R C G MINISTARSTVO FINANSIJA · 2009-11-30 · Da bi ostvarili pravo na namjenski kredit za kupovinu stana, kupovinu kuće ili rekonstrukciju stana/kuće potrebno je da ko-risnik

REPUBLIKA CRNA GORA

MINISTARSTVO FINANSIJA

BILTEN IIIJANUAR-MART 2006.

UPRAVE

PORESKA UPRAVA: www.poreskauprava.vlada.cg.yu

UPRAVA CARINA: www.gom.cg.yu/carine

UPRAVA ZA ANTIKORUPCIJSKU INICIJATIVU: www.antikorup.vlada.cg.yu

UPRAVA ZA SPREČAVANJE PRANJA NOVCA: www.gom.cg.yu/aspn

UPRAVA ZA NEKRETNINE: www.nekretnine.cg.yu

www.ministarstvo-finasija.vlada.cg.yu

BILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/januar-mart 2006.

SADRŽAJ

2

UVODNIK

- Ministar finansija, dr Igor Lukšić

PROJEKAT 1000 STAMBENIH KREDITA

VODIČ KROZ PORESKO PRAVO

- Pomoćnik ministra finansija, Koviljka Mihailović

BUDŽETSKI SUFICIT

- Direktor Poreske uprave, Mirjana Pešalj

PORESKA UPRAVA

- Šef kabineta Poreske uprave, Gordana Stajčić

IZVJEŠTAJ O STANJU JAVNOG

DUGA CRNE GORE

Koordinator odsjeka za javni dug,

mr Nikola Vukićević

SARADNJA SA SVJETSKOM BANKOM

- Koordinator odjeljenja za međunarodnu saradnju,

Jadranka Radunović

SADRŽAJ

4-5

6-9

10-17

18-21

22-23

24-26

27-28

Projekat 1000 STAMBENIH KREDITA


SADRŽAJ

3

29-30

31-32

33

34-35

36

37-40

41-42

43-48

DRŽAVNA POMOĆ

Savjetnik ministra za saradnju sa EU i međunarodnim

finansijskim institucijama, Danijela Jauković

NAPLATA POTRAŽIVANJA

OBEZBIJEDJENIH UGOVOROM

O FIDUCIJARNOM PRENOSU PRAVA

SVOJINE NA NEPOKRETNIM STVARIMA

- Samostalni savjetnik, Milodarka Novosel

NAPLATA POTRAŽIVANJA VLADE RCG

U SUDSKIM POSTUPCIMA

- Gordana Vukoslavčević, samostalni savjetnik

FUNKCIONISANJE SISTEMA IGRARA NA SREĆU

- ODSJEK ZA IGRE NA SREĆU;

Načelnik, Radmila Vorotović,

Glavni Inspektor, Veljko Begović

ZAKON O OBAVEZNIM OSIGURANJIMA

U SAOBRAĆAJU

SLUŽBA ZA NADZOR OSIGURANJA,

Koordinator službe, Milanka Obradović

PROGRAM RADA

MINISTARSTVA FINANSIJA

ZA 2006 GODINU

PREGLED AKTIVNOSTI

MINISTRA FINANSIJA

- PR SLUŽBA MINISTARSTVA

- Portparol, Ana Miljanić, Viši namještenik I, Maja Bašić

MAKROEKONOMSKI

IZVJEŠTAJ

Bilten Ministarstva finansija januar-mart 2006. godine

BROJ:3

IZLAZI: kvartalno

IZDAVAČ: Ministarstvo finansija Crne Gore

ZA IZDAVAČA: dr Igor Lukšić

UREDNIK: Ana Miljanić

UREĐIVAČKI ODBOR: Koviljka Mihailović,

Milorad Katnić, Milan Dabović

PREVODILAC: Jelena Čađenović

DIZAJN: Adil Tuzović

KONTAKT: PR SLUŽBA MINISTARSTVA

FINANSIJATEL:

+381 81 224 581FAX:

+381 81 224 450E-MAIL:

[email protected]:

www.ministarstvo-finansija.vlada.cg.yuADRESA:

Stanka Dragojevića br 2, Podgorica

ŠTAMPA: Grafotisak

TIRAŽ: 500


Uvodnik

4

Uvaženi čitaoci,

Utisak koji se sticao tokom 2005.godine o tome da je crnogorskaekonomija izašla iz recesije je defi-nitivno potvrđen u prvom kvartalu2006. godine. Povoljni makroeko-nomski indikatori ostvareni u pos-ljednjih nekoliko godina, uvjerljivogovore o makroekonomskoj stabil-nosti neophodnoj za dalji rast i raz-voj. Nastavak povoljnih trendovaiskazuje se i tokom 2006. godine.Značajno viši poreski prihodi u od-nosu na plan govore, sada već ma-njim dijelom, o smanjenju sive eko-nomije, koja je značajno oborena, amnogo većim - o snažnijoj privred-noj aktivnosti.

Odlične najave turističke sezone,pozitivni efekti restrukturiranja iprivatizacije bankarskog sektora,snažan priliv stranih direktnih in-vesticija itd, govore u prilog održi-

vosti i napretku crnogorskog eko-nomskog sistema. Istovremeno su ipotvrda pravilne ekonomske politi-ke koja je vodjena u prethodnomperiodu. Konačno, svoj sud o tomedao je i MMF početkom februaramjeseca, kada je došlo do okončanjatrogodišnjeg aranžmana, što je po-red pozitivnog efekta na imidž CrneGore dovelo i do dodatnog otpisaobaveza prema Pariskom klubu.Nakon regulisanja članstva CrneGore u međunarodnim finansij-skim institucijama, slijedi namoblikovanje novog programa sarad-nje sa MMF-om. Prije svega u sferidaljih strukturnih reformi. Poreduobičajenih elemenata programa,više pažnje će biti potrebno pokla-njati finansijama lokalnih samou-prava, ali i cjelovitom javnom sek-toru, uključujući državna preduze-ća. U narednom periodu jedna odključnih reformi biće i uvođenje IIpenzijskog stuba i nastavak reformiu sistemu zdravstva.

UvodnikMINISTAR FINANSIJA CRNE GORE dr IGOR LUKŠIĆ

KONTAKT:

TELEFON: +381 81 242-835, FAX: +381 81 224 450E-MAIL:[email protected]:www.ministarstvo-finansija.vlada.cg.yu


Uvodnik

5

Bez obzira na izrazito važan ipolitički opredjeljujući trenutak,proces reformi se ne može odlagati.Posebno važne aktivnosti tokom ovegodine su dovršetak seta imovin-skih zakona koji su u završnoj fazi.Puna liberalizacija tržišta nekretni-na, kao i jasne i čiste zemljišneknjige, dodatno će popraviti atrak-tivnost Crne Gore na investicionojmapi. Zakoni o svojinsko-pravnimodnosima i državnoj imovini, kao inovi Zakon o premjeru i katastrusu takođe u završnoj fazi.

Ne treba izostaviti i nastavakprocesa poreskih reformi, u ciljustvaranja povoljnog biznis ambi-jenta. Uvođenje jedinstvene stopeporeza na dohodak, uz određeniprag neoporezivog primanja će iz-baciti Crnu Goru u sam vrh zema-lja sa povoljnim poreskim tretma-nom. Velika konkurencija u Evropi,posebno ona koju nameću nove čla-nice EU, definiše naš zadatak da Cr-na Gora treba da postane šampionu liberalizaciji svog tržišta. Prilikutreba iskoristiti jer naš region pos-

taje jedno od najznačajnijih tržištane samo u Evropi, već i u svijetu.Napori ka uspostavljanju zone slo-bodne trgovine u regionu tu prilikujasno pozicioniraju.

Funkcionalna ekonomska neza-visnost, kao i ekonomska samoodr-živost Crne Gore koja je postignuta,logičan nastavak ima u sticanju iformalne nezavisnosti i međuna-rodnog priznanja, što će olakšatikomunikaciju sa parterima iz me-đunarodne zajednice. Crna Gora,pozicionirana kao jedan od evrop-skih centara, umjesto kao jedan oddjelova zajednice, biće u prilici dapotpuno ravnopravno učestvuje ipodstiče ekonomske integracioneprocese. Na taj način, biće jedno-stavnije promovisati brojne resursekoji će biti u funkciji ekonomskograzvoja.

S poštovanjem,DR IGOR LUKŠIĆ

Kolegijum Ministarstva finansija


PROJEKAT "1000 STAMBENIH KREDITA"

6

Ministarstvo finansija i Komisija za stambena pitanja su ukomunikaciji sa crnogorskim bankama osmislili projekat„1000 stambenih kredita“, prvenstveno u namjeri izlaženja ususret velikom broju zahtjeva po osnovu neriješenog, odnosnoneadekvatno riješenog, stambenog pitanja crnogorskih građa-na, a pogotovo kada su u pitanju građani zaposleni u javnojupravi.

Naime, tržišne kamatne stope i visina ličnih primanja zanajveći broj građana predstavljaju ograničenje za kandidova-nje kod banaka za dobijanje stambenog kredita, po standar-dim bančinim uslovima. U tom smislu Ministarstvo finansijasmatralo je svrsishodnim da u komunikaciji sa bankama os-misli projekat kojim će pomoći da što veći broj građana budeu mogućnosti da koristi stambene kredite, koje će na duže ro-kove i uz „niske“ kamatne stope moći otplaćivati iz svojih re-dovnih prihoda.

Duži rokovi otplate i „niska“ kamatna stopa podrazumije-vali su mogućnost „subvencionisanja“ kamatnih stopa. Pri to-me se pošlo od parametara kao što su: prosječni mjesečnianuitet, prosječna zarada u državnoj upravi i uopšte prosječnazarada u Republici, prosječna cijena mjesečnog zakupa, pros-ječna cijena metra kvadratnog stambenog prostora i sl. Ocije-njeno je da je neophodno stvoriti uslove da prosječni mjeseč-ni anuitet bude u liniji prosječnih troškova zakupa stana, od-nosno maksimalno polovine primanja crnogorskog domaćin-stva.

Komunikacija Ministarstva finansija sa crnogorskim ban-kama obavljena je kroz niz neposrednih sastanaka, koji su re-zultirali formulisanjem konkretnih ponuda.

Ugovor između Vlade Republike Crne Gore ipredstavnika Crnogorske komercijalne banke, Podgorič-ke - Societe Generale banke i Montenegro - NLB banke,potpisan je 4.aprila 2006 godine, nakon čega je, u okvi-ru Projekta "1000 stambenih kredita - Stvaramo usloveza samostalan život ", 14 aprila uslijedilo i potpisivanjeUgovora sa bankom »HYPO Alpe – Adria a.d Podgorica i17. aprila sa Nikšićkom bankom.

Projekat 1000 STAMBENIH

KREDITA

Ugovor između Vlade Republike Crne Gore i predstavnika Crnogorskekomercijalne banke, Podgoričke - Societe Generale banke i Montenegro- NLB banke, potpisan je 4.aprila 2006 godine

14 aprila uslijedilo i potpisivanje Ugovora sa bankom »HYPO Alpe –Adria a.d Podgorica

17. aprila potpisan je ugovor sa Nikšićkom bankom



7

Ko može biti korisnik stambenog kredita?Građani Crne Gore, koji ostvaruju redovne prihode iz stalnogradnog odnosa, a u skladu sa kriterijumima predviđenim pro-jektom Vlade RCG „1000 stambenih kredita“.

Osnovne informacije o uslovima stambenih kredita- Period otplate kredita:- do 5.000 eura period otplate do 5 godina;- do 15.000 eura period otplate do 10 godina;- do 30.000 eura period otplate do 20 godina.- Kamatna stopa 4% na godišnjem nivou.- Naknada za korištenje kredita 0,5%.- Obezbijeđenje zavisno od ročnosti u obliku žiranata ili

hipoteke.

POJEDINAČNI USLOVI KOJE JE POTREBNO ISPUNITI ZAODOBRENJE KREDITE, PO BANKAMA

NLB MONTENEGROBANKA- Klijent mora biti najmanje 6 mjeseci u radnom odnosu

na neodređeno u trenutku podnošenja zahtjeva;- Visina mjesečne rate treba biti max 40% redovnih mje-

sečnih primanja umanjenih za postojeće obaveze, iliudruženih porodičnih primanja (umanjenih za troškoveživota);

- Za iznose do 7.000 eur jedan ili više kreditno sposobnajemca;

- Za iznose preko 7.000 eur potrebna hipoteka na nepok-retnost 2x veća od vrijednosti kredita;

- Banka zadržava pravo da ne odobri kredit ili zatraži do-datna obezbjeđenja u skladu sa kreditnom istorijom kli-jenta i procjenom boniteta.

Potrebna dokumentacija:Za tražioca kredita:

- Uredno popunjen zahtjev ZKS (sva polja, prazna prekri-ćena) potpisan od zajmotražioca;

- Potvrda o visini primanja POP za zajmotražioca, ovjerenaod poslodavca i potpisana od zajmotražioca;

- Dvije administrativne zabrane AZ za zajmotražioca, ovje-rene od poslodavca (adresa računovodstva obavezna!);

- Uredna mjenica/svojeručno popunjena od žiranta sa pu-nim podacima: ime i prezime, poslodavac, adresa, br LK;

- Predračun (profaktura) prodavca ili ugovor o kupopro-daji (osnov za prenos sredstava),

- Fotokopija važeće LK ili pasoša zajmotražioca.

Za žiranta;- Potvrda o visini primanja POP za žiranta/e, ovjerena od

poslodavca i potpisana od žiranata,- Izjava za žiranta uredno ovjerena kod suda ili od strane

radnika banke,- Administrativna zabrana AZ za žiranta/e, ovjerena od

poslodavca (adresa računovodstva obavezna),- Fotokopija važeće LK ili pasoša žiranata.

Sve obrasce i pojašnjenja možete pronaći na šalteru banke ilipreuzeti sa sajta banke www. montenegrobanka.com

CRNOGORSKA KOMERCIJALNA BANKA AD PODGORICA Da bi ostvarili pravo na namjenski kredit za kupovinu stana,kupovinu kuće ili rekonstrukciju stana/kuće potrebno je da ko-risnik kredita prima platu preko CKB i da mjesečno opterećenjeplate bude do 1/2 mjesečnog primanja.

Potrebna dokumentacija:- zahtjev za odobrenje kredita- mjenica i mjenično ovlašćenje- list nepokretnosti na osnovu kojega se potpisuje ugovor

o hipoteci

1000 STAMBENIH KREDITA

- STVARAMO USLOVE ZA SAMOSTALAN ŽIVOT - VLADA REPUBLIKE CRNE GORE

U SARADNJI SA

Crnogorskom komercijalnom bankom, NLB Montenegrobankom

Podgoričkom bankom-Societe Generale Group i HYPO Alpe Adria bankom

REALIZUJE PROJEKAT „1000 STAMBENIH KREDITA“



8

- ugovor o kupovini stana/kuće sa prodavcem- kopija lične karte

Kreditni komitetet Banke ostavlja mogućnost da traži dodatnasredstva obezbjeđenja (osiguranje, žirant...). Ovi krediti se odobravaju bez UČEŠĆA i DEPOZITA, a prilikomprijevremene otplate kredita provizija na ostatak duga se nenaplaćuje.

Za iznose kredita do 5.000 EUR-a kao sredstvo obezbjeđenjakredita mogu se koristiti 2-3 žiranta (bez hipoteke).

PODGORIČKA BANKA - SOCIETE GENERALE GROUPOpšti uslovi za podnošenje zahtijeva za kredit:

- Posjedovanje računa u Podgoričkoj banci, Societe Gene-rale grupe;

- Kupoprodajni ugovor (predugovor) ovjeren u sudu;- U svojstvu Sudužnika može biti samo član uže porodice

koji ispunjava iste uslove kao i Dužnik (poželjno samodvoje);

- Dužnik i Sudužnik moraju da prime najmanje 1 platu pre-ko računa (osim zaposlenih u drugim bankama);

- Potvrda iz zvanične evidencije Banke o prenijetimsredstvima ličnih primanja na tekući račun za korisnikakredita i sudužnika ukoliko su udružena primanja

- Ukoliko se iznos primanja na potvrdi i uvidom u prima-nja preko računa utvrdi da je razlika veća od 15%, zah-tjev se odbija.

- Ukoliko je razlika izmedju iznosa primanja na potvrdi irealnih primanja preko računa do 15%, zahtjev se radi naosnovu primanja koja prelaze preko računa

- Dužnik mora imati najmanje 23 godine u trenutku pod-nošenja zahtjeva, a najviše 65 u trenutku dospjeća pos-lednje rate kredita (isti uslovi važe i za sudužnika ukoli-ko je i njegova plata uključena u ukupno opterećenje);

- Dužnik mora biti zaposlen na neodređeno vrijeme utrajanju od minimum 6 mjeseci (isti uslovi vaće i za su-dužnika ukoliko je i njegova plata uključena u ukupnoopterećenje);

- Potvrda o ličnim primanjima za korisnika kredita ukoli-ko klijent podnosi zahtjev samo na osnovu svojih prima-nja, i o primanjima suprućnika ukoliko u opterećenjeulaze ukupna primanja (u tom slučaju oba supružnikamoraju da primaju platu preko računa Banke);

- Izjava o prenosu sredstava ličnih primanja na tekući ra-čun u Podgoričku banku za korisnika kredita ukoliko kli-jent podnosi zahtjev samo na osnovu svojih primanja, isudužnika ukoliko u racio ulaze ukupna primanja (utom slučaju oba supružnika moraju da prebace platupreko računa u Banci);

- Izjava o prenosu plate na račun nije potrebna za zaposle-ne u drugim bankama budući da nisu u mogućnosti da prene-su primanja na račun u Podgoričkoj Banci.

Obezbjeđenje kredita- Mjenica mjenično pismo (potpisana i od strane Suduž-

nika ukoliko je i njegova plata uključena u ukupno opte-rećenje);

- Administrativna zabrana za Dužnika (i Sudužnika ukolikoje i njegova plata uključena u ukupno opterećenje);

- Dokaz o posjedovanju nekretnine koja je predmet hipo-teke;

- Lista nepokretnosti ne stariji od 1 radnog dana koji do-kazuje da je nekretnina na koju se konstituiše hipotekauknjižena i sa napomenom da “ne postoje tereti ni ogra-ničenja”;

- Procjena vrijednosti nekretnine na koju se stavlja hipo-teka od strane procjenitelja Banke. Procjena biti zasnova-na na gradjevinskoj vrijednosti;

- Polisa osiguranja života za dužnika vinkulirana u koristPodgoričke Banke - vrijednost polise treba da bude zak-ljučena na visinu i period trajanja kredita;

- Polisa osiguranja na građevinsku vrijednost nekretninekoja predstavlja predmet hipoteke od osnovnih i dopun-skih rizika od izliva vode, vinkulirana u korist PodgoričkeBanke;

- Konstituisanje HIPOTEKE prvog reda na nepokretnostikoja je predmet kupovine ili drugoj odgovarajućoj ne-kretnini;

- Ukoliko se hipoteka uspostavlja na nekretninu koja jepredmet kreditiranja, obavezno je učešće od 25%;

- Ukoliko se hipoteka uspostavlja na neku drugu nekret-ninu, vrijednost te nekretnine i nekretnine koja je pred-met kreditiranja treba da bude 1.25:1 i u tom slučaju ni-je potrebno učešće;

- Saglasnost vlasnika nekretnine o uspostavljanju hipote-ke, kao i njegovog suprućnika (ukoliko je vlasnik nekret-nine u braku) ovjerena u nadležnom sudu;

- Ugovor o jemstvu potpisan od strane Sudužnika (ukolikoje i njegova plata uključena u ukupno opterećenje).

HYPO ALPE ADRIA BANKAUslovi za podnošenje kreditnog zahtjeva:

- Podnosilac zahtjeva je drćavljanin Crne Gore- Starosna dob: od 18 - i zadnji anuitet dospije prije

navršene 65 godine života- Račun kod Hypo banke: korisnik redovnog računa- Radni odnos: stalno zapošljen

Kreditna sposobnost učesnika u kreditu



9

- Mjesečni anuitet treba biti jednak ili manji od 50% (1/2)

neto mjesečnog primanja nakon odbitka ostalih obustava

- Ukoliko korisnik ne ispunjava prethodni uslov kreditne

sposobnosti, može se izvršiti dopuna kreditne

sposobnosti

Potrebna dokumentacija

- Popunjen obrazac Zahtjeva za kredit

- Popunjen obrazac podaci o zajmotražiocu

- Administrativna zabrana svih učesnika u kreditu;

- Popunjen i ovjeren obrazac Potvrda / Izjava

- Fotokopije ličnih karata korisnika kredita i solidarnih

jemaca

- Ovjerene isplatne liste zarada za posljednja 3 mjeseca za

sve učesnike u kreditu

- Izvod iz zemljišnjih knjiga ili katastra nepokretnosti, ne

stariji od 3 dana;

Instrumenti obezbjeđenja

- Dva kreditno sposobna žiranta za kredite manje

ili jednake EUR 5.000

- Hipoteka prvog reda najmanje procijenjene

vrijednosti 1:1,25, za kredite veće od EUR 5.000

- Osiguranje nekretnine od osnovnih rizika;

- Administrativna zabrana korisnika kredita (ćirant);

- Mjenično ovlašćenje potpisano od strane korisnika

kredita i solidarnog jemca

- Mjenica potpisana od strane svih učesnika u kreditu;

- Životno osiguranje za kredite veće od 5.000 i duže od

10 godina

- Ugovor o solidarnom jemstvu ili Izjava o solidarnom

jemstvu

- Banka moće zatražiti dodatno obezbjeđenje

NIKŠIĆKA BANKA AD NIKŠIĆ

Kamatna stopa i drugi troškovi

- Fiksna kamatna stopa: 6,4% na godišnjem nivou, od čega

je učešće Vlade Republike Crne Gore u otplati kamate

2,4%, dok preostalih 4% plaća korisnik kredita;

- Zatezna kamatna stopa: Jedna trećina redovne kamatne

stope, uvećana za jedan procentni poen u odnosu na

normalnu kamatnu stopu;

- Naknada: 0,50% jednokratno od iznosa odobrenog

kredita, pri odobravanju kredita;

- Prijevremena otplata kredita: 2,00% na preostali iznos

glavnice kredita;

Obezbjeđenje kreditnog rizika- Za kredite do EUR 5.000,00 potrebna su tri žiranta, ovje-

rene administrativne zabrane za korisnika kredita i za žirante(odnosno trajni nalog za obustavu dijela zara da u korist Ban-ke) i blanko mjenica sa akceptom korisni ka kredita, avaliranaod strane žiranta;

- Za kredite od EUR 5.001,00 do EUR 30.000,00, konstituiše sehipoteka prvog reda a korisnik kredita dostavlja Banci i 2 (dvi-je) ovjerene administrativne zabrane (odnosno trajni nalog zaobustavu dijela zarada u korist Banke) i blanko mjenicu snab-djevenu akceptom korisnika kredita. Kao predmet hipoteke ko-ja se konstituiše u korist Banke, pored stambenog prostora kojise kupuje ili rekonstruiše iz sredstava kredita, korisnik kreditamože ponuditi i tuđu nepokretnost, uz prezentovanje sudskiovjerene saglasnosti njenog vlasnika. Minimalna vrijednost hi-potekovane nepokretnosti mora biti za 50% veća od iznosa kre-dita koji se odobrava. Procjenu vrijednosti nepokretnosti za po-trebe konstituisanja hipoteke vrši Direkcija za nekretnine Repu-blike Crne Gore.

Osiguranje imovine- korisnik kredita je dužan da prilikom zaključenja ugovora

o kreditu Banci prezentira polisu osiguranja hipotekovane nepokretne imovine koja je vinkulirana u korist Banke.

Potrebna dokumentacija- kreditni zahtjev,- potvrda o visini primanja,- zahtjev za izdavanje trajnog naloga za obustavu Banci ili

administrativne zabrane,- blanko akceptirana (avalirana) mjenica,- fotokopije ličnih karata za korisnika kredita, sudužnika i

žiranta,- list nepokretnosti za nepokretnost na kojoj se

uspostavlja hipoteka, odnosno kopija urbanističkog plana (samo za kuću ako je predmet hipoteke),

- polisa osiguranja hipotekovane nepokretnosti,- potvrda o vlasništvu nad stambenim prostorom (za

adaptaciju i rekonstrukciju), odnosno da nije vlasnik stambenog prostora (za kreditiranje kupovine),

- uvjerenje o kućnoj zajednici,- uvjerenje o radnom stažu.

Realizacija kredita- Kredit do EUR 5.000,00 se isplaćuje prenosom na račun

korisnika kredita koji je otvoren kod Banke.- Kredit preko EUR 5.001,00 se isplaćuje na Bančin žiro

račun prodavaca stambenog prostora ili izvođača radova adaptacije ili rekonstrukcije.


Vodič kroz poresko pravo

10

STRUKTURA PORESKOG SISTEMA

Poreski sistem u Crnoj Gori čine sledeći porezi:

1. Carine i druge dažbine,2. Akcize,3. Porez na dodatu vrijednost,4. Porez na dobit pravnih lica,5. Porez na dohodak fizickih lica,6. Porez na nepokretnosti,7. Porez na promet nepokretnosti,8. Porez na premije osiguranja,9. Porez na upotrebu putničkih motornih vozila, plovnih obje-

kata, vazduhoplova i letilica,10. Doprinosi za obavezno socijalno osiguranje (penzijsko-inva-

lidsko, zdravstveno i osiguranje od nezaposlenosti),11. Porez na promet upotrebljavanih motornih vozila, plovnih

objekata, vazduhoplova i letilica,12. Republičke takse (administrativne, sudske, registracione),13. Naknade za korišćenje prirodnih dobara od opšteg interesa

(za šume, vode, rudno bogatstvo, puteve, morsko dobro, priređiva-nje igara na sreću), i

14. Lokalni prihodi (porezi, naknade i takse).

U narednoj tabeli, daje se uporedni pregled strukture ostva-renih prihoda po pojedinim poreskim oblicima, kao i strukturanjihove pripadnosti (Republički i opštinski ), za 2003. i 2004. go-dinu.

KOVILJKA MIHAILOVIĆ, POMOĆNIK MINISTRA FINANSIJA

Vodič kroz poresko pravo Crne Gore

Uvodne napomene

Crna Gora je sa reformom poreskog sistema, kao i ukupnog finansijskog sistema ot-počela 2001. godine. Osnovni ciljevi poreske reforme usmjereni su, prije svega, na to dase: stimuliše domaća proizvodnja i investicije; Crna Gora učini atraktivnom stranim in-vestitorima; roba proizvedena u Crnoj Gori učini konkurentnijom na stranom tržištu; po-reski sistem uskladi sa direktivama Evropske unije i medjunarodnim standardima; poreski sistem učini jednostavnijim, efikasnijimi lakšim za primjenu kao i da se generišu prihodi neophodni za podršku budžetskim potrebama. Poreska reforma se zasniva na prin-cipima jednostavnosti, pravičnosti, neutralnosti, efikasnosti, stabilnosti, primjenljivosti.

Ključni segment poreske reforme čini: uvodjenje poreza na dodatu vrijednost (koji je u primjeni od 1. aprila 2003. godine), ko-ji je zamijenio raniji porez na promet u maloprodaji, kao i primjena principa samooporezivanja prema kojem poreski obveznik samobračunava poresku obavezu, a poreski organ kontroliše taj postupak. Pored navedenog, izvršena je transformacija poreske službe idio ovlašćenja koji se odnosi na naplatu lokalnih prihoda, prenesen je u nadležnost lokalne samouprave.

(u %)Poreski oblik Ostvareno za Ostvareno za

2003. god. 2004.god. 1 2 3 I Republički prihodi 94,3 93,5 1. Porez na dodatu vrijednost 24,9 26,1 2. Akcize 11,3 11,4 3. Carine 5,1 5,5 4. Porez na dobit 2,5 2,9 5. Porez na dohodak fizičkih lica 16,0 13,5 6. Porez na upotreb. putn.

motor.vozila, plovn.objekte,vazduhopl. i letilice - 0,2

7. Porez na promet nepokretnosti 1,1 0,7 8. Doprinosi za obavezno

socijalno osiguranje 31,2 31,0 8.1 Penzijsko invalidsko osiguranje 19,0 18,3 8.2 Zdravstveno osiguranje 11,5 12,0 8.3 Osiguranje od nezaposlenosti 0,7 0,6 9. Takse 1,0 1,1 10. Nakn. za korišć.prirod.i

drugih dobara 1,1 1,1 II Lokalni prihodi 5,7 6,5

UKUPNO (I + II) 100,0 100,0

Izvor: Ministarstvo finansija



11

OSNOVNE KARAKTERISTIKE POJEDINIH PORESKIH OBLIKA

1. CARINE I DRUGE CARINSKE DAŽBINE

Carinski sistem uređen je Carinskim zakonom ("Službeni listRCG", br. 07/02, 38/02, 72/02, 21/03, 31/03 i 29/05), Zakonom oCarinskoj tarifi ("Službeni list RCG", br. 75/05) i Zakonom o ca-rinskoj službi, kao i propisima donesenim na osnovu tih zakona.

Carinskim zakonom uređen je carinski postupak, prava i oba-veze lica koja učestvuju u carinskom postupku i prava, obaveze iovlašćenja organa nadležnog za carinjenje robe.

Zakonom o carinskoj tarifi uređena je nomenklatura roba ivisina carinskih stopa. Zakon obuhvata 10.229 tarifnih stavova i uodnosu na ranije rešenje broj tarifnih stavova je povećan za 1.675,odnosno 19,58%. Prosječna nominalna stopa carinske zaštite izno-si 6,17%.

Carina se obračunava i naplaćuje po procentualnoj stopi u odno-su na vrijednost robe ("ad valorem") i kreću se u rasponu od 0% do30%, odnosno u određenom iznosu po jedinici mjere za masu robe(specifična carina), prilikom uvoza određenih poljoprivrednih proiz-voda. Na robe koje se izvoze ne postoji obaveza obračunavanja carine.

Zakonom o carinskoj službi uređen je djelokrug rada carin-skog organa (Uprave carina), kao i prava, obaveze i odgovornosti ca-rinskih službenika.

2. AKCIZE

Obaveza plaćanja akcize uredjena je Zakonom o akcizama("Sl.list RCG", br. 65/01 i 76/05), koji je donesen krajem 2001. go-dine, a u primjeni je od 1. aprila 2002. godine, i propisima donese-nim na osnovu tog zakona. Izmjene navedenog zakona izvršene sukrajem 2005. godine, i uglavnom se odnose na način obračunavanjai plaćanja akcize na cigarete.

Akciza se plaća na: alkohol i alkoholna pića, duvanske proizvo-de, i mineralna ulja, njihove derivate i supstitute.

Akciza na alkohol i alkoholna pića plaća se u sledecim izno-sima:

- 1,90 Eura po zapreminskom sadržaju alkohola na hektolitarpiva;

- »0« (nula) Eura po hektolitru stonog vina;- 35 Eura po hektolitru pjenušavog vina;- 40 Eura po hektolitru ostalih fermentisanih pića- 70 Eura po hektolitru srednjih alkoholnih pića;- 550 Eura po hektolitru čistog alkohola.

Akciza na mineralna ulja, njihove derivate i supstitute,plaća se u sledećim iznosima, i to za:

Benzin i ostala laka ulja :- 0,120 Eura po kilogramu avio benzina (tarifna oznaka CN

2710.00 11 10);- 0,364 Eura po litru motornog bezolovnog benzina (tarifna oz-

naka CN 2710.00 11 20);- 0,120 Eura po kilogramu goriva za mlazne motore benzinskog

tipa (tarifna oznaka CN 2710.00 11 30),

- 0,364 Eura po litru ostalih motornih benzina (tarifna oznakaCN 2710.00 11 90);

Kerozin:-0,120 Eura po kilogramu petroleja (kerozina) za motore (tarif-

na oznaka CN 2710.00 21 10);- 0,120 Eura po kilogramu goriva za mlazne motore petrolejskog

(kerozinskog) tipa (tarifna oznaka CN 2710.00 21 20);- 0,120 Eura po kilogramu ostalih kerozina (tarifna oznaka CN

2710.00 21 90);- 0,069 Eura po kilogramu goriva za mlazne motore petrolejskog

tipa (tarifna oznaka CN 2710.00 21 20) koje se upotrebljava kao go-rivo za grijanje;

Gasna ulja:- 0,270 Eura po litru dizel goriva (tarifna oznaka CN 2710.00 31

00);- 0,120 Eura po litru dizel goriva (tarifna oznaka CN 2710.00 31

00) koje se upotrebljava kao gorivo za grijanje;- 0,270 Eura po litru brodskog i ostalog goriva ( tarifna oznaka

CN 2710.00 32 00), i - 0,120 Eura po litru ostalih ulja (tarifna oznaka CN 2710.00 39 00);Loživa ulja:- 0,023 Eura po kilogramu niskosumpornog ulja za metalurgiju

(tarifna oznaka CN 2710. 00 41 00);- 0,023 Eura po kilogramu ostalih loživih ulja (tarifna oznaka

CN 2710. 00 49 00);Naftne gasove i ostale gasovite ugljovodonike:- 0,069 Eura po kilogramu mješavine propana i butana (tarifna

oznaka CN 2711.19 00 10) i- 0,069 Eura po kilogramu ostalih naftnih gasova (tarifna oz-

naka CN 2711.19 00 90).

Akciza za cigarete se sastoji iz specifične i proporcionalne ak-cize. Specifična akciza za sve cigarete iznosi 1,00 eur/kg(0,02eur/paklici). Proporcionalna akciza iznosi 26% od maloprodajne ci-jene cigareta u koju su uključene akciza i PDV.

Maloprodajnu cijenu cigareta odredjuje sam proizvodjač, od-nosno uvoznik i iste objavljuje u "Službenom listu RCG“.

Akciza na ostale duvanske proizvode plaća se po kilogramutih proizvoda, i iznosi:

- za cigare i cigarilose – 10,00 Eura,- za fino rezani duvan (cigarete za savijanje) – 20,00 Eura ,- drugi duvan za pušenje – 15,00 Eura.Obveznik plaćanja akcize je proizvodjač, odnosno uvoznik ak-

ciznih proizvoda, odnosno lice na koje se, u skladu sa Zakonom,može prenijeti akcizna obaveza (imalac akcizne dozvole, oslobođenikorisnik akcize).

Akcizna obaveza nastaje kada su akcizni proizvodi proizvedeniu Crnoj Gori, ili uvezeni na carinsko područje Crne Gore.

Obaveza plaćanja akcize kod uvoza akciznih proizvoda, nastajeu momentu plaćanja carine, osim u slučajevima kada je omoguće-no odloženo plaćanje akcize (smještaj u carinsko skladište ili u po-gon oslobodjenog korisnika akciznih proizvoda).

Akcizna obaveza za cigarete nastaje danom preuzimanja kon-trolnih akciznih markica, koje izdaje Poreska uprava.



12

Obveznik akcize u zemlji, sam obračunava akcizu. Akciza seobračunava mjesečno i obračun se podnosi na poreskoj prijavi idostavlja poreskom organu do 15 – og u mjesecu za prethodnimjesec, u kom roku se i plaća.

Izuzetno, akciza za cigarete se plaća do 60 – tog dana od danapreuzimanja kontrolnih akciznih markica.

Obilježavanje akciznih proizvoda - Proizvođač, odnosnouvoznik dužan je da prije stavljanja u upotrebu odnosno u slobo-dan promet duvanske proizvode i alkoholna pića, osim piva, obilje-ži kontrolnom akciznom markicom.

Duvanski proizvodi i alkoholna pića, koji se izvoze, a za koje inodobavljač nije dostavio akcizne markice, obilježavaju se posebnomizvoznom markicom.

Duvanski proizvodi i flaširana alkoholna pića koji se prodaju uslobodnim carinskim prodavnicama moraju biti obilježeni poseb-nom markicom.

Obaveza obilježavanja duvanskih proizvoda i alkoholnih pićakontolnim akciznim markicama detaljno je uredjena Uredbom oobilježavanju duvanskih proizvoda i alkoholnih pica kontrolnim ak-ciznim markicama ("Sl.list RCG", br. 82/05).

3. POREZ NA DODATU VRIJEDNOST (PDV)

Obaveza plaćanja poreza na dodatu vrijednost ("Službeni listRCG", br. 65/01, 38/02, 72/02, 21/03 i 76/05),uređena je Zakonomo porezu na dodatu vrijednost koji je donesen krajem 2001. go-dine, a u primjeni je od 1. aprila 2003. godine, kao i propisima do-nesenim na osnovu tog zakona. Zakon se zasniva na smjernicama izŠeste Direktive Evropske unije. Oporezivanje prometa proizvoda iusluga vrši se prema mjestu potrošnje, primjenom principa odre-dišta, odnosno destinacije. Izvoz proizvoda je oslobodjen plaćanjaPDV (primjenjuje se nulta stopa), a uvoz proizvoda je oporezovan iima isti tretman kao domaći proizvodi na domaćem tržištu.

Poreska obaveza se utvrdjuje prema fakturnom metodu, odnos-no metodu odbitka "poreza na porez". Poreski obveznik sam utvrd-juje poresku obavezu na način što svoju poresku obavezu, na imeobavljenog prometa proizvoda i usluga umanjuje za iznos obraču-natog, odnosno plaćenog PDV-a pri nabavci proizvoda i usluga ilipri uvozu proizvoda.

Predmet oporezivanja - Porez na dodatu vrijednost se obraču-nava i plaća na: isporuke proizvoda i usluga koje poreski obveznik uokviru obavljanja svoje djelatnosti vrši uz naknadu i na uvoz proiz-voda.

Predmet oporezivanja su i novoizgradjene nepokretnosti (zem-ljište nije predmet oporezivanja).

Poreske stope* - Zakonom su propisane dvije pozitivne pores-ke stope: standardna stopa od 17% i snižena stopa od 7%.

Nulta stopa predvidjena je za izvozne transakcije i za isporukeljekova, medicinskih sredstava koji se finansiraju iz sredstava Repu-bličkog fonda za zdravstveno osiguranje.

Po sniženoj stopi od 7% oporezuju se:

1) osnovni proizvodi za ljudsku ishranu (mlijeko, hljeb, mast, uljei šećer);

2) ljekovi, uključujući i ljekove za upotrebu u veterini, osim ljekovakoji se izdaju na teret Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje;

3) ortotička i protetička sredstava, kao i medicinska sredstva kojase hirurški ugrađuju u organizam, osim medicinskih sredstava koja seizdaju na teret Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje;

4) udžbenici i nastavna sredstva;5) knjige, monografske i serijske publikacije;6) usluge smještaja u hotelima, motelima, aparthotelima, turistič-

kim naseljima, pansionima, kampovima i vilama;7) voda za piće, osim flaširane;8) dnevna i periodična štampa, osim štampe koja u cjelini ili ve-

ćim dijelom uključuje reklamne sadržaje;9) usluge javnog prevoza putnika i njihovog ličnog prtljaga;10) usluge javne higijene;11) pogrebne usluge i proizvodi povezani sa tim uslugama;12) autorska prava i usluge iz oblasti obrazovanja, književnosti i

umjetnosti;13) autorska prava iz oblasti nauke i umjetničkih predmeta, zbir-

ki i antikviteta;14) usluge koje se naplaćuju putem ulaznica za bioskopske i pozo-

rišne predstave, koncerte i slične kulturne i sportske priredbe, osimonih za koje je propisano oslobođenje od plaćanja PDV;

15) usluge upotrebe sportskih objekata u neprofitne svrhe;16) stočna hrana, đubriva, sredstva za zaštitu bilja, sjemena za re-

produkciju, sadni materijal i priplodna stoka.

Poreska oslobodjenja - Zakonom je predvidjeno više vrsta os-lobodjenja, i to za: usluge od javnog interesa (javne poštanske us-luge, zdravstvene, usluge iz oblasti socijalne zaštite, usluge predškol-skog vaspitanja, sportske, vjerske i druge javne usluge); uvoz pro-zivoda (proizvodi koji se unose u Crnu Goru u okviru tranzitnogcarinskog postupka, usluge u vezi sa uvozom proizvoda i dr.); priv-remeni uvoz proizvoda (proizvodi koje se privremeno uvoze poduslovom da su oslobođeni od plaćanja carine, prema carinskim pro-pisima), i posebna oslobodjenja (uvoz proizvoda koji se podnosena uvid carinskom organu; proizvodi koji se unose u slobodnu ca-rinsku zonu odnosno u slobodno carinsko skladište, i proizvodi kodkojih je započeo postupak carinskog skladištenja ili postupak uvozaradi izvoza po sistemu odlaganja).

Poreski period je kalendarski mjesec. Poreski obveznik je dužanda poresku obavezu iskaže u mjesečnoj prijavi za plaćanje PDV-a.Prijava za plaćanje podnosi se do 15. u mjesecu za prethodni mjeseckada se i plaća poreska obaveza. PDV kod uvoza plaća se istovreme-no kad se plaća i carina (PDV čini dio carinskog duga).

Povraćaj "viška" PDV-a - Poreskom obvezniku "višak" PDV-a sevraća, i to: za domaće transakcije u roku od 60 dana od dana pod-nošenja prijave za obračun PDV (do 1.januara taj rok je bio 90 da-na), pretežnom izvozniku i poreskom obvezniku koji u više od tri

* Do 1. januara 2006. godine primjenjivala se jedna poreska stopa od 17%. Od navedenog datuma u primjeni je snižena stopa od 7%.



13

uzastopna obračuna PDV iskaže višak ulaznog PDV, u roku od 30 da-na od dana podnošenja prijave za obračun PDV (ranije 60 dana).

Posebni postupci oporezivanja - Posebni postupci oporeziva-nja predvidjeni su za male preduzetnike, poljoprivrednike, putničkeagencije i posrednike u prodaji upotrebljavanih proizvoda, umjet-ničkih predmeta, kolekcija i antikviteta. Mali preduzetnici, čiji jeoporezivi obrt za poslednjih 12 mjeseci manji od 18.000,00 eur ni-jesu po Zakonu dužni da se registruju za plaćanje PDV. Ukoliko sesami prijave za registraciju dužni su da ostanu u sistemu tri godine.Poljoprivrednici (koji nijesu obveznici PDV) imaju pravo na paušal-nu naknadu u visini od 5% prodajne cijene svojih prozivoda (za ovajiznos priznaje se poreski kredit poreskom obvezniku koji je izvršionabavku poljoprivrednih proizvoda).

4. OPOREZIVANJE DOBITI PRAVNIH LICA

Obaveza plaćanja poreza na dobit uvedena je Zakonom o po-rezu na dobit pravnih lica (Sl. list RCG, br. 65/01, 80/04), koji jedonesen krajem 2001. godine i u primjeni je od 1. januara 2002. go-dine, kao i propisima donesenim na osnovu tog zakona. Izmjenenavedenog zakona su izvršene u 2004. godini i odnose se na pores-ke stope i poreske povlastice.

Obveznik poreza na dobit - Obveznik poreza na dobit je rezi-dentno, odnosno nerezidentno pravno lice koje obavlja djelatnostradi sticanja dobiti. Poreski obveznik je i komanditno društvo. Rezi-dentno pravno lice je lice koje je osnovano u RCG ili koje ima sje-dište stvarne uprave i kontrole na teritoriji Crne Gore. Nerezident-no pravno lice je lice koje nije osnovano u RCG i nema sjedištestvarne uprave i kontrole u Crnoj Gori.

Predmet oporezivanja - Predmet oporezivanja rezidenta jedobit koju rezident ostvari u Crnoj Gori i izvan Crne Gore. Pred-met oporezivanja nerezidenta je dobit koju nerezident ostvari uCrnoj Gori. Predmet oporezivanja stalne poslovne jedinice nere-zidenta je dobit koju ostvari ta poslovna jedinica. Stalnom pos-lovnom jedinicom smatra se stalno mjesto poslovanja preko ko-jeg pravno lice u potpunosti ili djelimično vodi svoje poslovanje ikoje je organizovano u jednom od sljedećih oblika: mjesto upra-ve, filijala, kancelarija, fabrika, radionica, rudnik, nalazište nafteili gasa, kamenolom ili bilo koje drugo mjesto gdje se vrši eks-ploatacija prirodnog bogatstva. Gradilište ili montažni objekatkonstituiše stalnu poslovnu jedinicu jedino ako traje duže od šestmjeseci.

Izvori dobiti su prihodi ostvareni od: prodaje dobara proizvede-nih u Crnoj Gori; pružanja usluga u Crnoj Gori; kamate ostvareneod rezidentnog poreskog obveznika i stalne poslovne jedinice nere-zidenta; dividende isplaćene od strane rezidenta; korišćenja imovin-skih prava u Crnoj Gori; eksploatacije prirodnog bogatstva;nepokret-na i pokretna imovina koja se nalazi u Crnoj Gori; prodaje nepok-retne i pokretne imovine ukoliko se njen prodavac nalazi u Crnoj Go-

ri; osiguranja i reosiguranja od rizika ostvarenih u Crnoj Gori; drugiprihodi nastali po osnovu obavljanja djelatnosti u Crnoj Gori.

Porez na dobit ne plaćaju: Centralna banka Crne Gore, javni fon-dovi i javne ustanove čiji je osnivač Crna Gora ili jedinica lokalne sa-mouprave, osim za dobit koju ostvaruju prodajom proizvoda i us-luga na tržištu.

Poreska osnovica i poreska stopa* - Osnovicu poreza na do-bit predstavlja oporeziva dobit poreskog obveznika. Stopa poreza nadobit je proporcionalna i iznosi 9% od poreske osnovice.

Obveznik poreza na dobit dužan je da obračuna i uplati porezpo odbitku na: dividende i udjele u dobiti u pravnom licu, autor-ske naknade, kamate, kapitalne dobitke i naknade po osnovu za-kupnine nepokretnosti koje se isplaćuju nerezidentnom pravnom li-cu. Stopa poreza za navedene prihode iznosi 15%, osim za kamateza koje stopa iznosi 5%.

Porez po odbitku ne plaća se na dividende i udjele u dobiti ko-je su iskorišćene za uvećanje osnovnog kapitala poreskog obveznika.

Poreska oslobođenja - Novoosnovano pravno lice, u privred-no nedovoljno razvijenim opštinama, koje obavlja proizvodnu dje-latnost oslobođeno je plaćanja poreza na dobit za prve tri godineod početka obavljanja djelatnosti. Novoosnovana poslovna jedinicau privredno nedovoljno razvijenim opštinama koja obavlja proiz-vodnu djelatnost, takođe se oslobađa od plaćanja poreza na dobitza prve tri godine od početka obavljanja djelatnosti srazmjerno uče-šću u ukupnoj ostvarenoj dobiti.

Zakonom su predviđene tri vrste poreskih olakšica, i to: po osnovu zapošljavanja novih radnika - Poreskom obvezni-

ku, koji u poslovnoj godini, na neodređeno vrijeme, a najmanje nadvije godine zaposli nove radnike, poreska osnovica se umanjuje zaiznos bruto plate tih radnika, uvećanih za pripadajuće doprinose zaobavezno socijalno osiguranje koje plaća poslodavac. Ova olakšicase primjenjuje godinu dana od dana zaposlenja novog radnika.

po osnovu ulaganja u hartije od vrijednosti (HOV) - Kada seprihodi od kapitalnih dobitaka od HOV ulažu u kupovinu novihHOV (ti se prihodi ne oporezuju), ukoliko su reinvestirani u perio-du od 12 mjeseci od njihovog nastanka. Prihodi od prodaje HOVkoje je poreski obveznik držao duže od dvije godine u svom portfe-lju, izuzeti su od oporezivanja.

za programske aktivnosti nevladinih organizacija - Pravnalica osnovana kao nevladine organizacije oslobađaju se poreza nadobit do iznosa od 4.000 Eura, pod uslovom da tu dobit upotrijebeza ostvarivanje ciljeva zbog kojih su osnovana. Ova olakšica se utvr-đuje rešenjem poreskog organa.

Izbjegavanje dvostrukog oporezivanja dobiti - Rezidentnomporeskom obvezniku, koji ostvari dobit izvan Crne Gore i koji plaćaporez na tu dobit u drugoj državi, odobrava se poreski kredit u vi-sini poreza na dobit plaćenog u toj državi. Poreski kredit ne može

* Do 2005. godine u primjeni su bile dvije stope. Na dobit do 100.000 eur stopa je iznosila 15% i na dobit preko 100.000 eur stopa je iznosila 20%.



14

biti veći od iznosa koji bi se dobio primjenom važeće poreske stopekoja se primjenjuje u Crnoj Gori.

Obračunavanje i plaćanje poreza na dobit - Poreski period zakoji se obračunava porez na dobit je finansijska godina (kalendar-ska godina, osim u slučaju likvidacije ili otpočinjanja obavljanja dje-latnosti u toku godine).

Porez na dobit se obračunava nakon isteka finansijske godine ilidrugog perioda utvrđivanja poreza, prema poreskoj osnovici ostva-renoj u tom periodu.

Poreski obveznik, tokom godine, porez na dobit plaća u vidumjesečnih akontacija, čiju visinu određuje na osnovu prijave porezana dobit za prethodnu godinu.

Akontacija se plaća do kraja tekućeg mjeseca za prethodni mje-sec u visini 1/12 poreske obaveze za prethodnu godinu.

Poreska prijava - Obveznik poreza na dobit je dužan da za pe-riod za koji se obračunava porez na dobit, nadležnom poreskom or-ganu podnese poresku prijavu. Prijava se podnosi najkasnije u rokuod tri mjeseca od isteka perioda za koji se obračunava porez. U is-tom roku vrši se i uplata poreza iskazanog u prijavi.

5. POREZ NA DOHODAK FIZIČKIH LICA

Obaveza plaćanja poreza na dohodak fizičkih lica uvedena je Za-konom o porezu na dohodak fizičkih lica (“Sl.list RCG br.65/01i 37/04) koji je u primjeni od 1.jula 2002. godine, kao i propisimadonesenim na osnovu njega. Izmjene navedenog zakona su izvršeneu 2004. godini i odnose se na poreske stope i poreske olakšice.

Poreski obveznik - Obveznik poreza na dohodak je rezidentno,odnosno nerezidentno fizičko lice koje ostvari dohodak iz izvora ut-vrdjenih Zakonom. Kada dva ili više fizičkih lica zajednički ostvaru-ju dohodak, poreski obveznik je svako od tih lica, srazmjerno udje-lu u dohotku.

Porez na dohodak ne plaćaju:- članovi stranih diplomatskih misija u Crnoj Gori i članovi nji-

hovih domaćinstava, ako nijesu državljani Crne Gore;- članovi konzularnih predstavništava kao i članovi njihovih do-

maćinstava, ako nijesu državljani Crne Gore;- funkcioneri i stručnjaci programa za tehničku pomoć Organi-

zacije Ujedinjenih Nacija i njenih specijalizovanih agencija;- počasni konzuli stranih država, ali samo za primanja dobijena

od države koja ih je imenovala za obavljanje funkcije počasnog kon-zula;

- funkcioneri, stručnjaci i administrativno osoblje medjunarod-nih organizacija ako nijesu državljani Crne Gore ili nemaju prebiva-lište u Crnoj Gori.

Zakonom su od oporezivanja izuzeti sledeći prihodi: po-moći zbog uništenja ili oštećenja imovine usled elementarnih ne-pogoda ili drugih vanrednih dogadjaja; naknade iz zdravstvenogosiguranja, osim naknade zarada;prihodi od nasledja i poklo-na;prihodi od igara na sreću i nagradnih igara, osiguranja stvari,

života i imovine; organizovane socijalne i humanitarne pomoći;stipendije i krediti učenika i studenata; otpremnine kod odlaskau penziju.

Pored navedenih prihoda Uredbom o određivanju iznosa priho-da na koje se ne plaća porez na dohodak fizičkih lica (Sl.list RCG, br.1/06), određeno je više vrsta prihoda koji su oslobođeni od plaća-nja poreza na dohodak (topli obrok, dnevnice za službena putova-nja , jubilarne nagrade, idr.).

Poreska osnovica - Osnovicu za plaćanje poreza na dohodak či-ni oporezivi dohodak.Oporezivi dohodak predstavlja razliku izmed-ju dohotka i priznatih rashoda (troškova ) koje je poreski obvez-nik imao pri njegovom ostvarivanju i očuvanju.

Poreske stope - Godišnji porez na dohodak se izračunava pri-mjenom sledeće poreske skale:

Iznos oporezivog dohotka u eur Iznos poreza u eur do 785 0% Od 785 do 2615 0 eur + 15% na iznos preko 785 eur Od 2615 do 4577 274eur + 19% na iznos preko 2615 eur Preko 4577 647 eur +23% na iznos preko 4577 eur

Izvori dohotka – Porez na dohodak plaća se na prihode ostva-rene po osnovu: ličnih primanja; samostalne djelatnosti; imovine iimovinskih prava; kapitala i kapitalnih dobitaka.

Oporezivanje ličnih primanja - Ličnim primanjima smatra seprihod koji poreski obveznik ostvari od zaposlenja i primanja kojasu upodobljena sa radnim odnosom.Oporezivi prihod od ličnih pri-manja predstavljaju bruto primanja.

Porez na lična primanja obračunava, obustavlja i uplaćuje pos-lodavac, odnosno isplatilac tih primanja, prilikom svake isplate pri-manja, primjenom mjesečne poreske skale:

Iznos oporezivog dohotka u eur Iznos poreza u eur do 65 0% Od 65 do 218 0 eur + 15% na iznos preko 65 eur Od 218 do 381 22.9eur + 19% na iznos preko 218 eur preko 381 54.0eur +23% na iznos preko 381 eur

Oporezivanje samostalne djelatnosti - Prihodom od samos-talne djelatnosti smatra se prihod ostvaren od: privredne djelat-nosti,slobodnih zanimanja, profesionalnih i intelektualnih uslu-ga,drugih samostalnih djelatnosti koje nijesu osnovna djelatnostporeskog obveznika, a povremeno se obavljaju radi ostvarivanja pri-hoda. Oporezivi prihod od samostalne djelatnosti predstavlja opo-reziva dobit poreskog obveznika.

Akontacije poreza na prihod od samostalne djelatnosti se pla-ćaju mjesečno, do kraja tekućeg mjeseca za prethodni mjesec u vi-

sini 1/12 poreske obaveze po godišnjoj poreskoj prijavi za prethod-nu godinu.

Akontacija plaćenog poreza po ovom osnovu smatra se kredi-tom u odnosu na obavezu po poreskoj prijavi.

Poreskim obveznicima koji ostvaruju prihode od povremenihsamostalnih djelatnosti priznaju se standardni troškovi u iznosu35% ostvarenih prihoda (ukoliko ne dokumentuje stvarne troško-ve), a poreska stopa iznosi 20%.

Paušalno oporezivanje prihoda od samostalne djelatnosti -Poreskom obvezniku, čiji je ukupan promet u godini koja prethodigodini za koju se utvrdjuje porez (odnosno čiji je planirani prometkada počinje da obavlja djelatnosti) manji od 18.000 Eura, može sepriznati da porez plaća u godišnjem paušalnom iznosu.

Pravilnikom o paušalnom oporezivanju prihoda od samostalnedjelatnosti je detaljno regulisano paušalno oporezivanje, poreskiobveznici su zavisno od vrste djelatnosti podijeljeni u 4 grupe, a sva-ka grupa je zavisno od visine ostvarenog prometa razvrstana u 4podgrupe.

Oporezivanje imovine i imovinskih prava - Prihodima odimovine i imovinskih prava smatraju se: prihodi ostvareni od izda-vanja u zakup pokretne i nepokretne imovine, prihodi od vremen-ski ograničenog ustupanja autorskih prava, prava industrijske svoji-ne i drugih imovinskih prava.

Poreska osnovica (oporezivi prihod) za plaćanje poreza na pri-hode od imovine i imovinskih prava predstavlja razliku izmedjuukupnog prihoda ostvarenog od izdavanja u zakup pokretne i ne-pokretne imovine, autorskih prava i prava industrijske svojine iukupnih troškova nastalih u vezi ostvarivanja tih prihoda, u istomporeskom periodu.

Troškovima po osnovu imovine i imovinskih prava smatrajuse stvarni troškovi nastali u vezi sa ostvarivanjem tih prihoda(ako su dokumentovani) ili standardni troškovi u visini 35%ostvarenih prihoda od imovine i imovinskih prava, osim za pri-hode od iznajmljivanja soba, apartmana i kuća za odmor putni-cima i turistima, gdje standardni rashodi iznose 50% ostvarenihprihoda.

Akontaciju poreza na prihode od imovine i imovinskih prava to-kom godine obračunava, obustavlja i uplaćuje isplatilac prihoda(pravno lice ili preduzetnik), odnosno poreski obveznik (kod ne-posrednog ostvarivanja prihoda ) pri svakoj naplati prihoda primje-nom stope od 20% na oporezivi prihod.

Oporezivanje prihoda od kapitala - Prihodom od kapitalasmatraju se: prihodi od kamata; udjeli u dobiti koje ostvare članoviuprave i zaposleni u novcu ili akcijama;prihodi od korišćenja imo-vine i usluga od strane vlasnika i suvlasnika kapitala za njihove pri-vatne potrebe.

Isplatilac prihoda od kapitala dužan je da obračuna, obustavi iuplati porez na prihod od kapitala istovremeno sa isplatom priho-da po stopi od 15%, osim za prihode od kamata koje ostvare nere-zidenti (poreska stopa je 5%).

Oporezivanje prihoda od kapitalnih dobitaka - Kapitalnimdobitkom smatra se prihod ostvaren prodajom nepokretnosti, ud-jela u imovini pravnih lica i hartija od vrijednosti (imovina), ako jeprodaja izvršena u roku od dvije godine od dana kada je imovinastečena.

Oporezivi prihod po osnovu kapitalnog dobitka predstavlja raz-liku izmedju prodajne i nabavne cijene imovine, uskladjene sa ras-tom cijena na malo od dana sticanja do dana prodaje imovine.

Rezident plaća porez istovremeno sa podnošenjem godišnje po-reske prijave, a oporezivi prihod po osnovu kapitalnog dobitka ukl-jučuje se u poresku osnovicu u visini od 50%

Porez na kapitalne dobitke koje ostvaruje nerezident plaća se poodbitku po stopi od 15%.

Podnošenje godišnje poreske prijave - Obveznik poreza nadohodak dužan je da, po isteku fiskalne godine, nadležnom pores-kom organu podnese godišnju poresku prijavu, do kraja aprila te-kuće godine za prethodnu godinu.

Poreski obveznik sam obračunava porez na dohodak u poreskojprijavi, primjenom progresivnih poreskih stopa na poresku osnovi-cu, s tim što se od ukupno obračunatog poreza odbija iznos porezaplaćenog u vidu akontacija po svim izvorima prihoda.

Ako je poreski obveznik tokom godine, u obliku akontacije pla-tio više poreza nego što je dužan po poreskoj prijavi, više plaćeniporez vraća mu se na njegov zahtjev ili se uračunava u akontaciju zanaredni poreski period.

Ko ne podnosi godišnju poresku prijavu - Godišnju poreskuprijavu ne podnosi poreski obveznik za dohodak ostvaren po osno-vu: ličnih primanja po osnovu zarada zaposlenih, ako su ostvarenakod jednog poslodavca u istom obračunskom periodu; prihoda oddrugih samostalnih djelatnosti koje nijesu osnovna djelatnost po-reskog obveznika; prihoda od kapitala; prihoda od samostalne dje-latnosti koji se paušalno oporezuju, a plaćene akontacije porezasmatraju se konačno utvrdjenim porezom po tom osnovu.

6. DOPRINOSI ZA OBAVEZNO SOCIJALNO OSIGURANJE

Obaveza plaćanja doprinosa za obavezno socijalno osiguranjeje uređena sledećim zakonima: Zakonom o penzijskom i inva-lidskom osiguranju (Sl. List RCG br. 54/03, 39/04 i 79/04), uprimjeni je od 1.1.2004.godine, Zakonom o zdravstvenom osigu-ranju (Sl. List RCG br. 39/04) u primjeni je od 10.6.2004.godine iZakonom o doprinosima za socijalno osiguranje (Sl. List RCGbr. 23/93..45/98), u dijelu koji se odnosi na doprinose za osigura-nje od nezaposlenosti, čija su osnovna rešenja u primjeni od 1993.godine.

Navedenim zakonima uređena su sva pitanja koja se odnose naplaćanje doprinosa za pojedine vidove obaveznog socijalnog osigu-ranja (osiguranik, obveznik plaćanja, osnovica, visina stope, načinuplate i dr.). Osnovno je pravilo da doprinose za obavezno socijal-no osiguranje plaća zaposleni (osiguranik) i poslodavac.

Osnovicu za obračun doprinosa čini bruto lično primanje, koje



15



16

podrazumijeva neto lično primanje (zarada), porez i doprinose ko-je plaća zaposleni iz tog primanja

Stope doprinosa na lična primanja zaposlenih (zarade i dr.)su sledeće:

Vrsta doprinosa Obveznik plaćanja Ukupno Osiguranik Poslodavac

Penzijsko i invalidsko osiguranje 12 % 9.6 % 21.6 % Zdravstveno osiguranje 7.5 % 6 % 13.5 % Osiguranje od nezaposlenosti 0.5 % 0.5 % 1.0%

Ukupno: 20.0 % 16.1 % 36.1 %

Doprinosi koje plaća preduzetnik - Preduzetnici (osiguranicisamostalne djelatnosti) plaćaju doprinose za obavezno socijalnoosiguranje po sledećim stopama: za penzijsko i invalidsko osigura-nje 21.6%; za zdravstveno osiguranje 13.5%, i za osiguranje od ne-zaposlenosti 1%.

Osnovicu za plaćanje doprinosa čine oporezivi dohodak od sa-mostalne djelatnosti (neto prihod) a koja ne može biti manja odprosječne zarade u Republici za mjesec za koji se plaća doprinos.

Ograničenje za plaćanje doprinosa - Zakonom o penzijskom iinvalidskom osiguranju je propisana najviša godišnja osnovica zaplaćanje doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje, koja za2006. godinu iznosi 18.070 eur.

7. POREZ NA PROMET NEPOKRETNOSTI

Obaveza plaćanja poreza na promet nepokretnosti (korišćenih ane novih nepokretnosti), uvedena je Zakonom o porezu na pro-met nepokretnosti ("Sl. list RCG", br. 69/03), koji je u primjeni odpočetka 2004. godine. Stopa poreza na promet nepokretnosti izno-si 2% od tržišne vrijednosti nepokretnosti (na promet novoizgrad-jenih nepokretnosti plaća se PDV po stopi od 17%).

Oslobodjenja od plaćanja poreza odnose se na državne organe,organe jedinice lokalne uprave, kao i medjunarodne organizacije.Porez na promet nepokretnosti ne plaćaju fizička lica koja sa tim ne-pokretnostima rješavaju stambeno pitanje, a najviše do 20 m2 počlanu domaćinstva. Porez na promet nepokretnosti ne plaćaju fizič-ka lica.

8. POREZ NA PROMET UPOTREBLJAVANIH MOTORNIH VOZILA, PLOVNIH OBJEKATA, VAZDUHOPLOVA I LETILICA

Obaveza plaćanja poreza na promet upotrebljavanih motornihvozila, plovnih objekata, vazduhoplova i letilica, uredjena je Zako-nom o porezu na promet upotrebljavanih motornih vozila,plovnih objekata, vazduhoplova i letilica ("Sl. list RCG", br.55/03), koji je u primjeni od oktobra 2003. godine.

Obveznik plaćanja ovog poreza je kupac, odnosno sticalac upo-

trebljavanog motornog vozila, plovnog objekta, vazduhoplova ili le-tilice, pod uslovom da se na njihov promet ne plaća PDV. Poreskastopa iznosi 5% tržišne vrijednosti navedenih proizvoda.

Poreska oslobodjenja su krajnje reducirana i vezana su za nas-ledjivanje i davanje poklona kod prvog naslednog reda.

9. POREZ NA UPOTREBU PUTNIČKIH MOTORNIH VOZILA, PLOVNIH OBJEKATA, VAZDUHOPLOVA I LETILICA

Obaveza plaćanja poreza na upotrebu putničkih motornih vozi-la, plovnih objekata, vazduhoplova i letilica uvedena je Zakonom oporezu na upotrebu putničkih motornih vozila, plovnih obje-kata, vazduhoplova i letilica ("Sl. list RCG", br. 28/04 i 37/04),koji je u primjeni od početka maja 2004. godine. Tarifa za plaćanjeovog poreza na motorna vozila iznosi od 15 do 150 eur ( s tim štose za svaku godinu starosti umanjuje za 5% poreske obaveze, a naj-više do 70%), za motocikle od 10 do 200 eur, za čamce i jahte od 5do 400 eur i za vazduhoplove i letilice od 1.000 do 5.000 eur.

10. POREZ NA PREMIJE OSIGURANJA

Ovaj porez plaćaju osiguravajuća društva nezavisno od toga dali poslove osiguranja obavljaju lično ili preko svojih zastupnika. Po-reska stopa iznosi 6% na premije od autoodgovornosti, a 3% na pre-mije kasko osiguranja motornih vozila. Poreska obaveza se placa do10-og u mjesecu, za prethodni mjesec. Obaveza plaćanja poreza napremije osiguranja uvedena je Zakonom o porezu na premijeosiguranja ("Sl. list RCG", br. 27/04 i 37/04), koji je u primjeni odpočetka maja 2004. godine.

12. REPUBLIČKE TAKSE (ADMINISTRATIVNE, SUDSKE I REGISTRACIONE)

Obaveza plaćanja administrativnih taksa propisana je Zako-nom o administrativnim taksama ("Sl. list RCG", br. 55/03 i81/05). Visina republičkih administrativnih taksa odredjena je tak-senom tarifom i zavisi od vrste radnje, odnosno akta koji podliježuplaćanju takse.

Obaveza plaćanja sudskih taksa propisana je Zakonom o sud-skim taksama ("Sl. list RCG", br. 76/05). Taksa se plaća za radnje iakte koji se preduzimaju u sudskom postupku.

Visina sudske takse propisana je taksenom tarifom i zavisi odsloženosti radnje koja se vodi u sudskom postupku.Visina takseneobaveze zavisi od vrste sudskog spora.

Registracione takse - Obaveza plaćanja registracionih taksapropisana je Zakonom o privrednim društvima ("Sl. list RCG", br.6/02). Ove takse se naplaćuju pri registraciji privrednih društavakod Privrednog suda. Visina registracione takse se kreće od 1 – 50eur u zavisnosti od vste radnje i oblika društva koje je predmet re-gistracije.



17

13. KONCESIONE NAKNADE

Koncesione naknade plaćaju se za korišćenje prirodnih doba-ra od opšteg interesa i javnih ovlaščenja, i to: naknada po osno-vu korišćenja šuma, naknada za korišćenje rudnog blaga, nakna-da za korišćenje državnih puteva , naknada za korišćenje morskogdobra , ekološka naknada, naknada za priredjivanje igara na sre-ću. Obaveza plaćanja navedenih naknada uredjena je posebnimpropisima (Zakonom o šumama, Zakonom o vodama, Zakonomo rudarstvu, Zakonom o morskom dobru, Zakonom o igrama nasreću, i dr.).

14. LOKALNI POREZI

Opstine, shodno ovlašćenjima iz Zakona o finansiranju lo-kalne samouprave ("Sl. list RCG", br. 42/03 i 44/03) i poreskimzakonima, mogu ostvarivati prihode po osnovu:

- lokalnih poreza (porez na nepokretnosti, prirez porezu nadohodak fizičkih lica, porez na potrošnju, porez na firmu ili na-ziv,porez na neizgrađeno građevinsko zemljište;

- lokalnih taksa (boravišne takse, administrativne takse i ko-munalne takse), i

- naknada (naknada za uređivanje građevinskog zemljišta, nak-nada za korišćenje građevinskog zemljišta).

Porez na nepokretnosti - Oporezivanje nepokretnosti vršise u skladu sa Zakonom o porezu na nepokretnosti ("Sl. listRCG", br. 65/01), koji je donijet krajem 2001. godine, a u primje-ni je od januara 2003. godine i Uredbom o bližim kriterijumi-ma i metodologiji za određivanje tržišne vrijednosti ne-pokretnosti ("Sl. list RCG", br. 23/03, 26/04 i 31/05). Stopaovog poreza može iznositi od 0,08% do 0,80% tržišne vrijednos-ti nepokretnosti, a njenu visinu utvrdjuje opština, prema svojimspecifičnostima.

Prirez porezu na dohodak fizičkih lica - Ovaj porez uvodi lo-kalna samouprava svojim propisom na osnovu Zakona o finansira-nju lokalne samouprave. Stopa prireza može iznositi do 13% za op-stine, a za Glavni grad i Prestonicu do 15% osnovice koju čini porezna dohodak fizičkih lica.

Porez na potrošnju - Ovaj porez uvodi lokalna samoupravasvojim propisom, na osnovu Zakona o finansiranju lokalne samou-prave. Porez na potrošnju plaća se na promet alkoholnih i bezalko-holnih pića u ugostiteljskim objektima.

Stopa ovog poreza može iznositi do 3% za opštine, a za Glavnigrad i Prestonicu do 5%. Obveznik ovog poreza je pravno ili fizičkolice koje pruža ugostiteljske usluge. Osnovicu za plaćanje poreza napotrošnju čini prodajna cijena pića u koju nije uključen porez nadodatu vrijednost i porez na potrošnju.

Porez na firmu ili naziv - Obveznik ovog poreza su pravna i fi-zička lica koja su obveznici poreza na dohodak fizičkih lica ili pore-za na dobit pravnih lica i koja su registrovana za obavljanje djelat-nosti.

Ovaj porez se plaća u godišnjem iznosu koji određuje lokalna sa-mouprava, s tim što ne može biti veći od 300 eur po svakoj firmi,odnosno nazivu.

Porez na igre na sreću i zabavne igre - Ovaj porez uvodi lo-kalna samouprava svojim propisom, na osnovu Zakona o finansi-ranju lokalne samouprave i posebnog zakona*. Posebnim zako-nom uređuju se osnovni elementi (obveznik, osnovica i dr.), a lokal-na samouprava svojim aktom propisuje visinu, način obračunava-nja i plaćanja tog poreza.

Boravišna taksa - Obaveza plaćanja ove takse uređena je Za-konom o boravišnoj taksi ("Sl. list RCG", br.11/04 i 13/04).Visinaboravišne takse moze se kretati u rasponu od 0,10 eur do 0,80 eur,u zavisnosti od vrste smještajnog objekta, obima povoljnosti i uslu-ga koje se nude.

Obveznik plaćanja ove takse je lice koje izvan svog prebivališ-ta koristi usluge smještaja u turističkom ili ugostiteljskom ob-jektu.

Administrativne takse - Obaveza plaćanja lokalnih adminis-trativnih taksa uređena je Zakonom o administrativnim taksa-ma ("Sl. list RCG", 55/03 i 81/05), i propisom opštine. Obveznikplaćanja ovih taksa je lice po čijem se zahtjevu postupak pokreće,odnosno vrši radnja predviđena taksenom tarifom za lokalne admi-nistrativne takse.

Iznos lokalne administrativne takse ne može biti veći od iznosatakse koja se plaća za slične spise i radnje koji se vode pred republič-kim organima uprave.

Komunalne takse* - Uređene su Zakonom o komunalnimtaksama i naknadama ("Sl.list RCG", br.38/92, 30/93, 3/94,27/94 i 45/98). Ovim zakonom propisane su vrste prava, predmetai usluga na koje lokalna samouprava može uvesti lokalne komunal-ne takse. Obveznik plaćanja ovih taksa je korisnik prava, predmetai usluga za čije je korišćenje propisano plaćanje lokalne komunalnetakse.

Lokalne naknade - Obaveza plaćanja lokalnih naknada uredje-na je Zakonom o građevinskom zemljištu ("Sl. list RCG",br.55/00) i Zakonom o putevima ("Sl. list RCG", broj 42/04).Ovim zakonom uvedena je obaveza plaćanja naknade za uređivanjegradskog građevinskog zemljišta i korišćenje gradskog građevinskogzemljišta.

* Predlog Zakona o porezu na igre na sreću i zabavne igre se nalazi u skupštinskoj proceduri.* Predlog novog Zakona o lokalnim komunalnim taksama nalazi se u skupštinskoj proceduri


Budžetski suficit

18

Cjelokupan rad Poreske uprave, svih njenih segmenata, od-nosno Sektora i Područnih jedinica, ogleda se u konačnojnaplati poreza, doprinosa i drugih javnih prihoda.

U Poreskoj upravi afirmišemo saradnju sa poreskim obveznici-ma i dobrovoljno poštovanje poreskih propisa, što se realizuje krozprincip samooporezivanja. Princip samooporezivanja, prihvaćen i unašem poreskom zakonodavstvu, predstavlja odraz savremenihsvjetskih kretanja u fiskalnim sistemima. Njime se omogućava po-reskom obvezniku, da podnošenjem svoje poreske prijave, samobračuna svoje poreske obaveze koje uplaćuje, poštujući zakonompropisane rokove.

U skladu sa ovim stremljenjima, ostvarena je bruto naplataporeza, doprinosa i drugih budžetskih prihoda, za 2005. godinu uiznosu od 521.730.273eur.

S obzirom, da se iz ukupno ostvarene naplate, vrši povraćaj po-reskog kredita, više uplaćenih doprinosa, pogrešnih uplata i slično,to ostvarena neto naplata, posle umanjenja utvrđenih povraćajaza 2005.godinu, iznosi 485.915.232eur.

Dakle, ukupno ostvarena bruto naplata umanjena je za iznoseizvršenih povraćaja PDV-a, to jest za iznos od 35.815.041eur ( PDV33.880.138 eur).

Da bi se sagledao trend naplate u izvještajnom periodu,za uporedni period je uzeta ostvarena naplata u 2004.godini.

Index rasta ukupne naplate u odnosu na uporedni periodprethodne godine, iznosi 116, što znači da je došlo do povećanjanaplate za 16% (naplata poreza veća je za 15 %, a naplata doprino-sa veća je za 18 %).

Nominalne vrijednosti i rast poreza i doprinosa pokazuju da je:• naplata poreza u periodu januar - decembar 2005.godine iz-

nosila 308.907.000eur, a za isti period 2004.godine 268.436.000eur,što je za 15% više,

• naplata doprinosa u periodu januar - decembar 2005.godi-ne iznosila 212.823.000eur, a za isti period predhodne godine179.939.000eur, što je za 18% više.

Naplata poreza na dohodak građana, ostvarena je u iznosu od90.075.000eur. U odnosu na uporedni period 2004.godine, naplataovih prihoda veća je za 3 %. (U 2004.godini, naplaćeno je87.042.000eur ovih prihoda).

U strukturi naplate poreza na dohodak građana, ostvarene uperiodu januar - decembar 2005.godine, naplata poreza na ličnaprimanja zaposlenih, učestvuje sa 97% i iznosi 87.018.000eur. U od-nosu na uporedni period, naplata ovog poreza, je veća 7%. Ovakavrast je uslovljen pojačanim mjerama naplate, tokom cijele godine.Primjenom ovih mjera naplaćen je iznos od 15.613.000eur. Rast na-plate poreza na lična primanja je ostvaren i pored smanjenja stopeporeza na dohodak fizičkih lica za 10%.

Naplata poreza na prihod od samostalne djelatnosti, u struktu-ri naplate poreza na dohodak, učestvuje sa 2% i iznosi 1.892.000eur. Obveznici poreza na prihod od samostalne djelatnosti su u ve-ćini slučajeva ,,mali poreski obveznici,, kojima je, Uredbom o napla-ti dospjelih a neplaćenih poreza i doprinosa i drugih javnih priho-da,omogućen poseban tretman prilikom plaćanja zaostalih obave-za. Taksistima, autoprevoznicima i pijačnim prodavcima je , zamrz-nut ,, poreski dug, tako da su za uplatu ostali veoma mali iznosi za-duženja, čijom naplatom se nije mogao postići veći iznos naplateporeza na dohodak građana.

Porez na dobit naplaćen je u iznosu od 23.485.000 eur, što je za24% više u odnosu na uporedni period 2004. godine ( index 124 ).Ovo ostvarenje je rezultat naplate poreza na dobit po prijavama (64%) i preduzetih mjera naplate (36%).

Naplaćeni iznos PDV – a ( domaće tržište ) u periodu januar–decembar 2005.godine je 94.729.000 eur, što je za 37% više u od-nosu na uporedni period (index 137). Preduzetim mjerama naplate,ovi prihodi su naplaćeni u iznosu od 31.626.000eur ( 33% od ukup-nog iznosa naplaćenog PDV –a).

Prihodi od akciza, u odnosu na uporedni period, su veći za 2%.Prihodi po osnovu akcize na mineralna ulja, derivate i supstitute, uizvještajnom periodu, ostvareni su u iznosu od 59.769.000eur, štoje 83,2 % naplaćenih prihoda od akcize. U odnosu na uporedni pe-riod 2004.godine, ovi prihodi su veći za 1,7 % . Prihodi po osnovuakcize na alkohol i alkoholna pića u proizvodnji, ostvareni su u iz-nosu od 6.079.000eur, što je 8,5% od ukupno naplaćenih prihodaod akcize. U odnosu na uporedni period 2004.godine, ovi prihodi

vrsta Ostvareno 2004.g Ostvareno 2005.g indeks

porezi 268.436.000 308.907.000 115doprinosi 179.939.000 212.823.000 118ukupno 448.375.000 521.730.000 116

268.436.000

308.907.000

179.939.000212.823.000

448.375.000

521.730.000

0

100.000.000

200.000.000

300.000.000

400.000.000

500.000.000

600.000.000

porezi doprinosi ukupno

Ostvareno 2004.gOstvareno 2005.g

Mirjana Pešalj

Budžetski suficit


Budžetski suficit

19

su veći za 40,6%.Prihodi po osnovu akcize na duvanske prerađevineu proizvodnji ostvareni su u iznosu od 5.966.00eur, što je 8,3% odukupno naplaćenih prihoda od akcize. U odnosu na isti period2004.godine , ovi prihodi su manji za 21,7%. Akciza na uvezenu ro-bu je kategorija koja nije u nadležnosti Poreske uprave.

Naknade za korišćenje prirodnih dobara od opšteg interesa,naplaćene su u iznosu od 14.857.000eur,što je za 123% više u odno-su na uporedni period(index 223). Preduzetim mjerama naplate,ovi prihodi su naplaćeni u iznosu od 3.513.000eur.

Primjenom Zakona o porezu na dodatu vrijednost,prestala je davaži kategorija poreza na promet proizvoda i usluga.Ostvarena napla-ta poreza na promet upotrebljavanih motornih vozila, plovnih objeka-ta, vazduhoplova i letilica je 3.055.000 eur, a ostvarena naplata porezana premije osiguranja je 1.051.000 eur i nije uporediva sa naplatomove vrste poreza iz prethodne godine, jer je 06.05.2004.godine počeoda se primjenjuje Zakon o porezu na premije osiguranja, kojim se re-guliše obaveza obračunavanja i plaćanja ovog poreza.

Naplaćeni iznos poreza na nepokretnosti je 5.148.000 eur.Porez na promet nepokretnosti je takva vrsta poreza na koji

se ne može uticati preduzetim mjerama naplate, izuzev kod de-likventnog duga, jer poreski obveznik sam odlučuje o svojoj imo-vini i njenom prometu, pa upoređenje naplate ovog poreza u iz-vještajnom periodu, sa naplatom iz uporednog perioda, nije re-alno.

U odnosu na uporedni period, naplata doprinosa za penzij-sko – invalidsko osiguranje je veća za 20 %, doprinosa za zdrav-stveno osiguranje za 15 % i doprinosa za osiguranje od neza-poslenosti za 27 %.

Naplata poreza na nivou Poreske uprave i po područnim jedinicama,u odnosu na uporedni period, prikazana tabelarno i grafički.

u 000 eur

NAPLAĆENI POREZI PO PODRUČNIM JEDINICAMA U2005.GOD. u 000 eur

Objašnjenje: ( PU – Poreska uprava, PG – Podgorica, NK – Nik-šić, BR – Bar, BD – Budva, HN – Herceg Novi, BP – Bijelo Polje, BA –Berane, PV – Pljevlja ).

Naplata doprinosa na nivou Poreske uprave i po područ-nim jedinicama, u odnosu na 2004.g., prikazana tabelarno igrafički. u 000 eur

NAPLAĆENI DOPRINOSI PO PODRUČNIM JEDINICAMA U2005.GOD. u 000eur

Objašnjenje: ( PU – Poreska uprava, PG – Podgorica, NK – Nik-šić, BR – Bar, BD – Budva, HN – Herceg Novi, BP – Bijelo Polje, BA –Berane, PV – Pljevlja )

POREZI PU PG NK BROstvareno 2004. 268.436 138.669 30.546 8.881Ostvareno 2005. 308.907 140.316 43.387 10.863Index 115 101 142 122

POREZI BD HN BP BA PV

Ostvareno 2004. 11.396 70.051 2.768 2.748 3.377 Ostvareno 2005. 18.898 76.919 4.482 4.348 8.168Index 166 110 162 158 242

DOPRINOSI PU PG NK BROstvareno 2004. 268.436 138.669 30.546 8.881Ostvareno 2005. 308.907 140.316 43.387 10.863Index 115 101 142 122

DOPRINOSI BD HN BP BA PVOstvareno 2004. 11.396 70.051 2.768 2.748 3.377 Ostvareno 2005. 18.898 76.919 4.482 4.348 8.168Index 166 110 162 158 242


Budžetski suficit

20

Poreska uprava je tokom 2005.godine, preduzimala ak-tivnosti na naplati zaostalog poreskog duga. Zaostali poreskidug je naplaćen u iznosu od 107.032.000 eur i to porezi uiznosu od 66.630.000eur, a doprinosi u iznosu od 40.402.000eur.

Takođe, Poreska uprava je u periodu januar - decembar 2005.godine, Privrednom sudu, prijavila potraživanja javnih prihoda od49 privrednih subjekata, nad kojima se vodi stečajni postupak uiznosu od 3.589.361eur.

TREND OSTVARENJA NAPLATE U 2006. GODINITokom januara i februara 2006. godine, velikom angažova-

nošću službenika Poreske uprave, nastavilo se sa trendom rasta na-plate, tako da je naplata poreza na lična primanja građana ostvare-na je u iznosu od 14.260.000 eur. U odnosu na januar i februar2005.godine, naplata ovih prihoda veća je za 67.09% (kada je napla-ćeno 8.534.000 eur).

Naplata poreza na prihod od samostalne djelatnosti za I iII/2006.g. ostvarena je u iznosu od 220.000 eur. U odnosu na istiperiod 2005.godine, naplata ovih prihoda veća je za 7,84%. (za I i II2005.g. naplaćeno je 204.000eur) .

Naplata poreza na prihod od imovine ostvarena je u iznosuod 184.000 eur. U odnosu na isti period 2005.godine, naplataovih prihoda veća je za 85,85% (za I i II 2005.g. naplaćeno je99.000eur .

Naplata poreza na dobit ostvarena je u iznosu od 2.197.000 eur.U odnosu na isti period 2005.godine, naplata ovih prihoda veća jeza 23,84%. U uporednom periodu, naplaćeno je 1.774.000eur ovihprihoda .

Naplata poreza na dodatu vrijednost ostvarena je u iznosu od20.819.000 eur. U odnosu na isti period 2005.godine, naplata ovihprihoda veća je za 26,28%. (za I i II 2005g. naplaćeno je 16.486.000eur) .

Naplata poreza na promet ostvarena je u iznosu od 711.000 eur.U odnosu na uporedni period 2005.godine, naplata ovih prihodaveća je za 53,89%. U uporednom periodu, naplaćeno je 462.000eurpo osnovu ovih prihoda .

Naplata poreza po osnovu akciza, ostvarena je u iznosu od9.280.000eur. U odnosu na uporedni period 2005.godine, naplataovih prihoda veća je za 5,89% (za I i II 2005g. naplaćeno je8.763.000eur ovih prihoda) .

Naplata poreza na promet nepokretnosti ostvarena je u iznosuod 905.000 eur. U odnosu na uporedni period 2005.godine, napla-ta ovih prihoda veća je za 86,21%.. U uporednom periodu, naplaće-no je 486.000eur ovih prihoda..

Naplata prihoda po osnovu koncesija ostvarena je u iznosuod 1.208.000 eur. U odnosu na isti period 2005.godine, naplataovih prihoda veća je za 23% (za I i II 2005g. naplaćeno je976.000eur ).

Dakle, bruto naplata poreza za prva dva mjeseca 2006. godine,ostvarena je u iznosu od 49.784.000 eur.U odnosu na isti period2005. godine, ostvarena naplata je veća za 31%, kada je naplaćeno37.784.000eur.

Naplata prihoda po osnovu doprinosa, za prva dva mjeseca2006.g. ostvarena je u iznosu od 28.295.000 eur. U odnosu na istiperiod 2005.godine, naplata ovih prihoda veća je za 38%.. (za I i II2005.g. naplaćeno je 20.372.000eur).

BRUTO NAPLATA – OSTVARENJE JAN-FEB 2005. I OSTVARENJE JAN-FEB 2006. u 000eur

Objašnjenje: (PLP – porez na lična primanja, PPSD - porez naprihod od samostalne djelatnosti, PPI - porez na prihod od imovine,PD - porez na dobit, PDV - porez na dodatu vrijednost, PP - porez napromet, A - akciza, PN - porez na nepokretnost,.D – doprinosi).

U Poreskoj upravi - Sektoru za sprovođenje naplate funkcionišeCentralizovani naplatni centar, čije su aktivnosti usmjerene nabrže i efikasnije prikupljanje podataka o delikventnim poreskim ob-veznicima i računima, kao i obavještavanje obveznika o poreskomdugu po osnovu: poreza na dobit, poreza na dodatu vrijednost inaknada po osnovu korišćenja prirodnih dobara (koncesija) kao iobavještavanje poreskih obveznika koji nijesu ispoštovali dinamikuplaćanja predviđenu Ugovorom o reprogramu poreskih obaveza. Po-red toga vrši se obavještavanje obveznika koji nijesu blagovremenopredali poreske prijave.

Na osnovu izvještaja iz informacionog sistema Poreske uprave,evidentiraju se delikventni poreski obveznici. Evidentiranje obuhva-ta pojedinačnu ‘’obradu’’ svih obveznika sa listinga. Postupak ‘’Obra-da’’podrazumijeva, da prije kontakta sa obveznicima, službeniciobezbjeđuju sve neophodne podatke (analizirajući analitičke karticepo svim vrstama poreza i doprinosa) o stanju duga obveznika.

Svakodnevnim radnim aktivnostima, Poreska uprava se zalaže zaafirmaciju fiskalnog sistema u kome će poreski obveznici poštovatiporeske zakone i blagovremeno podnositi svoje poreske prijave. Me-dutim, u ovoj fazi razvoja poreskog sistema, i dalje postoji odredje-ni broj obveznika koji ne podnose poreske prijave, a samim tim i neizmiruju svoje obaveze u propisanim rokovima. Poreskom organu setada nameće obaveza preduzimanja aktivnosti radi obezbjedjivanjadelikventnih poreskih prijava.

Obezbjedjivanje delikventnih poreskih prijava vrši se putemobavještenja o nepodnošenju poreske prijave (telefonom, pisanimputem, a u odredjenim slučajevim i ličnom dostavom).

Tokom 2005. godine u prosjeku, mjesečno, podneseno je 8.882PDV prijava (106.587/12 =8.882), odnosno 79% od prosječnog bro-ja obveznika registrovanih za PDV (135.364/12=11.280).

Tokom 2005. godine u prosjeku, mjesečno, podneseno je 100

PLP PPSD PPI PD PDVOstvarenoI-II 05. 8.534 204 99 1.774 16.486OstvarenoI-II 06. 14.260 220 184 2.197 20.819Index 167,09 107,84 185,85 123,84 126,28

PP A K PN DOstvarenoI-II 05. 462 8.763 976 486 20.372OstvarenoI-II 06. 711 9.280 1.208 905 28.295Index 153,89 105,89 123,77 186,21 138,89


Budžetski suficit

21

akciznih prijava (1.204/12 = 100), odnosno 79% od prosječnog bro-ja registrovanih akciznih obveznika (1.528/ 12=127).

Problem sa kojim se Poreska uprava kontinuirano susrijeće upostupku obezbjeđivanja delikventnih prijava, a evidentan je u gra-fičkom prikazu za područnu jedinicu Budva, da određeni broj po-reskih obveznika smatra da nije u obavezi da podnosi prijavu u pe-riodima kada ne obavlja djelatnost, pri čemu se zanemaruje zakon-ska obaveza podnošenja prijava sa nultim iznosom poreza.

Trend rasta podnešenih PDV i akciznih prijava prikazan je krozuporedne podatke posljednjeg mjeseca u izvještajnom periodu za2005.g.-novembar'05 i prvog mjeseca u izvještajnom periodu za2006.g- decembar'05.

Mjesečne prijave podnose se do 15-tog u mjesecu za prethodnimjesec. Iz tog razloga godišnji izvještaj o prijavama počinje sa de-cembrom prethodne godine, a završava se sa novembrom tekućegodine.

Na osnovu izloženog može se konstatovati da je jedan od prio-ritetnih zadataka Poreske uprave, preduzimanje mjera za obezbjed-jivanje delikventnih poreskih prijava.

Mjere za obezbjedivanje mjesečnih delikventnih poreskihprijava (PDV i akcize), kontinuirano se sprovode od strane po-dručnih jedinica Poreske uprave. Njihov efekat nije odmah uoč-ljiv, pogotovo što je mjesečni rok za njihovo preduzimanje rela-tivno kratak. Medjutim, podatak da je nastavljena tendencijaporasta broja poreskih obveznika koji poštuju poreske propise,

odnosno “dobrovoljno” podnose poreske prijave, djeluje ohra-brujuće i predstavlja podsticaj za rad područnim jedinicama Po-reske uprave.

Poreska uprava, primarnim zadatkom smatra rad na preduzima-nju mjera za obezbjedjivanje delikventnih poreskih prijava, budućida je nepodnosilac poreske prijave, potencijalni delikventni poreskiobveznik, tj. “neplatiša”.

Uspješnom koordinacijom sektora Centrale i područnih jedini-ca, svakodnevno se ostvaruje osnovni radni zadatak i strateški ciljPoreske uprave:

• efikasno i efektivno sprovođenje naplate javnih prihoda

Direktor Poreske upraveMIRJANA PEŠALJ

Vrsta Posljednji mjesec u Prvi mjesec u indekspodnešene izvještajnom periodu za izvještajnom periodu prijave 2005.g -novembar 2005. za 2006.g - decembar

2005.PDV 11.808 11.976 101,42AKCIZE 137 141 102,92


Poreska uprava

22

DIREKTOR

SEKTOR ZA SPROVOĐENJE NAPLATE

SEKTOR ZA PRUŽANJE USL. POR.OBV. I REG.

SEKTOR ZA PRAĆ.PORES.PROPISA IINSPEKC.NADZOR

SEKTOR ZA PRIJEMI OBRADU POR.PR.

RAČ.PRIH. I INF.SIST.

ODJ. ZA INTERNUKONTROLU

ODJ. ZA PRAĆENJEEFEKATA KONTR.

I NAPLATE

SLUŽBA ZA KADR.PRAV.TEH.I OPŠTE

POSLOVE

SLUŽ.ZA EKONOM.FINANS. POSLOVE

BAR ULCINJ

BUDVA TIVAT

HERCEG NOVI KOTOR

NIKŠIĆ

ŠAVNIK

PLUŽINE

PODGORICADANILOVGRAD

CETINJE

BIJELO POLJEMOJKOVAC

KOLAŠIN

BERANE

PLJEVLJA ŽABLJAK

ANDRIJEVICA

PLAV

ROŽAJE

Poreska upravaUvod

Vlada Republika Crne Gore je, svojom Uredbom od avgusta 2003. godine, umjesto dotadašnje Direkcije javnih prihoda, konsti-tuisala Poresku upravu, organ čija je osnovna funkcija - naplata javnih prihoda, odnosno – obezbjeđivanje redovnog priliva izvor-nih sredstava republičkog Budžeta.

Cijeneći značaj i važnost poslova, koji su joj u direktnoj nadležnosti, Poreska uprava je, pogotovo u proteklih godinu i po dana,pored ostalog, posebnu pažnju posvetila unapredjenju organizacije, stručne i kadrovske konsolidacije. U tom smislu, a poštujući pr-venstveno i zakonom obavezujući princip racionalizacije, Vlada RCG je u decembru 2004. godine, usvojila novi akt o sistematizaci-ji i reorganizaciji službeničkih mjesta

U Poreskoj upravi je sada 626 stalno uposlenih službenika i namještenika, oko 30 uposlenih na određeno vrijeme i po ugovo-ru o dijelu, a pripravnički staž trenutno odradjuje 31 visokoobrazovani diplomac.


Poreska uprava

23

Svi oni, rasporedjeni su u Centrali i u osam područnih jedini-ca i to: Podgorica, sa ekspoziturama Cetinje i Danilovgrad,Nikšić, sa ekspoziturama Plužine i Šavnik, Budva, sa ekspozi-

turom Tivat, Herceg Novi sa ekspoziturom Kotor, Bar, sa Ekspozi-turom Ulcinj, Bijelo Polje sa ekspoziturama Mojkovac i Kolašin,Berane sa ekspoziturama Andrijevica, Plav i Rožaje i Pljevlja, saekspoziturom Žabljak.

Funkcionalna organizacija Centrale Poreske uprave, sastoji seiz četiri sektora i to: Sektora za registraciju i pružanje usluga po-reskim obveznicima, Sektora za prijem i obradu poreskih prijava,računovodstvo prihoda i informacioni sistem, Sektora za praće-nje sprovodjenja poreskih propisa, inspekcijski nadzor i upravnipostupak i Sektora za sprovodjenje naplate, zatim dva odjeljenja– Odjeljenja za praćenje efekata kontrole i naplate i razvoj kadro-va i Odjeljenja za internu kontrolu i dvije službe – Služba za ka-drovske, pravne, tehničke i opšte poslove i Služba za ekonomsko-finansijske poslove.

Na čelu Poreske uprave je Direktor, kojem u rukovođenju i iz-vršavanju poslova pomaže menadžerski tim, koji čine pomoćniciDirektora, koji su ujedno i rukovodioci sektora, načelnici odjelje-nja i službi i rukovodioci područnih jedinica.

Osnovni principi koji se dosljedno poštuju u ovom organu,kako u izvršavanju redovnih poslova i zadataka, tako i u odnosui kontaktima sa poreskim obveznicima, gradjanima i javnošćuuopšte, su stručnost, efikasnost, profesionalnost i transparent-nost, što je u skladu sa evropskim standardima.

Srtateški cilj Poreske uprave je efikasna naplata, što podrazu-mijeva i efikasnu kontrolu poreskih obeznika. Preduslovi za us-pješno realizovanje ovih aktivnosti, koji se prethodno morajuobezbijediti su i prižanje brze i kvalitetne usluge poreskim obvez-nicima i gradjanima i ažurno evidentiranje utvrdjenih obavezapo osnovu javnih prihoda.

Da svi ovi organizacioni segmenti uspješno funkcionišu kaojedna cjelina i da je uspostavljena kontinuirana sinhronizovanosti koordinacija, najbolje govore rezultati koje je postigla Poreskauprava tokom prošle i u prvim mjesecima ove godine, na svimpoljima svojih aktivnosti i nadležnosti, što je i rezultiralo izuzet-nom naplatom izvornih budžetskih prihoda i zabilježenim sufi-citom.

Bitan podatak koji treba istaći je da je u ovom organu uspos-tavljena automatska obrada podataka i da informacioni sistem ukoji je umrežena svaka opština sa teritoriji republike, ima uspos-tavljenu direktnu vezu, preko «mip-net» mreže i sa Centralnombankom Crne Gore. Na ovakav način, Poreska uprava obezbjeđu-je tačne i precizne podatke i informacije, kako za sopstvene po-trebe i potrebe Ministarstva finansija, tako i za izvještavanja os-talih državnih organa i institucija. Inače, informacioni sistem Po-reske uprave od prošle godine aktivno primjenjuje projekte «Pri-hodnog modela» i «Ručnog naloga», dok se u ovoj godini očeku-je implementiranje još jednog veoma bitnog i kompleksnog mo-dela «Objedinjene naplate».

Posebna pažnja u Poreskoj upravi posvećuje se edukaciji, ka-

ko uposlenih u ovom organu, tako i poreskih obveznika. Poredobuka koje Poreska uprava organizuje sa inostranim konsultant-skim kućama, ovaj organ to čini i samostalno, kroz veoma us-pješna predavanja, seminare i prezentacije.

Od septembra 2003. godine Poreska uprava je članica Evrop-ske organizacije poreskih administracija – IOTA-a, u čijem radu,kroz area-grupe, aktivno učestvuju predstavnici ovog organa. Jed-na od tema, koja je često obradjivana na ovim radionicama, a ko-ja je od izuzetnog značaja za naš poreskih sistem je i tema «PDVprevare i pranje novca».

Tokom prošle godine, Poreska uprava je sklopila ugovore o sa-radnji sa Unijom poslodavaca i Montenegro Biznis Alijansom,upravo u cilju uspostavljanja što bolje komunikacije sa poreskimobveznicima i u skladu sa principom da se, zajedničkim aktivnos-tima i poštovanjem zakonskih propisa, obezbjedi što kvalitetnijaporeska disciplina i poštovanje zakonskih propisa iz oblasti po-reske politike.

Takođe, u cilju edukacije i prenošenja znanja mladim kadro-vima, Poreska uprava je potpisala Ugovore o saradnji sa Ekonom-skim i Pravnim fakultetom Univerziteta Crne Gore.

Šef kabinetaGORDANA STAJČIĆ

Gordana Stajčić


Javni dug

24

1. VISINA I STRUKTURA JAVNOG DUGA CRNE GORE

Javni dug Crne Gore iznosio je 700,4 mi-liona eura na dan 31.12.2005. godine. Do-maći dug je iznosio 187,1 miliona eura ili26,7% od ukupnog duga dok je inostrani iz-nosio 513,3 miliona eura ili 73,3% respektiv-

no1. Prvenstveno usled nezavršenih prego-

vora i podjele duga2, nezavršenih pregovorao sukcesiji bivše SFRJ, nemogućnosti kvanti-fikovanja eksplicitnih obaveza, preuzetih Za-konom o povraćaju oduzetih imovinskihprava i obeštećenju, ovaj iznos nije do krajaizveden. Prema sadašnjoj procjeni, ne bi tre-balo da dođe do velikih odstupanja i nakonzavršetka pregovora o podjeli finansijske ak-tive i pasive sa Republikom Srbijom.

Tabela 1. Visina i struktura javnog dugaCrne Gore u periodu 2002-2005. godina


Javni dug je u 2002. godini iznosiopreko jedne milijarde eura. Radi se o izno-su prije reprogramiranja dugova sa Među-narodnom bankom za obnovu i razvoj iPariskim klubom kreditora i konačnog do-govora sa Srbijom u vezi obaveza premaLondonskom klubu kreditora.

Najveći dio javnog duga Crne Goreodnosi se na naslijeđene dugoročneobaveze starog sistema (bivše SFRJ iSRJ). Ovo se prije svega odnosi na inodugove preuzete Zakonom o regulisanjuobaveza i potraživanja po osnovu inoduga i devizne štednje građana, koji suna kraju 2005. godine iznosili 435,5 mi-liona eura ili 62,5% javnog duga, najve-ćim dijelom krediti Međunarodne ban-ke za obnovu i razvoj i Pariskog klubakreditora. Naime, izuzev kreditniharanžmana sa međunarodnim finansij-skim organizacijama (IMF, IBRD i dr.) imeđudržavnih kreditnih aranžmanaSFRJ, veći dio inostranih kredita, koje suzaključivale banke i preduzeća, bili sunjihov komercijalni dug koji nije garan-tovan od strane SFRJ i Narodne bankeJugoslavije. Počev od 1983. godine kadaje SFRJ, usljed devizne nelikvidnosti,

prihvatila proces multilateralnog repro-gramiranja i refinansiranja svojih obave-za po inostranom dugu, ukupan inos-trani dug (kao i novi inostrani kreditikoji su se zaključivali) garantovan je odstrane SFRJ i NBJ i time postao potenci-jalni javni dug. Ovaj dug čini alociranidug korisnika inostranih kredita iz RCG

i dio (5,88%) nealociranog duga koji jeugovorila ili za koji je garantovala bivšaSFRJ, a koji je preuzela SRJ (36,52% ne-alociranog duga SFRJ).

Pored starih ino dugova, »naslijeđe-ni« javni dug čine i obaveze po osnovustare devizne štednje, preuzete istim za-konom. obaveze po osnovu stare deviz-ne štednje, na kraju 2003. godine su iz-nosile, 127 miliona eura, na kraju 2004.godine iznosile 123 miliona eura., doksu na kraju 2005. godine iznosile 117miliona eura, što predstavlja 16,8% jav-nog duga. Tako da, na kraju 2005. godi-ne, naslijeđene dugoročne obaveze sta-rog sistema predstavljaju 79,3% ukup-nog javnog duga Crne Gore. Preostalih20,7% odnosi se na nova zaduženja nas-tala u periodu od 2000-2005. godine,obaveze po osnovu kratkoročnih pozaj-mica, kredita, državnih zapisa, duga lo-kalnih samoprava i zaostalih budžetskihobaveza.

2. SPOLJNI JAVNI DUGSpoljni javni dug iznosio je 513,3 mi-

liona eura. Od toga na „stari“ dug otpada435,5 miliona eura ili 84,9% a novi iznosi77,9 miliona eura ili 15,1%. Smanjenje odoko 50% uslijedilo je krajem 2002. godinekada su završeni pregovori sa glavnim kre-ditorima – Međunarodnom bankom zaobnovu i razvoj, Pariskim klubom kredito-ra i Republikom Srbijom o oslobađanjuCrne Gore obaveza prema Londonskomklubu kreditora na osnovu otkupa koji jeCrne Gora izvršila početkom devedesetihgodina XX vijeka. Udio spoljnog duga u

Izvještaj o stanju javnog duga Crne Gore na 31. decembar2005. godine

1 - Prema Mastrihtskom kriterijumu u iznos javnog duga ne ulaze dugovi javnih preduzeća, uključujući one za koje je garancije dala država, osim ako nije izvjesno da će ti dugo-vi biti plaćeni iz budžeta države ili se već plaćaju, kao što je slučaj sa kreditom EIB za Luku Bar u iznosu od 6 miliona eura.

2 - Komisija za podjelu zajedničke imovine, formirana shodno članu 20 Zakona o sprovođenju Ustavne povelje DZ SCG, koja vrši i podjelu pasive NBJ još nije završila konačnupodjelu inostranog duga (nealociranog i dijela alociranog inostranog duga) između Srbije i Crne Gore.


Javni dug

25

Bruto domaćem proizvodu koji pokazujenivo spoljne zaduženosti zemlje kretao seod čak 68,7% prije reprogramiranja dugo-va do 31,3% koliko iznosi na kraju 2005.godine.

Tabela 2: Kretanje spoljnog duga CrneGore u periodu 2000-2005. godine

U tabeli 3 se može vidjeti strukturaspoljnog duga prema kreditorima.

Tabela 3. Struktura spoljnog duga CrneGore na dan 31.12.2005. godine

Kao što prethodna tabela pokazuje, ustrukturi stranog javnog duga Crne Gore,na kraju 2005. godine, najveće učešće imastari refinansirani dug prema Svjetskoj ban-ci – 52,2%, odnosno 267,9 miliona eura.Stari dug prema Svjetskoj banci refinansi-ran je 2001. godine u okviru regulisanja od-nosa sa ovom institucijom. Dogovoreno jeda se refinansiranje izvrši kroz šest konsoli-

dacionih zajmova. Zajmovi su ugovoreni na30 godina sa grace periodom od 3 godine iuz »povoljnu« kamatnu stopu - LIBOR ifiksni spred. Zajmoprimac po ovim krediti-ma postala je SRJ, a korisnici republike čla-nice, koje su izdale kontragarancije SRJ.

Dug prema Pariskom klubu, na dan 31.

decembar 2005. godine, iznosio je 151,6miliona eura, a prikazan je u umanjenomiznosu duga za 51%, koliko iznosi otpis uprvoj fazi. Po isteku trogodišnjeg aranžma-na sa MMF-om i pozitivne ocjene o mak-roekonomskim kretanjima u Crnoj Gori,očekivano je da se u martu 2005. godine,dug prema Pariskom klubu umanji za pre-ostalih 15% ili oko 26 miliona eura (po do-govorenom otpisu duga do 66%). Među-tim, usled neizvršenja određenih obavezaod strane Republike Srbije nije došlo dopredviđenog smanjenja u očekivanom ro-ku. To smanjenje se očekuje početkom2006. godine nakon uspješnog okončanjaaranžmana. U stare odnosno refinansiranedugove spadaju i obaveze prema BanciSavjeta Evrope i Međunarodnoj finansij-skoj korporaciji (IFC) kao i zaostali dugoviprema poljskoj Handlowy banci i AngloYugoslav banci.

Manji dio spoljnjih dugoročnih oba-veza vezan je za zaduženja nakon 2001.godine, kada je Crna Gora u okviru SRJ,odnosno DZ Srbija i Crna Gora regulisalasvoje članstvo i odnose sa međunarod-nim finansijskim institucijama i sklopilanove aranžmane. Novi zaključeni, a u is-to vrijeme povučeni, inostrani zajmovizaključno sa 31.12.2005. godine iznose77,9 miliona eura. Ovi zajmovi obuhva-



Javni dug

26

taju zaduženja kod: Svjetske banke poIDA uslovima odnosno uslovima bez pla-ćanja kamate, Evropske investicione ban-ke, Evropske banke za obnovu i razvoj,Evropske zajednice i Njemačke banke zaobnovu.

2. UNUTRAŠNJI JAVNI DUGUnutrašnji javni dug Crne Gore sasto-

ji se od obaveza po osnovu stare devizneštednje, obaveza po osnovu uzetih kredi-ta od domaćih finansijskih i drugih insti-tucija, obaveza po osnovu emitovanihkratkoročnih državnih zapisa, duga lokal-nih samouprava i zaostalih plaćanja izbudžeta.

Tabela 4. Struktura i visina unutrašnjegjavnog duga

U strukturi zaduženja primjetno jesmanjenje zaduženja po osnovu državnihzapisa i potpuno eliminisanje duga po os-novu bankarskih kredita tako da je zadu-ženje po osnovu državnih zapisa iznosilo8,0 miliona eura ili za 29,4 miliona euramanje nego na kraju 2004. godine, dok jedug po bankarskim kreditima koji je nakraju 2004. godine iznosio 8,9 miliona eu-ra u potpunosti otplaćen. Otplaćeno jeoko 6 miliona eura obveznica stare deviz-ne štednje, manje nego što je godišnjimZakonom o budžetu bilo planirano - 8,7miliona eura. Došlo je do značajnog, da-ljeg, smanjivanja obaveza po osnovu neiz-mirenih budžetskih obaveza za 20 milionaeura i smanjivanja ukupnog duga lokalnihsamouprava za oko 2 miliona eura. Uukupnom iznosu, domaći dug je bio ma-nji za 67 miliona eura u odnosu na31.12.2004. godine.

5. INDIKATORI ZADUŽENOSTI CRNE GORE -ZAKLJUČNA RAZMATRANJA

U narednoj tabeli predstavljeni sustandardni indikatori zaduženosti, izraču-nati na osnovu prethodno predstavljenih,a trenutno raspoloživih, podataka.

Tabela 6. Indikatori zaduženosti CrneGore za 2004. godinu

Bruto javni dug, u mil. Eura 700,4 Spoljnji javni dug, u mil. Eura 513,3Bruto javni dug/BDP 42,7% Spoljnji javni dug/BDP 31,3%


Prema prvobitno korišćenoj metodolo-giji Svjetske banke (Debt Reporting System)učešće spoljnog duga u bruto društvenomproizvodu koji iznosi manje od 30% ukazu-je na nisko zaduženu zemlju, od 30% do50% ukazuje na umjereno zaduženu zem-lju, s tim da je Crna Gora sa 31,3%, na do-njoj granici umjereno zaduženih zemalja, aučešće preko 50% visoko zaduženu zemlju.Poređenja radi, na kraju 2004. godine kododređenog broja zemalja u tranziciji ovajpokazatelj je bio sledeći: Bugarska 57,6%;Češka Republika 37,4%; Hrvatska 79,9%;Litvanija 43,2%; Mađarska 59,0%; Rumuni-ja 39,8%; Slovenija 50,1%.3 U očekivanjudaljeg umanjenja duga prema Pariskomklubu, a pod uslovom ograničenog daljegzaduživanja i stabilnog rasta BDP u buduć-nosti može se očekivati da Crna Gora pređeu grupu nisko zaduženih zemalja.

U odnosu na bruto domaći proizvod za

2005. godinu bruto javni dug Crne Gore, nakraju 2005. godine, iznosi 42,7%. Ovo je“značajno” niže od definisanog fiskalnog kri-terijuma, maksimalno dozvoljenog javnogduga, Evropske unije, čime Crna Gora ispu-njava jedan od dva Mastritska kriterijuma.

Shodno vrijednosti sledeća dva indikato-ra, predstavljena u prethodnoj tabeli (spoljnijavni dug/izvoz i otplata ino duga/izvoz), Cr-na Gora se svrstava u zemlje sa niskom zadu-ženošću. Naime, udio spoljnjeg javnog dugau ukupnom izvozu u Crnoj Gori iznosi80,7%, što je daleko niže od granične vrijed-nosti (165%) koja dijeli nisko od umjerenozaduženih zemalja. Takođe, stepen zaduže-nosti tj. odnos otplate ino duga i ukupnog iz-voza u Crnoj Gori, iznosi 3,7%, što je, opet,daleko niže od granice za umjereno zaduženezemlje koja je postavljena na 10%.

Koordinator odsjeka za upravljanje dugomMR NIKOLA VUKIĆEVIĆ

3 - Prema projekciji Deutsche Bank Research

mr Nikola Vukićević


Saradnja sa Svjetskom bankom

27

Svjetska Banka (WB) osnovana je 1944.godine kao Međunarodna banka za ob-novu i razvoj (International bank of Re-

construction and Development – IBRD). Upočetku je radila na ubrzanju rekonstrukcijeposlije Drugog svjetskog rata i u tom mo-mentu je imala 38 članova. Sada ima 184 čla-na. Svjetska Banka je prisutna u 100 zemalja iima 10.600 zaposlenih službenika iz svih kra-jeva svijeta.

Grupacija Svjetske banke sastoji se iz petafilijacija, i to:

1. Međunarodna Banka za obnovu i raz-voj (IBRD) pruža pomoć srednje dohodovnimzemljama. IBRD realizuje većinu svojih fondo-va kroz prodaju svojih akcija (vrijednosnih pa-pira) na internacionalnom tržištu kapitala.

2. Internacionalna Asocijacija za Razvoj(IDA) pomaže najsiromašnijim zemljama sadohotkom po glavi stanovnika manjim od885 dolara, kojima omogućava da uzmu kre-dite bez kamate, pružaju tehničku pomoć idaju političke savjete za vođenje nacionalneekonomije.

3. Internacionalana Finansijska korpora-cija (IFC) promoviše rast u zemljama koji sunjeni klijenti na taj način što finansiraju pri-vatni sektor i prave investicije.

4. Agencija za “Garantirajuće” Investicije(MIGA) pomaže na taj način što ohrabrujestrane investicije, dajući garancije stranim in-vestitorima za gubitke koji su prouzrokovanine-komercijalnim (ne-tržišnim) rizicima, uzemljama u razvoju, i na taj način kreiraju in-

vesticione šanse u tim zemljama. 5. Međunarodni centar za rešavanje in-

vesticionih sporova (ICSID) – omogućava po-godnosti za poravnanje nagodbom ili arbitra-žom investicionih sporova između stranih in-vestitora i zemalja u koje oni ulažu.

Bivša SFRJ bila je članica svih pet afilijaci-ja Grupacije Svjetske banke.

Međunarodna banka za obnovu i razvoj(IBRD) osnovana je 1944. godine na Breten-vudskoj konferenciji, istovremeno kada i Me-đunarodni monetarni fond. Jugoslavija je bi-la jedna od 38 zemalja osnivača ovih dvijumeđunarodnih finansijskih organizacija. Ju-goslavija je 27.decembra 1945. godine potpi-sivanjem dokumentacije u Vašingtonu, zva-nično pristupila Banci i Fondu.

Nakon raspada bivše SFRJ, dogovoren jenačin refinansiranja neplaćenih obaveza poosnovu ranije korišćenih zajmova za SRJ.

Odbor izvršnih direktora Međunarodnebanke za obnovu i razvoj je, 25.februara 1993.godine, usvojio Rezoluciju br. 93-2 kojom jeregulisano pitanje prestanka i nasleđivanjačlanstva SFRJ u ovoj instituciji, shodno čemuSRJ participira sa 36,52% u podjeli kapitala.

Državna zajednica Srbija i Crna Gora ob-novila je članstvo u Svjetskoj banci u maju2001. godine.

Regulisanje neplaćenih obaveza premaMeđunarodnoj Banci za Obnovu i Razvoj ot-vorilo je perspektivu novih zaduživanja. Srbi-ja i Crna Gora, kao zemlja sa velikim teretomdugova, dobila je u prve tri godine IDA status

za period 2001-2004. godine, čime joj jeomogućeno zaduživanje kod Međunarodnogudruženja za razvoj (IDA) pod povoljnim us-lovima.

Pregled finansijskih aranžmana saSvjetskom bankom

Svjetska banka je Crnoj Gori, nakon ob-nove članstva, odobravala kreditna stredstvanamijenjena za makroekonomsku stabilnost,razvoj tržišne ekonomije i za realizaciju infra-strukturnih projekata.

U prilogu na strani 28 dat je pregled pro-jekata podržanih od strane WB, putem kre-ditnih sredstava ili putem grantova.

Osim kontakata sa predstavnicima WBpo osnovu navedenih finansijskih aranžma-na, Predstavnici Vlade Republike Crne Goresu, sa afilijacijom Grupacije Svjetske banke,International Finance Corporation (IFC ), uIstambulu marta 2004. godine, održali sas-tanke po pitanju izmirenja potraživanja ko-risnika sa područja Republike Crne Gore, poosnovu kredita dodijeljenih od strane IFC-a.Dogovoreno je da Vlada, između ostalog, pre-uzme dug koji se odnosi na neizmirene oba-veze pravnih lica prema IFC-u, a da IFC otpi-še cijele kamatne iznose zaostalih dugova izateznu kamatu. Takođe, dogovoreno je dakonsolidovana glavnica ostalih IFC zajmovabude regulisana tako da se dio zajma konver-tuje u 10% akcijskog kapitala Podgoričke ban-ke, a preostali dug biće plaćen u 18 polugo-dišnjih rata, na način koji je preciziran Ugo-vorom između Vlade i IFC, potpisanog sredi-nom aprila 2005. godine.

Značajno je ukazati na dva kredita koja jeSvjetska banka, u proteklom periodu, dodije-lila Srbiji i Crnoj Gori, a to su krediti za struk-turno prilagođavanje SAC I i SAC II ( Structu-ral Adjustment Credit I i Structural Adjust-ment Credit II).

Kredit SAC I dodijeljen je Crnoj Gori2002. godine, u iznosu od 15 miliona USD, iimao je za cilj pružanje podrške reformi urazličitim oblastima, sa srednjeročnim ciljemuspostavljanja makro-ekonomske stabilnosti,stimulisanja rasta i poboljšanja socijalnogstanja. Ovaj kredit je u potpunosti realizovan.

Kredit SAC II dodijeljen je Srbiji i CrnojGori 2004. godine. Iznos sredstava kreditaopredijeljen za Republiku Crnu Goru iznosioje 18 miliona USD. Cilj ovog kredita je refor-ma finansijskog, penzionog, zdravstvenog sis-tema, ali i drugih oblasti. Za realizaciju ovogkredita, delegacija Svjetske banke dala je uslo-ve koje je potrebno ispuniti, a oni se odnosena sprovođenje reformi u navedenim oblasti-ma. Planiranim reformama u oblasti finansij-skog sektora želi se obezbijediti poboljšanjetransparentnosti cjelokupnog finansijskogsektora, jačanje institucionalnog kapaciteta iračunovodstva ključnih institucija javnog

Svjetska banka i odnosi sa Svjetskom bankom

Jadranka Radunović


Saradnja sa Svjetskom bankom

28

sektora. IDA je u decembru 2004. godine Cr-noj Gori uplatila prvu tranšu sredstava kredi-ta SAC II.

Uplata sredstava druge tranše navedenogkredita odložena je do kraja prve polovine2006. godine, kada se očekuje ispunjenje je-dinog neizvršenog uslova neophodnog zarealizaciju druge tranše SAC II, a koji se odno-

si na potisivanje ugovora o isporuci električ-ne energije, između novog vlasnika KAP-a, So-lomon Enterprise Limited, i JP Elektroprivre-da Crne Gore, AD Nikšić.

Strategija pomoći Svjetske banke zaperiod 2005-2007. godine

Svjetska banka usvojila je Strategiju po-moći Srbiji i Crnoj Gori za fiskalnu 2005-

2007. godinu, čiji je cilj pružanje podrškeprocesu Stabilizacije i pridruživanja Evrop-skoj Uniji, kao i procesu Strategije smanjiva-nja siromaštva. Ovim programom-CountryAssistance Strategy(CAS) želi se postići pro-movisanje ekonomskog rasta i razvoja pu-tem: stvaranja manjeg, održivijeg i efikasnijegjavnog sektora; stvaranja većeg, dinamičnijegprivatnog sektora; smanjenja nivoa siromašt-va i poboljšanja socijalne zaštite i pristupajavnim uslugama.

Shodno CAS programu Svjetske banke zaCrnu Goru, planirana su sljedeća sredstva za2006. godinu:

Nivo »base case«: za razvoj turizma i po-ljoprivrede, kredit u iznosu od 12 milionaUSD (6 miliona IDA, 6 miliona IBRD) i zaProjekat regionalne energije, kredit u iznosuod 3 miliona USD (IDA)

Nivo»high case«: za razvoj turizma i po-ljoprivrede, kredit u iznosu od 15 milionaUSD (6 miliona IDA, 9 miliona IBRD) i zaProjekat regionalne energije 3 miliona USD(IDA)

Definisana područja, koja predstavljajutrenutne prepreke u razvoju Crne Gore, agdje Svjetska banka može pomoći, bilo pu-tem obezbježivanja kredita ili putem stručnepodrške reforma, su:

Infrastruktra – vodovod i putevi kao pre-preka razvoju turizma, regionalno tržište elek-trične energije kao projekat Svjetske banke

Penzioni sistem i dalja reforma – već za-početo kroz postojeći kredit

Zdravstveni sistem i dalja reforma – većzapočeto kroz postoječi kredit. Reforma sud-stva.

U pregovorima sa predstavnicima Svjet-ske banke, takođe, se razmatra mogućnost daCentralna banka Crne Gore bude certifikova-na da obavlja transakcije sa Svjetskom ban-kom. Pored promocije same institucije, posti-že se i velika ušteda na transakcionim troško-vima, jer se smanjuje broj posrednika.Predstavnicima Svjetske banke predloženo jeda se sagleda mogućnost otvaranja Kancelari-je WB u Crnoj Gori (pored postojeće kance-larije u Beogradu), u cilju ostvarivanja kvali-tetnijeg nivoa saradnje sa WB i protoka infor-macija. Za sada, jedan predstavnik Svjetskebanke radi pri u Centralnoj banci Crne Gore.

SEKTOR ZA PRIVREDU, FINANSIJE,

MEĐUNARODNU SARADNJU I SISTEM IGARA NA SREĆU

Koordinator odjeljenja za međunarodnu saradnju,

JADRANKA RADUNOVIĆ Svjetska banka


Državna pomoć

29

Budućim potpisivanjem Sporazumao stabilizaciji i pridruživanju stupana snagu obaveza harmonizacije

nacionalnog zakonodavstva sa propisi-ma Evroske Unije, u okviru koje je i us-vajanje Zakona o kontroli državne po-moći u crnogorskom Parlamentu. Usva-janje tog zakona predstavlja početakuvođenja jedinstvene regulative u oblas-ti državne pomoći, zasnovane na princi-pima tržišne ekonomije, a u cilju očuva-nja konkurencije i ispunjenja međuna-rodno priznatih obaveza.

Ministarstvo finansija pripremaPredlog Zakona o kontroli državne po-moći, uz ekspertsku pomoć konsultantaPLAC-a ( Savjetodavni Centar za eko-nomska i pravna pitanja, projekat EU)čije je usvajanje Programom rada Vladepredviđeno za drugi kvartal 2006 godi-ne. Predlog Zakona je takođe,dostavljenna mišljenje Evropskoj Komisiji, koja jepozitivno ocijenila kako zakon, tako inapredak na polju kreiranja i uvođenjaregulative iz oblasti državne pomoći uCrnoj Gori.

Činjenica je da u Evropskoj Uniji, većniz godina, funkcioniše jedinstveni regu-latorni okvir u oblasti državne pomoći.Uspostavljanjem regulatornog i institu-cionalnog okvira za kontrolu državnepomoći u Crnoj Gori prestaje dosadaš-nja praksa u kojoj je dodjela državne po-moći regulisana pojedinačnim aktima,bez preciziranih uslova i pravila za pri-premu i dodjelu državne pomoći, kao ibez mehanizama kontrole dodjele i kori-šćenja, naknadnog odobravanja i povra-ćaja državne pomoći.

Dakle, donošenjem Zakona o kontro-li državne pomoći uređuju se opšti uslo-vi i pravila za pripremu, dodjelu, kontro-lu dodjele i korišćenja, naknadno odo-brenje i povraćaj državne pomoći, na os-

novu kojih će se omogućiti: postepenoukidanje svih vrsta državne pomoći kojenarušavaju ili prijete narušavanju tržiš-ne konkurencije davanjem prednosti ne-kim preduzećima ili proizvodima, a štose ocjenjuje na osnovu pravila o tržišnojkonkurenciji u EU (članovi 81,82,86,87)Ugovora o osnivanju EU, osnivanje neza-visnog operativnog tijela ovlašćenog zanadzor i kontrolu u postupku dodjele ikorišćenja, naknadnog odobravanja ipovraćaja državne pomoći koje će bitiovlašćeno da procjenjuje programe i po-jedinačne državne pomoći, kao i da ini-cira povraćaj državne pomoći koja je ne-zakonito odobrena.

Takođe, izgradnja transparentnogsistema kontrole državne pomoći, samapo sebi, ima značajne pozitivne efekte uvezi sa kreiranjem ekonomske politike,racionalnim planiranjem državnog bud-

žeta i upravljanjem budžetskim defici-tom, lakšim izvještavanjem i efikasnomsaradnjom sa međunarodnim organiza-cijama, sa kojima Crna Gora ima finan-sijske aranžmane, kao i u vezi sa izradomodgovarajuće industrijske politike i poli-tike regionalnog razvoja. U prilog trans-parentnosti na području državne pomo-ći Ministarstvo finansija je početkomavgusta 2005 godine, u skladu sa prepo-rukama Evropske Komisije, dostaviloKomisiji prvi Izvještaj o popisu državnepomoći u Republici Crnoj Gori. Izvještajo popisu državne pomoći u RepubliciCrnoj Gori obuhvata sve direktne držav-ne subvencije isplaćene iz budžeta Repu-blike Crne Gore, kao i date olakšice i os-lobađanja od uplata, u 2003. i 2004. go-dini.

Tokom posljednjeg sastanka Unapri-jeđenog Stalnog Dijaloga Evropske Ko-

Državna pomoć


Državna pomoć

30

misije sa Crnom Gorom predstavniciKomisije pozitivno su ocijenili pomakena polju državne pomoći, uz konstataci-ju da je Ministarstvo finansija Crne Go-re uradilo dosta u prillično kratkom vre-menskom periodu od 10 mjeseci.

PRAVNA REGULATIVE KONTROLE DRŽAVNE POMOĆI U EU

Sistem državne pomoći u Evropskojuniji uređen je čl. 87. i 88. Ugovora o os-nivanju Evropske zajednice ( u daljemtekstu: Ugovor).

Državna pomoć shodno odgovaraju-ćim propisima EU podrazumijeva svakupomoć u smislu koristi ili prednosti ko-ju daje država, ili se daje iz državnihsredstava putem javnog, državnog tijelaa koja daje prednost određenim predu-zećima, ili proizvodima (princip selektiv-nosti), i koji narušava, ili može narušitiravnopravnu tržišnu utakmicu.

Članom 87. st.1. Ugovora utvrđeno jeda se državnom pomoći smatra pomoć:

1. koja je dodijeljena iz državnihsredstava;

2. koja pruža ekonomsku prednostodređenom privrednom subjektu, sek-toru ili regiji

3. koja je selektivna, jer narušava tr-žišnu utakmicu, davanjem prednostiodređenom privrednom subjektu, sek-toru ili regiji;

4. koja utiče na konkurenciju i trgo-vinu među zemljama članicama

Vrste državne pomoći mogu biti:horizontalna državna pomoć (nami-jenjena svim privrednim subjektima natržištu), sektorska državna pomoć(namijenjena privrednim subjektima upojedinim privrednim ili vanprivrednimdjelatnostima) i regionalna državnapomoć (namijenjena manje razvijenimpodručjima).

Državna pomoć može biti: u oblikusubvencije, poreske olakšice ili neke dru-ge forme neplaćanja državnih prihoda;

oslobađanja od plaćanja socijalnih do-prinosa; davanja kamatnih stopa/zaj-mova/garancija/nepokretnosti pod po-voljnijim uslovima od tržišnih; odobra-vanja naknada za nastale poslovne gu-bitke; u obliku pomoći za izvoz ili regre-sivno kreditiranje izvoza; u obliku osni-vanja fondova za razvoj/stambenu iz-gradnju; u obliku davanja podrške do-hotku i cijenama; davanja robe ili uslugakoje ne spadaju u javne usluge;u oblikuodobravanja povoljnijeg tretmana kodjavnih nabavki, i dr.

Pojedine kategorije horizontalne,sektorske i regonalne državne pomoćimogi biti dozvoljene (pod uslovima kojisu propisani sekundarnim zakonodav-stvom Evropske unije).

Prema propisima i metodologiji Ev-ropske Unije, državnom pomoći ne sma-traju se pomoći: korisnicima koji nisuprivredni subjekti (domaćinstvima, hen-dikepiranima, za infrastrukturu, zaobrazovne ustanove, za bolnice, za javnismještaj, za centre za stručno usavršava-nje), opšte mjere ekonomske politike (kvote, javne nabavke, tehnički standardi,opšte smanjenje poreza na dodatu vri-jednost), pomoć koju dodjeljuju nacio-nalne ili multinacionalne organizacije,fondovi Evropske unije, državne funkci-je(odbrana, javni radovi).

Članom 88. Ugovora uređen je pos-

tupak prijave i kontrola državne pomo-ći, što je u nadležnosti posebne, za to os-novane Evropske Komisije. Evropska Ko-misija sa državama članicama, nepresta-no nadzire sve sisteme pomoći koji pos-toje u državama članicama i nalaže imodgovarajuće mjere potrebne za poste-peni razvoj ili djelovanje. Ovo ovlašćenjeomogućava Komisji da naznači da su sestvari promijenile(praćenjem progresiv-nog razvoja ili funkcionisanja zajednič-kog tržišta) i da na osnovu toga ponovopokrene ispitivanje postojeće državnepomoći.

Ukoliko Evropska komisija smatra dapomoć koju je odobrila država članica ilipomoć odobrena davanjem državnihsredstava nije u skladu sa pravnim teko-vinama Evropske Unije (acquis com-munautaire) ili zajedničkim tržištem,ili je zloupotrijebljena, donosi odlukukoja obavezuje tu državu da ukine ili iz-mijeni tu pomoć u određenom roku.Ako država u određenom roku ne postu-pi u skladu sa odlukom Evropske komi-sije, ista predmet upućuje direktno Ev-ropskom sudu pravde.

U izuzetnim slučajevima, odluku ozahtjevu da je državna pomoć u skladusa zajedničkim tržištem donosi SavjetEvropske Unije ( u daljem tekstu: Sav-jet). Međutim, ako Savjet ne objavi svojstav u roku od tri mjeseca od podnoše-nja navedenog zahtjeva, odluku o pred-metu donosi Evropska Komisija.

Regulativa kojom je uređena državnapomoć od stane STO i u Evropskoj unijikompatibilna je naročito u pogledu de-finicija, kao i u pogledu praktičnih po-treba.

Savjenik ministraza saradnju sa EU i

međunarodnim finansijskim institucijama

DANIJELA JAUKOVIĆ

Danijela Jauković


Naplata potraživanja

31

Razvojem novčanog prometa, kredita,bankarstva i drugih oblika dužnič-ko-povjerilačkih odnosa javio se i

problem obezbjedjenja duga. U založnopravo, kao sredstvo obezbjedjenja, povje-rioci imaju najveće povjerenje iz razlogašto se radi o realnom osiguranju kredita.

Zalogu kao sredstvo obezbjedjenjapoznaje još rimsko pravo kao fiduciju i hi-poteku, a poznata je i u običajnom pravuu staroj Crnoj Gori gdje se dug obezbjed-jivao tapijom na imovinu, o čemu postojepisani dokumenti. Sada je u pravnom sis-temu Crne Gore ovo pitanje uredjeno Za-konom o fiduciji, Zakonom o hipoteci iZakonom o zalozi.

Vlada Republike Crne Gore, prilikomdavanja kreditnih sredstava iz Budžeta Re-publike, opredijelila se za obezbjedjenjekredita putem zaključivanja ugovora o fi-duciji. Za procjenu vrijednosti imovine ko-ja se uzima pod fiduciju zadužena je Upra-va za nekretnine, koja je, takodje, u skladusa odredbama Zakona odredjena i kao spe-cijalizovana agencija za registraciju i upisgovora u katastar nepokretnosti. Ostaladva zakona Ministarstvo finansija koristi zaobezbjedjenje duga samo u slučajevima,kada nije moguće izvršiti upis fiducije.

Naime, u periodu sankcija UN, napredlog resornih ministarstava i odgovara-jućih odluka Vlade iz Budžeta Republikeodobravana su sredstva za kreditiranje tu-rističke privrede u cilju stvaranja uslova zaodvijanje ljetnje i zimske turističke sezone.Za navedene namjene odobreno je preko17,0 mil. eur, a za obezbjedjenje datih kre-dita upisana je fiducija na sledeću imoiv-nu preduzeća: "Ada Bojana" - Ulcinjska ri-vijera, Vila "Albatros" - HTP "Albatros". Ho-tel "Sozina" - HTP "Korali", Hotel "Palas" -

HTP "Budvanska rivijera", Hotel "Tivat" -HTP "Primorje", Autokamp "Ciparis" - HTP"Mimoza" - Tivat, upravna zgrada na Jazu- Montenegroexspres, Autokamp u Dobro-ti - HTP "Fjord", fiducija je bila upisana ina pet objekata HPT "Boka", hoteli "Boan"i "Šavnik" - HTP "Onogošt", na šest ugosti-teljskih i turističkih objekata SKI centra"Durmitor", na Hotel "Mojkovac" - HTPMojkovac, restoran "Kisjele vode" - HTP"Brskovo" Bijelo Polje, depandans hotela"Lokve" - HTP "Berane", dva turistička ob-jekta HTP "Bjelasica" - Kolašin, Mali sta-dion Sportskog centra Nikšić, Hotel "Bor" -HTP "Plavsko jezero", Hotel "Rožaje" - GTP"Turjak", Hotel "Grand" Cetinje - "Turist"Cetinje i dr.

Osim turističke privrede, kod kreditnepodrške privredi i kod realizacije Progra-ma prestrukturiranja kao instrumentobezbjedjenja kredita, Ministarstvo finan-sija upisalo je fiduciju i na imovinu dru-gih preduzeća i to najčešće na upravnezgrade, zemljište ili objekte društvenogstandarda.

U postupku privatizacije Montenegro-banke, Ministarstvo finansija je preuzeloodredjena potraživanja, a time i značajnuimovinu koju je Banka upisala radi obez-bjedjenja odobrenih kredita, čija vrijed-nost iznosi preko 12,0 mil. eur. Po ovomosnovu preuzet je Hotel "Galeb" - imovinaHTP "Ulcinjska rivijera" na koji je prenese-no vlasništvo u korist Vlade, Fabrika soko-va "Primorka" - Bar, pet proizvodnih hala"Eksport drva" - Kolašin (preneseno vlas-ništvo na Vladu), upravnu zgradu "V. Kru-ščića" - Mojkovac (preneseno vlasništvo naVladu), imovinu "Restaur Art" - Budva(zemljište i više stanova u Budvi, koji sutakodje upisani u korist Vlade), upravnu

zgradi EI "Obod" - Cetinje (preneseno vlas-ništvo), Autobusku stanicu u Budvi i zem-ljište u Podgorici - vlasništvo "Merkur"Budva i dr.

Za navedenu i drugu fiducijarnu imo-vinu u Ministarstvu finansija nalazi se od-govarajuća evidencija i valjana dokumen-tacija na osnovu koje se vrši naplata potra-živanja.

NAPLATA POTRAŽIVANJA

U postupku pokretanja naplate potra-živanja, Ministarstvo finansija sagledavastatus preduzeća, njegove finansijske mo-gućnosti i perspektivu razvoja. Tako npr. uslučajevima kada je u interesu rješavanjabudućeg razvoja preduzeća ili njegove pri-vatizacije, Vlada RCG na predlog resornogministarstva i saglasnost Ministarstva fi-nansija odobrava reprogram duga, konver-ziju duga u akcije (primjer Metalca - Nik-šić, Fabrike "4. novembar" - Mojkovac idr.) ili, u izuzetnim slučajevima, kada je iz-vjesna budućnost preduzeća vrši oprostduga (Mlin "M. Asović" - Nikšić, "Javorak"- Nikšić, Rudnik mrkog uglja Berane, ŠIP"Berane" - Berane, "Vukman Kruščić" -Mojkovac i dr.).

Kada se naplata duga vrši kroz stečaj,Minstarstvo finansija i Vlada, takodje,imaju uticala na socijalni i ekonomski sta-tus dužnika, kao i na proces privatizacije.Pri tome se posebno vodi računa o radni-cima preduzeća i ostvarivanju njihovihprava. Tako se u odredjenom broju slučaje-va Vlada odrekla prioriteta u naplati ili di-jela duga u korist prava radnika (SKI cen-tar "Durmitor", "Špiro Dacić" - Bijelo Polje,"19 decembar" - Podgorica, "Obod genex" -Cetinje, Jugooceanija - Kotor).

Naplata potraživanja obezbijeđenih Ugovorom o fiducijarnom prenosu prava svojine na nepokretnim stvarima



32

U skladu sa navedenim, Ministarstvofinansija, ukoliko dužnik nije u mogućnos-ti da izmiri kredit u utvrdjenim rokovima,uglavnom, predlaže da se naplata potraži-vanja izvrši prodajom imovine i uplatomsredstava u korist računa Trezora. Medju-tim, u odredjenim slučajevima gdje posto-ji interes Vlade i njenih organa jedan dioimovine je preuzet za potrebe državnih in-stitucija. Tako je od HTP "Boka" - HercegNovi uzet hotel "Park" za potrebe Minis-tarstva unutrašnjih poslova - Regionalnogcentra za podvodno razminiranje u vrijed-nosti od 2.423.341,00 eur, dva objekta HTP"Bjelasica" Kolašin preuzeta su za potrebeNacionalnog parka "Biogradska gora" isrednje škole "Braća Selić" u Kolašinu uukupnoj vrijednosti od oko 180.000,00eur, poslovni prostor "Lovćeninvesta" Pod-gorica na Malom Brdu uzet je za potrebeInstituta za računovodstvo i reviziju itd.

Kod naplate Ministarstvo finansija po-sebnu pažnju pridaje naplati potaživanjapreuzetih od Montenegrobanke, posebnoiz razloga što je to zahtjev Svjetske banke iuslov za dobijanje posebnih povoljnostikod povlačenja kreditnih sredstava..

Naplata potraživanja odvija se, uglav-nom, kroz sledeće postupke:

1. Kod dužnika kod kojih je uvedenstečaj, Ministarstvo finansije se opredijeli-lo za naplatu potraživanja u skladu sa Za-konom o insolventnosti privredih društa-

va po kojem obezbijedjeni povjerioci ima-ju prioritet u naplati. Tako je kroz stečaj ucjelosti naplaćeno potraživanje od HTP"Fjorda" - Kotor

(219.000,00 eur),počela je naplata po-traživanja u stečajnom postupku nad

HTP "Ulcinjska rivijera" (naplaćeno1,7 mil. eur), SKI centar "Durmitor"

(naplaćeno 778.900,00 eur), kod pre-duzeća "Špiro Dacić" - Bijelo Polje

Polje naplaćeno 585.000,00 eur, a kodpreduzeća "Vukman Kruščić" i

"Eksportdrvo" - Kolašin prenesena jeimovina na Vladu u vrijednosti od preko500.000,00 euri dr.

2. Kod jednog broja dužnika dug je re-programiran, s tim što je upisana fiducijazadržana do konačne otplate duga, kao štoje slučaj kod preduzeća HTP "Primorje" -Tivat, TUP "Brskovo" - Bijelo Polje, "Ekoze-ta" - Podgorica, preduzeće "Merkur" - Bud-va, preduzeća "Mehanik trade" - Nikšić,"Budvanske rivijere" - Budva, "Beranke" -Berane, "Primorke" - Bar i dr.

3. Kod jednog broja dužnika kod kojihpostoje medjusobne obaveze i potraživa-nja dug se rješava putem medjusobnogporavnanja, kao što je slučaj sa preduze-ćem HTP "Plavsko jezero" - Plav, "Vektra" -Podgorica a postoje predlozi za poravnanjeduga kod još jednog broja dužnika.

4. Najveći dio dugova naplaćuje se

prodajom založene imovine. U cilju efika-sije prodaje Ministarstvo finansija je for-miralo Komisiju za prodaju koju činepredstavnici Ministarstva, dužnika i re-sornog ministarstva koje je bilo predlagačdodjele kreditnih sredstava. Na ovaj načindo sada je prodat objekat "Mali stadion"- imovina Sportskog centra - Nikšić (dugprema Budžetu 34.000,00 eur i prema Po-reskoj upravi 110.000,00 eur), Hotel"Mojkovac" vlasništvo HTP "Mojkovac"(naplaćen dug od 129.000,00 eur), obje-kat "Vukman Kruščić" - Mojkovac (napla-ćen dug od 48.000,00 eur) , Autokamp"Ciparis" (naplaćen dug od 626.996,00eur), kod preduzeća HTP "Boka" prodat jemotel "Palas" i naplaćen dug od215.356,00 eur.

Napominje se da se dio imovine pro-daje za obveznice devizne štednje gradja-na, što je od posebnog značaja za rastere-ćenje budžeta Republike po ovom osnovu,o čemu je bilo posebno riječi u biltenubroj 2.

Na kraju, može se zaključiti da je ugo-vor o fiducijarnom prenosu prava svojinena nepokretnim stvarima, kada je zaklju-čen u skladu sa zakonom i upisan u katas-tar nepokretnosti najbolji instrumentobezbjedjenja potraživanja, što se i poka-zalo u praksi Ministarstva finansija. Takoje, u 2004. i 2005. godini, samo po ovomosnovu naplaćeno potraživanja preko 4,0mil. eur, dok vrijednost prenesene imovineu vlasništvo Vlade RCG iznosi preko 10,0mil. eur i njena prodaja se očekuje u teku-ćoj godini. Dakle, Ministarstvo finansija jeorganizovano za naplatu potraživanja poovom osnovu i nastaviće sa tim aktivnosti-ma i u 2006. godini.

Naravno, finansijska podrška privrediodobravana je u cilju očuvanja pojedinihprivrednih subjekata u prethodnom perio-du, pa se i u postupku naplate duga vodiračuna da ta naplata ne ugrozi interesedužnika u periodu privatizacije i ekonom-skog oporavka.

Sektor za korporativneusluge i imovinsko-pravne poslove

Samostalni savjetnik,MILODARKA NOVOSEL

Milodarka Novosel



33

Vlada Republike Crne Gore – Minis-tarstvo finansija, je nakon organi-zacionih i statusnih promjena: Ju-

gobanke AD Podgorica, Montenegroban-ke AD Podgorica, Banke za razvoj CrneGore i Republičke direkcije robnih rezer-vi, preuzela potraživanja ovih pravnihsubjekata prema njihovim komitentimapo osnovu realizovanih obligacioniharanžmana.

Ministarstvo finansija takodje, poprirodi svoje nadležnosti vrši i naplatupotraživanja Vlade po osnovu kreditnihsredstava odobrenih iz Budžeta RCG.

U dosadašnjoj aktivnosti na naplatitih potraživanja, Ministarstvo finansija jeizvršilo objedinjavanje svih preuzetih po-traživanja kod istog dužnika - po svimnavedenim osnovama i na taj način, ubazi podataka Ministarstva finansija evi-dentirano je ukupno 370 privrednih sub-jekata - dužnika. Takav način obezbjedju-je najbolje upravljanje ovim dugom ipruža najviše mogućnosti za rješavanje inaplatu, koji su od posebnog interesa zaRepubliku, a naravno i za krajnjeg dužni-ka.

Sagledavajući stanje duga Ministar-stvo finansija je konstatovalo da korisni-ci kredita ne izmiruju svoje dugovanje ipored dospjelosti ugovorenih rokova, ta-ko da se, kao jedan od modela naplatedospjelih potraživanja, opredijelilo zaprocesuiranje sudskih postupaka prednadležnim sudovima na teritoriji RCG.Shodno Zakonu o Državnom tužiocu,Državni tužilac zastupa Republiku uimovinsko-pravnim sporovima. Izmedju

Ministarstva finansija i Državnog tužio-ca postoji kontinuirana saradnja kroz da-vanje sugestija i predloga, provjeru po-dataka, dostavljanje tražene dokumenta-cije i sl.

Primjenom Zakona o ino dugu i sta-roj deviznoj štednji, Zakona o budžetu iZakona o insolventnosti privrednih druš-tava Ministarstvo finansija je do kraja2005. godine preduzelo niz aktivnosti ucilju sudske naplate potraživanja navede-nih povjerilaca, u ukupnom iznosu od3.403.601,47 eur.

Predmeti su predati Državnom tužio-cu radi pokretanja parničnih i izvršnihpostupaka pred nadležnim sudovima.

Kod nadležnih sudova na teritorijiRCG prijavljena su potraživanja VladeRCG prema dužnicima kod kojih su u to-ku stečajni postupci i prodaja imovineradi naplate, u iznosu od 20.049.926,35eur (»Autoprevozno« - Nikšić, »GornjiIbar« - Rožaje, »Jadran - Perast« - Perast,Pilana – Danilovgrad, ŠP A.D. »Šumar-stvo« - Rožaje, »Velimir Jakić« - Pljevlja,Rudnik uglja – Berane, »Šuplja stijena« -Pljevlja, ŠIK »Bor« - Plav, ŠIP »Berane« -Berane, »Beranka« - Berane i dr.). Tim iz-nosom obuhvaćena su i potraživanja poosnovu ino zaduženja kod medjunarod-nih kreditnih institucija. Medjutim, kakose generalno radi o neobezbijedjenimkreditima i jako lošoj finansijskoj sposob-nosti krajnjih korisnika da vraćaju kredit-ne obaveze, slijedi relativno dug postu-pak naplate sa neizvjesnim ishodom.

Prema evidenciji Ministarstva finan-sija, potraživanja Vlade RCG okončana do

sada pravosnažnom sudskom presudomiznose 606.609,22 eur (»Veleprodaja« -Berane, »Ribarstvo« - Rijeka Crnojevića,Direkcija javnih radova CG – Podgorica,Fabrika šećera »Kovin«).

Takođe, u prvostepenom postupkuusvojen je tužbeni zahtjev u predmetima»Iling« - Kolašin i »Maestralturs« - Bud-va, u ukupnom iznosu od 169.782,30eur.

Potraživanje Vlade RCG obuhvataju ikrediti koje je Zavod za zapošljavanje, kaosredstva Republike, plasirao preko Mon-tenegrobanke, kao Projekat samoza-pošljavanja. Po tom osnovu do sada jenaplaćeno 32.343,00 eur.

U cilju efikasnije naplate potraživanjaVlada RCG je Zaključkom od 1. septem-bra 2005. godine odobrila zaključenjeUgovora o reprogramu duga sa dužnici-ma po povoljnijim uslovima (duži periodotplate, niža kamatna stopa). Zaključenjetih ugovora započeto je krajem 2005. inastaviće se tokom 2006. godine.

Ministarstvo finansija će u okviruSektora za korporativne i imovinskopravne poslove, sa punom pažnjom i da-lje pratiti i preduzimati potrebne aktiv-nosti na što uspješnijoj i ažurnijoj napla-ti navedenih potraživanja.

Samostalni savjetnikGORDANA VUKOSLAVČEVIĆ

Naplata potraživanja Vlade RCG u sudskim postupcima


Funkcionisanje sistema igara na sreću

34

UVOD

Novi Zakon o igrama na sreću (»Sl. listRCG«, br. 52/04) stupio je na snagu 07. av-gusta 2004. godine. Shodno Tom zakonu,Ministarstvo finansija kao nadležni organizdaje odobrenja-koncesije za priređivanjeigara na sreću, vrši provjeru ispunjenostiprostornih i tehničkih uslova i vrši nadzornad poslovanjem priređivača igara na sre-ću. Nakon donošenja Zakona u predviđe-nom roku donešena su neophodna podza-konska akta

- Pravilnik o prostornim i tehničkimuslovima koje kazino mora da ispunjava;

- Pravilnik o prostornim i tehničkimuslovima za priređivanje kladioničkih iga-ra;

- Pravilnik o prostornim i tehničkimuslovima za automat klub;

- Pravilnik o prostornim i tehničkimuslovima za priređivanje binga, TV tombo-le i tombole zatvorenog tipa i

- Pravilnik o uslovima za vršenje teh-ničkog pregleda automata i stolova za igrena sreću,

čime su stvorene normativne pretpos-tavke za implementaciju zakona i efikasnofunkcionisanje, kako, ukupnog sistemaigara na sreću, tako, i nadzora nad istim.

AKTIVNOSTI NA SUZBIJANJUSIVE EKONOMIJE U OBLASTIIGARA NA SREĆU:

Najprije je, na osnovu podataka koji-ma je raspolagao odsjek za igre na sreću uMinistarstvu finansija i podataka dobije-nih od organa lokalne samouprave sačinje-

na evidencija priređivača igara na sreću ko-ji su poslovali u skladu sa starim Zakonomo igrama na sreću. Po toj evidenciji igre nasreću su priređivala 72 priređivača, i to:

- TV tombolu priređuje šest priređiva-ča;

- Tombolu zatvorenog tipa priređivaloje 10 priređivača;

- Lutrijske igre jedan priređivač; - Igre na sreću u kazinu jedan prired-

jivač; - Kladioničke igre priređivalo je 48

priređivača u 160 kladionica;- Igre na sreću u automat klubu prire-

đuje 7 priređivača.

Na osnovu podataka iz evidencije i in-

formacija sa terena bilo je evidentno pos-tojanje velikog broja priređivača igara nasreću koji su svoju djelatnost obavljali bezodobrenja za rad i/ili kroz proširenje dje-latnosti kršili Zakon o igrama na sreću.Njihovo poslovanje u sivoj zoni ne samoda je imalo za posljedicu niže budžetskeprihode po osnovu koncesionih, već je i di-rektno ugrožavalo poslovanje registrovanihpriređivača.

Od 27. 04. 2005. godine, u saradnji sainspektorima Poreske uprave Ministarstvofinansija započelo je stalne kontrole posje-dovanja odobrenja za rad kod priređivačaigara na sreću u kazinima, automat klubo-vima i kladionicama, kao i kontrole poslo-

Funkcionisanje sistema igara na sreću sa akcentom na aktivnosti koje doprinosesmanjenju sive ekonomije (KONTROLI, REGISTRACIJI I PREREGISTRACIJI PRIREĐIVAČA IGARA NA SREĆU)

Odjsek Za igre na sreću, Radmila Vorotović, načelnik Veljko Begović, glavni inspektor za igre na sreću


Funkcionisanje sistema igara na sreću

35

vanja ovih priređivača. Do sada je izvršeno205 kontrola. Svim priređivačima koji nije-su posjedovali odobrenje za rad naloženoje da roku od 15 od dana kontrole isto pri-bave, što je najveći broj priređivača i uči-nio, a to se direktno odrazilo kako na brojregistrovanih priređivača tako i na visinuprihoda od koncesionih naknada. Naime,konstantnim kontrolama gro priređivačauveden je u regularne kanale, registrovanou skladu sa zakonom i u skladu s tim ispu-njava obaveze po osnovu koncesionih nak-nada.

Od ukupnog broja priređivača koji subili predmet kontrole, 9 priređivača nijepostupilo po nalogu inspektora pa im jeizrečena mjera zabrane obavljanja djelat-nosti do otklanjanja utvrđenih nepravil-nosti i protiv istih je podnesen zahtjev zapokretanje prekršajnog postupka. Dok jeprotiv 2 priređivača kojima je izrečenamjera zabrane obavljanja djelatnosti a kojisu skinuli pečat i pored zabrane nastavilisa obavljanjem djelatnosti podnesena i kri-vična prijava nadležnom organu.

Shodno odredbama člana 76 Zakona oigrama na sreću (»Sl. list RCG«, br. 52/04)pravna lica koja su igre na sreću priređiva-la na osnovu odobrenja Ministarstva fi-nansija i nadležnog organa lokalne samou-prave mogla su nastaviti priređivanje tihigara do isteka odobrenja, a najduže godi-

nu dana od dana stupanja na snagu ovogzakona. Taj rok je istekao 10. avgusta 2005.godine. Obzirom da su uslovi za priređiva-nje igara na sreću po novom zakonu dostaoštriji u odnosu na uslove iz starog zako-na, to su priređivači željeli da iskoriste po-godnosti koje im je pružao starog zakona iza preregistarciju su najvećem broju čekalikrajnji rok. U periodu od 21. jula 2005. go-dine do 28. februara 2006. godine dodije-ljene 383 koncesije za priređivanje igara nasreću u skladu sa novim Zakonom o igra-ma na sreću i to:

- 33 priređivača kladioničkih igara jedobilo koncesiju za otvaranje 330 kladio-nica.

- 12 priređivača igara na sreću u auto-mat klubu dobilo je koncesiju za otvaranje40 automat klubova.

- 2 priređivača TV tombole dobilo jekoncesiju za priređivanje 3 TV tombole.

- 9 priređivača tombole zatvorenog ti-pa dobilo je koncesiju za priređivanje 9tombola zatvorenog tipa.

- 1 priređivač igara u kazinu dobio jekoncesiju za otvaranje jednog kazina.

Svi priređivači, koji su dobili koncesije,redovno izmiruju svoje obaveze.

Finansijski efekti su sljedeći:- Ukupan prihod po osnovu koncesio-

nih naknada u 2004. godini iznosio je1.424.415,37 eur, odnosno mjesečno u

prosjeku oko 119 hiljada eura,

- Ukupan prihod po osnovu koncesio-nih naknada u 2005. godine iznosio je1.763.091,59 eur, odnosno 146.924,30 euru prosjeku mjesečno. Od toga do stupanjana snagu novog zakona tj. u prvih 7 mje-seci prihod je iznosio 901.669,92 eur od-nosno 128.809,98 eur u prosjeku mjeseč-no. U posljednjih 5 mjeseci 2005. godineprihod je iznosio 861.421,67 eur odnosno172.284,20 eur u prosjeku mjesečno.

- Prihod u mjesecu januaru 2006. go-dine iznosio je 215.366.83 eur.

- Prihod u mjesecu februaru 2006. go-dine iznosio je 301.175.04 eur.

* * *Usvojeni Zakon o igrama na sreću i

prateća podzakonska regulativa postavilisu institucionalne pretpostavke za uređe-niji i funkcionalniji sistem igara na sreću.Priređivačima je ostavljeno vremena i mo-gućnosti da u prelaznom periodu uskladesvoje poslovanje. Istovremeno, od samogdana usvajanja Zakona, Ministarstvo fi-nansija je zajedno sa Poreskom upravomosmislilo i otpočelo na aktivnostima, edu-kacije kontrole i preregistracije priređivačaigara na sreću, u skladu sa usvojenim Za-konom. Do 10. avgusta, tj. Isteka prelaz-nog perioda najveći broj priređivača jeusaglasio svoje poslovanje sa odredbamanovog Zakona. Za one koji to nijesu učini-li pokrenuti su prekršajni postupci.

Broj priređivača i prihodi po osnovukoncesione naknade (oba pokazatelja sugotovo udvostručena u periodu od usvaja-nja Zakona do danas), najbolji su pokaza-telj uspjeha u aktivnostima na uređenjusistema igara na sreću u Crnoj Gori i zakratko vrijeme eliminisanja najvećeg dijelasive ekonomijeu ovoj oblasti. Stalne kon-trole, kako terenske tako i kancelarijske,daju više nego vidljive rezultate.

* * *

Odsjek za igre na srećuNačelnik, RADMILA VOROTOVIĆ

Glavni inspektor, VELJKO BEGOVIĆ

Odjsek za igre na sreću


Zakon o obaveznim osiguranjima u saobraćaju

36

Obavezna osiguranja u saobraćaju,po sada važećem zakonu, uređenasu jedinstvenim zakonom o osigu-

ranju imovine i lica ("Sl.list SRJ" br.30/96).Za razliku od toga Predlogom novog zako-na o osiguranju se predviđa donošenje po-sebnog zakona o obaveznim osiguranjimau saobraćaju.

Takav pristup u rješavanju zakonske re-gulative učunjen je iz razloga što odredba-ma ovog zakona treba obuhvatiti širokikrug subjekata u Republici, koji ne bi tre-balo da budu u okviru zakona kojim seuređuju uslovi i način osnivanja, poslova-nja i nadzora društava za osiguranje idruštava koja obavljaju poslove vezane saposlovima osiguranja. Istovremeno, izdva-janjem obaveznih osiguranja u posebanzakon, ukazuje se na značaj ovog osigura-nja i omogućava se njegova lakša primje-na.

Dodatno, na posebno regulisanje pro-pisa iz oblasti obaveznog osiguranja upu-ćuju i direktive Evropske unije, koje pose-ban značaj daju obaveznim osiguranjima,kao i mnoge konvencije međunarodnihorganizacija u saobraćaju.

Zakonom o obaveznim osiguranjima usaobraćaju uvode se i neke novine, kao štoje npr. obaveza prikupljanja i čuvanja po-dataka neophodnih za zaključivanje ugo-vora o osiguranju i za isplatu šteta. Takođe,ovim zakonom je predvidjena mogućnostda i fondovi zdravstvenog, penzionog i in-validskog osiguranja i dobrovoljnog zdrav-stvenog osiguranja mogu, od društva zaosiguranje, tražiti refundaciju isplaćenihiznosa njihovim osiguranicima, u granica-ma obaveza preuzetih ugovorom o osigu-ranju, što dosadašnjim zakonom nije biloomogućeno.

Zakon predvidja obaveznost saradnjedruštava za osiguranje koja se bave oba-veznim osiguranjima u Republici naročitopo pitanjima:

- isplate šteta po osnovu međunarod-nih sporazuma ( zelene karte);

- isplate šteta nastalih od strane neosi-guranih, nepoznatih i vozila osiguranihkod društava za osiguranje koja su presta-la sa radom;

- predlaganja uslova i tarifa premija zaobavezna osiguranja, i sl.

Novina u Predlogu zakona je formira-nje Fonda za štete iz koga će se vršiti ispla-ta šteta prouzrokovanih od strane neosi-guranih i nepoznatih vozila i šteta kojepričine vozila osigurana kod društava zaosiguranje, koja su prestala sa radom.Ovakvom regulativom će se poslovi, koji sudosadašnjim zakonom o osiguranju biliprenijeti u vidu javnih ovlašćenja na Udru-ženje osiguravajućih organizacija SiCG, (naGarantni fond), obavljati na nivou Repu-blike Crne Gore. Fond za štete se osniva priregulatornom organu, a način njegovogfunkcionisanja biće regulisan posebnimpropisima.

Takav način regulative prilagođen jeuslovima crnogorskog tržišta osiguranja.

Predlog zakona o obaveznim osigura-njima u saobraćaju sadrži devet poglavlja i

to: Osnovne odredbe; Osiguranje putnikau javnom saobraćaju od posledice nesreć-nog slučaja; Osiguranje vlasnika motornihvozila od odgovornosti za štetu pričinjenutrećim licima; Osiguranje vlasnika vazdu-hoplova od odgovornosti za štetu pričinje-nu trećim licima; Osiguranje vlasnikaplovnih objekata od odgovornosti za štetupričinjenu trećim licima; Saradnja društa-va za osiguranje i djelova stranih društavaza osiguranje; Fond za štete; Kazneneodredbe; Prelazne i završne odredbe.

Donošenjem ovog zakona, biće potpu-nije uredjena oblast obaveznih osiguranjau Republici Crnoj Gori i obezbijediće se,doslednom kaznenom politikom, zaštitagradjana Crne Gore u okvirima odgovor-nosti za štete izazvane saobraćajnimsredstvima u javnom saobraćaju.

Služba za nadzor osiguranja Koordinator službe,

MILANKA OBRADOVIĆ

Zakon o obaveznim osiguranjima u saobraćaju

Milanka Obradović


Program rada Ministarstva finansija

37

I. TEMATSKI DIO EKONOMSKA POLITIKA IPRIVREDNI RAZVOJ

1. Informacija o postojećim biznis ba-rijerama, sa predlogom za donošenje od-govarajućih propisa za njihovo uklanjanje

Informacijom će se dati osvrt na postoje-će biznis barijere, ocjena stanja i predlog zadonošenje odgovarajućih propisa za njihovouklanjanje.

Obrađivač: Ministarstvo ekonomije, Mi-nistarstvo turizma, Ministarstvo zaštite život-ne sredine i uređenja prostora, Ministarstvofinansija i Ministarstvo pravde

Rok: I kvartalNadležna radna tijela: Komisija za ekonomsku politiku i privred-

ni razvojKomisija za finansijski sistem i javnu po-

trošnjuKomisija za politički sistem i unutrašnju

politiku

2. Studija izvodljivosti uspostavljanjaregulatornih mehanizama koji se odnosena privatizaciju preduzeća iz oblasti ko-munalnih djelatnosti

Studijom će se sagledati mogući modeliregulatornih mehanizama koji će omogućitijasan i transparentan način realizacije aktiv-nosti koje prethode i na osnovu kojih će seodvijati sam proces privatizacije javnih komu-nalnih preduzeća ,a kojih će se jedinice lokal-ne samouprave pridržavati. Takođe, Studijomće se definisati i način na koji će se uraditi po-litika cijena usluga i isporučenog proizvoda uoblasti komunalnih djelatnosti.

Obrađivač: Ministarstvo zaštite životnesredine i uređenja prostora, u saradnji sa Mi-nistarstvom finansija, Ministarstvom pravde,Agencijom za prestrukturiranje privrede i stra-na ulaganja i Zajednicom opština Crne Gore

Rok: III kvartal Nadležna radna tijela: Komisija za ekonomsku politiku i privred-


trošnju

3. Studija izvodljivosti za formiranjeposebnog subjekta za stambenu politiku iNacionalni stambeni fond

Cilj izrade ove studije je sagledavanje, zaCrnu Goru, najprihvatljivijeg modela za reali-zaciju aktivnosti koji se odnose na razvojoblasti stanovanja i s tim u vezi, efikasnu im-plementaciju Akcionog plana politike stano-vanja, kao i Nacionalnog stambenog fonda.

Obrađivač: Ministarstvo zaštite životnesredine i uređenja prostora u saradnji s Mi-nistarstvom finansija, Ministarstvom pravde,Agencijom za prestrukturiranje i strana ulaga-nja i Zajednicom opština Crne Gore

Rok: IV kvartalNadležna radna tijela: Komisija za ekonomsku politiku i privred-


trošnju

FINANSIJSKI SISTEM, DRUŠTVENE DJELATNOSTI IMJERE SOCIJALNE POLITIKE

1. Smjernice za izradu kapitalnogbudžeta

Smjernicama će se definisati način i postu-pak izrade kapitalnog budžeta u cilju transpa-rentnijeg finansijskog izvještavanja i davanja os-nova za kvalitetnije donošenje odluka iz oblastiekonomske politike.

Obrađivač: Ministarstvo finansija Rok: I kvartal Nadležna radna tijela:Komisija za finansijski sistem i javnu po-

trošnjuKomisija za ekonomsku politiku i privred-

ni razvojKomisija za politički sistem i unutrašnju

politikuKomisija za budžet

2. Izvještaj o stanju javnog duga CrneGore (do 31. decembra 2005. godine), s os-vrtom na sprovođenje Strategije za uprav-ljanje dugom Republike u 2005. godini

Izvještajem će se prikazati stanje javnogduga, zaključno sa 31. decembrom 2005. go-

dine.Obrađivač: Ministarstvo finansija Rok: I kvartalNadležno radno tijelo: Komisija za finansijski sistem i javnu po-

trošnju

3. Analiza realizacije poreske politikeza 2005. godinu

Analizom će se sagledati efekti primjeneporeske politike u prethodnoj godini i njenuticaj na privredu, Budžet i fondove i predlo-žiti odgovarajuće mjere za unaprjeđenje tepolitike za narednu godinu.

Obrađivač: Ministarstvo finansija, u sa-radnji s Poreskom upravom

Rok: I kvartalNadležna radna tijela: Komisija za finansijski sistem i javnu po-


ni razvoj

4. Izvještaj o konsolidovanoj javnoj po-trošnji (centralni budžet, vanbudžetskifondovi i opštine) u 2005. godini

Ovim izvještajem će se obraditi pokazate-lji konsolidovane javne potrošnje (centralnibudžet, vanbudžetski fondovi i opštine) u2005. godini.

Obrađivač: Ministarstvo finansija Rok: I kvartalNadležno radno tijelo: Komisija za finansijski sistem i javnu po-

trošnju

5. Izvještaj o makrofiskalnim kreta-njima

Izvještaj će sadržati pokazatelje koji se od-nose na makrofiskalna kretanja.

Obrađivač: Ministarstvo finansija Rok: kvartalnoNadležno radno tijelo: Komisija za finansijski sistem i javnu po-

trošnju

6. Izvještaj o realizaciji usvojenogPlana održivosti finansijskog sistemazdravstva za 2005-2007. godinu

U cilju nastavka realizacije planirane re-

Program rada Ministarstva finansija za 2006. godinu



38

forme zdravstva, pratiće se dinamika sprovo-đenja usvojenog plana i dostavljati kvartalniizvještaj o realizaciji projekta ''Unaprjeđenjesistema zdravstva u Crnoj Gori'', koji se odvi-ja u saradnji sa Svjetkom bankom.

Obrađivač: Ministarstvo zdravlja, u sarad-nji s Ministarstvom finansija i Republičkimfondom za zdravstveno osiguranje

Rok: kvartalnoNadležno radno tijelo: Komisija za finansijski sistem i javnu po-

trošnju

7. Informacija o planiranim racionali-zacijama poslovanja i rada zdravstvenihustanova

Informacijom će se predložiti mjere racio-nalizacije poslovanja i rada zdravstvenih usta-nova u Crnoj Gori.

Obrađivač: Ministarstvo zdravlja, u sarad-nji s Ministarstvom finansija i Republičkimfondom za zdravstveno osiguranje

Rok: I kvartalNadležno radno tijelo: Komisija za finansijski sistem i javnu po-

trošnju

8. Izvještaj o realizaciji makroeko-nomske i fiskalne politike u prvih šestmjeseci i predlaganje ciljeva i smjernicafiskalne politike na osnovu kojih se pla-niraju primici i izdaci za narednu godinu

Izvještaj će, u skladu s odredbama člana20 stava 1 Zakona o Budžetu, sadržati podat-ke koji obuhvataju analizu kretanja makroe-konomskih agregata, kao polaznog osnova zaplaniranje budžeta, a koji su u vezi s kreta-njem bruto domaćeg proizvoda, cijena, zara-da i zaposlenosti.

Obrađivač: Ministarstvo finansija Rok: 31. jul 2006. godineNadležna radna tijela: Komisija za finansijski sistem i javnu po-


ni razvoj Komisija za politički sistem i unutrašnju

politiku Komisija za budžet

9. Analiza naplate izvornih prihodaRepubličkog fonda za zdravstveno osigu-ranje

Analizom naplate izvornih prihoda Fondadefinisaće se predlog povećanja obuhvatnostii efikasnosti u naplati navedenih prihoda.

Obrađivač: Ministarstvo finansija, u sa-

radnji s Ministarstvom zdravlja, Republičkimfondom za zdravstveno osiguranje i Poreskomupravom

Rok: polugodišnjeNadležno radno tijelo:Komisija za finansijski sistem i javnu po-

trošnju

10. Analiza naplate izvornih prihodaRepubličkog fonda penzijskog i invalid-skog osiguranja

Analizom naplate izvornih prihoda Fondadefinisaće se predlog povećanja obuhvatnostii efikasnosti u naplati navedenih prihoda.

Obrađivač: Ministarstvo finansija, u sa-radnji sa Ministarstvom zdravlja, Republič-kim fondom PIO i Poreskom upravom

Rok: polugodišnjeNadležno radno tijelo: Komisija za finansijski sistem i javnu po-

trošnju

11. Informacija o planiranim raciona-lizacijama Republičkog fonda penzijskogi invalidskog osiguranja

Informacijom će se prikazati aktivnosti ko-je, u okviru reforme penzijske administracije iukupnih reformskih aktivnosti na reorganizaci-ji i implementaciji novih poslovnih procesa,Fond kontinuirano sprovodi na unutrašnjoj ra-cionalizaciji, kako bi se unaprijedio tehničko-tehnološki proces rada i stvorili uslovi za zako-nito, efikasno i blagovremeno servisiranje pra-va iz penzijskog i invalidskog osiguranja.

Obrađivač: Ministarstvo rada i socijalnogstaranja i Ministarstvo finansija, u saradnji sRepubličkim fondom PIO i Poreskom upravom

Rok: polugodišnjeNadležno radno tijelo:Komisija za finansijski sistem i javnu po-

trošnju

12. Izvještaj o radu ministarstava izoblasti finansijskog sistema i javne po-trošnje i stanju u upravnoj oblasti, s izvješta-jima organa uprave o radu i stanju u oblas-tima za koje je osnovan, u 2005. godini

Članom 62 Zakona o državnoj upravi(''Sl.list RCG'', br. 37/03), propisano je da mi-nistarstva, najmanje jedanput godišnje, pod-nose Vladi izvještaj o radu i stanju u upravnojoblasti. Takodje, članom 72 Zakona, propisa-no je da organ uprave, najmanje jedanput go-dišnje, podnosi ministarstvu izvještaj o radu istanju u oblastima za koje je osnovan. Izvješ-taj obavezno sadrži prikaz izvršavanja zakonai drugih propisa, realizacije programa i zaklju-

čaka Vlade, mjera koje su preduzeli i njihovihrezultata.

Obrađivač: Ministarstvo finansija, Minis-tarstvo prosvjete i nauke,Ministarstvo kulturei medija, Ministarstvo zdravlja, Ministarstvorada i socijalnog staranja

Rok: III kvartal Nadležno radno tijelo: Komisija za finansijski sistem i javnu po-

trošnju

13. Izvještaj o konsolidovanoj javnojpotrošnji (centralni budžet, vanbudžetskifondovi i opštine) za period januar – jun2006. godine

Ovim izvještajem obradiće se pokazateljikonsolidovane javne potrošnje (centralnibudžet, vanbudžetski fondovi i opštine) za pe-riod januar – jun 2006. godine.

Obrađivač: Ministarstvo finansijaRok: III kvartalNadležna radna tijela: Komisija za finansijski sistem i javnu po-

trošnju

14. Izvještaj o realizaciji PACO Impactprojekta Savjeta Evrope za pružanje po-drške jačanja kapaciteta Uprave za anti-korupcijsku inicijativu

PACO Impact projekat Savjeta Evrope imaza cilj pružanje podrške zemljama Jugoistoč-ne Evrope u sprovođenju aktivnosti koje seodnose na izradu i implementaciju antiko-rupcijskih planova i strategija. U okviru plani-ranog okvira aktivnosti za Crnu Goru, predvi-đeno je i jačanje kapaciteta Uprave za antiko-rupcijsku inicijativu koja će se, posebno, od-nositi na inteziviranje saradnje između nad-ležnih organa za prevenciju i suzbijanje ko-rupcije, podizanje nivoa javne svijesti o pojav-nim oblicima korupcije, negativnim koruptiv-nim trendovima i jačanje uloge građana u ot-krivanju i sprječavanju korupcije.

Obrađivač: Ministarstvo finansija, u sarad-nji s Upravom za antikorupcijsku inicijativu

Rok: III kvartalNadležna radna tijela: Komisija za finansijski sistem i javnu po-

trošnjuKomisija za politički sistem i unutrašnju

politiku

15. Analiza realizacije poreske politikeza period januar-oktobar 2006. godine

Analizom će se sagledati efekti primjeneporeske politike u prvih 10 mjeseci 2006. go-dine i njen uticaj na privredu, Budžet i fondo-



39

ve i predložiti odgovarajuće mjere za unaprje-đenje te politike za narednu godinu.


Rok: IV kvartal - decembarNadležna radna tijela: Komisija za finan-

sijski sistem i javnu potrošnjuKomisija za ekonomsku politiku i privred-

ni razvoj

16. Izvještaj o izvršenju godišnjeg pla-na revizije korisnika Budžeta

Izvještajem će se obuhvatiti pregled izvr-šenih revizija u 2006. godini, na osnovu Go-dišnjeg plana revizije za 2006. godinu, s ključ-nim nalazima do kojih se došlo u postupkurevizije kod kontrolisanih korisnika Budžeta.

Obrađivač: Ministarstvo finansija Rok: IV kvartalNadležno radno tijelo: Komisija za finansijski sistem i javnu po-

trošnju

II. NORMATIVNI DIO EKONOMSKA POLITIKA IPRIVREDNI RAZVOJ

1. Predlog zakona o izmjenama i do-punama Zakona o vodosnabdijevanju iodvođenju otpadnih voda i deponovanjučvrstog otpada sa područja opština: Her-ceg Novi, Kotor, Tivat, Budva, Bar, Ulcinj iCetinje i drugih zakonskih i podzakon-skih akata koji su u vezi s ovom oblašću

Ovim zakonom uspostaviće se odnosi uoblastima regionalnog vodosnabdijevanja,upravljanja otpadnim vodama i upravljanje ot-padom, u skladu sa strateškim planiskim doku-mentima koji se odnose na ove oblasti u opšti-nama Crnogorskog primorja i opštini Cetinje.

Obrađivač: Ministarstvo zaštite životnesredine i uređenja prostora, u saradnji s Mi-nistarstvom poljoprivrede, šumarstva i vodo-privrede i Ministarstvom finansija

Rok: III kvartalNadležna radna tijela: Komisija za ekonomsku politiku i privred-

ni razvoj Komisija za politički sistem i unutrašnu

politikuKomisija za finansijski sistem i javnu po-

trošnju

2. Predlog zakona o stambenim za-drugama

Ovim zakonom će se definisati mogućnosti

posebnih povlastica u oblasti poreske i zemljiš-ne politike, kako bi stambene zadruge dale svojdoprinos u rješavanju problema stanovanja.

Obrađivač: Ministarstvo zaštite životnesredine i uređenja prostora u saradnji sa Mi-nistarstvom finansija, Ministarstvom pravde,Zajednicom opština Crne Gore i jedinicamalokalne samouprave

Rok: IV kvartalNadležna radna tijela:Komisija za ekonomsku politiku i privred-


politikuKomisija za finansijski sistem i javnu po-

trošnju

FINANSIJSKI SISTEM, DRUŠTVENE DJELATNOSTI IMJERE SOCIJALNE POLITIKE

1. Predlog zakona o javnim nabavkamaOvim zakonom će se izvršiti harmonizaci-

ja s propisima Evropske unije u ovoj oblasti,kao i jasnije i preciznije definisati postojećazakonska rješenja.

Obrađivač: Ministarstvo finansija Rok: I kvartalNadležna radna tijela:Komisija za finansijski sistem i javnu po-



politiku

2. Predlog zakona o lokalnim komu-nalnim taksama

Ovim zakonom će se na cjelovit načinurediti pitanje javnih površina i sistem plaća-nja taksene obaveze, čiju će visinu svojim pro-pisom određivati lokalna samouprava.

Obrađivač: Ministarstvo finansija Rok: I kvartalNadležna radna tijela: Komisija za finansijski sistem i javnu po-


ni razvoj

3.Predlog zakona o Završnom računuBudžeta Republike Crne Gore za 2005.godinu

Predlog zakona o završnom računu pri-prema se u skladu sa Zakonom o budžetu, ko-jim se propisuje način pripreme, izrade i pre-

daje završnog računa.Obrađivač: Ministarstvo finansija Rok: II kvartalNadležna radna tijela: Komisija za finan-




4. Predlog zakona o svojinsko-prav-nim odnosima

Ovim zakonom urediće se sistem svojin-sko- pravnih odnosa u Crnoj Gori. Ovo po-sebno iz razloga što je ova oblast, do sada, bi-la regulisana Zakonom o osnovama svojinsko-pravnih odnosa (''Sl.list SFRJ'', br. 6/80,36/90, 29/96). Zakonom će se urediti i obje-diniti i ostala materija sadržana u drugim za-konima koji tretiraju ovu oblast.

Obrađivač: Ministarstvo finansija, u sa-radnji s Ministarstvom pravde

Rok: II kvartalNadležna radna tijela: Komisija za finan-



politiku

5. Predlog zakona o državnoj imoviniOvim zakonom će se preciznije regulisati

nadzor upravljanja i korišćenja državne imo-vine i adekvatnije definisati nadležnost Repu-blike u ovoj oblasti.

Obrađivač: Ministarstvo finansija, u sa-radnji s Ministarstvom pravde i Upravom zanekretnine

Rok: II kvartalNadležna radna tijela:Komisija za finan-

sijski sistem i javnu potrošnjuKomisija za politički sistem i unutrašnju

politiku

6. Predlog zakona o obaveznom osi-guranju u saobraćaju

Donošenje posebnog zakona o obaveznomosiguranju u saobraćaju upućuju i direktive Ev-ropske unije, koje poseban značaj daju obavez-nim osiguranjima, koja su predmet i mnogihkonvencija međunarodnih organizacija u sao-braćaju. Uređivanjem obaveznih osiguranja po-sebnim zakonom, ukazuje se na značaj ovog osi-guranja, i omogućava se njegova lakša primjena.

Obrađivač:Ministarstvo finansijaRok: II kvartal



40

Nadležno tijelo: Komisija za finansijski sistem i javnu po-

trošnju

7. Predlog zakona o povraćaju oduze-tih imovinskih prava i obeštećenju vjer-skih zajednica

Ovim zakonom urediće se, u skladu sa čla-nom 8 stav 2 Zakona o povraćaju oduzetih imo-vinskih prava i obeštećenju (''Sl.list RCG'', br.21/04), uslovi, način i postupak povraćaja pravasvojine i drugih imovinskih prava i obeštećenjavjerskih zajednica za prava oduzeta u korist opšte-narodne, državne, društvene ili zadružne svojine.

Obrađivač: Ministarstvo finansija Rok: II kvartalNadležna radna tijela: Komisija za finan-


politiku

8. Predlog zakona o izmjenama i do-punama Zakona o sprječavanju pranjanovca i finansiranja terorizma

Ovim zakonom usaglasiće se važeći zakons ''Direktivom 2005. Evropskog Parlamenta iSavjeta Evrope o prevenciji upotrebe finansij-skog sistema u svrhe pranja novca i finansira-nja terorizma''.

Obrađivač: Ministarstvo finansija, u sar-danji s Upravom za sprječavanje pranja novca

Rok: II kvartalNadležna radna tijela: Komisija za finan-


politiku

9. Predlog zakona o kontroli državnepomoći

Ovim zakonom urediće se opšti uslovi ipravila za pripremu, dodjelu, kontrolu dodje-le i korišćenja državne pomoći, naknadnoodobrenje i povraćaj državne pomoći.

Obrađivač: Ministarstvo finansija Rok: II kvartalNadležno radno tijelo: Komisija za finan-

sijski sistem i javnu potrošnju

10. Predlog zakona o poreskim savjet-nicima

Ovim zakonom urediće se djelatnost po-reskih savjetnika kao nezavisnog i samostal-nog zanimanja, njihova ovlašćenja i obaveze,u cilju stvaranja boljih pretpostavki za što efi-kasniju primjenu poreskih zakona.

Obrađivač: Ministarstvo finansija Rok: II kvartal

Nadležna radna tijela: Komisija za finan-sijski sistem i javnu potrošnju

11.Predlog zakona o Budžetu Republi-ke Crne Gore za 2007. godinu

Obrađivač: Ministarstvo finansija Rok: 30. novembar 2006. godineNadležna radna tijela: Komisija za finan-




12. Predlog zakona o izmjenama i do-punama Zakona o finansiranju lokalnesamouprave

Ovim zakonom izvršiće se poboljšanjepostojećih rješenja koja se odnose na precizi-ranje kriterijima koji će se koristiti za raspod-jelu sredstava Egalizacionog fonda, kao i pre-ciznije urediti vrste izvornih prihoda koje op-štine mogu uvoditi svojim propisima.

Obrađivač: Ministarstvo finansija, u sa-radnji s Ministarstvom pravde

Rok: III kvartalNadležna radna tijela: Komisija za finan-


politiku

13. Predlog zakona o izmjenama i do-punama Carinskog zakona

Ovim zakonom izvršiće se usklađivanjepostojećih rješenja sa novim standardima EU,STO, GATA, kao i drugih međunarodnih orga-nizacija.

Obrađivač: Ministarstvo finansija, u sa-radnji s Ministarstvom za ekonomske odnosesa inostranstvom i evropske integracije iUpravom Carina


sijski sistem i javnu potrošnjuKomisija za ekonomsku politiku i priv-

redni razvoj

14. Predlog zakona o bankamaOvim zakonom unaprijediće se rješenja iz

važećeg zakona, izvršiti usaglašavanje s među-narodnim standardima u ovoj oblasti (EU di-rektivama i preporukama (CAD III), Bazel II) istvoriti pretpostavke za širenje bankarskog tr-žišta uvođenjem u bankarski sistem filijalastranih banaka bez statusa pravnog lica.

Obrađivač: Ministarstvo finansija, u sa-

radnji s Centralnom bankom CGRok: III kvartalNadležno radno tijelo: Komisija za finan-


15. Predlog zakona o izmjenama i dopu-nama Zakona o Centralnoj banci Crne Gore

Ovim zakonom, na osnovu analize funk-cionisanja bankarskog sistema, doradiće se iuskladiti postojeća rješenja s međunarodnompraksom, uvažavajući potrebe prilagođavanjaekonomskom ambijentu i planovima razvojaCrne Gore.

Obrađivač: Ministarstvo finansija, u sa-radnji s Centralnom bankom CG

Rok: III kvartalNadležno radno tijelo: Komisija za finan-


III. PODZAKONSKI AKTI

1. Uredba o izgledu i sadržaju kon-trolne akcizne markice, načinu i postup-ku odobravanja, štampanja i izdavanja inačinu vođenja evidencije o izdatim, isko-rišćenim i neiskorišćenim akciznim mar-kicama

Ovom uredbom, u skladu sa Zakonom oizmjenama i dopunama Zakona o akcizama,urediće se izgled i sadržaj kontrolne akciznemarkice, način i postupak odobravanja, štam-panja i izdavanja, način obilježavanja i vođe-nja evidencije o iskorišćenim i neiskorišćenimakciznim markicama.


Rok: I kvartalNadležna radna tijela: Komisija za finan-


ni razvoj

2. Uredba o izmjeni Uredbe za sprovo-đenje Carinskog zakona

Ovom uredbom izvršiće se odgovarajućeterminološko usklađivanje, saglasno izmjena-ma i dopunama Carinskog zakona

Obrađivač: Ministarstvo finansija, u sa-radnji sa Ministarstvom za ekonomske odno-se sa inostranstvom i evropske integracije iUravom carina



ni razvoj


Aktivnosti ministra

41

24. mart 2006. godine - Beč: Potpisan Ugovor o kreditu zafinansiranje nabavke medicinske opreme, između Fondazdravstva RCG i austrijske «Erste bank»

Potpisivanje Ugovora o kredituza finansiranje nabavke medicin-ske opreme, između Fonda zdrav-stva Republike Crne Gore i austrij-ske «Erste bank», u ukupnom iz-nosu od 4.108.250,00 eura".

“Aranžmanom sa “ Erste ban-kom” ukazao je ministar Lukšić,omogućena je nabavka izuzetnokvalitetne opreme kojom treba dase unaprijedi crnogorski zdrav-stveni sistem i povećaju moguć-nosti liječenja naših građana.Aranžman je veoma povoljan,odobren po OECD konvencional-

nim uslovima, I praktično sadrži značajan procenat donacije, jer jesubvencionisan od austrijske vlade”.

20. mart 2006. godine - Ministar finansija Igor Lukšićrazgovarao sa ambasadorom Indije u SiCG Lavani Prasad

"Ministar Lukšić je ukazao na rezultate koje je Vlada postigla uokviru sveukupnog poboljšanja crnogorskog ekonomskog sistema,informisao o osnovnim makroekonomskim pokazateljima i istakaopoboljšanje koje je evidentno već 3 godine uzastopno. On je kazaoda je realizacija stabilizacionih mjera i strukturnih reformi vodilakonstantnom povećanju realnog rasta BDP u posljednje četiri godi-ne, tako da preliminarna procijenjena stopa za 2005. godinu iznosi

4,1% i obavijestio da je konsolidovani budžetski deficit oko 2,7%BDP u 2005. godini, a ukupna konsolidovana potrošnja posljednjihgodina smanjena sa preko 48% iz 2003. godine na 46% u 2005. go-dini i planiranih 44,5% BDP u 2006. godini. Takođe, ministar Luk-šić je ukazao na uspješnu finalizaciju aranžmana sa MMF-om, do-bru saradnju sa Svjetskom bankom i naglasio da u predstojećem pe-riodu očekuje i ubrzanje inregracionog procesa".

16. mart 2006. godine - Izjava ministra finansija IgoraLukšića nakon sjednice Vlade RCG povodom usvajanja Infor-macije o Projektu "1000 stambenih kredita", Predloga za for-miranje evidencije štediša građana Crne Gore, koji su položi-li deviznu štednju kod banaka van teritorije Crne Gore i Ana-lize realizacije poreske politike za 2005. godinu.

“ Hiljadu stambenih kredita uz kamatu od četiri odsto. Banke ćezaračunavati kamatu od 6.4 odsto, a Vlada subvencionirati 2.4odsto. Neće biti ponuđeni samo državnoj upravi nego i široj javnos-tii”. Ni u državama u Evropi nema jeftinih stambenih kredita”.

14. mart 2006. godine - Primici Budžeta Republike za pe-riod od 01. januara do 28. februara 2006. godine.

"Izvorni prihodi u februaru 2006. godine veći su za 15,36% uodnosu na planirane i za 52,33% u odnosu na ostvarenje u februa-ru 2005.godine.

Veće ostvarenje u odnosu na plan evidentno je skoro kod svihvrsta prihoda (porez na zarade zaposlenih za 3,14%; porez na do-bit preduzeća za 2,7puta; porez na promet nepokretnosti i pravaza 63,98%; poreza na dodatu vrijednost za 24,71%, akcize za8,89%; porez na međunarodnu trgovinu i transakcije za 27,19%,ostali republički porezi za 41,92%; takse za 27,67%; naknade za53,74%).

Veće ostvarenje u februaru 2006.godine evidentno je kod svihvrsta izvornih prihoda u odnosu na isti mjesec predhodne godine.

Primici Budžeta Republike za prva dva mjeseca 2006.godine ost-vareni su u iznosu od 62.340.387,30 eur.

Ostvareni izvorni prihodi u iznosu od 61.650.449,41 eur, za ja-nuar i februar 2006.godine veći su za 9.009.524,97 eur ili 17,12% uodnosu na planirane i za 20.626.372,96 eur ili 50,28% u odnosu naisti period 2005.godine.

U ovom periodu veće ostvarenje u odnosu na planirano evident-no je kod svih vrsta poreza (osim poreza na zarade zaposlenih -92,97%), sudskih taksi, naknada za priređivanje igara na sreću, nak-nada za puteve i prihoda koje organi ostvaruju vršenjem svoje dje-latnosti".

Pregled najvažnijih aktivnostiministra finansija

januar - mart 2006. godine


Aktivnosti ministra

42

10. mart 2006. godine - Ministar finansija Igor Lukšićodržao radni doručak sa predstavnicima medija

TEMA: Proces stabilizacije i pridruživanja i pregovori oSporazumu o stabilizaciji i pridruživanju Crne Gore Evrop-skoj uniji.

“Vlada će uskoro završiti Predlog zakona o državnoj pomoći, ko-ji treba da u Crnu Goru uvede evropske standarde i još je jedan od

uslova za približavanje Evropskoj Uniji. Evropski propisi podrazumi-jevaju da je dozvoljeno pomagati privredne grane u cjelini, a ne po-jedinačna preduzeća”.

09. mart 2006. godine - Ministar finansija dr Igor Lukšićrazgovarao sa delegacijom francuske banke "Societe Genera-le" i generalnim direktorom "Podgoričke banke" MladenomRabrenovićem

"Ministar Lukšić je izrazio zadovoljstvo dolaskom «Societe Ge-nerale» u Crnu Goru i uspješnom privatizacijom Podgoričke banke

i naglasio da je to veoma značajno, kako iz ugla povratka povjerenjagrađana u bankarski sistem, tako i sveukupne reforme i razvoja ban-karskog sektora u Crnoj Gori. On je istakao da taj primjer dokazu-je da rizici za ulaganja u Crnu Goru značajno opadaju i da je biloopravdano uvjerenje da će, nakon potpisivanja ugovora i ulaska jed-ne od najvećih evropskih banaka na crnogorsko tržište, doći do po-većanja konkurencije u domaćem bankarskom sistemu. Zajedničkije ocijenjeno da je privatizacija Podgoričke banke jedna od najzna-čajnijih i veoma uspješnih privatizacija - sprovedenih u posljednjemperiodu, kao i da se na osnovu dosadašnjih rezultata mogu konsta-

tovati brojni pozitivni pomaci od dolaska «Societe General».

03. mart 2006. godine - Skupšina Republike Crne Gore,na sjednici od 1. marta 2006. godine, donijela je Zakon o re-ferendumu o državno-pravnom statusu Republike Crne Gore,koji je objavljen u "Službenom listu RCG", broj 12/06.

Shodno odredbama navedenog zakona (član 34), sredstva zasprovodjenje referenduma obezbjedjuju se iz budžetskih sredstavaRepublike. Pored sredstava za sprovodjenje referenduma, iznos od2.000.000,00 eur staviće se na raspolaganje iz budžetskih sredstavanajkasnije tri dana od dana donošenja odluke o raspisivanju refe-renduma, u svrhu finansiranja referendumske kampanje obje refe-rendumske opcije (po 1.000.000,00 eur za referendumsku opciju).

Sredstva za finansiranje referendumske kampanje raspodijeljujuse subjektima referendumske kampanje, registrovanim u skladu sacitiranim zakonom, koji su, shodno odredbama člana 39 Zakona, uobavezi da u svrhu prikupljanja sredstava za finansiranje troškovareferendumske kampanje i za sve uplate i isplate vezane za finansi-ranje troškova referendumske kampanje otvore poseban žiro računkod organa ovlašćenog za poslove platnog prometa koji se ne možekoristiti u druge svrhe.

Ministarstvo finansija je obezbijedilo sredstva za finansiranjereferendumske kampanje, a njihova uplata će uslijediti odmah na-kon dostavljanja žiro računa od strane subjekata referendumskekampanje

17. 01. 2006. godine - Ministar finansija dr Igor Lukšićučestvovao na Euromoney konferenciji u Beču

Ministar Lukšić je prezentovao progres u uspostavljanju makro-ekonomske stabilnosti i ostvarenim ekonomskim indikatorima.Predstavljeni su i izazovi u okviru ekonomske politike za naredni pe-riod i potencirane investicione mogućnosti za područje Crne Gore.

Naglašeno je da važni politički procesi u Crnoj Gori, prije svegareferendum o nezavisnosti u aprilu, neće imati uticaja na ekonom-ska kretanja i reformske procese koji nemaju alternativu.

PR SLUŽBA MINISTARSTVAPortparol, ANA MILJANIĆ

Viši namještenik I, MAJA BAŠIĆ


Makroekonomski izvještaj

43

Izvještaj o makrofiskalnim kretanjima u I kvartalu 2006. godineurađen je na osnovu podataka iz finansijskih izvještaja budžeta Re-publike Crne Gore, vanbudžetskih fondova i jedinica lokalne samo-uprave. Cilj ovog izvještaja je kvartalno praćenje realizacije planira-nih makrofiskalnih veličina.

Ciljevi politike javne potrošnje u 2006. godini nastavak su spro-vođenja reformi na putu pridruživanja EU, formalizovanja sive eko-nomije, zaštite konkurencije i unaprijeđenja konkurentnosti, pre-strukturiranja preduzeća i banaka, održavanja makroekonomskestabilnosti uz smanjenje javne potrošnje.

Javna potrošnja u 2006. godini planirana je u iznosu 785,26 mil. eur,tj. 44,64 % bruto domaćeg proizvoda Republike Crne Gore. Deficit jav-ne potrošnje predviđeno je da iznosi 38,77 mil. eur. ili 2,2 % BDP-a.

1. JAVNA POTROŠNJAOstvareni obim javne potrošnje i prvom kvartalu u 2006.godi-

ne iznosu 174.13 mil.eur.Ostavreni deficit javne potrošnje za nave-deni period iznosi 1.99 mil.eur, od čega se na deficit budžeta Vladeodnosi 5.49 mil.eur, fonda PIO 0.63 mil.eur , fond za zdravstvenuzaštitu 0.46 mil.eur i lokalne samouprave 0.69 mil.eur.Zavod za za-pošljavanje ostvario je suficit u iznosu od 3.50 mil.eur.

Deficit javne potrošnje, zajedno sa neto otplatom domaćeg iinostranog duga, finansiran je prihodima od privatizacije u iznosuod 3.59 mil.eur i smanjenjem depozita za 7.99 mil.eur.

Pregled ostvarene javne potrošnje za prvi kvartal 2006.godineprikazan je na tabeli na sljedećoj strani:

Ukupan deficit javne potrošnje na gotovinskoj osnovi za prvikvartal tekuće godine iznosio je 1.99 mil.eur. Deficit je ostvaren usljedećim iznosima:

Budžet Vlade u iznosu od 5.49 mil.eur i pokriven je prihodimaod privatizacije 0.65 mil.eur, i smanjenjem depozita u iznosu od11.19 mil.eur.

Fond penzijskog i invalidskog osiguranja u iznosu od 0.63mil.eur i pokriven prihodima od privatizacije u iznosu od 2.51mil.eur.

Fond zdravstva je u prvom kvartalu ostvario deficit u iznosu od0.46 mil.eur i finansiran je smanjenjem depozita u iznosu od 1.77mil.eur

Zavod za zapošljavanje ostvario je suficit u iznosu od 3.50mil.eur i ako se tome dodaju prihodi od prodate imovine u iznosuod 0.42 mil.eur dobija se iznos depozita u iznosu 3.92 mil.eur.

Lokalna samouprava ostvaruje deficit u iznosu od 0.69 mil.eurkoji je finansiran smanjenjem depozita u iznosu od 2.06 mil. I ne-to otplata domačih kredita u iznosu od 1.43 mil.eur.

2. BUDŽET REPUBLIKE CRNE GORETekući prihodi Budžeta Republike Crne Gore u prvom kvartalu

2006. godine ostvareni su u iznosu od 102.88 mil. eur, što predstav-lja povećanje od 16,54 % u odnosu na plan za isti period. U odnosuna isti period 2005. godine tekući prihodi su veći za 42,65 %.

Ostvareni prihodi u prvom kvartalu su veći od planiranih, što

obezbjeđuje uslove da se uz ostvarenje planirane dinamike rasta dokraja tekuće godine budžet izvrši u planiranim okvirima.

Posebno je ostvaren pozitivan trend kod sljedećih vrsta prihoda:porez na dobit pravnih lica veći je za 1,77 mil. eur, ili 89,05 %

u odnosu na plan za isti period,porez na promet nepokretnosti i prava veći je za 0,3 mil.

eur, ili 52,33 % u odnosu na plan za isti period, porez na dodatu vrijednost veći je za 13,51 mil. eur, ili 36,05

% u odnosu na plan za isti period 2006. godine, što je u skladu sauzlaznim trendom naplate ove vrste poreza,

porez na međunarodnu trgovinu i transakcije veći je za 2,19mil. eur, ili 28,09 % u odnosu na plan za I kvartal 2006. godine

Izdaci Budžeta Republike Crne Gore za period januar - mart2006. godine izvršeni su u iznosu od 109.10 mil. eur , što je za 22.04% manje od planiranih izdataka za I kvartal 2006.godine

U tabeli na strani 48. dat je uporedni prikaz ostvarenja primitakai izdataka Budžeta Republike Crne Gore za I kvartal 2006. godine:

3. FOND PENZIJSKOG I INVALIDSKOG OSIGURANJA

Pregled ostvarenih primitaka i izdataka Fonda penzijskog i inva-lidskog osiguranja u prvom kvartalu 2006. godine prikazan je u ta-belarnom pregledu na strani 49.

Tekući prihodi Fonda PIO ostvareni su u iznosu od 26,57 mil.eur i niži su od plana za 4,13 mil. eur. U prvom kvartalu 2006. go-dine naplaćeni su doprinosi u iznosu od 26,26 mil. eur, i manji suod plana za 4,24 mil. eur. Transferi iz budžeta ostvareni su u iznosuod 13,14 mil. eur i manji su od plana za 4,19 mil eur.

Ukupna potrošnja Fonda PIO iznosi 40,72 mil. eur i manja je odplanirane za 7,31 mil. eur, uglavnom zbog nemogućnosti Fonda PIOda u cjelini izvrši obavezu prema Fondu zdravstva za zdravstvenuzaštitu penzionera. Deficit fonda PIO ostvaren je u iznosu od 0,63mil. eur.

4. REPUBLIČKI FOND ZA ZDRAVSTVENU ZAŠTITUFond zdravstva ostvario je ukupne prihode u iznosu od 17,59

mil. eur, što je manje od plana za 1.77 mil. eur. Prihodi od doprino-sa iznose 16.20 mil. eur i manji su od planiranih za 2.96 mil.eur, dokprimljeni transferi iznose 4,73 mil. eur i manji su od planiranih za3.86 mil.eur.

Pregled ostvarenih primitaka i izdataka fonda za zdravstvenuzaštitu za period januar –mart 2006.godine prikazan je u tabeli nastrani 49.

5. ZAVOD ZA ZAPOŠLJAVANJE CRNE GOREZavod za zapošljavanje Crne Gore ostvario je ukupne primitke u

iznosu od 9.07 mil. eur, što je više od plana za 57.10% mil. eur. Pri-hodi od doprinosa iznose 1.08 mil. eur i manji su od planiranih za18.05 %, ostali prihodi 2.32 mil.eur od čega se na naplatu potraži-vanja iz prethodne godine odnosi 2.22 mil.eur, a na prihode od ka-pitala 0.09 mil.eur. Primljeni transferi iznose 1.39 mil.eur mil. eur

Izvještaj o makrofiskalnim kretanjima u I kvartalu 2006. godine



44



45



46

što je u skladu sa planom za prvi kvartal2006.godine. Zavod je ostvario suficit od3.50 mil. eur što je sa prihodima od pro-date imovine u iznosu od 0.42 mil.eur do-velo povećanja depozita u iznosu 3.92mil.eur.

Pregled ostvarenih primitaka i izdata-ka Zavoda za zapošljavanje Crne Gore u pr-vom kvartalu 2006. godine prikazan je utabeli na strani 50:

6. LOKALNA SAMOUPRAVA

Tekući prihodi lokalne samouprave uprvom kvartalu 2006.godine ostvareni suu iznosu od 15.22 mil.eur, što je niže odplana za 13.84 % niže od plana za prvikvartal 2006.godine. Tekući izdaci ostvare-ni su u iznosu od 16.10 mil.eur, što je za10.94% niže od plana za prvi kvartal2006.godine. Na taj način ostvaren je defi-cit u iznosu 0.69 mil.eur koji je finansiransmanjenjem depozita.

7. INDUSTRIJSKA PROIZVODNJAIndustrijska proizvodnja u Crnoj Gori

u martu ove godine bilježi rast po svimpokazateljima i to: u odnosu na prosječnujednomjesečnu proizvodnju iz prošle godi-ne 6,8%, u odnosu na prethodni mjesec te-kuće godine 11,3%, u odnosu na isti mje-



47

sec prethodne godine 3,0% i za period ja-nuar-mart ove godine u odnosu na isti pe-riod prethodne godine 4,4%.

8. CIJENE NA MALOCijene na malo u Republici Crnoj Gori

u februaru mjesecu 2006.godine bile su vi-

še za svega 0,1% u odnosu na februar mje-sec.

Stopa rasta cijena na malo u martu-mjesecu 2006.godine u odnosu na februar2005.godine bila je veća za 2,3% dok je uodnosu na decembar bila veća za 0,4%.

9. TROŠKOVI ŽIVOTA

Rast cijena na malo artikala i usluga zaličnu potrošnju, odnosno troškova životau martu 2006.godine bio je viši za 0,2% uodnosu na februar.

10. KRETANJE ZARADA

Prosječna zarada u martu 2006. godineu Crnoj Gori iznosila je 362,93 eura, dok jeprosječna zarada bez poreza i doprinosa iz-nosila 235,63 eura.

U odnosu na februar prosječene zarade



48

bez poreza i doprinosa u martu zabilježilesu rast od 2,32%.

S obzirom na činjenicu da su troškoviživota u martu ove godine u odnosu na fe-bruar povećani za 0,2%, proizilazi da su re-alna primanja u našoj Republici u martuove godine porasla za 2,12%

ZAKLJUČNE NAPOMENE• Ostvareni obim javne potrošnje u

prvom kvartalu 2006. godine iznosi 174,13mil. eur i niži je od planiranog za 17 %.

• Ostvareni deficit javne potrošnje uprvom kvartalu 2006. godine iznosi 1.99mil. eur i niži od planiranog, a ostvaren jekod Budžeta Vlade u iznosu od 5,49, Fon-da PIO 0,63 mil. eur, Fonda za zdravstvenuzaštitu 0,46 mil. eur i lokalne samouprave0,69 mil. eur. Zavod za zapošljavanje ostva-rio je suficit u iznosu od 3,50 mil. eur.

• Konsolidovana javna potrošnja u pr-vom kvartalu 2006. godine ostvarena u iz-nosu od 174,13 mil. eur, finansirana je izporeza u iznosu od 103,00 mil. eur, dopri-nosa 43,55 mil. eur, taksi 4,81 mil. eur,naknada 6,00 mil. eur i ostalih prihoda(uključujući primitke od otplate kredita)14,78 mil. eur. Ostvareni prihodi upoređe-ni sa planiranim iznosima pokazuju da suu prvim kvartalu 2006 godine prihodi odporeza, taksi i primitaka od otplata kredi-ta i sredstava prenesenih iz prethodne go-dine ostvareni u iznosu većem od planira-nog, dok su prihodi od doprinosa, nakna-da i ostali prihodi, ostvareni u iznosu ni-žem od iznosa postavljenog planom. Visokstepen naplate poreskih prihoda opredje-ljuju porez na dodatu vrijednost, porez nadobit pravnih lica i carine.

• Makroekonomska kretanja u prvom

kvartalu 2006. godine imaju pozitivantrend. Industrijska proizvodnja za periodjanuar-mart 2006. godine veća je za 4,4%u odnosu na isti period 2005. godine. Ku-mulativna stopa rasta cijena na malo zaperiod januar-mart 2006. godine u odno-su na isti period prošle godine veća je za2,5%. Stopa rasta troškova života u februa-ru, 2006 godine u odnosu na isti mjesec2005. godine iznosi 2,9%. Kako su troškoviživota u februaru, 2006. godine povećaniza 0,3% u odnosu na prethodni mjesec, re-alna primanja u Crnoj Gori u februaru2006. godine porasla su za 11,87%.

• Ministarstvo finansija će preduzetimjere za efikasnu naplatu javnih prihoda,posebno na dohodak fizičkih lica i carina,kao i redovniju uplatu transfera u sistemjavne potrošnje.

Documents

R C G MINISTARSTVO FINANSIJA · 2009-11-30 · Da bi ostvarili pravo na namjenski kredit za kupovinu stana, kupovinu kuće ili rekonstrukciju stana/kuće potrebno je da ko-risnik