamurqami, kusala shumaq allin imanakanqa. Chay wanur pampakaq kwirpunchikqami, kusa litalaima kasha. Piru maydiya kawsamurqami, kusala jwirtinakanqa. 44Kay kwirpunchikllapaqami, yanqa aychalakashanrayku wanur ima pampakananpaq kasha. Piru maydiyakawsamurqami, manana maydiyapis wanunqanachu. Chaqaimanutaq kay pachapi kawsananchik kasha, chaynullamitukuy tyimpupaqna Dyuswan, kawsananchikpis kanqa.

45Chaqa Dyus nitin iskribikashankunapimi kaynu nin: “Chaypunta runa Adantaqami allpamanta rurar kawsachiran”. Pirukanan Adán yupay Jesucristuqami, Dyusmanta kashanraykuashwan tukuy tyimpupaq kawsayta qumanchikllapa. 46Piru,puntataqami kay kwirpunchikraq kan. ChaymantaraqmiDyusqa qumanchik uk mushuq kwirputa tukuy tyimpukawsanapaqqa. 47Chaymi imanutaq chay punta runamaqaallpamanta rurasha kar, kay pachapi kawsananpaq karan. PiruJesucristuqami unaq syilumanta shamuran. 48Tukuyla kaypachapi kaqkunaqami, chay punta runa allpamanta rurakashakaq chay yupay. Piru mayqanpis Jesucristupi kriyiqkunaqami,maydiyaqa syilumanta shamusha runa yupay kwirpuyjunkanqallapa. 49Chaynu katin-ari, kanan nuqanchikkunaqa chaypunta runa allpamanta rurakasha yupay kanchikllapa. Pirumaydiyaqami, unaq syilumanta shamusha Jesucristo yupaykwirpuyjunna kashunllapa.

50Kriyiq masiykuna kaytami willashunayanillapa: Tukuylaaychayjun, tulluyjunqa manami Dyus mantakuyashanmanqa

yaykuyta puytinchikchu. Chaqa kwirpunchik dasla tukukaqqa,¿imanunari chay tukuy tyimpu kawsaqpiqa kayta puytinqa?51

intrakanaykillapata. Chaymi nishaykillapa: Kriyiqkunaqamanami tukuyqa wanushunllapachu. Piru tukuylami kusaukman kwirpuyjunpaq tikrakashunllapa. 52Dasla nawinchiktaqipchirachir, manapis chapakuchiyasha yupaymi, chaytukukananta trumpitata waqachitinllapalami kriyiqkunaqatukuyla ukman kwirpuyjunpaq tikrakashunllapa. Chaqatrumpita waqatinqami, tukuy kriyiqkuna wanushakunamapiskawsamunqallapa, qashanqa amana wanunanpaqnachu.Nataq nuqanchikkuna kawsaqkunaqami, uk kwirpuyjunpaqtikrakashunllapa. 53Chaqa chaynuqami kay kwirpunchik manaallinta ruraq karmapis, manana chaynunachu kanqa.Chaynulla kwirpunchik wanunanpaq kaqmapis, manamiwanunanpaqnachu tikrakanqa. 54Chaynu kusala uchayjun kar,manana uchayjunpaq tikrakasha, chaynulla kwirpunchikmapiswanunanpaq kasha kar, mana wanunanpaq katinnaqami,kumplikanqa Dyus nitin iskribikashanpi kaynu nishanqa:

“Dyusninchikmi binsinqa chay wanuyta, amanawanunallapapaq” nir.

55Chaynulla ninpis:¡Runakunaqami manana wanunqanachu!

¡Chaynulla runakunaqami wanunanpaqqa manamanchakunqanachu! nir.

56

llapa. Chaymi chaynu uchakurlla wanunallapapaq karan.57¡Piru Amitunchik Jesucristuraykumi Tayta Dyusuchanchikkunamanta llakipamarninchikllapa tukuytyimpupaq kawsanallapapaq nisha! ¡Chaymi Dyusninchiktakusalata payji nishunllapa,manta washamashanchikllaparayku!

58Chayrayku, munashay kriyiq masiykuna,llapanullami maydiyapis shachinakunkillapa, amanadisanimakurchu. Ashwanmi Amitunchikpaq kusata

. Chaqa qamkunaqami, manami yanqallachu

.

Pablumi willan kriyiq masinkunapaqufrindata tantananllapapaq

16 1Nataq chay ima ministishanllapakunata kriyiqmasinchikkunapaq tantarqa, kriyiq masiykuna

imanutaq prubinsya Galaciapi kriyiqkunata willasha karay,chaynullami tantankillapa. 2Chaymi imanutaqganashaykillapanulla, chay dumingukunapiqa aykalamatapissiparayllapa. Chaymantaqa tantar yarachiskinkillapa, nuqarikashuqllapa shamutiyqa,paqnachu. 3 , qamkuna ukninchikkunata

. Chaynumi,

llapata ima chay kriyiq masinchikllapakunamanqa. 4Chaymirinaypaq allin yupay katinqa, nuqapis paykunawan rishaq.

Pablumi riyta yarpun Corinto pwibluman5Nuqa watukushuqllapa shamurqami puntataqa rishaq

Macedonia lugarpi kriyiqkunataraq watukuq. Chaymantanami.

6 , imanupiqa qamkunawan kidaymantukuyla chay tamya tyimputaqa. Piru chaymantaqamiqamkuna yanapamatkillapa rishaq, maymanmi rir

. 7Manami daspasaqnulaqa rikashunayanillapachu. Ashwanmi unaytaqamkunawanqa kanayani. Piru Amitunchik munatinmichaynuqa kanqa. 8Piru manaraq qamkunaman shamuyarqami,kay Éfeso pwiblupi kidashaq Pentecostés fyistapasanankaman. 9Chaqa kay pwiblupimi, Amitunchikpaq

1 15 16

181

. Chaymi kaypi, Jesucristupiqa achka kriyinqallapa, michka

pis.10 , amami

imapaq llakichirchu, ashwan kusata aligriyachinkillapa.Chaqa paypismi nuqa yupaylla Amitunchikllapaq kusata

. 11Chayrayku amami mayqannikillapapispaytaqa disprisyankillapachu. Ashwanmi yanapankillapa kusashumaqla tukuy shamuyashanpi kananpaq. Chaymi payshamur rikamananpaq. Chaqa nuqaqari wakin kriyiqmasinchikkunawan kaypi yarayanillapa.

12Nataq kriyiq masinchik Apolosta-shuypaqa, rugaray kriyiq

paq. Piru kanankunaqami, mana shamuyta puytisharaqchu.Maydiya shamunanpaq tyimpun katinmi, shamunqawatukushuqllapaqa.

Pablumi tukukananta saludakun13Kriyiq masiykuna, rik ,

Jesucristupi kriyishaykillapanulla mana shaykuq payllapiyarpur kawsayllapa. Amami imatapis manchar imachu,ashwan tukuy shunquykiwan Amitunchik Jesucristutasirbiyllapa. 14Chaynulla imata rurarllapapismi, amakwashallachu, ashwan kusalata llakipanakur ima rurankillapa.

15Kriyiq masiykuna,Estéfanas ayllunkunawanmi Acaya lugarpiqa puntataAmitunchikpiqa kriyiran. Chay paykunami chaypi wakinkriyiq masinkunata kusalata yanapayanllapa. 16Chaymi kriyiqmasiykuna, nuqaqa munani chay kusata yanapakuqEstefanaswan ayllunkunata,

kasur,llapapaq.

17Nuqaqami kusala aligri kani, kriyiq masinchikkunaEstéfanas, Fortunato,rayku.pismi, ashwan qamkunapa lugarnikillapaqa, paykunashamusha watukumaqqa. 18Chaqa paykunami nuqata kusalataanimachimasha Amitunchikpi masta kriyinaypaq, imanutaqqamkunata kusalata animachishunllapa kriyinaykillapapaqchaynulla. Kay runakunataqami, allita kasunaykillapapaqkusala allin.

19Kay Asia lugarpi, kriyiq masinchikkunami qamkunaman. Chaynulla Aquilawan,

Priscilapis kusalata saludashunllapa. Chay paykunapa wasinpitantakaq kriyiq masinchikkunapismi, Amitunchik Jesucristupashutinpi kusalata saludashunllapa. 20Chaynulla tukuy

llapa. Chaymi qamkunapis uknikillapa uknikillapa kusalarispituwan saludanakunkillapa.

21Nuqa Pablumi kusalata saludashurllapa, kaysaludukunata nuqalla iskribimuni. 22MayqanpisAmitunchik Jesucristuta mana munarqa, kusala manaallinchu kanqa Dyuspaqqa. Chaymi nuqaqa nini: ¡Kusalamunashay Amituy Jesucristo shamukuy-ari kaynuqakunaman! nir.

23Amitunchik Jesucristumi kusa shumaqta llakiparyanapashunqallapa. 24Tukuy qamkunatami nishaykillapa:Jesucristupi kriyiq kashaykillaparaykumi kusatamunashunillapa. Chaynu kusalata munashurllapa imasaludashunillapa.

Chaynumi kanqa.

1 16

182

Pablumi saludakun

1 1Nuqa Pablumi, Tayta Dyus munasha katin, Jesucristupaapustulnin kani. Chaymi Corinto pwiblupi Dyuspi

kriyiqkunaman, chaynulla Acaya lugarpi kriyiqkunaman,nuqa ukninchik Timoteuwan pulla kar, kay kartataiskribimuni. 2Chaynullami Taytanchik Dyusman, AmitunchikJesucristumanpis mañakuni, llakipar tukuy imapiyanapashutinllapa shumaqta kawsanaykillapapaq.

3Amitunchik Jesucristupa Taytan, Taytanchikllapa Dyusmi,alabakasha kanqa. Chaqa paymi kusata llakipar, kunsular imayanapamanchikllapa. 4Paymi kunsular yanapamanchikllapaima riqchaq qischakaykunamanmatapis. Chaynu katinmi,nuqanchikkunapis ukkuna qischakaqtaqa kunsularyanapaypaq, imanullapa chaynulla. 5Chaqa Jesucristo kusata qischakashakatinmi, nuqanchikkunapis qischakashunllapa payrayku.Chaynu qischakashaqami, payqa masta kunsularyanapamashunllapa. 6Nishaykillapapis, qischakar

, Dyusqa kunsularwashashunqallapa.llapaqa, qamkunapismi kunsulakankillapa. Chaymishachinakunkillapa ima qischakaykunamanmatapis nuqakunayupaylla. 7Qamkunapaqqami, kusata kunfyakanillapa

. Chaqaimanu , chaynullamiTayta Dyusqa qamkunatapis kunsular yanapashunqallapa.

8-9Kriyiq masiyllapakuna, Asia lugarpi qischakashayllapapaq. Kusatami

qischakarayllapa mana agwantaypaqta. Chaymi yarpurayllapachaypina wanuyashaqllapa nir. Piru chay qischakaykunaqamisirbimaranllapa ama nuqakunalapi kunfyakarchu, ashwanwanushakunata kawsachiq Dyuslapi kunfyakanayllapapaq.10-11Dyusmi chay qischakaykunamantaqa washamaranllapapaylapi kunfyakatiyllapa. Chaynulla qamkuna, Dyusmanmañakur yanapamatkillapaqa,matapis washamayanqallapa. Chaymi wakinkunapis Dyustapayji ninqallapa pay yanapamashanllaparayku.

Imapaqmi Pabluqa mana riranchu Corintuman12Kusatami aligriyanillapa, tukuywan kusa shumaq allinlata

. Piru ashwanqamkunawanmaqami kusa mas shumaqta kawsasha kanillapa.Manami munayniyllapamantachu chaynuqa kawsashakanillapa.rayku, chaynuqa kawsarayllapa. 13Kartaykunapimi qamkunaliyir intrakanaykillapapaq iskribishurayllapa, mana ukmantaimachu.kunapaq, nuqakunapaq ima chiqapta intrakankillapa nir

. 14

pis, kusalata aligriyar shumaqta yarpuyllapa nuqakunapaqqa.Chaymi nuqakunapis kusalata aligriyar shumaqtayarpushaqllapa qamkunapaqpis, maydiya Amitunchik Jesústikrakamutinqa.

15Allinta nuqapaq yarpuyankillapa kanqa nir kunfyakarmi,yarpusha karay puntataqa qamkunataraq watukushuyllapata,chaywanqa ishkay kutipaqna rikashunayllapapaq. 16Puntataqawatukushuyllapata yarpuray, Macedonia pwibluman riqnu.Chaymanta tikrakamurpis qashan watukushuyllapatayarpuray. Chayna qamkunapis yanapamatkillapa rinaypaqJudea pwibluman. 17Ma ¿watukushuqllapa manashamurqachu, naypaqtaqa mana allita yarpusha kashaq?¿Qamkunachu yarpunkillapa nuqaqa munashayta rurarshamunaypaq arnishurllapaqa, mana allinta yarpurchu manashamushachu kashaq nir? 18

yupaylla arnikushayllapataqa kumplinillapa nir. Chaymi manachay kutillaqa “Arí, chaynu kanqa”, “Mana, mana chaynuchukanqa” niytaqa puytinillapachu. 19Chaqa nuqami, Silvanuwan,Timoteuwan, Dyusninchikpa Wamran Jesucristupaq

. Paymi Dyus arnikushan kar, tukuy imanishantapis kumplin. 20Chaynami Jesucristupi kumplikanTayta Dyus tukuy arnikushankunaqa. Chaymi Jesucristurayku,Tayta Dyusta alabarqa ninchikllapa, “Chaynumi kanqa” nir.21Tayta Dyusmi nuqakunata, chaynulla qamkunatapisJesucristuwan pullachar shumaqchamashanchikllapa.Chaynullami akramashanchikllapa paypaqna kanallapapaq.22Chayna paypa kaqnin kanallapapaqqami siñalamaqninchikyupay, Santu Ispiritunta qumashanchikllapa. Chaymi

2 Corintios

Corinto pwibluqami Grecia nasyunpi, Acaya prubinsyapi kaq. Corintuqami kusala atun pwiblu karan. Apustul Pablo manaraq, mana mayqanpis Jesucristupa shumaq rimaynintaqa chaypiqa

. .-y-midyuta, Amitunchik Jesucristupa shumaq rimaynintaqa. Chaypaq

masta intrakanarqa liyishun Hechos 18.1-17., ,

. : Pabluqamanami Jesucristupa apustulninchu kar, ashwan runakunata ingañar puriyan nir.

,kasunanllapapaqchu. . Chaynumiashwan Moisés mantakushankunamantaqa Jesucristupa shumaq rimayninqa kusala mas allin nir intrachiran (3.7-18).Chaynulla intrachiranpis maydiya mushuq kwirpuyjunna kayashunllapa (5.1-10), imanu qischakarpis pay nishanta kasurkawsashunllapa (6.3-13), uk ufrinda yupayna kashunllapa nir (8.1–9.15). Chaynullami intrachiranpis Tayta Dyusmi paytapisimanu qishaq katinmapis kusalata yanapasha nir (12.7-10).

183

a 3.3,6 Chay rumipi unay iskribikasha mantakuykunapaq mas intrakanarqa rikashun Éxodo 24.12. Chaynulla Santu Ispiritu mushuq tratutarurayashanpaq mas intrakanarqa rikashun Jeremías 31.31-34.

Ispiritunwanna karqa,paypa kanchikllapa nir.

23Chiqaptami nishaykillapa: Corinto pwiblupi kaqkunamanwatukushuqllapa shamunaypaq karmapis, manaraqmishamushachu kani, qamkuna llakishalla katkillapa masllakichishuymanllapa nir yarpur. Tukuy chaykunapaqmi,

. 24Manami nuqakunaqa qamkunatakusata willashunayanillapachu, Dyuspi kaynu kriyiyllapanirqa. Chaqa qamkunaqari chiqaptana kriyinkillapa.Ashwanmi yanapashunayanillapa kriyishaykillapanullaaligrilana kawsanaykillapapaq.

2 1Chayraykumi nuqaqa nisha kani, manaraq qashanqawatukushaykillapachu,

llapapaq. 2Chaqa qashan nuqa llakichishutiyllapaqa,¿mayqanna nuqataqa aligriyachimanqallapa, mana qamkunakatkillapaqa? 3Chaymi ashwan llakichimankimanllapa niryarpur manaraq shamurchu, naypaqtaqa kartataiskribishurayllapa shumaqchanakunaykillapapaq. Chaqa

llapata. Chayna kunfyakaray tukuy qamkunaqa chay kartataliyir shumaqchanakur nuqawan pulla aligriyayankillapakanqa nir. 4Piru chay kartata iskribishurllapaqa, tukuyshunquywan kusata yarpur, llakir ima waqaray. Chaynukatinmapis,llapa,llapapaq.

Pablumi chay uchakusha runataqa pirdunayllapa nin5Chay runa mana allinta rurar llakichimasha nishurayllapa

chayqami, mana nuqalatachu llakichimasha. Ashwan tukuyqamkunatapis llakichishushallapa. Chaynu katinmapis amachaykunataqa kwintachashunllapachu. 6Qamkunamantaachka runakuna nanaq nanaq chay runata karanta imatapiswillasha katinnaqa, amana willayllapanachu. Chayllanamikanqa. 7Ashwan kananqa pirdunar yanapayllapana.Kuytawkish kusata llakichitkillapa imakunata yarpur, manadas qamkunawan shunqukatinchu. 8Chaymi qamkunatarugashunillapa, qashan rikachinaykillapapaq imanumillakipayankillapa nir. 9Naypaqllatanami kaykunapaqqaiskribishushallapa kani,

. 10Nuqaqami. Chayna

nuqapis paypaq manana ima mana allintapis yarpurchu,. Tukuy

, shumaqpullana kanaykillapapaq. 11Chaynuqami, Satanasqa mananuqanchikkunawanqa imatapis rurayta puytinqanachu. Chaqa

.

Pablumi llakiran Troas pwiblupi karmapis12Jesucristupa shumaq rimayninta, Troas pwibluman

, kusalata uyakunaranllapa. Chaymi, achka karan chaypiqa.

13Piru chaynu katinmapis, kusalata yarpupakuray kriyiqmasinchikllapa Tituta chaypi mana tarir. Chaqa paymiqamkuna Corintupi kaqkunapaqqa willamananpaq karan.Chayraykumi nuqaqa paykunamanta dispidikurna, rirayMacedonia lugarman, chaypi Tituta tariyman nir yarpur.

14Payji nishunllapa Dyusninchikllapata. Payminuqakunataqa kusa allinlata purichimanllapa, Jesucristopullakumashallapa katin. Chaymi nuqakunata akrar

, paypa shumaq rimayninta tukuy pachapi

. Chay rimashan rurashan imakunami,

yupay. 15 , JesucristoTaytanchik Dyusta insinsyuwan quntachin chaypa mishkilaasyaynin yupay kanillapa. Chay insinsyupa asyayninqamishikwakan, chay washakaq runakunaman, chaynulla chaymana washakaq runakunaman ima. 16Chay manawashakaqkunapaqqami, kay insinsyupa asyayninqa,wanuyllapaq asyan. Piru chay washakaqkunapaq-shuypaqa,insinsyupa asyayninqa allipla mishki mutkiypaqla kar, tukuytyimpupaq kawsachin. Manami mayqanpis munayninllamanta

. 17Chaynukatinmi, mana ukkuna yupay munayniyllapalamanta

llapa. Ashwanmi Dyuspa naypanpiqa chiqapta rimanillapamana llullakurchu, , chaynullaJesucristo pullakumashallapa katin.

Pablumi intrachikun mushuq tratupaq

3 1Kaykunata nirqachu, ¿yarpuchishunillapa, qashannuqakunalla alabakayanillapa nir? ¿Manaqachu

killapa,paqqa? ¡Manami! Chaqa qamkuna, chaynulla wakinkunaqami

, Dyusmanta shamunillapa nir.2Qamkunallami kartayllapa yupayqa kankillapa. Chaymimayqanpis qamkunata, Dyus munashankunata ruraqtarikashurllapaqa,rurasha kanillapa nir. 3Allipla shutillami qamkunaqaJesucristupa kartan yupay kankillapa. Chaqa qamkunaqaJesucristupi kriyishaykillaparayku pay yanapashutinllapamunashanta rurankillapa. Chaymi chay rurashaykillaparaykuintrakanllapa Jesucristuwanna kankillapa nir. Qamkunaqamanami lapisiruwan iskribikasha kartachu kankillapa.Chaynulla manami rumipi iskribikasha yupaychu kankillapa.Ashwanmi, qamkunawanna chiqap kawsaq Dyuspa SantuIspiritun katin, Dyus munashankunata rurankillapa. Chaynamininqallapa,mantaqa ukmanna kankillapa nir.

4Jesucristo pullakumashanchikrayku,llapa chaykunapaqqa. 5

kashayllaparaykuchu chaykunataqa ninillapa. Ashwan tukuyimata rurayta puytishayllapaqami, Dyusmanta shamun.

6 , manamayqantapis willayaymanllapachu chay mushuq tratupaqqa.aChay mushuq tratuqami mana iskribikashachu. Ashwan Santu

,Dyuswan kar mushuq tratuta rurashanchikna nir.Nishaykillapa: Mayqanpis Dyus mantakushankunatamunayninlamanta kumplishaq nirqa, ashwan tukuytyimpupaq Dyusmantaqa chiqanchakanqallapa. Chaqa DyuspaSantu Ispiritunlamiri kawsachikun tukuy tyimpupaqqa.

7Rumipi iskribir Moisesta, Dyus qushanqa, manamayqantapis washayta puytiranchu, runakuna mana tukuytakumpliyta puytishanllaparayku. Chaynu katinmapis, tukuychaykunata Moisés Dyusmanta aypatinqa, Dyusqa Moisespaqaqllantaqa kusala llipya intirupaq tikraran. Chaymi Israelrunakunamapis mana rikayta puytiranchu qaqllantaqa. Piruallmanta allmantaqa, chay llipyarayashanqa chinqaran.8¡llapa chayqa, kusala mas shumaq washamanallapapaqqa!9Chay mantakuykuna kusa llipyalla karmapis payllaqa manawashamayninchikta puytiranchu. Piru kanan-shuypaqaDyusninchikpi kriyishanchikrayku Santu Ispiritunwan

2 1–3

184

yanapamarninchik washamanchik. Chaynu katin ashwan

mantaqa. 10Chaqa Moisespa qaqllan llipyaratin kusa shumaqtamantakusha katinmapis, manami shumaqnachu, Santu

mantaqa. 11Chaynu Moisespa qaqllan llipyaratinmapis,

kawsachikuran. Ashwan Dyuspa Santu Ispiritunmi kananyanapamashanchik chaymi, llipyaraq yupay kusala masshumaq kar, kawsachikun tukuy tyimpupaq.

12 -shuypaqa, mana imatapis,

tyimpupaq mana chinqanchu nir. 13Manami Moisés yupaychu. Moisesqami qaqllanta pañuwan pampaqnula

, Israel runakuna ama kwintachakananpaq qaqllanllipyarayashanqa limpuna allmanta allmantaqa chinqayan nir.14

intrakaranllapachu. Kanankaman chay unay tratuta liyirqa, manaintrakanllapachu Jesús, Dyuspa Cristun nirqa, yarpuyninqapañuwan pampakasha yupay katin. Chaynulla chay pampakashanyupay chayqa manaraq ashuchikashachu. Ashwanmi chaypampakashan yupay chayqa, ashuchikayanqa Jesús, DyuspaCristun nir chiqapta kriyitinllapana. 15Kanankaman Moisespalibrunkunata liyirmapis, wakin Israel runakunaqa manaintrakanllapachu, yarpuyninllapa uk pañuwan pampakasha yupaykatin. 16Piru uk runa, Amitunchik Jesuspina kriyitinqa, chay pañupampaq yupay chayqa ashuchikaq yupayna kidan. 17ChaymiAmitunchik Jesuspi kriyishaqa, payqa Santu Ispiritunta qumanchik.Chaqa Amitunchikqami paylla Santu Ispiritupis. Chaymi chaymaypi , chaypiqa washakaytapuytinchik. 18Chayrayku tukuy nuqanchikkunaqa, chay pañuqaqllanchikta pampaq yupay kaq chay manana katinqa, ispijuyupay kasha,puytiqmi Amitunchikqa nir. Chaymi maydiyapis AmitunchikJesusqa mas allinpaqna tikramayashunllapa, pay yupay kusalashumaqna kanapaq Ispiritunrayku.

4 1Chayraykumi mana disanimakunillapachu. Chaqa TaytaDyusmi kusata llakipamarllapa inkargamashallapa paypaq

. 2Tukuy ima pinqaypaqkunataqa, mananarurayta munashanachu kanillapa.ima ingañakuytaqa munanillapachu. Chayraykumi Dyusninchikparimaynintaqa mana llullakurchu, karanta rimanillapa. Chaynu,Dyuspa naypanpi rimashayllaparaykumi, intrakaqkunaqa ninllapa,nuqakunaqashi Dyuspaqqa mana llullakurchu rimanillapa nir.3Piru wakinkunapaq-shuypaqa pakaplla yupay kanqa chay

. Chaymi mana intrakanashanllaparayku,tukuy tyimpupaq Dyusmantaqa ashuchikanqallapa. 4Chaqa manaintrakanashanllaparaykumi, kay pachapi saqrata rurachikuqdyabluqa, yarpuyninpi syiguyasha yupay kananllapapaq nisha.Chayna Jesucristo pay paylla kawsaq Dyuswan katin, shumaqrimayninkuna llipyaraq yupay katinmapis, ama kriyinanllapapaq.5 . Jesucristupaqmi

, pay Amitunchikllapa nir. Nuqakunaqamiqamkunata yanqa sirbishuqnikillapala kanillapa, Jesustamunashayllaparayku. 6Dyusmi tukuy imakunata ruraran. Pirututaparaq intiru katinmi, “Kanqa achkirachikuq” niran. Chaynaachkilla tikrakaran. Chaynullami Jesucristupi kriyishayarpuyninchikllapatapis achkiraqlla yupay kananpaq tikrasha.

, Dyusninchikqa kusalaallin, shumaq nir.

Chiqapta kriyirmi kawsanchik7Michka allpa manka yupay karmapis, nuqakunaqa Dyuspa

kusala shumaq rimaynintaqa pullayllapa purichinillapa. Chayna runakuna rikarqa

nuqakunallamantachu, ashwan Dyuspa pudirninwanmi. 8Chaynu, kusalata qischakar allpa

manka yupay daskaqla pakikanapaq karmapis, manami tukuytyimpuqa qischakashaqllapachu. Chaymi yarpur llakirmapis,mana kwintachakanillapachu. 9

llapapaq purinllapa. Piru manami nuqakunalataqa Dyusqadijamanllapachu. Chaynulla alsar ima itakumarllapamapis,manami allpa mankata yupayqa llampuchamanqallapachu.10 .

,imanu . Piru chaynu

pismi, kaypi kanillapa.rayku, . 11Chaqa nuqakuna

llapapismi, kaypi kanillapa. Chaynu katiyllapami, ukkunaqa. 12Chaynu

,wanuchimananllapa ima. Piru qamkuna-shuypaqa ashwanwashakashaykillapana,kriyishaykillaparayku.

13Dyus nitin iskribikashakunapimi kaynu nin: “Nuqa kriyiqkarmi, kunfyakar rimaray” nir. Chaynullami nuqakunapisqischakarqa, kunfyakar rimanillapa kriyishayllapapaqqa,mana manchakur imachu. 14 ,Amitunchik Jesusta wanushanmanta kawsachimuqqaminuqakunata,llapa, pullata apamashunllapa paywanna kanallapapaq nir.15Nuqakunami qamkunarayku qischakasha ima kanillapa,Dyusta riqsir washakanaykillapapaq. Chayraykumirunakunaqa kusa achkana kriyir, Dyusta alabar ninqallapa:Dyusmi kusalata yanapamarninchik washamanchik nir.

16

pis, manami disanimakunillapachu. Ashwanmi yarpuyniyllapapiqa,Dyuspaqqa mas allinna kanillapa. 17Kay bidapi qischakayanillapachaykunaqami dasla pasan. Piru ashwan Dyus paywankanayllapapaq nishanqami, kusala mas shumaq chayqischakaykunamantaqa. Chaymi tukuy tyimpupaqna chaykunaqa.18Chayraykumi kay bidapi qischakashayllapakunapaqqa manayarpupakunillapachu. Chaqa chay qischakaykunaqami ukratulapaq. Ashwanmi Taytanchik Dyus paywan kanayllapapaqnishanlapi kunfyakanillapa. Chaqa Taytanchik Dyusarnimashanllapakunaqa tukuy tyimpupaq.

Imanumi syilupiqa kayashunllapa

5 1Nuqanchikkunapa kanan kwirpunchikkunaqami, runakunarurashan chukllakuna yupay uk ratulapaq kay bidapiqa kanqa.

, kay bidapi kawsayashanchikmantaqa ukbidapiqa tukuy tyimpupaqna mushuq kwirpuyjun kawsashunllapanir. Chaymi tukuy tyimpupaq, Dyus rurashan mana tukukaq wasiyupayna kashunllapa. 2Chayraykumi kanan kawsarqa, rishamanakayman unaq syilumanqa nir yarpunchikllapa. 3Chaqa chaywasiqami, mudananchikllapa yupay pampamanchikllapa, amalirila yupay kanallapapaq. 4Imanutaq mana yanqa mudakushakashamaqa, chay yakakushanchik mana imapaqpis sirbitinchu,lirila yupay kanchikllapa.chikllapa kwirpunchikqa, mana tukuy tyimpupaq katin maydiyaqawanunchik. Chaymi munanchikllapa unaq syiluman rir, shumaqtamudakusha yupayna tukuy tyimpupaq kawsanapaq. 5Chaypaqunaq syilupi imanu mushuq kwirpuyjunna kawsayashunllapa nir

, Santu Ispirituntaqumashanchikllapa.llapa.

6Santu Ispiritu nuqanchikkunawan katinmi,unaq syilupi Jesuswan pulla tukuy tyimpu kawsayashunllapanir. Piru kay pachapiraq kawsarqami, Amitunchikmantaqa

2 3–5

185

b 6.14 Masta intrakanarqa rikashunllapa Deuteronomio 22.10.

wakaqllapi yupay kanchikllapa, manaraq paypa pullankashanchikllaparayku. 7Paypi kriyiq karmi chaypaqqa

, mana nawinchikwan rikashanchikllaparaykuimachu. 8Chaymi kusata kunfyakar yarpunchikllapa kaypachapi kawsayashanchikllapamantaqa rir, Amitunchikwannakanallapapaq. 9Chayraykumi Dyus munashanlata rurarkawsayta munanchikllapa kay pachapimapis, paytaaligriyachinallapapaq. Chayna unaq syilupi paywan pullakarmapis chayllata rurar tanallapapaq. 10

llapanu tukuymi, Jesucristupa naypanman riyashunllapa,

kashapis. ,payna imatapis ruramashunllapa, kay pachapi kawsayarlla,allinta mana allinta rurasha kashamapis.

11 ,pay munashankunata rurar alliplata chaykunapaq runakunataintrachiyta yarpunillapa. Dyusqami allita riqsimanllapa paymunashankunata ruranillapa nir, chaynulla qamkunapisicharaq allita chaykunapaqqa intrakar riqsimankimanllapa.12Manami qashan alabakanarchu chaynuqa willashuyanillapa.

paq,chaykunapaq. Chaymi intrakarnaqa, nuqakunapaqrimankillapa, .

13 , Dyusmi. Nataq qamkunamanta

nuqakunapaq,niqkunaqa, allinta yarpuyankillapa. 14Imata rurarpismi mananuqakunapa munayniyllamantachu ruranillapa. Jesucristo kusalata

, pay munashanlata ruranapaq kanchik.Chaymi nuqanchikrayku, Jesucristuqa wanusha nir kriyirqa,

yupayna kanchik nir. 15Jesucristuqami tukuypaq wanuran, amanamunashanchiknullata rurarnachu kawsanallapapaq. Ashwanmiwanurmapis kawsamuran,paq.

16Chayraykumi kananqa nuqakunaqa manana mayqan runapipisyarpunillapachu, imanutaq kay pachapi mana kriyiqkunayarpunllapa chaynuqa. Chaqa nuqakunapismi paykuna yupay,Jesucristupaqqa mana allintachu yarpuq kanillapa. Piru kananqamimanana chaynutachu yarpunillapa. 17Ashwan mayqanpisJesucristuwan kaqqa, uk mushuq runana. Unay ima kaqkunaqamipasashana; kanan kaqqami mushuqna.

18Tukuy kaykunatami pay rurasha. Chaymi payllaDyusninchikqa shumaqtana rikamanchikllapa, Jesucristurayku.Chaynulla nuqanchikkunatana inkargamashanchikllapawakinkunatapis willashallapa, paywanqa shumaqnakananllapapaq. 19Chaqa, Tayta Dyusmi runakunata pullakunanpaqniran, Jesucristurayku uchanllapamatapis manana kwintacharchu.

nimaranllapa. 20

katinmi,kananllapapaq. Chaymi Jesucristurayku willashunillapa:

, ashwan paywan shumaqtakawsashunllapa nir. 21 , Jesucristumi manaima uchayjunmapischu karan. Piru Dyusqami,nuqanchikkunapa uchanchikllaparayku wanunanpaq. Chaymi,Jesucristurayku nuqanchikkunaqa shumaqchakasha manauchayjunnachu kanchikllapa Dyuspaqqa.

6 1Kananqami, ,rugashunillapa Dyus yanapashushanllapapaq

, allita intrakar kasunaykillapapaq.2Chaqa Dyus nitin iskribikashakunapimi nin:

“Kusa allin tyimpupi mañakutki uyapashuray.Chaymi washakanaykillapapaq tyimpupi yanapashuray”

nir.Chaynulla qamkunapaqqa kananllami kusa allin tyimpuqa.

¡Chaymi kananqa Dyus washashur yanapashunqallapa!

qischakashanpaq intrachikun3Nuqakunaqami mana, mana allinkunataqa ruranillapachu.

Chaqa manami munanillapachu chay mana allinrurayniyllaparayku, Dyus mana washashunanllapataqa.4Ashwanmi michka qischakar, imata ministirmapis,shachinakur imatapis Dyus munashanlata ruranillapa.

, nuqakunaqa chiqaptaDyusta sirbinillapa nir. 5Chaynulla wipyakar, prisukar,qaryapamatinllapa, kusata trabajar, michka mana punur,mallaqnarmapis, alliplata shachinakusha kanillapa, Dyusmunashanlata rurar. 6Chaynumi Dyus munashanlataqaruranillapa: Kusa allinlata kawsaq kar, Dyuspa rimayninta

, tantyakar mana imatapis das ruraq kar, DyuspaSantu Ispiritun nuqakunapi katin chiqapta mayqantapismunaq kar, 7 , Tayta Dyuspapudirnin nuqakunapi katin ima. Chaynumi allin ruraykunalatarurar kawsanillapa. Chaymi musyamaqkuna, manamusyamaqkunapis nuqakunapaq ninqallapa, Dyus

. 8Imanupiqakasumanllapa. Imanupi-shuypaqa mana. Imanullapiqa kusashumaqta rimanllapa nuqakunapaqqa. Imanupi-shuypaqamusyamarllapa mana allintachu rimanllapa. Llullakuqkunatayupaymi ruramanllapa, michka mana llullakur, chiqaptarimasha katiyllapamapis. 9

yupaymi ruramanllapa, kusata riqsimaqllapa karmapis. Yaqqawanusha yupaymi kanillapa, piru kawsayanillaparaq.Kusatami qischamanllapa, piru manami wanuchimanllapachu.10Llakisha yupay kanillapa, piru aligrilami kanillapa. Pubriyupay kanillapa, piru ukkunatami Dyuspaqqa imayjun kaqpaqyupayna tikranillapa. Chaynumi pubri yupay kanillapa, piruDyuspaqqa kusa imayjun kanillapa. Imanu katinpismi, TaytaDyus munashanlata ruranillapa.

11Corinto pwiblupi kriyiq masiykuna, kusa allitamiwillashushallapa kar, tukuy shunquywan munashunillapa.12Tukuytami imatapis manyaq willashusha karllapa kusalatamunashunillaparaq. Ashwan qamkunami nuqakunataqa manachiqapta munamaq yupaychu kankillapa. 13Chayraykumiqamkunataqa rugashunillapa, imanutaq uk runa wamrantawillan chaynu, qamkunaqa chiqapta munamanaykillapapaq,imanutaq qamkunata tukuy shunquywan munashunillapachaynulla.

14Kriyiq masiykuna, chay mana kriyiqkunawanqa amamikasaranaykillapapaq imalamapis tratuta rurankillapachu.Chaynuqami manana paykunawan yuntakaq yupaynaqakayankillapachu kanqa.b Chaqa manari allinchu, allintaruraqkunawan,chayllata yarpunanllapapaqqa. Chaynulla manami

.15Chaynumi Jesucristuwan, dyablupis mana chayllatayarpuyta puytinchu. Dyuspi kriyiqpis, mana chayllatayarpuyta puytinchu, uk mana kriyiqwanqa. 16Manamiallinchu kawsaq Dyuspa lugarnin, uk runa rurashanta amituynir aduranapaqqa. Chaqa kawsaq Dyusqami maypi kashapis,nuqanchik kriyishanchikrayku pullanchik. Chayraykumipaypa wasin yupay kanchikllapa. Paymi tukuy kaykunapaqpisiskribishankunapiqa kaynu niran:

2 5 6

186

“Nuqaqa paykunapi kawsarpurishaq paykunawan pulla.

Nuqami paykunapa Dyusnin kashaq.Paykuna-shuypaqa wamraykuna kar,nuqalata kasumar munashayta ruranqa.

17 Chay mana allinta tukuqkunamanta lluqshir wakaqtukuyllapa,

ama mana allin rurayninllapata ruranaykillapapaq.Chaymi shumaqta rikashurllapa,

18 Taytaykillapa kashaq qamkunapaqqa.Nataq qamkunaqa ullqu wamray, warmi wamray

kankillapa.Chaynu nirmi arnishunillapa tukuy imata puytiq

Dyusnikillapaqa” nir.

7 1Chaynu kaykunata arnikashanchikllaparaykumi, kriyiqmasiykuna, kwirpunchikpi, yarpuyninchikpi ama mana

allinkunataqa rurayta yarpurlamapischu kawsashunllapa.Ashwan Taytanchik Dyusta kasur, manchar paymunashankunalata rurar kawsashunllapa.

2Nuqami munani, nuqakunapi kunfyakar kusatamunamanaykillapata. Chaqa manami mayqanwanpis manaallintaqa rurashachu kanillapa. Manami mayqantapisuchakuchishachu kanillapa. Chaynulla mana mayqantapisllullachisha imachu kanillapa imapaqpis. 3Qamkunamantawakinnikillapallataqa ,chay mana allinta tukushaykillaparayku washaykillapatarimaq yupay willashunillapa.chu rimayani, chaqa nishurayllapana kusalata munashunillapanir. Chaynullami kawsayar, manaqa wanunaypaqna karmapis,kusalata munashaykillapa. 4

katinmapis, qamkunaqa kasumar munamankillapa nir.Chaymi qamkunata willashurllapaqa alliplata aligriyaniqamkunarayku. Chayna imanu qischakarmapis, alliptaanimakuni, aligriyani ima.

5 -pacha, manamisamashachu kanillapa. Ashwanmi maypipis kusalataqischakasha kanillapa. Maypipismi qaryapamaqllapa. Chayminuqakuna-shuypaqa kusalata llakir yarpupakurayllapa mana

. 6Piru llakishakunataaligriyachiq Dyusmi nuqakunataqa aligriyachimashallapa,

. 7

parlamashallapa, kusala shumaqta samachishaykillapa nir.Tituqami nimashallapapis, alliplatashi qamkuna nuqakunatarikamanayankillapa, chaynulla qamkunaqashi alliplatallakiyankillapa nuqapaq yarpur nir. Chaynu willamatinmiashwan masta aligriyaray.

8

llapa. Piru kananqami nuqaqa kusala aligrina kani. Chaqachay kartapi iskribishushayllapaqami uk ratulapaqllakichishushallapa. 9Piru kananqa ashwan qamkuna llakirkriyir, nuqata mana allinta ruramashaykillapapaq, Dyustallakipamay nishaykillaparayku, alliplata aligriyani. Chaqaqamkunaqami intrakaraykillapa Dyuspaqqa allipla manaallintachu kawsayaraykillapa nir. Chaymi chay mana allintarurashaykillapapaq llakir, manana mas tukurchu, Dyusmannatikrakashaykillapa.llapachu kartataqa iskribishurayllapa. 10Chaqa manaallinkunata rurashanchikkunapaq llakirmapis, Tayta Dyusmantikrakar washakanchik. Chaymi manana llakinchikchu. Piruyanqa kay pachapi kaqlapaq llakir, Dyuspaq mana allinkaqkunata rurarqami, tukuy tyimpupaq wanunchik.11Qamkunaqami kusata llakirmapis, Dyus munashannullaagwantaraykillapa. ¡Kananqa rikayllapa imanutaq kankillapa!Chay iskribishushayllapaqa manyaqta yarpuchishuranllapanuqapi kriyinaykillapapaqqa. Chaynulla piñachishuranllapa,

manchachishuranllapa ima. Chaymantaqa ashwan kusatarikamanayaraykillapa. Chayna chay uchakusha chaykunataqa

llapa. 12Chaynumiri, qamkunaman chay kartataqa manauchachakuqpaq yarpurchu, chaynulla mana chayuchachakashapaq yarpur imachu iskribimuray. Ashwanmichay kartataqa iskribimuray,nuqakunapaq llakinkillapa nir. 13Kaykunami nuqakunakunsulakanayllapapaq kasha.

Piru kay kunswilumanmatapis, masta aligriyasha kanillapaTituta kusa aligrita rikar. Chaqa tukuy qamkunamimushuqmanta animachishaykillapa. 14Nuqami Titutaqawillarayllana qamkunapaqqa, chiqapta paykunaqakasushunqallapa nir. Chay nishayqami chaynu kasha. Chaymialigriyani. Chaqa imanutaq qamkunata imatapis karanllatawillashurayllapa, chaynullami Tituta willashayllapapis chiqapkasha. 15Chaymi ashwan payqa kusa masta munashunllapa,qamkuna kusata rispitar shumaqta samachir kasuraykillapa,munaraykillapa nir yarpur. 16¡Nuqami tukuy kaykunapaqkusata aligriyani, qamkunapi kusata kunfyakar!

Mana imayjunkunata yanapashunllapa

8 1Kananqa kriyiq masiykuna, parlashunayanillapaimanumi Tayta Dyusqa, Macedonia pwiblupi

kriyiqkunata kusata munar yanapasha nir. 2Paykunamialliplata Dyuspaq allinta rurananrayku qischakasha karmapis,ashwan kusa aligrina. Yaqqa mana imayjun karmapis,ministiqkunata imalawanpis kusata yanapasha, manaimankunapaq llakirlamapischu. 3Nuqami chaykunataqarikasha kani. Paykunaqami mana kwashayarlamapischu imankaqmantaqa puytishanllapawan yanapakusha. Ashwan chay

. 4Paykunapamunayninllamantami kusata yanapakuyta yarpur nuqakunataqumashallapa, ministiqkunata apar makyanayllapapaq.5Paykunaqami nuqakuna yarpuyashayllapamantaqa mastaruraranllapapis. Naypaqta Amitunchikpi kriyir payta kasur,chaymanta nuqakunata uyamarllapa yanapakurqa, Dyusmunashanta rurashallapa. 6Chaymi nuqakunaqa, Titutarugasha kanillapa tantananpaq chay ministiqkunatayanapanaykillapapaq qamkuna qukuyankillapa chaytaqa, paynaypaqta tantaq qallaritin qamkuna mana tukuytakumplishaykillaparayku. 7Chaqa qamkunaqa tukuy imapaqpisnaypaqllapi kankillapa. Chaymiri kusata kriyirllapa, imanu

, .Chaynulla yanapakuyta munankillapa, nuqakunamanta

. Chaynukashaykillaparayku kananqa kusalata yanapakunkimanllapadijurqari.

8Manami kaykunata rurayllapa nir mantashuyanillapachu.

Macedoniapi wakinkunaqa yanapakunllapa nirla. Chayraykumiqamkunapis, paykuna yupay yanapakunkimanllapa. 9Chaqa

,chik kusala imayjun karmapis mana imayjun yupay tikrakaranqamkunata imayjunpaq yupay tikrashunanllapapaq. 10Qamkunapabyinnikillapapaqmi nuqaqa kaykunataqa nishunillapa.Wakinkunamanta naypaq añullamanta, ministiqkunapaq puntatatantaq qallarishaykillapataqa, rurar tukchiyllapa. Chaqaqamkunaqa mana yanqa rimaraykillapalachu. Ashwan chayrimashaykillapanumi yanapakuq qallarishaykillapa. 11Kananqamiqamkunaqa tukchiyllapa ruraq qallarishaykillapataqa, imanutaqpuntamanta-pacha puytishaykillapawan shumaqta yanapakuqqallariraykillapa chaynulla. 12Chaqa, Taytanchik Dyusqamimayqantapis, michka kusa pitilawanmapis ukkunata munarpuytishanchikwan yanapakushaqa, ashwan kusa shumaqtarikamanchik. Dyusqami mana mañamanchikchu imanchik manakaqtaqa.

2 6–8

187

13Manami kaykunataqa willashuyanillapachuyanapakushaykillaparayku imaykillapa faltashunqa niryarpurchu. Ashwanmi willashuyanillapa yanapanakur tukuymikunallapapaq. 14Chayraykumi kananqa paykunatayanapayllapa,paq. Kananmi paykuna ministiyashanqa, qamkunapa kan.Chaynulla imanupi maydiyaqa qamkunapa mana katinqa,paykunapana kanqa. Chaynu yanapanakushallapaqa manamayqanninchikpa imanchikpis faltamashunllapachu.15Kaypaqmi Dyus nitin iskribikashakunapiqa nin:

“Chay kusa achkata tantakusha yanapakutinmapis,ministiyashanqa kidaran.

Chaymi chay pitilata tantakusha chaytaqa,ministiyashanqa mana faltaranchu nir”.

Tito wakinninkunawan16Tayta Dyusta payji nini. Chaqa pay-ari, Titutaqa nisha

chiqapta munar yarpushunanllapapaq, imanuqillaysituta tantar ministiqkunata yanapayta yarpunichaynulla. 17Chaqa nuqa payta shamunanpaq rugatiymi “Arí”nimasha. Chaymi kananqa qamkunapaq llakiq kar, payllashamuyan qamkunata watukushuqllapa.

18 .Paypaqmi, kusa shumaqta rimanllapa tukuy kriyiqkuna,

purishanrayku. 19Chaynullami wakin kriyiq masinchikkunaqa,payta akrashallapa nuqakunawan purinanpaq. Chayna qillaytatantar ukkunata yanapanayllapapaq. Chayta rurarqami,Taytanchik Dyusta aligriyachinillapa. Chaynami

,llapa nir. 20Yanapakunayllapapaq achka qillayta tantarqamikaranta yanapakunillapa. Chayrayku runakunaqa manarimayta puytinqachu, paykunaqa qillayta aypakunllapa nirimaqa. 21 , mana ima manaallinkunata rurarchu, shumaq allinkunalata ruranillapa nir.

, imatapis karantaruranillapa nir.

22 .Paymi rikachimashallapa imakunatapis shumaqta rurar,kusalata yanapakur ima. Nataq kananqa ashwan mastayanapakun qamkunapi kusalata kunfyakar.23Titupaq-shuypaqami nishaykillapa: Kriyiq masinchikllapakar, nuqakunawan pulla yanapakuq kar, kusalata qamkunatayanapashunayanllapa. Nataq Tituwan shamuyan chay kriyiqmasinchikkunata-shuypaqa, wakin kriyiq masinchikkunaakrashallapa, Jesucristuta kasur, Dyus munashanlata ruraqkatinllapa. 24Chayrayku qamkunaqa, shumaqta samachirrikachinkillapa imanumi paykunata munankillapa nir. Chaynaqillayta tantaqta rikashurllapaqa, tukuy wakin kriyiqkunaqa

, imanumi ukkunata chiqaptamunankillapa nir. , qamkunapaqkusa yanapakuq nishayqa chiqap kasha nir.

Pablumi kriyiqkunata willan qillayta tantananpaq

9 1Wakin ministiqkunata yanapanaykillapapaqqa, manami

chu. 2 , qamkunaqa kusata ukkunatayanapayta munankillapa nir. Chaymi Macedoniamantakaqkunataqa willasha kani, qamkuna Acayamanta kaqkunaqanaypaq añumanta-pacha yanapakunayankillapa nir. Chaymiyaqqa tukuykaq Macedoniamanta kaqkunapis, qamkunayupaylla animakushallapa yanapakunanllapapaq. 3Piruchaynu katinmapis, qamkunamanmi kay kriyiq

, chay kusala shumaqtaqamkunapaq rimashayqa ama llullachu kanqa nir yarpur.Chaynami paykuna shamurqa, nuqa shamunaykaman mastaanimachishutinllapa, munashaynullata ruranaykillapapaq.

4Kuytawkish Macedoniamanta wakin nuqawan pullashamurqa, chay kusa shumaqta qamkunapaq rimashaynuta,mana taritinllapaqa, nuqanchikkunapaqqa kusa pinqaypaqkanman.nillapa, mana nuqakunata pinqaypi dijamanaykillapapaqchu.5Chayrayku yarpusha kanillapa chay kriyiq masinchikkunashamur watukushunanllapapaq.qallapa, qillayta arnikusha karaykillapa chayta tantaytaqa.

tukuy shunquykillapawan shumaqta yarpur,qukuyankillapa nir.

6Kayta yarpuyllapa: Tantyarkaqta tarpukuqqami,tantyarkaqta kusichakun. Nataq achkata tarpukuqqami,achkata kusichakun. 7Chaymi mayqanpis tukuy shunqunwanyarpushannulla puytishanta qukunmanllapa ukkunatayanapananllapapaqqa. Chaynu yanapakurqa, ama kwashalla,ama rugay tukur imachu qukunmanllapa. Chaqa Dyus kusaaligrila imata qukur yanapakuqtaqa, kusata munan.8Dyusqami tukuy imata puytiq kar, allin kaqkunataqa kusaachkata qushunqallapa. Chayna mana imayllapapisfaltashutinllapachu, allinlata rurar ministiqkunataqayanapanaykillapapaq. 9Chaqa,pimi nin:

“Ministiqkunatami kusata yanapasha, shumaqta yarpur.Tukuy tyimpumi payqa runakunata yanapanqa

shumaqta rikar” nir.10Tayta Dyusmi, tukuy tarpukuq runakunataqa simillata qun.Chaynulla mikunanllapata kusichananpaqpis qun. Tayta Dyusrunakunata simillata quqmi, qamkunatapis kusata

llapapaq. Chay runakunata yanapatkillapaqami, masnaDyuspiqa kriyinqallapa. 11Chaynuqami, qamkunaqa tukuy imamunashaykillapatapis tarikunkillapa. Chaymanta aligrillaqukunaykillapapaq. Nataq chay tantashaykillapa qillayta

,nuqanchikkunarayku chay runakunaqa, Dyusta payjininqallapa.

12Chaqa kriyiq masinchikkunata chaynu yanaparqa, manamifaltaqninlatachu apanchik. Ashwanmi yanaparqa, kusatayarpuchinchikllapa Taytanchik Dyustapis alabananllapapaq.13Chaymi paykunaqa alabanqallapa Dyusta. Chaqa chaynuyanapatkillapaqa paykunaqa intrakanqallapa, chiqaptaqamkunaqa Jesucristupa shumaq rimayninta kasunkillapa nir.Chaynullami paykunaqa Dyusta payji ninqallapa qamkunayanapashaykillapapaq, paykunapaq, ukkunapaqpis.14Paykunaqami, Dyusman kusata mañakunqallapapisqamkunata munashurllapa, qamkunarayku Dyus paykunatapisyanapashanllaparayku. 15¡Payji niypaq Taytanchik Dyusta,

paq! ¡Chaypaqqami mana imanupis kutichiyta puytinchikchu!

Pablumi apustul kashanrayku riman

10 1Kriyiq masiykuna, imanutaq Jesucristumaqa kusaallin kashanrayku mana piñakun imachu, chaynullami

nuqapis qamkunata rugashunillapa ama nuqapaq ukmantayarpunaykillapapaqchu. Chaqa qamkunamantawakinkunaqami ninllapa: Nuqa qamkunawan karqashi

.Nataq wakaqpi karqashi kusala marraju tukur anyaqnullaiskribishunillapa nir. 2Chaynu yarpumaq runakunaqarimanllapa, Jesucristupi mana kriyiq runa yupayshimunayniyllamanta imatapis rurani nir. Manaraq qamkunamanshamuyar, paykunata willani ama washayta rimananllapapaq.Manami munanichu chay kriyiq masinchikkunata anyarwillaytaqa. Nuqa rir-raqmi chay washayta rimaqkunataqa,imapaqpis karanta willar qamkunamantaqa chiqanchashaq.3Chiqaptari chaymantaqa kawsaq runa kanchik. Piru manami

2 8–10

188

chaykuna yupaychu kanillapa. 4Chay armanchikkunatawashakanapaq purichinchik chayqami, mana kay pachapirunakuna armanwan lisyakur wanuchikunllapa chaywanqachayllachu. Nuqanchikkunapa armanchikllapaqami, Dyuspapudirnin. Chay pudirwanmi chay mana allin kaqkunatapisnuqanchikmanta chiqanchayta puytinchik. 5Chaywanmi chayyanqa illaqta rimar llullakuqkunatapis tukchichuwan.Chaynulla chay paylla, Dyusta mana riqsinata munaralabakaqkunamatapis, tukchichuwan. Tukuy runakunapayarpuynintami,paq. 6Chaynumi qamkuna chiqapta kasukutkillapanaqa,kastigaypaq chay kusata kriyiyar, chaymanta manakasukuqkunataqa.

7Qamkunaqa kwintata qukayllapa imami qamkunapiqapasayan nir. Chaqa qamkunamanta wakinmi, ukmantayarpunllapa nuqapaqqa. Chaymi nini, mayqanpis chiqapta

, nuqapaq kriyinmanllapa. 8Dyusmi nuqata paypaq

. Chaymi, payqa alabakananpaq, mana pinqakunichu. Chaqa

.Chayna runakunaqa, Dyusmanta ama akrakarchu, ashwanpaywanna kananllapapaq. Chaqa payqa mana qamkunataqa

. 9Amamiyarpunkillapachu chay kartaypi nanaq nanaq iskribirqamanchachishunayanillapa nirqa. 10Chaqa wakinkunamininllapa: Jesucristupi kriyiq tukurshi, kartaykunapiqa nanaq

. Chaynulla ninllapapis, yataykillapapikarqashi, manchakur mana mayqantapis nanaq nanaqqa

. 11Piru mayqan kaykunapaq rimaqqa, kayta:

llapataqa, karanta rimashaq mana manchakurchu.12Chaymi chay mana allinta rurar alabakaqkunawan chaylla

kaytaqa mana munanichu. Chaqa paykunaqa yarukuna kar,alabakar imaqa, ,kusala mana allintachu tukunllapa. 13Nataqnuqakunata-shuypaqa, Dyusmi akramashallapa imatapis

. Chaymi mana imatapis.

pis qamkuna Corintupi kaqkunaman shamunayllapapaqqa.14Chayraykumi nuqakuna imata ruranayllapamantaqa, manaimatapis ukmankunataqa ruranillapachu. Chaytaruranaypaqqa, manallana shamunaytachu puntata shamushakaray chaynuqa. Nuqakunami puntataqa shamurayllapa

.15Chaymi, nuqakunaqa mana alabakanillapachu ukkunarurashanpaqqa, nuqakuna rurayashayllapamantaukmankunata rurarqa. Ashwanmi nuqakunaqa qamkunawanimatapis masta rurayta munanillapa. Chaynu masta

, mastana kriyinaykillapapaqJesucristupiqa. 16Chaynulla munanillapa, qamkuna

. Piru

nillapachu, ama alabamananllapapaq chay ukkuna.

17Mayqanpis kusa runa nisha kayta munarqa, Tayta Dyuskusa runa nishapaq tikratin chaynuqa kanqa. 18Chaqa mayqankusa allin runaqa, manami payllaqa alabakananchu.Ashwanmi Tayta Dyus alabatin, kusa allinpaq riqsikashaqakanqa.

Pablumi mana chiqap apustulkunapaq riman

11 1Yaru yupay nuqa willashutiyllapamapis, icharaquyakumankimanllapa.

llapari. 2Dyusqami mana munanchu qamkuna chayllullakuqkunata kasunaykillapapaqqa. Chaynumi nuqapis

mana munanichu chay llullakuqkunata kasunaykillapataqa.Chaqa nuqami, Dyuswan uk tratuta rurashana kaniqamkunapaq, imanumayqanwan kasarachinanpaq tratuta rurashana katinqa,manana ukwan kayta puytinnachu, chaynu Jesucristulawannakanaykillapapaq. 3Piru manchakunimi, imanutaq dyablumaqakusala bibu kar largu kurupaq tikrakar, Evamataqa llullachiringañaran, chaynulla qamkunatapis imanupiqa ingamanllapa nir. Chaynu katinqa, Jesucristupi kusatakriyinaykillapamantaqa, ashwanmi manana munarnachupurinkimanllapa. 4Qamkunami, chiqapta Jesuspaq

, ukkuna ukmanta Jesuspaq, kriyiyta puytiyankillapa kanqa.

Chaynulla ukman ispiritu kaqwanpis kayta puytinkillapa chayshumaq Ispirituwan kashaykillapamatapis dijarna.

puytinkillapa kanqa nuqakuna willashushayllapataqaqunqarna. 5Chaynu katinmapis Dyuspa apustulnin

. 6Rimanaypaqimanupiqa mana shumaqtachu rimayta puytini. Piru

. Nuqakunami rikachishusha kanillapaimakunatapis rurar ima,nir.

7Imanutaq yarpunkillapa. ¿Manachu allinta tukusha kashaq, nuqalla trabajar ministishaykunata tarikur,

mana imalatapis mañakushurllapaqa?shallapa kani,paq nir. Icharaq kwintata qukankimanllapa mana kubrar

qamkunapaqqa nir. 8Nuqaqillayninta kitasha yupay kani,qumatinllapa ayparqa. 9Qamkunawan kar imay faltamatinministirmapis,llapachu. Ashwanmi Macedoniamanta wakin kriyiq

.Manami qamkunata mañakushuyllapataqa munaraychu.Chaynullami maydiyapis kashaq. 10Chiqaptami nishaykillapa:

, chiqap nir.Chaymi kusa aligrila Acaya lugarpi, mana imatapis

, mana imanimaytapispuytinqallapachu. 11Qamkunanuqapaqqa ninkillapa: Mana munamarninchikchu chaynuqatukuyan nir. ¡nirqa!

12Nuqaqami maydiyapis mana qamkunamanta imakunatapisaypashaqchu. Chayna,alabakar puriqkunataqa riqsinanllapapaq, llullakurlapurinllapa nir. 13Chay paykunaqami, Jesucristupaapustulninkuna yupay tikrakar ingañakur purinllapa.14 , paykunaqami chaynuna purinllapa.Chaqa Satanasmaqa, Dyuspa kusa shumaq angelnin yupaytikrakar purin-ari. 15Chaynu katin-ari, chay paypakaqninkunamaqa llallinllana kusa allin runakuna yupay tukurpurinllapa. Piru paykunaqa chay rurashanllaparayku, ¡imanutukukaq kanqallapa!

Pablumi apustul kar qischakaran16Qashan willashaykillapa, ama mayqanpis nuqapaqqa

yarpunqachu yaruyasha nirqa. Imanu, chaynulla

willashutiyllapamapis. 17Nuqalla alabakarqami yaru kayman.Chaqa Amitunchikqa manami nuqalla alabakanaypaqchunimasha. 18Chaynu katinmapis, imanualabakar purinllapa, chaynulla nuqapis alabakashaq.19 . Piru, kusa shumaqta

2 10 11

189

c 12.2 Tayta Dyus tayashan syilu nirqami intrachimanchik kimsa anap kaq syiluman nir.

tinllapaqa. 20Paykunami sirbikuchishunllapa, imaykillapataaypanllapa, ingañashunllapa, chaynulla imata yupaymusyashunllapamapis. 21Nataq nuqa, qamkunawan manachaynu kashayrayku, “Wakqa kusalata manchakun”nimatinllapamapis, kusala aligri kani chay nishayrayku, manapaykuna yupay llullakusha ima karchu.

Piru ukkuna alabakanatinqa, nuqapis alabakaq qallarishaq,yaruyasha nimatkillapamapis. 22¿Paykunachu hebreorunakuna? Nuqapismi hebreo runa kani. ¿Paykunachu Israelrunakuna? Nuqapismi Israel runa kani. ¿PaykunachuAbrahampa ayllunmanta? Nuqapismi Abrampa ayllunmantakani. 23¿Paykunachu Jesucristupa sirbikuqninkuna?Nuqaqami ashwan paykunamantaqa Jesucristupaqa massirbikuqnin kani. Kaynu nitiy , “Wakqayaruyasha” nir. Chaynumapis, nuqaqami paykunamantaqa

.llapa paykunamantaqa masta. Paykunamantaqami mastamaqamashallapa.pis. 24Sinku kutimi Israel runakunamanta karguyjunkunaqa,trintay-nwibi (39) kuti wipyarlla kastigamashallapa. 25Kimsakutimi qirullawan maqamashallapa. Uk kutiqami rumillawansitamashallapa. Kimsa kutimi nuqa riyatiyqa yaku karrupismar yakuman chinqaran. ,

,tarimananllapakaman. 26Kusatami purisha kani. Chaymiriyukunamapis yaqqa apamaran, suwakuqkunamapis yaqqasuwamaran. Chaynulla pwiblu masiykuna, uklawmantarunakunamapis yaqqa imanachimaranllapa. Pwiblupimapismiyaqqa imapis pasamaran. Chunllaq lugarkunapi, maryakukunapi, chaynulla chay mana chiqapta kriyiqkunaparurinpi katiypis, yaqqa ima mana allinkunapis pasamaran.27Kusatami trabajasha kani. Chaynulla riqchaq imakunata

. Kusa achka kutimimana punushachu kani, mana mikushachu kani, chaynullayakunarmapis alliplata qischakasha kani.katinmapis, qasaykunapi kusalata qischakasha kani. 28Kaywillashushayllapanu qischakasha karmapis, ashwanmi mastanuqaqa yarpukuni wakin kriyiq masinchikkunapaq. 29Mayqanuchapi ishkitinqa, nuqaqa llakir mañakuni uchanmantawashakananpaq. Mayqan uk kriyiq masinchiktauchakuchitinqa, nuqaqa kusalata piñakuni, chayuchakuchikuqpaqqa.

30Nuqami chay qischakashaykunapaq alabakani, mana chayllullakur rimaqkuna nubliru tukurla alabakanllapa chaykunayupaychu. 31Tayta Dyus, chaynulla Amitunchik Jesuspis,paykuna chiqap allinla kar tukuy tyimpu alabakan chay

. 32Damascopwiblupi nuqa katiymi, gubyirnu Aretaspa ikillan kaq chayqa,

pwiblumanta lluqshina punkukunapi. Chayna yarqushaqnitiyqa aypar prisumananllapapaq. 33Piru, ukkunami nuqatakanastapa rurinlapi, pwiblupa atun patan llutakashanpabintanalata waqtalawman yarquchimatin, paykunamantaqawashakaray.

Pablumi rikapakushanpaq parlakuran

12 1Manami imatapis gananchikchu nuqanchikllaalabakarqa. Chaynu katinmapis alabakaq yupaymapis

willashaykillapa, chay rikashaykunapaq Dyusintrachimashanta.

2Katursi añunami apakaray Dyus tayashan syiluman.c, manaqachu

Ispirituylapi. . 3Piru, Tayta Dyuspa pullan karay nir. Manami

, manaqachu Ispirituylapi.

. 4Chaypiqami manauyapashanchik rimaykunata uyaparay.taqami mana mayqantapis parlanaypaqchu nimasha TaytaDyusqa. 5Nuqami kusalata aligriyani Tayta Dyus kawsashansyiluta rikachimashanrayku. Chay rikashaykunaraykualabakaypaq yupay kani. Piru ashwan mana kusa runanishapaq riqsimashanllaparayku, qischakashayrayku imamikusata alabakani, , TaytaDyus kusata yanapaman nir. 6Imanupi nuqalla alabakanarchay rikashaykunapaq rimarmapis, chiqaptaqa mana yaruyupaychu kashaq. Chaqa chiqaptari rimayani. Chaynukatinmapis mana rimanichu, runakuna ama yarpunanllapapaqnuqa kusata alabakanar chaynu rimani nir. 7Chaymi nuqata,Tayta Dyus syilupi rikachimashankunata rimatiy, ama wakqakusa runa nisha nimananllapapaqmi, Jesucristuqa manauchakusha katiymapis dijamasha qischakanaypaq. Chayqischakaymi Satanasmanta kar uk kasha kwirpuyllamanyaykuq yupay. 8Chayraykumi, kimsa kutina Amitunchikta

paq. 9Piru Amitunchik Jesucristumi chay qischakaykunatamana ashuchirchu, ashwan kaynu nimaran: “Nuqami tukuyministishaykikunapi yanapashayki. Chaqa nuqapapudirniytaqami riqsinllapa, chay mana kwintachaypaqlarunakunapi” nir. Chayraykumi nuqaqa aligrila alabakani chaymana kwintachakaypaqla kashayrayku, chayna Jesucristuqaimapipis yanapamananpaq. 10Tukuy kaykunaraykumialigriyani, Jesucristuta sirbishayrayku qischakashaykunapaq,mana kwintachakaypaqla kashayrayku, imakunataministishayrayku, , llakishayraykuima. Tukuy kaykunatami pasaray, Jesucristurayku. Chaqamana kwintachakaypaqla karmapis,Dyus masta yanapaman nir.

11Qamkuna chiqapta intrakanaykillapata munar ,nuqallapaq rimashayrayku, nimashaykillapanu yaru yupaykaray. Chaynu katinmapis, chay ukkuna apustulkuna yupay

, nuqatayanqa imanula katiymapis alabamanaykillapapaqqa kasha.12

apustulnin kani nirqa, milagrukunata, mana ruraypaq shumaqimakunata, kusa dispantakaypaqkunata, mana shaykuqruratiy rikashaykillaparayku. 13Chayraykumi tapushaykillapa:¿Imatataq kananqa yarpunkillapa? Qamkunawan karmi manaimatapis mañakushurayllapachu, ukkuna imanutaqmañakushuranllapa chaynuqa. ¿Qamkunata manamañashushayllaparaykuchu rimapakunkillapa? Chaynuqamkunapaq mana allin yupay katinqa, ¡pirdunamayllapari!

Pablumi Corintupi kriyiqkunataqashan watukunanpaq yarpuran

14Nuqaqami listuna kani qashan kimsa kutipaqna shamurwatukushunayllapapaqqa. Chaynulla kanan shamurpis manaqillaytaqa mañakushaykillapachu. Manami nuqaqaimaykillapa kaqtaqa munanichu. Ashwanmi qamkunatamunashunillapa. , uk runami qillaytatantakun wamrankunapaqqa. Manami taytanpaqqawamrankunachu tantanllapa qillaytaqa. 15Chaymi nuqamaqaTaytaykillapa yupay kar, kusa aligrila yanapashaykillapatukuy imay kaqniykunawanpis. Chaynulla nuqa kusatamunashutiyllapa,pis, imanupis yanapashaykillapa byinnikillapapaq.

16Nuqaqami mana imatapis mañakushurayllapachu. Chaynukatinmatapis wakinkunaqa ninllapa, nuqaqashi kusala bibuimanulapis qillaykunata mañashurllapa aypakusha kani nir.17Piru willamayllapa: ¿mayqanninllaqa llullachishurllapa imaykillapata nuqaman

2 11 12

190

d 13.12 Kusa rispituwan shumaqta saludanakuyllapa nirqami niyan, unaykuna muchanakur saludanakuq kashanrayku.

aparan? 18

paq. Chaynulla paywanqa uk kriyiq masinchikllapata. Nimayllapa: ¿Tituchu ingañashuranllapa?

¡Manami mana! Nuqaqami Tituwanqa chay yarpuylla kar,imatapis chayllata ruranillapa.

19Manaqa ,rayku diskulpamanaykillapata munar chaynuqa rimayani, nir.Manami chaynuqa kanqachu. Chaqa, nuqami Dyuspa naypanpirimani Jesucristupi kriyiq kar. Tukuy kaykunami munashay kriyiqmasiykuna, qamkuna masta Dyusninchikta kasur, paypikriyinaykillapapaq. 20Chaqa nuqaqami yarpukuni, rikashuqllapashamurqa mana munashaynulla taqtachu tarishuymanllapa nir.Chaynulla yarpunipis, qamkunaqa mana piñakushallataqarikamanayankillapachu kanqa nir. Chaqa qamkuna mana allintatukushaykillaparaykumi, shamurqa imatapis karantawillashuymanllapa. Yarpunipismi, imanupiqa willanakur,inbidyanakur, piñachinakur, munashaykillapata rurar ukmantatukuyankimanllapa, washaykillapata rimanakuyankimanllapa nirima. Chaynulla imanupiqa,kimanllapa, qamkunalla alabakayankimanllapa, mana allintatayankimanllapa nir ima. 21Manchakunipismi, qashanwatukushuqllapa shamutiy Dyusninchikpa naypanpiqamkunarayku nuqa pinqakuyman nir. Chaynuqa kusalatawaqayman wakinnikikunarayku. Chaqa paykunaqamiunaymanta-pacha uchakushallapa. Manami chay mana allinrurayashanllapataqa dijashallapachu. Chaynumiri ukwan ukwanpununllapa, imatapis munashanllapalata rurar ima tanllapa manatantyakarchu.

13 1

nillapa. Tukuy imapaqpis ishkay manaqa kimsa tistigu“Arí” nitin chiqapqa kanqa, manaqa mana. Chaymi chiqapkatinqa chay mana allinta tukusha chayqa kastigakayanqa.Chayraykumi kanan qashan watukushuqllapa shamurqa,kimsa kutipaqna willashaykillapa amana mana allinkunataruranaykillapapaq. 2

llapa shamurmi, chay uchakur puriqkunataqa willaraynaamana chaykunata rurarnachu purinanllapapaq. Chaymikanan kimsa kutipaqna watukuq shamurqa, nuqalla kimsatistigu rikaq yupay karanta willar chiqanchashaqllapa. 3Chaqaqamkunaqari mana kriyimayankillapachu.llapataqami rikachishaykillapa,paq, nuqaqa Jesucristo willamashanta willashunillapa nir.Jesucristuqami mana yanqa runala yupaychu tratashunllapa.Ashwanmi Jesucristuqa imapaqpis nanaq nanaqwillashunllapa. 4Chiqaptami mana kwintachakaypaqla yupaykarmapis, kruspi klabatinllapa wanuran. Piru ashwan kananqa

kawsayan Dyuspa kusa pudirninwan. Chaynulla nuqakunapispay yupay mana kwintachaypaqla kanillapa. Piru paywanpulla kar Dyuspa pudirninwan kawsarmi, willashunillapaqamkunapis Dyuswanqa pullana kanaykillapapaq.

5Qamkunalla riparakayllapa imanu kashaykillapapaqpis.

kriyinkillapa nir. ¿Manachu kwintata qukankillapaJesucristuqa qamkunapa pullaykillapa nir? Imanupi riparakarDyus munashannullata mana rurashallapa karqari,

.6Nuqaqami kunfyakani chiqapta kriyinkillapa nir. Chaymininkillapa,llapaqa chiqap kasha nir. 7Chaymi Tayta Dyusman mañakuni,qamkuna ama ima mana allinkunata ruranaykillapapaqnachu.Nuqaqami mana qamkuna nuqapaq chiqapta rimayashaninaykillapapaqchu mañakuni. Nuqaqami mañakunirurashayllapakunaqa mana sirbinchu nitinllapamapis, ashwanqamkunaqa allinkunalatana ruranaykillapapaq. 8Chaqamanami chiqap kaqkunamanta ima mana allinta ruraytapuytinchikchu. Ashwanmi chiqap kaqkunalata ruranapaqallin. 9

tinllapamapis. Chaqa qamkunami Dyusta mas allita kasurpaylapi kriyinkillapa. Chaymi maydiyapis mañakuyashaq,qamkunaqa allinlana kanaykillapapaq. 10Kay kartatami

llapa shamuyar. Chayna shamurqa, ama nanaq nanaqwillashunayllapapaqchu imanu kashaykillapapaqpis.

llapa paypi masta kriyinaykillapapaq. Manami munanchuqamkuna disanimakur paymanta chiqanchakanaykillapataqa.

Pablumi tukukananta saludakuran11Kriyiq masiykuna, kay kartayta iskribir tukchinaypaqqami

nishaykillapa: Kusa shumaqta kawsar, waran waran masshumaqta kawsaytana yarpuyllapa. Chaynulla animachinakurima tukuynikillapa uk yarpuylana shumaqta kawsayllapa.Chayna Dyus munamaqninchik, shumaqchamaqninchikqaqamkunawan kanqa.

12Uknikillapa uknikillapa kusa rispituwan shumaqtasaludanakuyllapa.d 13Tukuy kriyiq masinchikkunamisaludashunllapa.

14Amitunchik Jesucristumi llakipar yanapashunqallapa.Tayta Dyuspismi munashunqallapa. Chaynulla SantuIspiritu-paq.

Chaynumi kanqa.

2 12 13

191

Pablumi saludakun

1 1-2Kriyiq masiykuna, nuqa Pablumi tukuy kaypi kaqkriyiq masinchikkunawan kay kartata iskribishunillapa

qamkuna chay prubinsya Galaciapa pwiblunkunapitaqkunaman. , Tayta DyusqaWamran Jesucristuta wanushanmanta kawsachimuran.Chaymi ashwan Jesucristuqa paylla Taytan Dyuswan akrar

, shumaq rimayninta. Manami runakuna imachu nuqataqa

.3Chaymi Taytanchik Dyusta, chaynulla Amitunchik

Jesucristutapis kusalata mañakuni llakipar tukuy imapiyanapashunanllapapaq, chaynulla kusala shumaqtakawsachishunanllapapaq ima nir. 4Chaqa allita yarpuyllapa:Taytanchikllapa Dyus munashannulla rurarmi, Jesucristuqapaylla wanuran uchanchikllaparayku. Chaynullamiwanuranpis yanapamashallapa kanankuna kusala saqra manaallinkuna kan, chaykunataqa amana rurarnachukawsanallapapaq ima. 5¡Chaynami ashwan, TaytanchikDyuslatana tukuy tyimpupaq alabashunllapa! ¡Chaynumikanqa!

Jesucristupi kriyirlami washakanchikllapa6 , Jesucristumi kusalata

llakipamashanchikllaparayku wanuran, Tayta Dyuswanshumaqchamanallapapaq. Piru chaynu katinmapis, kananqaqamkunaqa chaymatapis mana kwintacharchu, ashwan chay

llapa, chaypi kriyir washakashunllapa nir yarpur.Chayraykumi kananqa kusalata llakichimashaykillapa.

. 7Piruchiqaptaqami ukniykuna, Jesucristumantaqa mana masqamayqanpis kanchu washamanallapapaqqa. Ashwanmi chay

llapa. 8Chaymi nishaykillapa: Jesucristupaq kusala shumaq, mayqan shamur ukmanta

, Dyusmanta kusala manchaypaqtakastigakasha kanqa tukuy tyimpupaq. Chaynu nirqami manawakinlapaqchu chaynuqa niyani. Chaymi nuqalla kar, manaqa

llapaqami, mana washakarchu Dyusmantaqa kusalamanchaypaqta kastigakashana kashaqllapa. 9Chaymi qashanchayllata nishaykillapapis:llapapaq kusala shumaq kaqta intrakashana katkillapa

,Dyusmantaqa kusala manchaypaqta kastigakasha kanqa tukuytyimpupaq nir.

10Piru nuqaqa manami munanichu runa masiykuna.

Ashwanmi ima rurayashaypipis, Tayta Dyus allintamirurayanki nimananta munani. Chaqa runa masiykunala imarurayashaypipis alabamananlapaq rurayarqa, manamiJesucristupa sirbiqninchu kayman.

Pablumi Jesucristo akrashanpaq intrachikun11Kriyiq masiykuna, allita intrakayllapa: Imanu kriyir

, manamirunakuna yarpushan imachu. Ashwanmi Dyusmanta karkusala chiqap. 12

.Ashwanmi Jesucristo paylla allita intrachimasha tukuychaykunapaqqa.

13Piru qamkunami nuqapaqqa uyapashaykillapa kashakanqa, imanumi unayqa Israel runa masiykuna Jesucristupikriyiqkunapa ikinpi qischanaypaq puriq kani nir. Chaymichay kriyiqkunataqa limpu tukchiyta yarpuq kani. 14Chaqaunayqami nuqaqa,kunata wakinniykunamantaqa masta kasur ima kusata

. 15Piru Tayta Dyusqami kusala llakipakuqkar, unaylla manaraq nasiyatiy akramashallana karan, paypaq

. 16Chaymi chay munashan tyimpupiWamran Jesucristuta riqsichimaran, rir shumaq rimayninta

.

Jesucristupaqqa. Ashwanmi Taytanchik Dyuslla allitaintrachimaran Jesucristupaqqa. 17Chaynulla manamiJerusalén pwiblumanmapis riraychu, chay punta apustulkaqkuna Jesucristupaq intrachimananpaqqa. Ashwanmi manatardarchu riray Arabia lugarman. Chaymantami qashantikrakamuray Damasco pwiblullaman.

Gálatas

, kusalata kriyiranllapa..

, kriyiqkunataqa Pablupaq kaynu nir willaran: “Pabluqa manami apustulchu, Jesucristupaq. Chaynullami niranpis: .

Chaymi chaynu chay runakuna mana allinta rimayashanllapapaq,(1.11–2.21).

: “Jesucristupi kriyirmapis,washakanaykillapapaqqa Moisés mantakushanta kumpliyta ministinkillapa”.

, chay mantakuykunaqami Jesucristo shamunankalaman kasunallapapaqkaran nir. Chaynullami intrachiranpis Jesucristupi kriyirqami, Moisés mantakushankunata mana kumplirmapis washakaytapuytinchik nir (3.1–5.12).

Chaymi Galaciamanta kaqkuna Moisés mantakushanta mana kumpliyta puytir, uchakurlla kawsanantaqa Pabluqa manamunaranchu. , Santu Ispiritu munashannullana kawsananllapapaq nir (5.13–6.10).

192

a 1.18 Kay kimsa añumantaraq nirqami niyanchik kriyishanmanta kimsa añu pasashana katin nir. b 1.19 Chay Santiagullami shutiqpis“Jacobo”.

18Chaymantami kimsa añumantaraqa Jerusalén pwiblumanriray Pedruta riqsiq. Chaymi chaypi tarir, paywan kinsidiyalata kidaray.

19Piru chaypi karqami, wakin apustulkunataqa manarikaraychu. Ashwan Amitunchik Jesucristupa ukninSantiagulawanb tarinakurayllapa.

20Chaymi nishaykillapa: Kay iskribir willashuyanillapachayqami chiqap. Chaqa tukuy kay nishuyanillapachaypaqqami, .

21Chaymantanami Siria, chaynulla Cilicia pwiblumannariray.

22Piru Judea pwiblupi, Jesucristupi kriyiq masinchikkunaqamanaraq riqsimaranllapachu chay tyimpuqa. 23Piru manariqsimarllapapismi, ukkuna parlatin uyapashana karanllapakaynu niqta nuqapaqqa: “Jesucristupi kriyiqkunatamitukchiyta munar,llapa chayqami, kananqa Jesucristupa shumaq rimaynintana

. 24 , TaytaDyustaqa kusalata alabaranllapa.

Apustulkunami Pablutaqa apustulpaqna riqsiranllapa

2 1Chaymantami katursi añu pasatinraq qashan rirayJerusalén pwiblumanqa, kriyiqkunapa rikaqninkunata

watukuq. Chaypiqami Bernabiwan riray, Tituta apar.2Chaynuqami riray, Tayta Dyus chaynu rinaypaq nimashakatin. Chaymi Jerusalén pwiblupi karnaqa chaypikriyiqkunapa rikaqninkunalawan tantanakurayllapa.Paykunataqami kaynu intrachiray: “Nuqaqami mana Israel

paq” nir. Chaqa manami munaraychu nuqapaq ukmanta

kanantaqa. 3Piru chaypiqami kriyiq masiykunawanqa kusalashumaqta yarpuchinakurayllapa. Chaynu karmi pullay rishakaq kriyiq masinchik Titutapis michka Grecia pwiblumantakar, mana Israel runa katinmapis manami niranllapachu:“Qamqa chay siñal kustumrita ruray” nirllapamapis.

4Nataq chaynu tantakasha katiyllapaqami, chaymanqa.

Paykunaqami Moisés mantakushankunallawanraq kar, kaymantakuykunata kasurmi washakanchikllapa nir uk sirbikuqtayupay amalas rurachimanaranllapa, michka nuqakunaqa

mapis. 5 , nuqakunaqamana paykunataqa kasurayllapachu. Chaqa nuqakunaqamimunarayllapa,allita kriyirla pay munashanlata rurar kawsanaykillapapaq.

6Nataq chay kriyiqkunapa rikaqnin kriyiq masinchikkunaqa,

. Piru nuqaqa

katinmapis, manami chaylawanqa Tayta Dyuspaqqa allinnakani niytaqa puytinaytachu. Chaqa Tayta Dyusqa manamiruna masinchik allintami rurayanki nimashanchikraykuchu,allinpaqqa rikamanchikllapa. 7Chaymi chay kriyiqkunata

,ashwan allita kwintata qukaranllapa: Waktaqami Tayta Dyusakrasha apustulnin kananpaq. Chayna rir, Jesucristupaq

, imanutaqPedrumataqa Tayta Dyusqa akrasha kay Israel runakunata

. 8Chaqa allita yarpuyllapa: Pedrutami

. Piru nuqata-shuypaqami Tayta

.

9

nir chay kriyiqkunapi kusala rispitakasha kaq kriyiqmasinchikkuna Santiago, Pedro, .Chaymi ashwan paykunaqa nuqata chaynulla Bernabita imamakinllapata qur ima paykuna yupay apustulkunallapaqnariqsimaranllapa. Chaynami paykunaqa nimaranllapa:

“Qamkunaqa riyllapa tukuyla mana Israelmanta kaq. Nataq nuqakuna-shuypaqa

.10Chaynu nir imami ashwan kusalata yarpuchimaranllapa

chay mana imayjun kaqkunata yanapanayllapapaq. Chaymiashwan kusa aligrila ima, nuqaqa chay mana imayjunkaqkunataqa imanullapis yanapayanina.

Pablumi Antioquiapi Pedruta anyaran11-12Ukninchikllapa Pedruqami Antioquía pwiblupi kar,

mana Israel runakunawan pulla mikur imaqa kusala allintarurayaran. Chaymantami Jerusalén pwiblumanta wakin kriyiq

.Chay paykunaqami kusalata yarpuqllapa chay siñalkustumripaq. Chaymi Pedruqa, mana siñal kustumriyjunrunakunawan mikuyan nimanmanllapa nir manchakur,manana mana Israel runakunawan mikur kusala mana allintatukuyatinmi, pay payllata anyaray. 13Chaymi chaynu Pedro,mana Israelmanta kaq runakunawan pulla mana mikunatinqa,wakin Israel kriyiq masinchikkuna, chaynulla ukninchikllapaBernabimapis chaynulla mana allinta tukuran Pedruwan pulla.14Chaymi chaynu tukurqa manana chiqap Jesucristupaq

, Pedrutaqatukuypa naypanpi anyaray kaynu nir:

“Qamqami Israel runa karmapis, mana Israel runakunawanpulla kawsarqa kusala allinta rurarayki. Piru kananqa,¿imapaqnataq paykunamanta chiqanchakarqa, imanutaqnuqanchikkuna Israel runakuna rurar kawsanchikllapachaynuta amalas rurachinayankiqa?” nir.

Jesucristupi kriyirlami maymantakarmapis washakanchikllapa

15Chaymi kriyiq masiykuna nishaykillapa: Pedruwannuqaqami Israel runakuna kanillapa chay pwiblupinasishayllaparayku. Chaynu karmi Israel pwiblumasiykunapaqqa mana uchayjunchu kanillapa, mana Israelrunakuna yupayqa. 16Piru nuqakuna, Israel pwiblumantakarmapismi, allitana intrakasha kanillapa: Maylawmantakarmapis, Jesucristupi kriyishallapalami, Tayta Dyus

chu riqsimanchikllapa nir.kunata kasushallapachu, Tayta Dyusqa pirdunamanchikllapa.Chayraykumi nuqakunapis Jesucristulapi kriyisha kanillapa,Tayta Dyus uchayllapakunamanta pirdunamananllapapaq.Chaqa manami mayqanpis washakanqachu Moisésmantakushankunata kasushanraykuqa.

17Nataq nuqakuna, Jesucristupi kriyishallapalami TaytaDyusqa mana uchayjunpaqnachu riqsimanchikllapa nirkriyishayllaparaykumi, wakinkunaqa nuqakunapaq kaynuninllapa: “Paykunaqami Moisespa mantakuyninkunatamanana kasunllapanachu. Chaymi kusa uchayjunna” nir. Ma,tapushaykillapa: ¿chu, pay uchakuchimayanqallapa? ¡Manami! 18Chaqa allitayarpuyllapa: Nuqapismi unayqa, Moisés mantakushankunata

. Piru kananqaallita intrakasha kani, manami chaynuchu kasha nir. AshwanJesucristupi kriyirlami washakayta puytinchikllapa. Chaymi

, qashan Moisés mantakushankunata

1 2

193

, ashwan kusalauchayjunna kayman Dyuspa naypanpiqa. 19Chaqanuqamaqami Moisés mantakushanta kasunaymantaqawanusha yupayna kani. Ashwanmi Tayta Dyus munashanlataruranaypaqna kani.

20Chaymi ashwan Jesucristulapina kriyirqa paywan kruspipulla wanur kawsamusha yupayna kani. Chaynami kanan kaykawsayashaypiqa manana nuqalanachu kawsani. AshwanmiJesucristo nuqapi kawsar, payna yanapaman, allinkunalatarurar kawsanaypaq. Chayraykumi kananqa Dyuspa Wamranpikriyirlana kawsakuni.rayku uchaymanta washamananpaqmapis paylla wanuran.21Chaymi Tayta Dyusqa kusata llakipamar Wamranmatapis

yarpuyta puytinichu. Piru wakinkunaqami ninllapa, Moisésmantakushankunata kasurshi washakanchik nir. Chaqachiqapta chaynu katinqa,paq nirqa wanusha kanman.

Santu Ispiritunta qumanchikllapa

3 1¡Ay, Galaciamanta kaq yarukuna! ¿llapa, Jesucristupi manana allita kriyinaykillapapaqqa?

¿Manachu qamkunawan kar,rayllapa: “Jesucristumi kruspi wanuran washamanallapapaq”nir? 2

pina yarpuyankillapa washakanaykillapapaqqa. ¡Ma,nimayllapa! ¿kuchu, Dyuspa Santu Ispiritunqa qamkunaman shamuran?¡Manami! Ashwan Dyuspa Santu Ispiritunqa shamuranqamkunamanqa, Jesucristupaq uyakur,rayku. 3¿Ima, kabal yaruchu imataq kankillapaqa? ¿ChaynuDyuspa Santu Ispiritun yanapashutinllapamapis, manakwintachanarchu ashwan yarpuyankillapa, nuqanchikkunalaMoisés mantakushanta kasur allinta kawsarlami washakaytapuytinchikllapa? nir. 4Piru allita yarpuyllapa: Jesucristupikriyishaykillaparaykumi kusata qischakaraykillapa. Chaynuqischakarmapis, ¿ ?¡ , amanayanqalla qischakashaykillapaqa kananpaq! 5ChaqaJesucristupaq uyakur, paypi kriyitkillapami, Tayta DyusqaSantu Ispiritunta qushurllapa, qamkunapi achkamilagrukunata ima rurasha. Piru manami Moisésmantakushankunata allita kasushaykillaparaykuchuchaykunataqa rurasha. Ashwanmi ruraran, Jesucristupikriyishaykillaparayku.

Abrahammi intrachimanchik kriyirla washakanchik nir6Chaqa allita yarpuyllapa: Imanutaq Abrahammaqa Dyuspi

kriyishanraykula, Dyusqa uchankunamanta llakipar, kusalaallinpaq riqsiran nir. 7Chayraykumi qamkunaqa allita

: Dyuspi allita kriyiqkunalami Abrahampaayllunkuna yupayqa kanqa nir. 8Chaqa unaymanta-pachamiDyusninchikqa nishallana karan: “Mana Israel kaqrunakunapis nuqapi kriyitinqami, paykunatapis manauchayjunpaqna riqsishaq” nir. Chaymi Tayta Dyuspi kriyirlawashakanchik nir intrachimanallapapaq Abrahamta niran:“Abraham, qamraykumi pachapi tukuyla kawsaqkunataqayanapar shumaqchashaq” nir. 9Chaynumi Dyusninchikqapaypi tukuy kriyiqkunataqa yanapar shumaqchanqa,imanutaq Abrahammataqa kriyishanrayku yanaparan chaynu.

10Piru Moisés mantakushankunapi kunfyakaqkunaqami,kusala mana allinchu kanqallapa. Chaymi chaymantakuykunata mana kumpliyta puytishanrayku, kusalauchayjun kanqallapa. Chaqa Dyus nitin iskribikashakunapiminin: “Mayqanpis Moisés tukuy mantakushankunata kumpliytamunar, mana puytirqami Tayta Dyuspa naypanpiqa tukuy

tyimpupaq kastigakasha kanqa” nir. 11Chayraykumi allita, manami Moisés mantakushankunata

kasurchu washakayta puytinchikllapa nir. Chaqa Dyus nitiniskribikashakunapimi nin:lami, kusa allinpaq riqsikar kawsanqa” nir. 12Piru Moisésmantakushankunapiqa, manami kriyishanchikraykuchuwashakanapaq niyan. Ashwanmi nin:kunata tukuyta kumplirlami washakayta puytinchik” nir.

13Allita yarpuyllapa: Manami mayqanpis, Moisésmantakushankunataqa kumpliyta puytinchikchu. Chaymiashwan tukuy tyimpupaq wanur chinqanallapapaq yupaynakaranchikllapa. Chaqa Moisés mantakushankunata manakumpliyta puytishanchikllaparaykumi, Jesucristuqalugarninchikllapa kastigakar qirupi waychirar wanuran,amana tukuy tyimpupaq kastigakanallapapaq. Piru Dyus nitin,Moisés iskribishankunapimi nin: “Mayqanpis qirupi waychirarwanuqqami, kusala mana allinchu kanqa” nir. Nataq

paq, mana yanqallachu. 14Chaynumi Jesucristuqa wanuranpis,mana Israel runakunatapis washananpaq Abrahamta, Dyusunaylla arnishannu. Chaymi Jesucristupi kriyishaqa, TaytaDyusqa Santu Ispiritunta qumanchik imanutaqarnimashanchikllapanulla.

15Kriyiq masiykuna, uk kumparasyunwanmi kaynunishaykillapa: “Mayqan runa uk tratuta rurar rmatinqa,manami mayqanpis chay tratuta rurashantaqa mas ukmanta,chaynulla chinqachiymatapis puytinllapachu” nir. 16Chaymiallita kwintata qukashunllapa, chaynu Dyusninchik uk tratutarurar chay unay rukunchikllapa Abrahamtami, kaynu arniran:“Qampa uk aylluykiwanmi tukuyla runakunata yanapashaq”nir. Chaynu nirqa manami niranchu: “Aylluykikunawanmiyanapakushaq” nirqa. Ashwanmi uklapaq rimaran, “Ukaylluykiwanmi yanapakushaq” nir. Chaynu uklapaqrimarqami, Tayta Dyusqa Wamran Jesucristupaq rimayaran.17Chaynuqami nishunillapa,paq. Chaqa Tayta Dyusqami, Abrahamwan punta tratutarurar, kusa allita arniran kumplinanpaq. Chaymantaraqmi,kwatru-syintus trinta (430) añukuna pasatinraq Moisesqa,Dyusmanta ayparan chay mantakuykunataqa. Piru chaymantakuykunaqa manami chinqachiyta puytinchu, TaytaDyus chay punta tratuta Abrahamwan rurashantaqa. 18Chaqa

raykuchu washamanchikllapa. Ashwanmi Abrahamta chayarnishanta kumplir, mana imawan pagrasha imachu dibaldilawashamanchik, Jesucristupi kriyishanchikllaparaykula.

mantakushankunaqa karan19Dyusninchik chaynu Abrahamta mana imawan pagratin ima

dibaldila washamananpaq arnirqa, ¿imaraykutaq Moisestaqa quranchay mantakuykunataqa? Chay mantakuykunataqami quran,tukuyla kwintata qukanallapapaq: Uchayjunmi kanchikllapa nir.Chaymi chay mantakuykunataqa qumaranchikllapa, Abrahampaayllunta Dyus arnikushan Jesucristo shamur wanunankalaman.Chaymi Taytanchik Dyusqa, angelninkunata willaran, chaymantakuykunata Moisesta qunanllapapaq. ChaymantaqamiMoisesqa, angelkunamanta chay mantakuykunata aypashanrayku,Dyusman mañakunanpaq karan runakunapa uchanllaparayku.20Piru Taytanchik Dyusmaqami payla kashanrayku, Abrahamtayanapar arninanpaqqa mana ministiranchu angelninkuna rirAbrahamta willananpaqqa. Ashwanmi pay paylla niran: “Nuqapikriyitkimi, washashayki” nirqa.

21Piru imanupiqa :Dyusninchik, Abrahamta dibaldila washananpaq arnirqa,¿imayraykutaq mantakuykunata Moisestaqa quran? nir. ¿Chay

2 3

194

c 4.6 Abba nirqami rimayninchikpiqa munan niyta Papasituy nir.

mantakuykunata Moisesta qurchu,paq arnikushantaqa chinqachiyta puytinman? ¡Manami!

paq katinqa, chay mantakuykunallawanna kanallapata. 22PiruDyus nitin iskribikashakunapimi nimanchik: “Tukuylashiuchakuylata munanchikllapa” nir. Chaynu uchakuylatamunashanchikllaparaykushi, uk prisu yupay karanchikllapachay uchakuchikuqpaqqa.qami, Taytan Dyus uchakushanchikkunamantawashamanchikllapa, imanutaq arnimaranchikllapa chaynulla.

23Chaqa Jesucristupi manaraq kriyishallapaqami, Moisespamantakuyninkunaqa uk prisuta yupay mantamaqninchikllapa.Piru Jesucristo shamushanmantaqami Tayta Dyusintrachimanchikllapa, paylapi kriyir washakanallapapaq, nir.24Chaymi Jesucristo shamushankalaman chaymantakuykunaqa uk mantamaqninchik yupayqa karankwintata qukanallapapaq, manami chay mantakuykunatakumpliyta puytinchikchu nir. Chayraykumi chay mantakuyqaintrachimaranchikllapa Jesucristupi kriyishalashi, TaytaDyusqa uchanchikkunamanta llakipar,nachu riqsimashunllapa nir. 25Chaynami Jesucristupi kanankriyishallapaqa, chay mantakuykunaqa mananamantamayninchikllapataqa puytinnachu.

26Chaqa Jesucristupi kriyishanchikllaparaykumitukuyninchikllapa, Tayta Dyuspa chiqap wamrankunanakanchikllapa. 27Chaynulla Jesucristupi kriyishamiwashamanchik nir shutikushanchikllaparayku kananqaJesucristuwanqa pullala kar, pay yupaylana kawsanchikllapa.28Chaynu Jesucristupi kriyishanchikllaparaykumi tukuylakriyiqkunaqa uk ayllulana kanchikllapa. Chaymi michkaIsrael runa kar, mana Israel runa kar, sirbikuq, mana sirbikuq,chaynulla runa,llaparayku tukuyninchik uklana kanchikllapa. 29Chayraykuminishaykillapa: Tukuyla Jesucristupa kaqninkunana karqami,Abrahampa ayllunkuna yupayna kanchikllapa. ChaymiAbrahamta Dyusninchik arnishantaqa nuqanchikkunapistukuyla aypashunllapana.

chiqap wamrankunana kanchikllapa

4 1-2

llapa. Uk wamra taytanmanta maydiya irinsyantaaypananpaq karmapismi, taksharaq karqa manaraq puytinchuirinsyanta aypaytaqa. Chaymi ashwan uk sirbikuq yupayraq,chay wasinpi rikaqninkunata kasur ima kawsan, maydiya

man. 3Chaynullami nuqanchikkunapis unayqa Jesucristupimanaraq kriyirqa, chay wamritu yupay karanchikllapa.Chaymi runakunapa kustumrinkunata, mantakushankunatakasur, uk sirbikuq yupayla kawsaq kanchikllapa. 4Piru

,. Chaymi payqa uk Israel

warmisitamanta nasir, Moisés mantakushankunataqa tukuytakasur kawsaran. 5Chaynuqami shamuran Moisésmantakushankuna watasha yupay purichimayashanchikmantawashamashallapa, Tayta Dyusqa wamrankunapaqnariqsimanallapapaq.

6Chaymi chiqapta Dyuspa wamrankuna kanchikllapa nir, Wamran Jesucristupa Santu Ispiritunta

, shunqunchikllapaman. Chaymi Santu Ispirituqayanapamanchik Dyusninchikta ninapaq “Abba c Taytaymikanki” nir. 7Chayraykumi kananqa manana runakunapakustumrinkunata, mantakushankunata kasur, uk sirbikuqyupay kasunapaqnachu kanchikllapa. Ashwanmi Dyuspachiqap wamrankunana kanchikllapa.

raykumi,paqna kanchikllapa.

Pablumi Galaciapi kriyiqkunapaq llakir yarpupakun8Alliptami nishaykillapa: Qamkunaqami unayqa, Tayta

Dyuspi manaraq kriyirllapaqa, runakuna rurashan yanqa dyusnishanllapakunata adurar, uk sirbikuq yupayna kawsaqkankillapa. 9Piru kananqami chiqaptana Dyusninchiktariqsinkillapa.paqna riqsishushallapa. Piru chaynu Tayta Dyusriqsishutinllapaqa, ¿imapaqnataq runakuna yarpuyashan

llapaqa? Chaynuqami ashwan uk sirbikuq yupaynakayankillapa. 10Chaqa kananqami qamkunaqa Israel runakunallullachishutinllapa, paykuna yupay “Fyistakunata kumplir,Tayta Dyusta aligriyachiyta puytinchik” nir, gwardayankillapawakin diyakunata, misiskunata, añukunata, ima. 11Chaynururayashaykillaparaykumi kusata llakini, chay kusata

yanqallamana katin nir yarpur.12Kriyiq masiykuna, kusalatami rugashunillapa, nuqa yupay

Jesucristulapi kriyir washakanaykillapapaq. Chaqa nuqamaqamichka Israel runa karmapismi, qamkuna yupay tukusha kani,

washakanayllapapaq.imamapismi, qamkunaqa mana ima mana allintapisruramashaykillapachu. 13-14Ashwanmi qishaq katiypis,shumaqta samachimaraykillapa, Dyusmanta uk angelta yupay,chaynulla Jesucristuta yupaylla ima, mana mayqanpisdisprisyamar imamapischu. : Chaypuntata watukushuqllapa rirqami, kusala qishaq karmapis,

, paypikriyir washakanaykillapapaq, nir. 15Chaymi chaynu qishaqkatiymapis kusata munamar, aligriyachir, tukuy imapiyanapamaq kankillapa. Chaynu karmi ashwan nawikillapataurqur qumay nishutiyllapamapis, qumayashaykillapa kanqa.Piru kananqa, ¿imataq pasasha? ¿Imapaqnataq nuqawanmana aligriyankillapa? 16¿Manaqachu qamkuna mana allintatukuyashaykillaparayku, chiqap kaqpaq willashurllapaqakuntraykillapa tikrakasha kani? ¡Manami!

17Chaymi kriyiq masiykuna nishaykillapa: Chay llullakur mana, paykunalawan kanaykillapata

kusata munan. Piru chaynuqami, mana allinchu. Chaqanuqakunamanta chiqanchakar, paykunalatana kasunaykillapatamunan. 18Allita yarpushaqami, kusala allin ukninchikkunapaqllakir ima kawsanallapapaqqa. Piru allin kaqkunalata

. Chaymi chaynu llakir,imamapis tukuy tyimpu chaynullata ruranmanllapa, nuqakunamana qamkunawan katiyllapalachu. Chaynuqami mana allinchu.

19Kusala munashay kriyiq masiykuna, qashanmi kusalataqischakaq qallarini, .Chaqa qamkunaqami Jesucristo mana munashannuchukawsayankillapa. Chaymi qamkunapaq kusalata yarpurqa,imanutaq uk warmisitamataqa wamrakustunanpaq nanayninaypatin qischakan, chaynu yupay nuqapis qischakaniqamkunarayku. Chaqa chaynuallita kriyinaykillapakaman. 20Chaqa kusala allinkanan kananlla chaypi qamkunawan pulla kanaypaq. Chaynupullaykillapa karqa , ukmanta ima willar Jesucristupaqqaallita intrachishuymanllapa. , ¿imanukartaq chaynuqa tukuyankillapa kanqa? nirqa.

Agarwan Sarapaq kumparasyunta ruraran21Kriyiq masiykuna, qamkuna Moisés mantakushankunata

qashan kasunaq qallarinaqkuna allita intrakayllapa, chayta

3 4

195

rurayashaykillapaqami mana allinchu nir. ¿Manachuqamkunaqa, Dyus nitin Moisés iskribishan niyashantaqauyapashaykillapa? 22Chaqa Moisés iskribishanpiqami nin:Abrahampami karan ishkay wamrankuna. Uk wamranqamisirbikuqnin Agar, shipashninmanta karan. Nataq ukqamikaran chiqap warmin Saramanta. Kay Saraqami Abrahampapunta warmin kar, mana sirbikuqnin imalamapischu karan.23Chaqa allita yarpuyllapa: Chay sirbikuq warmi Agarpawamranqami nasiran,llapa chaynulla. Nataq Sarapa wamranqami nasiran, imanutaqTayta Dyus unaylla arnisha karan, rukulana kayatkillapa ukwamrituykillapa kanqa nir. Chaymi chay kumplikananpaqqaSarapa wamranqa nasiran.

24

chikllapa ishkay tratukunapaq. Uk tratutaqami Tayta Dyus,Israel runakunawan chay Sinaí sirkapi rurar, Moisestamantakuykunata qushan. Chay tratuta rurashanllapatamininchikllapa: “Dyuspa mantakuyninkuna” nir. Piru tukuy chaymantakuykunataqa, manami mayqanpis washakananpaqqakumpliyta puytishachu. Chaymi Sinaí sirkapi rurashan tratuqaintrachimanchikllapa chay sirbikuq Agarpaq. Chaymi allitaintrakayllapa. Chaqa Moisés mantakushankunawan manawashakayta puytirqami, nuqanchikkunapis uk sirbikuqyupaylla kanchikllapa, imanutaq Agarmaqa karan chaynu.25

Arabiapi kaq Sinaí sirkapaq. Chaynulla Sinaí sirkapaq

pwiblupaq. Chaqa Jerusalén pwiblupi kawsaqkunaqami Moisésmantakushankunata kumpliyta munarmapis, manapuytishallapachu. Chaymi chaynu mana tukuyla kumpliytapuytishanllaparayku maydiyapis uk sirbikuq yupayllakawsanllapa. 26Piru nuqanchikkuna Jesucristupikriyirllapaqami,chu kanchikllapa. Ashwanmi unaq syilupi uk mushuq Jerusalénpwiblu kan chayman rir,paqna kanchikllapa. 27

piqa, chay mushuq Jerusalén pwiblupaq nin:“Qam mana wamrakuq kar,

chay wamrakunaykipaq nanayta mana riqsiq warmisita,kusalata aligriyay.

Chaqa chay warmisita mana wamrakunanpaq kaqqami,kusala achka wamrayjun kanqa,chay wamrakuq warmisitamantaqa” nir.

28Kriyiq masiykuna allita intrakayllapa,taqa Tayta Dyuspi kriyitinla, pay arniran kusa achka aylluyjunkananpaq. Chaymi chay wamran Isaac nasiranna. Chaynumi TaytaDyusqa tukuy paypi kriyiqkunata arnisha washamanallapapaq.Chaymi nuqanchikkunaqa paypi kriyirqa, qashan mushuqmantanasisha yupayna kanchikllapa. 29Chaqa Dyuspa Santu Ispiritunyanapatinmi, Saraqa wamran Isaacta wamrakuran.Chaymantaqami Agarpa wamran Ismaelqa Sarapa wamran Isaactaqischaran. Chaynullami kanankunapis Moisés mantakushankunata

qischamanchikllapa. 30Chaqa Dyus nitin iskribikashankunapimiAgarpaqqa kaynu niran: “Itakuy chay sirbikuqnikita wamrantinta.Chaqa chay imayki kaqqami chay wamrayki Isaaclapaq. Chaymichay sirbikuqnikipa wamranqa mana partinakuytaqa puytinchuchay wamrayki Isaacwanqa” nir. 31Kriyiq masiykuna, chaynu

,Sarapa wamran yupay kanchikllapa nir. Chaynuqami manana chaysirbikuq Agarpa wamran yupaynachu kanchikllapa.

Jesucristupi kriyirqami manaukpa sirbiqninnachu kanchikllapa

5 1Kriyiq masiykuna,kumi payqa washar, manana uk sirbikuq yupayna

kawsanallapapaq nimashanchikllapa. Chaymi chaynu katinqa,

chay kriyishanchikllapanullana kar,kunapiqa amana yarpurnachu kawsashunllapa.

2Chayraykumi allita intrakayllapa. Qashanmi nuqa Pablonishaykillapa: Amana chay siñal kustumrita rurayllapanachunir.qami, mana imapaqpis sirbishushallapachu, Jesucristupaq

. 3Chaymi qashannishaykillapa: Mayqanpis chay siñal kustumritaruraqkunaqami,taqa tukuylata kumpliyta ministiyan nir. Piru chayta manakumpliyta puytishanraykumi mana washakanqallapachu.4Chaymi qamkuna, Moisés mantakushankunata kumplirlamiwashakanchik nir yarpuqkuna, Tayta Dyus llakipar

manta chiqanchakashaykillapa. 5Piru Jesucristupi tukuy kriyirwashakashana kaqkunaqami, Dyuspa Santu Ispiritunyanapamashallapa, : Jesucristupikriyishanchikllaparayku, maydiyaqa Tayta Dyusqa kusaallinlapaqna rikamashunllapa nir. 6

wan Jesucristupi kriyiq kashallapaqa, siñal kustumrita michkarurasha kar, chaynulla mana rurasha karmapis, Dyuspaqqachaylla kanchikllapa.rayku, ukninchikkunata llakipar ima kawsayanchik, chaykusala allinqa.

7Kriyiq masiykuna, qamkunaqami kusalata Jesucristupiqakriyiq kankillapa. Piru kanan-shuypaqa, ¿pitaq mana allinta

, chiqap kaqta mana kasunaykillapapaqnishushallapa? 8

qami, mana chay akrashushallapa karan Dyusmantachu. 9Piru

kunata kasurqa, manana allintachu tukushaykillapa. Chaqa, imanutaq tantata ruranapaqmaqa

pitila libadurata itasha, chay tantapaq chaytaqa limpulasaksachin.kunaqa qamkunatapis limpuna pantachishushallapa. 10Pirunuqaqami kusalata kunfyakani,llapaqami, qashan chiqaptana Jesucristullapi kriyiyankillapakanqa, nir.pantachishuqllapataqami, Tayta Dyusqa kusala manchaypaqtakastiganqa, mayqan katinpis.

11Kriyiq masiykuna,qami nuqapaqqa nishunllapa: ,siñal kustumrita rurashunllapa washakanallapapaqqa” nir.Piru chayqami mana chiqapchu.qami, Israel pwibluymanta kaqkunaqa, qischamananpaqqamana yarpuyanmanllapachu. Nataq nuqaqami

: “Jesucristo kruspi wanushanpi kriyirlami,washakayta puytinchikllapa” nir.kusa mana allinta yarpunllapa, chay mana allinta

. 12Piru chay mana allinta

nishunillapa: Qamkunata siñal kustumrita amalasrurachishunanllapamantaqami, ashwan mas allin kanmanpaykunapura kaparanakunanllapapaq nir.

13Kriyiq masiykuna, Tayta Dyusqami uchanchikkunamantawashamashanchikllapana, ama chay mantakuykunata kasur,uk sirbikuq yupay kawsanallapapaqnachu. Chaymi chaynuwashakashana karqa,chu kawsayllapa. Ashwanmi uknikillapa uknikillapallakipanakur ima kusa shumaqta kawsayllapa. 14Chaqa Dyusnitin, Moisés mantakushanqami nin:paq, imanutaq qampa kwirpuykillapaq llakinki chaynulla” nir.Chaymi chay nishannulla rurarqa tukuy mantakuykunatakumplishaykillapana. 15Chaymi nishaykillapa: Manallakipanakur, qamkunapura anyanakur, mana allinta

kutkillapa nir.

4 5

196

Ama munashanchiknulla rurarnachu Santu Ispiritu munashalatana rurashunllapa

16Chayraykumi nishaykillapa: Dyuspa Santu Ispiritunyanapashushanllapanulla kawsayllapa. Amamirikwirpuykillapa munashannulla rurarnachu kawsayllapa nir.17Chaqa kwirpunchik munashankunata rurarqa, manamiSantu Ispiritu munashannunachu rurayanchikllapa. PiruDyuspa Santu Ispiritunwan karqami, kwirpunchikmunashantaqa manana rurayta puytinchikllapanachu. Chaqamanami chay kutilla kwirpuykillapa munashanta, chaynullaSantu Ispiritu munashantaqa rurayta puytinkillapachu.Chaymi ashwan Santu Ispirituwanna karqa, amanakwirpuykillapa munashantaqa rurayllapanachu. 18ChaynullaDyuspa Santu Ispiritun munashanta rurarqami, TaytaDyuslatana kasur kawsankillapa. Chaymi Moisésmantakushankunataqa imanupis kumplir washakayashunllapanirqa amana yarpunkillapanachu.

19Chaymi nishaykillapa: Chay kwirpunllapa munashantarurar kawsaqkunataqami dasla riqsiyta puytinchikllapa nir.Chaqa chay runakunaqami kaynu kawsanllapa: Runa kar,manaqa warmi masayjunna karmapis ukwan ukwanpununllapa, chaynulla mayqanpis manaraq masayjun karpisdasna mayqanwanpis punusha rikarinllapa, manaqa mana

tana uchakunllapa. 20Chaynulla runa rurashan yanqa dyusnishanllapakunata aduranllapa. Wasqapanakunllapa.

. Dasna ukwan silanakunllapa.. Chaynu piñakur imami

chiqanchanakunllapa. Tukuyta binsiyta munanllapa.Paykunalapaqmi tukuy imata munanllapa. Yarpunllapami,

, nir. 21Runamasinkunata kusata inbidyanllapa. Wanuchinakunllapa.

. Fyistakunapimapis mana tiqllaqmikunllapa, upyanllapa ima. Chaymi ashwan mas ukmanimakunata rurar uchakunllapa.llapana karay chaynulla kananpis nishaykillapa: Chaynuuchakur kawsaqkunaqami, Dyus mantakuyashanmanqa manayaykunqallapachu nir.

22Piru Dyuspa Santu Ispiritunwan kaqkunaqami kaynukawsanchikllapa: Ukninchikkunata llakipanchik, imatapisaligrila ruranchik,chik, ukkuna mana das imata ruratinpis yaranchik, tukuywanallinla kanchik, ukninchikpis allinpi kananpaq yanapanchik,imata nishanchiktapis karanlata ruranchik ima. 23Chaynullawakinninchikkunata mana ukmanta rikanchikchu,kwirpunchiktapis nuqanchiklla tantyakachinchik ima. Chaynuallinlata rurar kawsashallapaqami, mana mayqanpisnimayninchikta puytinqallapachu: “Kay mantakuykunatamana kasushaykillapachu” nirqa. 24Chaymi tukuylakriyiqkunaqa, kwirpun munashan mana allin kaqtaqa,Jesucristupa krusninpi limpu wanuchisha yupaynakawsanllapa. 25Ashwanmi Dyuspa Santu Ispiritunwannakarqa, pay munashannulana rurar kawsashunllapa.

26Chayraykumi ama kusa kani nir, chaynullaukninchikkunawan piñachinakur, inbidyanakur imachukawsashunllapa.

Uknikillapa uknikillapa yanapanakuyllapa

6 1Kriyiq masiykuna, ,Jesucristo munashannulla qamkuna kawsaqkunaqa, amana

mas uchakunanpaq yanapayllapa. Piru qamkunaqa amami kusakani nir imachu, kusa shumaqlata willar ima yanapankillapa.Imanupiqakish qamkunapis uknikillapa uchakushanrayku burlakaqyupay willayarmaqa, maydiyaqa uchakushamana rikaritkillapa.2Chayraykumi uknikillapa uchakusha kar, llashaq shipuntaaprikusha yupay chaytaqa yanapayllapa. Chaymi chaynu

uknikillapa uknikillapa yanapanakurqa, Jesucristo nishannullanarurayankillapa. 3Piru mayqanpis mana ukninta yanapayta munar,kusa kani ima niqkunaqami, paylla ingañakayan. Chaqa Dyuspanaypanpiqami mana mayqanpis kusa kaytaqa puytinchu.4Chayraykumi nuqanchiklla allita yarpur kawsashunllapa:Allintachu rurayani, manaqachu mana nir. Chaymi mayqanpisallinlata rurarqa, payllapaq allintaqa ruranqa. Piru amamiyarpunqachu, chay kriyiq masiykunamantaqami kusa mas allinkani nirqa. 5

kuchu allinqa kanchikllapa. Ashwanmi imata rurasha kashapis,Tayta Dyusman tukuyla qimikashallapa payna rikar

.6Nishaykillapapis: Chay mayqan

, ima ministishanpipisyanapankillapa ama qunqarchu.

7Piru amami qamkunallaqa ingañakankillapachu. ChaqaDyusmantaqami mana mayqanpis burlakayta puytinchu. Allita

, ima simillata tarpukurmapismi, chayllatakusichakunchik. 8Chaynumi mayqanpis kwirpun munashanlatarurar kawsaqkunaqa, chaynu mana allinta rurar kawsashanrayku,uk kusichakuq yupay tukuy tyimpupaq wanunanpaqna kayanqa.

qami, chaynu allinta kawsashanrayku, uk kusichakuq yupay tukuytyimpu kawsaytana aypanqallapa. 9Chaymi mana shaykuqallinkunalata rurar kawsashunllapa. Chaqa chaynukawsarllapaqami, maydiyaqa kusala allinta kusichakaq yupaykashunllapa. 10Chayraykumi tukuylawan kusa allinlata rurarkawsayta kamashunllapa.mataqa, kusa mas allinlata rurar kawsar animachishunllapa.

Kusata willarmi Pablo kartanta iskribir tukchinanta saludakun11¡Kriyiq masiykuna, rikayllapa! ¡Nuqaqami kayta makiyllawan

qamkunaman iskribimuni kusa atun litrakunawan! 12Chaymi allitaintrakayllapa: Runakuna siñal kustumrita rurananllapapaq nir

, chay runa masinkunawan allinpi. Piru paykunapis,

,nuqakunata yupaylla mana allinta rurananllapapaq ikinllapapipurinmanllapa, Israelmanta kaq runa masiyllapakunaqa. 13Nataqchay siñal kustumrita rurasha kaqkunapismi, Moisés tukuymantakushantaqa mana kumpliyta puytinllapachu. Pirupaykunaqami qamkunataqa imanullapis chay siñal kustumritarurachishunllapa. Chayna paykunaqa ninanllapapaq:Paykunaraykushi qamkunaqa siñalniyjun kwirpuykillapapikankillapa nir.

14Nataq nuqa-shuypaqa, Amitunchik Jesucristumi kruspiwanuran nishurllapaqa, manami ukkunapaq alabakaytaqapuytinichu. Chaqa Amitunchik Jesucristupi kriyishayraykumi, kaypachapi ima mana allinta ruranaymantaqa wanusha yupayna kani.Chaynulla chay mana allinta rurachimaq chaymatapis wanuchishayupayna kani, amana mana allinta rurar kawsanaypaq. 15Piru chaysiñal kustumrita rurasha kasha, chaynulla mana rurashakashamapismi, chayqa mana imapaqpis sirbinchu. AshwanmiJesucristupi kriyir, manana ima mana allintapis rurar, uk mushuqnasisha yupayna kawsayanchik chay kusala allinqa. 16ChaymiTaytanchik Dyusman mañakuni qamkuna paypa akrashankaqkunata, chaynulla munashannu kawsaqkunataqa, kusalatallakipashurllapa ima shumaqta kawsachishunanllapapaq.

17Piru kananmanta-pachaqami mana munaninachu, chay.

llapa imami kwirpuypiqa uk siñal yupay intrachikun, nuqaqaAmituy Jesucristupa chiqap sirbiqnin kani nirqa.

18Kriyiq masiykuna, qamkunapaqmi kusalata AmitunchikJesucristuman mañakuni, kusalata llakipar tukuy imapiyanapashunanllapapaq.

Chaynumi kanqa.

5 6

197

Pablumi saludakun

1 1Nuqa Pablumi, Tayta Dyus munashannulla Jesucristupaapustulnin kani. Chaymi tukuyla Éfeso pwiblupi Dyus

akratin Jesucristulapi chiqap kriyiq kaqkunaman, kay kartataiskribimuni. 2Chaymi Taytanchik Dyusta, chaynullaAmitunchik Jesucristutapis kusalata mañakuni llakipar tukuyimapi yanapashunanllapapaq, chaynulla kusala shumaqtakawsachishunanllapapaq ima nir.

Jesucristuraykumi shumaqchakanchikllapa3Kriyiq masiykuna,

llaparaykumi, Tayta Dyusqa unaq syilumanta-pacha kusatayanapamashanchikllapa masta paypi kriyirlla imakawsanallapapaq. Chaymi ashwan, Amitunchik JesucristupaTaytan Dyustaqa kusalata alabashunllapa. 4ChaqaTaytanchikllapa Dyusqami manaraq kay pachamapiskayatinraqchu, akramaranchikllapana maydiyapisJesucristuwanna pulla kanallapapaq. Chaymi ashwan chaynutukuy uchanchikkunamanta, chaynulla mana allinkaqkunamanta llakipar akramashanchikllaparayku, paypanaypanmanqa qimikayta puytinchikllapana. 5ChaqaJesucristuraykumi payqa llakipar akramaranchikllapa paypachiqap wamrankunana kanallapapaq, imanutaq payqaunaymanta-pacha chaynu kanata munasha kayaq chaynulla.

6Chaymi chaynu munamarninchikllapa munashan

kumi, Tayta Dyustaqa maydiyapis alabanallapapaqna karan.7Chaqa kusalata munamashanchikraykumi, Wamran

,Taytanchikllapa Dyusqa pirdunar, manana uchayjunpaqnachuriqsimanallapapaq. 8Chaymi ashwan Taytanchikllapa Dyusqakusalata munar ima yanapamashanchikllapa, ,kusala intrakaq ima kanallapapaq. 9Chaynullami TaytanchikDyusqa, unaymanta-pacha kusalata munarninchikllapa paylayarpusha kayaq, Wamran Jesucristuwan tukuyla imatarurananpaq chaymatapis intrachimashanchikllapana. 10Piruchay ima tyimpu ,chaynulla kay pachapi kaqkunatapis, mantakunanpaq tyimpu

, pay mantakunanpaqna Tayta Dyusqa qunqa.11

ruran pay munashannullaqa. Chaymi Wamran Jesucristuwanpullacharqa, paypaqna kanallapapaq nimashanchikllapallanakaran. 12Chaynuqami Tayta Dyusqa rurasha, nuqakunaIsraelmanta kaqkuna Jesucristupi puntata kriyiqkunaqa,Dyuslata kasur kawsatiyllapa, wakin rikamaqllapakunamapispaylatana alabananllapapaq. 13Chaynullami qamkuna mana

Israelmanta kaqkunapis, Dyus chiqap nishankunata uyaparqa,intrakaraykillapa imanumi washakayankillapa kanqa nir.Chaymi Jesucristupi kriyir paywan pullachakarnaqa,Taytanchikllapa Dyuspana karaykillapa.killapaqami, Tayta Dyusqa siñalashuqllapa yupay SantuIspiritunta qushuranllapa.Ispirituta arnishushanllapataqa kumplishushallapa nir. 14PaySantu Ispirituqami,arnimashanchikllapataqa aypanallapapaq nir chiqaptaintrachimanchikllapa. Chaymi chay arnimashanchikllapata

llapaqa, tukuyla kusata alabayashunllapa.

kusala intrakaq kananllapapaq15Kriyiq masiykuna,

imanumi Amitunchik Jesucristupi kriyishaykillaparayku,uknikillapa uknikillapa kusalata llakipanakur kawsankillapanir. 16Chaymi Amitunchikman qamkunapaqqa mana shaykuqkusalata payji nir mañakuni. 17Chaynullami AmitunchikJesucristupa Taytan, kusala allin Dyusninchikllapataqa

paq. Chaynami Santu Ispiriturayku Tayta Dyuspaq allitaintrakar, chiqaptana payta riqsinaykillapapaq. 18TaytaDyustaqami mañanipis intrachishunanllapapaq, payqamiakrashushallapa chiqap paypa kaqninkunana kanaykillapapaqnir. Chaynullami intrachishunqallapapis kusala shumaqmi

chikllapaqa nir.19Chaymi mañanipis qamkuna Jesucristupi kriyiqkunaqa

allita intrakanaykillapapaq Taytanchikllapa Dyusqami kusalaukman shumaq pudirniyjun kar tukuyla kriyiqkunatayanapamanchikllapa nir. 20Chaqa imanutaq chay pudirninqaJesucristutaqa wanushanmanmatapis kawsachimuran.Chaymantami unaq syiluman apar, Tayta Dyuspa allilawqichqanpina tachisha. 21Chaynumi Tayta DyusqaJesucristutaqa wakin pudirniyjun kaqkunamanta, rikaypaqmana rikaypaq mantakuqkunamanta, paylla maydiyapismantakuqkunamanta, chaynulla tukuyla kay pachapikaqkunamanta, kanan maydiyapis paylla mantakunanpaqnumrasha Tayta Dyusqa. 22Tayta Dyusqami tukuylaimakunatapis, ,payna rikar mantananpaq. Chaynullami Jesustaqa tukuylakriyiqkunapaqqa uman yupay kar mantananpaq niran TaytaDyusqa. 23Chaynumi Amitunchikllapaqa, tukuykriyiqkunapaqa umanchikllapa katin,nuqanchikkuna-shuypaqa paypa kwirpun yupayna

Efesios

Éfeso pwibluqami, Asia prubinsyapa kapitalnin karan. Chaymi chay mar yakupa manyanpi atun pwiblu katin, yaku karrupimaymantapis chayman shamuqllapa rantinanllapapaq, chaynulla imanllapatapis apamuqllapa rantikunanllapapaq ima. Chay

, . ,. Chaypaq mas intrakanarqa liyishunllapa Hechos 19.1-41.

Kay kartanpimi apustul Pabluqa chay Éfeso pwiblupi taq kriyiq masinkunataqa intrachiran, Tayta Dyusqa imanumi kusalatamunamanchik, chaynulla washamanchik nir (1.1–3.21). Chaynullami niranpis Tayta Dyus munashannulla kawsananllapapaqnir (4.1–6.24).

198

kanchikllapa. Chaynu karmi payqa mantamanchikllapa.Chaqa payqami tukuy lugarpi kashanrayku imanu kashallapaimamapis yanapar kawsayninchikta qumanchikllapa.

2 1Kriyiq masiykuna, unayqami qamkunaqa wanushayupay kawsaq kankillapa, chay mana allinta rurar

uchakushaykillaparayku. 2Chaqa qamkunaqami kay pachapikusalata uchakurlla kawsaq chaykunata kasur kawsaqkankillapa. Chaynuqami chay dyablu munashanlatana ruraqkankillapa. Chaqa chay dyabluqami unaq wayrapi chaynullakay pachapi chay mana allinta ruraqkunata mantan. Chaymiashwan, Dyusta mana kasuqkunataqa kusalata animachin,mana allinlata rurananllapapaq. 3Piru nuqanchikkunapismiunayqa chaynu kawsaq kanchikllapa. Chaymi imatapisyarpushanchikllapanulla mana allinkunalata rurar kawsaqkanchikllapa. Chayraykumi wakin mana kriyiqkunatayupaylla,llapapaqna karan. 4Nataq Taytanchik Dyusqami, kusalaukmanta llakipakuq kar, imanu kashallapamapisllakipamashanchikllapa. 5Chaqa uchanchikllaparaykumitukuy tyimpupaq wanunallapapaqna karanchikllapa. PiruTaytanchik Dyusqami kusala llakipakuq kar, WamranJesucristuwan kawsachimaranchikllapa wanunallapamantaqa.Chaymi qamkunatapis Dyusninchikqa llakipashurllapa mana

llapana. 6Chayraykumi Tayta Dyusqa Wamran Jesucristuwanpullata kawsachimarninchikllapaqa, kananlla unaq syilupiyupayna Amitunchikwan kawsanapaq nimashanchikllapa.7Tukuy kaykunataqami Tayta Dyusqa rurasha tukuytyimpupaq allita intrachimanallapapaq, ¡payqami kusatamunar, Wamran Jesucristuwan tukuy imapi kusalatallakipamarninchik yanapamashanchikllapa! nir. 8Chaqaqamkunapismi Tayta Dyus munashushanllaparayku,Jesucristupi kriyirla washakashaykillapa. Manami qamkunaimata allinta rurashaykillaparaykuchu washakashaykillapa.Ashwanmi Tayta Dyus chaynu llakipashurllapa, mana imawanpagratkillapa imapischu dibaldila washashushallapa.9Chayraykumi mayqanpis mana alabakayta puytinchu, allintarurarlami washakasha kani nirqa. 10Chaqa allita yarpuyllapa:

ranchikllapa Wamran Jesucristuwan. Chaynuqami imatapisallinkunalatana rurar kawsanallapapaq unaymanta-pacha,nishallana karan.

Jesucristuraykumi uk ayllulana kanchikllapa11Éfeso pwiblumanta kriyiq masiykuna, allita yarpuyllapa:

Israel pwiblumanta runakuna kwirpunllapapi siñalniyjunkaqkunaqami, nishuqllapa: “Qamkunaqashi manakwirpuykillapapi siñalniyjun kashaykillaparayku, Dyuswankaytaqa mana puytinkillapachu” nir. 12Allita yarpuyllapa:Unayqami qamkunaqa, Jesucristupi mana kriyiq imachukankillapa. Chaynulla manami Dyus akrashan Israelpwiblumantachu karaykillapa. Chaynu karmi Tayta Dyusarnikushanmatapis mana aypanaykillapapaqnachukaraykillapa. Chaymi kay pachapiqa mana Dyusninchikwanimalamapischu kawsaq kankillapa. Ashwanmi tukuytyimpupaq chinqanaykillapapaqlana kawsaq kankillapa.13Piru kanan-shuypaqami Jesucristuqa washamanallapapaq

, paywanpullana kawsayankillapa, michka unay paymanta karupllapikasha karmapis. 14

llapaqa. Chaynu karmi payqa mana Israel pwiblumantakaqkunata,pis, uk ayllulapaq yupayna tikramashanchikllapa. Chaynuuklapaqqami Tayta Dyusqa tikramashanchikllapa, chay ukkusa atun pata yupay arkamaqninchikllapata ratachir. Chaqa

chay pata arkamashallapami, mana pulla kayta puytir,. Piru chaytaqami

Jesucristuqa kwirpullawan ratachiq yupayqa karan. 15ChaymiJesucristuqa, Moisés mantakushankunamatapis manakasunapaqnachu nir,sha kaqmatapis uklapaqna tikraran, paylatana sirbir imakawsananllapapaq. Chaynu rurar imami tukuylatashumaqchamaranchikllapa. 16Chaqa payllami uk kruspiwanushanrayku, chay ishkay pwiblu chiqanchanakushamaqanakuq yupay kaqkunamatapis uklapaqna tikrar,Dyuswan shumaqchamaranchikllapa.

17Kriyiq masiykuna, Jesucristuqami, shamuran shumaqrimayninta intrachimanallapapaq. Chayna paylata kasurshumaqtana kawsanallapapaq, chay qamkuna Dyusmantakarupllapi kaqkuna, chaynulla paywan pulla kashakaqkunamapis. 18Chaymi Jesucristurayku nuqanchikkunaqaukninchikllapa ukninchikllapa Santu Ispiritullawan kar,Taytanchikllapa Dyusmanqa qimikayta puytinchikllapa.19Chayraykumi qamkunaqa manana furastiru yupaynachu kar,ashwan uk ayllulana kawsankillapa. Chaymi kananqaqamkunapis, imanutaq Dyus akrashankuna kaq, chaynunakankillapa. Chaynuqami tukuynikillapa Tayta Dyuspawamrankunana kankillapa. 20Chaynu karmi qamkunaqaimanutaq uk wasimataqa simintuta rajar alli shachinllapa,chay yupay kankillapa. Chaymi simintu rajakashachaykunaqa, apustulkuna, Dyuspaq rimaqninkuna ima. Piru

-shuypaqami,Jesucristo. 21Chaymi nuqanchikkuna Amitunchik Jesucristupikriyiqkunaqa,

. Chaymi imanutaq ukwasimataqa shachinllapa chaynu nuqanchikkunapiswinashunllapa, Tayta Dyuslapaq kar, paypa kusa allinla wasinyupayna kanallapapaq. 22Chaynumi qamkunapisJesucristuwan pulla karllapaqa, nuqakunawan tantakarqauklana kankillapa. Chaymi ashwan tukuyninchikllapapi SantuIspiritulana kawsayan. Chayraykumi Tayta Dyus kawsananwasi yupayna kanchikllapa.

3 1Kriyiq masiykuna, nuqa Pablumi qamkuna manaIsraelmanta kaqkuna washakanaykillapapaq

. 2Chaqa, nuqatami Tayta Dyusqa

, qamkuna mana Israelmanta kaqkunata.

3Chaymi Taytanchikllapa Dyusqa kusalata munamar, imanuWamran Jesucristuwan washamanallapapaq nir paylayarpuyashanmatapis intrachimaran. Chaynu intrakarmipuntata iskribishurllapaqa ashlilata intrachishurayllapa. 4Pirukanan qashan iskribishuyanillapa chayta allita liyirqamiallitana intrakankillapa, nuqaqami Taytanchik Dyus, WamranJesucristuwan washamanallapapaq nir payla yarpushantaqaallitana intrakani nir. 5

taqami, unay tyimpukunaqa mayqanlatapis manaintrachiranchu. Piru kananqami, Tayta Dyusqa SantuIspiritunwan chay akrashan apustulninkunata, chaynullapaypaq rimaqninkunata ima allita intrachimashallapana.6Chay payla yarpushanqami kaynu karan: Jesucristupi kriyir

,michka mana Israelmanta karmapis, Israel pwiblullamantayupayna kananllapapaq. Chaynu karmi tukuyninchikllapaqa,uk kwirpulana kanchikllapa.llapana Tayta Dyus arnimashanchikllapataqa aypashunllapa.

7Piru Tayta Dyusqami kusalata llakipar,

paq. 8Chaymi nishaykillapa: Nuqaqami Jesucristupi kriyiqkaqkunapaqqa yaqqa mana kwintachaypaqla yupay kani. Piru

1–3

199

michka chaynu katiymapis, Tayta Dyusqami kusalata

runakunata intrachinaypaq, Jesucristupaq kusala mana yaqqaintrakaypaq yupay kusala shumaq rimashanta. 9Chaynu

,tukuy imata rurasha Taytanchik Dyusqa unaymanta-pachaimanumi washamanallapapaq payla yarpushanta nir.10Chaynuqami karan, unaq syilupi tukuy angelkuna,chaynulla wakin mana rikaypaq kusala pudirniyjunmantakuqkunamapis, tukuyla kriyiqkunata uklana yupaykawsaqta rikarqa kwintata qukananllapapaq, imanumi Tayta

. 11Pirutukuy imata kriyiqkunawan rurarmapis Tayta Dyusqaimanutaq unaymanta-pacha chaynu rurananpaq karanllanaAmitunchik Jesucristuwan chaynulla ruraran. 12Chaymikananqa Jesucristupi kriyir, paywan pulla karnaqami,Taytanchik Dyusmanqa mana imapaq manchakur imapischuqimikayta puytinchikllapana. 13Chayraykumi nishaykillapa:

, amamidisanimakunkillapachu. Chaqa chaynu qischakar ima

,llapana.

Jesucristumi kusala ukmanta llakipamanchik14Chayraykumi kananqa qunqurikur Taytanchik Dyusman

kusalata mañakuni qamkunapaq. 15Chaqa payqami unaqsyilupi chaynulla kay pachapi kawsaqkunapaqaTaytanchikllapari, tukuylata ruramashanchikllaparayku.16Chaymi Tayta Dyustaqa mañani Santu Ispiritunwan kusalashumaq kaqkunalapi yanapashutinllapa, yarpuynikillapapipudirniyjun,paq. 17Chaynuqami kriyishaykillaparayku, Jesucristuqashunquykillapapina maydiyapis kawsanqa. Chaymi ashwanJesucristulapaqna kusalata yarpur, uknikillapa uknikillapapiskusalata llakipanakunkillapa. Chaymi chaynu kawsarqa,

kusalata shachinakun, chaynullami kusalata llakipanakur imakawsarqa maydiyapis chaynu llakipanakunaykillapapaqyarpurlana kawsayankillapa kanqa. 18Chaynullami

llapapaq, imanumi payqa kusala ukmanta munamanchikllapanir. 19Chaynullami mañakunipis ukman imakunataintrakanaykillapamantaqa, ashwan Jesucristuqa kusalaukmanta llakipamanchikllapa nir allitana intrakarkawsanaykillapapaq. Chaynu kawsarqami,tana maydiyapis rurar kawsayankillapa kanqa.

20Taytanchik Dyusqami kusalata yanapamanchikllapa,masta chay mañashanchikllapamantaqa, chaynullayarpushanchikllapamanmatapis. Chaqa payqami kusalapudirniyjun kar, tukuy imata rurayta puytin. 21ChayraykumiJesucristupi tukuy kriyiqkunaqa tukuy tyimpu paylatanaalabashunllapa. ¡Chaynumi kanqa!

Santu Ispirituwan kaqkunaqamiuklana yupay kawsashunllapa

4 1Chaymi Amitunchik Jesucristo munashantarurashayrayku prisu karmapis, kusalata rugashunillapa,

imanutaq Dyus akratinllapamaqa kawsanllapa, chaynuqamkunapis kawsanaykillapapaq. Chaqa Tayta Dyusmiakrashushallapari. 2Chaynu karqa, amami kusa kani niralabakar imachu, shumaqlata ukninchikllapawanqakawsankillapa. Chaynulla ima katinpis amami piñakur imachuashwan llakipanakur imana shumaqta parlankillapa. 3Chaymichaynu Santu Ispiritu yanapashutinllapaqa, kawsayarllaqaukla yupayna maydiyapis llakipanakur ima shumaqtakawsayta kamayllapa. 4Chaqa allita intrakayllapa:Jesucristupi kriyiqkunaqami uk kwirpulana kanchikllapa.

Chaynulla Santu Ispiritupismi ukla. Chaymi Tayta Dyusyanapamashanchikllapa uklayla washamaqninchikJesucristupi kriyirqa, washakashana kanchikllapa nir kusalatakunfyakanallapapaq. 5Chaynulla Amitunchikllapaqami ukla.Chaynu katinmi kriyinallapapaq, shutikunallapapaqmapisuklari. 6Chaqa kanmi uk Dyusla. Paymi tukuypaTaytanchikllapa. Chaymi paylla tukuyta rikan. Chaynu karmipay munashantaqa, mayqanwanpis ruranarqa ruran. Chaqapayqami maypipis pullanchikllapa.

7Piru tukuy nuqanchikkunaqa manami tukuyla chayllataruranapaqchu kanchikllapa. Ashwanmi Jesucristuqa paymunashannulla ukninchikllapa ukmanta, ukninchikllapaukmanta rurar, paylata sirbinallapapaq nimashanchikllapa.8Chaypaqmi Dyus nitin iskribikashakunapiqa nin:

“Jesucristumi tukuy kuntraqninkunata binsir,riran unaq syiluman.

Chaymi unaq syilumanta-pacha

tukuyla kriyiqkunata yanapatin uknin ukmanta ukninukmanta rurar

paylata sirbinanllapapaq” nir.9Piru ¿ima nishaq nirtaq, “Iqaran unaq syiluman” niyan?

Chaynu nirqami intrachimanayanchikllapa puntataqa kaypachaman shamusha karan nir. 10Chaymi kay pachamanishkimusha karan Jesucristullami, kusala unaq maysyilumanqa iqaran. Chaynuqami ruraran tukuy imata,chaynulla nuqanchikkunatapis payna rikamanallapapaq.

11Payllami tukuy kriyiqkunataqa yanapar ukmanta ukmantarurar payllata sirbinanpaq akraran. Chaymi ukkunataqaapustulkuna kananpaq nisha. Nataq ukkunata-shuypaqa,paypaq rimaqninkuna kananpaq. Ukkunataqami nisha manakriyiqkunata intrachitin, kriyir washakananllapapaq.Ukkunataqami kriyiqkunata rikananpaq akraran. Chaynulla

. 12ChaynuqamiJesucristuqa akraran chaynu ukmanta ukmanta, Dyuspa

. Chayna Dyuspakaqninkunaqa waran waran chay kriyishanpiqa masnajwirtiyar, .13Chaymi chaynu Jesucristupi mas kriyinallapapaqanimachimashallapaqa, maydiyaqa tukuy chay yarpuylanakar, allitana Amitunchiktaqa riqsinallapapaq. ChaynuqamiDyuspa Wamran Jesucristupi, allita kriyiqkunana kar, kusaallinlatana kawsashunllapa imanutaq Amitunchikmaqa allinlachaynu.

14Chaynu allitana intrakarqa, mananami imanutaq ukwamramaqa ukmanta ukmantana yarpupakun, chaynunachukashunllapa. Chaynullami manana imata yupay wayra

pis. Chaqa chaynu wakman kayman puriqkunaqami, kusa

ingañakanqallapa. 15Piru nuqanchikkuna kriyiqkunaqami,kusalata llakipanakur ima tukuy imatapis chiqap kaqlata

. Chaymi chaynuqa waran waranna,Amitunchik munashanta rurar, pay yupayna kawsashunllapa.Chaqa payqami tukuy kriyiqkunapaqa umanchikllapayupay-ari. 16Chaymi Jesucristupi kriyishanchikllaparayku ukyarpuylana ima kar, tukuyninchikllapa yanapanakushunllapa,Dyus munashannu kawsanallapapaqqa. Chaqa allitayarpuyllapa: Imanutaq kwirpunchikllapapa partinkunamaqatukuy imapi yanapanakunllapa. Chaynu yanapanakur imashumaqta kawsarqami, mas allita waran warannaJesucristupiqa kriyishunllapa.

Jesucristupi kriyirqami mushuqmantanasisha yupayna kawsashunllapa

17Kriyiq masiykuna, Amitunchik Jesucristupa shutinpikusalata rugashaykillapa: Amanami Dyusninchikta mana

3 4

200

a 5.2 Dyuspaq ufrindita kusala mishkita asyakun nir mas intrakanarqa, rikashunllapa: Génesis 8.20-21; Éxodo 29.18,25,41; Levítico 1.9,13,17.

riqsir, kusala ukman mana allinkunata rurar kawsanllapa,chaynunachu kawsankillapa. Chaqa paykunaqamimunashanlata yarpur rurar, kusala mana allintachukawsanllapa. 18Chaynu karmi paykunaqa mana imalatapisintrakayta puytinllapachu chay allin kaqmantaqa. Chaymi

;ashwanmi kusala saqrata kawsanllapa. Chaqa chaynuqamikawsanllapa shunqunllapata kusalata ankuchasha kar,Amitunchik nishankunata mana intrakanashanrayku.19Chaynu kawsaq runakunaqami, limpu kuchiyasha kar manaintrakanllapanachu. Chaymi maydiyalapis kwirpunmunashanlata rurar kawsanllapa. Chaynu karmi manatantyakarchu, chay mana allin kaqkunataqa mayqannintapismasta rurananpaq yarpurla kawsanllapa. 20Piruqamkuna-

. 21Chaymi,

llapana payqa imanumi kawsanallapata munan nir.22Chayraykumi unay imanu kawsaq kankillapachayta-shuypaqa qunqar dijayllapana. Chaqa chay manaallinkunaraykumi, kusala saqra mana allinta rurarlla,maydiyapis mana shumaqta kawsayta puytiqchu kankillapa.23Chaymi kananqa yarpuynikillapapiqa allin kaqlatanarurayta yarpur, mushuqmanta nasisha yupayna kawsayllapa.24Chaynuqami imanutaq Tayta Dyus, payta yupaymushuqmantana rurashushanllaparayku allinlatana rurarkawsayllapa. Chaymi unay kawsayashaykillapamantaqaukmanta kawsayllapa, chay chiqap kaqlapi yarpur, kusashumaqlata rurar imana.

25Chayraykumi,nachu. Ashwanmi imatapis karanlata willankillapauknikillapataqa. Chaqa michka achka karmapismi, tukuy-ari

raykuqa.26Chaymi imanupi uknikillapawan piñakurmaqa, dasla

shumaqchanakunkillapa, ama uchakunaykillapapaq. Amamiuknikillapawan piñachinakushallaqa, tukuy unaq, manaqa tukuytutaqa pasankillapachu. 27Chaqa mana das shumaqchanakurqami,ashwan chay dyablu munashanta rurananpaqna dijayankillapa.

28Chaymi mayqanpis suwakuyasha ima karqa, amanamiqashanqa suwakunkillapanachu. Ashwanmi makikillapawantrabajar imaykillapalataqa tarikurna, ashwan wakinministiqkunata yanapayllapa.

29Chaynulla amami mana allinkunataqa rimankillapanachu.Ashwanmi imatapis shumaqlata rimankillapa. Chaynuqamiwakinnikikunata yanapayankillapana. Chayna chayuyapashuqkunaqa shumaqtana yarpur mas allitana Jesucristupikriyinanllapapaq. 30Tayta Dyuspa Santu Ispiritun siñalashushallapayupayna qamkunapi kawsayan chaytaqami,nachu. , maydiyaqa

.31Chayraykumi shunquykillapapi piñakuykunata, chay

sunsunulla piñakuykunata, chay anyanakuykunata, chayjurapakuykunata, chaynulla chay tukuy mana allin ruraykunataqaitakuq yupay ashuchiyllapana qamkunamantaqa.

32Chaymi ashwan mayqanwanpis llakipanakur shumaqtakawsayllapa. Chaynulla uknikillapa imata rurashutinllapapisllakipar pirdunayllapa. Chaqa imanutaq TaytanchikllapaDyusmaqa,chikllapa chaynulla.

5 1Kriyiq masiykuna, qamkuna Dyusninchikpa akrashanwamrankuna kaqkunaqami, imanutaq paymaqa kusala

shumaqta kawsan, chaynu kawsankimanllapa.

2Chaymi imata rurarpis uknikillapa uknikillapa llakipanakurima rurayllapa. Chaqa imanutaq Jesucristumaqa kusalatallakipamarninchikllapa uchanchikllaparayku payllawanuranmapis. Chaynu wanurmi, imanutaq uk ufrinditatarupachishamaqa kusala shumaq mishkita asyakun,a chaynumiTayta Dyuspa naypanmanqa qimikaran.

3Chaymi qamkuna, Dyus akrashan kusala shumaqkaqninkunana karqa,paq,paq rimankillapalamapischu. Chaynulla amami imaykillapataqamkunalapaq tantakunaykillapapaqmapis rimankillapachu.4Amami kusala saqrata,chu. Chaynulla amami kusa pinqaypaqkunata rimar imaqagrasyakunkillapalamapischu. Ashwanmi chay manaallinkunata rimanaykillapamantaqa, Taytanchik Dyuslatapayji nir ima alabayllapa. 5Chaqa qamkunaqami allitaintrakankillapana, mayqanpis masayjun kar ukwan ukwanpunuqkuna, chaynulla mana masayjun kaqkuna pakapllapunuqkuna, chay kusala pinqaypaq imakunata ruraqkuna,chaynulla mayqanpis payllapaq imankunata kusalatatantakuyta munaqkunaqami, Jesucristupa Taytan Dyusmantakuyashanmanqa, mana yaykuyta puytinqallapachu nir.Chaqa chaynu imankunalapi yarpuqkunaqami, Dyusninchiktamana adurarchu, ashwan chay iman kaqkunata aduraqyupayna. 6

. Chaqa chaynu, Tayta Dyusta mana kasurnachu,

ashwan paykuna munashannullana kawsanllapa. ChaymiTayta Dyusqa tukuy chaykunawanqa piñakur, kusala

.7Chayraykumi chay munashanlata rurar kawsaqkunawanqa

.

8Qamkunaqami, Jesucristuta unay mana riqsirqa,tutaparaqpi yupay kar mana allinkunata rurar kawsaqkankillapa. Piru kanan-shuypaqami Amitunchikpikriyishaykillaparayku, paywan pullachakashana kankillapa.Chaymi ashwan uk achkirachikuq yupaylana, allinkunalatarurar kawsayllapa. 9Chaqa chay achkirachikuq yupayJesucristuwan kaqkunaqami, imatapis allinkunalata, chiqapkaqkunalata rurar, ukninkunamatapis llakipar imakawsanllapa. 10Chaymi allita intrakayllapa AmitunchikJesucristuqa imanumi kawsanata munan nir. Chaynuintrakarqami, pay munashannula maydiyapis kawsankillapa.11Chaynulla chay tutaparaqpi kaqkuna mana allinkunata

chu. Ashwanmi allinlata rurar kawsar, intrachinkillapachaynu pakaplla mana allinta rurayashanllapaqami, manaallinchu nir. 12Chaqa chay mana allinkunata pakapllarurayashanllapapaq rimanapaqqami kusala pinqaypaq. 13PiruTaytanchik Dyusmi,mapis, shutiman rikarichin chay rurayashanllapataqa.14Chaqa chay achkirachikuq chayqami ima mana allintarurayashamapis, tukuylata shutillamanna rikarichin.Chayraykumi iskribikashakunapiqa nin:

“Rik .Chay wanushakunapa rurinmanta sharimuy,

Jesucristumi achkirachishunqana” nir.15Chayraykumi, allita kwintata qukayllapa, ¿imanutaq

Dyuspa naypanpiqa kawsayani? nir. Chaymi chaynu kwintataqukarqa, amanami sunsunulla yarpupakurnachu, ashwantukuy allin kaqkunalapaq kusata intrakarna kawsankillapa.16Chaymi kay tyimpukunapiqa imuraspis allinlata rurarkawsayllapa. Chaqa kay tyimpu kawsayashanchikllapapiqami,

4 5

201

mayqanpis mana allinkunalata rurarna kawsayanllapa.17Chaymi qamkuna kriyiqkunaqa amami sunsunullaqaimatapis rurankillapachu. Ashwan allita intrakar, Tayta Dyusmunashannulla rurankillapa. 18Chaynulla amami

. ,mana tantyakar imachu, munashanlata ruranllapa. Ashwanmitukuy kawsaynikillapataqa, Santu Ispiritupa makinlapina

llapapaq. 19Chaymi ashwan uknikillapa uknikillapasalmukunata, himnukunata, Amitunchikpa takinkunata imatakir kusalata animachinakunkillapa. Chaynuqami tukuyshunquykillapawan Amitunchikta alabar imana kusalashumaqta kawsankillapa. 20Chaymi imuraspis AmitunchikJesucristupa shutinlapi, tukuy imapi yanapamashanchikpaqtukuy tyimpu Taytanchik Dyustaqa payji nir imaalabashunllapa.

Masayjunkunaqa kasunakur imana kawsashunllapa21Kriyiq masiykuna,

llaparayku, uknikillapa uknikillapa rispitanakur, kasunakurima shumaqta kawsankillapa. 22Qamkuna kriyiq warmikuna,runaykillapata allita kasunkillapa, imanutaq AmitunchikJesucristuta kasunkillapa chaynulla. 23Chaqa runaqami,warminpaqa uman yupay. Imanutaq Jesucristumaqa paypikriyiqkunapaqqa uman yupay chaynu. ChaynullaJesucristuqami washamaqninchikllapa. Chaqa tukuykriyiqkunaqa paypa kwirpun-ari kanchikllapa. 24Chaymiimanutaq, tukuy kriyiqkunamaqa Jesucristuta kusalatarispitar ima kawsanllapa, chaynumi qamkuna kriyiqwarmikunapis runaykillapataqa tukuy imapipis kusarispitullawan kasunkillapa.

25Chaynulla qamkuna kriyiq runakunapis, warmikillapatakusata llakipayllapa, imanutaq Jesucristumaqa, chay tukuylakriyiqkunapaq llakishanrayku, wanuranmapis chaynulla.26Chaynuqami ruraran, tukuy paypa kaqninkunaqa chayshutikushanllaparayku, chaynulla chay paypa rimayninwankusala shumaq chuyala yupayna kananllapapaq. 27Chaynukarllapanaqami paypa kaqninkunana kar, shumaqchakashanakanqallapa. Chaymi manana ima lisyakar alliyasha yupay,granuyjun imalamapischu kanqallapa. Ashwanmi tukuylakusa shumaqchakashana kanqallapa. 28Chaymi imanutaq ukrunamaqa paypa kwirpunpaq kusata llakin, chaynumillakinman warminpaqpis. Chaqa mayqanpis warminpaqllakiqqami, paypa kwirpunpaqpis kusalata llakiyan. 29Chaqa

.Ashwanmi imanullapis qaran, kuytan ima, imanutaqJesucristumaqa paypa kaqninkunataqa kusata kuytanchaynulla. 30Chaqa tukuy kriyiqkunaqa michka achkakarllapamapis paypa kwirpun-ari kanchikllapa.31Chayraykumi, runaqa taytanta mamanta dijarwarminlawanna kawsanqallapa. Chaynami ishkantinqa ukkwirpulana yupay kawsanqallapa. 32Chaqa imanutaq uk runawarminwan pullachanakurmaqa ishkantinqa ukla yupayna,chaynumi mayqanpis Jesucristupi kriyirqa uklana paywanqa.Piru Tayta Dyus chaynu yarpushan unay mana intrakaypaqkasha karmapis, kusala shumaq kasha, allita intrakashaqa.33Chayraykumi qamkunamanta runa kaqkunamaqa, amaqunqarchu warmikillapapaq llakiyllapa, imanutaqkwirpuykillapapaq llakinkillapa chaynulla. Chaynulla warmikaqkunapis runaykillapata rispitar, kasur ima kawsayllapa.

Wamrakuna taytaykillapata kasunkillapa

6 1Kanan-shuypaqa wamra kaqkunata nishaykillapa:Taytaykillapata, mamaykillapata kusa rispituwan

kasuyllapa, Amitunchik Jesucristupana kashaykillaparaykunir. Chaqa chaynu taytanchikta,llapaqami kusala allin, shumaq ima. 2Chaqa Tayta Dyus

mantakushanmanta ukqa kaynu nin: “Taytaykita, mamaykitakusa rispituwan kasuyllapa” nir. Chaymi chay mantakuynishanta rurarqashi, 3kay pachapiqa kusala unayta, chaynulla

llapa.4Nataq qamkuna tayta kaqkuna-shuypaqa, amami

wamraykillapata imapaq sunsunulla willar imaqapiñachinkillapachu. Ashwanmi shumaqlata willar ima, allitaAmitunchik Jesucristulapina kriyir kawsananllapapaqintrachinkillapa.

Sirbikuqkuna patrunnikillapawan rispitanakunkillapa5Chaynulla qamkuna sirbikuq kaqkuna, kay pachapi kaq

mantaqnikillapata allita kasunkillapa. Chaymi ima trabajutarurarpis kusa rispituwan, manchakuqnula, karanlata,shunquykillapapi aligriyar ima rurankillapa, Jesucristutasirbiq yupaylla. 6Qamkunaqakish mantaqnikillapapullaykillapa katinmala paykunawan allinpi kanaykillapapaqnirma imatapis rurayatkillapa. Ashwanmi Jesucristupasirbiqnin kashaykillaparayku, imata rurarpis tukuyshunquykillapawan, Dyus munashannula rurankillapa.7Chaymi ima trabajuta rurarpis, amami kwashalla imachururankillapa. Ashwanmi imata rurarpis Amitunchikllapaqnarurankillapa, mana runakunapaq yupaychu. 8Chaqa

, mayqanpis sirbikuq kar, mana sirbikuqkarmapis, allinlata rurasha kashallapaqa, AmitunchikJesucristuqami pagramaqninchikllapa yupayna, kusa allinlatayanapamashunllapa.

9Nataq qamkuna mantakuq kaqkunapis, imanutaqsirbiqnikikuna kasushurllapa karanlata ima ruranllapa,chaynullami chay sirbikuqnikikunawan imatapis karanlatarurayllapa. Amami imapaq jurapar, ima mana allintaruranaykipaqmapis yarpunkillapachu. Chaqa allitayarpuyllapa qamkuna mantakuqkunaqa: Chay sirbiqniki chay,chaynulla qampismi unaq syilupi Amitunchikllatasirbiyankillapa. Chaqa payqami, mana mayqantapis ukmantaukmantachu rikamanchikllapa. Ashwanmi tukuyla paypaqqachaylla kanchikllapa.

Amitunchikpi kriyir kamakashanchikwanmi washakashunllapa

10Kriyiq masiykuna,Jesucristuqa mana tukukaq pudirniyjun. Chaymi qamkunaqa

llapa. 11Chaynuqami imanutaq suldadumaqa guerraman rirmaqanakunanpaq kusalata kamakan, chaynumi qamkunapisDyusninchik imanu imanu washakanaykillapaq chay tukuysaqra mana allinkunamanta nir willashushanllapanullakamakayllapa. Chaynu katkillapa, yarpuynikillapapi chaydyablu ukmanta ukmanta yarpuchishutinllapaqa, manakwintacharnachu imata sarupaq. 12Chaqa allita yarpuyllapa: Nuqanchikkunakriyishanchikllaparaykuqa, manami nuqanchik yupayaychayjun, tulluyjun runakunawanchu maqanakuq yupayqakanchikllapa. Ashwanmi unaq syilumanta chay mana allintarurachikuqkunawan maqanakuq yupayqa kanchikllapa. Chaqachay tutaparaqllamanta kar,qami, kusata mantakun,manta rurachikunllapa ima. 13Chaynami imanutaqsuldadumaqa guerraman rinanpaq kusalata kamakar rin,

paq nir willashushanllapawan alli kamakashalana kayllapa.

pis, kriyishaykillapanulla shachinakunaykillapapaq.14

kamakan maqanakuq rinanpaqqa, chaynumi qamkunapis chay.

5 6

202

Chaynullami imanutaq chay suldadumaqa qasquntawashananpaqpis jyirrumanta rurakasha kamsanta yupayyakakun, chaynumi qamkunapis imatapis allin kaqlataruranaykillapapaq yakakuq yupay kamakashana kayllapa.15Chaynulla imanutaq uk suldadumaqa imuraslapis sapatuntaalli yakakushala purin, chaynu yupaymi qamkunapisimuraslapis kusa kamakashalana kayllapa. Chaynu karqaimanumi Jesucristuqa shumaqchamanayanchikllapa nir

kanqa. 16Chaynuqami imanutaq suldadumaqa jyirrumantarurakasha iskudunwan washakan, chaynumi qamkunatapischay kriyirlla kawsashaykillapaqa washashunqallapa, tukuylachay mana allinkuna nina ratakuq icha yupaychaykunamantaqa. 17Chaynullami imanutaq uk suldadumaqaumanta washananpaqqa kaskunta umakur mana dijanchuimuraslapis, chaynumi qamkunapis Amitunchikmiwashamayanchikllapa nir kunfyakashaykillapataqa amaqunqarchu yarpuynikillapalapi purichinkillapa.Chaynullapismi Santu Ispiritu Dyuspa rimayninta uk ispadayupay kar washashunanllapapaq qushushanllapataqa waranwaran ama qunqarchu allitana intrakankillapa.

18Chayraykumi qamkunaqa allinpi mana allinpi karmapisamami dijankillapachu Amitunchikman mañakuytaqa. Chaymiimuraspis mañakurqa, Santu Ispiritu yanapashutinllapamañakunkillapa. Chaynu karqami, maydiyapis alamirala kar,mana disanimakur imachu, ashwan Dyus tukuylata akrashankaqkunapaqpis mañakunkillapa. 19Chaynullami nuqapaqpis

Taytanchik Dyusman mañakunkillapa, pay yanapamatinallinkunalata rimanaypaq. Chaynulla pay yanapamatin, rir

Taytanchikllapa Dyusqa payla yarpusha washamanallapapaqnir. 20

yupay, rir parlakunaypaq chay shumaq rimayninpaqqa..

Chayraykumi qashan nishunillapa: Mañakunkillapa nuqapaqmana manchakur imachu, chay shumaq rimayninpaqparlakunaypaq nir.

Pablumi tukukananta saludakun21Chay kriyiq masinchikllapa Tíquico shamurmi, allita

parlashunqallapa nuqapaq imatami rurayani nirmapis. Chaqapay ukninchikllapami, Amitunchik munashannulla kusalata

.22 , imatamirurayanillapa nir ima animachishunanllapapaq.

23Kriyiq masiykuna, mañakunillapa TaytanchikDyusman, chaynulla Amitunchik Jesucristumanpis, tukuy

llapapaq.mapis. 24Chaynulla Amitunchik Jesucristuta tukuylamunar mana shaykuq kriyiqkunatami, Amitunchikqakusalata llakipar ima yanapashurllapa shumaqtakawsachishunqallapa.

Chaynumi kanqa.

6

203

Pablumi saludakun

1 1Nuqa Pablumi ukninchik Timoteuwan, AmitunchikJesucristupa sirbiqnin kanillapa. Chaymi ukninchik

Timoteuwan pulla kar, kay kartata iskribimuni qamkunaFilipos pwiblupi kriyiqkunaman. Chaqa qamkunatamiTaytanchik Dyus akrashushallapana katin, AmitunchikJesucristupi kriyir paywan pullachanakushaykillapa. Chaymichaypi kaqkunataqa, chay kriyiqkunata rikar

,pisa tukuynikillapata saludashunillapa. 2Chaymi TaytanchikDyusta, chaynulla Amitunchik Jesucristutapis kusalatamañakuni llakipar tukuy imapi yanapashunanllapapaq,chaynulla kusala shumaqta kawsachishunanllapapaq ima nir.

3Kriyiq masiykuna, imanumi qamkunaqa kriyinkillapa nir, imuraspis kusalata payji nini Taytanchik Dyustaqa.

4Chaynu mañakuq qallaritiyqami, shunquymapis kusa allintayarpuchimatin, kusa aligrila ima Taytanchik Dyusmanqamañakuni tukuy qamkunapaqqa. 5Chaqa qamkunawanpullamiri, Jesucristupi imanu kriyir washakananllapapaq

, puntamanta-pachakanankaman. 6Chaymi nuqaqa Taytanchik Dyuspi kusalatakunfyakani imanutaq puntamanta-pacha imataruranaykillapapaq yanapashuranllapa, chaynullami waranwaran yanapashuyanqallapa, Jesucristo maydiya shamunan

. 7Nuqapaqqami, kusala allin chaynuwaran waran animachishurllapa yanapashunayllapapaqqa.Chaqa qamkunamaqami, nuqa prisu katiy, chaynulla manaprisu katiymapis kusalata yanapamaraykillapa, Jesucristupaq

. Chaymi ashwan kusala allin tukuyshunquywan qamkunata yanapashunayllapapaqqa. 8Chaqa

, imanumi nuqaqa Jesucristuraykuqamkunapaq llakir ima kusalata rikashuyllapata munani nir.

9

llapa,killapapaq.

, mas intrakaqkuna imana kankillapa. 10Chaymimaydiya, chaynulla imuraspis, allinlata ruranaykillapalapaqna

yarpunkillapa. Chaynuqami kusala shumaq allinlatanakawsankillapamapis. Chayna maydiya Jesucristoshamurmapis, allinlatana rikar pullakushunqallapa. 11Chaqachay tyimpuqami qamkunaqa rikachikunkillapa, tukuyla allinkaqkunata rurashaykillapakunata. Piru chaynu allinlataruranaykillapapaqmi, Jesucristo yanapashushallapa.Chaynami Taytanchik Dyusmaqa ashwan kusa alabakashanakanqa.

Pablumi wanunanpaq kar kawsananpaq karmapis Amitunchiklapaq yarpun

12Kriyiq masiykuna, :Chay runakuna mana allinkunata rurar, prisumashanllapaimaqami mana yanqallachu kasha. Ashwanmi chaynu pasaqtarikar imami Jesucristupiqa kusala achka kriyishallapa, nuqa

. 13Chaqa tukuyla runakuna, chaynulla

pis,.

14Piru chaynu prisu katiymapismi, wakin kriyiqmasinchikkunaqa, masta animakur mana imapaq manchakur

,

llapa nir.15

achka kanllapa., chaynulla nuqamanta mas kayta munar

. Nataq wakinkuna-shuypaqami mana

llapa. 16-17Chaymi paykunaqa Jesucristupaq kusalata llakirima,paq nir. , nuqataqami Dyus

,nir. , chaynulla

kunaqami, imapipis paykunalapaq yarpunllapa. Chaymi kanannuqa prisu katiymaqa,yanllapa. 18Chaymi nishaykillapa: Nuqa yupay Jesucristulapi

, manaqa paykuna kusa kani ninanlapaq, nuqataqa mana imalapaqpis

Filipenses

Grecia nasyunpi, chaynulla prubinsya Macedoniapimi, Filipos pwibluqa karan.(Hechos 16.11-40).

.Macedoniaman, . , .Chaymi chaypiqa karguyjunkuna aypar prisuranllapa. , chaymanta Romaman chaypiprisu dijananllapapaq.

Pablo karsilpi katin, Filiposmanta kaq kriyiq masinkuna yarpurmi, .Chaymi Epafrodito rirqa, Pablo ministishanta tantasha karanllapa chayta apar, riran. Chayraykumi chay Epafrodito apashantaayparmi, Pabluqa Filipospi kriyiq masinkunata kusalata payji nir ima, kay kartapi iskribiran (1.5; 4.10-19). Chaynullami kaykartapiqa willaranpis Epafrodito qishaq karpis, imanumi alliyashana nir (2.25-30).

Kay kartata liyirmi intrakayta puytinchik imanu qischakarpis shachinakunallapapaq nir (3.1; 4.4; 4.7; 4.12). Chaynullamiintrakayta puytinchikpis imanumi Taytanchik Dyuslapi kunfyakar kawsanallapapaq nir.

a 1.1 Kriyiqkunata sirbiqkuna nirqami intrachimayanchik dyakunukunapaq. Mas intrakanarqa rikashunllapa Hechos 6.1-4, 1 Timoteo 3.8-10.

204

llakichimanllapachu. Chaqa chaynumapismi Jesucristullapaq. Chaymi ashwan kusa aligri

kanaymantaqa, mastaraq aligriyanimapis.19 , Jesucristupa Santu Ispiritun

yanapamashan, chaynulla qamkuna Taytanchikllapa Dyusmanmañakushaykillapaqami, mana yanqallachu kar, ashwanbyinniypaq kasha nir. 20Chaymi nuqaqa Tayta Dyuspikusalata kunfyakani mana pinqaypi kar imachu imatapiskaranta rurashaq, rimashaq mana manchakurmapischu nir.Chaynami Jesucristo imanu yanapamashantaqa, kanankawsanaypaqlla katiy, chaynulla wanunaypaqna katiymapis,tukuyla rikanqallapa. 21Chaymi kanan kawsanaypaqllakatinqa tukuy imatapis Jesucristo munashanlata rurarllakawsanani. Nataq wanunaypaqna kar-shuypaqa kusalashumaqta kawsaqna riyani. 22Piru allita yarputiyqami,kawsanaypaqraq allinqa kanman. Chaqa kawsayarllaqami,

.Chaynu katinmi, ,manaqachu kawsanaypaqraq nir. 23

mayqanninmi kusa allin kanqa nirqa. Chaqa imanupiqamiyarpuchiman allin kanman wanur rir Jesucristuwan pullanakanaypaq. Chaynuqami nuqapaqqa kusala mas allin kanman.24Piru kriyiq masiykuna, imanupiqami yarpuchimanqamkunarayku kawsanaypaq; chaynuqami mas allitanaJesucristupaqqa intrachishunayllapapaq. 25Chaqa allita

, manaraq wanuyashaqchu nir.Chaymi nuqaqa mana dijashurllapachu qamkunawanraqkashaq. Chaynuqami waran waran yanapar mastaanimachishaykillapa. Chayna ashwan qamkunaqa Jesucristupimasna kriyir, kusa aligrilana ima kawsanaykillapapaq.26Chaynuqami watukushuqllapa shamutiyqa, kusa aligrila karJesucristuta kusalata alabankillapamapis.

Jesucristupi kunfyakarlami kawsashunllapa27Piru allita intrakarmi kaynu kawsankillapa: Imata

rurarpismi karanlata rurankillapa Jesucristo munashannula.Chaymi imanupi rikashuqllapa shamur, chaynulla manashamurpismi uyapanaypaq, qamkunaqashi kusalatashachinakunkillapa, chaynulla tukuynikillapashi uk yarpuylakar, Jesucristupi kriyishaykillapanulla shachinakurkawsankillapa nir. 28Chaynulla imata rurarpismi chay

rurankillapa. Chaqa chaynuqami rurayankillapa maydiyaqa. Piru

qamkuna-shuypaqami Tayta Dyus yanapashutinllapa,washakashana kanaykillapapaq chaynuqa rurayankillapa.29 ,manami paypi kriyinaykillapapaqlachu kankillapa. Ashwanmipaypi kriyishaykillaparayku qischakanaykillapapaq imanakankillapa. 30Piru chaynu qischakarmapis manamiqamkunalachu qischakayankillapa. Ashwanmi nuqapischaynulla qischakayani.unaymanta-pacha imanumi qischakaq kani nir, chaynullamikananpis qischakayani.

Jesucristo yupaylami kashunllapa

2 1Kriyiq masiykuna, qamkunaqami Jesucristupi kriyirpaywan pulla kawsashaykillaparayku, pudirninta

qushushallapa wakinkunata animachinaykillapapaq.Chaynullami llakipashurllapa ima yanapashushallapawakinkunata kunsulanaykillapapaq ima. Chaynuqami paypaSantu Ispiritunlawanna tukuynikillapa karqa, tukuyshunquykillapawan llakipanakur imana kawsayankillapakanqa. 2Chaynu karqami, kusa aligrila uknikillapa uknikillapallakipanakur kawsar tukuynikillapa kusala shumaqtakawsayllapa. Chaynulla, tukuynikillapa chayllata yarpurkawsarqami nuqatapis kusalata aligriyachimayankillapa

kanqa. 3Chaymi nishaykillapa: Imata rurarpis amamiuknikikunamanta mas kani ninaykipaqchu rurankillapa.Chaynulla, amami kusana kani ukniykunamantaqaninkillapachu. Ashwanmi ama imapaqpis alabakar imachu,kriyiq masikikunataqa kusa runa nishapaq riqsiyllapaqamkunamantaqa. 4Chaynulla mayqannikillapa imata rurarpisamami qamkunalapaq yarpurchu rurankillapa. Ashwanmiuknikikunapaqpis allita yarpur ima rurankillapa.

5Chaymi nishaykillapa: Imanutaq Jesucristumaqa payllapaqkusalata yarpunanmantaqa wakinkunapaq yarpuq, chaynuqamkunapis uknikikunapaq masta yarpuyllapa nir. 6Chaqaallita yarpuyllapa:

Jesucristumaqami unaq syilumanta shamusha Dyusllakarmapis,

manami Dyuswan chaylla kayashanlapaqqayarpuranchu.

7 Ashwanmi chaynu kusa kani ima ninanmantaqa,mana kwintachaypaqlana tikrakaran.Chaymi ashwan payqa uk runapaq tikrakarna,tukuylata sirbinanpaq nasiranmapis.

8 Chaqa paylla mana kwintachaypaqla tikrakar,Dyus munashannulla wanuranmapis.Chaymi uk sirbikuq kanman yupay kusala pinqaypaqta

qischakar ima kruspimapis wanuran.9 Chayraykumi Tayta Dyusqa, payqa kusala shumaq ima

kananpaq,

pis kusala shumaq ima kananpaq nisha.10

llapapaq nisha.Chaymi tukuy kay pachapi kaqkuna, unaq syilupi

kaqkuna, chaynulla pacha ruripi kaqkunamapis,tukuyla paypa naypanpiqa qunqurir adurananllapapaq

nisha.11 Chaynulla nishapismi:

Tukuylashi allita kwintata qukar, JesucristuqamiAmitunchikllapa ninanllapapaq nir.

Chaynuqami ashwan Taytanchikllapa Dyusqa kusaalabakashana kanqa.

Kriyiqkunaqami achkirachiqnin yupay wakinkunapaqqa12Chayraykumi munashay kriyiq masiykuna, imanutaq

qamkunawan katiymaqa kusalata kasumaraykillapa,chaynullami kananpis kasumayllapa michka manapullaykillapa kar, largupi katiymapis. Chaymi ashwan tukuyshunquykillapawan waran waran Amitunchiklata sirbir,manchar washakanaykillapapaq yarpurla kawsayllapa.13Chaqa Taytanchikllapa Dyusqami animachishuryanapashunqallapa allinlatana ruranaykillapapaq, paymunashannulana.

14Chaymi imata rurarpis allinlata yarpur,paq mana allinta rimar, chaynulla anyanakur imachu imatapisrurankillapa. 15Chaynu shumaqta kawsatkillapaqami, manamayqanpis wakkunaqami mana allinkunata ruranllapanishuyllapamatapis puytinqallapachu. Chaymi ashwanqamkunaqa, Dyuspa wamrankuna kashaykillaparayku, kusashumaqlata chaynulla mana ima uchayjunmapischukawsankillapa, chay mana intrakar, kusala uchayjunrunakunapa rurinpiqa. Chaynullami paykunapa rurinpiqaimanutaq uk qullarsitumaqa tutaparaqpi achkirachikun, chayyupay kankillapa. 16Chaqa qamkunaqami Jesucristomunashannula rurar, chaynulla paypaq parlakurla imakawsankillapa. Chaymi maydiyapis chaynulla katkillapa,Jesucristo shamutinmapis, nuqaqa ashwan qamkunarayku,kusalata aligriyayashaq. Chaqa qamkunaraykumi,

, manami yanqallachu Jesucristupaq.

1 2

205

17Qamkuna nuqarayku Dyuspi kusalata kunfyakar paytasirbirqami, Tayta Dyuspaqqa uk kusa shumaq ufrinditayupayna kankillapa.llapaqa, nuqapis uk kusala shumaq ufrindita yupayna TaytaDyusmanqa qimikayashaq. Chaynu pasatinqami kusalashumaqna kayman Tayta Dyuspaqqa. Chaymi ashwan pullanakusalata aligriyachuwanllapa. 18Chayraykumi imanutaq nuqaaligriyani, chaynulla qamkunapis kusalata aligriyayllapa.

19Kriyiq masiykuna, Amitunchik Jesucristo munatinmi

qamkunata watukushunanllapapaq. Chayna shamurwatukushurllapa, qashan kayman tikrakamur imanumiqamkuna kawsayankillapa nir willamatin nuqaqa kusalataaligriyanaypaq. 20Chaqa chiqaptaqami, nuqapaqqa manamayqanpis kanllapachu, chay ukninchikllapa Timoteo yupayqamkunapaq kusalata yarpuqqa. Chaqa payqami imanutaqnuqa qamkunapaq kusalata yarpukuni, chaynulla yarpukun.21Ashwanmi wakinkunaqa paykunalla iman ministiyashantatarikunanlapaq yarpunllapa. Chaymi ashwan manachiqaptaqa Jesucristupaqlanachu yarpunllapa.

22 , imanumiukninchikllapa Timoteuqa kusa allinlata kawsan nirmapis.

, imanumi payqa maydiyapispullay kar, uk wamray yupay yanapamasha Jesucristupa

. 23Chayminuqaqa payta, qamkunata watukushunanllapapaqqa

. Piru puntataqami allita,

shi kaypi kayashaq nir. , mana. 24Piru

michka nuqa kay karsilpi karmapismi, Amitunchikpi kusalatakunfyakani, manami mas tardarchu nuqapis kay diyakunawatukushuyashaqllapa nir.

25Chaynullami allita yarputiyqa, allinta yarpuchimasha

llapapaq. Chaqa paypismi, nuqa yupaylla qischakarmapis

rimaynintaqa.ministishaypipis yanapamananpaq. 26Chaqa payqami tukuylaqamkunata kusalata rikashunayanllapa. Chaynulla kusalatamiyarpupakuyan,llaparayku. 27Chiqaptami payqa qishaq karan. Chaqa yaqqawanunanpi yupay katinmapismi, Taytanchik Dyus llakiparalliyachishana. Piru manami paylatachu llakipasha. Ashwanminuqatapis llakipamasha, amana kay llakiyashaymantaqamasqa llakinaypaqnachu. 28Chayraykumi ukninchikllapataqa

. Chaynaqamkuna payta qashan rikar aligri ima katkillapaqa, nuqapisama kusala kwashalla ima kanaypaqnachu. 29Chaymi chay

, paypaq kusaallinlata yarpur aligrila ima shumaqta samachinkillapa,Amitunchikpi kriyiq kashaykillaparayku. Chaynullamimayqantapis pay yupay kriyiqtaqa shumaqta samachinkillapaima. 30Chaqa payqari Jesucristuta sirbinanrayku, nuqatayanapamaq shamusha karmi yaqqala wanushamapis. Nataqqamkunamaqami mana pullay kashaykillaparaykupuytiraykillapachu, pay yupay yanapamaytaqa.

Imakunamantaqami Jesucristulapi kunfyakashunllapa

3 1Kriyiq masiykuna, chay nishushayllapamantaqami,qashan nishaykillapa: Amitunchik Jesucristulapi

kunfyakar aligrilana kawsayllapa nir. Chaqa nuqapaqqa chayiskribir willashushayllapataqa qashan qashanmapiswillashunayllapapaqqa kusala allin. Chaynuqami qamkunaqamas allita Jesucristupi kriyir, mana ingañakar imanachu

kawsankillapa. 2Piru nishaykillapa: Allitami kuytakankillapachay kusala millanaypaq mana allin runakuna paykunallamunashanta ruraqkunamanta. Chaqa chay runakunaqamiJesucristupi kriyiq tukur, washakananllapapaqqashi chay siñalkustumrita kwirpunchikllapapi rurashunllapa nir

. 3Piru ashwan nuqanchikkunaqami TaytaDyuspa Santu Ispiritunwan kashanchikllaparayku siñalkustumrita chiqapta rurasha yupayna kar, Dyuspakaqninkunana kanchikllapa. Chaymi ashwan Jesucristupanakashanchikllaparayku kusa aligrilana Taytanchik Dyusta sirbiralabanallapapaqna kanchikllapa. Chaynami mananayarpunchikllapanachu chay kwirpunllapapi siñalta ruranllapachaypiqa. 4Chaqa chay siñal kustumrita rurar chiqaptawashakanapaq katinqa, nuqamaqa may tyimpu washakashanakar, wakinkunamantaqa kusana kani ima niyayman. Chaqaunayqami nuqapis mana intrakarqa, Israel runamasiykunamantaqa, masta yarpuq kani chay siñalkustumripiqa. 5Chaqa nuqa Israel ayllumanta katiymi, chaysiñal kustumrita ruramaranllapa, nasishaymanta uchudiyayjunla katiy. Chaynullami Benjaminpa ayllunmanta kani.Nuqaqami kanankuna hebreo runakuna kani niqkunamantaqa,kusala chiqap hebreo runa kani. Chaynullapismi imanutaqchay fariseo runakunamaqa, Moisés mantakushantatukuyninta kumplinillapa nir yarpuqllapa, chaynu kaq kaninuqapis. 6Chaymi chay mantakuykuna nishanllapakunataallita kasuyta yarpur, kusala saqrata tukur Jesucristupikriyiqkunapa ikinpi puriq kani aypar qischanaypaq. Chaymichay mantakuykunata kusalata kumpliyta yarputiymi manamayqanpis nimayta puytiqllapachu, wakqami chaymantakuykunata mana kumplishanrayku uchayjun nirqa.

7Chaynu tukuy chay mantakuykunata kasuytayarputiyqami, kusalata sirbimaq yupay yarpuchimaq. Pirukanan-shuypaqami Jesucristupi kriyishayraykuqa, mananaimalapaqpis sirbimannachu tukuy chaykunaqa. 8Chayraykumikanan kriyishayqa kusala mas allin, chay unay kusala manasirbiq imakunata rurayashaymantaqa. Chaqa ashwanAmitunchik Jesucristuwanna kanaypaqqa, tukuy chay manaimapaqpis sirbimaq chaytaqa limpu dijashana kani.9Ashwanmi kananqa maydiyapis Jesucristuwan pullalakawsakuni. Chaymi Moisés mantakushankunata manakasurchu washakaytaqa yarpuni. Ashwanmi Jesucristupikriyishayrayku, Tayta Dyusqa mana uchayjunpaqnachuriqsimanqa. 10Chayraykumi ashwan Jesucristutaqa kusa mastariqsinani. Chaynulla payta riqsinashayraykumi imanutaqpaymaqa allinlata rurar qischakaran, wanuran ima nir mastaintrakanayani. Piru chaynu wanutinmapis Tayta Dyusqapudirninwan kawsachimuran.yupay qischakanaypaq wanunaypaqmapis listuna kani Taytay

. 11Chaymi ashwan kusalatakunfyakani, maydiya wanurmapismi chay kriyirwanushakunawan pulla kawsamushaq nir.

Jesucristuwan kanallapapaqqami ima katinpis shachinakushunllapa

12Chaynu willashutiyllapaqakish yarpuyatkillapa, Dyustukuy imata arnishantaqa aypashana kar, mana imalapimapiswakqa uchakuyanqanachu nir. Piru manami tukuy imataDyusninchik arnimashantaqa aypayaniraqchu. Chaymiashwan waran waran Jesucristo munashannu nuqaqa masrurar kawsanani. Chaqa chaynu kawsanaypaqmi payqanuqataqa puntata akramaran. 13Chaymi nuqaqa mananishuyllapata puytinichu, Dyus arnimashantaqa tukuytaaypashana kani nirqa. Chaynu Dyusninchik arnimashanmantamana imalatapis aypasharaq karmi, chay tukuy mana allinkaqta ikipina dijashaytaqa mana yarpurnachu, ashwanimanupis shachinakur naypaqmanna riyta yarpukuniJesucristuwan. 14

2 3

206

chikllapa Jesucristupi kriyishallapashi, payqa washar unaqsyiluman apamayashunllapa nir. Chaymi ashwan nuqaqawaran waran Jesucristupi kunfyakani, pay yanapamatinmi,tukuy chaykunataqa aypashaq nir.

15Chaymi nishaykillapa: Mayqanpis allitana Jesucristupikriyiqqami imanutaq nuqa intrakayashaynu intrakanmanllapa.Piru mayqanpis ukmanta intrakayatinqami, Taytanchik Dyuspay munashannulla allitana intrachinqa. 16

kish chaynu nishutiyllapaqa mana intrakashanchikllapachunirqa askwintallamana kawsatkillapa. Ashwanmi imanukawsanallapatataq Jesucristo munayan chaynukawsashunllapa.

17Kriyiq masiykuna, imanutaq Jesucristo kawsashannu nuqakawsani chaynullami qamkunapis kawsayllapa. Chaqaimanutaq wakinkunamaqa nuqa kawsashaynu kawsanllapachaynulla. 18Piru wakinkunaqami,llapapaq kruspi wanushantaqa mana kwintacharchu kusalallakiypaqta kawsanllapa.rayku kusata llakichimatin waqani ima. Nataqqamkunata-llapapaq kutir kutir kusalata willashurayllapa. 19Chaymipaykunaqa chaynu mana allinta rurashanrayku maydiyaqakusala llakiypaqta tukukaq kanqallapa. Chaqa paykunaqamiDyusninchikta mana kasushanrayku, kwirpunllapamunashanlata rurar, kusala pinqaypaqta kawsanllapa.Chaynulla tukuy paykunaqami kay pachapi kaq tukukaqimakunalapaq yarpunllapa. 20Pirunuqanchikkuna-shuypaqami unaq syilumanta kaqpaakrashankunana kanchikllapa. Chaymi ashwanyarakuyanchikllapa syilumanta washamaqninchikllapaAmitunchik Jesucristo shamunanpaq. 21Chaymi shamurqa,kay kwirpunchikllapa pinqaypaqlla kaqtaqa paypa kusalashumaq kwirpun, chaynu shumaqpaqna tikranqa.Chaynuqami ukman kwirpuyjunpaqqa tikramashunllapa chaytukuy imata rurayta puytiq pudirninwan.

Kriyishaykillaparaykumi maydiyapis aligriyankillapa

4 1Chayraykumi kriyiq masiykuna, qamkunapaq alliplatallakiq karmi kusalata rikashuyllapata munani. Chaqa

munashay kriyiq masiykuna imanutaq tukuy imanchikkatinmaqa kusalata aligriyanchik, chaynumi qamkunapiskusalata aligriyachimankillapa. Chaynami kusalata munanimaydiyapis Amitunchikpi kriyishaykillapanulla shachinakurkawsanaykillapata.

2Chaymi kananqa warmi uknisituykuna Evodia chaynullaSíntique, kusalata rugashaykillapa amana uknikillapauknikillapa anyanakur imanachu, ashwan kusala shumaqtanaAmitunchik munashushanllapanulla kawsayllapa. 3Nataq qam

-shuypaqamikusalata rugashayki yanapanaykipaq chay kriyiqwarmisitakunata. Chaqa paykunaqami, tukuy wakinyanapaqniykunawan, chaynulla chay ukninchikllapa

,kusalata yanapamaran. Chaymi paykunapa shutintaqa TaytaDyusqa aykapina librunpi iskribisha, tukuy tyimpupaqnakawsananllapapaq.

4Chaymi qamkunaqa maydiyapis kusalata aligriyayllapaAmitunchiklapi yarpukur. Chaynulla qashan nishaykillapa:¡Aligriyayllapa! nir. 5Chaqa qamkunaqami Amitunchik

.Chaymi ashwan kusala shumaqta kawsatkillapa, tukuylarikashurllapaqa kusa shumaq llakipakuq runakunapaqnariqsishunqallapa.

6Chaynullami ima pasashutinllapapis amami imapaqpisyarpupakunkillapachu. Ashwanmi ima katinpis TaytanchikDyusman waran waran mañakunkillapa. Chaynumañakutkillapa yanapashushanllaparaykumi, ashwan payji

ima nir alabankillapa. 7Chaynu kawsatkillapaqami TaytaDyusqa, Jesucristupi kriyishaykillaparayku kusala shumaqtayarpuchir alliplata aligriyachishunllapa, amana maydiyapisllakinaykillapapaq. Chaqa chay aligriyachimanchikllapachayqami kusala ukman shumaq-ari.

Imata yarpurpis allin kaqlapaq yarpushunllapa8Chaymi kananqa kriyiq masiykuna tukchinaypaqnaqa

kaynulata maydiyapis yarpunaykillapata munani: Tukuychiqap kaqkunalapi, chay kusa rispitaypaq kaqkunalapi,allinla kaqkunalapi, chaynulla tukuy karanla kaqkunapi,shumaq kaqkunalapi, chay imapis kusa alabaypaqkaqkunalapi ima. 9

llapakunataqa rurankillapa. Chaymi willashutiyllapa imanuuyakushaykillapanulla,llapanulla rurar kawsankillapa. Chaynuqami shumaqtakawsachimaqninchik Dyusninchikllapaqa maydiyapis manadijashurllapachu, pullaykillapa kanqa.

Pablumi Filipospi kriyiqkuna yanapashanpaq payji nin10Kriyiq masiykuna, nuqaqami Amitunchikta kusalata payji

nini qashan yanapamaq qallarishaykillaparayku. Chaqakusalatami kunfyakayaray, mana qunqamayankillaparaqchukanqa nir. Ashwanmi kusalata yanapamanarmapis, manamayqanpis apamunanpaq katin,puytiraykillapachu. 11Piru chaynu nishurllapaqa manaminishuyanillapachu, kusalata imaykuna faltamatinmikawsayaray nirqa.kaqkunalawan kawsarmapis. 12Chaymi kusala imayjun kar,chaynulla mana imay katinmapis nuqaqa mana kwashayayta

. Chaqa unta mikur, chaynulla mana.

Chayraykumi imanu katinpis mana imalapaqpis llakinichu.13Chaymi tukuy ima pasamatinpis, Jesucristo pudirninwanyanapamashanrayku, shachinakuyta puytini. 14Piru qamkuna,imaykillapa kaqkunalawan yanapamarllapaqami, kusalaallinta rurashaykillapa.

15Chaqa Macedonia pwiblumanta lluqshir, Jesucristupi imanu

qallaritiyqami, qamkuna Filipos pwiblupi kriyiqkunala, imaministishaypipis yanapamaraykillapa. 16Chaqa Tesalónica pwiblupikatiymapis,

. 17Piru chaynu yanapamatkillapaqa,

killapa kanqa nirqa.llaparayku kusa mas imayjun yupayna kanaykillapapaqAmitunchikpa naypanpiqa. 18Chaqa chay ukninchikllapa

., mana

imapis faltamashanachu.qami, imanutaq uk insinsyumaqa kusala mishkita asyakun, chaynukusala shumaq Dyusninchikpaqqa. 19Chaymi kusala imayjunTaytanchik Dyusqa, Jesucristurayku imata ministishaykillapapipiskusalata yanapashunqallapa. 20Chayraykumi, ¡TaytanchikDyuslatana tukuy tyimpu alabashunllapa! ¡Chaynumi kanqa!

Pablumi tukukananta saludakun21Jesucristupi tukuyla kriyishanrayku Dyusninchikpana

kaqninkunatami saludapamankillapa. Chaynullami kay pullaypikaq kriyiq masinchikkunapis, qamkunapaq saluduta

. 22Chaynumi ashwan Dyuspa tukuyla wakinkaqninkunapis qamkunata saludashunllapa. Piru ashwanmiRomapa gubyirnun Cesarpa wasinpi sirbikuqkunapis mas saluduta

. 23Kriyiq masiykuna,qamkunapaqmi kusalata Amitunchik Jesucristuman mañakuni, payllakipashurllapa kusalata yanapar ima kawsachishunanllapapaq.

Chaynumi kanqa.

3 4

207

Pablumi saludakun

1 1-2Nuqa Pablumi, Tayta Dyus munashannulla Jesucristupaapustulnin kani. Chaymi tukuyla Colosas pwiblupi, Dyus

akrashan chiqap kriyiq kaqkunaman, kriyiq masiyTimoteuwan pulla kar iskribimuni. Chaymi TaytanchikDyusta, chaynulla Amitunchik Jesucristutapis kusalatamañakuni llakipar tukuy imapi yanapashunanllapapaq,chaynulla kusala shumaqta kawsachishunanllapapaq ima nir.

3-4Willamasha katinllapami,Jesucristupi allita kriyirllapa, kriyiq masinchikkunata llakiparyanapankillapa nir. Chayraykumi Amitunchik JesucristupaTaytan Dyustaqa, waran waran qamkunapaq mañakur, kusatapayji ninillapa. 5Chaqa Jesucristupi kriyir yanapanakur imaqa,maydiyaqa Taytanchik Dyuswan luryanpi pullana

, chaytaqa rurayankillapa.

shallapa katinmi,paqqa. 6

, mastaachkayaraykillapa.llapa, mastana achkayashallapa Dyuspi kriyiqkunaqa.7Nishushayllapanu, chay kusa munashanchikllapa Epafrasmi,

katin, . Chaqa payqamiJesucristupi kriyishanrayku, nuqakuna yupaylla kar, mana

. 8Chaymiwillamashapis qamkunapaq, Dyuspa Ispiritunwanna kar,shumaqta munanakunkillapa nir ima.

9Chayraykumi, -pachamana qunqarchu, kanankaman Taytanchik Dyusmanqaqamkunapaq mañakunillapa. Mañakunillapami, tukuy paymunashankunata allita intrachishutinllapa, tukuy imatapisallita intrakaqna kanaykillapapaq. 10Chaynu karqami,qamkunaqa Dyuspa kaqninkunana kar imatapis karanlatanarurankillapa. Chaynullami rurankillapapis imanutaq paytakusa allinta yarpuchishannullata. Tukuy chaynu paymunashannulla kawsarqami, Dyuspaqqa mastana intrakar,manana wakaqllapinachu kankillapa kanqa. 11

pismi Taytanchik Dyusqa kusala shumaq pudirninwanyanapashutinllapa, ima pasashutinllapapis shachinakur,amana ima mana allinkunapiqa yarpurchu, paylapina allitayarpunaykillapapaq. 12Chayna ashwan kusa aligrila, Tayta

Dyustaqa payji ninkillapa. Chaqa payqami,llapa tukuy wakin kriyiqkunawanmapis pullalla, chay kusalashumaq achkila mantakuyninpi kanaykillapapaq.

13Dyusmi washamashanchikllapa chay tutaparaqpi manaallinta rurachikuq dyablupa makinmanta. Chaynuwashamarninchikqami Wamran Jesucristo kusala shumaqta

. 14Chaqa Jesucristumiuchakushanchikllaparayku pagrakuq yupay, kruspi[ ] wanuran uchanchikkunamantapirdunamanallapapaq.

shumaqchamanapaq wanuran15Jesucristumi paylla Dyus kar, rikachimanchik Tayta Dyus

imanu nirpis, Dyusta michka mana rikasha kashamapis. Chaqapayqami tukuy imata rurashankunamantaqa naypaqllatakaranllana. 16Chaymi payrayku, tukuy imapis rurakaran, unaqsyilupi, kay pachapi rikaypaq mana rikaypaqkunamapis,chaynulla mana rikaypaq mantakuqkunamapis. Chaymitukuyla chay rurakashakunaqa payllapaq kanqa.17Jesucristumi, tukuy chay rurakashakunamantaqanaypaqllata karanllana. Chaymi, tukuy chaykunapa amunkatin, payrayku imapis kayanllapa. 18Chaynulla, payllami

, mantakuqnin ima,imanutaq uk runamataqa, uman kawsachin chaynulla.Chayraykumi, wanurpis tukuy wanushakunamanta qashankawsamuran, tukuy imapimapis naypaqllapi kananpaq.19Chaqa, Dyusqa Jesucristuwanqa chaylla imapipis kananpaqniran, , yarpuyninpi, pudirninpi imamapis.20Chaymi runakuna mana allinkunata rurashanllaparayku

, tukuy kay pachapi, unaqsyilupi, allin mana allin kaqkunamapis, Tayta Dyuswanshumaqchakashana kananpaq.

21Unayqami qamkunaqa mana allinkunata yarpur rurar ima,Dyuspa kuntran kar paymantaqa karupllapi yupaykaraykillapa. 22Nataq kanan-shuypaqa, Akrashan Jesucristouchanchikllapapaq wanushanrayku, Dyusqa qamkunawanshunqukashana. Chaytaqami Dyusninchik ruraran, tukuynuqanchikkunaqa mana uchayjun kar kusa allinlana, kusashumaqchakashana kasha, payqa pullakumanapaq. 23Piruchaynu paywan pulla kanaykillapapaqqami, imanu

,chayllapi allita kriyiyllapa.

..

Colosenses

Colosas pwibluqami, prubinsya Asiapi kaq.Epafras, mana Pabluchu (1.7-8). .

Apustul Pablo karsilpi kar qischakayarmi yarpuran, (2.8).: Moisés mantakushannulla fyistakunata ruraypaq, chaynulla chay

samana diyatapis mas kasuypaq nir (2.16-17). Chaynullami niyaranllapapis: Wakin mikuykunalata mikuypaq (2.21), chaynullaangelkunata aduraypaq, (2.18).

Chaynumi apustul Pabluqa kay kartanpiqa intrachikuran imanumi Amitunchik Jesucristuqa kusalata munamanchik (1.15-20),chaynulla imanu kruspi wanur washamashanchikta ima (1.21-22; 2.14-15). Chaynullami intrachikuranpis Jesucristomunashannulla kawsanallapapaq nir (3.1–4.18).

208

a 2.11,13 Siñal kustumriqa Israel pwiblumanta runakunapaqqa kaynu kaq: Uk ullqu wamritu nasishanmanta uchu diyayjunna katinqa, uksiñalsituta ruraqllapa chay wamritupa kwirpunpi, payqa Dyuswan pullana kananpaq nir.

24Kriyiq masiykuna, kananqami qamkunaqa Jesucristupakwirpunna kankillapa. Chaqa qamkunaraykumi kusalataJesucristuqa qischakaran.

.25Chaqa chaynu kriyiqkunata sirbinaypaqmi Tayta Dyusqaakramasha. Chaynullami nimaran, paypa shumaq rimayninta

. 26Pirukay imanu washakananllapapaq nir, Tayta Dyus kusaunaymanta-pacha payla yarpushantaqami, mana mayqantapisintrachiranchu. Nataq kanan-shuypaqami paypa tukuy allinkaqninkunataqa intrachimashanchikllapana. 27Chaymi chay

llapaqa, tukuy mana Israelmanta kaqkunatapis washayanqanir intrachimaranchikllapa. Chayraykumi Wamran

, paypi tukuy kriyishanuqanchikkunawanna katin, Dyusninchik mantakuyashanluryanpina kawsanallapapaq.

28Nuqakunami Jesucristupaq kusalata willar ima tukuyta. Chaynulla

naypanmanqa kusa allinlana qimikananllapapaq.29 , pudirninwanyanapamatin, .

2 1 , imanumiqamkunapaq mana shaykurchu waran waran mañakuni

nir. Chaynulla Laodicea pwiblupi kriyiqkunapaq, chaynullawakin kriyiqkuna mana riqsimashakunapaqpis mañakuni.2Imanullapismi yanapashunayllapapaq yarpuni. Qamkunaanimuta aypar shumaqta kuytanakur kawsayllapa, allita

. Munanipismi, Tayta Dyus unaymanta-pacha

Wamran Jesucristuwan imata rurananpaq payla yarpushanta.3Chaqa Jesucristupi kriyirqami, intrakanchik Tayta Dyuspa

, munayninpaq imamapis. 4Kaykunatami,qamkunata willashunillapa, ama mayqanpis kusa ukman

nanllapapaqchu. 5Chaqa qamkunapa mana pullaykillapakarmapismi, yarpuyniypiqa qamkunawan kani. Chaymialigriyani qamkunaqashi kusa shumaqta kawsankillapa

.

Mushuq kawsaytami tarinchik Jesucristupi kriyir6Chayrayku qamkuna, imanu

washamaqninchik nir allita kriyiraykillapa, chaynulla paymunashanta rurar ima kawsankillapa. 7Chaynulla, paylapi

, paylapi kunfyakar shumaqtakawsayllapa, imanutaq paypaq willashuranllapa chaynulla,Tayta Dyusta kusata payji nir ima.

8Amami dijakarchu kuytakankillapa, mayqanpis amallullachishunanllapapaq. Kuytawkish chay mana sirbiq yanqa

ñashutinllapa paykunamatanakasutkillapa. Chaqa paykunaqami yanqa kriyinanlata, kay pachapi

, Jesucristupaqqa. 9Chaqa Tayta Dyuspa tukuy

, yarpuynin, pudirninmapis,nir, michka kay pachaman shamur runapaq tikrakasha katinmapis.10Chaynu katinmi, qamkunaqa Jesucristupi kriyishaykillaparaykuimapipis pullaykillapa kanqa. Chaqa Jesucristuqami tukuymantamas pudirniyjun, chay rikaypaq,manmatapis.

11Chaynulla, Jesucristupi kriyir paywan pullana katkillapa,payqa tukuy uchaykillapamanta washashuranllapa. Chaynu

washashurllapami, mana chay siñal kustumriraykuchu,aashwan yarpuynikita shumaqchar imami akrashushallapaDyuswanqa pullana kanaykillapapaq. 12Qamkunashutikurllapaqami, Jesuswan pulla pampakaq yupaykaraykillapa amana uchakunaykillapaq. Chaymanta qashanpaywan pulla mushuqmanta kawsamuq yupay karaykillapa,allinlatana ruranaykillapapaq. Chaqa kriyiraykillapariJesucristuta kawsachimusha kusa puytiq Dyusninchikllapapi.

13Qamkunami unayqa wanusha yupaylla karaykillapayarpuynikillapapiqa, chay uchakushaykillaparayku.Chaynulla,kumi, Dyuswan mana pulla kayta puytiraykillapachu. Piru

chik, mushuqmantana kawsachimashanchik, Jesucristuwanpullana kanallapapaq. 14Dyusmi unay mantakushankunatamana kasushallapaqa, kastigamanallapapaq karan. Piruchaynu mana kastigamanarninchikmi, limpu ashuchiran

chiktaqa, Jesucristo kruspi wanushanrayku. 15ChaqaJesucristuraykumi, chay mana rikaypaq mana allintarurachikuq mantakuqkunata binsiran, Tayta Dyusqa. Chaynuchay mana rikaypaq kaqkunata binsirmi, tukuypa naypanpipinqaypaqta dijaran, prisuta yupay.

16Chayrayku mayqanpis kaykunalata mikur, upyar, fyistataañu añu, mis mis rurar, simanapaq uk diyalapi Dyusmunashanta rurar ima Dyuspaqqa allin kanchik nir imawillashutinllapapis,chu. 17Kaykunaqami, Wamran Jesucristo shamunankamanyanqa intrachimanalapaq karan. Piru kananqami tukuy

, Jesucristoshamushanmanta-pacha, paypi kriyir allin kanchik nir.18Chaynulla amami dijakankillapachu, Dyusta kusa allitakasuq tukuqkunamantaqa. Chaqa paykunami angelkunataadurani nir, shumaqkunata musqupaq yupay rikani nir, kusalashumaq Dyuswanqa nir yanqa alabakanla pay yarpushannulla.19Chaynu nirmapis, paykunaqa mana pullachuJesucristuwanqa. Chaqa Jesucristumi tukuy paypikriyiqkunapaqa umanllapa yupay. Chaqa umanchik katinmikwirpunchikpi kaq partinkunaqa trabajayta puytin.Chayrayku Jesucristo umanchik katin, tukuywan shumaqtakuytanakur ima kawsayta puytinchik Tayta Dyusmunashannulla.

20Qashanmi nishunillapa: Qamkunaqami, Jesucristouchaykunamanta washamananpaq wanusha nirkriyirllapanaqa, qamkunapis chay uchaykillapataqawanuchisha yupayna kankillapa. Chaymi, Dyusta mana kasuqrunakuna washakanallapapaq nir mantakuyashankunataqa,amana kwintachaypaqnachu. Chaynu katinqa, ¿imapaqtaqqamkunaqa chaykunataqa kwintachanayankillapa? 21Chaqapaykunaqa ninllapa: Kaykunalata willashun, kaykunalatamikushun, kaykunalata makinchikwan aypashun ima nir.22Tukuy kaykunami, chay imakuna tukukaqlapaq, yanqarunakunapa mantakuyninla, , ima. 23Piruchiqaptami chaykunaqa kusa allinta ruraq yupay tukur,kwirpunta tukuy imapi tantyakachiq yupay tukur imaqa, kusashumaqpaq yupay yarpuchimanchik. Chaynu katinmapis,tukuy chaykunaqa mana sirbinchu yarpuyninllapapi Dyuswankusa shumaq kananllapapaqqa.

Unay kawsananchik kanan kawsananchik

3 1Nishunillapapismi: Jesucristo kawsamushanraykuqamkunapis mushuqmanta kawsamuq yupayna, Dyus

munashankunata rurayta yarpuyllapa. Chaqa syilupimiJesucristuqa Dyuspa allilaw qichqanpi tayan. 2Chaynullami

1–3

209

b 4.10 Wakin iskribikashakunapimi “Bernabipa subrinun” nin.

Dyus munashanlapi yarpur, kay pachapi mana allinkaqkunataqa, ama rurayta yarpushunllapalamapischu. 3Chaqaqamkunaqami kriyishaykillaparaykuqa uchaykillapapaqwanur, kawsamusha yupayna kankillapa. Chaymi ashwanTayta Dyusqa mushuq kawsaytana qushurllapa,Jesucristuwanna kawsanaykillapapaq nisha. Piruwakinkunaqami,chu. 4Chaqa Jesucristumi kawsaynikillapaqa. Chaymimaydiya pay kusa llipyalla pudirninwan rikarimutinqa,qamkunapis paywan pullana kusa shumaq allinnarikarinkillapa.

5Chayraykumi kay pachapi kaq mana allin ruraykunataqawanuchisha yupayna dijayllapa. Chaymi runa kar, manaqawarmi masayjunna karmapis amami ukwan ukwanpununkillapa. Chaynulla mayqanpis manaraq masayjun karpisamami mayqanwanpis pununkillapachu. Amami kusalapinqaypaq imakunata rurankillapachu. Chaynulla amami

chu. Amami imaykillapatapis tantakuyta munankillapachu.Chaqa chaynu imankunalapi yarpuqkunaqami, Dyusninchiktamana adurarchu, ashwan chay iman kaqkunalata aduraqyupayna.

6Chaynu tukuy mana allinkunata ruraqkunamanqami, TaytaDyusqa piñakur, kusala manchaypaq kastigutana

. 7Piru qamkunapismi unayqa chaynu kusa manaallin imakunata rurar kawsaq kankillapa. 8Nataqkanan-shuypaqami tukuy chaykunataqa dijashaykillapana.Chaymi amana sunsunulla piñakuyllapachu. Amami tukuymana allinkunataqa rurankillapachu. Chaynulla amamijurapakunkillapachu. Amami sunsunullaqa rimankillapaimachu. 9Chaynulla amami ukninchikllapa ukninchikllapapisllullachinakunkillapachu. Chaqa unay imanu karrurayashaykillapakunataqami dijashaykillapana. 10Chaynukarmi, imanutaq Tayta Dyus payta yupay mushuqmantanarurashushanllaparayku, allinlatana rurar kawsayllapa. Chaymiunay kawsayashaykillapamantaqa shumaqtana kawsar, waranwaranqa allitana riqsinkillapa paytaqa. 11ChaynuqamiJesucristupi tukuy kriyiqkunaqa paypalla kanchikllapa,michka Israel, mana Israel runakuna kar, chay siñalkustumrita rurasha kar, mana rurasha karmapis. Chaynullauklawmanta kar, , , sirbikuq, manasirbikuq karmapis, chaylla paypaqqa kanchikllapa. Chaqapayqami tukuypa mantaqnin kar, maypipis pullanchikllapa.

12Chayraykumi Tayta Dyusqa kusalata munashurllapa,akrashushallapa, Dyuspa kusa allinla kaqninkunawan pullanakanaykillapapaq. Chaynami kusata llakipanakur,yanapanakur, ama kusa kani nir alabakarchu, ima katinpisuknikillapata shumaqta rikar, uknikillapa imata mana dasruratinpis yarar ima kawsayllapa. 13Chaynulla ima manaallinta uknikillapa rurasha katinpis uknikillapa uknikillapapirdunanakuyllapa, imanutaq Amitunchik Jesucristopirdunashuranllapa chaynulla. 14

qami uknikillapawan kusalata llakipanakur kawsayllapa.Chaqa chaynuqami uk yarpuylana kar, kusa shumaqtakawsankillapa. 15Tayta Dyusqami, uk kwirpula kanallapapaqJesucristurayku akramashanchikllapa. Chayrayku, tukuyshunqunchikwan aligriyar Tayta Dyusta payji nir ima,ukninchikkunawan kusa shumaq allintana kawsaypaqllapa.

16

allita yarpur, shunquykillapapi purichinkillapa. Chaynamiallita intrakashaykillapamanta, uknikillapa uknikillapa

. Chaynulla tukuyshunquykillapawan Tayta Dyusta payji nir, salmukunata,himnukunata, Amitunchikpa kusa shumaq takikunata takiraligriyachiyllapa. 17Chaymi tukuy imata rurar, imata rimarpis,

Amitunchik Jesucristupa shutinpi payji niyllapa TaytanchikDyustaqa.

18Qamkuna kriyiq warmikuna, Amitunchik Jesucristupikriyiq kashaykillaparaykumi, allita runaykillapata kasuyllapa.

19Chaynulla kriyiq runakuna, warmikillapatami kusalatallakipar, ama sunsunulla willar imaqa llakichinkillapachu.

20Wamrakuna, taytaykillapata kusa rispituwan tukuy imapikasuyllapa. Chaqa chaynuqami,killapana. 21Chaynulla qamkuna, tayta kaqkunapis amamiwamraykillapata imapaq sunsunulla willar imaqapiñachinkillapachu.llapapaqchu.

22Qamkuna sirbikuq kaqkunapis, kay pachapi kaqmantaqnikillapata tukuy imapi allita kasunkillapa. Amamipaykuna pullaykillapa katin, paywan allinpi kanaypaq niryarpurlachu imatapis rurankillapa. Ashwanmi AmitunchikJesucristuta manchar sirbiq kashaykillaparayku, imatarurarpis tukuy shunquykillapawan yarpur rurankillapa.23Chaymi imata rurarpis, amami kwashalla imachururankillapa. Ashwanmi imatapis ama runakunapaq ruraqyupaychu, Amitunchiklapaq yarpur rurankillapa.24

pagrashuqllapa yupay, arnishushanllapataqa qushunqallapanir. Chaqa chiqap Amitunchik Jesucristutami sirbiyankillapa.25Piru chay mana allinta ruraqkunataqami, Dyus kastiganqa.

.

4 1Qamkuna mantakuqkuna, imatapis karanlata rurarsirbiqnikikunata llakipayllapa. Chaqa allita yarpuyllapa,

llapa nir.2Maydiyapis ama shaykurchu Dyusman mañakuyllapa.

Chaynulla imapaqpis alamirala kayllapa Dyusta payji nir ima.3Mañakunkillapapismi nuqakunapaq. Chaqa nuqami TaytaDyus unay payla yarpushan,shayrayku prisu kani. Chayraykumi mañakunkillapa, TaytaDyus yanapamatinllapa Jesucristupa shumaq rimayninta

. 4Chaynullami mañakuyllapapis,, kusa

.5Nishaykillapapismi: Kay tyimpu kashanllaqami imuraspis

allita tantyakar mana kriyiqkunawanmapis allinlata rurarkawsayllapa. 6Chaymi paykunawan parlarllapamapisshumaqta parlayllapa. Chaynami chay parlashaykillapaqa, uk

, kusa shumaqkananpaq. Chaynulla imata tapushutinllapamapis karanlatawillankillapa.

Pablumi tukukananta saludakun7Nuqapaq kusala munashay kriyiq masinchikllapa

Tiquicumi, tukuy imata willashunqallapa. Chaqa paymi, nuqayupaylla Amitunchikta sirbiq kar, kusata yanapamasha.8

kanillapa nir willar, masta animachishunanllapapaq.9 ,llapa chiqap kriyiq masinchikllapa Onesimuta. Chaqa payqamiqamkunamanta uknikillapa.llapa imata rurayashayllapapaqmapis.

10Nuqawan pulla karsilpi kaq Aristarcumi, saludashunllapa.Chaynulla Bernabipa primunb Marcospis saludashunllapa.

,llapaqa allita samachinaykillapapaq nirmapis. 11Chaynullamisaludashunllapapis ukninchikllapa Jesuspis. Chaqa payllatamiJusto ninllapapis. Kaykunalami Israelmanta kriyiqkuna

3 4

210

nuqata,yanapamar, kusalata kunsulamaranmapis. 12

pismi Jesucristupa sirbiqnin Epafras. Paymi qamkunamantauknikillapa. Chaymi qamkunapaq Dyusman mana shaykuqmañakuyan, mas allita kriyir, kusalata shachinakur, Dyusmunashannulana rurar kawsanaykillapapaq. 13Nuqami uk

yarpun Laodicea pwiblupi, Hierápis nir. 14Saludashunllapapismi rimidyakuq kusalamunashanchikllapa ukninchik Lucas, chaynulla Demaspis.

15

llapa. Chaynullami Ninfata, chay wasinpi tantakaq

kriyiqkunatapis saludapamankillapa. 16Chaymanta, kaykartata tukuypa naypanpi liyitkillapanaqa, Laodiceapikriyiqkunapa naypanllapapipis liyinqallapa. Chaynulla

chaytapismi, liyinkillapa. 17Nataq, kriyiq masinchikArquiputa-shuypaqa willayllapa, Amitunchik imatarurananpaq nishantaqa, .

18Nuqa Pablumi kusalata saludashurllapa ima, nuqallaiskribimuni. Amami qunqarchu Dyusman mañakunkillapa.Chaqa prisullaraqmi kani. Chaymi Taytanchikllapa Dyusmanmañakuni kusalata llakipar yanapashunanllapapaq.

Chaynumi kanqa.

4

211

Pablumi saludakun

1 1Nuqa Pablumi, ukninchikkuna Silvanuwan,aTimoteuwan pulla, kay kartata iskribimuni qamkuna

Tesalónica pwiblupi kriyiqkunaman. Chaqa qamkunatamiTaytanchik Dyus chaynulla Amitunchik Jesucristopullakushushallapa. Chaymi Taytanchik Dyusman mañakuni,llakipar tukuy imapi yanapashunanllapapaq, chaynulla kusalashumaqta kawsachishunanllapapaq ima nir.

Tesalonicamanta kriyiqkunami ukkunata animachin2Kriyiq masiykuna, imuraspismi qamkunapaq yarpur

Taytanchik Dyusman kusalata payji nir ima, mañakunillapayanapashunanllapapaq. 3Chaynullami imuraspis TaytanchikDyuspa naypanpi mana qunqanillapachu, imanumiqamkunaqa Jesucristupi allita kriyir, payta kusalata munar

.Jesucristupi kriyishaykillaparayku qischakarmapis, kusalatashachinakunkillapa, maydiyaqa paywanna kawsashaq niryarpur.

4Kriyiq masiykuna,Taytanchik Dyus kusalata munar akrashushallapa paypakaqninkunana kanaykillapapaqqa. 5Chaqa qamkunata

,.

llapa, . Chaymi allita, imanumi qamkunapa byinnikillapapaq

.6Qamkunaqami imanutaq Amitunchik Jesucristo

rayku, Amitunchikpa shumaq rimaynintaqa kusata aligriyarima uyakuraykillapa, Santu Ispiritu yanapashutinllapakusalata qischakar imamapis. 7Chaynu kriyirllapamiMacedonia, Acaya lugarpi tukuy kriyiqkunataqa kusalataanimachishaykillapa, Jesucristupi masna kriyinanllapapaq.8Piru kananqa manami Macedonia, Acaya lugarlapichu

. Ashwanmiqamkunamanta qallarirqa tukuy intiruta shikwakasha. Chaymimaylawta ritiyllapapis willamanllapa imanumi Dyuspikusalata kriyinkillapa nir. Chayraykumi qamkunapaqqapaykunaqa manana ministinllapanachu imanumi kriyinkillapanir willanayllapapaqqa. 9Ashwanmi paykunalla rimanllapa

qamkunata watukushutiyllapa imanumi shumaqtasamachimaraykillapa,kunata adurayashaykillapata dijasha, kusata aligriyar chiqapkawsaq Dyustana sirbiyankillapa nir ima. 10Ninllapapismi,qamkunaqashi Dyus, Wamran Jesucristuta kawsachimushantayarayankillapa syilumanta tikrakamuyan nir ima. Chiqaptamichayqa. Chaqa Jesucristumi chay kusala saqra manchaypaqshamuq kastigumantaqa washamashunllapa.

2 1Kriyiq masiykuna,watukushushayllapaqa mana yanqallachu karan nirmapis.

2 , imanumi Filipos pwiblupiqaunayqa kusalata musyar ima qischamaranllapa nirmapis.Chaymanta qamkunaman shamutiypis, wakinnikillapaqa

. Piru chaynumapismi TaytaDyus kusalata yanapamaranllapa qamkunata paypa shumaq

. 3Chaqa manami pantar. Chaynulla manami ima

mana allinta yarpur, ingañashuyllapata yarpur imachu. 4Ashwanmi Dyus nuqakunataqa

, shumaq rimayninta. Chaymi imatapis karanlata rimar

ima, manami runakuna alabamananllapata munar imachu.

. 5 ,manami kusala shumaq imakunata willar alabashurayllapaimachu, imanullapis qillayta qumanaykillapapaq nirqa.

, Dyus. 6Chaynulla manami

munashachu kanillapa mayqanpis kusa runapaq riqsiralabamananllapataqa qamkuna kar, manaqa ukkuna karmapis.Piru Jesucristupa apustulnin kashayllaparayku, munarqanishunayllapata kusa runapaq riqsir ima ministishayllapapipisyanapamanaykillapapaq nir. 7

llapa, imanutaq uk warmimaqa wamritunta kusalata munarkuytan ima chaynu. 8

rayku,llapalapaqchu karayllapa, ashwanmi qamkunaraykuwanunayllapapaqmapis listu karayllapa. ¡Chiqaptami,qamkunataqa kusalata munashunillapa! 9Kriyiq

1 Tesalonicenses

Tesalónica pwibluqa Macedonia prubinsyapimi karan. Macedonia prubinsyaqami Grecia nasyunpi karan. Tesalónica, wakin runakuna kusa aligrila Amitunchik Jesucristupi kriyiran. Piru ashwan

wakinkunami, , kuntranna tikrakaran. Chaymi wanuchiyta munatin, Pabluqariran Berea pwibluman. Ritinnaqa, Jesucristupi kriyiqkunatana qischaranllapa. Masta intrakanarqa, liyishun Hechos 17.1-15.

Atenas pwiblupi karmi, Pablo kusalata llakiran Tesalonicapi kriyiqkunapaq. ,Timoteuta, paykunata watukunanpaq (2.17–3.5). Pablumi riran Corinto pwibluman. Chaypi katinmi, Pablo kayashanmanTimoteo tikrakaran willaq: “Michka qischakarpis, Tesalonicapi kaq kriyiqkunaqa kriyishannulla shachinakuyan” nir (3.6-13).Chaynu willatinmi, kusa aligrila Pablo kay kartata iskribiran paykunaman (1.1–2.16). Kay kartanpimi, kriyiqkunataqayarpuchiran, Tayta Dyus munashannu kawsananpaq (4.1-12), chaynulla Jesucristo tikrakamuyan nir (4.13–5.11).

a 1.1 Silvano nirqami intrachimanchikpis Silas nir.

212

masiyllapakuna,, imanumi tuta,

llapatapis tarir kawsarayllapa nir. Chaynuqami rurarayllapa

llapapaqchu.10Qamkuna, chaynulla Dyusninchikpismi uk tistigu yupay

, imanu qamkuna kriyiqkunawan karqa, Dyusmunashannula imatapis karanlata ruraray nir. Chaymi ima

chu. 11 , imanumi kusalatakunsular, animachir ima intrachishurayllapa, imanuruna wamrankunata intrachin chaynu. 12

llapa imuraspis kusa shumaqta kawsanaykillapapaq, imanutaqDyuspa kaqninkuna kawsan chaynu. Chaqa Dyusmi kusalatallakipar akrashushallapa, kusa llipyalla mantakuyninpinakawsanaykillapapaq.

13

llapaqa, manami ukmanta yarpur, kayqa runakunaparimaynin kanqa niraykillapachu. Ashwanmi Dyuspa rimayninnir, kusa shumaqta yarpur kriyiraykillapa. Chaqa chiqaptaDyuspa shumaq rimaynin kar, yanapashutinllapa kananqakusa shumaqtana kawsankillapa. Chayraykumi nuqakunaqaimuraspis mana shaykuq, Taytanchik Dyusman payji nir imamañakunillapa. 14Kriyiq masiykuna, imanutaq qamkunatapwibluykillamanta kaqkuna kusalata qischashuranllapa,chaynulla Judea pwiblukunapi, Jesucristupi kriyir, Dyuspakaqninkunatapis pasaran. Chaqa paykunatapismi chaypwiblunmanta kaqkunalla kusalata qischaranllapa.15Paykunallami Amitunchik Jesucristutapis wanuchiranllapa,imanuwanuchiranllapa chaynulla.pis mana munar kusalata qischar qati . Chaynukarmi, Dyuswan kayta mana munar,ima. 16Chaqa mana Israel kaqkuna washakananllapaqparlanayllapapaqpis, mana dijamanllapachu. Chaynumi waranwaran ashwan kusalatana uchakushallapa. Pirupaykunataqami Dyusqa kusala saqra manchaypaqta kastigartukchinanpaqna nisha.

Pablumi Tesalonicapi kriyiqkunataqashan watukuyta yarpun

17Kriyiq masiykuna, uk tyimputa mana pullaykillapa kashakarmapismi, shunquyllapapiqa mana qunqashurayllapachu.Chaymi shamur watukushuyllapata kusalata munarayllapa.18Ashwanmi nuqa Pablumaqa kutir kutir shamur kusalatawatukushuyllapata yarpuray. Piru Satanasmi imanullapisarkamaranllapa. 19

qami, qamkunarayku kusa shumaq allinpaq riqsikaraligriyashaqllapa paypa naypanpiqa nir kunfyakanillapa.Chayraykumi imanupis kusalata watukushuyllapatamunanillapa. 20Chiqaptamiri, qamkunarayku kusa shumaqallinpaq riqsikar, aligriyashaqllapamapis.

3 1Chaynu kusalata watukushuyllapata munar, manaimanupis shamuyta puytirqa, yarpurayllapa Atenas

pwiblupi kidayta. 2

masinchik Timoteuta. Chaqa paypismi nuqa yupaylla,Taytanchik Dyusta sirbir, Jesucristupa shumaq rimayninta

.llapa animachishutinllapa, mas allitana kriyinaykillapapaq.3Chaynuqami chay qischakayashaykillapapi imamapisshachinakur amana disanimakunaykillapapaqnachu. Chaqa

kusalata qischakayashunllapa nir. 4Nishaykillapapismi:Qamkunawan karllaraqqami, allita willashurayllapakriyishanchikllaparaykumi kusalata qischakayashunllapa nir.

, chiqap chaynu kasha.

5Chayraykumi chaypaq kusalata yarpupakur mana masagwantayta puytir,imanushi kankillapa nir, tapukunanpaq. Chaqa nuqamimanchakuray, imanupiqa dyablu qamkunata ima mana allintarurachir, kriyishaykillapamantaqa chiqanchashushallapakatinmaqa,yarpur.

6Piru kananqami, Timoteo tikrakamusha Tesalónicapwibluykillapamanta.llapa, imanumi qamkunaqa kriyishaykillapanulla, kusalatallakipanakur ima kawsankillapa nir.llapapis, qamkunaqashi nuqakunata kusalata munaryarpumankillapa nir.llapa, imanutaq nuqakuna, qamkunata rikashunayanillapachaynulla nir ima. 7Chayraykumi kriyiq masiykuna, kusalataqischakayar imamapis alliplata aligriyar kunsulakashakanillapa, imanumi qamkunaqa kusalata kriyishaykillapanulla

. 8Chaynu Amitunchik,

nuqakunapis kusalata animakunillapa mana shaykuq mastakriyinayllapapaq. 9

paqqa, ¿ima nirtaq Dyusninchiktaqa mas payji niymanllapa?Chaqa alliplatari aligriyachimashaykillapa. 10Chaymi unaqpis,tutapis Tayta Dyusman kusalata mañakunillapa, payyanapamatinllapa shamur qamkunallata rikashunayllapapaq.Chaynu shamurmi masta intrachishutiyllapa kusa mastanakriyinaykillapapaq.

11Nuqakunami munanillapa Taytanchik Dyus, chaynullaAmitunchik Jesucristo yanapamatinllapa shamurwatukushunayllapapaqqa. 12Chaymi AmitunchikJesucristuman mañakunillapa, yanapashutinllapa uknikillapa

llapapaq, imanutaq qamkunata llakipashunillapa chaynu.13Chaynullami mañakunillapapis,llapa allita Taytanchik Dyuslapi kunfyakar, kusa allinlayarpuyniyjun, mana ima mana allinta rurar imachukawsanaykillapapaq. Chaynu kayatkillapa AmitunchikJesucristo, Dyus akrashan allin kaqninkunawan tikrakamurqa,imalapaqpis mana uchachashunanllapapaq.

4 1Kananqami kriyiq masiykuna, kusalata rugarAmitunchik Jesucristupa shutinpi nishaykillapa: Imanu

waran waran kusa shumaqta kawsayllapa, imanutaq kanankusa shumaqta tukuywan kawsayankillapa chaynulla.Chaynuqami Taytanchik Dyusqa kusalata aligriyanqa.

2 , Amitunchik Jesucristo

llapataqa. 3Chaqa Taytanchik Dyusqami munan kusalashumaqta pay munashannula kawsanaykillapata, chaynullamasayjunna karqa, ama ukwan ukwan pununaykillapata,manaqa manaraq masayjun kaqkunapis, ama pakapllapununaykillapata, 4runapis kwirpunta tantyachir,warminlawan kusalata rispitanakur ima, allinlatakawsananllapata. 5Chayraykumi kwirpuykillapata tantyachir,amana chay mana kriyiqkuna yupayqa kawsayllapachu.6Amami mayqanpis runa masinpa warminwan punur imaqaingañanqachu.numi Amitunchikqa chaynu tukur mana allinta ruraqkunataqakusala manchaypaqtana kastiganqa. 7Chaqa TaytanchikDyusqami akramashanchikllapa ama uchakurnachu, paymunashannu allinkunalata rurar kawsanallapapaq.8

kasurqa, manami mayqan runatachu disprisyayan. AshwanmiTaytanchik Dyus, Santu Ispiritunta qumashanchikllapa, paytadisprisyayan.

1 2–4

213

b 5.26 Kusala rispituwan shumaqta saludapamankillapa nirqami niyan, unaykuna muchanakur saludanakuq kashanrayku.

9Piru imanu uknikillapa uknikillapa llakipanakurkawsanaykillapapaq nir iskribishunayllapata-shuypaqa manaministinkillapachu. Chaqa chaytaqami Taytanchikllapa Dyusintrachishushallapana uknikillapa uknikillapa llakipanakurkawsanaykillapapaqqa. 10Chaqa chaynu llakipanakurmikawsankillapa, Macedonia lugarpi taq tukuy kriyiqmasinchikllapakunawanqa. Piru rugashaykillapami kriyiqmasiykuna, masta llakipanakur kawsanaykillapapaq. 11Amamiima mana allinta ruranakurchu shumaqta kawsayllapa.Ashwanmi chay ima ruranaykillapakunapi yarpur,makikillapawan rurayllapa, imanu ruranaykillapapaqnishushayllapanulla. 12Chaynu kawsatkillapaqami, manakriyiqkunamapis kusalata rispitashunqallapa. Chaynullamanami imaykillapapis faltashunqallapachu.

Amitunchikmi shamunqana13Kriyiq masiykuna, kananqa intrakanaykillapata munani,

imanumi chay wanuqkunawanqa maydiyaqa pasayanqa nir.Chaqa manami munanillapachu kusa llakishalakidanaykillapata, chay mana washakayashunllapachu nin,chaykuna yupayqa. 14Chaymi nishaykillapa: ImanutaqJesucristumaqa wanur, kawsamuran nir kriyinchik,chaynullami Taytanchik Dyusqa kawsachimunqa paypikriyiyar wanushakunataqa, Jesucristuwanna kananllapapaq.

15Chayraykumi Amitunchik Jesucristo intrachimashantanishaykillapa: Maydiya Amitunchik nuqanchikkunakawsayashalla tikrakamutinqa,chu naypaqtaqa pullakumashunllapa. Ashwanmi chaywanusha kaqkunataraq kawsachimur pullakunqa. 16Chaqa,kusa mantakuq Dyuspa angelnin rimaqtami uyapashunllapa.Chaynullami trumpita syilumanta-pacha waqaqtauyapashunllapa. Chaymantami Amitunchik Jesucristuqakusala pudirninwan ishkimunqa. Chaynami paypi kriyiyarwanushakunaraq puntataqa kawsamunqallapa. 17

raqmi nuqanchikkuna kawsaq chaykunaqa illaqmantaapakashunllapa, chay kawsamusha chaykunawan pulla.Chaynumi unaq puktaypa rurilanta rir, AmitunchikJesucristuwan tarinakunallapapaq.wanqa tukuy tyimpupaqna kawsashunllapa. 18Chayraykumikay nishushayllapata intrachinakur ima uknikillapauknikillapa kusalata animachinakur kawsayllapa.

5 1Piru ima diyami, ima tyimpumi tukuy chaykuna pasayanqa,nir iskribishunayllapataqami mana ministinkillapachu. 2Chaqa

, Amitunchik Jesucristuqami

suwakun, chaynumi rikarimunqa. 3Chaymi chay tyimpupirunakunaqa kaynu niyanqallapa: “Mana imapis pasamashallapami,kusala shumaq kanchikllapa” nir. Chaynu niyatinllapamiillaqmanta paykunamanqa kusa llakiypaq kastigu shamunqa,imanutaq uk warmita itikunanpaq nanaynin illaqmanta aypatinkusalata qischakan chaynu. Chaynami mana mayqanpiswashakayta puytinqallapachu chay kastigumantaqa. 4Piruqamkunaqami kriyiq masiykuna, kriyishaykillaparayku manatutaparaqpinachu kankillapa. Chaymi Jesucristo uk suwakuq yupayillaqmanta shamutinmapis mana manchakunkillapachu. 5Chaqatukuy qamkunaqami imuraspis achkiraqllapina kankillapa.Chaynulla imuraspis achkillapi kashanchikllaparaykumi, manatutaparaqmantachu kanchikllapa. 6Chayraykumi alli kamakashalakar, ama qunqar punushunllapachu wakinkuna yupayqa.Ashwanmi imuraspis rik , imatapis allinkaqlata rurar kawsashunllapa. 7Chaqa chay mana allintaruraqkuna,kwintata qukar, uchakurlla kawsanllapa. 8Pirunuqanchikkuna-shuypaqami kriyishanchikllaparayku

achkiraqmanta kanchikllapa. Chaymi tukuy imapipis tantyakarallinlata rurashunllapa. Chaynulla imanutaq suldadumaqa qasquntawashananpaqqa jyirrumanta rurakasha kamsanta yupay yakakun,chaynumi nuqanchikkunapis kriyishanchikllapata,llakipanakushanchikta ima yakakuq yupay kamakashunllapa.Chaynullami imanutaq uk suldadumaqa umanta washananpaqqakaskunta umakur mana dijanchu imuraslapis, chaynuminuqanchikkunapis Jesucristumi washamayanchikllapa nir amaqunqarchu yarpuyninchikllapalapi purichishunllapa. 9ChaqaTaytanchik Dyusqami ama kastigakanallapapaqnachunimashanchikllapa. Ashwanmi Amitunchik Jesucristuraykuwashakanallapapaqna nimashanchikllapa. 10Chaymi Jesucristowanuran nuqanchikkunarayku, michka wanusha kar, manaqakawsayarmapis maydiyaqa paywanna tukuy tyimpupaqkawsanallapapaq. 11Chayraykumi kriyishaykillapanulla

llapa, imanutaq kanan rurayankillapana chaynulla.

Pablumi kriyiq masinkunata animachin12Kriyiq masiykuna, kusalatami rugashunillapa chay

.Chaqa paykunaqami trabajaq yupay kusalata kunsijar imaintrachishunllapa. 13Chaymi paykunataqa kusa shumaqlatarikar ima llakipankillapa, tukuy trabajayashanpiqa. Chaynullauknikillapa uknikillapami kusa shumaqta kawsankillapa.

14Chaynullami ukniykuna nishaykillapapis: Chay manatrabajanaqkunataqa imatapis karanta willatkillapatrabajananllapapaq. Chaynulla chay disanimakushachaykunata, chay ukta ukta yarpuqkunata ima tukuytayanapar animachiyllapa masna kriyinanllapapaq.

15Mayqan mana allinta rurashutinllapaqa, amamiqamkunapis mana allintaqa rurankillapachu. Ashwanmi tukuytyimpu llakipanakur ima allinkunalata rurar kawsayllapaqamkunalla kar, chaynulla mayqankunawan karmapis.

16Imuraspismi kusa aligrila kankillapa. 17Chaynulla TaytanchikDyusman imuraslapis mañakuyllapa. 18Chaymi ima katinpisTaytanchik Dyusta “Payji” niyllapa. Chaqa paymi chaynukanaykillapata munan, Jesucristupi kriyiq kashaykillaparayku.

19Chaynulla Tayta Dyuspa Santu Ispiritun qamkunapikaqtaqami, ama imalapaqpis llakichinkillapachu. 20Chaymi

,amami disprisyankillapachu. 21Ashwanmi allita uyakur

,nirmapis. Chaymi chaynu uyakurqa,

. 22Chaynumi ashwan tukuy manaallin kaqmantaqa wakaq tukuyllapa.

23Chaynami shumaqchakuq Taytanchik Dyusman mañakuni,kusa allin kaqninkunapaq tikrashunanllapapaq. Chaynullamañakunipis yanapashutinllapa yarpuynikillapapi, bidaykillapapi,

paqchu Amitunchik Jesucristo shamunankaman. 24ChaqaTaytanchik Dyus akrashushallapa chayqami, imatapis karanlataruran. Chaymi tukuy kay mañashaytaqa tantar kumplinqa.

Pablumi tukukananta saludakun25Kriyiq masiykuna, nuqakunapaqpismi Taytanchik

Dyusman mañakunkillapa.26Chaynullami tukuy kriyiq masinchikkunata kusala

rispituwan shumaqta saludapamankillapa.b27Amitunchik Jesucristupa shutinpimi nishunillapa: Kay

kartataqa tukuy kriyiq masinchikkunawan pullami liyinkillapa nir.28Chaymi Amitunchik Jesucristuman mañakuni, llakipar

tukuy imapi yanapashunanllapapaq.Chaynumi kanqa.

1 4 5

214

Pablumi saludakun

1 1Nuqa Pablumi, Silvanuwan,a Timoteuwan pulla, kaykartata iskribimuni qamkuna Tesalónica pwiblupi

kriyiqkunaman. Chaqa qamkunatami Taytanchik Dyus,chaynulla Amitunchik Jesucristo pullakushushallapa. 2ChaymiTaytanchik Dyusta, chaynulla Amitunchik Jesucristutapis

paq, chaynulla kusala shumaqta kawsachishunanllapapaq imanir.

Pablumi Tesalonicapi kriyiqkunapaq mañakun3Kriyiq masiykuna, qamkunaqami waran waran kusa mastana

Jesucristupiqa kriyiyankillapa. Chaymi ashwan kusalatauknikillapa uknikillapa llakipanakur imana kawsayankillapamapis.Chayraykumi nuqakunaqa mana qunqarchu imuraspis TaytanchikDyusta payji nishaqllapa. 4Chaqa nuqakunaqami mayta rirpiskusalata aligriyar, tukuy kriyiq masinchikkunata parlanillapaimanumi mana allinta rurashunanllapapaq ikikillapapi puritinllapa,kusalata qischashutinllapa imamapis, kriyishaykillapanullashachinakunkillapa nir. 5-6Chaynami payta kasushaykillaparaykumichka qischakatkillapa imamapis, maydiyaqa mantakuyashanpinapullakushunqallapa. Chaynuqami intrachimanchik imanumi payqanishantaqa karanlata ruran nir. Piru chay qischashuqllapakunataDyusninchik kusala manchaypaqta kastigananpaqqami kusala allin.7Chaqa maydiya Amitunchik Jesucristo syilumanta kusalapudirniyjun angelninkunawan shamutinqa, Taytanchik Dyusqaqamkuna kanan tyimpu qischakaqkunataqa, kusalata aligriyachirpullakushunqallapa, nuqakunata yupayllana. 8Chaymi chaynushamurqa, Dyusta mana kwintachaqkunata, chaynulla AmitunchikJesucristupa shumaq rimayninpi mana kriyiqkunataqa kusalamanchaypaq nina ratakuqwan kastiganqa. 9Chaynuqamipaykunataqa tukuy tyimpupaqna kastigar chinqachinqa. ChaymiAmitunchik Jesucristuqa naypanmanta kusala karumaymannaitakunqa. Chayraykumi kusala shumaq mantakunanmanqamanana yaykuyta puytinqallapanachu. 10Chaynu Jesucristoshamutinmi tukuy kriyir, paypa kaqninkunaqa, kusala allinmikanki nir ima alabanqallapa. Chaynullami qamkunapis paypa

kriyishaykillaparayku.11Chayraykumi Taytanchik Dyusman qamkunapaq

imuraspis mañakunillapa. Chaynullami mañakunillapapis pay

akrashushanllaparayku, maydiyapis kusala shumaqtarikashunanllapapaq. Chayna qamkunaqa, pudirninwanyanapashutinllapa pay munashannullata allinkunalatanaruranaykillapapaq. 12Chaynuqami Amitunchik Jesucristupashutinqa qamkunarayku kusa shumaqta alabakashana kanqa.Chaynami Amitunchik Jesucristo, chaynulla TaytanchikDyuspis qamkunata kusa shumaqpaqna riqsishunqallapallakipashushanllaparayku.

2 1Kriyiq masiykuna, Amitunchik Jesucristo maydiyashamutinqami paywanna kashunllapa. Piru nishaykillapa:

2-3Mayqankuna Amitunchik Jesucristo shamunanpaq diya, amami kriyir inga

llapachu. Chaynulla Santu Ispiritu rikapakuyniypirikachimasha nir, manaqa Dyus willamasha nirwillashutinllapapis, amami kriyinkillapachu. Imanupiqanishuyanqallapa:iskribimashallapa, chaymi chay nishanqa kumplikayanna”nishutinllapapis ama kriyinkillapachu. Chaqa Jesucristo

:Puntataqami achka runakuna, Dyuspi mana kriyir ashwan

. Chaymantami shamuyanqa chay dyablumantakaq runa, kusata uchakuchikuq kashanrayku tukuytyimpupaqna kastigakaqqa. 4Kay runaqami, Tayta Dyuspaqakuntran. Chaymi runakuna riqchaq imakunata dyusniy nirkriyir adurashanllapakunapapis kuntran. Chaymi paylatanaadurananllapata munanqa. Chaynullami ashwanpis Dyustaadurananllapa wasipimapis chaypi pay kanqa chiqap Dyusnutukur.

5¿Manachu yarpunkillapa qamkunapa pullaykillapa karchaykunapaq willashushayllapataqa? 6Chaymi kananqa

rikarimunanpaq nirmapis. 7Piru chay kusata uchakuchikuqruna manaraq shamuyatinmapis, dyablu munashan manaallinkunatami runakunaqa rurayanllapana. Chay kusatauchakuchikuq runa manaraq shamuyta puytinraqchu, arkaqchay arkayatin. 8Arkaq chay ashutinnaqami, chayuchakuchikuq runaqa rikarimunqana. Piru chaynu katinmapisAmitunchik Jesucristo llipyalla pudirninwan shamurqa,rimayninlawan limpu binsir, tukuy tyimpu qischakananpaqnaitakunqa. 9Piru manaraq Jesucristo chaynu ruratinmi,

2 Tesalonicenses

Tesalónica pwibluqami, Macedonia prubinsyapi karan. Nataq prubinsya Macedonia-shuypaqami Greciapi karan. Tesalónica, chay Tesalonicamanta kaqkuna kriyiqkuna

.. Chaqa paykunaqami Jesucristo

, . Chaynu nir. Chaymi ashwan uknin uknin

runakunapa washanta parlakur imana puriyaranllapa.nica pwiblupi kaq kriyiq masinkunamanqa.

Chaymi kay kartanpiqa intrachiran manaraq Amitunchik Jesucristo shamuyatin naypaqtaqami dyablumanta kaq uchakuchikuqshamuyanqa nir (2.1-12), (3.6-12).

a 1.1 Silvano nirqami intrachimanchikpis Silas nir.

215

naypaqtaqa chay uchakuchikuqtaqa Satanás yanapatin, kusalapudirniyjun shamunqa. Chaymi runakuna mana ruraytapuytishankunata, riqchaq milagrukunata rurar ingañakunqa.10Chaynullami kusala riqchaq mana allinkunata ruraringañanqa, chiqap kaqlapi mana kriyishanrayku tukuytyimpupaqna kastigakananpaq kaqkunataqa. Chaqapaykunaqari Dyus imanu washananpaq nishanta manaintrakayta munashallapachu. 11Chayraykumi TaytanchikDyusqa paykunataqa dijasha ingañakar chay llullakaqkunalapina kriyinanllapapaq. 12Chaymi paykunaqa tukuytyimpupaqna kastigakanqallapa. Chaqa Dyus nishankunapimana kriyinar, chaynulla allinkunata mana ruranarmi, ukmanmana allinkunata rurar kawsashallapa.

Washakananpaq kaqkunaqami akrakashallapana13Piru qamkunata-shuypaqa Taytanchik Dyus munar

akrashushallapa katin, maydiyapis payta payji ninillapa.Chaqa Tayta Dyusmi Santu Ispiritunrayku unaymanta-pachaakrar shumaqchashushallapana washakanaykillapapaq,chiqapta Dyus nishankunapi kriyishaykillaparayku. 14Chaynuwashakanaykillapapaqmi nuqakuna Dyuspa shumaq

. Chayna AmitunchikJesucristuwan kusa shumaq luryanpina tukuy tyimpukawsanaykillapapaq.

15Chayraykumi kriyiq masiykuna, pullaykillapa kar,chaynulla kartaypi iskribir willashushayllapataqa, amaqunqarchu kriyirlla kawsayllapa. 16Amitunchik Jesucristumipaylla, chaynulla Taytanchik Dyuspis llakipar tukuytyimpupaq kunsulamanchikllapa, maydiyaqa kusashumaqtana kawsanallapapaq. 17Chaymi tukuyshunquykillapapi animachir yanapashutinllapa, allinlatanarurankillapa, rimankillapamapis.

Nuqakunapaq mañakuyllapa

3 1Kriyiq masiykuna, kananqami rugashaykillapanuqakunapaq mañakunaykillapapaq, imanutaq

llapa, chaynulla Amitunchik Jesucristupa shumaq rimayninqa.

2Chaynullami mañakuyllapapis chay mana allinta ruraq saqrarunakunamanta washakanayllapapaq. Chaqa manamiritukuychu kriyinllapa Jesucristupiqa. 3Piruqamkunata-shuypaqami nishanlata ruraq, AmitunchikJesucristo yanapashunqallapa kriyishaykillapanullakawsanaykillapapaq. Chaynullami tukuy manaallinkunamantapis washashunqallapa. 4Chaymi AmitunchikJesucristupi kusalata kunfyakanillapa,llapanulla kawsayankillapa, chaynulla maydiyapiskawsayankillapa kanqa nir. 5Amitunchik Jesucristumi

yanapashunqallapa, ukkunata llakipanaykillapapaq, imanutaqTayta Dyus llakipashuranllapa chaynulla. Chaynullamiyanapashunqallapapis imanutaq Jesucristo qischakarshachinakushannulla qamkunapis shachinakunaykillapapaq.

Kaynumi trabajashunllapa6Kriyiq masiykuna, Amitunchik Jesucristupa shutinpimi

nishaykillapa: Mayqan kriyiq masikillapa mana imatapisruranar,kasutinqa, paykunamantaqa chiqanchakayllapa. 7Chaymiqamkunapis nuqakuna yupaylla rurar kawsankimanllapa.

qilla karchu, ashwan kusalata trabajarayllapa nir. 8Chaynulla,manami mayqanpa mikunantapis yanqallaqa mikushachukanillapa. Ashwanmi, unaq katin, tuta katinmapis kusalatatrabajarayllapa,llapapaq qillakachishunayllapapaqchu. 9Piru chiqaptaqaminuqakunaqa dirichuyjun karayllapa, mañashutiyllapayanapamanaykillapapaqqa. Ashwanmi kusalata trabajarrikachishurayllapa, qamkunapis nuqakuna yupayllakawsanaykillapapaq. 10Chaymi qamkunawan karqa kaynunishurayllapa: “Mayqan mana trabajanaqqa,chu” nir. 11

wakinnikillapaqashi mana trabajarchu, ashwan maymanpisyakapakarla ima kawsanllapa nir. 12Chaymi chay manatrabajanaqkunataqa Amitunchik Jesucristupa shutinpi willaranimachinillapa, amana ukkunata qillakachirnachu, trabajarimalantaqa tarikur kusa shumaqta kawsananllapapaq nir.

13Piru qamkuna-shuypaqa kriyiq masiykuna, mana shaykuqallinkunalata rurar kawsayllapa. 14Nataq mayqanpis kaykartapi nishushayllapata mana kasutinqa, qamkunamantachiqanchar, amana paykunawanqa tantakayllapanachu.Chaynami paykunaqa mana allinta rurashanpaq yarpur,pinqakur llakinanllapapaq. 15 .Ashwanmi kriyiq masikillapa kashanrayku allita willarintrachiyllapa.

Pablumi tukukananta saludakun16Kusala shumaqta kawsachikuq Amitunchikmi ima

llapa. Chaymi Amitunchikqa imuraspis qamkunallawannakanqa.

17Nuqa Pablo, ukta willatiy iskribisha katinmapis, qamkunaallita intrakanaykillapapaqqa kay karta tukukanantaqanuqalla iskribimuni. Chaynumi allinla kankillapa nir yarpur,tukuy kartaykunata iskribir, rmar ima ka hamuni. 18ChaymiAmitunchik Jesucristuman mañakuni, llakipar tukuy imapiyanapashunanllapapaq.

Chaynumi kanqa.

2 2 3

216

Pablumi saludakun

1 1-2Kusala munashay Timoteo, nuqa Pablo AmitunchikJesucristupa apustulninmi kay kartata iskribishuni. Chaqa

chaynu apustul kanaypaqqami washamaqninchik Tayta DyusWamran Jesucristuwan akramaran. Chaqa Wamranpimikusalata kunfyakanchikllapa washamaqninchikllapa nir.

kriyishaykirayku, qamqa chiqap wamray kanki. ChayraykumiTaytanchik Dyusta, chaynulla Amitunchik Jesucristutapis,mañakuni kusata llakipar tukuy imapi yanapashutin kusalashumaqta kawsanaykipaq nir.

3Kriyiq masiy Timoteo, unaymi nuqa Macedonia lugarmanrinaypaqna karqa, Éfeso pwiblupi kidanaykipaq rugashutiykidarayki. Chaynulla kananpis qashan rugashuni chayllapikidar,nanaq nanaq willatki, .4Chaynullami willankipis amana yanqalla mana sirbiq

, chaynulla chay unayrukunchikllapakunaqa ima ayllumantami karan nir

.yashanllapaqa imanumi Taytanchik Dyusqa munamanchik nirintrakar, allita kriyinapaqqa mana yanapamanchikllapachu.Ashwanmi chayqa sirbin ukninchikwan ukninchikwanwillanachimanallapalapaq.

5

Dyusninchikpi kriyir, mana ima mana allinta rurar imachukusa allinla yarpuyniyjun ima kar ukninchikllapaukninchikllapa llakipanakurna kawsanallapapaq. 6Piruwakinkunaqami chaynu ukninllapa ukninllapa llakipanakurima kawsananmantaqa limpu pantar chiqanchakashallapa.Chaymi ashwan yanqalla mana sirbiq imakunalapaqna payninpaynin willanakur ima kawsanllapa. 7Chaqa paykunaqamiMoisés mantakushankunapaq kusata intrakaq,

. Chaynullami kusala chiqaptarimaq yupay tukunllapa,paq imatami niyani nir mana intrakaq karmapis.

8 , Moisésmantakushankunaqami pay nishannulla allita kumplishaqakusala allin. 9Chaymi allita yarpushunllapa: Mantakuykunaqamanami allinkunalata rurar kawsaqkunata kastigananpaqchu.Ashwanmi tukuyla chay mana allinta ruraqkunatakastigananpaq. Chaymi mayqanpis llallin mana allintaruraqta, mana kasukuqkunata, uchakuqkunata, Dyusta manakasuqkunata ima kastigananpaq. Chaynullami kastiganpistaytanta, mamanta wanuchiqkunata, chaynulla tukuylawanuchikuqkunata ima. 10-11Chaynullapis chay

mantakuykunaqa kastigan chay masayjunkuna ukwan ukwanpunuqkunata, mana masayjun kaqkunapis pakapllapunuqkunata, ullqupura punuqkunata, mayqanpis warmita,runata suwakur rantikuqkunata, llullakuqkunata, allinlatanarimananpaq jurar qashan llullakuqkunata ima. Chaymiashwan allita intrakashaqa, kusala shumaq Taytanchik Dyus,

, ukman

mantakuykunaqa kastiganqa.

Pablumi Jesucristuta payji nin yanapashanpaq12Chaymi kananqa Amitunchik Jesucristuta kusalata payji

nini. Chaqa payqami,kusalata jwirsayta qur ima yanapamasha imuraspis

. 13Piru allita yarpushunllapa,imanutaq Tayta Dyusqa kusala llakipakuq nir. Chaqaimanutaq nuqamaqa unayqa Jesucristupa kuntran kusalamana allinta rimar, paypi kriyiqkunata mana allintaruranaypaq ikinpi purir kusalata jurapaq ima kani. Chaqachay tyimpuqami Jesucristupi mana kriyiq kashayrayku mana

. 14Piru chaynu pantarima kusala mana allinta rurasha katiymapismi, AmitunchikJesucristo kusala ukmanta llakipamaran. Chaynami chaynullakipamarqa kusalata yanapamaran allita paylapina kriyir,paypaq, chaynulla ukniykunapaq llakir ima maydiyapiskawsanaypaq.

15Chaymi allita intrakar kriyiyllapa. Chaqa kaynishuyanillapa chayqami chiqap, manami llulla imachu.Chaymi nishaykillapa: Jesucristumi kay pachaman shamuranuchanchikllaparayku tukuy tyimpu wanunallapapaqnakayashanchikmanta tukuyta washamanallapapaq. Piruwakinkunamantaqami, nuqa kusala uchayjunqa karayDyusninchikpa naypanpiqa. 16Nataq Taytanchik Dyusqamikusala ukman llakipakuq kar, mana qunqamar imachullakipar washamasha. Chaynu llakipamashanwanqami allitaintrachimanchikllapa imanutaq kusala uchayjunkashallapamapis llakipamanchikllapa nir. Chaymi ashwantukuyla allita intrakar Jesucristulapina kriyir, paymunashannulana kawsashunllapa, paywan tukuytyimpupaqna kawsanallapapaq. 17Chayraykumi, TaytanchikDyustaqa tukuy tyimpulana alabashunllapa: “Payqami kusalaallin, kusala puytiq” nir. Chaqa payqami tukuy tyimpupaqmantakun, mana wanunlamapischu, chaynulla manamimayqanlapis paytaqa rikashalamapischu. Chaqa paylamiDyusninchikllapaqa. ¡Chaynumi kanqa!

18Kusala munashay wamray Timoteo, tukuy imataruranaykipaq kanan willashuyani chaytaqami allitakriyishaykinulla, kusa allinlata yarpur ima karanlata ruranki.Chaqa Dyusninchikmi unaylla paypa kaqninkunata intrachitin

1 Timoteo

Timoteuqa musu kashanmanta- .Chaymantami Pabluqa Éfeso pwiblupi Timoteuta dijaran, . Chaynu imanu paykunata

, . Chaymi kananpis kay kartata liyir intrakanchikllapaimanumi Tayta Dyus munashannulla kawsanallapapaq nirmapis. Timoteupaq masta intrakanarqa liyishun Hechos 16.1-3;17.14-15; 18.5; 19.22; 20.4; Filipenses 2.19-22; 2 Timoteo 1.5; 3.15; Hebreos 13.23.

217

qampaq kaynu niq: “Qamqashi Dyusninchiklata sirbiyankikanqa” nir. Chaymi kananqa Amitunchik nishannu rurarshachinakurqami, kusala allin suldadunna kayanki kanqa.19-20

mapischu. Chaqa wakinkunamaqami Dyusninchik nishantamana kwintacharnachu, ashwan chiqanchakashallapapaymantaqa. Chaynullami chay ukninchikkuna Himeneuwan,Alejandrupis tukushallapa. Chaymi paykunataqakriyiqkunamanta chiqanchar, Satanaspa makinpina dijashakani, kusalata qischakar ima kwintata qukar, amanaDyusninchikpa kuntranta rimananllapapaqnachu.

2 1Piru kanan-shuypaqami kusalata rugashaykillapa tukuyshunqunchikwan ima ministishanchikpaq,

ukninchikkunapaq ima payji nir Tayta Dyusman tukuypaqmañakunallapapaq. 2Chaynullami mañakuypaqpisgubyirnukunapaq, tukuyla chay karguyjun kaqkunapaqpis,shumaqta mantakunanllapapaq.

lana ima kawsanallapapaq, ama imapaq yarpupakur imachu.3Chaynu tukuypaq Tayta Dyusman mañakushanchikqamikusala shumaq kar, aligriyachin washamaqninchik TaytaDyustaqa. 4Payqami kusalata munayan tukuyla washakar,chiqap kaqpaq allita intrakananllapata. 5Chaqa, uklami kanDyusninchikllapaqa. Chaynulla uklami kan Dyusninchikwanpullachamaqninchikllapa runapis. Paymi AmitunchikJesucristo. 6Payllami tukuylata washamanallapapaqqawanuranmapis. Chaynu wanutinmi Tayta Dyusqa allitaintrachimaranchikllapa imanumi payqa kusalata munartukuylata washamanayanchikllapa nir. 7Chaymi nuqamataqa

,

kaqta riqsinanllapapaq.llapaqa chiqap, manami llulla imachu.

8Chaymi kusalata munani amana mayqanpis imapaq payninpaynin willanakur, piñachinakur imanachu, ashwan maylawpipiskusala shumaq makinllapata unaqman alsar, Taytanchik Dyusmanmañakunanllapata. 9Chaynullami munani warmikunapis allitatantyakar mudakunanllapata. Chaqa manami munanichuwarmikunaqa kusalata lusinanpaq sunsunu mudakunanta, kusalaukmanta ñaqsakunanta, ,platamanta rurakashakunata,yakakunanllapamatapis. 10Ashwan chaynu kusalata mudakur imalusinanmantaqa, Tayta Dyuspi kriyishanrayku kusala shumaqtaima kawsar wakinkunata rikachinman. Chaynuqami wakinkunapanaypanpiqa kusa llipyala mudakusha yupayna kayanqa.11 ,warmikunaqa ama parlar imachu, uyarala ima uyakunmanllapa.12Chaqa nuqapaqqami mana allinchu warmikuna runakunata

, chaynulla mantananpaqmapis. Chaymi ashwanima katinpis uyarala kar uyakunmanllapa. 13Chaqa allita

.Chaymantaraqmi Evataqa ruraran. 14Chaynulla chay dyabluqamanami Adantachu ingañaran. Ashwanmi warmita ingañatin,uchakuranmapis. 15Chayraykumi mayqan warmipis, Jesucristupimaydiyapis kriyirlla kawsar, ukkunata llakipar, allinlata rurar,tukuy imapi tantyakar kawsarmi washakanqallapa, kusalataqischakar wamrakunanpaq Tayta Dyus nisha katinmapis.

Kriyiqkunapi karguyjunkunaqami

3 1Chiqaptami nishaykillapa: Mayqanpis kriyiqkunaparikaqnin kayta munaqqami, kusala allinta rurayta

yarpuyan. 2Chaymi chay kriyiqkunapa rikaqninkunaqatukuywan kusala allin runa kanqa. Chaynu katinmi mana

mayqanpis paypaqqa ima mana allintapis rimayanqallapachu.Chayraykumi payqa uk warmipa runanla, tukuy imatamunananmantapis tantyakaq, imata rurananpaqpis uk kuti,manaqa ishkay kuti yarpuq kanqa. Chaynullami kanqapis amasunsunulla puriq runa, mayqantapis wasinpi samachiq, listu

. 3 , chaynullamaqanakunanpaq willanakuq imalamapischu kanqa.Ashwanmi kusala llakipakuq, ima katinpis mana das piñakuqima kanqa. Piru amami qillayta ganananlapaqchu yarpunqa.4Chaynullami tukuyla wasinpi kaq aylluntapis allita rikayta

.kasukuq, rispitakuq ima kananpaq. 5Chaqa uk runa wasinpi

,¿kawsananpaqqa? 6Chayraykumi kriyiqkunapa rikaqninqa,amami Dyuspi chayraq kriyiq runachu kanqa. Chaqa,imanupiqa Dyuspi chayraq kriyiqta numratinllapamaqaashwan kusana kani ima nir kusala mana allinpimanarikarinman, imanutaq unaymaqa dyabluqa, Dyusninchikpanaypanpi kusana kayta munar uchakuran chaynu. 7Chaqakriyiqkunapa rikaqnin runaqami, mana kriyiqkunapaqpiskusala rispitakasha kanqa. Chaynu karqami tukuypanaypanpimapis mana pinqaypaqtaqa tukunqanachu.Chaynulla manami imalapipis dyablu munashannuqarurayanqalamanapischu.

Imanumi kanqa kriyiqkunata yanapar sirbiqkunaqa8Chaynullami chay kriyiqkunata yanapar sirbiqkunapis

kaynu kanqa: Kusala rispitakasha runa, ima nishantapis ruraq,. Chaynulla amami kusalata qillayta

imanullapis ganayta yarpuqchu kanqallapa. 9Ashwanmi, kusaallinla yarpuyniyjun kashanrayku, Jesucristupi kriyirlla imaTaytanchik Dyus munashanlata ruraqkuna imana kanqa.10Piru chaynu kriyiqkunata yanapar sirbinanpaqkaqkunataqami, puntataqa allita rikankillapa, allinchusirbikunanpaq, manaqachu mana nir. Chaymanta chaynurikatkillapa kusala allin katinqa chayraqmi akrankillapasirbikuq kananpaqqa.

11Chaynullami kriyiqkunata yanapar sirbiq warmikaqkunapis, kusala rispitakasha, mana ukpa washanta rimaq,tukuy imata munananmantapis tantyakaq, imatapis karantaruraq ima kanqa.

12Piru chay kriyiqkunata yanapar sirbiqkunaqami ukwarmipa runanla kanqa. Chaynulla wamrankunata, wasinpi

. 13Chaqakriyiqkunata yanapar sirbiqkuna kusa allinlata rurarqamikusala rispitakasha imana kanqa. Chaynu karmi mana imapaqyarpur imamapischu kusala masta animakur ima parlakunqaJesucristupi kriyishanpaqqa.

Kananqami chiqap kaqpaq allita intrakanchikna14Kriyiq masiy, kay diyakunami watukushuyta yarpusha

kani. Piru kay kartatami iskribishuni, 15imanupi tardar mana, intrakanaykipaq imanumi Dyuspi

kriyiqkunaqa shumaqta kawsanchikllapa nir. Chaqa tukuylakriyiqkunaqami chiqap kawsaq Dyusninchikpa kaqninkunakar, uk simintu allita shasha yupay paypaq chay chiqapkaqlata maydiyapis intrachikunapaqna kanchikllapa. 16Chaqachiqaptaqami unayqa Tayta Dyus washamanallapapaqarnimashanchikllapataqa mana intrakaranchikllapachu. Pirukananqami kriyishanchikllaparayku rikasha yupayna allitaintrakanchikllapa.

Chaqa Jesucristumi kay pachaman shamur uk runakwirpuyjunpaq tikrakaran.

Wanuchitinllapapis Dyuspa Santu Ispiritun yanapatinqashan kawsamur intrachikuran,

payqa kusala puytiq nir.

1 1–3

218

Tukuyla angelkunami imakunata ruratinpis rikaran.Kriyiqkuna tukuy intirupi parlakutin,kusa achka runakuna paypi kriyiranllapa.

Chaynulla wanushanmanta kawsamurmiriran syiluman Taytanwanna kananpaq.

4 1Piru Dyuspa Santu Ispiritunmi allipla intrakaypaqtanimanchikllapa:

katinqashi, wakinkunaqa manana kwintachanqanachuJesucristupi kriyishantaqa. Chayshi ashwan chay dyablumanta

.2

runakunatami kasunqallapa. Piru chay mana allinta

. Chaqa chayrunakunapa yarpuyninqami kusala mana allinta rurananpaq

-ari. 3Chaynullami chay runakunaqa.

Chaynulla Tayta Dyus rurashan wakin mikuykunata amamikunanllapapaq ima. Piru, nuqanchikkuna allita kriyir chaychiqap kaqta riqsiqkunaqa, Tayta Dyusta payji nir imaqatukuyta mikuyta puytinchikllapa. 4Chaqa Taytanchik Dyustukuy imata rurashanqami, kusala allin. Chaynu katinmitukuy imata rurashantaqa, manami niyta puytinchikchukayqami mana allinchu nirqa. Ashwanmi tukuy mikuypaqkaqtaqa, Taytanchik Dyusta payji nir ima mikuypaq. 5ChaqaTayta Dyus mikunapaq allin nishannulla, mañakur imamikushamaqa, kusa shumaqchakashana kanqa.

6Kriyiq masiy Timoteo,

Jesucristupa sirbiqninna kayanki kanqa. Chaymi ashwan, maydiyapis

kriyishaykinulla kawsarqa, imanutaq allita mikurmaqa

kanqa.7Piru amami kasunkichu chay mana allin kwintukunata

. Ashwanmi imanutaq ukpukllaqmaqa chay pukllayashanlapaq kusalata yarpurshachinakun, chaynumi qampis Jesucristulapaq yarpurshachinakunki. 8Chaqa allita yarpushaqami chaypukllayanchik ima chayqami kwirpunchikpiqa ashlilatayanapamanchik. Piru Jesucristupi kriyirlla pay munashannukawsashanchikmi kusala mas allinqa. Chaqa paymiarnimanchik kay tyimpukuna, chaynulla maydiyapis kusalashumaqtana paywan kawsanallapapaq nir. 9Chaymi allitaintrakayllapa. Chaqa kay nishushayqami kusala chiqap.Chaymi ashwan tukuyla kriyinallapapaq kusala allin.10Chayraykumi nuqakunamaqa imanutaq mayqanpistrabajarmaqa kusalata qischakan, chaynumi nuqakunapis

llapa. Chaqa payqami chiqap kawsaq Dyus kar, tukuyla paypikriyiqkunataqa washamashunllapa.

11 ,allita intrakananllapapaq. 12Amami dijakankichu, qam

llapataqa. Ashwanmi chay kriyiq masinchikkunataqa tukuyimakunapi allita intrachinki, imanumi uk kriyiqqa kawsanchiknir. Chaynami ashwan chay rimashaykiwan, shumaqtakawsashaykiwan, ukkunata llakipashaykiwan, [shumaqtayarpushaykiwan], imanu kriyirlla kawsashaykiwan, chaynullatukuy allinlata kawsashaykiwan ima intrachinki paykunapisqam yupayllana kananllapapaq. 13Chaynulla, nuqa manaraq

, tukuypa naypanpiDyusninchik nishankunata liyir, kriyiq masinchikkunata

. 14Chaymi ashwan

mañakushanpi yarpurmi karanlata ruranki. Chaqa paykunachaynu mañakuyatinmi ukninllapata Tayta Dyus intrachitinqampaq kaynu niran: “Qamqashi Amitunchikpaq karanlata

.15Chayraykumi, tukuyla kay nishushaytaqa karanlata ruray

ama qunqar imachu. Chaynu ruratkiqami, waran waranqakusala masta Dyusninchikpi intrakaqtana rikashunqallapa.16Chaynulla qampaq allita yarpur amami pantar imachu kusa

. Chaynu mana disanimakur ima,

paqchu chaynuqa rurayanki. Ashwanmi tukuyla chayuyakushuqkunapis washakanqallapa.

Imanumi intrachishun kriyiq masinchikkunataqa

5 1-2Kriyiq masinchikkuna, runa manaqa warmi rukukaqkuna ima mana allinta tukusha katinpis amami

sunsunu anyaqnullaqa willankichu. Ashwanmi taytaykita,mamaykita yupaylla kusa shumaqlata willar intrachinki.Chaynullami chay kriyiq masinchikkuna musu kaqta, shipashkaqkunatapis taytaykimanta, mamaykimanta uknikitayupaylla kusalata rispitar ima shumaqlata willar intrachinki.

Byuda warmikunatami yanapashunllapa3Chaynulla chay byuda warmisitakunata mana pininpis

yanapananpaq katinqa, yanapay. 4Piru chay byudawarmisitapa wamrankuna, manaqa willkankuna imakar-shuypaqami paykunana rikar kuytanqa Dyusmunashannulla. Chaqa, imanutaq chay wamrakuna takshakatinmaqa taytanllapa yanapar winachiran. Chaymi ashwankananqa paykunana mamitanllapataqa yanapanqa. Chaynururarqami ayllunta yanapananpaq kaqta kumplir, kusalashumaq allinta rurayan Dyusninchikpa naypanpiqa. 5Chaqauk byuda warmisita payla kashanrayku, mana pininpisyanapananpaq katinqami, Taytanchik Dyuslapi kunfyakakurunaq kar, tuta karmapis payman kusalata mañakun manashaykukuq. 6Piru uk byuda warmi kwirpun munashanlatarurar kawsaqqami, Dyusninchikpi mana kunfyakarkawsashanrayku yanqa wanusha yupayllana kawsanmapis.7Chaymi nishayki: Tukuyla kriyiq masinchikkunatami kaynishushaykunata allita intrachitki rurar kawsanqallapa.Amana ukkuna ukman mana allinta rimananllapapaq. 8Chaqamayqan kriyiqpis ayllunpaq, chaynulla chay wasinllamantakaq ayllunpaq mana yarpuqqami,tapis mana kwintachayannachu. Chaymi ashwan chay manakriyiqkunamanmatapis kusala mana allintana tukuyan.

9Chaynulla nishaykipis: Kriyiqkunaqami yanapayanqa chaybyuda warmisitakuna sisintamanta mas añuyjun kaq,apuntakashalata. Chaynulla runanlawan kawsasha kaqta ima.10Chaynullami chay yanapakananpaq byuda warmikunataqakusala allinta rurashanrayku riqsiyta puytinchik. Chaymiashwan paykunaqa kaynu kanqallapa: Kusala allintawamrankunata kriyakusha,kusala allinta samachikusha, kriyiqkunata ima ministishanpiyanapasha, chaynulla tukuy qischakaqkunata yanapasha ima.Chaymi chaynu tukuy allin kaqlata rurasha kaqwarmisitakunaqa kusala allin yanapakananpaqqa.

11Piru nishaykipis: Chay warmikuna shipashlla kayarbyudana kidatinqa,paq kaq warmisitakunawanqa nir. Chaqa kwirpunmunashannulla rurar qashan runakunarqami, mananaJesucristulapinachu yarpunman. 12Chaynu runawan kaytamunar runakurqami, Jesucristuta qamlata sirbishayki nirarnishanta mana kumpliyannachu. Chaynu rurarqami kusauchayjunna kayanqa Dyusninchikpa naypanpiqa. 13Chaymiashwan chay warmikunaqa kusala qilla ima tikrakar, wasin

1 3–5

219

wasin ima puriq qallarinllapa. Piru manami qillalapaqchutikrakan, ashwanmi kusala kwintastira imana tikrakanllapa.Chaymi kusala mana allin kaqkunaman yakapakar, manarimaypaq kaq imakunata rimar ima purinllapa.14Chayraykumi nuqataqa kusala allinta yarpuchiman chayshipashlla kaq, byuda warmikunaqa qashan runakunanpaq.Chaynuqami wamrayjun ima kar, wamrankunata wasinllapikusala shumaqta kriyakutin imaqa,kunaqa manana ima mana allintapis nuqanchikkunapaqrimananllapapaqchu. 15Chaqa kanan rikashanchikllapanumiwakin shipashlla kayar byuda kidaqkunaqa, Jesucristumantachiqanchakasha chay Satanás munashantana rurayanllapa.

16Chaymi nishaykipis: Uk kriyiq masinchikpa ayllun byudakidatinqa,pis. Chaynuqami, kriyiqkunaqa yanapanapaq nir imaqamanana yarpuyanqachu,jun kashanrayku. Chaymi ashwan, kriyiqkunaqa yanapayanqachay mana pininpis yanapananpaq kaq chaykunalatana.

17Nishaykipis: Chay mayqan, kusalata

rispitar ima masta yanapanapaq kusala allin. 18Chaqa, Dyusnitin iskribikashakunapimi nin: “Trillakunaykillapapaqkarqami, chay animalpa shimintaqa ama shawankillapachu,ama mikunanpaq” nirqa. Chaynullami ninpis: “Uktrabajaqqami pagrakayta puytin” nir.

19Nishaykipis:mana allinta tukusha nir mayqan willashutinllapaqa,mañayllapa ishkay, manaqa kimsa tistiguta. Chaynururatkillapa mana chaynu katinqa ama kasuyllapachu chayrimapakuqtaqa. 20Piru mayqan chaynu kriyiqkunata rikar

-shuypaqa,qayachimur anyaqnulla willayllapa tukuy kriyiqkunapanaypanpi. Chaynuqami wakinkunaqa manchakur amanachaynulla uchakunanpaqnachu.

21Piru kanan-shuypaqami Tayta Dyuspa, Jesucristupa,chaynulla Dyus tukuy akrashan kaq angelkunapa naypalanpinishayki: .Kuytawkish qamqa wakinkunata mana allinta rikar,riqsinaykilamatana allinta rikatki nir. 22Chaynullaminishaykipis:nir manaraq allita riqsiyarqa amami makikita ananman

. Chaynuqami nishuni imanupi

paq. Chaymi ashwan tukuy mana allin kaqkunamantaqachiqanchakarna allinlata rurar kawsanki.

23Nishaykipismi: Shunquyki maydiyalapis nanaqkashanraykumi ama yakuta paylataqa upyankichu. Ashwanmibinupa yakitunta pitilamataqa upyay,paq nir.

24 ,taqami das rikayta puytinchikllapa. Piru wakinpauchanta-shuypaqami mana das rikayta puytinchikllapachu,maydiya Dyusninchik rikarichinankaman. 25Chaynullami,chay allin ruraykunatapis wakintaqa kananlla rikanchik.Nataq wakinkunata-shuypaqa mana rikanchikraqchu. Piru,chay mana rikaypaq chaykunaqa, manami tukuy tyimpupaqpakapllaqa kidanqachu.

Imanumi uk sirbikuqqa patrunninwan kanman

6 1Mayqan kriyiq masinchikkuna sirbikuq kaqkunaqa,patrunninllapataqa allita rispitar kasunqallapa.

Chaynuqami mayqanpis Dyusninchikpaq, chaynulla

allintapis rimayanqallapachu. 2Piru imanupi uk sirbikuqpapatrunnin, Jesucristupi kriyiq katinmaqa kusa masta rispitar

imapipis kasunman kriyiq kashanrayku. Chaymi tukuy imatarurayashanmanmatapis kusala mas shumaqta ruranman.Chaqa tukuy imata rurarpismi rurayan Dyusninchikpikunfyakar, ukninpaq llakir ima.

animachiy paykunapis chaynullata rurananllapapaq.

¿Maypimi chiqap imanchikkunataqa tariyta puytinchik?3

chaynuchu niqkunaqami, 4

alabakaq runakunala. Chaynu karmi yanqa imakunalapaqkusalata willanakurlla kawsayta munanllapa. Chaymi ashwanchaynu willanakurqa, piñachinakur, musyanakur, anyanakur,inbidyanakur, mana imalapimapis kunfyanakurlamapischukawsanllapa. 5Chaynullami maydiyapis paykunapura kusalatajurapanakur ima kawsanllapa. Chaynu tukuq runakunaqamichay allin kaqmantaqa mana intrakaq runakunachu.Ashwanmi imuraspis chay kusa mana allin kaqlatarurananpaq yarpunllapa. Chaymi ashwan Jesucristupaq

mapis. [Chayraykumi paykunamantaqa chiqanchakanki].6Piru imanchik kaqkunalapaq yarpunamantaqami ashwan

llapaqami, Taytanchik Dyusqa kusalata yanaparaligriyachimanchikllapa. 7 ,manami kusa imayjunchu nasiranchikllapa. Chaynullamaydiya wanurpis manami imatapis apashunllapachu.8Chaymi ashwan imanchiklapis mikunapaq, chaynullamudakunapaq katinqa kusala kuntintu kashunllapa. 9Piruchay kusala imayjun kayta munaqkunaqami yanqa imapiliyakasha kanman yupay waran waran kusala mas imayjunkayta munanllapa. Chaynu karmi imanullapis kusala manaallinta tukur, saqra imakunata rurar imami imankunatatarikunanllapa. Piru chaynu tukuyarmi limpu limpu imanarnatukukanllapa. 10

qillayniyjun ima kanarqami kusala riqchaq manaallinkunapina rikarir tukukanchikllapa. Chaqa kananllamirikayanchikllapana wakinkunaqa kusala imayjun ima kaytamunar, Jesucristupi kriyishanmantaqa chiqanchakar kusalamanchaypaq qischakaykunapina rikarishallapa.

Pablumi willan Timoteuta kriyishannulla kawsananpaq11Piru qam-shuypaqami ukniy Timoteo Dyusninchikpa

chiqap sirbiqnin kanki. Chayraykumi tukuy mana allinkaqmantaqa wakaq tukur, imuraslapis allinlata rurar,Dyusninchiklata kasur,pis llakipay ima. Chaymi ima katinpis ama das piñakurimachu shachinakunki. 12Chaynulla chay kriyishaykinullakusalata shachinakurmi tukuy tyimpupaq kawsanaykipaqnayarpunki. Chaqa chaynu tukuy tyimpu kawsachishunanpaqmiTayta Dyusqa arnishusha. Chaynulla kusala achka runakunapanaypanpimi qamqa nirayki, Tayta Dyuslapi kusalatamaydiyapis kunfyakayanki kanqa nir. 13Chaymi kananqa,Dyus tukuyta kawsachiqpa, chaynulla Jesucristo, PoncioPilatupa naypanpi payqashi Dyusninchikpa Wamran nirrimashapa naypanpi ima nishayki: 14

kunata intrakar, ama ukmanta yarpur imachu, karanlataruray. Chayna, mana mayqanpis qampaqqa ima manaallintapis rimananllapapaqchu. Chaymi chay nishushaytaqa

kaman ruranki. 15Chaqa Jesucristuqami shamuyanqa, kusalashumaq Taytanchik Dyus ima tyimpu shamunanpaq nishantyimpuraq. Chaqa Taytanchik Dyusmi payla tukuy imakunatamantaq chayqa. Chaynulla paymi tukuy mantakuqkunamantakusala pudirniyjun ima chayqa. 16Chaqa payqami tukuy

1 5 6

220

tyimpupaq kawsar mana wanunlamapischu. Chaynullapayqami kusala llipya intirupi kawsan. Chaymi manamayqanlapis qimikayta puytinchu. Chaynu katinmi manamayqanlapis rikashachu. Chaynulla manami rikaymatapispuytinllapachu. ¡Chayraykumi payqa tukuy tyimpupaq kusaalabakashana kanqa kusala pudirniyjun ima kashanrayku!¡Chaynumi kanqa!

17Chaynullami nishayki: Chay kusala imayjun imakaqkunata willay ama kusana kani ima nir chay imankunalapikunfyakananllapapaqnachu. Chaqa tukuy kay pachapi kaqimanchikkunaqami daskaqla tukukan. Chayraykumi ashwanTaytanchik Dyuslapi allita kunfyakashunllapa. Chaqa paymitukuy ima ministishanchikkunapiqa kusalata yanaparaligriyachimashunllapa. 18Chaynami paykunataqa willaypis:Kusala allin kaq imakunata rurarna kusala imayjun yupaynatikrakananllapapaq. Chaynullami yarpuchinkipis tukuy imankaqkunawanpis ukkunata yanapananllapapaq nir. 19Chaynu

rurarllapaqami Dyusninchikmanta tukuy tyimpupaq chiqapkaq imanllapatana tarikunqallapa. Chaymi ashwan chiqaptanaDyusninchikwan maydiyapis kawsanqallapa.

Pablumi tukukananta Timoteuta willan20Ukniy Timoteo, Taytanchik Dyus imakunata ruranaykipaq

nishushantaqami kusa allita ruranki. Chaymi chay mana

chaykunataqa ama kasunkichu. Chaqa paykunaqamiJesucristuta kuntrar kusala mana allinta ima rimanllapa. Piruchaynu nirmapismi Jesucristupaq kusalata intrakaq yupay

. 21Chaymi ashwan wakin runakunaqapaykunatana kasur,chu.

Chaymi Amitunchik Jesucristuman mañakuni kusalatallakipar yanapashunanllapapaq.

Chaynumi kanqa.

1 6

221

Pablumi saludakun

1 1-2Kusala munashay wamray Timoteo, Taytanchik Dyusmiarnimanchikllapa tukuy tyimpupaq kawsayta. Chaymi

kananqa pay munashannulla akramasha Jesucristupaapustulnin kar,

. Chaymi kay kartata iskribishuni.Chaqa Taytanchik Dyusta,pis, mañakuni kusata llakipar tukuy imapi yanapashutinkusala shumaqta kawsanaykipaq nir.

3Allita yarpuy, imanumi unay rukuykunamapis TaytanchikDyuslata sirbiqllapa nir. Chaynullami nuqapis paylata sirbini.Chaymi ashwan paypa naypanpiqa mana ima mana allintapisrurasha yupaychu yarpuni. Chaynu karmi payman mañakurqamana qunqashurchu tuta, unaq karmapis payji nir imaqampaqqa mana shaykuq mañakuni Dyusninchikmanqa.4Chaqa kusalatami yarpuni imanumi qamlata dijashutiyqallakir waqaq kanki nir. Chaymi ashwan kananqa imanupisrikashuyta munani, qamwan kusalata aligriyanaypaq. 5Chaqaimanutaq unaymaqa agwilayki Loida, chaynulla mamaykiEunicemaqa kusala chiqapta Amitunchiklapi kriyiqllapa,

. 6Chaymikusalata rugashuni imanutaq nuqa makiyta anaykiman

, Taytanchik Dyusman mañakutiy, payqa imataruranaykipaq nishuran chaylapina yarpur, ama imamantamanchakur imachu mastana ruranaykipaq. 7Chaqa TaytanchikDyusqami yanapamashanchikllapa mana imamantamanchakur imachu kawsanallapapaq. Ashwanmi payqapudirninwan yanapamashanchikllapa kaynu kawsanallapapaq:Llakipanakur, imatapis tantyakar rurar, tukuy mana allinkaqkunapimapis shachinakunallapapaq ima.

8Chaymi nishaykipis: Amami pinqakunki imachu kusaallinla Amitunchik Jesucristupaq rimanaykipaqqa. Chaynullaamami pinqakunki imapischu Jesucristurayku nuqa prisukatiymapis.rayku qischashutinllapamapis, Taytanchik Dyus pudirninwanyanapashuyashanwan shachinakunki, tukuy chayqischakaykunapiqa. 9Chaqa allita yarpuy, manami nuqanchikallinta rurashanchikraykuchu Dyusqa washamashanchik.Ashwanmi pay munamarninchik mana uchayjunpaqnachuriqsir washamashanchikllapa, pay munashannulanakawsanallapapaq. Piru chaynu washamanallapapaqqa manamichayraqchu payqa yarpusha. Ashwanmi Jesucristuraykuwashamanallapapaqqa yarpushallana karan, kay pachamapismanaraq kayatin imachu. 10Chaymi Amitunchik Jesucristokanan tukuy nuqanchikkunapaq rurashanwan allitana

llapa nir. Chaqa payqami chaynu wanur imaqa chay tukuy

tyimpupaq wanunapaq karan chaytaqa limpuna binsiran.Chaymi ashwan kananqa paypi kriyishaqa tukuy tyimpupaqkawsaytana qumanchikllapa.

11Chaqa Tayta Dyusmi nuqataqa tukuy kaykunata [manaIsrael runakunata] parlanaypaq nimasha. Chaynullami paypaapustulnin, , paypa rimaqnin imakanaypaq nimasha. 12

imaqa kusalata qischakayanimapis.pis manami chayraykuqa pinqakunichu. Chaqa nuqaqami

.Chaynulla kunfyakanimi pay imanupis pudirninwanimamantapis washamar shumaqlata purichimayanqa maydiya

.13Chaynullami nishaykipis: ,

chaynullami qampis Jesucristupi kriyiq kashaykinu allita. Chaynami ashwan maydiyapis Jesucristupaq

llakir imana kawsanki. 14Chaynullapismi Santu Ispiritunuqanchikpi kawsar yanapamashanchiknulla, allita kwintata

,paq nishushaynulla.

15 , tukuyla Asia pwiblumantakriyiq masinchikkunaqa nuqalatana dijamar, mananakwintachamaranllapanachu. Chaynullami ukninchikFigeluwan, Hermogenesmapis dijamaranllapa. 16PiruAmitunchik Jesucristumi Onesiforupa ayllunta llakipanqa.Chaqa paymi ayka kuti nuqataqa kusalata animachiraligriyachimaran. Chaynulla nuqa prisu katiymapis, manamipayqa nuqamantaqa pinqakuranchu. 17Ashwanmi Roma

, mana shaykuq maskamaran.Chaymantami tarimaran. 18Chaynullami qamqa allita

yanapamaranchikllapa nirmapis. Chaymi ashwan chay jwisyu

washanqa.

Jesucristupa allinla suldadunna kayllapa

2 1Nataq qam wamray Timoteo, Jesucristumi kusala allinkar tukuy imapi yanapashuyan. Chaymi ashwan qamqa

kusalata shachinakur imatapis payllapaq ruray. 2Chaqa qam, imanumi achka runakunata

. Chaymi paykunaqanuqapaqqa tistigukuna yupayna,nir. Chay-ari qampis,

: Karanlata ruraqkunata,puytiqkunata ima. Chaynami paykunapis ukkunatana

.3Chaynullami nishaykipis: Jesucristupi kriyishaykirayku

qischashutinllapaqa shachinakuy uk kusala allin suldaduyupay, ama kwashayar imachu. 4 , uksuldadu sirbikuqqami, chay mantaqnin nishanlata ruran,

2 Timoteo

Apustul Pablo Roma pwiblupi prisu karmi, kay kartata Timoteuman iskribiran. Timoteuqa Éfeso pwiblupimi kaq kriyiq. Pablutaqa, ,

karguyjunkunaqa wanuchinanpaqna karanllapa. Manaraq wanuyarmi, , tukuy imapi TaytaDyus munashannulla kawsananpaq.

222

chu ruran. 5Chaynullami pasan uk pukllaqwanpis. Chaqa ukpukllaqqami imanu imanu pukllananpaq kaqkunata allitakasur pukllayta ministin. Nataq mana kasur sunsunullapukllarqami, mana imatapis ganayta puytinchu. 6Chaynullamiuk tarpukuqpis puntataqa kusalata trabajaytaraq ministin.Chaymantaraqmi kusa aligrila kusichakuytaqa puytin.7Chaymi kay kumparasyunkunapaq imanutaq kanqa niryarpupakur intrakanatkiqa, Amitunchik Jesucristumi allitaintrachishunqa tukuy kaykunapaqqa.

8Allita yarpuyllapa:Jesucristo wanur kawsamusha chayqami, unay gubyirnuDavidpa ayllunmanta karan. 9Chaymi chaynu nir ima

,llapamapis shachinakuni. Chaynulla uk wanuchikuqta yupaykadinakunawan ima watar qischamanllapa. Piruchaynumapismi, Taytanchik Dyuspa rimayninta-shuypaqamana imanu wataymatapis puytinllapachu. 10Chayraykuminuqaqa kusalata qischakarmapis shachinakuni, TaytanchikDyus akrashankunata animachinaypaq. ChaynuqamiJesucristupi masta kriyir, washakarna rir paywan tukuytyimpupaqna kawsananllapapaq chay kusa shumaqmantakuyninlapina.

11Chaymi allita intrakayllapa kay chiqap kaqpaqnishanllapakunata. Chaqa ninmi:

Jesucristurayku wanurqashi,payllapaq kawsamuyashunllapa.

12 Chaynulla qischakar shachinakurqashi,maydiyaqa Amitunchikwanna mantakuyashunllapa.

Piru nuqanchikkuna, payta mana riqsinichu nishaqa,paypis mana riqsishunichu nimashun.

13 Chaynulla nuqanchikkuna payta sirbiyar, imanupidisanimakushamapis,

payqa mana dijamayninchikta puytinchu.

chikllapana karqa,

llapachu niytaqa.

14Kriyiq masiy Timoteo, wakin kriyiq masinchikkunapaqyarpur, Tayta Dyuspa shutinlapi kutir kutir willay amanapaykunapura willanakur imanachu kawsananllapapaq. Chaqachaynu willanakur ima kawsayqami mana allinchu.Ashwanmi chaynu saqrata willanakur imaqa chayuyakumaqninchikkunata animachinamantaqa limpupantachinchikllapa. 15Chaymi ashwan imanullapis

.Chaynuqami Dyusninchikpa naypanmanqa qimikanki kusaallinla trabajadur yupayna, mana imapaq pinqakur imanachu.Chaymi ashwan Dyusninchikqa nishunqa: “Kusa allintamirurashayki” nir. 16Chaynulla amami kay pachapi yanqallamana allinkunata rimanllapa chaykunataqa rimankichu.Chaqa chaynuta rimaqkunaqami waran waranqa, kusa mana

. 17Chaymi chay rimar

qiri qishaymaqa wakta, kayta inkunar ismur rin chay yupay.Chaymi ashwan chay Himeneuwan, Filetutapis chaynullapasasha. 18Chaqa paykunaqami Dyusninchik nishanmanta

: “Michkawakinkuna kawsamusha katinmapis, kananqa mananakawsamunqallapanachu” nir.wakinninchikkunataqa,llapa. 19Piru chaynu katinmapis nuqanchikkunaqakriyishanchikllapanulla shachinakushunllapa. Chaqa payqami

yupay. Chaymi chay simintullapi iskribikashaqa nin:

“Amitunchikqami tukuyla paypa kaqninkunataqa allita riqsin”Chaynullami ninpis: “Tukuy paylapi kriyir aduraqkunaqashi,chay mana allin kaqkunamantaqa chiqanchakashunllapa” nir.

20 , chay kusa imayjun runakunapawasinpiqa matinkunamapis manami urulamanta,platalamantachu kan. Ashwanmi qirumanta, napa allpamantarurakasha ima kan. Piru tukuy kaykunaqa manami chaykutillaqa sirbiyta puytinchu.chaykunaqa,qarananlapaq sirbin.kaqkuna-shuypaqami mana. 21Chaymi nishayki: Mayqanpischay kriyishannulla maydiyapis shachinakur, manana manaallinkunata ruraqkunaqami, uk kusala shumaq kupa urumantarurakasha yupayna kanqa nir. Chaynu karqami,paqqa kusala sirbiqnin karna, tukuy imatapis allinkunalataruraqkunana kanqallapa.

22Kriyiq masiy Timoteo,karllaraqqa das imakunata yarpur rurar das uchakushanarikarinchik. Chaymi qamtapis musu kashaykirayku chaynupasashuyanman nir yarpur nishuni, amana chaynutukunaykipaq nir. Ashwanmi kriyishaykirayku, imatapiskaranlata rurar, llakipanakur ima shumaqlata kawsayllapatukuy shunqunwan Amitunchikpi allita kriyir paylataaduraqkunawan pulla. 23Chayraykumi chay illaqmantaimalapaq willanakuqkunamanqa, ama imalapaqpisyakapakankilamapischu. ,mayqanpis chaynu willanakuyarqami, piñachinakurmaqanakunllapana. 24Chaqa Amitunchik Jesucristupasirbiqninkunaqami, mana imapaq willanakur imakawsananpaqnachu.mantaqa kaynu kanqallapa: Tukuywan kusala allin, listuna

, chaynulla amami das piñakuqimachu kanqallapapis. 25

, ama kusakani ima nirchu. Chaynuqami rurashun Dyus munatinqatukuy uchankunata dijar chay chiqap kaqlata kasurkawsanman nir yarpur. 26Chaynuqami paykunapis kwintataqukanqallapa: Dyablupa makinpi kar munashanta rurayashakanillapa nir. Chaynami imanullapis alsakar chay dyablu

mantaqa washakanqallapa.

Jwisyu diya shipchamutinqamikusala ukmanta tukunqallapa

3 1Chaynulla kriyiq masiy, kaytapismi allita intrakanaykitamunani.

katinqami, .2Chaymi chay tyimpuqa runakunaqa pay munashanlata rurar,ashwan kusala qillayniyjun ima kaylata munanqallapa.Chaynulla kusa kani ima nir alabakar,pis kusala mana allinta rimaq kanqallapa. Chaymi ashwantaytanllapata imamapis mana kasunqallapanachu. Chaynullachay kriyishanllapamatapis mana kwintachar imachu, ashwankusalata imatapis musyarlla kawsanqallapa. 3Chaynulla chayrunakunaqami, mayqantapis mana llakipar imachutukuylawan kusalata piñakur ima mana shunqukaylamatapis

. Chaymi ashwan mana kashanmantaukkunata uchachar, mana tantyakar, kusala saqra manaallinkunata tukunqallapa. Chaynu karmi tukuy allin kaqtaqa

. 4Chaymi paykunaqa ukninkunapaqimalatapis dasna ukkunata parlanqallapa. Chaynulla kusalamarraju imami chay runakunaqa kanqa. Chaynu karmi, kusakani nir munashanlata rurar, Dyusninchiktaqa manakwintachanqallapanachu. 5Paykunaqami Amitunchikpichiqapta kriyiq yupay tukunqallapa. Piru chaynu kusala manaallinta rurar kawsayashanwanmi intrachimashunllapa manachiqap kriyiqkunachu nir.

2 2 3

223

Chaymi nishaykillapa: Amami chaynu runakunawanqa. 6Chaqa chay

runakunaqami chay kusala uchayjun warmikuna ukta uktayarpuqkunapa wasinman yaykur ingañanqallapa. Chaqa chaywarmikunaqami mana uklapi kriyiq kar, imata nitinllapapisuyakur munashanlata rurar kawsanqallapa. 7Chaymi chay

kamanqallapa. Piru chaynu karmapismi chay chiqap allinlakaqpaqqa mana intrakayta puytinqallapachu. 8Chaqaimanutaq unaymaqa chay ishkay brujukuna JaneswanJambresmaqa, , chaynumichay runakunapis, chiqap allinla kaqtaqa kusalata

. Chaqa chay runakunaqami mana allinyarpuyniyjunnachu kanqallapa. Chaynu karmi Tayta Dyuspikriyinanpaq chaymatapis manana kwintacharnachukawsanqallapa. 9Piru chaynu rurarllapamapismi, mana masqaimatapis rurayta puytinqallapanachu. Chaqa tukuylamikwintata qukanqallapa, wakkunaqa yaru runakuna, imanutaqchay ishkay runakuna Moisespa kuntran tikrakaran chaykunayupaylla nir.

Pablumi Timoteuta willan imanu kananpaq nir10Piru ukniy Timoteo,

, imanu kawsani nirmapis. Chaynullami, imanu

allita Amitunchikpi kriyini nir. Chaqa qamqami allitarikashayki ima katinpis mana das piñakushayta, wakinkunatallakipashayta, chaynulla ima katinpis kusalata shachinakuniima nir. 11

purishaypipis kusalata qischakaray nir. Chaynullami ashwan, Iconio, Listra pwiblukunapi ima

imanachimananllapapaq ikiypi puriranllapa nir. Chaypiqa. Piru Amitunchikmi

tukuy chaykunamantaqa washamaran. 12Chaqa chiqaptamiJesucristupi tukuyla kriyir, pay munashannu kawsaqkunaqa,kusalata qischakanapaq ima kanchikllapa. 13Piru chay manaallinta ruraqkuna, chay llullakuqkunaqami, waran waranqalimpu imananqallapa. Chaqa ukkunata llullachishannu,paykunatapis ukkuna llullachir limpu imanachinqallapa.

14Piru qam-shuypaqami kriyiq masiy Timoteo, chaykriyishaykinulla maydiyapis shachinakuy. Chaqa qamqamichay chiqap kaqpi kriyishaykipiqa kusalata kunfyakanki.

. 15Chaqa allita yarpuy, qamqamitakshaykimanta-pacha Dyus nitin iskribikashakunataqa

. , allitayanapashur shumaqlata purichishur ima, intrachishuyanJesucristupi kriyishaykiraykulami washakayanki kanqa nir.16Chaqa Dyus nitin tukuy iskribikashankunataqami Dyusqapaylla nitin iskribiranllapa. Chaynu karmi kusala shumaqta

, mana shumaq kawsasha byinninchikpaqwillamanchik, mana allinta rurayasha kaynu ruray nimanchik.

chik. 17Chaymi mayqanpis Dyusninchikpa kaqninkunaqa paynitin iskribikashakunata allita intrakashanrayku imuraspisallinta rurananlapaqna kayanqallapa.

4 1Allitami intrakay, Jesucristumi maydiyaqa mantakuqshamur tukuyla kawsaqkunata, chaynulla wanusha

. Chaymi kananqaTaytanchik Dyuspa, chaynulla Amitunchik Jesucristupanaypanpi kusalata rugar nishayki: 2Rir, Dyusninchikpa

. Chaymi imakatin,kamay intrakananllapapaq. Chaynuqami runakuna manaallinpi katinmapis nanaq nanaq willay, intrachiy, animachiy

ima, kusa shumaqlata willar. 3 ,chay tyimpupiqami mana mayqanpis uyakuyta munanqachuDyusninchikpa shumaq rimayninkunataqa. Ashwanmi chay

munanqallapa. Chaymi maskanqallapa achka ukman. Chayna yanqa mana sirbiq

, paykunamunashannullana uyakur kawsanllapa. 4Chaymi ashwan chayrunakunaqa chiqap kaqta mana kwintacharnachu, chay yanqakwintukunalatana uyakur kasurna kawsanqallapa. 5Piruqam-shuypaqami ukniy Timoteo, kriyishaykirayku qischakayima katinpis allin kaqlapi yarpur shachinakunki. Chaymi

. Chaynulla tukuyimata ruranaykipaq Amitunchik nishushantaqami karanlataruranki.

6Chaymi nishayki: Nuqapaqqami mana maychu wanur rirAmitunchikwanna kanaypaqqa. Chaymi ashwan wanurqa,Dyusninchikpaqqa uk ufrindita yupayna paypa naypanmanqaqimikayashaq. 7Chaqa nuqaqami uk maqanakuq yupay

. Chaymiashwan tukuyla imata ruranaypaq kaqtaqa kananqatukchishana kani, Amitunchik munashannula rurar ima.8Chaymi kananqa ashwan yarakuyani, imatapis karanlata

. Piru manami nuqalatachu qumayanqa chaykurunataqa, ashwanmi wakinpis allita kriyir kusalata llakirima pay shamunanpaq yaraqkunatapis quyanqa.

Pablumi Timoteuta rugan watukunanpaq9Kananqami kriyiq masiy Timoteo, yaqqa nuqalana kashayrayku

kusalata rugashuni ama tardakurchu imanupis shamurwatukumanaykipaq. 10Chaqa kriyiq masinchik Crescentimi rishaGalacia lugarman. Chaynulla kriyiq masinchik Tito-shuypaqa rishaDalmacia lugarman. Chaymi paykunaqa mana pullaynachu. PiruDemas-shuypaqami kriyishanmantaqa kay pachamanta kaqimankunalapaq masta llakiq kar, mana pullay kayta munar dijamarrisha Tesalónica pwibluman. 11Nataq ukninchikllapa Lucaslamikaypi nuqawan kidasha. Chaymi rugashayki chay ukninchikMarcosta imanupis maskar apapamanaykipaq. Chaqa payqami

. 12Chaqa.

13Chaymi qam shamurqa, Troas pwiblupi ukninchik Carpupa, chayta apamunki.

Chaynullami apamunkipis papilmanta pillukaq libruykunata. Piru

paqqa. Chaymi chaytapis apapamanki. 14Chaymi nishayki: Chayruna Alejandro shutiq, chay jyirrukunata rupachir imakunataruraqmi, nuqawan kusala mana allinta tukusha. Chaymi nini:

nir. 15Chayraykumi qampis chay runitumantaqa kusalatakuytakanki. Chaqa payqami nuqanchikkuna Amitunchikpaq

, kusalamana allinkunata rimar ima purin. 16Chaymi nishayki: Nuqapuntata Roma pwiblupi kar, karguyjunkuna qayachimatinritiyqami, mana mayqan ukninchikkunapis pullayqa riranchuyanapamaqqa. Chaymi ashwan nuqala riray. Chaypaqqami TaytaDyusta mañani ama chay ukninchikkunata mana allintarurananpaq nir. 17Piru chaynu ukninchikkuna nuqalatadijamatinllapamapismi, Amitunchikqa nuqawan kar, kusalatajwirsayta qur yanapamaran. Chaynami ashwan nuqaqa imanu

.

tukuyla uyakumaranllapa. Chaymi chaynu karguyjunkunapanaypanpi karqami, uk liyunpa shiminpi yupayna karay. PiruAmitunchik Jesucristumi washamaran. 18Chaynullami maydiyapistukuy mana allin kaqkunamanta washamanqa. Chaymi ashwan

2 3 4

224

kusala shumaq mantakuyashanmanna apar pullakumanqa.Chayraykumi ¡paylata tukuy tyimpupaq alabashunllapa!¡Chaynumi kanqa!

Pablumi tukukananta saludan19Chaymi saludapamanki ukninchik Priscata, Aquilata,

chaynulla ukninchik Onesiforutapis tukuy aylluntinta.20Erastuqami, Corinto pwiblupi kidasha. NataqTro muta-shuypaqami, qishaqta Mileto pwiblupi dijaray.

21Chaymi nishayki: Imanullapismi manapis chay qasaytyimpu kashanllami shamuyta kamanki. Saludutami

, Pudente,Lino, Claudia, chaynulla tukuyla kaypi wakin kriyiqmasinchikkunapis. 22Chaynulla Amitunchik Jesucristumiqamwan imuraslapis kanqa. Chaymi mañakuni Taytanchik

llapapaq nir.Chaynumi kanqa.

2 4

225

Pablumi saludakun

1 1Kriyiq masiy Tito, nuqa Pablumi Taytanchik Dyuspasirbiqnin, chaynulla Jesucristupa apustulnin kani. Chaynu

, chay chiqapkaqpaq intrakar, pay munashannulana kawsananllapapaq.2Chaynu allita chay chiqap kaqpi intrakar chaynullaAmitunchikpi allita kriyirqami allitana intrakanqallapa, tukuytyimpupaqnashi kawsayanqallapa nir. Chaqa manaimalapimapis llullakuq Taytanchik Dyusmi, payllaarnimaranchikllapa kusala unaymanta-pacha tukuytyimpupaq washamanallapapaq nir. 3Chaymi kanan paypa

, nuqa Jesucristupaq. Chaqa chaynu

Dyusqa nuqata akramaran. 4Chayraykumi kriyiq masiy Titonishayki: Qamqami nuqapaqa chiqap wamray kanki,

. Chaymikananqa nuqa yupaylla qampis kriyinki.kumi kananqa Taytanchik Dyusman,chik Jesucristuman kusalata mañakuni, kusata llakipar tukuyimapi yanapashutin, kusa shumaqta kawsanaykipaq nir.

Pablumi Tituta willan kriyiqkunata rikananpaq5Kriyiq masiy Tito, nuqami dijashuray Creta pwiblupi.

Chaypiqami kidarayki Amitunchikpi manaraq allitakriyiqkunata allitana kriyinanpaq animachinaykipaq.Chaynullami chaypiqa kidaraykipis chay maylawpi

numranaykipaq imanutaq nuqa nishushaynulla. 6Chaqa chay, tukuywan kusa

allinkunalata ruraqkuna, chaynulla uk warmipa runanla imakanqa. Chaynullami wamrankunamapis Jesucristupi kriyiq,chaynulla taytanta kusata rispitaq ima kanqallapa.Chaynuqami manana mayqanpis imapaq uchachar, chaynullakusala mana allinta tukun nir rimayanqallapalamanapischuchay wamrankunapaqqa. 7Chaqa chay mayqanpiskriyiqkunapa rikaqnin kaqqami, Tayta Dyuspa kaqninkunatarikananpaq akrakayan. Chaymi Dyusta sirbinanpaq akrakaqchayqa, tukuywan kusa allinlata kawsaq runa kanqa.Chayraykumi chay runaqa mana imapaqpis alabakaq, amaimalapaqpis das piñakuq imachu kanqa. Chaynulla amami

, maqanakunanpaq willanakunqalamapischu.

paq yarpurchu ruranqa. 8Ashwanmi chay runakunaqa mayqan.

Chaynulla chay runakunaqa kusa allinlata yarpuq, karanlataruraq, chaynulla Dyus munashannulla imatapis ruranqa.Chaynullami imatapis allita tantyakar ruraqkuna imakanqallapa. 9Chaymi ashwan chiqap kaq Amitunchikpa

.Chaynuqami kriyiq masinchikkunata chay chiqap kaqwananimachir ima,

.10Chaqa kusala achka runakunami rikarimushallapa chay

chiqap kaqpaq mana allinta rimaqkunaqa. Piru allitayarpuyllapa: Chay chiqap kaqpaqqami masqa mana allintarimanllapa Israel runakunapa siñal kustumrinkunalapi yarpurkawsaqkuna. Chaymi ashwan yanqa mana intrakaypaqimakunalapaq rimar wakinkunataqa ingañanllapa.11Chayraykumi tukuy chaykunataqa chay chiqap kaqkunalata

. Chaqa chay runakunaqamipaykunalapaq imantapis tantakuyta yarpur mana

, uk wasikunamanta kaqtatantar ima limpu ingañashallapa.

12

runa unaylla chay wakinninkunapaq kaynu nisha kayaq:“Kay Creta pwiblumanta runakunaqami,

maydiyapis kusalata llullakuq, utiq bistya yupay kusalamalu,

mana tiqllaq mikuq, chaynulla kusala qilla imakanqallapa” nir.

13Chaynu nirqami, chiqapta rimaran. Chayraykumianyaqnulla willayllapa paykunapis Amitunchikpi allitanakriyir kawsananllapapaq. 14Chaynuqami, paykunaqa chayyanqa illaqmanta yarpushan kwintukunata Israel runakuna

.Chaynuqapismi chay chiqap kaqmanta chiqanchakashakaqkuna imata rurananpaq nitinpis manana ingallapanachu. 15Chaymi nishaykillapa: Mayqanpis kusa shumaqallinkunalata Amitunchikwan kawsaqkunapaqqami, tukuyimapis kusa allinla. Piru chay kusala mana allinkunata rurarkawsaq, chaynulla Amitunchikpi mana kriyiqkunapaqqamimana imapis allinkunaqa kanchu. Chaymi ashwanyarpuyninmapis kusala mana allin katin, kusala manaallinkunalata rurar kawsanllapa. 16Chaynu kawsarmapismipaykunaqa Dyusta kasuni ninllapa. Piru kusa millanaypaqtarurar uchakushanwan, kusala mana intrakaq imakashanwanmi intrachimanchikllapa Dyustaqa mana chiqapta

Tito

-pacha puriran. Titumi. Chay Creta pachaqa, . Chaynu chaypi

Tito kayatinmi, , kriyiqkunapa rikaqninta numrananpaq. Chaymi chay, (1.5-9).

, Pabluqa Jesucristupi kriyiqkunata allitawillar intrachiran ama kasunanllapapaq (1.10-16). Chaynullami willaranpis imanu kriyiqkunaqa kawsananpaq nir (2.1-10),

(2.11-14; 3.3-7).Titupaq mas intrakanarqa liyishunllapa 2 Corintios 2.13; 7.6; 7.13-14; 8.16-17; 8.23; 12.17-18; Gálatas 2.1; 2.3;

2 Timoteo 4.10.

226

kasunllapachu nir. Chaynu karmi paykunaqa mana.

2 1Kriyiq masiy Tito, ,imanutaq Jesucristo kusala shumaq allinlata

. 2Chaymichay kriyiq runa ruku kaqkunata willay paykunaqa imatapischiqap kaqlata ruraq, kusala rispitakasha, imapipis allinkaqlapi yarpuq kananllapapaq. Chaynullami willankipis kusallakipakuq kar imata rurar qischakar imamapis kusalata

, chaynulla chay chiqap kaqpiallita kriyiqkuna ima kananllapapaq. 3Chaynullami chay rukukaq warmikunapis, Dyusta kasur kusa allinlata imatapisruraqkunami kanqallapa. Chaynu karnami, mananaukninkunapa washanta rimar uchachakuq,imalamapischu kanqallapa. Ashwanmi kusa allinlata kawsar,ukninkunatapis chaynu shumaqta kawsananllapapaq intrachiqima kanqallapa. 4Chaymi ashwan chay shipash kaqwarmikunamataqa, , chaynullawamrankunapaqmapis kusata llakiq ima kananllapapaq.5Chaynullami intrachiyanqallapapis tantyakar, imatapisallinlata rurar, ama uchakunanllapapaq ima. Chaynullaintrachiyanqapis wasinpi kaqkunata allita rikaq, kusalallakipakuq, runanta kasuq ima kananllapapaq. Chaynuintrachitinllapa, kusa allinlata rurar kawsatinllapaqami, chaykriyishanchikpaqqa mayqanpis manana kusa manaallinkunataqa rimayanqallapachu.

6Chaynullami nishaykipis: Chay musu kaqkunatapiskusalata animachiy, tantyakar imatapis allinlatana rurarkawsananllapapaq. 7Chaymi ashwan paykunataqa qamimanutaq allinlata rurar kawsayanki, chaynulla rikachiypaykunapis qam yupaylla allinlatana rurananllapapaq. Piru

, imapipis chay chiqap kaqlapi yarpurima karanlata rimar intrachinki paykunataqa. 8Chaynu kusa

, manami mayqanpisukmantaqa yarpunqachu. Ashwanmi chay wakin kuntranchikkaqkunamaqa, kusalata pinqakunqallapa. Chaymi ashwanmanana ima mana allinmatapis rimanqallapanachunuqanchikkunapaqqa.

9Chaynullami chay sirbikuqkunatapis kusa allita willaranimachinki, chay mantakuqninkuna imata rurananpaqnitinpis kasur rurananpaq. Chaynullami willankipismantaqnin imata nitinpis uyarala kar ama imatapisninanpaqchu. Chaynuqami ashwan chay mantaqnintaqakusalata aligriyachiyanqa. 10Chaynullami chay sirbikuqqaama imalapimapis ingañar ima suwanqachu mantaqnintaqa.Ashwanmi imatapis kusa karanlata ruraq ima kanqa. Chaynatukuy rikaqkunaqa washamaqninchik Tayta Dyuspikriyiqkunaqami imatapis karanlata ruran nir, paykunapisshunqunllapapi Dyusninchikpi kriyiyta yarpunanllapapaq.

11Chaqa Taytanchik Dyusqami kusalata llakipamarninchikllapatukuylata washamanallapapaq niran. Chaymi ashwan Jesucristuta

. 12

chiknu kawsanapaqqami tukuyla mana allin kaqkunata, chaynullatukuy imata munapakuykunataqami manana rurashaqnachu nir,itakuytana ministinchikllapa. Chaymi ashwan kanan kawsayarllaqaimatapis tantyakar rurar, chaynulla shumaqlata kawsarAmitunchikpi kriyirlla kawsaypaq. 13Chaynu kusa shumaq allinlatakawsar yarakuyashallapami, kusa llipyala pudirniyjunwashamaqninchik Amitunchik Jesucristo Dyusllami, shamur aparpullakumashunllapa, imanutaq arnimashanchikllapa karanchaynulla. 14Chaqa Jesucristuqami nuqanchikkunapaq payllawanur pagrakur tukuy mana allin kaqkunamanta chiqancharDyuswan pullachamaranchikllapa. Chaynuqami, ruraran paypaallinla kaqninkunana kar, maydiyapis allinlata rurarnakawsanallapapaq.

15

. Chaymi kusalata animachinki maskriyinanllapapaq. Piru mayqan mana kasushuqkunataqami,Jesucristupa shutinlapi anyaqnulla willar intrachinki. Chaqa

disprisyashuyta puytinqallapachu.

Kriyiqkunaqami kaynu kawsanqallapa

3 1Chaynullami, wakin kriyiq masinchikkunataqayarpuchinki gubyirnunllapata, chaynulla pwiblunllapapi

karguyjunkunamatapis kasunanllapapaq.pis imata rurarpis allinlata rurananlapaqna kananllapapaq.2

chu. Amami das ukkunawan willanakunqallapa imachu.Ukkunapaqmi llakinqa. Chaynullami mayqantapis amamikusa kani ima nirchu, shumaqlata tukuyta rikanqallapa.

3Chaqa unayqami nuqanchikkunapis kusala mana allin,mana intrakaq ima kaq kanchikllapa. Chaynu karmimunashanchikllapata rurar ima, Dyusmatapis mana kasuqchukanchikllapa. Chaymi ashwan Dyusmanta wakaqllapikashanchikllaparayku, tukuy ima mana allin kaqkunatasirbirna kawsaq kanchikllapa. Chaynulla ukkunata kusa manaallinta rurar, inbidyar, ukninchikllapa ukninchikllapa kusalata

. 4Piru chaynukawsayashallapamapismi, washamaqninchikllapa TaytaDyusqa,chikllapa. 5Chaynami ashwan allita intrakayta puytinchik, paykusalata llakipamarninchiklami washamashanchikllapa, mananuqanchikkuna imata allinta rurashanchikraykuchu nir.Chaynuqami tukuy mana allin kaqkunamanta paqar,mushuqmanta nasishapaq imana tikramaranchikllapa SantuIspiritunta qumarninchikllapaqa. 6Chaqa TaytanchikDyusqami washamaqninchik Jesucristurayku, SantuIspiritunta qur kusalata yanapamaranchikllapa. 7Chaynudibaldila yanapamarninchikllapami mana uchayjunwamranpaqna riqsimaranchikllapa. Chaymi ashwan kananqakusalata kunfyakar yarakuyanchikllapana, Jesucristoarnimashanchikllapata aypar tukuy tyimpupaqnakawsanallapapaq.

8Chaymi nishaykipis: Tukuy kay nishushayllapakunaqami kusalachiqap, mana yanqa llulla imachu. Chayraykumi kananqa kusalataqamta rugashuni, mana shaykuq chay wakin kriyiq

. Chaynami chayuyakuqkunaqa Tayta Dyuspi kriyirna maydiyapis kusashumaqlatana rurar kawsananllapapaq. Chaqa tukuy kaynishushaykunaqami, tukuylapaq kusala shumaq, allin ima karyanapamanchikllapa. 9Piru amami yanqalla ima mana sirbiq

. Chaynulla amamiwakinkuna yupay unay rukuyllapakunaqa ima ayllumantamikaran nir, chaynulla Moisés mantakushankunalapaq yarpur imaqawillanakunkillapachu. Chaqa chaykunalapaq yarpurwillanakuqkunaqa piñachikurla kawsanllapa. Chaymi tukuy

llapachu.10Chaymi mayqanpis chay kriyiqkunallamanta chaynu

llapaqa qayachimur uk kuti, manaqa ishkay kuti willankillapaamana chaynu tukunanpaq. Piru chaynu willatkillapa manakasushutinllapaqa,llapana. 11 , chaynu ruraqrunakunaqami uchakusha kar kusa kuchi tikrakashanraykuchaynuqa chiqanchanakuymatapis munayan. Chaymi ashwanpaykunalla tukuy tyimpupaq kastigakashana kanqallapa.

Pablumi Tito imata rurananpaq willaran12Chaymi kananqa kriyiq masiy Tito rugashayki: Chay

ukninchikkuna Artemasta, manaqa Tiquicuta qamman

1–3

227

, imanullapis qamqa rinki chay Nicópolispwibluman. Chayna chaypi nuqata rikamanaykipaq. Chaqanuqaqami chay qasay tyimputaqa chaypi pasayta yarpushakani. 13Chaymi kusalata rugashaykipis, kriyiq masinchikabugadu Zenasta, chaynulla chay ukninchik Apolosta tukuyima ministishanpipis yanapanaykipaq. Chaynuqamipaykunaqa tukuy mayta riyashanllapapipis mana imanpis

.14Chaynullami chay wakin kriyiq masinchikkunapis allin

, ukninllapakuna imata

paq. Chaynuqami kusa ministikasha runakunana kanqallapa.

Pablumi tukukananta saludakun15Kaypi pullay kaq kriyiq masinchikkunami qamkunapaq

. Chayraykumi chaypi kaq kriyiqmasinchikkuna nuqakunapaq kusalata llakiqkunatasaludapamanki. Chaymi Taytanchik Dyusman mañakunikusalata llakipar yanapashunanllapapaq.

Chaynumi kanqa.

3

228

Pablumi saludakun1Nuqa Pablumi, Jesucristupi kriyishayrayku kananqa prisu

kani. Chaymi kusala munashay kriyiq masiy Filemón, kaykartata iskribishuni. Ukninchik Timoteupismi saludashun.Chaqa qampismi nuqakuna yupaylla Jesucristullapaq

. 2Chaynullami kaymanta-pacha saluduta

tantakaq kaqkunapaqpis. Chaynulla saludanipismi ukninchikwarmisita Apiata, chaynulla Arquiputa ima. Chaqa chayukninchik Arquipumi nuqanchik yupaylla kusalata qischakar

. 3Chaymi TaytanchikDyusta, chaynulla Amitunchik Jesucristutapis kusalatamañakuni llakipar tukuy imapi yanapashunanllapapaq,chaynulla kusala shumaqta kawsachishunanllapapaq ima nir.

Pablumi payji nir ima Filemonpaq mañakun4Kriyiq masiy Filemón, imuraspis qampaq yarpurqami

kusalata payji nir ima Taytanchik Dyusman mañakuni.5 , qamqashi Amitunchik Jesucristupikusalata kriyishaykirayku tukuyla kriyiqkunataqa kusalatallakipanki ima nir. 6Chayraykumi ashwan TaytanchikDyusman kusalata mañakuni imanutaq qam allita

kriyinanllapapaq. Chaynuqami kusala mastana intrakayankikanqa imanutaq Jesucristuqa kusalata yanapamanchikllapanir. 7Piru kananqami kusalata animachir aligriyachimashayki.

llakipar ima aligriyachishayki nir.

Pablumi Filemonta ruganOnesimuta shumaqta rikananpaq

8Piru chaynu kusala allinta rurayatkimapismi, Jesucristupasirbiqnin kashayraykuqa, mantashuyta puytiyman imatamiruranaykipaq nirmapis. 9Piru Jesucristupi kriyiq karllakinakushanchikraykumi, imata ruranaykipaqpis kusalaallinta yarpuchiman rugashunaypaq. Chaqa nuqa Pablumirukuna kani. Chaynu karmapis,shayrayku kananqa prisu karmapis Onesimupaq rugashuni.10Chaqa chay sirbiqniki Onesimutami kaypi prisu kar

. Chaymi payqa kananqanuqapaqa wamray yupayna.

11Chaqa chay sirbishuqniki Onesimuqami ima mana allintarurashanrayku unayllaqa kusala mana allinta yarpuchishuran.Piru kananqami Jesucristupi kriyishanrayku kusala allintanayarpuchimashun qamta chaynulla nuqamatapis. 12Chaqapaypaqqami nuqapa kwirpuyllapaq yupay kusalata llakini.

.

samachipamanki. 13 , Jesucristuraykumi kaypiprisu kani. Chaymi kusala allinlugarniki ima ministiyashaypipis yanapamananpaq. 14Pirumanaraq qamwan parlasha karmi, mana munaraychu paykaypi kidanantaqa. Chaqa qammaqami mana nuqamunashayraykuchu kusalata yanapamanki. Ashwanmi qammunashaykinulla yanapamankimapis. 15Chaymi allita yarpuy.Chay ukninchik Onesimuqaalsakar riran, ashwan kanan-shuypaqa tukuy tyimpupaqnaqamwan kar yanapashunanpaq ima. 16Piru kananqamimanana unay yupay yanqa sirbikuqniki yupaynachu kayanqa.Ashwanmi kusala munashayki ukniki imana karyanapashuyanqa. Chaymi nishayki: Paypaqqami nuqamaqakusalata llakikuni. Chaymi ashwan qammaqa unay yanqasirbishuqniki kasha katinmapis kananqa AmitunchikJesucristupi kriyishanraykuna nuqamantaqa kusala mastallakipankiman.

17Chayraykumi nishaykipis: Nuqata kusala kriyiq masikipaqriqsimayarqa, paytapis nuqata yupaylla kusala shumaqtarikapamanki nir. 18Chaynulla nishaykipis: Chay ukninchik imamana allinta rurashanrayku imallapi dibishuyatinqa nuqatakubramay. 19Chaynu nir imami nuqalla iskribir kay kartaypiwillashuni, paypaqqa nuqa pagrashayki nir. Piru allita

raykuqa, chay ukninchik Onesimupaq pagrashunaymantaqaashwan qam masta dibimayanki. 20Chaynumi kriyiq masiy,ashwanmi chay kriyiq masinchik Onesimuta shumaqta rikarima kusalata aligriyachimay, Amitunchik Jesucristupi kriyiqkashaykirayku.

21Chaynu nir imami iskribishuni kriyiq masiy Filemón.Chaqa nuqaqami kusalata kunfyakani,matapis masta rurayanki kanqa nir. 22Chaymi ashwanrugashunipis uk kwartuta rikapamanaykipaq maydiya shamursamanaypaq. Chaqa nuqaqami yarakuyani, qamkuna,Taytanchik Dyusta mañatkillapaqa, kay prisu kashaymantapay yanapar lluqshichimatin, shamur watukushunayllapapaqnir.

Pablumi tukukananta saludakun23Kriyiq masiykuna,

Epafras. Chaqa paypismi nuqawan pulla kaypi prisu, Jesucristupaq. 24

, Marcos, Aristarco,Demas, chaynulla ukninchik Lucaspis.

25Chaymi Amitunchik Jesucristuman mañakuni, kusalatallakipar tukuy imapi yanapashunanllapapaq.

Chaynumi kanqa.

Filemón

Apustul Pablumi kay kartata iskribiran kriyiq masin Filemonpaq. Filemonqa Colosas pwiblupi taran. Chay tyimpumi kusaimayjun runakuna rantiyaq sirbikuqkunata, tukuy tyimpu sirbinanpaq. Chaynullami Filemonpis Onesimuta rantisha karan,sirbiqnin kananpaq. Chaymantami patrunnin Filemonmanta alsakasha karan. Chaymantaqami karsilpi apustul Pabluwantarinakuran. Chaypimi apustul Pabluqa, Jesucristupaq intrachitin, Onesimuqa kriyiran. Chaymi shumaqta willar ima, PabloOnesimuta kaynu niran: “Alsakasha katkimapis, patrunniki Filemón shumaqta qashan rikashunanpaq,payman” nir. Chaynu nitinmi Onesimuqa tikrakaran Filemonman.

229

intrachimashanchik

1 1Unay tyimpukunaqami, Tayta Dyusqa rukunchikkunatakusa achka shumaq imakunawan kutir kutir intrachiran.

Chaynuqami paypa rimaqninkuna intrachikuranllapa.2Ashwan kanan tyimpukunaqami, Dyusninchikqa imatapisintrachimanchikllapa Wamran Jesucristuwanna. Chaqa Dyusnitinmi payqa tukuy ima rikayashanchikkunatapis ruraran.Chaynullami tukuy imatapis payna rikananpaq Dyusqa qusha.3Chaymi paylla Dyus kar, intrachimanchikllapa Taytan Dyuskusa allin kar shumaqta llipyarayashanpaqmapis, Dyustamichka mana rikasha kashallapamapis. Chaynulla kusa puytiqrimayninwanmi tukuy imatapis rikar kuytan. Chaymiuchanchikkunamantapis pirdunar shumaqchamaranchikllapa.Chaymantami syilupi Dyusninchik tar mantakuyashanpiqa,allilaw qichqanpina tasha.

angelkunamantaqa tukuy imapi mas4Jesucristuqami Dyuspa Wamran kar, kusa mas mantakuq,

. 5ChaqaDyusqami, mana mayqan angeltapis kaynu niranchu:

“Qammi Wamray kanki.Nuqami kananqa Taytaykipaq riqsikani” nirqa.

Chaynulla manami mayqan angelpaqpis kaynu niranchu:“Nuqami paypaqa taytan kashaq.

Nataq payqa nuqapa wamray kanqa” nirqa.6Piru qashan uk iskribikashapiqa, uklayla Wamranta kay

, kaynu nin:“Dyuspa tukuy angelnin kaqkunaqa, payta aduranqallapa”

nir.7Nataq angelkunapaq-shuypaqa, kaynu nin:

“Angelkunaqami wayra yupayla,nina ratakuq yupayla karmapis, sirbimaqniykuna

kanqallapa” nir.a8Wamranpaq-shuypaqa, kaynu nin:

“Dyuslla katkimi, tukuy tyimpupaq mantakunaykiqakanqa.

Chaqa qamqa imatapis karanta rikarmi mantakunki”.9 “Qammi allin ruraykunata munanki. Nataq chay mana

.Chayraykumi nuqa Dyusniki kar akrashur,kusa masta aligriyachishusha kani tukuy

wakinnikikunamantaqa” nir.10Kaynumi ninpis Jesucristupaqqa:

“Qammi Amituy, pachata ima kaqnintinta rurarayki.Qamllami makikiwan syilutapis rurarayki.

11 Chay rurashaykikunami maydiyaqa tukukanqa. Piruqamqami tukuy tyimpu, mana chinqankichu.

tukukanqa.12 Qammi dublanki, .

mudakunllapa chaynu.Piru qamqami, qamlla kanki.

Manami bidaykiqa maydiyapis tukukanqachu” nir.13Dyusmi mana mayqannin angeltapis kaynuqa niranchu:

“Tay allilaw qichqaypi,

nirqa.14Chaqa tukuyla angelkunaqami wayra yupayla karmapis,

Dyusta sirbinllapa. Chaymi sirbiqninllapa katin, Dyusqa.

Washamaqninchiktami allita kasuypaq

2 1Chayraykumi tukuy willamashanchikllapata allitauyakur kasuypaqllapa, Dyusninchikpa nanninmanta

amana wakaq tukunallapapaq.2Unay tyimpumi Dyusqa angelninkunata willaran

, pay mantakushannullata kasur, karanlatarurananllapapaq.mana kasur uchakuqkunataqa, chay mantakuyb nishannulla

HebreosJesucristupi kriyiq Hebreo runakunaman karta

. Chaqa kay librupiqa manari rimanchu. Piru chaynukatinmapis wakinkunaqa Bernabimi iskribisha kanqa nir yarpunllapa (Hechos 4.36; 13.1-5). Nataq wakinkunaqa yarpunllapaApolos iskribisha kanqa nir. (Hechos 18.24-25; 1 Corintios 1.12; 3.4-8; 3.22-23). Wakinkunaqami yarpunllapa uk runaiskribisha kanqa nir. Piru mayqan karmapismi kay librutaqa iskribiran uk Israel runa, Jesucristupi kriyiq Israel masinkunapaq(Hebreo rimaq masinkunapaq).

Kay librupimi intrachimanchik imanumi Jesucristuqa kusala mas pudirniyjun angelninkunamanta, (1.4–2.18), Moisesmanta(3.1–4.13), chaynulla kurakunamantapis (4.14–5.10; 7.1-28). Chaynullami intrachimanchikpis payqa kusala mas mantakuq nir.Chaynumi kay libruqa intrachimanchik imanumi Tayta Dyusqa mushuq tratuta ruraran runakunata washananpaq nir (8.1-13).Chaynullami intrachimanchikpis uchanchikpaq animalkunata apar altarpi rupachinamantaqa, ashwan Jesucristupi kriyishauchanchikkunamanta pirdunamanchik nir. (9.1–10.18).

Intrachimanchikpismi Jesucristupi kriyirllana imuraspis kawsanallapapaq (5.11–6.20; 10.19-39). Chaynumi kay librupiqaintrachimanchikllapa imanu qischakarmapis kriyishanchiknulla shachinakunallapapaq nir. (11.1–12.29). Chaynullami kusa masshumaq imakunata intrachimanchikpis (13.1-25).

a 1.7 Angelkuna wayra yupayla nirqami niyanchik dasla maytapis puriq kashanpaq. Chaynulla nina ratakuq yupayla nirqami niyanchik,ninamaqa takshala karmapis dasla rupachikuyta puytin chaynu kashanpaq. b 2.2 Chay mantakuy nirqami, rimayanchik unay Moisésmantakushankunalapaq. Rikashun Hechos 7.53, Gálatas 3.19.

230

c 3.9 Rikay Salmo 95.7-11; Números 14.1-12 20-23.

kastigaqllapapis. 3Nataq kanan tyimpukuna chaynu katinqa,¿imanunari washakashunllapa, chay kusala shumaqwashamaqninchik Jesucristuta mana kasurmaqa? ChaqaAmitunchik Jesucristuri puntata wakinkunata intrachiran kaywashakayanchik chaypaqqa. Chaymantaraqmi chayuyakuqkuna nuqanchikkunata willar intrachimaranchikllapa.4Chaynulla chay uyakuqkunataqa, Dyus munashannulla SantuIspiritu yanapatin kusa dispantakaypaqkunata, mana ruraypaqshumaq imakunata, milagrukunata ima ruraran. Chayna chayrurashanllapakunapaq, Tayta Dyusmi rurachisha nir kriyirqa,

nir.

Jesucristumi pachaman shamurrunakuna yupay tikrakaran

5Dyusqami maydiya shamuq mushuq pachapaqparlayanchik chaykunataqa, manami angelkunatachu qusharikananllapapaqqa. 6

piqa kaynu nin:“¿Imataq runaqa paypaq yarpunaykipaqqa?

¿Imataq kawsaq runaqa llakipanaykipaqqa?7 Ashwan rurarmaqami, angelkunamanta uk ratulapaq

ikikaqnin yupay kananpaq rurarayki.Piru chaynu katinmapis, kusala shumaq imana

kananpaq tikrarayki.8 Chaymi tukuy imatapis,

yupay rikananpaq qurayki” nir.

imata rikananpaq nirqami, Dyusqa mana tukuy imakunatapischaynulaqa dijaranchu. Piru chaynu katinmapismi, runataqamanaraq rikayanchikchu tukuy imata rikaqtaqa. 9Chaqa

, uk tyimpuqa Jesusqa runakuna yupaytikrakatin, Dyusqa uk ratulapaq angelkunapa ikillan kaqnintayupay rikaran. Chaqa Dyus munamarninchikmi paytaqadijatin, chay uraqa kusata qischakar tukuypaq wanuran.Chaynu karmi kusata alabakar, kusa shumaqtanakurunakusha.

10Tukuy imakunami kan Dyuspaqqa. Chaqa payraykumitukuy imapis kan. Chaymi payqa, tukuy wamrankuna chaykusa shumaq mantakunan Luryanpi kananta munaran.Chayraykumi Wamran Jesucristuta kay pachaman

, tukuy runakunapa uchanllapapaq wanunanpaq.Chaymi Jesucristuqa, Dyus munashannullata rurar kusataqischakar kumpliran, tukuy washakasha kananllapapaq.11Chaqa tukuylari uk taytalamanta kanchikllapa, washakuqchay, chaynulla paypa kaqkunapis. Chaynu kashallapamiDyuspa Wamran Jesusqa, mana pinqakunchu kriyiqmasiykuna kankillapa nimayninchikllapataqa. 12Chaqa Dyusnitin iskribikashakunapiqa Jesucristo kaynu nin:

“Qampaqmi parlashaq kriyiq masiykunata.

takichishayki ” nir.13Chaynullami ninpis:

“Paypimi nuqaqa kunfyakashaq” nir.Qashan uk pachapiqa kaynu nin:

“Kaypimi nuqaqa kani,Dyus wamraykunata qumashankunawan” nir.

14

wamrankunaqa uk aychalamanta, uk yawarllamanta.Chaynumi Jesucristupis nuqanchikkuna yupay aychayjun,yawarniyjun karan. Chaynu karmi pay wanurqa, binsiranchay wanuchikunanpaq pudirniyjun kaq dyablutaqa.15Chaynumi washaran tukuyta, nasishanmanta-pachawanunanllapapaq manchakur kawsaqkunataqa. 16Chaqachiqaptami Jesucristuqa mana angelkunata washaqchu

shamuran. Ashwanmi Abrahampa ayllunmanta kaqkunatawashaq shamuran. 17Chaynu karmi Jesucristuqa tukuy imapinuqanchikkunanu karan. Piru Tayta Dyusta kusa allita kasuqkarmi, nuqanchikkunata munamarninchik Dyuspa naypanmanqimikaran kurakunapa mantaqnin yupay. Chayna kruspiwanushanrayku Tayta Dyusqa uchanchikkunatapirdunamaranchikllapa. 18Chaynulla, imanutaq Jesucristutakusala saqra imakunapi dyablu rikarichinatinmapis payqashachinakuran. Chaymi mayqanpis kanan, pay munashantarurar qischakar imakunapi rikariqkunamatapis, yanapaytapuytin.

Jesucristumi Moisesmantapis mas mantakuqqa

3 1Kusa allinla kriyiq masiykuna, Tayta Dyusmi qamkunataakrashushallapa paypa wamrankuna kanaykillapapaq.

Chaymi nuqanchikkunaqa rimanchikllapa Tayta Dyus,

kananpaq nir. Chayrayku ashwan Jesucristulapinayarpukushunllapa. 2Chaqa Tayta Dyus munashankunalata kay

, payqakaranlata ruraran. Chaynullami Moisespis imatapis karanlatakusa shumaqta ruraran Israelmanta kriyiqkunawanqa. 3PiruJesucristutaqami masta Moisesmantaqa kasunapaq allin.Chaqa imanutaq uk wasi ruraqmataqa wasi rurashanmantamasta rispitanchik, chaynumi Jesucristutapis masta kasuypaqMoisesmantaqa. 4Tukuy wasikunatami mayqan ruratinrurakan. Piru Tayta Dyusmi tukuy imatapis rurasha.5Chaynullami Moisespis Dyusta sirbiq kar, Israelmantakriyiqkunawanqa tukuy imatapis karanlata ruraran. Chaymiuk tistigu yupay intrachimanchik maydiyaqami Jesucristoshamuyanqa nir. 6Piru Jesucristuqami Dyuspa Wamran kar,kusa allinla karan Dyuspi kriyiqkunawanqa. Chaynanuqanchikkuna paypi kriyishanchikrayku, paypa wasin yupaykanchikllapa. Chaymi paymanta mana chiqanchakarchualigrila kunfyakashunllapa Amitunchik shamur pullakurapamanallapakaman.

7Chayraykumi Dyuspa Santu Ispiritunqa kaynu nin:“Kanan diya qamkuna, Dyus nishankunata uyakurqa,

8 kriyinaykillapamanta ama anku shunquqatikrakankillapachu,

imanutaq wakinkuna Dyuspa kuntran tikrakar,ukman mana allinkunata chunllaq lugarpi ruraranllapa

chaykuna yupayqa.9 Chaypimi michka kwarinta añuta paykunawan kar kusa

allin imakunata rurasha katiymapis,unay rukuykillapakunaqa munashankunata

ruraranllapa.c10 Chayraykumi chay tyimpu runakunawanqa piñakuray.

Chaymanta kaynu niray: ‘Shunqunllapapiqamichinqasha yupayna purinllapa.

, manakasumaranllapachu’.

11 Chaymi, piñakurqa kaynu nir juraray:‘Manami yaykunqallapachu samananllapapaq arnishay

pachamanqa’ nir”.12Kriyiq masiykuna, kuytakarllapami, ama shunquykillapata

ankuchankillapachu. Chayna chiqap kawsaq Dyusmantaqaama chiqanchakanaykillapapaqchu. 13Ashwanmi uknikillapauknikillapa waran waran animachinakunkillapa. Chayiskribikashakunapi kanan niyan chaykunata allitaintrakarllapaqami, qamkunaqa mana dasqa ingachu. Imanupiqa ñakar shunquykillapata ankuchar,Dyuspaqqa mana allinta rurayankillapa kanqa. 14Chaqa

2 3

231

Jesucristo pullakumanapaqqami, imanutaq chayraq kriyiqqallarir allita paypi kriyiranchik chaynulla, maydiya

.15Chaqa chaynupaqmi iskribikashakunapi kaynu nin:

“Kanan diya qamkuna, Dyus nishankunata uyakurqa,

llapachu,imanutaq chay mana allinkunata ruraranllapa chaykuna

yupayqa” nir.16 , Moisés Egiptumanta runakunatalluqshichimuran. Chaymi chay lluqshichimushanllapachaykunaqa, Amitunchik nishankunata uyakusha karmapismana kasuranllapachu. 17Chaynulla chay chunllaqlugarkunapimi, kwarinta añuta mana kasukur imami uchakurtayarmapis wanuranllapa. Chaynu uchakushanllapapaqmiDyusninchikqa piñakuran. 18Chaymi payqa jurar niranpis,mana kasukushanllaparaykushi paykunaqa, samachinanpaqarnishan pachamanqa mana yaykuyanqallapachu nir.19Chiqaptaqami paykunaqa, Amitunchikwan mana pullashumaq kaytaqa puytiranllapachu. Chaqa manarikasukushachu karanllapa.

4 1Dyusmi nuqanchikkunatapis pay kayashanman yaykurpullan samanapaq arnimanchikllaparaq. Chayrayku

kusata kuytakaypaqllapa. Kuytawkish imanupiqamkunamanta ukllaqa mana pullanqa katkillapachu. 2Chaqanuqanchikkunamatapismi willamashanchikllapa imanumiwashakayashunllapa nir, imanutaq paykunata willaranllapachaynulla.pis, manami sirbiranllapachu. Chaqa manari kriyiranllapachuchay washakananllapapaq willashanllapapiqa. 3Pirunuqanchikkunaqami, kriyishanchikllaparayku Dyussamachimanallapapaq arnimashanchikllapa karan,chaymanqa yaykunchikllapa. Nataq Dyusqami chay unaymana kasukuqkunapaqqa kaynu niran:

“Piñakurqa kaynu nir juraray:Manami yaykunqallapachu samananllapapaq arnishay

pachamanqa” nir.Piru Dyusqami samashana karan, tukuy imakunata rurartukchishana kar. 4Chaqa Dyus nitin iskribikashakunapiqami,uk pachapiqa chay syiti diya kaqpaqqa kaynu nin:

“Dyusmi tukuy imata rurashana karqa, chay syiti diyakaqpiqa samaran” nir.

5Qashanmi chay iskribikashakunapiqa uk pachapi kaynu nin:“Manami yaykunqallapachu samananllapapaq arnishay

pachamanqa” nir.6Piru faltanllaparaqmi wakinkunaqa chay samananllapapaq

pachaman yaykunanpaqqa.kumi, mana yaykuranllapachu chay washakananllapapaq puntatauyakusha chaykunaqa. 7Chayraykumi Dyusqa qashan akrasha ukdiyata. Chayqami “Kanan diya”. Chaytaqami willamashanchikllapaunay may tyimpumantaraq. Piru Davidqami unay iskribikashakunanishannulla kaynu niran:

“Kanan diya qamkuna, Dyus nishanta uyakurqa,

llapachu” nir.8Nishaykillapa: Josué, Israel runakunata chay samana pachamanyaykuchir samachishana katinqa, Dyusqami manana rimanantachuuk samana diyapaqqa. 9Chaynu katinqa, kanraq-ari uk samanapaqdiyaqa, Dyuspa wamran kaqkunapaqqa. 10Chaqa mayqanpis Dyussamachinanpaq chay arnishan pachaman yaykuqqa, unayrurayashankunata dijaq yupayna saman, imanutaq Dyus tukuyimata rurarqa samaran chaynulla. 11Chayraykumi shachinakurchay shumaq samana pachaman yaykunapaq yarpushunllapa.Chayna ama mayqanpis chay mana kasukuq yupayqakanallapapaq.

12Chaqa Dyuspa rimayninqami chiqapta kawsaq kar riman.Chaymi imanutaq uk ispadamaqa kada ladunman luyjun kar

das kuchukun, chaynumi Dyuspa rimayninpis das allitaintrachikun. Chayna runakunapa yarpuyninman,shunqunman, tullunman, ñutqunkunaman imapis daslaratakun. Chaynu karmi runakuna yarpuyashanta,

. 13Tukuy imarurakashakunaqami, Dyuspaqqa shutillapi kanqa. Chaymitukuy imapis paymantaqa mana pakapllaqa kanqachu. Chaqatukuymi naypanpi kashallapa, .

mañakur imapipis yanapamanchik14Jesucristumi Dyuspa Wamranqa. Paymi kurakunapa

mantaqnin karna,llapapaq syilumanqa risha. Chayrayku pay tukuynimashanchikkunapi allita kriyishanchikkunamantaqa, amachiqanchakashunllapachu. 15Chaqa Dyuspaq kusa shumaqta

, imanulakashamapis llakipamayninchikta puytin. Chaynullanuqanchikkunata yupay uchakuchinaranllapa ima. Pirupayqami mana imalapipis uchakuranchu. 16Chaymi paykurakunapa mantakuqnin kar nuqanchikkunapaqmañakutinqa, kusalata kunfyakar llakipakuq Tayta Dyusmanqimikar mañakushunllapa. Chayna nuqanchikkunata munarllakipamarninchik, tukuy ministishanchikkunapipisyanapamanallapapaq.

5 1Tukuy kurakunapa mantaqninkunataqami,runakunamanta akranllapa. Chayna Dyusman pay

qimikar runakunapaq mañakunanpaq, chaynulla ufrindanta, runakuna uchanpaq nir animalkunata

apashanta wanuchinanpaq ima. 2Chaqa kurakunataqami,uchayjun runakunamanta akranllapa. Chaymi mayqantapis

, mana allinta rurashanraykuchinqasha yupay kaqmatapis, llakipayta puytin. 3Chaynamipaypis chaynu kar, Dyuswan shumaqna kananpaqqa, paypauchanpaq, chaynulla ukkunapa uchanpaqmapis, animalkunatawanuchiyanqa. 4Manami mayqanpis chaykunatarurananpaqqa payllaqa akrakanchu. Ashwan Dyusmi chaynukananpaqqa akran, imanutaq kura Aaronmataqa chaynukananpaq akraran chaynulla.

5Chaynullami, Jesucristupis mana payllachu kurakunapamantaqnin kananpaqqa akrakaran. Ashwan Dyusmi chaynukananpaqqa akraran. Chaqa paymi kaynu niran:

“Qammi Wamray kanki.Nuqami kananqa Taytaykipaq riqsikani” nir.

6Qashanmi iskribikashakunapi uk pachapipis, kaynu niran:“Qammi tukuy tyimpupaq kura kanki,

imanutaq Melquisedec kaq chaynulla” nir.7Piru Jesucristo kay pachapi karllaraqqami, kusa jwirtita

rimar, llakir waqar ima Dyusman mañakuran, wanunanpaqchaymanta washayta puytin nir. Chaymi payqa Dyusnishanlata ruraq katin, Dyusqa uyar yanaparan. 8Jesucristo,Tayta Dyuspa Wamran kar, mana qischakaq karmapis kaypachaman shamur qischakaran. Chaynu qischakar imamiintrakaran imanumi uk runa, Dyusta kasushanrayku qischakannir. 9Chaynu qischakarmapis Dyus munashankunata tantarrurashana karqami,llapapaq. Chayna payrayku Dyus nishanta kasuqkunapis,tukuy tyimpupaqna kawsananllapapaq. 10Chaymi imanutaqunay Melquisedecmaqa Dyuspa kusa shumaq kuran kaq,chaynulla kananpaqmi Dyusqa Jesucristutapis akraran.

Kriyishaykillapamantakish chiqanchakatkillapa11Chay willashuyashayllapa chaypaqqami, kusa achkaraq

kan parlanapaqqa. Piru qamkuna mana das intrakaqkatkillapami mana imanupis willashuyllapata puytinichu.12Qamkuna kriyishaykillapaqami unayna. Chaymi qamkunana

. Piru

3–5

232

d 6.19 Anklaqami kusala llashaq jyirru manaqa kusala llashaq rumi. Chaymi sirbin yaku ruriman asintar allila aypakutin, barkuta ama wayrawakman kayman sunsunulla purichinanpaq. Chaynumi nuqanchikkunapis Jesucristupi kriyishallapaqa, payqa uk ankla yupay purichimanchikmunashanlatana rurar kawsanallapapaq.

Amitunchikpa shumaq rimaynintaqami, qashan manyaqwillashunanllapata ministinkillapa. Chaqa qamkunaqamimana yaqqa das intrakaqkunapaq tikrakashaykillapa.Nishaykillapa: Byiju runakunami tukuyla mikuykunata puytinmikuyta, chaynulla imakunatapis riqsiyta puytin ima. Piru uktaksha wamrituqami, lichilata upyan, chaynulla manaraqimalatapis riqsinchu. Chaynumi ashwan qamkunaqa, chaybyiju runakuna yupay kanaykillapamantaqa, chay lichitaupyaq wamritukuna yupay kankillapa. 13Chaynishushayllapanu, mayqanpis lichilata upyaqkunaqami, ukñuñuq wamritu yupay. Chaynumi qamkunapis chay

karllapa, , mana allinruranaykillapapaq nirmapis. 14Nataq tukuy mikuykunaqami,byiju kaq runakunapaq. Chaqa paykunaqari ukkunata rikarwillan imanu tukusha nirmapis.allin, mana allin nirmapis.

6 1Chayraykumi ashwan byiju runakunana yupaykanallapapaq yarpushunllapa.

chay punta kashanchiknu tukuy tyimpupaq wanunapaqchaykunataqa manana ruranapaqchu nir. Chaynulla

paywan kashunllapa nirmapis. Piru chaynu katinmapismi,ama chaykunalatachu rurashunllapa. Ashwanmi Dyus mastaintrachimanayanchik chaykunatapis, intrakarnakawsashunllapa. 2

imanumi shutikushun, imanumi kriyiq masinchikkunapa,

llapa, imanumi maydiyaqa Amitunchik tukuyta rikar. Piru amami chaykunalapaqqa

yarpushunllapachu. 3

mantapis,.

4Nishaykillapa: Wakinqami tutaparaqllapi yupay karanllapa.Chaymi Dyusqa intrachiran yarpuyninllapapiqa kusa shumaqachkillapi yupay kananllapapaq. Chaynulla Dyusmi shumaqtayanapar Santu Ispirituntapis quran. 5Dyus nishankunatarurarmi, shumaqta taranllapapis. Chaynulla Dyuspapudirninwanmi, maydiyaqa shumaqtana uk pachapiqakawsananllapapaq karanllapa. 6Chaynu kananllapapaqqamikusala shumaq kasha. Piru chaynu kananpaq kayarllapamapis,ashwan Jesucristumanta chiqanchakaranllapa. Chaymi chaynutukurllapaqa, Dyuspi manana kriyinar, paymanqa mananaqashan tikrakaytaqa puytiranllapanachu. Chayrayku, amaminuqanchikkunaqa chaynuqa kashunllapachu. Chaqa paykunachaynu mana allinkunata rurar imaqa, DyuspaWamranmantaqa burlakar qashan kruspi klabaq yupaynakaranllapa. 7Tukuymi imanutaq pachamaqa, tamyaishkimutin shuqur chakichin, chay yupay. Chaynatrabajaqkunapaq kusa shumaqta puqutinqami, Dyusqashumaqta rikar bindisin. 8Piru imanupi chay pachapi ayaqqirukuna puqutin, manaqa kasha ima winatinqa, chaypachaqa mana sirbiyanqachu. Chaymi Dyusqa manaallinpaqchu rikayanqa. Chaynulla chaykunataqamirupachikayanqa.

9Piru chaynu rimarmapis kriyiq masiykuna, nuqakunaqakunfyakanillapa qamkunaqa mana chaynuchu kankillapakanqa nir. Chaymi manana chaynu karqa, tukuy tyimpupaqnawashakankillapa. 10Chaqa Dyusqami kusa allinla kar, paypikriyir ukkunata munar imanu yanapashaykillapata, imanukanankaman rurayashaykillapatapis, manami qunqanqachu.Chaymi chaykunata rurarqa, kusa allin kaqkunalatarurankillapa. 11Piru qamkunaqami uknikillapa uknikillapa

chayllata imatapis ruranaykillapata munani. Chayna chayta, maydiyaqa imata

aypayankillapa kanqa chay,llapa kanqa chayqa, chiqapta kumplikayanqa nir. 12Manamimunanillapachu qilla kanaykillapataqa. Ashwanmimunanillapa, qamkunapis chay wakin kriyiqkunakanankaman Dyuspi kriyir, payrayku shachinakurmapisarnishankunata shumaqta aypar kawsanllapa, chaynukanaykillapata.

13Unaymi Dyus, Abrahamwan uk tratuta rurarqa, payllapaqjuraran. Chaqa manari ima ukpis paymanta kusa maspuytiqqa karanchu. Chaymi mana ukpaqqa juraranchu.14Kaynu nirmi juraran: “Nuqami kusata bindisishayki.Chaynulla nuqami qammanta kaq aylluykita kusataachkachashaq” nir. 15Chaynu Tayta Dyus, Abrahamtaarnitinqami, payqa mana ukmanta yarpupakur imachuyarakuran. Chaymantaraqmi Tayta Dyus arnishantaqa,Abrahamqa rikaran. 16Nishaykillapa: Runakuna imatapisrurananpaqqami juranllapa uk paymanta kusa mas puytiqpashutinpi. Piru chaynu jurarqami, manana qashan qashanqajuranmannapischu. 17Chaynu katinqa, Dyusqami allitaintrachimanayaranchikllapa, mayqankunami chay tratutarurashantaqa aypayanqa nir. Chaqa payqami arnimarninchiktratu rurashanmantaqa, mana pitilamatapis kambyarchuqumashun. Chayraykumi payqa payllapaq jurar arnikuran,karanlata imatapis qumanallapapaq. 18Chaynumi Dyus chayarnimashanchikmanta, chaynulla jurashanmantaqa, manaimapis kambyakayta puytinchu. Chaqa Dyusqami manallullakuyta puytinchu. Chaymi paymantaqa imatapis karantaaypayta puytinchik, tukuy paywan kar washakaqkunaqa.Chaynulla paypimi kunfyakanchik washamaqninchikllapa nir.

19Chaymi Jesucristupi kriyishanchikllaparaykuqa kusalatakunfyakanchikllapa imanutaq anklamaqad barkuta manadijanchu maylawta rinanpaqmapis chaynumi payyanapamashallapa mana chiqanchakashunllapachu nir.Chaynuqami Dyusta adurananllapa wasipi, Santu kwartuman

,pasayta puytinchikna paywan tarinakunapaqqa.20Chaynullami Jesucristuqa Santu kwartuman yaykurannuqanchikkunapaq Dyusman mañakunanpaq. Chaqa payqamitukuy tyimpupaq mantakuq kuranchikllapana kar,Melquisedec yupayllana karan.

Melquisedecqami mas mantakuq kura karan

7 1Kay Melquisedecqami, unayqa Salem pachapamantakuqnin kaq. Chaynulla payqami unaq syilupi

Dyusninchikpa kuran kaq. Paymi, Abraham chay mantakuqkuntraqninkunawan maqanakur binsisha tikrakamuyatin, rirtarir bindisiran Abrahamtaqa. 2Chaymanta Abrahamqa dyispartin kaqmanta ukta quran, chay kuntraqninkunata ganarimankunata aypashanmantaqa. Nishaykillapapis: Chay shutiMelquisedecqami, rimayninchikpiqa munan niyta “Kusa allitamantakuq” nir. Nataq Salem-shuypaqa rimayninchikpiqamunan niyta “Shumaqchakuq” nir. Chaymi paypa pwiblunSalem kashanrayku, payqa “Shumaq mantakuq” kaqpis. 3Piru

taytan, mayqanmi maman karan nirmapis. Chaynulla mana, imanumi nasiran,

imanumi wanuran nirmapis. Chaynumapismi payqa, DyuspaWamran yupay tukuy tyimpupaq kurana.

4Kananqa rikayllapa imanumi Melquisedecqa karannirmapis. Paytami unay rukunchik Abrahammapis dyis partikaqmanta ukta quran, maqanakuypi wakin mantakuqkunata

5–7

233

ganar imankunata kitashanmanmatapis. 5Dyus nitinmiMoisesqa kaynu nir mantakusha karan. Chaymi chaymantakuyqa niq: Runakunaqashi tukuy imankaqkunamantaqa, dyis partimanta ukta qukuyanqallapa nir.Chaynulla niqpis: Levipa ayllunmanta kura kaqkunalaaypanqallapa nir. Chaynutaqami, tukuy runakunamantaAbrahampa ayllunmanta katinllapamapis aypaqllapa. 6PiruMelquisedec mana Levipa ayllunmanta kasha katinmapis,Abrahamqami iman kaqmantaqa dyis partimanta ukta quran,Dyus michka payta imakunata arnisha katinmapis.Chaymantami Melquisedecpis, Abrahamta bindisiran.7 , chay bindisiq chayqami, masbindisikaq chaymantaqa. 8Kay pachapiqami Levipaayllunmanta kura kaqkunala, chay dyis parti kaqmanta uktaaypanllapa. Piru maydiyaqami wanuyanqallapa. Nataq Dyusnitin iskribikashakunapiqami, Melquisedecpaqqa riman,payqa kawsayanraq nir. 9-10 ,Abrahammi Melquisedecman qimikatin bindisiran. Chaymibindisishanrayku chay dyis parti iman kaqmanta ukta quranMelquisedectaqa. Chaynu qukutinqami chay paymantaayllunkuna kananpaq kaq Levikunapis qukusha yupay kayaq,michka manaraq nasisha kayarmapis.

Jesucristumi Melquisedec yupaylla kuraqa11Levipa ayllunmanta kaq kurakunaqami, Israel runakunata

Dyus nitin, ., manami

uchanllapakunamanta washakayta puytiranllapachurunakunala kashanllaparayku. Chayraykumi Jesucristotukuyta llakipar washamanallapapaq, kura Melquisedecyupaylla rikarimuran. Manami Aaronpa ayllunmanta kurayupaychu karan. Chaqa Levipa ayllunmanta kaq kurakunawashamanapaq kasha katinqami, Jesucristuqa mana mushuqkura kananpaq shamunantachu washamanallapapaqqa.12Jesucristumi shamurqa mushuq kuranchikllapa karna, Dyus

.Chaymi chay mantakuykunamantaqa,shanchiktana kusa mas allita kasuypaqllapa. 13ChaynullaAmitunchikpa chay iskribishankunapi nishannulla,Jesucristuqami mana Levipa ayllunmantachu karan.Ashwanmi payqa uk ayllumanta rikariran, kurakuna michkamana chay ayllumanta kasha katinmapis. 14Chaqa

, Amitunchik Jesucristuqami Judáshutiqpa ayllunmanta karan. Piru tukuy chaypaqqami,Moisesqa mana imalatapis chay ayllupaqqa rimaranchu, chaypaymantami uk mushuq kura ima rikariyanqa nirmapis.

15

rikarimusha chayqami, Melquisedec yupaylla nir. 16Chaynulla chaymushuq rikariq chayqami, mana mantakuykuna nishannullaLevipa ayllunmantachu karan. Chaqa payqami tukuy tyimpupaqmanana wanunanpaq kar, ashwan kurana kananpaq numrakasha.17Chayraykumi paypaq Dyusqa kaynu nin:

“Qammi tukuy tyimpupaq kura kanki,imanutaq Melquisedec kaq chaynulla” nir.

18Chaynu katinqami, chay unay mantakuykunaqa litala yupaykar, mana mayqantapis uchankunamanta kusa allinpaqtikrayta puytiranchu. 19Chaqa Moisespa mantakuyninqamimana imamantapis shumaqchamaqninchikchu. Ashwan chaymantakuypa lugarninqami kan uk washakanapaqqa. Chaymipayrayku Dyusman qimikayta puytinchik.

20Kaypaqqami, Dyusqa jurar arnimaranchikllapa. Nataqwakin kurakunaqami mana jurar imachu numrakaranllapa.21Chaqa Dyus nitin iskribikashakunapimi kaynu nin:

“Amitunchik jurarqami,pay nishantaqa mana kambyayta puytinchu.

Chaqa ninmi: ‘Qammi tukuy tyimpupaq kuraqa kanki,[imanutaq Melquisedec kaq chaynulla]’ nir”.

22Chaynu kananpaqmi Tayta Dyus juraran. Chaynaminuqanchikkunawan mushuq tratuta rurasha kar, Moisésmantakushanmanmatapis Jesucristo kura kashanrayku puytinkusa shumaqta yanapamayninchikta.

23Nataq wakin kurakunaqami kusa achka karllapamapiswanutinqa, paykunapa lugarninqa ukkunana kaqllapa. 24PiruJesucristo mana wanuq katinmi, pay kura kashanmantaqa,manana qashan ukman kuraqa kanqanachu. 25Chayraykumitukuy tyimpupaq Jesucristuna washayta puytin, mayqankunaDyusman qimikaqkunataqa. Chaqa payqari tukuy tyimpupaqkawsan.paqqa.

26Chayraykumi ministiyashanchikkunapiqa Jesucristoyanapamanchik. Chaqa Jesucristu-ari kurakunapa chiqapmantaqninqa. Manami ima mana allintapis ruraranchu.Chaynu karmi uchayjun runakunawan kawsarmapis, payqamana uchakuranchu. Chaymanta unaq syilupi Taytan

, kusa mas riqsikashapaq tikrakaran.27Manami chay wakin kurakunapa mantaqninkuna yupaychu.Chaqa wakinkunaqami waran waran uchakushanllapapaqanimalta ufrinda nir wanuchinllapa. Puntataqami paykunapauchankunapaqraq chaytaqa ruran. Nataq chaymantaraqmiwakin runakuna uchakushanllapapaqqa chayta ruranllapa.Piru Jesucristuqami, chay animalkunata ufrindapaqwanuchinllapa chaynu, paylla uk kutila wanuranuchanchikllapamanta washamanallapapaqqa. 28NataqMoisespa mantakuyninkunaqami, Dyusman mañakunanpaqkurakunapa mantaqnintaqa numraranllapa uchayjunrunakunamanta. Chay mantakuykunamanta ikitaraq, Dyusqajurar Wamrantaqa numraran paypa rimaqnin kurakunapamantaqnin kananpaqqa. Chaqa payqari tukuy tyimpupaq kusaallinla kar mana uchayjun imalamapischu.

Jesucristumi mushuq tratuta ruraq chayqa

8 1Chiqaptaqami chay parlayashanchikllapa chaypaqqa,

willamaqninchik kura nir. Payqami, Dyus syilupimantakuyashan allilaw qichqanpi tasha. 2Chaymi chaymaypi , payqa kusa allin rimaqninkurakunapa mantaqnin kar sirbikun. Chaqa chay chiqap tananlugartaqari paylla Amitunchikqa rurasha, mana runakunachu.

3Dyuspaq tukuy kurakunapa mantaqnintaqami, numranllapa.

Chayraykumi Jesucristo kurakunapa mantaqninna karmapis,ufrindapaq imalataqa wanuchiq yupay, Tayta Dyusta qunanpaqkaran wanurqa. 4Pay kay pachapi karqami, mana Levipaayllunmanta kaq kurachu kanman. Chaqa kay pachapiqariimanutaq Moisespa mantakuynin niran chaynulla, kurakunaqa kan

. 5Nataq Jesucristuqami, unaqsyilupi Dyusta adurananllapa wasipi tasha sirbikuyan. Chaynukatinqami, kay pachapi kurakuna sirbikur adurananllapa wasiqa,intrachimanalapaq imanumi unaq syilupipis Dyusta adurananllapawasipiqa sirbikun, nir. Chaqa Dyusqami, Moisestaqa willaran paytaadurananllapa tuldu wasitaqa rurananpaq kaynu nir: “Allitamiintrakanki: Imanutaq chay sirkamanta willar rikachishuray,chaynullatami chay tuldu wasitaqa ruranki” nir. 6Nataq Dyuspaqkusa allin kuranchik Jesucristuqami, chay kurakunarurananmantaqa kusa mas shumaqta imatapis ruran. Chaqa kusalashumaq tratuta rurarmi, Dyuswan runakunataqa pullachasha.Chaynulla kusala shumaq imakunatari arnikushamapis.

7Piru Israel runakunawan tratuta rurashanllapakuna, kusaallin tratu kasha katinqa, manami allinchu kananta qashan uktratuta rurananllapapaqqa. 8Piru chay runakuna manaallinkunata ruraqta rikarqa, Tayta Dyusqa kaynu niran:

“Uk diyami kanqa, Israel runakunawan, Judárunakunawanpis

uk mushuq tratuta ruranaypaq.

7 8

234

9 Kay mushuq tratuta rurayani chayqami, mana chayllachukanqa,

chay unay rukunkunawan tratuta rurashaywanqa.Piru nuqa michka makinmanta aysakuq yupay

chay Egipto pachamanta lluqshichimusha katiymapis,chay tratu rurashaykunata mana kasutinmi

paykunalata dijaray.10 Piru Israel runakunawan kay mushuq tratuta rurayani

chaymanta unaykaqmantaqa, kaynumi kanqa nini:,

chaynulla iskribishaq shunqunkunapi,nuqata kasumar kawsananllapapaq.

Chayna nuqami Dyusnin kashaq.Chaynulla paykunaqami wamraykunana kanqa.

11 Chaymi manana mayqanpis ayllunllapakunata,runa masinllapakunamatapis ninqallapanachu:

‘Amitunchikta riqsiyllapa’ nirqa.Chaqa tukuymiri riqsimanqallapa

mana kwintachaypaqla kaqkuna, chaynulla chay kusaruna nishakunamapis.

12 Nuqami chay mana allinta rurar uchakushanmantaqapirdunashaq.

Chaynami,kunapaqqa”.

Chaynumi niran Dyusqa. 13Nishaykillapa: Dyus chay mushuqtratupaq rimarqa, chay punta tratu chaytaqa ikipina dijasha.Chaynulla chay ikipi kasha chaytaqa, manana ruraypaqnachu.Chaqa chayqami manana maychu chinqananpaqqa.

9 1Kananqa nishaykillapa:qami,

mapis. Tukuy chaykunataqami ruraqllapa kay pachapi, Dyustaadurananllapa wasipi. 2Dyusta adurananllapa tulduwasipiqami kaynu karan: Chay punta yaykuna Santukwartupiqami kayaq bilakunata shachinanllapapaq biliru,chaynulla uk misa. Chaypa ananpimi Dyuspa kaqturtillankuna karan. 3Chay kwartullapimi uk kusala rakta

. Chaypa ikinpiqa karan Kusala Santu Lugarninllapa chay. 4Chaypimi insinsyuta quntachikunanllapapaqurumanta rurakasha altar karan. Chaynulla chaypiqa karanchay tratuta rurashanllapa,shutiq. Chayqami tukuy ladunta uruwan rurakasha karan.Chay tratuta rurashanllapa kufripiqami Aaronpa bastunninqawasha karan chay karan. Chaynullami urumanta rurakashauk jarrapi “maná” shutiq mikuy karan. Chaypiqapismi Israelrunakunawan tratuta rurashan ishkay tablalla rumikunakaran. Chaqa chay tablalla rumikunapimi, imakunatarurananllapapaq tratuta rurar, chay dyis mantakuykunataDyus iskribishan karan. 5Chay tratuta rurashanllapa kufripaananpiqami, ishkay ángel kirubin shutiq alayjun kaq chayparitratun karan. Chay angelkunaqami intrachimanchik Dyuschaypi nir. Chaynulla chaykunaqami alanwanqa pampayaran,chay uchanllapamanta pirdunaqllapa kufripa kirpananta. Pirukananqami tukuy chaykunapaqqa mana manyaqqarimaypaqnachu.

6Chaynu tukuy imakuna kamakashana katinqa, kurakunaqawaran waran yaykuqllapa Dyusta adurananllapa wasimanqa.Piru chaynu yaykurllapapismi chay punta kwartulamanDyuspaq ima rurananllapakunata rurananllapapaqqayaykuqllapa. 7Chay kwartupa ikinlawnpi Kusala Santu Lugarkaq, chaymanqa kurakunapa mantaqninla yaykuq, añupaqqauk kutila. Piru yaykunanpaqqami, animalpa yawarninta apaquchaymanta pirdunamay ninanpaq. Chaynulla chayllapimiwakin runakuna mana kwintata qukar uchakushanpaqpischayllata ruraq. 8Tukuy chaykunawanqami Santu Ispirituqaintrachimanchik, chay punta tratullawan karllaraqqashi,

Kusala Santu Lugar Dyus tayashanmanqa mana tukuyqayaykuyta puytinqallaparaqchu nir. 9Tukuy kaykunaqamiintrachimanchikllapa,wanuchir, Dyusta adurashallapamapis chayqa mana

llapachu nir. 10Chaqa tukuy chaykunaqa mikuyla,upyananpaq ima chaykunala. Chaynulla limpyu kashaqninapaq kustumrila ima. Tukuy chaykunaqami, Dyus tukuyimata kambyanankaman mantakuykunalari karan.

11Piru Jesucristuqami shamushana. Kananqami paynaDyuspa kusa allin kurakunapa mantaqnin kuraqa, kaytyimpupi tukuy imamanta shumaqchamaqninchikqa. Chaykurapa mantaqnin unaq syilupi Dyus kayashan Santulugarman yaykushanqami, kusa mas shumaq mas allin ima.Chaynulla chaytaqami mana runakunachu rurasha.12Jesucristumi mana chibupa, ,yaykuran Dyus kayashan Kusala Santu Lugarmanqa. Ashwan

. Chaynulla ukkutilami tukuy tyimpupaq Kusala Santu Lugarmanqayaykuran. Chayna nuqanchikkunata tukuy tyimpupaqwashamanallapapaq. 13Chiqaptaqami chay turukunapa,chibukunapa yawarnin, chaynulla chay bisirrukunata altarpi

chayqa, sirbin runakunata shumaqchananpaq waqtanlawlata.14Piru kay chaynu katinqa, ¡kusa mas pudirniyjun kanqa

Jesucristupa yawarninqa! Chaqa payqa michka manauchayjun karmapis, Santu Ispiritu yanapatinmi Tayta Dyuspanaypanpi wanuran. Chaynu wanurmi, chay tukuy tyimpupaqucha kaqkunapaqqa pagrakuran. Chaynulla, chayyawarninnami shumaqchamanchik chay mana allinkunatayarpur rurar wanunamantaqa. Chaynu karnaqa, tukuytyimpupaqna kawsaq Dyusta sirbinapaq.

15Chayraykumi Jesucristuqa wanuranmapis,nuqanchikkunata Dyuswan pullachamanallapapaq. Chaynamushuq tratuta ruraran, chay punta tratuta rurashanpiuchakusha kashamapis,llapapaq. Chaynami Dyus tukuyta akrashankunaqa, pay tukuytyimpupaq imata arnishantaqa aypananllapapaq. 16Chaynachay tratuta rurashan kumplikananpaq, tukuy chaykunapaq

, puntataqa wanuyanqa tratuta rurasha chay.17Chaqa uk tratu rurakashaqami mana sirbinchu, tratutarurasha chay kawsayatinraqqa. Piru chayqami sirbin tratutarurasha chay wanushana katin. 18Chayraykumi chay puntatratuta rurashanpaqpis, .19Moisesmi tukuy mantakuykunata willar quran, tukuylarunakunata. Chaymanta chupika millwata, isupu shutiqyurata aypar, bisirrupa, ,

.tukuyla runakunaman. 20 :“Kaymi chay yawar, Dyus tratuta qamkunawan rurashanqa”nir. 21Moisesmi chay yawarkunawan salaran Dyustaadurananllapa tuldu wasitapis. Chaynulla Dyusta payjininanllapapaq ima kaqkunatapis yawarwan salaran.22Mantakuykuna nishannuqami,uchanllapakunamanta shumaqchakananpaqqa. Chayna yaqqatukuy imatapis yawarwan shumaqchaqllapa. Chaymi yawar

,matapis pirdunar washaqchu.

Jesucristumi uk kutila wanuranuchanchikkunata ashuchinanpaq

23Chiqaptaqami tukuy chay animalkunata wanuchir imaqa,

paq rurarmapis, unaq syilupi kaqkunamantaqa, yaqqachaynuta yupayla rurayanllapa. Piru unaq syilupi kaqkunaqa,animalkunata wanuchinamantaqa kusa mas shumaqtamunayan. 24Chaqa Jesucristuqami mana yaykuranchu chay

8 9

235

runakuna rurashan Santu kwartumanqa. Chaynulla Santukwartu rurashanllapaqa, unaq syilupi Santu kwartu yupayllakaran. Chaynu katinmi Jesucristuqa ashwan syilumanyaykusha.rayku mañakunanpaq. 25Manami ayka kuti imachu wanuryaykuran nuqanchikkunata washamanapaqqa, imanutaqkurakunapa mantaqnin chay Kusala Santu Lugarman añu añuuk kutila yaykuq chaynuqa. Piru chaynu yaykurmapis ukpa

. 26Chaynu kananpaq kasha katinqa,Jesucristuqa ayka kuti dijur wanunanta, tukuy imarurakashanmanta-pachaqa. Piru kananqami chay tukukanantyimpu shipchamutinqa, Jesucristuqa rikarimusha uk kutilapaylla wanur tukuy tyimpupaqna uchanchikkunamantapirdunamanallapapaq. 27Mayqanpismi uk kutila wanun.

tyimpuqa kanqa. 28Chaynumi Jesucristupis uk kutila wanushaachka runakuna uchankunamanta washakananllapapaq.Chaymantaraqmi qashan ishkay kutipaq shamuyanqa, manana

chu. Ashwanmi shamunqa payta kasur yaraq chaykunatapullakunanpaqna.

10 1Chaqa Moisespa mantakuyninkunaqami,intrachimanalapaq karan chay mushuq tratu

kananpaq karan chaypaq. Manami chiqap chay kusa shumaqimachu karan. Chaymi Moisés mantakushanqa, manamayqantapis chiqapta shumaqchayta puytiranchu, michkakada añu Dyusman qimikatinllapamapis. 2Piru chaymantakuykuna chiqapta uchanllapamanta shumaqchakuqkasha katinqa, manami mayqanpis uchanpaq yarpur,

.3Piru ashwan kaykunataqa kada añu ruraranllapa, kusauchayjun kani nir yarpunanllapalapaq. 4Chaqa turukunapa,chibukunapa yawarninqa, manami uchakunamantashumaqchakuyta puytiranchu.

5Chayraykumi Jesucristuqa, kay pachaman shamurDyustaqa kaynu niran:

“Manami imata wanuchinayta, ima ufrindamatapismunankichu.

Ashwanmi uk kwirputa qumashayki.6 Manami imata rupachir, ima ufrindamatapis munankichu

uchanllapamanta pirdunanaykipaqqa.7 Chaymi niray:

‘Kaypimi kani, imanutaq iskribikashakunapi ninnuqapaq chaynulla.

.8Puntataqami nin: “Manami imata rupachir, ima

paqqa” nir. Piru chaykunata rurayarqami, chaymantakuykuna nishannullaraq rurayankillapa. 9

qami ninpis: “Kaypimi kani munashaykita ruranaypaq” nir.Chaynu nirqami niyan, chay unay rurayashanllapachaykunataqa ashuchinanpaq. Chaynu ashuchirnaqami, uk

. 10Dyusmiuchanchikmanta shumaqchamashanchik, Jesucristo, Dyusmunashannullata rurasha katin. Chaqa Dyus munashannuriJesucristuqa uk kutila paylla wanuran tukuy tyimpupaq.

11Tukuymi Israelmanta kaq kurakunaqa, waran waran,chaynulla ayka kuti ima chayllata ruran, chay unayrurayashanllapanulla animalkunata wanuchir ima, Dyusuchanllapakunamanta washananllapapaq nir. Piru tukuychaykunaqami mana uchakunamanta pirdunakuyta puytinchu.12Piru Jesucristuqami paylla uk kutila wanuran, tukuytyimpupaq uchanchikllapamanta pirdunamanallapapaq.Chaymantami Dyuspa allilaw qichqanpi taran. 13Chaypimipayqa yarakuyan,

. 14Chaqa uk kutilawanurmi, tukuy tyimpupaq shumaqcharan chay mayqan

Dyuspaq shumaqchakananpaq karan chaykunataqa.15Chaykunapaqmi Santu Ispirituqa kaynu nirqa nimanchik:

16 “Chay tratuta paykunawan rurayashaqchaymanta unaykaqmantaqa, kaynumi kanqa nin

Amituykillapaqa:.

Chaynulla yarpuyninpi iskribishaq,nuqata kasumar kawsananllapapaq.

17 Chaynami,manana yarpushaqchu uchankunapaq,chay mana allinta rurashankunapaqpis” nir.

18

llapapaq uk kutila wanushana katinqa, mananami allinchuqashan uchanchikkunamanta pirdunamanapaq ufrindata

.

Kriyishanchiknulla shachinakur ama chiqanchakashunllapachu

19Chayraykumi kriyiq masiykuna, kananqanuqanchikkunaqa kusa allin Dyus tayashan Kusala SantuLugarmanqa yaykuyta puytinchikllapa, mana imamantapismanchakurchu. Chaqa Jesucristumi nuqanchikkunarayku

. 20Chayna chay mushuq nanbidanchikta qumanchik chaytaqami,

. Chaynu nirqamiAmitunchikpa kwirpunllapaq niyanchik. 21JesucristumiDyuswan pullachamaqninchik kar, Dyuspi tukuykriyiqkunapaqa mas mantaqnin kurana payqa. 22Chayraykumitukuy shunqunchikwan allita yarpukur Dyusmanqaqimikashunllapa, allita paylapi kriyir ima. Chaynashunqunchikpimapis allinkunata yarpur, amana ima manaallinkunata yarpur imachu, kwirpunchikta kusa chuyalayakituwan paqasha yupayna kar qimikashunllapa.23Maydiyapismi Dyuslapi allita kunfyakar,mantaqa ama chiqanchakashunchu. Chaqa Dyusmimaydiyapis pullanchik kar arnimashanchiktaqakumplimashun. 24Imanupismi ukninchikllapa ukninchikllapaanimachinakur yanapanakuyta kamashunllapa. Chaynullaama ima mana allintapis rurarchu llakipanakur imakawsashunllapa. 25Amami Amitunchikman tantakarmañakunllapa chaykunamanqa faltashunllapachu, imanutaqwakinkuna chaynu ruranllapa chaykuna yupayqa. Ashwanmiukninchikllapa ukninchikllapa animachinakushunllapa. Chaqa

.26Jesucristo uchanchikkunamanta washamanapaq wanusha

, munashanchiklatana rurar uchakushaqa,¿mayqanna uchanchikkunamantaqa shumaqchamashun?Chaqa Jesucristuqa manana qashanqa wanuyanqachuwashamanapaqqa. 27Ashwanmi chayta rurashaqa, maydiya

manchaypaqtana kastigar, kusala ratakuq ninamannaitakumashunllapa. Chaqa chaynumi Dyusqa payta

. 28Mayqanpis Moisespamantakuyninmanta chiqanchakasha katin, ishkay manaqakimsa tistigukuna paypa kuntran rimatinqa, chay runataqamana llakiparnachu wanuchiqllapa. 29Chaynu katinqa,¿manachu qamkunaqa kriyinkillapa, chay mayqanpis DyuspaWamranta mana kasuqkunataqa mana kastigayanqachuDyusqa nir? ¿Chaynulla manachu yarpunkillapa Dyuspa

, Dyuspallakipakuq Ispiritunta musyar mana munaqkunataqa mastakastigayanqa nir? Chaqa chay yawarwanmi mushuq tratutarurasha. Chaynulla chay yawarwanmi Dyusqa paypaqnakanapaq tikramashanchik ima. 30Chaqa Amitunchikqamikaynu niran:

“Nuqami chay mana allinta rurar uchakuqkunataqa.

9 10

236

Chaynullami niranpis:“Amitunchikmi paypa kaqninkunatapis

.31¡Kusa manchaypaq-ari kanqa kawsaq Dyuspa naypanpi

!32Piru qamkuna yarpuyllapa, imanumi unay puntata

Amitunchikpi chayraq kriyirqa qischakar ima shachinakuqima kankillapa. 33Qamkunamanta wakintami musyashuqllapa.Wakinkunataqami tukuypa naypanpi kusata qischashuqllapa.Nataq wakin-shuypaqa chaynu qischakaqkunapa pullanmiqischakaraykillapa. 34Qamkunami chay karsilkunapikaqkunapaq llakiraykillapa. Chaynulla imaykillapatakitashutinllapamapis, aligriyaraykillapa. Chaynuqami

.Chaqa tukuy chaykunaqami mana tukukanayjunchu.35Chayrayku chay kunfyakayashaykillapataqa amamichinqachinkillapachu. Chaqa maydiyaqami imarurashaykillapapaqqa, imatapis karanta aypankillapa.36Qamkunami ama imapaq yarpupakur imachu shachinakur,Dyus munashankunalata rurankillapa. Chayna payarnishushanllapataqa aypanaykillapapaq. 37Chaqaiskribikashakunapimi kaynu nin:

“Kusa shipcha shipchanami chay shamunanpaq kaqshamunanpaqqa.

Manami tardanqanachu.38 Mayqanpis allita kriyishanraykulami,

kusa allinpaq riqsikar kawsanqa.Piru chay unay kashannulla tikrakatinqa,

manami paywanqa aligrichu kashaq” nir.39Nuqanchikkunaqami, mana chay wakinkuna yupay unay

kashanman tikrakar, paykunalla kastigakaran chaykunayupaychu kanchikllapa. Piru nuqanchikkuna kriyirla paypikunfyakaqkunaqa, washakashunllapa.

Kriyishanchik

11 1Dyus arnimashanchikta michka mana rikashakarmapis, allita kriyishanchikrayku, chiqapta

aypayashun nir kunfyakanchik. 2Chaynulla kriyir, Dyusqa unay rukunchikkunataqa

kusa shumaqta rikaran.3 , Dyusmi imatapis

rurayta puytiq kar, rimayninlawan syiluta, pachata, chaynullatukuy ima kaqkunatapis ruraran nir. Chaymi kananrikayashanchikkunaqa,chikkunamanta.

4Kriyishanraykumi Abelqa, Dyusta payji ninanpaqqa, kusashumaq uyshitanta wanuchir payjichikuran, kusa masshumaqta uknin Caín payjichikushanmantaqa. Chaymi Dyusqakusa allin runapaq riqsir, chay ufrindakunapaqqa shumaqtayarpuran. Chaymi Abelqa wanusha katinmapis,imanumi kusata kriyiran nir.

5Kriyishanraykumi Enoctaqa kawsaqllata Dyusqa aparan.Chaymi mana wanusha katinmapis, manana tariranllapachu.Chaqa Dyusmi apasha karan. Chaynulla Enocpaqqa kaynuniqllapa: Dyus manaraq apayatinqashi, Enocqa Dyustaqa kusashumaqta yarpuchiran nir. 6Piru manami allinchu Dyuspimana kriyir, mana shumaqta yarpuchinapaqqa. ChaqaDyuswan pullachakasha kanapaqqa, kriyiypaq Dyusqa kan nir.Chaynulla payta maskaqkunataqa, kusa shumaq imakunatamiquyanqa nir kriyiypaq.

7Kriyishanraykumi Noeta, Dyusqa willaran imami pasayanqanirmapis. Chaymi payqa kriyir kasur, uk wampuq wasita ruraranayllunwan pulla washakananpaq. Chaynulla Noeqa kriyiq karmi,tukuy runakunata dijatin wanuranllapa. Nataq pay-shuypaqaDyuspi kriyishanrayku, shumaqpaq riqsikar washakaran.

8Kriyishanraykumi Abrahamta, Dyus qayatinqa, payqakasur lluqshir riran mayqan pachata

arnisha karan chayman. Payqami tayashanmantaqa riran,. 9Paymi

kriyishanrayku furastiru yupay kawsaran Dyus arnishanpachapiqa. Piru chaypiqami tuldumanta rurakasha wasipitaran. Chaqa Dyus arnishankunapiri allita kriyiran.Chaynullami wamran Isaacwan, willkan Jacobpis taranllapa.10Chaynumi Abrahamqa taran. Chaqa payqami kriyirDyuspaqqa yarpukuran pay kayashanman apayanqa nir.Chaqa Dyus kayashan kusa shumaq lugartaqami, manamayqan runa llutakuqpischu rurasha. Ashwan chaytaqami paypaylla Dyusqa rurasha.

11Kriyishanraykumi Abraham michka rukulana kar, warminSara mana wamrakuq katinmapis, Dyus nitin payqawamrayjunna tikrakaran. Chaqa payqami kriyiran Dyusarnishantaqa kumpliyanqa nir. 12Chaymi Abrahamqa michkawanunanpaqna kayarmapis, unaq syilupi qullarkuna yupaykusala achka aylluyjunpaq tikrakaran. Chaynulla ayllunqamiimanutaq mar manyapi aqu kaqmataqa mana yupaytapuytinchikchu, chaynu karan.

13Tukuy kay runakunami wanuranllapa,taqa mana ayparlamapischu.kumi arnimashanllapakunaqa maydiyapis kumplikayanqa nir,kusa aligrita yarpuranllapa. Chaymi paykunalla kwintataqukaranllapa, nuqanchikkunaqa kay pachapiqa furastirukunayupay kanchikllapa nir. 14Piru chaynuta rimarqami,

raq tukuy tyimpupaq kawsar tananllapapaq nir. 15Nataq chaypachanllapamanta yarqushan chaypaq yarpuyarllapaqa, chaypachanllapallaman qashan tikrakananllapata. 16Pirupaykunaqami uk kusala shumaq pachata maskayaranllapa,unaq syilupi tananllapapaq chayta. Chayraykumi Dyusqamana pinqakunchu paykunapa Dyusnin kani niytaqa. ChaqaDyusqamiri tanan pachapiqa, kusala shumaq wasikunata imakamkachisha paykunapaqqa.

17-18Chaymantami Tayta Dyusqa, Abrahamqachu allita, willaran wamran Isaacta

ufrindapaq nir wanuchinanpaq. Chaynulla Dyus, Isaacraykukusa achka aylluyjun kanki nisha katinmapis, Abrahamqami

pis. 19Chaqa Abrahamqami kriyiq, wanushakunamatapisDyusqa qashan kawsachimun nir. Chaymi wamrantawanuchinanpaqna katinqa, kriyishanrayku Dyusqa manachayta rurananta munaranchu. Chaynuqami intrachimanchik,Isaacqa wanushana yupay karmapis kawsamushana nir.

20Kriyishanraykumi Isaacqa, Jacobwan Esauta bindisiranmaydiyaqa imanu kananllapapaq nirmapis.

21Kriyishanraykumi Jacobqa wanunanpaqna karqa, Josipawamrankunata ukninta ukninta bindisiran. Chaynullabastunsitunwan pachalaman sintikurmi Dyusta aduraran.

22Kriyishanraykumi José manaraq wanuyarqa, Israelmantarunakunaqashi maydiyaqa Egipto pachamanta yarqur, Dyus

. Chaymiwakin ayllunkunataqa willaran, rirllapaqa paypatullunkunamatapis apananllapapaq.

23Kriyishanraykumi Moisespa taytankunaqa, Moisésnasitinqa kimsa misista pakarla kawsachiran. Chaqa kusalashumaq nasquy wamrituri karan. Chaynulla chay pachapimantakuq tukuy ullqu wamritukunata wanuchinanllapapaqmantakutinmapis, manami manchakuranllapachu.

24Chaynulla kriyishanraykumi Moisés byiju runana karqa,mantakuq Faraonpa warmi wamranpa wamran nikaytaqamana munaranchu. 25Ashwanmi payqa, Dyus akrashanrunakunawan pulla qischakayta munaran. Chaynulla ukratulapaq aligriyar ama uchayjun ima kananpaqqami, manaimatapis munayninllamantaqa ruraranchu. 26Piru payqami

, maydiyaqa Dyusqa chay runakunamanta uk. Chaymi chay Egiptupa iman

10 11

237

kaqkunamatapis dijarna, ashwan qischakaymatapis munaran.Chaqa payqari allita yarpuran maydiyaqa Dyus arnishanqachiqapta kumplikayanqa nir.

27Kriyishanraykumi Moisesqa imatapis karanlata rurarEgipto pachamanta yarquran,manmatapis mana manchakurchu. Chaqa Dyusta manarikarmapis, paypi kriyiran yanapayan nir. 28KriyishanraykumiMoisesqa, Pascua fyistata ruraran.punkunllapata yawarwan salananllapapaq. Chayna TaytaDyuspa angelnin shamurqa, Israel runakunapa kulaka ullquwamranllapataqa ama wanuchinanpaqchu.

29Kriyishanraykumi Israel runakunaqa, chay chupika marpa. Chaymanta

Egiptumanta kaqkunapis chayllata pasashaq nir,wanuranllapa.

30Kriyishanraykumi Jericó pwiblupa ridurninpi adubiwanllutakasha pata kaq chaykunaqa limpu rataranllapa.Chayqami Israelmanta kaqkuna ridurninllapapi syiti diyatamarchar ima purishallapa katinna rataran. 31Chaynullakriyishanraykumi, chay ukwan ukwan punuq warmi Rahabshutiqqa, mana pullanllapachu wanuran Jericópwiblunllamanta mana kasukuqkunawanqa. Chaqa payqariIsrael runakuna uklaw pachapi riparakur puriq chaykunataqa,shumaqta samachisha karan.

32¿Imatana masqa nishaq? Tyimpumi faltamayanqarimanaypaq Gedeonpaq, Baracpaq, Sansonpaq, Jeftipaq,Davidpaq, Samuelpaq, Dyuspa wakin rimaqninkunapaqimamapis. 33Tukuy paykunapismi kriyishanllaparayku,

.Ukkunata rikaranllapa jwiskuna yupay, Dyus arnishanmatapisayparanllapa, liyunkuna mikunanllapamantapismiwashakaranllapa ima. 34Kusala nina ratakuqpimapis manaruparanllapachu. Wakinqa ispadakunallawan wanunanpaqkarmapis washakaranllapa. Wakinqami mana jwirsayjunkarmapis kusa jwirsayjun tikrakaranllapa. Kusala jwirsayjunkarmi,matapis binsiranllapa. 35Wakin warmikunapa ayllunllapawanusha katinmapis, Dyus kawsachimutin kawsaqtanapullakuranllapa. Wakinkunatami qischatinllapa llakir manawashakayta munar ima, wanuranllapa maydiyaqa kusashumaqtana kawsamurqa tayanqallapa nir. 36Ukkunamiburlatinllapa, wipyatinllapa, kadinakunawan watatinllapa,prisutinllapa ima qischakaranllapa. 37Wakinkunamirumillawan sitatinllapa wanuran. Wakinkunatami

.Ukkunaqami ispadallawan wanuranllapa. Ukkunaqamiuklawmanta uklawman puriranllapa, uyshitapa, chibupaqaranta yakakushala, mana imayjunkuna yupay. Chaynumillakir ima qischakaranllapa. 38Chaynu chay mana kriyiqkunaruratinllapa, michka kay pachapi mana tananllapapaqkarmapis, chunllaq lugarkunapi, qaqakunapi, ,

.39Chaynu katinllapami, paykunataqa Dyusqa nuqapi allita

kriyishaykillapa niran. Piru chaynu nisha katinmapis kaypachapi karllaraqqa, manami mayqanninllapapis tukuytaqaDyus arnishan chaytaqa ayparanllapachu. 40Piru Dyus imanu

, nuqanchikkunapaqpis kusalashumaq kanqa niran. Chaynu nisha katinmi maydiyaqa

llapataqa aypayashunllapa.

Jesucristulapi kunfyakashunllapa

12 1Tukuy unay runakunami Dyuspi kriyishanraykuqischakarmapis shachinakuranllapa, maydiyaqa Dyus

arnimashanchiktaqa kumplimayashunllapa nir. Chayqaminuqanchikta sirbimanchikllapa, chay paykuna yupay kar chayarkamaqninchikta, chaynulla chay liyamaqninchikllapa

chaykunataqa dijarna, ashwan Dyuslapi kunfyakarshachinakunallapapaq. Chaynu karnaqa, ashwan naypaqmankallpaq yupay, Dyus munashankunalata ruraytayarpushunllapa. 2Nishaykillapapis, Jesucristulata chaparpaypi allita kunfyakashunllapa.paqqa kusata qischakarmapis shachinakuran. Chaynumi payyupay qischakarmapis shachinakushunllapa. Chaqa payqamichaynu kruspi wanunanpaq karmapis mana pinqakuranchu.

, maydiyaqakusata aligriyanqa nir. Chaynulla Dyus mantakuyashanpiqa,allilaw qichqanpina taran.

3Chayrayku, imanutaq Jesucristo kashanpaq yarpuyllapa.Paytami kusalata qischaranllapa chay uchakuqkuna.Chayrayku amami shaykur disanimakunkillapachu. 4Chaqa

llapachu, michka chay uchakunawan maqanakuq yupaykarmapis. 5Ashwan amami qunqankillapachu wamrannakatkillapa Dyus willashutinllapaqa.pimi kaynu nin:

“Wamrituy, Amitunchik kastigashutinllapaqa kuytawkishmana kasutki.

Chaynulla anyashutinpis, amami disanimakunkichu.6 Chaqa Amitunchikqami mayqantapis munayashantaqa

kastigan.Chaynullami wamranna kashaqa, llibachimanchik ima”

nir.7Qamkunata mana allinkuna pasashutinllapamapis

shachinakuyllapa. Chaqa chayta rurashurllapaqami, TaytaDyusqa wamrankuna katkillapa munashur chaynuqarurashuyanllapa. Willamayllapa: ¿Manachu mayqanpiswamranta munar llibachin allinkunata ruray nir? 8Piru Dyus

llapaqami, qamkuna mana chiqap wamrankuna kar, jwirawamrankuna yupayna kankillapa kanqa. 9Chaynulla wamrakashallapamaqa, kay pachapi taytanchikkunaqa allinkunataruray nir llibachimasha rispitaq kanchikllapa. Chaynu katinqa,ashwan ¿imapaqna mana kasushun Taytanchik Dyustaqa?Chaqa paymiri kawsanapaq bidanchikta qumanchik. 10Pirutaytanchikkunaqami kay pachapiqa uk ratulapaq kashamapis,pay yarpushannulla llibachimaqninchik allinkunataruranapaq. Ashwan Dyusninchikqami llibachimanchiknuqanchikpa byinninchikpaq, maydiyaqa imanutaq paymaqakusala shumaq chaynu kanapaq. 11Chiqaptaqami imakastigupis mana allinchu chay ratullaqa. Ashwanmi kusalatananar llakichimanchik. Piru chaypaq allita intrakarqami,maydiyaqa kusa shumaqta, allinlata rurarna kawsashunllapa.

12Chayraykumi animakur shaykusha makikillapata, qashanjwirsayjunpaq tikrayllapa. Chaynulla chay qunqurikillapalitalla kaqtapis jwirtichayllapa. 13Chaynulla kusa shumaqtakawsar, dirichula nanta puriq yupayna kayllapa. Chaynuqamichay mana allita kriyitin, ,allita kriyirna alliyaq yupay shumaqta kawsananllapapaq.

14Ukkunawanmi shumaqta kawsayta kamayllapa. ChaynullaDyus munashannulla kawsayllapa. Chaqa Dyus munashantamana rurar kawsaqqami, Amitunchiktaqa mana rikaytapuytinqachu. 15Chayrayku uknikillapa uknikillapakuytanakuyllapa. Chaqa mana chaynu karqami, imanupiqamayqannikillapallaqa Amitunchik llakipashushanllapamantachiqanchakankimanllapa. Chaynulla, kuytawkish

mayqanpis katin. Chaqa chaynu karqami, imanutaq chay, chay yupay ukkunata

mana allinkunata rurachitin.16Amami qamkunamanta mayqannikillapapis ukwan ukwan

pununqallapachu, manaqa dasna mayqanwanpis punusha

11 12

238

e 12.16 Rikashun Génesis 25.29-34.

rikarinqachu. Chaynulla Amitunchik munashan kusa shumaqima kaqkunatapis ama disprisyanqachu, imanutaq Esaumaqaetukuran chaynuqa. Paymi uk mati mikuylapaq kulaka wamrakashanrayku irinsyan kaqmatapis qukuran. 17Qamkunami

, “Chaymanta taytay shumaqchamay” nitinqa,taytanqa “Manana imanupis shumaqchashuyta puytinichu”niran. Chayna kusalata waqatinmapis, chay pasashanpaqqamanana imatapis rurayta puytiranllapanachu.

18Qamkunami unay punta tratupi Israel runakuna yupayqa,Dyusman mana qimikashaykillapachu. Paykunaqamiqimikaran sirkaman. Chaypimi karan nina ratakuq, tutaparaq,puktay, kusa jwirti wayra ima. 19Manami uyaraykillapapischutrumpitakunata, Dyuspa rimayninkunatapis. Piru chayuyaqkunaqami,paqchu. 20Chaqa manari agwantayta puytiranllapachu kaymantakuykunawanqa. Chaqa kaynumi niq: “Mayqan chay

, rumillawan, manaqalansawan, wanuchikanqa michka uk animal katinmapis” nir.21 .Chaqa pay Moisesllari kaynu niq:yani” nir.

22Ashwan qamkunaqami, mushuq tratuwanna kar, chayqaqa Sión shutiqmanmapis qimikashaykillapa. Chaqachaypimi kawsaq Dyuspa pwiblunmapis. Chay pwibluqamisyilupi Jerusalén. Chaypiqami chiqapla achka angelkunaDyusta alabananllapapaq tantakasha. 23Chaynulla

tantakashanman. Chaypimi Dyuspa wamran kaqkunapashutinqa iskribikasha. Qamkunami qimikashaykillapaDyusman, chay tukuypa jwisninman, chaynulla tukuy chaykusa allin runakuna shumaqchakashakuna kayan chayman.24 , chay mushuq tratutarurashanrayku. Chay yawarninwanmi uchanchikmantapaqamashanchikllapa. Chay yawarninmi, Abelpayawarninmanmatapis kusa mas shumaq karan.

25Chayraykumi kuytakankillapa. Imanupiqakish chaywillamaqninchikta mana kasuq yupay tukutkillapa. ChaqaDyus, mana kasukuqkunata qayar kay pachapi willatinllapamimana kasurqa, mana mayman alsakaytapis puytiranllapachu.Chaynu katinqa nuqanchikkunamaqa syilumanta-pachawillamashallapa mana kasurqa, maymannari alsakashunllapa.26Chay tyimpuqami, Dyusqa rimatinla pachamapis kusatakuyuran. Piru kananqami nin: “Qashanmi nuqaqakuyuchishaq mana pachalatachu. Ashwanmi syilumatapiskuyuchishaq” nir. 27Chaynu “Qashan” nirqami,chik chay tukuy kuyuq chaykunataqa, limpu chinqachiyanqanir. Piru chay mana kuyuq chayqami, mana chinqanqachu.28Dyus chay mantakuyashan pachaman apamayanchikchayqami, mana kuyunqachu. Chaymi chaypaq payji niypaqDyusta. Paytami adurashunllapa kusala rispituwan, imanutaqpayta shumaqta yarpuchishannulla. 29

qami, imanutaq ninamaqa tukuyta limpu rupachin chayyupay.

13 1Qamkunaqami kriyiq masiykuna, maydiyapis waranwaran uknikillapa uknikillapa llakipanakur

kawsankillapa. 2Chaynulla amami qunqarchu, mayqantapis, shumaqta samachinkillapa ima.

, angelkunataashwan samachiranllapa.

3Yarpunkillapami prisukunata, qamkunapis paykunawanprisu kankimanllapa yupay. Yarpunkillapapismi chayqischakaqkunapaq,manllapa yupay.

4Tukuy runa kar, warmi kar, masayjunna karqa, kusalatarispitanakur masanllapalawan kawsanqallapa. Chaqa Dyusmi,chay runa kar, manaqa warmi masayjunna karmapis ukwanukwan punuqkunata, chaynulla mayqan manaraq masayjunkarpis pakaplla punuqkunatapis rikar kastiganqa.

5Amami qillaylataqa munankillapachu. Imayki kaqwanqamikuntintakayllapana. Chaqa Dyusqami kaynu niran:

“Manami qamlata dijar qunqashaykichu” nir.6Chaymi Tayta Dyus imakunawanpis yanapamanchik nirkunfyakar, kaynu niyta puytinchik:

“Amituy yanapamatinmi, mana mayqantapismanchanichu.

¿Imatana runa masiyqa ruramanqa?” nir.7Yarpuyllapa chay runakuna yanapar Dyuspa rimayninta

. Chaynulla yarpuyllapa paykunaqaimanumi kawsayarllapaqa karan nirpis. Chayna imanutaqpaykuna kriyiqllapa, chaynulla qamkunapis kayllapa.

8Jesucristumi paylla, quya, kanan, chaynulla tukuytyimpupaq. 9Amami qamkunaqa dijakankillapachu riqchaq

, chaynulla imakunalata mikur. Ashwan

chiklapi kriyinallapapaq,llapakunamantaqa. Chaqa manami yaqqa sirbishachu chay

.10Jesucristo kruspi wanushanrayku, Tayta Dyus llakipar

pirdunamanchikllapa. Jesucristo wanusha katin nuqanchikkunamanana animalkunata wanuchirnachu, Tayta Dyustasirbinchikllapa. Chayrayku chay naypaq kurakuna mananapuytinllapanachu animalkunata wanuchir Tayta Dyusta shumaqtayarpuchiyta. 11Chaqa chay kurakunapa mantaqninqami animalpayawarninta apan kusala Santu kwartumanqa, uk ufrinda yupaynakatin uchanllapakunamanta washakananllapapaq. Piru chayanimalkunapa kwirpuntaqami, chay pwiblumantaqa waqtapirupachinllapa. 12Chaynullami Jesustapis qischar ima, pwiblumantawaqtapi wanuchiranllapa. Chayna yawarninwan runakunatashumaq allinpaqna tikrananpaq. 13Chayrayku, imanutaqpaymataqa mana kwintachar uklawman itakuranllapa, chaynullanuqanchikkunatapis mana kwintachamashallapaqa, paywannakayta yarpushunllapa. 14Chaqa kay pachapiqami,paqqa mana tukuy tyimpupaq uk pwibluqa kanchu. Chaymi chay

yarpushunllapa. 15Chaynami Jesusrayku maydiyapis Dyustaalabashunllapa. Kay alabayashanchikqami, imalataqa ufrinda nirwanuchiyanchik chay yupay kanqa. ¡Alabaypaqllaparishiminchikllapawan! 16Amami qunqankillapachu allinkunalataruraytaqa, chaynulla imayki kaqlawan ukkunata yanapaytaqa.Chaqa tukuy kaykunami, ufrinditakuna Dyusta kusa shumaqtayarpuchir aligriyachiqqa kanqa.

17

kasunkillapa. Chaqa paykunaqami rikar kuytashuyanllapa,

llapa nir. Chayraykumi paykunata aligriyachinaykillapapaqqa,imatapis allin kaqkunalata rurayllapa. Piru pinqaypaqimakunata ruratkillapaqami, kwashallana kawsanqallapa.

18Nuqakunapaq Dyusman mañakunkillapa. Chaqanuqakunaqami qamkunapaq kusa allinlata yarpurkawsanillapa. Chaymi imapipis allinkaqla kayta yarpunillapa.19Chaynulla mañakunkillapapismi, mana tardarchu shamurwatukushunayllapapaq.

Tukukanantami saludakun20-21Shumaqta kawsachikuq Dyusninchikmi, qamkunatapis

shumaqchashunqallapa imapipis. Chayna pay munashantaruranaykillapapaq. Chaqa Amitunchik Jesucristo wanutinmi,

12 13

239

yawarninwanna mushuq tratuta ruraran, tukuy tyimpunapullachamanallapapaq. Chaymanta qashan kawsachimuran.Chayraykumi kananqa nuqanchikkuna uyshitankuna yupaykashana, kusa shumaqta michiq yupayna kuytamanchik.Chaynami Jesucristutaqa, tukuy tyimpupaqna alabashunllapa.¡Chaynumi kanqa!

22Kriyiq masiykuna, imanupiqakaykunata willashunillapa. Piru animachishunayllapapaqmi kaytaiskribimuni qamkunamanqa. 23

nishunillapapis, kriyiq masinchik Timoteo prisu kashanmanta

yarqushana nir. , nuqawatukushuqllapa shamurqa, pullay apamushaq.

24Dyuspa tukuy allin kaqninkunata, chaynulla paypa, willankillapa

. Chaynulla chay Italiamanta kaqkriyiq masinchikllapakunapismi, qamkunapaq saluduta

.25Chaymi Taytanchikllapa Dyusman mañakuni kusalata

llakipar yanapashunanllapapaq.Chaynumi kanqa.

13

240

Santiagumi saludakun

1 1Nuqa Santiagumi Taytanchik Dyusta, chaynullaAmitunchik Jesucristuta sirbini. Chaymi tukuy qamkuna

Israel pwiblupa dusi ayllunkuna karmapis, wakpi kaypi uklawpwiblukunapi taqkunata saludashunillapa.

2Kriyiq masiykuna, Jesucristupi kriyir munashantarurashaykillaparayku qischashutinllapaqa, aligriyayllapa.3 , mana yanqallachuqischakanchik nir. Ashwanmi masta paylapi yarpurshachinakunchik. 4Chayrayku qischashutinllapamapis manashaykuq, Taytanchik Dyuspi kriyirlla shachinakuyllapa.Chaynuqami kusa allinlata yarpuq, ruraq wamrankunanakayankillapa kanqa.

5Mayqannikillapapis, Dyus munashanta rurar mana, mañakuy payman. Paymi, mana pinqashurchu,

mana anyashurlamapischu, ashwan aligriyar, kusataintrachishunqallapa tukuy imata. 6Chaymi paymanmañakurqa, tukuy shunquykiwan allita kriyiy:Uyapamanqami nir. Ama yarpuychu: Manachu nirqa. Chay mana uyapamanqachu nir yarpuqqami,imanutaq marpa yakunmaqa wayra shamutin wakmankayman kusalata maqchikan, chay yupay. 7-8Chaynulla, Dyusmana uyapamanqachu nir yarpuqqami yarpunllapa:Kananmantaqa Dyustana sirbishaq nir. Chaymantaqaallaqkamanqa, Dyusta qunqar, qashan yarpun chayimankunalapina. Chaynu shiminlawan rimar kriyiq karqa,amana yarpunqachu: Dyusmi yanapamanqa nirqa. Chaqamanari imapipis yanapanqachu Dyusqa.

Imanumi imayjunkuna, mana imayjunkunamapis kanqa9

taqa, kusa runa nishapaq riqsin.llapa. 10Uk kusa imayjun kriyiq-shuypaqa, tukuyimankunata tukchir chinqachirpis, ama llakinqachu.Ashwan aligriyanqa. Chaqa chay mana kriyiqimayjunkunaqa, qiritukunapa tuktun yupay, daschinqayanqa. 11Rupay kusata rupayatinqa, ¿manachuqiritukuna ñutkutin, tuktunkunaqa shumaqkashanmantaqa ñutkur das chakin? Chaynumi chaytuktukuna yupay, chay mana kriyiq kusa imayjunkunaqa,chay imankunata tantakushankunawanqa, pullachinqanqa.

Imakunapi rikarirmapis shachinakushunllapa12Kusa shumaq runami kanqa, riqchaq imakunapi rikarir

shachinakuqqa. Chaymi wanutinmapis, Dyusqa kurunataqurna tukuy tyimpupaq kawsachinqa. Chaqa payta tukuymunaqkunataqami chayllata arnisha. 13Uk runa imapi rikariruchakunarqa, Dyusta ama uchachanqachu: Paymi kay imatarurachimanayan nirqa. Dyusninchikqami mana ima riqchaquchakunataqa ruranchu. Chaynulla payqa mana mayqantapisima mana allinkunataqa rurachinchu uchakunanpaqqa.14Nataq uk runataqami paypa yarpuynin mana allinkashanrayku, animachin mana allinkunata ruraruchakunanpaqqa. 15Chaymi chay mana allin yarpuyninkunashunqunpi ratakur, uchakuchin. Chaynami mana tantyakarchuuchakurllana, wanun.

16Munashay kriyiq masiykuna, amami imamantapisingañakankillapachu. 17Chaqa Dyusninchikmi unaqsyilumanta-pacha tukuy chiqap allin kaqkunata qumanchik.

chikkunata. Chaynulla kusa allin kashannullami maydiyapiskar, mana kambyakanqachu llantu pasaq yupayqa. 18Paymiimakunatapis kusa allinlata riman. Chaymi chayrimashankunapi kriyishanaqa, washar mushuq kawsaytanaqumanchikllapa.manta akramanchik, punta wamrankunana kanallapapaq.

19Munashay kriyiq masiykuna, allita uyakuyllapa ukkunarimatinqa. Ama dasqa rimayllapachu. Naypaqtaqayarayllaparaq, chaymanta rimanaykillapapaqqa. Ama daspiñakur yakapakayllapachu. 20Chaqa piñakuq runaqami, Dyusmunashantaqa mana ruranchu. 21Piru qamkunaqa, Dyusmunashanlata rurarna tukuy mana allinkunata, chaynullakusala saqra millanaypaq uchakunata imaqa dijayllapana.Ashwanmi Dyuspa rimayninta shumaqta intrakar kasuyllapa.Chaqa paypa rimayninmi kusa pudirniyjun kar,shunquykillapapiqa ratakushana washakanaykillapapaq.

22Chayraykumi Dyuspa rimayninta, ama uyakurlachu allitaintrakar rurayllapa. Piru “Nuqami allin runa kar, rimaynintauyani” nir mana kasurqami, ingañakayankillapa. 23Chaymimayqanpis Dyuspa rimayninta uyakur mana kasurqa, uk runaispijupi qaqllanta rikaq yupayla. 24Chaqa chay ispijupi kaqqachaypi karqa, qaqllanta rikayan “Kaynu kani” nirmapis.Chaymanta ashurqa, dasna qunqar,imanumi qaqllan karan nir. Chaynullami chay mana

SantiagoSantiagupa kartan

Kay kartataqami Santiago iskribiran, Jesucristupi kriyiq masinkunaman. Paymi Jerusalén pwiblupi kriyiqkunapa rikaqninkaran. Manami Jesucristupa dusi apustulninkunamantachu karan. Ashwanmi, Jesucristupa uknin karan (San Marcos 6.3;Gálatas 1.19). Piru Jesucristo kawsayatinraqqami, mana kriyiranchu Dyuspa Akrashan Cristun nirqa (San Juan 7.5). Wanurkawsayatinraqmi payqa kriyiran. Chaymantaraqmi Santiago apustul Pedruwan, apustul Juanwan Israel masinkunataqa

(Gálatas 2.9).Chaynuqami Santiaguqa intrachikuran michka qischakarpis Dyusllapi yarpur kusa aligrila kawsanallapapaq (1.2-18);

chaynulla michka kusa imayjun, mana imayjun kaqkunamapis ama ukmanta rikanakurchu kawsanallapapaq (2.1-13).Ashwanmi chiqapta Dyuspi kriyir, ukninchikkunata yanapar Dyus munashannu kawsashunllapa (2.14-26). Chaynullaintrachikuran llulla imatapis ama parlanapaq (3.1-12), chaynulla Tayta Dyuspi allita kriyir mañakunallapapaq ima (5.13-18).

241

kasukuqkunapis, Dyuspa rimayninta uk ratulapaq uyan.Chaymantaqa manana uyakushantaqa kasunllapanachu.25Ashwan washakananpaq, Dyus mantakushankunata kasur,chaylata rikar mana qunqar, chay rimashanlata ruratinqa,Dyusqa kusa shumaqpaq riqsir tukuy imapi yanapanqa.

26Uk runa, “Nuqa allin Dyusniypi kriyiq kani” nir yarpuqqa,ama mana allinkunata rimananpaqnachu tantyachinqaqallunta. Mana qallunta tantyachiqqami: “Allin Dyusniypikriyini” nirqa, paylla ingañakayan. Chaynu tukurqami manachiqaptaqa Dyuspi kriyinchu. 27Ashwan kaynuraqmi

:Watukur yanapanapaq chay qischakaq wakchitakunata,byudakunata, ima. Ama rurashunpischu runakunapa manaallin rurayninkunataqa, ama riqchaq uchayjunnakanallapapaq.

Imayjun mana imayjuntapis chayllata rikaypaq

2 1Qamkuna kriyiq masiykuna, kusa pudirniyjunAmitunchik Jesucristupi kriyiqkuna karqa, tukuyta

munayllapa, ama wakinlatachu. 2Yarpushunllapa kayta:Kriyiq masiykuna, tantakasha katkillapa,runakuna. Uknin uru surtijayjun, mudanankunapis kusa

. Uknin-shuypaqa mana imayjun, lliki ishkiyaqmudananmapis. 3Chaymanta chay kusa imayjun chaytaninkimanllapa: Kay shumaq samanapi samay nir.

Chaymanta chay mana imayjunta-shuypaqa ninkimanllapa:Chayllapi qamqa shay, manaqa chay pachapi tay nir.

4Chaynu tukurqami, jwis yupay tukuyankillapa, mana allinyarpuynikillapawanqa. Chaqa ukninta shumaqtarikayankillapa, ukninta-shuypaqa mana.

5Munashay kriyiq masiykuna, ¿allinchu kanqa chay manaimayjunkunata pinqar chaynu ruranapaq? Uyakuyllapa nuqakay nishayta: Dyusmi kay pachapi runakuna manaimayjunkunataqa, ashwan akrasha paypina kriyinanllapapaq.Chaymi chay kriyishankunana paykunapaqqa imankunayupayqa kanqa. Chayna chay mana imayjunkunana Dyuspapullan tanqa, shumaq mantakuyashanpina. Chayllatamiarnisha Tayta Dyusqa tukuy payta munaqkunataqa. 6Nataqqamkuna-shuypaqami chay mana imayjunkunata pinqar,kusala imayjunkunalata shumaqta rikankillapa. ¿Pirumanachu kwintata qukankillapa chay kusa imayjunkunaqakusata qischar ingañashurllapa kusa imayjun tikrakasha,chaynulla aysanirqa? 7Chaynullami paykunaqa Amitunchik Jesucristutapis

, mana allinkunata rimanllapa.8Dyus nitin mantakushankunapimi nin: “Llakiy runa

masikikunapaq, imanutaq qampa kwirpuykillapaq llakinkichaynulla” nir. Chaymi chay nishannulla rurarqa, Dyuspaqqakusa allinta rurayankillapa. 9Piru mana imayjunkunatapinqar, kusa imayjunkunalata munarqa, Dyus mantakushantamana kasushaykillaparayku, paypa naypanpiqa uchayjunnakankillapa. 10-11Chaqa Dyus mantakushanqami ninpis: “Runakar, warmi karpis, ama ukwan ukwan punuyllapachu. Amawanuchikuyllapachu” nir. Chaymi uk runa, Dyustakasunanrayku mana ukwan punuyarpis, piru wanuchikurqauchayjunna. Chaqa Dyus mantakushantaqa manari chiqaptaqakasuyanchu. Chaymi Dyusninchik mantakushankunatakasuyar, ashlilata mana kasushaqa, payqa tukuymantakushanpaqna kastigamanchik, mana kasushaykichu nir.12 , Dyusmi rikamanchik,allintachush Wamran Jesucristupi kriyinchikllapa manaqachumana nir. Chayrayku imata rurarpis, imata rimarpisWashakuq Jesucristupaq yarpur kawsaypaq. Chayna payyanapamasha ama ima mana allinkunata ruranapaq. 13Allita

, Dyusninchikmi chay mana llakipakuqkunataqa,mana llakipanqachu. Piru chay llakipakuqkunata-shuypaqa,llakipanqa.

Jesucristupi kriyirqa, rurashun pay nishanta14Kriyiq masiykuna ¿allinchu kanqa uk runa shiminlawan

“Nuqaqa Jesucristupi kriyini” ninanpaq? Jesucristupi alliptakriyirqa, pay nishanta ruranman. Yanqalla kriyini nir, manakasurqa, mana washakayta puytinchu. 15Ma yarpushun, ukkriyiq masinchik bidanta pasananpaq mana mudanayjun,mana mikunayjunchu kanman. 16

llapa chay kriyiq masinchikta mana imata qur, manaimawanpis yanapar, ninkimanllapa: Dyus yanapashunqa. Rir,mishkita mikur, imawanpis quñukuy nir.

Chaynu nirqa, ¿Jesucristupi imanu kriyiqtaq kankillapa?17Mana yanaparqa, yanqa shimikilawan kriyinkillapa. Manamialliptaqa tukuy shunquykiwanqa kriyinkichu. Chaqa chaynukarqa, Jesucristo nishantaqa manari rurayankillapachu.

18Mayqanllaqa niyanqa:—Qamqami Jesucristulapi kriyinki,

chu. Nuqa-shuypaqa runa masiyta imapipis yanapani, allintatukur.

¿Imanutaq rikachimayta puytinki Jesucristupi kriyini nir,pay mana nishanta rurarqa? Piru nuqaqami, Jesucristonishanta rurar, puytini rikachishuyta, alliplata paypi kriyininir. 19Qamqami Dyusqa ukla nir kriyini ninki. Manakasushaykirayku dyablukuna yupay rurayanki. Chaqadyablupismi kriyin, Dyus kan nir. Chaymi chaynu kriyirmanchakur chukchukyarllapamapis, mana kasunchu. 20¡Ay,runa yaru! ¿Imanutaq puytiyman intrachishuyta? Kriyirla,mana allin kaqkunata rurarqa, mana washakankichu. Chaqayanqallari kriyinki. 21Kwintata qukayllapa. Unay rukunchikAbrahamtami, Dyusqa niran: “Munamayarqa wamraykitanuqarayku wanuchiy” nir.paqna katin, Dyusqa “Kayqami allita kriyiman” nir, manawanuchichiranchu. Ashwanmi paytaqa uchankunamantapirdunar, mana uchayjun runapaqna riqsiran. 22Abrahammikriyir, kasuran Dyusta. Chaymi Dyusninchik yanaparan, masallita paypi kriyinanpaq. 23

kunaqa kumplikaran: “Abrahammi allita Dyuspi kriyiran.Chaymi Dyusninchikqa riqsiran mana uchayjunrunapaqnachu”. Chaymi paypaqqa niqllapa: “Dyuspaamigunna” nir. 24Chaynu allita kasushami, Dyusninchikqawamrankunapaqna riqsimanchik. Piru yanqa rimarlakriyishaqa, mana.

25Yarpuyllapa chay warmi Rahab shutiqpipis. Payqami kusawaynasapa karan. Chaymantaqa Dyuspi kriyir, paylatanakasuran.kunata, ,kuntraqninkuna ama tarinanpaq. Chayraykumi,Dyusninchikqa chay warmitaqa, tukuy uchankunamantapirdunar, manana uchayjunpaqnachu riqsiran. 26Chaymi

, kusa allinmi Dyusta kasunapaq nirmapis. Chaqa¿manachu kwirpunchikpa amaynin tukukatinqawanunchikna? Chaynullami rimarla kriyini nir manaallinkunata rurayarqa wanusha yupayna kanchikllapa.

Qallunchikta tantyakachishun

3 1Kriyiq masiykuna,

. Chaymi kay nuqanchikkunamanta, Dyus nishanta karanta

rurashunllapa. 2 -ari pantaruchakunchik. Chay mana pantar allinlata rimaqqami kusaallin runa, kusa intrakaq ima. Chaynu karmi tukuy kwirpuntaimapipis tantyakachiyta puytin.

3 , ¿manachu bistyapa aqrunman? Chay taksha frinitulawan

tapis. 4Kwintata qukashun chay atun barkukunapaqpis. Kusa

1–3

242

atun katinmapis, wayrakuna kumsar uklawta apayatinpis,runakunaqa uk palitalawan tikrar, puytinllapa apayta maymunashantapis. 5-6Chaynullami qallunchikpis.manta mas uchkulala karmapis, kusata alabakan, “Tukuyimatami puytini rurayta” nir. ¡Ayayay! ¡Qallunchikqamininapa chispitannu! ¿Manachu ninapa chispitan mirarrupachin kusa achka muntikunata? Chaynullamiqallunchikpis, kwirpunchikpi kar, tukuy ima riqchaq manaallinkunata rimachimanchik. Infyirnumanta dyablupayarpuyninkunami qallunchikta mana allinkunata rimachir,bidanchikta dañan, kusa uchayjunna kanapaq.

7Runaqami mansuchayta puytin tukuy riqchaq utiqanimalkunata, pariq kurukunata, yakupi taq kurukunata,largu kurukunamatapis. Tukuy chaykunatami mansuchaytapuytin. 8Piru mayqanpis manami qalluntaqa tantyachiytapuytinllapachu. Qallunchikqami uk bininu wanuchikuq yupay.

llapa.9¡ ! Chay qallunchiklawan

Taytanchik Dyusta shumaqta alabanchik. Chaymantaqa dasnaruna masinchikkunata musyanchik. RunakunataqamiDyusninchikqa paynu rik . Chaynu katinqa,¿pitaq kanchik musyanapaq Dyus rurashantaqa? 10Kriyiqmasiykuna, manami allinchu ashlilata chay shiminchiklawanDyusta alabar, chaymanta musyakunapaqqa. 11Ma,yarpuyllapa. ¿Yaku nasimuqmantachu lluqshiyta puytinmanmishki yakuwan, ayaq yaku? 12Uyamay kriyiq masiykuna,¿uba yuraqachu puqunman iguskunata? ¿Manaqachu igusyurapis puqunman asaytunakunata? ¡Manami! Chaynullami

, mana mishki yaku lluqshiytapuytinchu.

13

karqa, rikachikunqari chay imanu kashantaqa. Chaynawakinkunapis rikar chayllata rurananpaq. Qamkunamanta uk

, ama kusa kani nir alabakarchu shumaqtakawsanqa. 14 ,inbidyusu kar tukuy imayjun kayta munarqa, ama “Kusa runakani” ninqallapachu. Chaqa chaynu tukurqami chiqapkaqmanta mana allintachu tukuyanllapa. 15Chaymi chay

, mana Dyusmantachu kanqa. Ashwanmi,

kayanqa. 16Chaqa chay inbidyusukuna, tukuy imatamunaqkunaqa, imanupis mana shumaqta kawsaytaqapuytinllapachu. Ashwan mana allinkunata tukurmikawsanllapa.

17

chaynuchu kawsanllapa. Paykunaqami kusa shumaqtakawsanllapa, manana uchakurchu.chu. Manami wakinkunalatachu uyakunllapa. Ashwan kusallakipakuqkuna karmi, allinkunalata ruranllapa. Manaimatapis pakarchu, allita rimanllapa.kawsanllapa. 18

kunaqami, imallataqa tarpuq yupay, shumaqna kawsanllapa.

pullana Dyus munashantaqa.

Ama kay pachapa imankunata munapakuyllapachu

4 1¿Imapaqtaq qamkunapura anyanakur, maqanakur imakawsankillapa?

raykumi, mana shumaqtaqa kawsankillapachu. 2Qamkunaimata munar, mana kunsigiyta puytir, wanuchikunkillapakunsiginaykillapakaman. Chaynu imata munarqa, kusatainbidyanakur, maqanakunkillapa. Chaqa Dyusta manamañarmiri,llapataqa. 3Mañakunkillapapismi gustuykillapalata

ruranaykillapapaq. Chaymiri Dyusqa mañakushaykillapataqamana qushunllapachu.

4¡Ay, qamkuna Dyuspi mana allita kriyir, ukpi ukpinayarpuqkuna! ¿tukuy imakunata munaqkunaqa Dyuspa kuntrannakanchikllapa nir? Chaymi mayqanpis kay pachamanta kaqtukuy imakunata munaqkunaqa, Dyuspaqa kuntrannatikrakayan. 5Chaqa allita yarpuyllapa,kunapimi nin: “Dyuspa Ispiritunmi qamkunapi kawsan. Payqa,munashurllapa kusa silusu. Chaymi mana munanchupaymanta chiqanchakanallapapaqqa” nir. 6Piru Dyusmi kusaallin kar kusata yanapamanchikllapa. Chaqa chayiskribikashakunapimi nin:

“Dyusqami kusa kani niqkunamantaqa chiqanchakan.Piru chay mana kusa kani ima niqkunata-shuypaqa

kusalata yanapan” nir.7Chay-ari Dyuslata tukuy shunquykillapawan kasur,

dyablutaqa ama kwintacharchu shachinakuyllapa.Chaynuqami qamkunamantaqa ashunqana. 8Chayna Dyusmantukuy shunquykillapawan qimikayllapa. Chayta ruratkillapa,Dyuspis qamkunaman shamuyanqa. Uyankillapauchayjunkuna: Uchayjun makikillapata paqar, amanauchakuyllapachu. Uyankillapa, qamkuna tukuy shunquykiwanDyusta mana munaqkuna: Amana ima uchatapisrurayllapachu. Ashwan Dyusninchiklatana munayllapa,shunquykillapapis chuya yaku yupay shumaq kananpaq.9Mana allinta tukushaykillaparayku llakir, waqayllapa.Kananqa asikuyta dijarna, waqayllapa. Aligriyayta dijarna,llakiyllapa. 10Chaynulla ama kusa kani nirchu tukuyshunquykillapawan Amitunchiklata kasuyllapa. Chaynuqamikusa puytiqpaqna tikrar, aligriyachishunqallapa.

11Kriyiq masiykuna,killapachu. Chaqa kriyiq masikipa washanta rimar, jwisnu

kani” niq yupayna kankillapa. Chaynu kusa mas puytiq kaninirqa,chu. 12Dyuslami mantakushanta qumashanchik. Paylamijwisninchikpis.washayta, manaqa chinqachiymatapis. Piru qamqa, ¿pitaq

?

13Uyamayllapa qamkuna, tukuy imata munaqkuna.Ninkillapami: “Kananmi, manaqa allaqmi rishun chay maypwibluman. Chaymi uk añuta nigusyuta rurar, qillaytaganashun” nir. 14

allaqqa pasashuyanqallapa nirmapis. ¿Rantikashachuribidaykillapaqa? ¿Manachu puktaymaqa uk pachapi rikarir,qashan das chinqan? Chaynullami bidaykillapawanpis pasan.15Ashwan chay yarpuyashaykillapata ruranarqa, niyllapa:“Amitunchik munatinmi, kawsar imatapis rurashun, manaqamana” nir. 16Piru qamkunaqa, mana chayta yarpurchu,kusana kani niyankillapa. Manami chayqa allinchu. 17Ukruna, , kaymi allin ruranaypaq nir manarurarqa, uchayjunna.

Uyakuyllapa kusa imayjunkuna

5 1¡Uyakuyllapa kayta kusa imayjunkuna! Diyakunami. Chaypaq waqar,

qay . 2

ismunqa, kusa shumaq mudanaykillapapis kurur tukukanqa.3Chaynulla uruykillapa, qillaynikillapapismi muqusyanqa.Chaynu muqusyarmi uk tistigu yupay kuntraykillapatikrakanqa:chu” nir. Achka qillayta munashaykillaparayku, chay mana

3–5

243

allin yarpuynikillaparayku ninapi rupaq yupay chinqartukukankillapa. , mana

, imaykillapata tantakunkillapa. 4Mallkitantaq runakunata mana pagrashaykichu. Chaymipagunkunaqa rimaq yupay, Dyusman mañakusha. Qamkunapakuntraykillapa shasha, ingañashaykillaparayku. Kusa puytiqDyusninchikmi uyasha chay trabajaqkunata, pagunkunapaqmañakuqta. 5Kay pachapimi qamkunaqa kusa shumaq bidatapasar, kwirpuyki munashanlata rurar, animalkuna yupaygurduyashaykillapa. Listunami kankillapa jwisyu diyapiwanuchikashana kanaykillapapaq. 6Chaqa qamkunaqari kusaallin runakunata, mana allinta tukusha kanman yupay,wanuchiraykillapa. Piru chaynu ruratkillapamapis paykunaqamana imalatapis rimaranllapachu.

7Kriyiq masiykuna, allita kriyiyllapa Amitunchikpi.Payrayku qischakarpis, ama disanimakuyllapachu. Chaynullaama yarpuyllapapischu: ¿Ima tyimpuraq shamunqa? Kusatamitardan nirqa. Yarpuyllapa uk tarpukuqpi. Payqamitarpukurqa, yarakun, tamya ishkir simillanta winachitin, allinkusichayjun kananpaq. 8Chaymi, imanutaq tarpukuq yarakun,chay yupay qamkunapis allita kriyir, ama disanimakurchuyarakuyllapa Amitunchik shamunankaman. Chaqa payshamunanqami shipchana. 9Uyankillapa kriyiq masiykuna.Rikamanapaq jwisninchikqami shipchamunna. Paymipunkitunchikpina. Chaymi willashunillapa,llapapatapis kuntranta rimanaykillapapaq. Chaynajwisninchikpa rikayninpiqa amana kastigakashanachukanaykillapapaq.

10Kriyiq masiykuna, Dyuspa rimaqninkunami kusataqischakashallapa. Chaynu qischakarpis, masta kriyiranllapaDyuspi. Mana disanimakurchu,paypaq. Paykunami rikachimanchik, chaynu qischakarpis,ama chiqanchakanapaq Dyusninchikmanta. 11Uk kriyiqmasinchik qischakar, allita Dyusninchikpi kriyirqa, kusashumaqmi kanqa nuqanchikkunapaqqa. Qamkunaqamiuyapashaykillapa, Jobmi kusata qischakarmapis shachinakurallita sirbiran Dyusninchikta nir. Chaymantaqa Dyusninchik

llakipar, kusata yanaparan. Kwintata qukayllapa:. Chaymi

uchayjun kashamapis, kastigamananchikmantaqa ashwanpirdunamanchik.

12Piru kriyiq masiykuna, tukuy nishushaymanta mastawillashunillapa ama juranaykillapapaq. Amami syilupaq, kaypachapaq rimarmapis jurayllapachu. Chaymi imapaqpis“Chiqap” nitkillapaqa, chiqap kanqa. “Mana” nitkillapapis,mana kanqa. Rimashaykillapataqa rurayllapa, Dyusninchikama kastigashunanllapapaq.

13Mayqannikillapa qischakar llakiyarqa, Dyusmanmañakuyllapa. Mayqannikillapa aligri karqa takir ima Dyustaalabayllapa. 14Mayqannikillapa qishaq karqa, willayllapa

, paykuna shamur,Dyusman mañakunanllapapaq. Chayna Amitunchikpa shutinpimañakur kwirpunta asaytiwan salanqallapa. 15Tukuyshunqunwan kriyir, mañakutinllapaqami, Amitunchik chayqishaqtaqa alliyachinqa. Mana allinta tukur uchakushakatinmapis, uchankunamanta pirdunanqa. 16Chayrayku manaallinta tukurmapis, ama pakayllapachu. Ashwan kriyiqmasinchikkunata niyllapa: “Kay ima mana allintami tukushakani” nir. Chayna uknikillapapaq uknikillapapaq Dyusmanmañakuyllapa, uchaykillapata pirdunar,paq. Uk kusa allin runa tukuy shunqunwan mañakutinqa,Dyusqa uyar, tukuy mañakushanta ruran. 17YarpushunDyuspa rimaqnin Eliaspi. Payqami nuqanchik yupay runalakaran. Piru tukuy shunqunwan Dyusman mañakutin, kimsaañu-y-midyuta tamya mana ishkiranchu. 18Chaymanta qashantamya ishkinanpaq mañakutinqa, allipta ishkimuranna.Chaymi tarpukashakuna allipta winatin, shumaq kusichakunakaran pachapiqa.

19Kriyiq masiykuna, qamkunamanta uk kriyiqmasikillapa uchakur, Dyusmanta ashusha katin,mayqannikillapa Dyusman qashan tikramurqa, kusaallinta rurasha kanqa. 20Chaynuqami chay uchayjunpabidanta washayan wanunanmanta. Chaynullami

tapis.Chaynumi kanqa.

5

244

Pedrumi saludakun

1 1Kriyiq masiykuna, nuqami Pedro kani. NuqatamiAmitunchik Jesucristo paypa apustulnin kar

, kay kartata iskribimuniqamkuna, Dyus akrashan uk ratulapaq kay pachapikawsaqkunapaq. Chaqa uk furastiru yupay tankillapa Pontopachapi, Galaciapi, Capadociapi, Asiapi, Bitinia pachakunapiima. 2Chaqa qamkunapaqmi Taytanchik Dyusqa,unaymanta-paylapaqna kanaykillapapaq. Chaymi Tayta Dyusqauchaykillapamanta llakipashurllapa, Santu Ispiritunraykukusa allinpaq tikrashuranllapa Jesucristulatana kasurkawsanaykillapapaq.shumaqchakashana kanaykillapapaq. Chaymi TaytanchikDyusman mañakuni tukuy imapi yanapar, kusa shumaqtakawsachishunanllapapaq nir.

Jesucristupi kriyir aligriyar kawsashunllapa3-4¡Alabashun Amitunchik Jesucristupa Taytan Dyusta!

Chaqa kusa allin payqa. Chaymi llakipamarninchikllapaWamran Jesucristuta wanushanmanta kawsachimuran,paylapina kriyir manana unay kawsayashanchiknullanachukawsanallapapaq. Chaynu paylata kasurqami “MaydiyaqaDyuswan syilupi kawsayashun” nir kunfyakanchik. Chaymichaypiqa mana ismuq, mana chakiq, chaynulla mana tukukaqirinsyanchikta qumashunllapa. 5Chaqa Taytanchik Dyusmikusa pudirniyjun kashanrayku paypi kriyisha kuytamanchik.Chaymi tukuy nishankuna kumplikatinnaqa, Jesucristoshamur washamashunllapa.

6Chayraykumi qamkunaqa kusata aligriyankillapa, michka kaytyimpukunapi ratulapaq riqchaq imakunapi qischakarmapis. 7Piruchay qischakaykunaqami sirbimanchik intrakanapaq Tayta Dyusqaallinpaq riqsimanchik nir. Chaqa imanutaq urumataqa ninapichulluchir tukuy chay mana allin kaqkunamanta akranllapa.Chaynumi qamkunapis qischakar imaqa allinlata ruraqkunanatikrakankillapa. ,ashwan qamkuna chay kriyishaykillapaqami mana maydiyapistukukanayjunchu. Chaynu allita kriyitkillapaqami, Jesucristoshamur kusata aligriyar, alabar, “Chiqaptami munamashaykillapa”nishunqallapa.

8-9Qamkunaqami Jesucristuta mana pay payllata rikashakarmapis kusata munankillapa, chaynulla kusata paypaqyarpukunkillapa ima.

, kusala shumaq ukmanta mana shaykuqaligriyankillapa, ¡Amitunchikllapaqamiri kusala chiqapllakipakuq kar, llakipar washamashanchikllapa! nir.

10Unay tyimpupimi Dyusqa rimaqninkunata kaynurimachiran: “Maydiyaqashi runakunata llakipar washayanqa”nir. Chaynu Dyus rimachishanpaqmi, chay rimaqninkunaqachaylapi yarpuqllapa: Imanutaq chay washakayqa kanqa nir.11Nataq Jesucristupa Ispiritun Dyuspa rimaqninkunata

: “Dyuspa Akrashan Cristunmi kusataqischakar wanunqa. Wanushanmanta qashan kawsamur,tukuy kuntraqninkunata binsirnaqami rinqa syiluman allitatukuy imata rikaq” nir. Chaymi Dyuspa rimaqninkunaqa

: “¿Piraq chayqischakaq runaqa? ¿Ima tyimpuraq kanqa?” nir. 12Chaynu nirkusalata yarpupakutinllapami, Tayta Dyusqa paykunataqaintrachiran chay washakayqashi mana paykunapatyimpunpichu kar, ashwan kanan tyimpukunaraq kananpaqnir. Chaypaqmi kanankunaqa Jesucristupaq tukuyla

, Tayta Dyusqa syilumanta Santu,

washakanllapa. Chaynu katinmi chay washakaypaqqaangelkunamapis mana intrakashanllaparayku, kusalataintrakayta munanllapa: ¿Imanu kartaq Tayta Dyusqa, kusalauchayjun runakunataqa washayanqa? nir.

13Chayraykumi kusa allita yarpur, tantyakar ima kusaallinlata kawsayllapa. Chaynuqami kusa allita kamakashayupay kayankillapa kanqa “Dyusninchikmi kusa allin kar,Jesucristo qashan shamutin, tukuy imapi yanapamashunllapa”nir. 14Chaymi Dyuspa chiqap wamrankunana karqa, amamiimanutaq unay manaraq Dyusta riqsiyarmaqa kawsaqkankillapa, chaynuqa kawsankillapanachu. 15Ashwanmichaykunataqa dijar, tukuy imapi kusa allinlatana kawsayllapa,imanutaq akrashushallapa Dyusninchikmaqa allinla chaynu.16Chaypaqmi Dyus nitin iskribikashakunapiqa nin: “Kusaallinlata kawsayllapa, imanutaq nuqamaqa kusa allinla kanichaynu” nir.

17Chaqa allita yarpuyllapa: Taytanchikllapa Dyusqamimayqantapis mana ukmanta ukmantachu rikamanchikllapa.Ashwanmi tukuylata imatapis rurashanchiknulla karanlata

. Chaymi qamkuna Dyusninchikta“Taytay Dyus” niqkunaqami, kay pachapi uk ratulapaqkawsayashaykillapapiqa, payta mancharla kawsankillapa.18Chaqa qamkunaqami, unay rukuykillapakuna yupayllamanana washakanaykillapapaq katkillapamapis, Tayta Dyusqawashashushallapa. Piru chay washashunanllapapaqqami,Tayta Dyus pagrakusha. Chaynu pagrakurmapis, manami chaytukukanayjun urukuna, platakunawanchu pagrakusha.19Ashwanmi Tayta Dyuswan pullachamanallapapaqqa,

1 PedroPedrupa punta kaq kartan

Kay kartataqami apustul Pedro iskribiran. Payqami Amitunchik Jesucristuwan purir, , chaynullamilagrukunata ruratinpis rikaran ima. Chaymi Amitunchik Jesucristuqa Pedruta akraran apustulnin kar, tukuy uyapashanta,rikashanta ima parlakur intrachikunanpaq. Chayraykumi Pedrupaq mas intrakanarqa liyishun San Mateo 14.22-33;San Marcos 8.27-33; 9.2-8; 14.66-72; San Lucas 5.1-11; San Juan 1.40-44; 21.15-19; Hechos 2.1–5.42; 8.14-25; 10.1–11.18;12.1-19; 1 Corintios 9.5; Gálatas 2.6-16.

Pedruqami kay kartataqa iskribiran Roma pwiblupi kayar, maylapipis kriyiq masinkunapaq. Chaymi payqa iskribirintrachiran Jesucristupi kriyishanrayku qischakarmapis shachinakunanllapapaq nir.

245

Jesucristo kusala shumaq yawarninwan rantimaranchikllapa.Chaqa payqami nuqanchikkunapaq wanuran uk kusala allinuyshita yupay. 20Chaypaqmi Tayta Dyusqa manaraq kaypachata rurayarlla, nishallana karan: “Wamraymi wanunqarunakunata washananpaq” nir. Chayraykumi, kanankunaqaJesucristuqa shamusha llakipar ima washamanallapapaq.21Chaqa Jesucristuraykumi,imanumi Tayta Dyusqa payta wanushanmanta kawsachimurpullakuran nir. Chaymi qamkunapis tukuy chaykunata

, allita Tayta Dyuslapi kriyir yarakuyankillapamaydiya pullakushunanllapakaman.

22Piru Santu Ispiritu yanapashutinllapami chiqap Dyusnishanta intrakashaykillaparayku, allitana kwintataqukashaykillapa,llapapaqmapis. Chaymi kananqa uknikillapa uknikillapa kusaallinla tukuy shunquykillapawan, tukuy jwirsaykillapawanima llakipanakunkillapa. 23

kumi, mushuqmanta nasisha yupay kankillapa. Piru manamitaytaykillapa, mamaykillapa kay pachapi uk ratulapaq chaypaykunamantachu nasishaykillapa. Ashwanmi Tayta Dyusparimanan tukuy tyimpupaq chaypi kriyishaykillaparayku,mushuqmanta nasishaykillapa yupayqa. 24Chaqa Dyus nitiniskribikashakunapimi nin:

“Tukuy runakunami qiwa yupay uk ratulapaq., puytiyashanmapis,

qiwapa tuktun yupay mana tukuy tyimpupaqchu.Chaqa qiwa chakitin, tuktunmapis daskaqla ratan.

25 Piru Amitunchikpa rimayninqami tukuy tyimpupaq” nir.Chaymi chay kusala shumaq rimayninllata qamkunatapis

.

2 1Chayraykumi tukuy mana allin kaqkunataqa amanarurayllapanachu. Ama ingañanakunkillapachu. Ama

shimikillapalawan Dyusta kasuq yupay tukunkillapachu. Amainbidyanakuyllapachu. Chaynulla dijayllapa tukuywashanchikta rimapanakuymatapis. 2-3Chaymi chaynukarnaqa, imanutaq uk wamritumaqa chiqap lichi kaqlatakusalata munan, chaynu qamkunapis Dyus nishanta kusalamasta intrakayta munar kawsayllapa. Chaymi chaynuqawashakashaykillaparayku Amitunchikman mastaqimikankillapa, .

Jesucristumi mana tukukaq shumaq rumi yupay4Nishaykillapa: Amitunchik Jesucristutami chay mana paypi

kriyiqkunaqa, uk mana sirbiq rumita yupay itakuranllapa.Piru Tayta Dyuspaqqami, Jesucristuqa uk kusala shumaq,kusala sirbiq rumi karan. Chayraykumi ashwan waranwaranqa masta, Jesucristuman qimikayllapa. 5ChaynuqamiTayta Dyusqa qamkunatapis uk kusala shumaq rumipaqyupay tikrashunqallapa. Chaymi qamkuna chaynu kusashumaq rumi katkillapaqa, chay rumillawan Tayta Dyusqa ukwasita ruranqa. Chaynullapismi uk kusa shumaq kurapaqnaakrashunqallapa paytana sirbinaykillapapaq. Chaynuqami,Dyus munashanlatana ima rurar, uk kusala shumaq ufrindita

paqqa. 6

kunapi kaynu nin:

uk kusa shumaq, uk kusa sirbiq rumita.Chaymi chay paypi kriyiqkunataqa kusata yanapatin

mana pinqaypiqa kidanqallapachu” nir.7

paqqa, chay rumiqa kusala sirbiq. Piru chay manakriyiqkunapaqqami, Dyus nitin iskribikashannu kaynu nin:

“Chay llutakuqkuna kay rumiqa mana sirbinchu niritakushanllapami,

ashwan kusala shumaq rumipaq tikrakasha” nir.8Chaynullami ninpis:

“Chay rumipimi trumpisanqallapa” nir.Chaqa paykunaqami,

llaparayku trumpisanqallapa. Chaynu unaymanta-pacha manakriyinashanllaparaykumi trumpisananllapapaqna karanllapa.

9Piru qamkuna kriyiqkunaqami Dyuspa kaqninkuna kusalaallin kanaykillapapaq akrakashaykillapa. Chaynu karmiDyuspaqqa kusala chiqap kurankunana kankillapa, Dyusmunashanlatana ruranaykillapapaq. Chaynulla paypakaqninkunalana kanaykillapapaq. Chaymi kananqa tukuychay tutaparaqmanta lluqshishana kar, kusala shumaqachkillapina kankillapa Dyus kusala allin rurashankunatanaparlakunaykillapapaq. 10Chaqa qamkunaqami, unayqa Dyuspamana kaqninkunachu kaq kankillapa. Piru ashwan kananqamipaypa kaqninkunana kankillapa. Chaynulla unayqa Dyusqamana llakipashuqllapalamapischu. Piru kananqa kusalatallakipashuyanllapa.

11Munashay ukniykuna, qamkunaqami kay pachapiqafurastiru yupay, mana tukuy tyimpupaqchu kankillapa.Chaymi rugashunillapa, ama qamkunalla munashaykillapatarurar kawsanaykillapapaq. Chaqa mana allin yarpuykunami,imanupis mana allinta rurachir,chikllapa. 12Chay-ari allinkunata rurar kawsayllapa, chaymana kriyiqkunawanqa. Chaynuqami michka qamkunapaqkusa mana allinta rimayarmapis, kwintata qukar ninqallapa:“Alliptami wak runakunaqa Dyus munashanta ruranllapa” nir.Chaymi ashwan Dyuspi kriyirna,Dyusta alabanqallapa.

13Amitunchikpi kriyishaykillaparaykumi, kay pachapi kaqgubyirnuykillapata kasuyllapa. Chaqa payqami kay pachapiqamantakuq-ari. 14

llapamanta kaq wakin mantakuqkunatapis. Chaqapaykunaqami, kay pachapi mana allin ruraqkunata rikarkastigananpaq numrakasha. Piru chay allintaruraqkunata-shuypaqa yanapananpaq. 15Chaqa TaytanchikDyusmi munan, kriyiqkunaqa tukuywan kusa shumaqtakawsanaykillapata. Chaynami, chay sunsunulla kawsaqkuna,chaynulla Dyusninchikpaq mana allinta rimaqkunamapis,manana imatapis mana allintaqa rimananpaqnachu.

16Ukniykuna, puytinkillapami tukuy ima munashaykillapatarurayta, piru allin kaqlata. Kuytawkish “Tukuy imatamirurayta puytini” nir rurayarqa, uchakushamana rikaritkillapa.Ashwanmi tukuy imata rurarpis Dyus munashannullarurankillapa paypi allita kriyishaykillaparayku. 17Chaymitukuylata rispitar kawsayllapa. Kriyiq masikikunatallakipayllapa. Dyusta manchar shumaqlata sirbiyllapa.Chaynulla gubyirnuykillapatapis kusala rispituwan kasuyllapaima.

Qischakarpis shachinakushunllapa Jesucristo yupaylla18Dyuspi kriyiq masiykuna,

patrunkunaqami mana chayllachu. Wakin patrunkunaqamikusala bwinu, mana das piñakunchu ima. Piruwakinkunaqami, kusala malo, dasla piñakun ima. Chaynukatinllapamapis tukuy paykunatami kasunkillapa.Qamkunaqakish yarputkillapa chay allin kaqkunalatakasunallapapaq allin nir. 19-20Chaymi nishunillapa:

qami, Dyuspa naypanpiqa kusala shumaq kanqa nir. Pirumana allinta ruratkillapa chaypaq qischashutinllapaqami,mana shumaqchu kanqa Dyuspaqqa. 21Chaqa TaytaDyusqami, chaynu qischakar imamapis payta sirbinallapapaqakramashanchikllapa. Yarpuyllapa Jesucristupi, payqamiuchaykillapamanta washashunanllapapaq chaynuqischakarmapis shachinakuran. Chaynu qischakashanqamiintrachimanchik, nuqanchikkuna qischakarmapis, pay yupay

1 1 2

246

shachinakunallapapaq nir. 22

Jesucristuqami,mana imalapimapis uchakuranchu.

Chaynulla manami llullakurlamapischu rimaran.23

pis, payqa manami ima mana allintapis willaranchu. Chaymiqischatinllapamapis, payqa manami niranchu, maydiyaqaqamkunatapis chaynu qischashaykillapa nirqa. Ashwan tukuychay mana allinta ruraqkunata, Tayta Dyus tukuyta rikar

.24Jesucristumi kusalata qischakaran uchanchikllapamantawashamanallapapaq. Payllami chuqri chuqri kruspi qischakar

paq. Chaynuqami ruraran uchanchikkunapaqqa wanushayupayna kar,paq. 25Chaqa unayqami Dyusta mana kasuraykillapachu.Chaymi uyshita chinqasha yupay puriraykillapa. Pirukananqami Jesucristumanna tikrakashaykillapa. Chaymipayqa uk michikuq yupay kuytashuyanllapa, tukuy saqraimakunamanta washashuyanllapa ima.

Masayjunkunaqa kaynu kawsanqallapa

3 1-2Kriyiq masiykunamanta, warmi kaqkunatanishaykillapa: Qusaykillapata allita kasur shumaqta

kawsayllapa. Chaynu shumaqta kawsatkillapa, chay qusaykimana kriyiq karmapis kwintata qukar ninqa:kumi waknuqa kawsan” nir. Chaymi paypis Jesucristupikriyinqa, kusa shumaq rispituwan kawsashaykillapata rikarla,

. 3Kriyiqmasiykuna, manami anaykillapalapi kusala ukmantañaqsakur,

imachu, kusa shumaqqa kankillapa. 4Chaynu anaykillapalapimudakunaykillapamantaqami, tukuy imapi allinla kaqpaqyarpushaykillapa, chaynulla qusaykillapata kasushaykillapakusala allinqa. Chaynu karmi, Tayta Dyuspa naypanpiqakusala shumaq allin kayankillapa kanqa. 5Chaynumi karanunay tyimpupi warmikunapis. Paykunaqami Dyuslapi kusalatakunfyakar, qusanllapamatapis kusalata kasur imakawsaqllapa. 6Yarpushunllapa rukunchikllapa Sarapaq.Paymaqami runan Abrahamta kusalata kasur, ukmantakuqpaqna riqsiran. Chaynumi qamkunapis rurayllapaqusaykillapawanqa. Chaqa chaynu Tayta Dyusta allita kasur,chaynulla qusaykillapata kasur imaqami, imanutaq chaywarmisita Saramaqa mana imamantapis manchakur imachukawsaq, chaynu kayankillapa kanqa. Chaynuqami Sarapaqawamran yupayna kayankillapa.

7Qamkunapis ullqu kaqkuna, shumaqta kawsayllapawarmikillapawan. Yarpuyllapa: Warmikipismi kusata sirbinnir. Chaqa warmikillapaqari mana qamkuna yupay jwirsayjunkarmapis, Dyuspa wamran kar, paywan maydiya kayanqa,qamkuna yupaylla. Chaymi warmikita rispitar shumaqtakawsayllapa. Chaynuqami Dyusqa uyapanqa paymanmañakutkillapamapis.

Allin runakunami qischakan8Nishaykillapapis: Shumaqta tukuynikillapa kawsayllapa, uk

yarpuylana kar llakipanakur ima taytaykillapamantamamaykillapamanta uknikillapawan yupay. Amami kusa kaninir imachu, llakipakur ima mana imayjun yupay kawsayllapa.9Chaynulla mayqan ima mana allinta rurashutinllapapis,amami qamkunaqa mana allintaqa rurankillapachu. Mayqanjurapashutinllapapis, amami qamkunaqa jurapankillapachu.Chaymi imanu rurashutinllapapis Dyusman mañakuyllapabindisir yanapananpaq. Chaqa Dyusqami shumaq bindisikashakanaykillapapaq akrashushallapa. 10-12Chaypaqmi Dyus nitiniskribikashankunapiqa nin:

“Mayqanpis shumaqta kawsayta munaqqa,ama ima mana allinta rimanqachu.Chaynulla amami llullakunqalamapischu.

Chaqa Amitunchikqami allin kaqkunata kuytan.Chaynulla mañakutinpis uyapan.

Nataq chay mana allinta ruraqkunamantaqamipayqa chiqanchakan.

Chayraykumi qamkunaqa, ama ima riqchaq manaallintaqa rurarchu,

ashwan allinlata rurar shumaqchanakur imakawsayllapa”.

13Allita yarpuyllapa: Maydiyapis allinlata rurarkawsatkillapaqa, mana mayqanpis qischashunanllapapaqqaallin yupaychu. 14Piru allinlata rurar kawsashaykiraykuqischashutinllapamapis, Dyuspaqqa kusala shumaqnakankillapa. , ima pasashutinllapapisamami manchakunkillapa imalapischu, chay mana allintarurashuqkunamantaqa. 15Ashwanmi tukuy shunquykillapawanAmitunchiklapi yarpukunkillapa. Chaymi ninkillapa: “Kusalapuytiq Amituy Jesucristulatami manchar sirbishaq” nir.Chaynu karnaqa qischakarmapis kusalata aligriyatkillapa,mayqanpis kaynu tapushunmanllapa: ¿Imaraykutaqaligriyankillapa qischakarmapis? nir.qami, ama manchakurchu aligrila das willankillapa. Piruamami kusa kani nir imachu, shumaqlata willankillapakriyishaykillaparayku. 16Chaynulla amami mana allintayarpur imachu kankillapa tapushuqllapakunawanqa. Chaynushumaq paykunawan kar, Jesucristupi kriyishaykillapapaqshumaqta willatkillapa imaqami paykunaqa pinqakunqallapashumaqta rimashaykillaparayku. 17Chaymi mana allintarurashanchikrayku qischakanamantaqa, ashwan allintarurashanchikrayku qischakanapaqqa allin, Dyusninchikchaynu qischakanapaq nisha katinqa.

18Nishaykillapa, imanutaq Jesucristumaqa, paylla qischakaran ukkutila tukuy tyimpupaq,paq.paq tukuy mana allin kaqkunapaq qischakaran. Chaynullami paypakwirpunqa wanuran, piru Ispiritunqami mana wanuranchu.19-20

Dyusta mana kasurchu wanuran. Chaynu wanurllapami prisukashayupayna kidaranllapa. Chaymi ashwan Jesucristuta wanuchirpampatinllapaqa Ispiritunqa rir, chay wanusha prisu yupaykaqkunata willaran. Chaqa chay tyimpuqami Tayta Dyus yarpuran,imanupiqakasumanmanllapa nir. Piru mana kasushanllaparaykumi,wanuranllapa. Nataq Noemi ayllunkunawanqa uchu karanllapa.Chaymi Dyuspi kriyishanllaparayku aykala karmapiswashakaranllapa yakumantaqa. 21Chaynullami kanan

llapa ima. Piru kriyishanchikraykulami washakanchikllapa. Chaqayakupi shutikur imaqa manami kwirpunchik tiqti kashanraykuchuyakumanqa yaykunchik. Ashwanmi chaynuqa rurayanchikyarpunapaq uchanchikta wanuchiq yupayna kar, Dyuspanaypanpiqa kusa allinla shunquyjun imana kanallapapaq. Chaymichaynu shutikurqa intrakayanchik Jesucristo wanur, qashankawsamushanrayku, washakayta puytinchikllapa nir. 22Kananqamipayqa syiluman risha, Dyuspa allilaw qichqanpi tayan, tukuylatarikar ima mantamarninchikllapa. Chaymi Dyuspa angelninkuna,chaynulla tukuyla rikaypaq mana rikaypaq mantakuqkunamapisJesucristuta manchar kawsanllapa.

chaynula kar sirbishunllapa

4 1Kriyiq masiykuna, imanutaq Jesucristumaqauchanchikmanta washamanallapapaqqa kusalata

qischakaran,kuqa qischakarmapis shachinakunkillapa. Chaqa mayqanpis

1 2–4

247

qischakar ima shachinakuqqami, chay mana allintarurachikuqtaqa limpu binsinqa. 2Chaynuqami manana paymunashanta rurarnachu, ashwan Dyus munashanlatana rurarkawsanqa tukuy kawsayashanpiqa. 3Piru kusala achkatyimputami qamkunaqa Jesucristupi mana kriyirqa, chaywakin mana kriyiqkuna yupay uchakur kawsashaykillapa.Chaqa qamkunaqami kwirpuykillapa munashanlata rurar,ukwan ukwan punuyta munar, ,kusala mana allin fyistakunaman rir, kusalata mikupakur,chaynulla chay yanqa dyus nishanllapakunata adurar, imakawsaq kankillapa. 4Unay chaynu kasha karmapis kananqamanana chaynullata rurar kawsatkillapami, chay mana kriyiqrunakunaqa kusalata qamkunapaq yarpupakunllapa. Chaymimana paykunawan kashaykillaparayku kusala manaallinkunata rimar ima jurapashunllapa. 5Piru chaynurimarmapismi, maydiyaqa Tayta Dyuspa naypanmanqimikanqa, . Chaqa Tayta Dyusmi rikar

, kawsaqkunamatapis. 6Chaymiimanutaq unay runakuna allita Dyuspa shumaq rimayninta

,llapa. Chaymi paykunaqa kriyiranllapa. Chaynukriyishanllaparaykumi, kusalata qischakar ima wanuranllapa.Piru chaynu kwirpunllapa wanusha katinmapis, paykunaqaDyuswan pullana.

7Nishaykillapa ukniykuna: Jwisyu diyami shipchamunna,kay pachapi tukuyla ima kaqkunapis tukukananpaq.Chayraykumi qamkuna kriyiq masiykuna allita yarpur,tantyakar ima, waran waran Tayta Dyusman mañakurlakawsayllapa. 8Piru kusala mas allinmi kanman qamkunapurakusalata llakipanakunaykillapapaq. Chaynu uknikitallakiparqami, mayqan kusa mana allinta rurashutinllapapispirdunayankillapa kanqa. 9Chaynulla uknikillapa uknikillapawasikillapapi samachinakuyllapa, uknikipaq ama ukmantayarpur, kwashayar imachu. 10Chaymi imanutaqTaytanchikllapa Dyus uknikillapata ukmanta chaynullauknikillapatapis ukmanta ima ruranaykillapapaqyanapashushallapa.llapanula uknikikunata yanapayllapa. 11Mayqannikillapa

. Chaymi chay

kananpaq. Chaynulla mayqanta yanaparpis, yanapayllapaDyus imanutaq munashannulla. Chaymi Jesucristupikriyishaykillaparaykuqa tukuy imatapis allinlata rurankillapa,Taytanchik Dyusta alabananllapapaqqa. Chaqa tukuy imapisTaytanchik Dyusllapaqmi. Chaynulla pudirninmapis tukuytyimpupaq. ¡Chaynumi kanqa!

Kriyishanchikrayku qischakarpis shachinakushunllapa12Kriyiq masiykuna,

rayku qischakarpis amami ninkillapachu: “¿Imapaqtaq kaynuqischakani?” nirqa. Chaqa chaynu qischakar imamapis

qamkunaqa paypi kriyinkillapa nir. 13Ashwanmi chaynuqischakarmapis aligriyayllapa, imanutaq Jesucristumaqaqischakarmapis shachinakuq nir. Chaqa kanan chaynuqischakar shachinakurllaqami, maydiyaqa llipyallapudirninwan shamutinqa paywanna kusalata aligriyankillapa.14Nishaykillapapis: Kusala shumaqmi kanqa Jesucristupikriyishaykillaparayku jurapashutinllapa shachinakuqkunaqa.Chaqa Tayta Dyuspa llipyalla Santu Ispiritunmi imuraspiskusalata yanapashuyanllapa shachinakunaykillapapaqqa.[mana allinta rimanllapa. Nataq qamkuna-shuypaqamishumaqta kawsashaykillaparayku, kusalata alabanqallapa.]15Qischakarmapismi Jesucristupi kriyishaykillaparaykuqischakankillapa. Amami qischakankillapachuwanuchikushaykillapapaq, suwakushaykillapapaq, mana

allinta rurashaykillapapaq,killaparayku imachu. 16

rayku qischakarqami, ama pinqakunkillapachu. Ashwanmi

raykuqa. 17Chaqa kananqami Dyusqa qallariyanna, allitachush nuqapi

kriyin manaqachu mana nir. Chaynu wamrankunallatarikayatinqa, paypa shumaq rimayninta mana kasuqkunata

, imananqallaparaq paykunaqa.18 Chaynu allin runakuna washakananpaq trabajusu katinqa,

¿imananqallaparaq-ari Dyusta mana kasuruchakuqkunaqa?

Imanupis mana washakayta puytinqallapachu.19Chay-ari, Dyus munashanta rurar qischakaqkunaqa,

ashwan Dyus munashanllata rurar kawsanmanllapa.Chaynulla bidanllapata Dyuspa makinpi dijanmanllapa. Chaqaruramashanchikllapa Tayta Dyusqami imuraspispullanchikllapa kananpaq kar, mana dijamanchikllapachu.

Kriyiqkunata rikaqkunaqami kaynu kanqa

5 1Nuqa Pedrumi Jesucristupa sirbiqnin kar, kriyiq. Chaqa nuqaqami

rikasha kani, Jesucristo imanu uchanchikllaparayku qischakarkruspi wanutinmapis. Chaynu karmi, kananqa qamkuna

yanapashunanillapa. Chaqa qamkunapismi nuqa yupaysirbikuyankillapa. Chaymi Jesucristo maydiya llipyallapudirninwan shamutinqa, mantakuyashanpina kayashunllapa.2Chaynu tantalana washakasha kananllapapaqqa, qamkuna

kaqkunaqa, allita kuytankillapa Dyus akrashan uyshita yupaykaq wamrankunata. Chaymi imatapis ama amalaschu rurar,ashwan Dyus munashannu aligrila rurankillapa. Amami chayrurashaykirayku pagrakanaykillapapaq yarpur imachururankillapa. Ashwanmi imatapis rurankillapa kusa aligrila,ama kwashallachu. 3Piru chaynu uknikillapata rikarqa,kuytawkish qamkunaqa paykunapa mantaqnin yupaymanatukutkillapa. Ashwanmi kusala shumaqta Dyus munashannulakawsar paykunataqa rikachinkillapa. 4Chaynu allin kaqlatarurar ima kawsayatkillapa, maydiya chay michikuqkunapaqmantaqnin chiqap michikuq Jesucristo shamutinqa, kusala

paq.5Chaynullami qamkuna musu kaqkuna,

nikillapata kusala rispituwan kasuyllapa. Chaynullapisuknikillapa uknikillapa ama kusa kani nirchu, kasunakurkawsayllapa. Chaqa

“Dyusqami kusa kani niqkunamantaqachiqanchakan.Piru chay mana kusa kani ima niqkunata-shuypaqakusalata yanapan”.

6Chayraykumi imata rurarpis, ama kusa kani nirchu tukuyimata puytiq Dyusninchik munashanlata rurankillapa. Chaynururatkillapami maydiya Tayta Dyus shamurqa tukuypanaypanpi nishunqallapa: “Kusala allinta rurashaykillapa” nir.7Chayraykumi ima pasashutinllapapis ama chaykunalapaqyarpur llakirchu, chay pasashushanllapataqa Dyuspamakinpina dijayllapa, ¡Taytay Dyusmi llakipamanqa! nir.

8Piru allita tantyakar, rik ., imanutaq liyunmaqa

mallaqnarqa qay , chaynumi

llapa. 9Chaynu katinmapis manami qamkunalachu chaynuqaqischakayankillapa, ashwanmi maylawpipis kriyiqkunaqa qamkunayupaylla qischakayanllapa. , chaymana allin rurachikuqta mana kwintacharnachu, ashwan mastaanimakur ima chay kriyishaykillapanulla shachinakunkillapa.

1 4 5

248

a 5.12 Silvano nirqami intrachimanchikpis Silas nir. b 5.14 Kusala rispituwan shumaqta saludanakunkillapa nirqami niyan, unaykunamuchanakur saludanakuq kashanrayku.

10Chaqa nishaykillapapis:rayku uk ratulapaq qischakayatkillapamapismi, TaytanchikDyusqa kusalata llakipashurllapa yanapar kusala allinpaq,allita kriyiqpaq, kusala jwirtipaq, chaynulla chiqaptawashakasha kanaykillapapaq ima tikrashunqallapa.Chaynuqami tukuy tyimpupaq Tayta Dyus mantakuyashanluryanpina kayankillapa kanqa Jesucristuwan pullana.11¡ ! ¡Chaqapayqami tukuy tyimpupaq mantakun! ¡Chaynumi kanqa!

Pedrumi tukukananta saludakun12Kriyiq masiykuna, chiqapta kriyiq masinchik

Silvanuwanmia kay kartata iskribimuni kusalataanimakur masta kriyir kawsanaykillapapaq. Chaqa

Taytanchik Dyus kusata munamashanchikrayku kusatayanapamanchik.rayku, shachinakur ima kawsankillapa. 13Babiloniapi taqkriyiq masinchikkuna, chaynulla Jesucristupaq

. Chaqa kay Babiloniapikriyiqkunatapis qamkunata yupay, Tayta Dyusqa akrashapaypa kaqninkunana kananllapapaq.

14Chaymi nishaykillapa: Uknikillapa uknikillapa kusalarispituwan shumaqta saludanakunkillapa.b ChaynullaJesucristupi kriyishaykillaparayku, kusala shumaqta

llapa.Chaynumi kanqa.

1 5

249

Pedrumi saludakun

1 1Kriyiq masiykuna, nuqa Simón Pedrumi Jesucristupaapustulnin kani. Chaynulla payllata sirbiq karmi, kay

kartata iskribir saludashunillapa. Chaqa qamkunapisminuqakuna yupay kusalata washamaqninchik DyusJesucristullapi kriyishaykillapana: Payqami kusala allin karyanapamashanchikllapa nir. 2Chaymi mañakunipis,Taytanchik Dyusta, chaynulla Amitunchik Jesucristuta allitariqsitkillapa, pay kusalata yanapashutinllapa ima shumaqtakawsanaykillapapaq.

3Chaqa kusala pudirniyjun Taytanchik Dyusqami, kusalaallin kar nuqanchikkunataqa qayamashanchikllapa paytaallita riqsir kasurna kawsanallapapaq. Payqami tukuy imapiyanapamashanchikllapa, imuraspis paylatana sirbir imakawsanallapapaq. 4Chaymi Taytanchik Dyusqa kusalapudirniyjun, kusala allin ima kar unaymanta-pachaarnimashanchikllapallana karan yanapamanallapapaqqa.Chaqa chay arnimashanchikllapaqami kusala shumaq,chaynulla sirbiq ima. Chaymi chaynu Dyusninchikwan karqa,manana kay pachapi kusala mana allinkuna kan chaykunatarurarnachu kawsanallapapaq. Ashwanmi payqayanapamashanchikllapa pay yupay allinlatana rurarkawsanallapapaq.

5Chayraykumi Jesucristupi mas allita kriyir, allinlata rurarkawsashunllapa. Chaynu kawsarqami, Dyusninchikmantaallita intrakarna, kusa intrakaqkunana kashunllapa. 6ChaynuDyusninchik yanapamasha intrakaqkuna karqami, chay manaallin ruraykunamantaqa tantyakashunllapa. Chaynulla ima

llapawan maydiyapis paylata kasur kawsashunllapa. 7Chaynukarqami kriyiq masinchikkunawan llakipanakur imayanapanakushunllapa. Chaynullami ashwan mastallakipanakushunllapa ima kriyiq masinchikkunawanqa.

8Chaymi tukuy kay nishushayllapakunata allita kasurqa,Amitunchik Jesucristupi allita kriyiqkunana kankillapa.Chaynuqami manana qamkuna munashaykillapa yanqallachaynunachu kawsayankillapa. 9Piru Dyus nishanta willatiymana kasuqkunaqami, mana allita rikakuq syiguyashayupayna kawsanllapa. Chaynulla Jesucristo uchanmantawashananpaq wanushanmatapis manana yarpurllapanachukawsanllapa. 10Chay-ari kriyiq masiykuna nishaykillapa:Qamkunatami Dyusninchikqa wamranna kanaykillapapaqakrashushallapa. Chaymi chaynu karqa tukuy kaynishushayllapata allita kasur kawsayllapa. Chaynu karqami,Jesucristupi kriyishaykillapamantaqa mana maydiyapischiqanchakankillapachu. 11Chaymi maydiyapis payllawankatkillapaqa, washamaqninchik Amitunchik Jesucristuqa kusa

aligrila shamunqa paypa mantakuyninmanna apashuqllapa.Chaypiqami tukuy tyimpupaqna kawsankillapa paywanpullana.

12Kriyiq masiykuna, ,allita intrakashaykillapana. Piru chaynu allita intrakashakatkillapamapismi waran waran willayashaykillapa, amaqunqar Jesucristuta kasurla kawsanaykillapapaq. 13-14Pirunishaykillapa: Amitunchik Jesucristumi intrachimasha,nuqaqashi wanuyashaqna nir. Chayraykumi kanankunakawsayarllaqa,llapapaq nir waran waran willashuyashaqllapa.15Chayraykumi kawsayarllaqa tukuy puytishayta

. Chaynuqami maydiya,

chayllapi kawsanaykillapapaq.

Pedrumi riman kusala pudirniyjunJesucristuta rikashanpaq

16Amitunchik Jesucristo kusala pudirniyjunqami,

llapaqa, manami yanqa llulla kwintu imachu karan.. Chaqa

nuqakunallami rikasha ima kanillapa imanu AmitunchikJesucristuqa kusala pudirniyjun nirmapis. 17-18Chaynullamirikasha kanillapapis Tayta Dyusqa imanu WamranJesucristutaqa kusala allinpaq riqsiran ima nirmapis. Chaqanuqakunaqami chay kusala shumaq sirkapi paywankarayllapa. Chaymi uyaparayllapapis syilumanta-pachaDyusqa kaynu niqta:

“Kaymi kusa munashay Wamrayqa.Paywanmi kusalata aligriyani” nir.

19Chaynulla nishaykillapapis: Dyusninchikpa unay rimaqninkunaJesucristupaq iskribishanqami kusala chiqap kasha nir. Chaqanuqakunapis chay rikashayllapawan, uyapashayllapawan imaqa

. Chayraykumi qamkunapisDyuspa unay rimaqninkuna iskribishanta kasur imaqa, paymunashannullana rurayankillapa. Chaqa Dyuspa rimaqninkunaiskribishankunaqami imanutaq uk bilamaqa tutaparaqpiachkirachikun, chaynu intrachimanchikllapa. Chaymi Dyusnishantaqa intrakayta puytinchikllapa maydiya Jesucristoshamunankaman. Dyus nishanqami, imanutaq achkiyaypimaqaatun qullarsitu achkirachimanchik chay yupay yarpuyninchikpiqaintrachimanchikllapa. 20-21Chaymi allita kwintata qukayllapa:Dyuspa unay rimaqninkunaqa, manami paykuna munashantachu

. Chaqa manami mayqanpis paymunashanllamantaqa Dyus nishantaqa intrachikuyta puytinchu.Chaymi chay rimaqninkunamaqa Dyus munashannulla

, iskribiran ima Santu Ispiritu chaynu ruray niryanapatin.

2 PedroPedrupa ishkay kaq kartan

Apustul Pedrumi kay kartataqa ruku wanunanpaqna kar iskribiran. Chaqa Tayta Dyusmi paytaqa intrachisha karanwanuyankinami kanqa nir. (1.3-21). Chaynulla chay

, iskribir ima allita intrachiran ama ingañakananllapapaq (2.1-22).Chaynullami intrachiranpis Jesucristo kay pachaman shamunan diya shipchamuyatinqa, imanu kanqa nir (3.1-18).

250

a 2.10 Mantakuq nirqami intrachimanchikllapa kay pachapi awturidadninchikkunapaq. Piru kusa mana rikaypaq mantakuq nirqamiintrachimanchikllapa Dyuspa angelninkunapaq, chaynulla Dyusmanta chiqanchakasha mana allin angelkunapaq ima. Mas intrakanarqa,rikashunllapa Judas 8,10. b 2.15 Balaampaq mas intrakanarqa rikashunllapa Números 22.4-20; 31.16.

2 1Chaymi nishaykillapa: Allitami kuytakankillapa nir.

kuna rikarinqallapa. Imanutaq Israel runakunamaqa Dyusakrashan pwiblu katinllapamapis, paykunallamanta Dyusparimaqnin yupay tukuqkuna rikariran chaynu. Chaqa chay

, kriyiq tukur mananula, kriyiqkunataqa

pantachin. Paykunaqami Amitunchik Jesucristo uchanmanta

llapanachu. Chaymi chaynuqa paykunaqa dasna kastigakasharikarinqallapa tukuy tyimpupaqna. 2Piru achka

.Chaymi chaynu kasushanllaparayku kusa mana allinkunataima rurar kawsatinllapa,chik Jesucristupaqmapis mana allinta ima rimanqallapa.3 , imatapiskusalata munapakushanllaparayku chay paykuna

pis tantakunqallapa. Piru chaynu rurashanllaparaykumi, manaimanupis washakayta puytinqallapachu. Chaqa chaynururashanllaparaykumi unaymanta-pacha chaynukastigakananllapapaqna karanllapa.

4Chaqa yarpuyllapa:qami, Tayta Dyusqa mana pirdunarchu ashwan chay kusala

.Chaymi chaypina paykuna, kusalata qischakar imayarakuyanllapa chay jwisyu diyapi Tayta Dyusqa rikar

. 5Chaynullami unay Noepa tyimpunpi runakunauchakur Tayta Dyusta mana kasutinllapaqa, payqa manapirdunarchu kusala manchaypaq atun tamyawan tukchiran.Nataq Noelami washakaran syiti ayllunkunalawan. Chaqapayqami Tayta Dyuspaq parlakur ima kusala allinta kawsaran.Piru chay runakunaqami mana kasur, kusa mana allinkunatarurar ima kawsaqllapa.

6Chaynumi Dyusta mana kasushanllaparayku, Sodomapwibluta, chaynulla Gomorra pwibluta chinqachinanpaq niranTayta Dyusqa. Chaymi chay pwiblukunamanqa Dyusqasyilumanta- . Chaynuqami tukuyla

tikrakar tukukaranllapa. Piru chay pwiblukunawan TaytaDyus chaynu rurashanqami intrachimanallapapaq karankanan tyimpupi kawsaqkunaqa Dyuslatana kasur amanauchakurnachu kawsanallapapaq. 7-8Piru chaynu chayrunakunata tukchirmapismi, Lotta washaran. Chaqa payqamikusala allin runa karan Dyuspa naypanpiqa. Chay Lot shutiqrunaqami kusalata llakir ima kawsaq chay wakinkuna kusalamana allinkunata ruraqta rikar, chaynulla mana allintarurashallapa nir uyaparqa. Chaymi wakinninkunapaq tukuyshunqunwan llakir mana imanupis aligrila kawsaytaqapuytiqchu.

9Chaynuqami Dyusqa intrachimanchik imanumi payqa. Chaqa payqami tukuy paypi

kriyiqkunataqa, mana allin kaqkunamanta washan. Piru chaymana allinta ruraqkunata-shuypaqa, kananmanta-pachakastigashana. Chaymi chay kastigakasha chaykunaqayarakuyanllapa, .

10Chaqa Dyusqami kastigan tukuy uchayjunkunataqa. Piru, paykuna

munashannulla millanaypaq imakunata rurar kawsanllapa.Chaymi Dyusmatapis mana kasuyta munanllapachu. Chaqapaykunaqami yanqa runakunala karmapis kusa marraju

kashanrayku, chay rikaypaq chaynulla mana rikaypaq kusamantakuqkunapaqmapisa kusala mana allinkunata rimanllapa.11Piru angelkuna-shuypaqa Amitunchikmanta kar, maspudirniyjun runakunamanta karmapis, manami chay kusamantakuqkunapaqqa mana allinkunataqa rimanllapachu.

12 , imanutaqanimalkunamaqa mana intrakanllapachu chaynu kawsanllapa.Chaqa animalkunamaqami nasir winanllapa, piru manaimalamatapis intrakarchu. Chaymantami imanutaqanimalmataqa aypar wanuchinllapa, chaynumi chayrunakunapis wanunllapa mana intrakashanllapapaq rimaruchanllaparayku. 13

qischakananpaq dijashanrayku, paykunapis qischakar imawanunqallapa. Chaqa paykunaqami mana pinqakurchuunaqmapis kwirpunllapa munashanlata rurar kawsanllapa.Chaymi qamkuna kriyiqkuna tantakar fyistakunkillapachaypimapis, chay mana allinta ruraqkunaqa pullaykillapakar, kusala pinqaypaqta tukutin, wakin rikashuqkunaqaqamkunapaq mana allinkunata rimanllapa.

14Dyusta mana kasuqkunaqami kusala mana allin runakunakar, uchakurlla kawsayta munanllapa. Chaymi warmitarikarmaqa kusalata munan. Chaynulla chay manaraq allitakriyir, litalla yupay kaqkunatami kusalata disanimachin.Paykunalapaqmi imatapis tantakuyta munanllapa ima.15Chaqa paykunaqami chay kusala shumaq nanmantachiqanchakashanmanta, chinqasha yupay purinllapa. Chaymiimanutaq unaymaqa chay Beorpa wamran Balaamqamibkusala mana allinkunata rurar ima qillayniyjun kanaran,chaynu paykunapis kawsanllapa. Chaqa Dyuspa rimaqninBalaamqami,rayku. 16

rayku mana allinta rurayatinqa, Dyus nitin burrunmapisrimaran. Chaymi ashwan chay burrituqa amun kusala manaallinta ruranayashanpaq willaran, amana munashanllatarurananpaq.

17Chaymi nishaykillapa:qami, ,chaynu. Chaynullapis imanutaq puktaymataqa jwirti wayratikrar apan chaynu. Chaymi chaynu mana allintarurashanllaparayku,

, chaypina tukuy tyimpuqischakananllapapaq. 18Chaqa paykunaqami kusalataalabakar kriyiq yupay tukur, chay manaraq allitakriyiqkunataqa ingañanllapa paykuna yupay kwirpunmunashanlatana rurananllapapaq. Chaymi chay kriyiqkunaqa

pis, chay mana allinta rurachikuqkunaqa qashan chayllamantikrayanllapa. 19Chaymi chay runakunaqa wakinkunataqaninllapa:llapata rurar kawsayta puytinkillapa” nir. Chaynu nir imaingañakunllapa, michka paykunaqa chay mana allintarurachikuq dyablupa sirbiqnin yupay karllapamapis. Chaqachay mana allinta rurachikuq dyabluqami, chay runakunataqalimpu saru .

20Kay paykunaqami washamaqninchik AmitunchikJesucristuta riqsirqa, kay pachapi kusala mana allinkaqkunamantaqa akrakashana karanllapa. Piru chaynuakrakashallapana kasha karmapis, chay mana allinkaqkunallata rurayarqami, unay kayashanmantaqa kusalamana allinnachu kanqallapa. 21Chaynu Jesucristuta riqsiyarqashan chay unay kayashanllapaman tikrakananpaqqa, masallinmi kasha kanman Jesucristuta mana riqsirchu, unaykashannulla kananpaq. 22Piru Jesucristuta riqsiyar qashan

2 2

251

ikiman tikrakaqkunawanqami kumplikasha chay kaynunishanllapakunaqa: “Allqumi gumitarqa qashan chaygumitashanllata mikun”. Chaynulla “Kuchipis allitapaqakusha kar, qashan lluchkaman yaykur tiqtiyan” nir.

Amitunchik Jesucristo shamunanqami shipchana

3 1Kusala munashay kriyiq masiykuna, kay ishkay kaqkartaypimi nishaykillapa,

llapapi yarpur ama qunqarchu kawsanaykillapapaq. Chaqachay punta kartaypipismi Amitunchik Jesucristullapi yarpurkawsanaykillapapaq nishurayllapa. 2Chaynullamiyarpuyllapapis Dyuspa unay kusala allin rimaqninkunanishankunata, chaynulla washamaqninchik Amitunchikpaapustulninkuna pay nishankunata,ima.

3Chaymi kaynu nishaykillapa: Allita kuytakarkawsankillapa.qami, achka runakuna shamunqa paykuna munashanllapata

. Chaymi tukuy kriyiqkunamanta burlakar imanishunqallapa kaynu nir: 4Qamkunaqami Jesucristoshamunqana nirqa yanqalla qischakayankillapa. Chaqamanachu kwintata qukankillapa:kunamapis Jesucristumi shamuyanna nir kriyir, manashamutinchu wanushallapana ima. Piru mana imapispasashachu, tukuy imapismi unay rurakashannulla nir.5Chaynu nir imami chay paykuna munashanllata ruraqrunakunaqa, mana kwintachanllapachu Dyusmirimayninlawan syiluta rurashanta, chaynulla Dyus nitinmiyakumapis ashutin chaki pachana kidaran nirqa. 6Chaynullamanami kwintachanllapalamapischu imanutaq unay chaymana allin ruraqkunataqa Tayta Dyusqa kusala atuntamyawan tukchiran nirmapis. 7Chaqa intrakayllapa:Imanutaq Tayta Dyusqa unay nisha karan, chaynullamikananpis chay tukuy mana allin ruraqkunata, chaynullasyiluta, kay pachamapisshi limpu chay ninallawan rupachirtukchiyanqa jwisyu diyapiqa nir.

8Chaynullapis kriyiq masiykuna, amami qunqankillapachuAmitunchikpaqqami uk diyaqa mil añu yupay, chaynulla milañu-shuypaqa uk diya yupay nir. 9Chaynu nirqamiintrachimanchikllapa payqami maydiya shamunanpaqarnimashanchikllapanulla kumpliyanqa nir. Nataqwakinkunaqami ninllapa: Llullakusha karmi manarikarimunnachu nir. Piru manami chaynuchu. Ashwanmipayqa manaraq shamurchu yarakuyan, wakinkunapis kriyirwashakar amana kastigakasha kananllapapaq nir. 10PiruAmitunchikqami, imanutaq uk suwakuqmaqa mana

[tuta] shamur suwakun, chaynumi rikarimunqa.Chaymi chaypiqa syilumapis tukuy chaypi kaqnintin limputukukanqa. Chaynulla kay pachata tukuy iman kaqnintintaDyusqa limpu rupachir tukchinqa.

11 ,qamkunamaqa Dyus munashannula kusa allinkunalata rurarima kawsankimanllapa. 12Chaynu Jesucristo shamuyanqa niryarpur Dyusninchik munashanlatana rurashunllapa. Chaqachaynu allinlatana rurayashallapaqa imanupiqa daslamanashamunman Amitunchikqa. Chaqa chay tyimpuqamisyilumapis tukuy imantin ninawan limpu chullur tukukanqa.13Piru nuqanchikkunaqami Tayta Dyus arnimashanchikllapachay mushuq syiluta,llapa. Chaqa chaypiqami tukuy allin kaqkunalana kanqallapa.

14Chayraykumi kriyiq masiykuna,man tukuy imatapis allinlata rurar kawsayllapa. ChaynuqamiJesucristo shamurqa kusala allinta, shumaq kawsaqta, manaima uchayjunlamatapischu tarishunanllapapaq. 15Chaqayarpuyllapa, Amitunchik mana das shamurqami,intrachimayanchikllapa payqa tukuylata washayta munayannir. Kay nuqa nishushayllapanumi kusa munashanchikukninchikllapa Pablupis iskribishushallapa, imanu Jesucristo

. 16Chaqa ukninchik Pabluqami Dyus nitinchay kartankunapi iskribirqa kay willashuyashayllapanuiskribiran. Piru chay iskribishanllapaqami wakinkunaqa manadas intrakaypaqchu. Chaymi chay mana allita kriyir paykuna

., imanutaq

Dyus nitin unay iskribikashakunata mana allita intrakar. Chaymi chaynu mana

kastigakashana kanqallapa.17Chayraykumi munashay kriyiq masiykuna, tukuy

.

amana ingañashunanllapapaq. Chaynulla amana allitakriyishaykillapamanta chiqanchakanaykillapapaq.18Ashwanmi llakir ima mas allita washamaqninchikAmitunchik Jesucristuman qimikayta kamayllapa.Chaynuqa kusata yanapashunqallapa mastariqsinaykillapapaq paytaqa. Chaymi pay munashanllataima rurankillapa. Chaynuqami kaynu nir alabankillapaJesucristutaqa: “Kusala allinmi tukuy tyimpupaqmantakuq Amitunchikqa” nir. Chaqa payqami tukuytyimpupaq mantakun.

Chaynumi kanqa.

2 2 3

252

Jesucristumi kawsachimaqninchikqa

1 1Kriyiq masiykuna, kay kartatami iskribimuni allitaintrachishunayllapapaq chay uk kusala shumaq

RIMAQPAQ. Chay kusala allin RIMAQQAMI Jesucristo karan.Chaqa chay shumaq RIMAQQAMI kay pachamapis manaraqkayatinchu payqa karanllana. Chaymantami nuqakunamanrikarimuran. Chaymi pay payllata rimaqta uyapasha,chaynulla makiyllapawan kamasha, rikasha ima kanillapa.Chaymi ashwan kananmapis pay yanapamanchikllapa tukuytyimpupaqna Dyusninchikwan tantalana kawsanallapapaq.2Chaymi willashuyanillapa, Jesucristuqami Dyusmantashamuran nuqakunaman. Chaymi paytaqa rikarayllapa.Chaynu rikasha ima karmi, tukuy pay imata rurashanta imaqamkunataqa willar intrachishuyanillapa. Allita intrakayllapa,Jesucristuqami Tayta Dyuswan unaq syilupi karan.Chaymantami kay pachaman shamuran. Chaymi nuqakunaqarikasha ima kar, uk tistigu yupay paypaq parlakunillapa,mayqanpis paypi kriyirqa washakar tukuy tyimpupaqnakawsananllapapaq. 3Chaymi kananqa willashunillapanuqakuna uyapashayllapata, chaynulla rikashayllapata ima.Chaynuqami chay willashushayllapapi kriyitkillapa tantalanakawsanallapapaq. Chaqa imanutaq nuqakunamaqaJesucristupi kriyishayllaparaykuqa, Taytanchik Dyuswan,chaynulla Wamran Jesucristuwanqa uklana yupaykawsanillapa, chaynu qamkunapis kanaykillapapaq. 4Chaymichaynu nir ima iskribishunillapa, chay willashushayllapapikriyitkillapaqa tukuyninchikllapa kusalata aligriyanallapapaq.

5Kriyiq masiykuna, allita intrakayllapa Jesucristo kaynuintrachimashanllapatami qamkunatapis willashuyanillapa. Chaqapayqami nimaqllapa: “Taytanchik Dyusqami mana ima manaallintapis rurashachu” nir. Chaymi paypiqa mana imapistutaparaqllapi yupayqa kanchu. Ashwanmi payqa uk achkirachikuqyupay kashanrayku, imuraspis achkirachikun. 6Chaynu paykatinmi, paywan karqa, amana mana allinkunata ruraruchakushunllapanachu. Chaqa uchakurlla kawsar nuqami kriyininirqami, nuqanchiklla llullachikar chiqap kaqtaqa manarurayanchikchu. 7Piru mayqanpis kriyishanrayku imatapis allinlataima rurarqami, kusa achkila yupayna kawsayanchikllapa,imanutaq Taytanchik Dyusmaqa achkila kawsan chaynulla.Chaynuqami, michka achka karllapamapis uklana yupaykawsayanchikllapa. Chaymi ashwan Tayta Dyuspa Wamran,

, tukuy uchanchikkunamantapaqamashanchikllapana, Dyusninchikqa mana uchayjunpaqnachuriqsimanallapapaq.

8Chaymi nishaykillapapis: Uchakurlla kawsar niyachuwan:Manami ima uchayjunlamapischu kani nir. Chaynu nirqamiDyuspa naypanpi mana chiqapta rimashanchikrayku,nuqanchiklla llullachikayanchik. 9Piru nuqanchiklla allitakwintata qukar nichuwan: Kusala uchayjunmi kani nir.Chaynu rurashaqami, kusala allin Taytanchik Dyusqapirdunamashunllapa. Chaqa payqami tukuy imata allita rikar

, tukuy mana allin rurayashanchikkunamantawashamashunllapa. 10Piru Tayta Dyusqami nimanchikllapatukuylashi uchayjun kanchikllapa nir. Chaynu uchayjunkayar, niyachuwan: Manami ima uchayjunlamapischu kaninir. Chaynu nirqami Dyustapis llullapaq yupayna rikayanchik.Chaqa manari rimayninmatapis kwintachashanchikchu.

2 1Munashay wamrituykuna, tukuy kaytaqami iskribimuniqamkunapis allita intrakar amana uchakurnachu

kawsanaykillapapaq. Piru mayqannikillapa imalapi uchakushakatkillapaqami, kusa allinla Jesucristo qashan Tayta Dyuswanshumaqchar pullachashunqallapa. 2Chaqa Jesucristullami

wanuran. Piru payqami wanuran, mayqanpis paypi kriyitinqatukuylata washayta yarpur. Chaymi mana nuqanchikkunalatawashamanallapapaqlachu wanuran, ashwanmi tukuypaq.

3Chaymi nishaykillapa: Mayqanpis Dyuspi kriyir,mantakushankunata allita kasurqa,llapa paywan shumaqchakashana kanchikllapa nir. 4Pirumayqanpis niyanman: Nuqaqami Dyusta riqsishana kani nir.Piru chaynu nir, Dyus mantakushankunata mana kasurqami,mana chiqapta Dyuswan pullachu. Chaqa llullakurlaririmayan Dyuswan kani nirqa. 5Nataq mayqanpis Dyusparimayninta chiqapta kasuqkunaqami, waran waranqa tukuyshunqunwan Dyuslapi yarpurna kawsanllapa. Chaynuqami,

.6Chayraykumi nishaykillapa: Mayqanpis Dyuspi kriyininiqkunaqami, imanutaq Jesucristumaqa kay pachapi karmapiskusa allinlata kawsaran, chaynu kawsanmanllapa nir.

Chiqaptami llakipanakushunllapa7Kriyiq masiykuna, imanu llakipanakur kawsanaykillapapaq

nir kanan iskribir willashuyanillapa chayqa manami ukmushuq mantakuy imachu. Chaqa allita yarpuyllapa: ChayraqJesucristupi kriyiq qallaritkillapaqami, imanu imanu rurarkawsanaykillapapaq nir willashuranllapa Tayta Dyusqa.Chaymi chay nishushanllapallata kananpis willashuyanillapa.8Piru kananqami, kayta willar iskribishuyanillapa chayqamushuq yupay katin, mas das intrakankillapa. Chaqa

1 JuanJuanpa punta kaq kartan

Apustul Juanmi kay kartata iskribiran. Paytami Jesucristo akraran apustulnin kananpaq. Manami kay kartalatachu Juaniskribiran, ashwanmi ishkay kaq chaynulla kimsa kaq kartakunatapis iskribiran. Iskribiranpis San Juanta chaynullaApocalipsistapis.

Kay kartapi Juanqa kriyiqkunata intrachin, . Chay mana allinta: “Jesucristuqa manami Dyuschu kar, ashwan runala” nir. Mana allinta

, apustul Juan kay kartapi intrachiran: “Jesucristuqami runa karpis, Dyuslla” nir.Chaynullami kriyiqkunata intrachiran Dyus munashannu kawsar, kriyiq masinkunawan llakinakunanllapapaq.

253

imanutaq Jesucristumaqa llakipamashanchikllaparaykuwanuran nuqanchikkunapaq. Chaynu intrakarqa imanutaqJesucristumaqa kawsaq chaynu kar, uknikillapamatapisllakipayankillapana kanqa. Chaynuqami qamkunaqa waranwaranqa chay tutaparaqmanta lluqshirna, ashwanachkillapina kawsayankillapa kanqa.

9Chaymi allita intrakankillapa: Mayqanpis Dyuspi kriyir,achkillapina kani niyanman. Piru chaynu niyar mana ukninta

, tutaparaqllapiraq kawsayan. 10Pirumayqanpis ukninkunata llakipaqkunaqami achkillapinakawsayan. Chaymi chaynu allita rurar Dyuswankawsatinqami, mana imanupis dyabluqa mana allinkunatarurachiytaqa puytinqanachu. 11Nataq ukninkunata mana

, tutaparaqllapi kawsar, mana. Chaynuqami

kawsanllapa chay mana allinta rurachikuq dyablu limpusyiguyashata yupay dijashanrayku.

12-14Munashay wamrituykuna, Taytanchik Dyusqami

llaparayku, paytana riqsishaykillapa.Chaymi kananqa unayna kriyishaykillaparayku uk tayta

yupay kaqkunata iskribishunillapa. Chaqa qamkunaqamikay pachamapis manaraq kayatinchu Jesucristuqakaranllana, chay paytami riqsishaykillapana.

Chaynulla qamkuna unaykaqna kriyishaykillaparaykumusu kaqkunatapis iskribishunillapa. Chaqa qamkunaqami,

rayku kusalata shachinakuq kar, chay mana allintarurachikuq dyablumatapis binsishaykillapana.

Amami kay pachapi imakunalapaqqa yarpushunllapachu15Chaymi nishaykillapa: Amami kay pachapi kaq mana allin

kaqkunapaq, chaynulla imakuna kaqkunalapaqqayarpushunllapachu. Chaqa mayqanpis kay pachapi kaq chaymana allin kaqkunalapaq, chaynulla chay iman kaqkunalapaqyarpuqkunaqami, Tayta Dyuswan kayta mana puytinchu.Ashwanmi chay mana allin kaqkunapaq, chaynulla chay imankaqkunalapaq yarpurla kawsanllapa. 16Chaqa allitayarpushunllapa: Kay pachapi kaq ima mana allinkaqkunaqami kaykunalata ruranallapata munan. Tukuy imamana allin kaqkunalata munar ruranallapata, chaynullaimatapis rikar kusata munanallapata,kusala imayjun karmaqa kusalata alabakanallapata imamunan. Piru tukuy kaykunaqami mana Dyusmantachu,ashwanmi chay mana allinta rurachikuqkunamantachaykunaqa. 17Piru chaynu mana allinta rurachikuyarimapismi, kay pachamanta kaqkunaqa limpuna tukukayantukuy mana allin imantin. Ashwanmi Taytanchik Dyusmunashannu ruraqkunaqa, tukuy tyimpupaqnakawsanqallapa.

kuntran tikrakaqkunapaq18Wamrituykuna, kay pacha tukukanan tyimpuqami

. Chaqa qamkunaqami, uyapashaykillapa kanqa, chaydiyakunaqa, Jesucristupa kuntran rikarimuyanqa nir. Chaymiashwan kananqa paypa kuntrankunaqa kusala achkarikarimushallapana. Chaynu katinmi,tukunanpaqqami, manana maychu nir. 19Chaymi Jesucristutakuntraqkunaqa, kay nuqanchikkunallamanta lluqshishallapa. Piruchiqaptaqami mana nuqanchikkunamantachu kasha. Chaqanuqanchikkunamanta karqa mana ashunantachu. Ashwanmi yanqakriyiq tukurla puriq kashallapa.qami,Jesucristupiqa kriyishallapachu nir.

20Piru qamkuna allita kriyiqkunawanqami, mananachaynuqa pasanqanachu. Chaqa qamkunataqa Taytanchik

Dyusqa Santu Ispiritunta qushushanllaparayku chiqaptaintrakankillapana mayqanmi Jesucristuqa nirmapis. 21Chaqa

llaparayku iskribishunillapa. Chaynullami kusalataintrakankillapa mayqanpis Jesucristupa chiqap kaqninkunakarqa, paypaqqa manana llullakuyta puytinnachu nir. 22Piruchay llullakuqqami, Jesucristupaqqa kaynu ninllapa: Manashipayqa Dyuspa Akrashan Cristunchu nir. Chay paykunamiJesucristupa kuntranqa. Chaqa paykunaqami Jesucristupakuntran kar, Taytan Dyusta chaynulla Wamrantapis manakwintachar disprisyanllapa. 23Chaymi nishaykillapa:Mayqanpis Taytanchik Dyuspa Wamran Jesucristupi manakriyiqkunaqami, Taytan Dyuspipis mana kriyiyta puytinchu.Piru Jesucristuqami Dyuspa Wamran nir, kriyiqkunaqamiTaytanchik Dyuspipis kriyir paywanna kanqa.

24Chayraykumi qamkuna kriyiqkunaqa, chay imanuwashakanaykillapapaq nir puntamanta-shanllapataqa allita yarpur, ama qunqarchu shunquykillapapipurichinkillapa. Chaymi chaynu uyakushaykillapapi tukuyshunquykillapawan allita kriyiqqami, Jesucristuwan pulla kar,Taytan Dyuswanpis pullalla kayankillapa kanqa. 25ChaqaJesucristuqami maydiyapis kriyishanchiknulla shachinakusha,chay tukuy tyimpupaq kawsayta arnimashanchikllapataqaqumashunllapa.

26Kriyiq masiykuna, tukuy kaykunata willar imaqami,iskribishuyanillapa allita kwintata qukar, chay ingayanllapa chaykunamanta ama ingañakanaykillapapaq. 27Pirunishaykillapa: Qamkunaqami Jesucristo, Santu Ispirituntaqushushanllapawanna kankillapa. Chayraykumi mana

.Chaqa Amitunchikmanta Santu Ispiritunllami tukuy mana

. Chaymi chayintrachishuyashanllapaqa kusala chiqap kar, mana ima llullaimalamapischu. Chayraykumi imanutaq Santu Ispirituintrachishushanllapanulla Jesucristupi allita kriyirlamaydiyapis shachinakunkillapa.

28Chayraykumi kananqa munashay wamrituykuna, allitayarpur ima Jesucristupi kriyir maydiyapis shachinakuyllapa.

wan rikamaqninchikllapa shamutinqa, kusa aligrila paypanaypanmanqa qimikashunllapa, mana imapaq pinqakurimalamapischu. Chaymi ashwan paywan pulla rinallapapaqlistuna kashunllapa. 29 ,Jesucristuqami imatapis karanlata ruran nir. Chaymi chayta

, pay yupay imatapis karanlata ruraqkunanakankillapa. Chaynu karqami, manana ukmanta yarpurnachuchiqap Dyuspa wamrankunana kayankillapa kanqa.

3 1Kriyiq masiykuna, allita kwintata qukar yarpuyllapa:Taytanchik Dyusqa llakipakuq kar,

mapis kusalata llakipar wamrankuna kanallapapaqriqsimashanchikllapa nir. Chaymi ashwan kananqa paypachiqap wamrankunana kanchikllapa. Piru chay mana kriyiqrunakunaqami, nuqanchikkunataqa Dyuspa mana wamranpaqyupaychu rikamanchikllapa paykuna Dyusta manariqsishanllaparayku. 2Chaymi kusala munashay kriyiqmasiykuna nishaykillapa: Nuqanchikkunaqami kananqaDyuspa wamrankunana kanchikllapa. Piru manaraqmi

kashunllapa nirqa. Nataq Jesucristuqami nimanchikllapa,maydiya pay pullakumanallapapaq shamutinqashi paypayllata rikar, pay yupay kusala shumaqna kashunllapa nir.3Chayraykumi maydiyaqa Jesucristuwanna kayashaq nirkunfyakashanchikrayku, kananlla tukuy uchanchikkunatadijar, allinkunalata rurarna kawsashunllapa, imanutaqJesucristumaqa allinlata kawsaq chaynu.

1 2 3

254

4Kriyiq masiykuna, allita kuytakar kawsankillapa. Chaqaimalapipis uchakurqami, Dyus mantakushantaqa manakasurnachu uchakushana rikarinchik Dyuspa naypanpiqa.5

mana ima uchayjunlamapischu karan nir. Chaynullami

runakunapa uchankunata limpu chinqachiq nir ima. 6ChaynuJesucristo mana uchayjun ima kasha katinmi, payllawanmaydiyapis kawsaqkunaqami, manana uchakurllaqakawsannachu. Nataq chay uchakurlla kawsaqkunaqami,Jesucristutaqa mana rikasha,mapischu. 7Munashay wamrituykuna, amami mayqanpisingañashunqallapachu. Chaqa mayqanpis allinlataruraqkunaqami, paypis allinla imanutaq Jesucristumaqaallinla chaynu. 8Piru chay mana allinta rurarllauchakuqkunaqa dyablupa kaqninkuna.llapanulla dyabluqami unaymanta-pacha uchakuran. Chaynuuchakur tukuy mana allin rurashankunata limpuchinqachinanpaqmi, Dyuspa Wamran Jesucristuqa shamuran.

9Chaymi mayqanpis Dyuspa wamran kaqkunaqa, imanupiuchakurmapis mananami qashan qashanqa chaynu uchakurllakawsayta puytinnachu, Dyus akratin mushuqmanta nasishayupay, wamranna kashanrayku. Chaynu karmi, ima manaallinta rurarmapis Dyusninchikpa naypanpi shumaqchakarnaallinlata rurar kawsayta puytin, Dyus paywan karyanapashanrayku. 10Piru imanu katinmapismi runakunataqadasla riqsiyta puytinchik, mayqanmi Dyuspa chiqap wamran,chaynulla mayqankunami dyablupa wamran nirmapis. Chaqachay mana allinta ruraqkuna, chaynulla mana ukninkunatallakipaqkunaqa, manami Dyuspa wamranlamapischu.

Jesucristumi nimashanchik llakipanakur kawsanallapapaq11Kriyiq masiykuna, qamkuna puntamanta-pacha kriyiq

qallaritkillapaqa,ranllapa: Uknikillapa uknikillapa llakipanakur imakawsankillapa nir. 12Chayraykumi ama nuqanchikkunapisimanutaq Cainmaqa chay kusala mana allinta rurachikuqpakaqnin kar, ukninta wanuchiran chaynuchu kashunllapa. ¡Mayarpuyllapa! ¿Imapaqtaq Cainqa uknintaqa wanuchisha kashakanqa? Chaqa Cainqami uknintaqa wanuchiran, payparuraynin mana allin kashanraykula. Nataq ukninrurayashanqami kusala allin kayaq.

13Kriyiq masiykuna, amami llakir yarpupakunkillapachu,. 14Ashwanmi

imanu katinpis ukninchikllapataqa llakipashunllapa. Chaqa

kriyishanchikllaparayku, ukninchikta llakipanapaqkanchikllapa nir. Piru chay mayqanpis ukninta manallakipaqqami uk wanusha yupay kanqa. Chayminuqanchikkunamaqa uchanchikllaparayku tukuy tyimpupaqwanunallapapaq kasha karmapis, kananqa ashwan tukuytyimpu kawsanallapapaqna nimashanchikllapa Jesucristuqa.15Chaymi nishaykillapa: Chay mayqanpis ukninta mana

. Chaqa

imanupis tukuy tyimpupaq Dyuswan kawsayta puytinchu nir.16

llakipanakuyqa nir.llaparayku wanuran nuqanchikkunapa uchanchikllaparayku.

paq, chaynumi nuqanchikkunapis ukninchikkunatayanapayarlla wanunapaq karmapis wanuypaq. 17

llapa: Uk runa kusala imayjun kanman. Piru chay runaqarikayanman ukninkuna imakunata ministiqta. Chaynurikarmapis mana imalapimapis yanapayanmanchu. Chaynuukninta mana llakiparqa ¿imanutaq tukuy shunqunwanDyuspaqqa llakiyanqa? Manami chiqaptaqa Dyuspaqpis

llakiyanqachu. 18Chayraykumi munashay wamrituykuna,ukninchikta llakiparqa ama shiminchiklawanchu llakipaninishun. Ashwanmi imatapis paypaq allinta rurar yanaparimana rikachikushun chiqapta paypaq llakinchik nirqa.

19Chaynu ukninchikkunata chiqapta llakipar imanaqami

rurayanchikllapa nir.chiqaptana Dyuspa wamran kanchikllapa nir. 20Piru chaynuTayta Dyus uchanchikkunamanta llakipamashanchikllapanakatinmapis shunqunchikpi yarpunchikllapa, ¿TaytaDyusqachu chiqapta llakipamasha kanqa? nir. Chaynu nirnuqanchiklla chay uchanchikllapapaq yarpushallapamapismi,

nuqanchikkunaqa mana uchayjunnachu kar, chiqap paypawamrankunana kanchikllapa nir.

21Chaymi munashay kriyiq masiykuna nishaykillapa:Shunqunchikpi, yarpuyninchikpi Tayta Dyusqami tukuyuchaykunamantaqa chiqapta llakipamasha nir, manauchanchikkunapaq yarpurnachu ashwan Tayta Dyuspanaypanmanqa kusa aligrilana ima qimikashunllapa. 22ChaymiTaytanchik Dyusqa imata ministir mañashallapamapisyanapamashunllapa, pay mantakushankunata kasur,munashanlatana rurashanchikllaparayku. 23Chaqamantakushanqami kaynu nimayanchikllapa: “WamranJesucristupinashi kriyishunllapa, chaynulla ukninchikllapaukninchikllapashi llakipanakushunllapa, imanutaq paynimashanchikllapanulla” nir. 24Chaymi Dyus nishankunatakasuqkunaqa paywan kawsanllapa, chaynulla TaytanchikDyuspis paykunawan kawsan. ¿Dyusqa nuqanchikkunapi kawsayan? nirqa. Chaytaqami

, Santu Ispirituta qumashanchikllapashunqunchikllapapi kawsashanrayku.

chiqapchu manaqachu mana nir

4 1Kusala munashay kriyiq masiykuna, kay pachapiqamikusala achka llullakuqkuna rikarimushallapa. Chay

.Chaymi nishaykillapapis: Amami das ingañakankillapachu.

, chiqaptachu DyuspaIspiritunwan, manaqachu mana nir. Chaqa kay pachapi

, wakinkunaqa mana Dyusmantachu.2

mayqankunami Dyusmantaqa nirmapis. Piru qamkunaqamidas kwintata qukayta puytinkillapa. Chaymi mayqanpis,Jesucristuqami Dyusmanta kay pachaman shamur,nuqanchikkuna yupay kwirpuyjunpaq tikrakaran nir

, Dyusmanta chiqap Ispirituwankaqkunaqa. 3Nataq mayqanpis, Jesucristuqami manaDyusmantachu niqkunaqami, mana Dyuspa Ispiritunwanchu.Tukuy chaynu niqkunaqami Jesucristupa kuntran kar,dyablumanta. Chaqa qamkunaqami unaymanta-pacha chaynuJesucristupa kuntran shamuyanqa nirqa uyapashanakaraykillapa. Chaymi ashwan kananqa kay pachamanqarikarimushallapana.

4Piru munashay wamrituykuna, chaynu mana allinkunata, amami imapaqpis

yarpupakunkillapachu. Chaqa qamkunaqami Dyuspikriyishaykillaparayku, Santu Ispiritu qamkunapi kawsayan,chayqami kusala pudirniyjun ima chay llullakuqdyablumantaqa. Chaynu katinmi ashwan chay dyablumantakar,binsishaykillapana. 5

kunaqami, Jesucristupa kuntran. Chaymi chaynuAmitunchikpa kuntran kar, mana allinta yarpushanlamanta

,kusalata uyakur kasunllapa. 6Piru nuqanchikkuna-shuypaqa

1 3 4

255

a 5.7-8 Uk iskribikashakunapiqa kaynu rikarin: Chaymi Jesucristuqa Dyusmanta shamusha nir, intrakanapaqqa unaq syilupi kanmi kimsa,Taytanchikllapa Dyus, Wamran Jesucristo, chaynulla Santu Ispiritu. Piru kay kimsakunaqami, chayllapaq intrachimanchikllapa. 8 Chaynullamikay pachapipis kan kimsa, Jesucristuqa Dyusmanta shamusha nir intrachimanallapapaqqa: Santu Ispiritu, Jesucristo yakupi shutikushan,

. Piru kay kimsakunaqami, chayllapaq intrachimanchikllapa.

Dyusmanta kanchikllapa. Chaynu kashallapami Dyusmanta

kasumanchikllapa. Piru Dyusmanta mana kaqkunaqa, manakasukunllapachu.riqsiyta puytinchik, mayqanmi Dyusmanta kaq chiqapIspirituwan, chaynulla mayqanmi chay llullachikuqispirituwan nirmapis.

7Kusala munashay kriyiq masiykuna, nuqanchikkunaqaukninchikllapa ukninchikllapa llakipanakuchuwanllapa.Chaqa Dyusninchikmaqa llakipamanchikllapa. Chaymimayqanpis llakipakuqqa Dyuspa Wamranta, chaynullaDyustapis chiqapta riqsin. 8Piru mayqanpis manallakipakuqqami Dyusta mana riqsishachu. Chaqa TaytanchikDyusmaqami kusala llakipakuq-ari. 9Chaymi TaytanchikDyusqa llakipamanchik nirqa intrachimanchik uklaylaWamran Jesucristuta washamanallapapaq kay pachaman

. Chayraykumi Jesucristupi kriyirnaqa tukuytyimpupaq kawsayta aypanallapapaqna kanchikllapa. 10PiruTaytanchik Dyusqa manami nuqanchikkuna paypaqllakishanchikllaparaykuchu llakipamashanchikllapa.Ashwanmi pay llakipamashanchikrayku, Wamran Jesucristuta

, uchanchikkunawanna kidaran.Chaynuqami Dyusninchikpaqqa manana uchayjunpaqnachuriqsikasha kanallapapaq.

11Kusala munashay kriyiq masiykuna, imanutaq Dyusmaqakusalata llakipamashanchik, chaynullami nuqanchikkunapisukninchikllapa ukninchikllapa llakipanakushunllapa. 12Chaqanishaykillapa: Manami mayqanlapis Taytanchik Dyustaqarikashalamapischu. Piru nuqanchikkuna ukninchikllapaukninchikllapa llakipanakushanchikllaparaykumi, TaytanchikDyus nuqanchikkunapi katin, ashwan masta llakipanakurimana shumaqta kawsayanchikllapa. 13Chayminuqanchikkunaqa Tayta Dyuswan kawsayanchikllapa nir

, Tayta Dyusqa Santu Ispirituntaqumashanchikllapa. 14Piru nuqakunaqami, Jesucristutaqarikasha kanillapa. Chaymi kananqa nishaykillapa: Tayta

,uchanchikllapamanta tukuylata washamanallapapaq nir.15Chayraykumi mayqanpis, Jesucristuqami Dyuspa Wamranniqkunaqa Dyuswan kawsayan, chaynulla Dyuspispaykunawan kawsayan.

16

kusala llakipakuq nir. Chaqa payqami kusala llakipakuq-ari.

kawsayan, chaynulla Dyuspis paywan kawsayan nir. 17Chaynumi

llakipanakuyqa nir. Chaymi chaynu llakipanakurqa chay jwisyu

pischu. Chaqa nuqanchikkunaqami pay llakipamashanchiknu,llakipanakur imaqa imanutaq Jesucristumaqa, chaynunakashunllapa. 18Chaymi nishaykillapa: Nuqanchikkuna Dyusninchikmunashanta rurar kawsarqami, mana imalapaqpis manchakurkawsayta puytinchikchu. Chaqa allita llakipakur kawsaqqami,tukuyla chay manchakuykunataqa mana kwintachannachu. Pirumayqanpis manchakurlla kawsaqqami manaraq allita riqsishachu,imataq llakipakuyqa nirqa. Chaymi mana allita rurashanraykuDyusqa kastigamanqa nir manchakurlla kawsayan.

19Taytanchik Dyus puntata llakipamashanchikllaparaykumi,nuqanchikkunapis paypaq llakinchikllapa. 20Piru imanupiqamayqan kaynu niyanman: Nuqami Tayta Dyuspaq llakini nir.

Chaynu niyar mana ukninta chiqapta llakiparqami, chayrimaqqa kusala llulla. Chaqa rikayashan ukninta manallakiparqa, imanunari mana rikayashan Tayta Dyuspaqmaqallakinqa. 21Chaqa Jesucristumi kaynu nir mantakuran:“Mayqanpis Taytay Dyuspaq chiqapta llakiqqami, ukninpaqpisllakinqa” nir.

5 1Kriyiq masiykuna, mayqanpis Jesucristuta payqamiDyuspa Wamran kar washamanchik nir kriyiqkunaqa,

chiqap Dyuspa wamrankuna.mayqanpis Taytanchik Dyuspaq llakiqkunaqami Dyuspawamrankunapaqpis llakin. 2Chaymi Taytanchik Dyuspaqllakirqa, allitana pay mantakushankunataqa rurayanchikllapa.

wamrankunatapis llakipayanchikllapana nir. 3Chaynulla TaytaDyuspaq llakirqami, chay mantakushankunata kumpliyanchik.Chaqa chay mantakushankunaqa manami uk kusala llashaqyupaychu. 4Chaqa Dyuspa tukuy wamran kaqkunaqamibinsiyta puytinchik kay pachapi mana allin kaqkunataqa.Chaynulla chay kriyishanchikraykumi washakashanchik chaytukuy mana allin kaqkunamantaqa. 5Chaymi mayqanpisJesucristuqa Dyuspa chiqap Wamran nir kriyiqkunaqa, tukuykay pachapi mana allin kaqkunataqa binsiyta puytin.

Imanumi Jesucristupaq intrakayta puytinchikllapa6Allita intrakashunllapa: Amitunchik Jesucristo Tayta

Dyusmanta shamusha nirqami,puytinchik: Amitunchik Jesucristo kay pachapi kar yakupishutikushanrayku, chaynulla wanur yawarninta

.mana yakupi shutikushanraykulachu, ashwan chay wanur

. ChaynullaDyuspa Santu Ispiritunpis chaypaqqa, chiqapmi chayqa nirintrachimashanchikllapa. Chaymi Santu Ispirituintrachimashanchikllaparayku, kunfyakanchikllapa. Chaqapayqa chiqaptari riman, mana llullakurchu.

7Chaymi qashan nishaykillapa: Kay kimsakunaraykulami, allitaintrakayta puytinchik Jesucristupaqqa: 8Santu Ispirituintrachimashanchikrayku, yakupi shutikushanrayku, chaynulla

. Piru kaykimsakunaqami chayllata intrachimanchikllapa Jesucristupaqqa.a9Chaqa allita yarpushunllapa: Imanupimaqa uk runa imalatawillamashallapamaqa kriyinchikllapa. Chaynu runa masinchikwillamashallapa kriyirqa, ashwan Tayta Dyuslla WamranJesucristupaq willamashallapamaqa kusala chiqap kashanraykukriyinapaqqa kusala allin. Chaqa Dyusllari chaynuintrachimanchikllapa Wamranpaqqa. 10Chaymi mayqanpisJesucristupi kriyiqkunaqa tukuy shunqunwan kriyir, payqamiDyuspa chiqap Wamran ninllapa. Piru mana kriyiqkunaqami,Tayta Dyustaqa llullata yupay riqsinllapa. Chaqa manarikriyinllapachu Tayta Dyus Wamran Jesucristupaq nishanpiqa.11Chaqa Taytanchikllapa Dyus, Wamran Jesucristupaqwillamashanchikllapapi kriyishaqa tukuy tyimpupaq kawsaytanaqumanchikllapa. 12Chaymi mayqanpis Tayta Dyus, WamranJesucristupaq nishanpi kriyiqkunaqa tukuy tyimpupaqnakawsanqallapa. Piru chay mana kriyiqkunaqami mana tukuytyimpu kawsaytaqa puytinllapachu.

Juanmi tukukananta kunsijakun13Kriyiq masiykuna, qamkuna Tayta Dyuspa Wamran

Jesucristupi kriyiqkunatami iskribishunillapa kay kartata,

1 4 5

256

kawsanaykillapapaqna kankillapa nir.14Chaynulla nishaykillapapis: Nuqanchikkunaqami kusalata

kunfyakanchikllapa, Taytanchikllapa Dyuspiqa. Chaqa

mañakushaqa uyamanchikllapa nir. 15Chaymi imanutaq,

pipis yanapamayanchikllapa nir.16-17Kriyiq masiykuna,

allinta rurarqami Dyuspa naypanpiqa uchakuyanchikna. Piruchaynu uchakusha karmapis, Tayta Dyusman mañakushaqamillakipamanchikllapa. Chaymi nishaykillapa: Uknikillapa imamana allinta rurar uchakuqta rikarqami, Taytanchik Dyusmanmañakuyllapa llakipananpaq chay uknikillapataqa.Chaynuqami chay uknikillapaqa washakashana kanqa. Pirumayqanpis Dyusninchikpa kuntran tikrakasha kar, tukuytyimpupaqna wanunanpaq kayarmapis, kusala mana

, amami paykunapaqqamañakunkillapalamapischu.

18

Dyuspi kriyishanrayku, pay chiqap wamranpaqnariqsitinqami, imanupi uchakurmapis mananami qashanqashan chaynu uchakurlla kawsayta puytinnachu. ChaqaTaytanchik Dyuspa Wamran Jesucristuqami mana imuraspisdijar kuytamashallapaqa,chikta puytinchu chay dyabluqa. 19

qami,pana kanchikllapa nir. Piru chay wakin manakriyiqkunaqami chay dyablupa kar, kusala mana allintarurarlla kawsanllapa. 20Nuqanchikkunaqami allita

Taytan Dyusta allita riqsichimanallapapaq nir. Chaymi

wanna kawsanchikllapa. Chaqa chiqap kaq Jesucristuqamiqumanallapapaq nisha tukuy tyimpupaq kawsaytana.21Chayraykumi munashay wamrituykuna, allita kuytakarima,kunataqa adurankillapalamapischu.

Chaynumi kanqa.

1 5

257

Juanmi saludakun1Kriyiq masiykuna,a nuqa Juanmi kriyiqkunapa rikaqnin kar,

qamkunata Dyus akrar paypana kanaykillapapaq nishushallapakatinmi iskribishunillapa.rayku mana qunqashurllapa, kusalata qamkunapaq yarpukuni. Pirumanami nuqalachu chaynuqa yarpushuni, ashwanmi tukuylachiqap kaq Amitunchikpi kriyiqkunaqa qamkunapaqqa kusalatayarpunllapa. 2Chaymi nishaykillapa: Qamkunapaqqami kusalatayarpuni chiqap kaq, Jesucristuta kay shunquyllapapi purichiq kar.Chaqa chay chiqap kaqqami, mana uk ratulapaqchunuqanchikkunawanqa, ashwanmi tukuy tyimpupaqna. 3Chaymikananqa mañakuni qamkunapaq Taytanchik Dyus, WamranJesucristuwan pulla kusalata yanapar, llakipar ima kusalashumaqta kawsachishunanllapapaq. Chaynuqami chay chiqapkaqlapina kar, llakipanakur imana kawsanaykillapapaq.

Chiqapta llakipanakurmi kawsashunllapa4Piru kananqami nuqaqa kusalata aligriyani. Chaqa

qamkunamanta kriyiq masikikunatami tarisha kani, qamkunayupaylla Dyus munashannulla, chiqap kaqta rurar kawsaqllapata.5Chaymi munashay kriyiq masiykuna, kananqa rugashunillapaukninchikllapa ukninchikllapa kusalata llakipanakur imakawsanallapapaq. Piru kaynu nishurllapaqa, manami uk mushuqmantakuyta imachu iskribishuyanillapa. Ashwanmi kaywillashuyashayllapataqa unaymanta-pacha Jesucristuqanimashanchikllapallana karan. 6Chaqa Taytanchik Dyusmantakushankunaqami intrachimanchikllapa llakipanakur imakawsanallapapaq nir. Chaymi chay mantakuykunatapuntamanta-pacha intrakashaykillapanulla uknikillapa uknikillapallakipanakur ima kawsanaykillapapaqna kankillapa.

7Kriyiq masiykuna, allitami intrakayllapa, kananmi achka. Chaymi

: “JesucristuqamiDyusmantaqa mana nuqanchikkuna yupay kwirpuyjunchu

. Chayminishaykillapa:

Jesucristupaqa kuntran nir. 8Chayraykumi allitakuytakankillapa. Chaqa imanupiqakish chay mana allin

, Jesucristumanta imata karanlataaypanaykillapapaq karan chayta mana aypatkillapachu.Ashwanmi ima rurayashaykillapapiqa Jesucristupi yarpurrurayllapa.

9

yan, chaynulla Dyuswan kaytapis mana puytiyanchu. Piru, Taytanchik

Dyuswan pulla kar, Wamran Jesucristuwanpis pulla kawsaytapuytin. 10Chaymi nishaykillapa:Jesucristupa kuntran kar,llapa qallaritinqa amami samachinkillapalamapischuwasikillapapiqa. 11Chaqa mayqanpis chay mana allinta

, ashwan chay mana.

Juanmi tukukananta saludakun12Kriyiq masiykuna,

nayllapapaq. Piru manami munanichu kay kartayllapi iskribirima willashunayllapapaqqa. Ashwanmi Dyus munatinqa manatardarchu rikashuqllapa shamuyta yarpuni. Chaymi chaypitantanakur ukninchikllapa ukninchikllapa kusalataaligriyanallapapaq. 13Chaynullami kaymantapis chayqamkunata yupay, Tayta Dyus akrashan kriyiqkunapis,

.

Chaynumi kanqa.

2 JuanJuanpa ishkay kaq kartan

a 1.1,4 Kriyiq masiykuna nirqami intrachimayninchiktapis puytin, uk warmisitata wamrantinta iskribiran nir.

258

Juanmi saludakun1Nuqa Juanmi kriyiqkunapa rikaqnin kar, kusala munashay

kriyiq masiy Gayo, kay kartata iskribishuni. Chaqa qampaqmikusalata llakini ima.

2Kriyiq masiy Gayo,puriyanki Dyusninchikwan nir. Chaymi Taytanchik Dyusmankusata mañakuni, pay yanapashutin ama imapis pasashutin,allinla ima kanaykipaq. 3Chaymi wakin kriyiq masikikuna

, kaynu nir:Qamqashi chiqap kaqlapi kar, kusa allinlata rurar kawsankinir. Chaymi chaynu nimarllapaqa,llapa. 4

qami, ashwan masta aligriyachiman, qamkuna wamray yupaykaqkunaqashi chiqap Jesucristo munashannulla rurar

.5Kriyiq masiy, qam chay uknikikunata ima ministishanpi

yanaparqami kusala allinta rurayanki. Chaynullayanapayankipismi,pis. Chaqa chaynu rurarqami ashwan kusala mas allintarurayanki. 6Chaynu yanapakushaykiraykumi, runakunaqaqamqashi kusalata llakipanki paykunataqa nir, tukuykriyiqkunapa naypanpi rimasha. Chaymi kusalata kananqa

riqkunata ima ministishanpi yanapanaykipaq. Chaynuqamipaykunaqa, Amitunchikpa kusala shumaq rimayninta rir

. 7Chaqa paykunaqami Jesucristupaq. Piru chaynu

kriyiq runakuna yanapanantaqa. 8Chayraykuminuqanchikkuna yanapayta puytinchikllapa paykunaqa rir

, chiqap kaq Jesucristupaqqa.

9Kriyiq masiykuna, nuqami qamkunaman iskribimuray ukkartata. Piru chay qamkunapimi kan uk runa Diótrefes shutiq.Paymi chay ima nir iskribishushayllapapaq mana allintachuyarpun. Ashwanmi pay munashannulla rurachishurllapa ima,

kusala mantakuq ima kanayan. 10Chayraykumi nuqarikashuqllapa shamurqa, chay runataqa qayachimur allitaparlashaq. , chay runaqashikusala mana allin kwintunkunawan, chaynulla llullakur imarimar purin, nuqakunapaq nir. ,

. Chaymi ashwan wakinkriyiqkuna samachikushaq nitinllapamaqa manasamachikunanllapata munar chay kriyiqkunapatantakananllapa wasimanmatapis itakur mananatantakananllapamatapis munanllapanachu ima nir.

11Kusala munashay kriyiq masiy, amami chay mana allintarurayashanllapakunata ima rurarchu, allin kaqlata rurarkawsankillapa. Chaqa chay allinta ruraqkunaqami Dyuswankawsanllapa. Piru chay mana allinta ruraqkunaqami,Dyustaqa mana rikar riqsishallapalamapischu.

12Piru chay ukninchik Demetrio-shuypaqami Dyustaqa riqsirkriyishanrayku, kusa allinlata rurar kawsan. Chaymi chaynuchay chiqap kaqpi kriyir allinlata rurashanrayku, wakinrikaqkunapis kusa allinlata rimanllapa paypaqqa.Chaynullami nuqakunapis, payqami kusa shumaqta kawsannir rimanillapa.chiqap kaqlata rimanillapa nir.

Juanmi tukukananta saludakun13Kriyiq masiy Gayo,

paqqa. Piru manami munanichu kay kartayllapi iskribirwillashunaypaqqa. 14Chayraykumi mana tardarchu daskaqlashamunayani rikashuq, chaypinami qam qamllawannaparlanapaq.

15Jesucristumi yanapar kusala shumaqtakawsachishunqa. Kaymanta kaq kriyiq masinchikkunami

. Piru kriyiq masiyrugashayki, saludapamanaykipaq chaypi kaq tukuylakriyiq masinchikkunatapis.

Chaynumi kanqa.

3 JuanJuanpa kimsa kaq kartan

259

Judasmi saludakun1Nuqa Judas Santiagupa ukninmi, Jesucristupa sirbiqnin

kani. Chaymi, kay kartata iskribimuni qamkunata TaytanchikDyus llakipar akrashushallapa kaqkunaman. Chaqamaydiyapis Jesucristullami yanapashuyanllapa, paylapikriyirlana kawsanaykillapapaq. 2Chaymi Jesucristuta kusalatamañakuni llakipar yanapashurllapa, kusala shumaqta imakawsachishunanllapapaq.

3Kusala munashay kriyiq masiykuna, nuqami kusalatayarpusha kani iskribir masta intrachishunayllapapaq imanuminuqata,chikllapana nir.llapa,llapapaq ama chiqanchakarnachu nir.llapanu Taytanchik Dyusmi nimaranchikllapa Jesucristupitukuyla kriyiqkunalashi washakashana kashunllapa nir.4Tukuy kaykunataqami nishuyanillapa, chay llullakur

. Piruchay runakunapaqqami, Dyus nitin iskribiqkunaqa unay maytyimpumanta-pacha nishallana kayaq, paykunaqashi kusalamanchaypaqta kastigakasha kanqa nir. Chaymi chay kusalamana allinta rurar kawsaq runakunaqa Dyusninchikpi kriyiqtukur, “Kriyishanchikraykumi, imatapis munashanchiknulla

. Piruchaynu niqkunaqami, tukuy imapa amun kaq AmitunchikJesucristutaqa, mana riqsishallapalamapischu.

5Kriyiq masiykuna, ,kaytami yarpunaykillapata munani: Amitunchikmi Israelrunakunata Egipto pwiblumanta washar tukuylatalluqshichimuran. Piru Israel runakunaqami, mana tukuyninqakriyiqkunachu karan. Chaymi chaynu lluqshichimushanakarqa, chay mana kriyiqkunataqa limpu wanuchir tukchiran.6Chaynullami wakin angelkunamapis Dyuswankayashanmanta chiqanchakar, imata rurananpaq nishantamana kasurchu, kuntranna tikrakaranllapa. Chaymi ashwanpaykuna munashannulla rurashanrayku, Dyusqa kusala

kadinakunawan watar..

7Chaqa imanutaq unaymaqa munashanllapalata ruraruchakuranllapa, chaynu yupaymi Sodomapi, Gomorrapi,chaynulla kay pwiblupa shipchanpi kaq pwiblitukunapimapismana allinta ruraqkunapaqna tikrakaranllapa. Chaymi chay

pwiblupiqa runakunaqa warmiwan yupay ullqupurallapunuqllapa. Chaynulla kusala ukman saqra imakunata imaruraqllapa. Chayraykumi Tayta Dyusqa chay runakunawanqapiñakur, kusala manchaypaq ninawan kastigaran. Piru chaykastigashan imaqami kay tyimpupi kawsaqkunapaqqasirbimanchikllapa, intrakarna amana chay tukuy tyimpupaqninawan kastigakasha kanallapapaq.

8

runakunaqa mana intrakanar, paykuna munashanllata rurarkawsanllapa. Chaymi ashwan mana imatapis kasuytamunanllapachu. Chayraykumi, paykunaqa yanqa runakunallakarmapis mana mayqantapis kwintacharchu, Dyus akrashankaq mantakuqkunapaq, chaynulla chay kusala pudirniyjunkaq angelkunapaq, chay mana allin kaq angelkunapaqmapis,kusala mana allinkunata ima rimarlla kawsanllapa. 9Chaqaallita yarpunmanllapa, Tayta Dyuspa angelninkunamaqamanami mayqanpaqpis kusala mana allinkunatarimanllapachu. Imanutaq kusala pudirniyjun Tayta Dyuspapunta angelnin Miguelmaqami, Moisespa kwirpuntakitanakunanpaq dyabluwan maqanakuyarmapis chaydyablutaqa manami niranchu: “Kusala saqra dyablu,kanan-shuypaqami kastigakashana kanki” nirqa. Ashwanmikaynu niran:lla kastigashunqa” nir. 10

runakunaqami, mayqanpaqpis sunsunulla rimanllapa, manakwintacharchu. Chaymi paykunaqa kawsanllapa kwirpunmunashanllata rurar, imanutaq animalkunamaqa kawsanchaynu.rayku Dyuspa naypanpiqa kusala manchaypaqtakastigakashana kanqallapa.

11¡Imananqallaparaq chay mana allinta ruraq runakunaqa!Chaqa paykunaqami, imanutaq Cainmaqa kusala mana allintarurar kawsaran, chaynullami kawsanllapa. Chaynullaimanutaq Balaammaqa qillayta munashanrayku Dyusmantachiqanchakaran chaynu kawsanllapa. Chaymi imanutaq chayruna Coré shutiqmaqa Tayta Dyusta mana kasuranchu,chaynullami kay runakunapis Dyusninchikta mana kasur imapuriyar wanunllapa.

12

kriyiqpura fyistakunkillapa chaypimapis, chaypi pullaykillapakar, kusala pinqaypaqta tukunllapa. Chaqa paykunaqamichaypiqa kusata aligriyar mikunllapa, upyanllapatiqllananllapakaman. Piru manami qamkunataqakwintachashunllapachu. Chaymi chay mana allinta

,karmapis, ashwan paylapaq yarpunllapa. Chaynu karmipaykunaqa kaynu yupay kawsanllapa: Imanutaq chakipuktaymataqa wayra apan chaynu. Chaymi ashwan chay

JudasJudaspa kartan

Jesucristupa uknin, chaynulla Santiagupa uknin Judasmi kay kartata iskribiran. Payqa manami Jesucristuta kuntrankunamanqukuq Judas Iscariotichu karan.

: “Uchakurlla tashallapa, Tayta Dyuspirdunamayashunraq” nir. , Judas kusata llakiran, Jesucristupi kriyiqkunaqapaykunamatana kriyinqallapa nir.nir.

260

runakunaqa, imanutaq qirumataqa mana puqutinqa,kuchunllapa. Chaymanta qashan manana imapaqpissirbitinqami, , chaynuyupaymi chay runakunaqa kawsanllapa mana imalapaqpissirbirchu. 13¿mar yakumaqa wakman kayman maqchikar pusqukun nir?Chaynumi chay runakunapis wakman kayman chay mana

, chay kusala. Chaynullami

paykunaqa uk qullar,yupaychu. Chaymi paykunaqa yarakuyanllapa Dyus rikar

tukuy tyimpupaqna.14 .

Chaymantami paypaqa willkankuna karan.pismi willkayjun karan. Chaymi kay willkankunapiswamrakuranllapa. Chay wamrankunamantami nasiranEnocqa. Kay Enocmi Dyuspa rimaqnin kaq. Chaymi Dyusrimachitin,nir rimaran:

“Rikaraymi Amitunchik kusala manchaypaq achkaangelkunawan shamuqta. 15Paymi shamuyaran tukuyla

. Chaymi chay kusala mana allintarurasha chaykunata, chaynulla Amitunchikllapaq kusala manaallinta rimashanrayku tukuy tyimpupaq kastigananpaqnashamuyaran” nir.

16Chaqa chay runakunaqa imatapis mana allinta yupayrikar, chaynulla kusa saqrata musyakunllapa ima. Chaymiashwan chay runakunaqa imatapis kwirpun munashanllataruranllapa. Chaynulla imata rimarmapis kusalata alabakarima rimar wakinkunata ingañanllapa.

Judasmi kriyiqkunata kaynu nin17Piru qamkunaqami Amitunchik Jesucristupa

kanqa. Chaymi chay intrakashaykillapataqa amaqunqankillapanachu. 18

llapa: “Maydiya Jesucristo shamunan diya shipchanakatinqami, rikarimunqallapa achka burlakaqkuna.Paykunaqami kwirpun munashannulla ima rurarkawsanqallapa” nir. 19Chaynu runakunami kriyiqkunataqapaykunapurata chiqanchan. Chaynulla paykunamunashanllapanulla kawsanllapa. Chaqa paykunaqa manaDyuspa Santu Ispiritunwanmapischu.

20Piru qamkuna-shuypaqami kriyiq masiykuna, chay kusalashumaq imapi kriyishaykillapanulla shachinakuyllapa,chaynulla imapaq Tayta Dyusman mañakunarmapis SantuIspiritu yanapashutinllapa mañakuyllapa. 21Chaynulla TaytaDyus llakipashushanllapanulla ama disanimakurchuyarayllapa maydiya Amitunchik Jesucristo shamunankaman.Chaqa payqami kusata llakipamashanchikllaparaykuapamashunllapa tukuy tyimpupaq paywannakawsanallapapaq.

22Chayraykumi chay manaraq allita kriyiqkunamatapisllakipar masta animachiyllapa tukuy shunqunwanAmitunchikpi kriyinanllapapaq. 23Chaynulla chay wakinuchanrayku rupananpaq yupay kaqkunatapis, yanapankillapaamana uchanrayku rupananllapapaq. Chaynullamiwakinkunatapis llakipankillapa. Piru allitami kuytakankillapa.Imanupiqakish qamkunata uchakuchishushallapamanarikaritinllapa. Chaqa chay yanapayankillapa runakunapayarpuyninqami, kusa millanaypaqllaraq.

24-25Kriyiq masiykuna, kananqa kusala pudirniyjunwashamaqninchik Taytanchik Dyusta alabashunllapa. Chaqapayqami kusala pudirniyjun kashanrayku qamkunatakuytashuyanllapa ama imalapimapis uchakurchu kusa allinla,chaynulla kusa aligri ima kusala shumaq mantakuyashanman

. Chaqa payllami, quya, kanan, allaq,chaynulla maydiyapis mantakun, kusala puytiq imakashanrayku. Chaymi Amitunchik Jesucristo maydiyapisyanapamashunllapa.

Chaynumi kanqa.

Judas

261

Juanmi iskribiran Jesucristo rikachishankunata

1 1

katinqa imakunami pasayanqa nirqa Jesucristutaraqintrachiran.paq. Piru Amitunchikqami,sirbiqnin Juantaqa allita intrachiran. 2Chaymi Tayta Dyus,Jesucristuta intrachishantaqa Juanqa intrakashanrayku tukuyrikashanta, uyapashantaqa karanta rimayan.

3Chaymi mayqanpis Dyusmanta kaq kay rimayta liyirmanaqa uyakur tukuy shunqunwan kasuqkunaqa kusashumaqmi kanqallapa. Chaqa Tayta Dyus tukuy imapasananpaq nishanqami shipchamunna kumplikananpaqqa.

Juanmi syiti pwiblupi kriyiqkunatantakayashanllapaman iskribin

4Nuqa Juanmi, prubinsya Asiapi syiti pwiblupi kriyiqkunakankillapa chayman iskribimuni. Chaymi kusalata TaytanchikDyusman mañakuni pay yanapar kusala shumaqta imakawsachishunanllapapaq. Chaqa paymi unaymantakaranllana. Chaynulla kananpis kanlla. Chaymi maydiyapisshamunqa. Chaynullami mañakunipis Tayta Dyus tarmantakunan naypanpi syiti Ispiritukunaa kaqpis kusashumaqta yanapar kawsachishunanllapapaq. 5

llapapaq.chikllapa. Paymi puntata kawsamuran. Chaynulla paymimantan tukuy kay pachapi mantakuqkunamatapis. Chaqa

uchanchikkunamantaqa washamashanchikllapa. 6Chaynutukuyta washarmi uklapaq yupayna tikrar, kusa mantakuqimana kanallapapaq nimashanchikllapa. Chaynullamiakramashanchikllapapis uk kura yupay kar, JesucristupaTaytan Dyuslatana sirbinallapapaq. ¡Chaymi ashwanJesucristuqa tukuy tyimpupaq mantakun nir imaalabashunllapa! ¡Chaynumi kanqa!

7 ¡Jesucristumi puktay rurilata shamunqa!Tukuymi rikanqallapa,

.Tukuy pachamanta runakunapis rikanqa.

Kusatami llakir paypaq waqanqallapa.¡Arí chaynumi kanqa!

8“Nuqami chay punta litra Alfa ninllapa chay, chaynullachay tukukanan litra Omega kani. Chaynullami chay puntachay, tukukanan chay kani”. Chaynumi nin Amitunchik kusapuytiq Tayta Dyusqa. Chaqa paymi unaymanta karanllana.Chaynulla kananpis kanlla. Chaymi maydiyapis shamunqa.

Juanmi kusala puytiq Jesucristuta rikaran9Nuqa Juanmi, Jesucristupi kriyishayrayku kriyiq

masikillapa kani. Chaynu karmi qamkuna yupay kusalataqischakar imamapis shachinakuni. Chaqa nuqapismi TaytaDyus mantakuyashanwanna kani. Chaymi Tayta Dyusparimaqnin kar, , aypar

shutiq karan chayman. 10Piru Amitunchikta alabanapaqdiyapi Tayta Dyusman mañakutiyqami, Santu Ispiritu kusalashumaq imakunata rikapakuchimaran, uyapakuchimaran ima.Chaymi ikiymanta uyaparay uk kusa jwirti rimayta. Chayrimaymi trumpita kusa jwirtita waqaq yupay karan. 11Chayminimayaran: “[Nuqami chay punta litra Alfa ninllapa chay,chaynulla chay tukukanan litra Omega kani. Chaynullamichay Punta Kaq chay, Tukukanan Kaq chay kani.] Uk librupiiskribiy kay rikashaykita.Asiapi syiti pwiblukunapi kriyiqkuna kan chayman. Chaykriyiqkuna kan chay pwiblukunaqami kaykuna: Éfeso,Esmirna, Pérgamo, Tiatira, Sardis, Filadel a, Laodicea ima”.

12Ikimanmi tikrakaray rikanaypaq mayqanshi willamayaran nir.Piru ashwan rikaray urumanta rurakasha syiti bilirukunata. 13Chay

.. Urumanta rurakasha

. 14Aqchanqamiimanutaq yuraq utku chaynulla puktaymapis kusala yuraq chaynukaran. Nawinkuna-shuypaqa, nina miraq yupay karan.15

kusalata llipyarayaran. Rimanan-shuypaqa, kusala jwirti karanimanutaq riyumaqa kusala achka karqa lanyan chaynu. 16Nataqallilaw makinpi-shuypaqa, syiti qullarkunata charikusha karan.Shiminmanta-shuypaqa yarqamuyaran uk ispada kadalawunmankusa luyjun. Qaqllanqami imanutaq rupaymaqa kusalatallipyaramun chaynu karan.

17

rataray.nimaran:

ApocalipsisJesucristo Juanta rikachishankuna

Jesucristupa apustulnin Juanmi kay Apocalipsis libruta iskribiran. Chaynu iskribinanpaq katinmi Tayta Dyus uk angelta, Juanta rikachiran kay pachapi, syilupi ima pasayanqa nir. Chay rikachishankunatami Juanqa iskribiran

nuqanchikkuna imanu qischakarpis wanunakaman Jesucristupi kriyishanchiknulla shachinakunallapapaq.Kay libruta liyirmi intrakayanchik Jesucristo qashan shamuyanqa nir. Chaynullami intrakayanchik tukuy runakuna

. Chaynullami paypi kriyiqkunapis tukuy tyimpu paywan pullakawsayashunllapa nir intrakanchikpis.

Manaraq kay Apocalipsis libruta iskribirmi Juanqa “San Juan” libruta iskribiran. Chay “San Juan” libruta liyirmiintrakayanchik kay pachapi Jesucristo karqa imanu kawsaran nir. Chaynullami Juanqa kimsa kartakunata iskribiran. Tukuychay iskribishan librukunataqami tarinchik Mushuq Testamentupi.

a 1.4 Tayta Dyuspa naypanpi syiti Ispiritukuna nirqami intrachimanchikpis Tayta Dyuspa Santu Ispiritunqa syiti pudirniyjun nir. Mastaintrakanarqa rikashunllapa Zacarías 4.2-10; Isaías 11.2.

262

b 1.18 Kay wanushakuna mayman . Nataq chay manakriyiqkuna-shuypaqa riyanqa uk lugarman chaypina qischakar ima yarakuskinanllapapaq maydiya Amitunchik infyirnuman rinanpaqninankaman, nir. c 2.6 . Chaqapaykunaqami yarpuqllapa Jesucristupi kriyiq karnaqashi imatapis munashanchiknulla rurar, chay yanqa dyus nishanllapakunaman ufrinda nir

, chaynulla runa kar warmi karmapis ukwan ukwan punuyta puytinchik nir. d 2.14 Balaampaqmas intrakanarqa rikashun Números 25.1-3; 31.8-16.

“Ama manchakuychu. Nuqami Punta Kaq chay, TukukananKaq chay kani. 18Nuqami kawsani. Wanushami karay. Pirukananqami tukuy tyimpupaqna kawsani. [Chaynumi kanqa].Nuqami llabita purichini chay wanuypata, chaynulla chaywanushakuna mayman b chayman riqkunapaq ima.

19“Rikashaykitami iskribinki, kanan imakuna pasayanchayta, chaynulla maydiyapis pasayanqa chaymatapis. 20Pirukananqami intrachishayki chay syiti qullarkunata allilawmakiypi charikushaypaq, chaynulla chay urumanta syitibilirukunapaqpis: Chay syiti qullarkunaqami intrachimanchikchay syiti pwiblupi kriyiqkunata rikaq angelkunapaq. Nataqchay syiti bilirukuna-shuypaqa intrachimanchik chay syitipwiblupi kriyiqkunalapaq.

2 1“Chay Éfeso pwiblupi kriyiqkunata rikaq angelmanmikayta iskribiy:

Chay syiti qullarkunata allilaw makinpi charikusha chay,

kaynu nin:2Nuqami,

tukuy imata rurayashaykillapapaqpis. Riqsishunillapapismi

killapapaq. , chay mana allintaruraqkunawanqa mana pulla kayta puytinkillapachu nir.

kasha nir.kusala llullakunami kasha paykunaqa nir. 3Maydiyapisminuqalapi kunfyakashaykillapa. Chaymi nuqarayku kusataqischakashaykillapa, mana shaykurlamapischu.

4Piru kananqami nishaykillapapis mana allintatukuyashaykillapapaqna: Chaqa kananqami qamkunaqaimanutaq puntallamataqa nuqapaq kusalata llakiqkankillapa manana chaynunachu kankillapa nir. 5Chaymiallita yarpur, imapi uchakusha kani nir, Dyusman qashantikrakar imanutaq punta kashaykillapanullana rurayllapa.Piru mana chaynu ruratkillapaqami nuqa shamurkastigashur chay biliru kaqkunamatapis ashuchishaqqamkunamantaqa. 6Piru chay Nicolaíta runakunac mana

llapami kusa allinta yarpuchiman.7¡Chaymi rinriyjun kaqkunaqa uyakunqallapa, Santu

Ispiritu tukuy kriyiqkunata willashantaqa! Chaymishachinakur binsikuq chaytaqa, tukuy tyimpupaqbidanchikta qumanchik chay qirupa puquyninta qarashaq.Chaqa chay qiruqami Dyuspa shumaq luryanpi kan.

Esmirna pwiblupi kriyiqkunaman iskribin8“Chay Esmirna pwiblupi kriyiqkunata rikaq angelmanmi

kayta iskribiy:

Punta Kaq chay, chaynulla Tukukanan Kaq chay, wanurqashan kawsamusha chayqami kaynu nin:

9Nuqami, qamkuna chay Esmirnapi kriyiqkunataqariqsishunillapa imanumi qischakankillapa nir.Riqsishunillapapis mana imayjunchu kankillapa nir. Piru alli

.

rimanllapa nir. Chaqa paykunaqami nin: Israel runakunakashanchikllaparayku Dyuspa kaqninkunana kanchikllapanir. Piru chiqaptaqami dyablupa kaqninkuna paykunaqa.

10Amami manchakunkillapachu imanu qischakarmapis.Chaqa dyabluqami qamkunamanta wakinllataqa, karsilmanima itanqallapa. Chaynu rurarmi rikashunqallapaallitachush nuqapi kriyinkillapa nir. Chaynumi dyisdiyallataqa kusalata qischakankillapa. Piru nuqapikriyishaykillapanullami, maydiya wanunaykillapakamanshachinakunkillapa. Chaynu katkillapaqami nuqaqakurunata rigalashurllapa tukuy tyimpu kawsaytanaqushaykillapa.

11¡Chaymi rinriyjun kaqkunaqa uyakunqallapa, SantuIspiritu tukuy kriyiqkunata willashantaqa! Chaqa kaynuminiran: ‘Chay shachinakur tukuy mana allinkunatabinsiqkunataqami, yanapatiy manana ishkay kutipaqwanurqa qischakanqanachu’ nir.

12“Chay Pérgamo pwiblupi kriyiqkunata rikaq angelmanmikayta iskribiy:

Chay ispada kadaladunman kusa luyjunta purichiqmi,qamkunapaq kaynu nin:

13

kriyiqkunaqa chay maypitayankillapa nir. Piru chaynu karmapismi, nuqapikriyishaykillapamantaqa mana chiqanchakashaykillapachu.Chaymi nuqapaq chiqap rimaqniy Antipasta chay dyablutayashan pachapi wanuchitinllapa rikasha karmapis, manachiqanchakashaykillapachu nuqamantaqa.

14Chaynu karmapismi aykala mana allin imakunata

llapa. Chaqa qamkunamanta wakinnikillapaqashi, chayunay Balaamd mana allin nishankunata kasurkawsankillapa. Chaqa Balaamqami chay mantakuq Balactaanimachiran Israel runakunata willatin, yanqa

aychanta mikur, chaynulla warmi kar, runa karmapis ukwanukwan punur ima uchakunanllapapaq. 15Chaynullamiqamkunamanta wakinkunaqa chay Nicolaíta runakuna

[ ] , manachiqanchakanayanllapachu. 16Chayraykumi allita yarpurtukuy mana allinkunata rurashaykillapataqa dijar qashanDyusmanna tikrakayllapa.qami mana tardarchu nuqa qamkunaman shamur, chayispada shimiymanta lluqshimuqllawan maqanakur limpuimanachir tukchishaykillapa.

17Chaymi nini: ¡Rinriyjun kaqkunaqa uyakunqallapa,Santu Ispiritu tukuy kriyiqkunata willashantaqa! Chaymichay shachinakur tukuy mana allinkunata binsiqkunataqa,qarashaq chay ‘maná’llapata. Chaynullami qushaqpis uk yuraq rumisituta. Chayrumipimi uk mushuq shuti iskribikasha. Chaytaqami manamayqanpis riqsinchu. Ashwanmi chay mayqanaypayanqa chayla riqsinqa.

Tiatira pwiblupi kriyiqkunaman iskribin18“Chay Tiatira pwiblupi kriyiqkunata rikaq angelmanmi

kayta iskribiy:

1 2

263

e 2.23 , wamrankunamapiswanunqa mana allinta rurashanrayku nir. f 3.1 Dyuspa syiti Ispiritunkuna nirqami intrachimanchik Tayta Dyuspa Santu Ispiritunqa syitipudirniyjun nir.

Dyuspa Wamran nawinmapis kusala nina miraq yupaychay, chaynulla urnupi rupachir kamakachikasha brunsi

:19Nuqami, qamkuna chay Tiatirapi kriyiqkunapaqqa allita

. Chaynullami, kusata nuqapi

kriyinkillapamapis nir. Chaymi ashwan chay puntarurayashaykillapamantaqa kananqa mana shaykuq kusala

.20

kunata. Chayshi qamkunaqa, chay warmi Jezabel shutiqima mana allinta ruratinpis mana imatapis willankillapachu.Chay warmiqami, Dyuspa rimaqnin yupay tukunla. Chaymi

, nuqapi kriyiqkunatallullachinllapa, warmi kar manaqa runa karmapis ukwanukwan pununanpaq, chaynulla chay yanqa dyus

mikunanllapapaq ima nir. 21Chaymi nuqaqa chaywarmitaqa ayka diyallataqa dijasha kani, allita kwintataqukar Dyuspina kriyinanpaq. Piru payqami mana kasumar,

pischu. 22Chayraykumi chay warmitaqa kastigashaq,nanaywan kar mantanllapina usurananpaq. Chaynulla chaymayqan runakunapis chay warmiwan punuqkunapis, manauchanta dijatinqa paykunatapis kusala mana allinta rurarqischashaq. 23

kasuqkunatapismi nuqa lisyatiy wanunqallapa.e Chaynutukuy mana allinta ruraqkunata tukchitiymi chay tukuylanuqapi kriyiqkunaqa kwintata qukar ninqallapa:

shunqunchikpi yarpuyashanchikllapamatapis’ nir. Chaymi, allita rikashurllapa

imanu kanaykillapapaqpis nishaykillapa.24Piru chay Tiatira pwiblullamanta wakinkunaqami chay

kasushaykillapachu. Chaynulla dyablupaq mana,

mana riqsishaykillapalamapischu. Chayraykumi mana masimakunata ruray nishuyllapamatapis puytinichu.25Ashwanmi nishaykillapa: Chay imanutaq nuqapikriyishaykillapanullami shachinakuskinkillapa, maydiyanuqa shamunaykaman nir.

26Chaymi mayqanpis chay tukuy mana allin kaqkunatabinsir nuqa munashaylata shachinakur ruraqkunataqa,

.27-28Chaqa imanutaq Taytay Dyusmaqa,

, chaynullami mantakunqallapa jyirrubaranta charikurlla. Chaymi mayqantapis mana allinta

mapis. Chaynullami yanapashaqpis paykunaqa imanutaqachkiyaypimaqa uk atun qullarsitu achkirachikun chaynukananllapapaq.

29¡Chaymi rinriyjun kaqkunaqa uyakunqallapa, SantuIspiritu tukuy kriyiqkunata willashantaqa!

Sardis pwiblupi kriyiqkunaman iskribin

3 1“Chay Sardis pwiblupi kriyiqkunata rikaq angelmanmikayta iskribiy:

Dyuspa syiti Ispiritunkunataf purichiq kaq, chaynulla chaysyiti qullarta purichiq kaqqami kaynu nin:

Nuqami, qamkuna chay Sardispi kriyiqkuna imata.

imanumi runakuna kusalata alabashunllapa Jesucristupikusalata kriyinkillapa nir. Piru nuqapaqqami wanushayupayna kankillapa. 2Chayraykumi rikkusalata shachinakur chay rurayashaykillapataqa kusaallinlatana rurayllapa. Chaqa nuqapa rikayniypi, chaynullaTaytay Dyuspa naypanpiqami imatapis mana karantarurayashaykillaparayku wanusha yupayna kankillapamapis.3Chaymi nishaykillapa: Imatayarpur Taytanchik Dyusmanna qashan tikrakayllapa. Chaqa

katkillapaqami manapis yarpuyatkillapa uk suwakuq yupayqamkunamanqa rikarimushaq.

4Piru chay Sardis pwiblullapimi wakinllaqa manaraq

rurashallaparaqchu. Chay paykunami nuqawan maydiyapispurinqallapa yuraq intiruta mudakurna. Chaqapaykunaqami chaynu kananpaq kusala allin. 5Chaymimayqanpis shachinakur tukuy mana allin kaqkunatabinsiqkunaqa yuraq intiruta mudakurna kawsanqallapa.Chaynulla chay maypipaq librupi shutin iskribikashataqa,chu. Ashwanmi Taytay Dyuspa naypanpi chaynullaangelninkunapa naypanpimapis kusala allinpaqna riqsishaqpaykunataqa.

6Chaymi nishaykillapa: ¡Rinriyjun kaqkunaqauyakunqallapa, Santu Ispiritu tukuy kriyiqkunatawillashantaqa! nir.

Filadel a pwiblupi kriyiqkunaman iskribin7“Chay Filadel a pwiblupi kriyiqkunata rikaq angelmanmi

kayta iskribiy:

Mana uchayjun kar, tukuyta chiqap kaqlata rimaq,chaynulla unay gubyirnu Davidpa ayllunmanta kar Dyuspamantakuyninpa llabinta purichir, mayqanmi yaykunqachaynulla mana yaykunqachu niqqami, kaynu nin:

8Qamkuna Filadel api kriyiqkuna tukuy allinlata. Chaymi naypaykillapaman

chapakur rikayllapa. Chay naypaykillapapimi uk punkuta.

kananpaqqa, nuqa chaynu nisha kani.kaqtaqa mana mayqanpis kirpayta puytinqachu. Piruqamkuna-shuypaqami, mana jwirsayjun karmapisnuqamantaqa mana pinqakurlamapischu,tana kasur kawsashaykillapa. 9Chaymi chay dyablunishankunata kasur, pay munashanta ruraqkunataqa, nuqanitiy kusalata rispitar naypaykillapapi qunqurinqallapa.

imanumi kusalata llakipashushallapa kani nir. Chaqa chayrunakunaqami kusalata llullakur ninllapa: Israel runakunakarmi Dyuspa kaqninkuna kanillapa nir. Piru chiqaptaqamidyablupa kaqninkuna paykunaqa.

10Nataq qamkuna-lla kusalata shachinakushaykillapa, michka qischakarmapis.Chayraykumi kay pachapi kusala qischakaykuna kanqachaymanmatapis washashaykillapa. Chaqa chay

mayqankunashi allita nuqapi kriyinllapa nir.11Chaymi nishaykillapa: Shamunaypaq diyaqami

shipchana. Chayraykumi imata rurarpis karanlata nuqamunashaynula ruraskinkillapa. Chaynuqami chaykurunataqa karantana aypankillapa, mana mayqanpiskitashutinllapanachu. 12Chaqa mayqanpis chay mana allin

2 3

264

g 4.5 Dyuspa syiti Ispiritunkuna nirqami intrachimanchik Dyuspa Ispiritun syiti pudirniyjun nir.

kaqta binsiqtaqami, Taytay Dyuspa pullan tukuy tyimpupaqkananpaqna nishaq. Chaymi paykunataqa Dyusta

.

llapanachu. Chaymi chaypina Dyusniypa shutinta, unaqsyilumanta shamuq mushuq pwiblu Jerusalenpa shutinta,chaynulla nuqapa mushuq shutiyta ima iskribishaq.

13Chaymi nishaykillapa: ¡Rinriyjun kaqkunaqauyakunqallapa, Santu Ispiritu tukuy kriyiqkunatawillashantaqa! nir.

Laodicea pwiblupi kriyiqkunaman iskribin14“Chay Laodicea pwiblupi kriyiqkunata rikaq angelmanmi

kayta iskribiy:

Tayta Dyus tukuy imata nishanta kumpliq, karanlatarimaq, allita Dyuspaq intrachikuq, Dyus nitin tukuyrikayashanllapata rurasha chayqa kaynu nin:

15Nuqami, qamkuna chay Laodiceapi kriyiqkunapaq. Chaynullami

, mana quñuqimapischu kankillapa nir. ¡Icharaq quñuq karpisquñuqllamana kankimanllapa! ¡Chaynulla qasaq karpis,qasaqllamana kankimanllapapis! 16Piru qamkunaqa manamimunankillapachu tukuy shunquykillapawan nuqatakasumaytaqa. Chaynu karmi tibyu yaku yupaykashaykillaparayku, mana pullakushuyllapata munanichu.

rayku ashwan kusalata millanar gumitashaykillapa. 17Chaqaqamkunaqami ninkillapa kusa imayjunshi kankillapa nir.Ninkillapapismi tukuy imapis munashaykillapanulla kan nir.Chaynulla manashi imaykillapapis faltashunllapachu. Pirumanachu kwintata qukankillapa qamkunaqa millanaypaq,pinqaypaq, mana imayjun, syigu, liri ima kankillapa nirqa.18Chaymi nishaykillapa:llapamantaqa, nuqapi kriyir michka qischakar imamapisshachinakur, rantiq yupay aypayllapa chiqap kaq uru,ninapi rupar kamakashata. Chaynullami aypayllapapis

. Chayna chaywan mudakurmanana lirilla yupay pinqaypaqta purinaykillapapaq.Aypankillapapismi uk rimidyuta, chaywan rimidyakar allitarikakur imana purinaykillapapaq.

19Chaymi nuqaqa mayqantapis chay munashaywamraykunataqa nanaq nanaq imatapis karanta willarkastigani.kunata dijarna, Dyus munashanta ruranaykillapapaqnatikrakayllapa. 20Chaqa allita intrakayllapa: Nuqamipunkuykillapamanta qayakuq yupay willashuyanillapa.

samachimanqa paypa shunqunpina samanaypaq. Chaynusamachimatinqami paywanqa pulla mikuq yupayna tukuytyimpupaq paywan kashaq.

21Chaymi tukuy mana allin kaqkunata shachinakurbinsiqkunaqa nuqawan pulla mantakuyniypinamantakunqallapa. Chaqa imanutaq nuqamaqa tukuy manaallin kaqkunata binsishayrayku Taytay Dyuswan pullanamantakunanpi mantakuni chaynulla.

22Chaymi nishaykillapa: ¡Rinriyjun kaqkunaqauyakunqallapa, Santu Ispiritu tukuy kriyiqkunatawillashantaqa! nir”.

4 1Chaymantaqami nuqaqa unaq syiluman chapakurqa,. Chaymi chay punta rimaypi

uk trumpita waqaqta yupay uyapashayta qashan uyaparay

kaynu nimaqta: “Iqamuy kayman. Chaymantami rikachishaykitukuy ima pasananpaq chaykunamatapis” nir.

2Chaynu nir willamatinmi Santu Ispirituqa chay kutilla kusashumaq imakunata rikapakuchimaran. Chaymi chay kutilla,syilupi rikaraypis uk mantakunanllapa lugarta. Chaypimi uktasha mantakuyaq. 3Piru chay mantakuna samanapi taqqami,kusala shumaq llipyala rumi jaspi, chaynulla chay rumikurnalina yupay qaqllayjun karan. Nataq chay tayashanridurninpi-shuypaqami, inap shayaran chay ismiralda rumisituyupay kusa llipyala. 4Chaynullami chay ridurninpiqa,rikaraypis binti-kwatru (24) samanakunata. Chaykunapiqamichay binti-kwatru rukukuna taqta rikaray. Paykunaqami

, chaynulla urumantarurakasha kurunata umakusha samayaranllapa. 5Chaymantakunan tayashanmantaqami rilampayaran, kusalatakunya lanyayaran ima. Nataq naypanpi-shuypaqami, syitibilakuna kusalata ratakuyaran. Chay bilakunaqami, Dyuspasyiti Ispiritunkunag karan. 6Chay mantakunan tayashanpanaypanpiqa mar yakuchu ima , kristal yupay kusalachuyita.

Nataq chay samanapa yatalan ridurninpiqami, kwatrukawsaqkuna karanllapa. Paykunaqami tukuy intiruntanawiyjun karanllapa, nawpanlawta ikilawta ima. 7Piru chaykawsaqkunamanta ukqami uk liyun yupay karan. Nataq chayikillan chay-shuypaqa uk turu yupay karan. Uk-shuypaqa runayupay qaqllayjun karan. Nataq chay kwatru kaqchay-shuypaqa atun kuchak pariq yupay karan. 8Chaymi chaykwatru kawsaqkunaqa, tukuynin saysi alayjunlla karanllapa.Piru chay alankunaqami tukuy intirunta nawiyjunllakaranllapa, analawta rurilawta ima. Piru tukuyninmi unaqpistutapis mana shaykuq kaynu niyaranllapa:

“Kusala allin, kusala allin,kusala allinmi

mana uchayjun AmitunchikllapaTayta Dyus tukuy imata puytiqqa.

Chaqa paymi unaymanta karanllana.Chaynulla kananpis kanlla.

Chaymi maydiyapis shamunqa” nir.9-10Chaymi imuraspis chay kwatru kawsaqkuna chay

mantakuna samanapi taq tukuy tyimpu kawsaqta kusalapuytiq, chaynulla kusala shumaqmi kanki nir alabachitinqa,chay binti-kwatru (24) rukukunaqa naypanpi qunquriraduraranllapa.

kaynu niyaranllapa:11 “Qammi Amituy, nuqakunapa Dyusniy.

Qammi tukuy tyimpupaq mantakunki.Qammi kusala puytiq kar,

tukuy imatapis munashaykinulla rurashayki.Chaymi qam munatki

chay rurashaykikunaqa kananpis kanlla.Chayraykumi qamqa kusala shumaq kanki

alabakanaykipaqqa” nir.

Juanmi syilupi rikaran uk libru pillukashata

5 1Nuqa Juanmi chay rikapakuchimashanpi rikaray, chayshumaq mantakuna samanapi taqqami, allilaw makinpi

uk libru pillukashata charikusha taqta. Chay libruqamirurinpi, ananpi ima iskribikasha karan. Piru chaypillukashaqami chaymanta chaymanta allila kirpakasha karansyiti partipi napawan. 2Chaynullami rikaraypis uk kusalapuytiq ángel kusa jwirtita kaynu tapukuqta: “¿Mayqantaq

?” nir.3Piru manami mayqanpis syilupi, pachapi, chaynulla pacha

3–5

265

h 5.5 Kaypaq mas intrakanarqa rikashun Isaías 11.1,10; Romanos 15.12. i 5.14 Binti-kwatru rukukuna nirqami intrachimanchik tukuyla chayIsrael pwiblumanta kriyiqkunata rikaqkunapaq. Paykunaqami karan Amitunchik Jesucristupa 12 apustulninkuna, chaynulla Israel runakunapa12 ayllunkuna ima nir. j 6.1 Wakin iskribikashakunapiqami “Shamur rikay” nin.

kaqllapachu. 4 ,rikananlapaqmapis mana mayqanpis kashanraykumi nuqaqakusalata waqayaray. 5Piru chay kriyiqkunata rikaqrukukunamanta ukqami nimaran: “Ama waqaynachu. Chaqachay Judapa ayllun liyun yupay, chaynulla gubyirnuDavidmanta kaqqami,h tukuy mana allin kaqtaqa binsishana.Paymi chay pillukar syiti partipi napakasha librutaqa

.6Chaymantaqami chay mantakuna samanapa, chaynulla

chay kwatru kawsaqkunapa, ,rikaray uk Uyshita shaqta. Piru chay Uyshitaqami wanurkawsamusha yupay yarpuchimaran. Syiti kachuyjun,chaynulla syiti nawiyjunmi karan. Chaykunaqamiintrachimanchik, Dyuspa syiti Ispiritunkuna tukuyla

. 7Chay Uyshitaqamirir, chay libru pillukashata aypamuran chay mantakunasamanapi taqpa allilaw makinmantaqa. 8Chaynu aypatinqami,chay kwatru kawsaqkuna, chaynulla chay binti-kwatru (24)

llapa. Paykunaqami tukuynin arpakunata, urumantarurakasha kupa insinsyuyjunkunata ima charikushakaranllapa. Kay insinsyukunaqami intrachimanchik Dyuspaallinla kaqninkuna mañakushan nir. 9Chaymi paykunaqamushuq takikunata kaynu nir takiyaranllapa:

“Qamlami chay pillukasha libruta aypar,.

,Tayta Dyuspaqna rantimashaykillapatukuy ayllukunamanta,ukman rimaykunapi rimaqkunamanta,tukuy pwiblukunamanta ima.Chaynulla uklaw nasyunmanta kaqkunatapis.

10 Chaymi chay akrashaykikunataqa uk mantakuq kananpaq,chaynulla kurakunapaq yupaymi tikrashayki Taytanchik

Dyusllata sirbinanllapapaq.Chaymi chay akrashaykikunaqa

tukuyla pachakunapi mantakuq imana kanqallapa”.11Chaymanta chapakur-shuypaqami, achka angelkuna

rimaqta uyaparay. Chay angelkunaqami chay mantakunasamananpa, chay kwatru kawsaqkunapa, chay rukukunaparidurninpi karanllapa. Piru paykunaqami kusala manchaypaqachka karanllapa. 12Paykunaqami kusa jwirtita rimar kaynuniyaranllapa:

“¡Chay Uyshitatami wanuchiranllapa!¡Chaymi payqa kusala pudirniyjun,

tukuy imata aypananpaq,,

kusa jwirsayjun,mantakuq ima kananpaq kusala shumaq!

¡Chaynulla kusala alabakashaimami kanqapis!” nir.

13Qashanpismi uyaparay, Dyus tukuy rurashankuna syilupikaqkuna, pachapi kaqkuna, chaynulla pacha ruripi kaqkuna,mar yakupi kaqkuna kaynu niqta:

“¡Chay mantakuna samanapi taqta,chaynulla chay Uyshitatami, kusata alabaypaq, imata

rurashanpaq payji niypaq!¡Chaynullami payqa kusa mantakuq, kusa shumaq, kusa

puytiq ima kanqa tukuy tyimpupaq!” nir.14Chaynu nitinllapami, chay kwatru kawsaqkunaqa

niyaranllapa: “¡Chaynumi kanqa!” nir. Chaymi chaybinti-kwatru (24) rukukunaqai naypanllapapi qunqurir [chaytukuy tyimpu kawsaqta] adurayaranllapa.

6 1Chaymanta qashan chapakurqa rikaray imanumi chayUyshitaqa chay librupa syiti napankunamanta, punta kaq

. Chaymantami uyaparaychay kwatru kawsaqkunamanta ukqa, kunya yupay kusalajwirtita kaynu niqta: “¡Shamuy!”j nir. 2Chaymi chapakurqarikaray uk yuraq kaballuta. Chay kaballupa anan taqqami,makinpi arkuwan ichata charikusha karan. Chaymantamiquranllapa uk kurunata. Chaymi kusala puytiqpaqna tikrakar,riran maypipis tukuy imatapis binsinanpaq.

3Chaymanta chay Uyshita ishkay kaq napakashata, chay ishkay kaq kawsaqqa kaynu niqta uyaparay:

“¡Shamuy!” nir. 4Chaymi rikayatiy qashan yarqamuran ukkaballu. Chay kaballuqami chupika intiru karan. Nataq anantaqta-shuypaqa kusa puytiqpaq tikraranllapa. Chayna tukuylarunakuna shumaqta tayatinllapamapis,llapa paynin paynin wanuchinakunanllapapaq. Chaypaqmikusala atun ispadata quranllapamapis.

5Chaymanta chay Uyshita kimsa kaq napakashata, uyaray chay kawsaqkunamanta kimsa kaq

chayqa, kaynu niqta: “¡Shamuy!” nir. Chaymi chapakurqarikaray uk yana kaballuta. Nataq chay anan taq chayqamimakinpi charikusha karan uk balansata. 6Chaymantami chay

kaynu niqta: “Mayqanpis uk diyata trabajashanwanqami ukkilu triguta manaqa kimsa kilu sibadalata rantiyta puytinqa.Piru chay asaytiwan, binuta rantinatin-shuypaqa amawillatkichu michkatapis rantinqa” nir.

7Chaymanta chay Uyshita kwatru kaq napakashata, uyaray chay kwatru kaq kawsaqqa kaynu niqta:

“¡Shamuy!” nir. 8Chaymi chapakurqa rikaray aya rupay yupayuk qarwalla kaballuta. Nataq chay anan taqqami shutiq,“Wanuy”. Chaypa ikintaqami shamuyaq uk. Payqamiayakunapa tanan chay karan. Chaymi chaytaqa pudirta quran,tukuy pachamanta kwarta partin kaqta wanuchinanpaqguerrakunawan, mallaqwan, qishaywan, chaynulla kaypachapi kaq kusala manchaypaq animalkunawan ima.

9Chaymanta chay Uyshita sinku kaq napakashata,

rimayninta parlakur shumaqta kawsashanraykuwanushakunapa almankunata. 10Chaymi paykunaqa, kusalajwirtita kaynu niyaranllapa: “Kusala puytiq, kusa allin,imatapis karanta ruraq Taytayllapa Dyus, ¿maydiyataq rikar

rurashankunataqa? ¿Maydiyataq paykunatapis wanuchiyankikanqa wanuchimashanllaparaykuqa?” nir 11Chaynu

. Chaynullamiwillaranllapapis, samaskiyllaparaq uk tyimpullataqa,

kunata wanuchinanllapakaman nir.12Chaymanta chay Uyshita saysi kaq napakashata

, chapakur rikaray kusala saqrata pacha kuyuqta.Chaymi rupaymapis yana intirupaq tikrakaran, imanutaq

. Nataqkilla-shuypaqa, chupika intirupaq tikrakaran, yawar yupaylla.13Chaynulla qullarkuna-shuypaqa syilumanta ratamuranpachaman, imanutaq kusala jwirti wayra shamutinmaqa llulluiguskunamapis ratamun chaynu. 14Chaymi syilumapischinqaran uk papil pillukaq yupay. Chaynullami mar yaku

, chaynulla tukuyla sirkakunaimamapis, chay kashanmantaqa uklawman ashuranllapa.15Tukuy pachapi mantakuqkunaqami, sirkakunapa

5 6

266

qichqankunapi, .Paykunaqami tantakar kusa puytiqkunawan, suldadukunapamantaqninkunawan, kusa nisha runakunawan, kusa imayjunkaqkunawan, sirbikuqkunawan, mana sirbikuqkunawan imapakakuranllapa. 16Chaymi chay sirkakunata, qaqakunataimaqa niyaqllapa: “¡Anayllapaman ratamur pakamayllapachay mantakuna samanapi taqpa naypanmanta, chaynullachay Uyshita piñakushanmanta ima! 17Chaqa paykuna

. ¿Mayqannarishachinakuyta puytinqa paypa kastigunmantaqa?” nir.

Israelmanta kriyiqkunatami uk ángel siyaran

7 1Tukuy chaykunata rikashana karqami, rikapakuyniypiqaqashan rikaray, kwatru angelkuna, nortilawpi, surlawpi,

estilawpi, oestilawpi shaqta. Paykunaqami wayrataarkayaranllapa pachaman, mar yakuman, chaynullaqirukunamanpis ama pukakamunanpaq. 2Chaynullamirikaraypis uk ángel rupay iqamunanlawmanta shamuqta.Chay angelqami chiqap kawsaq Dyuspa siyunta charikushakaran. Nataq chay kwatru angelkuna-shuypaqami pudirtaayparanllapa pachata, mar yakuta ima mana allinkunatarurananllapapaq. Chaymi chay ángel siyuta charikushashamuqqa, kusala jwirtita qayakur chay wakin angelkunataqakaynu niran: 3“Amaraqmi pachata, mar yakuta, qirukunatapismana allinkunataqa rurankillaparaqchu. Chaqa manaraqmiDyusninchikpa sirbiqninkunapa urkunpi siyuta

.4Chaymanta-shuypaqami uyaparay: Tukuyla Israel

ayllukunamanta siyakasha kaqkunaqa 144,000 karanllapa nir.Kaynumi karanllapa:

5 Judapa ayllunmanta 12,000,Rubenpa ayllunmanta 12,000,Gadpa ayllunmanta 12,000,

6 Aserpa ayllunmanta 12,000,Neftalipa ayllunmanta 12,000,Manasespa ayllunmanta 12,000,

7 Simeonpa ayllunmanta 12,000,Levipa ayllunmanta 12,000,Isacarpa ayllunmanta 12,000,

8 Zabulonpa ayllunmanta 12,000,Josipa ayllunmanta 12,000,Benjaminpa ayllunmantapis 12,000 ima.

9Chaymanta chapakurqami rikaray, mana yupaymatapispuytiypaq kusala manchaypaq achka runakunata.Paykunaqami uklaw nasyunkunamanta, ukmanayllukunamanta, ukman rimaypi rimaqkunamanta, tukuypwiblukunamanta ima karanllapa. Paykunaqamishayaranllapa chay mantakuna samanapa naypanpi, chayUyshitapa naypanpi ima. Tukuyninmi yuraq intiru

, chaynulla chay ramus shutiq qirupa raprantacharikushalla karanllapa. 10Chaymi kusala jwirtita kaynuniyaranllapa:

“¡Taytanchikllapa Dyusmantakunan samananpi taq,

chaynulla chay Uyshitamiwashamashanchikllapana!” nir.

11Piru chay angelkunaqami tukuynin chay mantakunasamanapa ridurninpi, chay rukukunapa, chaynulla chaykwatru kawsaqkunapa ridurninpi shayaranllapa.qami tukuyninllapa chay mantakuna samanapa naypanpiqunquriranllapa, umanllapamatapis pachaman

. Chaynumi Dyustaqa aduraranllapa,12kaynu nir:

“¡Chaynumi kanqa!Dyusninchikqami tukuy tyimpu

alabakasha kanqa.Chaqa payqami kusa shumaq,

mantakuq,, payji nikasha,

kusa riqsikasha,chaynulla kusala puytiq, jwirsayjun ima.

¡Chaynumi kanqa!”13Chaymantami chay rukukunamanta ukqa tapumaran:

“¿ ?¿Maymantataq shamushallapa kanqa?” nir.

14 . Payqami nimaran:“Kaykunaqami kay pachapi michka kusala manchaypaq

qischakaykuna katinmapis kriyishannulla shachinakur pasaranchaykuna. , Uyshitapayawarninwan paqar yuraqchashallapa. 15Chayraykumi,

Tayta Dyus tar mantakunan naypanpiqa shayanllapa.Chaqa paykunaqami unaqpis, tutapis

Dyusta adurananllapa wasipi paytaqa sirbinllapa.Nataq chay mantakuna samanapi taqqa,

maydiyapis pullanllapa kartukuy imamantapis washan paykunataqa.

16 Chaymi paykunaqa manana qischakanqallapanachumallaqpaq, yakupaqmapis.

.Kalurmapismi manana qillakachinqanachu.

17 Chaqa Uyshita,kaqqami,

uyshitakunata yupay michinqa.Chaymi mayta ritinllapapis paykunapa pullan kar,

apar chay chuyala yakitu tukuy tyimpu kawsachikuqtaupyachinqa.

Chaynuqami Dyus yanapatin,manana maydiyapis waqanqallapalamapischu”.

Syiti napakashata chaynullaurumanta rurakasha insinsyiru

8 1Chaymanta chay Uyshita chay syiti kaq napakashata, midya urata yupay syilupiqa tukuy uyarala

kidaranllapa. 2Chaymantaqami, rikaray syiti angelkunaDyuspa naypanpi shaqta. Chaymi chay angelkunataqa syititrumpitakunata quranllapa. 3Chaymantami qashan uk ángel,urumanta rurakasha insinsyu quntachikunanta charikushashamur, altarpa naypanpi sharan. Chaymi achka insinsyutaquranllapa, chay urumanta rurakasha altarpa naypanpiquntachikunanpaq. Chay altarqami, Dyus tar mantakunannaypanpi karan. Chaymi Dyuspa tukuyla allin kaqninkunamañakutin ima, pullan quntachikuranllapa chay insinsyutaqa.4Chaynu ruratinllapaqami, insinsyupa quntayninqa, chayangelpa makinmantaqa Dyus kayashankaman iqaran, Dyuspatukuy allin kaqninkuna mañakuyashanwan pulla.5Chaymantami chay angelqa insinsyiruta aypar, chay altarpi

. Chaymantami pachamannaitakamuran. Chaymi kusalata kunyaran, lanyaran, rilamparan,chaynulla pachamapis ukman saqrata kuyuran ima.

Angelkunami syiti trumpitakunata waqachiran6Chaymantaqami chay syiti angelkuna, syiti trumpitakunata

purichiqkunaqa, waqachinanpaq kamakaranllapana.7Chaymi chay punta kaq angelqa, trumpitanta

waqachiranna. Chaynu waqachitinqami, pachamanqaratamuran kusa jwirti granisu,ima. Chaymi kay pachapa kimsa kaq partinmanta ukta,chaynulla chay muntikunapa kimsa kaq partinmantapis ukta,tukuyla chiqyaqlla qiwakunamatapis limpu rupachirtukchiran.

8Chaymanta chay ishkay kaq ángel trumpitantawaqachitin-shuypaqa mar yakuman ratamuran, uk atun sirkapi

6–8

267

k 8.13 Kuchakpaqqa wakin iskribikashakunapiqa ángel ninllapa. l 9.11 Abadonwan, Apolionqami intrachimanchik wanuchir tukchikuq nir.

nina ratakuq yupay. Chaymi chay marpa kimsa kaq partinmantaukqa limpu yawar intirupaq tikrakaran. 9Chaynumi mar yakupitukuy kawsaqkunamanta kimsa kaq partinmanta ukqa, limpuwanuran. Chaynulla tukuy barkukunamanta kimsa kaqpartinmanta ukqa, limpu pakikar ima tukukaran.

10Chaymantami chay kimsa kaq angelpis trumpitantawaqachiranna. Chaymi kusala atun qullar, nina ratakuq yupaysyilumanta ratamuran, tukuy riyukunapa, chaynulla yakunasimunankunaman kimsa kaq partinmanta ukman. 11Chayratamuq qullarqami shutiq “Ayaq”. Chaymi chaynu yakumanratamushanrayku tukuy yaku kaqkunapa kimsa kaqpartinmanta ukqa, ayaq intirupaq tikrakaran. Chaymi, kusaachka runakuna wanuranllapa.

12Chaymanta chay kwatru kaq angelpismi trumpitantawaqachiranna. Chaymi rupaypa kimsa kaq partinmanta ukqalimpu dañakaran. Chaynulla killapa kimsa kaq partinmantauk, qullarkunapa kimsa kaq partinmanta ukpis limpudañakaran. Chaymi chay kimsa kaq partinmanta ukqa limpututaparaq intiru kidaran. Chaynu karmi unaqpis tutapis kimsakaq partinmanta ukqa mana achkirachikuranllapachu.

13Chaymanta chapakurqa, uyaparay atun kuchakk syilupa: “¡Ay, ay, ay,

pachapi kawsaqkuna, imananqallaparaq chay kimsa faltaqangelkuna trumpitanta waqachitinllapaqa!” nir.

9 1Chaymanta chay sinku kaq ángel trumpitantawaqachitin, chapakurqami rikaray uk qullar syilumanta

pachaman ratamushata. Chaymi chay qullartaqa manchaypaq. 2Chaymantami chay

.

urnumanta yupay. Chaynu lluqshimurmi, rupayta chaynullatukuy intiruta limpu llantu intirupaq tikraran. 3Chaynullachay quntaymantaqami, atun tintikuna yarqur tukuy pachatashikwakaran. Piru chay tintikunaqami, imanutaq alakranmaqakanimanchik chaynu kanikunanpaq niran. 4Chaymichaykunataqa kay pachapi tukuy qiwakunata,chiqyaraqkunata,mapischu niranllapa. Ashwanmi Dyuspa siyunwan urkunpimana siyakasha chaykunata imanachinanpaqmapis niranllapa.5Piru chaynu runakunata kanirmapis,paqchu niran. Ashwanmi chaynu kanishanrayku sinku misistananaywan kusalata qischakananpaq niran. Chaqa chaytintikuna kanimashaqashi kusalata nanananpaq karan,imanutaq alakran kanimashamaqa kusalata nanan chaynu.

6Chaymi chay diyakunapiqa runakunaqa qischakashanraykukusalata wanuyta munanqallapa.chu. Chaqa wanuymapismi paykunamantaqa ashur, mana

.7Chay atun tintikunaqami, imanutaq kaballukunamaqa

guerrapi maqanakunanpaq kamakanllapa chay yupay karan.Chaynulla urumanta rurakasha kurunata umakusha yupaykaranllapa. Nataq qaqllankunaqami uk runapa qaqllannukaran. 8Aqchan-shuypaqami warmipa aqchan yupay karan.Kirunkuna-shuypaqa liyunpa kirun yupay. 9Kwirpuntaqami,jyirrumanta rurakashawan arkakusha yupay karan. Nataqparitinqami alankunaqa waqayaq, imanutaq bistyakunamaqakarritakunata aysa

. 10 -shuypaqami, kusalakashayjun karan, . Chaymi chay

, mayqantapis mana allinta ruratinqa, sinkumisista qischakananpaqqa karan. 11Chay atun tintikunata

ángel karan. Chay angeltami hebreo rimaypiqa ninllapapis,Abadón. Nataq griego rimaypi-shuypaqa ninllapa, Apolión l

nir.

12Ayayay, chay saqra qischakay kananpaq karan chayqami,pasanna. Piru faltanraqmi ishkay mas qischakaykunaqa.

13Chaymantami chay saysi kaq angelqa trumpitantawaqachiranna. Chaymi uyaray uk rimayta, chay urumantarurakasha altarpa qichqankunapi kwatru kachukuna karan

. Chay altarqami, Dyuspa naypanpikaran. 14Chaymi chay rimayqa chay saysi kaq ángeltrumpitanta charikushataqa kaynu niran: “Riyu Eufratespa

nir. 15 .Chaynumi paykunaqa tukuy intiruta rir kimsa kaqrunakunamanta uk kaq partitaqa wanuchikunanpaq. Chaqa

paqqa unaylla urata, diyata, misista, añumatapis akrashanakaran. 16Chaymantami uyaparay chay kaballupi suldadukunapuriqkunaqa michkami karan nirmapis. Chaqa dusyintusmiyunmi (200’000,000) karanllapa.

17Chaynumi imanutaq rikaray chay kaballukunatachaynullami rikaraypis chay kaballupa anan taqkunatapis.Chay kaballupa anan kaqkunaqami, qasquntaqa arkakushakaranllapa klaru chupika, yana asul chaynulla qarwaimawan . Chay kaballupa umankuna-shuypaqa,liyunkunapa uman yupay karan. Nataq aqrunmanta-shuypaqalluqshiyaran ninawan, asufripa quntaynin. 18Chaymi tukuykimsa kaq kawsaqkunamanta uk partinqa wanuranllapa chaykimsa manchaypa kastigukunawan. Chaqa chaykaballukunapa aqrunmanta lluqshimuq nina, quntay, asufriimari wanuchiq chay runakunataqa. 19Piru manamichaykunalachu wanuchikuq. Ashwanmi chay kaballukunapa

runakunataqa.20Piru wakin runakuna, kay qischakaykunawan mana

wanusha kaqkunaqa, manami dijashallapachu chay manaallin rurayninllapataqa. Chaqa paykunaqami dyablukunataaduranllapa. Chaynulla chay yanqa dyus nishanllapakuna,urumanta, platamanta, brunsimanta, rumimanta, qirumantarurakasha kar, mana puriq kaqta, mana uyakuqta, manarikakuqta ima aduranllapa. 21Chaymi paykunaqa manaimalapimapis kambyakarchu suwakurlla, wanuchikurlla,wasqakurlla, chaynulla warmi, runamapis masayjun manamasayjun karmapis ukwan ukwan punurlla ima kawsanllapa.

Uk angelmi libru pillukashawan

10 1Chaymantami rikaraypis uk ángel kusalapudirniyjunta. Chay angelqami unaq syilumanta

ishkimuyaran puktaypa rurinlata. Chay angelpa umanpiqamiuk inap karan. Nataq qaqllan-shuypaqa llipyarayaran rupayyupay. -shuypaqa, nina ratakuq yupay karan.2 .

.Nataq ichuqlawta-shuypaqa shachiran pachaman.3Chaymantami kusala jwirtita qay , uk liyun yupay.Chaynu qay , kunyapis syiti kuti kusalajwirtita lanyaran. Chaynu lanyatinmi uyaparay rimaykunatachay kunyakunamantaqa. 4Chaymanta chay syiti kunyakunapasatinqa, . Piru chayratullami uyaparay unaq syilumanta uk rimay kaynu nimaqta:“Chay kunya nishantaqa, amami iskribinkichu. Ashwanmi

.5

, allilawmakinta unaq syiluman alsaran. 6Chaymi, tukuy tyimpukawsaq Dyuspa shutinta rimar juraran. Chaqa chay tukuytyimpupaq kawsaq chay-ari syiluta, pachata, mar yakuta,tukuy ima kaqkunatapis ruraran. Chaymi kaynu niran: “Dyus

8–10

268

m 11.4 Mas intrakanarqa rikashunllapa Zacarías 4.11-14. n 11.7 Munstru nirqami intrachimanchik uk runa dyablupa yarpuyninwan kar,Amitunchik Jesucristupa kuntran kaqpaq. Mas intrakanarqa rikashunllapa: Apocalipsis 13.1-8; 2 Tesalonicenses 2.1-12, Daniel 7.26-27.

imata rurananpaq chayqami manana maychushamunanpaqqa. 7

ángel trumpitanta waqachitinqami, kumplikashana kanqaDyus imata . Piruchaypaqqami Tayta Dyusqa unayllana intrachisha karan chaypaypa kaq sirbiqninkunata, rimaqninkunata imaqa”.

8Piru chay unaq syilumanta rimayta uyapasha karay,chayqami qashan kaynu nimaran:

,, rir

aypay” nir.9Chaymi rir mañaray chay angeltaqa chay pillukaq taksha

libritutaqa qumananpaq. Piru payqa nimaran: “¡Kaypi! Ayparmikuy. Chaqa kayqami shimikipiqa kusala mishki ñukñukanqa. Piru shunquykipi-shuypaqa kusalata ayanqa” nir.

10Chaynu nimatinmi, chay libritutaqa aypar mikuray.Chaymi, shimiypiqa myil yupay kusala mishki karan. Pirushunquypi-shuypaqa kusalata ayaq qallariran. 11Chaymantaqanimaran: “Qashanmi parlakunki Tayta Dyusqa imanururayanqa chay achka pwiblukunata, chaynulla uklawnasyunmanta kaqkunata, uk rimayta rimaqkunata, chaymantakuqkunata imaqa” nir.

11 1Chaymantaqami uk largu bara kañata yupaymidikunaypaq qumaran. Chaymi kaynu nimaranllapa:

“Rir, Dyusta adurananllapa wasita, altarnintinta, midiy.Chaymantami, yupankipis michkashi chaypi aduraqkunaqanir. 2Piru amami, Dyusta adurananllapa wasipa pampakaqtaqa midinkichu. Chaqa tukuy chaykunataqami qusha kanimana Israel runakunatana. Chaymi kwarintay-dus (42) misistasaru , chay kusala shumaq Jerusalénpwiblutaqa. 3

, paykuna nuqapaq rir(1,260) diyakunata”.

4

chikllapa Tayta Dyus tukuyla kay pachapa amunpa naypanpiishkay ulibu qirukunam chaynulla chay ishkay bilirukunashayaran chaypaq. 5Chaymi mayqanpis kay ishkay

shiminmanta kusala achka nina lluqshimuqmi rupachirtukchinqa. Chaynullami mayqanpis paykunata mana allintaruranaqkunaqa wanunqa. 6Chaqa chay ishkay runakuna,

, kusala pudirniyjunkashanrayku,tamyamapis ishkinanpaq syilumatapis kirpanqallapa.Chaynullami pudirniyjunpis, yakuta yawarpaq tikrananpaq,kay pachapi kaqkunata michkatapis paykuna munashannullariqchaq qischakaykunawan qischananpaq ima.

7 , ukkusala saqra munstrunrurimanta yarqamur, chay ishkay runakunapa ikinpi purirbinsir munashannulla wanuchinqallapa. 8Chaymi chaywanushakunapa kwirpunqa, Jerusalén pwiblupa kallikunapichutarar kidanqa. Chaqa chay pwiblullapimi Amitunchiktapiswanuchiranllapa. Chaymi chay pwiblutaqa Sodoma, chaynullaEgipto pwibluta yupayna riqsinqallapa. 9Chaynuwanutinllapami kimsa diya-y-midyuta, tukuyla pwiblumantarunakuna, ukman ayllukuna, ukman rimaypi rimaqkuna,uklaw nasyunmanta runakuna ima rikanqallapa chaywanushakunapa kwirpuntaqa.mapischu mayqanpis chay wanushakunapa kwirpuntapampananllapataqa. 10Chaqa ashwan kay pachapikawsaqkunamaqa kusalata aligriyanqallapa chay ishkay

runakuna wanushanllaparaykuqa. Chaymi ashwan ukninpis

chikkunaqami wanushallapana nir.11Piru kimsa diya-y-midyumantaqami, Tayta Dyusqa chay

wanushakunataqa qashan kawsachimuran. Chaymi tukuylarikaqkunaqa kusalata manchakuranllapa. 12Chaymantaqamichay ishkay runakuna, , unaqsyilumanta uk kusala jwirti rimayta uyaparanllapa, kaynuniqta: “¡Iqamuyllapa kayman!” nir. Chaynu nitinmi, puktayparurinlata iqaranllapa syilumanqa. Chaymi chay tukuyla

. 13Chaymi chay kutillakusalata pacha kuyuran rajakanankaman. Chaynu pachakuyutinmi, Jerusalén pwiblupa dyis partin kaqmanta ukqalimpu rataran. Chayraykumi syiti mil (7,000) runakunawanuranllapa. Nataq wakinkuna kawsaqlla kidaqkunaqa,kusata manchakurllapa ima unaq syilupi TaytanchikllapaDyusta kusalata alabaranllapa.

14Ayayay, chay ishkay kaq kusala saqra qischakaykunaqapasanna.qami, manana maychu.

Syiti kaq angelmi trumpitanta waqachiran15Chaymantami chay syiti kaq angelpis trumpitantaqa

waqachiranna. Chaymi uyaparanllapa unaq syilupi kusalajwirti rimay kaynu niqta:

“Kananmantaqami kay pachapiqa Amitunchik Dyusqa,Akrashan Cristunlawanna

tukuy tyimpupaqna mantakunqa” nir.16Chaymi Tayta Dyuspa naypanpi chay binti-kwatru (24)

rukukuna chay mantakuna samananpi taqkunaqa qunqurirpachakaman puk , 17kaynu nir:

“Amituyllapa Tayta Dyus,qammi tukuy imata rurayta puytinki.Chaymi payji nishunillapa.

Chaqa qammi unaymanta kashaykillana.Chaynullami kananpis kankilla.[Chaymi maydiyapis shamuyanki kanqa].

Chaynu karmi pudirnikiwantukuy intirupi mantakuq qallarishaykina.

18 Piru wakin nasyunkunamanta runakunaqampi mana kriyiqkunaqami kusalata piñakuranllapa.

Chaymi qampis piñakushaykirayku

.Chaynu karmi wanushakunamatapis

.Nataq qampaq rimaqkunata,

kusa allin kaq akrashaykikunata,chaynulla qamta manchar sirbishuqkuna atun

kaqkunata,taksha kaqkunamatapismikusala allintami rurashayki ninki.

Piru tukuy mana allinkunata ruraqkunata-shuypaqamitukuy tyimpupaqna kastiganki” nir.

19Chaymantaqami unaq syilupi, Dyusta adurananllapa. Chaymi chay ruripiqa rikaray, chay unay

rukunchikllapawan tratuta rurashanllapa kufri shutiq kajunta.Chaymantami kusalata rilamparan, kunyaran, lanyaran ima.Chaynullami kusalata pacha kuyuran, granisu ishkiran ima.

Uk warmimi dragonwan pulla

12 1Chaymantaqami unaq syilupiqa, kusala ukman siñalrikariran. Chaymi rikaray uk warmita. Chay

warmiqami, , rupayta mudakusha yupay

10–12

269

o 12.18 Wakin iskribikashakunami kay 12.18paqqa 13.1pi nin: “Chaymantaqami nuqaqa rir mar yakupa manyanpi shar, rikaray ukmanchaypaq munstru, mar yakumanta iqamuqta” nir. p 13.7 Mas intrakanarqa rikashunllapa Daniel 7.21.

karan. Nataq killa- . Chaynulla ukkurunata umakushami karan. Chay kurunapiqami dusiqullarkuna karan umanpiqa. 2Chay warmiqami ruriyjunkaran. Chaymi wamrakunanpaq nanayninwan qischakarkusalata qay . 3Chaymantami syilupiqa qashan uksiñal rikariran: Chayqami uk kusala atun dragon, kusachupika intiru rikariran. Chay dragonqami syiti umayjun, dyiskachuyjun karan. Chaynulla kada umanpiqami kurunataumakushalla karan. 4Chay dragonqami,syilupi qullarkunataqa kimsa kaq partinmanta uktaqapachaman itakamuran. Chaymantami chay dragonqa chaywarmi wamrakustunanpaq karan chaypa naypanpi sharan.Chayna chay wamritu nasikutinqa chay kutilla mikunanpaq.5Chaymantami chay warmiqa ullqituta wamrakusturan.Chaymi chay wamrituna tukuyla pachapi mantakuyanqa,jyirru baranta charikur. Piru chay warmitaqami, wamrituntakitaran. Chaymantami chay wamritutaqa, aparan unaq syilupiDyus chay mantakunan samanapi tayashanpa naypanman.6Nataq warmi-shuypaqa alsakaran uk chunllaqlla lugarman.Chay lugarpimi Tayta Dyusqa kamkachishana karan uklugarsituta chaypi kidananpaq. Chayna chay lugarpiqa mildusyintus sisinta (1,260) diyata qarananllapapaq.

7

llapa:wan maqanakuranllapa chay dragonwanqa. Chaynulla chaydragonpismi angelninkunawan karan. 8Piru dragonqa manamibinsikuyta puytiranchu. Chaynulla unaq syilupiqami mananalugar karanchu paykunapaqqa. 9Chaymi unaq syilumantaqachay kusala atun dragontaqa pachaman itakamuranllapa.Chay dragonqami, unay largu kuru kaq chay karan. Chaypayllami Satanás dyablupis. Chay paymi tukuyla pachapikawsaqkunataqa ingañar purin. Chaymi chay dyablutaqa

llapa.10Chaymantami unaq syilumanta kusala jwirti rimay kaynu

niqta uyaparay:.

Chaymi Dyusninchikna tukuy pudirninwan mantakunqa,Akrashan kusala puytiq Cristunwan pullana.

Chaqa chay ukninchikkunata uchachar puriqchaytaqami itakamushana Dyusninchikqa.

Chaqa chayqami, unaqpis tutapisDyusninchikpa naypanpiqa kriyiqkunata uchachaq.

11 Piru chay ukninchikllapakunaqami

rayku,chaynulla Dyusninchikpa rimayninta mana dijar

parlakushanllaparayku imabinsishallapa.

Chaqa paykunaqami, wanuchinatinllapamapis,mana manchakuranllapachu.

Chaymi ashwan wanuypaq katinmapiswanunanllapapaqqa listuna karanllapa.

12 Chayraykumi kananqa,¡syilukuna kusata aligriyayllapa!

¡Chaynulla unaq syilupi kawsaqkuna,kusata aligriyayllapa!

¡Piru imananqallaparaqchay pachapi, mar yakupi kawsaqkunaqa!

Chaqa dyabluqamimananashi payqa achka tyimputanachu kawsayanqa nir

,kay pachaman itakamutinllapa shamushakusalata piñakur qamkunata qischashunanllapapaq”.

13Chay dragonta kay pachaman itakamutinllapaqami, chaywarmi, ullqituta wamrakustusha karan chaypa ikinta riranmana allinta rurananpaq. 14Piru chay warmisitataqamikuchakpa ishkay kusala atun alankunata quranllapa, maypiDyus, lugarta paypaq kamkachisha karan, chayman parirrinanpaq. Chayna chay largu kuru yupay dragonmantaqaalsakananpaq. Chaqa chay lugarpiri kimsa añu- y-midyutaqarananllapapaq karan. 15Chaymi ashwan chay largu kuruyupay dragonqa aqrunmanta kusala achka yakuta itakuran,chayna riyupaq tikrakar chay warmitaqa aysa .16Piru pachami chay warmitaqa yanaparan. Chaqa pachaqami

, chay dragon aqrunmanta riyuta itakushantaqalimpu upyaq yupay chakichiran. 17Chaynu pasatinmi, ashwanchay dragonqa kusalata chay warmiwanqa piñakuran. Chaymichay warmita mana imanupis ima mana allinta ruraytapuytiranchu. Chaymi ashwan chay warmipa wakin ayllunkaqkuna, Dyus mantakushankunata kasur, Jesucristulapikunfyakar, .18Chaymantaqami chay dragonqa, rir mar yakupa manyanpishar kidaran.o

Ishkay munstrukuna

13 1Chaymantaqami rikaray uk manchaypaq munstru,mar yakumanta iqamuqta. Piru chayqami syiti

umayjun, dyis kachuyjun karan. Chaynulla kada kachunpi uk. Nataq chay kada

umankunapiqa, kusala mana allinkuna iskribikasha rimayaqDyuspa kuntranta. 2Chay manchaypaq munstrutaqa, nuqarikaray chayqami, uk mishi puma yupay karan. Chaqa

. Nataqaqrun-shuypaqa liyunpa aqrun yupay karan. Piru chaymanchaypaq dragonmi, chay manchaypaq munstrutaqapudirninta quran, kay pachapiqa kusala mantakuq kananpaq.3Chay manchaypaq munstrupa uk umanqami wanunanpaqyupay lisyakasha karan. Piru chay lisyakashanqami alliyaran.Chaymi chayta rikar, tukuyla kay pachapi kawsaq runakunaqachay munstrumanta kusalata dispantakar, paylatana kasurkawsaranllapa. 4Chaymi chay kusala manchaypaq dragontanaaduraq qallariranllapa. Chaqa chay dragon-ari pudirta qushakaran chay manchaypaq munstruta. Chaymi chaymanchaypaq munstrutaqa kaynu nir aduraranllapa:“¿Mayqanna kay manchaypaq munstru yupayqa kanqa?¿Mayqanna paywanqa shachinakuymatapis puytinqa?” nir.

5Chaynullami chay manchaypaq munstrutaqa, Dyus dijaran“Kusa kani” nir ima kusala saqra mana allinkunata paypaqrimananpaq. Chaynullami dijaranpis payna mantakunanpaqkwarintay-dus (42) misista. 6Chaymi chay manchaypaqmunstruqa, Dyuspaq chaynulla chay payta adurananllapawasipaqmapis kusala mana allinkunata rimaran. Chaynumiashwan chay unaq syilupi kaqkunapaqpis, kusala saqratarimaran. 7Chaynullami dijaranpis chay munstrutaqa, Dyuspakusa allinla akrashan kaqkunawan maqanakunanpaqwanuchinankaman ima.p Pudirtapismi quran ukmanayllukunata, tukuyla pwiblukunata, ukman rimaypirimaqkunata, uklaw nasyunkunata ima mantananpaq.8Chaymi kay pachapi kawsaqkunaqa yaqqa tukuyla chaymanchaypaq munstrutaqa aduranqallapa. Ashwanwakinkunalami chay munstrutaqa mana aduranqallapachu.Chaymi chay paykunapataqa, Dyusqa unaymanta-pacha chayUyshitapa tukuy tyimpupaq kawsaq librunpi shutinllapataqaiskribishana karan,paq.

9Chayraykumi mayqanpis rinriyjun kaqkunaqa, kayniyashayta allita intrakankillapa:

12 13

270

10 “Chaqa mayqanpis prisu kananpaqnakasha karqa prisukanqa.

Chaynulla mayqanpis ispadallawan wanunanpaq kashakatinqa,

ispadallawan wanuchinqallapa”.Chayraykumi, Dyuspi mayqanpis kriyiqkunaqa kusalaqischakaykuna ima katinmapis, kusalata shachinakurAmitunchikpi masta kriyirla kawsanmanllapa.

11Chaymantaqami qashan rikaray uk manchaypaqmunstruta. Chay munstruqami pacha rurimanta iqamuyaq.Chay-shuypaqami imanutaq uyshamaqa ishkay kachuyjun,chaynu karan. Piru chay kusalata llullachikuq dragonyupayllami rimayaq. 12Chaymi kay munstrutaqa, chay puntakaq munstru wanunanpaq yupay lisyakasha kayar alliyashakaran chayqa, kusala puytiqpaq tikraran. Chayraykumi kaymunstruqa tukuyla kay pachapi kaqkunata imanullapisanimachiran chay punta kaq munstruta adurananllapapaq.13Chaynullami kay munstruqa kusala dispantaypaqmilagrukunata rurayaq.tapis ninakunata pachaman ratachimuyaq ima. 14Chaynullakay munstruqami chay punta munstrupa naypanpi kusalamana ruraypaq imakunata rurar tukuylata ingañaran. Chaymiashwan mantakuran chay punta munstru wanunanpaqnayupay ispadawan lisyakasha karmapis kawsayaqlla chaypaimagenninta kusa paynu rik .15Chaynullami kay munstruqa kusala pudirniyjunpaqtikrakaran chay punta munstrupa imagennintarurashanllapata rimachinanpaq. Chaynullami mantakuranpischay imagenta mayqan mana aduraqkunataqa limpuwanuchikanqa nir.

16Niranpismi: Taksha kaqkunata, atun kaqkunata, kusaimayjun, mana imayjun kaqta, sirbikuqkunata, manasirbikuqkunata imamapis allilaw makinpi kar manaqa urkunpikarmapis, . 17Chaynullaminiranpis: Chay munstrupa shutinwan, manaqa numirunwanmana markakasha karqa, mana rantiyta, chaynullarantikuymatapis puytinqallapachu nir.

18Piru tukuy kaykunapaqqami allita intrakayta munan.Chaqa mayqanpis kusa intrakaq chayqami, tantyayta puytinqachay munstrupa numiruntaqa. Chaqa chay numiruqami ukrunapaq intrachimanchik. Chayqami saysyintus sisintay-saysi(666).

144,000 takishakuna

14 1Chaymantaqami rikaray chay Uyshitata Sión sirkapaananpi shaqta. Paywan pullaqami, 144,000 runakuna

karanllapa. Chay runakunaqami urkunllapapi, chay Uyshitapachaynulla Taytanpa shutinta iskribishalla karanllapa.2Chaymanta-shuypaqa uyaparay unaq syilumanta imalanyar waqaqta. Chaqa yaku kusala llashaq shamuq yupaychaynulla kunyaq yupaymi lanyayaran. Chaynullami kusalaachka arpata waqachiq yupaymi lanyayaranmapis. 3ChaqaDyus mantakuna samananpa naypanpi, chay kwatrukawsaqkuna, chaynulla chay 24 rukukunapa naypanpimi,mushuq takita takiyaranllapa. Piru manami chay takitaqa

. Nataq chay144,000 kay pachamanta washakar risha karanllapa

. 4Chaqa tukuy kaykunaqamimana ukwan ukwan punushachu karanllapa. Ashwanmi kusaallinlata kawsar chay Uyshita mayta ritinpis pullanllapa riran.Chaynumi paykunaqa tukuyla runakunamanta puntatawashakaranllapa. Chaynu karmi paykunaqa imanutaqtarpukushanchikmanmataqa punta puquyninta Tayta

, chaynu qimikaranllapa Dyuspachaynulla chay Uyshitapa naypanmanqa. 5Chaqa tukuy

chu.

Kimsa angelkuna rimashankuna6

pariqta. Chayqami apayaq uk shumaq rimay tukuy tyimpupaqwashakanapaq kaqta, tukuyla pachapi kawsaqkunata, uklawnasyunmanta kaqkunata, ukman ayllukunata, ukman rimaypirimaqkunata, chaynulla tukuyla pwiblukunata imawillananpaq. 7Chaymi kusala jwirtita rimar kaynu niyaq:“Taytanchik Dyustami manchar, paylata alabayllapa. Chaqapay tukuyta rikar, .Chayraykumi syiluta, pachata, mar yakuta, yakunasimunankunata rurasha chay paylata adurayllapa” nir.

8Chaymantami chay punta kaq angelpa ikinllata uk ángelriyaran kaynu nir: “¡Kananqami chay kusala mana allintarurachikuq pwiblu Babiloniaqa limpu chinqashana! Chaqachay pwiblumanta kaqkunaqami, uk warmi ukwan ukwanpunuq yupay kusala saqra mana allinkunata rurarkawsaranllapa. Chaynu kawsatinllapami tukuy uklaw

yupayna kawsaranllapa” nir.9Chaymantami qashan uk ángel ikinta riyaran kusala

jwirtita kaynu nir: “Mayqan chay kusala manchaypaqmunstruta, chaynulla imagenninta adurar makinpi manaqaurkunpi shutinwan markakaqqa, 10Dyus piñakushanmantakusala manchaypaq qischakaypaq ubapa yakun binutaupyanqallapa. Chaqa Dyusqami chaytaqa, uk kupapikamkachishana. Chaymi chayta upyaqqa, Dyuspa kusa allinlaangelninkunapa, chaynulla chay Uyshitapa naypanpi,qischakanqallapa ninawan asufriwan ima. 11Chaymi chayquntaylla ruripiqa tukuy tyimpupaqna qischakanqallapa.Chaynulla, chay manchaypaq munstruta aduraqkunaqa,manami unaq chaynulla tutamapis samanqallapachu chayqischakayashanllapamantaqa. Chaqa imapaqtaq-ari chaymanchaypaq munstruta, imagenninta adurar shutinwanmapismarkakaranllapa”. 12¡Chayraykumi Dyuspa tukuy allinlakaqninkuna, pay mantakushanlata kasur Jesuslapikriyiqkunaqa, ima qischakaykuna katinmapis maydiyapisshachinakur kawsanmanllapa!

13Chaymantaqa unaq syilumanta uk rimayta uyaparay. Chayrimaymi kaynu nimayaran: “Kayta iskribiy: Kaymanta-pacha,Amitunchiklapi kriyir wanuqkunaqami, kusala shumaqnakanqallapa” nir.

“Chaynumi kanqa” nin Santu Ispirituqa. “Chaqatrabajayashankunamanta samanqallapa. Chaqa chayrurashankunami, paykunapaqa pullanllapa kanqa” nir.

Pachapimi kusichakuna karan14Chaymanta qashan chapakurqami rikaray kusala yuraq

intiru puktayta. Piru chay puktaypa ananpiqami imaruna yupay tayaran. Chay taqqami, urumanta rurakashakurunata umakusha, chaynulla uk usis kusala luyjuntacharikusha tayaran.

15Chaymantaqa, Dyusta adurananllapa wasimanta qashanuk ángel yarqamuran. Chay angelqami kusala jwirtita kaynuniran chay puktaypa ananpi taq chaytaqa: “¡Usisnikitaurqumur sigakuq qallariyna! ¡Chaqa chay kusichakuna

! ¡Chaynulla pachapi kusichakunapaqchayqami qarwashana!” nir. 16Chaymi chay puktaypa ananpitayaran chayqa, .Chaynu sigakur imami chay pachapi kusichakunaqarwashataqa tantaran.

17Chaymantami qashan uk ángel syilupi Dyustaadurananllapa wasimanta yarqamuran. Paypismi charikushakaran, kusala luyjun usista. 18Chaymanta-shuypaqaaltarmantana yarqamuran qashan uk ángel. Chay angelqamichay altarpi nina kaq chayta rikaq karan. Chaymi chay kusala

luyjun usisninta charikusha kaq angeltaqa kaynu nir kusala

13 14

271

q 15.3 .

jwirtita qayaran: “¡ , pachapi! ¡Chaqa chay ubapa

puquyninqami qarwashana!” nir.19-20Chaynu nitinmi chay angelqa pachapiqa ubata

usisninwan kuchur chay pwiblu waqtanlawpi uk atun batyakaran chayman apar itaranna sarullapapaq. Tukuy kayqami intrachimanchik, imanumi TaytaDyusqa chay mana allinta ruraqkunawanqa kusalata piñakurchay ubakunata batyaman itaq yupay kastiganqa nir. Chaymiyawarninllapamapis imanutaq riyumaqa kusala llashaq rin,chaynumi 300 kilumitruta shikwakatin, kaballukunayaykutinmapis busalninkaman aypanqa.

Syiti angelkunami pachaman shamuran kastigakuq

15 1Qashanmi syilupiqa uk kusala atun dispantakaypaqsiñalta rikaray. Chaypiqami karan syiti angelkuna,

chay syiti kusala saqra qischakaykunalawanna. Chaqa chaysyiti qischakaykunawanqami, Dyus piñakushanqatukukayaranna.

2Chaynullami rikaraypis, mar yaku kusa llipyala yuraq,. Chay yaku kusala yuraq llipyala

kaqwan pullaqami, Dyus akrar arpakunata qusha kayaqchaykuna tukuynin shayaranllapa. Chaqa Dyus akrashankaqkunaqami, chay munstruta, imagenninta chaynullashutinpa numirunmatapis binsisha karanllapa. 3Chaqapaykunaqami takiyaranllapa, Dyuspa sirbiqnin Moiséstakishanta. Chaynullami takiyaranllapapis chay Uyshitapatakinkunata ima. Chaqa kaynumi niyaqllapa:

“Kusalata imatapis puytiq Amituyllapa Tayta Dyus,chay tukuy imata rurashaykikunaqami, kusala shumaq,chaynulla manami imanupis tantyaypaq imalamapischu.

Chaynulla shumaq, chiqap, allinla imami nannikimapisTayta Dyus tukuy nasyunkunapaq mantaqnin.

4 ¿Amituy, mayqantaq qamtaqa mana manchashuyanqaqa?Chaynulla ¿mayqantaq mana alabashuyanqaqa?

Chaqa qamlami kusa allinqa kanki.Chaymi ashwan tukuy pwiblumanta kawsaqkuna

shamur adurashunqallapa.Chaqa, qammi intrachikushayki

imatapis karanlata ruranki” nir.5Chaymanta, qashan chapakurqa unaq syilupi tratuta rurashan

. 6Chayrurimantaqami, chay syiti angelkuna chay syiti kusala saqraqischakaykunata apamuq chaykuna lluqshimuyaran. Chayangelkunapa mudananqami kusala shumaq yuraq intiru llipyallakaran. Chaynulla qasqunkaqpimi,

. 7Chaymantami chay kwatrukawsaqkunamanta ukqa, chay syiti angelkunataqa tukuynintaurumanta rurakasha kupata quran. Chay kupapiqami, tukuytyimpupaq kawsaq Dyus piñakur nishan kusala saqraqischakaykuna karan. 8Chaymi Tayta Dyuspa kusala manchaypaqllipyalla pudirninwan quntay intirupaq tikrakaran, Dyustaadurananllapa wasiqa. Chaynu katinmi, chay syiti kusala saqraqischakaykuna manaraq pasayatinqa, mana mayqanpis yaykuytapuytiqllapachu chaymanqa.

16 1Chaymantaqami uk kusala jwirti rimay Dyustaadurananllapa wasimantaqa, chay syiti angelkunata

kaynu niqta uyaparay: “Rir chay syiti kupaykillapapi Dyuspa.

2Chaynu nitinllapami chay punta kaq angelqa, rir chay. Chaymi tukuy runakuna

chay munstrupa siñalninta purichir chaynulla imagennintaaduraqkunapiqa kusala saqra nanay qiri rikariran.

3Chaymanta chay ishkay kaq ángel, rir chay kupanpi. Chaymi chay mar yakuqa

yawarpaq tikrakaran, imanutaq uk runata wanuchitinllapayawarnin shamun chaynu. Chayraykumi chay mar yakupikawsaqkunaqa tukuyla wanuranllapa.

4Chaymanta chay kimsa kaq angelqa, chay kupanpi kaqtaqa, yaku nasimunanman ima. Chaymi

chaykunapis yawarllapaq tikrakaran. 5Chaymanta chay ángelyakuta rikaq chayqa, Tayta Dyusta kaynu niqta uyaparay:

“Qammi imatapis karanlata rikaq kar,runakunataqa kastigashayki.

Chaqa qammi kusa allinla Amituy kanki.Chaynulla unaymanta, kananpis qamlla kanki.

6 Chay runakunata kanan yawarta ima upyachirwanuchishaykiqami

kusala allin kasha.Chaqa paykunami

qampa allinla kaq akrashaykikunata, rimaqnikikunataima

.7Chaymantami uyaparaypis Dyusta adurananllapa

altarmanta kaynu niqta:“Amituy Dyus,

tukuy imata puytiq,

imanu rurashanllapanulla” nir.8Chaymanta chay kwatru kaq angelqa, chay kupanpi

. Chaymi rupayqa kusala jwirtitarupayar tukuyla runakunata rupachinanpaqna niran. 9Chaymitukuyla kusa saqrata ruparanllapa. Piru chaynumapis,manamiri Dyusta kasur alabanaranllapalamapischu.Ashwanmi Dyus chay saqra kastigukunamantawashakuqpaqqa, kusala mana allinkunata rimaranllapa.

10Chaymanta chay sinku kaq angelqa, chay kupanpi. Chaymi

chay munstru mantakuyashanqa kusala tutaparaq intirunakidaran. Chaymi runakunaqa, kusala nanaywan qallunmatapiskaniyaqllapa ima. 11Piru chaynumapismi, chay mana allinrurayashankunataqa mana dijaranllapachu. Ashwanmi chayqirinllaparayku kusalata nanachikurllapaqa, syilupiDyuspaqqa kusala mana allinkunata ima rimaranllapa.

12Chaymanta chay saysi kaq angelqa, chay kupanpi kaqtaqa. Chaymi chay

riyuqa limpu chakiran. Chaynu chakitinmi, chayllataorientilawmanta kaq mantakuqkunaqa pasaranllapa.

13Chaymantami rikaray, chay dragonpa, munstrupa,, sapu

yupay kimsa mana allin ispiritukuna lluqshimuqta.14Chaykunaqami, dyablumanta karanllapa. Chaynu karmimana rikashanchik imakunata, chaynulla milagrukunata imaruraqllapa. Chaymi ashwan wakta kayta shikwakaranllapatukuyla kay pachapi mantakuqkunata tantananpaqna.Chaynuqami ruraran, tukuy imatapis puytiq Tayta Dyus ima

, paykunaqaDyuswan maqanakur shachinakuyta kamananllapapaq.

15Chaymantami Amitunchikpis kaynu nimaqta uyaparay: “Allitaintrakayllapa.imanutaq uk suwakuqmaqa illaqmanta rikarimur suwakun, chaynurikarimushaq. Chaymi mayqanpis rikkasumar, , kusa shumaqnakanqa. Chaqa chaynuqami manana lirila puriq yupay pinqakuqyupaynachu kanqallapa” nir.

16Piru chay kimsa dyablumanta kaq ispiritukunaqa, tukuylamantakuqkunata tantaran chay uk lugar hebreo rimaypiqaArmagedón ninllapa chay lugarpi.

14–16

272

r 17.2 Ukwan ukwan punuq warmi yupay nirqami intrachimanchik Tayta Dyuspi kriyinanllapata mana munar ashwan chay yanqa dyus, chaynulla millanaypaq imakunata ruranllapa ima.

17Chaymantami chay syiti kaq angelqa, chay kupanpi kaqtaqa. Chaymi syilupi adurana wasipi chay

mantakuna samanamantaqa uk kusala jwirti rimayta uyaray.Chay rimaymi kaynu niyaran: “¡Tukuymi rurakashana!” nir.18Chaynu nitinmi chay kutilla kusata rilamparan, kunyaran,lanyaran, pachamapis rajakanankaman kuyuran unaykuyushankunamantaqa masta. Chaqa chaynuqami, manakuyushachu karan, runakuna kay pachapi kawsaqqallarishanmanta-pachaqa. 19Chaymi chay kusala atun pwibluBabiloniaqa, kimsa partipaq wakman kayman tikrakaran.Chaynulla tukuy pachapi pwiblukunaqa limpu rataranllapa.Chaymanta Dyusqa yarpuran chay kusala atun pwibluBabiloniapaq. Chayna chay pwiblupi kaqkunataqa, Dyuspiñakushanrayku, kastigananpaq kusala qischakaypaq ubapayakun binuta upyachinanpaq niran. 20Chaynumi tukuyla mar

, sirkakunamapis, limpuchinqar tukukaran. 21Chaymi ashwan unaq syilumantaqaratamuran manchaypaq saqra granisu runakunamanqa. Chaygranisuqami ukla, kwarinta kiluta yupay llashaqmapis. Piruchaynu katinmapis, chay granisurayku runakunaqa, kusalamana allinkunata rimaran Dyuspaqqa. Chaqa manaagwantaypaq kusala saqra kastiguri karan.

Uk warmimi munstrupa anan tasha karan

17 1Chaymanta chay syiti angelkuna chay kupakunatapurichiqmantami uk angelqa, kaynu nimaran:

“Shamuy rikachishayki imanutaq uk warmi ukwan ukwanpunuq yupay achka yakupa anan taq pwibluqa imanumikastigakayanqa nir. 2Chaqa chay pwiblupi taqkunaqamiDyuspi kriyishanmanta ashur, saqra mana allinkunata tukurkawsatinllapa wakin pwiblumanta kaqkunapis paykunayupayllana kawsanllapa. Chaymi chaynu tukurllapaqaimanutaq uk warmi ukwan ukwan punuqmaqar Tayta

kawsan, chaynumi kawsanllapa” nir. 3Chaymantami Ispiriturikapakuchimayatinmi, uk ángel chunllaq lugarman apamarrikachimaran. Chaypimi rikaray uk warmi, munstru syitiumayjun, chaynulla dyis kachuyjunpa anan taqta. Chaymunstruqami chupika intiru karan. Nataqwaqtankunapi-shuypaqami intirunpi iskribikasha karan,Dyuspaq mana allin rimaykuna. 4Piru chay munstrupa anantasha warmiqami, kusa shumaq muradawan chupika

. Chaynullamanyankunataqa lusichisha karan urukunawan, kusa shumaqrumikunawan, pirlakunawan ima. Nataq makinpi-shuypaqacharikusha karan urumanta rurakasha kupata. Chaykupapiqami untalla karan chay millanaypaq ruraypaqkuna,ukwan ukwan punushankunapaq intrachimaqninchik ima.5Piru urkunpi-shuypaqami iskribikasha karan uk kusala mana

. Chay iskribikashaqami kaynu niyaq:“Chay Babilonia pwibluqami

tukuy warmikuna ukwan ukwanpunuqkunapaqa maman.

Chaynulla Dyuspa kuntran karkay pachapi kusala saqra millanaypaq

ruraqkunapa maman” nir.6

karan nir.kaqninkunapa yawarninwan. Chaqa Jesucristupaq

. Chaymi nuqaqatukuy chaykunata rikar, kusalata dispantakaray. 7Piru chayangelqa nimaran: “¿Imapaqtaq dispantakanki? Nuqamiintrachishayki chay warmi manchaypaq munstrupa anantasha chayqa imapaqmi chaynuqa, imapaqmi syiti umayjun,

dyis kachuyjun nirmapis”. 8Chaymi nimaran: “Chay munstru,

unaymanta kaq. Piru kananqami manana kannachu.Ashwanmi lluqshimuyanqa limpu imanar tukukananpaqna.Chaqa chay munstruqa unayqa karanllana. Piru kananqamana kannachu. Ashwanmi qashanpis shamuyanqa. Chaynushamutin rikarmi tukuy mana kriyiqkunaqa kusalatadispantakanqallapa. Chaqa paykunapa shutinqariunaymanta-pacha, Dyuspa librunpi mana iskribikashachukaran.

9“Chaymi intrakaqkunaqa intrakayta puytin: Chay syitiumankunaqami intrachimanchik, syiti sirkakunapa anan tayanchay warmiqa nir. Chaynulla chay syiti umanqamiintrachimanchik, syiti mantakuqkuna nir. 10Chaymi chay syitimantakuqkunamantaqa, sinkuqa wanur tukukashallapana.Piru paykunamanta ukqami kananlla mantakuyanna. Nataqukqa manaraq shamuyanraqchu. Piru chay shamurqami,mana unaylatachu mantakunqa. 11Chay saqra manchaypaqmunstru unay kaq chayqa, kananqa manana kannachu.Chayqami intrachimanchik chay uchu mantakuq shamuyanqachay nir. Piru chay mantakuqpismi, chay wakin syitichaykunapaqa uknin. Piru payqami tukuy tyimpupaqnatukukanqa.

12“Chaynulla chay dyis kachunkunata rikashayki chayqami,intrachimanchik dyis mantakuqkuna kanqa nir. Pirupaykunaqami manaraq mantakuq qallarishallapachu. Chaynumanaraq mantakuyarmapismi, chay saqra munstruwanqapulla, uk uralata kusa mantakuq yupayna mantakunqallapa.13Chaqa chay dyis mantakuqkunaqami, chayllata yarpunllapachay saqra manchaypaq munstrutaqa pudirta imaqunanllapapaq. 14Chaymi paykunaqa chay Uyshitawanmaqanakunqallapa. Piru chay Uyshitaqami binsinqa, Dyusakrashan paypa kaqninkunawan. Chaqa paykunaqarimaydiyapis Dyuslapi kunfyakar kawsanllapa. ChaqaAmitunchikqami, tukuypa amunllapa, chaynullamantakuqkunapapis mantaqnin ima”.

15Chaymantami qashan angelqa kaynu nimaranpis: “Chaywarmi tayashan yakuta rikashayki chayqami, intrachimanchikachka pwiblukuna, achka runakuna, ukman rimaykunatarimaqkuna, uklaw nasyunkuna ima nir. 16Nataq chay munstruchaynulla chay mantakuq dyis kachukunata rikashaykichayqami, intrachimanchik chay ukwan ukwan punuq

. Chaynulla chay warmitaqapaylata dijanqa lirilata. Chaynulla kwirpunpa aychantapismikunqa, ninawan rupachinqa ima nir. 17Chaqa Dyusmidijaran chay mantakuq dyis kachukunaqa,lla rurananllapapaq. Chaymi chay mantakuq dyiskachukunaqa tukuynin chayllata yarpur tukuy pudirninllapataquran chay munstruta, payna mantaqninllapa kananpaq

.18Nataq chay warmita rikashayki chayqami, intrachimanchikchay pwiblu Babiloniapaq.mapis tukuyla mantakuqkunata munashannulla mantar imapurichinllapa”.

Babilonia pwiblumi limpu rataran

18 1Chaymantaqami, qashan chapakurqa rikaray ukángel syilumanta ishkimuqta. Piru chayqami kusala

pudirniyjun karan. Chaymi chay llipyayninwan pachamapisachkiraq intiru kidaran. 2Chay angelqami kusala jwirtitakaynu niyaran:

“¡Kananqami chay kusala mana allinta rurachikuq pwibluBabiloniaqa limpu chinqashana!

¡Chaymi kananqa chay pwibluqa dyablukunapa,

16–18

273

chaynulla chay mana allin ispiritukunapa wasinpaqtikrakasha!

¡Chaynulla chay millanaypaq pariq kurukunapa qushanyupaypaqmi tikrakashallapa!

3 Chaqa chay pwiblumanta kaqkuna kusala mana allintarurar kawsashanllaparaykumi,

uklaw pwiblumanta kaqkuna,chaynulla uklaw nasyunmanta mantakuqkunapis

imanutaq uk warmi ukwan ukwan punuqmaqa

yupayna kawsan,chaynumi kawsaranllapa.Chaymi ashwan chay pwiblupiqa tukuy lugarmanta

rantikuqkunamapis,tukuy ima munashanllapata rantikutin,sunsunu rantitinllapa kusalata qillaynikuranllapa”.

4Chaymantami qashan unaq syilumanta kaynu niqtauyaparay:

“Qamkuna tukuyla nuqapi kriyiqkunaqa, chaypwiblumanta lluqshiyllapa.

Chayna ama paykuna yupayqa uchakunaykillapapaq.

llapapaqnachu.5 Chaqa chay runakuna uchakushanqami, ima unaqkaman

.

mana allinkunata rurashaykillapamatapis.6 Chay pwiblumanta runakuna imanutaq wakinkunata

qischaran chaynulla paykunatapis qischanqallapa.Ashwanmi chay qischakushanmantaqa,ishkay chaynuta yupay masta qischakanqallapa.Chaymi chay ubapa yakunta upyachikuq yupay

wakinkunata qischashanmantaqa,ishkay chaynuta yupay kusala jwirtita kamkachir

qunqallapa.7 Chaynuqami kusalata qischakanqallapa.

Chaqa paykunamaqa kusana kanchikllapa nir, manapinqakuqllapalamapischu.

Chaymi ashwan shunqunpi kusalata alabakar niyaqllapa:‘Kaypiqami uk warmi riyna yupay tayanchikllapa.Chaymi byuda warmi yupayqamaydiyapis mana qischakashunllapachu’ nir.

8 Chayraykumi chaynu niqkunapaqqa kusala saqraqischakay uk diyalapi shamutin

wanunqallapa, llakinqallapa, mallaqnanqallapa ima.Chaynulla ninawan rupar ima qischakanqallapa.

Chaqa tukuy imata puytiq Dyus Amitunchikmi,paykunaqa chaynu kastigakananpaq nishana.

9“Chaynulla chay pwiblu Babilonia ukwan ukwan punuqwarmi yupay limpu quntay intiru tikrakatinqa kaypachamanta mantakuqkunaqa kusalata llakir, waqanqallapaima.kasur yanqa dyus nishanllapakunata adurar ima kawsaqllapa.Chaynulla imata rantikutinllapamapis sunsunulla imatapismunashanllapata rantir kawsaranllapa. 10Piru chaypwibluwan pulla kastigakayta manchakurmi mantakuqkunaqawakaqllapi kidar kaynu niyaranllapa:

‘¡Akakaw, qammi Babilonia kusala riqsikasha pwiblu,kusala puytiq pwiblu karayki!

.11“Chaynullami tukuy pachamanta chay pwiblupi

rantikuqkunapis kusalata chay pwiblupaq llakir waqanqallapa.Chaqa mananari mayqanpis chay rantikuyashanimanllapakunata rantinanpaqqa kanqallapanachu. 12Chaymimanana chay urukunata, suqu qillaykunata, shumaq rumipirlakunata, , ,

, tukuy mutkiypaq

qirukunata, mar lmanta, qirumanta, brunsimanta,jyirrumanta, marmulmanta imakuna rurakashamatapisrantikunqallapanachu. 13

nachu kanilakunata, kusala mutkiypaq insinsyukunata,mirrata, mutkiypaqla ulurkunata, ubapa yakun binuta,asaytita, shumaq arinakunata, trigukunata, animalkunata,uyshakunata, kaballukunata, karrukunata. Chaynullamananami rantikunqallapanachu mayqan runatapissirbikunanpaqqa.

14“Chaymi chay pwiblutaqa, kaynu ninqallapa:‘¡Mananari chay kusala mishki frutakuna

qamta kusalata gustashuq chaykunamapis kannachu!¡Chaqa tukuy tyimpupaqmi chinqasha,

tukuy shumaq imayki kaqkunamapis!’15Chaqa tukuy imata chay pwiblupi rantikur, kusa imayjuntikrakasha chaykunamapismi Dyusmanta shamusha kaqkastiguta rikar manchakur wakaqllapi kidanqallapa. Chaymichay pwiblupaq kusalata llakir ima waqanqallapa. 16Kaynuminiyanqallapapis:

‘¡Akakaw, kusala shumaq pwiblu!

mudakusha yupay karayki. Chaynulla kusala shumaq

karayki., manyankunaqa

uruwan, kusala shumaq rumi pirlakunawanlusichikasha yupay karan.

17 ¡Piru chaynu kasha katinmapismi, dasla tukuyimaykikuna kaqkunaqa tukukasha chunllala!’

“Barkukunata mar yakupi purichiqkuna, chaynulla chaymar yakupi trabajar imanta tarikuqkunapismi, chaypwiblumantaqa largu mayllapi kidashallapa, 18chaypwiblumanta quntay iqamuqta rikar. Chaymi kaynu nirqay : ‘¿Mayqan pwiblunari kay pwiblu yupayqakanqa?’ nir. 19Chaymi umanllapaman allpakunata

. Chaynulla kaynunirmi qay :

‘¡Akakaw, kusala shumaq pwiblu!Qampi ima kaqkunawanmi, chay barkuyjunkunaqa

kusala imayjunpaq tikrakaranllapa.¡

pis limpu chinqasha!20 Chayraykumi unaq syilupi kaqkuna, chay pwibluraykumi

aligriyayllapa.Chaynulla qamkuna Dyuspa allinla akrashan kaqkuna,

apustulkuna, Dyuspa rimaqninkunapis aligriyayllapa.Chaqa Dyusqami chay pwibluta kastigarqa, allinta rurasha

.21Chaymantami uk kusala puytiq ángel uk rumita alsaran.

Chay rumiqami kutakunapaq rumi yupay karan. Piru chayrumitaqami mar yakuman itakurqa, kaynu niran:

“Qam kusala riqsikasha pwiblu Babilonia,kaynumi qampis itakukanki ruri mayman.Chayna mana mayqanpis qashanqa rikashunqallapanachu.

22 Chaynulla manami qashanqa masqa uyapanqallapachukallikikunapi arpawan, kinakunawan, trumpitakunawan

shumaq takiqkunataqa.Chaynullami manana kanqallapanachu

imapi trabajaqkunamapis.Manami uyapakanqapischu

kutakuqkunamatapis.23 Chaynulla manami qampiqa

uk bilalamapis achkiranqanachu.Chaynulla manami uyapakanqanachu

uk kidamyintu fyistata rurar laqyaqkunamatapis.Michka chaypi rantikuqkuna tukuy pachakunamanta kusa

riqsikasha katin,

18

274

qam wasqakur ima tukuyla nasyunkunata llullachishakatkimapis,

manami masqa imatapis rikanqallapanachu nir.24 Chaqa chay pwiblupiqami, Dyuspa rimaqninkunapa

yawarninkunata tarikasha.Chaynulla Dyuspi kriyiqkunapa yawarninta tarikasha.Chaynulla tukuy pachapi wanuchikashakunapa

yawarninta imami tarikashamapis”.

Babilonia ratashanraykumi syilupi kusalata aligriyanllapa

19 1Chaymantaqami unaq syilumanta kusala achkarunakuna yupay laqyaqta uyaparay. Chay rimay

laqyaqqami kaynu niyaq:“¡Kusala alabakashami kanqa Amitunchikqa!Chaqa Taytanchik Dyusqami kusala shumaq kar

washamashanchikllapa. Chaynulla tukuy tyimpupaqmantakun, kusala puytiq ima.

2 Chaqa paymi mayqantapis,katinllapamapis.

Chaynulla paymi chay ukwan ukwan punuq warmi yupaypwiblutaqa kastigasha.

Chaqa chay pwibluqami, tukuyla runakunata kusalamana allinkunata rurar uchakuchiran.

Chaymi chay pwiblutaqa chaynu rurasha, Dyuspasirbiqninkunata wanuchishanllaparayku ima”.

3Chaymantaqa qashan kaynu niranllapa:“¡Kusala alabakashami kanqa Amitunchikqa!Chaymi chay pwiblu rupashapa quntayninqa, tukuy

tyimpupaq quntayanqalla” nir.4Nataq chay binti-kwatru (24) rukukuna, chaynulla chay

kwatru kawsaqkunapis, qunqurir pachakaman pukDyusta aduraranllapa. Chaqa Dyusqami chay mantakunasamananpi tayaran. Chaymi kaynu niyaqllapa:

“¡Chaynumi kanqa!¡Kusala alabakashami kanqa Amitunchikqa!” nir.

5Chaymantami chay mantakuna samanamanta uk rimaytauyaparay kaynu niqta:

“¡Alabayllapa Dyusninchikta,Payta manchar

sirbir kawsaqkuna,taksha kaqkuna chaynulla atun kaqkunamapis!” nir.

Uyshita kasarananpaq fyistata ruranllapa6Chaymantaqami qashan uyaraypis kusa achka runakuna

laqyaqta yupay. Chay laqyayqami achka yaku raqrata shamuqyupay karan. Chaynulla kusala jwirti kunya yupaymi karan.Chaymi niyaran:

“¡Kusala alabakashami kanqa Amitunchikqa!Chaqa Amitunchik Dyus tukuy imata rurayta

puytiqqami, mantakuyanna nir.7 Chaymi kusalata aligriyar payta alabar takichiypaqllapa.

.Chaymi chay warmin kananpaq kaqqa, kusatana

kamakasha.8 Piru chay warmi kasarananpaq kaqtaqami

Tayta Dyusqa mudachisha.

Chaqa chay yuraq intiru mudananqami intrachimanchikllapa,Dyus akrashan kaqkunapa allinla rurayninkunapaq.

9Chaymantaqami uk angelqa nimaran: “Kayta iskribiy:‘Kusa shumaqmi kanqa chay Uyshita kasarananpaq fyistaman,rinanpaq kunachikashakunaqa’ nir”. Chaynulla niranpis: “Kaynishushayqami, Dyusninchik chiqapta nishankuna” nir.

10Chaynu nimatinqami, naypanpi qunqurir aduraq. Piru payqami nimaran: “Jesús nishankunaqami

aduranallapapaq nir. Chayraykumi ama nuqata aduramarchu,

ashwan Taytanchik Dyuslata adurayllapa. Chaqa nuqaqami,qam, chaynulla chay wakinkuna,kasuqkuna yupaylla Dyuspa sirbiqninla kani” nir.

Juanmi yuraq kaballupa ananpi ukruna taqta rikashanpaq riman

11 . Chaymi chay. Nataq

chay anan taq-shuypaqa, shutiq KARANLA chaynulla CHIQAPKAQLA. . Chaymiashwan guerrakunata rurayaq. 12Nawinkunaqami, ninaratakuq yupay llipyarayaq. Nataq umanpi-shuypaqa apayaqachka kurunakunata. Chaynulla umanpiqa uk shutiiskribikasha kayaq. Piru chay iskribikasha chaytaqami, paylaintrakaq. 13 . Nataqshutin-shuypaqa intrachimanchik TAYTA DYUSPA RIMANANnir. 14Chaynulla paypa ikintaqami, unaq syilumantasuldadukuna riyaqllapa, kusala shumaq yuraq intiru

. Piru chay suldadukunaqamitukuyninllapa yuraq kaballupa anan tashalla riyaranllapa.15Nataq chay mantakuqpa shiminmantaqami, yarqamuyaqkusala luyjun ispada, chaywanna tukuyla nasyunmantakaqkunata chuqrir binsinanpaq. Chayqami mantakuyanqajyirru baranwan. Chaynulla chay kusalata puytiq TaytaDyusqa piñakur chay mana allinta ruraqkunapataqayawarninmatapis limpu qapinqa imanutaq ubapa yakuntasarur lluqshichinllapa chaynu. 16 , chaynulla

, kaynu iskribikasha kayaq:“Tukuy mantakuqkunapa mantaqnin.

Chaynulla Amitunchikqami tukuypa amunllapa” nir.17Chaymantami rikaray uk ángel rupaypi shaqta. Chaymi

chay angelqa,kusala jwirtita kaynu niyaq: “¡Shamur tantakayllapa! ChaqaDyusmi, .18Chayna qamkunaqa tukuy mantakuqkunapa kwirpuntamikunkillapa. Chaynulla mikunkillapapis suldadukunata, kusapuytiq runakunata, kaballukunata, chaynulla chaykaballukunapa anan taq chaykunata ima. Chaynullamimikunkillapa tukuyta, sirbikuqkunata, mana sirbikuqkunata,taksha kaqkunata, atun kaqkunamatapis ima” nir.

19Chaymantami rikaraypis chay munstruta, chaynullatukuyla mantakuqkuna suldadunkunawan pulla kaqta.Paykunaqami tantakasha karanllapa maqanakunanllapapaqchay yuraq kaballupa anan tasha chaywan, chaynullasuldadunkunawanpis. 20Chaymantami chay manchaypaqmunstrutaqa,chaywan pullata.ukman milagrukunata rurasha karan runakuna rikar chaymunstrupina kriyinanllapapaq. Chaynu chay milagrukunatarurarmi, , ukkunata llullachitin

, ashwan chayimagenninmatapis aduraranllapa. Chaymi chay munstruta,

, kawsaqllata

ratakuqmanna. 21Nataq chay wakinkuna-shuypaqa, chaykaballupa anan tasha chaypa shiminmanta ispada yarqamuqchayllawan wanuchikaranllapa. Chaymi tukuyla pariqkurukunaqa tiqllananllapakaman mikuranllapa chaywanushakunapa kwirpunllapakunataqa.

Mil añukuna

20 1Chaymantami rikaray uk ángel syilumantaishkimuqta.

llabinta charikusha karan. Chaynullami charikushapis karanuk kusala largu kadinata. 2Chaymi chay angelqa, chay dragon,kusala unay largu kuru, dyablu, Satanastaqa aypar milañupaqna kadinawan wataran. 3Chaymantaqami chay

18–20

275

s 20.12 Atun kaqkuna chaynulla taksha kaqkuna nirqami intrachimanchik kusa riqsikasha chaynulla mana riqsikasha nir.

. Chaynu. Chayna chay

paq. Chaymantaqa chay mil añu pasatinqami, chay.

4Rikaraypis achka mantakuna samanakunata. Chaypiqami. Chaqa

lla rurar kawsayatin kunkanta pitir wanuchisha karanllapa.Piru paykunaqami mana adurashallapachu karan chaymunstruta, chaynulla imagenninmatapis. Chaynulla manamidijakashallapachu karan chay munstrupa markanta urkunpi,

. Chaymi ashwanrikayatiy paykunaqa kawsamur, Jesuswan pulla mil añuta

. 5Chaynumi Tayta Dyusqamanaraq mayqantapis kawsachimuyar, chay paypakaqninkunata puntataqa kawsachimuran. Piru chay wakinwanushakunaqami mana kawsamuranllapachu, chay mil añupasanankaman. 6Chaymi nishaykillapa: Kusa shumaqmi kanqachay puntallata kawsamuqkunaqa. Chaqa paykunaqamiDyuspa akrashankunana kanqallapa nir. Chaymi ashwan chayishkay kutipaq wakinkuna wanuyanllapa chayqa, mananapaykunataqa imanachiytapis puytinqanachu. Chaqapaykunaqami Dyuspa, chaynulla Jesucristupa uk kura

. Chaymi ashwan paykunaqaJesucristuwan pulla mantakunqallapa, mil añuta.

7Piru chaynu mil añu pasashana katinqa, chay Satanastaqa. 8Chaymi tukuyla

intiruta rinqa tukuyla nasyunkunaman kusalata ingañakuq.Chaynulla ashwan rinqa ingañaq Gogpi kaqkunata, Magogpikaqkunata ima. Chaymi chaynuqa kusala achkasuldadukunata tantanqa, imanutaq mar yakupamanyanpimaqa aqu quturan chaynuta.

9Chaynu kusala achka runakunata tantarmi kusala largu

pwibluman.riduranllapa mana allinkunata rurananllapapaq. Piruchaykamanqami unaq syilumanta nina ratamur limpurupachiran paykunataqa. 10Chaymanta chay dyabluingañakusha chaytaqa,nina ratakuqman. Chaqa chayllamanmi chay munstruta,

itakukasha karanllapa. Chaqa chaypiqami unaqpis tutapismana agwantaypaqta qischakanqallapa, tukuy tyimpupaqna.

11Chaymi rikaray kusala yuraq mantakuna samanata.Chaynulla rikaraypismi chay samanapi Dyus taqta ima.Chaymantami paypa naypanmantaqa, pacha chaynullasyilumapis limpu chinqaran. Chaymi mana rikaypaqnachukaran maylawpipis. 12Chaymantami rikaray chaywanushakuna atun kaqkuna chaynulla taksha kaqkunasDyuspa naypanpi shaqta. Chaymi rikaraypis librukuna

. , chay tukuytyimpupaq kawsanapaq librupis.

, chaylibrukunapi iskribikashannulla. 13Chaymi chay maryakumapis, pay wanuchishankunata qukuran. Chaynullami,chay wanuy chaynulla tukuy wanushakunapa tananpiswanushakunataqa qukuran. Chaymi tukuyta rikar

, imakunatami kawsayarqa ruraran imanirmapis. 14Chaymantaqami chay wanuyta, chaynulla chaytukuy wanushakunapa tanan kaqtapis,

nina ratakuqman.kaqqami, qashan ishkay kutipaqna wanur tukuy tyimpupaqqischakanllapa chay karan. 15Chaynulla chaymanmiitakuranllapapis, chay tukuy tyimpupaq kawsanallapapaqlibrupi shutinkuna mana iskribikasha kaqkunatapis.

Mushuq syiluwan mushuq pacha

21 1Chaymantaqami rikaray mushuq syiluwan mushuqpachata. Chaqa chay punta syiluwan, chay punta

pacha, chaynulla mar yakupismi chinqasha kar, mananakarannachu. 2Chaymi rikaray chay kusa allinla pwiblu,mushuq Jerusalenta. Chay pwibluqami unaq syilupi, Dyuspanaypanmanta ishkimuyaq. Piru chay pwibluqami kusalashumaq kamakasha karan, imanutaq uk nubyamaqakasarananpaq kamakan chaynu. 3Chaymanta chay mantakunasamanamanta uk kusala jwirti rimayta uyaparay. Chaymichay rimayqa kaynu niyaran: “Dyusqami kananqarunakunawan pullana kawsayan. Chaymi paykunawan katin,runakunaqa Dyuspana kanqallapa. Chaynulla Dyusqami paypaylla pullanllapa kar Dyusninna kanqa. 4Chaymi mayqanpiswaqaqkunaqa mana waqanqallapanachu. Chaynulla manamillakinqallapa, wanunqallapa, nanachikunqallapalamapischu.Chaqa tukuy chay qischakaykunaqami kananqa tukukashana”nir.

5Nataq chay mantakuna samanapi taqqami, kaynu niran:“Nuqaqami tukuyta qashan mushuqpaq tikrashaq”.Chaynullami niranpis: “¡Kayta iskribiy! Chaqa tukuykaykunaqami karanla, chaynulla chiqap rimaykuna katinkunfyakaypaq” nir.

6Chaymantami nimaran: “Tukuy imata ruranaypaq karanchaytaqami rurashana kani. Chaqa nuqami chay punta litraAlfa ninllapa chay, chaynulla chay tukukanan litra Omeganinllapa chay kani. Chaynullami chay Qallariq chay,chaynulla chay Tukukanan chay kani. Chayraykumi nuqaqamayqan yakunaqtaqa, chay tukuy tyimpupaq kawsachikuqyaku nasimuqta upyachishaq,pischu dibaldila. 7Chaymi nishaykillapa: Mayqanpisshachinakur binsikuq chaytaqami, tukuy kaykunata irinsyantayupay qushaq. Chaymi nuqaqa Dyusninna katiy, paykunaqawamraykunana kanqallapa. 8Piru chay nuqamantapinqakuqkunata, mana kriyiqkunata, kusa millanaypaqruraqkunata, wanuchikuqkunata, mana intrakaqkunata,ukwan ukwan punuqkunata, wasqakuqkunata, runakunarurashan yanqa dyuskunata aduraqkunata, llullakuqkunataimaqa, .Chaqa chayqari ishkay kutipaqna wanur qischakananllapapaqlugar” nir.

9Chaymantami chay syiti angelkuna kupankunatacharikusha karan chaymanta uk shamuran. Chay payqamikupanpi charikusha karan, syiti qischakaykuna kananpaqkaran chaykunata. Chaymi nimaran: “¡Shamuy! Chaqanuqami rikachishayki chay nubya, Uyshitapa warminkaqtaqa” nir. 10Chaymantami Ispirituqa rikapakuchimayatin,chay angelqa apamaran uk kusala atun sirkaman.Chaymantami rikachimaran chay kusala shumaq allinlapwiblu Jerusalentaqa. Chaymi chay pwibluqa, Dyuspa naypanunaq syilumanta ishkimuyaran. 11Piru chay pwibluqamikusala shumaqta llipyarayaran, Dyuspa llipyayninwan.

llipyaynin yupay karan. Chaqa kusala chuyitari karan ukkristal yupay. 12Chay pwiblupa ridurninpiqa, atun patarurakasha karan. Piru dusi punkuyjunmi karan. Tukuypunkukunapimi, uk ángel karan.

20 21

276

piqa, chay Israel pwiblupa dusi ayllukunapa shutinkunaiskribikasha karan. 13Chaymi kimsa punkuqa, estilawmankaran. Chaynulla kimsaqa, nortilawman karan. Kimsaqasurlawman karan. Nataq kimsaqa, oestilawman karan. 14Chaypwiblupa ridurninpi patapa simintunpiqami, karan dusiatunlla rumikuna. Chaymi chay rumikunapiqa, chayUyshitapa dusi apustulninkunapa shutin karan.

15Chay ángel nuqawan parlayaq chayqami, urumantarurakasha barata charikusha karan, chaywan chay pwiblupapunkunta, patankunata midinanpaq. 16Chay pwibluqamikwadradu kar, largun, anchun chaynulla altunmapis chayllakaran. Chaymi chay angelqa chay pwibluta baranwanmiditinqa, kaynu karan: Largun, anchun chaynullaaltunmapismi midiyaq dus mil dusyintus (2,200) kilumitruta.17Chaymantami midiran chay pwiblupa patanta. Chaymiimanutaq kanan midikunllapa chaynu miditinqa midiyaq,sisintay-sinku (65) mitruta. Chaqa imanutaq kanankunamidikunllapa, chaynumi angelpis midiran.

18Piru chay pwiblupa atun patanqami chay llipyala jaspirumillawan rurakasha karan. Nataq chay pwiblu-shuypaqami,rurakasha karan kusala mas shumaq urukunallawan. Chaymikusala chuyitata llipyarayaran uk kristal yupay. 19Chaypatapa simintunpiqami, kusala shumaq rumisitukuna

. Kaykunami karanllapa: Puntapiqami jaspininllapa chay karan. Ishkay kaqpiqa karan sa ru. Chay kimsakaqpiqa, agata karan. Kwatru kaqqami, ismiralda karan.20Sinku kaq chayqami, únisi karan. Saysi kaq chayqami,kurnalina karan. Syiti kaq chayqami, krisulitu karan. Uchukaq chayqami, birilu karan. Nwibi kaq chayqami tupasyukaran. Dyis kaq chayqami krisuprasa karan. Unsi kaqchayqami, jasintu karan. Nataq chay dusi kaqqami, amatistakaran. 21Chaynullami chay punkunkunaqa kusala qishpi intirupirlawan kada punku rurakasha karan. Nataq chay pwiblupaatun kallin-shuypaqami, kusala mas shumaq urumantarurakasha karan. Chaymi kusa qishpi intiru karan, uk kristalyupaylla.

22Piru chay mushuq Jerusalén pwiblupiqami, Dyustaadurananllapa ima wasilamatapis mana rikaraychu. Chaqachay pwiblupiqami, kusalata puytiq Amitunchik Dyus,chaynulla chay Uyshita, Dyusta adurana wasiqa. 23Chaynukatinmi chay pwiblupiqa achkirachikunanpaqqa, manaministinchu rupayta kar, killata karmapis. Chaqa Dyusmillipyayninwan achkirachikun. Chaymi ashwan chay lamparayupay achkirachikuqmaqa, chay Uyshitaqa paylla karan.24Chaynu katinmi, tukuyla nasyunmanta kaqkunamapis chaypwiblumanta achkirachikuqwanna purinqallapa. Chaymiashwan tukuyla pachamanta kaq mantakuqkunamapis kusala

Dyustaqa. 25Chaqa chay pwiblupa punkunkunaqami, unaq kartuta karmapis, mana kirpakanqachu. Chaymi chaypiqa mana

. 26Chaymiashwan tukuyla nasyunkunamanta kusala mas shumaqimankunata aparna, kay pwibluqami kusala shumaq nirnaalabanqallapa. 27Piru chay kusala shumaq pwiblumanqamanami tukuy ima mana allin kaqqa yaykunqachu. Chaynullachay pwiblupiqami chay millanaypaqta ruraqkuna, chayllullakuqkunaqa mana kanqallapachu. Ashwanmi chaymanqayaykunqallapa chay Uyshitapa librun tukuy tyimpupaqkawsanapaq chaypi shutinllapa iskribikasha kaqkunala.

22 1Chaymantami chay angelqa rikachimaran uk riyuyakuyjun, kristal yupay kusala chuyita llipyaraqta.

Chaymi chay yakituqa tukuy tyimpupaq kawsachikuq yakitukaran. Chay riyuqami yarqamuyaran Dyusninchikpa,chaynulla chay Uyshitapa mantakunan samananmanta.2

riyaran. Nataq chay riyupa kada manyanpiqami, tukuytyimpupaq kawsachikuq qiru winayaran. Chayqami kada

misis puquq. Chaymi añupaqqa, dusi kuti puquq. Nataqraprankuna-shuypaqami, sirbiq tukuyla pwiblumantaqishaqkuna rimidyakur alliyananllapapaq.

3Chaynu katinmi chay lugarpiqa, manana ima mana allinkaqkunaqa kanqanachu. Chaymi ashwan Dyuspa, chaynullachay Uyshitapa mantakuna samanan lugarqa, chaypwiblupina kanqa. Chaymi payta sirbiqkunaqa, chaypinaaduranqallapa ima. 4Chayraykumi ashwan Dyuswanqaqllapurana rikanakunqallapa. Chaynulla Dyuspa

. 5Chaymi chay, imanumi tutapan

nirmapis. Chaynulla chaypi taqkunaqami, manaministinqallapanachu imanu achkirachikuqta, rupaymatapis.Chaqa Amitunchik Dyusmi paykunataqa achkirachinqa.

llapa.

Jesucristo shamunan tyimpuqami shipchamunna6Chaymantami chay angelqa, kaynu nimaranpis: “Kay

rimaykunaqami chiqap. Chaymi chay rimaykunapiqakunfyakaymatapis puytinchik. Chaymi Amitunchikllapa Dyusrimaqninkunata willaqmi, , paypikriyiqkunata intrachinanpaq ima pasananpaq karan chayqamishipchamunna” nir.

7“¡Chaqa mananami maychu shamunaypaqqa!¡Shamuninami! ¡Kusa shumaqmi kanqa kay librupi Dyuspaqnishankunata kasuqkunaqa!” nir.

8Nuqa Juanmi rikaray, uyaray kaykunata. Chaymantamichaynu rikar, uyarnaqa, chay angelpa naypanlapi qunquriraypayta aduranaypaq. Chaqa pay-ari rikachimaranchaykunataqa. 9Piru chaynu aduranaypaq qunquritiyqami,payqa kaynu nimaran: “Ama chayta ruraychu. Chaqanuqapismi Dyusta sirbini, imanutaq qam, chaynulla Dyuspaqrimaq masikikunawan, kay librupi iskribikashakunatakasuqkunawan sirbinki chaynulla. ¡Ashwanmi Dyuslataaduray!” nir.

10Chaynullami nimaranpis: “Amami pakaplla yupayqa, Dyuspaq kay librupi iskribikashakunataqa.

Chaqa chay tyimpu nishan kumplikananpaq chayqami,shipchamunna. 11Chaymi mayqanpis chay mana allinkaqkunata ruraqkunataqa dijay ruranqallapa. Chaynulla chaymayqanpis kusa pinqaypaq imakunata ruraqkunatapis, dijayruraskinqallapa. Piru chay mayqan allin kaqkunataruraqkunaqa, allinkunalata ruraskinqallapa. Chaynulla,Dyuspa allin kaqninkunaqa, Dyus munashannulakawsanqallapa” nir.

12“Chaqa mananami maychu shamunaypaqqa. Chaynu, imata rurashannulla

ima imanu kananpaqpis nishaq. 13Chaqa nuqami chay puntalitra Alfa ninllapa chay, chaynulla tukukanan litra Omeganinllapa chay kani. Chaynulla nuqami Punta Kaq chay,Tukukanan Kaq chay kani. Chaymi nuqa Qallariq chay,chaynulla Tukukanan chay kani” nir.

14Chaqa ninmi: “Kusa shumaqmi kanqa mayqanpis, tukuy tyimpupaq kawsachikuq qirupa

puquyninta mikuqkunaqa. Chaynulla kusa shumaqmi kanqa,mayqanpis chay kusa shumaq pwibluman punkukunatayaykuq chaykunaqa nir. 15Piru chay allqu yupay kusalamillanaypaq mana allinta ruraqkuna, wasqakuqkuna, ukwanukwan punuqkuna, wanuchikuqkuna, chay yanqa dyusnishanllapakunata aduraqkuna, llullakuqkuna imaqa, chaykusa shumaq pwibluman mana yaykurchu, ashwan waqtapinakidanqallapa”.

16“Chaqa nuqa Jesusmi, , tukuykriyiqkunata kayta willananpaq. Nuqami uk qiruta kuchutinllapaqawan, chay yupay Davidpa ayllunllamanta kani. Chaynullanuqami achkiyaypi uk atun qullar llipyaran chay yupay kani” nir.

21 22

277

17Chaymi Santu Ispiritu, chaynulla Jesucristupi kriyiqkunapaypa warmin yupay chaykunaqami kaynu ninllapa:“¡Shamuyllapa!” Mayqanpis uyakuqqa nin: “¡Shamuy!”Mayqanpis kusata yakunaqqa, munarqa shamur upyanqatukuy tyimpupaq kawsachikuq yakuta, mana imalamatapispagrakurchu dibaldila nir.

18Chayraykumi mayqantapis kay librupi, Dyuspaq nishantauyakuqtaqa, kaytami nishaq: Mayqanpis kay librupi nishanmantaachkachaqtaqa, Dyusmi paytapis mas qischakananpaq ninqa kayiskribikashapi nishannulla. 19Chaynulla mayqanpis kay librupi,Dyuspaq nishankunamanta imalata ashuchiqtaqa, Dyusmi kitanqa

chay tukuy tyimpupaq kawsachikuq qirumanta mikunanpaq karanchayta. Chaynulla chay kusa shumaq allin pwiblupi imanukawsananpaq nishanmantaqami, Dyusqa ashuchinqa kayiskribikashapi nishannulla.

20Chaymi tukuy kaykunata nimaqninchikllapaqa, kaynu nin:“Chiqaptami, manana maychu shamunaypaqqa”.

¡Chaynumi kanqa! ¡Shamuy-ari Amituy Jesús!21Chaymi nishaykillapa: Amitunchik Jesucristumi tukuy

qamkunata kusata yanapar ima, kusala shumaqtakawsachishunqallapa nir.

Chaynumi kanqa.

22

278Apocalipsis

279

Almanchik. Almanchik nirqami intrachimanchikwanutinllapa ispiritun yarqun chayta. Intrakaytapispuytinchik upayninchikpaq, bidanchikpaq,chikpaq ima (San Mateo 10.28).

Ángel. Tayta Dyusmi manaraq pachata rurayarqa,angelkunata ruraran payta sirbinanllapapaq, syilupi kar,pachapi karmapis. Paykunaqami kusala pudirniyjun. Pirumanami runakuna yupay kwirpuyjunchu (San Lucas 1.19,Hebreos 1.7, 14).

Areópago. Areópago nirqami, uk lugar Atenas pwiblupikarguyjun runakuna sisyunninta rurananllapapaq kaqchay karan (Hechos 17.22).

Atun shikra. Chayqami sirbin piskaduta mar yakumanta,riyukunamanta ima aypamunapaq.

Ayunu. Chaynu nirqami intrachimanchik mikuymantagwardakar Dyusman mañakuyanchik chaypaq(San Mateo 6.16-18).

Cristo. Kusala unay may tyimpukunami Dyusqa arnisha karanIsrael runakunata,paykunata washananpaq nir. Chay Dyusmanta ShamuqRunami “Dyuspa Akrashan Cristun”. Chayraykumi“Jesucristo” ninchikllapa, payqa Cristo katin(San Mateo 1.16; 16.16).

. Chay qillayqami, Roma pwiblupa qillayninkaq. Uk runa uk diyata trabajaqqa,paq trabajaq (San Marcos 6.37).

. Dyus Akrashan Washakuqnirqami intrachimanchik Amitunchik Jesucristullapaq.

.chik Amitunchik Jesucristupaq. Rikay “Cristo”.

. Kay turtillakunapaqqami unayqa

paq, mana wakin runakunaqa.taqa ruraqllapapis kurakuna, Dyusman ufrindata

, chay altarpi, Santu kwartu kaqman.Chay turtillakunaqami mana libadurawanchu kaq(San Mateo 12.4; Hebreos 9.2).

. Unay tyimpukunapiqami kaqllapa wakinkusa allin runakuna.Dyus rimashanta, munashanta ima. Isaiasmi unayqaDyuspaq uk rimaq runa katin, Dyuspa rimaqninniranllapa.

.chik Dyusllapaq mana ukpaqchu. Santu Ispirituyarpuchitin, runakuna Dyuspa rimayninta iskribiranllapa(San Juan 14.26; 1 Pedro 1.21). Chaynullami SantuIspirituqa Jesucristupi kriyiqkunata yanapan, allinlatarurar kawsananllapapaq (Gálatas 5.22-25). Dyusta manakasuqkunatapis, Santu Ispirituqa syintichinqa manaallinta rurashanllapapaq ima (San Juan 16.8-11).

. Israel runakunapaqa achkatantakananllapa wasi iglisyakuna yupay karan. PiruJerusalenpiqami, uk kusa atun wasi iglisya yupaylla kaq.Chaytami niranllapa, Dyusta adurananllapa wasi nir.Chaqa chayllapimi, Dyusman ufrindanllapata ima

. Chaynulla, manami kaqchuDyusta adurananllapapaq uk wasiqa.

Epicúreo.. Paykunaqami

“Epicureukuna” shutiranllapa. Paykuna yarpuqllapa,runakunaqashi munashanlata rurar kawsanqallapa nir(Hechos 17.18).

Fariseo. Wakin Israel runakunallami “fariseo” shutiranllapa.Paykunaqami, Israel masinkunapa kriyinanllatakriyiqllapa. Chay fariseo runakunaqa ninllapa,wanuqkunaqashi qashan kawsamun nir. Chaynulla ninpisangelkuna, tukuy mana rikaypaqkunapis, kan nir.

Hebreo rimay. Hebreo runakunami chaylla chay Israelrunakunawanqa. Chaynulla tukuy paykunapa rimananqashutin, hebreo.

Ismuyaq kwirpuyjun. Chay saqra qishay lepratami ninchikismuyaq kwirpuyjun nirqa. Unay tyimpupiqami,mayqanpis chay ismuyaq kwirpuyjun kaqqa, kusalamillanaypaq kaq. Chaymi chay qishaywan kaqkunamanqamana mayqanpis qimikayta puytiqllapachu. Chaqamayqan qimikarqami chay ismuyaq kwirpuyjun runayupayna kaqllapa. Piru imanupi alliyarqamikurakunaman ufrinditanllapata apar riyta ministiqllapa,

(San Mateo 8.1). Masta intrakanarqa rikashunllapaNúmeros 5.1-3, Levítico 13-14, Deuteronomio 24.8.

Israel runakuna. Abrahampa pwiblunmantami Dyusqarunakunata akrasha karan payta sirbinanllapapaq.Chaymi Abrahampa ayllunmanta uk runa Israel shutiqkatin, chay akrashan runakunataqa niqllapa Israelrunakuna. Paykunata akrarmi, Tayta Dyusqa paltallarumipi imata rurananllapapaq iskribir quran. Chaynamaypi karpis, chaylata kasur, rurar imakawsananllapapaq.

Israel runakunapa tantakananllapa wasi. Israelrunakunaqami tantakaqllapa chay wasimanqa Dyuspalibrunta liyinanllapapaq,llapapaq ima. Chayraykumi chay tantakananllapa wasiqa,paykunapaqqa iglisya yupay karan. Chayllapimi

.Estoico. Grecia pwiblupimi uk runa “Zeno” shutiq taran. Chaypa

. Chayestoicukunami niqllapa runakuna michka dyuskunapikriyirmapis, tukuywan chaylla nir. Chaynulla niqllapapis, imapasamananchikpaq karqa, pasamashun-ari nir. Chaymipaykunaqa mana imata manchar, mana aligriyar, mana waqarimalamapischu kawsayta yarpuqllapa (Hechos 17.18).

Eunuco. Unaymi mantakuqkuna wakin sirbiqninkunatakapaqllapa. Chaymi chay kaparakasha chaykunataeunucukuna niqllapa (San Mateo 19.12; Hechos 8.27).

Kamillu. Chayqami bistyakunamantapis mas atun animal. Uklawkunapiqami chayqa sirbin

bistyapi yupay alburjakunata waychikur purinanllapapaq(San Mateo 3.4; San Marcos 1.6; San Lucas 18.25).

Kusa mas karguyjun. Israel pwiblupiqa, chay paykunaqami. Chaynu

karmi, paykunaqa tukuy Israel runakunata jwiskunayupay rikaq, mantaqllapa, Dyus mantakushanta runakunarurananllapapaq (San Mateo 26.59; San Lucas 22.66).

Mana intrakaypaq rimaykunapaq kaypi intrakayta puytinchik

280

Kusala mas Santu lugar. Dyusta aduranllapa wasi rurillapikaq uk kwartu. Chaypiqami Dyusninchikla kananpaq kaq.Chaymanqa Israelitakunaqa mana yaykuqllapachu.Kurakunapa mantaqninla ufrinditankunata apar yaykuquk ratulapaq añu añu (Hebreos 9.3-5,7).

Levita. Chay Israel runakunapa dusi ayllunmantami uk ayllushutiq “Levitakuna”. Chay Levitakunami Dyustasirbiqllapa adurananllapa wasipi.

Libertos shutiq tantakanan wasi. Cirenimanta,Alejandriamanta, Ciliciamanta, Asiamanta, Israelrunakunami, sirbikur qischakaq karllapamapis, qillayta

llapapaq. Chaymi chay paykuna tantakananllapa wasitashutichiranllapa Libertos wasi nir.

Mar yaku. Chayqami kusala atun tukuy pachapa manyanpiyaku kaqkuna. Uk manyanmanta uk manyankaman manarikayta puytinchikchu.(Hechos 4.24).

Mirra.mishki mutkiypaq yakuta urquqllapa chay(San Mateo 2.11). Chay mishki mutkiypaq yakituqa sirbiqwanushakunapa kwirpunta chaywan liyatinllapa, amaasyananpaq (San Juan 19.39-40). Chaynulla amamanchay nanachikunanpaq uk rimidyupaqpis sirbiq(San Marcos 15.23).

Mustasa qiru.mantaqa. Piru simillitanqami tukuy mallki simillamantamas llampitu. Chaynu karmapis kusata winan muntiqirukuna yupay.

Paqakuna kustumri. Paykunapa kustumrinpimi, mayqanpisfurastirukunawan purir, manaqa uk wanuyta kamar,manaqa pantyunkunapi purir imaqa, kusala tiqtikwirpuyjun yupayna kidaq.paq mana tiqtilla yupay kananllapapaqqa, paqakunakustumrita ruraqllapa (San Mateo 15.2; Números 6.9).

Pascua fyista. Dyusninchikmi unayqa Egipto pwiblumantaIsrael runakunapa rukunkunata lluqshichimuran, amachaypi sirbikuchinanllapapaq. Chay lluqshimushanpaqama qunqananllapapaq, añu añu uk fyistata ruraqllapa.Chay fyistami shutiq “Pascua”. Chay “Pascuaqami”intrachimanchik “Ananta pasaran” nir. Chaqa chay unaytyimpupimi, ,paypi mana kriyiqkunapa kulaka wamrankunatawanuchinanpaq. Piru Israel runakunata willaran, kadawasinkunapi uk uyshitata wanuchir, yawarninwanpunkupa markunkunata,paq. Chay wanuchikuq angelqami, chay uyshapayawarninta rikar, wasinpa ananta pasaran, manamayqantapis wanuchirchu. Chaymi kanankaman, Israelrunakuna Pascua fyistata silibrar, uyshita kankakashatachaynulla mana libadurayjun tantata mikunllapa(San Lucas 22.1; Éxodo 12.1-14).

. Pascua fyistamanta 50 diyakuna pasatin,uk fyistata ruraqllapa. Chay fyistami shutiq “Pentecostés”.Chaqa “Pentecostesqami” paykunapa rimayninpiqa niytamunan “50”. Triguta kusichashan tyimpupimi chayfyistataqa pasaqllapa. Chay tyimpupimi Tayta Dyusqa

manqa (Hechos 2.1-4).Qara kapachu. Chay unay Israel runakunaqami binuta

purichiqllapa qaramanta kaq kapachukunapi(San Mateo 9.17; San Marcos 2.22).

Rimaqnin. Rikashun “Dyuspa rimaqnin”.Ruku mantakuqkuna. Unaymi chay Israel runakunapa

rukunkuna kada ayllupa awturidadninkuna karanllapa.Chay paykunatapismi ansyanukuna niqllapa(San Mateo 16.21).

Roma, romano. Roma pwiblumanta runakunatami Romanorunakuna niqllapa. Unay tyimpukunapismi, Romamantakaqkuna tukuy pachapi mantakuqllapa. Chaymi uklawpwiblukunapi gubirnadurkunamapis Romamantakaqllapa. Chaymi Israel pwiblupimaqa romanukunaunayta mantaqllapa Israel runakunata. Chaynu katinmi

. Chaqa Israelpwibluta romanukuna binsir, mantaqllapa, impwistutakubraqllapa ima (San Juan 11.48).

. Jesús kay pachapikayashan tyimpupi, romanukuna tukuy nasyunkunatamantaqllapa. Chay Romapa punta mantaqnintaqa “César”niqllapa. Chaymi payqa tukuy wakin gubyirnukunatamantaq (San Marcos 12.14). Jesucristo nasitinqa, AugustoCesarmi chay mantakuq karan (San Lucas 2.1). Jesucristowanutin, Tiberio chay César karan.

Saduceo runakuna. Saduceo runakunaqa uklayla kriyinayjunkaqllapa. Paykunaqami niqllapapis wanuqkunaqashimanana kawsamunllapachu nir. Chaynulla ninpisangelkuna, tukuy mana rikaypaqkunapis, mana kanchunir.kuna karanllapa (San Lucas 20.27; Hechos 23.8).

Samana diya. Unayqami Dyus nitin Moisesqa mantakuransyiti kaq diyapiqa ama trabajananllapapaq. Chaymi Israelrunakunaqa sabadukunapi mana trabajaqllapachu.Chayraykumi sabadutaqa paykunaqa “samana diya”shutichiran (San Mateo 12.1, 2).

Santa Mikuna. Chaynu nirqami intrachimanchik manalibadurayjun turtillata mikur, ubapa yakunwan upyarAmitunchik Jesucristo wanur kawsamushanpaqyarpunchik chayta (San Lucas 22.7-8, 14-20;1 Corintios 11.23-26).

Santu kwartu. Tukuy Israel runakuna Dyusta adurananllapawasiman rirqa, manami tukuychu yaykuqllapa santukwartumanqa. Kurakunalami yaykuqllapa chaymanqa.Chayman yaykurmi kurakunaqa quntachikuqllapa. Chay

,kurakunapa mantaqninla yaykuq kusala mas santolugarmanqa. Chaqa dyusta aduranllapa wasi rurillapi kaqkaykunaqa (San Mateo 27.51; San Marcos 16.38;Hebreos 9.2-3, 6).

Siñal kustumri. Dyusmi kaynu Abrahamwan tratutaqaruraran: “Nuqami qampa Dyusniki kani. Chaynullawamraykikunapapis Dyusnin kashaq” nir. Chaymi chaytratuta rurashanllapata ama qunqananllapapaq,nasishanllapamanta uchu diyamantaqa chay kustumritakaynu rurananllapapaq mantaran: “Wamritunllapapapinqaysitunpa qaritanta pitinanllapapaq” nir (Gálatas 5.6;Génesis 17.9-14).

Tuldu iglisya. Dyusninchikmi willasha karan Israelrunakunata rurananllapapaq uk tuldumanta iglisyata.Chaymi mayta rirllapapis pullan apaqllapa. Chaynullachay maypi samarllapapis, chay tuldu iglisyata shachirchaypi Dyusninchikta aduraqllapa. Kaynuqami taranllapaunay gubyirnu Davidpa tyimpunkaman (Hebreos 9.1-2).

. Unay tyimpukunapiqami prisukunatamakinta kar, , qiru

safananllapapaq (Hechos 16.24).Wanusha yupay kwirpuyjun runa. Chayqami uk runa

qishayniyjun. Chay qishayqami runakunataqa wanushatayupay dijan. Chaymi chay qishaywanqa manakuyuymatapis puytinllapachu (San Mateo 4.24).

.. Chaymi Moisés

. Paykuna Israel runakunapaqqaallipla puytiq karanllapa (San Lucas 19.47).

Glosario

281

Yaku karru. Kay yaku karruqami yakupa ananta purin, karrukunaimanu . Mana chinqanchu yakuparurinmanqa kusala achka runakuna ananpi ritinmapis.Castellanupi shutin “barku” (San Mateo 4.21).

Igus qiru. Igusqami uk atullan qiru. Raprankunami yaqqapapayapa rapran yupay. Puquyninqam limun yupay.

Chay qarwasha igusqam kusala mishki. Unayqamirupaypi chakichir, , chaymantamikunanllapapaq. Chaynulla chay igusmantaqami binuta,rimidyuta ima ruraqllapa. Castellanupiqami kay qiruqashutin “higuera”. Puquyninqam shutin “higo”(San Marcos 11.12-14).

Glosario

Pwiblunchikkunapi ukmanta ukmanta rimaykunaKay Inkawasi Kañari pwiblukunapi, yaqqala tukuyta chayllata rimanchikllapa. Aykala ashla ukmanta rimanchikllapa. Kay

rimaykunata tarinchik kay Mushuq Testamentupi:

1.- - Wirta.2.- Llallin - Piyur.3.- Lluqshiy - Yarquy.4.- Murin - Puquynin.5.- Pwiblu - Llaqta.

6.- Rik - Simijansa; kulur.7.- Shaykuy - Binsikay.8.- Simintuta rajar - .9.- Waran waran - Diya diya

10.- Warkuy - Waychiy.